Dance With Linux

Sahar Shaker

Dance with Linux

Learn GNU/Linx the fun way
SaharShaker.com

www.ketabha.org
‫تقدیم به همه کسانی که لینوکس و فلسفه آزادی را دوست دارند‬

‫و برای یادگیری و از آن مهمتر برای یاد دادن‪ ،‬وقت میگذارند‪.‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
 ‫سالم ‪):‬‬

‫این ‪ pdf‬صرفا دستنوشتههای دختری است که عالقه زیادی به دنیای‬

‫لینوکس و پایتون دارد و تالش میکند با انتشار این نوشته‪ ،‬افراد‬
‫بیشتری را با این دنیای هیجانانگیز آشنا کند‪.‬‬

‫اگر نکات‪ ،‬کتاب‪ ،‬فیلم‪ ،‬مقاله و یا هرچیزی که فکر میکنید به روند‬

‫پیشرفت این بحث کمک میکند را دیدید برایمان ارسال کنید‪.‬‬

‫تا زمانی که این عالقه و یادگیری تداوم داشته باشد‪ ،‬این ‪ pdf‬نیز آپدیت‬
‫خواهد شد‪ .‬برای دانلود آخرین آپدیت اینجا کلیک کنید‪.‬‬

‫اگر برایتان مفید بوده‪ ،‬با دیگران به اشتراگ بگذارید‪.‬‬

‫‪saharshaker.com‬‬

‫‪https://t.me/saharshaker‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫صرفا جهت اطالع! این پیدیاف به صورت رایگان ارائه شده اگر‬
‫جایی دیدین که دارن ازش سوء استفاده میکنن یا یجورایی‬
‫میفروشنش خبر بدین بیل بیارم با هم بکشیمشون‪ .‬خیلی‬
‫مرسی!‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
 ‫من فقط بلدم از موس و کیبورد و‬
‫خود کامپیوتر استفاده کنم‪ .‬این‬
‫کتاب بدردم میخوره؟‬

‫بله‪ ،‬این کتاب قدم به قدم‪ ،‬لینوکس را معرفی میکند و تماما سعی شده مباحث به‬
‫سادگی بیان شود‪ .‬با این حال اگر سوالی داشتید‪ ،‬در سطح اینترنت بسیاری از‬
‫انجمنها و سایتها برای پاسخ به این سواالت شکل گرفتهاند‪.‬‬

‫از همین االن سواالش شروع شد‪ .‬آخه اگه کسی قبال‬
‫سیستمعاملی کار نکرده باشه که به فکر لینوکس نمیافته‪ .‬فقط‬
‫خواهشا با این سواالت جایی نگو فامیل منی‪ .‬مرسی اه‪.‬‬

‫این کتاب تمرینم داره؟‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫از اینکه فقط بگوییم چیکار باید بکنید شاید چندان مفید نباشد‪ .‬از این رو تصمیم‬
‫گرفتیم تا تمریناتی هم قرار دهیم‪( .‬در فصلهای ابتدایی تمرینی نیست!)‪ .‬والبته‬
‫جواب این تمارین در ‪ pdf‬جداگانه در صفحۀ کتاب میتوانید پیدا کنید‪ .‬با صرفا‬
‫خواندن این ‪ pdf‬لینوکس یاد نخواهید گرفت! باید خودتان هم تمرین کنید‪.‬‬

‫چرا فهرست نداره؟‬

‫چون شکلهای زیادی بکار رفته و همچنین به طور مداوم در حال آپدیتشدن‬
‫است‪ ،‬قرار دادن فهرست امکان پذیر نبود‪ .‬با این حال سعی میشود در هر آپدیت‬
‫خبر دهیم که چه مباحثی اضافه شده و همچنین در ابتدای هر فصل‪ ،‬آنچه که‬
‫میخوانید به طور خالصه آورده شده است‪.‬‬

‫چرا نمیذاریییییییید من سوالمو بپرسم؟؟؟؟‬

‫مسئولین چرا پیگیری نمیکنن؟؟؟‬

‫یه کالم از مادر عروس‪ ،‬خودش این شکلیه عروس چه شکلیه آخه‪.‬‬
‫مسئولین اگه رسیدگی بخوان بکنن اول دختر تو رو فیلتر‬
‫میکنن‪ .‬بعدشم کی جلوتو گرفته؟؟؟ داد میزنی همش‪ .‬بگو یا‬
‫جواب میده یا نمیده دیگه‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
 ‫چرا اصال لینوکس؟‬

‫لینوکس یکی از مهمترین پیشرفتهای تکنولوژی در قرن ‪ 21‬است‪ .‬عالوه بر‬

‫اینکه به رشد اینترنت کمک بسیار شایانی کرده است‪ ،‬یک الگوی جا افتاده‬
‫است برای اینکه شرکتها و حتی افراد به تنهایی بتوانند ایدههای خودشان را‬
‫پیادهسازی کنند‪.‬‬

‫اندروید بر پایه لینوکس است و همان طور که شاهدیم روزانه هزاران گوشی‬
‫اندروید به فروش میرسد‪ .‬خود شرکت گوگل از هزاران هزار سرور لینوکسی‬
‫استفاده می کند‪ .‬با فراگیرشدن اینترنت اشیاء‪ ،‬استفاده از لینوکس بیشتر و‬
‫بیشتر میشود به طوری که روزانه چیزی بیش از ‪700‬هزار دستگاه تلویزیون‬
‫ارائه میشود‪ .‬بسیاری از شرکتهای معروف و مطرح از لینوکس استفاده‬
‫میکنند و برای پیشرفت و توسعه آن سرمایهگذاری میکنند‪ ،‬مثل ‪ IBM‬یا‬
‫‪.Oracle‬‬

‫حتی لینوکس در بخشها نظامی هم حرف برای گفتن دارد‪ .‬مثال از آن در‬
‫تفنگهای هوشمند استفاده میشود‪ .‬تفنگهای هوشمند بر اساس یک‬
‫فاصله مشخص‪ ،‬روی یک هدف تمرکز میکنند و آنرا تعقیب کرده و در زمان‬
‫مورد نظر به آن شلیک میکنند‪.‬‬

‫در صنایع حملونقل هم از لینوکس استفاده میشود؛ مثال در قطارهای فوق‬

‫سریع یا جاهایی که بحث رانندگی خودکار مطرح است‪.‬‬

‫و یک دنیا استفاده دیگر دارد که به راحتی در اینترنت میتوانید پیدا کنید‪،‬‬

‫مثل صنایع غذایی‪ ،‬سیاست و‪...‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫راستی برامون کامنت بذارید و مارو از حال خودتون بیخبر‬
‫نذارین!‬

‫در ضمن نظراتتون رو با گوش جان میشنویم کلی برامون‬

‫دلگرمیه‪.‬‬

‫‪Hey guys, it’s john‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
 ‫فصل اول‬
‫تولد لینوکس از کجا آغاز شد؟‬

‫نصب لینوکس‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
 ‫حال ندارم بخونم االن‬

‫صرفا جهت اطالع!‬

‫این‪ pdf‬رایگانه‪ ،‬اگر جایی دیدین دارن میفروشنش یا سوء‬
‫استفاده میکنن‪ ،‬بگید بیل بیاریم باهم به حسابشون برسیم‪ .‬خیلی‬
‫مرسی!‬

‫حال نداری؟!‬

‫بیا یه داستان بگم برات‪ ،‬خوندن این داستان واجب نیست اصال‪ ،‬ولی میتونه‬
‫کمکت کنه بیشتر عاشق لینوکس بشی و از فلسفه شلکگیریش سر دربیاری‪.‬‬
‫تازه این ‪ pdf‬هم از آسون شروع میشه و کمکم فنی میشه‪.‬‬

‫لینوکس هیوال نیست که !‬

‫اگر کاربری باشید که تازه پا به دنیای لینوکس گذاشته است‪ ،‬شاید کلی سوال و ایدههای‬
‫مبهم در ذهنتان باشد که دنبال جواب میگردد یا از سایتها و افراد مختلف چیزهایی را‬
‫شنیده است‪ .‬این فصل جایی است که کمک میکند دنیای اپنسورس و لینوکس را از‬
‫زبان خالقان آن بشنویم و با فلسفۀ شکلگیریاش بیشتر آشنا شویم‪.‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫شخصیتهای اصلی‬

‫‪Richard Stallman‬‬
‫ریچارد استالمن‬

‫بنیانگذار پروژه گنو‪ ،‬طرفدار آزادی نرمافزار‬

‫‪Eric Raymond‬‬
‫اریک ریموند‬

‫برنامهنویس‪ ،‬مهندس نرمافزار‪ ،‬نویسنده مقاله کلیسا و بازار‪ ،‬پیشتاز دنیای‬

‫اپنسورس‬

‫‪Larry Augustin‬‬
‫لری آگوستین‬

‫مدیرعامل و بنیانگذار شرکتهای‬

‫‪VA Research ،SugarCRM ،Geeknet‬‬

‫‪Linus Torvalds‬‬

‫لینوس توروالدز‬

‫مهندس نرمافزار‪ ،‬دولوپرکرنل لینوکس‬

‫‪Bruce Perens‬‬
‫بروس پرنز‬

‫برنامهنویس‪ ،‬مدافع جنبش اپنسورس‪ ،‬او تعریف نرمافزار‬

‫اپنسورس را ایجاد کرد‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫‪1‬‬ ‫داستان شکلگیری لینوکس‬

‫لینوکس چیه؟‬

‫لینوس توروالدز‪:‬‬

‫برای توضیح این که لینوکس چیه باید توضیح داد سیستم عامل چیه‪ .‬و قضیه سیستم عامل‬
‫اینه که آدم هیچوقت قرار نیست اون رو ببینه چون هیچکس در واقع از سیستم عامل‬
‫استفاده نمیکنه‪ .‬آدمها از برنامههای اکمپیوترشون استفاده میکنند‪ .‬و تنها هدف زندگی‬
‫سیستم عامل کمک به اجرای این برنامههاست‪ .‬پس سیستمعامل هیچوقت خودش‬
‫اکری انجام نمیده‪ .‬فقط منتظر میشه برنامهها درخواست منبع خاصی رو بکنن‪ .‬یا یه ‪ file‬از‬
‫روی دیسک بخوان یا برنامههایی بخوان که اونهارو به دنیای بیرون متصل کنه‪ .‬اون‬
‫وقته که سیستم عامل میآد وارد عمل میشه و سعی میکنه برنامه نوشتن رو برای مردم‬
‫آسونتر کنه‪.‬‬

‫اپنسورس چیه؟‬

‫بروس پرنز‪:‬‬

‫‪ 1‬این داستان برگرفته از دیالوگهای فیلم ‪ Revolution Os‬است‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫اپنسورس راهیه که مردم بتونن روی نرمافزارها باهم هماکری کنن بدون این‬
‫که درگیر اون همه مشالکت حقوق معنوی بشن‪ .‬طوری که هر وقت کسی میخواد یه‬
‫نرم افزار بخره مجبوره لکی قرارداد باال و پایین کنه و با لکی وکیل چک و چونه بزنه ‪ .‬به طور لکی‬
‫ما فقط میخواهیم نرمافزار اکر کنه‪ .‬و میخواهیم که بتونیم از کمکهای دیگران برای‬
‫تصحیح و ‪ ...‬برخوردار باشیم‪ .‬بنابراین بعضی از حقوق و اموال معنوی رو یکجورهایی‬
‫قربانی میکنیم‪ .‬و اجازه میدیم تمام دنیا از نرمافزار استفاده کنن‪.‬‬

‫بیاید یکم برگردیم عقب؛ قبل از اینکه حرف از لینوکس باشه‪ ،‬یه ریچارد‬
‫استالمن بود که بابای جنبش نرمافزار آزاد لقب داشت‪.‬‬

‫ریچارد استالمن‪:‬‬

‫من سال ‪ 1971‬وارد آزمایشاگه هوشمصنوعی ‪ MIT‬شدم‪ .‬وارد اجتماع شکوفایی از هکرها‬
‫شدم‪ .‬کسایی که عاشق برنامهنویسی و عاشق کشف اکرهایی بودن که میتونستن با‬
‫اکمپیوترها بکنن‪ .‬اونها یه سیستم عامل درست کرده بودن که همش همونجا نوشته شده‬
‫بود! عضو تیمی شدم که به ارتقای سیستم عامل ادامه میداد و قابلیتهای جدیدی به‬
‫اون اضافه میکرد‪ .‬این شغلم بود و من عاشقش بودم‪ .‬ما همه عاشقش بودیم‪ .‬به‬
‫همین خاطر این اکر رو میکردیم‪ .‬و اسم سیستممون رو گذاشته بودیم‪the « :‬‬
‫‪ .»incompatible time sharing system‬فارسیش میشه ‪«:‬سیستم اشتراک‬
‫زمانی ناسازاگر» که نشوندهنده روحیۀ بازیگوشیه‪ .‬که مشخصۀ هکرهاست‪ .‬هکرها کسانی‬
‫هستن که از هوشمندی بازیگوشانه لذت میبرن‪ .‬خب اولین مشلکی که برامون پیش‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫اومد وقتی بود که دنیای خارج بهمون فشار آورد که لکمۀ عبور داشته باشیم‪ .‬ما روی‬
‫اکمپیوترهامون لکمۀ عبور نداشتیم‪ .‬و دلیلش این بود که هکرهایی که اون اول‪ ،‬سیستم رو‬
‫طراحی کرده بودن متوجه شده بودن که لکمۀ عبور راهی برای رئیسهاست که بتونن‬
‫تمام اکربرها رو کنترل کنن‪ .‬و نخواسته بودن قفل و لکیدی برای رئیسها بسازن که‬
‫بتونن اونها رو کنترل کنن‪ .‬بنابراین این اکر رو نکردن و این مورد رو از قلم‬
‫انداختن‪ .‬فسلفۀ ما این بود که هرکس که پشت اکمپیوتر نشسته باید بتونه هراکری که‬
‫دلش میخواد بکنه‪ .‬و کس دیگهای که دیروز اونجا بوده نباید بتونه اکری رو که آدم امروز‬
‫میکنه رو کنترل کنه‪ .‬وقتی اونها روی یکی از دستاگههای ‪ MIT‬لکمه عبور گذاشتند‪ ،‬من‬
‫و یک مشت از هکرهای دیگه خوشمون نیومد‪ .‬تصمیم گرفتم یه جور هک شورشی انجام‬
‫بدم‪ .‬کشف کردم چطور لکمههای عبور رو رمزگشایی کنم‪ .‬اینجوری با ناگهکردن به پایاگه‬
‫داده که لکمات عبور در اون قرار داشت‪ ،‬میتونستم بفهمم هر کسی برای ورود به سیستم‬
‫چی تایپ میکنه‪ .‬بعد به همون آدم پیغام میفرستادم و میگفتم‪:‬‬

‫سالم‪ ،‬میبینم که لکمۀ عبور فالن رو انتخاب کردهاید! چطور همون اکری رو‬
‫بکنید که من کردم؟یعنی به جای لکمۀ عبور فقط اینتر رو بزنید؟خیلی کوتاهتره و‬
‫تازه تایپکردنشم خیلی آسونتره‬

‫و البته با این پیغام من داشتم تلویحا بهشون میگفتم که امنیت سیستمشون عمال در حد‬
‫شوخیه ! (جاست فور فانه)در هر صورت با این هک داشتم اونهارو دعوت هم میکردم‪.‬‬
‫آخرشم یکپنجم اکربران اون اکمپیوتر به من ملحق شدن‪ .‬و به عنوان لکمۀ عبور فقط‬
‫اینتر رو میزدند‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪14‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫افاکری که االن به چیزی که دنیای اپنسورس میگیم‪ ،‬از کجا‬

‫اومدن؟ این اکر چطور شروع شد؟ چه کسی شروعش کرد؟‬

‫بروس پرنز‪:‬‬

‫این اکر در واقع با پیدایش اکمپیوتر شروع شد‪ .‬چون در اون زمان نرمافزار بین مردم‬
‫رد و بدل میشد‪ .‬و فکر میکنم تازه در اواخر دهۀ ‪ 70‬یا اوایل دهۀ ‪ 80‬بود که مردم شروع‬
‫کردن به بستن نرمافزارهاشون‪ .‬و گفتن‪« :‬نه اصال نمیشه سورسکد رو ناگه کنید‪ .‬نمی‬
‫شه نرمافزار رو تغییر بدید حتی اگه الزم باشه برای اکمپیوتر خودتون درستش کنید ‪.‬در واقع‬
‫میشه مایکروسافت رو مقصر قسمتی از این قضیه دونست‪ .‬اونها یکی از پیشاگمان واقعی‬
‫مدل نرمافزار خصوصی هستن‪.‬‬

‫اواسط دهۀ ‪ 70‬گروهی از هکرها و کامپیوترکارانی سیلیکون ولی که تفننی کار میکردند‪،‬‬
‫باشگاه کامپیوترهای خانهساز رو تشکیل دادن‪( .‬انگلیسیش‪ .) Homebrew computer club :‬سال ‪76‬‬
‫بیل گیتس از شرکت تازه تاسیس مایکروسافت‪ ،‬یه نامه داد به این گروه‪ .‬تا قبل از این کاربران کامپیوتر بدون‬
‫اینکه خیلی تو فکر مالکیت نرمافزارها باشن آزادانه اونرو رد و بدل میکردن‪ .‬بیل گیتس توی این نامه نوشته‬
‫بود‪:‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
15 Dance with linux

SaharShaker.com

www.ketabha.org
‫‪16‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫ریچارد استالمن‪:‬‬

‫من یه سیستمعامل نویس هستم‪ .‬اگر یک سیستمعامل دیگه درست میکردم و بعد به‬
‫عنوان مولف همه رو تشویق میکردم که اون رو به دیگران بدن (‪ share‬کنن) نه‬
‫تنها می تونستم برای خودم راهی فراهم کنم که بدون خیانت به بقیۀ مردم از اکمپیوتر‬
‫استفاده کنم بلکه می تونستم این راه رو در اختیار بقیه هم بذارم‪ .‬همه راهی برای فرار از‬
‫اون تناقض اخالقی پیدا میکردن‪ .‬پس این پروژه رو توی ژانویۀ ‪ 84‬شروع کردم‪.‬‬
‫این وقتیه که از شغلم توی ‪ MIT‬استعفا دادم و اکر ساخت سیستمعامل گنو رو شروع‬
‫کردم‪ .‬اینجا باید توضیح بدم که لکمۀ گنو‪ ،‬خودش یه هکه ! چون مخفف «گنو یونیکس‬
‫نیست» است‪.‬‬

‫‪GNU = Gnu’s Not Unix‬‬

‫من داشتم سیستمعاملی رو درست میکردم که شبیه سیستمعامل یونیکس بود ولی خود‬
‫سیستمعامل یونیکس نبود‪ .‬این سیستم فرق داشت مجبور بودیم تمامش رو از صفر‬
‫بنویسیم‪ .‬چون یونیکس خصوصی بود‪ .‬ما اجازه نداشتیم یونیکس رو به اشتراک بذاریم‪.‬‬
‫پس مجبور بودیم جایگزینی براش بنویسیم‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪17‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫طی دهۀ ‪ 80‬که ریچارد استالمن داشت پروژه گنو رو میساخت‪ .‬دانشمندان کامپیوتر توی دانشگاه‬
‫کالیفرنیا در برکلی در حال ساخت سیستمعامل آزاد خودشون بودن‪ .‬این سیستم عامل که به عنوان یونیکس‬
‫برکلی یا ‪ BSD‬شناخته میشد برپایۀ هستۀ یونیکس و با اجازه ‪ AT&T‬ساخته میشد‪ .‬به هر جهت‪ ،‬به دلیل‬
‫مشکالت قانونی با ‪ AT&T‬و به دلیل چند پارچگی سورسکد ‪ ،‬هکرها و دیگر کاربران غیرسازمانی به کندی ‪BSD‬‬
‫را میپذیرفتن‪.‬‬

‫ریچارد استالمن‪:‬‬

‫خب یونیکس از تعداد زیادی برنامۀ مجزا تشکیل شده بود که با همدیگه ارتباط برقرار‬
‫میکردن‪ .‬بنابراین فقط الزم بود این برنامههارو یکییکی جایگزین کنیم‪ .‬پس شروع‬
‫کردم به نوشتن‪ .‬بعد کم کم افراد دیگهای بهم ملحق شدن چون من اطالعیهای‬
‫منشتر کرده بودم که از مردم دعوت میکرد به من ملحق بشن و توی نوشتن این‬
‫برنامهها کمک کنن‪ .‬تا حدود سال ‪ 91‬عمال همه برنامههارو جایگزین کرده بودیم‪.‬‬

‫این برنامههایی که جایگزین کرده بودید چه برنامههایی بودند؟‬

‫خب ما باید یه سیستم عامل اکمل میداشتیم‪ .‬یک کرنل الزمه‪ ،‬که برنامهای که منابع رو به‬
‫همۀ برنامههای دیگه تخصیص میده‪ ،‬یه اکمپایلر الزمه تا برنامه هارو از سورسکدی که‬
‫برنامهنویسها میفهمن به یک سری عدد ترجمه کنه ‪ .‬برای این اکر برنامههای‬
‫دیگری هم در کنار مترجم الزماند‪ .‬یه دیباگر‪ ،‬یه تکست ادیتور‪،‬تکست فورم‪ ،‬ایمیل و‪...‬‬
‫چیزهای خیلی خیلی زیادی الزمه‪ .‬سیستم عاملهای شبیه یونیکس صدها برنامه مثل‬
‫این دارند‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪18‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫مایلک تیمن‪:‬‬

‫اطالعیه ریچارد استالمن رو دیدم و فوریه ‪ 87‬خودشو مالقات کردم‪ .‬اون برای یه دوره‬
‫آموزشی پنج روزه برای برنامه ‪ Emacs‬به شرکت ما اومد‪ .‬در طول روز اون درباره‬
‫روشهای جدید ناگه به ‪ Emacs‬توضیح میداد‪ .‬و روشهای گسترش دادن و‬
‫بهترکردن سورسکدهای ‪Emacs‬حرف میزد‪ .‬ولی شبها سرش حسابی گرم یه‬
‫اکمپایلر بود و اونموقع هنوز اون رو برای عموم منتشر نکرده بود‪ .‬برای همین یکم مراقب‬
‫بود که چه کسی داره سورسکدش رو میبینه‪ .‬ولی من خیلی مشتاق بودم و تا ماه ژوئن‬
‫اون سال که اعالمش کرد و بالفاصله از اینترنت دانلودش کردم با برنامه ور رفتم و چندتا‬
‫سوال ازش پرسیدم وقتی سورس کد رو براش پس فرستادم‪ ،‬اون با ناباوری دید که‬
‫چقدر سریع تونسته بودم تکنولوژی اونرو ارتقا بدم‪.‬‬

‫وقتی از آزادی حرف میزنیم دقیقا از چی حرف میزنیم؟!‬

‫ریچارد استالمن‪:‬‬

‫مهم ترین خاصیت گنو اینه که نرمافزار آزاده‪ .‬و آزاد بودن نرمافزار نه به قیمتش که به‬
‫آزادی ربط داره‪ .‬پس به آزادی بیان فکر کنید‪ .‬آزادی ای که دارم صحبتش رو‬
‫میکنم اینه که اگر خواستین تغییراتی در نرمافزار بدین یا کسی رو استخدام کنید که براتون‬
‫تغییرات رو انجام بده‪ .‬اگر برای کسب واکرتون از یه نرم افزار استفاده میکنید که بتونین‬
‫مجددا نسخههای اون رو کپی کنید و با مردم ‪ share‬کنید‪ .‬تا برنامه رو بهتر کنید و نسخۀ بهتر‬
‫شده رو منتشر کنید که بقیه مردم هم از مزایای اون بهرهمند بشن‪ .‬و این آزادی‬
‫هاست که نرمافزار آزاد رو از نرمافزارهای غیرآزاد متمایز میکنه‪ .‬این آزادیهاست که‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪19‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫مردم رو قادر می کنه یه اجتماع (یه اکمیونیتی) تشکیل بدن‪ .‬شما اگر تمام این آزادیها‬
‫رو نداشته باشید بینتون تفرقه میافته و یکی بهتون مسلط میشه ‪.‬‬

‫نرم افزار آزاد که میگین همه چیش ولنگه و بازه؟!!هیچ الیسنس یا مجوزی نداره؟‬

‫اگه نرمافزارهارو در مالکیت عمومی بگذاریم یکی میتونه بیاد و یک خرده تغییر توی اون بده و‬
‫تبدیلش کنه به یک بستۀ نرمافزاری خصوصی و معنیش اینه که اکربرانی که از نرمافزار ما‬
‫استفاده می کنند آزادی هماکری یا به دیگران دادن اون رو نخواهند داشت‪ .‬برای‬
‫جلوگیری از این وضعیت ما از تکنیکی به اسم "کپی لفت" استفاده میکنیم‪ .‬مفهوم کپی‬
‫لفت یه "کپی رایت" سر و تهه‪ .‬اکری که ما میکنیم اینه که میگیم این نرمافزار کپی رایت‬
‫داره و ما نویسنداگن اون به شما اجازه میدیم که دوباره اون رو توزیع کنید‪ ،‬تغییر بدید یا‬
‫چیزی بهش اضافه کنید‪ .‬ولی وقتی که دوباره اون رو توزیع میکنید باید دوباره تحت همین‬
‫شرایط باشه‪ .‬نه بیشتر نه کمتر‪.‬‬

‫تا هرکسی که اون رو از شما میگیره آزادی هماکری با بقیۀ مردم رو‪ ،‬اگه بخواد‪ ،‬داشته‬
‫باشه‪ .‬و به این روش‪ ،‬نرمافزار هر جایی که بره آزادی همراهش میره‪ .‬و هماکری با‬
‫بقیۀ مردم‪ .‬و تشکیل اجتماعات به یک حق الینفک تبدیل میشه‪.‬‬

‫این چی بود؟ این چه الیسنسی بود؟‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫خب کپی لفت ایده لکی بود‪ .‬برای استفاده از اون باید یک نمونۀ مشخص داشت‪ .‬نمونۀ‬
‫مشخصی که ما برای اکثر بستههای نرمافزاری گنو به اکر میبریم این است‪:‬‬

‫)‪GNU GENERAL PUBLIC LICENSE (GPL‬‬

‫(مجوز عمومی هماگنی گنو)‬

‫یک سند به زبان حقوقی که این اکر رو انجام میده‪ .‬خیلی ها همین مجوز رو به اکر بردند‪،‬‬
‫مثال ‪ :‬لینوس توروالدز هم از این مجوز برای لینوکس استفاده کرد‪.‬‬

‫بروس پرنز‪:‬‬

‫خب مجوزی که من باکر بردم‪ GPL ،‬بود همونی که ریچارد استالمن نوشت و به نظر من‬
‫این مجوز اکر بسیار حیرت انگیزیه‪ .‬این یکی از معدود مجوزهای نرمافزاریه که از جایاگه‬
‫اجتماع نوشته شده‪ .‬نه از جایاگه محافظت از یک شرکت یا در مواردی مثل مجوزهای ‪MIT‬‬
‫و ‪ .BSD‬از جایاگه اجرای یک برنامۀ تحت حمایت دولتی ‪ GPL .‬از این نظر واقعا بینظیره‪.‬‬
‫اون فقط مجوز نیست یک فلسفۀ اکمله که فکر میکنم انگیزه تعریف اپنسورس شد‪ .‬من‬
‫کتمان نمیکنم که خیلی از اکرهای من از اکرهای استالمن ناشی شده‪.‬‬

‫خیلی از شرکتهای تجاری شروع به استفاده از این نرمافزارها و سیستمعامل گنو و لینوکس‬
‫کردند که نقطه شروع آن ها‪ ،‬آزمایشگاه تحقیقات الکترونیک در دانشگاه استنفورد بود‪ .‬و منبع الهام‬
‫اولین شرکتهای گنویی و لینوکسی شد‪.‬‬

‫چجوری از گنو پول درمیارین؟‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪21‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫لری آگوستین‪:‬‬

‫مایلک تیمن شرکتی تاسیس کرده بود به اسم نرمافزاری سیگنوس‪ .‬با این ایده که‬
‫حول نرم افزارهای آزاد گنو مشاوره و خدمات بفروشه‪ .‬و خب اکر مایلک با سیگنوس خیلی‬
‫گرفت‪.‬‬

‫مایلک تیمن‪:‬‬

‫لکی وقت صرف کردم که بفهمم چجوری قراره پول دربیاریم‪ .‬در بیانیۀ اصلی گنو که بخش‬
‫آخر کتاب راهنمای ‪ Emacs‬گنو بود‪ .‬استالمن چند راه مختلف برای پول درآوردن‬
‫پیشنهاد کرده بود‪.‬‬

‫ریچارد استالمن‪:‬‬

‫از آغاز جنبش نرمافزارهای آزاد تصور من این بود که جا برای تجارت هم در آن‬
‫وجود داره‪ .‬یکی از مزایای نرمافزارهای آزاد اینه که بازار آزادی برای هر نوع خدمات و‬
‫پشتیبانی وجود داره‪ .‬این جوری وقتی آدم در اکرش از نرمافزار استفاده میکنه و پشتیبانی‬
‫(ساپورت) خوب میخواد‪ ،‬میتونه آدمهایی رو پیدا کنه که این اکر رو براش انجام بدن‪.‬‬
‫می تونه شرکتهایی رو پیدا کنه که اکر تامین پشتیبانی هستند‪ .‬اون ها عموما مجبورند پشتیبانی‬
‫خوبی به شما ارائه بدن وگرنه شما کس دیگهای رو پیدا میکنید‪ .‬در مورد نرمافزارهای‬
‫خصوصی ‪ ،‬پشتیبانی انحصاریه‪ ،‬عموما یک شرکت هست که سورسکد رو داره و فقط اونها‬
‫هستند که میتونن پشتیبانی ارائه بدن‪ .‬یعنی عموما آدم به لطف این طرف وابسته است!‬
‫مثال در مورد مایکروسافت وضع به همین منواله‪ .‬به این ترتیب تعجبی نداره که پشتیبانیشون‬
‫اینقدر بده (البته این صحبت ریچارد استالمن مال قدیم بود االنو نمیدونم! عموما ما ایرانیا که اصل‬
‫نرمافزار رو استفاده نمی کنیم که پشتیبانی بخوایم یا از طرفی هم مدام تحریمیم!!)‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪22‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫مایلک تیمن‪:‬‬

‫مزایای نرمافزارهای آزاد فوقالعاده بودند‪ ،‬مگر هزینۀ پشتیبانی داخلی و این مدیران‬
‫رو خیلی خیلی نگران می کرد‪ .‬بنابراین ایده اساسی که من داشتم این بود که بتونیم مدلی‬
‫درست کنیم که بتونه ‪ 2‬تا ‪ 4‬برابر قابلیت پشتیبانی و کمکرسانی رو که یک مهندس داخل‬
‫سازمان داره در اختیار بذاره‪ .‬و بتونیم این اکر رو با نصف تا یکچهارم همون هزینه انجام‬
‫بدیم‪ .‬خیالمون می تونه جمع باشه که مردم واقعا اون رو میخرن‪ .‬و تا پاییز اون سال ما همه‬
‫چیز رو درباره این که توی گروه فنی چه کسانی باید باشند‪ ،‬شرایط فروش چی باید باشه و‬
‫شاخصهای لکیدی قیمت چی هستند رو درآورده بودیم‪ .‬در واقع در نوامبر ‪ 89‬بود که‬
‫شرکت رو ثبت کردیم‪ .‬اونم به اسم سیگنوس‪.‬‬

‫بروس پرنز‪:‬‬

‫خیلی دقیق میتونم بگم که سیگنوس اولین شرکتی بود که مختص نرمافزارهای آزاد بود‪.‬‬
‫پشتیبانی سیگنوس از نرمافزارهای آزاد شاکف بسیار مهمی رو پر کرد چون نرمافزارهای‬
‫بسیار خوبی داشتیم که میشد مفتی به دستشون آورد ولی نمیشد براشون پشتیبانی پیدا کرد‪.‬‬
‫اون ها پولشون رو با ارائۀ پشتیبانی در میآوردند‪.‬‬

‫ریچارد استالمن‪:‬‬

‫کرنل آخرین چیزی بود که نوشتنش رو شروع کردیم و هنوز خیلی از شروعش نگذشته بود که‬
‫سر و لکۀ لینوس توروالدز پیدا شد‪.‬‬

‫اون یک کرنل ساخت و قبل از اینکه ما مال خودمون رو راه بندازیم راهش انداخت و‬
‫خیلی هم خوب و حسابی راهش انداخت‪ .‬اسم کرنلش ‪ Linux‬گذاشت‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪23‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫لینوس توروالدز‪:‬‬

‫هدف اولیۀ من هدف خیلی شخصیای بود‪ .‬این که بتونم روی اکمپیوتر خودم محیطی‬
‫شبیه به محیطی که روی اکمپیوترهای دانشاگه بهش عادت کرده بودم ایجاد کنم و‬
‫نمی تونستم چیزی پیدا کنم که از این جهت به دردم بخوره‪ .‬این طور شد که من اصوال‬
‫تمام عمرم رو پشت اکمپیوتر نشسته بودم‪ .‬به این نتیجه رسیدم که باید خودم دست به اکر‬
‫بشم‪ .‬بیشتر ایدهها رو اون اوایل از سیستم عامل سان گرفتم (‪ )SunOs‬که چیزی‬
‫بود که اون موقع توی دانشاگه ازش استفاده میکردیم‪ .‬حاال چی شد که من انقدر سریع‬
‫تونستم راهش بندازم‪ ،‬این بود که از روش برنامهنویسی قدیمی که جوابش رو پس داده‬
‫بود استفاده کردم و مفهوم یکپارچه بودن رو شکستم‪.‬‬

‫یکپارچه بودن اصوال به این معنیه که سیستمعامل یک نهاده و تقسیم ناپذیر‪ .‬در حالی که در‬
‫‪( microkernel‬زیرهسته‪ ،‬زیرکرنل) سیستمعامل در حقیقت چیزی نیست جز‬
‫مجموعهای از سرویسدهندههایی که اکرهای مختلفی انجام میدن و پروتلک مشترکی‬
‫برای ارتباط با همدیگه دارن‪.‬‬

‫خب چطور شد که پروژه گنو که این همه جلوتر بود و از قبل داشت این اکر رو میکرد‬
‫چطور شد که اون اینجوری آخر اکر وارد شد؟‬

‫ریچارد استالمن‪:‬‬

‫خب در واقع ما اکر روی ‪ Hurd‬گنو رو خیلی قبل از اینکه اون لینوکس رو شروع کنه شروع‬
‫نکردیم‪.‬و اتفاقا ما طراحیای رو انتخاب کردیم که طراحی بسیار پیشرفتهایه‪ .‬از نظر قدرتی که به‬
‫آدم میده ولی از اون طرف معلوم شد که دیباگکردنش هم خیلی سخته‪ .‬ما تصمیم گرفتیم‬
‫کرنل رو که یک برنامه بود چند تکه کنیم و به لکی برنامۀ کوچکتر تقسیمش کنیم که برای ارتباط‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪24‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫برقرار کردن پیامهای ناهمزمان به هم میفرستادن‪ .‬مسئله اینه که این روش‬
‫برنامهنویسی زمینۀ زیادی برای باگها داشتن‪ .‬باگ هایی که پیداکردنشون اغلب خیلی‬
‫سخته چون به این بستگی داره که آیا فالن برنامه‪ ،‬فالن پیغام رو قبل از این میفرسته‬
‫که اون یکی برنامه بهمون پیغام رو میفرسته یا بعدش؟!! و نتیجه این شد که سالها‬
‫طول کشید که تونستیم برنامه رو به اکر بندازیم‪.‬‬

‫رابطه لینوکس با پروژه گنو چیه؟‬

‫لینوس توروالدز‪:‬‬

‫خب میشه گفت در چندین سطح با گنو رابطه داره‪ .‬یکیش سطح فلسفیه که آدم فکر کنه‬
‫بازکردن سورس ایده خوبیه‪.‬‬

‫ریچارد استالمن‪:‬‬

‫وقتی لینوس کرنلاش رو نوشت این اکر رو برای پروژه گنو نمیکرد‪ .‬این اکر رو مستقال‬
‫انجام می داد و مستقال هم منتشرش کرد‪ .‬ما هم خبر نداشتیم‪ .‬ولی بعضیا که خبر داشتن‬
‫تصمیم گرفتن بگردن ببینن دیگه چی میتونن پیدا کنن تا کنار کرنلشون بذارن و یه‬
‫سیستمعامل اکمل داشته باشن‪ .‬اونا گشتن و دیدن که عجب! تمام چیزایی که الزم‬
‫دارن از قبل وجود داشته ‪ .‬فکر کردن چه شانسی آوردیم! ولی در واقع شانسی در اکر نبود‪.‬‬
‫اون ها تمام تکههای سیستم گنو رو پیداکرده بودن که فقط کرنل رو کم داشت‪ .‬به این‬
‫ترتیب وقتی همه چیز رو سر هم کردن در واقع داشتن لینوکس رو توی شاکف سیستم گنو‬
‫جا میدادن‪ .‬ولی اونا اینو نمیدونستن!‬

‫لینوس توروالدز‪:‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫خیلی از این برنامهها اکر بنیاد نرمافزارهای آزاد و اکر آدمهایی که لینوکس رو دوست‬
‫داشتن بود‪ .‬و یک همزیستی بین لینوکس و این برنامهها وجود داره‪.‬که این برنامهها‬
‫روی لینوکس اجرا میشن و در عین حال از لینوکس به عنوان پلتفرم استفاده می‬
‫کنن‪ .‬در حالی که لینوکس به خاطر اماکن استفاده از این برنامهها از اونها فایده میبره!‬

‫چه برنامههایی؟‬

‫در واقع مهمترینشون اکمپایلر سی گنو است‪ .‬بدون وجود اکمپایلر سی ‪ ،‬تولد لینوکس و اکثر‬
‫این پیشرفتها شدنی نبود‪ .‬لینوکس از ‪ GPL‬استفاده میکنه و من با فلسفهای که پشت‬
‫‪ GPL‬هست موافقم‪ .‬این رو هم بگم که ‪ GPL‬خودش اصال متن قشنگی نیست‪ .‬دلیلش‬
‫هم احتماال اینه که هیچ متن حقوقیای اون قدرها خوشایند نیست و نمیتونه هم باشه‪.‬‬

‫لری آگوستین‪:‬‬

‫کم کم متوجه شدم که تو خونه به یه دستاگه یونیکس احتیاج دارم‪ .‬رفتم دنبالش و دیدم‬
‫می تونم از لینوکس روی یه اکمپیوتر شخصی استفاده کنم‪ .‬با حدود ‪ 2000‬دالر یه سیستم‬
‫سرهم کردم که ‪ 1/5‬تا ‪2‬برابر سریعتر از سیستمهای ‪ sun‬بود‪ .‬فوق العاده بود‪ .‬من‬
‫‪ 1/5‬تا ‪2‬برابر سرعت رو با ‪ 1/3‬تا ‪ 1/4‬قیمت داشتم! یه چیزی تو مغزم جرقه زد! فهمیدم‬
‫اینجا فرصتی نهفته است‪ .‬این شانس ما بود که اکری رو واقعا بهتر از ‪ sun‬انجام بدیم‬
‫اون هم با استفاده از اپنسورس و لینوکس‪.‬‬

‫ایده اسم لینوکس چی بود؟‬

‫لینوس توروالدز‪:‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪26‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫لینوکس اسمی بود که پیش خودم روش گذاشتم فقط به خاطر اسمم لینوس و ‪ x‬هم که حتما‬
‫باید باشه بخاطر یونیکس‪ .‬اولش فکر کردم نمیتونم اسمش رو رسما بذارم لینوکس چون‬
‫خیلی خودخواهانه میشه‪.‬‬

‫ریچارد‪:‬‬

‫اون ها فکر کردن یه عالمه برنامه پیداکردن و دارن اون رو دور لینوکس میذارن‬
‫اینجوری شد که اسم قضیه رو گذاشتن سیستم عامل لینوکس‪ .‬و این اصطالح جا افتاد و‬
‫نتیجه این شد که میلیونها نفر حاال دارن از این گونۀ سیستم گنو به اسم سیستمعامل‬
‫گنو‪/‬لینوکس استفاده میکنن و اکثرشون این رو نمیدونن‪.‬‬

‫بعضیها پیشنهاد میکنن این سیستم گنو‪/‬لینوکس نامیده بشه‪ .‬نظر شما چیه؟‬

‫لینوس توروالدز‪:‬‬

‫خب من فکر می کنم موجهه‪ ،‬ولی در صورتی موجهه که یه توزیع گنویی از لینوکس منتشر کنند‪.‬‬
‫همونطور که لینوکس رد هت ‪ Red Hat Linux‬مشلکی نداره یا لینوکس سوزه ‪SuSe Linux‬‬
‫یا لینوکس دبین ‪ .Debian Linux‬چون در واقع اگر آدم بخواد توزیع خودشو از لینوکس‬
‫درست کنه اسمش رو هم خودش میذاره‪ .‬ولی اینکه الک اسمش رو بذاریم گنو لینوکس به‬
‫نظرم مسخرست‪.‬‬

‫چیزی که باعث شد لینوکس فراتر از دنیای برنامهنویسا بره‬

‫برای رشد لینوکس به ماورای دنیای برنامهنویسان کامپیوتر ‪ ،‬استفاده و کاربردی نیاز بود که اون‬
‫رو به یه فناوری غیرقابل اغماض بدل کنه چیزی که باعث عبور از این آستانه شد به وجود آمدن‬
‫برنامهای بود که ساختن وبسایتهای پیچیده رو امکان پذیر میکرد‪ .‬این برنامه آپاچی وبسرور بود‪.‬‬
‫‪Apache web server‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪27‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫اریک ریموند‪:‬‬

‫لگ سرسبد برنامههای لینوکس بدون شک آپاچی وب سرور بود‪ .‬اگر به تاریخچۀ لینوکس‬
‫دقت کنید میبینید که منحنی استفاده از لینوکس و منحنی استفاده از اینترنت دقیقا همدیگه رو‬
‫دنبال میکنن‪ .‬سال ‪ 93‬که پروژه آپاچی وب سرور شروع شد همون سالی بود که انفجار پر‬
‫طرفدار ‪ ISP‬هم شروع شد‪ .‬وقتی که اینترنت یک اکال فروشی عمده شد‪ .‬و ایده تجارت‬
‫الکترونیکی مبتنی بر وب و ارتباطات عمومی به حقیقت پیوست‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪28‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫‪BRIAN BEHLENDORF‬‬
‫فکر میکنم آپاچی یکی از اولین برنامههایی بود که باعث شد مردم بگن ‪ :‬خب اگر لینوکس‬
‫نصب کنم یه فایده مشخصی برام داره‪ .‬البته اون موقع لکی برنامۀ جالب روی لینوکس وجود‬
‫داشت‪.‬ولی میدونید واقعا انگیزهای وجود نداشت‪ .‬می شه گفت فایده تجاری نداشت که‬
‫کسی بجای ‪ NT‬از لینوکس استفاده کنه‪ .‬تا وقتی که آپاچی اومد و لکی چیزهای دیگه که به‬
‫آپاچی وصل میشدن‪ .‬می خوام بگم وقتی آدم میخواست بره و یسری سرور راه بندازه‬
‫خیلی مقرون به صرفهتر بود‪ .‬مقرون به صرفهتر از نظر پول واقعی که اون رو با لینوکس و‬
‫آپاچی بسازه تا با ‪ IIS‬و ‪ . NT‬حتی اگر به این معنی باشه که آدم یه خرده پول خرج کنه‪ .‬که‬
‫به افرادش آموزش بده که چطور ازش استفاده کنن یا آدمهایی رو پیدا کنه که بهش‬
‫واردن ولی خوبیش این بود که این دانش خیلی گرون نبود‪.‬چون لکی دانشجو وجود‬
‫داشتن که مدتها از لینوکس استفاده میکردن و خیلی باهاش آشنا بودن‪.‬‬

‫اریک ریموند‪:‬‬

‫اگه به منحنی استفاده وب سرورها ناگه کنید‪ ،‬آپاچی همش داشته سهم بیشتری از بازار رو‬
‫بدست میآورده‪ .‬یکسره داشته به رقیبهای ‪close source‬اش ضرر میزده و علتش‬
‫اینه که مطمئنتره و انعطافپذیرتره‪ ،‬گستردهپذیرتره‪ .‬اکرهایی رو که وبمسترها واقعا نیاز دارن‬
‫رو می کنه‪ .‬و ترکیب آپاچی و لینوکس راهش رو به تعداد بسیار زیادی از شرکتهای‬
‫تجاری باز کرده‪.‬‬

‫جایی که لینوکس ترکوند!!!!‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪29‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫‪BRIAN BEHLENDORF‬‬
‫آپاچی احتماال روی لینوکس و ‪ FreeBSD‬بهتر اجرا میشه‪ .‬و به همین دلیله که‬
‫اکمیونیتیهای مربوط به این سیستمعاملها هنوز بیشترین مشارکت رو در تولید آپاچی‬
‫داشتن‪ .‬و این که اینها سیستمعاملهایی بودن که تامین کننداگن خدمات اینترنت‬
‫شدیدا شروع به استفاده از اون کردن‪ .‬و تامینکننداگن خدمات اینترنت خیلی از آپاچی‬
‫خوششون اومد چون بهشون اجازه میداد لکی اکرهای متفاوت بکنن که بعضی از‬
‫سرورهای تجاری وب نمیکردن‪ .‬مثل این قابلیت که هاست بیش از یک وبسایت‬
‫روی یک دستاگه باشن که به وضوح اگر آدم یه ‪ ISP‬باشه و ‪40‬هزار اکربر داشته باشه و‬
‫همشون بخوان برای خودشون وبسایت داشته باشن یه مقدار برای آدم مهم‬
‫میشه‪.‬‬

‫یکی از عوامل کلیدی در رشد لینوکس‪ ،‬به وجود آمدن شرکتهایی بود که تخصصشان‬
‫توزیع و پشتیبانی خود سیستم عامل بود‪ .‬از میان این شرکتهای نرمافزاری ‪ Red Hat‬از همه معروفتر‬
‫است‪.‬‬

‫‪Red Hat‬یکی از توزیعهای لینوکس بشمار میره‪ ،‬داستان اون چی‬

‫بوده؟‬

‫‪DONNIE BRNES:‬‬
‫‪ Red Hat‬به عنوان یکی از محصولهای مارک یوونیگ شروع شد‪ Marc Ewing .‬وقتی‬
‫که داشت توی ‪ IBM‬اکر میکرد و توزیع لینوکسی میخواست که کمی بهتر باشه پس شروع‬
‫کرد با لینوکس ور رفتن‪ .‬بعد دید داره وقت بیشتری صرف نگهداری توزیع لینوکسش‬
‫میکنه تا صرف پروژه جدیدش توی ‪ .IBM‬اینجوری شد که یجورایی خودش یه توزیع رو‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫شروع کرد‪ .‬بعد با باب یانگ ‪ Bob Young‬آشنا شد که اون موقع شرکتی به اسم کتابفروشی‬
‫‪ ACC‬رو اداره میکرد‪ .‬باب میخواست چیزی رو بفروشه که بیشتر مال خودش باشه تا‬
‫محصوالی آدمای دیگه رو‪ .‬اکر بازاریابیش خوب بود‪ .‬مارک هم میدونست که توی‬
‫بازاریابی به کمک احتیاج داره چون توی بحثای فنی خیلی وارد بود این شد که باهم‬
‫متحد شدن‪ .‬ما در واقع توی آپارتمانی شروع به اکر کردیم که مارک یووینگ توش زندگی‬
‫می کرد‪ .‬بعد یه روز دستشویی خونه ترکید و خونه همسایه پایینی رو آب برداشت‪ .‬اونجا بود که‬
‫ساکنان آپارتمان فهمیدن ما اونجا یه شرکت راه انداختیم و تصمیم گرفتن بندازنمون‬
‫بیرون‪ .‬یه هفته وقت داشتیم اولین دفترمون رو پیدا کنیم و کردیم‪.‬‬

‫نقش نت اسکیپ در مهم کردن لینوکس‬

‫اریک ریموند‪:‬‬

‫یه مقاله نوشتم به اسم لکیسا و بازار ‪ The Cathedral & the Bazaar‬و به این پرداخته‬
‫بودم که اپنسورس چجوری اکر میکنه‪ .‬حتی اونموقع هنوز اسم "اپنسورس" رو‬
‫نداشتیم و میگفتیم نرمافزار های آزاد‪ .‬و گفته بودم که چرا ما تونسته بودیم نرمافزارهایی با‬
‫کیفیت بینهایت باال رو تولید کنیم با اینکه مدام داشتیم قواعد مهندسی نرمافزار رو زیر پا‬
‫میذاشتیم‪ .‬فرق بین دو روش متفاوت برنامهسازی یا ‪develope‬کردن برنامه رو توضیح‬
‫میدادم‪ .‬یکی روش سنتی بود یا همون ‪ closed development style‬که من‬
‫اسمش رو گذاشته بودم روش لکیسایی‪ .‬توی این روش آدم باید تکتک اهداف رو‬
‫توضیح بده و گروههای پروژه کوچکی داشته باشه که با داشتن اختیارات سلسله مراتبی باهم‬
‫اکر می کنن و باید دوره انتشار محصولش هم طوالنی باشه‪ .‬از طرف دیگه اتفاقی که دیدم‬
‫داره برای دنیای لینوکس میافته‪ ،‬روش خیلی فرد به فرد و نامتمرکز و شبیه یه بازار واقعی‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪31‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫بود‪ ،‬که فواصل انتشار خیلی کوتاه بود و دائما از نظرات آدمایی که خارج از پروژه بودن بهره‬
‫میبرد‪.‬‬

‫بروس پرنز‪:‬‬

‫دلیل اهیمت نت اسکیپ ‪ Netscape’s‬اینه که اونها اولین شرکت بزرگی بودن که به‬
‫دنیای اپن سورس اومدن‪ .‬البته ما سیگنوس رو برای ارائه پشتیبانی داشتیم ولی واقعا‬
‫چندان تجارتی در اکر نبود‪ .‬نت اسکیپ اصال برای این اپنسورس شد که یجوری با‬
‫مایکروسافت بجنگه‪ .‬که داشت اینترنت اکسپلورر رو بیرون میداد‪ .‬ولی اجازه نمیداد دیگران‬
‫متن اون رو داشته باشن‪ .‬اجازه نمیداد شرکتهای دیگه هماکری کنن‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪32‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫‪FRANK HECKER‬‬
‫(مهندس سابق نت اسکیپ)‬

‫من در بخش فروش اکر میکردم‪ .‬تصور خوبی داشتم که چرا مردم نرمافزارهای مارو‬
‫میخرن و چه چیزهایی الزمه که نرمافزارهای ما در برابر محصوالت رقیب در بازار موفق‬
‫باشن‪ .‬در هر حال مسئله این بود ما میدیدیم که با گذشت زمان نرمافزارهای ما با‬
‫نرمافزارهای دیگه به خصوص مایکروسافت در رقابت بود‪ .‬با گذشت زمان قیمت محصوالت‬
‫ما باید کمتر میشد چون بقیه داشتن محصوالتشون رو رایاگن یا با بهای کم بیرون‬
‫میدادن‪.‬‬

‫اریک ریموند‪:‬‬

‫اونا میترسیدن مایکروسافت بازار مرورگر رو به دست بگیره و از اون برای منحرفکردن‬
‫استانداردهای ‪ HTTP‬و ‪ HTML‬که وب وابسته به اونهاست استفاده کنه و به محض اینکه‬
‫اون استانداردها رو به ابزار نگهداشتن اکربر تبدیل کردن بعدش میتونستن از اون‬
‫تسلط استفاده کنن تا نت اسکیپ رو از بازار سرورها بیرون کنن‪ .‬بازار سرورها هم جایی بود‬
‫که نت اسکیپ ازش پول اصلیش رو در میاورد‪.‬‬

‫‪FRANK HECKER‬‬
‫آدم های اکفی برای اینکه بتونیم نرمافزارهامون رو توی بازار زنده نگه داریم رو‬
‫نداشتیم‪ .‬مقاله لکیسا و بازار بریک ریموند نقش بزرگی برای انتشار سورسکد برنامه‬
‫نتاسکیپ داشت‪ .‬البته از قبلش داشتم به منتشر کردن سورسکدها فکر میکردم‪ .‬یه مقاله‬
‫نوشتم و توش ارجاع دادم به مقاله لکیسا و بازار‪ .‬قصدمم این بود که یه بحث جنجالی بندازم‬
‫توی نت اسکیپ که چرا باید سورسکد رو منتشر کنیم‪ .‬اسم مقاله رو هم گذاشتم‪:‬‬
‫«سورسکد برنامۀ نتاسکیپ به عنوان محصولی از نتاسکیپ» عنوان میخواست اینو جا‬
‫بندازه که سورسکد نه تنها ازش میتونیم در تهیۀ محصول استفاده کنیم بلکه خودش هم‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪33‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫یه محصول حساب میشه ! چیزی که مشتریها و مردم دیگه بتونن ازش استفاده کنن‪.‬‬
‫بعد فکر کردم خب الیسنسش رو چی بذاریم؟ چطور باید محصوالتمون رو توی این فضا‬
‫بفروشیم؟ به رقبا ناگه کردم‪ ،‬مخصوصا مایکروسافت‪ ،‬اگر سورسکد رو منتشر کنیم اونا چه اکرایی‬
‫ممکن بود بکنن؟ آیا راهی بود که از همین سورسکدها علیه خودمون استفاده کنن؟‬

‫اریک ریموند‪:‬‬

‫از اینجا به بعد دیگه جریان اصلی توجه و اعتماد سرمایهگذاران رو به ما داد‬

‫‪FRANK HECKER‬‬
‫یه نسخه از مقاله رو دادم به مارک اندریسن ‪ Mark Andreessen‬یکی از بنیانگذاران‬
‫نت اسکیپ اون زمان بود‪ .‬اونم پخشش کرد و رسید به دست جیم بارکس دیل ‪Jim‬‬
‫‪ . Barksdale‬بعد از مدتی هم اونا اعالم کردن که قصد دارن سورسکد نت اسکیپ رو‬
‫منتشر کنن! و اینجوری نت اسکیپ توجه عمومی رو به نرمافزارهای آزاد که بعدا گفتن‬
‫اپنسورس رو جلب کرد‪ .‬و سیستم عامل لینوکس در اکنون توجه قرار گرفت‪.‬‬

‫لری آگوستین‪:‬‬

‫وقتی میگفتیم ‪ free‬مردم فکر میکردن مجانیه‪ .‬فکر میکردن نمیتونن ازش پول‬
‫دربیان یا اونو بفروشن که تصور اشتباهیه‪ .‬می خواستیم این مفهوم رو برسونیم که نرمافزار‬
‫آزاد یعنی اینکه کدش در دسترسه و بازه‪ .‬یه جلسه گذاشتیم و به مفهوم اپنسورس رسیدیم‪.‬‬
‫زنگ زدیم به لینوس گفتیم خوشت میاد ازش یا نه؟ براش جالب بود و خوشش اومد‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪34‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫از طرفی هم ریچارد استالمن به طور رسمی اعالم کرد که با خونده شدن اپنسورس به‬
‫جای نرم افزارهای آزاد کامال موافقه‪ .‬چون هدفش از آزادی این بود که مردم برای همکاری باهم و‬
‫تشکیل کامیونیتیها آزاد باشن و این برای کیفیت زندگی همه مهمه‪ .‬و اومدن گفتن که اپنسورس ‪9‬تا‬
‫حق مشخص رو به شما میده‪:‬‬

‫بروس پرنز‪:‬‬

‫‪-1‬توزیع مجدد و آزاد‬

‫آزاد یا ‪ free‬ربطی به قیمت نداره‪ .‬به معنی آزادیه‪ .‬آدم باید آزاد باشه که بتونه نرمافزارش رو‬
‫دوباره بین آدمهای دیگه توزیع کنه‪ .‬در واقع رایاگن بودن یه تاثیر جانبیه‪ .‬می شه بابت‬
‫توزیع مجدد پول گرفت یا نگرفت‪.‬‬

‫‪ -2‬در دسترس بودن سورسکد‬

‫باید سورسکد همراهش باشه که بشه برنامه رو نگهداری کرد‪ .‬مثال اگر بخوان از ‪PC‬‬
‫بجای ‪ Mac‬استفاده کنن باید بتونن نرمافزار رو تبدیل کنن‪.‬‬

‫‪-3‬اکر اشتقاقی هم باید مجاز باشه‬

‫‪Derived Works have to be possible‬‬

‫اگر قرار باشه نرمافزار شما رو کسی گسترش بده باید قادر باشه که نتیجۀ اکر رو توزیع کنه‪ .‬یه‬
‫شرطی هم درباره یکپارچگی سورسکد مولف هست‬

‫‪-4‬یکپارچگی سورسکد مولف‬

‫می گه مولف می تونه یه جورایی نام خودش رو حفظ کنه‪ .‬و اگر شما تغییری ایجاد کردید ممکنه‬
‫مجبور باشید اسم برنامه رو تغییر بدید یا تغییراتتون رو خیلی واضح مشخص کنید که تغییراتتون به‬
‫حساب مولف گذاشته نشه‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪35‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫‪ -5‬نباید تبعیضی بین آدمها و گروهها باشه‬

‫‪ -6‬نباید تبعیضی بین زمینههای اکری باشه‬

‫معنیاش اینه که از نرمافزار باید بشه چه در تجارت چه در مدارس استفاده کرد‪.‬‬

‫‪ -7‬الیسنس باید قابل توزیع باشه‬

‫من باید قادر باشم که این الیسنس رو به شخص دیگهای بدم و در این صورت‬
‫الیسنس باید باز هم‪ ،‬اگه اون شخص اون رو به شخص سومی بده‪ ،‬اکر کنه‬

‫‪-8‬نمی شه الیسنس مخصوص به یک محصول مشخص باشه‬

‫اگر من نرمافزارم رو روی سیستم ردهت توزیع کرده باشم الیسنس نمیتونه بگه که‬
‫نمیشه این رو روی سیستمهای ‪ SuSE‬یا ‪ Debian‬توزیع کرد‪.‬‬

‫‪ -9‬الیسنس نمیتونه نرمافزارهای دیگه رو محدود کنه‬

‫اگر من این رو روی یک ‪ CD‬با نرمافزار دیگهای منتشر کنم‪ ،‬الیسنس نمیتونه بگه‬
‫اون برنامۀ دیگه هم باید آزاد باشه وگرنه نمیشه برنامۀ من رو توزیع کنین‬

‫اریک ریموند‪:‬‬

‫یه اتفاق دیگه این بود که پایاگههای داده به این جمع اضافه شدن! اواخر ژوئیه و اوایل‬
‫اوت بود که اورالک اعالم کرد برنامههاشو به لینوکس حمل میکنه ‪ .‬و همینطور ‪ Sybase‬و دیگر‬
‫سازنداگن مهم پایاگه داده این رو اعالم کردن‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪36‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫لری آگوستین‪:‬‬

‫رفته رفته لیست مخاطبها و مشتریان اپنسورس زیاد شدو کسایی مثل سیسکو ‪ ،‬شرکت‬
‫دات اکم داشتن وارد این لیست میشدن‪ .‬باالخره توجه سرمایهگذارها جلب شد‪ .‬عکس‬
‫لینوس روی مجله فورچون چاپ شد و این یعنی توی اپنسورس داشت اتفاقایی‬
‫میافتاد‪ .‬دیگه سرمایهگذارا نمیتونستن نادیده بگیرن و از دست من که مدام بهشون سر‬
‫زده بودم خسته شده بودن‪ .‬آخرش به این نتیجه رسیدن که سرمایه گذاری کنن‪.‬‬

‫اریک ریموند‪:‬‬

‫مایکروسافت داره از لینوکس برای دفاع از خودش استفاده میکنه‪ .‬اون ها از لینوکس‬
‫برای اثبات این ادعا استفاده کردند که اونها انحصار رو در دست ندارن چون اصوال‬
‫لینوکس میتونه هر لحظه اونها رو از موضع برتری که دارن پایین بکشه‪ .‬بحث خیلی‬
‫جالبی بود‪ .‬یه ادعای اکمال غلط انداز‪ ،‬چون به هیچ وجه پاسخی به این اتهامات نداد که‬
‫اونها قبال مشغول قلدر بازی و دیگر اکرهای غیررقابتی بودن‪ .‬ولی اونها زرنگی‬
‫کردن و البته در این مورد‪ ،‬قاضی زیر بار نرفت‪.‬‬

‫درباره میلیاردها دالر ثروتی که از ساختۀ تو دراومده و چیزیش مستقیما به تو نرسیده چه‬
‫احساسی داری؟‬

‫لینوس توروالدز‪:‬‬

‫اگه من لینوکس رو به همه نمیدادم اونجوری هم هیچ پولی بهم نمیرسید‪ .‬یعنی‬
‫میخوام بگم این یه موقعیت بدون باخته‪ .‬این مسئله که لکی شرکتهای تجاری وجود‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪37‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫دارن به این معنیه که لکی آدم مرتبط با لینوکس هست که قبال وقت اضافیشون رو روی‬
‫لینوکس اکر میکردن و حاال برای اکری که دوست داشتن بکنن پول میگیرن‪.‬‬
‫این مسئله از این جهت به من کمک میکنه که من به هرحال میخواستم اونها‬
‫روی لینوکس اکر کنن‪.‬‬

‫ریچارد استالمن‪:‬‬

‫لک پروژه گنو در واقع یک هک بزرگه‪ .‬اکری بزرگ از سر هوشمندی شورشی و‬

‫بازیگوشانه برای بهترکردن جامعه‪ .‬من فقط به دنبال بهتر کردن هستم‪ .‬ولی به‬
‫روش هوشمندانه‬

‫شما لینوکسی؟‬

‫حاال هر چی‪ ،‬امرتون؟؟!!‬

‫چی شد که شما پنگوئنها شدین نماد لینوکس؟ مثال این‬

‫مینیونها چشون بود؟ یا فیلشاه که کارتونشم دارین‪.‬‬
‫اصال یه سوال کلیتر‪ ،‬چرا هر چی جک و جونوره شده نماد‬
‫زبانبرنامهنویسی؟ چرا یه هیوالرو نمیذارن؟ ما به این‬
‫گوگولیمگولی!!!!‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪38‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫اییییییییییش‪ .‬نخیرم‪ .‬یه روز لینوس مارو توی‬

‫باغوحش دید و عاشقمون شد و یه نوع پنگوئن به اسم‬
‫‪ tux‬رو که چاق و خوشحاله رو گذاشت روی لینوکسش‬

‫‪Oh my GOD‬‬

‫چه خفن‪ ،‬خیلی تعجب کردم تو قیافمم معلومه؟‬

‫چقد پنگوئن خوشگلی شما!!! لینوس حق داشته ها!‬

‫پسر امروز چند شنبه اس؟‬

‫هشتشنبه است دیگه‪ .‬چطور؟‬

‫عارضم خدمتتون که ما توی هشتشنبهها مخ‬

‫نمیزنیم‬

‫اونوقت بر چه اساس؟‬

‫بر اساس اصل خودم‪ .‬اصل خرها‪.‬‬

‫دلیل از این باالتر؟‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪39‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫نگاه کمی فنیتر به سیستمعامل‬

‫همانطور که لینوس توروالدز در ابتدای داستان اشاره کرد‪ ،‬لینوکس یک سیستمعامل‬

‫کامپیوتری است‪ .‬یک سیستمعامل شامل نرم افزارهایی است که کامپیوتر شما را‬
‫مدیریت میکند و اجازه میدهد برنامههای خود را روی آن اجرا کنید‪ .‬و چندین ویژگی‬
‫دارد که به آن اشاره میشود‪:‬‬

‫شناسایی و تنظیم سختافزارها‪ :‬وقتی که لینوکس بوت میشود (یعنی وقتی کامپیوترتون‬
‫رو روشن میکنین)‪ ،‬به اجزاء سیستم شما نگاهی میاندازد (مثل ‪ ،CPU‬کارت شبکه و‪)...‬‬
‫و بعد نرمافزارها ( درایورها و ماژولها) و مواردی که نیاز به دسترسی به این‬
‫سختافزارهای خاص را دارند لود میکند‪.‬‬

‫سخت افزار در واقع هر چیز فیزیکی است که بتوانیم به آن دست بزنیم‪ ،‬مثل رم‪ ،‬هارد‬
‫دیسک و‪...‬‬

‫مدیریت پروسهها یا فرآیندها‪ :‬سیستمعامل باید همزمان چندین کار را اجرا کند و از‬
‫طرفی تصمیم بگیرد که کدام باید به ‪ CPU‬دسترسی پیدا کند و چه زمانی باید این‬
‫دسترسی صورت بگیرد‪ .‬همچنین سیستمعامل باید راههای برای شروع‪ ،‬متوقفکردن‪ ،‬و‬
‫تغییر وضعیت فرآیندها و پروسهها را ارائه دهد‪.‬‬

‫مدیریت حافظه‪ :‬رم و بخش ‪( swap‬جلوتر میگیم چیه) باید به برنامههایی که نیاز به‬
‫حافظه دارند‪ ،‬داده شود‪ .‬سیستمعامل این تصمیم را میگیرد که چگونه به حافظه یا‬
‫همان مموری درخواست بدهد و آنرا مدیریت کند‪.‬‬

‫ارائهدادن یک رابط کاربری‪ :‬یک سیستمعامل باید راهی برای دسترسی به سیستم را برای‬
‫یوزر ایجاد کند‪ .‬سیستمهایی که از لینوکس استفاده میکنند‪ ،‬چیزی دارند به اسم ‪shell‬‬
‫‪ .‬در واقع برای کار با سیستم لینوکس‪ ،‬ما درون ‪ shell‬برنامه یا دستورات را مینویسم و‬
‫اجرا می کنیم‪ .‬اشتباه نکنید! برای اینکه از لینوکس استفاده کنید لزوما به این معنی‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫نیست که باید از ‪ shell‬استفاده کنید‪ .‬این روزها با آمدن توزیعهای مختلفی‪ ،‬مثل‬
‫‪ ،ubuntu‬رابط های گرافیکی دارند که میتوان بدون داشتن دانش استفاده از ‪ shell‬و‬
‫دستورات یا به اصطالح کامندالین ها‪ ،‬از لینوکس استفاده کرد‪ .‬درست مثل چیزی که در‬
‫ویندوز شاهد آنیم! یعنی ویندوز را نصب میکنید و وارد یک محیط گرافیکی میشوید و‬
‫کارهایتان را انجام میدهید‪ .‬ولی قدرت استفاده از لینوکس‪ ،‬همین داشتن دانش‬
‫استفاده از ‪ shell‬و کامندالینهاست‪ .‬البته بیشتر مبتدیها از این بخش فرار میکنند و‬
‫به لینوکس پشت می کنند‪ .‬اما مطمئن باشید اگر مفهومی آن را متوجه شوید‪ ،‬استفاده‬
‫از آن قدرت شیرینی به شما میدهد‪.‬‬

‫کنترل فایل سیستمها‪ :‬در واقع سیستمعامل‪ ،‬مالکیت و دسترسی به فایلها و‬

‫دایرکتورها (فولدرها)ی موجود را کنترل میکند‪.‬‬

‫ایجاد دسترسی برای کاربران و احراز هویت آنها (شناسایی آنها)‪ :‬ایجاد یوزر اکانتها و‬
‫تعیین محدوده برای کاربران‪ .‬کاربران و گروههای کاربری را از هم جدا میکند تا بتوانند‬
‫هرکس به فایلها ی مربوط به خودش دسترسی داشته باشد و یا فرآیندها و پروسۀ‬
‫خودشان را انجام دهند و کنترل کنند‪.‬‬

‫ارائه امکانات مدیریتی‪ :‬در لینوکس شاید صدها یا هزاران دستور و پنجرههای گرافیکی‬
‫وجود دارد تا کارهایی همچون اضافهکردن یوزرها‪ ،‬مدیریت دیسکها‪ ،‬مدیریت شبکه‪،‬‬
‫نصب نرماف زار‪ ،‬و به طور کلی ایجاد امنیت و مدیریت کامپیتورتان را فراهم کنند‪.‬‬

‫راهاندازی سرویسها‪ :‬برای استفاده از چاپگرها‪ ،‬رسیدگی به پیامهای ورودی‪ ،‬و ارائه انواع‬
‫خدمات مربوط به شبکه و‪ ...‬باید در سیستمعامل انجام شود‪ .‬سرویسهای زیادی در‬
‫لینوکس اجرا میشود‪.‬‬

‫لینوکس راههای زیادی برای اجرا و متوقفکردن این سرویسها را در اختیار میگذارد‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪41‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫ابزارهای برنامهنویسی‪ :‬طیف وسیعی از ابزارهای برنامهنویسی و الیبرریهای مختلف برای‬
‫ساختن نرمافزارها و اپلیکیشنها موجود است‪.‬‬

‫به عنوان کسی که میخواهد سیستمهای لینوکسی را مدیریت کند‪ ،‬باید بدانید که هر‬
‫بخش چگونه کار میکند‪ .‬با اینکه بسیاری از کارها را می شود با استفاده از رابط گرافیکی‬
‫انجام داد ولی فهم و دانستن دستورات یا همان کامندالینها در ‪ shell‬برای کسی که‬
‫مدیریت سیستمهای لینوکسی را دارد یک "باید" به شمار میرود‪.‬‬

‫ویژگیهای پیشرفته لینوکس که اغلب در شرکتهای بزرگ استفاده میشود‪ ،‬به شکل‬
‫زیر است‪:‬‬

‫کارهای پیشرفته لینوکس‪ ،‬همچون ‪( clustering‬خوشهبندی)‪virtualization ،‬‬

‫(مجازیسازی)‪( cloud computing ،‬پردازش یا رایانش ابری)‪Real-time computing ،‬‬
‫(یا رایانش بی درنگ! برای همینه که توی صفحه اصلی‪ ،‬گفتم از ترجمهکردن اصطالحاتی که مال ما‬
‫نیستند خوشم نمیآید!)‪( specialized storage ،‬ذخیرهسازی تخصصی) بیشتر در‬
‫شرکتها استفاده میشود‪.‬‬

‫چه فرقی بین لینوکس و سیستمعاملهای دیگه هست عایا؟‬

‫اگر تازه پا به دنیای لینوکس گذاشتید‪ ،‬حتما گذرتون به ویندوز مایکروسافت یا مک‬
‫افتاده است‪ .‬اما فرق اساسی که با لینوکس دارند در زیر به آنها اشاره شده است‪:‬‬

‫نمیتوانید کدهایی که برای ایجاد سیستمعامل استفاده شده است را ببینید‪،‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪42‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫بنابراین نمی توانید سیستم را مطابق نیازهای خودتان و انتظاراتی که از آن دارید تغییر‬
‫دهید‪.‬‬

‫نمیتوانید کدها را برای پیداکردن باگها چک کنید‪ .‬راحت بفهمید که ایراد کار از‬
‫کجاست یا اگر مشکل امنیتی دارد از کجا آب میخورد‪ .‬و از همه مهمتر نمیتوانید یاد‬
‫بگیرید که یک کد چگونه کار میکند‪.‬‬

‫ممکن است به راحتی نتوانید نرمافزارهای خودتان را به سیستمعامل وصل کنید تنها به‬
‫این دلیل که سازندگان سیستمعامل شما می خواهد این انحصار را حفظ کند!‬

‫شاید پیش خودتان بگویید چه اهمیتی داره؟ من که نمیخوام دولوپر نرمافزار بشم‪ .‬نمیخوامم‬
‫ببینم که چطوری میشه سیستمعاملم رو تغییر بدم‪.‬‬

‫شاید حق با شما باشد‪ .‬اما حقیقیت این است که بسیاری از افراد و شرکتهای دیگر که‬
‫پیشگام خالقیت و نوآوری هستند از این امکانات و نرمافزارهای اپنسورس و بعضا رایگان‬
‫استفاده میکنند‪ ،‬مثال گوگل‪ ،‬فیسبوک و‪...‬‬

‫از طرفی الیسنس ویندوز رایگان نیست و اکثر ما به طور غیرقانونی در حال استفاده از آن‬
‫هستیم‪ .‬مثال هنگام نصب ویندوز کافی است قبل از زدن تیک گزینه ‪License‬‬
‫‪ Agreement‬حوصله به خرج دهید و متن آن را بخوانید! به طور وحشتناکی اشاره‬
‫میکند به کلی از کارهایی که نباید بکنیم و میکنیم‪.‬‬

‫در بخشی از بندهای آن اشاره شده‪ :‬الیسنس این نرمافزار به شما فروخته شده است نه‬
‫خود نرم افزار‪ .‬یا مثال در جایی دیگر اشاره شده است که فقط میتوانید خودتان از این‬
‫نرمافزار استفاده کنید آن هم تنها بر روی یک کامپیوتر‪ ،‬نباید به کسی آن را بدهید و‪...‬‬

‫خب که چی؟ میخوای بگی تو االن الیسنس شو داری؟ و مثال کیلی‬

‫کیلی فارسی بلد نیستی؟‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪43‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫اگر جزء اقیلیتی هستید که الیسنس را پرداخت کردید‪ ،‬مطمئنا هم در این دنیا و هم در‬
‫آن دنیا رستگارید! (فقط دست مارم سر پل بگیرید! )‬

‫در کل نمی خواهم بگویم استفاده از مایکروسافت بد است و اخ! هنوز هم که هنوز است‬
‫بسیاری از نرمافزارها همچون فتوشاپ‪ ،‬یا سیویلتریدی و اتوکد و‪ ...‬در محیط لینوکس‬
‫وجود ندارد‪ .‬البته مشابه آن وجود دارد‪ .‬مثال بجای وردآفیس‪ ،‬چیزی هست به اسم‬
‫‪LibreOffice‬؛ یا بجای فتوشاپ‪ Gimp ،‬وجود دارد ولی به هیچ عنوان به کاملی فتوشاپ‬
‫و یا نرم افزارهای اصلی در ویندوز نیست و تنها پاسخگوی بخشی از نیازهای کاربران است‪.‬‬
‫شاید ورود به دنیای لینوکس کمک کند تا بیشتر از اینی که هست مصرفگرا نباشیم‪ .‬و‬
‫چیزهای جدید را تجربه کنیم‪.‬‬

‫از طرفی چون شرکتها و کمپانیهای بزرگی از لینوکس استفاده میکنند‪ ،‬پس به افراد‬
‫بیشتری نیاز دارند که این مهارت را داشته باشند که با سیستمهای لینوکسی کار کنند و‬
‫آنها را مدیریت کنند‪.‬‬

‫توزیع لینوکس چیه؟‬

‫اگر داستان را خوانده باشید‪ ،‬فهمیدید که لینوکس مستقیما اشاره به کرنلی دارد که‬
‫لینوس توروالدز ساخت و هر سیستمی که از این کرنل استفاده کند‪ ،‬اصطالحا به آن‬
‫لینوکس‪/‬گنو میگویند‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪44‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫حاال کرنل را لینوستوروالدز ساخت و نرمافزارها و یا بهتر بگوییم پکیجها را هم گنو تولید‬
‫کرده بود‪ .‬پس به زبان ساده اگر اینها را کنار هم بگذاریم و کامپایل کنیم‪ ،‬یک‬
‫سیستم عامل خواهیم داشت‪ .‬یعنی اینجوری هر کسی توانایی این را دارد که یک‬
‫لینوکس برای خودش بسازد‪ .‬به این لینوکسهایی که هر کسی برای خودش مطابق‬
‫نیازش میسازد‪" ،‬توزیع" یا "‪ "distribution‬مینامند‪( .‬ولی عامیانه بهش میگن ‪)distro‬‬

‫بعضی از این ‪distro‬ها را شرکتها ساختند‪ .‬یعنی پشت یک ‪ ،distro‬یک شرکت سفت‬
‫و سخت نشسته و مدام در حال آپدیت کردن پیکیجها و سایر موارد آن ‪ distro‬است‪.‬‬
‫وقتی بحث شرکتی پشت یک ‪ distro‬میآید‪ ،‬یک کلمه ‪ Enterprise‬به آن میچسبد‪.‬‬
‫(مثال جلوتر در مورد ‪distro‬ای که شرکت رد هت یا ‪ Red Hat‬ساخت حرف میزنیم‪ ،‬اونجا هم‬
‫همین کلمه به لینوکسش چسبیده!)‬

‫شرکتهای مطرحی همچون ‪ Red Hat‬و ‪ Debian‬و‪ ...‬به این ترتیب لینوکس خودشان را‬
‫از پایه ساختند‪ .‬در حال حاضر کلی ‪ distro‬داریم‪.‬‬

‫در واقعیت ساختن یک سیستمعامل کار چندان آسانی نیست‪ ،‬چون جدا از اینکه باید‬
‫برای کامپایلکردن و کنار هم قراردادن پکیجها تالش کنیم‪ ،‬بحث پشتیبانی آن هم‬
‫هست‪ .‬یعنی اگر برنامه ای آپدیت شد باید تست کنیم و بعد ارائه کنیم و کلی کارهای‬
‫دیگر‪.‬‬

‫حاال ینی چی؟ راهی نداره؟ ما میمیریییییم ما‬

‫میمیرم‬

‫چرا‪ ،‬بسیاری از شرکتها همین ‪distro‬هایی که وجود داشت‪ ،‬مثل ‪( Debian‬دبیان)‪،‬‬

‫کمی تغییر دادند و ‪ distro‬خودشان را ارائه کردند‪( .‬اینم یکی از مزیتهای دنیای اپن‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪45‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫سورسه که میتونی هر چیزی رو مطابق نیازت تغییرش بدی) در واقع با اینکار بعضی از‬
‫‪distro‬های محبوب‪ ،‬پایۀ شکلگیری و تولد ‪distro‬های دیگر شدند‪ .‬مثال ‪distro‬محبوب‬
‫‪ ubuntu‬بر پایۀ ‪ Debian‬ساخته شده یا ‪ Fedora‬بر پایۀ ‪.Red Hat‬‬

‫در این بین برخی ‪ distro‬ها به کل تولدشان برای مصارف خاص و مشخصی بود‪ .‬مثل‪:‬‬
‫‪ Mandrake ،Gentoo ،KNOPPIX‬که بعدها به اسم ‪ Mandriva‬تغییر کرد‪.‬‬

‫نمیخواهم پیاز داغ ماجرا را زیاد کنم‪ ،‬اما شکلگیری لینوکس تنها یک سیستمعامل‬
‫نبود و نیست‪ .‬اگر داستان را دنبال کرده باشید‪ ،‬متوجه شدید که پشت آن فلسفهای‬
‫وجود دارد‪ .‬آن هم فلسفه آزادی‪.‬‬

‫لینوکس اگر رایگانه پس ملت پول و درآمدشون رو از کجا در‬

‫میارن؟!‬

‫اینجاست که باید تفاوت بین دو واژه ‪ free‬با ‪ freedom‬مطرح شود‪ .‬همانطور که در‬
‫بندهای تعریف اپنسورس گفته شده‪ ،‬درست است که لینوکس اپنسورس میباشد اما‬
‫لزوما به معنای رایگان بودن نیست‪ .‬و این یعنی سورسکدها در دسترس هست اما‬
‫ممکن است خود آن "پولی" باشد‪ .‬یعنی در این بین ممکن است خود فروش سورسکد‬
‫هم یک محصول به حساب بیاید‪ .‬مثل کاری که شرکت ‪ Red Hat‬کرد‪ .‬عالوه بر این‬
‫شرکتها بابت خدماتی که ارائه میدهند هم هزینه میگیرند‪.‬‬

‫از ‪ Red Hat‬تا ‪Debian‬‬

‫خب این اسمای کج و کوله چیه؟‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪46‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫من می دونم! اسم دوتا شرکت یا باالخره جاییه که از اپنسورس و‬

‫دنیای لینوکس شروع کردن پول دراوردن و خدمات دادن‬

‫‪ Red Hat‬در اواخر سال ‪ 1990‬به چند دلیل محبوب شد‪:‬‬

‫یکی استفاده از ‪package managment‬های ‪ RPM‬بود‪.‬‬

‫دلیل دیگر محبوبشدن این ‪ ،distro‬آسانی نصباش بود‪ .‬یکسری سواالت ساده را‬
‫پاسخ میدهید که در بیشتر اوقات هم گزینههای دیفالت دارد‪.‬‬

‫دلیل دیگرش استفاده از محیط گرافیکی بود‪ .‬با این کار یوزرها دیگر نیازی نداشتند که‬
‫کامند یا دستوری را یاد بگیرند تا بتوانند از لینوکس استفاده کنند‪ .‬در محیط گرافیکی‬
‫ابزارهایی گذاشته شد که یوزر می توانست تاریخ و زمان‪ ،‬و کارهای پایه و اولیه خودش را‬
‫انجام دهد‪.‬‬

‫سالهای زیادی بود که ‪distro ،Red Hat‬محبوبی برای هر دو قشر شد‪ .‬هم برای‬
‫کسانیکه حرفهای کار می کردند و هم برای کسانی که عالقمند به دنیای لینوکس بودند‪.‬‬
‫به تدریج که دنیای لینوکس گسترده میشد و افراد بیشتری وارد آن میشدند باعث شد‬
‫مرز این جنبش و فضا به جایی فراتر از ‪ Red Hat‬بروند‪Red Hat .‬هم کار قبلی را رها‬
‫کرد و بجای آن شروع کرد و دو سیستمعامل را توسعه داد‪ Red Hat Enterprise :‬و‬
‫‪.Fedora‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪47‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫سال ‪ 2012‬این شرکت اولین شرکت اپنسورسی بود که به درآمد ساالنه بیش از‬
‫‪ 1‬میلیارد دالر رسید‪ .‬این درآمد را از طریق فروش محصوالتی در حوزه ‪Red Hat‬‬
‫‪ Enterprise Linux‬یا به اختصار ‪ RHEL‬بدست آورد‪.‬‬

‫با این حال‪distro ،‬های دیگر تمرکز خودشان را روی دسکتاپها (کامپیوترهای شخصی)‬
‫یا مشاغل کوچک گذاشته بودند‪ .‬اما ‪ Red Hat‬بیشتر روی ویژگیها و برنامههایی کار‬
‫میکرد که برای کسبوکارها و دولت نیاز بود‪.‬‬

‫‪Fedora‬‬

‫با اینکه ‪ RHEL ،Red Hat‬را عرضه کرده بود‪ ،‬اما ‪distro‬ای به نام ‪ Fedora‬را ارائه کرد‬
‫برای کسانی که می خواستند از لینوکس برای مصارف شخصی و رایگان استفاده کنند و از‬
‫طرفی بتواند این شرکت را در کامیونیتی دوستداران لینوکس نگه دارد‪.‬‬

‫‪ Fedora‬بیش از ‪ 16‬هزار پکیج نرمافزاری را دارد‪ .‬بسیاری از اینها با آخرین تکنولوژی‬

‫اپن سورس در دسترس هستند‪ .‬به عنوان یک کاربر یا یوزر‪ ،‬شما قادرید از آخرین نسخه‬
‫آن برای ‪( server‬سرور) یا دسکتاپ و کارهای دیگر به رایگان استفاده کنید‪.‬‬

‫چون ‪ Fedora‬تمرکزش بیشتر بر این است با آخرین تکنولوژی پیش برود‪ ،‬پس خیلی با‬
‫ثبات نیست! بنابراین برای اجرای بعضی از نرمافزارها یا انجام یکسری کارها‪ ،‬باید کارهای‬
‫اضافیتری هم برای به راهافتادن کارتون انجام بدید‪.‬‬

‫با اینحال نباید به آسانی از این توزیع گذشت‪ Red Hat ،‬بسیاری از اپلیکیشنهای‬
‫جدید را در ‪ Fedora‬تست میکند‪ .‬با کارکردن با این ‪ disrto‬میتوانید مهارتهایی که‬
‫برای کار با بعضی ویژگیهای ‪ Red Hat Enterprise Linux‬هست را بدست آورید‪.‬‬

‫با اینکه ‪ Fedora‬محبوب است اما در سالهای اخیر ‪distro‬ای به نام ‪ ubuntu‬توانسته‬
‫بیش از ‪ Fedora‬محبوب شود‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪48‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫‪ Ubuntu‬بر پایۀ ‪ distro‬محبوب ‪ Debian‬ساخته شده است‪ .‬و نسبت به ‪ Fedora‬از‬
‫ثبات بیشتری برخوردار است‪ .‬بسیاری از ‪distro‬های دیگر بر پایۀ ‪ Debian‬ساخته شده‪،‬‬
‫که میتوانید در سایت ‪ distrowatch.com‬پیدایشان کنید‪ .‬بیش از ‪ 130‬توزیع فعال‬
‫وجود دارند که برپایۀ ‪ Debian‬هستند‪ .‬بعضی از ‪distro‬های محبوب برپایۀ ‪Debian‬‬
‫اینها هستند‪( elementary OS ،Linux Mint :‬من برای اولین بار که وارد دنیای لینوکس‬
‫شدم از این توزیع استفاده کردم!)‪( Kali Linux ،LXLE ، Zorin Os ،‬بیشتر برای امنیت بکار‬
‫میره) و بسیاری از توزیعهای دیگر‪ .‬ولی محبوبیت بیشتر ‪ Debian‬بخاطر پیدایش‬
‫‪( Ubuntu‬ابونتو) بود‪.‬‬

‫نصب این ‪ distro‬بسیار ساده است‪ .‬از محیط گرافیکی خوبی استفاده میکند و برای‬
‫نصب‪ ،‬برخی نرمافزارها را پیشنهاد میدهد‪ ( .‬یه چیزی مثل بازار برای اندورید یا ‪play‬‬
‫‪ store‬داره که نرمافزارهایی رو برای دانلود گذاشته)‬

‫حتی میتوانید ‪ ubuntu‬را روی‪ CD‬یا فلش به صورت الیو نصب کنید‪ .‬لینوکس الیو به‬
‫لینوکسهایی گفته میشود که کال از روی سیدی میتواند بوت شود و همه کارهایتان را‬
‫میتوانید انجام دهید‪ .‬و اگر هم بخواهید چیزی را ‪ save‬کنید به یک ‪storage‬دیگه نیاز‬
‫دارید‪ .‬بیشتر به این درد میخورد که اگر یک سختافزاری دارید که دچار مشکل شده‬
‫است اینطوری تست کنید‪ ،‬یا میخواهید به هر دلیلی سیستمعامل خودتان را جابهجا‬
‫کنید‪.‬‬

‫برای شروع چی بزنیم؟‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪49‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫یعنی چی؟ خانواده اینجا نشستهها! االن قهر میکنه میره دیگه‬
‫ادامه شو نمیگه‪ .‬شما به دل نگیر‪ .‬منظور اینه از چه توزیعی‬
‫استفاده کنیم؟ اونم برای شروع؟‬

‫وقتی پا به دنیای لینوکس میگذارید‪ ،‬اولین سوالی که پیش میآید این است که با چه‬
‫‪ distro‬یا توزیعی کار را شروع کنم؟‬

‫وقتی میخواهید از ویندوز استفاده کنید‪ ،‬یکی از ورژنها (مثال ‪ 10‬یا ‪ 7‬و‪ )...‬را انتخاب‬
‫میکنید و نصب میکنید‪ .‬ویندوز مشخصا توسط یک کمپانی (مایکروسافت) تولید‬
‫میشود اما لینوکس اینگونه نیست‪ .‬و مردم روی بخشهای مختلف این سیستمعامل‬
‫کار میکنند‪.‬‬

‫ما دنیایی از ‪ distro‬ها را داریم‪ ،‬اما چیزی که مطرح است این است که باید بدانیم که‬
‫گاهی میخواهیم از لینوکس روی دسکتاپ کامپیوتر (کامپیوترای شخصی) استفاده کنیم و‬
‫گاهی روی سرور‪ .‬مثال ممکن است آن هایی که برای سرور هستند رابط گرافیکی نداشته‬
‫باشند‪.‬‬

‫در واقع ‪ 70‬درصد توزیعها مشابه یکدیگرند و در بعضی بخشها مثل مدیریت بسته یا‬
‫پیکیج منیجمت فرق دارند‪ .‬همان طور که ریچارد استالمن اشاره کرده‪ ،‬سیستمعاملهای‬
‫یونیکسی (مثل گنو‪/‬لینوکس) چیز جز بستهها نیستند‪ .‬حاال فرق بعضی از ‪distro‬ها در‬
‫مدیریت این بستههاست‪ .‬مثال ‪ Red Hat‬از ‪ RPM‬استفاده میکند ولی ‪distro‬هایی که‬
‫مبتنی بر ‪(debian‬دبیان) مثل ابونتو‪ ،‬از مدیریت بسته از ‪ dbpkg‬استفاده میکنند‪ .‬برای‬
‫همین خیلی درگیر انتخاب ‪ distro‬نشید‪ ،‬برای شروع یکی را انتخاب کنید و بعدها‬
‫میتوانید عوض کنید‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫برای همین ما در این کتاب از ‪ ubuntu‬شروع میکنیم‪ .‬پیش از این هم به دالیلاش‬
‫اشاره شده‪ .‬با این حال اگر از ‪distro‬های دیگر استفاده میکنید مشکلی با بحثها‬
‫نخواهید داشت‪.‬‬

‫با لینوکس چیکاره میشم؟ مصال زن و بچم میتونن جوجهای‬

‫که شما آدما میخورین رو بخورن؟‬

‫بیا فک و فامیلتو جمع کن ببر آبرومون رو بردن ای بابا‪ .‬بلد‬

‫نیست سوالشم درست بنویسه‪ .‬مصال آخه یا مثال؟‬

‫شما به گُندگی خودت ببخش‪ .‬هیوالن‪ .‬ندیدن دیگه‪.‬‬

‫بسیاری از مشاغل مهندسی‪ ،‬شاید لینوکس را در کنار کارهای دیگرشان و برای اجرای‬
‫ایدههایشان استفاده می کنند‪ .‬با این حال‪ ،‬استفاده از لینوکس در دنیای امروزی با شدت‬
‫زیادی رو به افزونی است‪ .‬پس زمینههای کاری زیاد هم به طبع به وجود میآید‪ .‬با این‬
‫حال‪ ،‬مشاغلی که به طور مستقیم به لینوکس اشاره دارند‪:‬‬

‫مهندس نرمافزار‪ ،‬پشتیبانی سیستم‪ ،‬برنامهنویسی روی لینوکس‪ ،‬آموزش‪ ،‬مهندس‬

‫شبکه‪ ،‬متخصص سرور‪ ،‬کار با ‪ LAMP‬و‪...‬‬

‫نکته‪ :‬اگر مشخصا و یکراست! میخواهید آزمونهای ‪ Lpic‬را شرکت کنید‪ ،‬بسیاری از‬
‫افراد در سطح اینترنت به رایگان در حال آموزش این آزمون هستند‪ .‬مثال جادیعزیز‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪51‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫روند پیشرفت این کتاب به سمت دست و پنجه نرمکردن با لینوکس! و همینطور‬
‫استفاده از آن در دنیا و ‪ ...‬خواهد رفت‪ .‬با این حال برخی مطالب مربوط به آزمونها‬
‫گفته خواهد شد‪.‬‬

‫(اینو گفتم برای کسایی که صاف میخوان برن فقط آزمون ‪ lpic‬رو بدن که این کتاب یه ‪cook‬‬
‫‪ book‬نیست که بتونید اون آزمون رو بدید‪ ،‬منابع زیادی توی نت هست که بیشتر به کمکتون‬
‫میاد‪).‬‬

‫حوصلم سر رفت‪ .‬میگی اصل کاری رو یا نه؟‬

‫نصب لینوکس‬

‫چون ‪distro‬های مختلف توسط شرکتهای مختلف ساخته شدهاند‪ ،‬پس مراحل نصب‬
‫هم ممکن است تفاوت داشته باشد‪( .‬مسئله شاید خیلی جدی نباشه! هر ‪distro‬ای که‬
‫دستتون بیاد و دوست داشته باشید نصب کنید‪ ،‬کافیه یه سرچ کنید که چجوری نصبش کنم‪).‬‬

‫ولی چیزهایی که بین نصب ‪distro‬ها مشترک است و البته مهم‪ ،‬یکی نحوه‬
‫پارتیشن بندی و دیگری انتخاب فایل سیستمی است که میخواهید انتخاب کنید‪ .‬والبته‬
‫بحث نرمافزارهایی که میخواهید داشته باشید‪( .‬یا همون نصب پکیجها)‬

‫لینوکس را میتوان در کنار سیستمعاملهای دیگر همچون ویندوز یا مک نصب کرد‪.‬‬

‫(گفتیم لینوکس در واقع ا شاره مستقیم داره به کرنلی که لینوس ساخت و هر کی این کرنل رو‬
‫استفاده کنه اصطالحا بهش میگن لینوکس داره! پس تا االن فهمیدیم که لینوکس با ‪ distro‬فرق‬
‫داره! پس وقتی می گه لینوکس‪ ،‬یعنی هر سیستمی که از این کرنل استفاده میکنه نه لزوما یک‬
‫‪ distro‬مشخص)‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪52‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫برای نصب در ویندوز هم دو راه پیش رو دارید‪ .‬یکی اینکه درون ویندوز برنامهای برای‬
‫مجازیسازی مثل ‪ virtual box‬نصب کنید و لینوکس را درون آن بریزید و راه دوم اینکه‬
‫کال بعد از بوتکردن سیستم شروع به نصباش کنید(یعنی روی خود سیستمتون نصب‬
‫کنید) در راه حل دوم هر بار وقتی که سیستم را روشن کنید از شما میپرسد که آمادهاید‬
‫با ویندوز پرواز کنید یا لینوکس! در واقع میتوان لینوکس را به صورت ‪ dual boot‬در‬
‫کنار ویندوز نصب کرد‪ .‬فقط اینکه شما میتوانید تنها یک ‪ boot loader‬داشته باشید‪.‬‬
‫(روی سکتور صفر فقط یکی میره) چون بوت لودر ویندوز نمیتواند بوت لودر لینوکس را باال‬
‫بیاورد پس بهتر است اول ویندوز را نصب کرده و بعد اقدام به نصب لینوکس کنید‪.‬‬

‫لطف می کنی پیش غذا رو بگی؟ موارد الزم جهت طرز تهیهاش‪ .‬انگار‬
‫کالس آموزش لینوکس با مانع هستیم‬

‫اگر میخواهید روی ‪ virtal box‬یا هر ماشین مجازی دیگری نصب کنید‪ ،‬اول آن را دانلود‬
‫کنید‪.‬‬

‫نسخه آخر ‪ ubuntu‬را هم اینجا میتوانید پیدا کنید‪( .‬اگر نشد دستی سرچ کن‪:‬‬
‫‪ ubuntu.com‬اون باال بگرد یه گزینه ‪ download‬پیدا میکنی)‬

‫اها من پیدا کردم یه فایله ‪ iso‬اومد برای دانلود‬

‫باشه تو خوبی عزیزم‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪53‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫حدود هفت الی هشت گیگابایت هم دست کم نیاز دارید‪.‬‬

‫نصب لینوکس روی ‪virtual box‬‬

‫‪ Vitrual box‬را باز کنید‪ ،‬روی ‪ new‬کلیک کنید‬

‫در قسمت ‪ Name‬اسم انتخاب کنید‪.‬‬

‫من دوست دارم اسمشو بذارم دلبر دلبرم‪ ،‬تاج سرم‪،‬‬

‫فکرت نمیره از سرم‪....‬‬

‫بسه کَرِمون کردی‪ .‬نخون‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪54‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫در قسمت ‪ linux ،type‬را انتخاب کنید‪ .‬در قسمت ‪version‬هم مطابق چیزی که دارید‬

‫اگر هم ‪distro‬شما در گزینهها نبود‪ ،‬در گزینه های ابتدایی لیست‪ ،‬آخرین کرنل را‬
‫انتخاب کنید‪.‬‬

‫در قسمت ‪ Memory size‬میزان ‪RAM‬ای که میخواهید را انتخاب کنید‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪55‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫در قسمت ‪ Hard disk‬روی ‪ create a virtual hard disk now‬قرار بدید و گزینه‬
‫‪ create‬را بزنید‪.‬‬

‫اگر روی گزینه ‪ VMDK‬بگذارید‪ ،‬میتوانید این از آن در دیگر سیستمهایی که ماشین‬

‫مجازی دارند نیز استفاده کنید‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪56‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫در قسمت ‪ storage on physical hard disk‬روی گزینۀ ‪ dynamically‬بگذارید‪.‬‬

‫در قسمت بعدی یک اسم برای ‪ hard disk‬بگذارید‪( .‬یا همان اسم قبلی را بگذارید‪).‬‬

‫تا االن پیش زمینه آماده شد‪ .‬یعنی ماشین مجازی شما آماده است‪ .‬حاال باید ابونتو را‬
‫نصب کنید‪.‬‬

‫روی ‪ setting‬کلیک کنید‪( .‬باال دومین آیکن)‬

‫در بخش ‪ storage‬روی ‪ Empty‬بزنید و در سمت راست یک آیکن ‪ CD‬میبینید‪ ،‬کلیک‬

‫کنید و فایل ‪ iso‬که مربوط به فایل ابونتو دانلود شده است انتخاب کنید‪.‬‬

‫بعد روی ‪ continue‬و در آخر روی ‪ start‬بزنید‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
57 Dance with linux

.‫ کلیک کنید‬install ubuntu ‫روی گزینه‬

SaharShaker.com

www.ketabha.org
‫‪58‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫در قدم بعدی اگر تمایل دارید آپدیتها را موقع نصب دانلود کنید‪ ،‬سیستمتون را به‬
‫اینترنت وصل کنید و تیک گزینه ‪ download updates while installing‬را بزنید‪.‬‬

‫اینجا بخشی است که انتخاب میکنیم از چه پارتیشنبندیای میخواهیم استفاده کنیم و‬

‫چه فایل سیستمی مد نظر ماست‪.‬‬

‫در گزینه اول‪ ،‬که دیفالت نصب هم است‪ ،‬به طور کامل هارد دیسک شما را پاک میکند‬
‫و پارتیشنهای مورد نیاز را نصب می کند‪ .‬این گزینه بیشتر به درد کسانی میخورد که‬
‫تازه وارد فضای لینوکس شدهاند‪ .‬با زدن این گزینه همه کار را خود نصبکننده انجام‬
‫میدهد‪ .‬منتهی برای توضیح برخی نکات ما گزینه ‪ sth else‬را زدیم‪.‬‬

‫هشدار‪ :‬اگر بصورت ‪ dual boot‬لینوکس را نصب کنید‪ ،‬با زدن گزینه اول‪ ،‬همه هارد‬
‫دیسک شما را پاک میکند‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪59‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫قسمت بعدی مربوط به لیست هارد دیسکهای شماست‪ .‬همه چیز در لینوکس به‬
‫صورت فایل به شما ارائه میشود‪ dev .‬در حقیقت فولدری است که سختافزارها را به‬
‫صورت فایل نشان میدهد و ‪ /sda‬هم مربوط به اسم هارد دیسک شماست‪.‬‬

‫این هارد دیسک االن پارتیشن ندارد‪ .‬روی ‪ new partition‬بزنید و بعد روی کانتینیو‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪60‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫برای ساخت پارتیشن روی ‪ +‬پایین سمت چپ بزنید‪ .‬اندازه پارتیشن را انتخاب کنید‪ .‬نوع‬
‫‪ beginning of this‬و جای آن را روی اول دیسک یعنی ‪primary‬دیسک را روی‬
‫بزنید‪ .‬گزینه بعدی اشاره دارد که وقتی پارتیشن شما ساخته شد با چه فایل ‪space‬‬
‫‪Ext4 jornaling file system‬سیستمی فرمت شود‪( .‬بگذارید همان دیفالت یعنی‬
‫بماند‪).‬‬

‫در قسمت ‪ Mount point‬یک اسلش یعنی ‪ /‬بذارید با این کار میفهمانید که‬
‫می خواهید لینوکس شما در این پارتیشن نصب شود‪ .‬اگر نگذارید‪ ،‬صرفا یک پارتیشن‬
‫ایجاد شده است که لینوکس روی آن نصب نمیشود و نمیتوانید به مرحلۀ بعد بروید‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪61‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬
‫اگر فضای خالی داشته باشید می توانید یک پارتیشن دیگر نیز بسازید‪ .‬بهتر است یک‬
‫پارتیشن برای ‪ swap‬بسازید‪.‬‬

‫‪ Swap‬چیه؟ این دومین باره داره میگیااااا‪ .‬اگه‬

‫فحشه بگو صدا بزنم هیوالهای (بچهها) باال بیانااااا‬

‫در یک سیستمعامل وقتی َرم پر میشود‪ ،‬سیستم دیگر قادر به اجرای پردازشهای جدید‬
‫نیست‪ .‬بنابراین نیاز به یک مموری خالی داریم‪ .‬برای راهکار‪ ،‬اگر ما یک پارتیشن را به‬
‫‪ swap‬اختصاص بدهیم‪ ،‬لینوکس قادر خواهد بود که بخش اشغال شده مموری را به‬
‫‪ swap‬بفرستد تا جا برای اجرای پردازش جدید باز شود‪ .‬توجه داشته باشید که از ‪swap‬‬
‫نمی توان به عنوان مموری اصلی استفاده کرد فقط بخشی را میتوان به آن فرستاد و‬
‫بعدا باید آن را برگردانیم به سرجایش‪ .‬اگر سیستمی کارش به ‪ swap‬بیافتد بسیار کند‬
‫خواهد شد و این هشداری است برای اینکه بدانید باید فکری به حال حافظه یا افزایشش‬
‫بکنید‪.‬‬

‫برای ساختن این پارتیشن‪ ،‬این بار روی ‪ logical‬بزنید‪ ،‬و در قسمت ‪ use as‬گزینۀ‬
‫‪ swap area‬را بزنید‪.‬‬

‫در قسمت بعدی باید انتخاب کنیم که ‪ boot loader‬روی کدام پارتیشن نصب شود‪ .‬در‬
‫واقع ‪ boot loader‬لینوکس را ‪ load‬میکند‪ .‬گزینه را روی هارد دیسک بگذارید‪. .‬‬
‫(دلیل فنی‪ :‬نیاز دارید ‪ boot loader‬روی سکتور صفر قرار بگیرد‪).‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪62‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫در آخر روی گزینه ‪ install‬و بعد ‪ continue‬بزنید‪.‬‬

‫کشور را انتخاب کنید‪.‬‬

‫توصیه‪ :‬کیبور را روی انگلیسی بگذارید‪ .‬بعدا میتوانید کیبور فارسی را اضافه کنید‪.‬‬

‫حاال باید یک یوزر بسازید‪.‬‬

‫یک پسورد انتخاب کنید‪.‬‬

‫توصیه‪ :‬پسورد سادهای انتخاب کنید چون بارها اتفاق میافتد که موقع اجرای کامندی‪،‬‬
‫باید پسورد خود را وارد کنید‪ .‬با انتخاب گزینۀ ‪ log in automatically‬موقع ورود به‬
‫سیستم از شما پسورد نمی خواهد اما با انتخاب گزینۀ بعدی‪ ،‬از شما واردکردن پسورد را‬
‫میخواهد‪.‬‬

‫در انتها هم پس از نصب پیغام ‪ restart‬سیستم را میبینید‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪63‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫نصب لینوکس روی سیستم‬

‫برای نصب لینوکس روی سیستم‪ ،‬بیش از هر چیز‪ ،‬نیاز دارید یک فلش یا ‪DVD‬ای را‬
‫بوتیبل کنید‪ .‬برای این کار بسیاری از نرمافزارها وجود دارند‪ .‬مثال ما از ‪ rufus‬استفاده‬
‫کردهایم‪.‬‬

‫بعد از دانلود نرمافزار آن را باز کنید‪.‬‬

‫در قسمت ‪ Device‬فلشی که برای بوتیبلکردن انتخاب کردید را انتخاب کنید!‬

‫عین خیابانی حرف میزنی! انتخاب رو انتخاب میکنن دیگه‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪64‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫برای نحوه پارتیشنبندی هم‪ MBR ،‬را انتخاب کنید و برای فایل سیستم هم ‪ .FAT32‬در‬
‫انتها فایل ‪ iso‬دانلود ابونتو را از آیکن جلویی ‪ iso Image‬انتخاب کنید و در انتها ‪.start‬‬
‫در ادامه هشدار میدهد که تمام فایلها فلش شما پاک خواهد شد‪ .‬دوتا اوکی بدین و‬
‫تموم‪.‬‬

‫بعد سیستم را ریستارت کنید و فلش را بوت کنید‪( .‬یعنی موقعی که صفحه مشکی اومد‬
‫جلوتون یکی از کلیدارو بزنید میره و فلشتون رو بوت میکنه‪ .‬اگر نشد‪ ،‬یعنی در قسمت تنظیمات‬
‫بوت شما‪ ،‬گزینه این که اول فلش را بوت کنه فعال نیست‪ ،‬اونو فعالش کنین‪).‬‬

‫بعد از بوت کردن فلش‪ ،‬مراحل نصب به ترتیبی است که در تصاویر باال‪ ،‬از قسمت‬
‫‪ install‬آمده است‪ .‬میباشد‪.‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
‫‪65‬‬ ‫‪Dance with linux‬‬

‫سحر شنیدم مینویسی‪ .‬میگم خوب می شه داستان عاشقی این خره رو با‬
‫لینوکس بنویسی!!‬

‫امر دیگه؟‬

‫شوخی کردم بابا‪ ،‬فقط خواستم بگم از زنش (اژدهائه) میترسم‪ .‬ولش‬
‫کن‪ .‬کجا میشه نوشتههاتو دید؟ سایتت که خبرنامه نداره! کجا میتونم‬
‫با خبر شم از آپدیت بعدی؟‬

‫بجز این که توی ‪ saharshaker.com‬می نویسم‪ ،‬توی تلگرام و اینستا هم گهگاهی‬

‫مینویسم‪ .‬البته اونجا زیاد بحثهای برنامهنویسی نیست و صرفا دستنوشتههام و از‬
‫کتابایی که می خونم و روزمرگیها مینویسم‪ .‬ولی آپدیتهارم اونجا میذارم شاید‬
‫اینجوری بهتر باشه و بتونی با خبر شی‪.‬‬

‫اِی خِدااااااااا‪ .‬چقدر کالس میذاری‪ .‬آدرسشون رو بده و خالص دیگه‬

‫‪@saharshaker‬‬

‫‪shrshaker‬‬

‫‪SaharShaker.com‬‬

‫‪www.ketabha.org‬‬
66 Dance with linux

Dance with Linux

Saharshaker.com
Update: 97/1/20
SaharShaker.com

www.ketabha.org