‫فصل دوم‪ :‬مبانی و دستور نحو‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :1‬مفهوم ‪ syntax‬و سطرها‬

‫‪ :Syntax‬به مجموعه قواعد و دستورات نگارشی یک زبان گفته میشود‪.‬‬

‫‪ :Physical row‬سطر فیزیکی که با عدد نمایش داده میشود‪.‬‬

‫‪ :Logical row‬آنچه مفسر تحت عنوان بک سطر قبول دارد (سطر منطقی)‪.‬‬

‫* زمانی که دو متغیر را در یک خط مینویسیم گذاشتن سمیکالن ( ; ) الزامی است‪.‬‬

‫‪f = 5; m = 7‬‬

‫* زمانی که میخواهیم یک خط کد منطقی را در یک خط فیزیکی دیگر قرار دهیم گذاشتن بک اسلش ( \ ) الزامی است‪.‬‬
‫\ '‪f = 'hello‬‬
‫'‪'guys‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :2‬کامنت (‪ )Comment‬و داک استرینگ (‪)Doc string‬‬

‫* قوانین ‪ pep8‬توصیه میکند که پس از کامنت یک خط فاصله گذاشته شود‪.‬‬

‫* از ‪ #‬برای کامنت کردن استفاده میکنیم‪ ،‬کامنت توسط مفسر نادیده گرفته میشود‪.‬‬
‫‪# this is a comment‬‬

‫* از ‪ Docstring‬در ابتدای یک تابع و یا کالس برای توضیح دادن استفاده میشود‪ ،‬توسط مفسر نادیده گرفته میشود‪.‬‬
‫"""‪"""This is a docstring‬‬
‫''' ‪''' This is a docstring‬‬

‫* در پایتون کتیشن ( ‘ ) و دابل کتیشن ( “ ) فرقی ندارند‪.‬‬

‫* کامنت برای خود برنامه نویس است‪.‬‬

‫* داک استرینگ برای کاربری است که استفاده میکند‪.‬‬

‫* داک استرینگ برای توابع و کالسهاست‪.‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ : 3‬تورفتگی و بالک بندی‬

‫* برای تو رفتگی باید از ‪ 4‬فاصله استفاده شود و بهتر است از ‪ Tab‬استفاده نشود‪ ،‬مگر اینکه کدها از شخص دیگریست و او از تب استفاده کرده‬
‫است‪.‬‬
‫‪x = 0‬‬
‫‪if x == 0:‬‬
‫)'‪print('x‬‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ : 4‬آشنایی با ورودی و خروجی‬

‫* برای نمایش اطالعات از دستور ‪ print‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫‪print('hi') # -> hi‬‬

‫* برای نوشتن رشتهها از کتیشن ( ‘ ) یا دابل کتیشن ( “ ) استفاده میکنیم و گذاشتن آن الزامی است‪.‬‬
‫'‪s = 's‬‬
‫"‪x = "s‬‬

‫* برای جدا سازی در ‪ print‬از دستور ‪ sep‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫)'*'=‪print('ali', 'reza', sep‬‬ ‫‪# -> ali*reza‬‬

‫* برای مشخص کردن پایان دستور در ‪ print‬از ‪ end‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫)'*'=‪print('ali', 'reza', end‬‬ ‫*‪# -> ali reza‬‬

‫* برای گرفتن ورودی از کاربر از دستور ‪ input‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫)' ‪s = input('x:‬‬
‫)‪print(s‬‬

‫* برای رفتن به خط بعدی در ‪ print‬از ”‪ “\n‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫)'‪print('This is an example', '\n', 'for print‬‬

‫)'‪print(20 * '-‬‬
‫)"‪print("This is an example\nfor print‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :5‬متغیر(‪)variable‬‬

‫‪ : str‬کلمهها‪ ،‬متن و ‪...‬‬

‫‪False،True : bool‬‬

‫‪ : int‬اعداد صحیح‬

‫* در پایتون نیاز به مشخص کردن نوع متغیر نیست‪.‬‬

‫* متغیرها در واقع مکانهایی از حافظه هستندکه نوعی داده خاص را در خود ذخیره میکنند‪.‬‬

‫* برای مشخص کردن آدرس داده در حافظه از دستور ‪ id‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫‪a = 5‬‬
‫))‪print(id(a‬‬ ‫‪# -> 140705652073384‬‬

‫* برای پاک کردن یک متغیر از دستور ‪ del‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫‪a = 5‬‬
‫‪del a‬‬
‫)‪print(a‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :6‬شناسه(‪)identifier‬‬

‫* به اسامی که برای متغیر و اشیای دیگر تعریف میکنیم شناسه (‪ )identifier‬گفته میشود‪.‬‬

‫* در مثال زیر ‪ MyClass‬و ‪ a‬شناسه هستند‪.‬‬

‫‪a = 5‬‬

‫‪class MyClass:‬‬
‫‪pass‬‬

‫* شناسهی یک متغیر فقط میتواند با یکی از حروف انگلیسی (‪ )a-z, A-Z‬و یا با ‪ ) _ ( underscore‬شروع شود‪.‬‬
‫‪_a = 4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪#a = 3‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ab2 = 6‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2a = 5‬‬ ‫‪‬‬

‫* پایتون ‪ case sensitive‬است پس ‪ a‬با ‪ A‬فرق دارد‪.‬‬

‫* برای طول یک شناسه هیچ محدودیتی وجود ندارد‪.‬‬

‫* در شناسه از کاراکترهای خاص نمیشود استفاده کرد (فاصله‪ # ،% ،! ،$ ،‬و ‪)...‬‬

 ‫* بهتر است برای شروع شناسه از ( _ ) استفاده نکنیم زیرا جز شناسههای خصوصی ماژول و کالس میباشند‪.‬‬

‫شناسه خصوصی ماژول‪ :‬شروع با ( _ ) = ‪_Ali‬‬

‫شناسه خصوصی کالس‪ :‬شروع با ( __ ) = ‪__Ali‬‬

‫* در پایتون از شناسه های از پیش تعریف شده پایتون نمیشود استفاده کرد‪.‬‬
‫‪def = 5‬‬

‫* بهتر است از ‪( l‬ال کوچک) و ‪( I‬آی بزرگ) استفاده نشود زیرا در بعضی ‪ IDE‬ها مثل هماند‪.‬‬

‫* بهتر است کالس ها پاسکال کیس (‪ )Pascal Case‬نام گذاری شوند‪( .‬اول هر کلمه حرف بزرگ)‪.‬‬

‫‪class MyClass:‬‬
‫‪pass‬‬

‫* برای توابع‪ ،‬متدها و متغیرها بهتر است از حروف کوچک انگلیسی استفاده شود و با ( _ ) کلمات مختلف جدا شوند‪.‬‬
‫‪binary_search = 4‬‬

‫‪def func():‬‬
‫‪...‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :7‬کلمات کلیدی‬

‫* از کلمات کلیدی (کلماتی که مختص پایتون است) نباید بهعنوان شناسه استفاده کرد‪.‬‬
‫‪if = 4‬‬

‫* برای نمایش کلمات کلیدی میتوان از دستور ‪ help‬استفاده کرد‪.‬‬

‫)'‪help('keywords‬‬
 ‫* برای استفاده از کلمات کلیدی میشود آنها را تغییر داد ولی بهتر است این کار را نکنیم و از کلمات دیگر استفاده کنیم‪.‬‬
‫‪def_ = 5‬‬
‫‪Def = 5‬‬

‫* برای اینکه مشخص کنیم کلمه کلیدی هست یا نه ابتدا کتابخانه ‪ keyword‬را فرا میخوانیم و سپس از ‪ iskeyword‬استفاده‬
‫میکنیم‪.‬‬
‫‪import keyword‬‬

‫‪print(keyword.iskeyword('def')) # -> True‬‬

‫‪print(keyword.iskeyword('string')) # -> False‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :8‬عملگرهای حسابی‬

‫باقیمانده‪% :‬‬ ‫توان‪** :‬‬ ‫جمع‪+ :‬‬ ‫تفریق‪- :‬‬ ‫ضرب‪* :‬‬

‫تقسیم بدون قسمت اعشار‪// :‬‬ ‫تقسیم‪/ :‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :9‬عملگرهای مقایسه ای‬

‫* از این عملگرها بیشتر در شرطها‪ ،‬حلقهها و ‪ ...‬استفاده میشود‪.‬‬

‫* نتیجه این عملگرها یا ‪ True‬میباشد و یا ‪.False‬‬

‫عملگر == ‪ :‬مقایسه انجام میدهد که آیا دو مقدار دو متغیر برابرند یا خیر‪ .‬این عملگر با مساوی ( = ) تفاوت دارد‪.‬‬

‫‪x = 5‬‬
‫)‪print(x == 4‬‬ ‫‪# -> False‬‬
‫)‪print(x == 5‬‬ ‫‪# -> True‬‬

‫عملگر =! (نامساوی) ‪ :‬برعکس == می باشد‪.‬‬

‫‪x = 5‬‬
‫‪print(x != 4) #-> True‬‬
‫‪print(x != 5) #-> False‬‬

‫عملگر >< (کوچکتر بزرگتر) ‪:‬‬

‫‪x = 5‬‬
‫)‪print(3 > 4‬‬ ‫‪# -> True‬‬
‫)‪print(3 < 5‬‬ ‫‪# -> False‬‬
 ‫عملگر => (بزرگتر مساوی) ‪:‬‬

‫‪x = 5‬‬
‫)‪print(3 >= 4‬‬ ‫‪# -> False‬‬
‫)‪print(6 >= 5‬‬ ‫‪# -> True‬‬
‫)‪print(5 >= 5‬‬ ‫‪# -> True‬‬

‫عملگر =< (کوچکتر مساوی) ‪:‬‬

‫‪x = 5‬‬
‫)‪print(3 <= 4‬‬ ‫‪# -> True‬‬
‫)‪print(6 <= 5‬‬ ‫‪# -> False‬‬
‫)‪print(5 <= 5‬‬ ‫‪# -> True‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :10‬عملگرهای انتساب‬

‫عملگر = (مساوی) ‪ :‬نسبت دادن دو عملوند چپ و راست به هم‪.‬‬

‫‪x = 5‬‬
‫‪y = x‬‬
‫‪z = 2 + 6‬‬
‫‪print(x) # -> 5‬‬
‫‪print(y) # -> 5‬‬
‫‪print(z) # -> 8‬‬

‫عملگر =‪ : +‬ابتدا جمع و سپس مقداردهی به عملوند سمت چپ‪.‬‬

‫* عملگرهای =<<‪ += ,-= ,*= ,/= ,%= ,//= ,**= ,\= ,&= ,^= , >>= ,‬نیز به همین صورت عمل میکنند‪.‬‬
‫‪x = 6‬‬
‫‪x += 2‬‬ ‫‪# -> x = x + 2 -> x = 6 + 2 -> 8‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :11‬عملگرهای منطقی‬

‫* عمده کاربرد این عملگرها در عبارتهای شرطی و حلقههاست و برای بررسی همزمان دو یا چند شرط با یکدیگر استفاده میشوند و نتیجه‬
‫این عملگرها یا ‪ True‬است یا ‪.False‬‬

‫عملگر ‪َ ( and‬و )‪ :‬باید همه شرطها درست باشند تا نتیجه ‪ True‬باشد‪.‬‬

‫‪x = 4‬‬
‫‪y = 5‬‬

‫)‪print(x < 5 and y > 4‬‬ ‫‪# -> True‬‬

‫)‪print(x < 5 and y < 5‬‬ ‫‪# -> False‬‬
 ‫عملگر ‪ ( or‬یا )‪ :‬فقط یکی از شرطها درست باشد کافیست تا نتیجه ‪ True‬باشد‪.‬‬

‫‪x = 4‬‬
‫‪y = 5‬‬

‫)‪print(x < 5 or y < 5‬‬ ‫‪# -> True‬‬

‫)‪print(x > 5 or y < 5‬‬ ‫‪# -> False‬‬

‫عملگر ‪ ( not‬برعکس)‪ :‬باید شرط غلط باشد تا نتیجه ‪ True‬باشد‪.‬‬

‫‪x = 4‬‬
‫‪y = 5‬‬

‫))‪print(not (x < 3‬‬ ‫‪# -> True‬‬

‫))‪print(not (x > 3‬‬ ‫‪# -> False‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :12‬عملگرهای عضویت‬

‫* برای تست عضویت استفاده میشوند (آیا چیزی داخل چیزی میباشد؟) و نتیجه این عملگرها یا ‪ True‬است یا ‪.False‬‬

‫عملگر ‪ : in‬اگر عضو باشد نتیجه ‪ True‬است‪.‬‬

‫عملگر ‪ : not in‬اگر عضو نباشد نتیجه ‪ True‬است‪.‬‬

‫]'‪d = [1, 2, 3, 9, 'm‬‬

‫‪print(3 in d) # -> True‬‬
‫‪print('z' not in d) # -> False‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :13‬عملگرهای هویت‬

‫* برای بررسی بودن یکی بودن دوتا شی استفاده میشود و با برابری متفاوت است‪ ،‬مثالً دوتا هزارتومانی برابرند ولی یکسان نیستند‪.‬‬

‫عملگر ‪ : is‬اگریکی باشند نتیجه ‪ True‬است‪.‬‬

‫عملگر ‪ : is not‬اگر یکی نباشد نتیجه ‪ True‬است‪.‬‬

‫‪x = 5‬‬
‫‪y = 5‬‬
‫‪z = 7‬‬
‫‪print(x is y) # -> True‬‬
‫‪print(x is not z) # -> True‬‬

‫* لیستها با مقادیر یکسان در خانههای متفاوتی از حافظه ذخیره میشوند‪ ،‬پس یکی نیستند‪.‬‬
‫]‪x = [1, 2, 4‬‬
‫]‪y = [1, 2, 4‬‬
‫‪print(x is y) # -> False‬‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :14‬عملگرهای بیتی‬

‫* این عملگرها روی بیتها کار میکنند‪.‬‬

‫* به مکانهایی در حافظه که فقط مقدار ‪ 0‬و ‪ 1‬میگیرند را بیت میگویند‪.‬‬

‫‪ 0‬یا ‪1‬‬ ‫بیت‬

‫* هشت بیت = ‪ ۱‬بایت‬

‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬

‫* برای تبدیل عدد باینری به دسیمال از روش زیر استفاده میکنیم‪.‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪2^7‬‬ ‫‪+ 2^6‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪2^5 +‬‬ ‫‪2^4 +‬‬ ‫‪2^3 +‬‬ ‫‪2^2 +‬‬ ‫‪2^1 + 2^0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪64‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪1 = 73‬‬

‫* در پایتون میتوانیم عدد را بهصورت باینری بنویسیم‪ ،‬به اینصورت که قبل از آن باید ‪ 0b‬گذاشت‪.‬‬
‫‪x = 0b000111‬‬

‫* برای اینکه مشخص کنیم باینری یک عدد چیست از تابع ‪ bin‬استفاده میکنیم‪.‬‬
‫))‪print(bin(5‬‬ ‫‪# -> 0b101‬‬

‫* عملگر & (‪ :)and‬اگر هردو بیت یک باشند‪ ،‬یک بیت تعیین میکند‪.‬‬

‫‪x = 3‬‬ ‫‪# 0b011‬‬

‫‪y = 4‬‬ ‫‪# 0b100‬‬
‫‪# x & y = 0b000‬‬
‫‪print(x & y) # -> 0‬‬

‫‪x = 11‬‬ ‫‪#‬‬ ‫‪0b1011‬‬

‫‪y = 13‬‬ ‫‪#‬‬ ‫‪0b1101‬‬
‫‪# x & y‬‬ ‫=‬ ‫‪0b1001‬‬
‫‪print(x‬‬ ‫&‬ ‫‪y) # -> 9‬‬

‫* عملگر | (‪ :)or‬اگر حداقل یک بیت یک باشد‪ ،‬یک بیت تعیین میکند‪.‬‬

‫‪x = 50‬‬ ‫‪#‬‬ ‫‪0b110010‬‬

‫‪y = 29‬‬ ‫‪#‬‬ ‫‪ob011101‬‬
‫‪# x | y‬‬ ‫=‬ ‫‪0b111111‬‬
‫‪print(x‬‬ ‫|‬ ‫‪y) # -> 63‬‬
 ‫* عملگر ^ (‪ :)xor‬درصورتیکه فقط یکی از بیتها یک باشد‪ ،‬یک بیت تعیین میکند‪.‬‬

‫‪x = 50‬‬ ‫‪#‬‬ ‫‪0b110010‬‬

‫‪y = 29‬‬ ‫‪#‬‬ ‫‪ob011101‬‬
‫‪# x ^ y‬‬ ‫=‬ ‫‪0b101111‬‬
‫‪print(x‬‬ ‫^‬ ‫‪y) # -> 47‬‬

‫* عملگر << (‪ :)shift to left‬به سمت چپ هل (شیفت) میدهد‪.‬‬

‫‪x = 5‬‬ ‫‪# 0b00000101‬‬

‫‪y = 4‬‬
‫‪# x << y = 0b01010000‬‬
‫‪print(x << y) # -> 80‬‬

‫* راه حل ذهنی‪x * (2 ** y) :‬‬

‫‪print(5 << 4) #-> 5 * (2 ** 4) = 80‬‬

‫* عملگر >> (‪ :)shift to right‬به سمت راست هل (شیفت) میدهد‪.‬‬

‫‪x = 15‬‬ ‫‪# 0b1111‬‬

‫‪y = 2‬‬
‫‪# x >> y = 0b0011‬‬
‫‪print(x >> y) # -> 3‬‬

‫* راه حل ذهنی‪x // (2 ** y) :‬‬

‫‪print(15 >> 2) #-> 15 // (2 ** 2) = 3‬‬

‫* عملگر ~ (‪ :)Not‬همهی بیتها را برعکس میکند و مشخص میکند عدد بهدست آمده منفی چه عددی است‪.‬‬

‫روشهای رایج منفی ساز‪:‬‬

‫‪ ‬نمایش مقدار عالمت‪ :‬اولین عدد از چپ را بهعنوان عالمت در نظر میگیرد (‪ 1‬منفی است)‪.‬‬
‫‪ ‬روش متمم یک‪ :‬همهی صفرها به یک و همهی یکها به صفر تبدیل میشوند‪.‬‬
‫‪ ‬روش متمم دو‪ :‬همهی اعداد را برعکس میکند ولی از سمت راست تا اولین ‪ 1‬نباید تغییر داد و بقیه را برعکس کرد‪ ،‬منفی عدد بهدست‬
‫آمده پاسخ است‪.‬‬
‫‪print(~9) -> -10‬‬
‫‪# 9‬‬ ‫>‪-‬‬ ‫‪00001001‬‬
‫>‪ -‬برعکس ‪#‬‬ ‫‪11110110‬‬
‫‪ -> 00001010 -> 10 -> -10‬روش متمم دو ‪#‬‬

‫* راه حل ذهنی‪- x - 1 :‬‬

‫‪print(~9) # -> - 9 - 1 = -10‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :15‬عملگر والروس‬

‫* این عملگر همزمان مقدار دهی میکند و در شرطها‪ ،‬لیست و حلقهها کاربرد دارد‪.‬‬
‫‪print(x := 5) # -> 5‬‬

‫)‪print(x = 5‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :16‬اولویت عملگرها‬

‫)‪) -> (*, /, %‬مثبت و منفی( ‪() -> f() -> [index:index] -> [] -> ** -> ~ -> + -‬‬

‫‪) -> (<< , >>) -> & -> ^ -> | -> (in, not in, is, is not, <,‬جمع و تفریق( ‪-> + -‬‬
‫‪<=, >, >=, ==, !=) -> not -> and -> or -> lambda‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :17‬عبارات و دستورات‬

‫* عبارت (‪ :)expression‬حداقل یک مقدار برای تولید میکند و باید ارزیابی شود و یک نتیجه میدهد‪ ،‬معموال چیزی تولید میکند‬
‫(شناسه‪ ،‬لیترال (مقداری که به متغیر میدهیم)‪ ،‬عملگرهای حسابی و ‪.)...‬‬
‫‪x + 7 * 9‬‬

‫* دستور (‪ :)statement‬از عبارتها و کلمات کلیدی تشکیل میشود و یک وظیفهی خاص را انجام میدهد و نیاز نیست ارزیابی شوند و‬
‫میتوانند چیزی تولید نکنند‪ ،‬دو نوع دستور ساده و مرکب داریم‪.‬‬

‫* دستورات ساده در یک سطر منطقی پیاده سازی میشوند‪.‬‬

‫)(‪print‬‬

‫* دستورات مرکب معموالً با یک کلمهی کلیدی شروع میشوند و با دو نقطه (‪ ):‬تمام میشوند و در ادامه بدنه نوشته میشود و طبق قواعد‬
‫فرورفتگی بدنه باید جلوتر باشد‪.‬‬

‫* دستور یک بخشی مرکب‪:‬‬

‫‪def f():‬‬
‫‪pass‬‬

‫* دستور چند بخشی مرکب‪:‬‬

‫‪if x > 4:‬‬
‫)'‪print('bigger‬‬
‫‪elif x == 4:‬‬
‫)"‪print("even‬‬
‫‪else:‬‬
‫)"‪print("smaller‬‬
‫* عبارت را میشود به متغیر اختصاص داد و پرینت کرد‪.‬‬
‫‪x = 2 + 3‬‬
‫‪print(x) # -> 5‬‬

‫* دستور را نمیشود به متغیر داد و نمیشود پرینت کرد‪.‬‬

‫‪x = if‬‬
‫)‪print(if‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :18‬مروری بر مفاهیم شیگرایی‪ ،‬متدها و صفتها‬

‫شی‪ :‬یک نمونه (‪ )instance‬از یک کالس است‪.‬‬

‫متد (‪ )method‬در شی گرایی‪ :‬انجام دادن یک وظیفهی خاص را برعهده دارد‪.‬‬

‫کالس (‪ )class‬در شی گرایی‪ :‬برنامهی ما از یک سری واحدها تشکیل میشود به نام کالس که هرکدام یک از این کالسها تعدادی متد‬
‫دارد که وظیفهی خاصی انجام می دهند‪.‬‬

‫* ‪ class‬همان طرح و نقشه است‪.‬‬

‫وراثت در شی گرایی‪ :‬ایجاد یک کالس جدید با ویژگیهای کالس قبلی و دارا بودن قابلیتهای جدید را وراثت در شی گرایی گویند‪.‬‬

‫* از روی یک کالس میشود به تعداد دلخواه شی ساخت‪.‬‬

‫* هریک از این شیها میتواند خصوصیت داشته باشد‪.‬‬

‫* متدها رفتار را نشان میدهند‪.‬‬

‫* خصوصیت ها توصیف میکنند‪.‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ : 19‬قوانین نگارشی (‪ )pep8‬و ذن پایتون (‪)pep20‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :20‬تکالیف مبحث مبانی و دستور نحو‬

‫‪ .1‬دو متغیر ‪ x‬و ‪ y‬را تعریف کنید و به آنها مقادیری اختصاص دهید‪ .‬سپس‪ ،‬مقادیر ‪ x‬و ‪ y‬را بدون استفاده از متغیر سوم عوض‬
‫کنید‪.‬‬

‫‪ .2‬برنامهای بنویسید تا مساحت یک مستطیل را با استفاده از متغیرها محاسبه کند‪ .‬طول و عرض را در متغیرها ذخیره کنید‪.‬‬
‫سپس مساحت را محاسبه و چاپ کنید‪.‬‬

‫‪ .3‬برنامهای ایجاد کنید که دما را از سانتیگراد به فارنهایت تبدیل کند‪ .‬دما را بر حسب سانتیگراد در یک متغیر ذخیره کنید‪،‬‬
‫تبدیل را انجام دهید و نتیجه را چاپ کنیدو‬

‫‪ .4‬مساحت و محیط دایره را محاسبه کنید‪ .‬شعاع را در یک متغیر ذخیره کنید و سپس مساحت و محیط را محاسبه و چاپ کنید‪.‬‬

‫‪ .5‬برنامهای بسازید که مجموع‪ ،‬تفاوت‪ ،‬حاصلضرب و توان دو عدد را محاسبه کند‪ .‬دو متغیر ‪ x‬و ‪ y‬را تعریف کنید‪ ،‬آنها را در‬
‫متغیرها ذخیره کنید‪ ،‬محاسبات را انجام دهید و نتایج را چاپ کنید‪.‬‬

‫‪ .6‬برنامهای بسازید که میانگین سه عدد را محاسبه کند‪ .‬سه متغیر ‪ y ،x‬و ‪ z‬را تعریف کنید‪ ،‬آنها را متغیرها ذخیره کنید‪،‬‬
‫میانگین را محاسبه کنید و نتیجه را چاپ کنید‪.‬‬

‫‪ .7‬یک برنامه پایتون بنویسید تا مساحت یک مثلث را با توجه به قاعده و ارتفاع آن محاسبه کند‪ .‬قاعده و ارتفاع را در دو متغیر‬
‫ذخیره کنید‪ ،‬مساحت را محاسبه کنید و نتیجه را چاپ کنید‪.‬‬

‫‪ .8‬یک متغیر ایجاد کنید و سن خود را در آن بنویسید‪ .‬سالی که در آن ‪ 100‬ساله خواهید شد را محاسبه کنید و نتیجه را چاپ‬
‫کنید‪.‬‬

‫‪ .9‬نام متغیرها را در قطعه کد داده شده را مطابق با قراردادهای نامگذاری ‪ pep 8‬تغییر دهید‪:‬‬

‫‪num1 = 42‬‬
‫‪Num2 = 13‬‬
‫‪ReSuLt = num1 Num2‬‬
‫)‪print(ReSuLt‬‬

‫ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ پایان فصل دوم ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

 ‫فصل سوم‪ :‬انواع داده (سطح یک)‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :1‬انواع داده در پایتون‬

‫* با تابع ‪ type‬میتوانیم نوع داده را مشخص کنیم‪.‬‬

‫* اعداد در پایتون سه نوع اعداد صحیح (‪ ،)integer‬اعداد اعشاری (‪ )float‬و اعداد مختلط (‪ )complex No.‬هستند‪.‬‬
‫>'‪print(type(5)) # -> <class 'int‬‬
‫>'‪print(type(5.1)) # -> <class 'float‬‬
‫>'‪print(type(3 + 2j)) # -> <class 'complex‬‬

‫* اگر تابع داخل کالس باشد به آن متد میگویند و معموالً متد بهصورت زیر نمایش داده میشود‪.‬‬
‫)(‪x.method‬‬

‫* نوع داده دیکشنری (‪ )dictionary‬همانند دیکشنری عمل میکند و معنی و مفهوم را میرساند‪.‬‬
‫}‪x = {'Ali': 'ugly', 'x': 5‬‬
‫>'‪print(type(x)) # -> <class 'dict‬‬

‫* نوع داده بولین (‪ )boolean‬که یا ‪ True‬و یا ‪ False‬است‪.‬‬

‫‪x = True‬‬
‫‪y = False‬‬
‫))‪print(type(x‬‬ ‫>'‪# -> <class 'bool‬‬
‫))‪print(type(y‬‬ ‫>'‪# -> <class 'bool‬‬

‫* نوع داده مجموعه (‪ )set‬که در آن تکراری ها حذف میشوند‪.‬‬

‫}‪x = {1, 2, 2, 3, 4, 4‬‬
‫}‪print(x) # -> {1, 2, 3, 4‬‬
‫>'‪print(type(x)) # -> <class 'set‬‬

‫* توالیها عبارتند از رشته (‪ ،)string‬لیست (‪ )list‬و تاپل (‪ ،)tuple‬که در توالیها میتوانیم بین عناصر بچرخیم به این معنی که‬
‫میتوانیم به عنوان مثال به عنصر بعدی و یا عناصر اول‪ ،‬دوم و ‪ ....‬دست یابیم‪.‬‬
‫'‪s = 'Reza‬‬
‫]‪lst = [1, 2, 3, 4‬‬
‫)‪t = (1, 2, 3, 4‬‬
‫>'‪print(type(s)) # -> <class 'str‬‬
‫>'‪print(type(lst)) # -> <class 'list‬‬
‫>'‪print(type(t)) # -> <class 'tuple‬‬
 ‫* در پایتون شمارش از صفر شروع میشود‪.‬‬
‫'‪s = 'Reza Dolati‬‬
‫‪#‬‬ ‫‪012345678910‬‬
‫‪print(s[2: 6]) # -> za D‬‬

‫* لیست قابل تغییر است‪.‬‬

‫]‪lst = [1, 2, 3, 4‬‬
‫‪lst[2] = 10‬‬
‫]‪print(lst) # -> [1, 2, 10, 4‬‬

‫* تاپل قابل تغییر نیست‪.‬‬

‫)‪t = (1, 2, 3, 4‬‬
‫‪t[2] = 10‬‬

‫* نوع داده ‪ None‬زمانی استفاده میشود که نمیدانیم چه نوع مقداری به متغیر بدهیم و همچنین زمانی که در توابع نمیخواهیم چیزی‬
‫برگردانده شود از ‪ None‬استفاده میکنیم‪.‬‬
‫‪x = None‬‬
‫))‪print(type(x‬‬ ‫>'‪# -> <class 'NoneType‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :2‬اعداد در پایتون‬

‫* اعداد در پایتون سه نوع اعداد صحیح (‪ ،)integer‬اعداد اعشاری (‪ )float‬و اعداد مختلط (‪ )complex No.‬هستند‪.‬‬
‫>'‪print(type(5)) # -> <class 'int‬‬
‫>'‪print(type(5.1)) # -> <class 'float‬‬
‫>'‪print(type(3 + 2j)) # -> <class 'complex‬‬

‫* اعداد مختلط معموال در پایتون استفادهای ندارند‪.‬‬

‫* اعداد مبنای مختلفی دارند و اعدادی که در زندگی روزمره استفاده میکنیم بر مبنای ‪ 10‬هستند‪.‬‬

‫* حافظهی کامپیوتر بر اساس مبنای ‪( 2‬باینری = ‪ )0, 1‬کار میکند‪.‬‬

‫* در کامپیوتر و وب مبناهای ‪ 8 ،2‬و ‪ 16‬بسیار معروف و پر استفاده هستند‪.‬‬

‫* در مبنای ‪ 0 ( 10‬تا ‪ )9‬ده عدد استفاده میشود‪.‬‬

‫* در مبنای ‪ 0 ( 2‬و ‪ ) 1‬دو عدد استفاده میشود‪.‬‬

‫* در مبنای ‪ 0 ( 8‬تا ‪ ) 7‬هشت عدد استفاده میشود‪.‬‬

‫* در مبنای ‪ 0 ( 16‬تا ‪ a + 9‬تا ‪ ) f‬شانزده عدد استفاده میشود‪.‬‬

‫* در مبنای ‪ 16‬بعد از ‪ 9‬از حروف انگلیسی استفاده میکنیم‪.‬‬

‫‪a = 10‬‬ ‫‪b = 11‬‬ ‫‪c = 12‬‬ ‫‪d = 13‬‬
‫‪e = 14‬‬ ‫‪f = 15‬‬

‫* اعدادی که در کامپیوتر مینویسیم به صورت پیشفرض بر مبنای ‪ 10‬میباشند‪.‬‬

‫* برای اینکه بتوانیم عدد را بر مبنای ‪( 2‬باینری) بنویسیم‪ ،‬باید ابتدای عدد از ‪ 0b‬استفاده کنیم‪.‬‬
‫‪x = 0b1011‬‬
‫‪print(x) # -> 11‬‬

‫* برای اینکه بتوانیم عدد را بر مبنای ‪ 8‬بنویسیم‪ ،‬باید ابتدای عدد از ‪ 0o‬استفاده کنیم‪.‬‬
‫‪x = 0o7235‬‬
‫‪print(x) # -> 3741‬‬

‫* برای اینکه بتوانیم عدد را بر مبنای ‪ 16‬بنویسیم‪ ،‬باید ابتدای عدد از ‪ 0x‬استفاده کنیم‪.‬‬
‫‪x = 0xf6e2a‬‬
‫‪print(x) # -> 1011242‬‬

‫* از تابع ‪ bin‬برای بهدست آوردن مبنای ‪ 2‬یک عدد استفاده میکنیم‪.‬‬

‫‪x = 10‬‬
‫))‪print(bin(x‬‬ ‫‪# -> 0b1010‬‬
 ‫* از تابع ‪ oct‬برای بهدست آوردن مبنای ‪ 8‬یک عدد استفاده میکنیم‪.‬‬
‫‪x = 10‬‬
‫))‪print(oct(x‬‬ ‫‪# -> 0o12‬‬

‫* از تابع ‪ hex‬برای بهدست آوردن مبنای ‪ 16‬یک عدد استفاده میکنیم‪.‬‬

‫‪x = 10‬‬
‫))‪print(hex(x‬‬ ‫‪# -> 0xa‬‬

‫* برای تبدیل عدد صحیح به عدد اعشاری از تابع ‪ float‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫‪x = 10‬‬
‫)‪x = float(x‬‬
‫‪print(x) # -> 10.0‬‬

‫* برای تبدیل عدد اعشاری به عدد صحیح از تابع ‪ int‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫‪x = 1.9‬‬
‫)‪x = int(x‬‬
‫‪print(x) # -> 1‬‬

‫* برای تبدیل به عدد کامپلکس از تابع ‪ complex‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫‪x = 1‬‬
‫)‪x = complex(x‬‬
‫)‪print(x) # -> (1+0j‬‬

‫* اگر رشته فقط از عدد تشکیل شده باشد میتوان آن را به عدد صحیح تبدیل کرد‪.‬‬
‫'‪x = '234‬‬
‫))‪print(int(x‬‬ ‫‪# -> 234‬‬

‫* در حافظهی کامپیوتر اعداد بهصورت باینری ذخیره میشوند و ممگن است گاهی در محاسبات اعشاری دقت کافی حاصل نشود‪.‬‬
‫)‪print(0.6 - 0.4‬‬ ‫‪# -> 0.19999999999999996‬‬

‫* این مشکل در حلقهها و شرطها خودش را نشان میدهد‪.‬‬

‫)‪print(0.6 - 0.4 == 0.2‬‬ ‫‪# -> False‬‬

‫* برای حل این مشکل میتوانیم از ‪ Decimal‬که آن را باید از ماژول ‪ decimal‬وارد کنیم‪ ،‬استفاده کنیم‪.‬‬
‫‪from decimal import Decimal‬‬

‫))'‪print(Decimal('0.6') - Decimal('0.4‬‬ ‫‪# -> 0.2‬‬

 ‫* برای اینکه بتوانیم اعداد اعشاری را بهصورت کسری نمایش بدهیم‪ ،‬میتوانیم از ‪ Fraction‬که آن را باید از ماژول ‪ fractions‬وارد‬
‫کنیم‪ ،‬استفاده کنیم‪.‬‬
‫‪from fractions import Fraction‬‬

‫))‪print(Fraction(1.5‬‬ ‫‪# -> 3/2‬‬

‫* برای جداسازی ارقام بزرگ میتوانیم از ‪ ) _ ( underscore‬استفاده کنیم‪.‬‬

‫‪x = 1_000_000_000‬‬

‫* عدد اعشاری که بسیار بزرگ باشد به نحوهی دیگری نمایش داده میشود‪.‬‬
‫)‪print(1e+7‬‬ ‫‪# -> 10000000.0‬‬
‫* ‪# 1e+7 = 1‬‬ ‫‪10 ** 7‬‬
‫)‪print(1e-7‬‬ ‫‪# -> 0.0000001‬‬
‫* ‪# 1e-7 = 1‬‬ ‫‪10 ** -7‬‬

‫* ‪ inf‬به معنی بینهایت و ‪ –inf‬به معنی منفی بینهایت میباشد‪.‬‬

‫* اعداد صحیح محدودیت ندارند اما اعداد اعشاری محدودیت دارند‪.‬‬

‫)‪print(2e+400‬‬ ‫‪# -> inf‬‬

‫)'‪f = float('inf‬‬
‫‪print(f) # -> inf‬‬

‫* برای نمایش بخش حقیقی اعداد ‪ complex‬از ‪ real‬و برای نمایش بخش مجهول از ‪ imag‬استفاده میکنیم‪.‬‬
‫‪c = 1 + 3j‬‬
‫)‪print(c.real‬‬ ‫‪# -> 1.0‬‬
‫)‪print(c.imag‬‬ ‫‪# -> 3.0‬‬

‫* برای نمایش مزدوج اعداد ‪ complex‬از متد ‪ conjugate‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫‪c = 1 + 3j‬‬
‫))(‪print(c.conjugate‬‬ ‫)‪# -> (1-3j‬‬

‫‪p = 2 - 3j‬‬
‫))(‪print(p.conjugate‬‬ ‫)‪# -> (2+3j‬‬

‫* برای گرد کردن اعداد اعشاری از تابع ‪ round‬استفاده میکنیم‪ ،‬در ورودی اول عدد را ارسال میکنیم و در ورودی دوم مشخص میکنیم تا‬
‫چند رقم اعشار باید رند شود‪.‬‬
‫‪c = 3.2564543565‬‬
‫))‪print(round(c, 2‬‬ ‫‪# -> 3.26‬‬
 ‫* برای به دست آوردن قدر مطلق یک عدد از تابع ‪ abs‬استفاده میکنیم‪.‬‬
‫‪print(abs(3.25)) # -> 3.25‬‬
‫‪print(abs(-4.32)) # -> 4.32‬‬

‫* برای به توان رساندن از تابع ‪ pow‬استفاده میکنیم‪ ،‬در ورودی اول عدد را ارسال میکنیم و در ورودی دوم توان را مینویسیم‪.‬‬
‫))‪print(pow(3, 2‬‬ ‫‪# -> 9‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ : 3‬حل مثال برای مبحث اعداد‬

‫‪ .1‬برنامهای بنویسید که وزن را بر اساس کیلوگرم دریافت کند و بر اساس گرم نمایش دهد‪.‬‬

‫))' ‪kg = int(input('Enter kg:‬‬

‫‪g = kg * 100‬‬
‫)‪print('g:', g‬‬

‫* در دستور ‪ print‬با ‪ sep‬میتوانیم مشخص کنیم چه چیزی در میان عناصر قرار گیرد‪.‬‬
‫)'‪print(25, 'Ali', 'car', sep='/‬‬ ‫‪# -> 25/Ali/car‬‬

‫‪ .2‬برنامهای بنویسید که مساحت یک مثلث را حساب کند‪.‬‬

‫))' ‪height = int(input('height:‬‬

‫))' ‪base = int(input('base:‬‬
‫‪area = 1 / 2 * height * base‬‬
‫)‪print('The area of triangle is:', area‬‬

‫‪ .3‬طراحی یک ماشین حساب ساده که جمع‪ ،‬تفریق‪ ،‬ضرب و تقسیم را انجام میدهد‪.‬‬

‫))' ‪x = int(input('x:‬‬
‫))' ‪y = int(input('y:‬‬
‫‪print(x, '+', y, '=',‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪+‬‬ ‫)‪y‬‬
‫‪print(x, '-', y, '=',‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪-‬‬ ‫)‪y‬‬
‫‪print(x, '*', y, '=',‬‬ ‫‪x‬‬ ‫*‬ ‫)‪y‬‬
‫‪print(x, '/', y, '=',‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪/‬‬ ‫)‪y‬‬
 ‫‪ .۴‬یک عدد را از کاربر گرفته و ارقامش را جدا کنیم و چاپ کنیم (به فرض اینکه میدانیم عدد چند رقمی است‪).‬‬

‫* هر عددی باقیماندهاش به ‪ 10‬میشود رقم آخرش‪.‬‬

‫)‪print(45903 % 10‬‬ ‫‪# -> 3‬‬

‫* هر عددی را بهصورت تقسیم بدون اعشار به ‪ 10‬تقسیم کنیم‪،‬رقم آخرش حذف میشود‪.‬‬
‫)‪print(45903 // 10‬‬ ‫‪# -> 4590‬‬

‫))' ‪x = int(input('x:‬‬
‫‪y = x % 10‬‬
‫)‪print(y‬‬
‫‪x = x // 10‬‬
‫‪y = x % 10‬‬
‫)‪print(y‬‬
‫‪x = x // 10‬‬
‫‪y = x % 10‬‬
‫)‪print(y‬‬

‫‪ .۵‬یک زاویه را برحسب درجه بگیریم و آن را تبدیل به رادیان کنیم‪.‬‬

‫))' ‪degree = int(input('degree:‬‬

‫‪radians = (degree * 3.14) / 180‬‬
‫)‪print('radians:', radians‬‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ ۴‬و ‪ : ۵‬تکالیف مبحث اعداد و حل آنها‬

‫‪ .1‬برنامهای بنویسید که شعاع دایره را از کاربر گرفته و محیط و مساحت دایره را حساب کند‪.‬‬

‫‪p = 3.14‬‬
‫))' ‪r = float(input('r:‬‬
‫))‪print(environment:', round(2 * p * r, 3‬‬
‫))‪print(area:', round(p * (r ** 2), 2‬‬

‫‪ .2‬برنامهای بنویسید که یک عدد از کاربر گرفته و مربع (توان دوم) و مکعب (توان سوم) آن را چاپ کند‪.‬‬

‫))' ‪x = int(input('x:‬‬
‫)‪print('x ^ 2 =', x ** 2‬‬
‫)‪print('x ^ 3 =', x ** 3‬‬

‫‪ .3‬برنامه ای بنویسید که دو عدد از کاربر گرفته‪ ،‬اولی را به توان دومی برساند و نتیجه را چاپ کند‪.‬‬

‫))' ‪x = int(input('x:‬‬
‫))' ‪y = int(input('y:‬‬
‫)‪print('x ^ y =', x ** y‬‬

‫‪ .۴‬برنامه ای بنویسید که سه عدد گرفته و میانگین آنها را محاسبه و چاپ کند‪.‬‬

‫))' ‪x = int(input('x:‬‬
‫))' ‪y = int(input('y:‬‬
‫))' ‪z = int(input('z:‬‬
‫‪ave = (x + y + z) / 3‬‬
‫))‪print('ave:', round(ave, 2‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :۶‬رشتهها در پایتون بخش (اول)‬

‫* برای بررسی اینکه مقدار متغیر از نوع خاصی هست یا خیر از تابع ‪ isinstance‬استفاده میکنیم‪ ،‬ورودی اول مقدار و ورودی دوم نوع‬
‫میباشد‪.‬‬
‫‪x = 2‬‬
‫))‪print(isinstance(x, int‬‬ ‫‪# -> True‬‬
‫))‪print(isinstance(x, str‬‬ ‫‪# -> False‬‬

‫* برای نمایش متن‪ ،‬جمالت و تک کاراکترها از رشتهها استفاده میکنیم‪.‬‬

‫* در پایتون رشتهها را داخل کتیشن ( ‘ ) و یا دابل کتیشن ( “ ) قرار میدهیم‪.‬‬

‫* رشته میتواند حروف انگلیسی‪ ،‬حروف و نمادهای سایر زبانها‪ ،‬عدد‪ ،‬کاراکترهای خاص مانند ‪ & ،#‬و ‪ ...‬باشد‪.‬‬

‫* اعداد هم بهتر است بهصورت رشته دخیره شوند مگر در مواردی که نیاز به انجام محاسبات است‪.‬‬

‫* اگر یک رشته را با کتیشن آغاز کنیم باید با کتیشن ببندیم و همچنین اگر با دابل کتیشن آغاز کنیم باید با دابل کتیشن ببندیم‪.‬‬
‫'‪s = 'reza‬‬
‫"‪z = "ali‬‬

‫* زمانی که رشته را داخل کتیشن یا دابل کتیشن قرار دادیم‪ ،‬میتوانیم داخل آن نیز از کتیشن یا دابل کتیشن استفاده کنیم اما باید دقت‬
‫کنیم که اگر رشته داخل کتیشن باشد باید داخل رشته از دابل کتیشن استفاده کنیم و اگر رشته داخل دابل کتیشن باشد‪ ،‬باید داخل رشته از‬
‫کتیشن استفاده کنیم‪.‬‬
‫'‪s = 'ali, "reza", ahmad‬‬
‫"‪z = "ali, 'reza', ahmad‬‬

‫* اگر بخواهیم داخل رشته از کتیشن یا دابل کتیشن همانند کتیشن یا دابل کتیشنی که رشته در آن قرار دارد استفاده کنیم باید قبل از آن از‬
‫بک اسلش (\) استفاده کنیم‪ ،‬بک اسلش (\) وظیفهی لغو یک دستور را دارد‪.‬‬
‫"‪s = "ali, \"reza\", ahmad‬‬
‫'‪z = 'ali, \'reza\', ahmad‬‬

‫* در رشتهها با استفاده از ‪ \n‬میتوانیم به خط بعدی برویم‪.‬‬

‫)'‪print('ali\nreza‬‬

‫* برای لغو تاثیر بک اسلش (\) از یک بک اسلش دیگر قبلش استفاده میکنیم‪.‬‬
‫)'‪print('c:\Downloads\\new‬‬ ‫‪# -> c:\Downloads\new‬‬

‫* در رشتهها با استفاده از ‪ \t‬میشود یک ‪ tab‬فاصله انداخت‪.‬‬

‫)'‪print('ali\treza‬‬ ‫‪# -> ali‬‬ ‫‪reza‬‬
‫* گاهی تعداد دستوراتی که باید لغو کنیم بسیار زیاد است‪ ،‬در این حالت اگر از ‪ r‬قبل از رشته استفاده کنیم‪ ،‬همهی دستورات داخل رشته لغو‬
‫میشوند‪.‬‬
‫)'‪print(r'c:\Download\new\telegram‬‬ ‫‪# -> c:\Download\new\telegram‬‬

‫* در صورت طوالنی شدن رشته میتوانیم رشته را ببندیم‪ ،‬یک بک اسلش بگذاریم و ادامه رشته را در خط بعد بنویسیم‪.‬‬
‫\ ' ‪print(r'ali‬‬
‫‪'reza') # -> ali reza‬‬
‫* بهتر است بک اسلش را نگذاریم‪.‬‬
‫' ‪print(r'ali‬‬
‫)'‪'reza‬‬ ‫‪# -> ali reza‬‬

‫* استفاده از سه کتیشن ( ’’‘ ) بهجای یک کیتشن‪ ،‬رشته را همانگونه که مینویسیم نمایش میدهد‪.‬‬
‫‪print('''ali‬‬
‫)'''‪reza‬‬

‫* رشتهها را با ‪ +‬به یکدیگر متصل میکنیم‪.‬‬

‫)'‪print('ali' + 'reza‬‬ ‫‪# -> alireza‬‬

‫* رشتهها را با * تکرار میکنیم‪.‬‬

‫)‪print('ali-' * 3‬‬ ‫‪# -> ali-ali-ali-‬‬

‫* اگر هردو رشته باشند میتوان بدون کاما ( ‪ ) ,‬و یا جمع آنها را کنار هم قرار داد‪.‬‬
‫)'‪print('ali''reza‬‬ ‫‪# -> alireza‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :۷‬رشتهها در پایتون بخش (دوم)‬

‫* رشتهها چون توالیاند به راحتی میتوان شماره گذاری کرد و عناصر مختلف آن را نمایش داد‪.‬‬

‫* در شماره گذاری رشتهها‪ ،‬شمارش از ‪ 0‬آغاز میشود‪.‬‬

‫* اگر بخواهیم از آخر شمارش کنیم‪ ،‬شمارش از ‪ -1‬آغاز میشود‪.‬‬

‫'‪x = 'reza‬‬
‫)]‪print(x[3‬‬ ‫‪# -> a‬‬
‫)]‪print(x[-3‬‬ ‫‪# -> r‬‬
‫)]‪print(x[2‬‬ ‫‪# -> z‬‬
‫)]‪print(x[0‬‬ ‫‪# -> r‬‬
‫)]‪print(x[-2‬‬ ‫‪# -> z‬‬
‫)]‪print(x[-4‬‬ ‫‪# -> r‬‬
‫)]‪print(x[1‬‬ ‫‪# -> e‬‬

‫* در رشتهها برای مشخص کردن یک بخش از تکه بندی (‪ )slicing‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫* در ‪ slicing‬اگر ابتدا خالی باشد یعنی از اول و اگر انتها خالی باشد یعنی تا آخر و اگر کامال خالی باشد یعنی کل رشته را مشخص کند‪.‬‬
‫'‪s = 'ali reza‬‬
‫‪#‬‬ ‫‪01234567‬‬
‫‪#‬‬ ‫‪...-2-1‬‬
‫)]‪print(s[2: 3‬‬ ‫‪# -> i‬‬
‫)]‪print(s[2:‬‬ ‫‪# -> i reza‬‬
‫)]‪print(s[: 3‬‬ ‫‪# -> ali‬‬
‫)]‪print(s[:‬‬ ‫‪# -> ali reza‬‬
‫)]‪print(s[: 2] + s[2:‬‬ ‫‪# -> ali reza‬‬

‫* در ‪ slicing‬میتوانیم گام مشخص کنیم‪.‬‬

‫'‪s = 'ali reza‬‬
‫‪#‬‬ ‫‪01234567‬‬
‫)]‪print(s[2: 7: 2‬‬ ‫‪# -> irz‬‬

‫* رشتهها برخالف لیستها قابل تغییر نیستند و نمیتوانیم یک کاراکتر را عوض کنیم‪.‬‬
‫'‪s = 'ali reza‬‬
‫'‪s[2] = 'q‬‬

‫* از تابع ‪ len‬میتوانیم برای مشخص کردن سایز رشته استفاده کنیم‪.‬‬

‫'‪s = 'ali‬‬
‫‪print(len(s)) # -> 3‬‬
‫‪print(s[:len(s)]) # -> ali‬‬
 ‫* اگر در ‪ slicing‬گام را ‪ -1‬بدهیم رشته را برعکس نمایش میدهد‪.‬‬
‫'‪s = 'ali reza‬‬
‫)]‪print(s[::-1‬‬ ‫‪# -> azer ila‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :۸‬متدهای مهم رشته‬

‫* تابع ‪ len‬تعداد کاراکترهای یک رشته را مشخص میکند ( فاصله نیز کاراکتر محسوب میشود‪.‬‬
‫'م‪s = 'ali #6‬‬
‫))‪print(len(s‬‬ ‫‪# -> 7‬‬

‫* متد ‪ upper‬حروف کوچک انگلیسی را به بزرگ تبدیل میکند‪.‬‬

‫'‪s = 'aLi reza‬‬
‫‪print(s.upper()) # -> ALI REZA‬‬
‫‪print(s) # -> aLi reza‬‬
‫* در این حالت تغییرات روی رشته اعمال نشده اند‪ ،‬برای اعمال تغییرات بهصورت زیر میتوانیم عمل کنیم‪.‬‬
‫'‪s = 'aLi reza‬‬
‫)(‪s = s.upper‬‬
‫‪print(s) # -> ALI REZA‬‬

‫* متد ‪ lower‬حروف بزرگ انگلیسی را به کوچک تبدیل میکند‪.‬‬

‫'‪s = 'ALI REZA‬‬
‫)(‪s = s.lower‬‬
‫‪print(s) # -> ali reza‬‬

‫* از متد ‪ count‬برای شمارش یک یا چند کاراکتر در یک رشته استفاده میکنیم‪.‬‬

‫'‪s = 'ali reza‬‬
‫‪print(s.count('a')) # -> 2‬‬
‫‪print(s.count('za')) # -> 1‬‬

‫* از متد ‪ endswith‬برای بررسی اینکه یک رشته با کاراکتر یا رشتهی خاصی به پایان رسیده است یا خیر‪ ،‬استفاده میکنیم‪.‬‬
‫'‪s = 'ali ahmadi‬‬
‫‪print(s.endswith('i')) # -> True‬‬
‫‪print(s.endswith('adi')) # -> True‬‬
‫‪print(s.endswith('h')) # -> False‬‬

‫* از متد ‪ starstwith‬برای بررسی اینکه یک رشته با کاراکتر یا رشتهی خاصی آغاز شده است یا خیر‪ ،‬استفاده میکنیم‪.‬‬
‫'‪s = 'ali ahmadi‬‬
‫‪print(s.startswith('a')) # -> True‬‬
‫‪print(s.startswith('ali ')) # -> True‬‬
‫‪print(s.startswith('d')) # -> False‬‬

‫* از متد ‪ find‬برای پیدا کردن موقعیت یک کاراکتر در رشته استفاده میکنیم‪ ،‬اگر چند عدد از آن کاراکتر در رشته باشد این متد موقعیت‬
‫اولین کاراکتر را از سمت چپ مشخص میکند‪.‬‬
‫'‪s = 'ali mohammadi‬‬
‫‪print(s.find('a')) # -> 0‬‬
‫‪print(s.find('m')) # -> 4‬‬
 ‫* از متد ‪ rfind‬برای پیدا کردن موقعیت یک کاراکتر در رشته از سمت راست استفاده میکنیم‪.‬‬
‫'‪s = 'ali mohammadi‬‬
‫))'‪print(s.rfind('a‬‬ ‫‪# -> 10‬‬
‫))'‪print(s.rfind('m‬‬ ‫‪# -> 9‬‬

‫* از متد ‪ isalnum‬برای بررسی اینکه یک رشته تماماً از عدد و حرف تشکیل شده باشد استفاده میکنیم‪.‬‬
‫'‪s = 'alimohammadi‬‬
‫'‪n = 'a li‬‬
‫'‪435li‬بهار‪m = 'a‬‬
‫'‪c = '$kb@v‬‬
‫))(‪print(s.isalnum‬‬ ‫‪#‬‬ ‫>‪-‬‬ ‫‪True‬‬
‫))(‪print(n.isalnum‬‬ ‫‪#‬‬ ‫>‪-‬‬ ‫‪False‬‬
‫))(‪print(m.isalnum‬‬ ‫‪#‬‬ ‫>‪-‬‬ ‫‪True‬‬
‫))(‪print(c.isalnum‬‬ ‫‪#‬‬ ‫>‪-‬‬ ‫‪False‬‬

‫* از متدهای ‪ isnumeric‬و ‪ isdigit‬رای بررسی اینکه یک رشته فقط از عدد تشکیل شده باشد استفاده میکنیم‪.‬‬
‫'‪x = '3535467‬‬
‫‪y = '45‬‬ ‫'‪445‬‬
‫'‪z = '35h‬‬
‫))(‪print(x.isnumeric‬‬ ‫‪# -> True‬‬
‫‪print(x.isdigit()) #‬‬ ‫‪-> True‬‬
‫‪print(y.isdigit()) #‬‬ ‫‪-> False‬‬
‫‪print(z.isdigit()) #‬‬ ‫‪-> False‬‬

‫* از متد ‪ join‬برای قرار دادن یک رشته در بین عناصر یک لیست و یا تاپل در صورتیکه رشته باشند‪ ،‬استفاده میکنیم‪.‬‬
‫'‪s = '#‬‬
‫]'‪lst = ['A', '5', 'me‬‬
‫‪print(s.join(lst)) # -> A#5#me‬‬

‫* از متد ‪ split‬برای جداسازی عناصر یک رشته براساس یک رشتهی خاص و قرار دادن آن در یک لیست استفاده میکنیم‪.‬‬
‫'‪s = 'reza-ali-435‬‬
‫))'‪print(s.split('-‬‬ ‫]'‪# -> ['reza', 'ali', '435‬‬

‫* از متد ‪ replace‬برای جایگزینی یک کاراکتر با یک کاراکتر استفاده میکنیم‪.‬‬

‫'‪s = 'ali reza‬‬
‫))'‪print(s.replace('a', 'b‬‬ ‫‪# -> bli rezb‬‬

‫* از متد ‪ strip‬برای حذف یک کاراکتر از ابتدا و انتهای رشته استفاده میکنیم‪ ،‬مقدار پیشفرض آن فاصله است‪.‬‬
‫' = ‪s‬‬ ‫‪ali reza‬‬ ‫'‬
‫'**‪x = '**ali reza‬‬

‫‪print(s.strip()) # -> ali reza‬‬

‫‪print(x.strip('*')) # -> ali reza‬‬
 ‫* از متد ‪ ltrip‬برای حذف یک کاراکتر از ابتدای رشته و از ‪ rstrip‬برای حذف یک کاراکتر از انتهای رشته استفاده میکنیم‪ ،‬مقدار‬
‫پیشفرض آن فاصله است‪.‬‬
‫'**‪s = '**ali reza‬‬

‫))'*'(‪print(s.lstrip‬‬ ‫**‪# -> ali reza‬‬

‫))'*'(‪print(s.rstrip‬‬ ‫‪# -> **ali reza‬‬

‫* با استفاده از متد ‪ capitalize‬حرف اول رشته بزرگ و بقیه کوچک میشوند‪.‬‬

‫'‪s = 'aLI Reza‬‬

‫))(‪print(s.capitalize‬‬ ‫‪# -> Ali reza‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :۹‬کاراکترهای ویژه و آشنایی با یونیکد‬

‫* هر کاراکتر با یک کد خاص در حافظه ذخیر میشود‪ ،‬که این کد میتواند اسکی (‪ )ASCII‬و یا یونیکد (‪ )unicode‬باشد‪.‬‬

‫* اسکی (‪ )ASCII‬بسیار محدود است ام یونیکد (‪ )unicode‬بسیار گسترده است‪.‬‬

‫* با استفاده از تابع ‪ ord‬میتوانیم اسکی یا یونیکد یک کاراکتر را مشاهده کنیم‬

‫))'‪print(ord('%‬‬ ‫‪# -> 37‬‬

‫* با استفاده از تابع ‪ chr‬میتوانیم مشخص کنیم که یک کد به چه کاراکتری اختصاص دارد‪.‬‬

‫))‪print(chr(457‬‬ ‫‪# -> lj‬‬

‫* اگر یونیکد بر مبنای ‪( 10‬دسیمال) باشد‪ ،‬با قرار دادن ‪ \u‬میتوانیم مشخص کنیم که به چه کاراکتری اختصاص دارد‪.‬‬
‫)'‪print('\u0489‬‬ ‫҉ >‪# -‬‬
‫)'‪print('\u2DBB‬‬ ‫ⶻ >‪# -‬‬

‫* اگر یونیکد بر مبنای ‪ 8‬باشد‪ ،‬با قرار دادن ‪ \0‬میتوانیم مشخص کنیم که به چه کاراکتری اختصاص دارد‪.‬‬
‫)'‪print('\052‬‬ ‫* >‪# -‬‬

‫* اگر یونیکد بر مبنای ‪ 16‬باشد‪ ،‬با قرار دادن ‪ \x‬میتوانیم مشخص کنیم که به چه کاراکتری اختصاص دارد‪.‬‬
‫)'‪print('\x2a‬‬ ‫* >‪# -‬‬

‫* از یونیکد ‪ \n‬میتوان برای رفتن به خط بعد استفاده کرد‪ ،‬از یونیکد سایر موارد نیز میتوان استفاده کرد‪ ،‬اما بهتر است از دستورات‬
‫اختصاصی آنها استفاده شود‪.‬‬
‫)'‪print('reza\u000Aali‬‬

‫* اگر از ‪ \b‬در رشته استفاده کنیم‪،‬کاراکتر قبل از خودش را پاک میکند‪.‬‬

‫)'‪print('ali\breza‬‬ ‫‪# -> alreza‬‬

‫* اگر از ‪ \r‬در رشته استفاده کنیم‪ ،‬همهی کاراکترهای قبل از خودش را پاک میکند‪.‬‬
‫)'‪print('ali\rreza‬‬ ‫‪# -> reza‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :1۰‬فرمتدهی رشته با روش سنتی (روش اول)‬

‫* این روش نسبت به روشهای دیگر قدیمیتر است‪ ،‬در آن از ‪ %‬استفاده میکنیم و مقادیر را باید به ترتیب ارسال کنیم‪.‬‬
‫‪x = 2‬‬
‫‪y = 3.6‬‬
‫))‪print('x is: %i\ny is: %i\nz is: %i' % (x, y, 5‬‬

‫* در این روش پس از ‪ %‬از این موارد استفاده میکنیم‪ type ( .‬اجباری میباشد و بقیه موارد اختیاری اند‪).‬‬
‫‪% [(key)] [flag] [W] [.p] type‬‬

‫* ‪ type‬نوع رشته را مشخص میکند و استفاده از آن اجباری میباشد‪.‬‬

‫* برای اعداد صحیح از ‪ i‬و یا ‪ d‬استفاده میکنیم و قسمت اعشار حذف می شود‪.‬‬
‫‪print('%i' % 2) # -> 2‬‬
‫‪print('%i' % 4.554) # -> 4‬‬
‫‪print('%d' % 6.34) # -> 6‬‬

‫* اگر از ‪ c‬استفاده کنیم‪ ،‬کاراکتر یک یونیکد را نمایش میدهد و اگر یونیکد نباشد خود کاراکتر را نمایش میدهد‪.‬‬
‫)‪print('%c' % 674‬‬ ‫‪# -> ʢ‬‬
‫)'‪print('%c' % 'y‬‬ ‫‪# -> y‬‬

‫* از ‪ s‬برای رشتهها استفاده میکنیم‪.‬‬

‫)'‪rint('%s' % 'reza‬‬ ‫‪# -> reza‬‬

‫* از ‪ o‬برای نمایش مبنای ‪ 8‬یک عدد استفاده میکنیم‪.‬‬

‫)‪print('%o' % 356‬‬ ‫‪# -> 544‬‬

‫* از ‪ x‬برای نمایش مبنای ‪ 16‬یک عدد استفاده میکنیم‪ ،‬اگر از ‪ X‬استفاده کنیم‪ ،‬نتیجه نیز با حرف بزرگ نمایشداده میشود‪.‬‬
‫)‪print('%x' % 436547567‬‬ ‫‪# -> 1a052fef‬‬
‫)‪print('%X' % 436547567‬‬ ‫‪# -> 1A052FEF‬‬

‫* از ‪ e‬برای نمایش نماد علمی یک عدد استفاده میکنیم‪ ،‬اگر از ‪ E‬استفاده کنیم‪ ،‬نتیجه نیز با حرف بزرگ نمایش داده میشود‪.‬‬
‫)‪print('%e' % 436547567‬‬ ‫‪# -> 4.365476e+08‬‬
‫)‪print('%E' % 436547567‬‬ ‫‪# -> 4.365476E+08‬‬

‫* از ‪ f‬برای نمایش اعداد اعشار استفاده میکنیم‪ ،‬تا ‪ 6‬رقم اعشار نمایش داده میشود‪.‬‬
‫)‪print('%f' % 2.6‬‬ ‫‪# -> 2.600000‬‬
 ‫* از ‪ r‬برای نمایش رشته بهکار میرود و برخالف ‪ s‬رشته را همانگونه که هست و با کتیشن نمایش میدهد‪.‬‬
‫)'‪print('%r' % 'reza‬‬ ‫'‪# -> 'reza‬‬

‫* از ]‪ [.p‬برای کنترل تعداد ارقام اعشار استفاده می کنیم‪ ،‬به اینصورت که پس از ‪ .‬مشخص میکنیم تا چند رقم اعشار را نمایش دهد‪.‬‬
‫)‪print('%.2f' % 3.54355653545‬‬ ‫‪# -> 3.54‬‬

‫* از ]‪ [w‬برای مشخص کردن طول میدان استفاده میکنیم‪ ،‬اگر طول میدان را بزرگتر از تعداد کاراکترها مشخص کنیم‪ ،‬به جای طول میدان‬
‫اضافی‪ ،‬قبل از کاراکترها فاصله گذاشته میشود‪.‬‬
‫)‪print('%9.2f' % 3.5435‬‬ ‫>‪# -‬‬ ‫‪3.54‬‬

‫* از ‪ +‬در ]‪ [flag‬نمایش عالمتها استفاده میکنیم‪.‬‬

‫)‪print('%+9.2f' % 3.5435‬‬ ‫>‪# -‬‬ ‫‪+3.54‬‬

‫* از ‪ -‬در ]‪ [flag‬برای انتقال فضاهای خالی به سمت راست استفاده میکنیم‪.‬‬

‫)‪print('%-9.2f' % 3.5435‬‬ ‫>‪# -‬‬ ‫‪3.54‬‬

‫* از ‪ 0‬در ]‪ [flag‬برای پر کردن فضاهای خالی با ‪ 0‬استفاده میکنیم‪ ،‬نمیتوانیم ‪ 0‬و – را در کنارهم به کار ببریم‪.‬‬
‫)‪print('%09.2f' % 3.5435‬‬ ‫‪# -> 000003.54‬‬

‫* از ])‪ [(key‬برای نمایش مقادیر کلیدها در دیکشنری استفاده میشود‪.‬‬

‫}‪d = {'a': 2, 'b': 7‬‬
‫)‪print('%(a)f\n%(b)i' % d‬‬ ‫‪# -> 4.365476E+08‬‬

‫* اگر به جای موارد اختیاری از ستاره ( * ) استفاده کنیم‪ ،‬میتوانیم آن موارد را قبل از متغیر و به ترتیب تعیین کنیم‪.‬‬
‫‪x = 3.8487320342358‬‬
‫))‪print('%8.*f' % (5, x‬‬ ‫>‪# -‬‬ ‫‪3.84873‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :11‬فرمتدهی رشته با متد ‪( format‬روش دوم)‬

‫* نسبت به روش قبلی جدیدتر و دارای قابلیتهای بیشتری است‪ ،‬در آن از }{ استفاده میکنیم و سپس از متد ‪ format‬استفاده میکنیم و‬
‫مقادیر را به ترتیب به آن ارسال می کنیم‪.‬‬
‫)‪'{} {}'.format(values‬‬

‫‪x = 5‬‬
‫‪y = 6.4354354‬‬
‫))‪print('x: {}\ny: {}'.format(x, y‬‬

‫* اگر بخواهیم مقادیر به تریب نمایش داده نشوند‪،‬میتوانیم از مکان مقادیر در }{ استفاده کنیم‪.‬‬
‫‪x = 5‬‬
‫‪y = 6.4354354‬‬
‫))‪print('x: {1}\ny: {2}\nz: {0}'.format(x, y, 4‬‬
‫‪#‬‬ ‫‪0 1 2‬‬

‫* میتوانیم از مقادیر چند بار نیز استفاده کنیم‪.‬‬

‫‪x = 5‬‬
‫‪y = 6.4354354‬‬
‫))‪print('x: {0}\ny: {0}\nz: {0}'.format(x, y, 4‬‬

‫* در دیکشنریها استفاده از کلید‪-‬مقدار برای فرمت دهی بسیار طوالنی است‪.‬‬

‫}‪d = {'x': 5, 'y': 8, 'z': 2.34‬‬
‫))]'‪print('x: {x}\ny: {y}\nz: {z}'.format(x=d['x'], y=d['y'], z=d['z‬‬
 ‫* برای حل این مشکل میتوانیم به اجای ارسال مقادیر از دو ستاره ( ** ) قبل از دیکشنری در هنگام فرمت دهی استفاده کنیم‪.‬‬
‫}‪d = {'x': 5, 'y': 8, 'z': 2.34‬‬
‫))‪print('x: {x}\ny: {y}\nz: {z}'.format(**d‬‬

‫* در توالیها (لیست‪ ،‬رشته و تاپل) از یک ستاره ( * ) قبل از توالی در هگام فرمت دهی استفاده میکنیم‪.‬‬
‫}{ ‪print('x:‬‬ ‫‪-‬‬ ‫))'‪y: {}\n'.format(*'re‬‬
‫}{ ‪print('x:‬‬ ‫‪-‬‬ ‫))]‪y: {}\n'.format(*[1, 2‬‬
‫}{ ‪print('x:‬‬ ‫‪-‬‬ ‫)))‪y: {}\n'.format(*(4, 8‬‬

‫ساختار کلی فرمت دهی با متد ‪ ( :format‬این مبحث با روش سوم مشترک است‪).‬‬

‫'}]‪'{[field-name][!conversion][:format-spec‬‬

‫* در ]‪ [field-name‬اسم‪ ،‬کلید و یا مکان متغیر را قرار می دهیم‪.‬‬

‫}‪print('x: {1‬‬ ‫‪-‬‬ ‫)))‪y: {0}'.format(*(4, 8‬‬ ‫‪# -> x: 8‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪y: 4‬‬

‫* در ]‪ [!conversion‬پس از ! نوع متغیر را مشخص میکنیم‪ ،‬از ‪ s‬برای نمایش رشته‪ r ،‬برای نمایش رشته با کتیشن و ‪ a‬برای‬
‫نمایش یونیکد کاراکتر استفاده میکنیم‪.‬‬
‫‪print('x: {0!s}'.format('reza')) # -> x: reza‬‬
‫'‪print('x: {0!r}'.format('reza')) # -> x: 'reza‬‬
‫'‪print('x: {0!a}'.format('ᓬ')) # -> x: '\u14ec‬‬

‫* در ]‪ [:format-spec‬پس از ‪ :‬نوع فرمت را تعیین میکنیم‪.‬‬

‫))‪print('x: {:.2f}'.format(1.265356‬‬ ‫‪# -> x: 1.27‬‬
 ‫ساختار کلی ]‪ ( :[:format-spec‬همهی این موارد اختیاری میباشند‪).‬‬

‫'}]‪'{:[[fill]align][sign][#][0][width][grouping-option][.precision][type‬‬

‫* در ]‪ [type‬نوع را مشخص میکنیم‪.‬‬

‫* برای اعداد صحیح از ‪ d‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫))‪print('{:d}'.format(3‬‬ ‫‪# -> 3‬‬

‫* اگر از ‪ c‬استفاده کنیم‪ ،‬کاراکتر یک یونیکد را نمایش میدهد‪..‬‬

‫))‪print('{:c}'.format(1195‬‬ ‫‪# -> ҫ‬‬

‫* از ‪ s‬برای رشتهها استفاده میکنیم‪.‬‬

‫))'‪r print('{:s}'.format('reza‬‬ ‫‪# -> reza‬‬

‫* از ‪ b‬برای نمایش مبنای ‪( 2‬باینری) یک عدد استفاده میکنیم‪.‬‬

‫))‪print('{:b}'.format(234‬‬ ‫‪# -> 11101010‬‬

‫* از ‪ o‬برای نمایش مبنای ‪ 8‬یک عدد استفاده میکنیم‪.‬‬

‫))‪print('{:o}'.format(234‬‬ ‫‪# -> 352‬‬

‫* از ‪ x‬برای نمایش مبنای ‪ 16‬یک عدد استفاده میکنیم‪ ،‬اگر از ‪ X‬استفاده کنیم‪ ،‬نتیجه نیز با حرف بزرگ نمایشداده میشود‪.‬‬
‫))‪print('{:x}'.format(234‬‬ ‫‪# -> ea‬‬
‫))‪print('{:X}'.format(234‬‬ ‫‪# -> EA‬‬

‫* از ‪ e‬برای نمایش نماد علمی یک عدد استفاده میکنیم‪ ،‬اگر از ‪ E‬استفاده کنیم‪ ،‬نتیجه نیز با حرف بزرگ نمایش داده میشود‪.‬‬
‫))‪print('{:e}'.format(234‬‬ ‫‪# -> 2.340000e+02‬‬
‫))‪print('{:E}'.format(234‬‬ ‫‪# -> 2.340000E+02‬‬

‫* از ‪ f‬برای نمایش اعداد اعشار استفاده میکنیم‪ ،‬تا ‪ 6‬رقم اعشار نمایش داده میشود‪.‬‬
‫))‪print('{:f}'.format(2.1‬‬ ‫‪# -> 2.100000‬‬

‫* از ‪ %‬برای نمایش عدد کسری بهصورت درصد استفاده میکنیم‪.‬‬

‫))‪print('{:%}'.format(2/3‬‬ ‫‪# -> 66.666667%‬‬

‫* در ]‪ [.precision‬و پس از ‪ .‬مشخص میکنیم تا چند رقم اعشار نمایش داده شود‪.‬‬

‫))‪print('{:.2f}'.format(4.5646543‬‬ ‫‪# -> 4.56‬‬
 ‫* در ]‪ [grouping-option‬برای جدا سازی اعداد بزرگ از کاما ( ‪ ) ,‬یا اندراسکور ( _ ) استفاده میکنیم‪.‬‬
‫))‪print('{:,.2f}'.format(3825987‬‬ ‫‪# -> 3,825,987.00‬‬
‫))‪print('{:_.2f}'.format(3825987‬‬ ‫‪# -> 3_825_987.00‬‬

‫* در ]‪ [width‬طول میدان را مشخص میکنیم‪ ،‬اگر طول میدان را بزرگتر از تعداد کاراکترها مشخص کنیم‪ ،‬به جای طول میدان اضافی‪،‬‬
‫قبل از کاراکترها فاصله گذاشته میشود‪.‬‬
‫))‪print('{:15,.2f}'.format(4543‬‬ ‫>‪# -‬‬ ‫‪4,543.00‬‬

‫* در ]‪ [0‬جاهای خالی را با ‪ 0‬پر میکنیم‪.‬‬

‫))‪print('{:015,.2f}'.format(4543‬‬ ‫‪# -> 0,000,004,543.00‬‬

‫* در ]‪ [#‬اگر قبل از ‪ b‬از ‪ #‬استفاده کنیم‪ ،‬قبل از عدد باینری ‪ 0b‬نمایش داده میشود‪.‬‬
‫))‪print('{:#b}'.format(43‬‬ ‫‪# -> 0b101011‬‬

‫* در ]‪ [#‬اگر قبل از ‪ o‬از ‪ #‬استفاده کنیم‪ ،‬قبل از مبنای ‪ 8‬عدد‪ 0o ،‬نمایش داده میشود‪.‬‬
‫))‪print('{:#o}'.format(43‬‬ ‫‪# -> 0o53‬‬

‫* در ]‪ [#‬اگر قبل از ‪ x‬از ‪ #‬استفاده کنیم‪ ،‬قبل از مبنای ‪ 16‬عدد‪ 0x ،‬نمایش داده میشود‪.‬‬
‫))‪print('{:#x}'.format(453‬‬ ‫‪# -> 0x1c5‬‬

‫* در ]‪ [sign‬اگر از ‪ +‬استفاده کنیم‪ ،‬عالمت عدد را نشان میدهد‪.‬‬

‫))‪print('{:+}'.format(43‬‬ ‫‪# -> +43‬‬
‫))‪print('{:+}'.format(-43‬‬ ‫‪# -> -43‬‬

‫* در ]‪ [sign‬اگر از ‪ -‬استفاده کنیم‪ ،‬اگر عدد منفی باشد عالمت آن را نمایش میدهد‪.‬‬
‫))‪print('{:-}'.format(43‬‬ ‫‪# -> 43‬‬
‫))‪print('{:-}'.format(-43‬‬ ‫‪# -> -43‬‬

‫* در ]‪ [sign‬اگر از فاصله استفاده کنیم‪ ،‬اگر عدد مثبت باشد‪ ،‬فاصله را نمایش میدهد و اگر عدد منفی باشد عالمت آن را نمایش میدهد‪.‬‬
‫))‪print('{: }'.format(43‬‬ ‫‪# -> 43‬‬
‫))‪print('{: }'.format(-43‬‬ ‫‪# -> -43‬‬
 ‫* در ]‪ [[fill]align‬در قسمت ‪ align‬با استفاده از < فضاهای خالی را در سمت راست و انتهای رشته قرار میدهیم‪.‬‬

‫* در ]‪ [[fill]align‬در قسمت ‪ align‬با استفاده از < فضاهای خالی را در سمت چپ و ابتدای رشته قرار میدهیم‪.‬‬

‫* در ]‪ [[fill]align‬در قسمت ‪ align‬با استفاده از ^ رشته را در میان فضاهای خالی قرار میدهیم‪.‬‬
‫))‪print('{:<15}'.format(43‬‬ ‫‪# -> 43‬‬
‫))‪print('{:>15}'.format(43‬‬ ‫>‪# -‬‬ ‫‪43‬‬
‫))‪print('{:^15}'.format(43‬‬ ‫>‪# -‬‬ ‫‪43‬‬

‫* در ]‪ [[fill]align‬در قسمت ‪ fill‬مشخص میکنیم که فضاهای خالی با چه چیزی پر شوند‪ ،‬حتما باید مشخص کنیم که‬
‫فضاهای خالی در کجا قرار گیرند‪.‬‬
‫))‪print('{:+<15}'.format(43‬‬ ‫‪# -> 43+++++++++++++‬‬
‫))‪print('{:+>15}'.format(43‬‬ ‫‪# -> +++++++++++++43‬‬
‫))‪print('{:+^15}'.format(43‬‬ ‫‪# -> ++++++43+++++++‬‬

‫* میتوانیم فرمت را در بیرون از رشته و در متد ‪ format‬نیز مشخص کنیم‪.‬‬

‫))‪print('{:{fill}{align}{width}}'.format(43, fill="+", align='^', width=15‬‬ ‫‪# -‬‬
‫‪> ++++++43+++++++‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :12‬فرمتدهی رشته با متد ‪( f-string‬روش سوم)‬

‫* این روش جدیدترین روش است و بهتر است از این روش استفاده کنیم‪.‬‬

‫* این روش همانند روش قبل است فقط بهجای استفاده از متد ‪ format‬از ‪ f‬یا ‪ F‬قبل از رشته استفاده میکنیم‪.‬‬
‫‪x = 14‬‬
‫‪print(f'{43:+^15} ----‬‬ ‫)'}‪{x ** 2:+‬‬ ‫‪# -> ++++++43+++++++ ----‬‬ ‫‪+196‬‬
‫‪print(F'{43:+^15} ----‬‬ ‫)'}‪{x ** 2:+‬‬ ‫‪# -> ++++++43+++++++ ----‬‬ ‫‪+196‬‬

‫* اگر داخل رشته از }{ استفاده کنیم و بخواهیم }{ نمایش داده شود باید آن را داخل یک }{ دیگر قرار دهیم‪.‬‬
‫)'}‪print(f'{{x}} is {4‬‬ ‫‪# -> {x} is 4‬‬

‫* اگر بخواهیم مقدار را در }{ نمایش دهد‪ ،‬باید متغیر را داخل }}}{{{ قرار دهیم‪.‬‬
‫)'}}}‪print(f'{{x}} is {{{4‬‬ ‫}‪# -> {x} is {4‬‬

‫* از توابع (فصل‪ )۶-‬نیز میتوانیم در ‪ f-string‬استفاده کنیم‪.‬‬

‫'‪x = 'reza‬‬

‫‪def up_case(s):‬‬
‫)(‪return s.upper‬‬

‫)'})‪print(f'x: {up_case(x‬‬ ‫‪# -> x: REZA‬‬

‫* از متدهای مختلف نیز میتوانیم در ‪ f-string‬استفاده کنیم‪.‬‬

‫'‪x = 'reza‬‬
‫)'})"‪print(f'x: {x.replace("a", "-‬‬ ‫‪# -> x: rez-‬‬

‫* برای اینکه بتوانیم چند رشته را پشت سرهم بنویسیم و فرمت دهی کنیم میتوانیم آنها را در یک متغیر قرار دهیم‪.‬‬
‫'‪name = 'ali‬‬
‫'‪age = '23‬‬
‫( = ‪msg‬‬
‫'‪f'name: {name}\n‬‬
‫'}‪f'age: {age‬‬
‫)‬
‫)‪print(msg‬‬
 ‫* برای استفاده از تاریخ از ماژول ‪ datetime‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫* برای مشخص کردن زمان کنونی از متدهای ‪ now‬و ‪ today‬ماژول ‪ datetime‬استفاده میکنیم‪.‬‬
‫‪from datetime import datetime‬‬

‫‪print(datetime.today()) # -> 2023-07-24 18:28:20.815442‬‬

‫‪print(datetime.now()) # -> 2023-07-24 18:28:20.815442‬‬

‫* میتوانیم تاریخ را نیز فرمت دهی کنیم‪ %Y ،‬نشان دهندهی سال‪ %m ،‬نشان دهندهی ماه‪ %d ،‬نشان دهندهی روز‪ %H ،‬نشان دهندهی ساعت‬
‫در فرمت ‪ ۲۴‬ساعته‪ %M ،‬نشان دهندهی دقیقه‪ %S ،‬نشان دهندهی ثانیه میباشند‪.‬‬
‫‪import datetime‬‬

‫)(‪today = datetime.datetime.today‬‬
‫)'}‪print(f'{today:%Y/%m/%d-%H:%M:%S‬‬ ‫‪# -> 2023/07/24-18:38:26‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :13‬حل مثال برای مبحث رشته‬

‫‪ .1‬فرض کنیم یک رشته داریم و یک جمله در آن ذخیره شده است‪ ،‬برنامهای بنویسیم که یک کاراکتر از کاربر بگیرد و مشخص‬
‫کند آن رشته چند بار تکرار شده است‪.‬‬

‫'‪s = 'this is an example for a string.‬‬

‫)' ‪x = input('x:‬‬
‫))‪print(s.count(x‬‬

‫‪ .2‬برنامهای بنویسیم که یک جمله از کاربر بگیرد و آخرین کلمهاش را نمایش دهد‪.‬‬

‫)' ‪s = input('enter string:‬‬

‫)(‪s = s.rstrip‬‬
‫)' '(‪x = s.rfind‬‬
‫)]‪print(s[x + 1:‬‬

‫‪ .3‬برنامهای بنویسیم که دو رشته از کاربر گرفته و مشخص کند که رشتهی دوم در رشتهی اول هست یا خیر‪.‬‬

‫)' ‪s1 = input('enter string1:‬‬

‫)' ‪s2 = input('enter string2:‬‬
‫)‪print(s2 in s1‬‬

‫‪ .۴‬برنامهای بنویسیم که یک رشته از کاربر گرفته و همهی فاصلهها را حذف کند‪.‬‬

‫)' ‪s = input('enter string:‬‬

‫))'' ‪print(s.replace(' ', '').replace('\t',‬‬

‫‪ .۵‬برنامهای بنویسیم که شماره تلفن را از کاربر گرفته و ‪ 0‬اول را پاک کند‪.‬‬

‫)' ‪s = input('enter number:‬‬

‫))'‪print(s.lstrip('0‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ 1۴‬و ‪ : 1۵‬تکالیف مبحث رشته و حل آنها‬

‫‪ .1‬یک رشته را از کاربر بگیرید و سپس تعداد جملهها‪ ،‬تعداد کلمهها‪ ،‬تعداد کل کاراکترها ( مثال حروف‪ ،‬فاصله‪ ،‬نقطه‪ ،‬ویرگول‬
‫و…) و تعداد حروف انگلیسی ( مثل ‪ c ،b ،a‬و ‪ )...‬را چاپ کنید‪.‬‬

‫)' ‪s = input('Enter your text:‬‬

‫)';'(‪sentences = s.count('.') + s.count('?') + s.count('!') + s.count‬‬
‫‪words = s.count(' ') + 1‬‬
‫)‪characters = len(s‬‬
‫)'!'(‪letters = characters - (s.count('.') + s.count('?') + s.count‬‬
‫)'‪+ s.count(';') + s.count(',') + s.count(':‬‬
‫))' '(‪+ s.count('-') + s.count‬‬

‫‪print('number‬‬ ‫‪of‬‬ ‫)‪sentences:', sentences‬‬

‫‪print('number‬‬ ‫‪of‬‬ ‫)‪words:', words‬‬
‫‪print('number‬‬ ‫‪of‬‬ ‫)‪characters:', characters‬‬
‫‪print('number‬‬ ‫‪of‬‬ ‫)‪letters:', letters‬‬

‫‪ .2‬یک کاراکتر از کاربر بگیرید و یونیکد آن را چاپ کنید‪.‬‬

‫)' ‪ch = input('Enter your char:‬‬

‫))‪print(ord(ch‬‬

‫‪ .3‬یک شماره همراه را از کاربر بگیرید و بررسی کنید که آیا تمام ارقام آن عدد است یا خیر؟‬

‫)' ‪phone = input('Enter your phone number:‬‬

‫))(‪print(phone.isdigit‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :1۶‬لیستها در پایتون (بخش اول)‬

‫* در لیستها از هر نوع دادهای میتوان استفاده کرد‪.‬‬

‫]‪daneshjoo = ['reza', 'dolati', 10, 15, 3, 20‬‬
‫]‪print(daneshjoo) # -> ['reza', 'dolati', 10, 15, 3, 20‬‬
‫* بهتر است از یک نوع داده در لیست استفاده کنیم‪.‬‬

‫* برای ایجاد لیست میتوانیم عناصر را داخل براکت ][ قرار دهیم آنها را کاما ( ‪ ) ,‬از هم جدا کینم‪.‬‬
‫]‪x = [1, 3, 5, 7, 9‬‬

‫* لیست را با استفاده از تابع ‪ list‬نیز میتوانیم ایجاد کنیم‪.‬‬

‫'‪s = 'reza32e5465‬‬
‫]'‪print(list(s)) # -> ['r', 'e', 'z', 'a', '3', '2', 'e', '5', '4', '6', '5‬‬

‫* با استفاده از متد ‪ split‬نیز میتوانیم عناصر یک رشته را براساس کاراکتری خاص جدا کنیم و در یک لیست قرار دهیم‪.‬‬
‫'‪s = 'reza-ali-ahmad-b-v‬‬
‫]'‪print(s.split('-')) # -> ['reza', 'ali', 'ahmad', 'b', 'v‬‬

‫* لیستها نیز همانند رشتهها ایندکس و مکان مشخص دارند و میتوانیم از ‪ slicing‬استفاده کنیم‪.‬‬
‫]'‪s = [1, 2, 4, 'Ali‬‬
‫‪#‬‬ ‫‪0 1 2‬‬ ‫‪3‬‬

‫)]‪print(s[0‬‬ ‫‪#‬‬ ‫>‪-‬‬ ‫]‪[1‬‬

‫)]‪print(s[:3‬‬ ‫‪#‬‬ ‫>‪-‬‬ ‫‪[1,‬‬ ‫]‪2, 4‬‬
‫)]‪print(s[1:‬‬ ‫‪#‬‬ ‫>‪-‬‬ ‫‪[2,‬‬ ‫]'‪4, 'Ali‬‬
‫)]‪print(s[:‬‬ ‫‪#‬‬ ‫>‪-‬‬ ‫‪[1,‬‬ ‫]'‪2, 4, 'Ali‬‬
‫)]‪print(s[1:3‬‬ ‫‪#‬‬ ‫>‪-‬‬ ‫‪[2,‬‬ ‫]‪4‬‬
‫)]‪print(s[::2‬‬ ‫‪#‬‬ ‫>‪-‬‬ ‫‪[1,‬‬ ‫]‪4‬‬

‫* لیستها نیز همانند رشتهها از قابلیت تکرار با * و جمع با ‪ +‬پشتیبانی میکنند‪.‬‬

‫‪s = [1,‬‬ ‫]‪5‬‬
‫‪d = [2,‬‬ ‫]‪6‬‬
‫‪print(s‬‬ ‫]‪* 2) # -> [1, 5, 1, 5‬‬
‫‪print(s‬‬ ‫]‪+ d + ['a', 'b', 3]) # -> [1, 5, 2, 6, 'a', 'b', 3‬‬

‫* اشیا در پایتون یا تغییر پذیرند (‪ )mutable‬مانند لیستها‪ ،‬یا تغییر ناپذیر (‪ )immutable‬مانند رشتهها ‪ ،‬اعداد و تاپل‪.‬‬
‫]‪s = [1, 5‬‬
‫‪s[0] = 14‬‬
‫]‪print(s) # -> [14, 5‬‬
 ‫* در لیستها میتوانیم از عملگرهای مقایسهای استفاده کنیم‪.‬‬
‫‪s = [1,‬‬ ‫]‪5‬‬
‫‪x = [2,‬‬ ‫]‪7‬‬
‫‪n = [1,‬‬ ‫]‪5‬‬
‫‪print(s‬‬ ‫)‪== x‬‬ ‫>‪# -‬‬ ‫‪False‬‬
‫‪print(s‬‬ ‫)‪== n‬‬ ‫>‪# -‬‬ ‫‪True‬‬

‫* در لیستها میتوانیم از عملگرهای عضویت استفاده کنیم‪.‬‬

‫]‪s = [1, 5‬‬
‫)‪print(2 in s‬‬ ‫>‪# -‬‬ ‫‪False‬‬
‫)‪print(5 in s‬‬ ‫>‪# -‬‬ ‫‪True‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :1۷‬لیستها در پایتون (بخش دوم)‬

‫* در لیستها برخالف رشتهها و اعدد‪ ،‬اگر در لیست دوم که آن را مساوی لیست اول قرار دادیم تغییر اعمال کنیم‪ ،‬این تغییرات در لیست اول‬
‫نیز اعمال میشوند‪.‬‬
‫]‪s = [1, 5‬‬
‫‪z = s‬‬
‫‪z[0] = 0‬‬
‫]‪print(s) # -> [0, 5‬‬

‫* برای اینکه تغییرات اعمال نشوند میتوانیم از کپی لیست با مساوی قرار دادن لیست دوم با تمام عناصر لیست اول استفاده کنیم‪.‬‬
‫]‪s = [1, 5‬‬
‫]‪z = s[:‬‬
‫‪z[0] = 0‬‬
‫]‪print(s) # -> [1, 5‬‬

‫* میتوانیم با استفاده از متد ‪ copy‬لیست را کپی کنیم‪.‬‬

‫]‪s = [1, 5‬‬
‫)(‪z = s.copy‬‬
‫‪z[0] = 0‬‬
‫]‪print(s) # -> [1, 5‬‬

‫* برای دسترسی به عناصر لیست و یا رشته داخلی در هنگام ‪ slicing‬باید از یک براکت ][ دیگر نیز استفاده کنیم‪.‬‬
‫]]'‪x = [1, 5, ['ali', 'b‬‬

‫‪print(x[2][0]) # -> ali‬‬

‫‪print(x[2][0][1]) # -> l‬‬

‫* اگر یک لیست داخل لیست دیگر باشد و با استفاده از متد ‪ copy‬لیست را کپی کنیم و کپی لیست را تغییر بدهیم‪ ،‬تغییرات در لیست‬
‫داخلی نیز اعمال میشوند‪ ،‬به این نوع کپی‪ ،‬کپی سطحی میگوییم که در این حالت عناصر داخلی کپی نمی شوند بلکه ارجاع داده میشوند‪.‬‬
‫]]'‪x = [1, 5, ['ali', 'b‬‬
‫)(‪z = x.copy‬‬
‫'‪z[2][0] = 'reza‬‬
‫]]'‪print(x) # -> [1, 5, ['reza', 'b‬‬

‫* برای حل این مشکل میتوانیم از کپی عمیق با استفاده از متد ‪ deepcopy‬ماژول ‪ copy‬استفاده کنیم که در آن عناصر داخلی نیز کپی‬
‫میشوند‪.‬‬
‫‪from copy import deepcopy‬‬

‫]]'‪x = [1, 5, ['ali', 'b‬‬

‫)‪z = deepcopy(x‬‬
‫'‪z[2][0] = 'reza‬‬
‫]]'‪print(x) # -> [1, 5, ['ali', 'b‬‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :1۸‬لیستها در پایتون (بخش سوم)‬

‫* با استفاده از متد ‪ append‬میتوانیم عنصر جدید به لیست اضافه کنیم‪.‬‬

‫]‪x = [1, 5‬‬
‫)‪x.append(6‬‬
‫]‪print(x) # -> [1, 5, 6‬‬

‫* در هنگام تغییر عناصر لیست میتوانیم چند ایندکس را انتخاب کنیم و تغییر بدهیم‪.‬‬
‫]‪x = [1, 5, 6, 7, 8‬‬
‫]'‪x[2:5] = ['a', 'b‬‬
‫]'‪print(x) # -> [1, 5, 'a', 'b‬‬

‫* برای حذف یک یا چند عنصر از لیست میتوانیم از ‪ del‬استفاده کنیم‪.‬‬

‫]‪x = [1, 5, 6‬‬
‫]‪del x[2‬‬
‫]‪print(x) # -> [1, 5‬‬

‫* برای مشخص کردن تعداد عناصر لیست میتوانیم از تابع ‪ len‬استفاده کنیم‪.‬‬
‫]‪x = [1, 5, 6‬‬
‫))‪print(len(x‬‬ ‫‪# -> 3‬‬

‫* در پایتون میتوانیم از انتصاب چندگانه استفاده کنیم‪ ،‬به اینصورت که متغیرها را به ترتیب بنویسیم و مقداردهی کنیم‪.‬‬
‫= ‪a, b, c‬‬ ‫]‪[2, 3, 5‬‬
‫)‪print(a‬‬ ‫‪# -> 2‬‬
‫)‪print(b‬‬ ‫‪# -> 3‬‬
‫)‪print(c‬‬ ‫‪# -> 5‬‬

‫* در هنگام انتصاب چندگانه اگر تعداد مقادیر از متغیرها بیشتر بود‪ ،‬با گذاشتن ستاره ( * ) قبل از متغیر‪ ،‬آن متغیر مقادیر اضافی را میگیرد‪.‬‬
‫‪a, *b, c,‬‬ ‫=‬ ‫]‪[2, 3, 5, 1, 6, 9‬‬
‫)‪print(a‬‬ ‫‪#‬‬ ‫‪-> 2‬‬
‫)‪print(b‬‬ ‫‪#‬‬ ‫]‪-> [3, 5, 1, 6‬‬
‫)‪print(c‬‬ ‫‪#‬‬ ‫‪-> 9‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :1۹‬چندتاییها (تاپل) در پایتون‬

‫* در تاپل میتوانیم هر نوع دادهای بنویسیم و بهتر است عناصر را داخل پرانتز () قرار دهیم و با کاما ( ‪ ) ,‬آنها را جدا کنیم‪.‬‬
‫)]‪x = (1, 2, 'reza', [5, 1‬‬

‫* در لیستها بهتر است از یک نوع داده استفاده کنیم و از تاپلها بهتر است زمانی استفاده کنیم که چند نوع داده داریم‪.‬‬

‫* تاپلها تغییر ناپذیر (‪ )immutable‬هستند‪.‬‬

‫)‪x = (1, 2, 3‬‬
‫‪x[1] = 5‬‬

‫* تاپلها به دلیل تغییر ناپذیر بودن‪ ،‬در مصرف حافظه بهینه ترند‪.‬‬

‫* لیستهای درون تاپل تغییر پذیرند‪.‬‬

‫)]‪x = (1, 2, [3, 4‬‬
‫‪x[2][1] = 6‬‬
‫)]‪print(x) # -> (1, 2, [3, 6‬‬

‫* برای تغییر دادن عناصر تاپل میتوانیم ابتدا آن را به لیست تبدیل کنیم و بعد از اعمال تغییرات با استفاده از ‪ tuple‬دوباره لیست را به‬
‫تاپل تبدیل کنیم‪.‬‬
‫)‪x = (1, 2, 3‬‬
‫)‪x = list(x‬‬
‫‪x[2] = 6‬‬
‫)‪x = tuple(x‬‬
‫)‪print(x) # -> (1, 2, 6‬‬

‫* هنگامی که میخواهیم فقط یک عدد را در تاپل قرار دهیم باید بعد از آن از کاما ( ‪ ) ,‬استفاده کنیم چون در غیر اینصورت نوع آن ‪int‬‬
‫میباشد‪.‬‬
‫‪x = 1,‬‬
‫))‪print(type(x‬‬ ‫>'‪# -> <class 'tuple‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :2۰‬دیکشنریها در پایتون (قسمت اول)‬

‫* برای دیکشنری از آکوالد }{ استفاده میکنیم‪ ،‬دیکشنری از دو قسمت کلید و مقدار تشکیل شده است‪ ،‬ابتدا کلید قرار دارد و سپس‬
‫مقدارش در جلوی آن و پس از ‪ :‬قرار دارد‪.‬‬

‫* کلیدها در یک دیکشنری نمیتوانند تکراری باشند اما مقادیر میتوانند‪.‬‬

‫ساختار دیکشنری‪:‬‬

‫}‪Dictionary: {key: value, key: value‬‬

‫}‪d = {'a': 3, 'b': 7, 'c': 3‬‬

‫* برای بهدست آوردن عناصر دیکشنری نمیتوانیم از ایندکس آنها استفاده کنیم و از کلیدها استفاده میکنیم‪.‬‬
‫}‪d = {'a': 3, 'b': 7, 'c': 3‬‬
‫‪print(d['b']) # -> 7‬‬

‫* کلیدها میتوانند هر نوع داهی تغییر ناپذیر باشند‪ ،‬تاپل اگر عضو تغییر پذیر مانند لیست داشته باشد نمیتوان از آن بهعنوان کلید دیکشنری‬
‫استفاده کرد‪.‬‬

‫* مقادیر میتوانند هر نوعی باشند‪.‬‬

‫}}‪d = {'a': 3, 'b': 7, 5: [1, 2], (3, 5): {'a': 2‬‬

‫* در دیکشنریها برخالف توالیها (لیست‪ ،‬تاپل و رشته) ترتیب مهم نیست چون از ایندکس استفاده نمیکنیم‪ ،‬بلکه از کلید استفاده میکنیم‪.‬‬

‫* اگر از کلید تکراری استفاده کنیم مقدار کلید جایگزین میشود‪.‬‬

‫}‪d = {'a': 3, 'b': 7, 'a': 9‬‬
‫}‪print(d) # -> {'a': 9, 'b': 7‬‬

‫* مقادیر دیکشنری قابل تغییرند‪.‬‬

‫}‪d = {'a': 3, 'b': 7, 'c': 9‬‬
‫]‪d['c'] = [1, 2‬‬
‫}]‪print(d) # -> {'a': 3, 'b': 7, 'c': [1, 2‬‬

‫* میتوانیم کلید و مقدار جدید به دیکشنری اضافه کنیم‪.‬‬

‫}‪d = {'a': 3, 'b': 7‬‬
‫‪d['m'] = 1,‬‬
‫})‪print(d) # -> {'a': 3, 'b': 7, 'm': (1,‬‬

‫* با استفاده از متد ‪ get‬میتوانیم مقدار یک کلید را بهدست آوریم و در صورتیکه کلید وجود نداشته باشد نتیجه ‪ None‬است‪.‬‬
‫}‪d = {'a': 3, 'b': 7‬‬
‫‪print(d.get('a')) # -> 3‬‬
‫‪print(d.get('w')) # -> None‬‬
 ‫* با استفاده از متد ‪ keys‬کلیدهای یک دیکشنری را بهدست میآوریم‪.‬‬
‫}‪d = {'a': 3, 'b': 7‬‬
‫)]'‪print(d.keys()) # -> dict_keys(['a', 'b‬‬

‫* با استفاده از متد ‪ values‬مقادیر یک دیکشنری را بهدست میآوریم‪.‬‬

‫}‪d = {'a': 3, 'b': 7‬‬
‫)]‪print(d.values()) # -> dict_values([3, 7‬‬

‫* با استفاده از متد ‪ values‬کلیدها و مقادیر یک دیکشنری را بهدست میآوریم‪.‬‬

‫}‪d = {'a': 3, 'b': 7‬‬
‫)])‪print(d.items()) # -> dict_items([('a', 3), ('b', 7‬‬

‫* عناصر دیکشنری را میتوانیم با استفاده از ‪ list‬به لیست تبدیل کنیم‪.‬‬

‫}‪d = {'a': 3, 'b': 7‬‬
‫]'‪print(list(d.keys())) # -> ['a', 'b‬‬
‫]‪print(list(d.values())) # -> [3, 7‬‬
‫])‪print(list(d.items())) # -> [('a', 3), ('b', 7‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :21‬دیکشنریها در پایتون (قسمت دوم)‬

‫* برای حذف یک عنصر از دیکشنری میتوانیم از ‪ del‬استفاده کنیم‪.‬‬

‫}‪d = {'a': 3, 'b': 7‬‬
‫]'‪del d['b‬‬
‫}‪print(d) # -> {'a': 3‬‬

‫* کلیدهای دیکشنری تغییر نمیکنند اما میتوانیم ابتدا مقدار را بدر یک متغیر قرار دهیم‪ ،‬سپس کلید را حذف کنیم و درنهایت یک کلید‬
‫جدید ایجاد کنیم و مقدار ذخیره شده از قبل را به آن بدهیم‪.‬‬
‫}‪d = {'a': 3, 'b': 7‬‬
‫]'‪x = d['b‬‬
‫]'‪del d['b‬‬
‫‪d['x'] = x‬‬
‫}‪print(d) # -> {'a': 3, 'x': 7‬‬

‫* از تابع ‪ sorted‬میتوانیم برای مرتب سازی استفاده کنیم‪ ،‬اگر عناصر عدد باشند از کوچک به بزرگ و اگر حروف باشند بر اساس حروف‬
‫الفبا مرتب میشوند‪.‬‬
‫]‪a = [15, 1, 7‬‬
‫]'‪b = ['c', 'a', 'm‬‬
‫]‪print(sorted(a)) # -> [1, 7, 15‬‬
‫]'‪print(sorted(b)) # -> ['a', 'c', 'm‬‬

‫* اگر بخواهیم تابع ‪ sorted‬مرتب سازی را برعکس انجام دهد‪ ،‬باید مقدار ‪ reverse‬را ‪ True‬قرار دهیم‪.‬‬
‫]‪a = [15, 1, 7‬‬
‫]'‪b = ['c', 'a', 'm‬‬
‫))‪print(sorted(a, reverse=True‬‬ ‫]‪# -> [15, 7, 1‬‬
‫))‪print(sorted(b, reverse=True‬‬ ‫]'‪# -> ['m', 'c', 'a‬‬

‫* از تابع ‪ sorted‬در دیکشنری نیز میتوانیم استفاده کنیم‪.‬‬

‫}‪d = {'c': 1, 'a': 3, 'z': 2‬‬
‫)))(‪print(sorted(d.keys‬‬ ‫]'‪# -> ['a', 'c', 'z‬‬
‫]‪print(sorted(d.values())) # -> [1, 2, 3‬‬
‫])‪print(sorted(d.items())) # -> [('a', 3), ('c', 1), ('z', 2‬‬

‫* با استفاده از تابع ‪ dict‬میتوانیم دیکشنری ایجاد کنیم‪ ،‬به اینصورت که هر مقدار و کلید داخل یک تاپل باشند و همه عناصر داخل لیست‬
‫باشند‪.‬‬
‫)])‪d = dict([('a', 5), ('b', 10‬‬
‫}‪print(d) # -> {'a': 5, 'b': 10‬‬

‫* اگر کلیدها رشته باشند میتوانیم به جای استفاده از لیست و تاپل به کلیدها مقدار را بدهیم‪.‬‬
‫)‪d = dict(a=5, b=10‬‬
‫}‪print(d) # -> {'a': 5, 'b': 10‬‬
 ‫* با استفاده از حلقه ‪ ( for‬توضیحات در فصل ‪ )۵‬نیز میتوانیم دیکشنری ایجاد کنیم‪.‬‬
‫})‪d = {x: x ** 2 for x in range(5‬‬
‫}‪print(d) # -> {0: 0, 1: 1, 2: 4, 3: 9, 4: 16‬‬

‫* میتوانیم از دیکشنریهای تودرتو استفاده کنیم‪.‬‬

‫{ = ‪d‬‬
‫‪'first': {'name': 'reza', 'age': 24},‬‬
‫}‪'second': {'name': 'ali', 'age': 27‬‬
‫}‬

‫)‪print(d‬‬ ‫}}‪# -> {'first': {'name': 'reza', 'age': 24}, 'second': {'name': 'ali', 'age': 27‬‬

‫* از دیکشنری نمیتوانیم به عنوان کلید استفاده کنیم چون تغییر پذیر است ‪ ،‬اما میتوانیم به عنوان مقدار استفاده کنیم‪.‬‬

‫* با استفاده از تابع ‪ len‬میتوانیم مشخص کنیم دیکشنری چند عنصر دارد‪.‬‬

‫}‪d = {'a': 10, 'b': 30‬‬
‫‪print(len(d)) # -> 2‬‬

‫* در دیکشنری برخالف لیست‪ ،‬تاپل و رشته نمیتوانیم از تکرار * و جمع ‪ +‬استفاده کنیم‪.‬‬

‫* در دیکشنری میتوانیم از سایر عملگرها ( ==‪ is ،in ،‬و ‪ )...‬استفاده کینم‪.‬‬

‫* از تابع ‪ zip‬میتوانیم برای زیپ کردن دو لیست به هم استفاده کنیم‪.‬‬

‫]'‪k = ['a', 'b', 'c‬‬
‫]‪v = [1, 2, 3‬‬
‫)‪z = zip(k, v‬‬
‫])‪print(list(z)) # -> [('a', 1), ('b', 2), ('c', 3‬‬

‫))‪d = dict(zip(k, v‬‬

‫}‪print(d) # -> {'a': 1, 'b': 2, 'c': 3‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :22‬مجموعهها در پایتون (قسمت دوم)‬

‫* به اشیایی که دارای ویژگیها و صفات مشترک هستند‪ ،‬مجموعه گفته میشود‪.‬‬

‫* مجموعهها در پایتون با آکوالد (}{) مشخص میشوند و عناصر با کاما ( ‪ ) ,‬از یکدیگر جدا میشوند‪.‬‬
‫}‪s = {1, 5, 6, 9‬‬

‫* مجموعهها قابل تغییرند‪.‬‬

‫* برای اضافه کردن یک عنصر جدید به مجموعه از متد ‪ add‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫}‪s = {1, 5‬‬
‫)‪s.add(8‬‬
‫}‪print(s) # -> {8, 1, 5‬‬

‫* مجموعهها عناصر تکراری را حذف میکنند‪.‬‬

‫}‪s = {1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 2, 5‬‬

‫)‪print(s‬‬ ‫}‪# -> {1, 2, 5‬‬

‫* ترتیب در مجموعه اهمیت ندارد و نمیتوانیم با ایندکس به عناصر مجموعه دست یابیم‪.‬‬

‫* در مجموعه میتوانیم از عملگرهای ( ==‪ is ،in ،‬و ‪ )...‬استفاده کینم‪.‬‬

‫* آکوالد خالی }{ تشکیل دیکشنری میدهد‪.‬‬

‫}{ = ‪s‬‬
‫}{ >‪print(s) # -‬‬
‫>'‪print(type(s)) # -> <class 'dict‬‬

‫* برای ایجاد مجموعه خالی باید از ‪ set‬استفاده کنیم‪.‬‬

‫)(‪s = set‬‬
‫)(‪print(s) # -> set‬‬
‫>'‪print(type(s)) # -> <class 'set‬‬

‫* مجموعهها نمیتوانند به عنوان کلید دیکشنری قرار بگیرند‪ ،‬چون قابل تغییرند‪.‬‬

‫* در مجموعهها نمیتواننیم از مقادیر قابل تغییر مانند لیست استفاده کنیم‪.‬‬

‫* مجموعهها هر نوع داده تغییر ناپذیر مانند عدد‪ ،‬رشته‪ ،‬تاپل را در خود ذخیره میکنند‪.‬‬

‫* برای اضافه کردن چند عنصر به مجموعه از متد ‪ update‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫)(‪s = set‬‬
‫)]‪s.update([1, 2, 4], [3, 1, 4], [6, 7‬‬
‫}‪print(s) # -> {1, 2, 3, 4, 6, 7‬‬
 ‫* برای حذف یک عنصر از مجموعه میتوانیم از دو متد ‪ remove‬و ‪ discard‬استفاده کنیم‪ ،‬تفاوت این دو متد ایناست که اگر عنصر‬
‫وجود نداشته باشد متد ‪ remove‬خطا میدهد اما متد ‪ discard‬خطا نمیدهد‪.‬‬
‫}‪s = {1, 2, 3‬‬
‫)‪s.remove(3‬‬
‫)‪s.discard(2‬‬
‫)‪s.discard(5‬‬
‫}‪print(s) # -> {1‬‬

‫* از تابع ‪ len‬برای شمردن تعداد عناصر مجموعه استفاده میکنیم‪ ،‬عناصر تکراری شمرده نمیشوند‪.‬‬
‫}‪s = {1, 1, 1, 1, 2, 3‬‬
‫‪print(len(s)) # -> 3‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :23‬مجموعهها در پایتون (قسمت دوم)‬

‫* تفاضل دو مجموعه عبارت است از همهی مواردی که در مجموعه اول هستند اما در مجموعه دوم نیستند‪ ،‬برای تفاضل از تفریق ( ‪) -‬‬
‫استفاده میکنیم‪ ،‬از متد ‪ difference‬نیز میتوانیم برای بهدست آوردن تفاضل دو مجموعه استفاده کنیم‪.‬‬
‫}‪p = {3, 9, 15, 12, 6, 18‬‬
‫}‪q = {4, 16, 10, 2, 8, 14, 12, 6, 18‬‬

‫}‪print(p - q) # -> {9, 3, 15‬‬

‫}‪print(p.difference(q)) # -> {9, 3, 15‬‬

‫* اجتماع دو مجموعه عبارت است از همهی مواردی که در دو مجموعه وجود دارد‪ ،‬برای اجتماع دو مجموعه از پایپ ( | ) استفاده میکنیم‪ ،‬از‬
‫متد ‪ union‬نیز میتوانیم برای بهدست آوردن اجتماع دو مجموعه استفاده کنیم‪.‬‬
‫}‪p = {3, 9, 15, 12, 6, 18‬‬
‫}‪q = {4, 16, 10, 2, 8, 14, 12, 6, 18‬‬

‫}‪print(p | q) # -> {2, 3, 4, 6, 8, 9, 10, 12, 14, 15, 16, 18‬‬

‫}‪print(p.union(q)) # -> {2, 3, 4, 6, 8, 9, 10, 12, 14, 15, 16, 18‬‬

‫* اشتراک دو مجموعه عبارت است از همهی مواردی که در دو مجموعه مشترک است‪ ،‬برای اشتراک دو مجموعه از & استفاده میکنیم‪ ،‬از متد‬
‫‪ intersection‬نیز میتوانیم برای بهدست آوردن اشتراک دو مجموعه استفاده کنیم‪.‬‬
‫}‪p = {3, 9, 15, 12, 6, 18‬‬
‫}‪q = {4, 16, 10, 2, 8, 14, 12, 6, 18‬‬

‫}‪print(p & q) # -> {18, 12, 6‬‬

‫}‪print(p.intersection(q)) # -> {18, 12, 6‬‬

‫* تفاضل مقارن دو مجموعه به معنی همهی موارد دو مجموعه به جز اشتراک آنها میباشد‪ ،‬برای تفاضل مقارن دو مجموعه از ^ استفاده‬
‫میکنیم‪ ،‬از متد ‪ symmetric_difference‬نیز میتوانیم برای بهدست آوردن تفاضل مقارن دو مجموعه استفاده کنیم‪.‬‬
‫}‪p = {3, 9, 15, 12, 6, 18‬‬
‫}‪q = {4, 16, 10, 2, 8, 14, 12, 6, 18‬‬

‫}‪print(p ^ q) # -> {2, 3, 4, 8, 9, 10, 14, 15, 16‬‬

‫}‪print(p.symmetric_difference(q)) # -> {2, 3, 4, 8, 9, 10, 14, 15, 16‬‬

‫))‪print((q | p) - (q & p‬‬ ‫}‪# -> {2, 3, 4, 8, 9, 10, 14, 15, 16‬‬
‫))‪print((q - p) | (p - q‬‬ ‫}‪# -> {2, 3, 4, 8, 9, 10, 14, 15, 16‬‬

‫* یک مجموعه زمانی زیرمجموعهی یک مجموعه است که همهی عناصر آن در مجموعهی دیگر باشد‪.‬‬
 ‫* برای بررسی زیرمجموعه بودن یک مجموعه میتوانیم از >‪ < ،‬و متدهای ‪ issubset‬و ‪ issuperset‬استفاده کنیم‪.‬‬
‫}‪a = {10, 30, 60, 40, 50, 20‬‬
‫}‪b = {10, 30, 60‬‬

‫‪print(b < a) # -> True‬‬

‫‪print(a < b) # -> False‬‬
‫‪print(a > b) # -> True‬‬
‫‪print(a.issuperset(b)) # -> True‬‬
‫‪print(a.issubset(b)) # -> False‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :2۴‬حل مثال برای مبحث دیکشنری‪ ،‬لیست و مجموعه‬

‫* استفاد از لیست یا تاپل ندارد‪ ،‬اما بهتر است در مواردی که نیاز به تغییر است‪ ،‬از لیست استفاده شود‪.‬‬

‫‪ .1‬با استفاده از لیستها‪ ،‬نام و نمرات سه درس یک دانشجو را دریافت کنیم و میانگین نمرات آن را نشان دهیم‪.‬‬

‫][ = ‪marks‬‬
‫)' ‪name = input('name:‬‬
‫))' ‪physics = int(input('physics mark:‬‬
‫)‪marks.append(physics‬‬
‫))' ‪biology = int(input('biology mark:‬‬
‫)‪marks.append(biology‬‬
‫))' ‪math = int(input('math mark:‬‬
‫)‪marks.append(math‬‬
‫‪ave = (marks[0] + marks[1] + marks[2]) / 3‬‬
‫)'}‪print(f'marks: {marks}\naverage: {ave:.2f‬‬

‫‪ .2‬یک شماره تلفن یا کدملی را بهصورت رشته از کاربر بگیریم و همهی اعداد آن را به صورت یک رشته در یک لیست ذخیره‬
‫کنیم‪.‬‬

‫)' ‪number = input('number:‬‬

‫))‪print(list(number‬‬

‫‪ .3‬دو لیست داریم‪ ،‬به جای آخرین عنصر لیست اول‪ ،‬لیست دوم را بگذاریم‪.‬‬

‫]‪l1 = [1, 2, 3‬‬

‫]'‪l2 = ['a', 'b', 'c‬‬
‫‪l1[-1] = l2‬‬
‫]]'‪print(l1) # -> [1, 2, ['a', 'b', 'c‬‬

‫‪ .۴‬یک برنامه بنویسیم که یک رشته از کاربر بگیرد و تعدا کاراکترها را به جز کاراکترهای تکراری بشمارد‪.‬‬

‫)' ‪s = input('enter string:‬‬

‫)‪chs = set(s‬‬
‫)‪print(chs‬‬
‫))‪print(len(chs‬‬

‫‪ .۵‬اسم و نمره دو دانشجو را در یک دیکشنری ذخیره کنیم‪.‬‬

‫}{ = ‪marks‬‬
‫)' ‪name1 = input('name:‬‬
‫))' ‪mark1 = float(input('mark:‬‬
‫‪marks[name1] = mark1‬‬
‫)' ‪name2 = input('name:‬‬
‫))' ‪mark2 = float(input('mark:‬‬
‫‪marks[name2] = mark2‬‬
‫)‪print(marks‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ 2۵‬و ‪ : 2۶‬تکالیف مبحث دیکشنری و مجموعه و حل آنها‬

‫‪ .1‬فرض کنید شما قرار است یک دیکشنری واقعی بنویسید‪ .‬با استفاده از نوع داده دیکشنری آن را پیاده سازی کنید‪ .‬دقت کنید‬
‫که کلمه اصلی باید کلید دیکشنری باشد و معانی آن میتوانند بیشتر از یک کلمه باشند‪ .‬معانی را از کاربر بپرسید‪.‬‬

‫}{ = ‪dictionary‬‬
‫)' ‪key = input('word:‬‬
‫)'‪meaning = input('meaning: '). split(',‬‬
‫‪dictionary[key] = meaning‬‬

‫)' ‪key = input('word:‬‬

‫)'‪meaning = input('meaning: '). split(',‬‬
‫‪dictionary[key] = meaning‬‬

‫)‪print(dictionary‬‬

‫‪ .2‬حاال پس از انجام سوال قبلی‪ ،‬بخشی را به برنامه اضافه کنید تا یک کلمه را از کاربر گرفته و معانی آن را از دیکشنری خوانده و‬
‫نمایش دهد‪.‬‬

‫)' ‪word = input('your word:‬‬

‫)]‪print('meanings: ', dictionary[word‬‬

‫‪ .3‬دو لیست مختلف از شماره تلفن های افراد مختلف داریم‪ .‬ممکن است بعضی از شماره ها در لیست ها تکراری باشد (مثال‬
‫‪ ۰۹3۹‬در هر دو لیست وجود داشته باشد)‪ .‬لیست جدیدی ایجاد کنید که دو لیست قبلی را ترکیب میکند ولی تکراری ها در آن‬
‫وجود ندارند‪(.‬از نوع داده مجموعه کمک بگیرید)‬

‫]'‪phones1 = ['0939', '0914', '0903‬‬

‫]'‪phones2 = ['0938', '0919', '0903‬‬
‫))‪s = list(set(phones1 + phones2‬‬
‫]'‪print(s) # -> ['0938', '0914', '0903', '0939', '0919‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :2۷‬بولین و ‪ NoneType‬در پایتون‬

‫* اگر متغیر‪ ،‬مقدار نداشته باشد میتوانیم از ‪ None‬استفاده کنیم‪.‬‬

‫‪n = None‬‬
‫‪print(n) # -> None‬‬
‫>'‪print(type(n)) # -> <class 'NoneType‬‬

‫* بولین به مقادیر ‪ True‬و ‪ False‬گفته میشود که در واقع عدد هستند‪ 1 ،‬نمایانگر ‪True‬و ‪ 0‬نمایانگر ‪ False‬میباشد‪.‬‬
‫‪t = True‬‬
‫‪f = False‬‬
‫‪print(t) # -> True‬‬
‫>'‪print(type(t)) # -> <class 'bool‬‬
‫‪print(f) # -> False‬‬
‫>'‪print(type(f)) # -> <class 'bool‬‬
‫‪print(int(t)) # -> 1‬‬
‫‪print(int(f)) # -> 0‬‬
‫‪print(t + 1) # -> 2‬‬
‫‪print(f + 1) # -> 1‬‬
‫‪print(True == 1) # -> True‬‬
‫‪print(False == 0) # -> True‬‬

‫* در شرطها ‪ False ،0‬است‪ ،‬اما هر عددی به غیر از ‪ True ،0‬درنظر گرفته میشود‪.‬‬
‫‪if 0:‬‬
‫)‪print(0‬‬
‫‪if 1:‬‬
‫)‪print(1‬‬
‫‪if -54.23:‬‬
‫)‪print(-54.23‬‬

‫* در شرطها ‪ False ،None‬در نظر گرفته میشود‪.‬‬

‫* در شرطها تمام اشیای خالی ()(‪ False ،)'', (), {}, [], set‬درنظر گرفته میشوند و باقی موارد ‪ True‬درنظر گرفته‬
‫میشوند‪.‬‬

‫* از تابع ‪ bool‬میتوانیم برای تبدیل به بولین استفاده کنیم‪.‬‬

‫))][(‪print(bool‬‬ ‫‪# -> False‬‬
‫))‪print(bool(24‬‬ ‫‪# -> True‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :2۸‬عملگرهای منطقی با نوع داده‬

‫* در حالتی که دو طرف ‪ ،and‬عدد یا نوع داده پر یا خالی داشته باشیم و هیچ عملگر مقایسهای (><==) نداشته باشیم از قاعدهی زیر استفاده‬
‫میکنیم‪.‬‬
‫)‪print(x and y‬‬
‫‪if x is False -> x‬‬
‫‪if x is True -> y‬‬
‫][ >‪print([] and 2) # -‬‬
‫‪print(5 and 10) # -> 10‬‬
‫‪print(0 and 4 < 10) # -> 0‬‬
‫‪print(5 and 4 < 10) # -> True‬‬

‫* در حالتی که دو طرف ‪ ،or‬عدد یا نوع داده پر یا خالی داشته باشیم و هیچ عملگر مقایسهای (><==) نداشته باشیم از قاعدهی زیر استفاده‬
‫میکنیم‪.‬‬
‫)‪print(x or y‬‬
‫‪if x is False -> y‬‬
‫‪if x is True -> x‬‬
‫‪print([] or 2) # -> 2‬‬
‫‪print(5 or 10) # -> 5‬‬
‫‪print(0 or 4 < 10) # -> True‬‬
‫‪print(5 or 4 < 10) # -> 5‬‬

‫ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ پایان فصل سوم ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

 ‫فصل چهارم‪ :‬دستورات کنترلی (تصمیم)‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :1‬گرفتن چند ورودی در یک خط‬

‫* میتوانیم چند ورودی در یک خط از کاربر بگیریم‪.‬‬

‫)' '(‪x, y, z = input('x, y, z: ').split‬‬
‫)‪print('x:', x, '\ny:', y, '\nz:', z‬‬

‫* باید تعداد متغیرها با تعداد ورودیها برابر باشند و ورودیها بهصورت خودکار رشته هستند‪.‬‬

‫* برای اینکه بتوانیم تعداد زیادی ورودی بگیریم از لیست استفاده میکنیم‪ ،‬به اینصورت که یک رشته میگیریم و با کاما و یا ‪ ...‬جدا میکنیم‪.‬‬
‫)'‪x = input('Enter string: ').split(',‬‬
‫)‪print(x‬‬

‫* همچنین میتوانیم از حلقهها (در درسهای آتی بررسی میشود) استفاده کنیم‪.‬‬
‫])'‪x = [int(x) for x in input('x: ').split(',‬‬
‫)‪print(x‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :2‬ساختار تصمیم (بخش اول)‬

‫* برای بیان شرط از ‪ if‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫* ابتدا ‪ if‬را مینویسم و سپس شرط را مینویسم‪.‬‬

‫* ‪ if‬براساس ‪ True‬و ‪ False‬عمل میکند‪.‬‬

‫* بعد از شرط دونقطه ( ‪ ) :‬میگذاریم و دستورمان را با رعایت فرورفتگی مینویسیم‪.‬‬

‫* بخش دیگر ‪ if‬دستور ‪ else‬است که معنی در غیر اینصورت میدهد‪.‬‬

‫* فقط یک ‪ else‬میتوانیم استفاده کنیم و نوشتن ‪ else‬اختیاری است‪.‬‬

‫* ساختار کلی‪:‬‬
‫‪if True:‬‬
‫)‪print(x‬‬
‫‪else:‬‬
‫)‪print(y‬‬

‫مثال‪ :‬نمرهی یک دانشآموز را بگیرید و مشخص کنید که قبول شده است یا مردود‪.‬‬

‫))' ‪x = int(input('mark:‬‬
‫‪if x < 10:‬‬
‫)'!‪print('failed‬‬
‫‪else:‬‬
‫)'!‪print('passed‬‬

‫* برای اینکه بتوانیم در ‪ if‬از شرطهای دیگر استفاده کنیم‪ ،‬از ‪ elif‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫* بینهایت ‪ elif‬میتوانیم بنویسیم‪.‬‬

‫* فقط یک ‪ if‬و یک ‪ else‬میتوانیم بنویسیم‪.‬‬

‫* ‪ elif‬باید بین ‪ if‬و ‪ else‬باشد‪.‬‬

‫مثال‪ :‬نمرات یک دانشآموز را گرفته و براساس حروف الفبا رتبه بندی کنیم‪.‬‬

‫))' ‪mark = int(input('mark:‬‬

‫‪if 15 <= mark <= 20:‬‬
‫)'‪print('A‬‬
‫‪elif 10 <= mark < 15:‬‬
‫)'‪print('B‬‬
‫‪elif 5 <= mark < 10:‬‬
‫)'‪print('C‬‬
‫‪elif 0 <= mark < 5:‬‬
‫)'‪print('D‬‬
‫‪else:‬‬
‫)'!‪print('invalid‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ : 3‬ساختار تصمیم (بخش دوم ‪ +‬مثال)‬

‫* در ساختار ‪ if‬اگر یکی از شرطها درست باشد‪ ،‬بقیه بررسی نمیشوند‪.‬‬

‫‪x = 7‬‬
‫‪if x > 5:‬‬
‫‪print('yes') # -> yes‬‬
‫‪elif x == 7:‬‬
‫)'‪print('of course‬‬

‫* برای حل این مشکل میتوانیم ‪ if‬های متعدد بنویسیم که به هم ربطی ندارند و هرکدام بررسی میشوند‪.‬‬
‫‪x = 7‬‬
‫‪if x > 5:‬‬
‫‪print('yes') # -> yes‬‬
‫‪if x == 7:‬‬
‫‪print('of course') # -> of course‬‬
‫‪if x < 12:‬‬
‫‪print('absolutely') # -> absolutely‬‬

‫* اگر در ‪ if‬از تورفتگی استفاده کنیم و ‪ if‬دیگری بنویسیم‪ ،‬آن وقت پس از اینکه شرط اول درست بود‪ ،‬سراغ شرط دوم میرود‪.‬‬
‫))' ‪mark = int(input('mark:‬‬
‫‪if mark > 10:‬‬
‫)'‪print('passed‬‬
‫‪if 15 <= mark <= 20:‬‬
‫)'‪print('A‬‬
‫‪elif 10 <= mark < 15:‬‬
‫)'‪print('B‬‬
‫‪else:‬‬
‫)'‪print('failed‬‬

‫* ‪ if‬را میتوانیم در یک خط بنویسیم‪ ،‬درصورتی که فقط از ‪ if‬و ‪ else‬استفاده کنیم‪.‬‬

‫))' ‪y = int(input('y:‬‬
‫‪x = 10 + 2 if y < 20 else 5‬‬
‫)‪print(x‬‬

‫‪ .1‬برنامهای بنویسید که تشخیص دهد عددی که کاربر وارد کرده است زوج است یا فرد‪.‬‬

‫))' ‪x = int(input('x:‬‬
‫‪if x % 2 == 0:‬‬
‫)'‪print('even‬‬
‫‪else:‬‬
‫)'‪print('odd‬‬
 ‫‪ .2‬برنامهای بنویسید که تشخیص دهد بین دو عددی که کاربر وارد میکند‪ ،‬کدام کوچک تر است‪.‬‬

‫))' ‪x = int(input('x:‬‬
‫))' ‪y = int(input('y:‬‬
‫‪if x < y:‬‬
‫)'‪print('min is x‬‬
‫‪elif x == y:‬‬
‫)'‪print('x equal to y‬‬
‫‪else:‬‬
‫)'‪print('min is y‬‬

‫‪ .3‬برنامهای بنویسید که تشخیص دهد بین سه عددی که کاربر وارد میکند‪ ،‬کدام کوچک تر است‪.‬‬

‫))' ‪x = int(input('x:‬‬
‫))' ‪y = int(input('y:‬‬
‫))' ‪z = int(input('z:‬‬
‫‪min_digit = x‬‬
‫‪if y < min_digit:‬‬
‫‪min_digit = y‬‬
‫‪if z < min_digit:‬‬
‫‪min_digit = z‬‬

‫)‪print(min_digit‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫ تکالیف مبحث ساختار تصمیم و حل آنها‬: ۵ ‫ و‬۴ ‫درس‬

.‫ بخش پذیر است یا نه‬۵ ‫ و هم بر‬2 ‫ یک عدد از کاربر بگیرید و بررسی کنید که آیا هم بر‬.1

x = int(input('x: '))
if x % 2 == 0 and x % 5 == 0:
print('yes')
else:
print('no')

‫ چه‬،‫ اگر جواب مثبت است‬.‫ اضالع یک مثلث را از کاربر گرفته و مشخص کنید که آیا این اضالع تشکیل مثلث میدهند یا خیر‬.2
)‫ قائم الزاویه یا متساوی االضالع‬،‫ مختلف االضالع‬،‫نوع مثلثی؟ (متساوی الساقین‬

x = int(input('x: '))
y = int(input('y: '))
z = int(input('z: '))
if x + y > z and x + z > y and y + z > x:
print('yes, it is a triangle.')
if x == y == z:
print('it is a equilateral triangle.')
if x == y or x == z or y == z:
print('it is a isosceles triangle')
if x ** 2 + y ** 2 == z ** 2 or x ** 2 + z ** 2 == y ** 2 or y ** 2 + z **
2 == x ** 2:
print('it is a right triangle')
if x != y != z:
print('it is a different sided triangle.')
else:
print('no, it is not a triangle.')

‫ (از کد اسکی‬.‫ حروف انگلیسی است یا سایر نمادها‬،‫ یک کاراکتر از کاربر گرفته و مشخص کنید کاراکتر وارد شده عدد است‬.3
).‫کمک بگیرید‬

character = input('enter character: ')

if 97 <= ord(character) <= 122:
print(f'"{character}" is a Small English letter.')
elif 65 <= ord(character) <= 90:
print(f'"{character}" is a Capital English letter.')
elif 48 <= ord(character) <= 57:
print(f'"{character}" is a number.')
else:
print(f'"{character}" is a symbol or other languages letter.')

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :۶‬توابع ‪ max‬و ‪ min‬و ‪sum‬‬

‫* برای مشخص کردن عدد کوچکتر از تابع ‪ min‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫))‪print(min(2, 3, 1, 4, 7, 8, 2, 3, 6‬‬ ‫‪# -> 1‬‬

‫* اگر به ورودی تابع ‪ min‬لیست و یا تاپل خالی ارسال کنیم‪ ،‬میتوانیم مقداردهی کنیم‪.‬‬
‫))‪print(min([], default=567‬‬

‫* برای مشخص کردن عدد بزرگتر از تابع ‪ max‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫))‪print(max(2, 3, 1, 4, 7, 8, 2, 3, 6‬‬ ‫‪# -> 8‬‬

‫* برای رشته و حروف انگلیسی نیز میتوان از ‪ max‬و ‪ min‬استفاده کنیم‪ ،‬که براساس اولین حرف هر رشته و مطابق ترتیب حروف الفبا مرتب‬
‫میکنند‪.‬‬
‫))'‪print(min('reza', 'neda', 'sahel', 'ali‬‬ ‫‪# -> ali‬‬
‫))'‪print(max('reza', 'neda', 'sahel', 'ali‬‬ ‫‪# -> sahel‬‬

‫* برای جمع کردن از تابع ‪ sum‬استفاده میکنیم که ورودی آن باید لیست‪ ،‬تاپل یا مجموعه باشد‪.‬‬
‫))]‪print(sum([1, 5, 6, 7‬‬ ‫‪# -> 19‬‬
‫)))‪print(sum((1, 5, 6, 7‬‬ ‫‪# -> 19‬‬
‫))}‪print(sum({1, 5, 6, 7‬‬ ‫‪# -> 19‬‬

‫* اگر در ‪ sum‬از ‪ start‬استفاده کنیم‪ ،‬نتیجه را با ‪ start‬جمع میکند‪.‬‬

‫))‪print(sum({1, 5, 6, 7}, start=10‬‬ ‫‪# -> 19‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ پایان فصل چهارم ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

 ‫فصل پنجم‪ :‬دستورات کنترلی (تکرار)‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫درس ‪ :1‬ساختار حلقه ‪while‬‬

‫* برای تکرار میتوانیم از حلقهی ‪ while‬استفاده کنیم و تا زمانی که شرایط برقرار باشد حلقه تکرار میشود‪.‬‬
‫‪x = 0‬‬
‫‪while x < 3:‬‬
‫)'!‪print('repeat‬‬
‫‪x += 1‬‬
‫* در این مثال در هر تکرار به ‪ x‬یکی اضافه میشود و تا زمانی که ‪ x‬کوچکتر از ‪ ۳‬است حلقه تکرار میشود‪ ،‬پس حلقه سه بار تکرار میشود‪.‬‬

‫* بعضی حلقهها ممکن است بینهایت اجرا شوند و باید مراقب این حلقهها بود چون ممکن است سبب ایجاد مشکالت فراوانی شوند‪.‬‬
‫‪x = 0‬‬
‫‪while x < 3:‬‬
‫)'!‪print('repeat‬‬

‫‪while True:‬‬
‫)'‪print('ok‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :2‬حل مثال برای حلقه ‪while‬‬

‫‪ .1‬برنامهای بنویسید که اعداد زوج دو رقمی را پیدا کند‪.‬‬

‫‪x = 10‬‬
‫‪while x < 100:‬‬
‫‪if x % 2 == 0:‬‬
‫)‪print(x‬‬
‫‪x += 1‬‬

‫‪ .2‬برنامهای بنویسید که اعداد سه رقمی که هم بر ‪ ۳‬و هم بر ‪ ۷‬بخش پذیرند را چاپ کند‪.‬‬

‫‪x = 100‬‬
‫‪while x < 1000:‬‬
‫‪if x % 3 == 0 and x % 7 == 0:‬‬
‫)‪print(x‬‬
‫‪x += 1‬‬

‫‪ .۳‬برنامهای بنویسید که یک مثلث با یک شکلک خاص ایجاد کند و تعداد خطها را کاربر وارد کند‪.‬‬

‫‪r = 1‬‬
‫))' ‪n = int(input('enter rows:‬‬

‫‪while r <= n:‬‬

‫)‪print('*' * r‬‬
‫‪r += 1‬‬

‫‪ .۴‬چاپ مثلث سوال قبل بهصورت برعکس‪.‬‬

‫))' ‪n = int(input('enter rows:‬‬

‫‪while n > 0:‬‬

‫)‪print('*' * n‬‬
‫‪n -= 1‬‬

‫‪ .۵‬مقسوم علیههای یک عدد را چاپ کنید‪ ( .‬مشخص کنید که آن عدد بر چه اعدادی بخش پذیر است‪).‬‬

‫))' ‪n = int(input('enter a number:‬‬

‫‪x = 1‬‬

‫‪while n >= x:‬‬

‫‪if n % x == 0:‬‬
‫)‪print(x‬‬
‫‪x += 1‬‬
‫‪ .۶‬برنامهای بنویسید که مشخص کند یک عدد کامل است یا خیر‪ ( .‬عددی که جمع مقسوم علیههایش(جز خودش) با خودش برابر‬
‫شودند‪ ،‬عددی کامل است‪).‬‬

‫))' ‪n = int(input('enter a number:‬‬

‫‪x = 1‬‬
‫‪divisor = 0‬‬
‫‪while n > x:‬‬
‫‪if n % x == 0:‬‬
‫‪divisor += x‬‬
‫‪x += 1‬‬

‫‪if n == divisor:‬‬
‫)'‪print('it is a perfect number.‬‬
‫‪else:‬‬
‫)'‪print('it is not a perfect number.‬‬

‫‪ .۷‬برنامهای بنویسید که سری فیبوناچی را چاپ کند‪ ( .‬تا ‪ 2۰‬جمله و از ‪ ۰‬شروع شود)‬

‫* سری فیبوناچی یک دنبالهای از اعداد است که هر عدد از جمع ‪ ۲‬عدد قبل از خودش بهدست میآید و این سری یا از ‪ ۰‬و یا از ‪ ۱‬شروع‬
‫میشود‪)0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34,...( .‬‬
‫‪x = 0‬‬
‫‪y = 1‬‬
‫][ = ‪fibonacci‬‬
‫‪counter = 0‬‬
‫‪while counter <= 20:‬‬
‫)‪fibonacci.append(x‬‬
‫در یک خط نوشتیم تا همزمان اجرا شوند ‪x, y = y, x + y #‬‬
‫‪counter += 1‬‬

‫)‪print(fibonacci‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ : ۳‬دستور ‪ break ،continue ،else‬در حلقه ‪ +( while‬مثال)‬

‫* در ‪ while‬زمانیکه بخواهیم از حلقه خارج شویم از ‪ break‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫* با ‪ break‬میتوانیم حلقههای بینهایت را کنترل کنیم‪.‬‬

‫‪i = 1‬‬
‫‪while i <= 100:‬‬
‫)'‪print(i, end='-‬‬ ‫‪# -> 1-2-3-‬‬
‫‪if i == 3:‬‬
‫‪break‬‬
‫‪i += 1‬‬

‫مثال‪ :‬تعدادی عدد دلخواه از کاربر بگیریم و کوچکترین آنها را پیدا کنیم‪.‬‬

‫))' ‪n = float(input('number:‬‬

‫‪minimum = n‬‬
‫‪while True:‬‬
‫)' )‪s = input('do you want to continue?(y/n‬‬
‫‪if s.lower() == 'n':‬‬
‫‪break‬‬
‫))' ‪n = float(input('number:‬‬
‫‪if n < minimum:‬‬
‫‪minimum = n‬‬

‫)‪print(n‬‬

‫* اگر در حلقهی ‪ while‬بخواهیم به اول حلقه برگردد و بقیه دستورات نادیده گرفته شود از ‪ continue‬استفاده میکنیم‪.‬‬
‫‪i = 0‬‬
‫‪while i <= 10:‬‬
‫‪i += 1‬‬
‫‪if i % 3 == 0:‬‬
‫‪continue‬‬
‫)‪print(i‬‬

‫* در ‪ while‬از دستور ‪ else‬میتوانیم استفاده کنیم‪ ،‬اما زمانی اجرا میشود که حلقه بهصورت نرمال به اتمام برسد و ‪ break‬اتفاق نیفتد‪.‬‬
‫‪i = 0‬‬
‫‪while i <= 10:‬‬
‫‪i += 1‬‬
‫‪if i % 3 == 0:‬‬
‫‪continue‬‬
‫)‪print(i‬‬
‫‪else:‬‬
‫)'!‪print('ok‬‬
 ‫مثال‪ :‬یک عدد از کاربر بگیریم و تشخیص بدهیم که اول هست یا خیر‪ ( .‬عدد اول فقط بر خودش و یک بخش پذیر است‪).‬‬

‫))' ‪number = int(input('enter a number:‬‬

‫‪i = 2‬‬

‫‪if number > 1:‬‬

‫‪while i <= number/2:‬‬
‫‪if number % i == 0:‬‬
‫)'‪print(f'"{number}" is not a prime number‬‬
‫‪break‬‬
‫‪i += 1‬‬
‫‪else:‬‬
‫)'‪print(f'"{number}" is a prime number‬‬
‫‪else:‬‬
‫)'‪print(f'"{number}" is not a prime number‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 )‫ مثال‬+( ‫ تو در تو‬while ‫ حلقه‬:۴ ‫درس‬

.‫ دیگری نیز تعریف کنیم‬while ‫ میتوانیم حلقههای‬while ‫* در حلقه‬

i = 0
while i <= 10:
j = 1
while j <= 10:
print(j)
j += 1
print(i)
i += 1

.‫ یک برنامه بنویسید که عناصر یک لیست را چاپ کند‬:‫مثال‬

names = ['reza', 'neda', 'shadi', 'ali']

i = 0
while i < len(names):
print(names[i])
i += 1

.‫ یک برنامه بنویسید که یک عناصر یک لیست را چاپ کند به صورتی که حروف هر اسم یک در میان حرف بزرگ باشد‬:‫مثال‬

names = ['reza', 'neda', 'shadi', 'ali']

i = 0
while i < len(names):
name = names[i]
j = 0
while j < len(name):
if j % 2 == 0:
print(name[j].upper(), end='')
else:
print(name[j].lower(), end='')
j += 1
print()
i += 1

.‫ یک برنامه بنویسید که یک جدول ضرب ده در ده چاپ کند‬:‫مثال‬

i = 1
while i <= 10:
j = 1
while j <= 10:
print(f'{i} * {j} = {i * j}', end='\t\t')
j += 1
print()
i += 1
 ‫مثال‪ :‬یک برنامه بنویسید که یک مثلث با یک نماد خاص چاپ کند‪ (.‬با استفاده از حلقههای تو در تو)‬

‫))' ‪row = int(input('enter row:‬‬

‫‪i = 1‬‬
‫‪while i <= row:‬‬
‫‪j = 1‬‬
‫‪while j <= i:‬‬
‫)''=‪print('*', end‬‬
‫‪j += 1‬‬
‫)(‪print‬‬
‫‪i += 1‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :۵‬ساختار حلقه ‪ +( for‬مثال)‬

‫* زمانیکه بخواهیم در توالیها (لیست‪ ،‬رشته‪ ،‬تاپل)‪ ،‬دیکشنری و به طور کلی در تکرار شوندهها پیمایش کنیم از حلقه ‪ for‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫* شکل کلی‪:‬‬
‫‪For target in obj:‬‬

‫متغیر‬ ‫تکرار شونده‬

‫]‪numbers = [1, 2, 3, 4, 5, 6‬‬
‫‪for i in numbers:‬‬
‫)‪print(i‬‬

‫'‪name = 'reza dolati‬‬

‫‪for s in name:‬‬
‫)‪print(s‬‬

‫)‪t = (1, 4, 5‬‬

‫‪for i in t:‬‬
‫)‪print(i‬‬

‫مثال‪ :‬یک لیست از کد اسکیهای مختلف داریم‪ .‬یک برنامه بنویسید که کاراکتر این کدها را چاپ کند‪.‬‬

‫]‪codes = [67, 76, 34, 343, 234, 168, 935‬‬

‫‪for c in codes:‬‬
‫))‪print(chr(c‬‬

‫* در حلقه ‪ for‬باید قواعد تورفتگی رعایت شود‪.‬‬

‫* معموالً زمانی از ‪ for‬استفاده میکنیم که تعداد تکرار مشخص است‪.‬‬

‫* معموالً زمانی از ‪ while‬استفاده میکنیم که نمیدانیم چند بار باید اجرا شود‪.‬‬

‫* دستورات ‪ continue ،break‬و ‪ else‬که در حلقه ‪ while‬وجود دارند‪ ،‬در حلقه ‪ for‬نیز با همان ویژگیها قابل اجرا هستند‪.‬‬
‫]‪codes = [67, 76, 34, 343, 234, 168, 935‬‬
‫‪for c in codes:‬‬
‫‪if chr(c) == 'ŗ':‬‬
‫‪break‬‬
‫))‪print(chr(c‬‬
‫‪else:‬‬
‫)'‪print('done‬‬

‫* در حلقه ‪ for‬میتوانیم ‪for‬های تو در تو داشته باشیم‪.‬‬

‫* در ‪ for‬میتوانیم حلقه ‪ while‬تعریف کنیم و بالعکس‪.‬‬

 ‫مثال‪ :‬یک برنامه بنویسید که موارد مشترک دو لیست را چاپ کند‪.‬‬

‫]‪list_1 = [1, 2, 8, 9, 6, 7, 3‬‬

‫]‪list_2 = [12, 8, 10, 3, 9, 7, 1, 0, 20‬‬

‫‪for i in list_1:‬‬
‫‪for j in list_2:‬‬
‫‪if i == j:‬‬
‫)‪print(i‬‬

‫* میتوانیم برای ‪ for‬چند متغیر بنویسیم‪.‬‬

‫‪for a, b, c in [[1, 2, 3], [4, 5, 6], [7, 8, 9]]:‬‬
‫)‪print(a‬‬
‫)‪print(b‬‬
‫)‪print(c‬‬
‫)'*' * ‪print(20‬‬

‫* اگر مقادیر اضافی نسبت به متغیر داشته باشیم‪ ،‬میتوانیم قبل متغیر * بگذاریم‪ ،‬تا مقادیر اضافی را به صورت یک لیست به خود بگیرد‪.‬‬
‫‪for a, b, *c in [[1, 2, 3, 0], [4, 5, 6, 0]]:‬‬
‫)‪print(a‬‬
‫)‪print(b‬‬
‫)‪print(c‬‬
‫)'*' * ‪print(20‬‬

‫* ‪ for‬برای دیکشنری در حالت عادی‪ ،‬کلیدها را انتخاب میکند‪.‬‬

‫}‪d = {'a': 1, 'b': 2, 'c': 3‬‬
‫‪for k in d:‬‬
‫)‪print(k‬‬

‫* برای اینکه ‪ ،for‬کلید‪ ،‬مقدار و کلید – مقدار را انتخاب کند میتوانیم از متدهای ‪ values ،key‬و ‪ items‬استفاده کنیم‪.‬‬
‫}‪d = {'a': 1, 'b': 2, 'c': 3‬‬
‫‪for k in d.keys():‬‬
‫)‪print(k‬‬
‫‪for v in d.values():‬‬
‫)‪print(v‬‬
‫‪for i in d.items():‬‬
‫)‪print(i‬‬

‫* اگر بخواهیم ‪ for‬در دیکشنری کلید – مقدار را نیز به صورت کلید – مقدار چاپ کند از دو متغیر و متد ‪ items‬استفاده میکنیم‪.‬‬
‫}‪d = {'a': 1, 'b': 2, 'c': 3‬‬
‫‪for k, v in d.items():‬‬
‫)'}‪print(f'{k} : {v‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 )‫ مثال‬+( range ‫ آشنایی با‬:۶ ‫درس‬

.‫ استفاده میکنیم‬range ‫ از‬for ‫* برای تکرار در‬

print(range(10)) # -> range(0, 10)
print(type(range(10))) # -> <class 'range'>
print(list(range(10))) # -> [0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9]
for i in range(5):
print(i)

.‫ میتوانیم شروع را مشخص کنیم‬range ‫* در‬

for i in range(2, 5):
print(i)

.‫ میتوانیم گام تعیین کنیم‬range ‫* در‬

for i in range(2, 10, 2):
print(i)

.‫ از راست به چپ حرکت میکند‬،‫* اگر گام را عددی منفی وارد کنیم‬

for i in range(10, 2, -2):
print(i)

.‫ یک رشته را به عنوان ورودی بگیریم و ایندکس عناصر و عناصر آن را چاپ کنیم‬:‫مثال‬

s = input('enter string: ')

for i in range(0, len(s)):
print(f'{i} : {s[i]}')

.‫ فاکتوریل یک عدد را محاسبه کنیم‬:‫مثال‬

n = int(input('number: '))
m = 1
for i in range(1, n + 1):
m *= i

print(m)
 ‫مثال‪ :‬یک برنامه بنویسید که ارقام یک عدد را از آخر به اول بنویسد‪.‬‬

‫)' ‪n = input('number:‬‬
‫'' = ‪s‬‬
‫‪for i in range(len(n) - 1, -1, -1):‬‬
‫]‪s += n[i‬‬

‫)‪print(s‬‬

‫مثال‪ :‬یک برنامه بنویسید که یک مثلث با عدد ایجاد کند‪.‬‬

‫))' ‪n = int(input('number:‬‬

‫‪for i in range(1, n + 1):‬‬

‫‪for j in range(1, i + 1):‬‬
‫)''=‪print(j, end‬‬
‫)(‪print‬‬
‫‪for i in range(n - 1, 0, -1):‬‬
‫‪for j in range(1, i + 1):‬‬
‫)''=‪print(j, end‬‬
‫)(‪print‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :۷‬تکنیک حلقه سازی (‪)enumerate, zip, reversed, sorted‬‬

‫* برای شماره گذاری عناصر توالی میتوانیم از تابع ‪ enumerate‬استفاده کنیم‪ ،‬این تابع شماره گذاری را از ‪ 0‬و مطابق ایندکس عناصر‬
‫شروع میکند‪.‬‬
‫)))]'‪print(list(enumerate(['a', 'b', 'c‬‬ ‫])'‪# -> [(0, 'a'), (1, 'b'), (2, 'c‬‬

‫]'‪my_list = ['a', 'b', 'c', 'd‬‬

‫‪for i, j in enumerate(my_list):‬‬
‫)‪print(i, ':', j‬‬

‫* در تابع ‪ enumerate‬میتوانیم مشخص کنیم که شماره گذرای از چه عددی آغاز شود‪.‬‬

‫]'‪my_list = ['a', 'b', 'c', 'd‬‬
‫‪for i, j in enumerate(my_list, 5):‬‬
‫)‪print(i, ':', j‬‬

‫* برای زیپ کردن دو لیست میتوانیم از تابع ‪ zip‬استفاده کنیم‪.‬‬

‫]'‪names = ['reza', 'ali', 'neda', 'mina‬‬
‫]‪ages = [20, 18, 25, 36‬‬

‫‪for i, j in zip(names, ages):‬‬

‫)'}‪print(f'name: {i} | age: {j‬‬

‫* برای پیمایش از آخر میتوانیم از تابع ‪ reversed‬استفاده کنیم‪.‬‬

‫]‪y = [20, 18, 25, 36‬‬

‫‪for i in reversed(y):‬‬
‫)'‪print(i, end='-‬‬ ‫‪# -> 36-25-18-20-‬‬

‫* برای مرتب کردن از تابع ‪ sorted‬استفاده میکنیم‪ ،‬این تابع اعداد را از کوچک به بزرگ و رشته را بر اساس حروف الفبا مرتب میکند‪.‬‬
‫]'‪s = ['reza', 'ali', 'neda', 'mina‬‬
‫]‪x = [20, 18, 25, 36‬‬

‫‪for i in sorted(s):‬‬
‫)'‪print(i, end='-‬‬ ‫‪# -> ali-mina-neda-reza-‬‬
‫‪for i in sorted(x):‬‬
‫)'‪print(i, end='-‬‬ ‫‪# -> 18-20-25-36-‬‬
 ‫* اگر بخواهیم مرتب سازی را برعکس انجام دهیم از تابع ‪ reversed‬به همراه ‪ sorted‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫روش اول‪:‬‬
‫]‪x = [20, 18, 25, 36‬‬

‫‪for i in reversed(sorted(x)):‬‬
‫‪print(i, end='-') # -> 36-25-20-18-‬‬
‫روش دوم‪:‬‬
‫]‪x = [20, 18, 25, 36‬‬

‫‪for i in sorted(x, reverse=True):‬‬

‫‪print(i, end='-') # -> 36-25-20-18-‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ :۸‬تولید عدد تصادفی با ماژول ‪ +( random‬مثال)‬

‫* روش کلی استفاده از ماژولها‪:‬‬

‫روش اول‪:‬‬
‫‪import random‬‬

‫))(‪print(random.random‬‬ ‫‪# -> 0.9447637291295037‬‬

‫روش دوم‪:‬‬
‫‪from random import random‬‬

‫))(‪print(random‬‬ ‫‪# -> 0.3249790419192793‬‬

‫* برای تولید عدد تصادفی در بازهی ‪ 0‬تا ‪ 1‬میتوانیم از تابع ‪ random‬استفاده کنیم‪.‬‬
‫‪from random import random‬‬

‫))(‪print(random‬‬ ‫‪# -> 0.3869024475083328‬‬

‫* برای تولید یک عدد تصادفی بر اساس یک عدد خاص و تولید دوباره همان عدد تصادفی بر اساس همان عدد میتوانیم از تابع ‪ seed‬استفاده‬
‫کنیم‪.‬‬

‫* تابع ‪ seed‬به ما کمک میکند بفهمیم چه اعداد تصادفی تولید شده است‪.‬‬
‫‪from random import random, seed‬‬

‫)‪seed(100‬‬
‫))(‪print(random‬‬ ‫‪# -> 0.1456692551041303‬‬

‫* اگر دوباره از عدد ‪ 100‬استفاده کنیم باز همین عدد تصادفی تولید میشود‪.‬‬
‫‪from random import random, seed‬‬

‫)‪seed(100‬‬
‫))(‪print(random‬‬ ‫‪# -> 0.1456692551041303‬‬

‫* برای تغییر بازهی ‪ random‬از بازهی ‪ 0‬و ‪ 1‬به بازهی دلخواه میتوانیم از روش زیر استفاده کنیم‪.‬‬
‫))‪min + (random * (max – min‬‬
‫‪from random import random‬‬

‫‪print(5 + (random() * (10 - 5))) # -> 9.336956376988947‬‬

‫‪print(1 + (random() * (5 - 1))) # -> 2.95583323830563‬‬
 ‫* برای تغییر بازهی ‪ random‬از بازهی ‪ 0‬و ‪ 1‬به بازهی دلخواه به جای روش قبلی میتوانیم از تابع ‪ uniform‬استفاده کنیم‪.‬‬
‫‪from random import uniform‬‬

‫‪print(uniform(5, 10)) # -> 6.729439839222446‬‬

‫‪print(uniform(1, 5)) # -> 3.3936402248976587‬‬

‫* برای تولید عدد تصادفی صحیح میتوانیم از تابع ‪ int‬استفاده کنیم‪ ،‬اما بهتر است از تابع ‪ randint‬استفاده کنیم‪.‬‬

‫* وقتی از ‪ randint‬استفاده میکنیم ممکن است ورودی دوم نیز به عنوان عددی تصادفی تولید شود‪.‬‬
‫‪from random import randint‬‬

‫))‪print(randint(1, 5‬‬ ‫‪# -> 5‬‬

‫))‪print(randint(1, 5‬‬ ‫‪# -> 3‬‬

‫* برای تولید عدد تصادفی با گام از تابع ‪ randrange‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫‪from random import randrange‬‬

‫))‪print(randrange(1, 100, 2‬‬ ‫‪# -> 27‬‬

‫))‪print(randrange(0, 100, 2‬‬ ‫‪# -> 74‬‬

‫* برای انتخاب یک عنصر به صورت تصادفی از یک لیست از تابع ‪ choice‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫‪from random import choice‬‬

‫]‪numbers = [2, 3, 6, 8, 1, 5‬‬

‫‪print(choice(numbers)) # -> 8‬‬

‫* برای تشکیل یک لیست با چند عنصر از یک لیست دیگر به صورت تصادفی و با تعداد دلخواه از تابع ‪ sample‬استفاده میکنیم‪.‬‬
‫‪from random import sample‬‬

‫]‪numbers = [2, 3, 6, 8, 1, 5‬‬

‫]‪print(sample(numbers, 3)) # -> [6, 1, 5‬‬

‫* برای بهم زدن ترتیب عناصر لیست از تابع ‪ shuffle‬استفاده میکنیم‪.‬‬

‫‪from random import shuffle‬‬

‫]‪numbers = [2, 3, 6, 8, 1, 5‬‬

‫)‪shuffle(numbers‬‬
‫]‪print(numbers) # -> [6, 2, 1, 3, 8, 5‬‬
 ‫مثال‪ :‬یک برنامه بنویسید که اگر یک سکه را ‪ 1۰۰۰‬بار بیندازیم چند بار شیر و چند بار خط میآید‪.‬‬

‫‪from random import choice‬‬

‫]'‪coin = ['head', 'tail‬‬

‫‪head = 0‬‬
‫‪tail = 0‬‬
‫‪for _ in range(1000):‬‬
‫)‪r = choice(coin‬‬
‫‪if r == 'head':‬‬
‫‪head += 1‬‬
‫‪else:‬‬
‫‪tail += 1‬‬

‫)‪print(head‬‬
‫)‪print(tail‬‬

‫مثال‪ :‬یک برنامه بنویسید که اگر یک سکه را ‪ 1۰۰۰۰‬بار بیندازیم هر وجه چند بار میآید‪.‬‬

‫‪from random import randint‬‬

‫}‪toss = {1: 0, 2: 0, 3: 0, 4: 0, 5: 0, 6: 0‬‬

‫‪for _ in range(10000):‬‬
‫‪toss[randint(1, 6)] += 1‬‬

‫)‪print(toss‬‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫درس ‪ ۹‬و ‪ :1۰‬تکالیف مبحث حلقه و اعداد تصادفی و حل آنها‬

‫‪ .1‬برنامهای بنویسید که دو عدد از کاربر گرفته و اعداد مابین آنها را نمایش دهد‪.‬‬

‫))' ‪x = int(input('x:‬‬
‫))' ‪y = int(input('y:‬‬

‫)‪minimum = min(x, y‬‬

‫)‪maximum = max(x, y‬‬

‫‪for i in range(minimum + 1, maximum):‬‬

‫)‪print(i‬‬

‫‪ .2‬برنامهای بنویسید که دو عدد صحیح را گرفته و مقسوم علیههای مشترکشان را نمایش دهد‪.‬‬

‫))' ‪x = int(input('x:‬‬
‫))' ‪y = int(input('y:‬‬
‫)‪m = min(x, y‬‬

‫‪for i in range(1, m + 1):‬‬

‫‪if x % i == 0 and y % i == 0:‬‬
‫)' '=‪print(i, end‬‬

‫‪ .۳‬برنامهای را بنویسید که دو عدد صحیح را گرفته و بزرگترین مقسوم علیه مشترکشان را نمایش دهد‪.‬‬

‫))' ‪x = int(input('x:‬‬
‫))' ‪y = int(input('y:‬‬
‫)‪m = min(x, y‬‬

‫‪for i in range(m, 0, -1):‬‬

‫‪if x % i == 0 and y % i == 0:‬‬
‫)‪print(i‬‬
‫‪break‬‬

‫‪ .۴‬برنامهای را بنویسید که دو عدد صحیح را گرفته و کوچکترین مضرب مشترکشان را نمایش دهد‪.‬‬

‫))' ‪x = int(input('x:‬‬
‫))' ‪y = int(input('y:‬‬
‫)‪min_ = min(x, y‬‬
‫)‪max_ = max(x, y‬‬

‫‪for i in range(1, min_ + 1):‬‬

‫‪if (max_ * i) % min_ == 0:‬‬
‫)‪print(max_ * i‬‬
‫‪break‬‬
 ‫‪ .۵‬برنامهای بنویسید که عدد صحیحی را گرفته و تعداد رقمهایش را نمایش دهد‪( .‬عدد را به رشته تبدیل نکنید‪).‬‬

‫))' ‪x = int(input('x:‬‬
‫‪i = 0‬‬
‫‪while x > 0:‬‬
‫‪x //= 10‬‬
‫‪i += 1‬‬

‫)‪print(i‬‬

‫‪ .۶‬برنامهای بنویسید که تعداد سطر را از کاربر گرفته و شکل زیر را رسم کند‪.‬‬

‫*‬
‫**‬
‫***‬
‫****‬
‫))' ‪r = int(input('r:‬‬

‫‪for i in range(1, r + 1):‬‬

‫)''=‪print(' ' * (r - i), end‬‬
‫)‪print('*' * i‬‬

‫‪ .۷‬ما یک لیست دهتایی از اسمهای مختلق داریم‪ .‬برنامهای بنویسید که کاربر یک اسم را در ذهن خود بگیرد و برنامه حدس بزند‬
‫آن اسم چیست‪ .‬سپس از کاربر بپرسد که درست حدس زده است یا خیر‪ .‬اگر اشتباه بود اسم دیگری حدس بزند‪ .‬برنامه نباید‬
‫اسمی را که قبالً کاربر گفته است اشتباه است‪ ،‬دوباره نشان دهد‪.‬‬

‫مثالً لیست ما شامل ]”‪ [“A”,”B”,”C‬است‪ .‬کاربر در ذهن خود ‪ A‬را انتخاب میکند‪ .‬برنامه حدس میزند حرف انتخابی ‪B‬‬
‫است و میپرسد آیا درست حدس زدهام؟ کاربر میگوید نه‪ .‬برنامه دوباره حدس میزند ‪ A‬و میپرسد درست حدس زده ام؟ کاربر‬
‫میگوید بله و برنامه تمام میشود‪.‬‬

‫‪from random import choice‬‬

‫‪names = ['fatemeh', 'reza', 'neda', 'hassan', 'ahmad', 'leyla', 'mohsen',‬‬
‫]'‪'mohammad', 'yasin', 'sina‬‬
‫)‪print(names‬‬
‫)')‪input('choose a name, then I guess it (press enter‬‬
‫)(‪names_cp = names.copy‬‬
‫‪while True:‬‬
‫‪if len(names_cp) == 0:‬‬
‫)'‪print('I guessed them all‬‬
‫‪break‬‬
‫)‪cmp_choice = choice(names_cp‬‬
‫)' )‪ans = input(f'is your choice "{cmp_choice}"?(y/n‬‬
‫‪if 'y' in ans.lower():‬‬
‫)'‪print('I won‬‬
‫‪break‬‬
‫)‪names_cp.remove(cmp_choice‬‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫ رمزنگاری و رمزگشایی ساده‬:‫ مینی پروژه‬:11 ‫درس‬

while True:
print('select your option:\n\t1)Encrypt\n\t2)Decrypt\n\t3)Exit')
choice = input('your choice: ')
if choice == '1':
plain_text = input('text: ')
encrypted_text = ''
for i in plain_text:
n = chr((ord(i) * 2) + 67)
encrypted_text += n
print(encrypted_text)
break
elif choice == '2':
encrypted_text = input('text: ')
decrypted_text = ''
for i in encrypted_text:
m = chr((ord(i) - 67) // 2)
decrypted_text += m
print(decrypted_text)
break
elif choice == '3':
print('see ya :)')
break
else:
print('wrong option!')
continue

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫ پسورد ساز‬:‫ مینی پروژه‬:12 ‫درس‬

from random import choice

import string

a = string.ascii_lowercase
A = string.ascii_uppercase
number = '0123456789'
symbols = '~!@#$%^&*()_+=][{}><?/'
pas = a + A + number + symbols
final_password = ''
while True:
print('select your option:\n\t1)create a password\n\t2)Exit')
s = input('your choice: ')
if s == '1':
r = int(input('how many characters? '))
for i in range(r):
chr_choose = choice(pas)
final_password += chr_choose
print('your password is:', final_password, '\n', 20 * '*')
if s == '2':
print('bye! \n', 20 * '*')
break
else:
print('select 1 or 2\n', 20 * '*')
continue

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
 ‫ تایمر ساده‬:‫ مینی پروژه‬:1۳ ‫درس‬

import time

while True:
print('Do you want to start the timer?\n\t-yes\n\t-no')
s = input('your option: ')
if s.lower() == 'yes':
hours = int(input('enter hours: '))
minutes = int(input('enter minutes: '))
seconds = int(input('enter seconds: '))
total = (hours * 60 * 60) + (minutes * 60) + seconds
for i in range(total, -1, -1):
print(i)
time.sleep(1)
print('\n', 20 * '-')
break
if s.lower() == 'no':
print('ok!\n', 20 * '-')
break
else:
print('choose yes or no\nlets try it again')
continue

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ پایان فصل پنجم ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬