Toneka

Code
1
Contents
2
‫‪3‬‬

‫انواع دادههای اولیه‬

‫در زبان ‪ C++‬چند نوع اولیهی داده‪ ،‬تعریف شده است‪.‬‬

‫این انواع داده را کاراکترها‪ ،‬اعداد صحیح‪ ،‬بولینها و اعداد اعشاری و نوع خاصی به نام‬
‫‪ void‬تشکیل میدهد‪.‬‬

‫مشخصات‬
‫در جدول زیر مقدار حافظهای که برای نگهداری هر نوع داده نیاز است و بازهی مقادیری‬
‫که در آن میتوان ذخیره کرد را میبینید‪.‬‬

‫اندازه‬ ‫مقادیر ممکن‬ ‫معنا‬ ‫نوع‬

‫‪۱‬‬ ‫‪true‬یا ‪false‬‬ ‫‪. bool‬یک مقدار بویل را نگه‬
‫بایت‬ ‫یمدارد‬
‫‪۱‬‬ ‫]‪[−128,127][−128,127‬‬ ‫‪ char‬کد ‪ASCII‬کاراکتها را‬
‫بایت‬ ‫نگه یمدارد‪.‬‬
‫مقادیر صحیح نشان ]‪۴ [−231,231−1][−231,231−1‬‬ ‫‪int‬‬
‫بایت‬ ‫یمدهد‪.‬‬
‫مقادیر صحیح نشان ]‪۸ [−263,263−1][−263,263−1‬‬ ‫‪long‬‬
‫بایت‬ ‫یمدهد‪.‬‬ ‫‪long‬‬
‫‪۴‬‬ ‫‪±3.4×10±38±3.4×10±38‬‬ ‫حدود ‪ ۷‬رقم باارزش‬ ‫‪float‬‬
‫بایت‬ ‫مقادیر اعشاری را‬
‫نشان یمدهد‪.‬‬
‫‪۸‬‬ ‫‪ double‬حدود ‪ ۱۵‬رقم باارزش ‪±1.7×10±308±1.7×10±308‬‬
‫بایت‬ ‫مقادیر اعشاری را‬
‫نشان یمدهد‪.‬‬
‫برای مطالعه بیشتر ‪ ASCII‬به صفحه ویکی پدیا مراجعه کنید‬

‫هر متغیر بخشی از حافظهی کامپیوتر را با نامی که برای آن مشخص میکنیم در‬
‫اختیار ما قرار میدهد‪ .‬می توانیم در آن بخش از حافظه مقداری را ذخیره کنیم و مقدار‬
‫ذخیره شده در آن را بخوانیم‪ .‬هر متغیر نوعی دارد که میزان حافظهی مورد نیاز آن و‬
‫‪4‬‬
‫نحوهی ذخیرهی مقدارش در حافظه‪ ،‬بازهی مقادیری که میتواند ذخیره کند و‬
‫عملگرهای تعریف شده روی آن را مشخص میکند‪.‬‬

‫نامگذاری‬
‫نام یک متغیر میتواند شامل حروف التین‪ ،‬ارقام و کاراکتر _ باشد‪ .‬حرف اول نام متغیر‬
‫نمیتواند یک رقم باشد‪ .‬همچنین حروف کوچک و حروف بزرگ در نام متغیرها تفاوت‬
‫دارند‪.‬‬

‫همواره سعی کنید که نام هر متغیر را متناسب با کاربرد آن در برنامه و مقداری که قرار‬
‫است ذخیره کند‪ ،‬انتخاب کنید‪ .‬این گونه احتمال رخ دادن خطا در برنامهی شما کمتر‬
‫میشود و برنامه خواناتر میشود‪.‬‬

‫تعریف متغی‬
‫برای تعریف یک متغیر جدید باید نوع و نام متغیر را مشخص کنیم‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫در مثال باال میبینید که میتوان چند متغیر از یک نوع را همزمان تعریف کرد‪.‬‬

‫همچنین میتوان هنگام تعریف هر متغیر به آن مقدار اولیهای تخصیص داد‪.‬‬

‫عملگرها و عبارات‬

‫زبان ‪ C++‬مجموعهای از عملگرها را در اختیار ما میگذارد‪ .‬همچنین رفتار هر عملگر‬

‫وقتی که روی عملوندها اعمال میشوند‪ ،‬تعریف شده است‪.‬‬

‫یک عبارت متشکل از یک یا چند عملوند است‪ .‬ساده ترین عبارت میتواند یک متغیر‬
‫باشد و یا یک مقدار ثابت‪ .‬حاصل چنین عبارتی برای با مقدار متغیر یا مقدار ثابت‬
‫میباشد‪ .‬عبارات پیچیدهتر را میتوان به کمک عملگرها و تعدادی عملوند ساخت‪،‬‬
‫مانند‪.b * b - 4 * a * c :‬‬

‫عملگر تخصیص‬

‫این عملگر برای تخصیص حاصل یک عبارت به یک خانه از حافظه میباشد‪.‬‬

‫در سمت چپ عملگر مساوی که به آن ‪ LHS‬یا ‪ Left-Hand Side‬گفته میشود باید‬

‫یک خانه از حافظه را مشخص کرد‪ .‬به طور معمول ‪ LHS‬نام یک متغیر میباشد‪RHS .‬‬
‫نیز باید یک عبارت باشد‪.‬‬

‫پس از اجرای دستور مقدار عبارت ‪ RHS‬در حافظهی ‪ LHS‬ذخیره میشود‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫در مثال باال اگر ‪ a‬و ‪ b‬طول دو ضلع قائم یک مثلث قائم الزاویه باشند‪ ،‬در ‪ c‬طول وتر‬
‫آن مثلث را حساب کردهایم‪.‬‬

‫حاصل عملگر = برابر با ‪ RHS‬میباشد‪ .‬این عملگر وقتی به صورت متوالی استفاده شود‪ ،‬از‬
‫راست به چپ محاسبه میشود‪.‬‬

‫عملگرهای حساب‬

‫پنج عملگر حسابی در ‪ C++‬تعریف شدهاند‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫توضیح‬ ‫عملگر‬
‫جمع‬ ‫‪+‬‬
‫تفریق‬ ‫‪-‬‬
‫رضب‬ ‫*‬
‫تقسیم‬ ‫‪/‬‬
‫باقماندهی تقسیم‬ ‫‪%‬‬
‫عملگرهای جمع و تفریق و ضرب و تقسیم همانند تعریف ریاضیشان عمل میکنند‪.‬‬

‫عملگر ‪ %‬نیز باقیماندهی تقسیم ‪ LHS‬بر ‪ RHS‬را محاسبه میکند‪ .‬برای مثال حاصل‬
‫‪ 11%3‬برابر با ‪ 2‬میباشد‪.‬‬

‫تخصیص مرکب‬

‫بعضی اوقات میخواهیم مقدار متغیر را ‪ ۵‬واحد اضافه کنیم‪ .‬میتوانیم با نوشتن عبارت‬
‫‪ a = a + 5‬این کار را انجام دهیم‪ .‬اما برای کاهش احتمال اشتباه میتوان از عملگرهای‬
‫تخصیص مرکب استفاده کرد‪ .‬برای مثال میتوان به جای عبارت ‪ a = a + 5‬از عبارت‬
‫‪ a += 5‬استفاده کرد‪ .‬از نگاهی دیگر‪ ،‬عبارت اخیر خالصه شدهی عبارت اولیه است‪.‬‬

‫خالصه شدهی‬ ‫عبارت‬

‫;‪y = y + x‬‬ ‫;‪y += x‬‬
‫;‪x = x - 5‬‬ ‫;‪x -= 5‬‬
‫;‪x = x / y‬‬ ‫;‪x /= y‬‬
‫;)‪price = price * (units+1‬‬ ‫;‪price *= units + 1‬‬

‫کاهش و افزایش‬
‫بعضی از عبارات را میتوان خالصهتر نوشت‪ .‬عملگر کاهش (–) و عملگر افزایش (‪)++‬‬
‫مقدار یک متغیر را یک واحد کاهش یا افرایش میدهند‪ .‬این عملگرها به ترتیب معادل‬
‫‪ -=1‬و ‪ +=1‬هستند‪.‬‬

‫به دو مثال زیر توجه کنید‪:‬‬

‫‪8‬‬

‫در دو مثال باال مقدار نهایی ‪ y‬متفاوت است‪ .‬در صورتی که عملگر کاهش یا افزایش بعد‬
‫از متغیر بیاید‪ ،‬حاصل عبارت برابر با مقدار اولیهی متغیر میشود‪ ،‬ولی در صورتی که‬
‫این عملگرها قبل از متغیر استفاده شوند‪ ،‬حاصل عبارت برابر با مقدار تغییر کردهی‬
‫متغیر میشود‪.‬‬

‫عملگرهای مقایسه‬

‫عملگرهای مقایسه در صورت برقراری رابطهای بین ‪ LHS‬و ‪ RHS‬مقدار ‪ true‬و در غیر‬
‫این صورت مقدار ‪ false‬را بر میگردانند‪.‬‬
‫‪9‬‬
‫توضیح‬ ‫عملگر‬
‫اگر ‪ LHS‬با ‪ RHS‬برابر باشد‬ ‫‪LHS == RHS‬‬
‫اگر ‪ LHS‬با ‪ RHS‬فرق کند‬ ‫‪LHS != RHS‬‬
‫اگر ‪ LHS‬کوچکت از ‪ RHS‬باشد‬ ‫‪LHS < RHS‬‬
‫اگر ‪ LHS‬بزرگت از ‪ RHS‬باشد‬ ‫‪LHS > RHS‬‬
‫اگر ‪ LHS‬کوچکت از یا مساوی با ‪ RHS‬باشد‬ ‫‪LHS <= RHS‬‬
‫اگر ‪ LHS‬بزرگت یا مساوی با ‪ RHS‬باشد‬ ‫‪LHS >= RHS‬‬
‫به مثال زیر توجه کنید‪.‬‬

‫توجه کنید که حاصل عملگرهای مقایسه از نوع ‪ bool‬میباشد‪.‬‬

‫‪10‬‬
‫عملگرهای منطق‬
‫سه عملگر منطقی زیر برای ترکیب شرطها و نوشتن عبارات شرطی پیچیدهتر وجود‬
‫دارند‪.‬‬

‫توضیح‬ ‫عملگر‬
‫اگر ‪ LHS‬و ‪ RHS‬هر دو ‪ true‬باشند‬ ‫‪LHS && RHS‬‬
‫اگر دست کم ییک از ‪ LHS‬و ‪ RHS‬مقدارش ‪ true‬باشد‬ ‫‪LHS || RHS‬‬
‫مقدار نقیض ‪( RHS‬این عملگر یک ورودی دارد)‬ ‫‪!RHS‬‬
‫به مثال زیر توجه کنید‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫میتوان عملگر شرطی را به صورت زنجیرهای از چند شرط به کار برد‪.‬‬

‫عملگرهای بیت‬

‫عملگرهای بیتی بر حسب الگوی بیتهای نشان دهندهی ورودیهایشان‪ ،‬خروجیای با‬
‫بیتهای تغییر یافته تولید میکنند‪.‬‬

‫با مثال زیر و رجوع به بهش عملگرهای منطقی میتوانید کارکرد دقیق این عملگرها‬
‫حدس بزنید‪.‬‬
‫‪12‬‬
‫برای مطالعهی بیشتر به صفحهی عملیات بیتی در ویکیپدیا مراجعه کنید‪.‬‬

‫عملگر تبدیل نوع‬

‫با این عملگر میتوان نوع یک مقدار را تبدیل به نوعی دیگر کرد‪ .‬این عملگر با نوشتن نوع‬
‫مقصد در یک جفت پرانتز و نوشتن مقدار مبدا پس از آن‪ ،‬استفاده میشود‪.‬‬

‫به مثال زیر توجه کنید‪.‬‬

‫پیشنهاد میشود تبدیلهای مقادیر مختلف را با نوشتن قطعه کدهایی به شکل باال‬
‫آزمایش کنید و به صورت تجربی یاد بگیرید‪.‬‬

‫ورودی و خروج‬
‫این بخش را با مثال زیر آغاز میکنیم‪:‬‬
‫‪13‬‬

‫بخشهای مختلف مثال باال را بررسی میکنیم‪:‬‬

‫کتابخانهی استاندارد ‪ iostream‬را برای خواندن ورودی و نوشتن خروجی از‬ ‫‪.1‬‬
‫طریق رابط کاربری متنی (‪ cmd‬در ویندوز و ‪ terminal‬در لینوکس) فراخوانی‬
‫میکنیم‪.‬‬

‫برای استفادهی آسانتر از دستورات کتابخانهی استاندارد ‪ C++‬از این دستور‬ ‫‪.2‬‬
‫استفاده میکنیم‪ .‬توضیح بیشتر این خط در بخش مقدماتی نمیگنجد‪.‬‬

‫هر برنامه با اجرای تابع ‪ main‬شروع میشود‪ .‬این تابع نقطهی شروع برنامه است‬ ‫‪.3‬‬
‫و پس از اتمام مقداری را به عنوان کد خروج برنامه برمیگرداند‪.‬‬

‫متغیری به نام ‪ age‬از نوع ‪ int‬تعریف میکنیم‪ .‬قصد داریم سن کاربر را در این‬ ‫‪.4‬‬
‫متغیر ذخیره کنیم‪.‬‬

‫با دستور ‪ cin‬به همان شکلی که در کد استفاده شدهاست‪ ،‬میتوانیم از کاربر‬ ‫‪.۵‬‬
‫ورودی بگیریم و مقدار وارد شده را در یک متغیر ذخیره کنیم‪ .‬برای مثال در اینجا از‬
‫کاربر میخواهیم تا عددی را به عنوان سن خود وارد کند‪ .‬عدد وارد شده در متغیر ‪age‬‬
‫ذخیره میشود‪.‬‬
‫‪14‬‬
‫تعداد روزهایی که کاربر زندگی کردهاست را با ضرب عدد سن او در ‪ ،36۵‬حساب‬ ‫‪.6‬‬
‫میکنیم و در متغیر ‪ days‬ذخیره میکنیم‪.‬‬

‫با دستور ‪ cout‬به همان شکلی که در کد استفاده شدهاست‪ ،‬میتوانیم مقادیری‬ ‫‪.7‬‬
‫را در خروجی چاپ کنیم‪ .‬برای مثال در اینجا تعداد روزهای عمر کاربر را در قالب یک‬
‫جمله به او نمایش میدهیم‪ .‬چاپ کردن عبارت ‪ endl‬با دستور ‪ cout‬باعث میشود تا‬
‫خط فعلی خروجی تمام شود و ادامهی خروجی در خطهای بعدی نمایش داده شود‪.‬‬

‫در آخرین خط برنامه‪ ،‬مقدار ‪ 0‬را به عنوان کد خروج برنامه بازمیگردانیم‪ .‬کد‬ ‫‪.8‬‬
‫خروج ‪ 0‬معموال به معنای پایان صحیح و بدون مشکل برنامه است‪ .‬استفاده از این‬
‫دستور اجباری نیست‪ .‬هرچند رعایت این نکات غیر ضروری از پیشآمدن اتفاقات‬
‫پیشبینی نشده جلوگیری میکند‪.‬‬
‫‪15‬‬

‫دستور انتخاب‬
‫برخی مواقع نیاز داریم با توجه به شرایط موجود (برای مثال با توجه به مقدار یک متغیر)‬
‫بین چند عمل مختلف برای اجرا‪ ،‬انتخاب انجام دهیم و یا این که در مورد اجرای یک‬
‫عمل تصمیم بگیریم که انجام بشود یا نه‪ .‬این کار به کمک دستورات انتخاب قابل انجام‬
‫است‪ .‬این دستور یکی از پرکاربرد ترین دستورات است که تقریبا در هر برنامه ای به کار‬
‫می رود‪.‬‬

‫یک مثال‬

‫فرض کنید در حین اجرای یک برنامه به قسمتی رسیده ایم که باید با توجه به مثبت‬
‫بودن یک متغیر به نام ‪ Var‬عملیاتی اجرا شود‪ .‬اگر مقدار این متغیر منفی باشد نمی‬
‫خواهیم که این عملیات اجرا شود‪ .‬تکه کد زیر این عمل را به کمک دستور انتخابی ‪if‬‬
‫انجام می دهد‪.‬‬

‫)‪if (Var > 0‬‬

‫{‬
‫‪//Statement‬‬
‫}‬
‫‪If‬‬
‫صورت کلی این دستور به شکل زیر است‪.‬‬

‫)‪if(condition‬‬
‫{‬
‫‪//Statement‬‬
‫}‬
‫‪16‬‬
‫در کد باال اگر ‪ condition‬برقرار باشد آنگاه دستورات ‪ statement‬اجرا خواهند شد‪.‬‬
‫در غیر این صورت دستورات داخل بالک ‪ if‬اجرا نخواهند شد و ادامه ی اجرای برنامه‬
‫بعد از ‪ if‬خواهد بود‪.‬‬

‫‪ if‬و ‪else‬‬
‫گاهی اوقات نیاز داریم تا چند شرط مختلف را بررسی کنیم و در صورت برقرار بودن هر‬
‫کدام عمل مختلفی انجام شود‪ .‬صورت کلی این دستور در زیر آمده است‪.‬‬

‫)‪if (condition 1‬‬

‫{‬
‫‪//statement 1‬‬
‫}‬

‫)‪else if (condition 2‬‬

‫{‬
‫‪//statement 2‬‬
‫}‬

‫‪else‬‬
‫{‬
‫‪//statement 3‬‬
‫}‬
‫‪17‬‬

‫تعداد دستورات ‪ else if‬می تواند به دلخواه افزایش یابد‪.‬اگر شرط اول برقرار باشد‪،‬‬
‫دستورات بلوک اول‪ ،‬اگر شرط دوم برقرار باشد‪ ،‬دستورات بلوک دوم‪ …،‬و در نهایت اگر‬
‫هیچ کدام از شرط ها برقرار نباشد‪ ،‬دستورات بلوک ‪ else‬اجرا خواهند شد‪.‬‬

‫مثال دیگر‬
‫‪18‬‬
‫دقت کنید که اگر بلوک دستورات ‪ ،if‬شامل یک دستور باشد نیازی به گذاشتن آکوالدها‬
‫نیست‪.‬‬

‫روش دیگر پیادهسازی ‪else,if‬‬

‫برای پیاده سازی دستور انتخاب‪ ،‬روش دیگری هم وجود دارد‪.‬‬

‫تکه کد زیر را در نظر بگیرید‪ .‬فرض کنید میخواهیم اگر مقدار متغیر ‪ a‬برابر ‪ 1‬باشد‪،‬‬
‫مقدار ‪ b‬برابر ‪ 10‬گردد و در غیر این صورت مقدار ‪ b‬برابر ‪ -10‬گردد‪.‬‬

‫; )‪b = (a == 1?10 : -10‬‬

‫‪19‬‬

‫حلقه ها در ‪C++‬‬
‫حلقه های شرطی‬

‫بر خالف دستور شرطی که شرط خود را تنها یک بار چک می کند و اگر برقرار باشد‬
‫دستورات بلوک خود را اجرا می کند‪ ،‬حلقه های شرطی به این صورت عمل می کنند‬
‫که شرط داخل خود را بررسی می کنند و تا زمانی که شرطشان برقرار باشد دستورات‬
‫داخل بلوکشان اجرا خواهند شد‪ .‬این حلقه ها از دو نوع هستند که در زیر به توضیح آن‬
‫ها می پردازیم‪.‬‬

‫‪while‬‬
‫تکه کد زیر را که صورت کلی این نوع حلقه است‪ ،‬در نظر بگیرید‪.‬‬

‫)‪while(condition‬‬
‫{‬
‫‪//statement‬‬
‫}‬
‫عملکرد این حلقه شرطی به این صورت است‪ :‬ابتدا شرط حلقه چک می شود‪ ،‬اگر شرط‬
‫آن برقرار باشد داخل حلقه شده و دستورات آن اجرا می شود‪ .‬بعد از اجرای دستورات‬
‫دوباره شرط حلقه چک می شود و اگر برقرار باشد باز هم داخل حلقه شده و دستورات‬
‫آن را اجرا می کند و این روند تا زمانی که شرط حلقه برقرار باشد ادامه می یابد ‪.‬‬

‫‪do while‬‬
‫این نوع حلقه شرطی هم همانند حلقه شرط ‪ while‬است با این تفاوت که دستورات‬
‫داخل بلوک آن حداقل یک بار اجرا می شوند‪ .‬برای درک این مسعله صورت کلی آن را‬
‫در نظر بگیرید‪.‬‬
‫‪20‬‬
‫{ ‪do‬‬
‫‪//statement‬‬
‫;)‪} while(condition‬‬
‫همان طور که از صورت کلی این حلقه هم نمایان است‪ ،‬زمانی که برنامه به این قسمت‬
‫می رسد وارد حلقه شده و دستورات را انجام می دهد و سپس شرط حلقه را چک می‬
‫کند‪ .‬بنابراین واضح است که در این حالت دستورات حداقل یک بار اجرا می شوند‪ .‬به‬
‫عالمت نقطه ویرگول(‪ )semicolon‬بعد از پرانتز دقت کنید‪ .‬این نقطه ویرگول اجباری‬
‫است و در صورت نگذاشتن آن با ‪ syntax error‬مواجه می شوید‪.‬‬

‫مثال‪:‬‬
‫‪21‬‬

‫در کد اول چون شرط حلقه برقرار نیست بنابراین برنامه وارد حلقه نشده و هیچ چیزی‬
‫چاپ نمی کند‪ .‬در کد دوم ابتدا وارد حلقه می شویم و چون مقدار ‪ i‬برابر ‪ 0‬است پس‬
‫وارد بلوک ‪ if‬شده و مقدار ‪ i‬برابر ‪ -10‬می شود‪ .‬بعد از چاپ شدن ‪ ،i‬شرط حلقه چک‬
‫می شود و چون برقرار است‪ ،‬به اول بلوک حلقه بر می گردد‪ .‬با کمی دقت مشاهده می‬
‫کنیم که در این حلقه اعداد ‪ -10‬تا ‪ -1‬چاپ می شوند و سپس از حلقه خارج می‬
‫شویم‪.‬‬

‫حلقه های شمارش‬

‫حلقههای شمارشی را در واقع میتوان به این صورت تعبیر کرد که همان حلقه های‬
‫شرطی هستند با این تفاوت که حلقههای شمارشی‪ ،‬همان طور که از نامشان مشخص‬
‫است دارای یک شمارنده هستند که به میزان خاصی حلقه را تکرار میکنند‪ .‬همان طور‬
‫‪22‬‬
‫که به نظر می آید می توان حلقهی شمارشی را به وسیلهی حلقه شرطی ایجاد کرد که‬
‫نحوه ی این کار را در ادامه خواهیم دید‪.‬‬

‫صورت کلی حلقه شمارشی‬

‫در زیر می توانید شکل کلی این نوع حلقه را مشاهده کنید‪.‬‬

‫(عمل افزایشی یا کاهشی ; شرط حلقه ; تعریف و مقداردهی متغیر های حلقه)‪for‬‬
‫{‬
‫‪//statement‬‬
‫}‬

‫نحوهی عملکرد حلقه شمارشی باال به این صورت است که ابتدا وارد قسمت تعریف‬
‫میشود و به متغیر ها مقدار می دهد‪.‬سپس شرط حلقه چک میشود و در صورت برقرار‬
‫بودن آن‪ ،‬وارد حلقه شده و دستورات داخل آن را انجام میدهد‪.‬پس از اجرای دستورات‬
‫داخل حلقه به قسمت تغییر مقدار متغیرها(افزایش یا کاهش آن ها) رفته و پس از‬
‫اجرای این تغییرات‪ ،‬دوباره شرط حلقه را چک میکند و در صورات برقرار بودن وارد‬
‫حلقه میشود‪ .‬این کار آنقدر تکرار میشود تا شرط حلقه دیگر برقرار نباشد و از حلقه‬
‫خارج شویم‪.‬‬

‫دقت کنید که قسمت « تعریف و مقداردهی متغیر های حلقه » تنها یک بار اجرا‬
‫میشود‪.‬‬
‫‪23‬‬
‫پیاده سازی حلقه شمارش به کمک حلقه شط‬
‫شبه کد نشان داده شده در زیر نحوه ی پیاده سازی حلقه شمارشی به کمک حلقه‬
‫شرطی را نشان میدهد‪.‬‬

‫تعریف و مقدار دهی متغیر ها‬

‫(شرط حلقه)‪while‬‬
‫{‬
‫‪// statement‬‬
‫عمل افزایشی یا کاهشی‬
‫}‬
‫به وضوح مشخص است که شبه کد باال همان حلقه شمارشی است‪.‬‬

‫‪break‬‬
‫این دستور‪ ،‬یکی از دستور های کنترلی است که در حلقه ها استفاده می شود‪(.‬این‬
‫دستور هم در حلقههای شمارشی استفاده میشود و هم درحلقههای شرطی) نحوهی‬
‫عملکرد این دستور به این صورت است که هرگاه در حلقهها به این دستور برسیم‪،‬‬
‫بالفاصله از حلقه خارج میشویم و ادامهی کار را از دستورات پس از حلقه پی میگیریم‪.‬‬
‫در واقع با گذاشتن این دستور در مکان مناسب در حلقه میتوانیم هر زمان که‬
‫خواستیم از حلقه خارج شویم و برای اتمام حلقه‪ ،‬به انجام کل حلقه نیازی نباشد‪.‬‬
‫‪24‬‬
‫‪continue‬‬
‫دستور کنترلی دیگری که در حلقه کاربرد دارد‪ ،‬دستور ‪ continue‬است‪ .‬نحوهی‬
‫عملکرد این دستور به این صورت است که هرگاه در طول اجرای حلقه به این دستور‬
‫رسیدیم‪ ،‬ادامه ی برنامه از ابتدای حلقه پی گرفته میشود‪ .‬به عبارت بهتر دستوراتی که‬
‫بعد از ‪ continue‬قرار دارند‪ ،‬در صورت رسیدن به این دستور کنترلی اجرا نمیشوند‪.‬‬

‫یک مثال ‪:‬‬

‫در این حلقه مقدار اولیهی ‪ i‬برابر ‪ 0‬است وطبق حلقه تا مقدار ‪ 20‬پیش میرود‪ .‬اگر‬
‫اولین ‪ if‬را در نظر بگیریم‪ ،‬مشاهده می شود‪ ،‬تا زمانی که مقدار ‪ i‬از ‪ 6‬کمتر است‪ ،‬شرط‬
‫اول برقرار می شود و دستور ‪ continue‬اجرا می شود‪.‬طبق توضیحات باال به اول حلقه‬
‫باز میگردیم و مقدار ‪ i‬را اضافه میکنیم‪ .‬پس از تکرار این عمل و بعد از این که مقدار ‪i‬‬
‫به ‪ 6‬رسید دیگر شرط اول برقرار نیست و مقدار ‪ 6‬چاپ میشود‪ .‬چون شرط دوم هم‬
‫برقرار نیست پس این عمل آنقدر ادامه مییابد تامقدار ‪ i‬به ‪ 13‬برسد‪.‬بعد از این حالت‬
‫شرط دوم برقرار شده‪ ،‬و دستور ‪ break‬اجرا می شود‪ .‬پس از اجرای این دستور حلقه‬
‫تمام میشود‪ .‬بنابراین در این حلقه اعداد ‪ 6‬تا ‪ 13‬چاپ میشوند‪.‬‬
‫‪25‬‬
‫مثال دیگر‬

‫در این کد آنقدر از ورودی‪ ،‬داده میگیرد تا کاربر عدد ‪ -1‬را وارد کند‪ .‬در این صورت از‬
‫حلقه خارج میشود‪.‬‬

‫تابع‬
‫تابع چیست؟‬

‫در برنامه نویسی میتوانیم از توابع استفاده کنیم تا هم به ساختار کد نظم ببخشند و هم‬
‫اینکه از تکرار کد جلوگیری کنیم‪ .‬هنگامی که یک تابع تعریف میشود ما میتوانیم بدون‬
‫توجه به ساختار داخلی آن بارها از آن استفاده کنیم‪ .‬در واقع میتوان به آن به عنوان‬
‫‪26‬‬
‫یک ‪ BlackBox‬نگاه کرد که با دادن ورودی به آن از آن خروجی مورد نظر را انتظار‬
‫داشت ‪.‬‬

‫تعریف تابع‬
‫برای تعریف تابع باید از قاعده زیر پیروی کرد‬

‫)‪ReturnType NameOfFunction ( Parameter1, Parameter2, ...‬‬

‫{‬
‫‪//‬‬ ‫‪Statements‬‬
‫}‬

‫نوع خروجی ‪ : ReturnType‬در اینجا نوع خروجی را انتخاب می کنیم که یکی‬ ‫▪‬

‫از ‪ Type‬های ‪ c++‬است یا اگر می خواهیم تابع خروجی نداشته باشد از ‪void‬‬
‫استفاده می کنیم‬

‫اسم تابع‪ : NameOfFunction‬نامی است که روی تابع میگذارید و ازین پس‬ ‫▪‬

‫با این اسم آن را صدا میکنید‪.‬‬

‫پارامتر های ورودی ‪ : Parameter‬پارامتر های ورودی هستند که به ترتیب‬ ‫▪‬

‫میایند و هرکدام شامل نوع ورودی و اسم آن هستند‪.‬‬

‫▪‬

‫نحوه برگداندن خروج‬

‫برای برگرداند خروجی از عبارت‬

‫;)‪return (ret_Value‬‬
‫‪27‬‬
‫استفاده میکنیم که بعد از اجرای آن مقدار خروجی بازگردانده میشود و اجرای تابع به‬
‫پایان میرسد اگر نوع خروجی ‪ void‬باشد دستور‪:‬‬

‫; ‪return‬‬
‫اجرای تابع را به پایان میرساند ‪.‬‬

‫مثال‬
‫به عنوان مثال میخواهیم تابعی بنویسیم که جمع دو عدد را محاسبه کند‬