Digital Entreprenuership 85
Digital Entreprenuership 85
A REVOLUTIONARY BOOK
For
Digital Entrepreneurship
(Hausa Edition)
Na
Kamfanin da ya buga:
Juhaifah Ventures F.C.E Kano
08086889983, 07037131142
[email protected]
SADAUKARWA
Na sadaukar da wannan littafin ga marigayi Yakubu
Muhammad Fannami, wani dalibin Makarantar Darus-salam
Science and Islamic College, Maiduguri, wanda ya sadaukar da
rayuwar sa domin ceto masallata daga harin kunar bakin wake na
bomb a jihar Borno a lokacin da ya hango wata mace ta dirfafi
masallacin da ake tsaka da sallah, yayi kukan Kura ya rungumeta
domin hana ta isa zuwa ga masallacin wanda hakan tasa yayi
sanadiyar rasa ransa tare da ‘yar kunar bakin waken , wannan abu
ya faru ne a ranar 25 ga watan Janairun Sheakarar 2017. Da kuma,
Marigayi Umar Adamu dan ‘yar uwa tad a ya rasa ransa
sanadiyar harin ‘yan ta’addan Boko Haram da ya rutsa dashi a
wajen sana’ar shi a garin Gaidam dake Jihar Yobe Nigeria a cikin
watan Ramadan na Shekarar 2021.
GODIYA
Dukkan godiya da yabo su tabbata ga Allah Madaukakin Sarki,
masani, gwanin hikima da ya bani iko da sani da hikimar rubuta
wannan littafi, tarin salatai masu yawa su tabbata ga Shugaban mu
fiyayyen halitta cikamakin Annabawa Annabi Muhammad tsira da
Amincin Allah su tabbata a gare shi.
GABATARWA
Me ake nufi da digital Entreprenuership?
Kasuwancin Digital kalma ce dake bayyana yadda kasuwancin ya
canza, yayin da al’umma ke ci gaba da canzawa ta hanyar fasahar
dijital. Kasuwancin dijital yana canza harkar kasuwanci ta hanyar
rage shinge ga sababbin masana’antu da kuma samar da sababbin
wuraren samun dama. Don haka kasuwancin dijital yana nufin:
“ƙirƙirar kasuwanci akan yanar gizo, siyar da kayayyaki na Dijital
da wanda ba Dijital ba” A wata fahimtar kuma yana nufin: “gudanar
da ayyuka online ba tare da buƙatar zuwa ga abokan hulɗa ba”
1
Portable Document Format
2
zaku iya neman littafin ɗan uwa Salisu Abdurrazak mai suna Freelancing Kashi na
ɗaya)
A Revolutionary Book for Digital Entreprenuership Page 2
Isma’il Aliyu Ubale
Amma ta yaya zaku iya shiga wannan kasuwa lafiya kuma kuci
Nasara ku fito lafiya? Abu mafi muhimmanci shine kada kuyi
sakaci da bincike da kuma shiga manyan shafukan kasuwanni na
3
Wani kamfanin bincike ne dake kasar Jamus
4
Digita Entrepreneurship and Innovation in Central America
A Revolutionary Book for Digital Entreprenuership Page 3
Isma’il Aliyu Ubale
duniya da babu zamba a cikin su, zamu kawo wasu daga ciki anan
gaba. Kuna iya fara kasuwancin ku na dijital yayin da kuke ci gaba
da karatu, ko kuma tare da sana’ar ku ta yanzu.
5
Wasu gungun 'yan kasuwa dake fafutukar farfado da tattalin arziki bayan afkuwar
annobar Corona
6
American Statistical Association
A Revolutionary Book for Digital Entreprenuership Page 4
Isma’il Aliyu Ubale
A taƙaice dai, abokan ciniki suna da sauƙin isa gare su domin fara
tattaunawar ƙulla cinikayya a kasuwancin dijital, fiye da kowanne
lokaci, musamman ga ƙwararrun ƴan kasuwa na dijital waɗanda za
su iya amfani da kafofin watsa labarai da dandamalin kasuwancin
dijital daban-daban a duniya. Tallace-tallace na kasuwancin yana ci
gaba da karuwa, yana haifar da ƙarin ‘yan kasuwa don sayar da
kayan su da ayyukan su a online daga watan Afrilu zuwa watan
Yuni na 2021 kadai, tallace-tallacen e-commerce gaba ɗaya a
Amurka ya kai dalar Amurka biliyan 222.5, wanda ya kasance ya
ƙaru da kashi 3.3% ɗaya bisa ukun farko na 2021. Bugu da ƙari,
mutane da yawa waɗanda suka samu damar yin aiki daga gida a
karon farko cikin sauri sun gane cewa hanyar aiki ce da suka fi so
suyi a rayuwar su.
www.infibeam.com
www.lulu.com
www.pothi.com/pothi
Sedo
Flippa
Godaddy
i. StoryPreneur/InfoPreneur:
Story-preneur ko kuma Info-preneur wata muhimmiyar hanya ce da
zata taimaka Ƙwarai da gaske a harkar Social Media Marketing
kamar yadda muka sani a Social Media Marketing abu na farko da
ake buƙata shine yawan Followers (Mabiya) ba followers ɗin ba ma
kaɗai koda yake wannan bayanin zaizo a "Targeting Advert"
Babban abunda muke so shine masu bibiyar mu (wato followers) su
yawaita, to kuma babu yadda za ayi ku tara Followers sai kunbi
wasu hanyoyi, ɗaya daga cikin hanyoyin shine wanda muke magana
akai yanzu wato ‘Story-preneur’ yadda tsarin yake dole ne mutum
ya zama mai labarto wasu labarai masu jan hankali kuma na
gaskiya, ko kuma labaran hikaya koda bana gaskiya bane amma
masu ma’ana da kuma ɗauke da darussan rayuwa, ko kuma Mutum
ya lizimci samar da wasu muhimman bayanai kamar na ɗaukar aiki
ko scholarship ko kuma wasu abubuwa masu matuƙar amfani ga
al’umma, kai tsaye mutum zai tara Followers masu yawan gaske ta
hanyar amfani da wannan tsarin babban abun shine nuna ƙwarewa
a wajen rubutu da kuma Jajircewa akan aiki yau da kullum, zaku
tabbatar da tasirin Storypreneur ne idan kuka bibiyi shafukan wasu
‘yan jaridun da kuka sani, za kuga sun tara mabiya masu tarin yawa
a shafukan su na Social Media ba dan komai ba sai don kawai suna
bayar da labarai.
ii. ComedyPreneur:
Shima wannan tsarin kamar Storypreneur ne amma shi kuma
mutum zai zama mai gabatar da labaran barkwanci ko zanen
barkwanci ne, ko kuma ya dinga amfani da wasu hotunan ban
dariya, duka fa wannan anayi ne domin samar da Followers masu
yawa domin tafiyar da harkokin kasuwancin Social Media dinku
cikin nasara.
kuma a lokacin da kuke tallan kayan ball (wato football dress) dole
ne ku bibiyi groups ɗin da samari ne suka fi yawa ko kuma shafukan
‘yan ƙwallon ƙafa kai tsaye, abunda ake nufi anan shine dole ne ku
duba abunda kuke tallatawa kuma ku duba irin mutanen da kuke
mu’amala dasu a shafukan ku na Social Media ana buƙatar ya zama
abunda kuke tallatawa yana da alaƙa sosai da mutanen da suke
bibiyar shafukan ku, dan haka za ku iya amfani da hikimar neman
mabiya (Followers) wanda za suyi tasiri akan sana’ar ku, misali
kamar ku ɗaura Photon ku a kan shafin ku sanye da kayan ƙwallo,
ko kuma ku dinga yin wasu abubuwan da zasu janyo hankalin irin
Mutanen da kuke so su dinga bibiyar shafukan ku kamar ace idan
kuna tallata magungunan kaji ne to dole ku lizimci masu kiwon kaji
ku tara su a shafin ku domin kuwa ko mabiyan ku Sun kai Zambar-
Dubu7 idan basu da alaƙa da abunda kuke tallatawa saidai ku
gundure su, su kuma su gajiyar daku a tallan da kuke yi. A taƙaice
dole ne ku daidai ta abubuwan da kuke tallatawa da buƙatun
mabiyan ku, ko kuma ku samar da sabbin mabiya masu buƙatuwa
zuwa ga abubuwan da kuke tallatawa ta hanyar amfani da dabarun
da kuka ambata a baya da kuma wanda zasu zo anan gaba.
7
Miliyan ɗaya
A Revolutionary Book for Digital Entreprenuership Page 15
Isma’il Aliyu Ubale
followers kamar yadda bayani ya gabata a baya akan yadda ake tara
followers.
Saboda haka za’a iya kiran ka Social Media Influencer idan ya zama
kana tallata harkokin kasuwancin wasu suna biyan ka. Don haka
dole ka zama kana da ƙwarewa wajen tallata haja ko kasuwanci
8
Aliyu M. Ahmad
A Revolutionary Book for Digital Entreprenuership Page 16
Isma’il Aliyu Ubale
9
Current Customer
A Revolutionary Book for Digital Entreprenuership Page 21
Isma’il Aliyu Ubale
Wata hanyar koyo daga abokan sana’ar ita ce ganin yadda suke yi
sannan kuma a yi akasin haka, wato kuyi ƙoƙarin finsu da fara’a ko
bayar da wurin zama ko ɗaukar waya a kowane lokaci wannan
hikima ce ta daban, sannan kuna iya gwada aika saƙon kai tsaye ga
kwastomomi maimakon idan duk abokan sana’ar ku suna amfani da
tallan dijital na bai ɗaya ne.
x. Shiga ƙungiyoyi:
Shiga ƙungiyoyi daban-daban da kuke ganin akwai na’u’in mutanen
da suka dace ku tallatawa aikin ku ko kayayyakin da kuke siyarwa.
basu dukkan taimako domin suyi project ɗin da kan su kama da daga
Topics, Literature Review da kuma abubuwan buƙata kamar littafan
da zasu taimaka da sauran su, idan ma ta tabbata ba zasu iya ba zaku
iya taimaka musu duka su kuma su biya ku, baya ga haka zaku iya
buɗe assignment Consultancy Services yadda zaku taimakawa
ɗalibai wajen yin assignment da kuma taimaka musu wajen yin
bincike (research)
tuƙin mota wato driving license da irin su hukumar NDIC kar dai
muyi ta zayyano hukumomin gwara mu bari anan gaba wataƙila
zamu iya yin littafi na musamman akan hukumomin Nigeria da
kuma amfanin su abun lura anan shine kowanne zai iya ƙirƙirar tasa
sana’ar ta Consultancy Services ta hanyar yin nazari da bincike.
Babu shakka cewa abu ne mai sauƙi idan za muyi wannan harkar a
iyakar garin mu ko kuma inda muke rayuwa amma abu me wahalar
A Revolutionary Book for Digital Entreprenuership Page 35
Isma’il Aliyu Ubale
Hotel Booking
booking ɗin ɗakin da zaku Kwana, da kuma samar maku motar taxi
wacce za tazo ta tarbe ku a airport domin kai ku wannan masaukin
naku wanda tuntuni an faɗa maku lambar ɗakin kuma an baku
lambar sirri da zaku nuna a baku mabuɗin ɗakin (Keys)
Referral Agent
Misali: Zaku iya bayyana kanku cewar kuna son ƙulla alaƙar
kasuwanci da kamfanoni ko shaguna ko masu wasu ayyukan da
sharaɗin cewar duk kwastomomi da kuka kawo zasu baku kason ku,
wannan abu ne mai sauƙi dalili kuwa kowanne mai sana’a yana so
a tallata masa sana’ar sa domin samun sababbin abokan ciniki bugu
da ƙari zaku iya yin wannan sana’ar a duk inda kuke idan kun saba
da kamfanoni ko shaguna da kuke tura musu Mutane kuna gida a
kwance zaku iya sanar da kamfanin cewar kun turo wani sabon
kwastoma kuma da zaran angama zaku bada asusun bankin ku a
turo muku naku kason na cinikin.
Domestic Logistics
rana ɗaya bane zaku fara samun abokan hulɗar ku amma kuma rana
ɗaya ne zaku yanke shawarar fara sana’ar ku.
Jumia Business
Anan idan kun lura ana buƙatar manyan abubuwa guda biyar kafin
aiwatar da kasuwancin JUMIA kamar yadda na yanka masa ragon
suna:
i. Application na kasuwannin yanar gizo
ii. Bincike akai-akai
iii. Samun kayayyaki masu wahalar samuwa
iv. Samun sababbin kayayyaki da aka ƙera basu iso gida
Najeriya ba
v. Samun kayayyaki da suka Ja baya a kasuwa
Ma’ana Jarin Sana’a wanda ba tsabar kuɗi ba, kamar yadda a wasu
lokutan muma hausawa muna da wani karin magana "Lafiya Jarin
Talaka" to haka masana sun ambata waɗannan abubuwa kamar
haka:
1. Cikakken Tunani (Complete Thinking)
2. Health (Cikakkiyar Lafiya)
Inter-Middle Business:
babu ko sisi kuma bashi da mota amma kuma zai yi Sana’ar sa,
wannan misali ɗaya kenan a wannan ɓangaren.
Local importing
Survival Business
fito a bayyane Sosai. Mafi yawancin mutane suna kukan cewar Jarin
su ya karye a mafi yawan lokuta ba tare da lura da ko me ya karya
Jarin ba, wajibine ku kula da duk inda kuɗaɗen kasuwancin ku suke
da kuma ƙididdigar yadda suke shigowa, lissafawa tare da tsara
komai zai baku damar Sanin ina kuɗaɗen ku suke zurarewa har ku
iya toshe hanyar.
Yadda za kuyi
Zaku duba wata sana’ar da take da ƙayyadadden lokaci misali a
siyar da Dabino a watan Ramadan ko siyar Fulas ɗin shayi (Vaccum
Flask) ko siyar da kayan marmari, ko kuma siyar da wuƙaƙe da
Developrenuer
Developreneur tsarin da yake tasiri a tafiyar Digital
Entrepreneurship, koda yake Tiara Mandera wani fitaccen
Entrepreneur ɗan Ƙasar India yace: Kalmar bata yawaita ba a baki
ko kuma a rubuce amma kalmar ta daɗe tana aiki a aikace, abunda
ake nufi da kalmar Developreneur Shine: "Zamanan tar da wasu
abubuwan su koma Sana’a wanda ta yuwu a baya ba’a ɗauke su
sana’a ba" ko kuma inganta wani abu daga ƙaramar sana’a zuwa
babba, ko kuma maida wani abu da yake normal ne a cikin al’umma
ya koma sana’a. Mutane da yawa kan samun kansu a cikin wata
sana’a da a farkon farawa suna yi ne domin nishaɗi ko wasannin
10
turbaya
A Revolutionary Book for Digital Entreprenuership Page 60
Isma’il Aliyu Ubale
11
Côte d'ivoire
A Revolutionary Book for Digital Entreprenuership Page 61
Isma’il Aliyu Ubale
12
Coorperate affairs commission
A Revolutionary Book for Digital Entreprenuership Page 63
Isma’il Aliyu Ubale
13
Wato goyon bayan doka
14
A ƙashin kan ku
15
Mutum-mutumi
A Revolutionary Book for Digital Entreprenuership Page 64
Isma’il Aliyu Ubale
Dangane da Makarantar:
Wannan Makarantar tana bawa dalibai horo na musamman akan
abunda ya shafi dokokin kasa da dokokin musulunci da kuma sanin
‘yancin kai ta bangaren abubuwan da suka wajaba ga mutum a
matsayin shi na Dan Kasa ya aikata su, da kuma wadanda suke
haramun ne ya aikata su. Kazalika, Makarantar zata taimaka ma
dalibai da suke da Sha’awar Karatun Law, hakan ne ma yasa
makarantar take koyar da darussan tad a harshen Hausa ta yadda
kowa zai fahimta cikin sauki.
Sannan kuma tana da bangaren Advanced Class, inda shi kuma take
koyar da Kwasa-kwasai guda 10, amma sai wanda yayi Professional
Certificate ne yake da damar Shiga Advanced Class din ko kuma
wanda yayi wata makarantar law.
i. Introduction to Law
ii. Nigerian Legal System
Dangane da makarantar
Dangane da Makarantar:
Makaranta ce da take koyar da dabarun kasuwancin zamani da
kuma bayar da horo na musamman da kirkira da rainon sababbin
kasuwanci da sana’o’i. makarantar tana da ajujuwa kamar haka:
Dangane da Makarantar:
Makaranta ce dake koyar da muhimman darussan computer da na
yanar gizo wanda suka haɗar da: Android Development, Software
Development (Desktop), Crypto currency, Web design, Cyber
security, Graphic design, Data science, SQL, Java Script,
Networking, PHP, WordPress da sauran su. Makarantar tana
ƙarƙashin babban kamfanin Alphamega Limited.
Dangane da Makarantar:
Makaranta ce dake koyar da darussan computer da harshen Hausa,
kuma take bayar da horo na musamman akan Ethical hacking da
Cyber security da kuma graphic design. Bugu da ƙari makarantar
tana siyar da sababbin computer masu inganci a cikin farashi mai
sauƙi, domin tuntuɓa 08137350232
Dangane da Kamfanin:
Kamfani ne da ya ƙware wajen gudanar da ayyuka kamar haka:
Tikitin Jirgi a gida da waje (International and domestic Flight)
Dubai Visa, Egypt Visa domin Ɗalibai, India Visa domin zuwa
asibitoci da kuma uwa uba Visa zuwa Saudiyya domin yin Umara
ko kasuwanci ko kuma Hajji. Bugu da ƙari kamfanin yana samar da
Admission ga ɗalibai a ƙasashen ƙetare (Abroad Universities) Baya
ga haka kamfanin yana taimakawa wajen shigowa da kayayyaki
Najeriya ko fita dasu. Sannan Kamfanin yana taimakawa ƙananan
Kamfanoni da ‘yan kasuwa domin cimma burin su na kafa
kasuwancin su ko ingantawa
7. STACKPLAZA
Dangane da Kamfanin:
Kamfanin Stackplaza shi kaɗai ne irin sa a arewacin Najeriya
Wanda matashi kuma bahaushe ya kafa. Stackplaza Babbar
kasuwar yanar gizo ce kamar JUMIA Inda kowanne mai buƙata zai
iya buɗe katafaren shago domin siyar da kayayyakin sa, yayin da
Kuma mai siye zai iya samun kowanne irin kayayyaki yake buƙata
a mashahuriyar kasuwar. Kai tsaye zaku iya garzayawa babban
shafin su a: www.stackplaza.com Ko ku tuntuɓi wannan lambar
domin ƙarin bayani 08162374764
TALLAN LITTATTAFAI:
2. CIKAKKIYAR KARIYA
Littafi ne da yayi magana akan ɓangaren bayar da kariyar Hacking
ga wayoyi da compute, bugu da ƙari da kuma yadda Mutum zai kare
kansa faɗawa komar ‘yan damfara
4. CHEMISTRY DA HAUSA
Littafi ne da aka fassara darasin Chemistry a matakin Sakandare
zuwa yaren Hausa
Marubuci: Kabir Abdullahi Ƙanƙara
Mallakar: Arewa Students’ Orientation Forum
5. PHYSICS DA HAUSA
Littafi ne da aka fassara darasin Physics a matakin Sakandare
zuwa yaren Hausa
Marubuta:
Isah Hamza Excellency
Abba Haladu Umar
Mallakar: Arewa Students’ Orientation Forum
6. BIOLOGY DA HAUSA
Littafi ne da aka fassara darasin Biology a matakin Sakandare
zuwa yaren Hausa
Marubuci: Muhammad Salisu Kamfani
Mallakar: Arewa Students’ Orientation Forum
o Decoction
o Powdering
o Extraction
Plants of Medicinal importance
Lemon Grass
Mango
Ginger
Acacia Nilotica
Adansonia Digitata
Manazarta (Reference)
Sadaukarwa
MANAZARTA
Von Briel, F., Davidsson, P., and Recker, J. 2018. “Digital
Technologies as External Enablers of New Venture Creation
in the IT Hardware Sector,” Entrepreneurship Theory and
Practice (42:1), pp. 47–69.
Von Briel, F., Recker, J., and Davidsson, P. 2018. “Not All Digital
Venture Ideas Are Created Equal: Implications for Venture
Creation Processes,” Journal of Strategic Information
Systems (27:4), pp. 278–295.
Du, W. D., Pan, S. L., Zhou, N., and Ouyang, T. 2018. “From a
Marketplace of Electronics to a Digital Entrepreneurial
Ecosystem (DEE): The Emergence of a Meta-Organization
in Zhongguancun, China,” Information Systems Journal
(28:6), pp. 1158–1175.
Faulkner, P., and Runde, J. 2011. “The Social, the Material, and
the Ontology of Non-Material Technological Objects,” in
27th European Group for Organizational Studies
Colloquium, Gothenburg, Sweden.