Translated from English to Gujarati - www.onlinedoctranslator.

com

પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે

એકમ-V: શબ્દમાળાઓ અને યાદીઓ (માર્કસ-18)

ઉદાહરણ આપીને શબ્દમાળા કેવી રીતે બનાવવી અને તેને પાર કરવી તે સમજાવો. િશયાળો-2023,
ઉનાળો-2023, ઉનાળો-2024

સ્ટ્રીંગ્સનો પિરચય
-પાયથોનમાં સૌથી વધુ લોકપ્િરય પ્રકારોમાં સ્ટ્રીંગ્સ છે. અમે તેમને ફક્ત અવતરણમાં અક્ષરોને બંધ
કરીને બનાવી શકીએ છીએ.
-પાયથોન િસંગલ અવતરણને ડબલ અવતરણ સમાન ગણે છે. શબ્દમાળાઓ બનાવવી એ વેરીએબલને
મૂલ્ય સોંપવા જેટલું સરળ છે.
-Python શબ્દમાળા એ એક અવતરણ, ડબલ અવતરણ અથવા ટ્િરપલ અવતરણોથી ઘેરાયેલા
અક્ષરોનો સંગ્રહ છે.
વાક્યરચના:

str = "હાય પાયથોન!"

પાયથોનમાં સ્ટ્રીંગ બનાવવી
અમે અક્ષરોને િસંગલ-ક્વોટ્સ અથવા ડબલ-ક્વોટ્સમાં બંધ કરીને સ્ટ્િરંગ બનાવી શકીએ છીએ. પાયથોન સ્ટ્િરંગને રજૂ
કરવા માટે ટ્િરપલ-ક્વોટ્સ પણ પૂરા પાડે છે, પરંતુ તે સામાન્ય રીતે મલ્િટલાઇન સ્ટ્િરંગ અથવા ડૉકસ્ટ્િરંગ માટે વપરાય
છે.
ઉદાહરણ:
# િસંગલ અવતરણોનો ઉપયોગ

કરવો str1 = 'હેલો પાયથોન'

પ્િરન્ટ(str1)

# ડબલ અવતરણનો ઉપયોગ

કરવો str2 = "હેલો પાયથોન"

પ્િરન્ટ(str2)

# ટ્િરપલ અવતરણનો ઉપયોગ કરવો

str3 = '''''ટ્િરપલ અવતરણ માટે સામાન્ય રીતે વપરાય છે

મલ્િટલાઇન અથવા ડોકસ્ટ્િરંગનું

પ્રિતિનિધત્વ કરો'''

પ્િરન્ટ(str3)

O/P:
હેલો પાયથોન

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી] 1
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
હેલો પાયથોન
સામાન્ય રીતે ટ્િરપલ અવતરણ માટે વપરાય છે

મલ્િટલાઇન અથવા ડોકસ્ટ્િરંગનું

પ્રિતિનિધત્વ કરો

Python શબ્દમાળા અનુક્રમિણકા

સ્ટ્િરંગને ફક્ત નવી સ્ટ્િરંગથી બદલી શકાય છે કારણ કે તેની સામગ્રીને આંિશક રીતે બદલી શકાતી નથી. અજગરમાં
તાર અપિરવર્તનશીલ હોય છે.

ઉદાહરણ 1

str = "હેલો"
str[0] = "h"
છાપો(str)
O/P:
ટ્રેસબેક (સૌથી તાજેતરનો કૉલ છેલ્લો):
ફાઇલ "12.py", લાઇન 2, <module> માં
str[0] = "h";
TypeError: 'str' ઑબ્જેક્ટ આઇટમ અસાઇનમેન્ટને સપોર્ટ કરતું નથી

જો કે, ઉદાહરણ 1 માં, શબ્દમાળાstrનીચેના ઉદાહરણમાં સ્પષ્ટ કર્યા મુજબ નવી સામગ્રીને સંપૂર્ણપણે
સોંપી શકાય છે.

ઉદાહરણ 2

str = "હેલો"
છાપો(str)
str = "હેલો"
છાપો(str)
O/P:
હેલો
હેલો
શબ્દમાળા કાઢી રહ્યા છીએ

જેમ આપણે જાણીએ છીએ કે શબ્દમાળાઓ અપિરવર્તનશીલ છે. અમે શબ્દમાળામાંથી અક્ષરોને કાઢી અથવા દૂર કરી શકતા નથી. પરંતુ
આપણે આનો ઉપયોગ કરીને સમગ્ર સ્ટ્રીંગને કાઢી નાખી શકીએ છીએડેલકીવર્ડ

str = "પાયથોન"
ડેલstr[1]

O/P:

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી] 2
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
TypeError: 'str' ઑબ્જેક્ટ આઇટમ કાઢી નાખવાને સપોર્ટ કરતું નથી

હવે આપણે આખી સ્ટ્રીંગ કાઢી નાખીએ છીએ.

str1 = "પાયથોન"
ડેલstr1
છાપો(str1)

O/P:
NameError: નામ 'str1' વ્યાખ્યાિયત નથી

િવિવધ સ્ટ્િરંગ ઓપરેશન્સની યાદી બનાવો અને ઉદાહરણ સાથે કોઈપણ એકને સમજાવો. િશયાળો -
2021, િશયાળો - 2022, ઉનાળો - 2023, ઉનાળો - 2022, િશયાળો - 2023
સ્ટ્િરંગ ઓપરેશન્સ
સ્ટ્િરંગ્સ પર કરી શકાય તેવા િવિવધ ઓપરેશન્સ છે:
- શબ્દમાળાને પસાર કરીને સ્ટ્િરંગ
- અક્ષરોને ઍક્સેસ કરવું
- એક સ્ટ્િરંગ સ્લાઇિસંગ

- શબ્દમાળા શોધી રહ્યાં છીએ

- શબ્દમાળા સંકલન
- શબ્દમાળા પુનરાવર્તન

શબ્દમાળા અક્ષરો ઍક્સેસ કરી રહ્યા છીએ

અન્ય ભાષાઓની જેમ, પાયથોન સ્ટ્િરંગ્સનું અનુક્રમિણકા 0 થી શરૂ થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, "HELLO"
શબ્દમાળા નીચેની આકૃિતમાં આપેલ પ્રમાણે અનુક્રિમત છે.
str="હેલો"

str[0]=એચ
str[1]=E
str[4]=O

પાયથોન તેના િસક્વન્સ માટે નકારાત્મક અનુક્રમિણકાને મંજૂરી આપે છે.

-1 ની અનુક્રમિણકા છેલ્લી આઇટમનો સંદર્ભ આપે છે, -2 બીજી છેલ્લી આઇટમ અને તેથી વધુ.

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી] 3
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે

str[-1]=O
str[-2]=L
str[-4]=E

ઉદાહરણ:
str = "હેલો"
છાપો(str[4]) # પ્િરન્ટ ઓ
છાપો(str[0]) # પ્િરન્ટ એચ
છાપો(str[-2]) # પ્િરન્ટ એલ

ફોર અને જ્યારે લૂપનો ઉપયોગ કરીને સ્ટ્િરંગને પાર કરવા માટે પ્રોગ્રામ લખો. િવન્ટર-2022 એક
સ્ટ્િરંગ ટ્રાવર્િસંગ

પાયથોનમાં સ્ટ્રીંગ્સને પુનરાવર્િતત કરવાની િવિવધ રીતો. તમે a નો ઉપયોગ કરી શકો છોજ્યારે લૂપ ,લૂપ માટે ,પાયથોનમાં
શ્રેણી , એક સ્લાઇિસંગ ઓપરેટર, અને પાત્રને પાર કરવા માટે કેટલીક વધુ પદ્ધિતઓએક શબ્દમાળામાં rs.

શબ્દમાળાને પાર કરવા માટે લૂપનો ઉપયોગ કરવો

તે શબ્દમાળાઓ પુનરાવર્િતત કરવા માટે સૌથી અગ્રણી અને સીધી તકનીક છે. નીચેના નમૂના કોડને અનુસરો:

ઉદાહરણ:
string_to_iterate = string_to_iterate
માં ચાર માટે "ડેટા સાયન્સ":
છાપો(ચાર)

O/P: ડેટા સાયન્સ

સ્ટ્િરંગને પાર કરવા માટે શ્રેણી() નો ઉપયોગ કરવો

પાયથોન રેન્જ ફંક્શનનો ઉપયોગ કરીને સ્ટ્િરંગને પાર કરવાની બીજી એકદમ સરળ રીત છે. આ પદ્ધિત અમને
ઇન્ડેક્સનો ઉપયોગ કરીને સ્ટ્િરંગ ઘટકોને ઍક્સેસ કરવા દે છે.

ઉદાહરણ:
string_to_iterate = "ડેટા સાયન્સ"
શ્રેણીમાં char_index માટે(len(string_to_iterate)):

છાપો(સ્ટ્િરંગ_ટુ_રીટરેટ[ચાર_ઇન્ડેક્સ])
O/P: ડેટા સાયન્સ
એક સ્ટ્િરંગ સ્લાઇિસંગ

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી] 4
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
સ્લાઇસ ઓપરેટરનો ઉપયોગ કરીને આંિશક રીતે સ્ટ્િરંગ્સને પુનરાવર્િતત કરો

- તમે પાયથોન સ્લાઈસ ઓપરેટર ([]) નો ઉપયોગ કરીને સબસ્ટ્િરંગ તરીકે સ્ટ્િરંગને પાર કરી શકો છો. તે મૂળ શબ્દમાળામાંથી
સબસ્ટ્િરંગને કાપી નાખે છે અને આપણે તેના પર આંિશક રીતે પુનરાવર્તન કરી શકીએ છીએ.
- [] ઓપરેટર પાસે નીચેનું વાક્યરચના છે:

# સ્લાઇિસંગ ઓપરેટર

શબ્દમાળા [પ્રારંિભક અનુક્રમિણકા: અંત સૂચકાંક: પગલું મૂલ્ય]

- આ પદ્ધિતનો ઉપયોગ કરવા માટે, સ્ટેપ વેલ્યુ સાથે પ્રારંિભક અને અંત સૂચકાંકો પ્રદાન કરો અને પછી
સ્ટ્િરંગને પાર કરો. નીચે ઉદાહરણ કોડ છે જે શબ્દમાળાના પ્રથમ છ અક્ષરો પર પુનરાવર્િતત થાય છે.

- અહીં, Start_Index એ સ્ટ્િરંગનો પ્રારંિભક ઇન્ડેક્સ છે. End_Index એ છેલ્લું અનુક્રમિણકા છે જે પહેલાં
તમામ ઘટકોને ધ્યાનમાં લેવામાં આવે છે.
- દરેક પુનરાવૃત્િતમાં કૂદકા મારવાના પગલાંની સંખ્યા એ પગલાં છે. Start_Index અને સ્ટેપ્સ વૈકલ્િપક
છે. Start_Index મૂળભૂત રીતે 0 છે. પગલું મૂળભૂત રીતે 1 છે.
- નોંધ કરો કે અંતની અનુક્રમિણકા શ્રેણીમાં સમાિવષ્ટ નથી. તેનો અર્થ થાય છે Mystring[3:7]
Mystring[3] થી Mystring[6]. index 7 નો સમાવેશ થતો નથી.

ઉદાહરણ:
string_to_iterate = string_to_iterate માં
ચાર માટે "પાયથોન ડેટા સાયન્સ"[0 : 6 : 1]:
છાપો(ચાર)
O/P:અજગર
- તમે સ્લાઈસ ઓપરેટરના ઉપયોગને સ્ટ્િરંગ પર પુનરાવર્િતત કરવા માટે ઉપયોગ કરીને આગળ લઈ
શકો છો પરંતુ દરેક વૈકલ્િપક અક્ષરને છોડીને. નીચેનું ઉદાહરણ તપાસો:

ઉદાહરણ:
string_to_iterate = string_to_iterate માં char

માટે "Python_Data_Science"[ :2]:

છાપો(ચાર)
O/P: P થી _ aa S ine

સ્લાઇસ ઓપરેટરનો ઉપયોગ કરીને સ્ટ્િરંગને પાછળની તરફ ટ્રાવર્સ કરો

- જો તમે -ve સ્ટેપ વેલ્યુ પાસ કરો છો અને શરૂઆતના તેમજ અંતના સૂચકાંકોને છોડી દો છો, તો પછી તમે
પાછળની િદશામાં પુનરાવર્તન કરી શકો છો. આપેલ કોડ નમૂના મારફતે જાઓ.

ઉદાહરણ:
string_to_iterate = "મશીન લર્િનંગ"

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી] 5
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
string_to_iterate માં char માટે[ : :-1]:

છાપો(ચાર)
O/P: gninrae L enihca M

પછાત સ્ટ્િરંગ્સને પુનરાવર્િતત કરવા માટે અનુક્રમિણકાનો ઉપયોગ કરવો

- સ્લાઈસ ઓપરેટર પહેલા એક િવપરીત સ્ટ્િરંગ જનરેટ કરે છે, અને પછી અમે તેને પાર કરવા માટે for લૂપનો ઉપયોગ કરીએ છીએ.
તે કરવાને બદલે, અમે સ્ટ્િરંગ્સને પાછળની તરફ પુનરાવર્િતત કરવા માટે અનુક્રમિણકાનો ઉપયોગ કરી શકીએ છીએ.

ઉદાહરણ:
string_to_iterate = "મશીન લર્િનંગ"
char_index = len(string_to_iterate) - 1
જ્યારે char_index >= 0:
પ્િરન્ટ(સ્ટ્િરંગ_ટુ_ઇટરેટ[char_index])
char_index -= 1
O/P: gninrae L enihca
શબ્દમાળા શોધવી
- જો તમે સ્ટ્િરંગમાં ચોક્કસ સબસ્ટ્િરંગ અસ્િતત્વમાં છે કે કેમ તે ચકાસવા માંગતા હોવ તો ઓપરેટરમાં પાયથોન
સ્ટ્િરંગનો ઉપયોગ ન કરો.
- જો સ્ટ્િરંગમાં સબસ્ટ્િરંગ હાજર હોય, તો True પરત કરવામાં આવે છે, અન્યથા False પરત કરવામાં આવે છે. તે કેસ-
સંવેદનશીલ છે.

ઉદાહરણ:
Mystring = “Welcome To Python”

પ્િરન્ટ(Mystring માં “Python”) પ્િરન્ટ(

Mystring માં “python”)

ઓ/પી
સાચું
ખોટા

શબ્દમાળા સંકલન

- શબ્દમાળા જોડાણ એટલે શબ્દમાળાઓ એકસાથે ઉમેરો. નો

- ઉપયોગ કરો+બીજા ચલમાં ચલ ઉમેરવા માટે ઓપરેટર:

ઉદાહરણ:

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી] 6
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
x = "પાયથોન " y
= "અદ્ભુત" છે
z=x+y
પ્િરન્ટ(z)

ઓ/પી
પાયથોન અદ્ભુત છે
શબ્દમાળા પુનરાવર્તન

- પુનરાવર્તન ઓપરેટરને ' દ્વારા સૂચવવામાં આવે છે*' પ્રતીક અને ચોક્કસ લંબાઈ સુધી સ્ટ્રીંગ્સને પુનરાવર્િતત કરવા
માટે ઉપયોગી છે.

ઉદાહરણ:
str = 'પાયથોન પ્રોગ્રામ'

પ્િરન્ટ(str*3)

ઓ/પી
પાયથોન પ્રોગ્રામ પાયથોન પ્રોગ્રામ પાયથોન પ્રોગ્રામ

સ્ટ્િરંગ્સ પદ્ધિતઓ અને િબલ્ટ-ઇન કાર્યો:

સ્ટ્િરંગની િબલ્ટ-ઇન પદ્ધિતઓની સૂિચ બનાવો અને યોગ્ય ઉદાહરણ સાથે કોઈપણ ત્રણનો
ઉપયોગ કરો. WINTER-2022, WINTER-2023

આપેલ સ્ટ્િરંગ પદ્ધિતઓનો ઉપયોગ સમજાવો SUMMER-2022

i)islower( ) ii) િરપ્લેસ ( ) iii) isdigit( )

પાયથોન િવિવધ ઇન-િબલ્ટ કાર્યો પૂરા પાડે છે જેનો ઉપયોગ સ્ટ્િરંગ હેન્ડિલંગ માટે થાય છે. તે છે
પદ્ધિત હેતુ ઉદાહરણ
લેન() આપેલ લંબાઈ પરત કરે છેઉદાહરણ: શબ્દમાળા
str1="પાયથોન ભાષા"
પ્િરન્ટ(લેન(str1))
O/P:
15
નીચું() આપેલ સ્ટ્િરંગના બધા અક્ષરો ઉદાહરણ:
લોઅરકેસમાં પરત કરે છે str="PyTHON"
પ્િરન્ટ(str.lower())
O/P:
અજગર
ઉપલા() અપરકેસમાં આપેલ સ્ટ્િરંગના બધા ઉદાહરણ:
અક્ષરો પરત કરે છે str="PyTHON"
પ્િરન્ટ(str.upper())

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી] 7
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
O/P:
પાયથોન
બદલો() ના જૂના ક્રમને બદલે છેઉદાહરણ: નવા ક્રમ સાથે
અક્ષરો. જો વૈકલ્િપક દલીલની ગણતરી str
આપવામાં
= "જાવા ઑબ્જેક્ટ-ઓિરએન્ટેડ છે
આવે છે, તો માત્ર પ્રથમ ગણતરીની ઘટનાઓને
અને જાવા પોર્ટેબલ છે"
બદલવામાં આવે છે. str2=
str.replace("Java","Python")
પ્િરન્ટ(str2)
str3 =
વાક્યરચના:
str.replace("Java","Python",1)
str.replace(જૂનું, નવું[, કાઉન્ટ])
પ્િરન્ટ(str3)
જૂનું : જૂની સ્ટ્િરંગ જે બદલવામાં
O/P:
આવશે.
પાયથોન ઑબ્જેક્ટ-ઓિરએન્ટેડ છે
new : નવી સ્ટ્િરંગ જે જૂની
અને પાયથોન પોર્ટેબલ છે પાયથોન
સ્ટ્િરંગને બદલશે.
ઑબ્જેક્ટ-ઓિરએન્ટેડ છે અને
ગણતરી : િરપ્લેસ કરવાની પ્રક્િરયા
જાવા પોર્ટેબલ છે
કરવા માટેની સંખ્યા.

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી] 8
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
સમગ્રમાં સબસ્ટ્િરંગ શોધે છેઉદાહરણ: str1 = "અજગર એ પ્રથમ
શોધો()
મેચ છે. જો પ્રોગ્રાિમંગ ભાષા" સબસ્ટ્િરંગ મેળ ખાતી નથી તો તે -1
પરત કરે છે.

str2 = str1.find("is")
વાક્યરચના:
str.find(sub[, start[,end]]) sub :તે str3 = str1.find("java")
સબ સ્ટ્રીંગને સ્પષ્ટ કરે છે. પ્રારંભ : તે પ્િરન્ટ(str2,str3)
શ્રેણીના પ્રારંભ સૂચકાંકને સ્પષ્ટ કરે છે. O/P:
7 -1
અંત : તે શ્રેણીના અંિતમ અનુક્રમિણકાનો
ઉલ્લેખ કરે છે.
index() પદ્ધિત એ find() પદ્ધિત ઉદાહરણ:
અનુક્રમિણકા()
જેવી જ છે િસવાય કે તે િનષ્ફળતા પર str1 = "પાયથોન એક
ભૂલ પરત કરે છે. આ પદ્ધિત પ્રથમ પ્રોગ્રાિમંગ ભાષા છે"
સબસ્ટ્િરંગની અનુક્રમિણકા આપે છે str2 = str1.index("is")
અને જો કોઈ મેળ ન મળે તો ભૂલ આપે પ્િરન્ટ(str2)
છે str3 = str1.index("p",5)
પ્િરન્ટ(str3)
વાક્યરચના:
str5 = str1.index("java")
index(sub[, start[,end]]) sub :તે સબ
પ્િરન્ટ(str5)
સ્ટ્િરંગનો ઉલ્લેખ કરે છે. પ્રારંભ : તે
O/P:
શ્રેણીના પ્રારંભ સૂચકાંકને સ્પષ્ટ કરે છે.
7 12 સબસ્ટ્િરંગ મળ્યું નથી
અંત : તે શ્રેણીના અંિતમ અનુક્રમિણકાનો
ઉલ્લેખ કરે છે.
ચકાસે છે શું આ બધા ઉદાહરણ:
isalnum()
શબ્દમાળાના અક્ષરો str1 = "python" આલ્ફાન્યૂમેિરક
છે કે નહીં. એ str2 = "python123"
અક્ષર જે ક્યાં તો એક અક્ષર છે str3 = "python@123"
અથવા સંખ્યા પ્િરન્ટ(str1. isalnum()) આલ્ફાન્યૂમેિરક તરીકે
ઓળખાય છે. તે પરવાનગી આપતું નથી પ્િરન્ટ(str2. isalnum())
િવિશષ્ટ અક્ષરો પણ ખાલી જગ્યાઓ. પ્િરન્ટ(str3. isalnum())
O/P:
સાચું સાચું ખોટું
જો તમામ હોય તો સાચું રીટર્ન કરે છે ઉદાહરણ:
isdigit()
શબ્દમાળામાંના અક્ષરો str1 = "12345" અંકો છે. જો કોઈ
str2 = "python123" અક્ષર શબ્દમાળામાં અંક ન હોય તો
તે False પરત કરે છે પ્િરન્ટ(str1.isdigit())
પ્િરન્ટ(str2.isdigit())
O/P:
સાચું ખોટું
જો સ્ટ્િરંગના બધા અક્ષરો ઉદાહરણ:
islower()
લોઅરકેસમાં હોય તો સાચું પરત કરે છે. str1 = "અજગર"
જો લોઅરકેસમાં ન હોય તો તે False str2="PytHOn"
પરત કરે છે. O/P:
સાચું ખોટું
ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી] 9
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે

જો શબ્દમાળામાંના બધા અક્ષરો ઉદાહરણ:

isupper()
અપરકેસમાં હોય તો સાચું પરત કરે છે. str1 = "પાયથોન"
જો અપરકેસમાં ન હોય તો તે False str2="PytHOn
પરત કરે છે. O/P:
સાચું ખોટું

એક સ્ટ્િરંગ પરત કરે છે જ્યાં પ્રથમ ઉદાહરણ:

અક્ષર અપરકેસ છે અને બાકીનો str1 ="અજગર મજા છે!" x
કેિપટલાઇઝ()
લોઅર કેસ છે. = str1.capitalize()
છાપો(x)
O/P:
પાયથોન મજા છે!
દરેક શબ્દના પ્રથમ અક્ષરને ઉદાહરણ:
શીર્ષક()
અપરકેસમાં રૂપાંતિરત કરે છે str1 ="મારી દુિનયામાં આપનું
સ્વાગત છે"
x = str1.title()
છાપો(x)
O/P:
મારી દુિનયામાં આપનું સ્વાગત છે

અદલાબદલી કેસ, લોઅર કેસ ઉદાહરણ:

સ્વેપકેસ() અપરકેસ બને છે અને વાઇસ str1 = "હેલો માય નેમ ઇઝ વર્સ
પીટર"
x= str1.swapcase()
છાપો(x)
O/P:
હેલો મારું નામ પીટર છે
દૂર કરો જગ્યાઓ ખાતે આ ઉદાહરણ:
પટ્ટી() શરૂઆત અને શબ્દમાળાના અંતે str1 = " અજગર "
x = str1.strip()
છાપો(x)
O/P:
અજગરyho
સ્ટ્િરંગની ડાબી બાજુની જગ્યાઓ દૂર ઉદાહરણ:
lstrip()
કરો str1 = "કેળા "
x = str1.lstrip()
પ્િરન્ટ ("બધા ફળોમાંથી", x, "મારો
પ્િરય છે")
O/P:
બધા ફળોમાં કેળું મારું પ્િરય છે

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી]10
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
સ્ટ્િરંગના અંતે કોઈપણ સફેદ ઉદાહરણ:
rstrip()
જગ્યાઓ દૂર કરો: str1 = "કેળા" x =
str1.rstrip()
પ્િરન્ટ ("બધા ફળોમાંથી", x, "મારો
પ્િરય છે")
O/P:
બધા ફળોમાં કેળું મારું પ્િરય છે

એ કેટલી વાર પરત કરે છે ઉદાહરણ:

ગણતરી()
સ્પષ્ટ કરેલ મૂલ્ય str1 = "મને સફરજન, સફરજનની સ્ટ્રીંગ ગમે છે
મારા પ્િરય ફળ છે" x =
str1.count("સફરજન")
પ્િરન્ટ(x)
O/P:2
a ના તત્વોને રૂપાંતિરત કરે છેઉદાહરણ:
શબ્દમાળામાં પુનરાવર્િતત myTuple = ("જ્હોન", "પીટર",
જોડાઓ()
"િવકી")
x = "#." જોડાઓ(myTuple)
છાપો(x)
O/P:
જ્હોન#પીટર#િવકી
ઉલ્લેિખત િવભાજક પર સ્ટ્િરંગને ઉદાહરણ:
િવભાિજત કરે છે, અને સૂિચ પરત કરે છે str1 = "અજગરમાં આપનું
િવભાિજત()
સ્વાગત છે"
x = str1.split()
છાપો(x)
O/P:
['સ્વાગત', 'ટુ', 'ધ', 'અજગર']
જો શબ્દમાળામાંના બધા અક્ષરો છાપવા ઉદાહરણ:
યોગ્ય હોય તો સાચું પરત કરે છે str1 = "હેલો! શું તમે #1 છો?" x =
છાપવા યોગ્ય()
str1.isprintable()
છાપો(x)
O/P:સાચું

સૂિચનો પિરચય

- પાયથોનમાં, િવિવધ ડેટા પ્રકારોનો ક્રમ સૂિચમાં સંગ્રિહત થાય છે. સૂિચ એ િવિવધ પ્રકારના મૂલ્યો
અથવા વસ્તુઓનો સંગ્રહ છે. અલ્પિવરામ (,) અને ચોરસ કૌંસ [સૂિચની વસ્તુઓને બંધ કરો] િવભાજક
તરીકે સેવા આપે છે.
- સૂિચઓનો ઉપયોગ એક ચલમાં બહુિવધ વસ્તુઓ સંગ્રહવા માટે થાય છે.
-ના તત્વો સૂિચ સમાન પ્રકારની હોવી જરૂરી નથી. તેનો અર્થ એ છે કે સૂિચ રજૂ કરી શકે છે
સજાતીય(સમાન) તેમજ િવજાતીય(િવિવધ) તત્વો.
- યાદીઓ પાયથોનમાં 4 િબલ્ટ-ઇન ડેટા પ્રકારોમાંથી એક છે જેનો ઉપયોગ ડેટાના સંગ્રહને સંગ્રિહત કરવા માટે થાય
છે, અન્ય 3 ટ્યુપલ, સેટ અને િડક્શનરી છે, જે બધા િવિવધ ગુણો અને ઉપયોગ સાથે છે.

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી]11
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
પાયથોન સૂિચની લાક્ષિણકતાઓ

આદેશ આપ્યો: યાદીઓ એ ક્રમ જાળવી રાખે છે જેમાં ડેટા દાખલ કરવામાં આવે છે.

પિરવર્તનશીલ: યાદીમાં તત્વ(ઓ) બદલી શકાય તેવા છે. તેનો અર્થ એ છે કે અમે સૂિચમાં સંગ્રિહત વસ્તુઓને સંશોિધત કરી
શકીએ છીએ.

િવજાતીય: યાદીઓ િવિવધ પ્રકારના ડેટાના ઘટકોને સંગ્રિહત કરી શકે છે.

ગિતશીલ: તે મુજબ વસ્તુઓને સમાવવા માટે સૂિચ આપોઆપ િવસ્તૃત અથવા સંકોચાઈ શકે છે.

ડુપ્િલકેટ તત્વો: સૂિચઓ અમને ડુપ્િલકેટ ડેટા સંગ્રિહત કરવાની મંજૂરી આપે છે. યાદીઓ ચોરસ કૌંસનો ઉપયોગ કરીને બનાવવામાં આવે
છે:

સૂિચના પ્રકાર:

સજાતીય યાદી:

પૂર્ણાંક_સૂિચ = [26, 12, 97, 8]

string_List = ["ઇન્ટરવ્યુિબટ", "તૈયારી", "ભારત"]

િવજાતીય સૂિચ:

સૂિચ = [1, "ઇન્ટરવ્યુિબટ", 9.5, 'D']

િવિવધ યાદી કામગીરીની યાદી બનાવો અને ઉદાહરણ સાથે કોઈપણ એકને સમજાવો. િશયાળો - 2021,
િશયાળો - 2022, ઉનાળો - 2024
ઉદાહરણ આપીને યાદી કેવી રીતે બનાવવી તે સમજાવો. િવન્ટર - 2021
python list.WINTER-2022 માં ઈન્ડેક્સીંગ અને સ્લાઈિસંગ ઓપરેશન્સ સમજાવો.સમર-2024
યાદી કામગીરી
સૂિચમાં કરી શકાય તેવા િવિવધ ઓપરેશન્સ છે:
- યાદી બનાવી રહ્યા છીએ

- સૂિચના વ્યક્િતગત ઘટકને ઍક્સેસ કરો.

- સૂિચમાં પસાર થવું
- સૂિચ શોધી રહ્યાં છીએ

- સૂિચ સંકલન
- યાદી પુનરાવર્તન
યાદી બનાવી રહ્યા છીએ

Python માં સૂિચ બનાવવા માટે, અમે ચોરસ કૌંસ ([]) નો ઉપયોગ કરીએ છીએ. સૂિચ કેવી દેખાય છે તે અહીં છે:

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી]12
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
ListName = [ListItem, ListItem1, ListItem2, ListItem3, ...]

# ખાલી યાદી બનાવવી

ખાલી_સૂિચ = []

# પૂર્ણાંકોની સૂિચ બનાવવી

પૂર્ણાંક_સૂિચ = [26, 12, 97, 8]

# ફ્લોિટંગ પોઈન્ટ નંબરોની યાદી બનાવવી

ફ્લોટ_િલસ્ટ = [5.8, 12.0, 9.7, 10.8]

# શબ્દમાળાઓની સૂિચ બનાવવી

string_List = ["ઇન્ટરવ્યુિબટ", "તૈયારી", "ભારત"]

# િવિવધ ડેટા પ્રકારોની વસ્તુઓ ધરાવતી સૂિચ બનાવવી

સૂિચ = [1, "ઇન્ટરવ્યુિબટ", 9.5, 'D']

# ડુપ્િલકેટ વસ્તુઓ ધરાવતી યાદી બનાવવી

ડુપ્િલકેટ_િલસ્ટ = [1, 2, 1, 1, 3,3, 5, 8, 8]

યાદી() કન્સ્ટ્રક્ટર પાયથોનમાં યાદી આપે છે. યાદી_1

=સૂિચ((1, "ઇન્ટરવ્યુિબટ", 9.5, 'D'))

છાપો(સૂિચ_1)

Python માં સૂિચમાં મૂલ્યો/તત્વોને ઍક્સેસ કરવું

- સૂિચઓમાં સંગ્રિહત તત્વો અનુક્રમિણકા તરીકે ઓળખાતી અનન્ય પૂર્ણાંક સંખ્યા સાથે સંકળાયેલા
છે. પ્રથમ તત્વ 0 તરીકે અનુક્રિમત છે, અને બીજું 1 છે, અને તેથી વધુ. તેથી, છ ઘટકો ધરાવતી
સૂિચમાં 0 થી 5 સુધીનો ઇન્ડેક્સ હશે.
- સૂિચમાંના ઘટકોને ઍક્સેસ કરવા માટે, સૂિચના નામની આગળ ઇન્ડેક્સ ઓપરેટર ([ ]) ની
અંદર ઇન્ડેક્સનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવે છે.
- પાયથોનમાં સૂિચમાંથી આપણે તત્વો/મૂલ્યોને ઍક્સેસ કરી શકીએ તે બીજી રીત છે નકારાત્મક ઇન્ડેક્સનો
ઉપયોગ. નકારાત્મક અનુક્રમિણકા છેલ્લા તત્વ માટે -1 થી શરૂ થાય છે, છેલ્લા બીજા તત્વ માટે -2, અને તેથી
વધુ.

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી]13
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે

ઉદાહરણ:

મારી_સૂિચ = [3, 4, 6, 10, 8]

પ્િરન્ટ(મારી_સૂિચ[2])

પ્િરન્ટ(મારી_સૂિચ[4])

છાપો(મારી_સૂિચ[-1])

છાપો(મારી_સૂિચ[-5])

O/P:6 8 8 3

સૂિચમાં તત્વોની ઍક્સેસ શ્રેણી

- અમે સ્લાઇિસંગ ઓપરેટર (:) નો ઉપયોગ કરીને ઇન્ડેક્સની શ્રેણીમાં સંગ્રિહત તત્વોને ઍક્સેસ કરી શકીએ
- છીએ. સ્લાઈિસંગ ઓપરેટરની ડાબી બાજુએ મુકવામાં આવેલ ઈન્ડેક્સ સમાિવષ્ટ છે અને જમણી બાજુએ
દર્શાવેલ તે બાકાત છે.

- સ્લાઈસનો અર્થ છે કોઈ વસ્તુનો ભાગ. તેથી જ્યારે આપણે સૂિચમાં અમુક ભાગ અથવા શ્રેણીમાં સંગ્રિહત તત્વોને ઍક્સેસ કરવા

માંગીએ છીએ ત્યારે અમે સ્લાઇિસંગનો ઉપયોગ કરીએ છીએ

ઉદાહરણ:

my_List = ['i', 'n', 't', 'v', 'i', 'e', 'w', 'b', 'i', 't']

# અનુક્રમિણકાની શરૂઆતથી 5મી અનુક્રમિણકા સુધી ઘટકોને ઍક્સેસ કરી રહ્યાં છે

છાપો(મારી_સૂિચ[:6])

# અનુક્રમિણકા 3 થી 6 સુધીના ઘટકોને ઍક્સેસ કરી રહ્યાં છે

છાપો(મારી_સૂિચ[3:7])

# અનુક્રમિણકા 5 થી અંત સુધી તત્વોને ઍક્સેસ કરી રહ્યાં છે

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી]14
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
છાપો(મારી_સૂિચ[5:])

# શરૂઆતથી અંત સુધી તત્વોને ઍક્સેસ કરો

છાપો(મારી_સૂિચ[:])

# શરૂઆતથી 4 થી અનુક્રમિણકા સુધી ઘટકોને ઍક્સેસ કરવું

છાપો(મારી_સૂિચ[:-6])

# અનુક્રમિણકા -8 થી -6 માં અનુક્રમિણકામાંથી તત્વોને ઍક્સેસ કરી રહ્યાં છે

છાપો(મારી_સૂિચ[-8:-5])

sO/P:

['i', 'n', 't', 'v', 'i', 'e']

['v', 'i', 'e', 'w']

['e', 'w', 'b', 'i', 't']

['i', 'n', 't', 'v', 'i', 'e', 'w', 'b', 'i', 't']

['i', 'n', 't', 'v']

['t', 'v', 'i']

સૂિચમાં પસાર થવું

સૂિચને પસાર કરવાનો અર્થ એ છે કે સૂિચના દરેક ઘટકોને ઍક્સેસ કરો.

જ્યારે લૂપનો ઉપયોગ કરવો:

ઉદાહરણ:

યાદી 1 = [3, 5, 7, 2, 4]

ગણતરી = 0

જ્યારે (count < len(list1)):

છાપો (સૂિચ1 [ગણતરી])

ગણતરી = ગણતરી + 1

O/P:3 5 7 2 4

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી]15
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
લૂપ માટે ઉપયોગ કરીને:

ઉદાહરણ:

list1 = [3, 5, 7, 2, 4]

યાદી1માં i માટે:

છાપો (i)
O/P:3 5 7 2 4

માટે અને શ્રેણીનો ઉપયોગ:

ઉદાહરણ:

યાદી1 = [3, 5, 7, 2, 4]

લંબાઈ = લેન (સૂિચ1)

શ્રેણીમાં i માટે (0, લેન (સૂિચ1)):

છાપો (સૂિચ1 [i])

O/P:3 5 7 2 4

સૂિચ શોધી રહ્યાં છીએ

- તમે સભ્યપદ ઓપરેટરનો ઉપયોગ કરીને સૂિચમાં તત્વો શોધી શકો છો

- સૂિચમાં કોઈ તત્વની સભ્યપદ તપાસ: અમે તપાસ કરી શકીએ છીએ કે કોઈ ચોક્કસ તત્વ સૂિચનો
ભાગ/સદસ્ય છે કે નહીં.

ઉદાહરણ:

મારી_સૂિચ = [1, 2, 3, 4, 5, 6]

પ્િરન્ટ (મારી_સૂિચમાં 3)

પ્િરન્ટ (મારી_સૂિચમાં 10)

પ્િરન્ટ (10 મારી_સૂિચમાં નથી)

O/P:સાચું ખોટું સાચું

સૂિચ સંકલન

-એક સૂિચ પોતાની સાથે અથવા બીજી સૂિચ '+' ઓપરેટરનો ઉપયોગ કરીને સંકિલત થઈ શકે છે.

ઉદાહરણ:

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી]16
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
સૂિચ1 = [1, 2, 3, 4] સૂિચ2 = [5,

6, 7, 8] કોન્કેટ_િલસ્ટ = સૂિચ1 +

સૂિચ2 પ્િરન્ટ(કોન્કેટ_િલસ્ટ)

O/P:[1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8]

યાદી પુનરાવર્તન
-અમે '*' ઓપરેટરનો ઉપયોગ સૂિચના ઘટકોને આપણે જોઈએ તેટલી વખત પુનરાવર્તન કરવા માટે કરી શકીએ છીએ.

ઉદાહરણ:

મારી_સૂિચ = [1, 2, 3, 4]

પ્િરન્ટ(મારી_સૂિચ*2)

O/P:[1, 2, 3, 4, 1, 2, 3, 4]

સૂિચની િબલ્ટ-ઇન પદ્ધિતઓની સૂિચ બનાવો અને યોગ્ય ઉદાહરણ સાથે કોઈપણ ત્રણનો

ઉપયોગ કરો. WINTER-2022

યાદીની પદ્ધિતઓમાં િબલ્ટ યાદી અને તેનો ઉપયોગ આપો. િશયાળો - 2021,િશયાળો - 2023
સૂિચની દૂર() અને પોપ() પદ્ધિતઓને યોગ્ય ઉદાહરણ સાથે અલગ કરો. સમર-2022

આપેલ તત્વ સૂિચનું સભ્ય છે કે નહીં તે તપાસવા માટે પાયથોન કોડ બનાવો. સમર-2022

યાદી પદ્ધિતઓ અને િબલ્ટ-ઇન કાર્યો

પદ્ધિત હેતુ ઉદાહરણ

જોડો() સૂિચના અંતે એક ઘટક ઉમેરે છે ઉદાહરણ:
ફળો = ["સફરજન", "કેળા",
"ચેરી"]
fruits.append("નારંગી")
પ્િરન્ટ(ફળો)
O/P:['સફરજન', 'કેળા', 'ચેરી',
'નારંગી']
દાખલ કરો() ઉલ્લેિખત સ્થાન પર એક તત્વ ઉમેરે છે ઉદાહરણ:
ફળો = ['સફરજન', 'કેળા', 'ચેરી']

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી]17
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
fruits.insert(1, "નારંગી")
પ્િરન્ટ(ફળો)
O/P:['સફરજન', 'નારંગી', 'કેળા',
'ચેરી']
િવસ્તારો() વર્તમાન સૂિચના અંતમાં સૂિચના ઘટકો (અથવા ઉદાહરણ:
કોઈપણ પુનરાવર્િતત) ઉમેરો ફળો = ['સફરજન', 'બનાના', 'ચેરી'] કાર
= ['ફોર્ડ', 'BMW', 'વોલ્વો']
fruits.extend(cars)
છાપો (ફળો)
O/P:['સફરજન', 'કેળા', 'ચેરી',
'ફોર્ડ', 'BMW', 'વોલ્વો']
સ્પષ્ટ() સૂિચમાંથી તમામ ઘટકોને દૂર કરે છે ઉદાહરણ:
ફળો = ["સફરજન", "કેળા",
"ચેરી"]
fruits.clear()

છાપો (ફળો)
O/P:[]
દૂર કરો() ઉલ્લેિખત મૂલ્ય સાથે આઇટમ દૂર કરે છે ઉદાહરણ:
ફળો = ['સફરજન', 'કેળા', 'ચેરી']
fruits.remove("banana")
છાપો (ફળો)
O/P:['સફરજન', 'ચેરી'][ae', ']

પોપ() િનર્િદષ્ટ સ્થાન પર તત્વને દૂર કરે છે. જો તમે ઉદાહરણ:

સ્થાનનો ઉલ્લેખ ન કરો તો તે સૂિચમાંથી તત્વને ફળો = ['સફરજન', 'કેળા', 'ચેરી']
દૂર કરશે જે છેલ્લે ઉમેરવામાં આવે છે. ફળો. પોપ(1)
fruits.pop()

છાપો (ફળો)
છાપો (ફળો)

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી]18
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
O/P:['સફરજન', 'ચેરી'] ['સફરજન',
'કેળા']
ગણતરી() ઉલ્લેિખત મૂલ્ય સાથે ઘટકોની સંખ્યા પરત કરે ઉદાહરણ:
છે ફળો = ["સફરજન", "કેળા",
"ચેરી"]
x = fruits.count("xyz")

પ્િરન્ટ(x)

ફળો = ["સફરજન", "કેળા",

"ચેરી","કેળા"]
x = fruits.count("બનાના")

પ્િરન્ટ(x)

O/P:0 2
સૉર્ટ() સૂિચને મૂળાક્ષરો પ્રમાણે સૉર્ટ કરો ઉદાહરણ:
cars = ['ફોર્ડ', 'BMW', 'વોલ્વો']

cars.sort()

પ્િરન્ટ (કાર)
O/P:['BMW', 'ફોર્ડ', 'વોલ્વો']
િવપરીત() સૂિચના ક્રમને ઉલટાવે છે ઉદાહરણ:
ફળો = ['સફરજન', 'કેળા', 'ચેરી']
fruits.reverse()
છાપો (ફળો)
O/P:['ચેરી', 'કેળા', 'સફરજન']
અનુક્રમિણકા() ઉલ્લેિખત મૂલ્ય સાથે પ્રથમ ઘટકની ઉદાહરણ:
અનુક્રમિણકા પરત કરે છે ફળો = ['સફરજન', 'કેળા',
'ચેરી', 'ચેરી']
x = fruits.index("ચેરી")
પ્િરન્ટ(x)
O/P:2
િમિનટ() સૂિચમાં સૌથી નાનું મૂલ્ય અથવા સૌથી નાની ઉદાહરણ:
આઇટમ પરત કરે છે યાદી1 = [10, 20, 4, 45, 99]
પ્િરન્ટ(િમિનટ(સૂિચ1))

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી]19
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
ઓ/પી: 4

મહત્તમ() મૂલ્યોમાંથી સૌથી મોટું અથવા સૂિચમાં સૌથી મોટી ઉદાહરણ:

આઇટમ પરત કરે છે યાદી1 = [10, 20, 4, 45, 99]
પ્િરન્ટ(મહત્તમ(સૂિચ1))

ઓ/પી: 99

રકમ() સૂિચના તમામ ઘટકોનો સરવાળો પરત કરે છે ઉદાહરણ:

યાદી1=[1,2,3,4,5]
છાપો(સરવાળા(સૂિચ1))

O/P:15

નેસ્ટેડ અને કૉિપ કરવાની સૂિચ:

ઉદાહરણ આપીને નેસ્ટેડ િલસ્ટ સમજાવો. િવન્ટર - 2021

નેસ્ટેડ િલસ્ટ અને િડસ્પ્લે એિલમેન્ટ્સ બનાવવા માટે કોડ ડેવલપ કરો. SUMMER-2022
નેસ્ટેડ યાદીઓ:

- સૂિચમાં બીજી સૂિચ (સબિલસ્ટ) શામેલ હોઈ શકે છે, જેમાં બદલામાં સબિલસ્ટ્સ પોતાને સમાવી શકે છે, વગેરે. આ
નેસ્ટેડ િલસ્ટ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

- તમે તેનો ઉપયોગ અિધક્રિમક માળખામાં ડેટા ગોઠવવા માટે કરી શકો છો.

નેસ્ટેડ િલસ્ટ બનાવો

નેસ્ટેડ િલસ્ટ સબિલસ્ટનો અલ્પિવરામથી અલગ કરેલ ક્રમ મૂકીને બનાવવામાં આવે છે.

L = ['a', 'b', ['cc', 'dd', ['eee', 'fff']], 'g', 'h']

અનુક્રમિણકા દ્વારા નેસ્ટેડ સૂિચ વસ્તુઓને ઍક્સેસ કરો

- તમે બહુિવધ અનુક્રમિણકાઓનો ઉપયોગ કરીને નેસ્ટેડ સૂિચમાં વ્યક્િતગત વસ્તુઓને ઍક્સેસ કરી
- શકો છો. નેસ્ટેડ સૂિચમાંની આઇટમ્સ માટેના સૂચકાંકો નીચે પ્રમાણે સિચત્ર છે:

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી]20
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે

ઉદાહરણ:

L = ['a', 'b', ['cc', 'dd', ['eee', 'fff']], 'g', 'h']

પ્િરન્ટ(L[2])
પ્િરન્ટ(L[2][2])
પ્િરન્ટ(L[2][2][0])

O/P:['cc', 'dd', ['eee', 'fff']] , ['eee', 'fff'] , eee કૉિપ

કરી રહ્યું છે સૂિચ

- હાલની સૂિચની નકલ નવી સૂિચમાં બનાવવી શક્ય છે.

- પાયથોનમાં આપણે નીચેની પદ્ધિતઓનો ઉપયોગ કરીને વર્તમાન સૂિચને નવી સૂિચમાં નકલ કરી શકીએ છીએ

(1) સ્લાઇિસંગ પદ્ધિત

સ્લાઇિસંગ પદ્ધિતનો ઉપયોગ કરીને હાલની સૂિચને નવી સૂિચમાં કૉિપ કરી શકાય છે

ઉદાહરણ:
યાદી1=[“A”,”B”,”C”]
યાદી2 = યાદી[ : ]
છાપો(સૂિચ2)
O/P:['A', 'B', 'C']
(2)િલસ્ટ() કન્સ્ટ્રક્ટરનો ઉપયોગ કરવો

સૂિચ() પદ્ધિતનો ઉપયોગ કરીને હાલની સૂિચને નવી સૂિચમાં નકલ કરી શકાય છે

ઉદાહરણ:
ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી] 21
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
યાદી1=[“A”,”B”,”C”]
યાદી2 = યાદી(sList1)

છાપો(સૂિચ2)
O/P:['A', 'B', 'C']
(3)કોપી() પદ્ધિતનો ઉપયોગ કરવો

નકલ નામની પ્રમાણભૂત લાઇબ્રેરીમાં ઉપલબ્ધ copy() પદ્ધિતનો ઉપયોગ કરીને હાલની સૂિચને નવી સૂિચમાં
નકલ કરી શકાય છે
ઉદાહરણ:
નકલ આયાત કરો

યાદી1=[“A”,”B”,”C”]
List2 = copy.copy(List1)

Print(List2)

O/P:['A', 'B', 'C']

- હાલની સૂિચનું ઉપનામ બનાવવા માટે અમે અસાઇનમેન્ટ ઓપરેટર(=) નો ઉપયોગ કરી શકીએ છીએ.
- ઉપનામ સૂિચના વૈકલ્િપક નામનો સંદર્ભ આપે છે.
ઉદાહરણ:
યાદી1=[“A”,”B”,”C”]
યાદી2 = યાદી1

- ઉપરના ઉદાહરણમાં અમે અસાઇનમેન્ટ ઓપરેટરનો ઉપયોગ કરીને List1 ને List2 ને સોંપીએ
- છીએ. તે List1 ની નકલ બનાવશે નહીં પરંતુ તે List1 નું ઉપનામ બનાવશે.
- તેનો અર્થ એ છે કે, List1 અને List2 બંને મેમરીમાં સમાન તત્વનો સંદર્ભ આપે છે. જો તમે
- સૂિચમાં કોઈપણ તત્વની િકંમત બદલી શકો છો, તો તે બંને સૂિચને અસર કરશે. ઉદાહરણ:

યાદી1=[“A”,”B”,”C”]
યાદી2 = યાદી1
યાદી1[0]="E"
પ્િરન્ટ(સૂિચ1)

પ્િરન્ટ(સૂિચ2)

O/P:['E', 'B', 'C'] , ['E', 'B', 'C']

ફંક્શન માટે દલીલો તરીકે સૂિચ

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી]22
 પાયથોન પ્રોગ્રાિમંગ (UNIT-5) |4311601 છે
- તમે ફંક્શનમાં િલસ્ટ ડેટા પ્રકારો દલીલ મોકલી શકો છો અને તેને ફંક્શનની અંદર સમાન ડેટા
પ્રકાર તરીકે ગણવામાં આવશે.
- ફંક્શન સૂિચનો સંદર્ભ આપવા માટે આ ઉપનામનો ઉપયોગ કરે છે.

- ફંક્શનની અંદરની સૂિચમાં કરવામાં આવેલ કોઈપણ ફેરફારો મૂળ સૂિચને પણ અસર કરશે

ઉદાહરણ:

def my_function(ખોરાક):

ખોરાકમાં x માટે:

છાપો(x)
ફળો = ["સફરજન", "કેળા", "ચેરી"]
માય_ફંક્શન(ફળો)

O/P: એપલ બનાના ચેરી

*********

"હાર ન છોડો, શરૂઆત હંમેશા સૌથી મુશ્કેલ હોય છે!"

ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી [શ્રીમતી. આયેશા કે. િવરાણી, શ્રીમતી િહના એસ. જયાણી]23