Tuidil Tangthu
Tuidil Tangthu
A. Tuidilkhua Tangthu
Falam gam Vangva khua panin Pu Chalvunga leh a u te in Tuidil khua mun ah
khuasat nuam ahih manun munhoih ahih leh ahihloh a en dingin Aklui khat keng in
Tuidil gam ah pai in giahphual a asat uh hi. A zingsang khuavak ciangin a Aklui uh hong
khuang lualua hi. Tua ciangin lungdam mahmah uh a, hih mun in munhoih munpha
hitakpi hi ci in lungmuang in, Vangva ah a ciahkik phot uh hi.
Tua ciangin Pu Chalvunga in Tuidil gamah khua satnuam ahih manin Falam
ukpipa Pu Con Bik kiangah a u te tawh gam ngen dingin a paipah vingveng uh hi. Pu Con
Bik in Rs. 300 tawh na leisak hi. Amau zong lungdam mahmah uh a, 1893 ciangin Vangva
pan in Pu Hualrihua tateng ahi Pu Chalvunga te unau in Tuidil khua a sat uh hi.
NB. Tuidil khuasat Pupite leh sawtlo aa a tungthuah teng a kician in kitel zo nawnlo hi.
Editor.
A tuung in Tuidil khua pen “Va-ki kot khua” kici hi. Banghang in kici hiam cihleh
tua a tun masakna mun gei ah ‘Va-ki kot lui’ kici khat a luang hi. Tua luino gei-ah khua
sat uh ahih manin tua luino min mah vawhin ‘Va-ki kot khua’ a na ci masa phot uhi. Tua
Va-ki kot khuamun panin simlam furlong khat kiim ding ah ‘Bual’ golpi khat om hi. ‘Bual’
pen Mizo pau in “Dil” kici aa, Bualtui pen “Diltui” ci uh hi. A sawtsawt ciangin tua Bualtui
min zang in, a khjua uh ‘Va-ki Kot khua’ pen ‘Tuidil khua’ ci in a laih uh hi.
1956 kum dong Tuidil pen Falam Township ah om aa, 1956 panin Tedim Myone ah
kiguang in Myone sunga khua te Circle (Oh suh) in a kikhen ciangin Tuidil, Old Haimual
leh New Haimual te Circle (Oh suh) khat in kikoih in Tuidil Oh suh kici hi. Tu laitak in
inn 80 val uh a, mimal 200 val a om uh hi.
Thutawkna te;
1. Tuidil khaw chanchin tlangpui, Rev. Dr. Rozama; Tuidil khua Quasqui centennial
Souvenir (1893-2018).
2. Tuidil khua tangthu; Zomi Encyclopedia Daft
3. Dampi khua tangthu; Zomi Encyclopedia, Vol 1.
4. Laibu committee te tawh kamkupna; 2022