Wielka Baza Pytań Etyka 1

1.
Platon uważał, że państwem powinni najlepsi obywatele najmądrzejsi natomiast Arystoteles

był zdania, że państwem powinni rządzić obywatele klasy średniej.
2. Platon to zwolennik demokracji. FAŁSZ
3. Etyka normatywna. Określa normy moralne i reguły podejmowania decyzji; wymaga
uzasadnienia
4. Co jest warunkiem zaliczenia przedmiotu. Udział w zajęciach i egzamin.
5. Metaetyka: bada język i metody innych działów etyki
Etyka opisowa: bada fakty związane z moralnością, nie formułuje ocen moralnych
Etyka normatywna: Formułuje normy i oceny moralne
6. Państwo jest dla obywatela. FAŁSZ
7. Dlaczego wizja państwa opracowana przez Platona jest utopią?
Władza korumpuje nawet „najlepszych obywateli”.
Nie wiadomo jak wyznaczyć „najlepszych obywateli”.
8. Etyka normatywna:
Wymaga uzasadnienia
Określa normy moralne i reguły podejmowania decyzji.
9. Etyka w sensie ścisłym, to: Nauka, wiedza lub refleksja o moralności.
10. Socjalizm: Prawa podstawowe jednostek
Kapitalizm: Własność prywatna
Demokracja: Prawa podstawowe jednostek i udział członków społeczeństwa w zarządzaniu
jego sprawami
Liberalizm: Wolność, pożytek społeczny lub prawo natury
Komunizm: Równość ekonomiczna członków społeczeństwa
11. Autorytet:
Praktyczny – umie coś zrobić i umie tego nauczyć
Poznawczy – ma wiedzę i chce ją przekazać
Organizacyjny – ma wiedzę
12. Według:
Antynomizmu à jest zgodne z Twoimi najgłębszymi wyborami życiowymi
Utylitaryzmu reguł à chciałbyś aby roboli wszyscy w takiej samej sytuacji
Utylitaryzmu czynów à w danej sytuacji przyniesie najwięcej korzyści
Legalizmu à jest zgodne z obowiązującym prawem
13. Legalizm – prawo
Hedonizm – przyjemność
Eudajmonizm Arystotelesa – rozwój tego, co nacenniejsze
Personalizm – godność jednostki
Utylitaryzm – pożytek
Liberalizm etyczny – wolność
14. Zdaniem Arystotelesa szczęście to spełnienie się najcenniejszych możliwości człowieka
15. Firma kierując się założoną hierarchią wartości wprowadza na rynek nowy produkt bez
sprawdzenia preferencji klientów choć może to sprawdzić. Decyzja ta jest:
Metodologicznie nieracjonalna, ale aksjologicznie racjonalna
16. Firma chce stworzyć i sprzedać nowy produkt. Płaci za stworzenie projektu innej firmie.
Produkt udaje się korzystnie sprzedać, ale okazuje się, że jej zespół bez kosztów mógł
stworzyć w międzyczasie projekt równie atrakcyjny. Działanie jest:
Niewydajne
Skuteczne i niewydajne
17. Wg eudajmonozmu Arytotylesa najwyższym dobrem jest realizacja najcenniejszych
możliwość człowieka, szczęście
18. Innowacje są nowe, użyteczne społecznie i rozwiązują jakiś problem (zaznaczyć wszystkie jeśli
się powtarzają)
19. Imperatyw kategoryczny I.Kana:
Postępuj tylko według takiej maksymy, dzięki której możesz zarazem chcieć, żeby stała się
powszechnym prawem
Postępuj tak, jak gdyby maksyma twojego postępowania przez wolę twą miała się stać
ogólnym prawem przyrody
Postępuj tak, być człowieczeństwa tak w twej osobie, jako też w osobie każdego innego
używał zawsze zarazem jako celu, nigdy jako środka
20. Przyjemność według hedomizmu jest wartością – nadrzędną, autoteliczną
21. X ceni swoje auto, bo uważa, że jest szybkie i bezpieczne. Jest ono dla X wartością
W sensie subiektywnym, instrumentalną
22. Wartości instrumentalne:
Prowadzą do innych, wyższych wartości
Są cenione jedynie dla ich funkcji
Mogą być różne dla każdego człowieka
23. Decyzja metodologicznie racjonalna, gdy przy jej podejmowaniu podmiot kieruje się wiedzą –
prawda
24. Dlaczego wizja państwa opracowana przez Platona jest utopią?
Nie wiadomo jak wyznaczyć najlepszych obywateli
Władza korumpuje nawet najlepszych obywateli
25. Państwo jest dla obywatela - Fałsz
1. Wybierz trafne twierdzenia według T. Kotarbińskiego (wielokrotnego wyboru)
a. Metodologicznie racjonalny podmiot dostosowuje swoje decyzje do posiadanej wiedzy
b. Podmiot racjonalny metodologicznie korzysta z dostępnych źródeł wiedzy
c. Racjonalność/nieracjonalność metodologiczna jest cechą intencji podmiotu
d. Metodologicznie racjonalne decyzje są zawsze skuteczne i wydajne
2. Jakie aspekty rzeczywistości należy uwzględnić w ocenie tego, czy działanie

jest wydajne? (wielokrotnego wyboru)
a. Działanie prowadzi do celu przy najmniejszych kosztach
b. Działanie wywołuje dobre wrażenie w oceniającej osobie
c. Hierarchia wartości
d. Działanie budzi negatywne uczucia w oceniającym
e. Czy działanie prowadzi do zamierzonego celu
3. Dopasuj
a. Decyzje nieracjonalne aksjologicznie → zwykle prowadzą do niewydajnego działania
b. Instrumentalnie irracjonalne decyzje → mogą być aksjologicznie racjonalne lub aksjologicznie nieracj.
c. Decyzje racjonalne aksjologicznie → są zgodne z hierarchią wartości założoną przez podmiot
d. Instrumentalnie nieracjonalne decyzje → zwykle prowadzą do nieskutecznego działania
4. Wskaż trafne określenia (wielokrotnego wyboru)

a. Mobbing jest zawsze mniej niemoralny niż nękanie
b. Mobbing to zachowania które się powtarza przez jakiś czas
c. Nie ma istotnej różnicy między mobbingiem i nękaniem
d. Molestowanie jest zawsze mniej niemoralne niż mobbing
5. Zaznacz trafne odpowiedzi (wielokrotnego wyboru)

a. Nie może być korupcją gratyfikacja, która ma miejsce po wykonaniu usługi
b. Oferta korupcyjna jest formą manipulacji
c. Korupcja jest gratyfikacją, ale nie każda gratyfikacja jest korupcją
d. Korupcja może być wyrazem wdzięczności, ale nie każdy wyraz wdzięczności to korupcja
6. Według Arystotelesa (wielokrotnego wyboru)

a. Dochody powinny być proporcjonalne do wkładu i jakości pracy
b. Państwo powinno kompensować szkody wywołane niesprawiedliwością
c. Można pobierać opłatę za pożyczenie pieniędzy
d. Społeczeństwo powinno kompensować szkody, za które odpowiada
7. Według teorii społecznego (nie egoistycznego) utylitaryzmu innowacje nie są

szkodliwe dla (wielokrotnego wyboru)
a. niektórych grup społecznych
b. dla osoby, która ocenia działanie
c. nikogo
d. większości ludzi
8. Według utylitaryzmu reguł dumping powinien być zabroniony, bo (wielokrotnego
wyboru)
a. bo nie jest zgodny z umową społeczną
b. jest nielegalny
c. bo jest duże prawdopodobieństwo, że doprowadzi do szkodliwych społecznie
konsekwencji
d. bo może prowadzić do monopolu
9. Nowość jest wewnętrzną (autoteliczną) wartością innowacji

a. prawda
b. fałsz
10. Dlaczego monopol jest zabroniony (dopasuj)?

a. Utylitaryzm → bo jest szkodliwy społecznie
b. Liberalizm → bo ogranicza wolność ekonomiczną
c. Kontraktarianizm → bo jest sprzeczny z umową społeczną
d. Legalizm → bo jest zabroniony prawem
11. Kluczowe dobro wspólne (wartość nadrzędna) według ideologii (dopasuj)

a. Liberalizm → wolność, pożytek społeczny lub prawo natury
b. Demokracja → prawa podstawowe jednostek i udział członków społeczeństwa w zarz. jego sprawami
c. Socjalizm → prawa podstawowe jednostek
d. Komunizm → równość ekonomiczna członków społeczeństwa
e. Kapitalizm → własność prywatna
12. Kto (prócz mobbera) jest współodpowiedzialny za mobbing niezależnie od

okoliczności (zawsze, w każdym przypadku) w miejscu pracy? (wielokrotnego
wyboru)
a. ofiara mobbingu
b. zwierzchnik
c. instytucja, w której doszło do mobbingu
d. świadek zdarzenia
2. Test: Attempt review https://pegaz.uj.edu.pl/mod/quiz/review.php?attempt=2106758&cmid...
Sprawdź jak będzie wyglądał Twój egzamin!

Próbne egzaminy dla studentów Zobacz »
Strona główna / Moje kursy / Etyka w zarządzaniu. Wykład, grupa nr 1 / Sekcja ogólna / 2. Test
Rozpoczęto sobota, 5 czerwiec 2021, 17:55

Stan Ukończone
Ukończono sobota, 5 czerwiec 2021, 18:11
Wykorzystany 15 min. 39 sek.
czas
Punkty 6,50000/12,00000
Ocena 16,25000 pkt. na 30,00000 pkt. możliwych do uzyskania (54%)
Pytanie 1
Częściowo poprawnie
Ocena: 0,66667 z 1,00000
Jakie aspekty rzeczywistości należy uwzględnić w ocenie tego, czy działanie jest wydajne?
Wybierz wszystkie poprawne:

a. Działanie budzi negatywne uczucia w oceniającym
b. Czy działanie prowadzi do zamierzonego celu
d. Działanie wywołuje dobre wrażenie w oceniającej osobie
e. Działanie prowadzi do celu przy najmniejszych kosztach
Twoja odpowiedź jest częściowo poprawna.

Poprawnie wybrałeś 2.
Prawidłowymi odpowiedziami są: Hierarchia wartości, Czy działanie prowadzi do zamierzonego celu, Działanie prowadzi do celu przy
najmniejszych kosztach
1z6 05.06.2021, 18:13

Pytanie 2
Poprawnie
Ocena: 1,00000 z 1,00000
Kto (prócz mobera) jest współodpowiedzialny za mobing niezależnie od okoliczności (zawsze, w każdym przypadku) w miejscu pracy?

a. Zwierzchnik
b. ofiara mobingu
c. świadek zdarzenia
d. Instytucja w której doszło do mobingu
Twoja odpowiedź jest poprawna.

Prawidłowymi odpowiedziami są: Instytucja w której doszło do mobingu,
Zwierzchnik
Pytanie 3
Niepoprawnie
Ocena: 0,00000 z 1,00000
Według Arystotelesa
Społeczeństwo powinno kompensować szkody za które odpowiada
Państwo powinno kompensować szkody wywołane niesprawiedliwością
Dochody powinny być proporcjonalne do wkładu i jakości pracy
Można pobierać opłatę z pożyczenie pieniędzy
Twoja odpowiedź jest niepoprawna.

Prawidłowymi odpowiedziami są:
Dochody powinny być proporcjonalne do wkładu i jakości pracy,
Społeczeństwo powinno kompensować szkody za które odpowiada,
2z6 05.06.2021, 18:13

Pytanie 4
Poprawnie
Ocena: 1,00000 z 1,00000
Dopasuj
Instrumentalnie nieracjonalne decyzje zwykle prowadzą do nieskutecznego działania
Decyzje nieracjonalne aksjologicznie zwykle prowadzą do niewydajnego działania
Instrumentalnie irracjonalne decyzje mogą być aksjologicznie racjonalne lub aksjologicznie nieracjonalne
Decyzje racjonalne aksjologicznie są zgodne z hierarchią wartości założoną przez podmiot

Poprawna odpowiedź to: Instrumentalnie nieracjonalne decyzje → zwykle prowadzą do nieskutecznego działania, Decyzje nieracjonalne
aksjologicznie → zwykle prowadzą do niewydajnego działania, Instrumentalnie irracjonalne decyzje → mogą być aksjologicznie
racjonalne lub aksjologicznie nieracjonalne, Decyzje racjonalne aksjologicznie → są zgodne z hierarchią wartości założoną przez podmiot
Pytanie 5
Ocena: 0,60000 z 1,00000
Kluczowe dobro wspólne (wartość nadrzędna) według ideologii. Dopasuj
Kapitalizm własność prywatna
Socjalizm prawa podstawowe jednostek i udział członków społeczeństwa w zarządzaniu jego sprawami
Demokracja prawa podstawowe jednostek
Liberalizm wolność, pożytek społeczny lub prawo natury
Komunizm równość ekonomiczna członków społeczeństwa

Poprawna odpowiedź to: Kapitalizm → własność prywatna, Socjalizm → prawa podstawowe jednostek, Demokracja → prawa
podstawowe jednostek i udział członków społeczeństwa w zarządzaniu jego sprawami, Liberalizm → wolność, pożytek społeczny lub
prawo natury, Komunizm → równość ekonomiczna członków społeczeństwa
3z6 05.06.2021, 18:13

Pytanie 6
Niepoprawnie
Ocena: 0,00000 z 1,00000
Nowość jest wewnętrzną (autoteliczną) wartością innowacji
Wybierz jedną odpowiedź:

Prawda
Fałsz
Poprawną odpowiedzią jest "Fałsz".
Pytanie 7
Ocena: 0,70000 z 1,00000
Według teorii społecznego (nie-egoistycznego) utylitaryzmu innowacje nie powinny być szkodliwe dla

a. większości ludzi
b. nikogo
c. niektórych grup społecznych
d. dla osoby, która ocenia działanie

Prawidłowymi odpowiedziami są: większości ludzi, niektórych grup społecznych
Pytanie 8
Ocena: 0,80000 z 1,00000
Wybierz trafne twierdzenia. Według T. Kotarbińskiego ...

Metodologicznie racjonalny podmiot dostosowuje swoje decyzje do posiadanej wiedzy
Podmiot racjonalny metodologicznie korzysta z dostępnych źródeł wiedzy
Racjonalność/nieracjonalność metodologiczna jest cechą intencji podmiotu
Metodologicznie racjonalne decyzje są zawsze skuteczne i wydajne
Your answer is partially correct.

Prawidłowymi odpowiedziami są: Racjonalność/nieracjonalność metodologiczna jest cechą intencji podmiotu, Podmiot racjonalny
metodologicznie korzysta z dostępnych źródeł wiedzy, Metodologicznie racjonalny podmiot dostosowuje swoje decyzje do posiadanej
wiedzy
4z6 05.06.2021, 18:13

Pytanie 9
Ocena: 0,33333 z 1,00000
Zaznacz trafne odpowiedzi
Nie może być korupcją gratyfikacja, która ma miejsce po wykonaniu usługi
Oferta korupcyjna jest formą manipulacji
korupcja może być wyrazem wdzięczności, ale nie każdy wyraz wdzięczności, to korupcja
Korupcja jest gratyfikacją, ale nie każda gratyfikacja jest korupcją

Korupcja jest gratyfikacją, ale nie każda gratyfikacja jest korupcją,
korupcja może być wyrazem wdzięczności, ale nie każdy wyraz wdzięczności, to korupcja, Oferta korupcyjna jest formą manipulacji
Pytanie 10
Ocena: 0,80000 z 1,00000
Według utylitaryzmu reguł dumping powinien być zabroniony, bo
jest nielegalny
bo jest duże prawdopodobieństwo, że doprowadzi do szkodliwych społecznie konsekwencji
bo może prowadzić do monopolu
bo nie jest zgodny z umową społeczną

Wybrałeś zbyt wiele opcji.
bo może prowadzić do monopolu,
5z6 05.06.2021, 18:13

Pytanie 11
Ocena: 0,50000 z 1,00000
Dlaczego monopol jest zabroniony? – Dopasuj teorię do argumentacji
Liberalizm bo ogranicza wolność ekonomiczną
Utylitaryzm bo jest sprzeczny z umową społeczną
Legalizm bo jest zabroniony prawem
Kontraktarianizm bo jest szkodliwy społecznie

Poprawna odpowiedź to: Liberalizm → bo ogranicza wolność ekonomiczną, Utylitaryzm → bo jest szkodliwy społecznie, Legalizm → bo
jest zabroniony prawem, Kontraktarianizm → bo jest sprzeczny z umową społeczną
Pytanie 12
Ocena: 0,10000 z 1,00000
Wskaż trafne określenia
nie ma istotnej różnicy między mobingiem i nękaniem
Molestowanie jest zawsze mniej niemoralne niż mobing
Mobing, to zachowania które się powtarza przez jakiś czas
Mobing jest zawsze mniej niemoralny niż nękanie

Poprawna odpowiedź to:
◄ 1. Test
Przejdź do...
Skala ►
6z6 05.06.2021, 18:13

Sprawdź jak będzie wyglądał Twój egzamin!

Próbne egzaminy dla studentów Zobacz »
Strona główna / Moje kursy / Etyka w zarządzaniu. Wykład, grupa nr 1 / Sekcja ogólna / 2. Test
Rozpoczęto sobota, 5 czerwiec 2021, 17:55

Stan Ukończone
Ukończono sobota, 5 czerwiec 2021, 18:11
Wykorzystany 15 min. 39 sek.
czas
Punkty 6,50000/12,00000
Ocena 16,25000 pkt. na 30,00000 pkt. możliwych do uzyskania (54%)
Pytanie 1
Ocena: 0,66667 z 1,00000
Jakie aspekty rzeczywistości należy uwzględnić w ocenie tego, czy działanie jest wydajne?

a. Działanie budzi negatywne uczucia w oceniającym
b. Czy działanie prowadzi do zamierzonego celu
d. Działanie wywołuje dobre wrażenie w oceniającej osobie
e. Działanie prowadzi do celu przy najmniejszych kosztach

Prawidłowymi odpowiedziami są: Hierarchia wartości, Czy działanie prowadzi do zamierzonego celu, Działanie prowadzi do celu przy
najmniejszych kosztach
1z6 05.06.2021, 18:13

Pytanie 2
Poprawnie
Ocena: 1,00000 z 1,00000
Kto (prócz mobera) jest współodpowiedzialny za mobing niezależnie od okoliczności (zawsze, w każdym przypadku) w miejscu pracy?

a. Zwierzchnik
b. ofiara mobingu
c. świadek zdarzenia
d. Instytucja w której doszło do mobingu

Prawidłowymi odpowiedziami są: Instytucja w której doszło do mobingu,
Zwierzchnik
Pytanie 3
Niepoprawnie
Ocena: 0,00000 z 1,00000
Według Arystotelesa
Społeczeństwo powinno kompensować szkody za które odpowiada
Dochody powinny być proporcjonalne do wkładu i jakości pracy
Można pobierać opłatę z pożyczenie pieniędzy
Twoja odpowiedź jest niepoprawna.

Dochody powinny być proporcjonalne do wkładu i jakości pracy,
Społeczeństwo powinno kompensować szkody za które odpowiada,
2z6 05.06.2021, 18:13

Pytanie 4
Poprawnie
Ocena: 1,00000 z 1,00000
Dopasuj
Instrumentalnie nieracjonalne decyzje zwykle prowadzą do nieskutecznego działania
Decyzje nieracjonalne aksjologicznie zwykle prowadzą do niewydajnego działania
Instrumentalnie irracjonalne decyzje mogą być aksjologicznie racjonalne lub aksjologicznie nieracjonalne
Decyzje racjonalne aksjologicznie są zgodne z hierarchią wartości założoną przez podmiot

Poprawna odpowiedź to: Instrumentalnie nieracjonalne decyzje → zwykle prowadzą do nieskutecznego działania, Decyzje nieracjonalne
aksjologicznie → zwykle prowadzą do niewydajnego działania, Instrumentalnie irracjonalne decyzje → mogą być aksjologicznie
racjonalne lub aksjologicznie nieracjonalne, Decyzje racjonalne aksjologicznie → są zgodne z hierarchią wartości założoną przez podmiot
Pytanie 5
Ocena: 0,60000 z 1,00000
Kluczowe dobro wspólne (wartość nadrzędna) według ideologii. Dopasuj
Kapitalizm własność prywatna
Socjalizm prawa podstawowe jednostek i udział członków społeczeństwa w zarządzaniu jego sprawami
Demokracja prawa podstawowe jednostek
Liberalizm wolność, pożytek społeczny lub prawo natury
Komunizm równość ekonomiczna członków społeczeństwa

Poprawna odpowiedź to: Kapitalizm → własność prywatna, Socjalizm → prawa podstawowe jednostek, Demokracja → prawa
podstawowe jednostek i udział członków społeczeństwa w zarządzaniu jego sprawami, Liberalizm → wolność, pożytek społeczny lub
prawo natury, Komunizm → równość ekonomiczna członków społeczeństwa
3z6 05.06.2021, 18:13

Pytanie 6
Niepoprawnie
Ocena: 0,00000 z 1,00000
Nowość jest wewnętrzną (autoteliczną) wartością innowacji

Prawda
Fałsz
Poprawną odpowiedzią jest "Fałsz".
Pytanie 7
Ocena: 0,70000 z 1,00000
Według teorii społecznego (nie-egoistycznego) utylitaryzmu innowacje nie powinny być szkodliwe dla

a. większości ludzi
b. nikogo
c. niektórych grup społecznych
d. dla osoby, która ocenia działanie

Prawidłowymi odpowiedziami są: większości ludzi, niektórych grup społecznych
Pytanie 8
Ocena: 0,80000 z 1,00000
Wybierz trafne twierdzenia. Według T. Kotarbińskiego ...

Metodologicznie racjonalny podmiot dostosowuje swoje decyzje do posiadanej wiedzy
Podmiot racjonalny metodologicznie korzysta z dostępnych źródeł wiedzy
Racjonalność/nieracjonalność metodologiczna jest cechą intencji podmiotu
Metodologicznie racjonalne decyzje są zawsze skuteczne i wydajne
Your answer is partially correct.

Prawidłowymi odpowiedziami są: Racjonalność/nieracjonalność metodologiczna jest cechą intencji podmiotu, Podmiot racjonalny
metodologicznie korzysta z dostępnych źródeł wiedzy, Metodologicznie racjonalny podmiot dostosowuje swoje decyzje do posiadanej
wiedzy
4z6 05.06.2021, 18:13

Pytanie 9
Ocena: 0,33333 z 1,00000
Zaznacz trafne odpowiedzi
Nie może być korupcją gratyfikacja, która ma miejsce po wykonaniu usługi
Oferta korupcyjna jest formą manipulacji
korupcja może być wyrazem wdzięczności, ale nie każdy wyraz wdzięczności, to korupcja
Korupcja jest gratyfikacją, ale nie każda gratyfikacja jest korupcją

Korupcja jest gratyfikacją, ale nie każda gratyfikacja jest korupcją,
korupcja może być wyrazem wdzięczności, ale nie każdy wyraz wdzięczności, to korupcja, Oferta korupcyjna jest formą manipulacji
Pytanie 10
Ocena: 0,80000 z 1,00000
Według utylitaryzmu reguł dumping powinien być zabroniony, bo
jest nielegalny
bo może prowadzić do monopolu
bo nie jest zgodny z umową społeczną

bo może prowadzić do monopolu,
5z6 05.06.2021, 18:13

Pytanie 11
Ocena: 0,50000 z 1,00000
Dlaczego monopol jest zabroniony? – Dopasuj teorię do argumentacji
Liberalizm bo ogranicza wolność ekonomiczną
Utylitaryzm bo jest sprzeczny z umową społeczną
Legalizm bo jest zabroniony prawem
Kontraktarianizm bo jest szkodliwy społecznie

Poprawna odpowiedź to: Liberalizm → bo ogranicza wolność ekonomiczną, Utylitaryzm → bo jest szkodliwy społecznie, Legalizm → bo
jest zabroniony prawem, Kontraktarianizm → bo jest sprzeczny z umową społeczną
Pytanie 12
Ocena: 0,10000 z 1,00000
Wskaż trafne określenia
nie ma istotnej różnicy między mobingiem i nękaniem
Molestowanie jest zawsze mniej niemoralne niż mobing
Mobing jest zawsze mniej niemoralny niż nękanie

Poprawna odpowiedź to:
◄ 1. Test
Przejdź do...
Skala ►
6z6 05.06.2021, 18:13

1. Która teoria / metoda przedstawia zasadę „postępuj zgodnie z miłością”
za. Eudajmonizm
b. Sytuacjonizm
do. Agapizm
re. Liberalizm
2. Racjonalne decyzje mogą być emocjonalne (a irracjonalne decyzje mogą być obojętne). Racjonalny
działania są skuteczne, a racjonalne decyzje prowadzą do udanych działań.
za. Prawda
b. Fałsz
4. „Kiedy chcemy szybko stworzyć nowy produkt, który konsumenci będą chcieli kupić i zdecydować
Aby skorzystać z crowdsourcingu, wpadamy na pomysł nowego produktu, ale trwało to dłużej niż
gdybyśmy mieli
przekazałem to zadanie konkretnemu zespołowi ”to jest przykład:
Wybierz jedną lub więcej:
za. żaden z nich
b. sprawne i efektywne w zarządzaniu
do. skuteczne i nieefektywne w zarządzaniu
re. nieefektywne i wydajne w zarządzaniu
5. Które z poniższych stwierdzeń odnosi się do myślenia życzeniowego?
za. jest całkowicie bezpieczny i nie stanowi zagrożenia
b. może to prowadzić do patologii i być szkodliwe społecznie
do. myślenie życzeniowe jest zjawiskiem korzystnym, gdyż chroni psychikę człowieka przed stresem
re. podmiot określa prawdę lub fałsz,
6. Wybierz jedną lub więcej:
za. może być emocjonalny
b. "bez emocji"
do. racjonalne decyzje prowadzą do udanych działań
re. oznacza jakość i celową strukturę decyzji i działań

7. Termin „personalizm” może oznaczać jedno i drugie
za. Teoria punktu widzenia (teoria, założenie, przekonanie), potwierdzanie i wyjaśnianie wartości
(godność) osób.
b. Wszystko ma swój cel i zgodnie z nim decydujemy, czy sprawy są dobre, czy złe
do. Specyficzna metoda naukowa, polegająca na skupieniu się bardziej na badaniach niż na
nieosobowych istoty
re. Personalizm można również orzec o działaniach, prawach, instytucjach, postawach, które promują
i bronić rozwoju, dobra i godności ludzi
8. Prekursorami utylitaryzmu są…?
za. James Buchanan
b. Imanuel Kant
do. Henry'ego Sidgwicka
re. Jeremy Bentham
9. Co jest prawdą o sytuacjonizmie?
za. Podstawowym celem sytuacjonizmu są pożądane działania i postawy jego zwolenników
b. Skupia się na pragmie (robieniu), a nie na dogmacie (jakaś zasada)
do. Zmierza do projektu moralności - „nowej moralności”.
re. Pomaga ludziom w podejmowaniu decyzji moralnych i przyjmowaniu postaw moralnych
10. Co jest prawdą o legalizmie?
za. Jest to metoda podejmowania decyzji, która koncentruje się na zasadach i staje się samolubna,
dziecinna, miękka, wywrotowa
b. Nie ma sieci życia ani tkanki łącznej między epizodami lub sytuacjami w ludzkim doświadczeniu
do. Wchodzi się w sytuację decyzyjną uzbrojony w jakiekolwiek zasady czy maksymy, żeby powiedzieć
nic z zasad
re. Takie jest założenie „wewnętrznej teorii dobra”
11. Zdecyduj, które zdania są prawdziwe.
za. Przekonania i decyzje religijne nie mogą być racjonalne metodologicznie.
b. Przekonania i decyzje religijne mogą być racjonalne metodologicznie.
do. Warunki podjęcia racjonalnych metodologicznie działań mogą dotyczyć decyzji podejmowanych
w wysokim stopniu niepewności.
re. Decyzje podejmowane, gdy agenci nie są pewni, nie mogą być decyzjami racjonalnymi
metodologicznie
12. Co jest fałszu w metodologicznie racjonalnych decyzjach motywowanych racjonalnością
wierzenia?
za. Czynnik racjonalny metodologicznie może czasami być motywowany irracjonalnymi

przekonaniami.
b. Osoba racjonalna metodologicznie jest pewna swoich przekonań proporcjonalnie do ich

uzasadnienia.
do. Twierdzenie o racjonalnych przekonaniach jest symetryczne z ich uzasadnieniem.
re. Podmiot racjonalny metodologicznie może podtrzymywać przekonania niezależnie od ich

uzasadnienia.
13. Co opisuje racjonalność faktyczną, która różni się od racjonalności metodologicznej,
według Tadeusza Kotarbińskiego?
za. To swoista relacja między intencjami a konsekwencjami działań.
b. Nie koncentruje się na skuteczności i wydajności działań.
do. Jest również znany jako „obiektywna”, „ekonomiczna” lub „formalna racjonalność”
re. Polega na „dostosowaniu się do rzeczywistości” działań.
14. Co charakteryzuje racjonalność metodologiczną?
za. Racjonalność metodologiczna polega na dostosowaniu decyzji do wiedzy o jej istocie.
b) Decyzje racjonalne pod względem metodologicznym są takie, jakie zamierza ich agent i prowadzą
do tego, co planuje.
do. Metodologiczna racjonalność decyzji jest cechą ich intencji.
d. Racjonalność metodologiczna decyzji nie jest cechą ich intencji.
15. Zdecyduj, które zdania o Tadeuszu Kotarbińskim są prawdziwe.
za. Tadeusz Kotarbiński był jednym z filozofów rozróżniających między faktami a
metodologiczna racjonalność intencji.
b. Tadeusz Kotarbiński był jednym z filozofów, którzy odróżniają instrumentalność od wartości
racjonalność.
do. Tadeusz Kotarbiński przedstawił trzy przesłanki do podjęcia racjonalnych metodologicznie decyzji.
re. Tadeusz Kotarbiński był jednym z filozofów, którzy odróżniają obiektywnie racjonalne od
irracjonalne działania.
16. Jaka jest prawda o agencie racjonalnym metodologicznie?
za. Podmiot racjonalny metodologicznie skupia się wyłącznie na swojej wiedzy i nie bada przyczyny
do podejmowania decyzji
b. Czynnik racjonalny metodologicznie bada przyczyny decyzji.
do. Podmiot racjonalny metodologicznie zaniedbuje wiedzę przy podejmowaniu decyzji.
re. Podmiot racjonalny metodologicznie uwzględnia w swojej wiedzy swoje racje
17. Co jest brane pod uwagę przy ocenie efektywności?
za. Hierarchia wartości
b. Zdolność do wywołania głębokiego, żywego wrażenia
do. Dostępność zamierzonego lub oczekiwanego wyniku
re. Możliwość uzyskania pożądanych rezultatów
mi. Zdolność do wykonania pracy przy minimalnej ilości zasobów
18. Jaka jest prawda o sytuacjonizmie?
za. Podstawowymi celami sytuacjonizmu są pożądane działania i postawy jego zwolenników
b. Pomaga ludziom w podejmowaniu decyzji moralnych i przyjmowaniu postaw moralnych
do. Skupia się na pragmie (robieniu), a nie na dogmacie (jakaś zasada)
re. Zmierza do projektu moralności - „nowej moralności”
za. jest całkowicie bezpieczny i nie stanowi zagrożenia
b. może to prowadzić do patologii i być szkodliwe społecznie
do. Myślenie życzeniowe czasami chroni ludzi przed stresem
re. ktoś przepowiada przyszłość zgodnie ze swoimi życzeniami
20. Racjonalność metodologiczna według Tadeusza Kotarbińskiego?
za. To swoista relacja między decyzjami a wiedzą.
b. Nie koncentruje się na skuteczności i wydajności działań.
do. Jest również znany jako „obiektywna”, „ekonomiczna” lub „formalna racjonalność”
re. Ma to miejsce, gdy decyzje są zgodne z wiedzą agenta.
21. Jaka jest prawda o czynnikach racjonalnych metodologicznie?
za. Podmiot racjonalny metodologicznie zaniedbuje wiedzę przy podejmowaniu decyzji.
b. Podmiot racjonalny metodologicznie dostosowuje swoje racje do swojej wiedzy.
do. Podmiot racjonalny metodologicznie skupia się wyłącznie na swojej wiedzy i nie bada przyczyny
do podejmowania decyzji.
re. Czynnik racjonalny metodologicznie bada przyczyny decyzji.
22. Racjonalność metodologiczna?
za. Metodologiczna racjonalność decyzji nie jest cechą ich intencji.
b. Podmioty racjonalności metodologicznej korzystają z dostępnych źródeł wiedzy.
do. Racjonalność metodologiczna polega na dostosowaniu decyzji do jej wiedzy.
re. Decyzje racjonalne metodologicznie są zawsze skuteczne i wydajne.
23. Legalizm w etyce?
za. Jest to metoda podejmowania decyzji zgodnie z zasadami i niezależnie od okoliczności i
konsekwencje działań.
b. Nie ma sieci życia ani tkanki łącznej między epizodami lub sytuacjami w ludzkim doświadczeniu
do. Wchodzi się w sytuację decyzyjną uzbrojony w jakiekolwiek zasady czy maksymy, żeby powiedzieć
nic z zasad
re. To „nieodłączna teoria dobroci”
24. Racjonalna decyzja
za. Może być emocjonalny
b. Racjonalne decyzje sprzyjają pomyślnym działaniom
do. Sprzyjają skutecznym działaniom
re. "bez emocji"
25. Termin „personalizm” może znaczyć
za. Teoria, założenie, przekonanie, potwierdzenie i wyjaśnienie podstawowej wartości (godności)
osoby.
b. założenie, że ludzie są racjonalni
do. założenie, że wszystko ma swój cel i zgodnie z tym celem decydujemy, czy rzeczy są dobre lub złe
re. Personalizm można również orzec o działaniach, prawach, instytucjach, postawach, które promują
i bronić rozwoju, dobra i godności ludzi
26. Co bierze się pod uwagę oceniając skuteczność działań?
za. Działania mogą przynieść pożądane rezultaty.
b. Zdolność do wykonania pracy przy minimalnej ilości zasobów.
do. Dostępność zamierzonego lub oczekiwanego wyniku.
re. Hierarchia wartości.

27. To nieprawda?
za. Twierdzenie o racjonalnym przekonaniu jest symetryczne z ich uzasadnieniem.
b. Osoba racjonalna metodologicznie jest pewna swoich przekonań proporcjonalnie do ich

uzasadnienia.
do. Podmiot racjonalny metodologicznie może zachować przekonanie niezależnie od ich

uzasadnienia.
re. Czynnik racjonalny metodologicznie może być emocjonalny.
28. Wybierz prawdziwe zdania
za. Gdy agenci nie są pewni swojej wiedzy, nie mogą dokonać racjonalnych metodologicznie
decyzje.
b. Przekonania i decyzje religijne mogą być racjonalne metodologicznie.
do. Przekonania i decyzje religijne nie mogą być racjonalne metodologicznie.
re. W sytuacji wysokiego stopnia niepewności można podjąć racjonalne metodologicznie działania.
29. Racjonalność metologiczna według Tadeusza Kotarbińskiego:
Jest to specyficzna relacja pomiędzy decyzjami a wiedzą
Dzieje się wtedy, gdy decyzje są zgodne z wiedzą agenta
Jest również znany jako obiektywna racjonalność ekonomiczna lub formalna
30. Racjonalne decyzje:
• Może być emocjonalny
• Racjonalne decyzje prowadzą do udanych działań
• Sprzyjają działaniom życzliwym
• Ktoś przepowiada przyszłość zgodnie ze swoimi życzeniami
• Myślenie życzeniowe czasami chroni ludzi przed stresem,
• Może prowadzić do patologii i odstraszać społecznie
33. prekursorami utylitarimów są:
• Jeremy Bentham
• Henry'ego Sidgwicka
34. Wybierz prawdziwe zdania:
• Racjonalne metodologicznie działania mogą mieć miejsce w sytuacji wyższego stopnia
niepewność.
• Przekonania i decyzje religijne mogą być racjonalne metodologicznie.

35. Co jest brane pod uwagę przy ocenie skuteczności działań?
• Hierarchia wartości,
• Działania mogą przynieść pożądane rezultaty
• Zdolność do wykonania pracy przy minimalnej ilości zasobów
36. Termin „personalizm” może oznaczać:
• Założenie teoretyczne, przekonanie potwierdzające i wyjaśniające wewnętrzną wartość (godność)
osoba
• Personalizm można orzec o działaniach, prawach, instytucjach, z uwzględnieniem promowania i
bronić rozwoju i godności osoby.
37. Co jest prawdą, jeśli chodzi o środki metodologicznie racjonalne?
• Agent racjonalny metodologicznie bada przyczyny podjęcia decyzji.
• Podmiot racjonalny metodologicznie dostosowuje swoje racje do swojej wiedzy.
38. Racjonalność metodologiczna?
• Pod względem metodologicznym agenci korzystają z dostępnych źródeł wiedzy
• Racjonalność metodologiczna polega na dostosowywaniu decyzji do posiadanej wiedzy
enity.
39. Utylitaryzm podpowiada, że czyny są moralnie dobre, kiedy ……
za. odzwierciedlają przestrzeganie słusznej zasady, niezależnie od konsekwencji
b. promować ogólne szczęście
do. promować interesy i dobre samopoczucie aktora
re. wykonywane są przez osobę cnotliwą
40. Które z poniższych stwierdzeń są fałszywe w odniesieniu do definicji użyteczności?
za. Stały stan zachwytu
b. Przydatność w przeciwieństwie do przyjemności
do. Przyjemność i brak bólu
re. Spełnienie zwierzęcych pragnień
41. Które z poniższych elementów identyfikują główne elementy utylitaryzmu Jeremy'ego Benthama?
za. Teoria natury ludzkiej: uniwersalne i szczegółowe cele natury ludzkiej.
b. Szczęście to spełnienie (spełnienie) najcenniejszych możliwości człowieka.

do. Cała moralność społeczna i ustawodawstwo rządowe powinny mieć na celu zapewnienie
największego szczęścia dla
największa liczba osób.
re. Można być szczęśliwym, nie wiedząc o tym ani nie czując tego.
42. Którzy filozofowie ucztują Agapizm i Miłość?
za. J. Fletcher.
b. I. Kant.
do. J. Robinson.
re. E. Fromm.
43. Według Arystotelesa; Jakie są cnoty etyczne?
za. Wstrzemięźliwość
b. Sprawiedliwość
do. Przyjemność
re. Odwaga
44. Max Scheler jest zdania, że ...
a… nasze emocje określają hierarchię wartości
b. … Nasz rozum rozpoznaje hierarchię
do. … Nasi przyjaciele / rodziny określają hierarchię wartości
re. … Hierarchia to spontaniczny przejaw
45. Proszę wypełnić puste miejsce: Co to jest etyka? To teoria lub (...) o moralności.
za. obalenie
b. wiedza, umiejętności
do. domniemanie
re. ocena
46. Kto jest przedstawicielem utylitaryzmu?
za. Arystoteles
b. Immanuel Kant
do. Jeremy Bentham
re. Tomasz z Akwinu
47. Co najlepiej opisuje „imperatyw kategoryczny” Immanuela Kanta?
za. Rób to, co nakazują ci prawa.
b. Nie powinieneś zhańbić imienia Boga.
do. Działaj tylko zgodnie z maksymalnym czasem, w którym chcesz, aby stało się to prawem ogólnym.
re. Miej odwagę myśleć samodzielnie.
48. W jakiej kategorii oceniłbyś swoją pralkę?
za. wartość autoteliczna
b. żaden z nich
do. Wartość instrumentalna
re. oba (wartość instrumentalna + autoteliczna)
49. Co to jest wiedza moralna?
za. Kiedy czyjeś opinie moralne NIE są prawdziwe, ale są uzasadnione
b. Kiedy czyjeś opinie moralne są prawdziwe, ale NIE są uzasadnione
do. Żaden z nich nie jest poprawny
re. Kiedy czyjeś opinie moralne są prawdziwe i uzasadnione
50. Co jest poprawne w przypadku „relatywizmu normatywnego”?
za. wartości są cenne, gdy ktoś je docenia
b. wartości nie są wcale cenne
do. wartości są cenne dla każdego
re. wartości są cenne dla kogoś innego
51. Do której gałęzi etyki filozoficznej możemy przypisać to pytanie: jakie jest znaczenie lub
definicja terminów lub pojęć etycznych, takich jak „dobrze”, „źle”, „dobrze”, „źle”?
za. Meta - etyka

b. Metafilozofia
do. Metafizyka
re. Metanarrative
52. Meta-etyka to gałąź etyki filozoficznej zajmująca się:
za. zapewnienie wyczerpującego opisu najbardziej ogólnych cech rzeczywistości jako całości
b. znaczenie twierdzeń moralnych i podstawy, na których mają być uzasadnione sądy moralne
do. określenie właściwych celów, metod i warunków dla samej dyscypliny filozofii
re. standardy moralne, które regulują dobre i złe postępowanie
53. Która etyka próbuje nam powiedzieć, jak powinniśmy żyć?
za. Etyka stosowana
b. Etyka normatywna
do. Etyka meta
re. Etyka opisowa
54. Jakie jest przykładowe pytanie dotyczące etyki opisowej?
za. Jak wykorzystać wiedzę moralną i zastosować ją w praktyce?
b. Jak ludzie powinni się zachowywać?
do. Co w ogóle znaczy „dobrze”?
re. Co ludzie myślą, że jest słuszne?
55. Utylitaryzm to podejście do etyki, które oznacza:
za. Uczciwość jest podstawowym aspektem etycznego postępowania, a osoby uczestniczące w sporze
powinny zwrócić uwagę na
sytuacji poza ich własnymi interesami w wyniku podjęcia decyzji, co jest słuszne.
b. Nie wszystkie zasady etyczne mogą być stosowane we wszystkich sytuacjach, ale zawierają
przydatne wskazówki
profesjonalistów medialnych w ich zachowaniu.
do. Dziennikarze często spotykają się z konfliktami zasad etycznych w trakcie swojej pracy i często
muszą
podejmować trudne decyzje.

re. Najlepsze jest wszystko, co przynosi najwięcej korzyści jak największej liczbie ludzi.
56. Czego ludzie według Arystotelesa szukają przede wszystkim?
za. Moc
b. Przyjemność
do. Eudaimonia
re. Ataraxia
57. W pracy kierownik mówi, że firma zainwestowała w grupę ogromne pieniądze
projekt, a jej zespół zwyciężył w tym projekcie. Wyraźnie wspomniała, że projekt
powinien być projektem zespołowym, a ona byłaby tam tylko po to, aby ich skupić i odpowiadać na
nie
pytań, bez brania udziału w żadnym z zadań z tym związanych. Jeden z członków zespołu idzie do
lidera zespołu i zaczyna chwalić się za swój sukces w zespole, a nie w całym zespole.
Jakie są moralnie istotne zjawiska w tym przykładzie?
za. Menedżer, który był zdystansowany
b. Firma, która zainwestowała te pieniądze
do. Pochwała pracownika
re. Drużyna
58. Włamywacz postanawia włamać się do gospodarstwa domowego, w którym mieszka starsza pani.
Po kilku dniach obserwacji jej zachowań włamywacz wie, że starsza pani wychodzi
dom codziennie o 15:00 i wraca o 19:00. Pewnego dnia postanawia włamać się do domu
wybijając okno. Pani leżała na podłodze w salonie. Zakładając, że była
martwy, włamywacz zaczyna uciekać. Kobieta była jednak nieprzytomna z powodu węgla
wyciek dwutlenku i wybijając szybę uratował jej życie. Jakie są moralnie istotne
zjawiska w tym przykładzie?
za. Starsza pani, która została uratowana
b. Gumy
do. Włamywacz, który uratował jej życie

re. Okno
59. Obywatel udaje się do księdza, aby wyznać swoje grzechy. Obywatel mówi: „Okłamałem żonę.
Zapytała mnie
gdzie byłem i powiedziałem, że jestem w kościele. Prawda jest taka, że byłam w sklepie, kupując jej
nową sukienkę
na jej urodziny. To niespodzianka, więc nie chciałem, żeby wiedziała. ”Jakie są moralnie istotne
zjawiska w tym przykładzie?
za. Jego żona, gdy dowiaduje się o przyczynie kłamstwa
b. Ksiądz, który osądzi, czy czyny były złe, czy nie
do. Kłamstwo, ponieważ jest dyskusyjne, jeśli jest zgodne z normami moralnymi
re. Kościół
60. Jeśli dobro człowieka jest zasadą moralną, jaka jest norma moralna?
za. Metody poszanowania i promowania dobrobytu człowieka
b. Promowanie dobrobytu dla grupy ludzi, nie tylko dla siebie
do. Metody kwestionowania, dlaczego dobro człowieka jest tak ważne
re. Metody unikania pogorszenia samopoczucia człowieka
61. Co to jest norma moralna?
za. Stwierdzenia odpowiadające na pytanie Czym było / jest / będzie?
b. Wskazuje kierunki działań wartościowych moralnie
do. Kryteria ocen moralnych
re. Wyszczególnienie zasady moralnej
62. Jakie są zjawiska istotne moralnie?
za. Obiekty, do których odnoszą się normy i reguły moralne
b. Wyrzuty sumienia
do. Zasady i wartości moralne
re. System norm moralnych

63. _____ odnosi się do badania, w jaki sposób ludzie starają się żyć zgodnie ze standardem
„właściwego”
lub „niewłaściwe” zachowanie.
za. Wirtuozeria
b. Moralność
do. Filozofia
re. Etyka
64. An_____ jest tam, gdzie pogoń za tą wartością jest dobrym sposobem na osiągnięcie innej
wartości.
za. Wartość zewnętrzna
b. Relatywizm normatywny
do. Normatywny antyrelatywizm
re. Wartość instrumentalna
65. Która z poniższych cech jest cechą wartości instrumentalnej?
za. Maksymalizuj wynik
b. Pragnienie moralnego obowiązku
do. Dbaj o wynik innych
re. Zmniejsz wynik
66. Które z poniższych stwierdzeń jest prawdziwe w odniesieniu do wartości autotelicznej?
za. Moje życie jest spełnione pomimo mojego niskiego statusu społecznego
b. Moje życie jest spełnione dzięki mojemu domowi
do. Moje życie jest spełnione dzięki mojej rodzinie
re. Moje życie jest spełnione dzięki mojej pracy.
67. Kto ukuł terminy wartość autoteliczna i instrumentalna?
za. max Weber
b. J. Foster
do. John Dewey

re. Konrad Ott
68. Inną nazwą wartości instrumentalnej jest?
za. Nieetyczne
b. Wewnętrzny
do. Zewnętrzny
re. Etyczny
69. Jaka definicja najlepiej pasuje do definicji wartości instrumentalnej Maxa Webera
za. Wartość oparta na końcowym efekcie troski o innych
b. Wartość oparta na końcowym efekcie osiągnięcia
do. Wartość oparta na wyniku końcowym, a nie na osiągnięciu
re. Wartość oparta na efekcie końcowym polegającym na tym, że nie dbamy o innych
70. Która definicja najlepiej pasuje do definicji wartości autotelicznej Maxa Webera?
za. Wartość oparta na działaniu i znaczeniu w odniesieniu do osiągnięć
b. Wartość oparta na działaniu i znaczeniu niezależnie od osiągnięć
do. Wartość oparta na działaniu i znaczeniu w odniesieniu do interakcji międzyludzkich
re. Wartość oparta na działaniu i znaczeniu niezależnie od interakcji międzyludzkich
projekt, a jej zespół zwyciężył w tym projekcie. Wyraźnie wspomniała, że projekt
nie
pytań, bez brania udziału w żadnym z zadań z tym związanych. Jeden z członków zespołu idzie do
lidera zespołu i zaczyna chwalić się za swój sukces w zespole, a nie w całym zespole.
Jakie są moralnie istotne zjawiska w tym przykładzie?
za. pieniądze
b. Drużyna
do. Cena pracownika
re. Spółka

Wybierz jeden:
za. Tomasz z Akwinu
b. Arystoteles
do. Jeremy Bentham
re. Immanuel Kant
73. Zgodnie z założeniem utylitaryzmu, działania są moralnie słuszne, gdy ________.
za. Promuj zainteresowania i dobre samopoczucie aktora.
b. Szanuj normy moralne
do. Promuj ogólne szczęście.
re. Są wykonywane przez osobę cnotliwą.
74. Czym jest szczęście według Arystotelesa?
Wybierz co najmniej jeden:
za. Wypełnienie natury ludzkiej
b. Przyjemność
do. Spełnienie najcenniejszych możliwości jednostki
re. Radość
75. Zgodnie z personalizmem etycznym. Powinieneś...
za. Promuj dobre samopoczucie każdego człowieka
b. promować osoby, które mają więcej godności, kosztem osób, które mają mniejszą godność
do. Szanuj prawa człowieka każdej osoby
re. Nie szanuj ludzi, którzy nie mają godności
76. Według Maxa Webera wartości instrumentalne to ...
za. ... cenne, gdy osiągną inną wartość
b. ... cenne ze względu na ich skuteczność
do. ... same w sobie nie są cenne
re. ... instrumenty do stworzenia moralnej harmonii autotelicetycznej
77. Które z poniższych stwierdzeń dotyczą wartości autotelicznych?
za. Moja praca jest cenna, ponieważ ludzie chcą ją zdobyć.

b. Ludzie szanują mnie ze względu na mój status społeczny
do. lubię mój dom
re. Powinieneś szanować prawa człowieka ze względu na ich godność
78. Wskaż pytania dotyczące etyki opisowej
za. Co ludzie uważają za słuszne lub złe?
b. Co jest dobre, a co złe?
do. Jak ludzie powinni się zachowywać?
re. Co jest dobre, a co złe?
Wybierz jeden:
za. System norm moralnych
b. Zasady i wartości moralne
do. Wyrzuty sumienia
re. Obiekty, do których odnoszą się normy i reguły moralne
80. Wartość instrumentalna to (...) wartość
Wybierz jeden:
za. Zewnętrzny
b. Wewnętrzny
do. Nieetyczne
re. Etyczny
81. Włamywacz postanawia włamać się do gospodarstwa domowego, w którym mieszka starsza pani.
Po kilku dniach
obserwując jej zachowania włamywacz wie, że starsza pani codziennie o godz
15.00 i wraca o 19.00. Pewnego dnia postanawia włamać się do domu, niszcząc
okno. Pani leżała na podłodze w salonie. Zakładając, że nie żyje, włamywacz
zaczyna uciekać. Kobieta była jednak nieprzytomna z powodu wycieku dwutlenku węgla
wybijając okno, uratował jej życie. Jakie są moralnie istotne zjawiska w tym przykładzie?
Wybierz jeden:
za. Włamywacz, który uratował jej życie
b. Starsza pani, która została uratowana

do. Okno
re. Napad
za. ... nasze emocje określają hierarchię wartości
b. ... Nasze emocje pozwalają nam poznać wartości
do. ... nasz rozum uznaje hierarchię wartości
Wybierz jeden:
za. Działaj tylko zgodnie z maksymalnym czasem, w którym chcesz, aby stało się to prawem ogólnym.
b. Rób to, co nakazują ci prawa.
do. Miej odwagę myśleć samodzielnie.
re. Nie powinieneś zhańbić imienia Boga.
91. Zgodnie z utylitaryzmem należy:
Wybierz jeden:
za. promować możliwie największe dobro dla jak największej liczby osób.
b. ignorować
za. ... cenne, gdy osiągną inną wartość
do. ... same w sobie nie są cenne
re. ... instrumenty do tworzenia norm harmonii moralnej
do. Działaj zgodnie z arbitralnymi wyborami wartości
re. bezwarunkowo przestrzegać norm moralnych
93. Zgodnie z założeniem „normatywnego relatywizmu ....
za. Coś jest cenne, bo ktoś to docenia
b. Sprzeczne oceny moralne mogą być równie ważne
do. Wartość moralna jest cenna dla każdego
re. Nic nie jest cenne

94, Normy moralne ...
za. odpowiedzieć na pytanie „Co było / jest / będzie”?
b. wskaż kierunki moralnie wartościowych działań
do. są kryteriami oceny moralnej
re. operacjonalizować i precyzować znaczenie zasady moralnej
Wybierz jeden:
za. oba (wartość instrumentalna + autoteliczna)
b. żaden z nich
re. wartość autoteliczna
96. Jaki rodzaj etyki określa kryteria oceny moralnej?
za. Etyka opisowa
b. Etyka normatywna
do. Etyka meta
re. Etyka stosowana
97. Racjonalne decyzje Wybierz jedną lub więcej:
• sprzyjają skutecznym działaniom
• nie można brać pod wpływem emocji
• może być emocjonalny
• sprzyjają skutecznym działaniom (to też)
98. Racjonalne decyzje mogą być nieskuteczne. Wybierz jedną odpowiedź:
Prawda
Fałsz
100. Termin „personalizm” może oznaczać Wybierz jedną lub więcej:
• Teoria, założenie, przekonanie potwierdzające i wyjaśniające wewnętrzną wartość (godność)
osoby.
• „Personalizm” może być oparty na działaniach, prawach, instytucjach, postawach, które promują i
bronić rozwoju i godności osób

101. Według Tadeusza Kotarbińskiego racjonalność metodologiczna ... Wybierz jedną lub więcej:
• jest intencją, która ignoruje oczekiwaną skuteczność działań
• jest swoistym związkiem między decyzjami a wiedzą
• ma miejsce, gdy decyzje są zgodne z wiedzą agenta
102. Racjonalne decyzje
• sprzyjają skutecznym działaniom
• nie można brać pod wpływem emocji
• może być emocjonalny
• sprzyjają pomyślnym działaniom
103. Racjonalne decyzje mogą być nieskuteczne.
• Prawda
• Fałsz
104.. Które z poniższych stwierdzeń odnosi się do myślenia życzeniowego?
• może prowadzić do patologii i być społecznie szkodliwe
• Myślenie życzeniowe czasami chroni ludzi przed stresem
• jest całkowicie bezpieczny i nie stanowi zagrożenia
• Ktoś przepowiada przyszłość zgodnie ze swoimi życzeniami
105. Legalizm w etyce
• Jest to metoda podejmowania decyzji zgodnie z zasadami i niezależnie od
okoliczności i konsekwencje działań
• Nie ma sieci życia ani tkanki łącznej między epizodami lub sytuacjami w ludzkim doświadczeniu
• Jest to założenie, że prawo jest zasadą moralności
• Wchodzimy w sytuację decyzyjną bez jakichkolwiek zasad i maksym
nie mów nic o zasadach
106. Które zdania są nieprawdziwe?
• Osoba racjonalna metodologicznie jest pewna swoich przekonań proporcjonalnie do swoich

przekonań
usprawiedliwienie.
• Stwierdzenie racjonalnych przekonań jest symetryczne z ich uzasadnieniem.
• Agent racjonalny metodologicznie nie odczuwa emocji

• Agent racjonalny metodycznie korzysta z dostępnych źródeł wiedzy
107. Termin „personalizm” może oznaczać:
• Założenie, że ludzie są racjonalni
• Teoria, założenie, przekonanie potwierdzające i wyjaśniające wewnętrzną wartość (godność)
osoby.
• „Personalizm” może być oparty na działaniach, prawach, instytucjach, postawach, które promują i
bronić rozwoju i godności osób
• Założenie, że wszystko ma swój cel i zgodnie z nim decydujemy, czy
rzeczy są dobre lub złe
108. Prekursorami utylitaryzmu są…
• a.Tadeusz Kotarbiński
• b. Jeremy Bentham
• c.Imanuel Kant
• d. max Weber
• Podmioty racjonalne metodologicznie korzystają z dostępnych źródeł wiedzy
• Metodologiczna racjonalność decyzji nie jest cechą intencji
• Decyzje racjonalne pod względem metodologicznym są zawsze skuteczne i wydajne
• Racjonalność metodologiczna polega na dostosowaniu decyzji do wiedzy o jej istocie.
110. Według Tadeusza Kotarbińskiego racjonalność metodologiczna ...
• jest swoistym związkiem między decyzjami a wiedzą
• ma miejsce, gdy decyzje są zgodne z wiedzą agenta
111. Co jest brane pod uwagę przy ocenie skuteczności działań?
o Działania osiągają swoje cele przy jak najmniejszej utracie cennych zasobów
o Zdolność do wywarcia głębokiego, żywego wrażenia
o Hierarchia wartości
o Działania mogą przynieść pożądane rezultaty
o Dostępność zamierzonego lub oczekiwanego wyniku

• a. Podstawowymi celami sytuacjonizmu są pożądane działania i postawy jego zwolenników
• b. Koncentruje się na pragmie (robieniu), a nie na dogmacie (jakaś zasada)
• c. Jego celem jest projekt moralności - „nowa moralność”.
• d. Pomaga ludziom w podejmowaniu decyzji moralnych i przyjmowaniu postaw moralnych
113. „Chcieliśmy szybko stworzyć nowy produkt, który konsumenci będą chcieli kupić.
Postanowiliśmy
skorzystać z crowdsourcingu i wpadłem na pomysł produktu. Jednak trwało to dłużej i droższe
niż gdybyśmy powierzyli to zadanie naszemu zespołowi „Podjęliśmy się działania, które jest:
• efektywne i efektywne zarządzanie
• nieefektywne i efektywne zarządzanie
• żadna odpowiedź nie jest prawdziwa
• efektywne i nieefektywne zarządzanie
• Przekonania i decyzje religijne mogą być racjonalne metodologicznie.
• Gdy agenci nie są pewni swojej wiedzy, nie mogą dokonać racjonalnych metodologicznie
decyzje
• Racjonalne metodologicznie działania mogą mieć miejsce w sytuacji wysokiego stopnia
niepewność.
• Przekonania i decyzje religijne nie mogą być racjonalne metodologicznie.
• Agenci racjonalni metodologicznie badają przyczyny decyzji.
• Podmiot racjonalny metodologicznie podejmuje decyzje zgodne ze stanem faktycznym, więc to robi
nie szanują żadnej hierarchii wartości
• Środki racjonalne metodologicznie uwzględniają jedynie wiedzę naukową
• Wystarczy znać jakąś metodę podejmowania decyzji, aby uczynić ją racjonalną metodologicznie
decyzje
116. Dostosuj
Instrumentalnie irracjonalne decyzje - są zgodne z hierarchią wartości podmiotu
sprzyjające nieefektywnym działaniom może być racjonalne lub nieracjonalne

Instrumentalnie racjonalne decyzje - są zgodne z hierarchią wartości sprawcy, mają charakter
przewodzący
nieefektywne działania mogą być racjonalne lub nieracjonalne
Wartościowe decyzje racjonalne - są zgodne z hierarchią wartości, do których prowadzi podmiot
nieefektywne działania mogą mieć wartość racjonalną lub nieracjonalną
Doceniaj irracjonalne decyzje - są zgodne z hierarchią wartości, do których prowadzi podmiot
nieefektywne działania mogą mieć wartość racjonalną lub nieracjonalną
117. Nazwij zasadę „postępuj zgodnie z miłością”
• Eudajmonizm
• Liberalizm
• Agapizm
• Sytuacjonizm
118. Utylitaryzm dyskutuje, że czyny są moralnie dobre, kiedy ________.
za. Są wykonywane przez osobę cnotliwą.
b. Promuj ogólne szczęście.
do. Odzwierciedlaj przestrzeganie słusznej zasady, bez względu na konsekwencje.
re. Promuj zainteresowania i dobre samopoczucie aktora.
119. Które z poniższych stwierdzeń są fałszywe w odniesieniu do definicji użyteczności?
za. Przyjemność i brak bólu.
b. Przydatność w przeciwieństwie do przyjemności.
do. Stały stan zachwytu.
re. Spełnienie zwierzęcych pragnień.
120. Które z poniższych identyfikują główne elementy utylitaryzmu Jeremy'ego Benthama?
za. Teoria natury ludzkiej: uniwersalne i szczegółowe cele natury ludzkiej.
b. Można być szczęśliwym, nie wiedząc o tym ani nie czując tego.
do. Szczęście to spełnienie (spełnienie) najcenniejszych możliwości człowieka.
re. Cała moralność społeczna i ustawodawstwo rządowe powinny mieć na celu dostarczenie jak
największego szczęścia
jak najwięcej osób

121 .. Którzy filozofowie ucztują Agapizm i Miłość?
za. E. Fromm.
b. J. Robinson.
do. I. Kant.
re. J. Fletcher.
122. Według Arystotelesa; Jakie są cnoty etyczne?
za. Przyjemność.
b. Sprawiedliwość.
do. Wstrzemięźliwość.
re. Odwaga.
za. ... hierarchia to spontaniczny przejaw.
b. ... nasz rozum rozpoznaje hierarchię.
do. ... nasi przyjaciele / rodziny określają hierarchię wartości.
re. ... nasze emocje określają hierarchię wartości.
124. Proszę wypełnić puste miejsce: Co to jest etyka? To teoria lub (...) o moralności.
za. domniemanie
b. ocena
do. obalenie
re. wiedza, umiejętności
za. Tomasz z Akwinu
b. Jeremy Bentham
do. Immanuel Kant
re. Aristotele
126. Co najlepiej opisuje „imperatyw kategoryczny” Immanuela Kanta? tak

za. Miej odwagę myśleć samodzielnie.
b. Działaj tylko zgodnie z maksymalnym czasem, w którym chcesz, aby stało się to prawem ogólnym.
do. Rób to, co nakazują ci prawa.
re. Nie powinieneś zhańbić imienia Boga.
127. W jakiej kategorii oceniłbyś swoją pralkę? tak
za. wartość autoteliczna
b. Wartość instrumentalna
do. żaden z nich
re. oba (wartość instrumentalna + autoteliczna)
128. Co to jest wiedza moralna?
za. Kiedy czyjeś opinie moralne NIE są prawdziwe, ale są uzasadnione
b. Kiedy czyjeś opinie moralne są prawdziwe, ale NIE są uzasadnione
do. Kiedy czyjeś opinie moralne są prawdziwe i uzasadnione
re. Żaden z nich nie jest poprawny
129. Co jest poprawne w przypadku „relatywizmu normatywnego”?
za. wartości są cenne, gdy ktoś je docenia
b. wartości są cenne dla kogoś innego
do. wartości są cenne dla każdego
re. wartości nie są wcale cenne
re. wartości nie są wcale cenne
130. Do której gałęzi etyki filozoficznej możemy przypisać to pytanie: jakie jest znaczenie lub
definicja terminów lub pojęć etycznych, takich jak „dobrze”, „źle”, „dobrze”, „źle”?
za. Metanarrative
b. Metafizyka
do. Metafilozofia
re. Meta - etyka
według testu wszystkie są poprawne a jest żeby wybrać tylko odpowiedź. Dziwne
131. Meta-etyka jest działem etyki filozoficznej zajmującym się:
za. określenie właściwych celów, metod i warunków dla samej dyscypliny filozofii
b. zapewnienie wyczerpującego opisu najbardziej ogólnych cech rzeczywistości jako całości
do. znaczenie twierdzeń moralnych i podstawy, na których mają być uzasadnione sądy moralne
re. standardy moralne, które regulują dobre i złe postępowanie
to samo co w pytaniu
132 .. Która etyka próbuje nam powiedzieć, jak powinniśmy żyć?
za. Etyka stosowana
b. Etyka meta
do. Etyka normatywna
re. Etyka opisowa
za. Co w ogóle znaczy „dobrze”?
b. Co ludzie myślą, że jest słuszne?
do. Jak ludzie powinni się zachowywać?
re. Jak wykorzystać wiedzę moralną i zastosować ją w praktyce?
za. Uczciwość jest podstawowym aspektem etycznego postępowania, a osoby uczestniczące w sporze
powinny zwrócić uwagę na
sytuacji poza ich własnymi interesami w wyniku podjęcia decyzji, co jest słuszne.
b. Dziennikarze często spotykają się z konfliktami zasad etycznych w trakcie swojej pracy i często
muszą
podejmować trudne decyzje.
do. Nie wszystkie zasady etyczne mogą być stosowane we wszystkich sytuacjach, ale zawierają
przydatne wskazówki
profesjonalistów medialnych w ich zachowaniu.
re. Najlepsze jest wszystko, co przynosi najwięcej korzyści jak największej liczbie ludzi.

za. Przyjemność
b. Eudaimonia.
do. Ataraxia
re. Moc
projekt, a jej zespół był zwycięską drużyną tego projektu. Wyraźnie wspomniała, że projekt
nie
pytań, bez udziału w żadnym z zadań z tym związanych. Jeden z członków zespołu udaje się do
lider zespołu i zaczyna chwalić się za swój sukces w zespole, a nie w całym zespole. Co
czy w tym przykładzie są moralnie istotne zjawiska?
za. Menedżer, który był zdystansowany
b. Pochwała pracownika
do. Firma, która zainwestowała te pieniądze
re. Drużyna
137. Włamywacz postanawia włamać się do gospodarstwa domowego, w którym mieszka starsza
pani. Po kilku
dni obserwacji jej zachowań włamywacz wie, że starsza pani wychodzi z domu
codziennie o 15:00 i wraca o 19:00. Pewnego dnia postanawia włamać się do domu
wybijając okno. Pani leżała na podłodze w salonie. Zakładając, że ona
nie żyje, włamywacz zaczyna uciekać. Jednak dama była po prostu nieprzytomna z powodu
wyciek dwutlenku węgla, a wybijając szybę uratował jej życie. Jakie są moralne
istotne zjawiska w tym przykładzie?
Wybierz jedną odpowiedź: tak
za. Starsza pani, która została uratowana
b. Włamywacz, który uratował jej życie
do. Okno
re. Gumy
138. Obywatel udaje się do księdza, aby wyznać swoje grzechy. Obywatel mówi: „Okłamałem swoją
żonę. Ona
zapytał mnie, gdzie jestem i powiedziałem, że jestem w kościele. Prawda jest taka, że kupowałem w
sklepie
jej nową sukienkę na urodziny. To niespodzianka, więc nie chciałem, żeby wiedziała. ”Co to jest
moralnie istotne zjawiska w tym przykładzie?
za. Ksiądz, który osądzi, czy czyny były złe, czy nie
b. Jego żona, gdy dowiaduje się o przyczynie kłamstwa
do. Kłamstwo, ponieważ jest dyskusyjne, jeśli jest zgodne z normami moralnymi
re. Kościół
za. Metody poszanowania i promowania dobrobytu człowieka
b. Metody kwestionowania, dlaczego dobro człowieka jest tak ważne
do. Promowanie ludzkiego dobrobytu dla grupy ludzi, nie tylko dla siebie
re. Metody unikania pogorszenia samopoczucia człowieka
140. Co to jest norma moralna? TAK
za. Wskazuje kierunki działań wartościowych moralnie
b. Kryteria ocen moralnych
do. Stwierdzenia odpowiadające na pytanie Czym było / jest / będzie?
re. Wyszczególnienie zasady moralnej
141. Jakie są zjawiska istotne moralnie? TAK
za. Wyrzuty sumienia
b. Obiekty, do których odnoszą się normy i reguły moralne
do. Zasady i wartości moralne
re. System norm moralnych
142. _____ odnosi się do badania, w jaki sposób ludzie starają się żyć zgodnie ze standardem
„Dobre” lub „złe” zachowanie.
za. Moralność
b. Filozofia
do. Etyka
re. Wirtuozeria
143. An_____ jest tam, gdzie pogoń za tą wartością jest dobrym sposobem na osiągnięcie innej
wartości.
za. Wartość zewnętrzna
b. Relatywizm normatywny
re. Normatywny antyrelatywizm
144. Która z poniższych jest cechą wartości instrumentalnej?
za. Pragnienie moralnego obowiązku
b. Maksymalizuj wynik
do. Dbaj o wynik innych
re. Zmniejsz wynik
za. Moje życie jest spełnione pomimo mojego niskiego statusu społecznego
b. Moje życie jest spełnione dzięki mojej rodzinie
do. Moje życie jest spełnione dzięki mojej pracy.
re. Moje życie jest spełnione dzięki mojemu domowi
za. J. Foster
b. Konrad Ott
do. John Dewey
re. max Weber
147. Inna nazwa wartości instrumentalnej to?
za. Zewnętrzny
b. Etyczny
do. Wewnętrzny
re. Nieetyczne
148. Jaka definicja najlepiej pasuje do definicji wartości instrumentalnej Maxa Webera
za. Wartość oparta na efekcie końcowym polegającym na tym, że nie dbamy o innych
b. Wartość oparta na końcowym efekcie osiągnięcia
do. Wartość oparta na wyniku końcowym, która nie ma osiągnięcia
re. Wartość oparta na końcowym efekcie troski o innych
149. Która definicja najlepiej pasuje do definicji wartości autotelicznej Maxa Webera?
za. Wartość oparta na działaniu i znaczeniu niezależnie od osiągnięć
b. Wartość oparta na działaniu i znaczeniu niezależnie od interakcji międzyludzkich
do. Wartość oparta na działaniu i znaczeniu w odniesieniu do interakcji międzyludzkich
re. Wartość oparta na działaniu i znaczeniu w odniesieniu do osiągnięć
150. Obywatel udaje się do księdza, aby wyznać swoje grzechy. Obywatel mówi: „Okłamałem swoją
żonę. Ona
zapytał mnie, gdzie jestem i powiedziałem, że jestem w kościele. Prawda jest taka, że kupowałem w
sklepie
jej nową sukienkę na urodziny. To niespodzianka, więc nie chciałem, żeby wiedziała
a) Kapłan, który oceni, czy działania były złe, czy nie
b) Jego żona, kiedy dowiaduje się o przyczynie kłamstwa
c) Kościół
d) Kłamstwo, ponieważ jest dyskusyjne, jeśli jest zgodne z normami moralnymi
a) Metody unikania pogorszenia samopoczucia człowieka
b) Metody kwestionowania, dlaczego dobro człowieka jest tak ważne
c) Promowanie dobrobytu ludzi dla grupy ludzi, nie tylko dla siebie
d) Metody poszanowania i promowania dobrobytu człowieka
152. Co to jest norma moralna?
a) Wskazuje kierunki wartościowych moralnie działań

b) Wyszczególnienie zasady moralnej
c) Oświadczenia odpowiadające na pytanie, czym było / jest / będzie?
d) Kryteria ocen moralnych
153. Jakie są zjawiska związane z moralnością?
a) Przedmiot, do którego odnoszą się normy i reguły moralne
b) Wyrzuty sumienia
c) Zasady i wartości moralne
d) System norm moralnych
154. _______ odnosi się do badania, w jaki sposób ludzie starają się żyć zgodnie z normą
„Dobre” lub „złe” zachowanie.
a) Wirtuozeria
b) Filozofia
c) Etyka
d) Moralność
155. ________ jest tam, gdzie pogoń za tą wartością jest dobrym sposobem na osiągnięcie innej
wartości.
a) Wartość zewnętrzna
b) Wartość instrumentalna
c) Relatywizm normatywny
d) Normatywny antyrelatywizm
156. Która z poniższych jest cechą wartości instrumentalnej?
a) Maksymalizuj wynik
b) Dbać o wynik innych
c) Pragnienie moralnego obowiązku
d) Zmniejszyć wynik
a) Moje życie jest spełnione pomimo mojego niskiego statusu społecznego
b) Moje życie dopełniło się dzięki mojemu domowi
c) Moje życie jest spełnione dzięki mojej rodzinie
d) Moje życie jest spełnione dzięki mojej pracy

a) John Dewey
b) J. Foster
c) Max Weber
d) Konrad Ott
159. Inna nazwa wartości instrumentalnej to?
a) Wewnętrzne
b) Etyczny
c) Zewnętrzne
d) nieetyczne
160. Jaka definicja najlepiej pasuje do definicji wartości instrumentalnej Maxa Webera?
a) Wartość oparta na wynikach troski o innych
b) Wartość oparta na wyniku końcowym, która nie ma osiągnięcia
c) Wartość oparta na końcowym efekcie, który ma zostać osiągnięty
d) Wartość oparta na wyniku końcowym polegająca na braku troski o innych
161. Jaka definicja najlepiej pasuje do definicji wartości autotelicznej Maxa Webera?
a) Wartość oparta na działaniu i znaczeniu w odniesieniu do interakcji międzyludzkich
b) Wartość oparta na działaniu i znaczeniu w odniesieniu do osiągnięć
c) Wartość oparta na działaniu i znaczeniu niezależnie od osiągnięć
d) Wartość oparta na działaniu i znaczeniu niezależnie od interakcji międzyludzkich
162. Utylitaryzm mówi, że czyny są moralnie dobre, kiedy ______
a) są wykonywane przez osobę cnotliwą
b) Promuj interesy i dobre samopoczucie aktora
c) Promuj ogólne szczęście
d) Odzwierciedlaj przestrzeganie słusznej zasady, bez względu na konsekwencje
163. Jakie są fałszywe definicje użyteczności?
a) Stały stan zachwytu
b) Spełnienie zwierzęcych pragnień
c) Przyjemność i brak bólu
d) Przydatność w przeciwieństwie do przyjemności
164. Które z poniższych identyfikuje główne elementy Jeremy'ego Benthama
utylitaryzm?
a) Szczęście to spełnienie (spełnienie) najcenniejszych możliwości
osoba
b) Całe społeczne ustawodawstwo moralne i rządowe powinno mieć na celu produkowanie

najlepszych
szczęście dla jak największej liczby osób
c) Można być szczęśliwym, nie wiedząc o tym ani nie czując tego
d) Teoria natury ludzkiej: uniwersalne i partykularne cele grzeszne natury ludzkiej
165. Którzy filozofowie ucztują agapizm i miłość?
a) J. Robinson
b) E. Fromm
c) I. Kant
d) J. Fletcher
166. Według Arystotelesa: jakie są cnoty etyczne?
a) Umiarkowanie
b) Przyjemność
c) Odwaga
d) Sprawiedliwość
167. Zdaniem Maxa Schelera _____
a) Nasze emocje określają hierarchię wartości
b) Hierarchia to spontaniczne pojawienie się
c) Nasz rozum rozpoznaje hierarchię
d) Nasi przyjaciele / rodziny określają hierarchię wartości
168. Co to jest etyka? To teoria lub _____ na temat moralności.
a) Wiedza
b) Obalenie
c) Ocena
d) domniemanie
a) Arystoteles
b) Jeremy Bentham
c) Tomasz z Akwinu
d) Immanuel Kant
a) Miej odwagę myśleć samodzielnie
b) Działaj tylko w maksymalnym czasie, w którym chcesz, aby stało się to prawem ogólnym
c) Rób to, co nakazują Ci przepisy
d) Nie powinieneś zhańbić imienia Boga
a) żaden z nich
b) oba (wartość instrumentalna + autoteliczna)
c) wartość instrumentalna
d) wartość autoteliczna
172. Co jest poprawne w przypadku „relatywizmu normatywnego”
a) Wartości są cenne dla kogoś innego
b) Wartości są cenne, gdy ktoś je docenia
c) Wartości są cenne dla wszystkich
d) Wartości w ogóle nie są cenne
173. Do której gałęzi etyki filozoficznej możemy przypisać to pytanie: co to jest
znaczenie lub definicja terminów lub pojęć etycznych, takich jak „dobrze”, „źle”, „dobrze”, „źle”?
a) Metafilozofia
b) Metanarrative
c) Meta-etyka
d) metafizyka
174. Meta-etyka jest działem etyki filozoficznej zajmującym się :?
a) Normy moralne, które regulują dobre i złe postępowanie
b) Znaczenie twierdzeń moralnych i podstawy, na których sądy moralne
mają być uzasadnione
c) Określenie właściwych celów, metod i warunków dla dyscypliny
sama filozofia
d) Zapewnienie kompleksowego opisu najbardziej ogólnych cech rzeczywistości jako
cały
175. Która etyka próbuje nam powiedzieć, jak powinniśmy żyć?

a) Etyka normatywna
b) Etyka stosowana
c) Etyka meta
d) Etyka opisowa
a) Co w ogóle znaczy „właściwe”?
b) Co ludzie uważają za słuszne?
c) Jak ludzie powinni postępować?
d) Jak wykorzystać wiedzę moralną i zastosować ją w praktyce?
a) Sprawiedliwość jest podstawowym aspektem etycznego postępowania i ludzi uczestniczących w

sporze
powinni spojrzeć na sytuację poza ich własnymi interesami w
wynik, aby zdecydować, co jest właściwe.
b) Cokolwiek przynosi najwięcej korzyści dla jak największej liczby ludzi
c) Nie wszystkie zasady etyczne można zastosować we wszystkich sytuacjach, ale zapewniają
przydatne wskazówki dla profesjonalistów medialnych dotyczące ich zachowania.
d) Dziennikarze często spotykają się w trakcie swoich prac z konfliktami zasad etycznych
pracować i często muszą podejmować trudne decyzje.
a) Eudaimonia
b) Ataraxia
c) Przyjemność
d) moc
PO POLSKU:
1.W pracy kierownik mówi, że firma zainwestowała ogromne pieniądze w projekt grupowy, a jej
zespół
był zwycięskim zespołem tego projektu. Wyraźnie wspomniała, że projekt powinien być projektem
zespołowym i będzie tam tylko po to, aby skupić się i odpowiedzieć na ich pytania, nie biorąc udziału
w żadnym z zadań z tym związanych. Jeden z członków zespołu idzie do lidera zespołu i zaczyna
chwalić się swoim sukcesem w zespole, a nie całego zespołu. Jakie są moralnie istotne zjawiska w tym
przykładzie?
Wybierz jeden:
a. pieniądze
b. Drużyna
c. Kłamstwo pracownika
d. Firma
Wybierz jeden:
a. Thomas Aquinas
b. Arystoteles
c. Jeremy Bentham
d. Immanuel Kant
3.Zgodnie z założeniem utylitaryzmu działania są moralnie słuszne, gdy ________.
Wybierz jeden:
a. Promuj zainteresowania i samopoczucie aktora.
b. Przestrzegaj norm moralnych
c. Promuj ogólne szczęście.
d. Są wykonywane przez cnotliwą osobę.
4.Czym jest szczęście według Arystotelesa?
Wybierz jeden lub więcej:
a. Spełnienie ludzkiej natury
b. Przyjemność
c. Spełnienie najcenniejszych możliwości jednostki
d. Radość
5. Według etycznego personalizmu. Powinieneś...
a. Promuj ludzkie samopoczucie każdego człowieka
b. promować osoby o większej godności kosztem osób o mniejszej godności
c. Przestrzegaj praw człowieka każdej osoby
d. Nie szanuj ludzi, którzy nie mają godności

a. ... cenne, gdy osiągną jakąś inną wartość
c. ... same w sobie nie cenne
d ... narzędzia do stworzenia moralnej harmonii autotelicznej
a. Moja praca jest cenna, ponieważ ludzie chcą ją zdobyć.
c. lubię mój dom
d. Powinieneś szanować prawa człowieka wynikające z jego godności
8.Wskaż pytania dotyczące etyki opisowej
a. Co ludzie uważają za właściwe lub zle?
b. Co jest dobre czy złe?
c. Jak ludzie powinni się zachowywać?
d. Co jest dobre, a co złe?
Wybierz jeden:
a. System norm moralnych
c. Wyrzuty sumienia
d. Przedmioty, do których odnoszą się normy i reguły moralne
Wybierz jeden:
a. Zewnętrzny
b. Wewnętrzny
c. Nieetyczne
d. Etyczny
11.Włamywacz decyduje się na włamanie do domu, w którym mieszka starsza dama. Po kilku dniach
obserwacji swoich zachowań włamywacz wie, że starsza pani codziennie wychodzi z domu o godz.
15.00 i wraca o godz. 19.00. Pewnego dnia postanawia włamać się do domu, wybijając okno. Pani
leżała
na podłodze w salonie. Zakładając, że nie żyje, włamywacz zaczyna uciekać. Ta dama była jednak
nieprzytomna z powodu wycieku dwutlenku węgla i wybijając okno uratował jej życie. Jakie są
Wybierz jeden:
a. Włamywacz, który uratował jej życie
c. Okno
d. Rabunek
12. Max Scheler uważa, że ...
a. ... nasze emocje określają hierarchię wartości
c. ... nasz rozum uznaje hierarchię wartości
13. Co najlepiej opisuje „kategoryczny imperatyw” Immanuela Kanta?
Wybierz jeden:
a. Działaj tylko zgodnie z maksymalnym czasem, w którym chcesz, aby stało się to ogólnym prawem.
b. Rób to, co nakazują ci przepisy.
c. Miej odwagę pomyśleć sam.
d. Nie powinieneś hańbić imienia Boga.
Wybierz jeden:
a. promować jak największe dobro dla jak największej liczby osób.
b. ignorować
15. Zgodnie z założeniem „relatywizmu normatywnego ...
a. Coś jest cenne, ponieważ ktoś to docenia
c. Wartość moralna jest cenna dla wszystkich
d. Nic nie jest cenne

16. Normy moralne ...
a. odpowiedz na pytanie „Czym był / będzie / będzie”?
b. wskazywać kierunki moralnie cennych działań
c. są kryteriami oceny moralnej
d. operacjonalizuj i określ znaczenie zasady moralnej
17. W jakiej kategorii umieściłbyś swoją maszynę do prania?
Wybierz jeden:
a. oba (wartość instrumentalna + wartość autoteliczna)
b. żaden z nich
c. Wartość instrumentalna
d. wartość autoteliczna
18. Jaka etyka określa kryteria oceny moralnej?
a. Etyka opisowa
b. Etyka normatywna
c. Meta etyka
d Etyka stosowana
1. Wzrost gospodarczy, rewolucja przemysłowa, demokratyzacja, poprawa warunków życia,

wolny rynek- jaka jest doktryna?
a. Liberalizm gospodarczy
b. Komunizm
c. Socjalizm
d. Kapitalizm
2. Społeczeństwo pozbawione ucisku i wyzysku klasowego, braku własności prywatnej, zbiorowej

własności środków produkcji i wspólnego podziału dóbr. Jaka to jest doktryna?
a. Kapitalizm
b. Socjalizm
c. Liberalizm gospodarczy
d. Komunizm
3. Najważniejsza jest absolutna prymat aparatu państwowego. Ogólnym celem jest dobro ogółu
społeczności. Państwo jest środkiem dla każdego, aby zdobyć właściwą doskonałość. W dobrze
zaaranżowanym stanie wszyscy zostaną doprowadzeni do szczęścia, nawet wbrew swojej woli.
Kto jest prekursorem tej teorii?
a. Platon
b. Jeremy Bentham
c. Arystoteles
d. Charles Renouvier
4. Coś oryginalnego i nowego, stosowanego, użytecznego i konkurencyjnego, tak opisuje się:

a. Innowacje
b. Pseudo - innowacje
c. Wynalazki
5. Dopasuj definicje:
!"#$%&'()* Zysk finansowy lub niefinansowy dla niektórych działań, które łamią umowę społeczną
Gratyfikacja → Nadużycie władzy przez urzędnika publicznego dla prywatnych korzyści
Wdzięczność → Jakość bycia wdzięcznym; gotowość do okazywania uznania i powrotu życzliwości
6. Moralna ocena korupcji i przekupstwa według contractarianism mówi, że:

a. Korupcja jest moralnie zła
b. Korupcja nie pozwala na uczciwość w kontaktach z innymi
c. Korupcja nie zagraża kontaktom społecznym
d. Korupcja nie sprzyja spójności społecznej
7. Która teoria/metoda prezentuje zasadę "działaj zgodnie z miłością"?

a. Eudajmonizm
b. Sytuacjonizm
c. Agapizm
d. Liberalizm
8. Racjonalne decyzje mogą być emocjonalne (a nieracjonalne mogą być obojętne). Racjonalne
działania są skuteczne, a racjonalne decyzje prowadzą do skutecznych działań.
Prawda
Fałsz
9. "Kiedy chcemy szybko stworzyć nowy produkt, który konsumenci będą chcieli kupić i
postanowią skorzystać z crowdsourcingu, mamy pomysł na nowy produkt, ale trwało to dłużej niż
gdybyśmy właśnie przekazali to zadanie konkretnemu zespołowi" - to jest:
a. żadna odpowiedź nie jest prawidłowa
b. efektywny i skuteczny w zarządzaniu
c. skuteczny i nieefektywny w zarządzaniu
d. nieskuteczny i wydajny w zarządzaniu

a. jest całkowicie bezpieczny i nie stanowi zagrożenia
b. może to prowadzić do patologii i być szkodliwe dla społeczeństwa
c. myślenie życzeniowe jest zjawiskiem korzystnym, ponieważ chroni psychikę ludzką przed stresem
d. podmiot określa prawdę lub fałsz
11. Termin "personalizm" może oznaczać:

a. Teoria stanowiska (teoria, założenie, przekonanie), potwierdzająca i wyjaśniająca wartość
(godność) osób.
b. Wszystko ma swój cel i zgodnie z tym celem decydujemy, czy wszystko jest dobre czy złe
c. Specyficzna metoda naukowa, która polega na skoncentrowaniu badań w większym stopniu niż
na osobach nieosobistych
d. Personalizm może być również predyktowany działaniami, prawami, instytucjami, postawami,
które promują i bronią rozwoju, dobra i godności osób
12. Prekursorami utylitaryzmu są:

a. James Buchanan
b. Imanuel Kant
c. Henry Sidgwick's
d. Jeremy Bentham

a. Podstawowym celem sytuacjonizmu są pożądane działania i postawy jego wyznawców
b. Koncentruje się na programach (robieniu), a nie na dogmatach (niektóre dogmaty)
c. Jego celem jest projekt moralności - "nowa moralność".
d. Pomaga ludziom w podejmowaniu decyzji moralnych i przyjmowaniu postaw moralnych
14. Co jest prawdą o legalizmie?

a. Jest to metoda podejmowania decyzji koncentrująca się na zasadach, która staje się samolubna,
dziecinna, miękka, wywrotowa.
b. Nie ma sieci życia lub tkanki łącznej pomiędzy epizodami lub sytuacjami w doświadczeniu
człowieka
c. Wchodzimy w sytuację decyzyjną uzbrojeni bez żadnych zasad i maksym, nie mówiąc już o
zasadach
d. To jest założenie "wewnętrznej teorii dobra"
15. Które zdanie jest prawdziwe:

a. Przekonania i decyzje religijne nie mogą być metodologicznie racjonalne
b. Przekonania i decyzje religijne mogą być metodologicznie racjonalne
c. Warunki metodologicznie racjonalnych działań mogą mieć zastosowanie do decyzji
podejmowanych z dużym stopniem niepewności
d. Decyzje podejmowane w przypadku braku pewności, nie mogą być decyzjami metodologicznie
racjonalnymi
16. Co jest fałszywego w metodologicznie racjonalnych decyzjach, które są motywowane

racjonalnymi przekonaniami?
a. Metodologicznie racjonalny środek może być czasami motywowany przez irracjonalne
przekonania.
b. Metodologicznie racjonalna osoba jest pewna swoich przekonań proporcjonalnie do ich
uzasadnienia.
c. Przyjęcie racjonalnych przekonań jest symetryczne w stosunku do ich uzasadnienia.
d. Metodologicznie racjonalny środek może utrzymać przekonania bez względu na ich uzasadnienie.
17. Co według Tadeusza Kotarbińskiego opisuje racjonalność faktograficzną, która różni się od
racjonalności metodologicznej?
a. Jest to szczególna relacja między intencjami a konsekwencjami działań.
b. Nie koncentruje się na efektywności i skuteczności działań.
c. Jest on również znany jako "obiektywny", "ekonomiczny" lub "formalna racjonalność".
d. Polega ona na "dostosowaniu się do rzeczywistości" działań.
18. Co charakteryzuje metodologiczną racjonalność?

a. Metodologiczna racjonalność polega na dostosowaniu decyzji do wiedzy o swojej jednostce.
b. Metodologicznie racjonalne decyzje są takie, jak jego agent zamierza i prowadzi do tego, co
planuje.
c. Metodologiczna racjonalność decyzji jest cechą charakterystyczną ich intencji.
d.Metodologiczna racjonalność decyzji nie jest cechą charakterystyczną ich intencji.
19. Zdecyduj, które zdania o Tadeuszu Kotarbińskim są prawdziwe.

a. Tadeusz Kotarbiński był jednym z filozofów, którzy odróżniają racjonalność merytoryczną procesu
od metodologicznej racjonalności intencji.
b. Tadeusz Kotarbiński był jednym z filozofów, którzy odróżniają racjonalizm instrumentalny od
racjonalizmu wartości.
c. Tadeusz Kotarbiński przedstawił trzy przesłanki do metodologicznie racjonalnych decyzji.
d. Tadeusz Kotarbiński był jednym z filozofów, którzy odróżniają działania obiektywnie racjonalne
od irracjonalnych.
20. Co jest prawdą o metodologicznie racjonalnym czynniku?

a. Metodologicznie racjonalny agent koncentruje się tylko na swojej wiedzy i nie bada przyczyn
decyzji
b. Metodologicznie racjonalny środek bada przyczyny decyzji.
c. Metodologicznie racjonalny agent zaniedbuje wiedzę przy podejmowaniu decyzji.
d. Metodologicznie racjonalny środek dostosowuje swoje przesłanki do jego wiedzy
21. Co jest brane pod uwagę przy ocenie efektywności?

a. Hierarchia wartości
b. Zdolność do wywoływania głębokiego, żywego wrażenia
c. Dostępność zamierzonego lub oczekiwanego rezultatu
d. Zdolność do osiągania pożądanych rezultatów
e. Zdolność do wykonania pracy przy minimalnej ilości zasobów
22. Co to jest dumping?

a. Dumping jest uważany za formę dyskryminacji cenowej
b. Zawyżanie cen wywożonych produktów
c. Dumping jest terminem używanym w kontekście handlu
d. Zawyżanie cen importowanych produktów
23. Podczas monopolu możemy obserwować

a. brak substytutów na rynku
b. nierówność rynku i niesprawiedliwość
c. wzrost cen
d. trudny rozwój dla nowych firm
24. Co to jest monopol?

a. monopol odnosi się do momentu, gdy przedsiębiorstwo i jej oferta produktowa dominują w
sektorze lub
b. wyłączne posiadanie lub kontrola dostaw lub handlu towarem lub usługą
c. ustalanie cen
d. wszystkie odpowiedzi są poprawne
25. Arystotelesa koncepcja sprawiedliwości dystrybucyjnej:

a. Każda osoba otrzymuje jest wprost proporcjonalna do jej zasług
b. Podział majątku wśród członków wspólnoty
c. Jego celem jest przywrócenie tego, co dana osoba straciła z powodu niesprawiedliwości
społeczeństwa
d. Wykorzystuje proporcje geometryczne
26. Czego ludzie szukają przede wszystkim, według Arystotelesa?

a. Moc
b. Przyjemność
c. Eudaimonia
d. Ataraxia
27. Innowacja musi spełniać kilka kryteriów, wybierz właściwe:

a. skuteczność
b. substytucyjność
c. konkurencyjne
d. użyteczność
e. nowość
28. Jaka jest prawda o innowacjach?

a. Skuteczność- Są skuteczne - rozwiązać problem, ich projekt jest wykonalny, prowadzi do ich
zamierzonego celu
b. Wydajność, zysk- Ich wdrożenie przynosi większy zysk niż inne rozwiązania
c. Nowość- są nowe, nie ma miejsca przed (ewolucyjne innowacje modyfikować znane i rewolucyjne
innowacje wprowadzone nieznane rozwiązania)
29. Przykładami taktyk organizacji zapobiegające korupcji zgodnie z legalizmem są:

a. Jasne zasady
b. Godziwe wynagrodzenie
c. Rola kodeksów etycznych
d. Odpowiedzialność
30. Co jest prawdą w dumpingu? (wielokrot.)

a. Szeroko rozumiane: Na rynku zagranicznym lub krajowym
b. Eksport towarów po cenach niższych niż ceny na rynku domowym.
c. Dumping jest legalny na mocy przepisów, chyba że można ustalić jego szkodliwy wpływ na
producentów z kraju przywozu.
31. Co to jest monopol?

a. rynek, na którym sprzedaje i kupuje wielu przedsiębiorców, ale jeden ma tę zaletę,
b. wyłączne posiadanie lub kontrola dostaw lub handlu towarem lub usługą.
c. dumping
32. Racjonalne decyzje mogą być emocjonalne (a irracjonalne decyzje mogą być obojętne).
Racjonalne działania są skuteczne, a racjonalne decyzje są przewodzące dla udanych działań.
Prawda
Fałsz
33. Zgodnie z założeniem normatywny relatywizm:

a. cos jest cenne, poniewaz ktos to docenia
b. sprzeczne oceny moralne mogą być tak samo ważne
c. nic nie jest cenne
d. wartość moralna jest cenna dla każdego
34. Wskaż pytanie dotyczące etyki opisowej:

a. Co jest dobre a co złe?
b. Co ludzie rozumują jako dobro albo zło?
c. Co jest słuszne albo niesłuszne?
d. Jak ludzie powinni postępować?
35. Co to szczęście według Arystotelesa?

a. przyjemność
b. zabawa
c. Satysfakcja z realizacji najbardziej cenionych możliwości przez jednostkę
d. Kształtowanie się natury ludzkiej
36. Jaki rodzaj etyki określa kryteria oceny moralnej?

a. etyka stosowana
b. etyka opisowa
c. metaetyka
d. etyka normatywna
37. Która definicja najbardziej pasuje do definicji wartości autotelicznej wg Maxa webera?
a. cenne z powodu dobrych konsekwencji
b. cenne z powodu jej funkcji
c. cenne bez względu na ich funkcje
d. cenne bez względu na jej konsekwencje
38. W jakiej kategorii ocenilabys swoja pralke?

a. żaden z nich
b. wartość autoteliczna
c. wartość instrumentalna
d. oba (wartość instrumentalna i autoteliczna)
39. Opinią Maxa Schelera jest: (wielokrot.):
a. nasze emocje określają hierarchię wartości
b. nasz rozum określa hierarchię wartości
c. nasze emocje pozwalają nam znać wartość

a. bezwarunkowo respektować normy moralne
b. wybierać/ promować możliwie największe dobro dla jak największej liczby osób
c. ignorować normy moralne
d. zachowywać się zgodnie z arbitralnymi wyborami wartości

a. Lubię mój dom
b. Ludzie szanują mnie z powodu mojego statusu społecznego
c. powinieneś szanować prawa człowieka ludzi z powodu ich godności
d. moja praca jest cenna ponieważ ludzie chcą ją dostać
42. Zgodnie z personalizmem etycznym powinieneś:

a. nie szanować ludzi, którzy nie mają godności
b. wspierać/promować osoby, które mają więcej godności kosztem ludzi, którzy mają mniej godności
c. szanować prawa człowieka każdej osoby
d. wspierać dobrobyt ludzki każdej jednostki
43. Jaka etyka określa kryteria ocen moralnych?

a. metaetyka
b. etyka normatywna
c. etyka opisowa
d. etyka stosowana
44. Metaetyka:
a. określa preferencje dotyczące norm moralnych, które regulują dobre i złe postępowanie
b. określa najbardziej ogólne cechy rzeczywistości jako całości
c. bada metody i język etyki
d. bada znaczenie propozycji moralnych i podstawy, na których można uzasadnić sądy moralne
45. Włamywacz zdecydował włamać się do gospodarstwa domowego w którym żyje starsza pani.
Po kilku dniach obserwacji jej zachowań włamywacz wie, że starsza pani opuszcza dom o 15:00 i
wraca o 19:00. Jednego dnia postanowił włamać się do jej domu wybijając szybę w oknie. Kobieta
leżała na podłodze w salonie. Zakładając, że nie żyje, włamywacz zaczął uciekać. Kobieta była po
prostu nieprzytomna z powodu ulatniającego się tlenku węgla i wybijając okno włamywacz
uratował jej życie. Jaki jest moralny fenomen przedstawiony w tym przykładzie?
a. starsza pani, która została uratowana
b. włamywacz, który ocalił jej życie
c. okno
d. włamanie
46. W pracy kierownik mówi, że firma zainwestowała ogromną sumę pieniędzy w projekt
grupowy, a jej zespół wygrał ten projekt. wyraźnie zaznaczyła, że projekt ma być projektem
zespołowym a ona będzie tam tylko po to, by podtrzymywać ich koncentrację i odpowiadać na ich
pytania, nie biorąc udziału w żadnych zadaniach z nim związanych. Jeden z członków zespołu idzie
i zaczyna zachwalać siebie za sukces zespołu, a nie cały zespół. Jakie zjawiska są moralnie istotne
w tym przykładzie?
a. Kierownik, który był zdystansowany
b. pochwała dla pracownika
c. firma która zainwestowała pieniądze
d. zespół
47. Dopasuj kluczowe dobro wspólne (wartość nadrzędna) według ideologii:

Demokracja – prawa podstawowe jednostek i udział członków społeczeństwa w zarządzaniu jego
sprawami
Kapitalizm – własność prywatna
Socjalizm – prawa podstawowe jednostek
Komunizm – równość ekonomiczna członków społeczeństwa
Liberalizm – wolność, pożytek społeczny lub prawo natury
48. Nowość jest wewnętrzną (autoteliczną) wartością innowacji

Fałsz
49. Według utylitaryzmu reguł dumping powinien być zabroniony, bo:

- bo może prowadzić do monopolu
- bo jest duże prawdopodobieństwo, że doprowadzi do szkodliwych społecznych konsekwencji
50. Dlaczego korupcja jest zabroniona?

Liberalizm: bo ogranicza wolność ekonomiczną
Utylitaryzm: bo jest szkodliwy społecznie
Kontraktarianizm: bo jest sprzeczny z umową społeczną
POJĘCIE FILOZOFII
I
3. Czym filozofia nie jest? Poczytaj
4. Pytania filozoficzne
4.1. Pytanie o istotę
4.1.1. Jak odpowiadamy? - w definicjach, koncepcjach, teoriach.
4.1.3. Czym się różnią definicje realne od nominalnych?
4.2. Pytanie o „ostateczną” przyczynę
4.2.1. Jak odpowiadamy? – hipotezami. Specyfika hipotez filozoficznych
4.2.2. Rola hipotez filozoficznych w nauce i podejmowaniu decyzji
4.2.3. Czym się różnią „ostateczne” zasady i przyczyny od innych?
4.3. Pytanie o normę działania
4.3.1. Czym są wartości autoteliczne? Czym się różnią od instrumentalnych?
4.3.2. Co jest źródłem wiedzy o wartościach wg. J.P. Sartre’a i M. Schelera?
5. Kompetencje filozoficzne – myślenie abstrakcyjne i rozumowanie
6. Postawa filozoficzna
6.1. Etymologia słowa „filozofia”
6.2. Różnica między poszukiwaniem wiedzy i poszukiwaniem pewności
6.3. Postawa filozoficzna a sofistyczna (Platon)
7. Społeczna rola filozofii

7.1. Filozofia, to badania podstawowe. Czym są? Dlaczego społeczeństwa inwestują w badania
podstawowe?
7.2. Postawa zabobonna i zabobon filozoficzny wg. K. Poppera i J. M. Bocheńskiego? Poczytaj
8. Działy filozofii (proszę doczytać ze strony www): Przedmiot i główne pytania

8.1. Epistemologii
8.2. Metafizyki
8.3. Antropologii filozoficznej
I
HISTORIA FILOZOFII. Patrz: link w ramce po lewej „HISTORIA FILOZOFII” - tam są pytania kontrolne do
egzaminu (tu ich nie ma).
METODY FILOZOFICZNE (niektóre)

9. Metody definiowania
9.1. Struktura definicji zwykłych. Co to jest definiendum i definiens?
9.2. Typy definicji nominalnych (sprawozdawcza, regulująca, projektująca)
9.3. Typy definicji realnych: równościowa, klasyczna, intuicyjna, genetyczna, funkcjonalna
9.4. Warunek przekładalności (adekwatności) definicji równościowych
9.5. Typowe błędy w definiowaniu:
9.5.1. Błąd nieprzekładalności (za wąska. za szeroka, za wąska i za szeroka jednocześnie, przesunięcie
kategorialne)
9.5.2. Błędne koło
9.5.3. Ignotum per ignotum. Kiedy niezrozumiałość definicji jest zawiniona przez odbiorcę komunikatu?
10. Metody wyjaśniania. Na czym polega wyjaśnianie filozoficzne?

10.1. Co to jest rozumowanie redukcyjne?
10.2. Zasady stawiania hipotez wyjaśniających
10.3. Typowe błędy wyjaśniania. Podaj przykład
11. Dlaczego matematyczna teoria gier może generować paradoksy? Przykład dylematu więźnia
ANTROPOLOGIA FILOZOFICZNA
12. Godność
12.1. Antyczne pojęcie: godność to rozumność
12.2. Nowożytne pojęcie: każda osoba ma godność
12.3. Godność w preambule Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ
12.4. Jakie cechy człowieka powinny być objęte ochroną w myśl Deklaracji?
13. Rozum a wolność

13.1. Założenia determinizmu a pojęcie wolności
13.2. Antyczne pojęcie rozumu – hipoteza dotycząca zjawiska panowania nad zewnętrznymi i
wewnętrznymi determinacjami
13.3. Nowożytne pojęcie wolności – hipoteza wyjaśniająca zjawisko ponoszenia moralnej
odpowiedzialności (R. Ingarden – koncepcja systemów względnie izolowanych)
14. Racjonalność decyzji – dlaczego jej racjonalność jest cenna?

14.1. R. instrumentalna (M. Weber)
14.2. R aksjologiczna (M. Weber)
14.3. Racjonalność metodologiczna (T. Kotarbiński)
15. Autorytet w podejmowaniu racjonalnej decyzji. Poczytaj: http://jacko.econ.uj.edu.pl/Publ/Autorytet.pdf

15.1. Jaką rolę pełnią autorytety poznawcze w podejmowaniu decyzji.
15.2. Dwa warunki wiarygodności autorytetu poznawczego.
15.3. Jak należy korzystać z autorytetu poznawczego?
KOMPETENCJE FILOZOFICZNE
16. Czy wykład filozofii jest potrzebny w programie nauczania? Tak? Nie? Dlaczego? Poczytaj
Datowanie
III – V p.n.e.: okres powstawania f.
V p. p.n.e.: o. oświecenia f. (f. przyrody i przełom humanistyczny)
IV: p.n.e.: o. systemów (Platon, Arystoteles)
III p.n.e.- I: szkoły życia (etyka, stoicy, epikurejczycy, sceptycy)
I – IV: okres synkretyczny (f. pod wpływem Chrześcijaństwa)
1. Presokratycy (VI-V p. Ch.): Co to jest ARCHE? Jakie jest źródło wiedzy o Arche? Jakie ma
zastosowanie ta wiedza? Nazwisko, prazasada?
1.1. Tales z Miletu – woda
1.2. Heraklit z Efezu – ogień, wojna, dopełnianie się przeciwieństw daje harmonię
1.3. Empedokles z Akragas – miłość
1.4. Demokryt z Abdery – atomy
1.5. Parmenides z Elei – to, co niezmienne i doskonałe. Wychodząc z założenia, że to, co istnieje
- byt, ani nie może powstać z niebytu, ani też przestać istnieć, uznał, że zmienny świat
zjawisk, jaki opisywał Heraklit i inni filozofowie przyrody, nie jest bytem prawdziwym. Byt
prawdziwy jest wieczny, niezmienny, nieruchomy, jeden i niepodzielny, a kształtem
przypomina najdoskonalszą bryłę, jaką jest kula. Jest on poznawalny tylko na drodze
czystego rozumowania - dedukcji, niezależnie od doświadczenia i świadectwa zmysłów. (Na
podstawie: Mieczysław Grzesiowski, Kierunki filozoficzne [w:] Słownik kultury antycznej, pod
red. L. Winniczuk, Warszawa 1991)
1.6. Pitagoras i pitagorejczycy – liczba
2. Sokrates V-IV w.p.Ch.
2.1. Metoda nauczania – elenktyczna i majeutyczna
2.2. Intelektualizm etyczny

2.3. Dlaczego Sokrates przyjął niesprawiedliwy wyrok sądu? Poczytaj, posłuchaj
nieobowiązkowo Platon „Obrona Sokratesa”, „Fedon”, „Kriton”
3. Platon i Arystoteles
Platon Arystoteles
Metafizyka - Skrajny realizm pojęciowy w - Umiarkowany realizm pojęciowy i
metafizyce hylemorfizm
- wpływ teorii Parmenidesa i
Pitagorasa - 4 aspekty (przyczyny) bytu
(materialna, formalna, sprawcza,
celowa)
Epistemologia - Natywizm Empiryzm genetyczny
- Anamneza
Koncepcja - Relacja duszy do ciała Definicja człowieka
człowieka
Etyka - Cnota – rozum a emocje - Eudajmonizm: Ogólne i

indywidualne cele ludzkiej natury
Filozofia - Filozofia społeczna - Filozofia społeczna
społeczna
- Krytyka demokracji - Indywidualizm
- Własności prywatna - Dobro wspólne
- Krytyka demokracji - Krytyka Platońskiej koncepcji

- Rola elit w państwie państwa i demokracji
- Ideał zarządcy („króla”) - Rola własności prywatnej, rodziny i

klasy średniej
OKRES HELLENISTYCZNY I RZYMSKI (I-III w.)
4. Stoicyzm
4.1. Podaj przedstawicieli (np. Chryzyp)
4.2. Co jest źródłem cierpienia?
4.3. Na czym polega stoicka „apatia”?
5. Epikureizm
5.1. Podaj przykład przedstawiciela (np. Epikur)
5.2. Jaki był cel życia wg. Epikura?
5.3. Na czym polega szczęście? Jak osiągnąć szczęście?
 Umiarkowany hedonizm
 Rozumny egoizm
ŚREDNIOWIECZE
6. Tomasz z Akwinu, Akwinata – wpływ Arystotelesa
6.1. Stosunek ciała do duszy: hylemorfizm
6.2. Na czym polega nieśmiertelność duszy?
6.3. „Drogi” (dowody na istnienie Boga) – Poczytaj
NOWOŻYTNOŚĆ
7. Kartezjusz (XVI - XVII w.)

7.1. Na czym polega sceptycyzm metodyczny?
7.2. Prawda jako pewność
7.3. Kryterium prawdy – oczywistość (jasność i wyraźność)
7.4. Stosunek duszy do ciała: Odróżnienie (łac.) res cogitans i (łac.) res extensa. Paradoks związku
ciała i duszy
8. George Berkeley - solipsyzm
9. John Locke: Empiryzm genetyczny: myśli i wyobrażenia stanowią odzwierciedlenie tego,

co spostrzegamy za pomocą zmysłów; człowiek przychodząc na świat jest jak niezapisana kartka
papieru (łac. tabula rasa)
10. David Hume:

10.1. Empiryzm wolny od niepotrzebnych konstrukcji umysłowych
10.2. Krytyka pojęcia przyczynowości
11. Immanuel Kant
11.3. Imperatyw kategoryczny
12. Hegel i marksizm
12.1. Koncepcja ścierania się przeciwieństw (sprzecznych idei: teza, antyteza, synteza) i
walki klas
12.2. Koncepcja alienacji. Alienacja [łac. alienus ‘obcy’, alienatio ‘wyobcowanie’],

wyobcowanie, proces, w którym to, co przynależy do istoty człowieka lub stanowi wytwór
jego pracy, staje się dla niego obce, jako odrębna od niego i wroga mu rzeczywistość.
13. Fenomenologia
13.1. Przedstawiciele (np. E. Husserl, M. Scheler, R. Ingarden)
13.2. Na czym polega metoda fenomenologiczna? 1) Metoda oglądu i opisu tego, co i w

jaki sposób dane. 2) Metoda ideacji (abstrakcji), której celem jest uchwycenie istoty
fenomenu, tego, co w nim istotne (konieczne). 3) Odrzucenie wszelkich założeń, teorii,
doktryn w postrzeganiu świata. Nieobowiązkowo poczytaj, poczytaj
14. Egzystencjalizm
14.1. Imię i nazwisko 3 przedstawicieli (np. J.-P. Sartre, A. Camus, M.

Heidegger, G. Marcel, P. Tillich).
14.2. Koncepcja autentyzmu

15. Pragmatyzm
15.1. Imię i nazwisko 2 przedstawicieli (np. Ch. S. Peirce, W. James, J.

Dewey)
15.2. Pragmatyczna definicja prawdy Poczytaj nieobowiązkowo
16. Neopozytywizm (trzeci pozytywizm, pozytywizm logiczny)
16.1. Imię i nazwisko 2 przedstawicieli (np. Koło Wiedeńskie, L.

Wittgenstein, H. Reichenbach, E. Nagel, A. J. Ayer, O. Neurath, K. Popper i
in.)
16.2. Fizykalizm: sprowadzenia pojęć i terminów wszystkich nauk

empirycznych do języka fizyki, który uważany był za najdoskonalszy,
ponieważ nie wykraczał poza relacjonowanie wyłącznie ściśle wymierzalnych
i intersubiektywnie sprawdzalnych faktów. W początkowej fazie rozwoju
swojego ruchu neopozytywiści uznali, iż do zapisu prostych zdań, które miały
na celu informowanie o tym wszystkim, co bezpośrednio jest dane w
doświadczeniu zmysłowym, czyli tzw. zdań protokolarnych, powinno się
używać języka fizyki. Było to spowodowane tym, iż język fizyki uważany był
za język intersubiektywny oraz uniwersalny.
16.3. Falsyfikacjonizm: Założenie, że dla teorii naukowych nie należy

szukać potwierdzenia (weryfikacji), lecz wyjątków od teorii, które jej przeczą.
Postulat: należy dążyć do sfalsyfikowania teorii (wykazania jej niezgodności
z doświadczeniem), a jeśli próba się nie powiedzie uznać, tymczasowo,
teorię, aż do następnej próby falsyfikacji, która dla teorii skończyć się może
obaleniem.
16.4. Filozoficzne programy badawcze: W fazie dojrzałej ruchu

dostrzeżono konieczność przyjęcia nieweryfikowalnych i niefalsyfikowalnych
założeń w nauce nazywanych jej filozoficznymi/metafizycznymi
„programami badawczymi” (m.in. K. Popper): Nie udało się wyrugować
kategorii filozoficznych z myślenia naukowego.
17. Filozofia analityczna Poczytaj, poczytaj
17.1. Imię i nazwisko przedstawiciela (np. G. E. Moore, B. Russell)

17.2. Zadanie i metoda filozofii a.? (formalna bądź lingwistyczna analiza
języka polegająca przede wszystkim na zastosowaniu kryterium sensowności
jego zdań)
1.1. Podaj literaturę obowiązkową do wykładu (imię i nazwisko autora, tytuł)

Hubert Izdebski, Historia myśli politycznej i prawnej.
Jan Franciszek Jacko, Etyczne konteksty uzasadniania postulatu partycypacji społecznej. Współczesne Zarządzanie. Kwartalnik Środowisk
Naukowych i Liderów Biznesu 2: 36-44.
Peter Pratley, Etyka w biznesie. Przeł. M. Albigowski.
Jadwiga Tomczyk-Tołkacz, Etyka biznesu. Wybrane problemy.
Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii. Fragmenty dotyczące zagadnień omawianych na wykładzie.
1.2. Główne tematy wykładu
Wartość
2.1. Czym jest wartość?
Wartości – przedmioty i przekonania, determinujące względnie podobne przeżycia psychiczne i działania jednostek. Wartością może być
dowolny przedmiot, idea lub instytucja któremu jednostka przypisuje ważną rolę w życiu.
2.2. Różnica między wartościami autotelicznymi i instrumentalnymi?

Wartości autoteliczne – autonomiczne, naczelne, centralne, zajmujące najważniejsze miejsce w hierarchii wartości, realizacja tych wartości
jest dobrem samym w sobie. Najwyższa wartość, jest nie negocjowalna, uniwersalna – obowiązuje wszędzie, np. życie
Wartości instrumentalne – podrzędne, o niższym znaczeniu, są elementem pomocniczym w osiąganiu wartości najwyższych
(autotelicznych) mają one charakter wykonawczy, służą w wykonywaniu celów wyższych.
2.3. Czy i jak poznajemy wartości? Stanowiska ???????

� w fenomenologii – „wgląd” intelektualnoemocjonalny,
� u Platona – „przypominanie” wrodzonych idei,
� u Arystotelesa – roztropność rozpoznająca konkretne dobro i środki do niego prowadzące, ??????????
3. Dobro nadrzędne
3.1. Stanowiska
 Hedonizm (eudajmonizm hedonistyczny): epikureizm, stoicyzm
 Eudajmonizm Arystotelesa
 Utylitaryzm egoistyczny i społeczny; aktów i reguł (J. Bentham, J. Stuart Mill)
 Egoistyczny liberalizm etyczny (antynomizm J.P. Sartre’a)
 Społeczny liberalizm etyczny (kontraktarianizm, teorie umowy społecznej)
 Agapizm (J. Fletcher)
 Personalizm (J. Maritaine, K. Wojtyła)
- Utylitaryzm
a/ egoistyczny - zgodnie z zasadami utylitaryzmu egoistycznego środki będą dobre jeśli przyczynią się do szczęścia danej jednostki
najważniejsza jest korzyść własna, jeżeli więc cel jest dla mnie istotny, to nie ma znaczenia, jak go osiągnąłem.
b/ społeczny - natomiast w świetle utylitaryzmu społecznego środek będzie usprawiedliwiony moralnie jeśli cel spełniony za jego pomocą
przysłuży się dobru ogółu
c/ idealny - w przypadku utylitaryzmu idealnego słuszność czynu nie jest związana z największym szczęściem ogółu, ale z sumą dobra w
ogóle. Dlatego też cel nie uświęca środków
- Eudajmonizm Arystotelesa – najważniejsze jest szczęście
- Hedonizm - przyjemność
a/ naiwny – wartością nadrzędną jest każda przyjemność i trzeba je mnożyć. Nie ma różnicy między wartościami niższymi i wyższymi
b/ epikureizm – (Epikur); rodzaj hedonizmu, który zakłada osiąganie przyjemności wyższych. Harmonia przyjemności, radość życia jak
najmniej cierpienia. Życie zgodne z naturą; wartości wyższe – zachowany umiar. Dyscyplina wewnętrzna, cenią sobie miłość, przyjaźń.
Występuje tu umiejętność odróżniania wartości niższych od wyższych
c/ stoicyzm – rodzaj hedonizmu, który zakłada unikanie cierpienia, osiągają przyjemność poprzez unikanie cierpienia. Nie sa przywiązani do
wartości instrumentqlnej;
apateja – dystans do wart. instrument.
- Liberalizm etyczny – najważniejsza jest wolność człowieka
a/ liberalizm egoistyczny – wart. autoteliczną jest moja wolność, a nie innych ludzi
b/ liberalizm społeczny – wolność każdego człowieka jest ważna, jest wart. autoteliczną
- Personalizm – wartością nadrzędną jest człowiek, osoba; tą wartością jest godność.
3.1. Podaj nazwisko przedstawiciela teorii hedonizmu, utylitaryzmu, eudajmonizmu, liberalizmu

etycznego, agapizmu, personalizmu
 Utylitaryzm - Francis Hutcheson,
 Eudajmonizm - Arystoteles
 Hedonizm naiwny – Arystyp z Cyreny
 Epikureizm - Epikur
 Stoicyzm – Zenon z Kition
 Liberalizm etyczny - J.S. Milla
 Personalizm - J. Maritaine, M. Scheler, K. Wojtyła
3.2. Dobro moralne - imperatyw kategoryczny wg. I. Kanta. Trzy określenia imperatywu
4. Normy
4.1. Czym się różnią normy moralne od twierdzeń?
4.2. Co to jest zasada (norma) moralności? Czym się różni norma (zasada) moralności od norm
moralnych?
4.3. Jak się uzasadnia normy i oceny moralne? Metody: legalistyczne, konsensualistyczne
(kontraktarianizm), utylitarystyczne, antropologiczne, antropologiczno-aksjologiczne
5. Etyka a moralność
5.1. Czym są zjawiska etycznie relewantne?
Zjawiska moralnie relewantne to zjawiska postępowania brane pod uwagę przy osądzie moralnym, istotne z punktu widzenia etyki,
moralności. Mogą być na linii: Organizacja – Społeczeństwo np. odświeżanie starego mięsa, ścieki wylewane do rzek
Zwierzchnik – Pracownik np. mobbing
5.2. Moralność w sensie opisowym (neutralnym) i normatywnym (wartościującym)?
5.3. Czym się różni etyka od moralności?
Moralność to zbiór konkretnych reguł postępowania, takich jak choćby Dekalog. Etyka natomiast jest dziedziną filozofii, która zajmuje się
badaniem moralności, czyli analizuje to, co leży u podstaw nakazów moralnych, oraz to, jakie skutki takie nakazy powodują.
Pochodzeniem zasad moralnych i ich sensem zajmuje się etyka. Nie są to jednak tożsame pojęcia. Zasady moralne przyjmują najczęściej
formę zdań rozkazujących lub zakazujących, rzadziej oznajmujących. Przykładem zasady moralnej jest np. zakaz "nie zabijaj". Naruszenie
tych zasad powoduje zwykle wewnętrzny konflikt psychiczny, zwany poczuciem winy. Zasady etyczne w odróżnieniu od moralnych są
ogólnymi, filozoficznymi twierdzeniami, wynikającymi z danego światopoglądu – przyjętego systemu pojęciowego (w niektórych
wypadkach również religijnego). Na ich bazie można tworzyć konkretne nakazy i zakazy moralne. Często zdarza się tak, że różne zasady
etyczne prowadzą do tych samych zasad moralnych.
5.4. Co to jest etyka opisowa, normatywna, metaetyka? Czym różni się etyka normatywna od etyki
opisowej, opisowa od metaetyki, metaetyka od etyki normatywnej?
Etyka opisowa (etologia) – opisuje - zajmuje się analizą, opisem i wyjaśnianiem moralności przyjmowanej w różnych epokach i
środowiskach społ., wskazywaniem źródeł, struktury, funkcji moralności, jako formy świadomości społ. i wykrywaniem prawidłowości jej
rozwoju; w tym rozumieniu etyka obejmuje socjologię moralności, psychologię moralności oraz metaetykę. Opisuje (bez oceny) jak
członkowie danej grupy postępują, co uważają za słuszne, jak oceniają czyny.
Etyka normatywna – normuje - formułuje oceny i uzasadnia normy moralne, ocenia, opracowuje metody umożliwiające rozstrzyganie
dylematów etycznych. E. n. normuje działania człowieka i inne zjawiska moralnie relewantne, tj. ocenia, pokazuje, co jest dobre, a co złe,
co jest słuszne, a co nie. Docieka tego, jakie normy obowiązują i jakie jest ich uzasadnienie. Stara się uzasadnić normy- szuka normy
moralności, która uzasadnia powstałe normy moralne. Zawiera w sobie etykę opisową.
Metaetyka – kontroluje etykę opisową i normatywną. Jej zadaniem jest kontrola metod etyki opisowej inormatywnej: bada etykę opisową i
(głównie) normatywną pod względem języka, analizuje założenia etyki, ich prawomocność, bada spójność argumentacji etycznej, sprawdza,
czy wnioski wynikają z założeń. Encyklopedia PWN: „METAETYKA [gr.], teoria i metoda analizowania wypowiedzi na temat etyki i
moralności; bada log. strukturę wyrażeń normatywnych, ich spójność, status log., sposoby i poprawność uzasadnień różnych ocen i norm;
stara się ustalić znaczenie pojęć używanych w dyskursie etycznym; m. powstała w XX w., gł. przedstawiciele: G. Moore, R. Brandt, Ch.
Stevenson, R. Hare, w Polsce — M. Ossowska.”
Różnice. Etyka opisowa raczej nie wikła w spory dotyczące norm i wartości. W etyce biznesu i zarządzania dominuje podejście opisowo-
normatywne – nie tyko opisuje się zjawiska np. molestowanie lub mobing, ale się je także ocenia. Dlatego etyka biznesu/zarządzania,
to nie tylko opis obyczajów, opis przypadków, analiza kodeksów etycznych.
5.5. Czym się różni etyka ogólna od etyki szczegółowej (stosowanej) np. etyki biznesu, zarządzania?
 Związek etyki ogólnej i szczegółowej?
Jak się odnosi etyka ogólna do etyki szczegółowej? Etyka ogólna daje najogólniejsze założenia etyce szczegółowej. Etyka ogólna jest
założona w etyce szczegółowej (gdyż definiuje ogólne pojęcia i określa metody etyki szczegółowej). Etyka szczegółowa wykracza
poza etykę ogólną w tym sensie, że zawiera szczegółowe informacje dotyczące danej dziedziny, które wykraczają poza ogólny aspekt etyki
ogólnej. Tylko w wyniku jakiegoś błędu etyka szczegółowa jest w sprzeczności założoną przez siebie z etyką ogólną.
 Przedmiot etyki ogólnej

Etyka ogólna – bada moralność, jako taką, dotyczy każdej istniejącej i możliwej moralności. Twierdzenia etyki ogólnej są uniwersalnie
ważne – dotyczą każdej sytuacji i epoki. Na przykład twierdzenie o tym, że wiedza jest warunkiem wolności– jest uniwersalnie ważne. Ale
sposób realizowania się tego twierdzenia w konkretnej dziedzinie, to przedmiot etyki szczegółowej – na przykład ograniczanie wolności
obywateli przez dezinformację medialną – to zagadnienie etyki dziennikarskiej.
 Przedmiot etyki zarządzania, biznesu, pracy
Przedmiot etyki biznesu: moralność w biznesie, tj. zjawiska (zachowania, czyny, decyzje, postawy, czyny, standardy działania, instytucje,
„dobre praktyki” etc.) etycznie relewantne związane z biznesem, to co etycznie relewantne w takich zjawiskach jak: biznes, rynek, struktury
gospodarcze, zjawiska gospodarcze, relacje międzyludzkie w biznesie (np. lobbing, mobbing, molestowanie), postawy w biznesie, np.
odpowiedzialność społeczna (biznesmena, pracownika, firmy, korporacji), pieniądz, lichwa, bieda, bogactwo, wyzysk, niewolnictwo itp.
Przedmiot etyki zarządzania: moralność zarządzania, tj. zjawiska (zachowania, czyny, decyzje, postawy, czyny, standardy działania,
instytucje, „dobre praktyki” etc.) etycznie relewantne związane z zarządzaniem. To co etycznie relewantne w takich zjawiskach jak:
kierowanie, wydawanie poleceń, zatrudnianie, zwalnianie, ouplacement, tworzenie strategii i wizja firmy (zwana czasem mylnie „filozofią”),
ocena pracowników, delegowanie zadań pracowników, relacje międzyludzkie w zarządzaniu (np. mobing, molestowanie) itp.
6. Na czym polegają sankcje moralne (etyczne) w odróżnieniu od etykietalnych i prawnych?

Sankcja – społeczna reakcja na określone działanie jednostki w postaci kary lub nagrody w danej zbiorowości w zależności od tego, czy
jednostka ta działa zgodnie lub niezgodnie z ustalonymi w tej zbiorowości regułami. Karane są działania, które są niezgodne z
imperatywami, a nagradzane te, które są zgodne z preferencjami.
� sankcje prawne - gdy jednostka narusza normy prawne lub gdy wykonała określony przepis prawny pozwalający jej uzyskać nagrodę
� sankcje etykietalne, towarzyskie – sankcje stosowane nieformalnie w zbiorowościach o charakterze wspólnoty w przypadku realizacji
bądź łamania norm i wartości przyjętych w zwyczajach
� sankcje etyczne, moralne - doznawane przez jednostkę w postaci poczucia winy, w momencie uświadomienia sobie rozbieżności między
własnym postępowaniem, a przyjętymi normami społecznymi zinternalizowanymi w niej w postaci sumienia (normami moralnymi).
7. Rola etyki w zarządzaniu
7.1. Etycznie relewantne aspekty funkcji zarządczych: planowanie, motywowanie, kontrolowanie
7.2. Czym są i jaką rolę pełnią w kulturze organizacyjnej kodeksy etyczne?

Kodeks etyczny to katalog standardów zachowań etycznych, określających sposób postępowania i zachowania pracowników
samorządowych oraz wybieralnych przedstawicieli władz lokalnych. Kodeksy etyczne pełnią, przede wszystkim, funkcję doradczą w
systemie infrastruktury etycznej. Pełnią również funkcję kontrolną, ponieważ formułują i upowszechniają standardy zachowań etycznych
Kodeksy etyczne:
� ustanawiają standardy zachowania w obszarach nieuregulowanych prawem i zwyczajami lub tam, gdzie zwyczaje trzeba zmienić
� określają standardy komunikowania się między ludźmi – funkcja łatwiej zrozumieć, o co innym chodzi i łatwiej wyrazić, o co mi chodzi
� dają poczucie bezpieczeństwa – wiemy czego od innych oczekiwać i jak działać w sposób społecznie akceptowalny
� oferują wspólny język i schemat pojęciowy – swoisty kod funkcjonujący w danej organizacji określa zasady władzy - informuje: kto, kiedy i
co może lub powinien
� określają granice grup formalnych i nieformalnych – opisuje, kto jest uczestnikiem kultury organizacyjnej (MY- ONI) - pomagają w
zaspokajaniu potrzeb bezpieczeństwa i afiliacji,
� określają kryteria nagradzania i karania
� zapobiegają dylematom (np. czy można przyjmować prezenty, a jeśli tak, to jakie, jak, kiedy)
ETYKA KOMUNIKACJI
8. Manipulacja
8.1. Typowe środki manipulacji
8.2. Jakie są związki między wpływem, perswazją i manipulacją
8.3. Określ związek manipulacji z wolnością
8.4. Jakich wartości nie respektuje osoba dopuszczająca się manipulacji? Oceń manipulację metodą
 Legalizmu
 Utylitaryzmu egoistycznego
 Utylitaryzmu reguł
 Kontraktarianizmu
 Agapizmu
 Liberalizmu etycznego
 Personalizmu
8.5. Dopuszczalność kłamstwa. Stanowiska
 Utylitaryzm czynów
 Utylitaryzm reguł
 Stanowisko I. Kanta
8.6. Manipulacja instytucjonalna. Podaj przykład manipulacji
 przy określaniu misji i wizji organizacji,
 w reklamie (np. CSR),
 przez wymuszanie manipulacji (np. w sprzedaży)
DZIAŁANIA KONTRPRODUKTYWNE
9. Mobing (ang. mobbing): powtarzalność + szkodliwość

Zgodnie z definicją wyrażoną w art. 943 par. 2 kodeksu pracy mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub
skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego
zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub
wyeliminowanie z zespołu współpracowników.
9.1. Czym się różni mobing (podaj istotną różnicę, wskaż podobieństwa) od molestowania, nękania i
zastraszania?
Mobbing oznacza działania lub zachowania skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub
zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub
ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Muszą jednocześnie zajść wszystkie wskazane
wyżej okoliczności, bowiem zjawisko o charakterze jednorazowym (pojedyncza scysja z pracodawcą bądź innym pracownikiem) nie jest
mobingiem. Molestowanie to wymuszanie zachowania, nękanie to zastraszanie, a mobing to pojęcie najszersze, obejmujące zarówno
molestowanie, jak i nękanie.
� Zjawisko, którego jednorazowo nie da się stwierdzić. Musi być notoryczne, ze szkodą dla pracownika. Jest w odróżnieniu od
molestowania i nękania legalny do momentu, gdy nie jest długotrwały.
9.2. Mobing poziomy, pionowy
Wyróżniamy kilka rodzajów mobbingu, według kryterium miejsca, w którym on występuje oraz ról przypisywanych mobblerowi oraz osobie
mobbowanej:
• mobbing pionowy (bossing), gdzie przełożony jest prześladowcą, a podwładny jest ofiarą,
• mobbing poziomy (staffing), kiedy mobblerem jest grupa, a ofiarą jest osoba należąca lub zależna od tej grupy (może to być grupa
kolegów z wojska, współpracownicy w pracy itp.),
9.3. Czym się różni mobing od uzasadnionej krytyki lub kary?
W wielu przypadkach pracownicy mylą zjawisko mobbingu z konfliktami w relacjach ze współpracownikami bądź przełożonymi. Tymczasem
przeświadczenie pracownika o byciu ofiarą lobbingu wynika często z ponadprzeciętnej wrażliwości i subiektywnej oceny sytuacji.
Nie wszystkie sytuacje konfliktowe w miejscu pracy mogą bowiem zostać zakwalifikowane jako mobbing. Nie jest przejawem mobbingu
uzasadniona, rzeczowa krytyka działań pracownika przez przełożonego. Nawet jeśli zostanie odebrana negatywnie, nie można jej traktować
jako nękanie czy zastraszanie. Gdyby natomiast owa krytyka była połączona z użyciem wulgarnych czy obraźliwych słów lub gestów wobec
pracownika, przerywaniem jego wypowiedzi czy rozsiewaniem plotek pod adresem pracownika, wówczas sytuacja może wyglądać
odmiennie. Zjawisko lobbingu jest czymś znacznie bardziej negatywnym i patologicznym niż zwykłe nieporozumienia, czyjeś urażone
ambicje czy stresy związane z codzienną pracą.
9.4. Szkodliwość mobingu – dla pracownika, firmy i społeczeństwa
Doświadczanie mobbingu oznacza dla pracownika silny, przedłużający się stres. Skutkami tego są między innymi obniżona motywacja,
problemy z koncentracją, przyswajaniem i przetwarzaniem informacji oraz ograniczeniem twórczości umysłowej. Ustawiczne
doświadczanie szykan skutkuje obniżeniem samooceny i wiary we własne siły, a także zaburzeniami emocjonalnymi – chwiejnością
nastroju, lękami, agresją czy poczuciem winy. U ofiar mobbingu pojawiają się także dolegliwości somatyczne – odczuwają one bóle głowy,
napięcie mięśniowe, cierpią na problemy kardiologiczne oraz zaburzenia pracy układu pokarmowego. Objawy te przyczyniają się
do stopniowego obniżania zdolności do pracy, spadku jej wydajności i jakości wykonywanych zadań, na czym cierpi oczywiście organizacja.
Firma wypłaca wynagrodzenie za pracę świadczoną w zawężonym zakresie lub wręcz nie spełniającą wymaganych norm. Zwiększa się ilość
krótkich urlopów wypoczynkowych, motywowanych ogólnym przemęczeniem. Pracownicy, którzy mają bezpośredni kontakt z klientem
mogą mieć problemy z nawiązywaniem korzystnych relacji biznesowych czy też z finalizacją samej procesu sprzedaży. Nieuwaga
i zdenerwowanie w przypadku pracowników fizycznych prowadzą do częstszych wypadków, niedokładności i wzrostu strat materiałowych.
W niektórych przypadkach osoby mobbowane mogą odreagowywać swój stres w kontaktach, w których nie są stroną podporządkowaną -
w ten sposób problem może się „rozlewać” po firmie.
Cierpi także efektywności pracowników będących świadkami poniżania kolegów. Atmosfera napięcia i zastraszenia oraz poczucie
zagrożenia granic osobistych szkodzą budowaniu zespołów i efektywnej współpracy. By się chronić, pracownicy mogą ograniczać kontakty
interpersonalne, na czym cierpi m.in. przepływ informacji. Nie chcąc narażać się na krytykę podejmują oni bardziej asekuranckie decyzje,
unikają przejmowania inicjatywy i wysuwania nowych pomysłów, co wpływa na spadek kreatywności, usztywnienie organizacji
i zahamowanie jej rozwoju. Obniża się zaangażowanie, odpowiedzialność za sprawy firmy oraz satysfakcja pracowników, a co za tym idzie,
tempo i jakość ich pracy. Podważeniu ulega autorytet często nieświadomego problemu kierownictwa firmy, które postrzegane jest jako
bagatelizujące zjawisko lub nie potrafiące sobie z nim poradzić. Naturalną reakcją na zagrożenie jest ucieczka. Dla firmy oznacza
to ponadplanowe zwiększenie wskaźników rotacji personelu. Fluktuacja kadr oznacza oczywiście wzrost nakładów na procesy rekrutacyjne
i przyuczenia do pracy nowych osób.
Kolejnym obszarem, na który oddziałuje zjawisko mobbingu jest otoczenie firmy. Przy zwolnieniach powodowanych mobbingiem należy
liczyć się z powstaniem negatywnego wizerunku organizacji na rynku pracy, a więc kłopotami z pozyskiwaniem dobrych kandydatów. Jest
to istotne zwłaszcza, że cenieni specjaliści w hierarchii swoich oczekiwań stawiają coraz wyżej dobrą atmosferę pracy. Na upublicznionych
przypadkach może ucierpieć także zaufanie do firmy oraz jej relacje z kontrahentami.
9.5. Metody zapobiegania mobingowi.

- uświadomieniu podwładnym istoty i zagrożeń wypływających z mobbingu
- określeniu kar grożących za psychiczne znęcanie się na współpracownikach
- precyzyjne określenie działań, które mogą być uznane za mobbing
- zobowiązanie pracowników do informowania o pojawieniu się wszelkich przejawów mobbingu
- wyznaczeniu godzin, w których będą rozpatrywane indywidualne sprawy pracowników w tym zakresie
9.6. Kto jest zawsze współodpowiedzialny za mobing w miejscu pracy?
Bez względu na to, kto w zakładzie pracy stosuje mobbing wobec pracownika, odpowiedzialność zawsze ponosi pracodawca. Decyduje o
tym treść art. 94 par. 1 (Pracodawca jest obowiązany przeciwdziałać mobbingowi) a także par 3 i 4 Kodeksu pracy zgodnie zktórymi ofiara
mobbingu ma prawo dochodzić na drodze sądowej od pracodawcy zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz odszkodowania w przypadku
rozwiązania umowy z powodu mobbingu. Odpowiedzialność ciąży na pracodawcy niezależnie od tego czy mobberem jest on sam (lub
wyznaczeni przez niego przełożeni), czy też współpracownicy ofiary a nawet osoby z zewnątrz. (W niektórych zawodach bowiem
mobberami mogą stać się osoby z zewnątrz na przykład pacjenci w szpitalach lub klienci placówek handlowych.
10. Korupcja
10.1. Definicja korupcji – jako oferta lub fakt
Korupcja łamie umowę społeczną. Umowa społeczna jest wartością, której nie powinno się łamać. Przykład – z jednej strony lekarz, który za
przyspieszenie pewnych procedur, np. przy wpisywaniu na listę pacjentów do przeszczepu, oczekuje zapłaty, a z drugiej – pacjent, który jest
skłonny uiścić pewną kwotę za „wykonanie tej przysługi”.
10.2. Rola kodeksów etycznych w zapobieganiu korupcji.
10.3. Jak korupcja wchodzi w konflikt z wartościami autotelicznymi?

 Umowa - kontraktarianizm
 Konsensus - konsensualizm
 Utylitaryzm egoityczny, społeczny, idealny
 Prawo – legalizm
a) Legalizm – korupcja jest nielegalna, niezgodna z prawem
b) Konsensualizm – społeczeństwo sobie nie życzy korupcji, nie ma akceptacji dla korupcji
c) Utylitaryzm egoistyczny – korupcja to ryzyko. Dla tych, którzy boją się tego, że mogą zostać przyłapani „na gorącym uczynku” to duży
argument przeciwko korupcji.
d) Utylitaryzm społeczny – korupcja jest szkodliwa społecznie, bo za jej sprawą społeczeństwo ponosi większe, dodatkowe koszty.
e) Utylitaryzm idealny – korupcja jest nieetyczna, bo nie przynosi pozytywnych skutków ani obecnie żyjącym ani przyszłym pokoleniom.
10.4. Czym się różni korupcja
 od gratyfikacji
 zwyczajowych przejawów wdzięczności
 dodatku motywacyjnego
 ustępstw w negocjacjach
Korupcja jest nieetyczną gratyfikacją, korzyścią, która jest niezgodna z konsensusem. Aby doszło do korupcji jedna ze stron musi
zaoferować korzyść, a druga musi jej oczekiwać. W przypadku gratyfikacji czy przejawów wdzięczności nie mamy do czynienia z tym drugim
warunkiem. Korupcja wiąże się z korzyścią za coś. Nadużycie uprawnień, korzyść która jest niezgodna z konsensusem. Korupcja to
gratyfikacja za złamanie umowy społecznej. Gratyfikacja może nastąpić po fakcie. Prawna: nie można przyjmować korzyści w zamian za
dogodne dla siebie np. ustalenia
10.5. Przykłady krypto-korupcji:
 Perspektywa dalszej współpracy.
 Korzyść materialna i niematerialna.
 Zawoalowanie oferty.
 Korzyść dla osób trzecich
11.2. Alienacja pracy (wg marksizmu) i jej ocena w świetle wartości etycznych
Alienacja wg Marksa – praca obraca się przeciwko robotnikowi. Robotnik jest wyzyskiwany i zmuszany do pracy przez kapitalistę.
Wykonując tę pracę wzmacnia kapitalistę, który jeszcze bardziej na niego naciska i wyzyskuje go
� Alienacja wg etyki chrześcijańskiej – praca obraca się przeciwko pracującemu. Autor pracy nie ma wiedzy o tym, co dzieje się z owocami
jego pracy. Nie może kontrolować skutków swoich wysiłków
11.3. Arystotelesowska zasada sprawiedliwości rozdzielczej. Kiedy dochód nie jest sprawiedliwy
wg. Arystotelesa?
13.4. socjalizmu
14. Społeczna odpowiedzialność biznesu

14.1. Podaj przykład CSR w praktyce gospodarczej – uwzględniające dobro społeczne. Społeczna
odpowiedzialność biznesu Def. (ang- CSR – Corporate Social Responsibility) Koncepcja, według której
przedsiębiorstwa na etapie budowania strategii dobrowolnie uwzględniają interesy społeczne i
ochronę środowiska, a także relacje z różnymi grupami interesariuszy.
Firma Avon utworzyła fundację mającą na celu poprawęjakości życia kobiet. W jej ramach prowadzi dwie zakrojone na szeroką skalę
kampanie dotyczące walki z rakiem piersi i zmniejszeniem wymiaru przemocy domowej. Fundusze przeznaczane na akcje w ramach
tych kampanii pochodzą ze sprzedaży specjalnie wytworzonych produktów. Ostatnim z analizowanych obszarów jest ochrona środowiska.
W tej kwestii firma Avon deklaruje redukcję zużycia wody, energii i emisji gazów cieplarnianych. Koncentruje się na ponownym
wykorzystaniu materiałów, produkowaniu możliwie najmniejszej ilości odpadów i ich powtórnym przetwarzaniu
14.2. Podaj przykład dysfunkcji CSR (np. CSR jako reklamowa taktyka manipulacji)
Etyczne założenia PLANOWANIA

22. Konflikty wartości w zarządzaniu
22.1. Podaj przykład konfliktu wartości autotelicznych i instrumentalnych.
22.2. Wskaż taktykę rozwiązywania konfliktu wartości autotelicznych, instrumentalnych.
23. Różnica między skutecznością i wydajnością działania
24. Racjonalność metodologiczna (wg. T. Kotarbińskiego)
25. Racjonalność instrumentalna (wg. M. Webera)
26. Racjonalność aksjologiczna (wg. M. Webera)
29. Metoda podejmowania decyzji według

29.1. Legalizmu
29.2. Antynomizmu
29.3. Agapizmu
29.4. Konsensualizmu
29.5. Kontraktarianizmu
29.6. Utylitaryzmu (czynów, reguł / egoistycznego, grupowego, powszechnego)
29.7. Eudajmonizmu
29.8. Personalizmu
30. Rola autorytetu w podejmowaniu decyzji

30.1. Jakie znasz typy autorytetu, omów krótko każdy z nich?
A) ze względu na autentyzm wizerunku
- a. autentyczny - prawdziwy, posiada te cechy w swoim wizerunku, które decydują o tym, że ma wpływ na ludzi
- a. pozorny – nieautentyczny, nieprawdziwy, nie posiada tych cech
B) Ze względu na świadomość ludzi
- a. uświadomiony – gdy ludzie wiedzą, że są pod jego wpływem że są pod jego wpływem
C) Ze względu na rolę jaką pełnią one w racjonalnym
działaniu człowieka
- a. aksjologiczny – pomaga człowiekowi określić cel,
- a. poznawczy, praktyczny i organizacyjny – pomaga określić środki, które ekonomicznie i skutecznie prowadzą do wyznaczonego celu
D) Pozostałe
- a. aktualny – taki który rzeczywiście wpływa na ludzi
- a. potencjalny – spełnia kryteria autorytetu w danej społ., ale nie ma wpływu na ludzi
- a. osobowy – człowiek, który wpływa na ludzi
- a. grupowy – grupa, która wpływa na ludzi
- a. skrypturalny – jest nim darzona szczególnym zaufaniem książka, gazeta
- a. instytucjonalny – jest nim instytucja
- a. idealny – to zasady i wzory, które mogą być odzwierciedlone w bardzo różnych nośnikach
30.2. Co to jest autorytet organizacyjny i kiedy jego polecenia są wiążące a kiedy nie są?
Instytucja zatrudniająca kogoś w roli nauczyciela, nadaje mu autorytet organizacyjny, umożliwiając mu wymuszanie na innych
respektowania podjętych przez siebie decyzji w niektórych kwestiach związanych z procesem nauczania. Autorytet organizacyjny jest
rodzajem autorytetu sankcji, który ma miejsce w ramach określonej instytucji. Kompetencje autorytetu organizacyjnego są określone
przez obowiązujące prawo i kontrakt zawarty między osobami tworzącymi daną organizację. Zwykle autorytet ten obowiązuje tylko w
godzinach pracy lub tylko w określonej strukturą organizacji sferze działania. Sprawdzanie kompetencji organizacyjnych polega na
przestudiowaniu kontraktu, jaki się zawarło z organizacją i jej struktury organizacyjnej, gdyż one pozwalają określić, kto komu i w jakich
sytuacjach może wydawać.
30.3. Kryteria wiarygodności autorytetu poznawczego – dwie główne cechy wiarygodnego
autorytetu poznawczego.
Oceniając wiarygodność autorytetu należy zbadać funkcję spełnianą przez autorytet w aspekcie:
a/ celów działania – czy rzeczywiście ucieleśnia on wartości, które w nim domniemają ludzie będący pod jego wpływem
b/ środków działania – polega na tym, że autorytet dostarcza środków skutecznego działania, np. wiedzy, umiejętności
ETYKA KULTURY ORGANIZACYJNEJ

31. KULTURA etyczna a moralność w wybranych krajach – omów ogólną charakterystykę, różnice i
wskaż przykłady krajów
31.1. Kultury protransakcyjne a pro partnerskie
Podstawą życia społecznego w kulturze pro transakcyjnej jest kontrakt, umowa społeczna. Występuje przede wszystkim w kulturach
zachodnich. W przypadku kultury pro partnerskiej zaufanie gra najważniejszą rolę. Mamy tu do czynienia z dużym obszarem wiedzy
domyślnej. Ten typ kultury występuje w krajach Południa Europy, a także w krajach arabskich i azjatyckich. Polska natomiast znajduje się
pośrodku obydwu tych typów kultury.
31.2. Kultura siły a kultura prawa
W kulturze siły o tym, co dobre i słuszne decyduje zwierzchnik, władca. Mamy w niej do czynienia z większą wrażliwością na prawa
zwierzchnika. Kultury siły występują przede wszystkim na wschodzie Europy. Jeśli chodzi o kulturę prawa, to wiąże się ona z demokracją,
poszanowaniem prawa i przepisów. Występuje tam, gdzie są tradycje demokratyczne. Polska jest jednym z krajów, w których to prawo
mówi co jest słuszne.
31.3. Kultury indywidualistyczne a kolektywistyczne
W kulturach indywidualistycznych wartością jest jednostka. Chroni się jej prawa i zapewnia swego rodzaju tolerancję. Ludzie odmienni są tu
akceptowani, szanuje się ich nie za to jacy są, a za to, że są. Inaczej jest w kulturze kolektywistycznej. Tam, to wspólnota decyduje i tworzy
prawo. Najważniejszy jest interes wspólnoty, społeczeństwa jako całości czy wybranej grupy społecznej. Znacznie trudniej tu walczyć z
dyskryminacją, bo odmienność nie jest tolerowana. To, co jest inne niż większość, jest naznaczone, gorsze. Ten typ kultury występuje w
krajach arabskich, Azji. Polska jest ewidentnym przykładem kultury indywidualistycznej.
32. Religia a kultura organizacyjna. Przykłady religii: Buddyzm, Judaizm, Chrześcijaństwo, Islam.
32.1. Wskaż ogólny wpływ religii na kulturę organizacyjną
Religia wpływa na kulturę organizacyjną, tj. na obyczaje, na sposób postępowania w konkretnych sytuacjach.
Dzięki niej zaufanie ludzi do siebie jest silniejsze. Wpływ ten może być większy lub mniejszy, w zależności od tego czy ludzie są wierzący.
Założono, że religia oddziałuje na kulturę organizacyjną na poziomie podstawowych założeń, które pozostają całkowicie nieświadome i
niewidoczne oraz na poziomie wartości i norm, które są częściowo świadome i częściowo widoczne. Trzeci poziom kultury organizacyjnej
obejmujący symbole i artefakty – całkowicie widoczne, świadome, ale wymagające interpretacji – uznano za wtórny wobec dwóch
pierwszych i z nich wynikający; więc nie poświęcono mu uwagi. Kształtowanie kultury organizacyjnej przez religię odbywa się dwoma
drogami - poprzez typ otoczenia, w którym organizacja działa oraz osobowe cechy jej uczestników. Oddziaływanie religii na poziom
podstawowych założeń kultury organizacyjnej odbywa się poprzez typ otoczenia, a jej oddziaływanie na wartości kultury organizacyjnej -
poprzez cechy uczestników.
1.Podaj literaturę obowiązkową do wykładu (imię i nazwisko autora, tytuł)
2. Podaj wykaz tematów wykładu w porządku logicznym (problemy główne i

szczegółowe) – są niżej:
Wartość, zasada, norma moralna, normy moralne
3. Różnica między wartościami autotelicznymi i instrumentalnymi?
Wartość autoteliczna - jest ceniona lub cenna z powodu swego istnienia, niezależnie od
funkcji jaką pełni i konsekwencji do których prowadzi. Na przykład warto być
szczęśliwym nawet, jeśli szczęście nie daje innych korzyści niż bycie szczęśliwym.
Normy dotyczące tych wartości mają tryb bezwarunkowy, np. Nie zabijaj!
Wartości autoteliczne - odróżnia się do instrumentalnych (pozaetycznych, ekonomicznych,

prakseologicznych), które są cenione, dlatego tylko, że są narzędziem w drodze do innych
wartości. Pełnią funkcję środka do osiągnięcia innych wartości. Normy mówiące o tych
wartościach mają postać warunkowy: „Jeśli chcesz X, powinieneś Y”
4. Co to jest zasada (norma) moralności? Czym się różni norma (zasada) moralności od
norm moralnych? Normy moralne: Dyrektywy moralnie wartościowego podejmowania
decyzji i działania oraz kryteria oceny aktów człowiek pod względem ich moralnej wartości
(wartość moralna – zgodność intencji i czynów z normą moralności).
Norma (zasada) moralności: Dobro najwyższe / wartość najwyższa w założonej hierarchii

wartości.
5. Czym się różnią normy moralne od twierdzeń?
Etyka a moralność Etyka, to nauka, wiedza o moralności lub refleksja i badania dotyczące
moralności. Etyka korzysta z metod filozoficznych, po to, by uzasadnić założenia dotyczące
wartości wewnętrznych, określić i wyjaśnić ich istotę i określić związek z faktami. W etyce
mogą być wykorzystywane też metody pomocnicze nauk humanistycznych takich jak
medycyna, psychologia, socjologia, antropologia kulturowa, semiotyka iin., ale te metody nie
są w stanie zastąpić metod filozoficznych. Badania i teorie, które z nich nie korzystają
bywają, co prawda czasem nazywane „etyką”, ale to jest to pseudonaukowa nowomowa;
powinny się nazywać właściwie do stosowanej w nich metody np. „psychologia moralności”,
„socjologia m.”, „semiotyka m.”. ETYKA BIZNESU, TO NIE JEST TYLKO psychologia
biznesu lub socjologia biznesu, choć może zawierać elementy psychologii lub socjologii
moralności. Jeśli etyka jest uprawiana w ramach innych nauk, to nauki te korzystają z metod
filozoficznych.
6. Co to jest moralność w sensie opisowym i normatywnym? Moralność, to są

normy moralne oraz obyczaje i akty (decyzje, postawy, działania) ludzi do których odnoszą
się te normy.
a. Moralność w sensie neutralnym (opisowym): „moralny” = „etycznie
relewantny”: Coś należy od moralności w sensie neutralnym, gdy jest moralnie
relewantne – gdy można to ocenić (pozytywnie lub negatywnie) przy pomocy
norm moralnych. Do moralności w tym sensie należy wszystko, co można
oceniać przy pomocy tych norm: zachowania, postawy, decyzje, emocje,
przyzwyczajenia, stereotypy, reguły, zmiany i in. Patrz: przedmiot ocen
moralnych. Też zjawiska naganne moralnie należą do moralności w tym
sensie. Przeciwieństwem „moralnego” w tym znaczeniu jest „nie należący do
moralności” lub „nierelewantny etycznie”. Niektóre zjawiska nie należą do
moralności w tym znaczeniu, gdyż nie odnoszą się do nich żadne normy
moralne (np. uznawane w danym środowisku).
b. Moralność w sensie wartościującym (normatywnym) implikuje ocenę
moralną: „moralny” = „zasługujący na pozytywną ocenę
moralną”. Przeciwieństwem „moralnego” jest tu określenie „niemoralny”. W
tym sensie „moralność” odnosi się do systemu wartości, norm, ocen i samych
zachowań uznawanych za właściwe z punktu widzenia określonych kryteriów
(ontologicznych, religijnych, światopoglądowych itp.). W tym sensie zjawiska
„moralne” są oceniane pozytywnie a zjawiska „niemoralne” są oceniane
negatywnie. Moralność w tym sensie, to także ideały moralne, czyli wzory
osobowe i zachowania, które w wysokim stopniu ucieleśniają wartości
moralne i przez to zasługują na pozytywną ocenę moralną.
7. Czym są zjawiska etycznie relewantne? etycznie relewantne związane z biznesem, to co

etycznie relewantne w takich zjawiskach jak: biznes, rynek, struktury gospodarcze, zjawiska
gospodarcze, relacje międzyludzkie w biznesie (np. lobbing, mobbing, molestowanie),
postawy w biznesie, np. odpowiedzialność społeczna (biznesmena, pracownika, firmy,
korporacji), pieniądz, lichwa, bieda, bogactwo, wyzysk, niewolnictwo itp.
8. Czym się różni etyka od moralności?
9. Co to jest etyka opisowa, normatywna, metaetyka? Czym różni się etyka normatywna
od etyki opisowej, opisowa od metaetyki, metaetyka od etyki normatywnej?
Etyka opisowa (etologia) – opisuje - zajmuje się opisem, analizą i wyjaśnianiem moralności
przyjmowanej w różnych epokach, środowiskach i sytuacjach bez oceny obyczajów lub tego,
jak członkowie danej grupy postępują, co uważają za słuszne, jak oceniają czyny. Głównym
celem jest opis i ustalenie faktów oraz ich wyjaśnianie przez określenie źródeł moralności, jej
funkcji, wykrywaniem prawidłowości jej rozwoju. Etyka opisowa obejmuje psychologię i
socjologię moralności.
Etyka normatywna zawiera etykę opisową, ale pełni inną funkcję niż etologia – normuje:
ocenia i pokazuje, co jest dobre, a co złe, co jest słuszne, a co nie. Docieka tego, jakie normy
obowiązują i jakie jest ich uzasadnienie. Tak rozumiana etyka ma na celu określenie
kryteriów oceny moralnej, celów i sposobów moralnie wartościowego podejmowania decyzji,
opracowanie metod umożliwiających rozstrzyganie dylematów moralnych (np. w sytuacji,
gdy normy moralne budzą wątpliwości lub, gdy respektowanie jednej normy moralnej
stanowi pogwałcenie innej normy moralnej).
Metaetyka. Jej zadaniem jest badanie założeń, metod i języka etyki opisowej i
normatywnej. Kontroluje etykę opisową i normatywną: bada spójność argumentacji etycznej,
sprawdza, czy wnioski wynikają z założeń. Encyklopedia PWN: „METAETYKA [gr.], teoria
i metoda analizowania wypowiedzi na temat etyki i moralności; bada log. strukturę wyrażeń
normatywnych, ich spójność, status log., sposoby i poprawność uzasadnień różnych ocen
i norm; stara się ustalić znaczenie pojęć używanych w dyskursie etycznym; m. powstała
w XX w., gł. przedstawiciele: G. Moore, R. Brandt, Ch. Stevenson, R. Hare, w Polsce — M.
Ossowska.”
10. Czym się różni etyka ogólna od etyki szczegółowej (stosowanej) np. etyki biznesu,
zarządzania? · Związek etyki ogólnej i szczegółowej? · Przedmiot etyki ogólnej ·
Przedmiot etyki zarządzania, biznesu, pracy
Etyki szczegółowe – badają jakiś wycinek moralności: np. etyka lekarska, etyka biznesu,
etyka zarządzania, etyka moralności w danym plemieniu Indian.
Etyka ogólna – bada moralność, jako taką, dotyczy każdej istniejącej i możliwej
moralności. Twierdzenia etyki ogólnej są uniwersalnie ważne – dotyczą każdej sytuacji i
epoki. Na przykład twierdzenie o tym, że wolność jest warunkiem odpowiedzialności (ktoś
pobawiony wolności wyboru, np. niepoczytalny, nie jest odpowiedzialny za to co robi) – jest
uniwersalnie ważne. Etyka ogólna bada i określa założenia etyki szczegółowej. Etyka ogólna
jest założona w etyce szczegółowej (gdyż definiuje ogólne pojęcia i określa metody etyki
szczegółowej). Tylko w wyniku błędu etyka szczegółowa jest w sprzeczności założoną przez
siebie z etyką ogólną. Etyka szczegółowa wykracza poza etykę ogólną w ten sposób, że
zawiera szczegółowe informacje dotyczące danej dziedziny lub sytuacji, które wykraczają
poza ogólny aspekt etyki ogólnej.
ETYKA BIZNESU – jest dyscypliną uprawianą na przecięciu etyki, jako działu filozofii
praktycznej oraz działalności menedżerskiej związanej głównie z gospodarką, bankowością,
handlem i innymi rodzajami przedsiębiorczości. Etyka biznesu, to systematyczne studium
kwestii moralnych występujących w biznesie, przemyśle i w innych związanych z nimi
rodzajami działalności, instytucji i – ogólnie – praktyki zachowań ludzi w sytuacjach biznesu.
Przedmiotem refleksji etycznej są także przekonania ludzi, aktualne normy, wartości i
sposoby postępowania w biznesie.
PRZEDMIOT ETYKI BIZNESU: moralność w biznesie, tj. zjawiska (zachowania,

czyny, decyzje, postawy, czyny, standardy działania, instytucje, „dobre praktyki” etc.)
etycznie relewantne związane z biznesem, to co etycznie relewantne w takich
zjawiskach jak: biznes, rynek, struktury gospodarcze, zjawiska gospodarcze, relacje
międzyludzkie w biznesie (np. lobbing, mobbing, molestowanie), postawy w biznesie,
np. odpowiedzialność społeczna (biznesmena, pracownika, firmy, korporacji),
pieniądz, lichwa, bieda, bogactwo, wyzysk, niewolnictwo itp.
PRZEDMIOT ETYKI ZARZĄDZANIA (ETYKI W ZARZĄDZANIU): moralność

zarządzania, tj. zjawiska (zachowania, czyny, decyzje, postawy, czyny, standardy
działania, instytucje, „dobre praktyki” etc.) etycznie relewantne związane z
zarządzaniem. To co etycznie relewantne w takich zjawiskach jak: kierowanie,
wydawanie poleceń, zatrudnianie, zwalnianie, ouplacement, tworzenie strategii i wizja
firmy (zwana czasem mylnie „filozofia”), ocena pracowników, delegowanie zadań
pracowników, relacje międzyludzkie w zarządzaniu (np. mobing, molestowanie) itp.
11. Etycznie relewantne aspekty funkcji zarządczych: planowanie, motywowanie,
kontrolowanie
12. Czym są i jaką rolę pełnią w kulturze organizacyjnej kodeksy etyczne?
Kodeksy etyczne, są zbiorami norm postępowania odnoszącymi się do rozmaitych zachowań

różnych podmiotów w działalności gospodarczej uprawianej na różnych poziomach. W
związku z tym rozróżnić można kodeksy ogólne oraz kodeksy szczegółowe14 . Ogólne
kodeksy adresowane są do wszystkich, lub znaczącej części podmiotów zaangażowanych w
działalność gospodarczą. Kodeksy szczegółowe, w zależności od stopnia ich szczegółowości,
normują działalność jednej firmy, jednego stowarzyszenia zawodowego, bądź grupy czy
związku organizacji gospodarczych15. Warto przy tym pamiętać, iż szczegółowe kodeksy są
tylko egzemplifikacją wskazywanych przez etyków globalnych ujęć wartości w ramach etyki
biznesu
13. Na czym polegają sankcje moralne (etyczne) w odróżnieniu od etykietalnych i

prawnych?
Sankcją określa się społeczną reakcję na postępowanie jednostki bądź grupy, z reguły ma ona
formę kary lub nagrody i jest wynikiem przestrzegania lub nieprzestrzegania ustalonych
norm. Sankcje społeczne mogą mieć różny charakter – prawny, towarzyski albo moralny, w
zależności od dziedziny życia jakiej dotyczą.
W rozumieniu prawnym możemy rozumieć na dwa sposoby: 1. jako prawna konsekwencja
naruszenia przepisów prawa, sposób egzekwowania prawa, 2. jako nadanie jakiemuś aktowi
mocy prawnej.
Przykładem sankcji prawnej mogą być: nałożenie grzywny, aresztowanie, odszkodowanie czy
odebranie prawa wyborczego.
Z kolei w przypadku sankcji towarzyskich, są one nakładane przez członków określonej
grupy społecznej i z reguły nie posiadają charakteru prawnego, lecz są to sankcje typu
nieformalnego, stosowane w przypadku nieprzestrzegania przez członka grupy norm
zachowań wyznaczonych jako obowiązujące w tej społeczność. Przykładem sankcji
towarzyskiej może być unikanie kontaktu z osobą, niedopuszczanie do uczestnictwa we
wspólnych przedsięwzięciach bądź nawet wykluczenie z grupy.
Wreszcie sankcja moralna jest to reakcja występująca w momencie przekroczenia pewnych
norm moralnych, przeważnie przybiera ona formę wyrzutów sumienia, poczucia winy samej
jednostki, która uświadomiła sobie fakt, iż przekroczyła pewne dopuszczalne zasady moralne.
Sankcje społeczne są zatem różnego rodzaju konsekwencjami wynikającymi z
funkcjonowania jednostki w grupach o ustalonych zasadach funkcjonowania, których
przestrzeganie jest warunkiem akceptacji.
14. Jakie są podobieństwa i różnice między komunikacją, wpływem, manipulacją

Erystyka jest sztuką przekonywania w rozmowie. Ma na celu utwierdzić naszego rozmówcę
albo świadków dyskusji w przekonaniu o prawdziwości bronionej przez nas tezy lub
podważyć ich wiarę w poglądy głoszone przez naszego oponenta. Erystyka składa się ze
sposobów argumentacji i postępowania, które zwykło się nazywać "chwytami erystycznymi"
15. Typowe środki manipulacji

16. Określ związek manipulacji z wartościami autotelicznymi. Jakich wartości nie
respektuje osoba dopuszczająca się manipulacji?
17. Określ związek manipulacji z wolnością
18. Manipulacja instytucjonalna. Podaj przykład manipulacji
a) przy określaniu misji i wizji organizacji,
b) w reklamie (np. CSR),
c) przez wymuszanie manipulacji (np. w sprzedaży)
17. Co to jest wartość?
18. Różnica między wartościami instrumentalnymi i autotelicznymi
19. Określ naturę wartości autotelicznych w następujących teorii wartości:
Hedonizm naiwny:
 postulat, by dążyć do przyjemności „tu i teraz” niezależnie od ich

konsekwencji (pomija perspektywę czasową),
 założenie, że między przyjemnościami jest tylko ilościowa różnica (nie
odróżnia się przyjemności „wyższych” of „niższych”) – należy dążyć do jak
najintensywniejszej przyjemności bez względu na jej rodzaj
 Krytyka: należy planować przyjemności w dalszej perspektywie czasowej,
ludzie odróżniają przyjemności wyższe od niższych i preferują wyższe
Eudajmonizm hedonistyczny (epikureizm, stoicyzm):
 STOICYZM: Jednym ze źródeł cierpienia, jest przywiązanie do przyjemności
· Gr. APATHEIA – „filozoficzny dystans” do spraw tego świata,

niezależność, oderwanie. Prowadzi do spokoju i stałej radości życia.
· Odpowiedni dystans (nie za bardzo i nie za mało) do spraw tego świata,

tak by się cieszyć życiem, ale też nie przywiązywać się do niczego
bardziej niż trzeba i nie załamywać się w trudnych chwilach.
 Epikureizm (Epikur).
· Przyjemności towarzyszy cierpienie, więc potrzebny jest umiar

· Wrażliwość na doznania trzeba pielęgnować, (żeby nie popsuć sobie
„smaku” przyjemności
· Odróżniamy przyjemności wyższe i niższe i preferujemy wyższe, niższe
są tylko środkiem do wyższych
· Nie zawsze dążąc do przyjemności ją osiągamy. Dlatego trzeba
kierować się rozumem, planować przyjemności, poznać swoją naturę i
zrozumieć okoliczności. Goniąc nierozumnie za przyjemnością można ją
unicestwić
· Postulaty (strategia):
- Człowiek powinien nie tylko intensyfikować aktualnie dostępne
przyjemności, ale przede wszystkim należy dążyć do przyjemności
trwałej.
- Unikanie zbędnych uzależnień i życie zgodne z naturą prowadzi
do szczęścia.
- Przyjemności natychmiastowe powinny zostać "odłożone", jeśli to
prowadzi do większej przyjemności w przyszłości, np. zamiast
codziennego kupowania czekolady można zaoszczędzić pieniądze
na rower, który da większą przyjemność.
Epikureizm w zarządzaniu:
 Prawa pracownicze: pracodawca ma obowiązek redukowania niekoniecznego
cierpienia (np. stresu) związanego z wykonywaniem zawodu (np. niewygodne krzesła,
świetlenie, zapachy, czystość powietrza). Są zawody stresujące
 Motyw przyjemności w wyborze zawodu, miejsca pracy
 Ocena zmian: kalkulacja przyjemności i cierpień
Eudajmonizm Arystotelesa ·
SPEŁNIENIE – SZCZĘŚCIE – EUDAJMONIA jest wartością najwyższą.

EUDAJMONIZM (Arystoteles)
 Szczęście nie jest stanem subiektywnym - to jest stan, spełnienie spełniania się
ludzkiej natury - EUDAJMIONIA. Jesteśmy szczęśliwi, gdy stajemy się bardziej
człowiekiem i sobą
 Każdy byt ma w sobie różne możliwości. Szczęście jest realizacją („aktualizacją”)
najcenniejszych możliwości człowieka. Jak poznać, które są najcenniejsze?
 Teleologiczna metafizyka: każdy byt ma swoisty dla siebie cel wyznaczony jego
naturą: Cele stanową hierarchię, na jej szczycie są cele nadrzędne: Szczęście to
osiągnięcie tych celów.
 Natura człowieka jest rozumna i społeczna: jej cel: rozumieć i tworzyć udane relacje
międzyludzkie (przyjaźni)
 Ogólna a indywidualna natura: ogólne cele ludzi i warunki ich osiągnięcia
(rozumność, przyjaźń), cele indywidualne są związane z indywidualną naturą (to
talenty).
 Dobra kompetytywne a dobra niekompetytywne: Dobra kompetytywne są ilościowe i
skończone: jeśli ktoś je ma, to ktoś inny ich nie ma. Dobra niekompetetywne są
jakościowe i nieograniczone: Szczęście jest „zaraźliwe”, jeśli ktoś je ma, ja go nie
tracę
 Dając innym szczęście stajemy się szczęśliwsi
Utylitaryzm egoistyczny, społeczny, idealny; aktów i reguł (J. Bentham, J. Stuart Mill) ·
Egoistyczny liberalizm etyczny (antynomizm J.P. Sartre’a) ·

LIBERALIZM ETYCZNY: Wolność
 Egoistyczny: Ja jestem wartością autoteliczną dla siebie. Ja – czyli „moja” wolność,

moje zaangażowania, wybory. ANTYNOMIZM (ang. antinomianism, od gr. ἀντί,
+ νόμος „wbrew prawu/nakazowi”). AUTENTYZM - Jean P. Sartre: Wartością
autoteliczna jest dla każdego człowieka jego własna wolność, a dokładniej koherencja
jego decyzji, tj., czyli zgodność partykularnych decyzji z głębszym zaangażowaniem
człowieka. Brak autentyzmu, to np. konformizm, działanie wbrew sumieniu,
podejmowanie ról społecznych, którymi się gardzi
 Wolność każdego człowieka: KONSENSUALIZM, KONTRAKTARIANIZM –
wartością autoteliczną jest wolność ludzi. Decyzje trzeba uzgodnić przez konsensus.
KONTRAKTARIANIM: Umów należy dotrzymywać
 Liberalne a utylitarne uzasadnienie konsensusu (teoria umowy społecznej T. Hobbesa)
Agapizm (J. Fletcher) · AGAPIZM – wartość moralna polega na autentyzmie zgodnym z

miłością – koncepcja Josepha Fletchera i Johna Robinsona. Miłość: jako łac. benevolentia –
bezinteresowna wola dobra dla drugiej osoby. Zbliżone do Imperatywu Kategorycznego
Immanuela Kanta: Postępuj tak, byś człowieczeństwo tak w twej osobie, jako też w osobie
każdego innego traktował zawsze, jako celu, nigdy wyłącznie, jako środka do wyznaczonych
przez ciebie celów.
Personalizm (J. Maritaine) PERSONALIZM: Człowiek jest wartością wewnętrzną. Moja

wolność powinna być kierowana bezinteresowną życzliwością do każdego
człowieka (J. Maritaine, M. Scheler, K. Wojtyła)
 związek godności i natury człowieka

 idea podstawowej równości ludzi
 idea podstawowych praw człowieka
20. Podaj nazwisko przedstawiciela powyższych teorii

Jan F. Jacko, Etyka biznesu i etyka zarządzania
PYTANIA KONTROLNE
09.06.2018
Pytania wyznaczają zakres wiedzy potrzebnej do zdania egzaminu. Na egzaminie mogą się pojawić
pytania przekrojowe, bardziej szczegółowe lub nieco inaczej sformułowane, ale powinny się zawierać
w wyznaczonym tu zakresie. Odpowiedzi na te pytania są omawiane na zajęciach. Dlatego zachęcam
do uczestnictwa w nich. W sesji poprawkowej mogą się pojawić dodatkowe (pomocnicze - na końcu
listy) pytania. Odpowiedzi na pytania oznaczone żółtym tłem wymagają samodzielnych przemyśleń, a
oznaczone seledynowym tłem - należy doczytać ze źródeł (jeśli materiały w ramce po lewej stronie
nie zawierają odpowiedzi na któreś z pytań, należy ją znaleźć w notatkach lub w
podanej literaturze). Pytania skreślone nie obowiązują. Lista pytań jest aktualizowana na początku
sesji egz. Warto wtedy raz jeszcze zaktualizować listę pytań. Uwaga: to nie są pytania kursu w jęz.
ang. pt. Management Ethics.
WSTĘP
1. Obszar tematyczny
1.2. Podaj wykaz tematów wykładu w porządku logicznym (problemy główne i szczegółowe) – są
niżej:
2. Wartość, zasada, norma moralna, normy moralne
2.3. Przedstawiciel i dobro nadrzędne wg. utylitaryzmu, hedonizmu, eudajmonizmu, liberalizmu
moralnych?
2.5. Jak się uzasadnia normy moralne? Metody:
legalistyczne, konsensualistyczne (kontraktarianizm), utylitarystyczne, antropologiczne,
antropologiczno-utylitarystyczne
2.6. Czy i jak poznajemy wartości?
3.1. Co to jest moralność w sensie opisowym (neutralnym) i normatywnym (wartościującym)?
3.4. Co to jest etyka opisowa, normatywna, metaetyka? Czym różni się etyka normatywna od
etyki opisowej, opisowa od metaetyki, metaetyka od etyki normatywnej?
3.5. Czym się różni etyka ogólna od etyki szczegółowej (stosowanej) np. etyki biznesu,
zarządzania?
ETYKA KOMUNIKACJI
6. Manipulacja
6.4. Jakich wartości nie respektuje osoba dopuszczająca się manipulacji? Oceń manipulację
metodą
 Legalizmu
 Agapizmu
 Personalizmu
KONTR-PRODUKTYWNE DZIAŁANIA
7. Racjonalne decyzje (instrumentalnie i aksjologicznie)
8. Mobing (ang. mobbing): powtarzalność + szkodliwość
8.1. Czym się różni mobing (podaj istotną różnicę, wskaż podobieństwa) od molestowania,
nękania i zastraszania?
8.2. Mobing poziomy, pionowy
8.3. Czym się różni mobing od uzasadnionej krytyki lub kary?
8.4. Szkodliwość mobingu – dla pracownika, firmy i społeczeństwa
8.5. Metody zapobiegania mobingowi.
8.6. Kto jest zawsze współodpowiedzialny za mobing w miejscu pracy?
9. Korupcja
9.1. Definicja korupcji – jako oferta lub fakt
9.2. Rola kodeksów etycznych w zapobieganiu korupcji.
9.3. Jak korupcja wchodzi w konflikt z wartościami autotelicznymi?
 Umowa - kontraktarianizm
 Konsensus - konsensualizm
 Utylitaryzm egoityczny, społeczny, idealny
 Prawo - legalizm
9.4. Czym się różni korupcja
 od gratyfikacji
 zwyczajowych przejawów wdzięczności
 dodatku motywacyjnego
 ustępstw w negocjacjach
9.5. Przykłady krypto-korupcji:
 Perspektywa dalszej współpracy.
 Korzyść materialna i niematerialna.
 Zawoalowanie oferty.
 Korzyść dla osób trzecich
9.6. Taktyki zapobiegania korupcji
ETYKA GOSPODARCZA
10. Etyka PRACY
10.1. Wartość pracy (aspekty: dla pracownika i organizacji):
 wymienna (ekonomiczna)
 nakładcza (K. Marks)
 utylitarna (utylitaryzm)
 hedonistyczna (hedonizm)
 eudajmonistyczna (Arystoteles) – spełnienie najcenniejszych możliwości
 dialogiczna (filozofia dialogu)
10.2. Alienacja pracy (wg. marksizmu i etyki religijnej) i jej ocena w świetle wartości
etycznych
10.3. Arystotelesowska zasada sprawiedliwości rozdzielczej. Kiedy dochód nie jest
sprawiedliwy wg. Arystotelesa?
11. Oceń etycznie zjawisko LICHWY
11.1. Co to jest? Przykłady definicji
11.2. Stanowisko Arystotelesa (zasada sprawiedliwości rozdzielczej)
11.3. Argumenty za dopuszczalnością lichwy
11.4. Odpowiedzialność pożyczkodawcy za los pożyczkobiorcy
12. Etyczne tło doktryn gospodarczych. Na jakich założeniach dot. w. autotelicznych opiera się
doktryna
12.1. kapitalizmu
12.2. komunizmu
12.3. liberalizmu gospodarczego (radykalnego umiarkowanego)
12.4. socjalizmu
13. Społeczna odpowiedzialność biznesu
13.1. Podaj przykład CSR w praktyce gospodarczej – uwzględniające dobro społeczne.
Społeczna odpowiedzialność biznesu Def. (ang- CSR –
Corporate Social Responsibility) Koncepcja, według której przedsiębiorstwa na etapie
budowania strategii dobrowolnie uwzględniają interesy społeczne i ochronę środowiska, a
także relacje z różnymi grupami interesariuszy.
13.2. Podaj przykład dysfunkcji CSR (np. CSR jako reklamowa taktyka manipulacji)
ETYCZNE ZAŁOŻENIA PRAWA

14. Jaki jest związek między etyką a prawem?
15. Jaki jest związek między moralnością a prawem
16. „Duch prawa” w doktrynie prawa naturalnego
17. Normatywne założenia pozytywizmu prawnego
18. Jaką rolę pełnią normatywne założenia w praktyce prawniczej, sędziowskiej, urzędniczej
19. Normatywne założenia prawa:
19.1. Zasada godności (równości) i podstawowe prawa człowieka
19.2. Zasada utylitaryzmu społecznego
19.3. Zasada poszanowania dla obyczajów (konsensusu)
20. Prawne i etyczne zasady z zakresu ochrony własności przemysłowej i prawa autorskiego.
20.1. Stanowisko utylitaryzmu (prawo należy aktualizować).
20.2. Arystotelesowska zasada sprawiedliwości wyrównawczej. Zysk powinien być
proporcjonalny do wkładu w dzieło.

21. Konflikty wartości w procesie zarządzania
21.1. Podaj przykład konfliktu wartości autotelicznych i instrumentalnych.
21.2. Wskaż taktykę rozwiązywania konfliktu wartości autotelicznych, instrumentalnych.
22. Różnica między skutecznością i wydajnością działania
25. Racjonalność aksjologiczna (wg. M. Webera)
26. Etyczne kryteria diagnozy sytuacji i krytycznej oceny możliwych wariantów strategii organizacji.
27. Etyczne założenia oceny wydajności
27.1. Wydajność a hierarchia wartości. Oceń zyski i straty ze względu na różne hierarchie
wartości. Np. ze względu na utylitaryzm społeczny i liberalizm.
 Wydajność – dla kogo? Dla organizacji, jednostek, grup społecznych, społeczeństwa,
ludzkości?
 Utylitaryzm egoistyczny, społeczny, idealny
27.2. Hierarchia wartości w określaniu perspektywy, w której są rozpatrywane następstwa
działania (zyski i straty).
27.3. Hierarchia wartości w szacowaniu szans i ryzyka. Zasada tutioryzmu
TEORIE WARTOŚCI
W ETYCE ZARZĄDZANIA/BIZNESU
28. Co to jest wartość?
28.1. Różnica między wartościami instrumentalnymi i autotelicznymi
28.1. Określ naturę wartości autotelicznych w następujących teorii wartości:
 Hedonizm naiwny, eudajmonizm hedonistyczny (epikureizm, stoicyzm)
 Utylitaryzm egoistyczny, społeczny, idealny; aktów i reguł (J. Bentham, J. Stuart
Mill)
 Personalizm (J. Maritaine)
28.2. Podaj nazwisko przedstawiciela powyższych teorii
28.3. Podaj nazwisko przedstawiciela powyższych teorii
29. Metoda podejmowania decyzji według
29.1. Legalizmu
29.2. Antynomizmu
29.3. Agapizmu
29.4. Konsensualizmu
29.5. Kontraktarianizmu
29.6. Utylitaryzmu (czynów, reguł / egoistycznego, grupowego, powszechnego)
29.7. Eudajmonizmu
29.8. Personalizmu
ETYKA KULTURY ORGANIZACYJNEJ

30. KULTURA etyczna a moralność w wybranych krajach – omów ogólną charakterystykę, różnice
i wskaż przykłady krajów
30.1. Kultury protransakcyjne a propartnerskie
30.2. Kultura siły a kultura prawa
30.3. Kultury indywidualistyczne a kolektywistyczne
31. Religia a kultura organizacyjna. Przykłady religii: Buddyzm, Judaizm, Chrześcijaństwo,
Islam.
31.1. Wskaż ogólny wpływ religii na kulturę organizacyjną
31.2. Porównaj religie pod względem solidarności, pomocniczości, zachęcania do
przedsiębiorczości
PYTANIA DODATKOWE W SESJI POPRAWKOWEJ

(doczytaj z literatury obowiązkowej)
32. Imperatyw Kategoryczny I. Kanta. Trzy określenia imperatywu
33. Argumenty z autorytetu w etyce
33.1. Jakie znasz typy autorytetu, omów krótko każdy z nich?
33.2. Co to jest autorytet organizacyjny i kiedy jego polecenia są wiążące a kiedy nie są?
33.3. Kryteria wiarygodności autorytetu poznawczego – dwie główne cechy wiarygodnego
autorytetu poznawczego.
34. Etyka partycypacji społecznej
34.1. Co to jest PARTYCYPACJA SPOŁECZNA w zarządzaniu?
34.2. Etyczne argumenty za partycypacją społeczną: legalizm, utylitaryzm, konsensualizm,
personalizm.
34.3. Określ etyczne granice partycypacji w kontekście teorii wartości: legalizm,
utylitaryzm, konsensualizm, personalizm
34.4. Przykłady manipulacji partycypacją społeczną: zastraszanie (ad baculum),
dezinformacja, wpływ na emocje, zniechęcanie, mylne alternatywy
34.5. Sofizmaty odwołujące się do zasady „ludzie tak chcą”:
 Błędy materialne: A. z wadliwie stwierdzonego konsensu, z niereprezentatywnego k.,
z nieautentycznego k.;
 Formalne błędy stwierdzania konsensusu: Błędna ekstrapolacja, pominięcie właściwej
proporcji (interesariusze, a „przeciętny każdy”; mniejszość a większość), konsensus w
sprawach od konsensusu niezależnych, sofizmaty ze „zbiorowej mądrości” (ad populum,
ad auctoritatem)
Lista pytań może być uaktualnia w trakcie trwania zajęć. Dlatego warto ją raz jeszcze skopiować na
początku sesji egz. Proszę o wiadomość, gdyby pytania wykraczały poza zakres ustalony na zajęciach.
ETYKA MATERIAŁY
CELE ETYKI
Główny cel etyki jest teoretyczny – zdobycie wiedzy, ale może mieć też praktyczne cele, które są
realizowane wraz z teoretycznym
przyjmowanej w różnych epokach, środowiskach i sytuacjach bez oceny obyczajów lub tego, jak
członkowie danej grupy postępują, co uważają za słuszne, jak oceniają czyny. Głównym celem jest
opis i ustalenie faktów oraz ich wyjaśnianie przez określenie źródeł moralności, jej funkcji,
wykrywaniem prawidłowości jej rozwoju. Etyka opisowa obejmuje psychologię i socjologię
moralności.
Etyka normatywna zawiera etykę opisową, ale pełni inną funkcję niż etologia – normuje: ocenia i
pokazuje, co jest dobre, a co złe, co jest słuszne, a co nie. Docieka tego, jakie normy obowiązują i
jakie jest ich uzasadnienie. Tak rozumiana etyka ma na celu określenie kryteriów oceny moralnej,
celów i sposobów moralnie wartościowego podejmowania decyzji, opracowanie metod
umożliwiających rozstrzyganie dylematów moralnych (np. w sytuacji, gdy normy moralne budzą
wątpliwości lub, gdy respektowanie jednej normy moralnej stanowi pogwałcenie innej normy
moralnej).
sprawdza, czy wnioski wynikają z założeń. Encyklopedia PWN: „METAETYKA [gr.], teoria i metoda
analizowania wypowiedzi na temat etyki i moralności; bada log. strukturę wyrażeń normatywnych, ich
spójność, status log., sposoby i poprawność uzasadnień różnych ocen i norm; stara się ustalić
znaczenie pojęć używanych w dyskursie etycznym; m. powstała w XX w., gł. przedstawiciele: G.
Moore, R. Brandt, Ch. Stevenson, R. Hare, w Polsce — M. Ossowska.”
Etyka praktyczna (stosowana) prócz teoretycznego, realizuje też praktyczny cel, jakim jest
sformułowanie wskazań dla osób pełniących daną rolę społeczną (np. etyka lekarska, prawnicza,
sędziowska, etyka referendarza sądowego) lub uczestniczących w danej sytuacji (np. etyka biznesu
dotyczy sytuacji biznesu, etyka zarządzania dotyczy sytuacji zarządzania). Etyka praktyczna stara się
sprostać wyzwaniom spółczesności – dotyczy okoliczności, które się zmieniają.
Etyka zawodowa to etyka stosowana dotycząca danego zawodu.
CEL WYKŁADU ETYKI
Wykład etyki jest podporządkowany celom naukowym (poznawczym), dlatego nie jest i nie powinien
być propagowaniem ideologii prowadzącego, ani żadnej innej.
AKSJOLOGIA
W ETYCE BIZNESU I ZARZĄDZANIA
1. WARTOŚĆ (DOBRO) – to, co cenne lub cenione

1.1. Wartością w sensie subiektywnym jest to, co chcemy posiadać, zrealizować, respektować
lub podtrzymać w istnieniu
1.2. Wartość w sensie obiektywnym, to jest to, co jest warte osiągnięcia, realizacji lub respektu,
co powinno być niezależnie od tego, czy ktoś tego chce
2. Wartość autoteliczna. Jest ceniona lub cenna z powodu swego istnienia, niezależnie od funkcji
jaką pełni i konsekwencji do których prowadzi. Na przykład warto być szczęśliwym nawet, jeśli
szczęście nie daje innych korzyści niż bycie szczęśliwym. Normy dotyczące tych wartości mają
tryb bezwarunkowy, np. Nie zabijaj!
3. Wartości autoteliczne odróżnia się do instrumentalnych (pozaetycznych, ekonomicznych,
prakseologicznych), które są cenione, dlatego tylko, że są narzędziem w drodze do innych
wartości. Pełnią funkcję środka do osiągnięcia innych wartości. Normy mówiące o tych
wartościach mają postać warunkowy: „Jeśli chcesz X, powinieneś Y” Tymi wartościami zajmuje
się m.in. prakseologia, ekonomia itp. Na przykład auto cenimy ze względu na jego funkcje – bo
jest bezpieczne (jeśli cenimy bezpieczeństwo), szybkie (jeśli cenimy czas), budzi podziw (jeśli
zależy nam na wizerunku) itd. Uwaga: Takie określenie wartości wewnętrznych nie rozstrzyga
tego, czy są cenne ze względu na preferencje ludzi, czy niezależnie od ludzkich preferencji. Np.
Jedzenie, zaspokojenie głodu: Czy żyjemy po to, by jeść, czy jemy po to, by żyć?
3.1. Wartości etykietalne: dobre wrażenie, wizerunek i
autoprezentacja: http://jacko.econ.uj.edu.pl/Publ/EtykietaFunkcje.pdf
3.2. Wartości ekonomiczne (rynkowe,
użytkowe): https://cytaty.mfiles.pl/index.php/keyword/1172/0/warto%C5%9B%C4%87_eko
nomiczna
3.3. Problem: Czy życie lub zdrowie jest wartością instrumentalną, czy autoteliczną? Jeśli
przyjąć, że istnienie osoby jest wartością autoteliczną, to życie, jako warunek konieczny
istnienia, też jest wartością autoteliczną.
4. Hierarchia dóbr (wartości): system preferencji.
5. Dobro „godziwe” (zasada moralności): jest wartością autoteliczną i znajduje się na szczycie
hierarchii wartości, np. godność k. osoby w teoriach personalizmu, wolność w teoriach liberalizmu
etycznego, szczęście w teoriach eudajmonizmu
6. Poza-moralna (np. estetyczna, hedonistyczna) wartość autoteliczna: jest cenna niezależnie od
konsekwencji, ale nie jest na szczycie hierarchii wartości: np. kontemplacja estetyczna: możemy z
niej zrezygnować, gdy zagraża ważniejszym wartościom
7. Wartość moralna: cecha intencji lub czynów. Intencje i czyny ją mają, gdy są zgodne z zasadą
moralności.
PRZYKŁADY TEORII OKREŚLAJĄCYCH DOBRO GODZIWE. WARTOŚCIĄ

NAJWYŻSZĄ JEST:
8. POŻYTEK. UTYLITARYZM
8.1. Czyj pożytek?
8.1.1. U. egoistyczny – „mój” pożytek
 Sprzeczne ceny pożytku
 Ryzyko chaosu, konieczność walki
 Racjonalny egoizm:
o Czy egoiści mogą stworzyć społeczeństwo? Egoizm a umowa społeczna (Th.
Hobbes)
o Czy egoiści są racjonalni? Są: Założenie o racjonalnym egoiście, teoria
„niewidzialnej ręki rynku” Adama Smitha. Bywają: należy odpowiednio
kształcić ludzi ucząc ich racjonalnego podejmowania decyzji
o Jak przekonań egoistę do działań pożytecznych społecznie? U. czynów a
u. reguł
8.1.2. Egoizm grupowy – pożytek „mojej” grupy
8.1.3. Utylitaryzm społeczny – pożytek wszystkich ludzi
8.2. Czym jest pożytek?
8.2.1. Spór relatywizmu z anty-relatywizmem
8.2.2. Problem metod ilościowych – nie „widzą” dóbr jakościowych, fałszują informację o
wartościach
8.2.3. Poniższe teorie określają naturę pożytku:
9. PRZYJEMNOŚĆ jest wartością najwyższą. HEDONIZM: Pomnażanie przyjemności i

unikanie cierpienia; szczęście to przyjemność i brak cierpienia (idealny stan)
9.1. Czym jest:
9.1.1. Czy istnieje tylko aktualna przyjemność „tu i teraz”?
9.1.2. Czy między przyjemnościami jest różnica jakościowa?
9.2. Naiwny hedonizm
9.2.1. postulat, by dążyć do przyjemności „tu i teraz” niezależnie od ich konsekwencji
(pomija perspektywę czasową),
9.2.2. założenie, że między przyjemnościami jest tylko ilościowa różnica (nie odróżnia się
przyjemności „wyższych” of „niższych”) – należy dążyć do jak najintensywniejszej
przyjemności bez względu na jej rodzaj
9.2.3. Krytyka: należy planować przyjemności w dalszej perspektywie czasowej, ludzie
odróżniają przyjemności wyższe od niższych i preferują wyższe
9.3. Hedonizm krytyczny – wartością autoteliczną jest (szczęście, jako) przyjemność i unikanie
cierpień w perspektywie całego życia – „eudajmonizm hedonistyczny”, preferować wartości
wyższe nad niższymi
9.3.1. Arystyp z Cyreny (ok. 435 - 366 p.n.e.)
9.3.2. Należy planować przyjemności
9.3.3. Należy preferować przyjemności wyższe
9.3.4. H. egoistyczny (moje szczęście jest najważniejsze), a h. utylitarystyczny (szczęście
ludzi jest ważniejsze niż szczęście jednostkowe), h. racjonalistyczny: nie ma praktycznej
sprzeczności między szczęściem jednostki i innych ludzi
9.3.5. Stoicyzm
(stoicy): http://sjp.pl/stoicyzm , http://portalwiedzy.onet.pl/6601,,,,stoicy,haslo.html
 Jednym ze źródeł cierpienia, jest przywiązanie do przyjemności
 Gr. APATHEIA – „filozoficzny dystans” do spraw tego świata, niezależność,
oderwanie. Prowadzi do spokoju i stałej radości życia.
 Odpowiedni dystans (nie za bardzo i nie za mało) do spraw tego świata, tak by
się cieszyć życiem, ale też nie przywiązywać się do niczego bardziej niż
trzeba i nie załamywać się w trudnych chwilach.
9.3.6. Epikureizm (Epikur).
 Przyjemności towarzyszy cierpienie, więc potrzebny jest umiar
 Wrażliwość na doznania trzeba pielęgnować, (żeby nie popsuć sobie „smaku”
przyjemności
 Odróżniamy przyjemności wyższe i niższe i preferujemy wyższe, niższe są
tylko środkiem do wyższych
 Nie zawsze dążąc do przyjemności ją osiągamy. Dlatego trzeba kierować się
rozumem, planować przyjemności, poznać swoją naturę i zrozumieć okoliczności.
Goniąc nierozumnie za przyjemnością można ją unicestwić
 Postulaty (strategia):
- Człowiek powinien nie tylko intensyfikować aktualnie dostępne
przyjemności, ale przede wszystkim należy dążyć do przyjemności
trwałej.
- Unikanie zbędnych uzależnień i życie zgodne z naturą prowadzi do
szczęścia.
- Przyjemności natychmiastowe powinny zostać "odłożone", jeśli to
prowadzi do większej przyjemności w przyszłości, np. zamiast
codziennego kupowania czekolady można zaoszczędzić pieniądze na
rower, który da większą przyjemność.
3.2.5. Epikureizm w zarządzaniu:
 Prawa pracownicze: pracodawca ma obowiązek redukowania niekoniecznego cierpienia (np.
stresu) związanego z wykonywaniem zawodu (np. niewygodne krzesła, świetlenie, zapachy,
czystość powietrza). Są zawody stresujące
10. SPEŁNIENIE – SZCZĘŚCIE – EUDAJMONIA jest wartością najwyższą.

EUDAJMONIZM (Arystoteles)
10.1. Szczęście nie jest stanem subiektywnym - to jest stan, spełnienie spełniania się
człowiekiem i sobą
10.2. Każdy byt ma w sobie różne możliwości. Szczęście jest realizacją („aktualizacją”)
10.3. Teleologiczna metafizyka: każdy byt ma swoisty dla siebie cel wyznaczony jego
naturą: Cele stanową hierarchię, na jej szczycie są cele nadrzędne: Szczęście to osiągnięcie
tych celów.
10.4. Natura człowieka jest rozumna i społeczna: jej cel: rozumieć i tworzyć udane
relacje międzyludzkie (przyjaźni)
10.5. Ogólna a indywidualna natura: ogólne cele ludzi i warunki ich osiągnięcia
(rozumność, przyjaźń), cele indywidualne są związane z indywidualną naturą (to talenty).
10.6. Dobra kompetytywne a dobra niekompetytywne: Dobra kompetytywne są
ilościowe i skończone: jeśli ktoś je ma, to ktoś inny ich nie ma. Dobra niekompetetywne są
jakościowe i nieograniczone: Szczęście jest „zaraźliwe”, jeśli ktoś je ma, ja go nie tracę
10.7. Dając innym szczęście stajemy się szczęśliwsi
10.8. Potrzeby rzeczywiste i urojone: potrzeba szczęścia jest realna, „wpisana” w ludzką
naturę, mamy realną potrzebę tego, co służy szczęści; potrzeby pozorne mu nie służą.
10.9. Cel państwa i innych organizacji: zaspokajać realne potrzeby ludzi.
10.10. Kryterium oceny zmian, na przykład – innowacji: czy zaspokaja realne potrzeby
ludzi
10.11. Problemy:
10.11.1. Jak wybierać zawód i miejsce pracy kierując się zasadą eudajmonizmu?
10.11.2. Czy można osiągnąć własne szczęście kosztem szczęścia innych ludzi?
10.11.3. Czy warto osiągnąć zysk kosztem własnego szczęścia?
10.11.4. Czy organizacje powinny dbać o szczęście jednostek?
10.11.5. Jak zarządzać kadrami (relokacja zasobów) kierując się zasadą
eudajmonizmu?
10.11.6. Czy życzliwość sprzyja konkurencyjności i rozwojowi
gospodarek? Niekompetytywne modele ekonomii
10.11.7. Zasada eudajmonizmu w ocenie użyteczności innowacji – potrzeby
rzeczywiste i urojone
11. LIBERALIZM ETYCZNY: Wolność

11.1. Egoistyczny: Ja jestem wartością autoteliczną dla siebie. Ja – czyli „moja”
wolność, moje zaangażowania, wybory. ANTYNOMIZM (ang. antinomianism, od
gr. ἀντί, + νόμος„wbrew prawu/nakazowi”). AUTENTYZM - Jean P. Sartre: Wartością
autoteliczna jest dla każdego człowieka jego własna wolność, a dokładniej koherencja jego
decyzji, tj., czyli zgodność partykularnych decyzji z głębszym zaangażowaniem człowieka.
Brak autentyzmu, to np. konformizm, działanie wbrew sumieniu, podejmowanie ról
społecznych, którymi się gardzi itp. Problemy:
11.1.1. Czy można pomóc człowiekowi w osiągnięciu autentyzmu przez awans, zwalnianie,
przyjmowanie do pracy?
11.1.2. Czy warto osiągnąć zysk kosztem autentyzmu?
11.1.3. Jakie są konsekwencje społeczne braku autentyzmu (konformizmu, totalitaryzm itp.)?
11.1.4. Amoralne konsekwencje antynomizmu – przykłady.
11.2. Nieegoistyczny: Wolność każdego człowieka: KONSENSUALIZM,
KONTRAKTARIANIZM – wartością autoteliczną jest wolność ludzi. Decyzje trzeba
uzgodnić przez konsensus. KONTRAKTARIANIM: Umów należy dotrzymywać.
11.2.1. Liberalne a utylitarne uzasadnienie konsensusu (teoria umowy społecznej T. Hobbesa)
11.2.2. Pytania:
 Kiedy zarządzanie partycypacyjne przeszkadza w zarządzaniu?
 Kiedy pominięcie konsensusu jest niemoralne (kontrakt i role organizacyjne)?
12. AGAPIZM – wartość moralna polega na autentyzmie zgodnym z miłością – koncepcja Josepha
Fletchera i Johna Robinsona. Miłość: jako łac. benevolentia – bezinteresowna wola dobra dla
drugiej osoby. Zbliżone do Imperatywu Kategorycznego Immanuela Kanta: Postępuj tak, byś
człowieczeństwo tak w twej osobie, jako też w osobie każdego innego traktował zawsze, jako celu,
nigdy wyłącznie, jako środka do wyznaczonych przez ciebie celów.
Problemy:
12.1.1. Jak odróżnić miłość od tego, co jest tylko nazywane miłością?
12.1.2. Jak uniknąć manipulacji terminem?
13. PERSONALIZM: Człowiek jest wartością wewnętrzną. Moja wolność powinna być
kierowana bezinteresowną życzliwością do każdego człowieka (J. Maritaine, M. Scheler, K.
Wojtyła)
13.1. związek godności i natury człowieka
13.2. idea podstawowej równości ludzi
13.3. idea podstawowych praw człowieka
14. PRAKTYCZNY IDEALIZM (SPRAWIEDLIWOŚĆ). Idee - doskonałe i niezmienne wzorce

i cele działania są normą moralności. Platon: koncepcja idei – wzorców: prawda, dobro, piękno,
sprawiedliwość, jedność iin. Idee wzorcem – celem działania. Opisał ideał zarządzania
w Państwie.
14.1. Problemy:
14.1.1. Ryzyko etycznego LEGALIZMU. Idee są ogólne a problemy konkretne. Spisanie idei
w prawie nie rozwiązuje większości problemów.
14.1.2. Ryzyko TOTALITARYZMU.
 Mała tolerancja na niedoskonałość i duża pokusa wprowadzania idei
przemocą. Idealistyczne utopie wprowadzane w życie zwykle krzywdzą ludzi.
 IDEALIZM TOTALITARYSTYCZNY: Usprawiedliwianie ludzkiej krzywdy
ideałami. Inicjatorzy wojen, twórcy systemów totalitarnych, manipulatorzy mogą
usprawiedliwiają swoje działania dążeniem do jakiegoś ideału. Zdarza się, że
złoczyńcy tłumaczą swoje czyny pragnieniem ideału - mogą nawet mieć jakieś
dobro na celu. Jednak o moralnej ocenie tego, co zrobili nie decydują zamierzone i
odległe cele, ale środki, którymi się posłużyli i to, do czego doprowadziło ich
działanie.
14.1.3. Miejsce idealisty w biznesie i zarządzaniu: wizjoner, strateg. Idealizujące planowanie
(R. Ackoff)
14.1.4. Pytania:
 Czy idealizm praktyczny musi prowadzić do totalitaryzmu i legalizmu?
 Czy wolno realizować ideał kosztem ludzkiej krzywdy?
15. PRAKTYCZNY REALIZM (SPRAWIEDLIWOSC) Arystoteles, personalizm –

15.1. Ideał
 ideały są analogiczne, to są zasady, a nie - wzorce
 dobro (eudajmonia) jednostek jest nadrzędne (państwo jest dla jednostek)
 standardy sprawiedliwości są tworzone na zasadzie wynalazku (innowacji)
uwzględniającego specyfikę sytuacji (społecznej, kutrowej, tradycji,
gospodarki iin.) i mającego na celu pożytek społeczny
 „przełożenie” zasad na język praktyki, norm i reguł, kryteriów oceny działania
wymaga roztropności
15.2. Miejsce realisty w b. i z.: Opracowuje plan (strategię) działania
16. Przykłady:
16.1. Jak założona teoria wartości wpływa na ocenę pracy?
16.2. Jak założona teoria wartości wpływa na ocenę innowacji?
17. Metateorie wartości (dóbr) moralnych

18.
18.1. Jak istnieją wartości? Stanowiska:
 Realizm: są czymś realnym / Antyrealizm: są wytworem ludzkich preferencji,
wartości nie istnieją realnie
 Anty-relatywizm: kryteria ocen moralnych nie zależą od ludzkich preferencji
/ Relatywizm: kryteria ocen zależą od ludzkich preferencji
 Uniwersalizm: są uniwersalne kryteria ocen moralnych / Sytuacjonizm: kryteria
ocen moralnych zależą od okoliczności
 Pytanie: Czy metateorie mają skutki praktyczne (czy założenia wpływają na
działanie)?
18.2. Czy i jak poznajemy wartości? Dobra/wartości moralne są dane w doświadczeniu

tradycyjnie zwanym „sumieniem”. Niektóre teorie sumienia
 Realistyczne - zakładają, że poznajemy wartości, np. wg. Platona –
„przypominamy” wrodzone idee, M. Scheler uważa, że „poznajemy” wartości
dzięki emocjom
 Antyrealistyczne - człowiek ich nie poznaje wartości, on je tworzy swoimi
(decyzjami lub emocjami). Wartości bywają przejawem przemocy, np. w
psychoanalizie S. Freuda sumienie (superego) odzwierciedla uznane społecznie
normy ograniczające jednostkę.
…… dokończyć
Hubert Izdebski, Historia myśli politycznej i prawnej.
Jan Franciszek Jacko, Etyczne konteksty uzasadniania postulatu partycypacji społecznej. Współczesne Zarządzanie.
Peter Pratley, Etyka w biznesie. Przeł. M. Albigowski.
Jadwiga Tomczyk-Tołkacz, Etyka biznesu.
Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii.
Wartość
WARTOŚĆ (DOBRO) – to, co cenne lub cenione
Wartością w sensie subiektywnym jest to, co chcemy posiadać, zrealizować, respektować lub podtrzymać w
istnieniu
Wartość w sensie obiektywnym, to jest to, co jest warte osiągnięcia, realizacji lub respektu, co powinno być
niezależnie od tego, czy ktoś tego chce
Wartością może być dowolny przedmiot, idea lub instytucja któremu jednostka przypisuje ważną rolę w życiu.

Wartość autoteliczna. Jest ceniona lub cenna z powodu swego istnienia, niezależnie od funkcji jaką
pełni i konsekwencji do których prowadzi. Na przykład warto być szczęśliwym nawet, jeśli szczęście
nie daje innych korzyści niż bycie szczęśliwym. Normy dotyczące tych wartości mają tryb
bezwarunkowy, np. Nie zabijaj! realizacja tych wartości jest dobrem samym w sobie. Najwyższa
wartość, jest nie negocjowalna, uniwersalna – obowiązuje wszędzie
Wartości autoteliczne odróżnia się do instrumentalnych, które są cenione, dlatego tylko, że są
narzędziem w drodze do innych wartości. Pełnią funkcję środka do osiągnięcia innych wartości.
Normy mówiące o tych wartościach mają postać warunkowy: „Jeśli chcesz X, powinieneś Y” Na
przykład auto cenimy ze względu na jego funkcje – bo jest bezpieczne (jeśli cenimy bezpieczeństwo),
szybkie (jeśli cenimy czas), budzi podziw (jeśli zależy nam na wizerunku) itd.
2.3. Czy i jak poznajemy wartości? Stanowiska ???????

� u Platona – „przypominanie” wrodzonych idei,
� u Arystotelesa – roztropność rozpoznająca konkretne dobro i środki do niego prowadzące
� w fenomenologii – Scheler
rozumiał wartości obiektywnie, jako właściwości rzeczywistego świata. Mogą
one być poznawane wprost intuicyjnie, ponieważ pojawiają się one w emocjach, dzięki czemu mamy
do nich bezpośredni dostęp. Scheler w ramach apriorycznej, wieczystej, ponadhistorycznej i
obiektywnej hierarchii wyróżniał pięć rodzajów wartości:
 religijne (tego, co boskie i tego, co święte)
 duchowe (estetyczne, poznawcze, wartości porządku prawnego)
 witalne
 hedonistyczne
 utylitarne (użyteczne)
3. Dobro nadrzędne
3.1. Stanowiska
 Hedonizm (eudajmonizm hedonistyczny): epikureizm, stoicyzm
 Utylitaryzm egoistyczny i społeczny; aktów i reguł (J. Bentham, J. Stuart Mill)
 Personalizm (J. Maritaine, K. Wojtyła)
- Utylitaryzm
a/ egoistyczny - zgodnie z zasadami utylitaryzmu egoistycznego środki będą dobre jeśli przyczynią się do szczęścia danej jednostki
najważniejsza jest korzyść własna, jeżeli więc cel jest dla mnie istotny, to nie ma znaczenia, jak go osiągnąłem.
b/ społeczny - natomiast w świetle utylitaryzmu społecznego środek będzie usprawiedliwiony moralnie jeśli cel spełniony za jego pomocą
przysłuży się dobru ogółu
- Eudajmonizm Arystotelesa – najważniejsze jest szczęście na skutek rozumnego działania człowieka (Arystoteles)
- Hedonizm - przyjemność
b/ epikureizm – (Epikur); rodzaj hedonizmu, który zakłada osiąganie przyjemności wyższych. Harmonia przyjemności, radość życia jak
najmniej cierpienia. Życie zgodne z naturą; wartości wyższe – zachowany umiar. Dyscyplina wewnętrzna, cenią sobie miłość, przyjaźń.
Występuje tu umiejętność odróżniania wartości niższych od wyższych
c/ stoicyzm – rodzaj hedonizmu, który zakłada unikanie cierpienia, osiągają przyjemność poprzez unikanie cierpienia. Nie sa przywiązani do
wartości instrumentalnej;
- Liberalizm etyczny – najważniejsza jest wolność człowieka
a/ liberalizm egoistyczny – wart. autoteliczną jest moja wolność, a nie innych ludzi
b/ liberalizm społeczny – wolność każdego człowieka jest ważna, jest wart. autoteliczną
- Personalizm – wartością nadrzędną jest człowiek, osoba; tą wartością jest godność. jest stanowiskiem, dla którego pojęcie osoby
stanowi podstawową kategorię filozoficzną. Głosi on, że człowiek jest osobą, co stanowi źródło jego szczególnej wartości i wyróżnionej
pozycji w świecie. Wśród rozmaitych odmian personalizmu wyróżniamy personalizm etyczny, polegający na uznaniu osoby i jej wartości
– zwanej godnością – za podstawową kategorię moralną1.
3.1. Podaj nazwisko przedstawiciela teorii hedonizmu, utylitaryzmu, eudajmonizmu, liberalizmu

 Utylitaryzm - Francis Hutcheson,
 Eudajmonizm - Arystoteles
 Hedonizm naiwny – Arystyp z Cyreny
 Epikureizm - Epikur
 Stoicyzm – Zenon z Kition
 Liberalizm etyczny - J.S. Milla
 Personalizm - J. Maritaine, M. Scheler, K. Wojtyła
Kant uważał, że istnieje prawo –powszechne, konieczne i niezależne od wszelkich okoliczności, będące zasadą
naczelną, nakazem obowiązującym w sposób powszechny, bezwarunkowy i bezwzględny–które nazwał
IMPERATYW KATEGORYCZNY i sformułował je następująco*: „Postępuj zawsze według takiej zasady, co do
której chciałbyś, aby stała się powszechnym prawem. ”czyli uznał, że normą moralną jest prawo, a źródłem
postępowania moralnego obowiązek (nie czyń 2 co tobie nie miłe)
1) Postępuj zawsze według takiej zasady, co do której chciałbyś, aby stała się powszechnym prawem.
2) Postępuj tak, jak gdyby maksyma twojego postępowania przez wolę twą miała się stać ogólnym
prawem przyrody.
3) Postępuj tak, byś człowieczeństwa tak w twej osobie, jako też w osobie każdego innego, używał
zawsze zarazem jako celu, nigdy tylko jako środka
4. Normy
moralnych?
4.3. Jak się uzasadnia normy i oceny moralne? Metody: legalistyczne, konsensualistyczne
(kontraktarianizm), utylitarystyczne, antropologiczne, antropologiczno-aksjologiczne
Zjawiska moralnie relewantne to zjawiska postępowania brane pod uwagę przy osądzie moralnym, istotne z punktu widzenia etyki,
moralności. Mogą być na linii: Organizacja – Społeczeństwo np. odświeżanie starego mięsa, ścieki wylewane do rzek
Zwierzchnik – Pracownik np. mobbing

Moralność to zbiór konkretnych reguł postępowania, takich jak choćby Dekalog. Etyka natomiast jest dziedziną filozofii, która zajmuje się
badaniem moralności, czyli analizuje to, co leży u podstaw nakazów moralnych, oraz to, jakie skutki takie nakazy powodują.
Pochodzeniem zasad moralnych i ich sensem zajmuje się etyka. Nie są to jednak tożsame pojęcia. Zasady moralne przyjmują najczęściej
formę zdań rozkazujących lub zakazujących, rzadziej oznajmujących. Przykładem zasady moralnej jest np. zakaz "nie zabijaj". Naruszenie
tych zasad powoduje zwykle wewnętrzny konflikt psychiczny, zwany poczuciem winy. Zasady etyczne w odróżnieniu od moralnych są
ogólnymi, filozoficznymi twierdzeniami, wynikającymi z danego światopoglądu – przyjętego systemu pojęciowego (w niektórych
wypadkach również religijnego). Na ich bazie można tworzyć konkretne nakazy i zakazy moralne. Często zdarza się tak, że różne zasady
etyczne prowadzą do tych samych zasad moralnych.
5.4. Co to jest etyka opisowa, normatywna, metaetyka? Czym różni się etyka normatywna od etyki
opisowej, opisowa od metaetyki, metaetyka od etyki normatywnej?
Etyka opisowa (etologia) – opisuje - zajmuje się analizą, opisem i wyjaśnianiem moralności przyjmowanej w różnych epokach i
środowiskach społ., wskazywaniem źródeł, struktury, funkcji moralności, jako formy świadomości społ. i wykrywaniem prawidłowości jej
rozwoju; w tym rozumieniu etyka obejmuje socjologię moralności, psychologię moralności oraz metaetykę. Opisuje (bez oceny) jak
członkowie danej grupy postępują, co uważają za słuszne, jak oceniają czyny.
Etyka normatywna – normuje - formułuje oceny i uzasadnia normy moralne, ocenia, opracowuje metody umożliwiające rozstrzyganie
dylematów etycznych. E. n. normuje działania człowieka i inne zjawiska moralnie relewantne, tj. ocenia, pokazuje, co jest dobre, a co złe,
co jest słuszne, a co nie. Docieka tego, jakie normy obowiązują i jakie jest ich uzasadnienie. Stara się uzasadnić normy- szuka normy
moralności, która uzasadnia powstałe normy moralne. Zawiera w sobie etykę opisową.
Metaetyka – kontroluje etykę opisową i normatywną. Jej zadaniem jest kontrola metod etyki opisowej inormatywnej: bada etykę opisową i
(głównie) normatywną pod względem języka, analizuje założenia etyki, ich prawomocność, bada spójność argumentacji etycznej, sprawdza,
czy wnioski wynikają z założeń. Encyklopedia PWN: „METAETYKA [gr.], teoria i metoda analizowania wypowiedzi na temat etyki i
moralności; bada log. strukturę wyrażeń normatywnych, ich spójność, status log., sposoby i poprawność uzasadnień różnych ocen i norm;
stara się ustalić znaczenie pojęć używanych w dyskursie etycznym; m. powstała w XX w., gł. przedstawiciele: G. Moore, R. Brandt, Ch.
Stevenson, R. Hare, w Polsce — M. Ossowska.”
Różnice. Etyka opisowa raczej nie wikła w spory dotyczące norm i wartości. W etyce biznesu i zarządzania dominuje podejście opisowo-
normatywne – nie tyko opisuje się zjawiska np. molestowanie lub mobing, ale się je także ocenia. Dlatego etyka biznesu/zarządzania,
Etyka opisowa, zwana też etologią, zajmuje się
to nie tylko opis obyczajów, opis przypadków, analiza kodeksów etycznych.
obserwacją spraw związanych z moralnością. W przeciwieństwie do etyki normatywnej, która
prowadzi refleksję nad tym, jak człowiek powinien postępować, czyli tworzy systemy normatywne,
etyka opisowa mówi o tym, jak ludzie rzeczywiście postępują, czyli przedstawia życie moralne
w różnych jego przejawach.
5.5. Czym się różni etyka ogólna od etyki szczegółowej (stosowanej) np. etyki biznesu, zarządzania?
Jak się odnosi etyka ogólna do etyki szczegółowej? Etyka ogólna daje najogólniejsze założenia etyce szczegółowej. Etyka ogólna jest
założona w etyce szczegółowej (gdyż definiuje ogólne pojęcia i określa metody etyki szczegółowej). Etyka szczegółowa wykracza
poza etykę ogólną w tym sensie, że zawiera szczegółowe informacje dotyczące danej dziedziny, które wykraczają poza ogólny aspekt etyki
ogólnej. Tylko w wyniku jakiegoś błędu etyka szczegółowa jest w sprzeczności założoną przez siebie z etyką ogólną.

Etyka ogólna – bada moralność, jako taką, dotyczy każdej istniejącej i możliwej moralności. Twierdzenia etyki ogólnej są uniwersalnie
ważne – dotyczą każdej sytuacji i epoki. Na przykład twierdzenie o tym, że wiedza jest warunkiem wolności– jest uniwersalnie ważne. Ale
sposób realizowania się tego twierdzenia w konkretnej dziedzinie, to przedmiot etyki szczegółowej – na przykład ograniczanie wolności
obywateli przez dezinformację medialną – to zagadnienie etyki dziennikarskiej.
Przedmiot etyki biznesu: moralność w biznesie, tj. zjawiska (zachowania, czyny, decyzje, postawy, czyny, standardy działania, instytucje,
„dobre praktyki” etc.) etycznie relewantne związane z biznesem, to co etycznie relewantne w takich zjawiskach jak: biznes, rynek, struktury
gospodarcze, zjawiska gospodarcze, relacje międzyludzkie w biznesie (np. lobbing, mobbing, molestowanie), postawy w biznesie, np.
odpowiedzialność społeczna (biznesmena, pracownika, firmy, korporacji), pieniądz, lichwa, bieda, bogactwo, wyzysk, niewolnictwo itp.
Przedmiot etyki zarządzania: moralność zarządzania, tj. zjawiska (zachowania, czyny, decyzje, postawy, czyny, standardy działania,
instytucje, „dobre praktyki” etc.) etycznie relewantne związane z zarządzaniem. To co etycznie relewantne w takich zjawiskach jak:
kierowanie, wydawanie poleceń, zatrudnianie, zwalnianie, ouplacement, tworzenie strategii i wizja firmy (zwana czasem mylnie „filozofią”),
ocena pracowników, delegowanie zadań pracowników, relacje międzyludzkie w zarządzaniu (np. mobing, molestowanie) itp.

Sankcja – społeczna reakcja na określone działanie jednostki w postaci kary lub nagrody w danej zbiorowości w zależności od tego, czy
jednostka ta działa zgodnie lub niezgodnie z ustalonymi w tej zbiorowości regułami. Karane są działania, które są niezgodne z
imperatywami, a nagradzane te, które są zgodne z preferencjami.
� sankcje prawne - gdy jednostka narusza normy prawne lub gdy wykonała określony przepis prawny pozwalający jej uzyskać nagrodę
� sankcje etykietalne, towarzyskie – sankcje stosowane nieformalnie w zbiorowościach o charakterze wspólnoty w przypadku realizacji
bądź łamania norm i wartości przyjętych w zwyczajach
� sankcje etyczne, moralne - doznawane przez jednostkę w postaci poczucia winy, w momencie uświadomienia sobie rozbieżności między
własnym postępowaniem, a przyjętymi normami społecznymi zinternalizowanymi w niej w postaci sumienia (normami moralnymi).


Kodeks etyczny to katalog standardów zachowań etycznych, określających sposób postępowania i zachowania pracowników
samorządowych oraz wybieralnych przedstawicieli władz lokalnych. Kodeksy etyczne pełnią, przede wszystkim, funkcję doradczą w
systemie infrastruktury etycznej. Pełnią również funkcję kontrolną, ponieważ formułują i upowszechniają standardy zachowań etycznych
Kodeksy etyczne:
� ustanawiają standardy zachowania w obszarach nieuregulowanych prawem i zwyczajami lub tam, gdzie zwyczaje trzeba zmienić
� określają standardy komunikowania się między ludźmi – funkcja łatwiej zrozumieć, o co innym chodzi i łatwiej wyrazić, o co mi chodzi
� dają poczucie bezpieczeństwa – wiemy czego od innych oczekiwać i jak działać w sposób społecznie akceptowalny
� oferują wspólny język i schemat pojęciowy – swoisty kod funkcjonujący w danej organizacji określa zasady władzy - informuje: kto, kiedy i
co może lub powinien
� określają granice grup formalnych i nieformalnych – opisuje, kto jest uczestnikiem kultury organizacyjnej (MY- ONI) - pomagają w
zaspokajaniu potrzeb bezpieczeństwa i afiliacji,
� określają kryteria nagradzania i karania
� zapobiegają dylematom (np. czy można przyjmować prezenty, a jeśli tak, to jakie, jak, kiedy)
ETYKA KOMUNIKACJI
8. Manipulacja
8.4. Jakich wartości nie respektuje osoba dopuszczająca się manipulacji? Oceń manipulację metodą
 Legalizmu
 Agapizmu
 Personalizmu

http://jacko.econ.uj.edu.pl/Publ/RacjonalnaDecyzja.pdf

1. Obszar tematyczny
1.2. Główne tematy wykładu
2. Wartość
WARTOŚĆ (DOBRO) – to, co cenne lub cenione
- Wartością w sensie subiektywnym jest to, co chcemy posiadać, zrealizować,
respektować lub podtrzymać w istnieniu
- Wartość w sensie obiektywnym, to jest to, co jest warte osiągnięcia, realizacji lub
respektu, co powinno być niezależnie od tego, czy ktoś tego chce
Wartość autoteliczna - jest ceniona lub cenna z powodu swego istnienia, niezależnie od
funkcji jaką pełni i konsekwencji do których prowadzi. Na przykład warto być
szczęśliwym nawet, jeśli szczęście nie daje innych korzyści niż bycie szczęśliwym.
Normy dotyczące tych wartości mają tryb bezwarunkowy, np. Nie zabijaj!
Wartości autoteliczne - odróżnia się od wartości instrumentalnych (pozaetycznych,

ekonomicznych, prakseologicznych), które są cenione, dlatego tylko, że są narzędziem w
drodze do innych wartości. Pełnią funkcję środka do osiągnięcia innych wartości. Normy
mówiące o tych wartościach mają postać warunkowy: „Jeśli chcesz X, powinieneś Y”.
Tymi wartościami zajmuje się m.in. prakseologia (nauka o sprawnym działaniu,
skuteczności), ekonomia itp. Na przykład auto cenimy ze względu na jego funkcje – bo
jest bezpieczne (jeśli cenimy bezpieczeństwo), szybkie (jeśli cenimy czas), budzi podziw
(jeśli zależy nam na wizerunku) itd. Uwaga: Takie określenie wartości wewnętrznych nie
rozstrzyga tego, czy są cenne ze względu na preferencje ludzi, czy niezależnie od ludzkich
preferencji. Np. Jedzenie, zaspokojenie głodu: Czy żyjemy po to, by jeść, czy jemy po to,
by żyć?
2.3. Czy i jak poznajemy wartości? Stanowiska
Czy i jak poznajemy wartości? Dobra/wartości moralne są dane w doświadczeniu

tradycyjnie zwanym „sumieniem”. Niektóre teorie sumienia
· Realistyczne - zakładają, że poznajemy wartości, np. wg. Platona –

„przypominamy” wrodzone idee, M. Scheler uważa, że „poznajemy” wartości dzięki
emocjom
· Antyrealistyczne - człowiek ich nie poznaje wartości, on je tworzy swoimi

(decyzjami lub emocjami). Wartości bywają przejawem przemocy, np. w psychoanalizie
S. Freuda sumienie (superego) odzwierciedla uznane społecznie normy ograniczające
jednostkę.
3. Dobro nadrzędne
3.1. Stanowiska
HEDONIZM (eudajmonizm hedonistyczny): epikureizm, stoicyzm
PRZYJEMNOŚĆ jest wartością najwyższą. HEDONIZM: Pomnażanie
przyjemności i unikanie cierpienia; szczęście to przyjemność i brak
cierpienia (idealny stan)
Naiwny hedonizm
- postulat, by dążyć do przyjemności „tu i teraz” niezależnie od ich konsekwencji
(pomija perspektywę czasową),
- założenie, że między przyjemnościami jest tylko ilościowa różnica (nie odróżnia się
przyjemności „wyższych” of „niższych”) – należy dążyć do jak
najintensywniejszej przyjemności bez względu na jej rodzaj
- Krytyka: należy planować przyjemności w dalszej perspektywie czasowej, ludzie
odróżniają przyjemności wyższe od niższych i preferują wyższe
Hedonizm krytyczny – wartością autoteliczną jest (szczęście, jako) przyjemność i unikanie
cierpień w perspektywie całego życia – „eudajmonizm hedonistyczny”, preferować wartości
wyższe nad niższymi
- Arystyp z Cyreny (ok. 435 - 366 p.n.e.)
- Należy planować przyjemności
- Należy preferować przyjemności wyższe
H. egoistyczny (moje szczęście jest najważniejsze), a h. utylitarystyczny (szczęście ludzi

jest ważniejsze niż szczęście jednostkowe), h. racjonalistyczny: nie ma praktycznej
sprzeczności między szczęściem jednostki i innych ludzi
STOICYZM (STOICY):
 Jednym ze źródeł cierpienia, jest przywiązanie do przyjemności

 Gr. APATHEIA – „filozoficzny dystans” do spraw tego świata, niezależność,
oderwanie. Prowadzi do spokoju i stałej radości życia.
 Odpowiedni dystans (nie za bardzo i nie za mało) do spraw tego świata, tak
by się cieszyć życiem, ale też nie przywiązywać się do niczego bardziej niż
trzeba i nie załamywać się w trudnych chwilach.
EPIKUREIZM (EPIKUR).
 Przyjemności towarzyszy cierpienie, więc potrzebny jest umiar

 Wrażliwość na doznania trzeba pielęgnować, (żeby nie popsuć sobie „smaku”
przyjemności
 Odróżniamy przyjemności wyższe i niższe i preferujemy wyższe, niższe są tylko
środkiem do wyższych
 Nie zawsze dążąc do przyjemności ją osiągamy. Dlatego trzeba kierować się
rozumem, planować przyjemności, poznać swoją naturę i zrozumieć okoliczności.
Goniąc nierozumnie za przyjemnością można ją unicestwić
 Postulaty (strategia):
- Człowiek powinien nie tylko intensyfikować aktualnie dostępne przyjemności, ale przede
wszystkim należy dążyć do przyjemności trwałej.
- Unikanie zbędnych uzależnień i życie zgodne z naturą prowadzi do szczęścia.
- Przyjemności natychmiastowe powinny zostać "odłożone", jeśli to prowadzi do większej

przyjemności w przyszłości, np. zamiast codziennego kupowania czekolady można
zaoszczędzić pieniądze na rower, który da większą przyjemność.
Epikureizm w zarządzaniu:
 Prawa pracownicze: pracodawca ma obowiązek redukowania niekoniecznego

cierpienia (np. stresu) związanego z wykonywaniem zawodu (np. niewygodne krzesła,
świetlenie, zapachy, czystość powietrza). Są zawody stresujące
EUDAJMONIZM ARYSTOTELESA
EUDAJMONIA jest wartością najwyższą. EUDAJMONIZM (Arystoteles)
 Szczęście nie jest stanem subiektywnym - to jest stan, spełnienie spełniania się
człowiekiem i sob
 Każdy byt ma w sobie różne możliwości. Szczęście jest realizacją („aktualizacją”)
 Teleologiczna metafizyka: każdy byt ma swoisty dla siebie cel wyznaczony jego
naturą: Cele stanową hierarchię, na jej szczycie są cele nadrzędne: Szczęście to
osiągnięcie tych celów.
 Natura człowieka jest rozumna i społeczna: jej cel: rozumieć i tworzyć udane relacje
międzyludzkie (przyjaźni)
 Ogólna a indywidualna natura: ogólne cele ludzi i warunki ich osiągnięcia
(rozumność, przyjaźń), cele indywidualne są związane z indywidualną naturą (to
talenty).
 Dobra kompetytywne a dobra niekompetytywne: Dobra kompetytywne są ilościowe
i skończone: jeśli ktoś je ma, to ktoś inny ich nie ma. Dobra niekompetetywne są
jakościowe i nieograniczone: Szczęście jest „zaraźliwe”, jeśli ktoś je ma, ja go nie
tracę
 Dając innym szczęście stajemy się szczęśliwsi
 Potrzeby rzeczywiste i urojone: potrzeba szczęścia jest realna, „wpisana” w ludzką
naturę, mamy realną potrzebę tego, co służy szczęści; potrzeby pozorne mu nie służą.
 Cel państwa i innych organizacji: zaspokajać realne potrzeby ludzi.
UTYLITARYZM EGOISTYCZNY I SPOŁECZNY; AKTÓW I REGUŁ (J.

BENTHAM, J. STUART MILL)
UTYLITARYZM- nazwa tego pojęcia pochodzi od łacińskiego słowa utilis co oznacza
użyteczny. Filozofia ta opiera się na tym, że przydatne są tylko te czynności, które
przynoszą pozytywne skutki.
UTYLITARYZM REGUŁ- stosowanie się do pewnych zasad. Takie bowiem zasady, jak
prawdomówność, dotrzymywanie przyrzeczeń, obietnic i zobowiązań są podstawą życia
społecznego i wspólnotowego. Mimo że konkretny czyn respektujący te zasady nie
przynosi w danym momencie maksymalnych korzyści, to jednak w dalszej perspektywie
suma korzyści będzie większa.
John Stuart Mill był zwolennikiem tej filozofii oraz przyczynił się do jej rozpowszechnienia.
Tak jak inni utylitaryści uważał on, że działania, których się podejmujmy powinny
przynosić korzyść a dokładnie szczęścia. Tylko takie zachowania można uznać za dobre a
wszystkie inne, które przysparzają cierpienia należy odrzucić. Dla Johna Stuarta Milla
ważna jest również jakość. Popularyzował on, że ważniejsza jest ranga przyjemności a nie
to jak często jej doświadczamy. Nie uznawał on kłamstwa twierdzi, że wprowadzenie
kogoś w błąd w sposób planowany lub nieplanowany przyczynia się do negatywnych
skutków. Konsekwencją czego jest stracenie wiarygodności oraz zaufania bliźniego.
J. Benthama, który głosił, że natura poddała rodzaj ludzki rządom 2 zwierzchnich władców:
przykrości i przyjemności, które rządzą ludźmi we wszystkim, co czynią i mówią, i od
których nie sposób się uwolnić; w słowach ktoś może utrzymywać, że się spod ich jarzma
wyzwolił, w rzeczywistości będzie je zawsze dźwigał; przyjemność powszechna stanowi
zatem kryterium oceny działań (hedonizm).
EGOISTYCZNY LIBERALIZM ETYCZNY (ANTYNOMIZM J.P. SARTRE’A)

Egoistyczny: Ja jestem wartością autoteliczną dla siebie. Ja – czyli „moja” wolność,
moje zaangażowania, wybory. ANTYNOMIZM (ang. antinomianism, od gr. ἀντί, + νόμος
„wbrew prawu/nakazowi”). AUTENTYZM - Jean P. Sartre: Wartością autoteliczna jest dla
każdego człowieka jego własna wolność, a dokładniej koherencja jego decyzji, tj., czyli
zgodność partykularnych decyzji z głębszym zaangażowaniem człowieka. Brak autentyzmu,
to np. konformizm, działanie wbrew sumieniu, podejmowanie ról społecznych, którymi się
gardzi itp.
SPOŁECZNY LIBERALIZM ETYCZNY (KONTRAKTARIANIZM, TEORIE

UMOWY SPOŁECZNEJ)
Nieegoistyczny: Wolność każdego człowieka: KONSENSUALIZM,
KONTRAKTARIANIZM – wartością autoteliczną jest wolność ludzi. Decyzje trzeba
uzgodnić przez konsensus. KONTRAKTARIANIM: Umów należy dotrzymywać.
AGAPIZM (J. FLETCHER)

Agapizm (J. Fletcher) · AGAPIZM – wartość moralna polega na autentyzmie zgodnym z
miłością – koncepcja Josepha Fletchera i Johna Robinsona. Miłość: jako łac. benevolentia –
bezinteresowna wola dobra dla drugiej osoby. Zbliżone do Imperatywu Kategorycznego
Immanuela Kanta: Postępuj tak, byś człowieczeństwo tak w twej osobie, jako też w osobie
każdego innego traktował zawsze, jako celu, nigdy wyłącznie, jako środka do wyznaczonych
przez ciebie celów.
PERSONALIZM (J. MARITAINE, K. WOJTYŁA)

Personalizm (J. Maritaine) PERSONALIZM: Człowiek jest wartością wewnętrzną. Moja
wolność powinna być kierowana bezinteresowną życzliwością do każdego
człowieka (J. Maritaine, M. Scheler, K. Wojtyła)
 związek godności i natury człowieka

 idea podstawowej równości ludzi
 idea podstawowych praw człowieka
3.1. Podaj nazwisko przedstawiciela teorii hedonizmu, utylitaryzmu, eudajmonizmu,

liberalizmu etycznego, agapizmu, personalizmu
IMPERATYW KATEGORYCZNY- prawo powszechne, konieczne i niezależne od

wszelkich okoliczności, będące zasadą naczelną, nakazem obowiązującym w sposób
powszechny, bezwarunkowy i bezwzględny „Postępuj zawsze według takiej zasady, co do
której chciałbyś, aby stała się powszechnym prawem.”
1) Postępuj zawsze według takiej zasady, co do której chciałbyś, aby stała się
powszechnym prawem.
2) Postępuj tak, jak gdyby maksyma twojego postępowania przez wolę twą miała się stać
ogólnym prawem przyrody.
3) Postępuj tak, byś człowieczeństwa tak w twej osobie, jako też w osobie każdego
innego, używał zawsze zarazem jako celu, nigdy tylko jako środka.
4. Normy
 Normy moralne: Dyrektywy moralnie wartościowego podejmowania decyzji i

działania oraz kryteria oceny aktów człowiek pod względem ich moralnej wartości
(wartość moralna – zgodność intencji i czynów z normą moralności).
 Normy moralne mają szerszy zakres znaczeniowy niż normy etyczne. Obejmują nie
tylko normy etyczne, lecz również zwyczajowe, obyczajowe i faktyczne zachowania
ludzi poddawane ocenom etycznym. Normy moralne występują w formie nakazów
albo zakazów, które metaetycy dzielą na: etyczne, moralne i pozamoralne.
 norma moralna to taka, która jest związana z sankcjami grupy
społecznej wyrażanymi w opinii jej członków, od grupy społecznej po
opinię publiczną wspólnoty
4.2. Co to jest zasada (norma) moralności? Czym się różni norma (zasada) moralności od
norm moralnych?
Etyka a moralność Etyka, to nauka, wiedza o moralności lub refleksja i badania

dotyczące moralności. Etyka korzysta z metod filozoficznych, po to, by uzasadnić
założenia dotyczące wartości wewnętrznych, określić i wyjaśnić ich istotę i określić
związek z faktami. W etyce mogą być wykorzystywane też metody pomocnicze nauk
humanistycznych takich jak medycyna, psychologia, socjologia, antropologia kulturowa,
semiotyka iin., ale te metody nie są w stanie zastąpić metod filozoficznych. Badania i
teorie, które z nich nie korzystają bywają, co prawda czasem nazywane „etyką”, ale to jest
to pseudonaukowa nowomowa; powinny się nazywać właściwie do stosowanej w nich
metody np. „psychologia moralności”, „socjologia m.”, „semiotyka m.”. ETYKA
BIZNESU, TO NIE JEST TYLKO psychologia biznesu lub socjologia biznesu, choć
może zawierać elementy psychologii lub socjologii moralności. Jeśli etyka jest uprawiana
w ramach innych nauk, to nauki te korzystają z metod filozoficznych.
4.3. Jak się uzasadnia normy i oceny moralne? Metody ocen: legalistyczne,
konsensualistyczne (kontraktarianizm), utylitarystyczne, antropologiczne,
antropologiczno-aksjologiczne
Etycy wyodrębnili kilka (tutaj osiem) rodzajów norm moralnych.
I. Ze względu na ich uzasadnienie:
1. kategoryczne, podawane bez ich uzasadnienia;
2. hipotetyczne, uzasadnione przez wskazanie celu (np.: jeśli chcesz być uczciwy, oddaj
pożyczone pieniądze).
II. Ze względu na zakres ich obowiązywania:
1. bezwzględne, polecające zawsze działać w określony sposób;
2. względne, których obowiązywanie zależy od sytuacji (np.: mów prawdę, chyba że

prawda wydaje ci się gorsza od kłamstwa).
III. Ze względu na ich genezę:
1. tetyczne, ustawione przez określony autorytet lub instytucję prawodawczą;

2. teleologiczne, wtórne i pochodne od wartości pozamoralnych.
IV. Ze względu na to czyj interes chronią:
1. klasowe;
2. ogólnoludzkie bądź elementarne.
UZASADNIENIE UTYLITARYSTYCZNE
 Rozumowanie, które pokazuje, że działanie z nią zgodne jest pożyteczne, a skutki jego
pogwałcenia są szkodliwe.
 Kieruje się zasadą maksymalizacji przyjemności, korzyści czy szczęścia dla możliwie
największej grupy ludzi. Przybiera on różne formy, od egoistycznego hedonizmu do
materialistycznego, ekonomicznego globalizmu.
UZASADNIENIE LEGALISTYCZNE
 Metoda uzasadniania norm i ocen, polegająca na pokazaniu, że są one zgodne

(koherentne, niesprzeczne) z przyjętymi już normami działania.
 Zgodność uzasadnianej normy z prawem można tu rozumieć na trzy sposoby:
- norma już należy do prawa,
- wynika z niego,
- lub nie wchodzi w nim sprzeczność.
 Metoda ta zakłada szersza teorię, która uzasadnia prawo i wyznacza jego interpretację.
UZASADNIENIE ATROPOLOGICZNE
 Rozumowanie, w którym do wniosku o ich obowiązywaniu dochodzi się przez

pokazanie, że działanie według nich jest zgodne z naturą człowieka.
UZASADNIENIE AKSOJOLOGICZNE
 Bezpośrednie doświadczenie wartości jest uzasadnieniem norm, które mówią o tym,

że wartości trzeba respektować i realizować.
UZASADNIENIE ATROPOLOGICZNO-AKSJOLOGICZNE
 Mogą łączyć się te dwa uzasadnienia i pojawiają się w niektórych nurtach (humanizm,
personalizm).
 Jest to rozumowanie, które korzysta z metody aksjologicznej, gdyż norma moralności
czyli główna uzasadnia się bezpośrednim doświadczeniem.
Coś należy od moralności w sensie neutralnym, gdy jest moralnie relewantne – gdy
można to ocenić (pozytywnie lub negatywnie) przy pomocy norm moralnych. Do
moralności w tym sensie należy wszystko, co można oceniać przy pomocy tych norm:
zachowania, postawy, decyzje, emocje, przyzwyczajenia, stereotypy, reguły, zmiany i in.
Patrz: przedmiot ocen moralnych. Też zjawiska naganne moralnie należą do moralności w
tym sensie. Przeciwieństwem „moralnego” w tym znaczeniu jest „nie należący do
moralności” lub „nierelewantny etycznie”. Niektóre zjawiska nie należą do moralności
w tym znaczeniu, gdyż nie odnoszą się do nich żadne normy moralne (np. uznawane w
danym środowisku).
moralny” = „zasługujący na pozytywną ocenę moralną”. Przeciwieństwem

„moralnego” jest tu określenie „niemoralny”. W tym sensie „moralność” odnosi się do
systemu wartości, norm, ocen i samych zachowań uznawanych za właściwe z punktu
widzenia określonych kryteriów (ontologicznych, religijnych, światopoglądowych itp.). W
tym sensie zjawiska „moralne” są oceniane pozytywnie a zjawiska „niemoralne” są
oceniane negatywnie. Moralność w tym sensie, to także ideały moralne, czyli wzory
osobowe i zachowania, które w wysokim stopniu ucieleśniają wartości moralne i przez to
zasługują na pozytywną ocenę moralną.
W języku potocznym terminy „etyka” i „etyczny” bywają używane zamiennie z

określeniami „moralność” i „moralny.” W sensie ścisłym, moralność jest przedmiotem
badań etyki.
Etyka, to nauka, wiedza o moralności lub refleksja i badania dotyczące moralności.
Moralność, to są normy moralne oraz obyczaje i akty (decyzje, postawy, działania) ludzi
do których odnoszą się te normy.
5.4. Co to jest etyka opisowa, normatywna, metaetyka? Czym różni się etyka
normatywna od etyki opisowej, opisowa od metaetyki, metaetyka od etyki
normatywnej?
przyjmowanej w różnych epokach, środowiskach i sytuacjach bez oceny obyczajów lub tego,
jak członkowie danej grupy postępują, co uważają za słuszne, jak oceniają czyny. Głównym
celem jest opis i ustalenie faktów oraz ich wyjaśnianie przez określenie źródeł moralności, jej
funkcji, wykrywaniem prawidłowości jej rozwoju. Etyka opisowa obejmuje psychologię i
socjologię moralności.
Etyka normatywna zawiera etykę opisową, ale pełni inną funkcję niż etologia – normuje:
ocenia i pokazuje, co jest dobre, a co złe, co jest słuszne, a co nie. Docieka tego, jakie normy
obowiązują i jakie jest ich uzasadnienie. Tak rozumiana etyka ma na celu określenie
kryteriów oceny moralnej, celów i sposobów moralnie wartościowego podejmowania decyzji,
opracowanie metod umożliwiających rozstrzyganie dylematów moralnych (np. w sytuacji,
gdy normy moralne budzą wątpliwości lub, gdy respektowanie jednej normy moralnej
stanowi pogwałcenie innej normy moralnej).
sprawdza, czy wnioski wynikają z założeń. Encyklopedia PWN: „METAETYKA [gr.], teoria
i metoda analizowania wypowiedzi na temat etyki i moralności; bada log. strukturę wyrażeń
normatywnych, ich spójność, status log., sposoby i poprawność uzasadnień różnych ocen
i norm; stara się ustalić znaczenie pojęć używanych w dyskursie etycznym; m. powstała
w XX w., gł. przedstawiciele: G. Moore, R. Brandt, Ch. Stevenson, R. Hare, w Polsce — M.
Ossowska.”
5.5. Czym się różni etyka ogólna od etyki szczegółowej (stosowanej) np. etyki biznesu,
zarządzania?
Etyki szczegółowe – badają jakiś wycinek moralności: np. etyka lekarska, etyka biznesu,
etyka zarządzania, etyka moralności w danym plemieniu Indian.
Etyka ogólna – bada moralność, jako taką, dotyczy każdej istniejącej i możliwej moralności.
Twierdzenia etyki ogólnej są uniwersalnie ważne – dotyczą każdej sytuacji i epoki. Na
przykład twierdzenie o tym, że wolność jest warunkiem odpowiedzialności (ktoś pobawiony
wolności wyboru, np. niepoczytalny, nie jest odpowiedzialny za to co robi) – jest
uniwersalnie ważne. Etyka ogólna bada i określa założenia etyki szczegółowej. Etyka ogólna
jest założona w etyce szczegółowej (gdyż definiuje ogólne pojęcia i określa metody etyki
szczegółowej). Tylko w wyniku błędu etyka szczegółowa jest w sprzeczności założoną przez
siebie z etyką ogólną. Etyka szczegółowa wykracza poza etykę ogólną w ten sposób, że
zawiera szczegółowe informacje dotyczące danej dziedziny lub sytuacji, które wykraczają
poza ogólny aspekt etyki ogólnej.

Przedmiot materialny stanowi ludzkie działanie.
Przedmiot ogólny to zasady moralne oraz szczegółowe normatywy, czyli moralność tegoż
działania.
PRZEDMIOT ETYKI BIZNESU: moralność w biznesie, tj. zjawiska

(zachowania, czyny, decyzje, postawy, czyny, standardy działania, instytucje,
„dobre praktyki” etc.) etycznie relewantne związane z biznesem, to co etycznie
relewantne w takich zjawiskach jak: biznes, rynek, struktury gospodarcze, zjawiska
gospodarcze, relacje międzyludzkie w biznesie (np. lobbing, mobbing, molestowanie),
postawy w biznesie, np. odpowiedzialność społeczna (biznesmena, pracownika, firmy,
korporacji), pieniądz, lichwa, bieda, bogactwo, wyzysk, niewolnictwo itp.
PRZEDMIOT ETYKI ZARZĄDZANIA (ETYKI W ZARZĄDZANIU):

moralność zarządzania, tj. zjawiska (zachowania, czyny, decyzje, postawy, czyny,
standardy działania, instytucje, „dobre praktyki” etc.) etycznie relewantne
związane z zarządzaniem. To co etycznie relewantne w takich zjawiskach jak:
kierowanie, wydawanie poleceń, zatrudnianie, zwalnianie, ouplacement, tworzenie
strategii i wizja firmy (zwana czasem mylnie „filozofia”), ocena pracowników,
delegowanie zadań pracowników, relacje międzyludzkie w zarządzaniu (np. mobing,
molestowanie) itp.

 Sankcją określa się społeczną reakcję na postępowanie jednostki bądź grupy, z
reguły ma ona formę kary lub nagrody i jest wynikiem przestrzegania lub
nieprzestrzegania ustalonych norm.
 Sankcje społeczne mogą mieć różny charakter – prawny, towarzyski albo moralny,
w zależności od dziedziny życia jakiej dotyczą.
Sankcje społeczne są zatem różnego rodzaju konsekwencjami wynikającymi z
funkcjonowania jednostki w grupach o ustalonych zasadach funkcjonowania, których
przestrzeganie jest warunkiem akceptacji.
W rozumieniu prawnym możemy rozumieć na dwa sposoby:

1. jako prawna konsekwencja naruszenia przepisów prawa, sposób egzekwowania
prawa,
2. jako nadanie jakiemuś aktowi mocy prawnej.
Przykładem sankcji prawnej mogą być: nałożenie grzywny, aresztowanie, odszkodowanie czy
odebranie prawa wyborczego.
 Z kolei w przypadku sankcji towarzyskich, są one nakładane przez członków
określonej grupy społecznej i z reguły nie posiadają charakteru prawnego, lecz są to
sankcje typu nieformalnego, stosowane w przypadku nieprzestrzegania przez członka
grupy norm zachowań wyznaczonych jako obowiązujące w tej społeczność.
Przykładem sankcji towarzyskiej może być unikanie kontaktu z osobą,
niedopuszczanie do uczestnictwa we wspólnych przedsięwzięciach bądź nawet
wykluczenie z grupy.
 Wreszcie sankcja moralna jest to reakcja występująca w momencie przekroczenia
pewnych norm moralnych, przeważnie przybiera ona formę wyrzutów sumienia,
poczucia winy samej jednostki, która uświadomiła sobie fakt, iż przekroczyła pewne
dopuszczalne zasady moralne.

7.1. Etycznie relewantne aspekty funkcji zarządczych: planowanie, motywowanie,
kontrolowanie

Kodeksy etyczne, są zbiorami norm postępowania odnoszącymi się do rozmaitych zachowań
różnych podmiotów w działalności gospodarczej uprawianej na różnych poziomach. W
związku z tym rozróżnić można kodeksy ogólne oraz kodeksy szczegółowe14 . Ogólne
kodeksy adresowane są do wszystkich, lub znaczącej części podmiotów zaangażowanych w
działalność gospodarczą. Kodeksy szczegółowe, w zależności od stopnia ich szczegółowości,
normują działalność jednej firmy, jednego stowarzyszenia zawodowego, bądź grupy czy
związku organizacji gospodarczych15. Warto przy tym pamiętać, iż szczegółowe kodeksy są
tylko egzemplifikacją wskazywanych przez etyków globalnych ujęć wartości w ramach etyki
biznesu
ETYKA KOMUNIKACJI
8. Manipulacja
8.4. Jakich wartości nie respektuje osoba dopuszczająca się manipulacji? Oceń
manipulację metodą
 Legalizmu
 Agapizmu
 Personalizmu
 przez wymuszanie manipulacji (np. w sprzedaży
1.Which theory/method present the principle "act in accordance to love"
a. Eudaemonism
b. Situationism
c. Agapism
d. Liberalism
2. Rational decisions can be emotional (and irrational decisions can be indifferent). Rational
actions are successful and rational decisions are conductive to successful actions.
a. Prawda
b. Fałsz
3. Rational decisions can be emotional (and irrational decisions can be indifferent). Rational
actions are successful and rational decisions are conductive to successful actions.
a. Prawda
b. Fałsz
4. "When we want to quickly create a new product, that the consumers will want to buy and decide
to use crowdsourcing, we get the idea for a new product, but it took longer than it would if we had
just given that task to a specific team" this is an example of:
a. none of them
b. effecitive and efficient in management
c. effective and inefficient in management
d. ineffective and efficient in management
5. Which of the following statements applies to wishful thinking?

a. is completely safe and does not pose a risk
b. it might lead to pathology and be socially detrimental
c. wishful thinking is an advantageous phenomenon as it protects the human psyche from stress
d. subject determines the truth or false,

a. can be emotional
b. “without emotions”
c. rational decisions are conductive to successful actions
d. means the quality and intentional structure of decisions and actions
7. The term “personalism” may denote either

a. Standpoint theory (theory, assumption, conviction), affirming and explaining the value
(dignity) of persons.
b. Everything has a purpose and, according to that purpose, we decide whether things are good or bad
c. Specific scientific method, which consist in focusing investigations more than on non- personal
beings
d. Personalism also can be predicated of actions, laws, institutions, attitudes that promote and
defend the development, good and dignity of persons
8. Precursors of utilitarianism are…?

a. James Buchanan
b. Imanuel Kant
c. Henry Sidgwick's
d. Jeremy Bentham
9. What is true about situationism?

a. The primary objective of situationism are desirable actions and attitudes in its followers
b. It focuses upon pragma (doing) not upon dogma (some tenet)
c. It aims at the project of morality - the "new morality".
d. It helps people in making moral decisions and taking moral attitudes
10. What is true about legalism?

a. It is method of decision making focuses on rules, and it turns selfish, childish, soft, subverting
b. There is no web of life or connective tissue between episodes or situations in human experience
c. One enters into a decision-making situation armed with no principles or maxims whatsoever, to say
nothing of rules
d. This is the assumption of the "intrinsic theory of goodness"
11. Decide which sentences are true.
a. Religious beliefs and decisions can’t be methodologically rational.
b. Religious beliefs and decisions can be methodologically rational.
c. Conditions of methodologically rational actions may apply to decisions made with a high degree
of uncertainty.
d. Decisions made when agents are unsure can’t be methodologically rational decisions
12. What is false about methodologically rational decisions which are motivated by rational
beliefs?
a. Methodologically rational agent can sometimes be motivated by irrational beliefs.
b. A methodologically rational person is sure of his/her beliefs proportionally to their justification.
c. Assertion of rational beliefs is symmetric to their justification.
d. Methodologically rational agent can maintain beliefs irrespective of their justification.
13. What describes factual rationality which is different from methodological rationality,
according to Tadeusz Kotarbiński?
a. It is a peculiar relation between intentions and consequences of actions.
b. It doesn’t focus on actions’ effectiveness and efficiency.
c. It is also known as “objective” ,“economic” or “formal rationality
d. It consists of actions’ “adaptation to reality”.
14.What characterizes methodological rationality?

a. Methodological rationality consists of an adaptation of decisions to the knowledge of its entity.
b.Methodologically rational decisions are such as its agent intends and leads to what he/she plans.
c. Methodological rationality of decisions is a characteristic of their intentions.
d.Methodological rationality of decisions isn’t a characteristic of their intentions.
15.Decide which sentences about Tadeusz Kotarbiński are true.

a. Tadeusz Kotarbiński was one of the philosophers who distinguish between factual and
methodological rationality of intentions.
b. Tadeusz Kotarbiński was one of the philosophers who distinguish between instrumental and value
rationality.
c. Tadeusz Kotarbiński presented three prerequisites for methodologically rational decisions.
d. Tadeusz Kotarbiński was one of the philosophers who distinguish between objectively rational and
irrational actions.
16. What is the true about methodologically rational agent?

a. Methodologically rational agent focuses only on his/her knowledge and doesn’t investigate the reason
for decisions
b. Methodologically rational agent investigates the reasons for decisions.
c. Methodologically rational agent neglects knowledge in his/her decision making.
d. Methodologically rational agent accommodates his/her reasons within his/her knowledge
17. What is taken into account when evaluating efficiency?

a. Hierarchy of values
b. Ability to produce a deep, vivid impression
c. Availability of intended or expected outcome
d. Capability of producing desired results
e. Ability to accomplish a job with a minimum amount of resources
18. What is the true about situationism?

a. The primary objectives of situationism are desirable actions and attitudes in its followers
b. It helps people in making moral decisions and taking moral attitudes
c. It focuses upon pragma (doing) not upon dogma (some tenet)
d. It aims at the project of morality- the “new morality”

a. is completely safe and does not pose a risk
c. wishful thinking sometimes protects the humans from stress
d. someone predicts the future according to his/her wishes
20. Methodological rationality, according to Tadeusz Kotarbiński?

a. It is a peculiar relation between decisions and knowledge.
b. It doesn’t focus on actions’ effectiveness and efficiency.
d. It takes place, when decisions are consistent with knowledge of the agent.
21. What is the truth about methodologically rational agents?

a. Methodologically rational agent neglect knowledge in his/her decision making.
b. Methodologically rational agent accommodates his/her reasons to his/her knowledge.
c. Methodologically rational agent focuses only on his/her knowledge and doesn’t investigate the reason
for decisions.
d. Methodologically rational agent investigates the reasons for decisions.
22. Methodological rationality?

a. Methodological rationality of decisions isn’t a characteristic of their intentions.
b. Methodological rationality agents make use of available sources of knowledge.
c. Methodological rationality consists of an adaptation of decisions to the knowledge of its.
d. Methodologically rational decisions are always effective and efficient.
23. Legalism in ethics?

a. It is method of decision making according to the rules and regardless of the circumstances and
consequences of actions.
b. There is no web of life or connective tissue between episodes or situations in human experience
c. One enters into a decision-making situation armed with no principles or maxims whatsoever, to say
nothing of rules
d. It is the "intrinsic theory of goodness"
24. Rational decision

a. Can be emotional
b. Rational decisions are conductive to successful actions
c. Are conductive to efficient actions
d. “without emotions”
25. The term “personalism” can mean

a. A theory, assumption, conviction, affirming and explaining the instrinct value (dignity) of
persons.
b. the assumption that persons are rational
c. the assumption that everything has a purpose and, according to that purpose, we decide whether
things are good or bad
d. Personalism also can be predicated of actions, laws, institutions, attitudes that promote and
defend the development, good and dignity of persons
26. What is taking into account when evaluating the efficiency of actions?
a. Actions are capable of producing desired results.
b. Ability to accomplish a job with a minimum amount of resources.
c. Availability of intended or expected outcome.
d. Hierarchy of values.
27. It is not true?

a. Assertion of rational belief is symmetric to their justification.
b. A methodologically rational person is sure of his/her beliefs proportionally to their justification.
c. A methodologically rational agent can maintain belief irrespective of their justification.
d. A methodologically rational agent can be emotional.
28. Choose true sentences

a. When agents are not sure about their knowledge, they cannot make methodologically rational
decisions.
c. Religious beliefs and decisions can’t be methodologically rational.
d. Methodologically rational actions can take place in a situation of a high degree of uncertainty.
29. Methological rationality, according to Tadeusz Kotarbiński:

It is a peculiar realtion beetwen decision and knowledge
It takes place, ehen decisions are consistent with knowledge of the agent
It i salso known as objective economic or formal rationality
30. Rational decisons:
• Can be emotional
• Rational decisions are conductive to successful actions
• Are conductive to afficient actions
32. whic of the following statements applies to wishful thinking?
• Someonepredicts the future according to his/her wishes

• Wishful thinking sometimes protects humans from stress,
• It might lead to pathology and be socially deterimental
33. precursors of utilitarims are:
• Jeremy Bentham
• Henry Sidgwick’s
34. Choose true sentences:
• Methodologically rational actions can take place in a situation of higher degree of

uncertainty.
• Religious belief and decisions can be methodologically rational.
35. What is taken into account when evaluationg the efficiency of actions?
• Hierarchy of values,
• Actions are capable of producing desired results
• Ability to accomplish a job with a minimum amount of resources
36. The term „personalism” can mean:
• A theory assumption, conviction affirming and explaining the instrinsic value (dignity) of
person
• Personalism can be predicated of actions laws institutions, attiudes the promote and
defend the development and dignity of person.
37. What is true abut methodologically rational agents?
• Methodogically rational agent investigates thereasons for ddecisions.

• Methodologically rational agent accommodate his/her reasons to his/her knowledge.
38. Methodlogical rationality?
• Methodologically rationa agents make use of available sources of knowlege

• Methodological rationality consists of and adaption of decisions to the knwowledge of its
enity.
39. Utilitarianism dictates that actions are morally good when they ……
a. reflect the following of a just principle, regardless of the consequences
b. promote general happiness
c. promote the actor’s interests and well-being
d. are performed by a virtuous person
40. Which are the followings false for definition of Utility?

a. A constant state of rapturous excitement
b. Usefulness, in opposition to pleasure
c. Pleasure and the absence of pain
d. Fulfilment of animalistic desires
41. Which are the following identify the principle elements of Jeremy Bentham’s utilitarianism?
a. Theory of human nature: universal and particular aims of human nature.
b. Happiness is the fulfilment (accomplishment) of the most precious possibilities of the person.
c. All social morals and government legislation should aim for producing the greatest happiness for the
greatest number of people.
d. One can be happy without knowing or feeling it.
42. Which Philosophers supper Agapism and Love?

a. J. Fletcher.
b. I. Kant.
c. J. Robinson.
d. E. Fromm.
43. According to Aristotle; What are ethical virtues?

a. Temperance
b. Justice
c. Pleasure
d. Courage
44. Max Scheler is the opinion that...
a….our emotions specify the hierarchy of values
b. …our reason recognises the hierarchy
c. …our friends/families specify the hierarchy of values
d. …a hierarchy is a spontaneous appearance
45. Please fill the blank: What is ethics? It is a theory or (...) about morality.
a. refutation
b. knowledge
c. presumption
d. evaluation
46. Who is the representative person of the utilitarianism?

a. Aristotle
b. Immanuel Kant
c. Jeremy Bentham
d. Thomas Aquinas
47. What describes best the ''categorical imperative'' by Immanuel Kant?

a. Do what the laws tell you to do.
b. You should not dishonor the name of God.
c. Only act according to a maxime by which you want it to become a general law.
d. Have the courage to think for yourself.
48. In which category would you rank your washing mashine?

a. autotelic value
b. none of them
c. instrumental value
d. both (instrumental + autotelic value)
49. What is moral knowledge?
a. When one’s moral opinions are NOT true but held justifiably
b. When one’s moral opinions are true but NOT held justifiably
c. None of them is correct
d. When one’s moral opinions are true and held justifiably
50. What is correct for ''normative relativism''?

a. the values are precious when someone appreciates them
b. the values are not precious at all
c. the values are precious for everybody
d. the values are precious for someone else
51. To which branch of philosophical ethics we can assign this question: What is the meaning or
definition of ethical terms or concepts like "right," "wrong," "good," "bad"?
a. Meta – ethics
b. Metaphilosophy
c. Metaphysics
d. Metanarrative
52. Meta-ethics is a branch of philosophical ethics concerned with:

a. providing a comprehensive account of the most general features of reality as a whole
b. meaning of moral propositions and the grounds upon which moral judgments are to be justified
c. determining the proper aims, methods, and conditions for the discipline of philosophy itself
d. moral standards that regulate right and wrong conduct
53. Which ethics try to tell us how we ought to live?

a. Applied ethics
b. Normative ethics
c. Meta ethics
d. Descriptive ethics
54. What is example question of descriptive ethics?

a. How do we take moral knowledge and put it into practice?
b. How should people act?
c. What does "right" even mean?
d. What do people think is right?
55. Utilitarianism is an approach to ethics that means:

a. Fairness is the fundamental aspect of ethical conduct and people in a dispute should look at the
situation outside of their own vested interests in the outcome to decide what is right.
b. Not all ethical precepts can be applied in all situations, but they do provide useful guidelines for
media professionals in their behavior.
c. Journalists often face conflicts among ethical principles in the course of their work and must often
make difficult decisions.
d. Whatever does the most good for the most number of people is best.
56. What do people seek above all else, according to Aristotle?

a. Power
b. Pleasure
c. Eudaimonia
d. Ataraxia
57. At work, the manager says that the company invested a huge amount of money at a group
project, and her team was the winning team of that project. She clearly mentioned that the project
should be a team project and she would be there only to keep them focused and answer their
questions, without taking part in any of the tasks related to it. One of the team members goes to
the team leader and starts praising himself about his success in the team, not of the whole team.
What are the morally relevant phenomena in this example?
a. The manager who was distant

b. The company that invested that money
c. The praise of the employee
d. The team
58. A burglar decides to break into a household, in which an old lady lives.
After several days of observation of her behaviors, the burglar knows that the old lady leaves the
house every day at 3.00 pm and comes back at 7.00 pm. One day he decides to break into the house
by smashing the window. The lady was lying on the floor in the living room. By assuming she was
dead, the burglar starts running away. The lady, though, was just unconscious, due to carbon
dioxide leak, and by smashing the window he saved her life. What are the morally relevant
phenomena in this example?
a. The old lady, who was saved

b. The rubbery
c. The burglar who saved her life
d. The window
59. A citizen goes to the priest to confess his sins. The citizen says "I lied to my wife. She asked me
where I was and I said I was in the church. The truth is, I was in the shop buying her a new dress
for her birthday. It is a surprise, so I did not want her to know." What are the morally relevant
phenomena in this example?
a. His wife when she finds out the cause of the lie
b. The priest who is gonna judge is the actions were bad or not
c. The lie, as it is debatable if it follows the moral standards
d. The church
60. If human well being is the moral principle, which is the moral norm?
a. Methods of respecting and promoting human well being

b. Promoting human well being for a group of people not only one's self
c. Methods of questioning why the human well being is so important
d. Methods of avoiding the human well being to be impaired
61. What is moral norm?
a. Statements answering the question What was/is/will be?
b. Indicates directions of morally valuable actions
c. Criteria of moral assessments
d. Specification of the moral principle
62. What are morally relevant phenomena?

a. Objects to which moral norms and rules refer to
b. Remorse of conscience
c. Moral principles and values
d. A system of moral norms
63. _____refers to a study of how people try to live their lives according to a standard of “right”
or “wrong” behavior.
a. Virtuosity
b. Morality
c. Philosophy
d. Ethics
64. An_____ is where the Pursuit of that value is a good way to reach another value.
a. Extrinsic Value
b. Normative relativism
c. Normative Anti-relativism
d. Instrumental Value
65. Which of the following is a characteristic of instrumental value?

a. Maximize Outcome
b. Desire for Moral Duty
c. Care about others outcome
d. Reduce Outcome
66. Which of the following is a statement that is true for autotelic value?
a. My life is fulfilled despite my low social status
b. My life is fulfilled because of my house
c. My life if fulfilled because of my family
d. My life is fulfilled because of my job.
67. Who coined the terms Autotelic and Instrumental Value?

a. Max Weber
b. J. Foster
c. John Dewey
d. Konrad Ott
68. Another name for Instrumental Value is?

a. Un-ethical
b. Intrinsic
c. Extrinsic
d. Ethical
69. What definition best suits Max Weber’s definition of Instrumental Value
a. Value based on the end result to care for others
b. Value based on the end result to have achievement
c. Value based on the end result not to achievement
d. Value based on the end result not to care for others
70. Which definition best suits Max Weber’s definition of Autotelic Value?
a. Value based on action and meaning with regard to achievement
b. Value based on action and meaning regardless of achievement
c. Value based on action and meaning with regard to Human interaction
d. Value based on action and meaning regardless to Human interaction
project, and her team was the winning team of that project. She clearly mentioned that the project
questions, without taking part in any of the tasks related to it. One of the team members goes to
the team leader and starts praising himself about his success in the team, not of the whole team.
What are the morally relevant phenomena in this example?
a. Money
b. The team
c. The price of the employee
d. The company
72. Who is the representative of the utilitarianism?
Select one:
a. Thomas Aquinas
b. Aristotle
c. Jeremy Bentham
d. Immanuel Kant
73. According to the assumption of utilitarianism, actions are morally right when they ________.
a. Promote the actor's interests and well-being.

b. Respect moral norms
c. Promote general happiness.
d. Are performed by a virtuous person.
74. What is happiness according to Aristotle?
Select one or more:

a. The fulfillment of the human nature
b. Pleasure
c. The fulfillment of the most precious possibilities of the individual
d. Joy
75. According to ethical personalism. You should...
Select one or more:

a. Promote human well being of each individual
b. promote persons, who have more dignity, at the expense of people who have less dignity
c. Respect human rights of each person
d. Disrespect people, who have no dignity
76. According to Max Weber, instrumental values are ...
Select one or more:

a. ... precious, when they attain some other value
b. ... precious because of their efficacy
c. ... not precious in themselves
d. ... intruments to create a moral harmonyautotelicethical
77. Which of the following statements are about autotelic values?
Select one or more:

a. My job is precious, because people want to get it.
b. People respect me because of my social status
c. I like my house
d. You should respect human rights of persons because of their dignity
78. Indicate questions of descriptive ethics
Select one or more:

a. What do people consider right or w rong?
b. What is good or bad?
c. How should people act?
d. What is right or wrong?
79. What are morally relevant phenomena?
Select one:
a. A system of moral norms
b. Moral principles and values
c. Remorse of conscience
d. Objects to which moral norms and rules refer to
80. Instrumental value is (...) value
Select one:
a. Extrinsic
b. Intrinsic
c. Un-ethical
d. Ethical
81. A burglar decides to break into a household, in which an old lady lives. After several days of
observation of her behaviors, the burglar knows that the old lady leaves the house every day at
3.00 pm and comes back at 7.00 pm. One day he decides to break into the house by smashing the
window. The lady was lying on the floor in the living room. By assuming she was dead, the burglar
starts running away. The lady, though, was just unconscious, due to carbon dioxide leak, and by
smashing the window he saved her life. What are the morally relevant phenomena in this example?
Select one:
a. The burglar who saved her life
b. The old lady, who was saved
c. The window
d. The robbery
Select one or more:

a. ...our emotions specify the hierarchy of values
b. ... Our emotions allow us to know the values
c. ... our reason recognizes the hierarchy of values
90. What describes best the ''categorical imperative'' by Immanuel Kant?
Select one:
a. Only act according to a maxime by which you want it to become a general law.
b. Do what the laws tell you to do.
c. Have the courage to think for yourself.
d. You should not dishonor the name of God.
91. According to utilitarianism, one should:
Select one:
a. promote the greatest possible good for the greatest possible number of people.
b. ignore
92. According to Max Weber, instrumental values are ...

Select one or more:
a. ... precious, when they attain some other value
b. ... precious because of their efficacy
c. ... not precious in themselves
d. ... intruments to create a moral harmony norms
c. Act, according to arbitrary value-choices
d. unconditionally respect moral norms
93. According to the assumption of 'normative relativism....
Select one or more:

a. Something is precious because someone appreciates it
b. Contradictory moral evaluations can be equally valid
c. The moral value is precious for everybody
d. Nothing is precious
94, Moral norms ...
Select one or more:

a. answer the question "What was/is/will be"?
b. indicate directions of morally valuable actions
c. are criteria of moral assessments
d. operationalise and specify the meaning of the moral principle
95. In which category would you rank your washing mashine?
Select one:
a. both (instrumental + autotelic value)
b. none of them
c. instrumental value
d. autotelic value
96. What kind of ethics specifies criteria for moral evaluations?
Select one or more:

a. Descriptive ethics
b. Normative ethics
c. Meta ethics
d. Applied ethics
97. Rational decisions Wybierz jedną lub więcej:
• are conducive to efficient actions

• can not be taken under the influence of emotions
• can be emotional
• are conductive to successful actions (to też)
98. Rational decisions can be ineffective. Wybierz jedną odpowiedź:

Prawda
Fałsz
100. The term “personalism” can mean Wybierz jedną lub więcej:
• A theory, assumption, conviction affirming and explaining the intrinsic value (dignity) of
persons.
• "Personalism" can be predicated of actions, laws, institutions, attitudes that promote and
defend the development and dignity of persons
101. According to Tadeusz Kotarbiński, methodological rationality... Wybierz jedną lub więcej:
• is the intention that ignores the expected effectiveness of actions

• is a peculiar relation between decisions and knowledge
• takes place, when decisions are consistent with knowledge of the agent
• is the intention that ignores the expected efficiency of actions
102. Rational decisions
• are conducive to efficient actions

• can not be taken under the influence of emotions
• can be emotional
• are conductive to successful actions
103. Rational decisions can be ineffective.
• Prawda
• Fałsz
104. . Which of the following statements applies to wishful thinking?
• it might lead to pathology and be socially detrimental

• wishful thinking sometimes protects humans from stress
• is completely safe and does not pose a risk
• Someone predicts the future according to his/her wishes
105. Legalism in ethics
• It is a method of decision making according to the rules and regardless of the

circumstances and consequences of actions
• There is no web of life or connective tissue between episodes or situations in human experience
• This is the assumption that law is a principle of morality
• One enters into a decision-making situation armed with no principles or maxims whatsoever, to
say nothing of rules
106. What sentences are not true?
• A methodologically rational person is sure of his/her beliefs proportionally to their

justification.
• Assertion of rational beliefs is symmetric to their justification.
• Methodologically rational agent does not feel emotions
• Methodologically rational agent uses available sources of knowledge
107. The term “personalism” can mean:
• The assumption that persons are rational

persons.
• "Personalism" can be predicated of actions, laws, institutions, attitudes that promote and
defend the development and dignity of persons
• The assumption that everything has a purpose and, according to that purpose, we decide whether
things are good or bad
108. Precursors of utilitarianism are…
• a.Tadeusz Kotarbiński
• b. Jeremy Bentham
• c.Imanuel Kant
• d. Max Weber
• Methodologically rational agents make use of available sources of knowledge

• Methodological rationality of decisions is not a feature of intentions
• Methodologically rational decisions are always effective and efficient
• Methodological rationality consists of an adaptation of decisions to the knowledge of its entity.
110. According to Tadeusz Kotarbiński, methodological rationality...
• is the intention that ignores the expected effectiveness of actions

• is the intention that ignores the expected efficiency of actions
• is a peculiar relation between decisions and knowledge
• takes place, when decisions are consistent with knowledge of the agent
111. What is taken into account when evaluating the efficiency of actions?
o Actions achieve their goals with the lowest possible loss of valuable resources
o Ability to produce a deep, vivid impression
o Hierarchy of values
o Actions are capable of producing desired results
o Availability of intended or expected outcome
• a.The primary objectives of situationism are desirable actions and attitudes in its followers
• b.It focuses upon pragma (doing) not upon dogma (some tenet)
• c.It aims at the project of morality - the "new morality".
• d.It helps people in making moral decisions and taking moral attitudes
113. "We wanted to quickly create a new product, that the consumers will want to buy. We decided
to use crowdsourcing and got the idea of the product. However, it took longer and more expensive
than it would if we had just given this task to our team" We committed the action which is:
• effective and efficient management

• ineffective and efficient management
• no answer is true
• effective and inefficient management
• Religious beliefs and decisions can be methodologically rational.

• When agents are not sure about their knowledge, they cannot make methodologically rational
decisions
• Methodologically rational actions can take place in a situation of a high degree of
uncertainty.
• Religious beliefs and decisions can’t be methodologically rational.
• Methodologically rational agents investigate the reasons for decisions.

• A methodologically rational entity makes decisions consistent with the facts, so he / she does
not respect any hierarchy of values
• Methodologically rational agents take into account only scientific knowledge
• It is enough to know some decision-making method to make methodologically rational
decisions
116. Adjust
Instrumentally irrational decisions - are consistent with the hierarchy of values of the agent are
conductive to inefficient actions can be value rational or irrational
Instrumentally rational decisions - are consistent with the hierarchy of values of the agent are conductive
to inefficient actions can be value rational or irrational
Value rational decisions - are consistent with the hierarchy of values of the agent are conductive to
inefficient actions can be value rational or irrational
Value irrational decisions - are consistent with the hierarchy of values of the agent are conductive to
inefficient actions can be value rational or irrational
117.Name the principle "act in accordance to love"
• Eudaemonism
• Liberalism
• Agapism
• Situationism
118. Utilitiarianism discates that actions are morally good when they ________.
a. Are performed by a virtuous person.
b. Promote general happiness.
c. Reflect the following of a just principle, regardless of the consequences.
d. Promote the actor's interests and well-being.
119. Which are the followings false for definition of Utility?
a. Pleasure and the absence of pain.
b. Usefulness, in opposition to pleasure.
c. A constant state of rapturous excitement.
d. Fulfillment of animalistic desires.
120. Which are the following identify the principle elements of Jeremy Bentham’s utilitarianism?
a. Theory of human nature: universal and particular aims of human nature.
b. One can be happy without knowing or feeling it.
c. Happiness is the fulfilment (accomplishment) of the most precious possibilities of the person.
d. All social morals and government legislation should aim for producing the greatest happiness for
the greatest number of people
121.. Which Philosophers supper Agapism and Love?
a. E. Fromm.
b. J. Robinson.
c. I. Kant.
d. J. Fletcher.
122. According to Aristotle; What are ethical virtues?

a. Pleasure.
b. Justice.
c. Temperance.
d. Courage.

a. ...a hierarchy is a spontaneous appearance.
b. ...our reason recognises the hierarchy.
c. ...our friends/families specify the hierarchy of values.
d. ...our emotions specify the hierarchy of values.
124. Please fill the blank: What is ethics? It is a theory or (...) about morality.
a. presumption
b. evaluation
c. refutation
d. knowledge

a. Thomas Aquinas
b. Jeremy Bentham
c. Immanuel Kant
d. Aristotele
126. What describes best the ''categorical imperative'' by Immanuel Kant? tak

a. Have the courage to think for yourself.
b. Only act according to a maxime by which you want it to become a general law.
c. Do what the laws tell you to do.
d. You should not dishonor the name of God.
127. In which category would you rank your washing mashine? tak

a. autotelic value
b. instrumental value
c. none of them
d. both (instrumental + autotelic value)
128. What is moral knowledge?

a. When one’s moral opinions are NOT true but held justifiably
b. When one’s moral opinions are true but NOT held justifiably
c. When one’s moral opinions are true and held justifiably
d. None of them is correct
129. What is correct for ''normative relativism''?

a. the values are precious when someone appreciates them
b. the values are precious for someone else
c. the values are precious for everybody
d. the values are not precious at all
d. the values are not precious at all
130. To which branch of philosophical ethics we can assign this question: What is the meaning or
definition of ethical terms or concepts like "right," "wrong," "good," "bad"?

a. Metanarrative
b. Metaphysics
c. Metaphilosophy
d. Meta – ethics
według testu wszystkie są poprawne a jest żeby wybrać tylko jedną odpowiedź. Dziwne
131. Meta-ethics is a branch of philosophical ethics concerned with:

a. determining the proper aims, methods, and conditions for the discipline of philosophy itself
b. providing a comprehensive account of the most general features of reality as a whole
c. meaning of moral propositions and the grounds upon which moral judgments are to be justified
d. moral standards that regulate right and wrong conduct
to samo co w poprzednim pytaniu
132.. Which ethics try to tell us how we ought to live?

a. Applied ethics
b. Meta ethics
c. Normative ethics
d. Descriptive ethics

a. What does "right" even mean?
b. What do people think is right?
c. How should people act?
d. How do we take moral knowledge and put it into practice?

a. Fairness is the fundamental aspect of ethical conduct and people in a dispute should look at the
situation outside of their own vested interests in the outcome to decide what is right.
b. Journalists often face conflicts among ethical principles in the course of their work and must often
make difficult decisions.
c. Not all ethical precepts can be applied in all situations, but they do provide useful guidelines for
media professionals in their behavior.
d. Whatever does the most good for the most number of people is best.

a. Pleasure
b. Eudaimonia.
c. Ataraxia
d. Power
project, and her team was the winning team of that project.She clearly mentioned that the project
questions, without takingpart in any of the tasks related to it. One of the team members goes to the
team leader and starts praising himself about his success in the team, not of the whole team. What
are the morally relevant phenomena in this example?

a. The manager who was distant
b. The praise of the employee
c. The company that invested that money
d. The team
137. A burglar decides to break into a household, in which an old lady lives. After several
days of observation of her behaviors, the burglar knows that the old lady leaves the house
every day at 3.00 pm and comes back at 7.00 pm. One day he decides to break into the house
by smashing the window. The lady was lying on the floor in the living room. By assuming she
was dead, the burglar starts running away. The lady, though, was just unconscious, due to
carbon dioxide leak, and by smashing the window he saved her life. What are the morally
relevant phenomena in this example?
Wybierz jedną odpowiedź: tak

a. The old lady, who was saved
b. The burglar who saved her life
c. The window
d. The rubbery
138. A citizen goes to the priest to confess his sins. The citizen says "I lied to my wife. She
asked me where I was and I said I was in the church. The truth is, I was in the shop buying
her a new dress for her birthday. It is a surprise, so I did not want her to know." What are
the morally relevant phenomena in this example?

a. The priest who is gonna judge is the actions were bad or not
b. His wife when she finds out the cause of the lie
c. The lie, as it is debatable if it follows the moral standards
d. The church

a. Methods of respecting and promoting human well being
b. Methods of questioning why the human well being is so important
c. Promoting humal well being for a group of people not only one's self
d. Methods of avoiding the human well being to be impaired
140. What is moral norm? TAK

a. Indicates directions of morally valuable actions
b. Criteria of moral assessments
c. Statements answering the question What was/is/will be?
d. Specification of the moral principle
141. What are morally relevant phenomena? TAK

a. Remorse of conscience
b. Objects to which moral norms and rules refer to
c. Moral principles and values
d. A system of moral norms
142. _____refers to a study of how people try to live their lives according to a standard of
“right” or “wrong” behavior.
a. Morality
b. Philosophy
c. Ethics
d. Virtuosity
143. An_____ is where the Pursuit of that value is a good way to reach another value.
a. Extrinsic Value
b. Normative relativism
c. Instrumental Value
d. Normative Anti-relativism

a. Desire for Moral Duty
b. Maximize Outcome
c. Care about others outcome
d. Reduce Outcome

a. My life is fulfilled despite my low social status
b. My life if fulfilled because of my family
c. My life is fulfilled because of my job.
d. My life is fulfilled because of my house
146. Who coined the terms Autotelic and Instrumental Value?

a. J. Foster
b. Konrad Ott
c. John Dewey
d. Max Weber
147. Another name for Instrumental Value is?

a. Extrinsic
b. Ethical
c. Intrinsic
d. Un-ethical
148. What definition best suits Max Weber’s definition of Instrumental Value

a. Value based on the end result not to care for others
b. Value based on the end result to have achievement
c. Value based on the end result not to have achievement
d. Value based on the end result to care for others
149. Which definition best suits Max Weber’s definition of Autotelic Value?

a. Value based on action and meaning regardless of achievement
b. Value based on action and meaning regardless to Human interaction
c. Value based on action and meaning with regard to Human interaction
d. Value based on action and meaning with regard to achievement
150. A citizen goes to the priest to confess his sins. The citizen says "I lied to my wife. She
asked me where I was and I said I was in the church. The truth is, I wasin the shop buying
her a new dress for her birthday. It is a surprise, so I did notwant her to know." What are
the morally relevant phenomena in this example?
a) The priest who is gonna judge if the actions were bad or not
b) His wife when she finds out the cause of the lie
c) The church
d) The lie, as it is debatable if it follows the moral standards
a) Methods of avoiding the human well being to be impaired
b) Methods of questioning why the human well being is so important
c) Promoting human well being for a group of ppl not only one’s self
d) Methods of respecting and promoting human well being
152. What is moral norm?

a) Indicates directions of morally valuable actions
b) Specification of the moral principle
c) Statements answering the question what was/is/will be?
d) Criteria of moral assessments
153. What are morally related phenomena?

a) Object to which moral norms and rules refer to
b) Remorse of conscience
c) Moral principles and values
d) A system of moral norms
154. _______ refers to a study of how people try to live their lives according to a standard of
“right” or “wrong” behaviour.
a) Virtuosity
b) Philosophy
c) Ethics
d) Morality
155. An ________ is where the Pursuit of that value is a good way to reach another value.
a) Extrinsic value
b) Instrumental value
c) Normative relativism
d) Normative anti-relativism

a) Maximize outcome
b) Care about others outcome
c) Desire for moral duty
d) Reduce outcome
a) My life is fulfilled despite my low social status
b) My life is fulfilled because of my house
c) My life is fulfilled because of my family
d) My life is fulfilled because of my job
158. Who coined the terms autotelic and instrumental value?

a) John Dewey
b) J. Foster
c) Max Weber
d) Konrad Ott
159. Another name for instrumental value is?

a) Intrinsic
b) Ethical
c) Extrinsic
d) Un-ethical
160. What definition best suits Max Weber’s definition of instrumental value?
a) Value based on the result to care for others
b) Value based on the end result not to have achievement
c) Value based on the end result to have achievement
d) Value based on the end result not to care for others
161. What definition best suits Max Weber’s definition of autotelic value?
a) Value based on action and meaning with regard to Human interaction
b) Value based on action and meaning with regard to achievement
c) Value based on action and meaning with regardless of achievement
d) Value based on action and meaning with regardless to human interaction
162. Utilitarianism dictates that actions are morally good when they ______
a) Are performed by virtuous person
b) Promote the actor’s interests and well-being
c) Promote general happiness
d) Reflect the following of a just principle, regardless of the consequences
163. Which are the false definitions of utility?
a) A constant state of rapturous excitement
b) Fulfillment of animalistic desires
c) Pleasure and the absence of pain
d) Usefulness, in opposition to pleasure
164. Which of the following identify the principle elements of Jeremy Bentham’s
utilitarianism?
a) Happiness is the fulfilment (accomplishment) of the most precious possibilities of
the person
b) All social moral and government legislation should aim for producing the greatest
happiness for the greatest number of people
c) One can be happy without knowing or feeling it
d) Theory of human nature: universal and particular sins aims of human nature
165. Which philosophers supper agapism and love?

a) J. Robinson
b) E. Fromm
c) I. Kant
d) J. Fletcher
166. According to Aristotle: what are the ethical virtues?

a) Temperance
b) Pleasure
c) Courage
d) Justice
167. Max Scheler’s opinion is that _____

a) Our emotions specify hierarchy of values
b) A hierarchy is a spontaneous appearance
c) Our reason recognizes the hierarchy
d) Our friends/families specify the hierarchy of values
168. What is ethics? It is a theory or _____ about morality.

a) Knowledge
b) Refutation
c) Evaluation
d) Presumption

a) Aristotle
b) Jeremy Bentham
c) Thomas Aquinas
d) Immanuel Kant
170. What describes best the “categorical imperative” by Immanuel Kant?

a) Have the courage to think for yourself
b) Only act according to a maxime by which you want it to become a general law
c) Do what the laws tell you to do
d) You should not dishonor the name of God
171. In which category would you rank your washing machine?

a) none of them
b) both (instrumental + autotelic value)
c) instrumental value
d) autotelic value
172. What is correct for “normative relativism”

a) The values are precious for someone else
b) The values are precious when someone appreciates them
c) The values are precious for everybody
d) The values are not precious at all
173. To which branch of philosophical ethics we can assign this question: What is the
meaning or definition of ethical terms or concepts like "right," "wrong," "good," "bad" ?
a) Metaphilosophy
b) Metanarrative
c) Meta-ethics
d) metaphysics
174. Meta-ethics is a branch of philosophical ethics concerned with:?

a) Moral standards that regulate right and wrong conduct
b) Meaning of moral propositions and the grounds upon which moral judgements
are to be justified
c) Determining the proper aims, methods and contitions for the discipline of
philosophy itself
d) Providing a comprehensive account of the most general features of reality as a
whole
175. Which ethics try to tell us how we ought to live??

a) Normative ethics
b) Applied ethics
c) Meta ethics
d) Descriptive ethics

a) What does “right” even mean?
b) What do people think is right?
c) How should people act?
d) How do we take moral knowledge and put it into practice?

a) Fairness is the fundamental aspect of ethical conduct and people in a dispute
should look at the situation outside of their own vested interests in the
outcome to decide what is right.
b) Whatever does the most good for the most number of people
c) Not all ethical precepts can be applied in all situations, but they do provide
useful guidelines for media professionals in their behavior.
d) Journalists often face conflicts among ethical principles in the course of their
work and must often make difficult decisions.

a) Eudaimonia
b) Ataraxia
c) Pleasure
d) power
179. At work, the manager says that the company invested a huge amount of money at a
group project, and her team was the winning team of that project. She clearly mentioned
that the project should be a team project and she would be there only to keep them focused
and answer their questions, without takingpart in any of the tasks related to it. One of the
team members goes to the team leader and starts praising himself about his success in the
team, not of the whole team.What are the morally relevant phenomena in this example?
a) The manager who is distant
b) The company that ivested that money
c) The praise of the employee
d) The team
180. A burglar decides to break into a household, in which an old lady lives. After several
days of observation of her behaviors, the burglar knows that the old lady leaves the house
every day at 3.00 pm and comes back at 7.00 pm. One day he decides to break into the house
by smashing the window. The lady was lying on the floor in the living room. By assuming
she was dead, the burglar starts running away. The lady, though, was just unconscious, due
to carbon dioxide leak, and by smashing the window he saved her life. What are the morally
relevant phenomena in this example?.
a) The burglar who saved her life
b) The old lady, who was saved
c) The rubbery
d) The window
PO POLSKU:
1.W pracy kierownik mówi, że firma zainwestowała ogromne pieniądze w projekt grupowy, a jej zespół
był zwycięskim zespołem tego projektu. Wyraźnie wspomniała, że projekt powinien być projektem
zespołowym i będzie tam tylko po to, aby skupić się i odpowiedzieć na ich pytania, nie biorąc udziału
w żadnym z zadań z tym związanych. Jeden z członków zespołu idzie do lidera zespołu i zaczyna
chwalić się swoim sukcesem w zespole, a nie całego zespołu. Jakie są moralnie istotne zjawiska w tym
przykładzie?
Wybierz jeden:
a. pieniądze
b. Drużyna
c. Kłamstwo pracownika
d. Firma

Wybierz jeden:
a. Thomas Aquinas
b. Arystoteles
c. Jeremy Bentham
d. Immanuel Kant
3.Zgodnie z założeniem utylitaryzmu działania są moralnie słuszne, gdy ________.

Wybierz jeden:
a. Promuj zainteresowania i samopoczucie aktora.
b. Przestrzegaj norm moralnych
c. Promuj ogólne szczęście.
d. Są wykonywane przez cnotliwą osobę.
4.Czym jest szczęście według Arystotelesa?

a. Spełnienie ludzkiej natury
b. Przyjemność
c. Spełnienie najcenniejszych możliwości jednostki
d. Radość
5. Według etycznego personalizmu. Powinieneś...

a. Promuj ludzkie samopoczucie każdego człowieka
b. promować osoby o większej godności kosztem osób o mniejszej godności
c. Przestrzegaj praw człowieka każdej osoby
d. Nie szanuj ludzi, którzy nie mają godności
a. ... cenne, gdy osiągną jakąś inną wartość
c. ... same w sobie nie cenne
d ... narzędzia do stworzenia moralnej harmonii autotelicznej

a. Moja praca jest cenna, ponieważ ludzie chcą ją zdobyć.
c. lubię mój dom
d. Powinieneś szanować prawa człowieka wynikające z jego godności
8.Wskaż pytania dotyczące etyki opisowej

a. Co ludzie uważają za właściwe lub zle?
b. Co jest dobre czy złe?
c. Jak ludzie powinni się zachowywać?
d. Co jest dobre, a co złe?

Wybierz jeden:
a. System norm moralnych
c. Wyrzuty sumienia
d. Przedmioty, do których odnoszą się normy i reguły moralne

Wybierz jeden:
a. Zewnętrzny
b. Wewnętrzny
c. Nieetyczne
d. Etyczny
11.Włamywacz decyduje się na włamanie do domu, w którym mieszka starsza dama. Po kilku dniach
obserwacji swoich zachowań włamywacz wie, że starsza pani codziennie wychodzi z domu o godz.
15.00 i wraca o godz. 19.00. Pewnego dnia postanawia włamać się do domu, wybijając okno. Pani leżała
na podłodze w salonie. Zakładając, że nie żyje, włamywacz zaczyna uciekać. Ta dama była jednak
nieprzytomna z powodu wycieku dwutlenku węgla i wybijając okno uratował jej życie. Jakie są
Wybierz jeden:
a. Włamywacz, który uratował jej życie
c. Okno
d. Rabunek
12. Max Scheler uważa, że ...

a. ... nasze emocje określają hierarchię wartości
c. ... nasz rozum uznaje hierarchię wartości
13. Co najlepiej opisuje „kategoryczny imperatyw” Immanuela Kanta?

Wybierz jeden:
a. Działaj tylko zgodnie z maksymalnym czasem, w którym chcesz, aby stało się to ogólnym prawem.
b. Rób to, co nakazują ci przepisy.
c. Miej odwagę pomyśleć sam.
d. Nie powinieneś hańbić imienia Boga.

Wybierz jeden:
a. promować jak największe dobro dla jak największej liczby osób.
b. ignorować
15. Zgodnie z założeniem „relatywizmu normatywnego ...

a. Coś jest cenne, ponieważ ktoś to docenia
c. Wartość moralna jest cenna dla wszystkich
d. Nic nie jest cenne
16. Normy moralne ...

a. odpowiedz na pytanie „Czym był / będzie / będzie”?
b. wskazywać kierunki moralnie cennych działań
c. są kryteriami oceny moralnej
d. operacjonalizuj i określ znaczenie zasady moralnej
17. W jakiej kategorii umieściłbyś swoją maszynę do prania?

Wybierz jeden:
a. oba (wartość instrumentalna + wartość autoteliczna)
b. żaden z nich
c. Wartość instrumentalna
d. wartość autoteliczna
18. Jaka etyka określa kryteria oceny moralnej?

a. Etyka opisowa
b. Etyka normatywna
c. Meta etyka
d Etyka stosowana
1. According to Aristotele:
• The payment for labour should be proportional to the contribution to its effects.
• What each person receives should be proportional to her contribution to a commodity she
produced.
• The state should restore ehat an individual had lost due to the injustice of society.
2. Which of the following statements is fitting?
• Corruption may be expression of gratitude but not each expression of gratitude is corruption
• Corruption offer is a manipulation
• Corruption is a gratification but not each gratification is a corruption is a corruption.
3. The novelty of innovations is their autotelic (intrinsic) value:
Fałsz / Prawda
4. According to rule – utilitarianism, dumping should be forbidden because:
Becuase it is conductive to monopoly,
Because there is a high probability that dumping will heva harmfull consequences for the society.
5. What us the diffrent between mobbing and harassment or intimidation?
A behaviour must respect many Times to become a mobbing.
Methodologically rational agents make use of available sources of knowledge

Methodological rationality of decisions is not a feature of intentions
Methodologically rational decisions are always effective and efficient
Methodological rationality consists of an adaptation of decisions to the knowledge of its entity.
7. Who is always (in each case) co – responsible for mobbing?

The mobber
The superir
The organization
8. What is taken into account when evaluating the efficiency of actions?

o Actions achieve their goals with the lowest possible loss of valuable resources
o Hierarchy of values
o Actions are capable of producing desired results
9. According to ethical universalism (social utilitariansim) ….
Most of people,
Some groups of people,
10. What sentences are not true?
• Methodologically rational agent does not feel emotions
11. The term “personalism” can mean:

persons.
• "Personalism" can be predicated of actions, laws, institutions, attitudes that promote and defend
the development and dignity of persons

• Religious beliefs and decisions can be methodologically rational.
• Methodologically rational actions can take place in a situation of a high degree of uncertainty.

It also know as objective …
14. Precursors of utilitarims are:

• Jeremy Bentham
• Henry Sidgwick’s
15. Name the principle "act in accordance to love"

• Agapism
• Situationism
18. Adjust
• Value rational decisions – are consistent with the hierarchy of values of the agent
• Value irrational decisions – are conductive to inefficient actions
• Instrumentally irrational decisions - can be value rational or irrational
• Instrumentally rational decisions – to ostatnie
19. "We wanted to quickly create a new product, that the consumers will want to buy. We decided to
use crowdsourcing and got the idea of the product. However, it took longer and more expensive than it
would if we had just given this task to our team" We committed the action which is:
• effective and inefficient management
20. choose true sentence
• Methodologically rational agents investigate the reasons for decisions.
• It is enough to know some decision-making method to make methodologically rational decisions
21. Rational decisons:
• Can be emotional
• Rational decisions are conductive to successful actions

• Are conductive to afficient actions
22. Legalism in ethics

• It is a method of decision making according to the rules and regardless of the circumstances and
consequences of actions
• This is the assumption that law is a principle of morality
It is intrinsic theory of goodness
23.What is true about situationism?

24. It is not true?


26. Rational decisions can be emotional (and irrational decisions can be indifferent). Rational actions
are successful and rational decisions are conductive to successful actions.
a. Prawda

c. Henry Sidgwick's
d. Jeremy Bentham
28.Which theory/method present the principle "act in accordance to love"

b. Situationism
c. Agapism
29 . Rational decisions can be emotional (and irrational decisions can be indifferent). Rational actions
Prawda
30. Rational decisions can be emotional (and irrational decisions can be indifferent). Rational actions
Prawda
31. "When we want to quickly create a new product, that the consumers will want to buy and decide to
use crowdsourcing, we get the idea for a new product, but it took longer than it would if we had just
given that task to a specific team" this is an example of:
c. effective and inefficient in management

c. wishful thinking is an advantageous phenomenon as it protects the human psyche from stress
d. subject determines the truth or false,

a. can be emotional
c. rational decisions are conductive to successful actions
d. means the quality and intentional structure of decisions and actions
34. The term “personalism” may denote either

a. Standpoint theory (theory, assumption, conviction), affirming and explaining the value (dignity) of
persons.
c. Specific scientific method, which consist in focusing investigations more than on non-personal
beings
d. Personalism also can be predicated of actions, laws, institutions, attitudes that promote and defend
the development, good and dignity of persons

c. Henry Sidgwick's
d. Jeremy Bentham

37. What is true about legalism?

a. It is method of decision making focuses on rules, and it turns selfish, childish, soft, subverting
d. This is the assumption of the "intrinsic theory of goodness"
38. Decide which sentences are true.

c. Conditions of methodologically rational actions may apply to decisions made with a high degree of
uncertainty.
39. What is false about methodologically rational decisions which are motivated by rational beliefs?
a. Methodologically rational agent can sometimes be motivated by irrational beliefs.
d. Methodologically rational agent can maintain beliefs irrespective of their justification.
40. What describes factual rationality which is different from methodological rationality, according to
Tadeusz Kotarbiński?
a. It is a peculiar relation between intentions and consequences of actions.
d. It consists of actions’ “adaptation to reality”.
41.What characterizes methodological rationality?

a. Methodological rationality consists of an adaptation of decisions to the knowledge of its entity.
c. Methodological rationality of decisions is a characteristic of their intentions.
42.Decide which sentences about Tadeusz Kotarbiński are true.

a. Tadeusz Kotarbiński was one of the philosophers who distinguish between factual and
methodological rationality of intentions.
c. Tadeusz Kotarbiński presented three prerequisites for methodologically rational decisions.
43. What is the true about methodologically rational agent?

b. Methodologically rational agent investigates the reasons for decisions.
d. Methodologically rational agent accommodates his/her reasons within his/her knowledge
44. What is taken into account when evaluating efficiency?

a. Hierarchy of values
d. Capability of producing desired results
e. Ability to accomplish a job with a minimum amount of resources
45. What is the true about situationism?

a. The primary objectives of situationism are desirable actions and attitudes in its followers
b. It helps people in making moral decisions and taking moral attitudes
c. It focuses upon pragma (doing) not upon dogma (some tenet)
d. It aims at the project of morality- the “new morality”



49. Methodological rationality?

b. Methodological rationality agents make use of available sources of knowledge.
c. Methodological rationality consists of an adaptation of decisions to the knowledge of its.
50. Legalism in ethics?

a. It is method of decision making according to the rules and regardless of the circumstances and
consequences of actions.
d. It is "intrinsic theory of goodness"
51. Rational decision

a. Can be emotional
b. Rational decisions are conductive to successful actions
c. Are conductive to efficient actions
52. The term “personalism” can mean

a. A theory, assumption, conviction, affirming and explaining the instrinct value (dignity) of persons.
d. Personalism also can be predicated of actions, laws, institutions, attitudes that promote and defend
the development, good and dignity of persons
53. What is taking into account when evaluating the efficiency of actions?
a. Actions are capable of producing desired results.
b. Ability to accomplish a job with a minimum amount of resources.
d. Hierarchy of values.
54. It is not true?


d. Methodologically rational actions can take place in a situation of a high degree of uncertainty.
1. The purpose of a knife is to cut. Therefore, a 'good' knife will be the one that cuts well and a
'bad' knife that does not cut. This is an example of Aristotelian eudemonism.
Prawda
2. What is dumping ?
b. Dumping is considered a form of price discrimination
d. Dumping is a term used in the context of international trade
3. During the monopoly we can observe

a. no substitutes on the market
b. difficult development for new companies
c. price increase
d. market inequality and injustice
4. What is monopoly ?
a. the exclusive possession or control of the supply of or trade in a commodity or service
b. a monopoly refers to when a company and its product offerings dominate a sector or industry
5. The Aristotelian concept of distributive justice:
a. It employs geometric proportion
b. The distribution of wealth among the members of a community
c. Each person receives is directly proportional to his or her merit
6. What is true about dumping?
a. Broad-sense: On the foreign or domestic market
b. Dumping is legal under rules unless its injurious effect on the importing country's producers can
be established.
c. Exporting goods at prices lower than the home-market prices.
7. What is a monopoly?

a. the exclusive possession or control of the supply of or trade in a commodity or service.

d. Eudaimonia
9. Innovation must meet several criteria, select the right one:

b. novelty
d. effectivness
a. utility
c. competitive
10. What is the truth about innovation?

a. Novelty- are new, have no place before (evolutionary innovations modify known and
revolutionary innovations introduced unknown solutions)
11. Economic growth, industrial revolution, democratization, improvement of living conditions,

free market- which doctrine it is?
a. Capitalism
12.A society deprived of oppression and class exploitation, lack of private ownership,
collective ownership of means of production and the communal distribution of goods.
Which doctrine it is?
c. Communism
13. The most important is to the absolute primacy of the state apparatus. The overall
goal is the well-being of the general community. The state is a means for everyone to
acquire the right perfection. In a well-arranged state, everyone will be brought to
happiness, even against their will. Who is the precursor of this theory?

a.Plato
14. Something original and new, applied, useful and competitive, that's how we describe:
b. Inventions
c. Innovations
15.
Effectiveness - Producing the intended or expected result.
Innovations - Something original and new, applied, useful and competitive.
Efficiency - Performing or functioning in the best possible manner with the least waste of time
and effort.
16. Examples of organisations tactics to prevent corruption according to legalism are:

a. Clear rules
c. The role of codes of ethics
d. Responsibility
17.
Corruption • The abuse of power by a public official for private gain
Gratification • Financial or non-financial profit for some action, which breaks the social
contract.
Gratitude • The quality of being thankful; readiness to show appreciation for and to
return kindness
18. Moral assessment of corruption and bribery according to contractarianism says that:
a. Corruption does not promote social cohesion
c. Corruption does not allow one to be fair in one’s dealings with others
d. Corruption is morally bad

Wielka Baza Pytań Etyka 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Wielka Baza Pytań Etyka 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Wielka Baza Pytań Etyka 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1.

Platon uważał, że państwem powinni najlepsi obywatele najmądrzejsi natomiast Arystoteles

2. Jakie aspekty rzeczywistości należy uwzględnić w ocenie tego, czy działanie

4. Wskaż trafne określenia (wielokrotnego wyboru)

5. Zaznacz trafne odpowiedzi (wielokrotnego wyboru)

6. Według Arystotelesa (wielokrotnego wyboru)

7. Według teorii społecznego (nie egoistycznego) utylitaryzmu innowacje nie są

9. Nowość jest wewnętrzną (autoteliczną) wartością innowacji

10. Dlaczego monopol jest zabroniony (dopasuj)?

11. Kluczowe dobro wspólne (wartość nadrzędna) według ideologii (dopasuj)

12. Kto (prócz mobbera) jest współodpowiedzialny za mobbing niezależnie od

Sprawdź jak będzie wyglądał Twój egzamin!

Rozpoczęto sobota, 5 czerwiec 2021, 17:55

Ocena: 0,66667 z 1,00000

Wybierz wszystkie poprawne:

Twoja odpowiedź jest częściowo poprawna.

1z6 05.06.2021, 18:13

Ocena: 1,00000 z 1,00000

Wybierz wszystkie poprawne:

d. Instytucja w której doszło do mobingu

Twoja odpowiedź jest poprawna.

Ocena: 0,00000 z 1,00000

Wybierz wszystkie poprawne:

Społeczeństwo powinno kompensować szkody za które odpowiada

Państwo powinno kompensować szkody wywołane niesprawiedliwością

Dochody powinny być proporcjonalne do wkładu i jakości pracy

Można pobierać opłatę z pożyczenie pieniędzy

Twoja odpowiedź jest niepoprawna.

2z6 05.06.2021, 18:13

Ocena: 1,00000 z 1,00000

Instrumentalnie nieracjonalne decyzje zwykle prowadzą do nieskutecznego działania

Decyzje nieracjonalne aksjologicznie zwykle prowadzą do niewydajnego działania

Decyzje racjonalne aksjologicznie są zgodne z hierarchią wartości założoną przez podmiot

Twoja odpowiedź jest poprawna.

Ocena: 0,60000 z 1,00000

Kluczowe dobro wspólne (wartość nadrzędna) według ideologii. Dopasuj

Kapitalizm własność prywatna

Demokracja prawa podstawowe jednostek

Liberalizm wolność, pożytek społeczny lub prawo natury

Komunizm równość ekonomiczna członków społeczeństwa

Twoja odpowiedź jest częściowo poprawna.

3z6 05.06.2021, 18:13

Ocena: 0,00000 z 1,00000

Nowość jest wewnętrzną (autoteliczną) wartością innowacji

Wybierz jedną odpowiedź:

Poprawną odpowiedzią jest "Fałsz".

Ocena: 0,70000 z 1,00000

Wybierz wszystkie poprawne:

d. dla osoby, która ocenia działanie

Twoja odpowiedź jest częściowo poprawna.

Ocena: 0,80000 z 1,00000

Wybierz trafne twierdzenia. Według T. Kotarbińskiego ...

Wybierz wszystkie poprawne:

Podmiot racjonalny metodologicznie korzysta z dostępnych źródeł wiedzy

Racjonalność/nieracjonalność metodologiczna jest cechą intencji podmiotu

Metodologicznie racjonalne decyzje są zawsze skuteczne i wydajne

Your answer is partially correct.

4z6 05.06.2021, 18:13

Ocena: 0,33333 z 1,00000