Professional Node js building JavaScript based

scalable software 1st Edition Pedro Teixeira

download

https://ebookname.com/product/professional-node-js-building-
javascript-based-scalable-software-1st-edition-pedro-teixeira/

Get Instant Ebook Downloads – Browse at https://ebookname.com

Instant digital products (PDF, ePub, MOBI) available
Download now and explore formats that suit you...

Node js Blueprints Tsonev

https://ebookname.com/product/node-js-blueprints-tsonev/

Node js By Example 1st Edition Tsonev

https://ebookname.com/product/node-js-by-example-1st-edition-
tsonev/

Node js in Practice 1st Edition Alex R. Young

https://ebookname.com/product/node-js-in-practice-1st-edition-
alex-r-young/

High temperature air combustion from energy

conservation to pollution reduction 1st Edition Hiroshi
Tsuji

https://ebookname.com/product/high-temperature-air-combustion-
from-energy-conservation-to-pollution-reduction-1st-edition-
hiroshi-tsuji/
Calcium measurement methods 1st Edition Alexei
Verkhratsky

https://ebookname.com/product/calcium-measurement-methods-1st-
edition-alexei-verkhratsky/

Women Telling Nations 1st Edition Amelia Sanz

https://ebookname.com/product/women-telling-nations-1st-edition-
amelia-sanz/

Music Therapy in the Treatment of Adults with Mental

Disorders Theoretical Bases and Clinical Interventions
1st Edition Robert Unkefer

https://ebookname.com/product/music-therapy-in-the-treatment-of-
adults-with-mental-disorders-theoretical-bases-and-clinical-
interventions-1st-edition-robert-unkefer/

A handbook of statistical analyses using R 1st Edition

Brian S. Everitt

https://ebookname.com/product/a-handbook-of-statistical-analyses-
using-r-1st-edition-brian-s-everitt/

Frommer s Zion Bryce Canyon National Parks Park Guides

7th Edition Barbara Laine

https://ebookname.com/product/frommer-s-zion-bryce-canyon-
national-parks-park-guides-7th-edition-barbara-laine/
Handbook of Stress Trauma and the Family Routledge
Psychosocial Stress Series 1st Edition Don. R.
Catherall

https://ebookname.com/product/handbook-of-stress-trauma-and-the-
family-routledge-psychosocial-stress-series-1st-edition-don-r-
catherall/
ffirs.indd i 22/09/12 10:16 AM
 PROFESSIONAL NODE.JS®

INTRODUCTION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .xxvii

 PART I INTRODUCTION AND SETUP

CHAPTER 1 Installing Node . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
CHAPTER 2 Introducing Node . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15

 PART II NODE CORE API BASICS

CHAPTER 3 Loading Modules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
CHAPTER 4 Using Buffers to Manipulate, Encode, and Decode Binary Data . . . . . . 29
CHAPTER 5 Using the Event Emitter Pattern to Simplify Event Binding . . . . . . . . . . 35
CHAPTER 6 Scheduling the Execution of Functions Using Timers. . . . . . . . . . . . . . . 45

 PART III FILES, PROCESSES, STREAMS, AND NETWORKING

CHAPTER 7 Querying, Reading from, and Writing to Files . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
CHAPTER 8 Creating and Controlling External Processes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
CHAPTER 9 Reading and Writing Streams of Data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
CHAPTER 10 Building TCP Servers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
CHAPTER 11 Building HTTP Servers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
CHAPTER 12 Building a TCP Client . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
CHAPTER 13 Making HTTP Requests . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
CHAPTER 14 Using Datagrams (UDP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
CHAPTER 15 Securing Your TCP Server with TLS/SSL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
CHAPTER 16 Securing Your HTTP Server with HTTPS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

 PART IV BUILDING AND DEBUGGING MODULES AND APPLICATIONS

CHAPTER 17 Testing Modules and Applications . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
CHAPTER 18 Debugging Modules and Applications. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
CHAPTER 19 Controlling the Callback Flow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .177

Continues

ffirs.indd i 22/09/12 10:16 AM

  PART V BUILDING WEB APPLICATIONS
CHAPTER 20 Building and Using HTTP Middleware . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
CHAPTER 21 Making a Web Application Using Express.js . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
CHAPTER 22 Making Universal Real-Time Web Applications Using Socket.IO . . . . 241

 PART VI CONNECTING TO DATABASES

CHAPTER 23 Connecting to MySQL Using node-mysql . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
CHAPTER 24 Connecting to CouchDB Using Nano. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
CHAPTER 25 Connecting to MongoDB Using Mongoose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311

INDEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351

ffirs.indd ii 22/09/12 10:16 AM

 PROFESSIONAL

Node.js®

ffirs.indd iii 22/09/12 10:16 AM

ffirs.indd iv 22/09/12 10:16 AM
 PROFESSIONAL

Node.js®
BUILDING JAVASCRIPT-BASED SCALABLE SOFTWARE

Pedro Teixeira

ffirs.indd v 22/09/12 10:16 AM

 Professional Node.js®: Building JavaScript-Based Scalable Software
Published by
John Wiley & Sons, Inc.
10475 Crosspoint Boulevard
Indianapolis, IN 46256
www.wiley.com

Copyright © 2013 by John Wiley & Sons, Inc., Indianapolis, Indiana

Published simultaneously in Canada

ISBN: 978-1-118-18546-9
ISBN: 978-1-118-22754-1 (ebk)
ISBN: 978-1-118-24056-4 (ebk)
ISBN: 978-1-118-26518-5 (ebk)

Manufactured in the United States of America

10 9 8 7 6 5 4 3 2 1

No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form or by any means,
electronic, mechanical, photocopying, recording, scanning or otherwise, except as permitted under Sections 107 or 108
of the 1976 United States Copyright Act, without either the prior written permission of the Publisher, or authorization
through payment of the appropriate per-copy fee to the Copyright Clearance Center, 222 Rosewood Drive, Danvers,
MA 01923, (978) 750-8400, fax (978) 646-8600. Requests to the Publisher for permission should be addressed to the
Permissions Department, John Wiley & Sons, Inc., 111 River Street, Hoboken, NJ 07030, (201) 748-6011,
fax (201) 748-6008, or online at http://www.wiley.com/go/permissions.

Limit of Liability/Disclaimer of Warranty: The publisher and the author make no representations or warranties with
respect to the accuracy or completeness of the contents of this work and specifically disclaim all warranties, including
without limitation warranties of fitness for a particular purpose. No warranty may be created or extended by sales or
promotional materials. The advice and strategies contained herein may not be suitable for every situation. This work is
sold with the understanding that the publisher is not engaged in rendering legal, accounting, or other professional
services. If professional assistance is required, the services of a competent professional person should be sought. Neither
the publisher nor the author shall be liable for damages arising herefrom. The fact that an organization or Web site is
referred to in this work as a citation and/or a potential source of further information does not mean that the author or the
publisher endorses the information the organization or Web site may provide or recommendations it may make. Further,
readers should be aware that Internet Web sites listed in this work may have changed or disappeared between when this
work was written and when it is read.

For general information on our other products and services please contact our Customer Care Department within the
United States at (877) 762-2974, outside the United States at (317) 572-3993 or fax (317) 572-4002.

Wiley publishes in a variety of print and electronic formats and by print-on-demand. Some material included with
standard print versions of this book may not be included in e-books or in print-on-demand. If this book refers to
media such as a CD or DVD that is not included in the version you purchased, you may download this material at
http://booksupport.wiley.com. For more information about Wiley products, visit www.wiley.com.

Library of Congress Control Number: 2012940020

Trademarks: Wiley, the Wiley logo, Wrox, the Wrox logo, Wrox Programmer to Programmer, and related trade dress are
trademarks or registered trademarks of John Wiley & Sons, Inc., and/or its affi liates, in the United States and other coun-
tries, and may not be used without written permission. Node.js is a registered trademark of Joyent, Inc. All other trade-
marks are the property of their respective owners. John Wiley & Sons, Inc., is not associated with any product or vendor
mentioned in this book.

ffirs.indd vi 22/09/12 10:16 AM

 This book is dedicated to my wife, Susana.
Throughout all these years she has always been an
example of strength and persistence.

ffirs.indd vii 22/09/12 10:16 AM

ffirs.indd viii 22/09/12 10:16 AM
 ABOUT THE AUTHOR

PEDRO TEIXEIRA is a prolific open-source programmer and author of many Node.js modules. After
graduating with a degree in Software Engineering more than 14 years ago, he has been a consultant,
a programmer, and an active and internationally known Node.js community member.
He is a founding partner of The Node Firm and a Senior Programmer at Nodejitsu Inc., the leading
Node.js platform-as-a-service provider. He is also the author of the popular Node Tuts screencasts.
When Pedro was 10 years old, his father taught him how to program a ZX Spectrum, and since
then he has never wanted to stop. He taught himself how to program his father’s Apple IIc and then
entered the PC era. In college he was introduced to the universe of UNIX and open-source, becom-
ing seriously addicted to it. In his professional life he has developed systems and products built
with Visual Basic, C, C++, Java, PHP, Ruby, and JavaScript for big telecommunications companies,
banks, hotel chains, and others.
He has been a Node.js enthusiast since its initial development, having authored many applications
and many well-known modules like Fugue, Alfred.js, Carrier, Nock, and more.

ffirs.indd ix 22/09/12 10:16 AM

ffirs.indd x 22/09/12 10:16 AM
 ABOUT THE TECHNICAL EDITOR

MANUEL KIESSLING is a software development and systems administration team lead, using and
teaching agile practices in both domains. He runs several open-source projects, is an active blogger,
and wrote the freely available Node Beginner Book. He currently lives near Cologne, Germany, with
his wife and two children.
He is the co-author of Chapter 22, “Making Universal Real-Time Web Applications Using Socket.IO,”
and Chapter 23, “Connecting to MySQL Using node-mysql.”

ffirs.indd xi 22/09/12 10:16 AM

ffirs.indd xii 22/09/12 10:16 AM
 CREDITS

ACQUISITIONS EDITOR PRODUCTION MANAGER

Mary James Tim Tate

PROJECT EDITOR VICE PRESIDENT AND EXECUTIVE

Tora Estep GROUP PUBLISHER
Richard Swadley
TECHNICAL EDITOR
Manuel Kiessling VICE PRESIDENT AND EXECUTIVE
PUBLISHER
PRODUCTION EDITOR Neil Edde
Daniel Scribner
ASSOCIATE PUBLISHER
COPY EDITOR
Jim Minatel
Kezia Endsley
PROJECT COORDINATOR, COVER
EDITORIAL MANAGER
Katie Crocker
Mary Beth Wakefield
PROOFREADER
FREELANCER EDITORIAL MANAGER
Rosemarie Graham Nicole Hirschman

ASSOCIATE DIRECTOR OF MARKETING INDEXER

David Mayhew Ron Strauss

MARKETING MANAGER COVER DESIGNER

Ashley Zurcher Ryan Sneed

BUSINESS MANAGER COVER IMAGE

Amy Knies © Gregory Olsen/iStockPhoto

ffirs.indd xiii 22/09/12 10:16 AM

ffirs.indd xiv 22/09/12 10:16 AM
 ACKNOWLEDGMENTS

FIRST, I WANT TO THANK my wife, Susana, and my kids, Henrique and Beatriz. You have given me
courage and persistence by reminding me what is really important in life.
I’d also like to thank my Acquisitions Editor at Wiley, Mary E. James, for having faith in me and
signing me up to write this book.
I want to thank my good friend and former colleague, programmer and photographer Pedro
Mendes, who persuaded me to start writing a book about Node.js over a few beers in Lisbon.
I also want to thank my good friend Nuno Job, who has been my companion in this open-source
and Node.js crusade for these last few years.
A big word of appreciation also goes out to the Node.js community in general. You are the best,
most welcoming, appreciative, and fun programming community I have been a part of.
Lastly, I want to thank you, the reader, for buying this book. I hope it helps you in learning about
the ins and outs of the wonderful world of programming in Node.js.

ffirs.indd xv 22/09/12 10:16 AM

ffirs.indd xvi 22/09/12 10:16 AM
 CONTENTS

INTRODUCTION xxvii

PART I: INTRODUCTION AND SETUP

CHAPTER 1: INSTALLING NODE 3

Installing Node on Windows 4

Installing on Mac OS X 5
Installing Node Using the Source Code 6
Choosing the Node Version 6
Downloading the Node Source Code 6
Building Node 7
Installing Node 7
Running Node 8
Setting Up and Using Node Package Manager 8
Using NPM to Install, Update, and Uninstall Packages 9
Summary 13

CHAPTER 2: INTRODUCING NODE 15

Introducing the Event-Driven Programming Style 16

How Node and JavaScript Make Writing Asynchronous
Applications Easier 17
What Are Closures? 18
How Closures Help When Programming Asynchronously 19
Summary 19

PART II: NODE CORE API BASICS

CHAPTER 3: LOADING MODULES 23

Understanding How Node Loads Modules 24

Exporting a Module 24
Loading a Module 25
Summary 28

ftoc.indd xvii 21/09/12 6:42 PM

 CONTENTS

CHAPTER 4: USING BUFFERS TO MANIPULATE, ENCODE,

AND DECODE BINARY DATA 29

Creating a Buffer 30
Getting and Setting Bytes in a Buffer 30
Slicing a Buffer 32
Copying a Buffer 32
Decoding a Buffer 32
Summary 33
CHAPTER 5: USING THE EVENT EMITTER PATTERN
TO SIMPLIFY EVENT BINDING 35

Understanding the Standard Callback Pattern 36

Understanding the Event Emitter Pattern 36
Understanding Event Types 37
Using the Event Emitter API 38
Binding Callbacks Using .addListener() or .on() 38
Binding Multiple Event Listeners 39
Removing an Event Listener from an Event Emitter
Using .removeListener() 40
Getting a Callback Executed at Most Once Using .once() 40
Removing All Event Listeners from an Event Emitter
Using .removeAllListeners() 41
Creating an Event Emitter 41
Inheriting from Node Event Emitter 42
Emitting Events 42
Summary 43

CHAPTER 6: SCHEDULING THE EXECUTION

OF FUNCTIONS USING TIMERS 45

Using setTimeout to Defer the Execution of a Function 46

Using clearTimeout to Cancel the Execution of a Function 46
Scheduling and Canceling the Repetitive Execution of a Function 47
Using process.nextTick to Defer the Execution
of a Function Until the Next Event Loop Iteration 47
Blocking the Event Loop 48
Escaping the Event Loop 49
Using setTimeout Instead of setInterval
to Force Serialization 49
Summary 50

xviii

ftoc.indd xviii 21/09/12 6:42 PM

 CONTENTS

PART III: FILES, PROCESSES, STREAMS, AND NETWORKING

CHAPTER 7: QUERYING, READING FROM, AND WRITING TO FILES 53

Manipulating File Paths 54

Normalizing Paths 54
Joining Paths 54
Resolving Paths 55
Finding the Relative Path Between Two Absolute Paths 55
Extracting Components of a Path 55
Determining the Existence of a Path 56
Introducing the fs Module 57
Querying File Statistics 57
Opening a File 58
Reading from a File 59
Writing to a File 60
Closing a File 60
Summary 62

CHAPTER 8: CREATING AND CONTROLLING

EXTERNAL PROCESSES 63

Executing External Commands 64

Spawning Child Processes 69
Creating the Child Process 69
Listening for Data from the Child Process 69
Sending Data to the Child Process 70
Receiving Notification When the Child Process Exits 72
Signaling and Killing Processes 73
Summary 74
CHAPTER 9: READING AND WRITING STREAMS OF DATA 75

Using a Readable Stream 76

Waiting for Data 76
Pausing and Resuming a Stream 77
Knowing When the Stream Ends 77
Using Writable Streams 77
Writing Data into a Stream 78
Waiting for a Stream to Drain 78
Considering Some Stream Examples 78
Creating File-System Streams 79
Understanding Networking Streams 80

xix

ftoc.indd xix 21/09/12 6:42 PM

 CONTENTS

Avoiding the Slow Client Problem and Saving Your Server 80

Understanding the Slow Client Problem 80
Avoiding the Slow Client Problem 81
Using stream.pipe() to Prevent the Slow Client Problem and Assembling
Readable and Writable Streams Using pipe() 82
Summary 82
CHAPTER 10: BUILDING TCP SERVERS 83

Creating a TCP Server 83

Using the Socket Object 85
Understanding Idle Sockets 86
Setting Up Keep-Alive 87
Using Delay or No Delay 87
Listening for Client Connections 88
Closing the Server 88
Handling Errors 88
Building a Simple TCP Chat Server 89
Accepting Connections 89
Reading Data from a Connection 90
Collecting All the Clients 90
Broadcasting Data 91
Removing Closed Connections 92
Using Your TCP Chat Server 93
Summary 93

CHAPTER 11: BUILDING HTTP SERVERS 95

Understanding the http.ServerRequest Object 97

Understanding the http.ServerResponse Object 98
Writing a Header 98
Changing or Setting a Header 99
Removing a Header 99
Writing a Piece of the Response Body 99
Streaming HTTP Chunked Responses 99
Piping a File 100
Piping the Output of Another Process 100
Shutting Down the Server 101
Example 1: Building a Server that Serves Static Files 101
Example 2: Making Use of HTTP Chunked
Responses and Timers 102
Summary 102

xx

ftoc.indd xx 21/09/12 6:42 PM

 CONTENTS

CHAPTER 12: BUILDING A TCP CLIENT 103

Connecting to a Server 104

Sending and Receiving Data 105
Ending the Connection 105
Handling Errors 106
Building an Example Command-Line TCP Client 106
Connecting to the Server 107
Sending the Command Line to the Server 107
Printing Server Messages 107
Reconnecting if the Connection Dies 108
Closing the Connection 109
Putting the Client Together 111
Summary 112

CHAPTER 13: MAKING HTTP REQUESTS 113

Making GET Requests 113

Using Other HTTP Verbs 114
Inspecting the Response Object 115
Obtaining the Response Body 116
Streaming the Response Body 116
Pooling Sockets Using http.Agent 116
Using a Third-Party Request Module to Simplify
HTTP Requests 118
Installing and Using Request 118
Creating a Testing Server 120
Following Redirects 121
Setting Some Request Options 123
Encoding the Request Body 125
Streaming 127
Using a Cookie Jar 127
Summary 128

CHAPTER 14: USING DATAGRAMS (UDP) 129

Understanding UDP 129

Understanding the Uses of UDP 130
Building a Datagram Server 130
Listening for Messages 130
Testing the Server 131
Inspecting Additional Message Information 132
Creating a Simple Datagram Echo Server 132

xxi

ftoc.indd xxi 21/09/12 6:42 PM

 CONTENTS

Waiting for Messages 132

Sending Messages Back to Senders 132
Putting the Echo Server Together 133
Building a Datagram Client 134
Creating the Client 134
Sending Messages 134
Closing the Socket 134
Creating a Simple Datagram Command-Line Client 135
Reading from the Command Line 135
Sending Data to the Server 135
Receiving Data from the Server 136
Putting the Command-Line UDP Client Together 136
Understanding and Using Datagram Multicast 136
Receiving Multicast Messages 137
Sending Multicast Messages 138
Understanding Maximum Datagram Size 138
Summary 138

CHAPTER 15: SECURING YOUR TCP SERVER WITH TLS/SSL 139

Understanding Private and Public Keys 139

Generating a Private Key 140
Generating a Public Key 140
Building a TLS Server 141
Initializing the Server 141
Listening for Connections 141
Reading Data from the Client 142
Sending Data to the Client 142
Ending the Connection 142
Building a TLS Client 143
Initializing the Client 143
Connecting to the Server 143
Verifying the Server Certificate 143
Sending Data to the Server 144
Reading Data from the Server 144
Ending the Connection 144
Building Some Examples 145
Creating a TLS Chat Server 145
Creating a TLS Command-Line Chat Client 146
Verifying the Client Certificate 147
Summary 148

xxii

ftoc.indd xxii 21/09/12 6:42 PM

 CONTENTS

CHAPTER 16: SECURING YOUR HTTP SERVER WITH HTTPS 149

Building a Secure HTTP Server 149

Setting Up the Server Options 150
Listening for Connections 150
Validating the HTTPS Client Certificate 151
Creating an HTTPS Client 152
Initializing the Client 152
Making the Request 152
Validating the HTTPS Server Certificate 153
Summary 154

PART IV: BUILDING AND DEBUGGING MODULES AND APPLICATIONS

CHAPTER 17: TESTING MODULES AND APPLICATIONS 157

Using a Test Runner 157

Writing Tests 158
Running Tests 159
Using an Assertion Testing Module 159
Using the assert Module 159
Using the Built-in Assertion Functions in Node-Tap 161
Testing Your Asynchronous Module 163
Summary 166
CHAPTER 18: DEBUGGING MODULES AND APPLICATIONS 167

Using console.log 167

Using Node’s Built-in Debugger 169
Using Node Inspector 173
Summary 175
CHAPTER 19: CONTROLLING THE CALLBACK FLOW 177

Understanding the Boomerang Effect 177

Avoiding the Boomerang Effect
by Declaring Functions 179
Using the async Flow Control Library 183
Executing in Series 184
Executing in Parallel 185
Cascading 186
Queuing 187
Iterating 189
Mapping 190

xxiii

ftoc.indd xxiii 21/09/12 6:42 PM

Discovering Diverse Content Through
Random Scribd Documents
¿Miangay ca ba sa imong sologo-on? Miangay acó ca-ayo cania, cay
mahibaló sia sa ngatanan. Napauli ba ang imong igso-on guican sa España?
Napauli na sia guican sa España, ug guidad-an ca nia ug usá ca cabayo nga
ma-ayo. Gui-ingón ba nia ang sologo-on nga hatdan acó nia niana? Gui-
ingnon sia nga ihatud nia canimo. Onsa ba sa imong paghunahuna? Ma-
anindut ug ma-ayo man, sa acong pagsabut, ug magahangyo acó canimo
nga ihatud mo didto sa balay sa acong igso-on, cay aron maquita nia. ¿Onsa
ba ang imong calingaoan cahapon? Naca-adto man acó didto sa balay sa
acong ugangan, ug dihádihá naca-adto man acó sa sayao. ¿Canus-a ba
nanaog cadtong tao dihá sa atabay? Nanaog sia caniha sa buntag. ¿Nacasacá
na ba sia pagusáb? Dugay na usá ca oras nga minsacá sia pagusáb (or) (nga
nagusáb sia pagsacá). Hain ba ang igso-on mo? Tua sa iyang cuarto. Bu-ut
mo ba sia ingnon nga manaog sia? Bu-ut acó, apan ualá pa sia mag-ilis.

XII.

¿Onsay guipangabuhi sa among mga guinlioatan? Ang isdá ug ang mga

langgam nga bihag mao rá ang ilang pagpangabuhi, cay sa adlao-adlao
nanagat ug namusil man sila. Icao nagto-on sa imong lección, ngano nga
ualá ton-i sa imong igso-on nga babae ang iya? Nagsoroy-soroy sia uban sa
acong Inahan; busa, ualá sia macato-on sa iyang lección, apan ton-an nia
ogmá. Anus-a ba saoayon mo ang acong mga tema? Saoayon co cun dad-an
mo acó sa mga tema sa igso-on mo. Nagahunahuna ca ba, nga nasayóp ca
dihá nianang imong mga tema? Ambut. Cun nasayóp ca, ualá ca magestudio
pagayo sa imong mga lección, cay quinahanglan ang pagto-on ug ma-ayo sa
mga lección, aron dili quitá ma-sayóp dihá sa mga tema. Mao sa guihapon;
cun dili saoayon mo caron, dili acó magato-on niana hasta ogma.
Quinahanglan ang dili pagcasayóp dihá sa mga tema; cay na-a man canimo
ang ngatanan nga quinahanglan, cay aron dili ca masayóp. Quinsa ba dihá?
Acó man. Quinsa ba canang mga tao? Ambut. Taga di-in ba sila? Taga
America man sila. Ngano nga nagalingcod ca do-ol sa calayo? Matugnao
ang acong camút ug ti-il, busa, nagalingcod acó sa do-ol sa calayo.
Mabugnao ba ang mga camút sa imong igso-on? Dili, apan mabugnao ang
iyang ti-il. Onsay guibati sa imong ig-agao? Masaquít ang iyang pa-a.
Onsay saquít ni-ining babaye? Masaquít ang dila nía.
XIII.

Usá sa mga ayuda sa Cámara ni Luis XIV naghangyo ni-ining Principe sa

paghigdá nia, nga itugyan nia untá sa dacó sa mga ministro ug usá ca
capolonganan (lawsuit) nia contra sa iyang ugangan, ug nagingón sa
paghangyo cania: “Señor, mao rá ang imo ang pagpamolong ug usá ca
polong”. Ma-ayo, matod ni Luis XIV, dili man caná ang cabilinggan (which
embarrasses me): apan sayri acó: (tell me) cun dihá ca untá sa cabutangan
sa imong ugangan ¿mahimu-ut ca untá, nga ipamolong co canang polong?
Cun muanhi unta ang mga tao, quinahanglan untá ang paghatag canila bisan
onsa, nga imnón nila. Gun macahimo untá sia ni-ini, bu-ut sia untá
magbuhat niadto. Nagapadayeg acó guihapon, igso-on co nga hinigugma,
cay nahagugma ca canaco ingón sa paghigugma co canimo; apan, caron
nailá co, nga nasayóp acó. Nasayod acó, igso-on nga hinigugma, nga
nanuyó ca canaco, cay nagsoroy-soroy acó sa ualay tingug co canimo, apan
nagamatood acó canimo, nga cun masayod acó untá nga dili ca masaquít,
anha-an ta icao untá; apan nangutana acó sa balay sa imong mananambal ug
ma-ayo ca ba ug laoas, ug nagingón sia canaco, nga ualo na ca-adlao ang
imong paghigdá.

XIV.

¿Duna ba untá imong salapi, cun dinhi untá ang imong amahan? Duna
untay acong salapi, cun dinhi sia untá. Sa pagabut se usá ca Oficial nga
Frances didto sa corte sa Viena, guipangutana sia sa Emperatriz nga si
Teresa, cun mito-o pa ba sia nga ang Princesa N. nga naquita nia cahapon,
mao gayud ang babaye nga labing ma-anindut sa calibutan ingón sa
guibantug. “Señora: mintubág ang Oficial, minto-o acó niana cahapon”.
¿Naonsa ba ang imong oyo-an? Sayran ta icao, cun naonsa ba sia: ania man
dinhi ang siya nga guilingcoran nia sa masubsub. ¿Namatáy ba sia?
Namatáy man. ¿Canus-a ba sia namatáy? Dugay na, totoló ca semana.
Masaquít ug dacó ang acong casingcasing. ¿Ngano nga dili ca mulingcod?
Cun bu-ut ca mulingcod sa acong luyó, mulingcod acó upod; apan cun pauli
ca, pauli usáb acó. ¿Bu-ut ca ba magingón canaco, cun naonsa ang igso-on
mo? Bu-ut magingón canimo cun naonsa sia. ¿Namatáy ba sia? Ualá sia
mamatáy. ¿Naonsa ba sia? Na-adto man sia didto sa Manila. ¿Naonsa ba
ang imong mga igso-on? Dili macasuguilon canimo, cun naonsa ba sila, cay
dugay na, unúm ca tuig nga ualá silá maquita.

XV.

¿Nganong guiablihán mo ang pultá: dili ba maquita mo nga ma-asó dinhi?

Naquita co, apan quinahanglan ang pagabli sa ventana, dili nga (labón)
ablihán unta ang pultahán. Ang ventana dili ma-abli ug ma-ayo, busa
guiablihán co ang ventana. Anus-a ba sirhán mo? Sirhán co igo nga ualáy
asó untá. ¿May pulus ba (ang) sa pagsulti ca-ayo? Cun bu-ut quita magto-on
ug usá ca pinolongan nga dili caogalingon, may pulus sa pagsulti ca-ayo.
¿Magsama ba ang pulus sa pagsulát ug sa pagsulti? May pulus pa sa
pagsulti dili sa pagsulát, apan sa pagto-on ug usa ca pinolongan,
quinahanglan ang pagsulát ug ang pagsulti. ¿May pulus ba sa pagsulát sa
ngatanán nga guipamolong? Ualáy pulus. ¿Di-in nacuha mo quining libro?
Nacuha co didto sa cuarto sa imong amigos. ¿Ma-ayo ba ang pagcuha sa
mga libro nga dili caogalingon? Dili ma-ayo, nasayod acó, apan
quinahanglan co caná, ug nagasalig acó nga dili manuyó ang imong higala,
cay iuli cania igo co basaha.

XVI.

Quining tao nalain ca-ayo. ¿Hain ba icao natao? Dili acó bu-ut inutug-an
canimo. Cun dili icao muatubang cania, dili acó magsulti cania. ¿Onsa-
onsaon ba ang pagpamolong ni-ini? Cana dili aráng ipamolong sa binisayá.
Quinahanglan ang pag-anad sa mga batang diutay cutub sa pagcabata, sa
pagbuhat. Anad man acó sa pagsulát. Dili acó macasangput sa binisayá, cay
ualá acoy batasan sa pagsulti. Ang tao usahay mucataoa, usahay muhilac.
Cun mahibaló acó untá sa guibuhat mo.... ¿Guitugutan mo ba acó sa pag-
adto sa baybayon? Dili ta icao pa-adto-on didto. Dalion mo caná pagbuhat.
¿Ngano nahigaoad si Fernando sa iyang asaoa? Si Tomás nagamahay can
Fructuosa ug si Fructuosa can Tomás. ¿Quinsa ba ang may catarungan?
Silang duhá ualáy catarungan, cay si Tomás bu-ut mucuha sa mga dula-an
ni Fructuosa ug si Fructuosa, bu-ut mucha sa mga dula-an ni Tomás.

XVII.
¿Asa ba cutub muadto quitá? Muadto quitá cutub sa Singbahán. ¿Muadto ca
ba cutub sa subá? Dili; muadto acó cutub sa Daois. ¿Duna bay imong
guicaoat usahay? Ualá acóy sugod mangaoat. ¿Duna bay imong guitina?
Guitina co ang acong calo. ¿Onsay guitina mo? Maitóm ang guitina co sa
calo co. ¿Guipatina mo ba ang imong calo? Verde ang guipatina co sa acong
calo. ¿Onsa nga calo ang tua sa bata? Duruhá man ang iyang calo, ang usá
maputi ug ang usa maitóm. ¿Asa cutub quining dalan? Didto cutub sa
Baclayon ¿Hain ba nagapuyó ang imong higala? Nagapuyó sia dinhi dapit
sa dalan. ¿Tua ba ang tanaman sa mga bulac sa imong igso-on nga babae
dinhi dapit cun didto ba dapit sa cacahuyan? Tua didto dapit. ¿Masucó ca ba
untá, cun muabút untá caron nga adlaoa ang imong inahan? Malipay acó
untá hino-o, (rather). ¿Nanuyó ca ba canaco? Dili: nanuyó acó can
Valeriana, nga naca-adto sa sayao sa ualáy tingug canaco.

XVIII.

¿Ma-ayo ba ang pagyubit maingón niana (thus) sa mga taong tanán?

Guiyubit co ang imong mga visti, dili acó magayubit sa inga taong tanán.
¿Quinsay maingnan ug dagoay sa anác mo? Ualáy maingnan nia ug dagoay.
¿Dili ca ba macapahalayó nianang taoha? Dili acó macapahalayó cania,
tungud cay bu-ut sia mag-apas canaco sa lugus (sa linugsa-nay). ¿Ualá ba
sia mabu-ang? Tingali cahá. (It may be). ¿Onsay tuyo nia? Ambut.
¿Quinsay tag-iya nianang pusil? Ang acong oyoan maoy tag-iya. ¿Quinsa
ba cadtong mga tao? Ang nagavisti ug maputi mao ang acong silingan, ug
ang nagavisti ug maitóm, mao ang anác sa mananambal nga nacatampaling
sa acong silingan. Daghan man ang mga maquina-admanon didto sa Roma,
¿dili ba mato-od?—nagotana si Milton sa usá ca tao nga taga Roma. Dili
man daghan inaingón sa didto ca pa—mitubág ang taga Roma.

XIX.

¿Ngano nga napado-ol ca nianang mga tao? Napado-ol acó canila, cay may
pulus acó canila. Cun mudayon ca pa sa pagdo-ol canila, mangita ca sa mga
casamucan, cay daghanan ang ilang mga ca-aoay. ¿Nasayod ca cun hain ba
ang ma-ayong cala-ngoyan? Nasayod acó, cun hain dunay usa. ¿Hain ba?
Didto dapit sa tabóc sa suba sa licód sa cacahuyan do-ol sa dalan. ¿Anus-a
ba quita mulangoy? Carón hapon cun bu-ut ca. ¿Bu-ut ca ba muhulát
canaco didto sa tungud sa pultahán sa longsod? Pa-abuton ta icao didto
apan nagahangyó acó canimo nga dili ca malimot. Nasayod ca na man nga
dili acó malimot (mahacalimot) sa acong mga sa-ad. ¿Nanuyó ba canimo
quining tao? Sa bu-ut co, (I think) nanuyó sia canaco, cay dili acó
magaduao cania, apan dili acó mahagugma umadto didto sa ilá, cay sa
pagadto co, labon nga daoaton acó nia sa ma-ayong dagoay, ingón ug
dautan sia ug dagoay (he looks displeased). ¿Ngano nga mamingao ca ug
dagoay? Dacó nga mga calisud ang guibati co. Dili ca masucó ca-ayo, cay
¿oonsaon ta man? Apan, Dios co! ¿ngano naninggit ca maingón niana?

XX.

¿Pilay vale ni-ining panapton? Guibaligyá co caná sa tagotló ca cahate ang

vara. Sa bu-ut co (it seems me) mahal ca-ayo. ¿Bu-ut mo ba ipaquita canaco
pipilá ca bulus ni-ining usá ca panapton? Bu-ut acó magpaquita canimo
niana. ¿Angay ba canimo quining mapola? Dili angay canaco. ¿Ngano nga
dili angay canimo? Cay mahal ca-ayo. ¿Nagato-on ca ba ug binisayá? Oo,
nagato-on acó ug binisayá. ¿Quinsa ba ang imong magtoto-on? Ang acong
magtoto-on maoy usa ca Pare nga Recoleto ¿Magatodló ba sia usáb ug
Ininglés? Oo, nagatodlo sia ug Ininglés sa mga Filipino, ug quinachilá sa
iyang mga amigos sa América Bu-ut acó macailá cania, busa, nagahangyó
acó canimo nga ihatud mo acó didto sa ila Bu-ut acó untá masayod ¿ngano
cay dili acó mahibaló magsulti ug ma-ayo ingón canimo? Ingnon ta; icao
magsulti ug ma-ayo ingón canaco, cun dili ca untá mahadlucon; apan, cun
nagto-on ca untá ug ma-ayo sa imong mga lección, dili ca untá mahadluc
magsulti, tungud cay sa pagpamolong ug ma-ayo, quinahanglan ang
pagcasayod, ug quinaiya man sa tao nga dili mahibaló ug ma-ayo sa guito-
on nia, nga mahadlucon sia untá; cun nasayod ca pa untá nga dili ca
masayóp, dili ca untá mahadlucon.

XXI.

¿Onsa nga saquít ang guicamatyán sa imong igso-on? Ang hilanat maoy
guicamatyán nia. ¿Comusta ang imong igso-son? Ang acong igso-on ualá
nay quinabuhi, dugay na usá ca semana nga namatáy. Ma-ayo man sia ca-
ayo ug laoas sa tuig nga miagui sa didto pa acó sa Tagbilaran ¿Onsay iyang
guicamatyán? Ang buti (small pox) maoy namatyán nia. ¿Comusta ang
inahán sa imong amigos? Dili man ma-ayo, guihilantan sia cahapon sa usá
ca adlao (niadtong usá ca adlao) ug caniha sa buntag guibalicán sia sa
hilanat (the fever has returned). Guisaolo ba (learn by heart) sa imong mga
tinon-an ang mga tema? Onahon nila ang pag-guisi, dili ang pagsaolo (They
will rather tear them than learn by heart). ¿Ngano nga nagahilác ang inahán
sa atong sologo-on? Minhilac sia, tungud cay ang Pare nga atong amigos,
nga nagalimós cania, namatáy dugay na upát ca adlao. ¿Onsay guicamatyán
nia? Ang pagcatigulang (quinatigulang) maoy guicamatyán nia. ¿Mutabang
ca ba canaco sa pagbuhat, cun muadto quitá sa Panglao? Tabangan ta icao
sa pagbuhat, cun mutabang ca canaco pa pagpangita sa quinabuhi. ¿Onsa ba
quining mga ocbán sa paghunahua sa imong igso-on? Ma-ayo man ca-ayo
sa iyang pagsabút (she likes them very well) apan matolotam-is (matam-
istam-is, matod nia. ¿Bu-ut ca ba maniodto dinhi? Bu-ut acó maniodto
dinhi, cun guiandam mo ug ma-ayong can-on.

XXII.

¿Nacailá ca ba sa mga cabayo? Nacailá man acó. ¿Bu-ut mo ba acó palitán

ug usa? Cun bu-ut ca muhatag canaco ug salapi, palitán ta icao ug duruhá.
¿Nacailá ba canáng tao sa mga panapton? Dili sia macailá ca-ayo. ¿Onsa-
onsaon mo ba pagpatigayon? Bu-ut acó magpaquita canimo cun onsa-
onsaon co pagpatigayon. Onsa may bubuhaton co cay aron mahimbaloan co
ang lección, nga ipangutana nia ugmá canaco? Ibutáng mo sa limpio ang
imong mga tema, buhaton mo ug totoló, ug magestudio ca sa lección nga
sumunúd (next lesson). ¿Onsa-onsaon ba sa imong igso-on ang pagtoon ug
binisayá sa ualáy diccionario? Naga ayom-ayom sia lamang (he manages it)
sa dacong cacugui. ¿Naquita mo na ba ang acong anác? Ualá co pa sia
maquita. ¿Comusta ba sia? Ma-ayo sia ca-ayo, dili ca macailá cania, cay
mintobó sia ca-ayo (he has grown very tall) sa didiót nga tiempo (in a short
time) ¿Onsa ba carón ang tiempo? Mainit man ca-ayo. ¿Dugay na ba nga
ualá mag-olán? Dili: ug sa bu-ut co (I believe) may onús quitá carón adlaoa.
Tingali cahá. Mahangin na, nagadalogdog; ¿nadungúg mo ba? Oo,
nadungúg co apan halayó pa ca-ayo ang onús. Dili man halayó ingón sa
imong paghunahuna. ¿Naquita mo ba nga nagaquilat ¡Dios co!
¡Pagcabascug sa olán! Cun musulúd quitá sa bisan di-in, magasalipód quitá
sa onús.

XXIII.

Sa didto acó sa longsod sa usá ca adlao, nadaoat co ug usá ca sulát sa imong

magtoto-on, nga igamahay ca-ayo nia canimo. Ayao paghilác adto ca caron
sa imong cuarto, magto-on ca sa imong lección, ug magma-ayo ca; cun dili,
dili ca maniodto caron nga adlaoa. Magama-ayo acó gayúd, amahán co nga
hinigugma, nga muangay ca nga to-od canaco. ¿Onsa may atong buhaton
cay aron mapaladan quitá? Higugmaon ug bubuhaton niñó ang ma-ayong
buhat, ug mapaladan camó dinhi sa yuta ug sa lain nga quinabuhi. Cay bu-
ut quitá mapaladan, bubuhatan ta sa ma-ayo ang mga pobres ug caloyan ta
ang mga tao nga nalisdan. Sugtón ta ang atong mga magtoto-on, ug dili
quitá magpacasaquit canila sa guihapon. ¿Onsa ba ang batasan sa acong
anác canimo? Ma-ayo man ang batasan nia canaco, cay ma-ayo ang iyang
batasan sa mga taong tanán, Ang iyang amahán nag-ngón cania sa
masubsub: ang batasan sa ubán dili man cun dili usa ca aningal sa atong
batasan; cun ma-ayo ang atong batasan canila, dili atong pa-abuton ang
batasan nila nga maayo canato.

XXIV.

¿Comusta ca? Ma-ayo man sa pagsilvi canimo cun dunay imong sugo. ¿Ug
comusta didto sa iñó ang imong guinicanan ug ang imong mga igso-on?
Ma-ayo man silá sa dacóng calo-oy sa Dios. Sa tungud canimo, ualáy
quinahanglan sa pagpangutana, cay ma-ayo ca man ca-ayo ug ang imong
dagoay mao ang labing ma-ayo sa ngatanan. ?Bu-ut ca ba maglingcod?
Aniay usá ca siya. Dili acó bu-ut maglingao-lingao canimo sa imong mga
buhat, nasayod acó nga mahal ca-ayo ang tiempo sa mga comerciante.
Carón ualá acóy buhat; sa pag-agui co dinhi, bu-ut lamang acó mangutana
ug ma-ayo ca ba ug laoas. Dios magbayad. ¿Onsa ba nga oras? La una y
media. La una y media, matod mo, ug dinhi sa acong orasán, las doce y
media man. Tabi canimo, ualá pa magbagting sa á la una. Nagamato-od acó
canimo nga la una y media na, cay ang acong orasán nagalacao sa ma-ayo
(cay ma-ayo ang paglacao sa acong orasán). ¿Quinsa ba ang naca-abut?
Naca-abut ang acong ig-agao, conó. ¿Di-in ba sia guican? Guican sia sa
Manila. ¿Nadugay ba sia ca-ayo didto sa dagat? Nadugay sia napoló ug
limá ca adlao, cay daután ca-ayo ang tiempo. ¿Guipalít mo ba quining calo
didto sa Manila? Ualá co palita, guiregalo canaco sa acong ig-agao nga bag-
o pa miabut.

XXV.

¿Ngano nga nasamocan ang imong inahán? Nasamocan sia tungud cay ualá
sia dumaoat ug sulát sa iyang anác nga tua didto sa España. Dili sia untá
masamocan tungud cania, cay bisan mangita sia guihapon sa mga
casamocan mahibaló man sia maggaoás niana. Sa tuig nga miagui, sa pag-
adto namo sa pagpamusil, guicagabhian camé halayó ca-ayo sa amo. ¿Hain
ba camó nabuntagán? Sa sinugdan nasamocan acó ca-ayo, apan ang imong
igso-on, ualá sia hino-o: nagapahinay canaco (sa acong casamuc) busa,
nauad-an acó sa casamocan. Sa catapusan, hinquit-an namo usa ca payág ug
didto camé nabuntagán. Didto naqnita co ang cacugui sa imong igso-on.
Pipila ca caoayan ug usá ca bugcus nga sagbut guipacahigdaan nia sa ma-
ayong higda-an. Usá ca boteya guipacacandelero nia, ug sa duruhá cun
totoló ba ca langgam guibuhat nia ug usá ca panihapon nga ualáy ingón. Sa
paghimatá namo sa buntág, ingón ug napaholay ug ma-ayo camé maingón
sa pagcatolog namo untá sa labing ma-ayong higda-an sa calibutan.

XXVI.

¿Ngano nga nanuyó (nasucó) ca can Juan? Cay nacaquita man sia guihapon
ug mga sayóp sa ngatanán nga naquita nia. ¿Onsay casayoran niana? Ang
casayoran niana mao nga dili acó bu-ut magsulti canimo, cay bacacon ca
man. ¿Bu-ut ca ba masayod ngano nga ualá sulata sa imong igso-on ang
iyang mga tema? Cay maculi man ca-ayo. Nagtucao sia sa tibo-oc nga gabi-
i, ug ualá sia macasulát niana, cay canáng tema dili mahimo nia Igo naquita
acó ni Pedro, nagsugud sia sa pagsulti ug binisayá sa pag-sumaysumay, ug
daghanan ang iyang pagabi-abi canaco: busa usaháy dili acó mahibaló, cun
onsa ba ang itubág co. Mao ra ang buhat sa iyang mga igso-on; bisan pa
niana, ma-ayo man silá ca-ayo nga tao; dili lang cay sapian ug
mahigugmaon silá cun dili nga malolot ug magbubuhat sila usáb sa ma-ayo.
Nahagugma silá canaco sa minato-od gayud, busa man, nga guihigugma co
silá usáb ug dili acó muingón guihapon nga macadaut acó canila. Dacó pa
ngani untá ang paghigugma co canila, cun dili untá maga-abiabi silá ca-ayo;
apan, tagsá ca tao dunay iyang mga sayóp, ug ang aco mao ang pag-hisgut
sa ilang pag-abiabi.

XXVII.

Natahap na man acó, nga gui-uhao ca ug nga guigutum ang iniong igso-on,
busa man ngani, guidalá ta camó dinhi. Bisan pa niana, masaquit ang acong
bu-ut, cay dili acó muquita sa imong inahán. ¿Ngano nga dili ca muinom ug
capé? Cun dili pa acó catolgon, muinom unta acó. Ubus ca na catolgon,
ubus ca na matugnao; ubus ca na gutmon, ubus ca na uhao-on. Usá ca tao,
sa pagquita nia nga nagasalamin ang mga tigulang sa pagbasa, naca-adto sia
sa balay sa usá ca comerciante; ug nangayo man sia ug inga antiparas.
Nacuha niadtong tao ug usá ca libro, ug sa human na nia ablihi, mi-ingon
sia nga dili man ma-ayo ang antiparas. Guitaga-an sia sa comerciante sa
uban nga labing ma-ayo nga naquita nia sa iyang tindahan, apan, cay ualá
sia usáb macabasa, nangutana cania ang comerciante “higala co, ¿nahibalo
ca ba magbasa?” Cun mahibalo acó unta magbasa, matod nia, dili co unta
quinahangla-non ang imong antiparas.

XXVIII.

Sa pagpamusil niadto sa Emperador uga si Carlos V naualá sia didto sa

cacahuyan, ug sa pag-abut nia sa usá ca balay, minsulud sia didto cay aron
magpahuay. Didto niadtong balaya duna may upát ca tao nga
nagapacatológ. Ang usa nagbacod, ug sa pagdo-ol nia sa Emperador nag-
ingon cania nga nagdamgó sia nga caoaton nia unta ang iyang orasán, ug
guicaoat nia. Dihádihá (then) nagbacod ang usá ug nag-ingón cania nga
nagdamgó sia nga angay unta cania ang pagpangaoat cania sa iyang colopo,
ug guicaoat nia. Ang icatoló nangaoat sa bolsa. Sa catapusan: nagbangon
ang icapat ug nag-ingon cania: nagapa-abut acó nga dili ca manuyó cun
susihon ta icao, ug sa pagsusi nia, iyang naquita sa li-og sa Emperador ug
usá ca bulaoan nga cadena nga hinigtan sa usá ca pito nga bu-ut nia caoaton
cania, apan ang Emperador nag-ingon cania: higala co nga ma-ayo, sa dili
mo pa acó cuha-an ni-ining hias, ipaquita co canimo ang iyang gahúm, ug
sa pagpamolong nia ni-ining mga polong, nagtaghoy sia. Ang iyang mga tao
nga nangita cania, nanigom didto dapit sa baláy ug naningala silá sa
pagquita nila sa Emperador dihá nianang pagcabutang. Apan, ang
Emperador sa pagquita nga nacagaoás na sia sa calisud mi-ingon sia: ani-a
quining mga tao nga nagdamgo sa ngatanán nga ilang bu-ut. Bu-ut acó usáb
magdamgo; ug sa human na sia naghunahuna sa macadiót, mi-ingón sia:
nagdamgo man acó, nga tacús bitayon silang tanán. Sa pagcahuman ni-
ining mga polong. dihádihá guibitay sila sa atubangan sa balay.

Catapusan
 A Table of the Particles and their Passives.

Particles. Present Past. Future.

Imperative. Infinitive. Present Future. Imp. and Passives.
and Past. Infinitive.
Naga. Naga Nag Maga Mag Mag Gui Paga Pag i, on, an
Iga or ica. — — — — — — Iga, Ica — —
Nagapa. Nagapa Nagpa Magapa Magpa Magpa Guipa Ipa, Pa Pagpa i, on, an
Nagapaca. Nagapaca Nagpaca Magapaca Magpaca Magpaca Guipaca Pagpaca, Pagpaca, —, on,
Paca Paca an
Nagaca. Nagaca Nagca Magaca Magca Magca Guica Pagaca Pagca —, on,
an
Nagahi. Nagahi Naghi Magahi Maghi Maghi Guihi Pagahi Hi, paghi —, on,
an
Naca. Naca Naca Maca Maca Pagca Na Ma Ma —, —,
an
Naca. Naca Naca Maca Maca Pagca Guica Ca Ca, pagca —, —,
an
Mi. Mi Min Mu Um — — — — —, —,
—
Na. Na Na Ma Ma Ma Na Ma Ma —, —,
an
Nanag. Nanag Nanag Manag Manag Manag Guipanag Panag Panag i, on, an
Nan. Nan Nan Man Man Man Guipa Pa Pa i, on, an
Naqui. Naqui Naqui Maqui Maqui Pagpaqui Guipaqui Ipaqui Ipagpaqui i, —, an
Naquig. Naquig Naquig Maquig Maquig Pagpaquig Guipaquig Paquig Ipaquig —, —,
—
Naha, Naha, i Naha, i Maha, i Maha, i Paha, Hin Hi Paha —, —,
Nahi. pagpaha —
Napa. Napa Napa Mapa Pa Pa — — — —, on,
an
Nasig. Nasig Nasig Masig Masig Pasig — — — —, —,
—
Nasighi. Nasighi Nasighi Masighi Masighi Pasighi — — — —, —,
—
Nangi. Nangi Nangi Mangi Mangi Mangi Guipangi Guipangi Pangi i, —, —
Nanhi. Nanhi Nanhi Manhi Manhi Panhi Guipanhi Guipanhi Panhi —, —,
an
Nanig. Nanig Nanig Manig Manig Pagpanig Guipanig Guipanig Pagpanig —, —,
an
Nanum. Nanum Nanum Manum Manum — — — — —, —,
—
Nani. Nani Nani Mani Mani Pagpani Guipani Guipani Pani, —, on,
pagpani an
Table containing a small dictionary of the words in
general use for the benefit of the learners.

Substantive Nouns

Ang Dios. God.

Ang Dios nga Amahan. God the Father.
Ang Dios nga Anac. God the Son.
Ang Dios nga Espíritu Santo. God the Holy Ghost.
Ang Santos uyamut nga Trinidad. The holy Trinity.
Ang atong Guino-ong Jesucristo. Our Lord Jesus Christ
Ang Manunubus. The Redeemer.
Ang Mamamaui. The Saviour.
Ang Magbubuhat. The Creator.
Ang Macagagahúm sa ngatanan. The Almighty.
Ang mahal nga Virgen. The blessed Virgin.
Usá ca binuhat sa Dios. A creature.
Quing tibo-oc nga calibutan. The nature.
Ang calág. The soul.
Ang laoas. The body.
Ang langit. The heaven.
Ang himaya sa langit. The glory.
Ang Angel. The Angel.
Ang Santos. The Saint.
Ang Matarung. The Just.
 Ang Bulahan. The Blessed.
Ang Martir. The Martyr.
Ang Manalagna. The Prophet.
Ang Apostol. The Apostle
Ang Pangolo sa banay. The Patriarch.
Ang Inpierno. The Hell.
Ang Yaoa. The Devil, Satan, Demon.
Ang hinocman sa inpierno. The damned.
Ang Pinilian. The Wicked.
Ang Purgatorio. The Purgatory.
Ang mga calág. The Souls in purgatory.
Ang Abat. The Phantom.

About the Elements

Ang calayo. The fire.

Ang hangin. The air, wind.
Ang yuta. The earth.
Ang tubig. The water.
Ang Dagat. The Sea.
Ang tubig nga ma-asgad. The brackish water.

Astrological Nouns

Ang adlao. The sun.

Ang bulan. The moon.
Ang bito-on. The star.
Ang panganod. The small cloud moving before the
wind.
Ang planeta. The planet.
Ang bito-on nga icogan. The comet.
Ang mga sidlac sa adlao. The rays of the sun.
Ang cahayag. The brightness.
Ang cadolom. The darkness.
Ang cangitngit. The utter darkness.
Ang calamdag. The clarity.
Ang cabugnao. The cold.
Ang cainit. The heat, warm.
Ang dag-om. The cloud.
Ang olan. The rainfall, shower.
Ang tolo sa olan nga mibactot. The hail, hail-stone.
Ang alingasa. Sultry weather.
Ang yamúg. The dew.
Ang yamúg nga mibactot tungud sa The hoar frost.
tugnao
Ang talisic nga mibactot tungud sa The snow.
tugnao.
Ang gabon. The fog, mist.
Ang onós. The storm.
Ang bagio. The whirlwind typhoon.
Ang dalogdog. The thunderclap.
Ang quilat. The flash.
Ang linti. The thunderbolt.
Ang linog. The earthquake.
Ang usá ca paglonop. An overflow of waters.
Paglonop sa calibutan The deluge.
Ang balangao. The rainbow.

The Time

Ang higayonan. The opportunity.

Usá ca adlao. A day.
Ang linacuan sa usá ca adlao. Journey.
Ang banagbanag. The dawn.
Ang sidlac sa adlao. The sunrise.
Ang buntag. The morning.
Ang odto. The noon.
Ang hapon. The afternoon.
Ang gabi-i. The evening, night.
Ang tungang gabi-i. Midnight.
Ang salup sa adlao. The sunset.
Adlao nga igasingba. Mass-day.
Adlao nga piesta. Holiday.
Adlao nga igabuhat. Work-day.
Adlao nga igapoasa. Fast-day.
Usá ca minuto. A minute.
Usá ca oras. An hour.
Usá ca semana. A week.
Usá ca pagpilóc, A moment.
Ang piesta sa mga Santos ngatanan. Feast of All Saints.
Ang pasco sa pagcatao. Christmas.
The Family

Ang tao. The man, person.

Ang lalaqui. The man.
Ang babaye. The woman.
Ang amahán. The father.
Ang inahán. The mother.
Ang anac nga lalaqui. The son.
Ang anac nga babaye. The daughter.
Ang igso-on nga lalaqui. The brother.
Ang igso-on nga babaye. The sister.
Ang apohan nga lalaqui. The grand father.
Ang apohan nga babaye. The grand mother.
Ang icaduha nga apo. The great-grand father.
Ang icaduha nga apong babaye. The great-grand mother.
Ang apong lalaqui. The grandson.
Ang apong babaye. The granddaughter.
Ang icaduha nga apo. The great-grandson.
Ang icaduha nga apong babaye. The great-granddaughter.
Ang ama-ama. The stepfather.
Ang ina-ina. The stepmother.
Ang oyo-an. The uncle.
Ang aya-an. The aunt.
Ang pag-umangcon. The nephew.
Ang pag-umangcon nga babaye. The niece.
Ang ig-agao nga lalaqui. The cousin (male.)
Ang ig-agao nga babaye. The cousin (female.)
Ang balo. The widow.
Ang pagcabalo. The widowhood.
Ang abian. The friend.
 Ang ig-agao itagsa. First cousin.
Ang bayao. The brother-in-law.
Ang ugangan. The father-in-law.
Ang umagad, masamong. The son-in-law.
Ang binalaye. The daughter-in-law.
Ang inanac sa buñag. The godson.
Ang inahán sa buñag. The godmother.
Ang amahán sa buñag. The godfather.
Ang mga caubanan. The relations.
Ang bana. The husband.
Ang asaoa. The wife.
Usá ca batang lalaqui. A child (male).
Usá ca batang babaye. A girl.
Usá ca olitao. A bachelor, unmarried man.
Usá ca dalaga. A unmarried woman, maid.
Ang pagcabata. The childhood.
Ang pagcatigulang. The old age.
Ang pagcahimtang sa tao. The manhood.
Ang ilong tolapus. The orphan, helpless.

The Body

Ang laoas. The body.

Ang mga tolan. The limbs.
Ang lutahan. The juncture of bones.
Ang mga luhaluha. The knuckles.
Ang olo. The head.
Ang otoc. The brain.
Ang tingcoy. The cerebelum.
Ang toboan. The crown, or top of the head.
Ang tangcogo. The nape of the neck.
Ang li-og. The neck.
Ang bohoc. The hair.
Ang dungandungan. The temple (of the head.)
Ang agtang. The forehead.
Ang quilay. The eyebrow.
Ang dalonggan. The ear.
Ang matá. The eye.
Ang calimutao. The apple of the eye.
Ang tabontabon. The eye-lid.
Ang pilocpiloc. The eye-lash.
Ang ilong. The nose.
Ang bohoc sa ilong. The nostril.
Ang ilong pislat. The flat-nose.
Ang ilong matalinis. The sharp nose.
Ang naong. The face.
Ang panaoay. The features.
Ang aping. The cheek.
Ang baba. The mouth.
Ang ngabil. The lip.
Ang lag-os. The gum (of the teeth.)
Ang dila. The tongue.
Ang langagngag. The palate, taste.
Ang totonlan. The throat.
Ang ngipon. The tooth.
Ang tango. The eye-tooth.
Ang bag-ang. The mill tooth.
Ang apapangig. The jaw-bone.
Ang soláng. The chin.
Ang bungut. The beard.
Ang balahibo. The nap, wool.
Ang abaga. The shoulder.
Ang licod. The back.
Ang talodtod. The spine, back-bone.
Ang bocoboco. The scapula.
Ang cotocoto. The pit of the stomach.
Ang dughan. The breast.
Ang soso. The teat, dug.
Ang gosoc. The rib.
Ang casingcasing. The heart.
Ang atay. The liver.
Ang baga. The lungs.
Ang amimislon. The kidney.
Ang agulela. The spleen.
Ang tian. The belly.
Ang quilid. The side.
Ang posod. The navel.
Ang bologan. The groin.
Ang apdo. The gall, bile.
Ang pantup. The bladder.
Ang ihi. The urine.
Ang dugó. The blood.
Ang tae. The excrement, flux.
Ang igot-igot. The rump, croup.
Ang lubut. The anus (the orifice of the rectum.)
Ang sampot. The backside.
Ang mga ogat. The nerves, veins.
Ang mga bocóg. The bones.
Welcome to our website – the ideal destination for book lovers and
knowledge seekers. With a mission to inspire endlessly, we offer a
vast collection of books, ranging from classic literary works to
specialized publications, self-development books, and children's
literature. Each book is a new journey of discovery, expanding
knowledge and enriching the soul of the reade

Our website is not just a platform for buying books, but a bridge
connecting readers to the timeless values of culture and wisdom. With
an elegant, user-friendly interface and an intelligent search system,
we are committed to providing a quick and convenient shopping
experience. Additionally, our special promotions and home delivery
services ensure that you save time and fully enjoy the joy of reading.

Let us accompany you on the journey of exploring knowledge and

personal growth!

ebookname.com