0% found this document useful (0 votes)
22 views16 pages

CFD CH6

Uploaded by

sajjadf954
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
22 views16 pages

CFD CH6

Uploaded by

sajjadf954
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 16

‫معادالت سهموی‪1-‬‬

‫مسئله مدل‬
‫• به عنوان یک مسئله ی مدل در بخش معادالت سهموی‪ ،‬مسئله ی هدایت حرارتی گذار در یکک دیکواری ی یع عکدی در‬
‫نظر گرفته می شود‪.‬‬
‫• دیواری در لحظه ی اول در دمای یعنواخت قرار داشته و به صورت ناگهانی دمای دو سطح آن به مقدار معینکی ت ییکر مکی‬
‫کنند‪ .‬معادله ی حاکم بر چنین مسئله ع ارت خواهد بود از‪،‬‬

‫‪T‬‬ ‫‪ 2T‬‬


‫‪  2 ; t  0, 0  x  L‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪T  x, t  0   Ti‬‬
‫‪‬‬
‫‪T  x  0, t   Ts ;T  x  L, t   Ts‬‬
‫• همانگونه که مشاهدی می شود برای یافتن یک حل یعتا در این مسئله نیاز به یک شرط اولیه و دو شکرط مکرزی مناسک‬
‫داریم‪.‬‬
‫گسسته سازی در مکان‬
‫• برای گسسته سازی مسئله فوق در معان از تعداد ‪ N‬نقطه ی هم فاصله به شعل زیر استفادی می کنیم‪:‬‬

‫‪T‬‬ ‫‪ 2T‬‬


‫‪  2 ; 0  t  t max , 0  x  L‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪T  x, t  0   T0‬‬
‫‪‬‬
‫‪T  x  0, t   Ts ;T  x  L, t   Ts‬‬

‫;‪x i   i  1 x;i  1, 2,..., N‬‬


‫‪L‬‬
‫‪x ‬‬
‫‪N 1‬‬
‫مفهوم حل های پیمایشی‬
‫• برای حل مسئله گذاری هدایت حرارت در یک دیواری نیاز است تا مسئله هم در معان و در هم زمان گسسته سازی شود‪.‬‬
‫• برای پیش برد حل در زمان از یک الگوریتم پیمایشی استفادی می شود‪ .‬به این معنا که نودهای زمانی با فاصله ی برابر به‬
‫شعل زیر در نظر گرفته می شوند‪:‬‬
‫‪t n   n  1 t, n  1, 2,3,...‬‬
‫• در زمان اولیه ( ‪ ) 𝑡1‬شرط اولیه برقرار بودی و مقدار توزیع دما مشخص است‪.‬‬

‫• با شروع از شرط اولیه سعی می شود‪ ،‬تا مقدار دما در هر زمان ( ‪ )𝑡𝑛+1‬از روی مقادیر دما در زمان حاضر و زمان ق ل ( 𝑛𝑡)‬
‫بدست آید‪ .‬در واقع با روند شما با یک گام زمانی ثابت مسئله را در طی زمان پیش می برید‪.‬‬

‫) پیش می رود که در این زمان نهایی امعان دارد مسئله به جکوا‬ ‫(𝑥𝑎𝑚𝑡‬ ‫• معموال حل پیماشی تا یک زمان نهایی دلخوای‬
‫دائمی خود در صورت وجود رسیدی باشد‪.‬‬

‫‪Tin  T  x  x i , t  t n ‬‬
‫روش صریح اویلر (‪1-)FTCS‬‬
‫• سادی ترین روش برای گسسته سازی معادالت سهموی‪ ،‬روش صریح اویلر است‪ .‬در این روش معادله ی حاکم به صکورت‬
‫‪tn‬‬ ‫زیر نوشته می شود‪:‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬
‫‪tn‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ 2‬‬
‫‪t xi‬‬ ‫‪x x‬‬
‫‪i‬‬

‫• حال مشتق زمانی با یک رویه ی تفاضل محدود پیشرو مرت ه ی اول‪ ،‬و مشتق معانی بکا اسکتفادی از یکک روش تفاضکل‬
‫محدود مرکزی مرت ه ی دوم گسسته سازی می شود‪:‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪Tin 1  Tin‬‬
‫‪tn‬‬

‫‪‬‬ ‫‪ O  t ‬‬


‫‪t xi‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪tn‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Tin1  2Tin  Tin1‬‬
‫‪ 2 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫(‪O‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‬
‫‪x x‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪2‬‬

‫• نهایتا داریم که‪:‬‬


‫‪i‬‬

‫‪Tin 1  Tin‬‬ ‫‪Tin1  2Tin  Tin1‬‬


‫‪‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪x 2‬‬
‫روش صریح اویلر (‪2-)FTCS‬‬
‫• با سادی سازی میتوان نوشت‪:‬‬
‫‪ n 1‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪Ti  r  Ti 1  Ti 1   (1  2r)Ti ; r  2 ; n  2,3,..., N  1‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬

‫‪‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪T n 1  T , T n 1  T‬‬
‫‪ 1‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪s‬‬

‫نهایتا الگوریتم حل مسئله ع ارت خواهد بود از‪:‬‬ ‫•‬

‫‪ -1‬در زمان اولیه حل از شرط اولیه مقداردهی شود‪Ti1  T0 ; 1  i  N :‬‬


‫‪ -2‬از مقدار روبرو حل آغاز می شود‪n  1 :‬‬
‫‪ -3‬با استفادی از روابط باال (*) مقدار دما در زمان (‪ )n+1‬از روی مقادیر معلوم در زمان (‪ )n‬بدست می آید‪.‬‬
‫قرار می دهیم ‪n  n  1‬و به گام سوم برمی گردیم و اال حل به پایان خود رسیدی است‪.‬‬ ‫‪ -4‬اگر ‪t n 1  t max‬‬

‫• در این روش چون تنها از مقادیر دما در زمان ق ل برای تخمین توزیع دما در زمان بعد استفادی می شود‪ ،‬به روش صریح‬
‫گویند‪.‬‬
‫مفهوم همگرایی و قضیه ی ‪Lax‬‬
‫• به صورت کلی به یک حل عددی همگرا گفته می شود اگر و فقط اگر جوا حل عددی بدست آمکدی در حکد گکام هکای‬
‫معانی و زمانی بسیار کوچک به سمت جوا دقیق معادله ی دیفرانسیل میل کند‪:‬‬

‫‪Tnum‬‬
‫‪t, x ::numericalsolution‬‬

‫‪T exact ::exact solution‬‬ ‫‪lim‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪exact‬‬


‫‪‬‬ ‫‪T‬‬‫‪t, x  0‬‬
‫‪num‬‬

‫‪t  0‬‬
‫‪x 0‬‬

‫• برای مسائل ‪ PDE‬خطی قضیهی ‪ Lax‬بیان می کند که یک روش عددی همگرا است اگر و فقط اگر‬
‫‪ -1‬همساز باشد‬
‫‪ -2‬پایدار باشد‬
‫مفهوم هم سازی‪1-‬‬
‫• یک رویه ی تفاضل محدود هم ساز است اگر در هنگام میل کردن مقدار اندازی ی ش عه و گکام زمکانی بکه سکمت صکفر‬
‫خطای برشی معادله هم بسمت صفر میل کند یعنی معادله ی تفاضل محدود به سمت معادله ی دیفرانسکیل اصکلی میکل‬
‫نماید‪.‬‬
‫• به عنوان نمونه گسسته سازی در روش اویلر را در نظر می گیریم‪ .‬این روش هم ساز است زیرا‪:‬‬

‫‪T‬‬ ‫‪ 2 T Tin 1  Tin‬‬ ‫‪Tin1  2Tin  Tin1‬‬


‫‪ 2 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪x 2‬‬
‫‪PDE‬‬ ‫‪FDE‬‬

‫‪  2 T n t  4 T n x 2‬‬ ‫‪‬‬


‫‪  2‬‬ ‫‪ 4‬‬ ‫‪ ....‬‬
‫‪ t i 2 x i 12‬‬ ‫‪‬‬
‫‪TE‬‬

‫‪lim  TE   0‬‬
‫‪t, x 0‬‬
‫مفهوم هم سازی‪2-‬‬
‫• نمونه ای از یک روش غیرهمساز‪ ،‬رویه ای به نام رویه ی دوفورت‪-‬فرانعل است‪.‬‬
‫• در این روش ابتدا هم مشتق معانی و هم مشتق زمانی به صورت مرکزی گسسته سازی می شوند‪:‬‬
‫‪n 1‬‬ ‫‪n 1‬‬ ‫‪tn‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪tn‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪ O  t 2  ;  2   i 1‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪2T‬‬ ‫‪T‬‬
‫‪‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i 1‬‬
‫‪‬‬ ‫(‪O‬‬ ‫‪‬‬‫‪x‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‬
‫‪t xi‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪x x‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪i‬‬

‫‪Tin 1  Tin 1‬‬ ‫• در گام بعد در ع ارت مشتق معانی از تقری مرت ه ی دوم زیر استفادی می شود‪.‬‬
‫‪Tin‬‬
‫‪2‬‬ ‫• نهایتا خواهیم داشت‪:‬‬

‫‪n 1‬‬ ‫‪n 1‬‬


‫‪T‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪T‬‬
‫‪n 1‬‬ ‫‪n 1‬‬ ‫‪Tin1  2 i‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪ Tin1‬‬
‫‪Ti  Ti‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪x 2‬‬
‫‪ 1  2r  Tin 1  1  2r  Tin 1  2r  Tin1  Tin1 ‬‬
‫مفهوم هم سازی‪3-‬‬
‫• خطای برشی روش دوفورت‪-‬فرانعل ع ارتست از‪:‬‬
‫‪  2 T n  t 2 1  3T n‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪ T x 2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪‬‬
‫‪TE    2 ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ t   4‬‬ ‫‪ ...‬‬
‫‪2‬‬

‫‪ t i  x  6 t i‬‬ ‫‪x i 12‬‬


‫‪3‬‬
‫‪‬‬
‫• جمله ی اول رابطه ی فوق فقط وقتی در حد اندازی ی ش عه صفر‪ ،‬به سمت صفر میل می کند که داشته باشیم‪:‬‬

‫‪ t ‬‬
‫‪lim‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪t, x 0  x ‬‬

‫• یعنی گام زمانی را سریعتر به صفر میل دهیم نس ت به گام معانی! پس در حالت کلی خطای برشی به سمت صکفر نمکی‬
‫رود و روش دوفورت‪-‬فرانعل یک روش ناسازگار است!‬
‫مفهوم پایداری‬
‫• مفهوم پایداری معموال برای یک مسئله ی پیمایشی تعریف می شود‪ .‬یک روش عددی پایدار روشی است ککه در مراحکل‬
‫انجام آن از مرحله اول به صورت پیمایشی به سمت جلو خطاها از هر نوعی که باشند (خطای برشی‪ ،‬خطای گرد ککردن و‬
‫‪ )...‬امعان و اجازی ی رشد پیدا نعنند‪.‬‬
‫• معموال از نظر معیار پایداری روش های عددی سه رفتار از خود نشان می دهند‪:‬‬
‫‪ -1‬پایداری نامشروط‪ :‬روش همواری پایدار است‪.‬‬
‫‪ -2‬ناپایداری نامشروط‪ :‬روش همواری ناپایدار است‪.‬‬

‫‪-3‬پایداری مشروط‪ :‬روش به ازای مقادیر گام زمانی کوچعتر از یک مقدار حدی پایدار است و اال ناپایدار می شود‪:‬‬
‫‪t   t max‬‬
‫• روش آنالیز پایداری برای مسائل خطی اندکی بعدتر به صورت کامل آموزش دادی خواهد شد‪.‬‬
‫مفهوم پایداری‪2-‬‬
‫• روش دوفورت‪-‬فرنعل همواری پایدار است‪.‬‬
‫• اگر مشتق معانی و زمانی را به صورت مرکزی گسسته سازی کنیم و به روشی مرت ه دوم در معان و زمان میرسیم که به‬
‫‪ CSCT‬معروف است‪.‬‬
‫‪Tin 1  Tin 1‬‬ ‫‪Tin1  2Tin  Tin1‬‬
‫‪‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪x 2‬‬
‫• این روش همواری ناپایدار است‪.‬‬

‫• روش صریح اویلر پایداری مشروط دارد یعنی تنها وقتی پایدار است که‪:‬‬

‫‪1  x ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪t   t max‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2 ‬‬ ‫‪ x  2‬‬
‫‪2‬‬
3-‫مفهوم پایداری‬
:‫• به عنوان نمونه مسئله زیر را در نظر بگیرید‬
T  2 T
 2 ; 0  t  t max , 0  x  
t x
T  x, t  0   cos x

    
t t
T x  0, t  e ;T x  , t   e

:‫ نود با روش صریح اویلر حل کنیم بنابراین معیار پایداری ع ارتست از‬21 ‫• این مسئله را می خواهیم با‬

x  Ti1  cos  x i 
20
 n 1 t
  Ti  r  Ti 1  Ti 1   (1  2r)Ti ; r  2 ; n  2,3,..., N  1
2
n n n

1  20   x
t   t max  T n 1  e  t n1 , T n 1  e  t n1
2 1  1 N
‫مفهوم پایداری‪4-‬‬
‫• حال مسئله را با دو گام زمانی حل می کنیم‪:‬‬

‫• مشاهدی می کنیم که با ناپایدار شدن روش و برای گام زمانی بزرگتر از معیار همگرایی‪ ،‬نوسانات غیرفیزیعکی در حکل ر‬
‫می دهد و این نوسانات به صورت پیوسته رشد کردی و در زمان های بزرگ به عدم همگرایی جوا منجر می شوند!‬
‫مفهوم پایداری‪5-‬‬
‫• حال مسئله را با دو گام زمانی حل می کنیم‪:‬‬
‫منابع مطالعاتی و مثال عددی‬

‫فصل پنجم‬

You might also like