Szkolenia

techniczne

Zeszyt do samodzielnego kształcenia nr 316

Silnik 2,0 l TDI

Budowa i zasada działania

 Dawno już minęła epoka, gdy silniki Diesla nie Aby sprostać coraz ostrzejszym normom
wiedziały, co to dynamika, podczas czystości spalin i jeszcze bardziej zmniejszyć
przyspieszania wyrzucały kłęby czarnego zużycie paliwa, Volkswagen wprowadza do
dymu a ich poranny rozruch budził ze snu całą swoich silników TDI technikę czterozaworową.
okolicę.
Silnik 2,0 l TDI jest pierwszym
Udoskonalenie wszystkich podzespołów oraz czterocylindrowym silnikiem wysokoprężnym
wykorzystanie nowych materiałów i technologii koncernu Volkswagen, w którym zastosowano
wyraźnie poprawiło osiągi tych silników cztery zawory na cylinder. Będzie stosowany w
i komfort jazdy, a także obniżyło zużycie Touranie i Golfie 2004, a później także w
paliwa i emisję szkodliwych składników spalin. innych modelach samochodów.

S316_039

NOWOŚĆ Uwaga
Wskazówka

Zeszyt do samodzielnego kształcenia przedstawia Aktualne informacje na temat diagnozy, regulacji i

budowę i zasadę działania nowego rozwiązania naprawy prosimy zaczerpnąć z właściwej
technicznego! literatury serwisowej!
Jego treść nie jest później aktualizowana.

2
O czym będzie mowa

Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Budowa silnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Sterowanie silnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Schemat funkcjonalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Serwis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Sprawdzamy swoją wiedzę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

3
 Wprowadzenie

Silnik 2,0 l 103 kW TDI w technice czterozaworowej

S316_011

Silnik 2,0 l 103 kW TDI jest pierwszym Natomiast całkowitą nowością w silniku 2,0 l
przedstawicielem nowej rodziny silników TDI 103 kW TDI jest aluminiowa głowica o
koncernu VOLKSWAGEN, w której poprzecznym przepływie ładunku, z dwoma
zastosowano technikę czterozaworową. zaworami dolotowymi i dwoma wylotowymi w
Wersja tego silnika o mocy 100 kW pojawiła każdym cylindrze.
się już Volkswagenie Touranie.
Kolejnymi cechami technicznymi są:
Silnik został skonstruowany w oparciu o silnik załączana chłodnica w układzie recyrkulacji
1,9 l 96 kW TDI. Zwiększenie pojemności spalin, uszczelniacz wału korbowego z
skokowej uzyskano dzięki większej średnicy wbudowanym kołem impulsowym czujnika
cylindrów. prędkości obrotowej oraz nowy układ
podgrzewania.

4
 Dane techniczne

oznaczenie silnika BKD

budowa czterocylindrowy, rzędowy
pojemność skokowa 1968 cm3
średnica cylindra 81 mm
skok tłoka 95,5 mm
liczba zaworów na cylinder 4
stopień sprężania 18:1
moc znamionowa 103 kW przy 4000 obr/min
maksymalny moment obrotowy 320 Nm przy 1750 obr/min do 2500 obr/min
układ sterowania silnika EDC 16 z pompowtryskiwaczami
paliwo olej napędowy, LC min. 49
oczyszczanie spalin recyrkulacja spalin i katalizator utleniający
norma czystości spalin EU4

Charakterystyka mocy i momentu obrotowego

Silnik 2,0 l 103 kW TDI rozwija moment

400 100
obrotowy 320 Nm w zakresie prędkości 1750
360 90 do 2500 obr/min.

320 80 Maksymalna moc 103 kW jest osiągana przy

4000 obr/min.
280 70

240 60
moment obrotowy [Nm]

200 50

160 40
moc [kW]

120 30

80 20

40 10

0 0
1000 2000 3000 4000 5000
prędkość obrotowa [obr/min] S316_012

5
 Budowa silnika

Głowica silnika

rolkowy popychacz dźwigniowy centralnie, pionowo umieszczony

pompowtryskiwacza pompowtryskiwacz

wałek rozrządu
zaworów wałek rozrządu
wylotowych zaworów dolotowych

rolkowy popychacz
osie
dźwigniowy zaworu

kanał wylotowy kanał dolotowy

pionowo umieszczone
S316_013 zawory

W silniku 2,0 l TDI zastosowano aluminiową Zadaniem wałka zaworów wylotowych jest
głowicę o poprzecznym przepływie ładunku, z napędzanie nie tylko tych zaworów, ale także
dwoma zaworami dolotowymi i dwoma pompowtryskiwaczy. Natomiast wałek
wylotowymi w każdym cylindrze. Zawory są zaworów dolotowych dodatkowo napędza
umieszczone w głowicy pionowo. pompę tandemową.

W głowicy są też dwa wałki rozrządu, Zawory są poruszane przez rolkowe

napędzane wspólnym paskiem zębatym. popychacze dźwigniowe, osadzone na osiach.

6
Oprawa łożysk
Oprawa łożysk jest ciśnieniowym odlewem
aluminiowym. Spełnia ona następujące
zadania:

● łożyskowanie wałków rozrządu,

● prowadzenie popychaczy
pompowtryskiwaczy, oraz mocowanie ich
osi,
● mocowanie centralnego złącza
S316_014 elektrycznego głowicy,
żebro poprzeczne ● mocowanie prowadnicy przewodów
elektrycznych do pompowtryskiwaczy i
łożyskowanie wałka świec żarowych.
zaworów dolotowych Zastosowanie wspólnej oprawy łożysk z
pięcioma żebrami poprzecznymi nie tylko
usztywniło głowicę, ale także wyciszyło cały
prowadnica silnik.
przewodów

S316_098

łożyskowanie wałka
zaworów
wylotowych
centralne
złącze mocowanie osi popychaczy
elektryczne dźwigniowych pompowtryskiwaczy

Koncepcja „śruby w śrubie“

Dwa wewnętrzne rzędy śrub łączą oprawę

łożysk bezpośrednio z śrubami głowicy – jest
oprawa łożysk
to tzw. koncepcja „śruby w śrubie“. Takie
rozwiązanie pozwoliło znacznie zmniejszyć
ilość miejsca, potrzebnego do zamocowania
głowica oprawy łożysk. Było to warunkiem uzyskania
silnika małej odległości pomiędzy cylindrami.

śruba głowicy

kadłub silnika

S316_100

7
 Budowa silnika

Technika czterozaworowa
W każdym czylindrze są dwa zawory dolotowe Pompowtryskiwacz jest umieszczony pionowo,
i dwa wylotowe, umieszczone pionowo w centralnie nad wnęką w tłoku. Taka
głowicy silnika. konstrukcja poprawia tworzenie mieszanki.
Efektem jest małe zużycie paliwa i
Kształt, przekrój i rozmieszczenie kanałów ograniczenie emisji szkodliwych składników
dolotowych i wylotowych zapewniają lepszy spalin.
współczynnik napełnienia i poprawiają
wymianę ładunku w cylindrze.

kanały
dolotowe
kanały wylotowe

S316_023

Zespół zaworów jest obrócony w stosunku do osi silnika o 45°, co zapewnia optymalny przepływ
ładunku w kanałach dolotowych i wylotowych.

zespół zaworów obrócony o 45° typowe ustawienie zespołu zaworów

oś silnika

kanały wylotowe

kanały dolotowe

S316_020 S316_156

8
Napęd wałków rozrządu i popychacze

Oba wałki rozrządu są napędzane jednym Ze względu na rozmieszczenie zaworów,

paskiem zębatym. Zawory są poruszane przez każdy z popychaczy, należących do jednego
rolkowe popychacze dźwigniowe, cylindra, ma inną wielkość i kształt.
ułożyskowane na osiach.

wałek zaworów
wałek zaworów
dolotowych
wylotowych

oś

S316_019

oś

rolkowy popychacz
dźwigniowy

zawory wylotowe

S316_033

zawory dolotowe

9
 Budowa silnika

Popychacze
rolkowy popychacz
Popychacz obraca się na osi. Element dźwigniowy
kasujący luz zaworowy jest umieszczony
bezpośrednio na trzonku zaworu.
kanał olejowy
Olej do elemenu kasującego luz jest
doprowadzany z osi przez kanał w
popychaczu. Pomiędzy trzonkiem zaworu a
elementem kasującym luz znajduje się
ruchoma płoza ślizgowa, zapewniająca
równomierny rozkład nacisków.

element kasujący
luz zaworowy

płoza ślizgowa oś popychacza

trzonek zaworu S316_021

Budowa i zasada działania elemenu kasującego luz zaworowy

Element kasujący luz zaworowy składa się wałek rozrządu

z dwóch głównych części: tłoka i cylindra. cylinder
Sprężyna tłoka rozsuwa te elementy tak, by
pomiędzy popychaczem dźwigniowym a tłok

krzywką wałka rozrządu nie było luzu.

Zadaniem zaworu zwrotnego jest napełnianie i zawór zwrotny
rolkowy
uszczelnianie komory wysokiego ciśnienia.
popychacz
zasobnik oleju dźwigniowy

komora
wysokiego ciśnienia
sprężyna tłoka
kanał olejowy

trzonek zaworu
S316_168
dolotowego lub
wylotowego

10
Otwieranie zaworu

Gdy krzywka wałka zaczyna naciskać na

popychacz, zawór zwrotny zamyka się i w
komorze powstaje ciśnienie. Od tej chwili
element kasujący luz zachowuje się jak część
sztywna, gdyż olej w komorze wysokiego
ciśnienia nie daje się ścisnąć.

S316_170
S316_320

Kasowanie luzu zaworowego

Krzywka przestaje naciskać na popychacz i

zawór zamyka się. Ciśnienie w komorze
spada, a sprężyna wysuwa tłok z cylindra, tak
by między popychaczem a wałkiem rozrządu
luz nie było luzu. Jednocześnie otwiera się zawór
zwrotny, przez który olej wpływa do komory
wysokiego ciśnienia.

S316_172
S316_322

Gniazda zaworowe
szerokość Dociśnięcie zaworu do gniazda uszczelnia
dodatkowe
przylgni komorę spalania.
ścięcie
Aby zwiększyć siłę docisku zaworu i poprawić
szczelność, przylgnia gniazda jest zwężona
przez dodatkowe ścięcie. Ścięcie to poprawia
także zawirowanie powietrza, wpływającego
do cylindra.
S316_018
gniazdo zaworowe przylgnia
zaworu

Nie wolno obrabiać gniazd zaworowych, gdyż wpływa to na efekt zawirowywania powietrza
i znacząco zmienia sposób tworzenia mieszanki.
Można jedynie docierać zawory.

11
 Budowa silnika

Tłoki
wnęka komory odległość pierwszego
Tłoki silnika 2,0 l TDI mają centralnie spalania pierścienia od denka
kieszeń
usytuowaną wnękę, będącą częścią komory tłoka
zaworu
spalania. Kształt wnęki zapewnia dobre
zawirowanie powietrza i dzięki temu
optymalne wytworzenie mieszanki.

Przez zmniejszenie głębokości kieszeni

zaworów w tłoku oraz usytuowanie pierwszego
pierścienia w odległości tylko 9 mm od górnej
powierzchni denka tłoka uzyskano bardzo kanał
małą przestrzeń szkodliwą komory spalania i chłodzący
poprawiono czystość spalin.
S316_027

Przestrzeń szkodliwa
przestrzeń
Przestrzeń szkodliwa jest to część komory szkodliwa
spalania, do której trudno dociera płomień i w w kieszeni
związku z tym paliwo nie jest tam spalane zaworu
całkowicie.

S316_228

przestrzeń szkodliwa
między tłokiem a
S316_226
ścianką cylindra

Kanał chłodzący

W tłoku jest wykonany falisty kanał chłodzący.

Zadaniem kanału jest obniżenie temperatury
denka i części pierścieniowej tłoka. kanał
chłodzący
Falisty kształt daje wiekszą powierzchnię
kanału, a więc lepszą wymianę ciepła
pomiędzy tłokiem a olejem. Efektem jest
poprawa skuteczności chłodzenia.

S316_035

12
Przesunięcie osi sworznia tłokowego

oś tłoka i cylindra Przesunięcie osi sworznia tłokowego oznacza,

że oś ta nie przecina osi cylindra. Powoduje to
przesunięcie osi zmniejszenie hałasu silnika, gdyż zapobiega
sworznia gwałtownemu przechylaniu tłoka w górnym
martwym punkcie.

S316_182

Zawsze, gdy korbowód nie jest ustawiony w osi cylindra, na tłok działają siły boczne, dociskające go
do ścianki cylindra.

S316_230 S316_232 S316_234

W chwili, gdy tłok jest w górnym martwym Dzięki temu już przed osiągnięciem górnego
punkcie, zmienia się kierunek (dokładniej: martwego punktu zmienia się kierunek
zwrot) siły bocznej. Powoduje to przechylenie działania siły bocznej – tłok opiera się o
tłoka w stronę przewciwległej ścianki cylindra, przeciwległą ściankę cylindra, zanim ciśnienie
co jest źródłem hałasu. Można tego uniknąć, w komorze spalania wzrośnie do maksimum.
przesuwając oś sworznia tłokowego.

13
 Budowa silnika

Napęd wałków rozrządu

Wał korbowy napędza oba wałki rozrządu oraz
pompę wody za pomocą zębatego paska
rozrządu.

wałki rozrządu

pompa wody

pasek rozrządu

wał korbowy
Pasek rozrządu

Pasek rozrządu to pasek zębaty o szerokości

30 mm, powleczony od zewnętrznej strony
tkaniną z poliamidu.
Tkanina ta zmniejsza zużycie krawędzi paska.
S316_054

guma tkanina poliamidowa na

powierzchni zewnętrznej

cięgna z włókna
szklanego
tkanina poliamidowa na
powierzchni zębów S316_162

Osłona paska rozrządu

Zdolność osłony paska rozrządu do tłumienia osłona paska

hałasu poprawiono przez zamszowanie jej rozrządu
powierzchni wewnętrznej, czyli przyklejenie do
niej krótkich, prostopadłych włókien
poliamidowych.

włókna poliamidowe

S316_238
tworzywo sztuczne

S316_236

14
Pompa tandemowa

Nowa konstrukcja głowicy silnika wymusiła

zmiany w budowie pompy tandemowej.

Pompa tandemowa to połączona pompa

paliwa i pompa podciśnieniowa. Jest ona
napędzana przez wałek rozrządu zaworów
dolotowych.

S316_022

pompa pompa paliwa

podciśnieniowa

Pompa podciśnieniowa

strona ssawna wlot powietrza z układu

podciśnieniowego
łopatka

zassane powietrze łopatka

wirnik wirnik

sprężone powietrze

wylot powietrza do
głowicy
(zawór zwrotny)
kanał olejowy
S316_122 S316_120
strona tłoczna

Pompa podciśnieniowa ma mimośrodowo Powietrze jest zasysane z układu

umieszczony wirnik oraz plastikową łopatkę, podciśnieniowego do komory po stronie
która dzieli wnętrze pompy na dwie komory. ssawnej, a następnie tłoczone z komory po
Obrót wirnika powoduje ruch łopatki, dzięki stronie tłocznej przez zawór zwrotny do
czemu jedna komora powiększa się, a druga głowicy. Olej jest doprowadzany do pompy
zmniejsza. podciśnieniowej kanałem z głowicy. Jego
zadaniem jest smarowanie wirnika i dokładne
uszczelnianie łopatki względem korpusu
pompy.

15
 Budowa silnika

Pompa paliwa

zawór regulacji ciśnienia powrót do zbiornika

po stronie dopływu paliwa
dopływ ze
sitko
zbiornika paliwa
zawór regulacji ciśnienia
po stronie powrotu

powrót z
pompowtryskiwaczy

dopływ do
pompowtryskiwaczy

S316_124

Pompa paliwa jest pompą gerotorową. Zasadę Wynosi ono maksymalnie 11,5 bar przy
zasysania i tłoczenia przedstawiają poniższe prędkości obrotowej silnika 4000 obr/min.
rysunki na przykładzie czerwono zaznaczonej Zawór regulacji ciśnienia po stronie powrotu
części paliwa. utrzymuje ciśnienie ok. 1 bar w przewodzie
Ciśnienie paliwa jest określane przez zawór powrotnym z pompowtryskiwaczy. Jest to
regulacyjny po stronie dopływu. niezbędne do uzyskania równomiernego
rozkładu sił w zaworach
elektromagnetycznych pompowtryskiwaczy.

S316_126 S316_128

16
Pompowtryskiwacze
Silnik 2,0 l TDI otrzymał nowe
pompowtryskiwacze, w których wprowadzono
wiele udoskonaleń.

Cechy charakterystyczne pompowtryskiwaczy:

● mała średnica i zwarta budowa,

● mocowanie do głowicy za pomocą dwóch
śrub,
● większe ciśnienie wtrysku w zakresie
obciążeń częściowych,
● hamulec tłoczka wyrównującego,
zmniejszający hałas wtrysku,
● stożkowa powierzchnia gniazda
pompowtryskiwacza w głowicy.

S316_158

Lokalizacja

Pompowtryskiwacze są umieszczone pionowo

w głowicy, dokładnie nad wnękami w tłokach.

Mocowanie

Pompowtryskiwacz jest zamocowany do

głowicy dwiema śrubami. Ponieważ taki
sposób mocowania nie wprowadza prawie
żadnych sił bocznych, uniknięto
bezpośredniego przenoszenia hałasu wtrysku
S316_144
z pompowtryskiwacza na głowicę. śruby mocujące

17
 Budowa silnika

Gniazdo pompowtryskiwacza

Stożkowa powierzchnia gniazda w głowicy

zapewnia idealne ustawienie
pompowtryskiwacza nad wnęką w tłoku.
Zmienił się sposób uszczelnienia tych dwóch
elementów – gniazdo stożkowe zastąpiło
dotychczasowe gniazdo płaskie i podkładkę głowica
uszczelniającą. silnika

Nie ma też uszczelki termoizolacyjnej ani gniazdo

dolnego pierścienia uszczelniającego. stożkowe

S316_064

S316_060

Hamulec tłoczka wyrównującego

Tłoczek wyrównujący, umieszczony pomiędzy

pompą a wtryskiwaczem, steruje czasem i
dawką wtrysku wstępnego.
Aby zmniejszyć hałas wtrysku, wprowadzono
hydrauliczny hamulec tego tłoczka. źródłami
hałasu w pompowtryskiwaczu są:

● gwałtowny wzrost i spadek ciśnienia w

komorze wysokociśnieniowej,
● kawitacja po spadku ciśnienia,
● uderzenia mechaniczne:
- tłoczka wyrównującego,
- iglicy zaworu,
- iglicy rozpylacza. S316_060

tłoczek wyrównujący

S316_174

Możliwym do zastosowania i skutecznym Działanie hamulca polega na zmniejszeniu

sposobem obniżenia hałasu wtrysku jest ciśnienia paliwa nad tłoczkiem, zanim tłoczek
wyhamowanie tłoczka wyrównującego przed uderzy w zderzak.
jego uderzeniem w zderzak mechaniczny.

18
Sposób działania

Czop prowadzący tłoczka ma trzy płaskie

powierzchnie i krawędź sterującą.
Przed rozpoczęciem swojego ruchu tłoczek
czop prowadzący wyrównujący jest zamknięty.
tłoczka

trzy płaskie
powierzchnie
tłoczek wyrównujący

korpus
pompowtryskiwacza

S316_090

Gdy tylko tłoczek wyrównujący zacznie

poruszać się w dół, na dużą powierzchnię
tłoczka działa wysokie ciśnienie, co pozwala
szybko zakończyć wtrysk wstępny.

duża powierzchnia
tłoczka

S316_092

W chwili, gdy krawędź sterująca nad trzema

płaskimi powierzchniami pokryje się z
krawędzią cylindra, zamykany jest dalszy
dopływ paliwa do komory ciśnieniowej tłoczka.
krawędź sterująca Powoduje to gwałtowny spadek ciśnienia,
działającego na dużą powierzchnię tłoczka i
łagodne oparcie tłoczka o zderzak. Hałas,
komora ciśnieniowa wynikający z uderzenia, jest przez to znacznie
tłoczka mniejszy.

S316_094

19
 Układ sterowania silnika

Schemat układu sterowania

Czujniki

G28 czujnik prędkości obrotowej silnika

G40 czujnik Halla

(ustawienia wałka rozrządu)

G79 czujnik 1 położenia pedału gazu

G185 czujnik 2 położenia pedału gazu

magistrala CAN

G70 przepływomierz powietrza

G62 czujnik temperatury silnika

G83 czujnik temperatury wody na

wyjściu z chłodnicy
J248 sterownik silnika
wysokoprężnego
G81 czujnik temperatury paliwa

G42 czujnik temperatury dolotu

(zasysanego powietrza)

F włącznik świateł hamowania,

F47 włącznik przy pedale hamulca
(do tempomatu)
złącze
diagnostyczne

G476 czujnik położenia sprzegła

G31 czujnik ciśnienia doładowania

20
 Elementy wykonawcze

N240 zawór pompowtryskiwacza 1. cylindra

N241 zawór pompowtryskiwacza 2. cylindra
N242 zawór pompowtryskiwacza 3. cylindra
N243 zawór pompowtryskiwacza 4. cylindra

zespół zaworów elektromagnetycznych,

zawierający
N18 zawór recyrkulacji spalin
N345 zawór chłodnicy recyrkulacji spalin
N75 zawór ograniczania ciśnienia doładowania

V157 silnik klapy dławiącej

J17 przekaźnik pompy paliwa

G6 pompa paliwa

J293 sterownik wentylatorów chłodnicy

V7 wentylator chłodnicy
V35 prawy wentylator chłodnicy

J370 sterownik świec żarowych

Q10 świeca żarowa 1
Q11 świeca żarowa 2
Q12 świeca żarowa 3
S316_110 Q13 świeca żarowa 4

21
 Układ sterowania silnika

Sterowniki w magistralach CAN

Na poniższym rysunku pokazano Magistrale CAN pozwalają różnym
schematycznie przyłączenie sterownika silnika sterownikom na wymianę informacji.
wysokoprężnego J248 do sieci magistrali CAN Na przykład sterownik silnika wysokoprężnego
samochodu. otrzymuje informację o prędkości jazdy z
czujników ABS, poprzez sterownik ABS.

J743
J248
J217
J104

J533
J285

J527
J519
J234 S316_220

J104 sterownik ABS z ESP Znaczenie kolorów

J217 sterownik automatycznej skrzyni biegów
J234 sterownik poduszek bezpieczeństwa (airbag) = magistrala CAN układu napędowego
J248 sterownik silnika wysokoprężnego
J285 sterownik zestawu wskaźników = magistrala CAN układu komfortu
J519 sterownik instalacji elektrycznej
J527 sterownik elektroniki kolumny kierownicy = magistrala CAN Infotainment
J533 sterownik gateway
J743 moduł mechatroniczny preselekcyjnej
skrzyni biegów

22
Czujnik prędkości obrotowej silnika G28
Koło impulsowe czujnika prędkości obrotowej
silnika jest połączone z tylnym
uszczelniaczem wału korbowego, wykonanym
z policzterofluoroetylenu (PCFE).
czujnik prędkości
obrotowej silnika G28
Czujnik prędkości obrotowej silnika jest
czujnikiem Halla. Jest on przykręcony do
oprawy uszczelniacza wału. Natomiast koło
impulsowe jest wciskane na czop wału, przy
czym istotne jest dokładne ustawienie koła
względem wału korbowego.

S316_036

uszczelniacz

Koło impulsowe składa się z pierścienia

stalowego, na który została natryśnięta
warstwa specjalnej gumy. Ta warstwa gumy
zawiera dużą ilość opiłków metalu i jest
podzielona na przemiennie namagnesowane
pola. Znacznikami położenia koła są dwa
pola, trzykrotnie szersze od pozostałych.
Można zatem opisać to koło jako 60-2-2.

S316_040
biegun północny
biegun południowy

Zastosowanie sygnału Skutki braku sygnału

Czujnik G28 informuje sterownik silnika o Gdy sygnał nie dociera do sterownika, silnik
prędkości obrotowej wału korbowego i o pracuje dalej w trybie awaryjnym. Prędkość
dokładnej pozycji wału. Informacje te służą do obrotowa jest ograniczana do 3200 – 3500
wyliczenia dawki paliwa i początku wtrysku. obr/min.

23
 Układ sterowania silnika

Czujnik Halla G40 (ustawienia wałka rozrządu)

Czujnik Halla jest umieszczony w głowicy, pod
wałkiem zaworów dolotowych. Jego kołem
impulsowym jest tzw. koło szybkiego rozruchu,
które umożliwia rozpoznanie ustawienia
rozrządu.

S316_044

Koło impulsowe ma całkowicie nowy kształt.

Pozwoliło to wprowadzić funkcję awaryjną, GMP 4. cylindra GMP 3. cylindra
która umożliwia pracę silnika także wtedy, gdy
brak sygnału czujnika G28.

Na obwodzie koła rozmieszczone są 4

segmenty o szerokościach 6°, 12°, 18° i 24°,
służące do rozpoznawania kolejnych
cylindrów. Dodatkowy segment szerokości 45°
jest przeznaczony do rozróżniania cylindrów,
GMP 1. cylindra
gdy silnik pracuje w trybie awaryjnym.
GMP 2. cylindra

S316_046

Zastosowanie sygnału Skutki braku sygnału

Sygnał czujnika Halla służy podczas rozruchu Gdy sygnał nie dociera do sterownika, jako
do rozpoznania ustawienia wałków rozrządu wartość zastępcza jest przyjmowany sygnał
względem wału korbowego. Na podstawie czujnika prędkości obrotowej silnika G28.
sygnałów czujników G40 i G28 można Rozruch trwa wtedy nieco dłużej, gdyż nie
określić, który tłok znajduje się w GMP można szybko rozpoznać ustawienia wałków
pomiędzy suwami sprężania a pracy. rozrządu, a tym samym i suwów w
poszczególnych cylindrach.

24
Funkcja awaryjna
W przeciwieństwie do dotychczasowych silników TDI, ten silnik pracuje nadal, gdy brak sygnału
czujnika prędkości obrotowej G28 lub gdy sygnał ten jest niewiarygodny.

Pracując w trybie awaryjnym, sterownik silnika bierze pod uwagę tylko dodatnie (narastające)
zbocza sygnału czujnika G40, gdyż drgania podczas rozruchu sprawiają, że sterownik rozpoznaje
zbyt wiele zboczy sygnału i ma trudności z ich przyporządkowaniem do poszczególnych cylindrów.
Aby w takiej sytuacji rozpoznać punkt GMP 3. cylindra, na kole impulsowym jest dodatkowy
segment szerokości 45°.

W trybie awaryjnym:

● prędkość obrotowa jest ograniczana do 3200 – 3500 obr/min,

● ograniczana jest również dawka paliwa,
● rozruch silnika trwa dłużej.

Sygnały czujników położenia wałka rozrządu (G40) i prędkości obrotowej silnika G28 podczas normalnej
pracy

1 obrót wałka rozrządu (WR)

18° WR 45° WR 6° WR 24° WR 12° WR 18° WR

GMP1 GMP3 GMP4 GMP2 GMP1

1 obrót wału korbowego
S316_048

Sygnały czujników położenia wałka rozrządu (G40) i prędkości obrotowej silnika G28 podczas pracy w trybie
awaryjnym

18° WR 45° WR 6° WR 24° WR 12° WR 18° WR

GMP1 GMP3 GMP4 GMP2 GMP1

S316_050

25
 Układ sterowania silnika

Czujnik położenia sprzęgła G476

Czujnik położenia sprzęgła jest przyczepiony
do pompy wysprzęgnika. Podaje on informację
o tym, czy pedał sprzęgła jest wciśnięty.

Zastosowanie sygnału

Gdy pedał sprzęgła zostaje wciśnięty:

● tempomat jest
wyłączany,

● dawka paliwa jest chwilowo zmniejszana,

by zapobiec szarpaniu silnika podczas
zmiany biegów.

S316_191
pedał sprzęgła z czujnikiem
położenia sprzegła

Budowa wspornik
pedałów popychacz
Pompa wysprzęgnika jest zamocowana
bagnetowo do wspornika pedałów.
pompa
wysprzęgnika
Gdy pedał sprzęgła jest wciskany, popychacz
przesuwa tłok w pompie wysprzęgnika.

czujnik
położenia sprzęgła

tłok z magnesem
trwałym
S316_194
skok pedału

26
Jak to działa

Pedał sprzęgła zwolniony

tłok z
popychacz
magnesem trwałym
Gdy pedał sprzęgła jest zwolniony, popychacz
i tłok znajdują się w położeniu spoczynkowym.
Układ elektroniczny czujnika położenia pedału
sprzęgła wysyła do sterownika silnika sygnał o
napięciu niższym o 2 V od napięcia instalacji S316_224
elektrycznej (napięcia akumulatora).
Taki sygnał oznacza dla sterownika silnika, że punkt przełączania
pedał sprzęgła nie jest wciśnięty. (czujnik Halla)

czujnik położenia sygnał napięciowy do

sprzęgła sterownika silnika

Pedał sprzęgła wciśnięty tłok z popychacz

magnesem stałym
Wciśnięcie pedału sprzęgła powoduje
przesunięcie popychacza oraz tłoka w
kierunku czujnika położenia sprzegła. U czoła
tłoka jest umieszczony magnes trwały. S316_240
Gdy magnes przekroczy punkt przełączania,
napięcie sygnału spada do wartości 0 – 2 V. punkt przełączania
Na tej podstawie sterownik silnika rozpoznaje (czujnik Halla)
wciśnięcie pedału sprzęgła.
czujnik położenia sygnał napięciowy do
sprzęgła sterownika silnika

Skutki braku sygnału

Gdy brak sygnału czujnika położenia sprzegła,

nie działa tempomat, a podczas zmiany
biegów może być odczuwane szarpanie
silnika.

27
 Układ sterowania silnika

Czujniki położenia pedału gazu G79 i G185

Oba czujniki położenia są częściami składowymi pedału gazu. Są to bezstykowe czujniki
indukcyjne.

Zalety

- brak zużycia, gdyż części nie stykają się ze

sobą
- nie trzeba przeprowadzać dopasowania
punktu kick-down, gdyż jest on tylko
określoną wartością sygnału czujnika, który
jest związany z pedałem gazu i nie
występuje problem tolerancji położenia
pedału względem nadwozia

Zastosowanie sygnału

Sterownik silnika wykorzystuje sygnał

położenia pedału gazu do wyznaczania dawki
paliwa.
S316_193 pedał gazu z czujnikami
położenia

Skutki braku sygnału

Brak sygnału jednego lub obu czujników powoduje zapisanie w pamięci sterownika odpowiedniego
błędu, co jest sygnalizowane lampką kontrolną.
Funkcje komfortowe, takie jak tempomat czy regulacja MSR, są wyłączane.

Gdy uszkodzony jest jeden czujnik Gdy uszkodzone są dwa czujniki

układ najpierw przechodzi do pracy na biegu silnik pracuje na biegu jałowym ze zwiększoną
jałowym. Dopiero gdy drugi czujnik pokaże prędkością obrotową (maks. 1500 obr/min)
zwolniony pedał gazu (jest to określona i nie reaguje na naciskanie pedału gazu.
procedura kontrolna), możliwa jest dalsza
jazda.

Gdy kierowca wciśnie pedał gazu do oporu,

prędkość obrotowa silnika wzrasta powoli.

28
Budowa

Zespół pedału gazu składa się z samego

pedału, zderzaka, mechanizmu łączącego
oraz obu czujników położenia pedału G79 i pedał gazu
G185.
płytka
Czujniki znajdują się na płytce drukowanej. metalowa
Każdy z nich składa się z jednej cewki
wzbudzenia, trzech cewek odbiorczych oraz
układu elektronicznego. Ze względów
bezpieczeństwa oba czujniki pracują
całkowicie niezależnie od siebie.
mechanizm
łączący

S316_201
pokrywa

płytka
drukowana

Mechanizm łączący przetwarza ruch obrotowy Płytka metalowa jest umieszczona tak, że
pedału gazu na ruch posuwisty elementów naciskanie pedału powoduje jej przesuwanie w
czujnika. niewielkiej odległości nad płytką drukowaną.

Pedał gazu zwolniony Pedał gazu naciśnięty

mechanizm
mechanizm łączący
łączący cewka wzbudzenia
płytka
płytka metalowa
S316_210 metalowa S316_208
płytka obszar cewek płytka
odbiorczych drukowana
drukowana

29
 Układ sterowania silnika

Jak to działa J248 sterownik silnika

wysokoprężnego
Układ elektroniczny pedału gazu przetwarza
cewka
napięcie zasilania 5 V na napięcie zmienne układ elektroniczny
wzbudzenia
wysokiej częstotliwości i zasila nim cewkę
wzbudzenia, która wytwarza zmienne pole płytka metalowa
elektromagnetyczne. To pole
elektromagnetyczne działa na ruchomą płytkę
metalową, powodując powstanie wokół niej S316_242
wtórnego pola elektromagnetycznego.

Wtórne pole, przemieszczające się wraz z cewki odbiorcze

płytką, indukuje sygnał w cewkach
odbiorczych. pole elektromagnetyczne pole elektromagnetyczne
płytki metalowej cewki wzbudzenia

Wartość indukowanego napięcia zależy w

znacznej mierze od położenia płytki
metalowej: płytka w różnym stopniu pokrywa
cewki odbiorcze.

Gdy pedał jest zwolniony, pokrycie – a zatem i

napięcie – jest najmniejsze.
S316_244

Natomiast gdy pedał jest wciśnięty do oporu

(lub do punktu kick-down w przypadku
automatycznej skrzyni biegów), pokrycie oraz
wynikające z niego napięcie osiąga płytka metalowa po płytka metalowa po
maksimum. zwolnieniu pedału wciśnięciu pedału do oporu

zakres kick-down
skok pedału gazu

Interpretacja sygnału

Układ elektroniczny prostuje napięcie

przemienne trzech cewek odbiorczych,
napięcie [V]

wzmacnia te sygnały i sumuje je, tworząc

jeden sygnał wyjściowy. Jest to sygnał
napięciowy o wartości zależnej liniowo od
skoku pedału.
skok pedału (żądanie kierowcy)
S316_246 pełne obciążenie
zderzak pedału gazu

30
Układ recyrkulacji spalin
Recyrkulacja spalin polega na doprowadzeniu Ilość spalin, doprowadzanych do cylindra,
części spalin z układu wylotowego na stronę zależy od:
dolotu i ponownie do cylindra. Ponieważ
spaliny zawierają bardzo mało tlenu, obniża - prędkości obrotowej silnika,
się w ten sposób temperatura spalania, a wraz - dawki paliwa,
z nią zmniejsza się maksymalne ciśnienie - masy zasysanego powietrza,
spalania. Efektem jest obniżenie emisji - temperatury dolotu,
tlenków azotu. - ciśnienia powietrza.

G28 czujnik prędkości obrotowej silnika

G62 czujnik temperatury silnika
G70 przepływomierz powietrza
J248
G28 J248 sterownik silnika wysokoprężnego
G70 G62
N18 zawór recyrkulacji spalin
N345 zawór chłodnicy
recyrkulacji spalin
V157 silnik klapy dławiącej
N18 N34 zespół zaworów A A zawór mechaniczny recyrkulacji
elektromagnetyczn V157 spalin
B siłownik podciśnieniowy
C chłodnica recyrkulacji spalin
D pompa podciśnieniowa
E katalizator

B
D C

S316_112

W sterowniku silnika jest zapisana charakterystyka (mapa) sterowania recyrkulacją spalin.

31
 Układ sterowania silnika

Załączana chłodnica recyrkulacji spalin

Silnik 2,0 l 103 kW TDI ma w układzie recyrkulacji załączaną chłodnicę spalin.

do zaworu recyrkulacji spalin przyłącza układu chłodzenia chłodnica recyrkulacji spalin

S316_114
z kolektora wylotowego siłownik podciśnieniowy

Zasada działania chłodnicy spalin

Dzięki temu, że spaliny w układzie recyrkulacji są chłodzone, obniża się teperatura spalania i
możliwe jest doprowadzenie większej masy spalin do cylindra. Ogranicza to zawartość tlenków
azotu w spalinach.

Zdecydowano się na zastosowanie załączanej chłodnicy spalin, by silnik i katalizator szybciej

osiągały swoje temperatury robocze. Spaliny są chłodzone dopiero po rozgrzaniu silnika.

32
 Chłodnica spalin wyłączona Chłodnica spalin włączona

Gdy silnik ma temperaturę poniżej 50°C, Po nagrzaniu silnika do temperatury 50°C

zawór spalin jest otwarty i spaliny omijają zawór spalin jest zamykany. Teraz spaliny
chłodnicę. przepływają przez chłodnicę, co sprawia, że
W ten sposób katalizator i silnik szybko powstaje mniej tlenków azotu.
osiagają swoje temperatury robocze.
Zmniejsza to emisję węglowodorów, tlenku
węgla i cząstek stałych.

sterownik silnika zawór recyrkulacji

spalin N18 zespół zaworów
mechaniczny elektromagnetycznych
zawór recyrkulacji
spalin

chłodnica chłodnica

S316_116 S316_118

zawór chłodnicy zawór spalin zawór chłodnicy siłownik zawór spalin

siłownik
recyrkulacji spalin recyrkulacji spalin podciśnieniowy
podciśnieniowy
N345 N345

33
 Układ sterowania silnika

Układ podgrzewania silnika

Silnik 2,0 l 103 kW TDI ma nowy układ Zalety nowego układu podgrzewania to:
podgrzewania.
● niezawodny rozruch silnika do temperatury
Jego konstrukcja zapewnia natychmiastowy –24°C,
rozruch silnika w prawie każdych warunkach ● niezwykle krótki czas rozgrzewania; w ciągu
klimatycznych, bez konieczności długiego 2 sekund świece żarowe osiągają
podgrzewania. Rozruch jest teraz podobny do temperaturę 1000°C,
rozruchu silnika benzynowego. Uzupełnieniem ● możliwość regulacji temperatury świec w
nowego układu podgrzewania jest specjalna fazie podgrzewania i dogrzewania,
konstrukcja sześciootworkowego rozpylacza, ● możliwość diagnozowania przez sterownik,
w którym jeden strumień paliwa jest ● możliwość diagnozowania wg zasad EOBD.
wykorzystywany jako strumień zapłonowy.
Zapewnia to niezawodny rozruch i spokojną
pracę zimnego silnika.

Schemat układu sterowania

Q10 świeca żarowa 1

J248 sterownik silnika wysokoprężnego

G28 czujnik prędkości
obrotowej silnika

Q11 świeca żarowa 2

J370 sterownik świec
żarowych

G62 czujnik temperatury

silnika Q12 świeca żarowa 3

J519 sterownik J285 sterownik zestawu

instalacji elektrycznej wskaźników
Q13 świeca żarowa 4

K29 lampka kontrolna

czasu podgrzewania
S316_074

34
Sterownik świec żarowych J370

Sterownik J370 otrzymuje od sterownika

silnika informacje, potrzebne do sterowania
świecami żarowymi. Tak więc chwila włączenia
świec, czas podgrzewania, częstotliwość
zasilania oraz współczynnik wypełnienia
impulsu są określane przez sterownik silnika.

S316_218

Natomiast zadaniami sterownika świec żarowych są:

1. Impulsowe zasilanie świec (napięciem prostokątnym o zmiennym współczynniku wypełnienia):

● poziom napięcia niski (mierzony względem plusa) = świeca zasilana,

● poziom napięcia wysoki (mierzony względem plusa) = świeca nie zasilana.

2. Wyłączanie zasilania w razie przepięcia lub przegrzania.

3. Diagnozowanie poszczególnych świec:

● rozpoznawanie nadmiernego prądu lub zwarcia w obwodzie świecy,

● wyłączanie obwodu świecy po przekroczeniu prądu granicznego,
● diagnozowanie układu elektronicznego,
● rozpoznawanie przerwy w obwodzie w przypadku uszkodzenia świecy.

= sygnał sterujący ze sterownika silnika

= sygnał diagnostyczny do sterownika silnika
J317 = przekaźnik zasilania
J248 = sterownik silnika
J370 = sterownik świec żarowych
Q10 – Q13 = świece żarowe

S316_080

35
 Układ sterowania silnika

Świece żarowe

Świece żarowe służą do wspomagania Ze względu na cztery zawory w każdym

rozruchu zimnego silnika. Elektryczne cylindrze pozostało bardzo mało miejsca na
podgrzanie powietrza w komorze spalania zamontowanie świecy żarowej. Wymusiło to
stwarza idealne warunki do zapłonu zastosowanie świec o małej średnicy.
wtryskiwanego paliwa.

trzpień
Świeca żarowa składa się z obudowy, trzpienia
przyłączeniowy
przyłączeniowego oraz sztabki grzejnej z dotychczas
uzwojeniem grzejnym i uzwojeniem stosowana
regulacyjnym. świeca żarowa

Zastosowane świece żarowe mają napięcie świeca żarowa ze

znamionowe 4,4 V. Łączna długość ich skróconymi
uzwojeń (grzejnego i regulacyjnego) jest o uzwojeniami
dwie trzecie mniejsza od uzwojeń dotychczas obudowa
stosowanych świec samoregulujących. Dzięki
temu udało się skrócić czas nagrzewania do 2
sekund. sztabka grzejna

uzwojenie regulacyjne

S316_166
uzwojenie grzejne

S316_037

Tych świec żarowych nie wolno sprawdzać pod napęciem 12 V, gdyż ulegną stopieniu!

Zasada działania strumienia zapłonowego

Silnik 2,0 l TDI ma rozpylacz

sześciootworkowy. Jeden z otworków jest tak świeca żarowa pompowtryskiwacz
ustawiony, że jego strumień paliwa przepływa strumień
w optymalnej odległości od świecy żarowej. zapłonowy
Ten tzw. strumień zapłonowy poprawia rozruch
oraz pracę zimnego silnika.

S316_190

36
Podgrzewanie

Gdy zapłon zostanie włączony a temperatura W pierwszej fazie podgrzewania, przez

silnika jest niższa niż 14°C, włącza się również maksimum 2 sekundy, świece są zasilane
układ podgrzewania. napięciem 11 V. Dalsze zasilanie odbywa się
za pomocą zmniejszonego napięcia,
O włączeniu świec decyduje sterownik silnika, odpowiedniego do aktualnego stanu pracy
wysyłając sygnał impulsowy (o zmiennym układu.
współczynniku wypełnienia) do sterownika
świec żarowych. Sterownik J370 włącza wtedy
świece, zasilając je również impulsowo.

temperatura [°C] napięcie [V]

S316_148
czas [s]
Dogrzewanie

Po każdym rozruchu silnik jest dogrzewany Gdy silnik pracuje, ruch powietrza związany z
świecami żarowymi, aby zmniejszyć hałas napełnianiem cylindra chłodzi świece. Gdyby
spalania i ograniczyć emisję węglowodorów. utrzymywać stałe napięcie zasilania,
temperatura świec spadałaby wraz ze
Przebiegem dogrzewania zarządza sterownik wzrostem prędkości obrotowej.
silnika, kształtując jego przebieg zależnie od
prędkości obrotowej i obciążenia silnika. Ponieważ jest to zjawisko niekorzystne, efekt
ten jest korygowany przez zwiększenie
napięcia, zgodnie z charakterystyką zależną
od prędkości obrotowej i obciążenia silnika.

Po nagrzaniu silnika do temperatury 20° dogrzewanie jest przerywane. Maksymalny czas

dogrzewania to 3 minuty.

37
 Schemat funkcjonalny

zacisk 30

zacisk 15

J317

S S S S

V157
Q10 Q11 Q12 Q13

J370

J248

N240 N241 N242 N243 G42 G31 G185 G79

G31 czujnik ciśnienia doładowania Q10 świeca żarowa 1

G42 czujnik temperatury dolotu Q11 świeca żarowa 2
(zasysanego powietrza) Q12 świeca żarowa 3
G79 czujnik położenia pedału gazu Q13 świeca żarowa 4
G185 czujnik 2 położenia pedału gazu S bezpiecznik
J370 sterownik świec żarowych V157 silnik klapy dławiącej
J248 sterownik silnika wysokoprężnego
J317 przekaźnik zasilania zacisku 30 Znaczenie kolorów
N240 zawór pompowtryskiwacza 1. cylindra = sygnał wejściowy
N241 zawór pompowtryskiwacza 2. cylindra = sygnał wyjściowy
N242 zawór pompowtryskiwacza 3. cylindra = plus
N243 zawór pompowtryskiwacza 4. cylindra = masa
= magistrala CAN

38
 J329
S S

J293 S S S
V7 V35

J49

G70 G476

G6 N345 N18 N75 F47 F

G28 G40 G62 G133 G81 G83

S316_178

A - przewód CAN-low G476 czujnik położenia sprzegła

B - przewód CAN-high J49 przekaźnik elektrycznej pompy paliwa II
F włącznik świateł hamowania J293 sterownik wentylatorów chłodnicy
F47 włącznik przy pedale hamulca (do tempomatu) J329 przekaźnik zasilania zacisku 15
G6 pompa paliwa N18 zawór recyrkulacji spalin
G28 czujnik prędkości obrotowej silnika N75 zawór ograniczania ciśnienia doładowania
G70 przepływomierz powietrza N345 zawór chłodnicy recyrkulacji spalin
G40 czujnik Halla (ustawienia wałka rozrządu) V7 wentylator chłodnicy
G62 czujnik temperatury silnika V35 prawy wentylator chłodnicy
G81 czujnik temperatury paliwa
G83 czujnik temperatury wody na wyjściu z chłodnicy
G133 czujnik składu paliwa (wody w filtrze paliwa)

39
 Serwis

Nowe narzędzia specjalne

Nazwa Narzędzie Zastosowanie

T10163 do wymontowania pompowtryskiwacza, razem z

ściągacz młotkiem T10133/3

S316_066

T10164/1 do ściągania i zakładania pierścienia

tulejka uszczelniającego
montażowa

S316_068

T10164/2 do ściągania i zakładania pierścienia

tulejka uszczelniającego
montażowa

S316_070

T10134 do montażu oprawy z uszczelniaczem wału

przyrząd korbowego i kołem impulsowym
montażowy

S316_102

40
 Sprawdzamy swoją wiedzę

1. Oprawa łożysk silnika 2,0 l TDI

a) składa się z dwóch elementów: górnej części oprawy łożysk i dolnej części oprawy łożysk. Obie
części są wykonane z nadeutektycznego stopu aluminium z krzemem (siluminu).

b) jest zwartym ciśnieniowym odlewem aluminiowym.

c) jest odkuwką martycową, wykonaną ze stali ulepszonej cieplnie.

2. Które cechy konstrukcji głowicy zapewniają optymalny przebieg tworzenia mieszanki w cylindrze?

a) Symetryczne rozstawienie dwóch zaworów dolotowych i dwóch wylotowych oraz pionowy

pompowtryskiwacz, umieszczony centralnie nad wnęką w tłoku, zapewniają dobre wytworzenie
mieszanki.

b) Obrócenie zespołu zaworów o 45° względem osi silnika. Powoduje to optymalny przepływu ładunku i
dobry przebieg tworzenia mieszanki.

c) Współdziałanie skośnego ustawienia pompowtryskiwacza i techniki trzyzaworowej (z dwoma

zaworami dolotowymi i jednym wylotowym, przy czym jeden z kanałów dolotowych jest kanałem
zawirowującym) daje intensywne wymieszanie powietrza i wtryskiwanego paliwa.

3. Pompowtryskiwacz jest zamocowany:

a) dwiema śrubami.

b) klockami dociskowymi.

c) za pomocą „śruby w śrubie“.

d) za pomocą klocka dociskowego i jednej śruby.

41
 Sprawdzamy swoją wiedzę

4. Silnik 2,0 l 103 kW TDI ma w układzie recyrkulacji załączaną chłodnicę spalin. Która wypowiedź jest
prawidłowa?

a) Gdy temperatura silnika przekroczy 50°C, spaliny w układzie recyrkulacji płyną przez załączaną
chłodnicę. Obniża się teperatura spalania i możliwe jest doprowadzenie większej masy spalin do
cylindra. Zmniejsza się emisja tlenków azotu.

b) Dwie trzecie strumienia spalin płynie na zewnątrz chłodnicy, a jedna trzecia – wewnątrz chłodnicy. Ta
zasada umożliwia szczególnie równomierne chłodzenie spalin.

c) Gdy silnik ma temperaturę poniżej 50°C, spaliny omijają chłodnicę. W ten sposób katalizator i silnik
szybko osiagają swoje temperatury robocze.
Zmniejsza to emisję węglowodorów, tlenku węgla i cząstek stałych.

5. Jakie rozpylacze zastosowano w silniku 2,0 l 103 kW TDI?

a) rozpylacze siedmiootworkowe

b) rozpylacze pięciootworkowe

c) rozpylacze sześciootworkowe

6. Jakie cechy ma układ podgrzewania silnika 2,0 l 103 kW TDI?

a) Niezwykle krótki czas rozgrzewania. W ciągu 2 sekund świece żarowe osiągają temperaturę 1000°C.

b) Świece żarowe są włączane przed każdym rozruchem silnika.

c) Świece żarowe spełniają też zadanie świec zapłonowych.

42
43
Rozwiązania:
1.) b
2.) a, b
3.) a
4.) a, c
5.) c
6.) a
 316

© VOLKSWAGEN AG, Wolfsburg, VK-36 Service Training

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zmiany zastrzeżone.
000.2811.37.11 Stan techniczny 08/03

❀ Papier wyprodukowany z celulozy

bielonej bez użycia chloru.