17.

04

do 1519 Miximilian I. x

Philipp der Schöne x

Wormser Edikt x

Reichstag in Worms x

Friedrich der Weise x

Reichsverweser

Wartburg x

Ziege x

Geiss x

1530 - Reichstag zu Augsburg x

Philipp Melanchthon x

Augsburgische Konfession x

Schmalkalder Bund x

Säkularisierung Preußens x

Albrecht von Brandenburg-Ansbach, 1526 x

Herzoglich Preußen x

Ulrich Zwingli, Johann Kalvin x

1526 Mohacs x
Ludwig der Jagiellone x
Schmalkaldischer Krieg x

Augsburger Reichs- und Religionsfrieden x

Cuius regio, eius religio x

1556 Abdankung x
Ferdinand I. x
Das kommt mir spanisch vor.
Maximilian II. x
Rudolph II x
Huldrych Zwingli
- Huldrych Zwingli (Ulrich Zwingli) (ur. 1 stycznia 1484 w Wildhaus, zm. 11
października 1531 w Kappel am Albis) – szwajcarski kaznodzieja i teolog,
jeden z głównych twórców ewangelicyzmu reformowanego i
przedstawicieli reformacji w Szwajcarii.
- Założyciel Szwajcarskiego Kościoła Reformowanego.
- Dwukrotnie pełnił funkcję kapelana papieskich oddziałów zaciężnych
złożonych z jego rodaków podczas wypraw do Włoch (w 1515 brał udział w
bitwie pod Marignano).
- Nastawiło go to krytycznie do papiestwa oraz do możnych szwajcarskich,
którzy trudnili się werbunkiem. Zwalczał kondotierską służbę Szwajcarów,
uważał ją bowiem za szkodliwą, niemoralną i poniżającą dla obywateli
kantonów szwajcarskich.
- Zwingli od razu zaczął głosić swoje nowe przekonania. Oprócz aktualnej
krytyki nadużyć, nie atakował początkowo tradycyjnych postaw,
zadowalając się obnażaniem regularnych fragmentów Ewangelii.
- W 1520 uzyskał pozwolenie od rady miejskiej na głoszenie tzw.
prawdziwych ksiąg boskich.
- Kazania Zwingliego przyczyniły się do wzniecenia buntów
przeciwko postowi oraz celibatowi wśród księży, co uznawane jest
za wstęp do reformacji w Szwajcarii w 1522.
- Kierując się swoim poglądem na prymat Pisma Świętego, Zwingli wygłosił
słynne kazania w klasztorze w Oetenbach.
- Pod wpływem nauki Marcina Lutra, a także w rezultacie własnych
przemyśleń, a przede wszystkim studiowania Pisma Świętego przyjął
reformacyjną naukę o usprawiedliwieniu z łaski Bożej przez wiarę tudzież
zaczął krytykować tradycyjną obrzędowość i teologię katolicką.
- Podobnie jak Luter akceptował najwyższy autorytet Biblii, lecz stosował je
rygorystyczniej i wszechstronniej we wszystkich doktrynach i praktykach.
- Obaj zgodzili się odrzucić ofiarę eucharystyczną, średniowiecznego
pojęcia zmiany substancji w sakramencie. Od 1519 podjął krytykę kultu
świętych, idei czyśćca, zakonów, a później także władzy papieskiej,
celibatu i pojmowania mszy jako ofiary.
- Przez swoje działania popadał w konflikt z biskupem Konstancji.
Następnie objął probostwo w Zurychu, co uznawane jest za
początek Kościoła reformowanego.
- W styczniu 1523 brał udział w dyspucie w zuryskim ratuszu z Johannem
Faberem, na którą przygotował i opublikował 67 tzw. konkluzji (z
niem. Schlußreden), dzięki czemu uzyskał wpływ na radę miejską, co
pozwoliło mu uniezależnić się od biskupa oraz zerwać ostatecznie z
katolicyzmem.
- Po wystąpieniu z Kościoła rozpoczął organizację wspólnoty protestanckiej
w Zurychu.

- Jego główne twierdzenia zostały przyjęte przez większość księży w jego

okręgu, w konsekwencji czego celibat duchowieństwa został naruszony.
Rozpoczęto też reformę liturgiczną i opracowano plan reformy
Grossmünster.
- Kluczową częścią jego koncepcji była odbudowa szkoły katedralnej jako
szkoły podstawowej i seminarium teologicznego w celu szkolenia księży
protestanckich.
- Kwestia usunięcia obrazów z kościołów wywołała kolejną dysputę w
październiku 1523, którą wygrał Zwingli i jego najbliższy przyjaciel i
współpracownik Leo Jud.
- W1529 wydano Nowy Testament a w 1531 pełną Biblię zuryską.
- W ramach przemian porządku kościelnego w Zurychu zniesiono też
celibat księży.
- Postulował wprowadzenie języka narodowego do liturgii oraz
sekularyzację majątków zakonnych, których bogactwa miały być
przeznaczone na pomoc biednym i rozwój szkolnictwa. Zwingli
zdecydowanie przeciwstawiał się anabaptyzmowi.
- W 1524 zanegował dogmat o rzeczywistej obecności Chrystusa w
Eucharystii, przez co popadł w konflikt z Lutrem, gdyż było to sprzeczne z
jego naukami (reformacja wittenberska).
- Zginął w trakcie bitwy pod Kappel. Podczas walki został pojmany. Przed
śmiercią oferowano mu darowanie życia, o ile przystąpi do spowiedzi.
Kiedy odmówił, został zabity mieczem. Następnie jego ciało zostało
poćwiartowane i spalone. Miejsce, w którym zginął jest upamiętnione
obecnie głazem z wyrytym napisem.
- Jego spadkobiercą duchowym stał się Jan Kalwin. Następcą
Zwingliego w Zurychu został jeden z jego najbliższych współpracowników
Heinrich Bullinger.

Jan Kalwin
- Jan Kalwin, fr. Jean Cauvin albo również Jean Calvin (ur. 10 lipca 1509 w
Noyon, zm. 27 maja 1564 w Genewie) – francuski teolog protestancki,
reformator, kaznodzieja, pisarz i organizator życia duchowego w Szwajcarii
w okresie reformacji.
- Twórca jednej z doktryn religijnych – ewangelicyzmu reformowanego,
przyjętej przez Kościoły ewangelicko-reformowane, prezbiteriańskie, a
następnie przez część kongregacjonalnych.
- Nazywany przez swych zwolenników „teologiem par excellence”;
„Arystotelesem Reformacji”; „Akwinatą Kościoła reformowanego”;
„najbardziej chrześcijańskim mężem swej epoki” czy też „drugim
patriarchą reformacji”.
- Kalwin rozpoczął reorganizację struktur kościelnych, dając
początek prezbiteriańskiemu ustrojowi kościelnemu.
Najważniejszym dziełem autorstwa Kalwina jest Institutio
religionis christianae.
- Kalwin był autorem mowy inauguracyjnej nowo wybranego rektora
Uniwersytetu Paryskiego, Wilhelma Capa, która wywołała skandal. Mowa,
wygłoszona w 1533, zawierała obronę tez Lutra i spowodowała oskarżenie
rektora o herezję. Rektor wraz z Kalwinem pospiesznie opuścili Paryż.
- 4 maja 1534 wrócił do Noyon, aby zrzec się beneficjów kościelnych.
Korzystanie z takich dochodów, chociaż były jego głównym źródłem
utrzymania, uznał za niemoralne. Było to także ostateczne zerwanie
związków z Kościołem katolickim.
- Na początku 1536 roku Kalwin opublikował w Bazylei swoje
najważniejsze dzieło: Institutio religionis christianae
(Ustanowienie religii chrześcijańskiej).
- Wydanie ostateczne ukazało się w 1559 i od razu uczyniło z Kalwina
wiodącą postać protestantyzmu, co było jednak sprzeczne z aspiracjami
Kalwina, marzącego o spokojnej karierze akademickiej.
- Ustanowił „ciało nadzorcze” (konsystorz genewski), ingerujące we
wszystkie aspekty życia mieszkańców i zabraniające wielu rozrywek – jak
np. taniec, śpiewanie sprośnych piosenek czy lektura romansów.
- Nabożeństwa odbywały się w kościołach pozbawionych typowo
katolickich ozdób, takich jak obrazy, posągi, sztandary, proporce, ornaty
itp. oraz ołtarza.
- Centralnym miejscem w kościele reformowanym nie jest już ołtarz a
kazalnica, zaś kazanie głównym punktem nabożeństwa.
- Taka dyscyplina kościelna nie spodobała się niektórym mieszkańcom
Genewy (ze stronnictwa libertynów oraz Dzieci Genewy). Po dwóch latach
napięcie sięgnęło zenitu, kiedy Kalwin oraz pozostali kaznodzieje odmówili
udzielenia sakramentu Wieczerzy Pańskiej osobom wyznającym jawnie
poglądy libertyńskie. Rada Miasta uznała, że Kalwin przekroczył swoje
uprawnienia i nakazała jemu oraz Farelowi i Viretowi opuszczenie miasta w
ciągu dwóch tygodni.
- Powrót Kalwina do Genewy był triumfem. Uważany za „męża
opatrznościowego” i sam o tym przekonany, Kalwin (jako naczelny pastor,
a od 1555 przewodniczący Konsystorza) zaczął energiczną działalność
organizatorską, z poparciem całej rady miejskiej.
- W przekonaniu Kalwina całe życie chrześcijanina miało być
podporządkowane religii. W tym duchu rada miejska Genewy zmieniała
prawa.
- Władza libertynów blokowała pomysły Kalwina i musiał on z uporem
walczyć o przeprowadzanie konkretnych reform.
- W 1559 Kalwin założył w Genewie akademię teologiczną dla szerzenia
nauki reformowanej.
- Sam brał udział w licznych dysputach religijnych, napisał szereg pism
religijnych, komentarzy do Biblii i prowadził ożywioną korespondencję.
- Uczył o podwójnej predestynacji, tj. o bezwzględnym przeznaczeniu
wiernych do nieba, a niewiernych na potępienie.
- W Komunii Św. widział duchową (nie materialną) obecność ciała i krwi
Chrystusa przez wiarę.
- Odrzucił wszystkie urządzenia kościelne, nie posiadające oparcia w
Piśmie Świętym, w tym instytucję hierarchicznego duchowieństwa, i
wprowadził zasadę wybieralności pastorów przez wiernych.
- Był przeciwny wszelkim objawom „pogańskiego bałwochwalstwa”, w tym
kultowi świętych, Matki Boskiej, obrazów, posągów i relikwii. Znacznie
bardziej rygorystyczny pod tym względem niż Luter, sprzeciwiał się
jakiemukolwiek ozdabianiu kalwińskich kościołów (w których często brak
było nawet krzyża).
- Po 23 latach faktycznych rządów Kalwina (nigdy nie miał żadnej oficjalnej
funkcji politycznej), Genewa stała się silną republiką protestancką z
uniwersalistycznym Kościołem (zyskała wówczas miano „Rzymu
protestanckiego”).
- Rozpoczynał pracę w mieście rozwiązłym, bliskim anarchii, zostawiając
pod koniec życia miasto dobrze zarządzane, które John Knox nazwał
„najdoskonalszą szkołą Chrystusa na ziemi od czasów Apostołów”, a teolog
luterański Valentin Andreae uznał za wzór do naśladowania.
- Został pochowany na cmentarzu genewskim, gdzie do dziś spoczywa pod
prostą płytą nagrobną, oznaczoną tylko inicjałami J.C. Zgodnie z jego
życzeniem, grobu nigdy nie ozdabiają żadne kwiaty.
- Teorie Kalwina na temat organizacji Kościoła (podejmowanie decyzji na
szczeblu podstawowym, nadzorowanie tych decyzji przez organy
wybieralne aż do naczelnego „zgromadzenia ogólnego”) wywarły duży
wpływ na europejską koncepcję państwa demokratycznego.

Hugenoci (Hugenoten)
- Hugenoci (fr. huguenots) – nazwa francuskich ewangelików
reformowanych (potocznie nazywanych kalwinistami) w XVI i XVII wieku.
Pochodzi ona od nazwiska przywódcy powstania w Genewie, Besançon
Hugues'a.
- Hugenoci pojawili się w latach 40. XVI wieku, gdy doktryna religijna
Jana Kalwina przyciągnęła szereg warstw społecznych, przede wszystkim
mieszczaństwo, część szlachty oraz możniejsze rody, jak Burbonów i
Chatillonów.
- Pierwszy synod narodowy miał miejsce w 1559 – ogłoszono na
nim zbiór zasad wiary (Confessio Gallicana) i utworzono jednolitą
organizację kościelną.
- W połowie XVI wieku na terenie Francji istniało 2 tysiące gmin
hugenockich, zrzeszające około 400 tysięcy wyznawców. W przeddzień
rzezi, Hugenoci stanowili 10% obywateli Francji.
- Po kilku latach, w 1562 uzyskano swobodę religijną, ale ruch spotkał się z
oporem dworu (zwłaszcza Katarzyny Medycejskiej), który dostrzegał w
kalwinizmie zagrożenie dla władzy centralnej.
- Dwór został wsparty przez grupę feudałów katolickich (Liga
Katolicka).
- W 1562 wybuchła wojna religijna, trwająca z przerwami 30 lat (do 1592).
- W jej czasie miały miejsce rzezie hugenotów, w tym największa
rzeź w Paryżu – Noc św. Bartłomieja (z 23 na 24 sierpnia 1572 r.).
- W 1573 miało miejsce oblężenie La Rochelle.
- Przywódca hugenotów Henryk, król Nawarry, gdy został królem Francji,
wydał edykt nantejski (1598), który hugenotom przyznawał wolność
wyznania.
- Zwalczali ich jednak kolejni władcy: Ludwik XIII i reprezentujący go
kardynał Richelieu (kolejne oblężenie La Rochelle w latach 1627–1628)
oraz Ludwik XIV, który w 1685 odwołał edykt nantejski, wydając
edykt z Fontainebleau.
- Spowodowało to likwidację protestantyzmu, zarówno jako organizacji
kościelnej, jak i siły politycznej; rozwiązywanie zborów, banicje pastorów,
przymusowe nawracanie na wiarę katolicką, wreszcie dragonady –
wywołały w 1702 r. powstanie kamizardów.
- Hugenoci wyemigrowali w dużej części do Anglii, Prus, Szwajcarii i
Niderlandów, czego skutkiem było osłabienie gospodarcze kraju.
- W 1787 hugenoci odzyskali prawa cywilne, ale dopiero rewolucja 1789 i
kodeks Napoleona przyniosły im pełne równouprawnienie z katolikami.

Ludwik II Jagiellończyk
- Ludwik II Jagiellończyk (ur. 1 lipca 1506 w Budzie, zm. 29 sierpnia 1526
pod Mohaczem) – król Czech (jako Ludwik I), Węgier i Chorwacji panujący
samodzielnie w latach 1516–1526.
- Syn króla Czech i Węgier Władysława II Jagiellończyka i Anny de Foix.
- W 1515 został adoptowany przez cesarza Maksymiliana I
Habsburga, a w 1522 ożenił się z jego wnuczką Marią
Habsburżanką, wypełniając postanowienia zjazdu wiedeńskiego.
Był kawalerem Orderu Złotego Runa.
- Był władcą nieudolnym, nie interesował się polityką, w jego imieniu
rządzili walczący o władzę możni, zwłaszcza niemieccy.
- Zginął w wieku 20 lat w bitwie z Turkami pod Mohaczem. Po jego śmierci
władzę w Czechach i na Węgrzech, zgodnie z układem z 1515, objął
Ferdynand I Habsburg – brat Marii Habsburżanki i zarazem mąż Anny
Jagiellonki, siostry Ludwika.
- 4 czerwca 1508 roku w Székesfehérvárze Ludwik został koronowany na
króla Węgier, a 11 marca 1509 roku w Pradze na króla Czech.
- 13 marca 1516 roku zmarł Władysław II Jagiellończyk, a Ludwik formalnie
został królem Czech i Węgier.
- W 1519 roku Zygmunt I Stary jako jego prawny opiekun
przyczynił się do wyboru Karola V Habsburga na cesarza.
- O skandalicznych stosunkach panujących na dworze w Budzie głośno
było w całej Europie. Szczególnie negatywny wpływ na Ludwika miał Jerzy
Hohenzollern.
W roku 1521 doszło wówczas do dawno zaplanowanego ślubu z Marią
Habsburg. Jednak król nadal zajmował się głównie uciechami, nie mając
realnego wpływu na wydarzenia w kraju.
- Tymczasem nad Węgrami zawisło niebezpieczeństwo tureckie. Wojska
tureckie pod wodzą Sulejmana Wspaniałego zaatakowały i zdobyły
Belgrad, główną twierdzę Węgier, chroniącą kraj od strony Bałkanów.
Upadek miasta otworzył imperium osmańskiemu drogę do centrum
państwa.
- Za czasów panowania Ludwika walka między stronnictwami przybrała
cechy wojny domowej. Szlachta na dwóch kolejnych sejmach w roku 1525
przedstawiła królowi szereg żądań, w tym usunięcia dotychczasowych
doradców i oddania godności palatyna Janowi Zápolyi.
- Te propozycje popierał także stryj Ludwika, król Polski Zygmunt Stary.
Ludwik początkowo zgodził się na postulaty szlacheckie, jednak po
powrocie do stolicy wycofał się z obietnic.
- Dał o sobie również znać konflikt między królem a Janem Zápolyą, który
jako pan Siedmiogrodu dysponował największym w kraju korpusem wojsk
(ok. 10 tysięcy zbrojnych).
- Do bitwy pod Mohaczem doszło 29 sierpnia 1526 roku. Starcie było
krótkie, a pogrom wojsk węgierskich całkowity.
- Sam Ludwik zginął w trakcie ucieczki z pola bitwy, przy czym podawano
różne wersje jego śmierci.
- Oficjalnie miał utonąć z koniem w rzeczce Csele. Według pogłosek króla
jednak zabito ciosami zadanymi od tyłu, tzn. rzekomo poniósł śmierć z rąk
własnych towarzyszy.

Ferdynand I
- Ferdynand I (ur. 10 marca 1503 w Alcalá de Henares, zm. 25 lipca 1564 w
Wiedniu) – arcyksiążę Austrii oraz książę Styrii, Krainy i Karyntii od 1521,
hrabia Tyrolu w latach od 1522, król Czech, Węgier i Chorwacji od 1526,
król niemiecki od 1531, cesarz rzymski od 1558.
- Przedstawiciel dynastii Habsburgów.
- Syn króla Kastylii Filipa I Pięknego i królowej Kastylii Joanny Szalonej. Brat
i następca Karola V Habsburga na tronie cesarskim.
- Mąż Anny Jagiellonki, córki króla Czech i Węgier Władysława II
Jagiellończyka.
- Ojciec cesarza rzymsko-niemieckiego, króla Czech i Węgier Maksymiliana
II Habsburga oraz królowych polskich Elżbiety Habsburżanki i Katarzyny
Habsburżanki.
- W 1521 r. Ferdynand został samodzielnym władcą, kiedy jego brat, cesarz
Karol V, nadał mu we władanie austriackie posiadłości Habsburgów.
- Koronował się 24 lutego 1527 roku w Czechach i 3 listopada tego samego
roku na Węgrzech.
- W 1529 r. Ferdynand I, z pomocą hiszpańskich i niemieckich wojsk Karola
V, zmusił Turków do odstąpienia od oblężenia Wiednia. Rozpoczęła się
epoka panowania Habsburgów w Czechach i na Węgrzech, ale także
zmagań między nimi a książętami Siedmiogrodu o koronę Świętego
Stefana.
- W styczniu 1531 r., wskutek zabiegów brata, został w Kolonii wybrany
przez książąt-elektorów na „króla Rzymian”, czyli króla Niemiec. Tytuł ten
czynił go następcą Karola na tronie cesarskim, a to gwarantowało sukcesję
Habsburgów państwie niemieckim. Koronacja królewska odbyła się
tradycyjnie w Akwizgranie.
- W 1538 w Wielkim Waradynie (węg. Nagyvárad, niem. Grosswardein)
adwersarze podpisali traktat rozbiorowy. Zachodnią część Węgier, Słowację
i Chorwację zachowali Habsburgowie, natomiast środkowe Węgry i
Siedmiogród wraz z dożywotnim tytułem królewskim zatrzymał Jan
Zápolya.
- W 1546 r. wybuchła w Niemczech I wojna szmalkaldzka.
- Po zwycięstwie cesarza Karola V 24 kwietnia 1547 pod Mühlbergiem
Habsburgowie zdobyli groźną przewagę. Armia czeska się rozeszła, a stany
zaproponowały Ferdynandowi ugodę.
- Król aresztował i skonfiskował majątki przywódców opozycji (sześciu
skazano na śmierć i ścięto w sierpniu podczas obrad sejmu – stąd mówiono
o „krwawym sejmie roku 1547”).
- Po 1547 r. szlachta zdobyła dużą przewagę polityczną nad czeskim
mieszczaństwem.
- Ferdynand nie był w stanie nieustannie toczyć walki z błyskotliwym
strategiem i potężnym władcą, jakim był Sulejman. W 1547 r. zawarł
rozejm z Turkami za cenę płacenia corocznego haraczu sułtanowi (30 tys.
dukatów).
- Prowadził w zastępstwie brata negocjacje, które zakończyły się
podpisaniem i uchwaleniem pokoju religijnego w Augsburgu w
1555 r.
- W 1557 Ferdynand I jako zwierzchnik zakonu krzyżackiego wystąpił w
obronie niezależności inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego i jej państwa
w Inflantach. Do końca życia cesarz pozostał w zasadzie neutralny wobec I
wojny północnej, milcząco godząc się na rozbiór państwa zakonnego
pomiędzy Polskę, Danię i Moskwę.
- W 1558 r., po abdykacji Karola V, Ferdynand I objął tron cesarski i został
koronowany 24 marca we Frankfurcie nad Menem.
- Angażował się w obrady soboru trydenckiego. Odnosił się przychylnie do
żądań protestantów uznania komunii pod dwiema postaciami.
- W 1564 r., na prośbę Ferdynanda, papież wyraził zgodę, aby w Czechach i
niektórych państwach niemieckich przyjmowano komunię pod dwiema
postaciami.
- Ferdynand powołał w Czechach, na Śląsku i na Węgrzech urzędy
identyczne do austriackich: rady dworskie (niem. hofrat), kancelarie
dworskie (niem. hofkanzlei) i kamery dworskie (niem. hofkammer), czyli
izby skarbowe.
- Dążył do unifikacji podległych sobie ziem i budowy zwartej,
scentralizowanej monarchii.
- W latach 1536–1563 wzniesiono w Pradze Belweder – letni pałac
cesarzowej dla Anny Jagiellonki, żony Ferdynanda I. Jest to piękny zabytek
renesansowej architektury.
- W 1562 r. w Ratyzbonie Ferdynand I przeprowadził elekcję swojego syna,
Maksymiliana II Habsburga, w Niemczech oraz w Czechach, a rok później
koronował go na króla Węgier. Tym samym zapewnił dynastii płynną
sukcesję.
- W 1564 r. cesarz podzielił austriackie ziemie Habsburgów pomiędzy
swoich synów. Austrię zapisał Maksymilianowi. Styrię, Karyntię i Karniolę
otrzymał arcyksiążę arcyksiążę Karol, a Tyrol i szwabskie posiadłości
Habsburgów arcyksiążę Ferdynand II.

Maksymilian II Habsburg
- Maksymilian II Habsburg (ur. 31 lipca 1527 w Wiedniu, zm. 12
października 1576 w Ratyzbonie) – cesarz rzymski, król Czech, Węgier i
Chorwacji w latach 1564–1576 z dynastii Habsburgów. Syn cesarza, króla
Czech i Węgier Ferdynanda I Habsburga oraz Anny Jagiellonki, córki króla
Czech i Węgier Władysława II Jagiellończyka.
- Ojciec cesarzy Świętego Cesarstwa Rzymskiego: Rudolfa II Habsburga i
Macieja Habsburga.
- W latach 1548–1550 był namiestnikiem w Hiszpanii w służbie stryja,
cesarza rzymsko-niemieckiego i króla hiszpańskiego Karola V.
- W 1556 roku Karol abdykował, a ojciec Maksymiliana, Ferdynand objął
tron cesarski.
- W 1562 roku został, jeszcze za życia ojca (vivente imperatore) wybrany
przez elektorów Rzeszy Niemieckiej na króla rzymskiego (niemieckiego).
Także w 1562 roku Ferdynand polecił koronować Maksymiliana na króla
czeskiego, a rok później na węgierskiego.
- Tytuł cesarski przypadł Maksymilianowi po śmierci ojca w 1564 roku.
- Maksymilian II przejawiał niewielkie zainteresowanie sporami religijnymi.
Nie kontynuował kontrreformacyjnych działań ojca, ale z drugiej strony nie
udzielał protestantom poparcia.
- Maksymilian II popierał też reformę Kościoła rzymskokatolickiego.
- W 1571 cesarz wydał „edykt asekuracyjny”, w którym zezwolił
protestantom w Austrii na odprawianie nabożeństw w ich domach i
prywatnych dobrach.
- W 1567 na żądanie czeskich luteranów anulował kompaktaty praskie,
pochodzące jeszcze z czasów wojen husyckich.
- W 1575 przyrzekł sejmowi czeskiemu wydanie edyktu tolerancyjnego dla
protestantów i utrakwistów (w zamian za co sejm czeski wybrał jego syna,
Rudolfa, na króla), czego jednak nie zrealizował.
- Kiedy w 1570 r. Maksymilian II zaproponował obradującemu w Spirze
Sejmowi Rzeszy wzmocnienie obronności Cesarstwa, zwłaszcza
wschodnich granic (co wiązało się właśnie z wojną z Turkami), Sejm
zareagował uchwaleniem ustawy ograniczającej kompetencje cesarskie w
sprawach wojskowych. XDDDD
- Żadnych działań zmierzających do poprawy obronności Niemiec nie
podjęto. PLS BE SO FR RN
- 12 grudnia 1575 został ogłoszony przez prymasa Jakuba Uchańskiego
królem Polski, lecz kandydatura jego przepadła niezaakceptowana przez
rzeszę szlachecką.
- Sam Maksymilian zresztą ociągał się z przyjęciem i zaprzysiężeniem
przedstawionych mu pacta conventa, podpisał je dopiero 22 maja 1576 w
Wiedniu.
- Tymczasem Batory, wybrany wraz z Anną Jagiellonką przez szlachtę
przeciwną Habsburgom, ubiegł cesarza i dotarł szybciej do Krakowa.
- Pretensje do polskiej korony ostatecznie przekreśliła śmierć cesarza.
NO I WYBOMBIAJ NIUNIA

Rudolf II Habsburg
- Rudolf II Habsburg (ur. 18 lipca 1552 w Wiedniu, zm. 20 stycznia 1612 w
Pradze) – cesarz rzymski, król Czech w latach 1576-1611, król Węgier i
Chorwacji (jako Rudolf I) oraz arcyksiążę Austrii (jako Rudolf V) w latach
1576-1608 z dynastii Habsburgów.
- Syn cesarza, króla Czech i Węgier – Maksymiliana II Habsburga i Marii
Habsburg (córki cesarza i króla Hiszpanii – Karola V Habsburga oraz Izabeli
Aviz).
- Maksymilian II już w 1572 przeprowadził wybór Rudolfa na króla Węgier, a
w 1575 roku na króla Czech.
- 27 października 1575 roku w Ratyzbonie został vivente imperatore (za
życia cesarza, czyli swojego ojca) wybrany na króla Niemiec, co
gwarantowało mu dziedziczenie tytułu cesarskiego.
- W 1593 r., w odpowiedzi na najazd tureckiego beja Serbii na Chorwację,
zaprzestał płacenia Imperium Osmańskiemu trybutu z Węgier i rozpoczął
III wojnę austriacko-turecką. Początkowo odnosił sukcesy, z czasem stracił
kontrolę nad sytuacją.
- Polityką kontrreformacyjną wywołał na Węgrzech dwa powstania: w 1601
i 1604 roku. Wskutek tego drugiego buntu utracił Siedmiogród, opanowany
w czasie walk z Turkami.
- Prowadził pertraktacje z królem Polski Zygmuntem III Wazą w
sprawie przekazania korony polskiej Habsburgom (Zygmunt liczył na
odzyskanie tronu w Szwecji). Opozycja szlachecka w Polsce udaremniła
jednak te plany.
- Mimo że Rudolf II nie był entuzjastą Kościoła katolickiego, sprzeciwiał się
reformacji.
- Gdy w 1607 roku w Donauwörth doszło do zamieszek na tle religijnym
(luteranie napadli katolików), Rudolf ogłosił banicję miasta.
- Książę Bawarii Maksymilian I, zobowiązany do egzekucji wyroku,
opanował miasto i z pomocą jezuitów, drogą represji, pozbył się
protestantów.
- W reakcji na to niemieccy książęta protestanccy zawiązali Unię
Ewangelicką, sojusz obronny przeciw katolikom.
- W latach 1608-1609, obawiając się utraty władzy, wydał akty
gwarantujące swobody wyznaniowe protestantom w Czechach i na Śląsku
(tzw. List majestatyczny).
- Przyznawały one wolność kultu religijnego i budowania zborów, a także
prawo do wyboru rzeczników społeczności protestanckiej, zwanych
defensorami.
- Nie przestrzegał ich w praktyce, czym przyczynił się do wybuchu
wojny trzydziestoletniej.
- Rudolf II nigdy nie zawarł małżeństwa i nie doczekał się legalnego
następcy,
posiadał mimo to liczne potomstwo z nieprawego łoża. Jednym z jego
nieślubnych synów był markiz Julius d’Austria, znany jako
niezrównoważony psychicznie morderca.
- Rudolf II wykazywał narastające zaburzenia psychiczne w miarę starzenia
się, prawdopodobnie spowodowane postępującą, wrodzoną kiłą.
- Często cierpiał na stany lękowe i obsesje o charakterze religijnym. W
chwili szału próbował popełnić morderstwo, a następnie usiłował targnąć
się na własne życie.
- Był głęboko zainteresowany filozofią hermetyczną oraz różnymi prądami
okultystycznymi i kabalistycznymi.
- Jego praski dwór stał się oazą dla rozmaitej maści czarowników,
alchemików, astrologów i rabinów-kabalistów, w których wiedzę i zdolności
cesarz pokładał bezgraniczną ufność.
- W okresach szczególnego nasilenia objawów choroby ostentacyjnie
odrzucał wiarę katolicką - deklarując postawę zbliżoną do satanizmu -
oddawał się praktykowaniu wiedzy tajemnej. Widok duchownych, których
na podstawie przepowiedni posądzał o spiskowanie przeciw niemu i
nastawanie na jego życie, budził w nim wówczas paniczny lęk.
- Cesarz, oddany swoim zainteresowaniom, mało interesował się sprawami
państwa, wsławił się jednak jako protektor kultury i nauki. Z czasem stawał
się coraz bardziej bierny wobec wydarzeń politycznych i tracił kontrolę nad
sytuacją, zwłaszcza na froncie tureckim.
- W kwietniu 1606 roku członkowie rodziny Habsburgów zadecydowali o
przekazaniu władzy na Węgrzech bratu Rudolfa, Maciejowi.
- W 1608 roku Maciej, mając poparcie stanów austriackich, wymógł na
Rudolfie przejęcie władzy także w Austrii i na Morawach oraz pozwolenie
na koronację królewską na Węgrzech. Rudolf, pozbawiony wpływu na
politykę, pozostał jedynie formalnie cesarzem rzymskim.
- Od 1583 roku rezydował w Pradze i został pochowany w Katedrze św.
Wita.