Igulot Recreational Center: A Proposed Project of a Multipurpose Court

Facility in Igulot, Bocaue, Bulacan

Agad, Ivanzher M.

Dizon, Nickel Ross G.

Mesa, Kem Joshua

Narito, Justine Brian M.

Nuñez, Laila May P.

Bachelor of Science in Civil Engineering, Jesus Is Lord Colleges Foundation, Inc.

PC 413, Research in CE Project 1

Engr. Levi Espino

November 2024

CERTIFICATION

1
 This thesis titled Ang Naging Kamalayan Bunga ng Hiwalayan:
Understanding Young Adults’ Attitudes Towards Parental Separation
prepared and submitted by Jhamby M. Agustin, Jenalyn U. Conquilla, Jimboy
B. Duran, Ma. Rovelyn S. Escoto, Nicole Anne C. Espiritu, and Niña Ercie
H. Paras in partial fulfillment of the requirements for the degree Bachelor of
Science in Psychology has been examined and recommended for ORAL
EXAMINATION.

AMOR S. ARTIOLA, MAIP, RPm

Adviser

APPROVAL

Approved by the Panel for Oral Deliberation on November 29, 2022.

ENGR. WENIFREDA R. TEMPLONUEVO, PhD.

Chairman

MR. EDGARDO C. CASTRO, MBA MR. JHOSELLE TUS, MABS

Member Member

Accepted and approved as partial fulfillment of the requirements for the

degree Bachelor of Science in Psychology.

ENGR. WENIFREDA R. TEMPLONUEVO, PhD.

College Dean

2
 ABSTRACT

The end of a relationship entails a significant change in one’s life. Separation of

parents is defined as living in a household with only one parent or in a home where

the parents are married but eventually stop living together as a couple. Typically, the

experience of having a dysfunctional or unsatisfying relationship precedes the parents’

separation. This study aims to explore the lived experiences of young adults towards

their parents’ separation, specifically: (1) to describe the lived experiences, advantages

and disadvantages, of parental separation; (2) to determine young adults’ specific

attitudes towards parental separation; and (3) to identify the coping mechanisms

regarding parental separation. Utilizing the Interpretative Phenomenological Analysis

(IPA) method, the study findings are the following: (1) Young adults experienced more

disadvantages from parental separation than advantages. Most participants battled

mainly with longing for parental support, early childhood responsibility, and

delinquency; (2) Young adults displayed various attitudes regarding affect, mainly

sadness, perplexity, anger, fear, frustration, and envy. Some of them displayed

inappropriate behaviors towards social relationships, such as avoidant, apathetic,

disrespectful, and violent behaviors. (3) Most young adults, primarily males, coped

mostly through acceptance and forgiveness, social support, positive changes,

optimism, and lessons from the situation.

Keywords: Parental Separation, Attitudes, Young Adults

3
 ACKNOWLEDGMENT

First and foremost, praises and our heartfelt thanksgiving to the Lord Almighty

for His showers of blessings and for being the source of wisdom and strength

throughout the completion of this research.

We are overwhelmed in all humbleness and gratefulness to acknowledge our

sincere thanks to those who have helped us.

We want to express our deep and sincere gratitude to Mrs. Amor S. Artiola for

her patience, motivation, and knowledge. Any attempt at any level cannot be

completed without her guidance and mentoring.

Our deepest thanks to our classmates for their encouragement, friendship, and

enthusiasm that inspires us.

Lastly, this research would not have been possible without our family's love,

understanding, and continuous support. We are deeply grateful for their unwavering

belief in us.

The Authors

4
 TABLE OF CONTENTS

Title Page

TITLE PAGE ……………………………………………………………………………………….……… i

CERTIFICATION/ APPROVAL SHEET………………………………………………….………. ii

ABSTRACT…………………………………………………….…………………………………….......... iii

ACKNOWLEDGEMENT…………………………………………………..……………….….……… iv

TABLE OF CONTENTS…………………………………………………….………………….......... v

LIST OF TABLES…………………………………………………….……………………..……………

viii

Chapter 1: Problem and its Background

Background of the study.……………………………………………………………….…. 1

Statement of the Problem.………………………………………………………….......…

Objectives of the study………………………………………………………………………

Significance of the Study…………………………………………………………………..

Scope and Limitation of the Study ……………………………………………………..

Conceptual Framework……………………………………………………………………..

Chapter 2: Review of Related Literature and Studies

Parental Separation …………………………………………………………………………..... 7

Young Adults’ Lived Experiences Towards Parental Separation.……….……… 10

Attitudes Towards Parental Separation………………………………………….………. 17

Affect Towards Parental Separation...……………………………………………. 17

Behavior Towards Parental Separation...……………………….……………… 19

Cognition Towards Parental Separation..……………………………….. …. .. 23

Young Adults’ Coping Mechanisms Towards Parental Separation……..…... … 28

5
 Synthesis of Related Literature and Studies………………………………………….….

Chapter 3: Methodology of Study

Strategies of Inquiry …………………………………………………………………………

30

Respondents of the Study ………………………………………………………………….

31

Data Collection Approaches …………………………………………………...………… 32

Data Analysis Procedure ……………………………………………………….………….. 32

Ethical Considerations ……………………………………………………………………… 33

Chapter 4: Presentation, Analysis and Interpretation of Data

The Lived Experiences of Young Adults with Parental Separation.…………..

34

Advantages ……..………………………………………………………………………. 35

Disadvantages ……..………………………………………………………………….. 38

Attitudes of Young Adults Towards Parental Separation …………....……….. 43

Affect ……..…………………………………………………………………………………. 44

Behavior ……..…………………………………………………………………………….. 48

Cognition ……..…………………………………………………………………………… 55

Coping Mechanisms of Young Adults .…………………………………..……………… 58

Adapting to the Circumstances ……..…………………………………………….. 59

Overcoming Struggles ……..…………………………………………..…………….. 62

Modification of Developed Behaviors Towards Loved Ones ….………… 65

Essence of Optimism ……..…………………………………………...……………… 70

Lessons Learned from the Situation ……..………………………………………. 72

Chapter 5: Summary of Findings, Conclusion and Recommendations

Summary of Findings ………………………………………………………………………….. 76

6
 Conclusion …………………………………………………………………….…………………... 78

Recommendations ……………………………………………….…………………………..… 79

Proposed Group Dynamics Program for Young Adults ……..….…………. 81

References ………………………………………………………………………………………………… 87
Appendices

A. Semi-Structured Interview Guide ……………………………………………………...

95

B. Certificates of Instrument Validation ……………………..…………………………… 97

C. Participant’s Information and Informed Consent Letter …………..…..……… 99

D. Consent Form of the Respondents ……….…………………………………………… 100

E. Curriculum Vitae ……………………………………………………………….......... …….101

F. Interview Transcriptions ………………………………………………………………….. 107

7
 LIST OF TABLES

Table Page

1 Demographic Characteristics of Participants …………………….…………….… 31

2 Lived Experiences of Participants …………………………………………………… 34

3 Attitudes of Participants …………………………...……………………………………. 43

4 Coping Mechanisms Themes …………………………..………………………………. 59

8
 Chapter 1

Introduction

In recent years, the construction of multipurpose courts has gained momentum

as communities seek to promote physical activity, social interaction, and overall well-

being. These versatile spaces, designed to accommodate various sports and

recreational activities, serve as crucial hubs for community engagement. However, the

design and construction of these courts are not merely technical processes; they

significantly influence how well these facilities serve their intended purpose. Effective

design can enhance accessibility, usability, and safety, thereby encouraging greater

community participation. Conversely, inadequate construction practices may lead to

structural issues, reduced longevity, and limited user engagement. As such,

understanding the interplay between design features and construction techniques is

vital for maximizing the benefits these courts can offer. Moreover, multipurpose

courts have the potential to contribute to social cohesion and physical health by

providing inclusive spaces where individuals of all ages can gather, play, and interact.

However, there is a critical need to assess the specific impacts these facilities have on

community well-being, including how they address local needs and promote active

lifestyles. This study aims to analyze the design and construction of multipurpose

courts and their subsequent impacts on community well-being and participation. By

examining both the successes and challenges faced in these projects, this research will

provide valuable insights for stakeholders involved in planning, designing, and

maintaining multipurpose facilities, ultimately fostering healthier and more engaged

communities.

Statement of the Problem

1
 This study titled "Igulot Recreation Center: A Proposed Project of a

Multipurpose Court Facility in Igulot, Bocaue, Bulacan.” aims to fill the gaps of past

research and projects by filling thoroughly analyzing the most suitable design and

construction of multipurpose court facilities to enhance access to recreational, sports,

and social activities during inclement weather among the residents of Brgy. Igulot in

Bocaue. This study seeks to optimize the usability, accessibility of the location,

improve the design and the materials used in the project. It also allows the researchers

to gather data on social, economic, impacts and health benefits that this project can

bring to the communities, as well as the challenges of maintenance and proper

utilization of the facility. Specifically, this research aims to answer the following

questions.

1. What is the most suitable design for a covered court in Barangay Igulot, Bocaue to

access the community's recreational, sports and social activities during inclement

weather?

2. What are the impacts of constructing a covered court facility in Barangay Igulot,

Bocaue to access the community's recreational, sports, and social activities during

inclement weather?

3. What are the potential benefits of constructing a covered court facility to address

these limitations?

Objectives of the Study

1. To design and propose a multipurpose covered court in Barangay Igulot, Bocaue,

Bulacan that enhance the weather protection that ensure the court is safe, secure, and

usable and throughout the year, regardless of weather conditions.

2
2. Encourage more community participation by providing this structure for physical

activities, and community events.

3. To determine whether building a covered court facility will help Barangay Igulot,

Bocaue overcome its recreational, sporting, and social activity restrictions.

Significance of the Study

Development of a Recreational Center and Multipurpose court Introduction The

proposed study aims to investigate the development of a recreational center and

multipurpose court, exploring its potential impact on community well-being, health,

and economic vitality. This research will provide a comprehensive framework for

understanding how such a facility can serve as a catalyst for positive social change and

community development.

1. Enhancing Community Identity This research will examine how a recreational center

can enhance local identity and community pride. By analyzing case studies of similar

facilities, the study will assess the role of community events and programs in

fostering a sense of belonging. A focus on participatory approaches will highlight

how residents can actively shape the center's offerings to reflect their cultural values

and aspirations.

2. Promoting Health and Wellness The study will investigate the health benefits

associated with increased access to recreational facilities. Utilizing quantitative data

from public health sources, the research will measure changes in physical activity

levels, obesity rates, and mental health outcomes in communities with similar

centers. This analysis aims to establish a clear correlation between access to

recreational facilities and improved public health metrics.

3. Supporting Youth Development This section will explore the role of recreational

spaces in youth development, particularly regarding skill-building and leadership

3
 opportunities. The research will employ both qualitative interviews with youth

program participants and quantitative surveys to evaluate the impact of sports and

recreational activities on personal development. Findings will aim to demonstrate

how participation in structured programs fosters essential life skills among young

individuals.

4. Driving Economic Growth The study will assess the economic implications of

developing a recreational center. By conducting a cost-benefit analysis and reviewing

economic data from existing centers, the research will evaluate job creation, local

business stimulation, and tourism impacts. The goal is to provide evidence that

supports the economic viability of investing in recreational infrastructure.

5. Fostering Inclusivity The research will analyze how a well-designed recreational

center can promote inclusivity for individuals of diverse backgrounds and abilities.

This section will include surveys assessing community perceptions of accessibility

and inclusivity in existing facilities. Recommendations will be made for ensuring

that the new center meets the needs of all community members, thereby promoting

social equity.

6. Encouraging Sustainability A key focus of this study will be the integration of

sustainable practices in the design and operation of the recreational center. The

research will evaluate sustainable building materials, energy-efficient systems, and

community engagement in environmental initiatives. By highlighting successful case

studies, the study will propose strategies for minimizing the ecological footprint of

the facility.

7. Cultural and Artistic Enrichment The final section will investigate the potential for

the recreational center to serve as a hub for cultural and artistic activities. This

research will involve qualitative analyses of community feedback regarding desired

4
 cultural programming. By assessing the impact of such programming on community

engagement and cultural expression, the study will advocate for a multifaceted

approach to recreational facility design.

Conclusion

In conclusion, this study aims to provide a comprehensive understanding of the

significance of developing a recreational center and multipurpose court. By exploring

its multifaceted impact on community identity, health, youth development, economic

growth, inclusivity, sustainability, and cultural enrichment, the research will offer

valuable insights for stakeholders and policymakers. The findings will ultimately serve

as a guiding framework for the successful planning and implementation of this vital

community resource.

Scope and Limitation

This project mainly focuses on the architectural and structural design of a

multipurpose covered court located at Brgy. Igulot, Bocaue Bulacan. It will serve as a

venue for different activities by the community. It also includes providing a

functional layout, using suitable and economical materials for the construction and

accessing the impact of the facility to the residents of the barangay. The material that

will be used mostly are steel for framing and concrete for foundations and slab. The

respondents of this project can be the residents and local officials of the barangay

Igulot. This project is limited only for the proposal of the facility and the actual

construction will not occur. The Barangay Igulot is the research rationale of this

project due to needs for a weather resistant venue that can support different

activities of the community. Respondents were chosen due to they are one who live

in that barangay and they are the ones who experience the lack of facility. This

project will not include detailed costing, schedule, quantity surveys, soil testings and

5
 hazard mitigation due to financial and time constraints. The researchers focus on the

selection of the materials and the design.

Conceptual Framework

Definition of Terms

For a better understanding of this study, the following terms are defined in the

context of this research.

Affect means any sensory or emotional experience, ranging from suffering to

euphoria, from the simplest to the most complex feeling sensations, and from the

most normal to the most pathological emotional responses (APA], 2014).

Attitude means a collection of feelings, perceptions, and behaviors directed

toward a specific object, person, thing, or event and is frequently the product of

experience or upbringing and can exert a significant effect on behavior (Cherry, 2021).

Behavior means an observable and quantifiable action, activity, or process

frequently initiated in response to internal or external stimuli (Psychology Dictionary,

2013).

Children are young adults whose parents are separated and live in a household

with only one parent or without both parents.

Cognition means a mental action or process involving acquiring knowledge

and understanding through thoughts, experiences, and the senses (Cambridge

Cognition, 2015).

Parental Separation means parents are married but eventually stop living

together as a couple.

6
 Chapter 2

Review of Related Literature and Studies

This chapter features literature and studies related to “Igulot Recreation Center:

A Proposed Project of a Multipurpose Court Facility in Igulot, Bocaue, Bulacan.” The

related literature and studies are presented thematically and according to the

variables of this study.

I.Geography of Brgy. Igulot, Bocaue, Bulacan

Figure 1: Map of Brgy. Igulot, Bocaue, Bulacan

Source: (google.com/maps,2024)

Barangay Igulot can be at the municipality of Bocaue, in the province of

Bulacan. It is located about 14° 47' North, 120° 56' East on the island of Luzon. Having

an elevation of 8.2 meters or 26.9 feet above the sea level. According to the census way

back 2020, its population is about 1,871 people, about 1.32% of the whole population

of the municipality of Bocaue. (PhilAtlas, 2020).

7
 II.Materials needed for the construction of the covered court
As the Department of Public Works and Highways (DPWH), covered court can

be composed of different steel materials, such as purlins, angle bar, ridge rolls, long

span and roofing materials. Different articles stated that steel is also good for

construction, it has a high strength, uniform, elastic, ductile and permanence. Steel

can also be installed together by several simple connections, welds and bolts. Speed of

erection of the steel is also a factor that steel is good for construction. (Australian Steel

Institute, 2024).

Reinforced concrete (RC) is made up from two materials, the concrete and the

rein forced bar. Concrete composed of Portland-cement, serves as the binding agent,

water and aggregates such as sand and gravel, sometimes including admixtures

depending on the usage of the concrete.

Reinforced concrete a composite material normally used in construction for its

structural members in which reinforcing bar is inserted in concrete to resist forces

acting to the members. (Afzal et al., 2020). In comparison of the steel and reinforced

concrete in construction, Majority of steelwork is fabrication that gives a less time to

work on (Australian Steel Institute, n.d.:) compared to concrete that needs to attain its

desired strength.

As stated in the book of Design of Reinforced Concrete 9th edition of Jack

McCormac, ribbed projections, from deformed bars can provide better bonding

between the concrete and the steel. Reinforcing bars is added to the concrete to add

more tensile strength to the structural members. (Concrete Reinforcing Steel

Institute, n.d.:)

8
 L– bracket or more known asAngle bar, a finished metal with a right angle

shaped that has perpendicular legs. Usually, hot rolling carbon steel or a low alloy,

high-strength steel that is extremely machinable and ductile is used in its

manufacture. Angle bar provides stability and toughness useful for a variety of

applications because of their low deformation resistance. It can also support beams

and columns for building construction and can also apply to rafters, railings, wall

studs, ceiling supports, and concrete reinforcement. (Regan Industrial Sales

Incorporated n.d.:)

Steel purlins, also known as C-Purlins, a low profile and lightweight metal

finished that is very ductile and versatile. It is typically used in roofing applications; it

is punched to make a room for different connections to finish the roofing. (Regan

Industrial Sales Incorporated n.d.:)

Long span, the typical roofing profile for the typical roofing profile for the

housing industry spans a greater area. This is the most widely used and affordable

option for your fencing, sectioning, or roof needs (Sheehan INC. n.d.:)

Roofing materials, roof provides protection from different element like wind,

Ultraviolet rays and rain. It helps in controlling the temperature to the facility area

that give the occupants the optimal usage. (MakMax Australia, 2023). Different

materials that can be used are roof ridges, gutter, flushing and eaves are some of the

materials that can be utilized. (Sheehan INC. n.d.:)

Weld and bolt connection ca be used in construction, weld connection provides

economical saving, a high bearing capacity and a large connection of stiffness. (Meng

et al., 2022). Bolt connection is more traditional and more convenient method of

connection. (Ding, 2021).

9
III.Types of Frames
The Moment frame has a high rigid beam to column connection. This frame can

consist of a single frame, or several bays repeated vertical and horizontal. Unlike

concrete it didn’t have any infill material that would allow to behave differently.

(Global Earthquake Model Foundation, 2023).

The Ordinary moment frame, it only expects to resist minimal or limited

inelastic deformation, and according to American Institute of Steel construction

(AISC) it doesn’t require to use prequalified connections. It is normally use in non to

low seismic region. (Simpson Strong-Tie Site, n.d.)

The Intermediate moment frame it expects to resist moderate inelastic

deformation and according to AISC it requires to use prequalified connections. This

frame requires to sustain an inter-story drift angle with at least 0.02 radians. It is

normally use in low to mid seismic region. (Simpson Strong-Tie Site, n.d.)

The special moment-resistant frame expected to resist significant inelastic

deformation and according to AISC it requires to use prequalified connections and

be verified with testing. This frame requires to sustain an inter-story drift angle with

at least 0.04 radians. It is normally use in mid to high seismic region. (Simpson

Strong-Tie Site, n.d.).

IV. Contemporary Designs of Multipurpose Covered Court

In the Philippines, it is common to used triangular or arched type truss as a

frame for a multipurposed covered court. Mosly it is made up from steel materials as

its structural member, reinforcement concrete for its foundation and holds the

trusses and uses traditional roofing application.

10
Figure 2. Kalangitan National High School covered court in Barangay Kalangitan,
Capas, Tarlac (https://www.dpwh.gov.ph/dpwh/news/26908)

The Kalangitan National High School Covered court in barangay Kalangitan

Tarlac are one of the two covered court projects of DPWH that will be built in the

Municipality of Moncada ang Capas, Tarlac. A triangular type of truss as its beam and

column and uses reinforced concrete to hold it.

Figure 3. Arch type Covered Court in Tagbiliran City

(https://tagbilaran.gov.ph/covered-court/)

V. Structural Codes in Designing Multipurpose Covered Court

National Structural Code of the Philippines 2015 7th edition – National

Structural Code of the Philippines 2015 7th edition will be use as the foundation of

this study. All the required design will be based on this code.

As mandated in Presidential Decree No. 1096, this was known as the National

Structural Code of the Philippines. This is the document guiding all the building

11
practices in the Philippines. By establishing this code ensures the structure’s quality,

safety and functionality.

A. Loads

According to The International Archives of the Photogrammetry, Remote

Sensing and Spatial Information Sciences (ISPRS), geographical location of the

Philippines situated inside the pacific ring of fire that makes it one of the most hazard

prone areas in the world. It is experiencing different disaster, earthquake or seismic

event, tropical storm as well as eruption of active volcano. (Dilig,2019)

In the Philippines, different type of loads must be considered in designing

structural elements, and these are: Dead load, a load that is constant in a structure,

these are the permanent attachments in a structure, this includes architectural,

structural, electrical element and other fixed services. (NSCP Section 204). Live loads

this are the loads that is temporary or the occupants of the structure (NSCP Section

205). Last is the environmental loads such as the wind loads, these are the loads that

is dynamic and randomly occurs. The Philippines has three different contour maps

that has been generated used in categorizing different basic wind speeds for building

occupancy. (NSCP Section 207)

12
Figure.4. Wind contour map in the Philippines (NSCP 2015 Volume 1 7 th Edition

For Basic Wind speeds for category I Buildings and Other structures

a. Wind speeds are based on a 3-second gust measured at 10 meters above

ground for areas classified under Exposure C.

b. Linear interpolation between wind speed contours is allowed.

c. Coastal areas beyond the last contour should adopt the contour value

closest to the coast.

d. Special regions like mountains, gorges, and promontories require careful

evaluation for unusual winds.

e. Wind speed data assumes a 3% exceedance probability over 50 years

(equivalent to an MRI of 1700 years).

f. The data source for these wind speeds is PAGASA (Philippine Atmospheric,

Geophysical, and Astronomical Services Administration).

For Basic Wind speeds for Category III, IV and V Buildings and Other structures

a. Wind speed values are based on 3-second gusts at 10 meters above

ground for Exposure C areas.

b. Linear interpolation between wind speed contours is allowed.

c. Islands and coastal areas beyond the last contour should adopt the final

contour value along the coast.

d. Special regions like mountains, gorges, and promontories need special

attention for wind conditions.

e. Wind speeds assume a 15% exceedance probability over 50 years (MRI =

300 years).

f. Wind data comes from PAGASA.

13
 Seismic loads are the forces acting on a structure due to shaking of the ground.

The code ensures that the structures design is capable to withstand all those forces to

prevent casualties and loss of life. (NSCP Section 208)

VI.Impacts of the Multipurposed Covered court

Construction of the Multipurposed covered court are one of the essential in a

community, hosting different program and events such as sports league, medical

mission, and different barangay gatherings. And, when a disaster happens, I could be

a temporary shelter for the people. According to Governor Jose Enrique Garcia III,

structures like a multipurposed covered court is important in a community, it will

serve as a venue for school and barangay activities that can enhanced the productivity

of its residents.

14
15
 Chapter 3

Methodology of the Study

This chapter features the strategies of inquiry, respondents of the study, data

collection approaches, and data analysis procedures utilized to generate the study

results.

Strategies of Inquiry

A qualitative research strategy called "phenomenological research" was utilized

to comprehend and characterize a phenomenon's fundamental elements. The

methodology examines human experience in daily life while putting aside the

researchers' prior notions about the phenomenon. In other words, phenomenology

research investigates actual events to learn more about how people interpret them.

The premise behind phenomenological research design is that individuals

employ a standard structure or essence to interpret their experiences (Delve, 2022).

They interpret the participants' emotions, perceptions, and beliefs to elucidate the

essence of the event under inquiry. The researcher's preconceived notions about the

experience or phenomenon must be bracketed in phenomenological research design.

To fully understand it, phenomenological research designs are used to examine

the perspectives of persons who have encountered a phenomenon to comprehend its

universal character. This method is frequently used to investigate lived experiences,

learn more about people's thinking, and widen a researcher's understanding of a

phenomenon.

16
Respondents of the Study

The study’s participants involved BS Psychology students in private higher

educational institutions in Bocaue, Bulacan. The summary of the participant's

demographic characteristics involved in the study is shown in Table 1. The

participants were between eighteen (18) and twenty-five (25) years old.

Table 1

Demographic Characteristics of Participants

Variable Frequency

Age

18-21 15

22-25 2

Gender

Female 9

Male 8

The researchers only selected respondents whose parents separated and lived

with only one parent or without both parents. The researchers focused on their

criteria to identify and select participants to contribute to the study. The researchers

ensured the availability and willingness to engage and the respondents’ capacity to

convey experiences and views coherently, expressive, and reflective.

The participants’ selection reflects and serves as an example of the homogeneity

of the sample pool. In a phenomenological approach, the researchers ask the

participants to remember, reflect on their lives, and explain and interpret these

17
recollections. The purpose is to gain a comprehensive, holistic, and more in-depth

understanding of the respondents’ lived experiences.

Data Collection Approaches

The researchers conducted one-on-one interviews with young adults whose

parents have separated to enhance the findings of this study. Given the safety

precautions and COVID-19 constraints, the discussion took place via an online video

conference call using tools such as Zoom, Google Meet, or Messenger, as preferred by

the participants. Participants were given consent forms ahead of time to comply with

legal requirements. The consent form was delivered to each participant via Google

forms, permitting the full interview to be videotaped for transcription reasons.

Participants were guaranteed that all information and data were kept confidential

following the conversation.

This study used a semi-structured interview guide submitted to an intensive

validation process by subject matter experts to guarantee accuracy. The researchers

created an interview guide with particular questions to narrow this study's three

primary themes. The inquiries primarily focused on young adults' experiences,

attitudes, and coping techniques in the aftermath of their parent's separation.

Furthermore, it is vital to emphasize that participants can provide clarification or

concerns about these questions.

Data Analysis Procedure

The study used a qualitative approach, precisely the Interpretative

Phenomenological Analysis (IPA) method. The benefit of the study is quadrupled

because of the bonding relationship the technique allows researchers to build with

their research participants. It provides researchers with the best opportunity to

understand the most intimate reflections on the "lived experiences" of research

18
participants. The interpretive-phenomenological analysis approach as a "participant-

centric" approach allows respondents (research participants) to express themselves

and their "experiential stories" at their discretion, without bias or persecution. The

use of the IPA approach in a qualitative research study underscores the fact that its

main aim and essence is to explore the participants' lived experiences and allow them

to narrate the research results through their 'lived experiences (Alase, 2017).

There are several methods for gathering qualitative data. One of the most

efficient strategies for eliminating content inconsistencies is to record and transcribe

interviews. A detailed review of the data acquired from young adults whose parents

have separated was required. The interview data included each participant's precise

statements verbatim and were thoroughly reviewed. The interview transcriptions

underwent thematic content analysis to weed out biases, identify common themes as

the data is being searched, and find common patterns across the data set.

Familiarizing oneself with the information and extracting preliminary analytic ideas

from it is critical (Canary, 2019). The next step was creating basic codes and themes

that captured and unified each piece of information. The participants' experiences,

attitudes, and coping techniques were significant issues in this study. Furthermore,

the method culminated with creating more precise sub-themes and a brief and

cohesive report containing these sub-themes. These tactics ensured that the

information was trustworthy, accurate, and unavoidable.

Ethical Considerations

The participants in this study granted their informed consent before the data

gathering process. The informed consent form that the respondents signed has two

parts: The Information Sheet and the Certificate of Consent. The Information Sheet

shares information about the study including the purpose of the research, the type of

19
research intervention, the participant selection, voluntary participation,

confidentiality and contact information of the principal investigator. After the

respondents fully understood the study, they signed the Certificate of Consent.

Participation of the young adults in this research is entirely voluntary. They may

change their minds later and stop participating even if they agreed earlier. There will

be no penalty if they leave the study before it is completed.

Strict precautions were made to maintain data confidentiality. The information

gathered from and about the respondents throughout the research was kept by the

researchers for study record-keeping, then will be discarded after the research report

has been done. The names and other personally identifiable information were

maintained securely and separately from the study data collected from the

participants. Except in circumstances when the researcher is legally required to report

specific instances, participant data will be kept strictly confidential. The findings of

this study may be published in an article or presentation, but no information

identifying the participants will be included.

20
 Chapter 4

Presentation, Analysis, and Interpretation of Data

This chapter features the presentation, analysis, and interpretation of qualitative

data gathered to answer the research questions.

The Lived Experiences of Young Adults with Parental Separation

The experiences of parental separation among young adults varied greatly,

and it is complex to assume whether parental separation is entirely a “good” or “bad”

experience for them. However, specific patterns of shared experiences and viewpoints

were found. Table 2 shows the different themes specified from the data: advantages

and disadvantages of parental separation.

This theme presented the lived experiences of young adults, and various themes

involved ten (10) participants who had positive experiences with parental separation.

This theme emphasized independence, a non-chaotic environment after the

separation, parents’ better lifestyle, freedom, and financial assistance. Moreover,

fifteen (15) participants had negative experiences with parental separation. This

theme emphasized longing for parental support, early childhood responsibility,

neglect of childhood, the feeling of incompleteness, delinquency, and sudden

adjustment.

Advantages

Being independent is a skill that only some possess. However, being overly

independent can sometimes result in loneliness. Nevertheless, in today’s fast-paced

world, it is crucial to learn how to be independent (Delaware Psychological Services,

2021). Due to parental separation, some participants, like Kwangsoo, expressed and

shared their experience of becoming independent.

21
Table 2

Lived Experiences of Participants

Advantages Frequency Percentages

Independence 3 17.64%

Non-chaotic 2 11.76%
environment
Parents Better Lifestyle 2 11.76%

Freedom 2 11.76%

Financial 1 5.88%
Assistance
Disadvantages Frequency Percentages

Longing for 5 29.41%

Parental
Support
Early 3 17.64%
Childhood
Responsibilit
y
Neglect of 2 11.76%
Childhood
Feeling of 2 11.76%
Incompleten
ess
Delinquency 2 11.76%

Sudden 1 5.88%
Adjustment

One participant mentioned that one of the advantages is:

“Ayun siguro yung natuto kaming maging independent sa mga

sarili namin and mas nag bond yung relationship namin magkakapatid

22
 na okay lang na kahit wala kaming magulang natuto kaming magluto,

natuto kami sa sarili namin, kaya namin imanage yung bahay naglilinis

kami, naglalaba, nagluluto kaya namin patakbuhin to ayun mas

nagging independent kami ayun yung nakita kong advantage.”

Another participant, shared the same sentiments and experience. He stated:

“Isa sa mga advantages, is naging independent ako ngayon, kasi simula

nung natuto akong kumayod, tumayo sa sarili kong paa sa mga gigs, nag

work. Dun ako natuto na kahit bubuhayin ko yung sarili ko, susuportahan ko

iyong sarili ko, kasi iyong stepfather ko hindi niya ako pinag aaral and yung

mama ko walang trabaho. ”

Even though the participants went through a lot, it cannot be denied that

despite their parents’ separation, there are still advantages. Parental separation

enables them to independently care for their emotional, physical, or financial needs

(Delaware Psychological Services, 2021).

Fortunately, young adults are not permanently harmed by parental separation.

As studied by Graine (2020), there are various circumstances in which young adults

gain from their parent's separation. One participant shared:

"Hindi na magulo, hindi na maingay, and masyadong tahimik na,

gano’n."

Another participant shared his peacefulness in the said situation:

"Since medyo chaotic ang settings kapag yung parents mo nag aaway

sila sa iisang bubong. And that's kinda sad na makita ng mga children like me

na mas naguguluhan yung bata kapag yung parents nila ay laging nag

aaway kaya advantages sa amin ang hiwalayan nila."

23
 Morin (2021) states that children may be more prone to behavioral and mental

health problems if they grow up in families with much bickering, animosity, and

discontentment.

Also, although parental separation is difficult for families, staying together just

for the benefit of the children is possible, and there are better courses of action.

Sometimes, choosing what you think is wrong is the best for everyone. One participant

shared:

"Basta po alam ko mas sumaya po si mama dito sa step dad ko. Kaya

tingin ko advantage na rin po yon kasi her teenage life hindi po masyadong

maganda."

Another shared how her parents turned out to be better after the separation:

"Naging advantages siya at some point sa mama ko, kasi medyo hindi

na mga masyadong maganda iyong pagsasama nila. Mas nagawa ni mama

kung ano man iyong mga dapat niyang gawin or gusto niyang gawin, since

nung sila pa kasi parang meron pang limitation na hindant noong nag

sasama pa sila. Pero nung naghiwalay na sila, ayun nagawa na ni mama

iyong mga gusto niyang gawin ganun din si papa."

That is why separating is also a good choice, especially if it is already toxic. As

Graine (2020) mentioned, the stress at the heart of the ongoing conflict can

frequently be relieved by the parents’ separation.

“Ah! Yung ano ako yung nagdedesisyon sa sarili ko, sa mga kailangan

kong gawin tapos walang pumipigil sa akin ganon. Yung sarili ko lang mga

paa talaga, ayun lang yung pinaka advantage ko.”

24
 Citizens Information (2022) analyzed that parents must help their children

financially and have a legal right to receive financial support from both parents. That

continuous duty remains the same whether a couple separates or is divorced.

Disadvantages

Separation from parents is stressful since it eliminates children’s most crucial

protection while also creating additional trauma. Indeed, research on institutionalized

children has demonstrated that such isolation disrupts normal child development and

has long-term harmful effects on both physical and psychological well-being (De

Witte, 2018). According to Lodge (2012), parents must be urged to stay attentive and

receptive to their children’s needs while creating family arrangements following

separation, including having flexible plans around their children’s routines, for

example, doing schoolwork, playing sports, and seeing friends. According to one

participant,

“Disadvantage ko syempre yung wala akong mapagkukwentuhan at

tsaka ano walang ano example sa parents meeting minsan humihiram pa ko

ng parents ng mga kaibigan ko example sa pagkuha ng mga card humihiram

pa ako ng mga magulang ng kaibigan ko para kumuha ng card ko ayun yung

disadvantage ko wala akong kasama.”

“Yung disadvantage naman yung hindi mo naranasan maging bata tulad

ng ibang batang may parents.”

25
 According to Dean (2022), familial love is distinct love with its sensations,

behaviors, difficulties, and rewards. A family consists of people acting as a unit,

not blood relatives. This frequently, but only sometimes, includes parents and

children. Families that participate in activities together strengthen their family

bonds. These interactions draw them closer, whether they are going on a date or

enjoying the evening engaging in board games.

When a participant sees a happy and complete family, something in her heart

breaks because she knows she will not experience it. After all, her parents are not

together anymore.

“Ano, malaking pagsubok sa akin yun lalo na kapag ka may nakikita

akong complete iyong family ganun. Parang malungkot ako kasi wala akong

ganun, di magkasama ang mama at papa ko kaya malungkot. Yun yung

disadvantage parang laging may kulang sa sarili ko ganun.”

(Continue until all research questions are answered)

26
 Chapter 5

Summary of Findings, Conclusions and Recommendation

This chapter features the summary of findings, conclusion, and recommendation

of the study.

Summary of Findings

The salient findings of the study are as follow:

1. Parental separation affected participants' lives. Participants benefit from

independence, a non-chaotic environment, their parents' improved living after the

separation, freedom, and financial aid. Despite family changes, they gained

independence, which was crucial for personal growth. Most participants indicated this

freedom encouraged them to learn laundry, cleaning, cooking for themselves or

siblings, and standing up for their families. They were working and taking on their

parents' responsibilities early and taught others independence. After parental

separation, they can now support themselves emotionally, physically, and financially.

Their home was less chaotic, and seeing their parents' excellent living standards after

their separation benefited them and the others. However, parental separation largely

burdens young adults. Most participants struggled with wanting parental support,

27
early childhood responsibility, neglect, incompleteness, misbehavior, and unexpected

adjustment. Participants wanted their parents to attend school events and meetings,

listen to them, and build close relationships. Due to family or sibling care, some

neglected their childhoods and took on a lot of responsibilities early. Incompleteness

and rapid changes increased their loneliness, melancholy, depression, and sense of

lack. Some blamed their delinquency and academic failure on their parent's

separation.

2. Sadness, perplexity, anger, resentment, and envy were reported. Most stated

these feelings because they couldn't accept their parent's separation. Some saddened

and envied intact families. Others pondered why they had to migrate between two

homes if they deserved abandonment, parental separation, and the consequences.

Participants fought their anger, blaming one parent for the marriage's breakdown or

resenting both parents for the family's disruption. After their parents' separation,

several felt frustrated by their and their siblings' responsibilities, which produced

stress and financial issues. Others worried about repeating their parents' fate.

Participants expressed apathy, disdain, and violence. After the separation, some

members avoided family and friends since they rarely opened up. Some parents were

uncaring, and many disobeyed and upset their parents, answering incorrectly and

acting out. After the parental separation, disrespecting one's partner meant arguing,

which affected other social interactions. Parental separation, life views, and cognitive

realizations were discussed. Parental separation traumatized some. Some thought

parental separation was selfish, ignoring children's suffering. Life experiences make

some partnerships seem more convenient than love. Some say marriages fail because

couples seek more and neglect their kids. Others saw everything collapse—no family's

perfect, and even without parents, the family still matters. Parental separation takes

28
fortitude and offers independence for some. Participants agreed that choosing a mate

before marriage is vital.

3. Coping methods helped despite parental separation. It involved adapting,

overcoming challenges, modifying behavior toward loved ones, being positive, and

learning from experience. Forgiveness and acceptance of their parents and current

reality helped some to cope. Handling challenging events and supporting the family

needed responsibility and independence. Crying their hearts out, reading, and not

allowing parental separation anguish to drag them down helped some overcome

mental issues. Prayer and friends' families' hospitality help them overcome social

obstacles. Others regarded their parents, friends, family, and lovers differently.

Forgiveness over hate and retribution, respect over contempt, consideration over one-

sidedness, openness over reserve, acceptance, and compassion over jealousy.

Optimism broadened participants' perspectives. Some participants are encouraged to

learn skills without their parents, build relationships on both sides, and find peace in

God. Participants used their parents' separation lessons to work harder and survive.

However, boys were more capable of handling situations efficiently than girls.

Conclusion

This study emphasized the fascinating aspects of being a product of parental

separation, which are rarely studied and rarely emphasize the attitudes that young

adults exhibit. Conclusions derived from the study's findings are the following:

1. Young adults experienced more disadvantages from parental separation than

advantages. Most participants battled mainly with longing for parental support, early

childhood responsibility, and delinquency.

2. Young adults displayed various attitudes regarding affect, mainly sadness,

perplexity, anger, fear, frustration, and envy. Some of them displayed inappropriate

29
 behaviors towards social relationships, such as avoidant, apathetic, disrespectful, and

violent behaviors.

3. Most young adults, primarily males, coped mostly through acceptance and

forgiveness, social support, positive changes, optimism, and lessons from the

situation.

Recommendations

It is recommended that people surrounding the young adults, like their relatives,

teachers, and friends, establish healthy interactions that foster a sense of belonging

and significance and assure emotional, physical, and identity safety by providing a

supportive environment. Quality parenting includes giving each child one-on-one

time, acknowledging their strengths, reinforcing positive behaviors, listening without

judgment, accepting conflicting emotions, reflecting understanding, connecting words

to emotional responses, allowing silence, and giving children space to be passive.

These will improve parent-child connections.

1. The researchers recommend evidence-based preventive treatments to help children

cope with family disruptions and enhance outcomes by providing support and coping

skills. It reduces loneliness, clarifies misunderstandings, and improves parent-child

communication. It could benefit children of all ages to develop socially and

academically and reduce anxiety or stress.

2. Seminars or webinars, which employ child-centered approaches, are advised to help

children cope with parental separation. It will help them comprehend how separation

currently affects them, have a positive outlook on their life regardless of their

30
 situation, relate to and comprehend their needs, improve the parent-child bond, and

enhance their social and emotional development.

3. What follows is the proposed program for the participants in the study.

PROPOSED GROUP DYNAMICS PROGRAM

FOR YOUNG ADULTS

31
 Introduction
Some young adults deal with the severe issue of parental separation. Since

parental separation is a serious matter that is rarely explored, this study's

proposed project will be conducted face-to-face. Group dynamics for young adults

is a platform with various activities and contents that may support social and

psychological growth. Additionally, this platform will assist young adults in

improving themselves in all areas and becoming fully-functioning individuals

while highlighting the significance of parent-child relationships. This group

dynamics program is not a one-time event; it is proposed to be done quarterly to

ensure that every participant can have a support group wherein they can share

anything without holding back, and by doing this, it may help them to accept and

improve their relationship not only with their parents but also with the people

around them.

Goals

This proposed group dynamics program aims to:

● Offer young adults a variety of activities.

32
 ● Establish a secure environment where those with similar experiences can

interact and develop friendships.

● Improve young adults' knowledge of parental separation and assess

coping mechanisms.

Objectives

By creating the group dynamics, the young adults are expected to:

● Be more aware of the importance of managing their emotions in stressful

and challenging situations.

● Recognize that maintaining a solid relationship with parents enhances

their cognitive, emotional, and social development.

● Possess optimistic realizations and perspectives despite the parental

separation they experienced.

Group Dynamics Activities and Program Flow

I. Opening Ceremony

● 8:00 am - 8:10 am – Assembly of Participants

● 8:10 am – 8:15 am – National Anthem

● 8:15 am – 8:20 am – Opening Prayer

● 8:20 am – 8:25 am – Introduction

33
 ● 8:25 am – 8:30 am – Opening Remarks

II. Ice Breaker

● 8:30 am - 8:40 am – Simple Exercise (Stretching & Short Aerobic

Dance)

● 8:40 am – 9:00 am – Activity 1: Wear Your Attitudes

Purpose: To make everyone know and be aware of the attitudes they are

exhibiting.

Participants: All are welcome to participate.

Material Needed: Attitude buttons.

Instructions: Have buttons or laminated cards with emotions printed on

them, such as joyful, angry, amiable, kind, sad, anxious, excellent, etc. Permit

each participant to choose their attitude as they arrive. Unattractive ones can

be avoided, and everyone will smile, support, and pay them good attention if

they decide on the attractive ones. At any time, anyone can alter their

mindset.

Desired Outcome: The goal is to raise awareness about how they can

openly open up about their moods.

● 9:00 am - 9:05 am - Water Break

III. Program Proper

● 9:05 am - 9:35 am - Winner/Loser Activity

Purpose: Negative to a positive approach

34
Participants: Partners

Instructions: One partner informs the other about a terrible incident that

occurred to them. It can be personal or professional, and it can have

happened lately or years ago, but it must be over. It can take them roughly

two minutes. The companion then shares the same narrative but emphasizes

the positive aspects of the encounter. The listening partner can assist them in

exploring the positive outcomes of the adverse events.

Desired outcome: Participants learn how to release unfavorable attitudes

and emotional baggage.

● 9:35 am - 10:05 am - What is kept in your treasure chest?

Purpose: The players become aware of all the valuable possessions they

possess.

Participants: All participants may participate.

Material Needed: A little box, many sheets of paper, and a pen for each

player.

Instructions: On one sheet of paper, each participant should list everything

they want in life, both items they already have and things they still want to

acquire. Assure them that just the stuff they wrote will be theirs to keep when

they finish, and give them ten minutes to accomplish it. They won't ever have

anything they forget. They will only have good health if they remember to

write it down. So, advise them to write quickly and to put the most important

information first. After they're finished, instruct them to place all the pieces

of paper containing the items they own inside their treasure boxes. On the

35
 back of each piece of paper they are given, they are to write one action step to

help get something into the box they don't have.

Desired Outcome: The incredible realization that much of what we

genuinely value already exists and clarity regarding how to begin gaining the

remainder.

● 10:05 am - 10:20 am – Snack Time

● 10:20 am - 11:10 am – This Is My Life Activity

Purpose: Learn personal backgrounds in a different and fun way

Participants: All participants may participate

Materials needed: Decks of cards, picture cards.

Instructions: Cards signify distinct phases of life; for example, Jack

represents childhood, Queen represents teenage years, King represents

adolescence, and Ace represents the present. Each individual must tell one

tale about a time in their life that matches the card as they draw it.

Desired outcome: Participants may uncover common interests and open

dialogue with other participants.

● 11:10 am - 11:20 am – Closing Remarks and Closing Prayer

● 11:20 am - 12:00 pm – Lunch Time

Schedule:

36
 The participants were advised to take the subsequent sessions of this program,

which was scheduled every Tuesday. However, future activities will be slightly

different from session to session, accommodating the needs of the participants.

Furthermore, the following sessions will also be monitored by a psychologist. The

next activity will be based on the psychologist’s evaluation of the participant’s

behavior. The program will continue until it achieves the desired result for the

participants. In addition, the psychologist can guide them through the standard

procedure if the participants need counseling or other interventions.

Group Dynamics Activity Estimated Budget: ₱8,000

Distribution of Costs:

Food for 27 persons - ₱4,050 (₱150 for each person)

Rental for the Venue - ₱2,000

Materials (Props) and Certificates of the Participants - ₱700

Gift Prizes for the Most Active Participants - ₱250

Psychologist Salary: approx. P1,000 per session

Funding:

Moreover, the source of funding will come from the government. The

Philippine News Agency (2022) page reported a 2.1 billion Budget for mental health

programs vested in the Department of Health for 2023 (Cervantes, 2022). The

researchers may submit a request to fund this proposed program, as it was created

to support the social and psychological growth of youths with separated parents.

References

37
Abalos, J. B. (2017). Divorce and separation in the Philippines: Trends and

correlates. Demographic Research, 36(50), 1515-1548.

https://www.demographic-research.org/Volumes/Vol36/50/

Adhikari, P. (2017). Attitudes of present generation towards marriage: A survey of

marriageable college students. Tribhuvan University Journal, 31(1-2), 167–

184. https://doi.org/10.3126/tuj.v31i1-2.25353

Alase, A. (2017). The interpretative phenomenological analysis (IPA): A guide to a

good qualitative research approach. International Journal of Education and

Literacy Studies.

http://www.journals.aiac.org.au/index.php/IJELS/article/view/3400/0

American Psychological Association. (2014). APA dictionary of psychology.

https://dictionary.apa.org/affect

Australian Psychological Society. (2018). Child wellbeing after parental separation:

Position statement. https://psychology.org.au/getmedia/8c68645b-1146-

473a-9e0d-8ed660af3b7f/child-wellbeing-after-parental-separation-aps-

position-statement-2018_2.pdf

Boccio, C. M., & Beaver, K. M. (2019). The influence of family structure on

delinquent behavior. Youth Violence and Juvenile Justice, 17(1), 88–106.

https://doi.org/10.1177/1541204017727836

Books, S. (2020a, July 21). Will divorce affect the way my kids view marriage?

Moms.com. https://www.moms.com/divorce-affect-kids-view-marriage/

38
Books, S. (2020b, July 21). Are children of divorced parents less likely to get

married? Moms.com. https://www.moms.com/divorce-affect-kids-view-

marriage/

Cahaya, B. F., Suparman, M. Y., & Chandika, J. (2020). Differences between

attitudes towards marriage among young adults with divorced and non-

divorced parents. Advances in Social Science, Education and Humanities

Research, 478.

https://lintar.untar.ac.id/repository/penelitian/buktipenelitian_10702004_

6A200921135350.pdf

Cambridge Cognition. (2015, August 19). What is

cognition?https://www.cambridgecognition.com/blog/entry/what-is-

cognition

Canary, A. (2019). How to analyze interview transcripts in qualitative research.

Rev. https://www.rev.com/blog/analyze-interview-transcripts-in-

qualitative-research

Carson, R., Dunstan, E., Dunstan, J., & Roopani, D. (2018). Children and young

people in separated families: Family law system experiences and needs.

Melbourne: Australian Institute of Family Studies.

https://aifs.gov.au/sites/default/files/publication-documents/1806_childre

n_and_young_people_in_separated_families_report_0.pdf

Causewell, M. (n.d.). The effect of divorced parents on a child’s future

relationships. Our Everyday Life. https://oureverydaylife.com/effect-

divorced-parents-childs-future-relationships-22930.html

39
Cervantes, F. (2022, September 13). Solo lauds P2.1-B budget allocation for mental

health programs. Philippine News Agency. Retrieved from

https:www.pna.gov.ph/articles/1183560

Çetinkaya, Ş., & Erçin, E. (2015). The psychological problems seen in the children

of divorced parents and the nursing approach concerning these problems.

IntechOpen. https://www.intechopen.com/chapters/47546

Cheng, Y. A., & Yang, C. W. (2021). Continuity and changes in attitudes toward

marriage in contemporary Taiwan. Journal of Population Research, 38(2),

139–167. https://doi.org/10.1007/s12546-021-09259-z

Cherry, K. (2021, February 20). Attitudes and behavior in psychology. Verywell

Mind. https://www.verywellmind.com/attitudes-how-they-form-change-

shape-behavior-2795897#:~:text=In%20psychology%2C%20an%20attitude

%20refers

Citizens Information. (2022). Separation and divorce: Children.

https://www.citizensinformation.ie/en/birth_family_relationships/separa

tion_and_divorce/separation_and_divorce_children.html

Collins, L. M. (2021, October 12). Young people’s attitude toward marriage is

changing. Here’s why it matters. Deseret News.

https://www.deseret.com/2021/10/12/22696492/young-adults-attitude-

toward-marriage-is-changing-why-thats-important-american-family-survey?

_amp=true

40
De Coninck, D., Van Doren, S., & Matthijs, K. (2020). Attitudes of young adults

toward marriage and divorce, 2002–2018. Journal of Divorce &

Remarriage, 1–17. https://doi.org/10.1080/10502556.2020.1833292

Delve. (2022). What is phenomenological research design?

https://delvetool.com/blog/phenomenology#:~:text=Phenomenological

%20research%20is%20a%20qualitative

Department of Justice Canada. (2017, November 7). Voice and support: Programs

for children experiencing parental separation and divorce.

https://www.justice.gc.ca/eng/rp-pr/fl-lf/divorce/2004_2/p2.html

Deveraux, M. M. (2021, June 24). The effects of divorce on teenagers. Outback

Therapeutic Expeditions. https://www.outbacktreatment.com/effects-

divorce-teen/

De Witte, M. (2018a, June 26). Separation from parents removes children’s most

important protection and generates a new trauma, Stanford scholar says.

Stanford News. https://news.stanford.edu/2018/06/26/psychological-

impact-early-life-stress-parental-separation/#:~:text=Having%20your

%20child%20forcibly%20separated

De Witte, M. (2018b, June 26). The psychological impact of early life stress and

parental separation. Stanford News.

https://news.stanford.edu/2018/06/26/psychological-impact-early-life-

stress-parental-separation/

Dean, M. E. (2022, October 7). Family love: What it is, what it looks like, and how

to make it happen. Betterhelp.

41
 https://www.betterhelp.com/advice/love/family-love-what-it-is-what-it-

looks-like-and-how-to-make-it-happen/

Dowling, E., & Barnes, G. G. (2020). Working with children and parents through

separation and divorce: The changing lives of children. Bloomsbury

Publishing. https://books.google.com.ph/books?

hl=en&lr=&id=gx1HEAAAQBAJ&oi=fnd&pg=PR11&dq=parental+separatio

n+effects+on+child&ots=P1mGRXWPmB&sig=VcorGPXfl4AxS1Sb6XT1YfJ9

TME&redir_esc=y#v=onepage&q=parental%20separation%20effects%20on

%20child&f=false

Exploring Your Mind. (2022, October 26). Siblings who have to act as parents.

https://exploringyourmind.com/siblings-who-have-to-act-as-parents/

Exploring Your Mind. (2021, October 28). The experiences of children with

divorced parents. https://exploringyourmind.com/experience-children-

divorced-parents/

Gongala, S. (2022, April 13). 10 negative effects of divorce on children and ways to

mitigate them. MomJunction. https://www.momjunction.com/articles/side-

effects-divorced-parents-children_0022338/

Grand Canyon University. (2021, January 5). Weekly devotional: Having faith in

difficult times. https://www.gcu.edu/blog/spiritual-life/weekly-devotional-

having-faith-difficult-times

Greenwood, S. (2016). Envy in relationships between maternal dyads. The Family

Journal, 25(1), 48–54. https://sci-hub.se/10.1177/1066480716679650

42
HandsOn. (n.d.). Parental separation.

https://www.handsonscotland.co.uk/parental-separation/

Hanlon, E. (2020, November 4). Parental separation, now what? The Playful

Psychologist. https://www.theplayfulpsychologist.com/post/parental-

separation-now-what

Healthy Children Organization. (2015, November 21). Normal functioning family.

American Academy of Pediatrics.

https://www.healthychildren.org/English/family-life/family-dynamics/

Pages/Normal-Family-Functioning.aspx

Heinig, M. (2011, November 14). A Guide to different types of separation: Trial,

permanent, and legal separation. DivorceNet.

https://www.divorcenet.com/resources/family/types-

separation.htm#:~:text=Separation%20means%20that%20you%20are

HelpGuide. (n.d.). Children and divorce.

https://www.helpguide.org/articles/parenting-family/children-and-

divorce.htm

Helsingin Kaupunki. (2021, May 27). Parents’ separation.

https://www.hel.fi/sote/perheentuki-en/parenthood-and-parents-

relationship/crisis-in-the-family/parents-separation/

Hewitt, B., Voorpostel, M., & Turrell, G. (2018). Exploring the cohabitation gap in

relationship dissolution and health and wellbeing: A longitudinal analysis of

transitions from cohabitation and marriage in Switzerland and Australia.

Social Dynamics in Swiss Society, 31-46.

https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-319-89557-4_3

43
Justice Research and Data. (2015). The effects of divorce on children: A selected

literature review. https://justice.gc.ca/eng/rp-pr/fl-lf/divorce/wd98_2-

dt98_2/p3.html

Kim, T. (2017, May 1). Child of divorce, do not fear marriage. Desiring God.

https://www.desiringgod.org/articles/child-of-divorce-do-not-fear-marriage

Law Teacher. (2013, November). Poor parental supervision contribute

psychologically.

https://www.lawteacher.net/free-law-essays/criminology/poor-parental-

supervision-contribute-psychologically.php?vref=1

Leamon, S. (2017, June 14). Potential positive effects of divorce on children (it may

not all be bad news...). Divorce and Your Money.

https://divorceandyourmoney.com/blogs/positive-effects-of-divorce-on-

children/

Lodge, J. (2012). Parental separation from an adolescent perspective: What do

they say? Australian Institute of Family Studies.

https://aifs.gov.au/resources/policy-and-practice-papers/parental-

separation-adolescent-perspective-what-do-they-say

Mangubat, V. (2022, February 10). Choosing the right marriage partner.

HubPages.

https://discover.hubpages.com/relationships/Choosing-The-Right-

Marriage-Partner

44
Marcin, A. (2020, May 7). Effects of divorce on children: Behavioral, social, and

more. Healthline. https://www.healthline.com/health/parenting/effects-of-

divorce-on-children

Marripedia. (n.d.-a). Effects of divorce on children’s behavior.

https://marripedia.org/effects.of.divorce.on.children.s.behavior

Marripedia. (n.d.-b). Effects of divorce on children’s future relationships.

https://marripedia.org/effect_of_divorce_on_children_s_future_relationsh

ips

Mayo Clinic. (2020, November 13). Forgiveness: Letting go of grudges and

bitterness. https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/adult-health/in-

depth/forgiveness/art-20047692?reDate=02112022

Milner, C. (2017, February 22). Separated Parents Can Misconstrue Children’s

Behavior. Milner Law. https://milner-law.com/separated-parents-

misunderstanding-childs-behavior/

Moore, A. C. (2021). An examination of counselors’ and therapists’ attitudes

toward marriage. ProQuest.

https://www.proquest.com/openview/474f20df3418485df45882bc03667ab

0/1?pq-origsite=gscholar&cbl=44156

Morgan, E. (2014, November 17). No perfect family. Family Life.

https://www.familylife.com/podcast/familylife-today/no-perfect-family/

Morin, A. (2021, February 21). The psychological effects of divorce on children.

Verywell Family. https://www.verywellfamily.com/psychological-effects-of-

divorce-on-kids-4140170

45
Moss, E., & Willoughby, B. J. (2016). Associations between beliefs about marriage

and life satisfaction: the moderating role of relationship status and gender.

Journal of Family Studies, 24(3), 274–290.

https://doi.org/10.1080/13229400.2016.1187658

Mrunal. (2018, April 7). Effects of Divorce on Children. FirstCry Parenting.

https://parenting.firstcry.com/articles/effects-of-divorce-on-children/

Muslim, A., Harun, A., Ismael, D., & Othman, B. (2020). Social media experience,

attitude and behavioral intention towards umrah package among generation

X and Y. Management Science Letters, 1–12.

http://dx.doi.org/10.5267/j.msl.2019.8.020

My Family Digest. (2014, April 1). Does your child have too many responsibilities?

My Family Digest. https://myfamilydigest.com/does-your-child-have-too-

many-responsibilities/

Myers, L. (2019, January 29). Children of divorce: Emotional issues and recovery.

Divorce Magazine. https://www.divorcemag.com/articles/children-of-

divorce

OurFamilyWizard. (2019). Behavioral Issues in Children After Divorce.

https://www.ourfamilywizard.com/blog/behavioral-issues-children-after-

divorce

Pace, R. (2020a, May 19). How to differentiate between love and convenient

relationship.

Marriage. Com. https://www.marriage.com/advice/love/love-and-

convenient-relationship/

46
Pace, R. (2020b, November 20). How a lack of communication in marriage can

affect relationships. Marriage. Com.

https://www.marriage.com/advice/communication/lack-of-

communication-in-marriage/

Parker, W. (2022, February 20). Key statistics about children of divorced parents.

Verywell Family. https://www.verywellfamily.com/children-of-divorce-in-

america-statistics-1270390

Patil, R. (2018, March 9). What we learn from difficult times.

https://www.linkedin.com/pulse/what-we-learn-from-difficult-times-

rajendra-patil

Paudyal, N. (2016, May 9). 10 difficult life situations and how to make the best out

of them. Lifehack. https://www.lifehack.org/393237/10-difficult-life-

situations-and-how-make-the-best-out-them

Pearce, D. (2017, April 11). Studies: Future relationships affected by parental

divorce. Men’s Divorce. https://mensdivorce.com/future-relationships/

Perez, O. (2021, August 30). Effects of divorce on cognitive development of the

children essayexample. Students Assignment Help.

https://www.studentsassignmenthelp.com/blogs/divorce-effects-on-

children-essay/#:~:text=As%20a%20result%20of%20which%20emotional

%20trauma%20is,of%20the%20child%20in%20most%20of%20the

%20scenarios

Phillips, M. (2016, March 23). Supporting children and young people through

parental separation and divorce. Good Grief Organization.

47
 https://www.goodgrief.org.au/blog/supporting-children-and-young-

people-through-parental-separation-and-divorce

Pinsker, J. (2019, May 30). How successful are the marriages of people with

divorced parents? The Atlantic.

https://www.theatlantic.com/family/archive/2019/05/divorced-parents-

marriage/590425/

Psychology Dictionary. (2013, April 7). Behavior.

https://psychologydictionary.org/behavior/

Psychology Today. (2021, March 16). How divorce can affect children’s future

relationships. https://www.psychologytoday.com/us/blog/the-truth-about-

exercise-addiction/202103/how-divorce-can-affect-childrens-future-

relationships

Public Legal Education Association of Saskatchewan. (n.d). Parenting after

separation or divorce. https://familylaw.plea.org/custody-access/parenting-

after-separation-and-divorce

Qredible. (2020, September 17). Can a parental divorce impact a child’s future

relationships? https://www.qredible.co.uk/b/divorce-impact-future-

relationships/

Relationships Australia Queensland. (n.d.). Why are healthy family relationships

important? https://www.raq.org.au/faq/why-are-healthy-family-

relationships-important

48
Royal College of Psychiatrists. (2019). Divorce or separation of parents - the

impact on children and adolescents: For parents and carers.

https://www.rcpsych.ac.uk/mental-health/parents-and-young-people/infor

mation-for-parents-and-carers/divorce-or-separation-of-parents---the-

impact-on-children-and-adolescents-for-parents-and-carers

Servaty, L., & Weber, K. (2011). The relationship between gender and attitudes

toward marriage. Journal of Student Research.

http://www2.uwstout.edu/content/rs/2011/genderandattitudestowardsmarr

iage.pdf

Sharp Health News. (2021, February 26). The power of acceptance.

https://www.sharp.com/health-news/the-power-of-acceptance.cfm

Smith, S. (2017, January 25). Challenges that children of divorced parents face in

their adulthood. Marriage.com. Retrieved April 21, 2022, from

https://www.marriage.com/advice/divorce/challenges-that-children-of-

divorce-face-in-their-adulthood/

Staff, D. (2021, July 2). The importance of being independent. Delaware

Psychological Services.

https://www.delawarepsychologicalservices.com/post/the-importance-of-

being-independentS

Stritof, S. (2021, May 8). What is the definition of marriage? Brides.

https://www.brides.com/definition-of-marriage-2303011

Trehan, B. (2016, October 5). Marriage, a sacred bond. Times of India Blog.

https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/voices/marriage-a-sacred-bond/

49
VisiHow. (2018). Avoid disrespect to an absent parent after divorce.

https://visihow.com/Avoid_Disrespect_to_an_Absent_Parent_After_Divor

ce

Wagi, S. (2022, April 20). The importance of having a positive childhood

experience. Mindler blog. https://www.mindler.com/blog/childhood-

experience/

Wardleigh, C. (2019, January 3). How to stay optimistic during hard times.

SelectHealth. https://selecthealth.org/blog/2020/02/how-to-stay-

optimistic-during-hard-times

Ware, A. (n.d.). Good reasons for embracing challenges. Abbotsleigh.

https://www.abbotsleigh.nsw.edu.au/news/good-reasons-for-embracing-

challenges

Wolchik, S., Christopher, C., Tein, J.-Y., Rhodes, C. A., & Sandler, I. N.

(2018). Long-term effects of a parenting preventive intervention on young

adults’ attitudes toward divorce and marriage. Journal of Divorce &

Remarriage, 1–18. https://doi.org/10.1080/10502556.2018.1528530

Xerxa, Y., Rescorla, L. A., Serdarevic, F., Van IJzendorn, M. H., Jaddoe, V. W.,

Verhulst, F. C., Luijk, M. P. C. M., & Tiemeier, H. (2019). The complex role

of parental separation in the association between family conflict and child

problem behavior. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 1–

15. https://doi.org/10.1080/15374416.2018.1520118

You are Mom Magazine. (2018, June 15). Parental separation, a challenge for

children. You are Mom. https://youaremom.com/children/parental-

separation-challenge-children/

50
APPENDICES

51
 APPENDIX A

Semi-Structured Interview Guide

52
53
 APPENDIX B

Certificates of Instrument Validation

APPENDIX C

Depression, Anxiety, and Stress Scale

(DASS-21; Lovibond & Lovibond, 1995).

54
CURRICULUM VITAE

55
 APPENDIX C

Participant’s Information and Informed Consent Letter

Dear Participant:

Greetings of Peace!

We are Psychology Students of Jesus is Lord Colleges Foundation, Inc., currently

undertaking a research study on “Ang Naging Kamalayan Bunga ng
Hiwalayan: Understanding Young Adults’ Attitudes Towards Parental
Separation.”

This research was conceptualized to understand young adults’ attitudes towards

parental separation. You will be requested to answer questions through a recorded
interview via Zoom, Google Meet, or Messenger video conference call. An hour is
needed to complete the said interview.

For your questions or clarifications relevant to this, you may contact Niña Ercie H.
Paras through this email [email protected].

Your participation in this research is voluntary, and you can terminate your
participation whenever you want to. If your rights as a participant have been
violated, you can retract all your contributions and cannot be used anymore by the
researcher in any part of the study.

Confidentiality will be employed throughout the conduct of the research. You will
be informed that all data gathered will be kept confidential. Although the study
may be published in journals and presented to the audience, any information that
will reveal your identity will not be disclosed.

Thank you so much and God bless!

Sincerely yours,

Niña Ercie H. Paras Noted by:

Nicole Anne C. Espiritu
Ma. Rovelyn S. Escoto
Jimboy B. Duran Mrs. Amor S. Artiola
Jenalyn U. Conquilla Research Adviser
Jhamby M. Agustin

56
 APPENDIX D

Consent Form of the Respondents

I have read and understood the above information and have been allowed to

consider and ask questions on the information regarding this study’s involvement.

I have spoken directly to the researcher/s of this study who has/have answered to

my satisfaction all my questions. I have received a copy of this Participant’s

Information and Informed Consent Form. I hereby voluntarily agree to participate.

_________________ __________________ ______________

Name of Participant Signature of Participant Date

_________________ __________________ ______________

Name of Witness Signature of Witness Date

57
 APPENDIX E

Interview Transcriptions

Participant 1’s Interview Transcript

Interviewer: Good Day po! Ako nga po pala si Niña Ercie Paras. I’m a 4 th-year BS
Psychology student, and we’re conducting a study about the lived experiences of
young adults who have separated parents. Maaari ko po ba kayo makilala? Ano po
ang edad mo?
Participant: 20 po
I: Kamusta ka naman?
P: Okay lang naman po.
I: Ayan, then ano naman iyong mga pinagkakaabalahan mo nitong mga nakaraang
araw?
P: Ahhh madalas po ako sa phone ko nagbabrowse sa social media tapos valorant
ganun po.
I: Wow gamer ka pala (laughing)
I: Ayan, so sino naman yung nakakasama mo ngayon na magulang at paano mo
ginugugol iyong oras kasama mo sila?
P: Wala po akong kasamang magulang sa bahay kasi po yung mommy ko po OFW
tas iyong daddy ko po nandoon po siya sa marilao. Bale mga kapatid ko lang po
ang kasama ko sa bahay.
I: Hmmm pero paano ka nag spend time sa kanila sa both parents mo kung sakali
na may communication ka sa kanila?
P: Ahh sa mommy ko naman po minsan video call ganiyan tas sa daddy ko po
kapag po nagpupunta siya dito sa bahay kinakausap-usap ko po o kapag po
nandoon ako sa marilao sa side niya ano kapag po nagkikita kami kinakausap ko
po siya kasi kapag po nasa marilao ako nasa ibang bahay din po ako (laughing).
I: So, doon na tayo sa what are the lived experiences of young adults with parental
separations.
I: So, iyong question number one, ano ang iyong unang reaction tungkol sa
Himalayan ng iyong magulang?
P: Ahhh actually po bata pa lang po ako noong nalaman ko pong hiwalay na iyong
parents ko and syempre bilang bata nalungkot po ako kasi ganoon po ang parents
ko and at the same time naiinggit po ako sa mga classmates kong nakikita iyong
mga parents nilang inaasikaso sila sa school tapos ako po wala.
I: Hmmm so, kamusta ang iyong karanasan sa pagharap sa naging hiwalayan ng
iyong magulang.
I: So, iyong una ano iyong naging advantages or adbantahe sayo ng paghihiwalay
ng iyong magulang? Ano iyong naging benefits or naging magandang dulot sayo.
P: Hindi ko po masabi kung may advantage kasi iyong pagpapalaki po sa amin kasi
po noong una po ang nagpalaki sa amin iyong lola at Lolo ko po sa parang ganoon
din po, tas kapag naman po ngayon na kuya ko na po parang siya na din po kasi
iyong magulang kumbaga iyong magiging strict at pagmamahal na dapat sa
magulang ko po namin na experience kay kuya ko po naaano. Kaya kung
advantages po hindi ko po masasagot.
I: So, ano naman yung disadvantage or disadbentahe sayo ng paghihiwalay ng
iyong magulang?

58
P: Siguro po iyong mga times na kailangan ko po ng magulang wala po sila, iyon po
iyong disadvantage kasi syempre kahit naman po sanay na kami na wala sila may
mga times pa din po kailangan namin ng magulang.
I: So, dito naman tayo sa what are the attitudes of young adults towards' parental
separation.
I: So, punta muna tayo sa affect side and ahh number one, ano ang iyong
naramdaman ng maghiwalay ang iyong magulang?
P: Syempre po ayun gaya nga po ng sabi ko kanina nalungkot po ako kasi lalaki po
ako na walang magulang (laughing).
I: So, Paano sayo nakaapekto ang hiwalayan ng iyong magulang sa usaping
sikolohikal o psychological? Sa mental mo paano siya nakaapekto.
P: Ahh ano po madalas po akong mag overthink sa mga bagay-bagay kasi syempre
parang natatakot po ako na baka someday ganito din po iyong ma experience ng
magiging family ko and ayoko po na dumating sa ganoong situation.
I: Then pagdating naman sa social or pakikipagkapwa mo?
P: Sa social naman, wala naman po. Kasi nasanay po ako na hiwalay po ang
parents ko lumaki po ako na walang parents kaya di na po ako naaapektuhan.
I: So, doon naman tayo sa behavior. Ano ang Ipinakita mong ugali sa iyong
magulang noong nalaman mo ang kanilang hiwalayan?
P: Ahmmm iyong usual self ko po, wala naman po akong any violent reaction kasi
po bata palang po pinarealize na sa amin na hiwalay na po iyong parents ko.
Kumbaga kung paano ko po sila nirerespeto before, hanggang ngayon ganoon pa
din po.
I: Then anong klase ng pag-uugali ang nabuo at iyong ipinakita bilang tugon sa
hiwalayan ng iyong magulang sa sumusunod:
I: Una, sa magulang mo ano iyong Ipinakita mo towards them?
P: Ahhh parang wala naman pong naaano kasi maayos talaga iyong pakikitungo ko
sa sa parents ko. Iyong respeto nandoon pa din po.
I: Then sa kamag anak mo?
P: Ahhh sa kamag anak ko naman po ganoon din po. Kasi sila po iyong
nagkukwento eh na ganito iyong parents mo before na ganito iyong daddy mo.
Kumbaga kung ano po iyong sinasabi nila pinapakinggan ko lang po, pero kung
yung behavior or kung paano ko sila pakitunguhan nandoon pa din po iyong
respeto.
I: Sa mga kaibigan mo naapektuhan ba?
P: Hindi po (laughing) hindi ko po dinadala sa mga kaibigan ko po.
I: Then mayroon ka bang boyfriend ngayon?
P: Meron naman po (laughing).
I: Sa relasyon naapektuhan ba? Meron ka bang parang kumbaga displacement ba
parang naisasalin mo ba sa kanya iyon?
P: Hindi po, kasi ano po iyong daddy ko po kasi lasinggero tas yung jowa ko po
umiinom din. Kumbaga ako po kahit na ganun iyong daddy ko iniintindi ko po
iyong mga bagay-bagay, hindi po ako iyong basta-bastang nag aano ng behavior
towards sa mga taong malapit sa akin.
I: Hmmm okay, So sa cognition ano ang iyong naging kaisipan ukol sa
paghihiwalay ng iyong magulang? As a general, general na term or general na
perspective parang ano daw iyong naging kaisipan mo ukol sa paghihiwalay ng
iyong magulang?

59
P: Ahhh hmmm(laughing) iyong mga ganitong bagay ano hindi po dapat siya
nangyayari kasi hindi naman po natin pinipili kung sino iyong magiging magulang
natin. Ay tama po ba? (Laughing)
I: (laughing) okay lang iyon (laughing)
I: Ayan, so paano naman ito nakakaapekto sa pananaw mo sa buhay?
P: Ano po parang nagkaroon po ako ng standard sa ano kasi ayoko po na mapunta
sa lalaking gaya ni daddy (laughing) parang nakakatakot po ganun.
I: So ano ang iyong nagpantanto pagkatapos maghiwalay ng iyong magulang?
P: Ano po ahmmm kasi bata palang po ako gusto ko nga po na magkaroon ng
kumpletong pamilya. Kumbaga gusto ko po siyang maranasan kaya pinipilit ko po
siya before, kasi ako po iyong bunso parang naiisip ko since bunso ako baka
sakaling mapilit ganun. Parang doon ko po narealize na growing up na hindi ko po
dapat ipilit iyong mga ganoong bagay kasi kung ayaw na po ng parents ko hindi ko
na po dapat pakialaman pa kasi kami din po iyong mahihirapan.
I: Hmmm so doon naman tayo sa what are the coping mechanisms of young adults
towards parental separation.
I: So yung number one, bilang isang kabataan paano mo ginampanan ang
pagharap sa naging hiwalayan ng iyong magulang?
P: Ahhh iyak iyak lang (laughing) iyak iyak lang ganun kasi hindi po ako pala open
sa magulang ko.
I: Okay, so paano mo makayanan ang problema na iyong kinaharap ng
maghiwalay ang iyong magulang sa usaping sikolohikal o yung psychological
paano mo naman siya na cope?
P: Ayon nga po gaya po ng sinabi ko kanina talagang iniiyak ko lang po siya para
po gumaan-gaan iyong pakiramdam ko kapag po naiisip ko.
I: ahmmm sa social sa pakikipagkapwa ahhh nabanggit mo kasi kanina na hindi ito
gaanong naapektuhan?
P: Hindi po.
I: Okay okay so pass tayo dun
I: So eto din number 3, nasabi mo din na same pa din iyong pagtrato mo sa
magulang, kamag anak, kaibigan at karelasyon. So sa kabila naman ng hiwalayan
ng iyong magulang paano mo naman nagawang mapabuti o mapagaan ang
sitwasyon?
P: Sa sarili ko po ba o sa family ko po?
I: hmmm kahit both, paano mo napagaan iyong sitwasyon. Ikaw para sa sarili mo
o para sa ibang tao o sa mga magulang mo paano mo napagaan?
P: Sa sarili ko po ay gaya nga po ng sinasabi ko kanina ay iniiyak ko po talaga.
Minsan nag oopen po ako sa ibang tao, hindi po sa magulang ko. Tapos naman po
sa family ko naman po since natutunan ko na nga po na iaccept yung mga ganung
bagay sa akin, hindi na po siya ganung kabigat kumbagana idadaan na po siya sa
biro. Although nandoon pa din po iyong hindi okay kasi lumalaki kaming walang
magulang pero inaccept na lang po.
I: Then anong mga aral ang iyong natutunan mula sa iyong karanasan ng
maghiwalay ang iyong magulang?
P: Ano po na hindi po dapat tayo nagmamadali sa mga ganung bagay-bagay kasi
po nung nakabuo po sila, bata pa po sila kaya parang naiisip po nila na kaya ganito
po iyong daddy ko kasi feel niya kinuha sa kanya iyong kabataan niya. Kumbaga
hindi po dapat minamadali iyong ganyang bagay para wala po tayong pagsisisi sa
huli.
I: So ayun dun lang din natatapos iyong interview. Thank you, sa time mo!

60
Participant 2’s Interview Transcript
Interviewer: Magandang hapon! Remind ko lang po kayo sa consent letter na in-
agree-han niyo po. Atsaka naka-on cam po tayo. Naka-record po itong interview na
ito. Baka magkaroon din po tayo ng picture mamaya para sa documentation
purposes.
Participant: Sige po.
I: Pwede ko po ba malaman kung ano ang pangalan at edad nila?
P: Vianne Rose S. Lunaria and 21 years old.
I: Masaya akong makilala ka, Vianne. Itatanong ko lang kung kumusta ka na
ngayon?
P: Okay lang naman.
I: Ano po ang mga pinagkakaabalahan niyo nitong mga nakaraang araw?
P: Ayun, dalawa kasi ang mga pinagkakaabalahan ko rin. School tsaka sa church
din namin sa ministry. So, both busy rin… so, may mga priorities din and mga
agendas na kailangan gawin at ayun… ‘yon lang naman.
I: Sino po yo'ng kasama niyong magulang diyan sa inyo?
P: Mama ko po.
I: Paano niyo po ginugugol ang oras or araw na kasama siya?
P: Mostly kasi bihira rin mama ko rito. Palagi siyang nasa labas pero kapag may
time kami, lalo kaming magkakapatid magkakasama dito. Nanonood kami ng mga
palabas. Iyon din kasi ang pinaka-bonding namin since bata pa kami. Kahit kami
lang magkakapatid… ayun nanonood. Minsan kapag alam kong pagod, ako na rin
mag-i-insist dito sa amin… sa mga kakainin namin.
I: Since alam po natin na naghiwalay ang parents niyo po, ano po ang naging
initial reaction niyo po no’ng naghiwalay na sila?
P: Una kong naging reaction no’n, nalungkot talaga and natakot… pero mas
nangingibabaw yung lungkot.
I: Paano niyo po hinarap yung naranasan niyo na po na maghiwalay sila?
P: Since bata pa kasi ako no’ng naghiwalay sila, mga bandang 14 ata ako
naghiwalay sila… 13 o 14, Grade 7 ata yun. So, ang naging… ano nga ulit yung
tanong? Sorry.
I: Paano niyo po hinarap yung naranasan niyo na po na maghiwalay sila?
P: Ah, paano ko hinarap? Yun nga, since no'ng bata pa ako, parang ang ginawa ko
mostly no’n, ginagawa ko lahat ng nagpapasaya sa’kin para hindi ko maalala o
hindi pumasok sa isip ko kasi bata ako no’n, lalo nags-school pa ako pa ako no’n.
So, ang isip ko no’n lagi, kapag naaalala ko, kumbaga nandoon na yung lungkot
kasi alam mo na hindi kumpleto yung tao sa bahay mo, hiwalay yung parents mo.
No’ng time kasi na yun, kasama ko pa Papa ko. And wala rin siya, nagtatrabaho rin
siya. Parang ang ginawa ko lang talaga, magsaya at magliwaliw para hindi ko rin
maalala rin no’ng bata ako.
I: Sa mga naranasan niyo pong iyon, ano sa tingin mo yung advantage ng
paghihiwalay nila?
P: Siguro mababaw… tas ayun nga, dalawa inuuwian ko. It’s either sa Mama ko or
sa Papa ko. Minsan kapag umuuwi ako doon sa papa ko… tas uuwi ako sa mama
ko, laging may pabaon. Laging may pa extrang allowance. So, both sides gano’n.
Kapag kunware galing ako kay Papa tas uuwi ako kay Mama, tas babalik ulit ako

61
kay Papa, may both na extrang allowance na binibigay. Para sa’kin, ‘yon siguro
yung advantage.
I: Maraming income *laughs* Okay, do’n naman tayo sa disadvantage niyo do’n sa
karanasan na iyon.
P: Una, para sa akin, ay yung isa sa parents ko ay hindi ko kasama. Ang pinaka-
disadvantage sa akin, sa kanila din siguro, yung hindi nila akong nakikitang
lumalaki, nagm-mature. Kumbaga hindi nila ako nasusubaybayan. And then, sa
kanila rin syempre, hindi ko totally alam ang nangyayari sa kanila, sa araw nila, sa
trabaho nila, sa mga ginagawa nila. So, hindi ko na gano’n kaalam, ‘di ko na gano’n
nasusubaybayan. Atsaka pangalawa, uhm… apat kasi kaming magkakapatid. Yung
tatlo doon, nasa side ng papa ko. Tapos yung isa naman which is ako, nasa side ng
mama ko. Ang disadvantage doon, hindi ko nakakasama yung mga kapatid ko.
I: Ano naman yung naramdam niyo no’ng naghiwalay na sila?
P: Hindi ba sinabi ko kanina? Nalungkot ako. Siguro yung pinakanaramdaman ko
na talaga no’n, yung parang during the process na ay yung takot.
I: Sa psychological aspect po, paano po siya nakaapekto sa inyo?
P: Tulad nga ng sabi ko kanina, takot na yung naramdaman ko nun. No’ng time na
yun, kahit ba na bata-bata pa ako and up until now, naiisip ko pa rin yun. Kinakain
ako no'ng ano, e… baka in the future, gano’n din yung mangyari sa akin. Gano’n…
sa magiging asawa ko. Ayun yung naging epekto sa akin kasi parang fresh pa rin sa
akin, e. Nakikita ko kasi talaga sila sa harap talaga namin nag-aaway, ganyan.
Parang 'pag sa akin na nangyari yun, na-imagine ko na parang ayaw ko na agad.
I: Sa social o pakikipagkapuwa, paano naman po naapektuhan yun?
P: Mas ano kasi talaga akong tao… mahiyain talaga. That time, naghiwalay sila
mag-grade 7 o 8, first or second year no’ng paghihiwalay nila, mas lalo akong
naging mahiyain. Mas hindi ako naging open na tao talaga. Nando’n kasi yung
takot na baka ma-judge ako. Iyon ang naging epekto sa akin sa social. Iilan lang
talaga yung napagsasabihan ko.
I: Doon naman po tayo sa naging pag-uugali na ipinakita niyo po sa magulang niyo
no’ng nalaman mo na naghihiwalay na sila. Ano yung mga pag-uugali na iyon?
P: Parang teenager na ako no’n, yung ugali na pinakita ko, mas naging matigasin
na yung ulo ko. I mean, matigas na talaga ulo ko pero no’ng time na yun, mas lalo.
I mean no’ng grade 8, do’n ako natutong maglakwatsa. Kasi nga ang thinking ko
no’n, yung kasiyahan na gusto kong maranasan sa pamilya ko, sa mga barkada ko
siya nararanasan. Hindi naman ako totally na nagrerebelde. Ano lang talaga…
yung ugali na pinakita, yun sumasagot-sagot ako, puro ako gala. So, parang
pinapakita ko nga na parang ayoko silang makasama, gano’n. Priority ko no’n ay
puro labas, puro gala. Kaya ko pinapakita yun is may galit ako do’n sa kasama ko
na yun, do’n sa parents na kasama ko.
I: Yung mga na-develop naman po na pag-uugali na ipinakita niyo po do’n sa
magulang niyo, kamag-anak, kaibigan, o kung meron, sa karelasyon niyo po.
P: Sa magulang, iyon talaga. Mas naging ano ako talaga, basag-ulo. Sa relatives
naman, no’ng maghiwalay parents ko, medyo lumayo loob ko and gano’n din sa
mga pinsan ko, sa tito ko, hindi ko na sila masyadong kinakausap. Thinking ko
no’n, parang hinayaan, lalo na sa mga tito ko, o kaya sa mga lolo’t lola ko na kung
bakit nila hinayaan na gano’n. Ayun, sa kaibigan naman, mas nag-o-open ako do’n

62
sa mga alam akong maiintindihan ako. Mas gusto ko talaga na sila yung kasama ko
talaga.
I: Ano po ‘yong mga naiisip niyo po no’ng naghiwalay magulang niyo?
R: Yun talaga… baka magaya rin sa’kin. Umabot na ako sa point na yun, na baka sa
magiging asawa ko, ganun din ang mangyari. Hindi man yung exact na nangyari
talaga pero yung thought na baka maghiwalay kami for another reason or anything
ay nandoon. Yun yung naiisip ko talaga.
I: Paano no’n naapektuhan yung pananaw niyo sa buhay?
P: Since kasi no’n dahil nga bata ako, ang thinking ko no’n or parang nabago na sa
prinsipyo ko sa buhay, ay umabot sa point na parang ayoko na talaga. Ayoko ma-
try yung ganoon, yung mag-asawa ako tulad no’ng ginawa ng papa ko. Dahil do’n,
iniisip ko palagi na baka mag-fail kapag it-try ko, gano’n. So ayun, iniisip ko na
lang na parang ayoko na lang i-try. Parang na-trauma nga ako talaga. Natakot ako
do’n sa nagyari. Since bata ako, dala-dala ko yun hanggang sa paglaki ko.
I: Ano yung mga na-realize mo pagkatapos no’ng hiwalayan nila?
P: Hindi lahat ng anak or hindi lahat ng gusto natin na maganda at masayang
pamilya, hindi ibibigay talaga. Yun yung na-realize ko no’n. Hindi ibibigay o
ipagkakaloob sa lahat yun.
I: Bilang isang kabataan, paano mo ginampanan yung pagharap sa pahihiwalay ng
magulang mo?
P: Noong bata ako, ginampanan ko yun sa pamamagitan ng pagtotropa-tropa kasi
ano na, e… para sa’kin, yun yung paraan ko para ma-divert yung atensyon ko para
hindi ko maisip yun na may gano’ng sitwasyon sa buhay ko. Pero no’ng nagkaisip-
isip na ako, medyo naging mature na. Ngayon, ginagagampanan ko yun, una,
tinanggap ko yung sitwasyon namin ngayon. The more kasi na hindi ko
tinatanggap, baka ngayon dala-dala ko pa rin. Baka hanggang ngayon may sama pa
rin ako ng loob. Tinanggap ko yun sa sarili at pinatawad both sides. Dahil kahit
sino man sa kanilang dalawa, parehas may pagkakamali. Naniniwala rin kasi ako
na yung paghihiwalay ng magulang, labas doon yung anak kasi wala namang
ginagawa yung anak, e.
I: Paano mo hinarap yung mga problema o paghihirap doon sa hiwalayan ng
magulang mo in terms of psychological aspect?
P: Hindi ko siya hinayaan mag-stay sa isip ko kasi hindi lang naman doon
natatapos yung pwedeng problema na dumaan, e. May mga problema pa na
dadaan after noong paghihiwalay nila. So, syempre dahil naghiwalay sila, may mga
ano na… may mga iba na sinasabi nila. Iba na yung mga pinag-uutos. No’ng bata
ako, hindi talaga. Sinusuway ko talaga yung mga sinasabi nila. Pero nitong lumaki-
laki na, kapag nagkakaproblema kami tas involved yung both parents ko, gano’n pa
rin. Hindi ko siya ini-stay sa isip ko. Hindi ko ini-entertain sa isip ko kasi… hindi
kasi ako yung panganay. Hindi ako yung nakikihimasok kapag may problema.
I: Paano mo naman kinaya ang pakikipagkapwa? Paano mo kinaya yung yung
hirap, problema no’ng naghiwalay parents mo?
P: Sa kaibigan ko that time, high school ako no’ng naghiwalay sila. So, marami
kami and sa pagkakatanda ko, kapag medyo nabibigatan ako, yung mga kaibigan
ko talaga yung nasasabihan ko. Doon lang sa kanila ako naging open talaga.
Naiintindihan din naman nila yun. Kumbaga wala akong thoughts na baka i-judge

63
ako. Kapag sila naman yung may problema, sinasabi rin naman nila sa akin.
Kumbaga parang give and take lang talaga.
I: Paano mo nabago yung mga ugali mo na pinakita mo sa magulang mo, kamag-
anak, kaibigan, o sa karelasyon?
P: Sa magulang ko, ngayon parang ganoon pa rin. Sakit pa rin ako sa ulo ng nanay
ko pero hindi na lagi. Nagiging sakit sa ulo na lang ako dahil sa mga gawaing-
bahay pero in terms gala, hindi na siguro. Sa papa ko naman, goods naman kami,
wala naman siyang nagiging problema sa akin sa ugali kasi hindi ko naman siya
nakakasama. Doon naman sa relatives ko, okay naman. Okay naman kami. Parang
mas naging close nga kami after a year or years na lumipas. Pero syempre, hindi
naman maiiwasan sa magkakamag-anak na maungkat talaga yung nakaraan lalo
na yung sa part ng parents ko. Noong nagkaisip-isip, parang hinayaan ko nalang
din. Kumbaga nakikisama nalang din ako, lalo na kaming magkakapatid. Syempre,
ang magulang ko lang nakakaalam sa totoong nangyari talaga. So, ayun lang
naman.
I: Paano mo pinagaan yung sitwasyon?
P: Tropa talaga, e. Yun talaga agad naisip ko. Yun ginawa ko sa sarili ko dahil
syempre mabigat yun sa part ko kasi anak yung pinakanaaapektuhan. No’ng time
na yun, bukod sa kaibigan ko yung kasama ko, sila rin yung nagpagaan sa loob ko.
Minsan napag-uusapan naming magkakapatid yung hiwalayan ng parents namin.
Yung ate ko, siya yung nag-stand up sa amin na mali yung ganito, ganyan. So…
ayaw niya gawin namin yung bagay na iyon do’n sa magulang namin. Ayun,
nagtutulungan kaming magkakapatid talaga.
I: Para sa last question. Ano yung mga natutunan mo do’n sa paghihiwalay ng
magulang mo?
P: Noong bata ako, wala akong pinakanatutunan. Pero no’ng nagkaisip-isip na,
syempre nakilala ko rin si Lord no’n. Naiisip ko kase… na that time parang… o
kaya siguro naghihiwalay yung magulang ay dahil hindi Christ-centered yung
relasyon, or hindi nila alam yung meaning ng love sa bible. So, pinakanatutunan
no’n, una, dapat Christ-centered yung relasyon niyo. Pangalawa, dapat may tiwala
ka doon sa partner mo kasi naniniwala ako na isa iyon sa pinakadahilan bakit
naghihiwalay ang magulang o ng kung sinuman. Kasi alam na nga natin, yung
nakalagay sa bible kung ano nga ba ang pag-ibig na mababasa do’n sa 1
Corinthians ata yun pero nakalimutan ko yung chapter. Sabi doon, “Love does not
envy. Love does not boast.” Ang pinakagusto ko doon, “Love does not keep record
of wrongs.” Naniniwala kasi ako na isa sa nagiging dahilan kung bakit
naghihiwalay, e sumbatan sila no'ng pagkakamali na nagawa nila sa isa’t isa. And
naglalabas iyon ng pagwawalang tiwala do’n sa tao na iyon. So syempre bilang
isang tao, kapag ako kunwari, sinabihan mo ako na o pimagmukha mo sa akin
yung mga ginawa ko dati, parang lalabas sa akin no’n na wala kang tiwala sa akin
na kaya kong magbago, na kaya ko ayusin. So ayun, pinakanatutunan ko, e una,
dapat sure mo na may tiwala ka sa relasyon niyo. Magtiwala ka at magpatawad ka
lang kasi masasaktan at masasaktan natin yung isa’t isa lalo na kapag ano… nasa
relasyon ka na. So, ayun, una, dapat Christ-centered, tiwala, and pagpapatawad.
Ayun.
I: Maraming salamat, Vianne, sa time o pagbibigay ng sapat na oras para sa
interview na ito.

64
P: Salamat din po.

Participant 3’s Interview Transcript

Interviewer: Good Day po! Ako nga po pala si Niña Ercie Paras. I’m a 4 th-year BS
Psychology student, and we’re conducting a study about the lived experiences of
young adults who have separated parents. Maaari ko po ba kayo makilala? Ano po
ang edad niyo?
Participant: 18 po
I: Kumusta ka naman?
P: Okay naman po sa ngayon
I: Okay, So Ano ang mga pinagkakaabalahan mo nitong mga nakaraang araw?
P: Hmm… ano po acads tsaka po yung hobbies narin po yung pagbabasa ganon.
*tumatawa*
I: Wow! So, bookworm ka pala ha. *tumatawa* so kami din busy nitong mga
nakaraan and studies talaga yung kinakaharap natin ngayon. *nakangiti*
P: So, Sinong kasama mong magulang at paano mo ginugugol ang mga araw
kasama sila?
I: Yung kasama ko po ngayon si papa lang po ahmm… gabi lang po kami nagkikita
since may trabaho din po siya.
I: Pero kadalasan ano yung ginagawa niyo ng magkasama?
P: Yung ano lang po hmm… yung bonding lang po namin yung panonood ng
basketball po ganun. *tumatawa*
I: Nice *nakangiti* So ano ang iyong unang reaksyon tungkol sa hiwalayan ng
iyong magulang?
P: Nung una po medyo ano po frustated po talaga kasi po sudden po eh yung
biglaan po yung paghihiwalay nila kaya po nagkaroon ng castration po sa akin.
I: So, kumusta ang iyong karanasan sa pagharap sa naging hiwalayan ng iyong
magulang? Or meron bang naging advantage and disadvantage ganon?
P: Hmm… mahirap po nung una kasi po ano eh yung mga responsibilities po na
naiwan po talaga. Ako po yung sumalo lahat nung umalis po si mama lahat po ng
gawaing bahay ako po yung sumalo yun po yung disadvantage. Yung advantage po
siguro natutunan ko po na ano maging independent sa buhay yon lang po.
I: Ikaw ba ate sa inyo? *nakangiti*
P: Middle child po, si ate po ano eh may asawa na rin po.
I: Ah I see, ano naman ang iyong naramdaman nang maghiwalay ang iyong
magulang? Kung baga ano yung emosyon na naramdaman mo or feelings?
P: Ahm… ano po eh sobrang emotional breakdown po talaga. Yung umiiyak po
gabi-gabi ganon tapos andaming questions sa utak mo bat nangyari yung ganon.
I: So typically, ano yon lungkot ba yon? Pagkadismaya? Ano yung specific na
emotion na naramdaman mo.
P: Syempre po pagkadismaya po talaga kasi wala man lang pong sabi tapos out of
nowhere po talaga yung nangyari.
I: Tapos kanina nasabi mo na naapektuhan yung emotion mo talaga. So paano
sa’yo nakaapekto ang hiwalayan ng iyong magulang sa usaping pang psychological
or sikolohikal na epekto?
P: Nung mga time po na yon eh kinukwestiyon ko yung sarili ko ganon tsaka
kinukwestiyon ko po kung deserve ko po ba yon or deserve po ba yon tatay ko yon

65
na iwanan kami ng ganon. Tapos po hindi narin po makatulog sa gabi dahil po
kakaisip ganon.
I: Then sa social naman or pakikisalamuha mo sa iba o pakikipagkapwa
naapektuhan ba yon?
P: Ahh… usually po kasi tahimik lang po ako eh pero in terms of convos na po
parang ano po na ba-blank minded na po ako. Parang ano po nawawala sa focus
ganun po kaya po hindi makipag communicate ng maayos.
I: So, doon naman sa paguugali or behavior kung baga sa pagkilos mo ganyan.
Anong ipinakita mong pag-uugali sa iyong magulang nang malaman mo ang
kanilang hiwalayan?
P: Syempre po ano naging cold po yung pakikitungo po talaga tapos po yung mga
fundness po nila hindi ko po talaga na a-appreciate parang kapag may ginawa po
sila para sa akin parang wala lang po yon ganon po.
I: So, Ano namang klaseng pag-uugali ang nabuo at iyong ipinakita bilang tugon sa
hiwalayan ng iyong magulang sa sumusunod unahin natin yung magulang mo?
Diba nasabi mo na parang hindi mo na a-appreciate yung ginagawa nila for you
pwede mo pa bang i-elaborate yung naging behavior mo doon sa magulang mo?
P: Siguro po yung ano ahm… kapag kinakausap po nila ako parang gusto mo
magpaliwanag ganon hindi ko po talaga sila ano hmm… parang hindi ko po
tinatanggap yung willingness po nila makipag usap ganon. *tumatawa*
I: Ayan, so sa mga kamag-anak mo naman naapektuhan ba may mga naipakita ka
bang behaviors towards don sa mga kamag-anak mo, kapamilya?
P: Ahmm… sa kamag-anak po ano eh sila po yung naging sandalan ko nung mga
time na yon so mas naging close po kami nung nangyari po yon.
I: So, sa mga kaibigan mo naapektuhan din ba? May naipakita ka bang mga
behaviors mo na nabago simula nung naghiwalay yung mga parents mo?
P: Ah! Same lang din po sa relative po yon. Parang mas naging caring po ako sa
kanila since ganon nga po yung pinagdaanan ko ayoko po na maranasan nila yung
depress about sa family.
I: I see, so meron ka bang karelasyon ngayon? *nakangiti*
P: Ah! Wala po *tumatawa*
I: Ah! Ok ok pass tayo don *tumatawa*
P: Opo *tumatawa*
I: Ano naman ang iyong kaisipan ukol sa paghihiwalay ng magulang? Or ano yung
pinaka thoughts mo about sa paghihiwalay ng magulang mo in general sa tingin
mo?
P: Siguro po yung ano traumatizing po talaga siya ayun po always and yung
conflict po both sides hindi po kayang i-handle since bata pa po ganon. Hindi rin
po agad maintindihan yung sitwasyon since bata pa nga po ganon.
I: So, paano naman ito nakaapekto sa pananaw mo sa buhay? Diba sa mga
perspective mo sa buhay naapektuhan ba yung pag iisip mo?
P: Siguro po perspective ko sa love hindi po sa life. *ngumiti* ano po nabuo po
yung thought na ano some people are together not because they love each other
but because it is convenient with them po. Yung nga po na parang it doesn't matter
kung may responsibilities na may naiiwan ganon po.

66
I: So, ano ang iyong napagtanto pagkatapos maghiwalay ang iyong magulang?
Kung baga ano yung mga naging realizations mo after mag separate nung parents
mo?
P: Narealize ko po talaga na ano mahirap po kapag walang nanay sa tabi mo po.
Kasi wala ka po g na re-rellyan emotionally tska po sa mga basic necessities po ng
life gaya po ng pag aasikaso po. Narealize ko po na sobrang importante po talaga
ng ano yung support po ng nanay sa family.
I: Oo naman. *ngumiti* iba pa rin talaga yung kumpleto kayo.
P: Opo.
I: So, Bilang isang kabataan, paano mo ginampanan ang pagharap sa naging
hiwalayan ng iyong magulang? Or as a young adult, how did you take part in
dealing with parental separation?
P: Ano po siguro po ano tinry ko lang po talagang ifullfill yung responsibilities na
naiwan ng nanay ko. Yun lang po tsaka maging support po sa tatay ko since alam
ko pong depressing din po yon sa kanya.
I: Ah… Nice sobrang touching naman ng mga sinasabi mo *nakangiti*
I: So, paano mo naman nakayanan ang mga problema na iyong kinaharap nang
maghiwalay ang iyong magulang sa usaping sikolohikal?
P: Siguro po ano that time po kasi doon po ako nahilig po talaga sa mga books po
na motivation al po yun nga po napulot ko po don yung minset na meron po ako
ngayon. Tsaka nahilig din po ako sa music chini-cheer up po nila ko ayon po.
I: Ayon, sa sosyal naman sa pakikisalamuha mo? Sabi mo naging mailap kana sa
iba ganyan, pero pano mo hinarap yung problem mo na yon na nagstruggle ka nga
dahil sa hiwalayan?
P: Siguro po ano hindi po kasi ako pala open up sa tao so ang scary po ng
pakikipag socialize sakin yun lang po. *ngumiti*
I: Pero paano mo siya na cope up? Diba nga sabi mo scary ganon nahihirapan ka
makipag socialize pero ano yung ginawa mo para kahit papaano ma ease yung
takot?
P: Siguro po ano hmm… wala naman po kasi nagoobserve lang po ako sa kanila
tapos tinitignan ko po kung ano po yung gagawin ko ganun kung ano po yung
mood nila kung ano po yung dapat sabihin sa mga times na yon hindi na po dapat
maging harsh ganon.
I: So, paano mo naman binago ang pag-uugaling nabuo at iyong pinakita bunga ng
paghihiwalay ng iyong magulang? Or nung time na kinaharap mo yung struggles
mo sa behaviors mo diba una don sa magulang, paano mo naman hinarap yung
pakikitungo mo sa kanila?
P: Ahm… ano po I’ll try to understand them more po tapos yung mga ginagawa
nila sa akin tinatanggap ko na lang din po willingly since nag eeffort naman po
silang maging better.
I: So, kanina naman sa kamag-anak at kaibigan sabi mo in good terms ka naman
ahm… masasabi mo bang wala ka namang naging problema ganyan?
P: Wala naman po.
I: Ok, sa karelasyon wala din naman *nakangiti*
P: Opo. *nakangiti*

67
I: So, Sa kabila ng hiwalayan ng iyong magulang, paano mo nagawang
mapabuti/mapagaan ang sitwasyon? Or given the fact that your parents got
separated, how did you turn the situation around for the better?
P: Yun nga po tina-try ko lang po na intindihin sila always tapos po ginagawa ko
nalang po lahat para maging better po yung sitwasyon.
I: So, anong mga aral ang iyong natutuhan mula sa iyong karasanan nang
maghiwalay ang iyong magulang?
P: Yung isang lesson po talaga na narealize ko na may mga bagay po na
mangyayari sa buhay natin and we can’t do anything about it po but to accept them
po. *ngumiti*
I: So, Ayun lang din naman ang mga questions natin for today. Ayan… Good day
and thank you talaga sa pag participate. *nakangiti*
P: Thankyou po. *nakangiti*

Participant 4’s Interview Transcript

Interviewer: Good Day po! Ako nga po pala si Nicole Anne Espiritu. I’m a 4 th-year
BS Psychology student, and we’re conducting a study about the lived experiences
of young adults who have separated parents. Maaari ko po ba kayo makilala? Ano
po ang edad niyo?
Participant: Shaznae Adelaide Dela Cruz, 19 years old po.
I: Kumusta ka naman?
P: Uhm… Ayos naman po stressed sa school and sa bahay which is normal lang po
para sakin. Kayo po ba? graduating na po kayo, congratulations!
I: Okay lang din naman medyo na-sstress na rin dahil sa research. Uyyyy thank
youuu thank you. Ano naman pinagkakaabalahan mo this past few days?
P: These past few days uh, siguro ate yung pag-pprepare ko ngayon 2nd year ako.
Naffeel ko na kasi yung heat and pressure, kaya I need to take it more seriously my
studies po. At the same time, yung responsibilities ko as the eldest daughter po sa
bahay.
I: Ano bang usual na ginagawa mo sa bahay nyo?
P: Ano po mga household chores po… Hugas ng plato, linis ng house, paligo po sa
bata and pag-aalaga po. Naging routine ko na po na gawin ang dapat gawin bago
maglaro ng online games po or humiga.
I: Okay okay. So sino namang kasama mong magulang? And paano ka nag-sspend
ng time with them?
P: Ang kasama ko po ngayon sa bahay ay yung mama ko po and yung step dad ko
po. Siguro po nag-bbonding kami tuwing andito po sila parehas sa bahay gaya sa
sabay na pagkain or hindi kaya po, panonood ng movie pag free time.
I: Nasaan naman yung papa mo? Nakakasama mo naman ba siya?
P: Yung biological father ko po is nasa kanila sa Lolomboy po. Hindi ko po siya
nakakasama gaano simula nung mag-turn ako ng 16. Siguro dahil malayo loob ko
sa kanya at nagiging teeanager na rin ako. Pero we're talking naman thru messages
po.
I: Ano naman yung naging unang reaksyon mo nung nalaman mo ang tungkol sa
hiwalayan ng iyong magulang?
P: Actually, ate super bata ko pa. Isang taon o dalawang taon pa lang ako alam ko
hiwalay na sila. And as a kid po syempre wala pa po akong alam non. Nakukwento

68
lang po sakin ng lola ko noon about doon and maniwala po kayo sa hindi there's
something inside po na wala lang sakin hehe I don’t know why po bakit ganon.
Siguro wala akong gaanong affection pero habang lumalaki po ako, iniisip ko rin
po na what if naging mas matino si papa? What if mas kumapit si mama?
Hinayang, yun po. Pero ngayon may kapatid na ako sa step dad ko, kaya po
nawawala yung hinayang kasi hindi po ako magkakaroon nitong precious na
kapatid if hindi nangyari yung hiwalayan.
I: Kumusta naman ang iyong karanasan sa pagharap sa naging hiwalayan ng iyong
magulang?
P: Ayun po, naghahanap ako ng emotional support po kasi ganito po, si mama
kudos po talaga sa pagiging provider sa amin while si papa po, na-ssupport niya po
yung emotional na needs namin. Kaya minsan po, nakakasakit sa amin and
nakakasakit kami kay mama kasi siya yung nandiyan. Super hirap po talaga lalo po
hindi sila in good terms.
I: So ang mama mo ang inyong provider in terms of needs and financial tapos si
papa mo naman is sa emotional right? Pwede mo ba i-elaborate yung sinabi mo na
"nakakasakit samin and nakakakasakit kami kay mama"?
P: Nakakasakit sa amin kasi po hindi po maintindihan ni mama na may feelings
din po kami. Alam niyo na po toxic parental ganon po. Tapos nasasaktan po namin
si mama everytime kay papa po magoopen about sa ganito ganyan.
I: If ever ba, meron bang advantage sa iyo ang naging hiwalayan ng iyong
magulang?
P: Yes po, about po sa nabanggit ko po sa bunsong kapatid ko po and hindi ko po
makikita na masaya si mama kahit iniisip ko minsan nga po na what if hindi talaga
naghiwalay.
I: Bukod dun may nakikita ka pa bang advantage ng hiwalayan ng parents mo?
P: Wala na po yata siguro. Basta po alam ko mas sumaya po si mama dito sa step
dad ko. Kaya tingin ko advantage na rin po yon kasi her teenage life hindi po
masyadong maganda.
I: Ano naman yung disadvantages ng hiwalayan ng parents mo?
P: Disadvantages? Feel ko po yung ano paghahanap ng totoong family yung alam
mong dapat po kayo kayo yon kaso hindi po talaga. Yung absence din po ng
presence ng bawat isa lalo na po everytime may occasion ganon po. Ano pa ba?
yung emotional distress, blame, yung guilts.
I: So pag-usapan naman natin yung naging attitudes mo regarding sa separation
ng iyong parents. So unahin nating yung sa affect or kung paano ka naaapektuhan
neto. Or kung ano yung naramdaman mo regarding your parent's separation. Ano
ang iyong naramdaman nung naghiwalay ang iyong magulang?
P: Feel ko po ang unfair unfair kasi bakit yung iba naayos naman nila at hindi
naghihiwalay. Bakit ang daya kasi hindi ko pwede silang piliin parehas dahil may
magtatampo at magdadamdam.
I: Mahirap nga yun and I understand yung naramdaman mo. Thank you for being
honest. Paano naman nakaapekto sayo yung hiwalayan ng parents mo in terms of
psychological aspect? O sa pag-iisip mo?
P: Kasi eto pong step dad ko, nag-cheat siya kay mama pero bakit nagkapatawaran
pa rin. Naiinis po ako sa ano hindi pwedeng walang amang kalakihan ang bata.
Nakakaiyak po kasi bata rin naman kami before nung naghiwalay sila. Bakit hindi

69
naayos? Ayun po, madalas ako mag-overthink sa mga bagay-bagay and natuto
akong hindi mag-open parehas sa kanila. I feel isolated po.
I: Nalaman mo ba or alam mo ba yung naging dahilan bakit naghiwalay yung
biological parents mo? And ano naman yung madalas mong naiisip?
P: Dahil po sa bisyo kaya sila nagkahiwalay po. Yung ano po typical na problema.
Wala akong nasasabihan, sinasarili ko nalang po ganun.
I: Typical problem like?
P: Everything po, about family, friends, love life, studies. Ngayon nga gusto ko
magsabi sakanila na may gusto manligaw pero nauunahan ako ng takot. Kasi dito
po sa house namin, hindi ko nararamdaman yung sorry, hugs, comfort. Kaya po
yun din pala po disadvantage nahihirapan po ako maging vocal and expressive kasi
lagi na-iinvalidate po.
I: Mahirap nga yan yung wala kang nasasabihan. Pero wag mo kimkimin lagi ah
magsabi ka maski sa mga friends mo. Paano naman nakaapekto sayo yung
hiwalayan ng parents mo in terms of social aspect? O sa pakikisalamuha mo sa
ibang tao?
P: Ayan diyan na siya papasok, yung hindi ako pala approach po. Masyado akong
naging mahiyain until now po nasa comfort zone pa rin ako. Feel ko isa yon sa
factor po na paghihiwalay nila kasi hindi ko naranasan yung affection kaya
nagiging ganun na rin po ako.
I: So hindi ka rin affectionate and nagpapakita or nagapparamdam ng feelings mo
sa ibang taong nakakasalamuha mo?
P: Yes po.
I: So punta naman tayo sa behavior mo or more on actions na ginagawa mo toward
the separation of your parents. Anong ipinakita mong ugali sa magulang mo nang
malaman mo ang kanilang hiwalayan?
P: Noong bata ako? Wala ate, wala lang sakin pero hanggang sa lumalaki ako. Sa
lola ko kasi kami naiwan dahil nagttrabaho si mama sa ibang bansa tapos yung
papa ko naman nalulong sa bisyo. Kaya wala talaga, mas pinahalagahan ko yung
lola ko na nag-aalaga sa amin.
I: Eh netong nagka-isip isip or namulat ka dun sa situation ng family nyo. May
behavior ka bang pinakita sa parents mo dahil sa separation nila? Nagbago ba
pakikitungo mo sakanila mga ganun.
P: Wala po siguro talaga. Ang meron po is yung about na po sa step dad ko. Kaya
po siguro wala po ako masabi ngayon about po sakanila before.
I: Okay I respect that. Ano namang pag-uugali ang nabuo at ipinakita bilang tugon
sa hiwalayan ng iyong magulang sa mga sumusunod... Una sa parents mo itself?
P: Sa parents po, para po silang aso at pusa. Hindi ko talaga maunawaan bakit galit
na galit si mama don dahil sa galit niya minsan nagagalit din siya sa amin
everytime may communication kami sa papa ko ganun. Puro negativity po.
I: Ikaw nagbago ba or may may pag-uugali ka bang pinakita sa parents mo towards
dun sa situation nyo?
P: Ayun po everytime may argument kami ni mama tapos ipapasok niya out of
nowhere si papa ganun. Nasasagot ko siya kasi hindi talaga maintindihan ni mama
ano kailangan namin lalo ngayon hindi naman na kami bata. Marami na rin
kaming mga problems sa sarili ganun. Minsan nasasagot ko siya.
I: Sa papa mo naman? Meron ba?

70
P: Minsan tampo kay papa kasi bakit hindi siya magtino tapos ayun may iba na rin
pamilya. Kaya wala na talaga akong magagawa kung hindi tanggapin.
I: Eh sa mga kamag-anak nyo naman anong behavior ang pinapakita mo sakanila?
P: "Almost perfect daughter" po kasi ayaw ni mama ng disappointment po kahit
mga relatives ko. Pero sabi ko nga po hindi po talaga ako expressive. Kaya po ang
plain ko lang po.
I: Behavior towards your relatives meron ba na naaapektuhan dahil sa hiwalayan
ng parents mo?
P: Wala ate.
I: Okay. Hindi ka naman ba naging distant or ilag sa mga relatives mo?
P: Sa side po ng father ko, medyo po. Feel ko kasi hindi po belong.
I: Eh towards naman sa mga kaibigan mo? Behaviors mo sakanila na nakaapekto
dahil sa paghihiwalay ng parents mo?
P: Mas ano ate mas feel ko sila family ko mas nagiging open pa nga ako sa kanila.
I: Yung sa manliligaw mo may behavior ka ba na naipapakita dahil sa separation
ng parents mo?
P: Meron po nahihirapan siyang basahin ako. Yung behavior ko towards sakanya
ano, madaling iritado siguro dahil sa environment ko or nagagaya ko ganun po.
Ayun pasok po ulit yung hindi pagiging vocal pero appreciative naman po.
I: So punta naman tayo sa cognition or the way how you think about sa parental
separation. Mostly more on perspective naman ‘to.
P: Ano po tingin ko before talaga dapat mag-asawa ang mga magkasintahan.
Family planning po talaga ang key pero if diyan nga po sa separation uhm nasa
gitna ako ate. Depende talaga sa reason if okay ba ang separation o hindi.
I: Pero ano yung naiisip mo kapag nalalaman mo na separated yung parents
ganun?
P: I feel sorry sa bata at the same time naiinis sa mga magulang ganun.
I: Paano naman nakaapekto yung separation ng parents mo sa pananaw or
perspective mo sa buhay?
P: Ayun ate nagbago na dapat sure na sure ka muna or kahit sure naman
naghihiwalay pa rin. Siguro ano, huwag agad susuko as lesson here kasi si mama
sumuko agad siya.
I: Dito naman tayo sa coping mechanisms mo regarding sa separation ng parents
mo. Una is bilang kabataan, paano mo ginampanan ang pagharap sa naging
hiwalayan ng iyong magulang?
P: As kabataan? Uhm… siguro ano iniintindi nalang sila sa mga bagay-bagay na
galit sila sa bagay na hindi nila sinasabi.
I: Okay okay. Next question. Paano mo naman kinaya o nakayanan yung mga
problema na iyong kinaharap nang maghiwalay ang iyong magulang sa usaping,
una sikolohikal or psychological problems na sinabi mo kanina paano ka nag-
ccope dun?
P: Ano ate, nasanay ako na ikawalang kibot? Tama ba yon? Basta yung parang
iisipin ko saglit then after nun isshrug ko nalang yung bagay-bagay na ganun.
Minsan naman nag-oopen ako sa friends ko ganon tapos pag yung advice nila or
understanding parang okay sakin, ganun. Nag ccope ako nang ganun lang.
I: Parang hindi mo hinahayaan na maapektuhan ka nung iniisip mo? Tama ba?
Paano mo naman kinaya o nakayanan yung mga problema na iyong kinaharap

71
nang maghiwalay ang iyong magulang sa usaping, yung sa social problems na
sinabi mo kanina paano ka nag-ccope dun?
P: Naaapektuhan naman po pero di ko talaga siya ganong iniisip. Nag-vvent out po
ako sa dummy accounts ko po ganun. Hanggang maging okay ako, kahit wala
akong friends dun etc. Okay na ko kasi hirap po pag hindi nirelease.
I: Okay okay. Next question na tayo. Paano mo naman binago yung mga pag-
uugaling nabuo o yung mga pinakita mong pag-uugali na bunga ng paghihiwalay
ng iyong magulang sa mga sumusunod, una sa parents mo mismo?
P: Ano tumatahimik nalang ako ate kasi alam ko saan mapupunta. Parang ako na
nag-aadjust for them.
I: Sa mga kamag-anak mo?
P: Wala talaga ate. Tahimik lang ako talaga. Kaya siguro minsan naiinis din ako
kasi parang ibang tao yung pinapakita ko sa kanila ganun.
I: How about naman sa friends mo?
P: Sa friends ko po nagiging pala-rant ako dahil po doon.
I: Paano mo na-ccope yung pagiging pala-rant mo sa friends mo?
P: Ano ate minsan pag iniisip ko nalang ano baka nagsasawa na sila sa paulit-ulit
ko na rant kaya ang ginagawa ko nalang ay i-distract yung sarili ko hanggang
makalimutan ko saglit yung problema.
I: Sa paanong paraan mo dinidistract yung sarili mo?
P: Sa ano ate panonood, music, paglalaro.
I: Eh dun sa manliligaw mo paano naman? Paano naman yung mga hindi mo
gaanong kaaya-ayang behaviors na napapakita mo sakanya paano mo na-ccope
yun?
P: By apologizing ate and ano nag-rereflect siya nang kusa sa akin pero madalas
na-ccope ko yung panget na behavior ko talaga pag mag-isa. Ay siguro para sa
sarili ko ito kasi pag kasi feel ko may masasabi akong nakaka-offend, ako na
lumalayo.
I: Sa kabila ng hiwalayan ng iyong magulang paano mo nagawang mapabuti o
mapagaan ang sitwasyon?
P: Hmmm… Siguro dahil natural sa akin ang pagiging go lucky ate. Siguro rin dahil
sa lola ko ganun. Siguro rin dahil sa ibang taong alam kong nandiyan lang for me.
I: Ano naitulong sayo ng mga tao na yun para hindi mo naisip yung separation ng
parents mo?
P: The company po talaga. The presence of them kaya is important po talaga sa
akin na may nakapaligid sakin kahit may absence feeling ng parents ko.
I: Last question, ano yung mga natutuhan mong aral mula dun sa experience mo
na naghiwalay yung parents mo?
P: Ahmmm… Siguro ate na walang perfect talaga mapatao o relasyon man yan at
saka yung acceptance nga yung pinakasusi talaga to move forward. Tapos yung I
don't sweat for small stuff yung sinasabi ko sayo na parang wala lang sakin tapos
last thing na mas strong ako kaysa sa iniisip ko.
I: All right, that’s it for the interview. Thank you thank you so much for your time
and patience with us. God bless you!
P: Thank you po ate! No worries po ate!

Participant 5’s Interview Transcript

72
Interviewer: Good Evening po! Ako nga po pala si Niña Ercie Paras. I’m a 4 th-year
BS Psychology student, and we’re conducting a study about the lived experiences
of young adults who have separated parents. Maaari ko po ba kayo makilala? Ano
po ang edad mo?
Participant: Ano po, 19 po.
I: Kumusta ka naman?
P: Ok lang po lately. Medyo bombarded po ng mga lectures.
I: True, kahit kami marami kaming gawain ngayon. Tapos, diba, 4th year na, and
sobrang hirap na. So, ano naman yung mga pinagkakaabalahan mo nitong mga
nakaraang araw?
P: Ah, yun nga po yung mga lectures kasi hindi naman po ako makapag lecture
during discussion kasi nga nakikinig.
I: So, sino naman yung kasama mong magulang, and paano mo ginugugol ang
araw na kasama sila?
P: Bale kung parents po talaga, like biological, wala po since sa lola ko po sa
mother side ako naka stay. Pero, ginugugol ko yung oras yung parang kasi
nagtatrabaho si nanay ko eh ang lola ko po bale nakakapag bonding lang kami
kapag kakain ganun po.
I: Pero, how about naman dun sa parents mo? Nagkikita kita pa rin ba kayo kahit
separated sila, kahit sa mommy mo o sa daddy mo? Paano kayo nag spend time
together?
P: Ah, yung mama ko po sa side nga po niya ako naka stay. Bale dumadalaw dalaw
po dito, pero yung papa ko po hindi po kami nakakapag usap pero nakaka visit
naman ako sa side nila.
I: So, ano naman ang unang naging reaksyon mo sa hiwalayan ng parents mo?
P: Bale parang 6 years old or 5 po ako nung naghiwalay sila, so hindi ko siya
matandaan like exactly pero parang hanggang sa tumanda na lang na realize na
lang na separated na. Before, akala ko nagtatrabaho lang pero natanggap naman
siya slowly and sa help ng mga nag aalaga sakin napaintindi naman po nila ng
maayos.
I: Ok, so kamusta naman ang karanasan mo sa pagharap na naging hiwalayan ng
magulang mo? Kamusta naman ang naging experience mo?
P: Medyo hindi siya yung super hirap, parang in general, kasi nandyan naman
yung lola ko nun kaya merong nag proprovide pa rin, pero mahirap talaga since
nagtatrabaho nga sila. Wala talagang ano yung nandyan, yung walang umaattend
sa mga event na kailangan ng parent lalo na nung elementary and high school ako.
I: So, pwede mo pa ba siyang elaborate like ano yung advantages and
disadvantages nung naghiwalay ang parents mo?
P: Siguro yung advantages po siguro yung matuto kang maging independent kasi
hindi rin naman ako maka asa sa lolo at lola ko nga since nagtatrabaho sila that
time and talagang elementary palang, ako na ang gumagawa lahat tapos may
kapatid pa ako kaya talagang nag stand up ka talaga parang naging parent ka na
rin sa kapatid mo yung naging sense of responsibility mo bilang bata palang, and

73
yung disadvantage naman yung hindi mo naranasan maging bata tulad ng ibang
batang may parent.
I: So naman yung naramdaman mo nung naghiwalay ang magulang mo like ano
ang naging emotions yung feelings na na feel mo?
P: Since bata naman ako nun, parang wala lang. Di ko naman siya parang
dinamdam, tapos nung nagkaisip na wala pala akong ganito ganyan tapos parang
nakakainggit sa mga ibang kaklase ko nung high school. Nakikita ko yung parents
nila kumukuha ng card tapos ako di ako makakuha ng card kaya pinapasabay na
lang sa mga kaklase.
I: So paano naman nakaapekto ang hiwalayan ng magulang mo, una sa sikolohikal
o psychological aspect? Paano siya nakaapekto?
P: Kung sa psychological, syempre, nandun yung siguro kung ibase ko nung high
school nandun yung parang ganun pala yung nangyari. Siguro, nagkaroon ng
insecurity kasi ganun yung family na kinalakihan mo. Parang di mo sila ma flex na
may mama at papa ka kasi di mo naman nakakasama or nakakabonding sobrang
hirap.
I: So, sa social naman tayo. Paano naman siya nakaapekto sayo?
P: Sa social naman po, mas parang nanghingi ka ng love or affection sa ibang tao.
Parang mas nung high school kasi ako, mas nakipagkaibigan ako kasi dun siya
nafufulfill, yung parang voice na naiwan ng parents kaya talagang
nakikipagkaibigan ako nun. Talagang ang daming circle of friends para mawala sa
isip ko yung ganun. Yun lang.
I: So, ano naman yung ipinakita mong pag-uugali sa iyong magulang nang
malaman mo ang kanilang hiwalayan or may nagbago ba sa behavior mo nung
naghiwalay sila?
P: Since bata palang ako, nag separate na sila. Talagang hindi ko sila kasama ng
matagal eh. Tapos, yung mama ko lumipat na lang dito na may another family na
siya kaya dun lang nag start yung parang bonding pero sa side talaga ng father ko
hindi ko talaga siya nakakausap. Kung makakausap ko man, saglit lang pero hindi
siya nakakatagal sakin, ganun po, pero wala naman pong nagbago like kada
meeting namin ganun po talaga walang improvement. Nag stay lang siya sa ganun.
I: Ok, so ano naman ang klase ng pag uugali ang nabuo at iyong ipinakita bilang
tugon sa hiwalayan ng iyong magulang sa mga sumusunod. Una, sa magulang, sa
nanay mo since ang daddy mo madalang mong nakakasama. Ano ang naging
behavior mo towards her?
P: Hmm, parang normal lang na walang nangyari kasi bata palang naman ganun
na yung kinalakihan ko. Parang wala kana ding option para magpakita pa ng
negative attitude. Dati pa lang nakasanayan ko na siya.
I: Ayan, sa mga kamag anak mo naman, naapektuhan ba? Nagbago ba yung
behavior mo or pakikitungo sa kanila?
P: Hmm, sa kamag anak naman po medyo ano lang merong ilangan ganun sa
ibang side pero sa side naman ng mother ko since dito naman siya nag stay or dito
ako sa side niya nag stay, wala naman pong nagbago.
I: Sa mga kaibigan mo naman, paano ka nag act towards them?

74
P: Wala naman, like sa kanila, ok lang na ganun yung nangyari. Saka, di ko naman
masyado inoopen sa iba, like yung mga closest friend lang po talaga ang
nakakaalam.
I: So ngayon naman, may karelasyon kaba? Boyfriend?
P: Yes po.
I: Ano naman ang naging behavior mo sa boyfriend mo, towards him, nung
naghiwalay ang parents mo?
P: Hmm, wala naman talaga. Nagkakilala kami, ganun na talaga yung situation
kaya parang kung ano ako ngayon parang yun yung response ko sa kanya pero may
mga times na naiisip ko na baka ganun din ang mangyari.
I: Ano naman ang kaisipan mo ukol sa hiwalayan ng magulang or sa general na
pananaw or perspective?
P: For me, parang ngayon ko lang lately narealize na talagang mahirap po talaga
na separated yung parents mo kasi wala kang alam. Wala kang malapitan na
magulang or matawag na talagang nanay at tatay, kasi iba naman yung
relationship mo sa grandparents mo, bukod sa biological parents mo, kaya parang
mahirap lumaki ng ganun kung like me bata palang ganun na ang naging
experience. Narealize ko na ang ganda pala ng ganito na ok lang, saka palagi akong
sinasabihan ng lola ko nun na wag magagalit kay papa pero parang, sige, go with
the flow na lang ako na parang wala pala akong karapatan. Tapos, ngayon ko lang
na realize na na-invalidate pala yung isang parte ng life ko nun na dapat hindi ako
magalit well in fact may karapatan ako ganun.
I: Paano naman nakaapekto ang hiwalayan sa pananaw mo sa buhay?
P: Hmm, since yun nga yung nakalakihan ko, naisip ko or natatak rin sa isipan ko
na kung magkakaasawa man ako sa future di ko gagawin yun, kasi ang hirap talaga
nung experience eh. Hindi mo siya marerealize pag bata ka pa kasi bata ka palang.
Puro naka focus ka lang sa positive thinking pero sa pagtanda mo dun mo
marerealize yung impact niya kaya kahit papano malaki pala ang impact ng
ganung pangyayari sa buhay mo. Di mo lang napapansin nung bata ka pa.
I: Ano naman ang napagtanto mo pagkatapos maghiwalay ng iyong mga magulang
or ano yung realizations mo after nung nangyari yun?
P: Bale naghiwalay sila nung high school ako. Parang nung time na yun, bale ang
tagal na din yung nangyari. Wala na akong point para magalit na parang tinanggap
ko na lang na ganun talaga nangyari and through the help of my grandparents
naman saka yung support system ko sa mga family ko, ayun ok naman na parang
na handle ko naman ng maayos and narealize ko na kahit pala ganun ang
nangyari, parang support pa rin sakin kahit wala ang parents ko.
I: Ayan, so bilang isang kabataan, paano mo ginampanan ang pagharap sa
hiwalayan ng iyong magulang or how did you take part in dealing with parental
separation as a young adult?
P: Ah, nung narealize ko kasi pa teenager na ako nun. Ang ginawa ko na lang eh
parang tinanggap ko na lang na yun naman na ang nangyari. Di ko na siya
mababago. Di ko naman na mapipilit ang parents ko dahil may another family
naman na and yung part siguro na ginawa ko is acceptance talaga saka yung

75
pagiging strong na lang din para ma overcome ko yung kung ano ang dinala nung
experience na yun sakin.
I: Paano mo naman nakayanan ang mga problema na iyong kinaharap nung
naghiwalay ang iyong magulang sa usaping, una, psychological or sikolohikal?
Paano mo naman siya na cope? Yan, sabi mo nga kanina may insecurities ka
ganyan.
P: Hmm, talagang parang pinakaano ko sa sarili ko yung matanggap talaga. Next is
yung pag open up sa iba, like naka help din na nag shashare tapos maririnig mo
yung side nila na ok lang yan ganun na hindi naman lahat ng tao maganda yung
family, na may tao talaga na parang hindi naging swerte sa family ganun. Dun siya
naka help.
I: Ayan, so next naman is yung social na nasabi mo naman na sa pamamagitan ng
pag open up dun mo siya nacope pero other than that, meron pa ba? Meron ka pa
bang dagdag doon sa social na aspect?
P: Hmm, siguro ang pagkakaroon din ng kaibigan na nasasabihan mo ng mga
rants mo especially na merong off pala sa nangyari, kasi nung bata ka di mo
narealize na ang panget pala nung nangyari pero pag hanggang sa pagtanda mo,
marealize mo na ay ganito pala ang nangyari. Parang wala kang parents na
masasabihan kasi nahihiya ka. Di mo naman masabi sabi sa family mo na nasasabi
mo sa ibang tao ang mga rants mo.
I: Paano mo naman binago ang ugaling nabuo mo or yung mga ipinakita mo dulot
ng paghihiwalay ng magulang mo, una, sa magulang? Kung meron man na
behavior kang naipakita, like parang dedma lang nga sayo, paano mo naman ito na
cope?
P: Hmm, since parang di talaga nakakatagal yung tatay ko, ano na lang din
tinanggap ko kasi parang na open up ko rin yun one time sa mga tita ko na kapatid
niya na baka nahihiya lang daw. Tinanggap ko na lang na nahihiya rin akong
kausap siya, na parang may off na feelings siya para sa akin. Ayoko naman mafeel
niya na uncomfortable yung situation. Sa mother ko naman, wala naman pero may
mga bagay pa rin talaga na gusto kong tanungin pero hindi pa ngayon yung right
time para iask yun.
I: Ayan, sa mga kamag anak, nasabi mo nga na meron kayong ilangan, paano mo
naman na cope ito?
P: Di ba nga na open up ko rin na sa father side ko nga na open up ko na naisip ko
nun na baka ganun din ung nafefeel nila na uncomfortable sila kasi ganun din ang
nangyari samin, tapos parang sinabi ko na lang na, bakit ganun si papa? Bakit di
kami makapag usap ng matagal na parang ayaw niya makipag bond na parang mas
mahaba pa yung duration namin ng mga tita ko compare sa kanya? Sa perspective
nila, parang sinabi na lang nila ang possible reason then parang dun siya unti
unting na fix, pero di siya as in fixed na yung big problem.
I: Yung sa mga kaibigan mo, paano mo naman na cope, kung sakali man na meron
kang naging behaviors na naipakita sa kanila?
P: Hmm, yung behavior connected sa paghihiwalay sa parents ko, wala naman
since alam naman nila and parang hindi naman nila ako tinutukso about dun kasi

76
meron namang friends na parang imomock ka nila sa situation mo. Ito naman,
hindi sila ganun kaya wala akong naging problem.
I: Yung sa karelasyon mo or sa boyfriend mo, nasabi mo naman kanina na goods
naman kayo di ba? Next na rin tayo. So, sa kabila naman ng hiwalayan ng
magulang mo, paano mo nagawa na mapabuti o mapagaan ang sitwasyon?
P: Yun nga, yung nabanggit ko din kanina is yung acceptance talaga. Yun yung
parang key factor para gumaan ang situation kasi kung parang titignan mo lang
siya as negative, mag fofocus ka lang sa negative na nangyari or negative na
naganap related dun. Parang di mo kasi maaappreciate yung mga good things na
nangyari saka di mo marealize na may good things naman palang nangyari sakin
ganun saka marami kang mamimiss na opportunity kapag talagang magbase ka
lang sa nangyaring yun eh.
I: Last question is anong mga aral ang natutunan mo sa iyong karanasan mula
nung naghiwalay ang iyong mga magulang?
P: Hmm, marami siya since ayun nga ilang taon na rin ako ngayon. Parang 16
years or 15 or 14, ganung taon na rin ako separated sa kanila. Ang
pinakanatutunan ko siguro, pagiging strong saka pagiging yung maging ano ka sa
sarili mo kasi wala kang malalapitan eh. Pag times na wala ka namang ano kasi
meron ding time na sabi ako nang sabi sa mga kaibigan ko tapos parang feeling ko
na dradrain ko na sila kaya talagang kailangan mo ring ibuild yung sarili mo ng
ikaw lang eh kasi kung magbase ka lang sa kanila, parang ma stress mo na sila.
Walang mangyayari. Paano kapag naubos na rin sila? Wala ka na malalapitan. May
mga time talaga na kailangan mong mag stand sa sarili mo ganun kaya ang
pinakabig lesson talaga na nangyari is maging strong and maging responsible ka sa
actions mo, like yung pagiging responsable bago ko gawin ang isang bagay. Pag-
iisipan ko muna kasi baka parang maging result yun ang reckless decision nila.
Ayoko namang mangyari yun or magaya ko yung sa kanila dahil lang sa decision
kaya talagang iisipin kong mabuti yung gagawin bago ko gawin.
I: So, ayun lang. Thank you talaga sa time mo and cooperation. God Bless!

Participant 6’s Interview Transcript

Interviewer: Good Day po! Ako nga po pala si Jimboy B. Duran. I’m a 4 th-year BS
Psychology student, and we’re conducting a study about the lived experiences of
young adults who have separated parents. Maaari ko po ba kayo makilala? Ano po
ang edad niyo?
I: So, Kamusta ka naman?
P: Mabuti naman po.
I: Good to hear po.
I: Ano po ang iyong pinagkakaabalahan nitong mga nakaraang araw po?
P: Trabaho, aral. Working student din po kasi ako, kaya yan yung mostly na
ginagawa ko for the whole day.
I: Sa bahay niyo po sinong magulang iyong kasama mo po?
P: Ahhh lola ko po tsaka kapatid ko po.
I: Si mama or papa di mo po kasama?

77
P: Since separated po sila si papa po na sa valenzuela tas mama ko po nasa
meycauayan.
I: Ahhh so paano niyo po ginugugol ang mga araw kasama ang lola mo po?
P: Mostly, hindi na ako nakakapag stay sa bahay eh, kaya pag may pagkakataon
talaga nilalabas ko yung pamilya ko ganun.
I: Ahhh so nung naghiwalay iyong magulang mo ano iyong naging unang reaksyon
mo?
P: Hiwalay na po kasi sila noong nasa titan palang ako ng mama ko eh. So, parang
di ko naman na masyadong na feel or dinamdam yung paghihiwalay kasi wala pa
ako that time. Pero nung last July 2015 ko lang nakilala yung tatay ko so parang
hanggang ngayon nandun pa din iyong parang inaaral or kinikilala ang isat-isa.
I: Ahhh so noong nagkaroon na po kayo ng muwang or nung lumaki napo kayo,
kamusta po iyong naging karanasan niyo sa pagharap sa naging hiwalayan po nila?
P: Sa akin okay naman, since sa tingin ko naman kasi hindi naging maganda iyong
pagsasama nila. Parang it's the best na din na maghiwalay na lang din sila, hindi
na masyadong naging issue iyong paghihiwalay ng magulang ko sa amin ganun.
I: So, doon po sa experience na iyon ano po yung sa tingin mong advantage or
adbantahe sa naging hiwalayan ng iyong magulang?
P: Naging advantages siya at some point sa mama ko, kasi medyo hindi na mga
masyadong maganda iyong pagsasama nila. Mas nagawa ni mama kung ano man
iyong mga dapat niyang gawin or gusto niyang gawin, since nung sila pa kasi
parang meron pang limitation na hindant noong nag sasama pa sila. Pero nung
naghiwalay na sila, ayun nagawa na ni mama iyong mga gusto niyang gawin ganun
din si papa.
P: Iyong disadvantage siguro yun yung di ko naranasan na magkaroon ng buong
pamilya ganun, di ko naranasan na lumaki with father figure ganun. So parang
gusto ko maranasan iyong ganung pakiramdam.
I: Ahhh sige
I: Noong lumaki ka na po tas nalaman mo na naghiwalay na sila anong
naramdaman mo po noon?
P: Ako naman, syempre meron pa ding mga what if, what if di sila naghiwalay,
what if nagkaroon ako ng father figure during my childhood day ganun. Baka may
possible na mas maganda iyong maging buhay namin kung hindi nangyari iyong
mga ganyang bagay.
I: So, in terms of psychological po o sikolohikal paanong nakaapekto sayo ang
hiwalayan ng iyong magulang?
P: Siguro po when it comes to psychological aspects, mas naging mapanuri ako
kung sino ang magiging kasama ko in the future. Hindi ako basta basta pumapasok
sa relationship, kasi nga tinitingnan ko na baka ganito din sila na baka mangyari
iyong katulad sa magulang ko. Nagkaroon ako ng takot na baka mangyari sa akin
yung ganun which is ayoko, kasi ayoko din naman na iyong anak ko lumaki sa
hindi buong pamilya.
I: So, in terms of social naman po or iyong pakikipagkapwa paano naapektuhan sa
paghihiwalay ng magulang mo po?
P: Sa pakikipagkapwa, siguro naging judgemental ako when it comes to guys.
Parang nilalahat ko na iyong mga lalaki lahat manloloko ganun, pero hindi naman
pala ganun (laughing). May mga ganung bagay pero at the end narealize ko naman

78
na hindi naman lahat ng lalaki ganun ang gagawin. Pero kapag pipili talaga
kailangan mong pumili talaga ng matiwasay huwag kang pumili ng nasa bugso
lang ng puso mo, gagamitin mo talaga iyong utak mo po.
I: Doon naman tayo sa mga behaviors po. Noong nalaman niyo po ang kanilang
hiwalayan anong pag uugali ang ipinakita mo sa iyong magulang?
P: wala naman, kasi nakita ko naman na saver sila. So parang during those
moment naging maayos naman iyong pagbibigayan nila lalo na sa aming mga anak
nila. Pwede akong puntahan ni papa anytime he wants ganun din pwede ko silang
puntahan di naman nila ako pinagbabawalan during that time.
I: Anong klase ng pag-uugali po ang nabuo at iyong ipinakita sa iyong magulang
bilang tugon sa hiwalayan nila?
P: Since bata pa ako nun, hindi pa ako pinapanganak. So syempre hindi naman
ako lumaki ng merong tatay so parang tinanggap ko na lang. Wala naman akong
choice kasi hindi ko naman naabutan yung ganung hiwalayan, hindi ko rin naman
alam ang buong storya. So ako tinanggap ko na lang talaga kasi hiwalay na wala na
akong magagawa.
I: Sa kamag anak naman po anong klase ng pag uugali ang nabuo or at ipinakita sa
kanila nung naghiwalay po ang iyong magulang?
P: Sa relationship naman po ng both sides ng pamilya namin ahhmmm during that
time kasi parang matagal na silang pinag hihiwalay. So nung bago ako dumating,
pinaghiwalay na talaga sila so parang sa side ng family ng mama at papa ko hindi
ganun ka okay.
I: How about sa mga kaibigan mo po anong klase ng pag uugali ang pinakita mo po
or nabuo po?
P: Wala naman, siguro pag nakikita ko iyong mga kaibigan ko na in a relationship
ganiyan, sinasabi ko na hiwalayan mo na yan wala naman magandang maidudulot
sa inyo yan eh(laughing). Parang ako yung nagpoprovoke sa kanila which is alam
ko naman na mali din.
I: May karelasyon ka po ba?
P: Wala, wala (Laughing)
I: Okay (laughing)
P: Since katulad nga ng sinabi ko kanina nagiging masusi ako mapanuri when it
comes sa pagpasok sa relationship. May mga nagtangka pero hindi nagtagal.
I: hindi nagtagal (Grabe tawa ni jimboy dito)
I: So ano naman po iyong thoughts mo ukol sa paghihiwalay ng iyong magulang?
Pag narinig mo yung parental separation ano iyong una mong naiisip.
P: Malungkot po, yun po yung una kong naiisip. Kasi dahil lang sa dalawang taong
hindi nagkasundo, siguro dahil bigla na lang sila pumasok sa mundo ng pag-
aasawa lahat biglaan eh. Hindi na nila masyadong nakilala ang isa't-isa, ako yung
nalulungkot dun sa mga anak.
I: So, sa tingin niyo po paano nakaapekto ito sa pananaw mo sa buhay?
P: Nakaapekto sa pananaw ko sa buhay na hindi nga dapat pumasok basta-basta sa
isang relasyon. Na dapat pag pumasok ka sa isang relasyon siya na yung nakikita
mo na makakasama mo.
I: Ano ang iyong narealize o napagtanto pagkatapos maghiwalay ng iyong
magulang?

79
P: Hmmmm may mga relasyon talaga na hindi nag wowork out kahit ipilit mo.
Siguro may mga maling desisyon ang magulang ko when it comes to that. So ako
naiisip ko na communication is the key, yun siguro yung nagkulang sa kanilang
dalawa. Kaya humantong sa ganun, hindi sila naging open sa isat-isa.
I: So, as a young adult po o kabataan paano mo ginampanan ang pagharap sa
naging hiwalayan ng iyong magulang?
P: Hmmm moving forward ganun (laughing). Siguro ganun naman dapat talaga
ang mangyari kailangan mong tanggapin kasi wala ka naman magagawa. Hindi ka
naman kasali sa relasyon nila eh sila yung nakakaalam, sila ang dapat na mag
desisyon kung ano ang dapat nilang gawin. Kaya ikaw naman kailangan mong
tanggapin ang mga ganyang bagay. Maayos naman ang paghihiwalay nila maging
maayos ang samahan niyo pa ding pamilya.
I: So, paano niyo po nakayanan ang mga problema na iyong kinakaharap sa
paghihiwalay ng iyong magulang in terms of psychological?
P: Siguro sa pagdedesisyon ko, kailangan hindi siya basta-basta. Kaya nakaapekto
siya sa aking decision making.
I: In terms of social naman or pakikipagkapwa paano mo nakayanan ang problema
na iyong kinaharap sa paghihiwalay ng iyong magulang?
P: When it comes to social aspects kasi parang sa society natin may mga toxic side,
na kapag hindi buo ang pamilya mo minsan yung ibang tao sasabihin na ah kaya
naghiwalay mama at papa mo dahil ganito, ganyan. So, ako naman hinaharap ko
siya sasabihin ko na hindi yan yung dahilan although hindi ko naman sinasabi ang
buong pangyayari dahil nirerespeto ko pa din po ng mama at papa ko. So, ayun
hinaharap ko lang.
I: So, ayun paano mo po binago ang pag uugali na nabuo at iyong pinakita sa iyong
magulang bunga ng paghihiwalay nila?
P: Siguro yung binago ko yung mindset ko sa mga lalaki. Una, iniisip ko na lahat
sila manloloko ganiyan tsaka binago ko na din yung sarili ko at some point na
hindi ko na pinipigilan ang sarili ko na pumasok sa isang relasyon. Kung meron
man ganun or kung sa tingin ko deserving sila why not ganun.
I: Pagdating naman po sa mga kamag-anak mo po paano no binago o yung pag
uugaling nabuo na ipinakita niyo po?
P: Dati kasi nung una galit ako sa side ng papa ko. Ngayon hindi na ako
nagpapakita ng ganun later on. Naipaliwanag naman nila yung mga dapat
ipaliwanag and naiintindihan ko naman yung side nila so humingi din ako ng
tawad kasi nagalit ako sa kanila.
I: Pagdating naman po sa mga kaibigan mo po paano?
P: Sa mga kaibigan ko, hinahayaan ko na lang sila na magdesisyon on their own
although gumagabay pa din ako sa kanila. Parang tinatanong ko na lang sila kung
kailan sila magigising ganun(laughing).
I: So, sa kabila po ng hiwalayan ng iyong magulang how do you turn the situation
around you for the better or paano mo napabuti o napagaan ang sitwasyon?
P: Hmmm ako, ang ginawa ko kasi hindi ko na masyadong iniisip ang hiwalayan
ng magulang ko. Iniisip ko na lang kung paano ako makakatulong lalo na sa lola ko
pati na sa mama ko. Kaya ngayon trabaho ng trabaho habang nag aaral
pinagsasabay hanggat kaya.

80
I: Ano naman ang mga aral na iyong natutunan mula sa iyong karanasan ng
maghiwalay ang iyong magulang? Ano yung mga lessons?
P: Hmmmm ang natutunan ko sa kanila somehow is na may mga bagay talaga na
hindi na ipinipilit pa. Kasi nung nagkita kami na tatay ko sinasabi niya po sa akin
na gusto niya makipagbalikan sa mama ko then sinabi ko naman pero sabi ng
mama ko ayaw na niya. So, ako naman nirerespeto ko ang gusto ng mama ko. Kaya
natutunan ko na huwag ng ipilit ang matagal ng tapos na. Kasi yung mama ko naka
move on na, hindi na niya iniisip iyong silang dalawa ang iniisip niya na lang yung
ikabubuti namin.
I: Dito na po natatapos ang ating interview maraming salamat po.

Participant 7’s Interview Transcript

Interviewer: Good Day po! Ako nga po pala si Nicole Anne Espiritu. I’m a 4 th-year
BS Psychology student, and we’re conducting a study about the lived experiences
of young adults who have separated parents. Maaari ko po ba kayo makilala?
Respondent: Yes po
I: Ilang taon na po kayo?
P: 21 po.
I: Kamusta ka naman ngayon?
P: Maayos naman.
I: Ano iyong pinagkakaabalahan mo naman sa mga nakaraang araw?
P: Syempre yung ano lab report, research din namin, tapos gawaing bahay yun
lang.
I: Sino naman iyong kasama mong magulang? At paano naman kayo naggugugol
ng mga araw na magkakasama naman kayo?
P: Kasama ko sa bahay papa ko, kasi yung mama na sa ibang bansa syempre di
kami magkasama sa bahay di ba. Tapos ano paano ginugugol iyong time? Bale
nagkikita lang kasi kami ng papa ko sa gabi kasi maghapon siya sa work. Tapos
yun sa hapon lang din kami nagkikita mga 4pm yan hanggang gabi.
I: Iyong sa mama mo naman paano kayo nag spend ng time?
P: Ay kay mama naman dahil nga na sa ibang bansa siya madalas kami mag video
call. Kagaya kanina bago tayo mag Interview magkausap na kami kanina.
I: Ano iyong unang naging reaksyon mo tungkol sa hiwalayan ng iyong mga
magulang?
P: Reaksyon ko noon? Ano kasi bata pa ako nun, parang wala pa akong gaanong
reaksyon kumbaga hindi ko gaanong iniintindi iyong mga ganung bagay. Kumbaga
ano lang okay, ano ah nag-aaway si mama at saka si papa maghihiwalay na sila.
Parang ako, tahimik lang kasi ako nun eh parang kapag nakikita ko silang nag-
aaway ano lang tahimik lang ako. Hindi ako nakikialam sa kanilang dalawa, kaya
yung reaksyon ko ganun, wala lang.
I: Kamusta naman ang iyong karanasan sa pagharap sa naging hiwalayan ng iyong
magulang. Like, may advantages ba or adbantahe ang hiwalayan ng iyong
magulang?
P: Wala, wala namang advantage iyon kasi ano eh masira yung pamilya mo may
advantage ba? Di ba wala, hindi naman nakatulong sa akin yun.
I: Since sabi mo nga walang advantage ano naman yung mga maaaring
disadvantage nung nag separate ang magulang mo?
P: Ano, malaking pagsubok sa akin yun lalo na kapag ka may nakikita akong
complete iyong family ganun. Parang malungkot ako kasi wala akong ganun, di

81
magkasama ang mama at papa ko kaya malungkot. Yun yung disadvantage parang
laging may kulang sa sarili ko ganun.
I: Ano ang iyong naramdaman nang maghiwalay ang iyong magulang? Nitong
lumaki ka na, ano ang naramdaman mo or narealize mo na ayun nga nagka
hiwalay na pala iyong parents mo?
P: Ano yung sa mga unang stage kasi or phase malungkot. Parang di ko tanggap
yun eh, di ko tanggap na hiwalay na si mama at papa hirap talaga ako tanggapin
yun. Hanggat nga maaari noon ayoko talagang pinag uusapan yung ganun, lalo na
kapag sinasabi na ano, naghiwalay na yung mama at papa kanino ka sasama? Sa
mama mo or sa papa mo yung mga ganun. Kaya kapag nakakarinig ako ng mga
ganun nagagalit talaga ako tapos di ako namamansin ganun.
I: So, ito naman paano nakaapekto sayo ang hiwalayan ng iyong magulang, una
syempre sa psychological o sikolohikal aspect ng buhay mo?
P: Sa thinking ko nung naghiwalay si mama at papa? Ano ba, di ko alam
(laughing).
I: Ano ang naging epekto nito sa mindset mo ganun?
P: Ano, naiisip ko palagi na kapag may nakikita akong mag jowa maghihiwalay din
sila. Ganun yung lagi kong thinking sa mga pamilya, kapag nakakakita ako ng mga
nag aaway sa kalsada ganyan lagi kong nakikita na ganun. Nagbago ang pananaw
ko sa mga in a relationship na tao, parang lagi kong sinasabi na naku
maghihiwalay din yan ganyan nga mama at papa ko eh.
I: Iyong sa social naman or pakikipagkapwa mo paano yun nakaapekto iyong
separation ng parents mo doon?
P: Sa social naman wala akong gaanong problema sa pakikisalamuha. Kasi ano eh
sa social, di ba yun yung mga taong nakakasama mo?
I: Oo
P: Wala akong gaanong problema sa pakikisalamuha, kasi kailangan kong
makisalamuha sa iba. Dahil wala naman ako mga kasama sa bahay na magulang.
I: Ano iyong ipinakita mong ugali sa iyong magulang ng malaman mo ang kanilang
hiwalayan?
P: Sa pareho? Magkaibang sagot ba yun?
I: Pwede, pwede kung magkaibang ugali ang pinakita mo sa mama o sa papa mo.
P: Noon kasi mas galit ako sa papa ko. Kasi siya yung nagloko nun eh, kaya di ko
siya kinakausap pag nagkakasalubong kami parang gusto ko siyang saksakin
ganun. Tapos sa mama ko naman, ganun pa din. Pero sa papa ko talaga malalim
yung galit eh, galit talaga.
I: Doon naman tayo sa mga behaviors:
I: Nung nalaman mo po ang kanilang hiwalayan anong pag uugali ang nabuo na
ipinakita mo sa iyong magulang?
P: Ano, lumayo lang yung loob ko.
I: Both sides or dun sa tatay mo lang?
P: Pareho, parehong lumayo ang loob ko. Kasi mas pinili nilang maghiwalay kesa
magkaayos eh. Kumbaga wala akong pinapanigan sa kanilang dalawa.
I: Anong pag uugali ang nabuo at pinakita mo sa iyong mga kamag anak?
P: Yung mga sulsol ng mga kamag anak ng tito at tita. Nung una kasi, nung
naghiwalay ang mama at saka papa ko ano, lagi nilang sinasabi sa akin kung saan
daw sasama mga ganiyan. Kung sa mama daw pa o sa papa, kung galit ako sa
magulang ko mas malaki galit ko sa kanila. Kasi ano eh, pakialamera ng buhay. At
saka bata pa ako nun eh sobra makapanakit (laughing) walang support. Kaya
kapag nakikita ko yung mga pinsan ko, tapos eh halimbawa naghiwalay ang mga

82
magulang nila hindi ko sila ginaganun. Sinusuportahan ko sila, na nangyari sa akin
yan. Dapat ganito kayo, maging malakas lang ang loob niyo, 'wag kayong
magpapadala sa mag tito at tita niyo na walang ginawa kundi naninira ng
damdamin.
I: Sa mga kaibigan naman?
P: Sa kaibigan, yung nabuo kong pag uugali mas malapit ako sa mga kaibigan. Kasi
ano eh, sila yung mas nakakasama ko eh. Mas open ako sa kanila ganun
I: So ngayon meron ka bang karelasyon?
P: Wala, wala
I: Ano ang iyong naging kaisipan ukol sa hiwalayan ng iyong magulang? Kumbaga
as a general na pananaw, ano ang iyong naging kaisipan mo tungkol dun.
P: Ngayon na malaki na ako, kapag naiisip ko yung paghihiwalay laging ang nasa
isip ko kawawa yung mga anak. Kagaya ko, kawawa yung nga anak lalo na kapag
bata pa. Kasi pag naghiwalay ang magulang wala ng gagabay pareho niyan eh.
Kumbaga lagi na lang one sided yung pag gabay ganun.
I: So paano naman ito nakaapekto sa pananaw mo sa buhay?
P: Pananaw sa buhay, ano wala naman. Hindi naman kasi ako gaanong
nagpapaapekto sa hiwalayan ng magulang ko ganun.
I: So, ano naman ang iyong napagtanto pagkatapos maghiwalay ng iyong
magulang? Or ano yung realization mo.
P: Realization ko ano, mas nakilala ng mga tao bilang fierce. Ang lakas daw ng loob
ko, matapang ganyan, kumbaga binuilt ko yung sarili ko sa ganun. Kasi kailangan
ko maging ganun, kasi wala naman akong sandalan na magulang eh na foundation
ko. Kaya ako sa sarili ko ang nag built na kailangan maging matatag ako sa buhay.
I: So, ikaw naman bilang isang kabataan paano mo ginampanan ang pagharap sa
naging hiwalayan ng iyong magulang?
P: Habang lumalaki ako nung narealize ko na hindi dapat ako dumedepende sa
mga naririnig ko. Kasi maaapektuhan ako nun eh kapag nag paapekto ako sa mga
sinasabi ng ibang tao tungkol sa hiwalayang nangyari. Naging independent lang
ako.
I: So paano mo naman nakayanan ang mga problema na iyong kinaharap ng
maghiwalay ang iyong magulang sa usaping sikolohikal o psychological? Paano ka
naka cope.
P: Ang nasa isip ko kasi nyan kailangan pinag iisipan mo muna talaga bago ka
talaga pumasok sa marriage or sa pakikipagrelasyon ganyan. Para pag dumating
yung araw na ikaw naman ang nandun sa sitwasyon hindi darating sa punto na
maghihiwalay kayo ng partner mo.
I: Pero pagdating dun sa hiwalayan ng magulang mo diba naapektuhan din yung
psychological mo paano mo nacope yun?
P: Ang hirap naman ng sikolohikal bat ba ako ng psychology (laughing). Wala
naman kasi nangyari sa mentality ko eh wala naman gaano ang naging epekto sa
akin eh.
I: Dun naman sa sa social or pakikipagkapwa mo?
P: Sa social, mas naging matatag iyong pakikisama ko sa mga tao, sa mga kaibigan
ko ganiyan.
I: So, paano mo naman binago ang pag uugaling nabuo or ang iyong ipinakita
bunga ng paghihiwalay ng iyong magulang? Una sa magulang.
P: Sa magulang, kung noon, nung bata pa ako nun pinapakita ko sa magulang ko
na parang ano nagrerebelde ako ganyan. Hindi ako sumusunod, kumbaga wala

83
akong pake sa mga inuutos nila. Pero ngayong malaki na ako, tanggap ko na. Kaya
yung pag uugaling nabuo ko maging ano pa rin may respeto sa magulang.
I: So next naman sa kamag-anak?
P: Ayan nanaman sa kamag-anak na yan (laughing). Iyo nga syempre kung sa
magulang nakuha kong tanggapin syempre ganun din sa kamag-anak. Pero kasi
malaki na ako ngayon na sa right age na ako. Kapag ka nakakarinig na ako ng mga
ganyan pero hindi na sa akin sa mga pinsan ko naman na maliliit. Tapos
pinagtatanggol ko naman na sila, tas sinasabi ko na pamangkin mo yan tas
gaganyanin mo yung mga sinasabi mo. Kumbaga ako na ang nagtatanggol sa
kanila, yun ang nagbago sa akin hindi na ako tahimik, nagsasalita na ako sa harap
nila.
I: Next naman ay sa kaibigan?
P: Sa kaibigan naman syempre hindi lang naman ako ang may broken fam eh
meron din sa mga side ng friends ko ang broken fam. Kaya kapag ka kailangan nila
ng kausap lagi akong open sa kanila ganun.
I: So ayan pass tayo sa karelasyon (laughing).
I: Buhat naman ng hiwalayan ng iyong magulang paano mo nagawang mapabuti or
mapagaan ang sitwasyon?
P: Ano lang, ahmmm hindi ko gaanong iniisip nang iniisip yun eh. Tapos ang
naging coping mechanism ko nun eh makisama sa mga kaibigan ko.
I: Anong mga aral ang iyong natutunan mula sa iyong karanasan ng maghiwalay
ang iyong magulang?
P: Syempre una sa lahat wag kang maniniwala sa mga sinasabi ng mga tao sayo
lalong lalo na sa mga kamag-anak mo (laughing). Pangalawa, wag kang mag
paapekto sa mga nararamdaman kasi yung nararamdaman natin temporary lang
yan. Maaaring masaya ka ngayon, bukas hindi na, maaaring lugmok na lugmok ka
ngayon, tapos bukas naman yung happy days mo di ba. Maging matatag ka lang sa
sarili mo at palagi kang magdasal.

Participant 8’s Interview Transcript

Interviewer: Good Day po! Ako nga po pala si Nicole Anne Espiritu. I’m a 4 th-year
BS Psychology student, and we’re conducting a study about the lived experiences
of young adults who have separated parents. Maaari ko po bang malaman ang
buong pangalan niyo at kung ilang taon na po kayo?
P: Thea Lea S. Castillo and 21 years old.
I: Kumusta naman po kayo ngayon?
P: Okay lang naman.
I: Ano naman po pinagkakaabalahan mo no’ng mga nakaraang araw?
P: Syempre mga activities at nag-aalaga rin po ng kapatid.
I: Sino naman po yo’ng kasama niyong magulang diyan sa inyo? Paano niyo po
ginugugol ang oras or araw na kasama siya? Yung sa papa mo po ba nakakausap
mo naman po ba?
P: Mama ko lang. Hindi kasi ako mahilig makipag-usap. Nasa loob lang ako ng
kwarto. Kakausapin ko lang kapag may kailangan ako or kakain ako. Yung sa papa
ko naman po, hindi ko na nakakausap.

84
I: Ano po yung lived experiences mo bilang young adult na mayroong separated na
parents? Ano ang iyong unang reaction tungkol sa hiwalayan ng iyong mga
magulang?
P: Hindi ko alam kung may masasabi ba kong reaction kasi syempre daycare pa
lang ako noon e. Wala pa ako kaalam-alam. Siguro parang wala lang sa’kin, pero
parang nagkaroon din ako ng reaction no’n... parang nagalit din ako no’n pero
parang kinimkim ko na lang siya.
I: Kumusta yung naging karanasan mo sa pagharap sa naging hiwalayan ng iyong
magulang? Una kung ano yung disadvantage sa iyo ng paghihiwalay ng iyong
magulang?
P: Feeling ko mayroon, e, kasi syempre parang nagbubulakbol ako no’n at parang
ang dami kong ginawang mali noon. Sa pag-aaral ‘di ako masyado nakakapag-
focus, noong high school cutting ako nang cutting.
I: Ano naman po yung naging advantage?
P: Yung parang walang nagbabawal sa’kin. Yung walang didisiplina na sa’king
tatay, syempre ‘di ko naman alam kung ano yung tama’t mali noon kung bakit ko
nagagawa yung mga gano’n.
I: Ano yung attitudes na pinakita niyo po bilang young adult towards separated
parents? Ano ang iyong naramdaman noong naghiwalay ang iyong magulang?
P: Nakaramdam ako ng galit sa tatay ko. Sa tatay ko lang.
I: Paano sa iyo nakaapekto yung naging hiwalayan ng iyong magulang in terms of
psychological aspect?
P: Parang naging palasagot ako noon tapos hindi ako sumusunod.
I: In terms naman po sa pag-iisip niyo po? Paano naman nakaapekto yung
seperation ng parents mo in terms sa pag-iisip niyo po bilang young adult?
P: Basta ‘pag mayroon akong nakikitang buong pamilya, nalulungkot lang ako.
I: Paano naman po naka apekto sa iyo yung paghihiwalay ng iyong magulang in
terms of social naman po o yung pakikihalubilo sa iba?
P: Iniisip ko na lang na parang lahat ng kakausap sa’king lalaki ay parang
lolokohin lang ako. Yung parang walang matinong lalaki.
I: In terms of behavior naman po or yung pag uugali dahil sa seperation ng iyong
parents, ano yung pinakita mong pag-uugali sa iyong magulang no’ng malaman
mo yung kanilang hiwalayan?
P: Parang nawalan ako ng respeto sa kanila at ‘di rin naman ako nakakausap ng
tatay ko since no’ng daycare hanggang ngayon... at parang hindi ko sila
kinikilalang mga magulang ko.
I: Anong klase naman ng pag-uugali na nabuo o yung pag-uugali na pinakita mo
bilang tugon sa paghihiwalay ng iyong mga magulang sa mga sumusunod? Yung
una yung sa magulang, may mga nabuo po ba kayong pag-uugali sa kanila or may
ipinakita kayo bilang tugon sa seperation nila?
P: Ayun, yung pagsagot-sagot tapos yung pagiging walang pakialam.
I: Next is yung sa mga kamag-anak mo po. Ano naman po yung pinakita niyong
ugali sa kanila?

85
P: Sa mga kamag-anak ko, parang gano’n din, walang respeto, pero minsan may
respeto naman. Maayos naman pakikitungo ko sa mga kamag-anak ko pero
syempre kapag mayroon silang ginagawang ‘di maganda, syempre mawawalan
talaga.
I: In terms naman po sa kaibigan niyo? Ano ang pag-uugali na napapakita niyo na
naging effect dahil sa seperation, ano yung pag-uugali ang naipapakita mo?
P: Basta pagdating sa mga kaibigan ko, mabait ako kasi syempre doon lang ako
nakakapagsabi ng mga problema ko.
I: Mayroon po ba kayong karelasyon or jowa?
P: Oo, mayroon po.
I: Ano naman po ipinapakita mo sa kaniyang pag uugali?
P: Sa una, okay kami pero habang tumatagal, lumalabas yung ugali. Parang gano’n
din, nag-aaway kami. Yung parang sinasagot-sagot ko at inaaway-away ko. Basta
kung ano yung ugali ko sa bahay, gano’n din.
I: Ano yung naging kaisipan niyo po ukol sa paghihiwalay ng magulang?
P: Na yung iba, gano’n din yung gagawin. Yung ibang lalaki gano’n din,
nambababae rin. Ayun, parang iniisip ko na lahat na darating sa’kin na lalaki,
gano’n din yung gagawin.
I: Paano naman ito nakaapekto sa pananaw mo sa iyong buhay?
P: Ayun, example sa partner ko, iniisip ko na gagawin din niya sa’kin yun.
I: Ano naman po yung napagtanto niyo pagkatapos maghiwalay ng iyong
magulang? Since young adult na kayo, ano yung napagtanto mo?
P: Parang okay rin sa’kin na wala din ako tatay kasi parang nagbabawal sakin, para
walang umeepal sa buhay ko. Kasi syempre kahit gano’n nanay ko, ‘di rin ako
napagbabawalan, e, basta ako gagawin ko kung ano yung gusto ko. Tsaka parang
mas okay na din yung walang tatay para walang problema.
I: Bilang isang kabataan paano mo ginampanan yung pag harap sa hiwalayan ng
iyong magulang?
P: Basta ako ‘di ko na lang iniisip yung sa kanilang dalawa. Ang iniisip ko yung
sarili ko.
I: Paano mo nakayanan yung mga problema na iyong kinakaharap no’ng
naghiwalay ang iyong magulang sa usaping una, yung psychological? Ano yung
mga possible na ginawa niyo para ‘di maisip yung ganoong bagay?
P: Nakikipag-communicate na lang ako sa mga friends ko. Basta ‘di ko nalang siya
iniisip na kahit may problema ako, ‘di ko nalang siya iniisip. Basta ako, sarili ko na
lang iniisip ko at ‘pag iniisip ko yun, lalo lang ako malulungkot.
I: Yung sa pakikipagkapwa naman po o yung sa social? Paano niyo po na-cope
yun?
P: Pagdating sa social, ‘di ako mahilig makipag-usap pero kung kakausapin ako,
doon lang ako makikipag-usap. Pero ‘pag di mo ‘ko kinausap, ‘di rin kita
kakausapin.
I: Paano mo naman binago yung pag-uugali na pinakita mo or nabuo no’ng
naghiwalay ang iyong magulang?

86
P: Kapag nakikita ko naman mali, doon ko na lang binabago or mas pinipili ko na
lang din manahimik ‘pagka may pagtatalo.
I: Yung sa mother niyo po, sabi niyo nga po ‘di kayo nakakapag-bonding, tina-try
niyo po bang lumapit ngayon?
P: Hindi po. Hindi rin kasi ako masyadong okay sa kaniya. Sa lola ko lang ako
okay.
I: Yung sa mga kamag-anak niyo din po, ganun din po ba ginagawa niyo? Or
meron kang adjustment na ginagawa?
P: Wala rin po.
I: Sa mga kaibigan naman po, napagbubuntungan mo ba sila kapag may
problema?
P: Hindi, wala din naman kasi pagdating sa kaibigan ko, ‘di ko naman
pinagbubutungan yung galit ko sa kanila.
I: Yung sa karelasyon naman po?
P: Ayun, doon ako nag-o-open pero minsan sa sagot niya kaya lalo ako nabubwiset.
I: Paano niyo po nilalabanan?
P: Nananahimik na lang ako kasi kung sasagutin ko yun, lalo pang lalala.
I: Sa kabila ng hiwalayan ng iyong magulang, paano mo napabuti o napagaan ang
sitwasyon?
P: Hindi ko na lang iniisip tsaka kapag mayroon akong nakikitang pamilyang buo,
‘di ko na lang tinitignan, yung parang hinahayaan ko nalang. Hindi ko din iniisip
na naghiwalay sila, basta iniisip ko sarili ko tsaka future ko.
I: Ano yung mga aral na iyong natutunan sa journey or experience as a young adult
na may seperated parents?
P: Natutunan ko na ‘di lahat nag-i-stay at natutunan ko rin na ‘di lahat nandiyan
para sayo. Atsaka kahit magulang mo, ‘di mag-i-stay sayo. Wala, maghihiwalay at
maghihiwalay din. Naisip ko din, dahil sa ugali doon din nag-uumpisa yung
paghihiwalay. Tapos, inaayos ko yung ugali ko pagdating sa partner ko. At
natutunan ko na ‘di na lang umasa sa iba, na hindi na lang umasa sa kanila at
kinaya ko na ako lang mag-isa na walang support sa kanila.
I: So, ayun lang naman lahat. Maraming salamat sa pag-participate!
P: Walang anuman po. Salamat din!

Participant 9’s Interview Transcript

Interviewer: Good Day po! Ako nga po pala si Nicole Anne Espiritu. I’m a 4 th-year
BS Psychology student, and we’re conducting a study about the lived experiences
of young adults who have separated parents. Maaari ko po ba kayo makilala? Ano
po ang edad niyo?
Participant: 22
I: Kumusta ka naman?
P: Okay lang naman pagod sa pag-aaral *nakangiti*
I: Okay, So Ano ang mga pinagkakaabalahan mo this fast few days?
P: Hmm… ano yung mga activities ko since marami akong subject

87
I: Ilang units ka ba ngayon?
P: 32
I: Sobra ah may ganon pala sobrang dami * nagulat*
I: So, Sinong kasama mong magulang at paano mo ginugugol ang mga araw
kasama sila?
P: Kasama ko dito yung tita ko tsaka lolo ko tas mga pinsan ko na. Pano ginugugol
yung oras ko dito? Wala naman parang normal lang kasi ano yung parang
magkakasama ang pamilya parang buo parang ganun din naman parang hindi mo
na kailangan maghanap ng iba.
I: So, nasan yung mother tsaka father mo?
P: Ah! Nasa ibang bahay
I: Both? Wala kang kasama sa kanila?
P: Ah! Oo
I: So, doon na tayo sa lived experiences mo bilang youngadulth na may separated
ang parents.
I: Ano ang iyong unang reaksyon tungkol sa hiwalayan ng iyong magulang?
P: Ano hmm… baby palang kasi ako non eh hiwalay na sila kaya feel ko nasanay
nako na ganun eh tinanggap ko nalang since wala naman akong malay non nung
naghiwalay sila.
I: So, kumusta ang iyong karanasan sa pagharap sa naging hiwalayan ng iyong
magulang? Or meron bang naging advantage yung paghihiwalay ng magulang mo
kung meron ba?
P: Ah! Yung ano ako yung nagdedesisyon sa sarili ko sa mga kailangan kong gawin
tapos walang pumipigil sa akin ganon yung sarili ko lang mga paa talaga ayun lang
yung pi aka advantage ko.
I: Ahm.. ano nalang yung disadvantage non?
P: Disadvantage ko syempre yung wala akong mapagkukwentuhan at tsaka ano
walang ano example sa parents meeting minsan humihiram pa ko ng parents ng
mga kaibigan ko *tumawa* example sa pagkuha ng mga card humihiram pako ng
mga magulang ng kaibigan ko para kumuha ng card ko ayun yung disadvantage ko
wala akong kasama.
I: Any additional sa advantages?
P: Hmm… wala naman na
I: Sa disadvantages?
P: Yun nga yung walang mapagkwentuhan tas tagapayo ganon.
I: So, doon na tayo sa attitudes mo towarad parental separation.
I: Hmm… ano naman ang iyong naramdaman mo nang maghiwalay ang iyong
magulang? Kasi diba nag grown up kana ano yung mga narealize mo nung
naghiwalay?
P: Ah…una nung bata pa ko naiinis bakit wala sila pero habang tumatagal
narealize ko na hindi naman kailangan nandyan sila lagi kung kaya ko naman. May
sarili naman na silang pagiisip para gawin yon alam nadin naman nila kung ano
yung tama o mali. So malalaki naman na sila okay naman na kasi lumaki naman
akong maayos ng hindi sila kasama kaya okay lang.

88
I: So, ito naman paano naman nakaapekto sayo yung separation ng parents mo in
terms of psychological or yung sa pag iisip?
P: Psychological ahm… ano bumukas yung idea ko tungkol sa tunay na buhay na
yung sarili mo lang talaga yung intindihin. Yung sa survival of the fittest na hindi
mo kailangan ng iba para mabuhay ka ganun yung sarili mo lang na need mo
makasurvive sa araw na to na walang tulong ng iba ganon lang. Yung instinct ko
ganon kailangan mabuhay ng ako lang magisa.
I: In terms sa social naman o pakikipagkapwa paano ka naapektuhan?
P: Pakikipagkapwa ko ahm… ano mas naging malapit ako sa iba naging open ako
kasi since wala naman akong mapag ku-kwentuhan na mga parents sa mga
kaibigan ako nag oopen minsan sinasarili ko nalang. Minsan nao-op ako minsan
eh kasi nagkukwento sila ng hindi ko naman na experience.
I: So, doon naman sa paguugali or behavior. Anong ipinakita mong pag-uugali sa
iyong magulang nang malaman mo ang kanilang hiwalayan?
P: Ah… wala normal lang kasi hindi ko naman kinimkim yon. Kasi katulad ng
sinabi ko kanina natuto akong mag isip magisa ng maayos. Maayos ang buhay tska
Iniisip ko na lang na ganun talaga yung buhay siguro may kanya kanya tayong
choices na kung ano yung gusto mong gawin gawin mo
I: May times ba na nakipag halubilo ko or parang nakasama mo yung isang parents
mo nag change ka ng attitude or same attitudes pa din?
P: Minsan sa nanay ko pumupunta ko don e isang beses sa isang linggo. Yung
pakikitungo ko normal lang kasi mas malapit ako sa nanay ko kesa sa tatay ko.
Kasi yung tatay ko hindi ko pa siya tinatawag na papa ganon tas nakikita ko lang
yung tatay ko isang beses sa isang taon.
*Internet problem*
I: So, ayan tuloy tayo don sa nanay.
P: Pakikitungo ko sa nanay ayun nga minsan may times na nahihiya din ako kasi
hindi ko naman sila totally na close pumupunta lang ako don isang beses sa isang
linggo. Pag may kailangan ako sa kanya kasi diba nga yung nanay ko nagtatrabaho
sa hospital minsan sa kanya ko kumukuha ng gamot or ng mga supply eh. Ayun
don ang pumupunta kaya minsan nahihiya ako kapag binibigyan niya ako ng mga
gamit or pera nakakaramdam ako ng hiya hindi ko naman siya nakakasama. Tapos
sa tatay ko naman never ko siyang natawag na tatay. Tapos nakikita ko lang siya
isang beses sa isang taon tapos kapag kinakusap ako don ko lang siya kakausapin
since wala naman akong magandang sasabihin sa kanya or hindi naman ako sanay
magkwento aa kanila kaya ayun.
I: Ayun, thank you russel.
I: So, Ano namang klase ng pag-uugali ang nabuo at iyong ipinakita bilang tugon
sa hiwalayan ng iyong magulang sa sumusunod unahin natin syempre yung
magulang mo may mga nabuo ba bukod sa mga nasabi mo kanina?
P: Ahm… ano naging matured ako pagdating sa kunwari pag may tinatanong sakin
sinasagot ko ng parang in a matured way. Parang matured na pag uugali parang
pinapatunaya ko na kaya ko to kahit wala sila ng hindi ko sinasabi ng direkta sa
kanila.

89
I: Ayan, so sa mga kamag-anak mo naman since sila yung kasama mo?
P: Ahmm… sa kamag-anak normal lang maayos naman kami pinalaki kasi yung
tita ko medyo strict niya eh kaya okay naman hindi kami naligaw ng landas *
nakangiti*
I: So, ayan sa mga kaibigan mo ano namang pag uugali ang ipinakita mo?
P: Sa kaibigan ko ano eh! Minsan lang ako magkwento sa kanila. Kasi hindi naman
ako natutong mag share ng mag share ng mga nararamdaman ko. Bali ako nalang
yung nakikinig sa kanila tapos kapag may problema sila kapag kailangan nila ng
katabi or karamay pupuntahan ko sila kahit gabi pa yan. Kunwari kaibigan ko
nasaktan tapos nag aya ng alam mo na yung magpa apoy ng bote kahit dalawa lang
kami aayain niya ko madaling araw kaming dalawa lang sa daan naguusap tapos
makikinig ako ng problema niya kahit anong oras ako makauwi basta
mapakinggan ko lang siya mas naging malapit ako sa kaibigan ko.
I: Sarap pala maging kaibigan ni russell. *nakangiti*
I: May karelasyon kaba or jowa? *nakangiti*
P: Meron meron *nakangiti*
I: So, ano namang pag uugali nabuo mo in terms naman don sa karelasyon mo?
P: Sa karelasyon ko ahm… hindi ko pinapakita na ano kailangan ko ng ganon ka
sweet ang gusto ko may goal sa buhay. Lagi kong sinasabi sa kanya na kung may
prariority tayo yon yung unahin natin. Hindi yung uunahin mo lagi yung bebe time
ganon kasi hindi naman namin kailangan yon e ang kailangan namin yung goal.
Kung sakaling may mangyayari kung papipiliin ako kung yung prariority ko o siya
mas pipiliin ko yung prariority ko.
I: Grabe yung mindset na meron ka bihira yung lalaking ganyan yung mindset.
I: In terms naman sa cognition sa perspective pananaw o pag iisip mo. First
question ano naman ang iyong kaisipan ukol sa paghihiwalay ng magulang? Ano
yung nabuong kaisipan pag nasasabi na naghihiwalay yung magulang ano yung
una mong naiisip?
P: Naiisip ko na ano ahm… walang permanente sa mundo gawin mo kung saan ka
masaya kasi ano eh minsan ka lang mabuhay e gawin mo kung saan ka masaya
kaso sana isipin mo muna kung ano magiging resulta non.
I: So, paano naman ito nakaapekto sa pananaw mo sa buhay yung paghihiwalay ng
mga magulang mo?
P: Pananaw ko sa buhay ahm… yun nga survival of the fittest na kailangan ko ma
achieve yung goal ko na ayoko ng tumulad sa kanila na kasi ito tayo eh tapusin
natin yung nakagawian nila na kung nakagawa sila ng mali gawin mo yung tama
yun yung para sa akin.
I: So ito may aadd kapa ba about sa life in general?
P: In general, ano wag kayong magpa apekto na porket wala kayong kasamang
magulang hindi mo na maa- achieve yung goal mo. Yun naman yung nasa isip ko
iwan mo yung mga toxic sa buhay mo gawin mo yung goal mo kahit anong
mangyari.
I: Thank you russell ha! Grabe yung understanding na meron ka.

90
I: Ito last question na sa cognition ano ang iyong napagtanto or narealize mo
pagkatapos maghiwalay ang iyong magulang bukod don sa mga nasabi mo
kanina ?
P: Narealize ko na walang forever *tumawa* hindi mahalaga kung ano paano ka
lumaki ang importante ikaw ang magsusulat ng buhay mo. Ikaw ang writer ng
buhay mo hindi naman sila wag mong intindihin sinasabi ng iba, gawin mo kung
ano yung gusto mo. Kasi hindi mo naman ma-aachieve yung goal mo kung
makikinig ka sa kanila eh tapos kung mag da-drama naman wala kang magagawa
kung puro drama ka lang kailangan kumilos ka.
I: Ito last na kung ano yung coping mechanism mo or kung paano ka naka survive
doon sa separation ng parents mo.
I: Bilang isang kabataan, paano mo ginampanan ang pagharap sa naging
hiwalayan ng iyong magulang?
P: Hmm… ano ang nasa mindset ko lang non na ano hindi ko naman kailangan ng
kasama yun lang yung coping mechanism ko na hindi ko sila kailangan. Tapos
iniisip ko lang na lahat kaya kong gawin dipende sakin kung gusto ko yun lang
yung coping mechanism ko lagi. Kaya nga ako nag ano eh! Kumuha ng mga part
time job or trabaho para lang mapatunayan ko na hindi ko kailangan ng kasama.
I: Okay, So paano mo naman nakayanan ang mga problema na iyong kinaharap
nang maghiwalay ang iyong magulang sa usaping sikolohikal? Paano mo naman na
cope up yung mga sinabi mo kanina sa sikolohikal?
P: Ahm… naging madiskarte ako kailangan lahat ng problemang dadaan sayo
kailangan lagi kang may solusyon kasi hindi ka makakasurvive kung aanga-anga
ka lang diyan or magda-drama ka lang diyan dahil wala kang magulang ganon
kailangan mong maging madiskarte sa buhay kailangan mong matuto kung paano
ka lumaban.
I: Ayan, so in terms naman sa social or sa pakikipagkapwa kasi sabi mo nga hindi
ka nakakapagopen madalas sa mga friends mo nakakapagopen. So paano ka
nakakapag cope up don?
P: Sinanay ko yung sarili ko na lumaban lang magisa walang makikinig. Kasi
natatakot ako na baka tawanan lang nila ako kapag magkukwento ako. Tsaka kung
magkukwento ako sa totoo lang ha pag magkukwento ako yung hindi ko sadyang
magkwento ang haba lagi ng message ko ang habang sinasabi ko hanggang sa wala
ka ng maintindihan yung naoopen ko mula pagkabata hanggang paglaki kaya
iniiwasan ko talagang magopen kasi parang bandang huli nahihiya ako tapos
napapakamot nalang ako baket ko nasabi yon.
I: Ay! May regrets sa dulo *nakangiti*
P: Baka kasi sabihin nila sadboi ako ganon *nakangiti*
I: Nagkaroon ng stigma bigla eh *ngumiti*
P: Oo *ngumiti*
I: So, paano mo naman binago ang pag-uugaling nabuo at iyong pinakita bunga ng
paghihiwalay una sa iyong magulang? Binago mo na yung treatment and paano mo
nabago?

91
P: Ah… wala wala akong binago bata palang ako bukas na isipan ko eh hindi ko
naman kailangan magbago para sa kanila kasi ano eh kung ako yung magbabago
lugi ako kasi nagbago sila eh tapos pati ba ako magbabago kaya wala wala akong
binago. Diko kailangan magadjust para sa kanila ganun lang yung nasa isip ko.
I: Ahm...yung sa mga kamag anak mo naman?
P: Sa mga kamag anak ko syempre ayon may binago ako kasi kailangan mong
matuto makisama eh! Kasi kung hindi ka makikisama nagbigay sila ng magandang
buhay sayo, nagbigay sila ng mga kagamitan mga pangangailangan mo tapos ikaw
ba tong kakapala mo pa yung mukha mo *natawa* syempre kailangan mo
magadjust para mabuhay ka tiis-tiis lang ganon.
I: Ahm… ano yung mga certain adjustment na ginawa mo
P: Adjustment ah ano kailangan kung ano yung inuutos sayo gawin mo kung ano
yung tinurong pag uugali sayo kailangan mo sundin kapag may tinurong tama o
mali sayo kailangan mo sundin. Kunwari may inutos sayo kailangan sundin mo
pero pwede ka naman magsabi sa kanilakapag hindi mo gusto eh! Pero lahat
naman ng tinuturo sa akin tama kaya wala namang mali lumaki naman ako ng
maayos.
I: Interms naman sa mga kaibigan mo?
P: Sa mga kaibigan ko yung mga bagay na hindi ko na e-experience example
magkwento nga ginagawa ko sa kanila. Ang ginagawa ko ako naman nakikinig sa
kanila para kung maranasan nila yung nararanasan ko atelast may kaagapay sila
nandito ako para sa kanila. Kasi kung ibang tao yon tapos mahina yung loob mo
feeling ko maliligaw sila ng landas kung wala silang gabay. Ayoko non kaya
nandito ako para sa kanila.
I: Ahm… last na don sa karelasyon mo?
P: Ahh… ano lagi ko lang sinasabi na piliin mo yung goal mo wag ako eh kasi kung
tayo naman talaga hanggang dulo tayo eh. Kung maachieve mo yung goal na
nandyan ako edi ibig sabihin forever tayo diba*natawa* at least napatunayan ko na
kahit wala pa tayong napapatunayan nandiyan ka diba.
I: Grabe *natawa* dami kong natutunan
I: So ayan second to the last na, sa kabila ng hiwalayan ng iyong magulang, paano
mo nagawang mapabuti/mapagaan ang sitwasyon?
P: Ah… ano una natutuo ano ng mga skills na ano kinakailangan para mabuhay ka.
Kunwari diba yung tatay mo nagtatrabaho para sayo sila yung nag iisip kung ano
yung mga gagawin sa bahay. Nag aral ako ng mga tech vocational skills kaya lahat
ng skills natutunan ko kaya ko matutunan dumiskarte nakakapag isip ako ng
maayos kung sakaling magkaroon ng problema. Tapos pagdating naman sa pag
aaral sinasagot naman dati ng lola ko yung tuition fee ko binibigyan ako ng baon
ng tita ko tapos nung dumating yung senoir high ako na yung gumawa ng sarili
kong paraan. Bali nagtatrabaho ako nag apply ako ng part time job kasabay non
yung mga natutunan ko sa vocational inadopt ko example gumagawa ako ng mga
cellphone dati or invention na pwede ko ibenta ayon don ako kumikita. Tapos
hanggang sa pumunta ako sa isang company nag apply ako doon tapos yung mga
skills na natutunan ko ginamit ko para makatulong sa company tapos nung

92
natulungan ko yung conpany na promote ako. Tapos ilang buwan palang sa
company na promote na ulit ako tapos nung bibigyan na ulit ako ng promotion
pinapili ako magiging supervisor ako sa isang department sabi ko sir hindi ko kaya
yan, kaya ko yan kung hindi ako nag aaral kasi yung oras na binibigay sakin hindi
flexible. Sabi ko ilagay niyo nalang ako sa pinaka mababang posisyon tapos ilipat
niyo ko ng department sinabi ko nalang sa dulo na sir hindi ko prariority ang
pagtatrabaho ginagawa ko lang to para makapag aral yon doon ako naka survive.
I: Grabe sobrang unusual and bihira pero nandito ka pa rin.
I: So ito last question na anong mga aral ang iyong natutuhan mula sa iyong
karasanan nang maghiwalay ang iyong magulang? Ano yung mga lesson na
natutuhan mo from that experience.
P: Lessons na natutunan ko na hawak mo ang buhay mo hindi hawak ng iba. Ikaw
ang magcocontrol sa buhay mo syempre nandyan yung diyos hindi yung ibang tao.
Wag kang makikinig sa sinasabi ng ibang tao makikinig ka sa sarili mo. Kung
magkamali ka magagawa mo sa susunod ng tama kung umpisa bumagsak ka
bumangon ka kasi wala namang magyayari kung nagda-drama ka lang diyan hindi
ka makakamit ng goal kung uupo ka lang dyan at magiiyak.
I: Ayun last question na yon sobrang thank you russell sa time and opportunity na
maopen up yung ganito kasi sa iba medyo sensitive to amd ayaw nila
magpainterview. Thankyou talaga kasi naging open ka dami naming nakuha na
response and napakadami din talaga namin nakuha na bagong lesson.
P: Thank you din *nakangiti*

Participant 10’s Interview Transcript

Interviewer: Good Day po! Ako nga po pala si Nicole Anne Espiritu. I’m a 4 th-year
BS Psychology student, and we’re conducting a study about the lived experiences
of young adults who have separated parents.
Interviewer: So, ayan unang tanong. Ilang taong kana?
Participant: 20 po.
I: Ah 20 so, kamusta ka naman?
P: Okay na okay naman po
I: Okay, So Ano ang mga pinagkakaabalahan mo nitong mga nakaraang araw?
P: Ahm… ano po lagi po kasi akong naglalaro basketball eh!
I: Pag talaga lalaki puro basketball eh no *ngumiti*
P: Opo *ngumiti*
I: So, Sinong kasama mong magulang at paano mo ginugugol ang mga araw
kasama sila?
P: Actually, po lola ko lang yung kasama ko po ngayon. Kinuha po ako nung lalo ko
nung ano pa eh! Kasi iniwan po kami ni mama grade 6 po ako non. Kaya lola ko po
halos nagpalaki sakin.
I: So, sa father side mo hindi mo ba siya nakita or ano?
P: Ahm… ano po kasi yung papa ko po nakulong po siya pero kasama ko na po siya
ngayon.

93
I: So, paano mo naman ini-ispend yung tine kasama yung papa mo?
P: Minsan po nagkukwentuhan po kami madalas po naglalaro kami nung dama po.
I: Ah dama magandang bonding yon ah! *ngumiti*
P: Opo *ngimiti*
I: So ito na yung first research question natin. Ano ang lived experiences mo bilang
isang youngadulth na merong separated ang parents.
I: So, unang tanong ano ang iyong unang reaksyon tungkol sa hiwalayan ng iyong
magulang?
P: Syempre po masakit po sakin kasi po may kapatid pa po akong maliit nun eh
nung naghiwalay sila baby pa po siya ganon. Iniwanan po kami lahat sa lola ko.
Syempre po masakit sakin yon kasi po may kasama ng iba ganon po. Hanggang
ngayon po bitbitbit ko po yung sakit na yon syempre.
I: So, ayun ito naman. Kumusta ang iyong karanasan sa pagharap sa naging
hiwalayan ng iyong magulang?
I: So unang tanong don meron bang naging advantage yung paghihiwalay ng
magulang mo kung meron ha?
P: Wala po akong nakitang advantage po don kasi po ano actually yung asawa po
na pinalit niya po taga dito lang samin. Pumunta po kasi yung mama ko sa Laguna
eh don na po siya tumira pero wala naman po silang anak iniwan niya lang po
kami.
I: So, ayun ano naman yung naging disadvantage since separated nga yung parents
mo? Ano yung nakikita mong mga disadvantage?
P: Nahirapan po kasi lalo po nung nalaman nung kapatid ko na ganun maliit pa po
siya naiwan na po siya ganon syempre hindi ko po masabi. Nakakasama ko po kasi
si mama na kasama niya po yung lalaki syempre hindi ko na po sinabi sa kanya
yon kasi baka sabihin niya na ganun nga iniwan niya kami para samahan yung
lalaki. Nagtatanong po kasi lagi yung kapatid ko na bakit iniwan tayo ni mama?
Ginaganon po ako nung kapatid ko na babae high school na po siya grade 9.
Tinatanong niya din kung ano nakita ko ganon sino daw ba yung lalaki gusto niya
pong alamin eh kung sino po yung lalaki na yon. Sinabi ko po na taga dito lang
yung asawa niya pero hindi ko na po sinabi sa kanya yon baka makaapekto pa sa
pag aaral niya eh.
I: May mga sitwasyon ba na nahihirapan ka since separated yung parents mo?
Kunwari may mga kailangan sa school kailangan ng parents ganyan may nga
ganun ka bang experience?
P: Actually po hindi po ako nahirapan kasi po ano eh! Tinutulungan po kami ng
tita ko ngayon teacher din po siya.
I: So, doon na tayo sa attitudes mo na ipinakita towards parental separation.
I: So, una ano naman ang iyong naramdaman or feelings mo nang maghiwalay ang
iyong magulang?
P: Syempre masakit po kasi ano po eh! Iniwanan niya po kami non dalawa po kami
ng kuya ko non eh! Kasing tanda ko din po yung kuya ko lamang lang po siya ng 1
year ganon. Natuto po akong mag bisyo non ganon tska napa barkada kasi po ano

94
eh! Wala ng nagbibigay ng atensyon non samin kaya po yung lola ko kinuha po
kami.
I: Ahm… yung sa feelings mo naman na frustrate kaba nalungkot ganyan?
P: Opo nalungkot po talaga ako non kasi po ano eh! Umiyak din po ako non kasi
syempre napakasakit po non kasi harap harapan niya po pi akita samin na kasama
niya yung lalaki. Pinapakilala pa samin ng mama ko yon kaso nga po ang masakit
po don iniwanan niya din po kami sa huli iniwan niya din po kami sa lola ko
ganun. Umiyak po talaga kami non nung kapatid kong lalaki. *napangiti*
I: So, ayun *ngumiti* how does parental separation affect you or paano ito
nakaapekto ang hiwalayan ng iyong parents syempre una psychological or don sa
pag iisip mo? Paano nakaapekto yon sayo.
P: Nakaapekto po yon sa pag iisip ko kasi po ano yung kapatid ko po kasi that time
ano na iniwan niya kami may sakit po kasi yon tsaka maliit na maliit pa po siya
mon bitbitbit ko pa po siya non sa site po kami nakatira non e sa northville bitbit
ko po yon dinala ko po yon kay lola non naglakad lang po kami ganon. Ansakit po
sakin non kasi ano kasi po nakaapekto po yon kasi ang nasa isip ko lang po non
ano eh! Bakit niya po kami iniwan eh! May sakit pa po yung kapatid ko non pwede
naman bukas nalang siya umalis. Binigyan niya lang po kami ng pera mamasahe
daw po kami ganyan. Bata pa po ako non eh! Kaya ang ginawa ko nga po pumunta
po kami sa lolo ko non.
I: So, In terms sa social naman o pakikipagkapwa paano ka naapektuhan?
P: Minsan po naiinggit ako kapag may nakikita kong kumpleto kumakain ganon po
yung sa pamilya po. Kasi po kumain po kami nung kaibigan ko nung gabi na yon
kasi ano po eh! Napa Barkada na po ako eh! Ganon po kung ano ano po nangyari
sakin ganyan. Tala one-time po nakita ko po silang kumakain sabay dapat ganyan
din kami eh! Kumakain din kami ng sabay kaso iniwan po kami ganon kaya po lalo
akong nalulong non sa inom, sigarilyo po ganon.
I: So, doon naman sa behavior or sa paguugali. Ano ang ipinakita mong pag-uugali
sa iyong magulang nang malaman mo ang kanilang hiwalayan?
P: Nung grade 11 po ako pumunta po ako sa bahay nila mama sa laguna tapos ayun
kinamusta po ako ni mama pinagluluto niya po ako parang bumabawi po ganon
kaya lang syempre bitbit ko parin yung sakit that time po dumating po yung asawa
niya parang nagalit po ako non eh! Ya ba pinalit mo ganyan hanggang sa
nagkasagutan po kami nung asawa niya. Si mama po non naka tahimik lang tas
nakatingin sa akin habang nagagalit po ako hindi po siya umiimik ganon. Nagalit
po ako kaagad nung nakita ko yung lalaki.
I: So, towards naman sa papa mo diba sabi mo nga before nakakulong siya pero
ngayon anong mga pag uugaling pinakita mo sa papa mo?
P: Sa erpat ko po kasi goods po kmi non eh! Goods po talaga kami non idol ko nga
po yon eh kasi kahit nasa kulungan po siya non nagpapadala pa po siya sa amin
kaya paglabas niya po non hindi po ako lumabas isang linggo non naglaro po kami
non bonding ganun po. Si erpat din po kasi ang nagsabi ng paghihiwalay nila kasi
po yung mama ko sinabi po na ano may kasama na nga po siyang iba
makikipaghiwalay na siya kaya po sinabi din sakin nung erpat ko.

95
I: So, ito naman Ano namang klase ng pag-uugali ang nabuo at iyong ipinakita
bilang tugon sa hiwalayan ng iyong magulang sa sumusunod unahin natin
syempre yung magulang mo may mga nabuo ba bukod sa mga nasabi mo kanina?
P: Ngayon po kasi madalas na makipagkita samin si mama eh! Kasi tinakot po ng
erpat ko eh! Kapag hindi po siya nagbigay ng sustento ganon ipapakulong niya po
ganun kasi kasal po sila. Kaya kapag pumupunta si mama i-tritreat niya kami sa
labas ganon yung mga kapatid ko lang po kasama niya pero kami po g mga lalaki
hindi po kasi alam niya na po yon na nagtatampo po kami ganon. Umiiyak din po
yon kapag kumakain kami nagsosorry ng nagsosorry yon pero po kasi yung kuya
ko matigas na rin po yon eh! Kasi nakita po talaga namin yung pagtataksil ng
magulang eh kaya kapag umiiyak siya tinitignan lang po namin siya. Tsaka lagi po
kami nagagalit sa kanya kunwari hindi po siya nakapag padala ng ganitong araw
nagagalit po kami sa kanya.
I: Towards naman sa papa mo may iba pa bang behavior na pinapakita mo bukod
sa mga sinabi mo kanina?
P: Nung nahuli niya po akong magsigarilyo nagalit po siya tapos na sagot ko po
siya ganun po.
I: So, ayan towards naman sa mga kamag-anak mo may mga nabuo ka bang pag
uugali na ipinakita tugon sa separation ng parents mo?
P: Nung umuwi po akong lasing non yung lola oo po non nagalit sa akin. Wala ka
na ngang magulang hindi mo pa iniisip hindi mo inaalagaan mga kapatid mo.
Napa barkada po kasi talaga ako eh! Kaya laging gabi kung umuwi hanggang
ngayon naman po. Nasagot ko po talaga siya na malalaki na kako yan hindi ko na
alagain yan dapat magulang ko mismo yung ang nagsusubaybay diyan hindi
kaming mga kapatid niya. Parang ganun po yung salita ko non kasi syempre
napaiyak po lola ko non mabilis po kasi uminit ulo ko talaga kunwari binabanggit
po yung pangalan ng mama ko mabilis po talaga uminit ulo ko tskaa mabilis po
magalit ganon.
I: So, ayan sa mga kaibigan mo ano namang pag uugali ang ipinakita mo?
P: Friendly po kasi talaga ako kasi sila po talaga yung nakasma ko nung wala po
kaming magulang parang sila po yung tumugon sa pagkukulang ng mga magulang
ko. Kaya wala po akong pinakita na pag uugali puro goods lang po kasi sila po yung
naging kapatid ko parang ganon.
I: May karelasyon kaba or jowa? *nakangiti*
P: Wala nga po eh *nakangiti*
I: So, ayun skip na natin yon since wala naman *nakangiti* wag kang mag alala
pare-parehas lang tayo dito *tumawa*
I: So, ayun in terms naman sa cognition sa perspective pananaw o pag iisip mo.
First question ano naman ang iyong kaisipan ukol sa paghihiwalay ng magulang?
Ano yung nabuong kaisipan or nabuong mindset mo pag nababanggit yung
hiwalay yung parents ganyan.
P: May kaibigan din po akong ganyan eh! Sinabi ko po na mapapabisyo ulit siya
ganun. Actually, kakahiwalay lang ng parents nila malalaki naman na po nung
naghiwalay parents nila nasa isip ko non baka mapariwara siya kasi ganun hiwalay

96
yung parents niya. Laking papa po siya eh! Papainterview ko din po sa inyo yon
*tumawa* Tapos po yung papa niya yung nakipaghiwalay sa papa niya parang
napakasakit po sa kanya non kasi maka papa siya eh tapos ganon may asawa pong
iba yung tatay niya. Lagi din po siyang umiinom kaya sabi ko malay mo bumalik
yung papa mo ganyan. Madalas po kasing uminom eh kaya hindi ko na din po
mapayuhan na ganyan kasi po naramdaman ko din po yung naramdaman niya eh
kaya nahihirapan din po ako na payuhan siya puro galit narin po yung
nararamdaman niya.
I: So ang mindset mo na kapag separated ang parents posible na yung anak is
mapariwara.
P: Opo.
I: So, paano naman ito nakaapekto sa pananaw mo sa buhay yung paghihiwalay ng
mga magulang mo?
P: Pananaw sa buhay napa barkada nga po ako ganon tumigil po ako ng 2 years sa
pag aaral napabarkada po kasi napasama nga po ako sa praternity ganun.
Nakaapekto po talaga yung ginawa ng magulang ko sakin mismo pati rin po sa
kuya ko napasama po siya sa mga ganun sa ibang praternity din.
I: Ito last question na sa cognition ano ang iyong napagtanto or narealize mo
pagkatapos maghiwalay ang iyong magulang?
P: Nung una akala ko parang napapanood lang sa tv na nagbabalikan din po akala
ko po ganon mangyayari. Eh! Hindi nga po sila nagbalikan humatong po ng
demandahan sa barangay yung mama ko tsaka lola ko. Mas masakit pa po samin
kasi nakikita rin po ng kapatid kong babae dalawa po yung kapatid ko eh! Parehas
po sila g babe nakikita po nila yung ganun na nagsasagutan po yung mama ko
tsaka yung lola ko sa barangay ganyan pati rin po sila naapektuhan sa nangyari
talaga.
I: Ano yung mga narealize mo after mangyari non na ganito na pala ko ano
mangyayari sa future ko may mga ganon ka bang realization?
P: Ahm… nung huminto po ang ng 2 years narealize ko na sayang pala na baket
ako na ano ng barkada ganyan. Hindi tuloy ako nakapag aral nasayang yung
opportunity ganyan syempre parang nalungkot din po ako non dapat nagaral din
ako non katulad ng iba ganyan. Masakit po yung nangyari eh! Kaya sumama po
ako sa kaibigan ko ganun po.
I: So, ito last na kung ano yung coping mechanism mo or kung paano ka naka
survive doon sa parental separation mo.
I: So, unang tanong is bilang isang kabataan, paano mo ginampanan ang pagharap
sa naging hiwalayan ng iyong magulang?
P: Natanggap ko po yung paghihiwalay nila nung sinabi po ni erpat na ayaw niya
na kay mama parang tinanggap ko na din kaagad. Kasi balak po sana nung kapatid
kong babae na pagbabalikan po silang magulang ko tatay ko tas si mama kaso
ayaw na po ng erpat ko. Kaya natatangap ko nalang po na hiwalay nalang.
I: Acceptance yung naging dealings mo about don sa parental separation.
I: So, ito naman paano mo naman nakayanan ang mga problema na iyong
kinaharap nang maghiwalay ang iyong magulang sa usaping sikolohikal? So sabi

97
mo nga kanina may parts talaga na affected ka psychologically. So paano mo
naman ini-deal yon kapag kinakaharap mo na?
P: Tinulungan po talaga ako ng tita ko non na siya po talaga yung gumabay sa akin.
Bakit ganyan? Bakit ganyan yung ginagawa mo? Pinapayuhan niya po ako araw
araw kaya tinulungan niya po ako na maging okay ulit. Siya po yung nagpaaral
sakin sa college.
I: Ah okay siya yung tita mo na teacher? Yung sinasabi mo kanina?
P: Opo yun po.
I: Ayan, so in terms naman sa social or sa pakikipagkapwa kasi sabi mo nga more
on friends ka hindi ka nakikipag socialize sa iba lalo na sa side ng mama mo. So
paano ka nakakapag cope up don?
P: Ano po talaga mahiyain po talaga ko sa ibang tao kasi syempre iniisip ko kapag
nay pinagbubulungan sila parang ako na agad yon ganun. Parang mahiyain po
talaga ako sa tao pero nung pinag educ po ako ni tita kasi siya nagpaaral sakin
ayun unti unti ng nawawala yung hiya ko sa mga tao.
I: So, paano mo naman binago ang pag-uugaling nabuo at iyong pinakita bunga ng
paghihiwalay sa mga sumusunod. So, una sa parents mo magulang mo? Lalo na
don sa side ng mama mo kasi sabi mo may past kaying encounter na hindi
masyadong maganda. So, paano mo naman yon binago.
P: Acceptance po talaga yung ano eh! Yung sagot don kasi po ngayon po kasi
nakakausap ko na si mama ng maayos pati sa mga kapatid ko sinasabihan ko na
din na ganun nga tanggapin nalang yung ganun magulang parin natin yan ganun
po yung sinasabi ko sa mga kapatid ko. Kasi po yung kapatid ko yung unang
tanong ng tamong sinabihan ko na din po. Kasi naungkat po ni papa yung ganon
eh tapos sinabi niya po sa kapatid ko. Kaya ayun sinabi ko na din na tanggapin
nalang natin mamapa din naman natin yon tanggapin nalang natin ganun.
I: So, sa mga kamag anak mo naman kung meron lang ibang pag uugali na hindi
maganda or yung mga ugali na hindi naman masyadong okay. Paano mo naman
yon binago yung mga paguugali na yon?
P: Natira po talaga ako non sa tita ko eh! Siya po talaga yung nagpapayo sa akin na
ganun. Kinuha niya po kasi talaga ako non kay nanay eh para maging maayos
talaga ako kasi lagi na po akong napapabarlada napapariwara ganun po. Siya po
talaga yung unang unang nagsabi na pag aaralin kita maging okay ka lang. Siya po
kasi yung parang naging comfort zone ko parang ganun po siya po kasi talaga yung
napagtatanungan ko nalalapitan ko ganun kaya po kapag may problema ko siya
din po yung sinasabihan ko siya po yung nakakatulong sa akin. Kaya kapag
pumupunta na po kami sa mga kamag-anak po namin ganon okay na po ako non
tahimik na po ako ganun. Tapos binabati ko na sila ganun kasi dati po kapag
umuuwi ako ng bahay hindi po talaga kinakausap pamilya ko kasi may ginagawa
akong iba ganyan. Pero ngayon po iba nako ganun po nabago po ako ni tita.
I: So, ayan it’s nice to know naman *nakangiti*
I: Sa mga kaibigan mo naman since meron nang mga paguugali sabi mo nga goods
naman kayo. Eh kung may mga something lang naman na may binago ka towards
your friends. So, ano naman yung mga yon?

98
P: Nung paguwi ko po kasi non dinalaw po kasi nila ako non tas pinag te-take po
ulit nila ako ng ganun basta po ganun *natawa* para g ano nga po eh! Lumayo po
yung loob nila sa akin kasi hindi nako sumasama sa kanila yung dati naming
ginagawa iniwasan ko na parang ganun po. Parang sila po yung lumayo yung loob
sa akin parang hindi nila ako pinapansin ganyan. “Oh! Bat nagbago ka hindi ka
naman ganyan dati ah” Ginaganon po nila ako madalas. Sabi ko nagaaral nako
hindi ko na masyadong kailngan yung ganyan. Pinag te-take po kasi nila ko ulit ng
drugs ganyan eh! Hindi ko na po ano yung ganun kaya nagtatampo po sila ngayon.
I: So, since sabi mo nga wala kang karelasyon skip ulit natin yon.
I: So ayan second to the last na, sa kabila ng hiwalayan ng iyong magulang, paano
mo nagawang mapabuti/mapagaan ang sitwasyon mo?
P: Nag p-pray na po ako madalas ngayon eh! Ayun po yung naging sagot ko kapag
may problema pray lang lang ng pray ganun po.
I: Anthing else bukod sa sinabi mong prayer may ginagawa kaba para mapagaan or
maisip separation ng parents?
P: Ah… ano po nag ba-basketball na po pala ako madalas. Yun po yung ginagawa
ko araw-araw pagkatapos ng online class basketball ganun nalang po umiijot yung
mundo ko ngayon online class po tapos basketball.
I: So ito last question na anong mga aral ang iyong natutuhan mula sa iyong
karasanan nang maghiwalay ang iyong magulang? Ano yung mga lesson na
natutuhan mo sa separation ng parents mo?
P: Wag basta basta ano… Nangyari po kasi sakin non nagbreakdown ako eh!
Sumuko na po ako tinamad nako sa lahat ganun po. Mapapayo ko lang po na wag
silang sumuko agad kasi problema lang yan may sagot sa mga problema na yan
pray lang po yung sagot. Tapos ano lagi pong magsisimba ganyan
I: Baka may gusto ka pang ipayo or idagdag para sa mga kabataan na hiwalay din
yung parents?
P: Ayun po pala be positive lang po lagi kasi dapat yung problema tinatawanan
lang yan wag dadalon sa iba minsan kasi kapag may problema ka yung mga
nakapaligid sayo parang naapektuhan din sila eh! Kaya laging positive ka lang may
pray ganyan ayun lang po.
I: Ayun, thank you ipong sa time and opportunity na maopen up yung ganito kasi
sa iba medyo sensitive to and ayaw nila magpainterview. Thankyou talaga kasi
naging open ka dami and napakadami din talaga namin nakuha na bagong lesson
sa mga experiences na sinabi mo kanina. Sobrang hanga ako sa courage na meron
ka na iopen up yung ganito. Thankyou so much.
P: Thank you din po *nakangiti*

Participant 11’s Interview Transcript

Interviewer: Good Day po! Ako nga po pala si Rovelyn Escoto. I’m a 4 th-year BS
Psychology student, and we’re conducting a study about the lived experiences of
young adults who have separated parents.
I: Pwede ko po bang malaman kung ano iyong pwede ko pong itawag sa inyo?

99
P: Ysmael na lang po
I: Ilang taon na po kayo?
P: 20 po
I: Kamusta na po kayo sir?
P: Okay naman iyong daily life ko. Ano lang, medyo hectic lang sa pera.
I: Pwede niyo po bang i-share kung ano po ang pinagkakaabalahan mo nitong mga
nakaraang araw?
P: Busy lang ako sa mga school activities namin malapit na din kasi yung prelim.
I: Since alam naman natin na separate na yung parents mo, sino yung parents na
kasama mo sa bahay?
P: Yung mother ko.
I: Pwede ko bang malaman kung ano ang pinagkakaabalahan niyo kapag
magkasama kayo ganun or bonding?
P: Bonding lang namin kwentuhan lang ganun tapos minsan food trip.
I: Noong nalaman mo iyon na naghiwalay na yung magulang mo, ano ang naging
unang reaksyon mo?
P: Ano, wala pa kasi akong ano nun eh kumbaga napakabata ko pa. Parang di ko
pa alam yung nangyari, kasi sa pagkakatanda ko dalawang taon pa lang ako nun
eh. Kaya wala naman naging reaksyon, kaso nung lumaki na ako napagtanto ko na
kung bakit sila naghiwalay, parang kasalanan nung tatay ko kung bakit sila
naghiwalay. Pero hindi ko naman masisi sa kaniya lahat kasi alam ko naman na
may pagkakamali din yung mother ko.
I: Kamusta naman yung naging karanasan mo sa pagharap ng hiwalayan ng iyong
magulang mo?
P: Yung karanasan ko, syempre mahirap sa pamumuhay namin. Kasi mag-isa lang
yung nanay ko na nagtatrabaho para sa amin tapos sa financial din. Pero kung sa
aspect naman ng pagkakaroon ng magulang syempre nangungulila din ako. Kasi
bawat bata naman kailangan ng presensya ng magulang in both sides sa nanay at
tatay ko. Lalo na ako namimiss ko yung tatay ko, kasi sa paglaki ko hindi ko siya
nakasama totally.
I: May nakikita ka bang advantages doon sa paghihiwalay ng magulang mo?
P: Ahmmm, nakikita ko na ang advantages niya ay napatunayan ni nanay na
strong independent woman siya na kayang kaya niya kaming buhayin kahit wala si
tatay. Tapos tinutulungan din kami ng lolo at lola ko sa pamumuhay.
I: Ano naman iyong nakikita mong disadvantages ng paghihiwalay ng magulang
mo?
P: Ang disadvantages nun, hindi sila magkasama at hindi napoprovide yung mga
needs namin tapos walang moral support.
I: Noong nauunawaan mo na iyong konsepto ng paghihiwalayan ano yung
naramdaman mo?
P: Ahmmm, malungkot na masaya or nagagalit. Ewan ko, mixed emotions kasi eh.
Galit ako sa tatay ko kasi hinayaan niya lang na maghiwalay sila ganun. Tas
masaya, dahil napagtagumpayan naman tapos kinakaya pa din sa araw-araw. Pero
ngayon tinatry kong kontakin ang tatay ko kasi since na college days na din
marami ng gastusin. So, parang humihingi ako sa kanya ng konting favor na
tulungan niya ako sa mga gastusin sa mga projects, pang internet ganun. Pero may
galit pa rin kasi hindi siya nag re response.

100
I: Paano naman nakaapekto sayo yung hiwalayan nila in terms dun sa
psychological?
P: Psychological, wala gaano kasi nasanay kami na kahit wala akong tatay nandyan
naman yung lolo ko na parang yung trabaho dapat ng tatay ko as a father
ginagampanan ng mabuti ng lolo ko.
I: Sa social naman iyong pakikipagkapwa mo?
P: Sa social, wala ding effect sa akin. Kasi parang normal lang na kunwari
nagtatanong about sa broken family, hindi naman ako nahihiya or what na nanay
ko lang iyong nagtataguyod sa amin. Confident pa din ako kasi nabuhay kami at
lumaki kaming ganito.
I: Ano iyong behavior na na develop sayo noong naghiwalay yung magulang mo?
P: Behavior? Hindi ko masabi, kasi buhat nang lumaki ako or nung bata pa ako di
ko matandaan kung anong behavior ko. Pero siguro ano na lang yung pagiging
independent ko, kasi parang ako na din yung tumayong magulang sa kapatid ko
before ah yung nagpapayo ganun.
I: Walang violent reaction kahit ganun?
P: Meron, sumagi na din sa isip ko na kapag nakita ko iyong tatay ko gugulpihin ko
siya parang ganun na Ibubuhos ko sa kanya lahat ng galit ko. Pero naisip ko na in a
good way na lang na acceptance is the key para makapag move on. Yun, wala
naman na natanggal naman na sa akin yung violent reaction na saktan siya or what
na magkaroon kami ng pisikalan. Parang gusto ko na lang siya makasama o makita
para ma sure na okay lang siya ganun, okay na sa amin na kahit na siya magtustos
ng pera.
I: Ano naman yung mga behavior na ipinakita mo sa magulang mo noong
naghiwalay sila?
P: Wala naman, parang normal lang kasi since bata pa lang hate ko na talaga yung
tatay ko eh kasi bata palang ako wala na siya. So parang yung behavior ko normal
lang na kaya namin kahit wala siya. Tapos kung sa kamag-anak din parehas lang
kasi kung ano yung ugali ko sa magulang ko, sa mga taong nakapaligid sa akin, sa
mga kamag-anak namin same lang din. Parang sa pagkatao ko hindi talaga siya
naging affected ng hiwalayan nila. Pero sa matter na pag uusapan kung ano ang
naging reaksyon ko kung bakit naghiwalay sila, syempre masakit at malungkot din
sa akin yun ganun.
I: Sa mga kaibigan mo naman?
P: Meron akong nararamdaman na inggit, kasi yung mga kaibigan ko kumpleto
pamilya nila buo sila tapos napoprovide mga gusto nila. Sa side ko naman kasi
kahit may gusto ako pero kung wala naman talagang maibibigay syempre titiisin
ko na lang ganun.
I: Pwede ko po bang malaman kung may karelasyon po kayo ngayon?
P: Ahhh wala po.
I: May maiseshare po ba kayo na bagay tungkol dun kung nakaapekto po ba ang
paghihiwalay ng magulang mo kung bakit wala po kayong kasintahan?
P: Ahmmm, wala naman pong koneksyon dun kung bakit wala po akong jowa.
I: Ano naman iyong mga naging kaisipan mo tungkol sa paghihiwalay ng magulang
mo?
P: Parang pina promise ko sa sarili ko na kapag nag kapamilya ako sisiguraduhin
ko na walang hiwalayan na mangyayari. Kung may problema man aayusin, tapos

101
kung mag-away man kasi hindi naman mawawala yun siguro ako kahit lalaki ako,
ako na lang yung magbaba ng pride para maayos lang kasi ang hirap sa pamilya
kapag watak-watak eh.
I: Paano nakaapekto ang paghihiwalay ng magulang mo sa pananaw mo sa buhay?
P: Ahmmm malaki syempre, kasi di ba may mga pananaw tayo na kung ayaw sa
atin wag nating pilitin. Pero once na pumasok ka na sa isang relasyon sinisigurado
ko na mas pipiliin kong ayusin kaysa tapusin. Kasi mahirap talaga kapag nawalan
ka na ng komunikasyon na parang hindi mo na siya kilala pero nagmahalan naman
kayo ganun.
I: Ano iyong mga bagay na napagtanto mo pagkatapos maghiwalay ng magulang
mo?
P: Napagtanto ko na mahirap pala talaga pag ano watak ang pamilya. Mafifeel mo
na kahit masaya ka parang di mo naman mafulfill yung sa puso mo na buo ka
ganon.
I: Bilang isang kabataan paano mo ginampanan yung part mo bilang isang
produkto ka ng naghiwalay na magulang?
P: Recently kasi nagkaproblema ako eh so parang naging pabigat din ako sa bahay.
Pero nung goods pa, ako yung ano nagpoprovide din. Nag working student akong
nung senior high ako. Tapos naisip ko na hindi namin kayang dalawa na, dalawa
kasi kaming magkapatid na parehas na pinapaaral, so napagtanto ko na hindi
namin kaya so nag decide ako na titigil na lang ako tapos yung kapatid ko na lang
ang mag aaral. Tapos magtatrabaho na lang ako para makatulong sa pamumuhay
namin ganun.
I: Paano mo naman kinaya iyong mga problemang kinaharap mo noong
naghiwalay ang magulang mo sa usapin naman na sikolohikal?
P: Sa sikolohikal, wala ako masabi. Kasi ano napakabata ko pa talaga ng
naghiwalay sila ni hindi sumagi sa isip ko na walang akong tatay. Tapos noong
nagkaroon na ako ng isip na nanay ko lang yung nandyan pero sanay na ako sa
ganito kaya tinanggap ko na lang.
I: Sa pakikipagkapwa naman paano mo hinarap yun?
P: Sa pakikipagkapwa naman tinitreat ko yung mga tao na napakahalaga nila na
parang kahit anong estado nila sa buhay deserve po nila na pahalagahan. Kasi pare
parehas lang din naman tayo na tao so kung ano yung deserve nung isa deserve po
ng lahat.
I: Paano mo binago yung mga pag-uugaling nabuo sayo na ipinakita mo sa mga
magulang mo kung meron mang negative kang naipakita?
P: Siguro sa pagbabago, ano pag nagagalit ako parang nalalabas ko lahat ng sama
ng loob ko kaya nakakapagsalita ako ng mga masasakit na salita, nakakapag mura
ganun. Tapos yung pinaka worst siguro pag nagdadabog ako, buong bahay namin
parang may giyera ganun.
I: Sa mga kamag-anak naman?
P: Sa kamag-anak ganun din may time na parang nagka away-away na kami pero
hindi nahantong sa grabe kasi naaayos naman.
I: Yung mga pag-uugali mo naman sa kaibigan mo ganun?
P: Siguro ano kung iterate ko siya from 1-10 mga 5 kasi may mga good din and bad
na nangyari.
I: Paano mo binago?

102
P: Ano, hindi ko pa masabi na binago ko na siya kasi na sa process pa lang ako.
I: Sa mga karelasyon naman may maisheshare ka ba sa amin sa pananaw mo
noon?
P: Sa pananaw ko naman sa karelasyon kailangan nating respetuhin ang partner
natin. 'Wag natin siyang pilitin sa kung anong ayaw or gusto niya dapat ano bigyan
natin siya ng kalayaan. Hindi yung puro pansarili lang natin ang iniisip kailangan
hindi tayo bias.
I: Sa kabila ng hiwalayan ng iyong magulang paano mo napabuti o napagaan ang
sitwasyon?
P: Iniisip ko na lang na ano walang binigay ang Diyos sa atin na hindi natin kaya.
Lahat mapagtatagumpayan natin kasi hindi naman Niya hahayaan kung hindi
natin kaya.
I: Anong mga aral ang iyong natutunan mula sa iyong karanasan ng maghiwalay
ang iyong magulang?
P: Ahhhh natutunan ko na ano hindi lahat ng away or galit ay dinadaan sa action.
Kailangan bago tayo gumawa ng isang hakbang pag-iisipan muna natin ng ilang
ulit para maresolba yun.
I: Tapos na! Okay na ba yung sagot mo? May idadagdag ka pa ba?
P: Siguro ano huwag tayong maging selfish. Kailangan natin na ano isipin din
natin yung partner natin, yung pamilya natin hindi lang yung pansarili natin.
I: Maraming maraming salamat sa pagpapa interview mo sa amin. Sobrang
positive nung mga sinabi mo, maraming maraming salamat sa oras at panahon na
ibinigay mo sa amin.

Participant 12’s Interview Transcript

Interviewer: Ako nga pala yung mag-i-interview sayo. Ang study namin ay about
“Ang Naging Kamalayan Bunga ng Hiwalayan: Understanding Young Adults’
Attitudes Towards Parental Separation.” So, ayun, nag-a-agree ka naman na i-
record ‘tong interview session natin?
Participant: Yes po.
I: So, ilang taon ka na ngayon?
P: 21 po.
I: So, kumusta ka naman?
P: Okay lang naman po.
I: Ano yung mga pinagkaabalahan mo sa nakaraang araw?
P: Mostly puro training lang kasi part ako ng badminton athlete atsaka kapag
umuuwi, nagbabasa lang kapag walang gagawin sa school, gano’n.
I: Sino naman yung nakakasama mong magulang? Paano mo ginugugol ang mga
araw kasama sila?
P: Nasa father’s side ako ngayon, e, and lagi lang kasi akong nasa kwarto. Lalabas
lang ako kapag kakain or may gagawin sa baba, gano’n.
I: Pero ikaw, paano mo ginugugol ang mga araw kasama ang daddy mo since sabi
mo nasa father’s side ka?
P: Wala naman masyado kasi lagi lang naman akong nasa kwarto. Tsaka madalas
din siya sa work. Yun lang po.
I: Ano yung naging unang reaksyon mo tungkol sa hiwalayan ng magulang mo?
P: I felt relieved kasi parang... kahit bata pa ako no’n, parang ang iniisip ko no’n,
sobra na rin naman kaya mas mabuting itigil na lang, gano’n.

103
I: Ah, okay. So, kumusta naman ang mga naging karanasan sa pagharap sa naging
hiwalayan ng iyong magulang? Ano yung advantage at disadvantage ng
paghihiwalay nila? So, unahin natin sa advantage.
P: Hindi na magulo, hindi na maingay, and masyadong tahimik na, gano’n. Ang
disadvantage naman, kapag nagkakaroon ng problem, hindi lang ibabanggit yung
past, so ang hirap. Like, halimbawa nasa kwarto ka lang, sabi “Yung nanay mo
parang ganyan ganyan...” ang gara lang.
I: So, parang displacement ba? Sayo nililipat, gano’n?
P: Hindi naman sa akin, sa amin, gano’n. Pero ngayon hindi naman na. Dati lang
‘yon. Okay na ngayon, e.
I: Ano naman ang iyong naramdaman no’ng naghiwalay ang iyong magulang?
P: Yun nga, I felt relieved nga. Gano’n.
I: So, paano sayo nakaapekto ang hiwalayan ng iyong magulang sa usaping
sikolohikal o psychological?
P: Gano’n pa rin. I felt relieved, hindi siya gano’n nakaapekto sa akin.
I: Yung sa social naman o pakikipagkapwa, paano nakaapekto sayo yun?
P: Dati napakahirap kasi nga wala ka ring madadala rito kasi nga sobrang ingay at
magulo. Nakakahiya rin kung sakaling dadahil ko yung mga kaibigan ko dito. Baka
kapag dumating sila dito, may nag-aaway. Ngayon kahit magdala na ako, tahimik
na kaya okay lang.
I: Oh, okay. So, ano naman ang ipinakita mong ugali sa iyong magulan no’ng
malaman mo ang hiwalayan nila?
P: Ako, wala. Kasi... hindi ko alam ah. Like, kapag may sinabi ka kasi, malalagot
ka, e. Wala rin akong magagawa that time.
I: So, ano namang pag-uugali ang nabuo at iyong pinakita bilang tugon sa
hiwalayan ng iyong magulang sa mga sumusunod? Doon muna tayo sa magulang
mo. Katulad niyan sa daddy mo, ano yung pakikitingo mo sa kanya, gano’n?
P: Before, hindi kami close. I mean sa lahat. Both parents hindi close... before kasi
nga magulo tas nakakatakot baka yung away nila sa iyo ibuntong. And then, no’ng
naghiwalay na tas nagtagal, ayun kumalma na. Tapos ayun na, nakakausap ko na
parehas. Mas magaan sila kausap ngayon kaysa before.
I: Ah. Next naman, doon sa mga kamag-anak mo. Anong pag-uugali ang pinakita
mo sa kanila?
P: Sa mga kamag-anak ko... kaunti lang naman mga ka-close ko. And mostly
naman, halos lahat sila gano’n pa rin naman. Madali pa rin naman kausap,
magaan pa rin naman kausap, gano’n. Wala namang pagbabago.
I: Towards naman sa mga kaibigan mo.
P: Sa mga kaibigan ko, supportive naman sila kung ano yung nangyayari. And
kung sakali naman na may problem ako, pinapatulog naman nila ako sa kanila.
I: So, parang everything good naman? Ayan, so ngayon... mayroon ka bang
karelasyon? girlfriend, ganyan?
P: Naku, wala po!
I: Next naman, ano yung kaisipan mo ukol sa paghihiwalay ng magulang? Parang
sa general na perspective mo, ano yung naging kaisipan mo doon sa hiwalayan ng
magulang?
P: Ano yun, generally?
I: Yes, in general.
P: Sa amin, okay lang kasi naiintindihan namin. Siguro kung sa iba, lalo kung bata
pa yung mga anak, mahihirapan siyang intindihin kung ano yung nangyayari sa

104
paligid niya. Mahihirapan lumaki kasi nga kulang siya ng aruga ng magulang, ng
isang nanay o ng isang tatay. Gano’n.
I: Okay, okay. Paano naman ito nakaapekto sa pananaw mo sa buhay?
P: Na hindi ako gagaya sa kanila. Gano’n. Dumating sa point na sinasabi ko sa
sarili ko na kahit anong mangyari, hindi ako gagaya sa kanila. Kasi lesson na yun,
e, ba’t gagaya ka pa diba?
I: Tama, tama. Ano naman ang iyong napagtanto matapos maghiwalay ng iyong
magulang? Or ano yung realizations mo ukol sa bagay na iyon?
P: Na mabuti ng nangyari iyon. Kasi kung hindi, baka mas grabe pa yung nangyari.
Yun lang naman.
I: Bilang isang kabataan, paano mo ginampanan ang pagharap sa naging
hiwalayan ng iyong magulang?
P: Sumipag ako sa pag-aaral. Kasi siguro before, sobrang stressed ko kase sa
nangyayari. Ang then, simula no’ng nawala nga, naka-focus na ako sa kung ano
yung gusto kong gawin kasi parang wala ka ng masyadong iisipin. Mas iisipin mo
nalang kung ano yung gusto mong mangyari sa sarili mo.
I: Paano mo nakayanan ang mga problema na iyong kinaharap nang maghiwalay
ang iyong magulang sa usaping sikolohikal o psychological?
P: Wala naman kasi akong naging problema no’ng nangyari na. Mas nabawasan pa
nga yung problema no’ng nangyari yun, gano’n. Yung problem lang is minsan
hahanapin ko sila mama, papa, pero dati lang naman yun. Ngayon kasi pwede na
magkita-kita, e.
I: Okay. Kanina may nabanggit ka na na yun nga, nahihiya ka magdala ng
kaibigan, kumbaga naapektuhan din talaga yung social mo, paano mo naman
nakayanan yun? Yung aspect naman na iyon, paano ka naka-cope doon?
P: Lahat sila naintindihan naman nila kung ano yung situation ko before. And
mostly naman kasi, parang similar lang naman yung situation namin though sa
kanila hindi broken pero magulo tas gano’n din, away-away. Normal lang sa kanila
yung gano’n. Sa amin, parang naintindihan naman nila na gano’n talaga yung
sitwasyon ko and wala rin naman silang magagawa.
I: Next naman is, paano mo binago ang mga pag-uugali na nabuo at iyong
ipinakita bunga ng paghihiwalay ng iyong magulang? Una, doon sa iyong
magulang. Sabi mo nga, yung una medyo hindi okay tapos no’ng medyo tumagal,
naging okay. So, sa madaling sabi, paano mo na-cope iyon? Yung towards sa
magulang, yung behaviors na naipakita mo.
P: Ano... it just happened. Kasi ano... bigla nalang silang magtatanong ng ganyan,
ganyan. Kusa nalang nangyari nang hindi mo namamalayan. Bababa ka na lang
tapos biglang magtatanong tapos ikaw sasagot ka tas ayun minsan nagkakaroon na
ng conversation, gano’n.
I: So, parang smooth flowing lang talaga yung sa inyo? Okay, next naman is yung
sa kamag-anak. Sabi mo, okay naman. So, sa mga kaibigan naman.
P: Okay lang naman din.
I: Okay, so ito naman. Paano mo nagawang mapabuti o mapagaan ang sitwasyon?
P: Kasi ano... kasi kapag kilala mo na rin naman yung parents mo, parang alam mo
na rin kung ano yung gagawin. Sa part ko kasi, wala ka talagang magagawa. The
more na magsabi ka kung anong dapat gawin, mapapasama ka pa. So, mas
mabuting wala ka na lang gawin.
I: Ito yung last question. Ano naman yung mga aral na natutuhan mo mula sa
iyong karanasan no’ng maghiwalay ang iyong mga magulang?

105
P: Huwag ka magmamahal kung hindi ka sigurado. Tsaka kapag nag-away, dapat
pag-usapan. Hindi yung kung ano-ano na lang gagawin mo. Gano’n.
I: Okay, so ayun lang naman. Thank you, Arlan, sa time mo.
P: You're welcome po. Thank you rin.

Participant 13’s Interview Transcript

Interviewer: Ano yung full name mo?

Participant: Razul Openiano Laup po.
I: Ah, okay. So, ako yung mag-i-interview sayo. Kami yung researchers na nagc-
conduct ng study ngayon na ang title is “Ang Naging Kamalayan Bunga ng
Hiwalayan: Understanding Young Adult’s Attitudes Towards Parental Separation.”
Okay lang sayo na i-record natin ‘to?
P: Sige po, okay lang po.
I: Okay. So, ayun, ilang taon ka na?
P: 21 po.
I: Okay. So, kumusta ka naman?
P: Okay lang naman po.
I: Ano naman mga pinagkakaabalahan mo no’ng mga nakaraang araw?
P: Ano po... online games.
I: Ah, so gamer ka pala. Ayan, sino naman yung kasama mong magulang? Paano
mo ginugugol ang mga araw kasama sila?
P: Yung mama ko po. Ayun po, tumutulong po sa mga simpleng gawain. Gano’n.
I: Kayo, since nakakasama mo yung mama mo, ano yung nagiging libangan niyo or
paano mo ginugugol ang mga oras mo na kasama siya?
P: Ano po... one-to-one lang gano’n. Naglalabasan ng mga sama ng loob.
I: Ano yung naging unang reaksyon mo tungkol sa hiwalayan ng iyong magulang?
P: Syempre po ano... nagulat.
I: Kumusta naman ang naging karanasan mo sa pagharap sa naging hiwalayan ng
iyong magulang? So, una, ano yung naging advantage?
P: Ano po... hindi po naging madali, e. Malaking adjustment po kasi yun. Basta
hindi po naging madali.
I: Sa madaling sabi, wala siyang naging advantage, tama po ba?
P: Opo, wala po.
I: So, pwede mo pa ba i-elaborate yung sinabi mong disadvantage naman. Sabi mo,
hindi nga naging madali. Paano mo mapapalawak yun?
P: Ano po... marami po siyang naging cause, e. Una po, nasanay po na kumpleto
kami at masaya tapos biglang gano’n nga po. Kaya malaking epekto po sa mga
anak.
I: So, ano yung sinasabi mong epekto?
P: Ano po... nagkaroon po ng depression, gano’n. Lumala po yung situation.
I: Ano naman ang iyong naramdaman nang maghiwalay ang iyong magulang?
P: Syempre po masakit. Tas ayun po, nakakagulat din po yung pangyayari. Hindi
ko in-expect.

106
I: Paano naman ito nakaapekto sayo pagdating sa sikolohikal or psychological
aspect?
P: Naging mahirap po kasi ano... yung nakasanayan ko po kasi, dalawa po silang
nalalapitan. Tapos no'ng time po na iyon, malaya po yung isa. Kaya ayun... hindi
po ako makahingi ng tulong.
I: Tapos nabanggit mo kanina, na-depress ka, tama?
P: Opo.
I: Okay. Pagdating naman sa sosyal o pakikipagkapwa mo, paano naman ito
nakaapekto sayo yung hiwalayan ng magulang mo?
P: Parang ano po... parang... uhm, hindi ko po maano, e.
I: Ano ba, para bang naging mailap ka sa kaibigan o sa mga tao?
P: Hindi naman po. Mas lalo po akong nangangailangan ng pagmamahal, gano’n.
I: Kumbaga sa iba mo nahanap?
P: Opo, gano’n.
I: So, ano naman yung pinakita mong pag-uugali or behavior sa iyong magulang
no’ng malaman mo ang naging hiwalayan nila?
P: Ayun, mas naging protective po ako kasi parang gusto ko po magkabalikan sila
no’n pero parang wala na rin pong chance mangyari yun.
I: So, ano namang klase ng pag-uugali ang nabuo at iyong pinakita bilang tugon sa
hiwalayan ng iyong magulang sa mga sumusunod. Ayun, towards muna sa
magulang mo. Ngayong nakakasalamuha mo yung mama mo, paano mo siya
tinatrato? Anong behavior yung pinapakita mo sa kanya?
P: Mas iniingatan po kasi nga po gano’n yung nangyari. Wala po siyang kakampi,
gano’n. Parang ako nga po yung naging sandalan niya po.
I: Okay. So, next naman is yung mga kamag-anak. Nakaapekto ba yung behavior
na pinapakita mo sa kanila ngayon?
P: Feel ko po ano... medyo. Kasi po ano, kulang po yung kalinga.
I: So, para bang nailang ka ba sa mga kamag-anak mo lalo na sa father’s side mo?
P: Medyo po.
I: So, pagdating naman sa mga kaibigan, ano naman yung mga napakita mong
pag-uugali? Naapektuhan ba sila simula no'ng naghiwalay magulang mo?
P: Hindi naman po siguro. Parang gano’n lang din naman po pinapakita ko sa
kanila.
I: Ikaw naman, mayroon ka bang girlfriend ngayon o karelasyon?
P: Ngayon, wala po.
I: So, pass tayo d’yan. Next naman, ano ang iyong kaisipan ukol sa paghihiwalay ng
magulang or sa general na pananaw? Ano yung naiiisip mo kapag nakakarinig ka
ng hiwalayan ng magulang?
P: Yung pagkakaroon po ng third party.
I: So, paano ito nakaapekto sa pananaw mo naman sa buhay?
P: Ano po... kapag nagkaroon po ako ng asawa, parang ayoko po itulad sa magiging
anak ko po ang gano’ng situation kasi mahirap po.
I: Ano naman ang iyong napagtanto pagkatapos maghiwalay ng iyong magulang?

107
P: Dapat kapag po nagkakaroon ng family po, dapat po talaga sure sa magiging
partner. Ano po kasi yun, e, dadalhin mo po yun hanggang sa pagtanda. Once na
maling tao po yung nakasama niyo po, syempre dapat una pa lang, hindi na ituloy.
Late mo na mar-realize yung gano’n, saka ka pa lang magsisisi.
I: Ikaw naman, bilang isang kabataan, paano mo ginampanan ang pagharap sa
naging hiwalayan ng iyong magulang?
P: Ano po... parang neutral lang naman po pero naghahanap po ng love, gano’n.
I: Ah, okay. So, paano mo nakayanan ang mga problema na iyong kinaharap no’ng
naghiwalay ang iyong magulang? Una, sa usaping sikolohikal. Diba kanina sabi
mo, na-depress ka? Paano mo naman nakayanan yun?
P: Sa tulong po ng mga kaibigan ko. Diba sabi ko nga po, naghahanap po ako ng
kalinga. Sa mga kaibigan ko po nahanap iyon. Kaya sila rin po yung naging dahilan
kung bakit naging okay po ako ngayon.
I: Sa usapin namang sosyal. Diba sabi mo, siguro somehow okay naman siya pero
kahit papaano may mga naging ilangan, gano’n. So, ikaw, paano mo naman
nakayanan yung gano’ng sitwasyon?
P: Sa mga nakapaligid po sa amin, marami pong nasasabi. Pero ayun nga po, dahil
sa tulong po ng mga tropa ko, parang hindi ko na lang po iniintindi yung mga sabi-
sabi po nila. Ayun, mga marites.
I: Hindi talaga maiiwasang mayroong gano’n. So, paano mo naman binago ang
mga pag-uugaling nabuo mo at iyong pinakita bunga ng paghihiwalay ng iyong
magulang sa mga sumusunod? Ayan, sa magulang, parang wala naman akong
narinig na naging pangit yung pakikitungo mo sa kanila since naging mas
protective ka pa. Sa kamag-anak naman, sabi mo medyo nagkaroon kayo ng
ilangan. So, paano mo naman na-cope yun?
P: Kapag lumalalim na po yung usapan tas napupunta na po sa gano’n, ako na lang
po umiiwas kasi pangit naman po kapag pinatulan mo yung matanda, e. Kahit
anong gawin, magiging mali ka pa rin sa pananaw nila kapag pinatulan mo sila.
I: So, sa kaibigan, sabi mo, same lang din naman. Okay naman yung pakikitungo
mo at mas nag-ano ka pa sa kanila, tumakbo ka pa sa kanila. Sa karelasyon, wala
ka rin naman. So, heto naman. Sa kabila ng hiwalayan ng iyong magulang, paano
mo nagawang mapabuti or mapagaan ang sitwasyon?
P: Ano po... kino-comfort ko po once na nagkakaroon ng problema, gano’n. Ako na
lang po yung medyo nagpapagaan po. At the same time, dinadagdagan ko rin po
yung problema.
I: So, ito naman yung last question. Anong mga aral ang iyong natutuhan mula sa
iyong karanasan na maghiwalay ang iyong magulang? Learnings, ano yung
natutunan mo?
P: Ayun nga po, ano... yung about po sa family kasi once na pinasok mo po yun,
dapat sure na sure ka po talaga sa magiging partner mo. Kasi pangit po yung
magiging kakalabasan, e, sa magiging anak. Marami pong pangit na mangyayari.
Nandoon na po yung bullying, gano’n. Kaya mas mabuti pong goods po yung
magiging partner mo. Ayun po.

108
I: Ayan, ang ganda ng learnings mo doon, ah. So, ayun lang naman yung mga
questions namin sayo, and thank you kasi nag-participate ka.
P: Salamat din po.

Participant 14’s Interview Transcript

Interviewer: Good Day po! Ako nga po pala si Niña Ercie Paras. I’m a 4 th-year BS
Psychology student, and we’re conducting a study about the lived experiences of
young adults who have separated parents.
I: Ilang taon ka na?
P: Ayan, ahmmm 21 na ako.
I: Kamusta ka naman?
P: Ahmm actually sobrang hectic na nung mga schedules ko ngayon as graduating
student lalo na nag start na ako ng deployment sa pagtuturo and also tuloy-tuloy
pa rin ako sa mga incomes ko na photography and joining model pageants.
Talagang consuming sa oras pero okay lang choice ko naman ito eh (laughing).
I: So, ano naman iyong mga pinagkakaabalahan mo nitong mga nakaraang araw?
P: Ayun, mga pinagkakaabalahan ko nitong mga nakaraang araw is siguro nag
work lang ako. Kasi ang work ko ay isa akong freelance photographer and ayan
fashion photographer to be exactly and iyong mga nakaraang araw talagang naging
busy ako sa pag pophotoshoot. Ayon mga kadalasan birthday photoshoot iyong
mga nangyayari at alam naman natin na pag birthday parang required talaga na
mag photoshoot. So iyon ang mga naging customers ko this past few days and then
pag aasikaso na din sa deployment ko ayun dun lang umiikot ang buhay ko in cycle
to work, study ayun.
I: Sino naman iyong nakakasama mong magulang and paano mo ginugugol iyong
mga araw na kasama mo sila?
P: Hmmm okay, good question. Ahmmm, dahil nga hiwalay na iyong parents ko na
sa mother side ako ngayon kasama ko siya together with my step daddy. Which is
parang until now, hindi pa din kami close. At maniwala kayo sa hindi, siguro sa 14
years na magkakasama kami, kasi laking lola ako and bale late ko na lang din
nakasama iyong mama ko. Sa loob ng 14 years together with my step daddy ang
layo ng loob ko sa kanila. Actually, hindi ako makapag open ng mga personal
problems ko, kasi karagdagan din iyong hindi kami close ng stepdad ko and iyong
mahihirapan din kumampi iyong totoong mama ko kung saan siya kakampi if sa
step daddy ko or sa akin na sarili niyang anak. Ganun iyong naging sistema parang
hindi ako naging malaya inside of our home in terms of family, pero kahit papaano
may mga happy moments naman kami pero rare lang so ayun ganun yung sistema
ko sa bahay together with my mom.
I: So, nasabi mo nga ang rare nung bonding moments niyo ng happy moments
pwede mo bang sabihin kung ano iyon?
P: Katulad nung ano kapag umuuwi ako galing work, mag uuwi ako ng mga
pasalubong syempre mga magulang natin natutuwa yan kasi may pasalubong. Pag
mga ganun medyo happy happy lang din kami ganiyan, iyon ang masasabi ko na

109
happy moments na kapag kumpleto iyong pagkain sa hapag, kapag may mga
materyal na bagay iyon ang masasabi kung ano eh magandang moments namin sa
family. And then kapag mga normal days na, ayun dun na nagaganap iyong mga
hindi ka gusto-gusto ng kaganapan so iyon ang nangyayari.
I: Ano naman ang iyong unang naging reaksyon tungkol sa hiwalayan ng iyong
magulang?
P: Actually, ang story nun, hindi ko alam na naghiwalay sila. Nalaman ko lang iyon
nung na meet ko na iyong stepfather ko. Hindi nila pinaalam sa akin na syempre
medyo bata-bata pa kasi ako nun, syempre hindi pa nila ipapaalam sa akin iyon.
Nung medyo na meet ko na iyong stepfather ko, syempre naguluhan ako nun
sobrang nag overthink ako kung sino yung lalaking ito, sino itong maasim na
ito(laughing). Ayun, hanggang sa pumasok na sa isip ko ah okay, may mali, may
something na hindi tama and doon nag start iyong trauma ko as a son na parang
doon ko na realize at napagtanto na ah sira pamilya ko, sira itong buhay ko, hindi
buo pamilya ko, hindi buo ang parents ko. So, traumatize, gulat, lahat, lahat ng
pwedeng maranasan ng isang bata. Tsaka only child lang din kasi ako nila so ayun
halo-halo sobrang naging worst lang nung time na iyon nung nalaman ko na wala
na.
I: So, Kamusta naman ang iyong karanasan sa pagharap sa naging hiwalayan ng
iyong magulang? Ano ang naging advantages.
P: Sa advantages naman, siguro kahit sabihin natin na kahit gaano ka pangit iyong
naging karanasan ko, kahit gaano ka pangit iyong naging situations ko in terms sa
family may mga naging advantages din talaga at hindi ko maitatanggi iyon. Isa sa
mga advantages, is naging independent ako ngayon, kasi simula nung natuto
akong kumayod, tumayo sa sarili kong paa sa mga gigs, nag work. Dun ako natuto
na kahit bubuhayin ko yung sarili ko, susuportahan ko iyong sarili ko, kasi iyong
stepfather ko hindi niya ako pinag aaral and yung mama ko walang trabaho. So,
sino iyong mata-takbuhan ko, sino iyong masasandalan ko, sino iyong malalapitan
ko, walang iba kung hindi iyong sarili ko lang din. And ayun, itong broken family
thing na ito, eto iyong nagturo sa akin kung paano maging matatag, eto iyong
nagturo sa akin kung paano mas maging magpaka positive sa buhay, and also
siguro eto din iyong parang nagbigay sa akin ng realization na hindi madali ang
buhay, may mga challenges talaga na parang hindi ka favorite ni lord pag hindi ka
bigyan ng problema, ayun iyong mga naging advantages sa akin na until now,
napang hahawakan ko pag din siya at naia-apply in everyday life.
I: So, ano naman iyong mga naging disadvantages naman?
P: Disadvantage ko, hindi pa din maalis ang inggit, inggit na makikita mo iyong
ibang family na kumpleto. Tapos malayo iyong loob ko sa mama ko also my dad
kasi etong lumaki na ako natuto na akong bumiyahe ng malayo just to see him.
Ayun, nandun yung malayo iyong loob ko sa kanila, andun iyong tampo, galit,
andaming tanong sa sarili ko na bakit naghiwalay sila, ano ang nagtulak sa kanila,
nag drugs ba sila kung bakit nila ginawa iyon. Basta ang disadvantages number
one diyan yung inggit, selos, tsaka ano apektadong-apektado ako kapag may mga
events na kailangan ng magulang especially graduation, at kapag sumasali ako ng

110
contest, syempre parang iba iyong laban mo kapag nanonood ang parents mo. So,
walang ganun, walang ganun bagay, kaya nasabi ko na mahirap, ang laking impact
pa rin niya na kahit sobrang tagal na noong panahon ng pangyayaring iyon at unti
now, nabubuhay ako sa ganung sitwasyon kaya di ko pa din maitatanggi na until
now, naapektuhan pag din ako.
I: Ano naman ang iyong naramdaman mo ng maghiwalay ang iyong magulang?
Ano lang just to be straight to the point sa pinaka naramdaman mo.
P: Siguro iyong iba ang isasagot diyan malungkot, iiyak, tampo. Sa akin ano eh
galit, galit kasi hindi nila pinaranas sa akin iyong nararanasan ng mga ibang bata
kasama ang kumpletong pamilya, kumpletong magulang, hindi ko naranasan
iyong mga nakikita ko sa ibang tao na sila nararanasan nila ito, nagagawa nila ito.
Samantalang ako, eto binubuhay yung sarili, araw-araw sina sakripisyo iyong pang
araw-araw kong buhay ganun. Ang daming kong tanong, hinanakit, tanim ng galit
nung una. Pero now, nag matured na tayo iniintindi ko na lang siya ganun.
I: Paano naman nakaapekto sayo ang hiwalayan ng iyong magulang sa usaping
sikolohikal or psychological?
P: Pag may mga unguarded moments, bigla akong malulungkot, kasi bigla kong
maiisip na paano iyong buhay ko kapag sila pa. Ano na kaya iyong sitwasyon ko
kung buo pa kami, kung iyong natatawag kong papa is talagang papa ko, tapos
iyong natatawag kong mama is mama ko talaga. Andun iyong overthink,
naapektuhan talaga yung sociological ko na hindi maiiwasan mag overthink, mag
isip sa bagay na alam mong malabong mangyari or maibalik.
I: Pagdating naman sa social or pakikipagkapwa paano naman nakaapekto sayo
iyong hiwalayan nila?
P: Malaking epekto sa akin iyon sa ano sa social talaga kasi like what I said earlier,
sobrang lumayo iyong loob ko sa magulang ko dumating sa point na ayoko na sa
bahay, mas gusto ko ng kasama iyong mga kaibigan ko, mas nailalabas ko saloobin
ko, iyong totoong personality ko sa taong hindi ko kaano-ano at hindi ko kadugo.
Na hindi ko magawa o maibigay sa magulang ko, kasi nandun iyong tampo,
nandun iyong hinanakit, kasi alam ko iyong sitwasyon ko na hindi kami buo at
may tinatawag akong papa na hindi ko naman talaga papa. Ganun iyong terms
tapos may tinatawag akong kapatid na hindi ko talaga kapatid. So, ayun ganun ang
epekto sa akin sa social na mas open ako, mas engage ako sa mga tao sa labas ng
bahay namin kaysa sa mismong loob ng bahay namin.
I: Ano naman ang pinakita mong pag-uugali sa iyong magulang ng malaman mo
ang kanilang hiwalayan or what kind of behavior naman ang naipakita mo?
P: Siguro ano blanko, kasi ang hirap mamuhay ng kasama sila na may mga taong
pa ako sa sarili ko na parang naghahanap ako ng tyempo, ng right time para
itanong sa kanila iyong mga tanong na gusto kong malaman kung bakit nga sila
naghiwalay, bakit natapos yun dun ganun. Naapektuhan iyong behavior ko kasi
mahirap ah, ang hirap that time magpakatotoo na hindi ka naapektuhan pero deep
inside apektadong apektado ka talaga sa nangyari. Kasi syempre ano okay lang
sana kung may kapatid ako, pero only child lang ako (laughing). So ayun nga, yung

111
behavior hindi ako nag oopen sa kanila, hindi ako nag oopen ng problema ko, the
word na hindi ako open sa kanila ganun iyong masasabi ko.
I: As general naman yan no? Both parents ba, nakakasama mo pag ba minsan
iyong side ng daddy mo?
P: Yung si papa nasa caloocan kasi siya, bale napupunta lang ako doon kapag
bakasyon. Kasi pag ganitong everyday na ano school days dito ako sa mama ko
kasama iyong bago niya ganun. Kapag bakasyon at may mga mahaba akong time
gagawa at gagawa ako ng paraan para mapuntahan iyong papa ko. Kasi syempre
kahit sabihin mo na may tampo ka dun sa taong iyon, kahit bali-baliktarin mo ang
mundo tatay mo pa din iyo ganun. Mamimiss po pag din iyong kalinga ng isang
ama ganun.
I: Anong klase ng pag-uugali ang nabuo at iyong ipinakita bilang tugon sa
hiwalayan ng iyong magulang parang as a son dun sa mommy mo ano iyong nabuo
mong behavior sa kaniya?
P: Iyong naging behavior ko towards my mom, eto yung pinakita kong mas naging
strong ako. Kumbaga ipinakita ko sa kaniya na kaya kong mabuhay kahit na sira
pamilya ko, kaya kong bigyan pa din ng magandang buhay iyong mama ko. Kahit
na iba na iyong tatay na kinikilala ko at andun ako sa point na ang dami kong
gustong patunayan sa kanila lalo na sa kanya. Ang dami kong bagay na gustong
ipakita sa kanya na kahit produkto ako ng broken family may mararating ako at
may pangarap pa rin ako para sa kanila. Na kahit sabihin na may tampo ako sa
kanila, may galit ako sa kanila, kasi wala eh pamilya ko pa din yun, kadugo ko pa
rin yun, wala namang ibang tatanggap sa akin kung hindi sila lang din. So behavior
ko dun andun yung revenge pero good revenge. Yung revenge na tutuparin ko
lahat ng pangarap ko, gagawin ko lahat ng mga gusto ko sa tulong ko lang mismo
although hindi naman sya bad things. May gusto lang talaga akong patunayan sa
kanila na kahit ganito ako, ganito iyong situation namin eh may mararating ako.
I: Towards naman sa mga kamag-anak since hiwalay na nga yung parents mo ano
naman iyong mga ipinakita mong behaviors towards them?
P: Sa mga kamag-anak naman this time normal lang siya. Parang we are just
acting like walang nangyaring hiwalayan ganun. Kasi ang awkward lang kasi kapag
kunwari magkakasama kami ng kapatid ni mama, tapos kapatid din ng papa ko in
both sides. Ang awkward pag usapan ang ganyang klase ng bagay na parang
samin-samin na lang dapat ng parents namin. So, kung dun sa behavior naman,
wala, this time normal lang iyong pakikitungo ko sa kanila. Kasi wala naman dapat
ibahin or baguhin towards may kamag anak so ayun for me normal lang siya.
I: So, what about naman dun sa mga friends or kaibigan mo ano naman iyong mga
ipinakita mong behaviors after nung naghiwalay ang magulang mo?
P: Ayun, Kasi sa mga friends ko ako lang iyong may broken family the rest puro
alam mo yun ang sasaya, kumpleto na, minsan nga nandudun iyong lola at lolo
nila kumbaga extended family tawag dito sa pinas. Towards them, lagi kong
sinasabi sa kanila na sobrang swerte nila, lagi kong sinasabi sa kanila na hindi ko
maitatanggi na minsan sinabi ko na naiinggit ako sa kanila. Parang sabi ko isave
nila yung mga ganung moments together with their family, kasi ang sarap ispend

112
ang time kapag buo ang family mo na talagang never kong naranasan. Lagi kong
sinasabi sa kanila na napaka swerte nila na talagang ikeep nila yung mga ganung
moments kasi mahirap, sobrang hirap kapag broken family ka.
I: So ngayon may girlfriend ka ba or karelasyon?
P: Wala (laughing), pero may special one ayan ganun na lang(laughing).
I: Ano naman iyong mga naipapakita mong behaviors towards her?
P: Siguro as lalaki, siya naman ang pinapalakas ko. Katulad sa mga kaibigan ko
sabi ko eh maging blessed ka, maging thankful ka, kasi nararanasan mo iyong mga
bagay na pinapangarap ko na until now, hindi ko ka pa din nararanasan at never
ko na ulit mararanasan. Iyon ang mga lagi kong sinasabi sa kaniya na ayon swerte
ka, buo iyong pamilya mo although sa kaniya naman kasi naranasan niyang buo
pamilya niya totoong nanay at tatay pero yung mama niya is wala na. Nag
swiswing-swing na siya sa heaven ganun(laughing). Kahit papaano naman kahit
sabihin natin na wala na yung mama niya blessed pa din siya. Kasi naranasan niya
ang makasama yung buong parents niya both daddy and mommy niya. Unlike me
na never kong nakitang magkasama yung nanay at tatay ko. ayun, ganun yung
behavior ko, ako yung nagpapalakas sa kanya na mahalin mo lang iyong family mo
kasi ayokong maranasan mo iyong hirap na nararanasan ko ngayon.
I: Ano ang iyong kaisipan ukol sa paghihiwalay ng iyong magulang or in general
perspective ano ang naging thinking mo or kaisipan mo tungkol dun sa hiwalayan
ng iyong magulang?
P: Siguro sa side nila, sa part nila, iyong salitang hiwalayan is makakatulong sa
kanila for them to alam mo yun mas makalaya sila sa kung ano naman ang
problemang kinakaharap ng mag asawa. specially sa mama at papa ko although
hindi ko alam yung naging problema noon. Ang pananaw ko bilang isang anak at
bilang isang product ng broken family, napaka selfish. Iyon ang masasabi ko ang
selfish, kasi alam mo yun iniisip lang nila iyong sarili nila, yung sariling kapakanan
nila, hindi nila iniisip ang pwedeng epekto bilang isang anak, lalo na sa aming mga
product ng broken family. Hindi nila alam kung gaano kahirap ang buhay ng isang
anak na hindi nakakasama ang nanay at tatay, so parang sa akin ang selfish ng
dating lang sa akin. Bakit kailangan maghiwalay, hindi ba parang hindi niyo ba
alam yung trauma na maibibigay niyo sa mga anak niyo like dumating nga sa point
na nasaan papa ko, nasaan mama ko ganun. Iba yung dating sa anak eh, para sa
akin kasi hindi yung parents ang naapektuhan eh yung anak. malaking epekto sa
anak yun, so for me pagiging selfish talaga yung hiwalayang nagaganap.
I: Paano naman ito nakaapekto sa pananaw mo sa buhay?
P: Meron akong laging sinasabi sa sarili ko na kapag ako nagkaroon ng sariling
pamilya, hinding-hindi ko itutulad sa anak ko iyong naranasan ko. Kasi ramdam
ko iyong mga hirap, hirap mabuhay sa isang magulo at sirang pamilya. Iyon ang
sinabi ko na once na dumating ako sa point na mag aasawa at anak na ako, never
kong ipaparanas sa magiging anak ko yun. Kasi ayokong maranasan yung
naranasan ng tatay nila.
I: Ano naman ang iyong napagtanto pagkatapos maghiwalay ng iyong magulang or
yung realization mo nga?

113
P: Realization ko dun, wala talagang forever (laughing). Yung realization ko dun
there is no permanent in this world. Lahat nawawala, lahat nagbabago, lahat
nasisira, kahit sabihin mo na sobrang tatag nung relationship nung dalawang
taong yan. Hindi pa din mawawala parang darating at darating pa din sa punto na
maghihirap, magkakaroon ng struggle, dadating sa point na mawawala so ayun
nga. Alam mo iyong nanay at tatay ko ang favorite loveteam ko pero hindi natuloy
so ayun ganun.
I: Bilang isang kabataan paano mo ginampanan ang pagharap sa naging hiwalayan
ng iyong magulang?
P: Bilang isang kabataan iyong naging hiwalayan ng parents ko yun yung naging
inspirasyon ko eh. Eto iyong naging inspirasyon ko para may mapatunayan and
lumaking hindi gawin yung same na ginawa nila. Gaya nga ng sabi ko kanina may
mararating ako kahit hindi ko kasama yung dalawang magulang ko, may
maipapakita ako sa kanila kahit na hindi buo iyong guide na dapat binibigay ng
isang ama at ng isang ina. nasabi ko eh matutupad lahat ng pangarap ko actually
malapit na nga eh kasi graduating na. Ayun nga hindi humihingi ng kahit na anong
tulong sa kanilang dalawa until now. Kaya from the word independent talaga ako.
Yun lang ang masasabi ko.
I: Paano mo naman nakayanan ang mga problemang iyong kinaharap nung
maghiwalay ang iyong magulang sa usaping sikolohikal or psychological? Paano
mo siya na cope.
P: Yung sa situation na broken family sa totoong tatay ko may kinikilala akong
stepmother, sa totoong nanay ko may kinikilala akong stepfather. Mas tumingin
ako sa brighter side, sabi ko kung ako na broken family dapat mas maging thankful
ako kasi dalawa nanay ko, dalawa tatay ko iyong iba nga diyan totally wala eh ulila
ganun. So, sabi ko nun kahit gaano kapangit iyong situation ko may part pa din na
maganda like oo nga no dala-dalawa nanay at tatay ko. Kaya yung mga
overthinkings na yun, mga struggles na iyon, depression, alam mo yun kung iisipin
lang natin wala ng ibang way or solution pero kung talagang gusto mong na cope
up iyong situation na yun hahanap at hahanap ka ng paraan eh para makaalis dun
sa zone na yun. So ayun, iyon ang naging way ko, naging pananaw ko na kahit
ganun ako eh thankful pa din ako kasi may mga nag ga-guide pa din sa akin kahit
papano.
I: Sa social or pakikipagkapwa mo paano mo naman na cope iyong mga struggles
na kinaharap mo dun?
P: Like from I said earlier di ba sabi ko naiinggit ako sa kanila ganun kasi
kumpleto iyong family nila. Ang ginawa ko iyong family nila tinuturing ko na ding
pamilya which is ganun din ang turing sa akin ng mga pamilya nila. So, eto na
naman tayo sa point na dumadagdag iyong nanay at tatay ko. Kasi ang sarap sa
feelings na iyong parents ng kaibigan mo tawag sayo anak, iba yung pakiramdam
eh ang fulfilling. So, feeling ko sila na rin iyong nanay ko, sila na rin yung tatay ko.
And sabi ko ayun dun ko nacope up na kahit hindi mo pala kadugo pwede mong
maging magulang. So, nawala yung situation ko na inggit, iyong salitang inggit kasi
bakit ako maiinggit sa pamilya ng mga kaibigan ko kung pwede ko naman silang

114
maging pamilya or maging magulang. So, ayun yung naging way ko para macope
up ko iyong overthinking na iyon na naiinggit ako sa family nila. Nilagay ko iyong
sarili ko sa alam kong mas magiging komportable ako, kasi ang hirap mag stick sa
isang problemang hindi mo alam kung paano ka makakaalis dun.
I: Paano mo binago ang mga pag uugaling nabuo at iyong pinakita bunga ng
hiwalayan ng iyong magulang sa iyong magulang?
P: Kasi yung mga time na sabi ko sayo malayo iyong loob ko sa kanila, kasi yung
time na iyon medyo bata-bata pa ako teenager pa ako nun eh, masasabi ko
talagang worst yun kasi aminado akong medyo nabawasan yung respeto kasi nga
dulot ng nangyaring sitwasyon na iyon tampo. Pero this time ano parang ni lugar
ko iyong ugali ko base sa sitwasyon ko ngayon and sa edad ko parang mas
tiningnan ko iyong utang na loob sa kanila. Kasi kung wala sila wala rin ako dito.
Kasi kahit malaki yung pagkakamali nung parents ko sa sarili ko hindi pa din
maaalis iyong pagmamahal, respeto, tsaka utang na loob talaga. Kaya sabi ko eh
magbalik loob, ibalik ang nararapat na para sa kanila kasi kahit bali-baliktarin mo
ang mundo parents ko pa din sila at hindi na magbabago iyon.
I: Sa kamag anak kung meron mang behavior?
P: Sa kamag-anak naman, siguro dahil nga tumatanda na din ako mas nagiging
open na ako sa kanila kumpara sa sinabi ko kanina na nung medyo bata-bata pa
ako ayokong pag usapan iyong mga ganung bagay kasama sila kasi parang ang
unusual and awkward. Etong na sa tamang edad na ako, this time na siguro yung
matanong ko pa sila, mas maging malapit pa iyong loob ko sa kanila kasi kahit
papaano may alam iyong mga kamag-anak ko sa hiwalayan ng magulang ko and
ayaw lang nila sabihin sa akin nung time na iyon. Pero feeling ko this time mas
magiging engage ako sa mga kamag-anak ko kasi alam kong makakatulong din sila
sa akin para malaman ang dahilan kasi until now hindi ko pa din alam iyong
dahilan ng hiwalayan ng parents ko.
I: Sa kaibigan, nasabi mo naman kanina na in good terms ka naman pero if ever na
may ipinakita kang hindi magandang behavior sa kanila paano mo nabago iyon?
P: Siguro ang hindi magandang behavior ano, alam mo yung may times na bilang
anak pinapakitaan nila ng hindi magandang pag uugali iyong magulang nila
parang minsan ako na iyong nakakalaban nila. Kasi sabi ko nga sayo dapat hindi
nila ginaganun kasi nga mahirap ang buhay ng sira ang pamilya. Siguro this time
mas umokay, mas good yung relationship namin ng mga kaibigan ko kasi like what
i said na sa tamang edad na rin kami parang mas nakikita na namin yung mga
kahalagahan ng bawat bagay specially family and also syempre alam naman na
namin yung mga tama at mali at yung mga bagay na dapat gawin sa hindi.
I: Sa kabila ng hiwalayan ng iyong magulang paano mo napabuti or napagaan ng
sitwasyon?
P: Iyong mapabuti ang sitwasyon isa lang ang ginawa ko eh yun yung tanggapin
ang katotohanan. Na yung pangarap ko na buong pamilya hinding hindi na siya
babalik sa dati like sobrang labong mangyari ulit. Alam mo yun para ma cope up
ko yung ganung feeling mas tinanggap ko na forever na akong ganito. Tinanggap
ko iyong katotohanan na wala, mamumuhay ako na sira ang pamilya ko although

115
dun sa term na hiwalayan ng magulang ko. Ayun, mamumuhay ako ng ganun,
lalaki ako ng ganun pa rin ang sitwasyon, magkakatrabaho at pamilya ako at anak
ako ng ganun pa rin ang sitwasyon at syempre mawawala ako sa mundong ito ng
ganun ang sitwasyon. So, I have no choice kundi mag focus sa brighter side and sa
kabutihan ko.
I: Ano naman iyong mga aral na natutunan mo mula sa iyong karanasan ng
maghiwalay ang iyong magulang?
P: Yung lesson para sa akin na nakuha ko sa hiwalayan ng magulang ko is " You
should learn how to be independent and you should learn how to stand on your
own". Yun yung natutunan ko na until now pinanghahawakan ko and inaapply ko
sa sarili ko. Kasi kung hindi rin naghiwalay ang parents ko hindi ako magiging
independent ng ganito, hindi ko gagawin yung mga bagay na like work, gigs, yung
mga bagay na nakapag support sa akin in terms of financialing. Through this mas
naging strong ako kasi walang ibang taong magpapalakas sa akin talaga kung hindi
sarili ko lang.
I: So ayun lang, thank you so much sa time mo and sa cooperation!

Participant 15’s Interview Transcript

Interviewer: Good Day po! Ako nga po pala si Nicole Anne Espiritu. I’m a 4 th-year
BS Psychology student, and we’re conducting a study about the lived experiences
of young adults who have separated parents.
I: Ilang taon na po kayo?
P: I'm 21
I: Kumusta naman po kayo?
P: Okay lang, medyo pagod because of chemi bio.
I: Ano naman po iyong pinagkakaabalahan niyo this past few days?
P: Actually, puro study lang talaga this past few days, since pa hell week na ulit
dahil padating na yung mga exam.
I: Sino po iyong kasama niyong magulang and Paano niyo po ginugugol ang araw
na kasama mo sila?
P: Actually, I'm staying with my mother and sumama ako sa work niya so para
makatulong kahit papaano. Dahil isa po siyang kasambahay sa relatives namin.
I: Kung may free time po kayo ng mother niyo paano po kayo nagba bonding
ganiyan?
P: Actually, I'm helping her kapag namimili na siya ng mga stuffs niya.
I: Ano ang iyong unang naging reaksyon tungkol sa hiwalayan ng iyong magulang?
P: Medyo galit ako sa mother ko kasi siya yung reason why they broke up. Parang
normal naman siguro na ganun ang reaksyon ng bata. And as time goes by na
understand ko naman na yung situations nung family namin na they're not happy
and I accepted it na lang ganun.
I: May nakikita ka po bang advantages sa separation ng parents mo?
P: Ahhh yes, actually mas lumamang yung advantages kaysa sa disadvantage.
Since medyo chaotic ang settings kapag yung parents mo nag aaway sila sa iisang
bubong. And that's kinda sad na makita ng mga children like me na mas
naguguluhan yung bata kapag yung parents nila ay laging nag aaway.
I: Ano naman yung mga disadvantage nun?

116
P: Siguro most likely na na encounter ko na disadvantage kapag ka sa school event.
Na need ng parents bonding pero isa lang nakaka attend kaya mediyo inggit kapag
nakakakita ka ng masayang family na buo ganun.
I: Ano ang iyong unang naramdaman nung naghiwalay ang iyong magulang? Yung
feelings mo about dun sa situation na nangyari sayo.
P: ahhh, number one yung nagagalit eh sa kanilang dalawa. Kasi pwede naman
nilang pag uusapan ganun, akala ko kasi that time it was as simple as that na
makipag usap lang to apologize each other and heal the wound of each other. pero
ayun galit talaga yung unang naramdaman ko.
I: Paano naman nakaapekto sayo ang hiwalayan ng iyong magulang in terms of
psychological?
P: Ahhh overthinking. Tapos after they broke up mas lalo na akong naging puyat,
mas naging malungkot ako. Kasi nung first na hiwalayan nila nag stay ako sa
father ko and my father actually work 24/7 that time so ako lang lagi yung nasa
bahay. That's why I feel like I'm a lonely ganiyan.
I: Paano naman nakaapekto sayo yung separation ng parents mo in terms naman
sa social o pakikipagkapwa, pakikisalamuha mo sa ibang tao?
P: Actually, that time nung naghiwalay sila mas lalo akong naging mas malapit sa
friends, mas naging friendly ako. Kasi more circle of friends mas nagiging happy
ako that time. So parang advantages siya kasi may nasasandalan ako that time na
hindi ko magawa sa family ko.
I: So, hindi ka naman nahirapan na makipag socialize sa iba or hindi ka nagkaroon
ng something na gap mga ganung experience?
P: Hindi eh, kasi extrovert naman akong person so hindi siya mahirap. Kaya kong I
separate yung personal sa social issue.
I: Anong ipinakita mong pag-uugali sa iyong magulang ng malaman mo ang
kanilang hiwalayan?
P: Siguro ano, mas naging maldito ako towards them. Like, kaunting tanong lang
naiinis na ako sa kanila. Kasi parang ayoko na talaga silang kausap kapag ganun,
kasi everytime na kausap ko sila kahit irrelevant naman dun sa issue nung family
parang naiisip ko na nandun pa din sa hiwalayan nila. Kaya parang mas lumayo
yung feelings ko towards them that time.
I: Anong klase ng pag uugali ang nabuo at iyong ipinakita sa iyong magulang
bilang tugon sa kanilang hiwalayan? May iba ka pa bang pag-uugali na ipinakita sa
kanila bukod dun sa mga nasabi mo nung una?
P: Ahhh, kasi ano eh since sa isang parent lang ako nag iistay, ganun lang paulit-
ulit lang yung cycle ko nung years na yun na ayaw ko silang kausap na okay lang na
binibigyan nila ako ng pera. Kasi yun na lang ang habol ko sa kanila that time is
pera, sustento ganun. Yun lang talaga.
I: Towards naman sa mga kamag-anak mo may mga nabago ka bang pag uugali or
how you treat them?
P: None at all, kasi I believe na parang na instilled na sa akin dati na kapag family
matters within the family lang dapat namin. Hindi na kasama yung ibang tao.
I: Sa mga kaibigan mo ba may mga ibang pag-uugali ka bang ipinakita sa kanila
dahil dun sa separation ng parents mo?
P: Mas naging malapit ako sa mga friends ko kasi kapag mag isa ako sa bahay
nandun sila, kapag need ko ng kausap they're there or like a crying shoulder.
Parang mas naging family ko pa sila that time kaysa sa family ko talaga.
I: Meron ka bang karelasyon ngayon or girlfriend?
P: I have a boyfriend.

117
I: Meron ka bang ipinakitang pag-uugali sa kanya na naging dahilan nung
separation ng parents mo? Like, may nabuo ka bang pag-uugali towards your
partner.
P: Ahh siguro nung first year namin ahmm ano, kasi ang naiisip ko lagi
maintindihan ako nung tao kasi nga sa drama ko sa life parang ganun. So, kapag
lagi akong naiinis sa kaniya without any reasons, akala ko naiintindihan niya ako.
And one-time nagalit siya sinabi niya yung problem niya sa akin. Tapos parang
kahit irrelevant yung situation nung family ko lagi ko pa rin sinasabi yun sa kanya
as my last resort na reason. Pero nabago ko naman siya after all, hindi na ako
mainitin ang ulo.
I: Ano ang iyong naging kaisipan ukol sa paghihiwalay ng iyong magulang?
P: Siguro ang kaisipan ko dati sa paghihiwalayan nila ay parang ang lame and
stupid nung reason kung bakit naghiwalay sila. Dun nga yung paulit-ulit kong
sinasabi kanina na galit sa every situation na kausap ko sila. Pero now na lumaki
na ako, mas naging understanding na ako sa both parties. I understand na mas
okay na rin yung naghiwalay sila kasi mas masaya na sila, mas okay na kami
ganun. Mas naiintindihan ko na hanggang dun na lang sila.
I: Paano naman nakaapekto sa pananaw mo sa buhay ang hiwalayan ng iyong
magulang?
P: Siguro ngayon na hiwa-hiwalay na din kami na parang mas madaling mahalin
yung family for me kapag malayo sa isat-isa.
I: So, in life in general paano nakaapekto yun the way how you think sa life about
sa separation?
P: Pass muna
I: Ano naman iyong napagtanto or realizations mo pagkatapos maghiwalay ng
iyong parents?
P: Napagtanto ko na ang chaotic pala sa bahay, nakaka drain, parang full of
negatives palagi, kaya mas maganda na wala na lang sila sa isat-isa. Kasi mas
naging comfortable na yung family namin, then life namin sa isat-isa na kumbaga
casual lang. Tapos na sa healing process, na sa acceptance stage na.
I: Bilang isang kabataan paano mo ginampanan ang pagharap sa naging hiwalayan
ng iyong magulang?
P: Ahhh, isa sa naging focus ko talaga that time is yung study ko, sa school
ganiyan. Talagang ginalingan kong mag aral tas sinabayan na din ng kaunting gala.
I: Paano mo nakayanan ang mga problema na iyong kinaharap ng maghiwalay ang
iyong magulang sa usaping sikolohikal? Sabi mo nga mayroon kang mga sleepless
nights, and overthinking na nangyari that time paano mo naman na cope up yung
mga ganung bagay?
P: Actually, yung sleepless nights, hindi ko siya na cope up until now. Palagi pa rin
akong puyat eversince. With regards to that parang minsan kapag na sa friends
ako, mas nagiging cheerful ako, mas mabilis akong makatulog, parang ginamit ko
na din sila as instruments na makakatulong sa akin para makalimot sa mga
problems.
I: Sabi mo nga okay ka naman sa social, pero kung may mga something ka man na
nagagawa sa kanila na hindi okay, may mga actions ka na hindi masyadong
accepted ganiyan, paano mo naman nacocope up yun?
P: Actually, reverse yung question, yun dapat yung sa akin kasi mas bully ako when
it comes to my friends. So, pero if ever na binabalik nila sa akin mas nagiging
understanding ako kasi iniisip ko talaga na mas marami akong wrong doings na
ginagawa sa kanila kaysa sa binabalik nila sa akin.

118
I: Paano mo naman binago ang pag uugaling nabuo or ipinakita mo sa iyong
magulang dulot ng kanilang hiwalayan?
P: Ahhh mas ipinapakita ko na respectful ako sa kanila, ipinapakita ko na okay
kahit hindi naman okay. Ipinapakita ko na lang sa kanila na at some point mabuti
pa din akong anak sa kanila.
I: Yung sa mga pag-uugali naman na ipinakita mo towards sa mga kamag-anak mo
kung meron ka mang nagawa ding mga mali sa kanila paano mo naman binabago
yun?
P: Hindi kasi ako mapunta sa mga kamag-anak eh. Kumbaga ang kamag-anak lang
namin dito ay yung pinagtatrabahuhan namin. So, kapag may nagagawa akong
mali nagba buy ako ng gift para pang compensate dun sa maling nagawa ko sa
kanila.
I: About naman sa friends mo ganiyan, something na may nagawa ka din. Paano
ka naman bumabawi or paano ka nagko cope up dun?
P: As match as possible kapag sa circle of friends ko nakagawa ako ng mali I
apologize sincerely. Parang before occasionally I sent them letters, and early in the
morning pupunta ako sa kanila to say sorry and have coffee ganiyan. Para mafeel
nila na kahit bully ako, love ko sila.
I: lastly dun sa partner mo naman paano ka nagbabago sa mga pag-uugali na
ipakita mo sa kaniya?
P: Kasi dati mainitin ang ulo ko talaga kahit walang reason at all naiinis ako sa
kanya. Nabago lang yun one-time nung na galit na siya. Kasi ilang beses lang siya
na galit kaya medyo natakot ako. After nung situation na yun mas naging romantic
ako ganun, like kung ano yung ginagawa ko sa friends ko ginagawa ko din sa
kaniya everytime na magmi meetup kami. Minsan ako yung gumagastos para lang
mabawi ko yung mga wrong doings ko sa kanya.
I: Sa kabila ng hiwalayan ng iyong magulang paano mo nagawang mapabuti or
napagaan ang situation mo naman?
P: Napapagaan ko na lang yun kapag dumadalaw kami sa kanila in both parties.
Ipinapakita ko and my other siblings na ah kumbaga connected pa din kami sa
kanila kahit separate na ganun. Dalaw, and konting kain sa labas.
I: Ano yung mga aral na iyong natutunan mula sa iyong karanasan ng maghiwalay
ang iyong magulang?
P: Siguro number one na lagi kong iniisip kapag naiisip ko yung relationship is
"Never make decisions when anger is raging inside you". Tas pangalawa, kapag
masyado ng problematic ang dalawang tao mas naiisip ko ng maghiwalay na lang
sila kasi mas napapabuti nila yung situation nilang dalawa as peace of mind para
na din dun sa ibang tao na included sa kanila. Yun lang.
I: Thank you so much, Ayan na talaga ang last question. And sobrang thankful
kami sayo kasi kahit late na pumayag ka pa din na magpa interview. Thank you so
much talaga!

Participant 16’s Interview Transcript

Interviewer: Good Day po! Ako nga po pala si Rovelyn Escoto. I’m a 4 th-year BS
Psychology student, and we’re conducting a study about the lived experiences of
young adults who have separated parents.
Interviewee: Pwede ko bang malaman ilang taon kana?
Participants: 22
I: Kamusta ka naman ngayon?

119
P: Ngayon? Parang nasa kalagitnaan ng oo na hindi madami kasing ginagawa eh
busy.
I: Ano naman pinagkakaabalahan mo nitong mga nakaraang araw?
P: Ah! Madami nitong last week yung sa registration ng motor ko tas this week ito
nagtuturo ng bata sa basketball. Naghahatid sundi ako ng mga kapatid ko tapos
nag pa-practice tapos ayon sa school madami kung ano-ano.
I: Pwede bang malaman sinong parents yung kasama mo sa bahay niyo?
P: Mama ko.
I: Paano niyo ginugugol yung oras niyo ng magkakasama?
P: Actually, dito sa akin parang ano eh! Pano ko ba describe ahm… kasi ano hindi
kami close. I mean hindi kami nag ba-bonding, hindi kami nag uusap parang ano
nasanay kaming magkakapatid lang ganon. Parang malayo yung loob namin
lumaki kami ng independent lang ayun nga parang nasanay kami na kami kami
lang kasi si mama nasa trabaho or kaya nasa labas. May sariling ginagawa may
sariling boyfriend basta. Ayun nga parang nasanay kami na kami kami lang kaya
ayun wala kaming engage ng paguusap nga.
I: Ano ang unang reaksyon mo nang malaman mo ang paghihiwalay ng magulang
mo?
P: Actually, ako hindi naman ako nabigla. Kasi ganito yon kasi expected ko na kasi
nga yung mama din namin masyadong madumi. Ayun nga yung family namin
hindi na buo may bagay na singit lang kasi si papa kasal sa iba. Parang ano lang to
pamilya na kami sa labas. Pero still kino-consider pa rin na family kami kahit
naghiwalay sila kasi sila naman yung biological mother and father ko kaya ayun
pero inexpect ko na maghihiwalay sila kasi nga hindi naman legal. Hindi na ako
nabigla sa una ha pero yung mga consequences non doon ako nabigla.
I: Kamusta naman yung naging karanasan mo sa pagharap ng hiwalayan ng iyong
magulang mo?
P: Ano actually ayun yung sinasabi ko na mismong hiwalayan parang wala, okay
lang, sanay na. Pero yung consequence non pagkatapos non parang syempre eh
hiwalay na ako yung panganay. Yung responsibility ni papa and mostly yung
responsibility na rin ni mama ako na yung nagdadala. Kasi nga madalas wala kung
hindi naman nasa trabaho kung nandito naman siya parang hindi sanay mga
kapatid ko eh! Papa ko naman hindi namin kasama. Ayun yung mahirap yung
responsibility na binigay sakin non kasi almost ilang years na yon ako na yung nag
aasikaso sa mga kapatid ko nag aayos ng mga kailangan nila sa school, paghahatid
sundo, pag se-settle ng mga pagkain. Sa akin din dumarating yung pera kaya ako
nag b-budget kapag wala namang padala sariling diskarte ko para makakain kami,
baon nila, lahat ng kailangan dito. Mahirap ayun yung sinabi sinasabi kong
mahirap yung consequence kaming mga anak yung nag sa-suffer lalo ako kasi ako
yung panganay. Ayun yung mahirap ibalance yung kuya kana ikaw pa yung
itinuturing na nanay at tatay tapos ikaw may sarili ka pang buhay estudyante kapa
athlete kapa marami ka pang commitment sa ibang tao. Basta doon ako nabigla.
I: May nakikita ka bang advantages doon sa paghihiwalay ng magulang mo?
P: Ayun siguro yung natuto kaming maging independent sa mga sarili namin and
mas nag bond yung relationship namin magkakapatid na okay lang na kahit wala
kaming magulang natuto kaming magluto, natuto kami sa sarili namin, kaya
namin imanage yung bahay naglilinis kami, naglalaba, nagluluto kaya namin

120
patakbuhin to ayun mas naging independent kami ayun yung nakita kong
advantage. Sa part ko ng intergrated ako syempre mas naging matured and
syempre mas naging aware kung gaano ba kahirap yung ginagawa ng isang
magulang and gano kahirap yung ano ayun nga naging matured ako kasi nga
andaming nangyari na hindi maganda sobrang hirap kaya nag mtured ako tsaka
responsible kasi no choice ko eh! yung mga kapatid ko wala namang lalapitan ng
tulong kaya ayun
I: Ano naman iyong nakikita mong disadvantages ng paghihiwalay ng magulang
mo?
P: Disadvantage? Madami kasi ano yun nga meron kaming tatay pero wala kaming
father figure na nakakasama wala manlang napagsasabihan na pa ito hindi man
lang kami na ka-kamusta. Ayun nga mahirap wala kaming father figure then yung
relationship naman namin sa mama namin hindi maganda kasi nga laging gulo.
Basta mahirap ipaliwanag basta sobrang hirap and andaming pang consequences
kasi ayun nga separated kami kasi alam niyo naman naglalaro ako ganyan
andaming kumukuha saking school sa manila ganyan hindi ko ma grab yon kasi
nga kino-consider ko yung mga kapatid ko wala silang kasama pano na sila, kanino
na sila lalapit. Ayun parang kinocross ko lang yon na sige hindi ko na papatulan
yon, sige iiwan ko nalang yon dito nalang ako mag i-stay sa bocaue para at the
same time nakakasama ko sila. Kasi isipin niyo pupunta akong manila maglalaro
ako don stay in nakadorm ako don pano kapag nagka problema dito paano na yung
mga kapatid ko ganyan sino lalapitan nila isa yon. In short ang consequence non
parang hindi ko na mapursue yung carrer ko yung gusto ko and at the same time
parang ang hirap mas dumami problema ko. Alam niyo yon yung mga
responsibilities na hindi pa ako dapat obligado lahat yon nararanasan ko and
ngayon obligado nako. Pero okay lang sakin syempre mga kapatid ko kaya nga lang
mahirap kasi katulad ng sinabi ko hindi lang naman ako kuya eh! estudyante din
ako, boyfriend din ako, kaibigan din ako marami akong commitment marami
akong ginagawa kaya hindi madali and sa mga kapatid ko parang ayun nga malayo
yung loob nila sa mga magulang namin kasi nga hindi sila nasanay na alam mo yon
nasanay sila na wala kaming kasamang magulang nasanay sila na kami kami lang.
Ayun ewan ko sa perspective nila kasi perspective ko to hindi ko alam kung anong
consequences yung hinarap nila pero ayun nga gaya ng sinabi ko kanina hindi ko
na pursue yung dreams ko and basta nahirapan ako kasi ano kuya ako e anim kami
kuya ako don. Ako yung pinaka matanda so meaning yung mga kapatid ko mga
bata pa yon lahat nag aaral ang hirap hirap talaga.
I: Ano naman yung naramdaman mo nung naghiwalay yung mga magulang mo?
P: Ayun nga gaya ng sinasabi ko kanina wala nalang sa akin although nakikita ko
silang nag b-bonding diyan pero sakin wala na sanay naman nako since bata ako
hindi naman na kami kunpleto. Wala ngang pasko na na kumpleto kami, walang
pagkakataon na natulog kami na magka-katabi, walang time na nagka- kasabay
kami kumain meron naman time na nagka- kasabay sabay kami kumain kaso yung
kasama sa pagtulog, kasama sa mga ganito wala kaya parang na feel ko non wala
lang parang sanay na ko. Even don sa mga ano ko eh! sa recognition ko sa mga
awards ko na kailangan ng ano wala hindi nako nagpapa punta ng magulang kasi
ano parang nasanay na ako na magisa na lang.

121
I: Paano naman nakaapekto sayo psychologically yung hiwalayan ng mga
magulang mo?
P: Ahm… psychologically siguro ano naka apekto siya parang ano naawa ako sa
mga kapatid ko kasi ano eh! Siguro problemado ako psychologically kasi nga ang
hirap narealize ko na yung ginawa nilang ganito masyadong alam mo yon. Yung
mga ginawa nilang pagkakamali noong bata bata pa sila kami yung nag susuffer
kami ng mga kapatid ko. Ako syempre kapag nakikita kong nahihirapan yung mga
kapatid ko sa ganitong bagay kapos kami financially ang epekto sa akin non
syempre psychologically nahihirapan ako. Naiistress ako kasi maraming times na
nagkaklase ako walang padala yung papa ko walang bigay yung mama ko tas
nagkaklase ako kailangan ko mag aral. Magsasabi yung mga kapatid ko na kuya
wala na tayong pagkain, kuya wala na tayong ganito eh! minsan that point wala din
ako kaya minsan nahihirapan ako kasi bigla ako maghahagilap kung saan kami
kakain, saan kami kukuha ng pang kain, saan kami kukuha pambayad dito. Ayun
kung sinasabi mong directly naghiwalay sila psychologically wala eh! pero yung
consequences non yun talaga yung pinaka naghit eh! yun talaga yung pinaka
mahirap. Mahirap kasi as in mahirap talaga hindi madali.
I: Sa social naman iyong pakikipagkapwa mo ano yung naging epekto non nung
nalaman mong naghiwalay mga magulang mo?
P: Sa social siguro mas naging sensitive ako about sa mga ano pero sa social
naman less na ako makipag halubilo ganon kasi nga mas nakafocus na ako dito sa
amin sa mga kapatid ko. Pero ano okay naman kung social relationship okay
naman nakikipag bond ako marami akong kaibigan kaya nga lang mas naging
sensitive ko kasi nga narealize ko na kanya kanya naman pala kami ng
pinagdadaanan hindi naman lahat ng mga kaibigan ko na masaya dito is masaya
naman talaga sa totoong buhay. Kaya hangga't maaari mas nagiging ano ako sa
mga sinasabi ko sa kanila yung mga ginagawa ko ayun.
I: Anong pag uugali ang iyong ipinakita sa iyong mga magulang nung nalaman mo
yung hiwalayan nila?
P: Ahm… wala naman hindi ko naman sila sinisisi kasi nandon na tayo sa point na
malalaki na sila eh! alam naman nila yung kakalabasan ng ginawa nila. So as a
matured person hindi ko sila sinsisi kasi alam naman nila yon kaya lang ang hirap
ng comsequences sa nangyari na yon pero wala naman akong galit sa kanila or
what. Although minsan na b-blame ko sila na isipin niyo kung hindi kayo ganyan
or kung inayos niyo lang yung mga desisyon niyo ganyan tsaka hindi kami
magkakaganito ayun pero sa isip ko lang yon pero hindi ko dina-direct sa isip ko
lang. Ayun coping mechanism ko din sa isip ko yung sinasabi ko kasi ang hirap eh!
lalo lalaki ka yung mga ganitong bagay mahirap ng i-kwento sa iba at the same
time kasi lalaki e alam mo yon kapag naglabas ka ng true emotions mo ibang tao or
sa social media nagexpress ka alam mo yon imamark kapang sad boy ganon. Kaya
mga ganong bagay sinasarili ko nalang kaya lang mahirap lalo’t hindi lang maman
yon yung problema ko
I: Ano namang klaseng pag uugali naman yung nabuo at ipinakita mo bilang tugon
sa hiwalayan una sa mga magulang mo? Ano yung pinakita mo or na buong ugali
nung naghiwalay sila.
P: Siguro ano mas naging entitled ako sa ano bukod sa kanila na parang ano hindi
ko naman directly inaano pero inaano ko na kaya naman na namin kahit wala kayo

122
ganon. Parang naging entitled ako sa part na yun. Basta ayun naging entitled ako
kaya naman na namin kahit wala kayo ganyan.
I: Sa kamag-anak naman ano yung ugali na nabuo mo o naging pakikitungo mo sa
kanila nung naghiwalay yung mga magulang mo?
P: Sa akin ano mas minahal ko sila mas pinapahalagahan ko sila. Kasi ako yung
lolo ko ano eh! broken din yung lolo ko lola ko hiwalay din sila mama eh! kami din
ganon. Pati din sa iba kong ano kung hindi separated patay na biyuda biyudo na
ayun mas minahal ko sila pinahalagahan ko kung ano yung essence ng family
namin pinahalagahan ko din.
I: Sa mga kaibigan naman paano mo sila pina pakitunguhan?
P: Actually, ano wala namang nagbago sa pakikitungo ko sa kaibigan ko kasi nga
sinabi ko nga na yung problema namin dito sa bahay hindi ko na dinadala sa labas
I mean kung lalabas man ako masaya lang ganun alam mo yon. Kaya ayun kahit
marami kang dinadalang problema kailangan ano ka eh! hindi mo na yon dala sa
ibang tao kasi ayun nga hindi naman na obligado. Although pwede ka naman
humingi ng tulong pero ayun nga hindi ko na dinadala sa kanila and tahimik na
lang ako. Kaya nga lang doon ako sa part na yon naging sensitive ako kasi parang
iniisip ko na ganito yung nararanasan namin sa bahay iniisip ko na meron din
silang pinagdadaanan sa loob ng bahay nila na hindi nila sinasabi kaya ayun mas
naging sensitive ako. Pero at the same time yung sa pakikitungo ko wala namang
nagbago.
I: Ganun din ba yung sa karelasyon mo o meron kang ibabahagi tungkol doon?
P: Sa amin ni Daniela? Okay naman wala naman kaming ano don kasi sila ano rin
broken family din okay lang wala naman kaming ano. Kaya magaan lang yung ano
namin although merong ano sa attitude *tumawa* pero ano naman okay naman
bukod don sa part na yon bukod don wala naman okay naman kami. Kasi parehas
namin naiintindihan yung isat- isa kaya hindi na big deal sa amin yung ganon
tsaka sanay narin kasi siya na wala na rin yung mama at papa niya.
I: Ano naman iyong mga naging kaisipan mo tungkol sa paghihiwalay ng magulang
mo?
P: Paanong kaisipan?
I: Parang thoughts ganon nung nagkahiwalay sila ganon
P: Ahh… wala parang expected ko na kasi eh! Alam mo naman kasi nga hindi
naman kami legal ano expect ko mag tu- tuloy tuloy ba to edi hindi nakulong si
mama. Parang ang reflection ko kila mama at papa parang ayoko ng gawin to sa
family ko kung magka kapamilya man ako hindi ko na ipaparanas tong mga
nararanasan ko. Unang una yung broken family kaya hangga't maaari mag se-
settle ako sa isa at the same time sinabi ko sa sarili ko na kapag ako yung
nagkaanak hindi na nila po-problemahin yung kakainin nila, makakapag aral sila
ng maayos, magagawa nila yung carrer nila ng walang iniisip lalo yung panganay
namin.
I: Paano yon nakaapekto sa pananaw mo sa buhay?
P: Actually ang laki kasi itong sitwasyon na to… although maraming sitwasyon
pero ito yung sitwasyon na pagkahiwalay nila parang ito yung ano pinaka mooding
ground para mas maging matured, responsible plus mangarap mas hindi
makuntento kung ano man yung buhay namin parang ito yung naging dahilan or
naging motivation ko para magpush pa para pag igihan yung pag aaral ko kasi nga

123
panganay wala naman kaming inaasahang makakatulong samin. Kaya ayun nga
panganay ako sila yung naging motivation ko na… ang hirap ng buhay namin kaya
kailangan kong mag aral ng mabuti and at the same time ayun nga mas naging
matured ako mas naging motivate ako and mas ano ako ngayon alam mo yon man
big goals hindi yung ano lang man with dreams kasi alam mo yung kapag dreams
pangarap na lang eh! pero kapag man with goals ka alam mo yob may pangarap ka
at the same time gumagawa ka ng way para maabot mo yung mga pangarap mo na
yon. Tsaka ano dati kasi wala akong pangarap eh! Wala akong plano sa buhay pero
nung narealize ko na ganito buhay namin ganyan kawawa yung mga kapatid ko
kapag pati ako mag f-failed wala ayun yung naging reason ko para mas gumawa ng
plano pag graduate ko after 2 years ganito ayun.
I: Ano yung mga realization mo after maghiwalay ng parents mo?
P: Ang naging realization ko na parang there's no perfect family I mean kahit man
kayo eh! Although buo kayo or broken lahat ng pamilya walang perpekto may
times na nag aaway kayo diyan or problema ayun. Pero ayun din family is
important talaga walang perfect family pero family is important kasi nga yung
family ko may mga times na hirap na hirap nako sukong suko nako pero kapag
nakikita ko sila parang narealize ko na kailangan ako ng mga kapatid ko.
Kailangan ako ng mga to gusto ko pa silang bigyan ng magandang buhay na hindi
naibigay sa amin ng mga magulang namin.
I: Bilang isang kabataan paano ka nag take part doon sa pagharap mo doon sa
paghihiwalay ng mga magulang mo?
P: Sa paghihiwalay ng mga magulang ko wala naman sa consequences ng
hiwalayan nila doon ako parang nabigla kasi ayun bata pa ako dibasa age natin
parang aral lang muna tayo tas relax as kabataan. Yung hiwalayan na yan wala
sakin yan yung consequences na naiwan like paano na yung mga kapatid ko pag
wala na kaming malalapitan. Hiwalay naman sila mama at papa tapos yung mama
ko may bagong karelasyon na lagi siyang nandoon doon na siya natutulog kaya
madalas ako nalang naiiwan sa mga kapatid ko.
P: Wait natatamaan ko ba yung pinopoint niyo?
I: Ahm… medyo malayo pero bilang kabataan na lang paano mo hinarap yung
parental separation?
P: Hinarap ko siya na parang ano lang … hindi madali pero parang ano lang sige
lang nakaya nga ng iba ako rin makakaya ko rin to. Parang palag lang ito na yung
binigay na buhay sayo eh! tsaka inisip ko nalang may reason naman bat ito
nararanasan ko ngayon kaya ayun moved forward nalang kasi kung
magpapakulong lang ako sa nangyari wala din mai istock lang ako dito hindi ako
mag go-grow.
I: Paano mo naman kinaya iyong mga problemang kinaharap mo noong
naghiwalay ang magulang mo in terms sa psychological naman?
P: Gastog! Ang hirap sobrang hirap as in sobrang hirap talaga legit kasi diba
naghiwalay sila hindi naman apektado non pero yung nangyari tas iniwan nilang
responsibilidad sa akin. Ayun yung mahirap kasi until now may dilemma pa rin
ako na ano eh! itutuloy ko pa ba yung career ko kasi kailangan pa ako ng mga
kapatid ko naiwan ko yung career ko hindi ko mapatulan yung mga schools na
kumukuha sa akin na gusto kong balikan kaso hindi na pwede kasi matanda na ako
graduating na ako. Ang hirap kasi ang naging coping mechanism ko nalang yung

124
ano yung thought na kung pati ako susuko wala ano na. Tas ayun nga coping
mechanism ko nag g-gym na lang ako nag b-basketball tapos ayun girlfriend ko
good time kami ganon labas ganyan ayun lang isa sa mga ano ko coping
mechanism ko pero ang hirap as in ang hirap talaga legit kasi kuya kana nanay ka
pa tas tatay ka pa estudyante kapa, varsity kapa, nagtuturo kapa basta napakadami
legit yung hirap. To the point na may mga ano gabi na ano ayan after class
girlfriend ko wala akong makausap kasi na nasa trabaho, wala kang makausap mga
kapatid ko nagpapahinga na ako rin nagpapahinga na ako na lang magisa dito sa
bahay. I mean dito sa bahay kaming magkakapatid lang walang kasamang
magulang kapag ako naiiwan dito sa baba alam mo yon biglang bibigat yung
pakiramdam mo, bigla ka maiiyak, bigla kang masasabi mo sa sarili mo na bakit
ganito yung nararanasan mo *tumawa* na kaya mo pa ba, susuko kana ba ganyan.
Basta ang hirap sobra alam mo yung okay ka pero maiiyak ka nalang bigla bigla sa
sobrang bigat ng iniisip mo na wala ka namang mapagsabihan kasi nga hindi
naman nila nagegets eh! tas ending hindi naman ma va- validate yung feelings mo.
Gusto mo lang naman mavalidate tas sasabihan kapa ng sad boy ganyan kaya
kapag ganyan sinosolo ko nalang. Ang hirap eh! Tas ayun nga nag aaway away pa
kami dito kasi nga kinakapos kami ng pera sobrang hirap kaya nakakaiyak nalang
talaga pero iyak lang tas pahinga tas laban lang ayun kasi wala eh! No choice kung
magpa pastock ka sa ganito wala kung iiyak ka lang magdamag magpapaka broken
ka lang diyan magdamag. Kung magpapaka sad ka lang diyan magdamag wala
hindi naman pwede yon sa sarili mo kasi nga syempre may hinahabol akong
requirements sa school nag aaral ako may kailangan akong imeet ganun marami
akong kailangan tapusin. Kaya yung magpapa stock ako sa ganon kawawa ako pero
ayun nga sobrang hirap talaga.
I: Paano mo naman nakayanan yung sa social naman yung pakikipagkapwa?
P: Actuall hindi ko na siya masyadong dinadala kapag nasa labas ako eh! Pero
ayun nga parang lahat naman kinikimkim ko nalang lahat sa akin hindi ko na
dinadala sa harap ng tao. Pero naging madali naman sa pag keep sa ibang tao kasi
mapaglihim naman ako hindi naman ako mahilig magkwento. Nagiging
transparent lang ako dito kasi nga syempre kailangan niyo to eh! Kailangan niyo
ting sinasabi ko kaya syempre kinukwento ko eh!
I: Paano mo binago yung mga pag-uugaling nabuo sayo na ipinakita mo una sa
mga magulang mo kung may nakita ka mang kaugalian noon?
P: Na hindi maganda eh! no?
I: Ahm… Oo
P: Parang iniisip ko nalang na kailangan ko tong tiisin kasi kuya ako eh! I mean
kasi yung mga behavior ko na yon nadadala lang ako ng emotions ko kasi pagod
ako, marami akong iniisip, marami akong problema. Pero binago ko naman
parang sinabi ko sa sarili ko na bakit ka ganyan luis kuya ka eh! I mean pamilya
mo yan eh! kung kailangan mo magsakripisyo magsakripisyo ka kung kailangan
mong manatiling manahimik manahimik ka lang kasi nga at the end pamilya mo
yan eh! wala namang bilangan ng ginagawa sa pamilya kaya kung ikaw yung
nilagay ni lord diyan sa posisyon na yan gawin mo yung duties mo. Parang ayun
kaya ko iniwasan yung hindi ayun sige magbabago ako parang hahayaan ko na
lang magiging responsible ako sa aksyons ko. Mas maging sensitive sa mga
sinasabi ko sa kanila kasi alam ko hindi naman nila ginusto yung nangyari

125
although alam na nila yung mangyayari pero tinuloy nila kasi mahal nila yung
isa't- isa pero hindi rin naman nila ginusto yung ganito yung mangyari sa amin.
Kaya parang as kuya sige gagawin ko nalang yung kaya kong gawin para kahit
broken kaming family maging normal parin kami yung maayos yung buhay namin
maging normal na bata kami, maging normal na estudyante, maging normal na
kaibigan kami ganun.
I: Eh! Kung meron ka mang nakitang pag uugali sa sa mga kamag-anak mo paano
mo naman binago yon?
P: Minsan kasi sa sobrang pagod ko yun nga nag kaklase tapos sobrang dami kong
iniisip ang dami kong kailangan ayusin wala basta sobrang dami. Tapos
bumabanat sila ng kuya kailangan natin ng ganito, kuya may assignment ako, kuya
kailangan ko ng pambayad, kuya dumating na yung ilaw. Alam mo yon biglang nag
iinit yung ulo ko bat ba kasi ako nandito bat ba kasi ako nilagay niyo dito. I mean
naisip ko lang yon ha bat ba kasi ako yung nandito hindi ko pa kaya to pero ano
hindi muna ko magsasalita hindi muna ako magiging reactive don. Tapos oo nga
pala ako nga pala yung kuya, asige hayaan ko na gawin ko nalang yung part ko sige
iisipin ko nalang na no choice ako san ba sila lalapit sa akin lang naman. Ayun
parang sinabi ko sa sarili ko na binago ko nalang yung part na ano ako nga pala
yung kuya kailangan kong mas maging responsible kasi ako yung nasa posisyon na
to ako yung nilagay dito kasi hindi naman ako ilalagay dito kung hindi ko naman
kaya.
I: Doon naman sa mga pag-uugali mo naman na pinakita mo sa mga kaibigan mo
paano mo iyon binago?
P: Siguro ano yung pangit na ugali na pinakita ko yung ano hindi ako nagsasabi ng
problema sa kanila. Naglilihim ako pero dila willing sila tumulong pero para sa
akin pangit yung ganun kasi ano eh! dapat hindi ako close doon sa part na gusto
nila akong tulungan dapat open arms yung sa pag seek ng help. Ayun binago ko
parang sa part na naging transparent nalang ako sa kanila kapag kailangan ko ng
tulong hihingi ako pero kapag kaya ko okay kaya ko pa ganun.
I: Doon naman sa karelasyon naman kung may pinakita ka bang pag uugali paano
mo naman iyon binago?
P: Actually, sa amin ni Daniela kahit parehas kami ng pinagdadaanan hindi kami
parehas ng family set up pag pinagcompare mas marami akong duties as kuya pero
ano nga yun nga responsible naman kami hindi kami nagdadala ng personal issue
namin sa family tsaka sa relationship namin. Although nag oopen siya nag oopen
ako hindi na namin dinadala yon sa mga family namin or samin ayun wala naman
okay naman.
I: Sa kabila ng hiwalayan ng iyong magulang paano mo napabuti o napagaan ang
sitwasyon?
P: Paano napagaan? Ahm… ginagawa ko para mapagaan parang ano yung mga
kailangan ng mga kapatid ko attention, paghahatid sundo, bumibili ng mga
kailangan nila yung mga sakripisyo ko kasi nga ano kumukuha ako ng pera dahil
sa scholarship ko ganun binibili ko ng mga kailangan namin dito. Ayun kapag
nagkakapera ako ng maliit binibili ko ng pagkain namin ayun kapag nagkakapera
ako pinapaayos ko yung bahay namin. Tapos ayun inaano na magbond kami ganon
para kahit broken family kami mafeel nila na normal kami parang kapag may
kailangan kayo sabihin niyo nalang sa akin ganyan. Kasi mahirap yon eh! Tas

126
nagkakaroon ng issue kapag broken family na kayo tapos kailangan mong
tulungan mga kapatid mo tapos ikaw hindi ka pa nila maasahan doon nila ano eh!
na mahirap ng walang magulang ganyan atleast kahit sa isang part meron samin or
set up namin kahit wala kaming magulang nandito naman ako makakapagsabi sila
ng kailangan nila, nagagawa ko yung mga kailangan nila, nakakapag luto ako ng
mga pagkain namin inaasikaso ko sila in that way hindi nila mafifeel na ano
broken family kami
I: Anong mga aral ang iyong natutunan mula sa iyong karanasan ng maghiwalay
ang iyong magulang?
P: Andami pero ang pinaka tumatak sa akin na karanasan is yung ano mahalin mo
yung pamilya mo wag mong bilangin yung mga binibigay mo sa kanila. Kung
mahal mo sila magsakripisyo ka magbigay ka, magparaya ka hanggat kaya mong
magparaya kasi in the end sila din naman yung tutulong sayo sila lang din yung
makakasama mo o kapag kailangan mo ng tulong ayun. Pero kung sa aral
napakarami pero ayun yung pinaka tumatak. Wag mong bilangin yung binibigay
mo sa family mo hanggat kaya mo magsakripisyo mag sakripisyo ka hanggat kaya
mo magbigay magbigay ka kasi ikaw yung nilagay dyan eh! Hindi ka ilalagay ni
lord diyan kung hindi mo kaya ayun.
I: Ayun na yung last question maraming maraming salamat sa pagpapa interview
mo sa amin. Sobrang positive nung mga sinabi mo, maraming maraming salamat
sa oras at panahon na ibinigay mo sa amin.

Participant 17’s Interview Transcript

Interviewer: Una po, inform ko po kayo ulit tungkol do’n sa consent form.
Naglalaman po iyon na recorded po itong interview na ito atsaka required po na
mag-open cam. Pwede ko po bang malaman kung ilang taon na po sila?
Participant: 21. 22 bukas!
I: Advance happy birthday po!
P: Thank you!
I: Ayan, kumusta po kayo?
P: Ayos lang. Medyo busy lang sa school and sa work so ayun, medyo kaya pa
naman.
I: Ano po mga pinagkakaabalahan niyo nitong mga nakaraang araw?
P: Recently, wala masyado kasi katatapos lang ng prelim namin. Tapos, yung iba
naman sa work lang din, sa events. So, ayun, may mga ginagawa lang mga admins
and social media things for the company.
I: Sino po yung parent na kasama niyo po sa inyo?
P: Actually, hindi parent yun. Hindi ko talaga parent yung kasama ko. Ano siya...
kapatid siya no’ng dad ko.
I: Ah, kapag magkasama kayo, paano niyo po ginugugol ang mga oras kasama
siya?
P: Kami ng parents ko?
I: Kahit no’ng guardian niyo na lang po d’yan.
P: Ah, usually, ano lang naman talaga... yung bond namin dito sa bahay is more
like typical na family ano lang... like, movie, gano’n. Tapos, usually, food. Like,
every kailangan sabay-sabay kami kasi doon lang kami nagkakaroon ng time mag-
usap-usap talaga. And then, ayun, kapag nagkakaroon ng free time, lumalabas din
kami paminsan-minsan.

127
I: Ano po yung initial reaction niyo no’ng nalaman niyo po ang hiwalayan ng
magulang niyo?
P: Yung parents ko kasi nag-separate sila when I was 15. Tapos, ayun, syempre
initial reaction ko as panganay sa lahat, like, nandoon agad yung question na,
“Bakit kailangan maghiwalay?” kasi ang story kasi nito kung bakit sila naghiwalay
is yung mom ko may other guy. So, in just a snap, bigla na lang siyang umalis nang
hindi namin alam kung bakit siya umalis. Until now, hindi pa rin namin alam kung
okay siya or kung nasaan siya. Parang ang hirap for me as panganay kasi parang I
should stand as parent na rin doon sa mga kapatid ko. And as a 15-year-old back
then, parang hindi pa ako ready kasi hindi ko mai-enjoy yung teenage life ko no’ng
mga time na yun, e. Nandoon yung hatred, nando’n yung anger... parang nandoon
lahat ng negative things no’ng mga time na yun.
I: Kumusta naman po yung karanasan niyo sa pagharap sa naging hiwalayan ng
magulang niyo po?
P: It was hard kasi ayun nga, like what I’ve said kanina, ako yung panganay sa
aming magkakapatid. So, I have to step up parang may mga times na kailangan
kong kalimutan na teenager ako, na kailangan mag-stand ako as parent for my
brothers.
I: May nakikita po ba kayong advantages sa nangyari? Ano po yun?
P: Yeah, parang... sa akin kasi, like, looking at it right now, ang nakikita ko is hindi
ako nagr-regret na nangyari iyon. Oo, before nag-regret ako kung bakit kailangan
mag-separate ng parents ko, bakit nila kailangan maghiwalay. But now, I see it as
it is na tama lang kasi kung hindi sila nag-separate, parang hindi ako mam-mold
ng ganito katapang, hindi ako maf-force na tingnan yung life as something na
kailangan kong i-build yung sarili ko to be someone na always step up ahead of
time na parang hindi ko kailangan mag-stay sa isang posisyon, kailangan nil-look
forward ko yung mga bagay-bagay para nar-ready ako. Gano’n.
I: Ano naman po yung disadvantages na nakita niyo po doon sa nangyari?
P: Of course, number 1 na doon is yung wala ang parents during the times na nag-
grow ako as a teenager. Yun yung time na parang medyo delicate ang age na iyon
kasi yun yung time na nagg-grow at nagm-mature ka na. So, ayun, parang nawalan
ako ng guidance. So, no’ng nawalan ako ng guidance, parang inano ko yung sarili
ko na kailangan mong i-guide yung sarili mo, Yowj. Ginagano’n ko lagi ang sarili
ko. So, may mga times na parang hindi ko kaya. Nawawala ako sa sarili ko na
parang kanino ako kukuha ng lakas, kanino ako kukuha ng guidance nga kasi hindi
rin naman ako pala-reach out, hindi rin naman ako pala-ask ng help sa ibang tao.
So, ayun yung diadvantage.
I: Ano yung naramdaman niyo no’ng naghiwalay ang magulang mo?
P: Yung feeling is parang masakit. Syempre anak ka tapos nakita mong gano’n
yung nangyari sa parents mo. Parang wala ng chance for love, na parang ganito
nga yung nangyari sa parents ko, e, so bakit pa ako magl-look forward for that kind
of love? Parang hindi ko nakikita yung love na dapat kong makita as a partner or
as a couple, gano’n.
I: Paano siya nakaapekto sayo in terms of psychological naman?
P: Pyschological... uhm, mahirap kasi may mga times talaga na super ako nagb-
breakdown tapos umaabot ako sa point na suicidal, gano’n. Yun yung pinaka-
disadvantage no’n kasi parang nandoon yung thoughts ko na ayoko na, gusto ko na
mag-give up. Hindi ko na kaya, gano’n. But the advantage is mga kapatid ko is sila
lang talaga yung reason kung bakit fino-force ko yung sarili ko na i-push pa yung
sarili ko na “Kaya mo pa ‘yan, Yowj.”

128
I: Sa pakikipagkapwa naman po, paano yun naapektuhan?
P: Socially, during highschool kasi super ano ako, super intimidating.
Unapproachable ako, gano’n. So, lahat ng tao na lumalapit sa akin parang tingin
ko na agad sa kanila masamang tao. Nagkaroon ako ng defense mechanism ko na
kailangan ko rin protektahan yung sarili ko kasi walang magp-protect sa akin kasi
wala nga akong magulang.
I: Ano yung ugaling naipakita mo no’ng nalaman mo ang hiwalayan ng magulang
mo?
P: Siguro ano... yun lang hindi ako nakikipag-communicate talaga sa kanila. Like,
hindi ko talaga sila pinapansin kasi ayoko talaga silang makausap. Kasi nasa utak
ko no’n, once nakausap ko sila, feeling ko hindi maganda yung sasabihin ko kasi
nando’n pa rin naman sa utak ko na magulang ko pa rin sila. So, I have to still
respect them kahit anong ginawa nila. So ayun, hindi lang talaga ako nakikipag-
communicate sa kanila. Tapos, avoidance lang talaga sa lahat ng desisyon nila.
Kung may desisyon sila, bahala sila, gano’n.
I: Anong klaseng ugali naman yung na-develop mo at ipinakita mo sa magulang
mo, kamag-anak, kaibigan, karelasyon, ganyan? Isa-isahin natin. Doon sa
magulang mo, ano yung mga na-develop mo na kaugalian sa kanila at ipinakita sa
kanila?
P: Ano ‘to, in terms of positive or negative side?
I: Siguro more on negative, ganyan.
P: Negative is... ayun nga, yung avoidance na sinasabi ko kanina na I avoid myself
to them kasi nga natatakot na ako na kapag na-attach ulit ako sa kanila, baka
mawala ulit sila, gano’n.
I: Sa kamag-anak naman.
P: Siguro ayun din, communication kasi hindi talaga ako ma-communicate na tao
before, like super timid ko na parang feeling ko is yung opinion ko as person is
hindi valid sa kanila kasi nga matanda sila at may sarili silang opinion. Parang
yung akin, lagi lang nilang ikukwestiyon, gano’ng mindset.
I: Hmm, sa mga kaibigan naman.
P: Siguro ano lang, negative side sa mga kaibigan is parang super limit lang ng
mga actions ko sa kanila, like, showing how I love them. Parang hindi gano’n ka-
showy as the others na may effort na ganito, may effort na gan’yan. Ako kasi, yung
way of showing love to my friends is parang through actions talaga na medyo
tough love, gano’n.
I: Sa karelasyon naman. May karelasyon po ba kayo?
P: Wala akong boyfriend/girlfriend pero ang masasabi ko lang is parang super...
yun nga, dahil sa nangyari sa parents ko, hindi ako ready na magkaroon ng
relationship kasi parang natatakot ako na baka what if... may mga what if’s ako na
what if gan’to, gan’yan, what if magloko rin? What if iwan ako? Gano’n. So, parang
hindi ko pa siya ini-entertain yung mga gano’ng aspect.
I: Ano naman yung kaisipan mo tungkol sa paghihiwalay ng magulang?
P: Ngayon kasi, I’m looking at it as a positive thing basta iisipin nila yung anak nila
kasi if you’re going to stay in a relationship, tapos maapektuhan at maapektuhan
yung anak niyo, especially kung ang relationship niyo ay toxic tapos alam niyo
talaga na mag-i-end na yung relationship niyo, mags-separate kayo... so, parang
you’re forcing your relationship to stay for the kids. Parang ang mindset ko doon is
don’t stay kasi ang maaapektuhan is yung mga bata na pinapalaki niyo kasi hindi
nila nakikita yung love na deserve nila. Parang hindi sila nagiging role model doon

129
sa bata kung ano ba talaga yung love na dapat nila maranasan sa future partner
nila.
I: Paano ito nakaapekto sa pananaw mo sa buhay?
P: In my perspective, I should face life ahead. Always look forward lang talaga
kung may desisyon ako sa buhay. Parang lagi kong iniisip yung lahat ng positive at
negative... lahat ng consequences. Tapos lagi kong ina-align kung tama ba ‘to sa
values ko, kung tama ba ‘to sa values ni God, gano’n.
I: Ano yung mga bagay na na-realize mo matapos maghiwalay ng magulang mo?
P: Na-realize ko na parang tama lang na gano’n yung nangyari. Alam niyo, parang
nagkakaroon tayo ng ibang... ng vague view in life na at the early age, parang nag-
open bigla yung door mo in the world na mas nakikita mo kung ano yung life
talaga, hindi yung ito lang. Kasi when I was 15 before sila mag-separate, ang
mindset ko lang is to have fun, to hangout with friends, school, bahay, gano’n.
Basta yun lang yung nagm-matter sa’kin no’n. But when they separate, parang mas
nagkaroon ako ng sense of responsibility tapos ng sense of obligation, gano’n, na
hindi na ako bata, na I have to step up and be someone na alam mo yun, na hindi
pa ready, gano’n.
I: Bilang kabataan, how did you take part in dealing with parental separation?
P: Everything starts from yourself naman, e, so if yung mindset ko ngayon is
parang mature na for my age at 22, tapos lagi nilang sinasabi mindset ko raw
parang 26. Through that, I act as someone na mature and adult talaga na kasi doon
na ako namulat at an early age. Doon na ako nagkaroon ng vague view in life.
I: Yung mga struggles mo kanina na hinarap doon sa psychological and social,
paano mo sila hinarap? Doon muna sa psychological.
P: Mahirap. No’ng time kasi na nandoon na ako sa point na parang ayoko na, doon
na ako nagkaroon ng view pa kay God kasi yun yung first time na nag-pray ako.
Sabi ko, “God, ayoko na. Kunin mo na ako.” gano’n. Ayun yung prayer ko no’n. But
then, ang expect ko kase no’n sa “Kunin mo na ako, kunin mo na ako” is mamatay
ako. But what he did is he saved me. He saved me from all the burdens, all the
hatred, all the anger that I have. Tapos ayun, parang siya lang yung nakapag-save
sa akin out of 5 years yun, e, kasi I was counting years before then, tapos for 5
years, I was so desperate na mamatay talaga, na parang ayoko na, gusto ko na
mag-give up, hind ko na kaya. But then, no’ng one-time lang... isang beses lang na
nag-pray ako is parang doon ako nagkaroon ng hope na kaya pa, na may chance
yung family, may chance ako, may chance yung mga kapatid ko, gano’n.
I: Sa social naman, paano mo hinarap yun?
P: Hanggang ngayon nags-struggle pa rin ako pagdating sa social life. But I am
trying my best to be more outgoing person kasi may mga tendency na nag-i-isolate
ako. Hindi ako nagc-chat sa mga friends ko, gano’n. Ina-avoid ko talaga lahat ng
way ng communication. How I deal with it is parang be more outgoing, na balance
lang. If I need isolation, sige give it to myself but then, don’t overdue isolation kasi
hindi rin siya healthy. Tapos, I make time na kahit call, through call, through
ganitong meeting with my friends, ginagawa ko para ma-practice yung social skills
ko
I: Yung kanina naman, yung nabanggit mo tungkol sa magulang, kamag-anak,
kaibigan, at karelasyon, paano mo binago yung mga pag-uugaling nabuo mo at
ipinakita sa kanila?
P: Sa parents ko naman, yung dad ko pa lang yung nakikita ko sa ngayon. Yung
binago ko is forgiving talaga, like hindi ko naman kasi siya makakausap kung hindi
ko siya pinatawad. Hindi rin naman kami magkakaroon ng maayos na relationship

130
ngayon kung hindi ko siya finorgive. Ayun, like, it’s still in the process of building
the bond na ini-expect niya kasi hindi ko pa kayang ibigay yun sa kanya. So, I'm
still putting myself in the process, e, so ayun, just forgive and one step at a time.
Tapos ayun, pagdating naman sa kamag-anak, kapag may certain view or point of
view kasi gaya ng sinasabi ko kanina na nahihirapan ako makipag-communicate sa
kanila when it comes to my opinion so kapag may nakikita akong mali talaga na
alam kong mali, sinasabi ko talaga sa kanila na okay lang magalit sila basta I’m
telling them what is not right. Kung hindi ko yun sinabi, baka hindi magkaroon ng
changes, diba? So ayun.
I: Sa mga kaibigan naman.
P: Sa mga kaibigan... diba nagka-pandemic nga tayo so yung communication din
pala yung naging problem ko during those times and showing the love nga. So,
parang I'm putting myself in a position na do whatever you can to show the love to
everyone na hindi lang siya limited. As much as I can, kung may naiisip man akong
way to show love, gratitude, and care to them, binibigay ko yun sa kanila.
I: Sa karelasyon naman, ano yung input mo doon na... siguro positively?
P: Hindi ko pa rin kasi masabi kasi parang nandoon pa ako sa position, like,
actually, kahapon lang, kakaisip ko lang about sa relationship. Parang hindi pa
talaga ako ready. So, siguro ang positive lang talaga na masasabi ko is waiting for
the right man na alam mo yun, tatanggapin yung lahat ng traumas ko kasi syempre
as a partner, you have to accept and respect all the traumas that the other person
has, na hindi mo dapat ini-invalid yun kasi hindi yun mawawala sa isang tao na
porket ilang years na ang nakalipas, hindi yun mawawala agad sa isang tao. For my
future partner, he has to respect and validate all the traumas that I had.
I: Sa kabila ng hiwalayan ng magulang mo, paano mo nagawang mapagaan o
mapabuti ang sitwasyon?
P: Just obeying to God kasi nga it’s the first time that I prayed nga na doon ko
talaga naramdaman na may hope yung family. So, hindi ko talaga siya kaya kung
iisipin ko sarili ko lang as my own capabilities, hindi ko talaga siya kaya. Siguro
kung hindi ako sinave ni God, baka hindi ko pa naf-forgive yung family ko ngayon,
baka nandoon pa rin yung anger at hatred. So, ayun, just obey God kasi God will
give a lot of visions and a way of communicating to you na parang doon niya
sasagutin lahat ng struggles mo. Yung mga gano’ng moments na parang ask God,
seek, tapos ayun, just obey what he says basta alam mo na si God yun.
I: Anong mga aral ang natutunan mo mula sa karanasan na naghiwalay ang
magulang mo?
P: Marami kasi pero ang main lesson is forgive talaga. Like, oo, nandoon yung
term na forgive and forget, but you can’t forget, e, so you have to forgive and
accept. Forgive and accept what happened. Forgive to the other person kasi God
will forgive them if you forgive the other person. Gano’n yun. If you forgive them,
God will forgive din, and they will set free din. So, ayun lang talaga. Just lean to
God kasi hindi ko talaga siya kaya na ako lang.
I: Ayun lang yung questions. Maraming maraming salamat sa pag-participate.
Yung mga natutunan mo sa buhay, yung mga experience mo, sobrang ganda.
P: Wow, thank you rin po!

131
CURRICULUM VITAE

132
133
134
135
136
137
138
139