CFD CH6
CFD CH6
مسئله مدل
• به عنوان یک مسئله ی مدل در بخش معادالت سهموی ،مسئله ی هدایت حرارتی گذار در یکک دیکواری ی یع عکدی در
نظر گرفته می شود.
• دیواری در لحظه ی اول در دمای یعنواخت قرار داشته و به صورت ناگهانی دمای دو سطح آن به مقدار معینکی ت ییکر مکی
کنند .معادله ی حاکم بر چنین مسئله ع ارت خواهد بود از،
• با شروع از شرط اولیه سعی می شود ،تا مقدار دما در هر زمان ( )𝑡𝑛+1از روی مقادیر دما در زمان حاضر و زمان ق ل ( 𝑛𝑡)
بدست آید .در واقع با روند شما با یک گام زمانی ثابت مسئله را در طی زمان پیش می برید.
) پیش می رود که در این زمان نهایی امعان دارد مسئله به جکوا (𝑥𝑎𝑚𝑡 • معموال حل پیماشی تا یک زمان نهایی دلخوای
دائمی خود در صورت وجود رسیدی باشد.
Tin T x x i , t t n
روش صریح اویلر (1-)FTCS
• سادی ترین روش برای گسسته سازی معادالت سهموی ،روش صریح اویلر است .در این روش معادله ی حاکم به صکورت
tn زیر نوشته می شود:
T T
tn 2
2
t xi x x
i
• حال مشتق زمانی با یک رویه ی تفاضل محدود پیشرو مرت ه ی اول ،و مشتق معانی بکا اسکتفادی از یکک روش تفاضکل
محدود مرکزی مرت ه ی دوم گسسته سازی می شود:
T Tin 1 Tin
tn
x
T n 1 T , T n 1 T
1 s N s
• در این روش چون تنها از مقادیر دما در زمان ق ل برای تخمین توزیع دما در زمان بعد استفادی می شود ،به روش صریح
گویند.
مفهوم همگرایی و قضیه ی Lax
• به صورت کلی به یک حل عددی همگرا گفته می شود اگر و فقط اگر جوا حل عددی بدست آمکدی در حکد گکام هکای
معانی و زمانی بسیار کوچک به سمت جوا دقیق معادله ی دیفرانسیل میل کند:
Tnum
t, x ::numericalsolution
t 0
x 0
• برای مسائل PDEخطی قضیهی Laxبیان می کند که یک روش عددی همگرا است اگر و فقط اگر
-1همساز باشد
-2پایدار باشد
مفهوم هم سازی1-
• یک رویه ی تفاضل محدود هم ساز است اگر در هنگام میل کردن مقدار اندازی ی ش عه و گکام زمکانی بکه سکمت صکفر
خطای برشی معادله هم بسمت صفر میل کند یعنی معادله ی تفاضل محدود به سمت معادله ی دیفرانسکیل اصکلی میکل
نماید.
• به عنوان نمونه گسسته سازی در روش اویلر را در نظر می گیریم .این روش هم ساز است زیرا:
lim TE 0
t, x 0
مفهوم هم سازی2-
• نمونه ای از یک روش غیرهمساز ،رویه ای به نام رویه ی دوفورت-فرانعل است.
• در این روش ابتدا هم مشتق معانی و هم مشتق زمانی به صورت مرکزی گسسته سازی می شوند:
n 1 n 1 tn
T T
tn 2 n n n
O t 2 ; 2 i 1
T T T 2T T
i i i i 1
(O x 2
)
t xi t x x x 2
i
Tin 1 Tin 1 • در گام بعد در ع ارت مشتق معانی از تقری مرت ه ی دوم زیر استفادی می شود.
Tin
2 • نهایتا خواهیم داشت:
t
lim 0
t, x 0 x
• یعنی گام زمانی را سریعتر به صفر میل دهیم نس ت به گام معانی! پس در حالت کلی خطای برشی به سمت صکفر نمکی
رود و روش دوفورت-فرانعل یک روش ناسازگار است!
مفهوم پایداری
• مفهوم پایداری معموال برای یک مسئله ی پیمایشی تعریف می شود .یک روش عددی پایدار روشی است ککه در مراحکل
انجام آن از مرحله اول به صورت پیمایشی به سمت جلو خطاها از هر نوعی که باشند (خطای برشی ،خطای گرد ککردن و
)...امعان و اجازی ی رشد پیدا نعنند.
• معموال از نظر معیار پایداری روش های عددی سه رفتار از خود نشان می دهند:
-1پایداری نامشروط :روش همواری پایدار است.
-2ناپایداری نامشروط :روش همواری ناپایدار است.
-3پایداری مشروط :روش به ازای مقادیر گام زمانی کوچعتر از یک مقدار حدی پایدار است و اال ناپایدار می شود:
t t max
• روش آنالیز پایداری برای مسائل خطی اندکی بعدتر به صورت کامل آموزش دادی خواهد شد.
مفهوم پایداری2-
• روش دوفورت-فرنعل همواری پایدار است.
• اگر مشتق معانی و زمانی را به صورت مرکزی گسسته سازی کنیم و به روشی مرت ه دوم در معان و زمان میرسیم که به
CSCTمعروف است.
Tin 1 Tin 1 Tin1 2Tin Tin1
t x 2
• این روش همواری ناپایدار است.
• روش صریح اویلر پایداری مشروط دارد یعنی تنها وقتی پایدار است که:
1 x
2
t 1
t t max
2 x 2
2
3-مفهوم پایداری
:• به عنوان نمونه مسئله زیر را در نظر بگیرید
T 2 T
2 ; 0 t t max , 0 x
t x
T x, t 0 cos x
t t
T x 0, t e ;T x , t e
: نود با روش صریح اویلر حل کنیم بنابراین معیار پایداری ع ارتست از21 • این مسئله را می خواهیم با
x Ti1 cos x i
20
n 1 t
Ti r Ti 1 Ti 1 (1 2r)Ti ; r 2 ; n 2,3,..., N 1
2
n n n
1 20 x
t t max T n 1 e t n1 , T n 1 e t n1
2 1 1 N
مفهوم پایداری4-
• حال مسئله را با دو گام زمانی حل می کنیم:
• مشاهدی می کنیم که با ناپایدار شدن روش و برای گام زمانی بزرگتر از معیار همگرایی ،نوسانات غیرفیزیعکی در حکل ر
می دهد و این نوسانات به صورت پیوسته رشد کردی و در زمان های بزرگ به عدم همگرایی جوا منجر می شوند!
مفهوم پایداری5-
• حال مسئله را با دو گام زمانی حل می کنیم:
منابع مطالعاتی و مثال عددی
فصل پنجم