‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫در ساختمانهای استان یزد‬

‫کمیسیون تخصصی عمران‬

‫سازمان نظام مهندسی ساختمان استان یزد‬

‫ویرایش اول‪-‬آبان ‪1400‬‬

 ‫به نام خدای مهربان‬

‫تغییرات زیاد ویرایش جدید مبحث نهم مقررات ملی ساختمان و تشخیصهای متفاوت و اختالفنظرهای موجود بین‬
‫مهندسان طراح باعث شده است که سازمانهای نظام مهندسی استانهای مختلف‪ ،‬دستورالعملها و راهنماهایی برای‬
‫ایجاد وحدت رویه بین مهندسین خود ارائه دهند‪ .‬در این راستا‪ ،‬کمسیون محترم عمران سازمان نظام مهندسی استان یزد‬
‫اقدام به تعریف طرح پژوهشی جهت تدوین و تهیه دستورالعمل و راهنمای طراحی سازه های بتنی در ساختمانهای‬
‫استان یزد نموده و مجموعه پیشِ رو حاصل همکاری بین سازمان نظام مهندسی و دانشگاه یزد میباشد‪ .‬به پیوست این‬
‫راهنما چک لیست طراحی سازه و تهیه نقشههای سازهای و همچنین فایل گزارش خالصه محاسبات سازه در محیط نرم‪-‬‬
‫افزار ‪ Excel‬ارائه شده است تا فرضیات و نتایج محاسبات و کنترلهای آییننامهای در قالب همسان ارائه گردد‪ .‬در‬
‫راهنمای تهیه شده تالش بر این بوده است تا از بیان مطالب واضح که در آییننامهها و یا مراجع طراحی آمده است پرهیز‬
‫شده و صرفاً نکاتی که محل اختالف است بیان گردد‪ .‬توجه شود که مطالب این مجموعه صرفاً به عنوان راهنما بوده و از‬
‫جنبه حقوقی جایگزین ضوابط صریح مقررات ملی ساختمان نیست و طراح سازه موظف به رعایت دقیق آییننامهها می‪-‬‬
‫باشد‪.‬‬

‫هرچند تمام تالش تهیهکنندگان این مجموعه بر این بوده است که مطالب با دقت زیادی گزینش و ارائه شود ولی به دلیل‬
‫گستردگی و حجم زیاد موضوعات‪ ،‬خالی از اشکال نیست‪ .‬از این رو جهت ارتقای سطح علمی و اجرایی این راهنما در‬
‫ویرایشهای بعدی‪ ،‬از مهندسان گرامی تقاضا میشود تا نظرات سازنده خود را به کمسیون تخصصی عمران سازمان نظام‬
‫مهندسی ساختمان استان یزد ارائه نموده و یا به ‪ t.me/str_guide_cm‬ارسال نمایند‪ .‬پس از جمع آوری نظرات‪ ،‬آخرین‬
‫ویرایش راهنما و دفترچه محاسبات در کانال اطالعرسانی ‪ t.me/str_guide_yazd‬ارائه میگردد و پس از تصویب هیئت‬
‫مدیره و ابالغ در سایت سازمان قابل بهره برداری خواهد بود‪.‬‬

‫تهیهکنندگان این مجموعه بر خود الزم می دانند که از همه همکارانی که در تهیه‪ ،‬پیگیری‪ ،‬تصویب و ابالغ این راهنما‬
‫نقش داشته اند به ویژه اعضای محترم هیئت مدیره و کمسیون تخصصی عمران سازمان نظام مهندسی ساختمان استان‬
‫یزد‪ ،‬تشکر و قدردانی کنند‪ .‬امید این که با اجرای این طرح توسط مهندسان گرامی شاهد پیشرفت و ارتقای طرحهای‬
‫سازه در سطح استان باشیم‪.‬‬

‫اعضای گروه تدوین‪:‬‬

‫دکتر محمدرضا میرجلیلی (عضو هیئت علمی دانشکده عمران دانشگاه یزد)‬ ‫‪-‬‬
‫مهندس فاطمه یوسفی‬ ‫‪-‬‬
‫مهندس مائده کاروانپور‬ ‫‪-‬‬
‫مهندس مجتبی احمدی‬ ‫‪-‬‬
‫فهرست مطالب‬
‫فصل‪ 1‬اسناد و فایلهای موردنیاز ‪8 ..................................................................................................‬‬
‫فصل‪ 2‬فرضیات اولیه بارگذاری و تحلیل ‪10 ........................................................................................‬‬
‫‪ 2-1‬مشخصات کلی ساختمان‪10....................................................................................................‬‬
‫‪ 2-2‬مشخصات مصالح و عناصر سازهای و غیر سازهای ‪10.....................................................................‬‬
‫فصل‪ 3‬حداقل بارهای مرده در ساختمانهای متعارف ‪12 ..........................................................................‬‬
‫‪ 1-3‬حداقل بار مرده سازهای سقفهای مختلف ‪12.................................................................................‬‬
‫‪ 3-2‬حداقل بار مرده غیر سازهای سقف‪13.........................................................................................‬‬
‫‪ 3-3‬حداقل بار مرده دیوار ‪13.......................................................................................................‬‬
‫فصل‪ 4‬کنترلهای مربوط به نامنظمی سازه ‪15 .....................................................................................‬‬
‫فصل‪ 5‬معرفی انواع بار و ترکیبات بارگذاری ‪17 ...................................................................................‬‬
‫‪ 5-1‬حالتهای بار )‪17................................................................................................. (LOAD CASES‬‬
‫‪ 5-2‬ترکیبات بارگذاری ساختمانهای بدون دیوار حائل ‪18.......................................................................‬‬
‫‪ 5-3‬ترکیبات بارگذاری ساختمانهای دارای فشار جانبی خاک ‪20...............................................................‬‬
‫‪ 5-4‬ترکیبات بارگذاري جهت کنترل تنش خاک زیر شالوده برای ساختمانهای بدون دیوار حائل ‪23..........................‬‬
‫‪ 5-5‬ترکیبات بارگذاري جهت کنترل تنش خاک زیر شالوده برای ساختمانهای دارای دیوار حائل‪25.........................‬‬
‫‪ 5-6‬ترکیبات بارگذاری حالت بهرهبرداری ‪28.....................................................................................‬‬
‫‪ 5-7‬ترکیبات بارگذاری زلزله سطح بهرهبرداری ‪28..............................................................................‬‬
‫‪ 8-5‬ترکیبات بارگذاری طراحی دیافراگم ‪30.......................................................................................‬‬
‫‪ 9-5‬نکات تکمیلی ‪30................................................................................................................‬‬
‫فصل‪ 6‬ضرایب اصالح سختی اعضای بتنی ‪32 ......................................................................................‬‬
‫‪ 6-1‬تیرها و ستونها ‪32.............................................................................................................‬‬
‫‪ 6-2‬دیوارهای برشی و تیرهای همبند ‪33..........................................................................................‬‬
‫‪ 6-3‬ستونهای چسبیده به دیوار برشی (اجزای مرزی دیوار) ‪34................................................................‬‬
‫‪ 6-4‬دالها و سقفهای بتنی ‪35.....................................................................................................‬‬
‫‪ 6-5‬رمپ پله و رمپهای ماشین رو ‪36..............................................................................................‬‬
‫‪ 6-6‬دیوارهای حائل ‪36..............................................................................................................‬‬
‫‪ 6-7‬ترکخوردگی اعضای بتنی در قاب دوگانه ‪36...............................................................................‬‬
‫فصل‪ 7‬سیستمهای باربر جانبی و مشخصات مدلهای موردنیاز ‪38 ...............................................................‬‬
‫‪ 7-1‬سیستم دیوارهای باربر ‪38.....................................................................................................‬‬
‫‪ 7-2‬سیستم قاب ساختمانی ‪39.......................................................................................................‬‬
‫‪ 7-3‬سیستم قاب خمشی ‪39...........................................................................................................‬‬
‫‪ 7-4‬سیستم دوگانه ‪40................................................................................................................‬‬
‫‪ 1-4-7‬روش ایجاد فایل ‪ 25‬درصد یا ‪41......................................................................... frame.edb‬‬
‫‪ 5-7‬نکات مربوط به سیستمهای سازهای ‪41........................................................................................‬‬
‫فصل‪ 8‬تعیین ضریب نامعینی سازه ‪44 ...............................................................................................‬‬
‫‪ 8-1‬مراحل کنترل و محاسبه ضریب نامعینی سازه ‪44............................................................................‬‬
‫فصل‪ 9‬ضوابط آرماتورگذاری ‪48 .....................................................................................................‬‬
‫‪ 9-1‬تعریف مفاهیم اولیه ‪48.........................................................................................................‬‬
‫‪ 9-1-1‬تنگ ‪48...................................................................................................................‬‬
‫‪ 9-1-2‬خاموت ‪48................................................................................................................‬‬
‫‪ 3-1-9‬آرماتور دورگیر ‪49......................................................................................................‬‬
‫‪ 4-1-9‬قالب لرزهای ‪49........................................................................................................‬‬
‫‪ 5-1-9‬سنجاقی ‪49...............................................................................................................‬‬
‫‪ 9-2‬طول گیرایی میلگرد آجدار با قالب استاندارد در کشش ‪49..................................................................‬‬
‫‪ 1-2-9‬ضریب آرماتور محصورکننده ‪50.................................................................................. rψ‬‬
‫‪ 9-3‬ضوابط آرماتورگذاری تیر ‪51.................................................................................................‬‬
‫‪ 9-3-1‬ضوابط آرماتورگذاری تیر با شکل پذیری متوسط ‪52................................................................‬‬
‫‪ 2-3-9‬ضوابط آرماتورگذاری تیر با شکل پذیری ویژه ‪52...................................................................‬‬
‫‪ 9-4‬ضوابط آرماتورگذاری ستون ‪52..............................................................................................‬‬
‫‪ 9-4-1‬ضوابط آرماتورگذاری ستون با شکل پذیری متوسط ‪53.............................................................‬‬
‫‪ 9-4-2‬ضوابط آرماتورگذاری ستون با شکل پذیری ویژه ‪54................................................................‬‬
‫‪ 9-5‬ضوابط آرماتورگذاری در محل اتصال تیر به ستون ‪55.....................................................................‬‬
‫‪ 9-5-1‬مهار میلگردهای طولی تیر خارج از هسته ستون ‪55................................................................‬‬
‫‪ 9-5-2‬لزوم عبور میلگرد تیر در هستهی ستون‪56......................................................................... :‬‬
‫فصل‪ 10‬طراحی دیوار برشی ‪57 .....................................................................................................‬‬
‫‪ 1-10‬تعاریف ‪57....................................................................................................................‬‬
‫‪ 10-2‬ضوابط آرماتورگذاری دیوار ‪58............................................................................................‬‬
‫‪ 1-2-10‬حداقل آرماتور قائم و افقی دیوار ‪58.................................................................................‬‬
‫‪ 2-2-10‬چیدمان آرماتورها ‪58..................................................................................................‬‬
‫‪ 3-2-10‬محل قطع عملی آرماتورهای طولی دیوار برشی‪59................................................................‬‬
‫‪ 10-3‬اجزای مرزی ویژه و لبههای انتهایی دیوار ‪59.............................................................................‬‬
‫‪ 1-3-10‬نحوه تشخیص نیاز به اجزای مرزی ویژه ‪60........................................................................‬‬
‫‪ 2-3-10‬طول و ارتفاع جزء مرزی ویژه ‪61..................................................................................‬‬
‫‪ 3-3-10‬جزییات آرماتورگذاری عرضی در جزء مرزی ویژه ‪62..........................................................‬‬
‫‪ 4-3-10‬جزییات آرماتورگذاری در لبههای انتهایی دیوار و دور بازشوها (مواردی که نیاز به جزء مرزی ویژه‬
‫نیست)‪64......................................................................................................................... .‬‬
‫‪ 5-3-10‬آرماتورگذاری عرضی در ناحیه میانی جان دیوار برشی ‪65......................................................‬‬
‫‪ 6-3-10‬محل وصله پوششی آرماتور قائم در جزء مرزی ویژه ‪65.........................................................‬‬
‫‪ 10-4‬نیروی برشی طرح دیوار برشی ‪66.........................................................................................‬‬
‫‪ 10-5‬دیوارهای بالدار (متقاطع) ‪69...............................................................................................‬‬
‫‪ 6-10‬دیوارهای همبسته ‪71.........................................................................................................‬‬
‫‪ 1-6-10‬مش بندی و برچسب گذاری اجزاء دیوارهای همبسته ‪71..........................................................‬‬
‫فصل‪ 11‬مدلسازی دال در ‪72 ................................................................................................ ETABS‬‬
‫‪ 11-1‬انتخاب سیستم باربر جانبی برای سازههای دارای سقف دال ‪72...........................................................‬‬
‫‪ 11-2‬نحوهی انتقال نیروها از ‪ ETABS‬به ‪74................................................................................. SAFE‬‬
‫فصل‪ 12‬مدلسازی دال در ‪76 ................................................................................................. SAFE‬‬
‫‪ 12-1‬مدل طراحی دال ‪76..........................................................................................................‬‬
‫‪ 1-1-12‬ضرایب کاهش سختی ‪76..............................................................................................‬‬
‫‪ 2-1-12‬ایجاد ناحیه صلب (‪ )rigid zone‬زیر ستونها و دیوارها با استفاده از المان ‪76............................. stiff‬‬
‫‪ 3-1-12‬کنترل برش پانچ دال ‪76...............................................................................................‬‬
‫‪ 12-2‬مدل کنترل تغییرشکل ‪76.....................................................................................................‬‬
‫‪ 1-2-12‬الگوهای بار )‪77...................................................................................... (Load pattern‬‬
‫‪ 12-2-2‬ضرایب ترکخوردگی ‪77.............................................................................................‬‬
‫‪ 3-2-12‬محاسبه تغییرشکل دال بر اساس ‪78..................................................................... ACI209.2R‬‬
‫‪ 4-2-12‬محاسبه تغییرشکل دال بر اساس ‪ ACI318‬و مبحث نهم ‪81..........................................................‬‬
‫‪ 12-2-5‬کنترل تغییرشکل دال ‪83..............................................................................................‬‬
‫‪ 6-2-12‬کنترل ارتعاش سقف ‪85...............................................................................................‬‬
‫فصل‪ 13‬مدلسازی شالوده و پی در ‪86 .......................................................................................SAFE‬‬
‫‪ 13-1‬مشخصات خاک ‪86...........................................................................................................‬‬
‫‪ 13-2‬مدل کردن اثر دیوار و ستون در فونداسیون ‪87.............................................................................‬‬
‫‪ 13-3‬مدل کردن شالوده های ناهمتراز و شالوده چاله آسانسور ‪88...............................................................‬‬
‫‪ 13-3-1‬شالوده چاله آسانسور ‪88...............................................................................................‬‬
‫‪ 2-3-13‬شالوده های ناهمتراز ‪90...............................................................................................‬‬
‫‪ 13-4‬کنترل تنش خاک زیر شالوده ‪92.............................................................................................‬‬
‫‪ 1-4-13‬ترکیب بارهای کنترل تنش خاک ‪92..................................................................................‬‬
‫‪ 13-4-2‬کنترل تنش و معیارهای پذیرش ‪93...................................................................................‬‬
‫‪ 13-5‬نکاتی درباره طراحی شالوده ‪93.............................................................................................‬‬
‫‪ 1-5-13‬آرماتور حداقل داخل شالوده ‪94.......................................................................................‬‬
‫‪ 13-6‬کنترل برش یکطرفه‪94.....................................................................................................‬‬
‫‪ 13-7‬کنترل برش پانچ (برش دوطرفه) و طراحی خاموت برشی ‪94............................................................‬‬
‫‪ 1-7-13‬مقاومت برشی دو طرفهی تامین شده توسط بتن ‪95.................................................................‬‬
‫‪ 13-7-2‬کنترل برش پانچ در ‪96....................................................................................... ETABS‬‬
‫فصل‪ 14‬کنترل و طراحی دیافراگم ‪103 ..............................................................................................‬‬
‫‪ 14-1‬صلبیت دیافراگم ‪103.........................................................................................................‬‬
‫‪ 2-14‬بارگذاری دیافراگم جهت تحلیل و طراحی ‪104.............................................................................‬‬
‫‪ 14-3‬ترکیب بارهای طراحی دیافراگم ‪106.......................................................................................‬‬
‫‪ 4-14‬تحلیل دیافراگم ‪106...........................................................................................................‬‬
‫‪ 1-4-14‬استخراج نیروهای وارد بر جمعکنندهها ‪106........................................................................‬‬
‫‪ 2-4-14‬استخراج نیروهای وارد بر سایر اجزای دیافراگم ‪113.............................................................‬‬
‫‪ 5-14‬طراحی دیافراگم ‪113.........................................................................................................‬‬
‫‪ 1-5-14‬جمعکنندهها ‪113........................................................................................................‬‬
‫‪ 14-5-2‬اجزای لبه (‪115............................................................................................. )chords‬‬
‫‪ 14-5-3‬لبههای مرزی ‪116....................................................................................................‬‬
‫فصل‪ 15‬کنترل ناحیه اتصال تیر به ستون ‪118 .....................................................................................‬‬
‫‪ 1-15‬کنترل ناحیه اتصال در قابهای خمشی متوسط ‪118.......................................................................‬‬
‫‪ 15-2‬اصالح نتایج نسبت نیرو به مقاومت برشی چشمه اتصال در نرمافزار ‪118..............................................‬‬
‫فصل‪ 16‬مدلسازی راهپله ‪121 .......................................................................................................‬‬
‫فصل‪ 17‬منابع ‪123 ....................................................................................................................‬‬
 ‫فصل‪ 1‬اسناد و فایلهای موردنیاز‬

‫‪ )1‬خالصه محاسبات سازه در قالب دفترچه محاسبات الکترونیک‬

‫‪ )2‬فرم تکمیل شده چک لیست طراحی سازه‬
‫‪ )3‬فرم تکمیل شده چک لیست نقشههای اجرایی‬
‫‪ )4‬گزارش و نتایج آزمایشهای ژئوتکنیک‬
‫‪ )5‬فایل مدل سازه اصلی با نام ‪main.edb‬‬

‫‪ )6‬فایل مدل سازه برای محاسبه دوره تناوب تحلیلی (در صورت نیاز) با نام ‪period.edb‬‬
‫‪ )7‬فایل مدل سازهای جهت تعیین ضریب نامعینی ‪ ρ‬بهمنظور بررسی ایجاد نامنظمی پیچشی شدید با حذف عضو‬
‫بحرانی (در صورت فرض ‪ )ρ=1‬با نام ‪ rho-torsion-x.edb‬و ‪rho-torsion-y.edb‬‬
‫‪ )8‬فایل مدل سازهای جهت تعیین ضریب نامعینی ‪ ρ‬بهمنظور بررسی کاهش شدید مقاومت با حذف عضو‬
‫بحرانی (در صورت فرض ‪ )ρ=1‬با نام ‪ rho-strength-x.edb‬و ‪rho-strength-y.edb‬‬
‫‪ )9‬فایل مدل سازه کفایت قابهای خمشی در سیستمهای دوگانه با نام ‪frame.edb‬‬

‫فایل مدل سازه کفایت دیوارهای برشی در سیستمهای دوگانه با نام ‪wall.edb‬‬ ‫‪)10‬‬
‫فایل مدل سازه بدون رامپ پله ‪( nostair.edb‬تمامی فایل ها بدون رمپ پله)‬ ‫‪)11‬‬
‫فایل مدل سازه جهت کنترل ناحیه اتصال تیرها به ستون با نام ‪Joint-shear-check.edb‬‬ ‫‪)12‬‬
‫فایل مدل فونداسیون با نام ‪fond.fdb‬‬ ‫‪)13‬‬
‫فایل طراحی دال برای طبقات متمایز (با ذکر شماره طبقه) با نام ‪slab-story-i.fdb‬‬ ‫‪)14‬‬
‫فایل کنترل تغییرشکل دال برای طبقات متمایز (با ذکر شماره طبقه) با نام ‪def-story-i.fdb‬‬ ‫‪)15‬‬
‫فایل کنترل ارتعاش کف برای طبقات متمایز (با ذکر شماره طبقه) با نام ‪vib-story-i.fdb‬‬ ‫‪)16‬‬
‫فایل مدل طراحی دیافراگم (در صورت نیاز) با نام ‪diaphragm.edb‬‬ ‫‪)17‬‬
‫فایل مدل سازه کفایت سیستم باربرجانبي بدون حضور دال (در سیستمهای با سقف دال) با نام‬ ‫‪)18‬‬
‫‪lateral.edb‬‬
‫فایل مدل و دفترچه محاسبات سازه نگهبان‬ ‫‪)19‬‬
‫‪9‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫نقشههای اجرایی سازه با نام ‪ str-drawing.dwg‬و ‪str-drawing.pdf‬‬ ‫‪)20‬‬

‫‪ )21‬تمامی فایلهای مدل سازهای در نرمافزار ‪ ETABS‬نسخه ‪ 16‬به بعد و مدلهای فونداسیون و سقف در‬
‫نرمافزار ‪ SAFE‬نسخه ‪ 12‬ایجاد شده و در کنار تمامی فایلهای مدلسازی‪ ،‬نسخه متنی آنها با پسوند ‪ e2k‬و‬
‫‪ s2k‬ارائه شود‪.‬‬
 ‫فصل‪ 2‬فرضیات اولیه بارگذاری و تحلیل‬

‫‪ 2-1‬مشخصات کلی ساختمان‬

‫مشابه جدول ‪ ،2-1‬اطالعات کلی ساختمان در دفترچه محاسبات واردشده و در توضیحات اولیه نقشه نیز درج‬
‫گردد‪.‬‬
‫جدول ‪ :2-1‬جدول مشخصات ساختمان‬
‫‪ - 1- 1‬مشخصات ک ل ی ساختما ن‬

‫‪12* 30‬‬ ‫ابعاد زمی ن‪:‬‬ ‫‪1580‬‬ ‫مساح ت کل زیر بنا (مترمربع)‪:‬‬ ‫نام کارفرما ‪:‬‬
‫‪12* 22‬‬ ‫ابعاد ساختمان‪:‬‬ ‫مسکونی‬ ‫نوع کاربری ساختمان‪:‬‬ ‫یزد‬ ‫محل اح داث ساختمان ‪:‬‬
‫‪89/ 254‬‬ ‫شماره پرون ده نظا م‪:‬‬ ‫‪5‬‬ ‫تع داد کل طبقات‪:‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تع داد طبقات زیر زمی ن‪:‬‬

‫‪ 2-2‬مشخصات مصالح و عناصر سازهای و غیر سازهای‬

‫مشابه جدول ‪ ،2-2‬اطالعات مربوط به مصالح و عناصر سازهای و غیر سازهای‪ ،‬در دفترچه محاسبات واردشده‬
‫و در توضیحات اولیه نقشه نیز درج گردد‪.‬‬
‫جدول ‪ :2-2‬جدول مصالح و عناصر سازهای و غیر سازهای‬
‫‪ - 2- 1‬مشخصات مصال ح و عناصر سازه ای و غیر سازه ا ی‬

‫‪30 cm‬‬ ‫ضخامت سقف‪:‬‬ ‫‪- 8‬دال بت ن آرم ه مشبک (وافل)‬ ‫نوع سی ست م سقف ‪:‬‬ ‫بت ن مسلح‬ ‫نوع اسکل ت‪:‬‬
‫بت ن با پوکهصنعتی (لیکا) و سیمان‬ ‫نـوع مصالح کفسازی پ ش ت بام ‪:‬‬ ‫بت ن با پوکهصنعتی (لیکا) و سیمان‬ ‫نـوع مصالح کفسازی طبقات ‪:‬‬ ‫بت ن با پوکهصنعتی (لیکا) و سیمان‬ ‫نـوع مصالح کفسازی همکف ‪:‬‬
‫ایزوگا م‬ ‫نـوع کف فرش پ ش ت بام‬ ‫سرامیک‬ ‫نـوع کف فرش طبقات‪:‬‬ ‫سرامیک‬ ‫نـوع کف فرش همکف‪:‬‬
‫آج ر پالک و سنگ‬ ‫نوع نما‪:‬‬ ‫‪15 cm‬‬ ‫ضخامت دی وارهای خارجی‪:‬‬ ‫بلوک پوکهای (پرلی ت‪ ،‬لیکا‪)...،‬‬ ‫نوع دی وارهای خارجی ‪:‬‬
‫رمپ و دال پله به سازه متصل اس ت‬ ‫وضعی ت اتصال پلکان به سازه‪:‬‬ ‫والپ س ت به همراه میلگرد بستر‬ ‫وضعی ت مهار دی وارها‪:‬‬ ‫بلوک پوکهای (پرلی ت‪ ،‬لیکا‪)...،‬‬ ‫نوع دی وارهای داخ لی ‪:‬‬

‫‪S340‬‬ ‫نوع فوالد میلگرده ای سقف ‪:‬‬ ‫‪S340‬‬ ‫نوع فوالد میلگرده ای عرضی ‪:‬‬ ‫‪S400‬‬ ‫نوع فوالد میلگرده ای طولی ‪:‬‬

‫‪f'c = 25 MPa‬‬ ‫مقاومت مشخصه بت ن سقف ‪:‬‬ ‫‪f'c = 25 MPa‬‬ ‫مقاومت مشخصه بت ن ستون و دی وار ‪:‬‬ ‫‪f'c = 25 MPa‬‬ ‫مقاومت مشخصه بت ن فون داسیون ‪:‬‬

‫نکات مهم‪:‬‬
‫‪ )1‬نوع پوشش کف باید با هماهنگی معمار انتخاب گردد‪ .‬چنانچه در فاز طراحی سازه هنوز این اطالعات در‬
‫دسترس نیست‪ ،‬باید سنگینترین نوع کفسازی (سنگ) در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫‪ )2‬نوع و ضخامت دیوار باید توسط معمار انتخابشده و به تأیید وی رسیده باشد‪ .‬در انتخاب دیوار‪ ،‬رعایت‬
‫ضوابط مبحث ‪ 18‬و ‪ 19‬الزامی است‪.‬‬
‫‪ )3‬استفاده از تیغه تک الیه سفالی در دیوارهای پیرامونی مجاز نیست‪.‬‬
‫‪11‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ )4‬استفاده از دیوارهای آجر فشاری با توجه به وزن زیاد آنها‪ ،‬فقط در طبقات زیرزمین و همکف توصیه‬
‫میشود‪.‬‬
‫‪ )5‬رعایت ضوابط نشریه ‪ 55‬برای دیوارهای دوالیه الزامی است و در نقشهها باید جزئیات مربوطه ارائه گردد‪.‬‬
‫‪ )6‬در بارگذاری دیوارهای ‪ ،3d panel‬جزئیات دیوار مخصوصا ضخامت الیههای بتنی روکش اهمیت داشته و‬
‫باید در دفترچه محاسبات و نقشهها مشخص باشد‪.‬‬
‫‪ )7‬در صورت استفاده از سایر سیستمهای دیوار‪ ،‬محاسب باید با ارائه جزئیات و مستندات کافی‪ ،‬محاسبات‬
‫بارگذاری را تکمیل نماید‪.‬‬
‫‪ )8‬در رابطه با مدلسازی پله و جزئیات مربوط به جداسازی آن از سازه‪ ،‬با توجه به ابهامات نظری و مشکالت‬
‫اجرایی موجود در این رابطه‪ ،‬توصیه اکید میگردد که سیستم پلکان در سازه مدل شود‪ .‬در صورت عدم‬
‫مدلسازی این اجزا‪ ،‬مالحظات پیوست ششم استاندارد ‪ 2800‬در مورد جزئیات اجرایی و محاسباتی‬
‫بهصورت جداگانه و مستدل باید ارائه شود‪.‬‬
 ‫فصل‪ 3‬حداقل بارهای مرده در ساختمانهای متعارف‬

‫در این فصل مقدار حداقل بارهای مرده اعضای مختلف در ساختمانهای متعارف پیشنهاد شده است‪.‬‬

‫‪ 3-1‬حداقل بار مرده سازهای سقفهای مختلف‬

‫بسته به نوع سیستم سقف‪ ،‬مقادیر حداقل ارائه شده در جدول ‪ 3-1‬برای بارگذاری بار مرده سازهای سقف (وزن‬
‫بتن‪ ،‬تیرچه‪ ،‬بلوک و ‪ )...‬پیشنهاد میگردد‪.‬‬
‫جدول ‪ :3-1‬حداقل بار مرده سازهای سقفهای مختلف‬
‫ضخامت سقف‬
‫انواع سیستم سقف‬
‫‪40 cm‬‬ ‫‪35 cm‬‬ ‫‪32 cm‬‬ ‫‪30 cm‬‬ ‫‪25 cm‬‬ ‫‪20 cm‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪350 kg/m2 300 kg/m2‬‬ ‫‪275 kg/m2‬‬ ‫‪-‬‬ ‫تیرچه بتنی و بلوک پلیاستایری ن‬

‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪500 kg/m2 450 kg/m2‬‬ ‫‪420 kg/m2‬‬ ‫‪-‬‬ ‫تیرچه بتنی و بلوک بتنی‬

‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪450 kg/m2 400 kg/m2‬‬ ‫‪370 kg/m2‬‬ ‫‪-‬‬ ‫تیرچه بتنی و بلوک سفالی یا پوکه ای‬

‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪330 kg/m2 280 kg/m2‬‬ ‫‪260 kg/m2‬‬ ‫‪-‬‬ ‫تیرچه فلزی و بلوک پلیاستایری ن‬

‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪350 kg/m2 300 kg/m2‬‬ ‫‪275 kg/m2‬‬ ‫‪-‬‬ ‫تیرچه درجا (دال پ ش ت بن د دار)‬

‫‪-‬‬ ‫‪875 kg/m2 800 kg/m2 750 kg/m2‬‬ ‫‪625 kg/m2‬‬ ‫‪500 kg/m2‬‬ ‫دال بت نآرمه پ سکشی ده‬

‫‪750 kg/m2 660 kg/m2 600 kg/m2 565 kg/m2‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫دال بت نآرمه مجوف‬

‫‪-‬‬ ‫‪415 kg/m2 395 kg/m2 395 kg/m2‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫دال بت ن آرمه مشبک (وافل)‬

‫‪220 kg/m2 220 kg/m2 215 kg/m2 215 kg/m2‬‬ ‫‪215 kg/m2‬‬ ‫‪-‬‬ ‫کامپوزیت (تیر فلزی ‪ +‬بت ن رویه)‬

‫‪220 kg/m2 220 kg/m2 215 kg/m2 215 kg/m2‬‬ ‫‪215 kg/m2‬‬ ‫‪-‬‬ ‫کامپوزیت با عرشــــــــه فوالدی‬

‫‪-‬‬ ‫‪875 kg/m2 800 kg/m2 750 kg/m2‬‬ ‫‪625 kg/m2‬‬ ‫‪500 kg/m2‬‬ ‫تیر دا ل‬

‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫سایر‬

‫• جدول ‪ 3-1‬بر اساس میزان بتن مصرفی سقف در اجراهاي متعارف برآورد شده است‪ .‬به دلیل خطاهاي‬
‫اجرایي از جمله افزایش ضخامت بتن روي بلوكها‪ ،‬نفوذ بتن در حفره هاي جانبي بلوكها و ‪ ،...‬توصیه مي‬
‫شود وزن محاسباتي از مقادیر پیشنهادي جدول كمتر منظور نشود‪.‬‬
‫• در صورت استفاده از مقادیر كمتر‪ ،‬محاسب باید استدالل خود را ارائه داده و در تمامی نقشههای سقف‬
‫بهصورت واضح بر اجرای دقیق جزئیات ارائهشده تأکید ورزیده و مقدار بتن مصرفی هر سقف را به‬
‫صورت جداگانه در نقشهها اعالم نماید‪.‬‬
‫‪13‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫• بتن مصرفي در سقفهاي مجوف و مشبك با توجه به ابعاد قالبها ميتواند متغیر باشد ولي از عدد پیشنهادي‬
‫در جدول نباید كمتر در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫• در صورت استفاده از تیرچه دوبل‪ ،‬باید وزن چشمههای متناظر جداگانه محاسبه و اعمال گردد‪.‬‬

‫‪ 3-2‬حداقل بار مرده غیر سازهای سقف‬

‫بسته به نوع مصالح کفسازی و نوع کف فرش‪ ،‬مقادیر حداقل بار مرده غیرسازهای سقف مطابق جدول ‪3-2‬‬
‫پیشنهاد می گردد‪.‬‬

‫جدول ‪ :3-2‬حداقل بار مرده غیر سازهای سقف‬

‫نوع کف فرش‬
‫سایر‬ ‫ایزوگا م‬ ‫پارکت‬ ‫سرامیک‬ ‫موزاییک‬ ‫سنگ‬ ‫نوع مصالح کف سازی‬

‫‪-‬‬ ‫‪170 kg/m2 175 kg/m2 195 kg/m2‬‬ ‫‪230 kg/m2‬‬ ‫‪230 kg/m2‬‬ ‫بت ن سبک هوادار و گ ازی(فوم بت ن)‬

‫‪-‬‬ ‫‪240 kg/m2 245 kg/m2 265 kg/m2‬‬ ‫‪300 kg/m2‬‬ ‫‪300 kg/m2‬‬ ‫بت ن با پوکه مع دنی و سیمان‬

‫‪-‬‬ ‫‪240 kg/m2 245 kg/m2 265 kg/m2‬‬ ‫‪300 kg/m2‬‬ ‫‪300 kg/m2‬‬ ‫بت ن با پوکهصنعتی (لیکا) و سیمان‬

‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫سایر‬

‫• جدول ‪ 3-2‬بر اساس ضخامت ‪ 3‬سانتیمتر مالت زیر کف فرش‪ 50 ،‬کیلوگرم بر مترمربع وزن پوشش‬
‫زیر سقف‪ 10 ،‬سانتیمتر ضخامت متوسط مصالح پرکننده کفسازی انجامشده است‪.‬‬
‫• در صورت استفاده از سایر انواع جزئیات کفسازی‪ ،‬محاسبات مربوطه ارائه گردد‪ .‬درهرصورت‬
‫ضخامت کفسازی نمیتواند کمتر از ‪ 10‬سانتیمتر لحاظ شود‪.‬‬
‫• درصورتیکه مشخصات کفسازی مشخص نیست‪ ،‬باید سنگ لحاظ شود‪.‬‬

‫‪ 3-3‬حداقل بار مرده دیوار‬

‫بسته به نوع دیوار و پوشش دو طرف آن‪ ،‬مقادیر حداقل بار مرده دیوار در جدول ‪ 3-3‬پیشنهاد میگردد‪.‬‬
 ‫‪14‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫جدول ‪ :3-3‬حداقل بار مرده واحد سطح انواع متداول دیوار پیرامونی و جداکننده با پوششهای مختلف‬

‫همسایه‪ ،‬پله و جداکننده واح دها‬ ‫وزن دیوارهای پیرامونی (یکطرف اندود سیمان و گچکاری‪ /‬یکطرف نما)‬ ‫نوع دیوار‬
‫وزن دیوار‬
‫یکطرف ان دود سیمان و ی ک طرف ان دود‬ ‫دو طرف ان دود‬ ‫آج ر پالک و‬
‫سیمان س فی د‬ ‫آج ر سنتی‬ ‫آج ر س فال‬ ‫سنگ‬ ‫آج ر پال ک‬ ‫بدون پوشش‬ ‫ضخامت (‪)cm‬‬ ‫نوع سیستم دیوار‬
‫سیمان و گ چکاری گ چکاری‪/‬یکطرف سنگ سیمان و گ چکاری‬ ‫سنگ‬

‫‪425 kg/m2‬‬ ‫‪555 kg/m2‬‬ ‫‪480 kg/m2‬‬ ‫‪490 kg/m2‬‬ ‫‪630 kg/m2‬‬ ‫‪660 kg/m2‬‬ ‫‪535 kg/m2‬‬ ‫‪555 kg/m2‬‬ ‫‪520 kg/m2 370 kg/m2‬‬ ‫‪20‬‬ ‫آج ر ف شاری و مالت ماسه سیمان‬

‫‪705 kg/m2‬‬ ‫‪830 kg/m2‬‬ ‫‪760 kg/m2‬‬ ‫‪770 kg/m2‬‬ ‫‪910 kg/m2‬‬ ‫‪935 kg/m2‬‬ ‫‪815 kg/m2‬‬ ‫‪830 kg/m2‬‬ ‫‪800 kg/m2 648 kg/m2‬‬ ‫‪35‬‬ ‫آج ر ف شاری و مالت ماسه سیمان‬

‫‪270 kg/m2‬‬ ‫‪395 kg/m2‬‬ ‫‪325 kg/m2‬‬ ‫‪335 kg/m2‬‬ ‫‪475 kg/m2‬‬ ‫‪500 kg/m2‬‬ ‫‪380 kg/m2‬‬ ‫‪395 kg/m2‬‬ ‫‪365 kg/m2 213 kg/m2‬‬ ‫)‪(15+5+10‬‬ ‫بلوک تیغه س فال (دو الیه با فو م)‬

‫‪155 kg/m2‬‬ ‫‪280 kg/m2‬‬ ‫‪210 kg/m2‬‬ ‫‪220 kg/m2‬‬ ‫‪360 kg/m2‬‬ ‫‪385 kg/m2‬‬ ‫‪265 kg/m2‬‬ ‫‪280 kg/m2‬‬ ‫‪250 kg/m2‬‬ ‫‪99 kg/m2‬‬ ‫‪15‬‬ ‫بلوک پوکهای (پرلی ت‪ ،‬لیکا‪)...،‬‬

‫‪190 kg/m2‬‬ ‫‪315 kg/m2‬‬ ‫‪245 kg/m2‬‬ ‫‪250 kg/m2‬‬ ‫‪395 kg/m2‬‬ ‫‪420 kg/m2‬‬ ‫‪300 kg/m2‬‬ ‫‪315 kg/m2‬‬ ‫‪280 kg/m2 132 kg/m2‬‬ ‫‪20‬‬ ‫بلوک پوکهای (پرلی ت‪ ،‬لیکا‪)...،‬‬

‫‪160 kg/m2‬‬ ‫‪290 kg/m2‬‬ ‫‪215 kg/m2‬‬ ‫‪225 kg/m2‬‬ ‫‪365 kg/m2‬‬ ‫‪395 kg/m2‬‬ ‫‪270 kg/m2‬‬ ‫‪290 kg/m2‬‬ ‫‪255 kg/m2 105 kg/m2‬‬ ‫‪15‬‬ ‫بلوک هوادار اتوکالوش ده (هبلک س)‬

‫‪195 kg/m2‬‬ ‫‪325 kg/m2‬‬ ‫‪250 kg/m2‬‬ ‫‪260 kg/m2‬‬ ‫‪400 kg/m2‬‬ ‫‪430 kg/m2‬‬ ‫‪305 kg/m2‬‬ ‫‪325 kg/m2‬‬ ‫‪290 kg/m2 140 kg/m2‬‬ ‫‪20‬‬ ‫بلوک هوادار اتوکالوش ده (هبلک س)‬

‫‪305 kg/m2‬‬ ‫‪435 kg/m2‬‬ ‫‪360 kg/m2‬‬ ‫‪370 kg/m2‬‬ ‫‪510 kg/m2‬‬ ‫‪540 kg/m2‬‬ ‫‪415 kg/m2‬‬ ‫‪435 kg/m2‬‬ ‫‪400 kg/m2 250 kg/m2‬‬ ‫)‪(5+10+5‬‬ ‫پانل سه بع دی (‪)3d panel‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫سایر‬

‫‪-‬‬ ‫‪126 kg/m2‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪63 kg/m2‬‬ ‫‪204 kg/m2‬‬ ‫‪231 kg/m2‬‬ ‫‪109 kg/m2‬‬ ‫‪126 kg/m2‬‬ ‫‪93 kg/m2‬‬ ‫وزننمای منظور ش ده در محاسبات فوق‬

‫‪55 kg/m2‬‬ ‫‪55 kg/m2‬‬ ‫‪110 kg/m2‬‬ ‫‪55 kg/m2‬‬ ‫‪55 kg/m2‬‬ ‫‪55 kg/m2‬‬ ‫‪55 kg/m2‬‬ ‫‪55 kg/m2‬‬ ‫‪55 kg/m2‬‬ ‫وزنان دود سیمان و گ چکاری‬

‫در صورت استفاده از سایر انواع دیوار‪ ،‬محاسبات مربوطه ارائه گردد‪ .‬در صورتي كه پوشش دیوارهاي داخلي‪ ،‬غیر از اندود سیمان و گچكاري باشد‬
‫(نظیر كاشي‪ ،‬سنگ و ‪ ،)...‬باید به صورت مجزا محاسبه و اعمال گردد‪.‬‬
‫جدول ‪ :3-4‬جدول حداقل بار مرده واحد سطح انواع متداول دیوارهای داخلی‬
‫وزن دیوارهای داخ لی (دوطرف‬ ‫وزن دیوار بدون‬ ‫نوع دیوار‬
‫اندود سیمان و گچکاری)‬ ‫پوشش‬ ‫ضخامت (‪)cm‬‬ ‫نوع سیستم دیوار‬
‫‪195 kg/m2‬‬ ‫‪85 kg/m2‬‬ ‫‪10‬‬ ‫بلوک تیغه سفال‬

‫‪180 kg/m2‬‬ ‫‪66 kg/m2‬‬ ‫‪10‬‬ ‫بلوک پوکهای (پرلی ت‪ ،‬لیکا‪)...،‬‬

‫‪180 kg/m2‬‬ ‫‪70 kg/m2‬‬ ‫‪10‬‬ ‫بلوک هوادار اتوکالوش ده (هبلک س)‬

‫‪260 kg/m2‬‬ ‫‪150 kg/m2‬‬ ‫)‪(3.5+4+3.5‬‬ ‫پانل سه بع دی (‪)3d panel‬‬

‫‪100 kg/m2‬‬ ‫‪100 kg/m2‬‬ ‫‪10‬‬ ‫دی وار کناف یا ‪dry wall‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫سایر‬

‫‪110 kg/m2‬‬ ‫وزنان دود سیمان و گ چکاری‬

 ‫فصل‪ 4‬کنترلهای مربوط به نامنظمی سازه‬

‫با توجه به جدول ‪ 4-1‬و کنترلهای دفترچه محاسبات‪ ،‬انواع نامنظمی احتمالی در پالن و ارتفاع باید مشخص‬
‫گردد‪ .‬در صورت وجود هر یک از این نامنظمیها طبق جدول ‪ ،4-1‬جریمهها و تمهیدات مربوطه باید در‬
‫طراحی سازه اعمال گردد‪.‬‬
‫جدول ‪ :4-1‬انواع نامنظمی در پالن و تمهیدات مربوطه‬
‫‪16‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬
 ‫فصل‪ 5‬معرفی انواع بار و ترکیبات بارگذاری‬

‫‪ 5-1‬حالتهای بار )‪(load cases‬‬

‫پیشنهاد میشود برای یکسانسازی و کنترل آسانتر فایلهای طراحی از نامگذاری جدول ‪ 5-1‬برای تعریف بارها‬
‫استفاده گردد‪:‬‬
‫جدول ‪ :5-1‬نامگذاری حالتهای بار‬

‫نامگذاری حالتهای بار مختلف‬

‫‪DL‬‬ ‫بار مرده (شامل وزن سازهای سقف‪ ،‬دیوارهای خارجی‪ ،‬بارکف سازی و تأسیسات)‬
‫‪LL‬‬ ‫بار زنده کمتر از ‪( 5 kN/m2‬از نوع کاهش نیافته)‬
‫‪LL2‬‬ ‫بار زنده مساوی یا بیش از ‪( 5 kN/m2‬از نوع کاهش نیافته)‬
‫‪LR‬‬ ‫بار زنده (از نوع کاهشیافته)‬
‫‪LROOF‬‬ ‫بیشترین مقدار بار زنده بام و بار برف‬
‫‪LP‬‬ ‫بار معادل تیغههای داخلی‬
‫‪EX‬‬ ‫زلزله استاتیکی جهت ‪ X‬بدون در نظر گرفتن پیچش تصادفی‬
‫‪EXP‬‬ ‫زلزله استاتیکی جهت ‪ X‬با در نظر گرفتن پیچش تصادفی مثبت‬
‫‪EXN‬‬ ‫زلزله استاتیکی جهت ‪ X‬با در نظر گرفتن پیچش تصادفی منفی‬
‫‪EY‬‬ ‫زلزله استاتیکی جهت ‪ Y‬بدون در نظر گرفتن پیچش تصادفی‬
‫‪EYP‬‬ ‫زلزله استاتیکی جهت ‪ Y‬با در نظر گرفتن پیچش تصادفی مثبت‬
‫‪EYN‬‬ ‫زلزله استاتیکی جهت ‪ Y‬با در نظر گرفتن پیچش تصادفی منفی‬
‫‪EV‬‬ ‫بار زلزله قائم‬
‫‪SPX‬‬ ‫زلزله دینامیکی جهت ‪ X‬بدون در نظر گرفتن پیچش تصادفی‬
‫‪SPXE‬‬ ‫زلزله دینامیکی جهت ‪ X‬با در نظر گرفتن پیچش تصادفی‬
‫‪SPY‬‬ ‫زلزله دینامیکی جهت ‪ Y‬بدون در نظر گرفتن پیچش تصادفی‬
‫‪SPYE‬‬ ‫زلزله دینامیکی جهت ‪ Y‬با در نظر گرفتن پیچش تصادفی‬
‫‪T‬‬ ‫بار خود کرنشی از قبیل اثرات تغییرات دما‪ ،‬نشست پایهها و وارفتگی‬
‫‪S‬‬ ‫بار برف‬
‫‪18‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪MASS‬‬ ‫بار اصالح جرم لرزهای‬

‫‪HPX‬‬ ‫بار ناشی از فشار جانبی خاک‪ ،‬اعمالی در جهت مثبت محور ‪X‬‬

‫‪HNX‬‬ ‫بار ناشی از فشار جانبی خاک‪ ،‬اعمالی در جهت منفی محور ‪X‬‬

‫‪HPY‬‬ ‫بار ناشی از فشار جانبی خاک‪ ،‬اعمالی در جهت مثبت محور ‪Y‬‬

‫‪HNY‬‬ ‫بار ناشی از فشار جانبی خاک‪ ،‬اعمالی در جهت منفی محور ‪Y‬‬

‫‪EXser‬‬ ‫زلزله بهرهبرداری جهت ‪ X‬بدون در نظر گرفتن پیچش تصادفی‬

‫‪EXPser‬‬ ‫زلزله بهرهبرداری جهت ‪ X‬با در نظر گرفتن پیچش تصادفی مثبت‬
‫‪EXNser‬‬ ‫زلزله بهرهبرداری جهت ‪ X‬با در نظر گرفتن پیچش تصادفی منفی‬
‫‪EYser‬‬ ‫زلزله بهرهبرداری جهت ‪ Y‬بدون در نظر گرفتن پیچش تصادفی‬
‫‪EYPser‬‬ ‫زلزله بهرهبرداری جهت ‪ Y‬با در نظر گرفتن پیچش تصادفی مثبت‬
‫‪EYNser‬‬ ‫زلزله بهرهبرداری جهت ‪ Y‬با در نظر گرفتن پیچش تصادفی منفی‬
‫‪Epuix‬‬ ‫در راستای ‪x‬‬ ‫نیروی موثر بر دیافراگم طبقه ‪ i‬ام‬
‫‪Epuiy‬‬ ‫در راستای ‪y‬‬ ‫نیروی موثر بر دیافراگم طبقه ‪ i‬ام‬

‫‪ 5-2‬ترکیبات بارگذاری ساختمانهای بدون دیوار حائل‬

‫ترکیبات بارگذاری طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ویرایش پنجم و مبحث ششم مقررات ملی ساختمان‬
‫ویرایش چهارم‪ ،‬در صورت عدم وجود دیوار حائل مطابق جدول ‪ 5-2‬منظور گردد‪:‬‬

‫جدول ‪ :5-2‬ترکیبات بارگذاری برای ساختمانهای بدون دیوار حائل‬

‫‪comb01‬‬ ‫‪1.4DL‬‬
‫ثقلی‬

‫‪comb02‬‬ ‫‪1.2DL+1.6LL+1.2LP+1.6LL2+1.6LR+0.5LROOF‬‬
‫‪comb03‬‬ ‫‪1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+1.6LROOF‬‬
‫‪comb04‬‬ ‫‪1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV+ EXP‬‬
‫‪comb05‬‬ ‫‪1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV-EXP‬‬
‫زلزله استاتیکی بدون ‪30-100‬‬

‫‪comb06‬‬ ‫‪1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV+ EXN‬‬

‫‪comb07‬‬ ‫‪1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV-EXN‬‬
‫‪comb08‬‬ ‫‪1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV+ EYP‬‬
‫‪comb09‬‬ ‫‪1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV-EYP‬‬
‫‪comb10‬‬ ‫‪1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV+ EYN‬‬
‫‪comb11‬‬ ‫‪1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV-EYN‬‬
‫‪comb12‬‬ ‫‪0.9DL-EV+EXP‬‬
‫‪comb13‬‬ ‫‪0.9DL-EV-EXP‬‬
‫‪comb14‬‬ ‫‪0.9DL-EV+EXN‬‬
19 ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

comb15 0.9DL-EV-EXN
comb16 0.9DL-EV+EYP
comb17 0.9DL-EV-EYP
comb18 0.9DL-EV+EYN
comb19 0.9DL-EV-EYN
comb20 1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV+EXP+0.3EY
comb21 1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV+EXP-0.3EY
comb22 1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV-EXP+0.3EY
comb23 1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV-EXP-0.3EY
comb24 1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV+EXN+0.3EY
comb25 1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV+EXN-0.3EY
comb26 1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV-EXN+0.3EY
comb27 1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV-EXN-0.3EY
comb28 1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV+EYP+0.3EX
comb29 1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV+EYP-0.3EX
comb30 1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV-EYP+0.3EX
comb31 1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV-EYP-0.3EX
comb32 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+LR+0.2S+EV+EYN+0.3EX
30-100 ‫زلزله استاتیکی با‬

comb33 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+LR+0.2S+EV+EYN-0.3EX
comb34 1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV-EYN+0.3EX
comb35 1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV-EYN-0.3EX
comb36 0.9DL-EV+EXP+0.3EY
comb37 0.9DL-EV+EXP-0.3EY
comb38 0.9DL-EV-EXP+0.3EY
comb39 0.9DL-EV-EXP-0.3EY
comb40 0.9DL-EV+EXN+0.3EY
comb41 0.9DL-EV+EXN-0.3EY
comb42 0.9DL-EV-EXN+0.3EY
comb43 0.9DL-EV-EXN-0.3EY
comb44 0.9DL-EV+EYP+0.3EX
comb45 0.9DL-EV+EYP-0.3EX
comb46 0.9DL-EV-EYP+0.3EX
comb47 0.9DL-EV-EYP-0.3EX
comb48 0.9DL-EV+EYN+0.3EX
comb49 0.9DL-EV+EYN-0.3EX
comb50 0.9DL-EV-EYN+0.3EX
comb51 0.9DL-EV-EYN-0.3EX
‫ی بدون‬
‫دینامیک‬

-100
‫زلزله‬

30

comb52 1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+ LR+0.2S+EV+SPXE

 ‫‪20‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪comb53‬‬ ‫‪1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV+SPYE‬‬
‫‪comb54‬‬ ‫‪0.9DL-EV+SPXE‬‬
‫‪comb55‬‬ ‫‪0.9DL-EV+SPYE‬‬
‫‪comb56‬‬ ‫‪1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV+SPXE+0.3 SPY‬‬
‫زلزله دینامیکی با‬
‫‪30-100‬‬
‫‪comb57‬‬ ‫‪1.2DL+0.5LL+1.2LP+LL2+LR+0.2S+EV+SPYE+0.3 SPX‬‬
‫‪comb58‬‬ ‫‪0.9DL-EV+SPXE+0.3 SPY‬‬
‫‪comb59‬‬ ‫‪0.9DL-EV+SPYE+0.3 SPX‬‬
‫روی طره‬
‫زلزله قائم‬

‫‪comb60‬‬ ‫‪-EV‬‬

‫‪comb61‬‬ ‫‪1.2DL+1.6LL+1.2LP+1.6LL2+1.6LR+1.6LROOF+1T‬‬
‫تغییرات دما‬

‫‪comb62‬‬ ‫‪1.2DL+1.6LL+1.2LP+1.6LL2+1.6LR+1.6LROOF-1T‬‬
‫‪comb63‬‬ ‫‪1.2DL+0.5LL+1.2LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF+1.2T‬‬
‫‪comb64‬‬ ‫‪1.2DL+0.5LL+1.2LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF-1.2T‬‬

‫با توجه به خطرپذیری لرزهاي متوسط یزد‪ ،‬بار زلزله قائم كافي است كه در مواردي كه در بند ‪1-9-3-3‬‬
‫استاندارد ‪ 2800‬اشاره شده است‪ ،‬از جمله بالكنهاي طره‪ ،‬اعمال گردد‪ .‬این بار با نام ‪ EV‬در ترکیببارها وارد‬
‫شده است‪ .‬در مناطق با خطر لرزهاي خیلي زیاد عالوه بر این موارد‪ ،‬بار زلزله قائم باید به صورت ضریبی از‬
‫بار مرده به کل ساختمان اعمال گردد‪ .‬بدین منظور ضریب بار مرده در ترکیب بارهای سنگین زلزله از ‪1.2 DL‬‬
‫به ‪ 1.41 DL‬و در ترکیب بارهای سبک زلزله از ‪ 0.9 DL‬به ‪ 0.69 DL‬تغییر یابد‪.‬‬

‫‪ 5-3‬ترکیبات بارگذاری ساختمانهای دارای فشار جانبی خاک‬

‫در صورت وجود فشار جانبی خاک و فشار آب زیرزمینی یا مواد انباشته‪ ،H،‬اثر آنها را باید بهصورت زیر‬
‫منظور نمود‪:‬‬
‫• اگر اثر این بار در جهت افزودن به اثرات دیگربارها باشد‪ ،‬اثر بار ‪ H‬باید با ضریب ‪ 1.6‬در ترکیب بارها‬
‫منظور شود‬
‫• اگر اثر این بار در جهت کاهش اثرات دیگر بارها باشد‪ ،‬در صورت وجود دائمی بار ‪ ،H‬اثر آن باید با‬
‫ضریب ‪ 0.9‬در ترکیب بارها منظور شود و در بقیه موارد باید از اثر ‪ H‬صرفنظر کرد‪.‬‬
‫ترکیبات بارگذاری بر اساس مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ویرایش پنجم‪ ،‬مبحث ششم ویرایش چهارم و مبحث‬
‫هفتم‪ ،‬مطابق جدول ‪ 5-3‬منظور گردد‪:‬‬
‫جدول ‪ :5-3‬ترکیبات بارگذاری برای ساختمانهای دارای دیوار حائل‬

‫‪comb01‬‬ ‫‪1.4DL+1.6 HPX+1.6 HNX+1.6 HPY+1.6 HNY‬‬

‫ثقلی‬

‫‪comb02‬‬ ‫‪1.2DL+1.6LL+1.2LP+1.6LL2+1.6LR+0.5LROOF+1.6HPX+1.6 HNX+1.6 HPY+1.6 HNY‬‬

‫‪comb03‬‬ ‫‪1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+LR+1.6LROOF+1.6HPX+1.6 HNX+1.6 HPY+1.6 HNY‬‬
 21 ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

comb04 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+EXP+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+1.6HNY

comb05 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV-EXP+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+1.6HNY
comb06 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+ EXN+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+1.6HNY
comb07 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV-EXN+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+1.6HNY
comb08 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+ EYP+1.6HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
30-100 ‫زلزله استاتیکی بدون‬

comb09 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV-EYP+1.6HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY

comb10 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+ EYN+1.6HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb11 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV-EYN+1.6HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb12 0.9DL-EV+EXP+1.6 HPX+0.9 HNX+1.6 HPY+1.6 HNY
comb13 0.9DL-EV-EXP+0.9 HPX+1.6 HNX+1.6 HPY+1.6 HNY
comb14 0.9DL-EV+EXN+1.6 HPX+0.9 HNX+1.6 HPY+1.6 HNY
comb15 0.9DL-EV-EXN+0.9 HPX+1.6 HNX+1.6 HPY+1.6 HNY
comb16 0.9DL-EV+EYP+1.6 HPX+1.6 HNX+1.6 HPY+0.9 HNY
comb17 0.9DL-EV-EYP+1.6 HPX+1.6 HNX+0.9 HPY+1.6 HNY
comb18 0.9DL-EV+EYN+1.6 HPX+1.6 HNX+1.6 HPY+0.9 HNY
comb19 0.9DL-EV-EYN+1.6 HPX+1.6 HNX+0.9 HPY+1.6 HNY
comb20 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV+EXP+0.3EY+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb21 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV+EXP-0.3EY+1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb22 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV-EXP+0.3EY+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb23 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV-EXP-0.3EY+0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb24 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV+EXN+0.3EY+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb25 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV+EXN-0.3EY+1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb26 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV-EXN+0.3EY+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb27 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV-EXN-0.3EY+0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
30-100 ‫زلزله استاتیکی با‬

comb28 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV+EYP+0.3EX+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY

comb29 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV+EYP-0.3EX+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb30 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV-EYP+0.3EX+1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb31 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV-EYP-0.3EX+0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb32 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV+EYN+0.3EX+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb33 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV+EYN-0.3EX+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb34 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV-EYN+0.3EX+1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.9HNY
comb35 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2LROOF+EV-EYN-0.3EX+0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb36 0.9DL-EV+EXP+0.3EY+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb37 0.9DL-EV+EXP-0.3EY+1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb38 0.9DL-EV-EXP+0.3EY+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb39 0.9DL-EV-EXP-0.3EY+0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb40 0.9DL-EV+EXN+0.3EY+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb41 0.9DL-EV+EXN-0.3EY+1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.6HNY
 22 ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

comb42 0.9DL-EV-EXN+0.3EY+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb43 0.9DL-EV-EXN-0.3EY+0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb44 0.9DL-EV+EYP+0.3EX+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb45 0.9DL-EV+EYP-0.3EX+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb46 0.9DL-EV-EYP+0.3EX+1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb47 0.9DL-EV-EYP-0.3EX+0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb48 0.9DL-EV+EYN+0.3EX+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb49 0.9DL-EV+EYN-0.3EX+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb50 0.9DL-EV-EYN+0.3EX+1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.9HNY
comb51 0.9DL-EV-EYN-0.3EX+0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb52 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPXE+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb53 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPXE+1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb54 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPXE+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb55 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPXE+0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb56 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPYE+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY
30-100 ‫زلزله دینامیکی بدون‬

comb57 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPYE+1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.6HNY

comb58 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPYE+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb59 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPYE+0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb60 0.9D-EV+SPXE +1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb61 0.9DL-EV+SPXE +1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb62 0.9DL-EV+SPXE +0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb63 0.9DL-EV+SPXE +0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb64 0.9DL-EV+SPYE +1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb65 0.9DL-EV+SPYE +1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb66 0.9DL-EV+SPYE +0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb67 0.9DL-EV+ SPYE +0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb68 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPXE+0.3SPY+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb69 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPXE+0.3SPY+1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb70 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPXE+0.3SPY+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
30-100 ‫زلزله دینامیکی با‬

comb71 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPXE+0.3SPY+0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY

comb72 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPYE+0.3SPX+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb73 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPYE+0.3SPX+1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb74 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPYE+0.3SPX+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb75 1.2DL+0.5LL+1.2LP+1LL2+ LR+0.2S+EV+SPYE+0.3SPX+0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb76 0.9D-EV+SPXE+0.3SPY+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb77 0.9DL-EV+SPXE+0.3SPY+1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb78 0.9DL-EV+SPXE+0.3SPY+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb79 0.9DL-EV+SPXE+0.3SPY+0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
 23 ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

comb80 0.9DL-EV+SPYE+0.3SPX+1.6HPX+0.9HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb81 0.9DL-EV+SPYE+0.3SPX+1.6HPX+0.9HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb82 0.9DL-EV+SPYE+0.3SPX+0.9HPX+1.6HNX+1.6HPY+0.9HNY
comb83 0.9DL-EV+SPYE+0.3SPX+0.9HPX+1.6HNX+0.9HPY+1.6HNY
comb84 -EV
comb85 1.2DL+1.6LL+1.2LP+1.6LL2+1.6LR+1.6LROOF+1T+0.9HPX+0.9HNX+0.9 HPY+0.9 HNY
‫تغییرات دما‬

comb86 1.2DL+1.6LL+1.2LP+1.6LL2+1.6LR+1.6LROOF-1T+1.6HPX+1.6HNX+1.6HPY+1.6 HNY

comb87 1.2DL+0.5LL+1.2LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF+1.2T+1.6HPX+1.6HNX+1.6HPY+1.6HNY
comb88 1.2DL+0.5LL+1.2LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF-1.2T+0.9HPX+0.9HNX+0.9 HPY+0.9HNY

‫ ترکیبات بارگذاری جهت کنترل تنش خاک زیر شالوده برای ساختمانهای بدون دیوار حائل‬5-4

‫ترکیبات کنترل تنش زیر پی طبق مبحث ششم مقررات ملی ساختمان ویرایش چهارم و مبحث هفتم بهصورت‬
.‫ انتخاب شوند‬5-4 ‫جدول‬
‫ ترکیبات بارگذاری جهت کنترل تنش خاک زیر شالوده برای ساختمانهای بدون دیوار حائل‬:5-4 ‫جدول‬

S1 DL
S2 DL+LL+LP+LL2+LR
‫ثقلی‬

S3 DL+LROOF
S4 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+LR+0.75LROOF
S5 DL+0.7EXP+0.7EV
S6 DL-0.7EXP+0.7EV
S7 DL+0.7EXN+0.7EV
S8 DL-0.7EXN+0.7EV
S9 DL+0.7EYP+0.7EV
30-100 ‫زلزله استاتیکی بدون‬

S10 DL-0.7EYP+0.7EV
S11 DL+0.7EYN+0.7EV
S12 DL-0.7EYN+0.7EV
S13 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EXP+0.525EV
S14 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EXP+0.525EV
S15 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EXN+0.525EV
S16 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EXN+0.525EV
S17 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EYP+0.525EV
S18 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EYP+0.525EV
S19 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EYN+0.525EV
S20 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EYN+0.525EV
S21 0.6DL+0.7EXP
24 ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

S22 0.6DL-0.7EXP
S23 0.6DL+0.7EXN
S24 0.6DL-0.7EXN
S25 0.6DL+0.7EYP
S26 0.6DL-0.7EYP
S27 0.6DL+0.7EYN
S28 0.6DL-0.7EYN
S29 DL+0.7EXP+0.21EY+0.7EV
S30 DL+0.7EXP-0.21EY+0.7EV
S31 DL-0.7EXP+0.21EY+0.7EV
S32 DL-0.7EXP-0.21EY+0.7EV
S33 DL+0.7EXN+0.21EY+0.7EV
S34 DL+0.7EXN-0.21EY+0.7EV
S35 DL-0.7EXN+0.21EY+0.7EV
S36 DL-0.7EXN-0.21EY+0.7EV
S37 DL+0.7EYP+0.21EX+0.7EV
S38 DL+0.7EYP-0.21EX+0.7EV
S39 DL-0.7EYP+0.21EX+0.7EV
S40 DL-0.7EYP-0.21EX+0.7EV
S41 DL+0.7EYN+0.21EX+0.7EV
30-100 ‫زلزله استاتیکی با‬

S42 DL+0.7EYN-0.21EX+0.7EV
S43 DL-0.7EYN+0.21EX+0.7EV
S44 DL-0.7EYN-0.21EX+0.7EV
S45 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EXP+0.1575EY+0.525EV
S46 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EXP-0.1575EY+0.525EV
S47 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EXP+0.1575EY+0.525EV
S48 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EXP-0.1575EY+0.525EV
S49 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EXN+0.1575EY+0.525EV
S50 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EXN-0.1575EY+0.525EV
S51 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EXN+0.1575EY+0.525EV
S52 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EXN-0.1575EY+0.525EV
S53 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EYP+0.1575EX+0.525EV
S54 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EYP-0.1575EX+0.525EV
S55 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EYP+0.1575EX+0.525EV
S56 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EYP-0.1575EX+0.525EV
S57 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EYN+0.1575EX+0.525EV
S58 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EYN-0.1575EX+0.525EV
S59 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EYN+0.1575EX+0.525EV
 ‫‪25‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪S60‬‬ ‫‪DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EYN-0.1575EX+0.525EV‬‬
‫‪S61‬‬ ‫‪0.6DL+0.7EXP+0.21EY‬‬
‫‪S62‬‬ ‫‪0.6DL+0.7EXP-0.21EY‬‬
‫‪S63‬‬ ‫‪0.6DL-0.7EXP+0.21EY‬‬
‫‪S64‬‬ ‫‪0.6DL-0.7EXP-0.21EY‬‬
‫‪S65‬‬ ‫‪0.6DL+0.7EXN+0.21EY‬‬
‫‪S66‬‬ ‫‪0.6DL+0.7EXN-0.21EY‬‬
‫‪S67‬‬ ‫‪0.6DL-0.7EXN+0.21EY‬‬
‫‪S68‬‬ ‫‪0.6DL-0.7EXN-0.21EY‬‬
‫‪S69‬‬ ‫‪0.6DL+0.7EYP+0.21EX‬‬
‫‪S70‬‬ ‫‪0.6DL+0.7EYP-0.21EX‬‬
‫‪S71‬‬ ‫‪0.6DL-0.7EYP+0.21EX‬‬
‫‪S72‬‬ ‫‪0.6DL-0.7EYP-0.21EX‬‬
‫‪S73‬‬ ‫‪0.6DL+0.7EYN+0.21EX‬‬
‫‪S74‬‬ ‫‪0.6DL+0.7EYN-0.21EX‬‬
‫‪S75‬‬ ‫‪0.6DL-0.7EYN+0.21EX‬‬
‫‪S76‬‬ ‫‪0.6DL-0.7EYN-0.21EX‬‬
‫‪S77‬‬ ‫‪DL+T‬‬
‫تغییرات دما‬

‫‪S78‬‬ ‫‪DL-T‬‬
‫‪S79‬‬ ‫‪DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75LROOF+0.75T‬‬
‫‪S80‬‬ ‫‪DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75LROOF-0.75T‬‬

‫‪ 5-5‬ترکیبات بارگذاری جهت کنترل تنش خاک زیر شالوده برای ساختمانهای دارای دیوار حائل‬

‫در صورت وجود فشار جانبی خاک و فشار آب زیرزمینی یا مواد انباشته‪ ،H،‬اثر آنها را باید بهصورت زیر‬
‫منظور نمود‪:‬‬
‫• اگر اثر این بار در جهت افزودن به اثرات دیگر بارها باشد‪ ،‬اثر بار ‪ H‬باید با ضریب ‪ 1‬در ترکیب بارها‬
‫منظور شود‬
‫• اگر اثر این بار در جهت کاهش اثرات دیگر بارها باشد‪ ،‬در صورت وجود دائمی بار ‪ ،H‬اثر آن باید با‬
‫ضریب ‪ 0.6‬در ترکیب بارها منظور شود و در بقیه موارد باید از اثر ‪ H‬صرفنظر کرد‬
‫با توجه به موارد فوق‪ ،‬ترکیبات بارگذاری کنترل تنش زیر پی در شرایطی که دیوار حائل وجود دارد‪ ،‬مطابق‬
‫جدول ‪ 5-5‬انتخاب گردند‪.‬‬
‫جدول ‪ :5-5‬ترکیبات بارگذاری کنترل تنش خاک زیر شالوده برای ساختمانهای دارای دیوار حائل‬

‫‪S1‬‬ ‫‪DL+HPX+HNX+HPY+HNY‬‬
‫ثقلی‬

‫‪S2‬‬ ‫‪DL+LL+LP+LL2+HPX+HNX+HPY+HNY‬‬
 26 ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

S3 DL+LROOF+HPX+HNX+HPY+HNY
S4 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75LROOF+HPX+HNX+HPY+HNY
S5 DL+0.7EXP+0.7EV+HPX+0.6HNX+HPY+HNY
S6 DL-0.7EXP+0.7EV+0.6HPX+HNX+HPY+HNY
S7 DL+0.7EXN+0.7EV+HPX+0.6HNX+HPY+HNY
S8 DL-0.7EXN+0.7EV+0.6HPX+HNX+HPY+HNY
S9 DL+0.7EYP+0.7EV+HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S10 DL-0.7EYP+0.7EV+HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S11 DL+0.7EYN+0.7EV+HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S12 DL-0.7EYN+0.7EV+HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S13 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EXP+0.525EV+HPX+0.6HNX+HPY+HNY
30-100 ‫زلزله استاتیکی بدون‬

S14 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EXP+0.525EV+0.6HPX+HNX+HPY+HNY
S15 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EXN+0.525EV+HPX+0.6HNX+HPY+HNY
S16 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EXN+0.525EV+0.6HPX+HNX+HPY+HNY
S17 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EYP+0.525EV+HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S18 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EYP+0.525EV+HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S19 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EYN+0.525EV+HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S20 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EYN+0.525EV+HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S21 0.6DL+0.7EXP+HPX+0.6HNX+HPY+HNY
S22 0.6DL-0.7EXP+0.6HPX+HNX+HPY+HNY
S23 0.6DL+0.7EXN+HPX+0.6HNX+HPY+HNY
S24 0.6DL-0.7EXN+0.6HPX+HNX+HPY+HNY
S25 0.6DL+0.7EYP+HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S26 0.6DL-0.7EYP+HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S27 0.6DL+0.7EYN+HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S28 0.6DL-0.7EYN+HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S29 DL+0.7EXP+0.21EY+0.7EV+HPX+0.6HNX+HPY+0.6HNY
S30 DL+0.7EXP-0.21EY+0.7EV+HPX+0.6HNX+0.6HPY+HNY
S31 DL-0.7EXP+0.21EY+0.7EV+0.6HPX+HNX+HPY+0.6HNY
30-100 ‫زلزله استاتیکی با‬

S32 DL-0.7EXP-0.21EY+0.7EV+0.6HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S33 DL+0.7EXN+0.21EY+0.7EV+1HPX+0.6HNX+HPY+0.6HNY
S34 DL+0.7EXN-0.21EY+0.7EV+HPX+0.6HNX+0.6HPY+HNY
S35 DL-0.7EXN+0.21EY+0.7EV+0.6HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S36 DL-0.7EXN-0.21EY+0.7EV+0.6HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S37 DL+0.7EYP+0.21EX+0.7EV+HPX+0.6HNX+HPY+0.6HNY
S38 DL+0.7EYP-0.21EX+0.7EV+0.6HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S39 DL-0.7EYP+0.21EX+0.7EV+HPX+0.6HNX+0.6HPY+HNY
S40 DL-0.7EYP-0.21EX+0.7EV+0.6HPX+HNX+0.6HPY+HNY
 27 ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

S41 DL+0.7EYN+0.21EX+0.7EV+HPX+0.6HNX+HPY+0.6HNY
S42 DL+0.7EYN-0.21EX+0.7EV+0.6HPX+1HNX+1HPY+0.6HNY
S43 DL-0.7EYN+0.21EX+0.7EV+HPX+0.6HNX+0.6HPY+HNY
S44 DL-0.7EYN-0.21EX+0.7EV+0.6HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S45 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EXP+0.1575EY+0.525EV+HPX+0.6HNX+HPY+0.6HNY
S46 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EXP-0.1575EY+0.525EV+HPX+0.6HNX+0.6HPY+HNY
S47 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EXP+0.1575EY+0.525EV+0.6HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S48 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EXP-0.1575EY+0.525EV+0.6HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S49 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EXN+0.1575EY+0.525EV+HPX+0.6HNX+HPY+0.6HNY
S50 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EXN-0.1575EY+0.525EV+HPX+0.6HNX+0.6HPY+HNY
S51 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EXN+0.1575EY+0.525EV+0.6HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S52 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EXN-0.1575EY+0.525EV+0.6HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S53 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EYP+0.1575EX+0.525EV+HPX+0.6HNX+HPY+0.6HNY
S54 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EYP-0.1575EX+0.525EV+0.6HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S55 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EYP+0.1575EX+0.525EV+HPX+0.6HNX+0.6HPY+HNY
S56 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EYP-0.1575EX+0.525EV+0.6HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S57 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EYN+0.1575EX+0.525EV+HPX+0.6HNX+HPY+0.6HNY
S58 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S+0.525EYN-0.1575EX+0.525EV+0.6HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S59 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EYN+0.1575EX+0.525EV+HPX+0.6HNX+0.6HPY+HNY
S60 DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75S-0.525EYN-0.1575EX+0.525EV+0.6HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S61 0.6DL+0.7EXP+0.21EY+HPX+0.6HNX+HPY+0.6HNY
S62 0.6DL+0.7EXP-0.21EY+HPX+0.6HNX+0.6HPY+HNY
S63 0.6DL-0.7EXP+0.21EY+0.6HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S64 0.6DL-0.7EXP-0.21EY+0.6HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S65 0.6DL+0.7EXN+0.21EY+HPX+0.6HNX+HPY+0.6HNY
S66 0.6DL+0.7EXN-0.21EY+HPX+0.6HNX+0.6HPY+HNY
S67 0.6DL-0.7EXN+0.21EY+0.6HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S68 0.6DL-0.7EXN-0.21EY+0.6HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S69 0.6DL+0.7EYP+0.21EX+HPX+0.6HNX+HPY+0.6HNY
S70 0.6DL+0.7EYP-0.21EX+0.6HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S71 0.6DL-0.7EYP+0.21EX+HPX+0.6HNX+0.6HPY+HNY
S72 0.6DL-0.7EYP-0.21EX+0.6HPX+HNX+0.6HPY+HNY
S73 0.6DL+0.7EYN+0.21EX+HPX+0.6HNX+HPY+0.6HNY
S74 0.6DL+0.7EYN-0.21EX+0.6HPX+HNX+HPY+0.6HNY
S75 0.6DL-0.7EYN+0.21EX+HPX+0.6HNX+0.6HPY+HNY
S76 0.6DL-0.7EYN-0.21EX+0.6HPX+HNX+0.6HPY+HNY
‫تغییرات‬

S77 DL+T+0.6HPX+0.6HNX+0.6HPY+0.6HNY
‫دما‬

S78 DL-T+HPX+HNX+HPY+HNY
‫‪28‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪S79‬‬ ‫‪DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75LROOF+0.75T+0.6HPX+0.6HNX+0.6HPY+0.6HNY‬‬
‫‪S80‬‬ ‫‪DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75LROOF-0.75T+HPX+HNX+HPY+HNY‬‬

‫‪ 5-6‬ترکیبات بارگذاری حالت بهرهبرداری‬

‫ترکیبات بارگذاری براي حالتهای بهرهبرداری بر اساس مبحث ششم مقررات ملی ساختمان ویرایش چهارم‬
‫مطابق جدول ‪ 5-6‬میباشد‪.‬‬
‫جدول ‪ :5-6‬ترکیبات بارگذاری حالت بهرهبرداری‬

‫‪SRV1‬‬ ‫‪DL‬‬

‫‪SRV2‬‬ ‫‪LL+LP+LL2+LR‬‬
‫ثقلی‬

‫‪SRV3‬‬ ‫‪DL+LL+LP+LL2+LR‬‬

‫‪SRV4‬‬ ‫‪DL+LROOF‬‬

‫‪SRV5‬‬ ‫‪DL+T‬‬
‫تغییرات دما‬

‫‪SRV6‬‬ ‫‪DL-T‬‬

‫‪SRV7‬‬ ‫‪DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75LROOF+0.75T‬‬

‫‪SRV8‬‬ ‫‪DL+0.75LL+LP+0.75LL2+0.75LR+0.75LROOF-0.75T‬‬

‫‪ 5-7‬ترکیبات بارگذاری زلزله سطح بهرهبرداری‬

‫در مواردی که نیاز به کنترل زلزله سطح بهرهبرداری مطابق ضوابط استاندارد ‪ 2800‬میباشد‪ ،‬ترکیبات‬
‫بارگذاری با توجه به جدول ‪ 5-7‬انتخاب گردند‪.‬‬

‫جدول ‪ :5-7‬ترکیبات بارگذاری زلزله سطح بهرهبرداری‬

‫‪SER01‬‬ ‫‪DL+LL+LP+LL2+LR+S+ EXP‬‬

‫‪SER02‬‬ ‫‪DL+LL+LP+LL2+LR+S-EXP‬‬
‫زلزله استاتیکی بدون ‪30-100‬‬

‫‪SER03‬‬ ‫‪DL+LL+LP+LL2 LR+S+ EXN‬‬

‫‪SER04‬‬ ‫‪DL+LL+LP+LL2+LR+S-EXN‬‬

‫‪SER05‬‬ ‫‪DL+LL+LP+LL2+LR+S+ EYP‬‬

‫‪SER06‬‬ ‫‪DL+LL+LP+LL2+LR+S-EYP‬‬
‫‪SER07‬‬ ‫‪DL+LL+LP+LL2+LR+S+ EYN‬‬

‫‪SER08‬‬ ‫‪DL+LL+LP+LL2+LR+S-EYN‬‬

‫‪SER09‬‬ ‫‪DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF+EXPser‬‬
29 ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

SER10 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF-EXPser

SER11 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF+EXNser

SER12 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF-EXNser
SER13 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF+EYPser

SER14 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF-EYPser

SER15 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF+EYNser
SER16 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF-EYNser

SER17 DL+LL+LP+LL2+ LR+S+EXPser+0.3EYser

SER18 DL+LL+LP+LL2+ LR+S+EXPser-0.3EYser

SER19 DL+LL+LP+LL2+ LR+S-EXPser+0.3EYser

SER20 DL+LL+LP+LL2+ LR+S-EXPser-0.3EYser

SER21 DL+LL+LP+LL2+ LR+S+EXNser+0.3EYser

SER22 DL+LL+LP+LL2+ LR+S+EXNser-0.3EYser

SER23 DL+LL+LP+LL2+ LR+S-EXNser+0.3EYser

SER24 DL+LL+LP+LL2+ LR+S-EXNser-0.3EYser

SER25 DL+LL+LP+LL2+ LR+S+EYPser+0.3EXser

SER26 DL+LL+LP+LL2+ LR+S+EYPser-0.3EXser

30-100 ‫زلزله استاتیکی با‬

SER27 DL+LL+LP+LL2+ LR+S-EYPser+0.3EXser

SER28 DL+LL+LP+LL2+ LR+S-EYPser-0.3EXser

SER29 DL+LL+LP+LL2+ LR+S+EYNser+0.3EXser

SER30 DL+LL+LP+LL2+ LR+S+EYNser-0.3EXser

SER31 DL+LL+LP+LL2+ LR+S-EYNser+0.3EXser

SER32 DL+LL+LP+LL2+ LR+S-EYNser-0.3EXser

SER33 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF+EXPser+0.3EYser
SER34 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF+EXPser-0.3EYser

SER35 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF-EXPser+0.3EYser

SER36 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF-EXPser-0.3EYser
SER37 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF+EXNser+0.3EYser

SER38 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF+EXNser-0.3EYser

SER39 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF-EXNser+0.3EYser
SER40 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF-EXNser-0.3EYser

SER41 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF+EYPser+0.3EXser
30 ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

SER42 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF+EYPser-0.3EXser

SER43 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF-EYPser+0.3EXser
SER44 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF-EYPser-0.3EXser

SER45 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF+EYNser+0.3EXser

SER46 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF+EYNser-0.3EXser
SER47 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF-EYNser+0.3EXser

SER48 DL+0.5LL+LP+0.5LL2+0.5LR+0.5LROOF-EYNser-0.3EXser

‫ ترکیبات بارگذاری طراحی دیافراگم‬5-8

‫ ترکیبات بارگذاری جهت طراحی دیافراگم برای‬.‫ این راهنما عمل شود‬14‫جهت طراحی دیافراگم مطابق فصل‬
.‫اجزای جمع کننده باید به صورت تشدیدیافته در نظر گرفته شود‬
‫ ترکیبات بارگذاری طراحی دیافراگم‬:5-8 ‫جدول‬
‫طراحی اجزای دیافراگم به جز جمعکننده ها‬

Diaph1 EX+Epuix+0.3EY+0.3 Epuiy

Diaph2 EX+Epuix-0.3EY-0.3 Epuiy

Diaph3 -EX-Epuix+0.3EY+0.3 Epuiy

Diaph4 -EX-Epuix-0.3EY-0.3 Epuiy

Diaph5 EY+Epuiy+0.3EX+0.3 Epuix

Diaph6 EY+Epuiy-0.3EX-0.3 Epuix

Diaph7 -EY-Epuiy+0.3EX+0.3 Epuix

Diaph8 -EY-Epuiy-0.3EX-0.3 Epuix

Diaph9 ΩEX+ΩEpuix+0.3ΩEY+0.3Ω Epuiy

Diaph10 ΩEX+ΩEpuix+0.3ΩEY-0.3Ω Epuiy
‫طراحی اجزای جمع کننده‬

Diaph11 -ΩEX-ΩEpuix+0.3ΩEY+0.3Ω Epuiy

Diaph12 -ΩEX-ΩEpuix-0.3ΩEY-0.3Ω Epuiy

Diaph13 ΩEY+ΩEpuiy+0.3ΩEX+0.3Ω Epuix

Diaph14 ΩEY+ΩEpuiy-0.3ΩEX-0.3Ω Epuix

Diaph15 -ΩEY-ΩEpuiy+0.3ΩEX+0.3Ω Epuix

Diaph16 -ΩEY-ΩEpuiy-0.3ΩEX-0.3Ω Epuix

‫ نکات تکمیلی‬5-9
‫‪31‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ )1‬درصورتیکه سازه مشمول اعمال ضریب نامعینی ‪ ρ=1.2‬شده باشد‪ ،‬جهت سهولت کار و جلوگیری از تغییر‬
‫ترکیبات بارگذاری‪ ،‬اثر این ضریب از طریق اعمال آن در ضریب زلزله صورت میگیرد‪ .‬البته این راهکار‬
‫در مواردی که اثرات ‪ p-Δ‬تأثیرگذار است‪ ،‬باعث نتایج محافظهکارانه میشود‪.‬‬
‫‪ )2‬مطابق با بند ‪ 2-2-5-6‬مبحث ششم مقررات ملی ساختمان ویرایش پنجم‪ ،‬نوع بار حاصل از تیغهها و دیوار‪-‬‬
‫های جداکننده به شرح جدول ‪ 5-9‬انتخاب گردد‪.‬‬
‫جدول ‪ :5-9‬نوع و نحوه اعمال بار تیغههای جداکننده‬
‫‪Kg‬‬
‫نوع بار‬ ‫نحوه اعمال‬ ‫‪m2‬‬
‫وزن مترمربع تیغه‬
‫زنده‬ ‫گسترده سطحی حداقل برابر‪50mKg2‬‬ ‫‪< 40‬‬
‫‪Kg‬‬
‫زنده‬ ‫گسترده سطحی حداقل برابر ‪100m2‬‬ ‫‪40≤ < 100‬‬
‫‪Kg‬‬
‫مرده‬ ‫گسترده سطحی حداقل برابر ‪100m2‬‬ ‫‪100≤ <200‬‬
‫مرده‬ ‫بار خطی در محل واقعی‬ ‫‪≥ 200‬‬

‫چنانچه نوع بار تیغه بندي با توجه به جدول فوق از جنس بار زنده باشد‪ ،‬ميتوان ضریب آن را در تركیب بارها‬
‫مشابه بار زنده منظور كرد‪.‬‬
‫‪ )3‬ضریب بار مربوط به ‪ LL‬در تركیب بارهاي دارای نیروی زلزله را میتوان براي كاربريهایي كه بار زنده‬
‫آنها كمتر از ‪ 5‬کیلو نیوتن بر مترمربع است (بهاستثناء كف پارکینگها یا محلهای اجتماع عمومي) به‬
‫ضریب ‪ 0/5‬کاهش داد‪ .‬درصورتیکه بار فوق از نوع بار زنده قابل کاهش )‪ (LR‬منظور شده باش ‪ ،‬ضریب‬
‫‪ 1‬باید اعمال گردد‪.‬‬
 ‫فصل‪ 6‬ضرایب اصالح سختی اعضای بتنی‬

‫‪ 6-1‬تیرها و ستونها‬

‫‪ )1‬طبق جدول‪-2-6-9‬الف مبحث نهم ضریب سختی خمشی تیرها ‪ 0.35‬و ستونها ‪ 0.7‬درنظرگرفته شود ولی‬
‫طبق بند ‪ 2-1-3-5-6-9‬برای کنترل دریفت میتوان ضریب سختی خمشی کلیه اعضا را برابر ‪ 0.5‬در نظر‬
‫گرفت‪.‬‬
‫‪ )2‬برای ضریب ترکخوردگی تیرها در پیچش‪ ،‬در آییننامه ‪ ACI‬و مبحث نهم اشاره به ضریب مشخصی نشده‬
‫است‪ .‬بهطورکلی در تیرهایی که امکان کاهش لنگر پیچشی در اثر باز توزیع آن بهصورت نیروهای داخلی‬
‫در اعضای مجاور باشد (پیچش همسازی)‪ ،‬مقدار ضریب اصالح سختی را میتوان بهگونهای تعیین نمود که‬
‫حداکثر لنگر پیچش نهایی ‪ Tu‬تا لنگر پیچشی ترکخوردگی ) ‪ Tcr = 0.65  0.33 f c' ( Acp2 / Pcp‬کاهش‬
‫یابد‪ .‬روش فوق فقط برای اعضاي نامعین پیچشی که امکان بازتوزیع پیچش در سایر اعضای مجاور وجود‬
‫دارد (شکل ‪ 6-1‬الف)‪ ،‬امکانپذیر است‪ .‬در مواردی که امکان بازتوزیع پیچش نیست (شکل ‪ 6-1‬ب)‪،‬‬
‫ضریب کاهش سختی برابر ‪ 1‬منظور میگردد‪ .‬در هرصورت باید كنترل گردد كه در تمامي تیرهایي كه‬
‫سختي پیچشي آنها كاهش یافته است‪ ،‬رابطه ‪ Tu  Tcr‬برقرار باشد‪.‬‬

‫ضریب ترکخوردگی تیرها در پیچش‪ ،‬به پارامتر ثابت پیچشی (‪ )J‬تیر اعمال میگردد‪.‬‬

‫شکل ‪ :6-1‬انواع پیچش در سازه های نامعین‬

‫جهت کنترل رابطه ‪ Tu  Tcr‬برای تیرهایی که ضریب سختی پیچشی آنها کمتر از ‪ 1‬منظور شده است‪ ،‬به‬
‫روش زیر عمل میشود‪:‬‬
‫‪33‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ .1‬ابتدا مقدار ضریب اصالح سختی پیچشی کلیه تیرها برابر یک در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫‪ .2‬پس از تحلیل‪ ،‬برای تیرهایی که ‪ Tu< φTcr‬است‪ ،‬نیازی به کاهش ضریب پیچشی نیست و این ضریب همان‬
‫مقدار یک باقی بماند‪.‬‬
‫‪ .3‬در صورتی که برای تیر مورد نظر ‪ Tu> φTcr‬باشد‪ ،‬ضریب اصالح سختی پیچشی تیر مذکور میتواند‬
‫کاهش داده شود و مجددا مورد تحلیل قرار بگیرد‪ .‬چنانچه این ضریب موجب شود که ‪ Tu< φTcr‬گردد قابل‬
‫قبول نیست‪ .‬به عبارت دیگر این ضریب را میتوان تا حدی کاهش داد که رابطه ‪ Tu> φTcr‬همچنان‬
‫برقرار باشد‪.‬‬
‫‪ .4‬برای مشاهده مقدار ‪ φTcr‬بعد از طراحی قاب روی تیر مورد نظر راست کلیک کرده و از گزینه ‪shear‬‬
‫مقدار‪ Torsion Capacity‬برداشت شود‪.‬‬

‫‪ 6-2‬دیوارهای برشی و تیرهای همبند‬

‫دیوارهای برشی عمدتا تحت تاثیر تغییر شکلهای خمشی داخل صفحه قرار میگیرند‪ .‬در این حالت پارامتر‬
‫اصلی که در سختی جانبی دیوار مشارکت میکند‪ ،‬پاسخ ‪ f22‬میباشد‪ .‬طبق آییننامه ضریب کاهش سختی دیوار‬
‫(‪ ،)f22‬در دیوارهای ترکخورده ‪ 0.35‬و در دیوارهای ترک نخورده ‪ 0.7‬فرض میشود‪ .‬برای اینکه مشخص‬
‫شود که دیوار ترکخورده است یا خیر‪ ،‬باید تنشهای کششی حاصل از نیروهای داخلی ‪ f22‬که ناشی از خمش‬
‫داخل صفحه دیوار هستند‪ ،‬با مقدار تنش ترکخوردگی بتن ‪ 𝑓𝑟 = 0.62√𝑓𝑐′‬مقا یسه شود‪ .‬توجه گردد که در ابتدا‬
‫فرض میشود که دیوارها ترک نخوردهاند و پس از تحلیل سازه‪ ،‬در نواحی که تنش کششی بیش از تنش‬
‫ترکخوردگی بتن است‪ ،‬ضرایب کاهش سختی براساس دیوار ترکخورده اصالح میشوند‪ .‬مجددا سازه‬
‫تحلیلشده و تنشها کنترل میگردند‪ .‬شاید الزم شود این روند بهصورت سعی و خطا تا زمان همگرایی شرایط‬
‫موردنظر ادامه یابد‪ .‬ترکیب بار موثر در ایجاد تنش کششی و متعاقبا ترک در دیوارهای برشی‪ ،‬معموال ترکیب‬
‫بار شامل نیروی زلزله به همراه بار مرده با ضریب ‪ 0.9‬و بدون حضور بار زنده (‪ )0.9D+E‬میباشد‪.‬‬
‫نیروی داخلی ‪ f11‬فقط در المانهای افقی دیوار (تیرهای همبند در دیوارهای همبسته) پدید آمده و در دیوارهای‬
‫عادی وجود ندارد‪ .‬از اینرو ضریب کاهش سختی آن در دیوارهای عادی تاثیرگذار نمیباشد‪ .‬در دیوارهای‬
‫همبسته به دلیل احتمال زیاد خرابی تیر همبند قبل از آسیب دیدن دیوار‪ ،‬طبق توصیه ‪ ATC72‬پیشنهاد میگردد‬
‫در هر دو حالت ترکخورده و نخورده‪ ،‬ضریب ‪ f11‬در قسمت تیر همبند ‪ 0.15‬منظور گردد‪ .‬در نشریهی ‪Tall‬‬
‫‪ Building‬مقدار این ضریب برابر ‪ 0.07L/h‬پیشنهاد شده است‪ L .‬طول تیر همبند و ‪ h‬ارتفاع آن است‪.‬‬
‫تغییر شکل برشی دیوارها محدود بوده و عمال ترک ناشی از تغییر شکل برشی دیوارها پدید نمیآید‪ ،‬به همین‬
‫دلیل ضریب اصالح سختی ‪ f12‬در تمام موارد بهغیراز تیرهای همبند کوتاه‪ 1 ،‬منظور میشود‪ .‬در تیرهای همبند‬
‫بسیار کوتاه (‪ )Ln/h≤1.4‬به دلیل احتمال آسیب برشی توصیه میگردد که ضریب اصالح سختی ‪ f12‬برابر‬
‫‪ 0.25‬درنظر گرفته شود‪.‬‬
‫لنگرهای داخلی ‪ m11‬مربوط به خمش خارج از صفحه با محور خمش راستای قائم ‪ 2‬و لنگر داخلی ‪m22‬‬
‫مربوط به خمش خارج از صفحه با محور خمش راستای افقی ‪ 1‬و لنگر داخلی ‪ m12‬مربوط به پیچش ایجاد شده‬
‫در مقاطع افقی و قائم دیوار میباشد‪ .‬در مواردی که خمش خارج از صفحه در دیوار وجود دارد (مانند انتقال‬
‫‪34‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫لنگر دال به دیوار‪ ،‬جابجایی خارج از صفحه دیوار به دلیل زلزله متعامد و یا لنگر ایجاد شده ناشی از بارجانبی‬
‫خاک)‪ ،‬توصیه میشود ضرایب ترکخوردگی برای پارامترهای خمش خارج صفحه (‪ m12 ،m11‬و ‪ )m22‬مانند‬
‫تیر برابر ‪ 0.35‬منظور گردد‪ .‬البته بعضی از مراجع ضریب ‪ 0.1‬را پیشنهاد دادهاند که به دلیل احتمال ایجاد‬
‫ناپایداری در سازه توصیه نمیگردد‪.‬‬

‫‪ 6-3‬ستونهای چسبیده به دیوار برشی (اجزای مرزی دیوار)‬

‫ستونهای چسبیده به دیوار برشی‪ ،‬جزئی از دیوار (المان مرزی) محسوب شده و ضرایب اصالح سختی آنها‬
‫مطابق با دیوار اعمال میگردد‪ .‬از آنجا که بخش قابلتوجهی از لنگرخمشی داخل صفحه دیوار بهصورت کوپل‬
‫نیروی محوری در این دو ستون ظاهر میشود‪ ،‬برای کاهش سختی مجموعه دیوار‪ ،‬میباید عالوه بر سختی‬
‫خمشی ستونها‪ ،‬سختی محوری آنها نیز کاهش یابد‪ .‬بدین منظور ضریب اصالح سختی ‪ A‬و ‪( I‬حول محور‬
‫خمش داخل صفحه) بسته به ترکخوردگی دیوار برابر ‪ 0.35‬یا ‪ 0.7‬منظور میشود‪ .‬خمش خارج از‬
‫صفحهستونها‪ ،‬مستقل از رفتار دیوار بوده و مانند دیگر ستونها ‪ 0.7‬در نظر گرفته میشود‪.‬‬
‫با توجه به همپوشانی قسمتی از المان سطحی (دیوار) و المان خطی (ستون) در مدل نرم افزاری‪ ،‬باید سختی‬
‫محوری ستونهای دو سر دیوار و یا ستون مشترک در محل تالقی دیوارهای متعامد را طوری کاهش داد تا‬
‫نرمافزار سختی ناشی از سطح مشترک اضافه را در محاسبه سختی دیوار در نظر نگیرد‪ .‬بدین منظور الزم است‬
‫تا ضریب سختی محوری این ستونها (‪ 0.35‬یا ‪ )0.7‬با ضریب ‪ α‬اصالح گردد‪.‬‬
‫‪A1‬‬
‫‪ = 1−‬‬ ‫(ستونهای انتهای دیوار)‬
‫‪A‬‬
‫) ‪( A1 + A2 − A3‬‬
‫‪ = 1−‬‬ ‫(ستونهای مشترک بین دو دیوار متعامد)‬
‫‪A‬‬

‫‪=α‬ضریب اصالح سختی محوری ستون‬

‫‪ =A‬سطح مقطع ستون‬
‫‪ =A1‬مساحت ناحیه مشترک بین ستون و دیوار‬
‫‪ =A2‬مساحت ناحیه مشترک بین ستون و دیوار متعامد‬
‫‪ = A3‬مساحت مشترک دو سطح ‪ A1‬و ‪ A2‬میباشد‬
‫پارامترهای فوق در شکل ‪ 6-2‬مشخص شدهاند‪.‬‬
‫‪35‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪: 6-2‬همپوشانی المان خطی و المان سطحی در مدلسازی دیوار برشی‬

‫البته همین موضوع برای ممان اینرسی ستون چسبیده به دیوار برشی (‪ I2‬و ‪ )I3‬نیز صادق است ولی از آنجا که‬
‫نقش ممان اینرسی المان خطی نسبت به ممان اینرسی کل دیوار ناچیز است‪ ،‬میتوان از اثر ممان اینرسی سطح‬
‫مقطع مشترک دیوار و ستون چشم پوشی نمود‪.‬ضریب جرم و وزن این ستونها را نیز میتوان بر اساس ضریب‬
‫‪ α‬کاهش داد ولی به دلی ل اینکه در بارگذاری دیوار‪ ،‬وزن پوشش نازک کاری دیوار و مسائل دیگر دیده نمی‪-‬‬
‫شود‪ ،‬توصیه میگردد جهت اطمینان از کاهش ضریب وزن و جرم ستونهای دیوار خودداری شود‪.‬‬

‫‪ 6-4‬دالها و سقفهای بتنی‬

‫ضریب اصالح سختی پارامترهای خمشی دال (‪ m12‬و ‪ m22‬و ‪ )m11‬طبق توصیه مبحث نهم‪0.25 ،‬‬
‫درنظرگرفته میشود‪ .‬در مواردی که المان سقف بهصورت غشایی (‪ )membrane‬یا ‪ deck‬منظور شده باشد‪،‬‬
‫ضرایب سختی خمشی (‪ m22‬و ‪m12‬و ‪ )m11‬در رفتار سقف تاثیرگذار نیستند‪ .‬ضریب اصالح سختی نیروهای‬
‫داخل صفحه (‪ F12 ،F11‬و ‪ )F22‬دال‪ ،‬برابر ‪ 0.35‬پیشنهاد میشود‪ .‬این ضرایب در صورت وجود دیافراگم نیمه‬
‫صلب و در مواردی که نیاز به تحلیل سقف تحت بارهای حرارتی یا طراحی دیافراگم باشد‪ ،‬تاثیرگذار خواهند‬
‫بود‪.‬‬
‫در سقفهای مشبک (وافل) و سقف هایی نظیر تیرچه بلوک‪ ،‬چنانچه هندسه سطح مقطع سقف در نرمافزار‬
‫تعریف شده باشد‪ ،‬ضریب پارامترهای خمشی و محوری مشابه سقف دال توپر به ترتیب برابر ‪ 0.25‬و ‪ 0.35‬می‪-‬‬
‫باشد‪ .‬در سقفهای مجوف‪ ،‬ضریب اصالح و سختی خمشی (‪ )0.25‬باید در نسبت ممان اینرسی مقطع مجوف به‬
‫ممان اینرسی مقطع توپر ضرب شود‪ .‬همچنین ضریب اصالح سختی محوری (‪ )0.35‬باید در نسبت سطح مقطع‬
‫مجوف به سطح مقطع توپر ضرب گردد‪.‬‬
‫ضرایب اصالح سختی در دالهای پیشتنیده‪ 1.4 ،‬برابر ضرایب متناظر در دالهای غیر پیشتنیده در نظر گرفته‬
‫شوند‪.‬‬
‫‪36‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ 6-5‬رمپ پله و رمپهای ماشین رو‬

‫ضریب سختی خمشی دال رمپ پله و سایر رمپها (‪ m22‬و ‪ m12‬و ‪ ،)m11‬برابر ‪ 0.25‬و ضریب سختی محوری‬
‫رمپ (‪ F12 ،F11‬و ‪ )F22‬برابر ‪ 0.5‬پیشنهاد میشود‪.‬‬

‫‪ 6-6‬دیوارهای حائل‬

‫ضریب اصالح سختی خمشی خارج از صفحه (‪ m22‬و ‪ m12‬و ‪ )m11‬در دیوارهای حائل‪ ،‬برابر ) ‪1/ (1 +  ds‬‬
‫درنظرگرفته شود‪ .‬پارامتر ‪ βds‬نسبت برش طبقه ناشی از بار دائمی (فشارخاک) به کل برش طبقه ناشی از‬
‫ترکیب بار شامل بار دائمی است‪ .‬در غیاب محاسبات فوق‪ ،‬میتوان از ضریب اصالح سختی خمشی ‪0.25‬‬
‫(مشابه دالها) استفاده نمود‪ .‬ضرایب سختی محوری قائم داخل صفحه (‪ )f22‬در دیوارهای حائل با توجه به عدم‬
‫ترکخوردگی محوری دیوارها در نیروهای جانبی‪ 0.7 ،‬پیشنهاد میشود‪.‬‬

‫‪ 6-7‬ترکخوردگی اعضای بتنی در قاب دوگانه‬

‫بر اساس ضوابط آییننامه الزم است کنترلهای اضافهای برای مقاومت جانبی قاب و دیواربرشی در سیستمهای‬
‫باربر جانبی دوگانه انجام شود‪ .‬در این کنترلها ضرایب ترکخوردگی قاب و دیوار باید بهگونهای انتخاب شوند‬
‫که ضوابط آییننامه قابلاعمال باشد‪ .‬این موارد بهطور جداگانه در بخش ‪ 7-4‬توضیح دادهشدهاند‪.‬‬
‫‪37‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫ضرایب اصالح سختی برای اعضای مختلف بتن مسلح در یک سازه به طور خالصه در قالب جدول ‪6-1‬‬
‫پیشنهاد میگردد‪.‬‬
‫جدول ‪ :6-1‬ضرایب اصالح سختی برای اعضای سازهای بتن مسلح‬

‫ضریب کاهش سختی‬ ‫پارامتر اعمال ضریب اصالح سختی‬ ‫عضو‬

‫‪0.7‬‬ ‫‪I2, I3‬‬ ‫ستونها‬
‫‪0.35‬‬ ‫‪I2, I3‬‬
‫تیرها‬
‫مراجعه به توضیحات‬ ‫‪J‬‬
‫‪0.35‬‬ ‫‪f11, f22, m11, m22, m12‬‬ ‫دیوار برشی ترکخورده‬
‫‪0.7‬‬ ‫‪f22‬‬
‫دیوار برشی ترک نخورده‬
‫‪0.35‬‬ ‫‪f11, m11, m22, m12‬‬
‫‪0.35×α‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪0.35‬‬ ‫)خمش داخل صفحه( ‪I‬‬ ‫)ترکخورده(‬ ‫ستونهای چسبیده به دیوار برشی‬
‫‪0.7‬‬ ‫)خمش خارج صفحه( ‪I‬‬
‫‪0.7×α‬‬ ‫‪A‬‬
‫)ترک نخورده(‬ ‫ستونهای چسبیده به دیوار برشی‬
‫‪0.7‬‬ ‫‪I2, I3‬‬
‫‪0.15‬‬ ‫‪f11‬‬
‫‪Ln/h≥2→1‬‬
‫‪Ln/h≤1.4→0.25‬‬ ‫‪f12‬‬ ‫تیرهای همبند در دیوارهای برشی همبسته‬
‫مقادیر بین‪2‬و‪ 1.4‬درونیابی شود‬
‫‪0.35‬‬ ‫‪f22, m11, m22, m12‬‬
‫‪0.25‬‬ ‫‪m11, m22, m12‬‬
‫سقفها (دالهای توپر‪ ،‬تیرچه بلوک و وافل)‬
‫‪0.35‬‬ ‫‪f11, f22, f12‬‬
‫) توپر‪ /I‬مجوف‪0.25×(I‬‬ ‫‪m11, m22, m12‬‬
‫دالهای مجوف‬
‫) توپر‪ /A‬مجوف‪0.35×(A‬‬ ‫‪f11, f22, f12‬‬
‫‪0.35‬‬ ‫‪m11, m22, m12‬‬
‫دالهای پیشتنیده‬
‫‪0.5‬‬ ‫‪f11, f22, f12‬‬
‫‪0.25‬‬ ‫‪m11, m22, m12‬‬ ‫رمپ پله و سایر رمپها‬
‫‪0.5‬‬ ‫‪f11, f22, f12‬‬
‫‪0.25‬‬ ‫‪m11, m22, m12‬‬ ‫دیوار حائل‬
‫‪0.7‬‬ ‫‪f22‬‬
 ‫فصل‪ 7‬سیستمهای باربر جانبی و مشخصات مدلهای موردنیاز‬

‫‪ 7-1‬سیستم دیوارهای باربر‬

‫‪ .1‬در این سیستم بارهای ثقلی عمدتا توسط دیوارهای باربر تحمل میشوند‪ .‬بدین معنی که سطح بارگیر ثقلی‬
‫دیوارها نسبت به سایر اعضای باربر مانند ستون و تیر که بهطور پراکنده ممکن است در بخشهایی از‬
‫سازه وجود داشته باشند‪ ،‬بیشتر است‪.‬‬
‫‪ .2‬کل بارجانبی باید توسط دیوارها تحمل شود‪ .‬در صورت وجود اعضای قابی شکل (تیر و ستون)‪ ،‬این اعضا‬
‫نباید در تامین مقاومت جانبی به نفع دیوارها مشارکت داده شوند‪.‬‬
‫‪ .3‬با اینکه در کمک قاب ها به دیوارها نباید نقشی درنظر گرفت‪ ،‬در عین حال این اعضا باید قادر به تحمل‬
‫اثرات ناشی از تغییر مکان جانبی نسبی غیرخطی طبقه باشند‪ .‬برای این منظور باید وضعیت ستونها در‬
‫تحلیل غیرخطی بررسی شود‪ .‬یا اینکه جزئیات آرماتور گذاری و ضوابط مربوط به ستونهای با‬
‫شکلپذیری ویژه برای این ستونها منظور گردد‪.‬‬
‫‪ .4‬سیستمهای ساختمانی بتن مسلح با شیوههای ساخت قالب تونلی‪ ،‬قالب عایق ماندگار (‪ ،)ICF‬دیوار باربر بتن‬
‫مسلح‪ ،‬صفحات دوالیه ساندویچی ‪ 3D‬با بتن میانی درجا‪ ،‬صفحات ساندویچی با بتن پاششی (‪،)3D Panel‬‬
‫قابهای سبک فوالدی سردنورد (‪ )LSF‬ازجمله سیستمهای دیوارهای باربر میباشند‪.‬‬
‫‪ .5‬سیستم دیوارهای برشی معمولی برای ساختمانهای با اهمیت زیاد و خیلی زیاد در تمام مناطق لرزهخیزی و‬
‫برای ساختمانهای با اهمیت متوسط در مناطق لرزهخیزی ‪ 1‬و ‪ 2‬مجاز نمیباشد‪.‬‬
‫‪ .6‬در سازههای بتنی برای اعمال شرایط فوق باید مدلهای زیر ساخته شود‪.‬‬

‫جدول ‪ :7-1‬مدلهای الزم برای طراحی سازههای بتنی با سیستم دیوار باربر‬

‫ضرایب اصالح سختی اعضای بتنی‬ ‫برش‬

‫نام فایل‬ ‫کاربرد‬ ‫مدل‬
‫دالها‬ ‫دیوارها‬ ‫ستونها‬ ‫تیرها‬ ‫پایه‬
‫‪0.35‬‬ ‫‪0.5 or1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪period‬‬ ‫زمان تناوب‬ ‫‪1‬‬
‫طبق جدول ‪6-1‬‬ ‫کنترل دریفت‪ ،‬طراحی تیر‪ ،‬ستون‪ ،‬دیوار‪،‬‬
‫‪0.25‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪0.35‬‬ ‫‪100%‬‬ ‫‪main‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪f22=0.35 or 0.7‬‬ ‫دال و فونداسیون‬
‫‪39‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪0.001‬‬ ‫طبق جدول ‪6-1‬‬ ‫مفصل‬ ‫‪ 100%‬مفصل‬ ‫طراحی دیوار‬ ‫‪3‬‬

‫‪wall‬‬
‫‪f22=0.35 or 0.7‬‬

‫‪ 7-2‬سیستم قاب ساختمانی‬

‫‪ .1‬در این سیستم برعکس سیستم دیوارهای باربر‪ ،‬عمده بارثقلی توسط قابهای فضایی تحمل میشود‪.‬‬
‫‪ .2‬کل بار جانبی باید توسط دیوارهای برشی یا مهاربندها تحمل شود‪.‬‬
‫‪ .3‬قابهای فضایی در این سیستم میتوانند دارای اتصاالت ساده و یا گیردار باشند‪ .‬در قابهای گیردار‪ ،‬وظیفه‬
‫قاب ها فقط باربری ثقلی بوده و در تحمل بارهای جانبی به نفع دیوارهای برشی یا مهاربندها نباید مشارکت‬
‫داده شوند‪.‬‬
‫‪ .4‬با اینکه در این سیستم در کمک قابهای خمشی به دیوارها نباید نقشی درنظر گرفت‪ ،‬در عین حال این‬
‫اعضا باید قادر به تحمل اثرات ناشی از تغییر مکان جانبی نسبی غیرخطی طبقه و اثرات ‪ P-Δ‬باشند‪ .‬برای‬
‫این منظور باید وضعیت ستونها در تحلیل غیرخطی بررسی شود‪ .‬یا اینکه جزئیات آرماتور گذاری و‬
‫ضوابط مربوط به ستونهای با شکلپذیری ویژه برای این ستونها منظور گردد‪.‬‬
‫‪ .5‬سیستم دیوارهای برشی معمولی برای ساختمان های با اهمیت زیاد و خیلی زیاد در تمام مناطق لرزهخیزی و‬
‫برای ساختمانهای با اهمیت متوسط در مناطق لرزهخیزی ‪ 1‬و ‪ 2‬مجاز نمیباشد‪.‬‬
‫‪ .6‬قابهای خمشی بتنی دارای دیواربرشی (در صورت عدم برآورده شدن شرط الزام تحمل ‪ 25‬درصد‬
‫نیروهای جانبی توسط قابها در سیستم دوگانه) جزو سیستم قاب ساختمانی محسوب میشوند‪.‬‬
‫‪ .7‬در سازههای بتنی برای اعمال شرایط فوق باید مدلهای زیر ساخته شود‪.‬‬

‫جدول ‪ : 7-2‬مدلهای الزم برای طراحی سازههای بتنی با سیستم قاب ساختمانی‬

‫ضرایب اصالح سختی اعضای بتنی‬ ‫برش‬ ‫نام‬

‫کاربرد‬ ‫مدل‬
‫دالها‬ ‫دیوارها‬ ‫ستونها‬ ‫تیرها‬ ‫پایه‬ ‫فایل‬
‫‪0.35‬‬ ‫‪ 1‬یا ‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪period‬‬ ‫زمان تناوب‬ ‫‪1‬‬
‫طبق جدول ‪6-1‬‬ ‫کنترل دریفت‪ ،‬طراحی تیر‪ ،‬ستون‪ ،‬دیوار‪،‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪0.25‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪0.35‬‬ ‫‪100%‬‬ ‫‪main‬‬
‫‪f22=0.35 or 0.7‬‬ ‫دال و فونداسیون‬

‫‪0.001‬‬ ‫طبق جدول ‪6-1‬‬ ‫مفصل‬ ‫‪ 100%‬مفصل‬ ‫طراحی دیوار‬ ‫‪3‬‬

‫‪wall‬‬
‫‪f22=0.35 or 0.7‬‬

‫‪ 7-3‬سیستم قاب خمشی‬

‫‪40‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫در این سیستم بارهای قائم توسط قابهای فضایی و بارهای جانبی توسط قابهای خمشی تحمل میشوند‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫لزومی ندارد که تمام قابهای این سیستم دارای اتصاالت گیردار باشند‪ .‬سازههای با ‪ .1‬قابهای خمشی‬ ‫‪.2‬‬
‫کامل‪ .2 ،‬قابهای خمشی در پیرامون‪ .3 ،‬قابهای خمشی در قسمتی از پالن و قابهای ساده در سایر‬
‫قسمتهای پالن‪ ،‬جزو این سیستم محسوب میشوند‪.‬‬
‫قابهای خمشی معمولی بتنی برای ساختمانهای " با اهمیت خیلی زیاد و زیاد" در تمام مناطق لرزهخیزی‬ ‫‪.3‬‬
‫مجاز نیست‪ .‬برای ساختمانهای " با اهمیت متوسط" در مناطق لرزهخیزی ‪ 1‬و ‪ 2‬مجاز نیست‪ .‬ارتفاع‬
‫حداکثر این سیستم برای ساختمانهای " با اهمیت متوسط" در مناطق لرزهخیزی ‪ 3‬و ‪ 4‬به ‪ 15‬متر محدود‬
‫میگردد‪.‬‬
‫ساختمانهای قاب خمشی دارای دیوارهای برشی ناکافی برای برآورده کردن شرط الزام تحمل ‪ 50‬درصد‬ ‫‪.4‬‬
‫در سیستمهای دوگانه‪ ،‬جزو این سیستم محسوب میشوند‪ .‬در این حالت ضریب رفتار مطابق سیستم قاب‬
‫خمشی انتخاب میگردد‪.‬‬
‫در سازههای بتنی با توجه به شرایط فوق‪ ،‬مدلهای زیر باید ساخته شود‪.‬‬ ‫‪.5‬‬
‫جدول ‪ :7-3‬مدلهای الزم برای طراحی سازههای بتنی با سیستم قاب خمشی‬

‫ضرایب اصالح سختی اعضای بتنی‬ ‫برش‬ ‫نام‬

‫کاربرد‬ ‫مدل‬
‫دالها‬ ‫دیوارها‬ ‫ستونها‬ ‫تیرها‬ ‫پایه‬ ‫فایل‬
‫‪0.35‬‬ ‫‪0.7‬یا‪0.35‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪period‬‬ ‫زمان تناوب‬ ‫‪1‬‬
‫طبق جدول ‪6-1‬‬ ‫کنترل دریفت‪ ،‬طراحی تیر‪ ،‬ستون‪ ،‬دیوار‪ ،‬دال و‬
‫‪0.25‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪0.35‬‬ ‫‪100%‬‬ ‫‪main‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪f22=0.35 or 0.7‬‬ ‫فونداسیون‬

‫‪ 7-4‬سیستم دوگانه‬

‫‪ .1‬بارهای قائم عمدتا توسط قابهای فضایی تحمل میشوند‪.‬‬

‫‪ .2‬بارهای جانبی توسط مجموعهای از قابهای خمشی و دیوارهای برشی (یا قابهای مهاربندی) تحمل‬
‫میشود‪.‬‬
‫‪ .3‬سهم برش گیری هر یک از دو مجموعه قاب خمشی و دیوارهای برشی (یا قاب مهاربندی) با توجه بهسختی‬
‫جانبی و اندرکنش آن دو در تمام طبقات تعیین میگردد‪.‬‬
‫‪ .4‬قابهای خمشی در سیستم دوگانه باید مستقال قادر به تحمل حداقل ‪ 25‬درصد نیروهای جانبی در تراز پایه‬
‫باشند‪ .‬در غیر این صورت سیستم‪ ،‬قاب ساختمانی محسوب شده و دیوارهای برشی یا قاب مهاربندی باید‪100‬‬
‫درصد نیروی جانبی را تحمل نمایند‪ .‬ضمنا قاب خمشی باید قادر باشد تا اثر تغییر مکانهای جانبی نسبی‬
‫غیرخطی طرح را تحمل نماید‪.‬‬
‫‪ .5‬دیوارهای برشی باید مستقال قادر به تحمل حداقل ‪ 50‬درصد نیروهای جانبی در تراز پایه باشند‪ .‬در غیر‬
‫این صورت ضریب رفتار سیستم برابر ضریب رفتار سیستم قاب خمشی منظور شده و نیروهای جانبی با‬
‫‪41‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫توجه به سهم برشگیری قاب و دیوار بین آنها تقسیم میشوند‪ .‬در این حالت نیازی نیست که کل بارجانبی‬
‫توسط قاب خمشی تحمل گردد‪.‬‬
‫با توجه به شرایط فوق‪ ،‬باید مدلهای زیر ساخته شود‪:‬‬
‫جدول ‪ :7-4‬مدلهای الزم برای طراحی سازههای بتنی با سیستم دوگانه‬

‫ضرایب اصالح سختی اعضای بتنی‬ ‫نام‬

‫ستونهای‬ ‫برش پایه‬ ‫فایل‬ ‫کاربرد‬ ‫مدل‬
‫دالها‬ ‫دیوارها‬ ‫ستونها‬ ‫تیرها‬
‫چسبیده به دیوار‬
‫‪ 1.5‬برابر مدل‬
‫‪0.35‬‬ ‫‪ 1‬یا ‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪period‬‬ ‫زمان تناوب‬ ‫‪1‬‬
‫اصلی‬
‫کنترل دریفت‪،‬‬
‫طراحی تیر‪،‬‬
‫‪0.25‬‬ ‫طبق جدول ‪6-1‬‬ ‫طبق جدول ‪6-1‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪0.35‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ستون‪ ،‬دیوار‪،‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪main‬‬
‫‪f22=0.35 or 0.7‬‬
‫دال و‬
‫فونداسیون‬
‫‪f11=f22=f12=0.0001‬‬ ‫کنترل کفایت‬
‫‪0.001‬‬ ‫‪I22=I33=0.001‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪0.35‬‬ ‫)‪0.25/(1-β‬‬ ‫‪frame‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪m11=m22=m12=0.1‬‬ ‫قاب خمشی‬
‫کنترل کفایت‬
‫‪0.001‬‬ ‫مطابق فایل اصلی‬ ‫مطابق فایل اصلی‬ ‫مفصلی‬ ‫مفصلی‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪wall‬‬ ‫‪4‬‬
‫دیوار‬
‫جدول ‪ :7-5‬کنترل کفایت مقاومت قاب خمشی و دیوار برشی‬

‫مقدار نسبت برش ایجاد شده در قاب به‬

‫توضیحات‬ ‫برش کل طبقه در طبقه مورد نظر ( ‪ i‬‬
‫)‬
‫کفایت مقاومت قابهای خمشی در فایل ‪ frame.edb‬کنترل گردد و‬
‫‪ i  0.25‬‬
‫نیازی به ساخت و کنترل فایل ‪ wall.edb‬نیست‪.‬‬

‫مقاومت قاب خمشی و دیوار در سیستم دوگانه کافی است و نیازی به‬
‫‪0.25   i  0.5‬‬
‫ساخت و کنترل فایل ‪ frame.edb‬و ‪ wall.edb‬نیست‪.‬‬

‫کفایت مقاومت دیوارهای برشی در فایل ‪ wall.edb‬کنترل گردد و‬

‫‪ i  0.5‬‬
‫نیازی به کنترل فایل ‪ frame.edb‬نیست‪.‬‬

‫‪ 1-4-7‬روش ایجاد فایل ‪ 25‬درصد یا ‪frame.edb‬‬

‫برای کنترل کفایت مقاومت قابهای خمشی (فایل ‪ 25‬درصد یا مدل ‪)frame.edb‬‬
‫‪42‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ .1‬سختی جانبی دیوارها (‪ )f11=f22=f12=0.0001‬و ستونهای چسبیده به دیوار (‪ )I22=I33=0.001‬با اعمال‬

‫ضرایب نزدیک به صفر حذف میگردد‬
‫‪ .2‬ضریب زلزله با ضریب ‪ 0.25‬کاهش مییابد‬
‫‪ .3‬طبیعتا با این کار هنوز مقداری از برش طبقه توسط دیوار و ستونهای چسبیده به دیوار تحمل خواهد شد‪ .‬در‬
‫این حالت باید ضریب ‪ ،  i‬نسبت برش تحمل شده در قاب خمشی به برش کل طبقه در تمامی ترازهای سازه‬
‫به دست آید‪ .‬برای این منظور باید ابتدا تمام ستونها بجز ستونهای چسبیده به دیوار برشی را به همراه گره‬
‫پای آن ها در طبقات به طور جداگانه انتخاب و مطابق با روش بیان شده در قسمت قبل‪ ،‬از طریق ایجاد گروه‬
‫و ‪ Section Cut‬مقدار برش در ستون ها در هر طبقه را استخراج و به کل نیروی برش طبقه تقسیم نمود‪ .‬در‬
‫ادامه برای اطمینان از اینکه قاب خمشی (به غیر از ستونهای چسبیده به دیوار) قابلیت تحمل ‪ 25‬درصد‬
‫برش طبقه را دارا هستند‪ ،‬ضریب زلزله اصلی باید به جای ‪ 0.25‬در ضریب ) ‪ 0.25/(min  i‬ضرب شده و‬
‫تیرها و ستون ها برای این نیروی زلزله کنترل شوند‪ .‬نیازی به کنترل مقاومت ستونهای چسبیده به دیوار در‬
‫این حالت نیست‪.‬‬
‫نکته ‪:‬‬
‫‪ .1‬قابلتوجه در تمام فایلهای مدلسازی این است که به دلیل ایجاد ناپایداری در سازه‪ ،‬امکان اعمال عدد صفر‬
‫بهمنظور حذف سختی دیوار یا ستون وجود ندارد و بهجای آن باید عدد بسیار کوچکی مانند ‪ 0.0001‬وارد‬
‫نمود‪ .‬دقت شود که اگر این عدد بزرگتر منظور شود (مثال ‪ ،)0.001‬در برخی موارد تغییر زیادی در نتایج‬
‫ایجاد خواهد نمود‪.‬‬
‫‪ .2‬در فایل کنترل کفایت مقاومت قاب های خمشی‪ ،‬نیازی به کنترل تغییر مکان جانبی نسبی طبقات ‪،‬اثر ‪،p- Δ‬‬
‫بررسی نامنظمی پیچشی و اعمال ضریب تشدید پیچش تصادفی نمیباشد‪.‬‬

‫‪ 7-5‬نکات مربوط به سیستمهای سازهای‬

‫‪ .1‬در مناطق با خطر نسبی خیلی زیاد برای ساختمانهای با اهمیت خیلی زیاد فقط باید سیستمهایی که عنوان‬
‫"ویژه" دارند‪ ،‬انتخاب شوند‪.‬‬
‫‪ .2‬استفاده از سیستمهای قاب خمشی متوسط و یا سیستم قاب ساختمانی در ساختمانهای با بیشتر از ‪ 15‬طبقه و‬
‫یا بلندتر از ‪ 50‬متر مجاز نمیباشد‪ .‬در این ساختمان ها استفاده از سیستم قاب خمشی ویژه و یا سیستم دوگانه‬
‫الزامی است‪.‬‬
‫‪ .3‬در سیستمهای دارای دال (شامل دالهای تخت و تیردال)‪ ،‬طبق توضیحاتی که در بخش ‪ 11-1‬میآید‪ ،‬سیستم‬
‫باربر جانبی باید بتواند بدون حضور سختی دال‪ ،‬نیروی زلزله را تحمل نماید‪ .‬بدین منظور الزم است تا‬
‫مدلی به نام ‪ lateral‬ساخته شده و سختی دال در آن حذف گردد‪ .‬بدین منظور ضریب ‪ 0.001‬به پارامترهای‬
‫‪ m22 ،m11‬و ‪ m12‬در دال اعمال می گردد‪ .‬به جای کاهش سختی دال میتوان از المان غشایی‬
‫)‪ (membrane‬به جای المان پوستهای )‪ (shell‬استفاده کرد‪.‬‬
‫‪43‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ .4‬ساختمان های دارای دال تخت یا قارچی و ستون چنانچه تعداد طبقات آنها حداکثر ‪ 3‬طبقه بوده و یا ارتفاع‬
‫آنها کمتر از ‪ 10‬متر باشد‪ ،‬بهعنوان سیستم قاب خمشی میتوانند درنظرگرفته شوند‪ .‬در این حالت دال و‬
‫اتصال آن به ستون باید برای نیروهای زلزله طراحی و کنترل شود‪ .‬در صورت تجاوز از حد فوق‪ ،‬برای‬
‫مقابله با بارجانبی باید از دیوارهای برشی و یا قابهای مهاربندیشده استفاده نمود که در این صورت سیستم‬
‫سازه ای‪ ،‬سیستم قاب ساختمانی خواهد بود‪ ،‬بدین معنی که سختی دال در سیستم باربر جانبی نباید دخالت‬
‫دادهشده و دیوارهای برشی و یا قاب مهاربندی باید تمام نیروی زلزله را تحمل نمایند‪.‬‬
‫‪ .5‬در ساختمان های بتنی دارای سقف تیرچه بلوک‪ ،‬چنانچه ارتفاع تیرها با ضخامت سقف برابر بوده و کمتر از‬
‫‪ 30‬سانتیمتر باشد‪ ،‬باید شرایط ساختمانهای دارای دال تخت و ستون در مورد سیستم سازهای اعمال گردد‪،‬‬
‫بدین معنی که برای ساختمانهای بیشتر از ‪ 3‬طبقه و ارتفاع ‪ 10‬متر‪ ،‬از این سیستمها نمیتوان بهعنوان قاب‬
‫خمشی استفاده نمود‪.‬‬
 ‫فصل‪ 8‬تعیین ضریب نامعینی سازه‬

‫‪ 8-1‬مراحل کنترل و محاسبه ضریب نامعینی سازه‬

‫‪ )1‬مدل سازهای تحلیل و برش طبقات استخراج شود‪ .‬طبقه (‪ )Xp‬که باالتر از آن طبقه‪ ،‬برش طبقات کمتر از‬
‫‪ 35‬درصد برش پایه است‪ ،‬تعیین گردد‪ .‬ازاینجا به بعد تمام کنترلها بر روی طبقات پایینتر از طبقه ‪Xp‬‬
‫انجام میشود‬
‫‪ )2‬درصورتیکه در این طبقات سازه در پالن منظم بوده و همچنین در هر دو راستای اصلی سازه‪ ،‬در هر‬
‫سمت مرکز جرم حداقل دو دهانه سیستم مقاوم جانبی وجود داشته باشد‪ ،‬ضریب نامعینی برای هر دو راستا‬
‫برابر ‪ 1‬خواهد بود (‪)ρx=ρy=1‬‬
‫• اگر حتی یکی از شروط فوق (‪ -1‬منظم بودن در پالن‪ -2 ،‬داشتن حداقل دو دهانه سیستم باربر در‬
‫هر سمت مرکز جرم برای هر دو جهت ‪ X‬و ‪ )Y‬برقرار نبود‪ ،‬باید جهت تعیین ‪ ρ‬از روش بعدی‬
‫استفاده نمود و یا اینکه ضرایب نامعینی هر دو راستا را ‪ 1/2‬در نظر گرفت (‪.)ρx=ρy=1.2‬‬
‫• اگر سازه در یکی از راستاهای اصلی و یا هر دو راستا دارای نامنظمی پیچشی شدید باشد‬
‫(‪ ،)Δmax/Δavg>1.4‬ضریب نامعینی در هر دو راستا برابر ‪ 1.2‬منظور میگردد (‪.)ρx=ρy=1.2‬‬
‫‪ )3‬برای تعیین ضریب نامعینی در سایر موارد باید دو معیار ایجاد نامنظمی شدید پیچشی و افت شدید مقاومت‬
‫طبقه ناشی از حذف یکی از اعضای سازهای کنترل گردد‪ .‬اگر حداقل یکی از دو اتفاق فوق رخ دهد‪،‬‬
‫ضریب نامعینی باید برابر ‪ 1.2‬در نظر گرفته شود‪ .‬کنترل این دو معیار برای هر راستای اصلی ‪ X‬و ‪Y‬‬
‫بهصورت جداگانه انجامشده و این امکان وجود دارد که ضرایب نامعینی دو راستا با یکدیگر متفاوت باشند؛‬
‫یعنی یکی ‪ 1‬و دیگر ‪ 1.2‬یا اینکه هر دو ‪ 1‬یا هر دو ‪.1.2‬‬

‫کنترل معیار عدم ایجاد نامنظمی شدید پیچشی‪:‬‬

‫‪ .1‬ابتدا باید عضو یا اعضای بحرانی که حذف آن پتانسیل ایجاد نامنظمی شدید پیچشی در سازه را دارد‪ ،‬پیدا‬
‫نمود‪ .‬بدین منظور نسبت ‪ Δmax/Δavg‬برای طبقات مختلف باید بررسی و طبقه بحرانی که بیشترین مقدار این‬
‫نسبت را دارد مشخص گردد‪.‬‬
‫‪45‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ .2‬در گام بعدی باید لبه نرم سازه (لبهای که ‪ Δmax‬در راستای آن رخ میدهد) تعیین گردد‪ .‬بدین منظور‬
‫تغییرشکل پالن و نحوه پیچش آن تحت زلزلهای که باعث بروز بیشترین نسبت ‪ Δmax/Δavg‬شده است‪ ،‬بررسی‬
‫و لبهای که جابجایی بیشتر دارد مشخص گردد‪.‬‬
‫‪ .3‬این لبه ممکن است از چند دهانه قاب خمشی‪ ،‬دیواربرشی و یا مهاربند و یا ترکیب آنها (قاب دوگانه) تشکیل‬
‫شده باشد‪ .‬در صورت وجود چند دهانه قاب خمشی در این لبه‪ ،‬تیری که سختی خمشی آن (‪ )EI/L‬از سایر‬
‫تیرهای آن لبه بیشتر است بحرانی خواهد بود‪ .‬بدین ترتیب تیر کوتاهتر با مقطع قویتر بحرانی میشود‪ .‬در‬
‫سیستمهای دارای دیواربرشی و یا مهاربند‪ ،‬این اعضا بحرانی خواهند بود‪ .‬در صورت وجود دیوار برشی‬
‫اگر نسبت ارتفاع به طول کمتر از ‪ 1‬باشد این عضو بحرانی نبوده و در زلزله تخریب نمیشود‪.‬‬
‫‪ .4‬پس از تعیین عضو بحرانی‪ ،‬باید بررسی شود که آیا با حذف این عضو‪ ،‬سازه نامنظم پیچشی شدید خواهد شد‬
‫یا خیر؟ منظور از حذف عضو از سازه‪ ،‬در قاب خمشی‪ :‬دوسرمفصل کردن تیر بحرانی‪ ،‬در دهانه مهاربندی‬
‫شده‪ :‬حذف یکی از مهاربندها و در دهانه دارای دیواربرشی عادی یا همبسته (با نسبت ارتفاع به طول‬
‫بزرگتر از ‪ :)1‬صفرکردن سختی محوری دیوار و ستونهای اطراف آن میباشد‪ .‬دقت شود که حذف عضو‬
‫بحرانی کافی است در طبقه بحرانی که نسبت ‪ Δmax/Δavg‬بزرگتری دارد صورت بگیرد‪.‬‬
‫‪ .5‬بسته به راستای موردبررسی مدل جدیدی به نام ‪ Rho-torsion-X‬یا ‪ Rho-torsion-Y‬ساختهشده و با تعریف‬
‫فوق‪ ،‬عضو بحرانی حذف و نامنظمی شدید پیچشی کنترل گردد‪ .‬در صورت اینکه با حذف عضو بحرانی‬
‫سازه نامنظم شدید پیچشی شود (‪ ،)Δmax/Δavg‬ضریب نامعینی در آن راستا برابر ‪ 1.2‬خواهد بود‪ .‬اگر‬
‫نامنظمی شدید پیچشی در سازه تضعیفشده به وجود نیامد‪ ،‬باید معیار مقاومت نیز جهت حصول اطمینان از‬
‫نامعینی کافی سازه کنترل گردد‪.‬‬

‫کنترل معیار عدم افت شدید مقاومت جانبی طبقه‪:‬‬

‫‪ .1‬ابتدا باید عضو بحرانی که حذف آن پتانسیل ایجاد افت شدید مقاومت طبقه را دارد مشخص شود‪ .‬این عضو‬
‫لزوما با عضو بحرانی مرحله قبل یکی نیست‪.‬‬
‫‪ .2‬برای تعیین عضو بحرانی در معیار مقاومت جانبی طبقه‪ ،‬باید عضوی که بیشترین نیرو را از زلزله جذب‬
‫می کند‪ ،‬انتخاب گردد‪ .‬بدین ترتیب با حذف این عضو بیشترین کاهش مقاومت در طبقه رخ خواهد داد‪ .‬بدین‬
‫منظور در قابهای خمشی پیشنهاد میشود که تیری که بیشترین برش ناشی از زلزله در آن ایجاد میگردد‬
‫بهعنوان تیر بحرانی برگزیده شود‪ .‬بهعنوان راهکاری دیگر میتوان از دیاگرام انرژی توزیعشده در سازه‬
‫برای انتخاب عضو بحرانی استفاده کرد‪ .‬در نرمافزار ‪ ETABS‬این قابلیت وجود دارد‪ .‬ممکن است چندین‬
‫عضو بحرانی در طبقات مختلف وجود داشته باشند که الزم است اثر حذف هرکدام از آنها بهطور جداگانه‬
‫دیده شود‪.‬‬
‫‪ .3‬پس از تعیین عضو یا اعضای بحرانی‪ ،‬بسته به راستای موردبررسی مدل جدیدی به نام ‪ Rho-strength-X‬یا‬
‫‪ Rho-strength-Y‬ساختهشده و عضو موردنظر طبق تعریف قبل از مدل حذف گردد‪ .‬در این صورت باید‬
‫بررسی شود که با حذف این عضو‪ ،‬مقاومت جانبی طبقه بیش از ‪ 33‬درصد کاهش خواهد یافت یا خیر؟‬
‫‪46‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ .4‬برای بررسی میزان کاهش مقاومت جانبی طبقه‪ ،‬تنها روش دقیق استفاده از تحلیل غیرخطی (مانند پوش‬
‫آور) است‪ .‬ولی با توجه به اینکه در طراحیهای کاربردی این موضوع بهراحتی امکانپذیر نیست‪ ،‬بنا به‬
‫توصیه ‪ FEMA P-751‬میتوان از روش زیر استفاده نمود‪.‬‬
‫‪ .5‬چنانچه در سازه تضعیفشده‪ ،‬نیروی ایجاد شده ناشی از زلزله در یکایک اعضای سازهای (بهغیراز عضو‬
‫حذفشده) نسبت به سازه اولیه کمتر از ‪ 50‬درصد افزایش یابد‪ ،‬نیازی به اعمال روش پوشآور جهت تخمین‬
‫میزان کاهش مقاومت جانبی نبوده و میتوان ضریب نامعینی را ‪ 1‬در نظرگرفت‪ .‬در غیر اینصورت‪ ،‬یا در‬
‫جهت اطمینان ‪ ρ=1.2‬منظور شده و یا اینکه تحلیل پوشآور انجام داده و چنانچه کاهش مقاومت طبقات کمتر‬
‫از ‪ 33‬درصد بود‪ ،‬میتوان ضریب نامعینی را ‪ 1‬منظور کرد‪.‬‬
‫‪ .6‬برای بررسی مقدار افزایش نیروی اعضا در سازه تضعیفشده نسبت به سازه اولیه‪ ،‬در ستونهای فوالدی و‬
‫بتنی و در تیرهای فوالدی میتوان نسبت نیرو به مقاومت طراحی را مقایسه کرد‪ .‬برای تیرهای بتنی لنگر‬
‫خمشی تکیهگاهی تیرها مقایسه گردند‪ .‬در مقایسه فوق اثر بارهای ثقلی حذف گردد‪.‬‬
‫‪ .7‬اگر این نسبتها در سازه تضعیفشده در مقایسه با سازه اولیه در هیچ یک از اعضا بیش از ‪ 50‬درصد‬
‫افزایش نیافته باشد‪ ،‬با یک قضاوت مهندسی میتوان گفت که کاهش مقاومت جانبی طبقات کمتر از ‪33‬‬
‫درصد بوده است‪.‬‬
‫‪47‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬
‫‪48‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫فصل‪ 9‬ضوابط آرماتورگذاری‬

‫‪ 9-1‬تعریف مفاهیم اولیه‬

‫‪ 9-1-1‬تنگ‬

‫‪ 9-1-2‬خاموت‬
‫‪49‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ 3-1-9‬آرماتور دورگیر‬

‫‪ 4-1-9‬قالب لرزهای‬

‫‪ 5-1-9‬سنجاقی‬

‫‪ 9-2‬طول گیرایی میلگرد آجدار با قالب استاندارد در کشش‬

‫طول گیرایی قالبدار میلگردها در کشش باید از رابطهی زیر تعیین شود‪:‬‬
‫‪ e r 0 c 0.043f y 1.5‬‬
‫= ‪l dh‬‬ ‫‪db‬‬
‫‪‬‬ ‫'‪f c‬‬
‫‪50‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫تذکر‪ :‬مطابق با بند ‪ 1-5-5-6-20-9‬مبحث نهم ویرایش پنجم برای قابهای با شکلپذیری ویژه‪ ،‬طول گیرایی‬
‫میلگردها‪ ،ldh ،‬که به قالب استاندارد ختم شدهاند‪ ،‬باید با استفاده از رابطهی زیر محاسبه شود؛ ولی نباید کمتر از‬
‫‪ 8‬برابر قطر میلگرد و ‪ 150‬میلیمتر اختیار گردد‪.‬‬

‫) '‪l dh = f y d b (5.4 f c‬‬

‫‪ 1-2-9‬ضریب آرماتور محصورکننده ‪ψr‬‬

‫این ضریب مطابق با جدول ‪ 5-21-9‬برای میلگردهای با قطر کوچکتر یا مساوی ‪ 34‬میلیمتر با => ‪Ath‬‬
‫‪ 0.4Ahs‬و یا با فاصلهی میلگردهای مهار شونده بیش از شش برابر قطر میلگرد‪ ،‬برابر با ‪ 1‬و در غیر این‬
‫صورت برابر ‪ 1/6‬است‪ .‬در رابطهی باال ‪ Ahs‬مساحت کل میلگردهای مهار شده با قالب بوده و ‪ Ath‬در زیر‬
‫تعریف شده است‪.‬‬
‫‪ 3-3-3-21-9‬مساحت کل تنگها و خاموتهای محصورکنندهی میلگرد مهار شده با قالب‪ Ath ،‬که حداقل طولی‬
‫معادل ‪ 0/75ldh‬از انتهای خم را در امتداد ‪ ldh‬محصور کردهاند‪ ،‬شامل موارد زیر است‪:‬‬
‫الف‪ -‬تنگها و خاموتهای محصورکنندهی قالب (حداقل دو تنگ یا خاموت) موازی طول ‪ ldh‬با فاصلهی مساوی‬
‫در طول انتهای آزاد خم‪ .‬فاصلهی این تنگها و خاموتها باید کمتر از ‪ 8‬برابر قطر میلگرد بوده و درطول ‪15‬‬
‫برابر قطر میلگرد‪ ،‬اندازهگیری شده از قسمت مستقیم میلگرد مهارشده واقع باشند‪.‬‬

‫شکل ‪ :9-1‬تنگها و خاموتهای محصورکنندهی قالب (حداقل دو تنگ یا خاموت) موازی طول ‪ldh‬‬

‫ب‪ -‬تنگها و خاموتهای محصورکنندهی قالب (حداقل دو تنگ یا خاموت) عمود بر طول ‪ ldh‬با فاصلههای‬
‫مساوی در امتداد طول مستقیم‪ .‬فاصلهی این تنگها و خاموتها باید کمتر از ‪ 8‬برابر قطر میلگرد باشد‪.‬‬
‫‪51‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :9-2‬تنگها و خاموتهای محصورکنندهی قالب (حداقل دو تنگ یا خاموت) عمود بر طول ‪ldh‬‬

‫طول مهاری قالبدار برای میلگرد در کشش در شرایط معمول ‪ 𝜓𝑒 = 𝜓0 = 𝜓𝑐 = 1‬و میلگرد ‪ S400‬و بتن‬
‫‪ C25‬برای دو مقدار ‪ ψr‬در ‪ Error! Reference source not found.‬محاسبه شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ :9-1‬طول مهاری قالبدار میلگرد در کشش و حداقل بعد ستون برای ‪ S400‬و ‪C25‬‬

‫‪ 9-3‬ضوابط آرماتورگذاری تیر‬

‫‪52‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ 9-3-1‬ضوابط آرماتورگذاری تیر با شکل پذیری متوسط‬

‫شکل ‪ :9-3‬ضوابط آرماتورگذاری تیر با شکل پذیری متوسط‬

‫‪ 2-3-9‬ضوابط آرماتورگذاری تیر با شکل پذیری ویژه‬

‫شکل ‪ :9-4‬ضوابط آرماتورگذاری تیر با شکل پذیری متوسط‬

‫‪ 9-4‬ضوابط آرماتورگذاری ستون‬

‫‪53‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ 9-4-1‬ضوابط آرماتورگذاری ستون با شکل پذیری متوسط‬

‫شکل ‪ :9-5‬ضوابط آرماتورگذاری ستون با شکل پذیری متوسط‬

‫‪54‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ 9-4-2‬ضوابط آرماتورگذاری ستون با شکل پذیری ویژه‬

‫شکل ‪ :9-6‬ضوابط آرماتورگذاری ستون با شکل پذیری ویژه‬

‫‪55‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ 9-5‬ضوابط آرماتورگذاری در محل اتصال تیر به ستون‬

‫برای آشنایی با نحوه طراحی ناحیه اتصال تیر به ستون به فصل‪ 15‬مراجعه شود‪.‬‬

‫‪ 9-5-1‬مهار میلگردهای طولی تیر خارج از هسته ستون‬

‫طبق بند ‪ 9-20-6-5-3-3‬مبحث نهم ویرایش پنجم در تیرهایی که آرماتور طولی آنها از داخل هستهی محصور‬
‫شدهی ستون عبور نمیکنند‪ ،‬در صورتی که آرماتورها توسط تیر دیگری محصور نشده باشند‪ ،‬باید در سراسر‬
‫طول آرماتورهای طولی که در خارج از هسته ی ستون قرار دارند‪ ،‬از آرماتورهای عرضی که از ستون عبور‬
‫کنند با فاصلهی مطابق بند ‪ 2-3-2-6-20-9‬و نیز با رعایت بندهای ‪ 3-3-2-6-20-9‬و ‪ 6-3-2-6-20-9‬استفاده‬
‫شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :9-7‬ضوابط آرماتورگذاری تیرهای عریضتر از ستون‬

‫‪56‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ 9-5-2‬لزوم عبور میلگرد تیر در هستهی ستون‪:‬‬

‫الف) بر اساس بند ‪ 4-5-5-6-20-9‬مبحث نهم ویرایش پنجم‪ ،‬میلگردهای مستقیمی که به یک اتصال ختم‬
‫میشوند‪ ،‬باید از داخل هستهی محصور شدهی ستون و یا جزء لبهی دیوار عبور داده شوند‪ .‬طول گیرایی مستقیم‬
‫در کشش‪ ،ld ،‬برای آن قسمت از میلگردهایی که در خارج از هستهی محصور شده قرار دارند‪ ،‬باید با ضریب‬
‫‪ 1/6‬افزایش داده شود‪.‬‬
‫ب) به عالوه مطابق بند ‪ 4-3-3-21-9‬مبحث نهم‪:‬‬
‫برای میلگردهای مهار شده با قالب استاندارد در انتهای غیرممتد عضو که در آن پوشش جانبی و فوقانی (یا‬
‫تحتانی) قالب کمتر از ‪ 65‬میلیمتر است‪ ،‬قالب باید در طول گیرایی ‪ ldh‬توسط تنگ یا خاموت عمود بر امتداد‬
‫میلگرد و با فواصل کمتر از سه برابر قطر میلگرد محاط شود؛ فاصلهی اولین تنگ یا خاموت از بر بیرونی خم‬
‫قالب نباید بیشتر از دو برابر قطر میلگرد باشد‪.‬‬
‫ج) همچنین مطابق جدول ‪ 5-21-9‬مبحث نهم‪:‬‬
‫‪ ψ0‬ضریب محل مهار برای میلگردهای با قطر کوچکتر یا مساوی ‪ 34‬میلیمتر و مهار شده در هستهی ستون‬
‫و با پوشش جانبی عمود بر صفحهی قالب بیش از ‪ 65‬میلیمتر و یا با پوشش جانبی عمود بر صفحهی قالب‬
‫بیش از شش برابر قطر میلگرد برابر ‪ 1‬و در غیر این صورت برابر ‪ 1/25‬است‪.‬‬
‫بر اساس موارد ذکر شده در باال به نظر میرسد الزم است نحوهی اجرای آرماتورهای طولی تیر در ستون‪ ،‬در‬
‫انتهای غیرممتد تیر‪ ،‬مطابق با ‪ Error! Reference source not found.‬صورت گیرد‪:‬‬

‫شکل ‪ :9-8‬عبور آرماتور تیر از داخل هستهی ستون‬

 ‫فصل‪ 10‬طراحی دیوار برشی‬

‫ضوابط مربوط به طراحی دیوار برشی در ویرایش ‪ 99‬مبحث نهم مقررات ملی ساختمان‪ ،‬با ویرایشهای قبلی‬
‫تغییرات عمدهای داشته است که در این بخش توضیحاتی برای روشن شدن موضوع ارائه میگردد‪.‬‬

‫‪ 10-1‬تعاریف‬

‫دیوار)‪ :(wall‬اعضای قائم با نسبت طول افقی به ضخامت بیشتر از ‪ 3‬که برای بار محوری‪ ،‬بار جانبی و یا هردو‬
‫طراحی میشوند ( 𝑤𝑏‪.)𝑙𝑤 ≥ 3‬‬
‫قطعات قائم و افقی دیوار‪ :‬قطعات قائم و افقی از دیوار دارای بازشو که در شکل ‪ 10-1‬نشان داده شده است‪.‬‬
‫دیوارپایه یا جرز دیوار یا دیوارک (‪ :)wall pier‬حالت خاصی از قطعه قائم دیوار که نسبت طول افقی به ضخامت‬
‫کوچکتر از ‪ 6‬و نسبت ارتفاع به طول آن بزرگتر از ‪ 2‬باشد‪ ℎ𝑤 > 2𝑙𝑤 ( .‬و 𝑤𝑏‪ .)𝑙𝑤 ≤ 6‬حداکثر برش در این‬
‫قطعات از طریق تشکیل لوالی خمیری در دوانتهای آنها محاسبه میشود‪.‬‬
‫تیر همبند )‪ : (coupling‬قطعه افقی متصل کننده دو دیوار را در دیوارهای دارای بازشو تیر همبند گویند که ضوابط‬
‫آن در همین فصل ارائه خواهد شد‪.‬‬
‫جزء مرزی یا لبه انتهایی )‪ :(boundary element‬قسمتی از لبهی دیوار یا دیافراگم‪ ،‬در امتداد طول‪ ،‬که با‬
‫آرماتورهای طولی و عرضی تقویت میگردد‪.‬‬
‫جزء مرزی ویژه )‪ :(boundary element‬نوعی لبه انتهایی میباشد که به دلیل تنشهای زیاد باید ضوابط‬
‫آرماتورگذاری ویژهای برای آن رعایت شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :10-1‬قطعات قائم و افقی دیوار‬

‫‪58‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ 10-2‬ضوابط آرماتورگذاری دیوار‬

‫‪ 1-2-10‬حداقل آرماتور قائم و افقی دیوار‬

‫اگر ‪ Vu  0.083 f 'c Acv‬باشد‪ ،‬حداقل نسبت سطح مقطع آرماتور به کل مقطع دیوار در هیچ یک از دو امتداد‬
‫قائم و افقی یعنی ‪ ρl‬و ‪ ρt‬برابر ‪ 0.0025‬میباشد‪ .‬اگر ‪ Vu  0.083 f 'c Acv‬باشد‪ ،‬حداقل آرماتور بر اساس‬
‫ضوابط آرماتورگذاری غیرلرزهای دیوارها تعیین میشود‪ .‬اگر نسبت ‪ hw/lw‬کمتر از ‪ 2‬باشد‪ ،‬در هرصورت‬
‫‪ l  t‬باشد‪.‬‬

‫‪ 2-2-10‬چیدمان آرماتورها‬

‫فاصله مرکز تا مرکز میلگردها از یکدیگر در هر دو امتداد قائم و افقی نباید بیشتر از ‪ 35‬سانتیمتر اختیار‬ ‫‪-‬‬
‫شود‪.‬‬

‫میلگردهایی که از آنها برای تامین 𝑛𝑉 استفاده میشود‪ ،‬باید به صورت ممتد و در سطح صفحه برش توزیع‬ ‫‪-‬‬
‫گردند‪.‬‬
‫𝑤‪ℎ‬‬
‫باشد‪ ،‬به کارگیری دو شبکهی میلگرد‬ ‫‪⁄𝑙 ≥ 2.0‬‬ ‫در دیوارهایی که در آنها 𝑣𝑐𝐴 ‪ 𝑉𝑢 > 0.17𝜆√𝑓𝑐′‬و‬ ‫‪-‬‬
‫𝑤‬

‫الزامی میباشد‪.‬‬

‫آرماتورهای افقی در جان دیوار باید تا ‪ 15‬سانتیمتر نسبت به انتهای دیوار ادامه یابند و به قالب استاندارد‬ ‫‪-‬‬
‫ختم شوند‪ .‬در دیوارهای بدون جزء مرزی ویژه‪ ،‬به جای قالب انتهایی استاندارد در میلگردهای افقی میتوان‬
‫از آرماتورهای ‪ U‬شکل با قطر و فاصله یکسان با میلگردهای عرضی استفاده و به آنها وصله نمود‪ .‬اگر‬
‫‪ Vu  0.083 f 'c Acv‬باشد‪ ،‬نیازی به مهار آرماتورهای افقی با قالب استاندار لبههای انتهایی (جزء مرزی‬
‫معمولی) نیست‪.‬‬

‫در دیوارهایی که جزء مرزی ویژه ندارند‪ ،‬میتوان هر کدام از آرماتورهای افقی یا قائم را در الیه بیرونی‬ ‫‪-‬‬
‫قرار داد‪ .‬در دیوارهای دارای جزء مرزی‪ ،‬طبق ضابطه لرزهای مبحث نهم‪ ،‬آرماتورهای افقی باید در هسته‬
‫محصورشدهی جزء مرزی قائم قرار بگیرند (شکل ‪ .)10-2‬از آنجا که اجرای این روش مشکل است‪ ،‬توصیه‬
‫میشود در این موارد‪ ،‬آرماتورهای افقی به طور کلی در سفره داخلی قرار داده شوند‪.‬‬
‫‪59‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :10-2‬چیدمان آرماتورهای افقی در دیوارهای دارای اجزای مرزی‬

‫‪ 3-2-10‬محل قطع عملی آرماتورهای طولی دیوار برشی‬

‫طبق شکل ‪ 10-3‬آرماتورهای طولی به جز در قسمت فوقانی دیوار‪ ،‬باید تا طولی برابر با حداقل ‪ 3.7‬متر بعد از‬
‫محلی که دیگر از نظر خمشی مورد نیاز نیستند‪ ،‬ادامه داده شوند؛ ولی به هرحال نیازی نیست که بیشتر از 𝑑𝑙 از‬
‫باالی طبقهی فوقانی ادامه داشته باشند‪.‬‬

‫شکل ‪ :10-3‬محل قطع آرماتورهای طولی دیوار برشی‬

‫همانطور که در شکل ‪ 10-3‬مالحظه میشود‪ ،‬ضابطه فوق باعث میشود که میلگردهای دیوار تا حدود یک طبقه‬
‫اضافه تر از حد مورد نیاز طراحی ادامه یابند که این موضوع سبب افزایش مصرف میلگرد آرماتور قائم در‬
‫دیوارهای برشی میشود‪ .‬توصیه میشود که تیپبندی انتخاب آرماتورهای طولی در دیوارهای برشی به حداقل‬
‫رسیده و سعی شود که هر چند طبقه یکبار میلگردها در ارتفاع کاهش یابد‪.‬‬

‫‪ 10-3‬اجزای مرزی ویژه و لبههای انتهایی دیوار‬

‫لبه های دیوار‪ ،‬بسته به میزان تنش فشاری وارد به آنها به دو دسته اجزای مرزی ویژه و اجزای مرزی معمولی‬
‫(لبه انتهایی) دستهبندی میشوند‪ .‬وقتی اجزای مرزی ویژه نیاز باشد‪ ،‬آرماتورگذاری ویژهای در این محدوده باید‬
‫اعمال گردد که در این بخش تشریح خواهد شد‪.‬‬
‫‪60‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ 1-3-10‬نحوه تشخیص نیاز به اجزای مرزی ویژه‬

‫روش اول ‪ :‬رویکرد مبتنی بر تغییر مکان‬

‫در این روش هر ج ا کرنش در دورترین تار فشاري از یک مقدار بحرانی متناظر با جابجایی دیوار به میزان‬
‫برابر‬ ‫‪1.5‬‬
‫تغییر مکان طراحی فراتر رود اجزاي مرزي ویژه براي محصور کردن بتن دیوار ضروري است‪ .‬به این منظور‬
‫چنانچه رابطه زیر برقرار باشد‪ ،‬نیاز به اجزای مرزی ویژه میباشد‪:‬‬

‫‪Lw‬‬
‫‪C  CLimit‬‬ ‫= ‪CLimit‬‬
‫‪1.5 u‬‬
‫(‪600‬‬ ‫)‬
‫‪hw‬‬

‫‪ C‬فاصله دورترین تار فشاري مقطع دیوار تا محور خنثی است که براي نیروي محوري ضریبدار و مقاومت‬
‫خمشی‬
‫اسمی سازگار با جهت تغییر مکان طراحی ‪ δu‬دست می آید‪ δu .‬با ضرب تغییر مکان جانبی ناشی از آنالیز‬
‫االستیک در ضریب تشدید تغییر مکان تعیین می شود ‪ .  u = Cd  e‬نسبت ‪ δu /hw‬نباید کمتر از ‪ 0.005‬گرفته‬
‫شود‪ Lw .‬طول دیوار و ‪ hw‬ارتفاع کل دیوار است‪.‬‬
‫طبق تحقیقاتی که آقای مهندس آقازاده به طور ویژه در این خصوص انجام دادهاند‪ ،‬نرمافزار ‪ ETABS‬در محاسبه‬
‫نیروهای محوری و خمشی جهت کنترل اجزای مرزی دیوار‪ ،‬ستونهای چسبیده به دیوار را نادیده میگیرد‪.‬‬
‫همچنین در محاسبه نسبت ‪ hw ، δu /hw‬را به جای ارتفاع کل دیوار‪ ،‬ارتفاع طبقه در نظر میگیرد‪ .‬ضمنا مقدار‬
‫‪ δu‬به جای اینکه تحت ترکیب بار بحرانی محاسبه شود‪ ،‬تحت حالت بار به دست میآید‪ .‬با توجه به این موارد‪،‬‬
‫پیشنهاد میشود که از روش دوم که در ادامه میآید‪ ،‬برای تشخیص نیاز به اجزای مرزی ویژه استفاده شود‪.‬‬
‫روش دوم ‪ :‬رویکرد مبتنی بر تنش فشاری‬
‫این روش براساس کنترل حداکثر تنش ایجاد شده در دورترین تار جزء مرزی تعیین میشود‪ .‬دیوارهاي سازهاي‬
‫که تنش حداکثر تار فشاري انتهایی آنها از ‪ 0.2f’c‬ناشی از ترکیب بار شامل زلزله بیشتر شود‪ ،‬بایستی داراي‬
‫اعضاي مرزي ویژه در لبه ها باشند و وقتی تنش از ‪ 0.15f’c‬کمتر شد می توان اعضاي مرزي را قطع نمود‪.‬‬

‫با توجه به مشکالت محاسبه المان مرزی ویژه در روش اول‪ ،‬توصیه میگردد از روش دوم (روش تنش فشاری)‬
‫برای محاسبه شرایط المان مرزی استفاده شود‪ .‬تنظیمات نرم افزار براي چشم پوشی از روش مبتنی بر تغییر‬
‫مکان‪ ،‬در شکل ‪ 10-4‬نشان داده شده است‪.‬‬
‫‪61‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :10-4‬تنظیمات نرم افزار برای استفاده از رویکرد دوم تشخیص نیاز به جزء مرزی دیوار برشی‬

‫‪ 2-3-10‬طول و ارتفاع جزء مرزی ویژه‬

‫طول جزء مرزی در هر دو روش از رابطه زیر به دست میآید‪:‬‬

‫‪C‬‬
‫} ‪LBZ = max{ , C − 0.1Lw‬‬
‫‪2‬‬
‫که ‪ C‬فاصله دورترین تار فشاري مقطع دیوارتا محور خنثی است‪.‬‬

‫ارتفاع جزء مرزی‪ :‬در رویکرد اول‪ ،‬آرماتور عرضی اجزای مرزي ویژه باید بصورت عمودي در باالی‬
‫مقطع بحرانی حداقل به اندازه طول مفصل پالستیک که برابر )‪ max ( M u / 4Vu , lw‬است ادامه یابد (شکل‬
‫‪ 10-5‬الف)‪ .‬در روش دوم‪ ،‬محدوده المان مرزی تا جایی که تنش فشاری از ‪ 0.15f’c‬کمتر شود ادامه پیدا‬
‫میکند (شکل ‪ 10-5‬ب)‪.‬‬
‫‪62‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫ب‬
‫الف‬
‫شکل ‪ :10-5‬نحوه تشخیص نیاز به جزء مرزی ویژه و محدوده آن در رویکرد مبتنی بر الف) تغییرمکان‪ ،‬ب) تنش فشاری‬

‫مشکل اساسی که نرم افزار در هر دو روش با آن روبرو است‪ ،‬منظور نمودن اشتباه لنگر خمشی و نیرو محوری‬
‫دیوار در محاسبه عمق ناحیه فشاری مقطع (‪ )C‬میباشد‪ .‬این نیروهای داخلی بر اساس نیروی جذب شده توسط‬
‫دیوار بدون منظور کردن نیروهای ستونهای چسبیده به آن توسط نرمافزار برداشت میشوند (حتی برای زمانی‬
‫که ستونها و دیوار با یک نام ‪ Pier‬شده باشند)‪ .‬متاسفانه روش سرراستی برای رفع این مشکل وجود ندارد‪.‬‬
‫پیشنهادهایی از جمله مدلسازی ستون های چسبیده به دیوار به صورت اعضای سطحی به جای اعضای میلهای‬
‫ارائه شده است که از نظر کاربردی کمی دردسرساز هستند‪.‬‬

‫‪ 3-3-10‬جزییات آرماتورگذاری عرضی در جزء مرزی ویژه‬

‫به دلیل تنش فشاری زیادی که در لبههای دیوار مخصوصا در جزء مرزی ویژه میآید‪ ،‬ضوابط سختگیرانهای‬
‫برای محصور نمودن میلگردهای طولی دیوار در این ناحیه وضع شده است‪ .‬در شکل ‪ 10-6‬مقدار و فاصله‬
‫آرماتورهای عرضی ناحیه جزء مرزی نشان داده شده است‪ .‬در شکل ‪ 10-7‬تا شکل ‪ 10-8‬جزئیات قرارگیری‬
‫سنجاقیها و دورگیرها در مقطع جزء مرزی نشان داده شده است‪.‬‬
‫‪63‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :10-6‬جزئیات آرماتورگذاری عرضی در ناحیه جزء مرزی ویژه‬

‫شکل ‪ :10-7‬جزئیات تامین دورگیری ناحیه جزء مرزی با استفاده از سنجاقی‪( ،‬در حالتی که طول هسته جزء مرزی از ‪ 2b‬کمتر‬
‫باشد)‬
‫‪64‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :10-8‬جزئیات تامین دورگیری ناحیه جزء مرزی با استفاده از دورگیرهای هم پوشانی شده به همراه سنجاقی‪( ،‬در حالتی‬
‫که طول هسته جزء مرزی از ‪ 2b‬بیشتر باشد)‬

‫‪ 4-3-10‬جزییات آرماتورگذاری در لبههای انتهایی دیوار و دور بازشوها (مواردی که نیاز به جزء‬

‫مرزی ویژه نیست)‪.‬‬

‫دیوارها یا دیوارپایههایی که در آنها نسبت ‪ hw / lw  2‬بوده و از پایین تا باالی دیوار به طور مؤثر ادامه دارند‬
‫و طوری طراحی شدهاند که در آنها یک مقطع بحرانی برای خمش و بارهای محوری موجود باشد‪ ،‬باید در لبه‪-‬‬
‫‪0.5 f ' c‬‬
‫= ‪  min‬داشته باشند‪.‬‬ ‫‪fy‬‬
‫های انتهایی خود (شکل ‪ ، )10-9‬حداقل مقدار آرماتور طولی به اندازه‬

‫شکل ‪ :10-9‬ضوابط آرماتورگذاری طولی در لبههای دیوار برشی‬

‫مقدار نسبت آرماتور طولی در لبه انتهایی‪ ،ρ ،‬بسته به نوع آرماتورگذاری طولی در لبه دیوار که میتواند مانند‬
‫ناحیه جان یکنواخت باشد و یا اینکه متراکمتر از جان باشد‪ ،‬مطابق شکل ‪ 10-10‬قابل محاسبه است‪.‬‬

‫شکل ‪ :10-10‬روشهای آرماتورگذاری طولی در لبه دیوار برشی و نحوه محاسبه مقدار ‪ρ‬‬
‫‪65‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫عالوه بر رعایت آرماتورهای طولی در لبه دیوار برشی‪ ،‬الزم است ضوابط مربوط به آرماتورگذاری عرضی‬
‫نیز مطابق شکل ‪ 10-11‬رعایت گردد‪.‬‬

‫شکل ‪ :10-11‬جزئیات آرماتورگذاری عرضی در لبه های انتهایی دیوار و اطراف بازشوها‬

‫‪ 5-3-10‬آرماتورگذاری عرضی در ناحیه میانی جان دیوار برشی‬

‫در مواردی که به آرماتورهای طولی برای تامین مقاومت فشاری مورد نیاز باشد و همچنین نسبت سطح مقطع‬
‫کل آرماتورهای قائم به سطح مقطع کل دیوار بیشتر از ‪ 1‬درصد باشد‪ ،‬باید از تنگهای عرضی (سنجاقی) دو‬
‫سرخم ‪ 135‬درجه برای مهار آرماتورهای طولی استفاده کرد‪ .‬این سنجاقیها باید در طول ارتفاع مفصل‬
‫پالستیک که برابر )‪ max( M u / 4Vu , lw‬است‪ ،‬با فواصل حداکثر ‪ 30‬سانتیمتر در راستای قائم‪ ،‬میلگردهای طولی‬
‫را مهار کنند‪.‬‬

‫‪ 6-3-10‬محل وصله پوششی آرماتور قائم در جزء مرزی ویژه‬

‫‪66‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :10-12‬ناحیه ممنوعیت به کارگیری وصله پوششی آرماتورهای طولی جزء مرزی‬

‫‪ 10-4‬نیروی برشی طرح دیوار برشی‬

‫نیروی برشی طرح دیوار برشی در ویرایش جدید آییننامه به طور قابل مالحظهای افزایش یافته است‪.‬‬
‫‪Ve = vvVu  3Vu‬‬

‫در این رابطه‪ Vu ،‬نیروی برشی حاصل از تحلیل سازه تحت ترکیببارهای مختلف میباشد‪.‬‬
‫‪  v‬ضریب اضافه مقاومت برای در نظرگرفتن اثرات افزایش لنگر خمشی و نیروی برشی ناشی از تشکیل‬
‫لوالی خمیری در مقطع بحرانی دیوار برشی میباشد‪ .‬این ضریب بر اساس جدول ‪ 10-1‬به دست میآید‪.‬‬
‫جدول ‪ :10-1‬ضریب اضافه مقاومت ‪ Ωv‬در محاسبه نیروی برشی طرح دیوار برشی‬
‫‪67‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫در این روابط‪ hwcs ،‬ارتفاع کل دیوار از روی مقطع بحرانی‪ Mpr ،‬مقاومت خمشی بیشینه محتمل با فرض تنش‬
‫تسلیم ‪ 1.25Fy‬و ضریب کاهش مقاومت ‪ φ=1‬میباشد‪ Mu .‬مقدار لنگر خمشی ضریبدار حاصل از ترکیببارهای‬
‫مختلف است‪.‬‬

‫شکل ‪ :10-13‬تغییرات دیاگرام برش و لنگر دیوار برشی در هنگام تشکیل لوالی خمیری‬

‫برای محاسبه ‪ M pr / M u‬باید منحنی اندرکنش نیروی محوری ضریبدار و بیشینه لنگر خمشی محتمل مربوط به‬
‫دیوار برشی را از نرم افزار استخراج کرده و با توجه به شکل زیر برای سطوح مختلف نیروی محوری حاصل‬
‫از ترکیببارهای مختلف‪ ،‬مقدار ‪ Mu‬و ‪ Mpr‬متناظر را برداشت نمود‪ .‬سپس حداکثر مقدار نسبت ‪ M pr / M u‬را‬
‫به عنوان نسبت نهایی انتخاب کرد‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1‬‬

‫شکل ‪ :10-14‬نحوه محاسبه نسبت ‪ M pr / M u‬در دیوار برشی‬

‫‪68‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ v‬ضریب اثر مدهای باالتر با در نظرگیری اثرات غیرخطی شدن دیوار بوده و مطابق جدول ‪ 10-2‬به دست‬
‫میآید‪.‬‬
‫جدول ‪ :10-2‬ضریب ‪ ωv‬در محاسبه نیروی برشی طرح دیوار برشی‬

‫‪v‬‬ ‫هندسه دیوار‬

‫‪1‬‬ ‫‪hwcs / lw  2‬‬

‫‪hwcs / lw  2‬‬

‫در این روابط ‪ ns‬تعداد طبقات باالی مقطع بحرانی است‪.‬‬

‫‪ETABS‬‬ ‫نحوه اعمال ضوابط جدید طرح برشی دیوار برشی در برنامه‬
‫متاسفانه برنامه ‪ ETABS‬حتی در ویرایش ‪ 19‬خود با وجود داشتن قابلیت انتخاب آییننامه ‪ ،ACI318-19‬نیروی‬
‫برشی طرح دیوار برشی را بر اساس ویرایشهای قدیمی محاسبه میکند‪ .‬نکته دیگر اینکه حتی با انتخاب آیین‪-‬‬
‫نامههایی مانند نیوزیلند و یوروکد که سال هاست از روش فوق برای محاسبه نیروی برشی طرح دیوار برشی‬
‫استفاده میکنند‪ ،‬این روش به درستی در نرمافزار اعمال نمیشود‪ .‬برای منظور نمودن این بند‪ ،‬میتوان به جای‬
‫افزایش نیروی برشی حاصل از تحلیل‪ ،‬مقاومت برشی را با اصالح ضریب کاهش مقاومت برشی ‪ ، φ‬کاهش‬
‫داد‪.‬‬
‫ضریب کاهش مقاومت در روش قدیم ‪  = 0.6‬است که در ویرایش جدیـد آیـیننامـه بـه ‪  = 0.75‬افـزایش یافتـه‬
‫‪0.75‬‬ ‫است‪ .‬بنابراین ضریب اصالحشده نهایی برای منظور نمودن نیروی برشی طرح دیـوار برشـی برابـر‬
‫=‪‬‬
‫‪ v v‬‬

‫میشود‪ .‬جهت اصالح ضریب کاهش مقاومت برشی دیوار برشی طبق شکل زیر عمل شود‪.‬‬
‫‪69‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :10-15‬نحوه اصالح ضریب کاهش مقاومت برشی در ‪ ETABS‬برای منظور نمودن ضوابط جدید محاسبه برش‬

‫‪ 10-5‬دیوارهای بالدار (متقاطع)‬

‫دیوارهای بالدار با مقطع ‪ U,T,L‬شکل و سایر اشکال مشابه‪ ،‬وقتی در خمش ناشی از برش در راستای جان خود‬
‫قرار میگیرند‪ ،‬بالها (دیوارهای متقاطع با جان) در فشار و کشش میافتند‪ .‬به دلیل تأخیر برشی‪ ،‬ممکن است‬
‫تمام طول دیوار متقاطع در تحمل نیروی مذکور مؤثر نباشد‪ .‬از این رو‪ ،‬آییننامه برای این موارد‪ ،‬عرض‬
‫مؤثری را مشخص کرده است که در شکل ‪ 10-16‬نشان داده شده است‪ hw .‬ارتفاع کل دیوار (از روی مقطع) و‬
‫‪ Sw‬فاصله خالص جان دیوار تا جان دیوار مجاور است‪.‬‬
‫‪70‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :10-16‬عرض مؤثر بال (دیوار متقاطع با جان) در طراحی دیوارهای بالدار‬

‫در طبقات باالیی ساختمان معموال پارامتر ‪ hw / 4‬و در طبقات پایین‪ ،‬عامل ‪ S w / 2‬کنترل کننده است‪.‬‬
‫‪ETABS‬‬ ‫روش اعمال ضابطه در‬

‫برای رعایت ضابطه فوق‪ ،‬الزم است که در تعریف مقطع دیوار برشی در ‪ ،section designer‬فقط مقطع مؤثر‬
‫دیوار رسم گردد‪ .‬با توجه به اینکه مقطع مؤثر دیوار در زلزلههای جهت ‪ x‬و ‪ y‬متفاوت است‪ ،‬باید دو مدل ساخته‬
‫شود‪ .‬در مدل اول مقطع دیوار برشی متناظر با زلزله ‪ x‬و در مدل دوم متناظر با زلزله ‪ y‬اصالح شود‪ .‬مقادیر‬
‫پوش نتایج به دست آمده از طراحی برای نقشهکشی استفاده گردد‪.‬‬
‫روش فوق میتواند مقداری پیچیده باشد‪ .‬از این رو پیشنهاد میشود در جهت محافظهکارانه دیوارهای بالدار در‬
‫برنامه ‪ ETABS‬به صورت دیوارهای مجزا تعریف گردد‪ .‬بدین منظور الزم است که برچسب (‪ )pier‬هر ساق‬
‫از دیوار به صورت مستقل تعریف شود (شکل ‪.)10-17‬‬

‫شکل ‪ :10-17‬نحوه برچسب گذاری ‪ pier‬برای ساقهای دیوارهای متقاطع (بالدار)‬

‫نکته قابل توجه در تعریف دیوارهای متقاطع این است که حتی در صورت استفاده از روش اول برای تعریف‬
‫مقطع مؤثر دیوارها در طرح محوری و خمشی‪ ،‬برای کنترل برش این دیوارها الزم است که فایل مجزایی به‬
‫روش دوم تهیه شده و مقاومت برشی دیوار در این فایل کنترل گردد‪.‬‬
‫‪71‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ 10-6‬دیوارهای همبسته‬

‫‪ 1-6-10‬مش بندی و برچسب گذاری اجزاء دیوارهای همبسته‬

‫قواعد برچسب گذاری اجزای دیوار همبسته در شکل‪ 10-18‬ارائه شده است‪.‬‬

‫شکل‪ :10-18‬نحوه برچسب گذاری اجزای دیوار همبسته‬

‫‪72‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫مدلسازی دال در ‪ETABS‬‬ ‫فصل‪11‬‬

‫‪ 11-1‬انتخاب سیستم باربر جانبی برای سازههای دارای سقف دال‬

‫جدول ‪ :11-1‬شرایط و نوع سیستم باربرجانبی سیستمهای سقف دال‬

‫نوع سیستم باربر‬

‫محدودیتها و شرایط‬ ‫نوع سقف‬ ‫ردیف‬
‫جانبی پیشنهادی‬
‫قاب خمشی معمولی‬ ‫سهطبقه و یا کوتاهتر از ‪ 10‬متر‬ ‫دال تخت‬ ‫‪1‬‬
‫بدون تیر‬
‫آویزدار‬
‫قاب خمشی متوسط‬ ‫سهطبقه و یا کوتاهتر از ‪ 10‬متر‬ ‫دال تخت‬ ‫‪2‬‬
‫منطقه لرزهخیزی بسیار زیاد نباشد‪.‬‬ ‫بدون تیر‬
‫ساختمان دارای اهمیت بسیار زیاد نباشد‪.‬‬ ‫آویزدار‬
‫ضوابط ‪ 5-5-20-9‬مبحث ‪ 9‬رعایت شود‪.‬‬
‫دیوار باربر یا‬ ‫تمام کنترلهای طراحی در فایل ‪ main‬جواب میدهد‪.‬‬ ‫سیستم دال و‬ ‫‪3‬‬
‫قاب ساختمانی‬ ‫مقاومت جانبی دیوارها در فایل ‪ wall‬جوابگو میباشد‪( .‬جدول‬ ‫دیوار‬
‫‪.)7-2‬‬
‫ستونهای منفرد متصل به دال‪ ،‬باید مشابه ستونهای ویژه‬
‫آرماتورگذاری شوند‪.‬‬
‫قاب خمشی متوسط‬ ‫سهطبقه و یا کوتاهتر از ‪ 10‬متر‬ ‫تیر‪ -‬دال‬ ‫‪4‬‬
‫منطقه لرزهخیزی بسیار زیاد نباشد‪.‬‬
‫ساختمان دارای اهمیت بسیار زیاد نباشد‪.‬‬
‫قاب خمشی متوسط‬ ‫شرایط ردیف ‪ 4‬برقرار نیست‪.‬‬ ‫تیر‪ -‬دال‬ ‫‪5‬‬
‫بار جانبی توسط قابهای خمشی با تیرهای لرزهای با‬
‫‪  f  0.8‬تحمل میشوند (لزومی ندارد تمام تیرها‪ ،‬لرزهای‬
‫باشند)‬
‫تمام کنترلهای طراحی در مدل ‪ main‬جوابگو میباشند‪.‬‬
‫مقاومت ستونها و تیرهای لرزهای ( ‪ )  f  0.8‬در مدل ‪lateral‬‬
‫جوابگو میباشند‪ .‬اگر این شرط برقرار نشود‪ ،‬باید دیوار برشی به‬
‫سیستم باربرجانبی اضافه شود (ردیف های ‪ 6‬یا ‪)7‬‬
‫‪73‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫دوگانه‬ ‫قسمتی از بار جانبی توسط قابهای خمشی با تیرهای لرزهای‬ ‫سیستم تیر‪-‬‬ ‫‪6‬‬
‫با ‪  f  0.8‬تحمل میشوند (لزومی ندارد تمام تیرها‪ ،‬لرزهای‬ ‫دال و دیوار‬
‫باشند)‬
‫تمام کنترلهای طراحی در فایل ‪ main‬جوابگو میباشند‪.‬‬
‫مقاومت قاب خمشی لرزهای ( ‪ )  f  0.8‬در مدل ‪farme‬‬
‫جوابگو است (جدول ‪.)7-4‬‬
‫مقاومت دیوارها در مدل ‪ wall‬جوابگو است (جدول ‪.)7-4‬‬
‫مقاومت دیوارها‪ ،‬ستونها و تیرهای لرزهای ( ‪ )  f  0.8‬در مدل‬
‫‪ lateral‬جوابگو میباشند‪.‬‬
‫قاب ساختمانی‬ ‫اگر شرایط ردیف ‪ 6‬برقرار نباشد‪ ،‬شرایط سیستم قاب‬ ‫سیستم تیر‪-‬‬ ‫‪7‬‬
‫ساختمانی (ردیف ‪ )3‬کنترل شود‪.‬‬ ‫دال و دیوار‬

‫توضیحات‪:‬‬
‫‪ )1‬دالهای مجوف و وافل نیز مشمول جدول ‪ 11-1‬میباشند‪.‬‬
‫‪ )2‬کلیهی کنترلهای اصلی ساختمان مانند کنترل تغییرمکان جانبی‪ ،‬نامنظمی پیچشی‪ ،‬طراحی دال‪ ،‬برش پانچ‬
‫دال‪ ،‬جمع کنندهها‪ ،‬تیرهای لبه و سایر اجزاء سازه در مدل ‪ main‬انجام میشود‪ .‬مشخصات مدل ‪ main‬برای‬
‫سیستمهای مختلف سازهای در فصل فصل‪ 7‬ارائه شده است‪.‬‬
‫‪ )3‬در سیستمهای تیر‪-‬دال (ردیف ‪ 5‬جدول ‪ ،)11-1‬اگر ضریب سختی نسبی تیر به دال ) 𝑓𝛼( در تعدادی از تیرها‬
‫کمتر از ‪ 0/8‬باشد‪ ،‬کل بار دال سقف به تیر مربوطه منتقل نخواهد شد و لذا تیر مذکور لرزهای نمیباشد‪ .‬در‬
‫این حالت‪ ،‬اثر دادن سختی دال و تیر غیرلرزهای در باربری جانبی ساختمان مجاز نخواهد بود‪.‬‬
‫‪ )4‬برای کنترل سیستم باربرجانبی در غیاب سختی دال و اعضای غیرسازهای‪ ،‬الزم است که در مدلی با نام‬
‫‪ lateral‬مقاومت ستونها‪ ،‬دیوارها و تیرهای لرزهای ( ‪ )  f  0.8‬کنترل شوند‪ .‬بدین منظور سختی خمشی دال‬
‫)‪ (m11,m22,m12‬برابر ‪ 0.001‬اعمال شده‪ ،‬تیرهای غیرلرزهای ( ‪ )  f  0.8‬مفصل شده و همچنین اتصال‬
‫باال و پایین کلیه ستونهای غیر باربر جانبی (ستونهای متصل به دال تخت یا تیرهای غیرلرزهای) مفصل‬
‫دیده شوند‪ .‬در این مدل میتوان تیرهای لرزهای را بهصورت ‪ T‬شکل با قانون زاویه ‪ 45‬درجه و یا‬
‫بهصورت مستطیلی با افزایش سختی ‪ 2‬برابر مدل نمود‪ .‬سختی اعضای سازهای در مدل ‪ lateral‬در‬
‫‪ )5‬جدول ‪ 11-2‬ارائه شده است‪.‬‬

‫جدول ‪ :11-2‬سختی اعضای سازهای در مدل ‪lateral‬‬

‫دیوارها (در‬ ‫تیرها و‬ ‫نام‬

‫ستونهای‬
‫دالها‬ ‫صورت‬ ‫ستونهای‬ ‫تیرهای لرزهای‬ ‫برش پایه‬ ‫فایل‬
‫لرزهای‬
‫وجود)‬ ‫غیرلرزهای‬
‫‪74‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫مستطیلی ‪0.525‬‬
‫‪0.001‬‬ ‫‪0.35 or 0.7‬‬ ‫مفصلی‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪100%‬‬ ‫‪lateral‬‬
‫‪T‬شکل ‪0.35‬‬

‫‪ )6‬در سیستمهای تیر‪-‬دال‪ ،‬اگر قاب خمشی و تیرهای لرزهای ( ‪ )  f  0.8‬بتوانند بهتنهایی بدون حضور سختی‬
‫دال و تیرهای غیر لرزهای جوابگو باشند (مدل ‪ ،)lateral‬میتوان از سیستم قاب خمشی (ردیف ‪ 5‬جدول‬
‫‪ )11-1‬استفاده کرد‪ .‬در غیر این صورت باید از دیواربرشی جهت باربری جانبی سازه استفاده نمود‬
‫(ردیفهای ‪ 6‬و ‪ 7‬جدول ‪.)11-1‬‬
‫‪ )7‬ستونهای غیرلرزهای (متصل به دال یا تیرهای غیرلرزهای) در ساختمانهای بلندتر از ‪ 5‬طبقه باید قادر‬
‫باشند عالوه بر بارهای ثقلی‪ ،‬نیروهای ناشی از تغییر مکان جانبی غیرخطی طرح (‪ )Cd * ∆e‬را نیز تحمل‬
‫نمایند و یا مشابه ضوابط ستونهای ویژه خاموت گذاری شده و وصله آرماتورهای در وسط ارتفاع ستون‬
‫انجام شود‪.‬‬
‫‪ )8‬به دلیل اینکه در واقعیت‪ ،‬سهمی از نیروی جانبی توسط دالها تحمل میشود‪ ،‬برای طراحی دال در نرمافزار‬
‫‪ ،SAFE‬باید مطابق جدول ‪ ،11-3‬تغییرشکلهای لرزهای از فایل ‪ main‬مدل ‪( ETABS‬که دال بهصورت‬
‫‪ Shell‬مدل شده است) به نرمافزار ‪ SAFE‬منتقل شود‪.‬‬
‫‪ )9‬تحلیل و طراحی پی با فایل ‪ main‬انجام پذیرد و با فایل ‪ lateral‬کنترل گردد‪ .‬درصورتیکه زمان تناوب‬
‫دینامیکی ساختمان در فایلهای ‪ main‬و ‪ lateral‬با یکدیگر حداکثر ‪ %10‬اختالف داشته باشند کنترل فایل‬
‫‪ lateral‬الزامی نیست‪.‬‬

‫‪ )10‬نسبت سختی تیر به دال برابر است با ‪ αf= Ib/Is‬که در این رابطه 𝑏𝐼 و 𝑠𝐼 به ترتیب ممان اینرسی تیر و‬
‫دال هستند‪ .‬برای محاسبه ‪ Ib‬باید تیر با مقطع ‪ T‬شکل بهصورت شکل زیر در نظر گرفته شود‪ .‬همچنین برای‬
‫تعیین ممان اینرسی دال‪ ،‬از عرض کل دال‪-‬تیر استفاده میشود‪ ،‬بنابراین برای یک دهانهی میانی = 𝑠𝐼‬
‫‪ ، 𝑙𝑚 ℎ𝑓3 /12‬و برای یک دهانهی کناری ‪ 𝐼𝑠 = (𝑙2 + 𝑏𝑤 )ℎ𝑓3 /24‬خواهد بود‪) 𝑙𝑚 = (𝑙1 + 𝑙2 )⁄2 ( .‬‬

‫‪ 11-2‬نحوهی انتقال نیروها از ‪ ETABS‬به ‪SAFE‬‬

‫برای انتقال نیروها از ‪ ETABS‬به ‪ SAFE‬مطابق شکل ‪ ،11-1‬سه روش وجود دارد که کاربرد آنها در جدول‬
‫‪ 11-3‬توضیح داده شده است‪.‬‬
‫‪75‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :11-1‬انتقال نیرو از ‪ ETABS‬به ‪SAFE‬‬

‫جدول ‪ :11-3‬روشها و مشخصات انتقال نیرو از ‪ ETABS‬به ‪SAFE‬‬

‫شرایط‬ ‫گزینه انتقال نیرو‬ ‫توضیح‬ ‫ردیف‬

‫عالوه بر نیروهای ناشی از طبقات فوقانی‪،‬‬
‫تغییرمکان ناشی از تحلیل انواع بارها در مدل‬
‫‪ ،ETABS‬در گرهها منتقل میشود‪.‬‬ ‫جهت طراحی دال (با‬
‫ستونها و دیوارها مدل نمیشوند‪( .‬به دلیل اینکه‬ ‫‪Export floor loads plus column‬‬ ‫درنظرگیری نیروهای‬ ‫‪1‬‬
‫‪and wall distortions‬‬
‫اثر سختی آنها در تغییرمکان گرهی انتقالیافته‬ ‫لرزهای)‬
‫است) المان ‪ stiff‬بهصورت خودکار مدل نشده و‬
‫باید دستی اضافه شود‪.‬‬
‫المان ‪ ،stiff‬ستونها و دیوارهای زیر دال‪،‬‬
‫دیوارهای روی دال (بهصورت تیر عمیق) بهصورت‬ ‫‪Export floor loads only‬‬ ‫جهت کنترل تغییرشکل دال‬ ‫‪2‬‬
‫خودکار مدل میشود‪.‬‬
‫نیروی انتهای ستونهای فوقانی بهصورت نیروهای‬ ‫‪Export floor loads and loads‬‬ ‫جهت طراحی فونداسیون‬ ‫‪3‬‬
‫گرهی وارد میشوند‪.‬‬ ‫‪from above‬‬

‫جزئیات مدلسازی دال در نرم افزار ‪ SAFE‬در فصل‪ 12‬ارائه شده است‪.‬‬
 ‫مدلسازی دال در ‪SAFE‬‬ ‫فصل‪12‬‬

‫در این فصل‪ ،‬نکات مدلسازی دال در نرمافزار ‪ SAFE‬ارائهشده است‪ .‬الزم به ذکر است که عمدتا ‪ 2‬مدل جهت‬
‫کنترل دال باید ساخته شود‪ .‬یکی برای طراحی دال و محاسبه آرماتورهای الزم و دیگری برای کنترل تغییرشکل‬
‫دال‪ .‬در ادامه نکات هر مدل بهصورت جداگانه مطرح گردیده است‪.‬‬

‫‪ 12-1‬مدل طراحی دال‬

‫‪ 1-1-12‬ضرایب کاهش سختی‬

‫پس از ارسال مدل از ‪ ETABS‬به ‪ SAFE‬ضرایب کاهش سختی تعریفشده‪ ،‬منتقل نمیشود؛ بنابراین باید مجددا‬
‫در نرمافزار ‪ SAFE‬این ضرایب اعمال شوند‪ .‬بدین منظور باید مطابق جدول ‪ 6-1‬ضرایب مربوطه لحاظ شود‪.‬‬

‫‪ 2-1-12‬ایجاد ناحیه صلب (‪ )rigid zone‬زیر ستونها و دیوارها با استفاده از المان ‪stiff‬‬

‫برای ستون های بتنی مقطع بحرانی خمش در بر ستون خواهد بود و نیازی نیست لنگر حداکثر را در مرکز ستون‬
‫برداشت و طراحی آرماتور را برای آن انجام داد‪ .‬برای اعمال و تعریف این اثر در طراحی پیها (نواری‪،‬‬
‫گسترده‪ ،‬منفرد) در نرمافزار ‪ SAFE2016‬میتوان از المان ‪ Stiff‬استفاده کرد‪ .‬این المان که یک المان صلب‬
‫خواهد بود باید برابر ضخامت پی تعریف و مدلسازی گردد‪ .‬ابعاد این المان صلب نیز باید برابر ابعاد توزیع بار‬
‫باشد‪.‬‬
‫توجه شود که المان ‪ stiff‬باعث میشود که لنگر طراحی فونداسیون از موقعیت مرکز ستون به بر ستون منتقل‬
‫گردد و درنتیجه لنگر طراحی کاهش مییابد‪ ،‬ولی در کنار آن باعث افزایش لنگر نامتعادل کننده در محاسبه برش‬
‫پانچ و بحرانیتر شدن وضعیت برش فونداسیون میشود‪.‬‬

‫‪ 3-1-12‬کنترل برش پانچ دال‬

‫کنترل برش پانچ در دالها مشابه فونداسیون میباشد‪ .‬بدین منظور به بخش ‪ 13-6‬مراجعه گردد‪.‬‬

‫‪ 12-2‬مدل کنترل تغییرشکل‬

‫‪77‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ 1-2-12‬الگوهای بار )‪(Load pattern‬‬

‫برای کنترل تغییرشکل دال‪ ،‬بارهای کف باید مطابق جدول ‪ 12-1‬تعریف و اعمال شوند‪.‬‬
‫جدول ‪:12-1‬نامگذاری الگوهای بار در مدل کنترل تغییرشکل دال‬

‫نامگذاری حالتهای بار مختلف‬

‫‪DL‬‬ ‫وزن سازهای سقف‬
‫‪SDL‬‬ ‫بار کفسازی‪ ،‬دیوارها‪ ،‬تیغه بندی و سایر بارهای مرده اضافهشده به کف‬
‫‪LL‬‬ ‫بار زنده کف‬
‫‪LP‬‬ ‫بار تیغه بندی معادل‬

‫‪ 12-2-2‬ضرایب ترکخوردگی‬

‫با توجه به اینکه نرمافزار ‪ SAFE‬قابلیت تحلیل غیرخطی جهت منظور نمودن اثرات ترکخوردگی دال‬
‫‪ )(nonlinear crack analysis‬را دارد‪ ،‬نیازی به کاهش سختی به جهت ترکخوردگی نیست‪.‬‬

‫جدول ‪ :12-2‬ضرایب ترکخوردگی سقف برای کنترل تغییرشکل در تحلیل غیرخطی ترکخورده‬

‫ضریب سختی‬ ‫پارامترهای اعمال سختی‬ ‫نوع سقف‬

‫‪1‬‬ ‫‪m11, m22, m12‬‬ ‫دالهای توپر‬
‫) توپر‪ /I‬مجوف‪(I‬‬ ‫‪m11, m22, m12‬‬ ‫دالهای مجوف (در قسمتهای مجوف)‬
‫‪1‬‬ ‫‪m11, m22, m12‬‬ ‫دال وافل (در صورت مدل شدن هندسه مقطع)‬

‫برای دالهای مجوف‪ ،‬ضریب سختی خمشی برابر نسبت ممان اینرسی مقطع کاهشیافته به کل مقطع با فرض‬
‫توپر بودن منظور شود‪ .‬در دالهای مجوف‪ ،‬الزم است که قسمتهای توپر و مجوف بهصورت مجزا در‬
‫محلهای خود مدل شده و ضرایب سختی هرکدام بهصورت جداگانه اعمال گردد‪ .‬در دالهای وافل که بهصورت‬
‫توپر مدل شدهاند‪ ،‬ضریب سختی مشابه دالهای مجوف باید اصالح گردد‪.‬‬

‫‪ -‬نرمافزار جهت محاسبهی صحیح ضرایب ترک خوردگی دال‪ ،‬به مقدار میلگردهای خمشی نیاز دارد‪ .‬بدین‬
‫منظور از طریق مسیر ‪ Run\ Cracking Analysis Option‬با استفاده از گزینه دوم مقدار نسبت میلگردهای عمومی‬
‫دال (میلگرد حداقل تأمینشده) باید مشخص گردد‪.‬‬
‫‪78‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :12-1‬تعریف مقدار آرماتور برای تحلیل ترک خوردگی‬

‫‪ 3-2-12‬محاسبه تغییرشکل دال بر اساس ‪ACI209.2R‬‬

‫حالتهای بار )‪ (Load cases‬و انواع تحلیل (‪ )Analysis Types‬نرمافزار ‪ SAFE‬قابلیت تحلیل غیرخطی جهت‬
‫منظور نمودن اثرات ترکخوردگی دال و تغییرشکلهای درازمدت را بر اساس روش ارائهشده در ‪ACI209.2R‬‬
‫دارد‪ .‬بر این مبنا حالتهای تحلیل با توجه به جدول ‪ 12-3‬باید تعریف گردند‪.‬‬
‫جدول ‪ :12-3‬نامگذاری حالتهای تحلیل در مدل کنترل تغییرشکل دال بر اساس ‪ACI209.2R‬‬

‫ضرایب بار‬
‫‪Analysis‬‬ ‫‪Creep‬‬ ‫‪Shrinkage‬‬ ‫توضیحات‬
‫‪Name‬‬ ‫‪DL‬‬ ‫‪SDL‬‬ ‫‪LP‬‬ ‫‪LL‬‬ ‫‪Type‬‬ ‫‪Coeffient‬‬ ‫‪strain‬‬

‫‪Nonlinear‬‬ ‫تغییرشکل آنی مرده و زنده‬

‫‪Case1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫)‪(Crack‬‬
‫‪79‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪Nonlinear‬‬ ‫تغییرشکل آنی مرده و زنده‬

‫‪Case2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪α‬‬ ‫)‪(Crack‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫ماندگار‬
‫‪Nonlinear‬‬
‫‪Case3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪α‬‬ ‫‪(Long term‬‬ ‫‪2.35‬‬ ‫‪0.00078‬‬ ‫اضافه افتادگی درازمدت‬
‫)‪Crack‬‬
‫‪Nonlinear‬‬ ‫اضافه افتادگی درازمدت قبل از‬
‫‪Case4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪β‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪(Long term‬‬ ‫‪1.4‬‬ ‫‪0.000562‬‬
‫)‪Crack‬‬ ‫اتصال قطعات غیر سازهای‬
‫‪Nonlinear‬‬ ‫تغییرشکل آنی مرده‬
‫‪Case5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫)‪(Crack‬‬

‫توضیحات‪:‬‬

‫مقدار ‪ α‬درصدی از بارهای زنده می باشد که حالت ماندگار دارند و همانند بارهای مرده موجب ایجاد خزش‬ ‫‪-‬‬
‫میشوند‪ .‬این نسبت بر اساس قضاوت مهندسی و با توجه به کاربری سازه باید منظور گردد‪ .‬در‬
‫کاربریهای متعارف میتوان از ضریب ‪ 0.25‬استفاده نمود‪.‬‬
‫مقدار ‪ β‬درصدی از سربار مردهی کفسازی و تیغهبندی میباشد که قبل از اتصال اجزای غیر سازهای‬ ‫‪-‬‬
‫وارد میشود و بسته به نوع سازه و نحوهی اجرای آن تعیین میگردد‪ .‬در جهت محافظهکارانه میتوان این‬
‫ضریب را ‪ 0‬منظور گردد‪.‬‬
‫نرمافزار جهت محاسبه تغییرشکلهای بلندمدت‪ ،‬بر اساس روش ‪ ACI209.2R‬از ضریب خزش ‪(creep‬‬ ‫‪-‬‬
‫)‪ coefficient‬و کرنش افت )‪ (shrinkage strain‬استفاده میکند‪ .‬این ضرایب به عوامل زیادی ازجمله مدت‬
‫زمان بارگذاری‪ ،‬درصد رطوبت نسبی‪ ،‬روانی بتن‪ ،‬درصد هوای داخل بتن‪ ،‬اندازه مقطع‪ ،‬درصد ذرات ریز‬
‫در سنگدانه‪ ،‬عیار سیمان و ‪ ...‬بستگی دارد‪ .‬اعداد ارائهشده در جدول ‪ ،12-3‬برای کاربریهای رایج‬
‫مناسب هستند‪ .‬برای ‪ case4‬فرض شده است که قطعات غیر سازهای ‪ 3‬ماه پس از اجرای سقف متصل شده‪-‬‬
‫اند‪.‬‬
‫نحوه تعریف حالتهای بار در مدل کنترل تغییرشکل در شکل ‪ 12-2‬نشان داده شده است‪.‬‬
‫‪80‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬
‫‪81‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :12-2‬نحوه تعریف حالتهای بار در مدل تغییرشکل به روش ‪ACI209.2R‬‬

‫‪ 4-2-12‬ترکیب بارهای کنترل تغییرشکل‬

‫بر اساس حالتهای بار تعریف شده در جدول ‪ ،12-3‬دو ترکیب بار بسته به اینکه کف به قطعات غیرسازهای‬
‫متصل باشد یا خیر‪ ،‬مطابق جدول ‪ 12-4‬باید تعریف شود‪ .‬چنانچه کف به قطعات غیر سازهای متصل باشد‪ ،‬آن‬
‫قسمت از تغییرشکل که پس از اتصال این قطعات رخ میدهد باید کنترل گردد )‪ (def1‬و چنانچه کف به قطعات‬
‫غیرسازهای متصل نباشد‪ ،‬کافی است که تغییرشکل ناشی از بار زنده )‪ (def2‬کنترل شود‪.‬‬

‫جدول ‪ :12-4‬ترکیب بارهای کنترل تغییرشکل در روش ‪ACI209.2R‬‬

‫نام ترکیب بار‬ ‫ترکیب بار‬ ‫توضیح‬

‫آن قسمت از تغییرشکلهای آنی و درازمدت که پس از‬
‫‪Def1-‬‬ ‫‪(case1-case2+case3-‬‬
‫اتصال قطعات غیرسازهای به کف رخ میدهد (برای‬
‫‪ACI209‬‬ ‫)‪case4‬‬ ‫دالهای متصل به قطعات غیرسازهای)‬
‫‪Def2-‬‬ ‫تغییرشکلهای آنی برای دالهایی که به قطعات‬
‫)‪(case1-case5‬‬ ‫غیرسازهای متصل نیستند‬
‫‪ACI209‬‬

‫‪ 5-2-12‬محاسبه تغییرشکل دال بر اساس ‪ ACI318‬و مبحث نهم‬

‫تفاوت آییننامه ‪ ACI318‬و ‪ ACI209‬در نحوه محاسبه تغییرشکلهای درازمدت میباشد‪ .‬در روش ‪ACI318‬‬
‫برای محاسبه تغییرمکان درازمدت‪ ،‬به جای آنالیز ‪ long-term cracked‬در ‪ ،SAFE‬تغییرشکلهای درازمدت با‬
‫ضرب تغییرمکان آنی در ضریب ‪ λ‬بدست میآید‪.‬‬
‫‪82‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫بدین منظور حالت بار ‪ case3‬مطابق شکل ‪ 12-3‬از نوع ‪ Nonlinear cracked‬تعریف شده و نیازی به تعریف‬
‫‪ case4‬نمیباشد‪ .‬حاالت بار ‪ case2 ،case1‬و ‪ case5‬مشابه روش ‪ ACI209.2R‬مطابق جدول ‪ 12-3‬و شکل‬
‫‪ 12-2‬تعریف میشوند‪.‬‬

‫شکل ‪ :12-3‬نحوه تعریف حالت بار ‪ case3‬در روش ‪ACI318‬‬

‫ضریب ‪ λ‬در تعیین تغییرشکل دراز مدت به روش ‪( ACI318‬روش مبحث نهم)‪:‬‬

‫𝜉‬
‫=𝜆‬
‫‪1 + 50𝜌′‬‬

‫در این رابطه ‘‪ ρ‬نسبت فوالد فشاری در مقطع وسط دهانه در اعضای با تکیهگاه ساده یا سراسری‪ ،‬و در مقطع‬
‫تکیهگاه در اعضای طرهای است‪ .‬مقدار ضریب وابسته به زمان بارهای دائمی‪ ،ξ ،‬باید برابر با مقادیر جدول‬
‫‪ 12-5‬در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫جدول ‪ :12-5‬تعیین ضریب ‪ ξ‬بر حسب زمان‬

‫الزم به ذکر است جهت محاسبهی ∞‪ λ‬باید زمان ‪ 60‬ماه و بیشتر در نظر گرفته و ‪ ξ‬برابر با ‪ 2‬منظور شود‪λt .‬‬
‫معموال متناظر با زمان ‪ 3‬ماهه منظور میشود و در محاسبهی آن ‪ ξ‬برابر ‪ 1‬خواهد بود (پیشنهاد میشود مقدار‬
‫‘‪ ρ‬برابر با حداقل آرماتور افت و حرارت در نظر گرفته شود)‪.‬‬
‫‪83‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫ترکیب بارهای کنترل تغییرشکل بسته به اینکه کف به قطعات غیرسازهای متصل باشد یا خیر‪ ،‬دو ترکیب بار‬
‫مطابق جدول ‪ 12-6‬باید تعریف شود‪:‬‬
‫جدول ‪ :12-6‬ترکیب بارهای کنترل تغییرشکل در روش ‪ACI318‬‬

‫نام ترکیب بار‬ ‫ترکیب بار‬ ‫توضیح‬

‫آن قسمت از تغییرشکلهای آنی و درازمدت که‬
‫‪Def1-‬‬ ‫‪case1+λ∞case2-(1+‬‬ ‫پس از اتصال قطعات غیرسازهای به کف رخ‬
‫‪ACI318‬‬ ‫‪λt)case3‬‬ ‫میدهد (برای دالهای متصل به قطعات‬
‫غیرسازهای)‬
‫‪Def2-‬‬ ‫تغییرشکلهای آنی برای دالهایی که به قطعات‬
‫)‪(case1-case5‬‬ ‫غیرسازهای متصل نیستند‬
‫‪ACI318‬‬

‫در شکل ‪ 12-4‬نحوه تعریف ترکیب بار ‪ Def1-ACI318‬نشان داده شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :12-4‬نحوه تعریف ترکیب بار ‪ def1-ACI318‬برای محاسبه تغییرشکل‬

‫‪ 12-2-6‬کنترل تغییرشکل دال‬

‫برای کنترل تغییرشکل دال‪ ،‬مقدار تغییرشکل نسبی دال (نسبت به مقدار وسط لبهها) برای سه محور عرضی‪،‬‬
‫طولی و قطری مطابق شکل ‪ 12-5‬باید برداشت گردد‪ .‬طول دهانه مؤثر ‪ le‬متناظر با راستای تغییرشکل نسبی‬
‫منظور شود‪ .‬تغییرشکل لبهها (تیرها) باید بهصورت جداگانه کنترل گردد‪.‬‬
‫‪84‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :12-5‬حالتهای تغییرشکل نسبی دال نسبت به لبهها و گوشهها‬

‫مقدار تغییرشکل نسبی ایجاد شده بسته به شرایط آسیبپذیری قطعات غیر سازهای متصل به دال مطابق جدول‬
‫‪ 12-7‬کنترل میگردد‪.‬‬
‫جدول ‪ :12-7‬ترکیب بار کنترل تغییرشکل و حد پذیرش‬

‫حد پذیرش‬ ‫ترکیب بار کنترل تغییرشکل‬ ‫وضعیت آسیبپذیری قطعات غیر سازهای‬
‫کف به قطعات غیر سازهای متصل بوده و تغییرشکل زیاد میتواند‬
‫‪le/480‬‬ ‫‪Def1‬‬ ‫منجر به آسیب دیدن این قطعات شود؛ مانند کفهایی که در محل‬
‫تجمع تیغههای داخلی که از سقف جداسازی نشدهاند‪ ،‬قرار دارند‪.‬‬
‫در مواردی که تغییرشکل کف منجر به آسیب دیدن قطعات غیر‬
‫‪le/240‬‬ ‫‪Def1‬‬
‫سازهای نمیشود‪.‬‬
‫‪le/180‬‬ ‫‪Def2‬‬ ‫بامهایی که به اجزای غیر سازهای متصل نیستند‪.‬‬
‫‪le/360‬‬ ‫‪Def2‬‬ ‫کفهایی که به اجزای غیر سازهای متصل نیستند‪.‬‬

‫نمونهای از کنترل تغییرشکل دال در دفترچه محاسبات در جدول ‪ 12-8‬نشان دادهشده است‪.‬‬
‫جدول ‪ :12-8‬نمونهای از کنترل تغییرشکل دال در دفترچه محاسبات‬
‫‪- 1- 7‬ک نترل تغییرشک ل دا ل‬

‫در ای ن قسم ت‪ ،‬ت غییرشک ل مؤثر چشمه های بحرانی (دارای ده انه های بلن د و یا بار زیاد) در طبقات غیرمشابه کنترل می گ رد د‪ .‬در نواحی ساختمان ک ه تی غه های ج داکنن ده قرار دارن د‪ ،‬چشمه مورد نظر به اعضای آسی ب پ ذیر متص ل اس ت‪.‬‬
‫ترکی ب بار کنترل ت غییرشک ل‪ CASE1- CASE2+CASE3- CASE4 ،‬می باش د‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫طبقه‬

‫‪A-B-1-2‬‬ ‫‪A-B-1-2‬‬ ‫‪A-B-1-2‬‬ ‫‪A-C-1-2‬‬ ‫‪A-B-1-2‬‬ ‫مح دوده چ شمه (محورهای محصورکنن د ه)‬
‫آی ا چ شمه کف به اعضای غیرسازه ای آ سی ب‬
‫بله‬ ‫بله‬ ‫بله‬ ‫خیر‬ ‫بله‬
‫پ ذیر متصل اس ت؟‬

‫‪6.00 m‬‬ ‫‪6.00 m‬‬ ‫‪6.00 m‬‬ ‫‪6.00 m‬‬ ‫‪6.00 m‬‬ ‫عرض چ شمه‬

‫‪8.00 m‬‬ ‫‪8.00 m‬‬ ‫‪8.00 m‬‬ ‫‪8.00 m‬‬ ‫‪8.00 m‬‬ ‫طول چ شمه‬

‫‪10.00 m‬‬ ‫‪10.00 m‬‬ ‫‪10.00 m‬‬ ‫‪10.00 m‬‬ ‫‪10.00 m‬‬ ‫قطر چ شمه‬

‫‪20 mm‬‬ ‫‪20 mm‬‬ ‫‪20 mm‬‬ ‫‪20 mm‬‬ ‫‪20 mm‬‬ ‫ت غییرشکل وسط ده انه‬
‫ت غییرشکل نسبی وسط ده انه نسب ت به لبه‬
‫‪12 mm‬‬ ‫‪12 mm‬‬ ‫‪12 mm‬‬ ‫‪10 mm‬‬ ‫‪12 mm‬‬
‫ها در راستای عرض‬
‫ت غییرشکل نسبی وسط ده انه نسب ت به لبه‬
‫‪8 mm‬‬ ‫‪8 mm‬‬ ‫‪8 mm‬‬ ‫‪30 mm‬‬ ‫‪8 mm‬‬
‫ها در راستای طول‬
‫مق دار مجاز ت غییرشکل نسبی در راستای‬
‫‪13 mm‬‬ ‫‪13 mm‬‬ ‫‪13 mm‬‬ ‫‪25 mm‬‬ ‫‪13 mm‬‬
‫عرض‬

‫‪17 mm‬‬ ‫‪17 mm‬‬ ‫‪17 mm‬‬ ‫‪33 mm‬‬ ‫‪17 mm‬‬ ‫مق دار مجاز ت غییرشکل نسبی در راستای طول‬

‫‪21 mm‬‬ ‫‪21 mm‬‬ ‫‪21 mm‬‬ ‫‪42 mm‬‬ ‫‪21 mm‬‬ ‫مق دار مجاز ت غییرشکل در راستای قطری‬
‫در مح دوده مجاز اس ت‬ ‫در مح دوده مجاز اس ت‬ ‫در مح دوده مجاز اس ت‬ ‫در مح دوده مجاز اس ت‬ ‫در مح دوده مجاز اس ت‬ ‫کنترل ت غییرشکل‬
‫‪85‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ 7-2-12‬کنترل ارتعاش سقف‬

‫سختی و فرکانس نوسانی کفها و تیرهای واقع در محدودهای خالی از تیغهبندی و یا عناصر دیگری که خاصیت‬
‫میراکنندگی ارتعاش را دارند‪ ،‬باید به اندازهای باشد که حداقل حساسیت افراد را در برابر ارتعاش قائم ایجاد‬
‫نماید‪ .‬مقدار فرکانس دورهای کف‪ f ،‬از رابطه زیر به دست میآید‪:‬‬
‫‪18‬‬
‫= ‪f‬‬
‫‪ is‬‬

‫که در آن ‪(  is‬بر حسب میلیمتر) تغییرمکان استاتیکی قائم حداکثر کف تحت اثر بار مرده و بخشی از بار زنده‬
‫که دائمی فرض می شود میباشد که با توجه به ضریب ارتجاعی دینامیکی بتن ( ‪ 1.25‬برابر ضریب ‪ ) Ec‬و با‬
‫منظور نمودن ممان اینرسی مؤثر مقطع بتنی ‪ Ie‬به دست میآید‪.‬‬
‫مقادیر مجاز ‪ f‬فرکانس دورهای کف و ‪  is‬متناظر با آن برای کاربریهای مختلف بر اساس جدول ‪ 12-9‬می‪-‬‬
‫باشد‪:‬‬
‫جدول ‪ :12-9‬محدوده مجاز فرکانس دورهای و تغییرمکان قائم کف‬

‫محدوده مجاز فرکانس‬ ‫محدوده مجاز تغییرمکان‬

‫نوع کاربری‬
‫دوره ای کف (‪)f‬‬ ‫قائم کف (‪)Δis‬‬
‫ساختمانهای مسکونی و اداری‬ ‫‪f≥5 Hz‬‬ ‫‪Δis ≤ 13 mm‬‬
‫ساختمانهای تجاری‪ -‬فروشگاه ها‬ ‫‪f≥4 Hz‬‬ ‫‪Δis ≤ 20.3 mm‬‬
‫سالن های اجتماعات با صندلی های ثابت‬ ‫‪f≥4 Hz‬‬ ‫‪Δis ≤ 20.3 mm‬‬
‫سالن های اجتماعات بدون صندلی های ثابت‬ ‫‪f≥8.5 Hz‬‬ ‫‪Δis ≤ 4.5 mm‬‬
‫تعمیرگاه ها‪ ،‬سالن های ژیمناستیک و ورزشی‬ ‫‪f≥9.5 Hz‬‬ ‫‪Δis ≤ 3.6 mm‬‬
‫پارکینگ ها‬ ‫‪f≥4 Hz‬‬ ‫‪Δis ≤ 20.3 mm‬‬

‫روش کنترل ارتعاش سقف در ‪:Safe‬‬

‫از مدل کنترل تغییرشکل دال (‪ )def-story-i.fdb‬نسخه جدیدی با نام ‪ vib-story-i.fdb‬ساخته شود‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫مدول االستیسیته بتن با ضریب ‪ 1.25‬افزایش یابد‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫مدل تحلیل شده و تغییر شکل حداکثر کف تحت ‪ case 2‬قرائت گردد‪.‬‬ ‫‪.3‬‬
‫مقدار تغییرشکل حداکثر کف با توجه به نوع کاربری ساختمان با مقادیر جدول ‪ 12-9‬مقایسه گردد‪.‬‬ ‫‪.4‬‬
‫برای ساختمانهای مسکونی و اداری تغییر شکل کف تحت ‪ case 2‬باید کمتر از ‪ 13mm‬باشد‪.‬‬
 ‫مدلسازی شالوده و پی در ‪SAFE‬‬ ‫فصل‪13‬‬

‫‪ 13-1‬مشخصات خاک‬

‫تا تصویب شدن ویرایش جدید مبحث هفتم‪ ،‬بر اساس ضوابط ویرایش سال ‪ ،92‬در صورتيكه تمام شرایط زیر‬
‫برقرار باشد نیاز به انجام عملیات گمانه زني نبوده و جمع آوري اطالعات و بازدید محلي كفایت مینماید‪.‬‬
‫‪ .1‬دادههاي كافي از محدوده محل مورد نظر و زمینهاي با سازند زمین شناسي مشابه در دسترس باشند‪.‬‬
‫ساختمان مورد نظر با اهمیت كم یا با اهمیت متوسط و با حداكثر ‪4‬طبقه باشد‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫مساحت اشغال كمتر از ‪ 300‬متر مربع باشد‪.‬‬ ‫‪.3‬‬
‫عمق گودبرداري كمتر از ‪ 2‬متر باشد‪.‬‬ ‫‪.4‬‬
‫تعداد ساختمانها زیاد (بیش از ‪3‬ساختمان مشابه و نزدیك به یكدیگر مانند شهركها‪ ،‬پروژههاي انبوه‪-‬‬ ‫‪.5‬‬
‫سازي و غیره) نباشد‪.‬‬
‫نوع زمین طبق مبحث ششم مقررات ملّي ساختمان (استاندارد ‪ (2800‬از نوع ‪1‬و ‪ 2‬نباشد‪.‬‬ ‫‪.6‬‬
‫هیچكدام از شرایط ذیل نیز وجود نداشته باشد‪:‬‬ ‫‪.7‬‬
‫احتمال مواجه شدن با خاك دستي در محل ساخت‬ ‫أ‪.‬‬
‫احتمال مواجه شدن با خاكهاي مسئلهدار )مانند خاكهاي متورم شونده‪ ،‬خاكهاي با پتانسیل روانگرایي و‬ ‫ب‪.‬‬
‫خاكهاي رمبنده(‬
‫سازهاي در مجاور محل مورد نظر كه احتمال خسارت به آن وجود دارد‪.‬‬ ‫ت‪.‬‬
‫محل مورد نظر در منطقه خرد شده گسل اصلي واقع شده باشد‪.‬‬ ‫ث‪.‬‬
‫مناطقي با سطح آب زیر زمیني باال (بر اساس بررسيهاي محلي)‬ ‫ج‪.‬‬
‫حتي اگر فقط یكي از شرطهاي فوق برقرار نباشد‪ ،‬الزم است شناسایيهاي ژئوتكنیكي در محل مورد نظر انجام‬
‫شود‪.‬‬
‫نمونه ای از اطالعاتی که در دفترچه محاسبات باید وارد گردد در جدول ‪ 13-1‬ارائه شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ :13-1‬فرضیات و پارامترهای ژئوتکنیک در دفترچه محاسبات‬
‫‪87‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ - 1- 6‬فرضیات و پارامترهای ژئوتکنیک ی ساختگاه‬

‫نیاز ن دارد‬ ‫نوع سازه نگهبان‪:‬‬ ‫زیاد‬ ‫گ روه بن دی خطر گود‪:‬‬ ‫نحوه شناسایی ژئوتکنیکی زمی ن ساختگا ه‪ :‬انجام مطالعات ژئوتکنیک الزامی اس ت‬

‫‪C= 4.00 kg/cm2‬‬ ‫ضری ب چ سبن دگی خاک (‪)C‬‬ ‫‪Φ= 30‬‬ ‫زاویه اصطکاک داخ لی خاک‪:‬‬ ‫رس متوسط تا سف ت‬ ‫نوع خاک‪:‬‬

‫‪5.00 cm‬‬ ‫نش س ت مجاز‪:‬‬ ‫‪Ko = 0.50‬‬ ‫ضری ب ف شار جانبی خاک (در حال ت سکون)‪:‬‬ ‫‪γ= 1.80 gr/cm3‬‬ ‫وزن مخصوص خاک‪:‬‬
‫تن ش مجاز باربری خاک بر اساس معیار‬ ‫تن ش مجاز باربری خاک بر اساس معیار‬
‫‪qa,settle=1.20 kg/cm2‬‬ ‫تن ش مجاز باربری خاک بر اساس معیار نش س ت‪:‬‬ ‫‪qa,rup(SF=3)=3.00 kg/cm2‬‬ ‫‪qa,rup(SF=3)=2.00 kg/cm2‬‬
‫گ سیختگی (باضری ب اطمینان ‪:)2‬‬ ‫گ سیختگی (باضری ب اطمینان ‪:)3‬‬

‫‪Ks = 1.20 Kg/cm3‬‬ ‫ضری ب عک س العمل بستر متوسط‪:‬‬ ‫‪Ks = 1.20 Kg/cm3‬‬ ‫ضری ب عک س العمل بستر (لبه پی)‪:‬‬ ‫‪Ks = 1.20 Kg/cm3‬‬ ‫ضری ب عک س العمل بستر (مرکز پی)‪:‬‬

‫ضریب عکسالعمل بستر پیهای صلب برای مواردی که الزامی به مطالعات ژئوتکنیکی نیست‪ ،‬میتواند بر‬
‫اساس روابط زیر به دست آید‪:‬‬
‫‪Ks = 1.2qa‬‬ ‫) ‪(kg / cm3‬‬ ‫برای پیهای نواری به صورت تقریبی‪:‬‬

‫‪K s = 0.6qa‬‬ ‫) ‪(kg / cm 3‬‬ ‫برای پیهای گسترده به صورت تقریبی‪:‬‬

‫‪ 13-2‬مدل کردن اثر دیوار و ستون در فونداسیون‬

‫اثرات اندرکنشی دیوارها روی مدل ‪ SAFE‬فونداسیون‪ ،‬از قبل در مدل ‪ Etabs‬منظور شده و نیروهای که در‬
‫‪ safe‬فرستاده میشود نتیجه نهایی این اندرکنشها است‪ .‬از این رو‪ ،‬مدلسازی مجدد ستون و دیوار در نرمافزار‬
‫‪( SAFE‬بدون حذف اثرات نامتعادل کننده) باعث کاهش غیرمنطقی نیروها و درنتیجه کاهش میلگردها میشود که‬
‫قابلقبول نیست‪ .‬بدین منظور برای مدلسازی صحیح فونداسیون با دیوار باید رویه زیر انجام شود‪:‬‬
‫‪ )1‬انتخاب نوع تحلیل ‪3D‬‬
‫‪ )2‬حذف تیرهای عمیق از مدل‬
‫‪ )3‬مدلسازی دیوار برشی با دستور ‪ wall‬و اختصاص ضریب ترکخوردگی به دیوار برشی‬
‫‪ )4‬ترسیم المانهای ‪Stiff‬‬
‫‪ )5‬حذف نیروها و لنگرهای ناپایدارکننده از انتهای باالیی دیوارها (بدین منظور باید مطابق شکل ‪ 13-1‬از‬
‫منوی ‪ Edit‬گزینه ‪ Interactive Database Editing‬و در بخش ‪ Assignment‬گزینه ‪Load‬‬
‫‪ Assignment-Point load‬را انتخاب کرده و پس از باز شدن پنجره مربوط به بارهای گرهای‪ ،‬اعداد‬
‫نیرویی ‪ Fx ,Fy ,Mz‬را حذف کرد‪).‬‬
‫‪88‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :13-1‬حذف نیروها و لنگرهای ناپایدارکننده در نرم افزار‬

‫بهجای روند فوق میتوان از تحلیل ‪ 2D‬بدون مدل کردن دیواربرشی استفاده نمود‪ .‬در این حالت تیرهای عمیق که‬
‫نرمافزار ‪ SAFE‬آن را جایگزین دیواربرشی میکند‪ ،‬باید حذف گردد‪ .‬به کارگیری المان ‪ Stiff‬در این روش‬
‫بالمانع است‪.‬‬

‫‪ 13-3‬مدل کردن شالوده های ناهمتراز و شالوده چاله آسانسور‬

‫برای مدلسازی شالودههای ناهمتراز و همچنین چاله آسانسور یا استخر و موارد مشابه‪ ،‬الزاما باید المان سطحی‬
‫شالودهها‪ ،‬بهصورت جداگانه ولی متصل به هم مدل شوند‪ .‬برای این منظور بهصورت زیر عمل گردد‪:‬‬

‫‪ 13-3-1‬شالوده چاله آسانسور‬

‫الف) برای چالههایی که عمق آنها از ضخامت فونداسیون کمتر است (شکل ‪ ،)13-2‬در این حالت انتقال نیروی‬
‫برشی و لنگر خمشی بین شالوده اصلی و شالوده کف چاله بدون واسطه وجود داشته و فقط سختی شالوده در‬
‫ناحیه چاله به دلیل ضخامت کمتر کاهش یافته است‪ .‬در این حالت در محل چاله باید یک المان سطحی جداگانه‬
‫باضخامت بتن کف چاله مدل شود‪ .‬با توجه به اینکه نرمافزار ‪ SAFE‬عناصر سطحی را بهطور پیشفرض از‬
‫باال همتراز میکند‪ ،‬لذا از طریق مسیر‬
‫‪Assign→ Slab Data→ Vertical Offset‬‬
‫‪89‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫تراز تحتانی شالوده ساختمان و کف چاله باید مطابق شکل ‪ 13-3‬با یکدیگر یکسان گردد‪( .‬راهنمایی‪ :‬نمایش‬
‫مدل در حالت ‪ Elevation View‬و در محل‪ Grid‬مجاور چاله قرارداده شود تا از درستی اجرای عملیات فوق‬
‫اطمینان حاصل گردد)‬

‫شکل ‪ :13-2‬مقطع مدل شالوده در حالتی که کف چاله و شالوده همتراز باشند‬

‫شکل ‪ :13-3‬یکسان کردن تراز تحتانی کف شالوده و چاله آسانسور‬

‫ب) برای چاله آسانسورهایی که کف چاله و شالوده اصلی ساختمان اختالف تراز دارند‪ ،‬بهطوری که کف چاله‬
‫زیر سطح فونداسیون قرار بگیرد (شکل ‪ ،)13-4‬فقط نیروی برشی (بدون لنگر خمشی) انتقال مییابد‪ .‬در این‬
‫حالت در محل چاله مطابق شکل ‪ 6-2‬باید یک المان سطحی جداگانه با ضخامت بتن کف چاله مدل شده و سپس‬
‫پس از انتخاب المان سطحی محل چاله‪ ،‬از طریق دستور زیر از انتقال لنگر خمشی در لبههای آن ممانعت شود‪.‬‬
‫‪Assign→ Slab Data→ Edge Releases‬‬
‫‪90‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :13-4‬مقطع مدل شالوده در حالتی که شالودهها اختالف تراز داشته باشند‬

‫شکل ‪ :13-5‬مدلسازی المان سطحی و ممانعت از انتفال لنگر خمشی‬

‫ج) ضخامت دیوار جداره بر اساس نیروهای جانبی خاک و ضخامت کف چاله با توجه به تنشها و نیروهای‬
‫ناشی از تنش خاک زیر کف و احتماال نیروهای نقطهای روی کف چاله تعیین میگردد‪.‬‬

‫‪ 2-3-13‬شالوده های ناهمتراز‬

‫از آنجا که امکان صدور همزمان نیروهای تکیهگاهی دو سطح ناهمتراز از نرمافزار ‪ ETABS‬به مدل ‪ SAFE‬وجود‬
‫ندارد‪ ،‬باید از هر تراز یک خروجی مجزا گرفته شود و سپس با هم ترکیب گردند‪ .‬بدین منظور طبق روال زیر عمل شود‪:‬‬
‫‪ .1‬در مدل ‪ ETABS‬از هر کدام از ترازهای شالوده‪ ،‬مطابق ردیف ‪ 3‬جدول ‪ 11-3‬خروجی متنی جهت استفاده‬
‫در نرم افزار ‪ SAFE‬تهیه گردد‪.‬‬
‫‪91‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ .2‬فایل متنی شالوده تراز باالتر در نرمافزار ‪ Safe‬فراخوانی شده و نقاط خارج از محدوده شالوده که در این‬
‫تراز وجود داشتهاند‪ ،‬انتخاب و حذف گردد‪ .‬ضمنا شرایط گیرداری )‪ (Restrain‬نقاط باقیمانده‪ ،‬در حالت‬
‫‪ release‬قرار بگیرد (نرم افزار ‪ SAFE‬شرایط گیرداری این نقاط را ‪ fix‬در نظر گرفته است)‪ .‬از فایل‬
‫حاضر یک خروجی متنی مطابق با شکل ‪ 13-6‬آماده شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :13-6‬فایل متنی از نرم افزار ‪safe‬‬

‫‪ .3‬فایل متنی شالوده تراز پایینتر در نرم افزار ‪ SAFE‬فراخوانی شده و بدون نیاز به هیچ تغییری‪ ،‬یک‬
‫خروجی فایل متنی از آن آماده شود‪.‬‬
‫‪ .4‬فایلهای متنی دو تراز باال و پایین که از نرم افزار ‪ SAFE‬تهیه شدهاند‪ ،‬با برنامهی‪ Note Pad‬باز شوند‪.‬‬
‫‪ .5‬در فایل متنی مربوط به تراز باالتر‪ ،‬هر کجا مختصات و مشخصات و بارهای نقطهای مربوط به نقاط بود‪،‬‬
‫مطابق با شکل ‪ 13-7‬کپی شده و در فایل مربوط به تراز پایینتر‪ ،‬دقیقا در همان قسمت مربوطه اضافه شود‪.‬‬
‫در این مرحله باید دقت شود که ‪ lable‬هیچ نقطهای که از فایل تراز باال به فایل تراز پایین انتقال مییابد با‬
‫نقاط موجود در این فایل مشابه نباشد‪ .‬در این صورت باید نام مجزایی برای این نقاط اختصاص یابد و در‬
‫تمام قسمتهای متناظر اصالح شود‪ .‬تغییرات ذخیره شوند‪.‬‬
‫‪92‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :13-7‬اصالح فایل متنی و انتقال مختصات و اطالعات نقاط از یک فایل به فایل دیگر‬

‫در شکل ‪ 13-7‬فقط نام و مختصات نقاط منتقل شده است‪ .‬عالوه بر این بخش‪ ،‬باید اطالعات مربوط به بارهای‬
‫نقطهای نیز منتقل شود‪.‬‬
‫‪ .6‬فایل متنی اصالح شده‪ ،‬در نرمافزار ‪ SAFE‬فراخوانی شود‪.‬‬
‫‪ .7‬از این جا به بعد‪ ،‬مدلسازی مشابه شالودههای معمول است‪ .‬فقط باید توجه داشت در محل اختالف تراز باید‬
‫شالودهها به صورت مجزا (نه پیوسته) رسم شود‪ .‬در محل لبه شالودهها در این ناحیه از طریق روشی که در‬
‫بند (ب) از بخش ‪ ،13-3-1‬از انتقال لنگر خمشی در لبههای آن ممانعت شود‪ .‬ضخامت قطعهی واسط قائم‪،‬‬
‫بر اساس نیروهای جانبی خاک تعیین میگردد‪.‬‬

‫‪ 13-4‬کنترل تنش خاک زیر شالوده‬

‫‪ 1-4-13‬ترکیب بارهای کنترل تنش خاک‬

‫ترکیب بارهای کنترل تنش خاک زیر شالوده در بخش ‪ 5-4‬ارائه شدهاند‪.‬‬
‫‪93‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ 13-4-2‬کنترل تنش و معیارهای پذیرش‬

‫برای بررسی تنش خاک زیر شالوده باید سه کنترل مطابق جدول ‪ 13-2‬انجام شود‪:‬‬
‫جدول ‪ :13-2‬نحوه کنترل تنش خاک زیر شالوده‬

‫نام تنش مجاز‬

‫نوع ترکیب بار‬
‫نوع تنش محاسباتی‬ ‫در دفترچه‬ ‫نوع تنش مجاز‬ ‫ردیف‬
‫تنش محاسباتی‬
‫محاسبات‬
‫ظرفیت باربری خاک بر اساس‬
‫تنش حداکثر (کنترل‬ ‫‪qa,rup‬‬
‫ثقلی‬ ‫معیار گسیختگی و با ضریب‬ ‫‪1‬‬
‫نقطهبهنقطه)‬ ‫)‪(SF=3‬‬
‫اطمینان ‪3‬‬
‫ظرفیت باربری خاک بر اساس‬
‫تنش حداکثر (کنترل‬ ‫‪qa,rup‬‬
‫لرزهای‬ ‫معیار گسیختگی و با ضریب‬ ‫‪2‬‬
‫نقطهبهنقطه)‬ ‫)‪(SF=2‬‬
‫اطمینان ‪2‬‬
‫تنش متوسط وزنی (برای‬
‫تنش مجاز باربری خاک بر اساس‬
‫ثقلی‬ ‫خاکهای دانهای)‪ ،‬تنش حداکثر‬ ‫‪qa,settl‬‬ ‫‪3‬‬
‫معیار نشست‬
‫(خاکهای صرفاً چسبنده)‬

‫مقادیر تنش مجاز باید از گزارش مطالعات ژئوتکنیک برداشت شوند‪ .‬در اکثر موارد در این گزارشها‪ ،‬تنها‬
‫موارد اول و سوم گزارش میشود‪ .‬مورد دوم (ظرفیت باربری خاک بر اساس معیار گسیختگی با ضریب‬
‫اطمینان ‪ )2‬را میتوان از ‪ 1.5‬برابر کردن تنش مجاز ردیف اول به دست آورد‪.‬‬
‫در محاسبه مقدار تنش مجاز باربری خاک بر اساس معیار نشست‪ ،‬مقدار نشست مجاز یکنواخت باید بر اساس‬
‫جدول ‪ 2-4-7‬مبحث ‪ 7‬برداشت شود‪ .‬در خاکهای ماسهای‪ ،‬نشست مجاز یکنواخت برای پیهای منفرد و نواری‬
‫‪ 25‬میلیمتر و برای پیهای شبکهای و گسترده ‪ 50‬میلیمتر است‪.‬‬
‫نمونهای از کنترل تنش فونداسیون که در دفترچه محاسبات باید اعمال گردد‪ ،‬در جدول ‪ 13-3‬نشان دادهشده است‪.‬‬
‫جدول ‪ :13-3‬جدول کنترل تنش فونداسیون‬
‫‪ - 2- 6‬ک نترل تن ش خ اک زیر شالود ه‬

‫‪Soil 02‬‬ ‫ترکی ب بار بحرانی ثقلی‪:‬‬ ‫‪Soil 21‬‬ ‫ترکی ب بار بحرانی لرزه ای‪:‬‬ ‫‪Soil 02‬‬ ‫ترکی ب بار بحرانی ثقلی‪:‬‬
‫تن ش متوسط (وزنی) خاک در ترکی ب بار بحرانی‬ ‫ح داکثر تن ش خاک در ترکی ب بار بحرانی‬ ‫ح داکثر تن ش خاک در ترکی ب بار بحرانی‬
‫‪1.00 kg/cm2‬‬ ‫‪1.23 kg/cm2‬‬ ‫‪1.23 kg/cm2‬‬
‫ثقلی‪:‬‬ ‫لرزه ای‪:‬‬ ‫ثقلی‪:‬‬
‫تن ش مجاز باربری خاک بر اساس معیار‬ ‫تن ش مجاز باربری خاک بر اساس معیار‬
‫‪qa,settle=1.20 kg/cm2‬‬ ‫تن ش مجاز باربری خاک بر اساس معیار نش س ت‪:‬‬ ‫‪qa,rup(SF=3)=3.00 kg/cm2‬‬ ‫‪qa,rup(SF=3)=2.00 kg/cm2‬‬
‫گ سیختگی (باضری ب اطمینان ‪:)2‬‬ ‫گ سیختگی (باضری ب اطمینان ‪:)3‬‬

‫‪0.83‬‬ ‫نسب ت تن ش وارده به تن ش مجاز‪:‬‬ ‫‪0.41‬‬ ‫نسب ت تن ش وارده به تن ش مجاز‪:‬‬ ‫‪0.62‬‬ ‫نسب ت تن ش وارده به تن ش مجاز‪:‬‬
‫با توجه به نس ب تن ش های وارد بر خاک به تن ش های مجاز‪،‬طرح پی از نظر تن ش‬
‫مناس ب اس ت‪.‬‬
‫خاک‬

‫‪ 13-5‬نکاتی درباره طراحی شالوده‬

 ‫‪94‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ 1-5-13‬آرماتور حداقل داخل شالوده‬

‫جدول ‪ :13-4‬آرماتور حداقل شالوده‬

‫مقدار حداقل نسبت آرماتور ‪ρ‬‬ ‫نوع شالوده‬ ‫ردیف‬

‫‪ 0.0018‬برای وجه کششی‬
‫گسترده‬ ‫‪1‬‬
‫افت و حرارت برای وجه فشاری‬
‫‪ 0.0018‬در وجه کششی‬
‫نواری (آرماتورهای طولی)‬ ‫‪2‬‬
‫افت و حرارت در وجه فشاری‬
‫‪ 0.0018‬در وجه کششی‪،‬‬
‫افت و حرارت در وجه فشاری‪ :‬برای محلهایی که لنگر عرضی به نوار وارد میشود (مانند جایی که‬
‫نواری (آرماتورهای عرضی)‬ ‫‪3‬‬
‫دیوار برشی وجود دارد)‬
‫افت و حرارت (نصف در باال و نصف در پایین)‪ :‬برای محلهایی که لنگر عرضی به نوار وارد نمیشود‪.‬‬

‫تذکر‪ :‬مقادیر جدول ‪ 13-3‬مربوط به حداقل مقدار آرماتور است‪ .‬درهرصورت مقدار میلگرد تعبیهشده نباید از‬
‫آرماتور محاسباتی کمتر باشد‪ .‬این موضوع در خصوص آرماتورهای عرضی شالودههای نواری در محل دیوار‬
‫برشی میتواند تعیین کننده باشد‪.‬‬

‫‪ 13-6‬کنترل برش یکطرفه‬

‫‪ 13-6-1‬محاسبهی مقاومت برشی تامین شده توسط بتن‪Vc ،‬‬

‫‪ -9-8-4-4-1‬برای اعضای بتنی که در آنها از حداقل فوالد عرضی استفاده شده باشد‪ Vc ،Av ≥ Av,min ،‬را‬
‫میتوان از رابطهی سادهتر (‪-12-8-9‬الف)‪ ،‬و یا از رابطهی (‪-12-8-9‬ب) محاسبه نمود‪ .‬در این رابطهها بار‬
‫محوری‪ ،Nu ،‬در فشار مثبت‪ ،‬و در کشش منفی منظور میشود‪ .‬همچنین ‪ Vc‬نباید منفی در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫(‪-9-8-12‬الف)‬
‫‪‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪‬‬
‫‪V c =  0.17 f c' + u‬‬ ‫‪ bw d‬‬
‫‪‬‬ ‫‪6A g‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫(‪-9-8-12‬ب)‬
‫‪‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪‬‬
‫‪V c =  0.66 ( w )1/3 f c' + u‬‬ ‫‪ bw d‬‬
‫‪‬‬ ‫‪6A g‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪95‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ -2-4-4-8-9‬برای اعضای بتنی که در آنها از حداقل فوالد عرضی استفاده نشده باشد‪ Vc ،Av ≤ Av,min ،‬از‬
‫رابطهی (‪ )13-8-9‬تعیین میشود‪:‬‬
‫(‪)9-8-13‬‬
‫‪‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪‬‬
‫‪V c =  0.66s  ( w )1/3 f c' + u‬‬ ‫‪ bw d‬‬
‫‪‬‬ ‫‪6A g‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫برای کنترل و اطالع از میزان آرماتور برشی احتمالی موردنیاز برای شالودههای نواری از مسیر زیر اقدام‬
‫گردد‪:‬‬

‫‪Display> Show Slab Design‬‬

‫شکل ‪ :13-8‬مشاهده نتایج آرماتور برشی مورد نیاز در فونداسیون‬

‫برای محاسبه مقاومت برشی ناشی از بتن در اعضایی مانند فونداسیون و دال که آرماتور برشی ندارند‪ ،‬روابط‬
‫ارائه شده در آیین نامه ویرایش جدید تغییر کرده است‪ .‬باید بررسی شود که نرم افزار از روابط جدید برای کنترل‬
‫برش استفاده نماید‪.‬‬

‫‪ 13-7‬کنترل برش پانچ (برش دوطرفه) و طراحی خاموت برشی‬

‫‪ 1-7-13‬مقاومت برشی دو طرفهی تامین شده توسط بتن‬

‫مقاومت برشی بتن برای اعضای دو طرفهای که در آنها از آرماتور برشی استفاده نشده باشد‪ ،‬کمترین مقداری‬
‫است که از سه رابطهی زیر تعیین میشود‪:‬‬
‫‪v c = 0.33s  f c‬‬
‫‪2‬‬
‫‪v c = 0.17(1 +‬‬ ‫‪)  f c‬‬
‫‪ s‬‬
‫‪d‬‬
‫‪v c = 0.083(2 + s )s  f c‬‬
‫‪b0‬‬
‫‪96‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫در رابطههای فوق ‪ β‬نسبت وجه بزرگ به وجه کوچک مقطع ستون است‪ .‬همچنین مقدار ‪ αs‬برای ستونهای‬
‫میانی‪ ،‬کناری و گوشه به ترتیب برابر با ‪ 30 ،40‬و ‪ 20‬منظور میشود‪ .‬به عالوه ‪ λs‬ضریب اصالح تاثیر اندازه‬
‫بوده که در ویرایش پنجم مبحث نهم اضافه شده است و بر اساس رابطهی زیر تعیین میشود‪:‬‬

‫‪2‬‬
‫= ‪s‬‬ ‫‪ 1.0‬‬
‫‪1 + d 250‬‬

‫تذکر‪ :‬برای شالودههای منفرد‪ ،‬نواری و گسترده میتوان ضریب تاثیر عمق‪ λs ،‬را برابر ‪ 1‬در نظر گرفت‪ .‬اما‬
‫برای کنترل برش پانچ در دالهای با ضخامت بیشتر از ‪ 25‬سانتیمتر باید اثر ‪ λs‬لحاظ شود (پیشنهاد میشود‬
‫نسبت نیرو به ظرفیت ستون در ‪ Etabs‬به مقدار ‪ λs‬تقسیم شود)‪ .‬یکی از شرایط استفاده از ‪ λs =1.0‬در‬
‫رابطههای فوق تامین بند‪-3-3-5-8-9‬الف) به هنگام استفاده از خاموت برشی میباشد‪:‬‬

‫طراحی و جزئیات خاموتها شرایط زیر را تامین کند و ‪ Av S  0.17 f cb0 f yt‬یعنی ‪ v s  v c‬باشد‪:‬‬

‫‪ -1‬از خاموتهای تکپایه‪ U ،‬ساده‪ U ،‬چندگانه و خاموت بسته به عنوان میلگرد برشی استفاده شود‪.‬‬
‫‪ -2‬مهار و شکل خاموتها باید مطابق بند ‪ 6-21-9‬باشد‪.‬‬
‫‪ -3‬در صورت استفاده از خاموت‪ ،‬محل قرارگیری و فاصلهگذاری آنها باید مطابق با جدول ‪ 13-5‬باشد‪.‬‬

‫جدول ‪ :13-5‬محل قرارگیری و فاصلهگذاری خاموتها‬

‫‪ 13-7-2‬کنترل برش پانچ در ‪ETABS‬‬

‫‪ 13-7-2-1‬تنظیمات اولیه‬
‫کنترل برش پانچ باید برای همه ستونها بهویژه برای ستونهای گوشه‪ ،‬کنار چاله آسانسور و همچنین برای‬
‫ستون های چسبیده به دیوارهای برشی انجام شود‪ .‬بدین منظور ابتدا الزم است تا تنظیمات محاسبات پانچ در‬
‫نرمافزار از مسیر زیر به درست ی انجام شود (الزم به ذکر است تا زمانی که ستونی در حالت انتخاب قرار نگیرد‬
‫گزینهی زیر غیرفعال خواهد بود)‪:‬‬
‫‪Design > Punching Shear Design Overwrites‬‬
‫‪97‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪:13-9‬تنظیمات مربوط به برش پانچ در نرمافزار‬

‫‪ :Location Type‬موقعیت و نحوه قرارگیری ستون‬

‫‪ :Perimeter‬برای ستونهای میانی معموال گزینه ‪ Auto‬مناسب است‪ .‬ولی برای ستونهای لبه و گوشه‪ ،‬این‬
‫گزینه در حالت ‪ Specified Perimeter‬قراردادهشده و با کلیک کردن بر روی ‪ ،Specify‬مختصات نقاط‬
‫چهارگوشه محدوده پانچ معرفی گردد‪.‬‬
‫‪ :Effective Depth‬در این قسمت عمق مؤثر مقطع شالوده‪ ،d ،‬معرفی شود‪.‬‬
‫‪ :Opening‬معموال این گزینه میتواند در حالت ‪ Auto‬قرارداده شود‪ .‬در مواردی که بازشویی در داخل محدود‬
‫پانچ قرار میگیرد‪ ،‬الزاما باید این گزینه در حالت ‪ Specified‬قرارداده شود و سپس با کلیک کردن بر روی‬
‫‪ ،Specify‬اطالعات کلیه بازشوهایی که در محدوده پانچ ستون موردنظر قرارگرفتهاند معرفی شوند‬
‫تذکر‪ :1‬برای رسم پی نواری بهتر است از ‪ opening‬استفاده نشود‪ .‬استفاده از ‪ opening‬محاسبات مربوط به‬
‫برش پانچ را تغییر خواهد داد‪.‬‬
‫تذکر‪ : 2‬در مواردی که در مجاورت ستون لبه‪ ،‬شالوده دارای پاشنه باشد‪ ،‬برای این که یک ستون بهعنوان ستون‬
‫میانی در نظر گرفته شود‪ ،‬باید لبهی آن از لبهی فونداسیون بیشتر از ‪ 4h‬فاصله داشته باشد (شکل ‪h .)13-10‬‬
‫ارتفاع دال یا فونداسیون است‪.‬‬
‫‪98‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :13-10‬معیار تشخیص ستون لبه از ستون میانی‬

‫در مواقعی که محیط بحرانی برش پانچ با المان ‪ Wall‬و یا المان ‪ Beam‬تداخل داشته باشد‪ ،‬نرمافزار قادر به‬
‫محاسبات برش دوطرفه نیست و از عبارت ‪ N/C‬استفاده میکند‪.‬‬
‫‪ 2-2-7-13‬کنترل نتایج‬
‫نتایج نسبت نیرو به ظرفیت برش پانچ از مسیر‬
‫‪Display > Show Punching Shear Design‬‬
‫قابلدسترسی میباشد‪ .‬دقت شود که برای تمامی ستونها این نسبت باید کمتر یا مساوی ‪ 1‬باشد‪ .‬در مواردی که‬
‫نرمافزار در تشخیص نوع ستون (از نظر موقعیت قرارگیری نسبت به فونداسیون)‪ ،‬محیط پانچ و یا سایر‬
‫اطالعات موردنیاز بازماند‪ ،‬نتیجه ‪( N/C‬محاسبه نشده) میدهد‪ .‬معموال این اتفاق برای ستونهای گوشه و‬
‫ستونهای اطراف بازشو و ‪ ...‬رخ میدهد که با معرفی دقیق مشخصات موردنظر از مسیر توضیح دادهشده در‬
‫بند قبل‪ ،‬باید برطرف گردد‪ .‬برای کنترل و راستیآزمایی فرضیات منظور شده توسط نرمافزار برای هر ستون و‬
‫همچنین مشاهده ریز محاسبات پانچ‪ ،‬بر روی گره ستون موردنظر راست کلیک کرده و گزارش پانچ محل ستون‬
‫مذکور مطابق شکل زیر استخراج گردد‪.‬‬
‫‪99‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪:13-11‬نتایج و جزئیات محاسبات برش پانچ ستون انتخابشده‬

‫‪100‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫درصورتیکه نسبت نیرو به مقاومت برش پانچ بیشازحد مجاز باشد‪ ،‬سه راهکار پیشنهاد میگردد‪:‬‬
‫الف) چنانچه تعداد قابلتوجهی از ستونها جوابگو نباشند‪ ،‬ضخامت کل شالوده افزایش یابد‪.‬‬
‫ب) در صورت وجود این مشکل در تعداد اندکی از ستونها‪ ،‬ضخامت فونداسیون در محدودهای بزرگتر از‬
‫محیط پانچ‪ ،‬بهصورت موضعی افزایش یابد‪ .‬این افزایش ضخامت میتواند از تراز زیر شالوده اعمال گردد‪.‬‬
‫پ) مطابق توضیحاتی که در ادامه میآید‪ ،‬از آرماتورهای برشی استفاده شود‪.‬‬
‫‪ 3-2-7-13‬طراحی آرماتور برشی‬
‫جهت طراحی آرماتور برشی برای هر ستون‪ ،‬مقدار حداکثر تنش برشی پانچ کننده ( ‪Max Design Shear‬‬
‫‪ )Stress‬و نیز مقدار ‪ b0‬از شکل ‪ 13-11‬برداشت شود‪.‬‬
‫‪Vc‬‬ ‫مقاومت برشی دو طرفهی تامین شده توسط بتن‬

‫برای اعضای دو طرفه مسلح به خاموت برشی‪ ،‬مقدار ‪ vc‬که در مقاطع بحرانی محاسبه میشود نباید از مقدار‬
‫زیر بیشتر باشد‪:‬‬
‫‪v c = 0.17s  f c‬‬

‫مطابق بند ‪ 4-3-5-8-9‬برای اعضای دو طرفه با فوالدگذاری برشی‪ ،‬الزم است عمق موثر مقطع طوری انتخاب‬
‫شود که ‪ vu‬محاسبه شده در مقاطع بحرانی از مقادیر زیر بیشتر نشود‪:‬‬
‫‪ -‬در صورت استفاده از خاموت‪:‬‬
‫‪vu  0.5 f c‬‬

‫‪ -‬در صورت استفاده از گل میخ برشی سر دار‪:‬‬

‫‪vu  0.66 f c‬‬

‫‪Vs‬‬ ‫مقاومت برشی تامین شده توسط خاموت برشی‬

‫از خاموت های با یک یا چند شاخه ساخته شده از میلگرد یا سیم‪ ،‬در صورت برآورده شدن هر دو شرط زیر‬
‫میتوان به عنوان تقویت برشی دال دو طرفه و پی استفاده کرد‪:‬‬
‫الف‪ -‬عمق موثر ‪ d‬حداقل برابر ‪ 150‬میلیمتر باشد‪.‬‬
‫ب‪ -‬عمق موثر ‪ d‬حداقل ‪ 16‬برابر قطر خاموت باشد‪.‬‬
‫در این حالت ‪ vs‬با استفاده از رابطهی روبرو محاسبه میشود‪:‬‬
‫‪Av f yt‬‬
‫= ‪vs‬‬
‫‪b0s‬‬

‫که در آن ‪ Av‬مجموع سطح مقطع شاخههای قائم تمام خاموتهای واقع بر یک خط محیطی است که از نظر‬
‫هندسی مشابه محیط مقطع ستون میباشد؛ و ‪ s‬فاصلهی بین خطوط محیطی میلگردهای برشی در جهت عمود بر‬
‫وجه ستون است‪.‬‬
‫‪101‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪v u  v n‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪vu‬‬

‫‪ → v s = −v c‬‬
‫‪v n = v c +v s ‬‬ ‫‪‬‬
‫به عنوان مثال برای ستونی که در باال خالصه محاسبات آن ارائه شده است‪ ،‬مقدار ‪ vs‬و در ادامه مقدار ‪ Av /s‬به‬
‫شکل زیر محاسبه میشود‪:‬‬
‫‪vu‬‬ ‫‪18.7‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪v b 13.4  233.601‬‬
‫= ‪vs‬‬ ‫= ‪−v c‬‬ ‫= ‪− 11.53 = 13.4 kgf cm 2 → v = s 0‬‬ ‫‪= 0.78cm‬‬
‫‪‬‬ ‫‪0.75‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪f yt‬‬ ‫‪4000‬‬
‫با فرض استفاده از میلگرد ‪ 10‬به صورت خاموت بسته در دو وجه ستون داریم‪:‬‬

‫‪Av = 4  0.785 = 3.14cm 2 ‬‬

‫‪‬‬ ‫‪USE : 10@ 50mm‬‬
‫‪s = 3.14 / 0.78  4cm‬‬ ‫‪‬‬

‫فوالدهای قائم برشی را می توان در جایی قطع کرد تنش برشی موجود تحت بارهای ضریبدار از ظرفیت برشی‬
‫بتن کمتر شود‪ ،‬این مقدار برای مثال فوق برابر است با‪:‬‬
‫‪v u  0.17 f c = 0.17 250 = 2.69 kgf cm 2‬‬
‫سپس در نرمافزار ‪ SAFE‬از مسیر ‪ Display>Show Slab Forces/Stresses‬کانتور تنش برشی حداکثر‪ ،‬تحت‬
‫ترکیب بار کنترلکنندهی برش پانچ (به طور مثال درشکل ‪ 13-11‬این ترکیب بار ‪ ACI10‬است) نمایش داده‬
‫شود‪ .‬محل قطع آرماتورهای برشی جایی است که مقدار تنش از ‪vumax  vc d = 2.69  70.7 = 190.18 kgf cm‬‬
‫کوچکتر شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :13-12‬تعیین محل قطع آرماتور برشی پانچ‬

‫شکل ‪ :13-13‬مقطع بحرانی پانچ ستون و مقطع بحرانی پانچ در لبهی بیرونی آرماتور برشی‬
‫‪102‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :13-14‬انواع شکل آرماتور برشی در دالها‬

‫‪103‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫فصل‪ 14‬کنترل و طراحی دیافراگم‬

‫‪ 14-1‬صلبیت دیافراگم‬

‫در موارد زیر باید صلبیت دیافراگم کنترل گردد‪:‬‬

‫‪ )1‬دیافراگمهاي از نوع چوبي یا ورقهاي فلزي تقویتنشده بدون پوشـش بـتن رویه‬
‫‪ )2‬ساختمانهای دارای نامنظمی در پالن‬
‫‪ )3‬سقفهای با نسبت طول به عرض بزرگتر از ‪3‬‬
‫‪ )4‬سقفهای دارای بازشوهای بزرگ‬
‫‪ )5‬سقفهای دارای بازشوهای نزدیک به هم‬
‫‪ )6‬فاصله زیاد بین عناصر قائم باربرجانبی ( قابهای خمشی‪ ،‬بادبند‪ ،‬دیوار برشی)‬
‫‪ )7‬کف روی دیوار حائل‬
‫‪ )8‬کفهای مرتبط با نامنظمی خارج از صفحه‬
‫‪ )9‬کفهای مرتبط با نامنظمی نامنظمی هندسی در ارتفاع و قطع سیستم باربرجانبی‬
‫‪  diaph /  story‬تحت‬ ‫برای تعیین صلبیت دیافراگم باید نسبت تغییرشکل دیافراگم به تغییرمکان نسبی متوسط طبقه‬
‫نیروی جانبی زلزله طراحی مطابق شکل ‪ 14-1‬کنترل گردد‪.‬‬

‫‪(diaph/story) >2‬‬ ‫دیافراگم نرم‬

‫)‪0.5≤ (diaph/story‬‬ ‫دیافراگم نیمه صلب‬
‫‪≤2‬‬
‫‪(diaph/story) <0.5‬‬ ‫دیافراگم صلب‬

‫شکل ‪ :14-1‬نحوه کنترل صلبیت دیافراگم‬

‫برای کنترل صلبیت دیافراگم فایل ‪ diaphragm.edb‬طبق روند زیر باید ساخته شود‪:‬‬
‫‪ )1‬از فایل ‪ main.edb‬نسخه جدیدی ساخته شود‪.‬‬
‫‪ )2‬هندسه سقف های تیرچه بلوک و وافل باید تعریف شده باشد‪ .‬ضرایب اصالح سختی خمشی و محوری‬
‫دال ها مطابق جدول ‪ 6-1‬کنترل گردد‪.‬‬
‫‪ )3‬دیافراگم سقفها از جنس ‪ semirigid‬تعریف گردد‪.‬‬
‫‪104‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ )4‬نسبت ‪  diaph /  story‬برای همه طبقات تحت اثر نیروی جانبی زلزله طرح برای هر راستا به صورت‬
‫جداگانه بهدست آورده شود‪ .‬در این رابطه 𝑦𝑟𝑜𝑡𝑠∆ تغییرمکان نسبی متوسط طبقه میباشد‪ .‬این مقدار را‬
‫میتوان از ستون ‪ Avg Drift‬ازجدول خروجی ‪ ETABS‬از مسیر‬
‫‪Display>Show tables>Analysis>Results>Displacements>Story Max/Avg Drift‬‬
‫به دست آورد‪ ∆𝑑𝑖𝑎𝑝ℎ .‬حداکثر تغییرشکل دیافراگم بوده که پس از تحلیل و نمایش تغییرمکان دیافراگم تحت بار‬
‫زلزله‪ ،‬مطابق شکل ‪ 14-2‬قابل محاسبه میباشد‪ .‬این کنترل باید در هر دو راستا انجام شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-2‬تعیین تغییر شکل دیافراگم‬

‫‪ )5‬در صورتی نسبت ‪  diaph /  story‬کوچکتر از ‪ 0/5‬باشد‪ ،‬فرض دیافراگم صلب در فایل ‪main.edb‬‬
‫صحیح بوده و در غیر این صورت باید نوع دیافراگم اصالح گردد‪.‬‬

‫‪ 14-2‬بارگذاری دیافراگم جهت تحلیل و طراحی‬

‫دیافراگمهای صلب و نیمهصلب‪ ،‬باید برای تالشهای برشی و لنگرهای خمشی ناشی از نیروی مؤثر بر‬
‫دیافراگمها )‪ (Fpui‬که از رابطه زیر به دست می آید‪ ،‬طراحی شوند‪:‬‬
‫‪n‬‬

‫‪F‬‬
‫‪j =i‬‬
‫‪j‬‬

‫= ‪0.5AIW i  Fpui‬‬ ‫‪n‬‬

‫‪W i  AIW i‬‬
‫‪W j‬‬
‫‪j =i‬‬
‫‪105‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ Fi‬مقدار نیروی جانبی طبقه ‪ i‬و ‪ Wi‬وزن مؤثر لرزهای دیافراگم میباشد‪ .‬مثالی از محاسبه نیروی مؤثر دیافراگم‬
‫در جدول ‪ 14-1‬نشان داده شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ :14-1‬جدول محاسبه نیروی موثر دیافراگم‬

‫‪Story Load Case Location‬‬ ‫‪Vy‬‬ ‫|‪|Fuy‬‬ ‫‪Wi‬‬ ‫‪ΣFuy‬‬ ‫‪ΣWi‬‬ ‫‪ΣFuy/ΣWi Fpuy=(ΣFuy/ΣWi)*Wi‬‬
‫)‪(N‬‬ ‫)‪(N‬‬ ‫)‪(Kg‬‬ ‫)‪(N‬‬ ‫)‪(Kg‬‬ ‫)‪(N/Kg‬‬ ‫)‪(N‬‬
‫‪Story4‬‬ ‫‪EY‬‬ ‫‪Bottom‬‬ ‫‪-65848.0‬‬ ‫‪65848.0‬‬ ‫‪34207.5‬‬ ‫‪65848.0‬‬ ‫‪34207.5‬‬ ‫‪1.92‬‬ ‫‪65848.0‬‬
‫‪Story3‬‬ ‫‪EY‬‬ ‫‪Bottom‬‬ ‫‪-119039.8‬‬ ‫‪53191.8‬‬ ‫‪36060.0‬‬ ‫‪119039.8‬‬ ‫‪70267.5‬‬ ‫‪1.69‬‬ ‫‪61089.1‬‬
‫‪Story2‬‬ ‫‪EY‬‬ ‫‪Bottom‬‬ ‫‪-154501.0‬‬ ‫‪35461.2‬‬ ‫‪36060.0‬‬ ‫‪154501.0‬‬ ‫‪106327.5‬‬ ‫‪1.45‬‬ ‫‪52397.6‬‬
‫‪Story1‬‬ ‫‪EY‬‬ ‫‪Bottom‬‬ ‫‪-172092.0‬‬ ‫‪17591.0‬‬ ‫‪35707.5‬‬ ‫‪172092.0‬‬ ‫‪142035.0‬‬ ‫‪1.21‬‬ ‫‪43263.8‬‬

‫نیروی فوق ( ‪ ) Fpui‬برای درنظرگیری اثر اینرسی جانبی دیافراگم ‪ i‬ناشی از جرم آن میباشد که باید به نحوهی‬
‫مناسبی به اعضای سیستم باربر جانبی انتقال یابد‪ .‬عالوه بر این نیرو‪ ،‬چنانچه اعضای باربر جانبی باال و پایین‬
‫دیافراگم در امتداد هم نباشند (نامنظمی خارج از صفحه و نامنظمی قطع سیستم باربر جانبی)‪ ،‬نیروی جانبی که‬
‫این اعضا‪ ،‬از طریق دیافراگم به یکدیگر وارد میکنند نیز باید به نیروی فوق اضافه گردد‪ .‬برای درنظرگیری‬
‫نیروی زلزله ناشی از ارتباط اعضای باربرجانبی باال و پایین دیافراگم‪ ،‬نیروی زلزله طرح ( ‪ ) Fi‬که به تمام‬
‫طبقات وارد میشود نیز باید در تحلیل دیافراگم اثر داده شود‪ .‬از طرفی در طبقه ‪ i‬الزم نیست که مجموع این دو‬
‫نیرو منظور شود بلکه اعمال نیروی ‪ Fpui‬در این طبقه کافی است‪ .‬با درنظرگیری مجموعه دو نیروی فوق‪ ،‬در‬
‫اضافه میشود‬ ‫𝑖𝐹 ‪𝐹𝑝𝑢𝑖 −‬‬‫تمام طبقات نیروی زلزله طرح وارد شده و در طبقه دیافراگم مورد نظر )‪ ،(i‬نیروی‬
‫(شکل ‪ .)14-3‬این نیرو را میتوان از طریق ‪ user load‬و با نام ‪ Epui‬از نوع ‪ quake‬در بخش ‪load patterns‬‬
‫نرمافزار تعریف نمود‪ .‬به عنوان روشی دیگر میتوان عالوه بر حالتهای بار زلزله وارد بر کل سازه‪ ،‬برای هر‬
‫طبقه یک حالت بار (‪ )load pattern‬مجزا تعریف کرد که مقدار ضریب زلزله در آن از تقسیم نیروی 𝑖𝐹 ‪𝐹𝑝𝑢𝑖 −‬‬
‫بر جرم لرزهای طبقه محاسبه میشود‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-3‬بارگذاری جانبی سازه و نحوه اعمال نیروی موثر بر دیافراگم در حضور نیروی زلزله‬

‫مثال‪ :‬در شکل ‪ 14-4‬نحوه تعریف الگوهای بار 𝑥‪ 𝐸𝑝𝑢2‬و 𝑦‪ 𝐸𝑝𝑢2‬جهت بارگذاری دیافراگم سقف دوم یک سازهی‬
‫چهار طبقه نشان داده شده است‪.‬‬
‫‪106‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ : 14-4‬تعریف الگوی بار نیروی موثر بر دیافراگم‬

‫‪ 14-3‬ترکیب بارهای طراحی دیافراگم‬

‫ترکیب بارهای طراحی دیافراگم باید مطابق جدول ‪ 5-8‬تعریف شوند‪ .‬طراحی اجزای جمع کننده و اتصاالتشان‬
‫باید برای زلزله تشدیدیافته ( 𝐸 ‪ )𝛺0‬انجام شود ولی برای طراحی سایر اجزای دیافراگم مانند اجزای لبهای نیازی‬
‫به منظور نمودن زلزله تشدید یافته نیست‪.‬‬
‫در کلیه سازههای نامنظم در پالن به لحاظ هندسی‪ ،‬دیافراگم و خارج از صفحه و یا نامنظم در ارتفاع به لحاظ‬
‫قطع سیستم باربر جانبی در پهنه های با خطر نسبی متوسط و باالتر‪ ،‬نیروی طراحی اتصاالت دیافراگم به اجزای‬
‫قائم اجزای جمعکننده باید به میزان ‪ 25‬درصد افزایش یابد‪ .‬به بیانی دیگر‪ ،‬نیروی 𝐸 ‪ 1.25𝛺0‬باید لحاظ گردد‪.‬‬

‫‪ 14-4‬تحلیل دیافراگم‬

‫‪ 1-4-14‬استخراج نیروهای وارد بر جمعکنندهها‬

‫یادآوری این نکته در ابتدای امر الزم است که در تمام مراحل کنترل دیافراگم و تحلیل آن‪ ،‬نوع دیافراگم باید‬
‫‪ Semi-rigid‬منظور شود‪ .‬در غیر این صورت هیچ نیروی داخلی در آن ایجاد نخواهد شد‪.‬‬
‫در امتداد دیوارهای برشی الزم است تا برش یکنواخت در لبهی سازه به دیوار برشی منتقل شود‪ .‬این عمل به‬
‫وسیله جمعکننده (‪ )Collector‬انجام میشود (شکل ‪ .(a 14-5‬شکل ‪ b‬نشان میدهد که جمعکننده تحت نیروهای‬
‫کششی و فشاری قرار گرفته است‪ .‬جمع کننده به تدریج در طول ضلع ‪ ab‬و ضلع ‪ cd‬برش در دال تخت را جمع‬
‫‪107‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫میکند به طوریکه به تدریج و به صورت خطی نیروی محوری آن افزایش مییابد‪ .‬سپس در طول ضلع ‪ bc‬نیرو‬
‫را به دیوار برشی منتقل میکند‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-5‬جمع کننده های متمرکز و گسترده و دیاگرام توزیع نیروی داخلی در آنها‬

‫جمعکنندهها را میتوان به دو نوع متمرکز و گسترده تقسیمبندی کرد ‪ .‬عرض جمعکننده را میتوان (مطابق دیوار‬
‫سمت راست در شکل ‪ )a‬هم عرض دیوار فرض کرد و یا اینکه (مطابق دیوار سمت چپ در شکل ‪ )a‬برای آن‬
‫یک عرض موثر منظور کرد‪.‬‬
‫الف) جمعکنندههای متمرکز (تیرهای همراستای دیوار)‬
‫در برخی موارد کل میلگردهای الزم را میتوان در عرضی برابر با عرض دیوار برشی و یا ستون قرار داد‪.‬‬
‫در این حالت‪ ،‬جهت تعیین نیروی محوری جمعکنندهها و نیروی برشی منتقل شده در بر دیوار‪ ،‬الزم است مراحل‬
‫زیر طی شود‪:‬‬
‫‪ -1‬ابتدا باید اختالف نیروی دیوار برشی در طبقهی پایین و طبقهی باالی دیافراگم تحت ترکیب بارهای‬
‫معرفی شده از مسیر ‪Display>Show tables>Analysis>Results>Wall Results>Pire Forces‬‬
‫استخراج گردد ‪.‬در مثال شکل ‪ 14-6‬دیوار مورد نظر در راستای ‪ Y‬قرار گرفته و الزم است ترکیب‬
‫بارهای ‪ 13‬تا ‪ 16‬جدول ‪ 5-8‬در نظر گرفته شود‪ .‬جهت طراحی دیافراگم سقف دوم در این مثال‪ ،‬برش‬
‫در باالی دیوار طبقهی دوم و در پایین طبقهی سوم تعیین میشود‪ .‬کل نیروی انتقال یافته از دیافراگم به‬
‫دیوار برابر تفاضل این دو مقدار است‪.‬‬

‫شکل ‪:14-6‬تعیین کل نیروی انتقال یافته از دیافراگم به دیوار تحت ترکیب بارهای طراحی‬
‫‪108‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ -2‬حالت اول‪ :‬قسمتی از نیرو به صورت مستقیم به جمعکنندهها واردشده و قسمتی از آن نیز به صورت برش‬
‫اصطکاک وارد دیوار میشود‪ .‬در صورتی که جمعکننده‪ ،‬تیر همراستای دیوار باشد میتوان نیروی محوری‬
‫به وجود آمده در تیر (در محل اتصال تیر به دیوار) را از طریق گزینهی نشان داده در شکل ‪ 14-7‬و شکل‬
‫‪ 14-8‬استخراج کرد و یا از مسیر ‪Display>Show tables>Analysis>Results>Frame Results>Beam‬‬
‫‪ Forces‬مقدار نیروی محوری ایجاد شده در تیرهای جمعکننده را استخراج کرد (جداول آورده شده)‪ .‬الزم‬
‫به ذکر است همواره یکی از جمعکنندههای دو طرفین دیوار کششی و دیگری فشاری است‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-7‬استخراج نیروی جمع کننده (تیر هم راستای دیوار)‬

‫‪109‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬
‫‪110‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :14-8‬نیروی محوری کششی و فشاری در جمع کننده ها تحت ترکیب بارهای طراحی‬

‫با کم کردن سهم جمعکنندهها از کل نیروی منتقل شده از دیافراگم به دیوار‪ ،‬برش در بر دیوار به دست میآید‬
‫(جدول ‪.)14-2‬‬
‫جدول ‪:14-2‬محاسبات نیروی طراحی جمع کننده و برش اصطکاکی‬

‫حالت دوم‪ :‬چنانچه در طرفین دیوار تیر موجود نباشد (سیستم دال و ستون)‪ ،‬مقدار نیروی محوری (کششی و‬
‫فشاری) ایجاد شده در جمعکنندهها را میتوان از طریق گزینهی نمایش داده شده در شکل ‪ 14-9‬تعیین کرد (در‬
‫‪111‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ ETABS‬ویرایش ‪ 16‬و باالتر)‪ .‬برای مثال یک نمونه خروجی نیروی دیافراگم در دو انتهای دیوار در شکل‬
‫‪ 14-10‬نشان داده شده است‪.‬‬

‫شکل ‪:14-9‬استخراج نیروی موثر بر دیافراگم با استفاده از نیروی گره های انتهایی‬

‫شکل ‪:14-10‬نیروی محوری دو انتهای دیوار در دیافراگم‬

‫ب‪ -‬جمعکنندههای گسترده (عرض جمعکننده برابر عرض موثر)‬

‫در رابطه با عرض موثر ‪ beff‬آییننامه مسکوت است ولی توصیه میشود که عرض موثر در هر طرف دیوار‬
‫برشی بیش از نصف طول دیوار منظور نشود (‪ x/2‬در شکل ‪.)14-11‬‬
‫‪112‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :14-11‬عرض موثر در جمع کننده گسترده‬

‫جهت تعیین نیروی جمعکننده و نیروی برشی منتقل شده در لبهی جمعکنندهی گسترده الزم است مراحل زیر طی‬
‫شود‪:‬‬
‫‪ -1‬ابتدا باید اختالف نیروی دیوار برشی در طبقهی پایین و طبقهی باالی دیافراگم (‪ )ΔVpier‬مطابق با آن‬
‫چه در قسمت قبل گفته شد محاسبه گردد‪.‬‬
‫‪ -2‬از مسیر ‪ Display>Force/Stress Diagrams>Shell Stress/Forces‬دیاگرام نیروی برشی داخل صفحه‬
‫‪ F12‬بر روی پالن دیافراگم مورد نظر نشان داده شود‪.‬‬
‫‪ -3‬در این حالت در فاصلهی عرض موثر به دست آمده برای دیوار مورد نظر‪ ،‬یک ‪ Section Cut‬رسم میگردد‬
‫تا نیروی منتقل شده از طریق برش تعیین شود‪ .‬بر خالف روند طی شده در جمعکنندههای متمرکز‪ ،‬در این جا‬
‫نیروی جمعکننده از تفاضل ‪ ΔVpier‬و برش به دست آمده (مطابق شکل ‪ )14-12‬محاسبه میشود‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-12‬نحوه استفاده از ‪ section cut‬جهت استخراج برش اصطکاکی‬

‫‪113‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫توضیح این مطلب الزم است که در ‪ ،section cut‬برآیند نیروی آن قسمتی از محدوده انتخاب شده محاسبه می‪-‬‬
‫شود که مش های آن به طور کامل توسط خط قطع شده باشند‪ .‬به بیان دیگر‪ ،‬مشهای دو انتهای خط در محاسبه‬
‫وارد نمیشوند‪.‬‬

‫‪ 2-4-14‬استخراج نیروهای وارد بر سایر اجزای دیافراگم‬

‫برای استخراج دیاگرام نیروهای داخل صفحه دیافراگم (‪ )F11, F22 , F12‬از مسیر زیر اقدام گردد و توزیع‬
‫نیروهای داخلی با توجه به راستای مورد نظر به دست آورده شود‪.‬‬
‫‪Display>Force/Stress Diagrams>Shell Stress/Forces‬‬
‫جهت استخراج نیروهای داخلی اجزای لبهای‪ ،‬از مسیر‬
‫‪Display>Force/Stress Diagrams>Frame/Pier/Spandrel/Link Forces‬‬
‫مطابق شکل ‪ 14-7‬و با درنظرگیری ترکیب بارهای جدول ‪ 5-8‬اقدام گردد‪.‬‬

‫‪ 14-5‬طراحی دیافراگم‬

‫‪ 1-5-14‬جمعکنندهها‬

‫الف) طراحی برای کشش‪:‬‬

‫𝑠𝐴 × 𝑦𝑓 × ‪𝑇𝑢 = 𝑓11 𝑜𝑟 𝑓22 ≤ 𝜑𝑇𝑛 = 0.9‬‬

‫ب) طراحی برای فشار‪:‬‬
‫‪114‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫ج) محل قطع جمعکننده‬

‫در رابطه با محل قطع جمعکننده به بند زیر از مبحث نهم توجه کنید‪:‬‬

‫‪ -‬مهار آرماتورهای جمع کننده داخل دیوار برشی‬

‫توصیه میشود آرماتورهای طولی جمع کننده داخل دیوار ادامه یابند ولی اگر بخواهیم آنها را قطع کنیم باید نکات‬
‫زیر را در نظر بگیریم‪:‬‬
‫‪115‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪ 14-5-2‬اجزای لبه (‪)chords‬‬

‫طراحی یال کششی‪:‬‬

‫𝑠𝐴 × 𝑦𝑓 × ‪𝑇𝑢 = 𝑓11 𝑜𝑟 𝑓22 ≤ 𝜑𝑇𝑛 = 0.9‬‬

‫چنانچه جزء لبه‪ ،‬به صورت یک المان خطی مدل شده باشد‪ ،‬نیروی به وجود آمده در آن که حاصل از تحلیل‬
‫دیافراگم تحت ترکیب بارهای معرفی شده است‪ ،‬باید در رابطه فوق به کار گرفته شده و مقدار ‪ As‬به دست آمده‬
‫باید در محدوده این عضو قرار داده شود‪ .‬در اجزای لبه گسترده‪ ،‬میلگرد 𝑠𝐴 باید در عرضی برابر با مقدار نشان‬
‫داده در شکل ‪(14-13‬یک چهارم بعد دال در راستای عمود بر یال) در لبهی آن قرار داده شود‪ .‬مساحت این‬
‫میلگردها با مساحت میلگردهای خمشی و دیگر میلگردهای الزم اضافه خواهد شد‪.‬‬
‫‪116‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ 14-13‬محدوده آرماتورگذاری اجزای لبه‬

‫طراحی یال فشاری‪:‬‬

‫معموال مقدار میلگرد یال فشاری کمتر از یال کششی خواهد شد‪ .‬ولی در هر صورت با توجه به رفت و برگشتی‬
‫بودن نیروی زلزله باید بیشترین مقدار میلگرد طولی مورد نیاز منظور گردد‪ .‬باید توجه داشت در یالهایی که‬
‫احتمال نیروی فشاری در آنها وجود دارد‪ ،‬توصیه میشود که میلگردهای طولی مطابق ضوابط آرماتورهای‬
‫عرضی در خارج از ناحیه بحرانی ستونهای شکلپذیر متوسط توسط دورگیرهایی محصور شوند‪.‬‬

‫‪ 14-5-3‬لبههای مرزی‬
‫‪117‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫شکل ‪ :14-14‬مثالی از عضو لبه مرزی در اطراف یک بازشو‬

 ‫فصل‪ 15‬کنترل ناحیه اتصال تیر به ستون‬

‫‪ 15-1‬کنترل ناحیه اتصال در قابهای خمشی متوسط‬

‫با توجه به محدودیتهای نسخههای فعلی نرم افزار ‪ ،ETABS‬کنترل برش چشمه اتصال برای قاب خمشی‬
‫متوسط به صورت خودکار امکانپذیر نیست‪ .‬پیشنهاد میشود روند زیر برای این کنترل طی شود‪:‬‬
‫از فایل موجود اصلی ‪ main.edb‬یک نسخه ‪ save as‬تحت عنوان ‪ Joint shear check.edb‬ساخته شود‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫تمامی ستونها انتخاب و روش طراحی آنها از ‪ Sway Intermediate‬به ‪ Sway Special‬تغییر داده‬ ‫‪.2‬‬
‫شود‪.‬‬
‫تیرها باید در حالت ‪ Sway Intermediate‬باقی بمانند تا نیروی وارد بر چشمه اتصال از طرف‬ ‫‪.3‬‬
‫میلگردهای تیر با فرض تنش تسلیم ‪ Fy‬محاسبه شود‪ .‬در غیر این صورت‪ ،‬تنش تسلیم مورد انتظار‬
‫(‪ ،)1.25Fy‬در محاسبات نیروی فوق استفاده خواهد شد‪.‬‬
‫ضریب کاهش مقاومت مربوط به کنترل چشمه اتصال از ‪ 0.85‬به ‪ 0.75‬تغییر داده شود‪.‬‬ ‫‪.4‬‬
‫مدل تحلیل و طراحی شود‪.‬‬ ‫‪.5‬‬
‫نسبت نیروی برشی به مقاومت چشمه اتصال (‪ (Joint shear‬مطابق باشکل ‪ 15-1‬از بخش نتایج‬ ‫‪.6‬‬
‫برداشت و بر اساس دستورالعمل اصالحی که در ادامه میآید‪ ،‬تصحیح و کنترل شود‪.‬‬

‫شکل ‪:15-1‬نسبت نیروی برشی به مقاومت چشمه اتصال در نرم افزار‬

‫‪ 15-2‬اصالح نتایج نسبت نیرو به مقاومت برشی چشمه اتصال در نرمافزار‬

‫‪119‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫همانطور که ذکر شد‪ ،‬با توجه به عدم استفاده از ویرایش جدید آییننامه ‪ ACI318‬در نرمافزار ‪ ،ETABS‬در‬
‫کنترل برش گره اتصال هر دو قاب متوسط و ویژه با نرمافزار‪ ،‬مشکالتی وجود دارد که باید به صورت دستی‬
‫بررسی شود‪.‬‬
‫‪ -1‬در مواردی که عرض تیر متصل به ستون در امتداد مورد بررسی کمتر از عرض ستون بوده و تیر و ستون‬
‫خارج از محور باشند (نظیر تیرهای لبه که همباد لبه ستون اجرا می شوند)‪ ،‬سطح مقطع مؤثر ناحیه اتصال‪Aj ،‬‬
‫باید مطابق با ضابطه بند ‪ 3-2-4-16-9‬مبحث نهم مطابق ‪Error! Reference source not found.‬در نظر‬
‫گرفته شود‪ .‬درحالیکه در نرمافزار به علت اینکه تیر هم محور با ستون ترسیم شده است‪ Aj ،‬از حاصلضرب‬
‫ابعاد مقطع ستون با فرض قرارگیری تیر در محور ستون تعیین میشود که در برخی حاالت نادرست است‪.‬‬
‫برای حل مشکل در این موارد باید نسبت برش به مقاومت ناحیه اتصال با توجه به درصد کاهش سطح مقطع‬
‫مؤثر افزایش یابد‪.‬‬
‫‪ -2‬در محاسبه ‪( Mpr‬شکلپذیری ویژه) و ‪( Mn‬شکلپذیری متوسط) مربوط به تیرهای متصل به گره جهت تعیین‬
‫نیروی برش ناحیه اتصال‪ ،‬نرمافزار آرماتورهای طولی محاسباتی را مدنظر قرار میدهد‪ .‬درحالیکه مقادیر‬
‫آرماتورهای تامین شده که در نقشهها اعمال میگردد بیشتر است و در نتیجه ‪ Mpr‬و ‪ Mn‬که باید برای محاسبه‬
‫برش ناحیه اتصال به کار روند‪ ،‬بیشتر از مقادیر نرمافزار است‪ .‬پس علی رغم اینکه ممکن است در گرهای‬
‫نسبت برش به مقاومت ناحیه اتصال گزارش شده توسط برنامه کوچکتر از ‪ 1‬باشد‪ ،‬در بررسی دقیقتر میتواند‬
‫این نسبت از ‪ 1‬فراتر رود‪ .‬برای محاسبه درست نیروی برش چشمه اتصال‪ ،‬باید در تعریف تیرها‪ ،‬مقدار‬
‫مساحت آرماتور تامین شده مطابق ‪ Error! Reference source not found.‬تعریف شود‪ .‬با توجه به سختی‬
‫روند تعریف تیرها با مساحت آرماتور مشخص‪ ،‬پیشنهاد میشود حداقل در گرههایی که نسبت برش گره بیشتر از‬
‫‪ 0/8‬است این بررسی مضاعف انجام شود‪.‬‬
‫‪ -2‬برنامه ‪ Etabs‬محاسبه مقاومت برشی گره اتصال را بر مبنای جدول ‪ 15-1‬انجام میدهد‪ ،‬درحالیکه‬
‫مبحث نهم جدول ‪ 15-2‬را بدین منظور معرفی نموده است که در برخی شرایط متفاوت از یکدیگرند‪.‬‬

‫جدول ‪ :15-1‬مقاومت اسمی برش اتصال تیر به ستون طبق ‪aci318-14‬‬

‫‪120‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫جدول ‪ :15-2‬مقاومت اسمی برش اتصال تیر به ستون طبق مبحث نهم ویرایش ‪99‬‬

‫مقدار مقاومت برشی چشمه اتصال به دست آمده از روابط مبحث نهم ویرایش جدید‪ ،‬برای ستونهای طبقات‬
‫بیشتر از مقادیر متناظر حاصل از ویرایش قدیم است‪ .‬بنابراین نتایج حاصل از نرمافزار که بر مبنای ‪aci318-14‬‬
‫میباشند‪ ،‬همواره برای ستونهای طبقات قابل قبول و در برخی از موارد محافظه کارانه خواهد بود اما برای‬
‫ستونهای طبقه آخر که ستونها ضوابط پیوستگی جدول ‪ 15-2‬را ارضا نمیکنند‪ ،‬نتایج بهدستآمده غیرمحافظه‬
‫کارانه خواهد بود‪ .‬برای حل این مشکل دو راهکار ارائه می شود‪:‬‬
‫‪ .1‬ادامه ستونهای طبقه آخر از روی بام حداقل به اندازه بعد ستون در راستای برش مورد بررسی‪ .‬بدین‬
‫ترتیب پیوستگی ستونها ارضا شده و مثل ستون طبقات با آنها رفتار میشود‪.‬‬

‫‪ .2‬نتایج نسبت نیرو به مقاومت گرههای اتصال در طبقه آخر گزارش شده از نرمافزار با ضریب تصحیح‬
‫بزرگتر از ‪( 1‬نسبت مقاومت اسمی برش در حالت پیوسته به حالت ناپیوسته) افزایش یابد و با حد مجاز‬
‫‪ 1.00‬مقایسه شود‪.‬‬
 ‫فصل‪ 16‬مدلسازی راهپله‬

‫‪ .1‬مطابق پیوست ششم ‪ ،2800‬در پلههایی که جزئی از سازه اصلی ساختمان میباشند‪ ،‬در صورت اتصال راه‪-‬‬
‫پلهها به قابسازهای باید اثر آن در باربري لرزهای و نیروهایی که به تیر و ستون اطراف آن براثر این‬
‫باربري وارد میشود لحاظ شود‪ .‬در این حالت الزم است اجزاي راهپله شامل شمشیريها‪ ،‬دال بتنی پله و‬
‫پاگردها مدلسازی شوند‪ .‬دراینخصوص الزم است یکبار سازه بدون لحاظ نمودن سختی اجزاي پله‪ ،‬مدل و‬
‫طراحی شود تا سیستم باربر جانبی سازه بهتنهایی قادر به تحمل کل نیروي زلزله طرح باشد و یکبار هم با‬
‫مدل کردن اجزاي پله و درنظرگرفتن تأثیر سختی آن‪ ،‬سازه موردبررسی مجدد قرارگرفته و اجزاي پله نیز‬
‫تحت نیروهاي ایجادشده در آنها طراحی شوند‪.‬‬
‫‪ .2‬بنابراین در صورت عدم جداسازی راهپله‪ ،‬الزم است در یک فایل اجزای پله نیز با در نظر گرفتن سختی‬
‫داخل صفحه ‪ 0/5‬و سختی خارج از صفحه ‪ 0/25‬مدلسازی و المانهای باربر جانبی و راهپله طراحی شود‬
‫و تمامی کنترلها که در فایل اصلی انجامگرفته در این فایل نیز کنترل شود‪.‬‬
‫‪ .3‬مطابق پیوست ششم ‪ ،2800‬در سازههای بتنی اجراي تیر و اتصال دال راهپله در تراز پاگرد میان طبقه‬
‫باعث ایجاد ستون کوتاه در ستونهای مجاور راهپله میشود‪ .‬جهت جلوگیري از تشکیل ستون کوتاه میتوان‬
‫بجاي اجراي تیر نیمطبقه‪ ،‬آن را در همان تراز طبقه اجرا نمود و بر روي آن دو ستونک اجرا کرد‪ .‬سپس بر‬
‫روي این ستونکها تیري اجرا میشود که به ستونهای اطراف متصل نبوده و انتهاي آن با ستونهای‬
‫اطراف فاصلهای حداقل بهاندازه ‪ 0/01‬ارتفاع طبقه دارد‪ .‬نهایتا دال پله و پاگردها در تراز نیمطبقه به این تیر‬
‫قرارگرفته بر روي ستونکها متصل میشوند‪.‬‬
‫نقدها وارد بر این بند از پیوست ‪:2800‬‬
‫• چنانچه مهندس محاسب بتواند بهدرستی ضوابط آییننامه را اقناع نموده و تقدم و تأخر رفتار خمشی و‬
‫برشی را به درستی اعمال کند‪ ،‬ستون کوتاهی در این نوع سازهها تشکیل نخواهد شد‪ .‬بهعبارتدیگر‬
‫میتوان گفت که نیروي برشی در ستونهای متصل به تیر میان طبقه بهمراتب بیشتر از ستونهای دیگر‬
‫و غیر متصل به تیر میان طبقه است‪ ،‬اما اگر مهندس محاسب بهدرستی این نیروي برشی را محاسبه و‬
‫ستون را براي آن طرح نماید‪ ،‬دیگر نباید از واژه ستون کوتاه براي آنها استفاده کرد‬
‫• به جهت اتصال مناسب ستونک به تیر طبقه عرض این تیر از یک حد مشخص نمیتواند کمتر باشد‪ .‬این‬
‫یعنی ممکن است تیر مذکور شانه گیر شود‬
‫• اتصال دو ستونک دقیقا در محل تشکیل مفصل پالستیک (ناحیه ویژه) تیرها طبقه به لحاظ رفتار لرزهای‬
‫کار مناسبی نیست‬
‫‪122‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫• نیروی زلزله اعمال شود در این راستا اگر از بحث پایداری جانبی ستونکها چشمپوشی کنیم‪ ،‬یک لنگر‬
‫پیچشی قابلمالحظهای به تیر طبقه اعمال میشود که اتفاقا از نوع تعادلی است و مانند بقیه تیرها‬
‫نمیتوان سختی پیچشی را کاهش داد و ابعاد تیر بزرگتر شده و مطلوب نمیباشد‬

‫شکل ‪ 16-1‬نحوه مدلسازی پله‬

123 ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫ منابع‬17‫فصل‬

‫کتابها و آییننامههای بینالمللی‬

1. ACI 318-14, Building code requirements for structural concrete , and commentary on
building code requirements for structural concrete (ACI 318R14), American Concrete
Institute Farmington Hills, MI.
2. ACI 318-19, Building code requirements for structural concrete , and commentary on
building code requirements for structural concrete (ACI 318R19), American Concrete
Institute Farmington Hills, MI.
3. ACI209.2R-08,Guid for modeling and calculating shrinkage and creep in Hardened
Concrete, American Concrete Institute, Farmington Hills, MI.
4. ACI421.2R-07,Seismic Design of Punching Shear Reinforcement in Flat Plates, American
Concrete Institute, Farmington Hills, MI
5. ASCE7-16, Minimum Design Loads and Associated Criteria for Buildings and Other
Structures, American Society of Civil Engineers, 2017
6. ATC 72-1, Modeling and acceptance criteria for seismic design and analysis of tall
buildings, Pacific Earthquake Engineering Research Center, 2011
7. Bowles, L. E. (1996). Foundation analysis and design. McGraw-hill.
8. Computers & Structures, Inc., Concrete Frame Design Manual ACI 318-14
9. Computers & Structures, Inc., Reinforced Slab Design Manual For ETABS® 2016
10. Computers & Structures, Inc., Shear Wall Design Manual
11. Computers & Structures, Inc., CSi Analysis Reference Manual
12. FEMA P-750 (2009). NEHRP Recommended Provisions for New Buildings and Other
Structures
13. FEMA P-751 (2012). NEHRP Recommended Seismic Provisions: Design Examples, Kircher
Charles, A..
14. Moehle, J. (2015). Seismic design of reinforced concrete buildings, McGraw-Hill Education.
15. NEHRP Seismic Design Technical Brief No. 3, Seismic Design of Cast-in-Place Concrete
Diaphragms, Chords, and Collectors.
‫‪124‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫‪16. NEHRP Seismic Design Technical Brief No. 6. Seismic Design of Cast-in-Place Concrete‬‬
‫‪Special Structural Walls and Coupling Beams‬‬
‫‪17. NEHRP Seismic Design Technical Brief No. 7. Seismic Design of Reinforced Concrete Mat‬‬
‫‪Foundations‬‬
‫‪18. SEAOC (2005). Using a concrete slab as a seismic collector, Seismology and Structural‬‬
‫‪Standards Committee, Structural Engineers Association of California, April, Sacramento,‬‬
‫‪CA.‬‬
‫‪19. SEAOC (2008) Blue Book: Seismic Design Recommendations.‬‬
‫‪20. TBI 2017, Guidelines for Performance-Based Seismic Design of Tall Buildings,” Version‬‬
‫)‪2.03, The Pacific Earthquake Engineering Research Center (PEER‬‬
‫‪ .21‬تعیین زاویه تحریک مناسب سازه براساس آنالیز دینامیکی طیفی‪،‬م مقدس پور و همکاران‪ ،‬دومین کنفرانس ملی سازه و‬
‫فوالد‪.1390،‬‬
‫کتابها و آییننامههای داخلی‬

‫‪ .22‬استاندارد ‪( 2800‬طراحی ساختمانها در برابر زلزله) تجدید نظر چهارم‪ ،‬مرکز تحقیقات راه‪ ،‬مسکن و شهرسازی‪.1394 ،‬‬
‫‪ .23‬عباسی‪ ،‬عبدالمهدی‪ ،‬مرجع کاربردی طرح لرزهای سازههای بتنی ‪ ،ACI318-14‬نشر نوآور‪ ،‬تهران‪1399 ،‬‬
‫‪ .24‬آقازاده‪ ،‬صمد‪ ،‬آقازاده‪ ،‬پویا‪ ،‬محاسب حرفهای‪ ،‬پردیس علم‪1397 ،‬‬
‫‪ .25‬حسین زاده اصل‪ ،‬مسعود‪ ،‬نکات مدلسازی و طراحی سازه های بتنی و فوالدی‪ ،‬تابستان ‪99‬‬
‫‪ .26‬سلطان آبادی‪ ،‬رضا‪ ،‬جعفری‪ ،‬احمدرضا‪ ،‬کاملترین مرجع کاربردی طراحی دال و فونداسیون به کمک نرمافزار ‪،SAFE2016‬‬
‫نگارنده دانش‪1396 ،‬‬
‫‪ .27‬سلطان آبادی‪ ،‬رضا‪ ،‬جعفری‪ ،‬احمدرضا‪ ،‬کامل ترین مرجع کاربردی طراحی سازه های بتنی با نرم افزار ‪،ETABS2015‬‬
‫نگارنده دانش‪1398 ،‬‬
‫‪ .28‬مبحث ششم مقررات ملی ساختمان (بارهای وارد بر ساختمان)‪ ،‬دفتر امور مقررات ملی ساختمان‪ ،‬ویرایش ‪.1398‬‬
‫‪ .29‬مبحث نهم مقررات ملی ساختمان (طرح و اجرای ساختمانهای بتنآرمه)‪ ،‬دفتر امور مقررات ملی ساختمان ‪ ،‬ویرایش پنجم‪،‬‬
‫‪.1399‬‬
‫‪ .30‬مبحث نهم مقررات ملی ساختمان (طرح و اجرای ساختمانهای بتنآرمه)‪ ،‬دفتر امور مقررات ملی ساختمان ‪ ،‬ویرایش چهارم‪،‬‬
‫‪.1392‬‬
‫‪ .31‬مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان (پی و پیسازی)‪ ،‬دفتر امور مقررات ملی ساختمان‪.1392 ،‬‬
‫‪ .32‬مستوفینژاد‪ ،‬داوود‪ ،‬سازههای بتن آرمه‪ ،‬جلد اول و دوم‪ ،‬چاپ نوزدهم‪ ،‬انتشارات ارکان‪ ،‬اصفهان‪.1391 ،‬‬
‫‪ .33‬نشریه شماره ‪ ،308‬راهنمای طراحی دیوارهای حایل‪ ،‬انتشارات سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور‪ ،‬تهران‪.1384 ،‬‬
‫‪125‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫وحدت رویهها‬

‫‪ .34‬معاونت معماری و شهرسازی شهرداری شیراز‪ ،‬راهنمای طراحی سازههای متعارف بتنآرمه‪1396 ،‬‬
‫‪ .35‬سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان‪ ،‬راهنمای تحلیل و طراحی سازه ساختمانهای بتنی‪1398 ،‬‬
‫‪ .36‬سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران‪ ،‬راهنمای نکات حائز اهمیت در محاسبات و نقشههای سازه‪1396 ،‬‬
‫‪ .37‬معاونت معماری و شهرسازی شهرداری شیراز‪ ،‬دستورالعمل طراحی پی های سطحی در ساختمان های متعارف‪1393 ،‬‬
‫سمینارها و کارگاههای آموزشی‬

‫‪ .38‬تغییرات مبحث نهم مقررات ملی ساختمان‪ ،‬سازمان نظام مهندسی ساختمان استان آذربایجان شرقی‪ ،‬مسعود فرزام‬
‫و مسعود حسینزاده اصل‪ ،‬آبان ‪99‬‬
‫‪ .39‬تغییرات مبحث نهم مقررات ملی ساختمان‪ ،‬سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران‪ ،‬علیرضا فاروقی‬

‫‪ .40‬تغییرات عمده بین ویرایش ‪ 92‬و ‪ 99‬مبحث نهم‪ ،‬سازمان نظام مهندسی ساختمان استان یزد‪ ،‬مهدی علیرضایی‪ ،‬دی ‪99‬‬

‫‪ .41‬آشنایی با آخرین ویرایش مبحث نهم مقررات ملی ساختمان‪ ،‬سازمان نظام مهندسی ساختمان استان البرز‪ ،‬مهر ‪99‬‬

‫مراجع فضای مجازی‬

‫)مسعود حسینزاده اصل( ‪42. www.hoseinzadeh.net‬‬

‫(مهدی علیرضایی) ‪43. www.m-alirezaei.com‬‬
‫(محمدرضا میرجلیلی) ‪44. www.mirjalili.net‬‬
‫(سبزسازه) ‪45. www.sabzsaze.com‬‬
‫(صمد آقازاده) ‪46. t.me/Aghazadeh_civil‬‬
‫(مسعود حسینزاده اصل) ‪47. t.me/hoseinzadehasl‬‬
‫(رضا سلطان آبادی) ‪48. t.me/costbook‬‬
‫(احمدرضا جعفری) ‪49. t.me/jafariar‬‬
‫(علیرضا فاروقی) ‪50. t.me/istains‬‬
 ‫‪126‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫پیوست‬

‫چک لیست طراحی سازه‬

‫چک لیست نقشه سازه‬

‫چک لیست طراحی سازه‬

‫کد کنترل کننده‪:‬‬ ‫نام محاسب‪:‬‬ ‫‪z‬‬ ‫شماره پرونده نظام‪:‬‬ ‫نام کارفرما‪:‬‬
‫نظر کنترل کننده‬ ‫نظر محاسب‬
‫غیر قابل‬ ‫قابل‬ ‫الزم‬ ‫انجام‬ ‫موضوع‬ ‫ردیف‬
‫قبول‬ ‫قبول‬ ‫نیست‬ ‫شده‬

‫☐‬
‫کنترل‬

‫اسناد‬
‫مورد‬

‫☐‬ ‫☐ ☐‬
‫ها و‬
‫فایل‬

‫نیاز‬

‫خالصه محاسبات سازه در قالب دفترچه محاسبات الکترونیک‬ ‫‪1-1‬‬

 ‫‪127‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫نظر کنترل کننده‬ ‫نظر محاسب‬

‫غیر قابل‬ ‫قابل‬ ‫الزم‬ ‫انجام‬ ‫موضوع‬ ‫ردیف‬
‫قبول‬ ‫قبول‬ ‫نیست‬ ‫شده‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فرم تکمیل شده چک لیست طراحی سازه‬ ‫‪2-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فرم تکمیل شده چک لیست نقشههای اجرایی‬ ‫‪3-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫گزارش و نتایج آزمایش های ژئوتکنیک‬ ‫‪4-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فایل مدل سازه اصلی با نام ‪main.edb‬‬ ‫‪5-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فایل مدل سازه برای محاسبه دوره تناوب تحلیلی (در صورت نیاز) با نام ‪period.edb‬‬ ‫‪6-1‬‬
‫فایل مدل سازهای جهت تعیین ضریب نامعینی ‪ ρ‬به منظور بررسی ایجاد نامنظمی پیچشی شدید با‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫حذف عضو بحرانی (در صورت فرض ‪ )ρ=1‬با نام ‪ rho-torsion-x.edb‬و ‪rho-torsion-y.edb‬‬
‫‪7-1‬‬

‫فایل مدل سازهای جهت تعیین ضریب نامعینی ‪ ρ‬به منظور بررسی کاهش شدید مقاومت با حذف عضو‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫بحرانی (در صورت فرض ‪ )ρ=1‬با نام ‪ rho-strength-x.edb‬و ‪rho-strength-y.edb‬‬
‫‪8-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فایل مدل سازه کفایت قابهای خمشی در سیستم های دوگانه با نام ‪frame.edb‬‬ ‫‪9-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فایل مدل سازه کفایت دیوارهای برشی در سیستم های دوگانه با نام ‪wall.edb‬‬ ‫‪10-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فایل مدل سازه بدون رامپ پله ‪nostair.edb‬‬ ‫‪11-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فایل مدل فونداسیون با نام ‪fond.fdb‬‬ ‫‪12-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فایل طراحی دال برای طبقات متمایز (با ذکر شماره طبقه) با نام ‪slab-story-i.fdb‬‬ ‫‪13-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فایل کنترل تغییرشکل دال برای طبقات متمایز (با ذکر شماره طبقه) با نام ‪def-story-i.fdb‬‬ ‫‪14-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فایل مدل طراحی دیافراگم (در صورت نیاز) با نام ‪diaphragm.edb‬‬ ‫‪15-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فایل مدل سازه کفایت دیوار برشی در سیستم های با سقف دال با نام ‪latreal.edb‬‬ ‫‪16-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فایل مدل و دفترچه محاسبات سازه نگهبان‬ ‫‪17-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫نقشههای اجرایی سازه با نام ‪ str-drawing.dwg‬و ‪str-drawing.pdf‬‬ ‫‪18-1‬‬

‫تمامی فایل های مدل سازهای در نرم افزار ‪ ETABS‬نسخه ‪( 16‬یا باالتر) و مدل های فونداسیون و‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫سقف در نرم افزار ‪ SAFE‬نسخه ‪ 12‬ایجاد شدهاند و در کنار تمامی فایل های مدلسازی‪ ،‬نسخه متنی‬ ‫‪19-1‬‬
‫آنها با پسوند ‪ e2k‬و ‪ s2k‬ارائه شده است‪.‬‬

‫جدول مشخصات کلی ساختمان (جدول‪ )1-1‬و مشخصات مصالح و اجزای سازهای و غیرسازهای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫(جدول‪ ) 2-1‬در دفترچه محاسبات سازه به طور کامل تکمیل گردیده و اطالعات وارد شده با فرضیات‬ ‫فرضیات اولیه بارگذاری و تحلیل‬ ‫‪1-2‬‬
‫ارائه شده در نقشههای معماری و سازه همخوانی دارد‪.‬‬
‫بخش دوم و سوم دفترچه محاسبات (محاسبه بار‪ ،‬نظم سازه و فرضیات لرزهای) به درستی تکمیل‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫شدهاند‪.‬‬
‫‪2-2‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫در ساختمان های با عمق بیشتر از ‪ 3‬متر زیرزمین‪ ،‬دیوار حائل بتنی در نظر گرفته شده است‪.‬‬ ‫‪3-2‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫انتخاب تراز پایه به درستی صورت گرفته است‪.‬‬ ‫‪4-2‬‬

‫نظر کنترل کننده‬ ‫نظر محاسب‬

‫غیر قابل‬ ‫قابل‬ ‫الزم‬ ‫انجام‬

‫موضوع‬ ‫ردیف‬
‫قبول‬ ‫قبول‬ ‫نیست‬ ‫شده‬
‫پارامترها در‬

‫مشخصات مصالح مصرفی برای تعریف بتن و میلگرد منطبق بر جدول ‪ 2-1‬دفترچه محاسبات سازه‬
‫☐ ☐‬
‫تعریف‬

‫☐‬ ‫☐‬
‫مدل‬

‫‪1-3‬‬
‫میباشد و در نقشههای اجرایی نیز همین مشخصات قید گردیده است‪.‬‬
 ‫‪128‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫مقطع تیرها و ستونهای بتنی‪ ،‬از نظر فاصله‪ ،‬پوشش میلگرد و ‪ ...‬کنترل شده و با درنظرگیری مالحظات‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫فنی مرتبط در نرم افزار تعریف شده است‪.‬‬
‫‪2-3‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫نوع المانهای سقف با توجه به نوع سقف به درستی انتخاب شده است‪.‬‬ ‫‪3-3‬‬
‫در ساختمانهایی که نیاز به کنترل سختی دیافراگم میباشد‪ ،‬هندسه مقطع سقف باید به درستی وارد‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫شده باشد‪.‬‬
‫‪4-3‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫مقطع و نوع المان دیوارهای برشی و حائل به درستی تعریف شدهاند‪.‬‬ ‫‪5-3‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫ضرایب اصالح سختی و وزن مقطع در تعریف مقطع اعمال نشدهاند‪.‬‬ ‫‪6-3‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫ضرایب جرم مؤثر لرزهای بهدرستی در نرم افزار تعریف شدهاند‪.‬‬ ‫‪7-3‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫انواع و حاالت بارها با توجه به کاربری موجود بر اساس جدول ‪1-5‬راهنما در نرم افزار تعریف شدهاند‬ ‫‪8-3‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫ترکیب های بارگذاری بر اساس جدول ‪2 -5‬تا ‪ 8-5‬راهنما در نرم افزار تعریف شدهاند‬ ‫‪9-3‬‬

‫برای منظور نمودن ارتفاع سازهای طبقات‪ ،‬هماهنگیهای الزم با مهندس معمار در مورد ضخامتهای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫کف سازی و ارتفاع مفید طبقات و ‪ ...‬صورت گرفته است‪.‬‬
‫‪1-4‬‬

‫موقعیت و نامگذاری محورهای سازهای در مدل دقیقاً منطبق بر نقشههای معماری میباشد‪ .‬بدین منظور‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫انطباق آکس بین ستونها ی نهایی شده سازه و موقعیت آنها در پالنهای معماری باید وجود داشته‬ ‫‪2-4‬‬
‫باشد‪.‬‬
‫محدوده سقف‪ ،‬بازشوها و داکت ها و سایر موارد معماری در تمام طبقات باید دقیقاً با نقشههای معماری‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫و تاسیسات تطابق داشته باشد‪.‬‬
‫‪3-4‬‬

‫بازشوهایی که در نحوه توزیع بار مؤثرند و بازشوهای با ابعاد بزرگتر از ‪ 100‬سانتیمتر‪ ،‬و همچنین‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫داکتهای نزدیک ستون و دیوار برشی با هر اندازه‪ ،‬در مدل دیده شدهاند‪.‬‬
‫‪4-4‬‬

‫در مورد طبقه خرپشته‪ ،‬محدوده سقف‪ ،‬ارتفاع طبقه و وجود یا عدم وجود بازشو آسانسور در سقف باید‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫مشخص باشد‪.‬‬
‫‪5-4‬‬

‫هندسه مدل‬
‫در سقف هایی که نیروهای محوری دیافراگم در اطراف دیوار برشی قابل مالحظه است‪ ،‬تیر داخل دیوار‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫برشی در تراز طبقه مدل شده و به منظور حذف اثر مضاعف سختی خمشی‪ ،‬این تیر به صورت دوسر‬ ‫‪6-4‬‬
‫مفصل است‪.‬‬
‫تیر نیم طبقه‪ ،‬رمپ پله و دالهای پاگرد ایستگاه پله‪ ،‬ستونک و یا پدستال بتنی و یا آویز سازهای‪ ،‬در نرم‬
‫افزار مدل شده است‪ .‬در صورت عدم مدلسازی این اجزا‪ ،‬مالحظات پیوست ششم استاندارد ‪ 2800‬در‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫مورد جزئیات اجرایی و محاسباتی به صورت جداگانه و مستدل ارائه شده است‪( .‬با توجه به ابهامات‬ ‫‪7-4‬‬
‫نظری و مشکالت اجرایی موجود در این رابطه‪ ،‬توصیه اکید می گردد که سیستم پلکان در سازه مدل‬
‫شود‪).‬‬
‫در زیر دیوارهای سنگین که مستقیماً روی سقف اجرا می شوند‪ ،‬به منظور انتقال مناسب نیروی وارده‪،‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫تیر مدل شده است‪.‬‬
‫‪8-4‬‬

‫در کف های تیرچه بلوک که بار پارکینگ را تحمل می کنند‪ ،‬ضخامت دال روی بلوکها حداقل ‪7‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫سانتیمتر منظور شده است یا محاسبات کفایت ضخامت ارائه گردیده است‪.‬‬
‫‪9-4‬‬

‫نظر کنترل کننده‬ ‫نظر محاسب‬

‫غیر قابل‬ ‫قابل‬ ‫الزم‬ ‫انجام‬

‫موضوع‬ ‫ردیف‬
‫قبول‬ ‫قبول‬ ‫نیست‬ ‫شده‬

‫مش زدن المان های صفحه ای مانند دالهای با رفتار ‪ ،Shell‬دیوارهای برشی و حائل به درستی انجام‬
‫هندسه‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬
‫مدل‬

‫‪10-4‬‬
‫شده است‪.‬‬
 ‫‪129‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫اتصال و یکسان سازی گرههای المان های مش سقف و دیوار و ستون به منظور انتقال درست نیروها‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫انجام شده است‪( .‬مخصوص سقف ها و دیوارهای مش زده شده)‬
‫‪11-4‬‬

‫در انتخاب جهت تیرچه ریزی در سقف های تیرچه ای مالحظاتی همچون نسبت عرض به طول چشمه‪،‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫طول تیرچه‪ ،‬مورب بودن تیرها‪ ،‬جهت داکتها‪ ،‬و ‪ ...‬لحاظ گردیده است‪.‬‬
‫‪12-4‬‬

‫در اختصاص مقاطع ستونها ‪ ،‬مالحظات فنی و اجرایی از جمله عدم تنوع زیاد قالب بندی‪ ،‬تیپ کردن‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫مقاطع در ارتفاع‪ ،‬عدم کاهش ناگهانی ابعاد ستون در طبقات‪ ،‬عرض کافی ستونهای لبه برای مهار‬ ‫‪1-5‬‬
‫میلگردهای خمشی تیر‪ ،‬و ‪ ...‬لحاظ شده است‪.‬‬

‫در اختصاص مقاطع تیرها‪ ،‬مالحظات فنی و اجرایی از جمله ‪-1‬توجه به ارتفاع مفید طبقه‪-2 ،‬عدم تنوع‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫آویز تیرها در طبقه‪-3 ،‬عرض کافی تیر برای جادادن میلگردهای خمشی‪-4 ،‬عمق کافی تیرهای طبقه‬ ‫‪2-5‬‬
‫آخر برای مهار میلگردهای ستون‪-5 ،‬شانه گیر نبودن تیر کنار پله و ‪ ...‬لحاظ شده است‪.‬‬

‫در اختصاص مقاطع دیواربرشی مالحظات فنی و اجرایی از جمله سهولت قالب بندی ستونهای چسبیده‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫به دیوار‪ ،‬ترجیحاً عدم تغییر ضخامت دیوار در ارتفاع‪ ،‬توجه به تراکم میلگردها مخصوصاً در ناحیه المان‬ ‫‪3-5‬‬
‫مرزی‪ ،‬رعایت ضوابط ابعادی طرح لرزهای و ‪ ...‬لحاظ شده است‪.‬‬
‫در اختصاص مقاطع سقف‪ ،‬به حداقل ضخامت دالهای یکطرفه و دوطرفه توجه شده و در غیر این‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫‪4-5‬‬

‫اختصاص پارامترها به اعضای سازهای‬

‫صورت تغییرشکل های دال به طور دقیق بررسی شده است‪.‬‬
‫ضرایب کاهش سختی ستونها و تیرها بر اساس جدول ‪ 1-6‬راهنما برداشت شده و مطابق آن به تمامی‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫تیرها و ستونها مرتبط اعمال گردیده است‪.‬‬
‫‪5-5‬‬

‫ضریب کاهش سختی پیچشی برای تیرهای معین پیچشی برابر ‪ 1‬منظور شده است‪ .‬و برای سایر تیرها‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫به گونه است که ضوابط ‪ 1-6‬راهنما را برآورده سازد‪.‬‬
‫‪6-5‬‬

‫ضرایب کاهش سختی محوری و خمشی دیوارهای برشی و ستونهای چسبیده به آنها بر اساس جدول‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫‪2-6‬راهنما اعمال شدهاند‪.‬‬
‫‪7-5‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫ضرایب کاهش سختی محوری و خمشی دیوارهای حائل بر اساس جدول ‪ 2-6‬راهنما اعمال شدهاند‪.‬‬ ‫‪8-5‬‬

‫ضرایب کاهش سختی محوری و خمشی سقفهای دال با توجه به نوع رفتار المان (‪ shell‬یا‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫‪ )memebrane‬و نوع سیستم باربر جانبی مطابق بند ‪ 4-6‬راهنما انتخاب و به سقف ها اعمال گردیده‬ ‫‪9-5‬‬
‫است‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫نواحی صلب انتهایی (‪ )end length offset‬و ‪ rigid zone factor‬به درستی اختصاص داده شده است‪.‬‬ ‫‪10-5‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫دیافراگم کف به ترازهای مختلف‪ ،‬در صورتی که شرایط دیافراگم وجود داشته باشد‪ ،‬اعمال شده است‪.‬‬ ‫‪11-5‬‬

‫به دلیل پدیده ‪ backstay effect‬در ساختمانیهای که دارای طبقات منفی و دیوار حائل هستند‪ ،‬بجای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫دیاقراگم صلب‪ ،‬دیافراگم نیمه صلب به کفهای متصل به دیوار حائل اختصاص داده شده است‪.‬‬
‫‪12-5‬‬

‫نظر کنترل کننده‬ ‫نظر محاسب‬

‫موضوع‬ ‫ردیف‬
‫غیر قابل‬ ‫قابل‬ ‫الزم‬ ‫انجام‬
‫قبول‬ ‫قبول‬ ‫نیست‬ ‫شده‬
 ‫‪130‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫بارهای مرده و زنده کف طبقات و بام بر اساس کاربری مطابق جدول ‪ 1-2‬دفترچه محاسبات به کفها‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫اعمال شدهاند‪.‬‬
‫‪1-6‬‬

‫بار دیوارهای پیرامونی با توجه به ارتفاع طبقه و نوع نما از نظر ضخامت پوشش‪ ،‬نما یا غیر نما‪ ،‬مقدار‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫بازشو و ‪ ...‬با توجه به جدول ‪2-2‬و ‪ 3-2‬دفترچه محاسبات به تیرهای مربوطه اعمال شده است‪.‬‬
‫‪2-6‬‬

‫بار دیوارهای پیرامون دستگاه پله و بین واحدها‪ ،‬دیوارهای خرپشته و سایر نواحی که دیوار سنگین اجرا‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫می شود‪ ،‬به تیرهای زیر دیوار اعمال گردیده است‪( .‬زیر دیوارهای سنگین که وسط سقف اجرا می شوند‪،‬‬ ‫‪3-6‬‬
‫باید تیر سازهای مدل شود)‬
‫بار زلزله قائم سطحی و خطی (به کفها و تیرها) در مواردی که مورد نیاز است‪ ،‬طبق جدول ‪ 5-3‬دفترچه‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫محاسبات محاسبه شده و در نواحی مرتبط در تمام طبقات اعمال شدهاند‪.‬‬
‫‪4-6‬‬

‫بارگذاری و تحلیل‬
‫بار اصالح جرم لرزهای (‪ )MASS‬برای بام و طبقاتی که اختالف ارتفاع دارند‪ ،‬به طور جداگانه برای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫دیوارهای پیرامونی و بار معادل تیغه بندی به تیرها و کفهای مرتبط اعمال شده است‪.‬‬
‫‪5-6‬‬

‫بار آسانسور‪ ،‬تاسیسات مکانیکی بام و موتورخانه با توجه به چیدمان و وزن آنها که در نقشههای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫تاسیسات مکانیکی آمده است با هماهنگی طراح معمار و مکانیک اعمال شده است‪.‬‬
‫‪6-6‬‬

‫در صورت اجرای روف گاردن و ‪ ...‬در بام‪ ،‬بارهای مربوطه با توجه به چیدمان مورد نظر معمار به سازه‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫اعمال گردیده است‪.‬‬
‫‪7-6‬‬

‫در صورت استفاده از قسمتی از سقف زیرزمین به عنوان کف حیاط‪ ،‬بارهای کفسازی و محوطه سازی و‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫احتماال بارهای ترافیک و ماشین آتش نشانی و ‪ ...‬لحاظ گردیده است‪.‬‬
‫‪8-6‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫بارهای جانبی خاک وارد بر دیوار حائل (استاتیکی و در صورت نیاز دینامیکی) اعمال گردیدهاند‪.‬‬ ‫‪9-6‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫ضرایب بارهای ثقلی جهت تحلیل ‪ P- Δ‬بهدرستی اعمال شده است‪.‬‬ ‫‪10-6‬‬
‫نسبت ‪ Δmax/Δavg‬بحرانی با درنظرگیری ضریب بزرگنمایی برون مرکزی اتفاقی ‪ Aj=1‬در جدول ‪-4‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫‪ 1‬دفترچه محاسبات ارائه شده و وضعیت نامنظمی پیچشی سازه مشخص شده است‪.‬‬
‫‪1-7‬‬

‫نسبت ‪ uavg/umax‬برای حاالت مختلف بار زلزله در جدول ‪ 2-4‬دفترچه محاسبات ارائه شده و با توجه به‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫آن مقدار ضریب بزرگنمایی برون مرکزی اتفاقی به زلزله های مربوطه اعمال شدهاند‪.‬‬
‫‪2-7‬‬

‫تغییرمکان جانبی نسبی طبقات در هر دو راستا بر اساس جدول ‪ 3-4‬دفترچه محاسبات کنترل گردیده‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫و در حد مجاز میباشد‪( .‬کنترل بر اساس نتایج تحلیل استاتیکی معادل میباشد)‬
‫‪3-7‬‬

‫کنترل نتایج تحلیل‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫عرض درز انقطاع بر اساس محاسبات جدول ‪ 4-4‬دفترچه محاسبات کنترل شده است‪.‬‬ ‫‪4-7‬‬
‫در صورت مدل کردن تیرهای مخفی و یا ‪ none‬در بعضی از نواحی سقف ‪ ،deck‬توزیع نیروها در سقف‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫کنترل شده است‪.‬‬
‫‪5-7‬‬

‫در صورت فرض ‪ ،ρ=1‬برای سازه های نامنظم بر اساس توضیحات بند ‪1-8‬راهنما‪ ،‬فایلهای مدل سازهای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫به منظور بررسی ایجاد نامنظمی پیچشی شدید و کاهش مقاومت جانبی با حذف عضو بحرانی‪ ،‬با نام‬ ‫‪6-7‬‬
‫‪ rho-torsion.edb‬و ‪ rho-strength.edb‬ایجاد و صحت فرض کنترل شده است‪.‬‬
‫در صورت عدم به کارگیری اثر زلزله متعامد (قاعده ‪ )30-100‬در ترکیبات بارگذاری‪ ،‬محاسبات الزم‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫جهت کنترل مربوط به نسبت نیرو به ظرفیت ستون تحت بارمحوری فشاری ارائه شده است‪.‬‬
‫‪7-7‬‬

‫نظر کنترل کننده‬ ‫نظر محاسب‬

‫غیر قابل‬ ‫قابل‬ ‫الزم‬ ‫انجام‬
‫موضوع‬ ‫ردیف‬
‫قبول‬ ‫قبول‬ ‫نیست‬ ‫شده‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬
‫قاب و‬
‫دیوار‬
‫طراح‬

‫آیین نامه طراحی برای قاب و دیواربرشی‪ ACI318-14 ،‬یا ‪ ACI318-19‬انتخاب شده است‪.‬‬ ‫‪1-8‬‬
‫ی‬
 ‫‪131‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫تنظیمات پارامترهای طراحی نرم افزار‪ ،‬شکل پذیری تیرها و ستونها با توجه به فرضیات طراحی در‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫تنظیمات نرم افزار تعریف شده است‪.‬‬
‫‪2-8‬‬

‫درصد آرماتورهای طولی تیر برای سهولت اجرا و جلوگیری از تجمع میلگرد ترجیحاً به ‪ 1.2‬درصد‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫محدود شده است‪.‬‬
‫‪3-8‬‬

‫نامگذاری و اختصاص برچسب (‪ ) pier , spandrel‬مربوط به هر دیوار و پایه های کناری بازشو و تیرهای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫همبند بر اساس مالحظات بند ‪ 1-6-10‬راهنما به درستی اعمال شده است‪.‬‬
‫‪4-8‬‬

‫میزان ترک خوردگی و ضرایب سختی محوری و خمشی دیوار و ستونهای چسبیده به آن مجددا کنترل‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫و طبق بند ‪ 2-6‬راهنما اعمال شدهاند‪.‬‬
‫‪5-8‬‬

‫ضریب کاهش مقاومت برشی دیوار مطابق بند ‪ 4-10‬راهنما اصالح شده است‪( .‬در صورتی که این ضریب‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫بیش از ‪ 0.25‬منظور گردیده است‪ ،‬جزئیات محاسبات مربوطه ارائه گردد)‬
‫‪6-8‬‬

‫هندسه و جزئیات آرماتورگذاری دیوارهای برشی و ستونهای چسبیده به آن به طور مناسب در ‪section‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫‪ designer‬تعریف شده و در صورت تغییر مقطع دیوار یا ستون مجددا اصالح شده است‪.‬‬
‫‪7-8‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫مقدار آرماتورهای قائم دیوار برشی و کفایت آنها (نسبت نیرو به مقاومت) برای دیوارها کنترل شده است‪.‬‬ ‫‪8-8‬‬
‫درصد آرماتورهای قائم دیوار در طول دیوار و در محل المان مرزی طبق توضیحات راهنما نسبت به حد‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫مجاز کنترل شده است‪.‬‬
‫‪9-8‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫مقاومت برشی و مقدار میلگردهای مورد نیاز افقی تمامی دیوارها کنترل شده است‪.‬‬ ‫‪10-8‬‬
‫برای کنترل کفایت مقاومت لرزهای قابها در سیستم دوگانه‪ ،‬مطابق بند ‪ 1-4-7‬راهنما فایل جداگانهای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫به نام ‪ frame.edb‬ایجاد شده است‪.‬‬
‫‪1-9‬‬

‫مقاطع و آرماتورهای تیرها و ستونها در فایل مذکور مجددا کنترل شده و در صورتی که تعدادی از‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬

‫کنترل کفایت قاب و دیوار در سیستم دوگانه‬

‫‪2-9‬‬
‫ستونها جوابگو نمی باشند‪ ،‬باید مقطع قوی تر جایگزین شده و در فایل اصلی نیز اصالح گردد‪.‬‬
‫مقدار سطح مقطع آرماتور تیرها نسبت به فایل اصلی مقایسه شده و در صورتی که در بعضی از تیرها‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫افزایش یافته باشد‪ ،‬باید در نقشههای اجرایی‪ ،‬این مقادیر مالک عمل قرار گیرد‪.‬‬
‫‪3-9‬‬

‫برای کنترل کفایت مقاومت لرزهای دیوارهای برشی در سیستم دوگانه‪ ،‬در صورت نیاز فایل جداگانه ای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫به نام ‪ wall.edb‬ایجاد شده است‪.‬‬
‫‪4-9‬‬

‫نسبت نیرو به مقاومت خمشی در فایل جدید کنترل شده و اگر تعدادی از دیوارها جوابگو نمی باشند‪،‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫باید مقطع و میلگردهای جدید جایگزین شده و تغییرات انجام شده در فایل اصلی نیز اعمال شده است‪.‬‬
‫‪5-9‬‬

‫مقدار سطح مقطع آرماتورهای افقی نسبت به فایل اصلی مقایسه شده و اگر در تعدادی از دیوارها‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫افزایش یافته باشد‪ ،‬باید در نقشههای اجرایی‪ ،‬این مقادیر مالک عمل قرار گیرد‪.‬‬
‫‪6-9‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫لزوم یا عدم لزوم اعمال تحلیل دینامیکی با توجه به جدول ‪ 3-3‬دفترچه محاسبات کنترل شده است‪.‬‬ ‫‪1-10‬‬
‫تحلیل دینامیکی‬

‫تابع طیف بازتاب ساختمان (‪ ) B‬با توجه به نوع خاک پروژه در نرم افزار به صورت دستی تعریف شده و با‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫طیف آیین نامه کنترل گردیده است‪.‬‬
‫‪2-10‬‬

‫نظر کنترل کننده‬ ‫نظر محاسب‬

‫غیر قابل‬ ‫قابل‬ ‫الزم‬ ‫انجام‬

‫موضوع‬ ‫ردیف‬
‫قبول‬ ‫قبول‬ ‫نیست‬ ‫شده‬

‫نتایج نسبت جرم مؤثر مودی حاصل از تحلیل مودال جهت بررسی مشارکت مودها و کفایت تعداد آنها‬
‫دینامیکی‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬
‫تحلیل‬

‫‪3-10‬‬
‫در دفترچه محاسبات ارائه گردیده است و کفایت تعداد مودهای تحلیل مودال کنترل گردیده است‪.‬‬
 ‫‪132‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫مقادیر برش پایه استاتیکی و دینامیکی طیفی در هر دو راستای ساختمان در جدول ‪ 2-5‬دفترچه‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫محاسبات ارائه گردیده و همپایگی برش پایه دینامیکی کنترل گردیده است‪.‬‬
‫‪4-10‬‬

‫مقدار برون مرکزی اتفاقی بارهای تحلیل طیفی با توجه به ضریب بزرگنمایی مربوطه به درستی وارد‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫شده است‪.‬‬
‫‪5-10‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫سیستم باربر جانبی مناسب بر اساس توضیحات بند ‪ 1-11‬راهنما منظور شده است‪.‬‬ ‫‪1-11‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫انتخاب نوع المان از نظر رفتاری و همچنین مش بندی (درصورت نیاز) به درستی انجام شده است‪.‬‬ ‫‪2-11‬‬

‫مدلسازی دال در ‪ETABS‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫داکتها و بازشوها با توجه به نقشههای معماری و مکانیک در مدل سازهای دال لحاظ شده است‪.‬‬ ‫‪3-11‬‬
‫ضرائب کاهش سخت ی دال برای محاسبه زمان تناوب تحلیلی و کنترل جابجایی نسبی طبقات مطابق‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫بند ‪ 1-11‬راهنما درنظر گرفته شده است‬
‫‪4-11‬‬

‫ضرائب کاهش سختی دال برای طراحی سیستم باربر جانبی در فایل ‪ lateral.edb‬مطابق بند ‪ 1-11‬و‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫‪5-11‬‬
‫جدول ‪ 2-11‬منظور شده است‪.‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫برای انتقال نیروها از ‪ ETABS‬به ‪ SAFE‬گزینه سوم انتخاب شده است‪.‬‬ ‫‪1-12‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫بارهای ثقلی پس از ترسیم دال‪ ،‬بر روی آن اعمال شدهاند‪.‬‬ ‫‪2-12‬‬
‫تغییرشکل های نقطه ای ناشی از بار ثقلی در محل اتصال دال به ستون‪ ( ،‬منتقل شده از ‪) ETABS‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫حذف گردیده اند‪.‬‬
‫‪3-12‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫ضرایب ترک خوردگی دال جهت طراحی‪ ،‬مطابق جدول ‪ 1-6‬راهنما منظور شده است‪.‬‬ ‫‪4-12‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫تحلیل به صورت سه بعدی بوده و یا اگر دو بعدی است المان دیوار مدل نشده است‪.‬‬ ‫‪5-12‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫در محل ستون و دیوار المان ‪ stiff‬اضافه شده است‪.‬‬ ‫‪6-12‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫ترکیب های بارگذاری مطابق جدول ‪ 2-5‬راهنما لحاظ شده است‪.‬‬ ‫‪7-12‬‬

‫مدلسازی دال در ‪SAFE‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫عرض نوارهای طراحی و موقعیت آنها ترسیم شده است‪.‬‬ ‫‪8-12‬‬
‫آرماتور حداقل مطابق با راهنما منظور شده است‪ .‬این آرماتور حداقل باید در هر وجه کششی قرار گیرد‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫و مربوط به مجموع آرماتور دو وجه نیست‪.‬‬
‫‪9-12‬‬

‫ضخامت دال و قطر و تعداد میلگردها به گونه ای انتخاب شده است که در مقاطع بحرانی حداقل فاصله‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫مجاز میلگردها از یکدیگر رعایت می شود‪.‬‬
‫‪10-12‬‬

‫نوع ستونها از نظر موقعیت (لبه‪ ،‬وسط و گوشه) به نرم افزار معرفی شده و محیط پانچ برای هر ستون‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫مخصوصاً ستونهای لبه و گوشه کنترل شده است‪.‬‬
‫‪11-12‬‬

‫مقاومت برش پانچ دال در موارد اتصال دال تخت به ستون و دیوار برشی‪ ،‬کنترل شده و در صورت نیاز‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫آرماتور پانج تعبیه شده است و یا با به کاربردن پهنه‪ ،‬ضخامت دال در این نواحی افزایش یافته است‪.‬‬
‫‪12-12‬‬

‫مقاومت برش یک طرفه دال و تیرچه ها در محل اتصال به تیرها کنترل شده و در صورت نیاز آرماتور‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫برشی تعبیه شده است‪.‬‬
‫‪13-12‬‬

‫نظر کنترل کننده‬ ‫نظر محاسب‬

‫موضوع‬ ‫ردیف‬
‫غیر قابل‬ ‫قابل‬ ‫الزم‬ ‫انجام‬
‫قبول‬ ‫قبول‬ ‫نیست‬ ‫شده‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬
‫تغییرشکل دال‬

‫مدل جدیدی ساخته شده و برای انتقال نیروها از ‪ ETABS‬به ‪ SAFE‬گزینه دوم انتخاب شده است‪.‬‬ ‫‪1-13‬‬
‫و تیرها در‬
‫‪SAFE‬‬
‫کنترل‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫بارهای ثقلی پس از ترسیم دال‪ ،‬بر روی آن اعمال شدهاند‪( .‬شامل بارهای کف و دیوارها)‬ ‫‪2-13‬‬
 ‫‪133‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫ضرایب ترک خوردگی دال جهت کنترل تغییرشکل‪ ،‬مطابق بند ‪ 2-2-12‬راهنما منظور شده است‪.‬‬ ‫‪3-13‬‬
‫انواع تحلیل جهت محاسبه تغییرشکل آنی و درازمدت و همچنین ترکیب بارهای الزم مطابق بندهای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫‪ 3-2-12‬یا ‪ 4-2-12‬راهنما لحاظ شده است‪.‬‬
‫‪4-13‬‬

‫مقادیر حداکثر تغییرشکل تیرها و دال بر اساس ترکیب بار بحرانی‪ ،‬برای دهانه های مختلف برداشت‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫شده و با مقدار مجاز مطابق بند ‪ 5-2-12‬راهنما کنترل شده و در دفترچه محاسبات ارائه گردیدهاند‪.‬‬
‫‪5-13‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫برای انتقال نیروها از ‪ ETABS‬به ‪ SAFE‬گزینه دوم انتخاب شده است‪.‬‬ ‫‪1-14‬‬
‫شالوده های نواری به صورت نوارهای متعامد ترسیم شدهاند (از رسم شالوده گسترده و ایجاد بازشو در‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫آن برای ایجاد شالوده نواری خودداری شده است‪).‬‬
‫‪2-14‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫بارهای ثقلی با توجه به ضخامت و نوع کفسازی و دیوارها‪ ،‬بر روی شالوده اعمال شدهاند‪.‬‬ ‫‪3-14‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫ضرایب ترک خوردگی شالوده جهت طراحی‪ ،‬مطابق راهنما منظور شده است‪.‬‬ ‫‪4-14‬‬
‫ضریب عکس العمل بستر (‪ )ks‬با توجه به نتایج آزمایش خاک و جدول ‪ 1-6‬دفترچه محاسبات به زیر‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫شالوده اعمال شده است‪.‬‬
‫‪5-14‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫در محل ستون و دیوار المان ‪ stiff‬اضافه شده است‪.‬‬ ‫‪6-14‬‬
‫مدلسازی چاله آسانسور با توجه به اختالف تراز آن با شالوده مطابق بند ‪ 1-3-13‬راهنما صورت گرفته‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫است‪.‬‬
‫‪7-14‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫در شالوده های دارای اختالف تراز‪ ،‬مدلسازی مطابق بند ‪ 2-3-13‬راهنما انجام شده است‪.‬‬ ‫‪8-14‬‬

‫مدلسازی شالوده در ‪SAFE‬‬

‫نوع و ترکیبهای بارگذاری جهت کنترل تنش خاک زیر شالوده مطابق جدول ‪ 4-5‬یا ‪ 5-5‬راهنما لحاظ‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫شدهاند‪.‬‬
‫‪9-14‬‬

‫نوع و ترکیب های بارگذاری جهت طراحی سازهای شالوده مطابق جدول ‪ 2-5‬یا ‪ 3-5‬راهنما لحاظ شده‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫است‪.‬‬
‫‪10-14‬‬

‫حالت تحلیل‪ ،‬سه بعدی بوده و در صورت مدلسازی دیوارها و ستونها روی شالوده‪ ،‬نیروها و لنگرهای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫ناپایدارکننده انتهای آزاد این اعضا حذف گردیده اند‪.‬‬
‫‪11-14‬‬

‫تنش های مجاز خاک بر اساس معیارهای نشست و گسیختگی با توجه به نتایج گزارش خاک و‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫توضیحات بند ‪ 4-13‬راهنما‪ ،‬در جدول‪ 2-6‬دفترچه محاسبات‪ ،‬ارائه شده و کنترل تنش خاک زیر شالوده‬ ‫‪12-14‬‬
‫طبق این جدول انجام شده است‪.‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫بلند شدگی شالوده بر اساس ترکیب بارهای غیرخطی کنترل شده است‪.‬‬ ‫‪13-14‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫عرض نوارهای طراحی و موقعیت آنها منظور شده است‪.‬‬ ‫‪14-14‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫آرماتور حداقل مطابق با بند ‪1-5-13‬راهنما لحاظ گردیده است‪.‬‬ ‫‪15-14‬‬

‫ضخامت دال و قطر و تعداد میلگردها به گونه ای انتخاب شده است که در مقاطع بحرانی حداقل فاصله‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫مجاز میلگردها از یکدیگر رعایت می شود‪ .‬در صورت گروه میلگرد‪ ،‬اثر آن در طول مهاری و عمق مؤثر‬ ‫‪16-14‬‬
‫خمش دیده شده است‪.‬‬

‫نظر کنترل کننده‬ ‫نظر محاسب‬

‫موضوع‬ ‫ردیف‬
‫غیر قابل‬ ‫قابل‬ ‫الزم‬ ‫انجام‬
‫قبول‬ ‫قبول‬ ‫نیست‬ ‫شده‬
 ‫‪134‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫نوع ستونها از نظر موقعیت (لبه‪ ،‬وسط و گوشه) به نرم افزار معرفی شده و محیط پانچ برای هر ستون‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫‪17-14‬‬

‫مدلسازی شالوده در ‪SAFE‬‬

‫مخصوصاً ستونهای لبه و گوشه کنترل شده است‪.‬‬
‫مقاومت برش پانچ شالوده در اطراف ستون و دیوار برشی‪ ،‬کنترل شده و در صورت نیاز‪ ،‬آرماتور پانچ‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫تعبیه شده است و یا با به کاربردن پهنه‪ ،‬ضخامت شالوده در این نواحی افزایش یافته است‪.‬‬
‫‪18-14‬‬

‫برش یکطرفه شالوده به ویژه در نوارهای با عرض کم و نیز نوارهای متصل به دیوارهای برشی کنترل‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫گردیده و در صورت نیاز آرماتور برشی تعبیه شده است‪.‬‬
‫‪19-14‬‬

‫در ساختمانهایی که نیاز به کنترل سختی دیافراگم میباشد‪ ،‬هندسه مقطع سقف باید به درستی وارد‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫شده باشد‪.‬‬
‫‪1-15‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫کنترل و طراحی دیافراگم برای کف روی دیوار حائل انجام شده است‪.‬‬ ‫‪2-15‬‬
‫کنترل و طراحی دیافراگم برای کف طبقاتی که دارای دهانه های بلند (بیش از ‪ 10‬متر) و یا دارای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫بازشوهای بزرگ یا نامنظم یا نزدیک به هم هستند‪ ،‬انجام شده است‪.‬‬
‫‪3-15‬‬

‫کنترل و طراحی دیافراگم برای سازه های با نامنظمی هندسی و نامنظمی خارج از صفحه‪ ،‬نامنظمی‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫دیافراگم و نامنظمی قطع سیستم باربر جانبی‪ ،‬انجام شده است‪.‬‬
‫‪4-15‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬

‫کنترل و طراحی دیافراگم‬

‫فایل جدیدی به نام ‪ diaphragm‬ساخته شده و مالحظات فصل ‪ 14‬راهنما در آن اعمال گردیده است‬ ‫‪5-15‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫در سقف های تیرچه بلوک‪ ،‬هندسه مقطع سقف به صورت توپر با بتن بی وزن تعریف شده است‪.‬‬ ‫‪6-15‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫سختی محوری سقف های دال و دال مجوف و وافل به تناسب سطح توپر آنها در مقطع اصالح شده است‬ ‫‪7-15‬‬
‫تیرهایی که به سقف وصل نیستند (مانند تیرهای کنار رمپ‪ ،‬دستگاه پله)‪ ،‬بر اساس نیروی محوری‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فشاری و کششی به وجود آمده در آنها طراحی شدهاند‪.‬‬
‫‪8-15‬‬

‫اجزای جمع کننده (‪ )collector‬در راستای دیواربرشی‪ ،‬آرماتورهای دوخت و همچنین تیر کنار دستگاه‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫پله از نظر مقاومت محوری در مقابل نیروهای صفحه دیافراگم طبق بند ‪ 1-5-14‬راهنما طراحی شدهاند‪.‬‬
‫‪9-15‬‬

‫اجزای لبه ای (‪ ) chord‬و لبه های مرزی پیرامون بازشوهای بزرگ کف‪ ،‬طبق بند ‪ 2-5-14‬تا ‪3-5-14‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫راهنما طراحی شدهاند‪.‬‬
‫‪10-15‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫تعداد‪ ،‬قطر و محدوده میلگردهای فونداسیون در نقشه و مدل کنترل شده است‪.‬‬ ‫‪1-16‬‬
‫در تعیین طول آرماتورهای تقویتی شالوده‪ ،‬طول مهاری به نقطه قطع تئوریک مخصوصاً در میلگردهای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فوقانی در نواحی ستون و دیوار برشی اضافه شده است‪.‬‬
‫‪2-16‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫جهت ستونها‪ ،‬ابعاد مقاطع ستون و موقعیت آنها در تمام طبقات با فایل مدلسازی انطباق دارد‪.‬‬ ‫‪3-16‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬
‫کنترل نقشه‬
‫محدوده سقف‪ ،‬محدوده بازشوها و موقعیت آنها در تمام طبقات با فایل مدلسازی انطباق دارد‪.‬‬ ‫‪4-16‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫ارتفاع مفید طبقات با توجه به آویز تیرها و ضخامت کفسازی کنترل شده است‪.‬‬ ‫‪5-16‬‬
‫عرض ستونهای کناری‪ ،‬و عمق تیر طبقه آخر از نظر ایجاد طول کافی برای مهار میلگردهای خمشی‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫اعضای متصل به آنها کنترل شده است‪.‬‬
‫‪6-16‬‬

‫مقطع ستونها‪ ،‬میلگردهای طولی و پوشش بتنی روی میلگردها در نقشه با فایل مدلسازی انطباق دارد‪.‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫(در سیستم های دوگانه با هر دو فایل ‪ main‬و ‪ frame‬کنترل شده است)‬
‫‪7-16‬‬

‫نظر کنترل کننده‬ ‫نظر محاسب‬

‫موضوع‬ ‫ردیف‬
‫غیر قابل‬ ‫قابل‬ ‫الزم‬ ‫انجام‬
‫قبول‬ ‫قبول‬ ‫نیست‬ ‫شده‬
 ‫‪135‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫مقطع تیرها‪ ،‬میلگردهای طولی و پوشش بتنی روی میلگردها در نقشه با فایل مدلسازی انطباق دارد‪( .‬در‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫سیستم های دوگانه با هر دو فایل ‪ main‬و ‪ frame‬کنترل شده است)‬
‫‪8-16‬‬

‫مقدار آرماتور عرضی تیرها (خصوصا تیرهای کوتاه) و ستونهای کوتاه ارائه شده در نقشه با نتایج نرم‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫افزار کنترل گردیده است‪.‬‬
‫‪9-16‬‬

‫آرایش و مقدار آرماتورگذاری عرضی در ناحیه بحرانی ستونها و تیرها با توجه به شکل پذیری انتخاب‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫شده برای سازه بر اساس بند ‪ 3-9‬و ‪ 4-9‬راهنما رعایت شده است‪.‬‬
‫‪10-16‬‬

‫در خصوص مهار میلگردهای ستون در تیر یا سقف طبقه آخر‪ ،‬در نقشهها به صورت واضح قید شود که‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫حتماً میلگردها باید خم شوند و یا اینکه در پدستال بتنی مهار گردند‪.‬‬
‫‪11-16‬‬

‫موقعیت وصله همپوشانی در ستونها برای شکل پذیری متوسط ترجیحاً و برای شکل پذیری ویژه اجباراً‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫در ناحیه وسط ستون است‪.‬‬
‫‪12-16‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫موقعیت وصله همپوشانی در تیرها به گونه است که خارج از ناحیه بحرانی تیر قرار دارد‪.‬‬ ‫‪13-16‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫آرماتور گونه برای تیرهای با عمق بیشتر از ‪ 90‬سانتیمتر لحاظ شده است‪.‬‬ ‫‪14-16‬‬

‫کنترل نقشه‬
‫آرماتورهای طولی و عرضی پیچشی در تیرها به طور جداگانه محاسبه شده و به آرماتورهای موجود‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫خمشی و برشی اضافه شدهاند‪.‬‬
‫‪15-16‬‬

‫فاصله میلگردهای طولی تیر به ویژه در محل اتصال به ستون با توجه به موقعیت و تراکم میلگردهای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫ستون‪ ،‬کنترل شده و در صورت عدم رعایت حداقل فاصله میلگردها به صورت گروه میلگرد در آمده اند‪.‬‬ ‫‪16-16‬‬
‫آرایش میلگردها در مقطع نشان داده شده است و اثرات گروه میلگرد در طراحی مقطع دیده شده است‪.‬‬
‫جزئیات خم میلگردهای طولی تیرها در ستونها به صورت واضح نشان داده شده و با توجه به تراکم‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫میلگردها در بعضی از ستونها ی گوشه تدابیر الزم جهت کاهش مشکالت اجرایی ارائه شده است‪.‬‬
‫‪17-16‬‬

‫در مواردی که تغییر عرض و یا ارتفاع در تیرهای پیوسته وجود دارد‪ ،‬جزئیات آرماتورگذاری به صورت‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫اختصاصی برای هر مورد ارائه شده است‪.‬‬
‫‪18-16‬‬

‫مقطع و جزئیات آرماتورگذاری قائم و افقی دیوارهای برشی برای همه دیوارها کنترل شده و منطبق با‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫مدل میباشد‪( .‬در سیستم های دوگانه‪ ،‬با هر دو فایل ‪ main‬و ‪ wall‬کنترل شده است)‬
‫‪19-16‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫تعداد‪ ،‬قطر و محدوده میلگردهای فونداسیون در نقشه و مدل کنترل شده است‪.‬‬ ‫‪20-16‬‬

‫در تعیین طول آرماتورهای تقویتی شالوده‪ ،‬طول مهاری به نقطه قطع تئوریک مخصوصاً در میلگردهای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فوقانی در نواحی ستون و دیوار برشی اضافه شده است‪.‬‬
‫‪21-16‬‬
 ‫‪136‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫چک لیست نقشه سازه‬

‫کد کنترل کننده‪:‬‬ ‫نام محاسب‪:‬‬ ‫شماره پرونده نظام‪:‬‬ ‫نام کارفرما‪:‬‬
‫نظر کنترل‬
‫نظر محاسب‬
‫کننده‬
‫غیر‬
‫قابل‬ ‫الزم‬ ‫انجام‬
‫موضوع‬ ‫ردیف‬
‫قابل‬
‫قبول‬ ‫نیست‬ ‫شده‬
‫قبول‬
‫توضیحات عمومی (شامل کلیات‪ ،‬مالحظات فنی آرماتوربندی‪ ،‬قالب بندی‪ ،‬قالب برداری‪ ،‬نمونه گیری و‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫‪)...‬‬
‫‪1-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫جدول مشخصات پروژه (مطابق جدول ‪ 1-1‬دفترچه محاسبات سازه)‬ ‫‪2-1‬‬

‫کلیات‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫جدول مشخصات مصالح و عناصر سازهای و غیر سازهای (مطابق جدول ‪ 2-1‬دفترچه محاسبات سازه)‬ ‫‪3-1‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫جدول مشخصات خاک و وضعیت هم جواری ها (مطابق جدول ‪ 5-1‬دفترچه محاسبات سازه)‬ ‫‪4-1‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫جدول خم‪ ،‬طول مهاری و طول وصله هم پوشانی میلگردها‬ ‫‪5-1‬‬

‫پالن موقعیت گود و وضعیت همجواری ها و نیز مشخصات ساختمانهای مذکور (تعداد طبقات و تراز و‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫‪1-2‬‬
‫محدوده زیرزمین) و عمق خاکبرداری‬

‫سازه نگهبان‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫پالن موقعیت سازه های خرپایی (موقعیت ستونها و دیوارهای برشی سازه اصلی نیز مشخص باشد)‬ ‫‪2-2‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫نما و جزئیات دقیق اعضاء و اتصاالت و جوشهای سازه نگهبان‬ ‫‪3-2‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫توضیحات اجرایی و مالحظات فنی‬ ‫‪4-2‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫نقشه محدوده زمین به همراه محدوده و تراز خاکبرداری‪ ،‬هماهنگ با نقشههای مصوب معماری‬ ‫‪1-3‬‬
‫نقشه قالب بندی فونداسیون و محل استقرار و ابعاد چاله آسانسور و سایر بازشوهای ضروری در‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫فونداسیون‬
‫‪2-3‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫پالن آرماتور گذاری سراسری تحتانی و فوقانی به همراه موقعیت وصله میلگردها‬ ‫‪3-3‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫پالن آرماتورگذاری عرضی در فونداسیون های نواری‬ ‫‪4-3‬‬

‫فونداسیون‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫پالن آرماتورگذاری تقویتی تحتانی و فوقانی (به صورت مجزا) به همراه نام گذاری مقاطع‬ ‫‪5-3‬‬
‫مقطع فونداسیون در تمام مقاطع دارای میلگرد تقویتی با جزئیات آرماتورگذاری و تراز زیر و روی‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫‪6-3‬‬
‫فونداسیون و کف معماری‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫مقطع و جزئیات آرماتورگذاری فونداسیون در محل چاله آسانسور و نقاط دارای اختالف سطح‬ ‫‪7-3‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫پالن قطع بتن در فونداسیون های با حجم بتن ریزی زیاد‬ ‫‪8-3‬‬

‫پالن جانمایی ستون‪ ،‬دیوار حائل‪ ،‬دیوار برشی‪ ،‬ریشه پله روی فونداسیون (مطابق نقشه مصوب معماری‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫با همان محوربندی و در نظرگیری درز انقطاع‪ ،‬تمام ستونهای خارج از محور باید محوربندی شود)‬
‫‪1-4‬‬

‫پالن جانمایی ستون و دیوار برشی در طبقاتی که تغییر مقطع رخ می دهد (هماهنگ با نقشه مصوب‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬
‫ستون و دیوار‬

‫‪2-4‬‬
‫معماری)‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫مقطع و نمای دیوار حائل و دیوار برشی (در صورت وجود) با جزئیات آرماتورگذاری‬
‫شامل‪ :‬تراز معماری و سازهای طبقات‪ ،‬ارتفاع بتن ریزی دیوار تا زیر عمیق ترین تیر متصل به آن‪،‬‬ ‫‪3-4‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬
‫جزئیات میلگردهای قائم و افقی‪ ،‬تنگها و سنجاقی ها‪ ،‬محل وصله‪ ،‬جزئیات آرماتورگذاری المان مرزی‬
 ‫‪137‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫نظر کنترل‬
‫نظر محاسب‬
‫کننده‬
‫غیر‬
‫قابل‬ ‫الزم‬ ‫انجام‬
‫موضوع‬ ‫ردیف‬
‫قابل‬
‫قبول‬ ‫نیست‬ ‫شده‬
‫قبول‬
‫جزئیات آرماتورگذاری تیرهای همبند شامل آرماتورهای قطری‪ ،‬ویژه و ‪ ...‬در دیوارهای برشی دارای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫بازشو‬
‫‪4-4‬‬

‫ستون و دیوار‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫مقطع و نمای ستونها با جزئیات آرماتورگذاری‬
‫شامل‪ :‬تراز معماری و سازهای طبقات‪ ،‬ارتفاع خالص ستون تا زیر عمیق ترین تیر متصل به آن‪ ،‬جزئیات‬ ‫‪5-4‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬
‫میلگردهای طولی و عرضی‪ ،‬محل وصله‪ ،‬جزئیات تغییر مقطع در نما‪ ،‬مقطع آرماتورگذاری در محل وصله‬

‫پالن تیرریزی طبقات به صورت مجزا (شامل محدوده سقف‪ ،‬داکتها و بازشوها هماهنگ با نقشههای‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫معماری و مکانیک‪ ،‬نامگذاری تیرها‪ ،‬ابعاد قالب بندی تیرها(‬
‫‪1-5‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫پالن آرماتورگذاری تقویتی تیرها در طبقات‬ ‫‪2-5‬‬

‫تیرها‬
‫نمای کلیه تیرها به تفکیک طبقات (شامل جزئیات آرماتورگذاری‪ ،‬موقعیت وصله میلگردهای طولی‪،‬‬
‫مقطع آرماتورگذاری تیر در محل میلگردهای تقویتی)‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫‪3-5‬‬
‫توضیح‪ :‬تاثیر موقعیت میلگردهای ستون و تداخل آن با میلگردهای تیر باید منظور شود‪ .‬بدین منظور‬
‫میلگردهای تقویتی تیر باید به صورت گروه میلگرد و روی هم اجرا شده و تاثیر آن در طراحی دیده شود‬

‫پالن محدوده و نامگذاری تیرچه ها‪ ،‬ضخامت سقف‪ ،‬محدوده سقف‪ ،‬داکتها و بازشوها هماهنگ با‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫‪1-6‬‬
‫نقشههای معماری و مکانیک‬

‫سقف تیرچه ای و وافل‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫پالن موقعیت قرارگیری تیرچه ها و بلوک ها (قالب ها)‬ ‫‪2-6‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫پالن مقدار پیش خیز تیرها و سقفها در دهانه های باالتر از ‪ 6‬متر‬ ‫‪3-6‬‬
‫جزئیات آرماتورگذاری تیرچه ها و سقف در سقف های تیرچه ای (شامل آرماتورهای طولی تحتانی و‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫‪4-6‬‬
‫فوقانی‪ ،‬برشی‪ ،‬اودکا‪ ،‬ممان منفی‪ ،‬حرارتی و ‪)...‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫جزئیات آرماتورگذاری تقویتی تحتانی و فوقانی‪ ،‬پانچ‪ ،‬ویژه و ‪ ...‬در سقف های وافل‬ ‫‪5-6‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫توضیحات اختصاصی سقف های مجوف به نقشهها اضافه گردد‪.‬‬ ‫‪1-7‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫پالن موقعیت بلوکها یا قالبها و محدوده ناحیه توپر در سقفهای دال مجوف‪ ،‬مقطع سقف‬ ‫‪2-7‬‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫سقف دال توپر و مجوف‬
‫پالن مقدار پیش خیز تیرها و سقفها در دهانه های باالتر از ‪ 6‬متر‬ ‫‪3-7‬‬
‫پالن آرماتورگذاری اصلی در دو جهت اصلی‪ ،‬در سفره های باال و پایین به همراه ضخامت سقف‪ ،‬محدوده‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫‪4-7‬‬
‫سقف‪ ،‬داکتها و بازشوها هماهنگ با نقشههای معماری و مکانیک‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫جزئیات آرماتورگذاری تقویتی تحتانی و فوقانی‪ ،‬پانچ‪ ،‬ویژه و ‪...‬‬ ‫‪5-7‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫جزئیات آرماتورگذاری لبه بازشوهای بزرگ‬ ‫‪6-7‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫پالن ترازبندی پاگردها‪ ،‬محدوده قالب بندی و پله گذاری پلکان در تمامی طبقات‬ ‫‪1-8‬‬
‫پله و رمپ‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫نمای قالب بندی و آرماتورگذاری پله و رمپ‬ ‫‪2-8‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫جزئیات اتصال پله به سازه (بر اساس پیوست ششم استاندارد ‪)2800‬‬ ‫‪3-8‬‬
 ‫‪138‬‬ ‫راهنمای مدلسازی و طراحی سازههای بتنی‬

‫نظر کنترل‬
‫نظر محاسب‬
‫کننده‬
‫غیر‬
‫قابل‬
‫الزم‬
‫انجام‬
‫موضوع‬ ‫ردیف‬
‫قابل‬ ‫نیس‬
‫قبول‬ ‫شده‬
‫قبول‬ ‫ت‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫پالن موقعیت وادارهای دیوارهای غیرسازهای‬ ‫‪1-9‬‬
‫جزئیات اجرایی سیستم مهارسازی دیوارها و نما (شامل نیمرخ وادارهای قائم و افقی‪ ،‬میلگردهای بستر‪،‬‬
‫☐‬ ‫☐ ☐‬

‫غیرسازهای‬
‫☐‬ ‫‪2-9‬‬
‫جزئیات اتصال و ‪ )...‬یا جزئیات میلگردهای شبکه روی سطح دیوار در دیوارهای پانلی‬
‫هماهنگی های الزم جهت اضافه شدن نقشههای این بخش به همراه توضیحات اجرایی وادارهای دیوار به‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬
‫نقشههای معماری انجام شده است‪.‬‬
‫‪3-9‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐‬ ‫فهرست نقشهها‬ ‫‪1-10‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫کلیه نقشهها دارای جدول عنوان شامل نام کارفرما‪ ،‬شماره پرونده‪ ،‬عنوان نقشه‪ ،‬شماره صفحه باشند‪.‬‬ ‫‪2-10‬‬

‫سایر موارد‬
‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫سایر جزئیات عمومی‬ ‫‪3-10‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫لیستوفر میلگرد سازه‬ ‫‪4-10‬‬

‫☐‬ ‫☐‬ ‫☐ ☐‬ ‫جدول حجم بتن مصرفی فونداسیون‪ ،‬ستون و سقف به تفکیک طبقه‬ ‫‪5-10‬‬