7.

Kinetyka chemiczna i termochemia

7. Kinetyka chemiczna i termochemia

Przykład

Szybkość reakcji chemicznej 2 NO + H2 N2O + H 2O można przedstawić równaniem

kinetycznym:
v = k · CNO2 · CH2
Ustal, jak zmieni się szybkość tej reakcji chemicznej, jeżeli stężenie substratów zwiększy się
3-krotnie. Oceń poprawność podanych informacji. Zakreśl literę P, jeżeli zdanie jest praw-
dziwe, lub literę F, jeżeli jest fałszywe. Odpowiedź uzasadnij obliczeniami.
1 p. za poprawne
1. Reakcja chemiczna będzie zachodziła 27 razy wolniej. P F zaznaczenie
odpowiedzi P/F
2. Szybkość tej reakcji chemicznej będzie 9 razy większa. P F w tabeli

3. Szybkość tej reakcji chemicznej zwiększy się 27-krotnie. P F

4. Szybkość tej reakcji chemicznej zmniejszy się 3-krotnie. P F

5. Szybkość tej reakcji chemicznej nie zmieni się. P F

Uzasadnienie: 1 p. za poprawne
obliczenia

Rozwiązanie
Równanie kinetyczne reakcji chemicznej: v1 = k · CNO2 · CH2.
Równanie kinetyczne po potrojeniu wartości stężenia substratów:
v2 = k · (3 · CNO)2 · 3 · CH2 = k · 9 CNO · 3 CH2 = 27 · k · CNO · CH2
Po podzieleniu obu szybkości przez siebie otrzymuje się:
v2 27 · k · CNO2 · CH2 v2
= = 27
v1 k · CNO2 · CH2 v1

v2 = 27 v1
Odpowiedź: Szybkość reakcji chemicznej zwiększy się 27-krotnie.

98
Zadanie 1. (0–2)

7. Kinetyka chemiczna i termochemia

Aby przeprowadzić dwie reakcje chemiczne, w temperaturze 20°C zmieszano odpowiednie ilości
substratów. Następnie ogrzewano je, dostarczając do układu I 1200 kJ energii, natomiast do ukła-
du II – 800 kJ energii. Po zakończeniu reakcji chemicznej, podczas oziębiania do temperatury po-
czątkowej, odprowadzono do otoczenia po 900 kJ energii (z każdego układu).
Zakładając, że energia substratów w obu układach jest równa 200 kJ, narysuj wykresy zależno-
ści energii tych układów od czasu przebiegu reakcji chemicznych.

a) Układ I
E, kJ
1400

1200

1000

800

600

400

200

0
Droga reakcji chemicznej
Układ II
E, kJ
1400

1200

1000

800

600

400

200

0
Droga reakcji chemicznej

b) Uzupełnij zdania.
Energia aktywacji w układzie I wynosi 1200 kJ , a w układzie II – 800 kJ .
Reakcja egzoenergetyczna przebiega w układzie II , jej efekt energetyczny wynosi
100 kJ . Reakcja endoenergetyczna przebiega w układzie I , jej efekt energetyczny
wynosi 300 kJ .

99
 Zadanie 2. (0–2)
7. Kinetyka chemiczna i termochemia

Poniżej zapisano równanie reakcji otrzymywania metanu oraz wartości entalpii spalania substra-
tów i produktów tej reakcji chemicznej.
C(grafit) + 2 H2(g) CH4(g)
kJ
Równanie termochemiczne spalania Entalpia spalania w warunkach standardowych,
mol
C(grafit) + O2(g) CO2(g) −394
1
H2(g) + O2(g)
2 H 2O(g) −242
CH4(g) + 2 O2(g) CO2(g) + 2 H 2O(g) −801

Oblicz wartość entalpii tworzenia się metanu.

Obliczenia:

Zadanie 3. (0–2)
Poniżej przedstawiono układy, w których podczas reakcji chemicznych zachodzą zmiany energii,
oraz wykres ilustrujący zmiany energii w jednym z układów.
Układ I Układ II
Zn(s) + 2 HCl(c) ZnCl2(c) + H2(g) ΔH < 0 2 KClO3 2 KCl + 3 O2 ΔH > 0
Reakcja chemiczna zachodzi po zetknięciu się Reakcja chemiczna przebiega przy ciągłym do-
substratów. starczaniu energii, układ ogrzewa się.

E, kJ

E1

substraty E2
A+B
produkty
C+D
Droga reakcji chemicznej

Uzupełnij tabelę, wpisując literę P obok zdań prawdziwych, a literę F – obok fałszywych.

Opis P/F
A. Układy I i II przekazują energię do otoczenia na sposób pracy. F
B. W układzie II energia substratu jest większa niż suma energii produktów. F

C. Reakcja chemiczna przebiegająca w układzie I jest egzotermiczna, P

a w układzie II – endotermiczna.
D. Wykres przedstawia zmiany energii w układzie I. P

E. Entalpia reakcji chemicznej w układzie II jest mniejsza od zera ( H < 0). F

F. Układ I przekazuje do otoczenia energię na sposób ciepła. P

100
Zadanie 4. (0–1)

7. Kinetyka chemiczna i termochemia

W wyniku reakcji chemicznej opisanej równaniem termochemicznym 2 CO(g) + O2(g) 2 CO2(g)
H° = –566 kJ otrzymano 3 mole tlenku węgla(IV) (p = 1013,25 hPa, T = 298,15 K).
Wskaż schemat przedstawiający wymianę energii między układem a otoczeniem podczas tej
reakcji chemicznej.
a) Układ 1698 kJ c) Układ 849 kJ

b) 849 kJ Układ d) 1695 kJ Układ

Zadanie 5.
Silany to grupa związków chemicznych, w których do centralnego atomu krzemu w stanie hybry-
dyzacji sp3 przyłączone są cztery dowolne podstawniki. Krzemowodór to gaz o wzorze SiH4.
Otrzymuje się go w reakcji SiCl4 z tetrahydroglinianem litu LiAlH4 w środowisku bezwodnym.
W tej reakcji chemicznej oprócz krzemowodoru powstają beztlenowe sole litu i glinu. Związki
krzemu z wodorem gwałtownie reagują z wodą i fluorowcami, na powietrzu ulegają samozapłono-
wi i spalają się wybuchowo.

Zadanie 5.1 (0–1)

Na schematach przedstawiono budowę różnych cząsteczek. Wskaż schemat (a, b lub c), który
poprawnie przedstawia budowę cząsteczki krzemowodoru. Uzupełnij poniższe zdania, pod-
kreślając prawidłowe wartości i wyrażenia w nawiasie.
a) b) c)

Kąt między wiążącymi parami elektronowymi w cząsteczce krzemowodoru wynosi (105° / 107° / 109°).
Cząsteczka ma kształt (liniowy / płaski / tetraedryczny). Występują w niej wyłącznie wiązania
(kowalencyjne / koordynacyjne / jonowe) typu (σ / π).

Zadanie 5.2 (0–1)

Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji otrzymywania krzemowodoru.

Zadanie 5.3 (0–2)

Oblicz efekt cieplny spalania 8 g silanu SiH4. Standardowe entalpie tworzenia wybranych związ-
ków chemicznych podano w tabeli. Reakcja spalania krzemowodoru zachodzi zgodnie z równa-
niem:
SiH4(g) + 2 O2(g) SiO2(s) + 2 H2O(g)

Związek chemiczny SiO2(s) SiH4(g) H2O(g)

Entalpia tworzenia, kJ -910,7 34,7 –241,8

Obliczenia:

101
 Zadanie 6. (0–3)
7. Kinetyka chemiczna i termochemia

Termit to mieszanina złożona ze sproszkowanego glinu i tlenku żelaza(III) w proporcjach stechio-

metrycznych. Wynalazł go w 1893 r. niemiecki chemik Hans Goldschmidt. Początkowo termit był
stosowany jako paliwo do produkcji czystych metali bez konieczności użycia węgla, lecz szybko
został wykorzystany także na potrzeby spawalnictwa. Reakcja chemiczna przebiega zgodnie
z równaniem:
2 Al + Fe2O3 2 Fe + Al2O3
Zmiana entalpii tej reakcji wynosi ΔH = −848 kJ.
a) Uzupełnij poniższe zdanie, podkreślając właściwe określenia.
Termit podczas spalania (wymaga / nie wymaga) dostarczania energii, ponieważ jest to proces
(egzotermiczny / endotermiczny).

b) Oblicz, ile kilodżuli wydzieli się do otoczenia podczas spalania 100 g termitu. Wynik podaj
z dokładnością do liczb całkowitych.
Obliczenia:

Zadanie 7. (0–2)
Szybkość reakcji chemicznej 2 SO2 + O2 2 SO3 można przedstawić rów-
Skorzystaj
naniem kinetycznym v = k · CSO 2 · CO .
2 2
z przykładu
s. 98
Ustal, jak zmieni się szybkość tej reakcji chemicznej, jeżeli stężenie sub-
stratów zwiększy się 2-krotnie. Oceń poprawność podanych informacji.
Zakreśl literę P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeżeli jest fałszywe. Odpowiedź uza-
sadnij obliczeniami.

1. Szybkość tej reakcji chemicznej zmniejszy się 8-krotnie. P F

2. Szybkość tej reakcji chemicznej będzie 4 razy większa. P F

3. Szybkość tej reakcji chemicznej zmniejszy się 4-krotnie. P F

4. Reakcja chemiczna będzie zachodziła 8 razy szybciej. P F

5. Szybkość tej reakcji chemicznej nie zmieni się. P F

Uzasadnienie:

102
Informacja do zadań 8. i 9.

7. Kinetyka chemiczna i termochemia

Wyniki pomiarów szybkości reakcji chemicznej A + B C w zależności od stężenia substratów
przedstawiono w tabeli:

Numer mol mol mol

Stężenie substratu A, dm3 Stężenie substratu B, Szybkość reakcji chemicznej,
pomiaru dm3 dm3 · s

1. 0,1 0,2 2 · 10 –3

2. 0,1 0,6 6 · 10 –3

3. 0,2 0,2 4 · 10 –3

Zadanie 8. (0–2)
Zapisz równanie kinetyczne dla badanej reakcji chemicznej. Oblicz rząd reakcji chemicznej
względem substratu A i substratu B.
Równanie kinetyczne:
Rząd reakcji względem substratu A: pierwszy
Rząd reakcji względem substratu B: pierwszy

Zadanie 9. (0–2)
Oblicz szybkość reakcji chemicznej A + B C przedstawionej w tabeli, jeżeli stężenia chwi-
mol mol
lowe substratów wynoszą odpowiednio: [A] = 0,3 dm3 , [B] = 0,1 dm3 .

Obliczenia: Oblicz stałą

szybkości reakcji
chemicznej na
podstawie wyników
z tabeli,
a następnie
skorzystaj
z równania
kinetycznego tej
reakcji chemicznej.

Zadanie 10. (0–2)

Reakcja rozkładu tlenku azotu(V) przebiega według równania: 2 N2O5 4 NO2 + O2. W naczy-
mol
niu umieszczono tlenek azotu(V) o stężeniu 0,12 dm . Po 50 min stwierdzono, że stężenie N2O5
3

w tym naczyniu zmniejszyło się do wartości 0,03 mol

dm
. Oblicz średnią szybkość reakcji rozkładu
3

tlenku azotu(V) w podanych warunkach.

Obliczenia:

103
 Zadanie 11. (0–3)
7. Kinetyka chemiczna i termochemia

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne, którego celem było zbadanie wpływu różnych czyn-
ników na szybkość reakcji chemicznej cynku z kwasem chlorowodorowym. Cynku użyto w takiej
ilości, że przereagował całkowicie we wszystkich probówkach, ale reakcje chemiczne przebiegały
z różną szybkością. Czas roztwarzania się cynku w kolejnych probówkach wyniósł t1, t 2, t 3 i t4.

V = 50 cm 3 HCl(aq) V = 50 cm 3 HCl (aq) V = 50 cm 3 HCl(aq) V = 50 cm 3 HCl (aq)

mol mol mol mol
Cm = 0,1 dm3 Cm = 0,1 dm3 Cm = 0,15 dm3 Cm = 0,1 dm3

1 2 3 4

Zn(blaszka) Zn(granulki) Zn(granulki) Zn(blaszka)

Podkreśl uzupełnienia zdań, tak aby powstały poprawne informacje dotyczące przeprowadzo-
nego doświadczenia chemicznego.

W celu zbadania wpływu temperatury na szybkość reakcji chemicznej należy przeprowadzić do-
świadczenia w probówkach (1. / 2. / 3. / 4.). Przeprowadzając doświadczenia w probówkach 1. i 2.,
zbadano zależność szybkości reakcji chemicznej od (stężenia roztworu kwasu / stopnia rozdrobnie-
nia cynku / temperatury). Czas przebiegu reakcji chemicznych w probówkach 1.−3. poprawnie opi-
suje zależność (t 3 > t 2 > t1 / t1 > t 2 > t 3 / t 2 > t1 > t 3 / t1 > t 3 > t 2).

Informacja do zadań 12. i 13.

Reakcja syntezy bromku nitrozylu przebiega w fazie gazowej zgodnie z równaniem
Br2 + 2 NO 2 NOBr i opisuje ją równanie kinetyczne v = k · [Br2] · [NO]2. W równaniu kine-
tycznym k jest współczynnikiem proporcjonalności, zwanym stałą szybkości reakcji chemicznej.
Stała ta jest charakterystyczna dla danej reakcji chemicznej – zależy od temperatury, ale nie zależy
od stężenia substratów. W temperaturze 25°C współczynnik szybkości podanej reakcji chemicznej
dm6
jest równy k = 3000 mol 2
·s
. Rząd reakcji ze względu na wybrany substrat to wykładnik potęgi,
w której stężenie molowe danego substratu występuje w równaniu kinetycznym tej reakcji che-
micznej.

Zadanie 12. (0–2)

W zamkniętym reaktorze o pojemności 2 dm3 zmieszano 0,06 mola tlenku azotu(II) i 0,03 mola
bromu. Temperatura podczas reakcji była stała. Oblicz, jak zmieni się szybkość tej reakcji che-
micznej, jeśli przereaguje 60% początkowej ilości tlenku azotu(II).
Obliczenia:

Szybkość reakcji chemicznej zmniejszy się 15,625 raza.

104
Zadanie 13.

7. Kinetyka chemiczna i termochemia

Zadanie 13.1 (0–1)
Podaj ogólny rząd reakcji syntezy bromku nitrozylu przedstawionej równaniem.
Ogólny rząd reakcji: trzeci

Zadanie 13.2 (0–1)

Poniżej przedstawiono zależność szybkości reakcji chemicznej od stężenia molowego jednego
z substratów. Przeanalizuj wykresy i w podanych zdaniach podkreśl właściwe wyrażenia tak,
aby określić rząd reakcji chemicznej ze względu na brom i rząd reakcji chemicznej ze względu
na tlenek azotu(II). Odpowiedź uzasadnij.
v1 v2 v3

Wykres A Wykres B Wykres C

Zależność szybkości reakcji syntezy bromku nitrozylu od stężenia molowego tlenku azotu(II)
przedstawia wykres (A / B / C), ponieważ jest to reakcja (zerowego / pierwszego / drugiego / trzecie-
go) rzędu względem NO.
Zależność szybkości reakcji syntezy bromku nitrozylu od stężenia molowego gazowego bromu
przedstawia wykres (A / B / C), ponieważ jest to reakcja (zerowego / pierwszego / drugiego / trzecie-
go) rzędu względem Br2.

Zadanie 14.
Równanie kinetyczne reakcji chemicznej wyznacza się doświadczalnie. Aby wyznaczyć równanie
kinetyczne reakcji chemicznej przebiegającej w fazie gazowej: 2 NO + 2 H2 N2 + 2 H 2 O
oraz wartość stałej szybkości (k), przeprowadzono sześć doświadczeń chemicznych (w stałej tem-
peraturze T), w których zmierzono szybkość reakcji chemicznej (v) zachodzącej przy różnych
stężeniach początkowych substratów: tlenku azotu(II) i wodoru. Wyniki pomiarów zestawiono
w tabeli.

Numer Stężenie NO, Stężenie H2, Początkowa szybkość reakcji,

mol
doświadczenia mol mol dm3 · s

1. 0,5 0,2 0,0048

2. 0,5 0,1 0,0024
3. 0,5 0,05 0,0012
4. 0,75 0,2 0,0108
5. 0,25 0,2 0,0012
6. 0,125 0,2 0,0003

105
 Zadanie 14.1 (0–1)
7. Kinetyka chemiczna i termochemia

Podaj, ile razy zwiększy się szybkość reakcji chemicznej, jeśli w temperaturze T i przy nie-
zmienionym stężeniu
a) wodoru stężenie tlenku azotu(II) zwiększy się 6-krotnie.
Szybkość reakcji zwiększy się 36 razy.
b) tlenku azotu(II) stężenie wodoru zwiększy się 4-krotnie.
Szybkość reakcji zwiększy się 4 razy.

Zadanie 14.2 (0–1)

Na podstawie analizy danych w tabeli wyznacz równanie kinetyczne tej reakcji chemicznej,
jeśli równanie ogólne ma postać:
v = k $ C aNO $ C bH2
Litery a i b zastąp odpowiednimi liczbami.
a=2
b=1

Zadanie 14.3 (0–1)

Oblicz wartość stałej szybkości analizowanej reakcji chemicznej. Wynik podaj z jednostką
i dokładnością do trzeciego miejsca po przecinku.
Obliczenia:

Zadanie 15. (0–1)

Jedna z reakcji chemicznych w katalitycznym konwerterze spalin zachodzi zgodnie z równaniem:
2 CO + 2 NO Pt 2 CO2 + N2
Zwróć uwagę na
stan skupienia
Podkreśl rodzaj katalizy, która zachodzi w konwerterze spalin. katalizatora,
A. heterogeniczna substratów
i produktów.
B. autokataliza
C. homogeniczna

106
Zadanie 16. (0–5)

7. Kinetyka chemiczna i termochemia

Utlenianie tlenku siarki(IV) do tlenku siarki(VI) jest jednym z etapów produkcji kwasu siarkowe-
go(VI). Katalizatorami tej reakcji chemicznej mogą być: tlenek wanadu(V), tlenek azotu(IV) lub
katalizator platynowy. W reakcji katalizowanej tlenkiem wanadu(V) produktem pośrednim jest
związek chemiczny o wzorze V2O4.

a) Napisz równanie reakcji chemicznej bez katalizatora. Zwróć uwagę na

rolę katalizatora
w reakcjach
katalizowanych.
b) Zapisz równania reakcji utleniania tlenku siarki(IV) do tlenku siarki(VI)
z uwzględnieniem produktu pośredniego.
Etap I:
Etap II:

c) Podaj nazwę tego rodzaju katalizy.

kataliza heterogeniczna

d) Jak zmieni się szybkość tej reakcji chemicznej, jeżeli stężenie tlenku siarki(IV) zwiększy się
5-krotnie, a stężenie tlenu pozostanie bez zmian? Odpowiedź uzasadnij obliczeniami.
Przyjmij, że rząd reakcji względem obu substratów jest taki jak współczynnik stechiometryczny
w równaniu reakcji.
Obliczenia: Zapisz równanie
kinetyczne reakcji
chemicznej.

Szybkość reakcji zwiększy się 25 razy.

107
 Zadanie 17. (0–4)
7. Kinetyka chemiczna i termochemia

Reakcję nazywamy autokatalityczną wówczas, gdy produkt reakcji chemicznej jest katalizatorem.
Przykładem może być reakcja KMnO 4 z nadtlenkiem wodoru w środowisku kwasowym. Reakcję
katalizują powstające w jej trakcie jony manganu(II). Szybkość reakcji autokatalitycznej zwiększa
się w miarę jej postępu, a następnie maleje. Wykres przedstawia zmianę szybkości reakcji che-
micznej w czasie.
mol
v, dm3 · s 1

0,8

0,6

0,4

0,2

0
0 50 100 150 200 250 300 350 t, s

Na podstawie analizy wykresu odpowiedz na pytania oraz wykonaj polecenia.

a) Wyjaśnij przyczynę zmniejszenia się szybkości reakcji chemicznej po pewnym czasie.
Po pewnym czasie szybkość reakcji zmniejszy się ze względu na zmniejszenie stężenia
substratów.

2+
b) Napisz wzór jonu, który katalizuje opisaną reakcję chemiczną. Mn
c) Uzupełnij zdanie, podkreślając właściwe określenia.
Szybkość reakcji chemicznej w czasie pierwszych 150 s (zmniejszy się / zwiększy się 12-krotnie
/ zwiększy się 120-krotnie).
d) Wyjaśnij, dlaczego w początkowej fazie reakcja chemiczna przebiega powoli, a z upływem
czasu jej szybkość się zwiększa.
W początkowej fazie reakcja przebiega powoli, ale z upływem czasu jej szybkość zwiększa się,
ponieważ powstaje coraz więcej jonów, które katalizują reakcję chemiczną.
Zwiększenie stężenia produktu będącego katalizatorem reakcji zwiększa szybkość tej reakcji
chemicznej.

108
Zadanie 18.

7. Kinetyka chemiczna i termochemia

Na wykresie przedstawiono wpływ katalizatora na szybkość reakcji chemicznej, którą opisuje rów-
nanie: A(g) + B(s) C(g) + D(g).

Zadanie 18.1 (0–1)

Opisz krzywe przedstawiające przebieg reakcji chemicznej bez użycia katalizatora i z uży-
ciem katalizatora, używając podanych wyrażeń.
z katalizatorem, bez katalizatora

E, kJ bez katalizatora
Ea3
z katalizatorem
Ea2
A, B, K Ea1

t1 t1 T
Na podstawie: https://zasoby1.open.agh.edu.pl/dydaktyka/chemia/a_e_chemia/4_kinetyka_statyka/i_10_00_00.htm

Zadanie 18.2 (0–1)

Podkreśl właściwe wyrażenia tak, aby powstały zdania prawdziwe.
Na wykresie przedstawiono zmianę energii wewnętrznej reagentów w zależności od czasu prze-
biegu reakcji (endotermicznej / egzotermicznej). Reakcja chemiczna przebiegająca z udziałem kata-
lizatora jest (jednoetapowa / dwuetapowa). Energię aktywacji reakcji przebiegającej bez udziału
katalizatora oznaczono symbolem (Ea1 / Ea2 / Ea3). Suma energii aktywacji reakcji przebiegającej
z udziałem katalizatora jest (mniejsza / większa) od energii aktywacji reakcji przebiegającej bez
jego udziału.

Zadanie 18.3 (0–1)

Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zakreśl literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F,
jeśli jest fałszywe.

1. Katalizator zmienia szybkość reakcji chemicznej, ale nie wpływa na jej stan równowagi. P F
Suma energii aktywacji reakcji katalizowanej jest większa od wartości energii reakcji
2. P F
przebiegającej bez udziału katalizatora.
3. Inhibitor obniża energię aktywacji reakcji chemicznej. P F

Zadanie 19.
Energia wewnętrzna substratów dla reakcji chemicznej opisanej równaniem 2 A(g) 2 B(g) + C(g) wy-
nosi 1900 kJ, a produktów jest równa 1380 kJ. Energia aktywacji tej reakcji chemicznej przebiega-
kJ
jącej bez udziału katalizatora wynosi Ea = 400 mol , a z udziałem złota jako katalizatora jest równa
kJ
Ea(Au) = 150 mol .
Na podstawie: https://zasoby1.open.agh.edu.pl/dydaktyka/chemia/a_e_chemia/4_kinetyka_statyka/i_10_00_00.htm

109
 Zadanie 19.1 (0–1)
7. Kinetyka chemiczna i termochemia

Narysuj wykres zależności energii wewnętrznej reagentów od drogi opisanej w informacji

wstępnej do reakcji chemicznej z udziałem katalizatora i bez jego udziału.

E, kJ
bez katalizatora
2000
z katalizatorem

1000

0
Droga reakcji chemicznej

Zadanie 19.2 (0–1)

Podkreśl prawidłowe stwierdzenie dotyczące wartości entalpii analizowanej reakcji chemicz-
nej. Uzasadnij swój wybór.
ΔH < 0 ΔH = 0 ΔH > 0
Uzasadnienie:
Energia wewnętrzna produktów jest niższa od energii wewnętrznej substratów.

Zadanie 19.3 (0–1)

Oblicz, korzystając z danych z wykresu:
a) wartość entalpii reakcji chemicznej przedstawionej równaniem: 2 A(g) 2 B(g) + C(g).
Obliczenia:

b) wartość energii aktywacji reakcji chemicznej przedstawionej równaniem:

2 B(g) + C(g) 2 A(g).
Obliczenia:

c) maksymalną energię wewnętrzną, jaką uzyskują reagenty podczas tej reakcji chemicznej.
Obliczenia:

Maksymalna energia wewnętrzna reagentów wynosi 2300 kJ.

110
 To było na maturze!

To było na maturze
Informacja do zadań 20. i 21. Źródło: CKE 2018 (PR), zad. 5. i 6.

W wysokiej temperaturze węgiel reaguje z tlenkiem węgla(IV) i ustala się równowaga

chemiczna:
CO2(g) + C(s) 2 CO(g)
Objętościową zawartość procentową CO i CO2 w gazie pozostającym w równowadze z węglem
w zależności od temperatury (pod ciśnieniem atmosferycznym 1013 hPa) przedstawiono na poniż-
szym wykresie.
0 100

20 80
zawartość CO2 w % obj.

zawartość CO w % obj.
40 60

60 40

80 20

100 0
673 773 873 973 1073 1173 1273

temperatura, K
Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004.

Zadanie 20. (0–1)

Oceń, czy reakcja pomiędzy tlenkiem węgla(IV) i węglem jest procesem endo- czy egzoenerge-
tycznym. Odpowiedź uzasadnij.
Przemiana jest procesem endoenergetycznym. Wraz ze wzrostem temperatury wzrasta zawartość
(a więc stężenie) CO, czyli zwiększa się wydajność reakcji.

Zadanie 21. (0–2)

Oblicz wyrażoną w procentach masowych zawartość tlenu, wchodzącego w skład CO2 i CO,
w pozostającej w równowadze mieszaninie tych związków z węglem w temperaturze 873 K
i pod ciśnieniem 1013 hPa. Możesz przyjąć, że sumaryczna liczba moli gazowego substratu
i gazowego produktu reakcji jest równa 1. W opisanych warunkach 1 mol gazu zajmuje obję-
tość 71,6 dm3.
Obliczenia:

111