Experience Seamless Full Ebook Downloads for Every Genre at ebookluna.

com

OCP Java SE 8 Programmer II Exam Guide (Exam

1Z0-809) 7th Edition Kathy Sierra - eBook PDF

https://ebookluna.com/download/ocp-java-se-8-programmer-ii-
exam-guide-exam-1z0-809-ebook-pdf/

OR CLICK BUTTON

DOWNLOAD NOW

Explore and download more ebook at https://ebookluna.com

 Instant digital products (PDF, ePub, MOBI) available
Download now and explore formats that suit you...

OCA Java SE 8 programmer I exam guide (exam 1Z0-808) 1st

Edition - eBook PDF

https://ebookluna.com/download/oca-java-se-8-programmer-i-exam-guide-
exam-1z0-808-ebook-pdf/

ebookluna.com

OCA Java SE 8 Programmer I Exam Guide (Exams 1Z0-808)

(Certification & Career - OMG) 1st edition - eBook PDF

https://ebookluna.com/download/oca-java-se-8-programmer-i-exam-guide-
exams-1z0-808-certification-career-omg-ebook-pdf/

ebookluna.com

OCA Oracle Database SQL Exam Guide (Exam 1Z0-071) 1st

Edition Steve O’Hearn - eBook PDF

https://ebookluna.com/download/oca-oracle-database-sql-exam-guide-
exam-1z0-071-ebook-pdf/

ebookluna.com

McGraw-Hill Education 8 GRE Practice Tests 3rd Edition

Kathy A. Zahler - eBook PDF

https://ebookluna.com/download/mcgraw-hill-education-8-gre-practice-
tests-ebook-pdf/

ebookluna.com
Java: A Beginner’s Guide 7th Edition Herbert Schildt -
eBook PDF

https://ebookluna.com/download/java-a-beginners-guide-ebook-pdf/

ebookluna.com

CISSP All-in-One Exam Guide 7th edition Edition Harris -

eBook PDF

https://ebookluna.com/download/cissp-all-in-one-exam-guide-ebook-
pdf-2/

ebookluna.com

CISSP All in one Exam Guide 7th Edition Shon Harris -

eBook PDF

https://ebookluna.com/download/cissp-all-in-one-exam-guide-ebook-pdf/

ebookluna.com

CompTIA Linux+ Certification. Exam Guide 2 (Exam XK0-005)

Edition Ted Jordan - eBook PDF

https://ebookluna.com/download/comptia-linux-certification-exam-guide-
ebook-pdf/

ebookluna.com

(eBook PDF) Big Java: Early Objects, 7th Edition

https://ebookluna.com/product/ebook-pdf-big-java-early-objects-7th-
edition/

ebookluna.com
Copyright © 2018 by McGraw-Hill Education (Publisher). All rights
reserved. Except as permitted under the United States Copyright Act of 1976,
no part of this publication may be reproduced or distributed in any form or by
any means, or stored in a database or retrieval system, without the prior
written permission of the publisher, with the exception that the program
listings may be entered, stored, and executed in a computer system, but they
may not be reproduced for publication.

ISBN: 978-1-26-011737-0
MHID: 1-26-011737-5

The material in this eBook also appears in the print version of this title:
ISBN: 978-1-26-011738-7, MHID: 1-26-011738-3.

eBook conversion by codeMantra

Version 1.0

All trademarks are trademarks of their respective owners. Rather than put a
trademark symbol after every occurrence of a trademarked name, we use
names in an editorial fashion only, and to the benefit of the trademark owner,
with no intention of infringement of the trademark. Where such designations
appear in this book, they have been printed with initial caps.

McGraw-Hill Education eBooks are available at special quantity discounts to

use as premiums and sales promotions or for use in corporate training
programs. To contact a representative, please visit the Contact Us page at
www.mhprofessional.com.

Oracle and Java are registered trademarks of Oracle Corporation and/or its
affiliates. All other trademarks are the property of their respective owners,
and McGraw-Hill Education makes no claim of ownership by the mention of
products that contain these marks.

Screen displays of copyrighted Oracle software programs have been

reproduced herein with the permission of Oracle Corporation and/or its
affiliates.
Information has been obtained by Publisher from sources believed to be
reliable. However, because of the possibility of human or mechanical error by
our sources, Publisher, or others, Publisher does not guarantee to the
accuracy, adequacy, or completeness of any information included in this
work and is not responsible for any errors or omissions or the results obtained
from the use of such information.

Oracle Corporation does not make any representations or warranties as to the

accuracy, adequacy, or completeness of any information contained in this
Work, and is not responsible for any errors or omissions.

TERMS OF USE

This is a copyrighted work and McGraw-Hill Education and its licensors

reserve all rights in and to the work. Use of this work is subject to these
terms. Except as permitted under the Copyright Act of 1976 and the right to
store and retrieve one copy of the work, you may not decompile, disassemble,
reverse engineer, reproduce, modify, create derivative works based upon,
transmit, distribute, disseminate, sell, publish or sublicense the work or any
part of it without McGraw-Hill Education’s prior consent. You may use the
work for your own noncommercial and personal use; any other use of the
work is strictly prohibited. Your right to use the work may be terminated if
you fail to comply with these terms.

THE WORK IS PROVIDED “AS IS.” McGRAW-HILL EDUCATION

AND ITS LICENSORS MAKE NO GUARANTEES OR WARRANTIES
AS TO THE ACCURACY, ADEQUACY OR COMPLETENESS OF OR
RESULTS TO BE OBTAINED FROM USING THE WORK, INCLUDING
ANY INFORMATION THAT CAN BE ACCESSED THROUGH THE
WORK VIA HYPERLINK OR OTHERWISE, AND EXPRESSLY
DISCLAIM ANY WARRANTY, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING
BUT NOT LIMITED TO IMPLIED WARRANTIES OF
MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE.
McGraw-Hill Education and its licensors do not warrant or guarantee that the
functions contained in the work will meet your requirements or that its
operation will be uninterrupted or error free. Neither McGraw-Hill Education
nor its licensors shall be liable to you or anyone else for any inaccuracy, error
or omission, regardless of cause, in the work or for any damages resulting
therefrom. McGraw-Hill Education has no responsibility for the content of
any information accessed through the work. Under no circumstances shall
McGraw-Hill Education and/or its licensors be liable for any indirect,
incidental, special, punitive, consequential or similar damages that result
from the use of or inability to use the work, even if any of them has been
advised of the possibility of such damages. This limitation of liability shall
apply to any claim or cause whatsoever whether such claim or cause arises in
contract, tort or otherwise.
 ABOUT THE CONTRIBUTORS

About the Authors

Kathy Sierra was a lead developer for the SCJP exam for Java 5 and Java 6.
Kathy worked as a Sun “master trainer,” and in 1997, founded
JavaRanch.com, the world’s largest Java community website. Her bestselling
Java books have won multiple Software Development Magazine awards, and
she is a founding member of Oracle’s Java Champions program.
These days, Kathy is developing advanced training programs in a variety
of domains (from horsemanship to computer programming), but the thread
that ties all of her projects together is helping learners reduce cognitive load.

Bert Bates was a lead developer for many of Sun’s Java certification exams,
including the SCJP for Java 5 and Java 6. Bert was also one of the lead
developers for Oracle’s OCA 7 and OCP 7 exams and a contributor to the
OCP 8 exam. He is a forum moderator on JavaRanch.com and has been
developing software for more than 30 years (argh!). Bert is the co-author of
several best-selling Java books, and he’s a founding member of Oracle’s Java
Champions program. Now that the book is done, Bert plans to go whack a
few tennis balls around and once again start riding his beautiful Icelandic
horse, Eyrraros fra Gufudal-Fremri.

Elisabeth Robson has an MSc in Computer Science and was a software

programmer and engineering manager at The Walt Disney Company for
many years. Since 2012 she has been a freelance writer and instructor. She
produces online training and has written four best-selling books, including
Head First Design Patterns (O’Reilly).

About the Technical Review Team

This is the fifth edition of the book that we’ve cooked up. The first version
we worked on was for Java 2. Then we updated the book for the SCJP 5,
again for the SCJP 6, then for the OCA 7 and OCP 7 exams, and now for the
OCA 8 and OCP 8 exams. Every step of the way, we were unbelievably
fortunate to have fantastic JavaRanch.com-centric technical review teams at
our sides. Over the course of the last 15 years, we’ve been “evolving” the
book more than rewriting it. Many sections from our original work on the
Java 2 book are still intact. On the following pages, we’d like to acknowledge
the members of the various technical review teams who have saved our bacon
over the years.

About the Java 2 Technical Review Team

Johannes de Jong has been the leader of our technical review teams forever
and ever. (He has more patience than any three people we know.) For the
Java 2 book, he led our biggest team ever. Our sincere thanks go out to the
following volunteers who were knowledgeable, diligent, patient, and picky,
picky, picky!
Rob Ross, Nicholas Cheung, Jane Griscti, Ilja Preuss, Vincent Brabant,
Kudret Serin, Bill Seipel, Jing Yi, Ginu Jacob George, Radiya, LuAnn
Mazza, Anshu Mishra, Anandhi Navaneethakrishnan, Didier Varon, Mary
McCartney, Harsha Pherwani, Abhishek Misra, and Suman Das.

About the SCJP 5 Technical Review Team

Andrew
Bill M.

Burk
Devender

Gian
 Jef

Jeoren

Jim
Johannes

Kristin
Marcelo

Marilyn
 Mark

Mikalai

Seema
 Valentin

We don’t know who burned the most midnight oil, but we can (and did)
count everybody’s edits—so in order of most edits made, we proudly present
our Superstars.
Our top honors go to Kristin Stromberg—every time you see a
semicolon used correctly, tip your hat to Kristin. Next up is Burk Hufnagel
who fixed more code than we care to admit. Bill Mietelski and Gian Franco
Casula caught every kind of error we threw at them—awesome job, guys!
Devender Thareja made sure we didn’t use too much slang, and Mark
Spritzler kept the humor coming. Mikalai Zaikin and Seema Manivannan
made great catches every step of the way, and Marilyn de Queiroz and
Valentin Crettaz both put in another stellar performance (saving our butts
yet again).

Marcelo Ortega, Jef Cumps (another veteran), Andrew Monkhouse, and

Jeroen Sterken rounded out our crew of Superstars—thanks to you all. Jim
Yingst was a member of the Sun exam creation team, and he helped us write
and review some of the twistier questions in the book (bwa-ha-ha-ha).
As always, every time you read a clean page, thank our reviewers, and if
you do catch an error, it’s most certainly because your authors messed up.
And oh, one last thanks to Johannes. You rule, dude!

About the SCJP 6 Technical Review Team

 Fred

Marc P.
Marc W.

Mikalai
 Christophe

Since the upgrade to the Java 6 exam was like a small surgical strike we
decided that the technical review team for this update to the book needed to
be similarly fashioned. To that end, we hand-picked an elite crew of
JavaRanch’s top gurus to perform the review for the Java 6 exam.
Our endless gratitude goes to Mikalai Zaikin. Mikalai played a huge role
in the Java 5 book, and he returned to help us out again for this Java 6
edition. We need to thank Volha, Anastasia, and Daria for letting us borrow
Mikalai. His comments and edits helped us make huge improvements to the
book. Thanks, Mikalai!

Marc Peabody gets special kudos for helping us out on a double header! In
addition to helping us with Sun’s new SCWCD exam, Marc pitched in with a
great set of edits for this book—you saved our bacon this winter, Marc!
(BTW, we didn’t learn until late in the game that Marc, Bryan Basham, and
Bert all share a passion for ultimate Frisbee!)
Like several of our reviewers, not only does Fred Rosenberger volunteer
copious amounts of his time moderating at JavaRanch, he also found time to
help us out with this book. Stacey and Olivia, you have our thanks for
loaning us Fred for a while.

Marc Weber moderates at some of JavaRanch’s busiest forums. Marc knows

his stuff and uncovered some really sneaky problems that were buried in the
book. While we really appreciate Marc’s help, we need to warn you all to
watch out—he’s got a Phaser!
Finally, we send our thanks to Christophe Verre—if we can find him. It
appears that Christophe performs his JavaRanch moderation duties from
various locations around the globe, including France, Wales, and most
recently Tokyo. On more than one occasion Christophe protected us from our
own lack of organization. Thanks for your patience, Christophe! It’s
important to know that these guys all donated their reviewer honorariums to
JavaRanch! The JavaRanch community is in your debt.

The OCA 7 and OCP 7 Team

Contributing Authors

Tom

Jeanne

The OCA 7 exam is primarily a useful repackaging of some of the objectives

from the SCJP 6 exam. On the other hand, the OCP 7 exam introduced a vast
array of brand-new topics. We enlisted several talented Java gurus to help us
cover some of the new topics on the OCP 7 exam. Thanks and kudos to Tom
McGinn for his fantastic work in creating the massive JDBC chapter. Several
reviewers told us that Tom did an amazing job channeling the informal tone
we use throughout the book. Next, thanks to Jeanne Boyarsky. Jeanne was
truly a renaissance woman on this project. She contributed to several OCP
chapters; she wrote some questions for the master exams; she performed
some project management activities; and as if that wasn’t enough, she was
one of our most energetic technical reviewers. Jeanne, we can’t thank you
enough. Our thanks go to Matt Heimer for his excellent work on the
concurrency chapter. A really tough topic, nicely handled! Finally, Roel De
Nijs and Roberto Perillo made some nice contributions to the book and
helped out on the technical review team—thanks, guys!

Technical Review Team

Roel

Mikalai
 Vijitha

Roberto

Roel, what can we say? Your work as a technical reviewer is unparalleled.

Roel caught so many technical errors, it made our heads spin. Between the
printed book and all the material on the CD, we estimate that there are over
1,500 pages of “stuff” here. It’s huge! Roel grinded through page after page,
never lost his focus, and made this book better in countless ways. Thank you,
Roel!
In addition to her other contributions, Jeanne provided one of the most
thorough technical reviews we received. (We think she enlisted her team of
killer robots to help her!)
It seems like no K&B book would be complete without help from our old
friend Mikalai Zaikin. Somehow, between earning 812 different Java
certifications, being a husband and father (thanks to Volha, Anastasia,
Daria, and Ivan), and being a “theoretical fisherman” [sic], Mikalai made
substantial contributions to the quality of the book; we’re honored that you
helped us again, Mikalai.
Next up, we’d like to thank Vijitha Kumara, JavaRanch moderator and
tech reviewer extraordinaire. We had many reviewers help out during the
long course of writing this book, but Vijitha was one of the few who stuck
with us from Chapter 1 all the way through the master exams and on to
Chapter 15. Vijitha, thank you for your help and persistence!
Finally, thanks to the rest of our review team: Roberto Perillo (who also
wrote some killer exam questions), Jim Yingst (was this your fourth time?),
other repeat offenders: Fred Rosenberger, Christophe Verre, Devaka
Cooray, Marc Peabody, and newcomer Amit Ghorpade—thanks, guys!

The OCP 8 Team

Approximately two-thirds of the OCP 8 exam’s objectives are the same as the
OCP 7 exam, and about one-third are new topics focused on all of the
amazing new features introduced in Java 8. This time around, our entire
review team was composed of veterans. In addition, it’s about time that we
give thanks to all of the folks on JavaRanch who took time to share errata
with us. Because of our amazing xiireview team and the generosity of
JavaRanchers (we know “CodeRanch”), this book was improved immensely.
Between the printed book and the two final mock exams, this book has
well over 900 pages of material. One way of looking at this book is that every
page is a series of factual claims. It’s hard to estimate, but perhaps there are
20 such claims on every page. That means we’re making about 18,000 factual
claims in this book! This makes us authors feel better about saying that our
various reviewers found hundreds of errors or areas in which our
explanations could have been better. Hundreds out of 18,000 isn’t too bad is
it?
When we’re in the mode of incorporating our reviewers’ feedback, we
often have to make tough choices. We know that our job isn’t to restate the
Java Language Spec. We have to make many decisions about how deeply to
go into the topics on the exam. You should know that our reviewers
constantly challenge us to go deeper. That’s a good thing. If you feel as
though we haven’t covered a topic as deeply as you’d like or that we’ve
oversimplified an explanation, the fault almost certainly lies with us authors,
not with the reviewers!
With all of that said, it’s time to thank the members of our amazing review
team individually.
Technical Review Team

Mikalai

Campbell

Paweł
 Frits

Roberto

Vijitha
 Tim

Mikalai, wow, wow, wow! This is the fourth time (at least?) that Mikalai
Zaikin has been one of our reviewers. Mikalai is a real expert, and he pushes
us and makes us think. Mikalai is first and foremost a family man (hooray!),
but he’s also a geek, and—not satisfied with being only a Java expert—he
also pursues other programming approaches as well. It wouldn’t surprise us
at all if he was into functional programming and other such wackiness. You
all have a huge debt to pay to Campbell. Campbell Ritchie is a JavaRanch
moderator and another true expert. Campbell is passionate about Java, and his
edits really taught us a thing or two. Thanks for all your time Campbell!
Paweł Baczyński, gave us a TON of good feedback. Paweł, send our thanks
to your wife and kids; we appreciate their patience! Our next thanks go to
veteran reviewer and JavaRanch moderator Frits Walraven. Frits is a
published mock-exam-question creator (awesome), husband, father, and
serial Java certificate holder. Get some sleep, Frits! Once again, we were
honored to have Roberto Perillo on our review team. This is at least the third
time Roberto has helped out. Given what a thankless job this is, Roberto, we
can’t thank you enough. Roberto is a dad, hooray, and from what we hear he
plays a mean guitar. With over 4000 JavaRanch posts to his credit, moderator
Vijitha Kumara proved once again to be “in it for the long haul!” In
addition to traveling and community service, Vijitha was with us right to the
final mock exam. Vijitha, thanks for all your help! Last but not least, our
thanks go to yet another JavaRanch moderator Tim Cooke. Rumor has it that
Tim’s cat Polly (an Erlang aficionado!?), was at Tim’s side throughout the
editing process. This might explain some of the attitude that came through in
Tim’s edits. Tim focused his energies on editing the new FP-ish additions to
the exam. Tim, thanks so much for all of your help!
For Jim, Joe, and Solveig
 CONTENTS AT A GLANCE

1 Declarations, Access Control, and Enums

2 Object Orientation
3 Assertions and Java Exceptions
4 Dates, Times, Locales, and Resource Bundles
5 I/O and NIO
6 Generics and Collections
7 Inner Classes
8 Lambda Expressions and Functional Interfaces
9 Streams
10 Threads
11 Concurrency
12 JDBC
A About the Online Content

Index
 CONTENTS

Acknowledgments
Preface
Introduction
1 Declarations, Access Control, and Enums
Java Class Design and Object Orientation: A Refresher
Define Classes and Interfaces (OCP Objectives 1.2, 2.1, and 2.2)
Class Declarations and Modifiers
Exercise 1-1: Creating an Abstract Superclass and Concrete
Subclass
Use Interfaces (OCP Objective 2.5)
Declaring an Interface
Declaring Interface Constants
Declaring default Interface Methods
Declaring static Interface Methods
Declare Class Members (OCP Objectives 1.2, 1.6, 2.1, and 2.2)
Access Modifiers
Nonaccess Member Modifiers
Constructor Declarations
Variable Declarations
Declare and Use enums (OCP Objective 2.4)
Declaring enums
Certification Summary
Two-Minute Drill
Q&A Self Test
Self Test Answers
2 Object Orientation
Encapsulation (OCP Objective 1.1)
Inheritance and Polymorphism (OCP Objectives 1.2 and 1.3)
The Evolution of Inheritance
IS-A and HAS-A Relationships
Polymorphism (OCP Objective 1.3)
Overriding/Overloading (OCP Objectives 1.2, 1.3, and 2.5)
Overridden Methods
Overloaded Methods
Casting (OCP Objectives 1.2 and 1.3)
Implementing an Interface (OCP Objective 2.5)
Java 8—Now with Multiple Inheritance!
Legal Return Types (OCP Objectives 1.2 and 1.3)
Return Type Declarations
Returning a Value
Constructors and Instantiation (OCP Objectives 1.2 and 1.3)
Constructor Basics
Constructor Chaining
Rules for Constructors
Determine Whether a Default Constructor Will Be Created
Overloaded Constructors
Singleton Design Pattern (OCP Objective 1.5)
What Is a Design Pattern?
Problem
Solution
Benefits
Immutable Classes (OCP Objective 1.5)
Initialization Blocks (OCP Objective 1.6)
Statics (OCP Objective 1.6)
Static Variables and Methods
Certification Summary
Two-Minute Drill
Q&A Self Test
Self Test Answers
3 Assertions and Java Exceptions
Working with the Assertion Mechanism (OCP Objective 6.5)
Assertions Overview
Using Assertions
Using Assertions Appropriately
Working with Exception Handling (OCP Objectives 6.1, 6.2, 6.3, and
6.4)
Use the try Statement with multi-catch and finally Clauses
AutoCloseable Resources with a try-with-resources Statement
Certification Summary
Two-Minute Drill
Q&A Self Test
Self Test Answers
4 Dates, Times, Locales, and Resource Bundles
Dates, Times, and Locales (OCP Objectives 7.1, 7.2, 7.3, and 12.1)
Working with Dates and Times
The java.time.* Classes for Dates and Times
Properties Files (OCP Objective 12.2)
Resource Bundles (OCP Objectives 12.1, 12.2, and 12.3)
Java Resource Bundles
Default Locale
Choosing the Right Resource Bundle
Certification Summary
Two-Minute Drill
Q&A Self Test
Self Test Answers
5 I/O and NIO
File Navigation and I/O (OCP Objectives 8.1 and 8.2)
Creating Files Using the File Class
Using FileWriter and FileReader
Using FileInputStream and FileOutputStream
Combining I/O Classes
 Working with Files and Directories
The java.io.Console Class
Files, Path, and Paths (OCP Objectives 9.1 and 9.2)
Creating a Path
Creating Files and Directories
Copying, Moving, and Deleting Files
Retrieving Information about a Path
Normalizing a Path
Resolving a Path
Relativizing a Path
File and Directory Attributes (OCP Objective 9.2)
Reading and Writing Attributes the Easy Way
Types of Attribute Interfaces
Working with BasicFileAttributes
Working with DosFileAttributes
Working with PosixFileAttributes
Reviewing Attributes
DirectoryStream (OCP Objectives 9.2 and 9.3)
FileVisitor
PathMatcher
WatchService
Serialization (Objective 8.2)
Working with ObjectOutputStream and ObjectInputStream
Object Graphs
Using writeObject and readObject
How Inheritance Affects Serialization
Serialization Is Not for Statics
Certification Summary
Two-Minute Drill
Q&A Self Test
Self Test Answers
6 Generics and Collections
Override hashCode(), equals(), and toString() (OCP Objective 1.4)
Random documents with unrelated
content Scribd suggests to you:
armen het gelukkig zélf niet … en dan er nog op neer te zien en ze
„gemeene wijven” te noemen … zijn de andere vrouwen niet
gemeener, die eigenlijk ten koste van al die misère in hun weelde
lekkertjes leven?…”

Marcelio zag hem verbaasd aan, en vroeg, ietwat spottend: [202]

„Maar Paulus! Ben je soms sociaal-democraat geworden?”

„Neen, sociaal-democraat niet. Alleen maar mensch behoef je

daarvoor te zijn. Alleen maar christen, als je wilt, maar dan christen,
zooals Christus dat meende, en niet de zoogenaamde christenen
van hier, die de ongelukkigen er onder willen houden om zelf lekker
te leven. Maar zeg me eens, Marcelio … Weet de prinses de
verschrikking van de prostitutie? Lijdt zij er niet onder, dat duizenden
van hare zusteren van schande en bezoedeling moeten leven?”

„De prinses?…” vroeg Marcelio. „Haar Koninklijke Hoogheid?…

Maar wat bezielt je nu, Paulus?… Dacht je dat die zich druk zou
maken om al die akeligheden van het gemeene volk? Gelukkig niet,
hoor!… Daar staat ze veel te ver boven. Dat is goed voor
socialistische parlementsleden en zoo. De prinses heeft wel wat
ánders te doen … Die kan zich toch niet met al die gemeene
vrouwen afgeven …”

Paulus zweeg, om niet in harde woorden uit te vallen.

Hij staarde naar de tragische figuren, die daar nog ronddoolden in de

nacht-straat, om het heiligste te verkoopen voor wat geld …

Grimmig leken hem de zware ijzeren valgordijnen van de winkels,

waarachter al de schatten van goud en juweelen waren verborgen,
enkel voor de rijken [203]en de nietsdoeners bestemd, die in weelde
zwelgden. En daar buiten, vlak er bij, alleen maar er van gescheiden
door dat harde ijzer, liepen de ongelukkige misdeelden, die voor een
paar luttele guldens hun lijf liepen te veilen, schandelijk, in uitersten
jammer.…

Hij voelde het onrecht scherp schrijnen door zijn ziel. En ineens
vroeg hij zich af, of het wel goed was, dat hij daar nu zelf zoo
lekkertjes zat, warm en veilig, en eigenlijk leefde van het goud dier
rijke prinses, die daar zoo hoog troonde in een blinkend paleis van
wit marmer, onbewogen voor het lijden harer zusteren, onbarmhartig
gehuld in eigen reinheid, die niet bevlekt mocht worden door
aanraking met de ellende.…

Hij voelde dat er nu iets aan ’t wankelen in hem was, iets van het
allermooiste en heiligste in zijn ziel, dat kraakte en scheurde, en nog
eens breken zou.

Het was hem, of de goddelijke sfeer waarin hij Leliane’s beeld zag
tronen, langzamerhand begon te verduisteren, nu hij het groote
lijden van de wereld had gezien, waarvoor zij onbewogen bleef,
ongenaakbaar in eigen schoonheidsglans gehuld.

De deernis voor het lijden der menschen begon hooger en hooger in

hem te stijgen en waasde een droeven nevel tegen de vlekkeloos
glanzende vereering, die in hem was opgeblonken voor haar
majestueuze beeld.

En vaag begon hij vóór te gevoelen, dat er nog [204]iets anders in

hem was gekomen dan zijn ziels-verlangen naar al het mooie van
verre horizonnen, en stille sterren-nachten, en witte wolken-
droomen, dat tot zijn innigste hoogste was gestegen in zijne
aanbidding voor Leliane, en dat dit andere beter en heiliger moest
zijn dan het eerste, misschien zelfzuchtige gesmacht naar één-zijn
met al wat schoon was,—omdat het wezen daarvan was de
goddelijke barmhartigheid, die eigen geluk om schoonheid niet
genieten kan als niet alle mede-menschen het kunnen deelen. [205]
[Inhoud]
 HOOFDSTUK XIV.

Op een avond, tegen vijf uur, toen zij uit de Bibliotheek kwamen,
vroeg Elias of Paulus nu eens even mee wilde wandelen door de
arme buurten, waar de ellendigen woonden.

„Waar wij zoo loopen is het gewoonlijk nog al netjes,” zeide hij, „en
de meeste menschen, die het zoo’n beetje doen kunnen, zien nooit
iets van al het akelige en afschuwelijke. Er zijn hier
honderdduizenden, die nooit in de wijken der misère geweest zijn.”

Met een electrische trem reden zij drie kwartier lang naar een
westelijke buurt van de stad, waar Paulus nooit was geweest.

En nu werd het als een booze droom, te bar om werkelijkheid te

gelijken. Straten, bedekt met vastgekoekte modder, vol koolstronken
en sinaasappelschillen, krotten, vooroverhangend van ouderdom,
zwart en verweerd, met gebarsten ruiten, waar het wemelde van
havelooze, woest uitziende stakkerts. Kinderen speelden in het vuil
van de straat, tusschen [206]afval en lorren, als morsige honden.
Overal hing walmende stank van slechte rioleering en vuile kleeren.
Joden met wagens vol rotte vruchten en bedorven eetwaren liepen
door de buurt, twistend met wijven in afzakkende jakken en vuile
rokken. Overal klonk gevloek en gescheld uit heesche kelen.

Uit de gebroken vensters hingen vieze lompen te drogen, gore

hemden en broeken vol gaten.

„Dit is nu het begin pas van de ellende-buurten,” zeide Elias. „Hier

wonen duizenden en duizenden menschen in verdierlijking en
vervuiling. Het is niet deze eene straat hoor, maar een geheele wijk,
die zoo is, een kleine stad apart. Het vuil is er zóó ingeroest, dat het
niet meer weg te krijgen is. De heele buurt zou verbrand moeten
worden en nieuw opgebouwd. Zie je die kleine venstertjes overal,
daar heel boven zelfs nog, op de vierde verdieping? Daar zijn
hokken van kamertjes onder de kapotte pannen, waar de wind door
waait, en de regen binnen gutst. En daar huizen geheele gezinnen,
man, vrouw, en kinderen, in weêr en wind, in den stank van hun
eigen faecaliën. De paarden en de honden van de rijkelui hebben
het beter. Maar hier is het nog mooi. De aristocratie van de misère
zou je het kunnen noemen. Dit is nog een breede straat, waar lucht
door den pestwalm heen kan komen. Nu moet je nog eens verder
zien, in de stegen en sloppen.”

En hij nam Paulus mede, nauwe zijstraatjes in, [207]waar het licht niet
doordrong, zoo dicht stonden de krotten op elkaar, tot zij in een
doolhof van nauwe gangen kwamen, in een verstikkende atmosfeer.

Paulus hield Elias’ hand stijf vast, bang hem te verliezen en alleen te
blijven, zonder ooit den weg weer te vinden.

„Dit zijn de zoogenaamde „Sloppen der Verlorenen”” zeide Elias.

„Hier wonen menschen, die nooit buiten een bloem hebben gezien.
Ik zou je hier niet graag ’s avonds meenemen. Dan zouden we niet
meer terugkomen, vrees ik. Ze zouden ons vermoorden als kippen,
alleen om onze kleeren.”

Strompelend over scherven en hoopen afval liepen zij door de

duistere steegjes, de oogen verblind door stof en damp. De huizen-
krotjes leken hier zwarte gaten, waar donkere figuren in
rondkrioelden. Het leken holen voor wilde dieren, die in hun vuil
waren opgesloten. Hier en daar walmde een olielampje, miserabel
en triestig, en dan zag Paulus iets wat op een mensch geleek door
het zwarte hol bewegen, vaag en siniester. In die krotten klonk
geschreeuw en gebrom, als van beesten. Hier en daar, op een wrak
planken balconnetje was een wijf bezig morsige lappen goed op te
hangen, om te drogen in de muffe lucht vol stof en dampen. De
logge keien van de straat waren hobbelig en puntig, en hier en daar
waren gaten in den grond, vol slijk, waar halfnaakte schepseltjes van
kinderen met stokken [208]in morsten, en popjes maakten van
modder.

„Dat is nu het speelgoed van die kinderen,” zeide Elias bitter. „Ze
hebben niet anders.… Ik zie aan je gezicht, dat je je misselijk voelt
worden. Maar in dezen stank leven duizenden menschen, hoor, die
niet beter weten of ’t hóórt zoo.… En deze vunze krotten zijn het
„home”, waar afgetobde stakkerts in terugkomen nadat ze den
geheelen dag gesjouwd hebben in donkere fabrieksholen, of diep
onder den grond, in het metselwerk van de rioleering.… Je ziet het
nu alleen maar van buiten, maar je moest deze krotten eens van
binnen zien.… Geen beesten, maar ménschen huizen hier in die
kamertjes met vochtige muren, waar de vuilniston in een hoek staat,
en de pijpen der privaten dóórlekken.… vijf, zes kinderen, jongens
en meisjes door elkaar, liggen daar in één nest, want een bed kan je
zoo iets niet noemen, als jonge honden, en dat nest blijft dag en
nacht warm omdat er zijn die overdag, en die ’s nachts moeten
werken.… die kinderen hebben dan eerst tien of twaalf uren aan een
wiel gedraaid ergens in een fabriek, of giftige verfstoffen
aangedragen, of kalk gebrand.… en die heele familie leeft van
slechte aardappelen, of afval van den slager als ze eens bizonder
getracteerd worden.… Pas op! Val niet over dat wurm!.…”

Paulus was bijna gevallen over een rondkruipend wichtje van zoowat
twee jaar, dat uit een van de krotten, op handen en voeten, door den
modder in [209]de straat was gekropen. Het leek meer op een
ongelukkig diertje dan op een kind.

Het was Paulus, of hij dit alles zag in eene nachtmerrie, die geen
realiteit kon zijn.
Hoe kon dit bestaan, vlak bij de weelde van de Boulevards en de
Koninginnestraat vol millioenen, die daar nutteloos voor de vensters
lagen uitgestald? Hoe was het mogelijk, dat levende wezens in die
duistere krotten waren samengehokt, terwijl buiten de velden waren,
en de weiden, en de bosschen, vol frissche geuren en zuivere lucht?
En de aarde was toch zoo groot, vol vruchtbaren, sappigen grond,
die altijd gul-bereid was te geven, als hij werd bewerkt! Maar, het
ergste—hoe konden al de welgekleede, goed gevoede menschen
zoo rustig en kalmpjes blijven leven, als ze toch wisten dat al die
ellende bestond?.…

Opeens zag hij een woest gezicht vol haat tegen hem aankijken.

Een havelooze kerel was uit een der krotten gekomen. Een
gescheurd hemd hing om zijn lichaam, en een gelapte, vette broek
flodderde om zijn beenen. Zijn bloote voeten, vies, vol korsten,
stonden op de koude steenen. De ongewasschen, door elkaar
verwarde haren en de vuile baard gaven hem iets van een
verwilderd beest. Gemeene vloeken en ruwe scheldwoorden
schreeuwden schor uit zijn vuilen mond tegen Paulus aan. [210]

„Doorloopen,” waarschuwde Elias. „Niets antwoorden. Die kerel

wordt woedend, omdat hij ons hier ziet slenteren in goede kleeren.…
Ze kunnen het niet velen, dat hier heeren komen kijken.… Ze willen
dan tenminste hun ellende nog voor zich zelf hebben.… Kom mee, ik
weet hier den weg.…”

En zij liepen haastig verder, de sloppen uit, terug naar de hoofdstraat

van de misère.

Paulus beefde van zenuwachtigheid.

„Wat keek die man mij aan!” zeide hij, angstig. „Waarom haat die
man mij?… Ik heb hem toch niets gedaan!…”
Elias glimlachte droefjes.

„Die man haat je, omdat hij ziet dat je warm gekleed en goed
doorvoed bent, en omdat híj in lompen gaat, en honger heeft … En
wij allen, die het goed hebben, we hebben hem eigenlijk allen wat
gedaan, al weet hij niet bewust, hoe het precies in elkaar zit … Dat
zegt zijn intuïtie hem, zijn instinct als je wilt … Allemaal, hoor je,
allemaal hebben wij iets gedaan, al die menschen, die het nu goed
hebben en lekker leven, hebben dien stakkert indirect iets gedaan, al
denken ze heel oprecht dat ze eerlijke, christelijke, rechtschapen
menschen zijn … Zeker, er wonen hier boeven, en dieven, en
moordenaars, en de gemeenste misdadigers in deze buurten. Denk
niet, dat het alleen maar ongelukkigen zijn, buiten hun schuld …
Maar tóch zijn ál de nette, fatsoenlijke, [211]eervolle bezitters, die
lekker eten en prettig leven, er de eigenlijke medeplichtigen aan, dat
al deze ellende bestaat … zij handhaven den staat van de
maatschappij zooals die nu is, en die onvermijdelijk het bestaan van
al die ellende medebrengt, zoolang alles, wat de aarde opbrengt, in
de macht blijft van een heel kleine minderheid bezitters … vergeet
dát niet … onbewust doet iéder er aan mede, die van dien toestand
van roof en onrecht profiteert …”

Maar Paulus kon nog niet goed theoretisch alles volgen, wat Elias
bedoelde. Hij had nog niet genoeg gestudeerd, om de geheele
portée zijner woorden te begrijpen. Hij zag nog maar alleen die twee
felle contrasten tegen elkaar: de weelde van de Boulevards, de rijke
restaurants, de Koninginnestraat, en het witte, marmeren paleis van
Leliane, met daartegen de smadelijke schande van de prostitutie, en
de dierlijke verwildering der armen in de verschrikkelijke helle-
buurten, waar hij nu pas geweest was.

O! Het was toch nog véél erger, dan hij ooit vermoed had, toen
Willebrordus hem van het onrecht der menschen in Leliënland
vertelde! En het allerwreedste had zijn grootvader hem nog
gespaard …

Moê en ziek van al de geziene ellende kwam Paulus met zijn’ vriend
in de deftige wijken van de stad terug. [212]

Zij gingen nu den grooten Boulevard van de Beurs op, door het volk
„Rijkelui’s Boulevard” genoemd, omdat er enkel zéér rijke menschen
woonden.

„Als je nu eens eene scherpe tegenstelling wilt zien met de ellende

van zooeven, en tegelijk een typische ironie,” zeide Elias scherp,
„kijk dan hier eens naar dit mooie, hooge huis.”

Het was een hoog, crême-geel huis, met statig bordes, en een groot
air van voornaamheid en gedistingeerde weelde. Zware en toch
ragfijne kanten gordijnen, van de duurste, zeldzaamste kant die in
Leliënstad te krijgen was, prijkten aan alle vensters. Porseleinen
vazen met kostbare orchideeën stonden beneden voor de groote
spiegelruiten. Een schitterende equipage met twee koolzwarte
paarden in rijk met zilver gemonteerd tuig, stond voor de deur te
wachten.

Paulus zag het aan, vijandig, met al den wrok over de zooeven
geziene ellende nog jong in zijn hart.

„Hier woont Larivois, de groote schilder,” zeide Elias lachend, „je

weet wel, de beroemde, die zoo prachtig de misère weergeeft van
het arme fabrieksvolk en de mijnwerkers. Ik verzeker je dat al die
armoede hem rijk gemaakt heeft, puissant rijk, hoor!”

Paulus schrikte op.

Hij herinnerde zich, hoe hij een paar dagen geleden met betraande
oogen, diep geschokt, in een kleine zijzaal van het Koninklijk
Museum had gestaan, [213]waar de beroemde, groote schilderij van
Larivois: „De stervende arbeider” een geheelen zijwand besloeg.

In de triestige schemering van een nevelachtigen winternamiddag, in

een armoedige, donkere bedsteê van een kale, poovere
achterkamer, met schamel, gebroken huisraad, lag onder vuil-
grauwe lakens, doodsbleek, van honger uitgeteerd, een jonge
arbeider te sterven. Zijne vrouw, eene magere, afgesloofde ellende-
figuur zat met groote wanhoops-oogen naar haar stervenden man te
zien, en jammerend—wellicht van koû of honger—lag een kind,
haveloos en akelig vervuild, op den steenen vloer.

Het diepe, en toch zoo eenvoudig tragische van het schilderij lag in
het stervende, wegkwijnende licht, waarin men de ziel van den
uitgetobden, afgebeulden werkman voelde heenglijden, en dat een
sfeer van het vreemde mysterie deed voorgevoelen, dat buiten het
leven ligt. Wèl moest de schilder zijn aangegrepen door de ellende
van de verdrukten, om haar zoo groot-eenvoudig in kunst van
schoonheid te hebben verheerlijkt! Deze man, had hij gedacht, was
dan toch één van de gevoeligen en zeldzamen, die het lijden van
anderen vrijwillig op hun ziel hadden geladen, om het meê te helpen
dragen.

En nu stond hij daar voor dat hooge, rijke huis van weelde en
comfort, met de schitterende equipage wachtend voor de deur, waar
de beroemde schilder [214]der armoede woonde als de eerste de
beste bankier of trust-man van de haute finance!

Elias zag zijn teleurstelling, en liet hem nog niet met rust.

„Kijk nú eens verder,” zeide hij, „je bent hier op den „Rijkelui’s
Boulevard,” vergeet dat niet. Hier, twee huizen verder van Larivois,
woont zij, die zich Dolorosa noemt, de dichteres van de armoede,
zooals hij de schilder er van was. Je weet toch wel, die van het
groote tooneelspel „De Weversvrouwen”, dat zoo’n enorm succes
heeft gehad, en de geheele wereld over is geweest. En dan die
prachtige bundel „De troost der verdrukten,” waar zij de eeremédaille
voor kreeg van de Academie voor Letterkunde. Je ziet, dat zij het er
gemakkelijk van neemt, om over de armoede te dichten. Het is nu
wel waar, dat ze véél bij de armen komt. Ze bezoekt zelfs wel eens
de „Sloppen der Verlorenen”, en is erg weldadig. Maar wat ze
weggeeft zijn toch heusch maar kruimeltjes van haar kolossaal
vermogen, en ze zorgt er wel wijselijk voor, dat ze haar eigen bezit
niet verliest, en altijd zelf in de weelde blijft. Haar kapitaal is
onaangetast, en, met al haar weldadigheid, verteert zij niet eens de
rente. Maar in haar tooneelstukken en haar verzen huilt zij erg over
de ellende van de verdrukten, en zegt ze dat al hun leed als een
zware last is op hare ziel, die er langzaam door zal versterven. Zie
je, dat is nu het onderscheid [215]tusschen het literaire en de practijk
van het leven … Er is niets zoo schijnheilig en voos als het
literaire …”

En toen hij zag dat Paulus, nog te diep onder den indruk van zijne
treurige verbazing, hem niet begreep:

„Weet je wat ik met dat literaire bedoel?… Kijk eens, dit. Als je het
echte, ware wezen van de gevoelens niet hebt, maar er, voor je
eigen genot of je eigen voordeel, kunst van gaat maken,
zóógenaamde kunst ten minste, dát noem ik het literaire, in den
tegenwoordigen, slechten zin. Als die Larivois en die Dolorosa, en
zooveel anderen, wérkelijk hadden geleden om de ellende van het
volk, dan zouden ze nú zelf niet zoo weelderig kunnen leven, met al
die misère van hun mede-menschen brandende in hun ziel. Maar ze
hebben met hun zwakke gevoel geknoeid, en er zoogenaamde kunst
van gemaakt, die ze verkwanseld hebben, om rijk te worden. In den
grond van hun hart zijn ze geen aasje beter dan geld-woekeraars of
trust-mannen. Zooals vroeger meer met den godsdienst, wordt nú
met de kunst geknoeid op een jammerlijke manier. En allemaal om
het geld, om het bezit, om maar lekker méér te hebben dan een
ander, en het wat ze noemen „goed” te hebben. De méésten van die
mooie gevoelens van liefde, van vrijheid, van recht, die je van onze
moderne artiesten leest, zijn niet echt, niet waarachtig-van-wezen,
maar literair. Dat wil zeggen, geen deel van hun innigste [216]wezen,
maar aanstellerij. Met al hun hooge en schitterende ideeën passen
ze wel op, dat ze niet in den regen komen, maar veiligjes op het
droge blijven. Er zijn dan ook geen erger conventie-bourgeois dan
de artiesten. Dat trouwt, als ’t kan vooral met rijke vrouwen, dat
pousseert kaartjes, dat zet geld uit op rente, dat zorgt lekker binnen
te zijn en zooveel mogelijk geld te graaien, dat is ijdel en tuk op lof,
houdt conventies aan, die ’t inwendig veracht, voor een goede pers,
dat buigt, en flikflooit, en draagt ridderorden als de gewoonste
grenadier, dat viert jubileums en houdt toasten, dat lauwert met ijdel
gekrans, en dat schrijft en dicht van hooge, en ernstige, en
goddelijke zaken, waar niet één voor sterven zou, zelfs niet één zijn
bezit en positie voor zou geven, als het er eens werkelijk op
áánkwam. Zij voelen die hooge zaken alleen als literair, maar niet als
een deel van hun innigste wezen. En daarom is het, dat „de kunst”
nog altijd als iets buiten-issigs, iets bizonders, iets buiten-het-leven-
òm wordt beschouwd, terwijl zij eene uiting direct van het hoogste
Leven zélf moest zijn, in dat Leven gekiemd en gegroeid, en er uit
opgerezen als een bloem uit den grond.”

Toen zeide Paulus, meer tot zich zelve dan tot zijn’ geleider:

„Dus al dat mooie van de tegenwoordige literatuur zou dan eigenlijk

maar waan zijn, en schijn, en leugen? Maar dat kan toch niet.…” [217]
Elias antwoordde er niet dadelijk op. Maar na een tijdje zwijgend te
hebben doorgeloopen zeide hij:

„Als je nú nog eens wat zien wilt, vandaag.… kom dan tegen negen
uur hier op den hoek, in het restaurant de Ster.… Je hebt het groote
nieuws toch wel gehoord?.… De dichter Wederich is ridder van de
diamanten Roos geworden.… en nu wordt hem vanavond een groot
diner aangeboden, om die ontzaglijke gebeurtenis te vieren.…”

Paulus keek hem ongeloovig aan. Dat kón niet, dat kón niet,
Wederich, en een eerekruis, en een diner!.…

En hij herinnerde zich, hoe hij in zijn stille kamertje in het bosch de
groote, nobele figuur van Wederich voor hem had zien opstaan. Hij
had het tien jaar nádat alles gebeurd was gelezen, maar voor hém
was het of hij alles zelf had medegemaakt, zóó had hij er zich
ingeleefd. Wederich had met Lavelane en een paar jonge vrienden
het tijdschrift „De Lotus” opgericht, in eene periode waarin de
literatuur van Leliënland was doodgeloopen in holle rhetorica en
deftige mooidoenerij. Geestdriftige artikelen had Wederich
geschreven over de heiligheid, de onaantastbare, boven alle
conventie en wetten staande heiligheid van de literatuur. De
literatuur, dat was iets, waar de leelijke, onzuivere dingen van de
maatschappij niet bij konden, vér, in een geheel andere, reinere
sfeer dan het leven van alledaagsch gedoe, niets te maken hebbend
[218]met het gekuip, het geïntrigeer, het ijdele geflikflooi en den
leegen glans van het leven der maatschappelijke Streber, die geld
en roem en wereldsche eer voor het hoogste en kostbaarste hielden
op aarde. Fel had Wederich gegeeseld de toenmalige gezaghebbers
der literatuur, die hij allemaal deftige, fatsoenlijke, geposeerde
bourgeois noemde, zwaar met ridderorden gedecoreerd, die zij op
welgesneden, voorname kleeren droegen als de negers wat
blinkende kralen. In superieure, hautaine woorden had Wederich
dien wereldschen waan afgewezen van de literatuur, die boven allen
ijdelen schijn stond, eene afspiegeling van het waarachtige leven
Gods, uit den mensch-dichter geöpenbaard. Maar de éénige
onderscheiding van den waren kunstenaar, waarover géén koning of
minister had te beschikken, dat was de onsterflijkheid.

En zij hadden geleefd, Wederich en Lavelane en hun vrienden, in

armoede en smaad, gehoond en uitgelachen, gescholden voor
krankzinnigen en verdwaasden. Maar in dien hoon en die vuile
verguizing hadden zij van uit hun rijke, trotsche armoede hun
goddelijke verzen uitgezegd, welker klank met de jaren was
doorgegalmd met al sterker en sterker geluid, door géén spotgelach
meer te overstemmen.

O! Hoe velen waren de avonden geweest, dat Paulus, ademloos van

aandoening over Wederich’s verzen zat gebogen, de oogen
verduisterd door diep uit zijn ziel op-gewelde tranen van zalige
smart! Nog [219]pas had hij dien eersten middag in de groote stad
geweend om die heilige verzen van ééns.

Maar nu was het tien jaren later dan dien schoonen tijd, waarin de
dichter zijn ziele-verzen zong.

Er was sinds véél gebeurd in Wederich’s leven. Hij was getrouwd

met een rijke vrouw uit de wereld. Deftig getrouwd, met een stoet
van koetsen, met een nasleep van verwanten en vrienden uit de
voorname kringen, met al de vastgestelde ceremonies van stadhuis
en kerk. De jonge literatuur, na veel strijd en tegenwerking, was
doorgedrongen tot het geheele volk, de oudere tijdschriften en
weekbladen hadden haar overgenomen, nieuwe schrijvers hadden
haar nagevolgd en handig overgenomen, en wat de zoogenaamde
nieuwe richting was geweest, was langzamerhand officieel en
eindelijk zelve ook weer tot rhetorica geworden. Wederich, rijk en
geëerd, was nu een van de officiëele, gepozeerde gezaghebbers in
de literatuur geworden.

Maar Paulus had van dit laatste niets geweten, omdat Willebrordus
het hem had willen sparen, en hem ook Wederich’s laatste werken
niet had gegeven. De laatste werken van den geréusseerden,
deftigen, gepozeerden Wederich, die nu in zijn eigen, op groote
schaal geëxploiteerd tijdschrift op schoolmeesterachtige, pedante
wijze leeraarde en betweterde over allen, die nú weer nieuw en
oorspronkelijk waren, en niet eerst eerbiedig voor zijn souvereine
hoogheid [220]hadden gebogen, waren dan ook de rhetorica van zijn
vroegere, echte kunst geworden.

Dit alles wist Paulus nog niet geheel en al, toen hij met Elias om
negen uur het restaurant binnenging.

In het midden van de rijke, van goud en marmer glanzende zaal,

was een kolossale tafel gedekt, schitterende van zilver en kristal.
Een deftige schare zwart gerokte heeren, de meesten gedecoreerd,
met bloemen in het knoopsgat, was om den feestdisch gezeten. Het
leken allen rijke kapitalisten, bankiers, koningen van de haute
finance, zoo correct en voornaam waren zij daar aangezeten,
onberispelijk met hun spiegelblank gestreken overhemden, hun
glanzende, gefrizeerde haar, hun hooge, opstaande boorden met
witte das. Een groot air van wèlgesteldheid, van goeden doen, van
veilig in het leven bezorgd zijn was om hen heen. De lakeien van het
etablissement, in groene rokken met zilver, gingen eerbiedig,
geruischloos, rond met allerfijnste gerechten, keurig in blank-
porseleinen schalen opgedischt.

Elias en Paulus gingen aan een klein tafeltje in een hoek van de
groote zaal zitten, zóó, dat zij de feestende heeren goed konden
zien.
„Zie je dien bleeken, langen meneer daar?” zeide Elias, met een
spottend accent. „Daar in ’t midden, rechts. Zijn stoel is groen
gemaakt. Dat is Wederich!”

En Paulus zag hem, voor ’t eerst, hem, dien hij [221]had liefgehad als
een verren vriend, in een wonder licht van glorie gezien. Hij was een
lange, bleeke man, met een scherp geteekend, knokig gezicht, dat
misschien nog interessant zou geweest zijn, als het niet zoo vreemd
was komen oprijzen uit een te nauwen, hoogen boord, die het stijf-
onbewegelijk ophield. De gele, borstelige haren waren door eene
scheiding, die er niet in thuis hoorde, precies in tweeën gedeeld, en
lagen weerbarstig aan weerszijden neer onder een laag pommade,
met hier en daar een ópstekende piek. Zijn rok zat te wijd over zijn
mager lichaam, zonder snit, en in zijn overhemd was al een
scheeve, lange plooi. Het was hem aan te zien, dat hem dit uniforme
kleedingstuk van „heer” niet stond, omdat hij nu eenmaal geen heer
was, en het ook nooit worden zou. Dat air van correctheid, waarin hij
zijn mager gezicht had geplooid, gaf hem iets onaangenaams en
onrustigs, dat er de eigenlijke uitdrukking van verborgen hield, en
zóó was er iets potsierlijks en ridicuuls in zijn uiterlijk gekomen, dat
hij zeker oorspronkelijk niet had. Op zijn borst schitterde een
fonkelnieuw ridderkruis met diamanten roos.

Om zijn stoel hingen kransen van eikenloof.

En bij het zien van dat frissche groen in die omgeving kreeg Paulus
opeens zoo hevig de sensatie van scherpen, jongen bosch-geur, dat
hij met moeite een kreet onderdrukte. Als uit de verte hoorde hij Elias
verder spreken: [222]

„Die deftige sinjeur daar naast hem, met dien kalen schedel en die
lange, grijze bakkebaarden, is de Minister van Schoone Kunsten en
Nijverheid, nog eenigszins familie van zijn vrouw.… en die magere,
oude heer aan zijn andere hand is de hoofdredacteur van dat oude
tijdschrift: het Morgenrood, waar Wederich vroeger zoo fel tegen
uitvaarde, en waar hij nu zélf in schrijft.… De heeren zijn nu
verzoend.… Kijk, dáárnaast zit nu Larivois, over wien wij het straks
hadden, de schilder van de Armoede.… wat een kleine dikzak, hè,
en hoe wélvoldaan slaat hij daar juist dat glas wijn naar binnen.… En
daar zit waarachtig ook Wanach, de groote romancier, die er vroeger
zoo leelijk van langs kreeg van Wederich.… dat is nu vergeven en
vergeten natuurlijk.… en de dichter Wartenau, ook van „de Lotus”.…
ik kan wel aan den gang blijven met al die schilders en dichters op te
noemen.… daar zitten ze nu, de groote kunstenaars, zoo goedig hè,
aan die mooie, lange tafel, en als je ’t niet wist zou je denken dat het
allemaal geldmannen of groothandelaren in koloniale artikelen
waren.… Zoo gaat het Leven, beste Paulus, en het temt de wildste
gemoederen, als ze het maar den tijd geven, en ze niet in hun
hartstocht sterven, zooals ze in hun verzen trouwens honderdmaal
hebben beloofd, maar later gelukkig weer vergeten zijn.…”

„Ik had Wederich liever dood gezien,” zeide Paulus, en Elias zag de
tranen in zijn oogen staan. „Liever [223]dood met ál zijn heerlijke
verzen over, dan hier in deze bende van poenen met dat nietige
blinkende ding over zijn groote hart.”

Hij wist wel, dat die ridderordes maar in naam door de prinses, doch
in waarheid op voordracht van geïnfluenceerde ministers werden
gegeven.

En hij dacht over de laatste verzen, die hij van Wederich had
gelezen, verzen van hoogen trots na rijzenis boven véél leed, waarin
hij zich vergeleek bij een eenzame, grijze rots, uitziende over de
eindelooze zee, waartegen de woedende golven van het Lot
tevergeefs brullend klotsten, áltijd onwankelbaar opgerezen.

„Zeg niet poenen,” spotte Elias weder, „dit stelt juist de élite van het
land voor, de crême de la crême van de kunstenaars.… allemaal
menschen, die er door hard werken—en ook nog wel iets anders—
gekomen zijn, en die nu geld hebben en bezittingen, het
verdienstelijkste wat er is.… wat ánderen door beursspeculaties of
handel hebben gekregen, hebben zij veroverd met hun kunst.… daar
moet je niet licht over denken.… Met de edelste gaven, die een
mensch bedeeld zijn,—van Gods genade, noemen ze dat,—door de
hoogste openbaringen van de schoonheid, zijn ze er nu toe
gekomen om te hebben, wat ook het beste in het leven is voor een
geld-man, een mooi huis met dingen van weelde er in, een goed
verzorgde [224]familie, roem, naam, en eer,—en niet te vergeten de
ridderordes, die je hier en daar op die keurige zwarte rokken ziet
schitteren … … Ze zijn nu ook allemaal een beetje ouder geworden.
Ja, ik weet wel wat je zeggen wilt.… ik zie het aan je gezicht.… je
denkt om vroeger, toen ze onder een goedkoop glaasje bier in een
derderangs cabaret zaten te schetteren over „de kunst om de kunst,”
over vrij zijn, en onafhankelijk, en over wat die grandioze fransche
bohémien noemde:

„ma riche pauvreté plus chère qu’un empire.”

„Allemaal heel mooi toen. En natuurlijk meenden ze dat toen ook, en

waren ze toen volkomen te goeder trouw. Daar mag je nooit aan
twijfelen. Maar toen kenden zij die twee groote dingen nog niet, die
hun verdere leven zouden bepalen, ten eerste den verderfelijken
invloed van het succes, de glorie, en ten tweede dat
onweêrstaanbare, fatale, onmerkbaar je als een willoos ding
langzaam voortstuwende van het leven, wat de Franschen „la force
des choses” noemen. Als je een jaar of tien geleden aan Wederich
had voorspeld, dat hij nú in dit luxueuze restaurant met een
ridderkruis op zijn borst zich zou laten fêteeren door wie toén zijn
literaire doodvijanden waren, zou hij zeker zijn glas bier op je hoofd
in stukken hebben geslagen. Maar de glorie van ’t succes èn „la
force des choses”—die hebben ’t hem gedaan.” [225]
Met groote oogen, of hij ’t nog maar niet kon gelooven, zat Paulus uit
zijn hoekje het festijn aan te staren. En in zijn binnenste stond het
met een valsch, schel contrast tegenover elkaar: de namelooze
ellende, die hij dien middag gezien had van de verdrukten, de
uitgeworpenen der maatschappij, en die rijke van zilver en kristal
schitterende feestdisch van hen, die zich de edelsten van den
menschelijken geest noemden, de kunstenaars van Gods genade,
uit wie Hij zich in schoonheid openbaarde.

„Zie je die schotels, die daar komen?” hoorde hij opeens Elias
zeggen. „Dat is de specialiteit van dit restaurant, moet je weten. Het
zijn pasteitjes van nachtegaalstongen. Verbazend fijn, en peperduur,
dat begrijp je. Alleen de tong van zoo’n beestje wordt daarvoor
gebruikt … En denk nu eens om dat sonnet van Wederich: „De
nachtegaal”, waardoor hij ineens beroemd werd … Het is zeker geen
kiesche keuze geweest, dat nu die pasteitjes op het menu staan.…”

En, vreemd, zooals hij zeer hevig zooeven de sensatie had gehad
van den geur van jong eikenloof, hoorde Paulus nu opeens het
wondere gezang over zijn ziel gaan van den nachtegaal, zingend in
plechtigen maanlichtnacht. De tranen stonden hem in de oogen, en
hij voelde een stekende pijn in zijn hart. Heel duidelijk zag hij ineens
in zijn herinnering de recht-opgaande stammen van stille nacht-
boomen, de zware kronen van bladeren roerloos [226]uitgespreid, het
maanlicht zilverend neer in zachte zegening. En een groot verlangen
riep hem terug naar de rustige eenzaamheid van zijn jeugd.

Elias zag, hoe onrustig hij werd, en hoe hij straks zou uitschreien als
de ontroering hem overweldigde.

„Niet zwak zijn, Paulus,” zeide hij bemoedigend. „Je móógt niet zwak
zijn in dit leven.… De zwakken vallen op den grond, dat wéét je nu
toch, en de sterken trappen over hen heen … je moet nu eenmaal òf
getrapt worden òf zelf trappen, al weet je niet dat je ’t doet.… die
Welcome to our website – the ideal destination for book lovers and
knowledge seekers. With a mission to inspire endlessly, we offer a
vast collection of books, ranging from classic literary works to
specialized publications, self-development books, and children's
literature. Each book is a new journey of discovery, expanding
knowledge and enriching the soul of the reade

Our website is not just a platform for buying books, but a bridge
connecting readers to the timeless values of culture and wisdom. With
an elegant, user-friendly interface and an intelligent search system,
we are committed to providing a quick and convenient shopping
experience. Additionally, our special promotions and home delivery
services ensure that you save time and fully enjoy the joy of reading.

Let us accompany you on the journey of exploring knowledge and

personal growth!

ebookluna.com