[FREE PDF sample] The Politics of Human Frailty A Theological Defense of Political Liberalism 1st Edition Christopher J. Insole ebooks
[FREE PDF sample] The Politics of Human Frailty A Theological Defense of Political Liberalism 1st Edition Christopher J. Insole ebooks
[FREE PDF sample] The Politics of Human Frailty A Theological Defense of Political Liberalism 1st Edition Christopher J. Insole ebooks
https://ebookultra.com
https://ebookultra.com/download/the-politics-of-
human-frailty-a-theological-defense-of-political-
liberalism-1st-edition-christopher-j-insole/
https://ebookultra.com/download/in-defense-of-a-political-court-terri-
jennings-peretti/
ebookultra.com
https://ebookultra.com/download/us-defense-politics-the-origins-of-
security-policy-1st-edition-harvey-sapolsky/
ebookultra.com
https://ebookultra.com/download/defense-of-japan-1945-steven-j-zaloga/
ebookultra.com
https://ebookultra.com/download/spinoza-theological-political-
treatise-1st-edition-spinoza/
ebookultra.com
Irrational Security The Politics of Defense from Reagan to
Obama 1st Edition Daniel Wirls
https://ebookultra.com/download/irrational-security-the-politics-of-
defense-from-reagan-to-obama-1st-edition-daniel-wirls/
ebookultra.com
https://ebookultra.com/download/the-analysis-of-burned-human-
remains-1st-edition-christopher-w-schmidt/
ebookultra.com
https://ebookultra.com/download/currency-politics-the-political-
economy-of-exchange-rate-policy-jeffry-a-frieden/
ebookultra.com
https://ebookultra.com/download/questioning-the-human-toward-a-
theological-anthropology-for-the-twenty-first-century-1st-edition-
lieven-boeve/
ebookultra.com
Series Editors:
Laurence Paul Hemming and Susan Frank Parsons
Christopher J. Insole
Insole, Christopher J.
The politics of human frailty : a theological defence of political liberalism /
Christopher J. Insole-— Notre Dame ed.
p. cm. — (Faith in reason)
Includes bibliographical references and index.
ISBN 0-268-03175-4 (alk. paper)
1. Liberalism—Religion aspects—Christianity. I. Title. II. Series.
JC574.167 2004
361.7—dc22
2004063692
Acknowledgements Vv
Preface Vii
An Augustinian eschatology 9I
Overcoming the ‘Antichrist and crusading liberalism 94
Political implications and qualifications 116
The Politics of Human Frailty
Against Radical Orthodoxy: The Dangers of
Overcoming Political Liberalism E25
Bibliography 189
Index 197
Acknowledgements
Man, who discovers his own power and ability, the potentiality
dormant in his humanity, that is, his human being as such, and
looks upon it as the final, the real and absolute, I mean as some-
thing ‘detached’, self-justifying, with its own authority and power,
which he can therefore set in motion in all directions and without
any restraint — this man is absolute man.**
25 Song, Christianity, p. 9.
26 | am grateful to Matthew Grimley for drawing my attention to this.
6 The Politics of Human Frailty
Burke (1729-97), inasmuch as he endorses each of these features
of political liberalism, represents a ‘politically liberal’ position.
Striking for our purposes here, Burke defends these politically liberal
elements whilst critiquing everything to which anti-liberal theolo-
gians are allergic: the voluntaristic, abstract, formal, universalizing,
self-transcendent will who constructs all order, meaning and beauty.
This ‘liberal’ (from now on I will drop the scare marks, with the
understanding that I mean by ‘liberalism’ the specified elements
outlined above) tradition is driven by a sense of the frailty and
limitations of individuals and a sense of the difficulty and dangers
of discerning and imposing order given our fallen and complex
condition.
There is something ironic about the charge that liberalism has
‘become’ a pseudo-religion, that it has — in Song’s words — ‘take[n]
on Messianic form, in its philosophy of history and tendency to
progressivism’.”” As will become clear in my discussion of ‘crusading
liberalism’ (Chapter 3), this progressivist and eschatologically ambi-
tious liberalism is entirely the child of certain theological presup-
positions. There is no need for theology to intervene or come in
judgement, or for liberal society to be ‘sacralized’ (Song);”® there is
already too much theology of too specific a nature directly behind
some of the most objectionable features of crusading liberalism.
These features spring from an attempt to separate in history the
saints from the damned, and to purify the visible historical institu-
tion of the Church so that it becomes, through human activism, the
eschatological gathering in glory of all the saints. The visible Church
was to be transformed into the invisible (the impure into the pure) by
the regeneration of the saints. Once this regeneration was complete,
the saints could take their activist part in inaugurating the Kingdom
by the confident identification and elimination of evil.
There is perhaps a trace - no more than this, and subject to
qualification given below — of something depressingly familiar in the
way the Church is invoked by O’Donovan and Song. It has echoes
at least of the pure, transforming, politically activist Church of
sixteenth- and seventeenth-century radical Protestants, who we will
see are behind some of the most depressing features of modern
triumphalist liberalism. There is an intimation of the same movement
of thought. The Church is pure, the world (liberalism) impure;
°° Edmund Burke, ‘Appeal from the New to the Old Whigs’, in The Works
and Correspondence of the Rt. Hon. Edmund Burke, Vol. 1v (London: Francis
and John Rivington, 1852), p. 417.
* Edmund Burke, ‘An Address to the British Colonists in North America’. in
Works and Correspondence,Vol. v, p. 544.
°° Burke, ‘Address’, p. 540.
°° Burke, ‘Address’, p. 544.
7 Burke, ‘Address’, p. 544.
8 Burke, ‘Address’, pp. 543-4.
Obscured Order Tz
common liberties of the subject. The popular image of Burke — as a
Tory defender of an oppressive status quo — can be an impediment to
serious consideration of his stature and thought, and a little back-
ground here may be helpful. In fact Burke was a Whig and spent most
of his active political life opposing the Tories, and in his own words
in “constant attempts to reform abuses in government’.*? Burke may
have in mind his piloting of the Catholic Relief Act though the
Commons in 1778; his spirited attacks on the oppressive taxation
enforced by the American Stamp Act and the Massachusetts Bay
Regulation Bill; attempts up to and through the American War of
Independence to get the House to grant American independence, and
his attempt to impeach Warren Hastings, Director of the East India
Company, for British atrocities in India. So in speeches before
Parliament Burke accused Hastings and his agents of showing ‘the
avarice of English dominion’ with an ‘unbounded license to plunder’.
Burke complained that they built no schools, no hospitals, no
bridges, but were merely out for ‘profit’ and ‘the transmission of
great wealth to this country’.°° On Britain’s responsibilities in
America, India and Ireland, Burke is a more nuanced figure than in
his pontifications on France — for which he is best known — where his
genuinely interesting critique of the Revolution is at times alarming-
ly and gratuitously tied up with a romantic, chivalrously blinkered,
and almost nauseating defence of the ancien régime.
Another clear indication of Burke’s political liberalism is his atti-
tude to religion. The state must be silent about religious truth, not
because there is none, but because it is hard to discern, and the
attempt to impose upon others leads to conflict and oppression. So
we have the characteristic liberal call to religious tolerance, based
first of all upon a sense of a lack of certainty in religious matters, but
then justified in terms of the Christian virtue of charity: ‘Perhaps
[religious] truth may be far better [than social peace]. But as we have
scarcely ever the same certainty in the one that we have in the other,
I would, unless the truth were evident indeed, hold fast to peace,
which has in her company charity, the highest of virtues.’ Burke is
explicit that authority derives from consent, expressed over time
This violates the principle that the state ‘has been made to the people,
not the people conformed to the state’. Not only should the state seek
‘every sort of social advantage’, but it should also cultivate ‘the
welfare of every individual’. Countries that value liberty are such
that ‘the objects (the ends) which they embrace are of the greatest
possible variety, and have become in a manner infinite’. This means
necessarily that no one plan or end will be pursued, for the ends of
individuals are various and not to be lightly trampled upon. Burke
fears the way in which the French state is ‘considered as a great
machine’ which operates ‘for some one great end’. Burke is more
comfortable with the British state, because in his view it ‘pursues the
greatest variety of ends, and is the least disposed to sacrifice any one
of them to another, or to the whole’:
67 John Milton, The Complete Prose Works of John Milton, ed. D. M. Wolfe,
8 vols. (New Haven: Yale University Press, 1952-82), Vol. 11, p. 343. My com-
ments on the English republican tradition are indebted to Blair Worden’s article
‘English Republicanism’ in J. H. Burns (ed.), The Cambridge History of Political
Thought 1450-1700 (Cambridge: Cambridge University Press, 1991), pp. 443-
75. For the discussion of Milton and Sidney see p. 459.
68 Robert Molesworth, An Account of Denmark (London: 1694), p. 70.
6° Edmund Burke, Letter to the Duke of Richmond Nov 17 1772, in Works
and Correspondence, Vol. 1, p. 187.
a The Politics of Human Frailty
ought to be, are the great oaks that shade a country and perpetuate
your benefits from Generation to Generation’.”°
Nevertheless, the aristocrat is often not what he ought to be, and
Burke is frequently exhausted and exasperated by the behaviour of
actual nobility. So in 1795 Burke complained of how the Duke of
Bedford oppressed the industry of the ‘common man’, by which
Burke meant himself, being as he was of fairly humble origins: “The
Duke of Bedford is the leviathan among all the creatures of the
crown. He tumbles about his unwieldy bulk, he plays and frolics in
the ocean of royal bounty. Huge as he is . . . he is still a creature.’”!
Burke goes on to describe his grace’s ‘ribs, his fins, his whale bone,
his blubber, the very spiracles through which he spouts a torrent of
brine against his origin, and covers me all over with the spray’.”
So Burke’s affection for aristocracy is not straightforward. He
tends to demand from aristocrats the stability and protections we
would expect from more democratic institutions. The difference
between a thinker like Burke and John Rawls is less a substantial one
concerning the intrinsic excellence of persons, leading to a different
standing before the law; the concern is more how best to preserve (as
we would understand them) liberal protections. For Rawls, inequal-
ities are justified if under them the least advantaged are still better off
than they would be with greater equality; this, however erroneous,
would be the grounds of Burke’s defence of aristocracy.
Lord Acton, the nineteenth-century liberal, was so explicitly con-
cerned with the theological basis of his political liberalism, that he
proclaimed to have ‘renounced everything in Catholicism which was
not compatible with Liberty, and everything in Politics which was
not compatible with Catholicity’.”* Although Acton conceded that
‘liberty’ was ‘an idea of which there are two hundred definitions’,’4 it
was recognizable most of all by the absence of arbitrary rule and the
protection of the liberties of individuals: ‘you will know it by out-
ward signs: Representation, the extinction of slavery .. . and the like;
92
Strauss, Natural Right, p. 10.
93
Strauss, Natural Right, p. 11.
94
Strauss, Natural Right, p. 11.
°° Strauss, Natural Right, p. 12.
Obscured Order 27
difficult to read. So ‘the adherents of the modern historical view . . .
reject as mythical the premise that nature is the norm; they reject the
premise that nature is of higher dignity than any works of man’.
This lends an importance to convention that was not there on the
classical view. On the classical view, convention is in principle
answerable to a non-constructed order; whereas on the modern view
there is no ontological lever with which one can be sceptical about
human conventions. Where grasping the eternal is in principle
impossible (because of its completely noumenal status, or because
everything is a human construction), the ‘eternal’ becomes in practice
irrelevant. Where the classical approach sees ‘philosophy as the
attempt to grasp the eternal’, ‘the modern opponents of natural right
reject precisely this idea. According to them, all human thought is
historical and hence unable ever to grasp anything eternal.’”” “The
contemporary rejection of natural right in the name of history is
based’, writes Strauss ‘not on historical evidence, but on a philo-
sophical critique of the possibility or knowability of natural right.’
This ‘critique of the possibility or knowability’ of natural right goes
beyond the epistemological difficulties of the classical approach.
Rather it asserts that it is in principle impossible to know, just
because there is nothing to know.
Some attention to crucial passages in Burke reveal that he fits
Strauss’s ‘classical’ model much more closely than the ‘modern’.
Burke it seems, and Burkean liberalism, is on the wrong side of the
modern turn. And if Burkean liberalism is, what else might be?
The ‘modern turn’ has something of the status of a Kuhnian para-
digm. A certain amount of marginal counter evidence can be accom-
modated, and the paradigm can remain because of its overall utility
and persuasiveness. But if the evidence against the paradigm is too
great, then it can be toppled. Then fragmented pieces, which previ-
ously might have been easily ignored, can begin to assume their own
pattern and centrality. There is, of course, no intention to replace one
monolithic impression of liberalism with another one, and there are
features of liberalism that the ‘modern turn’ explains well, just as
there were features of the universe explained well by the Ptolemaic
world-view.
The Straussian paradigm begins to be stretched, then, when we
. . consider the law that is called the highest reason, which must
always be obeyed, and by which the wicked deserve misery and the
good deserve a happy life and by which the law that we agreed to
call ‘temporal’ is rightly enacted and rightly changed. Can anyone
of sense deny that this law is unchangeable and eternal?""™!
p. 11. The original text is as follows: ‘. . . illa lex quae summa ratio nominatur,
cui semper obtemperandum est et per quam mali miseram, boni beatam uitam
merentur, per quam denique illa, quam temporalem uocandam diximus, recte
fertur recteque mutatur, potestne cuipiam intellegenti non incommutabilis aeter-
naque uideri?’, De Libero Arbitrio, Bk 1.6, p. 220, in Aurelii Augustini Opera,
Pars I:2: Contra Academicos in Corpus Christianorum, Series Lata 29
(Typographi Brepols Editores Pontificii, 1970).
12 Augustine, Free Choice, p. 10. ‘... Mutabiles temporibusque subjecti ...’,
De Libero Arbitrio, p. 219.
13 Augustine, Free Choice, p. 10. ‘.. . Utrum lex quae litteris promulgator
hominibus hanc uitam uiuentibus opituletor’, De Libero Arbitrio, p. 220.
114 Augustine, Free Choice, p. 11. ‘Appellemus ergo istam legem . . . tempo-
ralem quae quamquam iusta sit, commutari tamen per tempora iuste potest’, De
Libero Arbitrio, p. 220.
4S Augustine, Free Choice, p. 11. ‘Cum ergo sit una lex, ex qua illae omnes
temporales ad homines regendos uariantur, num ideo ipsa uariari ullo modo
potest?’, De Libero Arbitrio, p. 220.
116 Burke, ‘Reflections’, p. 230.
ao The Politics of Human Frailty
117
Burke, ‘Reflections’, p. 178.
"8 Burke, ‘Reflections’, p. 178.
"? Burke, ‘Reflections’, p. 178.
Obscured Order a3
you would not cure the evil by resolving, that there should be
no more monarchs, nor ministers of state, nor of the Gospel; no
interpreters of law; no general officers; no public councils. You
might change the names. The things in some shape must remain. A
certain quantum of power must always exist in the community, in
some hands, and under some appellation. Wise men will apply
their remedies to vices, not to occasional organs by which they act,
and the transitory modes in which they appear. Otherwise you will
be wise historically, a fool in practice.!*°
If one reacts only to the ‘transitory organ’ by which ‘vice’ acts, one
will fall foul of the fact that
seldom have two ages the same fashion in their pretexts and the
same modes of mischief. Wickedness is a little more inventive.
Whilst you are discussing fashion, the fashion is gone by. The very
same vice assumes a new body ... You are terrifying yourselves
with ghosts and apparitions, whilst your house is a haunt of
robbers. It is thus with all those, who, attending only to the shell
and husk of history, think they are waging war with intolerance,
pride and cruelty, whilst, under colour of abhorring the ill prin-
ciples of antiquated parties, they are authorizing and feeding the
same odious vices in different factions, and perhaps in worse.'?’
Men who hate vice too much, says Burke, love men too little. Men
of excessive virtue may take excessive measures to bring ordinary
men into the path of virtue. In the womb of moral puritanism
lies the seed of political authoritarianism. Fanaticism, even if altru-
istic, perhaps especially when altruistic, poses a greater threat to
freedom and humanity than ordinary selfishness. Paradoxically,
extreme virtue turns into extreme vice.'?8
I think it a duty, in that case, not to inflame the public mind against
the obnoxious person, by any exaggeration of his faults. It is our
duty rather to palliate his errors and defects, or to cast them into
the shade, and industriously to bring forward any good qualities
that he may happen to possess.!*
So, contrary to what is sometimes thought, Burke did not think the
British constitution was perfect; it had, he acknowledged, obnoxious
elements and faults. Taking the friend analogy further, Burke gives
us an account of what the ‘spirit of reformation’ consists in:
...it then becomes the office of a friend to urge his faults and vices
with all the energy of enlightened affection, to paint them in their
most vivid colours, and to bring the moral patient to a better habit.
Thus I think with regard to individuals; thus I think with regard to
ancient and respected governments and orders of men. A spirit of
reformation is never more consistent with itself, than when it
refuses to be rendered the means of destruction.!*4
135 Burke, ‘A Letter from Mr. Burke to the Sheriffs of Bristol, on the Affairs of
America’, in Works and Correspondence, Vol. Il, p. 322.
136 Burke, ‘Reflections’, p. 201.
137 Burke, ‘Letters on a Regicide Peace’, in Works and Correspondence, Vol.
V, P-307-
Exploring the Variety of Random
Documents with Different Content
V.
Wederzijdsche Ophelderingen.
Vrij-Kogel en zijne twee kameraden hadden, dank zij de gunstige plaats
waar zij stonden, niet alleen alles wat er in het kamp der Apachen omging,
kunnen zien, maar tevens zonder een woord er van te missen alles gehoord
wat er tusschen Loer-Vogel en den Rooden-Wolf gesproken was.
Sedert vele jaren reeds waren de twee Canadesche jagers naauw aan
[27]elkander verbonden: menige stoutmoedige onderneming die de
woudloopers gewoon zijn tegen de Indianen te wagen, hadden zij zamen
beraamd of uitgevoerd; zij hadden voor elkander geene geheimen; alles was
onder hen gemeenschappelijk, hunne vijandschappen zoo wel als hunne
vriendschappen.
Vrij-Kogel was dus volmaakt goed op de hoogte van het onderwerp dat
door den Rooden-Wolf ter sprake werd gebragt, en zoo zekere redenen, die
wij later zullen vermelden, het hem niet hadden belet, zou hij waarschijnlijk
zijn vriend in het ontvoeren der Wilde-Roos uit de magt van den Apachen-
chef hebben bijgestaan. Maar hoe goed hij ook met deze zaak bekend was,
bleef er toch altijd een punt duister voor hem, namelijk, de vreedzame
tegenwoordigheid van Loer-Vogel in het kamp der Indianen, na den strijd
van welke hij de kreten en de geweerschoten had gehoord en die hier in
vriendschappelijk gesprek scheen te eindigen.
Op het eerste oogenblik reeds had Vrij-Kogel den man, die als uit de lucht
scheen te vallen, herkend; en hij had het enkel aan zijne volkomene
zelfbeheersching te danken, dat hij de verwondering, welke deze
onverwachte verschijning hem baarde, niet met een schreeuw te kennen gaf.
De jager zette zijn buks met de kolf op den grond, en zei tegen den Indiaan,
terwijl hij hem met een glimlach groette:
—Nu! hoofdman, dat noem ik een zonderling idee, om zoo laat in den nacht
op de boomen te wandelen.
—In de prairie moet men op alles bedacht zijn, hoofdman; ik wil u wel
zeggen dat weinig ontmoetingen mij zoo aangenaam zijn als de uwe, vooral
in deze oogenblikken. [28]
—Ik zweer u op mijn woord, hoofdman, dat ik naauwelijks een uur geleden
niet wist dat ik zoo digt bij hen was; als ik u niet had hooren schieten, lag ik
waarschijnlijk op dit oogenblik gerust te slapen in mijn kampement.
—Ja, mijn broeder heeft zeker de buks van een vriend hooren fluiten en is
daarom hier gekomen.
—Juist geraden, hoofdman. Maar verklaar u intusschen nader, en zeg mij
wat er van is, want ik weet waarlijk van niets.
—De Wilde-Roos is eene dochter der Comanchen; zij kent geene vrees.
—Dat weet ik, het is een goed schepsel; doch daarover zullen wij thans niet
spreken; wat denkt gij te doen?
—Hm! Uw plan is een weinig voorbarig; met uw verlof zal ik er iets aan
veranderen.
—De wijsheid spreekt uit den mond van den blanken jager; de Vliegende-
Arend is nog jong; hij zal hem gehoorzamen.
—Goed, en des te meer, daar ik alleen in uw eigen belang zal te werk gaan;
maar vergun mij thans te luisteren, het gesprek daar ginds schijnt mij toe
eene voor ons zeer belangrijke wending te nemen.
Na verloop van een paar minuten hield de jager het waarschijnlijk voor
raadzaam om tusschenbeide te komen, daar hij zich weder tot den
Vliegenden-Arend wendde, en hem iets in het oor fluisterde, even als zij
gedurende hun vorige zamenspraak steeds gedaan hadden.
—Laat mijn broeder mij vergunnen deze zaak alleen af te doen, zeide hij;
zijne tegenwoordigheid zou thans meer schade dan voordeel aanbrengen;
wij kunnen niet zoo vermetel zijn om ons met zulk een groot aantal
vijanden te meten, de voorzigtigheid vordert dat wij liever list te baat
nemen.
—Dat ben ik met u eens; maar voor het tegenwoordige moeten wij doen als
of wij beter over hen denken. Geloof mij, wij zullen spoedig gelegenheid
hebben om ons te wreken; buitendien blijft het voordeel aan ons, daar wij
hen misleiden.
—Belooft het opperhoofd mij, dat hij zich niet zal verroeren, voor dat ik
hem een sein geef? hervatte de jager met nadruk. [29]
—De Vliegende-Arend is een Sachem, hij heeft reeds gezegd dat hij het
Grijze-Hoofd zal gehoorzamen.
—Goed, let nu maar wèl op, gij zult niet lang behoeven te wachten.
Nadat hij hem deze woorden, op den gemengden toon van half bittere, half
zoetsappige scherts, die hem eigen was, had ingefluisterd, baande de oude
jager zich stoutmoedig een weg door de struiken en stapte met vasten tred
het kampement binnen, gevolgd door zijne twee kameraden.
Wij hebben reeds gezegd welk eene opschudding hunne onverwachte komst
onder de Apachen te weeg bragt.
—Twee jagers, die het opperhoofd der Gachupines mij heeft medegegeven,
ondanks mijne verzekering dat gij u te midden uwer vrienden bevondt; hij
zelf komt terstond hier met een dertigtal ruiters.
—Keer tot hem terug en zeg hem dat hij zich om mij niet verder behoeft te
bekommeren, en de moeite kan sparen … of neen, ik zal liever zelf bij hem
gaan, om alle misverstand te voorkomen.
Wij hebben in onze vroegere verhalen reeds meer dan eens gezegd, dat de
Roodhuiden aan de dolzinnigste vermetelheid steeds de grootste
voorzigtigheid paren en nooit eene onderneming zullen wagen, zonder
vooraf al de kansen op welslagen die zij aanbiedt te hebben berekend; en
zoodra deze kansen verdwijnen om voor een vermoedelijk nadeelige
uitkomst plaats te maken, zullen zij zich niet schamen er van af te zien, om
de eenvoudige reden, dat bij hen de eer, zoo als wij die in Europa begrijpen,
slechts eene ondergeschikte plaats inneemt, en eerst in aanmerking komt,
als de goede uitslag verzekerd is.
De Roode-Wolf was ongetwijfeld een dapper man; in menig gevecht had hij
hiervan afdoende proeven gegeven; intusschen aarzelde hij niet om voor het
algemeen belang te wijken en zijne innigste wenschen op te offeren, en
hierin gaf hij, naar ons gevoelen, een sprekend bewijs van dien aangeboren
maatschappelijken zin en vaderlandsliefde, die de grootste kracht der
Indianen uitmaakt. Hoe geslepen hij ook wezen mogt, liet hij zich thans
geheel om den tuin leiden door Vrij-Kogel, [30]wiens onverwachte
tusschenkomst en onweerstaanbaar overwigt voldoende zouden zijn
geweest om zelfs de inzigten van een schranderder man van ’t spoor te
helpen, dan den onbeschaafden Indiaan, met wien hij hier te doen had. De
Roode-Wolf koos dadelijk en onvoorwaardelijk partij.
—Mijn broeder, het Grijze-Hoofd, is welkom aan mijn haard, mijn hart
verheugt zich hem als vriend te mogen ontvangen; zijne medgezellen
kunnen nevens hem plaats nemen rondom het vuur van den raad, waar de
rietpijp van het opperhoofd hun onverwijld zal worden aangeboden.
—Ik hoop niet dat er eene wolk is opgekomen tusschen het Grijze-Hoofd en
zijn broeder den Rooden-Wolf, hervatte de arglistige Indiaan; twee
krijgslieden moeten elkander wederkeerig hoogachten.
—Zijn die blanke vrienden van u zoo digt in onze nabijheid gelegerd?
hervatte de Roode-Wolf.
—En wat zou u beletten om toch met ons mede te gaan? vroeg de oude
jager even rond als politiek; vreest gij misschien slecht ontvangen te zullen
worden?
—Niemand, voorzeker.
Het gelaat van den Sachem betrok merkbaar. Hij hield zich thans vast
overtuigd dat Vrij-Kogel hem niet bedrogen had; want de man, door hem
buiten het kamp gezonden, was belast geweest om zich te vergewissen of er
werkelijk op korten afstand wachtvuren der blanken in ’t gezigt waren; het
antwoord van zijn veldontdekker bewees, dat het hoogst ongeraden zou zijn
den schelm te spelen, en dat hij moest volhouden met de beste gezindheden
te veinzen, om op een geschikten voet van zijne lastige gasten af te komen,
die hij anders op eene gansch andere manier zou hebben behandeld.
Op zijn bevel werden nu de paarden ontkoppeld en stegen zijne ruiters in
den zadel.
—De dag is nabij, zeide hij; de maan is in den grooten berg weggezonken;
ik ga met mijne jongelieden op marsch; moge de Wakondah mijne blanke
broeders beschermen!
—Ik dank u, hoofdman, antwoordde Loer-Vogel; maar gaat gij dan niet met
ons mede?
De jagers waren alleen gebleven. Even als de wigchelaars van het oude
Rome, die elkander niet zonder lagchen konden aanzien, weerhielden zij
zich naauwelijks om in een bespottelijk geschater los te barsten over het
haastig vertrek der Apachen, die zij zoo fijn hadden beet genomen. Op een
sein van Loer-Vogel, voegden de Vliegende-Arend en de Wilde-Roos zich
bij hunne vrienden, die reeds weder onbekommerd bij het vuur zaten, daar
zij hunne vijanden zoo behendig van hadden weten te verdrijven.
—Hm! meesmuilde Vrij-Kogel terwijl hij zijn pijp stopte, over die grap zal
ik lang moeten lagchen, zij is bijna zoo fijn als die ik de Pawnies speelde, in
1827, in Opper-Arkansas; ik was toen nog jong, en had naauwelijks eenige
jaren in de prairiën rondgezworven, en ik was nog niet zoo goed als thans,
met al de streken en grollen der Indianen bekend; maar ik herinner mij
wel …
—Maar zeg mij toch door welk toeval ik u hier ontmoet heb, Vrij-Kogel?
vroeg zijn vriend, hem met drift in de rede vallende.
—Wij zullen gaan zien; en ik zal het u vertellen. Daarop zich tot Domingo
wendende, zeide hij: Ik zeg u dank voor de hulp die gij ons bewezen hebt;
ga naar uw kamp terug en denk om uwe belofte, maar verzuim vooral niet
om van hetgeen gij gezien hebt verslag te geven aan, gij weet wel wie.
—Goed fortuin!
Domingo wierp zijn buks over den schouder, stak zijn pijp aan, en keerde
met haastigen tred naar het kamp terug, dat trouwens niet veraf lag en waar
hij een uur later binnen kwam.
—Zie zoo, zei Loer-Vogel, nu geloof ik dat u niets meer belet op mijne
vraag te antwoorden.
—Zoo als gij ziet, is de nacht voorbij: hij is voor ons allen ruw genoeg
geweest, zoodat ik meen dat twee of drie uurtjes slaap wel niet onmisbaar,
maar toch hoog noodig zullen zijn; daarbij, wij hebben volstrekt geen haast.
—Zeg mij maar een woord, en ik laat u slapen zoolang gij wilt.
—Hoe kwaamt gij hier toch zoo prompt op het terrein om ons te helpen?
—Te duivel! dat is juist wat ik gevreesd had; uwe vraag verpligt mij om in
bijzonderheden te treden die veel te omslagtig zijn om u op dit oogenblik te
kunnen voldoen.
—Ik moet u zeggen, vriend, hoe hartelijk ik ook verlangen zou om eenige
dagen bij u te vertoeven, ben ik genoodzaakt om u reeds met zonsopgang te
verlaten.
—Ik heb mij verbonden als gids bij een karavaan, die ik morgen om twee
uren in den namiddag zal ontmoeten aan het veer del Rubio; die ontmoeting
is reeds voor meer dan twee maanden afgesproken. En [33]gij weet, voor ons
jagers, is iedere afspraak heilig, gij zult mij dus niet willen verleiden om
mijn woord te breken.
—Weet ik het?.. Mexicanen denk ik; hun kapitein noemde zich, als ik het
wel onthouden heb, don Miguel Ortega, of zoo iets; enfin, dat zal zich wel
vinden.
—He! riep Vrij-Kogel uit, terwijl hij opsprong van verrassing; hoe zegt gij
ook weer?
—Ik zie er niets vreemds in! die naam komt mij zelfs zeer gewoon voor.
—Voor u, dat kan zijn; en hebt gij met hem accoord gemaakt?
—Als spoorzoeker.
—Nu, stel u gerust, vriend, en blijf bedaard, wij denken nog langer zamen
te leven.
Loer-Vogel was ten hoogste verbaasd over den plegtigen toon dien de oude
jager aannam, en zag hem ongerust aan:
De zon was reeds ver boven de kimmen gerezen, toen de oude jager nog
sprak. [34]
[Inhoud]
VI.
Eene duistere geschiedenis.
Wij geven hier, ontdaan van alle min of meer juiste aanmerkingen,
waarmede de wijdloopige spreker haar geliefde op te sieren, de
buitengewone geschiedenis die de Canadees aan zijne toehoorders vertelde,
en die zoo innig met ons verhaal zamenhangt, dat wij ons genoodzaakt zien
haar tot in de kleinste bijzonderheden mede te deelen.
Slechts weinige steden hebben zulk een bekoorlijk aanzien als Mexico;
deze aloude hoofdstad van het rijk der Azteken strekt zich, als eene mollige
Creoolsche matrone op haar divan, weelderig en traag uit op een zacht
golvenden bodem, half omsluijerd door een digt gordijn van statige
cipressen, die de kanalen en wegen in haren omtrek omzoomen. Op
gelijkmatigen afstand tusschen twee oceanen gebouwd, 2280 meters boven
hun waterspiegel, d. i. ongeveer op dezelfde hoogte als het bekende
hospitaal der monniken op den St. Bernard, geniet deze stad eene gematigde
en verkwikkelijke temperatuur, onder een helderen hemel, tusschen twee
prachtige bergen, de Popocatepetl—een rookende vulkaan—en de
Iztaczehuatl, of de “Witte Vrouw,” welks grijze met eeuwige sneeuw
bedekte kruin zich in de wolken verliest. De vreemdeling, wanneer hij met
zonsondergang Mexico nadert, langs den oostelijken straatweg,—een der
vier groote wegen langs welke men den alouden zetel der Azteken bereikt,
die zich eenzaam en statig verheft te midden van het meer Tezcuco, aan
welks wateren zij gebouwd is—ondervindt bij den aanblik dezer stad een
wonderbaren indruk van welken hij zich geen rekenschap kan geven. De
Moorsche bouwtrant der paleizen, de schitterende met lichte kleuren
beschilderde muren, de dommen en koepels der tallooze kerken en
kloosters, die hoog boven de azotea’s (platte huisdaken) uitsteken, en de
gansche stad, om zoo te zeggen, met hunne groote geele, blaauwe of roode
parasols overdekken, besprenkeld met het goud der dalende westerzon en
gekust door de laauwe, met geuren bezwangerde avondkoelte, die van de
bergen aanwaait en met het digte loof der bosschen speelt: alles vereenigt
zich om aan Mexico het aanzien te geven eener geheel oostersche stad, die
onze starende blikken aantrekt en tegelijk verbaast. Het eerste Mexico, in
der tijd door Fernando Cortez verbrand, werd door dezen veroveraar op
hare oude grondslagen herbouwd: al hare straten snijden zich regthoekig, en
loopen uit op de Plaza Major, in vijf hoofdaderen, namelijk de calle de
Tacuba, de Monterilla, de Santo Domingo, de Moneda en de San-Francisco.
Op den 10 Julij 1834, omstreeks tien ure des avonds, nadat eene brandende
zonnehitte de inwoners dien geheelen dag genoodzaakt had zich in hunne
huizen op te sluiten, verhief zich een frissche togt van de bergen, die de
lucht merkelijk afkoelde. Iedereen begaf zich op de met bloemen bedekte,
naar hangende tuinen gelijkende azotea’s, om er het verkwikkende luchtbad
van den amerikaanschen nacht te genieten, dat als door het heldere blaauw
des hemels heen, van de sterren op aarde schijnt af te dalen. Ook de straten
en pleinen waren met wandelaars opgevuld, allerwege heerschte een
gonzend gehommel, een ondoordringbaar gewemel van voetgangers en
ruiters, zoo vrouwen als mannen, Indianen zoowel als Spanjaarden, creolen,
mestiezen, zwarten en blanken; gescheurde kleeren en lompen, mengden
zich op de zonderlingste wijs met zijden, fluweelen en gouden stoffen,
onder het geklater van roepstemmen, kwinkslagen of schaterend gelach;
kortom, als een betooverde stad uit de duizend en een Arabische
Nachtvertellingen, scheen Mexico op het gebengel der klok van het oracion
eensklaps als uit een eeuwenlangen slaap gewekt, zoo vrolijk straalden er
de aangezigten van genot, en zoo gelukkig waren allen dat zij de reine
avondlucht met volle teugen konden inademen. Op dit oogenblik kwam er
uit de calle San-Francisco een onderofficier—gemakkelijk te herkennen aan
den druivenstok1 dien hij als kenteeken van zijn rang in de hand had—en
mengde zich onder de woelige schaar op de Plaza Major, met dien
balanceerenden trippelgang en dat air van onbezorgde schalkerij, dat den
militairen lanterfant in alle wereldstreken eigen schijnt. De hier door ons
bedoelde was een jong mensch van trotsch uitzigt, fieren blik en een paar
fijn gewaste, koket opgestreken knevels. Na twee of drie keeren het plein te
zijn rond geweest, knipoogend tegen de jonge meisjes, en met de ellebogen
stootend tegen de mannen, naderde hij, altoos in de zelfde onverschillige
houding, een winkeltje, dat tegen een der portalen was aangebouwd en
waarin een oud man, met een gezigt als een marmot en met loensche
blikken, bij het licht van een smerige lamp, bezig was een stapeltje papier,
pennen, enveloppen, ouwels, kortom alle noodige schrijfbehoeften weg te
bergen, in de lade van zijne met duizend inktvlakken bezoedelde tafel;
werkelijk was de oude schobbejak rekest- en briefschrijver van beroep,
zooals het bordje boven de deur van zijn pothuis aanduidde, waarop met
witte letters op een zwarten grond gelezen werd: “Juan Bautisto Leporella,
Evangelista.” De onderofficier loerde eerst eenige oogenblikken door het
glazen raampje, dat met allerlei soort van geschreven stukken pronkte; en
zonder twijfel voldaan over hetgeen hij gezien [36]had, gaf hij met zijn
druivenstok drie ferme slagen op de deur.
De soldaat hoorde daar binnen een stoel verschuiven, den sleutel in het slot
steken, eindelijk ging de deur met een scheur open, en kwam het hoofd van
den rekestschrijver vreesachtig te voorschijn.
—Ha! zijt gij het, don Annibal. Dios me ampare! ik had u nog niet zoo
spoedig verwacht, zei de oude, op dien zoetsappigen slependen toon, daar
zekere lieden zich van bedienen, wanneer zij iemand voor zich zien dien zij
niet aandurven.
—Misschien zou het voor u en voor mij beter zijn, als uwe bezoeken een
ander doel hadden dan hetgeen u hier heen trekt? opperde de oude
beschroomd.
—Houd op met uwe predicatie, maak de deur digt, sluit uwe blinden,
zoodat niemand daarbuiten ons ziet, en laten wij zamen praten; wij hebben
geen tijd te verliezen.
De oude antwoordde niet; hij begon dadelijk, met meer vlugheid dan men
van hem zou verwacht hebben, de blinden te sluiten, die zijn pothuis des
nachts tegen de rateros (dieven) moesten beschermen; daarop nam hij
plaats bij zijn gast, na vooraf zorgvuldig de deur van binnen te hebben
gegrendeld.
Deze twee mannen, zoo in het licht van een walmende candil (keukenlamp)
gezien, maakten met elkander een zonderling contrast: de een jong, schoon,
sterk en stoutmoedig, de ander oud en gebrekkig, geveinsd en gluiperig,
wisselden zij ter sluik blikken van onverklaarbare beteekenis. Onder het
masker van vriendschap verschool zich waarschijnlijk een diep gewortelde
haat, en terwijl zij met zachte stemmen oor aan oor zaten te praten, geleken
zij twee duivels van verschillende soort die op den val van een engel
uitwaren.
De soldaat was de eerste die het woord weder opvatte; hij sprak zoo zacht,
als ware hij beducht dat de wanden van het gesloten pothuis hem zouden
beluisteren.
—Hoor eens, Tio Leporello, fluisterde hij, het wordt tijd dat wij ter zake
komen en elkander verstaan, de klok der Sagrario heeft reeds half elf
geslagen, spreek dus, wat hebt gij voor nieuws?
—’t Is waar ook, zeide hij een oogenblik later, ik dacht er niet meer om;
waar staat mijn hoofd toch?
Hij grabbelde in den borstzak van zijn uniformrok, en haalde een wel
voorziene beurs te voorschijn; door de groen zijden mazen zag men een
aantal goudstukken blinken van verscheidene oncen zwaarte; vervolgens
een lang knipmes, dat hij opende en naast zich op de tafel legde. De oude
ontroerde op het gezigt van het scherpe lemmer, welks blaauwe staal
dreigend glinsterde in de schemering; thans opende de soldaat zijne beurs
en stortte een vrolijk ruischende kaskade van goudstukken voor zich uit op
de tafel. De evangelista vergat oogenblikkelijk het mes, om zich met niets
anders bezig te houden dan met het goud, welks liefelijke klank hem
aantrok als een onweerstaanbare magneet.
De soldaat was onder dit alles te werk gegaan met de koelbloedigheid van
iemand, die zich bewust is, allesafdoende middelen in handen te hebben.
—Ik weet te goed wat ik u schuldig ben, don Annibal, antwoordde hij, om u
niet te willen believen met al de middelen daar ik over te beschikken heb.
—Femel toch niet langer met uwe schijnheilige beleefdheid, oude aap, en
kom ter zake. Neem dit al vast, om u aan te moedigen opregt te zijn.
Hier stelde hij hem eenige oncen goud ter hand, die de evangelista zoo
gezwind deed verdwijnen, dat de soldaat onmogelijk had kunnen zeggen
waar ze gebleven waren.
De evangelista viel bijna van zijn stoel, alsof hij uit een droom werd
gewekt, en streek zich eenige keeren met de hand over het voorhoofd.
—Gij moet dan weten, begon hij.… maar, vervolgde hij, op eens weder
afbrekende, moet ik u alles tot in de kleinste bijzonderheden vertellen?
—Duivelsch! riep de soldaat, kwaad wordende, maak toch dat wij er
doorkomen; ge weet wel dat ik de volledigste narigten hebben moet.
Canarios! speel met mij niet als de kat met de muis, oude vrek, wees
gewaarschuwd, het zou gevaarlijk spel zijn voor u.
De evangelista boog, als begreep hij waar het heen moest, en begon op
nieuw:
—Het was dus niet dezelfde vrouw die u reeds eene maand lang dagelijks
bezocht? viel de sergeant hem in de rede.
—Ja wel, maar zoo als gij reeds zult hebben opgemerkt, komt zij bij elk
bezoek in eene andere kleeding, zonder twijfel om zich daardoor onkenbaar
te maken; in weerwil echter van deze voorzorgen, heb ik haar telkens bij
den eersten blik uit hare donkere oogen dadelijk herkend, daar ik te zeer aan
de listen der vrouwen gewoon ben om er mij door te laten misleiden.
—Zij bleef een poosje zwijgend voor mij staan, en speelde verlegen met
haar waaijer; ik bood haar beleefdelijk een stoel aan en hield mij alsof ik
haar niet herkende, terwijl ik haar vroeg, waarmede ik haar van dienst kon
zijn.—“O!” antwoordde zij mij op vrijpostigen toon, “wat ik van u verlang
is zeer eenvoudig.”—“Spreek slechts, senorita,” zeide ik, “zoo het iets is dat
mijn ministerie aangaat, wees dan verzekerd dat ik het mij ten pligt zal
rekenen u te gehoorzamen.”—“Als het dat niet was zou ik niet bij u
gekomen zijn,” was haar antwoord; “maar zijt gij wel iemand daar men op
vertrouwen kan?” En terwijl zij dit zeide, keek zij mij met hare groote
zwarte oogen, doordringend en uitvorschend aan. Ik hield mij goed en
antwoordde haar met den meesten ernst en met de hand op het hart:
—“Senorita, een evangelista is zoo goed als een biechtvader, al uwe
geheimen blijven in mijn hart begraven.” Hierop haalde zij een geschrift uit
den zak van hare saya (overkleed), keerde het verscheidene malen tusschen
hare vingers om, maar eensklaps begon zij te lagchen, en riep:—“Wat ben
ik toch dwaas, dat ik een geheim zoek te maken van niets; voor het overige
zijt gij op dit oogenblik niets meer dan een machine, daar gij zelf niet
begrijpen zult wat gij schrijft.” Ik boog op goed geluk af, [39]en hield mij
weder gereed op een van die duivelsche kunstgrepen, die zij mij sedert eene
maand lang dagelijks heeft laten afschrijven.
—Wat verder?
—Verder heb ik het papier in den vorm van een brief toegemaakt, en er een
adres op geschreven.
—Ah! riep de soldaat met levendige belangstelling, dat is voor het eerst.
—Ja, maar met die wetenschap zult gij niet veel verder komen.
—Z. p. V. 2 Calle S. P. Z.
—Hm! riep de soldaat peinzend, dat is zeker alles behalve duidelijk; maar
vervolgens?
—Vervolgens is zij vertrokken, nadat zij mij een ons goud had gegeven.
—Povre nina! (het arme kind) riep de evangelista, terwijl hij met zijne
kromme vingers zich de drooge oogen afwischte.
—Houd toch op met uwe kwezelarij, daar geloof ik toch niets van; is dat
alles wat zij u gezegd heeft?
—Er is dus nog iets? vroeg hij, hem eenige goudstukken toewerpende, die
Tio Leporello dadelijk deed verdwijnen.
—Bijna niets.
—Spreek op, Leporello, hoe weinig het wezen mag; gij zult zelf wel weten
dat de hoofdzaak van een brief gewoonlijk in een post scriptum staat.
—Toen zij mijn bureau verliet, wenkte de Senorita een providencia2 die
juist voorbij reed; het rijtuig hield stil, en ofschoon het jonge meisje zeer
zacht sprak, hoorde ik haar tegen den koetsier zeggen: Naar het
Bernardijnen klooster! [40]
—Hm! riep hij op een toon van meesterlijk gespeelde onverschilligheid, dat
adres beteekent niet veel; maar geef mij intusschen het overgedrukte blad.
De evangelista grabbelde in zijne lade en haalde er een blad wit papier uit te
voorschijn, daar eenige woorden in bijna onleesbare krabbels op stonden.
Zoodra de sergeant het blad in handen had en met de oogen doorliep,
scheen de inhoud hem groot belang in te boezemen, want hij verbleekte
zigtbaar en eene zenuwachtige rilling liep hem door de leden; maar hij
herstelde zich bijna oogenblikkelijk.
—’t Is goed, zeide hij, het blad in kleine stukjes scheurende;—zie daar, dat
is voor u, vervolgde hij en wierp den ouden briefschrijver nog een hand vol
goudstukken toe.
—Dank je, caballero! riep Tio Leporello en wierp zich met drift op het
kostbare metaal, terwijl hij tevens naar het mes greep.
Een spotachtige glimlach plooide zich om de lippen van den soldaat; hij
rukte den oude het mes uit de hand en van het oogenblik gebruik makende
waarop Leporello bukte om het goud op te rapen, stak hij hem het mes bijna
tot aan het heft tusschen de beide schouders. De stoot was zoo behendig
gemikt en met zulk een vaste hand toegebragt, dat de oude woekeraar als
een logge klomp voorover viel, zonder een klagt of zucht te slaken. Don
Annibal zag hem een oogenblik koelbloedig en onverschillig aan; toen door
de bewegingloosheid van zijn slagtoffer gerustgesteld, meende hij dat hij
dood was.
—Komaan, bromde hij, dat is zoo veel te beter, nu zal hij ten minste niet
klappen.
Hij stapte bedaard voort in denzelfden pas dien hij bij het verlaten van het
winkeltje had aangenomen. Eindelijk na een marsch van ongeveer twintig
minuten, door een aantal eenzame straten en donkere steegjes, wier ellendig
en armoedig aanzien al dreigend en dreigender werd, hield hij stand voor
een huis van meer dan verdacht voorkomen, boven welks deur, achter een
retablo des animas benditas (schilderij der gelukkige zielen) eene
walmende lamp brandde; de vensters van het huis waren verlicht, en op het
platte dak huilden en knorden eenige wachthonden naargeestig tegen de
maan. De sergeant sloeg tweemaal op de deur met den druivenstok, dien hij
in de hand had.
Het duurde tamelijk lang eer hij gehoor kreeg; het schreeuwen en zingen
daar binnen hield plotseling op; eindelijk hoorde hij iemand naderen met
zwaren stap. De deur werd half geopend, want als overal in Mexico, was zij
van binnen met een ketting gesloten en eene grove stem vroeg op
dronkenmans toon:
—Hm! het is laat genoeg om te loopen lanterfanten en als een dief binnen te
komen! riep de andere, die zich scheen te bedenken.
—Pan y sal! por los caballeros errantes (brood en zout voor de dolende
ridders) hernam de soldaat op een gebiedenden toon, terwijl hij zich
derwijze plaatste, dat de maan hem vlak in het aangezigt scheen.
—Valgame dios! Senor don Torribio, riep hij op een toon van diepen
eerbied, wie zou u onder die ellendige plunje hebben herkend! Kom binnen,
kom binnen, men wacht u met ongeduld.
Met deze woorden haastte de man zich, even onderdanig als hij eenige
oogenblikken te voren barsch was geweest, om de ketting af te ligten en de
deur geheel te openen.
—’t Is niet noodig, Pepito, hernam de soldaat, ik zeg u nog eens dat ik niet
binnen kom! Met hun hoevelen zijn ze?
—Gewapend?
—Ten volle.
—Laat hen dan oogenblikkelijk afkomen; ik zal ze hier wachten, mijn zoon,
de tijd is kort.
—Breng mij een hoed, een mantel, mijn degen en mijne pistolen maar
gaauw wat, haast u.
Pepito wachtte niet tot het hem voor de tweede maal gezegd werd; hij liet
de deur open en liep op een drafje naar binnen.
Eenige minuten later stormden een twintigtal bandieten tot aan de tanden
gewapend den trap af en de straat op, suizebollend en tegen elkander
tuimelend. Toen zij den sergeant in ’t oog kregen, groetten zij hem eerbiedig
en op zijn wenk bleven zij zwijgend en onbewegelijk staan.
Pepito bragt de voorwerpen, gevraagd door den man die zich bij den
evangelista don Annibal noemde, maar hier don Torribio heette en die nog
wie weet hoeveel andere namen had, doch dien wij vooreerst zijn laatsten
naam zullen laten behouden.
—Zijn de paarden gereed? vroeg don Torribio, terwijl hij zijn uniform met
den mantel bedekte, een langen degen aangespte, en een paar pistolen met
dubbelen loop in zijn gordel stak.
—Goed, mijn zoon; breng ze waar ik u gezegd heb; maar terwijl het thans
nacht en dus verboden is om te paard op straat te verschijnen, zult gij
weldoen van op de celadores (ijveraars) en serenos (nachtwakers) te letten.
—Ziedaar, zei don Torribio terwijl hij den hoed met breeden rand opzette,
dien Pepito hem gebragt had, dat is klaar: thans kunnen wij vertrekken;
luistert nu aandachtig, caballeros.