‫آموزش برنامه نویسی ‪C++‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪2‬‬ ‫زبان برنامه نویسی چیست؟‬

‫• یک زبان برنامهنویسی یک زبان مصنوعی انگلیسی است که برای بیان محاسباتی که‬
‫توسط یک ماشین (مخصوصا ً رایانه) قابل انجام است‪ ،‬طراحی شده است‪ .‬زبانهای‬
‫برنامهنویسی برای ایجاد برنامههایی به کار میروند که رفتار یک ماشین را مشخص‬
‫میکنند‪ ،‬الگوریتم دقیق را بیان میکنند‪ ،‬یا روشی برای تعامل انسان و رایانه هستند‪.‬‬
‫بسیاری از زبانهای برنامهنویسی تعدادی قالب از ویژگیهای نوشته شده دستوری‬
‫یا نحو )‪ ) syntax‬و معناشناسی )‪ (semantics‬دارند‪ ،‬چرا که رایانهها دستورهای‬
‫دقیقا ً مشخص نیاز دارند‪.‬‬
‫• برخی توسط سند خصوصیات )‪(specification document‬تعیین شدهاند (برای‬
‫مثال یک استاندارد‪ ،) ISO‬در حالی که برخی دیگر دارای پیادهسازی غالبی میباشند‪.‬‬
‫(مانند ‪ (Perl‬اولین زبان برنامهنویسی به قبل از اختراع رایانه باز میگردد‪ ،‬و برای‬
‫هدایت رفتار ماشینهایی مانند دستگاههای نساجی اتوماتیک و نوازندههای پیانو به کار‬
‫میرفت‪.‬‬
‫ماشین بافندگی ژاکارد‬
‫‪3‬‬ ‫داده های مورد استفاده انسان و کامپوتر‬
‫‪4‬‬ ‫دسته‌بندی‌کلی‌انواع‌زبان‌های‌برنامه‌نویسی‬

‫• زبان های برنامه نویسی حوزه بسیار گستردهای بوده و تعداد آنها بسیار زیاد است؛ اما از یک‬
‫دستهبندی کلی میتوان همه انواع زبان های برنامه نویسی را به چهار دسته تقسیمبندی نمود‪:‬‬
‫‪ .1‬زبان های برنامه نویسی تحت ویندوز‬
‫‪ .2‬زبان های برنامه نویسی تحت وب‬
‫‪ .3‬زبان های برنامه نویسی اپلیکیشن موبایل‬
‫‪ .4‬زبان های برنامه نویسی چندمنظوره‬

‫• هر یک از این شاخه های زبان های برنامه نویسی‪ ،‬خود شامل تعداد زیادی زبان مختلف میشود‪.‬‬
‫‪5‬‬ ‫معرفی‌زبان‌های‌برنامه‌نویسی‌تحت‌ویندوز‬
‫• زبان های برنامه نویسی تحت ویندوز‪ :‬زبانهایی هستند که برای سیستمعامل‬
‫ویندوز در محیط کامپیوتر طراحی شدهاند و برای نوشتن و اجرای برنامههای مختلف در‬
‫محیط ویندوز به کار میروند‪ .‬این زبان ها برای محیط برنامه نویسی به ابزارها و یا‬
‫نرمافزارهایی نیاز دارند که در محیط ویندوز اجرا میشوند و سپس میتوان برنامه نوشته‬
‫شده را برای اجرا در محیطها و یا ماشینهای دیگر‪ ،‬کامپایل کرد‪ .‬به این زبان های برنامه‬
‫نویسی‪ ،‬زبان های دسکتاپ نیز گفته میشود‪.‬‬
‫• نمونه هاییی از زبان های برنامه نویسی تحت ویندوز‪:‬‬
‫‪• C# - C++ - C - Java Scrip - Java - PHP - Swift - Red-Lang - Go -‬‬
‫‪Object Pascal -‬‬
‫‪6‬‬ ‫معرفی‌انواع‌زبان‌های‌برنامه‌نویسی‌تحت‌وب‬

‫• زبان های برنامه نویسی تحت وب از نظر سمت اجرا به دو دسته کلی تقسیمبندی میشوند‪:‬‬
‫زبان های سمت سرور و زبان های برنامه نویسی سمت کالینت یا کاربر‪ .‬مانند‪:‬‬
‫• جاوا اسکریپت ‪ :‬که تحت وب سمت کاربر می باشد ‪.‬‬
‫• یکی از زبانهای مطرح برای توسعه وبسایتها‪ ،‬برنامههای دسکتاپ و بازی‪ ،‬جاوا‬
‫اسکریپت است‪ .‬این زبان بر روی همه مرورگرها اجرا میشود و قادر است با برنامههایی که‬
‫تحت وب نیستند نیز کار کند‪ .‬این زبان برنامه نویسی اساسا ً برای ایجاد رابط کاربری‬
‫فوقالعاده و وبسایتهای جذاب به کار میرود‪ .‬اجزا‪ ،‬ساختار داده و الگوریتمهای مورد‬
‫استفاده در این زبان تقریبا ً در هر زبان برنامه نویسی دیگری قابلاعمال است‪.‬‬
‫‪7‬‬ ‫معرفی‌انواع‌زبان‌های‌برنامه‌نویسی‌اپلیکیشن‌موبایل‬

‫• اپلیکیشنهای موبایل که برای سیستمهای عامل متداول اندروید و ‪ iOS‬نوشته میشوند‪،‬‬

‫قابلیت اجرای اپلیکیشنهای مختلف را برای موبایل فراهم میکنند‪ .‬زبان های برنامه نویسی‬
‫مختلف بهمنظور توسعه این برنامههای موبایل مورد استفاده قرار میگیرد که هر یک‬
‫ویژگیهای منحصربهفردی را ارائه میدهند‪.‬‬
‫‪8‬‬ ‫معرفی‌انواع‌زبان‌های‌برنامه‌نویسی‌چندمنظوره‬

‫• زبان های برنامه نویسی چندمنظوره همانطور که از نام آنها مشخص است‪ ،‬در چندین‬
‫پلتفرم مختلف مورد استفاده قرار میگیرند؛ یعنی با یادگیری این زبان ها میتوانید هم برای‬
‫توسعه برنامههای دسکتاپ‪ ،‬برنامههای وب و هم برنامههای موبایل از آن استفاده کنید‪.‬‬

‫اگر میخواهید از راه برنامه نویسی و توسعه برنامههای کاربردی در پلتفرمهای مختلف کسب درآمد کنید‪ ،‬بهتر‬
‫است به سراغ زبانهایی بروید که چندمنظوره بوده و میتوانند در حوزههای مختلف برای شما درآمدزا باشند‪.‬‬
‫همچنین‪ ،‬سادگی و سرعت باال در توسعه کدها را نیز پیش از انتخاب در نظر بگیرد‪.‬‬
‫‪9‬‬ ‫دلیل‌ازدیاد‌زبان‌های‌برنامه‌نویسی‬
‫‪10‬‬ ‫انواع و نحوه پیدایش زبان های برنامه نویسی‬
‫‪11‬‬ ‫بررسی‌سطوح‌زبان‌های‌برنامه‌نویسی‬
‫ما همواره دو نوع زبان برنامهنویسی کامپایلری و مفسری خواهیم داشت‪ .‬اما یک دستهبندی دیگر نیز‬
‫وجود دارد؛ آنهم از نظر سطح دشواری زبان برنامهنویسی میباشد‪.‬‬
‫• سطح دشواری یک زبان برنامهنویسی بر اساس میزان نزدیک بودن آن به زبان محاورهای‬
‫محاسبه میشود‪ .‬البته به این نکته نیز دقت کنید که زبانهای برنامهنویسی با زبان انگلیسی‬
‫پیادهسازی میشوند‪ .‬پس هر چقدر یک زبان به محاوره انگلیسی نزدیکتر و قابل فهمتر‬
‫باشد‪ ،‬سطح باالتر خواهد بود‪ .‬در حال حاضر دستهبندی زبانها در سه سطح انجام میشود‪:‬‬
‫‪ .1‬زبان های سطح باالی برنامه نویسی‬
‫‪ .2‬زبان های برنامه نویسی سطح میانی‬
‫‪ .3‬زبان های برنامه نویسی سطح پایین‬
‫زبان سطح پایین یا همان زبان ‪ ۰‬و ‪ ۱‬که کار کردن با آن دشوار و غیر ممکن است‪ .‬اما در زمانهای نه‬
‫چندان دور از زبانهای سطح میانی زیاد استفاده میشده است‪ .‬در حال حاضر نیز زبانهایی نظیر زبان ‪C‬که‬
‫میانی هستند‪ ،‬مورد استفاده قرار میگیرند‪ .‬اما اکثر برنامه نویسان در حال حاضر به سراغ زبانهای سطح‬
‫باال رفته اند‪.‬‬
‫‪12‬‬ ‫زبان‌های‌مفسری‌یا کامپایلر؟‬
‫‪ (1‬هر دو نوع تفسیری و کامپایلری در سر جای خود مورد استفاده قرار میگیرند‪ .‬نمیتوان گفت کدام‬
‫یک بهتر و کدام یک را نباید استفاده کرد‪ .‬هرچند به دلیل تفسیر در لحظه‪ ،‬ممکن است کمی سرعت‬
‫تفسیرگرها کندتر باشد‪ .‬اما در کامپایل کردن‪ ،‬به دلیل تولید یک نرمافزار واحد و فایل اجرایی‪،‬‬
‫سرعت اجرای نرم ازفزار هم میتواند افزایش یابد‪.‬‬

‫‪ (2‬به این نکته نیز باید دقت کرد که در برخی مواقع مجبور به استفاده از تفسیرگرها هستیم‪ .‬مثال‬
‫برای تولید یک وبسایت‪ ،‬مرسوم نیست که یک فایل نصبی به کاربر خود بدهیم‪ .‬وبسایت باید در‬
‫مرورگر اجرا شده و فارغ از پلتفرم باشد‪ .‬یعنی در هر سیستم عاملی که مرورگری بر روی آن‬
‫نصب باشد‪ ،‬باید وبسایت باال آمده و استفاده شود‪ .‬پس در تولید وبسایت نیازمند زبان های برنامه‬
‫نویسی تفسیری خواهیم بود‪.‬‬
‫‪13‬‬ ‫دسته بندی ساختار زبان های برنامه نویسی‬
‫‪14‬‬ ‫دالیل پیدایش زبان های ساخت یافته‬
‫‪15‬‬ ‫دالیل پیدایش برنامه نویسی شی گرا‬
‫‪16‬‬ ‫برنامه نویسی شی گرا‬

‫❑برنامه نویسی شی گرا روش نوینی است که به جای آن که به جریان اجرای برنامه بپردازد‪،‬‬
‫به داده هایی که قرار است پردازش شوند می پردازد‪ .‬در این روش ‪ ،‬دادههای مرتبط با هم ‪،‬‬
‫یکجا جمع میشوند و توابعی که برای پردازش آنها الزم است نیز اضافه میشوند‪ .‬به ترکیب‬
‫حاصل شی )‪(Object‬میگویند‪ .‬پس از اینکه اشیای برنامه شناخته شدند ‪ ،‬با ارسال پیام به‬
‫یکدیگر ‪ ،‬تراکنشهایی انجام میدهند که حاصل این تراکنش ها‪ ،‬مقصود اصلی برنامه را‬
‫تعیین می کند‪ .‬درست مثل دنیای اطراف ما که در آن اشیا مختلف با رفتارشان روی اشیای‬
‫دیگر تاثیر میگذارند تا کاری را انجام دهند‪.‬‬
‫❑ قدرت برنامه نویسی شی گرا در پنهان سازی اطالعات است‪.‬‬
‫❑عیب یابی این برنامههایی نیز راحت است زیرا اغلب می توان شی معیوب را به راحتی‬
‫شناخت و با اصالح و با پیاده سازی داخلی آن‪ ،‬برنامه را بهبود داد ‪.‬‬
‫❑اشیا نیست مثل تابعها قابلیت استفاده مجدد دارند‪ .‬با استفاده از وراثت می توانیم از روی‬
‫اشیا قبلی شی جدیدی بسازیم که ویژگیهای مشترک و ویژگی منحصر به فرد داشته باشد‪.‬‬
‫‪17‬‬ ‫موارد مهم در برنامه نویسی‬
‫‪18‬‬ ‫پیش نیازها ‪:‬‬

‫‪IDE‬ها ‪ :‬می توان برای ویرایش و کامپایل کد ها استفاده کرد‪.‬‬ ‫‪(1‬‬

‫از جمله معروفترین ‪IDE‬ها میتوان به نرمافزارهای نرمافزار ویژوال استودیو )‪ ) Visual studio‬و‬
‫‪ Dev-C++‬و ‪ Code Blocks‬اشاره نمود‪.‬‬

‫<<<<< نرم افزار ویژوال استودیو هماکنون در سه نسخه ‪ Professional،Community‬و ‪Enterprise‬عرضه‬

‫میشود ‪ .‬نسخه ‪Community‬رایگان‬
‫بوده و بیشترین استفاده آن مربوط به تیمهای برنامهنویسی کوچک و محققان دانشگاهی میباشد که می توانند در پایان‬
‫نامه های کارشناسی ارشد و همچنین در پژوهش های خود از آن استفاده نمایند ‪>>>>>> .‬‬

‫‪ (2‬کامپایلرها‪:‬‬
‫از جمله کامپایلرها می توان به ‪ MinGw ،Ideone ،GCC‬و‪ Cygwin‬اشاره نمود‪.‬‬
‫‪19‬‬ ‫‪IDE (1‬یا‌محیط‌توسعه‌یکپارچه‌چیست‌؟‬

‫‪IDE‬مخفف کلمات ‪ Integrated Development Environment‬به معنای‬ ‫•‬

‫محیط توسعه یکپارچه میباشد‪ .‬محیطهای توسعه‪ ،‬نرمافزارهای یکپارچه و منظمی هستند که‬
‫قابلیتهای مختلفی نظیر ویرایش کردن‪ ،‬کامپایل کردن و دیباگ کردن را در اختیار برنامه نویسان قرار‬
‫میدهند‪ .‬در واقع هر برنامهنویسی برای اینکه بتواند برنامهای را تولید کند‪ ،‬نیازمند ابزاری برای‬
‫ویرایش کردن کدهای خود خواهد بود‪.‬‬

‫❑مهمترین بخش کار در برنامه نویسی‪ ،‬ویرایش کردن کد نیست؛ بلکه خروجی نهایی و دیباگ کردن‬
‫کدهاست‪ .‬پس برنامه نویسان برای راحتی کار خود نیازمند یک نرمافزار هستند که تمامی این‬
‫قابلیتها را در اختیارشان قرار دهد‪IDE .‬ها نیز تمام ویژگیها و نیازمندیهای برنامه نویسان را‬
‫فراهم کرده و انجام میدهند‪ .‬الزم به ذکر است که برای هر زمینه برنامه نویسی‪IDE ،‬های متعددی‬
‫توسط شرکتهای مختلف ایجاد شده اند‪.‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪‌)2‬کامپایلر‌چیست‌و‌چه‌کاربردی‌دارد‌؟‬

‫• در سیستمهای کامپیوتری‪ ،‬نرمافزارهایی وجود دارند که عملیات تبدیل کدهای سطح باال به‬
‫سطح پایین را مدیریت و اجرا میکنند‪ .‬به این نرمافزارهای مبدل‪ ،‬کامپایلر یا مترجم گفته‬
‫میشود‪ .‬وظیفه کامپایلرها تولید کد ‪ ۰‬و ‪ ۱‬برای اجرا شدن در پردازنده میباشد‪.‬‬
‫• کامپایلرها معموال در نرمافزارهای توسعه یکپارچه یا همان ‪IDE‬وجود دارند‪ .‬این محیطهای‬
‫توسعه سبب افزایش کارایی برنامه نویسان میشوند‪ .‬در واقع میتوان گفت که بدون استفاده‬
‫از کامپایلرها و بدون ترجمه کردن کدهای سطح باال به زبان ماشین‪ ،‬امکان اجرای این کدها‬
‫توسط پردازنده وجود نخواهد داشت‬
‫‪21‬‬ ‫ویژگی برنامه نویسی ‪C++‬‬
‫‪22‬‬ ‫مهمترین کاربرد‌برنامه‌نویسی‪C ++‬‬
‫❖ساخت اپلیکیشنهای کاربردی‬
‫❖بازیها‬
‫❖انیمیشنسازی‬
‫❖مرورگرهای وب‬
‫❖دسترسی به پایگاه داده‬
‫❖ساخت مدیا پلیرها‬
‫❖ساخت کامپایلرها‬
‫❖سیستمعامل‬
‫❖اسکن‬
‫❖سیستمهای توزیعشده و ابری‬
‫‪23‬‬ ‫معرفی‌نرم‌افزار‌‪Dev C++ 5.11‬‬

‫❑نرم افزار ‪ Dev C++ 5.11‬یکی از قدرتمندترین نرم افزار های است که با در اختیار‬
‫گذاشتن محیط ‪ IDE‬قدرتمند در اختیار برنامه نویسان کد نویسی را برای آنها راحت می کند‬
‫و اکثر برنامه نویسان از آن برای برنامه نویسی به زبان ‪ C‬و ‪ C++‬استفاده می کنند‪ .‬این‬
‫نرم افزار از کامپایلر ‪ GCC‬برای کامپایل و اجرا کردن پروژه های ساخته شده استفاده می‬
‫کنید‪ .‬نرم افزار ‪ Dev C++ 5.11‬عالوه بر استفاده از کامپایلر ‪ GCC‬می تواند از‬
‫کامپایلرهای دیگر مانند ‪ Cygwin‬نیز استفاده کنند‪.‬‬
‫❑ همچنین این نرم افزار بسیار سبک بوده و حافظه کمی را اشکال کرده و سیستم را سنگین‬
‫نمی کند‪ .‬نرم افزار ‪ Dev C++ 5.11‬به صورت رایگان و منبع باز ( ‪( Open Source‬‬
‫بوده و ویژگی های زیادی را در محیط گرافیکی برای برنامه نویس آماده کرده است‪.‬‬
‫‪24‬‬ ‫نصب برنامه ‪C++‬‬

‫• ‪https://sourceforge.net/projects/orwelldevcpp‬‬
‫• از طریق آدرس سایت باال وارد برنامه ‪ Dev-C++‬را دانلود و مراحل نصب را طی نمایید‪.‬‬

‫سایت را که باز کردیم روی گزینه‬

‫ای که در تصویر نشان داده شده‬
‫است کلیک کرده و فایل برنامه را‬
‫دانلود نمایید ‪.‬‬
‫‪25‬‬ ‫نصب برنامه ‪Dev C++‬‬

‫دانلود که به اتمام رسید کلیک سمت‬

‫را ‪ Run‬راست کرده و گزینه‬
‫انتخاب و مراحل نصب را انجام‬
‫میدهیم‪.‬‬
‫‪26‬‬ ‫مراحل نصب برنامه ‪Dev C++‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪27‬‬ ‫اتمام مراحل نصب برنامه ‪Dev C++‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪28‬‬ ‫اتمام مراحل نصب برنامه ‪Dev C++‬‬

‫‪6‬‬
‫‪29‬‬ ‫اتمام مراحل نصب برنامه ‪Dev C++‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪30‬‬ ‫محیط برنامه ‪Dev C++‬‬
‫‪31‬‬ ‫نحوه ایجاد فایل جدید ‪Dev C++‬‬

‫‪ .۱‬استفاده ااز کلیدهای ترکیبی ‪Ctrl + N‬‬

‫‪ .2‬کلیک راست روی ‪ File‬و سپس انتخاب گزینه‬

‫‪New‬و سپس انتخاب گزینه ‪Source file‬‬
‫‪32‬‬ ‫باز کردن صفحه جدید‬

‫در قسمتی که مشخص شده نام پیش فرضی برای‬

‫فایل ما در نظر گرفته شده است و در این قسمت‬
‫می توانیم کدهای مورد نیاز خود رابنویسیم ‪.‬‬
‫‪33‬‬ ‫نحوه فعال کردن جعبه ابزارهای مورد نیاز‬

‫طبطبق مسیر نشان داده شده در‬

‫تصویر جعبع ابزارهای مورد‬
‫نیاز را فراخوانی می نماییم‪.‬‬
‫‪34‬‬ ‫نحوه کامپایل کردن و ران کردن برنامه با استفاده از جعبه ابزار‬

‫با این ابزار برنامه کامپایل می شود‪.‬‬

‫با این ابزار برنامه هم‬
‫‪F9‬‬ ‫با این ابزار برنامه ‪Run‬می شود‪.‬‬
‫‪Run‬و هم کامپایل می شود‪.‬‬
‫‪F10‬‬ ‫‪F11‬‬
‫‪35‬‬ ‫نحوه ‪ Run‬کردن برنامه‬

‫برای اینکه برنامه نوشته شده ‪Run‬‬

‫شود از جعبه ابزار دکمه کامپایل را‬
‫کیلک کرده که پنجره ‪ Save‬باز می‬
‫شود و در ابندا از ما می خواهد که‬
‫برنامه ذخیره شود ‪.‬پس پوشه جدیدی‬
‫در جاییکه که مد نظر داریم ساخته و‬
‫نامی برای پرژوه در نظر می گیریم به‬
‫عنوان مثال ‪ tamrin 1‬یا ‪ ۱،‬و بعد‬
‫از آن برنامه ذخیره و اجرا می شود ‪.‬‬
‫‪36‬‬ ‫نحوه بستن برنامه‬

‫• کیک سمت راست روی نام‬

‫پروژه و انتخاب گزینه‬
‫‪ close‬یا کلید های‬
‫ترکیبی ‪W+ ctrl‬‬
‫‪37‬‬ ‫قوانین مهم برنامه ‪C++‬‬

‫✓ برنامه ‪C++‬نسبت به حروف حساس به حالت است‪ .‬یعنی ‪A , a‬را یکی نمیداند‪ .‬پس‬
‫در عبارتهای ‪MY, My, mY, my‬هیچ یک با دیگری برابر نیست‪ .‬برای اینکه در برنامه‬
‫دچار اشتباه نشوید‪ ،‬از قانون زیر پیروی کنید‪:‬‬
‫✓همه چیز را با حروف کوچک بنویسید‪ ،‬مگر اینکه برای بزرگ نوشتن برخی از حروف‪ ،‬دلیل‬
‫قانع کننده ای داشته باشید‪.‬‬
‫✓پایان هر دستور عالمت سمیکولن ; قرار داده شود‪ .‬که به معنای پایان دستور است‪.‬اگر این‬
‫عالمت را قرار ندهید برنامه اجرا نمی شود و کامپایلر از برنامه شما خطا می گیرد‪.‬‬
‫>‪38 #include <iostream‬‬ ‫راهنمای پیش پردازنده‬

‫‪ o‬اولین خط از کد یک ((راهنمای پیش پردازنده)) است‪ .‬راهنمای پیش پردازنده شامل اجزای‬
‫زیر است ‪:‬‬
‫‪ (۱‬کاراکتر ‪ #‬که نشان می دهد این خط‪ ،‬یک راهنمای پیش پردازنده است‪ .‬این کاراکتر باید در‬
‫ابتدای همه خطوط راهنمای پیش پردازنده باشد‪.‬‬
‫‪ (2‬عبارت ‪include‬‬
‫‪ (3‬نام یک فایل کتابخانه ای که میان دو عالمت <> محصور شده است‪.‬به فایل کتابخانه ای‬
‫سرفایل نیز گفته میشود‪.‬فایل کتابخانه ای در اینجا ‪ iostream‬نام دارد‪.‬‬
‫نکته ‪ :‬با توجه به اجرای فوق ‪ ،‬راهنمای پیش پردازنده خطی است که به کامپایلر اطالع میدهد در‬
‫برنامه موجودیتی است که تعریف آن را باید در فایل کتابخانه مذکور جستجو کند‪ .‬در این برنامه ‪،‬‬
‫موجودیت ‪std::cout‬استفاده شده است که کامپایلر راجع به آن چیزی نمیداند ‪ ،‬پس به فایل‬
‫‪iostream‬مراجعه میکند ‪ ،‬تعریف آن را مییابد و سپس آن را اجرا میکند‪.‬‬
‫‪ o‬هر برنامهای که از ورودی و خروجی استفاده میکند ‪ ،‬باید شامل این خط راهنما باشد‪.‬‬
‫‪39‬‬ ‫)(‪int main‬‬ ‫خط دوم‪:‬‬

‫‪ o‬خط دوم برنامه نیز باید در همه برنامه های ‪ C++‬وجود داشته باشد‪.‬‬
‫‪ o‬این خط به کامپایلر می گوید که بدنه اصلی برنامه از کجا شروع میشود‪.‬‬
‫که شامل اجزای زیر است ‪:‬‬
‫‪ (1‬عبارت ‪ int‬که یک نوع عدد در ‪ c++‬است‪( .‬در قسمت های بعدی در مورد انواع عدد‬
‫توضیح داده خواهد شد‪).‬‬
‫‪ (2‬عبارت ‪ main‬که به آن تابع اصلی در ‪ c++‬می گویند‪.‬‬
‫‪main‬یک تابع است‪( .‬در قسمت های بعدی در مورد انواع عدد‬ ‫‪ (3‬دو پرانتز() که نشان می دهد عبارت‬
‫توضیح داده خواهد شد‪).‬‬

‫‪ o‬نکته‪ :‬هر برنامه فقط باید یک تابع )(‪ main‬داشته باشد‪.‬عبارت ‪ int‬که قبل از ‪ main‬استفاده‬
‫شده‪ ،‬نشان میدهد که این برنامه یک عدد صحیح را به سیستم عامل بر می گرداند‪.‬‬
‫‪40‬‬ ‫سه خط آخر‬

‫• سه خط آخر برنامه ‪ ،‬بدنه اصلی برنامه را تشکیل می دهند‪ .‬بدنه اصلی برنامه مجموعه ای از‬
‫دستورات متوالی است که میان دو عالمت براکت { } بسته شده است‪ ( .‬برای نوشتن براکت از‬
‫کلیدهای ترکیبی ‪ + ctrl‬کلید چ و ج استفاده شود ‪).‬‬
‫در واقع براکت شروع و پایان برنامه را نشان میدهند‪.‬‬

‫دستور خط سوم با عالمت سمیکولن ; پایان می یابد‪( .‬برای نوشتن عالمت سمیکولن از کلیدحرف‬
‫ک در حالت تایپ انگلیسی استفاده نمایید‪ < ).‬دومین قانون مهم و ساده >‬

‫‪ o‬نکته‪ :‬حتما باید در پایان هر دستور ‪ ،‬عالمت سمیکولن; قرار دهید‪ .‬که به معنای پایان‬
‫دستور است ‪.‬اگر فراموش کنید کامپایلر خطا می گیرد و برنامه اجرا نمشود‪.‬‬
‫;‪41 return 0‬‬ ‫خط چهارم (دومین دستور برنامه)‬

‫مقدار ‪ 0‬را به سیستم عامل باز می گرداند و برنامه را پایان می دهد‪ .‬در انتهای این دستور هم‬
‫عالمت سمیکولن استفاده میشود‪ .‬در زیر تصویر هدر فایل یا راهنمای پیش پردازنده را مشاهده‬
‫می نمایید‪.‬‬
‫‪42‬‬ ‫اجرا کردن دستورپرینت در برنامه ‪Dev C++‬‬

‫نحوه نوشتن دستور چاپ یا پرینت‬

‫در برنامه‪:‬‬
‫;"متن"<< ‪cout‬‬
‫‪43‬‬ ‫نحوه نوشتن دستور چاپی‬
‫‪44‬‬ ‫اضافه کردن خط توضیح‬

‫‪• // prints “Hello, my programmer! “ :‬‬

‫مثال ‪:‬در نمونه نوشته شده یک توضیح را که نیاز داریم نوشته و حتما در دبل کوتیشن قرار دهید‬
‫‪.‬‬
‫حتما قبل از عبارت از این عالمت(‪ )//‬به تعداد دو عدد استفاده کنید‪.‬‬
‫نکته‪:‬خط نوشته دستور تلقی نمی شود بلکه یک توضیح هست که نوشته میشود جهت اطالع‬
‫کاربر از روند برنامه ‪.‬‬
‫نکته‪ :‬این خط در اجرای برنامه اصال نشان داده نمیشود‪.‬‬
‫‪45‬‬ ‫انواع داده ها‬
‫‪46‬‬ ‫طول داده‬
‫‪47‬‬ ‫طول داده‬
‫‪48‬‬ ‫تعریف متغیرها‬
‫‪49‬‬ ‫نام گذاری متغیرها‬
‫‪50‬‬ ‫اعالن متغیرها‬
‫‪51‬‬ ‫مقدار دهی به متغیرها‬
‫‪52‬‬ ‫تعریف و انواع عملگرد‬
‫‪53‬‬ ‫عملگرهای محاسباتی‬
‫‪54‬‬ ‫عملگرهای محاسباتی‬
‫‪55‬‬ ‫تقدم عملگر های محاسباتی‬
‫‪56‬‬ ‫عملگردهای رابطه ای یا مقایسه ای‬
‫‪57‬‬ ‫عملگرد منطقی‬

‫تقدم عملگر منطقی‬

‫‪58‬‬ ‫عملگرهای ترکیبی‬
‫‪59‬‬ ‫عملگرهای بیتی‬
‫‪60‬‬ ‫عملگرهای متفرقه‬
‫‪61‬‬ ‫عملگرهای متفرقه‬
‫‪62‬‬ ‫عملگرهای متفرقه‬
‫‪63‬‬ ‫عملگرهای متفرقه‬
‫‪64‬‬ ‫تقدم عملگرها در حالت کلی‬
‫‪65‬‬ ‫تبدیل انواع در عبارات محاسباتی‬
‫‪66‬‬ ‫مثال‬
67
‫‪68‬‬ ‫مشاهده اجرای برنامه‬
‫‪69‬‬ ‫چاپ اطالعات با ‪cout‬‬
‫‪70‬‬ ‫خواندن اطالعات با‪cin‬‬
‫‪71‬‬ ‫مثال‬
‫‪72‬‬ ‫مثال‬
‫‪73‬‬ ‫کار با صفحه نمایش خروجی‬
‫‪74‬‬ ‫مثال‬
‫‪75‬‬ ‫مقدمه‬
‫‪76‬‬ ‫انواع ساختار های کنترلی‬
‫‪77‬‬ ‫شرایط دستور ‪for‬‬
‫‪78‬‬ ‫ساختار دستور ‪for‬‬
‫‪79‬‬ ‫مثال‬
‫‪80‬‬ ‫مثال‬
‫‪81‬‬ ‫مثال‬
‫‪82‬‬ ‫حلقه های تکرار تودر تو با ‪for‬‬
‫‪83‬‬ ‫مثال‬
‫‪84‬‬ ‫ساختار دستور ‪while‬‬
‫‪85‬‬ ‫مثال‬
‫‪86‬‬ ‫ساختار دستور ‪do….while‬‬
‫‪87‬‬ ‫مثال‬
‫‪88‬‬ ‫ساختار دستور ‪if‬‬
‫‪89‬‬ ‫مثال‬
‫‪90‬‬ ‫ساختار دستور ‪else if‬‬
‫‪91‬‬ ‫مثال‬
92 break ‫دستور‬
‫‪93‬‬ ‫مثال‬
94 continue ‫دستور‬
‫‪95‬‬ ‫ساختار دستور‪switch‬‬
‫‪96‬‬ ‫نکات مهم در تعریف توابع‬
‫‪97‬‬ ‫انواع توابع‬
‫‪98‬‬ ‫توضیحات کلی‬
‫‪99‬‬ ‫تعریف تابع‬
‫‪100‬‬ ‫تعریف تابع‬
‫‪101‬‬ ‫اعالن یا الگوی تابع‬
‫‪102‬‬ ‫فراخوانی تابع‬
 ‫در برنامه زیر دو عدد با هم جمع می شوند که این کار در تابع‬
103 .‫نمایش داده می شود‬main ‫انجام می شود و نتیجه در‬add()

1.#include <iostream> 11.sum = add(num1, num2);

12.cout << “Sum = ” << sum;
2.using namespace std;
13.return 0;
3.// Function prototype 14.}
(declaration)
15.// Function definition
4.int add(int, int); 16.int add(int a, int b)
5.int main() 17.{
6.{ 18.int add;
7.int num1, num2, sum; 19.add = a + b;
8.cout<<“Enters two numbers 20.// Return statement
to add: “; 21.return add;
9.cin >> num1 >> num2; 22.}
10.// Function call
‫‪104‬‬ ‫چگونگی ساختار یک تابع‬
‫‪105‬‬ ‫مثال توابع بدون بازگرداندن مقدار‬
‫‪106‬‬ ‫مثال توابع بدون بازگرداندن مقدار‬
‫‪107‬‬ ‫مثال توابع با بازگرداندن مقدار یک عدد‬
‫‪108‬‬ ‫مثال توابع با بازگرداندن مقدار یک عدد‬
‫‪109‬‬ ‫تعریف توابع بازگشتی‬
‫‪110‬‬ ‫مثال‬
‫‪111‬‬ ‫مثال‬
‫‪112‬‬ ‫مثال‬
‫‪113‬‬ ‫مثال‬
‫‪114‬‬ ‫توابع ریاضی‬
‫‪115‬‬ ‫توابع ریاضی‬
‫‪116‬‬ ‫توابع ریاضی‬
‫‪117‬‬ ‫آرایه ها‬
‫‪118‬‬ ‫آرایه های یک بعدی‬
‫‪119‬‬ ‫آرایه های یک بعدی‬
‫‪120‬‬ ‫مقدار اولیه آرایه‬
‫‪121‬‬ ‫مثال‬