‫داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ‬

‫واﺣﺪ ﻫﻤﺪان‬
‫داﻧﺸﮑﺪه ﻓﻨﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ‪ ،‬ﮔﺮوه ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ‬

‫ﲢﻘﯿﻖ ﺑﺮای درس روش ﲢﻘﯿﻖ‬

‫ﻋﻨﻮان‪:‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻠﯽ زﺑﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ‪ ،‬ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ‪ ،‬دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی و زﺑﺎن ﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ‬

‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ‪:‬‬
‫ﺳﭙﻬﺮ ﺧﯿﺮی‬

‫اﺳﺘﺎد‪:‬‬
‫ﭘﯿﻤﺎن رﺳﻮﻟﯽ‬
‫أ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻠﯽ زﺑﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ‪ ،‬ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ‪ ،‬دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی و زﺑﺎن ﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ‬

‫ب‬
 ‫ﺗﻘﺪﯾﻢ‬

‫ا ﯾ ﻦ ﻣ ﻘ ﺎ ﻟ ﻪ ﺗ ﻘ ﺪ ﯾ ﻢ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ﺑ ﻪ ﻫ ﻤ ﻪ ی د ا ﻧ ﺸ ﺠ ﻮ ﯾ ﺎ ﻧ ﯽ ﮐ ﻪ ﻓ ﺮ ﺻ ﺖ و ﺣ ﻮ ﺻ ﻠ ﻪ ی ﺧ ﻮ ا ﻧ ﺪ ن آن ر ا د ا ر ﻧ ﺪ ‪،‬‬
‫ﺷﺎﯾﺪ ﮐﻪ آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ زﺑﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻧﻈﺮ آن ﻫﺎ را از اﯾﻨﮑﻪ ‪ Python‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ‬
‫ز ﺑﺎن ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧﻮ ﯾﺴ ﯽ اﺳ ﺖ ﺑﻪ ز ﺑﺎن د ﯾ ﮕ ﺮ ی ﻣ ﻌ ﻄ ﻮ ف ﮐ ﻨ ﺪ ‪.‬‬

‫ج‬
 ‫ﭼﮑﯿﺪه‬

‫اﯾﻦ ﻣ ﻘ ﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻫ ﺪ ف آﺷ ﻨﺎﯾﯽ ﺑ ﯿﺸ ﺘ ﺮ ﺑﺎ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧﻮ ﯾﺴ ﯽ اﯾﺠ ﺎد ﺷ ﺪ ه‪ ،‬ﺑﺮای ﺷ ﻨﺎﺧ ﺖ ﺑﻬ ﺘ ﺮ ﻫ ﺮ‬

‫ﻣ ﻮ ﺿ ﻮ ﻋ ﯽ ﺑ ﺎ ﯾ ﺪ ا ﺑ ﺘ ﺪ ا ﺗ ﺎ ر ﯾﺦ و ﻧ ﺤ ﻮ ه ی ﺑ ﻮ ﺟ ﻮ د آ ﻣ ﺪ ن آ ن ر ا د ا ﻧ ﺴ ﺖ ‪ .‬ﺑ ﻪ ﻫ ﻤ ﯿ ﻦ ﺧ ﺎ ﻃ ﺮ ا ﺑ ﺘ ﺪ ا ﻧ ﮕ ﺎ ه ﮐ ﻠ ﯽ ﺑ ﻪ‬
‫ﺗﺎر ﯾﺨ ﭽ ﻪ ای از ﻧﺤ ﻮ ه ی ﺑﻮ ﺟ ﻮ د آﻣ ﺪ ن ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧﻮ ﯾﺴ ﯽ و ﻣ ﻬ ﻢ ﺗﺮ ﯾﻦ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎﯾﯽ ﮐ ﻪ ﺗﺎﺛ ﯿ ﺮ‬
‫ﺑﺴ ﺰاﯾﯽ د ر ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی اﻣ ﺮو ز ی د اﺷ ﺘﻪ اﻧ ﺪ ﺷ ﺪ ه اﺳ ﺖ ‪.‬‬
‫ﺳ ﭙ ﺲ اﻧﻮاع د ﺳ ﺘﻪ ﺑﻨ ﺪ ی ﻫ ﺎﯾﯽ ﮐ ﻪ ﺑﺮای ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧﻮ ﯾﺴ ﯽ د ر ﻧﻈ ﺮ ﮔ ﺮﻓ ﺘﻪ ﺷ ﺪ ه اﺳ ﺖ آﻣ ﺪ ه ﺗﺎ‬
‫ﺑ ﺘ ﻮ اﻧ ﺪ ﮐ ﻤ ﮑ ﯽ ﺑﺎ ﺷ ﺪ ﺑ ﺮای اﻧ ﺘ ﺨ ﺎب ز ﺑﺎﻧﯽ ﺑ ﺮای ﯾﺎد ﮔ ﯿ ﺮ ی ‪ ،‬د ر اﯾﻦ ﻗ ﺴ ﻤ ﺖ د ﯾ ﺪ ﮔ ﺎه ﻫ ﺎی ﻣ ﺨ ﺘ ﻠ ﻒ ﻧ ﯿ ﺰ‬
‫ﳊ ﺎظ ﮔ ﺮد ﯾ ﺪ ه اﺳ ﺖ ‪.‬‬
‫د ر ﻧ ﻬ ﺎ ﯾ ﺖ ز ﺑ ﺎن ﻫ ﺎ ی ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾﺴ ﯽ اﻣ ﺮ و ز ی ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺴ ﺒ ﺖ ﻓ ﺎﮐ ﺘ ﻮ ر ﻫ ﺎ ی ﻣ ﺘ ﻔ ﺎو ﺗ ﯽ ﭼ ﻮ ن ﻣ ﺤ ﺒ ﻮ ﺑ ﯿ ﺖ ‪ ،‬ﺑ ﺎ ز ا ر‬
‫ﮐ ﺎ ر و ﺳ ﻬ ﻮ ﻟ ﺖ ﯾ ﺎ د ﮔ ﯿ ﺮ ی و ‪ . . .‬ﻣ ﻘ ﺎ ﯾﺴ ﻪ ﺷ ﺪ ه ا ﻧ ﺪ ﺗﺎ ﺧ ﻮ ا ﻧ ﻨ ﺪ ه ﺑ ﺘ ﻮ ا ﻧ ﺪ د ﯾ ﺪ ﺑﻬ ﺘ ﺮ ی ﻧﺴ ﺒ ﺖ ﺑﻪ ا ﯾ ﻦ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎ‬
‫ﭘﯿﺪا ﮐ ﻨﺪ‪.‬‬

‫د‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪١ ..............................................................................................................‬‬

‫‪٢‬ـ ﺗﺎر‪,‬ﺨﭽﻪ ز‪0‬ﺎن ‪2‬ﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧ‪١ .......................................................................... :987‬‬

‫‪% _٢_۳‬ﺎ'ﻪ ﮔﺬار‪١ ........................................................................................................ :‬‬

‫‪ Alan Turing_٣_۳‬آﻟﻦ ﺗﻮر‪6‬ﻦ ‪٢ ............................................................................... :۱۹۳۶‬‬

‫‪ _٤_۳‬ز<ﺎن اﺳﻤ@‪ A‬و ‪٢ ........................................................................... :۱۹۴۹ Shortcode‬‬

‫‪ FORTRAN_٥_۳‬ﺳﺎل ‪٢ ........................................................................................ :۱۹۵۷‬‬

‫‪٣ ................................................................................................... :۱۹۶۴ BASIC_٦_۳‬‬

‫‪٣ ................................................................................................. :۱۹۷۰ PASCAL_٧_۳‬‬

‫‪ _٨_۳‬ز<ﺎن ‪% C‬ﺎ'ﻪ ﮔﺬار ﺳ‪L‬ﺴﺘﻢ ﻋﺎﻣﻞ ‪S‬ﺎ‪٣ ...........................................................................:‬‬

‫ﺗﺎر)ﺨﭽﻪ ی ز‪/‬ﺎن ‪٤.......................................................................................... :C‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪١‬ـ‬
‫‪٤..................................................................................................................... :ANSI C‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٢‬ـ‬

‫‪ C++_٩_۳‬و ‪٥ .................................................................................... :۱۹۸۳ Objec>ve C‬‬

‫‪ Python_١٠_۳‬و ‪٥ ............................................................................. :۱۹۹۳ Visual Basic‬‬

‫‪٥ .............................................................................. :۱۹۹۵ ۳_١١_ JAVA, JavaScript, PHP‬‬

‫‪ _١٢_۳‬ﻗﺮن ﺑ‪L‬ﺴﺖ و '[ﻢ‪٦ ............................................................................................ :‬‬

‫‪٦........................................................................................................................ C#‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪١١‬ـ‬
‫‪٦........................................................................................................................... Go‬‬ ‫ـ‪۶‬ـ‪١٢‬ـ‪۳‬‬

‫‪٦..................................................................................................................... Swi1‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪١٣‬ـ‬

‫‪٣‬ـ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪی ز‪0‬ﺎن‪2‬ﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻧ‪٧ .......................................................................... 987‬‬

‫ه‬
‫_‪ ۵ ۳_١‬دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی اﺻ‪ A‬ز<ﺎن ‪S‬ﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧ‪٧ .............................................................. :dcb‬‬
‫‪ Procedural programming languages‬ز‪/‬ﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧ<=> ﻓﺮآﯾﻨﺪی‪٧...................................... :‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪١‬ـ‬
‫‪ Func@onal programming languages‬ز‪/‬ﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧ<=> ﻓﺎﻧﮑﺸﻨﺎل‪٨.................................... :‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٢‬ـ‬
‫‪ I‬ﮔﺮا‪٨................................ :‬‬ ‫‪J‬‬
‫‪ Object-Oriented Programming languages‬ز‪/‬ﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧ<=> ‪K‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٣‬ـ‬
‫‪٩.................................................................................................... :Scrip@ng Languages‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٤‬ـ‬
‫‪ Logic programming languages‬ز‪/‬ﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧ<=> ﻣﻨﻄ‪٩............................................... :QR‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٥‬ـ‬

‫_‪ ۳_٢‬روش ‪S‬ﺎی د'ﮕﺮ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی ز<ﺎن ‪S‬ﺎ‪١٠ ...................................................................... :‬‬
‫د‪T‬ﺪ‪U‬ﺎە ‪١٠................................................................................. :Front-end VS Back-end‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪١‬ـ‬
‫د‪T‬ﺪ‪U‬ﺎە ‪١١.................................................................................:High-level VS Low-level‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٢‬ـ‬
‫‪ Interpreted VS Compiled‬ز‪/‬ﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧ<=> ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧ<ع ﺗ[ﺪ‪T‬ﻞ ]ﻪ ز‪/‬ﺎن ﻣﺎﺷ ` ‪a‬‬
‫_‪١٢................. :‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٣‬ـ‬

‫‪٤‬ـ ﻣ‪B‬ﻢ ﺗ‪,D‬ﻦ ز‪0‬ﺎن ‪2‬ﺎ و ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدە ی آن ‪2‬ﺎ ‪١٣ .............................................................‬‬

‫‪ _١_۳‬ﻣﻮﻗﻌ‪h‬ﺖ ‪S‬ﺎی ﺷﻐ‪١٣ ........................................................................................ :A‬‬

‫‪ _٢_۳‬ﻣﺘﻮﺳﻂ درآﻣﺪ ﺳﺎﻟ‪h‬ﺎﻧﻪ‪١٤ ..................................................................................... :‬‬

‫‪ _٣_۳‬ﺳ‪l‬ﻮﻟﺖ 'ﺎدﮔ‪mn‬ی‪١٤ ............................................................................................. :‬‬

‫_‪ ۳_٤‬ﻣﺤﺒ‪L<b‬ﺖ ﺑ ‪r n‬‬

‫‪ q‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧ‪cb‬ﺴﺎن‪١٥ ............................................................................... :‬‬

‫‪ _٥_۳‬آﯾﻨﺪە ﻧﮕﺮی‪١٥ ................................................................................................... :‬‬

‫ﻃ‪c‬ح ﺳﻮاﻻت ‪١٦..............................................................................................‬‬ ‫ـ‪۶‬ـ‪١‬ـ‪۳‬‬

‫آﻣﺎر ‪١٦........................................................................................................ Tiobe Index‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٢‬ـ‬

‫آﻣﺎر ‪١٦.......................................................................................................... GitHut‬‬ ‫ـ‪۶‬ـ‪٣‬ـ‪۳‬‬

‫ﻧ‪ih‬ﺠﻪ ‪١٦................................................................................................................ :‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٤‬ـ‬

‫‪ _٦_۳‬ز<ﺎن ‪S‬ﺎ ﭘ‪L‬ﺸﻨ‪l‬ﺎدی ﺑﺮای 'ﺎد ﮔ‪mn‬ی در ﺳﺎل ‪١٧ ....................................................... :۲۰۲۴‬‬
‫‪١٧.................................................................................................................... Python‬‬ ‫ـ‪۶‬ـ‪١‬ـ‪۳‬‬

‫‪١٨........................................................................................................................ SQL‬‬ ‫ـ‪۶‬ـ‪٢‬ـ‪۳‬‬

‫‪١٨...............................................................................................................Type Script‬‬ ‫ـ‪۶‬ـ‪٣‬ـ‪۳‬‬

‫‪١٨....................................................................................................................... Rust‬‬ ‫ـ‪۶‬ـ‪٤‬ـ‪۳‬‬

‫‪١٩............................................................................................................... Java Script‬‬ ‫ـ‪۶‬ـ‪٥‬ـ‪۳‬‬

‫و‬
‫‪١٩........................................................................................................................ C++‬‬ ‫ـ‪۶‬ـ‪٦‬ـ‪۳‬‬

‫‪٢٠........................................................................................................................ Java‬‬ ‫ـ‪۶‬ـ‪٧‬ـ‪۳‬‬

‫‪٢٠................................................................................................................... GoLang‬‬ ‫ـ‪۶‬ـ‪٨‬ـ‪۳‬‬

‫‪ _٧_۳‬ﭼﺮا ‪ Python‬ﻧﻪ؟ ‪٢١ ..............................................................................................‬‬

‫‪٥‬ـ ﻣﺤﺒﻮب ﺗ‪,D‬ﻦ ز‪0‬ﺎن ‪2‬ﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧ‪ 987‬در اﯾﺮان‪٢٢ ........................................................ :‬‬

‫‪٦‬ـ ﻧ‪SR‬ﺠﻪ ﮔ‪VW‬ی ‪٢٤ ...................................................................................................‬‬

‫ﻓ ﻬ ﺮ ﺳ ﺖ اﺷ ﮑ ﺎل و ﺟ ﺪ او ل‬
‫‪ _١‬ﺷﮑﻞ ‪١٣ .............................................................................................................. ١‬‬
‫‪ _٢‬ﺷﮑﻞ ‪١٤ .............................................................................................................. ٢‬‬
‫‪ _٣‬ﺷﮑﻞ ‪١٥ ............................................................................................................. ٣‬‬
‫‪ _٤‬ﺷﮑﻞ ‪٢٢ ............................................................................................................. ٤‬‬

‫‪ _٥‬ﺟﺪول ‪١٠ ........................................................................................................ ١—٠‬‬

‫ز‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎ ی ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ ﺑ ﻪ ﻋ ﻨ ﻮ ا ن ا ﺑ ﺰ ا ر ی ﺑ ﺮ ا ی ا ﯾ ﺠ ﺎ د ﻧ ﺮ م ا ﻓ ﺰ ا ر ﻫ ﺎ ‪ ،‬ﯾ ﮑ ﯽ ا ز ﺑ ﻨ ﯿ ﺎ د ی ﺗ ﺮ ﯾ ﻦ ا ﺟ ﺰ ا ی د ﻧ ﯿ ﺎ ی‬
‫ﻓ ﻨ ﺎ و ر ی ا ﻃ ﻼ ﻋ ﺎ ت ﻫ ﺴ ﺘ ﻨ ﺪ ‪ .‬ا ﯾ ﻦ ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎ ﺑ ﻪ ﺗ ﻮ ﺳ ﻌ ﻪ د ﻫ ﻨ ﺪ ﮔ ﺎ ن اﻣ ﮑ ﺎ ن ﻣ ﯽ د ﻫ ﻨ ﺪ ﺗ ﺎ ﻣ ﻔ ﺎ ﻫ ﯿ ﻢ ا ﻧ ﺘ ﺰ ا ﻋ ﯽ ر ا ﺑ ﻪ‬
‫ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻫ ﺎ ی ﻗ ﺎ ﺑ ﻞ ا ﺟ ﺮ ا ﺗ ﺒ ﺪ ﯾ ﻞ ﮐ ﻨ ﻨ ﺪ ‪ .‬ﻫ ﺮ ز ﺑ ﺎن ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ و ﯾ ﮋ ﮔ ﯽ ﻫ ﺎ و ﻧ ﻘ ﺎ ط ﻗ ﻮ ت ﺧ ﺎ ﺻ ﯽ د ا ر د ﮐ ﻪ آ ن‬
‫ر ا ﺑ ﺮ ا ی ﮐ ﺎ ر ﺑ ﺮ د ﻫ ﺎ ی ﻣ ﺸ ﺨ ﺺ ﻣ ﻨ ﺎ ﺳ ﺐ ﻣ ﯽ ﺳ ﺎ ز د ‪ .‬ا ﻧ ﺘ ﺨ ﺎ ب ز ﺑ ﺎ ن ﺑ ﺮ ﻧ ﺎ ﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ ﺑ ﻪ ﻋ ﻮ ا ﻣ ﻠﯽ ﭼ ﻮ ن ﮐ ﺎ ر ا ﯾ ﯽ ‪،‬‬
‫ﺳ ﻬ ﻮ ﻟ ﺖ ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎ د ه ‪ ،‬ﭘ ﺸ ﺘ ﯿ ﺒ ﺎ ﻧ ﯽ ﺟ ﺎ ﻣ ﻌ ﻪ ﺑ ﺮ ﻧ ﺎ ﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﺎن و ﻧ ﯿ ﺎ ز ﻫ ﺎ ی ﭘ ﺮ و ژ ه ﺑ ﺴ ﺘ ﮕ ﯽ د ا ر د ‪.‬‬

‫د ر ا ﯾ ﻦ ﻣ ﻘ ﺎ ﻟ ﻪ ‪ ،‬ﭘ ﺲ ا ز ﺑ ﺮ ر ﺳ ﯽ ﺗ ﺎ ر ﯾ ﺨ ﭽ ﻪ ا ی ا ز ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎ ی ﺑ ﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾﺴ ﯽ ‪ ،‬ا ﻧ ﻮ اع د ﺳ ﺘ ﻪ ﺑ ﻨ ﺪ ی ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎ ی‬

‫ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ ا ر ا ﺋ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ‪ ،‬د ر اد اﻣ ﻪ ‪ ،‬ز ﺑ ﺎن ﻫ ﺎ ی ﻣ ﺤ ﺒ ﻮ ب ﭼ ﻨ ﺪ ﺳ ﺎ ل ا ﺧ ﯿ ﺮ و د ﻻ ﯾ ﻞ ا ﻧ ﺘ ﺨ ﺎ ب آ ن ﻫ ﺎ‬
‫ﺑ ﺮ ر ﺳ ﯽ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ ﻧ ﺪ ‪ .‬ﻫ ﻤ ﭽ ﻨ ﯿ ﻦ ‪ ،‬ﻣ ﻘ ﺎﯾﺴ ﻪ ای از ز ﺑﺎن ﻫ ﺎ ی ﻣ ﺨ ﺘﻠﻒ از ﺟ ﻨ ﺒﻪ ﻫ ﺎ ی ﮐ ﺎ ر ا ﯾﯽ ‪ ،‬ﻣ ﺤ ﺒ ﻮ ﺑ ﯿ ﺖ ‪ ،‬و‬
‫ﮐ ﺎر ﺑﺮد ﻫ ﺎ ی ﻣ ﺨ ﺘﻠﻒ اﳓ ﺎم ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ‪.‬‬

‫‪١‬ـﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ زﺑﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ‪i:‬‬

‫د ر ا ﯾ ﻦ ﺑ ﺨ ﺶ ﺗ ﺎ ر ﯾ ﺨ ﭽ ﻪ ا ی ا ز ز ﺑ ﺎن ﻫ ﺎ ی ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾﺴ ﯽ ﺑ ﺮ ا ﺳ ﺎ س ﻣ ﻘ ﺎ ﻟﻪ ا ی ﮐ ﻪ د ر و ب ﺳ ﺎ ﯾ ﺖ‬
‫‪ Computer.org‬آﻣﺪه اﺳﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬در ﻣﻘﺪﻣﻪ اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ آورده ﺷﺪه ﮐﻪ زﺑﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ‬
‫ﻗ ﺒ ﻞ از و ﺟ ﻮ د ﮐ ﺎﻣ ﭙ ﯿ ﻮ ﺗﺮ ﻫ ﺎ و ﯾﺎ ﺣ ﺘﯽ ﺑﻪ ﺻ ﻮ ر ت ﮐ ﻠﯽ ﺗ ﮑ ﻨ ﻮ ﻟﻮ ژ ی و ﺟ ﻮ د د اﺷ ﺘﻪ اﻧ ﺪ ‪.‬‬

‫‪ _٢_۳‬ﭘﺎﯾﻪ ﮔﺬار‪:‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ ١٨٢٢‬ﭼﺎرﻟﺰ ﺑﺎﺑﯿﺞ )‪ (Charles Babbage‬دﺳﺘﮕﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﻮﺗﻮر ﺗﻔﺮﯾﻖ )‪(Difference Machine‬‬

‫ﺳﺎﺧﺖ ﮐﻪ در دﻫﻪ ‪ ۱۸۴۰‬ﺧﺎﱎ اِﯾﺪا ﻻوﻟِﯿﺲ )‪ (Ada Lovelace‬از ﻃﺒﻘﻪ اﺷﺮاﻓﯽ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎﯾﯽ ﺑﺮ ﺧﻼف‬
‫ﻋ ﻤ ﻮ م ز ﻧﺎن آن د و ر ان د ر ر ﺷ ﺘ ﻪ ی ﻋ ﻠ ﻮ م و ر ﯾﺎﺿ ﯿ ﺎت ﲢ ﺼ ﯿ ﻞ ﮐ ﺮ د ه ﺑ ﻮ د ‪ ،‬ﺑﺎ د ﻗ ﺖ د ر د ﺳ ﺘ ﮕ ﺎ ه ﭼ ﺎر ﻟ ﺰ‬
‫ﺑﺎﺑ ﯿﺞ ﻓ ﻬ ﻤ ﯿ ﺪ ﮐ ﻪ اﯾﻦ د ﺳ ﺘ ﮕ ﺎه ﺑ ﯿﺸ ﺘ ﺮ از ﯾﮏ د ﺳ ﺘ ﮕ ﺎه ﻣ ﺤ ﺎﺳ ﺒ ﺎﺗﯽ اﺳ ﺖ و ﺑﺎ اﯾ ﺪ ه ی او ﺑﻮ د ﮐ ﻪ اﯾﻦ‬
‫ﻣ ﺎ ﺷ ﯿ ﻦ ﺑ ﺠ ﺰ ا ﻋ ﺪ اد ﻣ ﯽ ﺗ ﻮ ا ﻧ ﺴ ﺖ ﻣ ﺘ ﻐ ﯿ ﺮ ﻫ ﺎ ی د ﯾ ﮕ ﺮ ر ا ﻧ ﯿ ﺰ ﳕ ﺎ ﯾ ﺶ د ﻫ ﺪ ‪ ،‬ﮐ ﻪ ﻣ ﻨ ﺠ ﺮ ﺑ ﻪ ﺳ ﺎ ﺧ ﺖ او ﻟ ﯿ ﻦ‬
‫ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ در ‪ ۱۸۷۱‬ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﻣﻮﺗﻮر ﲢﻠﯿﻠﮕﺮ ‪ Analytical Engine‬ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧ ﺎﱎ ﻻ و ﻟ ﯿ ﺲ او ﻟ ﯿ ﻦ ﮐ ﺴ ﯽ ﺑ ﻮ د ﮐ ﻪ د ﺳ ﺘ ﻮ ر ا ﻟ ﻌ ﻤ ﻞ د اد ن ﺑ ﻪ ﻣ ﺎ ﺷ ﯿ ﻦ ﻫ ﺎ ر ا ﭘ ﺎ ﯾ ﻪ ﮔ ﺬ ا ر ی ﮐ ﺮ د ‪ .‬ا ز ا ﯾ ﻦ ر و او‬
‫را ﻣ ﺎد ر ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧﻮ ﯾﺴ ﯽ ﻣ ﯽ د اﻧﻨ ﺪ ‪.‬‬

‫‪ Alan Turing _٣_۳‬آﻟﻦ ﺗﻮرﯾﻦ ‪:۱۹۳۶‬‬

‫اﻟﻦ ﺗﻮرﯾﻦ در ﺳﺎل ‪ ۱۹۳۶‬اﯾﺪه ی ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺟﻬﺎﻧﯽ را ﻣﻄﺮح ﮐﺮد‪ ،‬ﻣﺎﺷﯿﻨﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ‬
‫د ﺳ ﺘ ﻮ ر ا ﻟﻌ ﻤ ﻞ ﻫ ﺎ ر ا د ﻧ ﺒ ﺎ ل ﮐ ﻨ ﺪ ‪ .‬د ر ﻧﻬ ﺎ ﯾ ﺖ ا ﯾ ﻦ ا ﯾ ﺪ ه ﺑﻪ ﻃ ﺮ ﺣ ﯽ ﺑ ﺮای ﮐ ﺎﻣ ﭙ ﯿ ﻮ ﺗ ﺮ ی ﮐ ﻪ ﺑﺎ ﻧ ﯿ ﺮ و ی ﺑ ﺮ ق ﮐ ﺎر‬
‫ﻣ ﯽ ﮐ ﺮ د و ﻗ ﺎ د ر ﺑ ﻪ ا ﺟ ﺮ ا ی ﺑ ﺮ ﻧ ﺎ ﻣ ﻪ ﺑ ﻮ د ﺗ ﺒ ﺪ ﯾ ﻞ ﮔ ﺸ ﺖ ‪ .‬ا ﯾ ﻦ ﻣ ﺎ ﺷ ﯿ ﻦ ﯾﮏ ﻧ ﻮ ا ر ﺑ ﻠ ﻨ ﺪ ر ا ﮐ ﻪ ر و ی آن ﻋ ﻼ ﺋ ﻢ‬
‫ﺧ ﺎﺻ ﯽ ﭼ ﺎپ ﺷ ﺪ ه را ﻣ ﯽ ﺧ ﻮاﻧﺪ ﮐ ﻪ اﯾﻦ ﻋ ﻼ ﺋﻢ ﺷ ﺎﻣ ﻞ د ﺳ ﺘ ﻮ راﻟﻌ ﻤ ﻞ ﻫ ﺎی ﺧ ﺎﺻ ﯽ اﺳ ﺖ ‪.‬‬

‫‪ _٤_۳‬زﺑﺎن اﺳﻤﺒﻠﯽ و ‪:۱۹۴۹ Shortcode‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ ۱۹۴۹‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ در ﺗﻮﺳﻌﻪ ی زﺑﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻫﺎی‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﺑﺎﻧﯽ ﺳﺎده ﺗﺮ در ﻗﺎﻟﺐ زﺑﺎن ‪ Assembly‬ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎﱎ ‪Kathleen Booth‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬در ﻫﻤﺎن ﺳﺎل زﺑﺎن ‪ ShortCode‬ﻧﯿﺰ ﺗﻮﺳﻂ آﻗﺎی ‪ William Schmitt‬رو ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﻫﺎی‬
‫‪ BINAC‬و ‪ UNIVAC‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻃﺮاﺣﯽ اوﻟﯿﻪ ‪ UNIX‬ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺎﻣﻞ ﻫﺎ را ﺑﻮﺟﻮد‬
‫آورد ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از زﺑﺎن ‪ Assembly‬اﳓﺎم ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ FORTRAN _٥_۳‬ﺳﺎل ‪:۱۹۵۷‬‬

‫ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ زﺑﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ﮐﻪ در ﺳﺎل ‪ ۱۹۵۷‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ John Backus‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ زﺑﺎن‬
‫ﻓﻮرﺗﺮن ﺑﻮد‪ .‬ﻓﻮرﺗﺮن از ﺗﺮﮐﯿﺐ دو ﮐﻠﻤﻪ ی ‪) FORmula TRANslation‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻓﺮﻣﻮل( ﻧﺎم ﮔﺬاری‬
‫ﺷ ﺪ ه اﺳ ﺖ ‪ .‬ﻧﮑ ﺘﻪ ی ﻣ ﻬ ﻢ د ر ﻣ ﻮ رد اﯾﻦ ز ﺑﺎن اﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ‪ ،‬ﻫ ﻤ ﭽ ﻨ ﺎن د ر ﺳ ﻮ ﭘﺮ ﮐ ﺎﻣ ﭙ ﯿ ﻮ ﺗﺮ ﻫ ﺎ و ﻣ ﺤ ﺎﺳ ﺒ ﺎت‬
‫ر ﯾﺎﺿ ﯽ ﺳ ﻨ ﮕ ﯿ ﻦ از اﯾﻦ ز ﺑﺎن اﺳ ﺘﻔ ﺎد ه ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ‪.‬‬

‫‪٢‬‬
 ‫‪:۱۹۶۴ BASIC _٦_۳‬‬

‫زﺑﺎن ‪ BASIC‬ﻣﺨﻔﻒ ‪ Beginners All-Purpose Symbolic Instruction Code‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﮐﺪ ﳕﺎدﯾﻦ‬

‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻠﯽ ﻫﻤﻪ ﮐﺎره ی ﺗﺎزه ﮐﺎر ﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن داﻧﺸﮑﺪه ‪ Dartmouth‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ ﺑﻌﺪ‬
‫ﻫ ﺎ ﺗ ﻮ ﺳ ﻂ ﺑ ﯿ ﻞ ﮔ ﯿ ﺘ ﺲ ﺗ ﻮ ﺳ ﻌ ﻪ ﯾﺎﻓ ﺖ و ﺑﺎز ار ﯾﺎ ﺑﯽ ﺷ ﺪ ‪.‬‬

‫‪:۱۹۷۰ PASCAL _٧_۳‬‬

‫ﻧﯿﮑﻼس وﯾﺮث ‪ Nicklaus Wirth‬زﺑﺎﻧﯽ ﺳﺎده را ﺗﻮﺳﻌﻪ داد ﮐﻪ ﻧﺎم آن را از ﺑﻠﯿﺰ ﭘﺎﺳﮑﺎل‪ ،‬رﯾﺎﺿﯿﺪان‬
‫ﻣﺤﺒﻮﺑﺶ اﻟﻬﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﯾﺎد ﮔﯿﺮی اﯾﻦ زﺑﺎن ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺎده ﺑﻮد و ﺷﺮﮐﺖ ‪ Apple‬در اﺑﺘﺪای ﮐﺎر ﺧﻮد از‬
‫اﯾﻦ ز ﺑﺎن اﺳ ﺘﻔ ﺎد ه ﻣ ﯽ ﮐ ﺮد ‪.‬‬
‫‪ii‬‬
‫‪ _٨_۳‬زﺑﺎن ‪ C‬ﭘﺎﯾﻪ ﮔﺬار ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺎﻣﻞ ﻫﺎ‪:‬‬

‫از ﻧﻈ ﺮ ﺷ ﺨ ﺼ ﯽ ﻧﻮ ﯾﺴ ﻨ ﺪ ه ی اﯾﻦ ﻣ ﻘ ﺎﻟﻪ ‪ ،‬ز ﺑﺎن ‪ C‬ﻣ ﻬ ﻤ ﺘ ﺮ ﯾﻦ ز ﺑﺎن ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧﻮ ﯾﺴ ﯽ اﺳ ﺖ ‪ .‬ز ﯾﺮا ﮐ ﻪ اﯾﻦ ز ﺑﺎن ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺴﺘﺮش و ﺳﺎﺧﺖ ‪ Kernel‬ﻫﺎی ‪ UNIX‬ﺷﺪ و در اداﻣﻪ زﺑﺎن ﻫﺎی ﻣﻬﻢ ﺑﺴﯿﺎری ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ و اﺳﺎس‬
‫‪ C‬ﺗ ﻮ ﺳ ﻌ ﻪ ﭘ ﯿ ﺪ ا ﮐ ﺮ د ﻧ ﺪ ‪ ،‬ﮐ ﻪ ﻣ ﯽ ﺗ ﻮ ان ﺑ ﻪ ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎ ی ز ﯾ ﺮ ا ﺷ ﺎ ر ه ﮐ ﺮ د ‪:‬‬
‫‪C++‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Objective C‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪JAVA‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Python‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪JavaScript‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪C#‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪PHP‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪GO‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Perl‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Ruby‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Swift‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪٣‬‬
‫و ﺑﺴ ﯿ ﺎر ی از ز ﺑﺎن ﻫ ﺎ ی ﻣ ﺤ ﺒ ﻮ ب اﻣ ﺮ و ز ی ﮐ ﻪ ﻫ ﻤ ﻪ ﺗ ﻮ ﺳ ﻌ ﻪ و ﺑ ﻮ ﺟ ﻮ د آﻣ ﺪ ن ﺧ ﻮ د را ﻣ ﺪ ﯾ ﻮ ن ز ﺑﺎن ‪C‬‬

‫ﻫ ﺴ ﺘﻨ ﺪ ‪.‬‬
‫ﻋﻠﺖ دﯾﮕﺮی ﮐﻪ اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ زﺑﺎن را ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ‪ Portability‬ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﺎن‬
‫ا ﯾ ﻦ آ ر اﻣ ﺶ ﺧ ﺎﻃ ﺮ ر ا ﻣ ﯽ د اد ﮐ ﻪ ا ﯾ ﻦ ز ﺑ ﺎ ن ر و ی ﺗ ﻘ ﺮ ﯾ ﺒ ﺎ ﲤ ﺎ م ﻣ ﻌ ﻤ ﺎ ر ی ﻫ ﺎ و ﺳ ﯿ ﺴ ﺘ ﻢ ﻫ ﺎ ی ﻣ ﺨ ﺘ ﻠ ﻒ ﻗ ﺎ ﺑ ﻠ ﯿ ﺖ‬
‫ﮐ ﺎﻣ ﭙﺎﯾ ﻞ ﺷ ﺪ ن را د ارد ‪.‬‬

‫ﺗ ﺎ ر ﯾ ﺨ ﭽ ﻪ ی ز ﺑ ﺎ ن ‪:C‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪١‬ـ‬
‫زﺑﺎن ‪ C‬ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ی زﺑﺎن ‪ B‬در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻫﺎی ‪ Bell‬ﺗﻮﺳﻂ آﻗﺎی دﻧﯿﺲ رﯾﭽﯽ ‪ Dennis Ritchie‬ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷ ﺪ و د ر آن زﻣ ﺎن ﺑﻪ ﻋ ﻨ ﻮان ﯾﮏ ز ﺑﺎن ﺳ ﻄ ﺢ ﺑﺎﻻ ﺷ ﻨ ﺎﺧ ﺘﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﺪ ‪.‬‬
‫زﺑﺎن ‪ B‬ﯾﮏ زﺑﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ آﻗﺎی ﮐﻦ ﺗﺎﻣﭙﺴﻮن ‪ Ken Thompson‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد و‬
‫در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ‪ Bell‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در اواﯾﻞ دﻫﻪ ‪ ۷۰‬ﺑﻪ ﮐﻤﮏ رﯾﭽﯽ زﺑﺎن ‪B‬‬

‫ﺑﺎ زﺑﺎن )‪ CPL (Combined Programming Language‬ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﺪ و زﺑﺎن ‪ BCPL‬را ﺑﻮﺟﻮد آوردﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ ١٩٧٣‬زﺑﺎن ‪ C‬ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﯿﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﺎن‬
‫ﻣﺤ ﺒﻮب ﺷ ﺪ‪.‬‬

‫‪:ANSI C‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٢‬ـ‬

‫از زﻣﺎن ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن ‪ C‬ﺗﺎ اواﺧﺮ دﻫﻪ ‪ ۸۰‬ﻣﯿﻼدی‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺤﺒﻮﺑﯿﺖ زﯾﺎد اﯾﻦ زﺑﺎن‪ ،‬ﺑﻨﯿﺎد ﻣﻠﯽ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد آﻣﺮﯾﮑﺎ )‪ ANSI (American National Standards Institute‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ‪ISO (International‬‬

‫)‪ Organization for Standardization‬و ﻫﻤﯿﻨﻄﻮر )‪IEC (International Electrotechnical Commision‬‬

‫ﺗ ﺼ ﻤ ﯿ ﻢ ﺑ ﻪ ا ﺳ ﺘ ﺎ ﻧ ﺪ ا ر د ﺳ ﺎ ز ی ا ﯾ ﻦ ز ﺑ ﺎ ن ر ا ﮔ ﺮ ﻓ ﺘ ﻨ ﺪ ا ز آن ﭘ ﺲ ز ﺑ ﺎ ن ‪ C‬ﻣ ﻮ ر د ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎ د ه ا ﯾ ﻦ و ر ژ ن ا ﺳ ﺘ ﺎ ﻧ ﺪ ا ر د‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ آن ‪ ANCI C‬ﯾﺎ ‪ C٨٩‬و ‪ C٩٠‬ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪ ) .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪C٨٩‬و ‪ C٩٠‬دﻗﯿﻘﺎ‬
‫ﯾﮑﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺻﺮﻓﺎ ‪ C٨٩‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ ANSI‬ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺟﺰﯾﯽ در ﺷﮑﻞ‬
‫ﺷﺪ‪iii.‬‬ ‫ﻇﺎﻫﺮی و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ‪ formatting‬ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ‪ISO‬و ‪ IEC‬اﳓﺎم ﺷﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻋﺮﺿﻪ ‪C٩٠‬‬

‫‪٤‬‬
 ‫‪ C++ _٩_۳‬و ‪:۱۹۸۳ Objective C‬‬

‫در اداﻣﻪ ی زﺑﺎن ‪ C‬آﻗﺎی ﺑﯿﻮرن اﺳﺘﺮاوﺳﺘﺮاپ ‪ Bjarne Stroustrup‬در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻫﺎی ‪ Bell‬ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ‬
‫ﮐﺮدن ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﮐﻼس ﻫﺎ و ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎ ﺑﻪ زﺑﺎن ‪ C‬زﺑﺎن ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ را ‪ C++‬ﻧﺎﻣﯿﺪ ﮐﻪ در‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﻫﻤﭽﻮن ‪ Adobe Photoshop‬و ‪ MS Office‬از اﯾﻦ زﺑﺎن ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﺮد ﮐﺎﮐﺲ ‪ Brad Cox‬و ﺗﺎم ﻻو ‪ Tom Love‬ﮐﺎری ﻣﺸﺎﺑﻪ را اﳓﺎم دادﻧﺪ و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ‬
‫ﻫﺎی ﺷﯽ ﮔﺮاﯾﯽ ﺑﻪ زﺑﺎن ‪ C‬اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻮﺳﻌﻪ ‪ Objective C‬زﺑﺎن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺎﻣﻞ ﻫﺎی اﭘﻞ ‪ Apple‬ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ Python _١٠_۳‬و ‪:۱۹۹۳ Visual Basic‬‬

‫ﻧﺎم ﭘﺎﯾﺘﻮن ‪ Python‬ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه از ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ی ﮐﻤﺪی اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ Monty Python‬اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫‪ Guido Van Rossum‬ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺲ ﻫﻠﻨﺪی اﯾﻦ زﺑﺎن ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ را ﺗﻮﺳﻌﻪ داد‪.‬‬
‫اﻣ ﺮ و ز ه ﮔ ﻮ ﮔ ﻞ و ا ﺳ ﭙ ﺎﺗ ﯿ ﻔ ﺎ ی از ا ﯾ ﻦ ز ﺑﺎن ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎد ه ﻫ ﺎ ی ز ﯾﺎد ی ﻣ ﯽ ﮐ ﻨ ﻨ ﺪ و ﻣ ﻮ ﻓ ﻖ ﺷ ﺪ ه ﻣ ﺤ ﺒ ﻮ ﺑ ﯿ ﺖ ز ﯾﺎد ی‬
‫د ر ﺳ ﺎل ﻫ ﺎی اﺧ ﯿﺮ ﻧﺼ ﯿ ﺐ ﺧ ﻮد ﮐ ﻨ ﺪ ‪.‬‬
‫در ﻫﻤﯿﻦ ﺣﺪود ﺑﻮد ﮐﻪ زﺑﺎن ‪ Visual Basic‬ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ‪ GUI‬ﻫﺎ ‪Graphical User Interface‬‬

‫اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺟﺪﯾﺪی ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﺎن اراﺋﻪ داد‪ ،‬ﮐﻪ در ‪Word‬و ‪ Excel‬اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎی زﯾﺎدی از اﯾﻦ زﺑﺎن‬
‫ﺷ ﺪ ه اﺳ ﺖ ‪.‬‬

‫‪:۱۹۹۵ JAVA, JavaScript, PHP _١١_۳‬‬

‫ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ زﺑﺎن ﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ی ‪ C‬ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺖ زﺑﺎن ‪ JAVA‬ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﯿﻤﺰ ﮔﺎﺳﻠﯿﻨﮓ‬
‫‪ James Gosling‬در ﺳﺎل ‪ ۱۹۹۵‬ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪ و ﯾﮏ زﺑﺎن ﻫﻤﻪ ﻓﻦ ﺣﺮﯾﻒ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫ﮐ ﻪ د ر اﮐ ﺜ ﺮ و ﺳ ﺎﯾ ﻞ اﻟﮑ ﺘ ﺮو ﻧ ﯿ ﮑ ﯽ ‪ ،‬از ﺟ ﻠﻤ ﻪ ﺗﻠﻔ ﻦ ﻫ ﺎی ﻫ ﻤ ﺮاه و ﺑﺴ ﯿ ﺎر ی از ﻧﺮم اﻓ ﺰار ﻫ ﺎ ﻣ ﻮ رد اﺳ ﺘﻔ ﺎد ه‬
‫ﻗ ﺮار ﮔ ﺮﻓ ﺖ ‪.‬‬

‫‪٥‬‬
‫ﺳﭙﺲ ‪ JavaScript‬ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ دﻫﻨﺪﮔﺎن وب ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ‬
‫ﮐﻪ اﮐﺜﺮﯾﺖ وب ﺳﺎﯾﺖ ﻫﺎی ﻣﻌﺮوف از اﯾﻦ زﺑﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺷﺮﮐﺖ ‪ Adobe‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﻣﺮورﮔﺮ ‪ FireFox‬و اﻟﺒﺘﻪ ‪ Gmail‬ﮔﻮﮔﻞ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺜﺎل ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از اﯾﻦ زﺑﺎن ﺑﻬﺮه ﺑﺮده اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ زﺑﺎن دﯾﮕﺮی ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ PHP‬ﮐﻪ در اﺑﺘﺪا ﻣﺨﻔﻒ ‪ Personal Home Page‬ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫‪ Hypertext Preprocessor‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎم داد‪ .‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺳﺎﺧﺖ و ﻧﮕﻪ داری ﺻﻔﺤﺎت وب‬
‫و ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺳﺮور ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﻫﺎی ﺑﺰرﮔﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ Facebook‬و ‪ Wikipedia‬و‬
‫‪ WordPress‬از اﯾﻦ زﺑﺎن ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ ی ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ _١٢_۳‬ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺖ و ﯾﮑﻢ‪:‬‬

‫‪C#‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪١١‬ـ‬
‫در ﺳﺎل ‪ ۲۰۰۰‬ﻣﺎﯾﮑﺮوﺳﺎﻓﺖ زﺑﺎن ‪ C#‬را ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ‪ Visual Basic‬و ‪ C‬ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﻢ‬
‫اﮐ ﻨ ﻮ ن اﯾﻦ ز ﺑﺎن د ر ﲤ ﺎم ﻣ ﺤ ﺼ ﻮ ﻻ ت ﻣ ﺎﮐ ﺮ و ﺳ ﺎﻓ ﺖ ﻣ ﻮ ر د اﺳ ﺘ ﻔ ﺎد ه ﻗ ﺮار ﮔ ﺮ ﻓ ﺘ ﻪ اﺳ ﺖ ‪.‬‬

‫‪Go‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪١٢‬ـ‬

‫در ﺳﺎل ‪ ۲۰۰۹‬ﺗﻮﺳﻂ ﮔﻮﮔﻞ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺖ و ﺑﺮای ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﮐﻪ در ﻧﺮم اﻓﺰار ﻫﺎی ﺑﺰرگ وﺟﻮد‬
‫داﺷﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮﺛﺮ واﻗﻊ ﺷﺪ‪ .‬ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﺑﺰرﮔﯽ ﻫﻤﭽﻮن ‪ Uber‬و ‪ DropBox‬از اﯾﻦ زﺑﺎن ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ‬
‫ﻧ ﺮ م اﻓ ﺰ ا ر ﻫ ﺎ ی ﺧ ﻮ د ﺑ ﻬ ﺮ ه ﻣ ﯽ ﺑ ﺮ ﻧ ﺪ ‪.‬‬

‫‪Swift‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪١٣‬ـ‬
‫در ﺳﺎل ‪ ۲۰۱۴‬ﺷﺮﮐﺖ اﭘﻞ ﺑﺮای ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ زﺑﺎن ﻫﺎی ‪ C, C++‬و ‪ Objective C‬و ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ در‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ اﯾﻦ زﺑﺎن را ﺗﻮﺳﻌﻪ داد‪ .‬ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﲢﺖ ‪ Cloud‬و ﻣﻮﺑﺎﯾﻞ ﻫﺎ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﲢﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺎﻣﻞ اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ از زﺑﺎن ‪ Swift‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪٦‬‬
 ‫‪٢‬ـدﺳﺘﻪﺑﻨﺪی زﺑﺎنﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻧﻮﯾﺴﯽ‬

‫ﺑ ﺮ ا ی د ﺳ ﺘ ﻪ ﺑ ﻨ ﺪ ی ز ﺑ ﺎن ﻫ ﺎ ی ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾﺴ ﯽ ا ﺑ ﺘ ﺪ ا ﺑ ﺎ ﯾ ﺪ د ﯾ ﺪ ﮔ ﺎ ه ﺧ ﻮ د ﺑ ﺮ ا ی ﺑ ﺮ ر ﺳ ﯽ و د ﺳ ﺘ ﻪ ﺑ ﻨ ﺪ ی ا ﻧ ﺘ ﺨ ﺎ ب‬
‫ﳕ ﺎ ﯾ ﯿ ﻢ ‪ .‬د ﺳ ﺘ ﻪ ﺑ ﻨ ﺪ ی ا ز د ﯾ ﺪ ﮔ ﺎ ه ﻋ ﻤ ﻠ ﮑ ﺮ د ﺳ ﻄ ﺢ ﻣ ﺎ ﺷ ﯿ ﻦ ‪ ،‬ﮐ ﺎ ر ا ﯾ ﯽ ز ﺑ ﺎ ن ‪،‬ﻧ ﺤ ﻮ ه ی ﻋ ﻤ ﻠ ﮑ ﺮ د ﻣ ﻮ ر د ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎ د ه و‬
‫ﺑﺴ ﯿ ﺎر ی د ﯾ ﺪ ﮔ ﺎه ﻫ ﺎی ﻣ ﺘ ﻔ ﺎو ت ﻣ ﯽ ﺗﻮ اﻧ ﺪ ﺑ ﺮای د ﺳ ﺘﻪ ﺑﻨ ﺪ ی و ﺟ ﻮ د د اﺷ ﺘﻪ ﺑﺎﺷ ﺪ ‪.‬‬
‫اﮔ ﺮ ﭼ ﻪ ﳑ ﮑ ﻦ اﺳ ﺖ د ﯾ ﺪ ﮔ ﺎه ﻫ ﺎی ﺑﯽ ﺷ ﻤ ﺎر ی ﺑﺮای د ﺳ ﺘﻪ ﺑﻨ ﺪ ی ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧﻮ ﯾﺴ ﯽ و ﺟ ﻮ د د اﺷ ﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷ ﺪ اﻣ ﺎ ﻣ ﻘ ﺒ ﻮ ل ﺗﺮ ﯾﻦ د ﺳ ﺘﻪ ﺑﻨ ﺪ ی ﮐ ﻪ ﻣ ﯽ ﺗﻮان ﻧﺎم آن را د ﺳ ﺘﻪ ﺑﻨ ﺪ ی ﺳ ﺎﺧ ﺘ ﺎر ی ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ‬
‫ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ ﮔ ﺬ ا ﺷ ﺖ ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﺻ ﻮ ر ت ﺑ ﻪ ‪ ۵‬ﮔ ﺮ و ه ز ﺑ ﺎن ﻫ ﺎ ی ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾﺴ ﯽ ر ا ﺗﻘ ﺴ ﯿ ﻢ ﻣ ﯽ ﮐ ﻨ ﺪ ‪.‬‬
‫در اداﻣﻪ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺎ از دﯾﺪﮔﺎه ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺎﻟﻪ ای در وب ﺳﺎﯾﺖ ‪Coursera.org‬‬
‫اﺳﺖ‪١.‬‬ ‫آو ر د ه ﺷ ﺪ ه‬

‫‪ ۵ _١_۳‬دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی اﺻﻠﯽ زﺑﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ‪:‬‬

‫‪ Procedural programming languages‬زﺑﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪی‪:‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪١‬ـ‬

‫زﺑﺎن ﻫﺎی ‪ Procedural‬ﯾﺎ ﻓﺮآﯾﻨﺪی زﺑﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﻠﺴﻠﻪ ای از دﺳﺘﻮرات و ﺟﻤﻼت ﺑﺮای‬
‫د ﺳ ﺘ ﯿ ﺎ ﺑﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺧ ﺮ و ﺟ ﯽ ﻣ ﻮ ر د ﻧﻈ ﺮ د ر آن ﻫ ﺎ ﻧ ﻮ ﺷ ﺘ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ‪ .‬ﺑﻪ ﻫ ﺮ ﺳ ﻠﺴ ﻠﻪ از ا ﯾ ﻦ د ﺳ ﺘ ﻮ ر ات ﯾﮏ‬
‫ﻓ ﺮآﯾﻨ ﺪ ﮔ ﻔ ﺘﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د و ﯾﮏ ز ﺑﺎن ﻓ ﺮآﯾﻨ ﺪ ه ﳑ ﮑ ﻦ اﺳ ﺖ ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼ ﻨ ﺪ ﻓ ﺮآﯾﻨ ﺪ د اﺷ ﺘﻪ ﺑﺎﺷ ﺪ ‪.‬‬
‫از ﺟ ﻤ ﻠﻪ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﻓ ﺮآﯾﻨ ﺪ ی ﻣ ﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪C++‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Java‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Pascal‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪BASIC‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ زﺑﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ ‪ C++‬و ‪ Java‬در دﺳﺘﻪ ی زﺑﺎن ﻫﺎی ﺷﻲ ﮔﺮا ﻧﯿﺰ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫و اﻣﮑﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Object‬ﻫﺎ را ﻧﯿﺰ در اﺧﺘﯿﺎر ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﺎن ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪https://www.coursera.org/articles/types-programming-language ١‬‬

‫‪٧‬‬
 ‫‪ Functional programming languages‬زﺑﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ﻓﺎﻧﮑﺸﻨﺎل‪:‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٢‬ـ‬
‫ا ﯾ ﻦ ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎ ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎ ی ﺧ ﺎ ﺻ ﯽ ﻫ ﺴ ﺘ ﻨ ﺪ ﮐ ﻪ ﺑ ﯿ ﺸ ﺘ ﺮ ﺑ ﺮ ا ی ﺧ ﺮ و ﺟ ﯽ ﺗ ﻮ ا ﺑ ﻊ ر ﯾ ﺎﺿ ﯽ ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎد ه ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ ﻧ ﺪ ‪.‬‬
‫ﲤ ﺮﮐ ﺰ اﯾﻦ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎ رو ی ﻓ ﺎﻧﮑ ﺸ ﻦ ﻫ ﺎ و ﺗﻮاﺑﻊ اﺳ ﺖ و اﻣ ﮑ ﺎﻧﺎت ﺑ ﯿﺸ ﺘ ﺮ ی د ر اﯾﻦ زﻣ ﯿ ﻨﻪ ﺑﻪ ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧﻮ ﯾﺴ ﺎن‬
‫اراﺋﻪ ﻣ ﯽ د ﻫ ﻨ ﺪ ‪.‬‬
‫از ﺟ ﻤ ﻠﻪ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﻓ ﺎﻧﮑ ﺸ ﻨ ﺎل ‪:‬‬
‫‪Scala‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Erlang‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Haskell‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Elixir‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪F#‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ Object-Oriented Programming languages‬زﺑﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ﺷﻲ ﮔﺮا‪:‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٣‬ـ‬
‫ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر ‪ OOP‬ﻧﯿﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ زﺑﺎن ﻫﺎ ‪ Object‬ﻫﺎ ﯾﺎ اﺷﯿﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪه ی‬
‫ﮐﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻫﺮ ‪ Object‬ﺷﺎﻣﻞ ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ‪) Attribute‬وﯾﮋﮔﯽ( و ‪) Method‬دﺳﺘﻮر ﮐﺎر( ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﮐﻨﺎر ﻫﻢ ﻗﺮار دادن دﯾﺘﺎ ﻫﺎ و ‪ Object‬ﻫﺎ و دﺳﺘﻮرات ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﺎن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﻫ ﺎ ی ﭘ ﯿ ﭽ ﯿ ﺪ ه و ﺑ ﺰ ر گ ر ا ﺧ ﻠ ﻖ ﯾﺎ ﺗ ﻮ ﺳ ﻌ ﻪ د ﻫ ﻨ ﺪ ‪ .‬ا ﯾ ﻦ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎ ﺣ ﺘ ﻤ ﺎ ﺑﺎ ﯾ ﺪ از ﺳ ﺎ ﺧ ﺘ ﺎر و ﺳ ﻠﺴ ﻠﻪ ﻣ ﺮاﺗ ﺐ‬
‫ﻣ ﺸ ﺨ ﺼ ﯽ ﮐ ﻪ ﻃ ﺮاﺣ ﯽ و ار ﺗ ﺒ ﺎط ا ﺷ ﻴ ﺎ ر ا ﻣ ﺸ ﺨ ﺺ ﻣ ﯽ ﮐ ﻨ ﺪ ﭘ ﯿ ﺮ و ی ﮐ ﻨ ﻨ ﺪ ‪.‬‬
‫از ﺟ ﻤ ﻠﻪ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﺷ ﻲ ﮔ ﺮا‪:‬‬
‫‪Java‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪C++‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪C#‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪PHP‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Python‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪RubyJavaScrpit‬‬ ‫‪-‬‬
‫زﺑﺎن ﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ از ‪ Object‬ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﳕﯽ ﺗﻮان آن ﻫﺎ را در‬
‫اﯾﻦ دﺳﺘﻪ ﻗﺮار داد زﯾﺮا ﮐﻪ از ﲤﺎﻣﯽ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻲ ﮔﺮا ﭘﯿﺮوی ﳕﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼ زﺑﺎن ‪Go‬‬

‫‪٨‬‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ روز ﻫﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ اﻣﮑﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Object‬ﻫﺎ را دارد اﻣﺎ ﭼﻮن‬
‫ﳕﯽ ﺗﻮان اﺻﻮل ‪ Inheritance‬ﯾﺎ وراﺛﺖ را در آن ﭘﯿﺎده ﺳﺎزی ﮐﺮد ﯾﮏ زﺑﺎن ﺷﻲ ﮔﺮای ﮐﺎﻣﻞ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬

‫‪:Scripting Languages‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٤‬ـ‬

‫ا ﯾ ﻦ ﻧ ﻮ ع ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎ ﺑ ﺮ ا ی اﺗ ﻮ ﻣ ﺎ ﺗ ﯿ ﮏ ﮐ ﺮ د ن ﯾﮏ ﺳ ﺮ ی ﮐ ﺎ ر ﻫ ﺎ ی ﺗ ﮑ ﺮ ا ر ی ‪ ،‬ﻣ ﺪ ﯾ ﺮ ﯾ ﺖ ﻣ ﺤ ﺘ ﻮ ا ی و ب و ﮐ ﻤ ﮏ‬
‫ﮐ ﺮ د ن ﺑﻪ ﮐ ﺎ ر ﻫ ﺎ ی ﺟ ﺰ ﯾﯽ ﺗ ﺮ اﭘﻠ ﯿ ﮑ ﯿ ﺸ ﻦ ﻫ ﺎ ی ﺑ ﺰ ر گ ﻣ ﻮ ر د ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎد ه ﻗ ﺮار ﻣ ﯽ ﮔ ﯿ ﺮ ﻧ ﺪ‬
‫اﺳ ﮑ ﺮ ﯾ ﭙ ﺖ ﻣ ﻌ ﻤ ﻮ ﻻ ﺑﻪ ﻗ ﻄ ﻌ ﺎت ﻧﺴ ﺒ ﺘﺎ ﮐ ﻮﺗﺎﻫ ﯽ از ﮐ ﺪ ﮔ ﻔ ﺘﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد ﮐ ﻪ ﺷ ﺎﻣ ﻞ د ﺳ ﺘ ﻮ راﻟﻌ ﻤ ﻞ ﻫ ﺎﯾﯽ اﺳ ﺖ‬
‫ﮐﻪ در زﻣﺎن اﺟﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ )‪ (run-time‬ﺑﯿﺸﺘﺮ وارد ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﺟ ﻤ ﻠﻪ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﻣ ﻌ ﺮو ف اﺳ ﮑ ﺮ ﯾ ﭙ ﺖ ﻧﻮ ﯾﺴ ﯽ ‪:‬‬
‫‪JavaScript‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪PHP‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪BASH‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Python‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Perl‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Node.js‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ Logic programming languages‬زﺑﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ﻣﻨﻄﻘﯽ‪:‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٥‬ـ‬
‫ا ﯾ ﻦ ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎ ﺑ ﺮ ا ی ﮐ ﺎ ر ﻫ ﺎ ی ﻣ ﻨ ﻄ ﻘ ﯽ ﺧ ﺎص ﺑ ﮑ ﺎ ر ﮔ ﺮ ﻓ ﺘ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ ﻧ ﺪ و ﺑ ﻪ ﺟ ﺎ ی ا ﯾ ﻨ ﮑ ﻪ ﺑ ﺮ ﻧ ﺎ ﻣ ﻪ ا ی ﺑ ﻨ ﻮ ﯾ ﺴ ﯿ ﺪ‬
‫ﮐ ﻪ ﺑﻪ ﮐ ﺎﻣ ﭙ ﯿ ﻮ ﺗﺮ ﺑ ﮕ ﻮ ﯾ ﯿ ﺪ ﭼ ﮑ ﺎر ﮐ ﻨ ﺪ ‪ ،‬ﯾﮏ ﺳ ﺮ ی از ﻗ ﻮاﻧ ﯿ ﻦ و ﺣ ﻘ ﺎﯾﻖ ﻣ ﯽ ﻧﻮ ﯾﺴ ﯿ ﺪ و ﺗﺼ ﻤ ﯿ ﻢ ﮔ ﯿ ﺮ ی را ﺑﻪ‬
‫ﻋ ﻬ ﺪ ه ی ﮐ ﺎﻣ ﭙ ﯿ ﻮ ﺗ ﺮ ﻣ ﯽ ﮔ ﺬ ا ر ﯾ ﺪ ‪.‬‬
‫از ﮐ ﺎر ﺑﺮد ﻫ ﺎی اﯾﻦ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎ ﻣ ﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ‪ ۴‬ﮐ ﺎر ﺑﺮد اﺳ ﺎﺳ ﯽ اﺷ ﺎر ه ﮐ ﺮد ‪:‬‬
‫‪ -‬اﺳ ﺘﻔ ﺎد ه د ر ﻫ ﻮ ش ﻣ ﺼ ﻨ ﻮ ﻋ ﯽ و ﯾﺎد ﮔ ﯿ ﺮ ی ﻣ ﺎﺷ ﯿ ﻦ‬
‫‪ -‬ﭘ ﺮ د ا ز ش ز ﺑ ﺎن ﻫ ﺎ ی ﻃ ﺒ ﯿ ﻌ ﯽ‬
‫‪ -‬ﻣ ﺪ ﯾ ﺮ ﯾ ﺖ د ﯾ ﺘ ﺎﺑ ﯿ ﺲ ﻫ ﺎ‬
‫‪ -‬آﻧﺎﻟﯿ ﺰ و ﭘ ﯿﺸ ﺒ ﯿﻨﯽ د ر د ﯾ ﺘﺎﻫ ﺎی ﺑﺰر گ‬
‫و از ﺟ ﻤ ﻠﻪ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎ ی ﺑ ﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾﺴ ﯽ ﻣ ﻌ ﺮ و ف د ر ا ﯾ ﻦ ﻧ ﻮ ع ‪:‬‬
‫‪Prolog‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪٩‬‬
 ‫‪Absys‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Datalog‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Alma-٠‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Logic‬‬ ‫‪Scripting‬‬ ‫‪OOP‬‬ ‫‪Functional‬‬ ‫‪Procedural‬‬
‫‪Prolog‬‬ ‫‪Bash‬‬ ‫‪C#‬‬ ‫‪Common‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪Prolog++‬‬ ‫‪Lua‬‬ ‫‪C++‬‬ ‫‪Lisp‬‬ ‫‪C++‬‬
‫‪Absys‬‬ ‫‪Java Script‬‬ ‫‪Java Scrpit‬‬ ‫‪Scheme‬‬ ‫‪Pascal‬‬
‫‪Alma-٠‬‬ ‫‪Python‬‬ ‫‪Python‬‬ ‫‪Erlang‬‬ ‫‪Basic‬‬
‫‪Datalog‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪Rust‬‬ ‫‪Haskel‬‬ ‫‪Fortran‬‬
‫‪Planner‬‬ ‫‪PHP‬‬ ‫‪Go‬‬ ‫‪F#‬‬ ‫‪Go‬‬
‫‪Vadalog‬‬ ‫‪Ruby‬‬ ‫‪Java‬‬ ‫‪Racket‬‬ ‫‪Java‬‬
‫ﺟﺪول ‪١—٢‬‬

‫‪ _٢_۳‬روش ﻫﺎی دﯾﮕﺮ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی زﺑﺎن ﻫﺎ‪:‬‬

‫د ر اد اﻣ ﻪ ﺑﻪ ﭼ ﻨ ﺪ ﳕ ﻮ ﻧﻪ ی د ﯾ ﮕ ﺮ ا ز ر و ش ﻫ ﺎ ی د ﺳ ﺘ ﻪ ﺑ ﻨ ﺪ ی ز ﺑ ﺎن ﻫ ﺎ ی ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾﺴ ﯽ ا ﺷ ﺎ ر ه ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ‪.‬‬
‫اﮔ ﺮ ﭼ ﻪ ﻫ ﻤ ﺎﻧﻄ ﻮ ر ﮐ ﻪ ﮔ ﻔ ﺘﻪ ﺷ ﺪ ‪ ،‬د ﺳ ﺘﻪ ﺑﻨ ﺪ ی ﻫ ﺎی ﺳ ﻠ ﯿﻘﻪ ای ﺑﯽ ﺷ ﻤ ﺎر ی و ﺟ ﻮ د د ارد ‪.‬‬

‫دﯾﺪﮔﺎه ‪:Front-end VS Back-end‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪١‬ـ‬

‫اﯾﻦ د ﯾﺪ ﮔ ﺎه ز ﺑﺎن ﻫ ﺎﯾﯽ ﮐ ﻪ ﺑﺮای ﺳ ﺎﺧ ﺖ ﻇ ﺎﻫ ﺮ و ﺻ ﻮ رت ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻫ ﺎ و و ب ﺳ ﺎﯾﺖ ﻫ ﺎ ﺑﮑ ﺎر ﻣ ﯽ رو ﻧﺪ از‬
‫ز ﺑﺎن ﻫ ﺎﯾﯽ ﮐ ﻪ ﺑﺮای ﻣ ﺪ ﯾﺮ ﯾﺖ و اﳓ ﺎم اﻋ ﻤ ﺎل ﻣ ﻨ ﻄ ﻘ ﯽ ﭘﺸ ﺖ ﭘﺮد ه ﺑﮑ ﺎر ﮔ ﺮﻓ ﺘﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ ﻧ ﺪ ﲤ ﺎﯾﺰ ﻗ ﺎﺋ ﻞ ﻣ ﯽ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل اﻧﻮاع زﺑﺎن ﻫﺎی ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪی و ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ در دﺳﺘﻪ ی ‪ Front-end‬ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫و ز ﺑﺎن ﻫ ﺎ ی ﺳ ﺮ و ر ﺳ ﺎ ﯾ ﺪ ﮐ ﻪ ﮐ ﺎر ﺑ ﺮ ﻣ ﺴ ﺘ ﻘ ﯿ ﻤ ﺎ ﺑﺎ آن د ر ار ﺗ ﺒ ﺎط ﻧ ﯿ ﺴ ﺖ و ﻣ ﻌ ﻤ ﻮ ﻻ ﮐ ﺎر ﻫ ﺎ ی ﻣ ﺮ ﺑ ﻮ ط ﺑﻪ‬
‫دﯾﺘﺎﺑﯿﺲ و اﻋﻤﺎل ﻣﻨﻄﻘﯽ و اﻣﻨﯿﺘﯽ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد در دﺳﺘﻪ ی زﺑﺎن ﻫﺎی ‪ Back-end‬در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ‬
‫ﮔ ﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫زﺑﺎن ﻫﺎی ‪ Front-end‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪:‬‬
‫‪JavaScript‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪HTML‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪CSS‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪React‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪١٠‬‬
 ‫و زﺑﺎن ﻫﺎی ‪ Back-end‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪:‬‬
‫‪JavaScript‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Java‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪PHP‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Python‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ دوی اﯾﻦ دﺳﺘﻪ از زﺑﺎن ﻫﺎ ﺗﺴﻠﻂ دارﻧﺪ ‪Full-Stack‬‬

‫‪ Developer‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ا ﯾ ﻦ د ﯾ ﺪ ﮔ ﺎ ه ﺻ ﺮ ﻓ ﺎ ا ز د ﯾ ﺪ ﻇ ﺎ ﻫ ﺮ ی و ﻧ ﺤ ﻮ ه ی ﺗ ﻌ ﺎ ﻣ ﻞ ﮐ ﺎ ر ﺑ ﺮ ان ﺑ ﺎ ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎ ی ﺑ ﺮ ﻧ ﺎ ﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ د ﺳ ﺘ ﻪ ﺑ ﻨ ﺪ ی‬
‫ر ا ا ﳓ ﺎ م د ا د ه ا ﺳ ﺖ ‪ ،‬و اﻫ ﻤ ﯿ ﺘ ﯽ ﺑﻪ ﻧ ﻮ ع ﺳ ﺎﺧ ﺘ ﺎر ی و ﻣ ﻨ ﻄ ﻘ ﯽ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎ ی ﺑ ﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾﺴ ﯽ ﻧ ﺪ ار د ‪ ،‬ﻫ ﻤ ﺎ ﻧﻄ ﻮ ر‬
‫ﮐﻪ در ﻣﺜﺎل ﻫﺎ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل اﮔﺮ از ‪ JavaScript‬در ﻫﺮ ﮐﺠﺎی اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺷ ﻮ د د ر آن د ﺳ ﺘ ﻪ ﺑ ﻨ ﺪ ی ﻗ ﺮار ﻣ ﯽ ﮔ ﯿ ﺮ د ‪.‬‬

‫دﯾﺪﮔﺎه ‪:High-level VS Low-level‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٢‬ـ‬

‫ا ﯾ ﻦ د ﯾ ﺪ ﮔ ﺎ ه ﺑ ﺮ ا ﺳ ﺎ س ا ﯾ ﻦ ﻣ ﻨ ﻄ ﻖ ا ﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﯾﮏ ز ﺑ ﺎ ن ﺑ ﺮ ﻧ ﺎ ﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ ﺑ ﯿ ﺸ ﺘ ﺮ ﺑ ﻪ ز ﺑ ﺎ ن ا ﻧ ﺴ ﺎ ن ﻧ ﺰ د ﯾﮏ ا ﺳ ﺖ‬
‫ﯾﺎ ﺑﻪ ز ﺑﺎن ﻣ ﺎﺷ ﯿ ﻦ ﻧﺰد ﯾﮏ ﺗﺮ اﺳ ﺖ ‪ .‬ﺑﻪ ﻋ ﻨ ﻮان ﻣ ﺜ ﺎل ز ﺑﺎن اﺳ ﻤ ﺒﻠﯽ ﮐ ﻪ ﺧ ﯿﻠﯽ ﺑﻪ ز ﺑﺎن ﺑﺎﯾﻨ ﺮ ی ﻣ ﺎﺷ ﯿ ﻦ‬
‫ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺖ ﯾﮏ زﺑﺎن ‪ Low-level‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و زﺑﺎن ﭘﺎﯾﺘﻮن ﮐﻪ دﺳﺘﻮرات آن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ‬
‫زﺑﺎن اﻧﺴﺎن ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺖ ﯾﮏ زﺑﺎن ‪ High-level‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﺳ ﻄ ﺢ ﺑﺎﻻ ﻣ ﺪ ﯾﺮ ﯾﺖ ﮐ ﺎر ﻫ ﺎ را د ر ﺧ ﻮ د ﺣ ﻞ ﮐ ﺮد ه اﻧ ﺪ و ﺧ ﯿﻠﯽ از و ﻇ ﺎﯾ ﻒ را از د و ش ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ‬
‫ﻧﻮ ﯾﺲ ﺑﺮد اﺷ ﺘﻪ اﻧﺪ ‪.‬‬
‫اﻣ ﺎ ﻧ ﮑ ﺘ ﻪ ی ﺟ ﺎ ﻟ ﺐ د ر ا ﯾ ﻦ د ﺳ ﺘ ﻪ ﺑ ﻨ ﺪ ی ا ﯾ ﻦ ا ﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺳ ﻄ ﺢ ﺑﺎﻻ ﺑ ﻮ د ن ﺑﻪ ﻫ ﯿ ﭻ ز ﺑﺎ ﻧﯽ و ﻓ ﺎ ﳕ ﯽ ﮐ ﻨ ﺪ و ﺑﺎ‬
‫ﭘ ﯿ ﺸ ﺮ ﻓ ﺖ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﺑ ﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧﻮ ﯾﺴ ﯽ ﳑ ﮑ ﻦ اﺳ ﺖ د ﯾ ﮕ ﺮ ﺳ ﻄ ﺢ ﺑﺎﻻ د ر ﻧﻈ ﺮ ﮔ ﺮ ﻓ ﺘ ﻪ ﻧﺸ ﻮ ﻧ ﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل زﺑﺎن ﻫﺎی ‪ C‬و ‪ C++‬ﮐﻪ در روزﮔﺎر ﺧﻮد زﺑﺎن ﻫﺎی ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ‬
‫ﺷ ﺪ ﻧ ﺪ ﺑﺎ ﺑﻮ ﺟ ﻮ د آﻣ ﺪ ن ز ﺑﺎن ﻫ ﺎﯾﯽ ﺟ ﺪ ﯾ ﺪ ﮐ ﻪ ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧﻮ ﯾﺲ را از ﻣ ﺪ ﯾﺮ ﯾﺖ ﺣ ﺎﻓ ﻈ ﻪ ﺧ ﻼ ص ﮐ ﺮد ﻧ ﺪ ﺑﺎﻋ ﺚ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪iv.‬‬ ‫ﺷ ﺪ ﮐ ﻪ اﯾﻦ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎ ﺳ ﻄ ﺢ ﭘﺎﯾ ﯿ ﻦ د ﯾ ﺪ ه‬

‫‪١١‬‬
‫ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ زﺑﺎن ﻫﺎی ﺳﻄﺢ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ‪ Mid-level‬ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ زﺑﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﻫﻤﭽﻮن ‪ Assembly‬زﺑﺎن ﻫﺎی ﺳﻄﺢ ﭘﺎﯾﯿﻦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ و زﺑﺎن ﻫﺎی ‪ Python‬و ‪ JavaScript‬ﻣﺜﺎل ﻫﺎﯾﯽ از زﺑﺎن ﻫﺎی ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ زﺑﺎن‬
‫ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ C‬و ‪ C++‬در دﺳﺘﻪ زﺑﺎن ﻫﺎی ‪ Mid-level‬ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ Interpreted VS Compiled‬زﺑﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ زﺑﺎن‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٣‬ـ‬
‫ﻣ ﺎﺷ ﯿ ﻦ ‪:‬‬
‫و ﻗ ﺘ ﯽ ﮐ ﻪ د ﺳ ﺘ ﻮ رات ﺗ ﻮ ﺳ ﻂ ﺑ ﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾﺲ ﻧ ﻮ ﺷ ﺘ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ‪ ،‬ﺑ ﺎ ﯾ ﺪ ﺑ ﻪ ﻧ ﺤ ﻮ ی ا ﯾ ﻦ د ﺳ ﺘ ﻮ ر ا ت ﺗ ﻔ ﺴ ﯿ ﺮ ﺷ ﻮ ﻧ ﺪ‬
‫و آﻣ ﺎد ه ی ار ﺳ ﺎ ل ﺷ ﺪ ن ﺑﻪ ﭘ ﺮ د از ﻧ ﺪ ه ﺷ ﻮ ﻧ ﺪ ‪ ،‬ﭘ ﺮ د از ﻧ ﺪ ه ﻧ ﯿ ﺰ ﭼ ﯿ ﺰ ی ﺑﻪ ﺟ ﺰ ز ﺑﺎن ﻣ ﺎ ﺷ ﯿ ﻦ را د ر ک ﳕ ﯽ ﮐ ﻨ ﺪ ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻫ ﻤ ﻪ ی ﮐ ﺪ ﻫ ﺎ ﺑﺎﯾ ﺪ د ر ﻧﻬ ﺎﯾﺖ ﺑﻪ ز ﺑﺎن ﻣ ﺎﺷ ﯿ ﻦ ﺗﺒ ﺪ ﯾ ﻞ ﺷ ﻮ ﻧ ﺪ ‪ .‬از اﯾﻦ د ﯾ ﺪ ﮔ ﺎه ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ‬
‫ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ ﻣ ﺨ ﺘ ﻠ ﻒ ر و ﯾ ﮑ ﺮ د ﻫ ﺎ ی ﻣ ﺘ ﻔ ﺎو ﺗ ﯽ ﺑ ﺮ ا ی ا ﳓ ﺎ م ا ﯾ ﻦ ﮐ ﺎ ر د ا ر ﻧ ﺪ ‪.‬‬
‫‪Compile‬ﺷﺪن ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮑﺒﺎره ﲤﺎﻣﯽ ﮐﺪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه و آﻣﺎده ی‬
‫اﺟ ﺮای ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ‪ .‬اﮔ ﺮ ﭼ ﻪ د ر اﯾﻦ ﺷ ﯿ ﻮ ه ﺳ ﺮ ﻋ ﺖ اﺟ ﺮا ﺑﺴ ﯿ ﺎر ﺑﺎﻻ ﺳ ﺖ ‪ ،‬اﻣ ﺎ ﻓﻘ ﻂ رو ی ﮐ ﺎﻣ ﭙ ﯿ ﻮ ﺗﺮ ی ﮐ ﻪ‬
‫ﮐ ﺎﻣ ﭙﺎﯾ ﻞ اﳓ ﺎم ﺷ ﺪ ه ﻗﺎﺑ ﻞ اﺟ ﺮا ﺧ ﻮاﻫ ﺪ ﺑﻮد ‪.‬‬
‫‪ Interpret‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺗﻔﺴﯿﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻦ ﻧﻮع زﺑﺎن ﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎی اﯾﻨﮑﻪ ﮐﻞ ﮐﺪ را ﺑﻪ زﺑﺎن ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﺑﺮای‬
‫ﻣ ﺎﺷ ﯿ ﻦ ﺗﺒ ﺪ ﯾ ﻞ ﮐ ﻨ ﻨ ﺪ ‪ ،‬ﺧ ﻂ ﺑﻪ ﺧ ﻂ ﮐ ﺪ را ﺗﻔﺴ ﯿ ﺮ ﻣ ﯽ ﮐ ﻨ ﻨ ﺪ ‪ .‬ﻣ ﺰ ﯾﺖ اﯾﻦ ﮐ ﺎر ﻗﺎﺑ ﻞ اﺟ ﺮا ﺑﻮد ن د ر ﲤ ﺎم‬
‫ﮐ ﺎﻣ ﭙ ﯿ ﻮﺗﺮ ﻫ ﺎ ﺑ ﺪ و ن ﻧ ﯿﺎز ﺑﻪ ﮐ ﺎﻣ ﭙﺎﯾ ﻞ اﺳ ﺖ ‪ ،‬اﮔ ﺮ ﭼ ﻪ ﮐ ﺎر ﮐ ﻨ ﺪ ﺗﺮ اﳓ ﺎم ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ‪.‬‬
‫‪ -‬زﺑﺎن ﻫﺎی ‪ C, C++, C#‬و ‪ Rust‬و ‪ Erlang‬از ﺟﻤﻠﻪ زﺑﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ‪ Compile‬در آن ﻫﺎ‬
‫اﳓ ﺎم ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ‪.‬‬
‫‪ -‬زﺑﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ Python, JavaScrpit,‬و ‪ PHP‬زﺑﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ‪ Intrepreter‬ﮐﺪ ﻫﺎی‬
‫آن ﻫ ﺎ را ﺑ ﺮای ﻣ ﺎ ﺷ ﯿ ﻦ ﺗﻔ ﺴ ﯿ ﺮ ﻣ ﯽ ﮐ ﻨ ﺪ ‪.‬‬
‫‪ -‬در اﯾﻦ ﺑﯿﻦ زﺑﺎن ‪ JAVA‬ﯾﮏ زﺑﺎن ‪ Hybrid‬اﺳﺖ‪،‬ﮐﻪ از ﻫﺮ دوی اﯾﻦ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ اﺑﺘﺪا ﮐﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ‪ Compiler‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﻓﺎﯾﻞ ﺑﺎ ﭘﺴﻮﻧﺪ‬
‫‪ .class‬در ﻣﯽ آﯾﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﯾﻦ ﻓﺎﯾﻞ در ﻫﺮ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮی ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ اﺟﺮا ﮐﻨﯿﻢ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﺷﯿﻦ‬

‫‪١٢‬‬
‫ﻣﺠﺎزی ﺟﺎوا ‪ JVM‬ﺗﻔﺴﯿﺮ ‪ Interpret‬ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﮐﺪ ﻫﺎی ﮐﺎﻣﭙﺎﯾﻞ ﺷﺪه را‬
‫اﺟ ﺮا ﻣ ﯽ ﮐ ﻨ ﺪ ‪.‬‬

‫‪٢‬‬
‫‪٣‬ـﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ زﺑﺎن ﻫﺎ و ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ی آن ﻫﺎ‬

‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺎﻟﻪ ای در وب ﺳﺎﯾﺖ ‪ ۵ Zerotomastery.io‬ﻣﻮرد از ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ در رﺗﺒﻪ دﻫﯽ ﺑﻪ زﺑﺎن‬

‫ﻫ ﺎ از ﻧ ﻈ ﺮ اﻫ ﻤ ﯿ ﺖ ﻣ ﻮ ر د ﺑ ﺮ ر ﺳ ﯽ ﻗ ﺮار ﮔ ﺮ ﻓ ﺘ ﻪ ا ﻧ ﺪ ﻋ ﺒ ﺎر ﺗ ﻨ ﺪ از ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌ ﺪ اد ﻣ ﻮﻗ ﻌ ﯿ ﺖ ﻫ ﺎی ﺷ ﻐ ﻠﯽ‬
‫‪ -‬ﻣ ﺘ ﻮ ﺳ ﻂ د رآﻣ ﺪ ﺳ ﺎ ﻟ ﯿ ﺎﻧﻪ‬
‫‪ -‬ﺳ ﻬ ﻮ ﻟﺖ ﯾﺎد ﮔ ﯿ ﺮی‬
‫‪ -‬ﻣ ﺤ ﺒ ﻮ ﺑ ﯿ ﺖ ﺑ ﯿ ﻦ ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧﻮ ﯾﺴ ﺎن‬
‫‪ -‬آﯾﻨ ﺪ ه ﻧﮕ ﺮی‬

‫‪ _١_۳‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی ﺷﻐﻠﯽ‪:‬‬

‫ﺑ ﺮ ا ﺳ ﺎ س ﺗ ﻌ ﺪ اد ﻣ ﻮ ﻗ ﻌ ﯿ ﺖ ﻫ ﺎ ی ﺷ ﻐ ﻠﯽ د ر آﻣ ﺮ ﯾ ﮑ ﺎ‪ ،‬ﭘ ﺎ ﯾ ﺘ ﻮ ن ﻧ ﻔ ﺮ ا و ل ﻟ ﯿ ﺴ ﺖ ا ﺳ ﺖ ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪١‬‬

‫‪-Job-demand١https://zerotomastery.io/blog/best-programming-languages-to-learn/#Criteria- ٢‬‬

‫‪١٣‬‬
 ‫‪ _٢_۳‬ﻣﺘﻮﺳﻂ درآﻣﺪ ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‪:‬‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ‪ ۲‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ‪ Ruby, TypeScript .‬و ‪ Kotlin‬ﺟﺰو زﺑﺎن ﻫﺎی ﭘﺮ درآﻣﺪ‬
‫ﻫ ﺴ ﺘﻨ ﺪ ‪.‬‬
‫‪ :Ruby -‬اﯾﻦ زﺑﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ وب ﭼﻪ ‪ Front-End‬و ﭼﻪ ‪ Back-End‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻓﺮﯾﻢ ورک ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻌﺮوف آن ﻧﯿﺰ ‪ Ruby on rails‬ﻧﺎم دارد‪.‬‬
‫‪ :TypeScript -‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ وب در ﮐﻨﺎر ‪ React‬و ‪ Angular‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد و‬
‫ﮐ ﻤ ﮏ ﺑ ﺰ ر ﮔ ﯽ ﺑﻪ ﺳ ﺎ ﺧ ﺖ و ب اﭘﻠ ﯿ ﮑ ﯿ ﺸ ﻦ ﻫ ﺎ ﻣ ﯽ ﮐ ﻨ ﺪ ‪.‬‬
‫‪ :Kotlin -‬اﯾﻦ زﺑﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮای ﺳﺎﺧﺖ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻫﺎی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺎﻣﻞ ‪ Android‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬و ﺑﺮای وب اﭘﻠﯿﮑﯿﺸﻦ ﻫﺎ در ﮐﻨﺎر ‪ Java‬از ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده ی اﯾﻦ زﺑﺎن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٢‬‬

‫‪ _٣_۳‬ﺳﻬﻮﻟﺖ ﯾﺎدﮔﯿﺮی‪:‬‬

‫ﻃ ﺒ ﻖ ﻧ ﻈ ﺮ ﺳ ﻨ ﺠ ﯽ ﻫ ﺎ ی اﳓ ﺎم ﺷ ﺪ ه ز ﺑ ﺎن ﻫ ﺎ ﯾﯽ ﮐ ﻪ ﺑ ﯿ ﺸ ﺘ ﺮ ﯾ ﻦ ﻣ ﺨ ﺎﻃ ﺒ ﺎن ﺑ ﺮ ا ی ﯾ ﺎد ﮔ ﯿ ﺮ ی ر ا د ا ﺷ ﺘ ﻪ ا ﻧ ﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺗﺮﺗ ﯿ ﺐ آﺳ ﺎن ﺗﺮ ﯾﻦ آو ر د ه ﺷ ﺪ ه اﻧ ﺪ ‪:‬‬

‫‪١٤‬‬
 ‫ﺧﯿﻠﯽ ﺳﺎده‪SQL :‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺳﺎده‪Python, JavaScript, Ruby, PHP :‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺳﺎده رو ﺑﻪ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‪Typescript, Rust, Golang :‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‪Java, Kotlin, C#:‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺑﻪ ﺳﺨﺖ‪C++ :‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪ _٤_۳‬ﻣﺤﺒﻮﺑﯿﺖ ﺑﯿﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﺎن‪:‬‬

‫اﯾﻦ آﻣﺎر ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﺳﻨﺠﯽ ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ ی ‪ StackOverflow‬آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﺎن ﺳﻮال ﺷﺪه‬
‫د ر آ ﯾ ﻨ ﺪ ه ﻗ ﺼ ﺪ د ا ر ﻧ ﺪ ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎد ه ا ز ﭼ ﻪ ز ﺑ ﺎن ﻫ ﺎ ﯾﯽ ر ا اد اﻣ ﻪ د ﻫ ﻨ ﺪ ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٣‬‬

‫‪ _٥_۳‬آﯾﻨﺪه ﻧﮕﺮی‪:‬‬

‫‪ ۳‬ﻋ ﺎﻣ ﻞ ﻣ ﻬ ﻢ د ر ا ﻧ ﺘ ﺨ ﺎ ب ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎ ی ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ ا ﻧ ﺘ ﺨ ﺎ ب ﺷ ﺪ ه د ر ا ﯾ ﻦ ﺑ ﺨ ﺶ و ﺟ ﻮ د د ا ر د ﮐ ﻪ ﺑ ﻪ‬
‫ﺗﺮﺗﯿ ﺐ ‪:‬‬

‫‪١٥‬‬
 ‫ﻃ ﺮ ح ﺳ ﻮ اﻻ ت‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪١‬ـ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻘ ﻞ از ﻧﻮ ﯾﺴ ﻨ ﺪ ه ی ﻣ ﻘ ﺎﻟﻪ » ﺑﺮای د ﺳ ﺘ ﺮ ﺳ ﯽ ﺑﻪ ﭘﺎﺳ ﺦ اﯾﻦ ﺳ ﻮا ل ﮐ ﻪ ﮐ ﺪ ام ز ﺑﺎن ﻫ ﺎ د ر آﯾﻨ ﺪ ه ﺑ ﯿﺸ ﺘ ﺮ‬
‫ﻣ ﻮ ر د ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎد ه ﻗ ﺮ ا ر ﺧ ﻮ اﻫ ﻨ ﺪ ﮔ ﺮ ﻓ ﺖ ﺳ ﻮ ا ل ﻫ ﺎ ی ز ﯾ ﺮ ر ا ﻣ ﻄ ﺮ ح ﮐ ﺮ د ﯾ ﻢ و ﻃ ﺒ ﻖ ا ﯾ ﻦ ﺳ ﻮ ا ل ﻫ ﺎ ز ﺑ ﺎن ﻫ ﺎ ﯾﯽ‬
‫را د ر اﯾﻦ د ﺳ ﺘﻪ اﻣ ﺘ ﯿﺎز ﺑﻨ ﺪ ی ﮐ ﺮد ﯾﻢ « ‪:‬‬
‫‪ -‬ز ﺑﺎن ﭼ ﮕ ﻮ ﻧﻪ ‪/‬ﮐ ﺠ ﺎ اﺳ ﺘﻔ ﺎد ه ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ؟‬
‫‪ -‬آ ﯾ ﺎ ﺷ ﺮ ﮐ ﺖ ﻫ ﺎ ی ﺑ ﺰ ر گ ﺑ ﻪ ﺳ ﻤ ﺖ آن ﺣ ﺮ ﮐ ﺖ ﻣ ﯽ ﮐ ﻨ ﻨ ﺪ ؟‬
‫‪ -‬اﯾﻦ ز ﺑﺎن ﺗﺎ ﭼ ﻪ ﺣ ﺪ د ر ﺳ ﯿﺴ ﺘ ﻢ ﻫ ﺎی ﻣ ﻮ ﺟ ﻮ د ﮔ ﻨ ﺠ ﺎ ﻧ ﺪ ه ﺷ ﺪ ه ا ﺳ ﺖ ؟‬
‫‪ -‬ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ‪ ۵‬ﺗﺎ ‪ ۱۰‬ﺳﺎل آﯾﻨﺪه ﭼﯿﺴﺖ؟ آﯾﺎ اﯾﻦ زﺑﺎن ﻫﻨﻮز ﺑﻪﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮدهای اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﯾﮏ ﻣﻬﺎرت ارزﺷﻤﻨﺪ ﺑﺮای ﺳﺎلﻫﺎی آﯾﻨﺪه ﺑﺸﻤﺎر ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ؟‬
‫‪ -‬ا ﯾ ﻦ ز ﺑﺎن ﺑﺮا ی ﭼ ﻪ ﻧﻮ ع ﭘﺮو ژ ه ﻫ ﺎ ﯾﯽ ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎ د ه ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ؟‬

‫آﻣﺎر ‪Tiobe Index‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٢‬ـ‬

‫ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از وب ﺳﺎﯾﺖ ‪ Tiobe Index‬ﮐﻪ ﭘﯿﮕﯿﺮ اﺳﺘﻔﺎده از زﺑﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ در ﮐﺪ‬
‫ﻫ ﺎ ی ﻧ ﻮ ﺷ ﺘ ﻪ ﺷ ﺪ ه ا ﺳ ﺖ ر ﺗ ﺒ ﻪ ﻫ ﺎ ی او ل ر ا ﺷ ﻨ ﺎ ﺳ ﺎ ﯾﯽ ﮐ ﺮ د ﯾ ﻢ ‪.‬‬

‫آﻣﺎر ‪GitHut‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٣‬ـ‬

‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ‪ pull request‬ﻫﺎی اﳓﺎم ﺷﺪه از ‪ GitHut‬در ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدﯾﻢ و ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ زﺑﺎن‬
‫ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ‪ pull request‬داﺷﺘﻨﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺘ ﯿﺠ ﻪ ‪:‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٤‬ـ‬

‫‪ ۳‬ز ﺑﺎن د ر اﯾﻦ ﺑﺨ ﺶ اﻧ ﺘ ﺨ ﺎب ﺷ ﺪ ‪ ،‬د ﻻ ﯾ ﻞ آﯾﻨ ﺪ ه د ار ﺑﻮ د ن اﯾﻦ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎ ﻧ ﯿ ﺰ آو رد ه ﺷ ﺪ ه ‪:‬‬
‫ﭘ ﺎ ﯾ ﺘ ﻮ ن ‪ :‬ﺑ ﻪ ﻃ ﻮ ر ﮔ ﺴ ﺘ ﺮ د ه ا ی د ر ﮐ ﺎ ر ﺑ ﺮ د ﻫ ﺎ و ﺻ ﻨ ﺎﯾ ﻊ ﻣ ﺨ ﺘ ﻠ ﻒ ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎ د ه ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د و د ر ﻣ ﺮ ﮐ ﺰ ﻣ ﻮ ج ﺑ ﺰ ر گ‬
‫ﻫ ﻮ ش ﻣ ﺼ ﻨ ﻮ ﻋ ﯽ و ﯾﺎد ﮔ ﯿ ﺮ ی ﻣ ﺎ ﺷ ﯿ ﻦ ﻗ ﺮار د ارد ‪.‬‬
‫ﺟ ﺎ و ا ا ﺳ ﮑ ﺮ ﯾ ﭙ ﺖ ‪ /‬ﺗ ﺎ ﯾ ﭗ ا ﺳ ﮑ ﺮ ﯾ ﭙ ﺖ ‪ :‬ﺟ ﺎ و اا ﺳ ﮑ ﺮ ﯾ ﭙ ﺖ ﻗ ﻠ ﺐ ﺗ ﭙ ﻨ ﺪ ه ا ﯾ ﻨ ﺘ ﺮ ﻧ ﺘﯽ ا ﺳ ﺖ ﮐ ﻪ اﻣ ﺮ و ز ﻣ ﯽ ﺷ ﻨ ﺎ ﺳ ﯿ ﻢ و‬
‫ﺗ ﺎ ﯾ ﭗ ا ﺳ ﮑ ﺮ ﯾ ﭙ ﺖ ﺟ ﺎ و اا ﺳ ﮑ ﺮ ﯾ ﭙ ﺖ ر ا ﯾ ﮏ ﻗ ﺪ م ﺟ ﻠ ﻮ ﺗ ﺮ ﻣ ﯽ ﺑ ﺮ د ‪ .‬ﻣ ﺎ آ ن ﻫ ﺎ ر ا ﮐ ﻨ ﺎ ر ﻫ ﻢ ﻗ ﺮ ا ر ﻣ ﯽ د ﻫ ﯿ ﻢ ﭼ ﻮ ن‬
‫ﺑﺴ ﯿ ﺎر ﺷ ﺒ ﯿ ﻪ ﻫ ﻢ ﻫ ﺴ ﺘ ﻨ ﺪ ‪ ...‬ا ﯾ ﻨ ﮑ ﻪ ﮐ ﺪ ام ﯾﮏ ﺑﻬ ﺘ ﺮ اﺳ ﺖ ﻗ ﺎﺑ ﻞ ﺑﺤ ﺚ اﺳ ﺖ ‪.‬‬

‫‪١٦‬‬
‫ﺟ ﺎ و ا ‪ :‬ﺑ ﻪ د ﻟ ﯿ ﻞ ﯾ ﮑ ﭙ ﺎ ر ﭼ ﮕ ﯽ آ ن ﺑ ﺎ ﺗ ﻮ ﺳ ﻌ ﻪ ﻧ ﺮ م ا ﻓ ﺰ ا ر ﻫ ﺎ ی ﺳ ﺎ ز ﻣ ﺎ ﻧﯽ ‪ ،‬ﺗ ﻮ ﺳ ﻌ ﻪ اﭘ ﻠ ﯿ ﮑ ﯿ ﺸ ﻦ ﻫ ﺎ ی ا ﻧ ﺪ ر و ﯾ ﺪ و‬
‫ﺳ ﯿ ﺴ ﺘ ﻢ ﻫ ﺎ ی ﺑﮏ ا ﻧ ﺪ ‪.‬‬

‫‪ _٦_۳‬زﺑﺎن ﻫﺎ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی ﺑﺮای ﯾﺎد ﮔﯿﺮی در ﺳﺎل ‪:۲۰۲۴‬‬

‫د ر ا ﯾ ﻦ ﻗ ﺴ ﻤ ﺖ ز ﺑ ﺎن ﻫ ﺎ ی ﭘ ﯿ ﺸ ﻨ ﻬ ﺎد ی ﺑ ﺮ ا ﺳ ﺎ س ‪ ۵‬ﻓ ﺎ ﮐ ﺘ ﻮ ر ﻣ ﻄ ﺮ ح ﺷ ﺪ ه ﮐ ﻪ ﺑ ﻪ ﻋ ﻼ ﻗ ﻪ ﻣ ﻨ ﺪ ا ن ﺑ ﺮ ا ی ﯾ ﺎ د‬
‫ﮔ ﯿ ﺮ ی ﭘ ﯿ ﺸ ﻨ ﻬ ﺎد ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ﺑﻪ ﺗ ﺮ ﺗ ﯿ ﺐ ﻫ ﻤ ﺮاه ﺑﺎ ﺗ ﻮ ﺿ ﯿ ﺢ ﻣ ﺨ ﺘ ﺼ ﺮ ی از ‪ ۵‬ﻓ ﺎﮐ ﺘ ﻮ ر آو ر د ه ﺷ ﺪ ه ا ﺳ ﺖ ‪.‬‬

‫‪Python‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪١‬ـ‬
‫ﭘ ﺎ ﯾ ﺘ ﻮ ن ﺑ ﻪ ﻋ ﻨ ﻮ ان ﯾ ﮏ ز ﺑ ﺎ ن ﺑ ﺮ ﻧ ﺎ ﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ ﻗ ﺪ ر ﲤ ﻨ ﺪ و ﭼ ﻨ ﺪ ﻣ ﻨ ﻈ ﻮ ر ه ﺷ ﻨ ﺎ ﺧ ﺘ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ﮐ ﻪ د ر ﺣ ﻮ ز ه ﻫ ﺎ ی‬
‫ﮔ ﻮ ﻧ ﺎ ﮔ ﻮ ﻧﯽ ﮐ ﺎ ر ﺑ ﺮ د د ا ر د ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣ ﻮ ا ر د اﺻ ﻠ ﯽ ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎ د ه ‪ :‬ﭘ ﺎ ﯾ ﺘ ﻮ ن ﺑ ﻪ ﻃ ﻮ ر ﮔ ﺴ ﺘ ﺮ د ه د ر ﯾ ﺎ د ﮔ ﯿ ﺮ ی ﻣ ﺎ ﺷ ﯿ ﻦ ‪ ،‬ﻫ ﻮ ش ﻣ ﺼ ﻨ ﻮ ﻋ ﯽ ‪ ،‬ﺗ ﻮ ﺳ ﻌ ﻪ‬
‫و ب ‪ ،‬ﻋ ﻠ ﻢ د ا د ه ‪ ،‬ﻧ ﺮ م ا ﻓ ﺰ ا ر ﻫ ﺎ ی ر ا ﺑ ﻂ ﮐ ﺎ ر ﺑ ﺮ ی د ﺳ ﮑ ﺘ ﺎ پ ‪ ،‬ﺑ ﺮ ﻧ ﺎ ﻣ ﻪ ﻫ ﺎ ی ﲡ ﺎ ر ی ‪ ،‬ﺗ ﻮ ﺳ ﻌ ﻪ اﭘ ﻠ ﯿ ﮑ ﯿ ﺸ ﻦ ‪،‬‬
‫اپﻫﺎی دﺳﮑﺘﺎپ‪ ،‬ﻣﯿﮑﺮوﮐﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎ‪ ،‬وبﺳﺎﯾﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ‪ ،DevOps ،‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی‬
‫ا ﯾ ﻨ ﺘ ﺮ ﻧ ﺖ ا ﺷ ﯿ ﺎ‪ ،‬ﻣ ﺤ ﺎ ﺳ ﺒ ﺎ ت ﻋ ﻠ ﻤ ﯽ ‪ ،‬اﺗ ﻮ ﻣ ﺎ ﺳ ﯿ ﻮ ن ‪ ،‬ا ﺳ ﮑ ﺮ ﯾ ﭙ ﺖ ﻧ ﻮ ﯾﺴ ﯽ و ﺣ ﺘ ﯽ ﺗ ﻮ ﺳ ﻌ ﻪ ﺑ ﺎ زی ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎ د ه‬
‫ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ‪ .‬اﻣ ﺎ ﺷ ﺎ ﯾ ﺪ از ﻧﻈ ﺮ ﺣ ﺮ ﻓ ﻪ ای ﺑ ﺘ ﻮ ن ا ﯾ ﻦ ز ﺑﺎن را ﯾﮏ ز ﺑﺎن ﺳ ﺎد ه ﺑ ﺮای ﭘ ﺮ د ا ز ش د ﯾ ﺘ ﺎ ﻫ ﺎ ی‬
‫ﻣ ﺨ ﺘﻠﻒ و ﻣ ﻬ ﻨ ﺪ ﺳ ﯽ اﻃ ﻼ ﻋ ﺎت د ر ﻧ ﻈ ﺮ ﮔ ﺮ ﻓ ﺖ ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗ ﻘ ﺎﺿ ﺎی ﺷ ﻐ ﻠ ﯽ ‪ :‬ﭘ ﺎ ﯾ ﺘ ﻮ ن ﺑ ﻪ ﻋ ﻨ ﻮ ان ﭘ ﺮ ﺗﻘ ﺎﺿ ﺎﺗ ﺮ ﯾ ﻦ ز ﺑ ﺎ ن ﺑ ﺮ ﻧ ﺎ ﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ ﺷ ﻨ ﺎﺧ ﺘ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د‬
‫‪ -‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺣﻘﻮق‪ :‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺣﻘﻮق ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻧﻮﯾﺴﺎن ﭘﺎﯾﺘﻮن ﺣﺪود ‪ ۱۲۱,۹۳۲‬دﻻر اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫از ا ﯾﻦ ﻧﻈ ﺮ ﭼ ﻬ ﺎر ﻣ ﯿ ﻦ ز ﺑﺎن ﭘﺮد رآﻣ ﺪ ﻣ ﺤ ﺴ ﻮ ب ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ د ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳ ﺨ ﺘ ﯽ ﯾ ﺎ د ﮔ ﯿ ﺮ ی ‪ :‬ﭘ ﺎ ﯾ ﺘ ﻮ ن ﺑ ﻪ د ﻟ ﯿ ﻞ آ ﺳ ﺎ ﻧ ﯽ د ر ﯾ ﺎد ﮔ ﯿ ﺮ ی ‪ ،‬ﯾ ﮑ ﯽ ا ز ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎ ی ﻣ ﻨ ﺎ ﺳ ﺐ ﺑ ﺮ ای‬
‫ﻣ ﺒ ﺘ ﺪ ﯾ ﺎ ن ا ﺳ ﺖ و د ر ر ﺗ ﺒ ﻪ د و م ﺑ ﻪ ﻋ ﻨ ﻮ ان آ ﺳ ﺎن ﺗ ﺮ ﯾ ﻦ ز ﺑ ﺎ ن ﺑ ﺮ ﻧ ﺎ ﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ ﻗ ﺮ ا ر د ا ر د ﮐ ﻪ آ ن ر ا ﺑ ﺮ ا ی‬
‫اﻓ ﺮاد ﺗﺎز ه ﮐ ﺎ ر د ﺳ ﺘ ﺮ س ﭘ ﺬ ﯾ ﺮ ﻣ ﯽ ﮐ ﻨ ﺪ ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫ ﺎی ﺷ ﻐﻠﯽ ‪:‬‬

‫• ‪Data Scientist‬‬
‫• ‪Data Analyst‬‬

‫‪١٧‬‬
 ‫• ‪Data Engineer‬‬
‫• ‪Machine Learning Engineer‬‬

‫‪SQL‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٢‬ـ‬
‫‪ -‬ﻣ ﻮ ا ر د اﺻ ﻠ ﯽ ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎ د ه ‪ :‬ﺗ ﻘ ﺮ ﯾ ﺒ ﺎ د ر ﻫ ﺮ ﻧ ﻮ ع ﮐ ﺎ ر ی ﮐ ﻪ ﻧ ﯿ ﺎ ز ﺑ ﻪ د ﯾ ﺘ ﺎ ﺑ ﯿ ﺲ د ا ر د ا ﯾ ﻦ ز ﺑ ﺎ ن ﺑ ﻬ ﺘ ﺮ ﯾ ﻦ‬
‫ﮔ ﺰﯾﻨﻪ اﺳ ﺖ ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗ ﻘ ﺎﺿ ﺎی ﺷ ﻐ ﻠ ﯽ ‪ :‬ر ﺗ ﺒ ﻪ د و م‬
‫‪ -‬ﻣ ﯿ ﺎﻧﮕ ﯿ ﻦ ﺣ ﻘ ﻮ ق ‪ :‬رﺗﺒﻪ د ﻫ ﻢ‬
‫‪ -‬ﺳ ﺨ ﺘ ﯽ ﯾ ﺎ د ﮔ ﯿ ﺮ ی ‪ :‬د ﺳ ﺘ ﻪ ی او ل ) آ ﺳ ﺎن (‬
‫‪ -‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫ ﺎی ﺷ ﻐﻠﯽ ‪:‬‬

‫• ‪Data Scientist‬‬
‫• ‪Data Analyst‬‬
‫• ‪Back-End Developer‬‬
‫• ‪Full-Stack Developer‬‬

‫‪Type Script‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٣‬ـ‬

‫ﻣﻮارد اﺻﻠﯽ اﺳﺘﻔﺎده‪Web Applications, Mobile Apps, Game Development, Server-side :‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ -‬ﺗ ﻘ ﺎﺿ ﺎی ﺷ ﻐ ﻠ ﯽ ‪ :‬ر ﺗ ﺒ ﻪ د ﻫ ﻢ‬
‫‪ -‬ﻣ ﯿ ﺎﻧﮕ ﯿ ﻦ ﺣ ﻘ ﻮ ق ‪ :‬رﺗﺒﻪ د وم‬
‫‪ -‬ﺳ ﺨ ﺘ ﯽ ﯾ ﺎ د ﮔ ﯿ ﺮ ی ‪ :‬د ﺳ ﺘ ﻪ ی ﺳ ﻮ م ) آ ﺳ ﺎن ر و ﺑﻪ ﻣ ﻌ ﻤ ﻮ ﻟﯽ (‬
‫‪ -‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫ ﺎی ﺷ ﻐﻠﯽ ‪:‬‬

‫• ‪Front-end‬‬
‫• ‪Back-end‬‬
‫• ‪Full-stack‬‬

‫‪Rust‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٤‬ـ‬
‫ﻣﻮارد اﺻﻠﯽ اﺳﺘﻔﺎده‪Game Development, Web development, VR, Operating Systems :‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪١٨‬‬
 ‫‪ -‬ﺗ ﻘ ﺎﺿ ﺎی ﺷ ﻐ ﻠ ﯽ ‪ :‬ر ﺗ ﺒ ﻪ ﻫ ﻔ ﺘ ﻢ‬
‫‪ -‬ﻣ ﯿ ﺎﻧﮕ ﯿ ﻦ ﺣ ﻘ ﻮ ق ‪ :‬رﺗﺒﻪ ﻧﻬ ﻢ‬
‫‪ -‬ﺳ ﺨ ﺘ ﯽ ﯾ ﺎ د ﮔ ﯿ ﺮ ی ‪ :‬د ﺳ ﺘ ﻪ ی ﺳ ﻮ م ) آ ﺳ ﺎن ر و ﺑﻪ ﻣ ﻌ ﻤ ﻮ ﻟﯽ (‬
‫‪ -‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫ ﺎی ﺷ ﻐﻠﯽ ‪:‬‬

‫• ‪Software Engineer‬‬
‫• ‪Rust Engineer‬‬
‫• ‪Solana Developer‬‬
‫• ‪Back-end Developer‬‬

‫‪Java Script‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٥‬ـ‬

‫‪ -‬ﻣﻮارد اﺻﻠﯽ اﺳﺘﻔﺎده‪ :‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺎر ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وب‪ Game development ،‬و ﺑﺴﯿﺎری‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎی دﯾﮕﺮ در ‪ Mobile Apps‬و ‪IoT‬‬

‫‪ -‬ﺗ ﻘ ﺎﺿ ﺎی ﺷ ﻐ ﻠ ﯽ ‪ :‬ر ﺗ ﺒ ﻪ ﭘ ﻨ ﺠ ﻢ‬
‫‪ -‬ﻣ ﯿ ﺎﻧﮕ ﯿ ﻦ ﺣ ﻘ ﻮ ق ‪ :‬رﺗﺒﻪ ﯾﺎزد ﻫ ﻢ‬
‫‪ -‬ﺳ ﺨ ﺘ ﯽ ﯾ ﺎ د ﮔ ﯿ ﺮ ی ‪ :‬د ﺳ ﺘ ﻪ ی د و م ) آ ﺳ ﺎن (‬
‫‪ -‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫ ﺎی ﺷ ﻐﻠﯽ ‪:‬‬

‫• ‪Front-end‬‬
‫• ‪Back-end‬‬
‫• ‪Full-stack‬‬

‫‪C++‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٦‬ـ‬
‫ﻣﻮارد اﺻﻠﯽ اﺳﺘﻔﺎده‪Embedded System, Game developments, Robotic, Software :‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ Development, System Programming‬و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻠﯽ ﮐﺎر ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﺟﺮاﯾﯽ‬
‫ﺑﺎﻻ ﯾﯽ د ار ﻧ ﺪ ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗ ﻘ ﺎﺿ ﺎی ﺷ ﻐ ﻠ ﯽ ‪ :‬ر ﺗ ﺒ ﻪ ﭼ ﻬ ﺎ ر م‬
‫‪ -‬ﻣ ﯿ ﺎﻧﮕ ﯿ ﻦ ﺣ ﻘ ﻮ ق ‪ :‬رﺗﺒﻪ ﭘﻨﺠ ﻢ‬
‫‪ -‬ﺳ ﺨ ﺘ ﯽ ﯾ ﺎ د ﮔ ﯿ ﺮ ی ‪ :‬د ﺳ ﺘ ﻪ ی ﭘ ﻨ ﺠ ﻢ ) ﻣ ﻌ ﻤ ﻮ ﻟﯽ ر و ﺑﻪ ﺳ ﺨ ﺖ (‬

‫‪١٩‬‬
 ‫‪ -‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫ ﺎی ﺷ ﻐﻠﯽ ‪:‬‬

‫• ‪Operating System Dev‬‬

‫• ‪Web Browser Dev‬‬
‫• ‪Cloud Computing‬‬
‫• ‪Video Games‬‬
‫• ‪Aviation and finetech industries‬‬

‫‪Java‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٧‬ـ‬
‫ﻣﻮارد اﺻﻠﯽ اﺳﺘﻔﺎده‪ :‬اﭘﻠﯿﮑﯿﺸﻦ ﻫﺎی ﲡﺎری‪ ،‬وب ﺳﺎﯾﺖ‪ Big Data ،‬و ‪Web Apps‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ -‬ﺗ ﻘ ﺎﺿ ﺎی ﺷ ﻐ ﻠ ﯽ ‪ :‬ر ﺗ ﺒ ﻪ ﺳ ﻮ م‬
‫‪ -‬ﻣ ﯿ ﺎﻧﮕ ﯿ ﻦ ﺣ ﻘ ﻮ ق ‪ :‬رﺗﺒﻪ ﻫ ﺸ ﺘﻢ‬
‫‪ -‬ﺳ ﺨ ﺘ ﯽ ﯾ ﺎ د ﮔ ﯿ ﺮ ی ‪ :‬د ﺳ ﺘ ﻪ ی ﭼ ﻬ ﺎ ر م ) ﻣ ﻌ ﻤ ﻮ ﻟﯽ (‬
‫‪ -‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫ ﺎی ﺷ ﻐﻠﯽ ‪:‬‬

‫• ‪Java Enterprise Software Developer‬‬

‫• ‪Android Dev‬‬
‫• ‪DevOps Engineer‬‬
‫• ‪Web Dev‬‬
‫• ‪Architect‬‬
‫• ‪Full-stack‬‬

‫‪GoLang‬‬ ‫‪۳‬ـ‪۶‬ـ‪٨‬ـ‬
‫ﻣﻮارد اﺻﻠﯽ اﺳﺘﻔﺎده‪ :‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ‪ System‬و ‪ ،Network‬ﻣﯿﮑﺮوﺳﺮوﯾﺲ ﻫﺎ‪Web Apps ،‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ -‬ﺗ ﻘ ﺎﺿ ﺎی ﺷ ﻐ ﻠ ﯽ ‪ :‬ر ﺗ ﺒ ﻪ ﺷ ﺸ ﻢ‬
‫‪ -‬ﻣ ﯿ ﺎﻧﮕ ﯿ ﻦ ﺣ ﻘ ﻮ ق ‪ :‬رﺗﺒﻪ ﻫ ﻔ ﺘﻢ‬
‫‪ -‬ﺳ ﺨ ﺘ ﯽ ﯾ ﺎ د ﮔ ﯿ ﺮ ی ‪ :‬د ﺳ ﺘ ﻪ ی ﺳ ﻮ م ) آ ﺳ ﺎن ر و ﺑﻪ ﻣ ﻌ ﻤ ﻮ ﻟﯽ (‬
‫‪ -‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫ ﺎی ﺷ ﻐﻠﯽ ‪:‬‬

‫• اﮐﺜﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ﻫﺎی ‪Google‬‬

‫‪٢٠‬‬
 ‫• ‪Senior Software engineer‬‬
‫• ‪Software engineer‬‬
‫• ‪Back-end Dev‬‬
‫• ‪Data Scientist‬‬

‫‪ _٧_۳‬ﭼﺮا ‪ Python‬ﻧﻪ؟‬

‫اﮔ ﺮ ﭼ ﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ اﯾﻨﺠ ﺎی ﮐ ﺎر ﻫ ﻤ ﻪ ی ﻣ ﻮارد ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣ ﻮﺿ ﻮ ع اﺷ ﺎر ه ﻣ ﯽ ﮐ ﻨ ﺪ ﮐ ﻪ ﭘﺎﯾ ﺘ ﻮن ﺑﻬ ﺘ ﺮ ﯾﻦ ز ﺑﺎن ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ‬

‫ﻧﻮ ﯾﺴ ﯽ از ﻫ ﺮ ﻧﻈ ﺮ اﺳ ﺖ و ﺟ ﺴ ﺘﺠ ﻮ ی ﻣ ﻄ ﺎﻟﺐ ﻣ ﺮ ﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺎﯾ ﺘ ﻮن ﻫ ﻤ ﻪ ﺑﻪ ﻧﮑ ﺎت ﻣ ﺜﺒﺖ اﯾﻦ ز ﺑﺎن اﺷ ﺎر ه‬
‫ﻣ ﯽ ﮐ ﻨ ﺪ ‪ ،‬د ر اﯾﻦ ﻗﺴ ﻤ ﺖ ﺑﻪ ﻃ ﻮ ر اﺧ ﺘ ﺼ ﺎﺻ ﯽ د ﻻ ﯾ ﻞ ﺧ ﻮ د را ﺑﺮای اﯾﻨ ﮑ ﻪ ﭼ ﺮا ﻧﺒ ﺎﯾ ﺪ و ﻗ ﺖ ز ﯾﺎد ی را ﺻ ﺮف‬
‫ﯾ ﺎ د ﮔ ﯿ ﺮ ی ﭘ ﺎ ﯾ ﺘ ﻮ ن ﮐ ﺮ د ار ا ﺋﻪ ﻣ ﯽ ﮐ ﻨ ﻢ ‪ .‬ا ﮔ ﺮ ﭼ ﻪ ﺑﻪ ﻫ ﯿ ﭻ و ﺟ ﻪ ﯾ ﺎد ﮔ ﯿ ﺮ ی ا ﯾ ﻦ ز ﺑ ﺎن ر ا ﻣ ﻨ ﻊ ﳕ ﯽ ﮐ ﻨ ﻢ و اﺗﻔ ﺎﻗ ﺎ‬
‫ﯾﺎد ﮔ ﯿ ﺮ ی اﯾﻦ ز ﺑﺎن را ﺟ ﺰو ﻣ ﻠﺰو ﻣ ﺎت و ﻧ ﯿ ﺎز ﻫ ﺎی ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧﻮ ﯾﺲ ﺷ ﺪ ن ﻣ ﯽ د اﱎ ‪ .‬ﻻ زم ﺑﻪ ذ ﮐ ﺮ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ‬
‫ﻫ ﻤ ﺎﻧﻄ ﻮ ر ﮐ ﻪ د ر اﯾﻦ ﻣ ﻘ ﺎﻟﻪ آو رد ه ﺷ ﺪ ﻧ ﯿ ﺰ ﻋ ﻤ ﺪ ه ی ﺷ ﻐ ﻞ ﻫ ﺎی ﻣ ﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﭘﺎﯾ ﺘ ﻮ ن ﻧ ﯿ ﺰ ﻣ ﺮ ﺑﻮ ط ﺑﻪ ﯾﺎد ﮔ ﯿ ﺮ ی‬
‫ﻣ ﺎ ﺷ ﯿ ﻦ و ﮐ ﺎر ﺑﺎ د ﯾ ﺘ ﺎ اﺳ ﺖ ‪.‬‬
‫د ر اد اﻣ ﻪ ﺻ ﺮ ﻓ ﺎ ﻧ ﻈ ﺮ ﺷ ﺨ ﺺ ﻧ ﻮ ﯾﺴ ﻨ ﺪ ه ی ا ﯾ ﻦ ﻣ ﻘ ﺎ ﻟﻪ آو ر د ه ﺷ ﺪ ه ﮐ ﻪ ﺧ ﻮ د ﻧ ﯿ ﺰ ﭼ ﻨ ﺪ ﺳ ﺎ ﻟﯽ ا ﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺑ ﺎ‬
‫ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾﺴ ﯽ آ ﺷ ﻨ ﺎ ﺷ ﺪ ه و ر ا ه ﻫ ﺎ ی ز ﯾ ﺎد ی ﺑ ﺮ ا ی ﯾ ﺎد ﮔ ﯿ ﺮ ی اﻣ ﺘ ﺤ ﺎن ﮐ ﺮ د ه ا ﺳ ﺖ ‪.‬‬
‫د ر ا ﺑ ﺘ ﺪ ا ﻻ ز م ا ﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺑﻪ ا ﯾ ﻦ ﻧ ﮑ ﺘ ﻪ ا ﺷ ﺎ ر ه ﺷ ﻮ د ﮐ ﻪ ا ز آ ن ﺟ ﺎ ﮐ ﻪ ﭘ ﺎ ﯾ ﺘ ﻮ ن ﺑ ﺮ ا ی ا ﺟ ﺮ ا ا ز ﻣ ﻔ ﺴ ﺮ ﻫ ﺎ ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎ د ه‬
‫ﻣ ﯽ ﮐ ﻨ ﺪ ﻧﺴ ﺒ ﺖ ﺑﻪ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﮐ ﺎﻣ ﭙ ﺎﯾ ﻞ ﺷ ﻮ ﻧ ﺪ ه د ر ﻣ ﻘ ﯿ ﺎس ﻫ ﺎی ﺑﺰ ر گ ﺑﺴ ﯿ ﺎر ﮐ ﻨ ﺪ ﺗﺮ اﺳ ﺖ و اﮔ ﺮ ﭼ ﻪ‬
‫راﻫﮑﺎر ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ Cache‬ﮐﺮدن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻗﻀﯿﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﻣﺎ ﺗﺮﺟﯿﺢ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﺑﺰرگ ﺑﺮای‬
‫ﻧﻮﺷﱳ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺑﺰرگ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ C++‬ﯾﺎ ‪ Java‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫د ر د ر ﺟ ﻪ د و م ا ز ﻧ ﻈ ﺮ ﯾ ﺎد ﮔ ﯿ ﺮ ی و ﺑ ﺤ ﺚ آﻣ ﻮ ز ﺷ ﯽ ﻃ ﺒ ﻖ ﲡ ﺮ ﺑ ﯿ ﺎ ت و ﻣ ﺸ ﺎﻫ ﺪ ا ت ﺧ ﻮ د ا ﯾ ﻦ ﻃ ﻮ ر ﺑ ﺮ د ا ﺷ ﺖ‬
‫ﮐ ﺮ د ه ام ﮐ ﻪ ا ﮔ ﺮ ﭼ ﻪ ا ﻧ ﺘ ﺨ ﺎ ب ﺑ ﺴ ﯿ ﺎ ر ی ﺑ ﺮ ا ی آ ﻣ ﻮ ز ش ا و ﻟ ﯿ ﻦ ز ﺑ ﺎ ن ﺑ ﺮ ﻧ ﺎ ﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ ز ﺑ ﺎ ن ﭘ ﺎ ﯾ ﺘ ﻮ ن ا ﺳ ﺖ ‪ ،‬ا ﻣ ﺎ‬
‫ﺑﺴﯿﺎری در اﯾﻦ دام ﻣﯽ اﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل زﺑﺎن ﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ‪ Syntax‬ﺳﺨﺘﮕﯿﺮ ﺗﺮ‬
‫ﻫ ﺴ ﺘ ﻨ ﺪ و ﭘ ﯿ ﺎد ه ﺳ ﺎ ز ی ا ﻟ ﮕ ﻮ ر ﯾ ﺘ ﻢ ﻫ ﺎ ر و ی آ ﻧ ﻬ ﺎ د ﺷ ﻮ ا ر ﺗ ﺮ ا ﺳ ﺖ ﺑ ﺮ و ﻧ ﺪ ؟ ! د ر ﭘ ﺎ ﯾ ﺘ ﻮ ن ﻫ ﻤ ﻪ ﮐ ﺎ ر ی اﻣ ﮑ ﺎن‬
‫ﭘ ﺬ ﯾ ﺮ ا ﺳ ﺖ و ﺑﻬ ﺘ ﺮ ﯾ ﻦ ﮔ ﺰ ﯾ ﻨ ﻪ ﺑ ﺮای اﳓ ﺎم ﮐ ﺎر ﻫ ﺎ ﯾﯽ ا ﺳ ﺖ ﮐ ﻪ و ﻗ ﺖ ﮐ ﻤ ﯽ ﺑ ﺮای ﻧ ﻮ ﺷ ﱳ آن ﻫ ﺎ و ﺟ ﻮ د د ار د ‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﯾﻨﮑﻪ داﻧﺸﺠﻮ اﯾﻦ زﺑﺎن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﯿﻦ زﺑﺎن ﻣﻮرد آﻣﻮزش در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮد و در ﺳﻬﻮﻟﺖ و‬

‫‪٢١‬‬
‫ﮐ ﺎ ر ا ﯾ ﯽ آ ن ﻏ ﺮ ق ﺷ ﻮ د ﯾ ﮑ ﯽ ا ز ﺑ ﺰ ر ﮔ ﺘ ﺮ ﯾ ﻦ ا ﺷ ﺘ ﺒ ﺎ ﻫ ﺎ ﺗ ﯽ ا ﺳ ﺖ ﮐ ﻪ د ر ﺑ ﺴ ﯿ ﺎ ر ی ﻣ ﺮ ا ﮐ ﺰ آﻣ ﻮ ز ﺷ ﯽ اﺗ ﻔ ﺎ ق ﻣ ﯽ‬
‫اﻓ ﺘ ﺪ ‪.‬‬

‫‪v‬‬
‫‪٤‬ـﻣﺤﺒﻮب ﺗﺮﯾﻦ زﺑﺎن ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ در اﯾﺮان‪:‬‬

‫اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺎﻟﻪ ای در وب ﺳﺎﯾﺖ ‪ computerjobs.ir‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫» ﻫ ﺮ ﭼ ﻨ ﺪ د ر ﮐ ﺸ ﻮ ر ﻣ ﺎ ‪ ،‬ا ﯾ ﺮ ا ن آ ﻣ ﺎ ر د ﻗ ﯿ ﻖ و ر ﺳ ﻤ ﯽ ﮐ ﻪ ﺑ ﺘ ﻮ ا ن ﻓ ﻬ ﻤ ﯿ ﺪ ﮐ ﻪ ﭘ ﺮ د ر آ ﻣ ﺪ ﺗ ﺮ ﯾ ﻦ ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎی ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ‬
‫ﻧﻮﯾﺴﯽ ﮐﺪاﻣﻨﺪ و ﮐﺪام ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺲ درآﻣﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮی دارد‪ ،‬ﻣﻮﺟﻮد ﻧﯿﺴﺖ اﻣﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﳕﻮدار زﯾﺮ ﮐﻪ‬
‫ا ز ﯾ ﮏ ﻧ ﻈ ﺮ ﺳ ﻨ ﺠ ﯽ ﻏ ﯿ ﺮ ر ﺳ ﻤ ﯽ ﺑ ﺪ ﺳ ﺖ آ ﻣ ﺪ ه ﻣ ﯽ ﺗ ﻮ ان ﭘ ﺮ د ر آﻣ ﺪ ﺗ ﺮ ﯾ ﻦ ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﺎن ر ا ﺗ ﺸ ﺨ ﯿ ﺺ د ا د ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺎس اﻓﺮاد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺲ در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ‪ ،ExpressJs‬ﻟﯿﻨﻮﮐﺲ‪ mvc ،‬و ﭘﺎﯾﺘﻮن از ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ‬
‫ﻣﯿﺰان ﺣﻘﻮق و درآﻣﺪ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪ .‬اوراﮐﻞ‪ ،.Net ،‬ﺟﺎوا و ‪ React‬از دﯾﮕﺮ زﺑﺎن ﻫﺎ و ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی ﻫﺎی‬
‫ﺑ ﺮ ﻧ ﺎ ﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ ﭘ ﺮ د ر آ ﻣ ﺪ ﻣ ﺤ ﺴ ﻮ ب ﻣﯽ ﺷ ﻮ ﻧ ﺪ ‪.‬‬
‫ا ﻣ ﺎ ا ﮔ ﺮ ﺑ ﺨ ﻮ ا ﻫ ﯿ ﻢ ﺗ ﻨ ﻬ ﺎ ﺑ ﻪ ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎی ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ ﭘ ﺮ د ر آﻣ ﺪ ا ﺷ ﺎ ر ه ﮐ ﻨ ﯿ ﻢ ﳕ ﻮ د ا ر ز ﯾ ﺮ و ﺿ ﻌ ﯿ ﺖ د ر آﻣ ﺪ ی‬
‫آن ﻫ ﺎ را ﻣ ﺸ ﺨ ﺺ ﻣ ﯽ ﮐ ﻨ ﺪ ‪« :‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٤‬‬

‫‪٢٢‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد زﺑﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﻫﻤﭽﻮن ‪ Python‬و ‪ Java‬ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻮم اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ‬
‫ﻫ ﻢ آو رد ه ﺷ ﺪ ه ﺑﻮ د ‪ ،‬د ر اﯾﺮان ﻧ ﯿ ﺰ ﺟ ﺰو ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﭘﺮ ﻃ ﺮﻓ ﺪ ار ﻣ ﺤ ﺴ ﻮ ب ﻣ ﯽ ﺷ ﻮ ﻧ ﺪ ‪ .‬و د ر اد اﻣ ﻪ ی ﻣ ﻘ ﺎﻟﻪ‬
‫ﻧ ﯿ ﺰ د ه ز ﺑﺎن را ﺑﻪ ﻋ ﻨ ﻮ ان د ه ز ﺑﺎن آﯾﻨ ﺪ ه د ار آو ر د ه اﺳ ﺖ ‪:‬‬
‫» آ ﯾ ﻨ ﺪ ه ﺷ ﻐ ﻠ ﯽ ﮐ ﺪ ا م ﺑ ﺮ ﻧ ﺎ ﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﺎن ﺑ ﻬ ﺘ ﺮ ا ﺳ ﺖ ؟‬
‫ﲤ ﺎ ﻣ ﯽ ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎ ی ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ ﺟ ﺎ ﯾ ﮕ ﺎ ه ﺧ ﻮ د ر ا د ا ﺷ ﺘ ﻪ و ﮐ ﺎ ر ﺑ ﺮ د ی ﺑ ﻮ د ه و ﻃ ﺮ اﻓ ﺪ ا ر ان ﺧ ﺎص ﺧ ﻮ د ر ا‬
‫د ا ر ﻧ ﺪ ‪ ،‬ا ﻣ ﺎ آ ﯾ ﻨ ﺪ ه ﺷ ﻐ ﻠ ﯽ ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﺎن ﺑ ﺮ ﺧ ﯽ ا ز ا ﯾ ﻦ ز ﺑ ﺎ ﻧ ﻬ ﺎ ﺑ ﻬ ﺘ ﺮ ﻣ ﯽ ﺑ ﺎ ﺷ ﺪ و د ا ﻧ ﺴ ﱳ ا ﯾ ﻦ ﻣ ﻮ ﺿ ﻮ ع‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای اﻓﺮاد ﺗﺎزه ﮐﺎری ﮐﻪ ﻗﺼﺪ دارﻧﺪ وارد ﺣﯿﻄﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪه ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑ ﻮ د ﺗ ﺎ د ﻗ ﯿ ﻖ ﺗ ﺮ ﺑ ﻪ ا ﯾ ﻦ ﺣ ﻮ ز ه ﺑ ﯿ ﺎ ﻧ ﺪ ﯾﺸ ﻨ ﺪ و د ر ﺳ ﺖ ﺗ ﺮ ا ﻧ ﺘ ﺨ ﺎب ﮐ ﻨ ﻨ ﺪ ‪.‬‬

‫د ه ز ﺑ ﺎ ن ﺑ ﺮ ﻧ ﺎ ﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ ﮐ ﻪ آ ﯾ ﻨ ﺪ ه ﺷ ﻐ ﻠ ﯽ ﺑ ﻬ ﺘ ﺮ ی ر ا ﺑ ﺮ ا ی ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾ ﺲ ر ﻗ ﻢ ﻣ ﯽ ر ﻧ ﺪ ﺷ ﺎ ﻣ ﻞ ‪:‬‬
‫ﭘﺎﯾ ﺘ ﻮ ن‬ ‫‪-‬‬
‫‪Java‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ -‬ﺟ ﺎوا اﺳ ﮑ ﺮ ﯾ ﭙ ﺖ‬
‫‪C/C++‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ -‬ﺳ ﯽ ﺷ ﺎرپ‬
‫‪R‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ -‬ﺳ ﻮ ﯾﻔ ﺖ‬
‫‪PHP‬‬ ‫‪-‬‬
‫زﺑﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ‪Go‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪MATLAB‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣ ﯽ ﺑﺎﺷ ﻨ ﺪ ‪« .‬‬

‫‪٢٣‬‬
 ‫‪٥‬ـﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی‬

‫ﻫ ﺮ د اﻧﺸ ﺠ ﻮ ی ر ﺷ ﺘﻪ ی ﮐ ﺎﻣ ﭙ ﯿ ﻮ ﺗﺮ ﺑﺎﯾ ﺪ ﺗﺎ ﺣ ﺪ و د ی ﺑﺎ ﻧﺎم و ﻣ ﻮ رد اﺳ ﺘﻔ ﺎد ه ی اﻧﻮاع ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ‬

‫ﻧ ﻮ ﯾ ﺴ ﯽ آ ﺷ ﻨ ﺎ ﺑ ﺎ ﺷ ﺪ ‪ .‬ا ز ﻃ ﺮ ﻓ ﯽ ﺑ ﺮ ا ی ﭘ ﯿ ﺪ ا ﮐ ﺮ د ن ر ا ه و ا ﺧ ﺘ ﺼ ﺎص و ﻗ ﺖ ﺑ ﯿ ﺸ ﺘ ﺮ د ر ز ﻣ ﯿ ﻨ ﻪ ی ﻣ ﻮ ر د ﻋ ﻼ ﻗ ﻪ‬
‫ی ﺧ ﻮ د ﻻ ز م اﺳ ﺖ ا ﯾﻦ آﺷ ﻨ ﺎ ﯾﯽ را ﮐ ﺴ ﺐ ﮐ ﻨ ﺪ ﺗﺎ ﺑ ﺘ ﻮ ا ﻧ ﺪ ز ﺑﺎن ا ﻧ ﺘ ﺨ ﺎ ﺑﯽ ﺑﻬ ﺘ ﺮ ی را ﻣ ﻮ ر د ﺗ ﻮ ﺟ ﻪ و ﯾﺎد ﮔ ﯿ ﺮ ی‬
‫ﻗ ﺮار د ﻫ ﺪ ‪.‬‬
‫د ر ا ﯾ ﻦ ﻣ ﻘ ﺎ ﻟﻪ ﺳ ﻌ ﯽ ﺷ ﺪ ﮐ ﻪ ا ز ا ر ا ﺋ ﻪ ﺻ ﺪ ﻫ ﺎ ز ﺑ ﺎن ﺑ ﺮ ﻧ ﺎﻣ ﻪ ﻧ ﻮ ﯾﺴ ﯽ ﻣ ﻮ ﺟ ﻮ د ﮐ ﻪ اﮐ ﺜ ﺮ آن ﻫ ﺎ ﻣ ﻮ ر د ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎد ه‬
‫ا ی ﻧ ﺪ ا ر ﻧ ﺪ ﯾ ﺎ ﺑ ﺴ ﯿ ﺎ ر ﻣ ﺤ ﺪ و د ﻫ ﺴ ﺘ ﻨ ﺪ ﭘ ﺮ ﻫ ﯿ ﺰ ﺷ ﻮ د و ﺑ ﯿ ﺸ ﺘ ﺮ ﲤ ﺮ ﮐ ﺰ ر و ی ز ﺑ ﺎن ﻫ ﺎ ی ﭘ ﺮ ﮐ ﺎ ر ﺑ ﺮ د و ﺑ ﻪ ر و ز د ﻧ ﯿ ﺎ‬
‫ﺑﺎﺷ ﺪ ‪ .‬ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧﻮ ﯾﺴ ﯽ از ﺣ ﺮف ‪ A‬ﺗﺎ ‪ Z‬د ر ﺳ ﺎل ﻫ ﺎ و د و ره ﻫ ﺎی ﻣ ﺨ ﺘﻠﻒ ﻃ ﺮاﺣ ﯽ ﺷ ﺪ ه اﻧﺪ ‪،‬‬
‫اﻣ ﺎ ﺑﺴ ﯿ ﺎر ی د ر ﺣ ﺎ ل ﺣ ﺎﺿ ﺮ ﻣ ﻨ ﺴ ﻮ خ ﺷ ﺪ ه ا ﻧ ﺪ ‪ .‬ﻫ ﻤ ﭽ ﻨ ﯿ ﻦ از ا ﺷ ﺎر ه ﺑﻪ ﺑﺴ ﯿ ﺎر ی از ز ﺑﺎن ﻫ ﺎ ﻣ ﺎ ﻧ ﻨ ﺪ‬
‫‪ Angular‬و ‪ React‬و ‪ JQuery‬ﮐﻪ در ﺳﺎل ﻫﺎی ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺧﯿﻠﯽ ﺳﺮﯾﻊ‬
‫ﺟ ﺎ ﯾ ﮕ ﺰ ﯾ ﻦ ﻫ ﺎ ی ﺑ ﻬ ﺘ ﺮ ی ﺑ ﺮ ا ی آ ﻧ ﻬ ﺎ ﭘ ﯿ ﺪ ا ﺷ ﺪ اﻣ ﺘ ﻨ ﺎ ﺷ ﺪ ه ا ﺳ ﺖ ‪ ،‬ز ﯾ ﺮ ا ﮐ ﻪ ا ﺳ ﺎ س ﮐ ﺎ ر ا ﯾ ﻦ ز ﺑ ﺎ ن ﻫ ﺎ ﺑ ﺮ ر و ی‬
‫‪ JavaScript‬ﯾﺎ ‪ TypeScript‬ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻗﺪﻣﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﯾﻦ دو زﺑﺎن ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ی‬
‫ﺑ ﯿ ﺸ ﺘ ﺮ ی د ار ﻧ ﺪ ‪.‬‬
‫اﻣ ﯿ ﺪ ﺑ ﺮ ا ﯾ ﻦ ا ﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ا ﯾ ﻦ ﻣ ﻘ ﺎ ﻟﻪ ﺗ ﻮ ا ﻧﺴ ﺘ ﻪ ﺑﺎ ﺷ ﺪ ﯾﮏ د ا ﻧﺸ ﺠ ﻮ ی ر ﺷ ﺘ ﻪ ی ﮐ ﺎﻣ ﭙ ﯿ ﻮ ﺗ ﺮ را ﺗﺎ ﺣ ﺪ و د ﺧ ﯿ ﻠﯽ‬
‫ز ﯾﺎد ی ﺑﺎ ز ﺑﺎن ﻫ ﺎی ﺑﺮ ﻧﺎﻣ ﻪ ﻧﻮ ﯾﺴ ﯽ آﺷ ﻨ ﺎ ﮐ ﺮد ه ﺑﺎﺷ ﺪ ‪.‬‬

‫‪٢٤‬‬
Refrences ‫ﻣ ﺮاﺟ ﻊ‬

https://www.computer.org/publications/tech-news/insider-membership-news/timeline-of-programming- i
languages
https://www.bell-labs.com/usr/dmr/www/chist.html ii
"ISO/IEC ٩٨٩٩:١٩٩٠ - Programming Languages -- C" iii
https://www.coursereport.com/blog/a-guide-to-low-level-programming-for-beginners iv
computerjobs.ir v

٢٥