Introduction to programming

‫ساختارهای شرطی ‪if statements‬‬

‫• گاهی در برنامه باید تصمیمگیری کنیم‪ ،‬یعنی تحت شرایطی گروهی از‬
‫دستورها اجرا شوند و گروهی دیگر اجرا نشوند که در این صورت از ساختار‬
‫شرطی استفاده میکنیم‪.‬‬
‫• انواع ساختارهای شرطی ‪:‬‬
 ‫ساختار شرطی ساده )‪(if‬‬
‫یک دستور شرطی ساده است که اگر شرطها درست بودند‪ ،‬دستورات بالک ‪ if‬اجرا‬ ‫•‬
‫میشود‬
‫نحوه نوشتن این دستور بصورت زیر میباشد‬ ‫•‬
‫)‪if ( logical expressions‬‬
‫‪{ statement 1‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪Statement N‬‬
‫}‬
‫به جای ‪ statement‬میتوانید دستورات را بنویسید‬ ‫•‬
‫اگر نتیجه نهایی ‪ logical expressions‬بعد از ‪ if‬بصورت ‪ true‬باشد دستورات داخل‬ ‫•‬
‫بالک انجام میشود در غیراینصورت هیچ کاری انجام نمیشود‬
 ‫ساختار شرطی کامل )‪(if – else‬‬
‫• یک دستور شرطی است که اگر شرط یا همان جمله منطقی درست باشد‪،‬‬
‫دستورهای بعد از ‪ if‬اجرا میشوند و اگر شرط درست نباشند دستورهای بعد‬
‫از ‪ else‬اجرا میشود‪ .‬فرم کلی این دستور به صورت زیر میباشد ‪:‬‬
‫)‪if ( logical expressions‬‬
‫‪{ statement 1‬‬
‫‪. ….‬‬
‫‪Statement N‬‬
‫}‬
‫‪else‬‬
‫‪{ statement 1‬‬
‫‪. …..‬‬
‫‪Statement N‬‬
‫}‬
 ‫• برنامه ای بنویسیم که اگر قیمت ‪ x‬از ‪ 18‬بزرگتر و از ‪ 50‬کوچکتر باشد‬
‫کلمه ‪ very good‬چاپ شود‬

‫• برنامه ای بنویسید که اگر قیمت ‪ x‬کوچکتر از ‪ 18‬بود کلمه ‪ small‬چاپ شود‬

‫در غیراینصورت اگر کوچکتر از ‪ 50‬بزرگتر از ‪ 18‬بود کلمه ‪ big‬چاپ شود‬
‫در غیراینصورت اگر مساوی ‪ 18‬بود کلمه ‪ good‬چاپ شود‬
 ‫• برنامه ای بنویسیم که اگر قیمت ‪ x‬از ‪ 10‬بزرگتر بود جمله ‪ big‬چاپ شود‬
‫در غیراینصورت جمله ‪ small‬چاپ شود‬
‫• برنامه ای بنویسیم که ذو عدد از یوزر بگیرد اگر مجموع دو عدد بزرگتر‬
‫از‪10‬بود جمله ‪ normal‬چاپ شود در غیراینصورت جمله ‪small‬چاپ شود‬
‫• برنامه ای بنویسیم که ذو عدد از یوزر بگیرد اگر مجموع دو عدد بزرگتر‬
‫از‪10‬بود جمله ‪ normal‬چاپ شود و عدد اول در ‪ 10‬ضرب شود و قیمت عدد اول‬
‫چاپ شود در غیراینصورت جمله ‪small‬چاپ شود و عدد دوم در ‪ 5‬ضرب شود و‬
‫عدد دوم چاپ شود‬

‫• برنامه ای بنویسیم که ذو عدد از یوزر بگیرد اگر مجموع دو عدد بزرگتر‬

‫از‪10‬بود و عدد اول کوچکتر از ‪ 2‬بودجمله ‪ normal‬چاپ شود در غیراینصورت‬
‫جمله ‪small‬چاپ شود‬
 ‫ساختار شرطی پیچیده )‪(if – else if‬‬
‫• این دستور شرطی که برای دو یا چند شرط بکار میرود‪ .‬اگر شرط در دستور‬
‫‪if‬درست باشد‬
‫دستورها اجرا شده و بقیه اجرا نمیشوند‪ ،‬اگر شرط ‪if‬درست نباشد‬
‫کامپایلر سراغ دستور‬
‫بعدی میرود و اگر هیچکدام درست نباشند دستور ‪else‬اجرا میشود‪.‬‬
‫• در این ساختار استفاده از ‪ else‬پایانی ‪ ،‬اجباری نمیباشد و میتواند حذف‬
‫شود ولی در‬
‫صورت وجود داشتن ‪ ،‬اگر تمامی شرطهای موجود ‪ false‬باشد دستورات بعد از‬
‫‪else‬‬
‫انجام میشود‬
 ‫مثالهای کار در کالس‬
‫• برنامه ای بنویسید که از یوزر دو عدد صحیح طلب کند و در متحول ‪ x‬و ‪y‬‬
‫ذخیره کند‪ .‬اگر قیمت ‪ x‬از قیمت ‪ y‬بزرگتر بود جمله ‪ normal‬چاپ شود در‬
‫غیراینصورت جمله ‪ Not good‬چاپ شود‬
‫• برنامه ای بنویسید که از یوزر دو عدد صحیح طلب کند و در متحول ‪ x‬و ‪y‬‬
‫ذخیره کند‪ ..‬اگر قیمت ‪ x‬از دو برابر قیمت ‪ y‬بزرگتر باشد از ‪ x‬مقدار ‪5‬‬
‫واحد کم شود و سپس قیمت ‪ x‬چاپ شود در غیراینصورت به ‪ y‬مقدار ‪ 5‬واحد‬
‫اضافه شده و قیمت ‪ y‬چاپ شود‬
‫• برنامه ای بنویسید که از یوزر یک عدد طلب کند و در متحول ‪ x‬ذخیره کند‬
‫‪ .‬اگر قیمت ‪ x‬مساوی ‪ 1‬بود کلمه ‪ one‬چاپ شود در غیراینصورت اگر قیمت ‪x‬‬
‫مساوی ‪ 2‬بود کلمه ‪ two‬چاپ شود در غیراینصورت اگر قیمت ‪ x‬مساوی ‪ 3‬بود‬
‫کلمه ‪ three‬چاپ شود در غیراینصورت اگر قیمت ‪ x‬مساوی ‪ 4‬بود کلمه ‪ four‬چاپ‬
‫شود در غیراینصورت کلمه ‪ Not to range‬چاپ شود‬
‫• برنامه ای بنویسید که در آن دو متحول به نام ‪ x‬و ‪ y‬از نوع اعداد صحیح‬
‫تعریف کرده و به انها قیمتهای دلخواه بدهید ‪ .‬اگر قیمت ‪x‬بزرگتر از ‪y‬‬
‫بود کلمه ‪ big‬چاپ شود در غیراینصورت اگر قیمت ‪ x‬مساوی ‪ y‬بود کلمه ‪Equal‬‬
‫چاپ شود در غیراینصورت اگر قیمت ‪ x‬کوچکتر از ‪ y‬بود کلمه ‪ smal‬چاپ شود‬
 ‫مثالهای کار در منزل‬
‫• برنامه ای بنویسید که در آن دو متحول به نام ‪ x‬و ‪ y‬از نوع اعداد صحیح‬
‫تعریف کرده و به انها قیمتهای دلخواه بدهید ‪ .‬اگر قیمت ‪ x‬جمع با قیمت‬
‫‪ y‬بزرگتر از ضرب آن دو مقدار بود جمله ‪ Not Good‬چاپ شود در‬
‫غیراینصورت جمله ‪ Very good‬چاپ شود‪.‬‬
‫• برنامه ای بنویسید که در آن یک متحول به نام ‪ salary‬از نوع اعداد صحیح‬
‫تعریف کرده و به ان قیمت دلخواه به اندازه معاش مورد نظر خودتان‬
‫بدهید ‪ .‬اگر قیمت ‪ x‬کوچکتر از ‪ 5000‬بود از ‪ x‬هیچ مقداری کم نشود در‬
‫غیراینصورت اگر قیمت ‪ x‬مابین ‪ 5000‬تا ‪ 12000‬بود از ‪ x‬به اندازه ‪2‬‬
‫فیصد کم شود در غیراینصورت اگر قیمت ‪ x‬مابین ‪ 12000‬تا ‪ 100000‬بود از‬
‫‪ x‬به اندازه ‪ 10‬فیصد کم شود در غیراینصورت اگر قیمت ‪ x‬بزرگتر از‬
‫‪ 100000‬بود از ‪ x‬به اندازه ‪ 20‬فیصد کم شود ‪ .‬سپس در آخر برنامه معاش‬
‫خالص چاپ شود ‪.‬‬
 ‫‪Nested if‬‬
‫• از این ساختار شرطی زمانی استفاده میشود که شرطهای موجود وابسته به‬
‫هم باشند ‪ .‬یعنی ابتدا یکی از شرطها چک میشود و سپس در صورت درست‬
‫بودن یا نبودن آن شرط ‪ ،‬باقی شرطها چک میشود‬
‫(شرط بیرونی) ‪If‬‬
‫{‬
‫(شرط داخلی) ‪If‬‬
‫{‬
‫دستورات‬
‫{‬
‫{‬
 ‫مثال‬
‫• برنامه ای بنویسید که در آن دو متحول به نام ‪ x‬و ‪ y‬از نوع اعداد صحیح‬
‫تعریف کرده و به انها قیمتهای دلخواه بدهید ‪ .‬اگر قیمت ‪ x‬از قیمت ‪y‬‬
‫بزرگتر باشد آنگاه اگر قیمت ‪ x‬از ‪ 100‬بزرگتر بود کلمه ‪ big‬چاپ شود‬
‫ای بنویسید که در آن دو متحول به نام ‪ x‬و ‪ y‬بسازید و از یوزر‬ ‫• برنامه‬
‫طلب بکنید‪ .‬اگر قیمت ‪ x‬از قیمت ‪ y‬بزرگتر باشد آنگاه اگر قیمت ‪x‬‬ ‫دو عدد‬
‫بزرگتر بود کلمه ‪ big‬چاپ شود در غیر اینصورت اگر قیمت ‪ x‬از‬ ‫از ‪100‬‬
‫کوچکتر باشد آنگاه اگر قیمت ‪ x‬از ‪ 10‬کوچکتر بود کلمه ‪ small‬چاپ‬ ‫قیمت ‪y‬‬
‫شود‬
‫• برنامه ای بنویسید که از یوزر یک عدد صحیح طلب بکند‪.‬اگر متحول ‪ x‬قیمت‬
‫جفت داشت آنگاه اگر قیمت متحول ‪ x‬از ‪ 20‬باالتر بود کلمه ‪ normal‬چاپ شود‬
‫در غیراینصورت اگر قیمت متحول ‪ x‬طاق بود آنگاه اگر مقدار آن از ‪20‬‬
‫کمتر بود کلمه ‪ not bad‬چاپ شود در غیراینصورت کلمه ‪ bad‬چاپ شود‬
 ‫مثالهای کار در منزل‬
‫• از یوزر مقدار سن طلب شود و داخل متحول ‪ age‬ذخیره بکنید ‪ .‬اگر قیمت‬
‫‪ age‬باالتر از ‪ 18‬بود آنگاه اگر قیمت ‪ age‬مابین ‪ 18‬تا ‪ 35‬بود جمله ‪you‬‬
‫‪ are young‬چاپ شود در غیر اینصورت اگر قیمت ‪ age‬مابین ‪ 35‬تا ‪ 50‬بود جمله‬
‫‪ Middle-aged‬چاپ شود در غیراینصورت جمله ‪ old‬چاپ شود در غیراینصورت اگر‬
‫قیمت ‪ age‬از ‪ 18‬کمتر بود جمله ‪ you do not allow to enter‬چاپ شود‬
 ‫ساختار ‪switch‬‬
‫• ساختار تصمیم گیری دیگری است که در آن فقط عمل مقایسه تساوی صورت‬
‫میگیرد‪ .‬نکات‪:‬‬
‫• عبارت داخل پرانتز ارزیابی میشود و مقدار آن به ترتیب با مقدار عبارت‬
‫‪ case‬اول‬ ‫هر کدام از ‪ case‬ها مقایسه میشود و اگر با مقدار عبارت‬
‫برابر بود دستورهای آن ‪ case‬فقط اجرا میشود و با اجرای دستور ‪ break‬از‬
‫ساختار ‪switch‬خارج میشود‪.‬‬
‫• اگر عبارت داخل پرانتز با مقدار عبارت ‪ case‬برقرار نبود با مقدار‬
‫عبارت ‪ case‬بعدی عمل مقایسه میشود واگر با هیچ کدام از ‪ case‬ها برابر‬
‫نبود دستورهای قسمت ‪ default‬اجرا میشوند‪.‬‬
 ‫ساختار ‪switch‬‬
‫) نام متحول ( ‪switch‬‬
‫}‬
‫} ; ‪break‬دستورات { ‪ :‬مقدار متحول ‪case‬‬
‫} ; ‪break‬دستورات { ‪ :‬مقدار متحول ‪case‬‬

‫} ; ‪break‬دستورات { ‪ :‬مقدار متحول ‪case‬‬

‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫}; ‪ break‬دستورات { ‪default :‬‬
‫}‬