zadania.

info – N AJWI EKSZY

˛ I NTERNETOWY Z BIÓR Z ADA Ń Z M ATEMATYKI

3E1-RÓWNANIA WIELOMIANOWE
Z ADANIE 1
Rozwia˛ż równanie ( x3 + 27)( x2 − 16) = 0.

R OZWI AZANIE
˛

Wyrażenie w pierwszym nawiasie zeruje si˛e gdy

x3 = −27 = −33 ⇐⇒ x = −3,

a wyrażenie w drugim nawiasie gdy

x2 = 16 = 42 ⇐⇒ x = ±4.

Odpowiedź: x ∈ {−4, −3, 4}

Z ADANIE 2
Rozwia˛ż równanie ( x3 + 125)( x2 − 64) = 0.

R OZWI AZANIE
˛

Wyrażenie w pierwszym nawiasie zeruje si˛e gdy

x3 = −125 = −53 ⇐⇒ x = −5,

a wyrażenie w drugim nawiasie gdy

x2 = 64 = 82 ⇐⇒ x = ±8.

Odpowiedź: x ∈ {−8, −5, 8}

Z ADANIE 3
Suma wszystkich pierwiastków równania: −( x + 5)( x2 + 1)( x − 7) = 0 jest równa
A) 0 B) 2 C) −2 D) 1

R OZWI AZANIE
˛

Wyrażenie w pierwszym nawiasie zeruje si˛e dla x = −5, wyrażenie w drugim nawiasie jest
zawsze dodatnie, a wyrażenie w trzecim nawiasie zeruje si˛e dla x = 7. Suma pierwiastków
równania jest wi˛ec równa
−5 + 7 = 2.

Odpowiedź: B

1
 zadania.info – N AJWI EKSZY
˛ I NTERNETOWY Z BIÓR Z ADA Ń Z M ATEMATYKI

Z ADANIE 4
Równanie x ( x − 3)( x2 + 25) = 0 ma dokładnie
A) cztery rozwiazania:
˛ x = 0, x = 3, x = 5, x = −5
B) trzy rozwiazania:
˛ x = 3, x = 5, x = −5
C) dwa rozwiazania:
˛ x = 0, x = 3
D) jedno rozwiazanie:
˛ x=3

R OZWI AZANIE
˛

Wyrażenie w trzecim nawiasie jest zawsze dodatnie, wi˛ec jedyne rozwiazania

˛ równania to
x = 0 i x = 3.

Odpowiedź: C

Z ADANIE 5
Równanie x ( x2 − 4)( x2 + 4) = 0 z niewiadoma˛ x
A) nie ma rozwiaza
˛ ń w zbiorze liczb rzeczywistych.
B) ma dokładnie dwa rozwiazania
˛ w zbiorze liczb rzeczywistych.
C) ma dokładnie trzy rozwiazania
˛ w zbiorze liczb rzeczywistych.
D) ma dokładnie pi˛eć rozwiaza
˛ ń w zbiorze liczb rzeczywistych.

R OZWI AZANIE
˛

Wyrażenie w ostatnim nawiasie jest zawsze dodatnie, wi˛ec wystarczy zajmować si˛e równa-
niem
0 = x ( x2 − 4) = x ( x − 2)( x + 2).
Równanie to ma trzy rozwiazania:
˛ x ∈ {−2, 0, 2}.

Odpowiedź: C

Z ADANIE 6
Spośród liczb, które sa˛ rozwiazaniami
˛ równania ( x − 8)( x2 − 4)( x2 + 16) = 0, wybrano
najwi˛eksza˛ i najmniejsza.˛ Suma tych dwóch liczb jest równa
A) 12 B) 10 C) 6 D) 4

R OZWI AZANIE
˛

Pierwiastkami danego równania sa˛ liczby

8, 2, −2

(dla takich liczb zeruja˛ si˛e wyrażenia w kolejnych nawiasach). Suma najwi˛ekszej i najmniej-
szej to
8 + (−2) = 6.

Odpowiedź: C

2
 zadania.info – N AJWI EKSZY
˛ I NTERNETOWY Z BIÓR Z ADA Ń Z M ATEMATYKI

Z ADANIE 7
Rozwia˛ż równanie (4 − x )( x2 + 2x − 15) = 0.

R OZWI AZANIE
˛

˛ ń jest x = 4. Aby wyznaczyć pozostałe rozwiazania

Oczywiście jednym z rozwiaza ˛ rozkła-
damy trójmian w drugim nawiasie.

x2 + 2x − 15 = 0
∆ = 4 + 60 = 64
−2 − 8 −2 + 8
x= = −5 lub x= = 3.
2 2

Odpowiedź: x ∈ {−5, 3, 4}

Z ADANIE 8
Rozwia˛ż równanie x ( x2 − 2x + 3) = 0.

R OZWI AZANIE
˛

˛ ń jest oczywiście x = 0. Innych rozwiaza

Jednym z rozwiaza ˛ ń nie ma, bo trójmian kwadra-
towy w nawiasie nie ma pierwiastków (bo ∆ = −8 < 0).

Odpowiedź: x = 0

Z ADANIE 9
Liczba niewymiernych pierwiastków równania ( x2 − 9)( x2 + 3x + 1) = 0 jest równa
A) 0 B) 2 C) 3 D) 4

R OZWI AZANIE
˛

Ponieważ x2 − 9 = ( x − 3)( x + 3), pierwszy nawias zeruje si˛e dla x = 3 i x = −3. Obie
liczby sa˛ wymierne, wi˛ec zajmijmy si˛e drugim nawiasem.

x2 + 3x + 1 = 0
∆ = 9−4 = 5
√ √
−3 − 5 −3 + 5
x1 = , ∨ x1 = .
2 2
Obie te liczby sa˛ niewymierne.

Odpowiedź: B

Z ADANIE 10
Rozwiazaniem
˛ równania x2 ( x + 1) = x2 − 8 jest
A) −9 B) −2 C) 2 D) 7

3
 zadania.info – N AJWI EKSZY
˛ I NTERNETOWY Z BIÓR Z ADA Ń Z M ATEMATYKI

R OZWI AZANIE
˛

Przekształcamy dane równanie

x 2 ( x + 1) = x 2 − 8
x3 + x2 = x2 − 8
x 3 = −8 ⇒ x = −2.

Odpowiedź: B

Z ADANIE 11
˛ ń rzeczywistych ma równanie 5x4 − 13 = 0?
Ile rozwiaza
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

R OZWI AZANIE
˛

Sposób I
Liczymy
5x4 − 13 = 0
5x4 = 13 /:5
r
4 13 13
x = ⇒ x=± .
5 5
Sposób II
Rozkładamy lewa˛ stron˛e ze wzoru skróconego mnożenia a2 − b2 = ( a − b)( a + b).
√ √ √ √ √ √
0 = ( 5x2 )2 − ( 13)2 = ( 5x2 − 13)( 5x2 + 13)

Drugi nawias jest zawsze dodatni, wiec wystarczy zajmować si˛e pierwszym z nich.
√ 2 √
5x − 13 = 0
√
13
x2 = √
5
s√ r
13 4 13
x=± √ =± .
5 5

Odpowiedź: B

Z ADANIE 12
Zbiorem
n wszystkich
o rozwi
n aza
˛ ń o równania −2x
n(3x + 1)(2o− 3x ) = 0 jest
n o
1 2 1 2
A) − 3 , 3 B) − 3 , 0, 3 C) −2, − 31 , 23 D) −2, − 13 , 0, 23

4
 zadania.info – N AJWI EKSZY
˛ I NTERNETOWY Z BIÓR Z ADA Ń Z M ATEMATYKI

R OZWI AZANIE
˛

Przekształćmy dane równanie tak, aby było widać kiedy zeruja˛ si˛e poszczególne wyrażenia
w nawiasach.
  
1 2
0 = −2x (3x + 1)(2 − 3x ) = −2 · 3 · (−3) · x x + x− .
3 3

Pierwiastkami danego równania sa˛ wi˛ec liczby: 0, − 13 , 23 .

Odpowiedź: B

Z ADANIE 13
Rozwia˛ż równanie ( x2 − 6)(3x + 2) = 0.

R OZWI AZANIE
˛

Wyrażenie √ √ √
x2 − 6 = x2 − ( 6)2 = ( x − 6)( x + 6)
√ √
zeruje si˛e dla x = 6 i x = − 6. Natomiast wyrażenie
 
2
3x + 2 = 3 x +
3

zeruje si˛e dla x = − 23 . Dane równanie ma wi˛ec trzy rozwiazania

˛

√ 2 √

x ∈ − 6, − , 6 .
3

n √ √ o
Odpowiedź: x ∈ − 6, − 23 , 6

Z ADANIE 14
Iloczyn wszystkich pierwiastków równania −2( x − 1)(2x + 6)(5 − x ) = 0 jest równy
A) 15 B) 30 C) −15 D) −30

R OZWI AZANIE
˛

Pierwiastkami danego równania:

−2 · 2 · (−1) · ( x − 1)( x + 3)( x − 5) = 0

sa˛ liczby: 1, −3, 5. Ich iloczyn jest równy −15.

Odpowiedź: C

Z ADANIE 15
˛ ń równania x2 ( x + 5)(2x − 3)( x2 − 7) = 0 jest równa
Liczba niewymiernych rozwiaza
A) 0 B) 1 C) 5 D) 2
5
 zadania.info – N AJWI EKSZY
˛ I NTERNETOWY Z BIÓR Z ADA Ń Z M ATEMATYKI

R OZWI AZANIE
˛

Jeżeli napiszemy dane równanie w postaci

2

3
 √ √
2x ( x + 5) x − ( x − 7)( x + 7) = 0
2
√
to widać, że jego pierwiastkami sa˛ liczby: 0, −5, 23 , ± 7. Tylko dwie ostatnie liczby sa˛ nie-
wymierne.

Odpowiedź: D

Z ADANIE 16
Suma wszystkich pierwiastków równania ( x + 3)( x + 7)( x − 11) = 0 jest równa
A) −1 B) 21 C) 1 D) −21

R OZWI AZANIE
˛

Pierwiastkami danego równania sa˛ liczby: −3, −7, 11. Ich suma jest równa 1.

Odpowiedź: C

Z ADANIE 17
Rozwiazaniami
˛ równania ( x3 − 8)( x − 5)(2x + 1) = 0 sa˛ liczby
A) −8; −5; 1 B) −1; 5; 8 C) − 12 ; 2; 5 D) − 12 ; 5; 8

R OZWI AZANIE
˛

Pierwiastkami danego równania sa˛ liczby

1
2, 5, −
2
(dla takich liczb zeruja˛ si˛e wyrażenia w kolejnych nawiasach).

Odpowiedź: C

Z ADANIE 18
˛ ń równania ( x + 1)( x + 2)( x2 − 3) = 0 jest równa
Liczba rzeczywistych rozwiaza
A) 0 B) 1 C) 2 D) 4

R OZWI AZANIE
˛
√ √
Ponieważ x2 − 3 = ( x − 3)( x + 3) równanie ma cztery rozwiazania:
˛
√ √
x ∈ {−2, −1, − 3, 3}.

Odpowiedź: D

6
 zadania.info – N AJWI EKSZY
˛ I NTERNETOWY Z BIÓR Z ADA Ń Z M ATEMATYKI

Z ADANIE 19
Równanie ( x + 5)( x − 3)( x2 + 1) = 0 ma
A) dwa rozwiazania:
˛ x = −5, x = 3
B) dwa rozwiazania:
˛ x = −3, x = 5
C) cztery rozwiazania:
˛ x = −5, x = −1, x = 1, x = 3
D) cztery rozwiazania:
˛ x = −3, x = −1, x = 1, x = 5

R OZWI AZANIE
˛

Wyrażenie w trzecim nawiasie jest zawsze dodatnie, wi˛ec jedyne rozwiazania

˛ równania to
x = −5 i x = 3.

Odpowiedź: A

Z ADANIE 20
Które z równań jest sprzeczne w zbiorze liczb rzeczywistych?
1
A) x4 + x = 0 B) x3 + 1 = 0 C) x4 + 1 = 0 D) 3x3 + 2 =0

R OZWI AZANIE
˛

Równanie x4 + 1 = 0 nie ma rozwiazania,

˛ bo x4 zawsze jest liczba˛ nieujemna.˛ Jeżeli nato-
miast chodzi o pozostałe równania, to rozwiazaniem
˛ równania x4 + x = 0 jest np. x = 0.
Rozwiazaniem
˛ równania x3 + 1 = 0 jest x = −1. Łatwo też rozwiazać
˛ ostatnie z równań
1
3x3 + =0
2
1
3x3 = − /:3
2 r
1 3 1
x3 = − ⇒ x= − .
6 6

Odpowiedź: C

Z ADANIE 21
Liczba ujemnych pierwiastków równania ( x − 5)(3x + 2)(2x + 1)( x2 − 25) = 0 jest równa
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

R OZWI AZANIE
˛

Pierwiastkami danego równania sa˛ liczby

2 1
5, − , − , 5, −5
3 2
(dla takich liczb zeruja˛ si˛e kolejne nawiasy). Widać, że sa˛ 3 pierwiastki ujemne.

Odpowiedź: C

Z ADANIE 22
Rozwia˛ż równanie ( x3 − 8)( x2 − 4x − 5) = 0.
7
 zadania.info – N AJWI EKSZY
˛ I NTERNETOWY Z BIÓR Z ADA Ń Z M ATEMATYKI

R OZWI AZANIE
˛

Wyrażenie w pierwszym nawiasie zeruje si˛e gdy

x 3 = 8 = 23 ⇐⇒ x = 2,

a wyrażenie w drugim nawiasie gdy

x2 − 4x − 5 = 0
∆ = 16 + 20 = 36
4−6 4+6
x= = −1 lub x= = 5.
2 2

Odpowiedź: x ∈ {−1, 2, 5}

Z ADANIE 23
Rozwia˛ż równanie ( x2 − 16)( x3 − 1) = 0.

R OZWI AZANIE
˛

Wyrażenie w pierwszym nawiasie zeruje si˛e gdy

x2 = 16 = 42 ⇐⇒ x = ±4.

a wyrażenie w drugim nawiasie gdy

x3 = 1 ⇐⇒ x = 1.

Odpowiedź: x ∈ {−4, 1, 4}

Z ADANIE 24
Rozwia˛ż równanie 5x ( x3 + 1)(2x − 8)( x2 + 4) = 0.

R OZWI AZANIE
˛

Jednym z pierwiastków równania jest oczywiście x = 0. Pozostałe pierwiastki wyznaczamy

sprawdzajac,
˛ kiedy zeruja˛ si˛e wyrażenia w nawiasach.

x3 + 1 = 0 ⇐⇒ x = −1
2x − 8 = 0 ⇐⇒ x = 4.

Równanie ma wi˛ec 3 rozwiazania

˛
{−1, 0, 4} .

Odpowiedź: x ∈ {−1, 0, 4}

8
 zadania.info – N AJWI EKSZY
˛ I NTERNETOWY Z BIÓR Z ADA Ń Z M ATEMATYKI

Z ADANIE 25
Równanie ( x2 − 27)( x2 + 16) = 0 ma dokładnie
A) jedno rozwiazanie
˛ rzeczywiste.
B) dwa rozwiazania
˛ rzeczywiste.
C) trzy rozwiazania
˛ rzeczywiste.
D) cztery rozwiazania
˛ rzeczywiste.
R OZWI AZANIE
˛
Ponieważ x2 + 16 > 0 i
√ √ √ √
x2 − 27 = ( x −
27)( x + 27) = ( x − 3 3)( x + 3 3)
√ √
równanie ma dwa pierwiastki: x = −3 3 i x = 3 3.

Odpowiedź: B

Z ADANIE 26
Suma wszystkich rozwiaza
˛ ńrównania
 (2x − 1)(2x − 2)( x + 2) = 0 jest równa
7 1
C) 12


A) − 2 B) − 2 D) 1

R OZWI AZANIE
˛
Dane równanie możemy zapisać w postaci
 
1
0=2 x− · 2 · ( x − 1)( x + 2)
2
Jego pierwiastkami sa˛ wi˛ec liczby: 12 , 1, −2. Ich suma jest równa
1 1
+1−2 = − .
2 2

Odpowiedź: B

Z ADANIE 27
˛ ń równania 2x ( x2 − 9)( x + 1) = 0 jest równy
Iloczyn wszystkich rozwiaza
A) (−3) B) 3 C) 0 D) 9
R OZWI AZANIE
˛

Sposób I
˛ ń równania jest x = 0, wi˛ec iloczyn wszystkich rozwiaza
Widać, że jednym z rozwiaza ˛ ń jest
równy 0.
Sposób II
Zauważmy, że
2x ( x2 − 9)( x + 1) = 2x ( x − 3)( x + 3)( x + 1),
wi˛ec rozwiazaniami
˛ danego równania sa˛ liczby
−3, −1, 0, 3.
Zatem ich iloczyn jest równy 0.

Odpowiedź: C

9
 zadania.info – N AJWI EKSZY
˛ I NTERNETOWY Z BIÓR Z ADA Ń Z M ATEMATYKI

Z ADANIE 28
˛ ń równania 2( x − 4)( x2 − 1) = 0 jest równy
Iloczyn wszystkich rozwiaza
A) −8 B) −4 C) 4 D) 8

R OZWI AZANIE
˛

Pierwiastkami danego równania

0 = 2( x − 4)( x2 − 1) = 2( x − 4)( x − 1)( x + 1)

sa˛ liczby: −1, 1, 4. Ich iloczyn jest równy −4.

Odpowiedź: B

Z ADANIE 29
˛ ń równania x ( x − 3)( x + 2) = 0 jest równa
Suma wszystkich rozwiaza
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3

R OZWI AZANIE
˛

Pierwiastkami danego równania sa˛ liczby: 0, 3, −2. Ich suma jest równa 1.

Odpowiedź: B

Z ADANIE 30
Rozwia˛ż równanie ( x2 − 1)( x2 − 2x ) = 0.

R OZWI AZANIE
˛

Dane równanie możemy zapisać w postaci

0 = ( x2 − 1)( x2 − 2x ) = ( x − 1)( x + 1) x ( x − 2).

Jego rozwiazaniami
˛ sa˛ wi˛ec liczby: {−1, 0, 1, 2}

Odpowiedź: x ∈ {−1, 0, 1, 2}

Z ADANIE 31
Rozwia˛ż równanie 3x3 − 6x2 − 27x + 54 = 0.

R OZWI AZANIE
˛

Gdy si˛e przyjrzymy równaniu to można zauważyć, że możemy łatwo wyłaczyć
˛ ( x − 2)
przed nawias.
3x3 − 6x2 − 27x + 54 = 0
3x2 ( x − 2) − 27( x − 2) = 0 /:3
( x2 − 9)( x − 2) = 0
( x − 3)( x + 3)( x − 2) = 0.

Odpowiedź: x ∈ {−3, 3, 2}

10
 zadania.info – N AJWI EKSZY
˛ I NTERNETOWY Z BIÓR Z ADA Ń Z M ATEMATYKI

Z ADANIE 32
Rozwiazaniem
˛ równania x3 + 3x2 − 4x − 12 = 0 nie jest liczba
A) 2 B) −2 C) −3 D) 3

R OZWI AZANIE
˛

Przekształcamy dane równanie (wyłaczamy

˛ x + 3)

x3 + 3x2 − 4x − 12 = x2 ( x + 3) − 4( x + 3) =
= ( x2 − 4)( x + 3) = ( x − 2)( x + 2)( x + 3).
Pierwiastkami równania sa˛ wi˛ec liczby −3, −2, 2.

Odpowiedź: D

Z ADANIE 33
Iloczyn pierwiastków równania x3 + x2 − 6x = 0 jest równy
A) 1 B) 3 C) −6 D) 0

R OZWI AZANIE
˛

˛ ń równania jest x = 0. To oznacza, że iloczyn pierwiastków jest

Widać, że jednym z rozwiaza
równy 0.

Odpowiedź: D

Z ADANIE 34
Pierwiastkami równania x3 − x2 − 6x = 0 sa˛ liczby
A) 0, −2, 3 B) −2, 3 C) 0, −3, 2 D) −3, −2

R OZWI AZANIE
˛

Liczymy
0 = x3 − x2 − 6x = x ( x2 − x − 6).
Zatem jednym z pierwiastków jest x = 0. Aby znaleźć pozostałe szukamy pierwiastków
trójmianu w nawiasie.

x2 − x − 6 = 0
∆ = 1 + 24 = 25
1−5 1+5
x= = −2 ∨ x= = 3.
2 2
Zatem pierwiastkami sa˛ 0, −2, 3.

Odpowiedź: A

Z ADANIE 35
Równanie x3 + 9x = 0
A) nie ma pierwiastków B) ma jeden pierwiastek
C) ma dwa pierwiastki D) ma trzy pierwiastki
11
 zadania.info – N AJWI EKSZY
˛ I NTERNETOWY Z BIÓR Z ADA Ń Z M ATEMATYKI

R OZWI AZANIE
˛

Przekształcamy wzór
0 = x3 + 9x = x ( x2 + 9).
Ponieważ x2 ⩾ 0 dla każdego x, wi˛ec wyrażenie w nawiasie jest zawsze dodatnie. Zatem
jedyny pierwiastek to x = 0.

Odpowiedź: B

Z ADANIE 36
Rozwia˛ż równanie x3 − 6x2 − 11x + 66 = 0.

R OZWI AZANIE
˛

Łatwo zauważyć, że możemy wyłaczyć

˛ ( x − 6) przed nawias.

0 = x3 − 6x2 − 11x + 66 = x2 ( x − 6) − 11( x − 6) =

√ √
= ( x − 6)( x2 − 11) = ( x − 6)( x − 11)( x + 11).

√ √
Odpowiedź: x ∈ {− 11, 11, 6}

Z ADANIE 37
Rozwia˛ż równanie 9x3 + 18x2 − 4x − 8 = 0.

R OZWI AZANIE
˛

Wyciagamy
˛ x + 2 przed nawias.

9x3 + 18x2 − 4x − 8 = 0
9x2 ( x + 2) − 4( x + 2) = 0
(9x2 − 4)( x + 2) = 0
(3x − 2)(3x + 2)( x + 2) = 0
  
2 2
9 x− x+ ( x + 2) = 0
3 3
2 2
x= lub x = − lub x = −2.
3 3

Odpowiedź: x ∈ −2, − 23 , 23


Z ADANIE 38
Rozwia˛ż równanie x3 − 6x2 − 12x + 72 = 0.

12
 zadania.info – N AJWI EKSZY
˛ I NTERNETOWY Z BIÓR Z ADA Ń Z M ATEMATYKI

R OZWI AZANIE
˛

Łatwo zauważyć, że możemy wyłaczyć

˛ ( x − 6) przed nawias.

0 = x3 − 6x2 − 12x + 72 = x2 ( x − 6) − 12( x − 6) =

√ √
= ( x − 6)( x2 − 12) = ( x − 6)( x − 2 3)( x + 2 3).
√ √
Zatem równanie ma 3 pierwiastki: −2 3, 2 3, 6.
n √ √ o
Odpowiedź: −2 3, 2 3, 6

Z ADANIE 39
Rozwia˛ż równanie 3x3 − 4x2 − 3x + 4 = 0.

R OZWI AZANIE
˛

Gdy si˛e przyjrzymy równaniu to można zauważyć, że możemy łatwo wyłaczyć
˛ (3x − 4)
przed nawias.
3x3 − 4x2 − 3x + 4 = 0
x2 (3x − 4) − (3x − 4) = 0
( x2 − 1)(3x − 4) = 0
 
4
3( x − 1)( x + 1) x − = 0.
3

n o
Odpowiedź: −1, 1, 43

Z ADANIE 40
Rozwia˛ż równanie x3 + 2x2 − 8x − 16 = 0.

R OZWI AZANIE
˛

Łatwo zauważyć, że możemy wyłaczyć

˛ ( x + 2) przed nawias.

0 = x3 + 2x2 − 8x − 16 = x2 ( x + 2) − 8( x + 2) =
√ √
= ( x + 2)( x2 − 8) = ( x + 2)( x − 8)( x + 8) =
√ √
= ( x + 2)( x − 2 2)( x + 2 2).

√ √
Odpowiedź: x ∈ {−2 2, −2, 2 2}

Arkusz zadań znajdziesz na stronie

HTTPS :// ZADANIA . INFO /3958_4228

13