‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‪:‬‬

‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺪار‬

‫ﻣﺸﺨﺼﻪ ﯾﮏ ﻋﻨﺼﺮ‪ :‬ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ﻣﯿﺎن وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﯾﺎن ﯾﮏ ﻋﻨﺼﺮ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻋﻨﺼﺮ ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ )‪ :(Resistance‬ﻋﻨﺼﺮي را ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺎن وﻟﺘﺎژ دوﺳـﺮ آن )) ‪ ( v(t‬و ﺟﺮﯾـﺎن‬

‫ﮔﺬرﻧﺪه از آن )) ‪ (i(t‬ﯾﮏ راﺑﻄﻪ ﻟﺤﻈﻪاي )ﺟﺒﺮي و ﻧﻪ ﻣﺸﺘﻘﯽ و ﻧﻪ اﻧﺘﮕﺮاﻟﯽ( ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﯾـﻦ راﺑﻄـﻪ‬

‫در ﺻﻔﺤﻪي ‪) v-i‬ﯾﺎ ‪ (i-v‬ﻣﺸﺨﺼﻪي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ‬ ‫دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي اول ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎ‪ -1 :‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻄﯽ‬

‫ﺧﻮاص ﺗﻮاﺑﻊ ﺧﻄﯽ‬

‫)‪f (ax) = af ( x‬‬ ‫‪ .1‬ﺧﺎﺻﯿﺖ ﻫﻤﮕﻨﯽ‪:‬‬

‫) ‪f ( x1 + x 2 ) = f ( x1 ) + f ( x 2‬‬ ‫‪ .2‬ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺟﻤﻊ ﭘﺬﯾﺮي‪:‬‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ‪f (ax1 + b x 2 ) = af ( x1 ) + b f ( x 2 ) :‬‬

‫در ﻧﺘﯿﺠﻪ‪if a = 1, b = -1, x 2 = x1 Þ f (0) = 0 :‬‬

‫ﯾﺎدآوري‪ :‬در ﺑﯿﻦ ﺗﻮاﺑﻊ ﺟﺒﺮي‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺧﻂ راﺳﺖ ﮔﺬرﻧﺪه از ﻣﺒﺪأ ) ‪ ( y = a x‬ﺧﻄﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻄﯽ‪ :‬ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪي آن‪ ،‬ﺧﻂ راﺳﺖ ﮔﺬرﻧﺪه از ﻣﺒﺪأ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻗﺎﻧﻮن اﻫﻢ در ﻣﻮرد ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎي ﺧﻄﯽ ﺻﺎدق اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮن اﻫﻢ ) ‪ v (t ) = R × i (t‬ﯾﺎ ) ‪× v (t ) = G × v (t‬‬
‫= ) ‪i (t‬‬
‫‪R‬‬
‫ﺑﻪ ‪ R‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ و واﺣﺪ آن اﻫﻢ ) ‪ ( W‬اﺳﺖ و ﺑﻪ ‪ G‬ﻣﻌﮑﻮس ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﯾﺎ رﺳﺎﻧﺎﯾﯽ ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ ﮐﻪ واﺣﺪ آن ﻣﻬﻮ‬
‫) ‪ ( W -1‬ﯾﺎ زﯾﻤﻨﺲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺎ از ﺳﯿﮕﻨﺎل در اﯾﻦ درس‪ ،‬ﻫﺮ ﺷﮑﻞ ﻣﻮج ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎي ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻣﺪار‪ ،‬ﺳﯿﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﺑﺎﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺟﺪﯾﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪7‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬

‫?ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ ﺑﺎ راﺑﻄﻪ ‪ v = i 3 + 100 i‬را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ) ‪ i(t ) = A cos (w t‬از آن ﻣﯽﮔﺬرد‪ .‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ‬
‫وﻟﺘﺎژ آن را ﺑﺪﺳﺖ آورﯾﺪ‪.‬‬
‫) ‪cos (3 w t ) + 3 cos (w t‬‬
‫‪v(t ) = A3 cos 3 (w t ) + 100 A cos(w t ) = A3‬‬ ‫) ‪+ 100 A cos (w t‬‬ ‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫‪4‬‬
‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﺷﺎرهاي ﺑﺮ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺳﯿﮕﻨﺎل ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺮاي ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﯿﺮ ﺧﻄﯽ‬
‫~ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪ :‬ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت زﯾﺮ را از ﻓﺼﻞ دوم ﮐﺘﺎب دﮐﺘﺮ ﺟﺒﻪدار ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫‪17‬‬
‫دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي دوم ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن‬

‫?ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن ) ‪v (t ) = 2i (t‬‬

‫‪ -2‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪي آن ﺑﺎ زﻣﺎن ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫?ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن‬
‫) ‪v (t ) = R (t ) × i (t‬‬

‫‪R (t ) = Ra + Rb cos wt‬‬

‫?ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن ﺑﺎ راﺑﻄﻪ ‪R (t ) = t 2‬‬

‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎي ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻣﺪار‪ ،‬ﺳﯿﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺟﺪﯾﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫?ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن ﺑﺎ راﺑﻄﻪ ‪ R(t ) = Ra + Rb cos wct‬را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫) ‪ i(t ) = A cos (w t‬از آن ﻣﯽﮔﺬرد‪ .‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ وﻟﺘﺎژ آن را ﺑﺪﺳﺖ آورﯾﺪ‪.‬‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪8‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬
‫‪v(t ) = R (t ) × i (t ) = ( Ra + Rb cos w c t ) A cos (w t ) = A Ra cos(w t ) + A Rb cos(w c t ) cos (w t ) = ....‬‬ ‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫‪ -2‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﺘﺮلﺷﺪه ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ‬ ‫دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮم ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎ‪ -1 :‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﺘﺮلﺷﺪه ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن‬

‫‪ -4‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻪ ﮐﻨﺘﺮلﺷﺪه ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ و ﻧﻪ ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫‪ -3‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﺘﺮلﺷﺪه ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن و وﻟﺘﺎژ‬

‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎي ﺧﻄﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎي ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺎﻻت ﺧﺎص ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪:‬‬

‫ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺪار ﺑﺎز)‪ :(Open Circuit‬ﻋﻨﺼﺮي را ﻣﺪار ﺑﺎز ﮔﻮﯾﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ازاي وﻟﺘﺎژﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺬرﻧﺪه از آن ﺻﻔﺮ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ R = ¥ ) .‬ﯾﺎ ‪( G = 0‬‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن‬

‫ﻋﻨﺼﺮ اﺗﺼﺎلﮐﻮﺗﺎه)‪ :(Short Circuit‬ﻋﻨﺼﺮي ﮐﻪ ﺑﻪ ازاي ﺟﺮﯾﺎﻧﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﺬرﻧـﺪه از آن‪ ،‬وﻟﺘـﺎژ دو ﺳـﺮش ﺻـﻔﺮ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن ) ‪ R = 0‬ﯾﺎ ‪( G = ¥‬‬

‫ﻋﻨﺼﺮ ﮐﻠﯿﺪ‪ :‬در زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺎز اﺳﺖ ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺪار ﺑﺎز و وﻗﺘﯽ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻋﻨﺼﺮ اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪9‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬
‫دﯾﻮد واﻗﻌﯽ‪ :‬دﯾﻮدﻫﺎي واﻗﻌﯽ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ دارﯾﻢ ﮐﻪ در درس اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ‪:‬‬

‫) ‪q v (t‬‬
‫‪KT‬‬
‫‪i (t ) = I S (e‬‬ ‫)‪- 1‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ‬

‫دﯾﻮد اﯾﺪهآل‪ :‬ﻋﻨﺼﺮي را دﯾﻮد اﯾﺪهآل ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎي ﻣﺜﺒـﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ اﺗﺼـﺎل ﮐﻮﺗـﺎه ﻋﻤـﻞ ﻣـﯽﮐﻨـﺪ و ﺑـﺮاي‬

‫وﻟﺘﺎژﻫﺎي ﻣﻨﻔﯽ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺪار ﺑﺎز ﻋﻤﻞ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪) .‬ﻣﺜﻞ ﺷﯿﺮ ﯾﮑﻄﺮﻓﻪ(‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻏﯿﺮ ﺧﻄﯽ‬

‫دﯾﻮد ﻧﻮر اﻓﺸﺎن‪ :‬اﯾﻦ دﯾﻮد وﻗﺘﯽ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ از ﺧﻮد ﻧﻮر ﺳﺎﻃﻊ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪Light Emitted Diode‬‬

‫)‪(LED‬‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪10‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺴﺘﻘﻞ )ﻧﺎﺑﺴﺘﻪ(‪:‬‬

‫‪Voltage Source‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ وﻟﺘﺎژ اﯾﺪهآل‬

‫ﻋﻨﺼﺮي را ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻫﺮ ﻣﺪاري ﺑﻪ آن وﺻﻞ ﺷﻮد و ﻫﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ )ﺗﻮاﻧﯽ( از آن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد وﻟﺘﺎژ دو ﺳﺮ‬

‫آن ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﮑﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪي ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ اﯾﺪهآل ﻣﯽﺗﻮان آن را ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻃﺒﻖ ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ‪ ،‬ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎزﻣﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ وﻟﺘﺎژ ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﺎن ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ ) ﮐﻪ در آن ﺻﻮرت ﻧﻤﻮدار ﻓﻮق ﺳﻪﺑﻌﺪي ﻣﯽ‪-‬‬
‫ﺷﻮد( اﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﺟﺮﯾﺎن واﺑﺴﺘﻪ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬در ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻗﺮاردادي ﻏﯿﺮﻣﺘﻨﺎﻇﺮ را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ) ‪ v(t ) × i (t‬ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﯽ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﻪ ﻣﺪار ﺗﺤﻮﯾﻞ ﻣﯽدﻫﺪ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ‪ ،‬ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ ﺻﻔﺮ‪ ،‬ﻣﻌﺎدلِ اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺎﺗﺮي اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ )ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ ﻏﯿﺮاﯾﺪهآل(‪:‬‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪11‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬

‫‪KVL : -v s + v + r × i = 0‬‬

‫‪v = vs - r.i‬‬

‫ﻣﺪل ﻣﺪاري‪ :‬ﺑﻪ ‪ r‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ داﺧﻠﯽ ﺑﺎﺗﺮي‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﻫﺮﭼﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﻮد‬
‫ﻣﺪار ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ‬ ‫ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ‪.‬‬ ‫وﻟﺘﺎژ ﮐﻤﺘﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﻣﻨﺒﻊ اﯾﺪهآل ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫~ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪ :‬ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت زﯾﺮ را از ﻓﺼﻞ دوم ﮐﺘﺎب دﮐﺘﺮ ﺟﺒﻪدار ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫‪Current Source‬‬ ‫ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن اﯾﺪهآل‪:‬‬

‫ﻋﻨﺼﺮي ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﺪاري وﺻﻞ ﺷﻮد و ﻫﺮ وﻟﺘﺎژي دو ﺳﺮ آن ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺬرﻧﺪه از آن ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﮑﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬

‫ﻣﺸﺨﺼﻪي ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن اﯾﺪهآل‪ ،‬آن را ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﻞ از وﻟﺘﺎژ آن اﺳﺖ وﻟﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ )ﮐﻪ در آن ﺻﻮرت ﻧﻤﻮدار ﻓﻮق‬
‫ﺳﻪﺑﻌﺪي ﻣﯽﺷﻮد(‪.‬‬
‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ‪ ،‬ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﺻﻔﺮ‪ ،‬ﻣﻌﺎدلِ ﻣﺪار ﺑﺎز اﺳﺖ‪.‬‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪12‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬

‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬در ﻋﻤﻞ ﻧﻪ ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ اﯾﺪهآل دارﯾﻢ و ﻧﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن اﯾﺪهآل‪.‬‬

‫ﻗﻀﯿﻪي ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﻨﺎﺑﻊ وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ )ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻌﺎدل ﺗ‪‬ﻮِﻧَﻦ و ﻧﻮرﺗُﻦ(‬

‫ﻣﺪار ﺗﻮﻧﻦ‬
‫ﻣﺪار ﻧﻮرﺗﻦ‬

‫اﺛﺒﺎت‪:‬‬

‫‪KVL‬‬ ‫‪җ‬‬ ‫‪Þ -vth + v + Rth i = 0 Þ v = vth - Rth × i‬‬

‫‪v‬‬
‫‪KCL җ‬‬ ‫‪Þ -I n + i +‬‬ ‫‪= 0 Þ v = Rn × I n - Rn × i‬‬
‫‪Rn‬‬
‫‪ìR = R = R‬‬
‫‪ Þ í th n‬ﺷﺮط ﻣﻌﺎدل ﺑﻮدن‬
‫‪îvth = Rn × I n‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :1‬ﺑﻪ ﭘﻼرﯾﺘﻪي ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ و ﺟﻬﺖ ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن در ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻌﺎدل ﻧﻮرﺗﻦ و ﺗﻮﻧﻦ دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ )ﯾﻌﻨﯽ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ‬

‫ﯾﮑﯽ را ﺟﺎي دﯾﮕﺮي ﺑﮕﺬارﯾﻢ ﺑﺎ ﺟﻬﺖ درﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم دﻫﯿﻢ(‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪13‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :2‬ﻣﻌﺎدل ﺑﻮدن ﻣﺪارﻫﺎي ﺗﻮﻧﻦ و ﻧﻮرﺗﻦ ﻓﻘﻂ در رﻓﺘﺎر ﺳﺮﻫﺎي ﺧﺮوﺟﯽ آﻧﻬﺎﺳﺖ و ﻧﻪ در ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت داﺧﻞ ﺟﻌﺒـﻪﻫـﺎ‪.‬‬

‫)ﺗﻮان ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن و وﻟﺘﺎژ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻨﺪ‪(.‬‬

‫‪/‬ﻧﺘﯿﺠﻪ‪ :‬در ﻣﺪارﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻨﺎﺑﻊ وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﯾﺎن را ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺷﺮﻃﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ ﺑﺎ ﯾـﮏ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ‬

‫ﺳﺮي ﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻮازي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻮن ا ﻢ‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪14‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬
‫ﺷﮑﻞ ﻣﻮجﻫﺎي ﻣﺘﺪاول ﺳﯿﮕﻨﺎﻟﻬﺎ و ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻃﺮز ﻧﻤﺎﯾﺶ آنﻫﺎ‪:‬‬

‫‪Constant Function‬‬ ‫‪ (1‬ﺗﺎﺑﻊ ﺛﺎﺑﺖ‬

‫‪Sinusoid function‬‬ ‫‪ (2‬ﺗﺎﺑﻊ ﺳﯿﻨﻮﺳﯽ‬

‫) ‪v s (t ) = vm cos(wt + f‬‬

‫‪ w‬ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ زاوﯾﻪاي اﺳﺖ ﮐﻪ راﺑﻄﻪ آن ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺧﻄﯽ )‪ (f‬و‬

‫دوره ﺗﻨﺎوب )‪ (T‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪2p‬‬
‫= ‪w = 2pf‬‬
‫‪T‬‬

‫واﺣﺪ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺧﻄﯽ‪ ،‬ﻫﺮﺗﺰ )‪ (Hz‬و واﺣﺪ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ زاوﯾﻪاي‪ ،‬رادﯾﺎن‬

‫ﺑﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ )‪ (rad/sec‬و واﺣﺪ دوره ﺗﻨﺎوب‪ ،‬ﺛﺎﻧﯿﻪ )‪ (sec‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪Unit Step Function‬‬ ‫‪ (3‬ﺗﺎﺑﻊ ﭘﻠﻪاي واﺣﺪ )ﺗﺎﺑﻊ ﻫﻮﯾﺴﺎﯾﺪ(‬

‫‪ì‬‬
‫‪ïï0‬‬ ‫‪t<0‬‬
‫‪u (t ) = í‬‬
‫‪ï1‬‬ ‫‪t >0‬‬
‫‪ïî‬‬

‫ﺗﺎﺑﻊ ﭘﻠﻪ ﻏﯿﺮ واﺣﺪ‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪15‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﭘﻠﻪ واﺣﺪ اﻧﺘﻘﺎل ﯾﺎﻓﺘﻪ‬

‫ﺗﺎﺧﯿﺮ‪ ،‬ﺷﯿﻔﺖ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل‬

‫ﺗﺎﺑﻊ ﭘﻠﻪ واﺣﺪ ﻗﺮﯾﻨﻪ ﺷﺪه‬

‫~ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪ :‬ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت زﯾﺮ را از ﻓﺼﻞ دوم ﮐﺘﺎب دﮐﺘﺮ ﺟﺒﻪدار ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫‪ 1‬و ‪ ) 2‬ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي اﻟﻒ‪ ،‬ب‪ ،‬پ‪ ،‬ج‪ ،‬ت( و ‪ ) 3‬ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي اﻟﻒ‪ ،‬پ‪ ،‬ت‪ ،‬ث( و ‪ ) 30‬ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي اﻟﻒ‪ ،‬ب(‬

‫ﺑﯿﺎن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺧﻄﯽ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﻠﻪ واﺣﺪ‬

‫?ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺗﺎﺑﻊ ) ‪ x(t‬را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ) ‪ u (t‬ﺑﯿﺎن ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫=‬ ‫‪-‬‬

‫) ‪Þ x (t‬‬ ‫=‬ ‫) ‪Au(t - t1‬‬ ‫‪-‬‬ ‫) ‪Au (t - t 2‬‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪16‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬
‫‪Unit pulse function‬‬ ‫‪ (4‬ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﻟﺲ واﺣﺪ‬

‫‪ì1‬‬
‫‪ïï‬‬ ‫‪0<t <D‬‬
‫‪p D (t ) = í D‬‬
‫‪ï0‬‬ ‫‪otherwise‬‬
‫‪ïî‬‬

‫ﻋﻠﺖ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺎﺑﻊ را ﭘﺎﻟﺲ واﺣﺪ ﻧﺎم دادهاﯾﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﭘﺎﻟﺲ‪ ،‬واﺣﺪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﯿﺎن ﭘﺎﻟﺲ واﺣﺪ ﺑﺮﺣﺴﺐ )‪: u(t‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫) ‪u (t ) - u (t - D‬‬

‫= ) ‪PD (t‬‬ ‫= ) ‪u (t ) - u (t - D‬‬
‫‪D‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪D‬‬
‫ﭘﺎﻟﺲ واﺣﺪ اﻧﺘﻘﺎل ﯾﺎﻓﺘﻪ )ﺗﺎﺧﯿﺮﯾﺎﻓﺘﻪ(‪:‬‬

‫ﭘﺎﻟﺲ ﻏﯿﺮواﺣﺪ‪:‬‬

‫) ‪x(t ) = A B PA (t‬‬

‫ﭘﺎﻟﺲ ﻏﯿﺮواﺣﺪ اﻧﺘﻘﺎل ﯾﺎﻓﺘﻪ‪:‬‬

‫?ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻫﻤﺎن ) ‪ x(t‬ﻣﺜﺎل ﺻﻔﺤﻪ ﻗﺒﻞ را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﻟﺲ واﺣﺪ ﺑﯿﺎن ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫) ‪x(t ) = A.D PD (t - t1‬‬ ‫‪D = t 2 - t1‬‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪17‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬
‫~ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪ :‬ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت زﯾﺮ را از ﻓﺼﻞ دوم ﮐﺘﺎب دﮐﺘﺮ ﺟﺒﻪدار ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫‪) 3‬ﻗﺴﻤﺖ ب( و ‪) 30‬ﻗﺴﻤﺖ ت(‬

‫‪Unit Impulse function‬‬ ‫‪ (5‬ﺗﺎﺑﻊ ﺿﺮﺑﻪي واﺣﺪ )دﻟﺘﺎي دﯾﺮاك(‬

‫‪ì0‬‬ ‫‪t¹0‬‬
‫‪ï‬‬
‫‪d (t ) = í‬‬ ‫‪0+‬‬
‫‪ t = 0 ® ò - d (t )dt = 1‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﺸﺪه ‪ï‬‬
‫‪î‬‬ ‫‪0‬‬

‫ﻋﻠﺖ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺎﺑﻊ را ﺿﺮﺑﻪ واﺣﺪ ﻧﺎم دادهاﯾﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺿﺮﺑﻪ‪ ،‬واﺣﺪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺿﺮﺑﻪي واﺣﺪ اﻧﺘﻘﺎل ﯾﺎﻓﺘﻪ‪:‬‬

‫‪t 0+‬‬
‫‪ò‬‬‫‪t 0-‬‬
‫‪d (t - t 0 ) = 1‬‬

‫ﺿﺮﺑﻪي ﻏﯿﺮ واﺣﺪ‪:‬‬

‫‪ò‬‬ ‫‪4d (t ) = 4‬‬

‫‪0+‬‬

‫‪0-‬‬

‫ﺑﯿﺎن ﺗﺎﺑﻊ ﺿﺮﺑﻪ واﺣﺪ ﺑﺮﺣﺴﺐ ) ‪ PD (t‬و ) ‪: u (t‬‬

‫‪u (t ) - u (t - D ) d‬‬
‫‪d (t ) = lim PD (t ) = lim‬‬ ‫) ‪= u (t‬‬
‫‪D®0‬‬ ‫‪D®0‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪dt‬‬
‫‪ì0‬‬ ‫‪t<0‬‬ ‫ﺿﺮﺑﻪ‪ ،‬ﻣﺸﺘﻖ ﭘﻠﻪ اﺳﺖ و ﭘﻠﻪ اﻧﺘﮕﺮال ﺿﺮﺑﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪ï‬‬
‫‪® ò d (t )dt = í‬‬
‫‪¢‬‬ ‫‪¢‬‬ ‫) ‪= u (t‬‬
‫‪-¥‬‬
‫‪ï1‬‬ ‫‪t>0‬‬
‫‪î‬‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪18‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬
‫ﺧﺎﺻﯿﺖ ﻏﺮﺑﺎﻟﯽ ﺗﺎﺑﻊ ﺿﺮﺑﻪ‪:‬‬

‫اﮔﺮ ) ‪ f (t‬در ‪ t=0‬ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ دارﯾﻢ‪:‬‬

‫‪¥‬‬ ‫‪0-‬‬ ‫‪0+‬‬ ‫‪+¥‬‬ ‫‪0+‬‬

‫‪ò‬‬‫‪-¥‬‬
‫= ‪f (t )d (t ) dt‬‬
‫‪ò‬‬
‫‪-¥‬‬
‫‪f (t )d (t ) dt +‬‬
‫‪ò‬‬
‫‪0-‬‬
‫‪f (t )d (t ) dt +‬‬
‫‪ò‬‬ ‫‪0+‬‬
‫)‪f (t )d (t ) dt = ... = f (0‬‬
‫‪ò‬‬‫‪0-‬‬
‫)‪d (t )dt = f (0‬‬

‫در اﺛﺒﺎت‪ ،‬از اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدﯾﻢ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺗﺎﺑﻊ ) ‪ f (t‬در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺻﻔﺮ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪ f (0 - ) = f (0) = f (0 + ) :‬و ﻟﺬا‬

‫در اﯾﻦ ﺑﺎزه ﺗﺎﺑﻊ ‪ f‬ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ و از اﻧﺘﮕﺮال ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﺑﯿﺎن ﺳﺎدهﺗﺮ‪:‬‬

‫ﺗﺎﺑﻊ ﺿﺮﺑﻪ آن ﭼﯿﺰي را ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﺸﺪه ﺑﻮدﻧﺶ ﻣﯽﺷﻮد از اﻧﺘﮕﺮال ﺑﯿﺮون ﻣﯽاﻧﺪازد )ﻏﺮﺑﺎل ﻣﯽﮐﻨﺪ(‬

‫?ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﻧﺘﮕﺮاﻟﻬﺎي زﯾﺮ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫‪¥‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪ò‬‬‫‪-¥‬‬
‫‪cos t d (t )dt = cos 0 = 1‬‬ ‫‪ò‬‬‫‪-¥‬‬
‫‪cos td (t )dt = cos 0 = 1‬‬
‫‪-7‬‬ ‫‪-7‬‬
‫‪ò- ¥ cos td (t )dt = 0‬‬ ‫‪ò‬‬
‫‪-¥‬‬
‫‪(t 2 + 2)d (t + 8)dt = (-8) 2 + 2 = 66‬‬

‫در ﯾﮏ ﺑﯿﺎن ﮐﻠﯽﺗﺮ‪:‬‬

‫اﮔﺮ ) ‪ f (t‬در ‪ t = t 0‬ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ دارﯾﻢ‪:‬‬

‫‪b‬‬ ‫‪ì f (t ) a < t 0 < b‬‬

‫‪ò‬‬‫‪a‬‬
‫‪f (t )d (t - t 0 )dt = í 0‬‬
‫‪î 0‬‬ ‫‪Otherwise‬‬

‫دﻗﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ ‪ t 0‬ﺑﺎﯾﺪ در ﺑﺎزه اﻧﺘﮕﺮالﮔﯿﺮي وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺟﻮاب اﻧﺘﮕﺮال ﺻﻔﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫~ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪ :‬ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت زﯾﺮ را از ﻓﺼﻞ دوم ﮐﺘﺎب دﮐﺘﺮ ﺟﺒﻪدار ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫‪ 5‬و ‪) 30‬ﻗﺴﻤﺖ ث(‬

‫‪ (6‬ﺗﺎﺑﻊ دوﺑﻠﺖ واﺣﺪ )ﻣﺸﺘﻖ ﺗﺎﺑﻊ ﺿﺮﺑﻪ(‪:‬‬

‫‪t‬‬
‫‪d‬‬
‫= ) ‪d ¢(t‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪ò‬‬
‫‪d (t ) Þ d (t ) = d ¢(t ) dt‬‬
‫‪-¥‬‬

‫ﺑﻪ ﺗﻮاﺑﻌﯽ ﮐﻪ ﺧﻮدﺷﺎن و ﯾﺎ ﻣﺸﺘﻘﺎﺗﺸﺎن ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮاﺑﻊ وﯾﮋه ﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮاﺑﻊ ﭘﻠﻪ‪ ،‬ﺿﺮﺑﻪ و دوﺑﻠﺖ از اﯾﻦ ﺗﻮاﺑﻌﻨﺪ‪.‬‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪19‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬
‫‪Unit ramp function‬‬ ‫‪ (7‬ﺗﺎﺑﻊ ﺷﯿﺐ واﺣﺪ‬

‫‪ì0‬‬ ‫‪t <0‬‬ ‫‪ì0‬‬ ‫‪t<0‬‬

‫‪ï‬‬ ‫‪ï‬‬
‫‪r (t ) = í‬‬ ‫‪= t.í‬‬ ‫) ‪= t × u (t‬‬
‫‪ïît‬‬ ‫‪t>0‬‬ ‫‪ïî1‬‬ ‫‪t>0‬‬

‫‪ì‬‬ ‫‪t<0‬‬
‫‪dr (t ) ï0‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪=í‬‬ ‫) ‪= u (t‬‬ ‫‪r (t ) = ò u (t ¢)dt ¢‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪ï1‬‬ ‫‪t>0‬‬
‫‪-¥‬‬
‫‪î‬‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﭘﻠﻪ ﻣﺸﺘﻖ ﺗﺎﺑﻊ ﺷﯿﺐ واﺣﺪ اﺳﺖ و ﺗﺎﺑﻊ ﺷﯿﺐ واﺣﺪ‪ ،‬اﻧﺘﮕﺮال ﭘﻠﻪ واﺣﺪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﯿﺐ واﺣﺪ اﻧﺘﻘﺎل ﯾﺎﻓﺘﻪ‪:‬‬

‫‪ì0‬‬ ‫‪t < t0‬‬

‫‪ï‬‬
‫‪r (t - t 0 ) = í‬‬
‫‪ït - t 0 t > t 0‬‬
‫‪î‬‬

‫ﺷﯿﺐ ﻏﯿﺮ واﺣﺪ‪:‬‬

‫‪ì0‬‬ ‫‪t<0‬‬
‫‪ï‬‬
‫‪A r (t ) = í‬‬
‫‪ï At‬‬ ‫‪t>0‬‬
‫‪î‬‬

‫ﺑﯿﺎن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺧﻄﯽ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﻮاﺑﻊ ﭘﻠﻪ و ﺷﯿﺐ واﺣﺪ‪:‬‬

‫?ﻣﺜﺎل‪ :1‬ﺗﺎﺑﻊ ) ‪ x1 (t‬را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ) ‪ r (t‬ﺑﯿﺎن ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪20‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬
‫?ﻣﺜﺎل‪ :2‬ﺗﺎﺑﻊ ) ‪ x 2 (t‬را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ) ‪ r (t‬و ) ‪ u (t‬ﺑﯿﺎن ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫?ﻣﺜﺎل‪ :3‬ﺗﺎﺑﻊ ) ‪ x 3 (t‬را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ) ‪ r (t‬ﺑﯿﺎن ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫)‪y (t ) = 2r (t + 1) - 4r (t ) + 2r (t - 1‬‬

‫?ﻣﺜﺎل‪ :4‬ﺗﺎﺑﻊ ) ‪ x 4 (t‬را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ) ‪ r (t‬و ) ‪ u (t‬ﺑﯿﺎن ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫?ﻣﺜﺎل‪ :5‬ﻣﺸﺘﻖ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎي ﻓﻮق را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﻮاﺑﻊ ﭘﺎﯾﻪ ﺑﯿﺎن ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫~ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪ :‬ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت زﯾﺮ را از ﻓﺼﻞ دوم ﮐﺘﺎب دﮐﺘﺮ ﺟﺒﻪدار ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫‪) 2‬ﻗﺴﻤﺖ ت( و ‪ 6‬و ‪ 8‬و ‪ 10‬و ‪ 18‬و ‪19‬‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻘﺪار ﺗﺎﺑﻊ )ﺟﻬﺶ(‪ <---------‬ﭘﻠﻪ‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺿﺮﯾﺐ زاوﯾﻪ ﺗﺎﺑﻊ‪ <----------‬ﺷﯿﺐ‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪21‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬
‫‪ -2‬ﺧﺎزن‪:‬‬

‫اﻫﻤﯿﺖ ﺧﺎزن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ذﺧﯿـﺮهﺳـﺎزي‬

‫اﻧﺮژي اﻟﮑﺘﺮواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺗﻔﺎوت ﺧﺎزن و ﺳﻠﻒ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻧﺮژي ﻣﺼﺮف )ﯾﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ( ﻣﯽﮐﻨﺪ وﻟﯽ ﺳﻠﻒ و ﺧـﺎزن‬

‫اﻧﺮژي ذﺧﯿﺮه ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻌﺮﯾﻒ‪ :‬ﻋﻨﺼﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯿﺎن ﺑﺎر آن‪ ، q (t ) ،‬و وﻟﺘﺎژ آن‪ ، v (t ) ،‬در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ‪ ،‬ﯾﮏ راﺑﻄﻪي ﺟﺒﺮي در ﺻﻔﺤﻪي ‪ q - v‬ﯾـﺎ‬

‫‪ v - q‬ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ‪ ( q(t ) = f (v(t )) ).‬ﺑﻪ اﯾﻦ راﺑﻄﻪ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﻪي ﺧﺎزن ﻣﯽﮔـﻮﯾﯿﻢ‪ .‬اﮔـﺮ ﻣﺸﺨﺼـﻪ ﺧـﺎزن‪ ،‬ﺧـﻂ راﺳـﺖ‬

‫ﮔﺬرﻧﺪه از ﻣﺒﺪأ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺎزن‪ ،‬ﺧﻄﯽ و در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :1‬ﺧﺎزن ﺧﻄﯽ‪/‬ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن و ﯾﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫راﺑﻄﻪي وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺎزن‪:‬‬

‫‪d‬‬ ‫‪dq‬‬
‫= ) ‪i (t‬‬ ‫= ) ‪ i (t‬ﻟﺬا‪f (v (t )) :‬‬ ‫در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺧﺎزن دارﯾﻢ‬
‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﺎزن ﺧﻄﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪q(t ) = C (t ) × v (t ) :‬‬
‫‪d‬‬ ‫‪dv‬‬ ‫‪dC‬‬ ‫‪dv‬‬ ‫‪dC‬‬
‫= ) ‪iC (t‬‬ ‫‪(C (t ) × v C (t )) = C (t ) C + v C‬‬ ‫‪® iC (t ) = C (t ) C + vC‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬
‫‪1‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﺎزن ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن )‪ (LTI‬ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪dC‬‬ ‫‪dv‬‬
‫‪if C (t ) = C = cons tan t Þ‬‬ ‫‪= 0 Þ iC (t ) = C C‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬
‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :2‬ﺑﺮاي ﺧﺎزن ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن دارﯾﻢ ) ‪ q(t ) = C × v(t‬ﮐﻪ ﺑﻪ ‪ ، C‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺧﺎزن ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ و واﺣﺪ آن‬

‫ﻓﺎراد )‪ (F‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :3‬راﺑﻄﻪي ‪ i‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ v‬ﺧﺎزن‪ ،‬ﯾﮏ راﺑﻄﻪي ﺟﺒﺮي )ﻟﺤﻈﻪاي( ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻣـﯽﮔـﻮﯾﯿﻢ ﺧـﺎزن ﻋﻨﺼـﺮي ﺣﺎﻓﻈـﻪدار‬

‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﯾﺎد آورﯾﺪ ﮐﻪ راﺑﻄﻪ ﺟﺮﯾﺎن و وﻟﺘﺎژ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬ﻟﺤﻈﻪاي ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Linear Time-Invariant‬‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪22‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬
‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :4‬ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺧﺎزن ﺧﻄﯽ‪ ،‬راﺑﻄﻪي ‪ q‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ v‬راﺑﻄﻪاي ﺧﻄﯽ اﺳﺖ و ﺑﺮﻋﮑﺲ‪ .‬راﺑﻄﻪي ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺎزن ﺧﻄﯽ‬

‫ﺑﺮﺣﺴﺐ وﻟﺘﺎژ آن ﻧﯿﺰ ﺧﻄﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪t 1‬‬ ‫‪1 t‬‬ ‫‪1 t‬‬
‫= ‪dv‬‬ ‫)‪i (t ) dt ® ò dv = ò i (t ¢)dt ¢ Þ v(t ) - v (0) = ò i (t ¢)dt ¢ Þ vC (t ) = ò iC (t ¢)dt ¢ + vC (0‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪C 0‬‬

‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :5‬راﺑﻄﻪي ‪ v‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ i‬در ﯾﮏ ﺧﺎزن ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣـﺎن‪ ،‬در ﺻـﻮرﺗﯽ ﺧﻄـﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ‪vC (0) = 0‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :6‬وﻟﺘﺎژ ﺧﺎزن ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن‪ ،‬ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﻧﺮژي ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه در آن اﺳﺖ‪E C (t ) = C v C2 (t ) :‬‬
‫‪2‬‬

‫ﺧﺎﺻﯿﺖ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪﺑﻮدن وﻟﺘﺎژ ﺧﺎزن‪:‬‬

‫ﻣﺎداﻣﯽ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺬرﻧﺪه از ﺧﺎزن ﮐﺮاﻧﺪار ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﺘﺎژ ﺧﺎزن ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﮔﻬـﺎﻧﯽ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‬

‫)ﺟﻬﺶ ﮐﻨﺪ( اﻣﺎ اﮔﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﺿﺮﺑﻪ از آن ﺑﮕﺬرد وﻟﺘﺎژ ﺧﺎزن ﺟﻬﺶ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ )ﭘﻠﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد(‪.‬‬

‫‪t + Dt‬‬ ‫‪1 t + Dt‬‬ ‫‪1 t + Dt‬‬

‫‪ò‬‬ ‫= ‪dv C‬‬ ‫‪ò‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪C‬‬ ‫(‬‫‪t‬‬ ‫‪¢‬‬‫)‬ ‫‪d‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪¢‬‬ ‫®‬ ‫‪v‬‬ ‫‪C‬‬ ‫(‬‫‪t‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪t‬‬ ‫)‬ ‫‪-‬‬ ‫‪v‬‬ ‫‪C‬‬ ‫(‬‫‪t‬‬ ‫)‬ ‫=‬ ‫‪ò iC (t ¢)dt ¢‬‬
‫‪t‬‬
‫‪C t‬‬ ‫‪C t‬‬
‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :7‬اﺻﻞ ﺑﻘﺎي ﺑﺎر اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬

‫~ﺗﻤﺮﯾﻦ‪ :‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ وﻟﺘﺎژ اوﻟﯿﻪ ﺧﺎزنﻫﺎ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ )اﻧﺮژي اوﻟﯿﻪ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ( ﺷﺮط ﻣﻌﺎدل ﺑﻮدن ﻣـﺪارﻫﺎي ﺗـﻮﻧَﻦ و‬
‫ﻧﻮرﺗﻦ زﯾﺮ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﺪ‪.‬‬

‫~ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪ :‬ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت زﯾﺮ را از ﻓﺼﻞ دوم ﮐﺘﺎب دﮐﺘﺮ ﺟﺒﻪدار ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫‪ 11‬و ‪ 12‬و ‪ 13‬و ‪ 16‬و ‪ 22‬و ‪ 24‬و ‪26‬‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪23‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬
‫‪ -3‬ﺳﻠﻒ )ﺳﻠﻮﻧﻮﺋﯿﺪ‪/‬اﻟﻘﺎﮔﺮ(‪:‬‬

‫اﻫﻤﯿﺖ ﺳﻠﻒ در ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ذﺧﯿﺮهﺳﺎزي اﻧﺮژي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻌﺮﯾﻒ‪ :‬ﻋﻨﺼﺮي را ﺳﻠﻒ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺎن ﺟﺮﯾﺎن آن ) ‪ i(t‬و ﺷﺎر آن ) ‪ f (t‬در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﯾﮏ راﺑﻄﻪي ﺟﺒـﺮي در ﺻـﻔﺤﻪي‬

‫‪ f - i‬ﯾﺎ ‪ i - f‬ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺳﻠﻒ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺳﻠﻒ‪ ،‬ﺧﻄﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺳﻠﻒ ﺧﻄﯽ اﺳـﺖ‬

‫و در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ ﺻﻮرت‪ ،‬ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :1‬ﺳﻠﻒ ﺧﻄﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن و ﯾﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫راﺑﻄﻪي وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﯾﺎن ﺳﻠﻒ‪:‬‬

‫‪d‬‬ ‫‪df‬‬
‫= ) ‪v (t‬‬ ‫)) ‪f (i (t‬‬ ‫= ) ‪ v(t‬ﻟﺬا ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺳﻠﻒ در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ‪:‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﻠﻒ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬
‫اﮔﺮ ﺳﻠﻒ ﺧﻄﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪f (t ) = L(t ) × i (t ) :‬‬
‫‪d‬‬ ‫‪di‬‬ ‫‪dL‬‬ ‫‪di‬‬ ‫‪dL‬‬
‫= ) ‪v (t‬‬ ‫‪( L(t ) × i (t )) = L + i‬‬ ‫‪Þ v (t ) = L + i‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬

‫اﮔﺮ ﺳﻠﻒ ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن )‪ (LTI‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪dL‬‬ ‫‪di‬‬
‫‪if‬‬ ‫® ‪L(t ) = L = cons tan t‬‬ ‫‪= 0 Þ v L (t ) = L L‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬
‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :2‬ﺑﺮاي ﺳﻠﻒ ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن دارﯾﻢ ) ‪ f (t ) = L i(t‬ﮐﻪ ﺑﻪ ‪ ، L‬اﻧﺪوﮐﺘﺎﻧﺲ ﺳﻠﻒ ﻣﯽﮔـﻮﯾﯿﻢ و واﺣـﺪ‬

‫آن ﻫﺎﻧﺮي )‪ (H‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :3‬راﺑﻄﻪي ‪ v‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ i‬ﺑﺮاي ﺳﻠﻒ ﺟﺒﺮي ﻧﯿﺴﺖ )ﻣﺸﺘﻘﯽ اﺳﺖ(‪ ،‬ﺳﻠﻒ ﻧﯿﺰ ﻋﻨﺼﺮ ﺣﺎﻓﻈﻪدار اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1 t‬‬
‫‪L ò0‬‬
‫‪iL (t ) = iL (0) +‬‬ ‫‪vL (t ¢)dt ¢‬‬

‫‪1‬‬
‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :4‬ﺟﺮﯾﺎن ﺳﻠﻒ ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن‪ ،‬ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﻧﺮژي ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه در آن اﺳﺖ‪E L (t ) = L i 2 (t ) :‬‬
‫‪2‬‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪24‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬
‫ﺧﺎﺻﯿﺖ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺑﻮدن ﺟﺮﯾﺎن ﺳﻠﻒ‪:‬‬

‫ﻣﺎداﻣﯽ ﮐﻪ وﻟﺘﺎژ دو ﺳﺮ ﺳﻠﻒ ﮐﺮاﻧﺪار ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺬرﻧﺪه از آن ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ و ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ )ﺟﻬﺶ( داﺷﺘﻪ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ )ﭘﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ(‪.‬‬

‫~ﺗﻤﺮﯾﻦ‪ :‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن اوﻟﯿﻪ ﺳﻠﻒﻫﺎ )اﻧﺮژي اوﻟﯿﻪ( ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺮط ﻣﻌﺎدل ﺑﻮدن ﻣﺪارﻫﺎي ﺗﻮﻧَﻦ و ﻧﻮرﺗﻦ زﯾﺮ‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﺪ‪.‬‬
‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺳﻠﻒ و ﺧﺎزن دوﮔﺎن ﯾﮑﺪﯾﮕﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺘﮕﺮال‬ ‫‪R‬‬ ‫‪KVL‬‬ ‫ﮔﺮه‬ ‫ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺳﻠﻒ‬ ‫اﺗﺼﺎل ﻣﻮازي‬ ‫‪L‬‬ ‫‪v‬‬ ‫‪i‬‬ ‫ﺷﺎرﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‬ ‫ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ‬ ‫‪f‬‬
‫ﻣﺸﺘﻖ‬ ‫‪G‬‬ ‫‪KCL‬‬ ‫ﻣﺶ‬ ‫ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ وﻟﺘﺎژ ﺧﺎزن‬ ‫اﺗﺼﺎل ﺳﺮي‬ ‫‪C‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪v‬‬ ‫ﺑﺎراﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬ ‫ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫‪q‬‬
‫~ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪ :‬ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت زﯾﺮ را از ﻓﺼﻞ دوم ﮐﺘﺎب دﮐﺘﺮ ﺟﺒﻪدار ﺣﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫‪ 14‬و ‪ 15‬و ‪ 23‬و ‪ 25‬و ‪ 27‬و ‪ 28‬و ‪29‬‬

‫‪ -4‬ﻣﻨﺎﺑﻊ واﺑﺴﺘﻪ )ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه(‪:‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻌﯽ ﮐﻪ وﻟﺘﺎژ ﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ وﻟﺘﺎژ ﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﺷﺎﺧﻪ دﯾﮕﺮي از ﻣﺪار واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ وﻟﺘﺎژ ﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎن آن ﺷﺎﺧﻪ‪ ،‬ﻣﺘﻐﯿـﺮ‬

‫ﮐﻨﺘﺮلﮐﻨﻨﺪه ﻣﻨﺒﻊ واﺑﺴﺘﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ و ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ واﺑﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﻧﯿﺰ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ‬

‫‪Current Controlled‬‬ ‫‪Voltage Controlled‬‬

‫ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ‬

‫‪b ix‬‬ ‫‪a vx‬‬

‫‪Voltage Source‬‬

‫ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫‪d iy‬‬ ‫‪g vy‬‬
‫‪Current Source‬‬

‫‪/‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﻣﺴﺘﻘﻞ را ﺑﺎ داﯾﺮه و ﻣﻨﺒﻊ واﺑﺴﺘﻪ را ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﻟﻮزي ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﯿﻢ و ﻋﻼﻣﺖ داﺧﻞ ﻣﻨﺒﻊ‪،‬‬

‫ﻣﺸﺨﺺﮐﻨﻨﺪه ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ ﯾﺎ ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻮدن آن اﺳﺖ و ﻣﺘﻐﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻨﺪه ﻣﻨﺒﻊ واﺑﺴﺘﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮي در اﯾﻦ اﻣﺮ ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪25‬‬
 ‫و اﺶ ﻢ‬ ‫وه س ﺪار ی اﻟ ﺮ ‪ ۱‬ر ﻪ ﻨﺪ ﯽ ق‬

‫ا ﺘﺎد‪ :‬ﯿﺪ ﻦ ا ﮫﺪ‬

‫‪26‬‬