Silahdar, vol.

2: 559: (Sarıyannis)

Describing the reform of 1691:

«… ba’z-ı ahmakları gayrete düşüb biz evsat ve ednalığı kabul etmeziz deyu ekseri a’la kağıdı almağla
beynlerinde iftihar-ı kesb edüb hazineye külli fa’ideler oldı…»

17th c metropolitan berat

“memâlik-i mahrûsemde sâkin iltizâmına dâhil kazâlarda vâki‘ metropolid ve piskoposlar ve

papaslar ve keşişler ve sâ’ir zimmîlerin senevî mîrî rüsûm ve zarâr-ı kassâbiye ve zıtiye ve tasadduk
akçeleri ve ayazma ve panayırları ve evvelki ve ikinci ve üçüncü nikâhlarında kadîmî viregeldikleri
rüsûmları alıvirilüb”

“senevî her zimmî evinden onikişer akçe ve her papasdan birer altun patriklik ve yine senevî her zimmî
evinden onikişer akçe ve her papasdan birer altun mitrepolidlik veyâhûd piskoposluk rüsûmu
alıvirilüb”

“kiliselerine göre bankaları ve sâ’ir cüz’î ve küllî rüsûmât ve mahsûlât mecmû‘ metropolidler veyâhûd
taraflarından vekîlleri kadîmden olageldikleri üzere mîrî içün ahz u kabz eyledikde müdâhale
olunmayub”

Tasadduk: mâ-tekaddemden ve feth-i hâkânîden berü kiliselerinin deyni ve fukarâlarının nafakaları

içün ehl-i zimmî Rum re‘âyâsından rızâlarıyla verenlerden tasadduk cem‘i içün patrik-i mesfûrun
tarafından ta‘yîn olunan vekîllerine…

Patriarch berats (18th c)

(Neofytos, 1743)

[10] patrik-i mesfûrın kanûn-ı kadîm üzere ve berâtları muktezâsınca senevî lâzım / gelen patriklik
rüsûmından her kangı diyârda mitrepolid ve piskopos ve keşîşler ve gomenoslar ve sâ’ir zımmîlerde /
alacağı var ise Der-i Sa‘âdetimden emr-i şerîf ve mektûbı mûcebince irsâl olınan vekîllerine tahsîli içün
/ hâkimü’l-vakt olanlar şer‘le mu‘âvenet idüb alıvireler ve kefere tâ’ifesinin senevî lâzım gelen / mîrî
rüsûm ve tasadduk akçeleri ve panayırları ve nikâhları ve manastırları rüsûmı ve sâ’ir düşen / patriklik
mahsûlini kadîmden olıgeldiği üzere berâtları mûcebince patriklere virüb tereddüd eylemeyüb / ve

Wherever the Patriarch has debts to collect from the metropolitans, bishops, monks, priors, and other
zimmis as part of Patriarchal taxes according to the ancient law and as required by their berats, the
governors of the time shall help through sharia the deputies appointed from the Gate of Felicity by
imperial order and his letter and collect them as required by my imperial order and his letter. The
unbelievers shall pay, as required by berats, the yearly state taxes, alms, panayırs, fees for marriage,
taxes for the monasteries, and other Patriarchal taxes pertaining to them customarily,

[12] râhib-i mesfûrın tarafından mîrî rüsûm / tahsîli içün ta‘yîn olınan vekîl ve âdemlerine kulağuz
virilüb ve mürûr ve ‘ubûr eyledikleri / yerlerden ahsen vechile geçmek içün tebdîl-i câme ve kisve ve
def‘-i mazarrat içün kendü nefslerin eşkıyâdan / tahlîs itmeğe âlât-ı harb götürdüklerinde mîrimîrân ve
mîrlivâ ve voyvoda ve subaşılar ve bostânî / hasekîleri ve ustaları ve serdârlar ve sâ’ir ehl-i ‘örfden ferd
dahl ve ‘avâ’id ve hediyye nâmıyla / hilâf-ı şer‘-i şerîf bir nesne mutâlebesiyle rencîde eylemeyüb ve
tarafından mîrî maktû‘ı içün mitrepolid / ve piskopos olanların yedlerine virdüği ma‘mûlün bih
temessüklerine ‘amel olınub hilâf-ı mu‘tâd-ı kadîm dahl ve ta‘arruz / olınmayub

The deputies appointed by the Patriarch shall be given guides in places where they journey for
collecting state taxes. When they change clothes to pass safely where they journey, and carry weapons
to avert danger and to protect their souls from bandits, they shall not be interfered and harassed by
mîrîmîrân, mîrlivâs, voyvodas, subaşıs, bostan hasekis, and ustas, serdars, and other ehl-i ‘örf tâ’ifesi
with the pretext of asking for favours and gifts in contravention of sharia. The temessükât papers
issued for the metropolitans and bishops for collecting state taxes shall be consulted in this regard,
and he shall not be interfered in contravention of the old custom,

[15] ba‘zı mitrepolid ve piskoposlar mîrî rüsûm içün virecek akçeleri / olmayub mîrî rüsûm akçesine
bedel kumaş ve esvâb ve akçe virdüklerinde vekîlleri ve âdemleri / getürir iken menâzil ve merâhil ve
iskelelerde bâc ve gümrük nâmıyla emînlerden bir ferde dahl ve rencîde / itdürilmeyüb ve patrik-i
mesfûrın kendü me’kûlâtı içün hâsıl olan bağları mahsûlini ve tasadduk nâmına / kefere tâ’ifesinin
viregeldikleri şıra ve bal ve yağ ve sâ’ir eşyâların getürür iken iskelelerde / ve kapularda olıgelmişe
muhâlif gümrük emînleri ve yasakçılar ve âherden kimesne rencîde eylemeyüb ve …

When the metropolitans and bishops do not have cash to pay for the mîrî tax, and pay its equivalent
in clothes, garments, and cash, the deputies bringing them should not be asked for bâc and gümrük
in the ports and stations. The gümrük emînleri, yasakçılar and others from outside in the ports and
kapus shall not interfere without any reason in the produces of their vineyards grown for the
consumption of the mentioned ones, and the grape juice, honey, oil, and similar items given by the
zimmis as alms.

[16] patrik-i mesfûrın kapu kethüdâlığı hizmetinde olan on beş nefer âdemlerinden cizye ve ‘avârız ve
tekâlîf-i ‘örfiyye taleb olınmayub

The fifteen servants of the Patriarch who act as his kapu kethüdâs shall not be asked to pay cizye,
ʻavârız, and tekâlîf-i ‘örfiyye taxes

Against evasion
(18th century Patriarch berats)

“ba‘zı zimmîler mâl-ı mîrî cem‘ tahsîli zamânında ehl ü ıyâl ve evlâdlarıyla bir
evde cem‘ olub berâtınızda rüsûmât-ı mîrî ev başına virile deyu tahrîr olunmağla şimdi
biz cümlemiz bir evde oluruz deyu ta‘allüll ve mümâna‘at ve mâl-ı mîrîye gadr
olunmayub”

“patrik-i mûmâileyhin/merkûmun berâtlarına dâhil kazâ ve kasabât ve

kurâda sâkin ba‘zı zî-kudret kimesneler ve zu‘emâ ve erbâb-ı tımar ve sâ’ir a‘yân çiftliklerinde ve
kışlaklarında ve karyelerinde olan zimmîlere bunlar bizim kethüdâlarımız ve teroğlanlarımız ve
hıdmetkârlarımızdır deyu müdâhale ve mîrî rüsûma gadr itdirülmeyüb”

“mîrî rüsûm virmekde inâd üzere olan ve piskopos ve keşiş ve papaslara âyinleri üzere te’dîb ve saçları
traş ve kendüleri azl ve yerlerini âhere virdükde müdâhale olunmayub”