0% found this document useful (0 votes)
7 views36 pages

S 12 Syl 55

The document appears to be a legal or regulatory text discussing various provisions and sections related to a specific law or guideline, likely from 2009. It references multiple articles, amendments, and stipulations regarding compliance and procedural requirements. The text includes detailed references to specific clauses and their implications for stakeholders.
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
7 views36 pages

S 12 Syl 55

The document appears to be a legal or regulatory text discussing various provisions and sections related to a specific law or guideline, likely from 2009. It references multiple articles, amendments, and stipulations regarding compliance and procedural requirements. The text includes detailed references to specific clauses and their implications for stakeholders.
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 36

wOHhk fmdÿ iy;sl m;% Wiia fm<

12 iy 13 fY%aKs

Wiia .Ks;h
úIh ks¾foaYh
^2009 j¾Ifha isg l%shd;aul fõ&

.Ks; fomd¾;fïka;=j
úoHd yd ;dlaIK mSGh
cd;sl wOHdmk wdh;kh
1'0 ye¢kaùu

w'fmd'i' ^Wiia fm<& Wiia .Ks;h

kj f,djg .e<fmk ks¾udKYS,S ore mrmqrla ìys lsÍu wOHdmkfha mrud¾:h hs' fï i|yd mdi,a úIhud,dj ksr;=rej ixj¾Okh úh hq;=
w;r ld,Sk wjYH;d wkqj úIh ks¾foaYh o ixfYdaOkh úh hq;= nj wOHdmk{hskaf.a u;h hs'

fï wkqj w'fmd'i' ^Wiia fm<& i|yd j¾I 1998 § y÷kajd § l%shd;aul lrk ,o wOHdmk m%;sixialrKj,ska miq j¾I 2009 § ksmqK;d mdol
úIh ks¾foaYhla y÷kajd §ug ;SrKh úh' fuf;la meje;s ikaOdr.; úIh ks¾foaYh u.ska bf.kqï-b.ekaùï-we.hSï l%shdj,sfha § ksYaÑ;
ksmqK;d fyda ksmqK;d uÜgï m%udKj;a f,i y÷kajd §ula isÿ ù fkdue;s ùu o fuu kj m%;sixialrK we;s lr,Sug fya;= idOl jQ lreKq
w;r m%Odk ia:dkhla .kq ,nhs' fuf;la l%shd;aul jQ ikaOdr.; úIhud,dj ksmqK;d mdol úIhud,djla jYfhka fjkia lrñka j¾I 2009
isg l%shd;aul lsÍug ie,iqï lr ;sfí' tfia u j¾I 2007 § 6 jk iy 10 jk fY%aKsfhka werô kj wOHdmk m%;sixialrK l%shdj,sfha o
6 jk iy 10 jkfY%aKsj, .Ks;h úIhh i|yd ksmqK;d mdol úIh ks¾foaY y÷kajd fokq ,eî h' wk;=rej tu l%shdj,shu wkq.ukh lrñka
7 jk iy 11 jk fY%aKs i|yd o ksmqK;d mdol úIh ks¾foaY y÷kajd fokq ,enQ w;r j¾I 2009 § 8 jk fY%aKsh yd 12 jk fY%aKsh i|yd o
ksmqK;d mdol úIh ks¾foaY y÷kajd §ug kshñ; h' ta wkqj 10 jk iy 11 jk fY%aKs .Ks;h úIh" ksmqK;d mdol úIhud,djlg wkql+,j
bf.kSfï lghq;=j, fhÿkq isiqkg w'fmd'i' ^W'fm<& Wiia .Ks;h úIhud,dj o ksmqK;d mdolj ,nd §fï wjYH;dj o u;= ù ;sfnkakls'

kj wOHdmk m%;sixialrK hgf;a 6 jk fY%aKsfha isg 11 jk fY%aKsh olajd .Ks;h W.;a isiqjd ksmqK;d mdol úIhud,djla Tiafia
wOHhdmkh yodrd 12 jk fY%aKsfha § Wiia .Ks;h yeoEÍug we;=<;a fõ' tneúka 12 jk yd 13 jk fY%aKsj, § isiqjdf.a wkd.; wjYH;d i|yd
wjYH yelshd" l=i,;d yd m%dfhda.sl w;aoelSï ,efnk mßÈ kj Wiia .Ks;h úIh ks¾foaYh ilia lr we;' fuu úIh ks¾foaYh wOHhkfhka"
13 jk fY%aKsh wjidkfha § fuys we;=<;a ish¨ ksmqK;d idlaId;a lr .ekSug isiqjdg yelsjkq we;'

ksmqK;d uÜgï Tiafia" ksmqK;d lrd <`.d ùug isiqjdg yelsjk w;r tla tla ksmqK;dj hgf;a Bg wod< ksmqK;d uÜgï i|yka lr we;'
tfia u fuu ksmqK;d uÜgï lrd <`.d ùug isiqjd úiska wOHhkh l< hq;= úIh lreKq o tla tla ksmqK;d uÜgug wod<j i|yka lr we;'
mka;s ldurfha § bf.kqï - b.ekaùï yd we.hSï l%shdj,sh l%shd;aul lsÍu i|yd wjYH fhdað; ld,Éfþo .Kk o úIh ks¾foaYh ;=< i|yka
lr we;'

1
kj úIhud,dj hgf;a fuf;la úia;r l< lreKqj,g wu;r j" óg fmr Wiia .Ks;h úIh ks¾foaYh hgf;a we;=<;a lr ;snQ "Wiia
.Ks;h b.ekaùfï wruqKq" fuu kj úIh ks¾foaYh i|yd o j,x.= jk w;r tajd my; i|yka lr we;'

• w'fmd'i' ^id'fm<& .Ks;h yd w'fmd'i' ^Wiia fm<& Wiia .Ks;h w;r mr;rh wju lsÍu'
• bxðfkare úoHdj yd fN!;Sh úoHdj hk mdGud,d yeoEÍu i|yd wjYH .Ks; oekqu ,nd §u'
• ;D;Sh uÜgfï ;dlaIKsl iy fjk;a mdGud,d yeoEÍu i|yd wjYH .Ks; oekqu ,nd §u'
• jdKsc uÜgfï iy fjk;a uOHu uÜgfï /lshd i|yd wjYH .Ks; oekqu ,nd §u'
• isiqkaf.a udkisl l%shdldrlï ;=<ska úúO ksmqK;d lrd <`.d ùug iy tÈfkod Ôú;fha § idlaId;a lr .ekSug ksmqK;d
m%o¾Ykhg wjYH u``.fmkaùu ,nd §u'

2
2'0 úIh ks¾foaYfha wruqKq

(i) .Ks;h jeäÿr wOHhkh lsÍu i|yd isiqkg mokula ilia lr §u'
(ii) .Ks; l%shdud¾. yd .eg¨ úi£u i|yd Wmdh olaI;d j ms<sn| m<mqreoaola isiqkg ,nd §u'
(iii) .Ks; ;¾lKh ms<sn| YsIH wjfndaOh jeä ÈhqKq lsÍu
(iv) .Ks;h flfrys we,au W;af;ackh lsÍu yd jeä ÈhqKq lsÍu

hk .Ks;h bf.kSfï wruqKq bgqjk wdldrhg fuu úIh ks¾foaYfha úIh ikaOdrh ilia lr we;' .Ks;h yqfola oekqug muKla iSud
fkdfldg m%dfhda.sl Ôú;fha § wjYH l=i,;d ,nd §ug o" hy.=K j¾Okh lr ,Sug o úIh ks¾foaYfhka wfmalaIs; h' ksmqK;d mdolj ilia
lr we;s fuu úIh ks¾foaYh u.ska bf.kqï b.ekaùï fidhd ne,Sï l%shdj,sh l%shd;aul lsÍfï §"

• isiqkg w¾:dkaú; wkdjrK (Meaningful Discovery) bf.kqï wjia:d il%sh lsÍu ;=<ska bf.kSu jvd;a YsIH flakaøSh lr .; yels
fõ'
• isiqkg Tjqkaf.a uÜgug .e<fmk úúO ksmqK;d ,nd .ekSug u`. fmkajkq ,efí'
• bf.kqï" b.ekaùï yd fidhd ne,Su wruqKq jvd;a meyeÈ,s fõ'
• .=rejrhdf.a b,lal jvd;a iqúfYaIS fõ'
• tla tla ksmqK;d uÜgï lrd isiqka <`.d ù we;s m%udKh .=rejrhdg y÷kd.; yels fyhska wjYH m%;sfmdaIK yd bÈß fmdaIK lghq;=
ixúOdkh lsÍug .=rejrhdg myiq fõ'
• .=rejrhdg .;dkq.;sl b.ekaùï l%uj,ska neyer fjñka mßKduk N+ñldjg msúiSug yels fõ'

fuu Wiia .Ks;h úIh ks¾foaYh mka;s ldurh ;=< l%shd;aul lsÍfï § ;jÿrg;a ld,Sk wjYH;d f,i i,ld § we;s ud;Dld hgf;a úúO
ixisoaê iïnkaO lr .ksñka b.ekaùfï l%fudamdh ks¾udKh lr .; hq;= h'

bf.kqï - b.ekaùï - fidhd ne,Sï l%shdj,sfha § tla tla ksmqK;d uÜgï i|yd l%shdldrlï ixúOdkh lr .ekSug bv i,iajd we;s neúka
isiqka <`.d lr .kakd ksmqK;d uÜgï ;lafiare lsÍug;a Tjqka ms<sn| j we.hSula lsÍug;a .=rejrekag myiq jkq we;' mdi,aj, .Ks;h
b.ekaùu yd iïnkaO úúO ld¾h bgqlr .ekSu i|yd Woõjk my; oelafjk úia;r o fuu úIh ks¾foaYfha i|yka lr we;'

3
úIh ks ¾ foa Y h mdi,a jdr jYfhka fnod .ekS u g fhda ð ; ie,eia u

ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h ld,Éfþo


.Kk
12 fY%aKsh

m<uqjk jdrh

Wiia .Ks;h I
1.1> 1.2 l=,l 25
2.1> 2.2 iïnkaO yd Y%s; 30
Wiia .Ks;h II
1.1 ffoYsl ùch 20
1'3" 1'4 øjiaÓ;sh 20

fojk jdrh

Wiia .Ks;h I
3'1" 3'2" 3'3 nyqmo Y%s; iy mßfïh Y%s; 26
4 wiudk;d 15
Wiia .Ks;h II
1.2 ;%sudk n, moaO;s 20
2'1 ffoYsl l,kh 20
2'2 wxY= moaO;shl p,s;h 20

4
ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h ld,Éfþo
.Kk
;=kajk jdrh

Wiia .Ks;h I

15 ;%sfldaKñ;sl Y%s; iy iólrK 15


7'1" 7'2 iSud iy idka;;Hh 13
8'1" 8'2" 8'3 jHq;amkakh 35

Wiia .Ks;h II

2.3 wdfõ.h 15
2'4 n,hl cjh 15
2'5 f¾Çh p,s;h 15

13 fY%aKsh
m<uqjk jdrh

Wiia .Ks;h I
12 O%ejl LKavdxl 10
13'1" 13'2" 13'3 fla;=l 45

Wiia .Ks;h II
2.6 N%uK p,s;h 20
2'7 oaúudk p,s;h 20
1.5 mSvk flakaøh 15

5
ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h ld,Éfþo
.Kk
fojk jdrh

Wiia .Ks;h I

9'1" 9'2 wkql,kh 30


10 ikaksl¾IK l%u 06
11 wjl, iólrK 15
14 ffoYsl weiqfrka cHdñ;sl m%;sM, 05

Wiia .Ks;h II

3'1" 3'2 úúla; iïNdú;d jHdma;s 60

;=kajk jdrh

Wiia .Ks;h I

5'1" 5'2 kHdi iy ksYapdhl 25


6'1" 6'2 ixlS¾K ixLHd 20

Wiia .Ks;h II

3'3" 3'4 ika;;sl iïNdú;d jHdma;s 50

6
3'0 úIh ks¾foaYh
Wiia .Ks;h I

ld,Éfþo
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h .Kk
1' l=,l ùch yiqrejhs' s | • Wm l=,l" kshu Wml=,l
1'1 .eg,q úi£u i|yd l=,l ms<n
uQ,sl .Ks; l¾u fhdod .kshs' • i¾j;% l=,lh 10
• wNsY=kH l=,lh
• l=,l wfkal;ajh
• iu l=,l" ;=,H l=,l
• fjka rE igyka
• mßñ; iy wmßñ; l=,l
• fï,h
• fþokh
• wkqmQrlh
• idfmalaI wkqmQrlh ^wka;rh&
• úhqla; l=,l
1'2 .eg¨ úi£u i|yd l=,l ùch • ;foajNdù kHdh
15
Ndú; lrhs' • ix>gk kHdhh
• kHdfoaYH kHdhh
• ú>gk kHdhh
• i¾jiduH kHdhh
• o fuda.ka kshu ^fuu kshu i|yd úêu;a idOk wfmalaId
fkdflf¾&
• by; kshu Ndú;fhka l=,l wdY%s; ffioaOdka;sl m%ldYk
iq¿ lsÍu
• mßñ; l=,l foll fï,fha wjhj ixLHdj i|yd iQ;%

7
ld,Éfþo
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h .Kk
2' tal úp,H Y%s; 2'1 l=,l w;r iïnkaO újrKh • l=,l .=Ks;h
úYaf,aIKh lrhs' lrhs' • iïnkaOhla w¾: oelaùu iy ksoiqka 15
• .=Ks; l=,lhl Wml=,lhla f,i iïnkaO wdY%s; ksoiqka
• m%;sf,dau iïnkaO ( w¾: oelaùu" ksoiqka
• ;=,H;d iunkaO ( mrdj¾;S" iuñ;sl iy ixl%duH .=K
• l=,lhl úNd.h" ;=,H;d mka;s

2'2 Y%s; újrKh lrhs' • tal - tal fyda nyq - tal iïnkaOhla f,i Y%s; ms<sn|
15
ixl,amh iy Y%s;hl wxlkh
• jiu" iyjiu iy mrdih
• tlg tl iy u;g Y%s;
• Y%s;j, m%ia;dr ( T;af;a" brÜfÜ iy udmdxl Y%s;
• ixhq; Y%s; ( idOdrK jYfhka nj
oelaùu
• m%;sf,dau Y%s;h
• ys m%ia;drfha yevh ksÍlaIKh lsÍfuka"

iy ys
m%ia;drj, yevhka ,nd .ekSu

3' nyqmo Y%s; yd mßfïh 3'1 nyqmo iólrKhl uQ, fiùu • idOl m%fïhh Ndú;h
08
Y%s; yiqrejhs' i|yd idOl m%fïhh Ndú; lrhs'

8
ld,Éfþo
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h .Kk
3'2 .eg¨ úi£u i|yd iucd;Sh yd • iuñ;sl" l=ál iuñ;sl yd pl%Sh f,i iuñ;sl m%ldYk
S f,i iuñ;sl .=K Wmfhda.S • iucd;Sh yd pl%Sh f,i iuñ;sl nyqmoj, idOl fiùu
pl%h 08
lr .kshs'

3'3 mßfïh Y%s;hl yeisÍu újrKh • wdldrfha m%ldYkhl jeä;u $ wvq;u w.hhka" 10
lrhs'
fuys i|yd wNsu; w.hhka .; yels h'
• by; Y%s;j, m%ia;dr
4' ;d;a ; a ú l ixLHd
• Ok ixLHd .Kkl iudka ; r uOHkHh" ta j dfha
yd iïnkaO
.=fKda;a;r uOHkHhg jvd wvq fkdfõ hk m%fïhh
wiudk;dj,
úi÷ï fiùu i|yd
m%fïhh Ndú; i|yd ir, Ndú; 15
lrhs'
5' .eg¨ úi£u i|yd 5'1 kHdi weiqfrka úúO cHdñ;sl • oaúudk mßKduk ( W;a;drK ^talc yd talc fkdjk&
.Ks ; uh wdlD;s mßKduk úia;r lrhs' • talc mßKduk ( kHdihla u.ska ksrEmKh" .=K" wúp,l 15
jYfhka ksYapdhl ,laIH" wúp,l f¾Ld
iy kHdi yiqrejhs' • úúO wdldrfha mßKduk( N%uKh" mrdj¾;kh" W!kKh $
új¾Okh ^uQ, ,laIHh yryd hk ir, f¾Ldjla jgd isÿ
lrk mrdj¾;k muKla wfmalaId flf¾&'

5'2 kHdi weiqfrka ixhqla; by; mßKduk ;=fkka ckkh jk ixhql; a talc mßKduk
cHdñ;sl mßKduk úYaf,aIKh ^mßKduk ;=kla olajd ixfhdað; mßKduk muKla wfmalI
a d 10
lrhs' flf¾'&

10
ld,Éfþo
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h .Kk
6' ÿIalr .eg¨ úi£u 6'1 "o uqjdj¾" m%fïhh Ndú;fhka • "o uqjdj¾" m%fïhh Ok ksÅ,uh o¾Yl i|yd idOkh yd
myiq lr .ekSu i|yd ;% s f lda K ñ;s l i¾jiduH yd fh§ï
ixlS¾K ixLHd iólrK ms<sn| .eg¨ úi|hs' 10
ms<n
s | oekqu Wmfhda.s
lr .kshs'
6'2 ixlS¾K úp,Hhka weiqfrka" • fok ,o i|yd
;,hla u; úp,kh jk jeks ixlS¾K ;,fha jQ m:
,laIHhl m:h újrKh lrhs' 10

7' úúO Y% s ; j, iS u d 7'1 úúO Y%s;j, iSud fidhhs' • ju;a iy ol=K;a iSud 03
ks¾Kh lrhs'
7'2 Y% s ; hl idka ; ;Hh újrKh • ika;;sl;dj ms<sn| cHdñ;sl woyi
lrhs' • ,laIHhl § Y%s;hl ika;;sl;dj 10
• jiula ;=< Y%s;hl ika;;sl;dj
• wika;;sl Y%s; ms<sn| WodyrK

s hl ,laIHhl § wjl,H;dj • Y%s;hla ,laIHhl § wjl,H ùu i|yd wksjd¾h yd m%udKj;a


8' Y%s;hl jHq;amkakh 8'1 Y%;
újrKh lrñka ú.%y lrhs' wjYH;d 10
.eg¨ úi|hs' • § we;s Y%s;hl úúO ,laIHj, § wjl,H;dj msßlaiSu

8'2 mrdñ;sl iólrK wjl,kh • mrdñ;sl iólrKj, wjl,kh


u.s k a " Y% s ; hl jHq ; a m ka k h • mrdñ;sl iólrKj, m%ia;dr
ks¾Kh lrhs' 10

8'3 .eg¨ úi£u i|yd jHq;amkakh • wjl,;dj" yereï ,laIH" ia:djr ,laIH iy tajd w;r 15
Ndú; lrhs' fjkialï

10
ld,Éfþo
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h .Kk
• Wmßu iy wju
(i) m<uq jHq;amkakh muKla Ndú;fhka
(ii) m<uq iy fojeks jHq;amkak Ndú;fhka

• m<uq jHq;amkakh fkdmj;sk ,laIHj, § Wmßu iy wju


i,ld ne,Su'
• jl% wkqf¾Lkh ( iy wdldrfha
iólrK" LKavdlaIj,g iudka;r iam¾fYdakauqL muKla
wfma l a I d flf¾' ^wjl,;dj mÍla I d ls Í u wfma l a I d
fkdflf¾&
• mrdñ;sl jl% ( iy

iu.dó j Y=kH fkdjk wjia:d muKla wfmalaId flf¾ )


9' ks Y a Ñ ; wkq l ,h 9'1 ksYaÑ; wkql,h úia;r lrhs' • jl%hla hg j¾.M,h ms<sn| woyi 15
újrKh lrhs' • ftlHhl iSudjla f,i ika;;sl Y%s;hl wkql,h w¾:
oelaùu
• ksYaÑ; wkql,fha .=K

fuys ksh;hls'

11
ld,Éfþo
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h .Kk

• m%;sjHq;amkakh iy ksYaÑ; wkql,h w;r iïnkaO;dj

a ; wkql, Ndú;fhka .eg¨ • jl%hla hg j¾.M,h


9'2 ksYÑ
úi|hs' • jl% folla w;r j¾.M,h 15
• mßN%uK >k jia;= ( jl%hla LKavdlaIj,g iudka;r wlaIhla
jgd mßN%uKfhka ,efnk >k jia;=j, mßud
• mßN%uK wlaIhg ,ïn ;Sre ie,lSfuka
• is,skavrdldr lfnd¨ ie,lSfuka

10' .eg¨ úi£u i|yd • ksõgka - /maika l%shdj,sh fhdod .ksñka ys o<
ikaksl¾IK m%úê úi÷ï
Ndú; lrhs' • uelaf,daßka fY%aKsh Ndú;h 06
• ;%emSidN yd isïika kS;s Ndú;fhka ixLHd;aul wkql,kh

11' wjl, iñlrK • ir, fN!;sl wjia:djka i|yd wjl, iólrK msysgqùu
újrKh lrhs' • wjl, iólrKhl .Kh iy ud;%h
15
• jl% l=,lhl wjl, iñlrKh
• m%,ïn jl% moaO;sfha wjl,k iólrKh
• m%,ïn mrdjl%
• cHdñ;sl újrKh

12
ld,Éfþo
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h .Kk

12' O% e jl LKa v dxl • O%ejl LKavdxl hk iïuq;sh fhdod .; hq;= hs


iy tys fhÿï
újrKh lrhs' • ldáishdkq iy O%ejl LKavdxl w;r iïnkaOh 10
• O%ejl iólrKj, m%ia;dr

• O%ejl LKavdxl weiqfrka jD;a;hl idOdrK iólrKh


• O%ejl wdldrfhka fok ,o jl%hla u; ,laIHl § we¢
iam¾Ylfha iy wNs,ïnfha iólrK

13' fla ; = l újrKh 13'1 fla ; = l j, iïu; iólrK • iDcqfldaKdi% ldáishdkq LKavdxl u.ska mrdj,h" b,smaih"
lrhs' jHq;amkak lrhs' ) yd iDcqfldaKdi% nyqj,fha iïu; iólrK ,nd
nyqj,h 05
.ekSu'

13'2 fla;l= j, wNs,ïn" iam¾Yl iy • yd ùÔh fyda ;%sfldaKñ;sl Y%s; f,i mrdñ;sl
iam¾Y cHdhj, iólrK wdldrfhka m%ldY fldg we;s úg" by; fla;=lj, wNs,ïn"
jHq;amkak lrhs' iam¾Yl iy iam¾Y cHdhkays iólrK ,nd .ekSu' 20

13'3 fla;=l ms<sn| .eg¨ úi|hs' • ir, m: ms<sn| .eg¨ 20


• fjk;a ir, .eg¨

13
ld,Éfþo
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h .Kk

14' cHdñ;s l m% ; s M , • ir, f¾Ldjl ffoYsl iólrKh


ffoYsl weiqfrka • cHdñ;sl fhÿï
újrKh lrhs' 05

15 ;%sfldaKñ;sl Y%s; • ftlH yd .=Ks; iQ;% wdY%s; ;%sfldaKñ;sl iólrKj, úi÷ï


yd iólrK • talc iy $ fyda j¾.c idOlj,g fjka l< yels"
újrKh lrhs'
fyda wvx.= ;%sfldaKñ;sl iólrK i|yd úi÷ï 15
• m%ldYkh wdldrfhka m%ldY
lsru
S
• wdldrfha iólrK úi£u
• m%;sf,dau ;%sfldaKñ;sl Y%s; wvx.= iólrK úi£u

14
Wiia .Ks;h II

ld,Éfþo
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h .Kk
1' iu;= , s ; ;dj ú.% y 1'1 ffoYs l ùÔh fhdod .ks ñ ka • ffoYsl ùc .Ks;h ye¢kaùu" msysgqï ffoYsl
lrhs' .eg¨ úi|hs' 20
• wkqmd; m%fïhh iy ir, f¾Ldjl ffoYsl iólrKh
• ffoYslhl úfNaokh
• hk uQ,sl tall ffoYsl Ndú; fldg iDcqfldaKdi%
úfNaokh
• ÈYd fldaihsk
• ffoYsl foll wÈY .=Ks;h iy tys .=K
• ffoYsl foll ffoYsl .=Ks;h yd tys .=K
• ys talc iajd;a;;dfõ Ndú;

1'2 ;%sudk n, moaO;shl iajNdjh • n, moaO;s iïm%hqla;h iy iu;=,s;;dj


ú.%y lrhs' 20
• ^kshñ;& iqúfYaIS ,laIHhla jgd n,hl >Q¾Kh" ffoYsl
.=Ks;hla f,i
• n, moaO;shl ffoYsl ftlHh (
• kshñ; ,laIHhla jgd n, moaO;shl iïm%hqla; ffoYsl
>Q¾Kh (
• ;=,H n, moaO;s
• fok ,o n, moaO;shla kshñ; ,laIHhla jgd iïm%hl
q ;
a h
iy >Q¾Kh jk hq.auhla f;la W!Kkh ^n, iy
msysgqï ffoYsl weiqfrka&

15
ld,Éfþo
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h
.Kk
• n, moaO;shl we;súh yels W!K;d iy wfmalaIs; wjYH;d
• iu;=,s;;dj
• ;ks hq.auh
• ;ks n,h
• hq.auhla iy tal;, fkdjk n,hla

1'3 øj f;rmqfuys iajNdjh meyeÈ,s • iu;, iy jl% mDIaG u; mSvk f;rmqu


lrhs'
10
1'4 øjiaÓ;sfha ixisoaëka wdlsñäia • wdlsñäia uQ,O¾uh
uQ,O¾uh weiqßka meyeÈ,s lrhs' • .s,ajk ,o jia;=jla u; we;s lrk Wvql=re f;rmqu .Kkh
10
i|yd tys Ndú;h" W;ama,djl;d flakaøh

1'5 mSvk flakaøh ms<sn| woyi yd • mSvk flakaøh w¾: oelaùu


Ndú;h w.hhs' • ir, wjia:d i|yd mSvk flakaø fiùu 15
2' p,s;h újrKh 2'1 .eg¨ úi£u i|yd ffoYs l • wÈYhla u; mrdh;a; ffoYsl
lrhs' l,kh Ndú; lrhs' • wÈYhla wkqnoaOfhka ffoYslhl wjl,kh 20
• ffoYslhl jHq;amkakfhys .=K
• wÈYhla wkqnoaOfhka ffoYslhl wkql,kh
• ksYaÑ; uQ, ,laIHhla jk O wkqnoaOfhka P wxY=jla
ms<sn| j" msysgqï ffoYslh " m%fõ. ffoYslh iy
;ajrK ffoYslh hk ixl,am'

16
ld,Éfþo
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h .Kk

• ld,fhys ffoYsl Y%s; f,i iy hk


w¾: oelaùï
• hkak iy hk ldáishdkq LKavdxl"
O%ejl LKavdxl weiqßka § we;s wjia:dj o we;=¿ j"
m%fõ. iy ;ajrK ffoYsl fiùu yd újrKh'
• OP ys ^tkï" O jgd P ys& fldaKsl m%fõ.h iy fldaKsl
;ajrKh hk ixl,am
^fuu rdYs flfrys mj;akd ffoYsl iajNdjh wfmalaId
fkdlefrhs&
• wÍh iy ;S¾hla ÈYd.; fuka u ldáishdkq wlaI Tiafia jQ
m%fõ. iy ;ajrK ixrpl jHq;amkak lsÍu iy Ndú;h'
• m%laIsma;hl p,s;h ( wdldrfha

ffoYsl iQ;% Ndú;h iy


ke;fyd;a wÈY iólrK Ndú;h fm; i|yd ldáishdkq
iólrKh

2'2 wxY= moaO;shl p,s;h újrKh • iu. wdrïN fldg ,laIHj, §


lrhs' 20
wxY= moaO;shl ialkaO flakaøh G i|yd

ks¾jpkh'

17
ld,Éfþo
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h .Kk
• G ys msysgqï ffoYslh (

fuys iy ksYaÑ; uQ,

,laIHh hs'

• G ys m%fõ. ffoYslh ( fuys

• G ys ;ajrK ffoYslh

= fuys =

• moaO;sfhys f¾Çh p,s;h i|yd iQ;% Ndú;h(

fuys ksõgka kshu Ndú; fõ'


tkï" ndysr n,j, ffoYsl ftlHh
} f¾Çh .uH;dj fjkia ùfï iS>%;dj
} uq¿ ialkaOh ys ;ajrKh
• f¾Çh .uH;d ixiaÓ;sh ms<sn| uQ,O¾uh( úg
• uq¿ pd,l Yla;sh m%fõ.fhka p,kh jk M wxY=fõ
pd,l Yla;sh +G g idfmalaI p,s;fhys pd,l Yla;sh'

2'3 wdfõ.S l%shd újrKh lrhs' • iqug f.da, w;r we, .egqï 15
• iqug f.da,hla iqug oDV ;,hl .egqu

18
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h ld,Éfþo
.Kk
• ieye,a¨ ^¨yq& wú;kH ;ka;=j, wdfõ. wd;;s we;=<;a .eg¨
úi£u'
• wdfõ.S l%h
s d fya;= fldg f.k we;s jk pd,l Yla;s úm¾hdih

i|yd iQ;%h Ndú;h'

2'4 n,hl cjh újrKh lrhs' • ksh; n,hlska flfrk ld¾hh wÈY .=Ks;hla f,i
15
• jia;=jl pd,l Yla;sh ms<sn| ixl,amh
• ld¾hh iy pd,l Yla;sh w;r iïnkaOh(
• ixiaÓ;sl lafIa;%hla ;=< jia;=jl úNj Yla;sh'
• hdka;%sl Yla;sh } pd,l Yla;sh + úNj Yla;sh
• fhda.H wjia:dj, fh¥ úg jia;= moaO;shl hdka;% Yla;s
ixiaÓ;sh ms<sn| uQ,O¾uh

2'5 úp,H n, hgf;a ir, f¾Çh • ;ajrKh i|yd iqÿiq mßÈ fyda fyda
p,s;h újrKh lrhs' 15

fhdod .ekSu iy m%fõ.h i|yd fhdod .ekSu'

• ld,h " úia:dmkh fyda fõ.h ys Y%s;hla f,i fokq


,nk úp,H n,hl l%shdj hgf;a jia;=jl f¾Çh p,s;h
wdlD;slrKh l< yels wdldrfha .eg¨ úi£u i|yd ksõgkaf.a
fojeks kshuh Ndú;h'
• g fyda g iudkqmd;sl m%;f s rdaOhlg hg;a j" .=re;ajh
hgf;a isria p,s;h ms<n
s | iqÿiq wjl, iólrK ^m<uq .Kh&
f.dv ke.Su iy úi£u'

19
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h ld,Éfþo
.Kk
2'6 N%uK p,s;h újrKh lrhs' • fldaKsl .uH;dj iy ta yd iïnkaO kshu
• wjiaÓ;s >Q¾Kh 15
• wjiaÓ;s >Q¾K ms<sn| ,ïn - wlaI m%fïhh yd iudka;r
wlaI m%fïhh
• wjiaÓ;s >Q¾K .Kkh lsÍu
• N%uK pd,l Yla;sh iy Yla;s ixiaÓ;sh
• >Q¾K iólrKh (
jgd ndysr n,j, >Q¾Kj, ftlHh
yryd ;,hg ,ïn wlaIh jgd wjia:s;s >Q¾Kh
tu wlaIh jgd fldaKsl ;ajrKh

2'7 oaúudk p,s;h újrKh lrhs' • f¾Çh .uH;d uQ,O¾uh iy tys ixiaÓ;sh 20
• fldaKsl .uH;d uQ,O¾uh iy tys ixiaÓ;sh
• ixhqla; wj,ïnh
• wdfõ.S M,h

3' iïNdú;d wdlD;s 3'1 úúla ; iïNdú;d úp,Hhl • iiïNdù mÍlaIKhl úúla; iiïNdù úp,H
weiq ß ka iiïNdù yeisÍu úúla; iïNdú;d jHdma;s • X ys iïNdú;d Y%s;h iy tys .=K
úp,Hhl yeis Í u wdlD;sh u.ska wkqf¾Lkh lrhs' • jHdma;sfhys ^wfmalaIKh& wefjlaiqu E(X) iy úp,;dj 20
ks¾Kh lrhs' Var(X) ks¾jpkh" .Kkh yd Ndú;h'

hk m%;sM, idOkh iy fh§ï

20
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h ld,Éfþo
.Kk
• X yd ´kEu iiïNdù úp,H folla i|yd
hk iQ;%fha fh§ï
• X yd iajdh;a; iiïNdù úp,H folla i|yd
hk iQ;%fha fh§ï
• iuqÉÑ; jHdma;s Y%s;h iy tys Ndú;h

3'2 úfYaI úúla; iïNdú;d jHdma;s • úúla; taldldr jHdma;sh'


y÷kd f.k fhda.H mßÈ Ndú;
• wefjiqu E(X &" úp,;dj .Kkh iy Ndú;h
lrhs' 40
• oaúmo jHdma;sh (

• uOHkHh iy úp,;dj i|yd iQ;% jk iy

idOkh iy Ndú;h'
• oaúmo jHdma;sh u.ska fok ,o wjia:d wdlD;SlrKh iy
iïNdú;d .Kkh'
• .=fKda;a;r jHdma;sh(
fuys

• iy hk iQ;% idOkh iy Ndú;h'

• fuu jHdma;sh u.ska fok ,o wjia:d wdlD;SlrKh iy


iïNdú;d .Kkh'

21
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h ld,Éfþo
.Kk

• mqjhsfidaka jHdma;sh

hk iQ;% idOkh iy Ndú;h


• mqjhsfidka jHdma;sfha fh§ï
• oaúmo jHdma;shg ikaksl¾IKhla f,i'

3'3 ika;;sl iïNdú;d úp,H;d • ika;;sl iiïNdù úp,H iy ix>á; iïNdú;d >k;aj
yeis Í u" ika ; ;s l iïNdú;d Y%;
s h'
jHdma;s wdlD;sh u.ska wdo¾Ykh • iïNdú; >k;aj Y%s;fhys .=K
lrhs' 10
• my; oelafjk m%;sM, .Kkh lsÍu iy Ndú;h
• iy

3'4 úfYa I ika ; ;s l iïNdú;d • ika;;sl taldldr jHdma;sh"


jHdma;s y÷kd f.k fhda.H mßÈ
Ndú; lrhs' • iïNdú;d >k;aj Y%s;h 40

22
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu wka;¾.;h ld,Éfþo
.Kk

• wefjlaiqu ( yd úp,;dj

idOkh iy Ndú;h

• >d;Sh jHdma;sh
i|yd

• iy hk iQ;% idOkh iy
Ndú;h
• fok ,o wjia:djla i|yd wdlD;shla f,i >d;Sh jHdma;h
s
Ndú;h'
• iuqÉÑ; jHdma;s Y%s;h
• m%u; jHdma;sh

• iy hk iQ;% idOkh iy Ndú;h


• m%u; jHdma;sfha .=K
• iïu; m%u; jHdma;sh
• oaúmo jHdma;h
s g ikakl
s ¾IKhla f,i m%u; jHdma;h
s Ndú;h
• idka;;H fYdaOkh

23
4'0 bf.kqï - b.ekaùï l%fudamdhhka

fuu jev ud,dfjka n,dfmdfrd;a;= jk m%;sM,h ,nd .ekSfï ld¾hh myiq lsÍu i|yd isiqkg b.ekaùfï úúO Wml%u fhdÞ .; hq;=
h' isiqkg Tjqkaf.a .‚;uh úkejqu jeä ÈhqKq lr .ekSug kï" WodyrKhla f,i Tjqkg" újrK" úi÷ï" fya;= ±laùï wdÈh ms<sn| j
wfkla isiqka iuÕ iy .=reNj;=ka iu. idlÉPd lsÍug wjia:d ;sìh hq;= h' tfia u Tjqkaf.a woyia yqjudre lr .ekSu ,sÅ; fohg
muKla iSud fkdfldg jdÑl j o rEm igyka Ndú;fhka o ixLHd;aul j o ixfla; iy jpk wdY%s; m%ldY u.ska o bÈßm;a lsÍug
Wkkaÿ lrúh hq;= h'

isiqyq l%u iuQyhlska bf.kqu ,n;s' m%Odk jYfhka Y%jH" oDYH iy p, úkaol weiqfrka bf.kSu ,nk Tjqyq we;eï úg bkaøsh lsysmhla
u tA i|yd fhdÞ .ks;s' bf.kSfï wdldr mrdih úúO idOl u; kuH njg m;a fõ' tA ksid iqÿiq u b.ekaùfï Wml%u f;dard .ekSfï
§ tA tl tl ms<sn| j úuis,su;a úh hq;= h' isiqka .‚;h bf.k .kakd wdldr u; Tjqkaf.a ixialD;sl yd iudchSh miqìu w¾:j;a
n,mEula lrk nj m¾fhaIKj, o fmkS f.dia ;sfí' fuu fjkialï y÷kd f.k" ish¨ u isiqkg ;udf.a .‚; ±kqu iy yelshd
j¾Okh lr .ekSug iudk wjia:d ,efnk whqre b.ekaùfï Wml%u fhdÞ .; hq;= h'

mka;shlg iuia;hla f,i b.ekaùfï § f,dl= lKavdhula ;=< bf.kSu isÿúh yels w;r" l=vd lKavdhï isák wjia:dj, isiqka
tlsfkld w;r wfkHdakH f,i yqjudre lr .; yels h' tfia u ;ks ;ks j fyda .=rejrhd iuÕ fyda woyia yqjudre lr .; yels h'
fï iEu l%shd ms<sfj<la u .‚; mka;s ldurh ;=< mej;sh yels h'

24
5'0 mdi,a m%;sm;a;s iy jevigyka

isiqkg wkql+, f,i yd w¾:dkaú; f,i .Ks;h bf.k .ekSug kï oekqu iy l=i,;d muKla j¾Okh jk wdldrhg mka;s ldur
jevigyka mokï úh hq;= fkd fõ' úkejqu ine¢hd" ;¾lkh iy .eg¨ úi£u wd§ lafIa;%j,ska o tajd fmdaIKh úh hq;= fõ' fuys
w.g i|yka l< wruqKq y;r ;=<ska <uhskaf.a Ñka;kh;a p¾hd l%shdj,sh;a iqrlaIs; j j¾Okh jkq we;'

fï i|yd idudkH mka;s ldur b.ekaùug wu;r j my; i|yka flfrk úIhdkqnoaO l%shdldrlï ;=<ska iEu YsIHdg u bf.kSfï
l%shdj,shg iïnkaO ùug bv ie,fikq we;'

isiq wOHhk lj
.Ks; iudc
.Ks; l|jqre
;r. ^foaYSh yd úfoaYSh&
mqia;ld, Ndú;h
mka;s ldur ì;a;s mqj;am;a
.Ks;d.dr
ld¾h ldur
.Ks; b;sydifha o;a; /ia lsÍu
nyq udOH Ndú;h
jHdmD;s

,nd .; yels myiqlï fhdod .ksñka by; i|yka l%shdldrlï ixúOdkh lsÍu .Ks; .=rejrhdf.a j.lSu h' tfia u tu l%shdldrlï
ixúOdk lsÍfï § isiqkg iy .=rejrhdg wod< fjk;a wdh;k yd mqoa.,hkaf.a Wmldrh o ,nd .; yels h'

25
úêu;a miqìula iys; j fuu l%shdldrlï ixúOdk lsÍu i|yd tla tla mdi, u.ska úlikh lr .kakd ;u mdi,a m%;sm;a;sj, fldgila
fuh jkafka h' .Ks;h i|yd fuu m%;sm;a;s úlikh lr .ekSfï § mdif,a fN!;sl mßirh yd jgmsgdj" ms<sn| j;a mdi,a isiqkaf.a
iy mdi, wjg m%cdjf.a wjYH;d iy Ñka;k ms<sn| j;a mdi,g iïm;a ,nd .; yels wdh;k iy fiajd ,nd .; yels iïm;a mqoa.,hska
ms<sn| j;a i,ld ne,sh hq;= h'

mdif,a m%;sm;a;s ksIagd <`.d lr .ekSu i|yd úúO l%shdldrlï we;=<;a jd¾Isl jevigyka mdi, úiska ixúOdk lr .; hq;= h' kshñ;
jirla i|yd l< hq;= jevigyka ;SrKh lsßfï § m%uqL;ajh ms<sn| j;a idOH;dj ms<sn| j;a iïm;a ixfrdaOl ms<sn| j;a úuis,su;a úh
hq;= h' flfia fj;;a úúO isiqkaf.a we,au iy wNsfhda.H;d j¾Ok lsÍu i|yd iu;a jk wdldrfha l%shdldrlï fm<la ixúOdk lsßug
mdi,g yels jkjd we;'

26
6'0 ;lafiare yd we.hSu

mdi, mokï lr.;a we.hSï jevms<sfj< hgf;a tla tla jdrh i|yd kshñ; ksmqK;d yd ksmqK;d uÜgï wdjrKh jk mßÈ bf.kqï
- b.ekaùï we.hSï WmlrK ks¾udKd;aulj ms<sfh, fldg l%shd;aul lsÍu wfmalaIs; h'

13 jk fY%aKsh wjidkfha § cd;sl uÜgfï we.hSu jk w'fmd'i' ^Wiia fm<& úNd.h i|yd fuu úIh ks¾foaYh ks¾foaYs; h'

fuu úIh ks¾foaYh mokï lrf.k Y%S ,xld úNd. fomd¾;fïka;=j u.ska mj;ajkq ,nk cd;sl uÜgfï úNd.h m<uq jrg 2011
j¾Ifha § meje;afõ'

fuu úNd.fha m%Yak m;%j, wdlD;sh yd iajNdjh ms<sn| wjYH úia;r úNd. fomd¾;fïka;=j u.ska iemfhkq we;'

27
wxlkh
my; oelafjk .Ks;uh wxlk Ndú; lrkq ,efí'

1' l=,l wxlkh

wjhjhla fjhs
wjhjhla fkd fjhs
wjhj iys; l=,lh
... jk mßÈ ish¨ u l=,lh
A l=,lfhys wjhj ixLHdj
wNsY=kH l=,lh $ ysia l=,lh
i¾j;% l=,lh
A/ A l=,lfhys wkqmQrlh
Ok ksÅ, l=,lh iy Y=kHh {0, 1, 2, 3, ...}
ksÅ, l=,lh
Ok ksÅ, l=,lh {1, 2, 3, . . . }
mßfïh ixLHd l=,lh
Ok mßfïh ixLHd l=,lh

Ok mßfïh ixLHd l=,lh iy Y=kHh

;d;a;aúl ixLHd l=,lh

Ok ;d;a;aúl ixLHd l=,lh

Ok ;d;a;aúl ixLHd l=,lh iy Y=kHh

28
;d;a;aúl hqKq
ixlS¾K ixLHd l=,lh
ys Wml=,lhla
ys kshu Wml=,lhls
ys Wml=,lhla fkdfõ
ys kshu Wml=,lhla fkdfõ
fï,h
fþokh
[a,b] ixjD; m%dka;rh

(a,b] m%dka;rh

[a, b) m%dka;rh

(a, b) újD; m%dka;rh


R ; iïnkaOfhka" hkak g iïnkaO fjhs
;=,H fõ g" we;eï ;=,H;d iïnkaO i|yd

2' ñY% ixfla;


= iu
fkdiu
i¾jiu fõ fyda wx.iu fõ fyda
wdikak jYfhka iudk fõ
iudkqmd;sl
wvq

29
wvq fyda iu
fkdjeä
jeä
jeä fyda iu
fkdwvq
wkka;h
fkdfjhs
y`.jhs $ye`.efjhs ( ;=,H )
fyda fyda
yd
ixLHd f¾Ldj u; újD; m%dka;rh
ixLHd f¾Ldj u; ixjD; m%dka;rh

3' .Ks; l¾u

Ok
iDK
jrla
wkq wkqmd;h

;d;a;aúl ixLHdfjys Ok j¾.uQ,h


;d;a;aúl ixLHdfjys udmdxlh

l%udfrdams;

30
hk oaúmo ix.=Klh

jrlg ne.ska øjH .ekSfï ixlrKh


jrlg ne.ska øjH .ekSfï ixfhdackh

4' Y%s;

Y%s;h
ys § Y%s;fha w.h
:A B A l=,lfha tla tla wjhjh i|yd B l=,lfha m%;sìïnhla mj;akd Y%s;h
Y%s;h" wjhjh wjhjhg wkqrEmKh lrhs
Y%s;fha m%;sf,dauh
hkafkka w¾: oelafjk yd ys ixhq; Y%s;h

lrd t<efUk úg ys iSudj


ys jDoaêhla

úIhfhka ys jHq;amkakh

úIhfhka ys jk jHq;amkakh

31
úIhfhka ys m<uqjeks" fojeks"'''' jeks jHq;amkak

úIhfhka ys wksYaÑ; wkql,h

úIhfhka ys ksYaÑ; wkql,h" ys yd w.hka w;r ^ ys yd w.hka w;r úIhfhka


ys ksYaÑ; wkql,h&

ld,h úIhfhka m<uqjeks" fojeks" ''''' jHq;amkak


úl,am f,i fuhska tlla f;dard .; hq;= hs'

5' >d;Sh iy ,>q.Kl Y%s;

m%lD;s ,>q.Klj, mdoh


ys >d;Sh Y%s;h
mdohg ys ,>q.Klh
m%lD;s ,>q.Klh
10 mdohg ys ,>q.Klh

6' jD;a; Y%s;

jD;a; Y%s;

m%;sf,dau jD;a; Y%s;

32
7' ixlS¾K
i -1 ys j¾.uQ,h

Z ixlS¾K ixLHdjla
}
Re Z Z ys ;d;a;aúl fldgi
Im Z Z ys ;d;a;aúl fldgi,

Z ys udmdxl

arg Z Z ys úia;drh

Arg Z Z ys m%Odk úia;drh;

Z-1 Z ys ixlS¾K m%;snoaOh

8' kHdi

M M kHdihla
M-1 M iup;=ri% kHdifha m%;sf,dauh
MT M kHdifha fmr¿u
det M M iup;=ri% kHdifha ksYapdhlh

33
9' ffoYsl
ffoYslh
AB ÈIag f¾Ld LKavh u.ska úYd,;ajh yd ÈYdj ksrEmKh lrk ffoYslh
ffoYslfha ÈYdj we;s tall ffoYslh
ldáishdkq LKavdxl wlaIj, ÈYdjlg we;s tall ffoYsl
ys úYd,;ajh
AB ys úYd,;ajh
iy ys wÈY .=Ks;h
iy ys ffoYsl .=Ks;h
iy ys wÈY ;%s;aj .=Ks;h;

10' iïNdú;dj iy ixLHdkh

A , B, C wdÈh isoaê
A iy B isoaêj, fï,h
A iy B isoaêj, fþokh
P(A) A isoaêfhys iïNdú;dj
A/ A isoaêfhys wkqmQrlh" A fkd fjhs hk isoaêh
B isoaêh § we;s úg A isoaêfhys iïNdú;dj
iiïNdú úp,H
wdÈ iiïNdù úp,Hj, w.hhka

34
ksÍlaIK ^ksßlaiqï&
f1, f2 , . . . ksÍlaIK we;s ùfï ixLHd;
úúla; iiïNdù úp,Hh jk ys iïNdú;d Y%s;h jk ys w.h
úúla; iiïNdù úp,Hh jk ys hk w.hj, iïNdú;d
ika;; iiïNdù úp,Hh jk ys iïNdú;d >k;aj Y%s;fha w.h

iiïNdù ^wyUq& úp,H jk ys ^iuqÉÑ;& jHdma;s Y%s;h jk ys w.h

iiïNdù ^wyUq& úp,H jk ys wefjlaiqu

ys wefjlaiqu

iiïNdù ^wyUq& úp,Hh jk ys úp,;dj


ksÅ, w.hka .kakd iiïNdù ^wyUq& úp,Hhla i|yd iïNdú; ckk Y%s;fha w.h
oaúmo jHdma;sh" iy mrdñ;s

m%u; jHdma;sh" uOHkHh iy úp,;dj


ck.yk uOHkHh
ck.yk úp,;dj
ck.yk iïu; wm.ukh
ksheÈ uOHkHh

ksheÈhlska jk ck.yk úp,;dfjys wkNsk; ^fkd.eUqre& ksudkh

jHdma;sh iys;" m%udKSlD; m%u; úp,Hh ms<sn| iïNdú;d >k;aj Y%s;h

35

You might also like