‫وزارت راه و ﺷﻬﺮﺳﺎزي‬

‫ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻣﺴﻜﻦ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬

‫ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻳﺮان‬

‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬
‫ﭘﻲ و ﭘﻲ ﺳﺎزي‬

‫دﻓﺘﺮ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬

‫وﻳﺮاﻳﺶ ﺳﻮم‪1392-‬‬
 ‫اﻳﺮان‪ ،‬وزارت راه و ﺷﻬﺮﺳﺎزي‪ ،‬دﻓﺘﺮ اﻣﻮر ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﻪ‪:‬‬
‫اﻳﺮان‪ .‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ و اﺣﻜﺎم ‪Iran Laws, etc‬‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻗﺮاردادي‪:‬‬
‫ﭘﻲ و ﭘﻲ ﺳﺎزي‪] /‬ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪه[ دﻓﺘﺮ اﻣﻮر ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ]وزارت راه و ﺷﻬﺮﺳﺎزي[‬ ‫ﻋﻨﻮان و ﻧﺎم ﭘﺪﻳﺪآور‪:‬‬
‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻳﺮان‪.1392 ،‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﺸﺮ‪:‬‬
‫‪80‬ص‪.‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻇﺎﻫﺮي‪:‬‬
‫ﻣﻘﺮات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻳﺮان؛ ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‪.‬‬ ‫ﻓﺮوﺳﺖ‪:‬‬
‫‪978-600-301-003-1‬‬ ‫ﺷﺎﺑﻚ‪:‬‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﻓﻬﺮ ﺳﺖ ﻧﻮﻳﺴﻲ‪ :‬ﻓﻴﭙﺎ‬
‫ﭼﺎپ ﻗﺒﻠﻲ‪ :‬ﻧﺸﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻳﺮان‪) 1390 ،‬ر‪425 ،‬ص(‪.‬‬ ‫ﻳﺎدداﺷﺖ‪:‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﺎزي ‪ - -‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات ‪ - -‬اﻳﺮان‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‪:‬‬
‫ﭘﻲ ﺳﺎزي‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‪:‬‬
‫ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻳﺮان؛ ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‪.‬‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻪ اﻓﺰوده‪:‬‬
‫‪ 1392‬ج‪7 7.‬م‪9‬اﻟﻒ‪KMH3402/‬‬ ‫رده ﺑﻨﺪي ﻛﻨﮕﺮه‪:‬‬
‫‪343/55‬‬ ‫رده ﺑﻨﺪي دﻳﻮﻳﻲ‪:‬‬
‫‪363965‬‬ ‫ﺷﻤﺎره ﻛﺘﺎﺑﺸﻨﺎﺳﻲ ﻣﻠّﻲ‪:‬‬

‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ ﭘﻲ و ﭘﻲ ﺳﺎزي‬ ‫ﻧﺎم ﻛﺘﺎب‪:‬‬

‫دﻓﺘﺮ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪه‪:‬‬

‫ﻧﺸﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻳﺮان‬ ‫ﻧـﺎﺷﺮ‪:‬‬
‫‪ 3000‬ﺟﻠﺪ‬ ‫ﺷﻤﺎرﮔﺎن‪:‬‬
‫‪978-600-301-003-1‬‬ ‫ﺷـﺎﺑﻚ‪:‬‬
‫اول‬ ‫ﻧﻮﺑﺖ ﭼﺎپ‪:‬‬
‫‪1392‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭼﺎپ‪:‬‬
‫ﭼﺎپ و ﺻﺤﺎﻓﻲ‪ :‬ﻛﺎﻧﻮن‬
‫‪ 30,000‬رﻳﺎل‬ ‫ﻗﻴﻤﺖ‪:‬‬

‫ﺣﻖ ﭼﺎپ ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫ﭘﻴﺶﮔﻔﺘﺎر‬

‫ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي اﺳﺖ از ﺿﻮاﺑﻂ ﻓﻨﻲ‪ ،‬اﺟﺮاﻳﻲ و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻻزماﻟﺮﻋﺎﻳﻪ در ﻃﺮاﺣﻲ‪،‬‬
‫ﻧﻈﺎرت و اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ اﻋﻢ از ﺗﺨﺮﻳﺐ‪ ،‬ﻧﻮﺳﺎزي‪ ،‬ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﻨﺎ‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻣﺮﻣﺖ اﺳﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﻛﺎرﺑﺮي و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺮهدﻫﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬آﺳﺎﻳﺶ‪ ،‬ﺑﻬﺪاﺷﺖ و‬
‫ﺻﺮﻓﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﻓﺮد و ﺟﺎﻣﻌﻪ وﺿﻊ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﻛﺸـﻮر ﻣﺎ و در ﻛﻨﺎر ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﻣـﺪارك ﻓﻨـﻲ دﻳﮕﺮ از ﻗﺒﻴﻞ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و آﻳﻴﻦ ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﺳﺎزي‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺿﻤﻴﻤﻪ ﭘﻴﻤﺎنﻫﺎ و ﻧﺸﺮﻳﺎت‬
‫ارﺷﺎدي و آﻣﻮزﺷﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺪوﻳﻦ و اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ ﮔﺮﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﻛﻴﻔﻲ و ﻣﺤﺘﻮاﻳﻲ‬
‫ﺣﺎﻳﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﻤﺎﻳﺰﻫﺎي آﺷﻜﺎري دارﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻧﭽﻪ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺪارك ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﻣﻲﺳﺎزد‪ ،‬اﻟﺰاﻣﻲ ﺑﻮدن‪ ،‬اﺧﺘﺼﺎري‬
‫ﺑﻮدن و ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﻮدن آن ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺸﻮر از ﺣﻴﺚ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻫﺮ‪ ،‬ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﻛﻤﻴﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻮان اﻗﺘﺼﺎدي و اﻗﻠﻴﻢ و ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﻫﺪفﻫﺎي ﭘﻴﺶﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﺣﺪاﻗﻞﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و ﺑﺎﻳﺪﻫﺎ و ﻧﺒﺎﻳﺪﻫﺎي‬
‫ﺳﺎﺧﺖ وﺳﺎز اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﻨﻲ و اﺟﺮاﺋﻲ و ﺗﻮان ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻛﺸﻮر و ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي از‬
‫آﺧﺮﻳﻦ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي روز ﻣﻠّﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ و ﺑﺮاي آﺣﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻛﻪ در اﺟﺮاي ﻣﺎده ‪ 33‬ﻗﺎﻧﻮن ﻧﻈﺎم ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن وﻇﻴﻔﻪ ﺗﺪوﻳﻦ‬
‫ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد‪ ،‬از ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻃﺮح ﻛﻠﻲ ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﺗﻬﻴﻪ و‬
‫ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس آن‪ ،‬ﺷﻮراﻳﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان »ﺷﻮراي ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن« ﺑﺎ ﻋﻀﻮﻳﺖ اﺳﺎﺗﻴﺪ و ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮان ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺗﻬﻴﻪ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ‬
‫ﺑﻴﻦ ﻣﺒﺎﺣﺚ از ﺣﻴﺚ ﺷﻜﻞ‪ ،‬ادﺑﻴﺎت‪ ،‬واژهﭘﺮدازي‪ ،‬ﺣﺪود و داﻣﻨﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﺗﺸﻜﻴﻞ داده و در ﻛﻨﺎر آن‬
‫»ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ« را‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻛﺸﻮر در ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺷﻮرا ﺑﻪ وﺟﻮد آورده اﺳﺖ‪.‬‬

‫پ‬
‫ﭘﺲ از ﺗﻬﻴﻪ ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﻣﺒﺤﺚ ﻣﻮردﻧﻈﺮ‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﺒﺤﺚ‬
‫ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ ﻣﺬﻛﻮر را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮ ﻗﺮار داده و ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﻧﻈﺮﺧﻮاﻫﻲ از ﻣﺮاﺟﻊ ذﻳﺼﻼح‬
‫ﻧﻈﻴﺮ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي رﺳﻤﻲ دوﻟﺘﻲ‪ ،‬ﻣﺮاﻛﺰ ﻋﻠﻤﻲ و داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ و ﻛﺎرﺑﺮدي‪ ،‬اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ‬
‫و ﺗﺸﻜﻞﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪاي و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻧﻈﺎم ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺳﺘﺎنﻫﺎ و ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎي‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر‪ ،‬آﺧﺮﻳﻦ اﺻﻼﺣﺎت و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻻزم را اﻋﻤﺎل ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﻦ ﻧﻬﺎﺋﻲ اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﭘﺲ از ﻃﺮح در ﺷﻮراي ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﺗﺼﻮﻳﺐ اﻛﺜﺮﻳﺖ‬
‫اﻋﻀﺎي ﺷﻮراي ﻣﺬﻛﻮر‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ رﺳﻴﺪه و ﺑﻪ ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ و دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﺋﻲ و ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻛﺸﻮر اﺑﻼغ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫از زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ وﻇﻴﻔﺔ ﺧﻄﻴﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻣﺤﻮل ﮔﺮدﻳﺪه‪ ،‬ﻣﺠﺪاﻧﻪ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮراي ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﺒﺤﺚ و ﻛﺴﺐ‬
‫ﻧﻈﺮ از ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮان و ﻣﺮاﺟﻊ ذيﺻﻼح ﺑﺮ ﻏﻨﺎي ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻴﻔﺰاﻳﺪ و اﻳﻦ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ را ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻈﺮ ﻗﺎﻧﻮنﮔﺬار ﺑﻮده اﺳﺖ در اﺧﺘﻴﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻛﺸﻮر ﻗﺮار‬
‫دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ از ﺗﻼﺷﻬﺎ و زﺣﻤﺎت ﺟﻨﺎب آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺻﻮﻣﻌﻠﻮ‪ ،‬ﻣﻌﺎون ﻣﺤﺘﺮم وزﻳﺮ در‬
‫اﻣﻮر ﻣﺴﻜﻦ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﺟﻨﺎب آﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ﻫﻮاﺋﻲ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻛﻞ ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫و ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي در ﺗﺪوﻳﻦ اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺪ ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬

‫ﻋﻠﻲ ﻧﻴﻜﺰاد‬
‫وزﻳﺮ راه و ﺷﻬﺮﺳﺎزي‬

‫ت‬
‫ﻫﻴﺄت ﺗﺪوﻳﻦ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫)ﺑﺮ اﺳﺎس ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ(‬
‫اﻟﻒ( ﺷﻮراي ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ اﺧﻮان ﺑﻬﺎﺑﺎدي‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫دﻛﺘﺮ اﺑﺎذر اﺻﻐﺮي‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﺷﻬﺮﻳﺎر اﻓﻨﺪيزاده‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﻦ ﺑﺎزﻳﺎر‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﺑﻬﺮوﻳﺎن‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻠﻲاﺻﻐﺮ ﺟﻼلزاده‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ رﻫﺎﻳﻲ‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫دﻛﺘﺮ اﺳﻔﻨﺪﻳﺎر زﺑﺮدﺳﺖ‬ ‫‪‬‬
‫رﺋﻴﺲ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺻﻮﻣﻌﻠﻮ‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﻲ ﻛﺎﻇﻤﻲ‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫دﻛﺘﺮ اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﻛﺮاﻣﺘﻲ‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮد ﮔﻼﺑﭽﻲ‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﺎﻳﺐ رﺋﻴﺲ و ﻋﻀﻮ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ﻫﻮاﺋﻲ‬ ‫‪‬‬

‫ب( اﻋﻀﺎي ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ‬

‫رﺋﻴﺲ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻦ ﺑﺎزﻳﺎر‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ رﻫﺎﻳﻲ‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻲ ﻓﺎﺧﺮ‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻛﺎﻇﻢ ﻓﺨﺎرﻳﺎن‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫دﻛﺘﺮ ارﺳﻼن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻲ‬ ‫‪‬‬

‫ج( دﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮراي ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬

‫ﻣﻌﺎون ﻣﺪﻳﺮﻛﻞ و ﻣﺴﺌﻮل دﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮرا‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﺳﻬﻴﻼ ﭘﺎﻛﺮوان‬ ‫‪‬‬
‫ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﻻﻟﻪ ﺟﻌﻔﺮ ﭘﻮرﻳﺎﻧﻲ‬ ‫‪‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﮔﺮوه ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫دﻛﺘﺮ ﺑﻬﻨﺎم ﻣﻬﺮﭘﺮور‬ ‫‪‬‬

‫ث‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻋﻨﻮان‬ ‫ﺻﻔﺤﻪ‬

‫‪1‬‬ ‫‪ 1-7‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪1‬‬ ‫‪ 1-1-7‬ﻫﺪف‬
‫‪1‬‬ ‫‪ 2-1-7‬داﻣﻨﻪ ﻛﺎرﺑﺮد‬
‫‪1‬‬ ‫‪ 3-1-7‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪3‬‬ ‫‪ 4-1-7‬روشﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‬

‫‪5‬‬ ‫‪ 2-7‬ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ زﻣﻴﻦ‬

‫‪5‬‬ ‫‪ 1-2-7‬ﻫﺪف‬
‫‪6‬‬ ‫‪ 2-2-7‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ‬
‫‪7‬‬ ‫‪ 3-2-7‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎ‬
‫‪11‬‬ ‫‪ 4-2-7‬ﺣﻔﺎري و ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺧﺎك‬
‫‪12‬‬ ‫‪ 5-2-7‬آزﻣﻮنﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬
‫‪12‬‬ ‫‪ 6-2-7‬آزﻣﻮنﻫﺎي درﺟﺎ )ﻣﺤﻠﻲ(‬
‫‪13‬‬ ‫‪ 7-2-7‬ﮔﺰارشﻫﺎ‬

‫چ‬
‫‪15‬‬ ‫‪ 3-7‬ﮔﻮدﺑﺮداري و ﭘﺎﻳﺶ‬
‫‪15‬‬ ‫‪ 1-3-7‬ﻫﺪف‬
‫‪15‬‬ ‫‪ 2-3-7‬آﻣﺎده ﺳﺎزي و ﺗﺴﻄﻴﺢ‬
‫‪16‬‬ ‫‪ 3-3-7‬ﮔﻮدﺑﺮداري‬
‫‪21‬‬ ‫‪ 4-3-7‬ﭘﺎﻳﺶ و ﻛﻨﺘﺮل‬

‫‪25‬‬ ‫‪ 4-7‬ﭘﻲ ﺳﻄﺤﻲ‬

‫‪25‬‬ ‫‪ 1-4-7‬ﻫﺪف‬
‫‪25‬‬ ‫‪ 2-4-7‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﻲﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ‬
‫‪27‬‬ ‫‪ 3-4-7‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﭘﻲﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ‬
‫‪28‬‬ ‫‪ 4-4-7‬ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز‬
‫‪29‬‬ ‫‪ 5-4-7‬روشﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﻲ ﺳﻄﺤﻲ‬
‫‪32‬‬ ‫‪ 6-4-7‬ﭘﻲﻫﺎي اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ‬
‫‪32‬‬ ‫‪ 7-4-7‬ﻣﻼﺣﻈﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﭘﻲﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ‬

‫‪35‬‬ ‫‪ 5-7‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬

‫‪35‬‬ ‫‪ 1-5-7‬ﻫﺪف‬
‫‪35‬‬ ‫‪ 2-5-7‬اﻧﻮاع ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬
‫‪36‬‬ ‫‪ 3-5-7‬ﭘﺎﻳﺪاري اﻧﻮاع ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬
‫‪38‬‬ ‫‪ 4-5-7‬ﻓﺸﺎر ﺧﺎك‬
‫‪41‬‬ ‫‪ 5-5-7‬روشﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬
‫‪46‬‬ ‫‪ 6-5-7‬ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي‬
‫‪49‬‬ ‫‪ 7-5-7‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﭘﺸﺖ دﻳﻮار‬
‫‪49‬‬ ‫‪ 8-5-7‬زﻫﻜﺸﻲ و آب ﺑﻨﺪي دﻳﻮارﻫﺎ‬
‫ح‬
‫‪51‬‬ ‫‪ 6-7‬ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‬
‫‪51‬‬ ‫‪ 1-6-7‬ﻫﺪف‬
‫‪51‬‬ ‫‪ 2-6-7‬ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‬
‫‪52‬‬ ‫‪ 3-6-7‬ﺑﺎرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪53‬‬ ‫‪ 4-6-7‬ﺷﻤﻊ ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﻣﺤﻮري‬
‫‪58‬‬ ‫‪ 5-6-7‬ﺷﻤﻊﻫﺎي ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ‬
‫‪59‬‬ ‫‪ 6-6-7‬ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ‬
‫‪61‬‬ ‫‪ 7-6-7‬ﺑﺎر ﻣﺠﺎز ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ‬
‫‪63‬‬ ‫‪ 8-6-7‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري ﺷﻤﻊ‬
‫‪66‬‬ ‫‪ 9-6-7‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزهاي ﺷﻤﻊﻫﺎ‬
‫‪67‬‬ ‫‪ 10-6-7‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﺳﺎﺧﺖ و اﺟﺮاي ﺷﻤﻊ‬

‫خ‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن »ﭘﻲ و ﭘﻲ ﺳﺎزي« ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﻣﺮداد ﻣﺎه ‪ 1369‬ﻣﻨﺘﺸﺮ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ اﺳﺎﺳﺎً ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻚ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎ و ﻋﺪم ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در‬
‫زﻣﻴﻦ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان در ﭼﺎرﭼﻮب آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ و ﻣﻘﺮرات ﺑﻪ‬
‫راﺣﺘﻲ ﻧﻤﻲﮔﻨﺠﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻦ اوﻟﻴﻪ اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻣﺨﺘﺼﺮ و در ﺣﺪ ﺑﻴﺎن ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻛﻠﻲ ﻋﻨﻮان ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬در‬
‫وﻳﺮاﻳﺶ ﺑﻌﺪي ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 1388‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﮔﺴﺘﺮش ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وﻳﺮاﻳﺶ‬
‫ﻗﺒﻠﻲ‪ ،‬اﻣﺎ اﻋﺪاد و ارﻗﺎم ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن و ﺣﺪود ﻣﺠﺎز ﺑﻬﺮهﺑﺮداري اراﺋﻪ‬
‫ﻧﮕﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﮔﺮاﻳﺶ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه‪ ،‬اﻋﺘﻘﺎد اﻋﻀﺎ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺑﺮ آن‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻻزم اﺳﺖ اﻋﺪاد و ارﻗﺎم ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻃﺮاﺣﺎن را ﺗﺎ ﺣﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻮد و ﻟﺬا وﻳﺮاﻳﺶ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﻧﺴﺒﺘﺎً وﺳﻴﻌﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺘﻦ ﻗﺒﻠﻲ روﺑﺮوﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﻴﺪ اﺳﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺣﺮﻓﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻚ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ آﻧﻜﻪ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ و آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻣﺘﻌﺪد‬
‫دارد و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي در ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺧﺎكﻫﺎ وﺟﻮد دارد ﻓﻀﺎي ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻣﺒﺤﺚ اﻳﻦ‬
‫ﺗﺨﺼﺺ از ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻛﻤﻲ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﺑﻪ ﻗﻀﺎوت‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ از ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪات و ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻲﺷﻮد و در اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط ﻫﻢ ﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻲﺗﺮي ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻫﻢ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﻬﻨﺪس اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫زﻣﻴﻨﻪ اﺻﻠﻲ وﻳﺮاﻳﺶ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺮاﺳﺎس ﺣﺎﻻت ﺣﺪي اﺳﺖ و در آن ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺑﻪ ﺣﺎﻻت ﺣﺪي‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲ و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دو ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻋﻼوه ﺑﺮ آﻧﻜﻪ ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻋﻠﻤﻲ و ﻋﻤﻠﻲ‬
‫ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺧﻮﺑﻲ دارد‪ ،‬اﻣﺮوزه در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان ﻣﻄﺮح ﺷﺪه و ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻣﺎ از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ در ﻋﺮف ﻓﻌﻠﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﻲﻫﺎ و دﻳﻮارﻫﺎ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺑﺎ‬
‫روش ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻣﺠﺎز ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي‬
‫ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﺑﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻣﺠﺎز ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻃﺮاﺣﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺎ روش‬
‫ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻣﺠﺎز ﻳﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻫﻤﻜﺎراﻧﺸﺎن در ﺣﺮﻓﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان ﺑﺎ روش ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ ارﺗﺒﺎط ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮓ آن ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه ﺿﻤﻦ ﻣﻨﻈﻮر داﺷﺘﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﺎزهاي‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﻨﺎﻗﻀﻲ ﺑﺎ ﻣﺒﺎﺣﺚ‬

‫د‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻳﺠﺎد ﻧﺸﻮد‪ .‬وﺟﻮد ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺳﺎزه در ﺟﻤﻊ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺗﺪوﻳﻦ ﻛﻨﻨﺪه اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﺧﻮد‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ اﻫﻤﻴﺖ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻻزم اﺳﺖ ﻳﺎدآوري ﺷﻮد ﻛﻪ ﺿﻤﻦ آﻧﻜﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎك و ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻚ از ﻗﺪﻳﻤﻲﺗﺮﻳﻦ ﺗﺨﺼﺺﻫﺎي‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎي ﺧﺎص آن ﻫﻨﻮز ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ در آن ﻓﺮاوان‬
‫ﺑﻮده و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﭘﮋوﻫﺶ و ﻛﺴﺐ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﻋﻠﻲ رﻏﻢ اﻳﻨﻜﻪ در وﻳﺮاﻳﺶ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﺎ‬
‫آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮده ﺳﻌﻲ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺳﻮاﻻت و ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﺮاﺣﺎن‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي روﺷﻦ و‬
‫ﻗﺎﻃﻌﻲ داده ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺳﻮاﻻت ﭘﺎﺳﺦ داده ﻧﺸﺪه و ﻳﺎ اﺷﻜﺎﻻت ﻣﺘﻌﺪدي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻣﺘﻦ ﻓﻌﻠﻲ‬
‫وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮﻃﺮف ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻋﻤﻮم ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن و اﻫﻞ ﻓﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻣﻴﺪ اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ از اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ و اراﻳﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد و ﻧﻘﺪﻫﺎي ﺧﻮد درﻳﻎ ﻧﻜﻨﻨﺪ و‬
‫ﺗﺪوﻳﻦ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺒﺤﺚ را ﻣﻮرد ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﭘﺎﻳﺎن اﻋﻀﺎء ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺒﺤﺚ از ﻫﻤﻜﺎران ﺷﻮراي ﺗﺪوﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ اراﺋﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮات و ﻧﻘﺪﻫﺎي ﺧﻮد‬
‫ﻃﻲ ﺟﻠﺴﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﻋﺚ ارﺗﻘﺎء ﻛﻴﻔﻴﺖ اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺸﻜﺮ و ﻗﺪرداﻧﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺗﺪوﻳﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬

‫ذ‬
 ‫‪ 1-7‬ﻛﻠﻴﺎت‬

‫‪ 1-7‬ﻛﻠﻴﺎت‬

‫‪ 1-1-7‬ﻫﺪف‬
‫ﻫﺪف اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻘﺮرات ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺨﺶ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎﻓﻲ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد و ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻣﻄﻠﻮب در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ‬
‫آنﻫﺎ ﺣﻔﻆ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 2-1-7‬داﻣﻨﻪ ﻛﺎرﺑﺮد‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻘﺮرات اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ در ﻛﻠﻴﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ و ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻨﻴﻪ ﻓﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻞﻫﺎ و ﺳﺪﻫﺎ و ﺳﺎزه ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻫﺎ ﻣﺸﻤﻮل ﻣﻘﺮرات اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ وﻟﻲ‬
‫رﻋﺎﻳﺖ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﻴﺮ اﻟﺰاﻣﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-1-7‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪ 1-3-1-7‬ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ‪ :‬ﺗﻨﺸﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺗﻔﺎﺿﻞ ﺗﻨﺶ ﻛﻞ و ﻓﺸﺎر آب ﺣﻔﺮهاي در داﺧﻞ ﺧﺎك‬
‫اﺷﺒﺎع ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-3-1-7‬ﭘﻲ‪ :‬ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ از ﺳﺎزه و ﺧﺎك در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ آن اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎر‬
‫ﺑﻴﻦ ﺳﺎزه و زﻣﻴﻦ از ﻃﺮﻳﻖ آن ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﭘﻲﻫﺎ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﭘﻲﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ‪ :‬ﺑﻪ ﭘﻲﻫﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻋﻤﻖ ﻛﻢ و ﻧﺰدﻳﻚ ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ )ﻋﻤﻖ ﭘﻲ‬
‫‪ୈ‬‬
‫)‪ (D‬ﻛﻤﺘﺮ از ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺮض ﭘﻲ )‪ ( ൑ 3 (B‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﻲﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﭘﻲﻫﺎي‬
‫‪୆‬‬

‫‪1‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫ﻣﻨﻔﺮد‪ ،‬ﻧﻮاري‪ ،‬ﺷﺒﻜﻪاي و ﮔﺴﺘﺮده ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺟﻨﺲ ﭘﻲﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺳﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺑﺘﻨﻲ و‬
‫ﻳﺎ ﺑﺘﻦ آرﻣﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ ﻳﺎ ﺷﻤﻊﻫﺎ‪ :‬ﺑﻪ ﭘﻲﻫﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻋﻤﻖ ﻗﺮارﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﺑﻌﺪ‬
‫اﻓﻘﻲ آنﻫﺎ از ‪ 10‬ﺗﺠﺎوز ﻛﻨﺪ )‪ .(஽஻ ൒ 10‬اﻳﻦ ﭘﻲﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﻮاع ﺷﻤﻊﻫﺎ‪ ،‬دﻳﻮاركﻫﺎ و دﻳﻮارﻫﺎي‬
‫ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ ﺳﺎزه ﻣﻴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻛﻪ‬
‫ﻛﻼﻫﻚ ﻳﺎ ﺳﺮ ﺷﻤﻊ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎرﻫﺎي ﺳﺎزه را ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫پ‪ -‬ﭘﻲﻫﺎي ﻧﻴﻤﻪ ﻋﻤﻴﻖ‪ :‬ﺑﻪ ﭘﻲﻫﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﺣﺪ ﻓﺎﺻﻞ ﺑﻴﻦ ﭘﻲﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ و ﭘﻲﻫﺎي‬
‫ﻋﻤﻴﻖ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬ﭘﻲﻫﺎي ﺻﻨﺪوﻗﻪاي ﻣﻌﻤﻮﻻً در اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻗﺮار دارﻧﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺟﻬﺖ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﺜﻞ ﭘﻲ ﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-3-1-7‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﺟﻨﺲ و ﺗﺮاﻛﻢ‬
‫ﺧﺎك دارد و در ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 4-3-1-7‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‪ :‬ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎﻳﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاري ﺧﺎك ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎزهﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﻮاع دﻳﻮارﻫﺎ و ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در آنﻫﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺎزهاي‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺧﺎك ﻳﺎ ﺳﻨﮓ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺪه و ﻳﺎ از ﺗﺴﻠﻴﺢ ﺧﺎك اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 5-3-1-7‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎي ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ‪ :‬ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻗﺪاﻣﺎت و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ‬

‫ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻻﻳﻪﻫﺎي زﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻗﺪاﻣﺎت ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي زﻣﻴﻦ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﻲ و زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺎ ﻣﻘﻴﺎس ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺰارش ﻻﻳﻪﻫﺎي زﻣﻴﻦ در ﺳﺎﺧﺘﮕﺎهﻫﺎي‬
‫ﻣﺠﺎور‪ ،‬ﺑﺎزدﻳﺪ از ﺑﺮشﻫﺎ و ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺧﺎك ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ژﺋﻮﻓﻴﺰﻳﻚ و ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻚ ﺑﺎ ﺣﻔﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ‬
‫و اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 6-3-1-7‬دادهﻫﺎي ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ‪ :‬ﺑﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه از زﻣﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 7-3-1-7‬ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ :‬ﺣﻔﺎري در زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺧﻮاص ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺧﺎك ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﻔﺎري‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﺳﺘﻲ ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻨﻲ و اﻳﻤﻨﻲ ﺧﺎص و ﻳﺎ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺣﻔﺎري اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫‪ 1-7‬ﻛﻠﻴﺎت‬

‫‪ 8-3-1-7‬ﻃﺮاﺣﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ‪ :‬ﻛﻠﻴـﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﻨﺪﺳﻪ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل‬

‫ﭘﺎﻳﺪاري‪ ،‬اﻳﺴﺘﺎﻳﻲ و ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞﻫﺎي ﭘﻲ و ﺑﺨﺶ ﺧﺎك زﻳﺮ آن اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ 9-3-1-7‬زﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ :‬زﻣﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺎر ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬از ﺑﺎرﺑﺮي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل و ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﭘﺬﻳﺮي ﻛﻢ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ از زﻣﻴﻦ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺒﻞ از ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ در دﺳﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮان زﻣﻴﻦ را ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﺮض ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ 10-3-1-7‬ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﭘﻴﭽﻴﺪه‪ :‬ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺧﺎك ﻛﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﺗﻨﺪ و ﺑﺎ ﺟﻨﺲ ﻣﺘﻨﻮع‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ از ﻗﺒﻴﻞ در ﻣﺠﺎورت ﮔﺴﻞﻫﺎ ﻳﺎ ﻧﺰدﻳﻚ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﭘﺎي ﺷﻴﺐﻫﺎ ﺑﻮده و ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺳﺎﻳﺮ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻪ ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﺳﺎده اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 11-3-1-7‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﻛﻢ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ،‬زﻳﺎد و ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد‪ :‬اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻋﻴﻨﺎً ﻃﺒﻖ‬
‫ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه در ﻣﺒﺤﺚ ﺷﺸﻢ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن )اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ (2800‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 4-1-7‬روشﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از دو روش ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز و ﺣﺎﻻت ﺣﺪي در اﻳﻦ ﻣﻘﺮرات ﻣﺠﺎز ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻃﺮاح‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ روشﻫﺎ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 1-4-1-7‬روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز‬

‫در اﻳﻦ روش ﺑﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻣﺒﺤﺚ ﺷﺸﻢ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آورده ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ ﺿﺮﻳﺐ ﻳﻚ در‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻧﻴﺮو ﻟﺤﺎظ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎر وارد ﺑﺮﺧﺎك ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز ﺧﺎك ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﻃﺮاﺣﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺎرﻫﺎي وارده ﺑﺎ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﻳﻚ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه )ﺑﺪون اﻋﻤﺎل ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن( ﺑﺎﻳﺪ از‬
‫ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-4-1-7‬روش ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي‬

‫در اﻳﻦ روش دو ﺿﺮﻳﺐ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎر و ﻣﻘﺎوﻣﺖ )‪ (LRFD‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺣﺎﻻت‬
‫ﺣﺪي ﻧﻬﺎﻳﻲ و ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 1-2-4-1-7‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﻳﻲ‬

‫اوﻟﻴﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺿﺮاﻳﺐ اﻳﻤﻨﻲ در اﻳﻦ روش اﻋﻤﺎل ﺿﺮاﻳﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎر اﺳﺖ و ﻣﻘﺪار آن ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻴﺰان ﻋﺪم اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﺑﺮآورد ﻣﻘﺪار ﺑﺎر دارد‪ .‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻓﻮق از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن )ﺷﺸﻢ‪،‬‬
‫ﻧﻬﻢ‪ ،‬دﻫﻢ( ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬دوﻣﻴﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺿﺮاﻳﺐ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺮاي ﺗﻘﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ اﺳﺖ و ﻣﻘﺪار آن ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻋﺪم اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﻮﺟﻮد در ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﻧﺤﻮه اﺟﺮا و دﻗﺖ دارد‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺿﺮاﻳﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎر و ﺗﻘﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد در ﻓﺼﻮل ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ 2-2-4-1-7‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري اﻏﻠﺐ ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﺸﺴﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود و در‬
‫آن ﻫﺮ دو ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎر )ﻋﻤﺪﺗﺎً( ﺑﺮاﺑﺮ ﻳﻚ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫‪ 2-7‬ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ زﻣﻴﻦ‬

‫‪ 2-7‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ زﻣﻴﻦ‬

‫‪ 1-2-7‬ﻫﺪف‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ زﻣﻴﻦ‪ ،‬دادهﻫﺎي ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺮدآوري و ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ دادهﻫﺎ اﻓﺰون ﺑﺮ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﺷﺎﻣﻞ دادهﻫﺎي زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬زﻣﻴﻦ رﻳﺨﺖ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻟﺮزهﺧﻴﺰي‪ ،‬ﻫﻴﺪروژﺋﻮﻟﻮژي و ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎك و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ آن‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺗﺮاز ﺳﻨﮓ ﺑﺴﺘﺮ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﭘﺮوژه اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻮق ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﺗﺎﺑﻊ ﻋﻮاﻣﻞ زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﻧﻮع ﭘﺮوژه‬
‫ب( ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﻴﻦ‬
‫پ( ﺑﻮدﺟﻪ و ﻓﻨﺎوري در اﺧﺘﻴﺎر ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ‬

‫اﻧﺠﺎم ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ زﻣﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪيﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ و‬
‫ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎزه ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ در ﺻﻮرت ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت و ﺟﺪﻳﺪ در ﺧﻼل اﺟﺮاي ﻛﺎر‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺧﺎك ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮرد ﺗﺠﺪﻳﺪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺿﻤﻨﺎً ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎي ﺳﺎزهاي دﺳﺘﺨﻮش ﺗﻐﻴﻴﺮات ﮔﺮدﻧﺪ )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻣﺤﻞ ﺳﺎزهﻫﺎي‬
‫ﻣﻬﻢ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺗﻌﺪاد ﻃﺒﻘﺎت ﺳﺎزهﻫﺎ و ﻏﻴﺮه( ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات‪ ،‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎي ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﻧﻴﺰ ﻻزم‬
‫اﺳﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎي ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﺪفﻫﺎي ذﻳﻞ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﮔﺮدآوري اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺟﻨﺲ و ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي زﻳﺮﻳﻦ زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ اﻳﻤﻦ و ﺑﺪون ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻛﺎراﻳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﺿﻤﻦ ﺻﺮﻓﻪ اﻗﺘﺼﺎدي در ﻃﺮح آن‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫ب‪ -‬ﮔﺮدآوري اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻣﻮﻗﺖ و داﺋﻤﻲ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز ﺑﻨﺎ در ﻣﺮاﺣﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻨﺪﺳﻲ و ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻻﻳﻪﻫﺎي زﻳﺮﺳﻄﺤﻲ‪،‬‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬وﺟﻮد ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻏﻴﺮه‪.‬‬
‫پ‪ -‬ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺸﻜﻼت اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﺧﻼل اﺟﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﭘﺲ از‬
‫آن از ﻧﺎﺣﻴﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺮوز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-2-7‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ‬

‫‪ 1-2-2-7‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﮔﻤﺎﻧﻪ زﻧﻲ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ و‬
‫ﺟﻤﻊ آوري اﻃﻼﻋﺎت و ﺑﺎزدﻳﺪ ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ 1-1-2-2-7‬دادهﻫﺎي ﻛﺎﻓﻲ از ﻣﺤﺪوده ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و زﻣﻴﻦﻫﺎي ﺑﺎ ﺳﺎزﻧﺪ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫در دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ 2-1-2-2-7‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﻛﻢ ﻳﺎ ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﺑﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 4‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 3-1-2-2-7‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ اﺷﻐﺎل ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 300‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 4-1-2-2-7‬در ﻃﺮاﺣﻲ و اﺟﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 2‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 5-1-2-2-7‬ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ زﻳﺎد )ﺑﻴﺶ از ‪ 3‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺸﺎﺑﻪ و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺷﻬﺮكﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺮوژهﻫﺎي اﻧﺒﻮهﺳﺎزي و ﻏﻴﺮه( ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 6-1-2-2-7‬ﻧﻮع زﻣﻴﻦ ﻃﺒﻖ ﻣﺒﺤﺚ ﺷﺸﻢ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن )اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ،(2800‬از ﻧﻮع ‪ 1‬و ‪ 2‬ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 7-1-2-2-7‬ﻫﻴﭽﻜﺪام از ﺷﺮاﻳﻂ ذﻳﻞ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن ﺑﺎ ﺧﺎك دﺳﺘﻲ در ﻣﺤﻞ ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ب‪ -‬اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن ﺑﺎ ﺧﺎكﻫﺎي ﻣﺴﺌﻠﻪدار )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎكﻫﺎي ﻣﺘﻮرم ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬ﺧﺎكﻫﺎي ﺑﺎ‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ رواﻧﮕﺮاﻳﻲ و ﺧﺎكﻫﺎي رﻣﺒﻨﺪه(‬
‫پ‪ -‬ﺳﺎزهاي در ﻣﺠﺎور ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ آن وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ت‪ -‬ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺮد ﺷﺪه ﮔﺴﻞ اﺻﻠﻲ واﻗﻊ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ث‪ -‬ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ آب زﻳﺮ زﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎﻻ )ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ(‬

‫‪ 2-2-2-7‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻓﻘﻂ ﻳﻜﻲ از ﺷﺮطﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ 1-2-2-7‬ﺑﺮﻗﺮار ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻻزم اﺳﺖ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎي ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ در ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﻨﺪ ‪ 3-2-7‬اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫‪ 2-7‬ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ زﻣﻴﻦ‬

‫‪ 3-2-7‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ زﻣﻴﻦ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻣﻮارد ذﻳﻞ رﻋﺎﻳﺖ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 1-3-2-7‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻧﻮع ﺧﺎك‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﺸﺎﻫﺪات‪ ،‬و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ آﻣﺪه از ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﭼﺎﻫﻚ ﻳﺎ ﻫﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﻛﺘﺸﺎﻓﻲ زﻳﺮﺳﻄﺤﻲ در ﻧﻘﺎط ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-3-2-7‬آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﻻزم ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺧﺎك‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺑﺎرﺑﺮي ﺧﺎك‪ ،‬اﺛﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺮ ﺑﺎرﺑﺮي ﺧﺎك‪ ،‬ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي و ﺗﻮرمزاﻳﻲ ﺧﺎك‪ ،‬رواﻧﮕﺮاﻳﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮارد ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻧﻮع و‬
‫ﻣﻜﺎن ﭘﺮوژه ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-3-2-7‬وﺳﻌﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ زﻣﻴﻦ از ﻗﺒﻴﻞ ﺗﻌﺪاد و ﻧﻮع ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﺣﻔﺎري‬
‫و ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺤﻠﻲ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻃﺮاح ﺻﺎﺣﺐ‬
‫ﺻﻼﺣﻴﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 4-3-2-7‬اﻗﺪاﻣﺎت زﻳﺮ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﭼﺎﻫﻚﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﻜﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬
‫‪ 1-4-3-2-7‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪ زﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻳﻚ زﻣﻴﻦ ﺟﺪﻳﺪ و ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫ﺳﺎزي ﮔﺴﺘﺮده اﻧﺠﺎم ﺷﻮد )ﻣﺜﻞ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ(‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬اﮔﺮ ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺴﺒﻲ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 50‬ﺗﺎ ‪ 200‬ﻣﺘﺮ ﺑﻴﻦ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻗﺒﻮل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب دﻗﻴﻖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﺷﺮاﻳﻂ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬اﮔﺮ ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺜﻞ ﻣﺠﺎور ﮔﺴﻞﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻚ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و ﻛﻮهﻫﺎ‪ ،‬زﻣﻴﻦﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻧﺎﻫﻤﻮار و درهﻫﺎ(‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 30‬ﻣﺘﺮ ﺑﻴﻦ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫پ‪ -‬اﮔﺮ اﻃﻼﻋﺎت ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ از ﺳﺎﺧﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﻳﺎ ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎي زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ زﻣﻴﻦ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬
‫وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪﻫﺎي‪ -1-4-3-2-7‬اﻟﻒ و ب و‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﺎ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﻮاﺻﻞ ﻓﻮق ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ت‪ -‬اﮔﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺘﻔﺎوت ﺳﺎزهاي و ﻳﺎ ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ از دﻳﮕﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺧﺎص آن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺿﻮاﺑﻂ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﻨﻔﺮد در ﺑﻨﺪ ‪ 2-4-3-2-7‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 2-4-3-2-7‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪ زﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺎﺧﺖ ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻨﻔﺮد اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺪود ‪ 15‬اﻟﻲ ‪ 60‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪول ‪ 1-2-7‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﻣﺒﻨﺎ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 1-2-7‬ﺟﺪول ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻌﺪاد ﮔﻤﺎﻧﻪ‬

‫ﺗﻌﺪاد ﮔﻤﺎﻧﻪ‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮﺳﻄﺤﻲ‬ ‫اﻫﻤﻴﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﻣﺴﺎﺣﺖ‬

‫‪2‬‬ ‫ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﺳﺎده و زﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬

‫ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد و زﻳﺎد‬
‫‪3‬‬ ‫ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻳﺎ زﻣﻴﻦ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬

‫‪1‬‬ ‫ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﺳﺎده و زﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻨﻔﺮد‬

‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﺷﻐﺎل ﻛﻤﺘﺮ از‬
‫‪2‬‬ ‫ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻳﺎ زﻣﻴﻦ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫‪ 300‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ‬
‫‪1‬‬ ‫زﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻳﺎ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫ﻛﻢ‬
‫‪3‬‬ ‫ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﺳﺎده و زﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد و زﻳﺎد‬
‫‪5‬‬ ‫ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻳﺎ زﻣﻴﻦ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫‪2‬‬ ‫ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﺳﺎده و زﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻨﻔﺮد‬
‫‪3‬‬ ‫ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻳﺎ زﻣﻴﻦ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﺷﻐﺎل ‪300‬‬
‫‪1‬‬ ‫زﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﻛﻢ‬ ‫اﻟﻲ ‪ 1000‬ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ‬
‫‪2‬‬ ‫زﻣﻴﻦ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬

‫ﺑﺮاي ﺳﻄﺢ اﺷﻐﺎل ﺑﻴﺶ از ‪ 1000‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ‪ ،‬ﻳﻚ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ‪ 1000‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻌﺪاد‬
‫ﮔﻤﺎﻧﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫پ‪ -‬در اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪول ﺑﺎﻻ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻜﺎت ذﻳﻞ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‬
‫پ‪ 1-‬ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮﺳﻄﺤﻲ اوﻟﻴﻪ در ﺟﺪول ﺑﺮ اﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎﻳﺖﻫﺎي ﻣﺠﺎور‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎي زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ و ﺑﺎزدﻳﺪﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﻻزم اﺳﺖ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﻔﺮ اوﻟﻴﻦ ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز در ﻋﻤﻞ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آﻣﺪه در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫پ‪ 2-‬ﺑﺮاي ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻨﻔﺮد و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ )ﺑﻴﺶ از ‪ 10‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن(‪ ،‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪﻫﺎي‬

‫‪8‬‬
 ‫‪ 2-7‬ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ زﻣﻴﻦ‬

‫ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﺑﻨﺪ ‪1-4-3-2-7‬ﺑﻴﻦ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬
‫ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪1-4-3-2-7‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﻔﺮد در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫پ‪ 3-‬در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﭘﺲ از اﻳﺠﺎد ﮔﻮدﺑﺮداري ﻋﻤﻴﻖ اﺣﺪاث ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻌﺪادي ﮔﻤﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﮔﻮدﺑﺮداري ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ت‪ -‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻴﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ و ﺟﺪول ‪ 1-2-7‬ﺗﻨﺎﻗﻀﻲ ﭘﻴﺶ آﻣﺪ اﻋﺪاد ﺟﺪول ﺣﺎﻛﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 3-4-3-2-7‬ﺑﺮاي ﮔﻮدﺑﺮداريﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻻﻳﻪﻫﺎي زﻣﻴﻦ در دﻳﻮاره ﻫﺮ ﺿﻠﻊ ﮔﻮد و در راﺳﺘﺎي ﻋﻤﻮد ﺑﺮ‬
‫دﻳﻮاره ﻫﺮ ﺿﻠﻊ ﮔﻮد ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎي ﭘﺎﻳﺪاري و ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ در ﻫﺮ ﺿﻠﻊ ﮔﻮد‬
‫ﻻزم اﺳﺖ ﻧﻴﻤﺮخ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ در دﻳﻮاره ﻫﺮ ﺿﻠﻊ ﮔﻮد و اﻣﺘﺪاد ﻋﻤﻮد ﺑﺮ آن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﮔﻮد‬
‫ﻋﻤﻴﻖﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﺳﻌﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﻮد )ﭘﻼن( ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﻄﺢ اﺷﻐﺎل ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬در ﮔﻮدﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ و ﺷﻴﺮواﻧﻲﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﻄﻊ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻫﺮ ﺿﻠﻊ‪ ،‬ﺣﻔﺮ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬ﮔﻤﺎﻧﻪ )ﺑﺎﻻدﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﻦ دﺳﺖ و روي ﺷﻴﺐ در ﺻﻮرت وﺟﻮد( ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺿﻠﻊ ﻻزم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻣﺤﻞ ﺳﻄﺢ اﺷﻐﺎل ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺣﻔﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﺧﺎك ﻣﺤﻞ ﺷﻴﺐ و ﭘﺎﻳﻴﻦ دﺳﺖ آن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎك ﺑﺎﻻدﺳﺖ در ﻣﺤﻞ ﺳﻄﺢ اﺷﻐﺎل ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻳﺪ اﻃﻼﻋﺎت آن ﻛﺴﺐ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻌﺪاد ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺮح ﺟﺪول ‪ 1-2-7‬ﺑﺮاي ﺷﺮاﻳﻄﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺪون ﮔﻮدﺑﺮداري‬
‫اﺣﺪاث ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﺪاد ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺮح ﺟﺪول ‪ 2-2-7‬اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 2-2-7‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻌﺪاد ﮔﻤﺎﻧﻪ اﺿﺎﻓﻲ در ﮔﻮدﺑﺮداريﻫﺎ‬

‫ﻋﻤﻖ ﮔﻮد ‪ 10‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻋﻤﻖ ﮔﻮد ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 10‬ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻣﺴﺎﺣﺖ‬

‫ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﻜﻲ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﺷﻐﺎل‬

‫‪ 2‬ﻳﺎ ‪3‬‬ ‫‪1‬ﮔﻤﺎﻧﻪ‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 300‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ 300‬اﻟﻲ‬

‫‪ 3‬ﻳﺎ ‪4‬‬ ‫‪ 2‬ﮔﻤﺎﻧﻪ‬
‫‪ 1000‬ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ‬

‫پ‪ -‬ﺑﺮاي ﮔﻮد ﺑﺎ ﻋﻤﻖ ﺑﻴﺶ از ‪ 20‬ﻣﺘﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ‪ 10‬ﻣﺘﺮ ﻋﻤﻖ اﺿﺎﻓﻲ ﮔﻮد‪ ،‬ﻳﻚ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﮔﻤﺎﻧﻪ‬
‫ﺟﺪول ‪ 2-2-7‬اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﮔﺮدد ﺗﺎ ﺑﻪ ‪ 3‬ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﺿﻠﻊ ﻃﺒﻖ ﺑﻨﺪ ‪ 3-4-3-2-7‬اﻟﻒ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪9‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫ت‪ -‬ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ زﻣﻴﻦ ﺑﺎﻻدﺳﺖ ﮔﻮد‪ ،‬در ﺻﻮرت ﻛﺴﺐ‬
‫ﻣﺠﻮز در زﻣﻴﻦ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﺣﻔﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 5-3-2-7‬ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪ 1-5-3-2-7‬اﮔﺮ ﻧﺸﺴﺖ در ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﻲ ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻻزم‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﻖ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﻴﺶ از ﻋﻤﻘﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻨﺶ ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎر ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در آن‬
‫ﻋﻤﻖ ﺑﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ﻫﺮ ﻳﻚ از دو ﻣﻌﻴﺎر زﻳﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﻋﻤﻘﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪ ﻣﻼك ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪10 (1‬درﺻﺪ ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ زﻣﻴﻦ در آن ﻋﻤﻖ‬
‫‪10 (2‬درﺻﺪ ﺗﻨﺶ ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺮ ﻛﻒ ﭘﻲ )ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي ﺣﺒﺎب ﺗﻨﺶ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﺑﺮاي‬
‫ﭘﻲ ﻣﺮﺑﻌﻲ ﺑﻴﻦ ‪ 2B‬ﺗﺎ ‪ 2/5B‬و ﺑﺮاي ﭘﻲ ﻧﻮاري ﺑﻴﻦ ‪ 3B‬ﺗﺎ ‪ 4B‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ(‪.‬‬
‫‪ 2-5-3-2-7‬اﮔﺮ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي زﻣﻴﻦ و ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﺮﺷﻲ ﺧﺎك زﻳﺮ ﭘﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻖ‬
‫ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ‪ B‬ﺗﺎ ‪ 1/5B‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 3-5-3-2-7‬در دو ﺑﻨﺪ ﺑﺎﻻ ‪ B‬ﻋﺮض ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻳﺎ ﭘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ذﻳﻞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ (1‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﭘﻲﻫﺎي ﻣﻨﻔﺮد‪ :‬اﮔﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻟﺐ ﺑﻪ ﻟﺐ دو ﭘﻲ ﻣﺠﺎور ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺠﻤﻮع ﻋﺮض آن دو ﭘﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ B ،‬را ﻋﺮض ﻳﻚ ﭘﻲ در ﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻋﺮض ﻛﻞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ‪B‬‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ (2‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﭘﻲﻫﺎي ﻧﻮاري‪ :‬اﮔﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻟﺐ ﺑﻪ ﻟﺐ دو ﭘﻲ ﻣﺠﺎور ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 1/5‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺠﻤﻮع ﻋﺮض‬
‫آنﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ B ،‬را ﻋﺮض ﻳﻚ ﭘﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻋﺮض ﻛﻞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫‪ B‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ (3‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﭘﻲ ﮔﺴﺘﺮده‪ :‬ﻋﺮض ﻛﻞ ﭘﻲ ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ‪ B‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 4-5-3-2-7‬ﻧﻜﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ (1‬اﮔﺮ اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﮔﻮدﺑﺮداري ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﮔﻮد ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در ﺑﻨﺪ‬
‫‪ 5-3-2-7‬ﺑﺎﻳﺪ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ (2‬اﮔﺮ ﻋﻤﻖ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ زﻣﻴﻦ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان از روشﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﺳﺘﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺮﺟﺎي ﻧﻔﻮذ ﻣﺨﺮوط و ﻛﺎوﺷﮕﺮ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي ﮔﻤﺎﻧﻪ زﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ (3‬ﺣﻔﺮ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﭼﺎﻫﻚ ﺟﻬﺖ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﺎﻓﺖ ﺧﺎك در ﻫﺮ ﭘﺮوژه ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻋﻤﻖ ﭼﺎﻫﻚ‬
‫ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺣﻔﺮ ﻳﻚ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫‪ 2-7‬ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ زﻣﻴﻦ‬

‫‪ (4‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺑﺴﺘﺮ ﺳﻨﮕﻲ ﻳﺎ ﻻﻳﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺑﺎ‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﺷﻮد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ (5‬ﮔﻤﺎﻧﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﺎ ﺑﻪ زﻳﺮ ﻧﻬﺸﺘﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎك‬
‫دﺳﺘﻲ( اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪ (6‬در ﻫﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻤﻖ ﻳﻚ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 6‬ﻣﺘﺮ زﻳﺮ ﭘﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﻗﺒﻞ از‬
‫‪ 6‬ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﻻﻳﻪ ﺳﺨﺖ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ (7‬در ﺣﻔﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻻﻳﻪ ﺳﻨﮓ ﺑﺮﺧﻮرد ﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻜﻲ از ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺗﺎ ‪ 3‬ﻣﺘﺮ در ﻻﻳﻪ ﺳﻨﮓ‬
‫ﻧﻔﻮذ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ وﺟﻮد ﺑﺴﺘﺮ ﺳﻨﮕﻲ اﺛﺒﺎت ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ (8‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ از ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻣﺘﻜﻲ ﺑﺮ ﻧﻮك در ﻻﻳﻪ ﺳﺨﺖ‪ ،‬ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻳﺎ ﺳﻨﮓ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺣﺪي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از وﺟﻮد آن ﻻﻳﻪ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ﻛﺎﻓﻲ زﻳﺮ ﻧﻮك ﺷﻤﻊ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد و ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل وﺟﻮد ﻳﻚ‬
‫ﻻﻳﻪ ﺿﻌﻴﻒ در زﻳﺮ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﺳﺨﺖ‪ ،‬ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻳﺎ ﺳﻨﮓ ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 3‬ﻣﺘﺮ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮود‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﺳﻨﮓ ﻫﻮازده ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫زﻳﺮ ﺑﺨﺶ ﻻﻳﻪ ﻫﻮازده ﺳﻨﮓ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ 4-2-7‬ﺣﻔﺎري و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﺧﺎك‬

‫‪ 1-4-2-7‬ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺣﻔﺎري و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠّﻲ ﻳﺎ‬
‫ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﺼﻮب ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-4-2-7‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎﻇﺮ واﺟﺪ ﺻﻼﺣﻴﺖ در ﻃﻮل زﻣﺎن ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪ و ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي در ﻣﺤﻞ ﭘﺮوژه‬
‫ﺣﺎﺿﺮ و ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﻈﺎرت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-4-2-7‬ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫اﺟﺮاﻳﻲ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﺮاﺟﻊ ذي رﺑﻂ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 4-4-2-7‬روشﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ :‬ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﺳﺘﻲ ﻳﺎ ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻨﺪﻫﺎي ذﻳﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪11‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ (1‬ﺣﻔﺎري ﺿﺮﺑﻪاي ﺳﺒﻚ در ﻻي‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ و ﺳﻨﮓ ﺿﻌﻴﻒ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﺮط ﺣﻔﺎري ﺧﺸﻚ‬
‫ﻣﻲﺗﻮان از اﻳﻦ روش در ﺧﺎك ﭼﺴﺒﻨﺪه ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺣﺎوي ﺷﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺣﻔﺎري‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده در ﺧﺎك ﭼﺴﺒﻨﺪه اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﺿﺮﺑﺎت ﺳﻨﮕﻴﻦ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ (2‬ﺣﻔﺎري ﺷﺴﺘﺸﻮﻳﻲ در ﻣﺎﺳﻪ و ﻻي و رس و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺪون ﻗﻠﻮه ﺳﻨﮓ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮ رﻃﻮﺑﺖ ﺧﺎك زﻳﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي و آزﻣﻮنﻫﺎي ﺑﺮﺟﺎ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ (3‬ﺣﻔﺎري ﺑﺎ اوﮔﺮ ﺑﺎ ﻣﻴﻠﻪ ﺗﻮﭘﺮ ﻓﻘﻂ در ﺧﺎك ﭼﺴﺒﻨﺪه ﻛﻪ دﻳﻮاره ﮔﻤﺎﻧﻪ ﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﻔﺎري ﺑﺎ اوﮔﺮ ﺑﺎ ﻣﻴﻠﻪ ﺗﻮﺧﺎﻟﻲ در ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ آب ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪ .‬اﺧﺬ ﻧﻤﻮﻧﻪ دﺳﺖ‬
‫ﻧﺨﻮرده در اﻳﻦ روش در زﻳﺮ ﺳﻄﺢ آب ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ (4‬ﺣﻔﺎري دوراﻧﻲ در ﺗﻤﺎم ﺧﺎكﻫﺎ ﺣﺘﻲ در زﻳﺮ ﺳﻄﺢ آب ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺮاي اﺧﺬ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده در ﺧﺎك ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮﻋﺖ دوران و ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻪ ﻣﺤﺪود ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ (5‬ﺣﻔﺎري دوراﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﻐﺰه ﮔﻴﺮي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﺧﺎك و ﺳﻨﮓ ﺑﺮاي ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻻﻳﻪﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﺎك اﺧﺬ ﺷﺪه از داﺧﻞ ﻣﻐﺰه در اﻳﻦ روش ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻗﺒﻮل ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ (6‬روشﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ و اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺰارش ﺷﻮد ﺗﺎ اﺛﺮ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي اﻳﻦ‬
‫روشﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻃﺮاح ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ 5-2-7‬آزﻣﻮنﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬
‫آزﻣﻮنﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎك و ﺳﻨﮓ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﭘﺮوژه اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‬
‫و ﻧﺘﺎﻳﺞ آن ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ آزﻣﻮنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﻠّﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﺼﻮب اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ 6-2-7‬آزﻣﻮنﻫﺎي درﺟﺎ )ﻣﺤﻠﻲ(‬

‫آزﻣﻮنﻫﺎي درﺟﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﻲ از ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎي ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ زﻣﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫اﻧﻮاع ﻣﺘﺪاول اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و ﻧﻮع ﺧﺎكﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام از اﻳﻦ آزﻣﻮنﻫﺎ ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫روش اﻧﺠﺎم آنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠّﻲ و ﻳﺎ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﺼﻮب ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫‪ 2-7‬ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ زﻣﻴﻦ‬

‫‪ 7-2-7‬ﮔﺰارشﻫﺎ‬
‫‪ 1-7-2-7‬ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎي ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﻻزم اﺳﺖ ﮔﺰارش ﻛﺎﻣﻞ آنﻫﺎ اراﺋﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫آزﻣﻮنﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﺧﺎم و ﭘﺮدازش ﺷﺪه ﮔﺰارش ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-7-2-7‬ﮔﺰارش ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ از ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎي ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد ذﻳﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ (1‬ﻧﻘﺸﻪ ﻣﺤﻞ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﺣﻔﺎري‪.‬‬
‫‪ (2‬ﺷﺮح ﺗﻤﺎم ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه از ﺧﺎك و ﺳﻨﮓ ﺑﺎ ذﻛﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﻴﺮي‪.‬‬
‫‪ (3‬ﺷﺮح ﺗﻤﺎم ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺧﺎك و ﺳﻨﮓ‪.‬‬
‫‪ (4‬ﺳﻄﺢ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ در ﺻﻮرت ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﺎ ذﻛﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺮداﺷﺖ‬
‫‪ (5‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﻤﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ و آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﺎ ذﻛﺮ ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺸﺎت‬

‫‪ 3-7-2-7‬ﮔﺰارش ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ از ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎي ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارد ﻣﻨﺪرج در ﮔﺰارش‬

‫ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻮارد ذﻳﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ 1-3-7-2-7‬ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻧﻮع ﭘﻲ و ﻣﻌﻴﺎر ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫‪ (1‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺧﺎك )در ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﺮوژه(‬
‫‪ (2‬اراﺋﻪ ﺗﻤﻬﻴﺪاﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ اﺛﺮات ﺧﺎكﻫﺎي ﻣﺘﻮرم ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬رواﻧﮕﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﻧﺸﺴﺖ ﻏﻴﺮ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ‬
‫و ﻧﺎﻫﻤﮕﻨﻲ ﺧﺎك ﺷﻮد‪ .‬ارزﻳﺎﺑﻲ اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع رواﻧﮕﺮاﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺒﺤﺚ ﺷﺸﻢ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن )اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ (2800‬و ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﺼﻮب ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 2-3-7-2-7‬ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻧﺸﺴﺖ ﻛﻞ و ﻧﺸﺴﺖ ﻏﻴﺮ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ‬
‫‪ 3-3-7-2-7‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ در ﺻﻮرت ﻟﺰوم‬
‫‪ 5-3-7-2-7‬ﺧﻮاص ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻧﺤﻮه آزﻣﺎﻳﺶ آنﻫﺎ‬
‫‪ 6-3-7-2-7‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻮع زﻣﻴﻦ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺒﺤﺚ ﺷﺸﻢ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن )اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪(2800‬‬
‫‪ 7-3-7-2-7‬ﺷﻴﺐ ﮔﻮدﻫﺎي ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ﺑﺮاي ﭘﻲﻛﻨﻲ‬
‫‪ 8-3-7-2-7‬اراﺋﻪ ﻧﻴﻤﺮخ ﻃﺮاﺣﻲ زﻣﻴﻦ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي زﻣﻴﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻃﺮاح ﭘﻲ‬
‫‪ 9-3-7-2-7‬ﻓﺸﺎر ﺧﺎك ﭘﺸﺖ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‪.‬‬
‫‪ 10-3-7-2-7‬ﻧﻮع ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺮاي ﺑﺘﻦ ﻣﺠﺎور ﺧﺎك ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ و ﻋﻨﺎﺻﺮ‬
‫ﺷﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻮﺟﻮد در آب و ﺧﺎك ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪.‬‬

‫‪13‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 4-7-2-7‬ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ و آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻣﺘﺪاول ﺑﺎﻳﺪ در اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي‬

‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﻠّﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﺼﻮب اﻧﺠﺎم و ﮔﺰارش ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮارد ﻋﺪول از اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ در ﮔﺰارش ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻚ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫‪ 3-7‬ﮔﻮدﺑﺮداري و ﭘﺎﻳﺶ‬

‫‪ 3-7‬ﮔﻮدﺑﺮداري و ﭘﺎﻳﺶ‬

‫‪ 1-3-7‬ﻫﺪف‬
‫ﻫﺪف اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺮاﺣﻞ ﻻزم ﺟﻬﺖ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﻲرﻳﺰي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از‬
‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﮔﻮدﺑﺮداري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﺷﻮد ذﻛﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 2-3-7‬آﻣﺎده ﺳﺎزي و ﺗﺴﻄﻴﺢ‬

‫‪ 1-2-3-7‬ﻗﺒﻞ از ﺗﺴﻄﻴﺢ و آﻣﺎدهﺳﺎزي اراﺿﻲ ﺑﺮاي ﭘﻲرﻳﺰي‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺮازﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ زﻣﻴﻦ ﺑﺎ‬
‫روشﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-2-3-7‬ﭘﺲ از ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻘﺸﻪ ﺗﺴﻄﻴﺢ ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدد‪ .‬ﻧﻘﺸﻪ ﺗﺴﻄﻴﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺮاز‬
‫زﻣﻴﻦﻫﺎي ﻣﺠﺎور و ﺷﻴﺐﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي زﻫﻜﺸﻲ‪ ،‬ﺗﺮاز ﭘﻲﻫﺎ و ﻋﻤﻖ ﻣﺪﻓﻮن آنﻫﺎ‪ ،‬ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 3-2-3-7‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻴﺰان ﺧﺎك ﻧﺒﺎﺗﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﺎك زﻳﺮ ﭘﻲ ﺑﻴﺶ از ‪ 3‬درﺻﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ‬
‫ﻗﺒﻞ از اﺣﺪاث ﭘﻲ و در ﻣﺮاﺣﻞ آﻣﺎده ﺳﺎزي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪ ،‬ﺧﺎك ﻓﻮق ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 4-2-3-7‬اﮔﺮ ﺗﺴﻄﻴﺢ اراﺿﻲ ﺑﺎ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪ ،‬اﺟﺮاي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ در ﻻﻳﻪﻫﺎي ﻛﻢ‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ و اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻃﺮاح ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺿﺮوري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪15‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 5-2-3-7‬ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻧﺸﺴﺖ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ در اﺛﺮ وزن ﺧﻮدش‪ ،‬اﻓﺰون ﺑﺮ ﻧﺸﺴﺖ زﻣﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬
‫ﺑﺮ اﺛﺮ وزن ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﺳﺎزه ﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 6-2-3-7‬اﺣﺪاث ﺳﺎزهﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ روي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﺧﺎك رس و ﻻي ﻳﺎ ﻣﺎﺳﻪ رﻳﺰداﻧﻪ‬

‫ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪ 7-2-3-7‬در ﺗﺴﻄﻴﺢ اراﺿﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ زﻫﻜﺸﻲ ﺳﻄﺤﻲ و زﻳﺮﺳﻄﺤﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ورود آب‬
‫ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد و زﻫﻜﺶ ﻣﻨﺎﺳﺐ در اﻣﺘﺪاد ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﺴﻴﺮ آب اﺣﺪاث ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 8-2-3-7‬اﮔﺮ ﻋﻤﻖ ﻗﺴﻤﺖ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﭘﺮ ﻛﻨﻨﺪه ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﺷﺪه ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ درﺻﺪ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﺮاﻛﺘﻮر اﺻﻼح ﺷﺪه ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﺑﺎ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 9-2-3-7‬اﮔﺮ ﻃﺮاح ﻗﺼﺪ دارد ﭘﻲ را ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه ﺑﻨﺎ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫روش ﻛﺎر را ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺳﭙﺲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر آنﻫﺎ را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻈﺎرت اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ 10-2-3-7‬ﺷﻴﺐدار ﻛﺮدن ﺳﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺧﺮوج آبﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﻧﻴﺰ ﺿﺮوري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-3-7‬ﮔﻮدﺑﺮداري‬
‫‪ 1-3-3-7‬ﺑﺮ اﺛﺮ ﮔﻮدﺑﺮداري در زﻣﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻨﺶ در آن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞﻫﺎ‬
‫و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاريﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﻮدﺑﺮداري از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮارد ذﻳﻞ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲ و ﺗﻮرم ﻛﻒ ﮔﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻒ ﺑﻴﺎﻧﺠﺎﻣﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻧﺸﺴﺖ زﻣﻴﻦ در ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺠﺎور ﮔﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-3-3-7‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺎﻳﺪارﺳﺎزي دﻳﻮاره ﮔﻮدﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از روشﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬اﻳﺠﺎد ﺷﻴﺐ ﭘﺎﻳﺪار‬
‫ب‪ -‬ﻣﻴﺦ ﻛﻮﺑﻲ ﻳﺎ اﺟﺮاي ﻣﻴﻞ ﻣﻬﺎر‬
‫پ‪ -‬دﻳﻮارﻫﺎي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه ﺑﺎ ﺗﻴﺮك از ﺟﻠﻮ‬

‫‪16‬‬
 ‫‪ 3-7‬ﮔﻮدﺑﺮداري و ﭘﺎﻳﺶ‬

‫ت‪ -‬دﻳﻮارﻫﺎي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه ﺑﺎ ﻣﻴﻞ ﻣﻬﺎر از ﭘﺸﺖ‬

‫ث‪ -‬ﻧﮕﻬﺪاري ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور ﮔﻮد ﺑﺎ ﺗﻴﺮك ﻳﺎ ﭘﻲﺑﻨﺪي ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮارد ﻓﻨﻲ‬
‫ج‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻣﻬﺎر ﺧﺮﭘﺎﻳﻲ‬
‫چ‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺷﻤﻊﻫﺎ و دﻳﻮاركﻫﺎي ﻃﺮهاي‬

‫‪ 3-3-3-7‬در ﮔﻮدﺑﺮداريﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲﻫﺎ و ﻣﺸﻜﻼت ﻣﺘﺪاول ﺑﻪ ﺷﺮح ذﻳﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻟﻐﺰش ﺧﺎك‬
‫ب‪ -‬ﻧﺸﺴﺖ و ﺗﻮرم ﺧﺎك و ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﮔﻮد‬
‫پ‪ -‬رﻳﺰش‬
‫ت‪ -‬ﺑﺎﻻ زدﮔﻲ ﻛﻒ ﮔﻮد‬
‫ث‪ -‬ﺟﻮﺷﺶ )در ﺻﻮرت ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﺳﻄﺢ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ(‬
‫ج‪ -‬ﻣﺸﻜﻼت ﻧﺎﺷﻲ از ﻟﺮزش ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﻮدﺑﺮداري در ﺳﺎزهﻫﺎي اﻃﺮاف ﮔﻮد‬

‫‪ 4-3-3-7‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﺧﻄﺮ ﮔﻮد‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﺧﻄﺮ ﮔﻮد ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر واﮔﺬاري ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺗﻔﻮﻳﺾ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺮﺟﻊ ذﻳﺼﻼح ﻛﻪ‬
‫در ﺑﻨﺪﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 1-4-3-3-7‬ﺟﻬﺖ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺧﻄﺮ ﮔﻮد ﻗﺎﺋﻢ ﻻزم اﺳﺖ ﻫﺮ ﺳﻪ ﺷﺮط ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮ دﺳﺘﻪ در‬
‫ﺟﺪول ‪ 1-3-7‬ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﺷﺮط ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮﻗﺮار ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻄﺮ ﮔﻮد ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻋﻤﻖ ‪ hc‬از راﺑﻄﻪ ‪ 1-3-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫–‬ ‫)‪(1-3-7‬‬

‫ﻛﻪ در آن‪:‬‬
‫‪ hc‬ﻋﻤﻖ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ‪ c ،‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﺧﺎك ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﻴﻠﻮﭘﺎﺳﻜﺎل‪  ،‬وزن‬
‫ﻣﺨﺼﻮص ﺧﺎك ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﻴﻠﻮﻧﻴﻮﺗﻦ ﺑﺮ ﻣﺘﺮﻣﻜﻌﺐ‪ ka ،‬ﺿﺮﻳﺐ ﻓﺸﺎر اﻓﻘﻲ زﻣﻴﻦ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك و ‪q‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﺮﺑﺎر ﮔﻮد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﻴﻠﻮﭘﺎﺳﻜﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 2-4-3-3-7‬اﮔﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور از ﻟﺒﻪ ﮔﻮد ﻛﻤﺘﺮ از ﻋﻤﻖ ﮔﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻞ ﺑﺎر ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن )‪(q‬‬
‫در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ hc‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪17‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 3-4-3-3-7‬در ﺻﻮرت ﺣﻀﻮر آب ﻳﺎ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ‪ hc‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺛﺮ آب ﺑﺮ ﺧﻮاص ﺧﺎك‬
‫در راﺑﻄﻪ ‪ 1-3-7‬ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 1-3-7‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﺧﻄﺮ ﮔﻮد ﺑﺎ دﻳﻮار ﻗﺎﺋﻢ‬

‫ﻋﻤﻖ ﮔﻮد از زﻳﺮ ﭘﻲ‬
‫ﺧﻄﺮ ﮔﻮد‬ ‫ﻋﻤﻖ ﮔﻮد از ﺗﺮاز ﺻﻔﺮ‬ ‫ﻣﻘﺪار‬
‫ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬ ‫ﺻﻔﺮ‬ ‫ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 6‬ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻛﻤﺘﺮ از ‪0/5‬‬
‫زﻳﺎد‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﺘﺮ‬ ‫ﺑﻴﻦ ‪ 6‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﺘﺮ‬ ‫ﺑﻴﻦ ‪ 0/5‬ﺗﺎ ‪2‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 20‬ﻣﺘﺮ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 20‬ﻣﺘﺮ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪2‬‬
‫‪ h‬ﻋﻤﻖ ﮔﻮد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ و ‪ hc‬ﻋﻤﻖ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺨﻤﻴﻦ اوﻟﻴﻪ ‪ c‬و ‪ ‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ 4-4-3-3-7‬اﮔﺮ آب ﺟﺎري ﺑﺎﺷﺪ )ﺗﺮاوش( آﻧﮕﺎه ﻫﻤﻮاره ﺧﻄﺮ ﮔﻮد زﻳﺎد ﻳﺎ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 5-4-3-3-7‬اﮔﺮ ﺧﺎﻛﻲ ﻛﻪ در آن ﮔﻮدﺑﺮداري اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد دﺳﺘﻲ ﻳﺎ ﻓﺎﻗﺪ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺧﻄﺮ ﮔﻮد را ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ 6-4-3-3-7‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﻣﺠﺎورت ﮔﻮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان "ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺣﺴﺎس" ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻓﻮق داراي ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﺨﺼﺎت دو ﺑﻨﺪ زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت "ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺣﺴﺎس" ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺪون اﺳﻜﻠﺖ و ﻳﺎ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪ آﺷﻜﺎر ﻋﻼﺋﻢ ﻓﺮﺳﻮدﮔﻲ و ﺿﻌﻒ زﻳﺎد در‬
‫ﺑﺎرﺑﺮي‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ارزش ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﻳﺎ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻛﺎرﻛﺮد و ﻳﺎ ﻋﻠﻞ دﻳﮕﺮ وﻗﻮع‬
‫ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺸﺴﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ در آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺧﺴﺎرات زﻳﺎدي ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ 7-4-3-3-7‬ﺟﺪول ‪ 1-3-7‬ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور ﮔﻮد در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ آن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺴﺎس ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در اﻃﺮاف ﮔﻮد ﺳﺎزه ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺴﺎس ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻄﺮ ﮔﻮد ﻫﻤﻮاره‬
‫ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 8-4-3-3-7‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﮔﻮد ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﭘﺎﻳﺪار اﺟﺮا ﺷﻮد ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻄﺮ ﭘﺬﻳﺮي ﮔﻮد از ﺟﺪول‬
‫‪ 2-3-7‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪18‬‬
 ‫‪ 3-7‬ﮔﻮدﺑﺮداري و ﭘﺎﻳﺶ‬

‫ﺟﺪول ‪ 2-3-7‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﺧﻄﺮ ﮔﻮد ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﭘﺎﻳﺪار‬

‫ﺧﻄﺮ ﮔﻮد‬ ‫ﻋﻤﻖ ﮔﻮد‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬ ‫ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 9‬ﻣﺘﺮ‬
‫زﻳﺎد‬ ‫ﺑﻴﻦ ‪ 9‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﺘﺮ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد‬ ‫ﺑﻴﺶ از ‪ 20‬ﻣﺘﺮ‬

‫‪ 9-4-3-3-7‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺧﻄﺮ ﮔﻮد ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺟﺪاول ‪ 1-3-7‬و ‪ 2-3-7‬ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻣﻬﻨﺪس ﻃﺮاح ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻬﻨﺪس ﻃﺮاح در‬
‫ﭘﺎﻳﺪارﺳﺎزي ﮔﻮد از ﻳﻚ ﻣﺘﺨﺼﺺ ذﻳﺼﻼح اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ 10-4-3-3-7‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺧﻄﺮ ﮔﻮد ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺟﺪاول ‪ 1-3-7‬و ‪ 2-3-7‬زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻚ ذﻳﺼﻼح واﮔﺬار ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 11-4-3-3-7‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺧﻄﺮ ﮔﻮد ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺟﺪاول ‪ 1-3-7‬و ‪ 2-3-7‬ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور ﮔﻮد ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺴﺎس ارزﻳﺎﺑﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻚ ذﻳﺼﻼح‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﺎﻳﺪارﺳﺎزي ﮔﻮد ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ذﻳﺼﻼح و‬
‫ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺟﺮاي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺎﻇﺮ ذﻳﺼﻼح اﻧﺠﺎم ﮔﺮدد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞﻫﺎي اﻓﻘﻲ و ﻗﺎﺋﻢ ﺳﺎزه‬
‫ﻣﺠﺎور و دﻳﻮاره ﮔﻮد ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﭘﺎﻳﺪارﺳﺎزي داﺋﻢ ﮔﻮد ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي و ﭘﺎﻳﺶ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 5-3-3-7‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﺎﻳﺪاري ﮔﻮد‬

‫‪ 1-5-3-3-7‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺪاري ﮔﻮد از ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻮارد ﻣﻄﺮح ﺷﺪه در ﺑﺨﺶ ‪ 5-7‬اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 2-5-3-3-7‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﮔﻮدﺑﺮداري ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﺎﻳﺪاري ﺑﺎ روشﻫﺎي‬
‫ﺗﻌﺎدل ﺣﺪي و ﺑﺮ اﺳﺎس روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬در اﻳﻦ روش‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻪ‬
‫ﺷﺮط ﻣﻮﻗﺖ ﺑﻮدن ﮔﻮد )ﻛﻤﺘﺮ از ﻳﻚ ﺳﺎل( ﺑﻪ ﺷﺮح ﺟﺪول ‪ 3-3-7‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻃﺮاح در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﺣﺎﻻت ﺣﺪي اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ 3-5-3-3-7‬ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﺎﻳﺪاري ﮔﻮد ﻻزم اﺳﺖ ﺑﺎر ﻣﺮده ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ و اﺑﻨﻴﻪ ﻣﺠﺎور ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 4-5-3-3-7‬ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﻮد در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻮﻗﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺎر زﻟﺰﻟﻪ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪19‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫ﺟﺪول ‪ 3-3-7‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻠﻲ ﮔﻮد ﻣﻮﻗﺖ‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻠﻲ‬
‫ﻧﻮع‬
‫ﻣﻮﻗﺖ‬
‫‪1/3‬‬ ‫ﺷﻴﺐﻫﺎي ﺧﺎﻛﺒﺮداري‬
‫‪1/3‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻠﻲ ﺷﻴﺮواﻧﻲ‬
‫‪1/5‬‬ ‫ﺑﺎﻻ آﻣﺪن ﻛﻒ ﮔﻮد‬

‫‪ 5-5-3-3-7‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﮔﻮد ﻣﻮ‪‬ﻗﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻴﺮوي زﻟﺰﻟﻪ ﻟﺤﺎظ ﺷﻮد و در اﻧﺘﺨﺎب ﺿﺮﻳﺐ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬دوام ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 6-3-3-7‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﮔﻮد و ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﮔﻮد و ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻳﺎ ﻣﺪلﺳﺎزي ﻋﺪدي ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﻲ‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﺑﻨﻴﻪ ﻣﺠﺎور ﮔﻮد ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻮدﺑﺮداري‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور ﮔﻮد را ﻣﺨﺘﻞ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ 1-6-3-3-7‬اﮔﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور ﮔﻮد در اﺛﺮ ﮔﻮدﺑﺮداري دﭼﺎر ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن اﻓﻘﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬آﻧﮕﺎه‬
‫ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎنﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور ﮔﻮد اﻋﻢ از ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 2-6-3-3-7‬اﮔﺮ ﻣﻘﺪار ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن اﻓﻘﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور ﮔﻮد اﻓﺰون ﺑﺮ ﻧﺸﺴﺖ ﻗﺎﺋﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن ﻧﺸﺴﺖﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ 3-6-3-3-7‬ﻣﻬﻨﺪس ﻃﺮاح ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﻗﺎﺋﻢ )‪ (Δ/L‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور ﮔﻮد ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن در ﻣﺤﺪوده دو ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ ،L‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ اﺧﺘﻼف ﻧﺸﺴﺖ‬
‫)ﻏﻴﺮﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ‪ ((Δ) ،‬ﺑﺮ ﻃﻮل ﻣﺤﺪوده ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ )‪ (L‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار )‪،(Δ/L‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺧﺮاﺑﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر رود‪ ،‬اﻏﻠﺐ ﻣﻘﺪار ‪ Δ‬در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﺘﻮن ﻣﺠﺎور ﮔﻮد و ﺳﺘﻮن ﻗﺒﻞ از‬
‫آن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺪار ∆ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺗﻴﺮ و ﺳﺘﻮنﻫﺎي ﺳﺎزه ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 4-6-3-3-7‬ﻛﺮﻧﺶ اﻓﻘﻲ )‪ (εh‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور ﮔﻮد ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭘﻲ دو ﺳﺘﻮن ‪ 1‬و‬
‫‪ 2‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ L‬و در ﻣﺠﺎور ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ h1‬و ‪ h2‬ﺑﻪ ﻃﺮف ﮔﻮد ﺣﺮﻛﺖ اﻓﻘﻲ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه دارﻳﻢ‪:‬‬

‫‪20‬‬
 ‫‪ 3-7‬ﮔﻮدﺑﺮداري و ﭘﺎﻳﺶ‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‪(2-3-7‬‬

‫‪ 5-6-3-3-7‬اﮔﺮ ﭘﻲﻫﺎ ﺑﺮﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻣﻘﺪار ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ اﻓﻘﻲ آنﻫﺎ ﺟﻤﻊ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻛﻞ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧﺴﺒﻲ ﭘﻲﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ 6-6-3-3-7‬ﻣﻘﺪار ﻣﺠﺎز ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور ﮔﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻧﺸﺴﺖ ﻗﺎﺋﻢ و‬
‫ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ اﻓﻘﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 7-3-3-7‬زﻫﻜﺸﻲ‬
‫اﮔﺮ اﺣﺪاث ﭘﻲ در زﻳﺮ ﺳﻄﺢ آب ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻻزم اﺳﺖ ﻣﻮارد ذﻳﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻧﺸﺴﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ و زﻣﻴﻦﻫﺎي اﻃﺮاف ﮔﻮد در اﺛﺮ آﺑﻜﺸﻲ ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬دﺑﻲ ﭘﻤﭙﺎژ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﺷﺪه و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻻزم ﺑﺮاي ﭘﻤﭙﺎژ ﻓﺮاﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫پ‪ -‬روش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﮔﻮدﺑﺮداري و ﻛﻨﺘﺮل آب ﺑﻪ ﻛﺎر رود‪.‬‬

‫‪ 4-3-7‬ﭘﺎﻳﺶ و ﻛﻨﺘﺮل‬
‫در ﮔﻮدﺑﺮداريﻫﺎي ﺑﺎ ﺧﻄﺮ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﻻزم اﺳﺖ رﻓﺘﺎر ﺳﺎزهﻫﺎ و دﻳﻮار ﮔﻮد ﻣﻮرد ﭘﺎﻳﺶ دﻗﻴﻖ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮدد و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﺎﻳﺶ ﺑﻄﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺷﺪه ﺗﺎ در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﻲ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬

‫‪ 1-4-3-7‬اﻫﺪاف اﺑﺰار ﮔﺬاري و ﭘﺎﻳﺶ‬

‫ﭘﺎﻳﺶ ﭘﺮوژه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ )ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ و اﺑﻨﻴﻪ اﻃﺮاف‪ ،‬دﻳﻮاره ﮔﻮد و ﻏﻴﺮه( ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻫﺪاف ذﻳﻞ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪ 1-1-4-3-7‬ﺗﺎﻳﻴﺪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‪ :‬اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﻲ‬
‫رﻓﺘﺎرﮔﻮدﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻴﺐ‪ ،‬دﻳﻮار‪ ،‬ﻧﺸﺴﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﭘﻲﻫﺎ و ﻏﻴﺮه در ﻃﻮل و ﭘﺲ از ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ﺣﻴﻦ ﻃﺮاﺣﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد و در ﺻﻮرت ﻣﻐﺎﻳﺮت‪ ،‬دادهﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺟﻬﺖ‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 2-1-4-3-7‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد در ﻃﻮل ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز‪ :‬اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﺑﺮاي ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﮔﻮدﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻴﺐﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‪ ،‬ﭘﻲﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور و ﻏﻴﺮه ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ روش‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪21‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 3-1-4-3-7‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد‪ :‬اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺳﺎزهﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﺑﺎزﺳﺎزي و ﻳﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺣﺴﺎس اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 4-1-4-3-7‬ﺗﺸﺨﻴﺺ روﻧﺪ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت و ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت‪ :‬ﻗﺒﻞ از آﻧﻜﻪ ﻣﺸﻜﻼت ﺑﺎﻟﻘﻮه در ﻃﻮل زﻣﺎن‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺎﻇﺮان ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي اوﻟﻴﻪ رﻓﺘﺎر ﺳﺎزه در دورهﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه‬
‫ﻣﺪت و ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ 5-1-4-3-7‬اﻳﻤﻨﻲ‪ :‬اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﻴﻦ ﻋﻼﻣﺖ ﻫﺸﺪار دﻫﻨﺪه از ﻳﻚ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎﻟﻘﻮه‬
‫ﻧﺎ اﻣﻦ ﺑﻜﺎر رود‪ .‬اﺑﺰار دﻗﻴﻖ و ﭘﺎﻳﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ درﻛﺎﻫﺶ ﻧﮕﺮاﻧﻲﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮ اﻳﻤﻨﻲ در‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻃﺮاف ﻣﺤﻞ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز اﻳﻔﺎ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ 6-1-4-3-7‬ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪ :‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻨﺪي ﻣﻌﺘﺒﺮ راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز ﺑﺮ ﺳﺎزهﻫﺎي اﻃﺮاف را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ .‬درﺻﻮرت دادﺧﻮاﻫﻲ‪ ،‬دادهﻫﺎي اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺟﻬﺖ اﺛﺒﺎت ﻳﺎ رد ارﺗﺒﺎط آﺳﻴﺐ در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻃﺮاف ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز‪ ،‬ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺸﺴﺖ ﺳﻨﺞﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺸﺶ ﺳﻨﺞﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺤﺮاف ﺳﻨﺞﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺠﻲ ﺳﻨﺞﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻫﺎ‪ ،‬و ﺷﺘﺎب ﻧﮕﺎرﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-4-3-7‬ﺗﻌﺪاد و ﻧﻮع دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﺎﻳﺶ‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻌﻲ ﺷﻮد از اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﺳﺎده اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺿﺮورت دارد‪ .‬اﻧﺠﺎم ﭘﺎﻳﺶ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮام ﺑﺎ ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺪون ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-4-3-7‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﺎﻳﺶ‬
‫ﺟﻬﺖ اﺑﺰارﮔﺬاري و اﺟﺮاي ﭘﺎﻳﺶ ﻣﺮاﺣﻞ ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ﻛﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﺘﺨﺼﺺ‬
‫ذﻳﺼﻼح ﭘﻴﻮﺳﺖ ﻃﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 4-4-3-7‬اﺑﺰار ﭘﺎﻳﺶ‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﭘﺎﻳﺶ اﺑﺰار ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻟﻴﺴﺖ اﻳﻦ اﺑﺰار ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﺨﺼﺺ ذﻳﺼﻼح اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪22‬‬
 ‫‪ 3-7‬ﮔﻮدﺑﺮداري و ﭘﺎﻳﺶ‬

‫‪ 5-4-3-7‬ﺗﻨﺎوب اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ در ﭘﺎﻳﺶ‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻫﺮ اﺑﺰار ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﻳﺎ ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ ﻳﻚ ﺑﺎر ﻳﺎ در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد‪ .‬در ﻫﻨﮕﺎم ﺣﻔﺎريﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻳﻚ روز زﻣﺎن‬
‫ﻧﻴﺎز دارد‪ ،‬رﺻﺪ ﻗﺮاﺋﺖ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت روزاﻧﻪ ﻳﺎ ﻳﻚ روز در ﻣﻴﺎن ﺑﺮاي‬
‫ﺗﻤﺎم اﺑﺰار اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻄﺢ آب )در ﺻﻮرت وﺟﻮد( در ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻫﺎي ﻟﻮﻟﻪ ﺷﺎﻏﻮﻟﻲ را در ﻫﻔﺖ روز اول ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت روزاﻧﻪ رﺻﺪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮ ﻫﻔﺖ روز رﺻﺪ ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﺪت زﻣﺎن ﺑﺎران ﻣﻤﺘﺪ‪،‬‬
‫ﺳﻄﻮح آب ﺑﺎﻳﺪ روزاﻧﻪ ﻳﻜﺒﺎر ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ‪ ،‬رﺻﺪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 6-4-3-7‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬اﺟﺮا و ﻧﻈﺎرت ﭘﺎﻳﺶ‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻃﺮاح ﮔﻮدﺑﺮداري ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﻧﺘﺨﺎب اﺑﺰار و ﻃﺮاﺣﻲ آراﻳﺶ آنﻫﺎ ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺶ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﮔﻮدﺑﺮداري ﻣﺴﺌﻮل ﺗﺎﻣﻴﻦ‪ ،‬ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﻗﺮاﺋﺖ‪ ،‬ﭘﺮدازش‪ ،‬اﻋﻼم ﺧﻄﺮ و اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎت ﻓﻮري‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫پ‪ -‬ﻧﺎﻇﺮ ﭘﺮوژه ﻣﺴﺌﻮل ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺣﺴﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﺎﻳﺶ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﮔﻮدﺑﺮداري و ﭘﺎﻳﺶ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻳﺎ ﺷﺮﻛﺖ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ذﻳﺼﻼح اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ت‪ -‬در ﮔﻮدﻫﺎي ﺑﺎ ﺧﻄﺮ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ و زﻳﺎد ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺷﺮاﻳﻄﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻃﺮاح اﻧﺠﺎم ﭘﺎﻳﺶ را‬
‫ﺿﺮوري ﺑﺪاﻧﺪ ﻻزم اﺳﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﺎﻳﺶ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬

‫‪23‬‬
 ‫‪ 4-7‬ﭘﻲ ﺳﻄﺤﻲ‬

‫‪ 4-7‬ﭘﻲ ﺳﻄﺤﻲ‬

‫‪ 1-4-7‬ﻫﺪف‬
‫اﻟﺰاﻣﺎت اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻲﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﭘﻲﻫﺎي ﻣﻨﻔﺮد‪ ،‬ﻧـﻮاري‪ ،‬ﻣﺮﻛـﺐ و ﮔﺴـﺘﺮده اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ از ﭘﻲﻫﺎي ﻧﻴﻤﻪ ﻋﻤﻴﻖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘـﻲ ﺻـﻨﺪوﻗﻪاي ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﺐ اﻳﻦ ﻓﺼﻞ در ﺧﺼﻮص ﭘﻲﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‪ ،‬ﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﭼﻮﺑﻲ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-4-7‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﻲﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ‬

‫ﺣﺎﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﭘﻲﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در دو ﺣﺎﻟﺖ )‪ (I‬روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز و )‪ (II‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ 1-‬از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻠﻲ ﭘﻲ‬
‫ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻓﻘﺪان ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻠﻲ در ﻛﻠﻴﻪ ﭘﻲﻫﺎ و اﺟﺰاي آنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻲﻫﺎي واﻗﻊ در ﻣﺤﻞﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه ﻗﺮار داده ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ (1‬در ﻧﺰدﻳﻜﻲ و ﻳﺎ روي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﺷﻴﺐ دار‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺷﺪه‬
‫‪ (2‬در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﺤﻞﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﺷﺪه و ﻳﺎ دﻳﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ (3‬در ﻧﺰدﻳﻜﻲ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎ‪ ،‬درﻳﺎﭼﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺨﺎزن آب و ﻳﺎ ﺳﻮاﺣﻞ درﻳﺎﻫﺎ‬
‫‪ (4‬در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﻌﺎدن در ﺣﺎل ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري و ﻳﺎ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺪﻓﻮن‬
‫اﻟﻒ‪ 2-‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺧﺎك ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﻤﺒﻮد ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي )ﻣﻘﺎوﻣﺖ(‬
‫ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﻳﻚ ﭘﻲ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎﻓﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﻤﺒﻮد ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﻧﺎﻣﺴﺎوي زﻳﺮ در ﻫﻤﻪ ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﻧﻬﺎﻳﻲ و ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد‪.‬‬
‫)‪(1-4-7‬‬

‫‪25‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫ﻛﻪ در آن‪:‬‬
‫‪ :F‬ﺑﺎر ﺳﺎزه و وزن ﭘﻲ و ﺧﺎك روي آن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ :R‬ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﺎك زﻳﺮ ﭘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ 3-‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺧﺎك ﻧﺎﺷﻲ از ﻟﻐﺰش ﭘﻲ‬
‫در ﭘﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ زﻳﺮ اﺛﺮ ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﻮرب ﻳﺎ اﻓﻘﻲ ﻗﺮار دارﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻟﻐﺰش ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﭘﻲﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎﻣﺴﺎوي زﻳﺮ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫)‪(2-4-7‬‬

‫ﻛﻪ در آن‪:‬‬
‫‪ :H‬ﻣﻮﻟﻔﻪ اﻓﻘﻲ ﺑﺎرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ وارد ﺑﺮ ﭘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻧﻴﺮوي راﻧﺶ ﻣﺤﺮك ﺧﺎك ﻧﻴﺰ ﻟﺤﺎظ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ :S‬ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻘﺎوم ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ زﻳﺮﻳﻦ ﭘﻲ و ﺧﺎك اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ :‬ﻧﻴﺮوي راﻧﺸﻲ ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك ﺟﻠﻮي ﭘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﺛﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﭘﻲ و زﻣﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑﺴـﻴﺞ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ 4-‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺗﻮام زﻣﻴﻦ و ﺳﺎزه ﭘﻲ‬
‫اﻟﻒ‪ 5-‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺳﺎزهاي ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﭘﻲ )ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزهاي ﭘﻲﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺒﺤـﺚ‬
‫ﻧﻬﻢ اﻳﻦ ﻣﻘﺮرات اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد(‬
‫ب‪ -‬ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در دو ﺣﺎﻟﺖ )‪ (I‬ﻛﻨﺘﺮل ﻧﺸﺴﺖ در روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز و )‪ (II‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣـﺪي ﻧﻬـﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ 1-‬ﻧﺸﺴﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﭘﻲ‬
‫اﺑﻌﺎد ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد ﻛﻪ راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫)‪(3-4-7‬‬

‫ﻛﻪ در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ‪:‬‬

‫‪ :‬ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﺲ ﺧﺎك‪ ،‬ﻧﻮع ﭘﻲ و ﺳﺎزه و ﻣﻄﺎﻟـﺐ اراﺋـﻪ ﺷـﺪه در ﺑﻨـﺪ‬
‫‪ 4-4-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ :S‬ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﻫﺎي ﺳﺮوﻳﺲ‪ ،‬ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت و ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﻣـﺪت )ﺗﺤﻜـﻴﻢ و‬
‫ﺧﺰش( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪26‬‬
 ‫‪ 4-7‬ﭘﻲ ﺳﻄﺤﻲ‬

‫ب‪ 2-‬ﻧﺸﺴﺖ ﻏﻴﺮ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﭘﻲ‬

‫ب‪ 1-2-‬ﻧﺸﺴﺖﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ و دورانﻫﺎي ﻧﺴﺒﻲ ﭘﻲﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻮام ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﻴﺮوﻫـﺎي‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت وارده و ﺗﻐﻴﻴﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎك زﻳﺮ ﭘﻲﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ب‪ 2-2-‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﻏﻴﺮ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺪون ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺮدن ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎزه ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨـﻲ‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻏﻴﺮ واﻗﻌﻲ ﺑﻴﺎﻧﺠﺎﻣﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺎﻻ‪ ،‬اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺳـﺎزه و ﺧـﺎك را‬
‫ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺮد‪.‬‬
‫ب‪ 3-2-‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ اوﻟﻴﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﻏﻴﺮ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻣﺠﺎز ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﻮع ﭘﻲ‪ ،‬ﻧﻮع ﺧﺎك و ﻧـﻮع ﺳـﺎزه )ﺟﻬـﺖ‬
‫ﺗﺎﻣﻴﻦ ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﺎزه( و ﺣﻔﻆ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷـﻮد‪ .‬ﺗﻮﺿـﻴﺤﺎت ﻻزم ﺑـﺮاي‬
‫ﻧﺸﺴﺖﻫﺎي ﻣﺠﺎز در ﺑﻨﺪ ‪ 4-4-7‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب‪ 3-‬ﺳﺎﻳﺮ ﺷﺮاﻳﻂ‪ :‬ﺳﺎﻳﺮ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ در ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﭘﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔـﺬارد از ﻗﺒﻴـﻞ ارﺗﻌﺎﺷـﺎت ﭘـﻲ و‬
‫ﺧﺎك‪ ،‬آﻣﺎس ﺧﺎك‪ ،‬آب ﺷﺴﺘﮕﻲ زﻳﺮ ﭘﻲ و رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-4-7‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﭘﻲﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ‬

‫ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﭘﻲ ﻣﻲﺗﻮان از ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎي ذﻳﻞ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد و ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﺮوژه‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ 1-3-4-7‬اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ ﻧﻈﺮي ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬

‫ﭘﺲ از ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎك ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‪ ،‬از رواﺑﻂ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﺘﺪاول ﻣﻌﺘﺒﺮ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻜﺎت ذﻳﻞ در ﺧﺼﻮص ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي رواﺑﻂ ﻧﻈﺮي در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺗﻮﺻﻴﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ 1-1-3-4-7‬راﺑﻄﻪ و ﺿﺮاﻳﺐ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي از روش "ﻫﻨﺴﻦ"‬
‫‪ 2-1-3-4-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﺷﻴﺐ ﺑﺎر از ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات "ﻣﺎﻳﺮﻫﻮف" ﻳﺎ "وﺳﻴﻚ"‬
‫‪ 3-1-3-4-7‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻃﻮل و ﻋﺮض ﻣﻮﺛﺮ ) ‪ ( ,‬در راﺑﻄﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺧﻤﺸﻲ‬
‫‪ 4-1-3-4-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻋﻤﻖ از ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد "ﻫﻨﺴﻦ" ﻳﺎ "وﺳﻴﻚ"‬
‫‪ 5-1-3-4-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﺷﻴﺐ ﻛﻒ ﭘﻲ و ﺿﺮاﻳﺐ ﺷﻴﺐ ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ از ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات "ﻫﻨﺴﻦ"‬
‫‪ 6-1-3-4-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﺷﻜﻞ از ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات "دﺑﻴﺮ"‬
‫‪ 7-1-3-4-7‬ﻟﺤﺎظ ﻧﻤﻮدن اﺛﺮ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬

‫‪27‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 2-3-4-7‬اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮنﻫﺎي درﺟﺎ‬

‫از ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي درﺟﺎ ﻣﺜﻞ ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ ،‬ﻧﻔﻮذ ﻣﺨﺮوط و ﭘﺮﺳﻴﻮﻣﺘﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ 1-2-3-4-7‬اﺳﺘﻔﺎده ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ :‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ ﺧﺎك از آزﻣﺎﻳﺶ در ﻣﺤﻞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه و‬
‫ﺳﭙﺲ رواﺑﻂ ﻧﻈﺮي ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ رود‪.‬‬
‫‪ 2-2-3-4-7‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ :‬از رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻛﻪ راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي در ﻣﺤﻞ‬
‫و ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي را اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺧﺼﻮص اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻜﺎت‬
‫ذﻳﻞ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬راﺑﻄﻪ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﺎك ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در اﻳﺮان ﺗﻮﺳﻌﻪ و اﻋﺘﺒﺎر ﺳﻨﺠﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬اوﻟﻮﻳﺖ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 4-4-7‬ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز‬
‫‪ 1-4-4-7‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺠﺎز اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي ﻧﺸﺴﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ و ﻏﻴﺮ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ در ﺟﺪول ‪ 2-4-7‬و ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬
‫ﻣﺠﺎز اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي ﭼﺮﺧﺶ در ﺟﺪول ‪ 3-4-7‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺪول‪ 2-4-7‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ اوﻟﻴﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز )ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ(‬
‫ﻧﻮع ﭘﻲ‬ ‫ﺧﺎك‬
‫ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ‬
‫‪25‬‬ ‫‪20‬‬ ‫ﻣﻨﻔﺮد و ﻧﻮاري‬
‫ﻣﺎﺳﻪ‬
‫‪50‬‬ ‫‪20‬‬ ‫ﺷﺒﻜﻪاي و ﮔﺴﺘﺮده‬
‫‪65‬‬ ‫‪25‬‬ ‫ﻣﻨﻔﺮد و ﻧﻮاري‬
‫رس‬
‫‪65-100‬‬ ‫‪25‬‬ ‫ﺷﺒﻜﻪاي و ﮔﺴﺘﺮده‬

‫ﺟﺪول‪ 3-4-7‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺠﺎز ﭼﺮﺧﺶ‬

‫ﻧﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﻣﻘﺪار ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﭼﺮﺧﺶ ‪) β‬رادﻳﺎن(‬

‫ﺣﺪ ﺧﺮاﺑﻲ ﺳﺎزهاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي داراي اﺳﻜﻠﺖ‬ ‫‪ 0/004‬ﺗﺎ ‪0/0067‬‬

‫ﺣﺪ اﻳﺠﺎد ﺗﺮك در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫‪ 0/002‬ﺗﺎ ‪0/0033‬‬

‫‪28‬‬
 ‫‪ 4-7‬ﭘﻲ ﺳﻄﺤﻲ‬

‫‪ 2-4-4-7‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺠﺎز ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪاول ﻓﻮق ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻘﺎدﻳﺮ اوﻟﻴﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﺴﺎس آن ﻻزم اﺳﺖ ﻣﻘﺎدﻳﺮ دﻗﻴﻖﺗﺮ را در‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻜﺎر ﺑﺮد‪ .‬ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻟﻒ( ﭘﺮﻫﻴﺰ از ﻇﺎﻫﺮ ﻧﮕﺮان‬
‫ﻛﻨﻨﺪه ب( ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزه و پ( ﺗﺎﻣﻴﻦ ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور‪ ،‬ﻣﺪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ 5-4-7‬روشﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﻲ ﺳﻄﺤﻲ‬

‫اﻳﻦ ﻣﻘﺮرات دو روش ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺎﻣﻞ روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز و روش ﺣﺎﻻت ﺣﺪي را ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻃﺮاح ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ روشﻫﺎ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 1-5-4-7‬روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز‬

‫‪ 1-1-5-4-7‬ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﻳﻦ روش ﺗﺮﻛﻴﺒـﺎت ﻣﻄـﺮح ﺷـﺪه در ﺑﺨـﺶ ﺗـﻨﺶ ﻣﺠـﺎز‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﺷﺸﻢ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺿﺮاﻳﺐ ﺑﺎر در اﻳﻦ روش ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻳﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 2-1-5-4-7‬در ﺧﺎكﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ﻓﻘﻂ ‪ %50‬ﺑﺎر زﻧﺪه در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻧﺸﺴﺖ دراز ﻣﺪت اﻋﻤﺎل ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 3-1-5-4-7‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎر زﻟﺰﻟﻪ ﻳﺎ ﺑﺎد از ‪ 0/25‬ﻣﺠﻤﻮع ﺑﺎر زﻧﺪه و ﻣﺮده ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ از آن ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 4-1-5-4-7‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎر زﻟﺰﻟﻪ ﻳﺎ ﺑﺎد از ‪ 0/25‬ﻣﺠﻤﻮع ﺑﺎر زﻧﺪه و ﻣﺮده ﺑﻴﺸـﺘﺮ ﺑﺎﺷـﺪ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﺎر‬
‫زﻟﺰﻟﻪ ﻳﺎ ﺑﺎد در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠـﺎز ﺧـﺎك اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣـﻲﻳﺎﺑـﺪ‪ ،‬زﻳـﺮا‬
‫ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﺷﺮاﻳﻂ زﻟﺰﻟﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 5-1-5-4-7‬ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﻣﻘﺪار آن‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺟﺪول ‪ 4-4-7‬ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 4-4-7‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻪ روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز در ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ )ﭘﻲ ﻣﻨﻔﺮد‪-‬ﻧﻮاري(‬

‫ﺗﺮاوش‬ ‫ﺑﺮﺷﻲ‬
‫ﻓﺸﺎر رو‬ ‫ﭘﺎﻳﺪاري‬ ‫ﻇﺮﻓﻴﺖ‬ ‫ﻧﻮع ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ‬
‫رﮔﺎب‬ ‫واژﮔﻮﻧﻲ‬ ‫ﻟﻐﺰش‬
‫ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‬ ‫ﻛﻠﻲ‬ ‫ﺑﺎرﺑﺮي‬

‫‪1/5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬

‫‪29‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 6-1-5-4-7‬ﻛﻨﺘﺮل ﻧﺸﺴﺖ در روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻘـﺪار ﻧﺸﺴـﺖ در‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻣﻘﺪار ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 7-1-5-4-7‬در اﻳﻦ روش ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻨﺶ زﻳﺮ ﭘﻲ ﻻزم اﺳﺖ ﺟﺪول ‪ 5-4-7‬ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 5-4-7‬وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻨﺶ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه زﻳﺮ ﭘﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬

‫ﻧﻮع ﺧﺎك‬
‫ﺻﺮﻓﺎً ﭼﺴﺒﻨﺪه‬ ‫داﻧﻪاي‬
‫ﻧﻮع ﭘﻲ‬

‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز < ﺗﻨﺶ ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز < ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﺻﻠﺐ‬

‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز < ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز < ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮ‬

‫‪ 8-1-5-4-7‬در ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻨﺶ ﻫﺎي زﻳﺮ ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻫـﻴﭻ ﻧﻘﻄـﻪاي از ﭘـﻲ ﻧﺒﺎﻳـﺪ دﭼـﺎر‬
‫ﻛﺸﺶ ﺷﻮد )ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻨﺶ =‪ (0‬ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ آن ﺑﺨﺶ از ﻛﺸﺶ ﺗﻮﺳﻂ اﻟﻤﺎن ﻫﺎﻳﻲ ﻣﺜﻞ ﺷﻤﻊ‪ ،‬رﻳﺰﺷـﻤﻊ‬
‫ﻳﺎ ﻣﻬﺎرﻫﺎ ﺗﺤﻤﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 9-1-5-4-7‬در ﭘﻲﻫﺎي اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز از ﻣﻌﻴﺎر ﻧﺸﺴﺖ ﺑﻪ دﺳـﺖ آﻣـﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻨﺶ ﻧﻴﺴﺖ و ﻃﺮاﺣﻲ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻨﺶ ﻣـﻮﺛﺮ ﻣﺘﻮﺳـﻂ‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬

‫‪ 2-5-4-7‬روش ﺣﺎﻻت ﺣﺪي‬

‫‪ 1-2-5-4-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎرﻫﺎ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﻣﺒﺎﺣﺚ‬
‫ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﻧﻬﻢ و دﻫﻢ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن )ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد( ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ 2-2-5-4-7‬ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ در ﺟﺪول ‪6-4-7‬‬
‫ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﻳﻲ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ 3-2-5-4-7‬در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري‪ ،‬ﺿﺮاﻳﺐ ﺑﺎر و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﻳﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻘﺪار ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 4-2-5-4-7‬ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻨﺶ زﻳﺮ ﭘﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺟﺪول ‪ 6-4-7‬ﻋﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫وﻟﻲ ﻻزم اﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز از ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪30‬‬
 ‫‪ 4-7‬ﭘﻲ ﺳﻄﺤﻲ‬

‫ﺟﺪول ‪ 6-4-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬

‫ﺿﺮاﻳﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬ ‫ﻛﻨﺘﺮلﻫﺎ‬
‫‪0/66‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻠﻲ‬
‫‪0/45‬‬ ‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬
‫‪0/5‬‬ ‫واژﮔﻮﻧﻲ‬
‫‪0/8‬‬ ‫ﻟﻐﺰش‬
‫‪0/45‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك‬

‫‪ 3-5-4-7‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻟﺮزهاي در ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﻲﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ‬

‫‪ 1-3-5-4-7‬ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺧﺎك زﻳﺮ ﭘﻲﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ در ﺷﺮاﻳﻂ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻜﺎت ذﻳﻞ‬
‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﺮ اﺛﺮ ﻧﻴﺮوي اﻓﻘﻲ و ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﺎﺷﻲ از زﻟﺰﻟﻪ‬
‫ب‪ -‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي و ﺿﺮاﻳﺐ ﺑﺎر و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻃﺒﻖ ﺟﺪاول ‪ 7-4-7‬و ‪ 8-4-7‬در‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫پ‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺮﺧﻲ از ﺧﺎكﻫﺎ در اﺛﺮ ﺑﺎرﻫﺎي دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ )ﻣﺜﻞ رواﻧﮕﺮاﻳﻲ ﺧﺎك‪،‬‬
‫زوال ﻣﺸﺨﺼﺎت دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺧﺎك در اﺛﺮ ﻛﺮﻧﺶ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ(‬

‫ﺟﺪول ‪ 7-4-7‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻪ روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز در ﺷﺮاﻳﻂ ﻟﺮزهاي‬

‫ﭘﺎﻳﺪاري‬ ‫ﻇﺮﻓﻴﺖ‬
‫واژﮔﻮﻧﻲ‬ ‫ﻟﻐﺰش‬ ‫ﻧﻮع ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ‬
‫ﻛﻠﻲ‬ ‫ﺑﺎرﺑﺮي‬

‫‪1/2‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1/2‬‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬

‫‪ 2-3-5-4-7‬ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي در ﺷﺮاﻳﻂ زﻟﺰﻟﻪ ﻣﻲﺗﻮان از رواﺑﻂ ﻧﻈﺮي اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ )ﺑﻪ‬
‫ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-4-7‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﺧﺎكﻫﺎي رﺳﻲ و ﺿﺮﻳﺐ ﻟﺮزهاي ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ‪0/1‬‬
‫و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد از رواﺑﻂ ﻧﻈﺮي ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻨﺮﺳﻲ‬
‫)ﻣﺜﻞ روش ﺳﺎرﻣﺎ( اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪31‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫ﺟﺪول ‪ 8-4-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﺑﺎر و ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻟﺮزهاي ﺑﺮاي روش ﺿﺮاﻳﺐ ﺑﺎر و ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ‬ ‫ﻧﻮع ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ‬
‫‪0/75‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻠﻲ‬
‫‪0/6‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﻣﻘﺎوم‬
‫‪0/6‬‬ ‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬ ‫ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫‪0/65‬‬ ‫واژﮔﻮﻧﻲ‬
‫‪0/9‬‬ ‫ﻟﻐﺰش‬
‫ﻃﺒﻖ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﻧﻬﻢ و دﻫﻢ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ‬
‫ﺿﺮاﻳﺐ ﺑﺎر‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬

‫‪ 6-4-7‬ﭘﻲﻫﺎي اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮ‬
‫‪ 1-6-4-7‬ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﻲﻫﺎي اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮ و ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﺗﻨﺶ زﻳﺮ ﭘﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮان از ﻓﺮض ﺗﻮزﻳﻊ‬
‫ﺧﻄﻲ ﺗﻨﺶ در زﻳﺮ ﭘﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ 2-6-4-7‬ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎزه ﭘﻲ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﺧﺎك را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﻨﺮ )‪ (KS‬ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻛﺮد‬
‫اﻣﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﻜﺎت ذﻳﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻣﻘﺪار ‪ KS‬از آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮي ﻣﺜﻞ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺻﻔﺤﻪ و ﻳﺎ آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎرﺳﻨﺞ ﺑﺎ اﺻﻼﺣﺎت‬
‫ﻻزم ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻘﺪار ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺮاي ‪ KS‬در ﺗﻤﺎم ﺳﻄﺢ زﻳﺮ ﭘﻲ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ و اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺨﺘﻲ در ﻟﺒﻪﻫﺎ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-6-4-7‬ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ دﻗﻴﻖ ﻧﺸﺴﺖ ﭘﻲ ﻻزم اﺳﺖ از ﻣﺪل ﺳﺎزي ﻣﺤﻴﻂ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺮاي ﺧﺎك اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 7-4-7‬ﻣﻼﺣﻈﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﭘﻲﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ‬

‫‪ 1-7-4-7‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و ﻋﻤﻖ ﭘﻲ‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و ﻋﻤﻖ ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮارد ذﻳﻞ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪32‬‬
 ‫‪ 4-7‬ﭘﻲ ﺳﻄﺤﻲ‬

‫‪ 1-1-7-4-7‬ﻋﻤﻖ ﭘﻲ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎﻳﺪ ‪ 0/5‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪ 2-1-7-4-7‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﺮاز زﻳﺮ ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮارد ذﻳﻞ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﺮازي اﺟﺮا ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﺼﻠﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻮرم ﻳﺎ اﻧﻘﺒﺎض در ﺧﺎكﻫﺎي رﺳﻲ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﺮازي اﺟﺮا ﺷﻮد ﻛﻪ در آن رﻳﺸﻪ درﺧﺘﺎن و ﺑﻮﺗﻪﻫﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺣﺪ‬
‫ﻣﺠﺎز ﻧﮕﺮدد‪.‬‬
‫پ‪ -‬ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ روي ﻻﻳﻪ ﺑﺎرﺑﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻳﺎ ﺧﺎك ﺑﻬﺴﺎزي ﺷﺪه اﺟﺮا ﺷﻮد‪.‬‬
‫ت‪ -‬ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﺮازي اﺟﺮا ﺷﻮد ﻛﻪ در آن ﺗﺮاز‪ ،‬ﻳﺦ زدﮔﻲ زﻣﻴﻦ در ﭘﻲ ﺧﺮاﺑﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ث‪ -‬ﺗﺮاز اﻳﺴﺘﺎﺑﻲ در زﻣﻴﻦ و ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در اﺛﺮ ﺣﻔﺎري ﺑﺮاي ﭘﻲ در زﻳﺮ ﺳﻄﺢ آب ﭘﻴﺶ‬
‫آﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ج‪ -‬اﺛﺮات ﺣﻔﺎريﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ در ﻣﺤﺪوده ﻧﺰدﻳﻚ ﭘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎزﻫﺎي دﻳﮕﺮ و ﻳﺎ ﻋﺒﻮر‬
‫زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫چ‪ -‬ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ زﻣﻴﻦ و ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻻﻳﻪ ﺑﺎرﺑﺮ در اﺛﺮ ﻧﺸﺖ آب و ﻳﺎ اﺛﺮات آب و ﻫﻮاﻳﻲ و‬
‫ﻳﺎ روشﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ح‪ -‬ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن اﺟﺮا ﭘﻲ در ﻋﻤﻖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺎﻣﻴﻦ ﭘﺎﻳﺪاري ﭘﻲ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪ 3-1-7-4-7‬ﻣﺤﻞ ﭘﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺷﻴﺐﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﻮارد ذﻳﻞ اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﭘﻲﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻟﺒﻪ ﺷﻴﺐ در ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺷﻴﺐ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺎﻳﺪاري‬
‫ﺷﻴﺐ و ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﻲ در ﺑﺎﻻي ﺷﻴﺐ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺧﻄﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ‪ 2‬اﻓﻘﻲ ﺑﻪ ‪ 1‬ﻗﺎﺋﻢ از ﻟﺒﻪ ﭘﻲ‬
‫ﻣﻲﮔﺬرد ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺷﻴﺐ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آنﻛﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ دﻗﻴﻖ ﭘﺎﻳﺪاري و ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﭘﻲ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫پ‪ -‬ﭘﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ رو ﻳﺎ در ﻣﺠﺎورت ﺳﻄﻮح ﺷﻴﺐ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻳﺎ از ﺳﻄﺢ ﺷﻴﺐ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﻴﻨﻲ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﻣﻬﺎرﻫﺎي اﻓﻘﻲ و ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻧﺸﺴﺖﻫﺎي ﻣﺨﺮب ﺗﺠﻬﻴﺰ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪33‬‬
 ‫‪ 5-7‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬

‫‪ 5-7‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬

‫‪ 1-5-7‬ﻫﺪف‬
‫اﻟﺰاﻣﺎت اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ و ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن داﺋﻢ و ﻣﻮﻗﺖ ﻧﻈﻴﺮ دﻳﻮارﻫﺎي وزﻧﻲ‪،‬‬
‫ﺳﭙﺮﮔﻮﻧﻪ‪ ،‬ﺧﺎك ﻣﺴﻠﺢ و ﻣﻴﻞﻣﻬﺎري و ﻣﻴﺨﻜﻮﺑﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 2-5-7‬اﻧﻮاع ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬

‫ﺟﻬﺖ ﻧﮕﻬﺪاري ﺧﺎك ﻣﻲﺗﻮان از اﻧﻮاع ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻪ ﭘﻨﺞ ﮔﺮوه وزﻧﻲ‪ ،‬ﺳﭙﺮﮔﻮﻧﻪ‪،‬‬
‫ﺧﺎك ﻣﺴﻠﺢ و ﻣﻴﻞﻣﻬﺎري و ﻣﻴﺨﻜﻮﺑﻲ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻳﻮار زﻳﺮزﻣﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ 1-2-5-7‬دﻳﻮارﻫﺎي ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد وزﻧﻲ‬

‫اﻳﻦ دﻳﻮارﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﺳﺎزه ﺻﻠﺐ اﺣﺪاث ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ دﻳﻮارﻫﺎي وزﻧﻲ‪ ،‬ﻧﻴﻤﻪ وزﻧﻲ‪ ،‬ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ‬
‫دار و ﻃﺮهاي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ دﻳﻮارﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً وزن ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﻲ ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-2-5-7‬دﻳﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮ ﮔﻮﻧﻪ‬

‫اﻳﻦ دﻳﻮارﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﭙﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻤﻊﻫﺎي ردﻳﻔﻲ و ﻏﻴﺮه ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﻣﻬﺎر ﺷﺪه و‬
‫ﻣﻬﺎر ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﺎرﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﭘﺸﺖ ﻳﺎ ﺟﻠﻮي دﻳﻮار اﺟﺮا ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ دﻳﻮارﻫﺎ ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﻲ‬
‫ﭘﺎﻳﺪاري‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ و در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻬﺎري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-2-5-7‬ﺧﺎك ﻣﺴﻠﺢ‬
‫در اﻳﻦ دﻳﻮارﻫﺎ ﺧﺎك ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺴﻤﻪﻫﺎي ﻓﻠﺰي‪ ،‬ورقﻫﺎي ﭘﻠﻴﻤﺮي و ﻳﺎ ﭘﺎرﭼﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ﻣﺴﻠﺢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪35‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 4-2-5-7‬ﻣﻴﻞ ﻣﻬﺎري و ﻣﻴﺨﻜﻮﺑﻲ‬

‫در اﻳﻦ ﻧﻮع دﻳﻮارﻫﺎ ﻧﻴﺮوي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻮده ﺧﺎك ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻴﺦ ﻳﺎ ﻣﻬﺎر ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﭘﺸﺖ دوﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 5-2-5-7‬دﻳﻮار زﻳﺮ زﻣﻴﻦ‬

‫دﻳﻮارﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از دو ﺻﻮرت ذﻳﻞ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد و ﻧﻜﺎت ﻣﻄﺮح ﺷﺪه در ﺑﻨﺪﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ (1‬دﻳﻮارﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ‪ :‬دﻳﻮارﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در زﻳﺮزﻣﻴﻦ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﺗﺼﺎﻟﻲ ﺑﺎ ﺳﺘﻮن‪ ،‬ﺗﻴﺮ و‬
‫ﺳﻘﻒ ﺳﺎزه ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪ (2‬دﻳﻮارﻫﺎي ﻣﺘﺼﻞ‪ :‬دﻳﻮارﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺘﻮنﻫﺎ و ﺳﻘﻒﻫﺎ و ﻳﺎ ﺑﺨﺸﻲ از آنﻫﺎ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و از‬
‫ﻧﻈﺮ ﺳﺎزهاي ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-5-7‬ﭘﺎﻳﺪاري اﻧﻮاع ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬

‫‪ 1-3-5-7‬ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﺣﺪي دﻳﻮارﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد وزﻧﻲ دارﻧﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ دﻳﻮارﻫﺎي وزﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﺣﺪي زﻳﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ (1‬ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻟﻐﺰش‬
‫‪ (2‬ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ واژﮔﻮﻧﻲ‬
‫‪ (3‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﭘﻲ زﻳﺮ دﻳﻮار‬
‫‪ (4‬ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻠﻲ دﻳﻮار‬
‫‪ (5‬ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺎزهاي دﻳﻮار در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻤﺶ و ﺑﺮش‬
‫‪ (6‬ﻛﻨﺘﺮل ﻧﺸﺴﺖ‬

‫‪ 2-3-5-7‬ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﺣﺪي دﻳﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮ ﮔﻮﻧﻪ‬

‫‪ 1-2-3-5-7‬ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ دﻳﻮارﻫﺎي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه از ﭘﺸﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﺣﺪي ﺷﻜﻞ ‪ 1-5-7‬ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪36‬‬
 ‫ﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬
‫‪ 5-7‬ﺳﺎزه ي‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 1-5 -7‬ﺣﺎﻟﺘﻬﻬﺎي ﺣﺪي دﻳﻮاررﻫﺎي ﻣﻬﺎر ه‬

‫ﺷﺪه‬ ‫ﻞ‬

‫ﺣﺪي ‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 10‬ﻧﻧﺸﺎن داده‬

‫‪ 2-2-3-5-7‬ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻠﻴﻞ دﻳﻮارﻫﺎي ﻣﻬﺎرر ﻧﺸﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﺎم ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﺣ‬
‫ﺷﺪه در ﺷﻜﻞ ‪ 1-5-7‬ﺑﺪون ددر ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻣﻬﺎرﻫﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﮔﺮﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در دﻳﻮﻮار ﺑﺎ ﻣﻬﺎر‬
‫ﻞ‬ ‫‪ 3-2-3-5-7‬دﻳﻮار ﻣﻬﺎر ﺷﺪﺪه از ﺟﻠﻮ ﻣﻲﺗﻮﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﻬﺎرﻫﺎي ﻣﺎﻳﻞ ﻳﺎ‬
‫ﺣﺪي ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻣﻮارد ﻓﻮق ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﺎﻧﺶ ﻣﻬﺎرﻫﺎﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻻ آﻣﺪﮔﻲ ﻛﻛﻒ ﮔﻮد و‬
‫ﻞ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﺣ‬
‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ و ﻣﺎﻳﻞ‬
‫ﺟﻮﺷﺶ ﻣﺎﺳﻪ در ﻛﻒ ﮔﻮد ﻧﻴﺰ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺧﺎك ﻣﺴﻠﺢ‬
‫ﺣﺪي دﻳﻮارﻫﺎي ﺧ‬
‫ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ي‬
‫‪ 3-3-5-7‬ﺣ‬
‫ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ دﻳﻮارﻫﺎي ﺧﺎك ﻣﺴﻠﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺎﻟﻟﺖﻫﺎي ﺣﺪي ﻧﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﺷﻜﻞ ‪ 2-5-7‬ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪37‬‬
‫ﻣﺒﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 2-5 -7‬ﺣﺎﻟﺖﻫﻫﺎي ﺣﺪي دﻳﻮاررﻫﺎي ﺧﺎك ﻣﺴﻠﻠﺢ‬

‫ﺸﺎر ﺧﺎك‬
‫‪ 4-5-7‬ﻓﺸ‬
‫‪ 1-4-5-7‬ﻛﻛﻠﻴﺎت‬
‫ﻦ اﺳﺖ در‬
‫ﺸﺎرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺧﺎك‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﻘﺪار ﺣﺮﻛﺖ و ﻛﺮﻧﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﺒﻮﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ‬
‫در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺸ‬
‫ﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺪي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﭘﻴﺶ آﻳﺪ‪ ،‬در ﻧﻈ‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺒﺎن در ﺣﺎﻟﺖ ﺪ‬
‫در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﻘﺎدﻳﺮ و ﺟﻬﺖﻫﺎي ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﻃﺮﺮاﺣﻲ ﺧﺎك‪ ،‬ﻣﻮاررد زﻳﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ (1‬ﺳﺮﺑﺎر روي ﺳﻄﺢ و ﺷﻴﺐ زﻣﻴﻦ‬
‫ﻮار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻂ ﻗﺎﺋﻢ‬
‫‪ (2‬زاوﻳﻪ دﻳ ر‬
‫‪ (3‬ﺳﻔﺮهﻫﺎي آب و ﻧﻴﺮوﻫﺎي آآب ﻧﺸﺘﻲ در زﻣﻣﻴﻦ‬
‫ك‬
‫‪ (4‬ﻣﻘﺪار و ﺟﻬﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ دﻳﻮاار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺎك‬
‫ﻛﻞ ﺳﺎزه ﻧﮕﻬﺒﺎن‬
‫‪ (5‬ﺗﻌﺎدل اﻓﻘﻲ و ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺮاي ﻞ‬
‫ﺼﻮص زﻣﻴﻦ‬
‫‪ (6‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ و وزن ﻣﺨﺼ‬
‫ﻮار‬
‫‪ (7‬زﺑﺮي دﻳ ر‬
‫‪38‬‬
 ‫‪ 5-7‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬

‫‪ 2-4-5-7‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﺧﺎك در ﺣﺎﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫‪ 1-2-4-5-7‬ﻓﺸﺎر ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻜﻮن‬
‫اﻳﻦ ﻓﺸﺎر در ﺣﺎﻟﺘﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ دﻳﻮار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺎك ﭘﺸﺖ دﻳﻮار ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻴﭻ ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻧﺪارد و‬
‫ﺧﺎك در اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﺶ ﺳﻜﻮن ﻗﺮار دارد‪ .‬ﻓﺸﺎر در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻜﻮن ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﺟﺎﻧﺒﻲ دﻳﻮار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 0/00005‬ﺑﺮاﺑﺮ ارﺗﻔﺎع آن اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 2-2-4-5-7‬ﻓﺸﺎر در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك و ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك‬
‫در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺣﺮﻛﺖ دﻳﻮار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺎك در ﺣﺪود ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺟﺪول ‪ 1-5-7‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﻓﺸﺎر وارده‬
‫از ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك ﻳﺎ ﻣﻘﺎوم ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن دﻳﻮار ﻣﻌﺎدل ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺮ‪ ،‬ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﻓﻮق ﻣﻲﺗﻮان از رواﺑﻂ راﻧﻜﻴﻦ ﻳﺎ ﻛﻮﻟﻤﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول‪ 1-5-7‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ اﻓﻘﻲ )‪ (Δx‬ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك و ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك ﺑﺮاي دﻳﻮار ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ‪H‬‬
‫‪Δx /H‬‬
‫ﻧﻮع ﺧﺎك‬
‫ﻣﺤﺮك‬ ‫ﻣﻘﺎوم‬
‫ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺘﺮاﻛﻢ‬ ‫‪0/001‬‬ ‫‪0/01‬‬
‫ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫‪0/002‬‬ ‫‪0/02‬‬
‫ﻣﺎﺳﻪ ﺳﺴﺖ‬ ‫‪0/004‬‬ ‫‪0/04‬‬
‫ﻻي ﻣﺘﺮاﻛﻢ‬ ‫‪0/002‬‬ ‫‪0/02‬‬
‫رس ﻣﺘﺮاﻛﻢ‬ ‫‪0/01‬‬ ‫‪0/05‬‬
‫رس ﻧﺮم‬ ‫‪0/02‬‬ ‫‪0/06‬‬

‫‪ 3-2-4-5-7‬ﻓﺸﺎر ﺧﺎك در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه‬

‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺧﺎك ﭘﺸﺖ دﻳﻮار ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻻﻳﻪ ﻻﻳﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي و ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻓﺸﺎر اﻓﺰودهاي در‬
‫ﺧﺎك ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻳﻦ ﻓﺸﺎر اﻓﺰوده ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎك در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد و در‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﺧﺎك‪ ،‬اﺛﺮ ﻧﺎﺷﻲ از وزن ﻏﻠﺘﻚ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آورده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 4-2-4-5-7‬ﻓﺸﺎر ﺧﺎك ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص‬
‫ﻓﺸﺎر آب‪ ،‬ﻓﺸﺎر رﻳﺸﻪ ﮔﻴﺎﻫﺎن‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻮرم ﺧﺎك‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻧﺎﺷﻲ از ﻳﺨﺒﻨﺪان و ﻓﺸﺎر ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻧﻴﺰ‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮوز ﺗﺮك‬
‫ﻛﺸﺸﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪39‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 5-2-4-5-7‬ﻓﺸﺎر ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك و ﻣﻘﺎوم در ﺷﺮاﻳﻂ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬

‫‪ 1-5-2-4-5-7‬در ﺻﻮرت وﺟﻮد زﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺧﺎك را ﻣﻲﺗﻮان از روشﻫﺎي ﺷﺒﻪ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ رواﺑﻂ ﻣﻮﻧﻮﻧﻮﺑﻪ اﻛﺎﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﭘﺎﻳﺪاري و ﺳﺎزهاي دﻳﻮار ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻘﻄﻪ اﺛﺮ اﺿﺎﻓﻪ ﻓﺸﺎر دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺑﻴﻦ ‪ 0/45‬ﺗﺎ ‪ 0/6‬ارﺗﻔﺎع دﻳﻮار از ﭘﺎي دﻳﻮار در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺻﻠﺒﻴﺖ دﻳﻮار ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻧﻘﻄﻪ اﺛﺮ اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 2-5-2-4-5-7‬اﺿﺎﻓﻪ ﻓﺸﺎر ﻣﻘﺎوم ﺑﺎ اﺛﺮ ﻣﺴﺎﻋﺪ در ﭘﺎﻳﺪاري دﻳﻮار‪ ،‬در ﺷﺮاﻳﻂ زﻟﺰﻟﻪ ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 3-5-2-4-5-7‬ﻓﺸﺎر آب در ﺷﺮاﻳﻂ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع ﺧﺎك و ﻣﻴﺰان ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-4-5-7‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﺧﺎك در ﭘﺸﺖ دﻳﻮار‬

‫‪ 1-3-4-5-7‬در دﻳﻮارﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮي ﺳﺎزهاي و ﻳﺎ ﻟﻐﺰش اﻓﻘﻲ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﺑﻪ‬
‫اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ )ﻃﺒﻖ ﺟﺪول ‪ (1-5-7‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻓﺸﺎر ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 2-3-4-5-7‬در دﻳﻮارﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮي ﺳﺎزهاي و ﻳﺎ ﻟﻐﺰش اﻓﻘﻲ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ رخ‬
‫داده اﻣﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻬﺖ ﺑﺴﻴﺞ ﺷﺪن ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﺮك ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻓﺸﺎر ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻜﻮن‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 3-3-4-5-7‬در دﻳﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي ﻳﺎ دﻳﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮي ﺑﺪون ﻣﻬﺎر ﻳﺎ ﻣﻬﺎرﺷﺪه ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﻴﻞ ﻣﻬﺎر از‬
‫ﭘﺸﺖ ﺑﺎﻳﺪ از ﻓﺸﺎر ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك ﺑﺎ ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﺜﻠﺜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻬﺎرﻫﺎي ﭘﺸﺖ زﻳﺎد‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺸﺎر ﺧﺎك را ﺑﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎي ﻋﺪدي ﻳﺎ روشﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫‪ 4-3-4-5-7‬در دﻳﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﺗﻴﺮك اﻓﻘﻲ ﻳﺎ ﻣﺎﻳﻞ از ﺟﻠﻮ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺸﺎر‬
‫ذوزﻧﻘﻪاي ﻳﺎ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 5-3-4-5-7‬در دﻳﻮارﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻦ ﻛﻪ اﻧﺘﻬﺎي آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻘﻒ ﻣﺘﻜﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ )دﻳﻮار ﻣﺘﺼﻞ ﻃﺒﻖ ﺑﻨﺪ‬
‫‪ (2-5-7‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﻓﺸﺎر ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻜﻮن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 6-3-4-5-7‬در دﻳﻮارﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻦ ﻛﻪ اﻧﺘﻬﺎي آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻘﻒ ﻣﺘﻜﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ )دﻳﻮار ﻣﺘﺼﻞ ﻃﺒﻖ ﺑﻨﺪ‬
‫‪ (5-2-5-7‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻟﺮزهاي ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﺪول ‪ 2-5-7‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﺳﺨﺘﻲ ﻳﺎ ﻧﺮﻣﻲ ﺧﺎك‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺧﺎك‪ ،‬ارﺗﻔﺎع دﻳﻮار و ارﺗﻔﺎع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﻀﺎوت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪40‬‬
 ‫‪ 5-7‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬

‫ﺟﺪول‪ 2-5-7‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﺧﺎك ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻟﺮزهاي‬

‫روش ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺧﺎك در ﻫﻨﮕﺎم زﻟﺰﻟﻪ‬ ‫ﺧﺎك ﭘﺸﺖ دﻳﻮار‬
‫ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻳﺎ ﺳﺨﺖ‬
‫ﻓﺸﺎر دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺧﺎك ﺑﺎ ﻓﺮض ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻜﻮن و ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي رواﺑﻄﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ وود‬
‫)ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺪول ﺑﺮﺷﻲ(‬
‫)‪ (1‬ﻓﺸﺎر دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺧﺎك ﺑﺎ ﻓﺮض ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك و ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي رواﺑﻄﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻣﻮﻧﻮﻧﻮﺑﻪ‪ -‬اﻛﺎﺑﻪ‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﺳﺴﺖ‬
‫ﻳﺎ‬
‫)‪ (2‬ﻓﺸﺎر اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺑﺎ ﻓﺮض ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻜﻮن‬

‫‪ 7-3-4-5-7‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺧﺎك در ﻫﻨﮕﺎم زﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬ﺑﺎ دو ﻣﻮﻟﻔﻪ در ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺑﺎرﮔﺬاري در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ‪ +‬اﺿﺎﻓﻪ ﻓﺸﺎر ﺧﺎك ﻫﻨﮕﺎم زﻟﺰﻟﻪ = ﻓﺸﺎر ﺧﺎك در ﻫﻨﮕﺎم زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪ 8-3-4-5-7‬ﻃﺮاح ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﺧﺎك در ﻫﻨﮕﺎم زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺮ روي دﻳﻮار ﭘﺮوژة ﺧﻮد از‬
‫ﻣﺪل ﺳﺎزي ﻋﺪدي ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﻲ ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ 5-5-7‬روشﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬

‫ﻃﺮاح ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﻳﻚ از دو روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز و ﻳﺎ ﺣﺎﻻت ﺣﺪي را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ و ﺟﻬﺖ ﻃﺮاﺣﻲ دﻳﻮار‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ 1-5-5-7‬ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺮاي اﻧﻮاع ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن در زﻳﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ 1-1-5-5-7‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن دﻳﻮارﻫﺎي وزﻧﻲ‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺮاي اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ دﻳﻮارﻫﺎ در ﺟﺪول ‪ 3-5-7‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول‪ 3-5-7‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن دﻳﻮارﻫﺎي وزﻧﻲ‬

‫ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻠﻲ‬ ‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬
‫ﻟﻐﺰش‬ ‫واژﮔﻮﻧﻲ‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫)ﺷﻴﺮواﻧﻲ(‬ ‫ﭘﻲ دﻳﻮار‬
‫‪1/5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫‪1/3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1/2‬‬ ‫‪1/2‬‬ ‫ﻟﺮزهاي‬

‫‪41‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ (1‬در اﻳﻦ دﻳﻮارﻫﺎ ﺑﺮآﻳﻨﺪ ﺑﺎر ﻗﺎﺋﻢ در ﺗﺮاز ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ‪ 0/33‬ﻣﻴﺎﻧﻲ ﭘﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺧﺮوج از‬
‫ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ در ﺗﺮاز ﻛﻒ ﭘﻲ ‪ 0/16‬اﺳﺖ و ﻫﻴﭻ ﻗﺴﻤﺖ از ﭘﻲ ﺑﻪ ﻛﺸﺶ ﻧﻴﻔﺘﺪ‪ .‬ﺧﺮوج از ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ در‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺮازﻫﺎ ﺑﺮاي دﻳﻮارﻫﺎي وزﻧﻲ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻗﻄﻌﺎت ﺑﻠﻮك ﺑﺘﻨﻲ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ از ‪ 0/25‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺸﻮد‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺨﺶ ﻛﻮﭼﻜﻲ از ﭘﻲ ﺑﻪ ﻛﺸﺶ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪.‬‬
‫‪ (2‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﭘﺎﻳﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ﻧﻴﺮوي ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك ﺟﻠﻮي دﻳﻮار ﻟﺤﺎظ ﮔﺮدد ﺑﺎﻳﺪ از‬
‫ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪ 2‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 2-1-5-5-7‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن دﻳﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎﻳﺪاري دﻳﻮار ﺳﭙﺮي ﻣﻲﺗﻮان ﻓﻘﻂ ﻳﻜﻲ از ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن زﻳﺮ را اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬واژﮔﻮﻧﻲ‪ :‬ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺟﺪول ‪ 3-5-7‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻟﻐﺰش اﻓﻘﻲ‪ :‬ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺪود ‪ 1/5‬ﺗﺎ ‪ 2‬ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﻘﺎوم ﺟﻠﻮي ﺳﭙﺮ اﻋﻤﺎل ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ‬
‫ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺮوي ﻣﻘﺎوم ﺟﻠﻮي ﺳﭙﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺮاي ﺧﺎكﻫﺎي‬
‫ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ‪ 2‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﮔﻴﺮداري ﺳﭙﺮ‪ :‬در روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز‪ ،‬ﻃﻮل ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻧﻔﻮذ ﺳﭙﺮ در ﺧﺎك‪ ،‬در ﺿﺮﻳﺐ‬
‫‪ 1/5‬ﺿﺮب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 1-2-1-5-5-7‬ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﻬﺎر‬
‫اﻟﻒ‪ -‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ دﻳﻮار ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز ﻣﻬﺎرﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻘﻲ در‬
‫ﺳﻨﮓ و ﺧﺎك ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ از ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪ 4‬و ‪ 3‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻴﻞ ﻣﻬﺎر ﺑﻪ ﺷﻤﻊ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺷﻤﻊ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود و اﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﭙﺮ دﻳﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫ﺳﭙﺮﻫﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﻴﺮكﻫﺎي ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ و ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻧﻬﻢ و دﻫﻢ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺮاي‬
‫اﺟﺰا ﺑﺘﻨﻲ ﻳﺎ ﻓﻮﻻدي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 2-2-1-5-5-7‬ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﻻ زدﮔﻲ ﻛﻒ‬
‫‪ 6‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻻ زدﮔﻲ ﻛﻒ ﮔﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد و ﺗﺮﺟﻴﺤﺎ‬
‫‪ 3-1-5-5-7‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن دﻳﻮارﻫﺎي ﺧﺎك ﻣﺴﻠﺢ‬
‫اﻟﻒ( ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻠﻲ دﻳﻮار‬
‫ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺎرﺟﻲ اﻳﻦ دﻳﻮارﻫﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن دﻳﻮارﻫﺎي ﺻﻠﺐ )وزﻧﻲ‪-‬‬
‫ﺟﺪول ‪ (3-5-7‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﭘﻲ دﻳﻮار ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 2‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪42‬‬
 ‫‪ 5-7‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬

‫ب( ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻨﻨﺪه‬

‫ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ‬
‫ﻣﺠﺎز ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻨﻨﺪه و دﻳﮕﺮي در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻬﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫ب‪ 1-‬ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺠﺎز ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﻓﻠﺰات از ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪ 1/5‬ﺗﺎ ‪) 1/7‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ژﺋﻮﺳﻴﻨﺘﺘﻴﻚﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن را ﺑﺮ اﺳﺎس ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺟﺰﻳﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻛﺮد‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬ ‫)‪(1-5-7‬‬

‫ﺿﺮﻳﺐ اﺣﺘﻤﺎل آﺳﻴﺐ دﻳﺪﮔﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻧﺼﺐ )‪ 1/1‬ﺗﺎ ‪ 1/5‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روش اﺟﺮا(‬ ‫‪FS‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺧﺰش )‪ 1‬ﺗﺎ ‪ (3‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ‬ ‫‪FS‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺧﻮردﮔﻲ ﻳﺎ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ )ﺣﺪود ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 1/5‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ(‬ ‫‪FS‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﻓﺴﺎد ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ )ﺣﺪود ‪ 1‬ﺗﺎ ‪(1/3‬‬ ‫‪FS‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺠﺎز‬ ‫‪T‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫‪T‬‬

‫ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎنﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﺮاي اﻋﻤﺎل ﺑﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﺪه ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه و ﻳﺎ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﺪه ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ‪ 1/5‬ﺗﺎ ‪ 2/5‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ب‪ (2-‬ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻬﺎر ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 1/5‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ (3-‬ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن اﺗﺼﺎل ﺑﻴﻦ ﻣﻬﺎر و ﻧﻤﺎي ﺧﺎك ﻣﺴﻠﺢ ﺑﺮاﺑﺮ ‪1/5‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 4-1-5-5-7‬ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ‬
‫اﻟﻒ‪ -‬در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن در روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻪ ﺷﺮح ﺑﺎﻻ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن و ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﭘﺸﺖ دﻳﻮار و ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺎﻳﺮ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﺮزشﻫﺎ و ﻧﻈﺎﻳﺮ‬
‫آن( ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﻧﻮع ﺳﺎزه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪،‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ﻣﻘﺪار ﻣﺠﺎز ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪43‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫ب( ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞﻫﺎي دﻳﻮار ﺑﺎﻳﺪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻟﺮزهاي ﻧﻴﺰ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪ .‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﻟﺮزهاي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫روشﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻠﻮك ﻟﻐﺰان ﻧﻴﻮﻣﺎرك ﻳﺎ ﻣﺪلﺳﺎزي ﻋﺪدي ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞﻫﺎي دﻳﻮار ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-5-5-7‬روش ﺣﺎﻻت ﺣﺪي‬

‫‪ 1-2-5-5-7‬در ﻛﻠﻴﻪ دﻳﻮارﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎر و ﺿﺮاﻳﺐ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﻧﻬﻢ و‬
‫دﻫﻢ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن )ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد( ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﻘﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در اﻧﻮاع ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬
‫در ﺟﺪاول ‪ 4-5-7‬ﺗﺎ ‪ 7-5-7‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ 2-2-5-5-7‬در ﺗﺮﻛﻴﺐﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري در ﺷﺮاﻳﻂ زﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ اﺿﺎﻓﻪ ﻓﺸﺎر ﺧﺎك ﻫﻨﮕﺎم زﻟﺰﻟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺸﻲ از ﻧﻴﺮوﻫﺎي زﻟﺰﻟﻪ )‪ (E‬ﻟﺤﺎظ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺧﺎك در‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺎر ﻣﺮده )‪ (D‬ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 3-2-5-5-7‬در ﺗﺮﻛﻴﺐﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري در ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر وزن ﺧﺎك‪ ،‬ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ ﻓﺸﺎر‬
‫ﺧﺎك در ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺸﺎر ﺧﺎك )‪ (H‬ﻟﺤﺎظ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 4-2-5-5-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در دﻳﻮارﻫﺎي وزﻧﻲ‬
‫در دﻳﻮارﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد وزﻧﻲ دارﻧﺪ ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ از ﺿﺮاﻳﺐ ﺟﺪول ‪ 4-5-7‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 4-5-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ دﻳﻮارﻫﺎي وزﻧﻲ‬

‫ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮو ﻳﺎ ﻟﻨﮕﺮ ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮو ﻳﺎ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬ ‫ﻛﻨﺘﺮلﻫﺎ‬
‫ﻣﻘﺎوم در ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﻘﺎوم در ﺷﺮاﻳﻂ ﻟﺮزهاي‬

‫ﻣﻤﺎن ﻳﺎ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش‬ ‫‪0/95‬‬ ‫‪0/66‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻠﻲ‬

‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﻳﻲ )‪(qu‬‬ ‫‪0/6‬‬ ‫‪0/45‬‬ ‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬

‫ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﻲ‬ ‫‪0/65‬‬ ‫‪0/5‬‬ ‫واژﮔﻮﻧﻲ‬

‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش اﻓﻘﻲ‬ ‫‪0/9‬‬ ‫‪0/7‬‬ ‫ﻟﻐﺰش‬

‫‪ 5-2-5-5-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﻘﻠﻴﻞ ﻧﻴﺮوي ﻣﻘﺎوم در دﻳﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮﮔﻮﻧﻪ‬

‫در دﻳﻮارﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮدي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﭙﺮ دارﻧﺪ ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮوي ﻣﻘﺎوم از ﺿﺮاﻳﺐ ﺟﺪول ‪5-5-7‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪44‬‬
 ‫‪ 5-7‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬

‫ﺟﺪول ‪ 5-5-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ دﻳﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮ ﮔﻮﻧﻪ‬

‫ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در‬ ‫ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در‬
‫ﻛﻨﺘﺮلﻫﺎ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻟﺮزهاي‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫‪0/95‬‬ ‫‪0/66‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻠﻲ‬
‫‪0/7‬‬ ‫‪0/55‬‬ ‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬
‫‪0/65‬‬ ‫‪0/5‬‬ ‫واژﮔﻮﻧﻲ‬
‫‪0/95‬‬ ‫‪0/9‬‬ ‫ﻟﻐﺰش‬
‫‪0/85‬‬ ‫‪0/75‬‬ ‫دﻳﻮار ﻣﻬﺎري ﻳﺎ اﻟﻤﺎن ﻣﻘﺎوم‬
‫‪0/8‬‬ ‫‪0/8‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ‬
‫‪ 0/9‬ﺑﺮاي ﺧﺎك و ‪ 1‬ﺑﺮاي ﺳﻨﮓ‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻴﺮون ﻛﺸﺶ ‪ 0/65‬ﺑﺮاي ﺧﺎك و ‪ 0/5‬ﺑﺮاي ﺳﻨﮓ‬

‫‪ 6-2-5-5-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮوي ﻣﻘﺎوم در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ و ﺷﻴﺮواﻧﻲﻫﺎ‬

‫در ﺗﺮاﻧﺸﻪﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮوي ﻣﻘﺎوم از ﺿﺮاﻳﺐ ﺟﺪول ‪ 6-5-7‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 6-5-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺷﻴﺮواﻧﻲ‬

‫ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در‬ ‫ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در‬
‫ﻛﻨﺘﺮلﻫﺎ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻟﺮزهاي‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫‪0/8‬‬ ‫‪0/66‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻠﻲ‬
‫‪0/65‬‬ ‫‪0/55‬‬ ‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬
‫‪0/95‬‬ ‫‪0/9‬‬ ‫ﻟﻐﺰش‬

‫‪ 7-2-5-5-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮوي ﻣﻘﺎوم در دﻳﻮارﻫﺎي ﺧﺎك ﻣﺴﻠﺢ‬

‫در دﻳﻮارﻫﺎي ﺧﺎك ﻣﺴﻠﺢ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺎرﺟﻲ از ﺿﺮاﻳﺐ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺟﺪول ‪4-5-7‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد و ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮوي ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ از ﺿﺮاﻳﺐ ﺟﺪول ‪7-5-7‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪45‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫ﺟﺪول ‪ 7-5-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﭘﺎﻳﺪاري داﺧﻠﻲ دﻳﻮارﻫﺎي ﺧﺎك ﻣﺴﻠﺢ )ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ(‬

‫ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ‬ ‫ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ‬

‫ﻧﻮع‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ در‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫ﻛﻨﺘﺮلﻫﺎ‬
‫ﭘﺎﻳﺪارﺳﺎزي‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻟﺮزهاي‬ ‫اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫‪0/95‬‬ ‫‪0/75‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﺗﺴﻤﻪ ﻓﻠﺰي‬

‫‪1/2‬‬ ‫‪0/9‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻨﻨﺪه ژﺋﻮﺳﻨﺘﺘﻴﻚ‬

‫ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪0/95‬‬ ‫‪0/9‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪن ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻨﻨﺪه‬

‫‪0/95‬‬ ‫‪0/8‬‬ ‫ﻟﻐﺰش ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻨﻨﺪه و ﺧﺎك‬

‫‪ 6-5-7‬ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي‬
‫‪ 1-6-5-7‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪيﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺎزهاي اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاري ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن و اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻴﺮوي‬
‫ﻛﺸﺸﻲ از آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺗﺸﻜﻴﻼت ﺑﺎرﺑﺮ ﺧﺎﻛﻲ ﻳﺎ ﺳﻨﮕﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪيﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﻮاع زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻳﻚ ﺳﺮ ﻣﻬﺎري‪ ،‬ﻳﻚ ﻃﻮل آزاد ﻣﻬﺎري و ﻳﻚ ﻃﻮل ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻬﺎري ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻋﻤﻞ ﺗﺰرﻳﻖ در زﻣﻴﻦ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻬﺎرﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان از رزﻳﻦ‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎن و ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﺟﻬﺖ ﺗﺰرﻳﻖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ از ﻣﻬﺎرﻫﺎي‬
‫رزﻳﻦدار اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﻣﻲﺗﻮان ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺲ از اﺟﺮا‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ را اﻧﺠﺎم داد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻬﺎرﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ زﻳﺎد )ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 25‬ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ( اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻳﻚ ﺳﺮ ﻣﻬﺎري‪ ،‬ﻳﻚ ﻃﻮل ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻬﺎري وﻟﻲ ﻃﻮل آزاد ﻣﻬﺎري ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﻴﺦ ﻣﻬﺎري ﻣﻌﺮوف ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫پ‪ -‬ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻳﻚ ﺳﺮ ﻣﻬﺎري‪ ،‬ﻳﻚ ﻃﻮل آزاد ﻣﻬﺎري و ﻳﻚ ﻣﻬﺎر ﺑﺘﻨﻲ ﻳﺎ ﻓﻠﺰي در‬
‫اﻧﺘﻬﺎي ﻣﻬﺎر‪.‬‬
‫ت‪ -‬ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻳﻚ ﻣﻬﺎر ﭘﻴﭻ و ﻳﻚ ﻛﻼﻫﻚ ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي‪.‬‬
‫از ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪيﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻮﻗﺘﻲ ﻳﺎ داﻳﻤﻲ ﺳﺎزه ﻧﮕﻬﺒﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪيﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از دو ﺳﺎل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪيﻫﺎي داﻳﻤﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪46‬‬
 ‫‪ 5-7‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬

‫‪ 2-6-5-7‬ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻬﺎرﻫﺎ‬
‫‪ 1-2-6-5-7‬ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻬﺎرﻫﺎ در ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺳﺎز و ﻛﺎر ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﻠﻴﻞ و‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺷﻜﺴﺖ ﺳﺎزهاي ﻣﻬﺎر ﻳﺎ ﺳﺮ ﻣﻬﺎرﻫﺎ‬
‫ب‪ -‬اﻋﻮﺟﺎج ﻳﺎ ﺧﻮردﮔﻲ ﺳﺮ ﻣﻬﺎر‬
‫پ‪ -‬در ﻣﻬﺎرﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪه‪ ،‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﻴﻦ ﺧﺎك و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪه‬
‫ت‪ -‬در ﻣﻬﺎرﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪه‪ ،‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﻴﻠﻪ ﻣﻬﺎر و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪه دور آن‬
‫ث‪ -‬در ﻣﻬﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎر ﻣﺮده ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺎر‬
‫ﻣﺮده‬
‫ج‪ -‬از دﺳﺖ دادن ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﻬﺎر ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ زﻳﺎد‪ ،‬ﭼﺮﺧﺶ ﺳﺮ ﻣﻬﺎر و ﻳﺎ ﺧﺰش‬
‫‪ 2-2-6-5-7‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ و ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺳﺎزهاي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻃﻮل آزاد ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪيﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 5‬ﻣﺘﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 3-2-6-5-7‬در ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪيﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻳﺎ ﻗﺴﻤﺘﻲ از آنﻫﺎ در ﺧﺎرج از زﻣﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻗﻄﻊ آنﻫﺎ در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﺳﺎزه ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه داﺷﺖ و ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻻزم‬
‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از آن را ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ 4-2-6-5-7‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﻮردﮔﻲ ﻗﺴﻤﺖ آزاد ﺳﺮ ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪيﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪه و ﺑﺎ‬
‫ﻻﺳﺘﻴﻚﻫﺎي ﮔﺮﻳﺲ دار و ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﻔﻆ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 5-2-6-5-7‬ﻃﺮاﺣﻲ اوﻟﻴﻪ ﻣﻬﺎرﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس روشﻫﺎي ﺗﺌﻮري اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺣﻴﻦ ﻧﺼﺐ ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬

‫‪ 3-6-5-7‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻬﺎرﻫﺎ‬
‫ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ ﻣﻬﺎرﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از رﺳﻴﺪن ﻣﻴﺰان ﺑﺎرﺑﺮي آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ‬
‫از ﻣﻬﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻨﺪ اﻣﺎ ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ ﺑﺎرﺑﺮي ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا‬
‫ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺎراﻳﻲ ﻣﻬﺎرﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻋﻤﻠﻜﺮد‪ ،‬ﺑﺎرﺑﺮي و ﺧﺰش ﺑﺮ روي آنﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 1-3-6-5-7‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﺑﺮي و ﺧﺰش‬
‫در ﭘﺮوژه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺟﺪول زﻳﺮ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﻬﺎرﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪47‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫ﺟﺪول ‪ 8-5-7‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﻬﺎرﻫﺎ‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻌﺪاد آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‬ ‫ﺑﺎر آزﻣﺎﻳﺶ‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎرﮔﺎه و ﺧﺎك‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ در آن ﺧﺎك و ﻣﻬﺎر در‬
‫‪ %5‬از ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻣﻬﺎرﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫‪ %150‬ﺑﺎر ﻃﺮاﺣﻲ‬ ‫ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ وﺟﻮد‬ ‫‪1‬‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ %5‬از ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻣﻬﺎرﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ آزﻣﺎﻳﺶ‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﻪ در آن ﺧﺎك و ﻣﻬﺎر وﺟﻮد‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ‪ 2‬اﻟﻲ ‪ 3‬ﻣﻬﺎر ﺗﺎ‬ ‫‪ %150‬ﺑﺎر ﻃﺮاﺣﻲ‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﻧﻪ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ‬ ‫‪2‬‬
‫‪ %200‬ﺑﺎر ﻃﺮاﺣﻲ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬
‫‪ %10‬از ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻣﻬﺎرﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ در آن ﺧﺎك و ﻣﻬﺎر وﺟﻮد‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ‪ 2‬اﻟﻲ‪ 3‬ﻣﻬﺎر ﺗﺎ ‪%250‬‬ ‫‪ %150‬ﺑﺎر ﻃﺮاﺣﻲ‬ ‫‪3‬‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺎر ﻃﺮاﺣﻲ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻧﺘﻬﺎي ﻛﻠﻴﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻓﻮق آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﺰش اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫اﮔﺮ در آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻓﻮق ﻣﻬﺎري زﻳﺮ ‪ %200‬ﺑﺎر ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺴﻴﺨﺘﻪ ﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺠﺪداً اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﻗﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﺎي ‪ %150‬در ﺑﺎر ‪ %125‬ﺑﺎر‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫آزﻣﻮنﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﺎرﮔﺬاري‪ -‬ﺑﺎرﺑﺮداري ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻬﺎرﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭘﻠﻪ‬
‫ﺑﺎرﮔﺬاري و ﺑﺎرﺑﺮداري ﺣﺪاﻗﻞ ‪ %25‬ﺑﺎر ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﭘﺮوژه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺟﺪول زﻳﺮ آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﺰش اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪:‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 9-5-7‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﺰش ﻣﻬﺎرﻫﺎ‬

‫ﻣﺪت ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺎر ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫ﻧﺮخ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬ ‫ﻣﻘﺪار ﺑﺎر‬ ‫ﺧﺎك‬
‫در آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﺰش‬
‫‪%150‬‬
‫در ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن‪-‬ﻟﮕﺎرﻳﺘﻢ‬ ‫‪ 1‬اﻟﻲ ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫ﻣﺎﺳﻪ‬
‫ﺑﺎر ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫زﻣﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻴﺐ در ﺑﺎزهﻫﺎي ‪20‬‬
‫‪%150‬‬
‫دﻗﻴﻘﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 2‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫رس‬
‫ﺑﺎر ﻃﺮاﺣﻲ‬

‫‪48‬‬
 ‫‪ 5-7‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﻗﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﺎي ‪ %150‬در ﺑﺎر ‪ %125‬ﺑﺎر‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 7-5-7‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﭘﺸﺖ دﻳﻮار‬

‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺮاي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‪ ،‬ﺧﺎكﻫﺎي ‪ SW،GP ،GW‬و ‪ SP‬ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﻲﺗﻮان از ﺧﺎكﻫﺎي ‪ SM ،GC ،GM‬و ‪ SC‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮان از ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي زﻫﻜﺸﻲ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻔﺎده و ﺧﺎك را ﻫﻤﻮاره در ﺷﺮاﻳﻂ ﻏﻴﺮ اﺷﺒﺎع و رﻃﻮﺑﺖ ﻛﻢ ﻧﮕﻪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫اﻧﻮاع دﻳﮕﺮ ﺧﺎكﻫﺎ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻻزم‬
‫ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﺸﺎور ذﻳﺼﻼح )ﻣﺎﻧﻨﺪ روﺷﻬﺎي ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺑﺎ آﻫﻚ‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎن و ﻏﻴﺮه و ﺗﺎﻣﻴﻦ زﻫﻜﺸﻲ( دﻳﺪه ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 8-5-7‬زﻫﻜﺸﻲ و آبﺑﻨﺪي دﻳﻮارﻫﺎ‬

‫‪ 1-8-5-7‬اﮔﺮ ﻓﺸﺎر ﻫﻴﺪرواﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ آب و ﻳﺦ در ﻃﺮاﺣﻲ دﻳﻮار دﻳﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﺿﺮوري اﺳﺖ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ زﻫﻜﺶ و ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﭘﺸﺖ دﻳﻮار اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 2-8-5-7‬دﻳﻮارﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت آبﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﻓﺸﺎر اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ آب در‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﺤﺎظ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪49‬‬
 ‫‪ 6-7‬ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‬

‫‪ 6-7‬ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‬

‫‪ 1-6-7‬ﻫﺪف‬
‫اﻟﺰاﻣﺎت اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ ﻳﺎ ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻓﺸﺎري )اﺗﻜﺎﻳﻲ ﻳﺎ اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ(‪ ،‬ﻛﺸﺸﻲ و ﻳﺎ‬
‫ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻛﻮﺑﺶ‪ ،‬ﻓﺮو ﺑﺮدن ﺑﺎ ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﺣﻔﺎري ﺑﺎ و ﻳﺎ ﺑﺪون ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻣﻨﻔﺮد و ﻫﻢ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ اﻟﺰاﻣﺎت اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻋﻨﻮان ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﻤﻊ ﻳﺎ ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ ﺑﺘﻨﻲ‪ ،‬ﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﭼﻮﺑﻲ و ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ‬
‫از آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-6-7‬ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‬

‫ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ در دو ﮔﺮوه ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫‪ 1-2-6-7‬ﻣﻮارد ذﻳﻞ در ﻫﺮ دو روش ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻪ روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز ﻳﺎ ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻪ روش ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬از دﺳﺖ دادن ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻠﻲ‬
‫ب‪ -‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﻤﺒﻮد ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺷﻤﻊﻫﺎ‬
‫پ‪ -‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻧﺎﺷﻲ از "زﻳﺮﻓﺸﺎر" ﻳﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻧﺎﻛﺎﻓﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻛﺸﺸﻲ‬
‫ت‪ -‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ در زﻣﻴﻦ ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎرﮔﺬاري ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ‬
‫ث‪ -‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺳﺎزهاي ﺷﻤﻊ در ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﻛﺸﺶ‪ ،‬ﺧﻤﺶ‪ ،‬ﺑﺮش و ﻳﺎ ﻛﻤﺎﻧﺶ‬
‫ج‪ -‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻣﺮﻛﺐ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن در زﻣﻴﻦ و ﺷﻤﻊ‬

‫‪51‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 2-2-6-7‬ﻣﻮارد ذﻳﻞ ﺑﺮاي ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري در ﻫﺮ دو روش ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻪ روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز و‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻪ روش ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻧﺸﺴﺖ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز در ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻓﺸﺎري‬
‫ب‪ -‬ﺑﻴﺮونﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز در ﺷﻤﻊ ﺗﺤﺖ ﻧﻴﺮوي ﻛﺸﺸﻲ‬
‫پ‪ -‬دوران ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز‬
‫ت‪ -‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز‬
‫ث‪ -‬ارﺗﻌﺎش ﻏﻴﺮﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﻲ‬

‫‪ 1-2-2-6-7‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺠﺎز ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻮارد اﻟﻒ ﺗﺎ ث ﺑﺮاي ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎزه و ﭘﺎﻳﺪاري آن اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 2-2-2-6-7‬ﺿﻤﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎزه‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺠﺎز ﻧﺸﺴﺖ ﺑﺮاي ﺷﻤﻊ‬
‫ﺗﻚ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭘﻲ ﻣﻨﻔﺮد و ﺑﺮاي ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭘﻲ ﮔﺴﺘﺮده در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-6-7‬ﺑﺎرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪ 1-3-6 -7‬ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎرﻫﺎي وارده‬
‫ﻛﻠﻴﺔ ﺑﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﺒﺤﺚ ﺷﺸﻢ )ﻧﻬﻢ‪ ،‬دﻫﻢ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد( ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-3-6-7‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن زﻣﻴﻦ‬

‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن زﻣﻴﻦ در ﺻﻮرت وﺟﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﺤﺎظ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬زﻣﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﻊﻫﺎ در‬
‫آن ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎنﻫﺎي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در اﺛﺮ ﺗﺤﻜﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻻآﻣﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺑﺎرﮔﺬاريﻫﺎي‬
‫ﻣﺠﺎور‪ ،‬ﺧﺰش ﺧﺎك و زﻣﻴﻦﻟﻐﺰه ﻣﻮاﺟﻪ ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎ در ﺷﻤﻊﻫﺎ اﺛﺮاﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻴﺮوي ﻧﺎﺷﻲ از‬
‫"اﺻﻄﻜﺎك ﻣﻨﻔﻲ ﺟﺪار"‪" ،‬ﺑﺎﻻ آﻣﺪن ﺷﻤﻊ" و "ﺣﺮﻛﺎت ﺟﺎﻧﺒﻲ" )و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ( اﻳﺠﺎد‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻃﺒﻖ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ذﻳﻞ ﺑﺎﻳﺪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻤﻊ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪52‬‬
 ‫‪ 6-7‬ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‬

‫‪ 1-2-3-6-7‬اﺻﻄﻜﺎك ﻣﻨﻔﻲ ﺟﺪار‬

‫اﻟﻒ‪ -‬در ﻳﻚ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك ﻣﻨﻔﻲ ﺟﺪار ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻨﺶ ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﺮﺑﺎر‬
‫اﻃﺮاف ﮔﺮوهﺷﻤﻊ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻧﺸﺴﺖ ﺷﺪه و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺮدن ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﺸﺎر آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺳﻄﺢ آب‪ ،‬ﺗﺤﻜﻴﻢ و ﻳﺎ ﻛﻮﺑﺶ ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻣﺠﺎور‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ب‪ -‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري در ﺷﻤﻊ ﻧﺎﺷﻲ از اﺛﺮ اﺻﻄﻜﺎك ﻣﻨﻔﻲ و ﻣﻘﺪار ﺣﺪاﻛﺜﺮ آن در ﺗﺮاز ﺻﻔﺤﻪ‬
‫ﺧﻨﺜﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﻃﺮح ﺳﺎزهاي ﺷﻤﻊ ﻟﺤﺎظ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫پ‪ -‬ﻟﺤﺎظ ﻛﺮدن ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك ﻣﻨﻔﻲ در ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺸﺴﺖ اﻳﺠﺎد‬
‫ﺷﺪه ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 2-2-3-6-7‬ﺑﺎﻻ آﻣﺪن ﺷﻤﻊ‬
‫ﺑﺎﻻ آﻣﺪﮔﻲ زﻣﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎرﺑﺮداري‪ ،‬ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﻳﺨﺒﻨﺪان و ﻳﺎ ﻓﺮو ﺑﺮدن ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺎﺷﻲ از اﻓﺰاﻳﺶ درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺖ زﻣﻴﻦ در اﺛﺮ ﻛﻨﺪن درﺧﺘﺎن‪ ،‬ﺗﻮﻗﻒ ﺑﺮداﺷﺖ از آب‬
‫زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ آن‪ ،‬ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺒﺨﻴﺮ )ﺑﺮ اﺛﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﺳﺎزي ﺟﺪﻳﺪ( و ﻏﻴﺮه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ "ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻﺑﺮﻧﺪه" و ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﺿﺎﻓﻪ وارده ﺑﺮ ﺷﻤﻊ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﺤﺎظ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ 3-2-3-6-7‬ﺣﺮﻛﺎت ﺟﺎﻧﺒﻲ‬
‫ﺣﺮﻛﺎت ﺟﺎﻧﺒﻲ زﻣﻴﻦ ﻣﻮﺟﺐ اﻋﻤﺎل ﺑﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﺮ روي ﺷﻤﻊﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎرﻫﺎ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ‬
‫ﻳﻚ ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ رخ دﻫﺪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﺤﺎظ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺳﺮﺑﺎرﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺮ روي دو وﺟﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻳﻚ ﺷﻤﻊ اﻋﻤﺎل ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺣﻔﺎريﻫﺎي ﺑﺎ ﺗﺮاز ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺮ روي دو وﺟﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻳﻚ ﺷﻤﻊ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫پ‪ -‬ﺷﻤﻊ در ﺟﻮار ﻳﻚ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ت‪ -‬ﺷﻤﻊ در زﻣﻴﻦ ﺷﻴﺐداري ﻛﻪ ﺧﺎك آن در ﺣﺎل ﺧﺰش اﺳﺖ اﺟﺮا ﺷﻮد‪.‬‬
‫ث‪ -‬وﻗﺘﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﺟﺎﻧﺒﻲ زﻣﻴﻦ و ﺷﻤﻊ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 4-6-7‬ﺷﻤﻊ ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﻣﺤﻮري‬

‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﻣﺤﻮري )ﻓﺸﺎري ﻳﺎ ﻛﺸﺸﻲ( ﺷﺎﻣﻞ ﺿﻮاﺑﻂ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ‬
‫ﺑﺎرﺑﺮي‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻧﺸﺴﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻃﺮاح ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاردي ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪2-6-7‬‬
‫ذﻛﺮ ﺷﺪه را ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪53‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 1-4-6-7‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬
‫ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﻳﻚ ﺷﻤﻊ‪ ،‬ﺑﺎرﻫﺎي ﻓﺸﺎري ﻃﺮاﺣﻲ را ﺑﺎ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎﻣﺴﺎوي زﻳﺮ در‬
‫ﻫﻤﻪ ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﻧﻬﺎﻳﻲ و ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺮ ﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪R‬‬ ‫‪F‬‬ ‫)‪(1-6-7‬‬

‫در اﻳﻦ ﻧﺎﻣﺴﺎوي‪:‬‬

‫‪ = Fc‬ﺑﺎر ﻓﺸﺎري ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪ = Rc‬ﺑﺎرﺑﺮي ﻓﺸﺎري ﺷﻤﻊ‬
‫‪ 1-1-4-6-7‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺷﻤﻊﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس روﺷﻬﺎي زﻳﺮ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ‬
‫ب‪ -‬روشﻫﺎي ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ از ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي درﺟﺎ )ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ ،‬ﻧﻔﻮذ ﻣﺨﺮوط‪(... ،‬‬
‫پ‪ -‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫ت‪ -‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬
‫‪ 2-1-4-6-7‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻓﻘﻂ از روشﻫﺎي اﻟﻒ و ب اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دﻗﺖ ﻻزم را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺷﻤﻊ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري )پ و ت( ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 3-1-4-6-7‬اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ‬
‫ﺑﺎرﺑﺮي ﻓﺸﺎري ‪ RC‬را ﻣﻲﺗﻮان از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪:‬‬

‫‪R‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪R‬‬ ‫)‪(2-6-7‬‬

‫در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ‪:‬‬

‫‪ Rb‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻮك ﺷﻤﻊ و ‪ Rs‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺟﺪاره ﺷﻤﻊ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ آﻧﻬﺎ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫رواﺑﻂ زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪:‬‬

‫‪R‬‬ ‫‪q A‬‬ ‫)‪(3-6-7‬‬

‫‪R‬‬ ‫∑‬ ‫‪1‬‬ ‫‪A‬‬ ‫)‪(4-6-7‬‬

‫‪54‬‬
 ‫‪ 6-7‬ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‬

‫در اﻳﻦ رواﺑﻂ‪:‬‬

‫‪ = qb‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻮك ﺷﻤﻊ‬
‫‪ = Ab‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺆﺛﺮ ﺳﻄﺢ ﻗﺎﻋﺪه ﻧﻮك ﺷﻤﻊ‬
‫‪ = qsi‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺟﺪاره ﺷﻤﻊ در ﻻﻳﻪ ‪i‬‬
‫‪ = Asi‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺆﺛﺮ ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺷﻤﻊ در ﻻﻳﻪ ‪i‬‬

‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ qb‬و ‪ qsi‬را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻚ ﻳﺎ ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي از ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي درﺟﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻮك ﺷﻤﻊ ‪ qb‬را ﻣﻲﺗﻮان از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ آورد‪:‬‬
‫∗‬ ‫∗‬
‫)‪(5-6-7‬‬

‫ﻛﻪ در آن ‪ c‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﺧﺎك در اﻃﺮاف و زﻳﺮ ﻧﻮك ﺷﻤﻊ و ‪ q‬ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ ﻗﺎﺋﻢ در ﺗﺮاز ﻧﻮك ﺷﻤﻊ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ *‪ N c‬و *‪ N q‬ﺑﺎﻳﺪ از رواﺑﻂ ﻣﻌﺘﺒﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ "ﻣﺎﻳﺮﻫﻮف"‪" ،‬وﺳﻴﻚ"‪" ،‬ﺟﺎﻧﺒﻮ"‪" ،‬ﻛﻮﻟﻬﺎوي"‬
‫)ﻣﺨﺼﻮص ﺷﻤﻊﻫﺎي درﺟﺎرﻳﺰ( ﻳﺎ ﻫﺮ روش دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﻌﺘﺒﺮ آﻣﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺟﺪار ﺷﻤﻊ را ﻣﻲﺗﻮان از روشﻫﺎي ﺗﻨﺶ ﻛﻞ )ﻣﺎﻧﻨﺪ روش ‪ (α‬ﻳﺎ ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ‬
‫)ﻣﺎﻧﻨﺪ روش ‪ (β‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫پ‪ -‬در اﻧﺘﺨﺎب رواﺑﻂ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ‪ ،‬ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در ﻳﻚ ﭘﺮوژه‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ زﻳﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻧﻮع ﺧﺎك ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬داﻧﻪﺑﻨﺪي‪ ،‬ﻛﺎﻧﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺷﻜﻞ داﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻴﺶ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺮاﻛﻢ ﻳﺎ ﻓﺸﺮدﮔﻲ‬
‫و ﺗﺮاواﻳﻲ‬
‫‪ -‬روش اﺟﺮاي ﺷﻤﻊ ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﺷﻤﻊﻫﺎي درﺟﺎرﻳﺰ و ﻳﺎ راﻧﺪه ﺷﺪه )ﻛﻮﺑﺸﻲ ﻳﺎ ارﺗﻌﺎﺷﻲ(‪ ،‬ﻃﻮل‪ ،‬ﻗﻄﺮ و‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺷﻤﻊ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﻮع آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﺎك‪ :‬ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺮاﻳﻂ زﻫﻜﺸﻲ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬ﻣﻴﺰان دﺳﺖﺧﻮردﮔﻲ‪.... ،‬‬
‫ت‪ -‬در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻮك ﺷﻤﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺎﺣﻴﻪاي از زﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺮ روي آن ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارد‬
‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ‪ .‬در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺛﺮات ﻻﻳﻪ ﺿﻌﻴﻒ در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ را ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻮك ﺷﻤﻊ‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آورد‪ .‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻻﻳﺔ ﺿﻌﻴﻔﻲ در ژرﻓﺎي ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 3‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ‬
‫ﻧﻮك ﺷﻤﻊ در زﻳﺮ آن وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎز و ﻛﺎر ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺳﻮراخﻛﻨﻨﺪه را در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻇﺮﻓﻴﺖ‬
‫ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﻨﻈﻮر داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪55‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 4-1-4-6-7‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ از ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي درﺟﺎ‬

‫در روش ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از آزﻣﺎﻳﺶ درﺟﺎ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ ،‬ﻧﻔﻮذ ﻣﺨﺮوط‪،(... ،‬‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ در ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺗﻮان ﺑﺎرﺑﺮي ﺷﻤﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده واﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪﻛﻪ‬
‫رواﺑﻂ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻨﺒﺔ ﺗﺠﺮﺑﻲ دارﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﻜﺎت زﻳﺮ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ﻛﺎﻓﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﺗﺮاز ﻧﻮك ﺷﻤﻊ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺟﺪار ﺷﻤﻊ در ﻻﻳﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ آزﻣﺎﻳﺶ در ﻧﻘﺎط ﻛﺎﻓﻲ در ﻫﺮ ﻻﻳﻪ اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ روش ﺑﺮاي ﻧﻮع ﺑﺨﺼﻮﺻﻲ از روش اﺟﺮاي ﺷﻤﻊ و ﺧﺎك ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺷﺮﻃﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻃﺮاﺣﻲ و اﺟﺮاﺋﻲ ﺷﻤﻊ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ 5-1-4-6-7‬اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺷﻤﻊ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻃﺮاﺣﻲ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺪﻗﻴﻖ ﻧﻤﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮارد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﻜﺎت زﻳﺮ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺷﻤﻊ در ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺷﺮط اﺟﺮاي ﻳﻜﺴﺎن "ﺷﻤﻊﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ"‬
‫و "ﺷﻤﻊﻫﺎي اﺻﻠﻲ" ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻗﻄﺮ و ﻃﻮل ﺷﻤﻊﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﺷﻤﻊﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻳﻜﺴﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت‬
‫اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ ﻗﻄﺮﻫﺎي اﻳﻦ دو‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﻗﻄﺮ ﺷﻤﻊ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﻊ اﺻﻠﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ از ﻧﻴﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫پ‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻃﺮاﺣﻲ از روي ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻧﻴﺮو ‪ -‬ﻧﺸﺴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﻚ روش ﻣﻌﺘﺒﺮ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 6-1-4-6-7‬اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﺎﻳﺶ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺷﻤﻊﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ آﻧﻜﻪ اوﻻً ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻚ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺛﺎﻧﻴﺎً ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﺑﺮ روي ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻧﻮع‪ ،‬ﻃﻮل‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ و‬
‫در ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎك ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﻳﺪ در ارﺗﺒﺎط و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روﺷﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺖ و از‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺷﻤﻊﻫﺎي ﺿﻌﻴﻒ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪدار و آﺳﻴﺐدﻳﺪه ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪56‬‬
 ‫‪ 6-7‬ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‬

‫‪ 2-4-6-7‬ﻧﺸﺴﺖ ﺷﻤﻊﻫﺎ‬
‫‪ 1-2-4-6-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﺷﻤﻊﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻮارد زﻳﺮ را ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻧﺸﺴﺖ ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻣﻨﻔﺮد‬
‫ب‪ -‬ﻧﺸﺴﺖ اﺿﺎﻓﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻤﻠﻜﺮد ﮔﺮوﻫﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ‬
‫‪ 2-2-4-6-7‬در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ در ﺧﺎﻛﻬﺎي رﻳﺰداﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﺛﺮ زﻣﺎن ﺑﺮ ﻧﺸﺴﺖ ﻛﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺤﻜﻴﻢ‬
‫و ﺧﺰش ﺧﺎك ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ 3-4-6-7‬ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻛﺸﺸﻲ‬
‫‪ 1-3-4-6-7‬ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﻳﻚ ﺷﻤﻊ‪ ،‬ﺑﺎرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ را ﺑﺎ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻛﺸﺸﻲ‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎﻣﺴﺎوي زﻳﺮ در ﻫﻤﻪ ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﻧﻬﺎﻳﻲ و ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺮﻗﺮار‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪Rt‬‬ ‫‪Ft‬‬ ‫)‪(6-6-7‬‬

‫در اﻳﻦ ﻧﺎﻣﺴﺎوي‪:‬‬

‫‪ = Ft‬ﺑﺎر ﻣﺤﻮري ﻛﺸﺸﻲ ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪ = Rt‬ﺑﺎرﺑﺮي ﻛﺸﺸﻲ ﺷﻤﻊ‬
‫‪ 2-3-4-6-7‬در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻛﺸﺸﻲ‪ ،‬دو ﻧﻮع ﺳﺎز و ﻛﺎر ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﻴﺮون آﻣﺪن ﺷﻤﻊﻫﺎ از زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﻔﺮد‬
‫ب‪ -‬ﺑﺎﻻ آﻣﺪن ﺑﻠﻮك زﻣﻴﻦ ﺣﺎوي ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ‬
‫‪ 3-3-4-6-7‬ﻧﻴﺮوي ﻣﻘﺎوم ﻛﺸﺸﻲ‪ ،‬ﭼﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻨﻔﺮد و ﭼﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺮوﻫﻲ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ‬
‫)‪ (7-6-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫‪Rt‬‬ ‫‪Wt‬‬ ‫‪Fs‬‬ ‫‪Uuplif‬‬
‫)‪(7-6-7‬‬

‫در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ‪:‬‬

‫‪ = Wt‬وزن ﺷﻤﻊﻫﺎ و وزن ﺑﻠﻮك ﺧﺎك )در ﮔﺮوهﺷﻤﻊ(‬
‫‪ =Fs‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﺻﻄﻜﺎك ﺟﺪار ﺷﻤﻊ و ﺧﺎك ﻳﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺧﺎك در ﻣﺮز ﺑﻠﻮك ﺧﺎك )در ﮔﺮوهﺷﻤﻊ(‬
‫‪ = Uuplift‬ﺑﺮآﻳﻨﺪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي رو ﺑﻪ ﺑﺎﻻي ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻓﺸﺎر آب ﺑﺎﻻﺑﺮﻧﺪه در زﻳﺮ ﺑﻠﻮك ﺧﺎك‪.‬‬

‫‪57‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 4-3-4-6-7‬در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﻠﻮك ﺧﺎك ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ دو ﻣﻘﺪار "ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬
‫ﻛﺸﺸﻲ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ"‪ ،‬و "ﻣﺠﻤﻮع ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻛﺸﺸﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ" در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 5-3-4-6-7‬در ﺑﺎرﮔﺬاريﻫﺎي ﻣﺘﻨﺎوب‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﺛﺮ ﺗﻜﺮار ﺑﺎر ﺑﺮ روي ﻛﺎﻫﺶ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻛﺸﺸﻲ‬
‫ﺷﻤﻊﻫﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 6-3-4-6-7‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﺻﻄﻜﺎك ﺟﺪار ﻛﺸﺸﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻣﻨﻔﺮد ‪ 0/7‬ﺗﺎ ‪ 0/85‬اﺻﻄﻜﺎك ﺟﺪار ﺷﻤﻊ‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﻓﺸﺎري ﻟﺤﺎظ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻛﺸﺸﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 5-6-7‬ﺷﻤﻊﻫﺎي ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ‬

‫‪ 1-5-6-7‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺟﺎﻧﺒﻲ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎﻣﺴﺎوي زﻳﺮ در ﻫﻤﻪ ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﻧﻬﺎﻳﻲ و ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪Rtr‬‬ ‫‪Ftr‬‬ ‫)‪(8-6-7‬‬

‫در اﻳﻦ ﻧﺎﻣﺴﺎوي‪:‬‬

‫‪ = Ftr‬ﺑﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪ = Rtr‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺷﻤﻊ‬

‫‪ 1-1-5-6-7‬در ارزﻳﺎﺑﻲ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ ﻳﻜﻲ از ﺳﺎز و ﻛﺎرﻫﺎي ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬در ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﭼﺮﺧﺶ و ﻳﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﺷﻤﻊ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ‬
‫ب‪ -‬در ﺷﻤﻊﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ و ﻻﻏﺮ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺧﻤﺸﻲ ﺷﻤﻊ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻮﺿﻌﻲ و ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﺧﺎك‬
‫ﺟﻠﻮي ﺷﻤﻊ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﺎﻻي آن‬
‫‪ 2-1-5-6-7‬در ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺣﺎﻟﺘﻬﺎي اﻟﻒ و ب ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺷﻤﻊ ﻣﻲﺗﻮان از روﺷﻬﺎي ﺗﺤﻠﻴﻞ‬
‫ﺗﻌﺎدل ﺣﺪي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ "ﺑﺮوﻣﺰ" اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ 3-1-5-6-7‬در ارزﻳﺎﺑﻲ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﺛﺮ ﮔﺮوﻫﻲ آﻧﻬﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 4-1-5-6-7‬در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﻤﻊﻫﺎي ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺑﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﺣﺘﻤﺎل ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺳﺎزهاي ﺷﻤﻊ در زﻳﺮ‬
‫ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪58‬‬
 ‫‪ 6-7‬ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‬

‫‪ 2-5-6-7‬ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﺟﺎﻧﺒﻲ‬
‫‪ 1-2-5-6-7‬در ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﺎﻻي ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺨﺘﻲ زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺳﺨﺘﻲ ﺧﻤﺸﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ‬
‫از ﺷﻤﻊﻫﺎ‪ ،‬ﮔﻴﺮداري ﺷﻤﻊﻫﺎ در ﺳﺮ ﺷﻤﻊ‪ ،‬اﺛﺮ ﮔﺮوﻫﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺛﺮ رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﺎرﻫﺎ در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 2-2-5-6-7‬ﭘﺎﺳﺦ ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﻄﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ ﺑﻮده و روشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻓﺮض‬
‫ﺧﻄﻲ ﺑﻮدن رﻓﺘﺎر ﺧﺎك اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺷﻤﻊ‬
‫ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻮده )ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 1‬درﺻﺪ ﻗﻄﺮ(‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺷﻤﻊ رﻓﺘﺎر ﺧﻄﻲ داﺷﺘﻪ و ﺑﺎرﮔﺬاري ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ )ﻧﻪ رﻓﺖ‬
‫و ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ( ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ 3-2-5-6-7‬از روش ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي ‪ p‐y‬ﻣﻲﺗﻮان در ﺗﺤﻠﻴﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮط آﻧﻜﻪ از‬
‫ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺧﺎكﻫﺎي اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ و ﭼﺴﺒﻨﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 4-2-5-6-7‬در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪل ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺑﺮاي ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞ‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﻲ ﺷﻮد‪ .‬در ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ ﺑﺎ ﺳﺮﺷﻤﻊ ﺻﻠﺐ و اﺗﺼﺎل ﮔﻴﺮدار‪ ،‬ﭘﺲ از ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﻲ‬
‫ﻣﺪل ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺑﺮاي ﺷﻤﻊ ﺑﺎ ﺳﺮ آزاد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻧﻴﺮو‪ -‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺷﻤﻊ ﺑﺎ ﺳﺮ ﮔﻴﺮدار ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 6-6-7‬ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ‬
‫در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻴﺰان ﺑﺎر اﻧﺘﻘﺎلﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻫﻨﺪﺳﻲ و ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻛﻼﻫﻚ ﺳﺮ ﺷﻤﻊ‪،‬‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و ﻃﻮل ﺷﻤﻊﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺤﻮه اﺗﺼﺎل ﺳﺮ ﺷﻤﻊ‪ ،‬ﺳﺨﺘﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺎرﻫﺎي وارده ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻘﺮرات اﻧﻮاع ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ از ﻧﻈﺮ ﺗﺤﻠﻴﻞ و ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 1-6-6-7‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ‬

‫‪ 1-1-6-6-7‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻫﺮ ﺷﻤﻊ در ﮔﺮوه ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺷﻤﻊ ﺗﻜﻲ ﻓﺮق دارد‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺿﺮﻳﺐ ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ اﺛﺮ ﮔﺮوﻫﻲ ﻳﺎ ﺑﺎزدﻫﻲ ﮔﺮوه در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 2-1-6-6-7‬ﺿﺮﻳﺐ ﺑﺎزدﻫﻲ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ و ﻗﻄﺮ ﺷﻤﻊﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻮع ﺧﺎك و روش اﺟﺮاي‬
‫ﺷﻤﻊ دارد‪ .‬ﺿﺮﻳﺐ ﺑﺎزدﻫﻲ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ در ﻫﺮ ﭘﺮوژه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ آن ﭘﺮوژه و ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از دادهﻫﺎ و رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪59‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 2-6-6-7‬ﻧﺸﺴﺖ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ‬

‫ﻧﺸﺴﺖ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻜﺎت زﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 1-2-6-6-7‬ﺗﺨﻤﻴﻦ اوﻟﻴﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﻓﺮض ﭘﻲ ﮔﺴﺘﺮده ﻣﻌﺎدل ﺗﺨﻤﻴﻦ زد‪.‬‬
‫ﻋﻤﻖ ﭘﻲ ﮔﺴﺘﺮده ﻣﻌﺎدل ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻮك و ﺟﺪار ﺷﻤﻊ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 2-2-6-6-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﺸﺴﺖ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ ﺑﺎ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﺧﺎك ﺑﺎ ﻓﻨﺮ )ﻣﺪل وﻳﻨﻜﻠﺮ( ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ روش ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ دﻗﺖ ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ ﻧﻤﻮدن‬
‫اﻧﺪرﻛﻨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻴﻦ ﺷﻤﻊ‪ ،‬ﺧﺎك و ﺳﺮﺷﻤﻊ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ 3-6-6-7‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎ در ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ‬

‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎ در ﮔﺮوه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﻬﻢ ﻧﻴﺮوﻫﺎ و ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي وارد ﺑﺮ ﻫﺮ ﺷﻤﻊ در ﮔﺮوه و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﻴﺮو و ﻟﻨﮕﺮ در ﺳﺮﺷﻤﻊ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪ 1-3-6-6-7‬ﻃﺮاح ﺟﻬﺖ ﺳﺎدﮔﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﻬﻢ ﺑﺎرﺑﺮي ﺧﺎك زﻳﺮ ﺳﺮﺷﻤﻊ ﮔﺴﺘﺮده را در ﻧﻈﺮ ﻧﮕﻴﺮد‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞ دﻗﻴﻖ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻬﻢ ﺳﺮﺷﻤﻊ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 2-3-6-6-7‬در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ ﻛﺮدن ﺳﻬﻢ ﺑﺎرﺑﺮي ﺧﺎك ﻣﻲﺗﻮان ﺧﺎك زﻳﺮ ﭘﻲ‬
‫ﮔﺴﺘﺮده )ﺳﺮﺷﻤﻊ( را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﻨﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺿﺮاﻳﺐ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺑﻴﻦ ﻓﻨﺮﻫﺎ ﻟﺤﺎظ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬ﺧﺎك اﻃﺮاف ﺷﻤﻊ در ﻫﺮ ﻋﻤﻖ ﺑﺎ ‪ 3‬ﻓﻨﺮ )ﻳﻚ ﻗﺎﺋﻢ و ‪ 2‬اﻓﻘﻲ( ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻨﺼﻮرت‬
‫رﻓﺘﺎر ﻓﻨﺮ ﻗﺎﺋﻢ زﻳﺮ ﻧﻮك ﺷﻤﻊ )‪ ،(Q-z‬ﻓﻨﺮﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ ﺟﺪار ﺷﻤﻊ )‪ (t-z‬و ﻓﻨﺮﻫﺎي اﻓﻘﻲ در‬
‫ﺟﺪار ﺷﻤﻊ )‪ (p-y‬و ﺑﻪ وﻳﮋه ﻣﻘﺪار ﺳﺨﺘﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻧﺪازهﮔﻴﺮي در ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﭘﺮوژه ﻳﺎ دادهﻫﺎي‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل از ﺳﺎﻳﺖﻫﺎ و ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 3-3-6-6-7‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎي ﺑﻨﺪﻫﺎي‪1-3-6-6-7‬و ‪ 2-3-6-6-7‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ ﺑﺎ ﻓﺮض‬
‫ﺧﺎك ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﻴﻂ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮماﻓﺰارﻫﺎي ﻋﺪدي ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﻲ ﺷﺪه‪ ،‬در‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎد و ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد و ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻃﺒﻘﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 3‬ﻃﺒﻘﻪ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺑﺎ‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻃﺒﻘﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 8‬ﻃﺒﻘﻪ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 4-6-6-7‬ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ‬

‫‪ 1-4-6-6-7‬ﻃﺮاﺣﻲ ﻃﺒﻖ اﻳﻦ ﻣﻘﺮرات ﺑﺎ روشﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ روش ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻛﺎﻫﻨﺪه‬
‫ﻧﺸﺴﺖ )ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﭘﻲ‪ -‬ﺷﻤﻊ( ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ 3-4-6-6-7‬ﻗﺎﺑﻞﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪60‬‬
 ‫‪ 6-7‬ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‬

‫‪ 2-4-6-6-7‬اﮔﺮ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﭘﻲ ﮔﺴﺘﺮده )ﺳﺮﺷﻤﻊ( ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺑﺮ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ ﺑﺮاي ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎرﻫﺎي‬
‫وارد ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬آنﮔﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎر وارد ﺑﺮ ﻫﺮ ﺷﻤﻊ ﺑﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد و اﺑﻌﺎد ﻫﺮ ﺷﻤﻊ ﭼﻨﺎن‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﺎر وارده را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻲﺗﻮان از ﻫﺮ دو‬
‫روش ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ 3-6-6-7‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ 3-4-6-6-7‬اﮔﺮ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز ﭘﻲ ﮔﺴﺘﺮده )ﺳﺮﺷﻤﻊ( ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺑﺮ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫وﻟﻲ ﻧﺸﺴﺖ ﺑﻴﺶ از ﻣﻘﺪار ﻣﺠﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آنﮔﺎه ﻋﻤﻠﻜﺮد ﭘﻲ ﮔﺴﺘﺮده ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن ﺗﻌﺪادي ﺷﻤﻊ‬
‫ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﺷﻤﻊﻫﺎ ﭼﻨﺎن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﺳﺮﺷﻤﻊ را ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﺠﺎز‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ در اﻳﻦ روش ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻘﺶ ﺳﺮ ﺷﻤﻊ و ﺧﺎك زﻳﺮ آن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﻪ رﻓﺘﺎر و ﺳﺨﺘﻲ ﺧﺎك و ﺷﻤﻊ و اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ در آن ﻟﺤﺎظ ﺷﺪه و ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮﻳﻬﺎي ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﺗﺪﻗﻴﻖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ 4-4-6-6-7‬از آن ﺟﺎ ﻛﻪ در روش ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻛﺎﻫﻨﺪه ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﺿﺮاﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺮ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺷﻤﻊ )روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز( و ﻳﺎ‬
‫اﻋﻤﺎل ﺿﺮاﻳﺐ ﺑﺎر و ﻣﻘﺎوﻣﺖ )ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﻳﻲ( ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪ 7-6-7‬ﺑﺎر ﻣﺠﺎز ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ‬

‫ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﺎر ﻣﺠﺎز ﺷﻤﻊ ﻣﻲﺗﻮان از ﻫﺮ ﻳﻚ از دو روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز ﻳﺎ روش ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ 1-7-6-7‬روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز‬

‫‪ 1-1-7-6-7‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ ‪ 3-6-7‬اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ آورده ﺷﺪه ﺑﺎ ﺿﺮﻳﺐ ﻳﻚ در‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻧﻴﺮو ﻟﺤﺎظ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎر وارد ﺑﺮ ﺷﻤﻊﻫﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻓﺸﺎري‪ ،‬ﻛﺸﺸﻲ و ﺟﺎﻧﺒﻲ وارد ﺑﺮ ﺷﻤﻊ )ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ ‪ Ft ،Fc‬و ‪ (Ftr‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ 2-1-7-6-7‬از ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﺎر ﻧﻬﺎﺋﻲ )‪ (Qult‬ﺣﺎﺻﻠﻪ از ﻫﺮ ﻳﻚ از روﺷﻬﺎي ﺑﻨﺪ ‪ 1-1-4-6-7‬ﺑﺮ ﺿﺮﻳﺐ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن‪ ،‬ﺑﺎر ﻣﺠﺎز )‪ (Qallow‬ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﮔﺮدد )راﺑﻄﻪ ‪ .(9-6-7‬درروش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز‪ Qallow ،‬در واﻗﻊ‬
‫‪ Rt ،Rc‬و ‪ Rtr‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ در ﺷﻤﻊ ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﻫﺎي ﻓﺸﺎري‪ ،‬ﻛﺸﺸﻲ و ﺟﺎﻧﺒﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪Qult‬‬
‫‪Qallow ‬‬ ‫)‪(9-6-7‬‬
‫‪F .S .‬‬

‫‪61‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 3-1-7-6-7‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن )‪ (F.S.‬ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺷﻤﻊ )‪ (Qult‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﺎرﻫﺎي وارده ﺑﻪ ﺷﻤﻊ دارد‪.‬‬
‫‪ 4-1-7-6-7‬ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺷﻤﻊ دروﺿﻌﻴﺖ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺟﺪول ‪ 1-6-7‬ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﻧﺸﺴﺖ ﻛﻞ‪ ،‬دوران و اﺧﺘﻼف ﻧﺸﺴﺖ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺠﺎز ﺑﻬﺮهﺑﺮداري‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﺷﺮاﻳﻂ ﻟﺮزهاي ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ آﺋﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ دﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ 5-1-7-6-7‬ﻋﺪد ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪ 2/2‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ در ﺟﺪول ‪1-6-7‬‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﻊ ﺗﺎ ﺑﺎر ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 6-1-7-6-7‬ﺑﻪ ﺷﺮط اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري ﻋﻼوه ﺑﺮ "ﺷﻤﻊﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ"‪ ،‬ﺑﺮ روي ﺗﻌﺪادي‬
‫ﻳﺎ درﺻﺪي از "ﺷﻤﻊﻫﺎي اﺻﻠﻲ"‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن را ﺗﺎ ‪ 2‬ﻛﺎﻫﺶ داد‪ .‬ﻧﻮع آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﻳﺎ‬
‫درﺻﺪ آن و ﺗﺮﻛﻴﺐ آزﻣﺎﻳﺸﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﺸﺎور ذﻳﺼﻼح ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺟﺪول‪ 1-6-7‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺷﻤﻊ در ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ )روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز(‬
‫ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن )‪(F.S.‬‬ ‫روش ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬ ‫ﻧﻮع ﺑﺎر اﻋﻤﺎﻟﻲ‬
‫‪3‬‬ ‫ﻛﻮﺑﺸﻲ‬
‫ﻓﻘﻂ روش ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ‬
‫‪4‬‬ ‫درﺟﺎرﻳﺰ‬
‫‪2/8‬‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻔﻮذ ﻣﺨﺮوط‬
‫ﻓﺸﺎري‪/‬ﻛﺸﺸﻲ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫‪2/2‬‬
‫)ﻓﺸﺎري‪/‬ﻛﺸﺸﻲ(‬
‫‪2/5‬‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬
‫‪2/5‬‬ ‫ﻓﻘﻂ روش ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ‬
‫ﺟﺎﻧﺒﻲ‬
‫‪2‬‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ )ﺟﺎﻧﺒﻲ(‬

‫‪ 7-1-7-6-7‬اﮔﺮ از روش ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻛﺎﻫﻨﺪه ﻧﺸﺴﺖ )ﭘﻲ‪ -‬ﺷﻤﻊ( ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻴﺎزي‬
‫ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻣﻨﻔﺮد ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺳﺮﺷﻤﻊ )ﭘﻲ ﮔﺴﺘﺮده( ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪62‬‬
 ‫‪ 6-7‬ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‬

‫‪ 2-7-6-7‬روش ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي‬

‫‪ 1-2-7-6-7‬در ﻛﻠﻴﻪ ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎر و ﺿﺮاﻳﺐ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﻧﻬﻢ و دﻫﻢ‬
‫ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن )ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد( اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻓﺸﺎري‪،‬‬
‫ﻛﺸﺸﻲ و ﺟﺎﻧﺒﻲ وارد ﺑﺮ ﺷﻤﻊ ) ‪ Ft ،Fc‬و ‪ (Ftr‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ 2-2-7-6-7‬ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎر ﻧﻬﺎﺋﻲ )‪ (Qult‬ﺣﺎﺻﻠﻪ از ﻫﺮ ﻳﻚ از روشﻫﺎي ﺑﻨﺪ‬
‫‪ ،1-1-4-6-7‬در واﻗﻊ ‪ Rt ،Rc‬و ‪ Rtr‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ در ﺷﻤﻊ ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﻫﺎي ﻓﺸﺎري‪ ،‬ﻛﺸﺸﻲ و ﺟﺎﻧﺒﻲ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ 3-2-7-6-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در وﺿﻌﻴﺖ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻨﺪرج در‬
‫ﺟﺪول )‪ (2-6-7‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 2-6-7‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ )ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﻳﻲ(‬

‫ﻧﻮع ﺑﺎر اﻋﻤﺎﻟﻲ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻃﺮاﺣﻲ‬

‫‪0/35‬‬ ‫ﻛﻮﺑﺸﻲ‬
‫ﻓﻘﻂ روش ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ‬
‫‪0/45‬‬ ‫درﺟﺎرﻳﺰ‬
‫‪0/5‬‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻔﻮذ ﻣﺨﺮوط‬
‫ﻓﺸﺎري‪/‬ﻛﺸﺸﻲ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫‪0/65‬‬
‫)ﻓﺸﺎري‪/‬ﻛﺸﺸﻲ(‬
‫‪0/55‬‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬
‫‪0/55‬‬ ‫ﻓﻘﻂ روش ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ‬
‫ﺟﺎﻧﺒﻲ‬
‫‪0/7‬‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ )ﺟﺎﻧﺒﻲ(‬

‫‪ 4-2-7-6-7‬در روش ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻣﻘﺪار ﻧﺸﺴﺖ ﻛﻞ‪ ،‬دوران و اﺧﺘﻼف ﻧﺸﺴﺖ ﺑﺎ‬
‫اﻋﻤﺎل ﺿﺮاﻳﺐ ﺑﺎر ﻳﻚ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺠﺎز ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪63‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 8-6-7‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري ﺷﻤﻊ‬

‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺷﻤﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ﺑﺎري اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ و ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻄﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﻇﺮﻓﻴﺖ‬
‫ﺑﺎرﺑﺮي‪ ،‬راﺑﻄﻪ ﻧﻴﺮو ‪ -‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ و ﺿﺮﻳﺐ ﺳﺨﺘﻲ ﺷﻤﻊ را ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ آن اﺳﺘﺨﺮاج ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﺑﺘﻮان ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺷﻤﻊﻫﺎي اﺟﺮا ﺷﺪه و اﻣﻜﺎﻧﺎت اﺟﺮاي ﺷﻤﻊ را ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﻤﻮد‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي‬
‫ﺑﺎرﮔﺬاري ﺷﻤﻊﻫﺎ در وﺿﻌﻴﺖﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ از ﻧﻮع ﺷﻤﻊ ﻳﺎ روش ﻧﺼﺒﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻳﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻓﻌﻠﻲ ﺑﺮ‬
‫روي آﻧﻬﺎ در ﺧﺎك ﻣﺸﺎﺑﻪ و ﻳﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺸﺎﺑﻪ در دﺳﺖ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺷﻤﻌﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﺠﺮﺑﻪ اﺟﺮاﻳﻲ آن در ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺣﺪاث ﻃﺮح‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫پ‪ -‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺧﺎص ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﺌﻮري و ﺗﺠﺮﺑﻲ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﺎﻓﻲ در ﺗﺤﻠﻴﻞ آﻧﻬﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ت‪ -‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪه در ﺣﻴﻦ ﻧﺼﺐ ﺷﻤﻊﻫﺎ در ﻣﺤﻞ از آﻧﭽﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺌﻮري‬
‫و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻗﺒﻠﻲ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﺷﺪه ﺗﻔﺎوت ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ دارد و ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ‬
‫ﺧﺎك ﻧﺘﻮان دﻻﻳﻞ آن را روﺷﻦ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ 1-8-6 -7‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬

‫‪ 1-1-8-6-7‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺷﺎﻣﻞ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻓﺸﺎري‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫ﻛﺸﺸﻲ و آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠّﻲ ﻳﺎ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﺼﻮب‬
‫ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮاﻓﻖ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ و ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ 2-1-8-6-7‬روش آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺷﻤﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت ﺑﺎرﮔﺬاري و‬
‫ﻣﺪت زﻣﺎن آﻧﻬﺎ و ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﺎرﮔﺬاري دورهاي‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از ﻧﺘﺎﻳﺞ آن ﺑﺘﻮان رﻓﺘﺎر ﺷﻤﻊ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞﻫﺎ‪ ،‬ﺧﺰش‪ ،‬ﺳﺨﺘﻲ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞﻫﺎي ارﺗﺠﺎﻋﻲ را اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ 3-1-8-6-7‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺷﻤﻊﻫﺎ در ﻛﺸﺶ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﺎ ﺣﺪ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ اداﻣﻪ داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮونﻳﺎﺑﻲ ﺑﺎر‪ -‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ در آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﺸﺸﻲ‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً در ﻣﻮارد ﺑﺎرﮔﺬاريﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 4-1-8-6-7‬راﺳﺘﺎي ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻛﺸﺸﻲ ﻳﺎ ﻓﺸﺎري در آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺤﻮر ﻃﻮﻟﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪64‬‬
 ‫‪ 6-7‬ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‬

‫‪ 2-8-6 -7‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬

‫‪ 1-2-8-6-7‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ آزﻣﺎﻳﺶ دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺷﻤﻊ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻮﺑﺶ اوﻟﻴﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻋﻤﻖ ﻣﺪﻓﻮن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﻤﻊ‪ ،‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﻠﺤﻘﺎت ﻛﻮﺑﺶ و ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻼﻣﺖ و ﻳﻜﭙﺎرﭼﮕﻲ ﺷﻤﻊ‬
‫ﻣﻔﻴﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﻨﺪ ‪ 2-2-8-6-7‬ﻋﻤﻞ ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ 2-2-8-6-7‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﺎﻳﺪ آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﻮﺑﺶ ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ از‬
‫ﻛﻮﺑﺶ اوﻟﻴﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدد ﺗﺎ اﺛﺮات ﮔﻴﺮش ﻳﺎ رﻫﺎﺋﻲ ﺧﺎك ﻟﺤﺎظ ﮔﺮدد‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻛﻮﺑﺶ‬
‫اوﻟﻴﻪ ﺷﻤﻊ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﻮﺑﺶ ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ زﻫﻜﺸﻲ ﺧﺎك ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪ .‬در ﺧﺎﻛﻬﺎي داﻧﻪاي‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ و ﺧﺎﻛﻬﺎي رﻳﺰداﻧﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﻻزم ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ 3-2-8-6-7‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﻳﺎ اﻣﻜﺎن ﻛﻮﺑﺶ ﻣﺠﺪد ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ رواﺑﻂ ﺗﺌﻮرﻳﻚ و‬
‫ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﻗﺒﻠﻲ ﻣﻨﻄﻘﺔ اﺟﺮا‪ ،‬اﺛﺮات ﮔﻴﺮش ﻳﺎ رﻫﺎﻳﻲ ﺧﺎك ﺑﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻇﺮﻓﻴﺖ‬
‫ﺑﺎرﺑﺮي را ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ 4-2-8-6-7‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﻨﺘﺮل ﻳﻜﭙﺎرﭼﮕﻲ ﺷﻤﻊ ﺑﺎ داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﻛﻢ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﺷﻤﻊﻫﺎي اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻪ وﻳﮋه اﻧﺠﺎم اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ در ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺷﻤﻊﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ درﺟﺎرﻳﺰ‬
‫ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻌﺘﺒﺮي ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮاﻓﻖ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ و ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 3-8-6-7‬ﺷﻤﻊﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ‬
‫‪ 1-3-8-6-7‬در اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﺗﻌﺪاد "ﺷﻤﻊﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ" ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﺪﻗﻴﻖ ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮارد ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﻴﻦ و ﺗﻐﻴﻴﺮات آن در ﻣﺤﺪوده ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪ ،‬ﺗﻌﺪاد و اﻫﻤﻴﺖ ﺳﺎزهﻫﺎي‬
‫اﺟﺮاﺋﻲ‪ ،‬ﺷﻮاﻫﺪ و ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻗﺒﻠﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي رﻓﺘﺎر ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ در ﺳﺎﺧﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ و ﺗﻌﺪاد‬
‫ﻛﻞ و ﻧﻮع ﺷﻤﻊ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز در ﻃﺮح در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 2-3-8-6-7‬ﻗﺒﻞ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي اﺟﺮاي ﺷﻤﻊﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﻴﻦ و ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎك در‬
‫ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺣﻔﺎري آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﺪي ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ در اﻃﺮاف ﻧﻮك ﺷﻤﻊ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﺎﻓﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 4‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﺷﻤﻊ زﻳﺮ ﻧﻮك ﺷﻤﻊ اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ در ﻋﻤﻘﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﺳﺎﻟﻢ و ﻳﺎ‬
‫ﺧﺎك ﺳﺨﺖ ﺑﺮﺧﻮرد ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪65‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫‪ 3-3-8-6-7‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺤﻞ آن ﺑﺎﻳﺪ در ﺟﺎﻳﻲ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ‬
‫ﺷﻮد ﻛﻪ ﺧﺎك ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ را دارد‪ .‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦﺻﻮرت اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎﻳﺪ در ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺧﺎك‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺷﻤﻊ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 4-3-8-6-7‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺤﻞﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻜﺎنﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺧﺎك داراي ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺤﻞ ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن در‬
‫ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺮاي ﺧﺎك ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﺟﺮا ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 5-3-8-6-7‬ﻣﺪت زﻣﺎن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻴﻦ ﻧﺼﺐ ﺷﻤﻊﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ و اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ اﻧﺪازهاي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺷﻤﻊ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎزهاي ﺧﻮد را ﺑﻪ دﺳﺖ آورده ﺑﺎﺷﺪ و ﻓﺸﺎر آب‬
‫ﺣﻔﺮهاي اﺿﺎﻓﻲ )ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮده در اﺛﺮ اﺟﺮاي ﺷﻤﻊ( ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ اوﻟﻴﻪ ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺸﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 6-3-8-6-7‬ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻤﻊ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺗﺎ ﺣﺪ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺧﺎك ﺑﺎرﮔﺬاري ﮔﺮدد ﺗﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ در‬
‫ﺗﺪﻗﻴﻖ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 7-3-8-6-7‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺮ روي ﺷﻤﻊ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻫﻢ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ و ﻫﻢ آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ دو آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﺣﺪي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﺧﺎك‬
‫و زﻣﻴﻦ ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت آزﻣﺎﻳﺶ اول )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﺸﺎر آب ﺣﻔﺮهاي و دﺳﺘﺨﻮردﮔﻲ ﺧﺎك(‬
‫ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎك ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اوﻟﻴﻪ ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺸﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 4-8-6-7‬ﺷﻤﻊﻫﺎي اﺻﻠﻲ‬
‫‪ 1-4-8-6-7‬ﺗﻌﺪاد ﻳﺎ درﺻﺪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺮ روي "ﺷﻤﻊﻫﺎي اﺻﻠﻲ" ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻃﻤﻴﻨﺎن‪-‬‬
‫ﺳﻨﺠﻲ و ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺛﺒﺖ ﺷﺪه در زﻣﺎن ﺳﺎﺧﺖ و اﺟﺮاي‬
‫ﺷﻤﻊﻫﺎ و ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﺸﺎور ذﻳﺼﻼح ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 2-4-8-6-7‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻌﺪاد ﻳﺎ درﺻﺪ ﺷﻤﻊﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ روي آﻧﻬﺎ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻳﺎ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدد ﺷﺮط اﻧﺘﺨﺎب ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن )ﻳﺎ ﺿﺮﻳﺐ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ( ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻃﺮاح ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﻳﺎ درﺻﺪ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري و ﻣﻴﺰان‬
‫ﺑﺎرﻫﺎي وارده ﺑﺎﻳﺪ در اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ 3-4-8-6-7‬ﺑﺎر وارده ﺑﻪ ﺷﻤﻊﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 1/5‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎر ﻃﺮاﺣﻲ اﻓﺰاﻳﺶ داده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪66‬‬
 ‫‪ 6-7‬ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‬

‫‪ 9-6-7‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزهاي ﺷﻤﻊﻫﺎ‬

‫‪ 1-9-6-7‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزهاي ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﻲ اﻳﻦ ﻗﻄﻌﺎت در ﻣﺒﺤﺚ ﻧﻬﻢ ﻣﻘﺮرات‬
‫ﻣﻠّﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺷﻤﻊﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺒﺤﺚ دﻫﻢ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّﻲ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺷﻤﻊﻫﺎي‬
‫ﻓﻮﻻدي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻨﺶﻫﺎي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﺷﻤﻊﻫﺎ ﻛﻪ از ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ آﻧﻬﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺟﻪ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺗﻨﺶ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﺷﻤﻊﻫﺎ در ﺟﺮﻳﺎن ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎل و ﻛﻮﺑﻴﺪن آﻧﻬﺎ‬
‫ب‪ -‬ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺮدن رواداريﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻧﻮع ﺷﻤﻊ‪ ،‬ﻧﻮع ﺑﺎرﮔﺬاري وﭼﮕﻮﻧﮕﻲ‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﭘﻲ‬
‫پ‪ -‬اﺛﺮات ﻣﺮﺗﺒﻪ دوم ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺤﻮري ﻓﺸﺎري ﻳﺎ اﺛﺮ ﻛﻤﺎﻧﺶ در ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻻﻏﺮ ﻛﻪ در داﺧﻞ آب و ﻳﺎ‬
‫ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺿﻌﻴﻒ ﺧﺎك ﻗﺮار دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-9-6-7‬در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزهاي ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﺛﺮ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺮ روي آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ‪ .‬در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺛﺮ زﻟﺰﻟﻪ ﻛﻪ از ﺳﺎزه اﺻﻠﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﺛﺮ ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞﻫﺎي ﺧﺎك ﻣﺤﻴﻂ‬
‫اﻃﺮاف ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻋﺒﻮر اﻣﻮاج ﻟﺮزه را در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺛﺮات ﻧﺎﺷﻲ از ﺧﺎك ﻣﺤﻴﻂ‬
‫اﻃﺮاف‪ ،‬ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار داده ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ 1-2-9-6-7‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﻤﻊ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ در آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺴﺴﺘﻪ ﻳﺎ‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در آن ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت زﻳﺮ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ‪ ،‬رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺳﺨﺘﻲ ﺧﻤﺸﻲ ﺷﻤﻊ‬
‫ب‪ -‬ﻛﺎﻫﺶ ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ ﺧﺎك در ﻃﻮل ﺷﻤﻊ در اﺛﺮ ﺑﺎرﮔﺬاريﻫﺎي ﻣﺘﻨﺎوب و ﻣﻴﺰان ﻛﺮﻧﺶ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه‬
‫در ﺧﺎك‬
‫پ‪ -‬اﺛﺮ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺷﻤﻊ ﺑﺎ ﺷﻤﻊ ﻛﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎً اﺛﺮ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ "ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ" ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ت‪ -‬ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺷﻤﻊ و ﻣﻴﺰان اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮي آن در اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺳﺮ ﺷﻤﻊ‬
‫‪ 2-2-9-6-7‬ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺧﺎﻛﻲ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض رواﻧﮕﺮاﻳﻲ ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 10-6-7‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﺳﺎﺧﺖ و اﺟﺮاي ﺷﻤﻊ‬

‫‪ 1-10-6-7‬در اﺟﺮاي ﺷﻤﻊ ﻳﺎ ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‪ ،‬ﭘﻼن وﺿﻌﻴﺖ اﺳﺘﻘﺮار ﺷﻤﻊﻫﺎ ﻛﻪ در آن اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺮ‬
‫آورده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪67‬‬
‫ﻣﺒﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻧﻮع ﺷﻤﻊ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ آن ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬روش اﺟﺮا و اﺑﺰارﻫﺎي ﻻزم‬
‫ب‪ -‬ﻣﺤﻞ ﻫﺮ ﺷﻤﻊ‪ ،‬رواداريﻫﺎي ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻫﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬و ﻣﻴﺰان ﻣﻮرب ﺑﻮدن آن‬
‫پ‪ -‬ﺗﻌﺪاد ﺷﻤﻊﻫﺎ‪ ،‬ﻃﻮل و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﻲ آﻧﻬﺎ‬
‫ت‪ -‬ﻧﺤﻮه اﺗﺼﺎل ﺷﻤﻊﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﻗﻄﻌﻪاي ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫ث‪ -‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺷﻤﻊ‬
‫ج‪ -‬ﺗﺮاز ﭘﺎي ﺷﻤﻊ‬
‫چ‪ -‬ﺗﻮاﻟﻲ اﺟﺮاي ﺷﻤﻊﻫﺎ در ﻳﻚ ﮔﺮوه‬
‫ح‪ -‬ﻣﻮاﻧﻊ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي اﺳﺘﻘﺮار ﺷﻤﻊﻫﺎ‬
‫خ‪ -‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻲ ﻛﻪ در ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاي ﺷﻤﻊ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-10-6-7‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﺳﺘﻘﺮار ﻫﻤﻪ ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻗﺖ ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﻤﺎﻣﻲ دادهﻫﺎ در ﻣﺤﻞ ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﺛﺒﺖ و‬
‫ﺿﺒﻂ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﺷﻤﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺎﻇﺮ و ﺳﺎزﻧﺪه ﺷﻤﻊ ﺗﺄﻳﻴﺪ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-10-6-7‬اﻃﻼﻋﺎت ﺛﺒﺖ ﺷﺪه در ﻫﻨﮕﺎم اﺟﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻌﺪ از ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺣﻔﻆ و‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺪارك ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 4-10-6-7‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪات و ﻳﺎ ﺑﺎزرﺳﻲ اﻃﻼﻋﺎت ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻋﺪم اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫اﺟﺮاي ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺷﻤﻊﻫﺎي اﺟﺮا ﺷﺪه و اﻳﻨﻜﻪ آﻳﺎ‬
‫ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺗﻤﻬﻴﺪات ﺧﺎص ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻌﻴﺖ آﻧﻬﺎ ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻮﺑﺶ ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه آزﻣﺎﻳﺶ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺷﻤﻊ ﻳﺎ آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻳﻜﭙﺎرﭼﮕﻲ ﺷﻤﻊ ﺑﺎ داﻣﻨﻪ‬
‫ﻛﻢ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺧﺎك در اﻃﺮاف ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻣﺸﻜﻮك‪ ،‬و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي‬
‫ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 5-10-6-7‬ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺷﻤﻊﻫﺎي درﺟﺎرﻳﺰي ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ داراي ﻧﻘﺎﻳﺺ ﺟﺪي در ﺑﺪﻧﻪ‬
‫ﺷﻤﻊ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ در اﺛﻨﺎي ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺸﻜﻼت ﺧﺎﺻﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎﺧﻴﺮ در ﺑﺘﻦرﻳﺰي )و اﺣﺘﻤﺎل رﻳﺰش‬
‫ﺧﺎك ﺟﺪار( ﻳﺎ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﺣﻴﻦ ﺑﻴﺮونﻛﺸﻴﺪن ﻏﻼف ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺷﻤﻊ‬
‫ﺑﺎ داﻣﻨﻪ ﻛﻢ )ﻳﺎ آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻳﻜﭙﺎرﭼﮕﻲ( ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﻧﻘﺎﻳﺼﻲ ﭼﻮن ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬

‫‪68‬‬
 ‫‪ 6-7‬ﭘﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‬

‫ﻛﻢ ﺑﺘﻦ و ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﻢ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد درازﻣﺪت ﺷﻤﻊ اﺛﺮ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ ،‬اﻏﻠﺐ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ داﻣﻨﻪ ﻛﻢ ﻛﺸﻒ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮارد ﻻزم اﺳﺖ از آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫اﻣﻮاج ﺻﻮﺗﻲ ﻋﺮﺿﻲ و ﻳﺎ ﻣﻐﺰه ﮔﻴﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪69‬‬