W epoce

redniowiecza

O Czasu

Pocztek
redniowiecza
476-upadek cesarstwa zachodnio
rzymskiego
Jako ostatni wadca rzdzi jednolitym
Imperium. Po jego mierci pastwo
rzymskie rozpado si trwale na cz
zachodni i wschodni. Podziay cesarstwa
zdarzay si ju wczeniej, podobnie jak
wschodnia i zachodnia cz Imperium
kulturowo oddalay si od siebie ju od
pewnego czasu. Kulturowo Bizancjum
zakorzenione byo nadal w epoce
staroytnej, historycy dat pocztku
redniowiecza w cesarstwie wschodnim
przesuwaj na czasy Justyniana Wielkiego

Na temat redniowiecza
redniowiecze to jedna z najduszych epok (najdusza to antyk,
trwa okoo 4476 lat). Przez ponad 1000 lat trwania kultur
opieraa si na wierze chrzecijaskiej i zwierzchnoci papiea
oraz wadzy feudalnej. Wan rol w ujednolicaniu kultury
odgrywa jzyk aciski. Filozofia i sztuka take miay jednorodny
charakter, teocentryczny tzn., e byy skupione na tym samym
temacie. Epoka redniowiecza to czas niezwykle wanych dla
Polski wydarze, m.in.:
- przyjcie chrzecijastwa przez Mieszka I w 966 r.
- wielka wojna z zakonem Krzyackim w 1409 - 1411 r. (bitwa pod
Grunwaldem w 1410 r. - bya ona decydujc)
- napisanie kroniki prze Galla Anonima w 1113 r.

Dziea redniowiecza
Pie o Rolandzie
Pie o Rolandzie francuska
pie, najstarszy i najbardziej
znany francuski epos rycerski,
nalecy do tzw. chansons de
geste. Utwr datowany jest na
XI wiek, a znany jest z anglonormandzkiego rkopisu
oksfordzkiego z 1170.
Wikipedia
Postacie: Ganelon, Krl Marsyl,
Oliwier, Blankandryn, Baligant,
Roland, Bramimonda, Naim,
Turpin, Krl Karol

Kroniki polskie Galla

Anonima
Kronika polska, peen tytu
Kronika i czyny ksit czyli
wadcw polskich pierwsza
polska kronika, nieukoczona.
Spisana po acinie,
prawdopodobnie w latach
11131116, przez
anonimowego autora zwanego
Gallem Anonimem.
Autor: Gall Anonim

w. Augustyn
By filozofem, teologiem, organizatorem ycia
kocielnego. wity Kocioa katolickiego, jeden
z Ojcw i Doktorw Kocioa, znany jako doctor
gratiae (doktor aski). Augustyn jest znany jako
autor wasnej koncepcji filozoficznej, ktra bya
przez ponad 700 lat oficjalnie obowizujc w
Kociele katolickim doktryn, a do jej
odrzucenia przez sobr trydencki i przyjcia
zamiast niej teorii Tomasza z Akwinu,
obowizujcej w Kociele do dzisiaj .W Kociele
prawosawnym jest on zazwyczaj nazywany.
Bogosawionym Augustynem. Wielu
protestantw uwaa go rwnie za duchowego
przodka protestantyzmu, jako e jego pisma
miay duy wpyw na nauki Lutra i Kalwina.

w. Tomasz z Akwinu
w. Tomasz z Akwinu (1225-1274) to drugi, najwikszy obok
Augustyna filozof redniowiecza. Swj system stworzy na podstawie
myli Arystotelesa, Plotyna i swego bezporedniego mistrza, Alberta
Wielkiego. Najbardziej chyba znane s jego dowody na istnienie
Boga. Tomasz uwaa bowiem, e istnienia Stwrcy naley dowodzi
aposteriorycznie czyli nie przez wiar, ale za pomoc rozumu,
wyprowadza je nie z samej istoty Boga, lecz z Jego dzie.
kilka dowodw na istnienie Boga:
-w wiecie istnieje ruch, kto musia go zapocztkowa i jako
pierwszy poruszy wiat kt jak nie Bg?;
-istniej istoty o rnym stopniu doskonaoci, jeli co jest najmniej
doskonae, to musi te by co przeciwnego: najbardziej
doskonaego Bg;
wiat nie powsta samoistnie, stworzya go istota samoistna, ktra
nie miaa adnej przyczyny swego powstania, istniaa zawsze Bg;
wszystko w wiecie jest przypadkowe, ponad tym musi by jednak
jaka istota konieczna, rzdzca przypadkiem Bg;
caa przyroda dziaa celowo, cele ukadaj si stopniowo, a do
najwyszego, ostatecznego i rzdzcego nimi do Boga.

Cytaty
w. Augustyn

w. Tomasz

Dopki walczysz, jeste

zwycizc.

- Licz na tych, ktrzy nie za

wodz: pierwszym jest Bg, dru
gim - Ty sam.

Nasze pragnienia zawsze si

modl, choby wargi milczay.

zy s kroplami krwi duszy.

- Kobieta to zwierzca
niedoskonao.

Strze si czowieka jednej

ksiki

redniowieczne zakony benedyktyni, franciszkanie i

dominikanie powicali swj
czas nie tylko na modlitw,
zajmowali si take
ogrodnictwem, medycyn,
przepisywali i ilustrowali
rcznie ksigi, prowadzili
przyklasztorne biblioteki.

Zakon cystersw
Zakon Cystersw(ac.Sacer Ordo Cisterciensis)
to katolicki zakon mniszy zaoony przez w.
Roberta z Molesmes w 1098 r. we Francji.
Wyodrbni si on z zakonu benedyktynw w.
Robert, dc do odnowy ycia klasztornego w
dnim surowa asceza, eremicki styl ycia, ubstwo
(cystersi zrezygnowali ze wszelkich dbr
feudalnych) oraz praca na roli, ktra staa si
gwnym rdem uchu pierwotnej reguy,
zdecydowa si utworzy nowe opactwo
benedyktyskie Citeaux (ac.Cistertium) koo Dijon
w Burgundii. Stolica Apostolska zatwierdzia
zgromadzenie w 1100 r. Mnichw obowizywaa w
ich utrzymania. Zakon szybko si rozwija i pod
koniec XIII w. w Europie znajdowao si prawie 700
opactw. Na ziemiach polskich cystersi pojawili si w
ok. 1140 r. wwczas zaoono klasztor w

Zakon Benedyktynw
w
Benedyktyni(Zakon
witego Benedykta;
ac.Ordo Sancti Benedicti, std skrt: OSB)
to zgromadzenie zakonne, ktrego
zaoycielem by w. Benedykt z Nursji (480ok.550). Oficjalnie powstao w 529 r. Do
pierwszych orodkw naleay klasztory
wSubiaco(tradycja mwi o 12 klasztorach,
w kadym 12 mnichw) i klasztor naMonte
Cassino(gdzie powstaa regua zakonu).
Benedyktyni z czasem rozszerzyli sw
dziaalno na cay Koci Zachodni.
Szczegln rol w rozsawieniu zakonu
benedyktynw oraz jego reguy mia papie
Grzegorz Wielki, ktry postaci w. Benedykta
powici swojeDialogi.

Architektura
W redniowieczu budowano wiele
kociow, klasztorw i zamkw,
uywajc gwnie kamienia, rzadziej
cegie. Rzeba i malarstwo byy
podporzdkowane architekturze, to
znaczy suyy do upikszania obiektw
sakralnych. Miay by take rdem
wiedzy o prawdach wiary. Z tego
przewaaa w nich tematyka religijna.

Styl romaski
Styl rozwijajcy si w XI-XIII w. w
Europie jako pierwszy powszechny
kierunek sztuki redniowiecznej.
Mia charakter gwnie sakralny, a
jego dokonania wizay si przede
wszystkim z dziaalnoci zakonw,
zwaszcza benedyktynw i
cystersw. Nazwa pochodzi od
nazwy Rzymu ("Roma") i oznacza
podporzdkowanie zasadom
kierujcym sztuk rzymskiej
wadzy kocielnej.
Sztuka romaska nawizywaa do
sztuki pno-antycznej,
zapoyczajc od niej poszczeglne
elementy (np. architektoniczne),
lecz jej nie naladowaa. Do jej
upowszechnienia przyczyni si
Koci, jednoczcy kulturowo
narody wczesnej Europy, i wzrost
znaczenia wadzy papieskiej.

Styl Gotycki
Nazwa gotyk wzia si z
nieporozumienia. Woski
humanista, Giorgio Vasari, nazwa
tak sztuk redniowiecza, chcc
podkreli jej barbarzyski
charakter. Nazwa j gotyck, aby
podkreli jej pochodzenie od
Gotw wojowniczego ludu
najedajcego Europ we
wczesnym redniowieczu.
Pejoratywne znaczenie tego sowa
odrzucono dopiero w
Romantyzmie.
Powstanie gotyku jako stylu wie
si z przebudow kocioa w SaintDenis pod Paryem w latach 11401144. Czasowo gotyk obejmuje
stulecia od XII do XV. Rozwija si
on w trzech fazach: wczesnej
(1144-1200), dojrzaej (XIII i XIV
wiek) i pnej (XV wiek).

Budowa katedry

Malarstwo w epoce
Historia malarstwa europejskiego daje si do jednoznacznie
podzieli na poszczeglne epoki od czasw prehistorycznych
po koniec XIX wieku, ktry przynis niezwyk rnorodno
stylw i kierunkw malarskich. Historia dwudziestowiecznego
malarstwa to ju kilkadziesit niezalenych opowieci,
czcych si jedynie w niektrych punktach.
Podane poniej daty s przyblione, a kada z nich moe by
przesunita o dziesitki, a nawet setki lat, zalenie od
indywidualnej opinii eksperta lub omawianej czci Europy.
Epoki malarskie rwnie w sposb oczywisty przechodziy w
siebie pynnie i nachodziy na siebie. Ponisze przedziay su
celom orientacyjnym, a po bardziej precyzyjne omwienie
periodyzacji naley si odnie do konkretnych artykuw.

Jan Van Eyck

Jan van Eyck malarz
niderlandzki, przedstawiciel
pitnastowiecznego realizmu
niderlandzkiego. By bratem
innego malarza
niderlandzkiego Huberta van
Eycka. Urodzi si w miecie
Maaseik, ktre w
redniowieczu byo znane
pod nazw Nieuw-Eyck.
Wikipedia
Data i miejsce urodzenia:
1390, Maaseik, Belgia
Data i miejsce mierci: 1441,
Brugia, Belgia
ona: Margaret van Eyck (do
1441)
Rodzestwo: Hubert van Eyck

Wit Stwosz, take Wit Stoszniemiecki rzebiarz, grafik i

malarz, jeden z
najwybitniejszych
przedstawicieli pnego
gotyku w rzebie. Urodzi si
w miejscowoci Horb w roku
1447 lub 1448. Zmar w
Norymberdze w 1533 roku.
By wybitnym i
wszechstronnym twrc,
para si malarstwem, rzeb
i grafik. Reprezentowa styl
pnogotycki. Dane
biograficzne na temat artysty
s bardzo ubogie, od
niepewnej daty urodzenia
poczwszy, nie wiadomo te
ni twrc rodzicach Wita,
twrc dokumentach
natrafiono jedynie na lad
brata, Macieja, ktry
zajmowa si zotnictwem.

Rycerz redniowieczny
redniowieczny rycerz by czowiekiem
szalenie zajtym. Stawianie si na kade
danie swojego wadcy, zarzdzanie
paskim majtkiem i turnieje to tylko niektre
z ich obowizkw. Biorc pod uwag
wszystkie obszary ycia, w ktre rycerz by
zaangaowany, czas na wojowanie
wygospodarowywa chyba cudem.
Rycerze wywodzili si gwnie ze szlachty,
czasem spord zamoniejszego
mieszczastwa. Rycerzem mg zosta ten,
kto by godny tego zaszczytu i kogo rycerstwo
przez pasowanie przyjo do swojego stanu.

Ciekawostka o lekarzach w
ptasich maskach
Duma ostra bakteryjna choroba zakana gryzoni i
innych drobnych ssakw, a take czowieka.
Chorob, ktra zmienia oblicze Europy bya jednak
Duma w XIV wieku. Kompletnie wyniszczya wwczas
ludzk populacj, zniszczya kultur i doprowadzia do
kryzysu gospodarczego. Zdaniem niektrych historykw,
Czarna mier niemal zniszczya europejsk cywilizacj.
Na pewno wpyna na rozwj biurokracji i publicznej
suby zdrowia, jako cech charakterystycznych
nowoytnego spoeczestwa.

Zakoczenie epoki
redniowiecza
1453- upadek Konstatynopola
Jest to upadek cesarstwa wschodnio rzymskiego,
bdcego przez 1000 lat symbolem cigoci wiata
chrzecijaskiego. Od tej pory islam bezporednio
zagraa Europie. Bizancjum byo wtedy maym i
sabym pastwem, a Turcy osmascy zamieszkiwali
Europ ju od 100 lat. Ponadto znaczenie upadku
miasta dla rozwoju Europy (migracja uczonych itp.)
byo przeceniane.

Koniec

MAM NADZIEJE, E SI PODOBAO