‫داﻧﺸﮑﺪه ﻓﻨﯽ و ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ‬

‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ‬

‫ﮔﺮدآورﻧﺪي و ﺗﻨﻈﯿﻢ ‪:‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﯽ ﺷﻔﯿﻌﯿﺎن‬
‫ﻣﺤﻤﺪﻧﺒﯽ ﺑﻬﻤﻦزادﮔﺎن ﺟﻬﺮﻣﯽ‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ در ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﮐﻠﯿﻪ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﻫﺎي اﻣﺮوزي و ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي دﯾﺠﯿﺘﺎل ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺪارﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ و ﭘﺎﯾﻪ ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮده‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ و ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﯾﮏ ﻣﺪار ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺗﻌﺪادي ﮔﯿﺖ ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺧﺮوﺟﯽ آﻧﻬﺎ در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ وروديﻫﺎي ﻫﻤﺎن ﻟﺤﻈﻪ ﻣﻌﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﻪ وروديﻫﺎي ﻗﺒﻠﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﻧﺪارد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﺪار‬
‫ﻋﻤﻞ ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺎﺻﯽ را اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﺗﻮاﺑﻊ ﺑﻮﻟﯽ ﺑﻪ ﻓﺮم ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﯾﮏ ﻣﺪار ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ورودي‪ ،‬ﮔﯿﺖﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ و ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﺧﺮوﺟﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﯿﺖﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺳﯿﮕﻨﺎلﻫﺎﯾﯽ را از ورودي‬
‫درﯾﺎﻓﺖ ﮐﺮده و ﺳﯿﮕﻨﺎلﻫﺎي دﯾﮕﺮي را ﺑﺮاي ﺧﺮوﺟﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎﯾﻨﺮي ورودي را ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﺧﺮوﺟﯽ‬
‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺪارﻫﺎي ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﻮاع ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﺠﺘﻤﻊ‪ ،‬ﮔﯿﺖﻫﺎ‪ ،‬ﮐﺪﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ‪ ،‬دﯾﮑﺪرﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﻟﺘﯽﭘﻠﮑﺴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺟﻤﻊﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ و ‪ ...‬ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺪارﻫﺎي ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺑﺎ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻟﻔﻈﯽ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺷﺮوع ﺷﺪه و ﺑﺎ دﯾﺎﮔﺮام ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻣﺪار ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﺗﻮاﺑﻊ ﺑﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آنﻫﺎ‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ دﯾﺎﮔﺮام ﻣﻨﻄﻘﯽ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ ،‬ﺧﺘﻢ ﻣﯽﺷﻮد و ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺮاﺣﻞ زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ـ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫ـ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﻌﺪاد وروديﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد و ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‪.‬‬
‫ـ ﻧﺎمﮔﺬاري وروديﻫﺎ و ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎ‪.‬‬
‫ـ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺟﺪول درﺳﺘﯽ ﮐﻪ ارﺗﺒﺎط ﻻزم ﺑﯿﻦ وروديﻫﺎ و ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎ را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ـ ﺑﻪدﺳﺖ آوردن ﺗﺎﺑﻊ ﺑﻮﻟﯽ ﺳﺎده ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺧﺮوﺟﯽ‪.‬‬
‫ـ رﺳﻢ دﯾﺎﮔﺮام ﻣﻨﻄﻘﯽ‪.‬‬

‫ﻣﺪارﻫﺎي ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﮔﯿﺖﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ از اﻟﻤﺎنﻫﺎي ﺣﺎﻓﻈﻪ )ﺳﻠﻮل ﺑﺎﯾﻨﺮي( ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺧﺮوﺟﯽ اﯾﻦ ﻣﺪارﻫﺎ ﺗﺎﺑﻌﯽ از‬
‫ورودي آنﻫﺎ و ﺣﺎﻟﺖ اﻟﻤﺎنﻫﺎي ﺣﺎﻓﻈﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻟﻤﺎنﻫﺎي ﺣﺎﻓﻈﻪ ﺧﻮد ﺗﺎﺑﻌﯽ از وروديﻫﺎي ﻗﺒﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺧﺮوﺟﯽ ﯾﮏ ﻣﺪار‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ وروديﻫﺎي ﻓﻌﻠﯽ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ وروديﻫﺎي ﻗﺒﻠﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺪار ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺣﺎﻟﺖ داﺧﻠﯽ آن و ﺗﺮﺗﯿﺐ‬
‫زﻣﺎﻧﯽ وارد ﺷﺪن ورودي ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﺪارﻫﺎي ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت دودوﯾﯽ را از وروديﻫﺎ درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و اﯾﻦ ورودﯾﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺣﺎﻓﻈﻪ‪ ،‬ﯾﮏ ﻣﻘﺪار دودوﯾﯽ را در ﭘﺎﯾﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ در ﭼﻪ وﺿﻌﯿﺘﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ‬
‫ﺣﺎﻓﻈﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺪارﻫﺎي ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺮاﺣﻞ زﯾﺮ را اﻧﺠﺎم داد‪:‬‬
‫ـ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﺴﺄﻟﻪ‪ ،‬ﺟﺪول ﺣﺎﻟﺖ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﺪ‪.‬‬
‫ـ از ﺗﮑﻨﯿﮏﻫﺎي ﮐﺎﻫﺶ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮاي ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺟﺪول ﺣﺎﻟﺖ ﯾﮏ ﻣﺪار ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫ـ ﺑﺎ ﺗﺨﺼﯿﺺ ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺟﺪولﻫﺎي ﺣﺎﻟﺖ و ﺟﺪولﻫﺎي ﮔﺬر ﺧﺮوﺟﯽ را ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫ـ وﺳﺎﯾﻞ ﺣﺎﻓﻈﻪ و ﻓﻠﯿﭗﻓﻼپﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﯿﺪ و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻓﻠﯿﭗﻓﻼپﻫﺎ را ﺑﻪدﺳﺖ آورﯾﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي‬
‫ﺧﺮوﺟﯽ را ﺗﺸﮑﯿﻞ داده و ﻣﻌﺎدﻻت ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺧﺮوﺟﯽ را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫ـ از ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺗﺤﺮﯾﮏ‪ ،‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺳﻮﯾﯿﭽﯿﻨﮓ را ﺑﻪدﺳﺖ آورﯾﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ‬

‫ـ ﻧﻤﻮدار ﻣﻨﻄﻘﯽ را ﺑﺮاي ﻣﺪار ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ و وﺳﺎﯾﻞ ﺣﺎﻓﻈﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫در درس ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از ﻣﺪارﻫﺎي ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ و ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ را ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺎ آنﻫﺎ آﺷﻨﺎ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﯾﻦ درس ﺳﻌﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي ﻣﺪارات ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه را ﭘﯿﺎدهﺳﺎزي ﻧﻤﻮده و ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻋﻤﻠﯽ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﮐﺎر اﯾﻦ ﻣﺪارﻫﺎ را ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ و ﺑﺮرﺳﯽ ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ از وﺳﺎﯾﻠﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ و ﻧﯿﺰ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﮐﺎر ﺑﺎ آنﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -1‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮد ﺑﻮرد ﺳﻮراخدار )‪(Bread Board‬‬

‫ﺗﺎ ﮐﻨﻮن روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل ﻣﺪارﻫﺎي ﺗﺎزه ﻃﺮاﺣﯽﺷﺪه ﺑﻪوﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑُﺮدﻫﺎي ﺳﻮراخدار ﻗﺎﺑﻞ ﻟﺤﯿﻢ‬
‫ﮐﺎري‪ ،‬ﺑﺮد ﺑﻮرد و ﻏﯿﺮه‪ .‬در ﭼﻨﯿﻦ روشﻫﺎﯾﯽ ﻣﻌﻤﻮ ًﻻ از اﺗﺼﺎﻻﺗﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ اﺷﮑﺎلﻫﺎي‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪهﺷﺪه در ﻣﺪار را ﺑﺘﻮان ﺑﻪﺳﺮﻋﺖ و ﺳﺎدﮔﯽ رﻓﻊ ﻧﻤﻮد‪ .‬روش اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮد ﺑﻮرد از ﻟﺤﺎظ ﺳﺮﻋﺖ ﻗﺮاردادن اﺗﺼﺎﻻت ﺑﺮ ﺗﻤﺎم روشﻫﺎي‬
‫دﯾﮕﺮ ﺑﺮﺗﺮي دارد‪ .‬ﺑﺮد ﺑﻮرد وﺳﯿﻠﻪاي ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ ﺳﺮﯾﻊ ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن و ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﭘﺎﯾﯿﻦ اﺳﺖ و از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان‬
‫ﺑﻪراﺣﺘﯽ و ﺑﻪﺳﺮﻋﺖ ﺑﺴﯿﺎري از ﺗﺮاﺷﻪﻫﺎ و ﻗﻄﻌﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ را روي آن ﺳﻮار و ارﺗﺒﺎطﻫﺎي ﻻزم را ﺑﺎ ﺳﯿﻢ و ﺑﺪون ﻟﺤﯿﻢ ﮐﺎري‬
‫ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮد‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد وﺳﯿﻌﯽ در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬در ﺑﺮد ﺑﻮرد ﺗﻌﺪادي از ﺳﻮراخﻫﺎ از زﯾﺮ ﺑﻮرد ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎي اﯾﻦ اﺗﺼﺎلﻫﺎ در ﺷﮑﻞ ‪ 1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :1‬ﺷﻤﺎي اﺗﺼﺎلﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺮد ﺑﻮرد‬

‫ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ‪ 1‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ‪ 3 ،2 ،1‬و ‪ 4‬ﺑﻪﺻﻮرت اﻓﻘﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻮده و اﺗﺼﺎل ﻋﻤﻮدي ﻧﺪارﻧﺪ و ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ‬
‫ﺣﺮف ‪ W‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه روي ﺑﺮدﺑﻮرد‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ‪ 1‬و ‪ 2‬از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ‪ 3‬و ‪ 4‬ﺟﺪا ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬از ﻗﺴﻤﺖ اﻓﻘﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﺗﻐﺬﯾﻪ و زﻣﯿﻦ ﻣﺪار‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺨﺶﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺣﺮفﻫﺎي ‪ D ،C ،B ،A‬و ‪ E‬و ‪ E‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮدي ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻮده و اﺗﺼﺎل اﻓﻘﯽ‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﭘﺮوب ﻣﻨﻄﻘﯽ )‪(Logic Probe‬‬

‫از اﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ وﻟﺘﺎژ ﻧﻘﻄﻪاي از ﻣﺪار اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﮐﻪ ﺑﺎ ﻗﺮار دادن ﭘﺮوب ﻣﻨﻄﻘﯽ در ﻧﻘﻄﻪاي از ﻣﺪار‪ ،‬در ﺻﻮرت‬
‫’‪ ‘1‬ﺑﻮدن وﻟﺘﺎژ آن ﻧﻘﻄﻪ‪ ،‬ﭼﺮاغ ﭘﺮوب ﻣﻨﻄﻘﯽ روﺷﻦ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ و در ﺻﻮرت ’‪ ‘0‬ﺑﻮدن‪ ،‬ﭼﺮاغ آن ﺧﺎﻣﻮش ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ‬

‫‪ -3‬ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ‬
‫ﻣﺪارﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﭘﯿﺎده ﺳﺎزي ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺛﺎﺑﺖ وﻟﺖ ‪ 5‬ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﯿﻦ وﻟﺘﺎژ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫ﻣﺪارﻫﺎ از دﺳﺘﮕﺎﻫﯽ ﺑﻪﻧﺎم ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ دوﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ وﻟﺘﺎژ ﺛﺎﺑﺖ ‪ 5‬وﻟﺖ را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ و داراي دو ﭘﺎﯾﻪ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﯽ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ از ﭘﺎﯾﺎﻧﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺮاي ‪ Vcc‬ﯾﺎ وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﻻ و از ﭘﺎﯾﺎﻧﻪ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻣﯿﻦ )‪ (GND‬ﻣﺪار اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -4‬ﺳﯿﮕﻨﺎل ژﻧﺮاﺗﻮر‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭘﺎﻟﺲ ﺳﺎﻋﺖ و ﻓﺮﮐﺎﻧﺲﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز از اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﻧﻮاع ﺳﯿﮕﻨﺎلﻫﺎي ﺳﯿﻨﻮﺳﯽ‪ ،‬ﻣﺜﻠﺜﯽ و ﻣﺮﺑﻌﯽ‬
‫وﺧﺮوﺟﯽ ‪ TTL‬را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻤﻮده و ﻣﯽﺗﻮان ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را در ﯾﮏ ﻣﺤﺪوده ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ از ‪ 0/1‬ﻫﺮﺗﺰ ﺗﺎ ﯾﮏ ﻣﮕﺎﻫﺮﺗﺰ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻧﻤﻮد‪ .‬در‬
‫ﺑﺨﺶ ﻃﺮاﺣﯽ و ﭘﯿﺎده ﺳﺎزي ﻣﺪارﻫﺎي ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭘﺎﻟﺲ ﺳﺎﻋﺖ از ﺳﯿﮕﻨﺎﻟﯽ ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﮐﻢ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد‪،‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -5‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﺮاﺷﻪﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ‬

‫در ﺻﻨﻌﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ ﭘﺲ از ﻓﺮﮔﯿﺮي ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ را ﻃﺮح ﯾﺎ ﺗﻌﻤﯿﺮ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎﺗﯽ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮐﺮد ﮐﻪ از ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه و ﺑﺮ روي ﻫﺮ ﮐﺪام ﮐﺪ ﻣﺸﺨﺺﮐﻨﻨﺪهاي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻬﺘﺮ ﮐﺎر‬
‫ﮐﺮدن و ﺳﺮﯾﻊﺗﺮ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻣﻮرد ﻗﻄﻌﺎت ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ از روي اﻋﺪاد ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه روي ﻗﻄﻌﺎت ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ‬
‫ورودي و ﺧﺮوﺟﯽ و ﻧﻮع ﻋﻤﻠﮑﺮد آن ﻫﺎ ﭘﯽ ﺑﺒﺮﯾﻢ‪ .‬در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﯽﺧﻮاﻫﯿﻢ ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﺠﺘﻤﻊ دﯾﺠﯿﺘﺎل )‪(Digital Integrated Circuits‬‬
‫را دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﮐﺮده و ﮐﺪﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه روي آنﻫﺎ را ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮاي ﺑﻪدﺳﺖ آوردن اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﺎﺗﺎﻟﻮگ اراﺋﻪ ﺷﺪه‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن رﺟﻮع ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺪارﻫﺎي دﯾﺠﯿﺘﺎل ﺑﺎ ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﯾﮏ ﻣﺪار ﻣﺠﺘﻤﻊ )‪ (IC‬ﯾﮏ ﮐﺮﯾﺴﺘﺎل ﮐﻮﭼﮏ ﻧﯿﻤﻪﻫﺎدي ﺳﯿﻠﯿﮑﻮن ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﺗﺮاﺷﻪ )‪ (Chip‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻄﻌﺎت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﻻزم ﺑﺮاي ﭘﯿﺎدهﺳﺎزي ﮔﯿﺖﻫﺎي دﯾﺠﯿﺘﺎل را در ﺧﻮد دارد‪ .‬ﺗﺮاﺷﻪ در داﺧﻞ ﯾﮏ ﻣﺤﻔﻈﻪ‬
‫ﭘﻼﺳﺘﯿﮑﯽ و ﯾﺎ ﺳﺮاﻣﯿﮑﯽ ﺟﺎﺳﺎزي ﻣﯽﺷﻮد و اﺗﺼﺎﻻت آن ﺑﺎ ﺳﯿﻢﻫﺎي ﻃﻼﯾﯽ ﻧﺎزك ﺑﻪ ﭘﺎﯾﻪﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ ﺟﻮش داده ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﺪار ﻣﺠﺘﻤﻊ‬
‫ﺑﻪوﺟﻮد آﯾﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﭘﺎﯾﻪﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ‪ 14‬ﭘﺎﯾﻪ در ﺑﺴﺘﻪﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ ﺗﺎ ‪ 64‬ﭘﺎﯾﻪ و ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﺑﺴﺘﻪﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﺠﺘﻤﻊ‬
‫را ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي‪IC‬ﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻌﺪاد ﮔﯿﺖﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﯾﮏ ﺗﺮاﺷﻪ ﺟﺎي ﮔﯿﺮد‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫ـ ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ﮐﻮﭼﮏ‬
‫ـ ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫ـ ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ﺑﺰرگ‬
‫ـ ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺰرگ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ‪IC‬ﻫﺎ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ در ﺳﺎﺧﺖ آنﻫﺎ ﺑﻪ اﻧﻮاع ‪ MOS ،ECL ،TTL ،DTL ،RTL‬و ‪CMOS‬‬
‫دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از آنﮐﻪ در ﺳﺎل ‪ 1959‬اوﻟﯿﻦ ﻣﺪار ﻣﺠﺘﻤﻊ دﯾﺠﯿﺘﺎل ﭘﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ وﺟﻮد ﮔﺬاﺷﺖ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﻮاع ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن از اﯾﻦ ﺳﺮي‬
‫ﻣﺪارﻫﺎ را ﻃﺮاﺣﯽ ﮐﺮده و ﺑﻪ ﺑﺎزارﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﺑﻌﻀﯽ از آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻘﺒﺎل زﯾﺎد ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺳﺎﯾﺮ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻗﻄﻌﺎت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ و ﺑﺎ ﮐﺎرآﯾﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻣﺪارﻫﺎي ﻗﺒﻞ ﺑﻪ رﻗﺎﺑﺖ‬
‫‪3‬‬
 ‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ‬

‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ و ﺑﺮاي آنﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪات ﺧﻮدرا ﺑﻪﻓﺮوش ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ از ﮐﺪﻫﺎﯾﯽ ﻧﻈﯿﺮ آﻧﭽﻪ ﻣﺒﺘﮑﺮان اوﻟﯿﻪ ﺑﺮروي ﻃﺮح ﺧﻮد ﻧﻬﺎده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ و ﮐﻢ ﮐﻢ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﮐﭙﯽ ﮐﺮدن از ﺑﯿﻦ رﻓﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﯽ از اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻮاده از ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫ﺑﺰرگ ﻣﺪارﻫﺎي دﯾﺠﯿﺘﺎل ﻧﺎم ﺑﺮده ﻣﯽﺷﺪ و ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ راﺑﺎﺷﻤﺎره ﻫﺎي ‪ TC‬ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺎزار ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﯽ ﺗﻮان از ﺷﺮﮐﺖ‬
‫‪ Texas Instrument‬ﮐﻪ ﻣﺒﺘﮑﺮ ﻃﺮح ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺧﺎﻧﻮاده ‪ TTL‬ﯾﺎ ﻫﻤﺎن )‪ (Transistor - Transistor Logic‬ﺑﻮد ﻧﺎم ﺑﺮد ﮐﻪ‬
‫اوﻟﯿﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺧﻮد را ‪ SN 7400‬ﻧﺎﻣﯿﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻬﺎرﮔﯿﺖ ‪ NAND‬دو ورودي اﺳﺖ و ﭘﺲ از آن ‪ SN 7401‬و ‪ SN 7402‬و‪ ...‬ﮐﻪ ﺗﻮاﺑﻊ‬
‫ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ دﯾﮕﺮ را ﭘﯿﺎدهﺳﺎزي ﻣﯽدادﻧﺪ و از ﻧﻮع ‪ TTL‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬در ﺧﻂ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻗﺮار داد و ﭘﺲ از آن ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪National‬‬
‫‪ Ferranti ،Signetics ،Semiconductor‬و ‪ Motorola‬آيﺳﯽﻫﺎي ﺧﻮد را ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮانﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻧﺎمﮔﺬاري ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﻮع اﯾﻦ ﻃﺮحﻫﺎ‬
‫در ﻧﺎمﮔﺬاري ‪IC‬ﻫﺎ در ﺟﺪول ‪ 1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ :1‬ﺗﻨﻮع در ﻧﺎمﮔﺬاري ‪IC‬ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫ﻧﺎم ‪IC‬‬ ‫ﻧﺎم ﺷﺮﮐﺖ ﺳﺎزﻧﺪه‬
‫‪SN 7400‬‬ ‫‪Texas Instruments‬‬
‫‪DM 7400‬‬ ‫‪National Semiconductor‬‬
‫‪ITT 7400‬‬ ‫‪ITT‬‬
‫‪T 7400‬‬ ‫‪Signetics‬‬
‫‪ZN 7400‬‬ ‫‪Ferranti‬‬
‫‪SN 7400‬‬ ‫‪Motorola‬‬

‫اﻧﺪﮐﯽ ﺑﻌﺪ ﻣﺼﺮفﮐﻨﻨﺪهﻫﺎي ﻗﻄﻌﺎت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ‪ ،‬ﮐﻞ ﺧﺎﻧﻮاده را ﺑﺎ ﺷﻤﺎره ‪ 7400‬ﻧﺎمﮔﺬاريﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ‬
‫آن راﺳﺮي ‪ 74‬ﻧﺎﻣﯿﺪﻧﺪ‪ .‬در ﻫﻤﯿﻦ اﯾﺎم ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ دادن ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ‪ TTL‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﻋﺖ‪ ،‬ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﯽ‪ ،‬اﯾﻤﻨﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻮﯾﺰ و‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ در ﻃﺮح اوﻟﯿﻪ ‪ TTL‬داده ﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﭼﻮن ﺷﮑﻞ ﻇﺎﻫﺮي‪ IC‬و رواﺑﻂ ﻣﻨﻄﻘﯽ در اﯾﻦ ﻃﺮحﻫﺎ درﺳﺖ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎﻧﻮاده اﺻﻠﯽ ‪TTL‬‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬اﯾﻦ ﻃﺮحﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻨﻄﻘﯽ ‪ TTL‬ﻧﺎﻣﯿﺪه ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﻧﻮاع ﻣﻬﻢ اﯾﻦ ﻃﺮحﻫﺎ در ﺟﺪول ‪ 2‬آورده ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ :2‬ﻃﺮحﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺧﺎﻧﻮاده ‪ TTL‬و ﺷﻤﺎره آيﺳﯽﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آنﻫﺎ‬

‫ﺷﻤﺎره ‪IC‬‬ ‫اﺧﺘﺼﺎر‬ ‫ﻣﻔﻬﻮم‬ ‫ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻮاده‬

‫‪74xx‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪Standard TTL‬‬ ‫‪ TTL‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد )ﺳﺮي ‪(74‬‬

‫‪74Hxx‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪High Speed TTL‬‬ ‫‪ TTL‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻ )ﺳﺮي ‪(74H‬‬
‫‪74Lxx‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪Low Power TTL‬‬ ‫‪ TTL‬ﮐﻢ ﻣﺼﺮف )ﺳﺮي ‪(74L‬‬
‫‪74Sxx‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪Schottky TTL‬‬ ‫‪ TTL‬ﺷﺎﺗﮑﯽ )ﺳﺮي ‪(74S‬‬
‫‪74ASxx‬‬ ‫‪AST‬‬ ‫‪Advanced Schottky TTL‬‬ ‫‪ TTL‬ﺷﺎﺗﮑﯽ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ )ﺳﺮي ‪(74AS‬‬
‫‪74LSxx‬‬ ‫‪LS‬‬ ‫‪Low Power Schottky TTL‬‬ ‫‪ TTL‬ﺷﺎﺗﮑﯽ ﮐﻢ ﻣﺼﺮف )ﺳﺮي ‪(74LS‬‬
‫‪74ALSxx‬‬ ‫‪ALS‬‬ ‫‪Advanced Low Power Schottky TTL‬‬ ‫‪ TTL‬ﺷﺎﺗﮑﯽ ﮐﻢﻣﺼﺮف ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ )ﺳﺮي ‪(74ALS‬‬
‫‪74Cxx‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪TTL Compatible CMOS‬‬ ‫‪ TTL‬ﺳﺎزﮔﺎر ‪CMOS‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ دﯾﺠﯿﺘﺎل ﻣﻌﻤﻮ ًﻻ ﺑﺎ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮔﯿﺖ ﻣﺒﻨﺎ در ﻫﺮ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﺮون دﻫﯽ )‪ ، (fan-out‬ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﯽ‪ ،‬ﺗﺄﺧﯿﺮ در اﻧﺘﺸﺎر و اﯾﻤﻨﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻮﯾﺰ را در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ در ﺟﺪول ‪ 3‬ﺑﺮرﺳﯽ‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ‬

‫ﺟﺪول ‪ :3‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﺮرﺳﯽﺷﺪه ﺑﺮاي ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژيﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﺠﺘﻤﻊ‬

‫‪TTL‬‬
‫‪CMOS‬‬ ‫‪MOS‬‬ ‫‪ECL‬‬ ‫‪DTL‬‬
‫‪74ALS‬‬ ‫‪74LS‬‬ ‫‪74S‬‬ ‫‪74L‬‬ ‫‪74H‬‬ ‫‪74‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪ 50‬ﺗﺎ ‪100‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪30‬‬ ‫ﺗﺄﺧﯿﺮ در اﻧﺘﺸﺎر )‪(ns‬‬
‫‪0/25‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪22/5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﯽ ﻫﺮ ﮔﯿﺖ )‪(mW‬‬
‫‪> 50‬‬ ‫‪> 50‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪8‬‬ ‫ﺑﺮوندﻫﯽ )‪(Fan-Out‬‬
‫ﻋﺎﻟﯽ‬ ‫ﻋﺎﻟﯽ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫ﺧﻮب‬ ‫اﯾﻤﻨﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻮﯾﺰ‬

‫از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ در ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﯽ و ﺻﻨﻌﺘﯽ از ﻗﻄﻌﺎت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺑﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﺗﺤﻤﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت و رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪي ﮐﻪ ﭘﺎﯾﻪﻫﺎ و ﺷﮑﻞ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي آنﻫﺎ ﮐﺎﻣﻼً ﺷﺒﯿﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ‪ TTL‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺳﺖ ﻧﯿﺰ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ در‬
‫ﺷﻤﺎره اول آﻧﻬﺎ ﺑﺎ‪IC‬ﻫﺎي ﻗﺒﻠﯽ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎ و ﺷﻤﺎره ‪ IC‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آنﻫﺎ در ﺟﺪول ‪ 4‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از اﯾﻦ ﭘﺲ ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫‪TTL‬راﻣﺠﻤﻮﻋﺎً ﺳﺮي ‪ 74/54‬ﻧﺎﻣﯿﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺗﻤﺎم‪IC‬ﻫﺎي ‪ SN 74LS153 ،DM 64H153 ،SN 74153‬و ‪ITT 54ALS153‬‬
‫از ﻧﻈﺮ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﯾﮑﺴﺎن ﺑﻮده و ﺷﮑﻞ ﻇﺎﻫﺮي آﻧﻬﺎ ﺷﺒﯿﻪ ﻫﻢ اﺳﺖ وﻟﯽ داراي ﮐﯿﻔﯿﺖ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ‪ ،‬ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﯽ‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت ﮐﺎرﮐﺮد و ﺿﺮﯾﺐ‬
‫اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﯾﺎ از ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ :4‬ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺮاي ‪IC‬ﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻋﻤﻠﮑﺮد آنﻫﺎ‬

‫ﺷﻤﺎره ‪IC‬‬ ‫درﺟﻪ ﺣﺮارت‬ ‫ﻧﻮع ﮐﺎرﺑﺮد‬

‫‪74xxxx‬‬ ‫‪ +70 oC‬ـ ‪0 oC‬‬ ‫ﮐﺎرﺑﺮد ﺧﺎﻧﮕﯽ‬

‫‪64xxxx‬‬ ‫‪ +85 C‬ـ ‪-55 C‬‬
‫‪o‬‬ ‫‪o‬‬
‫ﮐﺎرﺑﺮد ﺻﻨﻌﺘﯽ‬
‫‪54xxxx‬‬ ‫‪ +125 oC‬ـ ‪-55 oC‬‬ ‫ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﻈﺎﻣﯽ‬

‫ﻣﻮﺿﻮع دﯾﮕﺮي را ﮐﻪ از ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي روي ‪ IC‬ﻣﯽﺗﻮان ﺗﺸﺨﯿﺺ داد ﺟﻨﺲ روﮐﺶ ‪ IC‬و ﻧﻮع ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮ ًﻻ ﺑﻪﺻﻮرت‬
‫ﯾﮏ ﯾﺎ دو ﺣﺮف درﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﮐﺪ ‪ IC‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻔﺎرش ﻗﻄﻌﻪ ﺣﺘﻤﺎً در ﻟﯿﺴﺖ ﺳﻔﺎرش ﮐﺎﻻ ﻗﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺣﺮفﻫﺎ و‬
‫ﻣﻔﻬﻮم آنﻫﺎ در ﺟﺪول ‪ 5‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ :5‬ﻣﻔﻬﻮم ﺣﺮوف ﻧﻮﺷﺘﻪﺷﺪه روي ﺑﺴﺘﻪ ‪ IC‬ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺟﻨﺲ روﮐﺶ آن‬
‫ﺣﺮف ﻧﻮﺷﺘﻪﺷﺪه روي ‪IC‬‬ ‫ﻣﻔﻬﻮم‬ ‫ﺟﻨﺲ روﮐﺶ‬

‫‪M‬‬ ‫‪Metal‬‬ ‫ﻓﻠﺰي‬

‫‪P‬‬ ‫‪Plastic‬‬ ‫ﭘﻼﺳﺘﯿﮑﯽ‬
‫‪G‬‬ ‫‪Glass‬‬ ‫ﺷﯿﺸﻪاي‬
‫‪C‬‬ ‫‪Ceramic‬‬ ‫ﺳﺮاﻣﯿﮑﯽ‬
‫‪Q‬‬ ‫‪Quartz Window‬‬ ‫ﺑﺎ ﭘﻨﺠﺮه ﮐﻮارﺗﺰ‬

‫‪5‬‬
 ‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ‬

‫ﺣﺮوف دﯾﮕﺮي ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي ﻧﻮع ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‪ IC‬ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﮐﺎﺗﺎﻟﻮگ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻔﻬﻮم آن را ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ‬
‫ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺑﺮاي ﻧﻮع ﭘﺎﯾﻪﻫﺎي ‪ IC‬در ﺟﺪول ‪ 6‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ :6‬ﻣﻔﻬﻮم ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي روي ‪ IC‬ﺑﺮاي ﻧﻮع ﭘﺎﯾﻪﻫﺎ‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻪ روي ‪IC‬‬ ‫ﻣﻔﻬﻮم‬

‫‪DIP‬‬ ‫ﭘﺎﯾﻪﻫﺎ در دو ردﯾﻒ ﻣﻮازي‬

‫‪QIL‬‬ ‫ﭘﺎﯾﻪﻫﺎ در ﭼﻬﺎر ﺧﻂ اﻃﺮاف ‪IC‬‬
‫‪TOS‬‬ ‫دهﭘﺎﯾﻪاي ﺑﻪ ﺷﮑﻞ اﺳﺘﻮاﻧﻪ‬
‫‪Flat‬‬ ‫ﭘﺎﯾﻪﻫﺎ ﺑﺪون ﺧﻢ ﺧﺎرج ﺷﺪهاﻧﺪ‬
‫‪Chips‬‬ ‫اﺻﻮ ًﻻ ﭘﺎﯾﻪ وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻓﻘﻂ ﻧﻘﺎﻃﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﺟﻬﺖ ﻟﺤﯿﻢ ﮐﺮدن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‬

‫ﺗﺎ ﺑﻪ اﯾﻦﺟﺎ در ﻣﻮرد ﺧﺎﻧﻮاده ‪ TTL‬ﺻﺤﺒﺖ ﺷﺪ ﮐﻪ در ﮔﯿﺖ ﭘﺎﯾﻪ اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻮاده از ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮرﻫﺎي ‪ NPN‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫دﯾﮕﺮي ﮐﻪ ﻣﺪارﻫﺎﯾﯽ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ‪ TTL‬دارﻧﺪ ﺧﺎﻧﻮاده ‪ 1CMOS‬اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮرﻫﺎي اﺛﺮ ﻣﯿﺪان )‪ (FET‬ﮐﺎﻧﺎل ‪ N‬و‬
‫ﮐﺎﻧﺎ ‪ P‬در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﮔﯿﺖ ﭘﺎﯾﻪ ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ در ‪IC‬ﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ‪ CMOS‬ﺟﺮﯾﺎن ورودي ﮐﻢ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﻮان‬
‫ﻣﺼﺮﻓﯽ ﮐﻢ اﯾﻦ ﻧﻮع از ‪IC‬ﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺮﮐﺖ ‪ RCA‬ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺧﺎﻧﻮاده ‪ CMOS‬را ﺑﺎ ﮐﺪ ‪ CD40XX‬ﻋﺮﺿﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺗﺮاﺷﻪﻫﺎي‬
‫‪ CMOS‬ﺑﺮاي ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻋﺎدي ﺑﺎ ﺷﻤﺎره ‪ CD 4000‬و ﺑﺮاي ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﺎ ﺷﻤﺎره ‪ CD 4500‬ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬از ﻃﺮحﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮع‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ‪ CMOS‬ﻣﯽﺗﻮان ‪ 2HC‬و ‪ 3HCT‬را ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده دﯾﮕﺮي از ‪IC‬ﻫﺎي ﺑﺎ ﺗﺄﺧﯿﺮ ﮐﻢ و درﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺑﺎﻻ ﺧﺎﻧﻮاد ‪ 4ECL‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ از ﻗﻄﻌﺎت اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در ﺟﺪول ‪7‬‬
‫آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ :7‬ﺑﺮﺧﯽ از ﻗﻄﻌﺎت ﺧﺎﻧﻮاده ‪ECL‬‬

‫ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺳﺎزﻧﺪه‬ ‫ﺷﻤﺎره ﻗﻄﻌﻪ‬ ‫ﮐﺪ ﺳﺮي‬

‫‪MC‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪1k‬‬
‫‪MC‬‬ ‫‪10000‬‬ ‫‪10 k‬‬
‫‪MC‬‬ ‫‪16000‬‬ ‫‪16 k‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﺑﯿﺎن ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮ روي‪IC‬ﻫﺎي اﻣﺮوزي ﭘﻨﺞ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﯿﺺ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮاﺣﯽ از ﭼﭗ ﺑﻪ راﺳﺖ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﯿﺎنﮔﺮ ﮐﺪ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪه ‪ ،IC‬ﮐﺪ ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﺳﺎﺧﺖ آن‪ ،‬ﮐﺪ ﺗﺎﺑﻊ دﯾﺠﯿﺘﺎل و ﮐﺪ ﺗﻌﯿﯿﻦﮐﻨﻨﺪه روﮐﺶ ‪ IC‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺮ روي ﯾﮏ ‪IC‬‬
‫ﻋﺒﺎرت ‪ SN 74LS138P‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ‪IC IC‬از ﻧﻮع دﯾﺠﯿﺘﺎل و از ﺧﺎﻧﻮاده ‪ TTL‬ﺑﻮده‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف ﻋﺎدي‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﺷﺎﺗﮑﯽ ﺑﺎﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﯽ ﮐﻢ )‪ (LST‬اﺳﺖ و ﺟﻨﺲ روﮐﺶ آن از ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ ﺑﺮاي داﻧﺴﺘﻦ آنﮐﻪ ﭼﻪ ﻋﻤﻠﯽ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ ﺑﺎﯾﺪ ‪ TTL Data Book‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﺜﺎلﻫﺎي دﯾﮕﺮي در اﯾﻦ ﻣﻮرد در ﺷﮑﻞ ‪ 2‬و ﺷﮑﻞ ‪ 3‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت‬
‫دﯾﮕﺮي ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮ روي ﺗﺮاﺷﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدد ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺎرﯾﺦ ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺮاﺷﻪ )دو رﻗﻢ ﺑﺮاي ﺳﺎل و دو رﻗﻢ ﺑﺮاي ﻫﻔﺘﻪ(‪ ،‬ﻧﺎم ﮐﺸﻮر ﺳﺎزﻧﺪه‬

‫)‪1- Complementary Metal Oxide Semiconductor (CMOS‬‬

‫)‪2- High Speed CMOS (HC‬‬
‫)‪3- High Speed CMOS with TTL Inputs (HCT‬‬
‫)‪4- Emitter Coupled Logic (ECL‬‬
‫‪6‬‬
 ‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ‬

‫و ﺷﻤﺎره اﻧﺒﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼً ‪ 9825‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻮﻟﯿﺪ ‪ IC‬اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﺜﺎل ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي وﻫﻔﺘﻪ ‪ 25‬از اﺑﺘﺪاي ﺳﺎل ‪ 1998‬ﻣﯿﻼدي‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪14‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪Core Part Number‬‬

‫‪F 74 LS 08 P C‬‬
‫‪F74LS08PC‬‬
‫ﮐﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﺳﺎزﻧﺪه‬ ‫ﻣﺤﺪوده دﻣﺎي ﮐﺎرﮐﺮد‬
‫ﺳﺮي ‪7400 TTL‬‬ ‫ﮐﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي‬
‫ﭘﻼﺳﺘﯿﮑﯽ ‪dual in-line‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ‪Low Power Schottky‬‬ ‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ‪IC‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ :2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﻋﺒﺎرتﻫﺎي روي ‪ IC‬و ﻣﻔﻬﻮم آنﻫﺎ‬

‫‪14‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪Core Part Number‬‬

‫‪CD 40 81 B E‬‬
‫‪CD4081BE‬‬ ‫ﮐﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي‬
‫ﮐﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﺳﺎزﻧﺪه‬
‫ﭘﻼﺳﺘﯿﮑﯽ ‪dual in-line‬‬
‫ﺳﺮي ‪4000 CMOS‬‬
‫‪Buffered version of‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ‪IC‬‬
‫‪4000 Series‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ :3‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﻋﺒﺎرتﻫﺎي روي ‪ IC‬و ﻣﻔﻬﻮم آنﻫﺎ‬

‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ‪ 2‬و ﺷﮑﻞ ‪ 3‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ روي ﺗﺮاﺷﻪ ﺣﮏ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﻋﻼﻣﺖ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﺣﺮف و ﯾﺎ ﺷﮑﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎم ﺗﺮاﺷﻪ ﻧﯿﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻤﺎره ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ روش‬
‫ﺷﻤﺎرهﮔﺬاري در ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﯾﮑﺴﺎن ﻧﺒﻮده و در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺑﺮﮔﻪ اﻃﻼﻋﺎت )‪ (data sheet‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﻫﻤﺎن‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﮐﺘﺎﺑﭽﻪﻫﺎﯾﯽ را ﭼﺎپ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﺎوي ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت و ﮐﻠﯿﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫آيﺳﯽﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه آنﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ 4 ،‬ﮔﯿﺖ ‪ NAND‬را داﺧﻞ ﯾﮏ آيﺳﯽ ﻗﺮار دادهاﻧﺪ و ﺑﻪ آن ﺷﻤﺎره ‪ 7400‬را اﺧﺘﺼﺎص‬
‫دادهاﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ‪ IC‬در ﺷﮑﻞ ‪ 4‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آيﺳﯽﻫﺎي اﺳﺘﻔﺎدهﺷﺪه در اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه در اﻧﺘﻬﺎي دﺳﺘﻮر ﮐﺎر‬
‫ﺿﻤﯿﻤﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪+5 v‬‬

‫‪14‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪Vcc‬‬

‫‪7400‬‬
‫‪GND‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :4‬ﮔﯿﺖﻫﺎي ‪ NAND‬ﻣﻮﺟﻮد در آيﺳﯽ ‪7400‬‬

‫‪7‬‬
 ‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ‬

‫ﻫﺮ آيﺳﯽ در ﯾﮏ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎ ﭘﺎﯾﻪﻫﺎي ﺧﺎص ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻧﺤﻮه ﺻﺤﯿﺢ ﺧﻮاﻧﺪن ﭘﺎﯾﻪﻫﺎي ﯾﮏ ﺗﺮاﺷﻪ و ﻧﯿﺰ روش ﺗﺸﺨﯿﺺ اوﻟﯿﻦ‬
‫ﭘﺎﯾﻪ آن و ﻣﺸﺨﺼﺎت دﯾﮕﺮي ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﮐﺎر ﺑﺎ ﺗﺮاﺷﻪ ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬اﺑﺰارﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﮐﺎر در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﺷﻤﺎرهﮔﺬاري ﭘﺎﯾﻪﻫﺎي ‪ IC‬ﺑﺮ روي ﺑﺮﺧﯽ از ‪IC‬ﻫﺎ ﯾﮏ ﻋﻼﻣﺖ ﺑﻪﺻﻮرت ﯾﮏ ﻧﻘﻄﻪ در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﭘﺎﯾﯿﻦ آن ﻗﺮار داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺎﯾﻪ‬
‫ﺷﻤﺎره ﯾﮏ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎي دﯾﮕﺮ در ﺟﻬﺖ ﺣﺮﮐﺖ ﻋﮑﺲ ﻋﻘﺮﺑﻪ ﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ ﺷﻤﺎرهﮔﺬاري ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ در ﺷﮑﻞ ‪5‬‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :5‬ﺷﻤﺎرهﮔﺬاري ﭘﺎﯾﻪﻫﺎي ‪IC‬‬

‫وﻟﺘﺎژ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺑﺮاي‪IC‬ﻫﺎي ‪ TTL‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ +5‬وﻟﺖ ﺑﺮاي ‪IC‬ﻫﺎي ‪ CMOS‬ﺑﺮاﺑﺮ از ‪ +3‬وﻟﺖ ﺗﺎ ‪ +15‬وﻟﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺎﯾﺎن ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺪار ﺗﻮﺳﻂ دﯾﻮد ﻧﻮراﻧﯽ )‪ (LED‬ﻧﺸﺎن داده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﯾﮏ اﻟﻤﺎن ﺑﺎ دو ﺳﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﮐﺎﺗﺪ و آﻧﺪ آن ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 6‬ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﺗﺼﺎل ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺪار ﺑﻪ آﻧﺪ ‪ LED‬ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎﺗﺪ آن را ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ‬
‫)‪ (GND‬ﻣﺘﺼﻞ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺳﻮﺧﺘﻦ دﯾﻮد و ﺗﺮاﺷﻪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود و ﻣﻘﺪار آن ﺣﺪود‬
‫‪ 100‬ﺗﺎ ‪ 300‬اﻫﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫آﻧﺪ‬ ‫ﮐﺎﺗﺪ‬ ‫آﻧﺪ‬ ‫ﮐﺎﺗﺪ‬

‫ﺧﺮوﺟﯽ‬
‫ورودي‬ ‫‪A‬‬
‫‪B‬‬
‫‪LED‬‬
‫ﮐﺎﺗﺪ‬
‫‪R‬‬ ‫‪200 Ω‬‬

‫آﻧﺪ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :6‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﭘﺎﯾﻪﻫﺎي ‪ LED‬و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻗﺮار دادن آن در ﻣﺪار‬

‫‪ -5‬ﻧﮑﺎت ﻣﻬﻢ‬
‫داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﻗﺒﻞ از ورود ﺑﻪ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﺑﻪ ﻧﮑﺎت زﯾﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻒ( ﻧﮑﺎت ﻗﺒﻞ از ورود ﺑﻪ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه‬
‫دﺳﺘﻮر ﮐﺎر را ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ و دﻗﯿﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻤﻮده ﺗﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﺗﺌﻮري اﺑﻬﺎﻣﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از ورود ﺑﻪ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه‪،‬‬
‫ﺗﻤﺮﯾﻦﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ آزﻣﺎﯾﺶ را ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ اﻧﺠﺎم دﻫﯿﺪ‪ .‬ﻻزم اﺳﺖ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻃﺮاﺣﯽ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﮑﻞ ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن‬
‫‪8‬‬
 ‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ‬

‫ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ روي ﺻﻔﺤﻪ آزﻣﺎﯾﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺧﻮد ﺑﻪ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﺑﯿﺎورﯾﺪ‪ .‬ﺷﮑﻞ ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ ﻫﻤﺎن دﯾﺎﮔﺮام ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﺗﺮاﺷﻪﻫﺎ و ﭘﺎﯾﻪﻫﺎي آن ﺷﻤﺎرهﮔﺬاري ﺷﺪه و ﺗﻤﺎم اﺗﺼﺎلﻫﺎ در آن ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺷﮑﻞ ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ را ﻫﻤﺮاه ﮔﺰارش‬
‫ﮐﺎر ﺧﻮد ﺿﻤﯿﻤﻪ ﮐﺮده و ﺗﺤﻮﯾﻞ دﻫﯿﺪ‪.‬‬

‫ب( در ﻫﻨﮕﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﺟﻬﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺗﺮاﺷﻬﻬﺎي دﯾﺠﯿﺘﺎل و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺳﻮﺧﺘﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﮑﺎت زﯾﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‬
‫ـ ﺧﺎﻧﻮاده ‪ TTL‬ﺑﺎ ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ ﺛﺎﺑﺖ ‪ 5‬وﻟﺖ ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮاده ‪ CMOS‬ﺑﺎ ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 15‬وﻟﺖ و ﻣﻌﻤﻮ ًﻻ ‪ 5‬وﻟﺖ ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ـ ﻫﯿﭻﮔﺎه ﺧﺮوﺟﯽ ﺗﺮاﺷﻪ را ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﯾﺎ ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ وﺻﻞ ﻧﮑﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫ـ ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮاﺷﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎره ﭘﺎﯾﻪﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ‪.‬‬
‫ـ دﯾﺪود ﻧﻮراﻧﯽ )‪ (LED‬را ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﺑﻪ ﺧﺮوﺟﯽ ‪ TTL‬وﺻﻞ ﻧﮑﻨﯿﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺣﺪود ‪ 200‬اﻫﻢ را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ آن ﺳﺮي ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫ـ ﻫﻨﮕﺎم ﻗﺮار دادن و ﯾﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ‪ IC‬روي ﺻﻔﺤﻪ آزﻣﺎﯾﺶ دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﭘﺎﯾﻪﻫﺎي آن ﺧﻢ ﯾﺎ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ‬
‫‪ -1‬ﺑﺮ روي ﯾﮏ ‪ IC‬ﻋﺒﺎرت ‪ M4021BCP 7824‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻔﻬﻮم اﯾﻦ ﻋﺒﺎرت ﭼﯿﺴﺖ؟‬

‫‪9‬‬