Khoa Mạng máy tính & Truyền thông - UIT

Lab

1
Làm quen với Wireshark
Wireshark Getting Started

Môn học: Nhập môn Mạng máy tính

Tháng 03/2024
Lưu hành nội bộ
 Lab 1: Làm quen với Wireshark

2
A. TỔNG QUAN

1. Mục tiêu
▪ Làm quen với phần mềm Wireshark – công cụ bắt gói tin phổ biến, phục vụ việc

nghiên cứu về hoạt động của các tầng mạng.

2. Kiến thức nền tảng

▪ Kiến thức về Mạng máy tính cơ bản, nguyên tắc hoạt động của mạng máy tính.

3. Môi trường thực hành

Sinh viên cần chuẩn bị trước máy tính có kết nối Internet và cài đặt các phần mềm:

Phần mềm Wireshark

Đây là phần mềm bắt gói tin trong mạng (sniffing) giúp theo dõi quá

trình trao đổi dữ liệu trong mạng. Đối với môn học này, Wireshark

giúp phân tích và hiểu rõ hơn hoạt động của các tầng (layer) của

mạng.

Tải về bản mới nhất tại https://www.wireshark.org/download.html

Hình 1. Giao diện chính của Wireshark

KHOA MẠNG MÁY TÍNH & TÀI LIỆU THỰC HÀNH NHẬP MÔN MẠNG MÁY TÍNH
TRUYỀN THÔNG GVHD: Phan Trung Phát – [email protected]
 Lab 1: Làm quen với Wireshark

3
B. THỰC HÀNH
1. Task 1: Mở đầu về Mạng máy tính
 Trước khi bắt đầu thực hành, sinh viên hãy trả lời các câu hỏi sau:
- Kể tên các loại thiết bị liên quan đến Mạng mà bạn biết hoặc đang sử dụng (kèm ảnh minh
họa).
- Những vấn đề gì có thể xảy ra nếu không có kết nối Internet trong 5 phút?
- Mục tiêu về kiến thức sau khi hoàn thành môn học Nhập môn Mạng máy tính của bạn là
gì?

2. Task 2: Làm quen với Wireshark và thử nghiệm bắt gói tin trong mạng
2.1 Giới thiệu và làm quen với Wireshark
Wireshark là phần mềm bắt gói tin (packet sniffer) rất phổ biến và miễn phí chạy

trên Windows, Linux, MacOS, hỗ trợ bắt gói tin và quan sát nội dung của các thông

điệp được trao đổi bởi các giao thức tại các tầng mạng khác nhau.

Hình 2. Cấu trúc của việc bắt gói tin

Ngoài ra, Wireshark còn phục vụ cho việc điều tra các chứng cứ số (forensic) liên

quan đến các vụ án về mạng máy tính.

Giao diện chính khi mở Wireshark sẽ giống Hình 1.

Tại cửa sổ đầu tiên, bạn sẽ thấy danh sách các card mạng (hay network interface)

trong mục Capture. Quan sát bên phải tên interface sẽ có minh họa thể hiện cho hoạt

KHOA MẠNG MÁY TÍNH & TÀI LIỆU THỰC HÀNH NHẬP MÔN MẠNG MÁY TÍNH
TRUYỀN THÔNG GVHD: Phan Trung Phát – [email protected]
 Lab 1: Làm quen với Wireshark

4
động trao đổi dữ liệu trong mạng, khi có dấu hiệu như thì có thể nhận

định đang có dữ liệu trao đổi qua interface đó.

Tùy theo loại kết nối và hệ điều hành đang sử dụng, tên của các interface sẽ khác

nhau. Ví dụ, tên các interface thông thường trên Windows như sau:

- Kết nối có dây: Ethernet, Local Area Connection (LAN).

- Kết nối không dây: WiFi.
Sau đó, giao diện bắt gói tin sẽ xuất hiện như sau.

Hình 3. Giao diện chính của Wireshark trong suốt quá trình bắt và phân tích
gói tin
Lưu ý: Để có thể bắt được các gói tin đi qua nó, card mạng cần được kích hoạt chế độ
Promiscuous (mặc định sẽ được kích hoạt sẵn trong Wireshark).

Hình 4. Có thể vào Capture > Options để theo dõi cài đặt trên từng interface
Giao diện Wireshark gồm có 5 thành phần chính từ trên xuống:
1. Command menus: chứa các menu thực hiện các chứng năng chính của Wireshark.
Chúng ta quan tâm chủ yếu đến File và Capture.

o File menu chứa các tùy chọn cho phép lưu các gói tin đã bắt được (Save)
dưới dạng file .pcapng hoặc mở file chứa các gói tin đã bắt từ trước.
o Capture menu cho phép bắt đầu bắt gói tin và thay đổi các tùy chỉnh

KHOA MẠNG MÁY TÍNH & TÀI LIỆU THỰC HÀNH NHẬP MÔN MẠNG MÁY TÍNH
TRUYỀN THÔNG GVHD: Phan Trung Phát – [email protected]
 Lab 1: Làm quen với Wireshark

5
o Các button thường dùng:
▪ - Bắt đầu bắt gói tin trên card mạng đã chọn.
▪ - Dừng quá trình bắt gói tin
▪ - Khởi động lại quá trình bắt gói tin hiện tại
▪ - Mở Capture Options để thay đổi các tùy chỉnh
2. Packet-display filter: Tên giao thức và các thông tin khác có thể được nhập vào
đây để lọc các gói tin trong packet-listing window.
Ví dụ, để lọc các gói tin HTTP (các gói tin liên quan đến việc truy cập web), ta gõ
“http” vào khung này và chọn Apply.

3. Packet-listing windows:
Hiển thị thông tin tóm tắt cho các gói tin đã bắt, bao gồm:
o No: Số thứ tự (số này được gán bởi Wireshark, không phải số thứ tự
chứa trong header của gói tin)
o Time: mốc thời gian gói tin bị bắt.
o Source: địa chỉ nguồn
o Destination: địa chỉ đích.
o Protocol: loại giao thức, chỉ hiển thị giao thức hoạt động ở tầng cao nhất.
o Length: độ dài (kích thước) gói tin.
o Info thông tin đặc tả cho giao thức đó.
4. Packet details window:
Cung cấp các thông tin chi tiết về gói tin được chọn từ packet-listing window.

Các thông tin này bao gồm chi tiết về Ethernet frame (giả sử gói tin được gửi và nhận
thông qua Ethernet interface), IP datagram, TCP hoặc UDP segment và cuối cùng là
thông tin về giao thức ở tầng cao nhất.
5. Packet Raw data
Hiển thị toàn bộ nội dung của gói tin dưới dạng ASCII và hexadecimal.

KHOA MẠNG MÁY TÍNH & TÀI LIỆU THỰC HÀNH NHẬP MÔN MẠNG MÁY TÍNH
TRUYỀN THÔNG GVHD: Phan Trung Phát – [email protected]
 Lab 1: Làm quen với Wireshark

6
Thực ra, bản chất của mỗi gói tin bắt được chính là phần dữ liệu thô này. Các nội
dung hiển thị tại phần 3, 4 do Wireshark phân tích và trực quan hóa để người dùng
thuận tiện theo dõi.

2.2 Thử nghiệm bắt gói tin với Wireshark

 Sinh viên thực hành theo các bước sau tại môi trường đã chuẩn bị:
Khởi động trình duyệt web bất kỳ như Google Chrome, Firefox, Edge,...
và phần mềm Wireshark (phiên bản mới nhất)
Lưu ý: Nếu sử dụng Wireshark cài đặt sẵn trong các máy tính tại phòng Lab,
hãy kiểm tra và cập nhật Wireshark lên phiên bản mới nhất trước khi thực
hành.
Tại phần Capture, chọn interface đang hoạt động chính trên máy để bắt
đầu bắt gói tin.
Ví dụ: Khi đang sử dụng Wifi để kết nối Internet, chọn interface Wifi.

Hình 5. Chọn interface mạng phù hợp

Sau đó, cửa sổ như Hình 4 sẽ xuất hiện và hiển thị kết quả bắt gói tin tại
interface đã chọn.
Mở trình duyệt web và chỉ truy cập vào website có địa chỉ như sau
http://gaia.cs.umass.edu/wireshark-labs/INTRO-wireshark-file1.html
Đây là một website đơn giản có nội dung như sau:

Hình 6. Truy cập website wireshark-file1 thành côn

KHOA MẠNG MÁY TÍNH & TÀI LIỆU THỰC HÀNH NHẬP MÔN MẠNG MÁY TÍNH
TRUYỀN THÔNG GVHD: Phan Trung Phát – [email protected]
 Lab 1: Làm quen với Wireshark

7
Sau khi trình duyệt đã hiển thị trang INTRO-wireshark-file1.html (chỉ là
một dòng chào mừng đơn giản), dừng bắt gói tin tại Wireshark.

Hình 7. Kết quả bắt gói tin sau khi dừng bắt gói tin
Lưu ý: Phải dừng bắt gói tin ngay sau khi đã truy cập thành công vào trang web
trên để tránh bắt các gói tin không cần thiết, làm tăng dung lượng file .pcapng
khi lưu lại.
Cửa sổ chính của Wireshark bây giờ giống như Hình 7. Bạn đã có các gói tin
chứa đầy đủ các thông điệp được trao đổi giữa máy tính và web server. Thông
điệp HTTP trao đổi với web server gaia.cs.umass.edu phải xuất hiện đâu đó
trong các gói tin được bắt.
Có nhiều loại gói tin được hiển thị (tương ứng với nhiều giao thức). Mặc dù bạn
chỉ đơn thuần truy cập một trang web nhưng cũng có nhiều giao thức khác chạy
bên dưới mà bạn không thấy được.
Gõ “http” vào packet-display filter sau đó chọn Apply để Wireshark chỉ
hiển thị các thông điệp HTTP trong packet-listing window.

Hình 8. Lọc các gói tin HTTP từ kết quả bắt gói tin
Tìm 2 thông điệp HTTP GET được gửi từ máy tính đến

gaia.cs.umass.edu server (tìm trong packet-listing window đoạn chứa GET theo

KHOA MẠNG MÁY TÍNH & TÀI LIỆU THỰC HÀNH NHẬP MÔN MẠNG MÁY TÍNH
TRUYỀN THÔNG GVHD: Phan Trung Phát – [email protected]
 Lab 1: Làm quen với Wireshark

8
sau bởi gaia.cs.umass.edu) và HTTP 200 OK được trả về từ server đến máy tính
hiện tại. Sau khi chọn thông điệp HTTP GET, các thông tin về Ethernet frame,

IP datagram, TCP segment và HTTP header sẽ được hiển thị ở packet-header

window.

Lưu ý: Gói tin trả về HTTP – 200 OK chỉ xuất hiện khi bắt gói tin ở lần truy cập
đầu tiên trên trình duyệt.
Lưu lại tập tin Wireshark đã bắt được thành file .pcapng có tên dạng

MSSV-Task1.pcapng. Ví dụ: 25520001-Task1.pcapng.

Chọn biểu tượng Start capturing packets để bắt đầu quá trình bắt gói tin

mới.

Chọn 1 website mà sinh viên thường hay truy cập, ví dụ uit.edu.vn,

tinhte.vn,… và tiến hành bắt gói tin trên website đó. Lưu ý, website này phải có
sử dụng https://...

Lặp lại các bước 4-5 với website đã chọn tại Bước 10.

Lưu lại tập tin sau khi bắt được ở website thứ 2 thành file pcapng có tên

dạng MSSV-Task2.pcapng.

2.3 Phân tích kết quả bắt gói tin từ Wireshark

 Sinh viên tự thực hiện các bước thực hành như hướng dẫn tại phần 2.2 để có được 2 file

kết quả pcapng từ Wireshark. Lần lượt mở từng file tương ứng với 2 website trên và trả
lời các câu hỏi sau:

Lưu ý: Trình bày câu trả lời kèm theo ảnh chụp màn hình tương ứng vị trí đã quan

sát được thông tin trên Wireshark.

KHOA MẠNG MÁY TÍNH & TÀI LIỆU THỰC HÀNH NHẬP MÔN MẠNG MÁY TÍNH
TRUYỀN THÔNG GVHD: Phan Trung Phát – [email protected]
 Lab 1: Làm quen với Wireshark

9
*Dựa vào file MSSV-Task1.pcapng, sinh viên thực hiện trả lời các câu hỏi sau:

1. Tổng thời gian bắt gói tin đối với website đã thử nghiệm và tổng số gói tin bắt

được là bao nhiêu?

2. Trong các gói tin bắt được, có tổng cộng bao nhiêu gói tin HTTP?

3. Liệt kê ít nhất 5 giao thức khác nhau xuất hiện trong cột giao thức (Protocol)

khi không áp dụng bộ lọc “http” khi truy cập website. Tìm hiểu trên Internet

và mô tả ngắn gọn chức năng chính của các giao thức đó.

4. Xác định gói tin HTTP GET đầu tiên gửi đến website đã thử nghiệm. Cho biết

gói tin này cơ bản dùng để làm gì?

Gợi ý: Quan sát thông tin trong packet details window hay Info của gói tin.

5. Xác định gói tin phản hồi của gói tin HTTP GET ở câu 4, thông tin nào xác định

điều đó?

6. Tính thời gian từ khi gói tin HTTP GET đầu tiên được gửi cho đến khi có gói

tin phản hồi HTTP 200 OK đối với website đã thử nghiệm. (mặc định, giá trị

của cột thời gian (Time) trong packet-listing window là khoảng thời gian tính
bằng giây kể từ khi chương trình Wireshark bắt đầu bắt gói tin).
7. Nội dung hiển thị trên trang web gaia.cs.umass.edu

“Congratulations! You've downloaded the first Wireshark lab file!”

có nằm trong các gói tin HTTP bắt được hay không? Nếu có, hãy tìm và xác

định vị trí của nội dung này trong các gói tin bắt được.

8. Hãy tìm hiểu về định dạng của địa chỉ IP và thử phỏng đoán địa chỉ IP của

gaia.cs.umass.edu là gì? Địa chỉ IP của máy tính đang sử dụng là gì?

9. Từ các nội dung trên, hãy mô tả cơ bản khi truy cập một website (ví dụ website

đã thử nghiệm ở trên) thì quá trình gửi và nhận gói tin đã hoạt động như thế

nào? Trình duyệt mà bạn đang sử dụng đóng vai trò gì?

KHOA MẠNG MÁY TÍNH & TÀI LIỆU THỰC HÀNH NHẬP MÔN MẠNG MÁY TÍNH
TRUYỀN THÔNG GVHD: Phan Trung Phát – [email protected]
 Lab 1: Làm quen với Wireshark

10
Lưu ý: Mô tả lại quá trình này một cách cơ bản dựa trên gói tin từ khi nhập đường

dẫn website đến khi website được hiển thị đầy đủ.

*Dựa vào file MSSV-Task2.pcapng, sinh viên thực hiện trả lời các câu hỏi sau:

10. Khi sử dụng bộ lọc “http” như ở đối với website ở Task 1 thì kết quả thu được

như thế nào, có các gói tin HTTP tương tự không?

11. Tìm cách xác định địa chỉ IP của website đã chọn là bao nhiêu? Địa chỉ IP của

máy tính bạn lúc này là bao nhiêu?

12. Sử dụng thành phần packet-display filter để hiển thị đầy đủ quá trình trao đổi

gói tin giữa máy tính của bạn và website bằng cú pháp: ip.addr==<địa chỉ IP

của máy tính> && ip.addr==<địa chỉ IP của website> . Cho biết rằng bạn có

thể thấy được nội dung trả về của website không? Mô tả.

13. Hãy chỉ ra ít nhất 2 gói tin mà bạn cho rằng là quan trọng khi truy cập website

này. Tìm hiểu và mô tả ngắn gọn các giao thức này. Giải thích.

 Câu hỏi số 14: Theo bạn, địa chỉ IP dùng để làm gì và có cách nào khác để xem địa chỉ
IP của máy tính và của một website khác hay không? Hãy thực hiện thực hiện để minh
họa điều đó. Tìm được càng nhiều cách càng tốt.

KHOA MẠNG MÁY TÍNH & TÀI LIỆU THỰC HÀNH NHẬP MÔN MẠNG MÁY TÍNH
TRUYỀN THÔNG GVHD: Phan Trung Phát – [email protected]
 Lab 1: Làm quen với Wireshark

11
C. YÊU CẦU & ĐÁNH GIÁ
1. Yêu cầu
▪ Sinh viên tìm hiểu và thực hành theo hướng dẫn. Thực hiện báo cáo cá nhân.
▪ Sinh viên báo cáo kết quả thực hiện và nộp bài gồm:
- Báo cáo chi tiết (trình bày theo template đã thống nhất), trình bày cụ thể
các yêu cầu trong bài thực hành (có ảnh minh họa) và giải thích các vấn
đề kèm theo.
- 2 file MSSV-Task1.pcapng và MSSV-Task2.pcapng thu được từ việc bắt
gói tin bằng Wireshark theo yêu cầu của bài thực hành.
Đặt tên file báo cáo theo định dạng như mẫu:
Mã lớp-LabX_MSSV
Ví dụ: IT005.O25.1-Lab01_25520001
Nếu báo cáo có nhiều file, nén tất cả file vào file .ZIP với cùng tên file báo cáo.
▪ Nộp báo cáo trên theo thời gian đã thống nhất tại website môn học.

2. Đánh giá:
Sinh viên hiểu và tự thực hiện được bài thực hành, trả lời đầy đủ các yêu cầu đặt ra,
khuyến khích trình bày báo cáo chi tiết, rõ ràng.

D. TÀI LIỆU THAM KHẢO

Bài thực hành được xây dựng dựa trên Wireshark Lab: Getting Started - Supplement
to Computer Networking: A Top-Down Approach, 7th ed., J.F Kurose and K.W Ross.

HẾT
Chúc các em hoàn thành tốt

KHOA MẠNG MÁY TÍNH & TÀI LIỆU THỰC HÀNH NHẬP MÔN MẠNG MÁY TÍNH
TRUYỀN THÔNG GVHD: Phan Trung Phát – [email protected]