Computer Programming

Computer Programming

‫کامپیوتر‬
‫نویسی کامپیوتر‬ ‫برنامه‬
‫برنامه نویسی‬
 ‫انواع عملگرها در زبان سی شارپ (‪:)C#‬‬
‫عملگرها در زبان برنامه نویسی سی شارپ (‪ )C#‬به دستههای زیر تقسیم میشوند‪:‬‬

‫❖ عملگرهای ریاضی‪ ،‬حسابی (‪)Mathematical/Arithmetic Operators‬‬

‫❖ عملگرهای مقایسهای‪ ،‬قیاسی‪ ،‬رابطهای (‪)Comparison/Relational Operators‬‬

‫❖ عملگرهای منطقی (‪)Logical Operators‬‬

‫❖ عملگرهای بیتی (‪)Bitwise Operators‬‬

‫❖ عملگرهای انتساب (‪)Assignment Operators‬‬

‫❖ عملگرهای متفرقه‬

‫‪Dr. Mehrdad Nikbakht‬‬ ‫‪2‬‬

 ‫عملگرها از نظر تعداد عملوند در زبان برنامه نویسی سی شارپ (‪ )C#‬به انواع زیر تقسیم میشوند‪:‬‬

‫‪Unary‬‬ ‫❑ عملگرهایی که به یک عملوند نیاز دارند‪.‬‬

‫‪Binary‬‬ ‫❑ عملگرهایی که به دو عملوند نیاز دارند‪.‬‬

‫‪Ternary‬‬ ‫❑ عملگرهایی که به سه عملوند نیاز دارند‪.‬‬

‫‪Dr. Mehrdad Nikbakht‬‬ ‫‪3‬‬

 ‫)‪(Mathematical/Arithmetic Operators‬‬ ‫عملگرهای ریاضی‪ ،‬حسابی‬

‫نوع‬ ‫مثال‬ ‫توضیحات‬ ‫عملیات‬ ‫عملگر‬

‫‪Binary‬‬ ‫‪A + B = 18‬‬ ‫برای جمع دو عملوند (مقدار) استفاده میشود‪.‬‬ ‫جمع‬ ‫‪+‬‬
‫مقدار عملوند چپ (اوّل) را از مقدار عملوند راست‬
‫‪Binary‬‬ ‫‪A – B = -12‬‬ ‫(دوّم) کم میکند‪.‬‬
‫تفریق‬ ‫–‬

‫‪Binary‬‬ ‫‪A * B = 45‬‬ ‫برای ضرب دو عملوند (مقدار) استفاده میشود‪.‬‬ ‫ضرب‬ ‫*‬
‫مقدار عملوند چپ (اوّل) را بر مقدار عملوند راست‬
‫‪Binary‬‬ ‫‪B/A=5‬‬ ‫(دوّم) تقسیم میکند‪.‬‬
‫تقسیم‬ ‫‪/‬‬

‫مقدار عملوند چپ (اوّل) را بر مقدار عملوند راست‬

‫‪Binary‬‬ ‫‪B%A= 0‬‬ ‫(دوّم) تقسیم میکند و باقیمانده را بر میگرداند‪.‬‬
‫باقیمانده‬ ‫‪%‬‬

‫‪Unary‬‬ ‫‪B++ = 16‬‬ ‫یک واحد به مقدار قبلی اضافه میکند‪.‬‬ ‫یک واحد افزایش‬ ‫‪++‬‬
‫‪Unary‬‬ ‫‪A- - = 2‬‬ ‫یک واحد از مقدار قبلی کم میکند‪.‬‬ ‫یک واحد کاهش‬ ‫‪--‬‬

‫‪Dr. Mehrdad Nikbakht‬‬ ‫‪4‬‬

 ‫)‪(Comparison/Relational Operators‬‬ ‫عملگرهای مقایسهای‪ ،‬قیاسی‪ ،‬رابطهای‬
‫نوع‬ ‫مثال‬ ‫توضیحات‬ ‫عملیات‬ ‫عملگر‬

‫‪(A == B) is‬‬ ‫تساوی دو‬

‫‪Binary‬‬ ‫اگر مقادیر دو عملوند با هم برابر باشد‪ ،‬شرط درست است‪.‬‬
‫مقدار‬ ‫==‬
‫‪not True‬‬
‫عدم‬
‫‪(A != B) is‬‬
‫‪Binary‬‬ ‫اگر مقادیر دو عملوند با هم برابر نباشد‪ ،‬شرط درست است‪.‬‬ ‫تساوی دو‬ ‫=!‬
‫‪True‬‬ ‫مقدار‬

‫‪(A > B) is not‬‬ ‫اگر مقدار عملوند سمت چپ (اوّل) از مقدار عملوند سمت راست‬
‫‪Binary‬‬ ‫بزرگتر‬ ‫>‬
‫‪True‬‬ ‫(دوّم) بزرگتر باشد‪ ،‬شرط درست است‪.‬‬

‫‪(A < B) is‬‬ ‫اگر مقدار عملوند سمت چپ (اوّل) از مقدار عملوند سمت راست‬
‫‪Binary‬‬ ‫(دوّم) کوچکتر باشد‪ ،‬شرط درست است‪.‬‬
‫کوچکتر‬ ‫>‬
‫‪True‬‬
‫‪(A >= B) is‬‬ ‫اگر مقدار عملوند سمت چپ (اوّل) بزرگتر یا مساوی مقدار عملوند‬ ‫بزرگتر‬
‫‪Binary‬‬ ‫سمت راست (دوّم) باشد‪ ،‬شرط درست است‪.‬‬ ‫مساوی‬ ‫=<‬
‫‪not True‬‬
‫‪(A <= B) is‬‬ ‫کوچکتر اگر مقدار عملوند سمت چپ (اوّل) کوچکتر یا مساوی مقدار عملوند‬
‫‪Binary‬‬ ‫سمت راست (دوّم) باشد‪ ،‬شرط درست است‪.‬‬ ‫مساوی‬ ‫=>‬
‫‪True‬‬
‫‪Dr. Mehrdad Nikbakht‬‬ ‫‪5‬‬
 ‫عملگر && (‪ AND‬منطقی)‬
‫در عملگر && اگر مقدار هر دو عملوند برابر ‪ True‬باشد نتیجه ‪ True‬و اگر برابر ‪ True‬نباشند نتیجه ‪ False‬را بر میگرداند‪.‬‬
‫در زیر جدول درستی مربوط به عملگر ‪ AND‬در زبان ‪ C#‬را مشاهده میکنید‪:‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪A&&B‬‬

‫‪True‬‬ ‫‪True‬‬ ‫‪True‬‬
‫‪True‬‬ ‫‪False‬‬ ‫‪False‬‬
‫‪False‬‬ ‫‪True‬‬ ‫‪False‬‬
‫‪False‬‬ ‫‪False‬‬ ‫‪False‬‬

‫‪Dr. Mehrdad Nikbakht‬‬ ‫‪6‬‬

 ‫عملگر || (‪ OR‬منطقی)‬
‫در عملگر || اگر مقدار یکی از عملوندها برابر ‪ True‬باشد نتیجه ‪ True‬و اگر مقدار هر دو عملوندها ‪ False‬باشد نتیجه‬
‫‪ False‬را بر میگرداند‪ .‬در زیر جدول درستی مربوط به عملگر ‪ OR‬در زبان ‪ C#‬را مشاهده میکنید‪:‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪A || B‬‬

‫‪True‬‬ ‫‪True‬‬ ‫‪True‬‬
‫‪True‬‬ ‫‪False‬‬ ‫‪True‬‬
‫‪False‬‬ ‫‪True‬‬ ‫‪True‬‬
‫‪False‬‬ ‫‪False‬‬ ‫‪False‬‬

‫‪Dr. Mehrdad Nikbakht‬‬ ‫‪7‬‬

 ‫عملگر ! (‪ NOT‬منطقی)‬
‫در عملگر ! اگر مقدار عملوند برابر ‪ True‬باشد نتیجه ‪ False‬و اگر مقدار عملوند ‪ False‬باشد نتیجه ‪ True‬را بر میگرداند‪.‬‬
‫در زیر جدول درستی مربوط به عملگر ‪ NOT‬در زبان ‪ C#‬را مشاهده میکنید‪:‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪!A‬‬
‫‪True‬‬ ‫‪False‬‬
‫‪False‬‬ ‫‪True‬‬

‫‪Dr. Mehrdad Nikbakht‬‬ ‫‪8‬‬

 ‫ منطقی‬OR ‫ و‬AND

Dr. Mehrdad Nikbakht 9

 ‫)‪(Logical Operators‬‬ ‫عملگرهای منطقی‬

‫نوع‬ ‫مثال‬ ‫توضیحات‬ ‫عملیات‬ ‫عملگر‬

‫)‪(A && B‬‬ ‫اگر هر دو عملوند ‪ True‬باشند نتیجه شرط نیز ‪True‬‬ ‫‪AND‬‬
‫‪Binary‬‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫(و منطقی)‬ ‫&&‬
‫‪is False‬‬
‫‪(A || B) is‬‬ ‫اگر فقط یکی از دو عملوند ‪ True‬باشند نتیجه شرط نیز‬ ‫‪OR‬‬
‫‪Binary‬‬ ‫‪ True‬خواهد بود‪.‬‬ ‫(یا منطقی)‬ ‫||‬
‫‪True‬‬
‫)‪!(A && B‬‬ ‫وضعیت منطقی عملوند را برعکس میکند (یعنی‬ ‫‪NOT‬‬
‫‪Unary‬‬ ‫اگر ‪ True‬باشد‪ ،‬آن را ‪ False‬میکند و برعکس)‪.‬‬ ‫(نقیض منطقی)‬ ‫!‬
‫‪is True‬‬

‫‪Dr. Mehrdad Nikbakht‬‬ ‫‪10‬‬

 ‫بیتی )‪ :(Bitwise Operators‬از عملگرهای بیتی برای ایجاد تغییر در بیتها استفاده میکنیم‪.‬‬ ‫عملگرهای‬
‫نوع‬ ‫مثال‬ ‫توضیحات‬ ‫عملیات‬ ‫عملگر‬

‫‪(A & B) = 8‬‬ ‫اگر هر دو عملوند ‪ True‬باشند‪ ،‬یک بیت در نتیجه کپی‬ ‫‪AND‬‬
‫‪Binary‬‬ ‫که برابر است با ‪00001000‬‬ ‫میکند‪.‬‬ ‫(باینری)‬ ‫&‬

‫‪(A | B) = 58‬‬ ‫اگر یکی از عملوندها ‪ True‬باشند‪ ،‬یک بیت در نتیجه‬ ‫‪OR‬‬
‫‪Binary‬‬ ‫که برابر است با ‪00111010‬‬ ‫کپی میکند‪.‬‬ ‫(باینری)‬ ‫|‬

‫اگر مقدار هر دو عملوند یکسان نباشد (یعنی هر دو‬

‫‪(A ^ B) = 50‬‬ ‫‪XOR‬‬
‫‪Binary‬‬ ‫که برابر است با ‪00110010‬‬
‫‪ True‬یا هر دو ‪ False‬نباشند)‪ ،‬یک بیت در نتیجه‬
‫(باینری)‬ ‫^‬
‫کپی میکند‪.‬‬

‫‪(~A ) = 215‬‬ ‫عملگر یگانی نقیض میباشد و کارش این است که هر‬
‫‪Unary‬‬ ‫که برابر است با ‪11010111‬‬ ‫جا ‪ ۱‬بود ‪ ۰‬و هر جا ‪ ۰‬بود ‪ ۱‬میگذارد‪.‬‬
‫مکمل یکه باینری‬ ‫~‬

‫‪A << 2 = 160‬‬ ‫مقدار عملوند چپ را به مقدار بیتهای تعیین شده در‬
‫‪Unary‬‬ ‫که برابر است با ‪10100000‬‬ ‫عملوند راست‪ ،‬به چپ شیفت میدهد‪.‬‬
‫شیفت به چپ دهنده بیتها‬ ‫>>‬

‫‪A >> 2 = 10‬‬ ‫مقدار عملوند چپ را به مقدار بیتهای تعیین شده در‬
‫‪Unary‬‬ ‫که برابر است با ‪00001010‬‬ ‫عملوند راست‪ ،‬به راست شیفت میدهد‪.‬‬
‫شیفت به راست دهنده بیتها‬ ‫<<‬

‫‪Dr. Mehrdad Nikbakht‬‬ ‫‪11‬‬

 ‫انتساب )‪(Assignment Operators‬‬ ‫عملگرهای‬
‫مثال‬ ‫توضیحات‬ ‫عملگر‬
‫‪C=A+B‬‬
‫نتیجه جمع دو متغیر ‪ A‬و ‪ B‬را در متغیر ‪C‬‬ ‫مقدار عملوند سمت راست را در عملوند سمت چپ قرار میدهد‪.‬‬ ‫=‬
‫قرار میدهد‪.‬‬
‫‪C += A‬‬ ‫مقدار عملوند سمت راست را با مقدار عملوند سمت چپ جمع کرده و نتیجه را در عملوند‬
‫معادل ‪C = C + A‬‬ ‫سمت چپ قرار میدهد‪.‬‬ ‫=‪+‬‬
‫‪C -= A‬‬ ‫مقدار عملوند سمت راست را از مقدار عملوند سمت چپ کم کرده و نتیجه را در عملوند‬
‫معادل ‪C = C – A‬‬ ‫سمت چپ قرار میدهد‪.‬‬ ‫=‪-‬‬
‫‪C *= A‬‬ ‫مقدار عملوند سمت راست را در مقدار عملوند سمت چپ ضرب کرده و نتیجه را در‬
‫معادل ‪C = C * A‬‬ ‫عملوند سمت چپ قرار میدهد‪.‬‬ ‫=*‬
‫‪C /= A‬‬ ‫مقدار عملوند سمت چپ را بر مقدار عملوند سمت راست تقسیم کرده و نتیجه را در‬
‫معادل ‪C = C / A‬‬ ‫عملوند سمت چپ قرار میدهد‪.‬‬ ‫=‪/‬‬
‫‪C %= A‬‬
‫معادل ‪C = C % A‬‬
‫مقدار دو عملوند را بر هم تقسیم کرده و باقیمانده را در عملوند سمت چپ قرار میدهد‪.‬‬ ‫=‪%‬‬

‫‪Dr. Mehrdad Nikbakht‬‬ ‫‪12‬‬

 ‫انتساب )‪(Assignment Operators‬‬ ‫عملگرهای‬

‫مثال‬ ‫توضیحات‬ ‫عملگر‬

‫‪C <<= 2‬‬
‫معادل ‪C = C << 2‬‬
‫عملگر انتساب شیفت به چپ‬ ‫=>>‬
‫‪C >>= 2‬‬
‫معادل ‪C = C >> 2‬‬
‫عملگر انتساب شیفت به راست‬ ‫=<<‬
‫‪C &= 2‬‬
‫معادل ‪C = C & 2‬‬
‫عملگر ‪ AND‬بیتی‬ ‫=&‬
‫‪C ^= 2‬‬
‫معادل ‪C = C ^ 2‬‬
‫عملگر انتساب ‪ exclusive OR‬بیتی‬ ‫=^‬
‫‪C |= 2‬‬
‫معادل ‪C = C | 2‬‬
‫عملگر انتساب ‪ inclusive OR‬بیتی‬ ‫=|‬

‫‪Dr. Mehrdad Nikbakht‬‬ ‫‪13‬‬

 ‫عملگرهای متفرقه‪ :‬گاهی برخی عملگرها در زبان سی شارپ به صورت تابع یا متد مورد استفاده قرار میگیرند که‬
‫مطالعهی آنها خالی از لطف نیست‪ .‬برخی از آنها عبارتند از‪:‬‬

‫مثال‬ ‫توضیحات‬ ‫عملیات‬ ‫عملگر‬

‫دستیابی به سایز یک‬
‫)‪sizeof(int‬‬ ‫اندازه نوع داده را بر میگرداند‪.‬‬ ‫)(‪sizeof‬‬
‫داده‬
‫دستیابی به نوع یک‬
‫)‪typeof(StreamReader‬‬ ‫نوع یک کالس را بر میگرداند‪.‬‬ ‫)(‪typeof‬‬
‫داده‬

‫‪&A‬‬ ‫دستیابی به آدرس‬

‫آدرس واقعی یک متغیر را بر میگرداند‪.‬‬
‫آدرس یک متغیر را بر میگرداند‪.‬‬
‫یک متغیر‬ ‫&‬
‫‪*A‬‬
‫یک اشارهگر به نام ‘‪ ’A‬به متغیر ‪ A‬ایجاد میکند‪.‬‬
‫اشاره به یک متغیر‬ ‫اشاره به یک متغیر‬ ‫*‬

‫اگر شرط درست باشد ؟ مقدار ‪ :X‬در غیر این صورت ‪Y‬‬ ‫عبارت شرطی‬ ‫‪If‬‬ ‫‪?:‬‬

‫‪If(Ford is Car) // checks if Ford is an object of the‬‬ ‫مشخص کردن اینکه مشخص میکند که یک شیء از یک نوع خاص است‬
‫یک شیء شامل یک‬ ‫‪is‬‬
‫‪Car class‬‬ ‫یا خیر‪.‬‬ ‫نوع خاص است یا نه‬

‫‪Dr. Mehrdad Nikbakht‬‬ ‫‪14‬‬

 ‫ترتیب‬ ‫عملگرها‬ ‫دستهبندی‬
‫تقدم‬
‫از چپ به راست‬ ‫‪– – ++‬‬ ‫پسوندی‬
‫عملگرها در‬
‫از چپ به راست‬ ‫– – ‪+ – ! ~ ++‬‬ ‫یگانی‬
‫زبان ‪C#‬‬
‫از چپ به راست‬ ‫*‪%/‬‬ ‫ضربی‬

‫از چپ به راست‬ ‫‪–+‬‬ ‫افزودنی‬

‫از چپ به راست‬ ‫<< >>‬ ‫شیفت‬

‫از چپ به راست‬ ‫< = < > =>‬ ‫مقایسهای‬

‫از چپ به راست‬ ‫== =!‬ ‫برابری‬

‫از چپ به راست‬ ‫&‬ ‫‪ AND‬بیتی‬

‫از چپ به راست‬ ‫^‬ ‫‪ XOR‬بیتی‬

‫از چپ به راست‬ ‫|‬ ‫‪ OR‬بیتی‬

‫از چپ به راست‬ ‫&&‬ ‫‪ AND‬منطقی‬

‫از چپ به راست‬ ‫||‬ ‫‪ OR‬منطقی‬

‫از چپ به راست‬ ‫‪?:‬‬ ‫شرطی‬

‫از چپ به راست‬ ‫= =‪|= ^= &= >>= <<= %= /= *= -= +‬‬ ‫انتسابی‬

‫از چپ به راست‬ ‫‪,‬‬ ‫کاما‬

‫‪Dr. Mehrdad Nikbakht‬‬ ‫‪15‬‬