Journal of Police Medicine
Journal of Police Medicine
2021;10(2):83-92
ABSTRACT
Aims: Traffic accidents and their resultant deaths are an important health problem in Iran. Among the
three factors of human, road, and vehicle in the occurrence of traffic accidents, human factors have the
largest share. The drivers’ physical health is one aspect of the human factors. The purpose of this study
was to investigate the health of drivers and determine the predictors of high-risk behaviors in the
occurrence of traffic accidents in delinquent drivers.
How to cite this article
Saei A, Rahmani A, Ebadi A. Materials & Methods: This is a cross-sectional-analytical study done between the years of 1394 to
Investigating the medical health
of drivers and determining the 1396. This study was conducted on a convenience sample of 360 traffic offenders whose cars had been
predictive factors in the
occurrence of traffic accidents seized by police. Demographic questionnaires and drivers' health screening questionnaire were used
in delinquent drivers. J Police
Med. 2021;10(2):83-92.
to collect information for this study. After collecting the questionnaires and extracting the raw data,
the data obtained from the research were analyzed by SPSS software version 23 using descriptive
*Correspondence: statistics methods, Pearson correlation method, and regression analysis.
Address: -
Postal Code: - Findings: In this study, 360 offending drivers were examined. Of those, 328 were male (91.1%), and
Tel: -
Fax: - 32 were female (8.9%). The principal component analysis method was used to obtain the main factors
Mail: [email protected]
of drivers' health. Drivers' health was significantly associated with demographic variables (p <0.01).
Among the demographic variables, level of education, having driving experience, type of job, income
Article History
Received: 27/01/2021 level, type of car, history of accidents in the last three years, and maximum speed within the city had a
Accepted: 28/02/2021
ePublished: 04/04/2021
significant relationship with drivers' health (p <0.01). According to the regression analysis, drivers’
health status was considered a factor affecting the incidence of traffic accidents (p <0/001).
Conclusion: Due to the significant relationship between drivers' health and the occurrence of road
traffic crashes, these accidents can partly be prevented by improving the health of drivers. Given the
importance and sensitivity of driving in the occurrence of road crashes, a more comprehensive physical
evaluation before certification of the drivers and periodically after that seems necessary.
KEYWORD: Education; Physician-Patient Relations; Iran; Culture; Attitude
CITATION LINKS
[1] WHO global status report … [2] An epidemiologic survey of road … [3] Epidemiology of traffic injuries … [4] Road traffic injuries in IR
Iran … [5] The role of human factor … [6] Health and wellness of long-haul … [7] Human factors … [8] Fatal traffic accidents and forensic
… [9] Driver health and crash … [10] Evidence-based review on epilepsy … [11] Vision impairment and driving … [12] Myocardial
infarction among male … [13] Age, skill, and hazard perception in driving … [14] Older drivers’ road traffic crashes … [15] Age-related
safety in professional … [16] Working conditions of bus … [17] Obesity is associated with the future … [18] Sleep apnea: traffic and
occupational … [19] The impact of mental health symptoms … [20] Medical risk factors of diabetes mellitus … [21] Driving and diabetes:
problems, licensing … [22] Demographic and epidemiologic drivers … [23] The role of acute medical … [24] Drug use and fatal motor
vehicle … [25] Driving under the influence … [26] Systematic screening for unsafe … [27] Visual function of drivers … [28] Traffic Accidents
and Health … [29] Age-related safety in professional heavy … [30] A comparative study of personality … [31] Aberrant behaviors and road
… [32] Visual and medical risk factors for … [33] Development of a test battery … [34] Vision impairment and older … [35] Risk factors
for motor vehicle crashes … [36] Medical interventions to reduce motor …
Copyright © 2021, Journal of Police Medicine | This open access article is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License
ISSN: 2383-3483; Journal of Police Medicine. 2021;10(2):83-92
مجله طب انتظامی
وبسایت مجلهhttp://jpmed.ir :
1دکتر ی تخصصی آموزش پرستار ی ،دانشگاه علوم پزشکی ایران ،دانشکده پیراپزشکی ،مرکز تحقیقات تروما در عملیات پلیس ،معاونت بهداشت ،درمان و امداد ناجا،
تهران ،ایران.
2دکتر ی برنامه ر یز ی درسی ،دانشیار ،مرکز تحقیقات تروما و دانشکده پرستار ی ،دانشگاه علوم پزشکی بقیه هللا (عج) ،تهران ،ایران.
3دکتر ی تخصصی آموزش پرستار ی ،استاد ،مرکز تحقیقات علوم رفتار ی و دانشکده پرستار ی ،دانشگاه علوم پزشکی بقیه هللا (عج) ،تهران ،ایران.
چکیده
اهداف :از سه عامل موثر انسان ،جاده و وسیله نقلیه در بروز حوادث ترافیکی ،عوامل انسانی بیشترین سهم را در بروز حوادث ترافیکی
دارد .سالمت پزشکی رانندگان یکی از ابعاد عوامل انسانی محسوب میشود .هدف از این مطالعه ارزیابی سالمت رانندگان و تعیین عوامل نحوه استناد به این مقاله
Saei A, Rahmani A, Ebadi A.
پیشبینیکننده بروز حوادث ترافیکی در رانندگان متخلف بود. Investigating the medical health
of drivers and determining the
predictive factors in the
مواد و روشها :مطالعه مقطعی حاضر در تهران در طی سالهای 1394تا 1396انجام شد 360 .نفر از میان رانندگان متخلفی که ماشین occurrence of traffic accidents
in delinquent drivers. J Police
آنها توسط پلیس توقیف شده بود ،به طور در دسترس انتخاب شدند .برای جمعآوری دادهها ،از پرسشنامه های جمعیت شناختی و Med. 2021;10(2):83-92.
پرسشنامه غربالگری سالمت رانندگان استفاده شد .تجزیه و تحلیل دادهها با نرمافزار SPSSویرایش 23انجام شد.
نویسنده مسئول*:
یافتهها :در این مطالعه 328 ،نفر مرد ( )%91/1و 32نفر زن ( )%8/9از رانندگان متخلف ارزیابی شدند .سالمت رانندگان با متغیرهای آدرس پستی- :
جمعیتشناختی ارتباط معنیداری داشت ) .(p<0.01از بین متغیرهای جمعیت شناختی ،سطح تحصیالت ،داشتن تجربه رانندگی ،نوع کدپستی- :
تلفن ثابت- :
شغل ،سطح درآمد ،نوع ماشین و سابقه تصادفات در سه سال گذشته و حداکثر سرعت درونشهری ارتباط معنیداری با سالمت رانندگان فکس- :
داشت) .(p<0.01بر اساس نتیجه آنالیز رگرسیون ،وضعیت سالمت رانندگان متخلف یک فاکتور تاثیرگذار در بروز حوادث ترافیکی محسوب پست الکترونیک:
شد ).(p<0.001 [email protected]
نتیجهگیر ی :با توجه به رابطه معنیدار و مستقیم بین سالمت رانندگان و بروز حوادث ترافیکی ،میتوان با ارتقای سالمت رانندگان از وقوع تاریخچه مقاله:
بخشی از تصادفات جادهای جلوگیری کرد .با در نظر گرفتن اهمیت و حساسیت رانندگی در رخداد تصادفات جادهای ،انجام ارزیابیهای دریافت1399/11/08 :
پذیرش1399/12/10 :
جسمی جامعتری در بین رانندگان قبل از دریافت گواهینامه و بعد از آن به صورت دورهای ضروری به نظر میرسد. چاپ1399/01/15 :
لینکهای استناد
[1] WHO global status report … [2] An epidemiologic survey of road … [3] Epidemiology of traffic injuries … [4] Road traffic
injuries in IR Iran … [5] The role of human factor … [6] Health and wellness of long-haul … [7] Human factors … [8] Fatal
traffic accidents and forensic … [9] Driver health and crash … [10] Evidence-based review on epilepsy … [11] Vision
… impairment and driving … [12] Myocardial infarction among male … [13] Age, skill, and hazard perception in driving
][14] Older drivers’ road traffic crashes … [15] Age-related safety in professional … [16] Working conditions of bus … [17
Obesity is associated with the future … [18] Sleep apnea: traffic and occupational … [19] The impact of mental health
]symptoms … [20] Medical risk factors of diabetes mellitus … [21] Driving and diabetes: problems, licensing … [22
]Demographic and epidemiologic drivers … [23] The role of acute medical … [24] Drug use and fatal motor vehicle … [25
Driving under the influence … [26] Systematic screening for unsafe … [27] Visual function of drivers … [28] Traffic
]Accidents and Health … [29] Age-related safety in professional heavy … [30] A comparative study of personality … [31
Aberrant behaviors and road … [32] Visual and medical risk factors for … [33] Development of a test battery … [34] Vision
… impairment and older … [35] Risk factors for motor vehicle crashes … [36] Medical interventions to reduce motor
Copyright © 2021, Journal of Police Medicine | This open access article is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License
ارز یابی سالمت جسمی و روانی رانندگان و عوامل پیشبینیکننده در بروز حوادث ترافیکی در رانندگان متخلف 85
سرطان ،دیابت ،بیماریهای اعصاب ازجمله افسردگی یا اضطراب، لذا درنهایت جهت اطمینان 360 ،راننده متخلف در بروز تصادفات،
وابستگی یا سوءمصرف الکل و مواد مخدر یا مواد دیگر ،بیماریهای شهر تهران وارد مطالعه شدند .نمونههای پژوهش در بین رانندگان
قلبی و عروقی شامل درد قفسه سینه ،سکته قلبی یا مشکالت متخلف در بروز سانحه تصادف ،که خودروی آنها توسط پلیس
دریچهای قلب ،ضربان و نظم غیرطبیعی در عملکرد قلب ،فشارخون توقیفشده و به بخش ستاد ترخیص خودرو پلیس راهور ناجا
باال ،هرگونه وضعیت جسمی -روانی شدید (بیماری) دیگری که منتقلشده بود ،از طریق نمونهگیری در دسترس انتخاب گردید .
منجر به وقوع خطری برای فرد یا دیگران در حین رانندگی شود و معیارهای ورود به پژوهش داشتن حداقل سن 18سال ،دارا
سابقه مصرف دارو . بودن گواهینامه و سابقه حداقل 2سال رانندگی بهشرط رانندگی
در مطالعه ساعی و همکاران ،برای غربالگری سالمت مطلوب منظم در طی یک سال اخیر بود .
در رانندگان ،پرسشنامه Drivers medical questionnaire پرسشنامهها به روش خودگزارشدهی ،توسط رانندگان
اعتبار یابی و روانسنجی شد .این پرسشنامه دارای 17گویه حادثهساز 18تا 60سال پاسخ داده شد .برای جمعآوری دادهها،
دوگزینهای با گزینههای "بلی" و "خیر" است که هر فرد متناسب با مشوق شرکت در پژوهش؛ هدیهای بود که برای شرکتکنندگان که
وضعیت خود یکی از گزینهها را انتخاب میکند .شیوه نمرهگذار ی کار را تا پایان بهدقت انجام داده بودند ،ارائه گردید .جهت رعایت
آن بهصورت صفر و یک است .چنانچه شرکتکننده در مطالعه ،با شئون اخالقی و جلب اطمینان رانندگان حادثهساز ،پرسشگران
"بله" پاسخ دهد یک نمره و اگر با "خیر" پاسخ دهد نمره صفر همجنس آنان انتخاب شد .الزم به ذکر است پیش از اجرای
میگیرد. پژوهش ،پرسشگران در جلسات توجیهی که توسط محقق برگزار شد،
همسانی درونی پرسشنامه با محاسبه کودرریچاردسون 21 شرکت کرده و اطالعات کلی در مورد اهداف پژوهش ،ابزار جمعآوری
برای پرسشنامه 0/68 ،DMQبود .همبستگی درون طبقهای در دو دادهها و نحوه تکمیل پرسشنامهها ،فرایند کار و نحوه برخورد و
بار اجرا و به فاصله دو هفته )0/78-0/95( 0/948 ،بود .روایی این برقراری ارتباط با رانندگان حادثهساز ،رعایت حریم افراد در موقع
پرسشنامه نیز در مطالعه مذکور ،بر اساس نظریه متخصصین و 45 تکمیل پرسشنامهها را دریافت نمودند .جهت اطمینان از صحت و
نفر از رانندگان در ردههای سنی مختلف حاصل شد .نتایج این دقت دادههای جمعآوریشده ،کنترل و نظارت دقیق عملکرد
مطالعه نشان داد پرسشنامه سالمت رانندگان ) (DMQابزاری روا و پرسشگران انجام شد .برای این منظور از روشهای کنترل همزمان
پایا برای غربالگری سالمت رانندگان جهت پیشگیری از حوادث پرسشگران ،کنترل بعد از اجرای کار پرسشگران ،بازبینی پرسشنامهها
ترافیکی در جامعه ایرانی است [ .]28پرسشنامه توسط خود رانندگان و کنترل آماری پرسشنامهها استفاده شد .بهعبارتدیگر ،همزمان با
تکمیل شد. گردآوری دادهها و بعد از بازگشت سری اول پرسشنامههای
مالحظات اخالقی :برای کسب رضایت آگاهانه و آزادانه تکمیلشده ،نظارت آغازشده و صحت عملکرد پرسشگران
نمونهها ،ابتدا هدف از اجرای پژوهش و نحوه انجام آن بهطور موردبررسی قرار گرفت.
شفاف توضیح داده شد .این پژوهش با رعایت اصل رازداری و حفظ در این مطالعه ،برای جمعآوری دادهها از پرسشنامههای
اسرار شرکتکنندگان و همچنین رعایت حر یم خصوصی آنها انجام جمعیت شناختی و سالمت رانندگان استفاده شد .
شد .هرگونه انتشار اطالعات بهدستآمده از شرکتکنندگان نیز بر -1پرسشنامه جمعیت شناختی :شامل سن ،جنس ،سطح
اساس رضایت آگاهانه آنها صورت گرفت. تحصیالت ،تأهل ،وضعیت شغلی ،سالهای تجربه رانندگی ،سطح
محاسبات آماری :درمجموع 360راننده 18-60ساله ساکن درآمد ،محل سکونت در دو سال اخیر ،میزان ساعات رانندگی در
شهر تهران پرسشنامهها را بهصورت داوطلبانه تکمیل کردند .پس از هفته ،مسافت پیموده شده سالیانه ،آمار تصادفات در سه سال
تكمیل پرسشنامهها ،دادهها با استفاده از نرمافزار SPSSنسخه 23 گذشته و حداکثر سرعت درونشهری بود .آلفای کرونباخ پرسشنامه
و استفاده از شاخصهای توصیفی و تحلیلی مورد تجزیهوتحلیل دموگرافیک 0/75به دست آمد که این میزان دال بر موردقبول بودن
قرار گرفت .اطالعات از نوع کمّی (پیوسته و گسسته) و کیفی (اسمی پرسشنامه مورداستفاده پژوهشگر است.
و رتبهای) بود .برای توصیف مشخصات جمعیتی شناختی از آمار -2پرسشنامه سالمت پزشکی رانندگان :این نسخه از
استنباطی نظیر فراوانی مطلق و نسبی ،درصد ،میانگین ،میانه و پرسشنامه بررسی سالمت پزشکی رانندگان که آخرین ویرایش آن
انحراف معیار استفاده شد .با توجه به توزیع غیر نرمال دادههای در سال 2014ارائهشده است توسط David Shackletonدر
کمّی با استفاده از آزمون کولموگروف-اسمیرونوف تک نمونهای و موسسه کاردرمانی انگلیس برای غربالگری سالمت پزشکی رانندگان
برای بررسی رابطه متغیرهای جمعیت شناختی و سالمت رانندگان معرفی گردید .پرسشنامه DMQ (Driver Medical
از رگرسیون چندگانه با روش گامبهگام ،آزمون یو من ویتنی، )Questionnaireاز 17گویه تشکیلشده است كه وجود یا عدم
کروسکالوالیس و برای روانسنجی ابزار از آزمونهای وجود بیماریهای مختلف جسمی و روانی و داروهای مصرفی
کودرریچاردسون ،همبستگی درون طبقهای در دو بار اجرا و به فاصله رانندگان را اندازهگیر ی میکند .سؤاالت پرسشنامه عبارتاند از:
دو هفته استفاده گردید .مقادیر P-Vlueکمتر از 0/05معنادار در اختالل در بینایی ،مشکل در دید کافی حین رانندگی به هنگام تابش
نظر گرفته شد. نور خیرهکننده یا دید ناکافی و یا ضعف در دید زمانی که مه یا
گردوغبار وجود دارد ،بیماری صرع یا غش ،حمالت سرگیجه یا
یافتهها احساس چرخش در سر ،ضعف یا بیحسی که عملکرد بخشی از بدن
تعداد 360نفر از رانندگان متخلف در تکمیل پرسشنامه ،DMQ را تحت تأثیر قرار دهد ،سابقه صدمات شدید سر یا جراحی مغز،
حضور داشتند که %91/1مرد ( 328نفر) و %8/9زن ( 32نفر) بودند. مشکل در شنیدن گفتگوهای معمولی ،مشکالتی در گردن یا کمر که
باعث غیبت از محل کار یا تغییر در وظایف فرد شود ،سابقه ابتال به
دوره ،10شماره ،2بهار 1400 فصلنامه علمی ـ پژوهشی طب انتظامی
ارز یابی سالمت جسمی و روانی رانندگان و عوامل پیشبینیکننده در بروز حوادث ترافیکی در رانندگان متخلف 87
کمتر از یکمیلیون تومان است .محل زندگی در 2سال اخیر آنها جدول )1مشخصات جمعیت شناختی رانندگان منجر به حادثه ترافیکی
تهران بوده و خودروی اغلب آنها در هنگام تصادف پراید بوده است، ( 360نفر)
ا
عمدتا میزان ساعات رانندگی آنها در هفته 5-10ساعت بوده است درصد تعداد مشخصات درصد تعداد مشخصات
نوع خودرو در
و سرعت داخل شهری 50-110کیلومتر در ساعت را داشتهاند .بیشتر تصادفات
سن(سال)
ا
اکثرا این رانندگان در 3سال گذشته ،یکبار تصادف داشتهاند که 68/3 ٢46 پراید 5/3 19 زیر ٢٠سال
هم این تصادفات منجر به جرح نبوده است (جدول .)1 11/7 4٢ پژو ٢6/1 94 ٢٠-٢9سال
هرچقدر نمره کسبشده در ،DMQکمتر بود رانندگان ریسک 7/8 ٢8 خودروهای خارجی 35/8 1٢9 3٠-39سال
1/4 5 ون ٢1/4 77 4٠-49سال
باالیی برای تصادفات داشتند .میزان سالمت رانندگان در جدول 2 1٠/8 39 سایر 11/4 41 باالتر از5٠سال
آمده است. جنس
8/9 3٢ زن
جدول )2سطح سالمت رانندگان متخلف منجر به حادثه ترافیکی ( 360نفر) 91/1 3٢8 مرد
درصد تعداد سطح سالمت میزان رانندگی در
وضعیت تأهل
97/5 351 خوب %75-100 هفته
٢5 9٠ کمتر از پنج ساعت 71/1 ٢56 متأهل
1/9 7 متوسط %50-75
٢9/7 1٠7 5-1٠ساعت ٢8/9 1٠4 مجرد
0/6 2 پائین %0-50 14/4 5٢ 1٠-15ساعت
95/64 ±6/85 میانگین و انحراف از معیار 3٠/9 111 بیشتر از 15ساعت
31/100-25 بازه مسافت پیموده شده سطح
سالیانه()Km/h تحصیالت
نمره سالمت رانندگان با فاکتورهایی نظیر سطح تحصیالت 31/7 114 کمتر از 1٠٠٠٠ 1/1 4 بیسواد
رانندگان ،تجربه رانندگی ،داشتن سابقه تصادف در سه سال گذشته ٢8/1 1٠1 11٠٠٠-٢٠٠٠٠ 8/3 3٠ ابتدایی
و همچنین با حداکثر سرعت درونشهری ارتباط مستقیم دارد که در ٢٠ 7٢ ٢1٠٠٠-4٠٠٠٠ 19/4 7٠ متوسطه
3/1 11 41٠٠٠-5٠٠٠٠ 33/1 119 دیپلم
جدول 3نشان دادهشده است ) .(p=0.001بین گویههای 17/1 6٢ باالتر از 5٠٠٠٠ 11/4 41 فوقدیپلم
پرسشنامه سالمت رانندگان با جنسیت رابطهای دیده نشد .تست لیسانس و
٢6/7 96
دقیق فیشر نشان داد که تأهل با گویه 11پرسشنامه سالمت رانندگان باالتر
(بیماریهای اعصاب ازجمله افسردگی و اضطراب) ارتباط دارد سابقه تصادف منجر وضعیت
به جرح اشتغال
) .(p=0.01گویه 8پرسشنامه سالمت پزشکی رانندگان (مشکالتی 13/6 49 بله 1٢/5 45 بیکار
در گردن یا کمر که باعث غیبت از محل کار و یا تغییر در وظایف 86/4 311 خیر 5٠/8 183 آزاد
شود) با سطح تحصیالت ایشان ارتباط دارد ) .(p=0.001سالمت ٢5/8 9٢ کارمند
رانندگان باسابقه رانندگی رابطه مستقیم دارد ) .(p=0.02سالمت 1٠/8 39 راننده
تصادفات در 3سال
رانندگان با حداکثر سرعت درونشهری رابطه معکوس دارد گذشته
وضعیت درآمد
) .(p=0.001بیشترین بیماری گزارششده توسط رانندگان بیماری 74/4 ٢68 یک تصادف 48/1 45 زیر یکمیلیون
فشارخون باال و مشکل در دید کافی حین رانندگی به هنگام تابش ٢٠/3 73 کمتر از دو تصادف 41/7 183
یک تا دو
نور خیرهکننده یا دید ناکافی یا ضعف در دید هنگام مه یا گردوغبار، میلیون
دو تا سه
بود .فقط در دو مورد از متغیرهای جمعیت شناختی ،بین سالمت 3/3 1٢ ٢-4تصادف 7/٢ 93
میلیون
رانندگان باسابقه تصادفات در سه سال گذشته ) (p=0.01و سابقه باالتر از سه
1/9 7 بیش از 4تصادف 3/1 39
تصادفات منجر به جرح ) .(p=0.001رابطه معنیداری وجود میلیون
حداکثر سرعت
داشت (جدول . )3 درونشهری()Km/h
تجربه رانندگی
برای بررسی رابطه متغیرهای جمعیت شناختی با سالمت 33/3 1٢٠ کمتر از 5٠ 3/3 1٢ زیر یک سال
رانندگان از رگرسیون چندگانه با روش stepwiseاستفاده شد. 58/3 ٢1٠ 5٠-1٠٠ 14/٢ 51 1-5سال
متغیرهای جمعیت شناختی بهعنوان متغیرهای مستقل و سالمت 5 18 1٠1-15٠ 81/1 ٢9٢ بیشتر از 5سال
3/3 1٢ بیش از 15٠ 1/4 5 گواهینامه ندارد
رانندگان بهعنوان متغیر وابسته وارد مدل رگرسیون خطی شد تا
محل زندگی در
ارتباط تطبیق یافته آنها بررسی شود .متغیرهای تجربه رانندگی، دو سال اخیر
حداکثر سرعت درونشهری ،سابقه تصادفات در سه سال گذشته و 83/6 3٠1 تهران
سطح تحصیالت از عوامل پیشگوییکننده سالمت رانندگان در مدل 16/4 59 شهرستان
باقی ماندند .سالمت رانندگان با حداکثر سرعت درونشهری ،سابقه 36٠ جمع 36٠ جمع
تصادفات در سه سال گذشته و سطح تحصیالت رابطه عکس و میانگین سنی اکثر رانندگان ( )%35/8آنان در طبقه سنی 30-39
باتجربه رانندگی رابطه مستقیم داشتند .قدرت تبیین و پیشگویی سال (محدود 18-60سال) بود .تعداد 223نفر سطح تحصیالت زیر
این مدل 0/07است .در جدول ،4عوامل پیشگوییکننده در قالب دیپلم و 137نفر سطح تحصیالت دانشگاهی داشتند .ا
اکثرا متأهل
نتایج رگرسیون چندمتغیره خطی تعدیلشده سالمت پزشکی و تجربه رانندگی بیش از 5سال داشتند .بیشتر رانندگان متخلف،
رانندگان متخلف منجر به حادثه ترافیکی آمده است. افراد با شغل آزاد بوده و اظهار کردهاند میانگین درآمد ماهیانه آنها
Journal of Police Medicine Volume 10, Issue 2, Spring 2021
ساعی و همکاران 88
جدول )3توزیع نمونههای پژوهش برحسب خصوصیات جمعیت شناختی و ارتباط آن با سالمت رانندگان ( 360نف
رانندگان با حداقل یک مشکل در
رانندگان سالم
آزمون آماری /سطح معناداری سالمت تعداد (درصد) متغیر /فراوانی
تعداد (درصد)
تعداد (درصد)
(5)2/8 (14)7/6 (19)5/3 کمتر از 20سال
X2=5/38 (43)24/4 (51)27/7 (94)26/1 29-20سال
p=0/25 (68)38/6 (61)33/2 (129)35/1 39-30سال سن
(38)26/6 (39)21/2 (77)21/4 49-40سال
(22)12/5 (19)10/3 (41)11/4 باالتر 50سال
X2=2/05 (158)89/8 (170)92/4 (32)8/9 زن
جنسیت
p=0/15 (18)10/2 (14)7/6 (328)91/1 مرد
X2=0/78 (57)32/4 (47)25/5 (104)28/9 مجرد
تأهل
p=0/38 (119)67/6 (137)74/5 (256)71/1 متأهل
X2=8/93 (110)62/5 (113)61/4 (223)61/9 زیر دیپلم
سطح تحصیالت
p=0/11 (66)37/5 (71)38/6 (137)38/05 دانشگاهی
(7)5 (5)2/7 (12)3/3 یک سال >
X2=1/73 (28)15/9 (23)12/5 (51)14/2 5-1سال
تجربه رانندگی
p=0/63 (138)78/4 (154)83/7 (292)8 1/1 >5سال
(3)1/7 (2)1/1 (5)1/4 گواهینامه ندارد
(22)12/5 (23)12/5 (45)12/5 بیکار
X2=0/01 (90)51/1 (93)50/5 (183)50/8 آزاد
وضعیت اشتغال
p=0/93 (45)25/6 (48)26/1 (92)25/8 کارمند
(19)10/8 (20)10/9 (39)10/8 راننده
(85)48/3 (88)47/8 (173 )48/1 زیر یکمیلیون
X2=5/24 (67)38/1 (83)45/1 (150)41/7 یک تا دو میلیون
وضعیت درآمد
p=0/15 (16)9/1 (10)5/4 (26)7/2 دو تا سه میلیون
(8)4/5 (3)1/6 (11)3/1 باالتر از سه میلیون
X2=1/4 (143)81/3 (158)58/9 (301)83/6 تهران محل زندگی در دو سال
p=0/23 (33)18/8 (26)14/1 (59)16/4 شهرستان اخیر
(114)64/7 (132)71/7 (246)68/3 پراید
(16)14/8 (16)8/6 (42)11/7 انواع پژو
X2=7/73 نوع خودرو به هنگام
(16)9/1 (12)6/5 (28)7/8 خودروهای خارجی
p=0/17 تصادف
(4)2/3 (1)0/5 (5)1/4 ون
(16)9/1 (23)12/5 (39)10/8 دیگر خودروها
(50)28/4 (40)21/7 (90)25 کمتر از پنج ساعت
X2=5/18 (53)30/1 (54)29/3 (107)29/7 10-5ساعت
میزان رانندگی در هفته
p=0/26 (23)13/1 (29)15/8 (52)14/4 15-10ساعت
(50)27/3 (61)33/2 (111)30/9 بیشتر از 15ساعت
(53)30/1 (61)33/3 (114)31/7 کمتر از 10000
(51)29 (50)27/2 (101)28/1 20000-11000
X2=2/97 مسافت پیموده شده
(34)19/3 (38)20/7 (72)20 40000-21000
p=0/81 سالیانه ()Km/h
(5)2/8 (6)3/3 (11)3/1 50000-41000
(33)18/2 (29)15/7 (62)17/2 باالتر از 50000
X2=11/53 (35)19/9 (14)7/6 (49)13/6 بله سابقه تصادف منجر به
* p=0/001 (141)80/1 (170)92/4 (311)86/4 خیر جرح
(118)67 (150)81/5 (268)27/4 بدون تصادف جرحی
تصادفات در 3سال
X2=10/2 (46)26/1 (27)14/7 (73)20/3 کمتر از دو تصادف
گذشته که جرائم رانندگی
p=0/01 * (7)4 (5)2/7 (12)3/3 4-2تصادف
به دنبال داشته
(5 )2/8 (2)1/1 (7)1/9 بیش از 4تصادف
(54)30/7 (66)35/9 (120)33/3 > 50
X2=5/08 (102)58/3 (108)58/7 (210)58/3 100-51 حداکثر سرعت
p=0/27 (11)6/3 (7)3/8 (18)5 150-101 درونشهری )km/h
(9)5/1 (3)1/6 (12)3/3 > 150
جدول )4نتایج رگرسیون چندمتغیره خطی تعدیلشده سالمت پزشکی رانندگان متخلف منجر به حادثه ترافیکی ( 360نفر)
ضریب استاندارد انحراف معیار ضریب
P-Value متغیر
()Beta ()SE ()B
0/00 0/48 3/33 ضریب ثابت
-0/006 0/15 0/006 0/33 تجربه رانندگی
0/002 -0/17 0/005 -0/17 سطح تحصیالت
0/005 -0/14 0/05 -0/25 حداکثر سرعت درونشهر ی
0/025 -0/12 0/007 -0/25 سابقه تصادف در سه سال گذشته
متغیر وابسته :سالمت پزشکی رانندگان
𝑹𝟐 =0/07 (سابقه تصادف در سه سال گذشته)(-0/25حداکثر سرعت درونشهر ی)(-0/25سطح تحصیالت)(-0/17تجربه رانندگی) =31/67+0/33سالمت رانندگان
نشان داد که حدود نیمی از رانندگان دارای یک مشکل و بیشتر در بحث
سالمتی هستند .حدود %10از آنان با غربالگری ،DMQبیش از سه هدف از پژوهش حاضر ارزیابی سالمت رانندگان و تعیین عوامل
مشکل در سالمتی داشتند که جهت بررسی بیشتر نیازمند ارجاع به پیشبینی کننده در بروز حوادث ترافیکی در رانندگان متخلف در شهر
متخصص طب کار بودند .زیرا طبق مطالعه Redelmeierو تهران بود .یافتههای این پژوهش نشان داد ،سالمت رانندگان
همکاران ،غربالگری رانندگان ازنظر بینایی در رانندگان 65سال به متخلف ارتباط معنیدار منفی باسابقه تصادفات در 3سال گذشته
باال ،رابطه معنیداری با میزان تصادفات منجر به مرگ و کاهش دارد .سالمت رانندگان متخلف با متغیرهای سن ،جنسیت ،تأهل،
12%آن در طول 3سال داشت [.]36 سطح تحصیالت ،تجربه رانندگی ،وضعیت اشتغال ،وضعیت درآمد،
طبق نتایج حاضر هرچند عواملی چون سطح تحصیالت محل زندگی در دو سال اخیر ،نوع خودرو به هنگام تصادف ،میزان
رانندگان ،تجربه رانندگی ،داشتن سابقه تصادف در سه سال گذشته رانندگی در هفته ،مسافت پیموده شده سالیانه ) (Km/hو حداکثر
و همچنین حداکثر سرعت درونشهری میزان بروز حوادث ترافیکی سرعت درونشهری ) (km/hارتباط معناداری نداشت .ازنظر
را پیشگویی میکند ولی بااینحال این مدل از رگرسیون فقط 7 جنسیت ،نسبت مردان متخلف بیش از زنان بود .اگرچه در شهر
درصد قدرت دارد تا میزان تأثیر سالمت رانندگان بر روی تصادفات تهران عمده رانندگان مرد هستند بااینوجود در بسیاری از کشورهای
را تبیین کند .احتما اال مسائل مهمتری از سالمت جسمی و روانی جهان نیز ،نشان دادهشده که تخلفات رانندگی در مردان بیشتر از
مثل شخصیت افراد یا رفتارهای پرخطر در آنها در بروز تصادفات زنان است [ .]29در این مطالعه بین سالمت و میانگین سنی و
نقش دارند ،که الزم است بررسیهای بیشتری صورت بگیرد . میزان درآمد ماهیانه رانندگان متخلف ،تفاوت معنیداری وجود
نمونهگیری غیر تصادفی ،محدودیت جغرافیایی و حجم نداشت .این یافته بامطالعه شجاعی و همکاران که نشان داد میزان
محدود نمونهها در این مطالعه ،قابلیت تعمیمپذیری یافتهها را تخلفات در افراد با سطح اقتصادی ضعیف ،باالتر از افراد دارای سطح
کاهش میدهد و انجام این مطالعه با حجم نمونه باالتر (رانندگان اقتصادی خوب است ،مغایرت دارد [ .]30بین سالمت رانندگان
متخلف چند استان) میتواند در ارتقاء این محدودیت مؤثر باشد. متخلف با نوع خودرو ،تفاوت آماری معناداری یافت نشد .در
پیشنهاد میشود در مطالعات آتی ،محققان بر روی نمونههای دیگر مطالعه شجاعی و همکاران نیز بین نسبت رانندگان قانونمدار و
و گروههای مختلف رانندگان متخلف تمرکز داشته باشند .داشتن متخلف با توجه به نوع خودرو تفاوت معناداری وجود نداشت که با
گواهینامه رانندگی یک مزیت محسوب میشود که رانندگان یافته این مطالعه همخوانی دارد [ .]30سالمت رانندگان با میزان
بههیچوجه حاضر به از دست دادن آن نیستند ،به همین دلیل رانندگی ،تفاوت معنیداری نداشت؛ که شاید بروز اشتباه در زمان
تمامی مراجعات آنها به پزشک در موارد حاد پزشکی و داروهای رانندگی بیشتر ناشی از خستگی باشد .این یافته بامطالعه کتابی و
مصرفی آنها باید بهصورت الکترونیکی ثبت شود و افراد متقاضی همکاران که مبین بروز اشتباهات با افزایش میزان رانندگی است،
رانندگی پرونده سالمت الکترونیکی داشته باشند .تمامی کسانی که همخوانی دارد [ .]31بین سالمت رانندگان باسابقه تصادف منجر به
متقاضی رانندگی هستند ،باید پرونده پایش سالمتی الکترونیک جرح ،تفاوت آماری معناداری یافت شد .یافتههای مطالعه حاضر
داشته باشند تا در احراز صالحیت پزشکی عالوه بر شرححال و نشان داد که کاهش سالمت رانندگان بروز حوادث ترافیکی را
معاینات و استفاده از پرسشنامههای مرتبط ،بتوان به آن استناد افزایش میدهد .در توضیح این مطلب میتوان گفت که نداشتن
کرد. سالمتی جسمی و روانی و بهتبع آن استعمال داروهایی که میتواند
عکسالعمل سریع و بهموقع رانندگان در هنگام خطر را تحت تأثیر
نتیجهگیری قرار دهد منجر به بروز تصادفات خواهد شد .
رانندگان باید از سطح سالمت جسمی قابل قبولی برخوردار باشند تا بر اساس نتیجه آنالیز رگرسیون ،تجربه رانندگی ،سطح
کمترین خطر برای ایمنی خود و سایر افراد جامعه ایجاد نمایند .با تحصیالت ،حداکثر سرعت درونشهری و سابقه تصادفات در سه
توجه به اینکه بیشترین بیماری گزارششده توسط رانندگان بیماری سال گذشته فاکتورهای تأثیرگذار در وضعیت سالمت رانندگان در
فشارخون باال و مشکل در دید در شرایط نور زیاد و وجود مه و بروز حوادث ترافیکی محسوب میشود که با یافتههای پژوهش
گردوغبار بوده است ،غربالگری ساالنه رانندگان برای پیشگیری از Crossو همکاران همخوانی دارد [ .]32بیشترین بیماری
حوادث ترافیکی ضروری به نظر میرسد. گزارششده توسط رانندگان متخلف در مطالعه حاضر ،بیماری
فشارخون باال ( 12/5درصد) و مشکل در دید در نور خیرهکننده
تشكر و قدردانى (12/8درصد) بود .در مطالعه Marottoliو همکاران ارتباط ضعیفی
اين مقاله قسمتی از رساله دکتری تخصصی آموزش پرستارى اعظم بین مشکالت بینایی و بروز حوادث رانندگی گزارششده است [.]33
ساعى است که با کد IR.BMSU.PHNM.1395.226در تاریخ 25 برخی مطالعات نیز هیچ ارتباطی بین مشکالت بینایی و بروز
آبان 1395در دانشگاه علوم پزشکی بقیههللا(عج) تصویبشده است. حوادث رانندگی را گزارش نکردهاند [ .]34در مطالعه حاضر،
بدینوسیله تیم تحقیق از همكارى صميمانه مرکز تحقیقات پلیس فشارخون باال ارتباط معنیداری با بروز حوادث ترافیکی داشت ،که
راهور ناجا به دلیل حمایت مالی و معنوی این پروژه و مرکز این یافته بامطالعه Crossو همکاران همراستا است [ .]32در
تحقیقات تروما دانشگاه علوم پزشکی بقیههللا ،ستاد ترخیص خودرو مقابل ،در برخی پژوهشها فشارخون باال ارتباط معنیداری با بروز
پلیس راهنمایی و رانندگی تهران و رانندگان محترمی که در حوادث ترافیکی نداشته است [ ]35که این یافته میتواند به دلیل
پاسخگویی به سؤاالت پرسشنامه همکاری داشتند ،نهايت تشكر و انتخاب جمعیت موردمطالعه با تنوع سنی باال باشد .
قدردانى مینماید. یافتههای این پژوهش نشان داد در بیش از دوسوم رانندگان
متخلف ،سالمت مطلوبی وجود دارد .از طرفی ،نتایج این مطالعه
Journal of Police Medicine Volume 10, Issue 2, Spring 2021
ساعی و همکاران 9٠
References
1. HO global status report on road safety 2013: review. Accident Analysis & Prevention. 2010 Mar
supporting a decade of action. 2013: World Health 1;42(2):364-71.
Organization. 16. Jayatilleke AU, Nakahara S, Dharmaratne SD,
2. Moafian G, Aghabeigi MR, Hoseinzadeh A, Lankarani Jayatilleke AC, Poudel KC, Jimba M. Working
KB, Sarikhani Y, Heydari ST. An epidemiologic survey conditions of bus drivers in the private sector and bus
of road traffic accidents in Iran: analysis of driver- crashes in Kandy district, Sri Lanka: a case–control
related factors. Chinese journal of traumatology. 2013 study. Injury prevention. 2009 Apr 1;15(2):80-6.
Jun 1;16(3):140-4. 17. Anderson JE, Govada M, Steffen TK, Thorne CP,
3. Saadat S, Soori H. Epidemiology of traffic injuries and Varvarigou V, Kales SN, Burks SV. Obesity is
motor vehicles utilization in the Capital of Iran: A associated with the future risk of heavy truck crashes
population based study. BMC public health. 2011 among newly recruited commercial drivers. Accident
Dec;11(1):1-6. Analysis & Prevention. 2012 Nov 1;49:378-84.
4. Soori H, Royanian M, Ainy E, Movahedinejad A, 18. Rodenstein D. Sleep apnea: traffic and occupational
Movahedi M, Mahfouzpour S, Hatamabadi HR, Vafaee accidents–individual risks, socioeconomic and legal
R, Massoudinejad MR. Road traffic injuries in IR Iran: implications. Respiration. 2009;78(3):241-8.
the role of interventions implemented by traffic 19. Hilton MF, Staddon Z, Sheridan J, Whiteford HA. The
police. Injury Prevention. 2010 Sep 1;16(Suppl 1):A3. impact of mental health symptoms on heavy goods
5. Pakgohar A, Tabrizi RS, Khalili M, Esmaeili A. The role vehicle drivers’ performance. Accident Analysis &
of human factor in incidence and severity of road Prevention. 2009 May 1;41(3):453-61.
crashes based on the CART and LR regression: a data 20. Izadi N, Malek M, Aminian O, Saraei M. Medical risk
mining approach. Procedia Computer Science. 2011 factors of diabetes mellitus among professional
Jan 1;3:764-9. drivers. Journal of Diabetes & Metabolic Disorders.
6. Crizzle AM, Bigelow P, Adams D, Gooderham S, Myers 2013 Dec;12(1):1-5.
AM, Thiffault P. Health and wellness of long-haul truck 21. Graveling AJ, Frier BM. Driving and diabetes:
and bus drivers: A systematic literature review and problems, licensing restrictions and
directions for future research. Journal of Transport & recommendations for safe driving. Clinical diabetes
Health. 2017 Dec 1;7:90-109. and endocrinology. 2015 Dec;1(1):1-8.
7. Shappell SA, Wiegmann DA. Human factors 22. Roth GA, Forouzanfar MH, Moran AE, Barber R,
investigation and analysis of accidents and incidents. Nguyen G, Feigin VL, et al. Demographic and
Encyclopedia of Forensic Sciences. 2013; 440–9. epidemiologic drivers of global cardiovascular
8. Kibayashi K, Shimada R, Nakao KI. Fatal traffic mortality. New England Journal of Medicine. 2015 Apr
accidents and forensic medicine. IATSS research. 2;372(14):1333-41.
2014 Jul 1;38(1):71-6. 23. Saei A, Rahmani A, Ebadi A, Khankeh HR. The role of
9. Sagberg F. Driver health and crash involvement: A acute medical conditions, drugs and alcohol in motor
case-control study. Accident Analysis & Prevention. vehicles accidents: a narrative review. Journal of
2006 Jan 1;38(1):28-34. Nursing and Midwifery Sciences. 2017 May
10. Classen S, Crizzle AM, Winter SM, Silver W, 10;4(2):49-57.
Eisenschenk S. Evidence-based review on epilepsy 24. Li G, Brady JE, Chen Q. Drug use and fatal motor
and driving. Epilepsy & Behavior. 2012 Feb vehicle crashes: a case-control study. Accident
1;23(2):103-12. Analysis & Prevention. 2013 Nov 1;60:205-10.
11. Owsley C, McGwin Jr G. Vision impairment and 25. Schulze H, Schumacher M, Urmeew R, Alvarez J,
driving. Survey of ophthalmology. 1999 May Bernhoft IM, de Gier HD, et al. Driving under the
1;43(6):535-50. influence of drugs, alcohol and medicines in Europe—
12. Gustavsson P, Alfredsson L, Brunnberg H, Hammar N, findings from the DRUID project.
Jakobsson R, Reuterwall C, Ostlin P. Myocardial 26. Leproust S, Lagarde E, Salmi LR. Systematic screening
infarction among male bus, taxi, and lorry drivers in for unsafe driving due to medical conditions: Still
middle Sweden. Occupational and environmental debatable. BMC public health. 2008 Dec;8(1):1-0.
medicine. 1996 Apr 1;53(4):235-40. 27. Pepple G, Adio A. Visual function of drivers and its
13. Borowsky A, Shinar D, Oron-Gilad T. Age, skill, and relationship to road traffic accidents in Urban Africa.
hazard perception in driving. Accident Analysis & Springerplus. 2014 Dec;3(1):1-7.
Prevention. 2010 Jul 1;42(4):1240-9. 28. Saei A, Rahmani A, Ebadi A, Mahmoudi H, Sirati Nir M,
14. Clarke DD, Ward P, Bartle C, Truman W. Older Khankeh HR. Traffic Accidents and Health of the
drivers’ road traffic crashes in the UK. Accident Driver. Trauma Monthly. 2018 Mar 1;23(2).
Analysis & Prevention. 2010 Jul 1;42(4):1018-24. 29. Duke J, Guest M, Boggess M. Age-related safety in
15. Duke J, Guest M, Boggess M. Age-related safety in professional heavy vehicle drivers: A literature
professional heavy vehicle drivers: A literature
1400 بهار،2 شماره،10 دوره فصلنامه علمی ـ پژوهشی طب انتظامی
91 ارز یابی سالمت جسمی و روانی رانندگان و عوامل پیشبینیکننده در بروز حوادث ترافیکی در رانندگان متخلف
review. Accident Analysis & Prevention. 2010 Mar 33. Marottoli RA, Richardson ED, Stowe MH, Miller EG,
1;42(2):364-71. Brass LM, Cooney Jr LM, et al. Development of a test
30. Shojaei M , Atashpou H . A comparative study of battery to identify older drivers at risk for self‐
personality and demographic characteristics of reported adverse driving events. Journal of the
delinquent and non-delinquent drivers in Isfahan American Geriatrics Society. 1998 May;46(5):562-8.
(after the implementation of the new traffic law in 34. Keeffe JE, Jin CF, Weih LM, McCarty CA, Taylor HR.
2011). 2012;73-96. Vision impairment and older drivers: who’s driving?.
31. Ketabi D, Barkhordari A, Mirmohammadi SJ, British journal of ophthalmology. 2002 Oct
Mehrparvar AH. Aberrant behaviors and road 1;86(10):1118-21.
accidents among Iranian truck drivers, 2010. Health 35. Margolis KL, Kerani RP, McGovern P, Songer T, Cauley
promotion perspectives. 2011;1(2):130. JA, Ensrud KE. Risk factors for motor vehicle crashes
32. Cross JM, McGwin G, Rubin GS, Ball KK, West SK, in older women. The Journals of Gerontology Series A:
Roenker DL, et al. Visual and medical risk factors for Biological Sciences and Medical Sciences. 2002 Mar
motor vehicle collision involvement among older 1;57(3):M186-91.
drivers. British journal of ophthalmology. 2009 Mar 36. Redelmeier DA, Tien HC. Medical interventions to
1;93(3):400-4. reduce motor vehicle collisions. CMAJ. 2014 Feb
4;186(2):118-24.