Basic Science and Engineering Drawing
Basic Science and Engineering Drawing
RRB ALP / TECH., TECHNICIAN (DMRC / LMRC / JMRC / BMRC / KMRC), STATE JE /
TECH, POWER GRID, GENERATION, PSU'S (SAIL, GAIL, BHEL, NTPC, ONGC, DFCCIL, VIZAG STEEL),
CENTRAL EXAM. (DRDO, ISRO, IOF, BARC, MES), STATE GOVT. EXAM. : UPPCL TG-2, UPRVUNL, JVUNL,
RVUNL, BSPHCL, ORDNANCE FACTORY
Er. S. K. Jha
... 01-172
1. (Unit ) ... 01-08
2. (Speed and Velocity) ... 09-22
3. (Work, Power & Energy) ... 23-42
4. (Mass, Weight & Density) ... 43-65
5. (Heat) ... 66-94
6. (Electricity) ... 95-154
7. (Occupational Safety and Health) ... 155-172
... 173-466
8. (Drawing Instrument) ... 173-220
9. (Drawing of Geometrical Figures) ... 221-252
10. (Lines) ... 253-277
11. (Projection & View) ... 278-334
12. (Symbolic Repersentation) ... 335-350
13. (Measurement) ... 351-358
14. (Lever & Simple Machines) ... 359-379
15. (Environmental Studies) ... 380-426
16. IT-Literacy ... 427-466
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE S.K. Jha 1
1
(Physical Quantities) (System of International)
(Physical Properties) 1971
S.I
Ex :
S.I.
(Unit) :
7 2
1. (Basic Unit) :
3
1. (Length) Metre m L
2. (Mass) Kilogram Kg M
Measurement Method
3. (Time) Second s T
CGS FPS MKS 4. (Temperature) Kelvin K K
5. (Current) Ampere A A
C G S
Second – 6. Candela Cd C
Gram – (Luminous intensity)
(Derived Unit) :
NCERT
BASIC SCIENCE S.K. Jha 2
m
3. (Speed) � ms �1 [LT–1] [M0LT–1]
s
m
4. (Velocity) � ms �1 [LT–1] [M0LT–1]
s
ms �1
5. (Acceleration) = ms–1s–1= ms–2 [LT–2] [M0LT–2]
s
6. (Force) × kg×ms–2= kg ms–2= N [MLT–2]
7. (Momentum) × or × kgms–1 or N – S [MLT–1]
8. (Impulse) × kgms–2 × s = kgms–1 [MLT–1]
kgms �2
9. (Pressure) = kgms–2m–2 [ML–1T–2]
m�m
= kg m–1s–2
14. = [M0L0T0]
(Angular Displacement)
17. × 2 2 2 [M –1L3T–2]
(Gravitational Constant)
18. [L2T–2] [M0L2T–2]
(Gravitational Potential)
19. (Young's Modulus) 2 [ML–1T–2]
20. (Velocity Gradient) [T–1] [M0L0T–1]
21. × × 2 [ML–1T–1]
(Coefficient of Viscosity)
1 –1
24. (Conductance) [M–1L–2T3A2]
25. 2 [M0L–2T0A]
(Current Density)
26. (Flux) �=R×A [ML2T–2A–1]
27. (Resistivity) � = RA/l [ML3T–3A–2]
28. (Latent Heat) [L2T–2] [M0L2T–2]
29. × 2/ [ML2T–1]
(Angular Momentum) (I) (�)
30. × 2 2 [ML2] [ML2T0]
(Moment of Intertia)
31. (Weight) × kgms–2 N [MLT–2]
Note :
(Absolute Permeability)
Micro Watt
S.I
m2
×
or
× × ×
�–1 or or
–1 or Siemens/m
(�) 2
(Permeance)
or 2/
(R)
�
ºC–1 or Kelvin–1
(AT)
(linkages) �
BASIC SCIENCE S.K. Jha 4
3. (Parsec) :
• � [LT–1]
• � [MLT–2] 1 = 3.086 × 10
16
• � [ML2T–1]
• � [T–1] 1 = 3.26
• � [MLT–1] • �
• � [ML2T–2]
• �
•
� [ML–1T–2]
(Prefixes and Symbols for Various Powers of 10)
OBJECTIVE QUESTIONS
1. 6. (SI)
[RRB ALP & Tech. 23.01.2019 (Shift-1)]
(a) (b) [RRB ALP & Tech. 23.01.2019 (Shift-3)]
(c) (d) (a) (a) (b)
(c) (d)
2.
(b)
[RRB ALP & Tech. 23.01.2019 (Shift-1)]
7.
(a) (b)
[RRB ALP & Tech. 22.01.2019 (Shift-1)]
(c) (d) (a) 0.8 (b) 1.2
(a) (c) 1.4 (d) 1.6 (d)
3. 8.
[RRB ALP & Tech. 23.01.2019 (Shift-2)] [RRB ALP & Tech. 22.01.2019 (Shift-1)]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (a) (c) (d) (1)
4. 9. SI
[RRB ALP & Tech. 23.01.2019 (Shift-1)] cm
[RRB ALP & Tech. 21.01.2019 (Shift-1)]
(a) (b)
(a) 25.4 (b) 12
(c) (d) (a)
(c) 2.54 (d) 0.254 (c)
5. 10. [RRB G-D 2018]
[RRB ALP & Tech. 08.02.2019 (Shift-1)] [SSC CGL-2021]
(a) (b) (a) 10–6 m (b) 106 m
(c) (d) (a) (c) 10–3 m (d) 103 m (a)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 6
53. 64. SI
[RRB Group-D, 24.08.2022 (Shift-1)] [RRB NTPC (Stage-2), 13.06.2022 (Shift-2)]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (b) (c) (d) (a)
54. 65. SI
[RRB Group-D, 18.08.2022 (Shift-3)] [RRB NTPC (Stage-2), 17.06.2022 (Shift-3)]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (a) (c) (d) (d)
55. S.I 66.
[RRB Group-D, 22.08.2022 (Shift-3)] [RRB NTPC (Stage-2), 16.06.2022 (Shift-2)]
(a) V (b) A (a) m/s2 (b) sqm/s
(c) mA (d) mV (a) (c) m/s (d) ft/s (a)
56. S.I 67. (SI)
[RRB Group-D, 25.08.2022 (Shift-2)] [RRB NTPC (Stage-I), 13.03.2021 (Shift-3)]
(a) ohm/m (b) mho (a) (b)
(c) ohm m (d) ohm (c) (c) (d) (a)
57. 68. (Joules)
[RRB Group-D, 28.09.2022 (Shift-3)] [RRB NTPC (Stage-1st), 28.01.2021 (Shift-1)]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (a) (c) (d) (a)
58. 69. (SI)
[RRB Group-D, 29.09.2022 (Shift-3)] [RRB NTPC (Stage-1st), 07.04.2021 (Shift-2)]
(a) (b) [RRB NTPC (Stage-1st), 03.03.2021 (Shift-2)]
(c) (d) (a) (a) (b)
59. (c) (d) (d)
[RRB Group-D, 19.09.2022 (Shift-3)] 70.
(a) [RRB NTPC (Stage-1st), 08.02.2021 (Shift-2)]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d) (b)
(d) (c)
60. (SI)
[RRB Group-D, 07.10.2022 (Shift-1)]
(a) (b)
(c) (d) (d)
61. SI
[RRB Group-D, 11.10.2022 (Shift-3)]
(a) (b)
(c) (d) (b)
62. SI
[RRB Group-D, 05.09.2022 (Shift-3)]
(a) (b)
(c) (d) (a)
63.
[RRB Group-D, 30.09.2022 (Shift-1)]
(a) (b)
(c) (d) (d)
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE S.K. Jha 9
2
Sol : = 7 + 7 = 14m
(Distance & Displacement) � 1�
= 2�r × � 2 � 7m
� 2�
22 5
= 2� � 7 � = 110m
Displacement = Shortest Distance 7 2
START END
Q. 5m
(Displacement) :
SI
1
NCERT A
23m
�1 �1 �1
Q. =
= 144.51
4m 5m = A
3m A =0
5m
4m (Difference between
3m Distance and Displacement) :
Sol : = 4 + 3 + 4 + 3 = 14m
(Distance) (Displacement)
= 5 + 5 = 10m
• •
14 7
= �
10 5
• •
=7:5
1
Q. 2 • •
2
• •
7m
BASIC SCIENCE S.K. Jha 10
(Speed)
2sec 2sec
S.I = m/s 10 � 10 10 � 10
= �0 �0
2 2
S.I m/s
2sec 2sec
Ex : =
2m/s 4m/s 6m/s
a1 � a2
= =
2
Q. A 6 m/s2 20m
v�u B 12 m/s2
a =
t 20m
ms �1 (a) 4 m/s2 (b) 9 ms–2
SI = � ms �2
s (c) 24 ms–2 (d) 72 ms–2
Sol. (b) A = 6 m/s2
N
= (F = ma) B = 12 m/s2
kg
6 � 12
= [LT–2] = [M0LT–2] = = 9 m/s2
2
BASIC SCIENCE S.K. Jha 11
Case II. Q.
a1 � a2 (a) (b)
=
a1 � a2 (c) (d) ()
Q. 3ms–2
6ms–2 1 2
S = ut + at
2
1 2
(a) 3ms2 (b) 9 ms–2 S=0×t+ at =0
2
(c) 4.5 ms–2 (d) 2 ms–2
Sol. (d) a1 = 3 ms–2 1 2
a2 = 6 ms–2 S= at
2
a1 a2
= s � t2
a1 � a2
Q. 20
3�6 10
= = 2ms–2
3�6 X1 10 X2
1 g = (Gravitational acceleration)
s2 = 0 � 4 � � 3 � (4)2 g = 9.8 m/s2 10 m/s2
2
Note :
1
= 0�
� 3 � 16
2
Fraction (9.2, 9.8, 19.6) g 9.8 m/s2
= 24m
10 m/s2
� 2 4sec = 24 – 6 = 18m
g 9.8 10 9.8
10
=
(NCERT)
18 18 NCERT
= = = 9m/s NCERT
4�2 2
Q.
(5 m/s2) 4 sec 10 sec
a b a
Q.
b
40
� a� 30
�� P � 2 �� � v � b � � RT 20
v 10
a, b = (constant)
5 10 15
P = (Pressure)
R = (Universal Gas Constant)
15 sec
V = (Volume)
Sol : 15 sec = 15 × 40
T = (Temperature) = 600m Ans.
Q.
a
p = a = pv2
v2
kgms �2
a = � (m 3 )2 a = kgm5s–2
m2
a = [ML5T–2] 10 sec
1
v =b b =v Sol : 10 sec = � 5 � 20 � 5 � 20
2
b = m3 b = [L3] = 50 + 100 = 150 m Ans.
Note :
Note :
1.
u = 0, a = 0 2. (gradient)
v = u + at 3. (gradient)
4. (Slope)
s = ut + 1/2 at2
Slope
v2 = u2 + 2as
5.
Note : [NCERT Exemplar]
S � t2 , OBJECTIVE QUESTIONS
V�t, 1.
(Graph)
(4) 1. [RRB ALP & Tech. 22.01.2019 (Shift-1)]
2. (a) (b)
(2)
(5) (c) (d) (b)
3.
(3) 2. 'u'
(1) 4. 'h'
5. [NCERT Exemplar]
u u2
t NCERT (a) (b)
g 2g
(4) 1. u2 u
(c) (d) (b)
(2) 2. g 2g
(5)
(3) 3. 3.
[NCERT Exemplar]
(1) 4. (a) 1 (b) 1
5. (c) 1 (d) 1
(d)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 15
4. 10.
[NCERT Exemplar]
(a) (b) [NCERT Exemplar]
(c) (d) (b) (a)
5. v–t (b)
(c)
[NCERT Exemplar] (d) (c)
(a) m2 (b) m
11.
(c) m3 (d) ms–1 (b)
6. v–t
[RRB ALP & Tech. 22.01.2019 (Shift-2)]
[NCERT Exemplar]
(a)
(b)
(c)
v
(d) (a)
12.
t
(a)
(b) [RRB ALP & Tech. 21.01.2019 (Shift-1)]
(c) (a) (b)
(d) (a) (c) (d) (a)
7. A, B, C D 13.
[NCERT Exemplar]
19. 29.
— [RRB Group-D 2018] [SSC 2004]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (a) (c) (d) (a)
20. 30.
[BPSC (Pre) 2018] — [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(a) (b) (a) (b)
(c)
(c) (d) (a)
(d) (c)
31. [B.P Exam-2019]
21.
(a) [SSC CGL-2021]
— [RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2017]
(b)
(a) (b)
(c) (d) (d) (c)
22. (d) (c)
[RRB Group-D 2018] 32. — [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b) (a) S = ut + ½ at (b) V = u + at
(c) (d) (c) (c) S = ut2 + ½ at (d) S = ut + ½ at2 (d)
23. 33. —
[RRB JE 2019]
[BPSC (Pre) 2018] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (c)
(c) (d) (a) 34.
24. [SSC (10+2) 2013]
(a) (b)
(a) [RRB ALP/ Tech. 2018 (c) (d) (a)
(b) 35. v
(c) H
(d) (d)
25. [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) 2H (b) H
(c) 0 (d) (d)
[I.A.S (Pre) 1996] 36.
(a) (b)
x-
(c) (d) (c)
[SSC 1999]
26. 100
(a) (b)
(c) (d) (a)
[BPSC-2018]
[SSC 2014] 37. —
(a) 50 m (a) (b)
(b) (c) (d) (b)
(c) 100 m 38. u
(d) (d)
27. [RRB ALP/ Tech. 2014]
— [ -2020]
[RRB JE 2019] (a) 2u (b) 0
(a) (b) (c) u (d) –2u (d)
(c) (d) (a) 39. — [RRB ALP/ Tech. 2014]
28. [SSC-JE-2020]
t (a)
(b)
[RRB Group-D 2018] (c)
(a) t5/2 (b) t1/2
(d) (d)
(c) t (d) t3/2 (d)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 17
1 2 6 1
Sol: s = ut + at {� u = 0, a = 3 m/s2, t = 8 sec} 6 = 0 + a × 30 � a � � = 0.2
2 30 5
1 (a) = 0.2 m/sec.2
= 0 + � 3 � 64 1
2 8. kg
s = 96 m 4
4. 2 2
4 — 10 cm 2 ms–1
(a) 8 m/s 8 (b) 2 m/s 2
(c) 8 m/s2/8 2 (d) 2 m/s2 2 2 (a)
Sol : (a) = 2 2 (v) = ? RRB JE 2015]
(t) = 4 (u) = 0 (a) 15 N (b) 10 N
—v = u + at — (c) 7.5 N (d) 5 N
� v=0+2×4
1
� v=8 Sol. (d) m= kg
5. 4
4
h
8
= 10 cm = 0.1 m (v) = 2 ms–1
[RRB ALP/ Tech. 21.08.2018, Shift-3] F=?
v2 = u2 + 2as
(a) 16 (b) 8
(2)2 = 0 + 2 × a × 0.1
(c) 32 (d) 4
4 = 0.2 × a
(c) a = 20 m/s2
Sol : F = ma
v = u + at � u=0
v=0+4×8 a = 4 m/s2 1
= � 20 = 5N
v = 32 m/s t = 8 sec 4
6. 20 144 9. 72 km/h 200
g = 10m/s2 1 1
� 10 � 20 � � ( �10) � 4
[RRB ALP & Tech. 22.01.2019 (S-3)] = 2 2
(a) 70 m (b) 80 m 14
(c) 50 m (d) 60 m 100 � 20 80
Sol. (b) u=0 = =
14 14
v = 40m/s
g = 10m/s
h =? =
Now,
v2 = u2 + 2gh 1 1
� 10 � 20 � � 10 � 4 120
(40)2 = (0)2 + 2 × 10 × h = 2 2 =
� 1600 = 20h 14 14
h = 80 m �
12. 36,000 km 120 80
20 = : =3:2
14 14
(equator) 15.
60kmh–1, 80kmh–1 120 kmh–1
[RRB ALP & Tech. 21.01.2019 (Shift-2)]
(a) 500 m/s (b) 400 m/s [RRB Kolkata App. Supervisor, 14.10.2001]
(c) 300 m/s (d) 200 m/s
(a) 60 kmh–1 (b) 80 kmh–1
(c) 100 kmh–1 (d) 87 kmh–1
Sol. (a) =
Sol. (b) V1 = 60 km/h
36000 V2 = 80 km/h
= = 1800 km/h
20 V3 = 120 km/h
5 V13 � V2 � V3
= 1800 × = 500m/s =
18 3
500m/s 60 � 80 � 120 240
= = = 80 km/h
3 3
13. 196
16.
1
[RRB Bilaspur JE (red). 14.12.2014]
[RRB Mumbai
(a) 1960 m (b) 196 m
(c) 980 m (d) 490 m Electrical/Diesel Driver, 03.06.2001]
Sol. (a) v = 0 (a) 4.9 m/s (b) 9.8 m/s
u = 196 m/s (c) 14.7 m/s (d) 19.6 m/s
h=? Sol. (b) u = 0
v2 = u2 – 2gh
(0)2 = (196)2 – 2gh v=?
196 � 196 t = 1 sec
� h= = 1960 m v = u + gt
2 � 9.8
14. v = 0 + 9.8×1
v = 9.8 m/s
20
TYPE-2
Velocity in ms–1
10
12 14 1 2
S = ut – gt
0 5 10 2
–10 v = u – gt
time in second v2 = u2 – 2gs
–20
1. 50 m/s (vertical)
[RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012]
(a) 1 : 1 (b) 2 : 3
(c) 3 : 2 (d) 2 : 1 [RRB ALP/ Tech. 2018]
BASIC SCIENCE S.K. Jha 20
Sol : v = u – gt 5. 80
0 = 50 – 10t
10t = 50 7
t � 5sec
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1]
� v = u + gt
(a) 45 (b) 35
= 0 + 10 × 5
= 0 + 50 (c) 25 (d) 125
Sol. (b) s = 80 m v=0
= 50m / s Ans. v=0 u=?
2. 100m/sec t = 7 sec g = 10 m/s2
v2 � u2 � 2 gs
Sol : v = 0 [BSSC Exam-2020]
80 m g = – 10
u = 100 m/sec (g = –ve)
g = 10 m/s2
02 = u2 + 2 × (– 10) × 80
v = u – gt
u2 = 1600
u = gt
100 = 10 m × t u � 40m / s
t = 10 sec.
� = 10 + 10
S � ut –
1 2
at
= 20 sec Ans. 2
3. 245 m/sec
1
[RRB ALP/ Tech. 2018] S = 40 × 7 – × 10 × 72
2
(i) 10 sec S = 280 – 245
(ii)
Sol : t = 10 sec, S � 35 m
g = 10 m/s2 6. 14
u = 245 m/sec
v = ? (a = 9.8 )
v = u – gt
[RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-3]
= 245 – 10 × 10
= 145 m/s Ans. (a) 1.34 (b) 1.5
u = 245 m/s (c) 1.43 (d) 1
t = 10 sec Sol. (c) u – at u = 14 m/s
v = 145 m/s a = 9.8 m/s2 u=0
s = ? t=?
O = 14 – 9.8 × t
1 2
s = ut � gt 14
2 t= = 1.43 sec.
9.8
1 5 7. 9.8
= 245 × 10 – � 10 � 100
2
= 2450 – 500 = 1950 m Ans. — [RRB Group-D 2018]
4. 5m (a) 1 sec (b) 2 sec
(c) 1.5 sec (d) 2.5 sec
[RRB Group-D 2014] Sol. (b) v = 0 g = 9.8 m/s2
Sol : v = 0 u = 9.8 m/s v = u – gt
s = 5m t=? 0 = 9.8 – 9.8 × t
g = 10 m/s2 t = 1 sec
u =? = 1 + 1 = 2 sec
v2 = u2 – 2gs 8. 29.4 m/s
02 = u2 – 2 × 10 × 5 1
0 = u2 – 100 (a) 9.8 m (b) 24.5 m
u2 = 100
� u = 10 m/s Ans. (c) 29.5 m (d)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 21
Sol. (b) v = 0 t = 1 sec (a) 8 m/s (b) 12 m/s
(c) 4 m/s (d) 6 m/s
1 2
u = 29.4 m/s S = ut – gt
2 Sol. (a) =
g = 9.8 m/s2 S=?
1 200 � 200
= 29.4 × 1 – � 9.8 � 1 =
20 � 30
2
= 29.4 – 4.9 = 24.5m 400
9. 10 sec. = = 8m/s
50
( g = 10 m/s2) 13. x=0m t = 0s
[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-3] x 4m/s2
(a) 120 m/s (b) 50 m/s 2s 6s
(c) 600 m/s (d) 60 m/s
Sol. (b) t = (5 + 5) sec = 10sec [RRB ALP & Tech. 22.01.2019 (Shift-2)]
V = u + gt (a) 12m/s (b) 16m/s
u=0 (c) 8m/s (d) 18m/s
g = 10 m/s2
= 0 + 5 × 10 = 50 m/s Sol. (b) t1 = 2 sec
10. 30m/s t2 = 6 sec
4s a = 4 m/s2
g = 10m/s2 Now,
[RRB ALP & Tech. 22.01.2019 (Shift-1)]
v = u + at
(a) 30 m (b) 50 m
(c) 15 m (d) 40 m v1 = 0 + 4 × 2 = 8 m/s
Sol. (d) u = 30 m/s v2 = 0 + 4 × 6 = 24 m/s
g = 10 m/s2 24 � 8
= = 16m/s
t=4 2
h=? 14. 5
12N
1
h = ut – gt2 2s
2 [RRB JE Bhopal Paper II (S-II) 26.08.2015]
1 (a) 1.2 m (b) 2.4 m
= 30 × 4 – × 10 × 16
2 (c) 4.8 m (d) 9.6 m
= 120 – 80 = 40 m Sol. (c) F = 12 N
11. x = 0m t= 0s m = 5 kg
t = 2 sec
x 3m/s2
Now,
4s 8s F = ma
[RRB ALP & Tech. 22.01.2019 (S-2)] F 12
(a) 6 m/s (b) 18 m/s a= = m/s2
(c) 12 m/s (d) 3 m/s a 5
1
Sol. (b) t1 = 4 sec s = ut + at2
t2 = 8 sec 2
1 12
a = 3 m/s2 =0×2+ . × (2)2
2 5
Now,
24
V2 = u + at = = 4.8 m
5
V1 = 0 + 3 × 4 15. 5 1.5 2
V2 = 0 + 3 × 8 = 24 m/s
12 � 24 [RRB Ranchi Diesel/Electric Assistant
= = 18 m/s (Driver), 21.09.2023]
2
12. 20s 200 m (a) 2 (b) 1.6
200 m 30 s (c) 1.2 (d) 0.6
Sol. (d) F = 1.5 N
m = 5 kg
[RRB ALP & Tech. 22.01.2019 (Shift-2)] t = 2 sec
BASIC SCIENCE S.K. Jha 22
Now, 1200
F 1.5 = 100 –
a= = = 0.3 m/s2 16
m 5 = 100 – 75
1 � v = 25 = 5 m/s
s = ut + at2
2 TYPE-3
1
= 0 × 2 + .× 0.3 × (2)2 1 2
2 s = ut � gt v = u + gt v2 = u2 + 2gs
16. A B 20 2
30 1. 5 m/s 19.6 m
3
(Work) Q. 10N 30°
5m
W = FS cos�
W = 10 × 5 cos 30
(Displaced indirection) 10N
50 3 30°
W =
2 5m
� � � � 0º
W = F.S F
W � 25 3
W � FScos �
Q. 10N
S
5m
SI = Nm = kg ms–2 × m
kgm2s–2 = Joule (J)
C.G.S = gcm2s–2 = erg
1J = 10 erg 1 erg = 10–7 J
7
F=10N S =5m
Sol : W = FS cos�
= [ML2T–2] W = 10 × 5 × cos 0°
W = 50 × 1 0° 180°
Ex :
(i) W � 50
(ii) 10kg
F
S
(iii) 100 kg
(u) = F.S
90°
(iv) �Gm1m2
= �r
r2
(v)
(vi) �Gm1m2
u�
r
Note :
Note :
F,S F,S
Note :
0º
180º
(Energy)
F S θ W
SI C.G.S
0 � 0 � 90º 0
� 0 � 0 � 90º 0 KWh
� 0 � 0 � 90º 0
BASIC SCIENCE S.K. Jha 24
Examples of
Kinetic Energy
A B
A fast moving ball O
(Mass Energy) breaks a glass
window pane
A swinging pendulum
A flying bird
(Matter)
A ball rolling down A hammer in motion drive A body playing
an inclined ramp the nail further in the block football
E � mc 2
E=
m= 1. (Non-Convencial
c= (3 × 108 m/s) Energy Source) :
NCERT
Note : NCERT
[NCERT Exemplar]
2. (Convencial Energy Source) :
Q.
S1 m1
25J 40m �
S2 m2
45 m
S�m
225 Q.
(a) 225 J (b) J
8 10m 5 kg
(c) 200 J (d) 0 10 kg
Sol. (b) KE1 = 25 J
s1 = 40 m
(a) 15 m (b) 25 m
K2 = 1
s2 = 45 m (c) 20 m (d) 0 m
Now, Sol. () m1 = 5 kg
s1 = 10 m
KE1 S1 m2 = 10 kg
�
KE2 S2 s2 = ?
Now,
25 40
� S1 m1
KE2 45 �
S2 m2
225
KE2 = J 10 5
8 �
Case IV. S2 10
S2 � 20m
m1v1 m2v2 20m
� Case III.
t1 t2
S �V2
t1 m1v1
� 1
t2 m2v2 m v2
S1 2 1
�
t �m S2 1
m v2
Q. 10 2 2
kg 20 sec Q.
20 kg 4 m/s
(a) 30 (b) 20 20m 6 m/s
(c) 15 (d)
Sol. (d) m1 = 10 kg (a) 40 m (b) 45 m
t1 = 20 sec (c) 15 m (d)
m2 = 20 kg Sol. (b) V1 = 4 m/s
t2 = ? S1 = 20 m
Now, V2 = 6 m/s
t1 m1 S2 = ?
�
t2 m2 Now,
20 10 S1 V12
� �
t2 20 S2 V22
t2 � 40 20 16
�
40 sec S2 36
Case II. 20 � 36
S2 =
1 16
m v2
S1 2 1 S2 � 45m
�
S2 1
m v2 45 m
2 2
BASIC SCIENCE S.K. Jha 26
(Potential Energy)
v2 – u2 = 2as
–u2 = –2 gl/2 l
m h l/2
u2 = gl
1
= mu2
2
NCERT 1
= mgl
2
= mgh
1
= mgl (h = l/2)
2
NCERT � =
Note : Note :
(–)
(–) (–) (+)
F x
F ��x
F � kx
k
N
=
m
x
K
� mgh equilibrium Stretched compressed
L0 x=0 L0 x > 0 x<0
L0
P.E � mgh
m m m
Q. 1kg 9.8 m
0 x(m) 0 x(m) 0 x(m)
Q. 60cm 70cm
100 N/m
Case I Case II
Note :
Case II P.E 0 Ex:
(Example of Potential
Energy) : Change NCERT
NCERT
(Efficiency)
Output
%= � 100
Input
Note :
100%
Q. 1kw
(Example of Kinetic Energy) :
1HP %
output
Sol : % = � 100
input
1HP
: = � 100
1kw
746
= � 100
1000
= 74.6%
BASIC SCIENCE S.K. Jha 29
Sol:
(kw)
Note :
1.
mgh 1
= or m � V22 � V12 �
t 2
2.
(Impulse)
3. = × 100
= ×
Note : Q. 400 W 10
500kg 30
(g = 10m/s2 )
[RRB ALP/ Tech. 23.01.2019, Shift-2]
S.I = N × S = kgms–2 × s (a) 77.50% (b) 84.00%
(c) 62.50% (d) 92.00%
= kgms–1
Sol. (c) (m) = 500 kg
= [MLT–1]
(t) = 10 = 600
= 400 W
Note : = 30 m
= mgh
= 500 × 10 × 30
= 15 × 104 J
(Power)
W 15 � 104
= = = 2.5 × 102
t 600
Work) = � 100
(Power) =
(Time)
2.5 � 102
W FScos � = � 100
P =
400
�P=
t t = 62.5%
S
P = F� cos � � P = FV cos �
t (Law of Conservation of Momentum)
� � �� �
� (Linear Momentum of Con-
P � F.V � A.B � ABcos � � servation) :
� �
J NCERT
S.I � � Js�1 = kgm2s–2 × s–1
s Note :
= kgm2s–3
= watt (W)
� [ML2T–3]
(Horse power)
1 H.P = 746 watt
BASIC SCIENCE S.K. Jha 30
(Collision) : 3
1. 2. 3.
(Elastic Collision) (Inelastic Collision) (Perfectly Inelastic Collision)
• • •
• K.E
•
• (e) • K.E • K. E
e=1 • •
• e<1 • e=0
v 2 � v1 Q. 373 m 360 kg 30
e�
u1 � u 2
Note : Sol : g = 10 m/s2
m = 360 kg
h = 373 m
Q. 'a' 'b' 'c' t = 30 × 60 = 1800 sec
mgh
� P =
t
Sol : =a
=b 360 � 10 � 373
=c =
1800
=0
= 746 w
� ab + c × 0 = (a + c) x
P = 1 H.P Ans.
ab Note:
� x= Ans.
a�c
Q. 60 kg 10cm 100
1
1
Sol : g = 10 ms–2
m = 60 kg
h = 10cm × 100
h = 1000 cm 1 kwh 1 Unit
h = 10 m 1 kwh 1000 Watt hr.
t = 60 sec 1 kwh 1000 J/s × 3600 sec
mgh 1 kwh 36 × 105 Joule
� P =
t 1 kwh 3.6 × 106 Joule
60 � 10 � 10 1 kwh 3600 × 103 Joule
= = 100 Ans. 1 kwh 3600 Kilo Joule
60
BASIC SCIENCE S.K. Jha 31
7. S.I
� � RRB 2001
(a) –2 (b) 2 –2
� Watt
No.of Unit � 2 –3
1000 (c) (d)
(c)
Q. 100 5 10 8.
1 [NCERT Exemplar]
2 (a)
(b)
100 � 5 � 10 � 30 (c)
Sol: No. of Unit =
1000 (d) (b)
= 150 Unit 9.
= 150 × 2 = 300 Ans. [NCERT Exemplar]
(a)
OBJECTIVE QUESTIONS (b)
(c)
1.
(d) (c)
RRB 2009
10.
(a) (b)
[NCERT Exemplar]
(c) (d) (a)
(a)
2.
(b)
[RRB ALP & Tech. 22.01.2019 Shift-1]
(c)
(a) (b)
(d)
(c) (d) (d)
(c)
3.
11.
[BPSC-2019]
[RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-III] [RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-2]
(a) (b) (a)
(c) (d) (a)
(b) 5
35.
(c)
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1]
(d) 10 (b)
(a)
45.
(b)
(c)
[RRB ALP/ Tech. 29-08-2018, Shift-3]
(d) (b)
(a) (b)
36.
(c) (d)
(a)
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1] 46.
(a) (b) [ -2019]
(c) (d) (b) [RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-1]
37. (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-2] (c) (d) (b)
(a) 746 (b) 786 47. 120 2
(c) 768 (d) 764 (a)
38. 'm' 'v' [RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-1]
'K' (a) 60 (b) 120
(c) 240 (d) 180 (c)
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-3] 48.
(a) 4 K (b) K/4 [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-2]
(c) K/2 (d) 2 K (a) (a)
39. (b)
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-2] (c)
(a) (b) (d) (a)
(c) (d) (c) 49.
40. 5 kg 4m [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-2]
(a)
g = 10 m/s2) [Railway-JE-2016] (b)
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-3] (c)
(a) 200 (b) 20 (d) (d)
(c) –20 (d) –200 (d) 50.
41. [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-3]
(a) [BPSC-2018]
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-3] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (d) (d) (b)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 34
51. 61.
(a) (b)
(c) (d) (a) [RRB ALP/ Tech. 2018]
52. 90º (a)
[RRB JE 2019] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (c)
(d) 62.
(c)
53.
[66th BPSC (Pre) (Re-Exam) 2020]
[Railway-JE-2016]
(a) [ -2019]
[SSC (10+2) 2015]
(b)
(a) (b)
(c)
(c) (d) (b)
(d) (a)
54. 1 [B.P Exam-2021]
63.
(a) 36 × 105 (b) 36 × 103 [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) 36 × 10–5 (d) (a) (a) (b)
55. (c) (d) (b)
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014] 64.
(a) [RRB NTPC (Stage-1st), 31.01.2021 (Shift-1)]
(a) (b)
(b) (c) (d) (a)
65.
(c) a b [RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1]
(d) (a) (b)
(b) (c) (d) (d)
56. 66.
[RRB NTPC 2017] [BPSC Exam 30.10.2022]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (b) (c) (d)
57. (e)
(a)
[RRB Group-D 2018]
(a) (b) NUMERICAL QUESTIONS
(c) (d) (c)
58. p m TYPE-1
p m � �
[SSC -2019] W = F.S
F
(a) p2 × m (b) p2/m2 [I.A.S (Pre) 2000]
(c) p2/m (d) p2/2m (d)
W � FScos �
59. S
[BPSC (Pre) 2018] �, F S
(a) (b) 1. 1 1N
(c) (d) (a)
60. [BSSC Exam-2018]
(a) 10 (b) 100
[RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014] (c) 0.01 (d) 1 (d)
Sol : F = 1N, S = 1m, W = ?
(a) W = F.S
(b) W = FS
(c) W =1×1
(d) (c) W = 1J
BASIC SCIENCE S.K. Jha 35
Sol :
u = 20 m/s
1
t = 2sec m(54)2
g = 10 m/s2 K �1 2 9
� �
v = u – gt K �2 1 25
m(90)2
v = 20 – 10 × 2 2
v=0
6. 3v 2v
1 2
K.E = mv
2 RRB 2009
1 (a) 9 : 4 (b) 8 : 2
� � 2 � 02 � 0
2 (c) 4 : 9 (d) 2 : 3
2 Sol. (a) = m1 = m2 = m
4. 0.5 2.0 V1 = 3 m/s
V2 = 2 m/s
1.0
1
K �1 mv12
2
=
[U.P U.D.A/L.D.A (Pre) 2010] K �2 1
mv2 2
(a) 0.16 J (b) 1 J 2
(c) 0.67 J (d) 0.32 J (c) (3)2 9
Sol : = =
(2)2 4
= 7. 20kg
m1v1 + m2v2 = (m1 + m2) × v 10
0.5 × 2.0 + 1 × 0 = (0.5 + 1.0) × v (g = 10ms–2 [SSC 2011]
1 2 (a) 3000 Pa (b) 2000 J
v= � m/s
1.5 3 (c) 3000 W (d) 3000 N (b)
� = Sol : m = 20 kg
h = 10 m
g = 10 m/s2
2
1 1 �2�
� � 0.5 � (2) 2 � � (0.5 � 1.0) � � � P.E = mgh
2 2 �3� = 20 × 10 × 10 = 2000 J
1 2 8. 0.4 kg 1m/s 3m/
� 1 � � � 0.67 s
3 3
5. 54 km/hr 90km/hr
[RRB ALP/ Tech. 22.01.2019, Shift-2]
(a) 1.6J (b) 1.2J
(c) 0.8J (d) 0.4J
[RRB ALP/ Tech. 23.01.2019, Shift-1] Sol. (a) m = 0.4 kg
(a) 3/5 (b) 4/9 V1 = 1 m/s
(c) 9/16 (d) 9/25 V2 = 3 m/s
Sol. (d) (u) = 54 km/h
(v) = 90 km/h 1 1
=
2
� 2
�
m V2 � V1 = 0.4(32 – 12) = 0.2 × 8
2
2
1
K�1 = mu2 = 1.6 J
2
9. 'm' kg
1 10 kJ
= m (54)2
2 20m/s
1 625J (m/s )
K�2 = mv2
2
[RRB ALP/ Tech. 21.01.2019, Shift-2]
1 (a) 10 (b) 5
= m(90)2
2 (c) 7.5 (d) 2.5
BASIC SCIENCE S.K. Jha 37
(c) 40 (d) 80 2
Sol. (a) = 50 + 100 = 150 kg = 5 × 25 = 125
15. 70 kg 9800
=V
(KE) = 76.8 kJ
[SSC (C.P.O) 2004,06]
1 (a) 14 m (b) 140 m
KE = mv2
2 (c) –140 m (d) –14 m (a)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 38
=2 (g = 10m/s2 )
g = 9.8 2
[RRB ALP/ Tech. 21.01.2019, Shift-1]
=2 (a) 20 J (b) 100 J
(c) 40 J (d) 80 J
= = 0.1 × 9.8 × 2 Sol. (b) = 0.5 kg
= 1.96 H = 20 m
3. 200 N 2 =
g = 10m/sec2 KE = mgH
= 0.5 × 10 × 20
= 100 J
[RRB NTPC 2017]
7. 15kg 10m
(a) 800 J (b) 400 J
(c) 200 J (d) 2000 J (b)
g = 10 ms–2 [RRB ALP/ Tech. 2018]
Sol : W = 200 N
h=2m (a) 1500 Pa (b) 1500 N
� (c) 1500 ms –2 (d) 1500 J (d)
= ×
= 200 × 2 = 400 J Sol : W = mgh
4. 5 4m W = 15 × 10 × 10 = 1500 J
8. 11kg 6m
g=10m/s2 g = 9.8 ms–2
[I.A.S (Pre) 2000] [SSC (Tier-I) 2013]
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-3] (a) 539 J (b) 646.8 J
(a) 200 (b) 20 (c) 528 J (d) 520 J (b)
(c) –20 (d) –200 (d) Sol : m = 11 kg
Sol : W = – mgh h = 6m, g = 9.8 m/s2
= – 5 × 10 × 4 P.E = mgh
= – 200 = 11 × 9.8 × 6 = 646.8 J
5. m H 9. m 4h
H/3 (PE)
(KE) [BSSC Exam-2013]
(a) 4 mgh (b) 8 mgh
[RRB ALP/ Tech. 22.01.2019, Shift-1] (c) 0.4 mgh (d) 1/4 mgh (a)
(a) 1 (b) 1/4 Sol : P.E = mgh
(c) 1/2 (d) 1/3 = mg(4h) (� H= 4h)
H mgH = 4 mgh
Sol. (c) = 10. 20 kg 10 N kg–1
3 3
H = mgH 400 J
mgH [RRB ALP/ Tech. 2014]
H
PE� = mgh – (a) 0.5 m (b) 4 m
3 3
(c) 1 m (d) 2 m (d)
2mgH
= Sol : m = 20 kg
3 g = 10 N kg–1
H 2mgH P.E = 400 J
(KE) = h=?
3 3
P.E = mgh
PE + KE =
400 = 20 × 10 × h
mgH 400 = 200 × h
3 1
� = = 400
2mgH 2 h= � 2m
3 200
BASIC SCIENCE S.K. Jha 40
Sol : P =
W ��v � 180m / s �
40 �180 24 � �
t V= � �� � m � 40g �
1, 000 3000 10 � �
= = 500 W � M � 3000g �
2
V = –2.4 m/s
7. 25
750 150 2. 0.01 5.0
75% g = 10m/s2
1g/cm3 250 (recoil)
[RRB ALP/ Tech. 08.02.2019, Shift-1] [SSC 2014]
(a) 1.5 kW (b) 1 kW (a) –0.50 (b) +0.50
(c) 1.2 kW (d) 2 kW (c) –0.25 (d) +0.25 (a)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 42
Sol : m1v1 + m2v2 = 0 P=m×v
m1v1 = –m2v2
1
5 × v1 = –0.01 × 250 P= m × 2v
2
–0.01 � 250
v1 = P = mv
5
v1 = –0.50 m/sec. 3. 50 6 ms–1
3. 2 kg 5 ms–1
[RRB JE 2019]
4 kg
(a) 300 kg ms–2 (b) 300 kg ms–1
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) 30 kg ms–1 (d) 30 kg ms–2 (b)
(a) 2.66 3.33 (b) 1.66 4.22 –1
Sol : m = 50 kg, v = 6 ms , P = ?
(c) 1.66 3.33 (d) 1.6 1.33 (c) P = mv
Sol : 2 × 5 + 4 × 0 = (m1 + m2) × v P = 50 × 6 = 300 kg ms–1
10 + 0 = (2 + 4) × v
10 = 6v TYPE-7
10 1. 5.6 kwh = ? [66th BPSC (Pre) 2020]
v1 + v2 = v = = 1.66 m/sec ..(i) [RRB Group-D 2018]
6 [RRB ALP/Tech. 2014]
2 × 5 + 4 × 0 = m1v1 + m2v2 [RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013]
10 = 2v1 + 4v2 (a) 20.16 × 106 J (b) 14.4 × 106 J
5 = v1 + 2v2 8
(c) 14.4 × 10 J (d) 14.4 × 105 J (a)
v1 + 2v2 = 5 ...(ii)
Sol : 1 kwh = 1 = 3.6 × 106
eqn (ii) – (i)
V2 = 3.33 � 5.6 kwh = 5.6 × 3.6 × 106
V1 = –1.66 = 20.16 × 106 J
Note : 2. 900 × 106 J
(–) 5 1.66 [SSC (F.C.I) 2012]
(+) 1.66 (a) 25 (b) 2.5
(c) 2500 (d) 250 (d)
TYPE-6 Sol : 3.6 × 106 J = 1
P = m.v 900 � 106 900
900 × 106 J � �
1. 85 60 ms–1 3.6 � 106 3.6
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] 9000 1000
[B.P-2019] � � � 250
[RRB Je-2019]
36 4
3. 5 100
(a) 5,700 kg ms–1 (b) 5,100 kg ms–1
Joules
(c) 51,000 kg ms–1 (d) 510 kg ms–1 (b)
Sol : m = 85 kg [RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014]
v = 60 ms–1 (a) 360 × 108 J (b) 360 × 10–8 J
P=? (c) 3.6 × 10–8 J (d) 3.6 × 108 J (d)
P = m.v = 85 × 60 Sol : 1 unit = 3.6 × 106 Joules
P = 5100 kg ms–1 100 unit = 3.6 × 106 × 100 [1 kwh = 1
m = 3.6 × 108 Joules = 3.6 × 106 Joules]
2. 2V 4. 1
2
[RRB Group-D 2014] [I.A.S (Pre) 2001]
(a) mv2 (b) mv (a) 100 (b) 10000
(c) 10 (d) 1000 (d)
1 Sol : 1 KW = 1000 W
(c) mv (d) (mv)2 (b)
2 5.
m [RRB JE 2019]
Sol : M = (a) (kWh) (b) (J)
2
v = 2v (c) (W) (d) (V) (a)
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE S.K. Jha 43
4
(Gravitation) �1 3 �2
= kg m s
= [M �1 L3T �2 ]
�1 3 �2
G = [M L T ]
G2m1 2m 2
Sol. F = 2
� r�
�� ��
2
F � m1 m 2
16Gm1m 2
1 F =
F � r2
r2
F � 16F
m1m 2
F � � 16
r2 � 15
Gm1m2 Note :
F� 2
•
r •
G =
• > >
G = 6.67 × 10–11 Nm2/kg2
> >
Note :
(g)
Gm1m2
F =
r2
Fr 2 (Vacuum)
G =
m1m 2
kgms�2 m 2
G =
kg � kg
BASIC SCIENCE S.K. Jha 44
(g)
Case-3 :
g ' � g � R� 2 cos 2 �
GM
Note : g � � � 0� �
R2
g % =R ×R %
g ' � g � R� 2 cos 2 0
g % = –2 × R %
(+) �
g� � g � R�2 ...(i)
(–) ��
(5%
Q. Weight maximum
2% North Pole
at poles
% Force of
Sol : % = –2×2 gravity
Equator
= – 4% O
= 4% Ans. Centre of
earth
g
Case-1 :
M R h m
h � � 90�
Q
g ' � g � R� 2 cos2 90�
h
P g g' � g ...(ii)
GM R (i) (ii) �
g' �
(R � h) 2
M
O
Case-2 : m
d
� d� 17
g ' � g �1 � �
� R�
GM
d�R g= 2 Trick :
d R
R
� d�
g' = g �1 � �
� d� m O
g' = g (1 – 1)
g' = g × 0
�g
g' � 0
BASIC SCIENCE S.K. Jha 45
(Mass) Note :
g
1.
6
2.
Q. 600 N
– F.P.S w = 600 N
mg = 600
1 � 453.6gm
m × 10 = 600
m = 60 kg
1Slug � 14.5 kg
60 kg Ans.
1 –8
= 2.18 � 10 kg Q. 60N
(a) 60 kg (b) 6 N
(b) 600 N (d) 6 kg (d)
1 a.m.u = 1.66 � 10 –27 kg
w = 60 N
mg = 60
m × 10 = 60
m = 6 kg
m = 6 kg Ans.
Q. 600 N
(Difference between
Mass & Weight) : w = mg
600N w = 3600 N
(Mass) (m) (Weight) (W)
• • W = mg
• mg
600 �
6
g mg = 3600 N
(Centre of Mass)
• SI kg • W SI = kgms–2
= (N)
• •
BASIC SCIENCE S.K. Jha 46
Case-3 : a
Ex : W � m(g � a)
W � mg � ma
Case-4 : a
� W � m(g � a)
•
• W � mg � ma
•
• Overloading
Case-5 :
•
• a �g
(Motion of a Lift) W � m(g � g)
W�0
m=
w=
g= Case-6 : a�g
a= W � m(g � a)
Pulley W � � ve
Trick :
Lift
=a
+a
–a �� 0
a �� ��
=g
0
a>g –ve
W � m(g � a) Q. m
a
Case-1 :
a
a�0 (a) w = mg (b) a(mg ± a)
W � m(g � 0) � mg �
(c) a � � m� (d) a(mg –m) (c)
� a �
W � mg Sol : W = m(g ± a)
a
Case-2 : = m(g + a)
a=0 � mg �
= a� � m�
W � m(g � 0) � a �
W � mg � mg �
W � a� � m�
� a �
BASIC SCIENCE S.K. Jha 47
(Matter) (F)
(p) �
(A)
(Thrust)
� =
Ex : (Area)
SI � 2
(Pa)
CGS dyne/cm2
1 =1 = 133.3 Pa
[MLT �2 ]
�� � [ML�1T �2 ]
[L2 ]
1 = 105 2
= 105
1 = 102 2
= 102
( ): (Pressure)
• > >
• > > 1 atm = 1.01 × 105 Pa NCERT
• > > (Fluid Pressure)
• > >
• �� > >
• (Cohesive force) > >
• (Diffusion) > >
Note :
(i)
(ii)
= + �gh
(Thrust)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 48
Note :
(Fluid) (flow)
(Liquid) (Gas) � = =
–
1
10
Note :
100ºC 9
100º 10
1 = 900 kg/m3
p� � = 1000 kg/m3
(100ºC Note :
p- 1
9
(100°C 8
9
Note :
Note :
W1
W=
W1
W1 =
(Archimedes Principle)
W1
Note : W W W
Case 1 � W1 > W ��
NCERT
Case 2 ��W1 = W ��
Case 3 ��W > W1 �
Archimedes' principle
(Density)
2 kg
of water =
BASIC SCIENCE S.K. Jha 49
(Relative Density)
Cork Wood Aluminium
Trick :
� =
d1, d2, d3
�
�
Q.
1 d1 , d 2 d3
�
1 2 3
,
: 9 11 7
I. [NCERT Exemplar]
(a) d1 > d2 > d3 (b) d1 > d2 < d3
II.
(c) d1 < d2 > d3 (d) d1 < d2 < d3 (d)
III. Trick :
IV.
V. :
(Floating state)
(Lactometer)
I. =
BASIC SCIENCE S.K. Jha 50
Q. 50
10 =
[RRB ALP/ Tech. 23.01.2019, Shift-1]
(a) 0.8 (b) 1.25 M
(c) 2.5 (d) 5 � 2.5 =
M � 60
Sol. (b)
= 50 gm � 2.5 (M – 60) = M
= � 1.5 M = 150
= 50 – 10 = 40 gm � M = 100 g
= W1
" " = W2
= � = W1 – W2
50
= = 1.25 W1
40 =
W1 – W2
II.
Q. 30 g 26.25
= g
RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III,
20.11.2005
= 8 8
(a) (b)
Q. 500 9 7
2.5 (c) 8 (d) 8g/cm3 (c)
Sol. (c)
[RRB ALP/ Tech. 23.01.2019, Shift-2] (W1) = 30 g
(a) 250 g (b) 300 g
(W2) = 26.25 g
(c) 200g (d) 400g
Sol. (b)
= 500 g W1 30 30
= = = =8
= 2.5 W1 � W2 30 � 26.25 3.75
=? Note :
=
=
500 =
2.5 =
500
Q. 19.3 (SI)
� 500 – = 200 g
� = 300 g
[RRB ALP/ Tech. 2.01.2019, Shift-2]
Q.
60gm (a) 19.3 kg/m3 (b) 19.3 × 103 kg/m3
2
(c) 1.93 × 10 kg/m3 (d) 19.3 × 10 kg/m3
2.5
(gm ) Sol. (b)
[RRB ALP/ Tech. 21.01.2019, Shift-2] = 19.3
(a) 300 (b) 40 = 1000 kg/m3
(c) 400 (d) 100
Sol. (d)
= 2.5 =
=?
BASIC SCIENCE S.K. Jha 51
=
= � %
600
W, W1 W2 = × 100 = × 100 = 60%
1000
W – W1
=
W – W2
P1 � P2
=
2
P1
�
P2
Q. = 13.6 g/cm3
Q. 65%
= 0.8 g/cm3
(kg/m3 )
[RRB ALP/ Tech. 22.01.2019, Shift-1]
(g/cm3)
(a) 0.55 × 103 (b) 0.35 × 102
2 Delhi Metro Rail Corporation Train
(c) 0.25 × 10 (d) 0.65 × 103
Operators, 14.09.2003
Sol. (d)
(a) 3.3 (b) 6.4
= 100% (c) 7.2 (d) 12.8 (c)
= 65% Sol. (c)
= 1000 kg/m3 (d1) = 0.8g/cm3
=x (d2) = 13.6g/m
=
d1 + d 2 0.8 +13.6
= =
2 2
65 x
= 14.4
100 1000 = = 7.2 g/cm3
� x = 650 2
x = 0.65 × 103 kg/m3
= +
�gh � �1gh1 � �2gh2
� Q. 3 1.2
10
13.6
= � 100 RRB Trivandrum (Tech.), 09.11.1997
(a) 1
(b) 5
(c) 13
= � 100
(d) 15 (a)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 52
V1, V2 d1, d2
V1 × d1 × g = V2 × d2 × g
V1 d1
=
V2 d2
d1 d2 (Zig-Zag)
2d � d2 Note :
= 1
d1 � d2
Q. D1 D2
(Charles's Law)
19.3 (Gay - Lussac's Law)
21.5
(Avogadro's Law)
11.37
10.50 (Ideal Gas Law)
7.3
8.9 (Boyles Law)
8.9 V
(Boyle's) (Charl's)
7.2
P � 1/V B C V�T
7.8
1.6 P T
G
0.22–0.25 (Galusac)
P�T
2.7
0.92
8.7 Or /
1
1.03
1
0.8 V�
P
1.03
K
V� .... (i) k=
0.72 P
0.79
PV � K
13.6
P1V1 = P2V2 = P3V3 = ..........
2.4–2.6
BASIC SCIENCE S.K. Jha 53
V1 P2
�
V2 P1 P�T
Note : P1 T1
P = KT �
P2 T2
(M) (Avogadro's Law)
(�) =
(V)
(NTP)
M
V�
� 1811
V�n n = Number of molecules
(Homogeneous)
[NCERT Exemplar]
(Diffusion of Gases) (a) F/4 (b) F/2
(c) F (d) 2 F (a)
5. R
(Rate of Diffusion) :
[NCERT Exemplar]
(Volume)
(a) [SSC -2019]
(b)
(c) R
� 1
(d) (a)
R2
6.
(Graham's Law of Diffusion)
1 2
1848 [RRB Allahabad Signal Maintainer-II
22.01.2006]
(r) (d) 2�1�2
�1 � �2
(square root) (inversely pro- (a) (b)
2 �1 � �2
portional)
r1 = �1 � �2 �2 – �1
(c) (d) (b)
r2 = �1�2 2
M1 = 7. 1
M2 =
[RRB ALP/ Tech. 23.01.2019, Shift-3]
1 (a) (b)
r�
d (c) (d) (a)
r1 d2 8.
�
r2 d1 [RRB ALP/ Tech. 22.01.2019, Shift-2]
(a) P/VT = µR (b) T/PV = µR
r1 M2 M � (c) PV/T = µR (d) PV/T = (1/µ)R
�
r2 M1 (c)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 55
9. ºC 18. d
[RRB ALP/ Tech. 22.01.2019, Shift-2]
(a) 4 (b) 22 [RRB bhopal Section Engineer, 24.11.2002]
(c) 2 (d) 0 (a) (a) d > � (b) � > d
10. (c) d = � (d)
(a)
W
19.
25. 10 N 32. G SI
8N [RRB JE 2019]
[NCERT Exemplar] (a) N kg–2/m2 (b) N m2 kg–2
(a) 2N (b) 8 N (c) N/m (d) N kg/m (b)
(c) 10 N (d) 12 N (a) 33.
26. SI [ -2020] [BPSC Exam 30.10.2022]
[RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-II] (a) (b)
(a) (b) (c) (d)
(c) (d) (b) (e)
27. (b)
[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-2] 34.
A. m1 m2 [RRB JE 2019]
R [ -2020]
1:1 (a)
B. G
(b)
C. G
(c)
D. G
(d)
(a) D, B C (b) B (a)
(c) B C (d) 35.
(d)
28.
[Railway-JE-2016] [RRB ALP/ Tech. 2018]
[RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-1] (a) (b)
(a) 10.8 (c) (d) (b)
(b) 9.8 36.
(c) 9.6
(d) 9.8 (d) [RRB ALP/ Tech. 2018]
29. (a)
(b)
[RRB Group-D 2018] (c)
[RRB ALP/ Tech. 17-08-2018, Shift-2]
(a) (d)
(b) (c)
(c) 37.
(d) (b) [I.A.S (Pre) 2012]
30. (G) (a)
[RRB Group-D 2018] (b)
[RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-2] (c)
(a) 6.6734 × 10–11 m2/kg2 (d) (c)
(b) 6.67408 × 10–11 m3kg–2S–2 38.
(c) 6.6734 × 10–11 Nm2/kg–2 [RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
(d) 6.6734 × 10–11 N – m2 / kg2 (d) (a)
31.
[RRB ALP/ Tech. 2014] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d)
(d) (d) (a)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 57
74. 81.
(a) [I.A.S (Pre) 2012] (a) (b) [RRB JE 2019]
(b) (c) (d) (b)
(c) 82.
(d) (c) [RRB ALP/ Tech. 2014]
75. (a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (c) (d) (b)
(a) (b) 83.
(c) (d) (a) MLT–2 (b) ML–1T–2
(d) (c) ML–2T–2 (d) ML–1T–1 (b)
76. 84. 'h' 'A'
't'
[RRB JE 2019]
[RRB ALP/ Tech. 2014] (a) A, h t (b) A h
[SSC -2019] (c) h t (d) (d)
(a) 85.
(b)
(c)
(d) (a) [RRB ALP/ Tech. 2014]
77. (a)
(b)
(c)
[RRB JE 2015] (d)
[ -2019] (b)
(a) 86.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) [BPSC-2019]
(b)
(b)
(c)
(c)
(d)
(d) (d)
(a)
87.
78. (Buoyancy)
(a) (b) [IAS (Pre) 1995]
(c) (d) (c)
88.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b)
(c) (d) (c) [RRB JE 2015]
79. (a) (b)
(c) (d) (a)
(a) 89.
(b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (a) [SSC-GD-2017]
(d) (c) (b)
80. (buoyancy) (c)
[BSSC Exam-2016] (d) (a)
(a) 90.
(b) [RRB JE 2015]
(c) (a) 0°C (b) 100°C
(d) (b) (c) 50°C (d) 4°C (d)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 60
91. 101.
108. 1. 60 kg 222
[RRB ALP/ Tech. 2018] N ) (m/s2
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 21.01.2019, Shift-2]
(c) (d) (d)
(a) 4.9 (b) 13.32
109.
(c) 19.8 (d) 3.7
(a)
Sol. (d)
(b)
F = 222N
(c) m = 10kg
(d) = mgm
(a) 222 = 60 × gm
110. 222
� gm =
[RRB ALP/ Tech. 2018] 60
(a) (b)
� g m = 3.7m/s2
(c) (d) (a)
111. 2. 60 N
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b) [RRB NTPC 2017]
(c) (d) (a) 10 N (b) 1 N
(c) (c) 360 N (d) 3.6 N (a)
112. [BPSC (Pre) 2018] Sol.
(a) (b) 1/6
(c) (d) (c) g
113. [RRB ALP/ Tech. 2014] � (g') �
(a) 0K (b) +273ºC
6
(c) 273K (d) 80ºR (a) � � 60 �
1
� 10N
114. 6
[RRB JE 2019] 3.
(a) (b) [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(c) (d)
1
(a) (a) (b) 5
115. 6
1
[BPSC Exam 30.10.2022] (c) 6 (d) (a)
5
(a) (b) 4. 10
(c) (d) (g = 9.8 ms–2) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(d)
(a) 10 N (b) 10 kg
NUMERICAL QUESTIONS (c) 98 kg (d) 98 N (d)
Sol.
TYPE-1
=g (g) W
= mg ×
g = 10 × 9.8 = 98 N
�
6 5. 200 N 20 kg
=g 38% [RRB JE 2019]
W = mg (a) 9.8 m/s–2 (b) 10 m/s2
mg (c) 9.8 m/s–2 (d) 10 m/s–2 (b)
W = Sol. = ×
6
g 200
g = � � � 10 m/s2
3 20
BASIC SCIENCE S.K. Jha 62
6. 196 2. 1/6
N (g = 9.8 ms ) ? [RRB ALP/ Tech. 2014]
–2
90 kgf
(a) 1.96 kg (b) 20 kg =
(c) 2 kg (d) 19.6 kg (b) 10m/s2
Sol. (W) = 196 N (a) 9N (b) 90N
(g) = 9.8 ms–2 (c) 150N (d) J15 (c)
(m) = ?
3.
W 250
W =m ×g � m�
g (N )
196 =10m/s2
� � 20 kg [RRB ALP/ Tech. 23.01.2019, Shift-2]
9.8
7. (a) 6250 (b) 10
M, m r (c) 625 (d) 100 (a)
Sol. (a)
[RRB Group-D 2018] = 250 kg
GMm 5
(a) zero (b) = ×g
r2 2
GM.m GMm 5 5
(c) .2� (d) .2� (a) � =m× × g = 250 × × 10
r r2 2 2
Sol. = 6250 N
= × TYPE-3
= ×0
GM
g�
= R2
TYPE-2 GM
g� � h
m1m2 � R � h �2
F�G
r2
� d�
1. 6 g � � g �1 � � d
� R�
F,..............
1.
[BSSC Exam-2013]
(a) 6 (b) 36 g
[RRB JE 2015]
1
(c) (d) 12 (c) (a) 4.9 m/s 2
(b) 9.8 m/s2
36
(c) 19.6 m/s2 (d) 39.2 m/s2 (c)
Sol. m1 m2 r
Sol.
mm
F � G 12 2 GM
r g� ...(i)
R2
6 (F)
R M
m1.m 2
F' = G M R
(6r) 2
2 2
m1.m 2
� F�G
LM m1.m2 OP
N Q
F' = G 4GM
36r 2 r2 = g' =
2R 2
F
F' = 2GM
36 g' = ...(ii)
R2
BASIC SCIENCE S.K. Jha 63
= 5. 75
25
x
7.8 =
(2)3 [RRB ALP/ Tech. 08.02.2019, Shift-1]
� x = 7.8 × 8 (a) 1.5 (b) 0.8
� = 62.4 gm (c) 1.6 (d) 2.5 (a)
3. 5m × 2m × 1m Sol. (a)
(kg ) = 75g
800 kg/m3 = 25g
[RRB ALP/ Tech. 23.01.2019, Shift-2]
(a) 8000 (b) 1250
(c) 800 (d) 12500 =
Sol. (a)
= 5 × 2 × 1 = 10m3 75 75
= 800 kg/m3 = = = 1.5
75 � 25 50
=? 6. 10 cm 600 g
=
[RRB ALP/ Tech. 22.01.2019, Shift-2]
(a) 30% (b) 40%
800 = (c) 60% (d) 50% (c)
10
� = 800 kg Sol. (c)
4. 8g/cm3 = 600 g
17.28N (G = 10m/s2 = 10cm
)
[RRB ALP/ Tech. 08.02.2019, Shift-1] = 10cm3 = 1000 cm3
BASIC SCIENCE S.K. Jha 65
8.
600 6
= = = g/cm3 60 N
1000 10
40 N
6
� = =
10 [RRB Bangalore Material Superintendent,
6 22.11.2004]
� % = × 100 = 60% (a) 3 (b) 2
10
7. 5000 kg/m3 10.8 N 3
(c) 6 (d)
3
(cm ) (g = 10m/s2 ) 2
[RRB ALP/ Tech. 21.01.2019, Shift-2] Sol. (a)
(a) 21.6 (b) 216 = 60 N
= 40N
(c) 540 (d) 54 (b)
Sol. (b)
= 60 – 40 = 20N
V = 5000 kg/m3
= 10.8 N
� =
g = 10m/s2
60
= mg = =3
20
10.8 9. 100 kg
m= = 1.08 kg
10
[RRB ALP/ Tech. 22.01.2019, Shift-2]
� = (a) 980 kg (b) 100 kg
(c) 0 kg (d) 16.7 kg
1.08 Sol. (b)
� 5000 =
= 100 kg
1.08 � = 100 kg
� = = 216 × 10–6m3 = 216 cm3
5000
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE S.K. Jha 66
5
• = 0ºC/273 K/32ºF/0ºR
• = 100ºC/373 K/212ºF/80ºR
• 98.6ºF 37ºC
SI
C.G.S
1 = 4.2 Q.
1 = 10 7 (a)
(b)
(c)
(d) NOT (b)
Q. 60ºC
or
60 � 0 K – 273
Ex : =
100 � 0 373 � 273
60 = K – 273
K = 273 + 60
= 333 K Ans.
(Difference between Heat and Temperature)
Trick : x�C � ( x � 273)K
xK � ( x � 273)�C
Q. 60ºF K
F°–32° K– 273°
=
212°–32° 373°–273°
60°–32° K – 273�
�
212°–32° 100�
28� K–273°
�
S.I CGS 180� 100°
J Cal K–273° 28°
�
K ºC 10° 18°
K – 273° = 15.5°
NCERT K = 15.5° + 273°
= 288.5 K Ans.
Note :
• 0K –273ºC
(ºC) 0ºC 100ºC
• 0K –273ºC
(K) 273 K 373 K
• 0K –273ºC
(ºF) 32ºF 212ºF
(ºR) 0ºR 80ºR 0°C 100°C
•
�C � 0� K � 273� �F � 32� R� � 0� Ra � 492�
� � � � � Constant
100�C � 0 373� � 273� 212� � 32� 80� � 0� 672� � 492�
BASIC SCIENCE S.K. Jha 67
• 0.16ºC 273.16 K
E �T4
E = �T 4
(Triple point)
�
� 5.67 × 10–8 Wm2K4
(Seebeck Effect) :
Seebeck effect
Hot side
T+� T
35 42ºC Heat flow N P
– +
or
94 108ºF Cold side
T
36.9ºC 310K
Electron flow
98.6ºF
(Thomson Effectes)
–150 350ºC
Note :
–200 500ºC
–200 1500ºC
Note :
–200 1200ºC �� =
��
(Transmission of Heat)
–200 1600ºC 1. (Conduction)
2. (Convection)
3. (Radiation)
800ºC
(E = �T4) Conduction
Convection
NCERT
Radiation
BASIC SCIENCE S.K. Jha 68
(Conduction)
Note :
(Radiation)
Ex : Thermal energy
•
radiates through
space from the
sun.
•
Thermal energy radiates through air from afire
Radiation
Q kAd�
= Ex :
t dx
Q
=
t
A =
d� =
dx =
k =
k JS–1m–1k–1
Note :
> > > > > > >
> > > >
(Convection)
37ºC
Warm Cool
Molecules Molecules
BASIC SCIENCE S.K. Jha 69
(i)
(ii) A =B
B =C
A =C
Ex: 60ºC to 50ºC � 5
50ºC to 40ºC ��5
Emitted Radiation
BLACK
BODY
Ex : 95%
Global Warming
Global Warming CO2 Gas
CO2
(i) (ii)
CFC (A.C)
(�) (T)
1
�m �
T
1
� m= b ×
T
� mT = b b =
Note :
b = 2.90 × 10–3
(6100 K)
(Thermal Expansion)
(Black Body)
c
d1
l1 a b
T1 d2
T1 c1
l2 T2
T2 a1 b1
area
linear expansion expansion volume expansion
BASIC SCIENCE S.K. Jha 71
(K–1)
— < <
6 × 10–5
3
1.7 × 10–5
1. (Linear Expansion of coefficient)
3.55 × 10–5
( ):
7 × 10–5
( ) 1 × 10–5
L F � Li (1 � �� )
18 × 10–5
LF = 8.7 × 10–5
Li = 21 × 10–5
� = 340 × 10–5
� = 110 × 10–5
IV ( ) 2.7 × 10–5
(K–1) 20 × 10–5
1.8 × 10–5 2.1 × 10–5
1.7 × 10–5 Note :
1.2 × 10–5 • �, �, � S.I K–1
1.9 × 10–5 • � : ��: � = 1 : 2 : 3
( ) 0.32 × 10–5 •
1.4 × 10–5
0.29 × 10–5 •
5× 10–5 •
A F � A i (1 � �� )
� 2
�
AF = � 3
� = 2� 2 �10 x
Ai = �= = = 6.6 x k–1
3 3
� =
3. (Volume Expantion of coeffi- Ex :
cient) ( ) :
Ex :
VF � Vi (1 � ��)
VF =
Vi =
� =
�= � �
BASIC SCIENCE S.K. Jha 72
0ºC 0ºC
(Abnormal Expansion of Water) = mw (T – Qw)
= mv (640 – T)
100ºC 100ºC
( �)
�
FG –Q � 80 � TIJ = m (Q – T)
H2 K
i
mi w w
� 1000kg/m3
�� 900 kg/m3 F – (–10) � 80 � TIJ = 10 (20 – T)
20 G
H 2 K
2 (5 + 80 + T) = 20 – T
10 + 160 + 2T = 20 – T
3T = –150
T = –50ºC
� T = 0ºC
Q. 10 gm 20ºC 100 gm
100ºC
=
III. mw (T – Qw) = mv (640 – T)
4°C 10 (T – 20) = 100 (640 – T)
IV. T – 20 = 6400 – 10T
11T = 6420
T = 6420 = 583ºC = 100ºC
V. 4°C Q. 10ºC 100 gm 30ºC 200 gm
VI. 4ºC
VII. =
VIII. mL (T – QL) = mH (QH – T)
100 (T – 10) = 200 (30 – T)
IX. NH3, R–12 3T = 70
70
T= = 23.3 °C
(Temperature of the Mixture) 3
(Heat Engine)
F –Q � 80 � TIJ
=m G
H2 K
i
i
= mw (Qw – T)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 73
Ex : �
T1 – T2 Q – Q2 2100 0.5
�= � 100 � 1 � 100
T1 Q1 236.1 0.0558
Q. 527ºC 386 0.92
27ºC 840 0.2
T 1 = 527ºC 140 0.03
= 527 + 273
= 800 K 450 0.108
T 2 = 27ºC 134.4 0.032
T 2 = 27 + 273 = 300 K
506.5 0.710
T1 – T2 900 0.214
� = � 100
T1
2118 0.52
800 – 300 1965 1.75
= � 100
800 420 0.115
Note: > >
500
= � 100 3.
800
5
500
= %
8
[NCERT Exemplar]
(Specific Heat Capacity)
= 4200 J kg–1 k–1
1ºC = 1 cal g–1 c–1
Q �P T=
Note :
1. Q � CV P CV = 1ºC
2.
BASIC SCIENCE S.K. Jha 74
Q �V P=
(I)
Q � CP V CP = 1°C
2K1 K 2
K �
CV CP ºC K1 � K 2
m —
Q. 20 Js–
CP – CV = R ( )[ R= ) 1 m–1 k–1 30 Js–1 m–1 k–1
W = Fdv W= Soln . K1 = 20 K2 = 30
W = F(VF – Vi) F= K=?
dv = 2K1 K 2 2 � 20 � 30
Now K � =
VF = K1 � K 2 20 � 30
Vi = = 24J k–1 m–1 s–1 or
II
VF � Vi �
Note : VF � Vi
K1 A1 � K 2 A2
K �
A1 � A2
K1 =
1 K2 =
� � � � T �
T �V � K=
� � �
A1 =
A2 =
Q. 20 m2
10 Jm–1 s–1 k–1
� 5 m2 15 Jm–1 s–1 k–1
Q�� Q=
Sol. K1 = 10 Jm–1 s–1 k–1
Q � H� �= K2 = 15 Jm–1 s–1 k–1
A1 = 20 m2
H= A2 = 5 m2
= K=?
Q. 2.5 kg Now
10ºC K1 A1 � K 2 A2
K=
500 Jkg–1K–1 A1 � A2
(a) 200 JK–1 (b) 1250 JK–1 [RRB JE 2019] 10 � 20 � 15 � 5
(c) 20 JK–1 (d) 125 JK–1 (b) =
20 � 5
Sol : m = 2.5 kg
275
H= ? = = 11 Jm–1 s–1 m–1 or
� = 10ºC 25
S = 500 Jkg–1k–1
H= mS
K1d2 �1 � K 2 d1 �2
H= 2.5 × 500 = 1250JK–1 Ans. ��
K 2 d1 � K 1d1
F=
� K1 =
K2 =
�
d2 =
d1 =
�
�1 =
�2 =
BASIC SCIENCE S.K. Jha 75
� �
Q � mL
t �C
L= = � 100
t �C
Q J
L S.I = � = J kg–1 t�C
m kg
Note : = � 100
t �C
= � 100
t �C
Note :
Q=Ms� Q=ML Q=Ms�
–10°C 0°C 0°C Q. 25
heat � heat � heat � 50
Q=ML = 25
100°C 100°C = 50
heat � 25
� = 100 = 50%
L C.G.S. = Cal g–1 50
BASIC SCIENCE S.K. Jha 76
1. RRB 2007
(a) 110ºC (b) 110ºK
[RRB ALP/ Tech. 22.01.2019, Shift-3] (c) 110ºF (d) 110ºF (c)
(a) 90 (b) 270 11. 95ºF
(c) 180 (d) 360 (c)
2. RRB
2009
[RRB ALP/ Tech. 23.01.2019, Shift-3] (a)
(a) (b) (b)
(c) (d) (d) (c)
3. (d) (b)
12.
[RRB JE 2019]
[RRB ALP/ Tech. 22.01.2019, Shift-1] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) –(a)
(c) (d) (c) 13.
4.
[RRB ALP/ Tech. 22.01.2019, Shift-1] [NCERT Exemplar]
(a) J.s–1.K (b) J.s–1.m–1.K –1 (a)
–1 –1
(c) J .s .kg –1 (d) J.s.K (b) (b)
5.
(c)
[RRB ALP/ Tech. 22.01.2019, Shift-1] (d)
(a) (b) –(b)
14.
(c) (d)
98.6 °F 37°C
(d)
6.
[NCERT Exemplar]
(a)
[RRB ALP/ Tech. 22.01.2019, Shift-2] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (c) (d) –(c)
7. 15.
17. 28.
[53rd to 55th BPSC (Pre) 2011] (a) [RRB JE 2019]
(a) (b) (b)
(c) (d) –(d) (c)
18. (d) –(b)
[RRB ALP/ Tech. 2018] 29.
(a) [BPSC-2019] [RRB ALP/ Tech. 2018]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d) –(b)
(d) (c) 30.
19. [RRB ALP/ Tech. 2014]
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] (a) 4ºC (b) 0ºC
(a) (b)
(c) 15ºC (d) 10ºC –(a)
(c) (d)
31.
(d)
20. [I.A.S (Pre) 1996]
[RRB Bhopal (Technical), 21.11.1999]
(a) (b)
(a)
(c) (d)
(b)
(c)
(c)
21.
[RRB NTPC 2017]
(d)
(a) (b)
(c) (d) –(a) (d)
22. 32.
[RRB JE 2015] [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(a) (b) [BPSC-2019] (a) (b)
(c) (d) –(d) (c) (d)
23. [ B.P-2019] –(b)
(a) (b) 33.
(c) (d) (c) (a) [RRB ALP/ Tech. 2018]
24. (b)
(c) (d) –(c)
(a) 34.
(b)
(c) [SSC 2014]
(d) (c) (a)
25. (b)
[RRB ALP/ Tech. 2018] (c)
(a) – 40º (b) 212º (d) (d)
(c) 40º (d) 100º (a) 35.
26. [SSC 2004] (a) 4.2 × 107 (b) 4.2
(a) –273ºC (b) 0ºC (c) 4.2 × 107 (d) 4.2 × 107
(c) –300ºC (d) 1ºC (a) (a)
27. 36.
[SSC (10+2) 2015] [B.P Exam- 2019]
(a) [Railway-JE-2016] (a) [Railway-JE-2016]
(b) (b)
(c)
(c)
(d) –(d)
(d) –(d)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 78
37. 48.
(a) [SSC 2001]
(b) (a) (b)
(c) (d) –(b)
(c) (a) (b) 49.
(d) (a) (b) (a) [SSC (10+2) 2014]
38. (a)
[RRB JE 2019] (b)
(a) Pb Hg (b) Au Ag (c)
(c) Cu Fe (d) Cu Al (a) (d) –(b)
39. 50.
[RRB NTPC 2016] [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b) [SSC -2019]
(c) (d) (a) (b)
(a) (c) (d)
40.
–(d)
[RRB Group-D 2018]
51.
(a) (b)
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(c) (d) (c)
(a)
41.
[RRB JE 2019]
(b)
(a) (b)
(c) (d) (c)
(a) (d) (a)
42. 52. [BPSC-2018]
[RRB ALP/ Tech. 2014] [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (c) (d) –(b)
43. 53.
(a) [RRB JE 2015] [BPSC (Pre) 2018]
(b) [SSC -2019]
(c) (a) (b)
(d) (d) (c) (d) (c)
44. 54.
[RRB JE/Sr.Se Chennai 2014]
(a) (b) (a)
(c) (d) (b) (thermal equilibrium)
45. (Cryogenic).............. (b)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b) (c)
(c) (d) (a)
46.
(a) [BPSC (Pre) 2018]
(d)
(b)
(c)
(d)
(d) (a)
55. [RRB ALP/ Tech. 2014]
47.
0°C
[SSC -2019]
(a) [RRB JE 2015] (a)
(b) (b)
(c) (c)
(d) (b) (d) (b)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 79
56. 66. T1 T2
[RRB JE 2019] T1 T2
(a) (b) [BSSC Exam-2013]
(c) (d) –(a) (a) T1 = T2 (b) T1 > T2
57. (c) T1 < T2 (d) –(b)
[SSC -2019] 67. [RRB NTPC 2017]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) –(c)
(c) (d) (c)
68.
58.
[SSC-JE-2020]
(a) [BSSC Exam-2013] [RRB ALP/ Tech. 2018]
(b) (Filled system) (a)
(c) (b)
(d) (a) (c)
59. (d) –(c)
[RRB ALP/ Tech. 2014] 69.
(a) (b) [RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014]
(c) (d) –(a) (a) (b)
(c) (d) (a)
60.
70.
[66th BPSC (Pre) (Re-Exam) 2020]
(a) (b) [RRB JE 2015]
(a) (b)
(c) (d)
(c) (d) (b)
–(d) 71.
61. (p.v.) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(U) [I.A.S (Pre) 2012] (a) [Railway-JE-2016]
(a) (b) (b)
(c) (d) (c)
(c)
62. [RRB Group-D 2014] (d) (c)
(a) 72.
(a) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(b)
(b)
(c)
(c)
(d) (b) (d) (b)
63. 73.
[RRB ALP/ Tech. 2018] [SSC (C.P.O) 2015]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (c) (d)
64. (c)
(a) 74.
(b) [RRB JE 2019]
(c) (a) (b)
(c) (d)
(a)
(d) –(a)
75.
65.
[SSC (C.P.O) 2015]
[RRB ALP/ Tech. 2018] (a) (b)
(a) 95 F (b) 97 F (c) (d)
(c) 98.6 F (d) 96.8 F (c) (a)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 80
76. 86.
[RRB ALP/Tech., 2018] [42nd BPSC (Pre) 1997]
(a) (b) (a)
(c) (d) (b)
(a) (c)
77. (d) (b)
(a) [RRB NTPC 2017] 87.
(b)
(c) [RRB JE/Sr.Se Muzaffarpur 2014]
(d) (d) (a) (b)
78. (Isothermal Process) (c) (d) –(c)
[RRB JE 2015] 88. (Total Radiation Pyrometer)
(a) (b) [Railway-JE-2016]
(c) (d) (b) [M.P.P.C.S (Pre) 1993
79. (a) (b)
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] (c) (d)
(a)
(c)
(b)
89.
(c)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(d) (a)
(a) (b)
80. [SSC 1999]
(c) (d) (a)
(a) (b)
90.
(c) (d)
[RRB JE 2019]
(d)
(a)
81.
(b)
[RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014]
(c)
(a)
(d) (b)
(b)
91.
(c)
(d) (b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
82. (a)
[SSC (C.P.O) 2015] (b)
(a) (b) (Convection) (c)
(c) (Radiation) (d) (d) (d) (c)
83. 92.
(a) [BSSC Exam-2018] [SSC-JE-2020]
(b) [RRB ALP/ Tech. 2018]
(c) (a) (b)
(d) (d) (c)
84. (d) –(b)
[RRB ALP/ Tech. 2014] 93.
(a) (b) [SSC -2019]
(c) (d) (a) [RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
85. (a)
[RRB ALP/ Tech. 2014] (b)
(a) [ -2020]
(b) (c)
(c)
(d) (d) (d) a b (b)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 81
94. 104.
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014] [RRB NTPC 2017]
(a) (b) (a)
(c) (d) (b)
(a) (c)
95. (d) (a)
[RRB Group-D 2018] 105. 0ºC 10ºC
(a) [SSC (C.P.O) 2015]
(b) (a) (b)
(c) (c)
(d) (d) (d) (d)
96. 106.
[M.P.P.C.S (Pre) 1990 [RRB JE 2019]
(a) [SSC CGL-2021] (a)
(b) (b)
(c) (c)
(d) (d)
97. (d) (c)
[RRB ALP/ Tech. 2018] 107.
(a) (b) [Railway-JE-2016]
(c) (d) (c) (a) (b)
98. [I.A.S (Pre) 1996] (c) (d)
W (d)
(a) =J (b) W × Q = J
Q 108.
Q J
(c) =J (d) =W (a) [RRB ALP/ Tech. 2014]
W Q
(a) (b)
99.
(c) (d) (a)
109.
(a) [RRB JE 2015]
(b)
(c) (a) [RRB JE 2015]
(d) –(a) (b)
100. (c)
[BPSC (Pre) 2018] (d) (a)
(a) (b) 110.
(c) (d) –(b) [RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014]
101. (a)
[RRB NTPC 2017] (b)
(a) (b)
(c) (d) –(a) (c)
102. 100ºC (d) (b)
[RRB JE/Sr.Se Patna 2014] 111.
(a)
(b) [RRB Group-D 2018]
(c) (a) 0ºC (b) 1ºC
(d) –(c) (c) 2ºC (d) 4ºC (d)
103. 112.
(a) [BSSC Exam-2017] [RRB ALP/ Tech. 2018]
(b) (a)
(c) (b)
(c)
(d) (c) (d) (c)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 82
176. 187.
[SSC 2010] [RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d) (b)
(b) 188. (Adiabatic Change)
177. [39th BPSC (Pre) 1994]
[RRB JE/Sr.Se Bilaspur 2014] (a) [ -2020]
(a) (b) (b)
(c) (d) (c)
(b) (d) (a)
178.
189.
[BSSC Exam-2017]
[BSSC Exam-2013]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d)
(c) (d) –(c)
(b)
179.
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1] 190.
(a) (b) [SSC C.P.O 2006]
(c) (d) (c) (a)
180. (b)
(c)
[RRB ALP/ Tech. 2014] (d) (d)
(a) (b) 191.
(c) (d) (a) [SSC -2019]
181. [SSC C.P.O 2007] (a)
(a) (b) (b)
(c) (d) (c) (c)
182. (d) (b)
[SSC (10+2) 2014] 192. 1ºC
(a) (b) [RRB ALP/ Tech. 2014]
(c) (d) (c) (a) (b)
183. (c) (d) (a)
193.
[BPSC Exam 30.10.2022] (a)
(a) (b) (b)
(c) (d) (c) (c)
184. (Heat)
(d) (b)
194.
[SSC (10+2) 2014]
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (b)
(c) (d) (c)
185.
195. = [I.A.S (Pre) 1996]
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b) (a)
(c) (d) (a) (b) ×
186. 0ºC (c)
(d) (b)
[RRB JE 2015] 196.
(a) [SSC 2014]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d)
(d) (a) (c)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 86
214. 3: 4. 300ºK
4 [RRB ALP/ Tech. 2014]
RRB Kolkata Supervisor (P. Way), (a) 30ºC (b) 27ºC
20.02.2000 (c) 300ºC (d) (b)
(a) 3 : 4 (b) 3 : 7 Sol : K = C + 273
(c) 4 : 3 (d) 4 : 7 (a) C = K – 273
= 300 – 273
NUMERICAL QUESTIONS C = 27ºC Ans.
TYPE-1 5. 27ºC 75 cm
–150 F - 32
= � = mL
5 9
F = –270 + 32 �
= – 238ºF m =
L
TYPE-2 250
= = 200 g
Q = ms� Q = mL H = mS 1.25
1. 0°C 1 gm 100°C 5. 0°C 1
[BPSC (Pre) 2018]
(a) 540 cal (b) 730 cal [RRB JE 2019] (a) 4.2 J (b) 80 J
(c) 720 cal (d) 680 cal (c) (c) 336 J (d) 2268 J (c)
Sol :
Sol : 0°C 0°C 100°C 100°C 0°C 0°C
1g 1g 1g 1g 1g
1g
Q = mL Q = ms� Q = mL Q = mL
= 1 × 80 = 1 × 1 × 100 = 1 × 540 = 1 × 80 = 80 Cal
= 80 cal = 100 cal = 540 cal 80 Cal = 4.2 × 80 = 336 J
= 80 + 100 + 540 = 720 Cal Ans. 6. 0°C 5g 0°C
2. 1 30°C 80°C [RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014]
(a) 400 Cal (b) 600 Cal
[Chhattisgarh P.C.S. (Pre) 2005] (c) 300 Cal (d) 200 Cal (a)
(a) (b) 30
Sol :
(c) 80 (d) 50 (d)
Sol : 0°C 0°C
5g 5g
1000 g 1000g
30°C 80°C Q = mL
Q = ms� = 5 × 80 = 400 Caloray
= 1000 × 1 × 50 = 50 × 1000 Cal 7. 100°C 5g
= 50 K Cal Ans.
(a) 2800 Cal (b) 2700 Cal [RRB JE 2015]
3. 2000 10°C 50°C
(c) 2600 Cal (d) 2900 Cal (b)
[RRB Group-D 2018] Sol :
(a) 80,000 (b) 800 100°C 100°C
(c) 80 (d) 8,000 (a) 5g 5g
Sol : Q = mL
2000 g 2000g = 5 × 540 = 2700 Cal
10°C 50°C 8. (g
Q = ms� 3.6 kJ
����= 2000 × 1 × 40 = 80 × 1000 Cal
45º
= 80 K Cal Ans.
4. 1.25gm (Jg–1) 0.4 Jg–1C–1
196ºC (a) 648 (b) 500 [RRB NTPC 2017]
250 (c) 405 (d) 200 (d)
[RRB ALP/ Tech. 23.01.2019, Shift-1] Sol : m = ?
Q = 3.6kJ = 3.6 × 103J
(a) 500 (b) 200
� = 45ºC
(c) 312.5 (d) 469 (b) s = 0.4 Jg–1k–1
Sol. (b) Q = mS�
= 1.25 Jg–1
Q 3.6 � 1000
= 250 J � m = = = 200 Ans.
s� 0.4 � 45
=?
BASIC SCIENCE S.K. Jha 89
QW =
� �0 �
ML = � 100 �� � 80 � T � = 300 (25 – T)
2 �
Note :
� 80 + T = 75 – 3T
� –Q � � 4T = –5
M i � i � 80 � T � � M S (640 – T)
� 2 � � T = – 1.25°C = 0°C Ans.
4. 0°C 20 gm 10°C 40
1. –20°C 25 gm 60°C 200 gm
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) 43.33°C (b) 42.34°C [RRB JE 2015] (a) 0°C (b) 5°C
(c) 40°C (d) 44.34°C (a) (c) 6.0°C (d) –5°C (a)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 92
Sol : mi = 20g mw = 40 g Sol : mL = 100 g mH = 200g
Qi = 0°C Qw =10°C QL = 10°C QH = 80°C
mi × (T–QL) = mH (QH – T)
� �Qi �
mi � � 80 � T � = m (Q – T) � 100(T – 10) = 200(80 – T)
� 2 � w w
� T – 10 = 160 – 2T
� �0 � � 3T = 170
� 20 �� � 80 � T � = 40 (10 – T)
2 � 170
T= = 56.76°C Ans.
� 80 + T = 20 – 2T 3
� 3T = – 60 T = –20°C Ans. 8. 90ºC 10ºC
0°C
� option (a)
5. 80°C 2 Litre (ºC [Chhattisgarh P.C.S. (Pre) 2005]
1 20°C (a)50 (b) 30
[RRB ALP/ Tech. 2018] (c) 20 (d) 40 (c)
(a) 20°C (b) 40°C Sol : QH = 90ºC
(c) 30°C (d) 60°C (d) QL = 10ºC
Sol : mH = 2l = 2000 gmL = 1 1
mH = l = 500 g
= 1000g 2
1
QH = 80°C QL = 20°C mL = 3 l = 3500 g
2
��mH(QH – T) = mL(T – QL) T =?
mH(QH – T) = mL(T – QL)
��2000(80 – T) = 1000(T – 20) � 500(90 – T) = 3500(T – 10)
� 90 – T = 7T – 70
T = 60° C Ans.
� 8T = 160
6. 100 0°C 100°C 100 T = 20ºC Ans.
9. –20ºC 25 gm 60ºC 200 gm
[RRB Group-D 2018]
(a) 10°C (b) 20°C [RRB JE 2019]
(c) 50°C (d) (a) (a) 43.3°C (b) 43°C
Sol : mi = 100 g mw = 100 g (c) 43.3 K (d) 43 J (a)
2. 109 J/m – K) Q � d� �
0.04 m2 20 cm = kA �� ��
t dx
200ºC
30
= 0.01 � 0.1� = 1.5 J/s Ans.
0.02
[RRB ALP/ Tech. 2018]
4. 15cm 30ºC
(a) 3.42 kJ/s (b) 2.32 kJ/s 5ºC
(c) 4.36 kJ/s (d) 5.80 kJ/s (c) 0.81 J/s mk)
Sol : k = 109 Js–1m–1k–1 [RRB Group-D 2018]
A = 0.04 m2
(a) 120 J/s (b) 163 J/s
x = 2 cm = 0.2 m
� = 200ºC (c) 54 J/s (d) 135 J/s (d)
Sol : x = 15 cm = 0.15 m
Q � = 30 – 5 = 25ºC
=? A = 1 m2
t
Q
Q � d� � =?
= kA �� �� t
t dx
k = 0.81 J/smK
200 � d� �
= 109 � 0.04 � Q
= kA �� ��
0.2 t dx
= 4.3 × 10 3J = 4.3 KJ/s Ans.
25
3. 2 cm 0.1 m2 = 0.81 � 1 � = 135 J/S Ans.
0.15
5. 5xk–1
30ºC [RRB ALP/ Tech. 2018]
0.01 J/s mK (a) 7.5×L–1 (b) 8 × K–1
(c) 7.4×K–1 (d) 9 × K–1 (a)
[RRB ALP/ Tech. 2018] Sol : � : � : � = 1 : 2 : 3
Sol : x = 2 cm = 0.02 m
� 2
A = 0.1 m2 =
� = 30ºC � 3
k = 0.01 J/s 5x 2 15x
� = �������������= = 7.5 xk–1 Ans
Q γ 3 2
=?
t
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE S.K. Jha 95
6
(Atom)
(Charge)
Electron orbits
SI (Coulomb) C.G.S.
Nucleus
state coulomb 'C'
Proton Ampere-Second
Neutron (e.s.u)
Electrons
1 = 3 ×109 e.s.u
Q � I� t
+ 1.6 × 10–19
1 � 3 � 108 State Coulumb
– 1.6 × 10–19
(Free Electrons)
Q � ne
Q=
n=
e=
Note :
Zig-Zag motion
[NCERT Exemplar]
BASIC SCIENCE S.K. Jha 96
q1 q2 r (K)
�( )
1.00058
2�3
2.5 � 7.5
2
26
81
F�� – (ii)
(i) (Linear Charge density) ( )
(i) (ii)
F�
F=K K=
� F= �0
(ii) (Surface charge density) ( )
�0 = 8.85 × 10–12
K = 9 × 109
=1
K
cm–2
�
ar
cm–3
(Unit Charge) :
(Electro Motive Force) [EMF]
1
9 × 109
q1 = q2 = 1 coulomb
1 1 �1
F� v
4 ��0 (1)2
EMF
F � 9 � 109 coulomb
BASIC SCIENCE S.K. Jha 97
(Potential)
J/C
(Electric Field)
(Electric Current)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 98
(Resistance)
R
S.I (�)
C.G.S Abohm
1 Abohm = 10 –9 ohm
���
Electron �� �
(i) (Temperature)
(Ohm's Law)
voltage
R f = R i [1+ � (t 2 – t1 )]
Ri =
or, Rf =
� =
R
t1 =
t2 =
(ii) (Nature of substance)
(iii) (Length)
V = IR
– (i)
(i)
(v)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 99
[NCERT Exemplar]
(Conductance)
R � R1 � R 2
voltage
G
BASIC SCIENCE S.K. Jha 100
(V)
V = V1 � V2 � V3 .......
(ii) (Parallel Combination)
(Power)
P � VI V = IR
V
� P � I2 R I=
R
V2
� P�
R
S.I. watt (W)
or,
1 KW = 1000 W
1 KW = 1.34 HP
voltage
1 KW = 1.36 HP
(I)
1 H.P = 746 W
I = I1 � I 2 � I 3 ....... 1 H.P = 735. 5W
voltage
Brightness � Power
V2
P= ...(i)
R
Power
MCB, Power
(Current Density)
J
A
Ampere m–2
m2
(Wheatstone Bridge)
–
R2 > R1
BASIC SCIENCE S.K. Jha 101
SI C volt–1
V2 �F
P=
R 1 �F = 10–6 F
1
� P�
R
Power Rating C � 4 �� 0 r
711 �F
R1
(Schering bridge)
=��
=0
(Capacitor)
AC DC
DC AC
R2 > R1
P = I2R
� P ��R (Parallel Plate Capacitor) :
Power Rating d
R2
(Capacity)
Q V
q�V
or, q = CV
q
or, C � C
v
BASIC SCIENCE S.K. Jha 102
1 2
E= cv
2
(i) (A)
(ii) (d)
(iii) (�0)
K K
K �0 A Inductor
C�
d �
1 �
1 PF = 10–12 F (inductance)
�� 2.5 �F/1.5 �F � SI (H)
� L
(Combination of Capacitors) �
(i) (series) �
(ii) (Parallel)
�
(i) (Series)
�
�
L1 L2 L3
A B
LAB = L1+L2+L3
�
L1
L2
A B
1 1 1
� �
L AB L1 L2
L1 .L2
+ L AB �
– L1 � L2
Note : AC
AC DC
voltage (Kirchhoff's Law) :
(i) (K.C.L/Junction Law/Node Law) :
(ii) (Parallel) �
(Node)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 103
�
Sol.
�
KVL Law —
–10 + (–I × 1) – (I × 1) + 12 = 0
� 2 – 2I = 0
� – 2I = – 2
� I = 1A
Ia + Ib + Ie + If = Ic + Id
Current Division Rule
Ex : i3
I1 R1
I
I
Sol. 12A + 10A + i3 = 20A + 30A
i3 = 50 – 22 I2 R2
i3 = 28 A
(ii) (K.V.L./loop law) � R2 �
(loop) � I1 = I � R � R � A
� 1 2�
voltage
� � R1 �
I2 = I � R � R � A
R1 � 1 2�
I + –
I +
+ I R2
Vs – (Types of Electric Current)
Loop
–
(i) (Direct Current) D.C.
Vs + (– IR1) + (–IR2) = 0
� Vs = IR1 + IR2 (DC)
Vs = I(R1 + R2)
Vs = IRT
RT = R1 + R2
� KVL —
� (+) (–) Voltage (–)
Note :
1
sec 50 Hz
100
NCERT
(Effects of Electric Current)
Alternator
(i) (Heating Effect)
(Domestic Applications)
(Industrial field)
3. 3.
V = Voltage
4. 50 Hz 4. DC 0 Hz
+3%
5. AC 5. DC
(0)
6. AC Battery 6. DC Battery 1 (BTU) 1055.06 252
7. AC 7. DC 1 B.O.T = 36 × 105
Transformer Transformer
(Electric Iron)
8. AC DC 8. DC AC
(Heater)
Rectifier Inverter
(Bulb)
(Fuse)
9. 9. DC
AC (Pb + Sn)
(W)
AC (0)
(Electric Iron) :
10. AC 10. (Red hot
(Red hot Wire) wire)
RMS
BASIC SCIENCE S.K. Jha 105
(Heater) :
Note :
(ii) (Magnetic Effect)
current
(Bulb) :
(W)
filament
HC Orsted
(Galvanometer)
(Ammeter)
(Volt meter)
(Electric Bell)
(Fan)
(Motor)
( G / � )
(µ A)
�–V
K. R
I–Ig (c)
S
(Fuse) :
I =
(Circuit) Ig =
G =
S =
VS = VG
(I–Ig)s = ZgG
IgG
S=
I – Ig
NCERT
BASIC SCIENCE S.K. Jha 106
V
Electrolytic cell Voltameter
V=
I=
G=
R=
(R)
V = VR + V (M)
V = IR + IG (Q)
IR = V – IG � m Q
V � Q�
R=
I
–G or, m It �� I � t �
� �
Note : m � Z.It
Z=
(iii) (Chemical effect)
(SI Kg/Coulomb)
Note : 1 = 96500 Coulomb
Note :
m1 E1
=
m2 E2
( at wt )
Eq.wt =
(Valency )
(Force and
moving charge in a magnetic Field)
q
Fe E
Fe = qE
BASIC SCIENCE S.K. Jha 107
2
Fe = qE
(Cell)
(V)
(Electro plating)
(Metal extraction)
(Printing)
• •
(+) (–)
• •
•
Battery
e– e–
Emf (V)
Anode Cathode 1. �1.08 Volt 1. [2 volt]
Metal 2. � 1.08 Volt 2.
3. � 1.50 Volt 3.
Zinc ions 4. � 1.50 Volt
deposited
ZnSO4 (aq.)
on metal
5.
6.
Note :
[NCERT Exemplar] [ ] [ ]
1. H2SO4 Cu Zn
[NCERT Exemplar]
2. CuSO4 Cu Zn
3. NH4Cl C Zn
NCERT
4. NH4Cl+ZnCl2+ C Zn
NCERT
5. KOH + ZnO Steel Zn
Trick :
+ – 6. Ag2O Silver Zn
7. H2SO4 ( )
PbO2 (Pb)
(Cell and Battery) 8. / KOH ------- ------
Ni-Fe
9. KOH-Li Ni Cd
+ –
BASIC SCIENCE S.K. Jha 108
Note : r
rt �
• n
R t � rt � R
• r
Rt � �R
n
(Battery)
r � nR
(Grouping) Rt �
n
�
Et
(i) (Series Group) : I=
Rt
� R load
(R) > (r)
Rt = r + r ------- n + R (R) < (r)
Rt = r(1 + 1 + 1 ----- n) + R (R) = (r)
Rt = nr + R
Et
I= �
Rt
nE �
I�
nr � R �
� �Ah%
(ii) (Parallel Group) :
� E,r
E,r � 90–95%
E,r � �Wh%
R
n
� 70–80%
� emf, E r
Load R
�
Et � E
(Battery)
1 1 1
� � .....n
rt r r
1 1
� (1 � 1 � 1....n)
rt r
1 n
�
rt r
BASIC SCIENCE S.K. Jha 109
( ) NCERT
(Open circuit) :
NCERT
NCERT
[NCERT Exemplar]
� V = IR
V V 9 mA
R= ��
I 0
1000�
(�)
1 = 6.25 × 1018
1 F = 96500
AC
DC
Kelvine Bridge
NCERT
=
Q. 220 V, 40 5 5 (Fe3O4)
30 1
–
�
Sol. =
1000
(Pole Strength)
40 � 5 � 30 � 5
= = 30 kWh 30 Unit
1000
SI A–m
R Red
Y Yellow
B Blue
G Green
B Black, Blue [Single Phase ] = 0.84
9 mA attract
1000 �
NCERT
repel
NCERT
BASIC SCIENCE S.K. Jha 110
(Alnico)
(Natural Magnet)
(Magnet stone)
Note :
(Artificial Magnet)
(i)
(ii)
(iii)
m1 m2
r
F � m1 m 2
1
F �
r2
µ0 m1m2
���������� F �
4� r 2
µ0 =
BASIC SCIENCE S.K. Jha 111
µ0 m1m 2
F =
4� r2
F4�r 2
µ0 = (Magnetic Substance)
m1m 2
(i) (Di-magnetic Substance)
2
Nm
µ0 =
A � m.A � m
N (ii) (Paramagnetic Substance)
µ0 �
A2
Q.
F � 16F
(B < H) (B > H) (B >> h)
(Terrestrial Magnet)
(Curie Temperature) :
(Geographic meridian)
(Magnetic m Fe � 973° K
(Angle of Dip) : Ni � 673° K
Co � 373° K
(Domain) :
1018 –1021
(Horizontal)
(Magnetic Field) :
0°
90°
(Magnetic Compass) :
SI (Tesla)
CGS (Gauss)
1 = 104
BASIC SCIENCE S.K. Jha 112
N N
SI = = (Magnetic Flux Density)
C –m/s A–m
B
= =
A
�� ML º T �2 A �1 ��
B
(Magnetic Lines of Force) :
S.I. / 2
(Magnetism) :
�
� µ
(Magnetic Flux) : �
�
�
�
(Permeance)
�
(Permeance)
�
� SI
(Reluctance)
�
SI (Weber)
CGS (Maxbel) (Reluctance)
1 = 108
(Magneto Motive Force) :
Rm =
(m.m.f) Fm =
� =
BASIC SCIENCE S.K. Jha 113
(Maxwell's Corkcrew)
� SI
emf mmf
(I) = (�) =
Resistance Relutance
V Fm
= =
R Rm
A �
= =
m2 A
(Emf) (mmf)
�l l
(R) = (s) =
A uA
1 1
= = (Right Hand Palm
Rule) :
N S
L �
NCERT
I
B (Magnetic Field)
L
B ��
F = BIL sin�
Note : ��= 0º
Fmin = 0
(i) ���= 90º
(ii) Fmax = BIL
BASIC SCIENCE S.K. Jha 114
Note :
(Faraday's Laws of Electromagnetic Induction)
(0)
1.
2.
(�2 – �1)
d� d�� = �2 – �1 N
e�N
dt
(Lenz's Law) :
d�
emf (e) � � N
dt
EMF
• •
• •
• •
(Emf)
•
• •
• + � • + �
• • (AC) Sleep
Ring
Split Ring Commutator
(self induction)
(mutual induction)
AC DC
DC Supply
(Eddy current)
95–99% (winding) (Cu)
• Low AC Voltage High AC Voltage • High A.C. Voltage Low A.C. Voltage
• •
• 1 • 1
• Voltage Current • Voltage Current
BASIC SCIENCE S.K. Jha 116
I dB
�
NS VS IP
� � dl r
N P VP IS
IP = IS = I
NP = NS =
(dl)
VP = VS = dB
Idl sin �
(Efficiency of Transformer) dB �
r3
VS I S
��= = KIdl sin �
VP I P dB �
r3
90º �0
K=
4�
90º µo SI
4��× 10–7�H/m
Note :
Q. NCERT
change
NS 2
� 220 V NCERT
NP 3
VS NCERT
NS 2
Sol : � VP = 220V, VS = ? NCERT
NP 3
NCERT
NS VS NS
� � VS = N � VP
N P VP P
NCERT
2 440
= � 220 = = 146.6V
3 3
[NCERT Exemplar]
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE S.K. Jha 117
(c)
(i) (ii)
(d)
(c)
8.
(i)
(iii)
(a) (i) (b) (ii) (ii)
(c) (iii) (d) (iii)
(d) (iv)
2. [NCERT Exemplar]
(a) [NCERT Exemplar]
(b) (a)
(c) (b) (ii) (iii)
(c) (iv)
(d)
(d) (i) (ii) (b)
(a)
3. 9.
[NCERT Exemplar]
(a)
(b) RRB ALP & Tech. 23.01.2019 Shift-II
(c) (a) 12 (b) 24
(d) (b) (c) 18 (d) 30 (b)
4. 10.
(c)
(d)
(d)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 118
12. (a)
(b)
[NCERT Exemplar] (c)
(a) (b) (d) (c)
(c) (d) (b) 21.
13. RRB ALP & Tech. 21.01.2019 Shift-I
[NCERT Exemplar] (a) (b)
(a) (c) (d)
(b) (c)
(c) 22.
(d) (d) [NCERT Exemplar]
14. (a) (b)
[NCERT Exemplar] (c) (d) (a)
(a) 23. 12V
(b)
(c) [NCERT Exemplar]
(d) (d)
15.
[NCERT Exemplar]
(a)
(b)
(c) (i) (ii)
(d)
(d)
16.
'V' (iii)
RRB ALP & Tech. 22.01.2019 Shift-II (a) (b) (i)
(a) (b) (c) (ii) (d) (iii)
(c) (d) (a) (d)
17. 24.
[NCERT Exemplar] [NCERT Exemplar]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (d) (c) (d)
18. (d)
[NCERT Exemplar] 25. 220 V 1 kw
(a) (b)
(c) (d) (a) [NCERT Exemplar]
19. (a) 1 A (b) 2 A
(c) 4 A (d) 5 A (d)
[NCERT Exemplar] 26. 2 4
(a) [BPSC-2019]
(b) [NCERT Exemplar]
(c) (a)
(b)
(d) (c) (c)
20. (d)
[NCERT Exemplar] (b)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 119
I R1
(i) (ii)
(ampere) R2
R3
(iii) (iv)
(a) (i) (b) (ii)
V(volt) (c) (iii) (d) (iv) (a)
36.
(a) R1 = R2 = R3 (b) R1 > R2 > R3
[NCERT Exemplar]
(c) R3 > R2 > R1 (d) R2 > R3 > R1 (c)
29. 1/5
[NCERT Exemplar]
(a) 1/5 � (b) 10 �
(c) 5 � (d) 1 � (d)
30. l A (i) (ii)
R
2l R
[ -2020]
[NCERT Exemplar]
(a) A/2 (b) 3A/2
(c) 2A (d) 3A (c)
(iii) (iv)
31.
RRB ALP & Tech. 21.01.2019 Shift-II (a) (i) (b) (ii)
(a) (b) (c) (iii) (d) (iv) (b)
(c) (d) (d) 37. 1A
32. 16
[NCERT Exemplar]
(a) 1020 (b) 1016
RRB ALP & Tech. 21.01.2019 Shift-II (c) 1018 (d) 1023 (a)
(a) (b) 38.
(c) (d) (c) A, B, C 40W, 60W
33. 100W
RRB Ajmer Asst. Loco Pilot, 10.10.2004 [NCERT Exemplar]
(a) (a)
(b)
(b) A
(c)
(c) B A
(d)
(d) C B
(a)
(c)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 120
39. (c)
[NCERT Exemplar]
(a)
×
(b) × (d)
×
(c)
(c)
(d) × × (a) 47.
40. [RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-1]
2 4 6v 4 (a) 106 �m 108 �m (b) 10–12 �m 10–17 �m
5s (c) 10 �m 10–6 �m (d) 1012 �m 1017 �m
–8
[NCERT Exemplar] (d)
(a) 5 J (b) 10 J 48.
(c) 20 J (d) 30 J (c) RRB Ajmer Asst. Loco Pilot, 23.05.2004
41.
(a) (b)
(c) (d)
[NCERT Exemplar]
(b)
(a) (b)
(c) (Stabilizer) 49.
(d) (b)
42. RRB AllahabadAsst. Loco Pilot, 09.12.2007
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-2] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (c)
(c) (d) (c) 50.
43. I [SSC CGL-2021]
V t [RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-2]
(a) (b)
[RRB ALP/ Tech. 09-08-2018, Shift-3] (c) (d) (d)
(a) VI t2 (b) VI 51.
(c) VI t (d) VI/t (c)
[ -2019]
44. (I)
[RRB ALP/ Tech. 13-08-2018, Shift-3]
Voltage (V)
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-1] (a) (b)
(a) [SSC-JE-2020] (c) (d) (a)
(b)
(c) 52.
(d) (a)
45.
[SSC-GD-2017]
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-1]
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-2] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (b)
(c) (d) (a) 53. =? [SSC -2019]
46. [BPSC-2019] [RRB ALP/ Tech. 17.08.2018, Shift-I]
[RRB ALP/ Tech. 10-08-2018, Shift-3] (a) 1 (b) 1
(a) (c) 1 (d) 1
(d)
54.
(b) [RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-3]
(a) (b)
(c) (d) (d)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 121
55. (c)
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-1]
(a) (b) (d)
(c) (d) (c) (c)
56. R 64.
[RRB ALP/ Tech. 21-08-2018, Shift-2]
(a) (b) RRB Bhubneswar Asst. Loco Pilot, 14.06.2009
(c) (d) (d) (a)
57. (b)
[Group-D, 11.10.2022 Shift-3] (c)
(a) (b) (d)
(c) (d) (a) (b)
58. 320 65.
[RRB JE/Sr.Se Guwahati 2014]
[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-3] (a) (b)
(a) 9 × 108 (b) 5 × 108 (c) (d) (b)
(c) 10 × 10 5 (d) 1152 × 106 66. [RRB JE 2019]
(d) [RRB ALP/ Tech. 2014]
59. (a)
[RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-1] (b)
1. (a)
2. (b) 3.6× 106 (c)
3. 1 (c) 1000 (d)
4. 1 (d) 746 (d)
(a) 1-A, 2-C, 3-B, 4-D (b) 1-A, 2-C, 3-D, 4-B 67. –
(c) 1-D, 2-B, 3-C, 4-A (d) 1-A, 2-B, 3-C, 4-D [RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (a) [ -2019]
60. (b)
(c)
[RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-2] (d) (b)
(a) (b) 68.
(c) (d) (b)
61. [BSSC Exam-2016]
[RRB JE 2015] (a) (b)
(a) (b) (c) a b (d) (b)
(c) (d) (c) 69.
62.
[BPSC (Pre) 2018]
(a) (b)
RRB Bangalore Asst. Loco Pilot, 15.07.2012 (c) (d)
(a) (d)
(b) 70. –
(c) [RRB JE 2019]
(d) (a) [Group-D, 2022]
63. (a) (b)
RRB Bhopal Asst. Loco Pilot, 06.06.2010 (c) (d)
(a) (a)
71.
(b)
[Group-D, 17.09.2022 Shift-1]
BASIC SCIENCE S.K. Jha 122
111. 4- 120.
(a) (b)
(c) (d) (c) RRB Ranchi Asst. Loco Pilot, 04.09.2005
112.
[SSC 2010]
(a) (b)
(c) (d) (d)
113.
[RRB JE/Sr.Se Mumbai 2013]
[ -2019]
(a) (b)
(c) (d) e.m.f. (c)
114. (a) A (b) B
(c) I (d) J
– [RRB ALP/ Tech. 2018] (c)
(a) AC (b) DC 121.
(c) (d) AC DC
(b) RRB Ranchi Asst. L.P, 08.07.2007
115. –
[RRB JE/Sr.Se Bhopal 2014]
(a)
(b)
(c)
(a)
(d) (b)
(c) (c)
116. – [RRB JE 2015] (d) (a)
(a) emf 122.
(b)
(c) + emf
RRB Ranchi Asst. Loco Pilot, 19.01.2003
(d) – emf (a)
(c) (b)
117. [BPSC-2019] (c)
[RRB ALP/ Tech. 2018]
(a) (b) (d) (c)
(c) (d) (b) 123. – [SSC-JE-2020]
118. [BPSC (Pre) 2018]
– [U.P.U.D.A/L.D.A (Pre) 2010] (a) (b)
(a) (c) (d) (d)
(b) 124.
(c) RRB Kolkata Asst, Loco Pilot, 02.11.2008
(d) (d) (a) (b)
119. (c) (d) (a)
[RRB ALP/ Tech. 2014] 125.
[RRB ALP/ Tech. 17-08-2018, Shift-1] [Group-D 27.09.2022 2nd Shift]
(a) (a)
(b) (b)
(c) (c)
(d) (b) (d) (c)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 125
126. 133.
[Group-D, 17.08.2022 Shift-1] [Group-D, 11.10.2022 S-1]
(i) [Group-D, 30.09.2022 Shift-2]
(a) (b)
(ii) (c) (d) (b)
(iii) 134.
(a) (i) (iii) (b) (i), (ii) (iii) [Group-D, 23.08.2022 Shift-2]
(c) (ii) (iii) (d) (i) (ii) (d) I.
127. II.
RRB Siliguri Asst. Loco Pilot, 2014 III.
(a) (b) (a) I (b) III
(c) (d) (c) I II (d) I III (d)
(c) 135.
128.
RRB Trivandrum Asst. L.Pilot, 20.06.2004 [ -2020]
(a) (b) [Group-D, 06.10.2022 Shift-2]
(c) (d) (a) (a)
129. (incandescent filament bulb) (b)
(c)
[Group-D, 11.10.2022 Shift-3] (d) (a)
(a) 136.
(b) [Group-D, 12.09.2022 Shift-2]
(a) (b)
(c) (c) (d) (b)
137.
[Group-D, 15.09.2022 S-2]
(d)
(a)
(a) (c), (d), (e) (b) (a), (c), (d) (b)
(c) (b), (c), (d) (d) (a), (b), (d) (d) (c)
130. R1, R2 R3 (d) (a)
138.
V 1 , V2 V3
(a) B, A 149.
(b) A B
(c) B [Group-D 18.08.2022 3rd Shift]
(d) A B, (i) (ii)
(d) (iii)
141. R, R1, R2 (a) (i), (ii), (iii) (b) (ii) (iii)
[BPSC-2019] (c) (i) (ii) (d) (i) (iii)
[Group-D 12.09.2022 3rd Shift] (c)
(a) R = R1 + R2 (b) R = R1 × R2 150.
1 1 1 1 1 [Group-D 18.08.2022 3rd Shift]
(c) � � (d) R � � (a)
R R1 R 2 R1 R 2 (a) (b)
142. (c) (d) (d)
[RRB JE 2019] 151. l r
[Group-D 30.09.2022 1st Shift] [ -2020]
(a) (b) [Group-D 27.09.2022 2nd Shift]
(c) (d) (b)
�l �l
143. (a) R = (b) R =
[Group-D 05.09.2022 1st Shift] 2�r 4 �r
(A) �l �l
(c) R = (d) R = (c)
(B) �r 2 4 �r 2
152.
(a) (A) (B) (b) (A) [Group-D 27.09.2022 2nd Shift]
(c) (A) (B) (d) (B) (a) [Group-D 25.08.2022 3rd Shift]
144. (a)
[Group-D 05.09.2022 1st Shift] (b) ×
(a) (b) (c) ×
(c) (d) (d) (d) × (b)
145. 153.
[Group-D 30.09.2022 2nd Shift]
[Group-D 09.09.2022 2nd Shift] (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (b)
(c) (d) (a)
154.
146.
[BPSC-2018]
RRB allahabad Asst. Loco Pilot, 03.08.2008
[Group-D 30.09.2022 3rd Shift]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d)
(c) (d) (a)
(c)
147.
155.
[Group-D 18.08.2022 2nd Shift]
(a) RRB Allahabad Asst. Loco Pilot, 09.12.2007
(b) (a)
(c) (b)
(d) (c)
(b) (d)
148. (b)
[Group-D 09.09.2022 1st Shift] 156.
[RRB ALP/ Tech. 09.08.2018 Shift-1] [Group-D 22.08.2022 2nd Shift]
(a) (a)
(b) (b)
(c) (c)
(d) (b) (d) (d)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 127
157. 165.
[SSC CGL-2021] (Festival lights) ________
[Group-D 22.08.2022 2nd Shift] (a) (b)
(i) (ii) (c) (d) (b)
(iii) 166. ______ ______
(a) (i) (ii) (b) (i) (iii) [Group-D 06/09/2022, 3rd Shift]
(c) (ii) (d) (i) (a) (a) (b)
158. (c) (d) (b)
RRB Chandigarh Asst, Loco Pilot, 15.07.2012
167.
(a) (b)
[Group-D 06/09/2022, 3rd Shift]
(c)
(a)
(d) (a)
159. (b)
(c)
(d) (a)
(i) 168.
(ii) ______ [Group-D 28/09/2022, 1st Shift]
(iii) (a) (b)
[Group-D 22.08.2022 2nd Shift] (c) (d)
[Group-D 17.08.2022 1st Shift] (d)
(a) (ii) (b) (i) 169.
(c) (i) (ii) (d) (ii) (iii)
[Group-D 28/09/2022, 1st Shift]
(d)
(a)
160. (filament)
(b)
[Group-D 11.10.2022 2nd Shift]
(a) (b) (c)
(c) (d)
(b) (d)
161. (b)
170.
[Group-D 05.09.2022 2nd Shift] [Group-D 26.08.2022, Ist Shift]
(a) (b) (i) (ii)
(c) (d) (iii)
(d) (a) (i) (ii) (b) (iii)
162. (c) (i) (d) (i) (iii)
[SSC-JE-2020] (b)
[Group-D 13.09.2022 1st Shift]
171.
(a) (b)
[SSC-JE-2020]
(c) (d) (c)
[Group-D 29.8.2022 2nd Shift]
163.
(a) (b)
(c) (d) (d)
[Group-D 12.09.2022 3rd Shift]
172.
(a) (b)
[Group-D, 14.09.2022 Shift-3]
(c) (d) (b)
164. (a)
[Group-D, 13.09.2022 Shift-1] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (a) (d) (a)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 128
(B)
I. (C)
(D)
II.
[Group-D 22.9.2022 Shift-2] (a) (A) (B) (b) (B) (C)
(a) I (c) (A) (D) (d) (A) (C)
(b) I II (d)
(c) I II 181. 30 , 60 75
(d) II (d) A, B C
175.
[Group-D 18.09.2022 2nd Shift]
(a) A
[Group-D 22.9.2022 2nd Shift]
(b) B
(a) (turns)
(c)
(b)
(d) C (d)
(c)
182.
(d) (d)
[BPSC-2019]
176.
[RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-2]
(a) (b)
[Group-D 24.8.2022 2nd Shift]
(c) (d) (d)
(a) (b)
183.
(c) (d) (c)
[Group-D, 14.09.2022 Shift-3]
177.
(a) (b)
(c) (d) (c)
[Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
184.
(a) (b)
RRB Kolkata Asst, Loco Pilot, 16.07.2006
(c) (d) (a)
(a) (b)
178. R1 R2 (c) (d)
(a)
[Group-D 26.08.2022, 1st Shift]
[Group-D 09.09.2022, 2nd Shift] 185.
RRB Kolkata Asst, Loco Pilot, 2014
R � R2
(a) 1 (b) R1 + R2 (a)
R1 R2
(b)
R1 R2 (c)
(c) (d) R1R2 (c)
R1 � R2 (d) (b)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 129
RRB Kolkata Asst, Loco Pilot, 29.09.2002 [RRB Group-D, 09.09.2022 (Shift-2)]
(a) (b) (a) 5238/ (b) 52.38/
(c) (d) (c) (c) 0.02/ (d) 924/ (b)
187. 194. I
202. 210.
RRB Bangalore Asst, Loco Pilot, 08.07.2007 RRB Gorakhpur Asst, Loco Pilot, 12.10.2003
(a) (b) (a) 250-300 V (b) 110-220 V
(c) (d) (c) 220-230 V (d) 460-520 V (c)
(a) 211. 10 , 15 30
203. (charged)
[RRB Group-D, 06.09.2022 (Shift-1)]
RRB Bangalore Asst, Loco Pilot, 15.07.2012 (a) 25 � (b) 45 �
(a) (c) 55 � (d) 5 � (c)
(b) (specific gravity) 212.
(c) [RRB Group-D, 22.08.2022 (Shift-1)]
(d) (electrolyte) (b) (a)
204. (E.m.f) (b)
(c)
RRB Bhopal Asst, Loco Pilot, 06.06.2010 (d) (d)
(a) (b) 213. A, B
(c) (d) (c) C 0.5 , 0.2 1.0
205.
[RRB Group-D, 05.09.2022 (Shift-3)]
[RRB Group-D, 01.09.2022 (Shift-3)] (a) 10 : 5 : 2
(a) (b) (b) 2 : 5 : 10
(c) (d) (b) (c) 5 : 2 : 10
206. (d) (c)
RRB Chennai Asst, Loco Pilot, 06.06.2010 214. L A
(a) 0.5 (L)
(b) 2A
2. 1.5 150 V 6. 3V
[RRB JE 2019] 5
(a) 100 W (b) 500 W
(c) 15000 W (d) 1000 W (c) [Group-D, 15.09.2022 Shift-3]
Sol : (a) 0.9 W (b) 1 W
R = 1.5 � V = 150 V P=? (c) 3 W (d) 0.3 W (a)
Sol. (a)
V 2 150 � 150
P= � V = 3v
R 1.5
R = (5 + 5) ��[ ]
150 � 150 � 10 = 10 �
P=
15 P=?
P = 15000 W Ans.
3. 2V
�� V=IR �
V2 � �
P = VI =
1A [RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-3] R � I= V �
� R�
(a) 0.5 (b) 2
(c) 0.02 (d) 20 (b) 32 9
= � = 0.9W Ans.
(v) 10 10
Sol. (b) =
I 7. 3 ,2 6
9V 6
2
R� R � 2� R=2
1
[Group-D, 17.09.2022 Shift-1]
4. 10 1.5
(a) 1.6 V (b) 4.9 V
1
(c) 9 V (d) 2.4 V (b)
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-2]
[RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-2] Sol. (b) R1 = 3 �������R2 = 2 �
(a) 1350 Joule (b) 135 Joule R3 = 6 �
(c) 15 Joule (d) 22.5 Joule (a) V=9v
Sol. (a) = 10 �� R3 VR = ?
3
(I) = 1.5 A
(T) = 1 = 60 Second 3� 2� 6�
H = I2RT
H = (1.5)2 × 10 × 60
H = 1.5 × 1.5 × 10 × 60 9V
= 225 × 6
Req = (3 + 2 + 6) ��= 11 �
H = 1350 J
1 V = IReq
1350 (J) V 9
5. 1 20 60 KJ � I= = A
R eq 11
9. 4 1 mA H = I2Rt
H H 360
� I2 = ����I = =
[Group-D, 14.09.2022 Shift-1] Rt Rt 10 � 1
(a) 4 mV (b) 1 mV I = 6 Amp.
(c) 4 V (d) 1 V (a) 13. 20 V 5
Sol. (a) R=4� I = 1 mA V=? 15
V = IR = 1 × 4 = 4 mv [Group-D 28.09.2022 2nd Shift]
10. (a) 60 (b) 1500
2.25 × 105 J
(c) 1500 (d) 60 (a)
[TH-27 Aug, 2018 Shift-I] Sol. (d) V = 20v t = 5 sec. Q = 15C
(a) 25.5 W (b) 30 W P=?
(c) 45.5 W (d) 50 W
(e) 62.5 W � Q�
P=V×I �� I = t �
Sol. (e) = � �
w = 20 × 15/5 = 60W
P=
t 14. 10
w = 2.25 × 105 J 10 6V
t=1 = 60 × 60
2.25 � 105
p=
60 � 60 [Group-D 09.09.2022 1st Shift]
p = 62.5 w (a) 5.4 W (b) 1.2 W
11. 6 12 A B, 3 V
(c) 10.8 W (d) 2.4 W (d)
1
Sol. (d)
[Group-D, 26.08.2022, Shift-3] R1 = 10�
(a) 1.5 J (b) 2.25 J R2 = 10�
(c) 0.75 J (d) 4.5 J (b) R3 = 10�
Sol. (b) R1 = 6������� R2 = 12���������V = 3v V = 6v
t = 1 sec. H = ? P=?
6� R1
R3
10�
R2
12� 10�
10�
3v
1 1 1 1 1 2 �1 1 6v
� � � � � �
R eq R1 R2 6 12 12 4
10 � 10
� Req = 4� R12 = = 5��[��R1 R2 ]
10 � 10
2 2
V 9 9 � R123 = R12 + R3 = 5 + 10 = 15��[�� ]
H = VIt = �t � � 1 � = 2.25 J
R 4 4
12. 10
360 J V2 �� V = IR �
[Group-D 30.09.2022 3rd Shift] P=V×I= � �
R123 �� I = V �
(a) 36 amp (b) 90 amp � R �
(c) 3600 amp (d) 6 amp (d)
Sol. (d) H = 360 J R = 10� t = 1 Sec. 62 36
= � = 2.4W
I=? 15 15
BASIC SCIENCE S.K. Jha 134
TYPE-2 4. 20
10
Sol. (b) =�
100 � 103 � 103
� 4 R = 2.5 × 10–8 ×
� � 0.5 � 0.5
�� 25 100 10
R= � � �
15. 3 10 � � 25 �
[Group-D 18.08.2022 3rd Shift] 18. 4
3 ohm 4 ohm
RRB ALP & Tech. 08.02.2019 Shift-I
(a) 16 (b)
(c) 16 (d)
(c)
5v Sol. (c)
(a) 5/3 A (b) 3/5 A
R�l
(c) 5/7 A (d) 7/5 A (c)
Sol. (c) R=3+4=7� � R � l2
V= R � (u)2 = 16
I= 19. 12 24
V 5 22 12V
� I= = A
R 7 12
16. 1 km
7 mm 10 RRB ALP & Tech. 23.01.2019 Shift-III
(a) (4/15)A (b) (2/15)A
[Group-D 30.09.2022 2nd Shift]
(c) (8/15)A (d) (6/15)A
(a) 7× 10–6 �-m (b) 1 × 10–6 �-m
(c) 1.54 × 10–6 �-m (d) 2.22 × 10–6 �-m (a)
(c) Sol. (a)
Sol. (c) l = 1 km r = 7 mm R = 10 ��= ?
20 � 24
� = �r2 Rt = � 22
12 � 24
22 = 8 + 22 = 30 �
= × 7 × 10–3 × 7 × 10–3
7
2
= 154 × 10–6 m2 It =
30
l RA 10 � 154 � 10 �6
� R=� ����= �������= R24
A l 1000
��= 154 × 10–8 = 1.54 × 10–6 ��- m I12 = I1 ×
R24 � R12
17. 0.5 mm 100 m
2.5 × 10–8 ohm-m 2 24 4
= � = A
30 36 15
[Group-D 11.10.2022 2nd Shift] 20. 540 W
(a) 10/� (b) 1000�
(c) 1000/� (d) 10� (a) 270 V
Sol. (a) [Group-D 11.10.2022 2nd Shift]
r = 0.5 mm = 0.5 × 10–3 m (a) 65 (b) 135
l = 100 m
��= 2.5 × 10–8 ��– m (c) 270 (d) 540 (b)
R=?
V2
Sol. (b) � P =
l R
R��
A
V2 270 � 270
� R= = = 135 �
100 P 540
� R = 2.5 × 10–8 ×
� � 0.5 � 10�3 � 0.5 � 10�3
BASIC SCIENCE S.K. Jha 139
21. R1, R2 R3 30
5 , 10 30 � A (Total) RA = = 3�
10
10 V
12 = 3�
� A
[Group-D 16.09.2022 3rd Shift] RA = 3 × 12 = 36�
(a) 5� (b) 1� 30 5
B (Total) RB = � �
(c) 6� (d) 3� (d) 18 3
1 1 1 1 5
Sol. (d) � � � �
R eq 5 10 30 B 12 =
3
1 6 � 3 �1 30 5
� � ���� Req = =3� � B = � 12 = 20�
R eq 30 10 3
22. A B A RA = 36�� RB = 20�
RA 12 23. A (10 ) B (20 )
B RB 12 6V
A B
(net resistance) [Group-D 02.09.2022 2nd Shift]
30 V (a) 0.2 A 0.2 A (b) 0.6 A 0.6 A
(c) 0.6 A 0.3 A (d) 0.3 A 0.6 A
A B 10 A
(c)
18 A RA RB
[Group-D 16.09.2022 3rd Shift] Sol. (c) R1 = 10 � R2 = 20 �
[Group-D 19.09.2022 3rd Shift] V1 = 6 V V2 = 6 V
(a) RA = 36� RB = 15� V V
(b) RA = 36� RB = 20� � I= I=
R R
(c) RA = 26� RB = 25�
(d) RA = 26� RB = 20� (b) 6 6
I= = 0.6 A I= = 0.3 A
Sol. (b) = 12 10 20
A� 24. AB, AC, CD DB
� Volt = 30v 2:3:4
A = 10A
RA V 1 , V2 V3
AC, CD DB
RA
[Group-D, 12.09.2022 Shift-2]
RA
[Group-D, 30.08.2022 Shift-1]
RA
(a) V1 : V2 : V3 = 3 : 4 :2
– – – – – – – – – –
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
– (b) V1 : V2 : V3 = 2 : 3 :4
– – – – – – – – – – I = 10A
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
(c) V1 : V2 : V3 = 1 : 1 :1
(d) V1 : V2 : V3 = 1 : 2 :3 (b)
30V
� B� Sol. (b) RAC = 2 R CD = 3 RDB = 4
� Volt = 30v
� B = 18A v1 v2 v3
RB I
RB
V
RB
V = IR
RB
– – – – – – – – – –
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
– I = 18A
V ��R V1 ��R1
– – – – – – – – – –
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
V2 ��R2 V3 ��R3
� V1 : V2 : V3 � 2 : 3 : 4
30V
BASIC SCIENCE S.K. Jha 140
25. 0.4 A I = 4A
2.0 V V = IR
V = 4 × 10 = 40 V
[Group-D, 26.08.2022, Shift-3] 28. R 2
(a) 2.5 � (b) 0.2 �
(c) 5.0 � (d) 0.5 � (c) [Group-D 17/08/2022, 2nd Shift]
Sol. (c) I = 0.4 A��������V = 2 V (a) R/2 (b) R/4
V 2 (c) 2R (d) R (a)
� R= � =5� Sol. (a) RI = R, l1 = l RF = ?, l2 = l/2
I 0.4
l
26. R1, R2 R3 I- R = ��
A
V R1,
� R ��l [���� A Constant ]
R2 R3 � RI ��l [ l R l R
[Group-D 17/08/2022, 2nd Shift] ]
� RF ��l/2
V
R2
RI
RF =
2
R1
(R) = R/2
R3 29. 4
[Group-D 17/08/2022, 2nd Shift]
I 4 ohm 6 ohm
R3
I
� V � I���������V = IR 5V
V � (R) = 4 + 6 = 10�
R= ...(i)
I
V 5 1
R3 I Value V � (I) = � � A
R 10 2
R2 V Value I Value
1
� 4�� Volt(V) = IR = × 4 = 2V
2
Voltage 30.
2 ohm 2 ohm
R3 < R1 < R2
27. 2 ,3 , 5 V
2 4A V ____
[Group-D 28/09/2022, 1st Shift]
(a) 60 V (b) 80 V 4V
(c) 20 V (d) 40 V (d) [Group-D 22.08.2022 Shift 3]
Sol. (d) (a) 1 A (b) 4 A
R = 2 + 3 + 5 = 10 � (c) 2 A (d) 8 A (a)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 141
(a) 2 : 4 : 1 ����
(b) 1 : 2 : 4 V
(c) 4 : 2 : 1 � R1 R2 R3
(d) (c) � R1 + R2 = 3 + 3 = 6�
Sol. (c) R.R3 6 � 3 18
� = � � = 2�
� R � R3 6 � 3 9
34. A (10 ) B (15 )
3V
l
R��
A [Group-D 29.8.2022 2nd Shift]
(a) 0.50 A (b) 0.25 A
�
(c) 0.3 A (d) 0.12 A (a)
1 1 1
� RA : RB : RC Sol. (a) � �
1×100 : 0.5×100 : 0.25×100 R eq 10 15
� 100 : 50 : 25 1 5
� 4 :2 :1 � Req = 6 �
R eq 30
� �1 : �2 : �3 = 4 : 2 : 1
V=3V
32. 2.5 mA 2
V 3
I= = = 0.50A
[Group-D 24.08.2022, Ist Shift] Reg 6
(a) 1.25 mV (b) 5 mV 35. L R
(c) 5 V (d) 1.25 V (b) 25%
Sol. (b) I = 2.5 mA
R=2�
V = IR [Group-D 30.8.2022 2nd Shift]
� 2.5 × 2 = 5 mV
33. A B FG 16 IJ R FG 4 IJ R
(a)
H 25K (b)
H 5K
F 5I
(c) G J R
F 25I
(d) G J R
3ohm 3ohm H 4K H 16 K (d)
A B �l
3ohm Sol. (d) R=
A
125 5l
�l × �
100 4
V R1 = A1 = A
1
(a) 6 � (b) 2 �
5l
(c) 9 � (d) 4.5 � (b) Al = A1
4
BASIC SCIENCE S.K. Jha 142
37. 50
5l
A A 5 EMF
� 4 �
A1 4 5V
A1 l
[Group-D 24.8.2022 2nd Shift]
5l (a) (b)
� (c) 0.1 A (d) 0.01 A (c)
R1 A 5 5
� 4 � � �
R A1 �l 4 4 Sol. (c) R = 50 �
EMF = 5 V
� 25 � I=?
R1 = � � R
� 16 � V
V � IR I�
36. L A R
(silver) L/3 3A 5
I� � I = 0.1 A
(chromium) 50
38. 4 5V
B = 4A 43.
A (RA) = ?
[Group-D 26.08.2022, Ist Shift]
l
R�� 2ohm 4ohm 3ohm 3ohm
A
� A RA = � � 3L ... (i)
A
L 6V
B RB = � � ... (ii) (a) 5 A, 12 � (b) 0.5 A, 6�
4A
� (i) ÷ (ii) (c) 5 A, 6 � (d) 0.5 A, 12� (d)
Sol. (d)
3L
RA � � A RA 2� 4� 3� 3�
� � � � 3� 4
RB L RB
��
4A
� RA = 12 RB
� A B 12
41. 5
6V
15 V � R1 = 2 �, R2= 4 �, R4 = 3 �
I=?
R=?
[Group-D, 18.09.2022 Shift-3] � (R ) = R1 +R2+ R3 + R4
(a) 0.4 A (b) 0.9 A = 2 + 4 + 3 + 3 = 12 �
(c) 0.6 A (d) 0.8 A (c) V 6
� �
(I) = � 0.5 A
Sol. (c) = R 12
= � 0.5 A, 12 �
R = 5 × 5 = 25 � 44. 15
V = 15 V
V 15
I= � = 0.6 A
R 25 ___ [Group-D 09/09/2022, 3rd Shift]
42. A (20 ) B (40 ) (a) 135 (b) 60
6.V (c) 45 (d) 5 (a)
A B Sol. (a) R = 15 �
� r1) = r
[Group-D 30.8.2022 2nd Shift] r
(a) 0.3 A 0.15 A (b) 0.15 A 0.3 A � rf) =
3
(c) 0.1 A 0.1 A (d) 0.3 A 0.3 A
(a)
Sol. (a) (V) = l l
� R�� � 15 � �
(I) = A( �r 2 ) A
� R1 = 20 � l
V1 = 6 V � Rr f � �
A
V1 6
� I1 = R = = 0.3 A l l l ×9 l
20 �� �� �� � 9��
� �
2
1
�r� r2 �r 2 A
� R2 = 40 � �� � �
�3� 9
V2 = 6 V
V2 =9×R
6
� I2 = = = 0.15 A = 9 × 15
R2 40
Rr = 135 �
f
BASIC SCIENCE S.K. Jha 144
45. 15 A 5 53. 5V
B 2.5 mA
_____
[Group-D 19/09/2022, 3rd Shift] [Group-D, 22.08.2022 Shift-2]
(a) 20 (b) 200
(a) (b) 1 : 1
(c) 2000 (d) 2 (c)
(c) (d) 1 : 2
54. 9
(c)
46. 100
[Group-D 25.08.2022 Shift 1]
(a) 27 � (b) 18 �
(c) 9 � (d) 3 � (d)
[Group-D, 22.08.2022 Shift-2] 55. 100 2A
(a) 50 � (b) 100 �
(c) 75 � (d) 25 � (d)
[Group-D, 15.09.2022 Shift-2]
47. (a) 200 V (b) 20 V
1:8 (c) 0.02 V (d) 50 V (a)
56. R 3
[Group-D, 17.09.2022 Shift-1] [UPPCL TG2-26 June, 2016]
(a) 3 : 8 (b) 1 : 8 (a) 3 (b) 4
(c) 8 : 3 (d) 8 : 1 (b) (c) 5 (d) 6
48. 3 ,2 6 Sol. (b) R 3
9V 6
V 1 : V2
[Group-D, 17.09.2022 Shift-1]
(a) 2 : 7 (b) 2 : 5
(c) 7 : 2 (d) 7 : 5 (c) 57. 10 6V
50. 40 10 2 10
10 V
[ISRO TRIVANPURAM TECH 2019]
[Group-D, 17.09.2022 Shift-2] (a) 4V (b) 6V
(c) 5V (d) 2V
(a) 60 � (b) 40 � Sol. (c)
(c) 50 � (d) 30 � (c)
51. L A
0.2 2L
4A
[Group-D, 29.08.2022 Shift-1]
(a) 10 � (b) 0.1 �
(c) 0.2 � (d) 0.4 � (b) I = V/R = 6/10 + 2 = 0.5 Amp.
52. V10� = IR = 0.5 × 10 = 5 Amp.
120 58. 1
1 1 1 1�2 3
� � � �
R 2 1 2 2 [ISRO TRIVANANTPURAM TECH-2 June, 2019]
2 (a) 10� (b) 40�
R= � (c) 30� (d)
3
59. 16 Sol. (d) RAB = (R + 10) + (R × 20/R + 20) + 10
500 = (R + 10) + (20R/R + 20) + 10
500R + 1000 = (R + 10) (R + 20) + 20R + 10R + 200
[Technical Helper - 2014] 500R + 1000 = R2 + 30R + 200 + 20R + 10R + 200
(a) 16� (b) 32� R2 – 500R + 60R – 600 = 0
(c) 8� (d) 4� R2 – 440R – 600 = 0
Sol. (d) 16� (d)
8�, 8�
63. —
[NMRC - 05/03/2017, SHIFT - II]
1 1 1 2 1
� � � � 3� 2�
R 8 8 8 4
R = 4�
3�
60. R1 R2 = 6 RT = 3 A
[DMRC Electrician - 2017] 3� 2�
R1
R2
B
(a) 3� (b) 6� 1�
(c) 4� (d) 10� (a) 4� (b) 5�
R1 ×R2 R1 � 6 (c) 3� (d) 8�
Sol. (b) RT = R + R � 6 � R � 3 Sol. (c) RAB = (2� || 2�) + (3� || 3� || 3�) + 1�
1 2 1
RAB = 1 + 1 = 3�
18 + 3R1 = R1 + 6
64.
4R1 = 18 + 6
4 12
24 6
R1 = = 6�
4 [ORDENANCE FACTORY PAPER-I, 2017]
61. R1 R2 (a) 9 (b) 22
R1 R2 4 R1 (c) 16 (d) 10
[UPPCL TG2-9 May, 2015] 4�
(a) R2 1/5 (b) R2 6�
Sol. (a)
(c) R2 (d) R2
Sol. (d) I � I/R, R1 R2 12�
RAB = (4 × 12/16) + 6 = 9�
65. R1 R2
4.5
1.0 —
[RSMSSB Instuctor - 24 March, 2019]
(a) 3� 4� (b) 3� 9�
(c) 1.5� 3� (d) 1.5� 0.5�
BASIC SCIENCE S.K. Jha 146
Sol. (c) R1 69.
R1 + R2 = 4.5
(R1 × R2/R1 + R2) = 1
R1
R1 × R2 = 4.5
R1 = 1.5� [UPRVUNL TG2-22 Sep. 2015]
R2 = 3� R1 R1 (a) 9 (b) 1/9
(c) 3 (d) 1/3
66. R — Sol. (b) R1 + R2 + R3 = 3R � 1/R1 + 1/R2 + 1/R3 = 1/3R
5� 2A
1/(3R × 3R) = 1/9R
70V
7� R � ��= ×
70. 6.0 V EMF
2.0
[RSMSSB Instuctor - 24 March, 2019]
(a) 17.5� (b) 17.2�
[TH-23 Aug, 2018 Shift-III]
(c) 17.4� (d) 17.8�
(a) 2� (b) 3�
Sol. (a) (V-70)/5 + (V/7) = –2
7V – 490 + 5V = –70 � 12V = 420 (c) 4� (d) 6�
� V = 420/12 (e) 12�
= 420/12 × 2 = R = V/I ��R = 17.5� V
67. 12 Sol. (b) R =
I
6
R= = 3�
[MPPKVVCL LA-26 August, 2017] 2
(a) 12 (b) 6 71.
(c) 8 (d) 3 [TH-27 Aug, 2018 Shift - III]
Sol. (d)
RAB = 6 × 6/12
RAB = 3�
68. 25 (a) 22 mA (b) 4 mA
6 (c) 2 mA (d) 1 mA
(e) 0.5 mA
[UPRVUNL TG2 - 9 Nov, 2016] V
(a) 17 8 (b) 12 13 Sol. (e) I =
R
(c) 20 5 (d) 15 10
R = 3 K� + 10 K� + 5 K� = 18 K�
Sol. (d) R1 + R2 = 25
9
1 1 I= = 0.5 × 10–3 A = 0.5 mA
� 18 K�
R1 R 2 = 6
72. 200 W
A R1 R2 B 100 W R1 R2 —
[TH-29 Aug. 2018 Shift-III]
R1 (a) R1 = 2R2 (b) R2 = 2 R1
(c) R = 4 R1 (d) R1 = 2 R2
A B (e) 3 R2 = 2 R1
V2 V2
Sol. (b) P1 = P1 =
R1 R2
R2
R1R2 P1 R2 R1 P2 100
� � �
� R1 +R2 = 6 � R1R2 = 6 × 25 = 150 P2 R 1 R 2 P1 200
� R1 = 15�, R2 = 10� R2 = 2R1
BASIC SCIENCE S.K. Jha 147
73. 0.2
(250)2 (250)2 1 1 V 50
= : = : I= � I = 5 Amp.
500 200 5 2 R 10
78. 10 15
R1 : R2 = 2 : 5
2V 10
75. 10 'L' 2V
2L [ISRO TRIVAN. TECH. - 2 June, 2019]
[ALP CBT2 (Wire.)- 2019] (a) 10�
(a) 40� (b) 20� (b) 15�
(c) 5� (d) 10� (c) 15�
Sol. (b) R1 = 10� L1 = 1 (d)
R ��L L2 = 2L
Sol. (b)
L2 2L
R2 = R1 � L R2 = 10 � = 20�
1 L
76. R1
� 10�
[ALP CBT2 (Wire.)-23 Jan, 2019 Shift-III] 15�
BASIC SCIENCE S.K. Jha 148
79. 20W P R R Q
40W (a) � (b) �
Q S P S
[TRIVANANTPURAM TECH.-2 June, 2019] S P
S Q
(a) 1 : 2 (b) 2 : 1 (c) � (d) � (a)
(c) 1 : 4 (d) 4 : 1 P R Q R
V2
Sol. (b) P = V
R Sol :
P1 = 20 W, P2 = 40 W R1 : R2
P1 R2 20 R2 R2 2 (G)
� � �� � ��� �
P2 R1 40 R1 R1 1
80. AB •
P R
PS = RQ �
Q S
2. A B
[RRB Group-D 2018]
[NMRC - 5 March, 2017 SHIFT-II]
(A) 3.2 A (b) 1 A
(c) 2A (d) 1.4 A
Sol. (b) A 2V
VA –VB
IAB = R
R (a) 4R (b)
2–a 2
IAB = = 1 Amp. (c) R (d) 2R (b)
2 R R
81. 1 5 R
R R
Sol :
TYPE-3 R
R
Wheat Stone bridge :
R
P R R
�
Q S
A B
R
1.
[RRB JE 2019]
2R
2R
R
A B
BASIC SCIENCE S.K. Jha 149
1 1 1 1 R � R � 2R 4. 2F 3F 2F
= � � =
R eq 2R 2R R 2R 2
1 4R 2R 2 R
= Req = Req = [RRB JE/Sr.Se Secunderabad 2014]
R eq 2R 2 4R 2
16
TYPE-4 (a) 6 F (b) F
5
5
(c) 5/6 F (d) F (b)
16
1 1 1 2F 3F
� � C � C1 � C2 �
C C1 C 2
Sol : A B
CC 2F
C � 1 2
C1 � C2 � (2||3) + 2
1. 4 � 2�3 � 6 16
� � 2 � 3� � 2 = 5 � 2 = 5 F
[RRB Group-D 2018] � �
(a) 4C (b) C/4 5.
(c) C(1+4) (d) 3/4C (b) [BSSC Exam-2018]
Sol :
C C C C
1 1 1 1 1 4
� � � �
C eq C C C C (a) 12µF (b) µF
3
1 4 C
� Ceq = 4
C eq C 4 (c) 4µF (d) µF (b)
5
2. 18 µF, 16 µF, 42 µF 74 µF
Sol :
[RRB NTPC 2017]
(a) 15/64 µF (b) 64/15 µF 1 1 1 1
� � �
(c) 64 µF (d) 150 µF (d) C eq 4 4 4
Sol : 1 3 4
� Ceq = µF
C = C1 + C2 + C3 + ....... Cn C eq 4 3
Ceq = 18 + 16 + 42 + 74 6. 4
Ceq = 150 µF
(capacitance)
3. 16 µF, 16 µF 32 µF
[RRB JE 2019]
(a) 8 (b) 16
[RRB JE 2015]
(c) 2 (d) 4 (c)
32 7 Sol :
(a) µF (b) µF
5 32 4PF 4PF
(c) 56 µF (d) 32 µF (a) 1 1 1 1 2 4
� � �� � ���� Ceq = � 2 PF
Sol : 16µF 16µF 32µF Ceq 4 4 Ceq 4 2
7.
A B
[TH-29 Aug, 2018 Shift - III]
1 1 1 1 2 � 2 �1 5
� � � � � (a) 1 : 4 (b) 4 : 1
C eq 16 16 32 32 32 (c) 1 : 2 (d) 2 : 1
32 1 1 1
Ceq = µF Sol. (a) � �
5 CS C1 C2
BASIC SCIENCE S.K. Jha 150
1 C +C 2. 200–200 W 50 kWh
� 1 2 4
CS C1C2
(a) Rs. 3.50 (b) Rs. 3.00
C1C2
CS = , Cp = C1 + C2 (c) Rs. 2.5 (d) Rs. 2.00 (d)
C1 +C2
200 � 5 � 4
CS CC 1 C1C2 Sol : = =4
� 1 2 � � 1000
CP C1 +C2 C1 +C2 (C1 � C2 )3 50
= C1 = C2 = 1F � 4 × 50 = 200
CS 1 �1 1 � Rs. 2.00
= �
CP (1 �1) 2
(2)2 3. 4 100W
2 125W 1 1
CS 1 500W 40
�
CP 4
CS : CP = 1 : 4 [Chhattisgarh P.C.S (Pre) 2002]
8.
[RRB ALP/ Tech. 2014]
(a) Rs. 1.90 (b) Rs. 1.20
(c) Rs. 1.00 (d) Rs. 1.10 (d)
Sol :
4 × 100 × 5 = 2000 Watt
[TH-28 Aug, 2018 Shift-III]
(a) 4 F (b) 9 F 2 × 125 × 1 = 250 Watt
(c) 12 F (d) 18 F
(e) 20 F
1 × 500 × 1 = 500 Watt
Sol. (c)
2000 � 250 � 500
= = 2.75
1000
= 2.75 × .4
= 1.100
1 1 1 1�2 1 = Rs. 1.10
� � � �
C 12 6 12 4 4. 100 5
C = 4f 3
= CAB = C + C3 = 4 + 8 = 12 F [RRB ALP/ Tech. 30-08-2018, Shift-2]
TYPE-5 (a) 5.0 (b) 1.5
(c) 1.0 (d) 0.5 (b)
vit
= kWh = = 100 � 5 � 3
1000 Sol. (b) = 1.5
1000
pt 5. 250 V
= kWh = �
1000 500
1. 1000 W 500W W
[Group-D 18.09.2022 2nd Shift]
[BSSC Exam-2018] (a) 2 A (b) 0.2 A
(a) (b) (c) 5 A (d) 0.5 A (a)
(c) (d) (a) Sol. (a) P = 500 W V = 250 V
Sol : 1000 W I=? P = VI
500 P 500
= 0.5 I= I=
1000 V 250
1000 W I = 2A
BASIC SCIENCE S.K. Jha 151
15. 18 ne
Sol : I = n = 6.28 × 1018
t
[Group-D, 11.10.2022 Shift-3] e = 1.6 × 10–19 t = 1 sec
(a) 0 W (b) 18 W
(c) 9 W (d) (a)
ne 6.28 � 1018 �1.6 �10�19
I= =
16. 12 V 3A t 1
I = 1.00 Amp.
[Group-D, 29.08.2022 Shift-3]
(a) 4 W (b) 12 W 2.
300 C 0.5A
(c) 36 W (d) 18 W (c)
17. 680 kWh/
(a) 600 s (b) 6 s [RRB NTPC 2017]
50 50 kWh 2
(c) 60 s (d) 6000 s (a)
Sol : Q = 300 t = .5 Q=i×t
[BIHAR PCL - 3 NOV, 2018 Shift-II]
(a) 2040 (b) 340 Q 300
t= �
(c) 680 (d) 1360 i .5
Sol. (c) t = 600 sec.
3. 5.0 × 10–11
= 680 × 2 = 1360 kwh
2.2 ×106 m/s
1360 � 50 � 2 1360 ( = 1.6 × 10–19 C)
= �
2 � 50 kwh 2 [RRB ALP/ Tech. 14-08-2018, Shift-2]
= 680 (a) 0.112 mA (b) 112 mA
18. 24 (c) 11.2 mA (d) 1.12 mA (d)
1,000 W Q 2�r
10/- Sol. (d) I = , T=
t v r
1 = 30 V = 2.2 × 106
(a) 7200 (b) 2400 r = 5 × 10–11 r
(c) 3600 (d) 5400 n=
[PLANT ASSISTANT - 24 Dec. 2018]
1 v 2.2 � 106
Sol. (a) — n� � �
T 2�r 22
= 1000 W 2� � 5 � 10 �11
= 24 30 7
Q = ne = 7.0 × 1015 × 1.6 × 10–19
= 10/- (1 unit = 1000 kwh)
(n = 7.0 ×1015)
= 1000 × 24 × 30 × 10 = 7200000
Kwh = 7200000/1000 = 7200 Q = 1.12 × 10–3
Q 1.12 � 10�3
TYPE-6 I� �
t 1
q = n.e n= I =1.12 × 10–3 = 1.12
q 4.
n� q= 1
e
e– = 1.6 × 10–19
[RRB ALP/ Tech. 20-08-2018, Shift-1]
q�i�t q= (a) 1/2 (b) 1/4
t= (c) 2 (d) 1 (c)
i= Sol. (c) I = Q/t I =
Q =
q q t = (sec)
t� i� I = 2/1 = 2
i t
5. 10 140V
1. 1 sec 6.28 × 1018 e–
[SSC 2004] [RRB ALP/ Tech. 31-08-2018, Shift-3]
(a) 6.28 × 1018e (b) 1 Amp (a) 14 (b) 140
(c) 2 Amp (d) 4 Amp (b) (c) 1400 (d) 1.4 (a)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 153
1.
2.
SAFETY 3.
FIRST 4.
1.
Connection
Note :
2.
10k� 1 M�
1000�
1 mA
1 mA
10 mA 3-4 sec
3.
10-12
1.
2.
3. (Workpiece) —
Note :
BASIC SCIENCE S.K. Jha 156
4. (Safety Symbol)
—
(i)
(ii)
(iii)
(iv)
(Safety Symbol)
1.
2.
3.
4.
etc.
Personal Protective Equipment
ABC —
A = Airway
Short PPE
B = Breathing
(Basic Aid)
C = Circulation
(Fire)
— —
(a)
(b)
(c)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 157
(Classification of Fire)
(Classification of Fire)
1. 'A' CTC
Acid fire
extinguisher
A for Aim 5.
S for Sequeze 3.
S for sweep
4.
(i) — items
(iii) (Shine)—
(iv) —
(Soft Skills)
(v) —
5 'S'
S 'E'
(i) S Sort E – Education
(ii) S = Set in order E – Encouragement
(iii) S = Shine E – Engineering
(iv) S = Standardization E – Enforcement
(v) S = Sustain E – Evaluation
BASIC SCIENCE S.K. Jha 158
(Standard) �
(i) Class – A (ii) Class – B
(iii) Class – C (iv) Class – D
Standard — � Class – A
� Class – B
ISOP — International Standard Organization
� Class – C
4. 'B'
BIS — Bureau of Indian Standardisation
[RRB, ALP/Tech. 23-01-19, Shift-3]
PSI — Indian Standard Institute (a) CO2 (b)
(c) (d)
ASA — American Standard Association America Sol. (a) 'B' CO2
JIS — Japan Industrical Standard
� CO2
GOST — Standard �
�
OBJECTIVE QUESTIONS �
� (fire)
PREVIOUS YEAR (i) 'A'
1.
(ii) 'B'
[RRB, ALP/Tech. 23-01-19, Shift-2]
CO2
(a)
(b) (iii) 'C' L.P.G.
(c) CO2,
C.T.C.
(d)
(iv) 'D' C.T.C.
Sol. (c)
�
� 5. _______,
� [DMRC, Maintainer Fitter, 21-02-20, Shift-1]
� (a) (b)
� C.T.C. (c) (d)
2. Sol. (c)
�
[RRB, ALP/Tech. 23-01-19, Shift-2] � (Na2O2),
(a) A (b) B (NaCN) (NaNH2)
(c) C (d) D
Sol. (b) B �
� (Na)
� (B) �
7. LEVEL - I
[DMRC, Maintainer Fitter, 15-02-17, Shift-3] 11.
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
Sol. (a) Sol. (a)
�
�
�
� 12. PPE
(a) (b)
(c) (d)
8.
Sol. (d) PPE
[DMRC, Maintainer Fitter, 15-02-17, Shift-3]
(a)
� (Accident)
(b)
PPE
(c)
(d)
�
Sol. (b)
� PPE (Personal Protective Equipment)
� � C.T.C
� 20. CTC
16.
(a) (CCl4)
(a) (b)
(b) (CO2)
(c) (d)
(c) (CBr CIF2)
Sol. (b)
(d) 'A' 'C'
� Sol. (d) C.T.C (CCl4)
(CBr ClF2)
�
� �
�
17.
(i)
(a) (b) (ii)
(c) (d) (iii)
Sol. (a) (iv) CO2
(v)
�
21.
� (a)
18. (b)
— (c)
(a) (d)
(b) Sol. (a)
(c)
(d) � B
Sol. (c) � A, B, C,
(CO2) D
22.
� D — [JMRC, 2008]
� (A) (a) (b)
(c) (d)
� (B) Sol. (c)
� (C) �
�
19. — � Class C
(a) CO2
(b) 23. CCl4
(c) (a) (b)
(d) (c) (d)
Sol. (c) CCl4
Sol. (d)
�
�
BASIC SCIENCE S.K. Jha 161
� 28.
� (a) (b)
104 CCl4 (c) (d)
Sol. (d)
24. 5 'S' �
(a) Sort, Systematic, Segregation, Standardi- �
sation and Sustain �
(b) Sort, Set, Shine, Standardisation Sustain
(c) Sort, Sequence, Segregation, Standardization, �
Sustain 29.
(d) Sort, Set, Systematic, Standardization, Sustain (a) (b)
Sol. (b) 5 'S' Sort, Set, Shine,Standardistation (c) (d)
sustain. Sol. (c)
� 5 'S'
�
5 'S' (i) (ii)
(iii) (iv)
25. 5 'S'
(v) (vi)
(a) (b)
(vii) (viii)
(c) (d)
(ix)
Sol. (b) 5 'S'
(x)
� 5 'S'
30. ISO
(a)
(b)
�
(c)
(d)
Sol. (b) ISO
26. 5 'S' � ISO
(a)
� ISO 19500
(b)
(c) 'A' 'B' �
(d)
Sol. (c) 5 'S'
31.
�
� 5 'S' Concept in hindi– (sys-
tem) (a)
(b)
27. BIS (c)
(a) Bureau of Indian Standard (d)
(b) Bureau of American standard Sol. (d)
(c) Bureau of Asian Standard
(d)
Sol. (a) BIS Bureau of Indian Standard
�
� BIS
�
�
� 1
1947
BASIC SCIENCE S.K. Jha 162
�
�
�
�
(i)
(ii)
�
(iii)
(iv)
33. ______
38.
[BSPHCL, 2019]
[UPPCL, 2018]
(a) (b)
(a)
(c) (d)
(b)
Sol. (a)
(c)
(d)
�
Sol. (d)
�
�
�
34.
(a) (b)
�
(c) (d)
Sol. (a)
�
�
39.
[UPPCL, 2019]
�
(a)
(b)
�
(c)
(d)
35. ______
Sol. (d)
(a) (b)
(c) (d)
�
Sol. (d)
�
�
� 1 mA
�
40.
36.
[Ordnance Factory, 2015]
(a) (b)
(a) B (b) C
(c) (d)
(c) A (d) D
Sol. (d)
Sol. (a) B
�
�
�
(i) 'A'
�
'A'
BASIC SCIENCE S.K. Jha 163
(ii) 'B' �
(iii) 'C' LPG
�
(iv) 'D'
�
41.
(a) (b)
LEVEL - II
(c) (d) 46.
Sol. (c) (a)
(b)
� (c)
(d)
Sol. (a)
�
�
42. �
(a) (b) �
(c) (d)
Sol. (d) 47.
� 1000
(a)
� 10000 (b)
(c)
� 1 mA (d)
Sol. (d)
43.
[ISRO Tech., 2020] �
(a) (b) �
(c) (d)
Sol. (c)
48.
(a) (b)
1.
(c) (d)
2. CCl4
Sol. (c)
3. CO2
�
�
44.
(a) (b)
�
(c) (d)
Sol. (a) �
� 49.
� (a)
� (b)
(c)
45. (d)
[UPPCL, 2019] Sol. (c)
(a) (b)
(c) (d) �
Sol. (c) �
BASIC SCIENCE S.K. Jha 164
�
Sol. (a)
�
� (Warning Signs in hindi)
50. (Workshop)
(a) (b)
� (Risk of fire),
(c) (d)
(Risk of electric shock)
Sol. (c) (workshop) (Risk of laser beam) (Over head
load)
� 54.
� (a) (b)
(c) (d)
51. Sol. (b)
�
(a) (b)
(c) (d) �
Sol. (a)
� 55.
(White back-
ground) (a) (b)
�
� (c) (d)
� (Do not run) (No Smok-
ing) (beware of fire)
Sol. (b)
52.
Red
(a) (b)
White
�
(c) (d)
�
Sol. (b) Red
White 56.
� (a) (b)
(c) (d)
� (Green background) Sol. (a)
�
�
�
�
53.
57.
(a)
(a) (b) (b)
(c)
(d)
(c) (d) Sol. (a)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 165
� �
�
� 61.
�
(d)
59.
Sol. (b) I.S.I (Indian Standard Institute)
(a) 2-5 (b) 3-8
� I.S.I ( ) 1955
(c) 5-10 (d) 12-15
Sol. (d) 12–
15 �
�
(a) (b)
60. I II (c) (d)
I II Sol. (d)
a. (i)
� (Fire)
(i) A (ii) B
b. (ii) (iii) C (d) D
c. (iii) (i) A–
d. (iv) (ii) B–
(iii) C– L.P.G
(a) a - iv, b - iii, c - i, d ii
(iv) D–
(b) a - iii, b - iv, c - ii, d - i
(c) a - i, b - ii, c - iii, d - iv 64.
(d) a - iv, b - iii, c - ii, d - i
Sol. (a) (a) (b)
(c) (d)
� Sol. (c)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 166
� �
(C.T.C)
69.
� D (a) (b)
65. (c) A B (d)
Sol. (c)
(a) CTC
(b) CO2 �
(c)
(d) �
Sol. (d)
(C.T.C) �
� 70.
(a) (b)
(c) (d)
�
Sol. (a)
66. 'S'
�
�
(a) Standardise (b) Sustain
�
(c) Successfule (d) Shine
Sol. (c)
�
67. 5 'S'
71. —
I:
(a) (b)
(c) (d)
II : Sol. (d)
�
(a) I (b) II �
(c) 'A' 'B' (d) �
Sol. (a) 5 'S' �
� �
� (a) (b)
(c) A B (d)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 167
Sol. (c) �
�
�
�
� 78.
(a) (b)
74. (c) (d)
(a) (b) Sol. (b)
(c) (d)
Sol. (d) �
� �
� �
�
� 79.
(a) (b)
75. (c) (d)
Sol. (a)
(a) (b)
(c) (d) �
Sol. (c)
(C.T.C.)
� 'B' �
� 'C' �
�
76. 80.
�
�
�
77.
(a) (Electric Shock)
(b)
(c) �
(d)
81.
Sol. (d)
(a)
(b)
�
(c)
(d)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 168
� (b)
(c)
� (d)
Sol. (d)
83.
[ISRO Tech., 2020]
(a) (b) �
(c) (d)
Sol. (a) � 50mA
� �
9mA - 10mA
�
88.
� [UPPCL, 2014]
(a) (b)
(c) (d)
84. Sol. (b)
(a) 25 mA (b) 3 mA
(c) 50 mA (d) 15 mA �
Sol. (c) 50 mA �
�
�
89.
� 90V
�
85. '415 V' [UPPCL, 2015]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
Sol. (c) "415V" Sol. (c)
� � I.S.I
110V DC
BASIC SCIENCE S.K. Jha 169
� �
�
90. CO2 94.
[ALP, 2018] (a) (b)
(a) A B (b) C D (c) (d)
(c) A C (d) B D Sol. (d)
Sol. (d) CO2 B D
�
� B �
� D �
� 95.
91. (a)
(b)
� �
� �
(i)
(ii) �
(iii)
93.
97.
(a) (b)
(c) (d)
(a) (b)
Sol. (b)
(c) (d)
�
Sol. (b)
�
�
�
�
BASIC SCIENCE S.K. Jha 170
98. — 101.
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (c) (d)
(i) (ii) Sol. (c)
(iii) (iv) �
(a) a - iii, b - iv, c - ii, d - i (i) (ii)
(b) a - iii, b - i, c - iv, d - ii (iii) (iv)
(c) a - i, b - ii, c - iii, d - iv 102. —
(d) a - iv, b - ii, c - i, d - iii I:
Sol. (b) (a)
II :
� (b)
(a) (b) � D
104. —
I:
(c) (d)
II : 'a'
(a) I (b) II
Sol. (d) (c) I II (d) I II
Sol. (a) I
� A
�
� A
� A
�
105. —
I:
II :
�
(a) I (b) II
(c) I II (d) I II
BASIC SCIENCE S.K. Jha 171
Sol. (d) �
�
� CO2 �
111. 5 'S'
� (a) Sort (b) Set in time
� (c) Set in order (d) Shine
0.03 Sol. (b) 5 'S' Set in time
106. � 5 'S'
(a) (Prodcution)
(b) (CTC)
(c) � 'S' (Main Object)
(d)
Sol. (c)
107. — 112.
(a) (a)
(b) (b)
(c) (c)
(d) (d)
Sol. (c) Sol. (d)
� �
�
� �
�
�
108. 113.
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
Sol. (c) Sol. (d)
�
�
�
�
�
�
�
114.
109.
(a)
(a) (b)
(b)
(c) (d)
(c)
Sol. (c)
(d)
Sol. (b) �
�
�
� �
110.
115.
(a) (b) (a)
(c) A B (d) (b)
Sol. (c) (c)
(d)
BASIC SCIENCE S.K. Jha 172
Sol. (a) Sol. (b) 500 -
3000 �
� �
100000 �
� 1000 �
116.
(a) � 500 �
(b) 120. –D
(c) [Ordnance Factory, 2014]
(d) (a) CTC (b)
Sol. (a) (c) (d)
Sol. (a) D CTC
�
� 'D'
(C.T.C.) � LPG
� D 'C'
117.
� 'A'
(a)
121.
(b)
(c)
(d) [ALP, 2018]
Sol. (c) (a) (b)
(c) (d)
� (Back) Sol. (b)
�
�
� �
�
122.
[UPPCL, 2018]
�
118. (a) (b)
(c) (d)
(a) (b) Sol. (a)
(c) (d)
Sol. (d) �
�
� �
123.
� [Ordnance Factory, 2015]
(a) (b)
�
(c) (d)
Sol. (c)
�
119.
�
(a) 30 - 300 � (b) 500 - 3000 �
(c) 5000 - 15000 � (d) 5-30 � �
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 173
8
CHAPTER (fp=h; midj.k)
1.
(Drawing Instruments & Accessories)
(Solids)
(Instrument & Accessories used in Drawing)
1. (Drawing Board)
(Bureau of Indian
2. (T-Square)
Standards)
3. (Set-Square)
International Standards Organisation (ISO) Geneva
4. (Drawing instrument box)
5. (Scale)
IS : 696-1972 IS : 10714-1983
6. (Protector)
7. (French Curve)
8. (Drawing Sheet)
9. (Drawing Pencil)
10. (Sand Paper block)
11. (Compass & divider)
12. (Eraser & Pencil)
13.
Indian Standard Institution (ISI) Bureau of In-
(Drawing Pin, clip or adhesive tape)
dian Standards
14. (Duster)
15. (Roll-n-draw)
16. (mini-Drafter)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 174
1. (Drawing Board) (The Bureau of Indian
Standards (BIS))
(IS : 1444-1989)
(BIS)
D2 Drawing Board
25 mm/15mm 2. (T-Square)
(Bottom) 90°
'T'
(Battern)
Drawing Board
(Adjustable)
T-Square (Standard Size) (I.S.I)
20°
(Working edge)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 175
(celluloid) (plastic)
180°
3. (Set-Square):
45°
90°
15°
(circle) (arc)
120 mm
(Adjustable)
b. (Lengthening bar) :
150 mm
c. (small compass) :
25 mm
4. (Drawing instrument box):
a. (large size compass)
b. (lengthening bar)
c. (small compass)
d. (large size divider)
e. (small divider)
(dimensions)
e. (small divider):
(dimensions)
(adjust)
(free
hand lines) (lettering)
5. (Scale) :
(scale)
(cm) (inch)
15cm 2cm 30 cm
3 cm (flat)
1 cm
6mm
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 178
6. (Protector) : A2 A3
A2
(Protector) Drawing Sheet (x)
(flat) (Circular) (y)
(semi-circular)
x : y �1: 2
360° mm mm
1. A0 841 � 1189 880 � 1230
2. A1 594 � 841 625 � 880
3. A2 420 � 594 450 � 625
4. A3 297 � 420 330 � 450
5. A4 210 � 297 240 � 330
100mm 6. A5 148 � 210 165 � 240
7. (French Curve):
(irregular curve)
A0 1 m2
8. (Drawing Sheet):
30mm
(paper)
15 mm
1: 2
1:2
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 179
�1 �
�2 �
4
Sharp Point Pencil– Construction Line
Dimensional Extension Line
Blunt Lead Pencil– Lettering
5 Dimensioning
(lettering) (dimensioning)
H HB
A0
H 2H
(Free hand sketch) A4
9. (Drawing Pencil):
(construction lines) 2H
(accuracy) (apperance) 3H
(Cross-section)
(Regular hexagon)
(i) 9H
(ii)
(iii) 9H
F
7B*
(Free hand sketch)
(grade) HB
a. (Concial Point) :
(hardness) H
2H, 3H, 4H (sharp)
B (lettering) (numbering) (curve)
(scft) 2B, 3B, 4B
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 180
b. (chisel edge) : 12. & (Eraser & Pencil
(sharp) sharpener / cutter) :
(lead)
13.
(Drawing Pin, clip of adhesive tape)
(chisel edge)
14. (Duster) :
15. (Roll-in-draw) :
11. (Compass & divider) :
(Graduated roller), 16cm/30cm
(circle) (arc)
(dimensions)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 181
16. (Mini-Drafter) :
(Layout of Drawing Sheet) :
1. (Sheet sizes) : SP : 46 (2003)
(BIS)
Designation
/ Trimmed
size (mm) untrimmed size (mm)
A0 841 × 1189 880 × 1230
A1 594 × 841 625 × 880
A2 420 × 594 450 × 625
A3 297 × 420 330 × 450
A4 210 × 297 240 × 330
A5 148 × 210 165 × 240
(ISI)
20-40 mm 5-
25 mm
90°
(bindery)
(title bolck)
(Title Block)
(BIS) 185 mm
× 65 mm
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 182
50
= =5:1
10
5:1
1
(Representative Fraction
of Scale) :
10mm
30 3
30mm (RF) � �
(RF) = 10 1
X:1
100
R.F � � 1 : 100
10 � 1000
(Important Points Related to Scale Drawing):
1 : 100
1
1. (RF)
1:X
2.
2. (Enlarged Scale) :
3.
4. = RF ×
(Types of Scale) :
10 50
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 184
1. (Plain Scale) (plain & diagonal)
2. (Dagonal Scale)
3. (Vernier Scale)
4. (Comparative Scale) 5. (Chord Scale)
5. (Chord Scale)
1. (Plain Scale) :
(protractor)
0 90
2. (Diagonal Scale):
(Adjustable)
20º
A0 1 2
3. (Vernier Scale)
IS 1444–1989
IS 1444–1989
700 × 500 × 15 mm3
0º 180º
1: 2
(Inclined)
30º,
60º 90º
45º
90º
15º
4. (Comparative Scale)
0º 180º
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 185
(French Curve)
(Thin Continuous)
(Leg)
(Adjustable)
1:2
(Key Points ) :
1.
(Lenghtening bar) BIS IS : 1444-1989
(D0, D1, D2, D3)
2.
(Kaolin or Clay) 5.
6.
7. (0º
180º) (0º 360º)
8.
15 30
9.
25 50
13.
150
14.
(BIS) 16. D0 D3
185 × 65 BIS
17. A0 A0 1
(841 × 1189
18.
A1 = A0/2
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 186
19. T0, T1, T2, T3,
T0 (1500 43. 200 (45º-45º)
20. 30º 60º 90º 45º 45º 90º 250 (30º-60º)
44.
21.
45. H
22. B
25. 48.
26.
49.
27. 15 30
50. A4 A4 210 × 297
28. BIS
BIS 51.
29. Ebony) :
52.
30.
53.
31.
32. (H 54.
33. B 55.
39. 60.
61.
40.
62.
41. D0 D1 25
D2 D3 15 63.
42.
64. 2H 3H
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 187
65. HB 79.
66. 80.
68. 82.
OBJECTIVE QUESTIONS
1. 4H, 5H ........... 9H (BIS) 185
(a) (b) × 65
(c) (d)
[DMRC Electronics Engineering, 21.09.2014]
Sol. (c) 4H, 5H, ............9H
Pencil 18 grade
Pencil
9H
2.
[RRB ALP CBT-2, 21.01.2019 (Shift-1)]
3.
(a)
[RRB ALP CBT-2, 21.01.2019 (Shift-3)]
(b)
(c) (a) (b)
(d) (c) (d)
Sol. (b) Sol. (c)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 188
(mm)
×
(Adjustable)
1 A0 841 × 1189
2 A1 594 × 841
3 A2 420 × 594
4 A3 297 × 420
(i) 150 5 A4 210 × 297
7.
(ii) 25 50
[RRB ALP CBT-2, 22.01.2019 (Shift-3)]
4. A0 (a) (b)
[SAIL Bokaro Steel Plant 2016] (c) (d)
(a) 0.25 m2 (b) 0.5 m2 Sol. (c)
(c) 0.75 m2 (d) 1.0 m2
Sol. (d) A0 1.0 m2 object
Engineering Drawing
A0 841 × 1189 mm
A1 594 × 841 mm
A2 420 × 594 mm
(i)
(ii)
A3 297 × 420 mm (iii)
(iv)
5. 210 × 297 (v)
[RRB ALP CBT-2, 23.01.2019 (Shift-1)] (vi)
(a) A3 (b) A1 8. A4 A3
(c) A4 (d) A2 [RRB ALP CBT-2, 21.01.2019 (Shift-2)]
Sol. (c) 210 mm × 297 mm A4 (a) 1 : 4 (b) 1 : 2
6. 841 mm (mm)
_______ mm ×
[RRB ALP CBT-2, 23.01.2019 (Shift-3)] 1 A0 841 × 1189
(a) 1250 (b) 1216 2 A1 594 × 841
(c) 1000 (d) 1189 3 A2 420 × 594
4 A3 297 × 420
Sol. (d) 841
5 A4 210 × 297
mm 1189 mm
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 189
9. 14.
[THDC Electrician 2015] [ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
Sol. (a) Sol. (d)
Protractor Drawing Sheet
Protractor
10.
[RRB Je Ahmedabad, 14.12.2014] 30mm
(a) (b)
(c) (d) 15mm
Sol. (c) (Adjustable) 15.
[DRDO Turner 2016]
Engineering Drawing (a) 10mm 15mm (b) 15mm 20mm
(c) 25mm 50mm (d) 25mm 40mm
Sol. (c) 25mm 50mm
11. T– 150mm
[DRDO Turner 2016]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b)
25 50 mm
(a) (b)
(c) (d)
BIS � Bureau of Indian Standard.
Sol. (c)
21. 45º – 45º 90°
Drawing bord
[CRPF Constable Tradesman 2016]
Drawing Sheet
(a) 30cm (b) 25cm
(c) 20cm (d) 15cm
'T' Square 90°
Sol. (c) 45º-45º 90° 20 cm
26.
15° I II
a. D0 1. 700 × 500 × 15
Square b. D1 2. 1500 × 1000 × 25
c. D2 3. 500 × 350 × 15
22. d. D3 4. 1000 × 700 × 25
mm
[RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012] [NCVT Fitter 2012] [Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016]
(a) (b) (a) a – 1, b – 2, c – 3, d – 4
(c) (d) (b) a – 1, b – 3, c – 4, d – 2
(c) a – 2, b – 4, c – 1, d – 3
Sol. (a)
(d) a – 4, b – 1, c – 2, d – 3
Sol. (c) D0 = 1500 × 1000 × 25 mm
Pencil 18 grad D1 = 1000 × 700 × 25 mm
Pencil D2 = 700 × 500 × 15 mm
(a) D3 = 500 × 300 × 15 mm
(b) 27. A0 A4
(c) [MES Fiter Tradesman 2016]
23. (a) A0 A4
[ISRO Technical Assistant, 2016] (b) A0 A4
(c)
(a) L (b) T
(d)
(c) N (d) I
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 191
Sol. (b) A0 A4 (a) (b)
A0 = 840 × 1189 mm (c) (d)
A1 = 594 × 841 mm Sol. (b) (P)
A2 = 420 × 594 mm
'T' Square
A3 = 297 × 420 mm
A4 = 210 × 297 mm T Square 90°
28. D2 T Suqare
[Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013] 33.
(a) 500 × 250 × 15mm (b) 700 × 500 × 15mm [Vizag Steel Fitter 2015]
(c) 1000 × 700 × 25mm (d) 1500 × 1000 × 25mm (a) 160° (b) 180°
Sol. (c) Drawing D2 700 × 500 × 15 mm (c) 150° (d) 120°
Drawing D1 1000 × 700 × 25 mm Sol. (b) Square 180°
Drawing D0 1500 × 1000 × 25 mm Square
Drawing D3 500 × 350 × 15 mm 45°, 45° 90°
29. 30°, 60° 90°
34.
[RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
(a) T- (b)
(a) (b)
(c) (d)
(c) (d)
Sol. (d) Mini Drafter
Sol. (c)
T-Square, Set Square, Scale
Protector
Drawing bord
90°
35. 'x'
30. 30º
[RRB Je (Shift-3), 30.08.2015]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d) T Square
T Square
'T' Suqare 90 'X' 90º
31. [NTPC Fitter 2014] [DRDO Motor Mechanic 2016]
(a) 2 (b) 3 (a) 90° (b) 60°
(c) 4 (d) 5 (c) 30° (d) 45°
Sol. (b) Mini Drafter Sol. (b) x 60°
Square 180°
Horizontal Square
T-Square, Set Square, Scale
Vertical Square
Proctor
Protector
36.
32. 'P'
[DRDO Mechanic Diesel 2016]
(a) (b)
(c) (d)
90º Sol. (b) Engineering Drawing
P
Pencil
(a) (b)
[SAIL Bokaro Steel Plant 2016] (c)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 192
37. 41.
[CRPF Constable Tradesman 2016]
(a) 3 (b) 2
(c) 4 (d) 5 45º
Sol. (a) Pencil 30º
(a) 9H, 8H, 7H, 6H, 5H, 4H
(b) 3H, 2H, H, HB, B, 6B, 7B
[RRB Bilaspur JE (Yellow, 14.12.2014)]
(c) 2B, 3B, 4B, 5B, 6B, 7B (a) (b)
38. T-square (Set Square) (c) (d)
Sol. (d)
[Mazagon DOCK Ltd. Electrician 2013]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b) 'T'-Square Set-Square
42.
[RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
T-Square
(a) (b)
T-Square (c) (d)
T-Square 90° Sol. (c)
39. 'P'
43.
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.16]
'P'
(a) (b)
1:X
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 195
65. Sol. (c)
[DRDO Turner 2016]
(a) (b) 1 1
(c) 'x' (d) 1:x
Sol. (b) 1 71. BIS
Drawing [SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014]
(a) 2 (b) 3
1:x (c) 4 (d) 5
66. 1 km= _______ ? Sol. (b) BIS
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
(a) 10 (b) 10
1.
(c) 100 (d)
2.
Sol. (a) 1km = 10
3.
1 = 10
72.
1 = 10
[BHEL Hyderabad Fitter 2014]
1 = 10
(a) (b)
67. 1:x
(c) (d)
[RRB Kolkata Jr. Eng.-II Electrical/ DRG & Design 11.06.2006]
Sol. (b) Drawing
(a) (b)
(c) (d)
70 mm Drawing 70mm
Sol. (c) 1:x
Drawing 70 1
� � � 1 :1
70 1
1 1:1
68. 73.
[DRDO Turner 2016] [CRPF Constable Tradesman 2016]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d)
(c) Sol. (a) Drawing
(d)
Sol. (d) Drawing 1
Drawing
1.
2.
3. x:1
69. 30 : 1 74. 20cm 1000 m
[COAL India Fitter 2013] RF = ? [ISRO Technical Assistant, 2016]
(a) (b) (a) 500/1 (b) 1/100
(c) (d) (c) 1/5000 (d) 1/10
Sol. (c) 30 : 1 20cm
Sol. (c) �
1000m
20 1
� �
x:1 1000 � 100 5000
70. 75.
[Vizag Steel Fitter 2015] [RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012] [NCVT Fitter 2012]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 196
Sol. (a) 79.
Drawing
[MES Fiter Tradesman 2016]
(a) (b)
Drawing (RF) (c) (d)
Sol. (b)
76. RF [HAL Fitter 2015]
(a) 1 : 1000 (b) 1 : 50
(c) 50 : 1 (d) 1 : 1
Sol. (d) R1:1 (Adjustable)
Drawing Size 20º
30º,
(b) 60º 90º
45º
(c) 90º
81. R-F
[RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
(d) (a) 1 : 1 (b) 1 : 20
Sol. (c) = Drawing (c) 50 : 1 (d) 8 : 6
Sol. (b) R-F 1 : 20
R.F – 1 : 20
R.F – 50 : 1, 8 : 6
R.F – 1 : 1
78. 82. (Paper)
(Modification) [RRB Je (Shift-3), 30.08.2015]
(a) (b)
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016] (c) (d)
(a) (b) Sol. (c)
(c) (d)
Sol. (c)
(Modification) (GSM)
(Title
Block)
83.
[NTPC Fitter 2014]
(a)
185 mm × 65 mm (b)
(c)
(d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 197
Sol. (d) Sol. (c)
1.
1.
2. 2.
1: 2
3.
1:2 88.
84. [Mazagon DOCK Ltd. Electrician 2013]
(a) 1 : 2 (b) 1 : 3
[SAIL Bokaro Steel Plant 2016] (c) 1 : 0.5 (d) 1 : 1
(a) (b)
Sol. (a) 1: 2
(c)
(d)
Sol. (d)
H
1. 2.
3. 4. 1:2
85. 89.
[Mazagon DOCK Ltd. Electrician 2013] [DRDO Motor Mechanic 2016]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d)
(c) Sol. (c)
(d)
Sol. (b)
90.
(Adjustable) [DRDO Mechanic Diesel 2016]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (c) (Angular Measurement)
86.
[Vizag Steel Fitter 2015]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (a)
(Engineering Drawing)
1.
(Drawing Paper) 2.
3.
4.
5.
87. 91.
[CRPF Constable Tradesman 2016]
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003] (a)
(a)
(b)
(b)
(c)
(c) a b
(d)
(d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 198
Sol. (d) 1: 2
T-Square
B2 700 × 500 × 15 mm
1:2
92. (Limitation)
96.
[MES Fitter Tradesman 2016]
[RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
(a)
(b) (a) Bo (b) B1
(c) B2 (d) B4
(c)
Sol. (c) B2
(d)
Sol. (a)
B0 1500 × 1000 × 25 mm
B1 1000 × 700 × 25 mm
B2 700 × 500 × 15 mm
97.
(B3) 500 × 350 × 15 mm [ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.16]
(a) 'A'
B2
(b) 'A' GSM
93.
(c) 'A'
[RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005 ]
(a) (d)
(b) Sol. (d) A0, A1, A2, A3
(c) GSM
(d) 'A'
Sol. (b)
A0, A1, A2, A3
A0 841 × 1189 mm
RF > 1
98.
[RRB Jammu Section Eng. (Mech, Elec/ Elect./Telecom, 2013]
94. 1:2
(a) 'A4' 'A3'
[RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005 ]
(a) (b)
(c) (d) (b) 'A1' P
Sol. (c) 1 : 2 2P
(1 : 2) (c) 2A0 2 2
(d)
Sol. (d) A4 A3
A3 297 × 420 mm
95. 1:1
A0 841 × 1189 mm
[RRB Bilaspur JE (Yellow, 14.12.2014)]
A2 420 × 594 mm
(a) (b)
99. SP 46 : 2003
(c) (d) 'a' 'b'
Sol. (b) 1:1
[DMRC Electronics Engineering, 21.09.2014]
(a) (b)
(c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 199
Sol. (b) SP 46 : 2003 103.
[RRB Thiruvananthpuram Section Eng. (Mechanical) 04.01.2009]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (c)
1: 2
1:1
T0 1500 mm 1 : 2, 1 : 5, 1 : 20, 1 : 50
101. 105. 2H
[DMRC Junior Engineer (Electronics) 03.08.2014] [ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.16]
(a) (b) (a)
(c) (d) (b)
Sol. (d) (c)
(d)
Sol. (c) 2H
102.
(a) 9H 4H
[THDC Electrician 2015]
(b) 3H B (3H, H, FHB, B)
(a) (b)
(c) 2B 7B
(c) (d)
106.
Sol. (d)
[Indian Ordnance Factory Fitter 2016]
(Seasoned)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 200
107. (a) 15º, 76º, 90º (b) 45º 45º, 90º
(c) 30º, 60º, 90º (d)
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016] Sol. (a)
(a) (b) 30º-60º-90º
(c) (d) 45º-45º-90º
Sol. (b) 15º-76º-90º
T0 1500 mm
T1 1000 mm 112.
T2 700 mm [NTPC Fitter 2014]
T3 500 mm (a) (b)
108. (c) (d)
Sol. (a)
20 30
[MES Fiter Tradesman 2016] 5
(a) (b)
(c) (d) 1º : 2
Sol. (a) A0 I 2
113.
[SAIL Bokaro Steel Plant 2016]
(a) 1 :2 (b) 3 :2
50 mm 150 mm (c) 5 :4 (d) 1 : 2
Sol. (d) 1: 2
109. A0 1 2
[Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013] A1 594 × 841 mm
(a) (b) A2 420 × 594 mm
(c) (d) A3 297 × 420 mm
Sol. (a) 114.
[Vizag Steel Fitter 2015]
(a) 0º–180º (b) 60º–350º
(c) 60º–120º (d) 0º–360º
Sol. (d)
HB
110. A0 A1 0º-360º
[RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002] 0º-180º
(a) 10 mm (b) 25 mm 115.
(c) 30 mm (d) 20 mm
Sol. (d) A0 A1 [RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
20 mm 5 mm
2 (a) 1 : 2 (b) 1 : 2
A0 1
(c) 1 : 3 (d) 2 : 1
A0 841 × 1189 mm2
Sol. (a) 1: 2
IS1444-1989 A0 1 2
A1 594 × 841 mm
111. A2 420 × 594 mm
[RRB Je (Shift-3), 30.08.2015] A3 297 × 420 mm
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 201
116. (Limitation) 120.
[RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008] [COAL India Fitter 2013]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d)
(c) Sol. (a)
(d)
Sol. (a) 9H
7B
H
121.
[RRB Chandigarh Section Eng. (Civil), 26.02.12]
117. (a) 2B (b) 1B
[RRB Bilaspur JE (Yellow, 14.12.2014)] (c) HB (d) H
(a) (b) Sol. (a)
(c) (d)
Sol. (c) 2B
9H 4H
3H B (3H, 2H, H, F, HB
B)
2B 7B
122.
118.
A. (i)
B. (ii)
C. (iii)
[RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
D. (iv)
(a) (b)
[RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012] [NCVT Fitter 2012]
(c) (d)
Sol. (a)
(a) A-(i) : B-(ii) : C-(iii) : D-(iv)
(b) A-(iii) : B-(iv) : C-(i) : D-(ii)
(c) A-(ii) : B-(iii) : C-(iv) : D-(i)
(d) A-(iv) : B-(i) : C-(ii) : D-(iii)
Sol. (b)
(a)
(b)
(c)
119. 123.
[RRB Kolkata Jr. Eng.-II Electrical/ DRG & Design 11.06.2006]
(a) [RRB Allahabad Signal Maintainer-II, 22.01.06]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d)
(d) Sol. (d)
Sol. (b) 1.
2.
(a) 3.
(b) 4.
(c)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 202
124. 128.
[RRB Bhopal Section Engineer, 24.11.2002] [DRDO Motor Mechanic 2016]
(a) 45º (b) 90º (a)
(c) 180º (d) 270º (b)
Sol. (b) 90º (c)
(d)
45º-45º 90º 20 Sol. (a)
30º-60º 90º
45º-45º 90º (Kaolin or Clay)
125.
[BHEL Hyderabad Fitter 2014]
(a) (b)
(c) (d) 129.
Sol. (a) [DRDO Mechanic Diesel 2016]
(a) (b) (a) (d)
(c) (d)
Sol. (d)
126. T-
127.
[HAL Fitter 2015]
(a)
(b)
(c) 131.
(d) [Mazagon DOCK Ltd. Electrician 2013]
Sol. (c) (a) (b)
(c) (d)
Sol. (a)
(Seasoned)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 203
136.
[DMRC Civil Engineering, 07.09.2014]
132. (a)
[MES Fitter Tradesman 2016] (b)
(a) H (b) HB (c) (a) (b)
(c) HC (d) HT (d)
Sol. (a) H Sol. (c)
(a) 9H 4H
(b) 3H B (3H, 2H, H, F,
HB) B
(c) 2B 7B
185 mm × 65 mm
133.
137.
[RRB Jammu Section Eng. (Mech, Elec/ Elect./Telecom, 2013]
[DMRC Electronics Engineering, 21.09.2014]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (a) (b) (d)
(c) (d)
Sol. (c)
Sol. (c)
134.
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.16] 138.
(a) A1 (b) A2 [RRB Patna/Allahabad ESM-III, 30.01.2011]
(c) A3 (d) A4 (a) 1 (b) 2
Sol. (d) A4 (c) 3 (d) 4
B2 700 × 500 × 15 mm Sol. (a)
A2 420 × 594 mm 1
1:2 A0 841 × 1189mm
A1 594 × 841 mm
135.
[RRB Thiruvananthpuram Section Eng. (Mechanical) 04.01.2009] A3 297 × 420 mm
(a)
(b) 139.
(c) [RRB Patna Technical Eng. 27.07.2008]
(d) (a) 1 (b) 2
Sol. (b) (c) 3 (d) 4
Sol. (d) 4
0º 180º 15º
0º 180º
(Inclined)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 204
140. 144.
[MES Fiter Tradesman 2016]
[RRB Thiruvananthpuram Section Eng. (Mechanical) 04.01.2009] (a) (b)
(a) (b) (c) (d)
(c) (d) Sol. (c)
Sol. (b)
T0 1500 mm
141.
T1 1000 mm
T2 7000 mm
[DMRC Civil Engineering, 07.09.2014]
145.
(a) (b)
[Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013]
(c) (d)
(a) (b)
Sol. (d)
(c) (d) 'a' 'b'
(Plans)
Sol. (d)
(a)
(b) (Reducing Scale)
(c)
142.
(Enlarging Scale)
[Indian Ordnance Factory Fitter 2016]
(a) (b)
(c) (d) 146. (Scale)
Sol. (c) [RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (a)
143.
(Full Size Scale) :
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016]
(a) 4H (b) 3B
(c) 5H (d) HB
(Reducing Scale)
Sol. (d) HB
HB
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
153. 'X'
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b)
156.
154.
'X'
(a)
(b)
158.
'a' 45º
(c)
60º–30º
(d)
Sol. (a)
150 mm
[RRB Bangalore Section Eng. (Civil) 01.02.2009]
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 207
(a) 95º (b) 100º 162.
(c) 105º (d) 110º '�'
Sol. (c) 45º + 30º + a = 180º
� 75º + a = 180º
� a = 180º – 75º
� a = 105º
159. IS 1444-1989
D2
[RRB JE (Shift-3) 26.08.2015]
(a) 1500 × 1000 × 25 [RRB Chandigarh Section Eng. (Civil), 26.02.12]
(b) 1000 × 700 × 25 (a) 30º (b) 60º
(c) 45º (d) 90º
(c) 700 × 500 × 15
Sol. (b) � + 30º + 90º = 180º
(d) 500 × 250 × 15 � = 180º – 120º
Sol. (c) IS 1444-1989
� � 60º
163. 30º–60º '�'
D2 700 × 500 × 15
mm
Engineering Students
165.
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
(a) (b)
(c) (d)
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016]
Sol. (a)
(a) (b)
(c) (d)
150 mm
Sol. (b) T- 'X'
25 mm 50 mm
T-
T0 1500 mm T-
T1 1000 mm T-
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 208
166. T- 3H B (3H, 2H, H, F, HB
B)
[RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008] 2B 7B
(a) (b) 171. 'X'
(c) (d)
Sol. (a) T-
167. BIS A3
[RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005]
(a) 297 × 410 (b) 410 × 298 18
(c) 298 × 310 (d) 297 × 420
Sol. (d) BIS A3 297 × 420 (a)
(b)
A0 841 × 1189 (c)
A1 594 × 841 172. T-
A2 420 × 594
168. A4 × 3 [RRB Je (Shift-3), 30.08.2015]
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016] (a) (b)
(a) 297 × 420 (b) 297 × 630 (c) (d)
(c) 210 × 297 (d) 148 × 210 Sol. (b) T- Blade
Sol. (b) A4 × 3 A4
T-
T0 1500 mm
A4 × 3
T1 1000 mm
= 297 × (210 × 3)
T2 700 mm
= 297 � 630 173. T-
169.
[MES Fiter Tradesman 2016] [SAIL Bokaro Steel Plant 2016]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
Sol. (b) Sol. (d) T-
T-
9H
(a)
174. '�'
(b)
[NTPC Fitter 2014]
(c)
170. 4H, 5H ............ 9H
[Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b) 4H, 5H ..........9H (a) 60º (b) 90º
9H 4H (c) 30º (d) 45º
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 209
Sol. (a) '�' 179. 'X'
= 180º – (90º + 30º)
= 180º – 120º
= 60º
175. 45º–45º 90º
[Vizag Steel Fitter 2015]
(a) 10 (b) 20
(c) 30 (d) 40
Sol. (b) 45º–45º 90º 20 [RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (c) 'X'
176.
45º 60º–30º
[SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014] 'a'
(a) (b) [ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016]
(c) (d) (a) 60º (b) 75º
Sol. (b) 'X' (c) 90º (d) 135º
Sol. (b) a = 180º – (60º + 45º)
= 180º – 105º
= 75º
187.
[RRB Chandigarh Section Eng. (Civil), 26.02.12]
(Elbony) (a) (b)
(c) (d)
184. 'x' Sol. (b)
9H
7B
188.
[RRB Bangalore Section Eng. (Civil) 01.02.2009] [RRB Allahabad Signal Maintainer-II, 22.01.06]
(a) (b) (a) 5 B (b) 3 H
(c) (d) (c) B (d) 8 H
Sol. (a) 'X' Sol. (b) 3H
7B
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 211
189. Sol. (b)
[RRB Bhopal Section Engineer, 24.11.2002]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (c)
194.
A2 (700 × 500 × 15) mm [RRB Bangalore Material Superintendent, 21.11.2004]
(a) (b)
A5 165 × 240 mm
(c) (d)
A4 240 × 330 mm
Sol. (d)
190.
90º
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
(a) 120º (b) 60º
(c) 9º (d) 90º
Sol. (d) 195. (Compass)
[DMRC Junior Engineer (Electronics) 03.08.2014]
(a) (b)
90º (c) 'a' 'b' (d)
Sol. (c)
191.
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
(a) (b)
(c) (d) (Adjustable)
Sol. (c)
196.
[DMRC Electronics Engineering, 21.09.2014]
20 30 (a) (b)
5
(c) (d)
A0 841 × 1189
Sol. (d)
(a)
A1 594 × 841
(b)
192.
(c)
[RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b)
150 mm
197.
(a)
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
(b)
(a) 30º (b) 75º
(c)
(c) 135º (d) 120º
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 213
205. 209.
[COAL India Fitter 2013] [CRPF Constable Tradesman 2016]
(a) (a) H (b) 6H
(b) (c) HB (d) 2H
(c) Sol. (b) 6H
(d)
Sol. (d) 1 H, 2H, HB
2H 3H
9H
(a) 210.
(b) [RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012] [NCVT Fitter 2012]
(c) (a) (b)
206. (c) (d)
[Vizag Steel Fitter 2015] Sol. (b)
(a) (b) (Cross-Section)
(c) (d)
Sol. (c)
(a)
(b)
9H (c)
207.
211.
(Construction lines)
[ISRO Technical Assistant, 2016]
(a) (b)
[SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014]
(c) (d)
(a) 2H 3H (b) HB H
Sol. (a)
(c) H 2H (d) 8H 9H
Sol. (a) 2H 3H
(Kaolin or Clay)
9H
212.
[Indian Ordnance Factory Fitter 2016]
208.
(a) (b)
[BHEL Hyderabad Fitter 2014]
(c) (d)
(a) (b)
Sol. (c)
(c) (d)
Sol. (a)
4B 7B
H 2H (Kaolin or Clay)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 214
213. Sol. (d) 150 20 300
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016] 35
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b)
214. 218.
(2H 3H)
(a)
(b)
[NTPC Fitter 2014]
(c)
(a) (b)
215.
(c) (d)
[RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
Sol. (d)
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
25 50
150
219.
[SAIL Bokaro Steel Plant 2016]
216.
(a)
[HAL Fitter 2015]
(a) (b)
(b) (c)
(c) (d)
(d) Sol. (c)
Sol. (c)
25 50
150
217. 220.
[RRB Je (Shift-3), 30.08.2015] [Vizag Steel Fitter 2015]
(a) 150 (b) 300 (a) (b)
(c) 600 (d) a b (c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 215
Sol. (b) Sol. (c) T0 T-Square 1500
mm
T0 T-Square
T1 1000 mm
T2 700 mm
225. IS 1444–1989
(a) D3
(b) [Mazagon DOCK Ltd. Electrician 2013]
(c) (a) 1000 × 700 × 25
221. A5 (b) 500 × 350 × 15
(c) 700 × 500 × 25
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003] (d) 350 × 250 × 15
(a) 880 × 1230 (b) 625 × 880 Sol. (b) D3 500 × 350 × 15
(c) 450 × 625 (d) 165 × 240
Sol. (d) A5 165 × 240 mm D2 700 × 500 × 15
D1 1000 × 700 × 25
148 × 210 mm
A0 841 × 1189 mm 226.
1 (1 m2)
222. A4
[DRDO Motor Mechanic 2016]
(a) 297 × 450 (b) 210 × 297
45º 60º–30º 'a'
(c) 594 × 841 (d) 420 × 594
[MES Fitter Tradesman 2016]
Sol. (b) A4 210 × 297
(a) 60º (b) 30º
mm
(c) 45º (d) 90º
A0 841 × 1189 mm
Sol. (c) 45º 60º-30º 'a'
A1 594 × 841 mm
45º
1 : ( 2) 'a' = 180º–(90º + 45º)
= 180º – 135º
= 45º
223.
a � 45º
[DRDO Mechanic Diesel 2016]
(a) 1 : 3 (b) 2 : 1 227.
(c) 1 : 4 (d) 1 : 5
Sol. (b)
2:1
841 × 1189 mm
(a) (b)
(c) 234.
230. [DMRC Electronics Engineering, 21.09.2014]
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.16] (a) (b)
(a) (c) (d)
(b) Sol. (c)
(c)
(d) 180º
Sol. (d) T-Square 180º
180º
=
�
D0 1500 × 1000 × 25 mm
235. 700 mm 'T' Square
D1 1000 × 700 × 25 mm
D2 700 × 500 × 15 mm
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
D3 500 × 350 × 15 mm
(a) T0 (b) T1
231.
(c) T2 (d) T3
[DMRC Junior Engineer (Electronics) 03.08.2014]
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 217
Sol. (c) 700 T2 'a' = 180º – 30º
' a ' � 150º
239.
T0 1500 'a'
T1 1000
236.
45º 'a'
[RRB Kolkata Jr. Eng.-II Electrical/ DRG & Design 11.06.2006]
(a) 105º (b) 135º
(c) 120º (d) 150º
45º 60º–30º '�' Sol. (b)
45º
[RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008]
'a'
(a) 90º (b) 60º
45º
(c) 30º (d) 45º
Sol. (c) � = 180º – (60º + 90º)
= 180º – 150º 'a' = 180º – 45º
= 30º ' a ' � 135º
� � 30º 240. 60º–30º 'a'
237.
'a'
243. IS 46 : 2003 A1
(Fold)
[RRB Bangalore Section Eng. (Civil) 01.02.2009] [RRB Allahabad Signal Maintainer-II, 22.01.06]
(a) 4 fold (b) 6 fold (a) 30º (b) 60º
(c) 7 fold (d) 9 fold (c) 45º (d) 90º
Sol. (a) A3 Sol. (b) �� 60º
30º–60º
594 × 841 A1 90º + 30º + � = 180º
420 × 594 A2 120º + � = 180º
297 × 420 A3 � = 180º – 120º
� = 60º
244.
�
[RRB JE (Shift-3) 26.08.2015]
248. 30º–60º '�'
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
(a) �
(b)
[RRB Bhopal Section Engineer, 24.11.2002]
(c)
(a) 160º (b) 150º
(d)
(c) 180º (d) 90º
(e) Sol. (b) ������ = 180º – 30º
245. 165 × 200 A– 60º
��������� = 150º
� 30º 90º � � 150º
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016] 249.
(a) 1 : 3 (b) 1 : 2
(c) 1 : 1 (d) 2 : 1
Sol. (c) A– A4
R.F 1:1
A4 210 × 297 �
R.F = 1 : 1 45º '�'
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
A3 297 × 420
(a) 135º (b) 180º
246.
(c) 45º (d) 90º
[RRB Chandigarh Section Eng. (Civil), 26.02.12]
Sol. (a) 45º 45º
(a)
90º
(b)
(c) (a) (b) (d)
45º
Sol. (c) 20
30
5
�
45º
� = 180º – 45º
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 219
� = 135º Sol. (d)
� � 135º
250.
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
(a) 45º (b) 90º
(c) 45º (d) 270º 2H 3H
Sol. (b)
90º
255.
0º 180º
2:1
2/1
256. 2H
[RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
252. A1
(a)
[RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008]
(b)
(a) 1 m2 (b) 0.5 m2
2 (c)
(c) 0.25 m (d) 0.75 m2
(d)
Sol. (b) A1 594 × 841 mm
A1 = 0.49954 = 0.5 m2 Sol. (c) 2H
A0 1 2
A2 0.25 2
253. 2:1
[RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005] (a)
(a) (b) (b)
(c) (d) (c)
Sol. (c) 2:1
2/1
257. 'T'
= [RRB Je (Shift-3), 30.08.2015]
(a) (b)
1:1
1 : 2, 1 : 5 (c) (d)
254. Sol. (d) 'T' Square
[MES Fiter Tradesman 2016] 'T'
(a)
(b) 'T' Square (i) (ii)
(c)
(d) 90°
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 220
258. 'T' – 260. �
[SAIL Bokaro Steel Plant 2016]
45º
(a) (b) 45º 90º
(c) (d)
Sol. (c) Drawing Bord 'T' Square
� 30º 60º
Drawing bord [RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
Drawing Sheet (a) 60° (b) 90°
(c) 30° (d)
Sol. (a) 60°
90°
261.
259.
[Vizag Steel Fitter 2015] [NTPC Fitter 2014]
(a) 30° (b) 90° (a) (b)
(c) 105° (d) (c) A B (d)
Sol. (d) Sol. (b)
Square
Mini Drafter
Drawing
30° 60°
90°
0°–360° 20
45°
90°
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 221
9
CHAPTER (T;kferh; vkd`fr;ksa dk vkjs[k)
4. (Straight angle)–
180°
2D 3D 180º
� = 180º
(l, b) (l, b, h) 0
(i) (Polygon) Note : 0°
(ii) (Triangle) 5. (Reflex angle)–
(iii) (Quadrilateral) 180° 360°
(iv) (Circle)
(Angle)–
A �AOB = �
O
B 180º < � < 360º
B
6.
� (Complementary angle)– 90°
A C
A
��� = 90º
(Vertex)–
30º
60º
(Types of Angle) B
C
1. (Acute Angle)– 0° 7.
90° (Supplementary angle)–
B 180°
C
0º < � < 90º ��� = 180º
� 120º 60º
0 A A O B
2. (Obtuse angle)– 8. (Adjacent angle)–
90° 180°
B
� 90º < � < 180º
A A
0
3. (Right angle)– 90° B
O C
B
AOB BOC
90º � = 90º 9. (Linear pair)–
0
A 180°
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 222
�AOC �BOC (ii)
C �1 = �7
�2 = �8
A O 180°
B
10. (Complete angle)–360°
�
� ��� = 180º
Note:
360°
180°
x
x + y = 180
1 2
l y
4 3
l m
5 6
m
8 7
1. (Corresponding angle)
�
�
�1 = �5
�2 = �6
�4 = �8 Note :
�3 = �7
2. (Vertically opposite angle)
�
�1 = �3
�2 = �4
�5 = �7
�6 = �8 (Triangle)
3. (Alternate angle)
(Triangle)–
1 2
4 3
� � 5 6
8 7
(i) B C
�3 = �5
�4 = �6
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 223
180°
360°
A
A
�2 D
AB � BC
�1 �1+ �2+ �3 = 360º BD �
AC
� C
B 3 B C
A
(Types of Triangle)
� A
0º < � < 90º
P
� � AP � PC � PB �
A C 2
������� 90° B C
2. (Right Angled Triangle) 3. (Obtuse Angled Triangle)–
90°
A
180°
C
�ABC = 90º
1. (Equilateral Triangle)–
A
O
A
B C 60º
AB = BC = AC
60º 60º
B C
A 60°
120°
120º
120º
B C
120º
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 224
1. (In-centre)
A
O A
B C
2. (Isosceles Triangle)– I
B C
A 2. (Circum Centre)
AB = BC
C A
B
O
A C
B
A
A
��
O
B C
B D C 180°
(i) BD = DC
AB = AC A
B C F E
(i) AB � BC � CA
G
(ii) �A � �B � �C B C
D
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 225
90°
2 1
AG : GD � 2 : 1
A D
(Quadrilateral) O
B C
A D (i) AC = BD
(ii) AO = OC
(iii) BO = OD
B C
360°
�A � �B � �C � �D � 360º
(Types of Quardrilateral)
1. (Parallelogram) 3. (Suare)
90°
A D (i) AD = BC A D
AB = DC
(ii) AD BC
B C AB DC
B C
(i) AB = BC = CD = DA
(ii) �A = �B = �C = �D = 90º
180°
A D A D
O
B C
�A + �B = 180° B C
�B + �C = 180° (i) AC = BD
�C + �D = 180° (ii) �BOC = 90º
�D + �A = 180°
A B
D C 4. (Rhombus)–
2. (Rectangle)
A B
A D (i) AD = BC
(ii) AB = DC
(iii) �A = �B = �C = �D = 90º D C
B C 90°
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 226
A B
O
D C (i) (i)
(i) �DOC = �BOC = �AOB = �AOD = 90º (Regular Polygon) (Convex Polygon)
(ii) (ii)
1. (Regular Polygon)
A A
D A D
60º
60º 60º
B C 60º 60º
C B C
5. (Trapezium) B
2. (Non-Regular Polygon)
A D
AD BC
Ex:
B C
3. (Convex Polygon)
180°
A D
B C ��= 180º
4. (Concave Polygon)
180°
Note :
180º
(Polygon)
180°
n(n � 3)
2
(n–2) × 180°
(n � 2) � 180�
n
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 227
Note : n
(Pentagon)
(Hexagon)
(Heptagon)
A B
(Octagon)
(Nonagon) (Arc)
(Decagon)
(Chord)–
(Undecagon)
(Dodecagon)
(Inscribed and circum-
scribed polygon)
1. (Inscribed Polygon)– B
(chord)
A
2�
2. (Circumscribed Polygon)– A B
90º
A B
O (diameter)
(Circle)
(Tangent)
)
eter O
m
( dia (radius)
(centre) P T
A
(circumference)
(Radius)
d
r�
2
(Diameter)
O
d � 2r AM = MB
(Arc)– A B
M
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 228
D'
1. (Sector)– C
A F1 F2 B
O
r r
A P
D
2. (Segment)– D
(i) (Major Axis)–
AB
A (ii) (Minor Axis)–
3. (Semi-Circle)–
CD
(iii) (Vertex)–
A B
A B (iv) (Directrix)–
DD'
4. (Concentric Circle)– (v) (Focus)– C
F1 F2
F1 F2
O (vi) (Eccentricity)–
'e'
1
5. (Eccentric Circle)–
Note : e �1
2. (Parabola)—
O' O O'' A. B. C.
1 e �1
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 229
3. (Hyper Parabola)— (Inclined lines)
30° 45°
1
e �1
(Free-hand Sketching)
(Horizontal lines)
OBJECTIVE QUESTIONS
1. 2.
[RRB ALP CBT-2, 22.01.2019 (Shift-2)]
(a) (b) [RRB ALP CBT-2, 23.01.2019 (Shift-1)]
(c) (d) (a) (b)
Sol. (b) (c) (d)
Sol. (b)
12
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 230
7. [RRB Bilaspur JE (Yellow, 14.12.2014)]
(a) 2D (b) 3D
(c) 4D (d)
(i) (ii) Sol. (a) 2D
(iii) (iv)
2D
3. _______
�r2
[RRB ALP CBT-2, 23.01.2019 (Shift-2)] 8. 180°
(a) [RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d)
(d) Sol. (d) 180°
Sol. (c)
180°
9.
[RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
A
180º
(a) (b)
90º A B
O
O B
4. A
A
[RRB ALP CBT-2, 21.01.2019 (Shift-1)]
(a) 180° (b) 150°
(c) 85° (d) 90° (c) (d)
130º 50º
Sol. (b) 150° B B
O
90° 180°
Sol. (b) 180°
(c) � � (d) � �
(a) (b) A B B
B O O
O B Sol. (a) 90°
O
A O B
A
(c) (d)
A
B O
Sol. (d) 90° 180° 30°
60°
B C
180° 15. 180°
12. 90° [RRB JE (Shift-3) 26.08.2015]
[Vizag Steel Fitter 2015]
(a) (b)
(c) (d) � l
Sol. (c) 90° (a) � (b) �
A B m
180° O
�
l
(c) (d)
120° 60° m
�
A O B
Sol. (d) 180°
� �� � 180�
� + � = 180º
13. x y
A l
�� � �
(1) A B (2) �
C m
x � l
y
O B (3) m
[SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014] �
(a) (b) 16.
(c) (d) [ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016]
Sol. (d) x y
A
� �
x A B
O B O
y
(a) (b)
B (c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 232
Sol. (d) (a) (a)–(v) (b)–(i) (c)–(iii) (d)–(ii) (e)–(iv)
1. (b) (a)–(v) (b)–(ii) (c)–(i) (d)–(iii) (e)–(iv)
2. (c) (a)–(i) (b)–(v) (c)–(ii) (d)–(iii) (e)–(iv)
3. (d) (a)–(v) (b)–(i) (c)–(ii) (d)–(iv) (e)–(iii)
17. 90° Sol. (d) = 90°
[RRB Chandigarh Section Eng. (Civil), 26.02.12] = 30°
(a) (b)
= 130°
(c) (d)
Sol. (c) 90° = 180°
= 300°
180° 21.
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
90° (a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
18. 180° �
[RRB Allahabad Signal Maintainer-II, 22.01.06]
�
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b) 180° A
90°
19. B C
[RRB Bhopal Section Engineer, 24.11.2002]
22.
A
A B [RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008]
(a) (b)
(a) (b) (c) (d)
C
B Sol. (a) (�)
C
A
B
(c) (d)
A C C
B
Sol. (a) 180° 360°
23.
[RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005]
(a) (b)
A �AOB = � (c) (d)
O
180º < � < 360º Sol. (b) (�)
B
20.
A
(a) 30° (i)
60º
(b) 90° (ii)
(c) 130° (iii)
(d) 180° (iv) 60º 60º
B C
(e) 300° (v)
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 233
24. 90° 60°
[DMRC Electronics Engineering, 21.09.2014] 120°
(a) (b) 28.
(c) (d) [THDC Electrician 2015]
Sol. (c) 90° (a) (b)
(c) (d)
A
Sol. (b)
A
B C
25. 90°
[RRB Je Ahmedabad, 14.12.2014]
(a) (b)
(c) (d) B C
Sol. (a) 90° AB � BC � CA
�A � �B � �C
C 29.
A
� 60º
A B
90°
180° 80º 40º
B C
[DRDO Turner 2016]
26. 90°
[RRB Bangalore Material Superintendent, 21.11.2004]
(a) (b)
(a) (b) (c) (d)
(c) (d) Sol. (d)
Sol. (d) 90°
A
B
60º
�
80º 40º
B C
� �
A C �A � �B � �C
������� 90°
27.
[DMRC Junior Engineer (Electronics) 03.08.2014] 30.
(a) (b)
(c) (d) A
Sol. (a)
40º
A
60º 120º
B 20º
C
60º 60º
B C [RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 234
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
Sol. (a) 90° 180° Sol. (b)
� 60°
� 120°
33.
A
[DRDO Turner 2016]
40º A A
120º 20º
B C (a) (b)
31.
B C B C
A
A
A
(c) (d)
� �
B C B C B C
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003] Sol. (d) � 90° 180°
(a) (b) �
(c) (d) �
Sol. (c) � 180°
�
34.
A [RRB Kolkata Jr. Eng.-II Electrical/ DRG & Design 11.06.2006]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d) �
� � �
B C 180°
� 360°
AB � BC
35.
[COAL India Fitter 2013]
(a) (b)
A (c) (d)
Sol. (a)
� �
B C
A
�ABC � �ACB
32.
A I
B C
36.
[Vizag Steel Fitter 2015]
60º 60º (a) (b)
B C
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016]
(c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 235
Sol. (b) Sol. (d)
� �
2 1
A
O
A
B C
37. F E
A
A
B C
B C
42.
180°
39. [HAL Fitter 2015]
[CRPF Constable Tradesman 2016]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d)
(c) (d)
Sol. (b) � Sol. (d) �
�
A 180°
A
O �
�
B C
40. �
[RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012] [NCVT Fitter 2012] B C
(a) (b) � � � � 180�
(c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 236
43. 47.
[Indian Ordnance Factory Fitter 2016] [RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
(a) 360° (b) 180° (a) 60° (b) 75.5°
(c) 90° (d) 120° (c) 85° (d)
Sol. (d) 0° 90°
Sol. (a) � 360°
� 180°
90°
�
48.
[RRB Je (Shift-3), 30.08.2015]
44. (a) 95° (b) 97°
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016] (c) 125° (d) 59°
(a) (b) Sol. (d) 0° 90°
(c) (d) [NTPC Fitter 2014]
Sol. (d) � = 90°
= 180°
� 180° �
� 360° �
A 49.
� 360°
A B
�
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 237
52.
[DRDO Motor Mechanic 2016]
(a) 180° (b) 360°
(c) 90° (d) 270°
Sol. (c) 90°
57.
[RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005 ]
90°
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b) 90°
53.
[DRDO Mechanic Diesel 2016]
(a) (b) 58.
(c) (d)
Sol. (d)
[RRB Bilaspur JE (Yellow, 14.12.2014)]
90° (a) (b)
(c) (d)
54. Sol. (a)
[CRPF Constable Tradesman 2016]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (c) 180°
59.
[RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
90° (a) (b)
(c) (d)
55.
Sol. (b)
[Mazagon DOCK Ltd. Electrician 2013]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b)
(a) (Regular Polygon)
360° (b) (Non-Regular Polygon)
360°
56. (a) (Convex Polygon)
(b) (Concave Polygon)
[MES Fitter Tradesman 2016] 60.
(a) (b) [ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.16]
(c) (d) (a) (b)
Sol. (d) (c) (d)
90° Sol. (a)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 238
90° A D
B C
64. ABCD
61.
[RRB Jammu Section Eng. (Mech, Elec/ Elect./Telecom, 2013] [THDC Electrician 2015]
(a)
(a) (b) (b)
(c)
(d)
(c) (d) Sol. (c)
Sol. (b)
90°
180°
A B
D C
62. 65.
[RRB Bangalore Material Superintendent, 21.11.2004]
(a) (b) [RRB Thiruvananthpuram Section Eng. (Mechanical) 04.01.2009]
(c) (d) (a) (b)
Sol. (c) (c) (d)
Sol. (a)
90°
A D
90°
B C
63.
66.
[DMRC Junior Engineer (Electronics) 03.08.2014]
[DMRC Civil Engineering, 07.09.2014]
A D A D
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) B C B C
Sol. (d) A D
A B
(c) (d)
B C D C
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 239
Sol. (c) 71.
360° [RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
D
51.5°
A
O
P N
B C
�A � �B � �C � �D � 360� Q M
68. K L
72.
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016] [RRB Je (Shift-3), 30.08.2015]
(a) (b) (a) 7 (b) 9
(c) (d) (c) 15 (d) 14
Sol. (d) n(n � 3)
(Parallelorgam) Sol. (d) =
2
n=7
7(7 � 3) 7 � 4
= = 14
2 2
73.
180°
[NTPC Fitter 2014]
(a) (n – 2) × 90° (b) (2n – 4) × 180°
(c) (n – 2) × 180° (d)
69.
Sol. (c) (n – 2) ×
[MES Fiter Tradesman 2016]
180°
(a) (b)
(c) (d) 180°
Sol. (b)
�
70.
(n � 2) � 180�
[Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013] n
(a) (b) 74.
(c) (d) [SAIL Bokaro Steel Plant 2016]
Sol. (a) (a) 5 (b) 7
(c) 9 (d) 6
Sol. (b)
A D
Heptagon
Hexagon
B C 51.5°
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 240
75. 80.
[DRDO Turner 2016]
n � n � 2� n � n � 3�
[RRB Bangalore Material Superintendent, 21.11.2004] (a) (b)
3 2
(a)
(b) n � n � 1� n � n � 3�
(c) (d)
(c) 2 3
(d) n � n � 3�
Sol. (a) Sol. (b)
2
(n–2) ×
180°
81.
76.
[DMRC Junior Engineer (Electronics) 03.08.2014] [RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
(a) 9 (b) 10
A
(c) 11 (d) 12
Sol. (b) Decagon (A) (i)
Decagon C
B
A D
40° F E
79.
[RRB Je Ahmedabad, 14.12.2014]
A D
(a) 90° (b) 360°
(c) 270° (d) 180°
Sol. (d) B C
180° [RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
(n–2) × (a) (b)
180° (c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 241
Sol. (d) (Focal chord)
Hexagon
Regular Hexagon D'
60° C
83. AB
A B
A F1 F2 B
o
1
A F1 F2 B
89. (e)
[BHEL Hyderabad Fitter 2014]
D (a) e = 1 (b) e = 0
(c) e < 1 (d) e > 1
D
Sol. (d) (e) e >1
DD'
86. e �1
[COAL India Fitter 2013]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d) (Ellipse)
Hyperbola Parabola
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 242
90. (a) (b)
(c) (d)
[CRPF Constable Tradesman 2016] Sol. (c)
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b) 1
e �1
95.
91.
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016]
[RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012] [NCVT Fitter 2012]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d)
(c) (d)
Sol. (d)
Sol. (b)
96.
P T
A
O 97.
94. (centre)
[Indian Ordnance Factory Fitter 2016]
(circumference)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 243
98. 1
(90 – x) = (180 – x)
4
360 – 4x = 180 – x
3x = 180º
x = 60º
o 102. 8
[DRDO Mechanic Diesel 2016]
(a) 135º (b) 120º
(c) 100º (d) 45º
[RRB Je (Shift-3), 30.08.2015] Sol. (a) =8
(a) (b) = (n – 2)180º
(c) (d) (n � 2)180º
Sol. (b) =
n
(8 � 2)180º
=
8
6 � 180
B =
8
= 135º
A 1
103. �ABC AD AD = BC
2
�BAD = 30º �ACB
99. 2:3 [CRPF Constable Tradesman 2016]
[SAIL Bokaro Steel Plant 2016] (a) 90º (b) 45º
(a) 60º, 114º (b) 30º, 57º (c) 30º (d) 60º
(c) 72º, 108º (d) 36º, 54º Sol. (d) A
Sol. (c) 180º
x y
180 180
×2 ×3
5 5
72º 108º x y
100. 44º B D C
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
(a) 68º (b) 65º BC
(c) 102º (d) 72º AD =
2
Sol. (a) a b
a + b = 180 2x + 2y = 180º
a – b = 44 x + y = 90º
2a = 224 �BAD = x = 30º �ACB = y = 90º – 30º = 60º
a = 112 104. �ABC G AG = BC, �BGC
b = 180º – 112º = 68º [NTPC Fitter 2014]
101. (a) 90º (b) 30º
[DRDO Motor Mechanic 2016] (c) 60º (d) 120º
(a) 60º (b) 30º Sol. (d) A 2x
(c) 90º (d) 120º 3
Sol. (a) 90º 180º
G
=x B C
x D x
= 90 – x 3 3
180 – x AG = BC
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 244
AD = x 108. ABC A O
2x x �BOC = 54º �BAC
AG = , GD =
3 3
[RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005 ]
2x
AG = BC = (a) 108º (b) 126º
3
(c) 136º (d) 116º
DG = BD
�GBD = �BGD = �DGC = �GCD Sol. (b) B
�BGC
�BGC + �GCB + �GBC = 180º
4�BGD = 180º
�BGD = 45º P C
A
�BGD + �DGC = �BGC
45º + 45º = �BGC Q
54º
�BGC = 90º
105. �ABC O AD, BE, CF O
�AOE = 15 cm2 BDOF = 360º
[Vizag Steel Fitter 2015] PAQO
(a) 20 cm2 (b) 30 cm2 �PAQ = 360º – (90 + 90 + 54)
(c) 40 cm2 (d) 25 cm2 = 360º – 234º
Sol. (b) = 126º
A
15 cm
2 �PAQ = �BAC =126
109. I ABC �A = 60º
F E �BIC
[RRB Bilaspur JE (Yellow, 14.12.2014)]
(a) 100º (b) 120º
B D C (c) 150º (d) 110º
Area to �AOE = 15 cm2
Sol. (b) A
� = 15 × 6
= 90 cm2
BDOF = 15 × 2
= 30 cm2 I
106.
[Mazagon DOCK Ltd. Electrician 2013] B C
(a) (b) �A = 60º
(c) (d) �BIC = ?
Sol. (b) 1
�BIC = 90º + �A
A 2
1
= 90º + × 60º
F E 2
= 120º
110. �ABC I �ABC = 60º �ACB = 50º
B D C �BIC [RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
107. 4cm 10cm (a) 55º (b) 125º
'a' cm a (c) 70º (d) 65º
[MES Fitter Tradesman 2016] Sol. (b) A
(a) a > 5 (b) 6 � a � 12
(c) a < c (d) 6 < a < 14
Sol. (d) I
1 1 1 (a) 1 : 1 (b) 1 : 2
114. : : (c) 2 : 1 (d) 3 : 1
4 6 8 A
Sol. (d)
91 cm
1
EF = BC F O E
[DMRC Junior Engineer (Electronics) 03.08.2014] 2
G
(a) 19 (b) 20 1
OF = BD ...(i) B C
(c) 28 (d) 21 2 D
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 246
�AFO & �ABD Sol. (d) A
�A = �A � BAC = 80º
�AFO = �ABD 1 80º
�AFO � �ABD (by AA ) � BOC = 90º + 90º � �A
2 O
OF OA 1 1
= = = 90º + × 80º C
BD AD 2 2 B
= 130º
1
OA = AD 121. �ABC AC D P, Q, X, Y
2
AB, BC, AD DC PX QY
O, AD [MES Fiter Tradesman 2016]
OA = OD (a) 1 : 2 (b) 1 : 1
AG 2 (c) 2 : 1 (d) 2 : 3
= Sol. (b)
GD 1 A
PX �� BD
AO � OG 2
= BD X
OD � OG 1 PX =
2 D
AO + OG = 2(OA – OG) QY �� BD P Y
3OG = OA
BD C
AO 3 QY = B Q
= =3:1 2
OG 1 PX : QY = 1 : 1
118. �ABC BC AB AC 122. �ABC �B = 60º �C = 40º AD AE
P Q AP = �A BC
QC, PB = 4 AQ = 9 AP �DAE
[Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013]
[DMRC Civil Engineering, 07.09.2014]
(a) 5º (b) 10º (c) 40º (d) 60º
(a) 2.5 (b) 3
Sol. (b)
(c) 6 (d) 6.5 A
� B = 60º
Sol. (c) A
�C = 40º
�APQ ~ � ABC 9 �A = 180º – (60º + 40º)
AP AQ P Q �A = 80º
=
BP QC 4 60º 40º
80º
��BAD = � 40º B C
B C 2 E D
AP 9 � AEB = 90º
4
=
AP
∵ � AP = QC�
� BAE = 180º – (60º + 90º)
AP2 = 36 �BAE = 30º
AP = 6 � EAD = 40º – 30º = 10º
119. �ABC D E AB AC 123. G ABC AG = BC
DE BC DE ABC �BGC
[RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
AD BD
(a) 60º (b) 90º (c) 120º (d) 135º
[Indian Ordnance Factory Fitter 2016]
Sol. (b) A
(a) 1 : 1 (b) 1 : ( 2 –1) 2x
AG = BC
3
(c) 1 : 2 (d) 1 : ( 2 +1) AD = x
Sol. (b) 2x G
AG =
120. ABC �B �C O 3
�BAC = 80º �BOC x B D x C
GD =
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016] 3 3
(a) 120º (b) 140º 2x
(c) 110º (d) 130º 3
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 247
[RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008] (a) � 3 � 2 2 � pcm2 (b) � 3 � 2 2 � p2 cm2
1 1 1 1 1 1
(a)
p2
�
b2
�
a 2
(b) 2
p
�
a 2
�
b2
(c) � 2 � 2 � p cm2 (d) � 2 � 2 � p2 cm2
Sol. (b) AC2 = AB2 + BC2
1 1 1 1 1 1 A
(c) � � (d) � �
p2 a2 b2 2
p a 2
b 2 AC = 2x
Sol. (b) A x 2x
2x + 2x = 2P
c
D 2x (1 � 2) � 2P
b P B x C
x (1 � 2) � 2P
C B 2P
a x=
1 (1 � 2)
Area = AC × BC
2 1
�ABC = × ×
1 2
= ×P×A
2 1
1 = ×x×x
Area of � ABC = CD × AB 2
2
1 2
1 = x
= ×P×C 2
2
� �
2
ab = pc 1 2P
ab = ×
�1 � 2 �
2 2
P=
c
1 c 1 2P2
=
P ab = ×
2 1�2�2 2
1 c2
2 = P2 3�2 2
P a 2b2 = �
(3 � 2 2) (3 � 2 2)
1 a2 + b 2 1 1 1
= = +
P2 a2 b2 = P2 (3 � 2 2)
P2 a 2 b2
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 249
133. �ABC A BC = 5cm 136. 9 : 16
� 5
BL CM BL = cm [SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014]
2
(a) 3 : 5 (b) 3 : 4
CM
(c) 4 : 5 (d) 4 : 3
[RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
(a) 2 5 cm (b) 5 2 Sol. (b) A P
(c) 10 2 cm (d) 4 5 cm a1 b1 a2 b2
Sol. (a) 4 (BL + CM ) = 5 BC2
2 2
B B C Q R
45 2 2 c1 c2
4( + CM ) = 5 × 5
4
2
4 CM = 125 – 45 a1 b1 c1 A1
M = = = A2
a2 b2 c2
80
CM2 = = 20
4 9 3
= =
CM = 20 A C 16 4
L
CM = 2 5 = 3:4
137. ABC DEF AB = 10cm, DE
134.
= 8cm ABC DEF
[RRB Bangalore Section Eng. (Civil) 01.02.2009]
[RRB Kolkata Jr. Eng.-II Electrical/ DRG & Design 11.06.2006]
(a) 4 : 5 (b) 25 : 16
(a) 120º (b) 60º
(c) 64 : 125 (d) 4 : 7
(c) 30º (d) 90º
Sol. (c) �B = �C Sol. (b) A D
�A = 2 (�B + �C) A
�A = 2 (�C + �C) 10cm 8cm
�A = 2 (2 �C)
�A = 4 �C B C E F
�A + �B + �C = 180°
�ABC AB 2
4 �C + �C + �C = 180 B C �DEF = DE2
6 �C = 180
�C = 30° 102
�B = �C = 30° =
82
135. � ABC AB = AC BA D = 100 : 64
AC = AD �BCD [Vizag Steel Fitter 2015] = 25 : 16
(a) 100 (b) 60º 138. �ABC AD, �A BC
(c) 80º (d) 90º D BD = 5 cm, BC = 7 .5 cm AB
Sol. (d) C : AC [RRB JE (Shift-3) 26.08.2015]
(a) 2 : 1 (b) 1 : 2
(c) 4 : 5 (d) 3 : 5
Sol. (a) A
B D
A
�BCA = �CBA = �
�CAD = � + � = 2� B D C
�ACD DC = BC – BD
�CAD + �ADC + �DCA = 180° = 7.5 – 5 = 2.5
2 � + 2 �ACD = 180°
AB BD 5
2 �ACD = 180 – 2� = =
�ACD = 90 – � AC DC 2.5
�BCD = 90 – � + � = 90° =2:1
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 250
139. ABC AB = 6cm BC = 8 cm � ADE � ABC
�ABC O �A = �A
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016] �D = �B
(a) 1 cm (b) 2 cm �C = �E
(c) 3 cm (d) 4 cm � ADE � � ABC
Sol. (b) A AD AE
�
AB AC
3 AE
6 10 � �
x AD + BD 4
o
x � 3 �
� � � � 4 � AE
B C �3�5�
8
� AE = 1.5
AC = 6 2 � 82
1
AC = 10 142. ABC �A + �B + �C = 140 �B
2
6 � 8 � 10 [RRB Je Ahmedabad, 14.12.2014]
S=
2 (a) 50º (b) 80º
= 12 cm
(c) 40º (d) 60º
1 Sol. (b)
= × 6 × 8 = 24 cm2 A
2 �A + �B + �C = 180º
�ABC
= �B
�A + + �C = 140º
2
24
= �B B
12 �B – = 40º C
= 2cm 2
140. �ABC �A + �B = 70º �B + �C = 130º �A �B
[DRDO Turner 2016] = 40º
2
(a) 20º (b) 50º �B = 80º
(c) 110º (d) 30º 143. �ABC �A + �B = 118º, �A + �C = 96º �A
Sol. (b) �A + �B = 70º [ISRO Technical Assistant, 2016]
�B + �C = 130º [ � �A + �B + �C = 180°]
A (a) 36º (b) 40º
�A + �B + �B + �C = 70º + 130º
�A + 2�B + �C = 200º (c) 30º (d) 34º
�B = 200º – 180º A
Sol. (d)
�B = 20º
�A = 70º – 20º
= 50° B C
141. ABC AB AC D E
B C
AD 3
DE, BC � �A + �B = 118º
BD 5 �A + �C = 96º
AC = 4 cm AE �A + �A + �B + �C =118 + 96
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003] �A + 180º =214
(a) 1.5 cm (b) 2.0 cm �A = 214 – 180º
(c) 1.8 cm (d) 2.4 cm = 34º
A 144. �ABC AB, BC CA E, F G
Sol. (a)
�CBE = �ACF = 130º
�GAB [Vizag Steel Fitter 2015]
D E (a) 100º (b) 130º
(c) 80º (d) 90º
B C
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 251
� DBC = 45º
Sol. (a) G
��BOC
x A �O + � B + � C= 180º
�O + 45º + 60º = 180º
�O = 180º – (105º)
�O = 75º
147. 144º
p q 130º
F [RRB Chandigarh Section Eng. (Civil), 26.02.12]
B 130º C
(a) 10 (b) 20
E
(c) 24 (d) 36
�CBE = 130º Sol. (a) = (n – 2)180º
�ACF = 130º
� p = 180º – 130º �n – 2�180º
=
p = 50º n
q = 180º – 130º �n – 2�180º
� 144 =
= 50º n
p + q + �BAC = 180º 144n = 180 n – 360
�BAC = 180º – 100º 180 n – 144 n = 360
�BAC = 80º 36 n = 360
x = 180º – 80º n = 10
148.
= 100º
145.
[RRB Allahabad Signal Maintainer-II, 22.01.06]
(a) 10 (b) 8
[SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014]
(c) 12 (d) 6
(a) 90º (b) 120º
Sol. (d) = (n – 2) 180º
(c) 100º (d) 60º
= 360º
Sol. (a) A D (n – 2) 180º = 360 × 2
n=6
149.
132º
B C
[RRB Bhopal Section Engineer, 24.11.2002]
(a) 14 (b) 12
(c) 15 (d) 16
90º Sol. (c) =x
146. ABCD �BEC =y
CE BD O
�BOC x – y = 132º
[RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012] [NCVT Fitter 2012] x + y = 180º
(a) 60º (b) 75º
2x = 312º
(c) 90º (d) 120º x = 156º
Sol. (b) A E D y = 156º – 132º
y = 24º
60º O �60º 360º
= = = 15º
24º
150. 5
45º 60º
B C [BHEL Hyderabad Fitter 2014]
� EBC (a) 14 (b) 16
� EBC = 60º (c) 12 (d) 18
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 252
Sol. (c) 153. (2D)
5x : x [DRDO Motor Mechanic 2016]
5x + x = 180º (a) (b)
6x = 180º
x = 30º (c) (d)
= x = 30º Sol. (d) 2D
360º 4/3 �r3
= = 12º 4 �r2
30º
151. 108º
154.
[CRPF Constable Tradesman 2016] [RRB Jammu Section Eng. (Mech, Elec/ Elect./Telecom, 2013]
(a) 12 (b) 16 (a) 90° (b) 90°
(c) 14 (d) 10 (c) 90° (d)
Sol. (d) =x
Sol. (c) 90°
=y
0° 90°
x – y = 108º
x + y = 180º
2x = 288º 90° 180°
x = 144º
y = 180º – 144º 155.
y = 36º
[CRPF Constable Tradesman 2016]
360º 360º
= � � 10 º (a) 60° (b) 80°
y 36º
(c) 75° (d) 95°
152.
Sol. (d) 95°
[HAL Fitter 2015]
(a) 100º (b) 60º 90°
(c) 45º (d) 120º 0° 90°
�n – 2�180º
Sol. (d) =
n
� 6 – 2 �180º
=
6
= 120º
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 253
10
CHAPTER (js[kk,¡)
Introduction 1. (Straight line)
(Straight line)
(a)
(b)
2. Pencil drawing A B
(a)
(b)
(Line)
a. b.
1. (straight line)
2. (curve line)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 254
2. (Curved Line)
(Curve line)
2. (Perpendicular lines)
90°
(Reference line)
A A1 (Outline)
(Continuous Thick line)
A2 (Visible
Object line
edges)
line
Vertical construction lines
B B1
Oblique
(Continuous thin line (Imaginary lines of Intersec construction line
B2 (Dimension line)
60 40
30
B3 (Projection .875
EXTENSION LINE
Leader line
Arrowhead
Leader with block content
Dimension Line Types
Dimension Line Exleration Use
2.50 �.50
1.25 .75
.50
Leader Line
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 255
B5 (hatching)
B6
(Outlines of revolved Section)
B7 (Short centre
lines)
B8 (thread line)
B9 (diagonal line)
C C
(free hand continuous thin line)
0.4mm
0.5mm
(limit of partial or interrupted
views & sections)
D D (long break
100'
(Continuous thin with Zig-Zags line) 20' (A)
100'
break line)
LONG BREAK
E E1 (hidden
outlines)
(dashed thick line) E2 (hidden
edges)
2mm 3mm
(Dash)
Dash (main)
60%
F F1 (hidden
outlines)
(dashed thin line) F2 (hidden
edges)
G G1 (Centre lines)
Chain thin and thick line at
ends
10mm
(chain
line)
G2 (lines of
symmetry)
G3 (Projector)
6:1 4:1
H H (Cutting Surface)
(Chain thin and thick line at ends)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 256
K4
(Initial outlines previous to
forming)
K5
(Parts situated in front
of the cutting plans)
(Classification of Lines)
(mm) 1. (Section Line)
(Thick 0.7-1.0 (Visible Edges), (B5 )
Continuous Line) (Outlines)
(Thin 0.3-0.5 (Dimension
45°
Continuous Line) Lines),
(Construction Lines)
(Dashed Line) 0.3-0.5 (Hidden 1mm 2mm (gap)
Edges),
(Invidisible Lines) 0.7mm 0.7mm
(Center Line) 0.2-0.3 (Symmetry),
(Center Points) (Hatching line)
(Cutting line)
0.7 (Cutting
(Cutting Plane Line) Sections)
0.7
(Break Line) 0.3-0.5
(To 0.7
shorten object length)
(Hatching 0.3-0.5 (Sectional
Line) Views) (Long break line)
(Dotted Line) 0.1-0.3 (Limit
or Partial Views)
(Chain Line) 0.5-0.7 Hatch Lines
(Highlighting
specific parts)
Hatch Angle
(Leader Line) 0.3
45º
(For dimensions or
annotations)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 257
Arrow Head
1. Open (90º)
2. Open (20º)
3. Closed
4. Closed and Filled
2. (Cutting Plane Line) 5. Oblique Stroke
(H ) 6. Small Open Circle
2mm-3mm X
15mm-30mm
1mm-2mm 3X
0.40mm 0.50mm
25 100
2. (Arrow Head) : 38
��40
Closed Filled 40 38
128
or
Closed Blank
(Uni-directional System)
Dot
Tick
Dimension
Leader
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 258
25 100
(Principle of Dimensioning)
38
��40
40 38
128 1. BIS
2.
3. 5
(i) Chain dimensioning. 8
(ii) Parallel dimensioning. 4.
(iii) Combined dimensioning. 5.
1. Chain dimensioning–The individual dimensions Extension line, dimension line
are in the same line.
30 60 35 30 6.
7. extension line
8.
2. Parallel dimensioning–The individual dimen-
sions are originated from the some line point.
�15
�10
15
5
30 �2
45
�20
3. Combined dimensioning–It is the combination
of chain and parallel dimensioning.
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 259
50
50
Dimension
50 50
Dimension
50 50
Dimension
50 50
Arrowhead, Extention line
15 15
50
15 15 50
15 10 15 20 15 10 15 10 20
Dimension Dimension
�15
�15
(g) (Chamfer)
angled
cut)
Four types of curves are made 3D
(h) (Trim Curve)
Bill of inaterial
BIS
75°
(Free hand)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 261
BIS (Buneau of Indian Standards)
IS : 9609 a. Capital letters or upper Case
–1983 Lettering (capital b. Small letters or Lower Case
letters) 'H' or HB
6:5
abcdefghijklmn (i)
(ii)
2 3 4 5 6 7 8 9 0
vertical
(i)
Lower Case Letter Architectural draw- (ii)
ing
90° 75°
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 262
(dimension)
(mm)
(equil spaced)
(angular)
(number) No.
OBJECTIVE QUESTIONS
1. 3.
P1 Q1
Q2
Q0
P0 t=.25 P2
4.
2.
[RRB ALP CBT-2, 22.01.2019 (Shift-1)]
(a) (b)
[RRB ALP CBT-2, 22.01.2019 (Shift-3)]
(c) (d)
(a) (b)
Sol. (a)
(c) (d)
Sol. (a)
(features)
45º bevelled
5.
D D1
6.
8. -----------
[RRB ALP CBT-2, 22.01.2019 (Shift-2)] [DMRC Civil Engineering, 07.09.2014]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
Sol. (d) (Trochoid) Sol. (a)
view
Dash 60%
9.
7.
[DMRC Electronics Engineering, 21.09.2014]
[RRB ALP CBT-2, 21.01.2019 (Shift-1)] (a) 0.3mm – 0.4mm (b) 0.1mm – 0.3mm
(a) (b) (c) 0.2 mm – 0.7mm (d) 0.7mm
(c) Sol. (d) 0.7mm
(d) (Hatching line)
Sol. (c) 45°
10.
[RRB Patna/Allahabad ESM-III, 30.01.2011]
Object
(a) 1 (b) 2
Space Dimension Line
(c) 3 (d) 4
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 264
Sol. (b)
90°
15.
11.
[RRB Patna Technical Eng. 27.07.2008] [Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
Sol. (a) Sol. (c)
A B
90°
19.
14. _____
[Indian Ordnance Factory Fitter 2016]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (c) [SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014]
(a) (b)
(c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 265
Sol. (c) 24.
[Vizag Steel Fitter 2015]
(a) 30 (b) 30
(c) (d) 30
30
Sol. (b)
5mm 8mm
20.
[Vizag Steel Fitter 2015]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (c) 5mm 8mm
25. 'x'
7.5
21.
[RRB Je (Shift-3), 30.08.2015] 45.5
(a) (b) 54.5 10
(c) (d) 'x'
Sol. (d) Drawing [RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
(a) (b)
Engineering drawing Job object (c) (d)
Sol. (b) 5mm 8mm
22.
[NTPC Fitter 2014]
(a) (b)
26.
(c) (d)
'x'
Sol. (b) 'x'
90°
[RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008]
(a) (b)
23.
(c) (d)
[SAIL Bokaro Steel Plant 2016]
(a) (b) Sol. (b) Short break line
(c) (d) Drawing
Sol. (d) 0.4mm 0.5mm
Drawing
27.
[RRB Bilaspur JE (Yellow, 14.12.2014)]
(a) (b)
90°
(c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 266
Sol. (d) (a) 25 (b) 15
(c) 20 (d) 35
Sol. (c) Drawing object
dimensioning
Dimensioning Drawing
28. ISI _____
[COAL India Fitter 2013]
BIS Dimension mm
(a) (b)
(c) (d)
40
Sol. (a) ISI 40mm.
32.
x
5mm 8mm
[RRB JE (Shift-3) 26.08.2015]
(a) Closed (b) Open
(c) Closed & Fitted (d) Obligue Stroke
Sol. (d) Arrow head dimension line
15
Dimensioning Drawing
20
35 Drawing object
dimensioning
[RRB Bangalore Section Eng. (Civil) 01.02.2009]
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 267
35. 39.
fd ; k t kr k gS
µ [RRB Allahabad Signal Maintainer-II, 22.01.06] [RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008]
(a) (b) (a)
(c) a b (d) (b)
Sol. (c) (Letering) (c)
(d)
BIS Sol. (a) Single Stroke
75°
7:4 7:5
Free hand
h 7 7
� or
36. w 4 5
[RRB Bhopal Section Engineer, 24.11.2002] h=
(a) (b) w=
(c) (d) 40. BIS
Sol. (a) Engineering drawing Lettering Vertical [MES Fitter Tradesman 2016]
lines (a) 2 (b) 3
Lettering (c) 4 (d) 5
1. Single Stroke Letters Sol. (a) According to BIS Single Stroke
2. Double Stroke Letters
37. 6 mm to 8 mm
5 mm to 6 mm notes
dimension 3 mm 5mm
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003] Drawing number 10 mm to 12
(a) mm
(b) 41. 'x'
(c) x
(d)
Sol. (d)
Lettering BIS
75° [RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005]
Engineering drawing (a) (b)
(c) (d)
Single Stroke Letter Sol. (c)
38. 75º x
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
(a)
(b)
(c) 42. Lower Case Letters
(d) [Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016]
Sol. (c) 75° (a) Architectural Drawing
(b) Agricultural Drawing
(c) a b
7:
(d)
4 7:5
Sol. (a) Lower Case Letter Architectual
h 7 7 Drawing
� or
w 4 5 Letter 90° 75°
h=
w=
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 268
Sol. (b)
I. Capital Letter or Upper Case
II. Small Letter or Lower Case
43. (a) Horizontal Line
[Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013] (b) Vertical Line
(a) H (b) HB (c) Inclinde Line or oblique Line
(c) 2H (d) a b 48. 'A'
Sol. (d) Single Stroke Lettering H HB grade
'A'
Pencile
Pencil
90º
(i) 9H, 8H, 7H, 6H, 5H, 4H
(ii) 3H, 2H, H, HB, B [Vizag Steel Fitter 2015]
(iii) 2B, 3B, 4B, 5B, 6B, 7B (a) (b)
44. (c) (d)
[RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002] Sol. (d) 'A'
(a) (b)
(c) a b (d) 90°
Sol. (b)
59.
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016]
(a) 1mm - 2mm (b) 2mm - 3mm
55. (c) 3mm - 4mm (d) 4mm - 5mm
[Vizag Steel Fitter 2015] Sol. (b) 2mm – 3mm
(a) (b)
(c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 270
(view) (view)
60. 65.
[RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008]
[RRB Chandigarh Section Eng. (Civil), 26.02.12]
(a) (b)
(a) 30º (d) 60º
(c) (d)
(c) 90º (d)
Sol. (b)
Sol. (d)
Dimension
64
61.
[RRB Allahabad Signal Maintainer-II, 22.01.06]
38
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
66.
(a) (b)
2mm–3mm (c) (d)
62. A [RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005]
[RRB Bhopal Section Engineer, 24.11.2002] Sol. (c)
(a) (b)
(c) (d) 45°
Sol. (c) Drawing
dotted
line (section)
67.
[RRB Bangalore Material Superintendent, 21.11.2004]
63. (a) B5 (b) D
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003] (c) C (d) E F
(a) (b) Sol. (b) D
(c) a b (d) (Ruled line)
Sol. (c) Arrow head Dimension (zig-zag)
Arrow head dimension lines
3mm 1mm
Arrow head lines
68.
64.
[DMRC Junior Engineer (Electronics) 03.08.2014]
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d)
(c) (d)
Sol. (d) D
Sol. (c) 2mm – 3mm
(Ruled line)
(zig-zag)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 271
Sol. (b)
(view)
Dimension line
69.
[DMRC Electronics Engineering, 21.09.2014] Dimension line
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (a) (view)
Dimension line
73.
Dimension line [RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
(a)
(b)
70. [THDC Electrician 2015]
(a) (b) (c)
(c) (d) (d)
Sol. (c)
(view) Sol. (c)
Dimension line
Dimension line
71.
[RRB JE Ahmedabad, 14.12.2014] 74.
(a) [RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
(b) (a) (b)
(c) (c) (d)
(d) Sol. (d)
Sol. (b) Arrow head
80.
[SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014]
(a) (b)
(Locus Point) (c) (d)
76. Sol. (b)
[DRDO Turner 2016]
(a) (b) (1 )
(c) (d)
Sol. (a)
HB
81.
[BHEL Hyderabad Fitter 2014]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (a)
77. SP 46 : 2003
(1.5 )
H 2H 83.
[ISRO Technical Assistant, 2016]
(a) (b)
79. (c) (d)
Sol. (a)
[Vizag Steel Fitter 2015]
(a) (b) 10 mm 35
(c) (d)
Sol. (d) 3
10
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 273
84. 88. BIS A1/A0
[RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012] [NCVT Fitter 2012] [MES Fitter Tradesman 2016]
(a) 0.6 (b) 0.7 (a) 0.25 (b) 0.35
(c) 0.8 (d) 0.9
(c) 0.5 (d) 0.45
Sol. (b) 0.7
Sol. (a) BIS A1/A0
45º 0.25
SWG Full Form : Standard Wire Gauge.
1.5
89.
[Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013]
85. (a) 1 : 3 (b) 3 : 1
[HAL Fitter 2015]
(c) 1 : 2 (d) 2 : 1
(a) S (b) d
Sol. (b) 3:1
(c) b (d)
Sol. (b) 'd'
90º
90.
[RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
(a) (b)
86.
(c) (d)
[Indian Ordnance Factory Fitter 2016]
Sol. (c) 3:1
(a) 5 : 3 (b) 5 : 2
(c) 4 : 3 (d) 3 : 2
Sol. (a) 5:3
BIS A1/A0
0.25
'd' 91. [RRB JE (Shift-3), 30.08.2015]
(a) (b)
1.5
(c) (d)
87.
Sol. (d)
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016]
(a)
(b)
(c) H 0.4
(d)
Sol. (c)
10 mm 35
'd'
3
92. (ISI)
10
[NTPC Fitter 2014]
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 274
A. (i) 96.
B. (ii) [RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005]
C. (iii) (a)
D. (iv)
(b)
(c)
(a) A-(i) : B-(iii) : C-(ii) : D-(iv) (d)
(b) A-(ii) : B-(iii) : C-(iv) : D-(i) Sol. (d)
(c) A-(ii) : B-(iv) : C-(iii) : D-(i)
(d) A-(i) : B-(ii) : C-(iv) : D-(iii)
Sol. (b) (a)
(b)
(c)
93. "ISI
0.5 'B'
[SAIL Bokaro Steel Plant 2016] 97.
(a) 0.1 (b) 0.3 [DRDO Mechanic Diesel 2016]
(c) 0.2 (d) 1 (a) (b)
Sol. (c) ISI (c) (d)
Sol. (a)
0.5 'B' 0.2
3:1
90º
94. ISI 'G'
[Vizag Steel Fitter 2015]
(a) 1.8 (b) 0.3
(c) 0.5 (d) 0.8 (a)
Sol. (d) ISI 0.8 (b)
'G' 98.
0.7
[CRPF Constable Tradesman 2016]
5:3
(a) (b)
(c) (d)
0.7
Sol. (d)
95.
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
(a) 3 (a)
(b) 3 (b)
(c) 4
(d)
99. 1609-1983 (d)
Sol. (a) 3
[MES Fitter Tradesman 2016]
3:1
(a) h/14 (b) h/10
(c) (d)
Sol. (c) 1609-1983 (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 275
h Sol. (d)
A: d d=
14
h
B: d=
10
(a)
100.
(b)
[DRDO Motor Mechanic 2016]
104. (Component)
(a) (b)
(c) (d) [ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.16]
Sol. (d) (a) (b)
(c) (d)
Sol. (b)
(1 mm)
101.
ISI
0.18, 0.25, 0.35, 0.5, 0.7, 1, 1.4, 2
103.
[RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
(a) (b)
(c) (d)
[RRB Bangalore Material Superintendent, 21.11.2004]
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 276
(a) (b) 111. (Continuous thick line)
(c) (d)
Sol. (b) 'X' [RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b)
(a)
(b)
108.
[DMRC Electronics Engineering, 21.09.2014]
(c) (d)
112.
Sol. (b)
[RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
(a) 3 : 2 (b) 4 : 3
(c) 5 : 4 (d) 6 : 2
109. 'X' Sol. (d)
'X'
6:2
[DMRC Junior Engineer (Electronics) 03.08.2014]
(a) (b) 113.
(c) (d) [Vizag Steel Fitter 2015]
Sol. (b) 'X' (a)
(b)
(0.5 mm)
0.3 mm 1 mm (c)
(d)
Sol. (d)
6:2
110.
6:2
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 277
115. Sol. (a)
[SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (a) (i) (ii)
120.
[RRB Allahabad Signal Maintainer-II, 22.01.06]
(a) (b)
(a) (c) (d)
(b) Sol. (d) (d)
(c)
(i) (Straight Lines)
116. (ii) (Curve Line)
[RRB JE (Shift-3) 26.08.2015]
(a)
(b)
(c) 121. 'x'
(d) [RRB Bhopal Section Engineer, 24.11.2002]
Sol. (b)
'x'
0.7
122.
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
0.7 (a) 75° (b) 45°
(c) 55° (d) 65°
118. Sol. (b) 45°
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016]
(a) (b) (Hatching Line)
(c) (d) 0.7mm–0.7mm
Sol. (b) Drawing
123. _____ _____
Engineering drawing Job object
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
(a) 2mm – 4mm (b) 3mm – 6mm
(c) 5mm – 8mm (d)
Sol. (c) 5mm 8mm
119.
11
CHAPTER iz{ksi ,oa n`';
(Plane of projection)
(Straight lines)
(Principal Planes)
1. (Horizontal Plane)
PROJECTION SYSTEM
(Terms)
(Plane of Projection) : 2. (Vertical Plane)
3. (Auxiliary Plane)
(Plane of Projection)
4. (Inclined Plane)
Horizontal Vertical
Plane Plane Auxiliary
Vertical plane
(Projected lines) :
(imaginary lines)
(Ground line) :
A.V.P.
V.P. Y
X H.P.
2.
3.
4.
(Line of Sight)
5.
(Horizontal Plane)
6. (Orthogonal Projection):
(Vertical Plane)
7. (Projection)
(Auxiliary Plane) (Orthogonal Projection)
8.
(Principal Axis)
(Quadrant) :
(Projection lines)
(Classification of Projection)
2D
2 (Dimensions)
(View)
(Side View)
� � (V.P)
� � (H.P)
� �
(A.V.P)
(Elements)
(Front View)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 281
Object) Plane of Projection
OBSERVER
(Plane of Projection)
(Non-transparent)
BIS (Bureau of Indian
Standard) 1991
(ii) (Third Angle Projection)
(Vertical Plane)
OBSERVER
Plane of Projection
(Plane of Projection)
(Transparent)
(Survey)
P.
V. ne
of
U
Pla ection
j
T Pro
V
60° Q
W P ays
su al R llel
Vi Para ed
R Are Inclin ne
a
(Angle of Projection)
S And he Pl
U o T
T
T
Q
. P
1. 90º (Orthogonal Projection) H.P V
W
2. 30º 60º R
S
3. 45º
4. 180º (Oblique Projection)
(Perspective Projection)
(Perspective Projection)
(Ground Plane) :
(Cabinet Projection)
(Horizontal plane)
GP
2:1
(Station Point) :
S
(Picture Plane) :
(b) (Perspective Projection) :
(Plane Sur-
PP
face), (Picture Plane)
(Observer) PP PP PP
(Horizontal Plane) :
(GP)
(Picture Plane) H.P
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 284
(Auxiliary ground plane) :
(a) (Isometric Projection)
(b) (Dimetric Projection)
AGP
(Gound line) : (c) (Trimetric Projection)
(Ground plane) (a) (Isometric Pro-
GL jection) :
(Perpendicular axis) : (dimensions)
(Centre of vision) :
(Isometric Projection)
(Isometric Projection)
Isometric
Isometric = ISO (equal)
+ Metric (measurement)
120º
30º
(Isometric Projection)
(Axonometric Projection)
(Angle)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 285
(Isometric Axes) :
(Isometric Length)
CB, CG CD
C 120º (True Length)
2
=
3
9
� 0.8165
11
O
2: 3
(Isometric length)
0.8165
(Isometric Lines) : P
3
2
(Isometric Plane) : (Plane) A
(Cube) 1
3'
2'
1'
(Isometric Scale) : 45°
30° D
(Isometric Projection) B
(Isometric Scale) Method to Draw Isometric Scale
ABCD, Step 1 :
BD
BD, Step 2 :
B BD 30° 45° BA
BP 45°
30° BA
O
Step 3 :
BP
BD (vertical lines)
BA (Corresponding)
BA BP
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 286
(b) (Dimetric Projection) :
(Dimetric Projection)
1. 2D
2. 3D 120º
3. 45º
4.
5.
(1:1)
6. (1:2)
7.
V.P H.P
H.P 90º
(Projection of Points) xy
xy
(First-Angle (Third-Angle
Projection) Projection)
(Refrence plane)
(H.P)
(AB) (Top View) ab (End points)
(Front View) a'b' (Top View)
(H.P) (H.P)
(Top View) (Front View) (V.P)
(XY) V.P
(V.P)
(V.P)
(H.P) (Front View)
(Front View) (top
View) (XY) H.P
(H.P/V.P)
(Front View) (Front View)
(Trace)
(inclined) (Trace of lines)
(Plane)
(Plane)
(Line-Produced)
(Horizontal trace)
(Horizontal Plane)
(Horizontal trace)
H.T
(Vertical trace)
(Vertical Plane)
(Vertical trace)
V.T
(H.P)
(Top View)
(V.P) V.P
(Front View)
(H.P/V.P)
(Front View) (Top View)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 288
(Projection of Planes)
(Plane Figure)
(dimensions) 2D
(H.T)
(V.T) (H.P/V.P)
(Front View & Top View)
xy
(Top View)
(Front)
(Triangular Plane)
(H.P) (V.P)
(Top View) (xy)
(Front View)
2. V.T. H.T.
V.P.
3. HP V.P. H.T. V.T.
(Cube of Hexahedron)
(Face) (Verticle)
(xy) 12
(iii) (Octahedron)
(Oblique Plane) :
(Inclined)
(Projection of Solids)
3D
1. (Polyhedra)
2. (Solids of revolution)
(Polyhedra)
(Face)
(Octahedron)
(Polyhedra)
(Face) (Equal) (Regular Octahedron)
(Regular Polyhdra) 12
(iv) (Dodecahedron)
(i) (Tetrahedron)–
=
(Vertex)
(Dodecahedron)
(Regular Dodecahedron)
(Tetrahedron) 12 20 30
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 290
(v) (Icosahedron)
(Triangular) (Square),
(Pentagonal) (hexagonal)
(Icosahedron)
(tringular) (squar)
(Icosahedron)
(Regular Icosahedron)
20 12 30
(vi) (Prism) (Pentagonal) (hexagonal)
(vii) (Pyramid)
(Polygon)
(Axis)
(axis) (Axis)
(apex)
(Prism) (Pyramid)
(Regular Prism) (axis)
(Oblique prisms)
(Oblique Pyramid)
(Triangular Pyramid),
Right Oblique (Square Pyramid)
Rectangular Rectangular (Rectangular Pyramid), (Penthagonal
Prism Prism Pyramid) (hexagonal Pyramid)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 291
Triangular Square
(apex point)
(Generator)
(Slant height)
(Sphere)
(Cylinder)
(centre)
(Right Circular Cylinder) (surface)
(Frustum)
(Plane)
(Top)
(Cylinder)
(Axis) (Frustum)
(Axis)
(Oblique Cylinder)
(Cone) (Right Circular Cone)
1. (Cube)
2. (Sphere)
3.
(Triangular Prism)
4.
(Pentagonal Prism)
5. (Cone)
(Cone) 6. (Pyramid)
7. (Frustum)
(apex point)
8.
(Axis) (Rectangular Solid)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 292
2.
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 293
4.
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 294
2.
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 295
4.
Y
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 296
(VIEW)
(Respective Plane)
(view)
(Projection)
(Types of view)
(view)
(a) (Single View)
(b) (Multi view)
(View) 22.5%
(orthographic)
(Projection of (Projection of view
Points & line) Plane)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 297
(Isometric view)
(Projection of shapes) (Isometric view)
Note: All demensions are in mm.
1.
40
15
70
2.
3.
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 298
5.
Line of sight
Eye
Object
(front view)
(Top view or plane)
V.P
(Top view)
(Left side view)–
(Auxilary
A.V.P
H.P
(plane)
V.P
(Elevation)
(bottom view)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 301
OBJECTIVE QUESTIONS
1.
(Elevation)
9. RRB Kilkata Jr. Eng.II
Electrical/DRG & Design 11.06.2006
(a) 2D (b) 3D 14.
(c) 4D (d) 1D RRB Chandigardh Section
Sol. (b) 3D Engg. (Electrical) 15.03.2009
(a)
(b)
30°
(c)
(d)
Sol. (b)
10.
RRB Secunderabad S. Eng. (civil) 29.06.2008
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b)
15.
RRB Thiruvananthpuram Section Engg.
(Mechanical) 04.01.2009
(a) (b)
(c) (d)
11. Sol. (a)
RRB Thiruvananthapuram Section Engg. (Elevation)
(Mechanical) 04.01.2009
(a) (b)
(c) (d) 16. (H.P) (V.P)
Sol. (a)
RRB Chandigarh S. Engg. (Civil) 26.02.2012
RRB Jammu Section Engg.
(Mech/Ele/Electr/Telecom) 2013
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b) (HP) (N.P)
12. (Reference line)
RRB Bangalore Section Engg.
(Civil) 01.02.2009
(a) (b) V.P
(c) (d)
Sol. (c) y
x H.P
�
� � (Reference line)
30° 30° xy
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 305
17. (V.P)
H.P.
19. G.L G.L
RRB Chandigarh Section
Engineer (Civil) 26.02.2012
(a) (b) H.P.
23.
(c) (d) 'a' 'b'
Sol. (d) GL
RRB Kolkata Apprentice Super,14.10.2001
GL
(a) 0.816 (b) 0.916
(c) 0.716 (d) 0.616
(Ground line)
Sol. (a)
20.
0.816
RRB Ranchi Siganl Maintainer
Group-III 20.11.2005
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (a) 24. (Top view Front view
26.
[RRB Jammu Section Eng.
(Mech, Elec/Elect./Telecom)-2013]
(a) 30 (b)
30
(c) 30 (d) 30
Sol. (c)
30. H.P. V.P.
XY
27. [RRB Bhopal & Mumbai Apprentice
Section Eng. 23.03.2003]
[RRB Secunderabad Se. Eng (Civil) 29.06.2008] (a) (b)
(a) (b) (c) (d)
(c) (d) Sol. (c) H.P. V.P.
Sol. (a)
XY
a' b'
28. V.P.
X Y
[RRB Secunderabad H.P.
Section Engineer (Civil) 29.06.2008] a
(a) (b)
b
(c) (d)
Sol. (c) (Top 31.
view)
[RRB Chandigarh Section Engineer
(Civil) 26.02.2012]
(a) (b)
• (c) (d)
• Sol. (a) A B
•
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 307
a' b'
B
A
a' V.P.
X Y
H.P. a
a b
32.
[RRB Gangalore Section Engineer
36.
(Civil) 01.02.2009]
[RRB SSE (shift-II)-02.09.2015]
(a) (b)
(a)
(c) (d)
(b)
Sol. (b) 90°
(c)
(d)
33. (imaginary line)
Sol. (a)
(apex point)
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section (i)
Eng. 23.03.2003]
(a) (b)
(c) (d) (ii)
Sol. (d) 37. XY
[RRB JEChandiarh-2014]
(a)
Apex Point
(b) VP/
(c) HP/
(d)
Sol. (a) XY
34.
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/
DRG & Design 11.06.2006] V.P
(a)
(b) (Horizontal) 2nd 1st
(c)
x H.P
(d)
rd th
Sol. (b) 3 4
y
38. V.P. H.P
35.
[RRB JE (Shift-III)-27.08.2015]
(a) (b)
[RRB JE (Shift-III)-26.08.2015]
(c) (d)
(a) (b)
Sol. (d) V.P. H.P.
(c) (d)
V.P.
Sol. (b) (H.P.)
(V.P.)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 308
H.P.
V.P.
b'
�
a'
41.
V.P.
X Y
H.P. [RRB JE (Shift-1)-28.08.2015]
(a)
a b (b)
(c)
(d)
39. V.P. H.P.
[RRB JE Bhopal Sol. (a) e' f'
Paper II (Shift-II)-26.08.2015]
(a) V.P.
X Y
(b) H.P. e
(c)
(d) f
Sol. (c) V.P. H.P. ef (H.P.)
V.P. (plan)
(Front
b' view)
� 42.
a'
[RRB Kolkata
Disel/Electrical Ass., 06.02.2005]
V.P. (a) (b)
X Y
H.P. (c) (d)
Sol. (d)
a b
(1)
(2)
(i)
(3)
(ii)
(4)
(5)
40. H.P. V.P. 43.
II I A
II I
X Y X Y
III B O IV
47.
III IV
[RRB Kokata Chemical & Metallurgical Er.,
B 01.12.2002 ]
(a) (b)
44. (Orthographic)
(c) (d)
20mm
Sol. (c)
25mm
[RRB SSE (Shift-III)-02.09.2015]
(a) (b)
(c) (d) 48.
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice S. Eng.
Sol. (d) 20 mm
23.03.2003]
25 mm
(a) (b)
(c) (d)
Y Sol. (a) (Pyramid)
X X
Y
45.
A'
(2)
V.P. y
x
H.P.
A B
46. 50.
[RRB Secunderabad Section Engineer
[RRB Bhopal Section Engineer, 24.11.2002] (Civil) 29.06.2008]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 310
Sol. (b) Sol. (c)
54.
[RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2014]
(a) 6 (b) 7
(c) 9 (d) 8
Sol. (d)
(plane surface)
56. (Axis)
[RRB Chandigarh Section Engineer
(Mech.)-26.02.2012]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (a)
52.
[RRB Bangalore Section Engineer (Civil) 57.
01.02.2009]
(a) 4 (b) 5
[RRB Jammu Section Eng. (Mech/Elect./
(c) 6 (d) 7
Telecom)-2013]
Sol. (c) (Square prism)
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b)
58.
[RRB Bhubaneswar App. Ele., 19.08.2001]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (c)
59. (Planes)
53.
[RRB Chandigarh Section Engineer [RRB Ranchi
(Electrical) 15.03.2009] Signal Maintainer Group-III-20.11.2005]
(a) 5 (b) 6 (a) (Polyhedra) (b)
(c) 7 (d) 8 (c) A B (d) A B
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 311
Sol. (a) 64.
(Polyhedra)
(face) [RRB Patna/Allahabad ESM-II-30.01.2011]
(ends) (a)
(edges)
(b)
60.
(c) 'a' 'b'
[RRB Allahabad
(d)
Signal Maintainer-II, 22.01.2006]
(a) (b) Sol. (a)
(c) (d)
Sol. (d)
(Tetrahedron) 65.
61. (Hexahedron)
[RRB Kolkata
Supervisor (P. Way)-20.02.2000]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (c) (d)
Sol. (b)
Sol. (b) 'b'
(cube) 'c'
(oblique prism)
4
63.
[RRB Bangalore M. Superintendent-21.11.04]
1. 6
(a)
(b) 2. 5
(c) a b (d) 3. 5
Sol. (a) 4. 4
67.
[RRB Chandigrah Section Engineer
(Mech.)-26.02.2012]
(a) (b)
(c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 312
Sol. (b) 6
(a) (b)
(c) (d)
68.
Sol. (c) E
[RRB Bangalor F D
Section Engineer (Civil)-01.02.2009]
G C
(a) (b)
(c) (d) A B
Sol. (c) 7
900°
72.
[RRB Chandigarh Section Engineer
1. (Tetrahedron) (Electrical)-15.03.2009]
(a) (b)
� (c) (d)
2. (Tetrahedron) Sol. (c)
900º
3. (Octahedron) 73.
[RRB Chandigarh Section Engineer
(Electrical)-15.03.2009]
4. (a) (b)
(Dodecahedron)
(c) (d)
69.
Sol. (b)
6
[RRB JE Chennai, 14.12.2014]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
n = (2n – 4 × 90°)
70. 74.
O
71. A B
[RRB Kolkata Diesel/Electrical C
Asistant. -06.02.2005]
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 313
75. 79.
[RRB Allahabad Junior Engineer-II
Mechanical, DSL (C&W), 08.01.2006] [RRB Chennai Technical (Eng.), 15.04.2007]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
Sol. (a) Sol. (a)
80.
�
A�B �
A YB A × BA
AYBA 'O' [RRB Bangalore Technical (Eng.), 22.04.2007]
X (a) (b)
A B (c) (d)
o Sol. (b)
Y
76.
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II
Electrical/DRG &
81.
Design, 11.06.2006]
[RRB Secunderabad Technical
(a) 180º (b) 210º
(Eng.), 20.05.2007]
(c) 360º (d) 260º
(a) (b)
Sol. (c) 360º
(c) (d)
Sol. (a)
180º [135° × 8 = 1080°]
= 10
360º
=6
540º
=7
720º 82. (Plane Surfaces)
77. [RRB Patna Technical Eng., 27.07.2008]
[RRB Kolkata Technical-III, 20.08.2006]
(a) 25º (b) 92º
(c) 103º (d) 220º (a) (b)
Sol. (a) 90º
25º
90º
90º 180º (c) (d)
88.
[RRB Chandigarh S. Eng. (Mech.), 26.02.2012]
(a) 90º (b) 180º
(c) 270º (d) 360º
Sol. (b) 180º
84. 108º
[RRB Chandigarh Section Eng. (Electrical), 72º
15.03.2009] + = 108º + 72º = 180º.
(a) 144º (b) 140º 89.
(c) 150º (d) 142.27º [RRB Kolkata Chemical & M. Er., 01.12.2002]
Sol. (c) n = 12 (a) 4 (b) 6
(n � 2 � 4) (c) 8 (d) 10
= � 90º Sol. (b) 6
n
90º
= (12 × 2 – 4) ×
12
90.
= 150º
[RRB Kolkata Supervisor (P.Way), 20.02. 2000]
85.
(a) 4 (b) 5
(c) 6 (d) 7
[RRB Patna/Allahabad ESM-III, 30.01.2011]
Sol. (c) 6
(a) (b)
4
(c) (d)
Sol. (b)
91.
[HAL Fitter-2014]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (c)
86.
H.P. V.P.
[RRB Chennai Section Eng., 12.02.2012]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (c) 92.
87. 2
a'
100. H.P (elevation)
X-Y
95.
[RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012]
(a) (b)
[RRB Kolkata Technical-III-20.08.2006] (c) (d)
(a) (b) Sol. (a) H.P.
(c) (d) V.P.
Sol. (b) H.P. V.P.
(Elevation)
X–Y X–Y
96.
101. H.P V.P
[RRB Chennai Technical (Eng.)-15.04.2007]
(a) (b) [RRB Kolkata Chemical & Metallurgical
(c) (d) Er., 01.12.2002]
Sol. (d) (a) (b)
(c) (d)
Sol. (b) (H.P. V.P.)
97.
[RRB Ranchi Signal Mai. G-III-20.11.2005]
(a) (b)
102.
(c) (d) [RRB Chandigarh Section Engineer (Civil).
Sol. (a) 26.02.2012]
(Projectors) (a) HP VP
(b) HP VP
(c) HP VP
(Plane of (d) HP VP
Projection) Sol. (b) H.P. V.P.
98.
[RRB Allahabad H.P. V.P.
Signal Maintainer-II, 22.01.2006] H.P. V.P.
(a) (b) H.P. V.P.
(c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 316
103. A (H.P.)
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II V.P. d
Electrical/DRG & Design 11.06.2006] a' XY a XY
(a) (b) d
(c) (d) 107. H.P. V.P.
Sol. (c)
[RRB Chandigarh Section Engineer
(1) (Electrical), 15.03.2009]
(a) (b)
(2) (c) (d)
Sol. (c) H.P. V.P.
(3)
(4)
104.
[RRB Secunderabad V.P. a'
Y X Y
Section Engineer (Civil), 29.06.2008] a' H.P.
(a) H.P. (b) V.P. X a
d
(c) A.V.P. (d) XY
A
Sol. (d) a
XY
V.P. XY 108. H.P.
[RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012]
H.P. a (a) (b)
X Y
V.P. (c) (d)
a' Sol. (a) H.P.
105. XY
XY
[RRB Thiruvananthapuram Section Eng XY
(Mechanical) 04.01.2009]
(a) V.P. (b) H.P. 109. (XY )
(c) XY (d) [RRB Chandigarh
Sol. (a) (V.P.) Section Engnieer (Mech.), 26.02.2012]
(plan) XY (a) V.P. (b) H.P.
(H.P.) (c) A.V.P. (d) XY
V.P. Sol. (d) XY
106. XY XY XY
t, XY
[RRB Bangalore S. Eng. (Civil)-01.02.2009] t' t
(a) (b)
(c) (d) XY V.P
t, t'
�
Sol. (b) XY x y
y
(H.P.) t
x H.P
Elect./Telecom), 2013]
A
a (a) (b)
(c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 317
Sol. (b) 114. (H.P.)
V.P. [RRB Patna/Allahabad ESM-II, 30.01.2011]
V.P. (a) (b)
(c) (d)
111. V.P. Sol. (a) (H.P.)
[RRB Bhubaneswar (Clockwise)
App. Electrical, 19.08.2001]
(a) (b)
(c) (d) (H.P.)
Sol. (c) V.P.
112. HP 115. XY
[RRB Bangalore
[RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, Material Superintendent, 21.11.2004]
20.11.2005] (a) (b)
(a) (b) (c) (d)
(c) (d) Sol. (a) X-
Sol. (b) HP Y
X-Y XY
XY
XY
Y 116.
a x
V.P
2nd Quadrant 1st Quadrant
Above H.P Above H.P in
H.P Behind V.P front of V.P H.P
121. 60 3rd Quadrant 4th Quadrant
Below H.P Below H.P
45° Behind V.P in Front of
V.P
[RRB JE (Shift-1), 28.08.2015] V.P
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b) 60 V.P. 45°
H.P.
(60 mm)
(Projection)
(Observer)
127.
(GD) T
120°
3
120°
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 320
(i)
129. _______
(2D)
132.
(3D) Draw
Orthographic Projection
[RRB ALP CBT-2, 23.01.2019 (Shift-1)]
(a) (b)
(Draw)
(c) (d)
Orthographic Projection Drawing Multi
Sol. (d)
View
2
Planes 2 View
Plane (Perpendicular)
130. (auxiliary views)
0° 90°
90° 180°
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 321
180° 270° Sol. (b) (Pictorial Projection)
270° 360°
134. (i) Oblique Projection
[RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005] (ii) (Perspective Projection)
(a) 2 (b) 3 (iii) (Axonometric Projection)
(c) 4 (d) 5 139.
Sol. (a) [RRB JE (Shift-3), 30.08.2015]
(Parallel Projection) (a) 60° (b) 90°
(Angular Projection) (c) 120° (d) 180°
Sol. (c) 120°
(Orthogonal Projection)
(Pictorial Projection)
135.
[MES Fitter Tradesman 2016] 30°
(a) (b)
(c) (d) A B
Sol. (b)
140.
[NTPC Fitter 2014]
(a) (b)
120° (c) (d)
Sol. (a)
30° (isometric lines)
136.
137. _____
[Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013]
(a) (b) 5 8 12 20
(c) (d)
Sol. (c) 142.
[Vizag Steel Fitter 2015]
(a) 2 (b) 3
(Projection lines) (c) 4 (d) 5
(Projection Planes) Sol. (b) 3
138.
[RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
(a) 2 (b) 3
(c) 4 (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 322
143. Sol. (a) 30°
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
(a) (b) 120°
(c) A B (d) 148.
Sol. (a) [COAL India Fitter 2013]
(i) (ii) (a) (b)
(iii) (c) A B (d)
(i) Sol. (a)
(ii) (iii)
144.
[RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008]
(a) (b) 149. Isometric
(c) A B (d) [Vizag Steel Fitter 2015]
Sol. (c) (Principal Plane) (a) 2 (b) 3
(Refrance) (c) 4 (d) 5
(Vertical Plane) Sol. (a) Isometric
Isometric = Iso (means equal)
+ Metric (means measurement)
150.
145.
[SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014]
[RRB Bilaspur JE (Yellow, 14.12.2014)]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d)
(c) (d)
Sol. (b) (Isometric Scale)
Sol. (b) (Object)
(Isometric Projection)
(Horizontal Plane)
147. 2 / 3 = 0.816
153.
[RRB Kolkata Jr. Eng.-II Electrical/ DRG & Design 11.06.2006] [ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016]
(a) 30° (b) 60° (a) (b)
(c) 90° (d) 120° (c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 323
Sol. (c)
(Isometric View)
158.
154. DMRC Station Controller, 09.09.2007
(a) 35° (b) 45°
(c) 60° (d) 75°
[RRB Chandigarh Section Eng. (Civil), 26.02.12]
Sol. (b)
(a) (b)
45°
(c) (d)
159.
Sol. (b)
BHEL Hyderabad Fitter 2014
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (c) A.V.P P.P
155.
[RRB Allahabad Signal Maintainer-II, 22.01.06] 160. DRDO Fitter 2016
(a) (b) (a)
(c) (d) (b)
Sol. (b) (c)
(d)
Sol. (c)
H.P V.P
156.
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
161. ........... 30°
DRDO Turner 2016
(a) 0.815 (b) 8.16
(a) (b)
(c) 0.816 (d) 81.6
(c) (d)
Sol. (c)
Sol. (d) 30°
2: 3
2 � 0.816
3
2 � 0.816 (Isoetric
3
Scale)
162.
157. DRDO Mechanic Diesel 2016
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006] (a) 45° – 45° (b) 0 – 45°
(a) (c) 30° – 30° (d) 0 – 30°
(b) Sol. (a) 45°–45°
(c)
(d)
Sol. (a)
(Observer)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 324
163. 167.
SAIL Durgapur Steel Plant 05.09.2014 [RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
Sol. (c) Sol. (d)
30°
168. HP
b'
a' �
165. (Cavalier Projection)
V.P.
Vizag Steel Fitter 2015 X Y
H.P.
(a) 1 : 2 (b) 2 : 1
a b
(c) 1 : 1 (d) 4 : 1
Sol. (c) (Cavalier Projection) 169.
1:1 [DRDO Motor Mechanic 2016]
(a) HT VT XY
(b) HT VT, XY
(c) HT, X-Y VT, XY
(Top view)
(H.T)
171. H.P.
H.P
V.P
175.
a'
[BEL Hyderabad Fitter-2014]
V.P. (a) (b)
X Y
H.P. b' (c) (d)
Sol. (a)
a, b V.P.
172. V.P. XY H.P.
(Reference line) b
173. V.P. H.P. 177. H.P. V.P.
X-Y
[Vizag Steel Fitter-2015] [CRPF Constable Tradesman-2016]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 326
Sol. (c) H.P. V.P. 181.
a
(Reference line) X–Y
H.P X–Y b
183. AB
[Indian Ordance Factory Fitter-2015]
b'
a' A B
(a) (b)
(c) (d)
V.P.
X Y Sol. (d) AB
H.P. a b
180. V.P.
[MES Fittter Tradesman-2015]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (a) V.P.
184.
XY V.P. [IQF-2014]
(point) (a) (b)
a (c) (d)
Sol. (b)
H.P. b
X Y
V.P.
a' b'
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 327
Sol. (a) HP VP
VP
185. HP VP
[ISRO-(VSSC)
Draughtsman (Mech.)-25.09.2016]
HP VP
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b) H.P. V.P.
189. I II
186. (V.T.) XY
[Vizag Steel Electrican-2015]
[Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG &
Design 11.06.2006] List-I/ I List-II/ II
(a) (b) A. Line parallel to 1. HT exists but VT
(c) (d) both HP and VP/ does not/HT
Sol. (c) XY HP VP VT
a' b'
(a) (b)
V.P. (c) (d)
X Y
H.P. Sol. (c) (Cuboid)
a b
195.
[DRDO Turner, 2016]
191.
[DRDO Turner-2016]
(a) (H.T.) (b) (V.T.)
(c) (d) (a) (b)
Sol. (c) H.P. V.P.
H.T. V.T.
H.P. H.P.
H.T.
V.P. V.P. (c) (d)
H.T.
Sol. (c)
192.
(a) (b)
(c) (d)
193.
[DMRC Secunderabad Section Eng., (Civil), Sol. (c) 9
29.06.2008] 6
(a) (b) 7
(c) (d) 8
Sol. (d) 197.
[DRDO Mechanic Diesel, 2016]
(a) 180º (b) 270º
(c) 360º (d) 300º
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 329
Sol. (c) 360º Sol. (b) (b)
360
=
n
n�
201.
[Vizag Steel Fitter, 2015]
198.
[DRDO Mechanic Diesel, 2016]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d)
(c) (d)
108º
(Frustum)
199. (a) (b)
(a) (b)
(c) (d)
(c) (d)
Sol. (a) 'a'
(c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 330
204.
(a) (b)
(c) (d)
[COAL India Fitter, 2013]
(a) (b) Sol. (c)
(c) (d)
Sol. (b)
140º
205. 209.
[BHEL Hyderabad Fitter, 2014]
[CRPF Constable Tradesman, 2016]
(a) (b)
(a) 120º (b) 108º
(c) (d)
(c) 110º (d) 140º
Sol. (c)
Sol. (a) = 720º
720 720
= = = 120º
n 6
n=
206. 210.
[Vizag Steel Fitter, 2015]
[HAL Fitter, 2015] (a) 90º (b) 180º
(a) (b) (c) 270º (d) 360º
(c) (d) Sol. (b)
Sol. (d) 180º
207. = 180°
[Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. 211.
Fitter, 2013] [RRB Bangalore Material Superintendent, 21.11.2004]
(a) 12 (b) 20
(c) 16 (d) 14
(a) (b)
Sol. (a)
12
20
(c) (d) 8
212.
Sol. (c)
[MES Fitter Tradesman, 2015]
(a) (b)
(c) (d)
128.57º Sol. (a)
208.
218.
X Y
214. H.P., V.P.
[M.P. Vyapam, 09.07. 2017, 9 am] a'
(a)
(b) a
(c) [Indian Ordnance Factory Fitter-2014]
(d) (a) (b)
Sol. (c) (c) (d)
Sol. (d)
215.
(A)
[DMRC Junior Engineer (Ele.), 03.03. 2014]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b) X Y
H.P., V.P.
216. a'
a
a' C. VP HP X Y
D. VP HP
a
H.P., V.P. A B C D
X Y (a) 2 1 1 2
[Indian Ordance Factory-Fitter-2015] (b) 1 2 2 1
(a) (b) (c) 1 1 2 2
(c) (d) (d) 2 2 1 1
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 332
Sol. (c)
Sol. (b)
(HP)
1. H.P. V.P. X Y
Note :–
H.P.
X Y
V.P.
220. HP 30 VP 40
233. 60 30
60° V.P.
V.P.
[CRPF Constable Tradesman-2016] V.P.
(a) 30
(b) 60
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 335
12
CHAPTER (fp=h; fu:i.k)
(Introduction) 4. 5. 6.
(Straightness) (Flatness) (Circular)
7.
(a) (Machining)
Turned Milled
'Finish allover'
(b) (Coating)
1. (Basic Symbol)
Chrome Plated
(Basic Symbol) 02 01
60º
60º 60º
2. (Material
Removal by Machining Required)
Specification
b
c/f
a
e d
3. (Material Removal
Prohibited) a = (Ra) (µm)
N1 N12
b=
c=
d=
e=
f=
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 336
Note : Angle (Measurement) �
M= Approved APPD
C= Approximately equal to �
Assembly Assy
1 µ = 0.001 mm Auxi any Aux
Break (Structural Section) I
Break horse power bhp
Briness hardness number BHN
British standard BS
British standard fine BSF
British standard pipe BSP
British standard whitworth BSW
British Association BA
Centimeter cm
Centre line CL
Centers CRS
Centre to centre C to C, C/C
Chese head Ch hd
Chamfered CHAME
(Value) 12
Finish all over FAO
Foot or Feet Ft or (')
12 N1 � N12 Forged steel FS
Gram g
Value Checked CKD
Value
Channel (Structural section)
Circular pitch CP
Ra Roughness Finish Circumference Oce
(micrometer) Grade Number Marks Counte bore C' Bore
Counter sunk CSK
50 N12 Cube or cubic Cu
25 N11 Cylindrical CYL
12.5 N10 Cast steel CS
Degrees º
3.6 N9 Degree celciums ºC
3.2 N8 Degree kelvin K
Diameter DIA
1.6 N7
Diameter preceding dimension �
0.8 N6 Drawn Drn
0.4 N5 Drawing DRG
External extd
0.2 N4 Extended exted
0.1 N3 Figure FIG
Litre l
0.05 N2 Length L
0.025 N1 Litre per minute 1/min.
Long LG
Abbreviation and Symbol Ground level GL
Harderd and tempared H and T
Hexagon or hexagonal HEX
Term Abbrivation High carbon steel HCS
Across corner A/C High speed steel HSS
Across flats A/F Horse power hp
Acteratin ALT Hour h
Ampere A Indian standard IS
Angle (Structural Sedin) L Inch or Inches In or ('')
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 337
Inspection INSP Vickers hardness HV
Inside diameter ID Weight W
Internal INT Wrought iron WI
Indicated house power ihp Scrwed SCR
Kilometer km South S
Kilogram kg Spot face SF
Kilolitre kl Square SQ
Kilometer per hour km/h Standard STD
Kilogram force kgf Square centimeter cm2
Left hand LH Square milimeter mm2
Percent % Symmeterical SYM
Pitch circle PC
Pitch circle dimeter PCD
Pressure P (Mechanism)
Pattern number PATT NO. (Component)
Quantity QTY
Radian �
Reference REF 1. 2.
Required REQD 3.
Revolution per minute rpm (Symbol)
Rockwell hardness 'B' scale HRA
Rockwell hardness 'C' scale HRB
Right hand HRC
Round head RH
Second of angle (")
Material MATL
Machine M/C
Machined M/CD 1. 90º
Maching M/CY
Maximum Max
Milimeter mm
Meter m 2.
Mechanical MECH
Micrometer (0.001 mn) µm
Minimum min
3.
Miscellaneous MISC
Mila steel MS
North N
Not to scale NTS
4.
Number No.
Opposite OPP
Outside dimeter OD
Parallel || 5.
Perpendicular �
Standard wire gauge SWG
Spring steel Sps
Stainless steel SS
Tee (Structural section) T 6.
Thread per inch. TPI
Traced TCD
True position TP
Tool still TS 7.
Temperature TEMP
Time t
Undercut U'cut
Vott V 8.
Volume VOL
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 338
Machenical Element and their Symbols
1.
2.
3.
4.
5.
6.
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 339
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 340
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 341
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 342
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 343
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 344
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 345
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 346
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 347
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 348
OBJECTIVE QUESTIONS
1. (symbol) (a) N12 (b) N1
[DMRC Electronics Engineering, 21.09.2014] (c) N8 (d) N10
Sol. (b)
(a) 30º (b) 9. N7
45º
[DRDO Turner 2016]
(a) 12.5 (b) 0.025
(c) 60º 60º (d) (c) 3.2 (d) 1.6
Sol. (d)
Sol. (b)
10.
2. (symbol)
[RRB Kolkata Jr. Eng.-II Electrical/ DRG & Design 11.06.2006]
[THDC Electrician 2015]
(a) 0.1 mm (b) 0.01 mm
(a) 30º (b) 45º
(c) 0.001 mm (d) 0.0001 mm
(c) 60º (d) 75º
Sol. (c)
Sol. (c)
11.
3.
[COAL India Fitter 2013]
[RRB JE Ahmedabad, 14.12.2014]
(a) N1 (b) N4 (a) (b)
(c) N8 (d) N12 (c) (d)
Sol. (a) Sol. (a)
4. 12.
[Vizag Steel Fitter 2015]
(a) (b)
[DRDO Turner 2016]
(a) a2
ar a
(b) (c) (d)
(c) Sol. (d)
(d) 13.
Sol. (a) [CRPF Constable Tradesman 2016]
5.
(a) A (b) V
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003] (c) M (d)
Sol. (c)
(a) (b) 14. Multi Directional
(c) (d) [RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012] [NCVT Fitter 2012]
Sol. (b) (a) C (b) R
6. (c) � (d) M
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003] Sol. (d)
(a) 8 (b) 10 15.
(c) 12 (d) 15 [ISRO Technical Assistant, 2016]
Sol. (c) (a) C (b) R
7. (c) � (d) M
[SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014] Sol. (b)
(a) (b) 16.
(c) (d) [HAL Fitter 2015]
Sol. (c) (a) C (b) R
8. (c) � (d) M
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016] Sol. (c)
�
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 349
17. 'a' 27.
[Indian Ordnance Factory Fitter 2016] [DRDO Motor Mechanic 2016]
b (a) (b)
a (c) (d)
e d
(a) (b) Sol. (b)
(c) (d) 28.
Sol. (a) [DRDO Mechanic Diesel 2016]
18. 'e' (a) CSK (b) CL
(c) CHAMF (d) CKD
e Sol. (c)
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016]
29.
(a) (b) [CRPF Constable Tradesman 2016]
(c) (d) (a) CSK (b) CKD
Sol. (c) (c) CL (d) CP
19. C/C Sol. (c)
[Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013] 30. 'Assembly'
(a) Centre to Center (b) Centre [Mazagon DOCK Ltd. Electrician 2013]
(c) Centre to Diametre (d) (a) CSK (b) ASSY
Sol. (a) (c) CL (d) CP
20. (�) Sol. (b)
[MES Fiter Tradesman 2016] 31. 'Finish all over'
(a) (b) [MES Fitter Tradesman 2016]
(c) (d) (a) FS (b) FAO
Sol. (c)
(c) Fig. (d)
21. (Counter Sunk)
Sol. (b)
[RRB JE (Shift-3), 30.08.2015]
32. 'Forget steel'
(a) CKD (b) CSK
(c) CHAM (d) CRJ [RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005 ]
Sol. (b) (a) FS (b) FAO
22. (Angle) (c) Fig (d) GL
[RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002] Sol. (a)
(a) CL (b) L 33.
(c) CTOC (d) CKD [RRB Bilaspur JE (Yellow, 14.12.2014)]
Sol. (b) (a) (b) —
23. [NTPC Fitter 2014] (c) + (d) –
(a) T (b) G Sol. (b)
(c) D (d) M 34. (A.C)
Sol. (b) [RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
24. (a) (b) +
[SAIL Bokaro Steel Plant 2016] (c) + (d) –
(a) M (b) G
Sol. (a)
(c) T (d) D
35.
Sol. (a)
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.16]
25. [Vizag Steel Fitter 2015]
(a) (b)
(a) D (b) M
(c) T (d) G (c) (d)
Sol. (a) Sol. (b)
26. 36. (Fuse)
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003] [RRB Jammu Section Eng. (Mech, Elec/ Elect./Telecom, 2013]
(a) D (b) T (a) (b)
(c) G (d) M (c) (d)
Sol. (b) Sol. (a)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 350
37. 45.
[RRB Bangalore Material Superintendent, 21.11.2004]
(a) (b)
(a) (b) (c) A (d)
Sol. (b)
+ –
(c) (d) 46.
Sol. (a) [Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013]
38. (Variable Resistance) (a) (b)
[DMRC Junior Engineer (Electronics) 03.08.2014]
(c) (d)
(a) (b) Sol. (b)
47. NOR GATE
(c) (d) [RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
Sol. (a) (a) (b)
39. (c) (d)
[THDC Electrician 2015]
Sol. (b)
(a) (b) 48. NOT GATE
+ – [RRB Je (Shift-3), 30.08.2015]
(c) (d)
(a) (b)
Sol. (c)
40. (c) (d)
[RRB Thiruvananthpuram Section Eng. (Mechanical) 04.01.2009] Sol. (a)
49. AND GATE
(a) (b)
[NTPC Fitter 2014]
(c) (d)
(c) (d)
Sol. (b)
43.
Sol. (c)
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016]
52. Step-Down
(a) A (b)
[DMRC Junior Engineer (Electronics) 03.08.2014]
(c) ~ (d)
Sol. (a) (a) (b)
44.
[MES Fiter Tradesman 2016]
(a) A (b) (c) (d)
(c) (d) V Sol. (b)
Sol. (d)
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 351
13 (ekiu)
CHAPTER
(Accepted
(Observer) standard value)
(result observation) Note :
(accuracy) (Scale) : Indicating instrument
pointer
(Measurement)
—
(Scale Range)
Scale Range = 0 to R max
1. (Direct Measurement)—
(Measuring quantity) Scale
Ex. : Range
2. (Indirect Measurement)— (Scale Span) :
(Maximum Reading)
Scale span
Scale Span = Rmax – Rmin
(Vernier Callipers) :
Ex. : INTERNAL
LOCKING MAIN SCALE
JAWS
— 3 — SCREW
(i) (Primary Measurement)— IMPERIAL SCALE
METRIC
SCALE DEPTH
Ex. : (Protector) VERNIER
MEASURING BLADE
SCALE
(ii) (Secondary Measurement)—
FIXED MOVEABLE JAW
JAW
Ex. :
Electrical Instrument)—
(Stability)—
(Tolerance)—
0.1mg
—
A. (Accuracy)— (Tolerance)
(true value)
Accuracy (Error)—
1
� (direct)
B. (Precision)—
— 3 —
[A] —
Error
(Resolution) : instrument (i) —
�C �A �B
� � � 100 � � 100
(i) (Primary Calibration)— C A B
�C �A � � �B � � 100
� 100 � m � �� � � 100 � n � �
C � A � � B�
(ii) (Secondary Calibration)—
Note :
(i)
(ii) (�A) = Am – A t
Ex. : Am �
�A ��
At �� (true value)
(iii) (Direct Calibration)—
(iii) Range
(Known input source)
Measure
point point
Range
(iv) (detector) Comparator
Ex. :
(iv) (Indirect Calibration)— (v) (Sensitivity)
(Torque)
Ratio =
(Weight)
Ratio
Pointer
Ex. :
(vi) (indicating)
(v) (Regular Calibration)— RMS
= �
(Loading effect)
—
Output Input – Losses
± �= �=
= � 100 Input Input
output input
(i) C = A + B
�C = �A + �B
(ii) C = A – B
�C = �A – �B
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 354
OBJECTIVE QUESTIONS
1. SI Sol. (b)
_____ cm [Vizag Steel Fitter 2015]
(a) 25.4 (b) 12
(c) 2.54 (d) 0.254 Ex : (Protector)
Sol. (c) S.I 2.54
cm
(�m) = 10–6 = 0.001 mm
= 1.5 × 1011 6.
= 3.26 [DRDO Turner 2016]
= 10–15 (a) (b)
2. (c) (d)
[SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014] Sol. (c)
(a) (b)
(c) (d) NOT
Sol. (a)
7. 2
(Strain)
—
[RRB Kolkata Jr. Eng.-II Electrical/ DRG & Design 11.06.2006]
3. (a) (b)
[CRPF Constable Tradesman 2016] (c) (d)
(a) (b) Sol. (a)
(c) (d)
Sol. (d)
4. — 8.
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003] — [COAL India Fitter 2013]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
Sol. (d) Sol. (b)
(Strain)
9.
[RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012] [NCVT Fitter 2012]
5. — (a)
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 355
Sol. (b) (Accepted
1
standard value) (Accuracy) �
(Error)
(Measuring instrument)
(Measured value) (Accuracy) (Error)
10. —
[ISRO Technical Assistant, 2016]
(a) Rmax + R0 (b) 0 to Rmax 15. —
(c) R0 to R0 (d) Rmix to Rmax [Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013]
Sol. (b) (Range) 0 to Rmax
1
(a) � (b) � 2
0 Rmax
11. (Span) — 1
[HAL Fitter 2015] (c) � (d) �
(a) Rmin – Rmax (b) Rmax – Rmin
Sol. (c) (Accuracy) (Error)
(c) R0 – Rmax (d) R0 – Rmin
Sol. (b) (Maximum
Reading) (Minimum Read-
ing) (span)
12. — 16. scale
[Indian Ordnance Factory Fitter 2016] [RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
(a) (a) (b)
(b) (c) (d)
(c) Sol. (c) (scale)
(d) (least court)
Sol. (b)
(true value)
(Accurate)
(Accuracy) (True value) (ideal value)
(Measured value) 17.
— [RRB JE (Shift-3), 30.08.2015]
(a) (b)
(Accuracy) (c) (d)
13. Sol. (a)
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016] (Resolution)
(a)
(b) (least count)
(c) 18. (Input) —
(d) [NTPC Fitter 2014]
Sol. (b) (Accuracy) (True value) (a) (b)
(Measured value) (c) (d)
(Deflection)
Sol. (a) (Sensitivity) =
(Accuracy) (Input)
1 (Sensitivity) (Input)
(Accuracy) �
(Error)
(Input) (Sen-
14. sitivity)
— [MES Fiter Tradesman 2016] (Input)
(a) (b) (Sensitivity)
(c) (d) 19. — [SAIL Bokaro Steel Plant 2016]
Sol. (b) (a) (b)
(c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 356
Sol. (c) (less sensitive) Sol. (d)
(Telerance)
(Mechanical measuring in- (Tolerance) = –
strument) (More stable)
(Electrical measuring
instrument) (more sensitive) 25.
(less stable) [Mazagon DOCK Ltd. Electrician 2013]
20. — [Vizag Steel Fitter 2015] (a) (b)
(a) (b) (c) (d)
(c) (d) Sol. (c)
Sol. (a) (Electrical measuring instru-
ment) (less stable) 1
(Electrical measuring instru- (Tolerance) �
ment) (more sensitive) (Accuracy)
(mechanical measuring (Tolerance) (Accuracy)
instrument) (less sensitive)
(more stable) 26. —
[MES Fitter Tradesman 2016]
21. —
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003] (a) (b)
(a) (c) (d)
(b) Sol. (c) (direct)
(c) (indirect)
(d)
Sol. (a) (less ssensitive)
(sensitivity)
(Stability)
24. 29. —
— [CRPF Constable Tradesman 2016] [RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 357
Sol. (a) (inertia), (friction), Sol. (a)
(hysteresis)
30. —
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.16]
(a) (b)
(c) (d)
36.
Sol. (d)
[RRB Thiruvananthpuram Section Eng. (Mechanical) 04.01.2009]
(a)
31. (b)
[RRB Jammu Section Eng. (Mech, Elec/ Elect./Telecom, 2013]
(a) (b) (c)
(c) (d)
Sol. (d) (d) 2% 5%
Sol. (c)
32.
40.
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016]
(a) (b) 46.
(c) (d) [DRDO Turner 2016]
Sol. (c) (a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
Ex :
41. Ex :
— [Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013] 47.
(a) (b)
(c) (d) [RRB JE Ahmedabad, 14.12.2014]
Sol. (a) (a) (b)
(c) (d)
42. Sol. (d)
— [RRB Je (Shift-3), 30.08.2015]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
48.
–
(�) =
= × 100
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 359
(Effort)
—
(device)
(Parts)
—
(Law of machine)—
(load)
(effort)
p � mw � c
(Main Function) — (Output of a machine)—
(i) (Force Multiplier)—
(Efficiency of a machine)—
—
Output
Pully Liver Hydrolic left �� � 100
Input
(ii) (Speed Multiplier)— Note : 100%
(Speed)
(Ideal Machine)—
— 100%
(Velocity Ratio)—
(load)
(y )
Pulley System (V.R) =
(x )
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 360
(Reversi-bility of a machine)— (Compound Machine)—
(Lifting Machine)—
(Mechanical Work)
(Mechanical Work)
—
W = F × d, W F
(Lever)
d (Wheel & Axle)
(Joule) (Pulley)
(Wedge)
(Screw)
(Inclined plane)
(Lever)
(Balancing point)
Simple Machine
(Falcrum)
(E)
(F)
Load Fulcrum
Effort
inclined plane
(Effort)
wedge
(Load)
(Falcrum)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 361
100% Fulcrum
(I)
4.
(II) Effort
Resistance
(III)
— F
(i) (First class lever) E
Note :
Ex: Fulcurm Effort
Brake
Lever
6.
Load Effo
rt
Fulcrum
Load Fulcr
um
1.
Effort
Load
7.
Fulcrum Fulcrum
Force you produce
Effort
2. Load
8.
Force
you
apply
Fulcrum
Fulcrum
Effort
3.
(Second Class Lever)
(fulcrum) (effort)
Load Effort (load)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 362
Effort
E
Load L
Ex:
L F
F/E E/F
Fulcrum
(Third Class Lever)—
(load) (Flucrum)
(Effort)
Flucrum L
Load E
1. Effort
E F
F/L L/E
ort
Eff
Load Fulcrum
Flucrum
Effort
Nut Cracker
Load
2.
Load
4.
effort Effort
Fulcrum 3.
L
5. 6.
Fulcrum
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 363
(LF)— (F) (L) (FL)
(d)
(LF)— (F) (E) (EF)
4. 5.
(D)
(d)
× = ×
6. 7.
L × d =E × D
Note : (D)
(L) (E)
Trick : F L E
Trick :
F L E
(load)
F� (Fulcrum) =
(Effort)
L� (load)
E� (Effort)
(Principal of lever) (L) × (d) = (E) × (D)
(L) (D)
(Load) (Effort) �
(E) (d)
F
(L) (D)
L E = �
(E) (d)
(d) (D)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 364
(Axle)
Wheel
(Mechanical
Advaning of whell and axle)—
(load) Fout
(M.A) = =
(Efoort) Fin
Axle
(Mechanical Advantage)
r
axle
R
wheel
= ×
Wout = Fout × 2r
Fout r
= ×
= Fin × 2R
Fin R
(Rate)
(R)
=
(r )
2�R R
= �
2�r r
(R)
V.R �
(r )
Note :
(M.A) (V.R)
(Efficiency) (Pulley)
100%
(Hole)
(M.A) 4 6 (Centre
(�)=
(V.R) of gravity)
—
C
F
Bd —
F
= ×
SI N-m
[ML2 T–2]
Ex. :
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 366
— (Mechanical Avartage of
(Fixed Pulley)— Pulley)–
(axle)
(M.A) �
(n)
M.A � n
M.A � 2n
Example :
Fixed
pulley
10N
Force 10N
(Moveable Pulley)—
Movable
pulley
M
(i) (n) = 1
Force = 2n
5N MA = 2 =2×1=2
(ii)
10N
(Compound Pulley)—
(fixed)
(n) = 4
= 2n
=2×4=8
(iii)
Fixed MA = 2
Pulley
M
Force
–5N (n) = 1
10N (M.A) = 2n
=2×1=2
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 367
(threads) (Pitch)
(Mechanical advantage)
(Inclined Plane)
(Wedge) (Plane)
90º
(Wedge) —
A
n e
pla
ed
clin Vertical rise
(rotational motion) in �
(linear motion) (torque) C B
(Rotational force) Horizontal
(linear force) distance
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 368
m
mg mg �
gc
(min slope of inclined plane) �
os
�
= tan (0º) = 0
(max. slope of inclined (Friction)
plane) = tan 90º = (�)
0º 90º tan (�)
tan� (�)
1. Static Friction
(inclined 2. Limiting Friction
plane) 3. Rolling Friction
(i) (Gravitational force) 4. Kinetic Friction
(ii) (frictional force) 1.
(Inclined Plane)
2.
3.
M.A. � 4.
NOTE :
> > >
(Ramps),
(Dry)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 369
(Coefficient of Friction) : (Friction)
(F)
(µ) = (Static Friction)
(N)
F
(µ) = (Kinetic Friction)
N
N
(Rolling Friction)
(F)
µ=
(R)
(Coefficient of Friction)
F (Gear) :
mg
0 1
NOTE :
(Relative motion)
—
Gear
Gear
V
(f)
M
� �
T Gear D
(m) = = =
D T
Terms of Gears
(Magnitude of frictional
force)—
(F) (µ)
(R)
(Frictional force) = (Coeff. of
friction) × (Normal Reaction)
f � µ×N
(Maclined plane)
(Normal
Reaction) mg cos�
R V (a)
� R = mg cos� (b) :
g si n mg cos�
� f = µmg sin�
f =m � mg
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 370
(c) : (ii) (Helical Gear)
(d) :
=
(e) :
T
= =
D
× =� Helical gear Helical (20º – 35º).
(f) : Helical gear/ gear
(g) :
(iii) (Double Helical Gear) :
(h) : V
(i) :
(j) :
(k) :
(l) :
differential
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 371
(iv) (Rack and Pinion)
Pinion pitch circle
Circular pitch
Pinion pitch
radius
Automobile steering
OBJECTIVE QUESTIONS
1. Sol. (c)
[RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012] [NCVT Fitter 2012]
(a) (force multiplier)
(b) (speed multiplier) (load)
(MA) =
(c) (direction changer) (effort)
(d) (All of them)
Sol. (d) 3.
[RRB Chandigarh Section Eng. (Civil), 26.02.12]
(a)
(b)
2.
(c) (d)
[CRPF Constable Tradesman 2016]
Sol. (b)
(a)
(b) (�) = × 100
(c) 100%
(d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 372
4. = win – wout
[RRB Bhopal Section Engineer, 24.11.2002] = (P × Y) – (W × X)
(a)
(b)
(c) (reversible)
(d)
Sol. (a) Wout > Win – wout
w × x > (P × Y – w × x)
(V.R) = 2 (w × x) > P × Y
w�x 1
>
P� Y 2
5.
[RRB Allahabad Signal Maintainer-II, 22.01.06]
w/ x 1
>
(a) (�) = y/x 2
(b) (�) = × M.A 1
(c) (�) = × >
V.R 2
(d) 1
Sol. (a) (�) = (M.A) / (V.R) �> i e � > 50%
2
= ×
7.
[HAL Fitter 2015]
= ×
(a)
(b)
(�) = (c)
(d)
×
= Sol. (a)
×
×
=
×
(M.A)
(�) =
(V.R) = –
6. 8.
[BHEL Hyderabad Fitter 2014] [DRDO Motor Mechanic 2016]
(a) 50% (a) (b)
(b) 50%
(c) (d)
(c) 100%
Sol. (b)
(d)
Sol. (b) 50%
W P
x
(y)
= (P) × 9.
(y) [DRDO Mechanic Diesel 2016]
(a)
Win � P � Y
(b)
= (W) ×
(x) (c)
(d)
wout � w � x
Sol. (c)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 373
=
(Falcrum)
10. 1000 � 9.8 N
=
[CRPF Constable Tradesman 2016] 250 � 9.8N
(a) (b) =4
(c) (d) 15.
Sol. (b) 375mm and 75 mm
[RRB Thiruvananthpuram Section Eng. (Mechanical) 04.01.2009]
(a) 3 (b) 4
11.
(c) 5 (d) 6
(R)
[Mazagon DOCK Ltd. Electrician 2013] Sol. (c) =
(a) (b) (r)
(c) (d)
= 375mm
Sol. (c)
= 75mm
(Reversible)
R
V.R =
r
375mm
= =5
50% 75mm
(V.R) = 5
16. 120 kg 15m
12. 60 kg 5m
[DMRC Civil Engineering, 07.09.2014]
[MES Fitter Tradesman 2016]
(a) 1 (b) 2
(a) (b)
(c) 3 (d) 4
(c) (d)
Sol. (c)
Sol. (b)
(y) = 15m
(x) = 5m
15m
13. (V.R) = =3
5m
3
[RRB Jammu Section Eng. (Mech, Elec/ Elect./Telecom, 2013]
17. ..........
(a) (b)
[DMRC Electronics Engineering, 21.09.2014]
(c) (d)
(a) (b)
Sol. (b) (c) (d)
Sol. (a)
18.
[RRB Patna/Allahabad ESM-III, 30.01.2011]
14. 1000 kg (a)
250 kg (b)
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.16] (c)
(a) 6 (b) 8 (d)
(c) 3 (d) 4 Sol. (b)
Sol. (d) = 1000g N
= 250g N
(g = 9.8 m/s2)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 374
19. 24.
[RRB Patna Technical Eng. 27.07.2008] 2.5 10
(a) 2.5 [MES Fitter Tradesman 2016]
(b) (a) 100.00% (b) 40.00%
(c) (c) 25.00% (d) 62.50%
(d) Sol. (d)
Sol. (c) (M.A) = 2.5
(y) = 10m
(x) = 2.5m
= y
(V.R) =
x
10m
100% V.R = =4
2.5m
20.
[RRB Thiruvananthpuram Section Eng. (Mechanical) 04.01.2009] M.A
(�) = × 100%
(a) VR
(b) 2.5
�= × 100%
(c) 4
(d) = 62.5%
Sol. (a) = = 2�R 62.5%
25.
= = 2�r
60% 12
2� R R 3
= = =
2� r r [Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013]
21. (a) 1.2 (b) 3.6
[DMRC Civil Engineering, 07.09.2014] (c) 4.8 (d) 2.4
(a) (b) Sol. (d)
(c) (d) (�) = 60%
Sol. (c) (Pulley) (Centre of (y) = 12
gravity) (x) = 3
y
(V.R) =
x
22. 12m
[Indian Ordnance Factory Fitter 2016] = =4
3m
(a) (b) V.R = 4
(c) (d)
Sol. (b) (Pulley) M.A
�= × 100
V.R
M.A
60 = × 100
4
60 � 4
23. M.A = = 2.4
100
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016]
(M.A) = 2.4
(a) 1 – 5 (b) 0
26. _____
(c) 4 – 6 (d) 2 – 4
____
Sol. (c) [RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
(Hole) (a) (b)
4–6 (c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 375
Sol. (d) Sol. (a)
(y)
= (circular)
(x)
32.
27. ______
[RRB Bilaspur JE (Yellow, 14.12.2014)]
[RRB JE (Shift-3), 30.08.2015]
(a)
(a) (b)
(b) (maximum permissible load) 50% (c)
(d)
(c) Sol. (a)
(d)
Sol. (c)
(M.A) 33.
(�) = [RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
(V.R)
(a)
(M.A)
(b)
(V.R)
(c)
28.
(d)
[NTPC Fitter 2014]
Sol. (b)
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (a) 34. _____ _____
[RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
(Liver) (wedge) (Screw) (a) (b)
(c) (d)
29. Sol. (a)
[SAIL Bokaro Steel Plant 2016]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
35. (threads)
[ALP-2018]
(a) (b)
30. (c) (d)
[Vizag Steel Fitter 2015] Sol. (c) (screw)
(a) (b) (Pitch)
(c) (d)
Sol. (d)
36.
[COAL India Fitter 2013]
(a) (b)
(c) (a b) (d)
31. Sol. (c) (a b)
38. ......... �
[ALP-2018] tan�
(a) (b) 43. �
(c) (d) [RRB JE (Shift-3) 26.08.2015]
Sol. (c) (a) sin� (b) cos�
100% (c) tan� (d)
Sol. (c) (Slope)
39. 'L' AB
(Slope) =�
'Ld' BC
[ALP-2018] A
1
(a) (b) L × Ld
L � Ld
L Ld �
(c) (d) C B
Ld d
Sol. (b)
=L AB
tan��=�
= Ld BC
= × (Slope) = tan �
= × 44.
= L × Ld [ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016]
40. ______ (a) 0 (b) 1
1
(c) (d) 3
[SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014] 2
(a) (b) Sol. (a) 0°
(c) (d)
Sol. (c) = tan0° = 0
45.
_____ _____
[RRB Chandigarh Section Eng. (Civil), 26.02.12]
(a) 90°, 450° (b) 90°, 30°
(c) 0°, 90° (d) 0°, 180
41. (inclined plane) _____ Sol. (c)
[RRB Bangalore Section Eng. (Civil) 01.02.2009] 0° 90°
(a) 90° (b) 90°
(c) 90° (d) 180° = tan0° = 0
= tan 90° = �
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 377
46. _____ Sol. (a) ×
[RRB Allahabad Signal Maintainer-II, 22.01.06] f=µ×R
(a) (b) Wcos�
(c) (d)
Sol. (a) 52.
tan� � [Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016]
(a)
0° 90° (b)
0° 90° tan� (c)
(d)
47. �
Sol. (b) (M.A) =
[RRB Bhopal Section Engineer, 24.11.2002]
(a) 90° – � (b) 90° + � W
=
(c) � (d) 180° – � W sin �
Sol. (c) � 1
� =
sin �
48. W
A
component
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
(a) W cos�, W sin� (b) W sin�, W cos�
(c) W tan�, W cot� (d) �
Sol. (b) W C B
component W sin�
component W cos� sin � =
49.
W � AB
=
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006] AC
(a) Wcos� (b) Wsin� 53.
(c) Wtan� (d) W [MES Fiter Tradesman 2016]
Sol. (a) sin( � � �) 1
(a) (b)
cos � sin �
(c) tan� (d)
component Wcos�
sin( � � �)
Sol. (a)
50. cos �
[RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008] 54. �
(a) [Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013]
(b) (a) tan � (b) cos �
(c) (c) sin � (d)
(d) Sol. (a) µ = tan �
Sol. (b) 55.
[RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
(a) 100% (b) 100%
(c) 190% (d) 190%
51. Sol. (a) 100%
[RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005]
100%
(a) ×
(b) ×
(c) ×
(d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 378
56. 61.
[RRB Je (Shift-3), 30.08.2015] [RRB JE (Shift-3) 26.08.2015]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
Sol. (b) Sol. (c) (Load)
(d)
(Flucrum)
57.
62.
[SAIL Bokaro Steel Plant 2016]
[RRB Bangalore Section Eng. (Civil) 01.02.2009]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d)
(c) (d)
Sol. (b)
Sol. (c)
(Effort)
(d) (Flucrum)
(Effort)
58.
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006] 63.
(a) (b) [RRB Kolkata Jr. Eng.-II Electrical/ DRG & Design 11.06.2006]
(c) (d) (a)
Sol. (c) (b)
(c)
(d)
Sol. (a)
59.
[RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008] 64.
[COAL India Fitter 2013]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d)
(c) (d)
Sol. (a)
Sol. (d) (Flucrum)
(Falucrum)
(Flucrum)
(Effort)
(Load) (Flucrum)
(Effort)
60. 65.
[RRB Bilaspur JE (Yellow, 14.12.2014)] [RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
Sol. (b) Sol. (d)
(Load)
(flucrum) (Effort)
(Effort)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 379
66. [Vizag Steel Fitter 2015] 1
(a) 3 (b) 4 1
(c) 5 (d) 6
Sol. (a) 69.
(i) (First Class Lever) [RRB Bilaspur JE (Yellow, 14.12.2014)]
(ii) (Second Class Lever) (a) (b)
(iii) (Third Class Lever) (c) (d)
67. Sol. (c)
[SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014]
(a) (b) 1
(c) (d)
Sol. (a) 1
1
1
70.
1 [RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
1 (a)
(b)
68. (c) (a) (b)
[RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007] (d)
(a) (b) Sol. (c)
(c) (d)
Sol. (a)
1
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 380
15
CHAPTER (i;kZoj.k vè;;u)
� —
� —
� —
— (Landscape)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 381
+ �
+ �
(1935)
—
Ex : �
�
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 382
—
—
Ex :
—
Ex :
—
Ex :
—
Ex :
—
—
(a) (b)
(c) (d)
(a) —
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 383
(b) —
Multi Channel
(c) —
(i)
(ii)
CO2
(d) — Transfer
Transfer
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 384
PC � Primary Consumer
SC � Secondary Consumer
��� ��� ��� ��� TC � Tertiary Consumer
QC � Quarternary Consumer
PC SC TC QC
I�� II III IV V
(a) (b)
— 10%
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 385
(Foot print)—
CO2
— CO2
CO2 �
������������
�
—
— Age effect
A B
Ex
CO2
CO2
CO2 H2O �
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 386
� �
�
�
�
�
�
�
N2
(Nitrogen Gas)
N2
Nitrite, Nitrate
NO– 3, NO3
– (Organic Nitrogen)
(Ammonium)
NH4+
Fig. 1
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 387
N2
2:
—
pH + H2O �
5.5 + H2O �
+ H2O �
pH < 5.5
• • • •
• • • •
•
NO �
60%
Ex :
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 389
O3 —
80km
� 20km–65km
O3 60km
50km
� 25km–35km � O3 20km 16–18km
8km O3
—
�
� 300
— 220
Ex :
1974 —
O3
1985 — — —
1.
2.
3.
4.
�
(i) CFC
(ii)
1. —
UV
—UV
—
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 390
— — CO2 � GW
— �
2000 2010
� �
� �
� �
� �
� �
�
�
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 391
SPM
��������������������������������������������������������������������������
�
��������������������������������������������������������������������������
CO2
— CO2
—
—
— •
CO2 CO
CO2 � � GHE
CO � � —
O2
SO2 � �
NO2 � �
(CH4) � � GHE
GHE (Green House Effect)
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
(i) pH — (a)
(b) pH 0–7 �
7 �
7 – 14 �
Ex :
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 393
(ii) (Biological Oxygen Demand)
+
�����������������������
��������������
Algae bloom
��������������
O2
O2
•
•
•
•
(iii) (Chemical Oxygen Demand)—
etc.
COD ��� �
COD ��� �
(iv)O2 —
O2 8.0 mg/line O2 4.0 mg/
litre
(v) TDS
Total Disold Solid— TDS
Ex : Ca, Mg, Na, etc.
(i) pH
(ii) TDS
(iii) &
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 394
��
Ex: � Ex: �
� �
�
�
�
�
—
— • DDT
• E-
— 20
—
�
�
�
�
�
— �
O2
Ex. :
��������������������������������������������
—
= 15ºC
15º 15ºC
Global Warming Global Cooling
1.
2.
Ex :
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 396
15ºC
—
Sun
Atmosphere (GHG)
GHG
GHG
(i)
(ii)
(iii)
(iv)
•
• CFCs
•
(v)
� GHG �
(vi) Global Warming
� GHG �
Global Cooling
—
(i)
(ii) CO2
(1)
(2)
(3)
(4)
• • •
• • •
(1) � �
(2) �� �
�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������������
(3) �� •
������������������������������������������������������������������������� •
� •
�
�
2050 35%
•
•
������������������������������������
(i)
(ii)
(iii)
(iv)
•
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 398
—1960
� DDT
�
Limit to Growth Report
(1981)
• •
• •
•
1984 � UN
� �
���������������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������������
UN Report
������������������������������������������������������������������������������
1987 �
—
(i)
(ii)
(iii)
(iv) �
(v) �
(vi)
(vii)
(viii)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 399
(ix)
(x) �
(xi)
UNFCCC
IPCC
UNEP
CITES
TRAFFIC
TUCH (COP
WWF
(1) � 1972 �
���������������������������
(i) UNEP
• 1973
• �
(ii) 5
(iii)
������������
�
(2) � 1992 ��
•
— (i)
(ii) 21
(iii) (CBD)
(iv)
(v)
(vi) �
(vii) UNFCCC
• 1994
• COP
• 1995 COP
(3) ��2002
• 21
(4) + 20 �
������������������������������� 2012 —
(5) � 1997—
2005-2012 2013-2019
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 400
(i) GHG
(ii) 1990 5.2%
(iii) CO2
(iv) CO2
I II
(v)
(a)
(b) (CDM)
(c)
(a) —CO2
Surplus
Surplus CDM
— •
•
• CO2
1. �
2. ��CDM
UNFCCC � 21 March, 1994
1995 �� �
1997 �� �
2007 � �
2009 � �
2010 � �
2011 � �
2012 � �
2013 � �
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 401
2014 � �
2015 � �
2016 � �
2017 � �
2018 � �
2019 � ��
2020 � Covid
2021 � �
2022 � �
2023 � �
� COP-21 ��2015
CO2 50% 55 Convention
2 Octuber
�
�
(i) � 21 1.5ºC
(ii) INDC � 2020
(INDC = Intended National Determined Contribution)
INDC
INDC
INDC
• 2030 33% – 35% 2005 2006
• 2030 40%
• 2030 2.5 3 CO2
(iii) � 20
(iv) ISA
•
•
• PM
• �
(v) �
• 1
•
• +
•
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 402
(vi) � UNFCCC
• 2050
•
2018
(i)
IPCC (Inter Governmental Penal on Climate Change)
� 21 CO2
IPCC ��2000
1760–21
1760–2011 = 1900
2900
CO2
2011–21
1000
CO2
(ii)
2020
1994 2004
1999
2000
11 Sep., 2003
(i)
(ii)
(iii)
— 2010
10 (2010-2020)
• 20
•
(i)
(ii)
(iii)
(iv)
(v)
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 404
OBJECTIVE QUESTIONS
1. 10.
ALP CBT-2 23 01.2019 Shift-3
(a) (b) ALP CBT-2 23.01.2019 Shift-2
(c) (d) (c) (a) (b)
2. (c) (d) (d)
ALP CBT-2 23.01.2019 Shift-3 11.
(a) (b)
(c) (d) (c) ALP CBT-2 23.01.2019 Shift-2
3. (a) (b)
ALP CBT-2 21.01.2019 Shift-1 (c) (d) (d)
(a) (UV) 12.
(b) (UV)
(c) (UV)
ALP CBT-2 23.01.2019 Shift-2
(d) (UV)
(a) (b)
(c)
(c) (d) (a)
4.
13.
ALP CBT-2 22.01.2019 Shift-2
900
(a) (b)
(c) (d) (d)
ALP CBT-2 23.01.2019 Shift-2
5.
(a) (b)
ALP CBT-2 21.01.2019 Shift-3 (c) (d) (c)
(a) WWF (b) RPPO 14.
(c) OIE (d) IUCN (d) ALP CBT-2 22.01.2019 Shift-3
6. % (a) (b)
ALP CBT-2 21.01.2019 Shift-3 (c) (d) (b)
(a) 75 (b) 80 15.
(c) 50 (d) 85 (a)
7. ALP CBT-2 22.01. 2019 Shift-3
ALP CBT-2 21.01.Shift-2 (a) (b)
(a) (b) (c) (d) (c)
(c) (d) (c) 16.
8.
(DNA) Expected
(a) (b)
ALP CBT-2 21.01.2019 Shift-2 (c) (d) (d)
(a) (b) 17.
(c) (d)
(d) Expected
9. (a) (b)
(c) (d) (c)
18.
ALP CBT-2 21.01.2019 Shift-2 Expected
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (c) (d) (c)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 405
19.
Expected
(a) (b) 78.09% 78%
(c) (d)
(a)
20.
[RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012] [NCVT Fitter 2012]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (c)
20.94%
23.
[RRB Allahabad Signal Maintainer-II, 22.01.06]
(a) (b)
(i) (ii) (iii)
(c) (d)
(iv)
Sol. (c) 18
500 km
78.09%
22. —
[RRB Chandigarh Section Eng. (Civil), 26.02.12]
(a) 21 (b) 27
(c) 50 (d) 78
Sol. (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 406
1766
25. —
[BHEL Hyderabad Fitter 2014]
(a) (b)
(c) (d) 28.
Sol. (d) — [ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.16]
(78%), (a) (b)
(21%), (0.03%) (c) (d)
(0.17%) Sol. (a)
chips
26.
[HAL Fitter 2015]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
29. —
[DRDO Mechanic Diesel 2016]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
1935
1930
27.
[DRDO Motor Mechanic 2016]
30.
(a) (b)
[CRPF Constable Tradesman 2016]
(c) (d)
(a)
Sol. (c)
(b)
(c)
(d)
Sol. (c)
0.03%
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 407
(b)
(c)
(d)
Sol. (d)
34. —
[RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
(a) (b)
(c) (d)
(e)
Sol. (b)
32.
[MES Fitter Tradesman 2016]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
(Biotic Components)
35.
[DMRC Civil Engineering, 07.09.2014]
(a) (b)
33.
(c) (d)
—
[RRB Jammu Section Eng. (Mech, Elec/ Elect./Telecom, 2013] (e)
(a) (b) Sol. (b)
(c) (d)
Sol. (a)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 408
Sol. (a)
(Decomposer)
36.
[DMRC Electronics Engineering, 21.09.2014]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (a) (Biotic Components)
39. —
[RRB Patna Technical Eng. 27.07.2008]
(a)
(b)
(c)
(d)
Sol. (d)
37.
—
1.
2.
3.
40.
[RRB Thiruvananthpuram Section Eng. (Mechanical) 04.01.2009]
(a) (b)
38. (c) (d)
— Sol. (d)
1. 2.
3. 4.
[RRB Patna/Allahabad ESM-III, 30.01.2011]
(a) 1 2 (b) 2 3
(c) 1, 2 3 (d) 2, 3 4
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 409
41. —
[DMRC Civil Engineering, 07.09.2014]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
43. —
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
42.
—
1.
2.
—
[Indian Ordnance Factory Fitter 2016]
(a) 1 (b) 2
(c) 1 2 (d) 1 2
Sol. (c)
(i) (ii)
(Autotrophic component)
44.
[MES Fitter Tradesman 2016]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 410
1973
(OPEC)
0-20%
47.
[ISRO Technical Assistant, 2016]
(a) (b)
45. — (c) (d)
[RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012] [NCVT Fitter 2012] Sol. (c)
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (a)
2012
2014-2024
60% 148,
(1986) 700
(1980)
(1972) 5
(1974) 1897
(1981)
(1927)
46.
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016]
(a)
(b)
(c)
(d)
Sol. (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 411
48. Sol. (d)
[HAL Fitter 2015]
(a) (b)
(c) (d) T.V
Sol. (a)
Photovoltaic
52.
[Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
53.
49. (Solar Energy)
[RRB Chandigarh Section Eng. (Civil), 26.02.12]
[RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d)
(c) (d)
Sol. (c)
Sol. (a)
70%
2018
11
50. 2018
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016]
(a) (b) 54. —
(c) (d) [RRB Je (Shift-3), 30.08.2015]
Sol. (d) (a) (b)
(c) (d)
Sol. (c)
51.
[MES Fiter Tradesman 2016]
(a) (b)
(c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 412
BOD
(WHO)
O2
55. —
[NTPC Fitter 2014]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (a)
58. (BOD)
85% (c)
15%
(d)
Sol. (c) (BOD)
56. —
[SAIL Bokaro Steel Plant 2016]
(a) (b) (Eutrophication)
(c) (d) O2
Sol. (a)
59.
— [Vizag Steel Fitter 2015]
O2
(a)
57.
(b)
— [RRB Allahabad Signal Maintainer-II, 22.01.06]
(c)
(a) (b)
(c) (d) (d)
Sol. (a) BOD (Biological Oxygen demand) Sol. (c)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 413
60.
— [CRPF Constable Tradesman 2016]
(a) (b)
(c) (d) 63. 71% —
Sol. (d) [Mazagon DOCK Ltd. Electrician 2013]
(a) (b)
(DO) (c) (d)
Sol. (c) 71%
1974
= 510,072,000
1988 = 29% (361132000) km
61.
[DRDO Motor Mechanic 2016] 64. —
(a) (b) [MES Fitter Tradesman 2016]
(ZnS)
(Liquid)
62. —
[RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
(a) (b) 22
(c) (d)
Sol. (a)
65.
[RRB Bilaspur JE (Yellow, 14.12.2014)]
(a) (b)
(c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 414
Sol. (b) 68. —
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b)
CNG
CNG
66.
69.
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.16]
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (a) (c) (d)
Sol. (c)
34.5
70. —
[RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
67. — DNA RNA
[RRB Bhopal Section Engineer, 24.11.2002]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (c)
78.08 79
20.95
0.93
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 415
Sol. (a)
0.036
0.02
0.005
0.00009
0.00005
0.001 74. CNG —
[RRB Bangalore Material Superintendent, 21.11.2004]
71. —
(a)
[RRB Jammu Section Eng. (Mech, Elec/ Elect./Telecom, 2013]
(a) (b) (b)
(c) (d) (c)
Sol. (c) (d)
Sol. (b) CNG = Compressed Natural Gas.
CNG
CNG
COP 26 CO2, N2O
50%
2070 75. —
[DMRC Electronics Engineering, 21.09.2014]
72. (a)
[DMRC Junior Engineer (Electronics) 03.08.2014] (b)
(a) (b) (c)
(c) (d) (d)
Sol. (c) Sol. (a)
CO2, CFC)
76.
CNG
CNG
78. LPG
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
(a) 81.
(b)
(c) [RRB Kolkata Jr. Eng.-II Electrical/ DRG & Design 11.06.2006]
(d) (a) (b)
Sol. (c) Liquefied Petrolium Gas (c) (d)
Sol. (a)
1956
LPG
1912
79. — 82.
[RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007] [Vizag Steel Fitter 2015]
(a) (b) (a)
(c) (d) (b)
Sol. (b) (c)
(d)
Sol. (c)
1854
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 417
(ii) —
83. (iii) —
[SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014]
(a) (b)
(c) (d) 86.
Sol. (d) [ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
84.
[RRB Bangalore Section Eng. (Civil) 01.02.2009]
(a)
87.
— [RRB Chandigarh Section Eng. (Civil), 26.02.12]
(b) (a) 23% (b) 26%
(c) (c) 29% (d) 33%
Sol. (c)
(d)
71% 29%
Sol. (a)
96.5%
5.98 × 1024 kg
12,742 km
14
88. —
1986 [RRB Allahabad Signal Maintainer-II, 22.01.06]
1927 (a)
85.
[RRB JE (Shift-3) 26.08.2015] (b)
(a) 2 (b) 3 (c)
(c) 6 (d) 8 (d)
Sol. (b) — Sol. (c)
(i) (ii) (iii) 89.
[RRB Bhopal Section Engineer, 24.11.2002]
(i) — (a) (b)
(c) (d)
Sol. (c)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 418
91.
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b)
(NaN2)
B-12
=
60
90.
—
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
(a) (b) —
(i)
(c) (d)
Sol. (c)
(ii)
8
18 (iii)
165
1ºC
(iv)
92.
—
93.
95.
[RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005] [MES Fit?ter Tradesman 2016]
(a) (b) (a)
(c) (d) (b)
Sol. (c) (c)
(d)
96. (a)
Sol. (a)
97.
94.
[Mazagon Dock Shipbuilders Ltd. Fitter 2013]
(a) (b)
[Indian Ordnance Factory (Itarsi) Fitter 08.05.2016]
(c) (d)
(a) (b)
Sol. (d)
(c) (d)
Sol. (d)
1 6.5ºC
—
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 420
98. — Sol. (b) 5
[RRB Kolkata Chemical & Metallurgical Er., 01.12.2002]
(a)
1972
(b) 1974
(c)
21
— 2022 'Only one Earth'
(a) a b (b) b c
(c) a c (d) a, b c 19 1986
Sol. (d)
101.
[SAIL Bokaro Steel Plant 2016]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
=
0 4%
99.
[RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (a)
1980 2004
1981 2009
—
—
(i) (ii) (iii)
100.
[NTPC Fitter 2014]
(a) 4 (b) 5
(c) 15 (d) 26
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 421
—
—
—
—
— 33
—
105. —
[RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008]
(a) (b)
—
(c) (d)
Sol. (b)
103.
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
78.08%
5
106. —
[RRB Bilaspur JE (Yellow, 14.12.2014)]
(a) (b)
(c) (d)
104. — Sol. (d)
[DMRC Junior Engineer (Electronics) 03.08.2014]
(a) 2 (b) 1
(c) 10 (d) 1
1986
Sol. (b) 1
200 cm —
(i)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 422
(ii) Sol. (c)
(iii)
— 4
107. — 21
[RRB Bangalore Technical (Eng.) 22.04.2007]
(a) 20.95 (b) 78.09
(c) 21 (d) 0.03
21 23 12
Sol. (b) —
78.8% 0.0005%
230.45% 0.001%
21
0.93% 0.00009%
0.036% 0.00005% 21 23
0.002%
108. —
110. —
[RRB Kolkata Jr. Eng.-II Electrical/ DRG & Design 11.06.2006]
[Vizag Steel Fitter 2015]
(a) (b)
(c) (d) (a) (b)
Sol. (d) (c) (d)
Sol. (d)
—
(i) —
—
(ii)
109. —
[COAL India Fitter 2013]
�
(a)
�
(b)
�
(c)
(d) �
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 423
111. 113. —
[SAIL Durgapur Steel Plant 05.06.2014] [RRB JE (Shift-3) 26.08.2015]
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (d)
Sol. (b) Sol. (b)
26 1974
10
1731
363
112. —
[RRB Bangalore Section Eng. (Civil) 01.02.2009]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (a) 114.
[ISRO (VSSC) Draughtsman (Mech.), 25.09.2016]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
—
(i)
(ii)
10%
10%
(iii)
(iv)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 424
—
(i) —
117. —
(ii) —
[RRB Bhopal Section Engineer, 24.11.2002]
(iii) — (a) 44% (b) 23%
115. (c) 40% (d) 21%
[RRB Chandigarh Section Eng. (Civil), 26.02.12] Sol. (d) 21%
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (b)
2 16
118.
[RRB Bhopal & Mumbai Apprentice Section Eng. 23.03.2003]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (c)
116.
[RRB Allahabad Signal Maintainer-II, 22.01.06]
(a) (b)
(c) (d) 45 db
Sol. (a)
80 db (Noise)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 425
119. Sol. (c)
[RRB Kolkata Jr. Engineer-II Electrical/DRG & Design 11.06.2006]
(a) (b)
(c) (d)
Sol. (d)
—
(i) —
—
(i)
(ii)
(iii)
(ii) —
16
3 UV-
A UV-B
UV-C
(iii) —
—
(i)
(ii)
(iii)
(iv)
120. (v) UV-B (DNA)
[RRB Secunderabad Section Engineer (Civil) 29.06.2008]
(a) (b)
(c) (d) 122.
Sol. (c) —
[RRB Bangalore Material Superintendent, 21.11.2004]
(a) (b)
(i) (ii) (c) (d)
Sol. (d)
2 50
1
—
121.
[RRB Ranchi Signal Maintainer Group-III, 20.11.2005]
(a) (b)
(c) (d)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 426
124. —
[RRB Chennai Section Engineer, 12.02.2012]
(a)
(b)
(c)
(d)
Sol. (c)
123. 99% —
[DMRC Electronics Engineering, 21.09.2014]
(a)
(b)
(c)
(d)
Sol. (b) — 2
78.8%
20.95%
0.93%
0.036%
0.0005%
0.00005%
0.002%
This document was created with the Win2PDF “Print to PDF” printer available at
https://www.win2pdf.com
This version of Win2PDF 10 is for evaluation and non-commercial use only.
Visit https://www.win2pdf.com/trial/ for a 30 day trial license.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.
https://www.win2pdf.com/purchase/
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 427
16
CHAPTER
(b) (Automation)
01. INTRODUCTION OF COMPUTER
(c) (Accuracy)
(Computare) (d) (Versatility)
(To calculate) (e) (Storage Capacity)
1613
(i) (Primary memory) : RAM, ROM
(ii) (Secondary memory) : Hard Disk, SSD etc.
1830
(iii) (Cloud Storage) : Google Drive, one drive
(f) (Connectivity & Communication)
(g) (Artificial Intelligence-AI)
1843 'Analytial Engine
(h) (Durability)
Binary Language
(i) (Multi-User System)
(Allen Turing)
(j) (Security)
Data Storage
(Mill)
(vii)
1890
(iii) (Pascaline) :
1642
(viii) 1917
20 J.P.Eckert
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 429
(xi) EDSAC (Electronic Delay storage Automatic 1st Generation :
Calculator) : 1949 Vaccume Tube
Secondary memory magnetic
(xii) EDVAC (Electronic Discrete Variable drum
Automatic computer) : 1950 speed
Operating system
Example : IBM 360 (Series), IBM 370/168, PDP-I,
(1940-56) (1 K.B.) Honeywell-6000, CDCs CYBER, Star-100, CDC-
6600
4th Generation : VLSI (Very
Lange Scale Integration) Concept Micro-
(1956-64) 100 processor
KB Microprocessor, Intel-4004 Silicon
(Main memory)
100
Real Time Operating System Distributed
(1965-71) (IC), SSI, KB, 1 KB Main
Operating system Generation
MSI memory
COBOL Programming language C, C++, DBASE
3. (CLASSIFICATION OF COMPUTER)
—
(Speed)
operat-
1000 user
ing system Ms-Dos, Window MacOS
multi user multi tasking
operating system
(Finance), Govt. Institution.
Ex : Desktop (PC), laptop (Note book) , Palmtop,
University and Research
Tablet, I-phone, Mobile Phone etc.
(Mini Computer) : Ex : IMB zSeries, Usisys Clear Path.
(Super Computer) :
micro computer
main frame computer
250
user server
Ex : PDP-11, VAX, As/400 etc.
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 431
3 5 15 4
1. (Alphanumeric Keys) — A-Z 0-
F 9
(110101.111101)2 = (35.F4)16 2. (Numeric Keypad) —
Hexadecimal Number Binary Number : ( )
3. (Control Keys) — Ctrl, Alt, Shift,
� Hexadecimal Binary Hexadecimal
Esc
4-not binary 4. (Navigation Keys) — Arrow Keys,
� (3 A D)16 Binary — Home, End, Page Up, Page Down
3 A D 5. (Function Keys - F1 to F12) —
(ix) (Stylus) :
( )
(voice)
(v) (Webcam) :
(vi) (Joystick)
(Barcode)
ATM
(Library)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 435
(Marks)
(bubbles)
OMR (
NEET, JEE, UPSC )
(Ballot Papers)
(xiii) OCR (Optical Character Recognition)—
(Magnetic Ink)
(
)
1. (Visual Output Devices) :
(Monitor) :
(Projector) :
3. (Print Output Devices)—
(Printer) :
2. (Audio Output Devices) :
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 436
TYPES OF PRINTERS
(Plotter) :
(Types of RAM)
Printer 1. (SRAM - Static RAM)
(Flip-Flop)
Impact Printer Non-Impact (Cache Memory)
Printer (Register)
2. (DRAM -Dynamic RAM)—
Daisy Line Drum Dot-
Wheel Printer Printer Matrix
Inkjet Thermal Laser (Capacitor) (Transistor)
4.
(Braille Display) : (Refresh)
2. (Floppy Disk)
(1.44 MB)
3. (Magnetic Tape)
2GB 1TB
3. (Memory Card/SD Card)
OS (Windows, Linux, macOS,
Androids)
OS Windows macOS)
(i) OS :
OS –
Windows 10, macOS) (d) (Device Management) :
OS –
UNIX, Linux Server OS)
(ii) OS : OS
(iii) OS –
DOS
(e)
(iv) OS –
Windows, Linux)
OS
OS : Windows, macOS, Linux
OS : Android, iOS (Application Software)
OS : UNIX, Linux Server OS
Windows Microsoft
macOS Apple Apple
2.
1. 1960s : ARPANET (Advanced
(MS Word)– Research Project Agency Network)
(Excel)– 1983 : TCP/IP
(Google Chrome)–
VLC 1990 : WWW (Word Wide Web)
2.
1995 :
2000s :
(HMS), 2010s : 5G, IoT (Internet of Things),
AI-
ERP
3.
3.
(A)
iOS WhatsApp,
1. (Server) :
Instagram, Paytm
2. (Client) : (PC,
4.
3. IP Address :
AutoCAD Photoshop
4. DNS (Domain Names System) :
Tally Google. com. IP Address
5. ISP (Internet Service Provider) :
Jio, Airtel, BSNL)
6.
(Programming Software) :
(Automation) (Protocol) :
1. (Rules &
Standards)
(Data Communication)
8. (INTERNET)
2.
1. (Internet)
(A) (Network Communication
TCP/IP
Protocols)
TCP (Transmission Control Protocol) :
(Vint
Cerf)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 440
UDP (User Datagram Protocol) : 3. (Group Email)
4. (Automated Email)
IP (Internet Protocol) :
IP Address 1. To
2. CC
IPv4, IPv6 3. BCC
(B) (Network Access Protocols) (E-Commerce) : amazon, Flipkart,
Wi-fi, Bluetooth, NFC (Near Field Communication), Myntra
Ethernet (Online banking) :
(C) (Routing Protocols) (UPI, PayPal)
RIP (Routing Information Protocol), OSPF (Open (Video Streaming) : You Tube,
Shortest Path First), BGP (Border Gatway Protocol) Netflix, Hotstar
(Protocols) (Cloud Computing) : Google Drive,
TCP/IP (Transmission Control Protocol/ Dropbox
Internet Protocol) : IOT (Internet of Things) :
1. (Internet Security)
HTTP/HTTPS (Hypertext Transfer Protocol
Secure):
FTP (File Transfer Protocol) :
(Worms) :
2. (Subject) (Ransomware) :
3. (Message) (Ransom)
(Spyware) :
4. (Attachment)
(Firewall)
(lastPass, 1Password)
(C) HTTPS
Two-Factor
"HTTPS"
Authentication
VPN (Virtual
Private Network) (2FA)
(D) 5. (Cyber Laws)
9.
(COMPUTER NETWORK)
1.
2.
(Full Form) (Range)
PAN Personal Area Network 1 – 10
LAN Local Area Network 10 1
Man Metropolitan Area 1 100
Network
WAN Wide Area Network 100
1. LAN (Local Area Network) : 4. PAN (Personal Area Network) :
(Ethernet vs Wi-Fi) :
(Cable) (Wireless)
(Speed) 1 Gbps (100 – 600 Mbps)
(Security)
ISP Internet Service Provider Ctrl + S Save the open document just
OCR Optical character Recognition like Shift + F12
ATM Automated Teller Machine Alt, F, A Save the document under a
different file name
GB Giga Byte
F1 Open Help
IBM International Business Machine
F4 Repeat the last action performed
IC Integrated Chip (Word 2000+)
OMR Optical Mark Recognition F5 Open the Find, Replace and Go
PDF Portable Document Format To window in Microsoft Word
RAM Random Access Memory F7 Spellcheck and grammar check
selected text or document
USB Universal Serial Bus
Shift + F3 Change the text in Microsoft
Word from uppercase to
IMPORTANT SHORTCUT KEYS lowercase or a capital letter at
Windows key Open or close Start Menu the beginning of every word
Windows key + E Open File Explorer Shift+insert Paste
Windows key + L Lock your PC or switch accounts Shfit + Alt + D Insert the current date
Windows key + M Minimize all windows Shift + Alt + T Insert the current time
Windows key + R Open Run dialog box Ctrl + Enter Fills the selected cells with the
current entry
Windows key + S Open Search
Ctrl + Shift + Spacebar Selects the entire worksheet
Windows key + PrtsScn Capture a screenshot and save
in Screenshots folder Ctrl + Home Move to cell A1
Windows key + Tab Open Task Vew Ctrl + End Move to last cell on worksheet
Alt + Tab Switch between open apps Ctrl + Tab Move between Two or more
open Excel files
Alt + Left arrow key Go back
Ctrl + Shift + A Inserts argument names into a
Alt + Right arrow key Go forward formula
Alt + Page Up Move up one screen Alt + Spacebar Opens the system menu
Alt + Page down Move down one screen Alt + Backspace Undo
Ctrl + C Copy selected items to F2 Edits the selected cell
clipboard
F3 After a name has been created,
Ctrl + X Cut selected items F3 will paste names
Ctrl + V Paste content from clipboard F4 Repeats last action. For example,
Ctrl + A Select all content if you changed the color of text
in another cell, pressing F4 will
Ctrl + Z Undo an action
change the text in cell to the
Ctrl + Y Redo an action same color.
Ctrl + D Delete the selected item and F5 Goes to a specific cell. For
move it to the Recycle Bin example, C6
Ctrl + Esc Open Task Manager F6 Move to the next page
Ctrl + Shift Switch the keyboard layout F7 Spell check selected text or
Ctrl + + Shift + Ese Open Task Manager document
Ctrl + F4 Close the active window F8 Enters Extend Mode
Ctrl + A Select all contents of the page F9 Recalculates every workbook
Ctrl + B Bold highlighted selection F10 Activates the menu bar
Ctrl + P Open the print window F11 Creates a chart from selected data
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 446
LSB
MSB
Sol. (b) 2 39 1
� (20)10 = (10100)2
2 19 1
21. 16
2 9 1 (a) (b)
(39)10 = (100111)2
2 4 0 (c) (d)
2 2 0 Sol. (d) 16
1 MSB � 0–9 0, 2, 3,
4, 5, 6, 7, 8, 9 10 15
18. 78 A, B, C, D, E, F
(a) 1001110 (b) 111001 �
(c) 1000111 (d) 110011 �
Sol. (a) = 78
22. 4
LSB [Ordnance Factory, 2014]
2 78 0 (a) 4 (b) 7
2 39 1 (c) 15 (d) 16
2 19 1 Sol. (c) 'n' = 2n – 1
2 9 1
2 4 0 � n=4
2 2 0 2n – 1
1 = 24 – 1 = 16 – 1 = 15
� � 4 �1 �
MSB
(78)10 = (1001110)2 � �
� 8 �1 �
19. 336
23. 11011 _______
(a) DE (b) FF
(a) 26 (b) 25
(c) E6 (d) FC [ALP, 2018]
Sol. (a) 336 (c) 24 (d) 27 [ALP, 2014]
(336)8 Sol. (d) (11011)2
3 3 6
� � � (11011)2 = 1 × 24 + 1 × 23 + 0 × 22 + 1 × 21
011 011 110 + 1 × 20
� (011011110)2 = 16 + 8 + 0 + 2 + 1
1101 1110 = 27
� �
24. (26)10
13 14
D E (a) 11111 (b) 11010
(336)8 = (DE)16 (c) 10000 (d) 101110
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 449
1 1 0 1 0 .44
×2
0 1 0 1 0.88 � 0
(b)
.88
1 1 1 1 LSB
×2
1 0 1 0 0 1.76 � 1
29. A0 —
(c) 0 1 0 1
(a) 80 (b) 256
1 1 1 1
(c) 100 (d) 160 [ALP, 2014]
1 1 0 0 1 Sol. (d) (A0)16 = (160)10
(d) 0 1 0 1 [UPPCL, 2018] � A 0
1 1 1 1 10 0
1 0 1 1 1 (16)1 (16)0
16 1
Sol. (b) 0 1 0 1
1 1 1 1 = (16 × 10 + 16 × 0)
1 0 1 0 0 = (160 + 0)
� = 160
30. 110.101 —
� 2– (a) 0.125 (b) 0.625
0+0=0 (c) 0.825 (d) 0.50 [HAL, 2015]
0+1=1 Sol. (b) (110.101)2 (.101)2
1+0=1
(0.625)10
1 + 1 = 0 with carry 1
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 450
32. 149 — �
(a) 154 (b) 178
(c) 254 (d) 225 [HAL, 2015] 37. 0.0111 —
Sol. (d) (149)10 = (225)8 (a) 0.4375 (b) 0.6225
(c) 0.8325 (d) 0.1105
8 149 5 LSB Sol. (a) (0.0111)2 = (0.4375)10
8 18 2 0 1 1 1
2 � � � �
MSB 2–1 2–2 2–3 2–4
� 8 1 1 1 1
8 2 4 8 16
33. 17 0.5 0.25 0.125 0.0625
— [ISRO Tech., 2020] = (0.5 × 0 + 0.25 × 1 + 0.125 × 1 + 0.0625 × 1)
= (0 + 0.25 + 0.125 + 0.0625)
(a) 4 (b) 6
= (0.4375)10
(c) 7 (d) 5 38. C3 —
Sol. (d) 2 17 1 (a) 1111 (b) 110011
2 8 0 (c) 1111100 (d) 11000011
2 4 0 Sol. (d) C 3
� �
2 2 0
1100 0011
1 (17)10 = (10001)2 �
� 17 5 4–
76. 87.
(a) (b)
(c) (d) (c) (a)
NTPC 01.04.2021 (Shift-2) (b)
77. ISCII (c)
(a) (d) (c)
(b) NTPC 02.03.2021 (Shift-2)
(c) 88.
(d) (a)
(a) (b)
NTPC 01.04.2021 (Shift-2) (c)
78. (d)
(a) (b) (b)
(c) (d) (a) NTPC 03.02.2021 (Shift-1)
NTPC 01.04.2021 (Shift-2) 89.
79.
(a) (b)
(c) (d) (b) (a) (b)
NTPC 02.02.2021 (Shift-2) (c) (d) (a)
80. OMR M NTPC 03.02.2021 (Shift-1)
90.
(a) (b)
(c) (d) (d) (a) (b)
NTPC 02.02.2021 (Shift-2) (c) (d) (d)
81. NTPC 03.02.2021 (Shift-1)
91.
(a) (b) (a) LED (b) VDU
(c) (d) (c) (c) CPU (d) CCTV (b)
NTPC 02.03.2021 (Shift-1) NTPC 03.02.2021 (Shift-2)
82. 1 92.
(a) 1024 MB (b) 1024 TB
(c) 1024 GB (d) 1024 KB (b)
NTPC 02.03.2021 (Shift-1) (a) (b)
83. (c) (d) (d)
NTPC 03.02.2021 (Shift-2)
93.
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (d) (c) (d) (d)
NTPC 02.03.2021 (Shift-1) NTPC 03.03.2021 (Shift-1)
84. 94.
(a) CD (b) RAM
(a) (b) (c) DVD (d) USB (b)
NTPC 03.03.2021 (Shift-1)
(c) (d) (a)
NTPC 02.03.2021 (Shift-1) 95.
85. CPU
(a) (b) (a) Ctrl + C (b) Ctrl + V
(c) (d) (b) (c) Ctrl + X (d) Ctrl + P (b)
NTPC 02.03.2021 (Shift-2) NTPC 03.03.2021 (Shift-1)
86. 96. 1 EB _____
(a) (b) (a) 1024 TB (b) 1024 GB
(c) (d) (c) (c) 1024 MB (d) 1024 PB (d)
NTPC 02.03.2021 (Shift-2) NTPC 03.03.2021 (Shift-2)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 454
97. 107.
(a) (Charles Simonyi)
(b) (Jaap Haartsen)
(a) (b) (c) (Paul Allen)
(c) (d) (a) (d) (Bill gates) (b)
NTPC 03.03.2021 (Shift-2) NTPC 04.01.2021 (Shift-2)
98. Which of the following are the two components of 108.
the CPU of a computer? (a)
(a) ALU and Bus (b)
(b) Control unit and ALU (c)
(c) Control unit and Bus (d) (b)
(d) Registers and Main memory (b) NTPC 04.02.2021 (Shift-1)
NTPC 03.04.2021 (Shift-1) 109.
99.
(a) (a) (b)
(b) (c) (d) (c)
(c) NTPC 04.02.2021 (Shift-1)
(d) (b) 110.
NTPC 03.04.2021 (Shift-1)
100. (a) Alt + Tab (b) Ctrl + Home
(a) (b) (c) Ctrl + N (d) Alt + Shift + Tab
(c) 10 (d) (a) (a)
NTPC 03.04.2021 (Shift-1) NTPC 04.02.2021 (Shift-2)
101. 111.
(a) (b) (a)
(c) (d) (d) (b)
NTPC 04.01.2021 (Shift-1) (c)
102. URL (d) (a)
(a) (b) NTPC 04.02.2021 (Shift-2)
(c) (d) 112. (Cupcake), (Donut), (Eclair),
(c) (Froyo) (Gingerbread)
NTPC 04.01.2021 (Shift-1)
103. INSAT 1B (a (b) Ca
(a) 1980 (b) 1987 (c) (d) (d)
(c) 1983 (d) 1985 (c) NTPC 04.02.2021 (Shift-2)
NTPC 04.01.2021 (Shift-1) 113. 3.4
104. (a) 1.40 MB (b) 1.44 MB
(a) (b) (c) 2.44 MB (d) 1 GB (b)
(c) (d) (d) NTPC 04.03.2021 (Shift-1)
NTPC 04.01.2021 (Shift-1) 114.
105. ISP (a) (b)
(a) (Internet Speed Protocol) (c) (d) (c)
(b) (Internet Service Protocol) NTPC 04.03.2021 (Shift-1)
(c) (Internet Speed Provider) 115.
(d) (Internet Service Provider) (a) (b)
(d) (c) (d) (a)
NTPC 04.01.2021 (Shift-2) NTPC 05.01.2021 (Shift-1)
106. MS 2010 116. LIFO
(a) (b)
(a) 4 (b) 1 (c) (d)
(c) 3 (d) 2 (c) (c)
NTPC 04.01.2021 (Shift-2) NTPC 05.01.2021 (Shift-1)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 455
117. 127.
(a) (b)
(c) (d) (a) (a) (b)
NTPC 05.01.2021 (Shift-1) (c) (d) (d)
118. NTPC 05.04.2021 (Shift-2)
128.
(a) (b)
(c) (d) (a) (a) (b)
NTPC 05.02.2021 (Shift-1) (c) (d) (d)
119. NTPC 05.04.2021 (Shift-2)
(a) (b) 129.
(c) (d) 3 (b) (a) (b)
NTPC 05.03.2021 (Shift-1) (c) (d) (d)
120. CDMA NTPC 06.04.2021 (Shift-1)
(a) 130.
(b)
(c) (a) (b)
(d) (d) (c) II (d) I (b)
NTPC 05.03.2021 (Shift-2) NTPC 06.04.2021 (Shift-1)
121. 1 131.
(a) 1024 MB (b) 100 (a) (b)
(c) 10000 (d) 1000 (d) (c) MICR
NTPC 05.03.2021 (Shift-2) (d) OCR (a)
122. Which technology is used to provide high speed NTPC 05.04.2021 (Shift-2)
internet access over traditional modem lines? 132.
(a) ADSL (b) Routers
(c) VDU (d) LAN (a) (a) (b)
NTPC 05.04.2021 (Shift-1) (c) (d)
123. DOS (a)
(a) NTPC 05.04.2021 (Shift-2)
133.
(b)
(a) RTP (b) HTTP
(c)
(c) FTP (d) Telnet (d)
(d) (c)
NTPC 07.01.2021 (Shift-1)
NTPC 05.04.2021 (Shift-1)
134. I/O
124.
(a) 512 (b) 264
(a) (b)
(c) 24 (d) 256 (d)
(c) (d) (d) NTPC 07.01.2021 (Shift-1)
NTPC 05.04.2021 (Shift-1)
135.
125. RDRAM
(a) (b)
(a)
(c) (d) (d)
(b) NTPC 07.01.2021 (Shift-1)
(c) 136.
(d) (a) (a) (Graphics) (b) (macOS)
NTPC 05.04.2021 (Shift-1) (c) (UNIX) (d) (LINUX)
126. 'Ctrl+X' (a)
NTPC 07.01.2021 (Shift-2)
(a) (copy) 137. URL
(b) (Italicize) (a)
(c) (paste) (b)
(d) (cut) (c)
(d) (d) (c)
NTPC 05.04.2021 (Shift-2) NTPC 07.01.2021 (Shift-2)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 456
157. 166.
(ENIAC)
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) (c) (c) (d)
NTPC 08.04.2021 (Shift-1) (b)
158. WORM NTPC 09.02.2021 (Shift-1)
(a) 167.
(b) (a) TB >KB>MB>GB (b) GB>TB>MB>KB
(c) (c) TB >GB>MB>KB (d) MB >GB>TB>KB
(d) (d) (c)
NTPC 08.04.2021 (Shift-1) NTPC 09.02.2021 (Shift-1)
159. NSDL 168. EVM
(a) (a) (b)
(b) (c) (d)
(c) (d)
(d) (d) NTPC 09.02.2021 (Shift-2)
NTPC 08.04.2021 (Shift-2) 169. ATM
160. (a)
(b)
(c)
(a) (d) (d)
(b) (OCR) NTPC 09.02.2021 (Shift-2)
(c) (d) (d) 170.
NTPC 08.04.2021 (Shift-2) (a) (b)
161. (c) (d) (b)
(a) HTP (b) CP NTPC 09.03.2021 (Shift-1)
(c) TP (d) HTTP (d) 171. WAN
NTPC 09.01.2021 (Shift-1) (a)
162. OCR (b)
(a) (c)
(b) (d) (b)
(c) NTPC 09.03.2021 (Shift-2)
(d) (c) 172.
NTPC 09.01.2021 (Shift-2)
163. (VGA) (a) (b)
(c) (d) (c)
(a) (b) NTPC 09.03.2021 (Shift-2)
(c) (d) (b) 173.
NTPC 09.01.2021 (Shift-2)
164. (a) (b)
(c) (d) (a)
NTPC 10.01.2021 (Shift-1)
174.
(a) (b)
(c) (d) (c) (a) VGA (b) USB
NTPC 09.02.2021 (Shift-1) (c) (d) PS/2 (b)
165. PDF NTPC 10.01.2021 (Shift-1)
(a) 175.
(b) (Windows OS)
(c) (a) (b)
(d) (a) (c) (d) (c)
NTPC 09.02.2021 (Shift-1) NTPC 10.01.2021 (Shift-2)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 458
(c)
(a) (b)
(c) (d) (a)
NTPC 11.01.2021 (Shift-1) (d)
184. 2005 (c)
(Personal Computer) NTPC 12.01.2021 (Shift-1)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 459
214. 226.
(a) (a) (b)
(b) (c) (d) (a)
(c) NTPC 16.01.2021 (Shift-1)
(d) (c) 227.
NTPC 14.03.2021 (Shift-1) (a) (b)
215. (c) (d) (b)
(a) (b) NTPC 16.01.2021 (Shift-1)
(c) (d) (a) 228.
NTPC 14.03.2021 (Shift-2) (a) (b)
216. (c) (d)
(a) (b) (c)
(c) (d) (d) NTPC 16.01.2021 (Shift-1)
NTPC 14.03.2021 (Shift-2) 229. TCP/IP
217. TCP/IP
(a)
(a) (b) (b)
(c) (d) (b) (c)
NTPC 15.02.2021 (Shift-1)
(d) (a)
218. MB
NTPC 16.01.2021 (Shift-2)
(a) (b) 230.
(c) (d) (d)
(IITM),
NTPC 15.02.2021 (Shift-1)
450
219.
236. 246.
255. 265.
(a) C/C++ (b) FORTRAN (a)
(c) SQL (d) HTML (d) (b)
NTPC 19.03.2021 (Shift-1) (c)
256. (LOGO) (d) (b)
(a) (b) NTPC 21.01.2021 (Shift-1)
(c) (d) (b) 266.
NTPC 19.03.2021 (Shift-1)
257. (a) (b)
(c) (d) (a)
NTPC 21.01.2021 (Shift-1)
(a) (b)
267.
(c) (d) (c)
NTPC 19.03.2021 (Shift-1)
(a) (b)
258. (ICDS)
(c) (d) (b)
NTPC 21.01.2021 (Shift-2)
(a) 1976 (b) 1975 268.
(c) 1977 (d) 1974 (b)
NTPC 19.03.2021 (Shift-1)
(a) (b)
259.
(c) (d) (c)
NTPC 21.01.2021 (Shift-2)
(a) (b) 269. Mac is a type of personal computer made by:
(c) (d) (b) (a) HP (b) Acer
NTPC 20.01.2021 (Shift-1) (c) Dell (d) Apple (d)
260. NTPC 21.03.2021 (Shift-2)
(a) (b) 2010 270. _____
(c) (d) (c) (access)
NTPC 20.01.2021 (Shift-1)
261. "C" (a) HTTP (b) Telnet
(c) FTP (d) UseNet (b)
(a) (b) NTPC 21.03.2021 (Shift-2)
(c) (d) (a) 271. 1990 HTML
NTPC 20.01.2021 (Shift-1) (a) (b)
262. (c) (d) (b)
NTPC 22.01.2021 (Shift-1)
272.
(a) (b)
(a) (b)
(c) (d) (c)
(c) (d) (c)
NTPC 20.01.2021 (Shift-2)
NTPC 22.01.2021 (Shift-1)
263. 273. (MS DOS)
(a) .avi (b) .mov _____
(c) .jpeg (d) .mp4 (c) (a) (b)
NTPC 20.01.2021 (Shift-2) (c) (d)
264. (DDL)
(d)
NTPC 22.01.2021 (Shift-2)
(a) (b) 274.
(c) (d) (a) (b)
(c) (c) (d) (b)
NTPC 21.01.2021 (Shift-1) NTPC 22.01.2021 (Shift-2)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 463
275. 285.
(a) ++++ (b)
(c) (d) (a) (a) (b)
NTPC 22.02.2021 (Shift-1)
(c) (d)
276.
(d)
(a) (b) NTPC 23.01.2021 (Shift-2)
(c) (d) (a) 286. (Modem) _______
NTPC 22.02.2021 (Shift-1) (a) (b)
277. Google Drive, Sky Drive and Dropbox are perfect (c) (d) (c)
example of: NTPC 23.01.2021 (Shift-2)
(a) cloud storage service 287.
(b) virtual reality
(c) internet computing (a)
(d) virtual drives (a) (b)
NTPC 22.02.2021 (Shift-2) (c)
278. What is the correct full from of 'VIRUS' in computer
programming?
(d)
(a) Vital Inter Change Result Until Source
(b) Vital Information Record User Seize
(c) Vital Information Recognize Search (d)
(d) Vital Information Resoruces Under Seize NTPC 23.02.2021 (Shift-1)
(d) 288. LAN
NTPC 22.02.2021 (Shift-2) (a)
279. LASER
(b)
(a)
(c)
(b)
(d) (b)
(c)
NTPC 23.02.2021 (Shift-1)
(d)
289. DPI
(c)
NTPC 22.02.2021 (Shift-2) (a) (b)
280. (c) (d) (b)
(a) 220 (b) 6000 NTPC 23.02.2021 (Shift-1)
(c) (d) 8000 (d) 290. In Microsoft Word 2016 what happens when we
NTPC 23.01.2021 (Shift-1) press the keyboard shortcut ‘Ctrl + E’ ?
281. (nibble) (a) Selected text is cut
(a) (b)
(b) Selected text is made bold
(c) (d) (d) (c) Selected text is centre aligned
NTPC 23.01.2021 (Shift-1)
(d) A pop-up prompts you to open a new file
282.
(c)
NTPC 23.07.2021 (Shift-1)
(a) (b)
(c) (d) (d) 291. (Douglas Engelbart)
NTPC 23.01.2021 (Shift-1)
283. SAGA-220 (a) USB (b) (CD)
SAGA-220 (c) (d) (d)
(a) (b) NTPC 23.07.2021 (Shift-1)
(c) (d) (d) 292. IBM
NTPC 23.01.2021 (Shift-1)
284.
(a) 1990 (b) 1988
(a) (b)
(c) (d) (d) (c) 2003 (d) 1998 (d)
NTPC 23.01.2021 (Shift-1) NTPC 23.07.2021 (Shift-2)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 464
313. 323.
(a) (b)
(c) (d) = (RAM)
(b) (a) =
NTPC 27.02.2021 (Shift-2) (b) =
314. (c) (CPU) =
(a) (b) (d) = (USB) (a)
(c) (d) (d) NTPC 28.01.2021 (Shift-2)
NTPC 27.02.2021 (Shift-2)
324. UBUNTU
315.
(a) (b)
(c) (d) (d)
NTPC 28.12.2020 (Shift-1)
(a) (b)
325.
(c) (d) (a)
(a) (b)
NTPC 27.03.2021 (Shift-2)
(c) (d)
316.
(c)
(a) (b)
NTPC 28.12.2020 (Shift-1)
(c) (d) (d)
326.
NTPC 27.03.2021 (Shift-2)
317. 2016 (a) (b)
(shourtcut key) (c) (d) (c)
(a) Ctrl + Y (b) Ctrl + M NTPC 28.12.2020 (Shift-1)
327. Which of the following is NOT a part of auxiliary
(c) Ctrl + J (d) Ctrl + Q (d)
memories in a Computer system?
NTPC 27.03.2021 (Shift-2)
318. (a) Magnetic tapes (b) PROM
(a) (b) (c) CD-ROM (d) Floppy (b)
(c) (d) (a) NTPC 28.12.2020 (Shift-2)
NTPC 28.01.2021 (Shift-1) 328. The process of taking out stored results out of
physical memory of Computer is knwon as:
319. (instruc-
tion) (transtates) (a) output process (b) programming
(executes) (c) processing (d) input process (a)
NTPC 28.12.2020 (Shift-2)
(a) (b)
329. What does NIU stand for in information technology?
(c) (d) (c)
NTPC 28.01.2021 (Shift-1) (a) Nominal Internal Unit
320. HTTP P (b) Network Interface Unit
(c) National Information Usage
(a) (b)
(d) Networking Internal Unit (b)
(c) (d) (b)
NTPC 28.12.2020 (Shift-2)
NTPC 28.01.2021 (Shift-2)
330.
321.
(a) 1993 (b) 1995
(a) (c) 1996 (d) 1994 (c)
NTPC 29.01.2021 (Shift-1)
(b)
331.
(c)
(a) (b)
(d) (a)
NTPC 28.01.2021 (Shift-2) (c) (d) (a)
322. NTPC 29.01.2021 (Shift-2)
332.
(a) (b) (a) (b)
(c) (d) 2 (c) (c) (d) (c)
NTPC 28.01.2021 (Shift-2) NTPC 29.01.2021 (Shift-2)
BASIC SCIENCE & ED S.K. Jha 466