Chương 4: Lập trình hợp ngữ với bộ vi xử lý 8086

/ 8088
Kiến trúc máy tính

ThS. Đinh Xuân Trường

[email protected]

CNTT1
Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông

January 15, 2023

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 1 / 60
Mục tiêu Buổi 8
Giới thiệu về hợp ngữ
Cú pháp của chương trình hợp ngữ
Dữ liệu cho chương trình hợp ngữ
Khung chương trình hợp ngữ
Giới thiệu phần mềm mô phỏng emu8086
Một số cấu trúc điều khiển và ví dụ
Chương trình con
Marco
Một số ví dụ minh hoạ
Giới thiệu thiết bị ảo - Mô phỏng đèn giao thông
Giới thiệu thiết bị ảo - Nhiệt kế và bếp

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 2 / 60

Giới thiệu về hợp ngữ

▶ Hợp ngữ (Assembler) là ngôn ngữ lập trình bậc thấp, chỉ cao hơn
ngôn ngữ máy;
▶ Hợp ngữ là ngôn ngữ gắn liền với các dòng vi xử lý (processor specific).

• Các lệnh dùng trong hợp ngữ là lệnh của VXL

• Chương trình hợp ngữ viết cho một VXL có thể không hoạt động trên
VXL khác.
▶ Chương trình hợp ngữ khi dịch ra mã máy có kích thước nhỏ gọn,
chiếm ít không gian nhớ.
▶ Hợp ngữ thường được sử dụng để viết:
• Các trình điều khiển thiết bị
• Các môđun chương trình cho vi điều khiển
• Một số môđun trong nhân HĐH (đòi hỏi kích thước nhỏ gọn và tốc
độ cao)

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 3 / 60

Cú pháp của chương trình hợp ngữ

▶ Trong chương trình hợp ngữ, mỗi lệnh được đặt trên một dòng – dòng
lệnh;
▶ Lệnh có 2 dạng:
• Lệnh thật: là các lệnh gợi nhớ của VXL
▶ VD: MOV, SUB, ADD,...
▶ Khi dịch, lệnh gợi nhớ được dịch ra mã máy
• Lệnh giả: là các hướng dẫn chương trình dịch
▶ VD: MAIN PROC, .DATA, END MAIN,...
▶ Khi dịch, lệnh giả không được dịch ra mã máy mã chỉ có tác dụng định
hướng cho chương trình dịch.
• Không phân biệt chữ hoa hay chữ thường trong các dòng lệnh hợp
ngữ khi được dịch.

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 4 / 60

Cú pháp của chương trình hợp ngữ (cont.)

▶ Cấu trúc dòng lệnh hợp ngữ:

[Tên] [Mã lệnh] [Các toán hạng] [Chú giải]
START: MOV AH, 100 ; Chuyển 100 vào thanh ghi AH
▶ Các trường của dòng lệnh:
• Tên:
▶ Là nhãn, tên biến, hằng hoặc thủ tục. Sau nhãn là dấu hai chấm (:)

▶ Các tên sẽ được chương trình dịch gán địa chỉ ô nhớ.

▶ Tên chỉ có thể gồm các chữ cái, chữ số, dấu gạch dưới và phải bắt đầu
bằng 1 chữ cái

▶ Mã lệnh: có thể gồm lệnh thật và giả

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 5 / 60

Cú pháp của chương trình hợp ngữ (cont.)

▶ Các trường của dòng lệnh:

• Toán hạng:
▶ Số lượng toán hạng phụ thuộc vào lệnh cụ thể
▶ Có thể có 0, 1 và 2 toán hạng.
• Chú giải:
▶ Là chú thích cho dòng lệnh
▶ Bắt đầu bằng dấu chấm phảy (;)

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 6 / 60

Dữ liệu cho chương trình hợp ngữ

▶ Dữ liệu số:
• Thập phân: 0-9
• Thập lục phân: 0-9, A-F
▶ Bắt đầu bằng 1 chữ (A-F) thì thêm 0 vào đầu
▶ Thêm ký hiệu H (Hexa) ở cuối
▶ Ví dụ: 80H, 0F9H
• Nhị phân: 0-1
▶ Thêm ký hiệu B (Binary) ở cuối
▶ Ví dụ: 0111B, 1000B

▶ Dữ liệu ký tự:
• Bao trong cặp nháy đơn hoặc kép
• Có thể dùng ở dạng ký tự hoặc mã ASCII
▶ ’A’ = 65, ’a’ = 97

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 7 / 60

Dữ liệu cho chương trình hợp ngữ
Hằng và biến

▶ Hằng (constant):
• Là các đại lượng không thay đổi giá trị
• Hai loại hằng:
▶ Hằng giá trị: ví dụ 100, ’A’
▶ Hằng có tên: ví dụ MAX_VALUE

• Định nghĩa hằng có tên:

<Tên hằng> EQU <Giá trị>
▶ Ví dụ:
MAX EQU 100
ENTER EQU 13
ESC EQU 27

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 8 / 60

Dữ liệu cho chương trình hợp ngữ (cont.)
Hằng và biến

▶ Biến (variable):
• Là các đại lượng có thể thay đổi giá trị
• Các loại biến:
▶ Biến đơn
▶ Biến mảng
▶ Biến xâu ký tự

• Khi dịch biến được chuyển thành địa chỉ ô nhớ

▶ Định nghĩa biến đơn:

• Tên biến DB Giá trị khởi đầu: Định nghĩa biến byte
• Tên biến DW Giá trị khởi đầu: Định nghĩa biến word
• Tên biến DD Giá trị khởi đầu: Định nghĩa biến double word
▶ Ví dụ:
• X DB 10 ; Khai báo biến X và khởi trị 10

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 9 / 60

Dữ liệu cho chương trình hợp ngữ (cont.)
Hằng và biến

• Y DW ? ; Khai báo biến Y và không khởi trị

• Z DD 1000 ; Khai báo biến X và khởi trị 1000
▶ Định nghĩa biến mảng :
• Tên mảng DB Danh sách giá trị khởi tạo
• Tên mảng DB Số phần tử Dup(Giá trị khởi tạo)
• Tên mảng DB Số phần tử Dup(?)

▶ Định nghĩa tương tự cho các kiểu DW và DD

▶ Ví dụ:
• X DB 10, 2, 5, 6, 1; Khai báo mảng X gồm 5 phần tử có khởi trị
• Y DB 5 DUP(0); Khai báo mảng Y gồm 5 phần tử khởi trị 0
• Z DB 5 DUP(?); Khai báo mảng Z gồm 5 phần tử không khởi trị

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 10 / 60

Dữ liệu cho chương trình hợp ngữ (cont.)
Hằng và biến

▶ Định nghĩa biến xâu ký tự: có thể được định nghĩa như một xâu ký
tự hoặc một mảng các ký tự
▶ Ví dụ:
• str1 DB ‘string’

• str2 DB 73H, 74H, 72H, 69H, 6EH, 67H

• str3 DB 73H, 74H, ‘r’, ‘i’, 69H, 6EH, 67H

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 11 / 60

Khung chương trình hợp ngữ

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 12 / 60

Khung chương trình hợp ngữ (cont.)

▶ Khai báo qui mô sử dụng bộ nhớ:

.Model <Kiểu kích thước bộ nhớ>
▶ Các kiểu kích thước bộ nhớ:
• Tiny (hẹp): mã lệnh và dữ liệu gói gọn trong một đoạn
• Small (nhỏ): mã lệnh gói gọn trong một đoạn, dữ liệu gói gọn trong
một đoạn
• Medium (vừa): mã lệnh không gói gọn trong một đoạn, dữ liệu gói
gọn trong một đoạn
• Compact (gọn): mã lệnh gói gọn trong một đoạn, dữ liệu không gói
gọn trong một đoạn
• Large (lớn): mã lệnh không gói gọn trong một đoạn, dữ liệu không
gói gọn trong một đoạn, không có mảng lớn hơn 64K
• Huge (rất lớn): mã lệnh không gói gọn trong một đoạn, dữ liệu không
gói gọn trong một đoạn, có mảng lớn hơn 64K

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 13 / 60

Khung chương trình hợp ngữ (cont.)

▶ Khai báo đoạn ngăn xếp:

.Stack <Kích thước ngăn xếp>
▶ Ví dụ:
.Stack 100H; khai báo kích thước ngăn xếp 100H=256 byte
▶ Khai báo đoạn dữ liệu:
.Data
;Định nghĩa các biến và hằng
;Tất cả các biến và hằng phải được khai báo ở đoạn dữ liệu
▶ Ví dụ:
.Data
MSG DB ’Hello!$’
ENTER DB 13
MAX DW 1000

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 14 / 60

Khung chương trình hợp ngữ (cont.)

Khai báo đoạn mã:

.Code
Gồm các lệnh của chương trình:
.Code
Jmp Start
; khai báo dữ liệu
Start:
MOV AX,@Data
MOV DS, AX
; các lệnh của chương trình chính
MOV AH, 4CH
INT 21H
End Start ; kết thúc chương trình chính
; các chương trình con – nếu có

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 15 / 60

Khung chương trình hợp ngữ (cont.)
Tổng hợp khung chương trình

 
1 .Model Small
2 .Stack 100H
3 .Data
4 ; Khai bao cac bien va hang
5 .Code
6 jmp Start
7 Start:
8 ; Khoi tao cho thanh ghi DS
9 MOV AX, @Data; nap dia chi doan du lieu vao AX
10 MOV DS, AX; nap dia chi doan du lieu vao DS
11
12 ; Cac lenh cua chuong trinh chinh
13
14 ; Ket thuc tro ve chuong trinh goi
15 ; Dung ham 4CH cua ngat 21H
16 MOV AH, 4CH
17 INT 21H
18 End Start
19 ; Cac chuong trinh con neu co
 

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 16 / 60

Khung chương trình hợp ngữ - ví dụ
Viết chương trình in ra thông điệp: Hello World!
 
1 .Model Small
2 .Stack 100H
3 .Data
4 ; Khai bao cac bien va hang
5 CRLF DB 13,10,’$’; Ky tu xuong dong
6 MSG DB ’Hello␣World!$’
7 .Code
8 MAIN Proc
9 ; Khoi tao cho thanh ghi DS
10 MOV AX, @Data; nap dia chi doan du lieu vao AX
11 MOV DS, AX; nap dia chi doan du lieu vao DS
12 ;In gia tri xuong dong
13 MOV AH, 9
14 LEA DX, CRLF; Nap dia chi CRLF vao DX
15 INT 21H
16 ; Hien loi chao dung ham 9 cua ngat 21H
17 MOV AH, 9
18 LEA DX, MSG; Nap dia chi cua thong diep vao DX
19 INT 21H; hien thong diep
20 ; Ket thuc tro ve chuong trinh goi
21 ; dung ham 4CH cua ngat 21H
22 MOV AH, 4CH
23 INT 21H
24 MAIN Endp
25 Đinh Xuân
ENDTrường
MAIN Computer Architecture January 15, 2023 17 / 60
Khung chương trình hợp ngữ
Một số dịch vụ của ngắt 21H

Hàm 1 của ngắt INT 21H: đọc 1 ký tự từ bàn phím

▶ Vào:AH = 1
▶ Ra:AL = mã ASCII của ký tự cần hiện thị
AL = 0 khi ký tự gõ vào là phím chức năng
Hàm 2 của ngắt INT 21H: hiện 1 ký tự lên màn hình
▶ Vào: AH = 2
DL = mã ASCII của ký tự cần hiện thị.
▶ Ra: Không
Hàm 4CH của ngắt INT 21H: kết thúc chương trình kiểu EXE
▶ Vào: AH = 4CH
▶ Ra: Không

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 18 / 60

Khung chương trình hợp ngữ (cont.)
Một số dịch vụ của ngắt 21H

Hàm 9 của ngắt INT 21H: hiện chuỗi ký tự với $ ở cuối lên màn hình

▶ Vào: AH = 9
DX = địa chỉ lệch của chuỗi ký tự cần hiện thị.
▶ Ra: Không

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 19 / 60

Giới thiệu phần mềm mô phỏng emu8086

Emu8086

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 20 / 60

Một số cấu trúc điều khiển và ví dụ
▶ Cấu trúc lựa chọn
• Rẽ nhánh kiểu IF ... THEN
• Rẽ nhánh kiểu IF ... THEN ... ELSE
• Rẽ nhiều nhánh
▶ Cấu trúc lặp
• Lặp kiểu for
• Lặp kiểu repeat ... until

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 21 / 60

Một số cấu trúc điều khiển và ví dụ (cont.)

Cấu trúc điều khiển - IF ... THEN:

▶ IF điều kiện THEN thao tác

▶ Gán BX giá trị tuyệt đối AX

 
1 CMP AX,0
2 JNL GAN
3 NEG AX
4 GAN:
5 MOV BX, AX
 

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 22 / 60

Một số cấu trúc điều khiển và ví dụ (cont.)

Cấu trúc điều khiển - IF ... THEN ... ELSE:

▶ Gán bít dấu của AX cho CL:

 
1 CMP AX, 0 ; AX >0 ?
2 JNS DG ; Dung
3 MOV CL, 1 ; Khong, CL <-- 1
4 JMP RA ; Nhay qua nhanh kia
5 DG: MOV CL, 0 ; CL <-- 0
6 RA:
 

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 23 / 60

Một số cấu trúc điều khiển và ví dụ (cont.)

Cấu trúc điều khiển - Rẽ nhiều nhánh:

▶ Gán giá trị cho CX theo qui tắc:

• Nếu AX<0 thì CX=-1
• Nếu AX=0 thì CX=0
• Nếu AX>0 thì CX=1
 
1 CMP AX, 0
2 JL AM
3 JE KHONG
4 JG DUONG
5 AM: MOV CX, -1
6 JMP RA
7 DUONG: MOV CX, 1
8 JMP RA
9 KHONG: MOV CX, 0
10 RA:
 
Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 24 / 60
Một số cấu trúc điều khiển và ví dụ (cont.)

Cấu trúc điều khiển - Lặp kiểu for:

▶ Sử dụng lệnh LOOP

▶ Số lần lặp CX

 
1 MOV CX,10
2 MOV AH,2
3 MOV DL,’9’
4 Hien: INT 21H
5 LOOP Hien
 

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 25 / 60

Một số cấu trúc điều khiển và ví dụ (cont.)

Cấu trúc điều khiển - Lặp kiểu repeat ... until:

▶ 1. . . .
▶ 2. Tiep:. . .
▶ 3. . . . .
▶ 4. CMP X,Y; điều kiện
▶ Quay lại Tiếp nếu điều_kiện=sai;

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 26 / 60

Bài tập ASM 8086

▶ Bài 1 - Các lệnh số học: Viết chương trình nhập vào giá trị x và
tính giá trị biểu thức f dưới đây. Kết quả được lưu vào thanh ghi AH
và in ra màn hình (giả sử x đủ nhỏ sao cho kết quả của biểu thức
không vượt quá 8 bit, để đơn giản thử nghiệm với x = 0 và x = 1).

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 27 / 60

Bài tập ASM 8086 (cont.)
▶ Bài 2 - Các lệnh số học: Yêu cầu tính toán tương tự Bài 1:

▶ Bài 3 - Biểu thức If Else: Nhập giá trị a từ bàn phím, tính và in
giá trị c khi biết b = 20, d = 10.

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 28 / 60

Bài tập ASM 8086 (cont.)
▶ Bài 4 - Vòng lặp For: Dùng vòng lặp for để xuất ra giá trị của số
fibonaci thứ n, số n được nhập từ bàn phím.
 
1 f(0) = 0;
2 f(1) = 1;
3 for( t0 = n, t0 >= 0, t0 --){
4 f(t0) = f(t0-1) + f(t0-2)
5 }
 

▶ Bài 5 - Switch - case: Viết switch-case dưới đây bằng hợp ngữ. Cho
biết b = 10, c = 5. Giá trị input được nhập từ bàn phím.

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 29 / 60

Bài tập ASM 8086 (cont.)

▶ Bài 6 - While Loop: Dùng vòng lặp while để tính tổng của n số đầu
tiên. Giá trị n được nhập từ bàn phím và n > 4 .

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 30 / 60

Bài tập ASM 8086 (cont.)

▶ Bài 7 - Sắp xếp mảng: Cho mảng 10 phần tử, viết chương trình sắp
xếp theo giá trị tăng dần.
 
1 1, 6, 3, 23, 3, 7, 1, 8, 34, 24, 50
 

▶ Bài 8 - Xử lý chuỗi: Viết chương trình xử lý chuỗi ký tự sau, những

ký tự nào viết hoa chuyển thành viết thường và ngược lại. Lưu ý chỉ
xử lý cho ký tự chữ.
 
1 "Kien␣Truc␣May␣Tinh␣CS2023"
 

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 31 / 60

Chương trình con
Tạo và sử dụng chương trình con

▶ Chương trình con (còn gọi là thủ tục (procedure) hoặc hàm (func-
tion)):
• Thường gồm một nhóm các lệnh gộp lại;
• Được sử dụng thông qua tên và các tham số.

▶ Ý nghĩa của việc sử dụng chương trình con:

• Chia chức năng giúp chương trình trong sáng, dễ hiểu, dễ bảo trì;
• Chương trình con được viết một lần và có thể sử dụng nhiều lần.

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 32 / 60

Chương trình con (cont.)
Tạo và sử dụng chương trình con

Khai báo chương trình con:

 
1 <proc_name> PROC
2
3 ; here goes the code
4 ; of the procedure ...
5
6 RET
7 <proc_name> ENDP
 

Sử dụng chương trình con:

 
1
2 CALL <proc_name>
 

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 33 / 60

Chương trình con (cont.)
Tạo và sử dụng chương trình con

Ví dụ: Hàm m2 nhân hai

 
1 MOV AL, 1
2 MOV BL, 2
3
4 CALLL m2
5 ; Cac cau lenh khac
6 MOV CX, 30
7
8 ; Dinh nghia mot chuong trinh con
9 ; Input: AL, BL
10 ; Output: AX
11 m2 PROC
12 MUL BL ; AX = AL * BL
13 RET ; Tro ve chuong trinh chinh
14 m2 ENDP
 

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 34 / 60

Chương trình con (cont.)
Tạo và sử dụng chương trình con

Truyền tham số Chương trình con

▶ Phục vụ trao đổi dữ liệu giữa chương trình gọi và chương trình con;
▶ Các phương pháp truyền tham số:
• Truyền tham số thông qua các thanh ghi
▶ Đưa giá trị vào các thanh ghi lưu tham số cần truyền trước khi gọi
hoặc trở về từ chương trình con
• Truyền tham số thông qua các biến toàn cục
▶ Biến toàn cục (định nghĩa trong đoạn dữ liệu ở chương trình chính) có
thể được truy nhập ở cả chương trình chính và chương trình con.
• Truyền tham số thông qua ngăn xếp
▶ Sử dụng kết hợp các lệnh PUSH / POP để truyền tham số.

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 35 / 60

Chương trình con (cont.)
Tạo và sử dụng chương trình con

▶ Bảo vệ các thanh ghi:

• Cần thiết phải bảo vệ giá trị các thanh ghi sử dụng trong chương trình
gọi khi chúng cũng được sử dụng trong chương trình con.
• Giá trị của các thanh ghi có thể bị thay đổi trong chương trình con
–> sai kết quả ở chương trình gọi.
▶ Các phương pháp bảo vệ các thanh ghi:
• Sử dụng PUSH và POP cho các thanh ghi tổng quát, chỉ số và con
trỏ;
• Sử dụng PUSHF và POPF cho thanh ghi cờ;
• Sử dụng qui ước thống nhất về sử dụng các thanh ghi.

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 36 / 60

Marco

▶ Macro là một đoạn mã được đặt tên và có thể được chèn vào bất cứ
vị trí nào trong đoạn mã của chương trình
▶ Đặc điểm của macro:
• Macro hỗ trợ danh sách các tham số
• Macro chỉ tồn tại khi soạn thảo mã. Khi dịch, các macro sẽ được thay
thế bằng đoạn mã thực của macro.
• Nếu một macro không được sử dụng, mã của nó sẽ bị loại khỏi chương
trình sau khi dịch.
• Macro nhanh hơn thủ tục/hàm do mã của macro được chèn trực tiếp
vào chương trình và nó không đòi hỏi cơ chế gọi thực hiện (lưu địa
chỉ) và trở về (khôi phục địa chỉ trở về) như chương trình con

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 37 / 60

Marco (cont.)

Định nghĩa Macro:

 
1 name_macro MACRO [parameters,..]
2 ;instructions
3 ENDM
 

Sử dụng Macro:
 
1 name_macro [real parameters,..]
 

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 38 / 60

Marco (cont.)
Ví dụ về Macro:
 
1 MyMacro MACRO p1, p2, p3
2 MOV AX, p1
3 MOV BX, p2
4 MOV CX, p3
5 ENDM
6 ;...
7 MyMacro 1, 2, 3
8 MyMacro 4, 5, DX
 

Được chuyển thành sau dịch:

 
1 MOV AX, 00001h
2 MOV BX, 00002h
3 MOV CX, 00003h
4 MOV AX, 00004h
5 MOV BX, 00005h
6 MOV CX, DX
 

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 39 / 60

Một số ví dụ minh hoạ
Hiện thị lời chào Tây và Ta

 
1 .Model Small
2 .Stack 100H
3 .Data
4 CRLF DB 13, 10,’$’
5 ChaoTay DB ’Hello!$’
6 ChaoTa DB ’Xin␣chao!$’
7 .Code
8 MAIN Proc
9 MOV AX, @Data; Khoi tao dau thanh ghi DS
10 MOV DS, AX
11
12 ; Hien thi loi chao Tay dung ham 9 cua ngat INT 21H
13
14 MOV AH, 9
15 LEA DX, ChaoTay
16 INT 21H
17
18 ; Xuong 5 dong dung ham 9 ngat INT 21H
19 LEA DX, CRLF
20 INT 21H
21 MOV CX, 6 ; CX chua so dong cach + 1
22 LAP:

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 40 / 60

Một số ví dụ minh hoạ (cont.)
Hiện thị lời chào Tây và Ta

23 INT 21H
24 LOOP LAP
25
26 ; Hien thi loi chao Ta dung ham 9 cua ngat INT 21H
27 MOV AH, 9
28 LEA DX, ChaoTa
29 INT 21H
30
31 ; Ket thuc tro ve chuong trinh goi
32 ; Dung ham 4CH cua ngat 21H
33 MOV AH, 4CH
34 INT 21H
35
36 MAIN Endp
37 END MAIN
 

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 41 / 60

Một số ví dụ minh hoạ
Đổi các ký tự thường trong 1 chuỗi thành chữ hoa

 
1 .Model Small
2 .Stack 100H
3 .Data
4 ; Source string
5 str1 DB ’a’,’5’, ’B’, ’?’, ’d’, ’g’, ’P’,’N’,’k’,’*’
6 DB 10,13,’$’;
7 ; Destination string
8 str2 DB 10 DUP(’’)
9 DB ’$’
10 .Code
11 MAIN Proc
12 MOV AX, @Data; Khoi tao dau thanh ghi DS
13 MOV DS, AX
14 MOV ES, AX
15 ; Thiet lap SI tro toi str1 va DI tro toi str2
16 LEA SI, str1
17 LEA DI, str2
18 CLD
19 MOV CX, 10
20 START:
21 LODSB
22 ;Kiem tra co phai chu hoa khong

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 42 / 60

Một số ví dụ minh hoạ (cont.)
Đổi các ký tự thường trong 1 chuỗi thành chữ hoa

23 CMP AL, ’a’

24 JL NotLowerCase
25 CMP AL, ’z’
26 JG NotLowerCase
27 ; Neu la chu viet thuong chuyen thanh chu viet hoa
28 SUB AL, 20H
29 ;Luu vao string moi
30 NotLowerCase:
31 STOSB
32 LOOP START
33 LEA DX, str1;In ra chuoi goc
34 MOV AH, 9
35 INT 21H
36 LEA DX, str2; In ra chuoi da bien doi
37 MOV AH, 9
38 INT 21H
39 ; Ket thuc tro ve chuong trinh Dung ham 4CH cua ngat 21H
40 MOV AH, 4CH
41 INT 21H
42 MAIN Endp
43 END MAIN
 

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 43 / 60

Một số ví dụ minh hoạ
Tìm số lớn nhất trong 1 dãy

 
1 .Model Small
2 .Stack 100H
3 .Data
4 list DB 1,4,0,9,7,2,4,6,2,5
5 .Code
6 MAIN Proc
7 MOV AX, @Data; Khoi tao dau thanh ghi DS
8 MOV DS, AX
9
10 CLD
11 MOV CX, 9
12 LEA SI, list; SI tro den list
13 MOV BL, [SI]; Gan Max <-- phan tu dau tien
14 INC SI
15 START:
16 LODSB
17
18 CMP AL, BL
19 JLE BYPASS
20 MOV BL, AL; Neu AL>BL --> BL se duoc cap nhat gia tri
21
22 BYPASS:

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 44 / 60

Một số ví dụ minh hoạ (cont.)
Tìm số lớn nhất trong 1 dãy

23 LOOP START
24
25 ; In ra gia tri lon nhat
26 ADD BL, ’0’; bien doi tu so thanh ky tu
27 MOV DL, BL
28 MOV AH, 2
29 INT 21H
30
31 ; Ket thuc tro ve chuong trinh Dung ham 4CH cua ngat 21H
32 MOV AH, 4CH
33 INT 21H
34 MAIN Endp
35 END MAIN
 

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 45 / 60

Một số ví dụ minh hoạ
Sắp xếp một dãy số

Sắp xếp và in dãy số theo thứ tự giảm dần:

 
1 .Model Small
2 .Stack 100H
3 .Data
4 LIST_COUNT EQU 10
5 list DB 1,4,0,3,7,2,8
6 CRLF DB 13,10,’$’
7 .Code
8 Main PROC:
9 MOV AX, @Data; nap dia chi doan du lieu vao AX
10 MOV DS, AX; nap dia chi doan du lieu vao DS
11
12 ; In danh sach ban dau
13 MOV CX, LIST_COUNT
14 LEA SI, list
15 CALL printList
16 LEA SI, list
17 MOV BL, 1; Bien dem luu vao
18
19 MainLoop:
20 MOV AL, {SI]; AL <-- [SI]

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 46 / 60

Một số ví dụ minh hoạ (cont.)
Sắp xếp một dãy số

21 MOV DI, SI
22 MOV BH, BL; Bien dem phu
23 MOV DX, DI; DX luu vi tri cua gia tri MIN
24 SubLoop:
25 INC DI
26 INC BH
27 CMP , [DI]
28 JLE NotMin
29 MOV AL, [DI]
30 MOV DX, DI
31 NotMin:
32 CMP BH, LIST_COUNT
33 JE ExitSub
34 JMP SubLoop
35 ExitSub:
36 ; Hoan doi vi tri neu MIN khac voi vi tri dau tien
37 MOV DI, DX
38 CMP SI, DI
39 JE NoSwap
40 CALL swapMemLocation
41 NoSwap:
42 INC BL
43 CMP BL, LIST_COUNT

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 47 / 60

Một số ví dụ minh hoạ (cont.)
Sắp xếp một dãy số

44 JE ExitMain
45 INC SI
46 JMP MainLoop
47 ExitMain:
48 LEA DX, CR
49 CALL printString
50
51 MOV CX, LIST_COUNT
52 LEA SI, list
53 CALL printList
54 ; Ket thuc tro ve chuong trinh goi
55 ; Dung ham 4CH cua ngat 21H
56 MOV AH, 4CH
57 INT 21H
58 Main ENDP
59 ; Cac chuong trinh con
60
61 ; Chuong trinh con hoan doi hai vi tri
62 ; Input: SI tro toi vi tri thu nhat
63 ; DI tro toi vi tri thu hai
64 swapMemLocation PROC
65 PUSH AX,
66 MOV AL, [SI]

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 48 / 60

Một số ví dụ minh hoạ (cont.)
Sắp xếp một dãy số

67 MOV AH, [DI]

68 MOV [SI], AH
69 MOV [DI], AL
70 POP AX
71 RET
72 swapMemLocation ENDP
73
74 ; Chuong trinh con in ra danh sach - list
75 ; Input: SI luu dia chi bat dau cua danh sach
76 ; CX luu tru so luong phan tu cua danh sach
77 printList PROC
78 PUSH DX
79 StartPrint:
80 MOV DL, [SI]
81 CALL printSingleDigital
82 INC SI
83 LOOP StartPrint
84 POP DX
85 RET
86 printList ENDP
87
88 ; Chuong trinh con in ra chuoi ket thuc boi $
89 ; Input: DX tro toi chuoi can in

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 49 / 60

Một số ví dụ minh hoạ (cont.)
Sắp xếp một dãy số

90 printString PROC
91 PUSH AX
92 MOV AH, 9
93 INT 21H
94 POP AX
95 RET
96 printString ENDP
97
98 ; Chuong trinh con in Mot ky tu so
99 ; Input: DL chua ky tu so can in
100 printSingleDigit PROC
101 PUSH AX,
102 ADD DL, ’0’
103 MOV AH, 2
104 INT 21H
105 POP AX
106 RET
107 printSingleDigit ENDP
108
109 END Main
 

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 50 / 60

Giới thiệu thiết bị ảo - Mô phỏng đèn giao thông

Mô phỏng thiết bị - Traffic Lights:

▶ Thiết bị ảo hệ thống đèn giao thông

sử dụng cổng số 4 – cổng 16 bít
để nhận thông tin điều khiển;
▶ Sử dụng 12 bít (0-11) cho 4 cụm đèn:
• Mỗi cụm gồm 3 đèn Green, Yellow
và Red;
• Bit 0 – tắt đèn, bit 1 – bật đèn

▶ 4 bít (12-15) không sử dụng – nên

đặt là 0.

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 51 / 60

Giới thiệu thiết bị ảo - Mô phỏng đèn giao thông
(cont.)
Điều khiển đèn giao thông:

▶ Gửi từ điều khiển (2 bytes) ra

cổng số 4;
▶ Các bít của từ điều khiển
được đặt sao cho phù hợp với
ý đồ điều khiển đèn (Bít 0 –
tắt đèn, bít 1 – bật đèn)
▶ Ví dụ: các bit điều khiển
0000 001 100 001 100
GYR GYR GYR GYR
▶ Dùng hàm 86h của ngắt
BIOS 15h để tạo thời gian đợi
– thời gian giữ trạng thái vừa thiết lập của cụm đèn
▶ Số micro giây được đặt vào CX:DX trước khi gọi ngắt.

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 52 / 60

Giới thiệu thiết bị ảo - Mô phỏng đèn giao thông
(cont.)
Code điều khiển mô phỏng:
 
1 .Model Small
2 .Stack 100H
3 .Data
4 ; 0000 GYR GYR GYR GYR
5 R1 DW 0000 0011 0000 1100B; Di doc
6 R2 DW 0000 0010 1000 1010B; Doc --> vang
7 R3 DW 0000 1000 0110 0001B; Di ngang
8 R4 DW 0000 0100 0101 0001B; ngang --> vang
9 ; FEDC BA9 876 543 210
10
11 ALL_RED EQU 0000 0010 0100 1001B
12 PORT EQU 4; Output port
13
14 ; Hang so thoi gian (s)
15 ; 3s = 3,000,000 = 002D C6C0H
16 WAIT_3_SEC_CX EQU 2Dh
17 WAIT_3_SEC_DX EQU 0C6C0h
18
19 ; 10s = 10,000,000 = 0098 9680H
20 WAIT_10_SEC_CX EQU 98h
21 WAIT_10_SEC_DX EQU 9680h

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 53 / 60

Giới thiệu thiết bị ảo - Mô phỏng đèn giao thông
(cont.)
22 .Code
23 ; Dinh nghi mot Macro
24 waitMacro MACRO t1, t2
25 MOV CX, t1
26 MOV DX, t2
27 MOV AH, 86H
28 INT 15H
29 ENDM
30 MAIN Proc
31 ; Khoi tao cho thanh ghi DS
32 MOV AX, @Data; nap dia chi doan du lieu vao AX
33 MOV DS, AX; nap dia chi doan du lieu vao DS
34
35 ; Dat den do cho cho tat ca cac huong
36 ; Set lights to Red for all direction
37
38 MOV AX, ALL_RED
39 OUT PORT, AX
40 waitMacro WAIT_3_SEC_CX, WAIT_3_SEC_DX
41 Start:
42 LEA SI, R1
43 MOV AX, [SI]
44 OUT PORT, AX

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 54 / 60

Giới thiệu thiết bị ảo - Mô phỏng đèn giao thông
(cont.)
45
46 waitMacro WAIT_10_SEC_CX, WAIT_10_SEC_DX
47 LEA SI, R2
48 MOV AX, [SI]
49 OUT PORT, AX
50 waitMacro WAIT_3_SEC_CX, WAIT_3_SEC_DX
51 LEA SI, R3
52 MOV AX, [SI]
53 OUT PORT, AX
54 waitMacro WAIT_10_SEC_CX, WAIT_10_SEC_DX
55 LEA SI, R4
56 MOV AX, [SI]
57 OUT PORT, AX
58 waitMacro WAIT_3_SEC_CX, WAIT_3_SEC_DX
59 JMP Start
60 ; Ket thuc tro ve chuong trinh goi
61 ; dung ham 4CH cua ngat 21H
62 MOV AH, 4CH
63 INT 21H
64 MAIN Endp
65 END MAIN
 

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 55 / 60

Giới thiệu thiết bị ảo - Nhiệt kế và bếp

Thiết bị ảo Thermometer & heater:

▶ Thiết bị ảo Nhiệt kế và bếp

(Thermometer & Heater) sử dụng
2 cổng:
• Cổng điều khiển số 127 để nhận byte
điều khiển bếp:
▶ Gửi 0 để tắt bếp

▶ Gửi 1 để bật bếp.

• Cổng dữ liệu số 125 để đọc dữ liệu là

nhiệt độ được đọc từ nhiệt kế.

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 56 / 60

Giới thiệu thiết bị ảo - Nhiệt kế và bếp (cont.)

 
1 .Model Small
2 .Stack 100H
3 .Data
4 ; Khai bao cac bien va hang
5 .Code
6 MAIN Proc
7 ; Khoi tao cho thanh ghi DS
8 MOV AX, @Data; nap dia chi doan du lieu vao AX
9 MOV DS, AX; nap dia chi doan du lieu vao DS
10
11 ;Doc nhiet do hien tai
12 IN AL, 125
13
14 CMP AL, 60
15 JL low ; Nhay den low neu AL nho hon 60
16
17 CMP AL, 80
18 JLE ok; Nhay den ok neu AL nho hon hoac bang 80
19 JG high; Nhay den high neu AL lon hon 80
20
21 low:

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 57 / 60

Giới thiệu thiết bị ảo - Nhiệt kế và bếp (cont.)

22 MOV AL, 1
23 OUT 127, AL; Bat bep "ON"
24 JMP ok
25 high:
26 MOV AL, 0
27 OUT 127, AL; Tat bep "OFF"
28
29 ok:
30 JMP Start
31
32 ; Ket thuc tro ve chuong trinh goi
33 ; dung ham 4CH cua ngat 21H
34 MOV AH, 4CH
35 INT 21H
36 MAIN Endp
37 END MAIN
 

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 58 / 60

Giới thiệu thiết bị ảo - Nhiệt kế và bếp (cont.)

Ví dụ: Vẽ lưu đồ và viết chương trình điều khiển bếp sao cho nhiệt độ
bếp luôn ổn đỉnh trong khoảng nhiệt độ 70-100 độ C. Biết hệ thống được
nối với vi xử lý 8086, trong đó: cổng đọc nhiệt độ là 100, giá trị nhiệt độ
là một sô 8 bit có dấu tương ứng với giá trị nhiệt độ thực tế. Cổng điều
khiển bếp là 105H, khi đưa giá trị 0 ra cổng thì bếp tắt, còn đưa giá trị 1
thì bếp sẽ được đốt.

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 59 / 60

Tổng kết Buổi 8

Chương 4

▶ Một số ví dụ về Lập trình hợp ngữ

▶ Chương trình con
▶ Marco
▶ Giới thiệu thiết bị ảo – Đèn giao thông

Tiếp theo Chương 5 - Phối ghép với bộ nhớ và thiết bị vào ra

▶ Các tín hiệu của CPU

▶ Các tín hiệu của các mạch phụ trợ
▶ Phối ghép CPU với bộ nhớ
▶ Phối ghép CPU với thiết bị vào ra
▶ Giới thiệu một số mạch hỗ trợ vào ra

Đinh Xuân Trường Computer Architecture January 15, 2023 60 / 60