Bolesław III Krzywousty

Bolesław III Krzywousty -
Książe Bolesław Krzywousty pragnął dorównać swoim wielkim

imiennikom: Chrobremu i Śmiałemu.
Był synem Władysława Hermana i księżniczki czeskiej – Judyty.
Starszy brat Bolesława – Zbigniew, pochodził z pierwszego małżeństwa
ojca, a jego matka nie miała nic wspólnego z książęcym rodem.
Pierwsza żona Zbysława druga Salomea ks. Bergu
Swój przydomek – Krzywoustego – prawdopodobnie zawdzięczał Bolesław

pewnej deformacji czaszki, która powodowała hipoplazja kłykcia stawowego
Mając 7 lat Bolesław wziął udział w kierowanej przez wojewodę Sieciecha, łupieskiej
wyprawie na Morawy, by „z imienia tylko walczyć”
Gall Anonim tak wspominał to wydarzenie: „(…) spustoszyli przeważną część Moraw,
przywiedli stamtąd obfity łup i jeńców, i powrócili bez wypadku na polu bitwy lub w
drodze.” Ponoć Bolesław wyróżniał się pośród swych rówieśników męstwem.
Jak pisał Gall Anonim: „Pewnego razu Marsowe dziecię, siedząc w lesie przy śniadaniu,
ujrzało ogromnego dzika (…) natychmiast zerwał się od stołu, pochwycił oszczep i
popędził za nim atakując go zuchwale, nawet bez psa.”
Bolesław Krzywousty nigdy nie stronił od wojaczki, a na polu walki wykazywał się dużą
odwagą. Jako piętnastolatek stanął na czele drużyny ojca i ruszył z odsieczą oblężonemu
przez Pomorzan Santokowi. Pokonał wówczas napastników i po powrocie do Płocka
otrzymał pas rycerski.
W 1097 r .
Bolesław otrzymał Śląsk, Małopolskę, Sandomierszczyznę i podlegał zwierzchniej
władzy starszemu,
Zbigniewowi, który wziął w posiadanie Wielkopolskę, Kujawy, ziemię sieradzko –
łęczycką i Mazowsze.
Zbigniewa popierało możnowładztwo,
Bolesława, rycerstwo, spragnione czynnej polityki dającej możność łupów i wybicia się
ponad przeciętność.
Zbigniew utrzymywał dobre stosunki Czechami i Pomorzem
Bolesław z Rusią i Węgrami
Szczególnie ważna okazała się jego polityka pomorska. Choć Bolesław z Pomorzem nie
graniczył, urządzał częste najazdy łupieskie na te tereny. Odwetowe działania pomorskie
spadały na dzielnice Zbigniewa. Rycerskie usposobienie oraz polityka Bolesława jednały
mu zwolenników w całej Polsce.
Po stronie zaś wychowywanego w klasztorze i prowadzącego pokojową politykę
Zbigniewa, opowiedziała się tylko część duchowieństwa, na czele z arcybp. Marcinem.
Pokonał Zbigniewa i zmusił go w 1107 roku do opuszczenia Polski.

Po pozbyciu się brata, Krzywousty rozwinął działalność na Pomorzu.
Dawniejsze wyprawy łupieskie zastąpił program podboju ziem zamieszkałych przez
Pomorzan.
Sukcesom tym zagroziła wojna z Niemcami cesarzem HENRYKIEM V w 1109
Pretekstem było poparcie sprawy Zbigniewa.
Cesarz zażądał od Bolesława uznania swego zwierzchnictwa, płacenia trybutu i udzielania
1
mu pomocy zbrojnej.
Książę polski żądania te odrzucił.
Po wkroczeniu do Polski Niemcy oblegali kolejno Bytom nad Odrą, Głogów i Wrocław.
Nigdzie nie odnieśli sukcesu, mimo, że pod Głogowem nie zawahali się posłużyć jako żywą
tarczą zakładnikami, którzy zostali im przekazani przez stronę polską na czas rokowań.
W końcu bitwa na PSIM POLU zadecydowała o wynikach wojny. Pokonany cesarz musiał
wycofać się do Niemiec, a Zbigniew niczego nie uzyskał.
1112 r powrót brata Zbigniewa do kraju.
Wprawdzie Bolesław przydzielił mu wtedy kilka grodów, zobowiązując się jednocześnie do
posłuszeństwa, to wkrótce jednak uwięził brata i rozkazał go oślepić (1112 rok).
Niedługo potem Zbigniew zmarł w lochach. Przysporzyło to Bolesławowi wielu upokorzeń,
a zła sława dotarła nawet poza granice kraju
. Czeski kronikarz zanotował taką oto wypowiedź swojego władcy: „Nigdy nie upodobnię
się do księcia polskiego Bolesława, który swego brata Zbigniewa pod przysięgą wierności
podstępnie przywołał, a trzeciego dnia pozbawił oczu.”
Nawet Gall Anonim skrytykował postępek księcia nazywając go „zbrodnią i grzechem”,

dalej jednak dał wyraz swej wierności Krzywoustemu, pisząc: „Niech nikt nie wierzy, że był
to grzech z wyrachowania, a nie z zapalczywości, że go spełniono z rozmysłu, a nie pod
wpływem okoliczności.”
Zbrodnię Krzywousty postanowił odpokutować poprzez pielgrzymkę do klasztoru św.
Idziego na Węgrzech oraz do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie.
Gall Anonim pisał wówczas w swojej KRONICE „Widzieliśmy (…) tak znakomitego męża,
tak potężnego księcia (…), jak przez czterdzieści dni pościł publicznie leżąc wytrwale na
ziemi w popiele i włosienicy (…) jak wyrzekł się obcowania i rozmowy z ludźmi mając
ziemię za stół, trawę
za obrus, czerstwy chleb za przysmaki, a wodę za nektar”.
1116 Wyprawy na Pomorze Gdańskie i włączenie go do Polski w wyniku której najpierw j

1122 roku książę Pomorza Zachodniego WARCISŁAW uznał polskie zwierzchnictwo i
zobowiązał się do płacenia trybutu oraz udzielania pomocy zbrojnej.
1124 – 1128 udzielił chrztu Pomorzanom.
Misja ta wzbudziła zaniepokojenie Niemców, którzy zachodnią jego część uważali za swoją
strefę wpływów. Chwilowo pretensje niemieckie zneutralizował sojusz Bolesława z Danią,
jednak sytuacja międzynarodowa Polski zaczęła się komplikować.
Trudności pogłębiły się jeszcze w wyniku nietrafnych decyzji Bolesława. W latach 1131 –
1132 interweniował on kilkakrotnie na Węgrzech, chcąc osadzić na tamtejszym tronie
antyniemiecko nastawionego Borysa. Interwencje się nie powiodły, w czasie jednej w
wypraw Polacy ponieśli klęskę.
W tym samym czasie doszło do podwójnego wyboru papieża. Polska uznała Anakleta, ale
zwycięzcą okazał się Innocenty II.
Długotrwałe popieranie antypapieża oraz
roszczenia Norberta z Xantem, arcybiskupa magdeburskiego, omal nie doprowadziły do
likwidacji polskiej prowincji kościelnej.
W 1133 roku Innocenty II wydał bullę (urzędowe pismo papieskie w języku łacińskim,
wydawane w sprawach wielkiej wagi) podporządkowującą wszystkie polskie biskupstwa
Magdeburgowi.
Bolesław zdecydował się na zmianę polityki. Uznał wybór Innocentego II na papieża,
2
porozumiał się z cesarzem.
W 1135 roku musiał przybyć na sejm Rzeszy do Merseburga, gdzie uregulowane zostały
sprawy pomorskie
Pomorze pozostało pod władzą Bolesława, złożył on jednak cesarzowi hołd z ziem leżących
na zachód od Odry.
W następnym roku doszło do ułożenia stosunków z Czechami i Węgrami. W rezultacie tych
zmian Innocenty II uznał w 1136 roku arcybiskupstwo gnieźnieńskie.
Jego pierwszą żoną była księżniczka Zbysława, córka wielkiego księcia kijowskiego.
Uroczystość zaślubin odbyła się w 1102 roku, i jak podaje ruski kronikarz, zaskoczyła
wszystkich wspaniałością:
„Przez (…) trzy tygodnie bez przerwy rozdawał waleczny
Bolesław podarunki, jednym – mianowicie książętom szuby i futra, kryte suknem i
obramowane złota frędzlą, innym – miasta i grody, innym wreszcie – wsie i włości”.
Po śmierci Zbysławy, Krzywousty pojął za żonę Niemkę Salomeę, hrabiankę Bergu.
Dała mu ona kilkanaścioro dzieci. Mając w pamięci swój krwawy zatarg ze Zbigniewem,
Bolesław postanowił uregulować zasady dziedziczenia tronu polskiego.
Ustawą, zapewne ogłoszoną na wiecu kilka lat przed śmiercią, przydzielił Bolesław czterem
starszym synom dzielnice.
Władysław - Śląsk,
Bolesław – Mazowsze,
Mieszko – Wielkopolskę
Henryk – ziemię sandomierską.
Tylko dla najmłodszego, Kazimierza, ojciec niczego nie przewidział (prawdopodobnie
urodził się po śmierci ojca – był tzw. pogrobowcem lub przeznaczony został do stanu
duchowieństwa).
Zasadę senioratu – zwierzchnictwa najstarszego brata (seniora) nad młodszymi
(juniorami) przydzielając mu ziemię krakowską, sieradzką, wschodnią Wielkopolskę i część
Kujaw.
Było to pierwsze znane nam rozporządzenie regulujące generalnie system dziedziczenia
polskiego tronu.
Testament Bolesława nie dzielił Polski. O przyszłym rozpadzie zadecydowały nie tyle
postanowienia władcy, co późniejsze decyzje elit politycznych Polski. To, co stało się w
Polsce w następnych latach, było zgodne z tendencjami ogólnoeuropejskimi.
Decentralizacja wynikała z rozwoju gospodarczego i społecznego, a także, ze sposobu
sprawowania władzy.
Bolesław Krzywousty zmarł 28 października 1138 roku w Sochaczewie. Został
pochowany w katedrze płockiej, obok ojca, Władysława Hermana.
Kraj popadł wówczas w długi okres rozbicia dzielnicowego
Stanisław Trawkowski, jeden ze znakomitych historyków, tak ocenia panowanie Bolesława
Krzywoustego:
„Był Krzywousty – w błędach i osiągnięciach, w zbrodniach i pokucie, w wielkich ambicjach
i umiejętności wycofywania się i znajdywania kompromisu – dobrym wyrazicielem swej
epoki. To chyba największa pochwała.”

Bolesław III Krzywousty

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bolesław III Krzywousty

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bolesław III Krzywousty

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bolesław III Krzywousty -

Książe Bolesław Krzywousty pragnął dorównać swoim wielkim

Swój przydomek – Krzywoustego – prawdopodobnie zawdzięczał Bolesław

Pokonał Zbigniewa i zmusił go w 1107 roku do opuszczenia Polski.

Nawet Gall Anonim skrytykował postępek księcia nazywając go „zbrodnią i grzechem”,

1116 Wyprawy na Pomorze Gdańskie i włączenie go do Polski w wyniku której najpierw j

You might also like