VALUES EDUCATION

Ano ang institusyon?

-Ang institusyon ay isang organisasyon, samahan, o pundasyon,
na kailangan itatag dahil sa isang layunin. Ito at may pinipiling
pinuno at hinikayat na mga miyembro tulad ng paaralan,
pamahalaan, o media.
-Ang pamilya ay natatanging institusyon. Ito ay natural at unang
institusyon na kinabibilangan ng tao o kasapi.

Ang mga sumusunod ay mga pananaw kung bakit ang pamilya ay

masasabing isang natural na institusyon

1. Ang pamilya ay maliit na pamayanan ng mga tao na

inaasahang may maayos na paraan ng pag iral at
pamumuhay na nakabatay sa mabuting ugnayan.
-Ang pamilya ay natural na institusyon ng pagmamahalan at
pagkatuto. Sa pamamagitan ng edukasyon, motibasyon, at
suporta ng mga kasapi ang pamilya ay nagsisilbing likas na
yaman para sa maayos at mapayapang Lipunan.
2. Ang pundasyon ng institusyon ng pamilya ay pinagtibay ng
pagmamahalan ng mga magulang.
-Ang pagiging matibay ng pamilya ay nakabatay sa
pagmamahalan ng mag asawa. Mula sa pagmamahalan ng mag
asawa ay naisasalin nila ito sakanilang mga anak. Suliranin ng
mga naghihiwalay na pamilya ay nauugat sa hindi tamang dahilan
ng pagpapakasal. Sapilitan, hindi handa, hindi pinag isipan ng
mabuti, madaliang kasalan, o huwad na pagmamahalan.
 3. Ang pamilya ay una at pinakamahalagang bahagi ng lipunan.
Ang kalakasan ng mga pamilyang bumubuo ng lipunan ay
siya ring kalakasan ng buong bansa.
-Kasabihan: Walang tagumpay ng bayan ang mangingibabaw o
nangunguna sa kaniyang mamamayan. Ito ay dahil sa
mamamayan ang bumubuo ng bayan kayat ang tagumpay ng
bayan ay nakasalalay sa kakayahan, kahusayan, kaayusan at
kabutihan ng mamamayan.
4. Ang pamilya ay binibilang na institusyon ng pagmamahalan
at pagtutulungam
-Ang tunay na pagmamahal ay walang hinihintay na kapalit. Sa
pamilya karaniwang nagkakaroon ng unang karanasan nang
pagmamahalan at pag tutulungan.
5. Ang pamilya una at walang makapapalit na paaralan para sa
panlipunang buhay.
-Ang pamilya ay inaasahang epektibong institusyon upang gawing
makatao at mapagmahal ang lipunan.
6. Ang pamilya ay may panlipunan at pampolitikal na
gampanin.
-Pagtulong sa kapwa na nilanang sa pamilya
Politikal na gampanin-pagbabantay ng batas at institusyong
panlipunan. Pagtanggol sa karapatan at tungkulin ng pamilya.
Pagboboto sa mga tamang tao oara mabago anf kalakaran at
kalagayan ng ipunan.

3 P'S NA UMIIRAL SA PAMILYA

1. Pagbibigay ng edukasyon
 Dahil ang magulang ang ginamit na instrumento ng Diyos
upang bigyan ng buhay ang kanilang mga anak, may
 karapatan at tungkulin ang una upang bigyan ng edukasyon
ang huli. Ang karapatan para sa edukasyon ng ga bata ay
orihinal at pangunahing karapatan
 Hindi magagampanan ng mga magulang ang kanilang
tungkulin sa edukasyon ng kanilang mga anak kung hindi sila
bibigyan ng karapatan para rito. Katuwang nila ang mga
institusyon sa lipunan sa pagkamit nito. Kasama ng
pagkakaroon ng karapatan ng mga bata sa edukasyon ay
ang karapatan ng mga magulang na sila ay turuan.
 Magagawa lamang nila ang mga ito kung naihanda sila ng
kanilang mga magulang gamit ang mga pagpapahalagang
naituro sa kanila sa tahanan bilang sandata at kalasag. Ang
pornograpiya, droga, maruming pulitika, peer pressure, art
iba pa, ay ilan lamang sa mga halimbawa ng mga
sitwasyong kahaharapin ng isang anka sa lipunan
 Pangunahing dapat ituro nf magulang sa kanilang mga anak
ay ang wastong paggamit ng kalayaan sa mga materyal na
bagay. Kailangang maturuan ang mga bata na mamuhay ng
simple. Sa ganitong pagmumulat, maisasapuso ng mga anak
na mas mahalaga ang tao sa kung ano siya at hindi sa kung
anong mayroon siya.

Maaring isipin na simpleng turo ito ngunit ang turong ito ay

magbubunga ng iba pang mga pagpapahalaga tulad ng:
a. Ppagtanggap- dahil sa paghubog sa kakayahang tanggapin
ang tao bilang siya at hindi siya susukatin batay sa kung ano
ang maari niyang ibigay.
b. Pagmamahal- dahil sa sa kakayahang tanggapin ang isang
tao na hindi tumitingin sa kaniyang kakayahan at katangian
ay tanda ng malalim na pagmamahal at;
c. Katarungan- dahil nag bubunsod ito upang kilalanin at
igalang ang dignidad ng tao.
Sa isang lipunan naunti-unting nayayanig at nawawasak ng
pagiging makasarili ng iilan, mahalagang hubugin ang mga anak
sa tunay na diwa ng katarungan. Ito ang magbubunsod upang
matutuhan nilang igalang ang dignidad ng kanilang kapwa at ang
diwa ng pagmamahal na hindi naghihintay ng kapalit at
nagpapadaloy sa paglilingkod at pagtulong lalo na sa mga
nangangailangan.

Ngunit mahalagang maunawaan na wala pa ring makahihigit sa

pagtuturo sa pamamagitan ng pagpapakita ng magandang
halimbawa. Ang halimbawa ang pundasyon ng impluwensiya. Ang
mga bagay na nakikita ng mga bata na ginagawa ng kanilang
magulang, ang mga salita na kanilang naririnig sa mga ito, at ang
paraan ng kanilang pag iisip ang tunay na makaiimpluwensiya sa
kanilang mga iisipin, sasabihin, at isasagawa. Ang mga magulang,
ang kauna-unahang modelo ng kanilang mga anak. Hindi ito
maiiwasan dahil lahat ng kanilang sinasabi at ginagawa ay
nakakaimpluwensiya sakanilang mga anak, positibo man ito o
negatibo. Magsisilbing pamantayan ng kilos at asal ang mga anak
ang kanilang nakikita mula sakanila.

2. Paggabay sa paggawa ng Mabuting Pagpapasya

Isa sa mga pangunahing makatutulong upang ang isang tao ay
maging matagumpay, masaya, at magkaroon ng kakayahan na
makapag-ambag para sa kaunlaran ng lipunan ay ang turuan siya
na makagawa ng mabuting pagpapasiya at pagkatapos ay bigyan
siya ng laya na magpasiya para sa kaniyang sarili. Ang mga
pagpapasiyang isasagawa ng mga bata hanggang sa kanilang
pagtanda ang siyang magdidikta kung anong uri ng tao sila
magiging sa hinaharap at kung anong landas ang kanilang
pipiliing tahakin.

3. Paghubog na pananampalataya
Narito ang ilan sa mga pamamaraan na maaring makatulong sa
iyo at sayong pamilya.
1. Tanggapin na ang Diyos ang dapat aging sentro ng
buhay-pampamilya. Sa paglipas ng panahon, ang mga
kasapi ng pamilya, lalo na ang mga magulang, ay labis
ang pagiging abala sa pagtatrabaho para sa
pagtataguyod ng pangangailangan ng pamilya.
2. Ituon ang pansin sa pag unawa. Ang pakikinig sa
panalangin o nilalaman ng mga aklat tungkol sa
pananampalataya (hal. Qur'an sa mga muslim at Bibliya
sa mga Kristiyano) ay hindi sapat kahit pa ang
pangmemorya sa nilalaman nito.
3. Hayaang maranas ang tunay at malalim nitong
mensahe. Hindi natin malilimutan ang mga karanasan
na nagkaroon ng malalim na epekto sa ating pagkatao.
4. Gamitin ang mga pagkakataon na handa ang bawat
kasapi ng pamilya na makinig at matuto. Ang paghubog
sa tao sa pananampalataya ay hindi dapat ipinipilit.
5. Tulungan ang bawat kasapi uang maitanim sa kanilang
kaisipan ang mga itinuturo tungkol sa
pananampalataya. Mabilis makalimot ang tap. Kaya sa
pagtuturo tungkol sa mahahalagang aral tungkol sa
pananampalataya, mahalagang maisagawa ito nang
paulit-ulit upang ito ay tumanim nang malalim sa
kanilang puso at isipan.
6. Iwasan ang pag-aalok ng suhol. "sige, kapag sumama
ka sa akin magsimba ay kakain tayo sa labas"
 7. Ipadanas ang pananampalataya nang may kagalakan.
Mas masaya, mas hindi malilimutan. Ito ang
mahalagang tandaan kung magtuturo tungkol sa
pananampalataya. Tiyakin na lilikha ng mga
pagkakataon na magiging masaya ang kasapi ng
pamilya na matito.

SUSI SA MABUTING UGNAYAN NG PAMILYA AT PAKIKIPAGKAPWA

Ang salita ay pangunahing kakailanganin sa pasalitang paguusap

ngunit may mga di pasalitang paraan tulad ng mga sumusunod
na may malaking bahagi sa komunikasyon

1. Posisyon ng katawan
2. Ekspresyon ng mukha
3. Kumpas ng kamay at nakagawiang galaw o kilos

TATLONG BAHAGI NG KOMUNIKASYON

1. Taong nag uusapp
2. Ugnayang namamagitan
3. Konteksto
a. Pisikal na kapaligitan
b. Kultural na kaligiran
c. Ingay o sagabal sa proseso
-pangkapaligiran
-pang katawan
pangkaisipan
KOMUNIKASYON TUNGO SA PAKIKIPAGKAPWA

Ang komunikasyon ay isang epektibong paraan sa ating

pakikipag-ugnayan sa lipunang ginagalawan. Ito ang daan upang
magaroon tayo ng magandang relasyon sa ating kapwa bagkus,
maari rin itong magbunga ng hindi pagkakaunawaan at
pagkawatak-watak ng isang pamayanan kung hindi tayo magiging
bukas at tapat sa ating pakikipag komunikasyon

1. Intrapersonal o komunikasyong pansarili- ay ang pinaka

mababang antas ng komunikasyon na nagaganap sa isang
tao lamang o ginagawa nang nag-iisa at ipinapalagay na
sarili ang kausap. Halimbawa, pakiipag-usap sa sarli sa
replektibong pag-iisip, pagdarasal, pakikinig sa sarili o
pangbubulay-bulay.
2. Interpersonal- naman ang tawag sa pakikipag-usap sa ibang
tao o pakikipagtalastasan sa iba't ibang indibidwal. Maaring
asa isang tao o pagitan ng dalawa o mahigit pang tao sa
maliit na pangkat. Halimbawa, oakikipag-usap sa kaibigan, o
miyembro ng pamilya
3. Pampubliko- naman ang tawag sa pakikipag-usap sa
maraming tao sa isang tagapagsalita at maraming
tagapakinig. Halimbawa ay ang Valedictory Address.
4. Pangmasa- naman ang tawag sa pakikipag-usap na
nagaganap sa pangkalahatan o malawakang media tulad ng
pahayagan, internet, TV, radio at iba pa. halimbawa ay ang
mga palatastas sa telebisyon at State of the Nation Address
o SONA ng pangulo.
 5. Pangkultura- ang tawag sa pakikipag-usap para maipahayag
at mabigyan ng pagkilala ang isang bansa o lugar.
Karaniwang pinag-uusapan sa antas na ito ay mga bagay na
may kaugnayan sa kultura ng mga kalahok. Halimbawa,
komunikasyong nagaganap kapag may lakbay-aral sa
museo.
6. Pangkaunlaran- naman ang pakikipag-usap na naglalayong
gamitin sa pagpapaunlad ng bansa. Halimbawa,
komunikasyong nagaganap kapag may mga symposium at
pagsasanay o seminar.
7. Organisasyonal- naman ang tawag sa panghuling antas ng
komunikasyon. Ito ay nangyayari sa pagitan ng mga taong
may iba't ibang posisyon, obligasiyon at responsibilidad sa
lipunan. Ang komunikasyon sa antas na ito ay nakatutok sa
isang layunin o adhikain ng pangkat. Halimbawa ang mga
komunikasyong nagaganap sa pangkat ng mga guro, doktor,
o sa paaralan, simbahan at isang kompanya. Halimbawa,
pagpupulong sa paaralan.

MGA URI NG KOMUNIKASYONG UMIIRAL SA PAMILYA

1. Consensual- ang uri ng komunikasyon na naghihikayat sa

anak na magabahagi ng iniisap at nararamdaman ngunit sa
huli ay desisyon pa rin ng magulang ang masusunod na hindi
man lang isinasaalang-alang ang anumang opinyon nito.
2. Pluralistic- ang uri ng komunikasyon na kumikilala sa
pagkakaroon ng bukas na pag-uusap na walang panghihigpit
at humihikayat sa bawat kasapi ng pamilya na magbahagi
ng idea o opinyon.
 3. Protective- iton ang uri ng komunikasyon na kailanman ay
hindi pinapahalagahan ang pagkakaroon ng bukas na pag-
uusap at ang magulang ay may mataas na pamantayan na
inaasahan sa kaniyang anak.
4. Laissez-Faire- ito ang uri ng komunikasyon na kung saan ay
malaya ang mga miyembro ng pamilya na gumawa ng
kanilang gusto, maliit lamang ang oraas ng pag-uusap at
bihirang magkaroon ng hindi pagkakaunawaan

May roon din tayong tinatawag na karaniwang uri ng

komunikasyon ito ay; pasalita o pasulat, di-pasalita at virtual na
komunikasyon.

1. Ang pasalita o pasulat

 Ang komunikasyong gumagamit ng salita upang maipahayag
ang iniisip o nararamdaman patungkol sa isang tao o bagay
na pag-uusapan.
2. Ang di-pasalita
 Ito ay tumutukoy sa pagpapahayag ng damdamin o gusto sa
pamamagitan ng ekspresyon ng mukha, senyas, pandama,
mata, galaw o kilos ng kamay, ppananamit, tunog at iba
pang paraan na hindi gumagamit ng salita.
3. Virtual
 Ito naman ay tumutukoy sa anumang pagpapahayag na
dumadaan sa midyum na makabagong teknolohiya gaya ng
kompyuter at internet. Halimbawa, video chat at email.