SK Jha Physics
SK Jha Physics
Jha 1
1
(Physical Quantities) (System of International)
(Physical Properties) 1971
S.I
Ex : etc.
S.I.
(Unit) :
3 1. (Length) Metre m L
2. (Mass) Kilogram Kg M
4. (Temperature) Kelvin K K
CGS FPS MKS
5. (Current) Ampere A A
C G S 6. Candela Cd C
Second – (Luminous intensity)
Gram –
7. mole mol N
Centimetre –
(Amount of Substance)
2. (Supplementry Unit) :
F P S
Second –
Pound –
Foot – (Plane angle) radian rad
m
3. (Speed) � ms �1 [LT–1] [M0LT–1]
s
m
4. (Velocity) � ms �1 [LT–1] [M0LT–1]
s
ms �1
5. (Acceleration) = ms–1s–1= ms–2 [LT–2] [M0LT–2]
s
6. (Force) × kg×ms–2= kg ms–2= N [MLT–2]
7. (Momentum) × or × kgms–1 or N – S [MLT–1]
8. (Impulse) × kgms–2 × s = kgms–1 [MLT–1]
kgms �2
9. (Pressure) = kgms–2m–2 [ML–1T–2]
m�m
= kg m–1s–2
14. = [M0L0T0]
(Angular Displacement)
17. × 2 2 2 [M –1L3T–2]
(Gravitational Constant)
18. [L2T–2] [M0L2T–2]
(Gravitational Potential)
19. (Young's Modulus) 2 [ML–1T–2]
20. (Velocity Gradient) [T–1] [M0L0T–1]
21. × × 2 [ML–1T–1]
(Coefficient of Viscosity)
1 –1
24. (Conductance) [M–1L–2T3A2]
25. 2 [M0L–2T0A]
(Current Density)
26. (Flux) �=R×A [ML2T–2A–1]
27. (Resistivity) � = RA/l [ML3T–3A–2]
28. (Latent Heat) [L2T–2] [M0L2T–2]
29. × 2/ [ML2T–1]
(Angular Momentum) (I) (�)
30. × 2 2 [ML2] [ML2T0]
(Moment of Intertia)
31. (Weight) × kgms–2 N [MLT–2]
• � [LT–1]
• � [MLT–2]
• � [ML2T–1]
• � [T–1]
• � [MLT–1]
• � [ML2T–2]
•
� [ML–1T–2]
1. (Light Year) :
•
} 1 = 9.467 × 10
15
• 1 = 10–12
• 1 (Å) = 10–10
11
1 = 1.496 × 10
• 1 (nm) = 10–9
3. (Parsec) :
• 1 (µm) = 10–6 = 0.001 mm
• 1 = 9.467 × 1015
16
1 = 3.086 × 10
• 1 = 1.496 × 1011
= 1.5 × 1011 1 = 3.26
• 1 = 3.086 × 1016 (Principle of Homogenity) :
= 3.26
S.K. Jha 4
Ex : a = kgm5s–2
1. V= u + at a = [ML5T–2]
ms–1 ms–1 ms–2 × s = ms–1
[LT–1] [LT–1] [LT–1] v = b
2. V2 = u2 + 2as b = v
(ms–1)2 (ms–1)2 ms–2 × m b = m3
= m2s–2 = m2s–2 = m2s–2 b = [L3]
1 2 • �
3. S= ut + at
2
=m = ms–1 × s = ms–2 × s2 (Prefixes and Symbols for Various Powers of 10)
=m =m
= [L] = LT–1T = [L] (Prefix) (Symbol) (Power of 10)
= [L] (exa) E 1018
a b a (peta) P 1015
b (tera) T 1012
� a� (giga) G 109
�� P � 2 �� � v � b � � RT
v (mega) M 106
OBJECTIVE QUESTIONS
1. [RRB G-D 2018] (a) (b)
[SSC CGL-2021] (c) (d) (b)
(a) 10–6 m (b) 106 m 12. (Force) SI [SSC-GD-2017]
(c) 10–3 m (d) 103 m (a) [RRB ALP/ Tech. 2014]
2. (SI) (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 20.08.2018, Shift-3] (c) (d) (b)
[RRB ALP/ Tech. 31.08.2018, Shift-3] 13. Nm 2kg–2 [B.P-2018]
(a) (b) (a)
(c) (d) (b) (b)
3. SI [SSC-JE-2020] (c)
[RRB ALP/ Tech. 10.08.2018, Shift-3] (d) (d)
[RRB ALP/ Tech. 03.08.2018, Shift-3] 14. SI
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (d) (a) (a) Ohm-m (b) Joule
4. (c) Ampere (d) Ohm (a)
[RRB ALP/ Tech. 2018] 15.
[SSC CGL-2021] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (b)
(c) (d) (a) 16. ms–2 SI
5. [RRB ALP/ Tech. 2014]
[RRB Group-D 2018] (a) (b)
[ -2020] (c) (d) (d)
(a) (b) 17. SI [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (d) (a) (b)
(b) (c) (d) (b)
6. S.I [BPSC-2018] 18. SI
[RRB ALP/ Tech. 09.08.2018, Shift-1] [RRB NTPC 2016]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (b) (c) (d) (d)
7. S.I. 19.
[SSC -2019] (a) (b)
(c) (d) (a)
[RRB JE 2019]
20. 1 = ......... [S.S.C C.P.O. Exam, 2007]
(a) kg/cm2 (b) N
(a) 1.01 × 105 Pa (b) 10.1 × 105 Pa
(c) N/m2 (d) Watt/ (c) 6
(c) 1.01 × 10 Pa (d) 10.1 × 106 Pa (a)
8.
21. [ -2019]
[RRB JE 2019]
[RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2014]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (a)
(c) (d) (d)
9.
22.
[B.S.S.C Exam-2017]
[Railway-JE-2016]
(a) (b)
(a)
(c) (d) (a) (b)
10. (SI) (c)
[BPSC (Pre) 2018] (d) (d)
(a) (b) 23. S.I. [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (d) (c) [BPSC-2019]
11. (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2014] (c) (d) (b)
S.K. Jha 6
24. [RRB Group-D 2018] 35. (Pa) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) Kgms2 (b) Kgms–1 [ -2020]
(c) Kgms (d) Kgms–2 (b) [BPSC-2018]
25. [RRB ALP/ Tech. 2014] (a) (b)
[SSC -2019] (c) (d) (b)
(a) (b) 36. [BPSC-2018]
(c) (d) (d) [RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
26. (a) (b)
[SSC CGL-2021] (c) (d) (d)
[ -2019] 37. -I -II
(a) (b) [RRB NTPC 2017]
(c) (d) (b) [Railway-JE-2016]
27. (Illumination) -I -II
2
(Vector) : R � A 2 � B2 � 2ABcos � – 1 � cos � � 1
(Magnitude) �� ��
(Simple Algebra, Bric, A � B � A 2 � B2 � 2AB cos �
Mathematics) �� ��
A � B � A 2 � B2 � 2AB cos �
(Scalar) :
�� ��
��A B
(Vector) (Scalar)
Q. 3N
4N
Sol : � = 90° 4N
A = 3N
B = 4N 3N
(Representation of a Vector) : R = A � B � 2ABcos �
2 2
R = 32 � 42 � 2 � 3 � 4 � cos90�
= 32 � 4 2 � 2 � 3 � 4 � 0
= 9 � 16 � 0 = 25 = 5 N
Ex : A Q.
(Representation of
Magnitute of a Vector) :
��
Ex : A or A
(Vector Algebra) :
� R min � A � B Q.
(a) (b)
Q. 3N 4N (c) (d) (c)
� � � � � � � �
Q. A � 3 i � 4 j� 8k B � 4 i � 6 j� 9k
(a) 2N (b) 5N
A B
(c) 6N (d) 8N
� � � �
Sol : A = 4N Sol : A = 3 i � 4 j� 8k
B = 3N � � � �
Rmax = 4 + 3 = 7N B = 4 i � 6 j� 9 k
Rmin = 4 – 3 = 1N � �
1 7 8 A.B = 12 + 24 + 72
= 108 Ans.
S.K. Jha 10
� � � � � � � � –R2 = 2R2 cos�
Q. A � 5 i � 3 j� 6k , B � i � 2 j� 6 k
1
cos��= �
� � 2
Sol : A.B = 5 – 6 + 36 = 35 Ans.
2�
(Dissociation of Vector) : cos��= cos
3
y
2�
x- = F cos������� F �� ���������
3
F sin�
y- = F sin�
� � �
�
F cos�
x 2. A�3i�4 j
Q. x- y- [RRB Group-D 2018]
Sol : x- �
y Sol : A x– =3
= F cos�
= 10 cos30° N
10
�
= A y– =4
F sin�
3 F
�
= 10 ×
2 A z– =0
� = 30°
x �
= 5 3N F cos� � 32 � 42 � 02 � 9 � 16 = 5 Ans.
A
y- � � � �
= F sin� 3. B = 4 i � 6 j� 2k B
= 10 sin30° �
1 Sol : B � 42 � 62 � 22
= 10 × = 5N Ans.
2 � 16 � 36 � 4 � 56
4. 12N 8N
NUMERICAL QUESTIONS
TYPE-1 [RRB ALP/ Tech. 2014]
– 1 � cos � � 1 (a) 4N (b) 0 N
R � A 2 � B2 � 2ABcos �
�� �� (c) 20 N (d) 8 N (c)
��A B Sol : Rmax = A + B
�� �� Rmax = 12 + 8 = 20 N
A � B � A 2 � B2 � 2AB cos �
TYPE-2
�� ��
A � B � A 2 � B2 � 2AB cos �
y-
�� � �� �� � � �
1. � A� B � R � A=B=R A B Ex : A = 3i � 8 j � 5k
�
j
� �
[RRB Group-D 2018] �
�
x-
x- =3 k i
(a) 0° (b) �/3
y- =8
(c) 2�/3 (d) � (c)
z- = 5 z-
� � �
��
Sol : A� B � R A = 32 � 82 � 52 � 98
� � �� � � �
2
(R)2 = A 2 � B2 � 2ABcos � Ex : B = 3i � 9 j � 5k
R2 = A2 + B2 + 2AB cos�
R2 = R2 + R2 + 2 × R × R × cos�� [Given, A= B = R] x- =3
R2 = 2R2 + 2R2 cos� y- =9
R2 – 2R2 = 2R2 cos� z- =5
S.K. Jha 11
1. 3iˆ � 4kˆ , y- [RRB JE 2015] = [ �24 � ( �6)]iˆ � (18 � 5)ˆj � [ �18 � (�20)]kˆ
(a) 5 (b) 4
(c) 3 (d) (d) = �18iˆ � 13jˆ � 2kˆ
Sol : x- =3 � � � � � �
2. A�3i�4 j B � 4 i �3 j A B
y- =0
z- =4 [BPSC (Pre) 2018]
� �
2. 2iˆ � 3jˆ � 6kˆ Sol : A.B = 12 – 12 = 0
[RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014] �
(a) 5 (b) 7
A = 32 � 4 2 � 25 � 5
�
(c) 9 (d) 11 (b) B = 42 � (�3) 2 � 16 � 9 � 25 � 5
�
Sol : F = 2iˆ � 3jˆ � 6kˆ � �
A.B = AB cos�
� (2)2 � (3)2 � (6) 2 � 49 = 7 0 = 5 × 5 cos�
� � Sol : A × B = 3 A.B
A + B = (4iˆ � 7ˆj) � (2iˆ � 3j)
ˆ
AB sin� = 3ABcos �
� �
A + B = (6iˆ � 10ˆj)
AB sin� = AB 3 cos�
� � sin �
|A+ B| = (6) 2 � (10) 2 = 3
cos �
= 136 tan� = tan 60°
� � = 60° Ans.
TYPE-3
4.
��� ��
A � B � ABcos � [RRB NTPC (Stage-1st), 09.03.2021 (Shift-1)]
(a) (b)
� �
A � B � ABsin �nˆ (c) (d) (a)
� � ˆ ˆ
1. p � 3iˆ � 4ˆj � kˆ r � 5i � 6 j � 6kˆ
[SSC. C.P.O. 2015]
(a) 6iˆ � 2ˆj � 3kˆ (b) �18iˆ � 13jˆ � 2kˆ
(c) 4iˆ � 13jˆ � 6kˆ (d) (b)
� �
Sol : =p � r
ˆi ˆj kˆ
� �
p � r = 3 �4 1
5 �6 6
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 12
3
Q. 5m
(Distance & Displacement)
Sol : =0
= 10m
Displacement = Shortest Distance END
START
10
= � � or 10 : 0
0
Q. 23 144.51
Distance = Total path covered
= (Displacement)
(Distance) :
A
S.I 23m
(Displacement) :
S.I =
1 = 144.51
= A
�1
A =0
Q.
(Difference between
4m 5m Distance and Displacement) :
3m 5m
4m
• •
3m
Sol : = 4 + 3 + 4 + 3 = 14m
= 5 + 5 = 10m • •
14 7
= �
10 5 • •
=7:5
(Speed)
1
Q. 2
2
7m
Sol : = 7 + 7 = 14m =
� 1�
= 2�r × � 2 � 7m
� 2� S.I = m/s
22 5
= 2� � 7 � = 110m
7 2
S.K. Jha 13
(Acceleration)
F.P v= I.P u=
= I.P = Initial Point
F.P = Final Point
v�u
a = u=0
t v=0
ms �1 Q. 72km/h 5sec
S.I = � ms �2
s
= [LT–2] = [M0LT–2]
(a) 4m/s2 (b) – 4m/s2
(c) 6m/s2 (d) None
(a)
2sec 2sec 5
Sol : u = 72 � � 20m / s
18
Ex : = 10m/s 10m/s 10m/s v = 0
v�u
a =
10 � 10 10 � 10 t
= �0 �0 0 � 20
2 2 a = = –4m/s2
5
Note :
(u) (v) (t) (Result) (a)
10m / s 20m / s 2sec v�u
a�
t
20 � 10
� � 5m / s 2 Let, s = (Displacement)
2
20m / s 10m / s 2sec v�u u = (Initial Velocity)
a� v = (Final Velocity)
t
10 � 20 a = (Acceleration)
� � �5m / s2
2 t = (Time)
g = (Gravitational acceleration)
g = 9.8 m/s2 10 m/s2
S.K. Jha 14
Note :
Q.
Fraction (9.2, 9.8, 19.6) g 9.8 m/
40
s2 10 m/s2 30
20
10
5 10 15
15 sec
(Horizontal) (Vertical) Sol :
15 sec = 15 × 40
= 600m Ans.
Q.
1. v = u + at
(a = –g) (a = + g)
1
2. s � ut � at 2 v = u – gt v = u + gt
2
1 1 10 sec
3. v2 = u2 + 2as s � ut � gt 2 s � ut � gt 2
2 2
1
Sol : 10 sec = � 5 � 20 � 5 � 20
a 2
4. s n � u � (2n � 1) v 2 � u 2 � 2gs v 2 � u 2 � 2gs
2 = 50 + 100
g g
= 150 m Ans.
Sn � u � (2n � 1) Sn � u � (2n � 1) Note :
2 2
1.
Note : 2. (gradient)
u = 0, a = 0 3. (gradient)
v = u + at
s = ut + 1/2 at2
v2 = u2 + 2as
(Graph)
1.
(4)
2.
(2)
(5) 3.
(3)
4.
(1) 5.
(4) 1.
2.
(2)
(5) 3.
(3)
(1)
4.
5.
S.K. Jha 15
OBJECTIVE QUESTIONS
1. 'u' (a) A D
'h' (b) B
[NCERT Exemplar] (c) D C
(d) C (b)
u u2
(a) (b) 8.
g 2g [NCERT Exemplar]
2 u (a) (b)
u
(c) (d) (b)
g 2g
2.
[NCERT Exemplar]
(a) 1 (b) 1 (c) (d)
(c) 1 (d) 1
(d)
3.
[NCERT Exemplar] (a)
(a) (b) 9.
(c) (d) (b) [NCERT Exemplar]
4. 10 m s–1
(a) (b)
(c) (d) (c)
10.
[NCERT Exemplar]
(a) [SSC -2019] [NCERT Exemplar]
(b) (a)
(c) (b)
(d) (c) (c)
5. v–t (d) (a)
11.
[NCERT Exemplar]
(a) m2 (b) m [NCERT Exemplar]
(c) m3 (d) ms–1 (b) (a)
6. v–t (b)
[NCERT Exemplar] (c)
(d) (c)
12.
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-1]
(a) (b)
(c) (d) (a)
(a) 13.
(b)
(c) [RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-1]
(d) (a) (a) (b)
(c) (d) (a)
7. A, B, C D
14.
[Railway-JE-2016]
[NCERT Exemplar]
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-3]
(a) [ -2019]
(b)
(c)
(d) (b)
S.K. Jha 16
15. (a) 50 m
[RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-2] (b)
(a) (b) (c) 100 m
(c) (d) (d) (d) (d)
16. — 26.
[Uttarakhand P.C.S. (Pre) 2016] —
(a) [RRB JE 2019]
(b) (a) (b)
(c)
(c) (d) (a)
(d) (c)
27.
17.
t
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b)
[RRB Group-D 2018]
(c) (d) (d)
18. (a) t5/ (b) t1/2
— [RRB Group-D 2018] (c) t (d) t3/2 (d)
(a) (b) 28.
(c) (d) (a) [SSC 2004]
19. (a) (b)
[BPSC (Pre) 2018] (c) (d) (a)
(a) (b) 29.
(c) — [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(d) (c) (a) (b)
20. (c) (d) (a)
— [RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2017] 30. [B.P Exam-2019]
(a) (b) (a) [SSC CGL-2021]
(c) (d) (d) (b)
21. (c)
[RRB Group-D 2018] (d) (c)
(a) (b) 31. — [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (d) (c) (a) S = ut + ½ at (b) V = u + at
22. (c) S = ut2 + ½ at (d) S = ut + ½ at2 (d)
32. —
[BPSC (Pre) 2018] [RRB JE 2019]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (a) (c) (d) (c)
23. 33.
[SSC (10+2) 2013]
(a) [RRB ALP/ Tech. 2018
(a) (b)
(b)
(c) (d) (a)
(c)
34. v
(d) (d)
H
24.
36. — (c)
(a) (b) (d) (b)
(c) (d) (b) 44.
37. u [RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2014] (c) (d) (a)
[ -2020] 45.
(a) 2u (b) 0 h
(c) u (d) –2u (d) [RRB Group-D 2018]
38. — [RRB ALP/ Tech. 2014] (a) (b)
[SSC-JE-2020] (c) (d) (b)
(a)
46.
(b)
[BPSC Exam 30.10.2022]
(c)
(a) (b)
(d) (d)
(c) (d)
39. A&B
(e)
— [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(a)
A 47.
B
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-3]
(a) (b)
(c) (d) (d)
(a) A B 48.
(b) B A [RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-3]
(c) A B (a) (b)
(d) A & B (c) (c) (d) (b)
40. 49. 20
10
X1 10 X2
(m/s)
5 2. 100m/sec
Sol : u = 72 � = 20 m/s
18
v=0 [BSSC Exam-2020]
s = 200 m v2 = u2 + 2as Sol : v = 0
a=? u = 100 m/sec
� 0 = (20)2 + 2 × a × 200 g = 10 m/s2
� 400 = 400a v = u – gt
a = 1 m/s2 u = gt
100 = 10 m × t
10. 2 s2
t = 10 sec.
2 sec
� = 10 + 10
[RRB ALP/ Tech. 2018] = 20 sec Ans.
(a) 2 (b) 8 3. 245 m/sec
(c) 4 (d) 1 (c) [RRB ALP/ Tech. 2018]
1 2 (i) 10 sec
Sol : u=0 s = ut + at (ii)
2
Sol : t = 10 sec,
1
a = 2m/s2 s =0+ ×2×2×2 g = 10 m/s2
2 u = 245 m/sec
t = 2 sec s = 4m v = ?
s=? v = u – gt
11. 10 m/s2 = 245 – 10 × 10
100 m/sec = 145 m/s Ans.
[SSC (10+2) 2013] u = 245 m/s
t = 10 sec
(a) 10 sec (b) 20 sec
v = 145 m/s
(c) 15 sec (d) 12.5 sec (a) s = ?
Sol : a = 10 m/s2
u = 100 m/s 1 2
v = 200 m/s s = ut � gt
2
t =?
v = u + at 1 5
200 = 100 + 10t = 245 × 10 – � 10 � 100
2
200 – 100 = 10t
100 = 10t = 2450 – 500
= 1950 m Ans.
t � 10sec 4. 5m
TYPE-2
[RRB Group-D 2014]
1 Sol : v = 0
S = ut – gt2 s = 5m
2
v = u – gt g = 10 m/s2
v2 = u2 – 2gs u =?
v2 = u2 – 2gs
1. 50 m/s (vertical)
02 = u2 – 2 × 10 × 5
0 = u2 – 100
[RRB ALP/ Tech. 2018] u2 = 100
Sol : v = u – gt � u = 10 m/s Ans.
0 = 50 – 10t 5. 80
10t = 50
t � 5sec 7
� v = u + gt
= 0 + 10 × 5 [RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1]
= 0 + 50 (a) 45 (b) 35
= 50m / s Ans. (c) 25 (d) 125 (b)
S.K. Jha 20
Sol. (b) s = 80 m v=0
v=0 u=?
1
S=? = 29.4 × 1 – � 9.8 � 1
t = 7 sec 2
g = 10 m/s2 = 29.4 – 4.9 = 24.5m
9. 10 sec.
v2 � u2 � 2 gs
80 m g= ( g = 10 m/s2)
– 10 (g = –ve) [RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-3]
02 = u2 + 2 × (– 10) × 80 (a) 120 m/s (b) 100 m/s
u2 = 1600 (c) 600 m/s (d) 60 m/s (b)
u � 40m / s Sol. (b) t = 10sec V = u + gt
u=0 = 0 + 10 × 10
1 2 g = 10 m/s2 = 100 m/s
S � ut – at
2 TYPE-3
1
S = 40 × 7 – × 10 × 72 1 2
2 s = ut � gt
S = 280 – 245 2
v = u + gt
S � 35 m v2 = u2 + 2gs
6. 14 1. 5 m/s 19.6 m
t=? 2
O = 14 – 9.8 × t 1
19.6 = 0 � � 9.8 � t
2
14 2
t= = 1.43 sec.
9.8 19.6 = 4.9 × t2
7. 9.8 t = 2 sec Ans.
2.
— [RRB Group-D 2018] 8 sec
(a) 1 sec (b) 2 sec [RRB Group-D 2014]
(c) 1.5 sec (d) 2.5 sec (b) Sol : u = 0, t = 8 sec, g =10 m/s2 , s = ?
Sol : v = 0 g = 9.8 m/s2
u = 9.8 m/s v = u – gt 1 2
t=? 0 = 9.8 – 9.8 × t s = ut + gt
2
t = 1 sec
= 1 + 1 = 2 sec 1
= 0 � 8 � � 10 � 64
8. 29.4 m/s 2
1 = 0 + 320
= 320 m Ans.
(a) 9.8 m (b) 24.5 m
3. 9.8m/s2
(c) 29.5 m (d) (b)
3sec
Sol : v = 0
t = 1 sec [RRB JE/Sr.Se Chennai 2014]
Sol : g = 9.8 ms–2
1 2
u = 29.4 m/s S = ut – gt t = 3 sec
2 u = 0
g = 9.8 m/s2 v = ?
S.K. Jha 21
v = u + gt 1
= 0 + 9.8 × 3 t = 4 sec =0+ � 9.8 � 4 � 4
= 29.4 m/s Ans. 2
4. 5 m/s 19.6 m s=? = 78.4 m
g = 9.8 m/s2
6.
(g = 9.8 m/s2)
2
[RRB Group-D 2014]
(a) 5 (b) 4
(c) 3 (d) 2 (d) [RRB ALP/ Tech. 2018]
Sol : u = 0, g = 9.8 m/s2, s = 19.6 m (a) 9.8 (b) 19.6
(c) 39.2 (d) (b)
1 2
s = ut � gt 1 2
2 Sol : u=0 s = ut + gt
2
1
19.6 = 0 � t � � 9.8 � t 2 1
2 t = 2 sec =0+ × 9.8 × 2 × 2
2
1 g = 9.8 s = 19.6 m
19.6 = 0 � � 9.8 � t 2 7. 9.8 2
2
19.6 = 4.9 × t2 3
t = 2 sec [RRB Group-D 2014]
5. (a) 9.8 (b) 19.6
4 sec — (c) 29.4 (d) 39.2 (c)
[RRB JE 2015] Sol : u = 0
(a) 9.8 m (b) 19.6 m g = 9.8 m/s2
(c) 39.2 m (d) 78.4 m (d) t = 3 sec
v=?
1 2 v = u + gt = 0 + 9.8 × 3 = 29.4 m/s
Sol : u=0 s = ut � gt
2
Rough Work
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 22
4
�= (Projected Angle)
u= (Initial Velocity)
Eg : (i)
(ii) g= (Acceleration due to gravity)
(iii) t= (Time of Ascent & Descent)
Note : Hmax = (Maximum Height)
R= (Range)
T= (Time of Flight)
(Range)
u 2 sin 2�
R�
g
Put, � = 45°
u 2 sin(2 � 45)
Rmax =
g
u2
Rmax =
g
45°
u � u 2 sin 2 �
H max �
(Component) 2g
u cos� u sin�
(Time of Flight)
2u sin �
T�
g
u cos�� T u sin �
t� �
u sin�� 2 g
S.K. Jha 23
u 2 sin(2 � 45)
1. 30° 10 m/s R45 =
g
Sol : u = 10 m/s u2 �1
R45 =
� = 30° g
u 2 sin 2�
R = u2
g R45 = = 3km
g
(10) 2 sin(2 � 30)
= 4. 4 sec
10
3 T
= 10 � = 5 3m Ans. Sol : t =
2 2
2. 4
u sin �
t =
Sol : R = 4 Hmax g
Sol : u = 10 m/s
Sol : � = 15°
R = 1.5 km
� = 30°
= u cos�
u 2 sin 2� = 10 cos(30°)
R =
g
3
= 10 � = 5 3 m/s Ans.
u sin(2 � 15)
2
2
=
g Note : �� (90 – �)
u 2 sin 2� u2
R (Range) = Rmax = = 100
g g
���������� = 45º u 2 sin 2 �
Hmax =
u 2 sin 2 � 45º u 2 sin 90º 2g
Rmax = =
g g u 2 sin 2 90
50 =
2g
u2
Rmax �
g u2
50 =
2. 2g
50
u2
100 =
g
[RRB Group-D 2014]
(a) 100 m (b) 150 m 5. 100
(c) 200 m (d) 250 m (c)
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
u 2 sin 2�
Sol : R = = R � u2, (a) 30 ms–1 (b) 42 ms–1
g
(c) 32 ms–1 (d) 35 ms–1 (c)
4 × 50 = 200m u2
Sol : Rmax = = 100
3. 15° g
1.5 km 45°
� u = 10 10 = 32 m/s
[RRB JE 2015]
(a) 6 km (b) 0.75 km 6.
(c) 1.5 km (d) 3.0 km (d)
[SSC (Tier-I) 2013]
(a) 10 : 49 (b) 49 : 10
Sol : (c) 98 : 10 (d) 10 : 98 (b)
15º, R = 1.5 45º, R = ? Sol : � = 45º
u sin(2 � 45)
2
R u 2 sin 2� 4u 2 sin 2 �
R45 = �
g T2 g g2
u2 R sin 90º �g 49
R45 = � � � Ans.
g T 2
4 � sin 2 45º 10
7. 16
u 2 sin(2 � 15)
R15 = ; fn g = 10 m/s2
g [45th BPSC (Pre) 2001-02]
u2 1 u2 (a) 200 m/s (b) 400 m/s
1.5 = � �� �= 3 km Ans. (c) 100 m/s (d) 50 m/s (b)
g 2 g
4. 50 u2
Sol : (B) Rmax = = 16 × 103
g
[RRB ALP/ Tech. 2014] � u = 400 m/s
S.K. Jha 25
8. 10 m
u12 3 u1
� � � � 3 :1
[I.A.S (Pre) 2000] u22 1 u2
(a) 20 2m (b) 10m 2. 9.8 m/s
30°
(c) 10 2m (d) 20m (d)
Sol : [RRB Group-D 2018]
u2 (a) 4.9, 1.2, .5, 1 (b) 7, 8, .5, 1.2
hmax = = 10
2g (c) 1.2, 4.9 3 , 1 (d) 9.8, 8.6, 4.9, 1
u2 = 200 (c)
Sol : u = 9.8 m/s
u2 ��= 30º
Rmax = = 20m
g Hmax, R, T = ?
9. 400m u 2 sin 2� (9.8) 2 sin(2 � 30)
R= = = 4.9 3
g 9.8
[BSSC Exam-2013]
(a) 100 m (b) 200 m 2u sin � 2 � 9.8 � sin �
T= = = 1 sec
(c) 400 m (d) 800 m (a) g 9.8
Sol :
Rmax = 400 u 2 sin 2 � (9.8) 2 (sin 30) 2
H max = = = 1.2
u2 2g 2 � 9.8
Rmax = 3. E 45°
g
[RRB ALP/ Tech. 2014]
R max E
H= (a) E (b)
4 2
Rmax = 4H
400 = 4H E
(c) (d) 0 (c)
H = 100m 2
TYPE-2 Sol : u cos �
u 2 sin 2 � 2u sin � 45º
H� , T�
2g g 1 2
E = mu
1. 30° 60° 2
1
E = m(u cos� ) 2
2
[RRB JE 2019]
1 2 2
(a) 3:2 (b) 3 :3 = mu (cos 45)
2
(c) 3 :5 (d) 3 :1 (d)
1 1 2
Sol : H30 = H60 = � mu
2 2
u12 sin 2 30º 1
H 30 � = E
2g 2
u sin 2 60º
2
60° E
H 60 � 2 30° = Ans.
2g 2
u12 sin 2 30� 4.
1
2g
u �2
1
R H
� 2 2 � 4 R/H [RRB ALP/ Tech. 2018]
u 2 sin 60� 3 (a) 4 : 1 (b) 2 : 1
u22 �
2g 4 (c) 3 : 1 (d) ½ : 6 (a)
S.K. Jha 26
u2 u 2 sin 2 45� u 2 � 1 �
Sol : Rmax = ...(i) Hmax = � �� sin 45� � �
g 2g 4g � 2�
45º
u 2 sin 90� u 2
2 2
u sin 45º R= �
H= g g
2g 2
R u � 4g
� 1 �
2 =
H g u2
u2 � �
� 2� u2 R 4
= = ...(ii)
2g 4g =
H 1
R u 2 4g R R = 4H
� � �4 � 4 :1 7.
H g u2 H
30°
5. 45° 60°
[BSSC Exam-2016]
[SSC (F.C.I) 2013] (a) 3 : 1 (b) 1 : 3
�1
� 3� (c) 1 : 2 (d) 2 : 1 (b)
(a) tan �� �� (b) 45°
� 2 � u 2 sin 2 �
Sol : H=
1 2g
�1
(c) 60° (d) tan (d)
2 H1 sin 2 �1 sin 2 30�
� � �
H 2 sin 2 � sin 2 60�
µ
H 1/ 4 1
Sol : � �
� 45° 3/ 4 3
R/2 R/2
u sin 2 45º
2
u2
H= = ...(i)
2g 4g
u 2 sin 90º u2
R= =
g g
R u2
� � ...(ii)
2 2g
u2
H 4g 1
� tan � � � 2 �
R/2 u 2
2g
�1 � 1 �
� � = tan � �
� 2�
6. 45°
(H) (R)
[RRB JE 2019]
(a) R = 16H (b) R = 8H
(c) R = 4H (d) R = 2H (c)
Sol : ����� = 45°
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 27
5
Lever Fulcrum
Load
1.
Effort
Load
Fulcrum
Force you produce
2.
Force
1. 100% you
apply
2.
Fulcrum
Load Effort
3.
Effort Arm
Load Effort
Resistance Arm Fulcrum
Effort
Resistance
1.
2.
3. F
E
Fulcurm Effort 5.
Ex:
Load
S.K. Jha 28
Brake
Effort
Load Fulcrum
Lever
6.
Effo 3.
rt
Fulcr
um
Effort
Nut Cracker
Load
7.
Fulcrum 4.
effort
Effort Fulcrum
Load
8.
Fulcrum Effort
Effort Longer
Distance
Shorter
Distance
Ex:
Load
Effort
Fulcrum
L oa d
Ex:
Fulcrum
Flucrum
Load Fulcrum on one end
1. Effort
Flucrum
Load
ort 2.
Eff
2. Load
Effort
Flucrum
S.K. Jha 29
3. L
Load Effort
E
Trick : F L E
× (FL) = × (FE)
(FE)
= =
(FL)
1 1
1
1
1
OBJECTIVE QUESTIONS
1. 5. I
[RRB ALP/ Tech. 2018]
[RRB Group-D 2014]
[SSC -2019]
[SSC-GD-2017]
(a) [Railway-JE-2016]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d) (a)
(d)
6.
(c)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
2. (capacity)
[RRB Group-D 2014] [Railway-JE-2016]
[SSC CGL-2021]
(a) 100% (b) 100% (a) (b)
(c) 100% (d) NOT (c)
3.
[RRB ALP/ Tech. 2018] (c) (d) NOT (b)
[Railway-JE-2016]
(a) (b)
7.
(c) (d) NOT (c)
4. W P [Uttarakhand P.C.S. (Pre) 2016]
[SSC (Tier-I) 2013] [ -2019]
[ -2019] [SSC -2019]
P W (a) (b)
(a) (b)
W P (c) (d) (d)
2
P
(c) P × W (d) (b)
W
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 30
6
Note :
(Newton's Law of Motion) : 2.
(Inertia) :
F m u m v
�
mv � mu
F�
t
� v � u�
F � m�
� t ��
F � ma K=
F � kma K=1
(I) = mr2 F � ma
F S.I � kgms–2 =
F C.G.S � gcms–2 = dyne
Principiya 1N � 105 dyne
1687
1.
180° 0°
Ex : Ex:
Note :
S.K. Jha 31
3. (Lubricant)
Ex:
Ex : Ex : Ex :
Note :
Trick :
�
�
�
(Types of Friction)
(Type of Force) (Static Friction)
1. (Balance Force) : (Limiting Friction)
(Sliding Friction)
(Rolling Friction)
2. (Unbalance Force) : (Static Friction)
Q.
(a)
(b)
(c)
(Limiting Friction)
(d) (d)
(Friction)
(Sliding Friction)
N Fs
n
io
ot
m
d ck
w ar blo
e mg cos�
wn th in
�
Do of
g s mg
�
m
Fs = us mg cos�
(Inclined)
S.K. Jha 32
(Positive) (Negative )
• •
(Coefficient of Friction)
Note :
• > > (F) � (R)
F �R
R
•
• F = µR
F
µ�
R
(F)
mg
(F)
(µ) =
(R)
µ�
0 1
OBJECTIVE QUESTIONS
1. 4.
1. 5 kg 0.2
Flimit = µmg
= 0.2 × 5 × 10
= 10 N
(b)
= 10N = 12N
� 2N
2. 20
35
7
(Work) Q. 10N
5m
F=10N S =5m
Sol : W = FS cos�
W = 10 × 5 × cos 0°
� �
W = 50 × 1 0° 180°
W = F.S F
W � FScos � W � 50
S
S.I = Nm = kg ms–2 × m F
kgm2s–2 = Joule (J) S
C.G.S = gcm2s–2 = erg
(Energy)
1J = 10 erg 1 erg = 10–7 J
7
= [ML2T–2]
S.I C.G.S
Ex :
(i)
kWh
(ii) 10kg
(iii) 100 kg
(Mass Energy)
90°
(iv) (Matter)
(v) E � mc 2
(vi)
E=
m=
Note : c= (3 × 108 m/s)
90°
Q. 10N 30°
5m
W = FS cos�
W = 10 × 5 cos 30
10N
50 3 30°
W =
2 5m
(Kinetic energy) (Potential energy)
� � 0º
+ = (Mechanical
W � 25 3 energy)
S.K. Jha 39
1. (Non-Convencial p2
Sol : K.E =
Energy Source) : 2m
(100) 2
K.E =
2m
(110) 2
2. (Convencial Energy Source) : K.E =
2m
K.E � K.E
% K.E = × 100
K.E
Q.
(110) 2 (100)2
�
2m 2m � 100
(a) 6 (b) 4 % K.E =
(100) 2
(c) 3 (d) 8
2m
1 1
Sol : K.E � mv 2 K.E = m � (2v) 2 2100
2 2 = � 100
10000
�1 = 21% Ans.
2�
K.E = 4 � � mv � K.E = 4 . Q. 44%
�2 �
%
(K.E)
=4 p2
Sol : K.E =
=3 2m
P 2 = 2m × K.E
(Momentum)
P = 2m. K.E
t mvt 12 2m � 10 2m
� P = mv × = % =
t t 10 2m
P=f×t 2
P S.I = kgms–1 = � 100 %
10
P = (MLT–1)
= 20% Ans.
S.K. Jha 40
Q.
(a)
(b)
(c)
(d) (a)
m1 m2
P P
Sol :
K.E1 K.E2
P2 P2 � mgh
K.E1 � K.E 2 �
2m1 2m2
P.E � mgh
1 1
K.E 2 � K.E 2 � Q. 1kg 9.8 m
m1 m2
(a) (b) 9.8J
1
K.E � (c) (9.8)2J (d) None (c)
m Sol : w = mgh
Q. = 1 × 9.8 × 9.8
= (9.8)2 J
(a) = (9.8)2 J
(b) Q. 1kg 9.8 m
(c)
(d) (a) (b) 9.8J
(c) (9.8)2J (d) None (a)
m1 m2
Sol : = mgh
=0
Sol : K.E K.E
P1 P2
v2 – u2 = 2as
–u2 = –2 gl/2 l
P12 P22 l/2
K.E � K.E �
2m1 2m2 u2 = gl
m h x
k
S.K. Jha 41
m m m
0 x(m) 0 x(m) 0 x(m)
1
P.E � kx 2
2
Q. 60cm 70cm
100 N/m
Sol : x = 70 – 60 = 10 cm
x = 10 cm = 0.10 m
Ex: A.
k = 100 N/m
1 2
P.E = kx •
2
•
1 •
= � 100 � (0.10) 2
2 •
= 0.5J
Trick : •
P.E = mgh •
1 2 •
K.E = mv •
2
v=0, K.E=0 v�0, K.E�0 •
h�0, P.E �0 h�0, P.E ��0
Ex: B.
Case I Case I
(Efficiency)
Output
%= � 100
Input
Q. 1kw
1HP %
output
Sol : % = � 100
input
S.K. Jha 42
1HP
= � 100 (kw)
1kw
Hp
746 Note :
= � 100
1000 1.
= 74.6%
Q. 10 minute 200 J mgh
=
20 minute t
2.
Sol:
(Impulse)
= ×
S.I = N × S = kgms–2 × s
= kgms–1
= [MLT–1]
u1 u2 m1 m2
m1 m2
Note :
(a) Before Collision (b) At Collision
v1 v2
m1 m2
(Power)
(c) After Collision
Work)
(Power) =
(Time) m1u 1 � m 2 u 2 � m1 v1 � m 2 v 2
W FScos �
P = �P=
t t
S
P = F� cos � � P = FV cos �
t
Q. 10 kg 100g 100 m/sec
� � �� � �
P � F.V � A.B � ABcos � �
� �
J 1
S.I � � Js�1 = kgm2s–2 × s–1 Sol : m1 = 10kg, m2 = 100g = kg
s 10
= kgm2s–3
= watt (W) u1 = ? u2 = 100 m/s
� [ML2T–3] m1u1 = m2u2
(Horse power)
1 H.P = 746 watt 1
10 × u1 = � 100
(H.P) 10
H.P
u1 = 1 m/sec Ans.
S.K. Jha 43
(Collision) : 3
1. 2. 3.
• • •
• K.E
•
• (e) • K.E • K. E
e=1 • •
• e<1 • e=0
Note:
v � v1
e� 2
u1 � u 2
1
Q. 'a' 'b' 'c'
Sol : g = 10 m/s2
m = 360 kg
h = 373 m
t = 30 × 60 = 1800 sec
mgh
� P =
t
360 � 10 � 373
=
1800
= 746 w
P = 1 H.P Ans.
S.K. Jha 44
1
� � 800 � 75 = 30000
2
[U.P U.D.A/L.D.A (Pre) 2010]
= 30 KJ
(a) 0.16 J (b) 1 J
(c) 0.67 J (d) 0.32 J (c) 8. 10 kg 5 m/s
Sol : [RRB ALP/ Tech. 2014]
= (a) 125 J (b) 2 J
m1v1 + m2v2 = (m1 + m2) × v (c) 25 J (d) 50 J (a)
0.5 × 2.0 + 1 × 0 = (0.5 + 1.0) × v Sol : m = 10 kg
v = 5 m/s
1 2
v= � m/s 1 2
1.5 3 K.E = mv
� = 2
1 1 �2�
2 1
� � 0.5 � (2) 2 � � (0.5 � 1.0) � � � = � 10 � (5)2
2 2 �3� 2
= 5 × 25 = 125
1 2
� 1 � � � 0.67 9. 70 kg 9800
3 3
5. 20kg
[SSC (C.P.O) 2004,06]
10
(a) 14 m (b) 140 m
(g = 10ms–2 [SSC 2011]
(c) –140 m (d) –14 m (a)
(a) 3000 Pa (b) 2000 J
Sol : m = 70 kg
(c) 3000 W (d) 3000 N (b)
Sol : m = 20 kg P.E = 9800 J
h = 10 m g = 10 m/s2
g = 10 m/s2 � P.E = mgh
P.E = mgh 9800 = 70 × 10 × h
= 20 × 10 × 10 = 2000 J 9800 = 700 × h
6. 20 5 ms–1
9800
h= � 14m
[BPSC (Pre) 2018] 700
(a) 250 kg (b) 250 J 10. 20 kg 2m
(c) 250 N (d) 250 Pa (b)
Sol : (g = 10 ms–2) [RRB ALP/ Tech. 2018]
m = 20 kg, v=5 ms–1 (a) 200 J (b) 400 J
1 (c) 40 J (d) 20 J (b)
� K.E � mv
2
2 Sol : m = 20 kg
h = 2m
1
� � 20 � 5 � 5 = 10 × 25 = 250 J g = 10 m/s–2
2 (W) = mgh = 20 × 10 × 2 = 400 J
7. 800 5m/s 10m/s 11. 10 kg 2 m/s
[RRB Group-D 2014]
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
(a) 5 J (b) 40 J
(a) 30 kJ (b) 40 kJ
(c) 10 J (d) 20 J (d)
(c) 20 kJ (d) 10 kJ (a)
Sol :
Sol : =
m = 10 kg, v = 2 m/s
1
� m � v22 � v12 � 1
2 K.E = mv2
2
1
� � 800 �102 � 52 � 1
= � 10 � 2 � 2 � 20
2 2
S.K. Jha 50
=2
14. 5m/s 22 kg
= = 0.1 × 9.8 × 2
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-2] = 1.96
(a) 275 J (b) 110 J 3. 200 N 2
g = 10m/sec2
(c) 1100 J (d) 2750 J (a)
Sol. (a) 5m/s 22 kg
[RRB NTPC 2017]
275 J (a) 800 J (b) 400 J
1 2 (c) 200 J (d) 2000 J (b)
� mv Sol : W = 200 N
2 h=2m
1 � = ×
= � 22 � 5
2
2 = 200 × 2 = 400 J
= 11 × 25 = 275 Joule 4. 5 4m
15. 4
0.5 g=10m/s2
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-1] [I.A.S (Pre) 2000]
(a) 12 (b) 4 [RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-3]
(a) 200 (b) 20
(c) 8 (d) 16 (b)
(c) –20 (d) –200 (d)
1 Sol : W = – mgh
Sol. (b) = mv 2 = – 5 × 10 × 4
2
= – 200
1 5 5. 15kg 10m
= � �4�4 � 4
2 10
S.K. Jha 51
[RRB JE 2019]
(a) 300 kg ms–2 (b) 300 kg ms–1
(c) 30 kg ms–1 (d) 30 kg ms–2 (b)
Sol : m = 50 kg, v = 6 ms–1, P = ?
P = mv
P = 50 × 6 = 300 kg ms–1
TYPE-7
1. 5.6 kwh = ? [66th BPSC (Pre) 2020]
[RRB Group-D 2018]
[RRB ALP/Tech. 2014]
[RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013]
(a) 20.16 × 106 J (b) 14.4 × 106 J
(c) 14.4 × 108 J (d) 14.4 × 105 J (a)
Sol : 1 kwh = 1 = 3.6 × 106
8
Q.
(Gravitation)
G2m1 2m 2
Sol : F = 2
� r�
(Newton's Law of Gravi- �� ��
2
tation)
m1, m2 r 16Gm1m 2
F =
r2
F � 16F
� 16
� 15
F � m1 m 2
(G) (F)
1
F � • •
r2
m1m 2
F �
r2
(g)
Gm1m 2 (G)
F�
r2 • •
G =
• G = 6.67×10–11 Nm2 kg–2 • 9.8 m/s2
G = 6.67 × 10–11 Nm2/kg2
• •
Note :
G Henry Cavendis •
•
Gm1m 2 •
F =
r2
G g (Relation between G and g)
2
Fr M
G = R
m1m 2
kgms�2 m 2
G =
kg � kg
�1 3 �2
= kg m s
= [M �1 L3T �2 ]
�1 3 �2
G = [M L T ]
S.K. Jha 55
d1, d2, d3
Case-3 :
g ' � g � R� 2 cos 2 �
GM
Note : g �
R2 � � 0� �
g % =R ×R %
g % = –2 × R %
g ' � g � R� 2 cos 2 0
(+) �
(–) �� g� � g � R�2 ...(i)
(5%
Q.
Weight maximum
2% at poles
% North Pole
Force of
Sol : % = –2×2 gravity
= – 4% Equator
= 4% Ans. O
Centre of
g earth
Case-1 :
M R h m
h � � 90�
Q
h g ' � g � R� 2 cos 2 90�
P g
g' � g ...(ii)
GM R
g' � (i) (ii) �
(R � h) 2 M
O
Case-2 : m
d
� d� 17
g ' � g �1 � �
� R�
GM
d�R g= 2
R Trick :
d
R
� d�
g' = g �1 � �
� � d m O
g' = g (1 – 1)
g' = g × 0
g' � 0 �g
S.K. Jha 56
• • W = mg
• w = mg
600N w = 3600 N
g
mg
600 �
6
• S.I kg • W S.I = kgms–2 mg = 3600 N
= (N) (Escape Velocity)
• •
Note :
M R
g
1.
6
2. 2GM
Ve � .... (i)
R m
GM
Q. 600 N g =
R2
gR 2 R/M
(a) 100 N (b) 600 N G =
M
(c) 60 N (d) NOT (d) G (i)
2gR 2
w = 600 N 2GM �M
Ve = = M
mg = 600 R R
m × 10 = 600
m = 60 kg � Ve � 2gR
60 kg Ans.
Q. 60N 11.2 km/s
2.35 km/s
42 km/s
(a) 60 kg (b) 6 N
(b) 600 N (d) 6 kg (d)
w = 60 N
mg = 60 (Orbital Velocity)
m × 10 = 60
m = 6 kg
GM
V0 �
m = 6 kg Ans. R
S.K. Jha 57
GM
g = Satellite
R2
Geostationary
2 36,000 m orbit
gR
G = Earth
M
Motion of satellite in Geostationary Orbit
GM 3.1 24
V0 =
R
Q.
gR 2
�M
V0 = M (a) 2 (b) 4
R (c) 1/2 (d) 1/4 (b)
Gm1m 2
Sol : F =
V0 � gR r2
G1m1m 2
F = 2
� r�
�� ��
Ve 2gR 2
= 4G1m1m 2
V0 gR F =
r2
Ve 2 gR
= F � 4F
V0 gR
Q.
� Ve : V0 � 2 :1 3
60 N
(Polar Satellite)
(a) 60 N
(b) 100 N M 3M
(c) 20 N
(d) 180 N (d)
Sol : W = 60N
W = mg
mGM � GM �
W = 2 �� g � 2 �
R � R �
G � 3M
W = m�
R2
mGM
W = 3
R2
W = 3 × 60 = 180N
Q. 1/
8 84 4
5040 sec ( = 6400 km
GM
g = ...(i)
(Geostationary Satellite) R2
g GM
36000 g' = = ...(ii)
4 (R � h)2
(i) (ii)
S.K. Jha 58
g
g' =
4
h
g
(Centre of Mass)
GM
g 2
� R
g GM
4 (R � h) 2
1 (R � h) 2 Ex :
� �
1/4 R2
2
�R�h�
� � � �4
� R �
R�h �
� �2
R •
� 2R = R + h •
6400 km •
• Overloading
2 × 6400 = 6400 + h
•
h � 6400 km •
(Torque)
(Laws of Planetary)
1.
2.
3. M
ot
ion
Moment
arm
Force
= ×
� � F� r
� S.I = Nm = kgms–2 × m
= kgm 2s �2
1. � = [ML2T–2]
�
2.
3. Ex : •
(T) (R)
•
2 3 •
T �R
•
S.K. Jha 59
• W � m(g � g)
Case-2 :
a=0
W � m(g � 0)
W � mg
Case-3 : a
W � m(g � a)
W � mg � ma
Case-4 : a
W � m(g � a)
W � mg � ma
Case-5 :
a�g
S.K. Jha 60
OBJECTIVE QUESTIONS
1. [NCERT Exemplar] 9.
(a) (b) d1 , d 2 d3
(c) (d)
1 2 3
(a) ,
2. 9 11 7
[NCERT Exemplar]
(a) (b) [NCERT Exemplar]
(c) (d) (a) d1 > d2 > d3 (b) d1 > d2 < d3
(d) (c) d1 < d2 > d3 (d) d1 < d2 < d3 (d)
3. 10. F = GM m/d2 G
[NCERT Exemplar] [NCERT Exemplar]
(a) (a) g
(b) (b)
(c)
(d) (a)
(c)
4. [NCERT Exemplar]
(d) (d)
(a)
(b) 11. G
(c) [NCERT Exemplar]
(d) (c) (a)
5. F (b)
(c)
(d)
[NCERT Exemplar] (d)
(a) F/4 (b) F/2 12. 60 cm 40 cm 20 cm
(c) F (d) 2 F (a)
6. R
[NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar]
(a)
(a) [SSC -2019]
(b)
(b)
(c) R (c)
(d) (b)
1
(d) (a) 13.
R2
7.
F1 [NCERT Exemplar]
F2 1
[NCERT Exemplar] (a) (b) 4
4
(a) F2 F1
(b) F1 F2 1
(c) (d) (b)
(c) F2 F1 2
(d) F1 F2 (d) 14. 10 N
8. 8N
[NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar] (a) 2 N (b) 8 N
(a) (c) 10 N (d) 12 N (a)
(b) 15. SI [ -2020]
(c) [RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-II]
(d)
(a) (b)
(c)
(c) (d) (b)
S.K. Jha 61
16. A.
[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-2] B.
A. m1 m2 [BPSC (Pre) 2018]
R [SSC -2019]
1:1 (a) B A
B. G (b) A B
(c) A B
C. G (d) A B (c)
23. G SI
D. G [RRB JE 2019]
(a) N kg–2/m2 (b) N m2 kg–2
(a) D, B C (b) B (c) N/m (d) N kg/m (b)
(c) B C (d) 24.
(d) [BPSC Exam 30.10.2022]
17. (a) (b)
[Railway-JE-2016]
(c) (d)
[RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-1]
(e)
(a) 10.8
(b)
(b) 9.8
25.
(c) 9.6
[RRB JE 2019]
(d) 9.8 (d)
[ -2020]
18.
(a)
[RRB Group-D 2018]
[RRB ALP/ Tech. 17-08-2018, Shift-2] (b)
(a)
(b) (c)
(c)
(d) (b) (d)
19. (G) (a)
[RRB Group-D 2018] 26.
[RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-2] [I.A.S (Pre) 1995]
(a) 6.6734 × 10–11 m2/kg2 [SSC -2019]
(b) 6.67408 × 10–11 m3kg–2S–2 (a) (b)
(c) 6.6734 × 10–11 Nm2/kg–2 (c) (d) (c)
(d) 6.6734 × 10–11 N – m2 / kg2 (d) 27.
20.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (d) (a) (b)
(d) (c) (d) (b)
21. 28.
[RRB JE/Sr.Se Mumbai 2014]
[M.P.P.C.S (Pre) 1993 (a) (g)
(a) 4 [BPSC-2019]
(b) 2
(b) (g)
(c) 2
(c) (g)
(d) 4 (d)
(d)
22. A B
(d)
S.K. Jha 62
45. 53.
[RRB ALP/ Tech. 2018] [SSC -2019]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (d) (c) (d) (a)
46. 54.
[RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013]
[RRB Group-D 2018]
[SSC-GD-2017]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (c)
(c) (d) (a)
47. 55. 'g' 'R'
'g'
2. TYPE-2
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
1 m1m2
(a) (b) 5
F�G
6 r2
1. 6
1
(c) 6 (d) (a) F,..............
5 [BSSC Exam-2013]
3. 10
(a) 6 (b) 36
(g = 9.8 ms–2) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) 10 N (b) 10 kg 1
(c) (d) 12 (c)
(c) 98 kg (d) 98 N (d) 36
Sol. Sol. m1 m2 r
m1m2
F�G
(g) W r2
= mg × 6 (F)
= 10 × 9.8 = 98 N m1.m 2
4. 200 N 20 kg F' = G
(6r) 2
2. g g 1/6th M� = 2M
1.5 (R�) = ×2
= 2R
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1] GM '
(a) 4.5 (b) 9 (g') =
� R ��
2
(c) 6 (d) 7.5 (b)
1 G.2M
Sol. (b) g g' =
6 (2R) 2
1.5
1
GM
g' =
n� 2R 2
g
= 1.5 × 6 = 9 1 GM
ng � {� g' = ng}
3. 2 R2
g
1
n�
[RRB Group-D 2018] 2
[RRB ALP/ Tech. 20-02-2018, Shift-1] 5. 9.8 m/s2
g 1/10
(a) g (b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
2
(a) 4.0 m/s2 (b) 8.9 m/s2
g
(c) (d) 2g (d) (c) 4.5 m/s2 (d) 8.1 m/s2 (d)
4 Sol. h
Sol. g
GM
GM g�
g= 2 R2
R
g = 9.8 m/s2
g'
GM � GM 100
g' = g� � 2
g� � g
(R �)2 � R� 121
�R � �
� 10 �
� M�
G(M / 2) � M '= 2 � 100g 100 � 9.8
g' = �� � g' � �
(R / 2) 2 � R � 121 121
� R' = 2 �
g' = 8.09 m/s2 � 8.1 m/s2
GM
g' = 2× g' � 2g
R2
4.
n n
[U.P U.D.A/L.D.A (Pre) 2010]
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-3]
(a) 4 (b) 1
1
(c) (d) 2 (c)
2
Sol. (g)
G.M.
g�
R2
(M�) = ×2
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 66
9
(Centripetal Force and Centripetal Acceleration)
Q.1. 100N
1 kg 4m
mv 2
Fc =
r
1 � v2
100 =
4
v 2 = 400
m r v v � 20 m/s Ans.
Centripetal
force
Ex : r
v m = 2500 � 100
= 2600
90 a
° = 26 � 100
t
m = 10 26 m/s2
ac
(Angular-Momentum)
v
m
R = a c2 � a 2t � 2a c .a t cos 90
R = a 2c � a 2t
2
� v2 �
R � � � � a 2t
� r �
� �
where � = × ×
R =
ac = (Centripetal acceleration) (L) � mvr
at = (Tangential acceleration) [L] S.I = kgms–1m
= kgm2s–1
(Centrifugal Force)
L = [ML2T–1]
L
Ex : •
•
• mvr �
Q. 10 m/s
Ex :
2m
esaRoj . k 10 m/s2 •
v = 10 m/s
r = 2m
at = 10 m/s2
•
a = a 2c � a 2t
2
� V2 � 2
a = �� �� � a t •
� r �
2
� 102 � 2
= � 2 � � (10) •
� �
2
� 100 � 2
= � � � (10)
� 2 �
S.K. Jha 68
OBJECTIVE QUESTIONS
1. 10 m s–1 8.
[RRB JE 2019]
(a) � (b) �/15
[NCERT Exemplar] (c) �/30 (d) �/60 (c)
(a) 9.
(b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (a) (b)
(d) (c) (c) (d) (c)
2. 10.
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] [RRB Group-D 2018]
(a) (b) (a) [BPSC-2019]
(c) (d) (a) (b)
3. 'r' (c)
't' 'v' (d) (c)
11.
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-3] [BSSC Exam-2013]
[SSC -2019]
t 2�r
(a) v � (b) v � (a) (b)
2�r t
(c) (d) (d)
2�r 2 �r 12.
(c) v � (d) v � (b)
t 2t [RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014]
4. [ -2020]
(a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-III] (c) (d) (a)
(a) [SSC -2019] 13.
(b)
(c) [BSSC Exam-2017]
(d) (b) (a) (b)
5. (c) (d) (c)
14.
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-2] [SSC 1999]
(a) (a) (b)
(b) (c) a + b (d) (c)
(c) 15.
(d) (d) [BPSC-2018]
6. v, [RRB ALP/ Tech. 2018]
�2
(a) 0 (b)
r
[RRB ALP/ Tech. 2018] (c) � 2 r (d) (a)
(a) 16.
(b)
(c) (a) (b) [RRB JE 2014]
(d) (a) (c) (d) (d)
7. 17.
(a) [RRB NTPC 2017]
[RRB Group-D 2018] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (b) (d) (c)
S.K. Jha 69
10
(Periodic Motion)
O Point of suspension
Negative sign
A C
SHM B
(End Point) :
(Time Period)
:
S.I [T]
(Amplitude) :
�
�
(Restoring Force) :
(Frequency)
1 2
K.E = mv
2
P.E = mgh 1
n/F �
(T)
=
= S.I. = s–1 = Hertz (Hz)
K.E =
K.E =
l [T–1] or [M0L0T–1]
=0 =
(Simple Pendulum)
=0 =
P.E = 0 P.E = m l
=0 =
l l
T � 2�
Q. g m
(a) (b)
(c) (d)
(d)
S.K. Jha 72
Ex : 1. ���� >
2. �T =T Let, � = (Phase angle)
3. �l > l y = (Displacement)
4. ����� T >T a = (Acceleration)
v = (Velocity)
t = (Time)
T = (Time period)
� = (Angular velocity)
n = (Frequency)
A = (Amplitude)
Equation No - 1
5. 1. ����= 2�n
6. 2�
��
T
Q. 10 sec 50
7.
(1) 10 sec � 50
Note : � 50
K � 1 sec � =5
10
m
� =5 = 5Hz
M 1 1
T � 2� (2) = � = 0.2 sec
K 5
(3) (�) = 2�n
2 sec 22
= 2� �5
7
l GM = 31.4 rad/sec
T � 2� g�
g R2 Equation No - 2
y = A sin �t
• T % = • g % = y = A cos �t
l ×l % R ×R % y = A sin (�t + �)
1 y = A cos (�t + �)
� ×l % =–2×R % y = A1 sin (�1t + ��) + A2 sin (�2t + ��)
2 y = A1 cos (�1t + ��) + A2 cos (�2t + ��)
�� �� y = A1 sin (�1t + ��) + A2 cos (�2t + ��)
� � Q.
• 5% • 5%
y � 100sin 44t
Q. 2% y = A sin �t
% A = 100
� = 44
1
= ×l % � = 2�n
2
� 44
1 n = = � 7Hz
= �2 2� 2 � 22
2 7
=+1 1 1
= 1% T = = = 0.15 sec
n 7
S.K. Jha 73
Equation No - 3
Vmin � 0 ...(ii)
2 2 ...(i)
V�� A �y
Equation No - 4
Put,
y = 0 in (i) a � �� 2 y
Vmax = � A2 � 02 Put, y = 0 in eqn (i)
Vmax = �A amin = �2 × 0 = 0
Put, y = A in (i) Put, y = A in eqn (ii)
Vmin = � A � A
2 2 a max � �� 2 A
OBJECTIVE QUESTIONS
1. SHM 7.
2. T TYPE-3
[M.P.P.C.S (Pre) 1990] 1. 4
[RRB JE-2014]
(a) 6T (b) 6T
T [RRB Group-D 2018]
(c) (d) (b)
6 (a) 1 (b) 2
l (c) 2 2 (d) (c)
Sol : T = 2� ...(i)
g Sol : =
1 1
T' = 2�
l m�2 y 2 � m�2 � A 2 � y 2 �
g 2 2
6 � 2y2 = A2
y= A=
� l �
� T' = �� 2� �� 6 4
� g �� � y= � 2 2 cm
2
� ������������������ T ' � T � 6 2.
3m 12 2
g
3. =? [RRB Group-D 2014] nd
4π 2 [42 BPSC (Pre) 2001]
(a) 1.14 (b) 3.14
l l2
(a) (b) (c) 6.24 (d) (b)
T2 T
Sol : a = – �2y
l � 12 = �2 × 3
(c) (d) lT2 (a)
T � �����2
l 2�
Sol : � T = 2� � �2
g T
l � �T = �
� T2 = 4 � 2 � T = 3.14 second
g
3.
g l [RRB ALP/ Tech. 2014]
� � 2
4� 2
T (a) (b)
4. 1.5
2
4 1 1
[RRB JE 2015] (c) (d) (b)
2 2
(a) 2 (b) 3
(c) 6 (d) (b) Sol : T� l
l � T' � 2l
Sol : � T = 2�
g
� T ' � 2T
T� l 4. 2
� T = 1.5 sec
[RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2017]
T� � l (a) 0.21 (b) 21.0
� T� � 4l (c) 2.1 (d) 4.2 (a)
� T� � 2 l 2�R 2 � 3.14 � 2
Sol : � = 0.21 cm/sec
� T' � 2T T 60
� T' = 2 × 1.5 = 3sec
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 76
11
(Matter)
Ex :
(ii)
1920
Note :
(i)
(ii)
(i) :
(Thrust)
(F)
(p) �
(A)
(Thrust)
� =
(Area)
SI � 2
(Pa)
[MLT �2 ]
�� 2
� [ML�1T �2 ]
[L ]
�
20000ºC
(bar) (Milibar)
1 = 105 2
= 105
S.K. Jha 77
1 = 102 2
= 102 Note :
(Pressure)
1.
:
= gh +
h=
�/d =
g=
2.
= + �gh
Note :
(Fluid) (flow)
(Liquid) (Gas)
�a= b
3.
(h)
1 a
p� � b c
(100ºC
p-
�a= b=c
(100°C 4.
S.K. Jha 78
(Pascal's Law)
–
—
1.
2.
(Buoyant Force)
(Proportional)
(Archimedes Principle)
Archimedes' principle
1. (blunt)
2 kg
of water
2.
� = =
3. –
V. :
(Floating state)
W1
W W W
(Lactometer)
Case 1 � W1 > W ��
Case 2 ��W1 = W ��
(Barometer)
Case 3 ��W > W1 �
�
(Density)
�
�
(m)
=
(v)
S.I = kg/m3 = kg m–3
= [ML–3]
DENSITY OF MATTERS
Water Water Water
Trick : �
�
:
I.
II.
III.
IV.
S.K. Jha 80
� [MT–2]
(Cohesive Force and Adhesive Force) �A W
W
(T) = =
ΔA
� 2
1.
(Cohesive Force) :
2.
� > >
(Adhesive Force) :
3.
4.
Ex :
Note :
5.
•
• 6.
•
7.
8.
(Surface Tension)
(Capillarity)
(T) =
N kg ms –2
S.I � � � kgs–2
m m
S.K. Jha 81
d=
r=
T=
�=
h=
g=
2T cosθ
h=
r dg
1.
2.
3. (Compressibility)
4.
(Co-efficient of Viscosity)
5. (Miniscus)
—
(Viscosity) dv
F � ηA
dx
�=
F=
A=
dv
=
dx
F.dx kg.ms –2 .m
� � SI � =
A.dv m 2 .ms –1
= kg m–1 s–1
� = [ML–1T–1]
S.K. Jha 82
Note : :
1
P � ρv 2 � ρ gh =
2
(Stokes' Law)
r
v
(F)–
1. (Venturimeter) :
F = 6π η r.v
Stokes' Law
Fd = 6��rv
3. (Vacuum Creator)
(Bernoulli's Theorem)
:
(i)
(ii)
(iii)
Drag
Lift (iv)
(Principle of Continuity)
Thrust
Weight
Faster
Wing
Air or
Wind slower
More Pressure up
S.K. Jha 83
(Critical Velocity)
(Elasticity)
(Strain)
(Zig-Zag)
Note :
=
�
Note :
(Terminal Velocity)
(Stress) :
–
=
Fe v�g
N
S.I � = Nm–2
m2
Fd 6��rv = kg ms–2 × m–2
= kg m–1 s–2
[ML–1 T–2]
D (Hooke's Law) :
�
=E
mg
E=
E=
(Plasticity)
N
E SI � � Nm–2
m2
Stress
Elastic
Ex : region
Plastic region
Yield Ultimate
(Elasticity) strength strength
Fracture
Maximum
allowable Proportional limit
stress
l Young's = l
modulus �l
�l
Strain
�
Note :
SI � N/m2
(Non-compressible)
Ex :
S.K. Jha 84
OBJECTIVE QUESTIONS
1. 10.
12
Q. 60ºC
60 � 0 K – 273
=
100 � 0 373 � 273
S.I S.I 60 = K – 273
K = 273 + 60
= 333 K Ans.
Trick : x�C � ( x � 273)K
xK � ( x � 273)�C
Q. 60ºF K
F°–32° K– 273°
=
212°–32° 373°–273°
60°–32° K – 273�
�
212°–32° 100�
28� K–273°
�
180� 100°
K–273° 28°
�
Heat Temperature 10° 18°
K – 273° = 15.5°
K = 15.5° + 273°
= 288.5 K Ans.
Note :
(ºC) 0ºC 100ºC • 0K –273ºC
(K) 273 K 373 K • 0K –273ºC
(ºF) 32ºF 212ºF • 0K –273ºC
Q.
(a)
(b)
(c)
(d) NOT (b) • 98.6ºF 37ºC
S.K. Jha 88
800°C
1. (Liquid Thermometer) :
Note :
2. (Clinical Thermometer) :
=
(i)
(Transmission of Heat)
(ii)
1. (Conduction)
2. (Convection)
3. (Radiation)
(iii) Convection around
windows and doors
(cold air)
37°C 98.4°F
Radiation
3. (Gas Thermometer) :
Conduction
–200°C 1200°C
5. (Thermo-couple Thermometer) :
–200°C
1600°C
(Seebeck Effect) :
Seebeck effect
Hot side
Ex :
T+� T
Heat flow N P
•
– +
Cold side
T
•
Electron flow
E � T4 E � �T 4 �=
S.K. Jha 89
Q1 – Q 2 FG
Q � Q2 IJ
t
�k 1
2H – Q0
K
Q1 =
Q2 =
(Radiation) Q0 =
t=
k=
Thermal energy
Q. 60ºC 50ºC 5 50 40ºC
radiates through
space from the 25ºC
sun.
(a) 5 (b) 6
(c) 7.5 (d) 6.5 (c)
Thermal energy radiates through air from afire
Sol : Q1 = 60ºC, Q2 = 50ºC
t=5 Q0 = 25ºC
Radiation
60 – 50 FG
60 � 50 IJ
=
5
�k
H 2
– 25
K
� 2 = k (55 – 25)
Ex : � 2 = k (30)
•
2 1
� k= �
• 30 15
Note : 50 40ºC t = ?
Q1 = 50ºC, Q2 = 40ºC
1
Q0 = 25ºC, k = ,t=?
15
Q1 – Q2 FG
Q � Q2 IJ
t H
�k 1
2
– Q0
K
50 – 40 1 F 50 � 40 I
� G – 25J
t 15 H 2 K
37ºC 10 1
� × (20)
t 15
t = 7.5
(Zeroth Law of
(Newton's Law of Cooling) Thermo-dynamics) :
A B
B C A C
S.K. Jha 90
(Isothermal Process) :
A =B
B =C �T � 0
A =C (Adiabatic Process) :
(�U) (W)
Q = �U + W
Global Warming
Global Warming CO2 Gas
CO2
(i) (ii)
100%
(Black Body)
(Thermodynamic Process)
(Cyclic Process) :
Incident Radiation
Absorb by Black
Body
�u = 0, Q = W
(Isobaric Process) :
Emitted Radiation
(Isochoric Process) :
BLACK
BODY
Q � �U
S.K. Jha 91
Ex : 95% 2. ( ):
A F � A i (1 � �� )
AF =
� =
Ai =
� =
3. ( ):
•
•
(Thermal Expansion)
c
d1
l1 a b Q. 10 xk–1
T1 d2
T1 c1
l2 T2
b1 � 2
T2 area a1 �
� 3
linear expansion expansion volume expansion
2� 2 �10 x
�= = = 6.6 x k–1
3 3
3
Ex :
1. ( ):
Ex :
L F � Li (1 � �� )
LF =
Li =
� =
� =
S.K. Jha 92
FG –Q � 80 � TIJ
= mi
H2 K
i
( �)
= mw (Qw – T)
0ºC 0ºC
0ºC 4ºC 0ºC 4ºC = mw (T – Qw)
(T) (T) = mv (640 – T)
• 4°C 100ºC 100ºC
• 4°C
2°C 6°C Q. 20ºC 10 gm –10ºC 20 gm
2°C 6°C
=
Note : FG –Q � 80 � TIJ = m (Q – T)
H2 K
i
I. mi w w
II.
F – (–10) � 80 � TIJ = 10 (20 – T)
20 G
� 1000 kg/m3
H 2 K
2 (5 + 80 + T) = 20 – T
�� 900 kg/m3 10 + 160 + 2T = 20 – T
3T = –150
T = –50ºC
� T = 0ºC
Q. 10 gm 20ºC 100 gm
100ºC
=
mw (T – Qw) = mv (640 – T)
10 (T – 20) = 100 (640 – T)
T – 20 = 6400 – 10T
III. 11T = 6420
4°C T = 6420 = 583ºC = 100ºC
IV. Q. 10ºC 100 gm 30ºC 200 gm
V. 4°C =
Note : mL (T – QL) = mH (QH – T)
•
100 (T – 10) = 200 (30 – T)
Pipe 3T = 70
4ºC 70
T= = 23.3 °C
3
• 4ºC
(Heat Engine)
•
Glass
Glass
Ex :
Note :
T1 Q1 T2
Note : NH3, R–12
Q2
S.K. Jha 93
800 – 300
= � 100
800
m Q
500
= � 100
800
500 Q � mL
= %
8 L=
Q J
L S.I = � = J kg–1
1ºC m kg
Q � ms� Q=ML
100°C 100°C
s =
heat �
Q J
s = = L C.G.S. = Cal g–1
m� kgK
= 3.36 × 105 J kg–1
S.I = J kg–1 K–1
= 80 cal g–1
C.G.S = Cal g–1 c–1
= 2.25 × 106 J kg–1
= 540 cal g–1
1 cal = 4.2 Joule
1 BTU (British thermal unit) = 252 cal
Note :
Note :
1.
Q. 0°C 1g 100°C
2.
OBJECTIVE QUESTIONS
1. [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
[RRB JE 2019] (a) (b)
(a) (b) (c) (d)
(c) (d) –(a) (d)
2. 9. [I.A.S (Pre) 1996]
(a) (b)
[NCERT Exemplar] (c) (d)
(a) (c)
(b) 10.
[RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2014]
(c) (a) 0ºC 100ºC (b) 100ºC 0ºC
(d) (c) 212ºC 32ºC (d) 32ºC 212ºC
–(b) (b)
3. 11.
98.6 °F 37°C [RRB NTPC 2017]
(a) (b)
[NCERT Exemplar] (c) (d) –(a)
(a) 12.
(b) [RRB JE 2015]
(c) (a) (b) [BPSC-2019]
(d) –(c) (c) (d) –(d)
4. 13. [ B.P-2019]
(a) (b)
(c) (d) (c)
14.
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) – 40º (b) 212º
(c) 40º (d) 100º (a)
15. [SSC 2004]
A B C D (a) –273ºC (b) 0ºC
[NCERT Exemplar] (c) –300ºC (d) 1ºC (a)
(a) /A (b) /B 16.
(c) /C (d) /D –(c) [SSC (10+2) 2015]
5. SI (a) [Railway-JE-2016]
[RRB ALP/ Tech. 2018] (b)
(a) Hz (b) Cal (c)
(c) K (d) ºC –(c) (d) –(d)
6. 17.
[53rd to 55th BPSC (Pre) 2011] [BPSC-2019]
(a) (b) [SSC (C.P.O) 2015]
(c) (d) –(d) (a) (b)
7. (c) (d)
[RRB ALP/ Tech. 2018] –(d)
(a) [BPSC-2019] 18.
(b) (a) [RRB JE 2019]
(c) (b)
(d) (c) (c)
8. (d) –(b)
S.K. Jha 95
19. 30.
[RRB ALP/ Tech. 2018] [RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) –(b) (c) (d) (c)
20. 31.
[RRB ALP/ Tech. 2014] (a) [RRB JE 2015]
(a) 4ºC (b) 0ºC (b)
(c) 15ºC (d) 10ºC –(a) (c)
21. (d) (d)
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] 32.
(a) (b)
(c) (d) (a) (b)
–(b) (c) (d) (b)
22. 33. [BSSC Exam-2016]
(a) [RRB ALP/ Tech. 2018] (a) 40° F (b) 42° F [BPSC-2018]
(b) (c) 34° F (d) 32° F (d)
(c) (d) –(c) 34. (Cryogenic)..............
23. [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (a) (c) (d) (a)
24. 35.
[RRB JE 2019]
[SSC 2014] (a) 0° C (b) 4° C
(a) (c) 39° C (d) 100° C (b)
(b) 36.
(c)
(a) [BPSC (Pre) 2018]
(d) (d)
(b)
25.
(c)
[B.P Exam- 2019]
(d) (a)
(a) [Railway-JE-2016]
37.
(b)
[SSC -2019]
(c)
(a) [RRB JE 2015]
(d) –(d)
(b)
26. (c)
[RRB JE 2019] (d) (b)
(a) Pb Hg (b) Au Ag 38.
(c) Cu Fe (d) Cu Al (a) [SSC 2001]
27. (a) (b)
[RRB NTPC 2016] (c) (d) –(b)
(a) (b) 39.
(c) (d) [SSC (10+2) 2014]
(a) (a)
28. (b)
[RRB Group-D 2018] (c)
(a) (b) (d) –(b)
(c) (d) (c) 40.
29. [RRB ALP/ Tech. 2018]
[RRB JE 2019] [SSC -2019]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
(a) –(d)
S.K. Jha 96
81. (c)
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) [ -2020] (d) a b (b)
(b) 90.
(c) [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(d) (d) (a) (b)
82. (c) (d)
[42nd BPSC (Pre) 1997] (a)
(a) 91.
(b) [RRB Group-D 2018]
(c) (a)
(d) (b) (b)
83. (c)
(d) (d)
[RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2014] 92.
(a) (b) [M.P.P.C.S (Pre) 1990
(c) (d) –(c) (a) [SSC CGL-2021]
84. (Total Radiation Pyrometer) (b)
[Railway-JE-2016] (c)
[M.P.P.C.S (Pre) 1993 (d) (d)
(a) (b) 93.
(c) (d) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (a) (b)
85. (c) (d) (c)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
94. [I.A.S (Pre) 1996]
(a) (b)
(c) (d) (a) W
(a) =J (b) W × Q = J
86. Q
[RRB JE 2019] Q J
(a) (c) =J (d) =W (a)
W Q
(b) 95.
(c) [BSSC Exam-2016]
(d) (b)
(a) [ -2019]
87.
(b)
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(c)
(a)
(d) –(a)
(b)
96.
(c)
(d) (c)
(a) [RRB JE 2015]
88.
(b)
[SSC-JE-2020]
(c)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(d) –(a)
(a) (b)
97.
(c)
[BPSC (Pre) 2018]
(d) –(b)
(a) (b)
89.
(c) (d) –(b)
[SSC -2019]
98.
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
(a) [RRB NTPC 2017]
(b) (a) (b)
(c) (d) –(a)
S.K. Jha 99
159. (c)
(a) (d) (a)
(b) 169.
(c) [SSC CGL-2021]
(d) (b) (a) (b)
160. (c) (d) (d)
[RRB ALP/ Tech. 2018] 170.
(a) (b) [SSC 2010]
(c) (d) (a) (a)
161. (b)
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] (c)
(a) (b)
(c) (d) (d) (d) (a)
162. [BPSC-2019] 171.
[RRB Group-D 2018] [SSC -2019]
(a) (b) (a) 100ºC (b) 100ºC
(c) (d) (c) 100ºC (d) (a)
(b) 172. [SSC CGL-2021]
163. [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
[53rd to 55th BPSC (Pre) 2011] (a)
(a) (b) (b) 76
(c) (d) (c) (c)
164. (d) 100ºC
(a) [SSC -2019] (c)
(b) 173. (Triple Point)
(c) [SSC -2019]
(d) (d) (a) 273.16ºC (b) 273.16º F
165. (Boiling Point) (c) 273.16K (d) 273.16 R (c)
(a) 100ºC [I.A.S (Pre) 1996] 174.
(b) [RRB NTPC 2017]
(c) (a) (b)
(d) (c) (d) (b)
(d) 175. 12°C
166. [RRB NTPC 2017]
[RRB JE 2015] (a) (b)
(a) (c) (d) (c)
(b) 176. [RRB Group-D 2018]
(a) 536 Cal/g (b) 336 Cal/g
(c) (c) 542 Cal/g (d) 340 Cal/g (a)
177.
(d) (c) [RRB JE/Sr.Se Chennai 2014]
167. (a)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (b)
(a) (c)
(b) (d) (a)
(c) 178.
(d) (d) [RRB ALP/ Tech. 2014]
168. (a) (b)
(a) [RRB JE 2015] (c) (d)
(b) (b)
S.K. Jha 103
(a) 2. 78° C
(b) [SSC (C.P.O) 2015]
(c) [RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-3]
(d) (a) 78 K (b) 341 K
(b) (c) 373 K (d) 351 K (d)
219.
C �0 K � 273
Sol : � =
100 100
[RRB JE 2019]
C = K–273
(a)
K = C + 273
(b)
T = 78°C
(c)
� K = 273 + 78° = 351 K
(d)
3.
(b)
[RRB JE 2015]
220.
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-2]
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b) (a)
(c) (d) (a) (b)
221. (c)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (d) (b)
(a) Sol :
(b) K = °C + 273
(c) Ex : –73°C —
K = °C + 273
(d) (c) = –73 + 273 = 200 K
222.
[BPSC-2019]
(a) [RRB Group-D 2014] 4. 300ºK
(b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (a) 30ºC (b) 27ºC
(d) (c) 300ºC (d) (b)
(c) Sol : K = C + 273
C = K – 273
NUMERICAL QUESTIONS = 300 – 273
C = 27ºC Ans.
TYPE-1
5. 27ºC 75 cm
� �0 � (a)50 (b) 30
� 20 �� � 80 � T � = 40 (10 – T) (c) 20 (d) 40 (c)
2 �
� 80 + T = 20 – 2T Sol : QH = 90ºC
� 3T = – 60 T = –20°C Ans. QL = 10ºC
0°C 1
mH = l = 500 g
� option (a) 2
5. 80°C 2 Litre
1
1 20°C mL = 3 l = 3500 g
2
[RRB ALP/ Tech. 2018]
T =?
(a) 20°C (b) 40°C mH(QH – T) = mL(T – QL)
(c) 30°C (d) 60°C (c) � 500(90 – T) = 3500(T – 10)
Sol : mH = 2l = 2000 gmL = 1 � 90 – T = 7T – 70
= 1000g � 8T = 160
T = 20ºC Ans.
QH = 80°C QL = 20°C 9. –20ºC 25 gm 60ºC 200 gm
��mH(QH – T) = mL(T – QL)
[RRB JE 2019]
��2000(80 – T) = 1000(T – 20) (a) 43.3°C (b) 43°C
T = 60° C Ans. (c) 43.3 K (d) 43 J (a)
6. 100 0°C 100°C 100
� –(–20) �
Sol : 25 � � 80 � T � = 200(60 – T)
[RRB Group-D 2018] � 2 �
S.K. Jha 110
� 10 + 80 + T = 480 – 8T 8T – 200 = (640 – T)
� 8T + T = 480 – 90 9T = 840
9T = 390
840
390 T = = 93.33ºC Ans.
T = = 43.3ºC Ans. 9
9
13. 0ºC 800 gm 100ºC 200 gm
Note : (–)Ve 0ºC
10. 0ºC 10 gm 10ºC 10 gm
[RRB JE 2015]
(a) 64ºC (b) 273ºC
[RRB JE 2019]
(c) 373ºC (d) 175ºC (a)
(a) 40ºC (b) 5°C Sol :
(c) 0ºC (d) 8ºC (c)
� –Q �
� –Q � M i � i � 80 � T � � M S (640 – T)
Sol : mi � i � 80 � T � = mw(Qw – T) � 2 �
� 2 �
� –(0) �
� –0 � � 800 � � 80 � T � �= 200(640 – T)
10 � � 80 � T� = 10(10 – T) � 2 �
� 2 � � 320 + 4 T = 640 – T
10[80 + T] = 10(10 – T) T = 64ºC Ans.
80 + T = 10 – T 14. 0ºC 20 gm 10ºC 40
2T = – 70 [RRB ALP/ Tech. 2018]
T = – 35
(a) 0ºC (b) 5ºC
� = – 35ºC
(c) 6.0ºC (d) –5ºC (a)
= 0ºC Ans.
� – Qi �
11. 25ºC 300 0ºC 100 Sol : mi � � 80 � T� = Mw (Qw – T)
� 2 �
2. 109 J/m – K) Q � d� �
0.04 m2 20 cm = kA �� ��
t dx
200ºC
30
= 0.01 � 0.1� = 1.5 J/s Ans.
0.02
[RRB ALP/ Tech. 2018]
4. 15cm 30ºC
(a) 3.42 kJ/s (b) 2.32 kJ/s
5ºC
(c) 4.36 kJ/s (d) 5.80 kJ/s (c) 0.81 J/s mk)
Sol : k = 109 Js–1m–1k–1
[RRB Group-D 2018]
A = 0.04 m2
x = 2 cm = 0.2 m (a) 120 J/s (b) 163 J/s
� = 200ºC (c) 54 J/s (d) 135 J/S (d)
Sol : x = 15 cm = 0.15 m
Q � = 30 – 5 = 25ºC
=?
t A = 1 m2
Q
Q � d� � =?
= kA �� �� t
t dx
k = 0.81 J/smK
200 � d� �
= 109 � 0.04 � Q
= kA �� ��
0.2 t dx
= 4.3 × 10 3J = 4.3 KJ/s Ans.
25
3. 2 cm 0.1 m2 = 0.81 � 1 � = 135 J/S Ans.
0.15
5. 5xk–1
30ºC
[RRB ALP/ Tech. 2018]
0.01 J/s mK
(a) 7.5×L–1 (b) 8 × K–1
(c) 7.4×K–1 (d) 9 × K–1 (a)
[RRB ALP/ Tech. 2018] Sol : � : � : � = 1 : 2 : 3
Sol : x = 2 cm = 0.02 m
A = 0.1 m2 � 2
=
� = 30ºC � 3
k = 0.01 J/s
5x 2 15x
Q � = �������������= = 7.5 xk–1 Ans
=? γ 3 2
t
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 112
13
(Wave Motion) (Amplitude)
(Oscillatory/Vibration and
Wave) : A
V
Motion Motion of a
of o Wire Streteched V � n� v=
Tuning Vibratory between
Fork Motion Two fixed Points � v = 332 m/s
V� v = 3 × 108 m/s
T
1
� n� �� �=
T
Ex:
[A] [B]
(Wave Motion) :
Ex : (i) (i)
(ii) (ii)
(i) (Transverse Waves) :
'�'
S.I =m
S.K. Jha 113
1. (Mechanical Waves) :
Ex :
Note :
(b)
(c)
(d)
(i) (Audible Sound Waves) :
20 Hz 20000 Hz (20 Hz to 20 KHz) (e)
(f) ECG
(g)
(ii) (Infrasonic Waves) : (h)
20 Hz (i) (Arthiritis)
(j)
•
•
(k)
•
• (Electromagnetic Waves)
(iii) (Ultrasonic Waves) : 20 KHz (20,000
Hz)
• Propagation
Magnetic field
• oscillation
(3 × 108m/s)
(a)
(Sonar) 10–14 104
Note : (Sonar) [Sound Navigation and
Ranging] :
S.K. Jha 114
• (T.V.)
•
•
•
•
•
(vii) (Radio waves) :
•
•
•
•
(ii) (X-Ray's) : Note : (v)
�
•
E = h� (� = new)
• electrons
X- hc � c�
• (i)
E� �� � �
� � ��
(ii) (Crystals)
c=
(iii) Metal detector
h = Plank's constant = 6.63 × 10–34 Jule-sec
•
h E = hv
(iii) (Ultra-violet Ray's) :
• E kgm2 S�2
h� � � kg m 2 S�1
• (Arc), (Spark), � S�1
[ML2T–1]
•
(ozone) (Sound)
•
•
20 to 20000 Hz
• (Infrasonic sound)
(Ultrasonic sound)
•
(Audible sound)
(iv) (Visible light) :
•
(Piezo electric effect)
•
Note :
•
•
(Isothermal)
(v) (Infrared Ray) :
•
•
(Adiabatic Process)
•
•
•
S.K. Jha 115
(iii) (Quality)
(Temperature) :
280 m/s
V� T
I � a2 , I =
1 290 1 290
a= � �
4 T2 2 T2
S.I. Microwatt/m2
decibel (db) T2 = 1160 K
(Bell) 10 decibel T2 = 1160 – 273 = 887oC
45 db
95 – 100 db
WHO
15 – 20 decibel
30 – 40 decibel 1
V� M=
(ii) (Pitch) M
V=
K
V1 �
M
S.K. Jha 116
K
V1 �
M1 V1 M2
� �
K V2 M1
V2 �
M2
(WF6)
Q. 1100 sec
ns = (source)
Son : VH2 � 100 m/s M H2 � 2
n0 = (observer)
VO2 � ? M O2 � 16 � 2 � 32
VS = (source)
VO2 MH2
� V0 = (observer)
VH2 MO2
V=
VO2 2 VO2 1
� � � n0 nS
1100 32 1100 4 �
V � V0 V � VS
1100
VO2 � � 275 m/s.
4 O S
(Humidity) : Trick :
–Vo +Vo –Vs +Vs
(Elasticity) : 10 m/s
340 m/s
Sonl : ns = 600 Hz VS = 40 m/s � – 40 m/s
(Doppler's effect)
Note :
S.K. Jha 117
acoustic
� > > >
Note :
(Refraction of sound)
Reflected wave
1
sec 0.1 sec
10
1
sec (Hearing percistence)
10 Sender/ Object
receiver
Original wave
(Echo)
Distance r
Ex :
(Interference of Sound)
Ex :
(Distructive
interference) (Silence zone)
16.6 m/17m
(Reverberation)
(Constructive
(Distructive interference)
interference)
Silence Zone
(Polarisation)
S.K. Jha 118
�
Node Antinode
2
�
(Mach Number) Node Antinode
4
������
(Progressive Values)
• <1 �
• =1 �
• >1 �
• >5 �
(Organ Pipe)
Note :
(Shocking Waves)
(v)
(n) =
(Differection of Sound) (�)
V
n�
�
Ex :
• Open organ pipe
Note : • Closed organ pipe
Open organ pipe Closed organ pipe
•
r u d sfy , 10–7 m
fooZ
Antinode
Node
S.K. Jha 119
V V V V (Cosmic Ray)
n= = n = =
λ 2L λ 4L
Q. (bel)
(a) (b)
(c) (d) N.O.T (a)
Sol :
Q.
(a) 1.1 sec. (b) 550 sec.
(c) 1100 sec (d) 1100 sec. (c)
Sol : = 332 m/s
� 1 = 3.281
� 332 m/s = 332 × 3.281
= 1089.292 sec
� 1100 sec
Q. 120 480
m/s
(a) 2 (b) 4
(c) 3 (d) 8 (b)
Sol : n = 120 V = n� Q.
(a) 30oC (b) 30oC
V
V = 480 �� (c) 20oC (d) 20oC (b)
n
480
�� �4
120
Q.
(a) (b) (0°C ) (0°C )
(c) (d) (b) CO2 267 1493
Q. 332 1533
(a) (100°C) 405 5130
(b)
1213 5640
(c)
1269 6420
(d) (a)
1450
Trick :
• � 1498 m/s
• � 1531 m/s
• ��332 m/s
25°C
• O2 ��316 m/s
• ��5960 m/s
• ��6040 m/s
• 60 – 80 db
� 625-740 nm
Ex : � 590-625 nm
• � 565-590 nm
� 500-565 nm
• � 485-500 nm
• � 440-485 nm
• � 380-440 nm
Ex :
• (mines)
Note :
(Tone)
(dB )
30-40
50-60
90-100
100
(dB )
110
110
110-120
170
180
S.K. Jha 121
OBJECTIVE QUESTIONS
1. [NCERT Exemplar] (c) 20
(a) (d) (c)
(b) 9.
(c) [RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014]
(d) (a) 20 Hz 2000 Hz (b) 20 Hz 200 Hz
2. (c) 20 Hz 20000 Hz (d) 2 Hz 20000 Hz
(c)
[NCERT Exemplar] 10.
(a) [RRB JE 2019]
(b) [RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-3]
(a) (b)
(c) (c) (d) (b)
11. 25°C
(d) (a)
3.
[NCERT Exemplar] A. 346 m/s
(a) B. 1498 m/s
(a) A (b) A B
(b) (c) B (d) A B
(c) [RRB ALP/ Tech. 2018] (c)
(d) 12.
(c) [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
4. [RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-2]
[NCERT Exemplar] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (d)
(c) (d) (c) 13.
5. (a) (b) [SSC-JE-2020]
(c) (d) (d)
14.
[NCERT Exemplar] [RRB Group-D 2018]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d)
(c) (b)
15.
(d) (c)
6. 333 ms–1 [BSSC Exam-2016]
1 333 (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-1] (c) (d) (b)
(a) (b) 16. (Infra-red rays)
(c) (d) (a) [RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2017]
7. (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-2] (c) (d)
(a) (b) (d)
(c) (d) (d) 17.
8.
[RRB ALP/ Tech. 2018] [RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-3]
(a) 20 20 [BPSC-2019] (a) 1 (b) 0.1
(b) 20 (c) 0.02 (d) 2 (b)
S.K. Jha 122
18. (c) 20 Hz
[SSC (C.P.O) 2015] (d) (c)
(a) 100 Hz 28.
(b) 200 Hz [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) 300 Hz (a)
(d) 400 Hz (a) (b)
19. (c)
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014] (d)
[SSC-GD-2017] (d)
(a) 1 (b) 0.2 29.
(c) 0.1 (d) 0.5 (c) [U.P U.D.A/L.D.A (Pre) 2010]
20. 4 (a) (b)
(c) (d) (d)
= 346 m/s) [Railway-JE-2016] 30.
[RRB ALP/ Tech. 2014] [RRB JE 2015]
(a) 1384 m (b) 173 m (a) (b)
(c) 692 m (d) 346 m (c) (c) (d) (b)
21. 31.
[RRB JE 2015] [RRB JE 2015]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (d) (c) (d) (d)
22. 32.
[SSC -2019] [Chhattisgarh P.C.S. (Pre) 2005]
(a) (b) [SSC -2019]
(c) (d) (a) (a) (b)
23. SONAR [ -2020] (c) (d) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2018] 33. [BSSC Exam-2013]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d) (d)
(c) 34.
(d) (c) (a) (b)
24. SONAR (c)
[RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014] (d) (c)
(a) 35.
(b)
(c) [BPSC (Pre) 2018]
(d) (a) (b)
(d) (c) (d) (a)
25. [RRB ALP/ Tech. 2014] 36.
(a) Retro Diagnosis and Recognition [SSC 2011]
(b) Radio Detection and Resolution (a) (b)
(c) Rapid Detection And Reaction (c) (d) (a)
(d) Radio Detection And Ranging (d) 37. [RRB JE 2019]
26. [RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-3]
[RRB Group-D 2018] [SSC (MTS) 2014]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (b) (c) (d) (a)
27. 38.
(a) 20 Hz [47th BPSC (Pre) 2005]
(b) 20 Hz 2000 Hz
S.K. Jha 123
= × 46.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (a) 100 dB (b) 80 dB
(c) 40 dB (d) 115 dB (b)
(b) 47.
[BPSC-2018]
(c) [RRB NTPC 2017]
(d) (b) (a) (b)
39. (c) (d) (a)
(a) (b) 48. 25°C
(c) (d) (d)
40. (wave) (frequency) A. 1531 km/s
(wavelength) B. 1498 km/s
[ -2020] (a) A B [BPSC (Pre) 2018]
(a) (b) A B
(b) (c) B
(c) (d) A (b)
(d) (c) 49. 25°C
41. [RRB Group-D 2018]
A. 1531 m/s
(P) (i) B. 346 km/s
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(Q) (ii) (a) A B
(b) A B
(R) (iii) (c) A
(S) (iv) (d) B (c)
50.
(a) P-i, Q-iii, R-ii, S-iv (b) P-ii, Q-iii, R-i, S-iv (a) 18000 Hz (b) 22000 Hz
(c) P-iii, Q-ii, R-i, S-iv (d) P-iii, Q-iv, R-ii, S-i (c) 100 Hz (d) 20000 Hz (b)
(c) 51.
42. ......... [RRB JE 2019]
[RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (d)
(c) (d) (d) 52.
43. [U.P U.D.A/L.D.A (Pre) 2010]
(a) (b)
[SSC (10+2) 2013] (c) (d) (b)
[RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-3] 53.
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (d) (b) (a) (b)
44. (c) (d) (d)
54.
[RRB JE 2015] [SSC CGL-2021]
(a) 172 m (b) 17.2 m [RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014]
(c) 344 m (d) 34.4 m (b) (a) (b) X-
45. (c) (d) (d)
[RRB ALP/ Tech. 2018] 55.
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (d) (a) (b)
(a) (c) (d) (d)
S.K. Jha 124
56. 68.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (a)
(c) (d) (d) 69.
57.
[RRB Group-D 2018]
(a) (b) [RRB JE 2019]
(c) (d) (d) (a) (b)
58. [BSSC Exam-2016] (c) SONAR (d) MRI (c)
(a) (b) 70.
(c) (d) (d) [RRB ALP/ Tech. 2018]
59.
(a) (b)
(c) (d) (a)
[SSC -2019]
71. L
(a) (b) [BPSC-2019]
[RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014]
(c) (d) (a)
[SSC -2019]
60. [B.P-2018]
(a) L (b) 2L
(a) (b)
(c) 3L (d) L/2 (b)
(c) (d) (b)
72. [RRB Group-D 2014]
61.
[RRB ALP/ Tech. 2018] (a) 1
(a) (b)
(b)
(c) (d) (c) (c) 1
62. [RRB JE 2015] (d) 1 (b)
(a) (b) 73.
(c) (d) (c) [BPSC (Pre) 2018]
63. (a) (b)
(a) (b) [RRB JE 2015] (c) (d) (c)
(c) (d) (b) 74.
64. SONAR [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(a)
[BPSC-2019] (b)
[RRB NTPC 2017] (c)
(a) (b) (d)
(c) (d) (a)
(c) 75.
65. [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2014] (c) (d) (b)
(a) (b) 76.
(c) (d) (a) [RRB Group-D 2014]
66. (a) (b)
[ -2020] (c) (d) (c)
(a) (b)
77. 0°C
(c) (d) (a)
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-1]
67.
(a) 331 (b) 330
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
(c) 330 (d) 331 (a)
(a) (b)
78.
(c) (d) (b)
[I.A.S (Pre) 2012]
S.K. Jha 125
(a) 89.
(b) [SSC -2019]
(c) (a)
(d) (d)
79. (b)
(a) [RRB NTPC 2017]
(b)
(c)
(c) 10m/s
(d)
(d) (a)
(c)
80. [RRB ALP/ Tech. 2014]
90.
(a) [SSC-JE-2020]
(b) (a) (b) [RRB JE 2015]
(c) (c) (d) (a)
(d) (d) 91. 3
81. 342 ms–1
(a) 100dB (b) 0dB [RRB JE 2015] [RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-3]
(c) 10dB (d) 25dB (b) (a) 513 (b) 614
82. (c) 342 (d) 171 (a)
[SSC CGL-2021] 92.
108
(a) 3 × (b) 330
(c) 5000 (d) 1500 (b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
83. (a) (b)
[SSC -2019] (c) (d) (b)
(a) (b)
93.
(c) (d) (c)
[RRB Group-D 2018]
84. 350 ms–1
(a) (b)
2cm
(c) (d) (d)
[BPSC (Pre) 2018]
94. [M.P.P.C.S (Pre) 1990
(a) 17000 Hz (b) 170 Hz
(c) 170000 Hz (d) 1700 Hz (a) (a) (b)
85. (c) (d) (c)
[RRB JE 2019] 95.
(a) (b)
(c) (d) (c) [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-2]
86. (a)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (b)
(a) 2000 Hz (b) 20 Hz (c)
(c) 200 Hz (d) 20000 Hz (d) (d)
87. (c)
[RRB JE 2019] 96.
(a) T = µ (b) T = 1 + µ
(c) T = 1 × µ (d) T = 1/µ (d)
[RRB NPTC (Stage-1st), 31-07-2021, (Shift-1)]
88. (sound waves)
(a) (b)
[BPSC-2018]
(c) (d) (c)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
97.
(a) 330-350
(b) (SI)
(c) [RRB NPTC (Stage-1st), 19-01-2021, (Shift-2)]
(a) (b)
(d) (c) (c) (d) (b)
S.K. Jha 126
14
(a) xy
(b) xy
1905 (c) a b (a)
1921 Sol : C
1676 y
A B
(3 × 108 m/s)
�
� (AgNO3)
� (Plane Mirror)
(Reflection of Light)
REFLECTION Eye
object
Mirror
V m/sec
2V m/sec
�
(Rules of Reflection) 2�
(i) �
(ii)
360 � 360 �
Normal �� � 1�
� � �
y
(� )
ra
ed
In c
ide
ct
le
nt
ef
ra y
R
Periscope
Mirror P
Periscope
Periscope
Periscope 45º
Q. x, y AB AC
S.K. Jha 129
Q. 90o
360
Sol : � 4 � 1 = 3 Ans.
90
Q. 25 cm
10 cm (Aperture)
(Sign convention) :
Sol : 25 25
15
10cm
= 40 cm.
(Spherical Mirror) :
(A) (F)
(B) P F
(P)
S.K. Jha 130
(A) 'F'
(B) C F C
(C) C C
(D) C F C
(E) F
(F) P F
Q.
(a) (b)
(c) (d)
6
(a)
Trick:
Note :
(f)�
2
S.K. Jha 131
u= �i = �r
v=
f=
(Use of Concave
1 1 1 and Convex Mirror) :
� �
v u f
u � �
(�)
v (� )
(� )
f (� ) �
�v Trick:
(m) = �
u
�
m = (–) ve � Note :
m = (+) ve �
[NCERT Exemplar]
Q. 10 cm
20 cm
[NCERT Exemplar]
(Spherical Lens)
1 1 1
Sol : � � u = –10 cm
v u f
1 1 1
� � f = –20 cm
v f u
1 1 1
� � v=?
v �20 �10
1 �1 � 2
�
v 20
v = 20 cm
S.K. Jha 132
(A) F2
(C) 2 F1 2 F2 A
C2
F2
B 2F2
2F 1 O B
F1
C1
N
f
u v
(D) F1 2F2
2F1
(E) F1
(F) F1
(A) F1
(B) F1
O
O
S.K. Jha 133
C,
F
C
Q. 10 cm
20 cm
1 1 1
Sol : u = –10 cm � �
v u f
��������
1 1 1
f = +20 cm. � �
v 10 20
��������
1 � 1 1 � 1 1 1
� (� � 1) � � � v=? � �
f R
� 1 R 2 � v 20 10
v = – 20 cm
f =
R1, R2 =
�= (Power of Lens)
Q. 10, 20 cm
4/3
1
1 � 4 �� 1 1 � =
Sol : � � � 1� � � � R1 = 10
f � 3 � � 10 20 �
������������������������������������������������������ 1
P�
1 1 F
� R2 = 20
f 60
100
���������������������������������������������� P� cm
F
f = 60 cm. µ = 4/3
Q. 10 cm.
1 1 1 100 100
� � Sol : P � � � 10 D
v u f f 10
Note :
v
= • S.I. "Dioptre"
u
•
�
•
• P1 P2
d
u= v= f=
u� f � ��
u�
f
v �� v � ��
f�
P � P1 � P2 � d P1 P2
d=0
� P � P1 � P2
S.K. Jha 134
Q. (–2) 3 � 108
Sol : 2.42 =
(a) 0.5 (b) –0.5 3 �108
(c) 1 (d) –1 (b) = m/s
2.42
Sol : P = –2D
(Laws of Refraction)
f=?
1 1 1
P� ,f � � � �0.5 m
f P �2
(Refraction)
i refracted
vaccum
medium ray
r
sin sin
angle
of
refraction
sin i �r
� ��
sin r �i
Snell's
1 2
Note :
1µ2
sin i µr
(Refractive Index) � �µ
sin r µi
fuokZr esa izdk'k dk osx ;k rjaxnS/;Z
= 1, 2 3 1µ2 × 2µ3 × 3µ1 = 1
ek/;e esa izdk'k dk osx ;k rjaxnS/;Z Ex :
Note :
� 1
� 1.003
� 1.33
� 1.5
� 2.42
Q. 2.42
S.K. Jha 135
Note :
R
��
A
(Prism)
=A
=R–A
Q. 10 cm
(i) [��= 4/3 = 1.33]
(ii)
R 4 10
Sol : � � � �
A 3 A
A = 7.5 cm
(i) = R – A = 10 – 7.5 = 2.5 cm
(ii) A = 7.5 cm
(Total Internal Reflection)
90o
(�A)
� A � �m �
sin � �
µ� � 2 �
� �
sin A
2
1.65
(Dispersion of light)
µi sini = µr sinr
µi sini = µr [�r = 90º]
µi 1
�
µr sin i c
1
µc �
sin i c
Q.
(a) (b)
(c) (d)
(c)
Note:
[ 24o]
Ex :
S.K. Jha 136
(Colour)
yk yky
uk ukjaxh R+G=Y
ih ihyk R+B=M
�
g gjk G+B=C
uh uhyk R+B+G=W
vk vklekuh
cS cSaxuh
R+C=W
Ex :
Y+B=W
G+M=W
Trick :
Note:
1.
42o
2.
55o
Note : (Band Spectrum) Hg
S.K. Jha 137
(Human Eye) : 1.
2. Red,
Green, Blue
Trick : �
25 cm
(Cornea) :
(Iris) :
(Pupil) :
[NCERT Exemplar]
(Ciliary Muscles) :
(Blind Spot) :
(Yellow Spot) :
(Aqueous Humar) :
(Retina) :
2
S.K. Jha 138
(Cataract) : Ex :
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Note : C.V. Raman
(Astigmatism) : 1930 Noble Prize C.V
28 Feb 1928
(Colour Blindness) :
X 1954
1869
cromosome
(True Solution)
y
Cataract
30
(Scattering)
(Diffraction) : Fraunhoffer
yk
uk
ih
g ���
diffraction
uh No diffraction
vk
� 14
cS � large opening small opening
compared to � compared to �
S.K. Jha 139
Ex :
fy , 10–7 m
1.
2.
Note : 3.
4.
(Polarisation) :
D
M = 1+
f
u
l � D�
• M� �1 � �
f0 � fe �
•
1.
2. (Polaroid)
3. (3D)
Note:
L � fo � fe
fo
m�
fe
fo � fe � 4f
(Interference)
Note : Trick :
1, 3 �
2, 4 �
Q. 5 cm
� D� � 25 �
Sol : M � �1 � � M � �1 � �
� f � � 5 �
M=6
Note :
S.K. Jha 140
1 1 1
Sol : � � u = –25 cm,
f �40 �25
1 3
� v = –40 cm
f 200
l � D� 100 100 1 1 1
(M) = f � 1 � f � � P� � ������������ � �
0 � e � f 200 v f u
3
100 � 3 3
P� � Diopter = 1.5 D
200 2
f0 4.
(M) = 5. 500 sec 8
fe
Q. 4 20 sec.
6. (Optical fibre) :
1 D
Sol : P � M � 1�
f f
1 25
4D � M � 1� •
f 25
1
f � M=2
4
= .25 m
f = 25 cm.
Q. 80 cm
•
• 10–4 cm
Sol : u � ��
•
1 1 1 1–1.5
v = –80 cm., � �
v u f •
f=?
u � ��
v = (–) 7.
8.
1 1 1 1 1 1
� � �� � �
v u f �80 �� f
9.
1 1
� � f = –80 cm
f �80 10. (Sun-Umbrella)
100 100
� P� � � �1.25 Diopter
f �80 11.
Q. 40 cm
12.
13.
S.K. Jha 141
14.
= �L
= �m
Case I. L > m fa
fm
�L �1
Case II. L = m fm � � fa
� �L �
� � 1�
� �m �
OBJECTIVE QUESTIONS
1.
(a) (b)
3.
[NCERT Exemplar]
(a) (b)
B
(c) (d) (a)
A
4.
[NCERT Exemplar]
(a) (b) [NCERT Exemplar]
(c) (d) (a)
(c) (b)
(c) 90º
2. (d) (a)
5.
[NCERT Exemplar]
(a)
(b)
(c)
(a) (d) (d) (b)
6. S1, S2 S3
[NCERT Exemplar]
S.K. Jha 142
[NCERT Exemplar]
(a) A (b) B
Surface S1 (c) C (d) D (a)
9. A B
Surface S2 A 25º
B
Surface S3
[NCERT Exemplar]
(a) S1 (b) S1 S2 A B
(c) S2 S3 (d) (d)
7. M
[NCERT Exemplar]
(a) 25º (b) 50º (c) 65º (d) 115º
A, B, C D
(c)
10. A B
A, B, C D
A B
[NCERT Exemplar]
Bulb Eye Bulb Eye
45º
45º B
M M 30º
60º A
(A) (B)
Eye
Bulb
Eye
(a) 3/ 2 (b) 2/ 3
Bulb
(c) 1 / 2 (d) 2 (a)
M M 11.
(c) (D) 15 cm
[NCERT Exemplar]
(a) A (B) B [NCERT Exemplar]
(c) C (d) D (a) (a) 15 cm
8. P (b) 30 cm
(c) 15 cm 30 cm
(d) 30 cm (b)
12.
A. [NCERT Exemplar]
(a)
B. (b)
90º (c)
C. (d) (b)
13. A
D
B C D
[NCERT Exemplar]
S.K. Jha 143
(a)
(b)
A (c)
C (d)
(d)
B 19.
A, B, C, D
D
[NCERT Exemplar]
(a)
(b)
(c)
(d) (a)
14. A
B A B
[NCERT Exemplar]
A B 1
11 2
10
9 3 C D
8 4
7 5
6 6
5
4 7 (a) A (b) B
3 8
2 9 (c) C (d) D (b)
1 10
11
20.
(a)
(b)
[NCERT Exemplar]
(c)
(a) (b)
(d) (d)
(c) (d) (d)
15.
21.
15 cm
[NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar]
(a) 15 cm
(b) 30 cm
(c) 15 cm 30 cm
(d) 30 cm (b)
16.
[NCERT Exemplar]
(a) (b)
(c) (d) (d)
17.
[NCERT Exemplar]
(a)
(b)
(c)
(d)
(a)
18. [NCERT Exemplar]
S.K. Jha 144
(a) A (b) B 30 cm
(c) C (d) D (a) [NCERT Exemplar]
22. (a) –30 cm (b) –20 cm
[BPSC-2018] (c) –40 cm (d) –60 cm (b)
(a) [NCERT Exemplar] 27.
(b) [NCERT Exemplar]
(c) (a) 0.25m 4
(d) (d)
23. (b) 0.25 m –4
(d) 0.25 m –4
(a)
28.
[NCERT Exemplar]
(a) (b)
(c) (d) (b)
29. A
B A B
[NCERT Exemplar]
A
(a) (b)
(c) (d) (a)
(a) A (b) B
30. [NCERT Exemplar]
(c) C (d) D (d)
(a)
24.
(b)
(c)
(d) (b)
[NCERT Exemplar]
31.
[RRB Group-D 07-10-2022, Shift-2]
(a) (b)
(c) (d)
[NCERT Exemplar]
(c)
(a)
25.
(b)
(c)
[NCERT Exemplar]
(d)
(a)
(a)
(b)
32.
(c)
[NCERT Exemplar]
(d)
(a)
(c)
(b)
26. 10 mm
(c)
5 mm
(d) (a)
S.K. Jha 145
33. 39.
[NCERT Exemplar]
(a)
[NCERT Exemplar]
(b) (a)
(b)
(c) (c)
(d) (b)
(d) 40.
(c)
34. [NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar] (a)
(a) (b)
(b)
(c) (c)
(d) (c) (d)
35. ABC BC (c)
41.
[NCERT Exemplar]
(a) (b)
[NCERT Exemplar] (c)
(d) (b)
42. 2m
(d) C
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-2] F (c)
(a) 50° (b) 140° 58.
(c) 20° (d) 40° (d) [RRB Group-D 2018]
52. [RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1]
(a) (b)
[SSC CGL-2021] (c) (d) (b)
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-1] 59.
(a) [RRB JE 2015]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d) (d)
(d) (d) 60.
53.
[RRB JE 2019]
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-3] (a)
(a) (b)
(b) (c)
(c) (d) (c)
(d) (c) 61.
54. 30°
[RRB ALP/ Tech. 2014]
[RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-II] (a) (b)
(a) 15° (b) 30° (c) (d) (b)
(c) 60° (d) 90° (b) 62.
55. [BPSC-2018]
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1] Chhattisgarh P.C.S. (Pre) 2002
S.K. Jha 147
(b) [BPSC-2018]
(c) C F (a) (b)
(c) (d) (b)
(d) F (b) 112. 1.5
104. 3D [RRB ALP/ Tech. 2018]
[RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014] (a) 3.0 × 108 m/s (b) 2.0 × 108 m/s
(a) (c) 1.5 × 108 m/s (d) 1.2 × 108 m/s (b)
113.
(b) 3D (a) 1954
(b) 1930
(c) 3D
(c) 1888
(d) 1987 (d)
114.
(d)
[RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014]
(b)
(a) (b)
105.
[RRB Group-D 2018] (c) (d) (c)
(a) (b) 115.
(c) (d) (a) [Railway-JE-2016]
106. (a) (b)
[B.P. 2019] (c) (d) (b)
(a) (b) 116.
(c) (d) (d) [ Chhattisgarh P.C.S. (Pre) 2002]
107. [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-3]
[RRB ALP/ Tech. 2018] (a) (b)
(a) [SSC-JE-2020] (c) (d) (b)
(b) 117. C F
(c)
(d) (c) [RRB Group-D 2018]
108. (a) F (b)
[RRB JE 2019] (c) 2F (d) C (d)
(a) (b) 118.
(c) (d) (d)
109. (Prism) [RRB JE 2015] [SSC 2004]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d)
(c) (d)
(d) (c) 119.
110.
[I.A.S (Pre) 2011] [RRB JE/Sr.Se Patna 2014]
[SSC -2019]
(a)
(a) = ×
(b)
(c)
(b) = +
(d) (c)
S.K. Jha 150
120. 128.
[RRB ALP/ Tech. 2018] (a) 1/f + 1/u = 1/v (b) 1/f + 1/v = 1/u
(a) (c) 1/u + 1/v = 1/f (d) 1/u – 1/v = 1/f
(b) (c)
(c) 129.
(d) (c) [RRB ALP/ Tech. 2018]
121. [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-1]
[RRB JE 2019] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (a)
(c) (d) (b) 130.
122.
[SSC (10+2) 2014] [SSC CGL-2021]
(a) [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(b) (a)
(c) (b)
(d) (b) (c)
123. (d) P F (a)
[SSC-JE-2020] 131.
[RRB NTPC 2017]
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1]
[BSSC Exam-2016]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (a)
(c) (d) (a)
124.
132.
[ -2019]
(a)
[BPSC-2019]
(b)
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(c)
(a) (b)
(d) (a)
(c) (d)
125.
(c)
[53rd to 55th BPSC (Pre) 2011]
[RRB ALP/ Tech. 17-08-2018, Shift-3] 133.
(a)
[SSC 2004]
(b) [ -2020]
(c) (a) (b)
(c) (d) (c)
(d) 134.
137. 145.
[B.P. 2019]
[SSC -2019] [SSC 2014]
(a) (b)
(a) 7
(c) (d) (c)
(b) 7
138.
(c)
(a) [RRB Group-D 2018] (d) 7 (b)
(b) 146. [RRB JE 2019]
(c) (a) [SSC-GD-2017]
(d) (c) (b)
139. F (c)
(d) (a)
[BPSC-2019] 147. +15
[RRB ALP/ Tech. 2014] [SSC CGL-2021]
(a) (a) (b)
F (c) (d) (c)
(b) 148.
C [RRB JE 2015]
(c) (a) (b)
(c) (d) (c)
(d) C
149.
F (c)
140.
[RRB JE 2019]
(a) (b) [BPSC-2018]
(c) (d) (b) [Group-D, 14.09.2022 Shift-1]
141. (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (c) (d) (a)
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1] 150. –0.65
(a) (Aperture) (b) [Group-D, 14.09.2022 Shift-1]
(c) (d) (a) (a)
142. (b)
[R.A.S./R.T.S. (Pre) 1999] (c)
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-1] (d) (d)
(a) (C) 151. C
(b)
(c) (C)
[Group-D, 11.10.2022 Shift-1]
(d) (C) (F)
(a) 90º (b) 0º
(b)
(c) 180º (d) 270º (b)
143.
152. sin i sin r
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b) [Group-D, 11.10.2022 Shift-1]
(c) (d) (d) (a) (b)
144. (c) (d) (c)
[SSC CGL-2021] 153.
[RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2017] [Group-D, 11.10.2022 Shift-1]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (c) (d) (b)
S.K. Jha 152
(a) AB
[Group-D 18.08.2022 1st Shift]
(b) AC (a) f (b) f/3
[Group-D 09.09.2022 1st Shift] (c) f/2 (d) 2f (a)
S.K. Jha 154
(b)
[NCERT Exemplar]
(c) [Group-D 07.10.2022 2nd Shift]
(a)
(a) (a) (c) (b) (a) (b) (b)
(c) (a), (b) (c) (d) (b) (c) (c)
(b) (d) (c)
184. P, F C 191.
PC
193. 201.
[Group-D 07.10.2022 2nd Shift] [Group-D 12.09.2022 3rd Shift]
(a) (b) (a)
(c) (d) (a)
194. (b)
[Group-D 30.09.2022 1st Shift]
(a) (b) (c)
(c) (d)
(d) (d)
195. (b)
[Group-D 30.09.2022 1st Shift] 202.
(a) (b)
(c) (d)
(b) [Group-D, 02.09.2022 Shift-3]
196.
(a)
µB, µY µG
206. 213.
[Group-D, 17.08.2022 Shift-1]
[Group-D, 17.09.2022 Shift-1] (A) (B)
(a) (b) (C) (D)
(c) (d) (d) (a) (C) (D) (b) (A) (B)
207. (c) (B) (C) (d) (A) (D)
(b)
214.
[Group-D, 17.09.2022 Shift-1]
(a) [Group-D, 17.08.2022 Shift-1]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d)
(d) (c) (d)
208. 215.
235. 241.
AB [BPSC-2018]
AC [Group-D, 06.10.2022 Shift-2]
[Group-D 26.08.2022, Ist Shift] (a) (b)
(c) (d) (b)
(i) AB
242. 15cm
40cm
(ii) AC
______ _____
[Group-D 06/09/2022, 3rd Shift]
(a) (a) (b) (b) (b)
(a) 1 (b) 1
(c) (a) (d) (a) (b) (c)
(c) 1 (d) 1
236. (c)
243.
[Group-D 22.08.2022 Shift 3]
(a) (b) ______
(c) (d) (a) ___
237. [Group-D 06/09/2022, 3rd Shift]
[SSC -2019] (a) (b)
[Group-D 26.09.2022, 3rd Shift] (c) (d)
(b)
(a) 244.
(b)
(Medium) A (Medium)
(c)
B (n)
[Group-D 14/09/2022, 2nd Shift]
(d) (a)
238. Medium A
[BPSC-2019]
[Group-D 22.08.2022 Shift 3]
Medium B
(a)
(a) n > 1 (b) n = 1
(b)
(c) n = 0 (d) 0 < n < 1 (a)
(c)
245.
(a) (b) (b) (a) [Group-D 28/09/2022, 1st Shift]
(c) (a) (b) (d) (a) (c) (A)
(d)
239. F1 (B)
2F1 (a) (A) (B)
[ -2020] (b) (B)
[Group-D 29.8.2022 2nd Shift] (c) (A) (B)
(a) (d) (A) (d)
(b) 246.
(c) [Group-D 14/09/2022, 2nd Shift]
(d) (b) (a)
240. –10 D (b)
15cm (c)
[Group-D 30.08.2022 Shift 3] (d) (a)
(a) Virtual and erect (b) real and erect 247.
(c) virtual and inverted (d) real and inverted ______
(a) [Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
S.K. Jha 159
(a) (i)
(b) (ii)
(c)
(d) (b) (iii)
248. ______
[SSC-JE-2020] (iv)
[Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
(a) (b) (v) (Dispersion)
(c) (d)
(b) (a) (b), (d) (e) (b) (b), (c) (d)
249. [BPSC-2019] (c) (a), (c) (d) (d) (b), (c) (e) (d)
[Group-D 19/09/2022, 3rd Shift] 255.
(a) [Group-D, 07.10.2022 Shift-1]
(b) (a) (Tynadall effect)
(c) (b) (dispersion)
(d) (c) (refraction of light)
(b) (d) (Total internal reflection)
250. [Railway-JE-2016] (a)
[Group-D 19/09/2022, 3rd Shift] 256. ( ), (c)
(a) cm (b) (v)
(c) (d) [Group-D, 07.10.2022 Shift-1]
(d) � 1 c
(a) C � (b) �
251. 20 cm v � v
� c
______ [ -2019] (c) V � (d) � � (d)
c v
[Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
257.
(a) 0-20 cm (b)
[BPSC Exam 30.10.2022]
(c) 20-40 cm (d) 20 cm (a)
[Railway-JE-2016]
252.
(a) ( ) (b)
(a)
(c) (d)
(e)
(b)
(d)
258.
[BPSC Exam 30.10.2022]
(c)
(a) (b) ( )
(c) (d) ( )
(d)
(e)
(d)
[SSC -2019]
259.
(a) b c (b) b d
(c) a b (d) a c (d) [Group-D, 14.09.2022 Shift-3]
253. ______ [ -2019]
(a)
[Group-D 14/09/2022, 2nd Shift] (b)
(a) (b) (c) 1
(c) (d) (a) (d) (d)
254. 260.
(dispersion)
[ -2019] [SSC-JE-2020]
[Group-D, 28.09.2022 Shift-2] [Group-D, 07.10.2022 Shift-3]
S.K. Jha 160
(iii)
[RRB Group-D, 18.09.2022 (Shift-1)]
(a) (i), (ii) (iii) (b) (i) (a) (b)
(c) (i) (iii) (d) (i) (ii) (c) (d) (b)
283.
(a)
278.
[RRB Group-D, 29.08.2022 (Shift-3)]
I II (a) (b)
[Group-D, 06.10.2022 Shift-2] (c) (d) (c)
I II 284.
[RRB Group-D, 01.09.2022 (Shift-2)]
(a) (b)
(A) P. (c) (d) (d)
285.
313. 319.
A B
[RRB Group-D, 12.09.2022 (Shift-1)]
[RRB Group-D, 18.08.2022 (Shift-1)]
(a) (b)
(c) (d)
45º Medium B
(b)
323.
Medium B
(Medium) A (Medium)
30º
B (n)
1 [RRB Group-D, 14.09.2022 (Shift-2)]
(a) (b) 2 2
2
(c) 1 (d) 2 (d)
317.
(A)
[RRB Group-D, 20.09.2022 (Shift-3)]
(a)
(b)
(c)
(d) (d)
318. (B)
[RRB Group-D, 20.09.2022 (Shift-2)]
(a) n = 0 (b) n > 1
(a)
(c) n = 1 (d) 0 < n < 1 (b)
324.
(b)
[RRB Group-D, 27.09.2022 (Shift-3)]
(c) (a)
(b)
(d) (c)
(d) (d) (c)
S.K. Jha 165
2. 5 cm 5. 10
10 cm
[RRB Group-D 2018] 30
(a) 0.05 (b) 0.2 [RRB JE 2015]
(c) 0.1 (d) 2 (b) [RRB ALP/ Tech. 17-08-2018, Shift-2]
Sol. =5 [RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-1]
(f) = 5/2 = 2.5 (a) 20 (b) 15
(u) = –10 (c) 30 (d) 10 (b)
(v) = v Sol.u = – 30
f = 10
1 1 1
� � �
1 1 1
� � � v�
10 1 1 1
� � 1 1FG IJ 1
f v u 2.5 v 10 3 v u f
�
v
� �
30 H K
�
10
v 2 1 1 1
(m) = � � 0.2 � � �
u 10 v 10 30
3.
1 3�1
5 cm � � � 15 cm
3 cm v 30
10 cm 6. M
M
[RRB JE 2019] 10º
(a) 5 cm (b) 15 cm
(c) 10 cm (d) 20 cm (c) [Group-D, 02.09.2022 Shift-3]
Sol. (a) 30º (b) 20º
f = – 5 cm (c) 10º (d) 40º (c)
u = –10 cm 7. 12 cm
v=? 6 cm
1 1 1 1 1 1
� � � � � [Group-D 09.09.2022 1st Shift]
f v u 5 v 10
1 1 1 5 � 10 �5 (a) 12 cm, (b) 4 cm,
� � � � (c) 12 cm, (d) 4 cm,
v 10 5 50 50
(c)
1 1
�� v = – 10 cm Sol. (c) (f) = –12 cm
v 10 (u) = –6 cm
10
(v) = ?
4.
10 cm 1 1 1
� �
v u f
[I.A.S (Pre) 2012] 1 1 1 1 1 1
� � � � � �
(a) 7.5 (b) 5 v ( �6) ( �12) v �12 ( �6)
(c) 2.5 (d) 12.5 (d) 1 �1 1 1 �1 � 2
Sol. = – 10 cm � � � � �
v 12 6 v 12
u = x cm
1 1
v = 4x cm � � � v = 12 cm
v 12
1 1 1 Note :
� �
f v u 8. 20 cm
1 1 1 4 �1 30 cm
� � � �
10 4x x 4x
[Group-D 05.09.2022 2nd Shift]
1 5 50 (a) 12 cm, (b) 60 cm,
� � � x�
10 4x 4 (c) 12 cm, (d) 60 cm,
12.5 cm (b)
S.K. Jha 167
Sol. (b) f = –20 cm, u = –30 cm, v = ? 1 �1
1 1 1 =
� � v 10
v u f � v = –10 cm
1 1 1 1 �3 � 2 11. 18.0 cm
� � � � �
v �20 ( �30) v 60
x = ...........
1 �1
� � � v = –60 [Group-D 02.09.2022 2nd Shift]
v 60
(a) 9 cm (b) 18 cm
Note :
(c) –18 cm (d) –9 cm (d)
Sol. (d) R = –18 cm, f = ?
9. 5 cm
20.0 cm R
� f =
2
�18
[Group-D 11.10.2022 2nd Shift] = = –9 cm
2
(a) 20 cm (b) 5 cm 12. 9 cm
(c) 10 cm (d) 15 cm (a) 18 cm
� v h2
Sol. (a) m = u � h [Group-D 02.09.2022 2nd Shift]
1
[ h2 h1 ] (a) 6 cm (b) 24 cm
� (c) 12 cm (d) 18 cm (a)
v = –20cm, u = –20cm Sol. (a) f = 9 cm, u = –18 cm, v = ?
F=? 1 1 1
� �
1 1 1 v u f
� �
v u f 1 1 1 1 1 2 �1
� = � = � =
1 1 1 v 9 ( �18) 9 18 18
� � �
�20 ( �20) f 1 3
� = ����v = 6 cm
1 1 1 �1 � 1 �2 v 18
� � � = =
f �20 20 20 20 13. 2 m
� f = –10 [Group-D 30.09.2022 1st Shift]
R (a) 2.0 m (b) 1.0 m
f=
2 (c) 0.5 m (d) 4.0 m (d)
R = 2f Sol. (d) f = 2 m, R = ?
= 2 × (–10) = –20 cm � R = 2f
10. 15 cm =2×2=4m
30 cm 14. 0.3 m
�25 � 10 �2 TYPE-2
� 2 × 104 =
u � 25 � 10 �2 1
�25 (D) �
� u + 25 × 10–2 = × 10–6 f
2
� u + 25 = –12.5 × 10–4 m 1
� u + 25 = –0.000125 (P) �
(f )
� u = –25 – 0.000125 = –25.000125
u � –25 cm 1. 50
30. 10.0 cm [RRB ALP/ Tech. 2014]
[RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-2]
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
[Group-D, 29.08.2022 Shift-1] (a) 4D (b) 2D
(a) 5.0 cm (b) 20.0 cm (c) 1D (d) 3D (b)
(c) 10.0 cm (d) 40.0 cm (a) Sol. (f) = 50
31. 10 cm
30 cm 50 1
� �
100 2
[Group-D, 12.09.2022 Shift-3] 1 1
(a) 10 cm 20 cm (D) � � � 2D
f 1/ 2
(b) 20 cm (�)
2. 8D –4D
(c) 0 cm 10 cm
(d) 20 cm (c)
[Group-D, 26.08.2022, Shift-3]
32. 15 cm
x = ........ (a) 25 cm
(b) 50 cm
[Group-D, 29.08.2022 Shift-1]
(a) –15 cm (b) 15 cm (c) 25 cm
(c) –7.5 cm (d) 7.5 cm (d) (d) 50 cm (c)
33. 10 cm Sol. (c)
15 cm P1 = +8 D (+ve)
P2 = –4 D (–ve)
[Group-D, 29.08.2022 Shift-3]
(a) 30 cm, (b) 6 cm, P = P1 + P2 = 8 + (–4)
(c) 6 cm, (d) 30 cm, =8–4=4D
(c) = +4D
34. 15 cm 1
(f) =
P
45 cm 1
[Group-D, 29.08.2022 Shift-3] � f= = 0.25 m
4
(a) 11.25 cm (b) 33.75 cm � f(cm) = 0.25 × 100 = +25 cm
(c) 22.5 cm (d) 45 cm (c )
� +ve
35. 15 cm
50 cm
30 cm
3. +2D
_____ [Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
[SSC. C.P.O. 2007]
(a) (b)
(a) 40 m (b) 50 m
(c) (d)
(c) 40 cm (d) 50 cm (d)
(a)
Sol. = + 2D
36.
1 1
(F) � � = 0.5 = 50
P 2
4. + 2.0D
(shift) 39cm
[Group-D 28/09/2022, 1st Shift] [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) 39cm (b) 13cm (a) –0.5 (b) –0.5
(c) 10cm (d) 26cm (b) (c) 0.5 (d) 0.5 (d)
S.K. Jha 171
2. 1.2 60 6.
20
30
[Group-D, 23.08.2022 Shift-2]
[RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-1] (a) 2 (b) –1/2
(a) –2.4 (b) 1.2 (c) –2 (d) 1/2 (c)
(c) –3.6 (d) 2.4 (d)
Sol. (c) (h1) = 1
Sol.(d) v = – 60 cm u = – 30 cm
(h2) = –2 (–ve
= 1.2 cm
h2 �2
v �( �60) m= h = = –2
m= � � m = –2 1 1
u �30
7. 1.31 1.52
hi hi
m� �����–2 =
ho 1.2
hi = –2 × 1.2 = –2.4 [Group-D 30.08.2022 1st Shift]
= 2.4 cm (a) 0.86, (b) 1.16,
3. 4/3 (c) 1.16, (d) 0.86, (b)
[RRB JE/Sr.Se Chennai 2014]
Sol. (b) µi = 1.31 µg = 1.52
(a) 2.25 × 108 (b) 4 ×108
(c) 1.5 × 108 (d) 2.67 × 108 1.52 152
µg.i = = = 1.16
(a) 1.31 131
4 �
Sol.(a) (µ) �
3
4 3 �108 3 � 108 � 3 8. 2
µ = c/v �� � �� v � 45º
3 v 4
v � 2.25 � 108 m/s
[Group-D 05.09.2022 1st Shift]
4. 1.56 (a) 30º (b) 15º
(Ic) Sin Ic (c) 45º (d) 60º (a)
Sol. (a) µ= 2 sin i = 45º
[Group-D 27.09.2022 2nd Shift]
(a) 0.64 (b) 0.84
(c) 0.74 (d) 0.94 (a) sin i
� µ� � sin 45º
Sol. (a) µg = 1.56 sin r 2�
(Ic) = sinIc = ? sin r
� 1
� sin r = 2
µa 1 100
(sinIc) = = = = 0.64 2
µg 1.56 156
1 1 1
5. 2.5 cm � sin r = � (sin 30º = )
2� 2 2 2
5 cm
� sin r = sin 30º
[Group-D, 11.10.2022 Shift-1]
� = 30º
(a) –1 (b) –2
(c) 1 (d) 2 (a) 9. A
Sol. (a) f = –2.5 cm u = –5 cm m = ? 1.33 A
1 1 1 [Group-D 26.09.2022 3rd Shift]
� �
f v u m m
(a) 2.67 × 108 (b) 2.26 × 108
1 1 1 1 �10 1 s s
� � � � � �
�2.5 v ( �5) v 25 5 m m
1 �10 � 5 1 �5 (c) 1.67 × 108 (d) 1.97 × 108 (b)
� � � � s s
v 25 v 25 Sol. (b)
� v = –5 cm µm = 1.33, (vm) = ?
S.K. Jha 173
100 1000
� +2.5 D = � f(cm) � � 40cm
1 1 f (cm) 2.5
(a) (b)
2 2 2 � f = + 40 cm
(c) 2 (d) 2 2 (c) 14. 6 cm
Sol. (c) 24 cm
� Sin i = 45º A
� Sin r = 30º 45º [Group-D 05.09.2022 1st Shift]
� ��i–r = ? 1
(a) � (b) 3
B 3
sin i 30º 1
� �� (c) –3 (d) (a)
sin r 3
Sol. (a) f = – 6 cm u = – 24 cm v=?
sin 45º 1/ 2
� �� � �� 1 1 1
sin 30º 1/ 2 1 1 1 � �
� � � �
f v u –6 v (–24)
1 2
� �� � � �� 2 1 –1 1 1 –4 � 1
2 1 � � �
� �
11. 5 v 6 24 v 24
cm 2 cm 1 –3 1
� � � � v = –8 cm
[Group-D 30.09.2022 3rd Shift] v 24 8
(a) –5/2 (b) 2/5
�v �8
(c) 5/2 (d) –2/5 (d) m= � m=
u 24
Sol. (d) u = – 5 cm v = – 2 cm m=?
–2 1
–v � m� Ans.
m� � m� 3
u 5
15. 3.0 cm 25 cm
12. 9 cm
50 cm
18 cm
[Group-D 09.09.2022 2nd Shift]
(a) 1 (b) –1 [Group-D 30.09.2022 1st Shift]
(a) 0.33 cm (b) 1.0 cm
1 1
(c) – (d) (d) (c) 1.2 cm (d) 1.5 cm (b)
3 3
S.K. Jha 174
Sol. (b) �
� (h1) = 3 cm 10
f = – 25 cm u = – 50 cm h2 = ? � R� � 5cm
2
1 1 1 � f = R/2 = 5/2 cm
� –
f v u �5
� f� cm
1 1 1 1 –1 1 2
� � – � � –
–25 v –50 v 25 50 (+ve
1 –2 – 1 –3 –50 )
� � � � v� � = h1 = 1
v 50 50 3
� h2 = 1/2
u=?
�v �50 �1
m� � m� � 1
u 3 � (�50) 3 h2 2 1
m= � �
�1 h1 1 2
� m�
3
–v 1 –v
� m= � �
u 2 u
�h 2 �1 h 2
� m� � �
�
–u
�v �
2 –2 1
� �
h1 3 3 2 5 u u
3 2 –2 � 1 2 –1
� � h2 � h2 = +1 � � � �
3 5 u 5 u
� 10 cm
–5
16. (dispersion) D � u� � –2.5cm
2
3
18. 2.42
(dispersion)
[Group-D, 06.10.2022 Shift-3]
[Group-D 18.09.2022 2nd Shift]
(a) 3 × 108 m/s (b) 1.24 × 108 m/s
D D 8
(c) 1.72 × 10 m/s (d) 2.48 × 108 m/s
(a) (b)
4 16 (b)
D D Sol. (b)
(c) (d) (c)
27 81 � (�) = 2.42
Sol. (c) (D) = D V=?
(�) = �
���������������' = 3� D' = ? c
��
v
3 3 � 108 m / s 3 � 108 m / s
D' � � �
3 D' � �2 � � 2.42 � � v�
� �� � � �� � v 2.42
D � �1 � D �� 3� ��
300
� v� � 108 m / s � v = 1.24 × 108 m/s
D' 1 D 242
� � � D' �
D 27 27 19. A B 3/2
4/3 B A
17.
[Group-D, 13.09.2022 Shift-1]
10.0 cm
1 9
(a) (b)
2 8
[Group-D 18.09.2022 2nd Shift] 8 3
(c) (d) (c)
(a) –2.5 cm (b) –5.0 cm 9 4
(c) +5.0 cm (d) +2.5 cm (a) Sol. (c)
Sol. (a) 3 4
� �A � � �B �
= 10 cm 2 3
S.K. Jha 175
sin i
� ��
4/3 sin r
� � B– A � B � � B– A �
�A 3/2
sin 22º
4�2 8 � 1.45 =
� � B– A � � � B– A � sin r
3�3 9
20. 2.25 × 108 sin 22º
� sinr =
m/s 1.86 × 108 m/s 1.45
[Group-D, 12.09.2022 Shift-2] 0.37 37
(a) 0.83 (b) 1.21 � sinr = = = 0.255
1.45 145
(c) 0.52 (d) 1.31 (b) � sinr = sin(14.99º)
Sol. (b) � �r = 14.99º
Vw = 2.25 ×108 m/s 23. 30 cm
Vg = 1.86×108 m/s 10 cm
15
(Atom) (Charge)
Proton
Neutron Q � I� T
Electrons
1 � 3 � 108 State Coulumb
+ 1.6 × 10–19
– 1.6 × 10–19
(Free Electrons)
2
Q � ne
Q=
n=
e=
Note :
[NCERT Exemplar]
(Coulomb's law)
q1 q2 r
S.K. Jha 178
cm–3
F �� q1 q2 – (i)
F�� – (ii)
(i) (ii) v
F�
F=K K=
� F= �0
�0 = 8.85 × 10–12
K = 9 × 109
(Potential Difference)
(Charge Density)
(Potential)
cm–2
J/C
S.K. Jha 179
(Electric Field)
(Electric Current)
or,
Electric field lines
S.K. Jha 180
V = IR
(i)
(v) l
R� – (ii)
A
(i) (ii)
l
R�
A
l l
or, R � � ����� R � �
A �r 2
� (Rho)
[Specific Resistance
(Resistance) ( )] :
R
(�) �
�m
l RA
R= � �=
A l
�m2
�=
m
�����m
[NCERT Exemplar]
(Conductance)
(i) (Temperature)
G
(Simen) S
(ii) (Nature of substance)
��(Sigma) voltage
R=�
MCB,
1
��
= Mho m–1
Note x
x x ( G / � )
x2
(µ A)
(Combination of Resistances) :
– A
(i) (Series)
(ii) (Parallel)
(i) (Series Combination) :
voltage
(Wheatstone Bridge)
–
(ii) (Parallel Combination)
or,
S.K. Jha 182
(Power)
V2
P=
R
P � VI V = IR
1
V � P�
R
� P � I2 R I=
R Power Rating
V2
� P� R1
R
S.I. watt (W)
1 = 746 watts
1 = 735.5 watts
kWh
1 kWh = 1.34 H.P
Brightness � Power
V2
P= ...(i)
R
Power
Power
R2 > R1
P = I2R
� P ��R
Power Rating
R2
(Capacity)
Q V
q�V
or, q = CV
q
or, C � C
v
R2 > R1
S.K. Jha 183
S.I. C volt–1 1 2
E= cv
2
�F
1 �F = 10–6 F
(i) (A)
C � 4 �� 0 r (ii) (d)
(iii) (�0)
711 �F
K K
(Schering bridge)
K �0 A
C�
d
=��
=0
1
(Capacitor) 1 PF = 10–12 F
�� 2.5 �F/1.5 �F
(Combination of Capacitors)
A.C. D.C.
D.C. A.C.
(i) (series)
(ii) (Parallel)
(i)
+
–
voltage
(ii)
S.K. Jha 184
(Kirchhoff's Law) :
(i) (K.C.L/Junction Law/Node Law) :
�
(Node)
�
�
Inductor Ia + Ib + Ie + If = Ic + Id
�
�
(inductance) Ex : i3
� SI (H)
� L
�
Q. 12 V emf 1� � R1 �
10 V emf 1� � V1 = V � R � R � V
� 1 2�
—
� R2 �
(A) 1 A (B) 2 A V2 = V � R � R � V
� 1 2�
(C) 4 A (D) 11 A
Sol.
(Types of Electric Current)
I1 R1 (Electro-Plating)
I (Arc-welding)
(Battery-charging)
I
� R2 � (A.C.)
� I1 = I � R � R � A
� 1 2�
� R1 �
I2 = I � R � R � A
� 1 2�
(Domestic Applications)
R1 R2 (Industrial field)
V1 V2
1/50 sec
V
S.K. Jha 186
A.C. D.C.
A.C. D.C.
(Electric Iron)
1. A.C. 1. D.C.
(Heater)
Battery charging Battery charging
(Bulb)
(Fuse)
2. A.C. 2. D.C.
(Electric Iron) :
3. 3.
4. 50 Hz 4. D.C. 0 Hz
+3%
5. A.C. 5. D.C.
(0)
6. A.C. Battery 6. D.C. Battery
7. A.C. 7. D.C.
Transformer Transformer
(Heater) :
(Effects of Electric Current)
(i) (Heating Effect)
(Joule)
H= (J)
I= (A)
R= (�)
t= (second)
P = Power
(Ni + Cr)
V = Voltage (Bulb) :
(W)
filament
1 B.O.T = 36 × 105
S.K. Jha 187
H.C. Orsted
(Galvanometer)
(Ammeter)
(Volt meter)
(Electric Bell)
(Fan)
(Motor)
(iii) (Chemical effect)
(Fuse) :
1-10
Note :
(ii) (Magnetic Effect)
current
Magnetic Field
+ –
Trick :
+ –
(Cell)
(Electro plating) 2
(Metal extraction)
(Printing)
• •
(+) (–)
(V)
• •
Battery
e– e–
• •
Anode Cathode
Metal
•
Zinc ions
ZnSO4 (aq.) deposited Emf (V)
on metal
1. �1.08 Volt 1. [2 volt]
2. � 1.08 Volt 2.
Note :
3. � 1.50 Volt 3.
4. � 1.50 Volt
[NCERT Exemplar]
5.
[NCERT Exemplar] 6.
S.K. Jha 189
1 F = 96500 Coulomb
[ ] [ ]
1. H2SO4 Cu Zn
2. CuSO4 Cu Zn
3. NH4Cl C Zn =
4. NH4Cl+ZnCl2+ C Zn Q. 220 V, 40 5 5
30 1
5. KOH + ZnO Steel Zn –
6. Ag2O Silver Zn �
Sol. =
1000
7. H2SO4 ( ) 40 � 5 � 30 � 5
= = 30 kWh 30 Unit
PbO2 (Pb) 1000
8. / KOH ------- ------
Ni-Fe
R Red
9. KOH-Li Ni Cd
Y Yellow
B Blue
G Green
Note : B Black, Blue [Single Phase ]
•
9 mA
1000 �
(Open circuit) :
� V = IR
V V
R= ��
I 0
(�)
1 = 6.25 × 1018
S.K. Jha 190
OBJECTIVE QUESTIONS
1. (a)
(b)
[SSC-JE-2020] (c)
[NCERT Exemplar] (d) (a)
6.
[NCERT Exemplar]
(a)
(b)
(d)
(c)
7.
(i)
(iii)
(a) (i) (b) (ii)
(ii)
(c) (iii) (d)
(iii)
(d)
(iv)
2. [NCERT Exemplar]
(a) [NCERT Exemplar]
(b) (a)
(c) (b) (ii) (iii)
(c) (iv)
(d) (d) (i) (ii) (b)
(a) 8.
3.
[NCERT Exemplar] [NCERT Exemplar]
(a) (a)
(b)
(c) (b)
(d) (b)
4. (c)
[NCERT Exemplar]
(a)
(d)
(b)
(d)
(c)
9.
(d) (d)
5. AB
[NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar]
(a) (b)
(c) (d) (b)
10.
[NCERT Exemplar]
(a)
(b)
(c)
(d) (d)
S.K. Jha 191
11.
[NCERT Exemplar]
(a)
(b)
(c)
(d) (d) (iii)
12. (a) (b) (i)
(c) (ii) (d) (iii)
[NCERT Exemplar] (d)
(a) 19.
(b) [NCERT Exemplar]
(c) (a) (b)
(d) (c) (d)
(d) (d)
13. 20. 220 V 1 kw
[NCERT Exemplar]
(a) (b) [NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar]
V(volt)
(a) R1 = R2 = R3 (b) R1 > R2 > R3
(c) R3 > R2 > R1 (d) R2 > R3 > R1 (c)
24. 1/5
[NCERT Exemplar]
(i) (ii)
S.K. Jha 192
[NCERT Exemplar]
(iii) (iv)
(a) (b)
(a) (i) (b) (ii)
(c) (Stabilizer)
(c) (iii) (d) (iv) (a)
(d) (b)
28.
34.
[NCERT Exemplar]
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-2]
(a) (b)
(c) (d) (c)
35. I
V t
73. 83.
[RRB ALP/ Tech. 2018] [SSC -2019]
[SSC -2019] (a) (b)
(a) (c) (d) (b)
(b) 84.
(c) [ -2020]
(d) (c) [66th BPSC (Pre) (Re-Exam) 2020]
74. [BPSC (Pre) 2018] (a) 3 mA (b) 15 mA
(a) (c) 50 mA (d) 25 mA (c)
(b) 85. Electric Pressure –
(c) (a) (b)
(d) (c) (c) (d) (b)
75. [BSSC-2013] 86. A.C. – [I.A.S (Pre) 2003]
(a) (b) (a)
(c) (d) (d) (b)
76. (c)
[BSSC Exam-2020] (d) (c)
(a) [Railway-JE-2016] 87. – [RRB ALP/ Tech. 2014]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d) (c)
(d) (a) 88.
77. [RRB JE 2015]
– [SSC CGL-2021] (a) (b)
[SSC (C.P.O.) 2015] (c) (d) (c)
(a) 89. –
(b) [BSSC-2013]
(c) (a) (b)
(d) (a) (c) (d)
78. Ampere second (b)
[RRB NTPC 2017] 90.
(a) (b) – [RRB JE/Sr.Se Chennai 2014]
(c) (d) (a) (a)
79. (b)
[RRB JE 2015]
(a) (c) (�0)
(b) (d) (d)
(c) 91. – [BPSC-2019]
(d) (d) [RRB Group-D 2018]
80. (a)
– [RRB Group-D 2018] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) 0.8 A (b) (d) (a)
81. [RRB Group-D 2018] 92. [BPSC (Pre) 2018]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d)
(c) (b)
(d) (d) 93. – [RRB NTPC 2017]
82. – (a) A.C. [SSC -2019]
[RRB ALP/ Tech. 2018] (b) D.C.
(a) (b) (c) A.C. D.C.
(c) 711 �F (d) (d) (d) A.C. D.C. (c)
S.K. Jha 196
126. 133.
[Group-D 05.09.2022 1st Shift]
[Group-D, 06.10.2022 Shift-3] (A)
(a) (B)
(b)
(c) (a) (A) (B) (b) (A)
(d) (a) (c) (A) (B) (d) (B) (a)
127. 134.
[Group-D, 06.10.2022 Shift-3] [Group-D 05.09.2022 1st Shift]
[Group-D, 25.08.2022 Shift-3] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (d)
(c) (d) (b) 135.
128. A B [Group-D 11.10.2022 1st Shift]
V-I (a) 100 – 200
(b) 1000 – 2000
[Group-D 30.08.2022 1st Shift]
(c) 1 – 10
A:
(d) 500 – 1000 (c)
I 20º
136.
B:
[Group-D 07.10.2022 2nd Shift]
I 60º
(a)
(b)
(a) B, A
(c)
(b) A B
(c) B
(d)
(d) A B,
(d)
(d)
137.
129. 1100 W 220 V
[Group-D 09.09.2022 2nd Shift]
[Group-D 30.08.2022 1st Shift]
(a) (b)
(a) 44 � (b) 22 �
(c) (d) (a)
(c) 11 � (d) 88 � (a)
138.
130. R, R1, R2
[Group-D 30.09.2022 3rd Shift]
[BPSC-2019] (a) 1/ 2 (b) 2
[Group-D 12.09.2022 3rd Shift] (c) 1/ (d) (b)
(a) R = R1 + R2 (b) R = R1 × R2 139.
1 1 1 1 1 [BPSC-2018]
(c) � � (d) R � � (a)
R R1 R 2 R1 R 2 [Group-D 30.09.2022 3rd Shift]
(a) (b)
131. (net (c) (d) (a)
resistance) 6 140.
4 amp 2 [Group-D 28.09.2022 2nd Shift]
[SSC CGL-2021] (a) (net resistance)
[Group-D 30.09.2022 1st Shift]
(a) 4 (b) 8 (b)
(c) 12 (d) 3 (a)
132. (c) (net current),
[RRB JE 2019]
[Group-D 30.09.2022 1st Shift] (d) (net resistance),
(a) (b)
(c) (d) (b) (d)
S.K. Jha 199
141. 148.
[Group-D, 17.08.2022 Shift-3] [Group-D 27.09.2022 2nd Shift]
(a) (b) [Group-D 25.08.2022 3rd Shift]
(c) (d) (c) (a)
142. l A (b) ×
R (c) ×
(d) × (b)
A
149.
R
[Group-D 29.09.2022 3rd Shift]
[Group-D 26.09.2022 3rd Shift]
(a) 3
(a) (b)
(b) 9 (c) (d) (a)
(c) 9 150.
(d) 3 [Group-D 30.09.2022 2nd Shift]
(d) (a) (b)
143. (c) (d) (b)
151.
[Group-D 18.08.2022 2nd Shift] [Group-D 22.08.2022 2nd Shift]
(a) (a)
(b) (b)
(c) (c)
(d) (d) (d)
(b) 152.
[SSC CGL-2021]
144.
[Group-D 22.08.2022 2nd Shift]
[Group-D 09.09.2022 1st Shift]
(i) (ii)
[RRB ALP/ Tech. 09.08.2018 Shift-1]
(iii)
(a)
(a) (i) (ii) (b) (i) (iii)
(b) (c) (ii) (d) (i) (a)
(c) 153.
(d) (b)
145.
(i)
[Group-D 18.08.2022 3rd Shift] (ii)
(i) (ii) (iii)
(iii) [Group-D 22.08.2022 2nd Shift]
(a) (i), (ii), (iii) (b) (ii) (iii) [Group-D 17.08.2022 1st Shift]
(a) (ii) (b) (i)
(c) (i) (ii) (d) (i) (iii)
(c) (i) (ii) (d) (ii) (iii)
(c)
(d)
146.
154. (filament)
[Group-D 18.08.2022 3rd Shift]
(a) (b) [Group-D 11.10.2022 2nd Shift]
(c) (d) (d) (a) (b)
147. l r (c) (d) (b)
[ -2020]
[Group-D 27.09.2022 2nd Shift] 155.
�l �l
(a) R = (b) R = [Group-D 05.09.2022 2nd Shift]
2�r 4 �r
(a) (b)
�l �l (c) (d)
(c) R = (d) R = (c)
�r 2 4 �r 2 (d)
S.K. Jha 200
156. (c)
[Group-D 29.09.2022 3rd Shift]
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-1] (d)
(a) (b) (b)
(c) (d) (c) 166.
157. _________ [BPSC-2019]
[SSC-JE-2020] [Group-D 27.09.2022 Shift 2]
[Group-D 13.09.2022 1st Shift] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (a)
(c) (d) (c) 167. S.I. __________
158. [Group-D 22.08.2022 Shift 3]
[Group-D 13.09.2022 1st Shift] (a) mV (b) A
(a) (c) mA (d) V (d)
(b) 168.
(c) [Group-D 26.08.2022, Ist Shift]
(d) (d) (i) (ii)
159. (iii)
(a) (i) (ii) (b) (iii)
(c) (i) (d) (i) (iii)
[Group-D 12.09.2022 3rd Shift]
(b)
(a) (b)
169.
(c) (d) (b)
[SSC-JE-2020]
160.
[Group-D 29.8.2022 2nd Shift]
[Group-D, 13.09.2022 Shift-1] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (d)
(c) (d) (a) 170.
161. [Group-D, 14.09.2022 Shift-3]
(Festival lights) ________ (a)
(a) (b) (b)
(c) (d) (b) (c)
162. ______ ______ (d) (a)
[Group-D 06/09/2022, 3rd Shift] 171. 2KW AC 250 V a.c.
(a) (b) 3–
(c) (d) (b)
163.
[Group-D 06/09/2022, 3rd Shift] [Group-D 22.9.2022 2nd Shift]
(a) (a)
(b) (b)
(c) (c) 12 A
(d) (a) (d) (c)
164. 172. I II
______ [Group-D 28/09/2022, 1st Shift]
(a) (b)
(c) (d)
(d)
165.
[Group-D 28/09/2022, 1st Shift]
I.
(a)
II.
(b)
[Group-D 22.9.2022 Shift-2]
S.K. Jha 201
203. 6 ,9 6 1 1 1
(a) R = R � R � R
1 2 3
[RRB Group-D, 02.09.2022 (Shift-1)]
(a) 2.75 � (b) 2.50 � 1 1 1 1
(c) 2.40 � (d) 2.25 � (d) (b) R � R � R � R
1 2 3
204. 10 , 15 30
1
(c) = R1 + R2 + R3
[RRB Group-D, 02.09.2022 (Shift-1)] R
(a) 7.5 � (b) 6 � (d) R = R1 + R2 + R3 (b)
(c) 5 � (d) 55 � (c) 213. 4
205. 30 6
[RRB Group-D, 17.08.2022 (Shift-2)]
6V
(a) 3 V (b) 5 V
(c) 0.5 V (d) 2 V (d)
[RRB Group-D, 17.09.2022 (Shift-3)]
(a) 36 � (b) 24 � 214. 10 , 15 30
(c) 42 � (d) 30 � (a)
[RRB Group-D, 06.09.2022 (Shift-1)]
206. 50 W 200 V (a) 25 � (b) 45 �
220 V (c) 55 � (d) 5 � (c)
215. 3 ,2 6
[RRB Group-D, 17.09.2022 (Shift-3)]
(a) 1068 � (b) 1098 �
(c) 968 � (d) 868 � (c)
[RRB Group-D, 06.09.2022 (Shift-1)]
207.
(a)
(b)
[RRB Group-D, 01.09.2022 (Shift-3)]
(c) 6 ��
(a) (b)
(d) (a)
(c) (d) (b)
216.
208. 0.7 1m 0.2 mm
[RRB Group-D, 22.08.2022 (Shift-1)]
(a)
[RRB Group-D, 22.09.2022 (Shift-1)]
(a) 220 × 10–8 �m (b) 0.22 × 10–8 �m (b)
–8
(c) 22 × 10 �m (d) 2.2 × 10–8 �m (d) (c)
209. (R) (d) (d)
[RRB Group-D, 06.10.2022 (Shift-1)] 217. A, B
(a) + (b) C 0.5 , 0.2 1.0
V
(c) P = (d) P = I2R (d) [RRB NTPC (Stage-2), 17.06.2022 (Shift-1)]
R2 (a) (b)
246. 150 W TV 4
(c) (d) (d)
1500 W 25
TV 254.
(a) (b) 3. 2V
(c) (d) (d)
255. 1A [RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-3]
[NCERT Exemplar]
(a) 0.5 (b) 2
[SSC CGL-2021]
(a) (c) 0.02 (d) 20 (b)
(b) (v)
(c) Sol. (b) =
I
(d) (a)
2
R� R � 2� R=2
NUMERICAL QUESTIONS 1
4. 10 1.5
TYPE-1
1
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-2]
V2 V2 [RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-2]
P � VI P�I R
2 P� R�
R P (a) 1350 Joule (b) 135 Joule
(c) 15 Joule (d) 22.5 Joule
l (a)
R��
A Sol. (a) = 10 ��
(I) = 1.5 A
l (T) = 1 = 60 Second
R�� H = I2RT
�r 2 H = (1.5)2 × 10 × 60
H = 1.5 × 1.5 × 10 × 60
V � IR = 225 × 6
H = 1350 J
V 1
I�
R 1350 (J)
5. 1 20 60 KJ
1. 100V 6A
[RRB JE 2019] [Group-D, 15.09.2022 Shift-3]
(a) 600 W (b) 1.1 kW (a) 7.5 kW (b) 150 W
(c) 1.5 kW (d) 750 W (d)
(c) 2000 W (d) 100 W (a)
Sol. (d)
Sol :
H = 60 KJ = 60000 J
V = 100 V I = 6 Amp. t = 1 min. 20 sec. = 80 sec.
P=? P = VI P=?
= 100 × 6 = 600 W Ans. H = Pt
2. 1.5 150 V H 60000
[RRB JE 2019] P= � � 750W
t 80
(a) 100 W (b) 500 W 6. 3V
(c) 15000 W (d) 1000 W (c) 5
Sol :
[Group-D, 15.09.2022 Shift-3]
R = 1.5 � V = 150 V P=?
(a) 0.9 W (b) 1 W
V 2 150 � 150 (c) 3 W (d) 0.3 W (a)
P= � Sol. (a)
R 1.5
V = 3v
150 � 150 � 10 R = (5 + 5) ��[ ]
P=
15 = 10 �
P = 15000 W Ans. P=?
S.K. Jha 207
(a) 25.5 W (b) 30 W
(c) 45.5 W (d) 50 W
�� V=IR � (e) 62.5 W
V2 � �
P = VI = Sol. (e) =
R � I= V �
� R� w
P=
3 2
9 t
= � = 0.9W Ans. w = 2.25 × 105 J
10 10
t=1 = 60 × 60
7. 3 ,2 6
9V 6 2.25 � 105
p=
60 � 60
[Group-D, 17.09.2022 Shift-1] p = 62.5 w
(a) 1.6 V (b) 4.9 V 11. 6 12 A B, 3 V
(c) 9 V (d) 2.4 V (b) 1
Sol. (b) R1 = 3 �������R2 = 2 �
R3 = 6 � [Group-D, 26.08.2022, Shift-3]
V=9v (a) 1.5 J (b) 2.25 J
R3 VR = ? (c) 0.75 J (d) 4.5 J (b)
3 Sol. (b) R1 = 6������� R2 = 12���������V = 3v
3� 2� 6� t = 1 sec. H = ?
6�
9V
Req = (3 + 2 + 6) ��= 11 � 12�
V = IReq
3v
V 9
� I= = A 1 1 1 1 1 2 �1 1
R eq 11 � � � � � �
R eq R1 R2 6 12 12 4
6 ��
� Req = 4�
9 54
VR = IR3 = ×6= = 4.9 Volt. V2 92 9
3 11 11 H = VIt = �t � � 1 � = 2.25 J
R 4 4
8. 10
I = 5 amp 12. 10
[Group-D, 26.09.2022 Shift-2] 360 J
(a) 250 (b) 50 [Group-D 30.09.2022 3rd Shift]
(c) 250 (d) 50 (a) (a) 36 amp (b) 90 amp
Sol. (a) H = I2R (c) 3600 amp (d) 6 amp (d)
= (5)2 × 10 = 25 × 10 Sol. (d) H = 360 J R = 10� t = 1 Sec.
= 250 I=?
9. 4 1 mA H = I2Rt
H H 360
� I2 = ����I = =
[Group-D, 14.09.2022 Shift-1] Rt Rt 10 � 1
(a) 4 mV (b) 1 mV I = 6 Amp.
(c) 4 V (d) 1 V (a) 13. 20 V 5
Sol. (a) R=4� I = 1 mA V=? 15
V = IR = 1 × 4 = 4 mv [Group-D 28.09.2022 2nd Shift]
10. (a) 60 (b) 1500
2.25 × 105 J (c) 1500 (d) 60 (a)
Sol. (d) V = 20v t = 5 sec. Q = 15C
[TH-27 Aug, 2018 Shift-I] P=?
S.K. Jha 208
� Q� I1 RA I2 RB
P=V×I �� I = t �
� �
= 20 × 15/5 = 60W 10� 20�
14. 10 v1
10 6V I
6V
[Group-D 09.09.2022 1st Shift]
(a) 5.4 W (b) 1.2 W
(c) 10.8 W (d) 2.4 W (d) V1 I1 R A I � 10 1
� � � [
Sol. (d) V2 I2 R B I � 20 2
R1 = 10� I
R2 = 10� I1 = I2 = I ]
R3 = 10�
V = 6v I1 I
� =1
P=? I2 I
R1
� V1 � � I1 � �1 �
R3 � � �&� � � � � &1
10� � V2 � � I2 � �2�
R2
10�
16. 10 30 A B, 6 V
10� 1
1 5 1 10 � 2 � 1
� 6 �
Re q 6 � R eq � � 1.2� R eq 400
5
7. 2200 W 220 V 400
R eq � � 30.77�
13
[Group-D, 02.09.2022 Shift-3]
(a) 11 � (b) 22 � V
� V = IR � I=
(c) 44 � (d) 88 � (b) R
V2 220 13
Sol. (b) � P � � I = 400 = 220 × = 7.15A
R 400
V2 13
� R� 11. 8 , 12 24
P
� 220 � 220
R� � 22� [Group-D 05.09.2022 2nd Shift]
2200
8. 4 12 (a) 4� (b) 4.8�
(c) 8� (d) 44� (a)
[Group-D, 02.09.2022 Shift-3] 1 1 1 1
(a) 4 (b) 8 Sol. (a) � � �
R eq 8 12 24
(c) 3 (d) 2 (c)
R 1 3 � 2 �1
Sol. (c) Req = �
n R eq 24
12
� 4= 24
n Req = = 4�
6
n=3
12. 5
9. 12 V R
10 V
2.4 mA
R
[Group-D 07.10.2022 2nd Shift] [Group-D 16.09.2022 3rd Shift]
(a) 2 × 10–4 (b) 5000 (a) 0.67 A (b) 0.57 A
(c) 2 × 10 –4 (d) 5000 (b) (c) 0.87 A (d) 0.77 A (a)
Sol. (b) V = 12 V, R= ? Sol. (a) R = 5 + 5 + 5 = 15 �
I = 2.4 mA V = 10 V
12 V 10
� R= �3 I= = = 0.67 A
2.4 � 10 R 15
12 � 10 � 10 � 10 13. l 'R'
= = 5 × 103 = 5000 Ans.
2.4
10. 40 200
400
220 V [Group-D 18.08.2022 1st Shift]
220 V
3
(a) R (b) 3R
2
1 2
(c) R (d) R (a)
[Group-D 07.10.2022 2nd Shift] 2 3
S.K. Jha 212
RB V
RB V = IR
– – – – – – – – – –
– – – – – – – – – –
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
– I = 18A
V ��R V1 ��R1
– – – – – – – – – –
– – – – – – – – – – V2 ��R2 V3 ��R3
– – – – – – – – – –
� V1 : V2 : V3 � 2 : 3 : 4
30V
23. 0.4 A
30
� A (Total) RA = = 3� 2.0 V
10
12 = 3� [Group-D, 26.08.2022, Shift-3]
� A (a) 2.5 � (b) 0.2 �
RA = 3 × 12 = 36� (c) 5.0 � (d) 0.5 � (c)
Sol. (c) I = 0.4 A��������V = 2 V
30 5
B (Total) RB = � �
18 3 V 2
� R= � =5�
5 I 0.4
B 12 = � 24. R1, R2 R3 I-
3
V R1,
5
� B = � 12 = 20� R2 R3
3
RA = 36�� RB = 20� [Group-D 17/08/2022, 2nd Shift]
21. A (10 ) B (20 ) V
6V R2
A B R1
[Group-D 02.09.2022 2nd Shift]
R3
(a) 0.2 A 0.2 A (b) 0.6 A 0.6 A
(c) 0.6 A 0.3 A (d) 0.3 A 0.6 A
(c) I
S.K. Jha 214
5V
V
R2 (a) 3 V (b) 2 V
R1 (c) 5 V (d) 0.5 V (b)
R3 Sol. (b)
R1 = 4� R2 = 6�
I
� V � I���������V = IR
V
R= ...(i)
I 5V
2 4A V ____
[Group-D 28/09/2022, 1st Shift]
(a) 60 V (b) 80 V
(c) 20 V (d) 40 V (d)
4V
Sol. (d) [Group-D 22.08.2022 Shift 3]
R = 2 + 3 + 5 = 10 � (a) 1 A (b) 4 A
I = 4A
(c) 2 A (d) 8 A (a)
V = IR
V = 4 × 10 = 40 V Sol. (a) R=2+2=4�
26. R 2 V
V = 4V I=
R
[Group-D 17/08/2022, 2nd Shift] 4
= = 1A
(a) R/2 (b) R/4 4
(c) 2R (d) R (a) 29. A, B C
Sol. (a) RI = R, l1 = l RF = ?, l2 = l/2 1 , 0.5 0.25
l
R = �� [Group-D 30.08.2022 Shift 3]
A
(a) 2 : 4 : 1
� R ��l [���� A Constant ]
(b) 1 : 2 : 4
� RI ��l [ l R l R
(c) 4 : 2 : 1
] (d) (c)
� RF ��l/2
Sol. (c)
RI �
RF =
2
(R) = R/2
27. 4 l
R��
[Group-D 17/08/2022, 2nd Shift] A
S.K. Jha 215
� 1 1 1
Sol. (a) � �
R eq 10 15
� RA : RB : RC
1×100 : 0.5×100 : 0.25×100 1 5
� 100 : 50 : 25 � Req = 6 �
� 4 :2 :1 R eq 30
� �1 : �2 : �3 = 4 : 2 : 1 V=3V
30. 2.5 mA 2 V 3
I= = = 0.50A
Reg 6
[Group-D 24.08.2022, Ist Shift]
33. L R
(a) 1.25 mV (b) 5 mV
(c) 5 V (d) 1.25 V (b) 25%
Sol. (b) I = 2.5 mA
R=2�
V = IR [Group-D 30.8.2022 2nd Shift]
� 2.5 × 2 = 5 mV
31. A B FG 16 IJ R FG 4 IJ R
(a)
H 25K (b)
H 5K
F 5I
(c) G J R
F 25I
(d) G J R
3ohm 3ohm H 4K H 16 K (d)
A B
3ohm �l
Sol. (d) R=
A
125 5l
�l × �
100 4
V R1 = A1 = A
1
(a) 6 � (b) 2 �
5l
(c) 9 � (d) 4.5 � (b) Al = A1
4
Sol. (b)
5l
R2 = 3� A A 5
� 4 �
R1 = 3�
A1 l A1 4
A B
R3 = 3� 5l
�
R1 A 5 5
� 4 � � �
V
R A1 �l 4 4
6�
� 25 �
3� R1 = � � R
� 16 �
����
34. L A
V
(silver) L/3 3A
� R1 R2 R3 (chromium)
� R1 + R2 = 3 + 3 = 6�
R.R3 6 � 3 18
� = � � = 2�
R � R3 6 � 3 9 Psilver = 1.6 × 10 –8 m
32. A (10 ) B (15 ) Pchromium = 12.9 × 10–8 m)
3V [Group-D 22.9.2022 2nd Shift]
(a) 1.3
[Group-D 29.8.2022 2nd Shift] (b) 1.05
(a) 0.50 A (b) 0.25 A (c) 0.78
(c) 0.3 A (d) 0.12 A (a) (d) 0.89 (d)
S.K. Jha 216
A (d) B 12 (d)
129 1 129 Sol. (d)
� � � A = 3L
16 9 144
B =L
� R chromium � 0.89 R silver
A =A
35. 50 B = 4A
EMF A (RA) = ?
5V
l
[Group-D 24.8.2022 2nd Shift] R��
(a) (b) A
(c) 0.1 A (d) 0.01 A (c) � A RA = � � 3L ... (i)
Sol. (c) R = 50 � A
EMF = 5 V L
I=? B RB = � � ... (ii)
4A
V � (i) ÷ (ii)
V � IR I�
R 3L
�� RA
5 RA A
I� � I = 0.1 A � � � � 3� 4
50 RB L RB
��
36. 4 5V 4A
� RA = 12 RB
[Group-D 23.8.2022 1st Shift] � A B 12
(a) 2.5 A (b) 10 A 39. 5
(c) 5 A (d) 20 A (a)
1 1 1 15 V
Sol. (a) � �
R eq 4 4
R = 5 × 5 = 25 � 42. 15
V = 15 V
V 15
I= � = 0.6 A ___ [Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
R 25
40. A (20 ) B (40 ) (a) 135 (b) 60
(c) 45 (d) 5 (a)
6.V
Sol. (a) R = 15 �
A B
� r1) = r
[Group-D 30.8.2022 2nd Shift] r
� rf) =
(a) 0.3 A 0.15 A (b) 0.15 A 0.3 A 3
(c) 0.1 A 0.1 A (d) 0.3 A 0.3 A
(a) l l
� R�� � 15 � �
Sol. (a) (V) = A( �r 2 ) A
(I) = l
� R1 = 20 � � Rr f � �
A
V1 = 6 V
l l l ×9 l
V1 6 �� �� �� � 9��
� �
2
� I1 = R = = 0.3 A �r� r2 �r 2 A
20 �� � �
1 9
�3�
� R2 = 40 �
V2 = 6 V =9×R
= 9 × 15
V2 6 Rr = 135 �
� I2 = = = 0.15 A f
R2 40 43. 15 A 5
41. B
_____
[Group-D 26.08.2022, Ist Shift] [Group-D 19/09/2022, 3rd Shift]
(a) (b) 1 : 1
2ohm 4ohm 3ohm 3ohm
(c) (d) 1 : 2
(c)
44. 100
6V
(a) 5 A, 12 � (b) 0.5 A, 6� [Group-D, 22.08.2022 Shift-2]
(c) 5 A, 6 � (d) 0.5 A, 12� (d) (a) 50 � (b) 100 �
Sol. (d) (c) 75 � (d) 25 � (d)
2� 4� 3� 3� 45.
1:8
1 1 1 2 1
� � � �
R 8 8 8 4
R = 4�
58. R1 R2 = 6 RT = 3
[DMRC Electrician - 2017]
R1
R2
S.K. Jha 219
B RAB = 6 × 6/12
1� RAB = 3�
S.K. Jha 220
V2 V2
R1 = :R 2 �
P1 P2
S.K. Jha 221
[UPPCL TG2-25 Jan, 2019 Shift-II] [DMRC M. Electrician - 19 Feb, 2020 Shift-I]
(a) 0.5 A (b) 0.05 A (a) 10 V (b) 15 V
(c) 50 A (d) 5 A (c) 7.5 V (d) 5 V
Sol. (d) R = 10� V = 50V Sol. (d) 20 V
V 50 5
I= � I = 5 Amp. V5 = 20 � = 5 Volt
R 10 20
S.K. Jha 222
TYPE-3
Wheat Stone bridge : R
R
P R
� R
Q S R
1.
[RRB JE 2019] A B
R
2R
P R R Q 2R
(a) � (b) �
Q S P S R
S Q S P
(c) � (d) � (a) A B
P R Q R 1 1 1 1 R � R � 2R
= � � =
R eq 2R 2R R 2R 2
Sol : 1 4R 2R 2 R
= Req = Req =
R eq 2R 2 4R 2
(G) TYPE-4
•
1 1 1
P R � � C � C1 � C2 �
PS = RQ � C C1 C 2
Q S
2. A B C1C2
C �
[RRB Group-D 2018] C1 � C2
1. 4
[RRB Group-D 2018]
(a) 4C (b) C/4
(c) C(1+4) (d) 3/4C (b)
Sol :
R C C C C
(a) 4R (b)
2
(c) R (d) 2R (b) 1 1 1 1 1
R R � � � �
C eq C C C C
R 1 4
R R � C
Sol : C eq C Ceq =
4
2. 18 µF, 16 µF, 42 µF 74 µF
R
3. 16 µF, 16 µF 32 µF Sol :
4PF 4PF
[RRB JE 2015] 1 1 1
� � 1 2 4
32 7 �� � ���� Ceq = � 2 PF
Ceq 4 4 Ceq 4 2
(a) µF (b) µF
5 32 7.
(c) 56 µF (d) 32 µF (a)
Sol : 16µF 16µF 32µF
[TH-29 Aug, 2018 Shift - III]
(a) 1 : 4 (b) 4 : 1
(c) 1 : 2 (d) 2 : 1
A B
1 1 1 1 2 � 2 �1 5 1 1 1
� � � � � Sol. (a) � �
C eq 16 16 32 32 32 CS C1 C2
32 1 C +C
Ceq = µF � 1 2
5
CS C1C2
4. 2F 3F 2F
C1C2
CS = , Cp = C1 + C2
C1 +C2
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
CS CC 1 C1C2
16 � 1 2 � �
(a) 6 F (b) F CP C1 +C2 C1 +C2 (C1 � C2 )3
5
= C1 = C2 = 1F
5
(c) 5/6 F (d) F (b) 1 �1 1
16 CS �
= 2 2
2F 3F CP (1 �1) (2)
Sol : A B CS 1
2F �
CP 4
� (2||3) + 2 CS : CP = 1 : 4
� 2�3 � 6 16 8.
� � 2 � 3� � 2 = 5 � 2 = 5 F
� �
5.
[BSSC Exam-2018]
1 1 1 1
� � �
C eq 4 4 4
1 3 4
� Ceq = µF
C eq 4 3
6. 4 1 1 1 1�2 1
� � � �
(capacitance) C 12 6 12 4
[RRB JE 2019] C = 4f
(a) 8 (b) 16 = CAB = C + C3 = 4 + 8 = 12 F
(c) 2 (d) 4 (c)
S.K. Jha 224
TYPE-5 100 � 5 � 3
Sol. (b) = 1.5
1000
vit 5. 250 V
= kWh = =
1000 500
pt W
= kWh = � [Group-D 18.09.2022 2nd Shift]
1000
(a) 2 A (b) 0.2 A
1. 1000 W 500W (c) 5 A (d) 0.5 A (a)
Sol. (a) P = 500 W V = 250 V
[BSSC Exam-2018] I=? P = VI
(a) (b) P 500
I= I=
(c) (d) (a) V 250
Sol : 1000 W I = 2A
6. 4.2 220
500
= 0.5 V
1000
1000 W [Group-D 09.09.2022 2nd Shift]
2. 200–200 W 50 kWh (a) 0.02 (b) 52.38
4 (c) 924 (d) 5238 (b)
(a) Rs. 3.50 (b) Rs. 3.00 Sol. (b) R = 4.2 � V = 220 V
(c) Rs. 2.5 (d) Rs. 2.00 (d) I=? V = IR
200 � 5 � 4 V 220
Sol : = =4 I= I= = 52.38 A
1000 R 4.2
50 7. 2500 W
� 4 × 50 = 200 5
� Rs. 2.00 [Group-D 24.8.2022 2nd Shift]
(a) 12500 kWh (b) 12500 J
3. 4 100W
(c) 12.5 J (d) 12.5 kWh (d)
2 125W 1 1
500W 40 Pt 2500 � 5
Sol. (d) unit = =
1000 1000
unit = 12.5 kWh
[Chhattisgarh P.C.S (Pre) 2002]
8. 50 V
[RRB ALP/ Tech. 2014]
5A
(a) Rs. 1.90 (b) Rs. 1.20
110 V
(c) Rs. 1.00 (d) Rs. 1.10 (d)
Sol : [Group-D 24.8.2022 2nd Shift]
4 × 100 × 5 = 2000 Watt (a) 11 A (b) 5 A
(c) 25 A (d) 10 A (a)
2 × 125 × 1 = 250 Watt Sol. (a)
V1 = 50 V I1 = 5 A
1 × 500 × 1 = 500 Watt V2 = 110 V I2 = ?
V1 50
V1 = I1R � R= I = = 10 �
2000 � 250 � 500 1 5
= = 2.75
1000 V2 = I2R
= 2.75 × .4 V2 110
= 1.100 I2 = = = 11 Amp.
R 10
= Rs. 1.10 9. A B A
4. 100 5 B
3 A
[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-2] EMF
(a) 5.0 (b) 1.5 EMF
(c) 1.0 (d) 0.5 (b) [Group-D, 18.09.2022 Shift-3]
S.K. Jha 225
16
(Artificial Magnet)
(Fe3O4)
(Pole Strength)
SI A–m
= 0.84
(Types of Magnet)
(i) (Permanent Magnet) :
attract
(Alnico)
repel
(Natural Magnet)
(Alnico)
(Magnet stone)
S.K. Jha 230
(Terrestrial Magnet)
17 to 18°
m1,
m2 r
0°
90°
m1 m2
r
F � m1 m 2
1
F � (Magnetic Compass) :
r2
µ0 m1m2
���������� F �
4� r 2
µ0 =
µ0 m1m 2
F =
4� r2
(Magnetic Substance)
2
F4�r (i) (Di-magnetic Substance)
µ0 =
m1m 2
Nm2
µ0 =
A � m.A � m
N
µ0 �
A2 (ii) (Paramagnetic Substance)
Q.
S.K. Jha 231
1000
Fm
Fm = NI
Fe � 973° K
Fm SI
Ni � 673° K
Co � 373° K (Magnetic Field Intensity) :
(Domain) :
1018 –1021
S.I. (Tesla) B
CGS (Gauss) 2
S.I. /
1 = 104
(Magnetic Lines of Force) :
� µ
�
�
�
S.K. Jha 232
� Maxwell
(Admittance)
�
(Admittance)
�
� SI
(Reluctance)
�
(Reluctance)
Rm =
Fm =
� =
(Magnetic Field)
N S
L �
I
B (Magnetic Field)
L
B ��
Note :
(0)
1.
2.
�2 � �1
e� e
dt
(�2 – �1)
d� d�� = �2 – �1 N
e�N
dt
Lenz's Law :
d�
emf (e) � � N
dt
EMF
S.K. Jha 234
• •
• •
• •
(Emf)
•
• •
• + � • + �
• • (A.C.) Sleep
Ring
Split Ring Commutator
(Transformer) 95–99%
KVA (Kilo Volt Ampere)
(self induction)
(mutual induction)
A.C. D.C.
(Eddy current)
d.c Supply (winding) (Cu)
• Low A.C. Voltage High A.C. Voltage • High A.C. Voltage Low A.C. Voltage
• •
• 1 • 1
• Voltage Current • Voltage Current
S.K. Jha 235
Mutual Induction Q.
NS 2
� 220 V VS
NP 3
NS VS IP
� � NS 2
N P VP IS Sol : � VP = 220V, VS = ?
NP 3
IP = NS VS NS
IS =
� � VS = N � VP
N P VP P
NP = 2
= � 220
NS = 3
VP = 440
= = 146.6V
VS = 3
OBJECTIVE QUESTIONS
1. A
[NCERT Exemplar]
(a)
B
(b)
(c) C
(d)
(c) (a) A > B > C (b) A < B < C
2. A B (c) A = B = C (d) A < B > C (a)
4.
[NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar]
(a)
(b)
(c)
(d) (a)
5.
(a) A 1 2 B 3 4
(b) A 1 2 B,
3 4
(c) A 1 2 B 3 4
(d) A 1 2 B, 3
4 (d)
3. A, B C [NCERT Exemplar]
(a) (b)
[NCERT Exemplar] (c) (d) (c)
S.K. Jha 236
6. (c)
[NCERT Exemplar] (d) (c)
(a) 14.
(b)
[RRB JE 2019]
(c) (a) (b)
(d) (c) (c) (d) (c)
7. 15.
[NCERT Exemplar] [RRB NTPC 2017]
(a) (a)
(b)
(b) (c)
(d) (a)
(c) 16.
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(a) (b)
(c) (d) (c)
1 17.
(d)
50 [BPSC (Pre) 2018]
(d) (a) (b)
8. (c) (d) (b)
[NCERT Exemplar] 18.
(a) [I.A.S (Pre) 2000]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d) (d)
(d) (c) 19. SI
9. AC DC [RRB ALP/ Tech. 2014]
[NCERT Exemplar] (a) (b)
(a) (c) (d) (d)
(b) 20.
(c) [RRB Group-D 2014]
(d) (a)
(a) (b)
10. (c)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (d) (c)
[Group-D 14.09.2022, 1st Shift] 21.
(a) [Chhattisgarh P.C.S (Pre) 2002]
(b) d�
(c) � � �N
dt
(d) (b) (a) (b)
11. (c) (d) (d)
[42nd B.P.S.C. (Pre) 2001] 22.
(a) 10–4 (b) 10–5 [66th BPSC (Pre) (Re-Exam) 2020]
(c) 10–6 (d) 10–7 (a) (a)
12. (b)
[RRB Group-D 2018] (c)
(a) (b) (d)
(c) (d) (b) (b)
13. 23.
[RRB ALP/ Tech. 2018] [RRB JE 2015]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d) (d)
S.K. Jha 237
(i) 51.
[Group-D 18.09.2022 2nd Shift]
(ii) (a)
(b)
(iii)
(c)
(a) (i) (ii) (b) (i) (iii) (d) (b)
(c) (i) (d) (ii) (b) 52.
45. [Group-D 02.09.2022 2nd Shift]
[Group-D, 12.09.2022 Shift-2] (a)
(a) (b)
(b) (c)
(c) (d) (c)
(d) (a) 53.
46.
[Group-D 18.09.2022 2nd Shift]
[Group-D, 12.09.2022 Shift-2] (a) (b)
(A) (c) (d) (b)
54.
(B)
[Group-D 30.09.2022 1st Shift]
(a)
(a) (A) (B) (b) (A) (B) (b)
(c) (A) (d) (B) (c) (c)
47. (d) (c)
[Group-D, 13.09.2022 Shift-1] 55.
(a) (b)
(c) (d) (d) [Group-D 30.09.2022 1st Shift]
(a)
48. (b)
[Group-D, 06.10.2022 Shift-3] (c)
(a) (b) (d) (d)
(c) (d) (a) 56.
49.
[Group-D 05.09.2022 1st Shift]
[Group-D, 06.10.2022 Shift-3] (a) (b)
(A) (c) (d) (c)
(B) 57.
(C)
(D) (loosely connected)
(E)
[Group-D 11.10.2022 1st Shift]
(a) (A), (C), (D) (a)
(b) (B), (C), (E) (b)
(c) (A), (B), (C) (D) (c)
(d) (A), (B), (D) (d) (d) (b)
50. 58.
[Group-D 12.09.2022 3rd Shift]
(a) (b) [Group-D 09.09.2022 2nd Shift]
(c) (d) (a) (b)
(b) (c) (d) (d)
S.K. Jha 239
59. 65.
[Group-D 24.08.2022, Ist Shift]
[Group-D 16.09.2022 3rd Shift] (a) (b)
(a) (c) (d) (a)
(b) 66.
(c) _______
(d) [Group-D 14/09/2022, 2nd Shift]
(a) (a)
60. (b)
(c)
[Group-D 16.09.2022 3rd Shift] (d) (d)
(a) 67.
(b)
(c)
(d) (a) [Group-D 26.09.2022, 3rd Shift]
61. (a)
(b)
[Group-D 28.09.2022 2nd Shift] (c)
(a) (d) (b)
(b) 68.
(c) [Group-D, 25.08.2022 Shift-3]
(d) (c) (A)
62.
(B)
103. (a)
(b)
(c)
(d) (d)
[RRB Group-D, 06.10.2022, (Shift-1)] 111.
(a) (b)
(c) (d) (d) [RRB Group-D, 12.09.2022, (Shift-1)]
104. (a)
[RRB Group-D, 20.09.2022, (Shift-2)] (b)
(a) (c)
(b) (d) (a)
(c) 112.
(d) (c)
105. [RRB Group-D, 11.10.2022, (Shift-3)]
EMF (a)
[RRB Group-D, 01.09.2022, (Shift-2)]
(a) (b)
(b) (c)
(c)
(d) (d) (d)
106. (c)
113.
(a) (c)
(b) (d) (d)
(c) 127.
(d) (c) [Group-D 09.09.2022 2nd Shift]
118. (a)
[RRB Group-D, 14.09.2022, (Shift-3)] (b)
(a) (c)
(b) (d)
(c) (c)
(d) (a) 128. AC
119. [Group-D 18.08.2022 1st Shift]
(a) [SSC CGL-2021]
(b)
[RRB Group-D, 05.09.2022, (Shift-3)] (c)
(a) (b) (d) (a)
(c) (d) (a) 129.
120. (commutator)
[Group-D 30.09.2022 2nd Shift]
[Group-D, 17.09.2022 Shift-1]
(a) (b)
(a) DC (b) DC
(c) (d)
(c) DC DC
(c)
(d) AC (c)
130.
121.
[Group-D, 26.09.2022 Shift-2]
[Group-D 22.08.2022 2nd Shift]
(a) (b)
(a) [SSC-JE-2020]
(c) (d) (d)
122. (b)
[Group-D, 15.09.2022 Shift-2] (c)
(a) (d) (a)
(b) 131. DC
(c) (i) (split rings)
(d) (b)
123. (ii)
[BPSC-2018]
[Group-D, 26.09.2022 Shift-2] (iii)
(a)
(b) [Group-D 22.08.2022 2nd Shift]
(c) (a) (i) (iii) (b) (i)
(d) (c) (i) (ii) (d) (ii) (a)
(c) 132.
124.
[Group-D 13.09.2022 1st Shift] [Group-D 11.10.2022 2nd Shift]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (d) (c) (d) (b)
125. 133. (Commulator)
[Group-D 07.10.2022 2nd Shift]
(a) (b) [Group-D 11.10.2022 2nd Shift]
(c) (d) (a) (a) (b)
126. AC (c) (d) (a)
[Group-D 05.09.2022 1st Shift] 134.
(a) [Railway-JE-2016]
(b) [Group-D 05.09.2022 2nd Shift]
S.K. Jha 244
17
(Semiconductor)
� > >
� > > 1
• � ��
4 1 1
• = =
14 32
IC, • OK/-273°C OK/-273°C
Ohmic Non-ohmic
•
(Diode)
AC DC
N-type P-type
• • Diode Zener diode Tunnel diode
(N, P, As, (B, Al, Ga, In, Zener diode
Sb, Bi) Ti) P-type
N-type PN Junction diode
• •
Tunnel diode Fast
10–12sec
Diode
S.K. Jha 246
• diode P N • diode P N
• •
AC DC
T.V
LED
(Triode)
LED [Light Emitting Diode]
1907
LED
S.K. Jha 247
PNP NPN
(C) P N P (E)
(Collector)
(B) Emitter Collector
(Emitter)
N P N
Base
(Base)
Emitter Collector
Base Base
Collector Emitter
P N N P
3 2 3 2
•
S.K. Jha 248
Note : 1. 2. OR GATE :
2. B
y = A+B
A
�
�
�
Symbol :
�
A
(Light Amplification by Stimulated y=A+B
Emission of Radiation) B
Parallel gate
Truth table :
i/p o/p
A B y=A+B
0 1 1
1. CD Disc 1 0 1
2. 0 0 0
3. 1 1 1
4. OR Gate input low out put low
MOS : Metal Oxide Semiconductor
Logic gate :
OR gate input high output high
0 � off/open
1 � on/close A
1. AND GATE : 3. NOT GATE :
Diagram
y=A
A B
y = A.B y =A
Truth table :
i/p o/p Truth table :
A B A.B y = A.B
i/p o/p
0 1 0 1
A B A+B y = A+B
1 0 0 1
0 0 0 1 0 1 1 0
1 1 1 0 1 0 1 0
NAND gate input high out put low 0 0 0 1
1 1 1 0
5. NOR gate OR + NOT
y=A+ B NOR gate input low out put high
A Note :
(i) NAND NOR gate universal gate
(ii) AND, OR, NOT gate gate Basic Bulding
B
block
OBJECTIVE QUESTIONS
1. 5.
[RRB JE 2019] [RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) 1915 (b) 1905 [BPSC-2019] Emitter
(c) 1947 (d) 1906 (b)
2. (CT Scan) 'CT'
Base
[SSC -2019]
(a) (b)
(c) (d) (c) Collector
3. (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (c) NPN (d) PNP (d)
(a) 6. P-
(b) [RRB JE 2015]
(c) (a)
(b)
(d) (algy)
(c)
(b)
(d) (b)
4. (breakdown) 7. [ -2019]
[Railway-JE-2016] [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(a) (a) p-n
(b) (b)
(c) (c)
(d) (d) (d) p-n (d)
S.K. Jha 250
8. [ -2020] (a)
[RRB ALP/ Tech. 2014] (b)
(a) (c)
(b) (d) (b) (c) (a)
(c) 14. MOS [RRB ALP/ Tech. 2018]
(d) (b) (a) Metal Oxide Semiconductor
9. (IC Chip) (b) Most often Store
(c) Method organized Stack
(d) (a)
[RRB JE 2019] 15. (LED)
(a) (b)
(c) (d) (b) [BPSC (Pre) 2018]
10. (a) (b)
[RRB JE 2015] (c) (d) (c)
(a) (b) 16. (diode)
(c) (d) (b) [42nd B.P.S.C. (Pre) 2001]
11. [BPSC-2018] (a) (b)
(a) Pb (b) Ga (c) (d) (a)
(c) Sn (d) Ge (d) 17.
12. [BSSC-2013]
[RRB ALP/ Tech. 2014] (a)
(a) 7 (b) 5 (b)
(c) 3 (d) 4 (d) (c)
13. (amplifier) [SSC-JE-2020] (d) (a)
[RRB Group-D 2018]
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 251
18
•
•
• � •
• � •
• � •
• � •
• � •
• � •
•
• �
•
• �
•
• �
•
• �
•
•
•
• •
• •
• •
•
•
•
•
•
•
•
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
•
•
•
•
•
•
•
• •
• •
• •
S.K. Jha 252
(Mines)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
S.K. Jha 254
• (a) (b)
(c) (d) (a)
•
3.
•
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-1]
• (a) (b)
(c) (d) (a)
4.
•
• [BPSC-2019]
• [RRB JE 2019]
(a) (b)
•
(c) (d) (d)
5.
[SSC CGL-2021]
(a) X– (b)
• 28 (c) (d) (c)
• 18 6. MRI [ -2019]
• 23 [RRB Group-D 2014]
(a) (b)
• 14
(c) (d)
• 22 (b)
• 11 7.
• 17
• 15 [RRB NTPC 2017]
(a) (b)
• 16
(c) (d) (d)
• 21 8.
• 4 [SSC 2010]
• 14 (a) (b)
(c) (d) (a)
9.
[SSC -2019]
[BSSC Exam-2017]
(a)
(b)
(r.p.m) (c)
(d)
OBJECTIVE QUESTIONS
(d)
1. 10.
[RRB ALP/ Tech. 2018] [ -2019]
[SSC -2019] (a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (d)
(c) (d) (b)
11.
2.
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b)
(c) (d)
(a)
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1]
S.K. Jha 255
12. 21.
[RRB JE/Sr.Se Chennai 2014] [RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
[SSC-GD-2017] (a) (b)
(a) (c) (d) (d)
(b) 22.
(c) [RRB JE 2015]
(d) (a) (b)
(b) (c) (d) (c)
13. 23.
[SSC -2019] [RRB NTPC 2017]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (a) (c) (d) (d)
14. 24. (Laser Technology)
[Railway-JE-2016] [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (d) (c) (d) (c)
15. 25. 3-
[ -2019] [47nd B.P.S.C (Pre) 2005]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d) (a)
(c) 26.
(d) (globules size)
(d)
16. [RRB NTPC 2017]
[SSC ( C D) 2011] (a) (b)
(c) (d) (c)
(a) (b)
27.
(c) (d)
(Fiber optics) [BPSC-2018]
(d)
[I.A.S (Pre) 1997]
17.
(a) (b)
(c) (d) (a)
[SSC -2019]
28.
(a) [ -2020]
[Railway-JE-2016]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d) (a)
(d) (a) 29. GPS [RRB ALP/ Tech. 2018]
18. (a) (b)
(c) (d)
[SSC -2019] (d)
[RRB ALP/ Tech. 2014] 30.
(a) (b) [SSC (C.P.O.) 2015]
(c) (d) (b) (a) (b)
19. (c) (d)
[RRB Group-D 2018] (a)
(a) (b) 31.
(c) (d) (b) [RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
20. (a)
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (d) (d) (c)
S.K. Jha 256
32. 43.
[RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013]
[SSC CGL-2021] (a) [SSC-JE-2020]
(a) (b) (b)
(c) (d) (b) (c)
33. (d) (c)
44.
[RRB JE 2015]
[RRB JE 2015] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (a)
(c) (d) (c)
45.
34.
[SSC-JE-2020]
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (b)
(c) (d) (b)
46. 1902
35. (Thomas Clifford Allbutt)
.......... [ -2019]
[RRB ALP/ Tech. 2018] [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (b) (c) (d) (a)
36. (Antonio Meucci)........... 47.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b) [SSC -2019]
(c) (d) (a) (a) (b)
37. (c) (d) (a)
[BPSC-2018] 48. (Thermoscope)
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (d) (c) (a) (b)
38. (c) (d) (a)
[SSC (C.P.O.) 2015] 49. UV
(a) (b) [BSSC Exam-2017]
(c) (d) (a) (b)
(b) (c) (d)
39. (a)
[RRB JE 2019] 50. 1831
(a) (b)
(c) (d) (a) [RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2017]
40.
(a) (b)
[B.P-2018]
(c) (d) (c)
(a) (b)
51.
(c) (d) (c)
41.
[RRB JE 2019]
[SSC -2019]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (a)
(c) (d) (b)
42. 52. (Alexander
[U.P.U.D.A/L.D.A (Pre) 2010] Graham Bell)
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (d) (a) (b)
(a) (c) (d) (a)
S.K. Jha 257
53. 62.
19
1. 2.
=
• 1 = 159
• 1 = 3.785 =
• 1 = .2642
• 1 = 28.35 gram =
• 1 = .4536 kg
• 1 kg = 2.205 =
• 1 = 4840 v�u
a�
• 1 = 10,000 t
• 1 = 1350
�1 �1
1 = 1.852 km
1 µm = 10–6 m
= 10–3 mm = 0.001mm u=
1 = 1.495 × 1011m v=
a=
1 = 9.4 × 1015m t=
1 = 3.0 × 1016m s=
1 = 3.26
1. v = u + at
R � A � B � 2ABcos �
2 2
2. v 2 � u 2 � 2as
�, A B 1
3. s � ut � at 2
Rmax = A + B 2
Rmin = A – B (a = –g)
1. v = u – gt
� � 2. v2 = u2 – 2gs
A.B � ABcos �
1
3. s � ut � gt 2
2
� � (a = +g)
A � B � ABsin � nˆ 1. v = u + gt
2. v2 = u2 + 2gs
� �
A � B � A 2 � B2 � 2ABcos � 1
3. s � ut � gt 2
2
� � a
A � B � A 2 � B2 � 2ABcos � Sn � u � (2n � 1)
2
S.K. Jha 260
3. 1 2 P2
(K.E) = mv �
2 2m
Let, =�
(P.E) = mgh
= t
= ×
=u
=g P � mv
Hmax = W
R = � P�
t
T=
u 2 sin 2 � F.Scos �
P�
Hmax = t
2g
� �
u 2 sin 2� P � F.V
R=
g mgh
P�
2u sin � t
T�
g 1 H.P = 746 Watt
T
t�
2
F =
u sin �
t� G =
g m1, m2 =
u2 g =
Rmax = m =
g
M =
R � 4 H1 � H 2
m1m 2
F�G G=
r2
m = Nm2
G � 6.67 � 10�11
v = kg 2
g =
GM
h = g�
c = R2
P = g % =R ×R %
W = =–2×R %
F = �
a = �
s = [5% ]
� =F s g
K.E =
Case I �
P.E =
W � F.Scos � GM
g� � h=
(R � h)2
W � F.S
Case II �
F� m�a
1 Jule = 107 erg � d�
g� � g �1 � � d =
� R�
E � mc 2
S.K. Jha 261
Case III � v2
(a c ) �
g� � g � R�2 cos2 � � = r
• ��(� = 0º) • ��(� = 90°) mv2
(Fc ) �
g� � g � R� 2
g' = g r
(v) = rg tan �
v e � 2gR (a) � a c2 � a 2t
Note : × = ×
v 0 � gR
=
T2 � R 3 � �
= × ×
L � mvr
m=
W=
g=
a= = ×
� �
� � F� r
W = m(g ± a)
Case -I �
W � mg h =
Case-II � d =
W � m(g � a) g =
T =
Case-III �
W � m(g � a) =
Case-IV �
1 = 105 2
W � m(g � g) = 105
W=0 1 = 102 2
F
v = (T) �
r = l
m = W
� = T�
A
ac =
d=
Fc =
r=
g =
L = T=
S.K. Jha 262
�=
h= T=
l=
2T cos � g=
h�
rdg
l
T � 2�
g
�=
F=
A= y=
A=
dv
= t=
dx �=
dv a=
F � �A v=
dx
T=
n/f =
F= y = A sin �t
�=
v � � A 2 � y2
r=
v= v max � � A 2 � 02
F � 6��r.v v max � �A
a � �� 2 y
P= a max � �� 2 A
h= amin = 0
�= � � 2 �n
v= 1
E= n�
T
1 2�
P � �v 2 � �gh � constant ��
2 T
= n=
T=
�=
= v � n�
�
v�
E� T
c=
h=
= 6.63 × 10–34 js
1 v=
= E � h�
hc
1 E�
n� �
T
S.K. Jha 263
(�) :
p Vf � Vi (1 � ��)
v�
d ����������= 1 : 2 : 3
�p Q1 =
v� Q2 =
d
Q0 =
v=
t=
T=
k= (Constant)
v1 T1
� Q1 � Q 2 � Q � Q2 �
v2 T2 � k� 1 � Q0 �
t � 2 �
n0 =
ns = Q=
v= �U =
v0 = W=
vs = Q � �U � W
n0 ns (S)
�
v � v0 v � vs s=
�=
= m=
Q=
(v)
(n) = Q � ms�
(�)
(L)
v
n� Q � mL
�
Open orgen pipe Closed orgen (H)
v v v v H � mS
n� � n� �
� 2L � 4L
n= (Light)
v=
� = u=
L = v=
f=
v=
1 1 1
(Heat) � �
v u f
C�0 F � 32 K � 273 R �0 (R)
� � � (f) =
100 � 0 212 � 32 373 � 273 80 � 0 2
(�) : v
(m) = �
u
Lf � L i (1 � ��)
(�) : 1 1 1
� �
A f � A i (1 � ��) v u f
S.K. Jha 264
f= µ= q1 q2
r
R1 , R2 =
q1q 2
F� k
1 � 1 1 � r2
� (µ � 1) � �
f � R 1 R 2 �� 1 C2
K� �0 � 8.854 � 10�12
4�� 0 Nm 2
Nm 2
1 K � 9 � 109
P� f C2
f
v=
100 w=
P� f
f q=
� W
d V�
P � P1 � P2 � dP1P2 q
Snell's Law : f1 f2 E=
i= F=
P1 P2
r= q=
µi = F
µr = E�
q
sin i µ r
� �µ
sin r µi C=
Q=
µ=
V=
R= r=
A=
Q
C�
R V
µ�
A C � 4�� 0 r
=A
= R–A
(Electricity) 1 1 1
� � ........ C � C1 � C 2 � ......
n= C C1 C2
Q=
C1C 2
e– = –1.6 × 10–19 C �
Q= C1 � C 2
t=
i=
Q = n.e 1 1 1
R � R1 � R 2 � ..... � � .....
Q R R1 R 2
n�
e R 1R 2
R =
R1 � R 2
Q�i�t
S.K. Jha 265
Ohm's Law :
R= F=
I= I=
V= L=
V � IR B=
�=B&I
V
R� F � BILsin �
I
(Conductance) :
NP =
1 NS =
K�
R VP =
�= VS =
l= IP =
A= IS =
l NS V S I P
R�� � �
A N P VP IS
Wheat stone bridge :
P Q I0 =
V0 =
G
�=
P R
� R S I � I0 sin �t
Q S
V � V0 sin �t
P=
V=
I=
R=
P � VI
P � I2 R
P�
V2 By - Er. S.K. Jha
R
H=
I=
V=
t=
&
P=
H � I 2 Rt
H � VIt
H � Pt
H�
V2
R
.t By - Er. S.K. Jha
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/