Contents

Computers & Programming . C++ Overview

Chapter 2: C++ Basic Concept Variable and Constant

C++ Statement
Basic Concept

Expression

math Class

Computer Engineering, Kasetsart University Kamphaeng Sean Campus www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 2 CPE-KU-KPS

Structure of C++ Program C++ Program

1 #include <iostream>
1 2 3 4 5 2 using namespace std;
จะต้ องมีเสมอ 3 int main() 1 case-sensitive
{
const float pi = 3.1416;

int radius;
float area , roundlen;
โปรแกรมเมอร์ เป็ นผู้เขียนขึน้ มา cin >> radius;

ตามลักษณะของโปรแกรม area = pi*radius*radius;

roundlen = 2* pi *radius;

cout << area << endl;

cout << roundlen << endl;
2 comment text 3 main function
4 system("pause");
5 return 0;
}

www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 3 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 4 CPE-KU-KPS

 C++ Program C++ Program
1 case-sensitive 1 case-sensitive

2 comment text 3 main function 2 comment text 3 main function

1. Case-sensitive 2. Comment text

#include <iostream> #include <iostream> // โปรแกรมนีพ้ ฒ

ั นาขึน้ ในวันที่ 28 พฤษภาคม 2553
using namespace std; using namespace std; คอมเมนต์ ใช้ เครื่ องหมาย // โดย อ.วรั ญญา อรรถเสนา
ตัวพิมพ์ ใหญ่ int main(){ int main(){
/* comment text */ หรื อ // #include <iostream>
using namespace std;
ตัวพิมพ์ เล็ก float pi = 1;
float Pi = 2;
float pi = 1;
int pi = 2; •คอมไพเลอร์ จะไม่ ประมวลผล int main()
float PI = 3; {
ถือว่ าเป็ นคนละตัว float pI = 4; •ใช้ อธิบายโปรแกรมให้ คนอื่น const float pi = 3.1416; // เป็ นค่ าที่ใช้ ในการเก็บค่ าพาย
cout<<pi<<endl;
return 0; return 0; หรื อเพื่อความเข้ าใจของตัวเอง return 0;
} } }

www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 5 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 6 CPE-KU-KPS

C++ Program C++ Program

1 case-sensitive 1 case-sensitive

2 comment text 3 main function 2 comment text 3 main function

2. Comment text 3. Main function

/* โปรแกรมนีพ้ ฒ
ั นาขึน้ ในวันที่ 28 พฤษภาคม 2553
คอมเมนต์ ใช้ เครื่ องหมาย โดย อ.วรั ญญา อรรถเสนา */ • โปรแกรมภาษา C++ จะต้ องประกอบด้ วยฟั งก์ ชันชื่อ main() เสมอ และ
/* comment text */ หรื อ // #include <iostream>
using namespace std;
จะต้ องมีเพียงหนึ่งฟั งก์ ชันต่ อหนึ่งโปรแกรมเท่ านัน้
•คอมไพเลอร์ จะไม่ ประมวลผล int main() (ไม่ ว่าจะประกอบด้ วยไฟล์ ก่ ีไฟล์ กต็ าม)
{
•ใช้ อธิบายโปรแกรมให้ คนอื่น const float pi = 3.1416; // เป็ นค่ าที่ใช้ ในการเก็บค่ าพาย
cout<<pi<<endl;
หรือเพื่อความเข้ าใจของตัวเอง return 0; • โปรแกรมภาษา C++ จะเริ่มต้ นทํางานในฟั งก์ ชัน main() เสมอ
}

www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 7 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 8 CPE-KU-KPS

 C++ Program C++ Program
1 case-sensitive ตัวพิมพ์ใหญ่,พิมพ์เล็ก ถือว่าเป็ นคนละตัว
1 case-sensitive

2 comment text 3 main function

โปรแกรม c++ จะต้ องมี

3. Main function
main function 1 function
#include <iostream> #include <iostream> ต่อโปรแกรม และจะเริ่ ม
using namespace std; using namespace std;

int main() { int main() {

ทํางานที่ main function
const float pi = 3.1416; const float pi = 3.1416;
3 main function
cout<<pi<<endl; cout<<pi<<endl; 2 comment text
return 0; return 0;
} } คอมเมนต์ใช้ เครื่ องหมาย /* comment text */ หรื อ //
int Main(){ int main(){
} } โดยคอมไพเลอร์ จะไม่ประมวลผล.
www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 9 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 10 CPE-KU-KPS

Reserved words Reserved words

and default inline pret_cast typename
คําสงวน (Reserved words or keywords) คือ and_eq delete int return union
คําที่ถูกกําหนดให้ มีความหมายเฉพาะ และห้ ามใช้ เพื่อการอื่น asm do long short unsigned
ที่ไม่ ได้ กาํ หนดเอาไว้ ของคอมไพล์ เลอร์ auto double mutable signed using
bitand dynamic_cast namespace sizeof virtual
ตัวอย่ างคําสงวน ความหมาย bitor else new static void
bool enum not static_cast volatile
namespace พืน้ ที่ท่ กี าํ หนดนิยาม break explicit not_eq struct wchar_t
include การอ้ างอิง Library case export operator switch while
catch extern or template xor
using เป็ นการประกาศเรี ยกใช้ namespace char false or_eq this xor_eq
const ประกาศค่ าคงที่ class float private throw
float ประการตัวแปรประเภท floating point compl for protected true
int ประกาศ integer const goto public try
const_cast if register typedef
return ส่ งค่ ากลับจากฟั งก์ ชันไปยังที่เรียกใช้ ฟังก์ ชัน
www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 11 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 12 CPE-KU-KPS
 Contents Variable

ตัวแปร (variable) คือ

สัญลักษณ์ที่สร้ างขึ ้นในโปรแกรมคอมพิวเตอร์ เพื่อใช้ เรี ยกแทนตําแหน่ง
C++ Overview
ของหน่วยความจํา และตัวแปรทุกตัวที่จะใช้ งานในโปรแกรมได้ จะต้ องทํา
Variable and Constant
การประกาศก่อนเสมอ m 44 n 77
int int

C++
กฎการตัง้ ชื่อตัวแปร
Statement
Basic Concept
1.1 จะต้ องไม่เป็ นตัวอักษรพิเศษ(เช่น *%^+$) และต้ องต่อเนื่องกันไม่มี
Expression การเว้ นช่องว่าง สามารถใช้ ขีดล่าง (_) ได้
2.2 อักขระตัวแรกต้ องไม่ใช่ตวั เลข
math Class 3.3 จะต้ องไม่ใช้ คําสงวน (reserved words).
4.4 ตัวพิมพ์ใหญ่,พิมพ์เล็ก ถือว่าเป็ นคนละตัว (case-sensitive)
www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 13 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 14 CPE-KU-KPS

Variable Variable

ตัวอย่ างการตัง้ ชื่อตัวแปร ตัวอย่ างการตัง้ ชื่อตัวแปร

S&P _test
กฎการตัง้ ชื่อตัวแปร กฎการตัง้ ชื่อตัวแปร
H2O 2morrow
11. จะต้ องไม่ เป็ นตัวอักษรพิเศษ 2You 11. จะต้ องไม่ เป็ นตัวอักษรพิเศษ
(เช่ น *%^+$) และต้ องต่ อเนื่องกันไม่ มี (เช่ น *%^+$) และต้ องต่ อเนื่องกันไม่ มี What?
The student
การเว้ นช่ องว่ าง สามารถใช้ ขีดล่ าง (_) ได้ การเว้ นช่ องว่ าง สามารถใช้ ขีดล่ าง (_) ได้
22. อักขระตัวแรกต้ องไม่ ใช่ ตว ั เลข The-student 22. อักขระตัวแรกต้ องไม่ ใช่ ตว ั เลข theDog
33. จะต้ องไม่ ใช้ คา
ํ สงวน (reserved words) The_student 33. จะต้ องไม่ ใช้ คา
ํ สงวน (reserved words) return
44. ตัวพิมพ์ ใหญ่ ,พิมพ์ เล็ก ถือว่ าเป็ นคนละ 44. ตัวพิมพ์ ใหญ่ ,พิมพ์ เล็ก ถือว่ าเป็ นคนละ
int
ตัว (case-sensitive) ตัว (case-sensitive) Elizabeth_the_2nd
A
5 123x

www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 15 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 16 CPE-KU-KPS

 C++ Variable Declaration C++ Variable Declaration

 การประกาศตัวแปรเป็ นการแนะนําสัญลักษณ์ที่จะใช้ ในโปรแกรม ตัวอย่ างการประกาศตัวแปร

นอกเหนือจากคําสงวน int score = 99; 99
score
 ตัวแปรสามารถเก็บข้ อมูลได้ เท่านัน
้ char c='A'; (int)
 การประกาศตัวแปรจะต้ องระบุประเภทของข้ อมูลที่ตวั แปรนันจะเก็
้ บ c 'A'
char grade; (char)
ไวยกรณ์ การประกาศตัวแปร (Syntax) grade = 'A';
grade ‘A'
‘x' ‘x‘ มาจากข้ อมูลที่มีอยูเ่ ดิมใน
type_name variable_name; หน่วยความจํา
(char)
type_name variable_name = initial_value;

www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 17 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 18 CPE-KU-KPS

ชนิดข้ อมูล (Data type) Example1: coins1.cpp

1: #include <iostream>
Type Description Size* Range* 2: using namespace std;
bool Boolean value 1 byte true / false 3: int pennies,dimes,quarters;
4: int main(){ pennies=8;
char Character or small integer 1 byte character code 0 – 255 5: dimes = 4;
short Short Integer. 2 byte -32,768 — 32,767 6: int pennies = 8; quarters = 3;
int Integer 4 byte -2.1 x 109 — 2.1 x 109 7: int dimes = 4;
8: int quarters = 3; int pennies=8,dimes=4,quarters=3;
long Long integer 8 byte -9.2 x 1018 — 9.2 x 1018
9:
float Floating point number 8 byte -3.4 x 10-38 — 3.4 x 1038 10: double total = pennies * 0.01 + dimes * 0.10 + quarters * 0.25;
double Double precision 16 byte -1.7 x 10-308 — 1.7 x 10308 11:
floating point number 12: cout << "Total value = " << total << endl;
13:
1 byte = 8 bits 14: return 0;
15:}
www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 19 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 20 CPE-KU-KPS
 Constant Constant

ข้ อกําหนดเกี่ยวกับค่ าคงที่ ไวยกรณ์ (Syntax):

• Constant (ค่าคงที่) ใช้ กําหนดแทนค่าที่ใช้ บอ่ ย ๆ ในโปรแกรม const type_name constant_name = initial_value;
• การกําหนดค่าคงที่เป็ นชื่อนันจะทํ
้ าให้ อา่ นและแก้ ไขโปรแกรมได้ งา่ ยขึ ้น
• ค่าคงที่จะทําให้ เปลี่ยนตัวเลขแค่ตําแหน่งเดียวในโปรแกรม ตัวอย่ างการประกาศค่ าคงที่
•ค่าคงที่สามารถกําหนดค่าได้ เพียงครัง้ เดียว ณ ขณะประกาศ • const double LITER_PER_OZ = 0.029586;
• const double BOTTLE_VOLUmE = 2.0;
•การตัง้ ชื่อค่ าคงที่ใช้ กฎเดียวกับตัวแปร BOTTLE_VOLUmE = 5;

• const double PI ;
PI = 3.1416;
www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 22 CPE-KU-KPS
• const volume=9;
www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 21 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 22 CPE-KU-KPS

Example2: circle.cpp Quick Check1

#include <iostream> #include <iostream>

using namespace std; using namespace std; จงจัดเรี ยงโปรแกรมนีใ้ หม่ เพื่อให้ ได้ โปรแกรมสามารถทํางานได้ ถกู ต้ อง
พร้ อมทัง้ แสดงผลลัพธ์ ของโปรแกรม
int main() { int main() {
int radius; const float pi = 3.1416; {
float area, roundlen; int radius; }
cin >> radius; float area , roundlen; #include <iostream>
cin >> radius; cout << “Your GPA is” << GPA;
area = 3.1416 *radius*radius;
int main()
roundlen = 2* 3.1416 *radius; area = pi*radius*radius;
GPA=3.33;
cout << area << endl; roundlen = 2* pi *radius;
double GPA; // Grade Point Average
cout << roundlen << endl; cout << area << endl; return 0;
return 0; cout << roundlen << endl; using namespace std;
} return 0;
}

www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 23 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 24 CPE-KU-KPS

 Contents Statement

C++ Overview

Variable and Constant Assignment Statement

C++
Basic Concept
Statement Input & Output Statement
Expression

math Class

www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 25 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 26 CPE-KU-KPS

Assignment Statement Assignment Statement

ข้ อกําหนดเกี่ยวกับการกําหนดค่ า ตัวอย่ างการกําหนดค่ า

• การกําหนดค่า (assignment) ให้ กบั ตัวแปร score = 9; 9
score
• สามารถทําได้ ด้วยการใช้ เครื่ องหมาย assignment (=) // กําหนดให้ ตวั แปรชื่อ score มีคา่ เท่ากับ 9 (int)
ไวยกรณ์ (Syntax): x = 3*y;
variable = expression; // กําหนดให้ ตวั แปรชื่อ x มีคา่ เท่ากับ 3 เท่าของค่าที่อยูใ่ นตัวแปร y
x 45 y 15
ข้ อสังเกต
(int) (int)
• คือการนําเอาค่าจากทางด้ านขวาของเครื่ องหมายเท่ากับไปเก็บไว้ ทาง double a, b, c = 5; // ประกาศ a, b, c พร้ อมใส่คา่ เริ่ มต้ นให้ c
ด้ านซ้ ายของเครื่ องหมายเท่ากับ a = b = c*0.5; // กําหนดค่าให้ a มีคา่ เท่ากับ b และ b มีคา่ 0.5เท่าของ c
• ทางด้ านซ้ ายของเครื่ องหมายเท่ากับสามารถเป็ นสมการทาง
คณิตศาสตร์ หรื อการคํานวณแบบต่าง ๆ ได้ a 2.5 b 2.5 c 5.0
(double) (double) (double)
• ทางด้ านซ้ ายของเครื่ องหมายเท่ากับจะต้ องเป็ นตัวแปรเท่านัน้
www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 27 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 28 CPE-KU-KPS
 Input & Output Statement Input Statement

ฟั งก์ ชันมาตรฐานสําหรั บรับค่ าและแสดงผล ไวยกรณ์ (Syntax):

cin คําสัง่ ที่เชื่อมโยงกับอุปกรณ์นําข้ อมูลเข้ า (input) มาตรฐาน คือ แป้นพิมพ์ cin >> variable1 >> variable2 >> ... >> variablen;
cout คําสัง่ ที่เชื่อมโยงกับอุปกรณ์แสดงผล (output) มาตรฐาน คือ จอภาพ ตัวอย่ างการใช้ คาํ สั่ง cin
• cin >> pennies;
โอเปอร์ เรเตอร์ สาํ หรับรับค่ าและแสดงผล • cin >> first >> middle >> last
>> ตัวดําเนินการนําเข้ าข้ อมูล (Input Operator) วิธีการป้อนอินพุตสําหรั บคําสั่ง cin
<< ตัวดําเนินการแสดงผล (Output Operator) คําสัง่ cin สามารถรับได้ หลายค่าโดย
• ป้อนแยกกันด้ วยช่องว่าง(กด spacebar หรื อ Tab) เช่ น: 3 6 8
• ป้อนแยกกันด้ วยขันบรรทั
้ ดใหม่ (กด Enter) เช่ น: 3
• ป้อนแยกกันด้ วยช่องว่าง และขันบรรทั
้ ดใหม่ 6 เช่ น: 3 6
8 8
www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 29 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 30 CPE-KU-KPS

Output Statement Example3: coins3.cpp

ไวยกรณ์ (Syntax): 1: #include <iostream>

2: using namespace std;
cout << expression1 << expressioun2 << ... << expressionn; 3:
4: int main()
{Variable/Integer/float/’character’/“String literal”} 5: {
6: int pennies, nickels, dimes, quarters;
7:
ตัวอย่ างการใช้ คาํ สั่ง cout 8:
9:
cout << "How many pennies do you have? ";
cin >> pennies;

• cout << "How many pennies do you have? "; 10:

11: cout << "How many nickels do you have? ";
12: cin >> nickels;
How many pennies do you have? 13:

• cout << "Total value = " << total << endl; 14:
15:
cout << "How many nickels do you have? ";
cin >> dimes;
Total value = 53.95 16:
17: cout << "How many quarters do you have? ";
• cout<<12345; 18:
19:
cin >> quarters;

12345 20:
21:
double total = pennies*0.01 + nickels*0.05 + dimes*0.1 + quarters*0.25;

• cout<<'A‘; 22: cout << "Total value = " << total << endl;
23:}
A
www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 31 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 32 CPE-KU-KPS
 Quick check 2 Contents

1. จงหาข้ อผิดพลาด และแก้ ไขคําสั่งต่ อไปนี ้

- cin <<score,grade;
- cout >>minimum,maximum;
- cin >> “Enter data”; C++ Overview
- cout “Hello World” << endl;
Variable and Constant
2. จงเขียนคําสั่งรั บเลขจํานวนเต็มสามตัว ชื่อตัวแปร a,b,c
C++ Statement
Basic Concept

Expression
3. จงบอกค่ าของตัวแปรซึ่งรั บค่ าตัวแปรคําสั่ง cin >> minimum>>maximum;
ถ้ ากําหนดค่ าจากคีย์บอรด์ ตามตัวอย่ างนี ้ 25 52
math Class

www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 33 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 34 CPE-KU-KPS

Statement Arithmetic Expression

ตัวดําเนินการ
1. + คือ ตัวดําเนินการบวก
2. - คือ ตัวดําเนินการลบ
Arithmetic Expression 3. * คือ ตัวดําเนินการคูณ
4. / คือ ตัวดําเนินการหาร แบ่ งเป็ นการหารแบบ integer และ float
Relational Expression 5. % คือ ตัวดําเนินการหารเอาเศษ

Logical Expression ข้ อแตกต่ างตัวดําเนินการ / และ %

17/5 = 3 3
5 17 17%5 = 2
15
2

www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 35 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 36 CPE-KU-KPS

 Arithmetic Expression Quick Check 3

ตัวอย่ างการใช้ ตวั ดําเนินการ

1. 4.5+3 • 3/5
2. 0.5*3 • 3/5.0
3. 5.0/2 • 25 % 3
4. 5/2 • 14.0 % 2
5. 5%2 • 17 + 8 / 5 -7
ตัวอย่ างการแบ่ งสมการทางคณิตศาสตร์ เป็ นภาษา c++
• 17.0 + 8.0 / 5.0 - 7.0
1.  (a+5)/a • 17 + 8 /5.0 - 7.0
• 10 % 3 - 5 / 2
2.  (((5*a)+3)/a)+a
หรื อ (5*a+3)/a+a
• 10 % (3 - 4) / 2

www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 37 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 38 CPE-KU-KPS

Arithmetic Expression Arithmetic Expression

ตัวดําเนินการ ตัวอย่ างการใช้ ตวั ดําเนินการ

1. ++ คือ ตัวดําเนินการเพิ่มค่ า x+=1  x = x+1
2. -- คือ ตัวดําเนินการลดค่ า ตัวดําเนินการ
x+=5  x = x+5
ตัวอย่ างการใช้ ตวั ดําเนินการเพิ่มค่ า และตัวดําเนินการลดค่ า 1. += x*=7  x = x*7
2. -= x-=9  x = x-9
x++;  x = x+1; cout<<(x++);  cout<<x; 3. *= x-=-9  x = x-(-9)
++x;  x = x+1;  x = x+1; 4. /=
x--;  x = x-1;
x/=5  x = x/5
5. %=
--x;  x = x-1; cout<<(++x);  x = x+1; x%=5  x = x%5
 cout<<x; x%=x  x = x%x

www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 39 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 40 CPE-KU-KPS

 Example4: coins5.cpp Contents
1: #include <iostream>
2: using namespace std;
3:
4: int main()
5:{
6: int pennies, nickels, dimes, quarters;
7: cout << "How many pennies do you have? ";
C++ Overview
8: cin >> pennies;
9:
10: cout << "How many nickels do you have? "; Variable and Constant
11: cin >> nickels;
12:
13: cout << "How many dimes do you have? ";
14: cin >> dimes; C++ Statement
15: Basic Concept
16: cout << "How many quarters do you have? ";
17: cin >> quarters;
18: Expression
19: int value = pennies + 5 * nickels +10 + dimes * 25 * quarters;
20: double dollar = value / 100.0;
21:
22:
int cents = value % 100;
math Class
23: cout<<"Total value = "<<dollar<<" dollar and "<<cents<<" cents"<< endl;
24: system("pause");
25: return 0;
26:}
www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 41 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 42 CPE-KU-KPS

math Class math Class

ฟั งก์ ช่ ันในไลบารี่ cmath ไวยกรณ์ (Syntax):

ฟั งก์ ชัน หน้ าที่ function_name(expression1,expressioun2, ..., expressionn);
sqrt(x) ค่ ารากที่สองของ x
pow(x, y) xy ตัวอย่ าง
sin(x) ค่ าไซน์ (sine) ของ x (หน่ วยเรเดียน)
cos(x) ค่ าโคไซน์ (cosine) ของ x (หน่ วยเรเดียน) sqrt(x*5) floor(x/y)
tan(x) ค่ าแทนเจนต์ (tangent) ของ x (หน่ วยเรเดียน)
exp(x) ex
log(x) (natural log) ln(x), x > 0
log10(x) (log ฐานสิบ) lg(x), x > 0
pow(x+y,z) ceil(x-y)
ceil(x) ปั ดเลขทศนิยมให้ เป็ นมีค่าเป็ นจํานวนเต็มน้ อยสุดที่ >= x
floor(x) ปั ดเลขทศนิยมให้ เป็ นมีค่าเป็ นจํานวนเต็มมากสุดที่ <= x
abs(x) ค่ า absolute |x|

www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 43 CPE-KU-KPS www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 44 CPE-KU-KPS

 Example5: ปริมาตรทรงกลม

#include <iostream>

using namespace std;

int main()
{
float vol, radius;
cin >> radius;

vol = 4 * 3.1416 *radius*radius*radius / 3;

cout << vol<< endl;

return 0;
}

www.cpe.eng.kps.ku.ac.th 45 CPE-KU-KPS