0% found this document useful (0 votes)
67 views284 pages

SK Jha Physics

The document outlines the System of International Units (SI) and various physical quantities, including their definitions and units. It provides a comprehensive list of basic and supplementary units, derived units, and examples of measurements in different contexts. Additionally, the document includes objective questions related to SI units and their applications in physics.

Uploaded by

satyamshukla1296
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
67 views284 pages

SK Jha Physics

The document outlines the System of International Units (SI) and various physical quantities, including their definitions and units. It provides a comprehensive list of basic and supplementary units, derived units, and examples of measurements in different contexts. Additionally, the document includes objective questions related to SI units and their applications in physics.

Uploaded by

satyamshukla1296
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 284

S.K.

Jha 1

1
(Physical Quantities) (System of International)
(Physical Properties) 1971
S.I

Ex : etc.
S.I.
(Unit) :

(i) (Numerical Value) 1. 2.


(ii) (Unit) (Basic unit) (Supplementry unit)
2 kg 7 2
Ex:
1. (Basic Unit) :

3 1. (Length) Metre m L

2. (Mass) Kilogram Kg M

Measurement Method 3. (Time) Second s T

4. (Temperature) Kelvin K K
CGS FPS MKS
5. (Current) Ampere A A

C G S 6. Candela Cd C
Second – (Luminous intensity)
Gram –
7. mole mol N
Centimetre –
(Amount of Substance)

2. (Supplementry Unit) :
F P S
Second –
Pound –
Foot – (Plane angle) radian rad

(Solid angle) Steradian Sr


M K S
Second –
Kilogram –
Metre – (Derived Unit) :
S.K. Jha 2

1. (Area) × m × m = m2 [L2] [M0L2T0]


2. (Volume) × × m × m × m = m3 [L3] [M0L3T0]

m
3. (Speed) � ms �1 [LT–1] [M0LT–1]
s
m
4. (Velocity) � ms �1 [LT–1] [M0LT–1]
s
ms �1
5. (Acceleration) = ms–1s–1= ms–2 [LT–2] [M0LT–2]
s
6. (Force) × kg×ms–2= kg ms–2= N [MLT–2]
7. (Momentum) × or × kgms–1 or N – S [MLT–1]
8. (Impulse) × kgms–2 × s = kgms–1 [MLT–1]

kgms �2
9. (Pressure) = kgms–2m–2 [ML–1T–2]
m�m
= kg m–1s–2

10. kg m s �2 = kgs–2 [MT–2] [ML0T–2]


(Surface Tension) m
kg
11. (Density) m3 [ML–3] or [ML–3T0]

12. m s �1 [T–1] [M0L0T–1]


(Angular Velocity) m
13. (Work) × kgms–2 ×m = kgm2s–2 = J [ML2T–2]

14. = [M0L0T0]
(Angular Displacement)

15. (Power) [ML2T–3]

16. (Torque) × [ML2T–2]

17. × 2 2 2 [M –1L3T–2]
(Gravitational Constant)
18. [L2T–2] [M0L2T–2]
(Gravitational Potential)
19. (Young's Modulus) 2 [ML–1T–2]
20. (Velocity Gradient) [T–1] [M0L0T–1]
21. × × 2 [ML–1T–1]
(Coefficient of Viscosity)

22. (Planck's × [ML2T–1]


Constant)
23. (Capacitance) [M–1L–2T4A2]
S.K. Jha 3

1 –1
24. (Conductance) [M–1L–2T3A2]

25. 2 [M0L–2T0A]
(Current Density)
26. (Flux) �=R×A [ML2T–2A–1]
27. (Resistivity) � = RA/l [ML3T–3A–2]
28. (Latent Heat) [L2T–2] [M0L2T–2]
29. × 2/ [ML2T–1]
(Angular Momentum) (I) (�)
30. × 2 2 [ML2] [ML2T0]
(Moment of Intertia)
31. (Weight) × kgms–2 N [MLT–2]

• � [LT–1]
• � [MLT–2]
• � [ML2T–1]
• � [T–1]
• � [MLT–1]
• � [ML2T–2]

� [ML–1T–2]

1. (Light Year) :


} 1 = 9.467 × 10
15

(Practical Unit of Length)


• 1 = 10–15 2. (Astronomical Unit) :

• 1 = 10–12
• 1 (Å) = 10–10
11
1 = 1.496 × 10
• 1 (nm) = 10–9
3. (Parsec) :
• 1 (µm) = 10–6 = 0.001 mm
• 1 = 9.467 × 1015
16
1 = 3.086 × 10
• 1 = 1.496 × 1011
= 1.5 × 1011 1 = 3.26
• 1 = 3.086 × 1016 (Principle of Homogenity) :
= 3.26
S.K. Jha 4

Ex : a = kgm5s–2
1. V= u + at a = [ML5T–2]
ms–1 ms–1 ms–2 × s = ms–1
[LT–1] [LT–1] [LT–1] v = b
2. V2 = u2 + 2as b = v
(ms–1)2 (ms–1)2 ms–2 × m b = m3
= m2s–2 = m2s–2 = m2s–2 b = [L3]

= [L2T–2] = [L2T–2] = [L2T–2] • �

1 2 • �
3. S= ut + at
2
=m = ms–1 × s = ms–2 × s2 (Prefixes and Symbols for Various Powers of 10)
=m =m
= [L] = LT–1T = [L] (Prefix) (Symbol) (Power of 10)
= [L] (exa) E 1018

a b a (peta) P 1015
b (tera) T 1012

� a� (giga) G 109
�� P � 2 �� � v � b � � RT
v (mega) M 106

a, b = (constant) (kilo) k 103


P = (Pressure) (hecto) h 102
R = (Universal Gas Con- (deca) da 101
stant)
(deci) d 10–1
V = (Volume)
(centi) c 10–2
T = (Temperature)
(milli) m 10–3
(micro) µ 10–6
a (nano) n 10–9
p =
v2
(pico) p 10–12
a = pv2
(femto) f 10–15
kgms �2
a = � (m 3 )2
m2 (atto) a 10–18
S.K. Jha 5

OBJECTIVE QUESTIONS
1. [RRB G-D 2018] (a) (b)
[SSC CGL-2021] (c) (d) (b)
(a) 10–6 m (b) 106 m 12. (Force) SI [SSC-GD-2017]
(c) 10–3 m (d) 103 m (a) [RRB ALP/ Tech. 2014]
2. (SI) (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 20.08.2018, Shift-3] (c) (d) (b)
[RRB ALP/ Tech. 31.08.2018, Shift-3] 13. Nm 2kg–2 [B.P-2018]
(a) (b) (a)
(c) (d) (b) (b)
3. SI [SSC-JE-2020] (c)
[RRB ALP/ Tech. 10.08.2018, Shift-3] (d) (d)
[RRB ALP/ Tech. 03.08.2018, Shift-3] 14. SI
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (d) (a) (a) Ohm-m (b) Joule
4. (c) Ampere (d) Ohm (a)
[RRB ALP/ Tech. 2018] 15.
[SSC CGL-2021] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (b)
(c) (d) (a) 16. ms–2 SI
5. [RRB ALP/ Tech. 2014]
[RRB Group-D 2018] (a) (b)
[ -2020] (c) (d) (d)
(a) (b) 17. SI [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (d) (a) (b)
(b) (c) (d) (b)
6. S.I [BPSC-2018] 18. SI
[RRB ALP/ Tech. 09.08.2018, Shift-1] [RRB NTPC 2016]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (b) (c) (d) (d)
7. S.I. 19.
[SSC -2019] (a) (b)
(c) (d) (a)
[RRB JE 2019]
20. 1 = ......... [S.S.C C.P.O. Exam, 2007]
(a) kg/cm2 (b) N
(a) 1.01 × 105 Pa (b) 10.1 × 105 Pa
(c) N/m2 (d) Watt/ (c) 6
(c) 1.01 × 10 Pa (d) 10.1 × 106 Pa (a)
8.
21. [ -2019]
[RRB JE 2019]
[RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2014]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (a)
(c) (d) (d)
9.
22.
[B.S.S.C Exam-2017]
[Railway-JE-2016]
(a) (b)
(a)
(c) (d) (a) (b)
10. (SI) (c)
[BPSC (Pre) 2018] (d) (d)
(a) (b) 23. S.I. [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (d) (c) [BPSC-2019]
11. (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2014] (c) (d) (b)
S.K. Jha 6

24. [RRB Group-D 2018] 35. (Pa) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) Kgms2 (b) Kgms–1 [ -2020]
(c) Kgms (d) Kgms–2 (b) [BPSC-2018]
25. [RRB ALP/ Tech. 2014] (a) (b)
[SSC -2019] (c) (d) (b)
(a) (b) 36. [BPSC-2018]
(c) (d) (d) [RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
26. (a) (b)
[SSC CGL-2021] (c) (d) (d)
[ -2019] 37. -I -II
(a) (b) [RRB NTPC 2017]
(c) (d) (b) [Railway-JE-2016]
27. (Illumination) -I -II

[U.P.U.D.A/L.D.A (Pre) 2010] (A) 1.


(a) (b)
(B) 2. ×
(c) (d) pH (c) 2
(C) 3.
28. [ -2019]
(D) 4. Kgm/s2
[RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-3]
–10
A B C D
(a) 10 (b) 10–9
–11 (a) 3 4 1 2
(c) 10 (d) 10–8 (b)
(b) 2 4 3 1
29.
(c) 1 2 3 4
[RRB ALP/ Tech. 21.08.2018, Shift-3]
(d) 4 3 2 1 (a)
(a) 98 K (b) 198 K
38.
(c) 273 K (d) 373 K (a)
[RRB Group-D, 24.08.2022 (Shift-1)]
30. (Parsec) [RRB Group-D 2018]
[Railway-JE-2016] (a) (b)
[BPSC-2018] (c) (d) (b)
(a) (b) 39.
(c) (d) [RRB Group-D, 18.08.2022 (Shift-3)]
(a) (a) (b)
31. (c) (d) (a)
[RRB ALP/ Tech. 2014] 40. S.I
[SSC -2019] [RRB Group-D, 22.08.2022 (Shift-3)]
(a) (b) (a) V (b) A
(c) (d) (a) (c) mA (d) mV (a)
32. 41. S.I
[SSC-JE-2020] [RRB Group-D, 25.08.2022 (Shift-2)]
[ -2020] (a) ohm/m (b) mho
(a) 3.38 (b) 3.18 (c) ohm m (d) ohm (c)
(c) 3.33 (d) 3.26 (d) 42.
33. ______ [RRB Group-D, 28.09.2022 (Shift-3)]
[RRB NTPC 2016] (a) (b)
[SSC -2019] (c) (d) (a)
[BPSC-2018] 43.
(a) 10–11 (b) 1012m [RRB Group-D, 29.09.2022 (Shift-3)]
–12
(c) 10 m (d) 1011m (c) (a) (b)
34. 1 = ______ [RRB ALP/ Tech. 2018] (c) (d) (a)
[Railway-JE-2016] 44.
(a) 1N × 1m (b) 1W × 1m
[RRB Group-D, 19.09.2022 (Shift-3)]
(c) 1N × 1cm (d) 1Pa × 1m (a)
S.K. Jha 7
(a) 50. SI
(b) [RRB NTPC (Stage-2), 17.06.2022 (Shift-3)]
(c) (a) (b)
(d) (c) (c) (d) (d)
45. (SI) 51.
[RRB Group-D, 07.10.2022 (Shift-1)] [RRB NTPC (Stage-2), 16.06.2022 (Shift-2)]
(a) (b) (a) m/s2 (b) sqm/s
(c) m/s (d) ft/s (a)
(c) (d) (d)
52. (SI)
46. SI
[RRB NTPC (Stage-I), 13.03.2021 (Shift-3)]
[RRB Group-D, 11.10.2022 (Shift-3)]
(a) (b)
(a) (b) (c) (d) (a)
(c) (d) (b) 53. (Joules)
47. S.I [RRB NTPC (Stage-1st), 28.01.2021 (Shift-1)]
[RRB Group-D, 05.09.2022 (Shift-3)] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (a)
(c) (d) (a) 54. (SI)
48. [RRB NTPC (Stage-1st), 07.04.2021 (Shift-2)]
[RRB Group-D, 30.09.2022 (Shift-1)] [RRB NTPC (Stage-1st), 03.03.2021 (Shift-2)]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (d) (c) (d) (d)
55.
49. SI
[RRB NTPC (Stage-1st), 08.02.2021 (Shift-2)]
[RRB NTPC (Stage-2), 13.06.2022 (Shift-2)]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (b)
(c) (d) (a)
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 8

2
(Vector) : R � A 2 � B2 � 2ABcos � – 1 � cos � � 1
(Magnitude) �� ��
(Simple Algebra, Bric, A � B � A 2 � B2 � 2AB cos �
Mathematics) �� ��
A � B � A 2 � B2 � 2AB cos �
(Scalar) :
�� ��
��A B

(Vector) (Scalar)
Q. 3N
4N
Sol : � = 90° 4N
A = 3N
B = 4N 3N
(Representation of a Vector) : R = A � B � 2ABcos �
2 2

R = 32 � 42 � 2 � 3 � 4 � cos90�
= 32 � 4 2 � 2 � 3 � 4 � 0
= 9 � 16 � 0 = 25 = 5 N
Ex : A Q.
(Representation of
Magnitute of a Vector) :
��
Ex : A or A
(Vector Algebra) :

(A) (Law of traingle) :



� B
A� Sol : A =B=R=x
R�
� �

+
� B R2 = A2 + B2 + 2AB cos�
Ex : A B �
x2 = x2 + x2 + 2x. x cos�
A
R = Resultant x2 = 2x2 + 2x2 cos�
x2 = x2(2 + 2cos��
(B) (Law of Parallelogram) : 1 = 2 + 2cos�
2cos� = –1
A B �
�1
cos� =
2
Y cos� = cos 120°
B C
� � � 120�
�� ��
Q R A � B � A 2 � B2 � 2AB cos �
�� ��
 � A � B � A 2 � B2 � 2AB cos �
O X
P A D
S.K. Jha 9
�� �� �� �� (Right Angled Unit)
Q. A�B�A�B A B
x i, y j z k
�� � � � y-
Ex : A = 3i � 8 j � 5k
Sol : � 0� 30� 45� 60� 90� �
j
1 1 3 x- =3 x-
sin 0 1 �
k �
2 2 2 y- =8 i
z- =5
3 1 1 z-
cos 1 0 ��
2 2 2 A = 32 � 82 � 52 � 98
�� �� �� �� �� � � �
A�B = A�B Ex : B = 3i � 9 j � 5k
mode on both sides,
�� �� �� �� x- =3
A�B = A�B
y- =9
z- =5
A 2 � B2 � 2AB cos � = A 2 � B2 � 2AB cos �
= �2ABcos � = �2ABcos �
� 2ABcos� = � 2ABcos � (Multiplication of Vector)
� 4ABcos� = 0 (A)
�� cos� = 0 Dot (.)
� cos� = cos 90 A B �
� � 90� ��� ��
A � B � ABcos �
Note :
� �� A B
R = A 2 � B2 � 2ABcos � B

( �1 � cos � � 1 ) �
A
Put, cos� = +1

Rmax = A 2 � B2 � 2AB � (�1) (B)


Cross (×)
Rmax = (A � B) 2 A B ��
R max � A � B
� �

Put, cos� = –1 A � B � ABsin �nˆ



= A 2 � B2 � 2AB( �1) B n=

= (A � B) 2

A
= A–B

� R min � A � B Q.
(a) (b)
Q. 3N 4N (c) (d) (c)
� � � � � � � �
Q. A � 3 i � 4 j� 8k B � 4 i � 6 j� 9k
(a) 2N (b) 5N
A B
(c) 6N (d) 8N
� � � �
Sol : A = 4N Sol : A = 3 i � 4 j� 8k
B = 3N � � � �
Rmax = 4 + 3 = 7N B = 4 i � 6 j� 9 k
Rmin = 4 – 3 = 1N � �

1 7 8 A.B = 12 + 24 + 72
= 108 Ans.
S.K. Jha 10
� � � � � � � � –R2 = 2R2 cos�
Q. A � 5 i � 3 j� 6k , B � i � 2 j� 6 k
1
cos��= �
� � 2
Sol : A.B = 5 – 6 + 36 = 35 Ans.
2�
(Dissociation of Vector) : cos��= cos
3
y
2�
x- = F cos������� F �� ���������
3
F sin�
y- = F sin�
� � �

F cos�
x 2. A�3i�4 j
Q. x- y- [RRB Group-D 2018]
Sol : x- �
y Sol : A x– =3
= F cos�
= 10 cos30° N
10

= A y– =4
F sin�

3 F

= 10 ×
2 A z– =0
� = 30°
x �
= 5 3N F cos� � 32 � 42 � 02 � 9 � 16 = 5 Ans.
A
y- � � � �
= F sin� 3. B = 4 i � 6 j� 2k B
= 10 sin30° �
1 Sol : B � 42 � 62 � 22
= 10 × = 5N Ans.
2 � 16 � 36 � 4 � 56
4. 12N 8N
NUMERICAL QUESTIONS
TYPE-1 [RRB ALP/ Tech. 2014]
– 1 � cos � � 1 (a) 4N (b) 0 N
R � A 2 � B2 � 2ABcos �
�� �� (c) 20 N (d) 8 N (c)
��A B Sol : Rmax = A + B
�� �� Rmax = 12 + 8 = 20 N
A � B � A 2 � B2 � 2AB cos �
TYPE-2
�� ��
A � B � A 2 � B2 � 2AB cos �
y-
�� � �� �� � � �
1. � A� B � R � A=B=R A B Ex : A = 3i � 8 j � 5k

j
� �
[RRB Group-D 2018] �

x-
x- =3 k i
(a) 0° (b) �/3
y- =8
(c) 2�/3 (d) � (c)
z- = 5 z-
� � �
��
Sol : A� B � R A = 32 � 82 � 52 � 98

� � �� � � �
2
(R)2 = A 2 � B2 � 2ABcos � Ex : B = 3i � 9 j � 5k
R2 = A2 + B2 + 2AB cos�
R2 = R2 + R2 + 2 × R × R × cos�� [Given, A= B = R] x- =3
R2 = 2R2 + 2R2 cos� y- =9
R2 – 2R2 = 2R2 cos� z- =5
S.K. Jha 11

1. 3iˆ � 4kˆ , y- [RRB JE 2015] = [ �24 � ( �6)]iˆ � (18 � 5)ˆj � [ �18 � (�20)]kˆ
(a) 5 (b) 4
(c) 3 (d) (d) = �18iˆ � 13jˆ � 2kˆ
Sol : x- =3 � � � � � �
2. A�3i�4 j B � 4 i �3 j A B
y- =0
z- =4 [BPSC (Pre) 2018]
� �
2. 2iˆ � 3jˆ � 6kˆ Sol : A.B = 12 – 12 = 0
[RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014] �

(a) 5 (b) 7
A = 32 � 4 2 � 25 � 5

(c) 9 (d) 11 (b) B = 42 � (�3) 2 � 16 � 9 � 25 � 5

Sol : F = 2iˆ � 3jˆ � 6kˆ � �
A.B = AB cos�
� (2)2 � (3)2 � (6) 2 � 49 = 7 0 = 5 × 5 cos�

3. 4iˆ � 7ˆj 2iˆ � 3jˆ 0


cos� =
25
[SSC 2001] cos� = 0
(a) 36 (b) 100 � � = cos 90° Ans.
(c) 136 (d) 136 (c) 3.
� 3
Sol : A = 4iˆ � 7ˆj

[RRB ALP/ Tech. 2014]
B = 2iˆ � 3jˆ � � � �

� � Sol : A × B = 3 A.B
A + B = (4iˆ � 7ˆj) � (2iˆ � 3j)
ˆ
AB sin� = 3ABcos �
� �
A + B = (6iˆ � 10ˆj)
AB sin� = AB 3 cos�
� � sin �
|A+ B| = (6) 2 � (10) 2 = 3
cos �
= 136 tan� = tan 60°
� � = 60° Ans.
TYPE-3
4.
��� ��
A � B � ABcos � [RRB NTPC (Stage-1st), 09.03.2021 (Shift-1)]
(a) (b)
� �
A � B � ABsin �nˆ (c) (d) (a)
� � ˆ ˆ
1. p � 3iˆ � 4ˆj � kˆ r � 5i � 6 j � 6kˆ
[SSC. C.P.O. 2015]
(a) 6iˆ � 2ˆj � 3kˆ (b) �18iˆ � 13jˆ � 2kˆ
(c) 4iˆ � 13jˆ � 6kˆ (d) (b)
� �
Sol : =p � r
ˆi ˆj kˆ
� �
p � r = 3 �4 1
5 �6 6
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 12

3
Q. 5m
(Distance & Displacement)

Sol : =0
= 10m
Displacement = Shortest Distance END
START
10
= � � or 10 : 0
0
Q. 23 144.51
Distance = Total path covered

= (Displacement)
(Distance) :

A
S.I 23m
(Displacement) :

S.I =
1 = 144.51
= A
�1
A =0
Q.
(Difference between
4m 5m Distance and Displacement) :

3m 5m
4m
• •
3m
Sol : = 4 + 3 + 4 + 3 = 14m
= 5 + 5 = 10m • •
14 7
= �
10 5 • •
=7:5
(Speed)
1
Q. 2
2

7m
Sol : = 7 + 7 = 14m =
� 1�
= 2�r × � 2 � 7m
� 2� S.I = m/s
22 5
= 2� � 7 � = 110m
7 2
S.K. Jha 13

(Velocity) 2sec 2sec


Ex : =
(Unit time) 2m/s 4m/s 6m/s
4�2 6�4
= a= � 1m / s 2 a = � 1m / s 2
2 2
S.I m/s u<v� (Acceleration)
u>v� (Retradation)
(Velocity)
(Vertical)

(Intial Velocity) (Final Velocity)


(u) (v) I.P u=0 F.P v=0

(Acceleration)

F.P v= I.P u=
= I.P = Initial Point
F.P = Final Point
v�u
a = u=0
t v=0
ms �1 Q. 72km/h 5sec
S.I = � ms �2
s
= [LT–2] = [M0LT–2]
(a) 4m/s2 (b) – 4m/s2
(c) 6m/s2 (d) None
(a)
2sec 2sec 5
Sol : u = 72 � � 20m / s
18
Ex : = 10m/s 10m/s 10m/s v = 0
v�u
a =
10 � 10 10 � 10 t
= �0 �0 0 � 20
2 2 a = = –4m/s2
5
Note :
(u) (v) (t) (Result) (a)
10m / s 20m / s 2sec v�u
a�
t
20 � 10
� � 5m / s 2 Let, s = (Displacement)
2
20m / s 10m / s 2sec v�u u = (Initial Velocity)
a� v = (Final Velocity)
t
10 � 20 a = (Acceleration)
� � �5m / s2
2 t = (Time)
g = (Gravitational acceleration)
g = 9.8 m/s2 10 m/s2
S.K. Jha 14

Note :
Q.
Fraction (9.2, 9.8, 19.6) g 9.8 m/
40
s2 10 m/s2 30
20
10
5 10 15

15 sec
(Horizontal) (Vertical) Sol :
15 sec = 15 × 40
= 600m Ans.
Q.
1. v = u + at
(a = –g) (a = + g)

1
2. s � ut � at 2 v = u – gt v = u + gt
2

1 1 10 sec
3. v2 = u2 + 2as s � ut � gt 2 s � ut � gt 2
2 2
1
Sol : 10 sec = � 5 � 20 � 5 � 20
a 2
4. s n � u � (2n � 1) v 2 � u 2 � 2gs v 2 � u 2 � 2gs
2 = 50 + 100
g g
= 150 m Ans.
Sn � u � (2n � 1) Sn � u � (2n � 1) Note :
2 2
1.
Note : 2. (gradient)
u = 0, a = 0 3. (gradient)
v = u + at
s = ut + 1/2 at2
v2 = u2 + 2as

(Graph)

1.
(4)
2.
(2)
(5) 3.
(3)
4.
(1) 5.

(4) 1.
2.
(2)
(5) 3.
(3)
(1)
4.
5.
S.K. Jha 15

OBJECTIVE QUESTIONS
1. 'u' (a) A D
'h' (b) B
[NCERT Exemplar] (c) D C
(d) C (b)
u u2
(a) (b) 8.
g 2g [NCERT Exemplar]
2 u (a) (b)
u
(c) (d) (b)
g 2g
2.
[NCERT Exemplar]
(a) 1 (b) 1 (c) (d)
(c) 1 (d) 1
(d)
3.
[NCERT Exemplar] (a)
(a) (b) 9.
(c) (d) (b) [NCERT Exemplar]
4. 10 m s–1
(a) (b)
(c) (d) (c)
10.
[NCERT Exemplar]
(a) [SSC -2019] [NCERT Exemplar]
(b) (a)
(c) (b)
(d) (c) (c)
5. v–t (d) (a)
11.
[NCERT Exemplar]
(a) m2 (b) m [NCERT Exemplar]
(c) m3 (d) ms–1 (b) (a)
6. v–t (b)
[NCERT Exemplar] (c)
(d) (c)
12.
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-1]
(a) (b)
(c) (d) (a)
(a) 13.
(b)
(c) [RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-1]
(d) (a) (a) (b)
(c) (d) (a)
7. A, B, C D
14.
[Railway-JE-2016]
[NCERT Exemplar]
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-3]
(a) [ -2019]
(b)
(c)
(d) (b)
S.K. Jha 16

15. (a) 50 m
[RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-2] (b)
(a) (b) (c) 100 m
(c) (d) (d) (d) (d)
16. — 26.
[Uttarakhand P.C.S. (Pre) 2016] —
(a) [RRB JE 2019]
(b) (a) (b)
(c)
(c) (d) (a)
(d) (c)
27.
17.
t
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b)
[RRB Group-D 2018]
(c) (d) (d)
18. (a) t5/ (b) t1/2
— [RRB Group-D 2018] (c) t (d) t3/2 (d)
(a) (b) 28.
(c) (d) (a) [SSC 2004]
19. (a) (b)
[BPSC (Pre) 2018] (c) (d) (a)
(a) (b) 29.
(c) — [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(d) (c) (a) (b)
20. (c) (d) (a)
— [RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2017] 30. [B.P Exam-2019]
(a) (b) (a) [SSC CGL-2021]
(c) (d) (d) (b)
21. (c)
[RRB Group-D 2018] (d) (c)
(a) (b) 31. — [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (d) (c) (a) S = ut + ½ at (b) V = u + at
22. (c) S = ut2 + ½ at (d) S = ut + ½ at2 (d)
32. —
[BPSC (Pre) 2018] [RRB JE 2019]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (a) (c) (d) (c)
23. 33.
[SSC (10+2) 2013]
(a) [RRB ALP/ Tech. 2018
(a) (b)
(b)
(c) (d) (a)
(c)
34. v
(d) (d)
H
24.

[RRB ALP/ Tech. 2018]


[I.A.S (Pre) 1996] (a) 2H (b) H
(a) (b) (c) 0 (d) (d)
(c) (d) (c) 35.
25. 100 x-
[SSC 1999]
[BPSC-2018] (a) (b)
[SSC 2014] (c) (d) (a)
S.K. Jha 17

36. — (c)
(a) (b) (d) (b)
(c) (d) (b) 44.
37. u [RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2014] (c) (d) (a)
[ -2020] 45.
(a) 2u (b) 0 h
(c) u (d) –2u (d) [RRB Group-D 2018]
38. — [RRB ALP/ Tech. 2014] (a) (b)
[SSC-JE-2020] (c) (d) (b)
(a)
46.
(b)
[BPSC Exam 30.10.2022]
(c)
(a) (b)
(d) (d)
(c) (d)
39. A&B
(e)
— [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(a)
A 47.
B
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-3]
(a) (b)
(c) (d) (d)
(a) A B 48.
(b) B A [RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-3]
(c) A B (a) (b)
(d) A & B (c) (c) (d) (b)
40. 49. 20
10
X1 10 X2
(m/s)

[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-2]


[RRB JE 2015]
(s) (a) X2 = X1 (b) X1 = 3X2
(a) (b) (c) X2 = 2X1 (d) X2 = 3X1 (d)
(c) (d) (a) NUMERICAL QUESTIONS
41. —
(a) [RRB JE 2019] TYPE-1
(b) v = u + at
(c) s = ut + ½ at2
(d) (c) v2 = u2 + 2as
42. — a
[RRB ALP/ Tech. 2014] sn = u + (2n – 1)
[ -2019] 2
1. 10m/s2
da d 2s
(a) (b) 100m/s
dt dt 2
[RRB ALP/ Tech. 2018]
dv Sol : a = 10 m/s2
(c) (d) (b)
ds u = 100 m/s
43. v = 200 m/s
t = ?
[SSC -2019] v = u + at
200 = 100 + 10t
(a) [B.P-2021]
100 = 10t
(b) t = 10 sec
S.K. Jha 18

2. 100 m/s Sol : v = u + at �u=0


10 m/s2 v = 0 + a × 20
5
144 � � a � 20
[RRB JE 2019] 18
(a) 500 (b) 250 20 × a = 40
(c) 1000 (d) 200 (a) a = 2 m/s2
Sol : a = 10 m/s2 s=? 1 2
v2 = u2 + 2as � s = ut � at
2
v = 100 m/s
v=0 1 1
s = 0 � � (2) � (20)2 = � (2) � 400
(100)2 = 02 + 2 × 10 × s 2 2
� 100 × 100 = 20s s = 400
� s = 500 m Ans. 7.
3. 30s 6 ms–1
3 ms–2 8 [RRB Group-D 2018]
(a) 0.2 ms2 (b) 0.2 m/s2
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] (c) 2 ms–2 (d) 2 ms2 (b)
(a) 96 ms (b) 96 ms–1 Sol : (v) = 6 m/sec
(c) 96 m (d) 96 ms2 (c) (u) = 0, t = 30
1 2 —v = u + at
Sol: s = ut + at {� u = 0, a = 3 m/s2, t = 8 sec}
2 6 1
6 = 0 + a × 30 � a � � = 0.2
1 30 5
=0+ � 3 � 64 (a) = 0.2 m/sec.2
2
s = 96 m 1
8. kg
4. 2 2 4
4 —
(a) 8 m/s 8 (b) 2 m/s 2 10 cm 2 ms–1
(c) 8 m/s2/8 2 (d) 2 m/s2 2 2 (a)
Sol : (a) = 2 2 (v) = ?
(t) = 4 (u) = 0 RRB JE 2015]
(a) 15 N (b) 10 N
—v = u + at —
(c) 7.5 N (d) 5 N (d)
� v=0+2×4
� v=8 1
Sol : m= kg
5. 4 4
8 h = 10
cm = 0.1 m (v) = 2 ms–1
[RRB ALP/ Tech. 21.08.2018, Shift-3] F=?
(a) 16 (b) 8 v2 = u2 + 2as
(2)2 = 0 + 2 × a × 0.1
(c) 32 (d) 4 4 = 0.2 × a
(c) a = 20 m/s2
Sol : F = ma
v = u + at �u=0 1
v=0+4×8 a = 4 m/s2 = � 20 = 5N
v = 32 m/s t = 8 sec
4
9. 72 km/h 200
6. 20 144

[RRB ALP/ Tech. 2014]


[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) 1 s2 (b) 2 m/s2
(a) 400 (b) 280
(c) 10 s2 (d) 20 m/s2 (a)
(c) 800 (d) 200 (a)
S.K. Jha 19

5 2. 100m/sec
Sol : u = 72 � = 20 m/s
18
v=0 [BSSC Exam-2020]
s = 200 m v2 = u2 + 2as Sol : v = 0
a=? u = 100 m/sec
� 0 = (20)2 + 2 × a × 200 g = 10 m/s2
� 400 = 400a v = u – gt
a = 1 m/s2 u = gt
100 = 10 m × t
10. 2 s2
t = 10 sec.
2 sec
� = 10 + 10
[RRB ALP/ Tech. 2018] = 20 sec Ans.
(a) 2 (b) 8 3. 245 m/sec
(c) 4 (d) 1 (c) [RRB ALP/ Tech. 2018]
1 2 (i) 10 sec
Sol : u=0 s = ut + at (ii)
2
Sol : t = 10 sec,
1
a = 2m/s2 s =0+ ×2×2×2 g = 10 m/s2
2 u = 245 m/sec
t = 2 sec s = 4m v = ?
s=? v = u – gt
11. 10 m/s2 = 245 – 10 × 10
100 m/sec = 145 m/s Ans.
[SSC (10+2) 2013] u = 245 m/s
t = 10 sec
(a) 10 sec (b) 20 sec
v = 145 m/s
(c) 15 sec (d) 12.5 sec (a) s = ?
Sol : a = 10 m/s2
u = 100 m/s 1 2
v = 200 m/s s = ut � gt
2
t =?
v = u + at 1 5
200 = 100 + 10t = 245 × 10 – � 10 � 100
2
200 – 100 = 10t
100 = 10t = 2450 – 500
= 1950 m Ans.
t � 10sec 4. 5m
TYPE-2
[RRB Group-D 2014]
1 Sol : v = 0
S = ut – gt2 s = 5m
2
v = u – gt g = 10 m/s2
v2 = u2 – 2gs u =?
v2 = u2 – 2gs
1. 50 m/s (vertical)
02 = u2 – 2 × 10 × 5
0 = u2 – 100
[RRB ALP/ Tech. 2018] u2 = 100
Sol : v = u – gt � u = 10 m/s Ans.
0 = 50 – 10t 5. 80
10t = 50
t � 5sec 7
� v = u + gt
= 0 + 10 × 5 [RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1]
= 0 + 50 (a) 45 (b) 35
= 50m / s Ans. (c) 25 (d) 125 (b)
S.K. Jha 20
Sol. (b) s = 80 m v=0
v=0 u=?
1
S=? = 29.4 × 1 – � 9.8 � 1
t = 7 sec 2
g = 10 m/s2 = 29.4 – 4.9 = 24.5m
9. 10 sec.
v2 � u2 � 2 gs
80 m g= ( g = 10 m/s2)
– 10 (g = –ve) [RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-3]
02 = u2 + 2 × (– 10) × 80 (a) 120 m/s (b) 100 m/s
u2 = 1600 (c) 600 m/s (d) 60 m/s (b)
u � 40m / s Sol. (b) t = 10sec V = u + gt
u=0 = 0 + 10 × 10
1 2 g = 10 m/s2 = 100 m/s
S � ut – at
2 TYPE-3
1
S = 40 × 7 – × 10 × 72 1 2
2 s = ut � gt
S = 280 – 245 2
v = u + gt
S � 35 m v2 = u2 + 2gs
6. 14 1. 5 m/s 19.6 m

(a = 9.8 ) (g = 9.8 m/s2)


[RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-3]
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) 1.34 (b) 1.5 Sol : u = 0, g = 9.8 m/s2, s = 19.6 m
(c) 1.43 (d) 1 (c)
Sol. (c) u – at 1 2
s = ut � gt
u = 14 m/s 2
a = 9.8 m/s2
u=0
1
19.6 = 0 � t � � 9.8 � t
2

t=? 2
O = 14 – 9.8 × t 1
19.6 = 0 � � 9.8 � t
2
14 2
t= = 1.43 sec.
9.8 19.6 = 4.9 × t2
7. 9.8 t = 2 sec Ans.
2.
— [RRB Group-D 2018] 8 sec
(a) 1 sec (b) 2 sec [RRB Group-D 2014]
(c) 1.5 sec (d) 2.5 sec (b) Sol : u = 0, t = 8 sec, g =10 m/s2 , s = ?
Sol : v = 0 g = 9.8 m/s2
u = 9.8 m/s v = u – gt 1 2
t=? 0 = 9.8 – 9.8 × t s = ut + gt
2
t = 1 sec
= 1 + 1 = 2 sec 1
= 0 � 8 � � 10 � 64
8. 29.4 m/s 2
1 = 0 + 320
= 320 m Ans.
(a) 9.8 m (b) 24.5 m
3. 9.8m/s2
(c) 29.5 m (d) (b)
3sec
Sol : v = 0
t = 1 sec [RRB JE/Sr.Se Chennai 2014]
Sol : g = 9.8 ms–2
1 2
u = 29.4 m/s S = ut – gt t = 3 sec
2 u = 0
g = 9.8 m/s2 v = ?
S.K. Jha 21
v = u + gt 1
= 0 + 9.8 × 3 t = 4 sec =0+ � 9.8 � 4 � 4
= 29.4 m/s Ans. 2
4. 5 m/s 19.6 m s=? = 78.4 m
g = 9.8 m/s2
6.
(g = 9.8 m/s2)
2
[RRB Group-D 2014]
(a) 5 (b) 4
(c) 3 (d) 2 (d) [RRB ALP/ Tech. 2018]
Sol : u = 0, g = 9.8 m/s2, s = 19.6 m (a) 9.8 (b) 19.6
(c) 39.2 (d) (b)
1 2
s = ut � gt 1 2
2 Sol : u=0 s = ut + gt
2
1
19.6 = 0 � t � � 9.8 � t 2 1
2 t = 2 sec =0+ × 9.8 × 2 × 2
2
1 g = 9.8 s = 19.6 m
19.6 = 0 � � 9.8 � t 2 7. 9.8 2
2
19.6 = 4.9 × t2 3
t = 2 sec [RRB Group-D 2014]
5. (a) 9.8 (b) 19.6
4 sec — (c) 29.4 (d) 39.2 (c)
[RRB JE 2015] Sol : u = 0
(a) 9.8 m (b) 19.6 m g = 9.8 m/s2
(c) 39.2 m (d) 78.4 m (d) t = 3 sec
v=?
1 2 v = u + gt = 0 + 9.8 × 3 = 29.4 m/s
Sol : u=0 s = ut � gt
2
Rough Work
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 22

4
�= (Projected Angle)
u= (Initial Velocity)
Eg : (i)
(ii) g= (Acceleration due to gravity)
(iii) t= (Time of Ascent & Descent)
Note : Hmax = (Maximum Height)
R= (Range)
T= (Time of Flight)

(Range)

u 2 sin 2�
R�
g
Put, � = 45°
u 2 sin(2 � 45)
Rmax =
g
u2
Rmax =
g
45°

u � u 2 sin 2 �
H max �
(Component) 2g
u cos� u sin�
(Time of Flight)

2u sin �
T�
g

(Time of Ascent or Descent)

u cos�� T u sin �
t� �
u sin�� 2 g
S.K. Jha 23

u 2 sin(2 � 45)
1. 30° 10 m/s R45 =
g

Sol : u = 10 m/s u2 �1
R45 =
� = 30° g
u 2 sin 2�
R = u2
g R45 = = 3km
g
(10) 2 sin(2 � 30)
= 4. 4 sec
10
3 T
= 10 � = 5 3m Ans. Sol : t =
2 2
2. 4
u sin �
t =
Sol : R = 4 Hmax g

u 2 sin 2� u 2 sin 2 � u sin �


= 4� 4 =
g
g 2g
4sin 2 �
sin 2� = u 2 sin 2 �
2
16 =
sin 2� = sin2� g2
2sin �.cos � � 2sin 2 � u 2 sin 2 � 1
cos� = sin� 8g =
2g 2
sin � 8g = Hmax
= 1
cos � Hmax = 8g
tan� = 1 Hmax = 8 × 9.8
tan� = tan 45° Hmax = 78.4 m Ans.
� = 45° Ans.
5. 10 m/s
3. 15°
30°
1.5 km 45°

Sol : u = 10 m/s
Sol : � = 15°
R = 1.5 km
� = 30°
= u cos�
u 2 sin 2� = 10 cos(30°)
R =
g
3
= 10 � = 5 3 m/s Ans.
u sin(2 � 15)
2
2
=
g Note : �� (90 – �)

u2 u 2 sin 2 � u 2 sin 2� 2u sin �


R = H� ,R � ,T�
2g 2g g g
u2
= 2R NUMERICAL QUESTIONS
g
TYPE-1
u2
= 2 × 1.5 = 3 km/s
g u 2 sin 2� u2
R� Rmax =
� = 45° g g
S.K. Jha 24

1. (a) 150 (b) 100


[RRB ALP/ Tech. 2018] (c) 75 (d) N.O.T (b)
(a) 60° (b) 75° Sol : Hmax = 50 m
(c) 30° (d) 45° (d) u2
u 2 sin(2 � 45)
Sol : 45º Rmax = =
g g

u 2 sin 2� u2
R (Range) = Rmax = = 100
g g
���������� = 45º u 2 sin 2 �
Hmax =
u 2 sin 2 � 45º u 2 sin 90º 2g
Rmax = =
g g u 2 sin 2 90
50 =
2g
u2
Rmax �
g u2
50 =
2. 2g
50
u2
100 =
g
[RRB Group-D 2014]
(a) 100 m (b) 150 m 5. 100
(c) 200 m (d) 250 m (c)
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
u 2 sin 2�
Sol : R = = R � u2, (a) 30 ms–1 (b) 42 ms–1
g
(c) 32 ms–1 (d) 35 ms–1 (c)

4 × 50 = 200m u2
Sol : Rmax = = 100
3. 15° g
1.5 km 45°
� u = 10 10 = 32 m/s
[RRB JE 2015]
(a) 6 km (b) 0.75 km 6.
(c) 1.5 km (d) 3.0 km (d)
[SSC (Tier-I) 2013]
(a) 10 : 49 (b) 49 : 10
Sol : (c) 98 : 10 (d) 10 : 98 (b)
15º, R = 1.5 45º, R = ? Sol : � = 45º
u sin(2 � 45)
2
R u 2 sin 2� 4u 2 sin 2 �
R45 = �
g T2 g g2
u2 R sin 90º �g 49
R45 = � � � Ans.
g T 2
4 � sin 2 45º 10
7. 16
u 2 sin(2 � 15)
R15 = ; fn g = 10 m/s2
g [45th BPSC (Pre) 2001-02]
u2 1 u2 (a) 200 m/s (b) 400 m/s
1.5 = � �� �= 3 km Ans. (c) 100 m/s (d) 50 m/s (b)
g 2 g
4. 50 u2
Sol : (B) Rmax = = 16 × 103
g
[RRB ALP/ Tech. 2014] � u = 400 m/s
S.K. Jha 25

8. 10 m
u12 3 u1
� � � � 3 :1
[I.A.S (Pre) 2000] u22 1 u2
(a) 20 2m (b) 10m 2. 9.8 m/s
30°
(c) 10 2m (d) 20m (d)
Sol : [RRB Group-D 2018]
u2 (a) 4.9, 1.2, .5, 1 (b) 7, 8, .5, 1.2
hmax = = 10
2g (c) 1.2, 4.9 3 , 1 (d) 9.8, 8.6, 4.9, 1
u2 = 200 (c)
Sol : u = 9.8 m/s
u2 ��= 30º
Rmax = = 20m
g Hmax, R, T = ?
9. 400m u 2 sin 2� (9.8) 2 sin(2 � 30)
R= = = 4.9 3
g 9.8
[BSSC Exam-2013]
(a) 100 m (b) 200 m 2u sin � 2 � 9.8 � sin �
T= = = 1 sec
(c) 400 m (d) 800 m (a) g 9.8
Sol :
Rmax = 400 u 2 sin 2 � (9.8) 2 (sin 30) 2
H max = = = 1.2
u2 2g 2 � 9.8
Rmax = 3. E 45°
g
[RRB ALP/ Tech. 2014]
R max E
H= (a) E (b)
4 2
Rmax = 4H
400 = 4H E
(c) (d) 0 (c)
H = 100m 2
TYPE-2 Sol : u cos �
u 2 sin 2 � 2u sin � 45º
H� , T�
2g g 1 2
E = mu
1. 30° 60° 2
1
E = m(u cos� ) 2
2
[RRB JE 2019]
1 2 2
(a) 3:2 (b) 3 :3 = mu (cos 45)
2
(c) 3 :5 (d) 3 :1 (d)
1 1 2
Sol : H30 = H60 = � mu
2 2
u12 sin 2 30º 1
H 30 � = E
2g 2
u sin 2 60º
2
60° E
H 60 � 2 30° = Ans.
2g 2
u12 sin 2 30� 4.
1
2g
u �2
1
R H
� 2 2 � 4 R/H [RRB ALP/ Tech. 2018]
u 2 sin 60� 3 (a) 4 : 1 (b) 2 : 1
u22 �
2g 4 (c) 3 : 1 (d) ½ : 6 (a)
S.K. Jha 26

u2 u 2 sin 2 45� u 2 � 1 �
Sol : Rmax = ...(i) Hmax = � �� sin 45� � �
g 2g 4g � 2�
45º
u 2 sin 90� u 2
2 2
u sin 45º R= �
H= g g
2g 2
R u � 4g
� 1 �
2 =
H g u2
u2 � �
� 2� u2 R 4
= = ...(ii)
2g 4g =
H 1
R u 2 4g R R = 4H
� � �4 � 4 :1 7.
H g u2 H
30°
5. 45° 60°

[BSSC Exam-2016]
[SSC (F.C.I) 2013] (a) 3 : 1 (b) 1 : 3
�1
� 3� (c) 1 : 2 (d) 2 : 1 (b)
(a) tan �� �� (b) 45°
� 2 � u 2 sin 2 �
Sol : H=
1 2g
�1
(c) 60° (d) tan (d)
2 H1 sin 2 �1 sin 2 30�
� � �
H 2 sin 2 � sin 2 60�
µ
H 1/ 4 1
Sol : � �
� 45° 3/ 4 3
R/2 R/2
u sin 2 45º
2
u2
H= = ...(i)
2g 4g
u 2 sin 90º u2
R= =
g g
R u2
� � ...(ii)
2 2g

u2
H 4g 1
� tan � � � 2 �
R/2 u 2
2g

�1 � 1 �
� � = tan � �
� 2�
6. 45°
(H) (R)
[RRB JE 2019]
(a) R = 16H (b) R = 8H
(c) R = 4H (d) R = 2H (c)
Sol : ����� = 45°
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 27

5
Lever Fulcrum

Load

1.
Effort

Load

Fulcrum
Force you produce

2.

Force
1. 100% you
apply
2.
Fulcrum
Load Effort

3.
Effort Arm

Load Effort
Resistance Arm Fulcrum

(a) (Load Point) :


Fulcrum
(b) (Fulcrum Point) :

(c) (Effort Point) :


4.

Effort
Resistance
1.
2.
3. F
E

Fulcurm Effort 5.
Ex:

Load
S.K. Jha 28

Brake

Effort
Load Fulcrum
Lever

6.
Effo 3.
rt
Fulcr
um

Effort
Nut Cracker

Load
7.

Fulcrum 4.
effort
Effort Fulcrum

Load

8.

Fulcrum Effort

Effort Longer
Distance
Shorter
Distance
Ex:
Load
Effort

Fulcrum
L oa d
Ex:

1. Input Force Output Force

Fulcrum

Flucrum
Load Fulcrum on one end
1. Effort
Flucrum

Load
ort 2.
Eff

2. Load
Effort
Flucrum
S.K. Jha 29

3. L

Load Effort
E

Fulcrum Effort Arm

Load Arm Fulcrum

Trick : F L E
× (FL) = × (FE)

(FE)
= =
(FL)

1 1
1
1
1

OBJECTIVE QUESTIONS
1. 5. I
[RRB ALP/ Tech. 2018]
[RRB Group-D 2014]
[SSC -2019]
[SSC-GD-2017]
(a) [Railway-JE-2016]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d) (a)
(d)
6.
(c)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
2. (capacity)
[RRB Group-D 2014] [Railway-JE-2016]
[SSC CGL-2021]
(a) 100% (b) 100% (a) (b)
(c) 100% (d) NOT (c)
3.
[RRB ALP/ Tech. 2018] (c) (d) NOT (b)
[Railway-JE-2016]
(a) (b)
7.
(c) (d) NOT (c)
4. W P [Uttarakhand P.C.S. (Pre) 2016]
[SSC (Tier-I) 2013] [ -2019]
[ -2019] [SSC -2019]
P W (a) (b)
(a) (b)
W P (c) (d) (d)
2
P
(c) P × W (d) (b)
W
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 30

6
Note :
(Newton's Law of Motion) : 2.

(Inertia) :

F m u m v


mv � mu
F�
t
� v � u�
F � m�
� t ��
F � ma K=
F � kma K=1

(I) = mr2 F � ma
F S.I � kgms–2 =
F C.G.S � gcms–2 = dyne
Principiya 1N � 105 dyne

1687
1.

180° 0°

Ex : Ex:

Note :
S.K. Jha 31

3. (Lubricant)

Ex:

Ex : Ex : Ex :

Note :
Trick :



(Types of Friction)
(Type of Force) (Static Friction)
1. (Balance Force) : (Limiting Friction)
(Sliding Friction)
(Rolling Friction)
2. (Unbalance Force) : (Static Friction)

Q.

(a)
(b)
(c)
(Limiting Friction)
(d) (d)

(Friction)
(Sliding Friction)
N Fs

n
io
ot
m
d ck
w ar blo
e mg cos�
wn th in

Do of
g s mg

m
Fs = us mg cos�

(Inclined)
S.K. Jha 32

(Rolling Friction) (Friction)


Force Rolling
Rolling
motion friction

(Positive) (Negative )
• •

(Coefficient of Friction)
Note :
• > > (F) � (R)
F �R
R

• F = µR
F
µ�
R
(F)
mg
(F)
(µ) =
(R)
µ�

0 1

OBJECTIVE QUESTIONS
1. 4.

[NCERT Exemplar] [NCERT Exemplar]


(a) (a) (b)
(b) (c) (d)
(a)
(c) 5.
[NCERT Exemplar]
(d) (a)
(d) (b)
2. (c)
[NCERT Exemplar] (d) (c)
(a) 2
(b) 6.
3
(c)
(a) [NCERT Exemplar]
(d) (b)
(d) (c)
3. [NCERT Exemplar] (d) (b)
(a) 7. 2 kg
(b) 4ms–1
(c)
(d) (c) [NCERT Exemplar]
S.K. Jha 33

(a) 32 N (b) 0 N (a)


(c) 2 N (d) 8 N (b) (b)
8. (c)
(d) (a)
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-2] 16.
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (d) (c) (a) (b)
9. (c) (d) (c)
17. [BSSC Exam-2013]
(a)
[M.P.P. C.S. (Pre) 1993]
(b)
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-2]
(c)
(a) [BPSC-2018]
(d) (a)
(b)
18.
(c)
(d) (c)
10. F [RRB ALP/ Tech. 2018]
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-3] (a) (b)
[RRB Group-D, 2014] (c) (d)
(a) u + at (b) mgh (c)
(c) ma (d) mv (c) 19.
11. [SSC (Tier-I) 2014]
[RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-III] [RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-3]
(a) (b) (a)
(c) (d) (c) (b)
12. (c)
[SSC -2019] (d) (d)
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-2] 20.
(a) (a) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(b) (b)
(c) (c)
(d) (c)
21.
(d)
(b)
[53th to 55th BPSC (Pre) 2011]
13.
(a) (b)
[ -2019]
(c) (d) (c)
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-3]
22.
(a)
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(b)
(a) (b)
(c) (c) (d) (c)
(d) (a) 23.
14. [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a)
[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-1] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (a) (d) (c)
15. 24.

[U.P U.D.A/L.D.A (Pre) 2010]


[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-2] [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-3]
S.K. Jha 34

(a) [Railway-JE-2016] [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-1]


(b) (a) [SSC-JE-2020]
(c) (b)
(d) (c) (c)
25. (d) (a)
(a) [I.A.S (Pre) 1995] 34.
(b) — [47th BPSC (Pre) 2005]
(c) (a)
(d) (a) (b)
26. (c) (d) (a)
(a) 1678 (b) 1778 35.
(c) 1787 (d) 1687 (d) [RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-2]
27. (a) (b)
[BSSC Exam-2018] (c) (d) (b)
(a) 36.
[RRB JE 2019]
(b) (a) (b)
(c) (d) (d)
(c) 37.

(d) [RRB ALP/ Tech. 2018]


(a) (a) (b)
28. 70 kg 50 N 50 kg (c) (d)
50 kg (c)
[RRB JE 2019] 38.
(a) 50 N (b) 30 N [RRB JE/Sr.Se Patna 2014]
(c) 100 N (d) 60 N (a) (a)
29. [B.P-2019] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (d) (d) (c)
30. 39.
[BSSC Exam-2016]
[SSC 2010] (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-2] (c) (d) (d)
(a) (b) 40.
(c) (d) (d) [RRB JE 2019]
31. (a) (b)
— (c) (d) (a)
[RRB ALP/ Tech. 17-08-2018, Shift-1] 41.
(a) (b) [RRB JE 2019] [RRB Group-D 2018]
(c) (d) (d) (a)
32. m h (b)
(c)
(d)
[RRB ALP/ Tech. 2014] (c)
(a) (b) 42.
(c) (d) (b) (a)
33.
(b)
— [SSC 2010]
S.K. Jha 35

(c) (a) F / 25 (b) 5 F


(d) (c) F / 5 (d) 25 F (d)
(d)
51.
43.
[BPSC-2019]
[RRB Group-D 2014]
(a) (b) [RRB NTPC (Stage-1st), 15-02-2021, (Shift-2)]
(c) (d) (c) (a)
44. (b)
[SSC 2014] (c)
(a) (b)
(d) (c)
(c) (d) (a)
45. – [RRB JE 2015] 52.
(a) [RRB NTPC (Stage-1st), 12-02-2021, (Shift-1)]
(a) F = mc2 (b) F = ma
1
(b) (c) F = AP (d) F = mv2 (b)
2
(c) 53.
[RRB NTPC (Stage-1st), 04-01-2021, (Shift-2)]
(d) (a) (b)
(c) (d)
(d) (c)
46. 54.
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b)
[RRB Group-D, 16-11-2018, (Shift-2)]
(c) (Electrical) (d) (a)
47. (a)
[RRB JE 2015] (b)
(a) (c)
(d) (d)
(b) 55.
(c) [NCERT Exemplar]
(a)
(d)
(b)
(a)
48. — [I.A.S (Pre) 1995] (c)
(a) (d)
(b)
(b) 56.
(c)
(d) (c) [RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-3]
49. 'F'

[RRB ALP/ Tech. 2018]


(a) 30º (b) 90º 1.
(c) 180º (d) 60º (c) 2.
50. q1 q2 (a) 1 2
F
(b) 1 2
1/5
(c) 1
[ -2019]
[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-1] (d) 2 (c)
S.K. Jha 36

NUMERICAL QUESTIONS (a) 0.007 ms–2 (b) 0.7 ms–2


(c) 7 ms–2 (d) 70 ms–2 (c)
TYPE-1 Sol. (c)
6. 10kg 20N
F=m×a
1. 100 N 50 kg [RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-1]
(a) 100m/sec2 (b) 200m/sec2
(c) 5m/sec 2 (d) 2m/sec2 (d)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) 2 ms–2 (b) 2 ms2 Sol. (d) (m) = 10 Kg
(c) 0.2 ms2 (d) 0.2 ms–2 (a) (F) = 20 N
Sol : F=m×a (a) = ?
100 = 50 × a (F) = ×
a = 2 ms–2 20 = 10 ×
2. 10 kg
= 2 m/sec2
10
7. m1 kg 5
10 ms –2 m2
[SSC. C.P.O. 2015]
kg
(a) 1 m/s
20 ms–2
(b) 10 ms–2
(c) 1 ms–2
(d) 1 km/s (c)
[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-1]
Sol : m = 10 kg
(a) 6.67 ms–2 (b) 1.67 ms–2
F = 10 N –2
(c) 5.67 ms (d) 4.67 ms–2 (a)
a=?
Sol. (a)
F=m×a
10 = 10 × a TYPE-2
a = 1 m/sec2
3. 20 4 m/s2 v�u
a�
t
[RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013] m(v � u)
(a) 80 N (b) 5 N F�
t
(c) 10 N (d) 25 N (a)
Sol : 1. 8 kg 2
m = 20 kg, a = 4 m/s 2 4 ms–1 9
F=ma ms–1
F = 20 × 4 = 80 N [RRB JE 2015]
4. 5 5 (a) 21 N (b) 28 N
10 (c) 20 N (d) 22 N (c)
[RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-III] Sol : m = 8 kg
u = 4 ms–1, v = 9 ms–1
(a) 10
t = 2sec
(b) 5
m (v–u)
(c) 0.1 F=
(d) 1 (d) t
v � u 10 � 5 8(9 – 4)
Sol. (d) a = � =1 F=
t 5 2
v= t= 8 � 5 40
F= � � 20 N
u= a= 2 2
5. 21 N 3 2. 0.02 10 kg ms–1

[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-1] [RRB JE 2019]
S.K. Jha 37
(a) 200 N (b) 550 N Sol : (a) = 35 × 20
(c) 500 N (d) 100 N (c) = 700 m
Sol : � v = m/s [ ]
t = 0.02 sec � v = u – gt � 0 = 20 – 10 × t
P = 10 kg ms–1 � 10t = 20 � t = 2sec
(S)
10 1000 1 2
F= � � = 500 N � S = ut – gt
0.02 2 2
3. 300 N 1 2
= 40 � � 40 � 4 = 40 – 2
2
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-2] = 700 + 20 = 720m
(a) 1800 N (b) 5N 3. W
15 4
(c) 50 N (d) 300 N (a)
Sol : (a) 300N [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-2]
1800N 16 16
(a) W (b) W
300N 7 15
= = 300N × 6
1/ 6 16 15
(c) W (d) W (b)
= 1800N 9 4
TYPE-3 16 Gm1m2
Sol : (b) W F� G = 6.67 × 10–11 Nm2/kg2
15 r2
FLimit = µmg

1. 5 kg 0.2

[RRB Group-D 2014]


(a) 10 N
(b) 12 N
Sol : (a)
10N 10N

Flimit = µmg
= 0.2 × 5 × 10
= 10 N

(b)
= 10N = 12N

� 2N
2. 20

35

[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-1]


(a) 720 (b) 800
(c) 680 (d) 700 (a)
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 38

7
(Work) Q. 10N
5m

F=10N S =5m
Sol : W = FS cos�
W = 10 × 5 × cos 0°
� �
W = 50 × 1 0° 180°
W = F.S F
W � FScos � W � 50
S
S.I = Nm = kg ms–2 × m F
kgm2s–2 = Joule (J) S
C.G.S = gcm2s–2 = erg
(Energy)
1J = 10 erg 1 erg = 10–7 J
7

= [ML2T–2]
S.I C.G.S
Ex :
(i)
kWh
(ii) 10kg

(iii) 100 kg
(Mass Energy)
90°
(iv) (Matter)

(v) E � mc 2
(vi)
E=
m=
Note : c= (3 × 108 m/s)

90°
Q. 10N 30°
5m

W = FS cos�
W = 10 × 5 cos 30
10N
50 3 30°
W =
2 5m
(Kinetic energy) (Potential energy)
� � 0º
+ = (Mechanical
W � 25 3 energy)
S.K. Jha 39

(Kinetic Energy) (Relation between


Momentum & Kinetic Energy)
m v 1
K.E � mv 2
Examples of 2
Kinetic Energy
1 2 m m
A B K.E � mv � (P = mv)
A fast moving ball
breaks a glass
O 2 m
A swinging pendulum
window pane
A flying bird 1 m2 v2
K.E �
2 m
A ball rolling down A hammer in motion drive A body playing
an inclined ramp the nail further in the block football
p2
1 K.E �
K.E � mv 2 2m
2 Q. 10%
%

1. (Non-Convencial p2
Sol : K.E =
Energy Source) : 2m
(100) 2
K.E =
2m
(110) 2
2. (Convencial Energy Source) : K.E =
2m
K.E � K.E
% K.E = × 100
K.E
Q.
(110) 2 (100)2

2m 2m � 100
(a) 6 (b) 4 % K.E =
(100) 2
(c) 3 (d) 8
2m
1 1
Sol : K.E � mv 2 K.E = m � (2v) 2 2100
2 2 = � 100
10000
�1 = 21% Ans.
2�
K.E = 4 � � mv � K.E = 4 . Q. 44%
�2 �
%
(K.E)
=4 p2
Sol : K.E =
=3 2m
P 2 = 2m × K.E
(Momentum)
P = 2m. K.E

(momentum) = (mass) × (velocity) PI = 2m 100 � 10 2m


P � mv PF = 2m 144 � 12 2m

t mvt 12 2m � 10 2m
� P = mv × = % =
t t 10 2m
P=f×t 2
P S.I = kgms–1 = � 100 %
10
P = (MLT–1)
= 20% Ans.
S.K. Jha 40

Q.

(a)
(b)
(c)
(d) (a)

m1 m2
P P
Sol :
K.E1 K.E2

P2 P2 � mgh
K.E1 � K.E 2 �
2m1 2m2
P.E � mgh
1 1
K.E 2 � K.E 2 � Q. 1kg 9.8 m
m1 m2
(a) (b) 9.8J
1
K.E � (c) (9.8)2J (d) None (c)
m Sol : w = mgh
Q. = 1 × 9.8 × 9.8
= (9.8)2 J
(a) = (9.8)2 J
(b) Q. 1kg 9.8 m
(c)
(d) (a) (b) 9.8J
(c) (9.8)2J (d) None (a)
m1 m2
Sol : = mgh
=0
Sol : K.E K.E

P1 P2
v2 – u2 = 2as
–u2 = –2 gl/2 l
P12 P22 l/2
K.E � K.E �
2m1 2m2 u2 = gl

P12 � K.E � 2m1 P22 � K.E � 2m 2 1


= mu2
2
P12 � m1 P22 � m 2
1
= mgl
P2 � m 2
= mgh
Note : Kinetic Energy 1
= mgl (h = l/2)
2
� =
(Potential Energy)

(Potential Energy of Spring)

m h x
k
S.K. Jha 41

equilibrium Stretched compressed


L0 x=0 x>0 x<0
L0 L0

m m m
0 x(m) 0 x(m) 0 x(m)

NmF Fms NmF NmF Fms


FmE FmE FmE

spring's length = Lo spring's length > Lo spring's length < Lo

1
P.E � kx 2
2
Q. 60cm 70cm
100 N/m

Sol : x = 70 – 60 = 10 cm
x = 10 cm = 0.10 m
Ex: A.
k = 100 N/m
1 2
P.E = kx •
2

1 •
= � 100 � (0.10) 2
2 •
= 0.5J
Trick : •
P.E = mgh •
1 2 •
K.E = mv •
2
v=0, K.E=0 v�0, K.E�0 •
h�0, P.E �0 h�0, P.E ��0
Ex: B.

h=0, P.E =0 h=0, P.E =0 Case III Case IV


v=0, K.E =0 v�0, K.E �0
h
Ex: C.

Case I Case I
(Efficiency)

Output
%= � 100
Input
Q. 1kw
1HP %

output
Sol : % = � 100
input
S.K. Jha 42

1HP
= � 100 (kw)
1kw
Hp
746 Note :
= � 100
1000 1.
= 74.6%
Q. 10 minute 200 J mgh
=
20 minute t
2.
Sol:

(Law of Conservation of Momentum)

(Impulse)

= ×
S.I = N × S = kgms–2 × s
= kgms–1
= [MLT–1]
u1 u2 m1 m2
m1 m2
Note :
(a) Before Collision (b) At Collision
v1 v2
m1 m2
(Power)
(c) After Collision

Work)
(Power) =
(Time) m1u 1 � m 2 u 2 � m1 v1 � m 2 v 2
W FScos �
P = �P=
t t
S
P = F� cos � � P = FV cos �
t
Q. 10 kg 100g 100 m/sec
� � �� � �
P � F.V � A.B � ABcos � �
� �
J 1
S.I � � Js�1 = kgm2s–2 × s–1 Sol : m1 = 10kg, m2 = 100g = kg
s 10
= kgm2s–3
= watt (W) u1 = ? u2 = 100 m/s
� [ML2T–3] m1u1 = m2u2
(Horse power)
1 H.P = 746 watt 1
10 × u1 = � 100
(H.P) 10
H.P
u1 = 1 m/sec Ans.
S.K. Jha 43

(Collision) : 3

1. 2. 3.
• • •
• K.E

• (e) • K.E • K. E
e=1 • •
• e<1 • e=0

Note:
v � v1
e� 2
u1 � u 2
1
Q. 'a' 'b' 'c'

Sol : =a 1 kwh 1 Unit


=b 1 kwh 1000 Watt hr.
=c 1 kwh 1000 J/s × 3600 sec
=0 1 kwh 36 × 105 Joule
� ab + c × 0 = (a + c) x 1 kwh 3.6 × 106 Joule
1 kwh 3600 × 103 Joule
ab
� x= Ans. 1 kwh 3600 Kilo Joule
a�c
Q. 60 kg 10cm 100 � �
1
� Watt
Sol : g = 10 ms–2 No.of Unit �
m = 60 kg 1000
h = 10cm × 100
h = 1000 cm Q. 100 5 10
h = 10 m 1
t = 60 sec 2
mgh
� P = 100 � 5 � 10 � 30
t Sol: No. of Unit =
1000
60 � 10 � 10
= = 150 Unit
60
= 150 × 2 = 300 Ans.
= 100 Ans.
Q. 373 m 360 kg 30

Sol : g = 10 m/s2
m = 360 kg
h = 373 m
t = 30 × 60 = 1800 sec
mgh
� P =
t
360 � 10 � 373
=
1800
= 746 w
P = 1 H.P Ans.
S.K. Jha 44

OBJECTIVE QUESTIONS (a) (b)


(c) (d) (c)
1. 8. [NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar]
(a) (b)
(a) [SSC -2019]
(c) (d)
(b)
(d)
(c)
9.
(d) (c)
2.
[NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar]
(a) (a)
(b) (b)
(c) (c)
(d) (b) (d) (a)
3. 10.
[NCERT Exemplar] [NCERT Exemplar]
(a) (a) [BPSC-2019]
(b) (b)
(c) (c)
(d) (c) (d) (d)
4. h
[NCERT Exemplar] 11. h
2
(a) [NCERT Exemplar]
(a) [ -2019]
(b) (b)
(c) (c)
(d) (d) (c)
(c) 12.
5. [NCERT Exemplar]
(a) 0º (b) 45º
[NCERT Exemplar] (c) 90º (d) 180º (d)
(a)
13. 10 kg 3.5 kg
(b)
10 m
(c)
[NCERT Exemplar]
(a) (b)
(d)
(c) (d) (a)
(b)
14. 3 kg
6.
300 m
[NCERT Exemplar]
(a)
(b) (g = 10 ms–2) [NCERT Exemplar]
(a) 6 × 103 J (b) 6 J
(c) (c) 0.6 J (d) (d)
15.
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-3]
(d) (a) (b)
(c) (d) (d)
(b) 16.
7. [BPSC-2019]
[NCERT Exemplar] [RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-1]
S.K. Jha 45

(a) (b) 25.


(c) (d) (b) [RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-2]
17. (a) (b)
(c) (d) (a)
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-1] 26.
(a) (b)
(c) (d) (d) [RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-3]
18. (a) (b)
(c) (d) (d)
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-3] 27. (KE)
(a) × [RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-3]
(b) (a) (b)
(c) × (c) (d)
(d) × (b) (c)
19. 28.
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-3]
n n (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-2] (c) (d) (c)
(a) 6 (b) 4 29.
[RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-II]
1
(c) 3 (d) (b) 1
2 (a) mv 2 (b) mgh
20. 2
(c) mv (d) ma (a)
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-2] 30.
(a)

(b) [RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-III]


(a) (b)
(c) (c) (d) (c)
(d) 31.
(d) [RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1]
21. (power) (a)
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-3] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (d) (d) (b)
22. 32.
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-3]
(a) +
(b) + [RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1]
(c) + (a) (b)
(d) + (a) (c) (d) (b)
23. 33. 1 1N
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-3]
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-2]
(c) (d) (a) (a) 100 (b) 10
24. (c) 1 (d) 0.01 (c)
34.
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-1] [RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-2]
(a) (b) (a) 746 (b) 786
(c) (d) (c) (c) 768 (d) 764 (a)
S.K. Jha 46

35. 'm' 'v' (a) (b)


'K' (c) (d)
(a)
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-3] 45.
(a) 4 K (b) K/4 [ -2019]
(c) K/2 (d) 2 K (a) [RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-1]
36. (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-1] (c) (d) (b)
(a) (b) 46. 120 2
(c) (d) (a)
37. [RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-1]
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-2] (a) 60 (b) 120
(a) (b) (c) 240 (d) 180 (c)
(c) (d) (c) 47.
38. 5 kg 4m [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-2]
(a)
g = 10 m/s2) [Railway-JE-2016] (b)
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-3] (c)
(a) 200 (b) 20 (d) (a)
(c) –20 (d) –200 (d) 48.
39. [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-2]
(a)
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-3] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (d) (d) (d)
40. 49.
[SSC CGL-2021] [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-3]
[RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-1] (a) [BPSC-2018]
(a) (b) (b)
(c) (d) (d) (c)
41. [SSC-GD-2017] (d) (b)
[RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-1] 50.
(a) (b) [RRB JE/Sr.Se Chennai 2014]
(c) (d) (b) [RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-2]
42. (a) (b)
[SSC-JE-2020] (c) (d) (c)
[RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-1] 51.
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (d) (c) (d) (a)
43. 5 10 52. 90º
[RRB JE 2019]
[BPSC-2019] (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-2] (c)
(a) (d)
(b) 5 (c)
(c) 53.
(d) 10 (b) [Railway-JE-2016]
44. [SSC (10+2) 2015]
(a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-3] (c) (d) (b)
S.K. Jha 47

54. 1 [B.P Exam-2021]


(a) 36 × 105 (b) 36 × 103 [66th BPSC (Pre) (Re-Exam) 2020]
(c) 36 × 10–5 (d) (a) (a) [ -2019]
55. (b)
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014] (c)
(a) (d) (c)
64.
(b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b)
(c) a b (c) (d) (b)
(d) 65. 14 28
(b)
56. [RRB NTPC (Stage-1st), 08.01.2021 (Shift-2)]
[RRB NTPC 2017] (a) 0.5 (b) 392
(a) (b) (c) 1/392 (d) 2
(c) (d) (b) 66.
57. [RRB NTPC (Stage-1st), 31.01.2021 (Shift-1)]
[RRB Group-D 2018] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (a)
(c) (d) (c) 67.
58. p m [RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-1]
p m (a) (b)
[SSC -2019] (c) (d)
(a) p2
×m (b) p2/m2 [I.A.S (Pre) 2000] (c)
(c) p2/m (d) p2/2m (d) 68.
59. [RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1]
[BPSC (Pre) 2018] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (d)
(c) (d) (a) 69.
60. [BPSC Exam 30.10.2022]
(a) (b)
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014] (c) (d)
(a) (e)
(b) (a)
(c)
NUMERICAL QUESTIONS
(d) (c)
61. TYPE-1
� �
[RRB ALP/ Tech. 2018]
W = F.S
(a) F
(b)
(c) W � FScos � S
(d) (c) �, F S
62. 1. 1 1N

[RRB JE 2019] [BSSC Exam-2018]


(a) (b) (a) 10 (b) 100
(c) (d) (c) (c) 0.01 (d) 1 (d)
63. Sol : F = 1N, S = 1m, W = ?
W = F.S
S.K. Jha 48
W = FS (a) 8
W =1×1 (b) 16
W = 1J
2. 10 (c)
(d) 32 (b)
[RRB ALP/ Tech. 2014] 1 2
Sol : K.E = mv
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-1] 2
(a) 100 J (b) 0 J � 256 16
(c) 98 J (d) 980 J (b)
Sol : W = F.S v12 = (16v)2
W = 10 × 0
v1 = 16v
W = 0 Joule
= mv1
3.
= m × 16v
[I.A.S.(Pre) 2013] = 16 × (mv)
(a) 10 = 16 ×
(b) 4 2. m (EK)
(c) v 2v
(d) (a) [RRB ALP/ Tech. 2018]
Sol : [RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-3]
4. 100 500 N
[BSSC Exam-2018]
1
(a) EK (b) 4EK
(a) 50 N (b) 1/5 N 2
(c) 0 (d) 5 N (c) (c) EK
Sol : W = F.Scos � (d) 2EK (b)
= F.Scos90° = 0 1 2
Sol : Ek = mv
5. 56 J 2
7N [RRB JE 2015] 1 2 1
(a) 80 ms–1 (b) 80 m EK = m(2v) E= m4v2
2 2
(c) 8 m (d) 80 ms1 (c) 1 2
Sol : W = 56 J, S = ? EK = 4 � mv E = 4Ek
F =7N 2
W =F×S (Ek) 4
3. 2 20m/s
W 56
� S = � � 8m 2
F 7 (g=10m/s–2 [RRB G-D 2018]
6. 9800 80 [RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-2]
(a) 100J (b) 0J
[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-2] (c) 400J (d) 200J (b)
(a) 15.0 (b) 10.5 Sol :
(c) 12.5 (d) 22.5 (c) u = 20 m/s
Sol. (c) P.E. = mgh t = 2sec
9800 J = 80 × 9.8 × h g = 10 m/s2
8 h = 100 v = u – gt
h = 12.5 m v = 20 – 10 × 2
v=0
1 2
TYPE-2 K.E = mv
2
1 1
K.E � mv 2 � � 2 � 02 � 0
2 2
1. 256 2
4. 0.5 2.0
[RRB ALP/ Tech. 2014] 1.0
S.K. Jha 49

1
� � 800 � 75 = 30000
2
[U.P U.D.A/L.D.A (Pre) 2010]
= 30 KJ
(a) 0.16 J (b) 1 J
(c) 0.67 J (d) 0.32 J (c) 8. 10 kg 5 m/s
Sol : [RRB ALP/ Tech. 2014]
= (a) 125 J (b) 2 J
m1v1 + m2v2 = (m1 + m2) × v (c) 25 J (d) 50 J (a)
0.5 × 2.0 + 1 × 0 = (0.5 + 1.0) × v Sol : m = 10 kg
v = 5 m/s
1 2
v= � m/s 1 2
1.5 3 K.E = mv
� = 2
1 1 �2�
2 1
� � 0.5 � (2) 2 � � (0.5 � 1.0) � � � = � 10 � (5)2
2 2 �3� 2
= 5 × 25 = 125
1 2
� 1 � � � 0.67 9. 70 kg 9800
3 3
5. 20kg
[SSC (C.P.O) 2004,06]
10
(a) 14 m (b) 140 m
(g = 10ms–2 [SSC 2011]
(c) –140 m (d) –14 m (a)
(a) 3000 Pa (b) 2000 J
Sol : m = 70 kg
(c) 3000 W (d) 3000 N (b)
Sol : m = 20 kg P.E = 9800 J
h = 10 m g = 10 m/s2
g = 10 m/s2 � P.E = mgh
P.E = mgh 9800 = 70 × 10 × h
= 20 × 10 × 10 = 2000 J 9800 = 700 × h
6. 20 5 ms–1
9800
h= � 14m
[BPSC (Pre) 2018] 700
(a) 250 kg (b) 250 J 10. 20 kg 2m
(c) 250 N (d) 250 Pa (b)
Sol : (g = 10 ms–2) [RRB ALP/ Tech. 2018]
m = 20 kg, v=5 ms–1 (a) 200 J (b) 400 J
1 (c) 40 J (d) 20 J (b)
� K.E � mv
2

2 Sol : m = 20 kg
h = 2m
1
� � 20 � 5 � 5 = 10 × 25 = 250 J g = 10 m/s–2
2 (W) = mgh = 20 × 10 × 2 = 400 J
7. 800 5m/s 10m/s 11. 10 kg 2 m/s
[RRB Group-D 2014]
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
(a) 5 J (b) 40 J
(a) 30 kJ (b) 40 kJ
(c) 10 J (d) 20 J (d)
(c) 20 kJ (d) 10 kJ (a)
Sol :
Sol : =
m = 10 kg, v = 2 m/s
1
� m � v22 � v12 � 1
2 K.E = mv2
2
1
� � 800 �102 � 52 � 1
= � 10 � 2 � 2 � 20
2 2
S.K. Jha 50

12. 30 10 ms–1 TYPE-3


1. 1 kg 10 m
[SSC (Tier-I) 2013]
(a) –150 J (b) 1500 J
g = 9.8 m/s2 [RRB Group-D 2018]
(c) –1500 J (d) 150 J (b)
(a) 98 J (b) –9.8 J
1 (c) 9.8 J (d) –98 J (d)
Sol : K.E � mv 2 Sol : W = mgh
2
m = 1kg, h = 10m , g = 9.8 m/s2
1 W = mgh
� � 30 � 10 � 10 = 1500 J W = 1 × 9.8 × 10
2
13. W = 98 J

[RRB ALP/ Tech. 2018]


(a) 4 (b) 5 W= –98 J
(c) 3 (d) 2 (c) 2. 0.1
2
1
Sol : KE1 = mv
2
...(i) (g = 9.8 m/s2)
2 [B.P-2019]
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-3]
1 1 (a) 1.96 (b) –1.96
(KE2) = m(2v)2 � mv 2 4 ...(ii)
2 2 (c) –0.98 (d) 0.98 (a)
(i) (ii) Sol : m = 0.1 kg
KE1/KE2 = 1/4
KE2 = 4KE1 =2
g = 9.8 2

=2
14. 5m/s 22 kg
= = 0.1 × 9.8 × 2
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-2] = 1.96
(a) 275 J (b) 110 J 3. 200 N 2
g = 10m/sec2
(c) 1100 J (d) 2750 J (a)
Sol. (a) 5m/s 22 kg
[RRB NTPC 2017]
275 J (a) 800 J (b) 400 J
1 2 (c) 200 J (d) 2000 J (b)
� mv Sol : W = 200 N
2 h=2m
1 � = ×
= � 22 � 5
2

2 = 200 × 2 = 400 J
= 11 × 25 = 275 Joule 4. 5 4m
15. 4
0.5 g=10m/s2
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-1] [I.A.S (Pre) 2000]
(a) 12 (b) 4 [RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-3]
(a) 200 (b) 20
(c) 8 (d) 16 (b)
(c) –20 (d) –200 (d)
1 Sol : W = – mgh
Sol. (b) = mv 2 = – 5 × 10 × 4
2
= – 200
1 5 5. 15kg 10m
= � �4�4 � 4
2 10
S.K. Jha 51

g = 10 ms–2 [RRB ALP/ Tech. 2018] 600 = 12 × 10 × h


(a) 1500 Pa (b) 1500 N 50 = 10 × h
h=5m
(c) 1500 ms–2 (d) 1500 J (d)
Sol : W = mgh 11. 8kg 3kg
W = 15 × 10 × 10 = 1500 J 20m 10m
6. 11kg 6m
g = 9.8 ms–2 [RRB ALP/ Tech. 2014]
[SSC (Tier-I) 2013] (a) (b)
(a) 539 J (b) 646.8 J (c) (d) (b)
(c) 528 J (d) 520 J (b) Sol :
Sol : m = 11 kg 12. 10
h = 6m, g = 9.8 m/s2 2.5
P.E = mgh
= 11 × 9.8 × 6 = 646.8 J
7. m 4h [RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1]
(a) 100% (b) 25%
[BSSC Exam-2013] (c) 50% (d) 75% (d)
(a) 4 mgh (b) 8 mgh Sol.(d) 10
(c) 0.4 mgh (d) 1/4 mgh (a) 2.5
Sol : P.E = mgh
= mg(4h) (� H= 4h) � 75%
= 4 mgh
1
8. 20 kg 10 N kg–1 � 10
4
400 J
� 75% 25%
[RRB ALP/ Tech. 2014]
� 2.5
(a) 0.5 m (b) 4 m
(c) 1 m (d) 2 m (d) TYPE-4
Sol : m = 20 kg
g = 10 N kg–1 W mgh
P.E = 400 J P� P�
h=? t t
P.E = mgh
1. 40 10 50
400 = 20 × 10 × h
400 = 200 × h 15
400 [RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-3]
h= � 2m
200 [RRB JE 2015]
9. 15 kg 10 m [BSSC Exam 2016]
(a) 200 (b) 400
[RRB JE 2019] (c) 300 (d) 100 (c)
(a) 1500 J (b) – 150 J
(c) –1500 J (d) 150 J (c) Sol : = m = 40 kg
Sol : P.E = mgh
m = 15 kg g = 10m/s2 h = 10 m t = 10s
P.E. = 15 × 10 × 10 = –1500 J h = 15 × 50 cm
10. 12 kg mgh 40 � 10 � 15 � 50
600 J P= � �� g � 10m / s 2 �
g = 10ms –2 [RRB JE 2019]
t 10 � 100 � �
= 300 �15cm � 15 m �
(a) –5m (b) 5 ms–2 � 100 �
(c) 5m (d) 5 ms2 (c)
Sol : m = 12 kg 2. 4 600 20
P.E = 600 J
h =? [RRB Group-D 2014]
P.E = mgh [RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-3]
S.K. Jha 52

(a) 50 (b) 100 ��v � 180m / s �


(c) 80 (d) 25 (a) 40 �180 24 � �
V= � �� � m � 40g �
Sol : t = 4 = 4 × 60 3000 10 � �
= 240 � M � 3000g �
V = –2.4 m/s
F = 600
2.
S = 20
[RRB ALP/ Tech. 2018]
W = FS
(a) (b)
= 600 × 20 = 12000 12000
(c) (d) (c)
W Sol :
P=
t
P2
12000 K.E =
P= � 50 2m
240
K.E
= 50
3. 40Kg 160W P2
= constant
20 2m
[43rd BPSC (Pre) 1999] P2 � 2m
(a) 80 (b) 4 P �� 2m
(c) 8 (d) 0.8 (c)
P �� m
mgh
Sol : P=
t
W = 40 N, t = 20 S [P] = 160
40 � 10 � h 3. 0.01 5.0
160 =
20
h=8 250 (recoil)
4. 2s 1,000J [SSC 2014]
[SSC (C.P.O) 2015] (a) –0.50 (b) +0.50
(a) 50 W (b) 1,000 W (c) –0.25 (d) +0.25 (a)
(c) 500 W (d) 25 W (c) Sol : m1v1 + m2v2 = 0
m1v1 = –m2v2
W 5 × v1 = –0.01 × 250
Sol : P =
t –0.01 � 250
v1 =
1, 000 5
= = 500 W
2 v1 = –0.50 m/sec.
TYPE-5 4. 2 kg 5 ms–1
4 kg
mgvg = –mbvb
[RRB ALP/ Tech. 2018]
1. 3 kg 180 ms–1 40 g (a) 2.66 3.33 (b) 1.66 4.22
(c) 1.66 3.33 (d) 1.6 1.33 (c)
[RRB Group-D 2014] Sol : 2 × 5 + 4 × 0 = (m1 + m2) × v
[SSC (Tier-I) 2014] 10 + 0 = (2 + 4) × v
(a) –1.8 ms–1 (b) –1.25 ms–1 10 = 6v
(c) –2.4 ms–1 (d) –3.0 ms–1 (c)
Sol : V m/s 10
v1 + v2 = v = = 1.66 m/sec
6
M1V1 � � M 2 V2
2 × 5 + 4 × 0 = m1v1 + m2v2
3000 × V = – 40 × 180
S.K. Jha 53
10 = 2v1 + 4v2 2. 900 × 106 J
5 = v1 + 2v2 [SSC (F.C.I) 2012]
v1 + v 2 = 5 (a) 25 (b) 2.5
v1 + v2 = 1.66 (c) 2500 (d) 250 (d)
v2 = 3.33 m/sec. Sol : 3.6 × 106 J = 1
TYPE-6 900 � 106 900
900 × 106 J � �
3.6 � 106 3.6
P = m.v
9000 1000
1. 85 60 ms–1 � � � 250
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] 36 4
[B.P-2019] 3. 5 100
[RRB Je-2019] Joules
(a) 5,700 kg ms–1 (b) 5,100 kg ms–1 [RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014]
(c) 51,000 kg ms–1 (d) 510 kg ms–1 (b) (a) 360 × 108 J (b) 360 × 10–8 J
Sol : m = 85 kg –8
(c) 3.6 × 10 J (d) 3.6 × 108 J (d)
v = 60 ms–1 6
Sol : 1 unit = 3.6 × 10 Joules
P=? 100 unit = 3.6 × 106 × 100 [1 kwh = 1
P = m.v = 85 × 60
P = 5100 kg ms–1 = 3.6 × 108 Joules = 3.6 × 106 Joules]
4. 1
m
2. 2V [I.A.S (Pre) 2001]
2 (a) 100 (b) 10000
[RRB Group-D 2014]
(c) 10 (d) 1000 (d)
(a) mv2 (b) mv Sol : 1 KW = 1000 W
1 5.
(c) mv (d) (mv)2 (b)
2 [RRB JE 2019]
m (a) (kWh) (b) (J)
Sol : M = (c) (W) (d) (V) (a)
2
v = 2v
P=m×v
1
P= m × 2v
2
P = mv
3. 50 6 ms–1

[RRB JE 2019]
(a) 300 kg ms–2 (b) 300 kg ms–1
(c) 30 kg ms–1 (d) 30 kg ms–2 (b)
Sol : m = 50 kg, v = 6 ms–1, P = ?
P = mv
P = 50 × 6 = 300 kg ms–1
TYPE-7
1. 5.6 kwh = ? [66th BPSC (Pre) 2020]
[RRB Group-D 2018]
[RRB ALP/Tech. 2014]
[RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013]
(a) 20.16 × 106 J (b) 14.4 × 106 J
(c) 14.4 × 108 J (d) 14.4 × 105 J (a)
Sol : 1 kwh = 1 = 3.6 × 106

� 5.6 kwh = 5.6 × 3.6 × 106


= 20.16 × 106 J
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 54

8
Q.
(Gravitation)

G2m1 2m 2
Sol : F = 2
� r�
(Newton's Law of Gravi- �� ��
2
tation)
m1, m2 r 16Gm1m 2
F =
r2
F � 16F
� 16
� 15
F � m1 m 2
(G) (F)
1
F � • •
r2
m1m 2
F �
r2
(g)
Gm1m 2 (G)
F�
r2 • •
G =
• G = 6.67×10–11 Nm2 kg–2 • 9.8 m/s2
G = 6.67 × 10–11 Nm2/kg2
• •
Note :
G Henry Cavendis •

Gm1m 2 •
F =
r2
G g (Relation between G and g)
2
Fr M
G = R
m1m 2

kgms�2 m 2
G =
kg � kg
�1 3 �2
= kg m s

= [M �1 L3T �2 ]
�1 3 �2
G = [M L T ]
S.K. Jha 55

d1, d2, d3

Case-3 :

g ' � g � R� 2 cos 2 �
GM
Note : g �
R2 � � 0� �
g % =R ×R %
g % = –2 × R %
g ' � g � R� 2 cos 2 0
(+) �
(–) �� g� � g � R�2 ...(i)
(5%
Q.
Weight maximum
2% at poles
% North Pole
Force of
Sol : % = –2×2 gravity
= – 4% Equator
= 4% Ans. O
Centre of
g earth

Case-1 :
M R h m
h � � 90�
Q
h g ' � g � R� 2 cos 2 90�
P g
g' � g ...(ii)
GM R
g' � (i) (ii) �
(R � h) 2 M
O

Case-2 : m
d

� d� 17
g ' � g �1 � �
� R�

GM
d�R g= 2
R Trick :
d
R
� d�
g' = g �1 � �
� � d m O
g' = g (1 – 1)
g' = g × 0
g' � 0 �g
S.K. Jha 56

(Difference between Q. 600 N


Mass & Weight) :
(a) 60 N (b) 100 N
(m) (W) (c) 600 N (d) NOT (d)

• • W = mg
• w = mg
600N w = 3600 N
g
mg
600 �
6
• S.I kg • W S.I = kgms–2 mg = 3600 N
= (N) (Escape Velocity)
• •

Note :
M R
g
1.
6
2. 2GM
Ve � .... (i)
R m
GM
Q. 600 N g =
R2
gR 2 R/M
(a) 100 N (b) 600 N G =
M
(c) 60 N (d) NOT (d) G (i)

2gR 2
w = 600 N 2GM �M
Ve = = M
mg = 600 R R
m × 10 = 600
m = 60 kg � Ve � 2gR

60 kg Ans.
Q. 60N 11.2 km/s
2.35 km/s
42 km/s
(a) 60 kg (b) 6 N
(b) 600 N (d) 6 kg (d)

w = 60 N
mg = 60 (Orbital Velocity)
m × 10 = 60
m = 6 kg

GM
V0 �
m = 6 kg Ans. R
S.K. Jha 57

GM
g = Satellite
R2
Geostationary
2 36,000 m orbit
gR
G = Earth
M
Motion of satellite in Geostationary Orbit
GM 3.1 24
V0 =
R
Q.
gR 2
�M
V0 = M (a) 2 (b) 4
R (c) 1/2 (d) 1/4 (b)
Gm1m 2
Sol : F =
V0 � gR r2
G1m1m 2
F = 2
� r�
�� ��
Ve 2gR 2
= 4G1m1m 2
V0 gR F =
r2
Ve 2 gR
= F � 4F
V0 gR
Q.
� Ve : V0 � 2 :1 3
60 N
(Polar Satellite)
(a) 60 N
(b) 100 N M 3M
(c) 20 N
(d) 180 N (d)
Sol : W = 60N
W = mg
mGM � GM �
W = 2 �� g � 2 �
R � R �
G � 3M
W = m�
R2
mGM
W = 3
R2
W = 3 × 60 = 180N
Q. 1/
8 84 4
5040 sec ( = 6400 km
GM
g = ...(i)
(Geostationary Satellite) R2
g GM
36000 g' = = ...(ii)
4 (R � h)2
(i) (ii)
S.K. Jha 58
g
g' =
4
h
g
(Centre of Mass)

GM
g 2
� R
g GM
4 (R � h) 2

1 (R � h) 2 Ex :
� �
1/4 R2
2
�R�h�
� � � �4
� R �
R�h �
� �2
R •
� 2R = R + h •
6400 km •
• Overloading
2 × 6400 = 6400 + h

h � 6400 km •
(Torque)
(Laws of Planetary)

1.
2.
3. M
ot
ion

Moment
arm
Force

= ×

� � F� r

� S.I = Nm = kgms–2 × m

= kgm 2s �2
1. � = [ML2T–2]

2.

3. Ex : •
(T) (R)

2 3 •
T �R

S.K. Jha 59

• W � m(g � g)

(Inclined Plane) W�0


Note :

(Motion of a Lift) Case-6 : a�g


W � m(g � a)
m=
w=
W � � ve
g=
a=
Pulley Q. m
a
a
(a) w = mg (b) a(mg ± a)
� mg �
=a
Lift (c) a � � m� (d) a(mg –m) (c)
� a �
+a
Sol : W = m(g ± a)
–a a
= m(g + a)
=g
� mg �
= a� � m�
� a �
W � m(g � a)
� mg �
Case-1 : W � a� � m�
� a �
a�0
W � m(g � 0)
W � mg

Case-2 :
a=0
W � m(g � 0)
W � mg

Case-3 : a
W � m(g � a)
W � mg � ma

Case-4 : a
W � m(g � a)
W � mg � ma

Case-5 :
a�g
S.K. Jha 60

OBJECTIVE QUESTIONS
1. [NCERT Exemplar] 9.
(a) (b) d1 , d 2 d3
(c) (d)
1 2 3
(a) ,
2. 9 11 7
[NCERT Exemplar]
(a) (b) [NCERT Exemplar]
(c) (d) (a) d1 > d2 > d3 (b) d1 > d2 < d3
(d) (c) d1 < d2 > d3 (d) d1 < d2 < d3 (d)
3. 10. F = GM m/d2 G
[NCERT Exemplar] [NCERT Exemplar]
(a) (a) g
(b) (b)
(c)
(d) (a)
(c)
4. [NCERT Exemplar]
(d) (d)
(a)
(b) 11. G
(c) [NCERT Exemplar]
(d) (c) (a)
5. F (b)
(c)
(d)
[NCERT Exemplar] (d)
(a) F/4 (b) F/2 12. 60 cm 40 cm 20 cm
(c) F (d) 2 F (a)
6. R
[NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar]
(a)
(a) [SSC -2019]
(b)
(b)
(c) R (c)
(d) (b)
1
(d) (a) 13.
R2
7.

F1 [NCERT Exemplar]
F2 1
[NCERT Exemplar] (a) (b) 4
4
(a) F2 F1
(b) F1 F2 1
(c) (d) (b)
(c) F2 F1 2
(d) F1 F2 (d) 14. 10 N
8. 8N
[NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar] (a) 2 N (b) 8 N
(a) (c) 10 N (d) 12 N (a)
(b) 15. SI [ -2020]
(c) [RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-II]
(d)
(a) (b)
(c)
(c) (d) (b)
S.K. Jha 61

16. A.
[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-2] B.
A. m1 m2 [BPSC (Pre) 2018]
R [SSC -2019]
1:1 (a) B A
B. G (b) A B
(c) A B
C. G (d) A B (c)
23. G SI
D. G [RRB JE 2019]
(a) N kg–2/m2 (b) N m2 kg–2
(a) D, B C (b) B (c) N/m (d) N kg/m (b)
(c) B C (d) 24.
(d) [BPSC Exam 30.10.2022]
17. (a) (b)
[Railway-JE-2016]
(c) (d)
[RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-1]
(e)
(a) 10.8
(b)
(b) 9.8
25.
(c) 9.6
[RRB JE 2019]
(d) 9.8 (d)
[ -2020]
18.
(a)
[RRB Group-D 2018]
[RRB ALP/ Tech. 17-08-2018, Shift-2] (b)
(a)
(b) (c)
(c)
(d) (b) (d)
19. (G) (a)
[RRB Group-D 2018] 26.
[RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-2] [I.A.S (Pre) 1995]
(a) 6.6734 × 10–11 m2/kg2 [SSC -2019]
(b) 6.67408 × 10–11 m3kg–2S–2 (a) (b)
(c) 6.6734 × 10–11 Nm2/kg–2 (c) (d) (c)
(d) 6.6734 × 10–11 N – m2 / kg2 (d) 27.
20.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (d) (a) (b)
(d) (c) (d) (b)
21. 28.
[RRB JE/Sr.Se Mumbai 2014]
[M.P.P.C.S (Pre) 1993 (a) (g)
(a) 4 [BPSC-2019]
(b) 2
(b) (g)
(c) 2
(c) (g)
(d) 4 (d)
(d)
22. A B

(d)
S.K. Jha 62

29. (a) (b)


A. G (c) (d) (b)
36.
B. 1m 2 kg A. G G
26.68 × 10–1 N B. 1
C. 2 2
26.68 × 10–11 N
D. C.
D.
(a) C D (b) A [RRB JE 2015] [RRB JE/Sr.Se Patna 2014]
(c) D (d) B, C D (c) (a) B, C D (b) C D
30. (c) C (d) A (c)
37. ‘g’ [SSC-JE-2020]
[RRB ALP/ Tech. 2018] [RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d) (d)
(c) 38.

(d) [I.A.S (Pre) 2008]


(c) (a)
31. (b)
[BPSC (Pre) 2018] (c) (d) (c)
(a) 39. 40,000
(b) 10 2

(c) 10 [RRB Group-D 2018]


(d) 10 [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-1]
(b) (a) 0 J (b) 4,000 J
32. (c) 8,000 J (d) 4,00,000 J (a)
[I.A.S (Pre) 2012] 40.
(a) (a) 13.8 (b) 11.2
(b) (c) 21.3 (d) 4.3 (b)
(c) 41.
[RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014]
(d) (c)
[ -2020]
33.
(a)
[RRB NTPC 2017]
(a)
(b)
(b)
(c)
(c)
(d) (a)
42. ‘g’
(d) (c)
[BPSC (Pre) 2018]
34.
(a) ms2 (b) ms1
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
(c) ms–2 (d) ms–1 (c)
(a)
43. 35790
[BPSC-2019]
(b) (a) 30 (b) 24
(c) (c) 365 (d) 12 (b)
44.
(d) (a) [RRB ALP/ Tech. 2018]
35. (a) (b)
[RRB NTPC 2017] (c) (d) (b)
S.K. Jha 63

45. 53.
[RRB ALP/ Tech. 2018] [SSC -2019]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (d) (c) (d) (a)
46. 54.
[RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013]
[RRB Group-D 2018]
[SSC-GD-2017]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (c)
(c) (d) (a)
47. 55. 'g' 'R'
'g'

[I.A.S. (Pre) 1996] [RRB NTPC (Stage-1st), 02.03.2021 (Shift-1)]


(a) (a) (b)
(c) (d) (a)
(b) 56. (G)
(c)
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-3]
(a) (b)
(d)
(c) (d) (a)
(b)
57. ( M R)
48.
A. ‘g’ >g [RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-III]
B. ‘g’ <g
M
C. 15 (a) (b) MR
75 m/s R2
D. 15 M2 M
(c) (d) (a)
150 m/s R R
(a) B D [BSSC Exam-2013] NUMERICAL QUESTIONS
(b) D
(c) B C TYPE-1
(d) B (c) =g
49.
(a) (b) [B.P-2019 g

(c) (d) (a) 6
50. =g 38%
[RRB Group-D 2014] W = mg
(a) ‘G’ mg
(b) ‘m’ W =
6
(c) ‘R’
1. 60 N
(d) ‘M’ (b)
51.
[RRB NTPC 2017]
[Uttarakhand P.C.S. (Pre) Exam 2016]
(a) 10 N (b) 1 N
(a)
(c) 360 N (d) 3.6 N (a)
(b)
Sol.
(c)
1/6
(d) (b)
52. g
� (g') �
[RRB JE 2019] 6
(a) (b) 1
� � 60 � � 10N
(c) (d) (d) 6
S.K. Jha 64

2. TYPE-2
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
1 m1m2
(a) (b) 5
F�G
6 r2
1. 6
1
(c) 6 (d) (a) F,..............
5 [BSSC Exam-2013]
3. 10
(a) 6 (b) 36
(g = 9.8 ms–2) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) 10 N (b) 10 kg 1
(c) (d) 12 (c)
(c) 98 kg (d) 98 N (d) 36
Sol. Sol. m1 m2 r
m1m2
F�G
(g) W r2
= mg × 6 (F)
= 10 × 9.8 = 98 N m1.m 2
4. 200 N 20 kg F' = G
(6r) 2

(a) 9.8 m/s–2 (b) 10 m/s2


[RRB JE 2019]
F' = G
m1.m 2
� F�G
LM m1.m2 OP
(c) 9.8 m/s–2 (d) 10 m/s–2 (b)
36r 2 N r2 Q
Sol. = × F
F' =
36
200
� � � 10 m/s2 TYPE-3
20
5. 196 GM
g�
N (g = 9.8 ms ) ? [RRB ALP/ Tech. 2014]
–2
R2
(a) 1.96 kg (b) 20 kg GM
(c) 2 kg (d) 19.6 kg (b) g� � h
Sol. (W) = 196 N � R � h �2
(g) = 9.8 ms–2 � d�
(m) = ? g � � g �1 � � d
� R�
W 1.
W=m×g � m�
g g
[RRB JE 2015]
196
� � 20 kg (a) 4.9 m/s2 (b) 9.8 m/s2
9.8 (c) 19.6 m/s2 (d) 39.2 m/s2 (c)
6.
Sol.
M, m r
GM
g� ...(i)
[RRB Group-D 2018] R2
R M
GMm
(a) zero (b) M R
r2
2 2
GM.m GMm 4GM
(c) .2� (d) .2� (a) = g' =
r r2 2R 2
Sol.
2GM
= × g' = ...(ii)
R2
= ×0
(ii) (i)
g' = 2g
= g' = 2 × 9.8 = 19.6 m/sec2
S.K. Jha 65

2. g g 1/6th M� = 2M
1.5 (R�) = ×2
= 2R
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1] GM '
(a) 4.5 (b) 9 (g') =
� R ��
2
(c) 6 (d) 7.5 (b)
1 G.2M
Sol. (b) g g' =
6 (2R) 2
1.5
1
GM
g' =
n� 2R 2
g
= 1.5 × 6 = 9 1 GM
ng � {� g' = ng}
3. 2 R2

g
1
n�
[RRB Group-D 2018] 2
[RRB ALP/ Tech. 20-02-2018, Shift-1] 5. 9.8 m/s2
g 1/10
(a) g (b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
2
(a) 4.0 m/s2 (b) 8.9 m/s2
g
(c) (d) 2g (d) (c) 4.5 m/s2 (d) 8.1 m/s2 (d)
4 Sol. h
Sol. g
GM
GM g�
g= 2 R2
R
g = 9.8 m/s2
g'
GM � GM 100
g' = g� � 2
g� � g
(R �)2 � R� 121
�R � �
� 10 �
� M�
G(M / 2) � M '= 2 � 100g 100 � 9.8
g' = �� � g' � �
(R / 2) 2 � R � 121 121
� R' = 2 �
g' = 8.09 m/s2 � 8.1 m/s2
GM
g' = 2× g' � 2g
R2
4.

n n
[U.P U.D.A/L.D.A (Pre) 2010]
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-3]
(a) 4 (b) 1
1
(c) (d) 2 (c)
2
Sol. (g)
G.M.
g�
R2
(M�) = ×2
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 66

9
(Centripetal Force and Centripetal Acceleration)

Q.1. 100N
1 kg 4m

Fc = 100N, r = 4m, m = 1kg

mv 2
Fc =
r

1 � v2
100 =
4
v 2 = 400
m r v v � 20 m/s Ans.

(1) (Centripetal Acceleration) (Slope of a Curved Path)


v2
(ac) =
r
(2) (Centripetal Force)
mv 2 m r
(Fc) = = m�2 r, (v = �r)
r �

(3) =2 n= (n = T= )
T v � rg tan �

Centripetal
force
Ex : r

(a) Spinning a ball on a string


or twirling a lasso (b) Turning a car
S.K. Jha 67

v m = 2500 � 100
= 2600
90 a
° = 26 � 100
t
m = 10 26 m/s2
ac
(Angular-Momentum)

v
m

R = a c2 � a 2t � 2a c .a t cos 90

R = a 2c � a 2t

2
� v2 �
R � � � � a 2t
� r �
� �
where � = × ×
R =
ac = (Centripetal acceleration) (L) � mvr
at = (Tangential acceleration) [L] S.I = kgms–1m
= kgm2s–1
(Centrifugal Force)
L = [ML2T–1]
L

Ex : •

• mvr �
Q. 10 m/s
Ex :
2m
esaRoj . k 10 m/s2 •
v = 10 m/s
r = 2m
at = 10 m/s2

a = a 2c � a 2t

2
� V2 � 2
a = �� �� � a t •
� r �

2
� 102 � 2
= � 2 � � (10) •
� �

2
� 100 � 2
= � � � (10)
� 2 �
S.K. Jha 68

OBJECTIVE QUESTIONS
1. 10 m s–1 8.
[RRB JE 2019]
(a) � (b) �/15
[NCERT Exemplar] (c) �/30 (d) �/60 (c)
(a) 9.
(b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (a) (b)
(d) (c) (c) (d) (c)
2. 10.
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] [RRB Group-D 2018]
(a) (b) (a) [BPSC-2019]
(c) (d) (a) (b)
3. 'r' (c)
't' 'v' (d) (c)
11.
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-3] [BSSC Exam-2013]
[SSC -2019]
t 2�r
(a) v � (b) v � (a) (b)
2�r t
(c) (d) (d)
2�r 2 �r 12.
(c) v � (d) v � (b)
t 2t [RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014]
4. [ -2020]
(a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-III] (c) (d) (a)
(a) [SSC -2019] 13.
(b)
(c) [BSSC Exam-2017]
(d) (b) (a) (b)
5. (c) (d) (c)
14.
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-2] [SSC 1999]
(a) (a) (b)
(b) (c) a + b (d) (c)
(c) 15.
(d) (d) [BPSC-2018]
6. v, [RRB ALP/ Tech. 2018]
�2
(a) 0 (b)
r
[RRB ALP/ Tech. 2018] (c) � 2 r (d) (a)
(a) 16.
(b)
(c) (a) (b) [RRB JE 2014]
(d) (a) (c) (d) (d)
7. 17.
(a) [RRB NTPC 2017]
[RRB Group-D 2018] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (b) (d) (c)
S.K. Jha 69

18. (a) 5 (b) 7 [RRB JE 2015]


[RRB ALP/ Tech. 2014] (c) 10 (d) 14 (b)
(a) Sol : Given (µ) = 0.25
(b) r = 20 m
(V) = ?
(c)
(d)
(a) mv 2
� µmg =
19. r
(a) [RRB JE 2019]
� V = µgr = 0.25 � 20 � 9.8
(b)
(c) = 49 = 7m/sec
(d) (a) 2. 5 0.5
20. 10
[I.A.S (Pre) 1996] N
(a) (b)
(c) (d) [RRB Group-D 2018]
(d) (a) 19.1 (b) 14.3
21. [SSC CGL-2021] (c) 18 (d) (a)
[RRB ALP/ Tech. 2018] Sol : Given, m = 5 kg, r = 0.5 m, Fc = 10 N
(a) (b)
mv 2
(c) (d) (d) � Fc =
r
22.
[39th BPSC (Pre) 1994] 5 � v2
� 10 =
(a) (b) 0.5
(c) (d) (b) � v2 = 1
23. � v = 1 m/s
[BPSC-2019] Now,
[RRB ALP/ Tech. 2014]
� v = �r
� 1 = 2�n × r
(a) (b)
(c) (d) (a) 22
� 1 = 2× × n × 0.5
24. 7
[RRB JE/Sr.Se Patna 2014] 7
(a) (b) � n =
22
(c) (d) (b)
7
25. � n = sec
22
7
Now × 60 = 19.1
[RRB JE 2015] 22
(a) (b) 3. 1.96 0.25
(c) (d) (a) 25 N
NUMERICAL QUESTIONS
[SSC (10+2) 2015]
TYPE-1 (a) 14 (b) 7
(c) 3.5 (d) (a)
mv 2 Sol : Given, r = 1.96m, m = 0.25 kg, Fc = 25 N, v = ?
(Fc) =
r mv 2
� Fc =
1. 0.25 r
20 Fc � r 25 � 1.96
(g = 9.8 m/s2) � v2 = =
m 0.25
S.K. Jha 70
� v 2 = 196 (a) 20/� (b) 10/�
� v = 196 (c) 30/� (d) 40/� (b)
� v = 14 m/s 100
4. m r Sol : m = 100 gm = kg = 0.1 kg
1000
p
[RRB Group-D 2018] 1
r= m = 0.5m
P 2
P 2 2
(a) (b) (Fc) = 20 N
2m mr
pr p2 mv 2
(c) (d) (b) � Fc =
m 2mr r
Sol : Given,
0.1 � v 2
mv 2 mv 2 � m � 20 =
� Fc = � Fc = 0.5
r r�m � v 2 = 100
(mv) 2
P2
� v = 10m/sec
� Fc = � Fc = Now,
mr mr
5. 5 � V = �r
1 2 � V = 2�n.r (� = 2�n)
[RRB JE 2019] � 10 = 2� × n × 0.5
(a) 30 N (b) 20 N 10
(c) 250 N (d) 1200 N (b) � n =

Sol : m = 5 kg, r = 1 v = 2 rad/sec
3. 0.2
mv 2 5 � 22 10
= = = 20 N
r 1
TYPE-2 [BPSC (Pre) 2018]
(a) 2 (b) 20
Fc = m 2r v= r (c) 200 (d) (a)
1. 1 Sol : Given, r = 0.2 m, ��= 10rad/sec, v = ?
Now
1200
� v = �r
(a) 8 �2m/s2 (b) 80 �2m/s2 [B.P-2019] = 10 × 0.2 = 2 m/s
(c) 800 �2m/s2 (d) (c)
1
Sol : Given, r = m = 0.5 m
2
1200
� 1200 =
60sec
= 20 /sec
� n = 20
Now, (a) =��2r (� = 2�n)
= (2�n)2 × r
= [2 × ��× 20]2 × 0.5
= 1600 �2 × 0.5
= 800 ��m/sec2
2. 100 1.0
n
20 N n
[RRB ALP/ Tech. 2018]
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 71

10
(Periodic Motion)

O Point of suspension

Negative sign

A C

SHM B

(Simple Pendulum) Ex:

(Mid Point) : Note :

(End Point) :
(Time Period)

:
S.I [T]
(Amplitude) :


(Restoring Force) :

(Frequency)
1 2
K.E = mv
2
P.E = mgh 1
n/F �
(T)
=
= S.I. = s–1 = Hertz (Hz)
K.E =
K.E =
l [T–1] or [M0L0T–1]
=0 =
(Simple Pendulum)
=0 =
P.E = 0 P.E = m l
=0 =

l l
T � 2�
Q. g m
(a) (b)
(c) (d)
(d)
S.K. Jha 72

Ex : 1. ���� >
2. �T =T Let, � = (Phase angle)
3. �l > l y = (Displacement)
4. ����� T >T a = (Acceleration)
v = (Velocity)
t = (Time)
T = (Time period)
� = (Angular velocity)
n = (Frequency)
A = (Amplitude)
Equation No - 1
5. 1. ����= 2�n

6. 2�
��
T
Q. 10 sec 50
7.
(1) 10 sec � 50
Note : � 50
K � 1 sec � =5
10
m
� =5 = 5Hz
M 1 1
T � 2� (2) = � = 0.2 sec
K 5
(3) (�) = 2�n
2 sec 22
= 2� �5
7
l GM = 31.4 rad/sec
T � 2� g�
g R2 Equation No - 2
y = A sin �t
• T % = • g % = y = A cos �t
l ×l % R ×R % y = A sin (�t + �)
1 y = A cos (�t + �)
� ×l % =–2×R % y = A1 sin (�1t + ��) + A2 sin (�2t + ��)
2 y = A1 cos (�1t + ��) + A2 cos (�2t + ��)
�� �� y = A1 sin (�1t + ��) + A2 cos (�2t + ��)
� � Q.
• 5% • 5%
y � 100sin 44t
Q. 2% y = A sin �t
% A = 100
� = 44
1
= ×l % � = 2�n
2
� 44
1 n = = � 7Hz
= �2 2� 2 � 22
2 7
=+1 1 1
= 1% T = = = 0.15 sec
n 7
S.K. Jha 73

Equation No - 3
Vmin � 0 ...(ii)
2 2 ...(i)
V�� A �y
Equation No - 4
Put,
y = 0 in (i) a � �� 2 y
Vmax = � A2 � 02 Put, y = 0 in eqn (i)
Vmax = �A amin = �2 × 0 = 0
Put, y = A in (i) Put, y = A in eqn (ii)

Vmin = � A � A
2 2 a max � �� 2 A

OBJECTIVE QUESTIONS
1. SHM 7.

[SSC -2019] [SSC (Tier-I) 2013]


(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (c) (d) (d)
2. 8.
[RRB ALP/ Tech. 2018] [RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013]
(a) (b) (a) (b)
(c) (c) (d) (a)
(d) (c) 9.
3. (a) [SSC -2019]
[RRB NTPC 2017] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (c) (d) (b)
4. 10. (T) (g)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
[RRB ALP/ Tech. 2014] l
(a) (b) (a) T � g (b) T 2 �
g
(c) (d)
(a) l
(c) T � (d) g � T2 (b)
5. f l g
g=
11.
(T) [BPSC-2018]
[RRB Group-D 2018]
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a)
g (b)
(a) T � 2� (b) T � 2 � gl
l (c)
(d) (c)
g l 12.
(c) T � 2� (d) T � 2�
l g [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(d) (a) (b)
6. (c) (d) (c)
13.
[SSC 2014] [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) [ -2020] (a) [Railway-JE-2016]
(b) (b)
(c) (c)
(d) (a) (d) (b)
S.K. Jha 74

14. Sol : � 50 � 100 sec


100
[RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014] 1 ���� � 2 sec
(a) [Railway-JE-2016]
50
� = 2 sec
(b)
2.
(c)
0.4
(d)
(a) 1.6 (b) 2 [RRB JE 2019]
(d)
(c) 2.4 (d) (a)
15.
[RRB JE 2019] Sol :
(a) (b)
(c) (d) (b)
16.
0.4 sec 0.4 sec
[SSC -2019]
(a)
0.4 sec 0.4 sec
(b)
� = 4 × 0.4 sec = 1.6 sec
(c)
3. 25
(d) (a)
20 [RRB Group-D 2018]
17.
(a) 1.25 (b) 2.14
(a) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) 3.42 (d) (a)
(b)
Sol : � 20 = 25 sec
(c)
(d) (d) 25
1 = sec
18. 20
[SSC (FCI) 2013] 5
(a) (b) = sec
4
(c) (d) (a) � T = 1.25 sec
19. 4.
(P.E.) (K.E.) Y = 3 sin 10t,
[RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-3] [RRB JE 2019]
(a) (b)
(c) (d)
2� �
(a) Hz (b) Hz
(d) 10 10
20. — 10 10
[RRB JE 2019] (c) Hz (d) Hz (c)
2� �
(a) (b) Sol : ������������= 10
(c) (d) (d) � 2�n = 10
NUMERICAL QUESTIONS 10
� n= Hz
2�
TYPE-1
TYPE-2
� � 2 �n l
T � 2�
1 g
n�
T 1. 1
y � A sin �t [BSSC Exam-2013]
(a) 1 (b) 2
1. 100
(c) 4 (d) 9 (b)
100
[I.A.S (Pre) 2011] l 1
Sol : T = 2� �
(a) 4 sec (b) 3 sec g 9.8
(c) 2 sec (d) 1 sec (c) � T = 2sec (approx.)
S.K. Jha 75

2. T TYPE-3
[M.P.P.C.S (Pre) 1990] 1. 4
[RRB JE-2014]
(a) 6T (b) 6T
T [RRB Group-D 2018]
(c) (d) (b)
6 (a) 1 (b) 2
l (c) 2 2 (d) (c)
Sol : T = 2� ...(i)
g Sol : =
1 1
T' = 2�
l m�2 y 2 � m�2 � A 2 � y 2 �
g 2 2
6 � 2y2 = A2
y= A=
� l �
� T' = �� 2� �� 6 4
� g �� � y= � 2 2 cm
2
� ������������������ T ' � T � 6 2.
3m 12 2
g
3. =? [RRB Group-D 2014] nd
4π 2 [42 BPSC (Pre) 2001]
(a) 1.14 (b) 3.14
l l2
(a) (b) (c) 6.24 (d) (b)
T2 T
Sol : a = – �2y
l � 12 = �2 × 3
(c) (d) lT2 (a)
T � �����2
l 2�
Sol : � T = 2� � �2
g T
l � �T = �
� T2 = 4 � 2 � T = 3.14 second
g
3.
g l [RRB ALP/ Tech. 2014]
� � 2
4� 2
T (a) (b)
4. 1.5
2
4 1 1
[RRB JE 2015] (c) (d) (b)
2 2
(a) 2 (b) 3
(c) 6 (d) (b) Sol : T� l
l � T' � 2l
Sol : � T = 2�
g
� T ' � 2T
T� l 4. 2
� T = 1.5 sec
[RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2017]
T� � l (a) 0.21 (b) 21.0
� T� � 4l (c) 2.1 (d) 4.2 (a)

� T� � 2 l 2�R 2 � 3.14 � 2
Sol : � = 0.21 cm/sec
� T' � 2T T 60
� T' = 2 × 1.5 = 3sec
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 76

11
(Matter)

Ex :

(ii)
1920

(General Properties of Matter)


( ):
1. (Pressure) :
• > >
• > >
• > >
• > >
• �� > >
• > >
• > >

Note :
(i)
(ii)
(i) :
(Thrust)

(F)
(p) �
(A)

(Thrust)
� =
(Area)
SI � 2
(Pa)
[MLT �2 ]
�� 2
� [ML�1T �2 ]
[L ]

20000ºC
(bar) (Milibar)
1 = 105 2
= 105
S.K. Jha 77

1 = 102 2
= 102 Note :
(Pressure)

1.

:
= gh +
h=
�/d =
g=

2.

= + �gh
Note :

(Fluid) (flow)

(Liquid) (Gas)

�a= b
3.
(h)

1 a
p� � b c

(100ºC
p-

�a= b=c
(100°C 4.
S.K. Jha 78

(Pascal's Law)



1.

2.

(Buoyant Force)

(Proportional)

(Archimedes Principle)

Archimedes' principle

1. (blunt)

2 kg
of water
2.

� = =

3. –

4. (High Blood Pressure) 1


10
9
(Floating) : 10
= 0.9 gm/cm3 900 kg/m3
= 1000 kg/m3
S.K. Jha 79

V. :
(Floating state)

(Manometer), (Simple Ba-


rometer),
(altimeter),
(Relative Density)

Note :
W1
W=
W1
W1 = =

W1

W W W
(Lactometer)
Case 1 � W1 > W ��
Case 2 ��W1 = W ��
(Barometer)
Case 3 ��W > W1 �

(Density)


(m)
=
(v)
S.I = kg/m3 = kg m–3
= [ML–3]

DENSITY OF MATTERS
Water Water Water

Cork Wood Aluminium

Trick : �

:
I.
II.
III.
IV.
S.K. Jha 80

� [MT–2]
(Cohesive Force and Adhesive Force) �A W

W
(T) = =
ΔA
� 2

Note : � > >

1.
(Cohesive Force) :

2.
� > >
(Adhesive Force) :
3.
4.
Ex :

Note :
5.

• 6.


7.

8.
(Surface Tension)

(Capillarity)

(T) =

N kg ms –2
S.I � � � kgs–2
m m
S.K. Jha 81

d=
r=
T=
�=
h=
g=

2T cosθ
h=
r dg

� > > >


� >

1.
2.
3. (Compressibility)
4.

(Co-efficient of Viscosity)
5. (Miniscus)

(Viscosity) dv
F � ηA
dx
�=
F=
A=
dv
=
dx
F.dx kg.ms –2 .m
� � SI � =
A.dv m 2 .ms –1
= kg m–1 s–1
� = [ML–1T–1]
S.K. Jha 82

Note : :
1
P � ρv 2 � ρ gh =
2

(Stokes' Law)
r
v
(F)–
1. (Venturimeter) :
F = 6π η r.v

Stokes' Law

Fd = 6��rv

� : Viscosity of the fluid 2. (Atomizer) :


r : Radius of the particle (Spray)
V : Velocity of the particle
Fd : Drag force
Fg : Gravitational force

3. (Vacuum Creator)
(Bernoulli's Theorem)
:
(i)
(ii)

(iii)

Drag
Lift (iv)

(Principle of Continuity)

Thrust
Weight

Less Pressure Down

Faster

Wing
Air or
Wind slower

More Pressure up
S.K. Jha 83

(Critical Velocity)
(Elasticity)

> > >


>

(Strain)
(Zig-Zag)
Note :
=


Note :
(Terminal Velocity)

(Stress) :


=
Fe v�g
N
S.I � = Nm–2
m2
Fd 6��rv = kg ms–2 × m–2
= kg m–1 s–2
[ML–1 T–2]
D (Hooke's Law) :


=E
mg

E=

E=
(Plasticity)
N
E SI � � Nm–2
m2
Stress
Elastic
Ex : region
Plastic region
Yield Ultimate
(Elasticity) strength strength
Fracture
Maximum
allowable Proportional limit
stress
l Young's = l
modulus �l
�l
Strain

Note :
SI � N/m2
(Non-compressible)
Ex :
S.K. Jha 84

OBJECTIVE QUESTIONS
1. 10.

(a) [RRB JE 2019]


(b)
(c)
(d)
A B (c)
A B 11.
[RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013]
(a) (b)
[NCERT Exemplar] (c) (d) (c)
(a) A B 12.
(b) A B [SSC (C.P.O) 2015]
(c) A (a) (b)
(d) A B (c) (d) (a)
(a) 13.
2. [RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-2]
[NCERT Exemplar] (a) (b)
(a) (b) (c) (d)
(c) (d) (b) (b)
3. 14. 3
10.8 × 10 kgm –3
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-1] 103 kgm–3
(a) (b) [ -2020]
(c) (d) (c) (a) 10.8 kg m–1 (b) 10.8 kg m
4. (c) 10.8 (d) 10.8 kg m–2 (c)
[B.P-2018] 15.
(a) (b) (a) [I.A.S (Pre) 2012]
(c) (d) (c) (b)
5. (c)
[RRB ALP/ Tech. 2014] (d) (c)
(a) (b) 16.
(c) (d) (b) [RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-1]
6. [BSSC Exam-2013] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (b)
(c) (d) (b) 17.
7. [RRB ALP/ Tech. 2018]
[RRB ALP/ Tech. 2018] (a) (b)
(a) [SSC-JE-2020] (c) (d)
(b) (d)
(c) 18.
(d) (a)
8.
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (d) (a) [SSC -2019]
9. (a)
[RRB Group-D 2014] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (b) (d) (a)
S.K. Jha 85
19. C.G.S 28.
[RRB Group-D 2018]
(a) (b)
(c) (d) [BPSC (Pre) 2018]
(c) (a) (b)
20. (c) (d)
[RRB JE 2019] (b)
(a) (b) 29. (breaking)
(c) (d) (b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
21. (a) (b)
(c) (d) (c)
[RRB ALP/ Tech. 2014] 30.
(a) (b)
[BSSC Exam-2013]
(c) (d) (a)
(a) 0 (b) 0.5
22.
(c) 1.0 (d) 0.25 (c)
[SSC (10+2) 2013]
31.
(a) (b)
(a) (b) [RRB JE 2019]
(c) (d) (a)
(c) (d) (b)
23.
32.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
[RRB JE 2015] (a) (b)
[ -2019] (c) (d) (b)
(a) 33.
(a) MLT–2 (b) ML–1T–2
(b) (c) ML–2T–2 (d) ML–1T–1 (b)
(c) 34. 'h' 'A'
(d) 't'
(a)
24. (Buoyancy) [RRB JE 2019]
(a) A, h t (b) A h
(c) h t (d) (d)
[RRB ALP/ Tech. 2014] 35.
(a) (b)
(c) (d) (c)
25. [RRB ALP/ Tech. 2014]
(a)
(a) (b)
(b) (c)
(c)
(d)
(d) (c)
(b)
26. (buoyancy)
36.
[BSSC Exam-2016]
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a)
(a) [BPSC-2019]
(b)
(b)
(c)
(d) (b) (c)
27. (d) (d)
[66th BPSC (Pre) (Re-Exam) 2020] 37. 10.8 103
[Railway-JE-2016] kgm–3 SI
(a) [SSC 2014]
(b) (a) 10.8 × 103 kgm–3 (b) 1.08 × 103 kgm–3
(c) (c) 108 × 103 kgm–3 (d) 1.8 × 103 kgm–3
(d) (c) (a)
S.K. Jha 86

38. (a) (b)


[I.A.S (Pre) 1995] (c) (d) (d)
(a) (b) 49.
(c) (d) (c) [RRB JE 2015]
39. (a) (b)
(c) (d) (a)
50.
[RRB JE 2015] [RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (a)
(c) (d) (a)
51.
40.
[RRB ALP/ Tech. 2018] [RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013]
(a) [SSC-GD-2017] (a)
(b) (b)
(c) (c)
(d) (a) (d)
41. (b)
[RRB JE 2015] 52.
(a) 0°C (b) 100°C [RRB JE/Sr.Se Chennai 2014]
(c) 50°C (d) 4°C (d) (a) (b)
42. (c) (d) (d)
[45th BPSC (Pre) 2001-02] 53.
(a) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(b) (a)
(c) (b)
(d) (d) (c)
43. (d)
(d)
54.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b)
[RRB NTPC (Stage-1st), 11.01.2021 (Shift-1)]
(c) (d)
(a) (b)
(c) (c) (d) (b)
44. [RRB Group-D 2018] 55.
(a)
(b)
(c) [RRB NTPC (Stage-2nd), 15.06.2022 (Shift-1)]
(d) (d) (a) (b)
45. (c) (d) (a)
[SSC 2004] 56.
(a) (b)
(c) [RRB NTPC (Stage-1st), 06.04.2021 (Shift-1)]
(d) (c) (a)
46. (b) (wings)
[SSC -2019] (c)
(a) (b) (d) (b)
(c) (d) (a) 57. (Buoyant
47. [RRB ALP/ Tech. 2014] force)
(a) 1000 (b) 10 [RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1]
(a) [ -2019]
(c) 1 (d) 100
(b)
(a)
(c)
48.
(d) (a)
[RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2014]
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 87

12
Q. 60ºC
60 � 0 K – 273
=
100 � 0 373 � 273
S.I S.I 60 = K – 273
K = 273 + 60
= 333 K Ans.
Trick : x�C � ( x � 273)K
xK � ( x � 273)�C
Q. 60ºF K
F°–32° K– 273°
=
212°–32° 373°–273°
60°–32° K – 273�

212°–32° 100�
28� K–273°

180� 100°
K–273° 28°

Heat Temperature 10° 18°
K – 273° = 15.5°
K = 15.5° + 273°
= 288.5 K Ans.
Note :
(ºC) 0ºC 100ºC • 0K –273ºC
(K) 273 K 373 K • 0K –273ºC
(ºF) 32ºF 212ºF • 0K –273ºC

(ºR) 0ºR 80ºR


0°C 100°C
(Ra) 492 Ra 672 Ra •

�C � 0� K � 273� �F � 32� R� � 0� Ra � 492�


� � � � � Constant
100�C � 0 373� � 273� 212� � 32� 80� � 0� 672� � 492� • 0.16ºC 273.16 K
• = 0ºC/273 K/32ºF/0ºR
• = 100ºC/373 K/212ºF/80ºR (Triple point)

Q.
(a)
(b)
(c)
(d) NOT (b) • 98.6ºF 37ºC
S.K. Jha 88

800°C
1. (Liquid Thermometer) :
Note :
2. (Clinical Thermometer) :
=
(i)
(Transmission of Heat)
(ii)
1. (Conduction)
2. (Convection)
3. (Radiation)
(iii) Convection around
windows and doors
(cold air)

Convection (hot air)


35°C 43°C
95°F 110°F (fever) Conduction
Convection

37°C 98.4°F

Radiation
3. (Gas Thermometer) :
Conduction

• –200°C 500°C (Conduction)


• –200°C 1500°C
4. (Platinum-Resistant
Thermo-meter) :

–200°C 1200°C
5. (Thermo-couple Thermometer) :
–200°C
1600°C
(Seebeck Effect) :

Seebeck effect
Hot side
Ex :
T+� T
Heat flow N P

– +
Cold side
T

Electron flow

6. (Total Radiation Pyro-


meter) : (Convection)
(E)

E � T4 E � �T 4 �=
S.K. Jha 89

Convection Diagram Power point Template

Ex: 60ºC to 50ºC � 5


50ºC to 40ºC ��5

Q1 – Q 2 FG
Q � Q2 IJ
t
�k 1
2H – Q0
K
Q1 =
Q2 =
(Radiation) Q0 =
t=
k=
Thermal energy
Q. 60ºC 50ºC 5 50 40ºC
radiates through
space from the 25ºC
sun.
(a) 5 (b) 6
(c) 7.5 (d) 6.5 (c)
Thermal energy radiates through air from afire
Sol : Q1 = 60ºC, Q2 = 50ºC
t=5 Q0 = 25ºC
Radiation
60 – 50 FG
60 � 50 IJ
=
5
�k
H 2
– 25
K
� 2 = k (55 – 25)
Ex : � 2 = k (30)

2 1
� k= �
• 30 15
Note : 50 40ºC t = ?
Q1 = 50ºC, Q2 = 40ºC
1
Q0 = 25ºC, k = ,t=?
15
Q1 – Q2 FG
Q � Q2 IJ
t H
�k 1
2
– Q0
K
50 – 40 1 F 50 � 40 I
� G – 25J
t 15 H 2 K
37ºC 10 1
� × (20)
t 15
t = 7.5
(Zeroth Law of
(Newton's Law of Cooling) Thermo-dynamics) :
A B
B C A C
S.K. Jha 90

(Isothermal Process) :
A =B
B =C �T � 0
A =C (Adiabatic Process) :

(First Law of Thermo-


�U � 0
dynamics) :
(Q) (Global Warming)

(�U) (W)
Q = �U + W

(Second Law of Ther-


modynamics) :

Global Warming
Global Warming CO2 Gas
CO2

(i) (ii)
100%

Note : 100% CFC A.C.

(Black Body)
(Thermodynamic Process)
(Cyclic Process) :
Incident Radiation
Absorb by Black
Body
�u = 0, Q = W
(Isobaric Process) :
Emitted Radiation
(Isochoric Process) :
BLACK
BODY

Q � �U
S.K. Jha 91

Ex : 95% 2. ( ):

A F � A i (1 � �� )
AF =
� =
Ai =
� =
3. ( ):

(Kirchoff's law) VF � Vi (1 � ��)


VF =
Vi =
�=
��=
Note :
• �, �, � S.I K–1
• � : ��: � = 1 : 2 : 3



(Thermal Expansion)

c
d1
l1 a b Q. 10 xk–1
T1 d2
T1 c1
l2 T2
b1 � 2
T2 area a1 �
� 3
linear expansion expansion volume expansion
2� 2 �10 x
�= = = 6.6 x k–1
3 3

3
Ex :
1. ( ):

Ex :
L F � Li (1 � �� )
LF =
Li =
� =
� =
S.K. Jha 92

FG –Q � 80 � TIJ
= mi
H2 K
i
( �)
= mw (Qw – T)
0ºC 0ºC
0ºC 4ºC 0ºC 4ºC = mw (T – Qw)
(T) (T) = mv (640 – T)
• 4°C 100ºC 100ºC
• 4°C
2°C 6°C Q. 20ºC 10 gm –10ºC 20 gm

2°C 6°C
=
Note : FG –Q � 80 � TIJ = m (Q – T)
H2 K
i
I. mi w w
II.
F – (–10) � 80 � TIJ = 10 (20 – T)
20 G
� 1000 kg/m3
H 2 K
2 (5 + 80 + T) = 20 – T
�� 900 kg/m3 10 + 160 + 2T = 20 – T
3T = –150
T = –50ºC
� T = 0ºC
Q. 10 gm 20ºC 100 gm
100ºC
=
mw (T – Qw) = mv (640 – T)
10 (T – 20) = 100 (640 – T)
T – 20 = 6400 – 10T
III. 11T = 6420
4°C T = 6420 = 583ºC = 100ºC
IV. Q. 10ºC 100 gm 30ºC 200 gm

V. 4°C =
Note : mL (T – QL) = mH (QH – T)

100 (T – 10) = 200 (30 – T)
Pipe 3T = 70

4ºC 70
T= = 23.3 °C
3
• 4ºC
(Heat Engine)

Glass
Glass
Ex :
Note :
T1 Q1 T2
Note : NH3, R–12
Q2
S.K. Jha 93

T1 – T2 Q – Q2 Q. 100 gm 20ºC 30ºC


�= � 100 � 1 � 100
T1 Q1
Q. 527ºC Q = ms�
27ºC = 100 × 1 × 10 = 1000 cal
T 1 = 527ºC
Q. 200 gm –40ºC –30ºC
= 527 + 273
= 800 K
T 2 = 27ºC Q = ms�
T 2 = 27 + 273 = 300 K
= 200 × 0.5 × 10 = 1000
T1 – T2
� = T � 100 (Latent heat)
1

800 – 300
= � 100
800
m Q
500
= � 100
800
500 Q � mL
= %
8 L=
Q J
L S.I = � = J kg–1
1ºC m kg

Q=Ms� Q=ML Q=Ms�


–10°C 0°C 0°C
m �ºC
– heat � heat � heat �

Q � ms� Q=ML
100°C 100°C
s =
heat �
Q J
s = = L C.G.S. = Cal g–1
m� kgK
= 3.36 × 105 J kg–1
S.I = J kg–1 K–1
= 80 cal g–1
C.G.S = Cal g–1 c–1
= 2.25 × 106 J kg–1
= 540 cal g–1
1 cal = 4.2 Joule
1 BTU (British thermal unit) = 252 cal
Note :
Note :
1.

Q. 0°C 1g 100°C
2.

Sol : 0°C � 0°C


3.
� Q = ML = 1 × 80 = 80 cal
0°C � 100°C
� Q = MS� = 1 × 1 × 100 = 100 cal
= 4200 J kg–1 k–1 100°C � 100°C
= 1 cal g–1 c–1 � Q = ML = 1 × 540 = 540 cal
� = (80 + 100 + 540) cal
= 2100 J kg–1. k–1 = 0.5 cal g–1. c–1 = 720 cal Ans.
S.K. Jha 94

OBJECTIVE QUESTIONS
1. [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
[RRB JE 2019] (a) (b)
(a) (b) (c) (d)
(c) (d) –(a) (d)
2. 9. [I.A.S (Pre) 1996]
(a) (b)
[NCERT Exemplar] (c) (d)
(a) (c)
(b) 10.
[RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2014]
(c) (a) 0ºC 100ºC (b) 100ºC 0ºC
(d) (c) 212ºC 32ºC (d) 32ºC 212ºC
–(b) (b)
3. 11.
98.6 °F 37°C [RRB NTPC 2017]
(a) (b)
[NCERT Exemplar] (c) (d) –(a)
(a) 12.
(b) [RRB JE 2015]
(c) (a) (b) [BPSC-2019]
(d) –(c) (c) (d) –(d)
4. 13. [ B.P-2019]
(a) (b)
(c) (d) (c)
14.
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) – 40º (b) 212º
(c) 40º (d) 100º (a)
15. [SSC 2004]
A B C D (a) –273ºC (b) 0ºC
[NCERT Exemplar] (c) –300ºC (d) 1ºC (a)
(a) /A (b) /B 16.
(c) /C (d) /D –(c) [SSC (10+2) 2015]
5. SI (a) [Railway-JE-2016]
[RRB ALP/ Tech. 2018] (b)
(a) Hz (b) Cal (c)
(c) K (d) ºC –(c) (d) –(d)
6. 17.
[53rd to 55th BPSC (Pre) 2011] [BPSC-2019]
(a) (b) [SSC (C.P.O) 2015]
(c) (d) –(d) (a) (b)
7. (c) (d)
[RRB ALP/ Tech. 2018] –(d)
(a) [BPSC-2019] 18.
(b) (a) [RRB JE 2019]
(c) (b)
(d) (c) (c)
8. (d) –(b)
S.K. Jha 95

19. 30.
[RRB ALP/ Tech. 2018] [RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) –(b) (c) (d) (c)
20. 31.
[RRB ALP/ Tech. 2014] (a) [RRB JE 2015]
(a) 4ºC (b) 0ºC (b)
(c) 15ºC (d) 10ºC –(a) (c)
21. (d) (d)
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] 32.
(a) (b)
(c) (d) (a) (b)
–(b) (c) (d) (b)
22. 33. [BSSC Exam-2016]
(a) [RRB ALP/ Tech. 2018] (a) 40° F (b) 42° F [BPSC-2018]
(b) (c) 34° F (d) 32° F (d)
(c) (d) –(c) 34. (Cryogenic)..............
23. [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (a) (c) (d) (a)
24. 35.
[RRB JE 2019]
[SSC 2014] (a) 0° C (b) 4° C
(a) (c) 39° C (d) 100° C (b)
(b) 36.
(c)
(a) [BPSC (Pre) 2018]
(d) (d)
(b)
25.
(c)
[B.P Exam- 2019]
(d) (a)
(a) [Railway-JE-2016]
37.
(b)
[SSC -2019]
(c)
(a) [RRB JE 2015]
(d) –(d)
(b)
26. (c)
[RRB JE 2019] (d) (b)
(a) Pb Hg (b) Au Ag 38.
(c) Cu Fe (d) Cu Al (a) [SSC 2001]
27. (a) (b)
[RRB NTPC 2016] (c) (d) –(b)
(a) (b) 39.
(c) (d) [SSC (10+2) 2014]
(a) (a)
28. (b)
[RRB Group-D 2018] (c)
(a) (b) (d) –(b)
(c) (d) (c) 40.
29. [RRB ALP/ Tech. 2018]
[RRB JE 2019] [SSC -2019]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
(a) –(d)
S.K. Jha 96

41. (a) (b)


[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] (c) (d) –(a)
(a) 50.
[66th BPSC (Pre) (Re-Exam) 2020]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d)
(d) (a) –(d)
42. [BPSC-2018] 51. (p.v.)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (U) [I.A.S (Pre) 2012]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) –(b) (c) (d) (c)
43. 52. [RRB Group-D 2014]
[BPSC (Pre) 2018] (a)
[SSC -2019] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (c) (d) (b)
44. 53. [RRB ALP/ Tech. 2018]
[RRB JE/Sr.Se Chennai 2014] (a)
(a) (b)
(thermal equilibrium) (c)
(b) (d) –(b)
54.
(c) (a)
(b)
(c)
(d)
(d)
(d)
(d)
55.
45. [RRB ALP/ Tech. 2014]
[RRB ALP/ Tech. 2018]
0°C
(a) (b)
(a)
(c) (d) (c)
(b)
56.
(c)
(d) (b)
[BPSC (Pre) 2018]
46.
(a) (b)
[RRB JE 2019]
(c) (d) –(a)
(a) (b)
57.
(c) (d) –(a)
(a)
47.
(b)
[SSC -2019]
(c)
(a) (b)
(c) (d) (c)
48. (d) –(a)
58.
(a) [BSSC Exam-2013] [RRB ALP/ Tech. 2018]
(b) (Filled system) (a) 95 F (b) 97 F
(c) (c) 98.6 F (d) 96.8 F (c)
(d) (a) 59. 273 K [BSSC Exam-2013]
49. (a) 100 K (b) 10 K
[RRB ALP/ Tech. 2014] (c) 10° C (d) 0° C (d)
S.K. Jha 97

60. (a) (b)


(a) (b) (c) (d) (a)
(c) (d) (b) 71.
61. T1 T2 [RRB ALP/Tech., 2018]
T1 T2 (a) (b)
[BSSC Exam-2013] (c) (d)
(a) T1 = T2 (b) T1 > T2 (a)
(c) T1 < T2 (d) –(b) 72.
62. [RRB NTPC 2017] (a) [RRB NTPC 2017]
(a) (b) (b)
(c) (d) –(c) (c)
63. (d) (d)
73.
[SSC-JE-2020] [RRB JE 2015]
[RRB ALP/ Tech. 2018] (a) (b)
(a) (c) (d) (b)
(b) 74.
(c) [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(d) –(c) (a)
64. (b)
[RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014] (c)
(a) (b) (d) (a)
(c) (d) (a) 75.
65. (a)
(a) (b) [RRB JE 2015] (b)
(c) (d) (c)
(b) (d) (a)
66. 76. [SSC 1999]
[RRB ALP/ Tech. 2018] (a) (b)
(a) [Railway-JE-2016] (c) (d)
(b) (d)
(c) 77.
[RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014]
(d) (c) (a)
67. (b)
(a) [RRB ALP/ Tech. 2014] (c)
(b) (d) (b)
(c) 78.
(d) (b) [SSC (C.P.O) 2015]
68. (a) (b)
[SSC (C.P.O) 2015] (c) (d) (d)
(a) (b) 79.
(c) (d) (a) [BSSC Exam-2018]
(c) (b)
69. (c)
[RRB JE 2019] (d) (d)
(a) (b) 80.
(c) (d) (a) [RRB ALP/ Tech. 2014]
70. (a) (b)
[SSC (C.P.O) 2015] (c) (d) (a)
S.K. Jha 98

81. (c)
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) [ -2020] (d) a b (b)
(b) 90.
(c) [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(d) (d) (a) (b)
82. (c) (d)
[42nd BPSC (Pre) 1997] (a)
(a) 91.
(b) [RRB Group-D 2018]
(c) (a)
(d) (b) (b)
83. (c)
(d) (d)
[RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2014] 92.
(a) (b) [M.P.P.C.S (Pre) 1990
(c) (d) –(c) (a) [SSC CGL-2021]
84. (Total Radiation Pyrometer) (b)
[Railway-JE-2016] (c)
[M.P.P.C.S (Pre) 1993 (d) (d)
(a) (b) 93.
(c) (d) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (a) (b)
85. (c) (d) (c)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
94. [I.A.S (Pre) 1996]
(a) (b)
(c) (d) (a) W
(a) =J (b) W × Q = J
86. Q
[RRB JE 2019] Q J
(a) (c) =J (d) =W (a)
W Q
(b) 95.
(c) [BSSC Exam-2016]
(d) (b)
(a) [ -2019]
87.
(b)
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(c)
(a)
(d) –(a)
(b)
96.
(c)
(d) (c)
(a) [RRB JE 2015]
88.
(b)
[SSC-JE-2020]
(c)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(d) –(a)
(a) (b)
97.
(c)
[BPSC (Pre) 2018]
(d) –(b)
(a) (b)
89.
(c) (d) –(b)
[SSC -2019]
98.
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
(a) [RRB NTPC 2017]
(b) (a) (b)
(c) (d) –(a)
S.K. Jha 99

99. 100ºC 108.


[SSC 2004]
(a) 100ºC (b) 100ºC (a) [RRB JE 2015]
(c) 100ºC (d) (b) (b)
100. 100ºC (c)
[RRB JE/Sr.Se Patna 2014] (d) (a)
(a)
109.
(b)
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(c)
(a)
(d) –(c)
(b)
101.
(a) [BSSC Exam-2017] (c)
(b) (d) (c)
(c) 110.
[RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014]
(d) (c) (a)
102. (b)
[RRB NTPC 2017]
(a) (c)
(b) (d) (b)
(c) 111.
(d) (a)
103. 0ºC 10ºC [RRB Group-D 2018]
[SSC (C.P.O) 2015]
(a) 0ºC (b) 1ºC
(a) (b)
(c) 2ºC (d) 4ºC (d)
(c)
112.
(d) (d)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
104. 10ºC 0ºC
(a)
(a) 4ºC
(b) 4ºC (b)
(c)
(c) 4ºC (d) (c)
(d) 4ºC (a) 113. (Transmission of heat)
105. [RRB JE 2015]
[RRB JE 2019] (a) (b)
(a) (c) (d) (d)
(b) 114.
(c) [BPSC-2019]
(a) (b)
(d) (c) (c) (d) (a)
106. 115. [RRB NTPC 2017]
[Railway-JE-2016]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d)
(c) (d)
(b)
(d)
116.
107.
[BPSC-2018]
[RRB ALP/ Tech. 2014] [SSC 2011]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (a) (c) (d) (b)
S.K. Jha 100

117. (absolute zero) (a) (b)


[RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014] (c) (d)
(a) –273 K [ -2020] (a)
(b) 129.
(c) [RRB JE 2015]
(d) (d) (a) (b)
118. (c) (d) (c)
[47th BPSC (Pre) 2005] 130.
[RRB Je-2014] [M.P.P.C.S (Pre) 1990
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (c) (d) (b)
119. [I.A.S (Pre) 1996] 131.
(a) (b) [SSC-JE-2020]
(c) (d) (d) [SSC 2014]
120. (a)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (a) (d) (a)
121. 132.
[RRB ALP/ Tech. 2014] [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) 100° C (b) 0° C (a)
(c) –1° C (d) –100° C (b) (b)
122. (c)
[I.A.S (Pre) 1998] (d) (a)
(a) (b) 133.
[RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013]
(c) (d) –(d)
(a)
123. [Railway-JE-2016]
(b)
[SSC (F.C.I) 2013]
(c)
(a)
(d) (d)
(b)
134.
(c) (d) (a)
[66th BPSC (Pre) (Re-Exam) 2020]
124.
(a)
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(b)
(a) (b)
(c)
(c) (d) (b)
(d)
125.
(d)
[SSC 2010]
135.
(a) (b)
(a)
(c) (d)
(b)
(b)
(c)
126.
(d) (b)
[BPSC (Pre) 2018] 136.
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (d) (b) (a)
127. (Bolometer) (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (b) (d) (d)
128. 137.
[RRB ALP/ Tech. 2014] [SSC (10+2) 2014]
S.K. Jha 101

(a) (b) (Steam) 147. (Sublimate)


(c) (d) (b) [RRB Group-D 2018]
138. (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (d)
(c) 148.
(d) (a) [RRB ALP/ Tech. 2014]
139. (a) (b)
[SSC (C.P.O) 2015] (c) (d)
(b)
1
(a) E � 4 (b) E � T2 149.
T [RRB JE/Sr.Se Chennai 2014]
1 (a) (b)
(c) E � T4 (d) E � 2 (c)
T (c) (d) (a)
140. 150.
[RRB NTPC 2017]
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (a)
(c) (d) 151. [RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (a) 273 K (b) –273 C
141. (c) 273 C (d) –273 K (a)
(a) [B.P-2019] 152.
(b)
(c) [ -2020]
(d) (a) (a) (b)
142. (Thermos Flask) (c) (d) (b)
(a) (b) [RRB JE 2015] 153. (Boiling point)..........
(c) (d) (a) [SSC -2019]
143. (a) 210° F (b) 212° F
(a) (b) (c) 214° F (d) 208° F (b)
(c) 154.
(d) (d)
144. [RRB JE 2019]
(a) 273 (b) 273
[RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014]
(c) 273 (d) 273
(a)
(a)
(b)
155. [RRB JE 2019]
(c)
(a) (b)
(d) (c)
(c) (d) (d)
145.
156. 1
[RRB Group-D 2014]
[RRB JE 2019]
(a)
(a) 4.2 (b) 4.2 × 102
(b)
(c) 4.2 × 103 (d) 4.2 × 104 (c)
(c)
157. [RRB ALP/ Tech. 2018]
(d) (a)
(a) M0L2T–2 (b) ML2T–2
146. (Cryogenic engine)
(c) MLT–2 (d)
[SSC (10+2) 2015]
(a)
(a) [Railway-JE-2016]
158. (M.P)
(b)
[RRB JE 2015]
(c)
(a) (b)
(d) (c) (c) (d) (a)
S.K. Jha 102

159. (c)
(a) (d) (a)
(b) 169.
(c) [SSC CGL-2021]
(d) (b) (a) (b)
160. (c) (d) (d)
[RRB ALP/ Tech. 2018] 170.
(a) (b) [SSC 2010]
(c) (d) (a) (a)
161. (b)
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] (c)
(a) (b)
(c) (d) (d) (d) (a)
162. [BPSC-2019] 171.
[RRB Group-D 2018] [SSC -2019]
(a) (b) (a) 100ºC (b) 100ºC
(c) (d) (c) 100ºC (d) (a)
(b) 172. [SSC CGL-2021]
163. [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
[53rd to 55th BPSC (Pre) 2011] (a)
(a) (b) (b) 76
(c) (d) (c) (c)
164. (d) 100ºC
(a) [SSC -2019] (c)
(b) 173. (Triple Point)
(c) [SSC -2019]
(d) (d) (a) 273.16ºC (b) 273.16º F
165. (Boiling Point) (c) 273.16K (d) 273.16 R (c)
(a) 100ºC [I.A.S (Pre) 1996] 174.
(b) [RRB NTPC 2017]
(c) (a) (b)
(d) (c) (d) (b)
(d) 175. 12°C
166. [RRB NTPC 2017]
[RRB JE 2015] (a) (b)
(a) (c) (d) (c)
(b) 176. [RRB Group-D 2018]
(a) 536 Cal/g (b) 336 Cal/g
(c) (c) 542 Cal/g (d) 340 Cal/g (a)
177.
(d) (c) [RRB JE/Sr.Se Chennai 2014]
167. (a)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (b)
(a) (c)
(b) (d) (a)
(c) 178.
(d) (d) [RRB ALP/ Tech. 2014]
168. (a) (b)
(a) [RRB JE 2015] (c) (d)
(b) (b)
S.K. Jha 103

179. (a) (b)


[45th BPSC (Pre) 2001-02] (c) (d) (a)
(a) 189. [SSC C.P.O 2007]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d) (c)
(d) (c) 190.
180. [SSC (10+2) 2014]
[RRB ALP/ Tech. 2018] (a) (b)
(a) (c) (d) (d)
(b) 191.
(c) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(d) (c) (a) (b)
181. 2000ºC (c) (d) (d)
[Railway-JE-2016] 192.
(a) (b)
(c) (d) (c) [BPSC Exam 30.10.2022]
182. (a) (b)
[RRB JE 2015] (c) (d) (c)
(a) 193. (Heat)

(b) [SSC (10+2) 2014]


(a) (b)
(c) (c) (d) (b)
194.
(d) (c)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
183.
(a) (b)
[RRB Group-D 2014]
(c) (d) (a)
(a) (b)
195. 0ºC
(c) (d) (b)
184.
[RRB JE 2015]
[SSC 2010]
(a)
(a) (b)
(b)
(c) (d)
(c)
(b)
(d) (a)
185.
196.
[RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014]
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d)
(c) (d) (b)
(b)
197. (Adiabatic Change)
186.
[39th BPSC (Pre) 1994]
[BSSC Exam-2013] (a) [ -2020]
(a) (b) (b)
(c) (d) –(c) (c)
187. (d) (a)
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1] 198. (Isothermal Change)
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (d) (c) (a) [BPSC-2018]
188. (b)
(c)
[Group-D, 11.10.2022 Shift-3] (d) (b)
S.K. Jha 104

199. 209. 1 = [RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014]


[BSSC Exam-2017] (a) 2.554 (b) 2.4
(a) (b) (c) 4.156 (d) (c)
(c) (d) 210.
(b) [RRB JE 2019]
200. (a)
[SSC C.P.O 2006] (b)
(a) (c)
(b) (d) (d)
(c) 211.
(d) (d)
201. [RRB ALP/ Tech. 2014]
[SSC -2019] (a) (b)
(a) (c) (d)
(b) (b)
(c) 212.
(d) (b) [SSC 2002]
202. 1ºC (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2014] (c) (d) (a)
(a) (b) 213.
(c) (d) (a)
203.
(a) [BSSC Exam-2017]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d) (c)
214.
(d) (b)
204.
[Chhattisgarh P.C.S. (Pre) 2002]
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a)
(a) (b)
(b)
(c) (d) (c)
(c)
205. = [I.A.S (Pre) 1996]
(d) (d)
(a)
215.
(b) ×
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(c)
(a) (b)
(d) (b)
(c) (d)
206.
(c)
[SSC 2014]
216. [BPSC (Pre) 2018]
(a) (b)
(a)
(c) (d)
(b)
(c)
(c)
207.
(d) (d)
[RRB ALP/ Tech. 2014] 217.
(a) (b) [RRB JE 2019]
(c) (d) (a) (b)
(b) (c) (d) –(b)
208. [BPSC-2019] 218. 0ºC
[RRB Group-D 2018]
(a) (b) [ -2019]
(c) (d) (b) [SSC 2010]
S.K. Jha 105

(a) 2. 78° C
(b) [SSC (C.P.O) 2015]
(c) [RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-3]
(d) (a) 78 K (b) 341 K
(b) (c) 373 K (d) 351 K (d)
219.
C �0 K � 273
Sol : � =
100 100
[RRB JE 2019]
C = K–273
(a)
K = C + 273
(b)
T = 78°C
(c)
� K = 273 + 78° = 351 K
(d)
3.
(b)
[RRB JE 2015]
220.
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-2]
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b) (a)
(c) (d) (a) (b)
221. (c)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (d) (b)
(a) Sol :
(b) K = °C + 273
(c) Ex : –73°C —
K = °C + 273
(d) (c) = –73 + 273 = 200 K
222.
[BPSC-2019]
(a) [RRB Group-D 2014] 4. 300ºK
(b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (a) 30ºC (b) 27ºC
(d) (c) 300ºC (d) (b)
(c) Sol : K = C + 273
C = K – 273
NUMERICAL QUESTIONS = 300 – 273
C = 27ºC Ans.
TYPE-1
5. 27ºC 75 cm

� [RRB NTPC 2017]


(a) 327 J (b) 328ºC
�C � 0� º K � 273� �F � 32� R � � 0� º Ra � 492�
� � � � � Constant (a) 327ºC (b) 329ºC (c)
100�C � 0 373� � 273� 212� � 32� 80� � 0� 672� � 492�
Sol : T 1 = 27ºC + 273 = 300 K
1. T2 = ?
[RRB ALP/ Tech. 2014] P 2 = 2P
P1 = P
(a) 100° (b) 0°
(c) –40° (d) 40° (c) P1 T P 300K
= 1 =
Sol : –40° P2 T2 2P T2
C F � 32 T 2 = 600 k
= C= T 2 = 600 – 273 = 327ºC Ans.
5 9
6. H 2O
9 C = 5 C – 160 F=
4 C = – 160 (a) 4ºF (b) 39.2ºF [RRB JE 2019]
C = – 40 (c) 42ºF (d) 14ºF (b)
S.K. Jha 106

C–0 F – 32 5. 0°C 5g 0°C


Sol : = [RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014]
100 – 0 212 – 32
(a) 400 Cal (b) 600 Cal
4 F – 32 (c) 300 Cal (d) 200 Cal (a)
=
100 180 Sol :
F = 39.2ºF Ans.
0°C 0°C
TYPE-2 5g 5g
Q = ms� Q = mL H = mS Q = mL
= 5 × 80 = 400 Caloray
1. 0°C 1 gm 100°C
6. 100°C 5g
(a) 2800 Cal (b) 2700 Cal [RRB JE 2015]
(a) 540 cal (b) 730 cal [RRB JE 2019] (c) 2600 Cal (d) 2900 Cal (b)
(c) 720 cal (d) 680 cal (c)
Sol :
100°C 100°C
Sol : 0°C 0°C 100°C 100°C 5g 5g
1g 1g 1g 1g Q = mL
Q = mL Q = ms� Q = mL = 5 × 540 = 2700 Cal
= 1 × 80 = 1 × 1 × 100 = 1 × 540 7. (g
= 80 cal = 100 cal = 540 cal 3.6 kJ
= 80 + 100 + 540 = 720 Cal Ans. 45º
2. 1 30°C 80°C 0.4 Jg–1C–1
(a) 648 (b) 500 [RRB NTPC 2017]
[Chhattisgarh P.C.S. (Pre) 2005] (c) 405 (d) 200 (d)
(a) (b) 30 Sol : m = ?
(c) 80 (d) 50 (d) Q = 3.6kJ = 3.6 × 103J
� = 45ºC
Sol : s = 0.4 Jg–1k–1
1000 g 1000g Q = mS�
30°C 80°C
Q = ms�
Q 3.6 � 1000
� m = = = 200 Ans.
= 1000 × 1 × 50 = 50 × 1000 Cal s� 0.4 � 45
= 50 K Cal Ans. 8. 2.5 kg
3. 2000 10°C 50°C 10ºC
500 Jkg–1K–1
(a) 200 JK –1 (b) 1250 JK–1 [RRB JE 2019]
[RRB Group-D 2018]
(c) 20 JK –1 (d) 125 JK–1 (b)
(a) 80,000 (b) 800
(c) 80 (d) 8,000 (c) Sol : m = 2.5 kg
H= ?
Sol : � = 10ºC
2000 g 2000g S = 500 Jkg–1k–1
10°C 50°C H= mS
Q = ms� H= 2.5 × 500 = 1250JK–1 Ans.
����= 2000 × 1 × 40 = 80 × 1000 Cal 9. 100 g 20ºC 50ºC
= 80 K Cal Ans.
4. 0°C 1
= 127 J.kg–1, K–1)
[BPSC (Pre) 2018]
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) 4.2 J (b) 80 J (a) 373 K (b) 273K–1
(c) 336 J (d) 2268 J (c) (c) 381J (d) 380 J (c)
Sol : Sol : m = 100 g = 0.1 kg
� = (50 – 20) = 30ºC
0°C 0°C Q= ?
1g 1g
s = 127 J.kg–1K–1
Q = mL Q = ms�
= 1 × 80 = 80 Cal = 0.1 × 127 × 30
80 Cal = 4.2 × 80 = 336 J = 381 J Ans.
S.K. Jha 107

10. 100 g s = 0.9 Jkg–1k–1


40ºC Q = mS�
[RRB ALP/ Tech. 2018] Q 43.2
� = =
(a) 450 J (b) 952 J mS 0.8 � 0.9
(c) 1988 J (d) 1270 J (b) � = 60ºC Ans.
Sol : m = 100 g = 0.1 kg 15. 125 Jkg–1k–1
Q =? 250g 5kJ
� = 40ºC 10ºC
S = 238 Jkg–1k–1
Q = mS� [RRB ALP/ Tech. 2014]
= 0.1 × 238 × 40 = 952 = 952J Ans. (a) 250 Jkg–1K–1 (b) 325 Jkg–1k
11. 100 g 900 Jkg– (c) 500 Jk–1 (d) 200 Jk–1 (c)
1 K–1) 10ºC Sol : Q = mS�
Q = H� (� H = mS)
[RRB ALP/ Tech. 2018] S = 125 Jkg–1k–1
(a) 9000 J (b) 90J m = 250 g = 0.250 kg
(c) 900 J (d) 9 J (c) Q = 5 kJ = 5 × 103J
Sol : m = 100 g = 0.1 kg � = 10ºC
S = 900 Jkg–1k–1 H =?
� = 10ºC Q = H�
Q = mS� Q 5 � 103
= 0.1 × 900 × 10 = 900J Ans. � H = = = 500 Jk–1Ans.
� 10
12. 200g 30ºC 16. 50 g 20ºC 60ºC
60ºC
450 Jkg–1k–1 386 Jkg–1K–1
[RRB ALP/ Tech. 2018] [RRB Group-D 2014]
(a) 270 J (b) 27 J (a) 572 J (b) 772 J
(c) 6000 J (d) 2700 J (d) (c) 320J (d) 852 J (b)
Sol : m = 200 g = 0.2 kg Sol : m = 50 g = 0.050 kg
� = (60 – 30) = 30ºC � = (60 – 20) = 40ºC
Q =? S = 386 Jkg–1k–1
S = 450 Jkg–1k–1 Q =?
Q = mS� Q = mS�
= 0.2 × 450 × 30 = 2700J Ans. � = 0.050 × 386 × 40 = 772 J Ans.
13. 100g 17. 200 gm 10°C 18°C
20ºC (S = 2.57 Jkg–1k–1) 2000 J
[RRB NTPC 2017] [RRB JE/Sr.Se Patna 2014]
(a) 2.70 kJ (b) 1.32 kJ (a) 5 Jk–1 (b) 1250 J kg–1K–1
(c) 5 J (d) 3.93 kJ (c) (c) 50 Jkg–1K–1 (d) 250 K–1 (b)
Sol : m = 100 = 0.1 kg Sol : m = 200 g = 0.2 kg
Q =? Q = 2000 J
� = 20ºC � = 8ºC
S = 2.5 Jkg–1k–1 s =?
Q = mS� Q 2000
= 0.1 × 2.5 × 20 = 5J Ans. s = =
m� 0.2 � 8
14. 43.2 J
= 1250 J kg–1K–1 Ans.
800g
18. 500 gm
0.9 Jkg– (Jkg–1k–1 10 J
1 k–1 [SSC C.P.O 2007] 80ºC
(a) 60 (b) 42.5 [RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur
(c) 67.5 (d) 120 (a) 2014]
Sol : Q = 43.2 J
(a) 0.4 (b) 1.56
m = 800 g = 0.8 kg
� =? (c) 0.25 (d) 0.16 (c)
S.K. Jha 108
Sol : m = 500 g = 0.5 kg mi =
S =? MW =
Q = 10 J
� = 80ºC Qi =
Q = mS� QW =
Q 10 T =
S = = = 0.25Ans. Note :
m� 0.5 � 80
19. 1.25 gm (Jg–1) M L (T– Q L ) � M H (Q H – T)
196ºC ML =
250 [RRB ALP/ Tech. MH =
2018] QL =
(a) 500 (b) 200 QH =
(c) 469 (d) 312.5 (b) T =
Sol : m = 1.25 g Note :
L =?
= 196ºC MW (T– QW ) � M S (640 – T)
Q = 250 J MW =
Q = mL MS =
Q 250 QW =
L = = � 100
m 1.25 ML =
= 200 Jg–1Ans. Note :
20. 50 kg 840 m
� –Q �
M i � i � 80 � T � � M S (640 – T)
� 2 �
[RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014] 1. –20°C 25 gm 60°C 200 gm
(a) 3ºC (b) 8ºC
(c) 5ºC (d) 2ºC (d) (a) 43.33°C (b) 42.34°C [RRB JE 2015]
g = 10 m/s2 = 4200 Jkg k–1]
–1
(c) 40°C (d) 44.34°C (a)
Sol : P.E = K.E =Q
or, PE =Q Sol :
mgh = mS� mi = 25 g mw = 200g
� 10 × 840 = 4200 × � Qi = – 20°C Qw = 60°C
� = 2ºC Ans. =
21. 1 kg 30ºC 80ºC
� �Q �
[RRB ALP/ Tech. 2014] mi × � i � 80 � T � = mw (Qw – T)
� 2 �
(a) 3ºC (b) 8ºC
(c) 5ºC (d) 2ºC (b) � �(�20) �
Sol : Q = mS� � 25 �� � 80 � T � = 200 (60 – T)
2 �
Q = 1 × 1 × (80 – 30)
� 90 + T = 480 – 8T
= 50 K Cal Ans. � 9T = 390
TYPE-3 390
� T= = 43.33°C Ans.
FG
= mi –Qi � 80 � T IJ 9
H 2 K 2. 0°C 10 gm 10°C 10 gm
= mw (Qw – T)
0ºC 0ºC [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
= mw (T – Qw) (a) 0°C (b) 100°C
= mv (640 – T) (c) 40°C (d) –40°C (a)
100ºC 100ºC Sol :
mi = 10 g mw = 10g
Note : I � Qi = – 0°C Qw = 10ºC
=
� �Q �
mi � i � 80 � T � � M W (Q W – T)
� 2 � � �Qi �
mi × � � 80 � T � = m (Q – T)
� 2 � w w
S.K. Jha 109

� �0 � (a) 10°C (b) 20°C


� 10 �� � 80 � T � = 10 (10 – T) (c) 50°C (d) (a)
2 �
� 80 + T = 10 – T Sol : mi = 100 g mw = 100 g
� 2T = –70
� T = – 35°C = 0°C Ans. Qi = 0°C Qw = 100°C
3. 25°C 0°C 100
� –Q �
mi � i � 80 � T � = mw(Qw – T)
� 2 �
[RRB NTPC 2017]
(a) 0°C (b) 100°C � �0 �
� 100 �� � 80 � T � = 100 (100 – T)
(c) 40°C (d) –40°C (a) 2 �
Sol : � 80 + T = 100 – T
mi = 100 g mw = 300g � 2T = 20
Qi = 0°C Qw = 25°C
T = 10° C Ans.
� �Qi � 7. 10°C 100 80°C 200
mi × � � 80 � T � = m (Q – T)
� 2 � w w

� �0 � (a) 56.76°C (b) 50.7°C [RRB JE 2019]


� 100 �� � 80 � T � = 300 (25 – T) (c) 45°C (d) 52.67°C (a)
2 �
� 80 + T = 75 – 3T Sol : mL = 100 g mH = 200g
� 4T = –5 QL = 10°C QH = 80°C
� T = – 1.25°C = 0°C Ans. mi × (T–QL) = mH (QH – T)
4. 0°C 20 gm 10°C 40 � 100(T – 10) = 200(80 – T)
� T – 10 = 160 – 2T
[RRB ALP/ Tech. 2018] � 3T = 170
(a) 0°C (b) 5°C 170
T= = 56.76°C Ans.
(c) 6.0°C (d) –5°C (a) 3
Sol : mi = 20g mw = 40 g 8. 90ºC 10ºC
Qi = 0°C Qw =10°C
� �Qi �
mi � � 80 � T � = m (Q – T)
� 2 � w w (ºC [Chhattisgarh P.C.S. (Pre) 2005]

� �0 � (a)50 (b) 30
� 20 �� � 80 � T � = 40 (10 – T) (c) 20 (d) 40 (c)
2 �
� 80 + T = 20 – 2T Sol : QH = 90ºC
� 3T = – 60 T = –20°C Ans. QL = 10ºC
0°C 1
mH = l = 500 g
� option (a) 2
5. 80°C 2 Litre
1
1 20°C mL = 3 l = 3500 g
2
[RRB ALP/ Tech. 2018]
T =?
(a) 20°C (b) 40°C mH(QH – T) = mL(T – QL)
(c) 30°C (d) 60°C (c) � 500(90 – T) = 3500(T – 10)
Sol : mH = 2l = 2000 gmL = 1 � 90 – T = 7T – 70
= 1000g � 8T = 160
T = 20ºC Ans.
QH = 80°C QL = 20°C 9. –20ºC 25 gm 60ºC 200 gm
��mH(QH – T) = mL(T – QL)
[RRB JE 2019]
��2000(80 – T) = 1000(T – 20) (a) 43.3°C (b) 43°C
T = 60° C Ans. (c) 43.3 K (d) 43 J (a)
6. 100 0°C 100°C 100
� –(–20) �
Sol : 25 � � 80 � T � = 200(60 – T)
[RRB Group-D 2018] � 2 �
S.K. Jha 110
� 10 + 80 + T = 480 – 8T 8T – 200 = (640 – T)
� 8T + T = 480 – 90 9T = 840
9T = 390
840
390 T = = 93.33ºC Ans.
T = = 43.3ºC Ans. 9
9
13. 0ºC 800 gm 100ºC 200 gm
Note : (–)Ve 0ºC
10. 0ºC 10 gm 10ºC 10 gm
[RRB JE 2015]
(a) 64ºC (b) 273ºC
[RRB JE 2019]
(c) 373ºC (d) 175ºC (a)
(a) 40ºC (b) 5°C Sol :
(c) 0ºC (d) 8ºC (c)
� –Q �
� –Q � M i � i � 80 � T � � M S (640 – T)
Sol : mi � i � 80 � T � = mw(Qw – T) � 2 �
� 2 �
� –(0) �
� –0 � � 800 � � 80 � T � �= 200(640 – T)
10 � � 80 � T� = 10(10 – T) � 2 �
� 2 � � 320 + 4 T = 640 – T
10[80 + T] = 10(10 – T) T = 64ºC Ans.
80 + T = 10 – T 14. 0ºC 20 gm 10ºC 40
2T = – 70 [RRB ALP/ Tech. 2018]
T = – 35
(a) 0ºC (b) 5ºC
� = – 35ºC
(c) 6.0ºC (d) –5ºC (a)
= 0ºC Ans.
� – Qi �
11. 25ºC 300 0ºC 100 Sol : mi � � 80 � T� = Mw (Qw – T)
� 2 �

[RRB NTPC 2017] � 0 �


20 � � 80 � T� = 40(10 – T)
�2 �
(a) 0ºC (b) 3°C
80 + T = 20 – 2T
(c) 5ºC (d) 8ºC (a) 3T = – 60º
� –Q � T = – 20ºC
Sol : mi � i � 80 � T � = mw(Qw – T) 0ºC Ans.
� 2 �
TYPE-4
� –0 �
100 � � 80 � T � = 300 (25 – T)
� 2 �
Q � d� �
80 + T = 75 – 3T = kA � �
t � dx �
5
T =– = –1.25°C 1. 24 cm
4
25ºC 5ºC
� = 0ºC Ans.
12. 25ºC 800 gm 100ºC 100 gm
= 0.15J/s–1m–1k–1)
(a) 20.0 J/s (b) 18.2 J/s [RRB JE 2015]
[RRB JE 2015]
(c) 12.5 J/s (d) 23.0 J/s (c)
(a) 93.33 J (b) 93.33º C
Sol : x = 24 cm = 0.24 m
(c) 91.33K (d) 95ºC (b) d� = (25 – 5) = 20ºC
Sol :
Q
M W (T– QW ) � M S (640 – T) =?
t
MW = A = 1 m2
k = 0.15 Js–1m–1k–1
MS =
QW = Q � d� �
= kA �� ��
T = t dt
MW (T – QW) = ms(640 – T) 20
800(T – 25) = 100(640 – T) = 0.15 � 1 � = 12.5 J/s Ans.
0.24
S.K. Jha 111

2. 109 J/m – K) Q � d� �
0.04 m2 20 cm = kA �� ��
t dx
200ºC
30
= 0.01 � 0.1� = 1.5 J/s Ans.
0.02
[RRB ALP/ Tech. 2018]
4. 15cm 30ºC
(a) 3.42 kJ/s (b) 2.32 kJ/s
5ºC
(c) 4.36 kJ/s (d) 5.80 kJ/s (c) 0.81 J/s mk)
Sol : k = 109 Js–1m–1k–1
[RRB Group-D 2018]
A = 0.04 m2
x = 2 cm = 0.2 m (a) 120 J/s (b) 163 J/s
� = 200ºC (c) 54 J/s (d) 135 J/S (d)
Sol : x = 15 cm = 0.15 m
Q � = 30 – 5 = 25ºC
=?
t A = 1 m2
Q
Q � d� � =?
= kA �� �� t
t dx
k = 0.81 J/smK
200 � d� �
= 109 � 0.04 � Q
= kA �� ��
0.2 t dx
= 4.3 × 10 3J = 4.3 KJ/s Ans.
25
3. 2 cm 0.1 m2 = 0.81 � 1 � = 135 J/S Ans.
0.15
5. 5xk–1
30ºC
[RRB ALP/ Tech. 2018]
0.01 J/s mK
(a) 7.5×L–1 (b) 8 × K–1
(c) 7.4×K–1 (d) 9 × K–1 (a)
[RRB ALP/ Tech. 2018] Sol : � : � : � = 1 : 2 : 3
Sol : x = 2 cm = 0.02 m
A = 0.1 m2 � 2
=
� = 30ºC � 3
k = 0.01 J/s
5x 2 15x
Q � = �������������= = 7.5 xk–1 Ans
=? γ 3 2
t
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 112

13
(Wave Motion) (Amplitude)
(Oscillatory/Vibration and
Wave) : A

V
Motion Motion of a
of o Wire Streteched V � n� v=
Tuning Vibratory between
Fork Motion Two fixed Points � v = 332 m/s
V� v = 3 × 108 m/s
T
1
� n� �� �=
T
Ex:

[A] [B]

(Wave Motion) :

Ex : (i) (i)
(ii) (ii)
(i) (Transverse Waves) :

(ii) (Longitudinal Wave) :


(Wave length) :

'�'

S.I =m
S.K. Jha 113

1. (Mechanical Waves) :

Ex :

Note :

Note : � 332 m/sec


� 3 × 10 m/sec
8

(b)
(c)

(d)
(i) (Audible Sound Waves) :
20 Hz 20000 Hz (20 Hz to 20 KHz) (e)
(f) ECG
(g)
(ii) (Infrasonic Waves) : (h)
20 Hz (i) (Arthiritis)
(j)


(k)

• (Electromagnetic Waves)
(iii) (Ultrasonic Waves) : 20 KHz (20,000
Hz)

• Electric field oscillation

• Piezo electric effect

• Propagation
Magnetic field
• oscillation

(3 × 108m/s)
(a)
(Sonar) 10–14 104
Note : (Sonar) [Sound Navigation and
Ranging] :
S.K. Jha 114

• (T.V.)

(i) (Gama Ray's) ( ) :


(vi) (Micro-wave) :

• •






(vii) (Radio waves) :




(ii) (X-Ray's) : Note : (v)


E = h� (� = new)
• electrons
X- hc � c�
• (i)
E� �� � �
� � ��
(ii) (Crystals)
c=
(iii) Metal detector
h = Plank's constant = 6.63 × 10–34 Jule-sec

h E = hv
(iii) (Ultra-violet Ray's) :
• E kgm2 S�2
h� � � kg m 2 S�1
• (Arc), (Spark), � S�1
[ML2T–1]

(ozone) (Sound)

20 to 20000 Hz
• (Infrasonic sound)
(Ultrasonic sound)

(Audible sound)
(iv) (Visible light) :

(Piezo electric effect)

Note :


(Isothermal)
(v) (Infrared Ray) :


(Adiabatic Process)



S.K. Jha 115

(iii) (Quality)

(Temperature) :

280 m/s
V� T

332 m/s Note : 1oC 61 cm/


sec 0.61 m/sec
332 m/s
V1 � K T1
V2 � K T2
Note :
P V1 T1
(i) V� �
d V2 T2
�P Q. 17°C
(ii) V�
d

Soln : V1 = V, T1 = 17oC = 17 + 273 = 290K


(i) (Intensity)
(ii) (Pitch) V1 T1
V2 = 2V T2 = ? �
(iii) (Quality) V2 T2
(i) (Intensity)
V 290

2V T2

I � a2 , I =
1 290 1 290
a= � �
4 T2 2 T2
S.I. Microwatt/m2
decibel (db) T2 = 1160 K
(Bell) 10 decibel T2 = 1160 – 273 = 887oC
45 db
95 – 100 db
WHO
15 – 20 decibel
30 – 40 decibel 1
V� M=
(ii) (Pitch) M
V=

K
V1 �
M
S.K. Jha 116

K
V1 �
M1 V1 M2
� �
K V2 M1
V2 �
M2

(WF6)
Q. 1100 sec
ns = (source)
Son : VH2 � 100 m/s M H2 � 2
n0 = (observer)
VO2 � ? M O2 � 16 � 2 � 32
VS = (source)
VO2 MH2
� V0 = (observer)
VH2 MO2
V=
VO2 2 VO2 1
� � � n0 nS
1100 32 1100 4 �
V � V0 V � VS
1100
VO2 � � 275 m/s.
4 O S
(Humidity) : Trick :
–Vo +Vo –Vs +Vs

(Pressure) Q. 40 m/s 600 Hz

(Elasticity) : 10 m/s
340 m/s
Sonl : ns = 600 Hz VS = 40 m/s � – 40 m/s

� > > n0 = ? V0 = 10 m/s � + 10 m/s.


� > > n0 n

Note : Quartz V � V0 V � VS
Quartz
n0 600

340 � 10 340 � 40
n0 600
Trick : �
350 300
n0 = 700 Hz.

(Doppler's effect)

Note :
S.K. Jha 117

(Reflection of Sound) Note :

acoustic
� > > >

Green Muffler acoustic

Note :

(Refraction of sound)

Reflected wave
1
sec 0.1 sec
10
1
sec (Hearing percistence)
10 Sender/ Object
receiver
Original wave
(Echo)
Distance r
Ex :

(Interference of Sound)

Ex :
(Distructive
interference) (Silence zone)
16.6 m/17m
(Reverberation)

(Constructive
(Distructive interference)
interference)

Silence Zone

(Polarisation)
S.K. Jha 118


Node Antinode
2

(Mach Number) Node Antinode
4
������
(Progressive Values)

• <1 �
• =1 �
• >1 �
• >5 �
(Organ Pipe)
Note :

(Shocking Waves)

(v)
(n) =
(Differection of Sound) (�)
V
n�

Ex :
• Open organ pipe
Note : • Closed organ pipe
Open organ pipe Closed organ pipe

r u d sfy , 10–7 m
fooZ

Antinode Node Antinode


(Stationary Waves)

• Open organ pipe

Antinode
Node
S.K. Jha 119

V V V V (Cosmic Ray)
n= = n = =
λ 2L λ 4L
Q. (bel)
(a) (b)
(c) (d) N.O.T (a)
Sol :
Q.
(a) 1.1 sec. (b) 550 sec.
(c) 1100 sec (d) 1100 sec. (c)
Sol : = 332 m/s
� 1 = 3.281
� 332 m/s = 332 × 3.281
= 1089.292 sec
� 1100 sec
Q. 120 480
m/s
(a) 2 (b) 4
(c) 3 (d) 8 (b)
Sol : n = 120 V = n� Q.
(a) 30oC (b) 30oC
V
V = 480 �� (c) 20oC (d) 20oC (b)
n
480
�� �4
120
Q.
(a) (b) (0°C ) (0°C )
(c) (d) (b) CO2 267 1493
Q. 332 1533
(a) (100°C) 405 5130
(b)
1213 5640
(c)
1269 6420
(d) (a)
1450
Trick :
• � 1498 m/s
• � 1531 m/s
• ��332 m/s
25°C
• O2 ��316 m/s
• ��5960 m/s
• ��6040 m/s

(Resonance and Forced Vibration)


S.K. Jha 120

• 60 – 80 db

� 625-740 nm
Ex : � 590-625 nm
• � 565-590 nm
� 500-565 nm
• � 485-500 nm
• � 440-485 nm
• � 380-440 nm

10–16 m – 10–10 m 10–15 m


(Beats) X- 10–13 m – 10–8 m 10–10 m
10–8 m – 400nm 10–8 m
400 nm – 700 nm
700 nm – 10–3 m 10–5 m
10–13
m – 10 m
–1
10–2 m
(Beats)
10–1 m – 106 m 102 m
(Beats)

Ex :

• (mines)
Note :
(Tone)

265 Hz, 294 Hz, 349 Hz, 494 Hz

285 Hz, 330 Hz, 440 Hz,

(dB )
30-40
50-60
90-100
100
(dB )
110
110
110-120
170
180
S.K. Jha 121

OBJECTIVE QUESTIONS
1. [NCERT Exemplar] (c) 20
(a) (d) (c)
(b) 9.
(c) [RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014]
(d) (a) 20 Hz 2000 Hz (b) 20 Hz 200 Hz
2. (c) 20 Hz 20000 Hz (d) 2 Hz 20000 Hz
(c)
[NCERT Exemplar] 10.
(a) [RRB JE 2019]
(b) [RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-3]
(a) (b)
(c) (c) (d) (b)
11. 25°C
(d) (a)
3.
[NCERT Exemplar] A. 346 m/s
(a) B. 1498 m/s
(a) A (b) A B
(b) (c) B (d) A B
(c) [RRB ALP/ Tech. 2018] (c)
(d) 12.
(c) [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
4. [RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-2]
[NCERT Exemplar] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (d)
(c) (d) (c) 13.
5. (a) (b) [SSC-JE-2020]
(c) (d) (d)
14.
[NCERT Exemplar] [RRB Group-D 2018]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d)
(c) (b)
15.
(d) (c)
6. 333 ms–1 [BSSC Exam-2016]
1 333 (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-1] (c) (d) (b)
(a) (b) 16. (Infra-red rays)
(c) (d) (a) [RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2017]
7. (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-2] (c) (d)
(a) (b) (d)
(c) (d) (d) 17.
8.
[RRB ALP/ Tech. 2018] [RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-3]
(a) 20 20 [BPSC-2019] (a) 1 (b) 0.1
(b) 20 (c) 0.02 (d) 2 (b)
S.K. Jha 122

18. (c) 20 Hz
[SSC (C.P.O) 2015] (d) (c)
(a) 100 Hz 28.
(b) 200 Hz [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) 300 Hz (a)
(d) 400 Hz (a) (b)
19. (c)
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014] (d)
[SSC-GD-2017] (d)
(a) 1 (b) 0.2 29.
(c) 0.1 (d) 0.5 (c) [U.P U.D.A/L.D.A (Pre) 2010]
20. 4 (a) (b)
(c) (d) (d)
= 346 m/s) [Railway-JE-2016] 30.
[RRB ALP/ Tech. 2014] [RRB JE 2015]
(a) 1384 m (b) 173 m (a) (b)
(c) 692 m (d) 346 m (c) (c) (d) (b)
21. 31.
[RRB JE 2015] [RRB JE 2015]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (d) (c) (d) (d)
22. 32.
[SSC -2019] [Chhattisgarh P.C.S. (Pre) 2005]
(a) (b) [SSC -2019]
(c) (d) (a) (a) (b)
23. SONAR [ -2020] (c) (d) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2018] 33. [BSSC Exam-2013]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d) (d)
(c) 34.
(d) (c) (a) (b)
24. SONAR (c)
[RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014] (d) (c)
(a) 35.
(b)
(c) [BPSC (Pre) 2018]
(d) (a) (b)
(d) (c) (d) (a)
25. [RRB ALP/ Tech. 2014] 36.
(a) Retro Diagnosis and Recognition [SSC 2011]
(b) Radio Detection and Resolution (a) (b)
(c) Rapid Detection And Reaction (c) (d) (a)
(d) Radio Detection And Ranging (d) 37. [RRB JE 2019]
26. [RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-3]
[RRB Group-D 2018] [SSC (MTS) 2014]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (b) (c) (d) (a)
27. 38.
(a) 20 Hz [47th BPSC (Pre) 2005]
(b) 20 Hz 2000 Hz
S.K. Jha 123

= × 46.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (a) 100 dB (b) 80 dB
(c) 40 dB (d) 115 dB (b)
(b) 47.
[BPSC-2018]
(c) [RRB NTPC 2017]
(d) (b) (a) (b)
39. (c) (d) (a)
(a) (b) 48. 25°C
(c) (d) (d)
40. (wave) (frequency) A. 1531 km/s
(wavelength) B. 1498 km/s
[ -2020] (a) A B [BPSC (Pre) 2018]
(a) (b) A B
(b) (c) B
(c) (d) A (b)
(d) (c) 49. 25°C
41. [RRB Group-D 2018]
A. 1531 m/s
(P) (i) B. 346 km/s
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(Q) (ii) (a) A B
(b) A B
(R) (iii) (c) A
(S) (iv) (d) B (c)
50.
(a) P-i, Q-iii, R-ii, S-iv (b) P-ii, Q-iii, R-i, S-iv (a) 18000 Hz (b) 22000 Hz
(c) P-iii, Q-ii, R-i, S-iv (d) P-iii, Q-iv, R-ii, S-i (c) 100 Hz (d) 20000 Hz (b)
(c) 51.
42. ......... [RRB JE 2019]
[RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (d)
(c) (d) (d) 52.
43. [U.P U.D.A/L.D.A (Pre) 2010]
(a) (b)
[SSC (10+2) 2013] (c) (d) (b)
[RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-3] 53.
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (d) (b) (a) (b)
44. (c) (d) (d)
54.
[RRB JE 2015] [SSC CGL-2021]
(a) 172 m (b) 17.2 m [RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014]
(c) 344 m (d) 34.4 m (b) (a) (b) X-
45. (c) (d) (d)
[RRB ALP/ Tech. 2018] 55.
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (d) (a) (b)
(a) (c) (d) (d)
S.K. Jha 124

56. 68.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (a)
(c) (d) (d) 69.
57.
[RRB Group-D 2018]
(a) (b) [RRB JE 2019]
(c) (d) (d) (a) (b)
58. [BSSC Exam-2016] (c) SONAR (d) MRI (c)
(a) (b) 70.
(c) (d) (d) [RRB ALP/ Tech. 2018]
59.
(a) (b)
(c) (d) (a)
[SSC -2019]
71. L
(a) (b) [BPSC-2019]
[RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014]
(c) (d) (a)
[SSC -2019]
60. [B.P-2018]
(a) L (b) 2L
(a) (b)
(c) 3L (d) L/2 (b)
(c) (d) (b)
72. [RRB Group-D 2014]
61.
[RRB ALP/ Tech. 2018] (a) 1
(a) (b)
(b)
(c) (d) (c) (c) 1
62. [RRB JE 2015] (d) 1 (b)
(a) (b) 73.
(c) (d) (c) [BPSC (Pre) 2018]
63. (a) (b)
(a) (b) [RRB JE 2015] (c) (d) (c)
(c) (d) (b) 74.
64. SONAR [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(a)
[BPSC-2019] (b)
[RRB NTPC 2017] (c)
(a) (b) (d)
(c) (d) (a)
(c) 75.
65. [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2014] (c) (d) (b)
(a) (b) 76.
(c) (d) (a) [RRB Group-D 2014]
66. (a) (b)
[ -2020] (c) (d) (c)
(a) (b)
77. 0°C
(c) (d) (a)
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-1]
67.
(a) 331 (b) 330
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
(c) 330 (d) 331 (a)
(a) (b)
78.
(c) (d) (b)
[I.A.S (Pre) 2012]
S.K. Jha 125

(a) 89.
(b) [SSC -2019]
(c) (a)
(d) (d)
79. (b)
(a) [RRB NTPC 2017]
(b)
(c)
(c) 10m/s
(d)
(d) (a)
(c)
80. [RRB ALP/ Tech. 2014]
90.
(a) [SSC-JE-2020]
(b) (a) (b) [RRB JE 2015]
(c) (c) (d) (a)
(d) (d) 91. 3
81. 342 ms–1
(a) 100dB (b) 0dB [RRB JE 2015] [RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-3]
(c) 10dB (d) 25dB (b) (a) 513 (b) 614
82. (c) 342 (d) 171 (a)
[SSC CGL-2021] 92.
108
(a) 3 × (b) 330
(c) 5000 (d) 1500 (b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
83. (a) (b)
[SSC -2019] (c) (d) (b)
(a) (b)
93.
(c) (d) (c)
[RRB Group-D 2018]
84. 350 ms–1
(a) (b)
2cm
(c) (d) (d)
[BPSC (Pre) 2018]
94. [M.P.P.C.S (Pre) 1990
(a) 17000 Hz (b) 170 Hz
(c) 170000 Hz (d) 1700 Hz (a) (a) (b)
85. (c) (d) (c)
[RRB JE 2019] 95.
(a) (b)
(c) (d) (c) [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-2]
86. (a)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (b)
(a) 2000 Hz (b) 20 Hz (c)
(c) 200 Hz (d) 20000 Hz (d) (d)
87. (c)
[RRB JE 2019] 96.
(a) T = µ (b) T = 1 + µ
(c) T = 1 × µ (d) T = 1/µ (d)
[RRB NPTC (Stage-1st), 31-07-2021, (Shift-1)]
88. (sound waves)
(a) (b)
[BPSC-2018]
(c) (d) (c)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
97.
(a) 330-350
(b) (SI)
(c) [RRB NPTC (Stage-1st), 19-01-2021, (Shift-2)]
(a) (b)
(d) (c) (c) (d) (b)
S.K. Jha 126

98. (a) (b)


[RRB NPTC (Stage-1st), 23-01-2021, (Shift-2)] (c) (d) (d)
(a) (b) 107.
(c) (d) (d) [RRB JE 2019]
99. (a) (b)
(c) (d) (c)
[RRB NPTC (Stage-1st), 19-01-2021, (Shift-2)]
NUMERICAL QUESTIONS
(a) (b)
(c) (d) TYPE-1
(b) 1
100. T=
n
[RRB NPTC (Stage-1st), 27-03-2021, (Shift-2)] 1. 0.4 20
(a) (b)
[RRB Group-D 2018]
(c) (d) (c)
(a) 10 Hz (b) 510 Hz
101.
(c) 80 Hz (d) 50 Hz (d)
[RRB NPTC (Stage-1st), 08-03-2021, (Shift-1)]
Sol : 0.4 sec
(a) = 20
(b) (n) =
20
(c) = = 50 Hz
0.4
2. 0.04
(d)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(d)
(a) 250Hz (b) 25Hz
102.
(c) 20Hz (d) 200Hz (b)
Sol : � (t) = 0.04
[RRB NPTC (Stage-1st), 05-03-2021, (Shift-1)] (n) = ?
(a) (b)
1 1 100
(c) (d) (a) n= � � � 25Hz
103. (Persistence), T 0.04 4
3.
100
25 ms–1
[RRB NPTC (Stage-1st), 16-01-2021, (Shift-1)] [RRB JE 2019]
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-2]
(c) (d) (b) [RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-3]
104. (a) 625 (b) 0.25
(c) 25 (d) 100 (b)
[RRB NPTC (Stage-1st), 25-01-2021, (Shift-1)]
(a) (b) Sol : =
(c) (d) (b)
25
105. = = 0.25 Hz
100
4. v T
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
[RRB NPTC (Stage-1st), 08-03-2021, (Shift-1)]
(a) n = 1/T2 (b) n = T
(a) (b)
(c) n = 1/T (d) n = 1/ T (c)
(c) (d) (d)
106. (Underwater Objects) 1
Sol : (n) =
(T)
5. 0.3 40 40
[RRB NPTC (Stage-1st), 01-04-2021, (Shift-1)]
S.K. Jha 127

[RRB JE 2015] (a) 10 s (b) 100 s


(a) 120.40 Hz (b) 300 Hz (c) 50 s (d) 5 s (a)
(c) 133.33 Hz (d) 100 Hz (c) Sol : (v) = 700 ms–1
Sol : = 7 km = 7000
7000
= = � 10s
40 400 700
= � = 133.33 Hz 4. 3.5
0.3 3
0.1 700
TYPE-2
(v) = n� [RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-3]
(a) 3.0 (b) 1.5
1. (c) 2.0 (d) 1 (c)
840 Hz 380 m/s Sol. (c) n = 3.5 KHz = 3.5 × 1000 Hz = 3500 Hz
[RRB NTPC 2017] ��= 0.1 m, d = 700 m
(a) 0.45 m (b) 5.45 m v = n� D=v×t
(c) 1.45 m (d) 2.45 m (a) = 0.1 × 3500 Hz 700 = 350 × t
Sol : � v = n� n= 700
= 350 m/s t= = 2 sec
380 = 840 × � �= 350
v= 5. 4
40 3.2
380
������� � 0.45m
840 [RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-2]
2. 339 ms–1 (a) 2.0 (b) 1.0
1.5 cm (c) 0.5 (d) 4.0 (a)
[RRB ALP/ Tech. 2018] Sol. (a) n = 4 KHZ V = n�
(a) 226 Hz (b) 2260 Hz = 4 × 103 Hz = 4 × 40 × 10–2 × 103
(c) 226000 Hz (d) 22600 Hz (d) � = 40 = 160 × 101
= 40 × 10–2 = 1.6 × 103
Sol :
= 339 d = 3.2 km
= 1.5
= 3.2 × 103 =
1.5
=
100 3.2 � 10 3
(v) = (n) = (� ) = = 2 sec.
1.6 � 103
339 � 100 6. 71 × 104 Hz 3 × 108
=
1.5
33900
= = 22600 [RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-I]
1.5 (a) 418.8 (b) 208.4
3. 700 ms–1 7 km (c) 422.5 (d) 324.6 (c)
[BPSC (Pre) 2018]
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 128

14
(a) xy
(b) xy
1905 (c) a b (a)
1921 Sol : C

1676 y
A B
(3 × 108 m/s)

� (AgNO3)
� (Plane Mirror)
(Reflection of Light)

REFLECTION Eye
object

Incident Ray Reflected Ray


i r

Mirror
V m/sec
2V m/sec

(Rules of Reflection) 2�
(i) �

(ii)
360 � 360 �
Normal �� � 1�
� � �
y

(� )
ra
ed

In c
ide
ct
le

nt
ef

ra y
R

Periscope
Mirror P
Periscope

Periscope
Periscope 45º

Q. x, y AB AC
S.K. Jha 129

Q. 90o

360
Sol : � 4 � 1 = 3 Ans.
90

Q. 25 cm
10 cm (Aperture)
(Sign convention) :

Sol : 25 25

15
10cm
= 40 cm.

(Spherical Mirror) :

Concave Mirror Convex Mirror

(A) (F)

(B) P F
(P)
S.K. Jha 130

(A) 'F'

(B) C F C

(C) C C

(D) C F C

(E) F

(F) P F

Q.
(a) (b)
(c) (d)
6
(a)
Trick:

Note :
(f)�
2
S.K. Jha 131

(Mirror Formula) Note :

u= �i = �r

v=
f=
(Use of Concave
1 1 1 and Convex Mirror) :
� �
v u f

u � �
(�)
v (� )
(� )
f (� ) �

�v Trick:
(m) = �
u

m = (–) ve � Note :
m = (+) ve �
[NCERT Exemplar]
Q. 10 cm
20 cm
[NCERT Exemplar]
(Spherical Lens)
1 1 1
Sol : � � u = –10 cm
v u f

1 1 1
� � f = –20 cm
v f u

1 1 1
� � v=?
v �20 �10

1 �1 � 2

v 20

v = 20 cm
S.K. Jha 132

(A) F2

(B) 2F1 F2 2F2

(C) 2 F1 2 F2 A

C2
F2
B 2F2
2F 1 O B
F1
C1

N
f
u v

(D) F1 2F2
2F1

(E) F1

(F) F1

(A) F1

(B) F1
O
O
S.K. Jha 133

C,
F
C

Q. 10 cm
20 cm
1 1 1
Sol : u = –10 cm � �
v u f
��������
1 1 1
f = +20 cm. � �
v 10 20
��������
1 � 1 1 � 1 1 1
� (� � 1) � � � v=? � �
f R
� 1 R 2 � v 20 10
v = – 20 cm
f =
R1, R2 =
�= (Power of Lens)
Q. 10, 20 cm
4/3
1
1 � 4 �� 1 1 � =
Sol : � � � 1� � � � R1 = 10
f � 3 � � 10 20 �
������������������������������������������������������ 1
P�
1 1 F
� R2 = 20
f 60
100
���������������������������������������������� P� cm
F
f = 60 cm. µ = 4/3
Q. 10 cm.

1 1 1 100 100
� � Sol : P � � � 10 D
v u f f 10
Note :
v
= • S.I. "Dioptre"
u


• P1 P2
d
u= v= f=

u� f � ��
u�
f

v �� v � ��
f�
P � P1 � P2 � d P1 P2
d=0
� P � P1 � P2
S.K. Jha 134

Q. (–2) 3 � 108
Sol : 2.42 =
(a) 0.5 (b) –0.5 3 �108
(c) 1 (d) –1 (b) = m/s
2.42
Sol : P = –2D
(Laws of Refraction)
f=?
1 1 1
P� ,f � � � �0.5 m
f P �2

(Refraction)

Refractive index normal


incident
ray
angle of
incidence

i refracted
vaccum
medium ray
r
sin sin
angle
of
refraction
sin i �r
� ��
sin r �i

Snell's
1 2
Note :
1µ2

sin i µr
(Refractive Index) � �µ
sin r µi
fuokZr esa izdk'k dk osx ;k rjaxnS/;Z
= 1, 2 3 1µ2 × 2µ3 × 3µ1 = 1
ek/;e esa izdk'k dk osx ;k rjaxnS/;Z Ex :

Note :
� 1
� 1.003
� 1.33
� 1.5
� 2.42
Q. 2.42
S.K. Jha 135

Note :
R
��
A
(Prism)
=A
=R–A
Q. 10 cm
(i) [��= 4/3 = 1.33]
(ii)
R 4 10
Sol : � � � �
A 3 A
A = 7.5 cm
(i) = R – A = 10 – 7.5 = 2.5 cm
(ii) A = 7.5 cm
(Total Internal Reflection)

90o
(�A)

� A � �m �
sin � �
µ� � 2 �
� �
sin A
2

1.65
(Dispersion of light)

µi sini = µr sinr
µi sini = µr [�r = 90º]
µi 1

µr sin i c

1
µc �
sin i c
Q.
(a) (b)
(c) (d)
(c)
Note:
[ 24o]
Ex :
S.K. Jha 136

(Colour)

(Primary Colour) (R, G, B)


(Secondary Colour)

yk yky
uk ukjaxh R+G=Y
ih ihyk R+B=M

g gjk G+B=C
uh uhyk R+B+G=W
vk vklekuh
cS cSaxuh
R+C=W
Ex :
Y+B=W
G+M=W
Trick :
Note:

1.

42o
2.

55o
Note : (Band Spectrum) Hg
S.K. Jha 137

(Human Eye) : 1.

2. Red,
Green, Blue
Trick : �
25 cm

(Short Sightedness) : Myopia

(Cornea) :

(Iris) :

(Pupil) :

[NCERT Exemplar] (Long Sightedness) : Hyper


metropia

[NCERT Exemplar]
(Ciliary Muscles) :

(Blind Spot) :

(Yellow Spot) :

(Optical Nervs) : (Presbyopia) :

(Aqueous Humar) :

(Retina) :

2
S.K. Jha 138

(Cataract) : Ex :
1.
2.
3.
4.
5.

6.

7.
Note : C.V. Raman
(Astigmatism) : 1930 Noble Prize C.V

28 Feb 1928
(Colour Blindness) :
X 1954

1869

cromosome

(True Solution)

y
Cataract

30

(Scattering)

(Diffraction) : Fraunhoffer

yk
uk
ih
g ���
diffraction
uh No diffraction
vk
� 14
cS � large opening small opening
compared to � compared to �
S.K. Jha 139

Ex :

fy , 10–7 m

1.
2.

Note : 3.
4.
(Polarisation) :

D
M = 1+
f
u

l � D�
• M� �1 � �
f0 � fe �

1.
2. (Polaroid)

3. (3D)
Note:
L � fo � fe
fo
m�
fe

fo � fe � 4f
(Interference)

Note : Trick :
1, 3 �
2, 4 �
Q. 5 cm

� D� � 25 �
Sol : M � �1 � � M � �1 � �
� f � � 5 �
M=6
Note :
S.K. Jha 140

1 1 1
Sol : � � u = –25 cm,
f �40 �25
1 3
� v = –40 cm
f 200
l � D� 100 100 1 1 1
(M) = f � 1 � f � � P� � ������������ � �
0 � e � f 200 v f u
3
100 � 3 3
P� � Diopter = 1.5 D
200 2

� f0 1. � 4.0 × 1026 sec.


(M) =
fe 2. (Bioluminescent source) :
• (Fire – fly)
3.

f0 4.
(M) = 5. 500 sec 8
fe
Q. 4 20 sec.
6. (Optical fibre) :
1 D
Sol : P � M � 1�
f f
1 25
4D � M � 1� •
f 25
1
f � M=2
4
= .25 m
f = 25 cm.
Q. 80 cm

• 10–4 cm
Sol : u � ��

1 1 1 1–1.5
v = –80 cm., � �
v u f •
f=?
u � ��
v = (–) 7.
8.
1 1 1 1 1 1
� � �� � �
v u f �80 �� f
9.
1 1
� � f = –80 cm
f �80 10. (Sun-Umbrella)
100 100
� P� � � �1.25 Diopter
f �80 11.
Q. 40 cm
12.
13.
S.K. Jha 141

14.

15. Case III : L < m


16.

= �L
= �m
Case I. L > m fa
fm

�L �1
Case II. L = m fm � � fa
� �L �
� � 1�
� �m �

OBJECTIVE QUESTIONS
1.

(a) (b)

(c) (d) (b)

3.

[NCERT Exemplar]
(a) (b)
B
(c) (d) (a)
A
4.
[NCERT Exemplar]
(a) (b) [NCERT Exemplar]
(c) (d) (a)
(c) (b)
(c) 90º
2. (d) (a)
5.
[NCERT Exemplar]
(a)
(b)
(c)
(a) (d) (d) (b)
6. S1, S2 S3
[NCERT Exemplar]
S.K. Jha 142

[NCERT Exemplar]
(a) A (b) B
Surface S1 (c) C (d) D (a)
9. A B

Surface S2 A 25º
B

Surface S3

[NCERT Exemplar]
(a) S1 (b) S1 S2 A B
(c) S2 S3 (d) (d)
7. M
[NCERT Exemplar]
(a) 25º (b) 50º (c) 65º (d) 115º
A, B, C D
(c)
10. A B
A, B, C D
A B
[NCERT Exemplar]
Bulb Eye Bulb Eye

45º
45º B
M M 30º
60º A
(A) (B)
Eye
Bulb
Eye
(a) 3/ 2 (b) 2/ 3
Bulb
(c) 1 / 2 (d) 2 (a)
M M 11.
(c) (D) 15 cm
[NCERT Exemplar]
(a) A (B) B [NCERT Exemplar]
(c) C (d) D (a) (a) 15 cm
8. P (b) 30 cm
(c) 15 cm 30 cm
(d) 30 cm (b)
12.
A. [NCERT Exemplar]
(a)
B. (b)
90º (c)
C. (d) (b)
13. A
D
B C D

[NCERT Exemplar]
S.K. Jha 143

(a)
(b)
A (c)
C (d)
(d)
B 19.
A, B, C, D
D

[NCERT Exemplar]
(a)
(b)
(c)
(d) (a)
14. A
B A B

[NCERT Exemplar]

A B 1
11 2
10
9 3 C D
8 4
7 5
6 6
5
4 7 (a) A (b) B
3 8
2 9 (c) C (d) D (b)
1 10
11
20.
(a)
(b)
[NCERT Exemplar]
(c)
(a) (b)
(d) (d)
(c) (d) (d)
15.
21.
15 cm

[NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar]
(a) 15 cm
(b) 30 cm
(c) 15 cm 30 cm
(d) 30 cm (b)
16.

[NCERT Exemplar]
(a) (b)
(c) (d) (d)
17.
[NCERT Exemplar]
(a)
(b)
(c)
(d)
(a)
18. [NCERT Exemplar]
S.K. Jha 144

(a) A (b) B 30 cm
(c) C (d) D (a) [NCERT Exemplar]
22. (a) –30 cm (b) –20 cm
[BPSC-2018] (c) –40 cm (d) –60 cm (b)
(a) [NCERT Exemplar] 27.
(b) [NCERT Exemplar]
(c) (a) 0.25m 4
(d) (d)
23. (b) 0.25 m –4

[NCERT Exemplar] (c) 0.25 m 4

(d) 0.25 m –4
(a)
28.
[NCERT Exemplar]
(a) (b)
(c) (d) (b)
29. A
B A B
[NCERT Exemplar]

A
(a) (b)
(c) (d) (a)
(a) A (b) B
30. [NCERT Exemplar]
(c) C (d) D (d)
(a)
24.
(b)

(c)
(d) (b)
[NCERT Exemplar]
31.
[RRB Group-D 07-10-2022, Shift-2]
(a) (b)
(c) (d)
[NCERT Exemplar]
(c)
(a)
25.
(b)
(c)
[NCERT Exemplar]
(d)
(a)
(a)
(b)
32.
(c)
[NCERT Exemplar]
(d)
(a)
(c)
(b)
26. 10 mm
(c)
5 mm
(d) (a)
S.K. Jha 145

33. 39.
[NCERT Exemplar]
(a)
[NCERT Exemplar]
(b) (a)
(b)
(c) (c)
(d) (b)
(d) 40.
(c)
34. [NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar] (a)
(a) (b)
(b)
(c) (c)
(d) (c) (d)
35. ABC BC (c)
41.

[NCERT Exemplar]
(a) (b)
[NCERT Exemplar] (c)
(d) (b)
42. 2m

(i) (ii) (iii) (iv) [NCERT Exemplar]


(a) (i) (b) (ii) (a) + 0.5 D (b) – 0.5 D
(c) (iii) (d) (iv) (b) (c) + 0.2 D (d) – 0.2 D (b)
36. 43. f
[NCERT Exemplar] (µ = 4/3)
(a) [SSC-JE-2020]
(b) [RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-1]
(c) (a) (3/4) f (b) (4/3) f
(d) (a) (c) (7/3) f (d) f (d)
37. 44.
[NCERT Exemplar] [RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-1]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d) (b)
(c) 45. 20.0 cm
(d) (c) [ -2019]
38. [RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-2]
[NCERT Exemplar] (a) 15 cm (b) 20 cm
(a) (c) 5 cm (d) 10 cm (d)
(b) 46. (P) (F)
(c)
[SSC -2019]
(d) [RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-3]
(a) (b) F C
(c) (c) (d) C (c)
S.K. Jha 146

47. (a) (b)


(c) (d) (c)
[BPSC-2018] 56.
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-3] [RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-3]
(a) (b) (a)
(c) (d) (c)
48. (b)

[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-1]


(a)
(b) (c)
(c)
(d) (b)
(d) (b)
49.
57. C F
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-2]
(a) (b)
[ -2019]
(c) (d) (a)
[RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-3]
50.
(a)
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-3]
F
(a) (b)
(b)
(c) (d)
(b) C
51. 20 (c)

(d) C
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-2] F (c)
(a) 50° (b) 140° 58.
(c) 20° (d) 40° (d) [RRB Group-D 2018]
52. [RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1]
(a) (b)
[SSC CGL-2021] (c) (d) (b)
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-1] 59.
(a) [RRB JE 2015]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d) (d)
(d) (d) 60.
53.
[RRB JE 2019]
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-3] (a)
(a) (b)
(b) (c)
(c) (d) (c)
(d) (c) 61.
54. 30°
[RRB ALP/ Tech. 2014]
[RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-II] (a) (b)
(a) 15° (b) 30° (c) (d) (b)
(c) 60° (d) 90° (b) 62.
55. [BPSC-2018]
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1] Chhattisgarh P.C.S. (Pre) 2002
S.K. Jha 147

(a) (b) 72.


(c) (d) [RRB ALP/ Tech. 17-08-2018, Shift-2]
(b) (a) 1.03 (b) 1.00003
63. (c) 1.003 (d) 1.0003 (d)
[RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014] 73.
(a) (b) [Railway-JE-2016]
(c) (d) (d) (a) (b)
64. (c) (d) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2014] 74.
(a) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b)
(b) (c) (d)
(c) (b)
(d) 75.
(a) [SSC 2004]
65. (Ole Romer) [ -2019]
(a) 1 (b)
(a) 1776 (b) 1676 (c) (d) 0 (b)
(c) 1876 (d) 1867 (b) 76.
66. [RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014]
(a) (b)
[BPSC (Pre) 2018] (c) (d)
(a) (a)
77.
(b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (a) (b)
(d) (a) (c) (d) (a)
67. (Magnifying glass) 78.
(a) (b)
(c) (d) (a) [RRB JE 2019]
68.
(a) 3 (b) 2
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) 4 (d) 1 (b)
(a) (b)
79.
(c) (d) (c)
69.
[RRB JE/Sr.Se Chennai 2014]
[BSSC Exam-2011]
(a)
(a)
(b)
(b)
(c)
(c)
(d) (d)
(d) (d)
80.
70.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
[SSC -2019]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (c)
(c) (d) (b)
71. 81.
[SSC (10+2) 2014]
(a) (b)
(a) (c) (d) (d)
(b) 82.
(c) [53rd to 55th BPSC (Pre) 2011]
(d) (a) (b)
(d) (c) (d) (c)
S.K. Jha 148

83. 93. (transverse)


[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) R = f/2 (b) f = 2R [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) R = 2f (d) R = f (c) (a) (b)
84. (c) (d) (d)
94. + 2.0D
[M.P.P.C.S. (Pre) 1993] [RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1]
[Railway-JE-2016] [SSC. C.P.O. 2006]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d) (a)
(c) 95.
(d) (b)
85. [RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2017]
[ -2020] (a) (b)
(a) (b) (c) (d)
(c) (d) (b) (a)
86. 96.

[RRB JE 2019] [RRB ALP/ Tech. 2014]


(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (d) (c) (d) (c)
87. 97.
[SSC -2019]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (a) (c) (d) (c)
88. 98.
[SSC CGL-2021]
[SSC. C.P.O. 2015] [RRB Group-D 2014]
(a) 2F1 (b) (a) (b)
(c) 2F1 (d) F1 (a) (c) (d) (c)
89. 99.
[SSC-JE-2020] [RRB Group-D 2014]
(a) (b) (a)
(c) (d) (b) (b)
90. (c)
(d) (a)
[RRB ALP/ Tech. 2018] 100.
(a) [ -2019] –20 cm
(b)
(c) [45th B.P.S.C. (Pre) 2001-02]
(d) (a) (a) [SSC -2019]
91. (b)
(c)
[RRB JE 2019] (d) (d)
(a) F1 O (b) 2F1 101.
(c) F1 (d) (a) [RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
92. (a) (b)
[RRB JE/Sr.Se Patna 2014] (c) (d) (c)
[SSC -2019] 102.
(a) (b) [BPSC-2019]
(c) (d) (c) [RRB ALP/ Tech. 2014]
S.K. Jha 149

(a) (b) (c) =


(c) (d) (c)
103. (d) =
[RRB Group-D 2014] (d)
(a) C 111.

(b) [BPSC-2018]
(c) C F (a) (b)
(c) (d) (b)
(d) F (b) 112. 1.5
104. 3D [RRB ALP/ Tech. 2018]
[RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014] (a) 3.0 × 108 m/s (b) 2.0 × 108 m/s
(a) (c) 1.5 × 108 m/s (d) 1.2 × 108 m/s (b)
113.
(b) 3D (a) 1954
(b) 1930
(c) 3D
(c) 1888
(d) 1987 (d)
114.
(d)
[RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014]
(b)
(a) (b)
105.
[RRB Group-D 2018] (c) (d) (c)
(a) (b) 115.
(c) (d) (a) [Railway-JE-2016]
106. (a) (b)
[B.P. 2019] (c) (d) (b)
(a) (b) 116.
(c) (d) (d) [ Chhattisgarh P.C.S. (Pre) 2002]
107. [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-3]
[RRB ALP/ Tech. 2018] (a) (b)
(a) [SSC-JE-2020] (c) (d) (b)
(b) 117. C F
(c)
(d) (c) [RRB Group-D 2018]
108. (a) F (b)
[RRB JE 2019] (c) 2F (d) C (d)
(a) (b) 118.
(c) (d) (d)
109. (Prism) [RRB JE 2015] [SSC 2004]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d)
(c) (d)
(d) (c) 119.
110.
[I.A.S (Pre) 2011] [RRB JE/Sr.Se Patna 2014]
[SSC -2019]
(a)
(a) = ×
(b)
(c)
(b) = +
(d) (c)
S.K. Jha 150

120. 128.
[RRB ALP/ Tech. 2018] (a) 1/f + 1/u = 1/v (b) 1/f + 1/v = 1/u
(a) (c) 1/u + 1/v = 1/f (d) 1/u – 1/v = 1/f
(b) (c)
(c) 129.
(d) (c) [RRB ALP/ Tech. 2018]
121. [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-1]
[RRB JE 2019] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (a)
(c) (d) (b) 130.
122.
[SSC (10+2) 2014] [SSC CGL-2021]
(a) [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(b) (a)
(c) (b)
(d) (b) (c)
123. (d) P F (a)
[SSC-JE-2020] 131.
[RRB NTPC 2017]
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1]
[BSSC Exam-2016]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (a)
(c) (d) (a)
124.
132.
[ -2019]
(a)
[BPSC-2019]
(b)
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(c)
(a) (b)
(d) (a)
(c) (d)
125.
(c)
[53rd to 55th BPSC (Pre) 2011]
[RRB ALP/ Tech. 17-08-2018, Shift-3] 133.
(a)
[SSC 2004]
(b) [ -2020]
(c) (a) (b)
(c) (d) (c)
(d) 134.

(a) [RRB JE 2019]


126. (a) (b)
(c) (d) (b)
[RRB JE 2015] 135.
(a)
(b) [RRB NTPC 2017]
(c) (a) (b)
(d) (d) (c) (d) (d)
127. 136.
[RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013] [RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-3]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (c) (d) (d)
S.K. Jha 151

137. 145.
[B.P. 2019]
[SSC -2019] [SSC 2014]
(a) (b)
(a) 7
(c) (d) (c)
(b) 7
138.

(c)
(a) [RRB Group-D 2018] (d) 7 (b)
(b) 146. [RRB JE 2019]
(c) (a) [SSC-GD-2017]
(d) (c) (b)
139. F (c)
(d) (a)
[BPSC-2019] 147. +15
[RRB ALP/ Tech. 2014] [SSC CGL-2021]
(a) (a) (b)
F (c) (d) (c)
(b) 148.
C [RRB JE 2015]
(c) (a) (b)
(c) (d) (c)
(d) C
149.
F (c)
140.
[RRB JE 2019]
(a) (b) [BPSC-2018]
(c) (d) (b) [Group-D, 14.09.2022 Shift-1]
141. (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (c) (d) (a)
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1] 150. –0.65
(a) (Aperture) (b) [Group-D, 14.09.2022 Shift-1]
(c) (d) (a) (a)
142. (b)
[R.A.S./R.T.S. (Pre) 1999] (c)
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-1] (d) (d)
(a) (C) 151. C
(b)
(c) (C)
[Group-D, 11.10.2022 Shift-1]
(d) (C) (F)
(a) 90º (b) 0º
(b)
(c) 180º (d) 270º (b)
143.
152. sin i sin r
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b) [Group-D, 11.10.2022 Shift-1]
(c) (d) (d) (a) (b)
144. (c) (d) (c)
[SSC CGL-2021] 153.
[RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2017] [Group-D, 11.10.2022 Shift-1]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (c) (d) (b)
S.K. Jha 152

1 (a) 90º (b) 45º


154. (c) 30º (d) 0º (d)
2
161.
[Group-D, 23.08.2022 Shift-2] [Group-D 16.09.2022 3rd Shift]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d)
(c) (b)
(d) (c) 162.
155.
[Group-D, 22.08.2022 Shift-2]
[Group-D, 12.09.2022 Shift-2] (a) f (b)
(a) (b) (c) C (d) f C (c)
(c) (d) (a) 163.
156. 20 cm 40 cm
[Group-D 11.10.2022 2nd Shift]
(a) (b)
(c) (d)
[Group-D, 02.09.2022 Shift-3]
(a) (c)
(b) 164.
(c) [Railway-JE-2016]
(d) (c) [Group-D 26.09.2022 3rd Shift]
157. 12 cm (a)
×
= ......... [ -2019] (b)
[Group-D 30.08.2022 1st Shift]
(a) 6 cm (b) –6 cm (c)
(c) –12 cm (d) 12 cm (b)
158. (d) (b)
[SSC CGL-2021]
165.
[Group-D 30.09.2022 3rd Shift]
(a)
(b) [Group-D 27.09.2022 2nd Shift]
(c) (a) (b)
(d) (d) (c) (d) (d)
159. 166.
[SSC -2019]
[Group-D 16.09.2022 3rd Shift] [Group-D 27.09.2022 2nd Shift]
(a) (a)
(b)
(c) (b)
(d) (c)
160. AB, (c)

[Group-D 22.08.2022 2nd Shift]


(d)
A

B (a) (b) (d) (b) (a) (c)


(c) (b) (c) (d) (a) (d)
(a)
167.
F C
[Group-D 26.09.2022 3rd Shift]
S.K. Jha 153

(a) (a) (a) (b) (b) (b)


(c) (a) (b) (d) (a) (a)
(b) (directed) 173.

(retrace) [Group-D 22.08.2022 2nd Shift]


(a) (a) (b) (a)
(b) (a) (b)
(c) (a) (b) (c)
(d) (b) (d) (d) (b)
168. 174.

[Group-D 30.09.2022 2nd Shift] [Group-D 18.08.2022 2nd Shift]


(a) (b) (A)
(c) (d) (c) (B)
169. (C)
[BPSC-2018] (a) B C (b) A
[Group-D 30.09.2022 2nd Shift] (c) B (d) A B (a)
(a) 175.

(b) [Group-D 18.08.2022 2nd Shift]


(a)
(c) (b)
(a) (a) (c)
(b) (b) (d)
(c) (a) (b) (d)
(d) (a), (b) (c) (c) 176. Y Y
170. [Group-D 18.08.2022 2nd Shift]
[Group-D 18.08.2022 3rd Shift] (a)
(a) (b)
(b) (c)
(c) (d) (b)
(d) 177.
(d) [Group-D 18.08.2022 2nd Shift]
171. (a) –u/v (b) v/u
(c) –v/u (d) u/v (b)
[Group-D 18.08.2022 3rd Shift] 178.
(i)
(ii) [ -2020]
(iii) [Group-D 18.08.2022 1st Shift]
(a) (i) (ii) (b) (i), (ii) (iii) (a)
(c) (i) (iii) (d) (i) (iii) (b)
(a) (c)
172. (d) (b)
AB AC 179.

(a) AB
[Group-D 18.08.2022 1st Shift]
(b) AC (a) f (b) f/3
[Group-D 09.09.2022 1st Shift] (c) f/2 (d) 2f (a)
S.K. Jha 154

180. 1.33 186.

[Group-D 28.09.2022 2nd Shift] [Group-D 29.09.2022 3rd Shift]


(a) (a)
(b) (b)
(c) (c)
(d) (b) (d) (c)
181. 187.

[Group-D, 14.09.2022 Shift-3] [Group-D 29.09.2022 3rd Shift]


(a) F (a) (b)
(b) C (c) (d)
(c) P F (d)
(d) F (b) 188.
182.
[Group-D 11.10.2022 2nd Shift]
(a) [Group-D 07.10.2022 2nd Shift]
(a) (b)
(b) (c) (d) (b)
189. 3
(c)
[Group-D 09.09.2022 2nd Shift]
(d) (a) 0.33 m (b) –3 m
(d) (c) +3 m (d) +0.33 m (d)
183. 190.
[Group-D 28.09.2022 2nd Shift]
(a)

(b)
[NCERT Exemplar]
(c) [Group-D 07.10.2022 2nd Shift]
(a)
(a) (a) (c) (b) (a) (b) (b)
(c) (a), (b) (c) (d) (b) (c) (c)
(b) (d) (c)
184. P, F C 191.
PC

[Group-D 05.09.2022 2nd Shift]


�1� [Group-D 05.09.2022 1st Shift]
(a) 4 PF (b) � � PF (a) (b)
�4�
(c) (d)
�1�
(c) � � PF (d) 2 PF (d) (a)
�2� 192. 2.0 cm 8.0 cm
185. 6.0 cm
(dispersion)

[Group-D 16.09.2022 3rd Shift] [Group-D 05.09.2022 1st Shift]


(a) (b) c (a) 2.0 cm (b) 2.0 cm
(c) c (d) c (c) 2.0 cm (d) 2.0 cm
(d) (a)
S.K. Jha 155

193. 201.
[Group-D 07.10.2022 2nd Shift] [Group-D 12.09.2022 3rd Shift]
(a) (b) (a)
(c) (d) (a)
194. (b)
[Group-D 30.09.2022 1st Shift]
(a) (b) (c)
(c) (d)
(d) (d)
195. (b)
[Group-D 30.09.2022 1st Shift] 202.
(a) (b)
(c) (d)
(b) [Group-D, 02.09.2022 Shift-3]
196.
(a)

µB, µY µG

[Group-D 02.09.2022 2nd Shift] (b)


[Group-D 26.08.2022 3rd Shift]
(a) µG > µB > µY (b) µY = µG = µB
(c) µY > µG > µB (d) µB > µG > µY (d)
197.
(c)
[Group-D 13.09.2022 1st Shift]
(a)
(b)
(c) (d) (c)
198.
(d) (d)
[Group-D 12.09.2022 3rd Shift]
(a)
203.
(b)
[Group-D, 06.10.2022 Shift-3]
(c)
(a)
(d) i= r (d)
(b)
199.
(c)
(d) (b)
[Group-D 13.09.2022 1st Shift] 204.
(a) [Group-D, 12.09.2022 Shift-2]
(b) (i) (ii)
(c) (iii)
(d) (a) (a) (ii) (b) (i)
200. 1, 2 3 1.46, 1.65 (c) (i) (iii) (d) (i) (ii) (c)
1.31 v1, v2 205.
v3
[Group-D 30.08.2022 1st Shift] [Group-D, 14.09.2022 Shift-1]
(a) v1 > v2 > v3 (b) v3 > v1 > v2 (a) (b)
(c) v1 = v2 = v3 (d) v2 > v3 > v1 (b) (c) (d) (c)
S.K. Jha 156

206. 213.
[Group-D, 17.08.2022 Shift-1]
[Group-D, 17.09.2022 Shift-1] (A) (B)
(a) (b) (C) (D)
(c) (d) (d) (a) (C) (D) (b) (A) (B)
207. (c) (B) (C) (d) (A) (D)
(b)
214.
[Group-D, 17.09.2022 Shift-1]
(a) [Group-D, 17.08.2022 Shift-1]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d)
(d) (c) (d)
208. 215.

[Group-D 24.08.2022, Ist Shift]


(a) 0º (b) 90º
[Group-D, 26.09.2022 Shift-2]
(c) 30º (d) 60º (a)
(a) (b)
216.
(c) (d) (c)
209. 1m [Group-D 24.08.2022, Ist Shift]
(a) O F (b) F 2F
[Group-D, 15.09.2022 Shift-3] (c) 2F (d) (c)
(a) 1m 217.
m [BPSC-2019]
(b) 1m [Group-D 24.08.2022, Ist Shift]
(a) 0 < m < 1 (b) m < 0
(c) 0.5 m (c) m > 1 (d) m = 1 (a)
218.
(d) 0.5 m
(a)
210. [Group-D 22.9.2022 2nd Shift]
(a)
[Group-D, 15.09.2022 Shift-3] (b)
(a)
(b) (c)
(c) (d) (a)
(d) (d) 219.
[ -2019]
211.
(A) (B)
[SSC-JE-2020]
(C)
[Group-D, 15.09.2022 Shift-3]
[Group-D 24.8.2022 2nd Shift]
(a) (b)
(a) A B (b) B C
(c) (d) (c) (c) A (d) B (a)
212. 220.

[Group-D, 15.09.2022 Shift-3]


(a) (a)
(b) (b)
(c) (c)
(d) (b) [Group-D 24.8.2022 2nd Shift]
S.K. Jha 157

(a) (a) (b) (a) (b) 1 2


(a) � (b) R = f
(c) (b) (c) (d) (b) (a) R f
221. 1 R
[Group-D, 17.08.2022 Shift-1] (c) R = (d) �f (d)
R 2
(i) 229.
(ii) (3f)
(iii) [Group-D 30.8.2022 2nd Shift]
(a) (i) (ii) (b) (i) (iii) (a) F C
(c) (i) (d) (ii) (b) (b) C
222. (c)
(d) C (a)
[Group-D, 25.08.2022 Shift-3] 230.
(a) (b) F P
(c) (d)
(a) [Group-D 29.8.2022 2nd Shift]
223. (a) F C (b)
(c) F C (d)
[Group-D, 25.08.2022 Shift-3] (b)
(A) (B) 231. 4.0 D 30
(C) (D) cm
(a) (A) (D) (b) (A) (C) [Group-D 29.8.2022 2nd Shift]
(c) (A) (B) (d) (B) (C) (a) (b)
(c) (d)
(b)
(c)
224. 1, 2 3 1.50, 1.36
232.
1.54 v1,
v2 v3
[Group-D 26.09.2022, 3rd Shift]
[Group-D, 18.09.2022 Shift-3]
(i)
(a) v1 = v2 = v3 (b) v3 > v2 > v1
(c) v2 > v1 > v3 (d) v1 > v3 > v2 (c)
(ii) (directed)
225.
(retrace)
[Group-D 23.8.2022 1st Shift] (a) (a) (b) (a) (b)
(a) F 2F (b) 2F (c) (a) (b) (d) (b)
(c) 2F (d) F (d) (b)
226. 233.
[Group-D, 18.09.2022 Shift-3] (f) (R)
(a)
(b) (a) f R
(c) (b) f R
(d) (a) (c) f R
227. (d) f R
(d)
[Group-D 22.9.2022 2nd Shift] 234.
(a) (b)
(c) (d) (d) [Railway-JE-2016]
228. R f [Group-D 26.08.2022, Ist Shift]
[SSC CGL-2021] (a) 20º (b) 0º
(c) 10º (d) 30º (b)
[Group-D 22.9.2022 2nd Shift]
S.K. Jha 158

235. 241.
AB [BPSC-2018]
AC [Group-D, 06.10.2022 Shift-2]
[Group-D 26.08.2022, Ist Shift] (a) (b)
(c) (d) (b)
(i) AB
242. 15cm
40cm
(ii) AC
______ _____
[Group-D 06/09/2022, 3rd Shift]
(a) (a) (b) (b) (b)
(a) 1 (b) 1
(c) (a) (d) (a) (b) (c)
(c) 1 (d) 1
236. (c)
243.
[Group-D 22.08.2022 Shift 3]
(a) (b) ______
(c) (d) (a) ___
237. [Group-D 06/09/2022, 3rd Shift]
[SSC -2019] (a) (b)
[Group-D 26.09.2022, 3rd Shift] (c) (d)
(b)
(a) 244.

(b)
(Medium) A (Medium)
(c)
B (n)
[Group-D 14/09/2022, 2nd Shift]
(d) (a)

238. Medium A

[BPSC-2019]
[Group-D 22.08.2022 Shift 3]
Medium B
(a)
(a) n > 1 (b) n = 1
(b)
(c) n = 0 (d) 0 < n < 1 (a)
(c)
245.
(a) (b) (b) (a) [Group-D 28/09/2022, 1st Shift]
(c) (a) (b) (d) (a) (c) (A)
(d)
239. F1 (B)
2F1 (a) (A) (B)
[ -2020] (b) (B)
[Group-D 29.8.2022 2nd Shift] (c) (A) (B)
(a) (d) (A) (d)
(b) 246.
(c) [Group-D 14/09/2022, 2nd Shift]
(d) (b) (a)
240. –10 D (b)
15cm (c)
[Group-D 30.08.2022 Shift 3] (d) (a)
(a) Virtual and erect (b) real and erect 247.
(c) virtual and inverted (d) real and inverted ______
(a) [Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
S.K. Jha 159

(a) (i)
(b) (ii)
(c)
(d) (b) (iii)
248. ______
[SSC-JE-2020] (iv)
[Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
(a) (b) (v) (Dispersion)
(c) (d)
(b) (a) (b), (d) (e) (b) (b), (c) (d)
249. [BPSC-2019] (c) (a), (c) (d) (d) (b), (c) (e) (d)
[Group-D 19/09/2022, 3rd Shift] 255.
(a) [Group-D, 07.10.2022 Shift-1]
(b) (a) (Tynadall effect)
(c) (b) (dispersion)
(d) (c) (refraction of light)
(b) (d) (Total internal reflection)
250. [Railway-JE-2016] (a)
[Group-D 19/09/2022, 3rd Shift] 256. ( ), (c)
(a) cm (b) (v)
(c) (d) [Group-D, 07.10.2022 Shift-1]
(d) � 1 c
(a) C � (b) �
251. 20 cm v � v
� c
______ [ -2019] (c) V � (d) � � (d)
c v
[Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
257.
(a) 0-20 cm (b)
[BPSC Exam 30.10.2022]
(c) 20-40 cm (d) 20 cm (a)
[Railway-JE-2016]
252.
(a) ( ) (b)
(a)
(c) (d)
(e)
(b)
(d)
258.
[BPSC Exam 30.10.2022]
(c)
(a) (b) ( )
(c) (d) ( )
(d)
(e)
(d)
[SSC -2019]
259.
(a) b c (b) b d
(c) a b (d) a c (d) [Group-D, 14.09.2022 Shift-3]
253. ______ [ -2019]
(a)
[Group-D 14/09/2022, 2nd Shift] (b)
(a) (b) (c) 1
(c) (d) (a) (d) (d)
254. 260.
(dispersion)
[ -2019] [SSC-JE-2020]
[Group-D, 28.09.2022 Shift-2] [Group-D, 07.10.2022 Shift-3]
S.K. Jha 160

(a) (a) AB CD (b) AB BC


(b) (c) CD AB (d) BC CD (a)
(c) 268.
(d) (a)
261.

[Group-D, 12.09.2022 Shift-3] [SSC CGL-2021]


(a) [Group-D, 17.08.2022 Shift-3]
(a) 90º (b) 30º
(b)
(c) 45º (d) 0º (d)
(c)
(d) i= r (d) 269. A B
262.
[SSC-JE-2020] [Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
[Group-D, 17.09.2022 Shift-2] (A) A B
(a) (b)
(c) (d) (a) (B) A B
263.
[SSC -2019]
(C) B A
[Group-D, 11.10.2022 Shift-3]
(a) C F
(b) (a) A B (b) A, B C
(c) C F (c) A C (d) B C
(d) (a) (d)
264. SI 270.
[Group-D, 11.10.2022 Shift-3] [Group-D, 17.08.2022 Shift-3]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (c)
(c) (d)
265.
(b)
271.
[Group-D, 17.08.2022 Shift-3] [Group-D, 17.09.2022 Shift-2]
(i) (a) (b)
(ii) (c) (d)
(iii) (a)
(a) (b) (c) (b) (a) (b) 272.
(c) (a), (b) (c) (d) (a) (c) (d) (i)
266.
(ii)
[Group-D, 07.10.2022 Shift-1]
(a) (b)
(c) (d)
(c)
267. [Group-D, 29.08.2022 Shift-3]
(a) (b) (b) (a)
[Group-D 17/08/2022, 2nd Shift] (c) (a) (b) (d) (a) (b) (d)
273. (f)
(u)
(v) u v
B C
D m v
A

[Group-D, 22.09.2022 Shift-1]


S.K. Jha 161

(a) 1/f x- (C) R.


1 y– +f
(b) +1/f x- (D) S.
+1 y– –f
(c) –f x- (retrace)
–1 y– –f
(a) A–P, B–S, C–Q, D–R
(d) +f x-
(b) A–R, B–Q, C–P, D–S
–1 y– –1/f (b) (c) A–R, B–S, C–P, D–Q
274. (d) A–R, B–S, C–Q, D–P (c)
[Group-D, 22.09.2022 Shift-1] 279.
(a) (b) [SSC-JE-2020]
(c) (d) (c) [Group-D, 06.10.2022 Shift-2]
275. (a) (b)
(c) (d) 2F
[BPSC-2019] (a)
[Group-D, 29.08.2022 Shift-1] 280.
(a) (b)
[RRB Group-D, 01.09.2022 (Shift-3)]
(c) (d) (a)
(a)
276.
(b)
[Group-D, 15.09.2022 Shift-2]
(c)
(a) (b) (d) (c)
(c) (d) 281.
(a)
277.
[Group-D, 07.10.2022 Shift-3] [RRB Group-D, 01.09.2022 (Shift-1)]
(i) (a) (b)
(c) (d) (c)
(ii) 282. (Canopy)

(iii)
[RRB Group-D, 18.09.2022 (Shift-1)]
(a) (i), (ii) (iii) (b) (i) (a) (b)
(c) (i) (iii) (d) (i) (ii) (c) (d) (b)
283.
(a)
278.
[RRB Group-D, 29.08.2022 (Shift-3)]
I II (a) (b)
[Group-D, 06.10.2022 Shift-2] (c) (d) (c)
I II 284.
[RRB Group-D, 01.09.2022 (Shift-2)]
(a) (b)
(A) P. (c) (d) (d)
285.

(B) Q. [RRB Group-D, 19.09.2022 (Shift-1)]


(a) (b)
(c) (d)
(a)
S.K. Jha 162

286. (a) (b)


(c) (d)
[RRB Group-D, 11.10.2022 (Shift-3)] (a)
(a) 293. 1.0 cm 16 cm
(b) 24 cm
(c)
(d)
(e) [RRB Group-D, 01.09.2022 (Shift-3)]
(a) (b), (c), (d) (b) (d), (e), (a) (a) 0.4 cm (b) 2.0 cm
(c) (c), (d), (e) (d) (a), (b), (e) (b) (c) 2.0 cm (d) 0.4 cm (b)
287. 16 cm 294.

[RRB Group-D, 01.09.2022 (Shift-1)]


[RRB Group-D, 30.08.2022 (Shift-1)] uv u�v
(a) 8 cm (b) 24 cm (a) (b)
u�v uv
(c) 32 cm (d) 16 cm (c) uv u�v
288. (c) (d) (a)
u�v uv
295.
[RRB Group-D, 12.09.2022 (Shift-2)] [RRB Group-D, 16.09.2022 (Shift-2)]
(i) (ii)
(a)
(iii) (b) F
(a) (i) (iii) (b) (i) (c) F
(c) (i) (ii) (d) (ii) (a) (d) F (c)
289. P, Q, R S 296.
P,
Q, R S r 1, r 2, r 3 [RRB Group-D, 18.09.2022 (Shift-1)]
r4 (a) C
[RRB Group-D, 23.08.2022 (Shift-1)] (b) P F
P (c) F
Q (d) (c)
R 297. 12 cm
C F S 26 cm
(a) r1 = r2, r3 = r4 r2 � r3
(b) r1 = r 2 = r3 = r4 [RRB Group-D, 06.09.2022 (Shift-2)]
(c) r1 < r2 < r3 < r4 (a) 26 cm
(d) r1 > r 2 > r3 > r4 (b) (b) 24 cm
290. 15 (c) 12 cm 24 cm
x= (d) (c)
.................. 298.
[RRB Group-D, 29.08.2022 (Shift-1)] (f) (R)
(a) –15 cm (b) –7.5 cm
(c) 15 cm (d) 7.5 cm (d) [RRB Group-D, 30.09.2022 (Shift-3)]
291. 2.5 16 (a) f R
24 (b) f R
(c) f R
[RRB Group-D, 29.08.2022 (Shift-1)] (d) f R
(a) 1.5 cm (b) 5.0 cm (a)
(c) 1.0 cm (d) 2.0 cm (b) 299.
292.

[RRB Group-D, 13.09.2022 (Shift-3)] [RRB Group-D, 13.09.2022 (Shift-2)]


S.K. Jha 163

(a) (b) 307.


(c) (d) (d)
300. 2.5 cm [RRB Group-D, 16.09.2022 (Shift-1)]
5 (a)
(b) C
[RRB Group-D, 11.10.2022 (Shift-1)] (c)
(a) 2 (b) –2
(d) (a)
(c) –1 (d) 1 (c)
308.
301. +1.5
30 cm
[RRB Group-D, 20.09.2022 (Shift-2)]
(a) 45 cm [RRB Group-D, 27.09.2022 (Shift-1)]
(b) 20 cm (a)
(c) 20 cm (b)
(d) 45 cm (a) (c)
302. (d) C F (c)
309.

[RRB Group-D, 14.09.2022 (Shift-1)]


(a) (b) [RRB Group-D, 14.09.2022 (Shift-3)]
(c) (d) (a)
(d) (b) C
303. 9 (c) C
18 (d) P F (b)
310. (Leviathan Telescope)
[RRB Group-D, 09.09.2022 (Shift-2)]
3.0 m
1 4.0 m 80
(a) –1 (b) –
3 cm
1
(c) 1 (d) (d)
3
304. 40 cm [RRB Group-D, 27.09.2022 (Shift-3)]
cm 1
[RRB Group-D, 26.09.2022 (Shift-2)] (a) 2.4 m, 6 m
(a) 10 (b) 20 3
(c) 40 (d) 30 (b) 1
(b) 2.4 m, 12 m
305. 20 cm 3
( P) M 1
(c) 2.4 m, 12 m
3
C
PC = __________ 1
(d) 2.4 m, 12 m (b)
[RRB Group-D, 26.09.2022 (Shift-2)] 3
(a) 10 cm (b) –20 cm 311.
(c) 20 cm (d) –10 cm (c)
306. 6 cm [RRB Group-D, 05.09.2022 (Shift-2)]
24 cm (a) 0º (b) 90º
(c) 45º (d) 30º (a)
[RRB Group-D, 05.09.2022 (Shift-1)] 312.
1
(a) 3 (b) [RRB Group-D, 23.08.2022 (Shift-3)]
3
1 (a) (b)
(c) –3 (d) – (d) (c) (d) (b)
3
S.K. Jha 164

313. 319.

[RRB Group-D, 02.09.2022 (Shift-1)] [RRB Group-D, 28.09.2022 (Shift-3)]


(i) (ii) (a) (b)
(iii) (c) (d) (d)
314. 320. 3
60º
[RRB Group-D, 17.09.2022 (Shift-3)]
(a)
(b)
[RRB Group-D, 09.09.2022 (Shift-1)]
(c)
(a) 45º (b) 15º
(d) (d) (c) 60º (d) 30º (d)
315.
321.
[RRB Group-D, 13.09.2022 (Shift-3)]
(a)
[RRB Group-D, 26.08.2022 (Shift-2)]
(b)
(a) (b)
(c)
(c) (d)
(d)
(d)
(c)
322.
316.

A B
[RRB Group-D, 12.09.2022 (Shift-1)]
[RRB Group-D, 18.08.2022 (Shift-1)]
(a) (b)
(c) (d)
45º Medium B
(b)
323.

Medium B
(Medium) A (Medium)
30º
B (n)
1 [RRB Group-D, 14.09.2022 (Shift-2)]
(a) (b) 2 2
2
(c) 1 (d) 2 (d)
317.
(A)
[RRB Group-D, 20.09.2022 (Shift-3)]
(a)
(b)
(c)
(d) (d)
318. (B)
[RRB Group-D, 20.09.2022 (Shift-2)]
(a) n = 0 (b) n > 1
(a)
(c) n = 1 (d) 0 < n < 1 (b)
324.
(b)
[RRB Group-D, 27.09.2022 (Shift-3)]
(c) (a)
(b)
(d) (c)
(d) (d) (c)
S.K. Jha 165

325. (a) (b)


[RRB Group-D, 18.09.2022 (Shift-3)] (c) (d)
(a) (d)
(b) 334. 12 cm 15 cm
(c) 8 cm
(d) (b)
[RRB Group-D, 15.09.2022 (Shift-2)]
326. (a) +22.5 cm (b) –10 cm
(c) +10 cm (d) –22.5 cm (b)
[RRB Group-D, 27.09.2022 (Shift-1)] 335. 2.0 D
(a) (b) 10 cm
(c) (d) [RRB Group-D, 15.09.2022 (Shift-1)]
(b) (a) (b)
(c) (d)
327. 6 cm + 5.0 D
(c)
10 cm
336.
[RRB Group-D, 17.09.2022 (Shift-3)] [RRB Group-D, 11.10.2022 (Shift-2)]
(a) 8 cm (b) 14 cm (a) (b)
(c) 10 cm (d) 12 cm (d) (c) (d)
328. 50 cm 20 cm (d)
337.

[RRB Group-D, 01.09.2022 (Shift-1)] [RRB Group-D, 11.10.2022 (Shift-1)]


(a) –3 D (b) 8 D (a) (b)
(c) +3 D (d) –8 D (a) (c) (d) (d)
329. NUMERICAL QUESTIONS
[RRB Group-D, 30.09.2022 (Shift-1)]
(a) (b) TYPE-1
(c) (d) (b) 1 1 1
330. 15 cm �� � �
u v f
40 cm
1 1 1
� �
[RRB Group-D, 06.09.2022 (Shift-3)] v u f
(a) 1 (b) 1 1. 20 cm
(c) 1 (d) 1 30 cm
(a)
331. 6 cm –2.5 D [RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-3]
20 cm (a) 60 cm (b) 20 cm
(c) 30 cm (d) 40 cm (a)
[RRB Group-D, 26.09.2022 (Shift-1)] 1 1 1
[RRB Group-D, 26.08.2022 (Shift-1)] Sol. �� � �
f u v
(a) 6 cm (b) 4 cm
f= = –20 cm
(c) 5 cm (d) 7 cm (b)
u= = –30 cm
332. 1.0 cm 8 cm
v= =?
12 cm
1 1 1 1 1 1
� � �� �
[RRB Group-D, 26.08.2022 (Shift-2)] �20 �30 v v 20 30
(a) 2.0 cm (b) 3.0 cm 1 �3 � 2 1
(c) 1 cm (d) 1.5 cm (a) � ��
v 60 60
333. –10 D v = – 60 cm
15 cm = 60 cm
[RRB Group-D, 30.08.2022 (Shift-3)]
S.K. Jha 166

2. 5 cm 5. 10
10 cm
[RRB Group-D 2018] 30
(a) 0.05 (b) 0.2 [RRB JE 2015]
(c) 0.1 (d) 2 (b) [RRB ALP/ Tech. 17-08-2018, Shift-2]
Sol. =5 [RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-1]
(f) = 5/2 = 2.5 (a) 20 (b) 15
(u) = –10 (c) 30 (d) 10 (b)
(v) = v Sol.u = – 30
f = 10
1 1 1
� � �
1 1 1
� � � v�
10 1 1 1
� � 1 1FG IJ 1
f v u 2.5 v 10 3 v u f

v
� �
30 H K

10
v 2 1 1 1
(m) = � � 0.2 � � �
u 10 v 10 30
3.
1 3�1
5 cm � � � 15 cm
3 cm v 30
10 cm 6. M
M
[RRB JE 2019] 10º
(a) 5 cm (b) 15 cm
(c) 10 cm (d) 20 cm (c) [Group-D, 02.09.2022 Shift-3]
Sol. (a) 30º (b) 20º
f = – 5 cm (c) 10º (d) 40º (c)
u = –10 cm 7. 12 cm
v=? 6 cm
1 1 1 1 1 1
� � � � � [Group-D 09.09.2022 1st Shift]
f v u 5 v 10
1 1 1 5 � 10 �5 (a) 12 cm, (b) 4 cm,
� � � � (c) 12 cm, (d) 4 cm,
v 10 5 50 50
(c)
1 1
�� v = – 10 cm Sol. (c) (f) = –12 cm
v 10 (u) = –6 cm
10
(v) = ?
4.
10 cm 1 1 1
� �
v u f
[I.A.S (Pre) 2012] 1 1 1 1 1 1
� � � � � �
(a) 7.5 (b) 5 v ( �6) ( �12) v �12 ( �6)
(c) 2.5 (d) 12.5 (d) 1 �1 1 1 �1 � 2
Sol. = – 10 cm � � � � �
v 12 6 v 12
u = x cm
1 1
v = 4x cm � � � v = 12 cm
v 12
1 1 1 Note :
� �
f v u 8. 20 cm
1 1 1 4 �1 30 cm
� � � �
10 4x x 4x
[Group-D 05.09.2022 2nd Shift]
1 5 50 (a) 12 cm, (b) 60 cm,
� � � x�
10 4x 4 (c) 12 cm, (d) 60 cm,
12.5 cm (b)
S.K. Jha 167
Sol. (b) f = –20 cm, u = –30 cm, v = ? 1 �1
1 1 1 =
� � v 10
v u f � v = –10 cm
1 1 1 1 �3 � 2 11. 18.0 cm
� � � � �
v �20 ( �30) v 60
x = ...........
1 �1
� � � v = –60 [Group-D 02.09.2022 2nd Shift]
v 60
(a) 9 cm (b) 18 cm
Note :
(c) –18 cm (d) –9 cm (d)
Sol. (d) R = –18 cm, f = ?
9. 5 cm
20.0 cm R
� f =
2
�18
[Group-D 11.10.2022 2nd Shift] = = –9 cm
2
(a) 20 cm (b) 5 cm 12. 9 cm
(c) 10 cm (d) 15 cm (a) 18 cm
� v h2
Sol. (a) m = u � h [Group-D 02.09.2022 2nd Shift]
1
[ h2 h1 ] (a) 6 cm (b) 24 cm
� (c) 12 cm (d) 18 cm (a)
v = –20cm, u = –20cm Sol. (a) f = 9 cm, u = –18 cm, v = ?
F=? 1 1 1
� �
1 1 1 v u f
� �
v u f 1 1 1 1 1 2 �1
� = � = � =
1 1 1 v 9 ( �18) 9 18 18
� � �
�20 ( �20) f 1 3
� = ����v = 6 cm
1 1 1 �1 � 1 �2 v 18
� � � = =
f �20 20 20 20 13. 2 m
� f = –10 [Group-D 30.09.2022 1st Shift]
R (a) 2.0 m (b) 1.0 m
f=
2 (c) 0.5 m (d) 4.0 m (d)
R = 2f Sol. (d) f = 2 m, R = ?
= 2 × (–10) = –20 cm � R = 2f
10. 15 cm =2×2=4m
30 cm 14. 0.3 m

[Group-D 05.09.2022 2nd Shift] [Group-D 18.09.2022 2nd Shift]


(a) 15 cm (b) 20 cm (a) 0.3 m (b) 0.6 m
(c) 30 cm (d) 10 cm (d) (c) 0.15 m (d) 0. 45 m (c)
Sol. (d) f = –15 cm, u = –30, v = ? Sol. (c) R = 0.3 m, F = ?
R
1 1 1 f =
� � 2
v u f 0.3
1 1 1 f = = 0.15 m
� � 2

v f u 15. 20 cm
1 1 1 50 cm
� = �
v �15 ( �30)
[Group-D 18.09.2022 2nd Shift]
�1 1 �2 � 1 �3
= � = = (a) 0.333 cm (b) 3.33 cm
15 30 30 30
(c) 333 cm (d) 33.3 cm (d)
S.K. Jha 168
Sol. (d) f = 20 cm, u = –50 cm, v = ? 19. 12 cm
8 cm
1 1 1 [Group-D, 26.08.2022, Shift-3]
� �
v u f (a) 24 cm (b) 8 cm
1 1 (c) 4.8 cm (d) 12 cm (a)
1 1 1 5�2
� = � = � = Sol. (a)
v 20 ( �50) 20 50 100
f = –12 cm u = –8 cm v=?
100
� v= = 33.3 cm 1 1 1
3 =�
v f u
16. 10 cm
30 cm 1 �1 1 �2 � 3 1
� = � = =
v 12 �8 24 24
[Group-D 12.09.2022 3rd Shift] � v � 24 cm
(a) 10 cm 20 cm
20.
(b) 20 cm (�)
+18 cm
(c) 20 cm
[Group-D, 02.09.2022 Shift-3]
(d) 0 cm 10 cm
[Group-D, 26.09.2022 Shift-2]
(d)
(a) 18 cm (b) 9 cm
Sol. (d) f = 10 cm, u = –30 cm, v = ?
(c) –9 cm (d) –18 cm (b)
1 1 1
� � Sol. (b) R = +18 cm f=?
v u f R = 2f
1 1 1 3 �1 4
� = � = = 18
v 10 ( �30) 30 30 � f= = 9 cm
2
30 15 21. 2.5 m 10 m
� v= = cm
4 2
17. 16 cm [Group-D, 12.09.2022 Shift-2]
(a) 1.25 m
[Group-D 30.08.2022 1st Shift] (b) 1.25 m
(a) 24 cm (b) 8 cm (c) 2.0 m
(c) 16 cm (d) 32 cm (d) (d) 2.0 m (d)
Sol. (d) Sol. (d) f = 2.5 m, u = –10 m, v = ?
f = 16 cm
1 1 1
R=? �= �
� R = 2f v f u
= 2 × 16 = 32 cm 1 1 1 10 1
18. 10 � = � = �
v 2.5 �10 25 10
cm
20 � 5 25 1
20 cm = = = � � v �2m
50 50 2
[Group-D, 26.08.2022, Shift-3]
22. 30 cm
(a) 10 cm
20 cm
(b) 20 cm
[Group-D, 14.09.2022 Shift-1]
(c) 20 cm
(a) +12 cm (b) +6 cm
(d) 10 cm (c)
(c) –12 cm (d) –16 cm (a)
Sol. (c)
Sol. (a) f = 30 cm [� ]
f = –10 cm u = –20 cm v=? u = –20 cm v=?
1 1 1 1 1 1
= � = �
v f u v f u
1 �1 1 �2 � 1 �1 1 1 1 2�3 5 1
� = � = = � = � = = =
v 10 �20 20 20 v 30 �20 60 60 12
� v = –20 cm
� v � 12 cm
20 cm
S.K. Jha 169

23. 27. 18cm


= 1.3) x 36cm
y (sin y)/ (sin x) ___ [Group-D 14/09/2022, 2nd Shift]
(a) 36 cm
[Group-D 26.09.2022, 3rd Shift] (b) 36 cm
(a) 1.3 (b) 0.3 (c) 18 cm
(c) 1/1.3 (d) 1 (c) (d) 18 cm (a)
Sol. (c) µair = 1 µwater = 1.33 Sol. (a) u = –18 cm, u = –36 cm, v = ?
1 1 1
� �
v f u
sin x n2 x (1)
� 1 1 1 1 �1 1
sin y n1 � � � �������� � �
v �18 ( �36) v 18 36
sin y n1 1 y 1 �2 � 1
� � � (1.3) � � �������������������v = –36 cm
sin x n2 1.3 v 36
24. 24 cm 28. 21 cm
12 cm
7 cm
[Group-D 26.08.2022, Ist Shift] 14 cm
(a) 8 cm (b) –8 cm cm
(c) –24 cm (d) 24 cm (d) [Group-D 19/09/2022, 3rd Shift]
Sol. (d) µ = –24 cm, v = 12 cm, f = ? (a) +3 (b) – 3
1 1 1 (c) –6 (d) + 6 (d)
� � Sol. (d) u1 = –21 cm v1 = 7 cm
v u f
u2 = –14 cm v2 = ?
1 1 1 1 1 1
� � � � � � 1 1 1
12 ( �24) f f 12 24 � �
v u f
1 2 �1 1 1 1 3 �1 1 21
� � � f = 24 cm � � � �� � ��� �����f = cm
f 24 7 21 f 21 f 2
25. 25cm 1 1 1
� �
30cm v u f
1 1 1 1 1 4�3 7
[Group-D 17/08/2022, 2nd Shift] � = � = � = =
v f u 21 �14 42 42
(a) 5/6 (b) –6/5
� v � 6 cm
(c) 6/5 (d) –5/6 (b)
29. 30.0µm
v 30 �6
Sol. (b) m = � m= = 25cm
u �25 5
26. 12cm
60cm
18cm
_______ [Group-D 17.09.2022 Shift-1]
[Group-D 06/09/2022, 3rd Shift] (a) 60cm (b) 50cm
(a) 7.2 cm (b) 36 cm (c) 40cm (d) 25cm (d)
(c) – 36 cm (d) – 7.2 cm (d) Sol. (d)
Sol. (d) u = –12 cm, v = –18 cm, f = ? ho = 30.0 �m = 30 × 10–6 m
1 1 1 f = 25 m = 25 × 10–2 m
� � hi = 60 m = 60 × 10–2 m
v u f
h t hi f
1 1 1 1 �2 � 3 m� i � �
� � � � � h u�f ho u � f
f �18 12 f 36 o
�2
�36 60 � 10 �25 � 10�2
� f= = –7.2 cm � �
5 �
30 � 10�6 u � �25 � 10 �2 �
S.K. Jha 170

�25 � 10 �2 TYPE-2
� 2 × 104 =
u � 25 � 10 �2 1
�25 (D) �
� u + 25 × 10–2 = × 10–6 f
2
� u + 25 = –12.5 × 10–4 m 1
� u + 25 = –0.000125 (P) �
(f )
� u = –25 – 0.000125 = –25.000125
u � –25 cm 1. 50
30. 10.0 cm [RRB ALP/ Tech. 2014]
[RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-2]
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
[Group-D, 29.08.2022 Shift-1] (a) 4D (b) 2D
(a) 5.0 cm (b) 20.0 cm (c) 1D (d) 3D (b)
(c) 10.0 cm (d) 40.0 cm (a) Sol. (f) = 50
31. 10 cm
30 cm 50 1
� �
100 2
[Group-D, 12.09.2022 Shift-3] 1 1
(a) 10 cm 20 cm (D) � � � 2D
f 1/ 2
(b) 20 cm (�)
2. 8D –4D
(c) 0 cm 10 cm
(d) 20 cm (c)
[Group-D, 26.08.2022, Shift-3]
32. 15 cm
x = ........ (a) 25 cm
(b) 50 cm
[Group-D, 29.08.2022 Shift-1]
(a) –15 cm (b) 15 cm (c) 25 cm
(c) –7.5 cm (d) 7.5 cm (d) (d) 50 cm (c)
33. 10 cm Sol. (c)
15 cm P1 = +8 D (+ve)
P2 = –4 D (–ve)
[Group-D, 29.08.2022 Shift-3]
(a) 30 cm, (b) 6 cm, P = P1 + P2 = 8 + (–4)
(c) 6 cm, (d) 30 cm, =8–4=4D
(c) = +4D
34. 15 cm 1
(f) =
P
45 cm 1
[Group-D, 29.08.2022 Shift-3] � f= = 0.25 m
4
(a) 11.25 cm (b) 33.75 cm � f(cm) = 0.25 × 100 = +25 cm
(c) 22.5 cm (d) 45 cm (c )
� +ve
35. 15 cm
50 cm
30 cm
3. +2D
_____ [Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
[SSC. C.P.O. 2007]
(a) (b)
(a) 40 m (b) 50 m
(c) (d)
(c) 40 cm (d) 50 cm (d)
(a)
Sol. = + 2D
36.
1 1
(F) � � = 0.5 = 50
P 2
4. + 2.0D
(shift) 39cm
[Group-D 28/09/2022, 1st Shift] [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) 39cm (b) 13cm (a) –0.5 (b) –0.5
(c) 10cm (d) 26cm (b) (c) 0.5 (d) 0.5 (d)
S.K. Jha 171

Sol. Sol. (d) f = 20 cm P=?


100 100
1 P� � P= = +5 D
(P) � f (cm) 20
(f )
1 1
f � � � 0.5
p 2 10. 40 cm
0.5
[Group-D, 06.10.2022 Shift-3]
5. 10 D
(a) –5.0 D (b) +2.5 D
[Group-D 30.09.2022 3rd Shift]
(a) 0.1 m (b) –10 m (c) –2.5 D (d) +5.0 D (d)
(c) –0.1 m (d) 10 m (c) Sol. (d) R = 40 cm P = ?
1 � R = 40 cm ��������������f = 20 cm
Sol. (c) P=
f (m) 100
P�
� P = 10 D f=? f (cm)
1 1
� 10 D = � f(m) = 100
f (m) 10 � P= P = +5 D
20
� f = 0.1 m = 10 cm
f = –0.1 m 11. 20 cm
6. –5 D
[Group-D 30.8.2022 2nd Shift]
(a) 20 cm (b) –50 cm [Group-D, 15.09.2022 Shift-2]
(c) 50 cm (d) – 20 cm (d) (a) 0.05 D (b) –0.05 D
Sol. (d) P = –5 D f=? (c) –5 D (d) 5 D (d)
100 12. –6.5 D
P�
f (cm)
[Group-D, 07.10.2022 Shift-3]
100 100 (a) + 13.76 cm (b) 15.38 cm
� –5 = ����� f = = –20 cm
f (cm) �5 (c) –13.76 cm (d) –15.38 cm (d)
7. 25 cm TYPE-3
[Group-D 26.08.2022, Ist Shift]
(a) 0.04 D (b) –0.04 D E � h�
(c) –4.0 D (d) 4.0 D (c)
1. E1 E2 25eV 50eV
Sol. (c) f = –25 cm P=?
i.e. 1 2
100 100 [RRB ALP/ Tech. 2014]
P= P= P = –4 D
f (cm) �25
8. 50 cm. FG 1 IJ �
(a) � 1 �
H 2K 2 (b) �1 = �2

[Group-D 18.08.2022 3rd Shift] (c) �1 = 2�2 (d) �1 = 4�2 (c)


(a) 2D (b) –2D Sol. (E1) = 25 eV
(c) 5D (d) –5D (b) (E2) = 50 eV
Sol. (b) f = –50 cm P=?
100
P� E � h�
f (cm)
E1 = 25 eV ...(i)
100 100
P= =– = –2D E2 = 50 eV ...(ii)
�50 cm 50
9. 20 cm E1 1 hv1 1
� ������� �
[Group-D 02.09.2022 2nd Shift] E2 2 hv2 2
[RRB APL/Tech. 2018]
(a) –5.0 D (b) 0.05 D 1 / �1 1 � 1
� � (v = 1/�) � 2 � � 1 � 2� 2
(c) –0.05 D (d) 5.0 D (d) 1/ �2 2 �1 2
S.K. Jha 172

2. 1.2 60 6.
20
30
[Group-D, 23.08.2022 Shift-2]
[RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-1] (a) 2 (b) –1/2
(a) –2.4 (b) 1.2 (c) –2 (d) 1/2 (c)
(c) –3.6 (d) 2.4 (d)
Sol. (c) (h1) = 1
Sol.(d) v = – 60 cm u = – 30 cm
(h2) = –2 (–ve
= 1.2 cm
h2 �2
v �( �60) m= h = = –2
m= � � m = –2 1 1
u �30
7. 1.31 1.52
hi hi
m� �����–2 =
ho 1.2
hi = –2 × 1.2 = –2.4 [Group-D 30.08.2022 1st Shift]
= 2.4 cm (a) 0.86, (b) 1.16,
3. 4/3 (c) 1.16, (d) 0.86, (b)
[RRB JE/Sr.Se Chennai 2014]
Sol. (b) µi = 1.31 µg = 1.52
(a) 2.25 × 108 (b) 4 ×108
(c) 1.5 × 108 (d) 2.67 × 108 1.52 152
µg.i = = = 1.16
(a) 1.31 131
4 �
Sol.(a) (µ) �
3
4 3 �108 3 � 108 � 3 8. 2
µ = c/v �� � �� v � 45º
3 v 4
v � 2.25 � 108 m/s
[Group-D 05.09.2022 1st Shift]
4. 1.56 (a) 30º (b) 15º
(Ic) Sin Ic (c) 45º (d) 60º (a)
Sol. (a) µ= 2 sin i = 45º
[Group-D 27.09.2022 2nd Shift]
(a) 0.64 (b) 0.84
(c) 0.74 (d) 0.94 (a) sin i
� µ� � sin 45º
Sol. (a) µg = 1.56 sin r 2�
(Ic) = sinIc = ? sin r
� 1
� sin r = 2
µa 1 100
(sinIc) = = = = 0.64 2
µg 1.56 156
1 1 1
5. 2.5 cm � sin r = � (sin 30º = )
2� 2 2 2
5 cm
� sin r = sin 30º
[Group-D, 11.10.2022 Shift-1]
� = 30º
(a) –1 (b) –2
(c) 1 (d) 2 (a) 9. A
Sol. (a) f = –2.5 cm u = –5 cm m = ? 1.33 A
1 1 1 [Group-D 26.09.2022 3rd Shift]
� �
f v u m m
(a) 2.67 × 108 (b) 2.26 × 108
1 1 1 1 �10 1 s s
� � � � � �
�2.5 v ( �5) v 25 5 m m
1 �10 � 5 1 �5 (c) 1.67 × 108 (d) 1.97 × 108 (b)
� � � � s s
v 25 v 25 Sol. (b)
� v = –5 cm µm = 1.33, (vm) = ?
S.K. Jha 173

Sol. (d) f = + 9 cm u = – 18 cm m=?


c
��
v 1 1 1 1 1 1
� � � � � �
f v u 9 v –18
3 � 108 m / s 3 � 108
� 1.33 � � Vm � m/s 1 1 1 2 �1 1
vm 1.33 � � � � �
v 9 18 18 v
� v = 6 cm
� Vm � 300 � 108 m / s � Vm � 2.26 � 108 m / s
133 –v –6 1
10. m� � m� �� m �
u –18 3
13. + 2.5 D
B A
[Group-D 18.08.2022 1st Shift]
[Group-D 07.10.2022 2nd Shift]
(a) –30 cm (b) +30 cm
45º (c) +40 cm (d) –40 cm (c)
Medium A
Sol. (c) P = + 2.5 D f=?
100
Medium B P�
30º f(cm)

100 1000
� +2.5 D = � f(cm) � � 40cm
1 1 f (cm) 2.5
(a) (b)
2 2 2 � f = + 40 cm
(c) 2 (d) 2 2 (c) 14. 6 cm
Sol. (c) 24 cm
� Sin i = 45º A
� Sin r = 30º 45º [Group-D 05.09.2022 1st Shift]
� ��i–r = ? 1
(a) � (b) 3
B 3
sin i 30º 1
� �� (c) –3 (d) (a)
sin r 3
Sol. (a) f = – 6 cm u = – 24 cm v=?
sin 45º 1/ 2
� �� � �� 1 1 1
sin 30º 1/ 2 1 1 1 � �
� � � �
f v u –6 v (–24)
1 2
� �� � � �� 2 1 –1 1 1 –4 � 1
2 1 � � �
� �
11. 5 v 6 24 v 24
cm 2 cm 1 –3 1
� � � � v = –8 cm
[Group-D 30.09.2022 3rd Shift] v 24 8
(a) –5/2 (b) 2/5
�v �8
(c) 5/2 (d) –2/5 (d) m= � m=
u 24
Sol. (d) u = – 5 cm v = – 2 cm m=?
–2 1
–v � m� Ans.
m� � m� 3
u 5
15. 3.0 cm 25 cm
12. 9 cm
50 cm
18 cm
[Group-D 09.09.2022 2nd Shift]
(a) 1 (b) –1 [Group-D 30.09.2022 1st Shift]
(a) 0.33 cm (b) 1.0 cm
1 1
(c) – (d) (d) (c) 1.2 cm (d) 1.5 cm (b)
3 3
S.K. Jha 174

Sol. (b) �
� (h1) = 3 cm 10
f = – 25 cm u = – 50 cm h2 = ? � R� � 5cm
2
1 1 1 � f = R/2 = 5/2 cm
� –
f v u �5
� f� cm
1 1 1 1 –1 1 2
� � – � � –
–25 v –50 v 25 50 (+ve
1 –2 – 1 –3 –50 )
� � � � v� � = h1 = 1
v 50 50 3
� h2 = 1/2
u=?
�v �50 �1
m� � m� � 1
u 3 � (�50) 3 h2 2 1
m= � �
�1 h1 1 2
� m�
3
–v 1 –v
� m= � �
u 2 u
�h 2 �1 h 2
� m� � �

–u
�v �
2 –2 1
� �
h1 3 3 2 5 u u
3 2 –2 � 1 2 –1
� � h2 � h2 = +1 � � � �
3 5 u 5 u
� 10 cm
–5
16. (dispersion) D � u� � –2.5cm
2
3
18. 2.42
(dispersion)
[Group-D, 06.10.2022 Shift-3]
[Group-D 18.09.2022 2nd Shift]
(a) 3 × 108 m/s (b) 1.24 × 108 m/s
D D 8
(c) 1.72 × 10 m/s (d) 2.48 × 108 m/s
(a) (b)
4 16 (b)
D D Sol. (b)
(c) (d) (c)
27 81 � (�) = 2.42
Sol. (c) (D) = D V=?
(�) = �
���������������' = 3� D' = ? c
��
v
3 3 � 108 m / s 3 � 108 m / s
D' � � �
3 D' � �2 � � 2.42 � � v�
� �� � � �� � v 2.42
D � �1 � D �� 3� ��
300
� v� � 108 m / s � v = 1.24 × 108 m/s
D' 1 D 242
� � � D' �
D 27 27 19. A B 3/2
4/3 B A
17.
[Group-D, 13.09.2022 Shift-1]
10.0 cm
1 9
(a) (b)
2 8
[Group-D 18.09.2022 2nd Shift] 8 3
(c) (d) (c)
(a) –2.5 cm (b) –5.0 cm 9 4
(c) +5.0 cm (d) +2.5 cm (a) Sol. (c)
Sol. (a) 3 4
� �A � � �B �
= 10 cm 2 3
S.K. Jha 175

sin i
� ��
4/3 sin r
� � B– A � B � � B– A �
�A 3/2
sin 22º
4�2 8 � 1.45 =
� � B– A � � � B– A � sin r
3�3 9
20. 2.25 × 108 sin 22º
� sinr =
m/s 1.86 × 108 m/s 1.45
[Group-D, 12.09.2022 Shift-2] 0.37 37
(a) 0.83 (b) 1.21 � sinr = = = 0.255
1.45 145
(c) 0.52 (d) 1.31 (b) � sinr = sin(14.99º)
Sol. (b) � �r = 14.99º
Vw = 2.25 ×108 m/s 23. 30 cm
Vg = 1.86×108 m/s 10 cm

c [Group-D 23.8.2022 1st Shift]


(a) 3 (b) 1/3
Vw 2.25 � 108 m / s
� w–g � � (c) –1/3 (d) –3 (b)
c 1.86 � 108 m / s
Sol. (b) u = – 30 cm v = – 10 cm m = ?
Vg
v –10 1
� w–g � 1.21 m� � �
u –30 3
21. 3.0 cm 18 cm 24. 1.5 m
54 cm –3 (
)
[Group-D, 25.08.2022 Shift-3] [Group-D 22.08.2022 Shift 3]
(a) 1.5 cm (b) 0.75 cm (a) – 0.5 m (b) 4.5 m
(c) 0.75 cm (d) 1.5 cm (a) (c) 0.5 m (d) –4.5 m (b)
Sol. (a) ho= 3 cm f = – 18 cm
Sol. (b) u = –1.5 m m = –3 v = ?
u = – 54 cm hi = ?
v v
1 1 1 m� �� –3 � � v � 4.5 cm
� – u –1.5
v f u
25. A B
1 1 –3 � 1 –2 1 75°
� – � � �
–18 –54 54 54 –27 40°
u = – 27 cm B A
[Group-D 28/09/2022, 1st Shift]
v hi (a) 0.67 (b) 1.34
m�– �
u ho (c) 1.50 (d) 0.87 (a)
Sol. (a) �i = 75º �r = 40º �B – A = ?
27 h1 –3
� – � � hi � � –1.5cm sin 40º 0.642 642
54 3 2 �B – A = � �
–ve sign. sin75º 0.966 966
22. 1.45 = 0.665 � 0.67
26. 6 cm
22º 30 cm

[Group-D 22.9.2022 2nd Shift]


(a) 14.99º (b) 25.69º [Group-D 27.09.2022 Shift 2]
(c) 22.69º (d) 20.99º (a) (a) 14 cm (b) 12 cm
Sol. (a) ��= 1.45 �i = 22º �r = ? (c) 16 cm (d) 10 cm (b)
S.K. Jha 176

Sol. (b) ho= 6 cm u = – 30 cm 30. f 2.5f


f = – 60 cm hi = ?
1 1 1 [Group-D, 17.09.2022 Shift-1]
� –
v f u 3 2
(a) (b)
1 1 1 –1 � 2 7 7
� � – �
v –60 –30 60
4 1
� v = 60 cm (c) (d) (b)
7 7
v h –60 h i
� m�– � i � � 31. 5.0 cm 6.0 cm
u ho –30 6
20.0 cm
h i � 12 cm _____
27. 4 cm 30 cm ______
45 cm [Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
(a) 3.0 cm (b) 3.0 cm
[Group-D 19/09/2022, 3rd Shift]
(c) 3.0 cm (d) 3.0 cm
(a) 2.2 cm (b) 1.9 cm
(c)
(c) 2.5 cm (d) 1.6 cm (d)
Sol. (d) ho= 4 cm f = – 30 cm u = –45 cm 32. 1 cm
2
1 1 1
� �
v f u
[Group-D, 17.09.2022 Shift-2]
1 1 –3 – 2 –5 (a) 3 cm (b) 1 cm
� � � �
–30 –45 90 90 (c) 2 cm (d) 0.2 cm (c)
v = – 18 cm
hi = ? 33. A, B C
1.47, 1.33 1.44 A, B C
v hi VA, VB and VC
m� � –18 h i
� � [SSC CGL-2021]
u ho –45 4
[Group-D, 26.09.2022 Shift-2]
8
� hi � � 1.6cm h i � 1.6 cm (a) VC > VB > VA (b) VA > VB > VC
5
28. P, Q, R S. (c) VB > VC > VA (d) VA > VC > VB (c)
34. 20 cm
P, Q S r 1, r 2, r 3 40 cm
r4 r 1, r 2, r 3 r4 [Group-D 29.8.2022 2nd Shift]
[Group-D 23.8.2022 1st Shift] (a) +1 (b) +0.5
P (c) –1 (d) –0.5 (c)
Q 35. A
1.33 A
C F R
[Group-D 26.09.2022, 3rd Shift]
S
(a) 1.97 × 108 m/s (b) 2.67 × 108 m/s
(a) r1 > r2 > r3 > r4 (b) r1 = r2, r3 = r4 r2 � r3 (c) 1.67 × 108 m/s (d) 2.26 × 108 m/s
(c) r1 < r2 < r3 < r4 (d) r1 = r2 = r3 = r4 (d)
(d)
36. 0.5 m
29. 2.5cm 16 cm
0.6 m
24 cm
[Group-D, 07.10.2022 Shift-1]
[Group-D, 29.08.2022 Shift-1] (a) –0.5 (b) 0.5
(a) 1.0 cm (b) 2.0 cm (c) –5 (d) 5 (c)
(c) 1.5 cm (d) 2.5 cm (a)
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 177

15
(Atom) (Charge)

S.I. (Coulomb) C.G.S.


state coulomb 'C'
Electron orbits
Ampere-Second
Nucleus

Proton
Neutron Q � I� T
Electrons
1 � 3 � 108 State Coulumb

The Structure of Atom

+ 1.6 × 10–19

– 1.6 × 10–19

(Free Electrons)
2

Q � ne
Q=
n=
e=
Note :
[NCERT Exemplar]

(Coulomb's law)
q1 q2 r
S.K. Jha 178

cm–3

(Electro Motive Force) [EMF]

F �� q1 q2 – (i)

F�� – (ii)

(i) (ii) v
F�

F=K K=

� F= �0

�0 = 8.85 × 10–12

K = 9 × 109

(Potential Difference)

(Charge Density)

(i) (Linear Charge density) ( )

(ii) (Surface charge density) ( )

(Potential)

cm–2

(iii) (Volume Charge Density) ( )

J/C
S.K. Jha 179

(Electric Field)

(Electric Current)

S.I. Ampere (Col/s)


6.28 × 1018
1A
3 × 108m/s

(Intensity of Electric Field)


'q' 'F'

S.I N/C NC–1

(Electric Lines of Force) ���


Negative charge Electron �� �
Positive charge
(Ohm's Law)
voltage

or,
Electric field lines
S.K. Jha 180

R (iv) (Cross Sectional Area)

V = IR
(i)

(v) l
R� – (ii)
A
(i) (ii)
l
R�
A
l l
or, R � � ����� R � �
A �r 2
� (Rho)

[Specific Resistance
(Resistance) ( )] :

R
(�) �
�m
l RA
R= � �=
A l
�m2
�=
m
�����m

[NCERT Exemplar]

(Conductance)

(i) (Temperature)
G
(Simen) S
(ii) (Nature of substance)

(iii) (Length) Mho

– (i) = Ohm–1 = Mho = Simen


S.K. Jha 181

(Specific Conductance) voltage

��(Sigma) voltage

R=�
MCB,
1
��

= Mho m–1
Note x
x x ( G / � )
x2
(µ A)
(Combination of Resistances) :
– A
(i) (Series)
(ii) (Parallel)
(i) (Series Combination) :

voltage
(Wheatstone Bridge)

(ii) (Parallel Combination)

or,
S.K. Jha 182

(Power)
V2
P=
R
P � VI V = IR
1
V � P�
R
� P � I2 R I=
R Power Rating

V2
� P� R1
R
S.I. watt (W)
1 = 746 watts
1 = 735.5 watts
kWh
1 kWh = 1.34 H.P

Brightness � Power
V2
P= ...(i)
R
Power
Power

R2 > R1

P = I2R
� P ��R
Power Rating

R2

(Capacity)

Q V

q�V
or, q = CV
q
or, C � C
v
R2 > R1
S.K. Jha 183

S.I. C volt–1 1 2
E= cv
2
�F
1 �F = 10–6 F

(i) (A)
C � 4 �� 0 r (ii) (d)
(iii) (�0)
711 �F

K K
(Schering bridge)
K �0 A
C�
d
=��
=0
1
(Capacitor) 1 PF = 10–12 F
�� 2.5 �F/1.5 �F

(Combination of Capacitors)
A.C. D.C.
D.C. A.C.
(i) (series)
(ii) (Parallel)
(i)

(Parallel Plate Capacitor) :


d

+

voltage

(ii)
S.K. Jha 184

(Kirchhoff's Law) :
(i) (K.C.L/Junction Law/Node Law) :

(Node)


Inductor Ia + Ib + Ie + If = Ic + Id


(inductance) Ex : i3
� SI (H)
� L

� Sol. 12A + 10A + i3 = 20A + 30A


i3 = 50 – 22
i3 = 28 A

(ii) (K.V.L./loop law)

(loop)
L1 L2 L3
voltage
A B �
LAB = L1+L2+L3 R1
I + –
I +

+ I R2
L1 Vs – Loop

L2
A B
Vs + (– IR1) + (–IR2) = 0
1 1 1 � Vs = IR1 + IR2
� �
L AB L1 L2 Vs = I(R1 + R2)
Vs = IRT
L1 .L2 RT = R1 + R2
L AB �
L1 � L2 � KVL —
Note : AC � (+) (–) Voltage (–)
AC DC
� � (–) (+) Voltage (+)


4 (L � N2)
Voltage (–)
S.K. Jha 185

Q. 12 V emf 1� � R1 �
10 V emf 1� � V1 = V � R � R � V
� 1 2�

� R2 �
(A) 1 A (B) 2 A V2 = V � R � R � V
� 1 2�
(C) 4 A (D) 11 A

Sol.
(Types of Electric Current)

(i) (Direct Current) D.C.


KVL Law —
–10 + (–I × 1) – (I × 1) + 12 = 0 (D.C.)
� 2 – 2I = 0
� – 2I = – 2
� I = 1A
Current Division Rule

I1 R1 (Electro-Plating)

I (Arc-welding)
(Battery-charging)
I

I2 R2 (ii) (Alternating Current) A.C.

� R2 � (A.C.)
� I1 = I � R � R � A
� 1 2�

� R1 �
I2 = I � R � R � A
� 1 2�

Voltage Division Rule Alternator

(Domestic Applications)
R1 R2 (Industrial field)

V1 V2

1/50 sec

V
S.K. Jha 186

A.C. D.C.
A.C. D.C.
(Electric Iron)
1. A.C. 1. D.C.
(Heater)
Battery charging Battery charging
(Bulb)
(Fuse)
2. A.C. 2. D.C.
(Electric Iron) :

3. 3.

4. 50 Hz 4. D.C. 0 Hz
+3%
5. A.C. 5. D.C.
(0)
6. A.C. Battery 6. D.C. Battery

7. A.C. 7. D.C.
Transformer Transformer

8. A.C. D.C. 8. D.C. A.C.


Rectifier Inverter

(Heater) :
(Effects of Electric Current)
(i) (Heating Effect)

(Joule)

H= (J)
I= (A)
R= (�)
t= (second)
P = Power
(Ni + Cr)

V = Voltage (Bulb) :
(W)
filament

1 (BTU) 1055.06 252

1 B.O.T = 36 × 105
S.K. Jha 187

H.C. Orsted

(Galvanometer)
(Ammeter)
(Volt meter)
(Electric Bell)
(Fan)
(Motor)
(iii) (Chemical effect)

(Fuse) :

1-10

Note :
(ii) (Magnetic Effect)

current

Magnetic Field

Electrolytic cell Voltameter


S.K. Jha 188

+ –

Trick :

(iv) (Gas Ionisation Effect)


(M)
(Q)
� m Q
� Q�
or, m It �� I � t �
� �
m � Z.It
Z= X-rays
(S.I Kg/Coulomb)
Note : 1 = 96500 Coulomb
(Cell and Battery)

+ –

(Cell)
(Electro plating) 2
(Metal extraction)
(Printing)
• •

(+) (–)
(V)

• •

Battery
e– e–
• •
Anode Cathode
Metal

Zinc ions
ZnSO4 (aq.) deposited Emf (V)
on metal
1. �1.08 Volt 1. [2 volt]
2. � 1.08 Volt 2.
Note :
3. � 1.50 Volt 3.
4. � 1.50 Volt
[NCERT Exemplar]
5.
[NCERT Exemplar] 6.
S.K. Jha 189

1 F = 96500 Coulomb

[ ] [ ]
1. H2SO4 Cu Zn
2. CuSO4 Cu Zn
3. NH4Cl C Zn =
4. NH4Cl+ZnCl2+ C Zn Q. 220 V, 40 5 5
30 1
5. KOH + ZnO Steel Zn –
6. Ag2O Silver Zn �
Sol. =
1000
7. H2SO4 ( ) 40 � 5 � 30 � 5
= = 30 kWh 30 Unit
PbO2 (Pb) 1000
8. / KOH ------- ------
Ni-Fe
R Red
9. KOH-Li Ni Cd
Y Yellow
B Blue
G Green
Note : B Black, Blue [Single Phase ]

9 mA

1000 �

(Open circuit) :

� V = IR
V V
R= ��
I 0

(�)
1 = 6.25 × 1018
S.K. Jha 190

OBJECTIVE QUESTIONS
1. (a)
(b)
[SSC-JE-2020] (c)
[NCERT Exemplar] (d) (a)
6.
[NCERT Exemplar]
(a)
(b)

(i) (ii) (c)

(d)

(c)
7.
(i)
(iii)
(a) (i) (b) (ii)
(ii)
(c) (iii) (d)
(iii)
(d)
(iv)
2. [NCERT Exemplar]
(a) [NCERT Exemplar]
(b) (a)
(c) (b) (ii) (iii)
(c) (iv)
(d) (d) (i) (ii) (b)
(a) 8.
3.
[NCERT Exemplar] [NCERT Exemplar]
(a) (a)
(b)
(c) (b)
(d) (b)
4. (c)
[NCERT Exemplar]
(a)
(d)
(b)
(d)
(c)
9.
(d) (d)
5. AB
[NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar]
(a) (b)
(c) (d) (b)
10.
[NCERT Exemplar]
(a)
(b)
(c)
(d) (d)
S.K. Jha 191

11.
[NCERT Exemplar]
(a)
(b)
(c)
(d) (d) (iii)
12. (a) (b) (i)
(c) (ii) (d) (iii)
[NCERT Exemplar] (d)
(a) 19.
(b) [NCERT Exemplar]
(c) (a) (b)
(d) (c) (d)
(d) (d)
13. 20. 220 V 1 kw
[NCERT Exemplar]
(a) (b) [NCERT Exemplar]

(c) (d) (d) (a) 1 A (b) 2 A


14. (c) 4 A (d) 5 A (d)
[NCERT Exemplar] 21. 2 4
(a) (b) [BPSC-2019]
(c) (d) (a) [NCERT Exemplar]
15. (a)
(b)
[NCERT Exemplar] (c)
(a) (d)
(b) (b)
(c) 22. 100%

(d) (c) [NCERT Exemplar]


16. (a) 100 % (b) 200 %
[NCERT Exemplar] (c) 300 % (d) 400 % (c)
(a) 23. R1,
(b) R2 R3 V-I
(c)
[NCERT Exemplar]
(d) (c)
[RRB Group-D, 17-08-2022, Shift-2]
17.
[NCERT Exemplar] I R1
(a) (b) (ampere) R2
(c) (d) (a)
R3
18. 12V

[NCERT Exemplar]
V(volt)
(a) R1 = R2 = R3 (b) R1 > R2 > R3
(c) R3 > R2 > R1 (d) R2 > R3 > R1 (c)
24. 1/5

[NCERT Exemplar]
(i) (ii)
S.K. Jha 192

(a) 1/5 � (b) 10 � (a)


(c) 5 � (d) 1 � (d) (b) A
25. l A (c) B A
R (d) C B
2l R (c)
[ -2020] 31.
[NCERT Exemplar] [NCERT Exemplar]
(a) A/2 (b) 3A/2
(c) 2A (d) 3A (c) (a)
×
26. 1/5 (b) ×
×
[NCERT Exemplar] (c)
(a) 1/5 � (b) 1/25 �
(c) 1/10 � (d) 25 � (b) (d) × × (a)
32.
27.
2 4 6v 4
5s
[NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar]
(a) 5 J (b) 10 J
(i) (ii) (c) 20 J (d) 30 J (c)
33.

[NCERT Exemplar]
(iii) (iv)
(a) (b)
(a) (i) (b) (ii)
(c) (Stabilizer)
(c) (iii) (d) (iv) (a)
(d) (b)
28.
34.
[NCERT Exemplar]
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-2]
(a) (b)
(c) (d) (c)
35. I
V t

(i) (ii) [RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-3]


(a) VI t2 (b) VI
(c) VI t (d) VI/t (c)
36.

[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-3]


(iii) (iv) [RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-3]
(a) (i) (b) (ii) V
(c) (iii) (d) (iv) (b) (a) I = V – R (b) I =
R
29. 1A R
16 (c) I = (d) I = VR (b)
V
[NCERT Exemplar] 37. (I)
(a) 1020 (b) 1016
Voltage (V)
(c) 1018 (d) 1023 (a) [RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-1]
30. (a) [SSC-JE-2020]
A, B, C 40W, 60W (b)
100W (c)
[NCERT Exemplar] (d) (a)
S.K. Jha 193

38. (a) (b)


(c) (d)
(d)
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-2] 46. =? [SSC -2019]
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-I]
(c) (d) (a) (a) 1 (b) 1
39. [BPSC-2019] (c) 1 (d) 1
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-3] (d)
(a) 47.
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1]
[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-2]
(b) (a) (b)
(c) (d) (b)
48.
(c)
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-3]
(a) (b)
(c) (d) (d)
49.
(d)

[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-1]


(c)
(a) (b)
40.
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1] (c) (d) (b)
(a) 106 �m 108 �m (b) 10–12 �m 10–17 �m 50.
(c) 10–8 �m 10–6 �m (d) 1012 �m 1017 �m [RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-1]
(d) (a) (b)
41. (c) (d) (c)
[SSC CGL-2021] 51. R
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-2] [RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-2]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (d) (c) (d) (d)
42. 52. V/I
[ -2019] [RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-3]
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-3] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (d)
(c) (d) (a) 53.
[Railway-JE-2016]
43. [RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-2]
(a) (b)
(c) (d) (d)
[SSC-GD-2017]
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-1] 54.
(a) (b) [Group-D, 11.10.2022 Shift-3]
(c) (d) (b) (a) (b)
44. (c) (d) (a)
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-2] 55. 320
18 = ............ × 3
(a) 6 (b) 6 [RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-3]
(c) 6 (d) 6 (a) (a) 9 × 108 (b) 5 × 108
45. (c) 10 × 10 5 (d) 1152 × 106
[RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-I] (d)
S.K. Jha 194

56. (a) (b)


[RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-1] (c) (d)
1. (a) (a)
2. (b) 3.6× 106 64. –
3. 1 (c) 1000 [RRB ALP/ Tech. 2018]
4. 1 (d) 746 (a) [ -2019]
(a) 1-A, 2-C, 3-B, 4-D (b) 1-A, 2-C, 3-D, 4-B (b)
(c) 1-D, 2-B, 3-C, 4-A (d) 1-A, 2-B, 3-C, 4-D
(c)
(a)
(d) (b)
57.
65.
[SSC -2019]
[RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-2]
[BSSC Exam-2016]
(a)
(a) (b)
(c) a b (d) (b)
(b)
66.
(c)
[BPSC (Pre) 2018]
(d) (a) (b)
(c) (c) (d)
58. (d)
67. –
[RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-2] [RRB JE 2019]
(a) (b) [Group-D, 2022]
(c) (d) (b) (a) (b)
59. (c) (d)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (a)
(a) [SSC-JE-2020] 68.
(b) [BPSC (Pre) 2018]
(c) (a) (b)
(d) (d) (c) (d) (d)
60. 69.
[RRB JE 2015]
(a) (b) [Group-D, 17.09.2022 Shift-1]
(c) (d) (c) (a) 45º
61. (b)
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] (c)
(a) (b) (d) 60º (b)
(c) (d) (b) 70. –
62. [RRB JE 2019] [RRB JE 2019]
[RRB ALP/ Tech. 2014] (a) 1 (b) 1
(a) (c) 1 (d) (b)
(b) 71.
[BSSC-2013]
(c) (a) (b)
(d) (c) (d) (b)
(d) 72.
63. – – [Group-D, 2022]
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(a) (b)
[SSC -2019]
(c) (d) (b)
S.K. Jha 195

73. 83.
[RRB ALP/ Tech. 2018] [SSC -2019]
[SSC -2019] (a) (b)
(a) (c) (d) (b)
(b) 84.
(c) [ -2020]
(d) (c) [66th BPSC (Pre) (Re-Exam) 2020]
74. [BPSC (Pre) 2018] (a) 3 mA (b) 15 mA
(a) (c) 50 mA (d) 25 mA (c)
(b) 85. Electric Pressure –
(c) (a) (b)
(d) (c) (c) (d) (b)
75. [BSSC-2013] 86. A.C. – [I.A.S (Pre) 2003]
(a) (b) (a)
(c) (d) (d) (b)
76. (c)
[BSSC Exam-2020] (d) (c)
(a) [Railway-JE-2016] 87. – [RRB ALP/ Tech. 2014]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d) (c)
(d) (a) 88.
77. [RRB JE 2015]
– [SSC CGL-2021] (a) (b)
[SSC (C.P.O.) 2015] (c) (d) (c)
(a) 89. –
(b) [BSSC-2013]
(c) (a) (b)
(d) (a) (c) (d)
78. Ampere second (b)
[RRB NTPC 2017] 90.
(a) (b) – [RRB JE/Sr.Se Chennai 2014]
(c) (d) (a) (a)
79. (b)
[RRB JE 2015]
(a) (c) (�0)
(b) (d) (d)
(c) 91. – [BPSC-2019]
(d) (d) [RRB Group-D 2018]
80. (a)
– [RRB Group-D 2018] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) 0.8 A (b) (d) (a)
81. [RRB Group-D 2018] 92. [BPSC (Pre) 2018]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d)
(c) (b)
(d) (d) 93. – [RRB NTPC 2017]
82. – (a) A.C. [SSC -2019]
[RRB ALP/ Tech. 2018] (b) D.C.
(a) (b) (c) A.C. D.C.
(c) 711 �F (d) (d) (d) A.C. D.C. (c)
S.K. Jha 196

94. (a) 30� (b) 120�


– [SSC 2001] (c) 10� (d) 8� (d)
(a) (b) 103.
(c) (d) (a) – [SSC 2010]
95. (a) (b)
(c) (d) (d)
104.
[RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013]
[SSC (F.C.I) 2013]
(a) (b) [ -2019]
(c) (a) (b)
(d) (b) (c) (d) e.m.f. (c)
96. 105.
[SSC -2019]
(a) (b) – [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (d) (d) (a) A.C. (b) D.C.
97. (c) (d) AC DC
– [RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014] (b)
(a) (b) 106. –
(c) (d) [RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014]
(c)
(a)
98. (commutator)
(b)
[Group-D, 17.09.2022 Shift-1] (c)
(a) DC [BPSC-2019]
(b) DC (d)
(c) DC DC (c)
(d) AC (c) 107. – [RRB JE 2015]
99. – [RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014] (a) emf
(a) [SSC CGL-2021] (b)
(b) (c) + emf
(c)
(d) (b) (d) – emf
100. (c)
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014] 108. [BPSC-2019]
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (d) (c) (a) (b)
101. 4- (c) (d) (b)
(a) (b)
109.
(c) (d) (c)
– [U.P.U.D.A/L.D.A (Pre) 2010]
102. X –
(a)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(b)
(c)
(d) (d)
110.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
[RRB ALP/ Tech. 17-08-2018, Shift-1]
(a)
(b)
(c)
(d) (b)
S.K. Jha 197

111. – [SSC-JE-2020] 118. V l


[BPSC (Pre) 2018] [Group-D, 14.09.2022 Shift-1]
(a) (b) (a)
(c) (d) (d) (b)
112. – (c)
[RRB NTPC 2017] (d) (a)
(a) (b) 119.
(c) (d) (c)
113. L [Group-D, 14.09.2022 Shift-1]
3L R – (a) (b)
[SSC (Tier-I) 2014] (c) (d) (d)
[Railway-JE-2016] 120.
(a) (b)
[Group-D, 11.10.2022 Shift-1]
(c) (d) (d)
(a) (b)
114.
(c) (d)
[Group-D 27.09.2022 2nd Shift]
(b)
(a)
121.
(b)
[BPSC-2019]
(c) [Group-D, 11.10.2022 Shift-1]
(d) (c) [Group-D, 30.09.2022 Shift-2]
115. (a) (b)
[Group-D, 17.08.2022 Shift-1] (c) (d) (b)
(i) 122.

(ii) [Group-D, 23.08.2022 Shift-2]


(iii) I.
II.
(a) (i) (iii) (b) (i), (ii) (iii) III.
(c) (ii) (iii) (d) (i) (ii) (d) (a) I (b) III
(c) I II (d) I III (d)
116. (incandescent filament bulb) 123.

[Group-D, 11.10.2022 Shift-3] [ -2020]


(a) [Group-D, 06.10.2022 Shift-2]
(b) (a)
(b)
(c) (c)
(d) (a)
(d) 124.
[Group-D, 12.09.2022 Shift-2]
(a) (c), (d), (e) (b) (a), (c), (d) (a)
(c) (b), (c), (d) (d) (a), (b), (d) (d) (b)
117. R1, R2 R3 (c)
V 1 , V2 V3 (d) (b)
125.
V
[Group-D, 11.10.2022 Shift-3] [Group-D, 15.09.2022 Shift-2]
(a) V = V1 + V2 + V3 (a)
(b) V = (1/V1) + (1/V2) + (1/V3) (b)
(c) V = R1 + R2 + R3 (c)
(d) V = (1/R1) + (1/R2) + (1/R3) (a) (d) (a)
S.K. Jha 198

126. 133.
[Group-D 05.09.2022 1st Shift]
[Group-D, 06.10.2022 Shift-3] (A)
(a) (B)
(b)
(c) (a) (A) (B) (b) (A)
(d) (a) (c) (A) (B) (d) (B) (a)
127. 134.
[Group-D, 06.10.2022 Shift-3] [Group-D 05.09.2022 1st Shift]
[Group-D, 25.08.2022 Shift-3] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (d)
(c) (d) (b) 135.
128. A B [Group-D 11.10.2022 1st Shift]
V-I (a) 100 – 200
(b) 1000 – 2000
[Group-D 30.08.2022 1st Shift]
(c) 1 – 10
A:
(d) 500 – 1000 (c)
I 20º
136.
B:
[Group-D 07.10.2022 2nd Shift]
I 60º
(a)
(b)
(a) B, A
(c)
(b) A B
(c) B
(d)
(d) A B,
(d)
(d)
137.
129. 1100 W 220 V
[Group-D 09.09.2022 2nd Shift]
[Group-D 30.08.2022 1st Shift]
(a) (b)
(a) 44 � (b) 22 �
(c) (d) (a)
(c) 11 � (d) 88 � (a)
138.
130. R, R1, R2
[Group-D 30.09.2022 3rd Shift]
[BPSC-2019] (a) 1/ 2 (b) 2
[Group-D 12.09.2022 3rd Shift] (c) 1/ (d) (b)
(a) R = R1 + R2 (b) R = R1 × R2 139.
1 1 1 1 1 [BPSC-2018]
(c) � � (d) R � � (a)
R R1 R 2 R1 R 2 [Group-D 30.09.2022 3rd Shift]
(a) (b)
131. (net (c) (d) (a)
resistance) 6 140.
4 amp 2 [Group-D 28.09.2022 2nd Shift]
[SSC CGL-2021] (a) (net resistance)
[Group-D 30.09.2022 1st Shift]
(a) 4 (b) 8 (b)
(c) 12 (d) 3 (a)
132. (c) (net current),
[RRB JE 2019]
[Group-D 30.09.2022 1st Shift] (d) (net resistance),
(a) (b)
(c) (d) (b) (d)
S.K. Jha 199

141. 148.
[Group-D, 17.08.2022 Shift-3] [Group-D 27.09.2022 2nd Shift]
(a) (b) [Group-D 25.08.2022 3rd Shift]
(c) (d) (c) (a)
142. l A (b) ×
R (c) ×
(d) × (b)
A
149.
R
[Group-D 29.09.2022 3rd Shift]
[Group-D 26.09.2022 3rd Shift]
(a) 3
(a) (b)
(b) 9 (c) (d) (a)
(c) 9 150.
(d) 3 [Group-D 30.09.2022 2nd Shift]
(d) (a) (b)
143. (c) (d) (b)
151.
[Group-D 18.08.2022 2nd Shift] [Group-D 22.08.2022 2nd Shift]
(a) (a)
(b) (b)
(c) (c)
(d) (d) (d)
(b) 152.
[SSC CGL-2021]
144.
[Group-D 22.08.2022 2nd Shift]
[Group-D 09.09.2022 1st Shift]
(i) (ii)
[RRB ALP/ Tech. 09.08.2018 Shift-1]
(iii)
(a)
(a) (i) (ii) (b) (i) (iii)
(b) (c) (ii) (d) (i) (a)
(c) 153.
(d) (b)
145.
(i)
[Group-D 18.08.2022 3rd Shift] (ii)
(i) (ii) (iii)
(iii) [Group-D 22.08.2022 2nd Shift]
(a) (i), (ii), (iii) (b) (ii) (iii) [Group-D 17.08.2022 1st Shift]
(a) (ii) (b) (i)
(c) (i) (ii) (d) (i) (iii)
(c) (i) (ii) (d) (ii) (iii)
(c)
(d)
146.
154. (filament)
[Group-D 18.08.2022 3rd Shift]
(a) (b) [Group-D 11.10.2022 2nd Shift]
(c) (d) (d) (a) (b)
147. l r (c) (d) (b)
[ -2020]
[Group-D 27.09.2022 2nd Shift] 155.
�l �l
(a) R = (b) R = [Group-D 05.09.2022 2nd Shift]
2�r 4 �r
(a) (b)
�l �l (c) (d)
(c) R = (d) R = (c)
�r 2 4 �r 2 (d)
S.K. Jha 200

156. (c)
[Group-D 29.09.2022 3rd Shift]
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-1] (d)
(a) (b) (b)
(c) (d) (c) 166.
157. _________ [BPSC-2019]
[SSC-JE-2020] [Group-D 27.09.2022 Shift 2]
[Group-D 13.09.2022 1st Shift] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (a)
(c) (d) (c) 167. S.I. __________
158. [Group-D 22.08.2022 Shift 3]
[Group-D 13.09.2022 1st Shift] (a) mV (b) A
(a) (c) mA (d) V (d)
(b) 168.
(c) [Group-D 26.08.2022, Ist Shift]
(d) (d) (i) (ii)
159. (iii)
(a) (i) (ii) (b) (iii)
(c) (i) (d) (i) (iii)
[Group-D 12.09.2022 3rd Shift]
(b)
(a) (b)
169.
(c) (d) (b)
[SSC-JE-2020]
160.
[Group-D 29.8.2022 2nd Shift]
[Group-D, 13.09.2022 Shift-1] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (d)
(c) (d) (a) 170.
161. [Group-D, 14.09.2022 Shift-3]
(Festival lights) ________ (a)
(a) (b) (b)
(c) (d) (b) (c)
162. ______ ______ (d) (a)
[Group-D 06/09/2022, 3rd Shift] 171. 2KW AC 250 V a.c.
(a) (b) 3–
(c) (d) (b)
163.
[Group-D 06/09/2022, 3rd Shift] [Group-D 22.9.2022 2nd Shift]
(a) (a)
(b) (b)
(c) (c) 12 A
(d) (a) (d) (c)
164. 172. I II
______ [Group-D 28/09/2022, 1st Shift]
(a) (b)
(c) (d)
(d)
165.
[Group-D 28/09/2022, 1st Shift]
I.
(a)

II.
(b)
[Group-D 22.9.2022 Shift-2]
S.K. Jha 201

(a) I 180. S.I.


(b) I II [Group-D 25/08/2022, 3rd Shift]
(c) I II [Group-D 27/09/2022, 2nd Shift]
(d) II (d) (a) (b)
173. (c) (d) (c)
181.
[Group-D 22.9.2022 2nd Shift] [Group-D 25/08/2022, 3rd Shift]
(a) (turns) I
(b) II
(c)
(d) (d) (hexagonal array)
174. (a) II I
(b)
[Group-D 24.8.2022 2nd Shift] (c) I II
(a) (b)
(d) (a)
(c) (d) (c)
182.
175. The safety device that works on the heating
effect of electric current is: [Group-D 25/08/2022, 3rd Shift]
[Group-D 09/09/2022, 3rd Shift] (A)
(a) Fuse (b) Electric motor
(c) Heater (d) Swith (a) (B)
176. R1 R2
(C)
[Group-D 26.08.2022, 1st Shift] (D)
[Group-D 09.09.2022, 2nd Shift]
R1 � R2 (a) (A) (B) (b) (B) (C)
(a) (b) R1 + R2
R1 R2 (c) (A) (D) (d) (A) (C)
R1 R2 (d)
(c) (d) R1R2 (c) 183. 30 , 60 75
R1 � R2
A, B C
177.

[Group-D 18.09.2022 2nd Shift]


[Group-D 14/09/2022, 2nd Shift] (a) A
(a) (b) 4 (b) B
(c) (d) (c)
(d) (d) C (d)
178. 184.
____ [BPSC-2019]
Group-D 09/09/2022, 3rd Shift] [RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-2]
(a) (a) (b)
(b) 1/5 (c) (d) (d)
(c) 185.
(d) (a) [Group-D, 14.09.2022 Shift-3]
179. 220V AC 440V AC (a) (b)
(c) (d) (c)
______ 186.
[Group-D 14/09/2022, 2nd Shift]
[SSC CGL-2021] [Group-D, 12.09.2022 Shift-3]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (c) (d) (c)
S.K. Jha 202

187. 2V 194. 3.0 mv


V1 15 mA
4V V2
(V1/V2) [RRB Group-D, 19.09.2022 (Shift-2)]
[Group-D, 29.08.2022 Shift-3] (a) 2.0 � (b) 0.2 �
1 1 (c) 200 � (d) 20 � (b)
(a) (b) 195. 20 V 10
2 4
(c) 2 (d) 4 (a)
[RRB Group-D, 06.10.2022 (Shift-3)]
188.
(a) 0.5 amp (b) 200 amp
[Group-D, 06.10.2022 Shift-2]
(c) 0.005 amp (d) 2 amp (a)
(a) 1 =1 ×1
196. 240V
(b) 1 =1 /1
(c) 1 =1 ×1 1.5 kW
(d) 1 =1 /1 (a)
[RRB Group-D, 20.09.2022 (Shift-3)]
189.
(a) 8 A (b) 9 A
[Group-D, 07.10.2022 Shift-3]
(c) 5 A (d) 6.25 A (d)
(a) (b)
197. 4 A, 6 B 2v
(c) (d) (d)
A B
190.
[Group-D, 29.08.2022 Shift-3]
[RRB Group-D, 08.09.2022 (Shift-3)]
l:
(a) 1.2 V 0.8 V (b) 0.6 V 1.8 V
ll :
(c) 1.4 V 0.6 V (d) 0.8 V 1.2 V (d)
198. 25
(a) II, I
100 J
(b) II
(c) I, II
[RRB Group-D, 22.09.2022 (Shift-3)]
(d) I (a) (a) 40 V (b) 60 V
191. 8 12 A B, 6V (c) 30 V (d) 50 V (d)
V1 V 2, A 199. (Ohm)
B I1 I2 [RRB Group-D, 06.09.2022 (Shift-3)]
(V1/V2) (I1/ 1
I 2) (a) V� I (b) V�
I
[RRB Group-D, 01.09.2022 (Shift-1)]
1
�3� �3� �2� (c) V � I (d) V�
(a) � � 1 (b) � � �3� I
�2� �2� � � (a)
�2� �2� �3� 200.
(c) � � 1 (d) � � �2� (c)
�3� �3� � � [RRB Group-D, 26.09.2022 (Shift-1)]
192. 4.2 (a) (b)
220 V (c) (d) (a)
201.
[RRB Group-D, 09.09.2022 (Shift-2)] [RRB Group-D, 02.09.2022 (Shift-3)]
(a) 5238/ (b) 52.38/ (a) V I (b) I V
(c) 0.02/ (d) 924/ (b) (c) I V (d) V I (a)
193. I 202. 10
5 200 J

[RRB Group-D, 29.08.2022 (Shift-3)] [RRB Group-D, 19.09.2022 (Shift-1)]


(a) (I/2) (b) 4I (a) 20 V (b) 40 V
(c) (I/4) (d) I (c) (c) 10 V (d) 30 V (a)
S.K. Jha 203

203. 6 ,9 6 1 1 1
(a) R = R � R � R
1 2 3
[RRB Group-D, 02.09.2022 (Shift-1)]
(a) 2.75 � (b) 2.50 � 1 1 1 1
(c) 2.40 � (d) 2.25 � (d) (b) R � R � R � R
1 2 3
204. 10 , 15 30
1
(c) = R1 + R2 + R3
[RRB Group-D, 02.09.2022 (Shift-1)] R
(a) 7.5 � (b) 6 � (d) R = R1 + R2 + R3 (b)
(c) 5 � (d) 55 � (c) 213. 4
205. 30 6
[RRB Group-D, 17.08.2022 (Shift-2)]
6V
(a) 3 V (b) 5 V
(c) 0.5 V (d) 2 V (d)
[RRB Group-D, 17.09.2022 (Shift-3)]
(a) 36 � (b) 24 � 214. 10 , 15 30
(c) 42 � (d) 30 � (a)
[RRB Group-D, 06.09.2022 (Shift-1)]
206. 50 W 200 V (a) 25 � (b) 45 �
220 V (c) 55 � (d) 5 � (c)
215. 3 ,2 6
[RRB Group-D, 17.09.2022 (Shift-3)]
(a) 1068 � (b) 1098 �
(c) 968 � (d) 868 � (c)
[RRB Group-D, 06.09.2022 (Shift-1)]
207.
(a)
(b)
[RRB Group-D, 01.09.2022 (Shift-3)]
(c) 6 ��
(a) (b)
(d) (a)
(c) (d) (b)
216.
208. 0.7 1m 0.2 mm
[RRB Group-D, 22.08.2022 (Shift-1)]
(a)
[RRB Group-D, 22.09.2022 (Shift-1)]
(a) 220 × 10–8 �m (b) 0.22 × 10–8 �m (b)
–8
(c) 22 × 10 �m (d) 2.2 × 10–8 �m (d) (c)
209. (R) (d) (d)
[RRB Group-D, 06.10.2022 (Shift-1)] 217. A, B
(a) + (b) C 0.5 , 0.2 1.0

(c) (d) (b) [RRB Group-D, 05.09.2022 (Shift-3)]


210. 2 , 3 , 4 , 6 12 5 (a) 10 : 5 : 2
(b) 2 : 5 : 10
(c) 5 : 2 : 10
[RRB Group-D, 20.09.2022 (Shift-3)] (d) (c)
(a) 27 �, 0.65 � (b) 28 �, 0.75 � 218. 2 , 3 6
(c) 27 �, 0.75 � (d) 28 �, 0.65 � (c)
211. [RRB Group-D, 05.09.2022 (Shift-3)]
(a) 11 � (b) 5 �
[RRB Group-D, 13.09.2022 (Shift-2)] (c) 8 � (d) 1 � (a)
(a) 219. L A
(b) 0.5 (L)
(c) 2A
(d) (b)
212. [RRB Group-D, 26.08.2022 (Shift-2)]
(a) 0.5 � (b) 0.25 �
[RRB Group-D, 09.09.2022 (Shift-2)] (c) 4.0 � (d) 1.0 � (b)
S.K. Jha 204

220. 1000 W 5 (a) 0.15 J (b) 0.30 J


6.00 (c) 1.0 J (d) 4.5 J (c)
230. 30 W, 60 W 75 W
A, B C
[RRB Group-D, 23.08.2022 (Shift-3)]
(a) 180 (b) 500 [RRB Group-D, 18.09.2022 (Shift-2)]
(c) 150 (d) 900 (d) (a) A
221. 10 0.2 A (b)
1 (c) C
[RRB Group-D, 30.08.2022 (Shift-2)] (d) B (c)
(a) 0.4 J (b) 50 J
231.
(c) 0.2 J (d) 25 J (a)
222.
[RRB Group-D, 25.08.2022 (Shift-1)]
[RRB Group-D, 12.09.2022 (Shift-2)]
(a) H = IR2t (b) H = I2Rt
(a) P = V.I.T (b) P = V I
V2
(c) P = V.T (d) P = V.I (d) (c) H = VIt (d) H = t (a)
R
223. 232.
P, V R
[RRB Group-D, 17.09.2022 (Shift-3)]
(a) 220 V, 100 Hz (b) 220 V, 50 Hz [RRB Group-D, 16.09.2022 (Shift-1)]
(c) 110 V, 60 Hz (d) 110 V, 50 Hz (b) (a) P = V2R (b) P = VR2
224. 10 , 20
V2 V2
30 3 A, B C (c) P = (d) P = (d)
2
60 V R R
233. 12 V 36W
[RRB Group-D, 17.09.2022 (Shift-3)] 6V
(a) 660 W (b) 560 W
(c) 700 W (d) 620 W (a) [RRB Group-D, 16.09.2022 (Shift-1)]
225. 100 15 5A (a) 24 W (b) 12 W
(c) 9 W (d) 16 W (c)
[RRB Group-D, 18.09.2022 (Shift-1)] 234.
(a) 1.15 × 107 J (b) 1.05 × 107 J
6
(c) 3.25 × 10 J (d) 2.25 × 106 J (d) [RRB Group-D, 12.09.2022 (Shift-1)]
226. 10 (a)
360 J (b)
[RRB Group-D, 30.09.2022 (Shift-3)] (c)
(a) 90 amp (b) 36 amp (d) (b)
(c) 3600 amp (d) 6 amp (d)
235. H I R T
227. 40 W 100s
SI [RRB Group-D, 12.09.2022 (Shift-1)]
[RRB Group-D, 20.09.2022 (Shift-2)] (a) H = IR2T (b) H = IRT2
(a) 40 J (b) 40000 J 2
(c) H = I RT (d) H = I2RT2 (c)
(c) 400 J (d) 4000 J (d)
236.
228. (P), (I), (R) (V)
[RRB Group-D, 15.09.2022 (Shift-2)]
[RRB Group-D, 23.08.2022 (Shift-2)]
(a) P = IR2 (b) P = V2/R V.I
(a) H = (b) H = R/T
2
(c) P = I R (d) P = VI (a) T
229. 12 24 A B, 6V (c) H = V.I.T (d) H = I2.R (c)
1 237.

[RRB Group-D, 26.08.2022 (Shift-2)] [RRB Group-D, 30.09.2022 (Shift-2)]


S.K. Jha 205

(a) (b) (a) 600 Wh 625 Wh


(c) (d) (b) (b) 525 Wh 500 Wh
238. 12V 15 3A (c) 625 Wh 600 Wh
(d) 500 Wh 525 Wh (a)
[RRB Group-D, 29.09.2022 (Shift-3)] 247.
(a) 0.54 kWh (b) 0.008 kWh
(c) 5.4 kWh (d) 0.009 kWh (d)
239. P, V, R I [RRB Group-D, 13.09.2022 (Shift-3)]
[RRB Group-D, 15.09.2022 (Shift-3)] (a) (b)
(a) P = V2IR (b) P = V2/IR (c) (d) (d)
2
(c) P = I R (d) P2 = VI R2 (c)
248.
240.
[RRB Group-D, 15.09.2022 (Shift-1)]
(a) (b) [RRB Group-D, 01.09.2022 (Shift-1)]
(c) (d) (d) (a) (b)
241. P, V, (c) (d) (a)
I R 249.

[RRB Group-D, 19.09.2022 (Shift-2)] [RRB Group-D, 26.09.2022 (Shift-1)]


V V2 (a) (b)
(a) P = (b) P =
R2 R (c) (d) (c)
(c) P = I2R (d) P = V2R (c) 250.
242. 18
[RRB Group-D, 18.09.2022 (Shift-2)]
[RRB Group-D, 11.10.2022 (Shift-3)]
(a)
(a) 9 W (b) 18 W
(c) 0 W (d) (c) (b)
243. 4V (c)
0.2 A (d)
(d)
[RRB Group-D, 08.09.2022 (Shift-1)] 251.
(a) 0. 8 W (b) 0.05 W
(c) 10 W (d) 20 W (a)
[RRB Group-D, 11.10.2022 (Shift-3)]
244. (Joule's heating effect)
(a) (b)
H
[RRB Group-D, 27.09.2022 (Shift-1)] (c) (d) (a)
(a) (b) 252.
(c) (d) (d)
245. 5 [RRB Group-D, 25.08.2022 (Shift-3)]
P, (a) (b)
V, I R (c) (d)
(c)
[RRB Group-D, 16.09.2022 (Shift-2)]
(a) P = IR2 (b) P = V2 × R 253.

V
(c) P = (d) P = I2R (d) [RRB NTPC (Stage-2), 17.06.2022 (Shift-1)]
R2 (a) (b)
246. 150 W TV 4
(c) (d) (d)
1500 W 25
TV 254.

[RRB Group-D, 16.09.2022 (Shift-2)] [RRB Group-D, 27.09.2022 (Shift-3)]


S.K. Jha 206

(a) (b) 3. 2V
(c) (d) (d)
255. 1A [RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-3]
[NCERT Exemplar]
(a) 0.5 (b) 2
[SSC CGL-2021]
(a) (c) 0.02 (d) 20 (b)
(b) (v)
(c) Sol. (b) =
I
(d) (a)
2
R� R � 2� R=2
NUMERICAL QUESTIONS 1
4. 10 1.5
TYPE-1
1
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-2]
V2 V2 [RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-2]
P � VI P�I R
2 P� R�
R P (a) 1350 Joule (b) 135 Joule
(c) 15 Joule (d) 22.5 Joule
l (a)
R��
A Sol. (a) = 10 ��
(I) = 1.5 A
l (T) = 1 = 60 Second
R�� H = I2RT
�r 2 H = (1.5)2 × 10 × 60
H = 1.5 × 1.5 × 10 × 60
V � IR = 225 × 6
H = 1350 J
V 1
I�
R 1350 (J)
5. 1 20 60 KJ
1. 100V 6A
[RRB JE 2019] [Group-D, 15.09.2022 Shift-3]
(a) 600 W (b) 1.1 kW (a) 7.5 kW (b) 150 W
(c) 1.5 kW (d) 750 W (d)
(c) 2000 W (d) 100 W (a)
Sol. (d)
Sol :
H = 60 KJ = 60000 J
V = 100 V I = 6 Amp. t = 1 min. 20 sec. = 80 sec.
P=? P = VI P=?
= 100 × 6 = 600 W Ans. H = Pt
2. 1.5 150 V H 60000
[RRB JE 2019] P= � � 750W
t 80
(a) 100 W (b) 500 W 6. 3V
(c) 15000 W (d) 1000 W (c) 5
Sol :
[Group-D, 15.09.2022 Shift-3]
R = 1.5 � V = 150 V P=?
(a) 0.9 W (b) 1 W
V 2 150 � 150 (c) 3 W (d) 0.3 W (a)
P= � Sol. (a)
R 1.5
V = 3v
150 � 150 � 10 R = (5 + 5) ��[ ]
P=
15 = 10 �
P = 15000 W Ans. P=?
S.K. Jha 207
(a) 25.5 W (b) 30 W
(c) 45.5 W (d) 50 W
�� V=IR � (e) 62.5 W
V2 � �
P = VI = Sol. (e) =
R � I= V �
� R� w
P=
3 2
9 t
= � = 0.9W Ans. w = 2.25 × 105 J
10 10
t=1 = 60 × 60
7. 3 ,2 6
9V 6 2.25 � 105
p=
60 � 60
[Group-D, 17.09.2022 Shift-1] p = 62.5 w
(a) 1.6 V (b) 4.9 V 11. 6 12 A B, 3 V
(c) 9 V (d) 2.4 V (b) 1
Sol. (b) R1 = 3 �������R2 = 2 �
R3 = 6 � [Group-D, 26.08.2022, Shift-3]
V=9v (a) 1.5 J (b) 2.25 J
R3 VR = ? (c) 0.75 J (d) 4.5 J (b)
3 Sol. (b) R1 = 6������� R2 = 12���������V = 3v
3� 2� 6� t = 1 sec. H = ?
6�

9V
Req = (3 + 2 + 6) ��= 11 � 12�

V = IReq
3v
V 9
� I= = A 1 1 1 1 1 2 �1 1
R eq 11 � � � � � �
R eq R1 R2 6 12 12 4
6 ��
� Req = 4�
9 54
VR = IR3 = ×6= = 4.9 Volt. V2 92 9
3 11 11 H = VIt = �t � � 1 � = 2.25 J
R 4 4
8. 10
I = 5 amp 12. 10
[Group-D, 26.09.2022 Shift-2] 360 J
(a) 250 (b) 50 [Group-D 30.09.2022 3rd Shift]
(c) 250 (d) 50 (a) (a) 36 amp (b) 90 amp
Sol. (a) H = I2R (c) 3600 amp (d) 6 amp (d)
= (5)2 × 10 = 25 × 10 Sol. (d) H = 360 J R = 10� t = 1 Sec.
= 250 I=?
9. 4 1 mA H = I2Rt
H H 360
� I2 = ����I = =
[Group-D, 14.09.2022 Shift-1] Rt Rt 10 � 1
(a) 4 mV (b) 1 mV I = 6 Amp.
(c) 4 V (d) 1 V (a) 13. 20 V 5
Sol. (a) R=4� I = 1 mA V=? 15
V = IR = 1 × 4 = 4 mv [Group-D 28.09.2022 2nd Shift]
10. (a) 60 (b) 1500
2.25 × 105 J (c) 1500 (d) 60 (a)
Sol. (d) V = 20v t = 5 sec. Q = 15C
[TH-27 Aug, 2018 Shift-I] P=?
S.K. Jha 208

� Q� I1 RA I2 RB
P=V×I �� I = t �
� �
= 20 × 15/5 = 60W 10� 20�

14. 10 v1
10 6V I

6V
[Group-D 09.09.2022 1st Shift]
(a) 5.4 W (b) 1.2 W
(c) 10.8 W (d) 2.4 W (d) V1 I1 R A I � 10 1
� � � [
Sol. (d) V2 I2 R B I � 20 2
R1 = 10� I
R2 = 10� I1 = I2 = I ]
R3 = 10�
V = 6v I1 I
� =1
P=? I2 I
R1
� V1 � � I1 � �1 �
R3 � � �&� � � � � &1
10� � V2 � � I2 � �2�
R2
10�
16. 10 30 A B, 6 V
10� 1

[Group-D, 26.08.2022, Shift-3]


6v (a) 4.8 J (b) 0.45 J
10 � 10 (c) 2.4 J (d) 0.9 J (d)
R12 = = 5��[��R1 R2 ] Sol. (d)
10 � 10
� R123 = R12 + R3 = 5 + 10 = 15��[�� ] RA = 10� RB = 30�
V = 6v t = 1 Sec.
H=?
V2 �� V = IR �
P=V×I= � �
�� I = V �
R123 RA RB
� R �
10� 30�
62 36
= � = 2.4W
15 15
15. 10 20 A B, 6 V
V1 V2
A B I1 I2 6V
(V1/V2) (I1/I2) RAB = 10 + 30 = 40�
[Group-D 05.09.2022 2nd Shift]
V 2 36
�1� H= � = 0.9J
(a) 2 �2� (b) 2 1 R 40
� �
17. 12 V 24W
�1� �1� �1�
(c) � � �2� (d) � � 1 (d) 6V
�2� � � �2�
Sol. (d)
RA = 10� [Group-D 28/09/2022, 1st Shift]
RB = 20� (a) 18W (b) 9W
V = 6v
(c) 12W (d) 6W (d)
S.K. Jha 209

Sol. (d) R3 = 0.6� R4 = 0.8�


V = 20V
P1 = 24W V1 = 12V
V2 = 6V P2 = ?
Req = 0.2 + 0.4 + 0.6 +0.8 = 2�
V 2 20 � 20
V12 P= � = 200W
P1 = R 2
R
22. 200 W 220 V
122 12 � 12
� R= � = 6�
24 24 [Group-D, 29.08.2022 Shift-1]
(a) 0.45 A (b) 1.1 A
(c) 0.91 A (d) 2.2 A (c)
V12 62 6 � 6 23. 10 A, 20 B 6V
P2 = � � = 6W
R 6 6 A B
18. 30W 12V
[Group-D, 12.09.2022 Shift-3]
[Group-D 30.08.2022 Shift 3] (a) 2 V 4V (b) 3 V 3V
(c) 4 V 2V (d) 1 V 5V (a)
(a) 2.5 A (b) 1.25 A
24. 220 V
(c) 0.4 A (d) 0.2 A (a)
2 amp
Sol. (a) P = 30W V = 12V I=?
[Group-D, 07.10.2022 Shift-3]
P = VI
(a) 120 (b) 440
P 30 (c) 440 (d) 120 (c)
� I= � = 2.5 Amp.
V 12 25. 0.05 A R
19. 1000 W 2000 W
4 10 V
10 (kWh ) 20 V
[Group-D 22.08.2022 Shift 3] [Group-D, 17.09.2022 Shift-2]
(a) 12000 (b) 120 (a) 0.1 A (b) 0.2 A
(c) 1200 (d) 12 (b) (c) 0.01 A (d) 0.02 A (a)
Sol. (b) P1 = 1000W P2 = 2000W 26. DC
t = 4 h/day (charging current)
P12 = P1 + P2 = 3000W
10 kwh = P × t
= 3000W × 4h × 10 day [DMRC M. Electrician - 19 Feb., 2020 Shift-I]
= 3 kw × 40h (a) (b) 100 mA
= 120 kwh (c) 10 mA (d) 1 mA
20. 220 V 5 Sol. (a)
A
[Group-D, 25.08.2022 Shift-3]
(a) 1.1 kW (b) 110 W 27. 500
(c) 0.44 kW (d) 440 W (a) —
Sol. (a) V = 220V I = 5A P=? [UPPCL TG2-8 Nov, 2014]
P = VI = 220 × 5 = 1100W = 1.1 kw (a) 1000W (b) 500 W
(c) 2000W (d) 250W
21. 0.2 , 0.4 0.6 , 0.8
20 V Sol. (a)

[Group-D 26.09.2022, 3rd Shift]


(a) 20 J/s (b) 80 J/s
(c) 800 (d) 200 (d)
Sol. (d)
W = W1 + W 2 W = 500 + 500
R1 = 0.2� R2 = 0.4�
W = 1000 W
S.K. Jha 210
28. 230 V 230 V, 100 W 230 V 10 �
25 W 10 � 10 100
[ISRO SRIHARIKOTA TECH. 2018] R1 = �
(a) 25 W 10 � 10 20
(b) 100 W R1 = 5�
(c)
(d) 25 W 5� 10�
Sol. (a) 5�� 10��
25W Req = 5 + 10
= 15�
TYPE-2 4. 20
10

1 1 1 [RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-2]


R � R1 � R 2 � ..... � � ..... (a) 10 � (b) 30 �
R R1 R 2
(c) 5 � (d) 20 ���������������� (d)
R 1R 2 Sol. (d) 20 ��
R =R1+ R2 + R3 R =
R1 � R 2 R1=20�
1. 3 ,2 5 12V

[RRB ALP/ Tech. 2018] Parallel


(a) 8� (b) 10� R2=20�
(c) 4� (d) 2� (b)
1 1 1 1 1 1
� � � �
R R1 R2 R 20 20
Sol :
1 2 1
� � R � 10�
R 20 10
10 ��
Req = R1 + R2 + R3
=3+2+5 R3 = 10�
Req = 10 � Series
R=10� R3=10�
2. 10 , 12 24 250V
(Req) = R + R3
[RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014] Req = 10 + 10
(a) (b) R eq � 20�
(c) 100V (d) 100V
20��
(a)
5. 10 40
Sol :
(net resistance)
[Group-D, 26.09.2022 Shift-2]
(a) 1/60 (b) 60
3. 10 (c) 1/8 (d) 8 (d)
10 1 1 1
Sol. (d) � �
R eq R1 R 2
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1]
1 1 1 1 4 �1 5
(a) 30� (b) 5� � � � � �
(c) 15� (d) 10� (c) R eq 10 40 Re q 40 40
40
Re q � � 8�
5
6. 2 3
Sol : (c)
[Group-D, 11.10.2022 Shift-1]
S.K. Jha 211

(a) 1.2 � (b) 0.83 � (a) 50.77� 4.15 A


(c) 8.3 � (d) 5 � (a) (b) 40.77 � 5.15 A
1 1 1 (c) 30.77 � 7.15 A
Sol. (a) � �
R eq R1 R2 (d) 20.77 � 9.15 A (c)
1 1 1 1 3�2 5 1 1 1 1
� � � � Sol. (c) � � �
Re q 2 3 R eq 6 6 R e q 40 200 400

1 5 1 10 � 2 � 1
� 6 �
Re q 6 � R eq � � 1.2� R eq 400
5
7. 2200 W 220 V 400
R eq � � 30.77�
13
[Group-D, 02.09.2022 Shift-3]
(a) 11 � (b) 22 � V
� V = IR � I=
(c) 44 � (d) 88 � (b) R
V2 220 13
Sol. (b) � P � � I = 400 = 220 × = 7.15A
R 400
V2 13
� R� 11. 8 , 12 24
P
� 220 � 220
R� � 22� [Group-D 05.09.2022 2nd Shift]
2200
8. 4 12 (a) 4� (b) 4.8�
(c) 8� (d) 44� (a)
[Group-D, 02.09.2022 Shift-3] 1 1 1 1
(a) 4 (b) 8 Sol. (a) � � �
R eq 8 12 24
(c) 3 (d) 2 (c)
R 1 3 � 2 �1
Sol. (c) Req = �
n R eq 24
12
� 4= 24
n Req = = 4�
6
n=3
12. 5
9. 12 V R
10 V
2.4 mA
R
[Group-D 07.10.2022 2nd Shift] [Group-D 16.09.2022 3rd Shift]
(a) 2 × 10–4 (b) 5000 (a) 0.67 A (b) 0.57 A
(c) 2 × 10 –4 (d) 5000 (b) (c) 0.87 A (d) 0.77 A (a)
Sol. (b) V = 12 V, R= ? Sol. (a) R = 5 + 5 + 5 = 15 �
I = 2.4 mA V = 10 V
12 V 10
� R= �3 I= = = 0.67 A
2.4 � 10 R 15
12 � 10 � 10 � 10 13. l 'R'
= = 5 × 103 = 5000 Ans.
2.4
10. 40 200
400
220 V [Group-D 18.08.2022 1st Shift]
220 V
3
(a) R (b) 3R
2
1 2
(c) R (d) R (a)
[Group-D 07.10.2022 2nd Shift] 2 3
S.K. Jha 212

�L �3L Sol. (a)


Sol. (a) R = � R= r = 0.5 mm = 0.5 × 10–3 m
A 2A
l = 100 m
�L 3 ��= 2.5 × 10–8 ��– m
� =R � R
A 2 R=?
14.
l
R��
[Group-D 18.08.2022 2nd Shift] A
(a) 4� (b) � 100
(c) �/2 (d) �/4 (b) � R = 2.5 × 10–8 ×
� � 0.5 � 10�3 � 0.5 � 10�3
Sol. (b) =�
100 � 103 � 103
� 4 R = 2.5 × 10–8 ×
� � 0.5 � 0.5
�� 25 100 10
R= � � �
15. 3 10 � � 25 �
[Group-D 18.08.2022 3rd Shift] 18. 540 W
3 ohm 4 ohm
270 V
[Group-D 11.10.2022 2nd Shift]
(a) 65 (b) 135
(c) 270 (d) 540 (b)
5v V2
(a) 5/3 A (b) 3/5 A Sol. (b) � P =
(c) 5/7 A (d) 7/5 A (c) R
Sol. (c) R=3+4=7� V2 270 � 270
V= � R= = = 135 �
P 540
I= 19. R1, R2 R3
V 5 5 , 10 30
� I= = A
R 7 10 V
16. 1 km
7 mm 10
[Group-D 16.09.2022 3rd Shift]
[Group-D 30.09.2022 2nd Shift]
(a) 5� (b) 1�
(a) 7 × 10–6 �-m (b) 1 × 10–6 �-m
(c) 1.54 × 10–6 �-m (d) 2.22 × 10–6 �-m (c) 6� (d) 3� (d)
(c) 1 1 1 1
Sol. (c) l = 1 km r = 7 mm R = 10 ��= ? Sol. (d) � � �
R eq 5 10 30
� = �r2
1 6 � 3 �1 30
22 � � ���� Req = =3�
= × 7 × 10–3 × 7 × 10–3 R eq 30 10
7
= 154 × 10–6 m2 20. A B A
RA 12
l RA 10 � 154 � 10�6 B RB 12
� R=� ����= �������=
A l 1000
��= 154 × 10–8 = 1.54 × 10–6 ��- m (net resistance)
17. 0.5 mm 100 m 30 V
2.5 × 10–8 ohm-m
A B 10 A
[Group-D 11.10.2022 2nd Shift] 18 A RA RB
(a) 10/� (b) 1000� [Group-D 16.09.2022 3rd Shift]
(c) 1000/� (d) 10� (a) [Group-D 19.09.2022 3rd Shift]
S.K. Jha 213

(a) RA = 36� RB = 15� Sol. (c) R1 = 10 � R2 = 20 �


(b) RA = 36� RB = 20� V1 = 6 V V2 = 6 V
(c) RA = 26� RB = 25� V V
(d) RA = 26� RB = 20� (b) � I= I=
R R
Sol. (b) = 12
A� 6 6
I= = 0.6 A I= = 0.3 A
� Volt = 30v 10 20
A = 10A 22. AB, AC, CD DB
RA
2:3:4
RA V 1 , V2 V3
RA AC, CD DB
RA
[Group-D, 12.09.2022 Shift-2]
[Group-D, 30.08.2022 Shift-1]
– – – – – – – – – –



















– (a) V1 : V2 : V3 = 3 : 4 :2
– – – – – – – – – – I = 10A
– – – – – – – – – – (b) V1 : V2 : V3 = 2 : 3 :4
– – – – – – – – – –
– – – – – – – – – –
(c) V1 : V2 : V3 = 1 : 1 :1
30V (d) V1 : V2 : V3 = 1 : 2 :3 (b)
� B�
� Volt = 30v Sol. (b) RAC = 2 R CD = 3 RDB = 4
� B = 18A
RB v1 v2 v3
I
RB

RB V
RB V = IR
– – – – – – – – – –
– – – – – – – – – –



















– I = 18A
V ��R V1 ��R1
– – – – – – – – – –
– – – – – – – – – – V2 ��R2 V3 ��R3
– – – – – – – – – –
� V1 : V2 : V3 � 2 : 3 : 4
30V
23. 0.4 A
30
� A (Total) RA = = 3� 2.0 V
10
12 = 3� [Group-D, 26.08.2022, Shift-3]
� A (a) 2.5 � (b) 0.2 �
RA = 3 × 12 = 36� (c) 5.0 � (d) 0.5 � (c)
Sol. (c) I = 0.4 A��������V = 2 V
30 5
B (Total) RB = � �
18 3 V 2
� R= � =5�
5 I 0.4
B 12 = � 24. R1, R2 R3 I-
3
V R1,
5
� B = � 12 = 20� R2 R3
3
RA = 36�� RB = 20� [Group-D 17/08/2022, 2nd Shift]
21. A (10 ) B (20 ) V
6V R2
A B R1
[Group-D 02.09.2022 2nd Shift]
R3
(a) 0.2 A 0.2 A (b) 0.6 A 0.6 A
(c) 0.6 A 0.3 A (d) 0.3 A 0.6 A
(c) I
S.K. Jha 214

(a) R1 > R2 > R3 (b) R1 < R2 < R3 4 ohm 6 ohm


(c) R3 < R1 < R2 (d) R3 > R1 > R3
(c)
Sol. (c) Voltage

5V
V
R2 (a) 3 V (b) 2 V
R1 (c) 5 V (d) 0.5 V (b)
R3 Sol. (b)
R1 = 4� R2 = 6�

I
� V � I���������V = IR
V
R= ...(i)
I 5V

R3 I Value V � (R) = 4 + 6 = 10�


R2 V Value I Value V 5 1
� (I) = � � A
R 10 2
1
Voltage � 4�� Volt(V) = IR = × 4 = 2V
2
R3 < R1 < R2 28.
25. 2 ,3 , 5 V 2 ohm 2 ohm

2 4A V ____
[Group-D 28/09/2022, 1st Shift]
(a) 60 V (b) 80 V
(c) 20 V (d) 40 V (d)
4V
Sol. (d) [Group-D 22.08.2022 Shift 3]
R = 2 + 3 + 5 = 10 � (a) 1 A (b) 4 A
I = 4A
(c) 2 A (d) 8 A (a)
V = IR
V = 4 × 10 = 40 V Sol. (a) R=2+2=4�
26. R 2 V
V = 4V I=
R
[Group-D 17/08/2022, 2nd Shift] 4
= = 1A
(a) R/2 (b) R/4 4
(c) 2R (d) R (a) 29. A, B C
Sol. (a) RI = R, l1 = l RF = ?, l2 = l/2 1 , 0.5 0.25
l
R = �� [Group-D 30.08.2022 Shift 3]
A
(a) 2 : 4 : 1
� R ��l [���� A Constant ]
(b) 1 : 2 : 4
� RI ��l [ l R l R
(c) 4 : 2 : 1
] (d) (c)
� RF ��l/2
Sol. (c)
RI �
RF =
2
(R) = R/2
27. 4 l
R��
[Group-D 17/08/2022, 2nd Shift] A
S.K. Jha 215

� 1 1 1
Sol. (a) � �
R eq 10 15
� RA : RB : RC
1×100 : 0.5×100 : 0.25×100 1 5
� 100 : 50 : 25 � Req = 6 �
� 4 :2 :1 R eq 30
� �1 : �2 : �3 = 4 : 2 : 1 V=3V
30. 2.5 mA 2 V 3
I= = = 0.50A
Reg 6
[Group-D 24.08.2022, Ist Shift]
33. L R
(a) 1.25 mV (b) 5 mV
(c) 5 V (d) 1.25 V (b) 25%
Sol. (b) I = 2.5 mA
R=2�
V = IR [Group-D 30.8.2022 2nd Shift]
� 2.5 × 2 = 5 mV
31. A B FG 16 IJ R FG 4 IJ R
(a)
H 25K (b)
H 5K
F 5I
(c) G J R
F 25I
(d) G J R
3ohm 3ohm H 4K H 16 K (d)
A B
3ohm �l
Sol. (d) R=
A
125 5l
�l × �
100 4
V R1 = A1 = A
1
(a) 6 � (b) 2 �
5l
(c) 9 � (d) 4.5 � (b) Al = A1
4
Sol. (b)
5l
R2 = 3� A A 5
� 4 �
R1 = 3�
A1 l A1 4
A B
R3 = 3� 5l

R1 A 5 5
� 4 � � �
V
R A1 �l 4 4
6�
� 25 �
3� R1 = � � R
� 16 �
����
34. L A
V
(silver) L/3 3A
� R1 R2 R3 (chromium)
� R1 + R2 = 3 + 3 = 6�
R.R3 6 � 3 18
� = � � = 2�
R � R3 6 � 3 9 Psilver = 1.6 × 10 –8 m
32. A (10 ) B (15 ) Pchromium = 12.9 × 10–8 m)
3V [Group-D 22.9.2022 2nd Shift]
(a) 1.3
[Group-D 29.8.2022 2nd Shift] (b) 1.05
(a) 0.50 A (b) 0.25 A (c) 0.78
(c) 0.3 A (d) 0.12 A (a) (d) 0.89 (d)
S.K. Jha 216

Sol. (d) 37. 'l'


LI = L �chromium�= 12.9 × 10–8 �m 'R' 9
AI= A
LF = L/3 �silver = 1.6 × 10–8 �m
� 0.89 [Group-D 23.8.2022 1st Shift]
AF = 3A (a) 3R (b) 1/9R
l (c) 1/3R (d) 9R (d)
� R silver = �silver � �L �9L
A
Sol. (d) R = Rnew =
–8 L A A
� R silver = 1.6 � 10 � �L
A � =R � Rnew = 9R
L A
Rchromium= � chromium � 38. A B A
A
B 3 A
–8 L / 3
Rchromium= 12.9 � 10 1
3A B A
4
–8 L
Rchromium= 12.9 � 10
9A [Group-D, 18.09.2022 Shift-3]
L (a) B 6
12.9 � 10 –8 �
R chromium 9A (b) B 3
� �
Rsilver L (c) B 9
1.6 � 10 �
–8

A (d) B 12 (d)
129 1 129 Sol. (d)
� � � A = 3L
16 9 144
B =L
� R chromium � 0.89 R silver
A =A
35. 50 B = 4A
EMF A (RA) = ?
5V
l
[Group-D 24.8.2022 2nd Shift] R��
(a) (b) A
(c) 0.1 A (d) 0.01 A (c) � A RA = � � 3L ... (i)
Sol. (c) R = 50 � A
EMF = 5 V L
I=? B RB = � � ... (ii)
4A
V � (i) ÷ (ii)
V � IR I�
R 3L
�� RA
5 RA A
I� � I = 0.1 A � � � � 3� 4
50 RB L RB
��
36. 4 5V 4A
� RA = 12 RB
[Group-D 23.8.2022 1st Shift] � A B 12
(a) 2.5 A (b) 10 A 39. 5
(c) 5 A (d) 20 A (a)
1 1 1 15 V
Sol. (a) � �
R eq 4 4

1 2 [Group-D, 18.09.2022 Shift-3]


� � Req = 2 �
R eq 4 (a) 0.4 A (b) 0.9 A
(c) 0.6 A (d) 0.8 A (c)
V 5 Sol. (c) =
V=5V I= � = 2.5 A
R 2 =
S.K. Jha 217

R = 5 × 5 = 25 � 42. 15
V = 15 V
V 15
I= � = 0.6 A ___ [Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
R 25
40. A (20 ) B (40 ) (a) 135 (b) 60
(c) 45 (d) 5 (a)
6.V
Sol. (a) R = 15 �
A B
� r1) = r
[Group-D 30.8.2022 2nd Shift] r
� rf) =
(a) 0.3 A 0.15 A (b) 0.15 A 0.3 A 3
(c) 0.1 A 0.1 A (d) 0.3 A 0.3 A
(a) l l
� R�� � 15 � �
Sol. (a) (V) = A( �r 2 ) A
(I) = l
� R1 = 20 � � Rr f � �
A
V1 = 6 V
l l l ×9 l
V1 6 �� �� �� � 9��
� �
2
� I1 = R = = 0.3 A �r� r2 �r 2 A
20 �� � �
1 9
�3�
� R2 = 40 �
V2 = 6 V =9×R
= 9 × 15
V2 6 Rr = 135 �
� I2 = = = 0.15 A f
R2 40 43. 15 A 5
41. B
_____
[Group-D 26.08.2022, Ist Shift] [Group-D 19/09/2022, 3rd Shift]
(a) (b) 1 : 1
2ohm 4ohm 3ohm 3ohm
(c) (d) 1 : 2
(c)
44. 100

6V
(a) 5 A, 12 � (b) 0.5 A, 6� [Group-D, 22.08.2022 Shift-2]
(c) 5 A, 6 � (d) 0.5 A, 12� (d) (a) 50 � (b) 100 �
Sol. (d) (c) 75 � (d) 25 � (d)
2� 4� 3� 3� 45.
1:8

[Group-D, 17.09.2022 Shift-1]


(a) 3 : 8 (b) 1 : 8
(c) 8 : 3 (d) 8 : 1 (b)
46. 3 ,2 6
9V 6
6V
� R1 = 2 �, R2= 4 �, R4 = 3 � [Group-D, 17.09.2022 Shift-1]
(a) 1.6 V (b) 4.9 V
I=? (c) 9 V (d) 2.4 V (b)
R=? 47.
� (R ) = R1 +R2+ R3 + R4 2:5 7:
= 2 + 4 + 3 + 3 = 12 � 5 V1 V2
V 6
� (I) = � � 0.5 A V 1 : V2
R 12
� 0.5 A, 12 � [Group-D, 17.09.2022 Shift-1]
S.K. Jha 218
(a) 2 : 7 (b) 2 : 5 55. 10 6V
(c) 7 : 2 (d) 7 : 5 (c) 2 10
48. 40 10
10 V
[ISRO TRIVANPURAM TECH 2019]
(a) 4V (b) 6V
[Group-D, 17.09.2022 Shift-2] (c) 5V (d) 2V
(a) 60 � (b) 40 � Sol. (c)
(c) 50 � (d) 30 � (c)
49. L A
0.2 2L
4A
[Group-D, 29.08.2022 Shift-1]
(a) 10 � (b) 0.1 �
(c) 0.2 � (d) 0.4 � (b)
50. I = V/R = 6/10 + 2 = 0.5 Amp.
120 V10� = IR = 0.5 × 10 = 5 Amp.
56. 1
30
[Group-D, 07.10.2022 Shift-1] [TH-29 Aug, 2018 Shift - III]
(a) 80� 40� (b) 70� 50� (a) 3� (b) 2�
(c) 60� 60� (d) 90� 30� (c) (c) 3/2� (d) 2/3�
51. 5V (e) 1/3�
2.5 mA Sol. (d)
[Group-D, 22.08.2022 Shift-2]
(a) 20 (b) 200
(c) 2000 (d) 2 (c)
52. 9

[Group-D 25.08.2022 Shift 1]


1 1 1 1�2 3
(a) 27 � (b) 18 � � � � �
(c) 9 � (d) 3 � (d) R 2 1 2 2
53. 100 2A 2
R= �
3
[Group-D, 15.09.2022 Shift-2] 57. 16
(a) 200 V (b) 20 V
(c) 0.02 V (d) 50 V (a)
[Technical Helper - 2014]
54. R 3
(a) 16� (b) 32�
[UPPCL TG2-26 June, 2016]
(a) 3 (b) 4 (c) 8� (d) 4�
(c) 5 (d) 6 Sol. (d) 16�
Sol. (b) R 3 8�, 8�

1 1 1 2 1
� � � �
R 8 8 8 4
R = 4�
58. R1 R2 = 6 RT = 3
[DMRC Electrician - 2017]
R1

R2
S.K. Jha 219

(a) 3� (b) 6� (a) 4� (b) 5�


(c) 4� (d) 10� (c) 3� (d) 8�
Sol. (c) RAB = (2� || 2�) + (3� || 3� || 3�) + 1�
R1 ×R2 R1 � 6
Sol. (b) RT = R + R � 6 � R � 3 RAB = 1 + 1 = 3�
1 2 1 62.
18 + 3R1 = R1 + 6
4 12
4R1 = 18 + 6 6
24 [ORDENANCE FACTORY PAPER-I, 2017]
R1 = = 6� (a) 9 (b) 22
4
59. R1 R2 (c) 16 (d) 10
R1 R2 4 R1 4�
[UPPCL TG2-9 May, 2015] 6�
Sol. (a)
(a) R2 1/5 (b) R2
(c) R2 (d) R2
12�
Sol. (d) I � I/R, R1 R2 RAB = (4 × 12/16) + 6 = 9�
63. R1 R2
4.5
1.0 —
[RSMSSB Instuctor - 24 March, 2019]
(a) 3� 4� (b) 3� 9�
(c) 1.5� 3� (d) 1.5� 0.5�
60. A B 500 Sol. (c) R1
R1 + R2 = 4.5
R
(R1 × R2/R1 + R2) = 1
R1 × R2 = 4.5 R1
R1 = 1.5�
R2 = 3�
R1 R
64. R — 1
5� 2A

[ISRO TRIVANANTPURAM TECH-2 June, 2019] 70V


7� R
(a) 10� (b) 40�
(c) 30� (d)
Sol. (d) RAB = (R + 10) + (R × 20/R + 20) + 10 [RSMSSB Instuctor - 24 March, 2019]
500 = (R + 10) + (20R/R + 20) + 10 (a) 17.5� (b) 17.2�
500R + 1000 = (R + 10) (R + 20) + 20R + 10R + 200 (c) 17.4� (d) 17.8�
500R + 1000 = R2 + 30R + 200 + 20R + 10R + 200 Sol. (a) (V-70)/5 + (V/7) = –2
R2 – 500R + 60R – 600 = 0 7V – 490 + 5V = –70 � 12V = 420
R2 – 440R – 600 = 0 � V = 420/12
(d) = 420/12 × 2 = R = V/I ��R = 17.5�
65. 12
61. —
[NMRC - 05/03/2017, SHIFT - II]
[MPPKVVCL LA-26 August, 2017]
3� 2� (a) 12 (b) 6
(c) 8 (d) 3
3�
A
3� 2�
Sol. (d)

B RAB = 6 × 6/12
1� RAB = 3�
S.K. Jha 220

66. 25 (a) 22 mA (b) 4 mA


6 (c) 2 mA (d) 1 mA
(e) 0.5 mA
[UPRVUNL TG2 - 9 Nov, 2016] V
(a) 17 8 (b) 12 13 Sol. (e) I =
R
(c) 20 5 (d) 15 10 R = 3 K� + 10 K� + 5 K� = 18 K�
Sol. (d) R1 + R2 = 25
9
1 1 I= = 0.5 × 10–3 A = 0.5 mA
� 18 K�
R1 R 2 = 6 70. 200 W
A B 100 W R1 R2 —
R1 R2 [TH-29 Aug. 2018 Shift-III]
(a) R1 = 2R2 (b) R2 = 2 R1
R1
(c) R = 4 R1 (d) R1 = 2 R2
B (e) 3 R2 = 2 R1
A
V2 V2
Sol. (b) P1 = P1 =
R1 R2
R2
P1 R2 R1 P2 100
R1R2 � � �
� R +R = 6 � R1R2 = 6 × 25 = 150 P2 R 1 R 2 P1 200
1 2
� R1 = 15�, R2 = 10� R2 = 2R1
67. 71. 0.2

[TH-23 AUG, 2018 Shift-I]


[UPRVUNL TG2-22 Sep. 2015] (a) 0.4� (b) 0.6�
(a) 9 (b) 1/9 (c) 0.8� (d) 1.0�
(c) 3 (d) 1/3 (e) 1.4�
Sol. (b) R1 + R2 + R3 = 3R � 1/R1 + 1/R2 + 1/R3 = 1/3R Sol. (a) R = 0.2�, 1 = RT = ?
� RT = Total Resistance
1/(3R × 3R) = 1/9R L
R= � l= A=
� ��= × A
68. 6.0 V EMF (wire)
2.0 R�I
RT = 0.2 × 2
[TH-23 Aug, 2018 Shift-III] RT = 0.4�
(a) 2� (b) 3� 72. 250 V 500 W 200 W
(c) 4� (d) 6�
(e) 12� [TH-23 Aug, 2018 Shift-I]
(a) 5 : 2 (b) 2 : 5
V (c) 3 : 2 (d) 2 : 3
Sol. (b) R =
I (e) 3 : 5
6 Sol. (b)
R= = 3�
2 V2
69. P=
R
[TH-27 Aug, 2018 Shift - III]
V2
R=
P
V = 250 Volt, P1 = 500 W, P2 = 200 W,
R1 : R2 = ?

V2 V2
R1 = :R 2 �
P1 P2
S.K. Jha 221

(250)2 (250)2 1 1 76. 10 15


= : = : 2V 10
500 200 5 2
2V
R1 : R2 = 2 : 5
[ISRO TRIVAN. TECH. - 2 June, 2019]
73. 10 'L'
(a) 10�
2L
(b) 15�
[ALP CBT2 (Wire.)- 2019]
(c) 15�
(a) 40� (b) 20�
(c) 5� (d) 10� (d)
Sol. (b) R1 = 10� L1 = 1
R ��L L2 = 2L Sol. (b)
L2 2L
R2 = R1 � L R2 = 10 � = 20�
1 L
74. R1
� 10�
[ALP CBT2 (Wire.)-23 Jan, 2019 Shift-III] 15�
77. 20W
40W
[TRIVANANTPURAM TECH.-2 June, 2019]
(a) 1 : 2 (b) 2 : 1
(c) 1 : 4 (d) 4 : 1
V2
Sol. (b) P = V
R
P1 = 20 W, P2 = 40 W R1 : R2
(a) 80 mA (b) 0.8 A P1 R2 20 R2 R2 2
(c) 160 mA (d) 10 mA � � �� � ��� �
P2 R1 40 R1 R1 1
Sol. (a)
78. AB

[NMRC - 5 March, 2017 SHIFT-II]


(A) 3.2 A (b) 1 A
(c) 2A (d) 1.4 A
Sol. (b) A 2V
VA –VB
IAB =
R
2–a
IAB = = 1 Amp.
2
24
I= 79. 1 5
150
I = 0.16 Amp.
R1 80 mA
75. 50 V 10

[UPPCL TG2-25 Jan, 2019 Shift-II] [DMRC M. Electrician - 19 Feb, 2020 Shift-I]
(a) 0.5 A (b) 0.05 A (a) 10 V (b) 15 V
(c) 50 A (d) 5 A (c) 7.5 V (d) 5 V
Sol. (d) R = 10� V = 50V Sol. (d) 20 V
V 50 5
I= � I = 5 Amp. V5 = 20 � = 5 Volt
R 10 20
S.K. Jha 222

TYPE-3
Wheat Stone bridge : R
R
P R
� R
Q S R
1.
[RRB JE 2019] A B
R

2R

P R R Q 2R
(a) � (b) �
Q S P S R
S Q S P
(c) � (d) � (a) A B
P R Q R 1 1 1 1 R � R � 2R
= � � =
R eq 2R 2R R 2R 2
Sol : 1 4R 2R 2 R
= Req = Req =
R eq 2R 2 4R 2

(G) TYPE-4


1 1 1
P R � � C � C1 � C2 �
PS = RQ � C C1 C 2
Q S
2. A B C1C2
C �
[RRB Group-D 2018] C1 � C2
1. 4
[RRB Group-D 2018]
(a) 4C (b) C/4
(c) C(1+4) (d) 3/4C (b)
Sol :
R C C C C
(a) 4R (b)
2
(c) R (d) 2R (b) 1 1 1 1 1
R R � � � �
C eq C C C C
R 1 4
R R � C
Sol : C eq C Ceq =
4
2. 18 µF, 16 µF, 42 µF 74 µF
R

[RRB NTPC 2017]


(a) 15/64 µF (b) 64/15 µF
R R (c) 64 µF (d) 150 µF (d)
R Sol :
R R C = C1 + C2 + C3 + ....... Cn
Ceq = 18 + 16 + 42 + 74
B
Ceq = 150 µF
A
S.K. Jha 223

3. 16 µF, 16 µF 32 µF Sol :
4PF 4PF
[RRB JE 2015] 1 1 1
� � 1 2 4
32 7 �� � ���� Ceq = � 2 PF
Ceq 4 4 Ceq 4 2
(a) µF (b) µF
5 32 7.
(c) 56 µF (d) 32 µF (a)
Sol : 16µF 16µF 32µF
[TH-29 Aug, 2018 Shift - III]
(a) 1 : 4 (b) 4 : 1
(c) 1 : 2 (d) 2 : 1
A B
1 1 1 1 2 � 2 �1 5 1 1 1
� � � � � Sol. (a) � �
C eq 16 16 32 32 32 CS C1 C2
32 1 C +C
Ceq = µF � 1 2
5
CS C1C2
4. 2F 3F 2F
C1C2
CS = , Cp = C1 + C2
C1 +C2
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
CS CC 1 C1C2
16 � 1 2 � �
(a) 6 F (b) F CP C1 +C2 C1 +C2 (C1 � C2 )3
5
= C1 = C2 = 1F
5
(c) 5/6 F (d) F (b) 1 �1 1
16 CS �
= 2 2
2F 3F CP (1 �1) (2)

Sol : A B CS 1
2F �
CP 4
� (2||3) + 2 CS : CP = 1 : 4
� 2�3 � 6 16 8.
� � 2 � 3� � 2 = 5 � 2 = 5 F
� �
5.
[BSSC Exam-2018]

4 [TH-28 Aug, 2018 Shift-III]


(a) 12µF (b) µF (a) 4 F (b) 9 F
3
(c) 12 F (d) 18 F
4 (e) 20 F
(c) 4µF (d) µF (b)
5
Sol : Sol. (c)

1 1 1 1
� � �
C eq 4 4 4
1 3 4
� Ceq = µF
C eq 4 3
6. 4 1 1 1 1�2 1
� � � �
(capacitance) C 12 6 12 4
[RRB JE 2019] C = 4f
(a) 8 (b) 16 = CAB = C + C3 = 4 + 8 = 12 F
(c) 2 (d) 4 (c)
S.K. Jha 224

TYPE-5 100 � 5 � 3
Sol. (b) = 1.5
1000
vit 5. 250 V
= kWh = =
1000 500
pt W
= kWh = � [Group-D 18.09.2022 2nd Shift]
1000
(a) 2 A (b) 0.2 A
1. 1000 W 500W (c) 5 A (d) 0.5 A (a)
Sol. (a) P = 500 W V = 250 V
[BSSC Exam-2018] I=? P = VI
(a) (b) P 500
I= I=
(c) (d) (a) V 250
Sol : 1000 W I = 2A
6. 4.2 220
500
= 0.5 V
1000
1000 W [Group-D 09.09.2022 2nd Shift]
2. 200–200 W 50 kWh (a) 0.02 (b) 52.38
4 (c) 924 (d) 5238 (b)
(a) Rs. 3.50 (b) Rs. 3.00 Sol. (b) R = 4.2 � V = 220 V
(c) Rs. 2.5 (d) Rs. 2.00 (d) I=? V = IR
200 � 5 � 4 V 220
Sol : = =4 I= I= = 52.38 A
1000 R 4.2
50 7. 2500 W
� 4 × 50 = 200 5
� Rs. 2.00 [Group-D 24.8.2022 2nd Shift]
(a) 12500 kWh (b) 12500 J
3. 4 100W
(c) 12.5 J (d) 12.5 kWh (d)
2 125W 1 1
500W 40 Pt 2500 � 5
Sol. (d) unit = =
1000 1000
unit = 12.5 kWh
[Chhattisgarh P.C.S (Pre) 2002]
8. 50 V
[RRB ALP/ Tech. 2014]
5A
(a) Rs. 1.90 (b) Rs. 1.20
110 V
(c) Rs. 1.00 (d) Rs. 1.10 (d)
Sol : [Group-D 24.8.2022 2nd Shift]
4 × 100 × 5 = 2000 Watt (a) 11 A (b) 5 A
(c) 25 A (d) 10 A (a)
2 × 125 × 1 = 250 Watt Sol. (a)
V1 = 50 V I1 = 5 A
1 × 500 × 1 = 500 Watt V2 = 110 V I2 = ?
V1 50
V1 = I1R � R= I = = 10 �
2000 � 250 � 500 1 5
= = 2.75
1000 V2 = I2R
= 2.75 × .4 V2 110
= 1.100 I2 = = = 11 Amp.
R 10
= Rs. 1.10 9. A B A
4. 100 5 B
3 A
[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-2] EMF
(a) 5.0 (b) 1.5 EMF
(c) 1.0 (d) 0.5 (b) [Group-D, 18.09.2022 Shift-3]
S.K. Jha 225

(a) 2 : 3 (b) 1 : 2 14. A B 5


(c) 3 : 2 (d) 2 : 1 (b) 5V
d� A B
Sol. (b) emf (e) = –N
dt
[Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
d�
�N1 (a) 1 : 2 (b) 4 : 1
emf(e1 ) dt [�
� � ] (c) 2 : 1 (d) 1 : 4 (a)
emf (e2 ) d�
�N 2 15. 18
dt
emf (e1 ) �N1 N1 1 [Group-D, 11.10.2022 Shift-3]
� = �N = 2N = =1:2 (a) 0 W (b) 18 W
emf(e2 ) 2 1 2
10. 220 V (c) 9 W (d) (a)
16. 12 V 3A
[Group-D, 29.08.2022 Shift-3]
20 W
(a) 4 W (b) 12 W
10 A 220 V
(c) 36 W (d) 18 W (c)
17. 680 kWh/
50 50 kWh 2
[Group-D 19/09/2022, 3rd Shift]
(a) 55 (b) 220 [BIHAR PCL - 3 NOV, 2018 Shift-II]
(c) 165 (d) 110 (d) (a) 2040 (b) 340
Sol. (d) V = 220 V P = 20 W Imax = 10 A (c) 680 (d) 1360
P = VI Sol. (c)
20 = 220 × I = 680 × 2 = 1360 kwh
20 1 1360 � 50 � 2 1360
� I= = �
220 11 =
2 � 50 kwh 2
A/Q
= 680
1 18. 24
across current Amp.,
11 1,000 W
Maximum current 10 Amp. 10/-
(n) = 1 = 30
1 (a) 7200 (b) 2400
� × n = 10 � n = 110 (c) 3600 (d) 5400
11
11. 220 V 5 [PLANT ASSISTANT - 24 Dec. 2018]
A Sol. (a) —
[Group-D 25/08/2022, 3rd Shift] = 1000 W
(a) 1.1 kW (b) 110 W = 24 30
(c) 0.44 kW (d) 440 W (a) = 10/- (1 unit = 1000 kwh)
Sol. (a) V = 220 V I=5A = 1000 × 24 × 30 × 10 = 7200000
P = VI Kwh = 7200000/1000 = 7200
= 220 × 5 = 1.1 kW TYPE-6
12. 1:4
q = n.e n=
2:1
q
n� q=
[Group-D, 07.10.2022 Shift-1] e
(a) 8 : 1 (b) 1 : 32 e– = 1.6 × 10–19
(c) 1 : 8 (d) 32 : 1 (c)
q�i�t q=
13. 300 12
t=
30 i=
[Group-D, 07.10.2022 Shift-3]
(a) 108 Wh (b) 108 q q
t� i�
(c) 108 (d) 108 KWh (d) i t
S.K. Jha 226

1. 1 sec 6.28 × 1018 e– 5. 10 140V


[SSC 2004]
(a) 6.28 × 1018e (b) 1 Amp [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-3]
(c) 2 Amp (d) 4 Amp (b) (a) 14 (b) 140
ne (c) 1400 (d) 1.4 (a)
Sol : I = n = 6.28 × 1018 Sol. (a) R = 10 � V = 140 V I=?
t
e = 1.6 × 10–19 t = 1 sec V = IR
ne 6.28 � 1018 �1.6 �10�19 V 140
I= = I= = = 14 A
t 1 R 10
I = 1.00 Amp. 6. 20 V 5
2. 15
300 C 0.5A [Group-D, 28.09.2022 Shift-2]
(a) 1500 (b) 1500
[RRB NTPC 2017] (c) 60 (d) 60 (d)
(a) 600 s (b) 6 s TYPE-7
(c) 60 s (d) 6000 s (a)
Sol : Q = 300 t = .5 Q=i×t W � V�Q
Q 300
t= � W W
i .5 V� Q�
t = 600 sec. Q V
3. 5.0 × 10–11 1. 40V 0.5C
2.2 ×106 m/s [RRB ALP/ Tech. 2018]
( = 1.6 × 10–19 C) (a) 20J (b) 20�
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-2] (c) 20A (d) 20�-m (a)
(a) 0.112 mA (b) 112 mA Sol : V = 40v Q = .5C
(c) 11.2 mA (d) 1.12 mA (d)
W
Q 2�r W=? V=
Sol. (d) I = , T= Q
t v r W=V×Q
V = 2.2 × 106
r = 40 × .5 = 20
r = 5 × 10–11
2. 12 V
n=
36 J
1 v 2.2 � 106 [RRB ALP/ Tech. 2018]
n� � �
T 2�r 22 [RRB JE-2015]
2� � 5 � 10 �11
7 (a) 432C (b) 0.3C
Q = ne = 7.0 × 1015 × 1.6 × 10–19 (c) 3C (d) 5C (c)
(n = 7.0 ×1015) Sol : V = 12 W = 36J
Q = 1.12 × 10–3 W 36
Q=? Q= �
Q 1.12 � 10 �3 V 12
I� �
t 1 Q=3
I =1.12 × 10–3 = 1.12 3. 4 12 V
4.
1 [Group-D 05.09.2022 1st Shift]
(a) 9 (b) 36
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1] (c) 1.25 (d) 3 (b)
(a) 1/2 (b) 1/4 Sol. (b) R = 4 � V = 12 V P=?
(c) 2 (d) 1 (c)
V2
Sol. (c) I = Q/t I = P=
R
Q =
t = (sec) 12 � 12
P= = 36
I = 2/1 = 2 4
S.K. Jha 227

4. 0.2 , 0.4 , 0.6 , 0.8 H=? H = I2Rt


20 V H = (5)2 × 2 × 1800 = 25 × 2 × 1800
= 50 × 1800 = 90000
= 9 × 104 J
[Group-D 26.09.2022 3rd Shift]
2. 2C
(a) 200 (b) 20 J/s
5
(c) 80 J/s (d) 800 (a)
Sol. (a)
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-2]
2 4 6 8 (a) 10 (b) 0.4
Req = � � �
10 10 10 10 (c) 2.5 (d) 5 (a)
20 W � Q(Vf � Vi )
R= Req = 2 � Sol. (a) W =
10
R=2� V = 20 V Q = = 2C Vf = = 5v
Vi = = 0v
V2
P=? P= W = 2(5–0) W = 10J
R
20 � 20 3. 1 1
P= P = 200
2
5. 12V 3A 1
15 [RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-3]
(a) 6.3 × 106 (b) 6.3 × 105
(c) 3.6 × 10 6 (d) 4.6 × 106 (c)
[Group-D 26.09.2022 3rd Shift]
6
Sol. (c) 3.6 × 10 J, 1 kWh — 3.6 × 106 J
(a) 32400 J (b) 540 J
(c) 32150 J (d) 32000 J (a) 4. 40 W, 60 W 100 W
Sol. (a) V = 12 V A, B C, 220 V
I=3A
t = 15 min. × 60 [Group-D 23.08.2022 2nd Shift]
= 900 sec. (a) B (b) A
H=?
H = VIT (c)
H = 12 × 3 × 900 (d) C (d)
H = 32400 J 5. 2 0.4 A
(Maintained) 1
TYPE-8 [Group-D 09.09.2022 1st Shift]
(a) 0.32 J (b) 0.16 J
H = I2 Rt
V = IR (c) 1.6 J (d) 0.80 J (a)
Sol. (a) R = 2 � I = 0.4 A
V t = 1 sec H = I2Rt
I=
R H = 0.4 × 0.4 × 2 × 1
H= I= H = 0.32 J
R= t= 6. 220 V 2200 W
V=
[Group-D 22.08.2022 Shift 3]
V2 . t (a) 10 A (b) 22 A
H=
R2 (c) 5 A (d) 20 A (a)
H = I2RT Sol. (a) V = 200V P = 2200W
H = It IR {V = IR} P = VI
H = It V � 2200 = 220 × I
H = VIT � I = 10A
7. 10 5 5A
1. 2 5A 30
[45th B.P.S.C. (Pre) 2001-02]
[Group-D 19/09/2022, 3rd Shift]
(a) 3 (b) 9 × 102 J
3
[Group-D 30.8.2022 2nd Shift]
(c) 9 × 10 J (d) 9 × 104 J (d)
(a) 7.5 × 106 J (b) 7.5 × 103 J
Sol : R = 2� I = 5 Amp.
(c) 7.5 × 10 J
4
(d) 7.5 × 105 J (c)
t = 30 = 1800 sec.
S.K. Jha 228
Sol. (c) R = 10 � t = 5 min × 60 = 300 sec
I=5A H=?
H = I2Rt
H = 5 × 5 × 10 × 300 = 75000
H = 7.5 × 104J
8. 10 V

2A 10 s [DMRC M. Electrician - 19 Feb, 2020 Shift-I]


[Group-D, 22.09.2022 Shift-1] (a) 2 J (b) 12 J
(a) 175 J (b) 50 J (c) 4 J (d) 8 J
(c) 200 J (d) 100 J (c) Sol. (b) 10�
9. 5 10 J 3�
125 J 12 J
[TH - 29 Aug, 2018 Shift-2] 11. 110 V 220 V
(a) 5 V (b) 10 V
(c) 12 V (d) 15 V
(e) 25 V [UPRVUNL TG2-9 Nov, 2016]
Sol. (e) — (V) = ? (R) = 5� (a) (b) 4
(t) = 1 sec. (H) = 125 J (c) (d)
H = I2RT �� P = I2R Sol. (d)
V2
H = Pt �� P = V2 = 110 V1 = 220
R
2 2
V2 V2 P1 � V1 � �V �
H= �t 125 = �1 �� � �������� P2 = P1 � 2 �
R
2
5 P2 � V2 � � V1 �
625 = V 25 = V 2
V = 25 Volt � 110 � 1
� P2 = P1 � � �������P2 = P1 �
10. 10 � 220 � 4
10 J 3
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 229

16
(Artificial Magnet)

(Fe3O4)

(Pole Strength)

SI A–m

= 0.84
(Types of Magnet)
(i) (Permanent Magnet) :

attract
(Alnico)

repel

(Natural Magnet)

(Alnico)

(Magnet stone)
S.K. Jha 230

(ii) (Temporary Magnet) : µ0 2m1 2m 2


F = 2
4� � r�
�� ��
2
µ0 16m1m2
F =
4� r2
F � 16F

(Terrestrial Magnet)

(Sure Test of Magnet)


1/5

17 to 18°

m1,
m2 r


90°

m1 m2
r
F � m1 m 2
1
F � (Magnetic Compass) :
r2
µ0 m1m2
���������� F �
4� r 2
µ0 =
µ0 m1m 2
F =
4� r2
(Magnetic Substance)
2
F4�r (i) (Di-magnetic Substance)
µ0 =
m1m 2

Nm2
µ0 =
A � m.A � m

N
µ0 �
A2 (ii) (Paramagnetic Substance)
Q.
S.K. Jha 231

(iii) (Ferro-magnetic Substance) : (Magnetic Flux) :

1000

(H) (H) (H)

(B < H) (B > H) (B >> h)

µr < 1 µr > 1 µr >> 1


Diamagnetic Paramagnetic Ferromagnetic
Material Material Material
SI (Weber)
Trick : (Magneto Motive Force) :

(Curie Temperature) : (m.m.f)

Fm
Fm = NI
Fe � 973° K
Fm SI
Ni � 673° K
Co � 373° K (Magnetic Field Intensity) :
(Domain) :

1018 –1021

(Magnetic Field) : (Magnetic Flux Density)


B

S.I. (Tesla) B
CGS (Gauss) 2
S.I. /
1 = 104
(Magnetic Lines of Force) :

� µ



S.K. Jha 232

� Maxwell
(Admittance)

(Admittance)

� SI

(Reluctance)

(Reluctance)

Rm =
Fm =
� =

� SI (Right Hand Palm


Rule) :

(Magnetic Field)

N S
L �

I
B (Magnetic Field)
L
B ��

Note : F = BIL sin�


��= 0º
(i) Fmin = 0
(ii) ���= 90º
Fmax = BIL
S.K. Jha 233

Note :

(0)

(Left Hand Rule)

1.

2.

�2 � �1
e� e
dt

(�2 – �1)

d� d�� = �2 – �1 N
e�N
dt

Lenz's Law :

(Right Hand Rule)

d�
emf (e) � � N
dt

EMF
S.K. Jha 234

• •
• •
• •

(Emf)

• •
• + � • + �
• • (A.C.) Sleep
Ring
Split Ring Commutator

(Transformer) 95–99%
KVA (Kilo Volt Ampere)

(self induction)
(mutual induction)
A.C. D.C.

(Eddy current)
d.c Supply (winding) (Cu)

(Step up Transformer) (Step down Transformer)

• Low A.C. Voltage High A.C. Voltage • High A.C. Voltage Low A.C. Voltage

• •

• 1 • 1
• Voltage Current • Voltage Current
S.K. Jha 235

Mutual Induction Q.
NS 2
� 220 V VS
NP 3

NS VS IP
� � NS 2
N P VP IS Sol : � VP = 220V, VS = ?
NP 3
IP = NS VS NS
IS =
� � VS = N � VP
N P VP P

NP = 2
= � 220
NS = 3
VP = 440
= = 146.6V
VS = 3

OBJECTIVE QUESTIONS
1. A
[NCERT Exemplar]
(a)
B
(b)
(c) C

(d)
(c) (a) A > B > C (b) A < B < C
2. A B (c) A = B = C (d) A < B > C (a)
4.
[NCERT Exemplar]
[NCERT Exemplar]
(a)
(b)
(c)
(d) (a)
5.

(a) A 1 2 B 3 4

(b) A 1 2 B,
3 4
(c) A 1 2 B 3 4

(d) A 1 2 B, 3
4 (d)
3. A, B C [NCERT Exemplar]

(a) (b)
[NCERT Exemplar] (c) (d) (c)
S.K. Jha 236

6. (c)
[NCERT Exemplar] (d) (c)
(a) 14.
(b)
[RRB JE 2019]
(c) (a) (b)
(d) (c) (c) (d) (c)
7. 15.
[NCERT Exemplar] [RRB NTPC 2017]
(a) (a)
(b)
(b) (c)
(d) (a)
(c) 16.
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(a) (b)
(c) (d) (c)
1 17.
(d)
50 [BPSC (Pre) 2018]
(d) (a) (b)
8. (c) (d) (b)
[NCERT Exemplar] 18.
(a) [I.A.S (Pre) 2000]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d) (d)
(d) (c) 19. SI
9. AC DC [RRB ALP/ Tech. 2014]
[NCERT Exemplar] (a) (b)
(a) (c) (d) (d)
(b) 20.
(c) [RRB Group-D 2014]
(d) (a)
(a) (b)
10. (c)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (d) (c)
[Group-D 14.09.2022, 1st Shift] 21.
(a) [Chhattisgarh P.C.S (Pre) 2002]
(b) d�
(c) � � �N
dt
(d) (b) (a) (b)
11. (c) (d) (d)
[42nd B.P.S.C. (Pre) 2001] 22.
(a) 10–4 (b) 10–5 [66th BPSC (Pre) (Re-Exam) 2020]
(c) 10–6 (d) 10–7 (a) (a)
12. (b)
[RRB Group-D 2018] (c)
(a) (b) (d)
(c) (d) (b) (b)
13. 23.
[RRB ALP/ Tech. 2018] [RRB JE 2015]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d) (d)
S.K. Jha 237

24. SI [BSSC Exam-2016] (a) (b)


(a) (b) (c) (d) (c)
(c) (d) (b) 36.
25. (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2014] (c) (d) (a)
(a) 37.
(b)
(c) (a)
(d) (c) (b)
26. (poles)– (c)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (d)
(a) (c)
(b)
38.
(c)
(a) (b)
(d)
(c) (d) (a)
(a)
39.
27.
(a) (b)
[Group-D 27.09.2022 2nd Shift]
(c) (d) (c)
(a) (b)
28. [RRB JE 2015]
(a) (b) (c) (d) (c)
(c) (d) (c) 40.
29. [Group-D, 17.08.2022 Shift-1]
[Group-D, 25.08.2022 Shift-3]
(i)
[RRB Group-D 2018]
(a) 180° (b) 45°
(c) 90° (d) 0° (c) (ii)
30. (iii)
[RRB Group-D 2018] (a) (i) (iii) (b) (i) (ii)
(a) (b) (c) (ii) (d) (i) (b)
(c) (d) (c) 41.
31.
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b) [Group-D, 14.09.2022 Shift-1]
(c) (d) (a)
(a) (b)
32. (c)
[SSC (C.P.O.) 2015] (d) (b)
(a) (b) 42.
(c) (d) (b)
33. [RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b) [Group-D, 11.10.2022 Shift-1]
(c) (d) (a) (b)
(a) (c) (d) (c)
34. 43.
[RRB NTPC 2017] [Group-D, 23.08.2022 Shift-2]
(a) (b) (a)
(c) (d) (c) (b)
35. (c)
(d) (a)
44.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
[Group-D, 23.08.2022 Shift-2]
S.K. Jha 238

(i) 51.
[Group-D 18.09.2022 2nd Shift]
(ii) (a)
(b)
(iii)
(c)
(a) (i) (ii) (b) (i) (iii) (d) (b)
(c) (i) (d) (ii) (b) 52.
45. [Group-D 02.09.2022 2nd Shift]
[Group-D, 12.09.2022 Shift-2] (a)
(a) (b)
(b) (c)
(c) (d) (c)
(d) (a) 53.
46.
[Group-D 18.09.2022 2nd Shift]
[Group-D, 12.09.2022 Shift-2] (a) (b)
(A) (c) (d) (b)
54.
(B)
[Group-D 30.09.2022 1st Shift]
(a)
(a) (A) (B) (b) (A) (B) (b)
(c) (A) (d) (B) (c) (c)
47. (d) (c)
[Group-D, 13.09.2022 Shift-1] 55.
(a) (b)
(c) (d) (d) [Group-D 30.09.2022 1st Shift]
(a)
48. (b)
[Group-D, 06.10.2022 Shift-3] (c)
(a) (b) (d) (d)
(c) (d) (a) 56.
49.
[Group-D 05.09.2022 1st Shift]
[Group-D, 06.10.2022 Shift-3] (a) (b)
(A) (c) (d) (c)
(B) 57.

(C)
(D) (loosely connected)

(E)
[Group-D 11.10.2022 1st Shift]
(a) (A), (C), (D) (a)
(b) (B), (C), (E) (b)
(c) (A), (B), (C) (D) (c)
(d) (A), (B), (D) (d) (d) (b)
50. 58.
[Group-D 12.09.2022 3rd Shift]
(a) (b) [Group-D 09.09.2022 2nd Shift]
(c) (d) (a) (b)
(b) (c) (d) (d)
S.K. Jha 239

59. 65.
[Group-D 24.08.2022, Ist Shift]
[Group-D 16.09.2022 3rd Shift] (a) (b)
(a) (c) (d) (a)
(b) 66.
(c) _______
(d) [Group-D 14/09/2022, 2nd Shift]
(a) (a)
60. (b)
(c)
[Group-D 16.09.2022 3rd Shift] (d) (d)
(a) 67.
(b)
(c)
(d) (a) [Group-D 26.09.2022, 3rd Shift]
61. (a)
(b)
[Group-D 28.09.2022 2nd Shift] (c)
(a) (d) (b)
(b) 68.
(c) [Group-D, 25.08.2022 Shift-3]
(d) (c) (A)
62.
(B)

[Group-D 18.08.2022 3rd Shift] (C)


[Group-D 17.08.2022 2nd Shift]
(a) (D)
(b)
(c) (a) (A) (B) (b) (B) (C)
(d) (a) (c) (A) (D) (d) (A) (C)
63. (d)
69.

[Group-D 30.8.2022 2nd Shift]


(i) (i)
(ii)
(iii) (ii)
[Group-D 18.08.2022 2nd Shift]
(a) (i) (b) (i) (ii) (a) (a) (b) (a) (b)
(c) (ii) (iii) (d) (iii) (b) (c) (b) (d) (a) (b)
64. (a)
(i) 70.

(ii) [Group-D 26.08.2022, Ist Shift]


(i) (loop)
(iii) (closed (ii)
continuous curves) (iii)
[Group-D 18.08.2022 1st Shift]
(a) (ii) (b) (i) (a) (i) (b) (ii) (iii)
(c) (ii) (iii) (d) (i) (ii)
(c) (ii) (d) (i) (ii)
(c)
(d)
S.K. Jha 240

71. (a) (b)


[Group-D 17/08/2022, 2nd Shift] (c) (d)
(i) (a)
(ii) 78.
(iii)
(a) (i) (iii) (b) (i) (ii) _____
(c) (i) (d) (ii) (b)
72. [Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
(a) 15° (b) 75°
(c) 45° (d) 90° (d)
79.
______
[Group-D 28/09/2022, 1st Shift]
(a) [Group-D 30.09.2022 1st Shift]
(b) (a) (Ultrasound scan)
(c) (b) (CT scan)
(d) (c) (c) (PET scan)
73. (d) (MRI scan) (d)
80.
______
______
[Group-D 17/08/2022, 2nd Shift] [Group-D 24.8.2022 2nd Shift]
[Group-D 18/08/2022, 3rd Shift] (a)
(a) (b) (b)
(c) (d) (b) (c)
74. (d) (b)
[Group-D 06/09/2022, 3rd Shift] 81.
(a)
(degree of closness) [Group-D, 22.08.2022 Shift-2]
(a) (b)
(b) (c) (d)
(c)
82.
[Group-D, 07.10.2022 Shift-1]
(a) (a) (b) (b) (a)
(a) (b)
(c) (a) (b) (d) (b) (b)
(c) (d) (a)
75. _____
83.
[Group-D 06/09/2022, 3rd Shift]
(EMF)
(a) (b)
[Group-D, 07.10.2022 Shift-3]
(c) (d)
(a) (b)
(c)
(c) (d) (c)
76.
84.
(sure test) [Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
[Group-D 26.08.2022, Ist Shift]
(a) (sure test)
(i) (ii)
(b)
(iii)
(a) (a), (b) (c) (b) (a) (b)
(c)
(c) (a) (c) (d) (b) (c)
(d)
(d)
77. (Transformer),
(d)
85.
[Group-D 14/09/2022, 2nd Shift] [Group-D, 15.09.2022 Shift-2]
S.K. Jha 241

(a) (b) (a) (b)


(c) (d) (a) (c) (d) (b)
86. 96.
[Group-D, 17.08.2022 Shift-3] (a)
(i)
(ii) (b)
(iii)
(c)
(a) (a) (b) (b) (a) (d) (c)
(c) (b) (d) (a) (c) (a) 97.
87.
(a)
[Group-D, 06.10.2022 Shift-2]
(b)
(a)
(c)
(b)
(c)
(d) (c) (d) (a) (b) (d)
88. 98.
I.
(a) F = BIL (b) F = L/BI II.
(c) F = B/IL (d) F = I/BL (a) III.
89. emf
emf IV.
(a)
(b)
(c) (a) III (b) IV
(d) (d) (c) I II (d) I, II, III IV
90. (a)
99.
(a)
(b) [RRB Group-D, 02.09.2022, (Shift-1)]
(c) (a) 90º (b) 45º
(d) (b) (c) 120º (d) 180º (a)
91. 1 _________ 100.
(a) 1 (b) 10–4 2

(c) 1 2 (d) 10–4 (c) [RRB Group-D, 17.09.2022, (Shift-3)]


92. _________ (a)
(a) (b)
(b) (c)
(c) (d) (b)
(d) (d)
101.
93.
[RRB Group-D, 23.08.2022, (Shift-1)]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (b) (c) (d) (a)
94. 102.

(a) (b) [RRB Group-D, 01.09.2022, (Shift-1)]


(c) (d) (c)
95. (a) (b)
(c) (d) (b)
S.K. Jha 242

103. (a)
(b)
(c)
(d) (d)
[RRB Group-D, 06.10.2022, (Shift-1)] 111.
(a) (b)
(c) (d) (d) [RRB Group-D, 12.09.2022, (Shift-1)]
104. (a)
[RRB Group-D, 20.09.2022, (Shift-2)] (b)
(a) (c)
(b) (d) (a)
(c) 112.
(d) (c)
105. [RRB Group-D, 11.10.2022, (Shift-3)]
EMF (a)
[RRB Group-D, 01.09.2022, (Shift-2)]
(a) (b)
(b) (c)
(c)
(d) (d) (d)
106. (c)
113.

[RRB Group-D, 01.09.2022, (Shift-2)] [RRB Group-D, 29.09.2022, (Shift-1)]


(a) 90º (b) 45º (a) (b)
(c) 60º (d) 30º (a) (c) (d) (d)
107. 114.

[RRB Group-D, 26.08.2022, (Shift-1)] [RRB Group-D, 29.09.2022, (Shift-2)]


[RRB Group-D, 26.09.2022, (Shift-1)] (a)
(a) (b) (b)
(c) (d) (b) (c)
108.
(d)
(b)
[RRB Group-D, 26.08.2022, (Shift-2)] 115.
(I)
(II)
(III)
[RRB Group-D, 08.09.2022, (Shift-1)]
(a) (I) (III) (b) (I) (II)
(a) (b)
(c) (II) (d) (I) (b)
(c) (d) (c)
109.
116.
[RRB Group-D, 25.08.2022, (Shift-1)]
[RRB Group-D, 14.09.2022, (Shift-2)]
(a)
(a)
(b)
(b)
(c)
(c)
(d) (c)
(d) (a)
110.
117.
[RRB Group-D, 15.09.2022, (Shift-3)]
[RRB Group-D, 16.09.2022, (Shift-1)]
S.K. Jha 243

(a) (c)
(b) (d) (d)
(c) 127.
(d) (c) [Group-D 09.09.2022 2nd Shift]
118. (a)
[RRB Group-D, 14.09.2022, (Shift-3)] (b)
(a) (c)
(b) (d)
(c) (c)
(d) (a) 128. AC
119. [Group-D 18.08.2022 1st Shift]
(a) [SSC CGL-2021]
(b)
[RRB Group-D, 05.09.2022, (Shift-3)] (c)
(a) (b) (d) (a)
(c) (d) (a) 129.
120. (commutator)
[Group-D 30.09.2022 2nd Shift]
[Group-D, 17.09.2022 Shift-1]
(a) (b)
(a) DC (b) DC
(c) (d)
(c) DC DC
(c)
(d) AC (c)
130.
121.
[Group-D, 26.09.2022 Shift-2]
[Group-D 22.08.2022 2nd Shift]
(a) (b)
(a) [SSC-JE-2020]
(c) (d) (d)
122. (b)
[Group-D, 15.09.2022 Shift-2] (c)
(a) (d) (a)
(b) 131. DC
(c) (i) (split rings)
(d) (b)
123. (ii)
[BPSC-2018]
[Group-D, 26.09.2022 Shift-2] (iii)
(a)
(b) [Group-D 22.08.2022 2nd Shift]
(c) (a) (i) (iii) (b) (i)
(d) (c) (i) (ii) (d) (ii) (a)
(c) 132.
124.
[Group-D 13.09.2022 1st Shift] [Group-D 11.10.2022 2nd Shift]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (d) (c) (d) (b)
125. 133. (Commulator)
[Group-D 07.10.2022 2nd Shift]
(a) (b) [Group-D 11.10.2022 2nd Shift]
(c) (d) (a) (a) (b)
126. AC (c) (d) (a)
[Group-D 05.09.2022 1st Shift] 134.
(a) [Railway-JE-2016]
(b) [Group-D 05.09.2022 2nd Shift]
S.K. Jha 244

(a) (b) 143.


(c) (d) (c) ___ [Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
135. (a) (b)
(c) (d) (d)
[Group-D 30.09.2022 3rd Shift] 144.
(a)
(b) [Group-D 30.09.2022 2nd Shift]
(c) (a) (b)
(d) (d) (c) (d) (a)
136. 145.
[SSC -2019]
[Group-D 02.09.2022 2nd Shift] [Group-D, 07.10.2022 Shift-1]
[Group-D 17.08.2022 1st Shift] (a)
(a) (axle) (b) (slip ring) (b)
(c) (split ring) (d) (brush) (c)
137. (c)
(d)
[Group-D 30.08.2022 1st Shift] (c)
(a) (b) 146.
(c) (d) (c)
138. [Group-D, 28.09.2022 Shift-2]
(a) [ -2020]
(b)
[Group-D, 17.08.2022 Shift-3] (c)
(a) (d) (d)
(b) 147.
(c) [Group-D, 22.09.2022 Shift-1]
(d) (b) (a) EMF
139. (b) EMF
[ -2019] (c)
[Group-D 23.8.2022 1st Shift] (d) (c)
(a) (b) 148.
(c) (d) (c)
[Group-D, 06.10.2022 Shift-2]
140.
(a) [BPSC-2018]
[Group-D 23.8.2022 1st Shift]
(b)
(a) (b)
(c)
(c) (d)
(d) (a)
(b)
149.
141.
[Group-D, 07.10.2022 Shift-3]
[Group-D, 18.09.2022 Shift-3]
(i)
[SSC -2019]
(a) (b) EMF
(ii)
(c) (d) (d)
(iii)
142.
_____ (a) (ii) (b) (i)
[Group-D 25/08/2022, 3rd Shift] (c) (i) (ii) (d) (ii) (iii)
(a) (b) (c)
(c) (d)
(a)
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 245

17
(Semiconductor)
� > >
� > > 1
• � ��

4 1 1
• = =
14 32
IC, • OK/-273°C OK/-273°C

Ohmic Non-ohmic

(Pure Semiconductor) (Impure Semiconductor) Ex : � Al, Cu, Fe (i)


Si Ge Si Ge Diode,
Transistor, Valve, Rectifire
(ii)

(Diode)

AC DC

N-type P-type
• • Diode Zener diode Tunnel diode
(N, P, As, (B, Al, Ga, In, Zener diode
Sb, Bi) Ti) P-type
N-type PN Junction diode
• •
Tunnel diode Fast
10–12sec
Diode
S.K. Jha 246

(Forwar biased) (Reversed biased)

• diode P N • diode P N

• •

AC DC
T.V
LED
(Triode)
LED [Light Emitting Diode]

1907

1. Cathod 2. Anode 3. Grid


Grid

LED
S.K. Jha 247

PNP NPN

(C) P N P (E)

(Collector)
(B) Emitter Collector
(Emitter)
N P N
Base
(Base)

Emitter Collector

Base Base

Collector Emitter

P N N P

3 2 3 2

Oscillator, Li, Na, Ca, K, Rb, Cs, Fr,


X-Ray

(Photo Electric Effect)


1903
1. Astrounaut
1905 2.
1921 3.
1905 4. Street


S.K. Jha 248

Note : 1. 2. OR GATE :

2. B

y = A+B
A



Symbol :

A
(Light Amplification by Stimulated y=A+B
Emission of Radiation) B
Parallel gate
Truth table :
i/p o/p
A B y=A+B
0 1 1
1. CD Disc 1 0 1
2. 0 0 0
3. 1 1 1
4. OR Gate input low out put low
MOS : Metal Oxide Semiconductor
Logic gate :
OR gate input high output high
0 � off/open
1 � on/close A
1. AND GATE : 3. NOT GATE :
Diagram
y=A
A B

y = A.B (Invertor) gate


Symbol :
Symbol

y = A.B y =A

series gate i/p o/p


Truth table :
A y =A
i/p o/p
A B y=A.B 0 1
0 1 0 1 0
1 0 0 4. NAND Gate : AND + NOT
0 0 0 Digram :
1 1 1 y
AND GATE input heigh out put heigh

AND GATE input low output low A B


S.K. Jha 249
Symbol : Symbol :

Truth table :
i/p o/p Truth table :

A B A.B y = A.B
i/p o/p
0 1 0 1
A B A+B y = A+B
1 0 0 1
0 0 0 1 0 1 1 0
1 1 1 0 1 0 1 0
NAND gate input high out put low 0 0 0 1
1 1 1 0
5. NOR gate OR + NOT
y=A+ B NOR gate input low out put high

A Note :
(i) NAND NOR gate universal gate
(ii) AND, OR, NOT gate gate Basic Bulding
B
block

OBJECTIVE QUESTIONS
1. 5.
[RRB JE 2019] [RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) 1915 (b) 1905 [BPSC-2019] Emitter
(c) 1947 (d) 1906 (b)
2. (CT Scan) 'CT'
Base
[SSC -2019]
(a) (b)
(c) (d) (c) Collector
3. (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (c) NPN (d) PNP (d)
(a) 6. P-
(b) [RRB JE 2015]
(c) (a)
(b)
(d) (algy)
(c)
(b)
(d) (b)
4. (breakdown) 7. [ -2019]
[Railway-JE-2016] [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(a) (a) p-n
(b) (b)
(c) (c)
(d) (d) (d) p-n (d)
S.K. Jha 250

8. [ -2020] (a)
[RRB ALP/ Tech. 2014] (b)
(a) (c)
(b) (d) (b) (c) (a)
(c) 14. MOS [RRB ALP/ Tech. 2018]
(d) (b) (a) Metal Oxide Semiconductor
9. (IC Chip) (b) Most often Store
(c) Method organized Stack
(d) (a)
[RRB JE 2019] 15. (LED)
(a) (b)
(c) (d) (b) [BPSC (Pre) 2018]
10. (a) (b)
[RRB JE 2015] (c) (d) (c)
(a) (b) 16. (diode)
(c) (d) (b) [42nd B.P.S.C. (Pre) 2001]
11. [BPSC-2018] (a) (b)
(a) Pb (b) Ga (c) (d) (a)
(c) Sn (d) Ge (d) 17.
12. [BSSC-2013]
[RRB ALP/ Tech. 2014] (a)
(a) 7 (b) 5 (b)
(c) 3 (d) 4 (d) (c)
13. (amplifier) [SSC-JE-2020] (d) (a)
[RRB Group-D 2018]
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 251

18


• � •
• � •
• � •
• � •
• � •
• � •

• �

• �

• �

• �



• •
• •
• •







• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •







• •
• •
• •
S.K. Jha 252

(Important Measurement Equipments)


S.K. Jha 253

(Mines)













S.K. Jha 254

• (a) (b)
(c) (d) (a)

3.

[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-1]
• (a) (b)
(c) (d) (a)
4.

• [BPSC-2019]
• [RRB JE 2019]
(a) (b)

(c) (d) (d)
5.
[SSC CGL-2021]
(a) X– (b)
• 28 (c) (d) (c)
• 18 6. MRI [ -2019]
• 23 [RRB Group-D 2014]
(a) (b)
• 14
(c) (d)
• 22 (b)
• 11 7.
• 17
• 15 [RRB NTPC 2017]
(a) (b)
• 16
(c) (d) (d)
• 21 8.
• 4 [SSC 2010]
• 14 (a) (b)
(c) (d) (a)
9.
[SSC -2019]
[BSSC Exam-2017]
(a)
(b)
(r.p.m) (c)
(d)
OBJECTIVE QUESTIONS
(d)
1. 10.
[RRB ALP/ Tech. 2018] [ -2019]
[SSC -2019] (a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (d)
(c) (d) (b)
11.
2.
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b)
(c) (d)
(a)
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1]
S.K. Jha 255

12. 21.
[RRB JE/Sr.Se Chennai 2014] [RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
[SSC-GD-2017] (a) (b)
(a) (c) (d) (d)
(b) 22.
(c) [RRB JE 2015]
(d) (a) (b)
(b) (c) (d) (c)
13. 23.
[SSC -2019] [RRB NTPC 2017]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (a) (c) (d) (d)
14. 24. (Laser Technology)
[Railway-JE-2016] [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (d) (c) (d) (c)
15. 25. 3-
[ -2019] [47nd B.P.S.C (Pre) 2005]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d) (a)
(c) 26.
(d) (globules size)
(d)
16. [RRB NTPC 2017]
[SSC ( C D) 2011] (a) (b)
(c) (d) (c)
(a) (b)
27.
(c) (d)
(Fiber optics) [BPSC-2018]
(d)
[I.A.S (Pre) 1997]
17.
(a) (b)
(c) (d) (a)
[SSC -2019]
28.
(a) [ -2020]
[Railway-JE-2016]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d) (a)
(d) (a) 29. GPS [RRB ALP/ Tech. 2018]
18. (a) (b)
(c) (d)
[SSC -2019] (d)
[RRB ALP/ Tech. 2014] 30.
(a) (b) [SSC (C.P.O.) 2015]
(c) (d) (b) (a) (b)
19. (c) (d)
[RRB Group-D 2018] (a)
(a) (b) 31.
(c) (d) (b) [RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
20. (a)
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (d) (d) (c)
S.K. Jha 256

32. 43.
[RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013]
[SSC CGL-2021] (a) [SSC-JE-2020]
(a) (b) (b)
(c) (d) (b) (c)
33. (d) (c)
44.
[RRB JE 2015]
[RRB JE 2015] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (a)
(c) (d) (c)
45.
34.
[SSC-JE-2020]
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (b)
(c) (d) (b)
46. 1902
35. (Thomas Clifford Allbutt)
.......... [ -2019]
[RRB ALP/ Tech. 2018] [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (b) (c) (d) (a)
36. (Antonio Meucci)........... 47.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b) [SSC -2019]
(c) (d) (a) (a) (b)
37. (c) (d) (a)
[BPSC-2018] 48. (Thermoscope)
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (d) (c) (a) (b)
38. (c) (d) (a)
[SSC (C.P.O.) 2015] 49. UV
(a) (b) [BSSC Exam-2017]
(c) (d) (a) (b)
(b) (c) (d)
39. (a)
[RRB JE 2019] 50. 1831
(a) (b)
(c) (d) (a) [RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2017]
40.
(a) (b)
[B.P-2018]
(c) (d) (c)
(a) (b)
51.
(c) (d) (c)
41.
[RRB JE 2019]
[SSC -2019]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (a)
(c) (d) (b)
42. 52. (Alexander
[U.P.U.D.A/L.D.A (Pre) 2010] Graham Bell)
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (d) (a) (b)
(a) (c) (d) (a)
S.K. Jha 257

53. 62.

[BPSC (Pre) 2018] [SSC -2019]


(a) (b) [ -2019]
(c) (d) (d) (a) (b)
54. (c) (d) (b)
63.
[RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014]
[RRB NTPC 2017]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (b)
(c) (d) (c)
64.
55. [I.A.S (Pre) 1998]
[BPSC-2018]
[BPSC (Pre) 2018] (a)
[ -2019] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (d) (d) (d)
56. 65. [RRB JE 2015]
[RRB ALP/ Tech. 2014] (a) (b) (r.p.m)
(a) (b) (c) (d) (b)
(c) (d) (b) 66. (Richter)
57. [ -2019]
[RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013] [SSC (10+2) 2015]

(a) (b) (a) 1935


(c) (d) (d)
(b) 8-9
58.
(c)
(d) (b)
[RRB JE 2015]
67.
(a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (d) (a)
(a) (b)
59.
(c) (d) (b)
[BSSC Exam-2020] 68.
(a) (b) [Railway-JE-2016]
(c) (d) (b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
60. (a) (b)
(c) (d) (c)
[RRB ALP/ Tech. 2018] 69.
[SSC -2019] [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (b) (c) (d)
61. 9 (c)
70.
[Group-D, 25.08.2022 Shift-1] [RRB Group-D 2014]
(a) 27� (b) 3� (a) (b)
(c) 9� (d) 18� (b) (c) (d) (b)
S.K. Jha 258

71. (a) (b)


[SSC 2010] (c) (d) (a)
[Railway-JE-2016] 75.
(a) (b)
(c) (d) (a) [RRB NTPC (Stage-1st), 25.01.2021 (Shift-1)]
72. (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (c) (d) (c)
[SSC-JE-2020] 76.
(a) 100 (b) 100 (Lie Detector Machine)
(c) 1000 (d) 100 [RRB NTPC (Stage-1st), 23.07.2021 (Shift-2)]
(a) (a) (b)
73. (Hygrometer) (c) (d) (c)
[RRB NTPC (Stage-1st), 27.01.2021 (Shift-2)] 77.
(a) (b)
(c) (d) (b) [RRB NTPC (Stage-1st), 07.01.2021 (Shift-2)]
74. (a) (b)
(c) (d) (b)
[RRB NTPC (Stage-1st), 19.01.2021 (Shift-1)]
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
S.K. Jha 259

19
1. 2.

=
• 1 = 159
• 1 = 3.785 =
• 1 = .2642
• 1 = 28.35 gram =
• 1 = .4536 kg
• 1 kg = 2.205 =

• 1 = 4840 v�u
a�
• 1 = 10,000 t
• 1 = 1350
�1 �1
1 = 1.852 km
1 µm = 10–6 m
= 10–3 mm = 0.001mm u=
1 = 1.495 × 1011m v=
a=
1 = 9.4 × 1015m t=
1 = 3.0 × 1016m s=
1 = 3.26
1. v = u + at
R � A � B � 2ABcos �
2 2
2. v 2 � u 2 � 2as
�, A B 1
3. s � ut � at 2
Rmax = A + B 2
Rmin = A – B (a = –g)

1. v = u – gt
� � 2. v2 = u2 – 2gs
A.B � ABcos �
1
3. s � ut � gt 2
2
� � (a = +g)
A � B � ABsin � nˆ 1. v = u + gt
2. v2 = u2 + 2gs
� �
A � B � A 2 � B2 � 2ABcos � 1
3. s � ut � gt 2
2
� � a
A � B � A 2 � B2 � 2ABcos � Sn � u � (2n � 1)
2
S.K. Jha 260

3. 1 2 P2
(K.E) = mv �
2 2m
Let, =�
(P.E) = mgh
= t
= ×
=u
=g P � mv
Hmax = W
R = � P�
t
T=
u 2 sin 2 � F.Scos �
P�
Hmax = t
2g
� �
u 2 sin 2� P � F.V
R=
g mgh
P�
2u sin � t
T�
g 1 H.P = 746 Watt
T
t�
2
F =
u sin �
t� G =
g m1, m2 =
u2 g =
Rmax = m =
g
M =
R � 4 H1 � H 2
m1m 2
F�G G=
r2
m = Nm2
G � 6.67 � 10�11
v = kg 2
g =
GM
h = g�
c = R2
P = g % =R ×R %
W = =–2×R %
F = �
a = �
s = [5% ]
� =F s g
K.E =
Case I �
P.E =
W � F.Scos � GM
g� � h=
(R � h)2
W � F.S
Case II �
F� m�a
1 Jule = 107 erg � d�
g� � g �1 � � d =
� R�
E � mc 2
S.K. Jha 261

Case III � v2
(a c ) �
g� � g � R�2 cos2 � � = r
• ��(� = 0º) • ��(� = 90°) mv2
(Fc ) �
g� � g � R� 2
g' = g r
(v) = rg tan �
v e � 2gR (a) � a c2 � a 2t
Note : × = ×
v 0 � gR
=

T2 � R 3 � �
= × ×
L � mvr
m=
W=
g=
a= = ×
� �
� � F� r
W = m(g ± a)
Case -I �
W � mg h =
Case-II � d =
W � m(g � a) g =
T =
Case-III �
W � m(g � a) =
Case-IV �
1 = 105 2
W � m(g � g) = 105
W=0 1 = 102 2

Case-V � a > g = 102


W = m(g – a)
• P � h �d�g
W � � ve
= h×d×g+
(F)
Note : (µ) =
(R) =

F
v = (T) �
r = l
m = W
� = T�
A
ac =
d=
Fc =
r=
g =
L = T=
S.K. Jha 262

�=
h= T=
l=
2T cos � g=
h�
rdg
l
T � 2�
g
�=
F=
A= y=
A=
dv
= t=
dx �=
dv a=
F � �A v=
dx
T=
n/f =
F= y = A sin �t
�=
v � � A 2 � y2
r=
v= v max � � A 2 � 02
F � 6��r.v v max � �A
a � �� 2 y
P= a max � �� 2 A
h= amin = 0
�= � � 2 �n
v= 1
E= n�
T
1 2�
P � �v 2 � �gh � constant ��
2 T

= n=
T=
�=
= v � n�

v�
E� T
c=
h=
= 6.63 × 10–34 js
1 v=
= E � h�
hc
1 E�
n� �
T
S.K. Jha 263

(�) :
p Vf � Vi (1 � ��)
v�
d ����������= 1 : 2 : 3

�p Q1 =
v� Q2 =
d
Q0 =
v=
t=
T=
k= (Constant)
v1 T1
� Q1 � Q 2 � Q � Q2 �
v2 T2 � k� 1 � Q0 �
t � 2 �

n0 =
ns = Q=
v= �U =
v0 = W=
vs = Q � �U � W
n0 ns (S)

v � v0 v � vs s=
�=
= m=
Q=
(v)
(n) = Q � ms�
(�)
(L)
v
n� Q � mL

Open orgen pipe Closed orgen (H)
v v v v H � mS
n� � n� �
� 2L � 4L
n= (Light)
v=
� = u=
L = v=
f=
v=
1 1 1
(Heat) � �
v u f
C�0 F � 32 K � 273 R �0 (R)
� � � (f) =
100 � 0 212 � 32 373 � 273 80 � 0 2
(�) : v
(m) = �
u
Lf � L i (1 � ��)
(�) : 1 1 1
� �
A f � A i (1 � ��) v u f
S.K. Jha 264

f= µ= q1 q2
r
R1 , R2 =
q1q 2
F� k
1 � 1 1 � r2
� (µ � 1) � �
f � R 1 R 2 �� 1 C2
K� �0 � 8.854 � 10�12
4�� 0 Nm 2
Nm 2
1 K � 9 � 109
P� f C2
f
v=
100 w=
P� f
f q=
� W
d V�
P � P1 � P2 � dP1P2 q

Snell's Law : f1 f2 E=
i= F=
P1 P2
r= q=
µi = F
µr = E�
q
sin i µ r
� �µ
sin r µi C=
Q=
µ=
V=
R= r=
A=
Q
C�
R V
µ�
A C � 4�� 0 r
=A
= R–A
(Electricity) 1 1 1
� � ........ C � C1 � C 2 � ......
n= C C1 C2
Q=
C1C 2
e– = –1.6 × 10–19 C �
Q= C1 � C 2
t=
i=
Q = n.e 1 1 1
R � R1 � R 2 � ..... � � .....
Q R R1 R 2
n�
e R 1R 2
R =
R1 � R 2
Q�i�t
S.K. Jha 265

Ohm's Law :
R= F=
I= I=
V= L=
V � IR B=
�=B&I
V
R� F � BILsin �
I
(Conductance) :
NP =
1 NS =
K�
R VP =
�= VS =
l= IP =
A= IS =
l NS V S I P
R�� � �
A N P VP IS
Wheat stone bridge :
P Q I0 =
V0 =
G
�=
P R
� R S I � I0 sin �t
Q S
V � V0 sin �t
P=
V=
I=
R=
P � VI
P � I2 R

P�
V2 By - Er. S.K. Jha
R
H=
I=
V=
t=

&
P=
H � I 2 Rt
H � VIt
H � Pt

H�
V2
R
.t By - Er. S.K. Jha
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/

You might also like