Historia Litertury - Hagiografia - Notatka

Hagiografia to inaczej chrześcijańska biografia religijna, spisała jednoznacznie ukute wzorce
(panegiryzm).
Hagiografia należy do gatunku związanego bardzo silnie z biografistyką, czyli jednej z

najstarszych i najbogatszych form piśmiennictwa. W starożytności rozsłynęły „Żywoty filozofów”
Diogenes, ”Żywoty sławnych mężów” Plutarcha, „Żywoty cezarów” Swetoniusza. Biografia to opis
życia jednego człowieka, który stanowi punkt centralny organizujący całość materiału tekstowego.
Jest bardzo klarownym wyznacznikiem gatunku. On jest siłą motoryczną tej formy i właśnie wokół
boatera narasta całość materiału fabularnego. Czy to opowiedziana w uporządkowaniu, czy to w
sposób wydobywający jedynie elementy charakteryzujące. Postacią tą jest zazwyczaj postać
historyczna.
Biografia pomimo swej oczywistości i przejrzystości gatunkowej zawiera jednocześnie

wewnętrzne zróżnicowania. Obejmuje ona bowiem swoim zasięgiem panegiryki, paszkwile,
historiografię opartą na dziejach z życia poszczególnych władców, a także powieściopisarstwo
biograficzne. Jedną z przyczyn tego zróżnicowa jest niewątpliwie fakt, iż w starożytności biografia
wyrosła na trzech różnych podłożach: retorycznym (biografia pochwalna), filozoficznym (biografia
charakterologiczna) i filologicznym (biografia antykwaryczno-podręcznikowa).
Powstały też mowy pocwalne oparte na materiale z życia danej postaci (Izokrates), które
starożytni przeciwstawiali historii i jej celom. Jakkolwiek hagiografia z czasem została jedną z
odmian historiografii. W późniejszej fazie rozwoju były one pisane przede wszystkim na
okoliczność kanonizacji, więc miały one operować jak największą ilością faktów. Źródłem teorii, a
potem praktyki literackiej, panegirycznej zarówno dla średniowiecza, jak i wieków następnych aż
do XIX wieku była przyswojona z języka greckiego konstrukcja de laude, czyli pochwały.
Biografia religijna chrześcijańska kształtowała się od samego początku np. Dzieje

Apostolskie. Pierwszym nieewangelicznym utworem hagiograficznym istotnym dla Europy (ok.
360r.) jest „Żywot św. Antoniego” (pustelnik), później powstały teksty św. Hieronima, który napisał
np. „Żywoty pustelników” (Pawła z Teb i innych). Supliciusz Sewer napisał „Żywot św. Marcina”,
stał się on wzorcowy w Europie Zachodniej.
W czasach prześladowań chrześcijan powstawały (180 r, 202-203r.) teksty martyrologiczne,

były to najczęściej spisy przesłuchań o charakterze źródłowym i dokumentalnym i na ich podstawie
powstawały passiones, czyli dzieje o męczeństwie. Autorem pierwszego takiego zbioru pasji był
Euzebiusz z Cezarei.
Prudencjusz jest pierwszym autorem tekstów poetyckich (hymnów) o męczennikach.

Męczennicy (martyres – świadkowie) poświadczają swoją wiarę i często za nią umierają. Obok
jednak tego typu tekstów o męczeństwie znajdujemy drugi typ – biografie tzw. wyznawców
(confessores) i je określamy właśnie jako vitae. Obejmowały one całe życie świętego (od narodzin
do śmierci). Tego typu teksty ukształtowały wcześniej wspomniane żywoty antyczne. Żywoty
wyznawców z czasem (w V-Vi wieku) zaczęto też łączyć w kolekcje np. Apotegmata patrum/Vitae
patrum lub Dialogi de vitae et miraculis patrum.
Żywoty poniższe zostały spisane bezpośrednio po śmierci św. Wojciecha, autorzy żyli w tym
samym czasie co on. Nie miało to wcześniej ani później nigdy miejsca.
1. Sancti Adalberti praegensis episcopi et martylis vitae prior (Świętego Wojciecha biskupa
praskiego i męczennika żywot pierwszy) – 998/999, Rzym, benedyktyński klasztor. Autorem jest
Jan Kanapariusz (Giovanni di Cannapara) był mnichem, a następnie opatem, umarł w 1004 roku.
2. Vitae et passio sancti Adalberti altera (Życie i śmierć świętego Wojciecha) – Autorem jest
Brunon z Kwerfurtu. Był niemieckim mnichem, a także sekretarzem Ottona III. Był
zafascynowany osobą św. Wojciecha. Dwukrotnie był w Polsce. Zmarł w 1009 roku, zamordowany
przez Jaćwingów. oparty na antycznej tradycji moralistycznej, filozoficznej, wyłamuje się ze
schematu klasycznej hagiografii
Przepis na hagiografię: Najpierw należy omówić państwo, ród, później wspomnieć

narodziny i towarzyszące im niezwykłe wydarzenia, wychowanie, charakter i zalety ciała związane
z chlubnymi czynami, zalety postaci ze względu na jej powiązania rodowe, kontakty ze sławnymi
ludźmi stan posiadania, potem opowiedzieć o godnej śmierci i związanej z nią nadprzyrodzonych
wydarzeniach, a jeszcze później o cudach przezeń dokonanych.
Żywot św. Wojciecha nie jest tego przykładem ze względu na wczesność swego powstania.
Za to w żywocie św. Stanisława odnajdujemy osobną część zatytułowaną Miracula.

Historia Litertury - Hagiografia - Notatka

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Historia Litertury - Hagiografia - Notatka

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Historia Litertury - Hagiografia - Notatka

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Hagiografia to inaczej chrześcijańska biografia religijna, spisała jednoznacznie ukute wzorce

Hagiografia należy do gatunku związanego bardzo silnie z biografistyką, czyli jednej z

Biografia pomimo swej oczywistości i przejrzystości gatunkowej zawiera jednocześnie

Biografia religijna chrześcijańska kształtowała się od samego początku np. Dzieje

W czasach prześladowań chrześcijan powstawały (180 r, 202-203r.) teksty martyrologiczne,

Prudencjusz jest pierwszym autorem tekstów poetyckich (hymnów) o męczennikach.

Przepis na hagiografię: Najpierw należy omówić państwo, ród, później wspomnieć

You might also like