POLITECHNIKA LUBELSKA

WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I INFORMATYKI

INFORMATYKA

Komponentowe podejście do wytwarzania

aplikacji W1
Podstawy podejścia komponentowego

Dr inż. Marek Miłosz, prof. uczelni

 Plan wykładu
• Zagadnienia konstrukcji oprogramowania
komponentowego
• Miejsce technologii komponentowej w cyklu
życia oprogramowania
• Zalety i wady podejścia komponentowego
• Przegląd środowisk programowania
komponentowego (CCM, EJB, COM+, .Net, ...)
• Architektura wielowarstwowa. Serwery aplikacji
• Systemy dedykowane
Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 2
 Zagadnienia konstrukcji
oprogramowania
komponentowego

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 3

 Wytwarzanie oprogramowania
w oparciu o komponenty
• Ang. Component-Based Software Development,
CBSD
• Bazuje na komponentach (ang. Component) –
modułach oprogramowania o określonej, dobrze
zdefiniowanej funkcjonalności
• Komponent to oprogramowanie wielokrotnego
użytku w formie binarnej, które można podłączyć
do innych komponentów od innych dostawców
przy stosunkowo niewielkim wysiłku
• Komponent == jednostka oprogramowania
wielokrotnego użycia (ang. Reuse)
Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 4
 Komponent oprogramowania –
cechy (1)
• Jest samodzielny i wielokrotnego użytku
• Oferuje wyraźnie określone usługi poprzez
wyraźnie określony interfejs
• Może mieć wpływ/być pod wpływem innych
składników oprogramowania (jawnie zdefiniowane
zależności)
• Powinien mieć jedną udokumentowaną
specyfikację (komponent oprogramowania opisany
na wysokim poziomie abstrakcji)
• Może być użyty wyłącznie na podstawie specyfikacji
Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 5
 Komponent oprogramowania –
cechy (2)
• Może mieć kilka niezależnych implementacji, tj.
jeden komponent może być zaimplementowany
w kilka różnych języków programowania oraz
może mieć kilka wykonywalnych (binarnych)
kształtów, tzn. jeden komponent może być
wykonany w różnych środowiska
oprogramowania
• Można go łatwo łączyć z innymi komponentami
• Zarządzaniem komponentami zajmuje się
kontener (tworzenie/usuwanie instancji, …)
Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 6
 Komponent oprogramowania –
skład
• Specyfikacja
• Implementacja
• Kod binarny
• Interfejs oferowany (API, ang. Application
Programming Interface)
• Jawnie zdeklarowane wymagane zależności

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 7

 Komponent vs. obiekt
Obiekt Komponent
• Częściowa hermetyzacja • Wymuszona hermetyzacja –
komunikacja tylko poprzez
interfejsy
• Dobrowolne definiowanie
• Wymuszone definiowanie
interfejsów
abstrakcyjnych interfejsów
(do komunikacji)
• Powszechne stosowanie • Rzadkie stosowanie
dziedziczenia dziedziczenia (głównie dla
interfejsów)
• Powtórne użycie kodu • Powtórne użycie kodu na
poprzez polimorfizm i poziomie binariów
późne wiązanie wywołań
Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 8
 Kontener
• Komponenty nie są jednostkami aktywnymi
(w przeciwieństwie do obiektów) – nie tworzą
i nie usuwają swoich instancji
• Zarządzaniem komponentami zajmuje się
kontener:
• Zarządza cyklem życia komponentów
(tworzy/usuwa/odtwarza)
• Rozwiązuje zależności pomiędzy komponentami
• Zajmuje się „techniczną” stroną (zarządza zasobami
i transakcjami, kolejkuje żądania, wyrównuje
obciążenia itd.)
Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 9
 Miejsce technologii
komponentowej
w cyklu życia
oprogramowania

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 10

 Cykle życia oprogramowania
w technologii komponentowej
• Cykl życia dla komponentu oprogramowania
• Cykl życia dla aplikacji wielokomponentowej
oprogramowania (integracja wielu
komponentów)
• Cykl życia całego systemu informatycznego (SI)
w technologii komponentowej

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 11

 Komponentowy cykl życia SI –
fazy
Faza Opis
Analiza Proces zdefiniowania i zrozumienia działań, które mają być
wspomagane przez SI. Wyszukanie komponentów/aplikacji
Projektowanie Opracowanie szczegółowego opisu (modelu) SI, wykorzystującego
szczegółowe specyfikacje komponentów /aplikacji
Implementacja Pozyskanie komponentów/aplikacji. W szczególnych przypadkach:
wytworzenie komponentów/aplikacji
Integracja Integracja komponentów/aplikacji w SI
Testowanie Identyfikacja i eliminacja niepożądanych skutków i błędów SI oraz
jego weryfikacja
Konserwacja Proces utrzymania działania SI, w tym aktualizacja i wymiana
komponentów/aplikacji na nowe wersje
Administracja Czynności administracyjne (głównie: zarządzanie użytkownikami
i ich uprawnieniami)

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 12

 Tworzenie komponentów vs.
tworzenie SI w CBSD

Źródło: K. -K. Lau, F. M. Taweel and C. M. Tran, "The W

Model for Component-Based Software
Development," 2011 37th EUROMICRO Conference on
Software Engineering and Advanced Applications,
2011, pp. 47-50, doi: 10.1109/SEAA.2011.17.

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 13

 V kształtny model cyklu życia
CBSD

Źródło: I. Crnkovic, S. Larsson and M.

Chaudron, "Component-based
development process and component
lifecycle," 27th International
Conference on Information Technology
Interfaces, 2005., 2005, pp. 591-596,
doi: 10.1109/ITI.2005.1491195.

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 14

 Szczegółowy V kształtny model
cyklu życia CBSD

Źródło: I. Crnkovic, S.
Larsson and M. Chaudron,
"Component-based
development process and
component lifecycle," 27th
International Conference
on Information Technology
Interfaces, 2005., 2005, pp.
591-596, doi:
10.1109/ITI.2005.1491195.

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 15

 Y kształtny model cyklu życia
CBSD

Źródło: https://ir.lib.uwo.ca/cgi/viewcontent.cgi?article=1037&context=electricalpub

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 16

 W kształtny model cyklu życia
CBSD

Źródło: K. -K. Lau, F. M. Taweel and C. M. Tran, "The W

Model for Component-Based Software
Development," 2011 37th EUROMICRO Conference on
Software Engineering and Advanced Applications,
2011, pp. 47-50, doi: 10.1109/SEAA.2011.17.

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 17

 Zalety i wady podejścia
komponentowego

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 18

 Zalety i wady podejścia
komponentowego
ZALETY WADY
• wysoka • dodatkowy koszt
niezawodność przygotowania
elementów
• zmniejszenie ryzyka ponownego użycia
• efektywne • ryzyko uzależnienia
wykorzystanie się od dostawcy
specjalistów komponentów
• narzucenie • niedostatki
standardów istniejących narzędzi

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 19

 CBSD – wyzwania i problemy
• Heterogeniczność komponentów
• Optymalny wybór komponentów
• Kosztowne i nieodpowiednie testowanie
komponentów
• Złożona specyfikacja interfejsu
• Ciągłe wersjonowanie
• Nieprawidłowa praca z powodu zmian w aplikacji
• Konfiguracja i certyfikacja komponentów

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 20

 Przegląd środowisk
programowania
komponentowego

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 21

 Środowiska programowania
komponentowego
• Enterprise JavaBean (EJB), firmy Sun/ORACLE –
architektura komponentów po stronie serwera
dla platformy Java, Enterprise Edition (Java EE 5)
• CORBA Component Model (CCM) (CORBA – ang.
Common Object Request Broker Architecture) –
technologia zapewniająca komunikację pomiędzy
obiektami pracującymi w heterogenicznych
systemach komputerowych; rozwijany przez
OMG (ang. Object Management Group)
• .NET firmy Microsoft; następca Component
Object Model, COM+

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 22

 Enterprise JavaBean
• Technologia EJB umożliwia szybkie i uproszczone
tworzenie rozproszonych, transakcyjnych,
bezpiecznych i przenośnych aplikacji opartych na
technologii Java
• Specyfikacja EJB 3.0:
https://www.oracle.com/java/technologies/enterprise-
javabeans-doc.html
definiuje interfejs EJB API, w tym Java Persistence
API do zarządzania trwałością i mapowaniem
obiektowo-relacyjnym w środowiskach Java

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 23

 EJB – komponenty
• Jednostki danych (encje)
• Sesje przetwarzania danych
• Obsługa komunikatów

• Stanowi kontener do obsługi komponentów

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 24

 CORBA Component Model
(CCM)
• CCM zapewnia usługi współpracy z kontenerami
poprzez dobrze zdefiniowane interfejsy (porty,
ang. Ports)

Źródło: L.Grochowski.
Programowanie komponentowe
w środowisku WWW. Studia
Informatyczne, vol. 1, 2010

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 25

 Implementacje CCM
• CORBA/Java ORM w JDK (Java IDL) firmy ORACLE
• VisiBroker firmy Visigenic
• SOM ComponentBroker firmy IBM
• ObjectBroker Iceberg firmy BEA Systems
• ….
• Serwisy webowe (ang. Webservice)
• Chmury obliczeniowe

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 26

 Architektura
wielowarstwowa.
Serwery aplikacji

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 27

 Wymagania stawiane architekturze
systemów komponentowych
• Zdalna komunikacja – przeźroczysta, niezależna od
platformy
• Efektywne i zróżnicowane metody uruchamiania
zdalnych komponentów
• Efektywne mechanizmy odszukiwania i tworzenia
zdalnych komponentów
• Zapewnienie transakcyjności przetwarzań
(utrzymania spójnego stanu systemu przy realizacji
wielu współbieżnych operacji)
• Bezpieczeństwo autentykacji i autoryzacji, a także
zapewnienie poufności danych

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 28

 Architektura systemów
komponentowych
• Podział systemu na rozdzielne warstwy,
realizujące poszczególne funkcje przetwarzania,
zarządzania danymi i prezentacji
• Logiczne i fizycznie rozdzielone (oddzielne
komputery – serwery rzeczywiste lub wirtualne)

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 29

 Architektura warstwowa -
przykład ogólny

Źródło: https://bulldogjob.pl/readme/najwazniejsze-wzorce-architektoniczne

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 30

 Architektura n-warstwowa –
przykład
• Warstwa interfejsu użytkownika (np. web client,
mobile client)
• Warstwa zarządzania treścią, tzw. backend (np.
CMS)
• Warstwa usług: web services & data services (np.
dostarczanie danych innym modułom)
• Warstwa uwierzytelnienia i autoryzacji
• Warstwa pamięci trwałej (np. baza danych)

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 31

 Architektura warstwowa -
przykład EJB

Źródło: https://bulldogjob.pl/readme/najwazniejsze-wzorce-architektoniczne

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 32

 Systemy dedykowane

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 33

 Modele systemów – posiadanie
• Własne systemy, utrzymywane w firmie
• Model ang. Application Service Provision, ASP

• Oprogramowanie jako usługa – ang. Software as

a Service (SaaS)
• Platforma jako usługa – ang. Platform as a
Service (PaaS)
• Infrastruktura jako usługa – ang. Infrastructure as
a Service (IaaS)
Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 34
 Systemy dedykowane w modelu
PaaS (w chmurze) – przykłady
• Microsoft Dynamics 365 (w chmurze) –
modułowy system klasy ERP – język
programowania: X++
• SAP ERP – firma SAP SE (niem. Systeme,
Anwendungen und Produkte in der
Datenverarbeitung) – język programowania:
ABAP (ang. Advanced Business Application
Programming), C++
• Comarch ERP Optima – firma Comarch – język
programowania: C#
Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 35
 Salesforce
• Firma: Salesforce Inc.; język programowania:
Apex

Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/Salesforce
Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 36
 Pytania?
Dziękuję

Marek Miłosz Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga 37

POLITECHNIKA LUBELSKA
WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I INFORMATYKI
INFORMATYKA

Materiały zostały opracowane w ramach projektu

„Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej – część druga”,
umowa nr POWR.03.05.00-00-Z060/18-00
w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020
współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego