Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 30.

Digitized by tiie Internet Arciiive
in 2011 witii funding from

University of Toronto
littp://www.arcliive.org/details/operaomniaaccura11jero
.
PATROLOGIiE
CURSUS GOMPLETOS
BIBLIOTHECA UNIVERSALJS, INTEGRA, DNIFOUMJS, COMMODA, OECONOMICA.
OMNIUM SS. PATRUM , DOCTOMM SCRIPTOMMQUE

ECCLESIASTICORCM
qul ab ^vo apostouco ad usque uvnocentii iii tempora
floiiueruivt;
RECUSIO CHRONOLOGICA OMNIDM QDjE
EXSTITERE MONDMENTORDM CATHOLICiE TRADITIONIS PER DDODECIM
PRIORA ECCLESI^ SiECDLA ,
nilT* EDITIONBS iCCDIUriSSIMAS, INTER SB CCMQOE NONNULLIS C0DICIBU8 HANUSCRiPTIg COLLATAS, PERQCAM
DILIGENTER CASTIGATA ;
DISSERTATIONIUS, COMMENTARIIS LECTIONIBDSQOE TARIANTIBCS CONTINENTER ILLUSTRATA ;
OMNIBOS OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES Q0£ TRIBUS NOVISSIMIS SjECULIS DEBENTUR ABSOI.UTAS
DETECTIS, AUCTA ,
INDICnOt PARTICOlARIBDS ANALTTICI8, 8INGDL0S 8IVE TOMOS, SIVE ADCTORES ALICUJUS MOHENTI
SUBSEQDENTIBUS, DONATA ;
CAPiTOLis urmA ipsoh teitom rite dispositis. necnon et titulis singdlardn paginarum margineh superiokbh
DISTIKUCNTIBDS SUBJECTAMQUE MATERIAM SI6NIFICANTIBUS, ADORNATA ;
OPBHIBOS CDM DnilS TOM APOCBTPHIS, ALIQUA VERO ADCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONBM
ECCLESIASTICAM POLLCNTIBUS, AMPLIFICATA ;
DDOBOS INDICIBDS GOIERALIBCS LOCCPLBTATA ALTERO SCILICET

: llEltUM, QOO CONSDLTO. QOIIlQUIB
DNCSQDISQOE PATRUM IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT UNU INTDITD CONSriCIATDR AI.TCRO ;
SCRIPTUR.<fi SACR.£ , ex qdo lectori compcrire sit obvium quinau patres et in

qdibusoperoh suoruh locis singulos singdlorum librohum sgrii>tur/e
textds commentati sint.
kditio accoratissima,cjterisque omnibds facile antepcnenda. sl perpendantur characterun miiditat.
:
cbabt^ qualitas. integritas tcxtds , perfectio coriif.ctionis, operuh recusorum tum vaiiiktas
tum ndmerds, foria volohinvh pehqdam commoda 5irique in toto operis decursd constantkr
similis, pretii bhguitas, pr«sertimque ista cnllectio, una. hctrodica et ciironologlra.
sexcentorom rraghentordh opdscoloruuque bactenus hic ii.lic sparsorum . i-riuum
aoteh in nstka bibliotheca . ex operibus ad omnes «tates , locos, ungdas
forhasqde pertinentibds, coa»dnatordm.
SERIES PRIMA,
m OUA PIODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESyUK ECCLESliE LATIN^
A TERTULLtANO AD UREGORIUH MAGNUM.
ACCDRANTE J.-P ilGNE, gtttmttm ÔmpiHOXUm IN SINGDL08 SCIENTI;!!;

ECCLESIASTlCiE RAMOS EDITORE.
PATROLOGI^ TOIMUS XXX.

S. HIERONYMI tomus UNDeciuus.
PARISIJS, VENIT APDD EDITOREM ,
I>" lA DICTA D'AMnOISE, Pn£s L.\ BAKRlfeHE D'ENFER

00 PETIT MOMROUGK.
18^6.
J4N 1 7 m'
, , ,
, S. EUSEBII
HIERONYMI STRtDONENSIS PRESBYTEBi
OPERA OMNIA,
rOST MONACHOROM OKDINIS S. BBlfKDICTI B COHOKBOATIOIIX S. KAUKI
SB» POTUSIIiFlI JOAimiS IU^»A% * JU^n jabuL HUJUS OHOnflS RECBIfSIQIfKM,

DKIfOO AD MANUSCBIPTOS KOMANOS, AMBROSIAROS , TBROnEIfSBS ET MULTOS AUOS ,
NEC NOn AD OMIfB^ EDITIORES GALUCANAS ET EXTERAS CiSTIOATA ,
PLURIMIS ANTEA OMIfllfO IHKDITIS MOIf UMBIfTIS

ALIISQUK S. DOCTORIS lOCUBRATIONIBUS SEORSIM TAIfTUM TULGATIS AUCTA
llfNUMERIS ROTIS, OBSERTATIOIf IBOS , COBRECTIOIflBUS ILLUSTRATA,
STUDIO ET LABORE
VALIiARSII ET MAFF^n
YERON^ PRESBYTERORUM.
OPERAM NAVANTIBDS ALUS IN EADEM CIVITATE UTTERATIS VIRIS.
EMTIO PARISIOROM NOVISalMA
RX SKCCNOA AB 1PSIS VBROtENSIBOS EDITORIBUS CORIS FOSTBUORIBUS ITA KKOOSinTA
ATQUK EX RECSNTIUS DETEGTIS SIC DITAT^

OT PRSSEIfS EDrriO, AMPLmrcnfE SOLA, CSTERIS OMISSIS SMElfDATIOlfUCS,
FR£CEDE.fTSS OMIfES BDITIONES, ETIAM BSIfKDIGTnf AS ,
• terlia parte seu triente matertaliter mperet,

ACCUKArtTE ET AD ULTIMUH RECOGNOSCEyTE J. P. MIGWE , CVRSUVM COMri£~
TORVM VS SLNCIE.OS SaENTI^ EGCCESI.VS riCiE R.^KO» EDlTORE.
TOMUS UNDECllVICS.
VENIT APOD EDITOREM,

t/i flA DI':TA DAM80ISE, PRES LV BARKifeRE DÊNFEK
00 l>ETIT-MONTROliG£
18k6.
ELEJSCHUS OPERUM
QVM IN HOC TOMO CONTINKNTUR.
S. HIERONYMl OPERA SUPPOSITITIA.

Epistola. 13-.307
De formis Hebraicarum littcrarum. 307

Homilia ad monachos. 311
Regula moDachoram. 319
Regula monacharam. ,
^gi
Canones (XEuilenliales. ^25
Martyrologiam. 435
Liber Comilis. 437
Commenlarii in Erangelia necnon et ic epislolas B. Panli. 531
EBRATA.
Coll, 50 el B3, in litalo EpistoIcB III, lege toleret pro lolleret.
Col. 903, ad Episl. XLIV, lege WO pro 450.

Ibid., lineis uitim. et penultim. , lege 915 pro 916 et 916 pro 931.
PR.EFATIO.
Bieronymianornm editioni opernm norem fere ante annos adornari coeptee, temporam
deinde difGcultatibns ,
priratisqae ocnloruba incommodis , retardattB diutius paulo ,
quam
factnrnm me receperam , extremam deniqae manum impono : et si quis est locus excusa-
(ioni apud equos rerum mearum aestimator^s, dari obsecro et veniam pro gratia studiis ,
meis ac laboribns precor. Qnippe, quod ipse olim S: Pater causatus pro se est, probe novi,
Naturam hujuicemodi hominum etse, utnon tantam gratiam habeant pro his, quce tribueris,
quantitm dolorem super his quce negaveris Minore enim studio virtutes laudamus , quam
vitia reprehendimusJ^Prcef. lib. xiitn Exech.). Sed hiecmissafaciamus. Eccum ipsum, quocol-
lectio nostra omnis libro conclndilnr, et dalam pablico fidem exsolvimus.
Compleclilar tomus iste ultimas supposititia, sive quse olim scripta sanclo quidem Hie-
ronymo.attributa sunt , junctaque , aut eliam immixta veris ingenii ejus fetibus ; re antem
vera ab aliis sunt ,non ab ipso adornata. Qoae cum prorsus eliminare , deque vetere pos-
sessione dejicere, imprsesentiarum non liccat (quodam enim quasi vernilis sobolis jure ad
enm spectant). reliqnum unum est nobis, familiam hanc facere alicubi ex mala meliascu-
lam, ex ignotaalibi notam, ex incomposita ordinatiorem. Cum primis vero delectus capi-
tnm babendus tnm de singulis ferenda sententia. Scripta itaque illa, qn% non modo certum
:
germannmque aoclorem snum nossent inscriptumquc tilulo nomen prseferrent sed in

, :
ejusmet etiam editione opernm Tulgo prostarent , gradu submovimus. Praeterquam enim
quod otiosum plane atque ineptam est, cenlies recudcre non suo loco qu% suo habeas, et ,
collectionem onerare inutili scriptionnm stroe nemo illa umquam apnd Hieronymnm, sed
:
apad auclorem suum requirat eaque laudem quidem aliquam, non ex qnadam sui parte,
:
sed ex integro contextn operam habeant. Et sane qui hisc editor negligat, aut in hac erndi-
tionis parte laborare, aut suis certe studiis, lectorumque utilitati parnm consulere videatur.
Bedte puta, et Kbabani, qaorum erant maxima ex partc, qnae hinc amandavimus, opera in
unum collecta nalli non snnt in promplu ut quaedam ex eorum Commentariis particolte
,
inter Hieronymi subdilitia scripta sint recudendae. Contra honc jure sibi vindicant locam,
qnffi tametsi certum auctorem habeant, ant alibi tamen, quam apud Nostrum, reperire non
est, ant peregrinisin locis apud alios, et qnae hinc exsnlare si jobeas, facile cum rei littera-
dispendio intercidant. Hujusmodi sunt ingentes in Panli Epistolas Pelagii Commentarii,
riffi
hominis hseretici, et Hieronymo infensissimi , nl magis mireris, haberi umqaam pro Hie-
runymianis potuisse. Alia id genus snnt pleraqne.
Sed et multa erant, cnm e mss., tum ex editis libris aliis, hnc transfercnda , quse in aliis
editionibus deerant, et ad Hieronymianam hancce, qnam dixiraus, familiam jure meritoquc
pertinebant ; nec ferendum erat, ut aliis atque aliis ex libris rcpeterentur. Ex his cum Epistqlae
nonnullffi, nec infimffi aul ffitatis. aut nolffi , tum Tetuslissimom Martyrologium Hierony-
mianum, etbonffi, si quis umquam alios frugis, libcr est, qui Comes inscribitur. Quamquam
Bon hic agitur, quam boni libri sint, quos suffecimus sed an referri huc atque eodem cum,
reliqnis supposititiis lare uti debeant.

Delectn ad hunc modnm habito, et parata Tolominis materia, in parles ex ipso Scriptio-
nnm ingcnio tribuenda fuit. Erasmus olim omnia in qninque velnli classes digessit, qaa-
rum prima continerenlur ri «iiftto\i,t voe«, sive illa, de qnibus ambigi posset, Hieronymi
essenl, necne : altera ^tvltmyiiafa. docta, id est, quffi falso quidem inscripta illi sant, sed
eroditionem tamen aliquam prffi se ferunt; tertia quffi nec lectu digna videbantor, sed ia-
docta prorsus atque infantia : quarta mauifesto aliena , suornmque auctoram nominibos
prffinotata, pnta epistolas,quas ad Hieronymum dedere Damasus, Angostinas, Epiphanius,
atque Catalogum item Scriptorum illustrium Gcnnadii et qusdam Bufini opuscnla :
alii, ,
postrema, qus non unius auctoris stylum redolerent, maxime vero apparerent ex Hierony-
mianis scriptis collecla. Quam tamcn Ciassera, cum in hanc maluisset in supcrioribus pec-
care partem ul qu» magis ad inferiorem ordincm pertinebant , in proxime prfficcdentcm
,
referret, nno fere Commentario in Psalmos absolvit. Neque Tcro hwc proprio voluminc om-
Patkol. XXX. 1
A
\i rn.i-FATfo. <-
iii.i coniprolicndil, scd mnlpriarum onlinrni srrulus , scorsun» quiJcm a ponuinis quarl»
li^nui l'"|ii>li)l,is i'i lMT\iora o]-nscn!a cdid'!, (ômincnlarios aulcin scpiimo, oclavo, cl nono
lomi-i, lcclorc laiiluiii ailmonilo, llicronMnianis iiMinisciiil. ll.iiic Vidorius sorlilioiirm cv
inlcfiro srciiUis r>l : Marli;:n.'fusc\ (larlc, Commciilarii)S siiiniilrm li.iuii |i;iuri>-i, ul cl iinani
.•.l'iuc allcram cxcijclicam c|>isioIa:ii in a|ipcntlirc srciinili lnmuliiicssil, ail satr.T Scriiilurii-
cxpliralioncin frrc ronlincnlcm , quilms locis \cri lliiroimiiiani Irarlalus ilccranl , suppn-
siiiliis supplcndam. Ucliqnain ingcnlcm Epislolaruin a-i|iic atquc r.oinmcnlariorum slrurin
in diia-i nl;;li j arlrs c\ ipso scriplionum ingcnio dislinclas quinln , sivc nllimo rililionis
ju;r lonio coniprrliciidil. Snl cnim 1'rasiiii.iiium rvrmpl.ir in lii>. dc^ciipsissc salis lialiuit,
ncc insi.rodicum auxiiio, ncc lillcralorum j;im iinlo ali l''r;i>mi> fdiciorilius iinrnlis ar ju-
diriis in rcii! suani usus csl. Opusculuin quidrm iinuni alipic allcriim uovuiii addidil, Ca~
iiones, inquaiu, pwnilcndalcs jnjiln [Jicionjiiinim f^ I-Ixiiosilionem J-Jrdnncliornin de brcri
,
Jhorcrbin; scd li;rc ipsa noUc indmic srripla lol viiioruin monslris obsil.!, Iar..iiue miiliis
,
loris corrupl;!, ac scnsu carcnlia, ul rci lillcraria; in;ii:is consuluissc vidcri possrl, si ab
ivulirandis absliiniisscl. f.a>lcra c.Tcis , ul aiunl, oculis RraMUum scculus, el scriciu illaui
tiiparlilam rcliciosc oliscrvavil, cl quud rci capul csl, cnsuras ipsas Krasmianas iii '..inla
lillcrarnm lucc, dr suo niliil ausus, lolidrm vcrbis rclinuil.
mcdclani adliibcrc, no- rirum iios parlium duximus. Mquc adcn (imnia. autca ccrte
Ilis
scripta, quoi"um vclcra mss. cxciiiplaria rcpcriri poliirruiit, cxcîiiiii< ;ui coruii) lidrm, iiu-
prohiim laliorrin, qui ccdrrcl in lccloris ulilil.itcm, .rquo animo su>lincntcs. Tum sinûlis
ad Irulicam rcvocalis, qu;c a«l lianc inslauranJain llicronymiaii.T domus supcllcclilcm nc-
cissaria, aut opporluna viJcrcntur, ct qu.X-sccus, cxprndimus. P:.t ca'lcris opcra- prrlium
cral, ferrc dc singulis srn:jnliani : alquc lianc pcrquam sanc diHicilrm provinciam cepi-
nius, de slylo, cl prrsonaii scriploris ingcnio tamdia invcstigaulcs, doncc aut ccrtis indiciis,
;iutnon improbabilibus conjccluris, quis illc fucril, ditcsisse visi sumus. Crnsuras proindc
iii novas adoriiavimus quibus cl ratio scriptionis rcddilur, ct suum cuique
siiigula sci ipla ,
opus Iribuilur, drnique sivc fraudis librario: sivc casus , ;itquc ainanucnsium teiiicritatis
,
( ccasio ipsa intrlligitur. Et maximam ccrtc parteiu ;iuctorum ,

qui propi.nioilum ignora-
banlur, in apcrlam luccm protulimus, proprio cullu ornalus, elTccimusquc, ul magno Hic-
ronymo ancillari cliam cuiu dignitalc posseut.
Sed rtalia pr;rslitimus, qu.T ad univcrsam Hicronymiandrum opcruin cditioncm numcris
omnibus alsolveiidam speclant. Vilam S. JJieronijmi [n) ex cjus pr.Tcipuc scriplis novis-
siinc coiicinnavimus qua niliil est ad ejus Operuin scrirm incnlcmiiuc pciiitius asscqucn-
:
(l;im consciilaneum magis ac nccessariuui. Atque bac lamen laude, qti.T nostram prjpccssc-
runt, clilioncs oinncs, aul meliorc et masiina es parle, aul prorsus carucrunt. Erasmus
nempc cl Viclorius non lam Vilam S. Docloris, (|uam panrgyricam laudationcni cjus ador-
naruni M;irliaiiajus nullam dc suo allcxuit, ncc tanti babui; quas laudali cditorcs pra-scri-
:
pseranl. Kdidil quidcm postca la Yieilc sainl Jrrumc, Gallica, ut viJcs, non Lalina lingua ;
fccd cam ct seorsum pcculiari libro , non cditioni sua^ subjungendam, ct piclatis cultoribus
iiiagis, quam cupidis crudilionis hominibus utilcm. Nobis in ca conscribciida, liisforii ic ve-
riiatis r.ilio pr.Tiipua fuit pcrque ;iniios singulos geslorum scriptorumque S. Palris scricm
:
ad sinioris criticcs rcgulas contcxuimus. Nequc vi ro privati hominis crudila ncgotia rc-
co;i«rnda eranl, scd i;isignioruin iu Ecclesia, cujus i!le cuinprimis gloriam pcriJ teinporis
sus<.iiiiiil, rcruin disputationumque mcmoria Sicpius rrpelcnda. Rrcviorrs alias Vilas, olim
;ib .Vntiquis scriptas, quorum lamen nomina ignorantur subneciimus , noii sine animad- ,
vrrsionibus cl nolis, aliorumque acccssionc Opusculorum, qu.T eo pcrtincnt, cl proxima

p.igclla inJicabit. In finc instruimus Conspcctuin univcrsa? cditionis noslra?, cum distribn-
lione anliquarum, ^ct Bencdictina companitum : cnjus opc, uno inluilu, unumquidquc
S. Patrisscripluin, lam apud nos, quam apud Deniquc indices gcncralcs duos,
alios repcrias.
alquc eos quidem raullo locuplcliores iis, qui singulis toiiiis subjuncli sunt allerum om- :
nium rerum, qua; in opcribus Hieronymianis onmibus nolatu digniorcs videntur altcrnm :
(«) ll.TC Vi/fl visa est nobis roelius prxponciida S. Palris pperiiin tomo prinio qni vigcsiiiius sccuinliis c-l
no=ira; Pairoli>gi;c.
15 S. IIIF.RO.NYMI OPERIM MANTISSA. !l
omniuni ScriplurK sacrsD Teslinionioruiu, quaj in iisdem opcribus, locis, ut aiunt. percgri-
nis edisserunlur.
Unum supererat, ut ea quse peccasse nos in univcrso opcrum conlexlu recognoscendo,
vcl aliis notala sint postea , vel ipsi nos animadverlerimus , secundis curis emcndjiremus.
Alque is quidem animus nobis' conlinuo fuit, nec majorem profcclo inire a nobis quis gra-
tiam polerat,quam sicubi lapsi sumus, coarguerel; nos enim humquam magis placuimus
ipsi quam cum crroreni exuimus, cl Hieronrmiana; doctrinaj sludlosis mcliora sup-
nobis,
pedilavimus. Vcrum alios quod spectat, duo cxstilerunt, longe dispari cum erudilionc, tum
animo scriptores, qui nobis succensuerunt.Unus e Benediclinis Parisiensibus, homo f.imilia;,
cuiascriplus est, et cui cajtcra cgonietsumma omnia deferp, valde proeposlero studio favcns
(et non tam mihi iratus, quam doclissimo viro ,
qui noslra in Galliis sponte sua promovc-
bat), ralus monopolio, (luod in cdendis SS. Patrum scriptis sibi arrogant, dispendio fuluram
cdilioncm meam, delraherc illi et dicam impingcre conatus csl peculiari scripto, quod varii
argumcnli, mullumque ab inviccm diversi libro iiilcrscruii. Ego pignore certarc ausim,
nihil eoruni, quae dc mca industria oblocutus esl, sibimct in animum induccrc poluisse tan-
tisper, verum enimvcro egisse vidctur, ul cum fore cognosccret cura; nc-
ut crederet. Id
niini, penitius ut nossel, interim sua lccturis imponeret. Hoc aio, cl sanctc dejcrarc
causam
h.iud vereor, me si quid esset ab eo rectius nolatura, huc referre cum vcllem, niiiiTquod
srire lcctoram inleresset, invenisset. Oblrectatori rcponere, neque nos decet, nequc hujus
cst loci.
AUer el amicus noster est, ct ccclesiastica; antiquitatis vir litlerate peritiis, Hieronymus
de Prato nostras, qui dissert. vi ad Sulpicii Scveri Dialogum , contra alque nos staluit do
Thcopliiii epistola illa, quam Laliiie abs Hicronymo rcddilam primi
in lucem prolulimus, et
synodicam disimus. Pene, ait pro ccrto habeo, Thcophili cpistolam niiper vulgatam aliam
,
omnino esse ab ci synodica, quam se Hieronymus ex Graco interpretatum tradil. Ratiocina-

tionis cjus lisec summa constare Epistolam neque cx syiiodo, sivenpud Aiexandriam, sirc
:
in NitriiE monte, ncque Patrum nomine, sed privalo Theopliili scriptam; ct generalem illam
quidem, ut alibi S. ipsc Paler vocat, sive encyrlicnm videri ; mininic vcro synodicam, qua!
et alia omnino fucril, ct jaradiu olim interciderit. Cui ego paucis satisfuciam. Dabo si ma- ,
vult, Hicronymum, cum sc ait Theophili Synodicam de Grteco inlerprelatum, non usque
adco locutum accurato, sed alio alque alio unam eamdcmque epistolam vocabulo dcnotasse.
Tum vcro provocabo ralionuin momcnla, qua> pro illius gcrmanitatc suis locis mulla con-
gcssi, cl quibus, nisi admodum fallor, evici, non aMam hanc esse cpistolam, quam prinius
in luccm cdidi, ab ca, quam vucat S. Inlerprcs S(/nodica)n. Provocabo ilem erudilorum quol
sunt, quibus hiec innuluerunt, jmlicia : deniquc ipsiusmet adversani sentenliam, si ab ca-
villandi studio ad rem ipsam jcquiore animo expcndendam se conferat, provocabo.
S. EUSEBII HIERONYMI,
STRIDONENSIS PRESBYTERI,
OPERUM MAr>TISSA C0NT1NEN3
SCRIPTA SLPPOSITITIA,
PARS PRIMA. - EPISTOL^.
MONITUM IN EPISTOLAM SEQUENTEM.
Diii mullumque est, qiiod nwgno Hieroiiymo liac Iliinc, inqml ,

lilinim tionniilli noslium sliiilirne le-
nxiqif niireie, iieqMsnimi hoxlit Pclngii epi- geiiles snncli cl calliolici ilocluris Hieroiiyini css«
fius ul ,
ttvlo' sivc liticr ascribitiir. Deila Com. in Caiifica :

lcnierc arbllr.iiiliir, miiiinie pervideiiles .luod ei
,
: :
<3 S. IHERONYMI OPEUUM MANTHS.V. 16
sunvitas cloqueniUe demulcenlis , ci hxrescos pcr- A mngis |iic rcliquam ordiiiare vitain ,
quam ornarc
veriitas sediiceiuis nianifesio prohanl.linc illiiis opii- prricrilnin. Est aiilcm dirficillimum cum cjus per-
«ciilum non esse. Sntis equidem etudilc , nam cl sltj-
soiia rnccre , in qua cupidilas tania di^ccndi esl,
Itit palnm argtiU non etse Hitroiiymi , cl quod coiiti-
veiUer iniinual, li(erelicuin dognia iUud ipsmn esl lanlus |ue perreclionis ardor, ut ei quamlibet per-
Pelagianorum, quod S. Paler proprio Opere, lccis ex fecia docirina par esse vix possil. Meminii enim
hac tpsa scriplione indicalis, subierlil. Ilac cerlc de
rcclequc mcniinit, quas mundi opes gloriamque re-
t:auta aliis atque aliis ex i!tn lurrclicorum ((iclioue
tcriploribus tributa subinde etl : ct cumprimis Ju- spiicrii, quibus volupiaiibus reiiuniiaveiit, quasde-
liano ; dudiim laudalut Ueda exiilimabal , it noii-
ul nique conlcmpscrit vitoe prasenlis illeccbras. Et
iiulti codiL\s mss., e quibus lelusiior unus Dibliolliecm idoo coiitenta non cst communi lioc mcdiocri<|uc
S. Yielor!S,nsserunt, tuin Cvelesiio, cujus nomen Mnr-
lianeeut lettaltir in ntiis, quos tiiudal, anliqitis libris
gcnere vivcndi ; et qiiod facile ipsa muhorum socie-
prcescriptum iiiveniste. Verum qiiod dicebnmus, ex ,

lalc vilcscat, novum aliquid ci inusitalum rcquirit
ipsiiitmcl Pelagii calamo projtcta esl : idqnc cerlo prxcipuum ac singulare qiioddam flngiiat. Nun mi-
tcitc licet cx Augnttini lib. de Cralin Cliristi cap. ,
nus conver.-aiioncm suam qiiaui convcrsioncm cupit

'ia et teqq. , et tuculenlius ex ejusdcin libri cap. 37, quo
loco te aiiclorem ipse declaral Pelagius in fuis ad In- csse niirabilcm. In sxculo nnbills, apud Deuiii cupit
itocenlium litleris tcribens : Lcgarii, qiiam ad sacram csse nobilior. Tam preliosa reqiiirit in inoribus,
Cliristi viiiji.iem Demeiriadem in Oriente cnnscrip-
j^ coolempsil
"^ iu rcbus. Hunc utiquc i
[.1/. iiaque]
simus, ei invcmcnt nos iia liomiiii» biidare naliiram, i
j
ut Dei sempcr gralix addamus auxilium. Sunt et t»m dcvotx mcntis ardorem, haiic laiitx perfetlio-
qucedam ex liujusmet epistolcr coniextu sub cap. \ p- nis sitim,quod iimquain saiiabii llumen ingenii?
tiem qii(B-Pelagiiim in Epislola ud Constanlium pro
, Qua; vis aliquando oraiionis, q»x copia lantum ver-
juii agnovitse, idem Atiguslimis loco laudalo scribil.
Orotiut quoque ejus anclorein Pelagium (acil : tanliim bis exprimere poterit, quanium paraia est virgo re-
quod nolat , (iiisse illi veiba ab alio suppeiittala : ille bus implere? Nobis vcro doiianJa cst venia , qui ad
rero alius (acle (ueril Anianus pseudodiaconus Ce- ornandumDomini labcrnnculum, secunduni virc iio-
ledensis, ul Hierontjmo dicilur epist. in noslra recen-
sirns iiiuuus offerinius. Nec vercmur nc lemere scri-
sioiie 143, qui, ait, cupiosissiinc pascitur, ut aiiena!
lilasphcmix vcrba frivola subminisiiei. Scrip:ionis Lcndo, ad laiitx nnbilit.ilis virginem, ullro nos mor-
ieî:pus quod tpiXlat, no'alum aiile nos PP.Benedi- sibus iradamus invidix. Scribimus enim pelenie
tlinis Auguslinianorum operum edilor.but, datam an.
S;iiicia matrc ejus , immo jubeiilc , idque a nobis
413, quo Deinelriadi virijinitatit relamen suscipienli
litterni miserunt cerliilim Hieroiiymiis, Augiisliniis,, tr.iiism.irinis litieris, miro cum dcsiderio animi fla-
el Innocentius, aut cerle aiin. 414, posleaquam itla se gii:inle : qux facile oslendit, quo sludio quanlaque
lioniani quod significnre videlur Peta-
recepissel ; id
cura in filia gcrmen ccelcsic planiaverit, dum illud
flius hic Vide quce nos de vera Hierony-
in cap. -IZ.
iniana itla ad Demelriadem Epistola , quce nttmerum lain sollicile cupit ab allis irrigari. Kemoli igitur n
obiinet in noslra Editione 130 diximiis. C lemciilaic, et ab ambiiione liberi, proposilo insiide-
mus opcri. Ncc de rocdiocrilale diriidimus [At. dif-
EPISTOLA I.
, quod
fidamus] iugcnii credimus , cl fide niatris, et
PELAGII AD DEUETRIADEH.
merilo virginis adjuvari.
C.\f. I. — Si siimmo ingehio pariqiie freliis scien-
Cap. II. — Quoties mihi de insiitutione morum,
tia.ofncium scrihendi facile me implcie possecrede-
et sanclM vitx conversaiiouc dicendum est, soleo
rem lanien lam arduum hoc opus ingrcdi , sinc
:
priiis liuinnMXnalurx vimqualitaiemque monstrare,
masno difncuiiatis timore iioii possem. Scribendum ct qiiid cfficerc possit, osiendere : ac jam indc
lameo est ad Demelriadem virginem Christi , virgi-
audieiiiis aninium ad species incilare virtulum : ne
nem nobilein, virginem diviiem, et quod his majus
iiiliil qux forie sibi impossibilia
prosit ad ei vocari,
fcU, ardore Gdei, nobiliiatem diviiiasque calcautcro.
esse prxsumpserit. Nequaquam enim [Al. prxsen-
Qiiaro utique, pro Inm insigni^ [At. insigni] admira- Niimqiiam enim] virlulum viam valrmns in-
scril.
lionc virtutis, ut laudare omnibus facile, ita docere gredi, nisi spediicaniurcoiniic. Siquidem appctendi
difficile est. Cui enim oraiio deesse possii in cjus omnis conaius perii consequendi desperaiione.
laudc celebranda : qux summo loco nata, in suromis Qiiem ego cxhortalionis ordincm, cum in aliisqiio-
opibus deliciisque nutrila ,
tanlis lamque variis hu- D quc Opusculis leimerim , tuiic liic maxime obser-
juB Titx blandimentis, velut leiiacissimis quibusdam vanJum puto : ubi eo plenius naiurx boniim decla-
irreilla vinculis, subito erupcrit, cunclaquc simul rari debet quo insiiluenda cst vila perfectior, ne
,
corporis bona, animi viriute roulaveril? Qux florcm tnnlo remissior sit ad virtulcm animusac tardior,
adhuc ipsuro incuniis xlatis , quodam fidei gladio, qiianto minus se posse credat : ct dum qiiod inessc
id est , voluntate succideril 1 Et crucifigens curo slbi igiiorat, id se existimat non habere. Prorerenda
Christo carnero suaro , vivaro , sanctamque hosli:im scmper in notitiaro ea res est, ciijus ususdesidera-
sacravcrit Deo , ac nobilisiimi sanguinis postcrita- tur, cl explicandum est, quidquid bonum natura po-
usm, virginitatis aroore coniempserii? Prona autero lesl, cum quidquid posse probatur, implendum cst.
01 facilis dicendi via esi, qux ipsa ubertate roaterix Ilxc igitur prima sanctx ac spirilualis viix fuiida-
cursum orationis accendit sed nobis alio magis iti- :
menla jacianinr, ut vires suas virgo agnoscai : qnas
nere pergendum est, qiiibus prnposiium esl, insliiu- dcmum heno exerccre potcrit , cum cas se hahere
tionem virginis, non laudcm scribere : nec lam pa- didicerii. Optima enim animi inciiameiita sunt,
ralas jam virtuies ejus exprimerc ,
quam parandas cuQi docetur aliquis posse quod cupial. Nam «i ia
-
17 PELAGil AD DEMETRUDEM EPISTCLA. 1S
bello ca cxhorlalio inaxima csi , c.kiuc plnrimiiin A tarii lioni miinerc [Al. munire], ci lileri arliilrii \m-
aiicloriialis liabel, qusc pugnalorcm dc viribus suis tcsiale donare : utriusfiiic pariis i
ossibilitalciii Iso-
adiiioiici. Priinum itaqiie dibes iiatiir;c liiiinanx boiiiiiii insorendo, propiinin cjus fccit essc qiiod vdit,
iium dc cjus auctorc niciiri ,

Deo scilicel, qui cum ui bnni ac iiiali capax naluialitcr utrnnique possci :
uuiversa mundi, ct qii:c inlra niundum suiil, opera el ad altcrutrum voluiil.uem dcUccierei. Ncqueenli-i
bona, el valdcbona fei'isse rcferaliir : qnanto, piiiaj, ali:er spontaiieum habcre p.iternl bonura : nisi [Al.
prsesiiinliorcm ipsiim Iioininein fccit : proptcr qucni nisi .xqiie etinm] ca crealura, quuc eiiain inalum ha-
omnia eiiam intelligiiur illa condidissc / Qiicin duin bcre poliiissct. Uiriimquc nos posse voluit optimiiit
ad imagincm et siiniliiiidinem suain facere di-ponit Crealor, sed unum facere, biinum sciliccl, quod cl
[.1/. disposuii], aiiteiiuani ricial, qualem sii [.1/. es- imperavit: malique faculiatein ad hoc taiiuim dedit,
set] factuius, o»tendit. Deinde cnm sulijecii ei uni- ut voluiitalem ejus cx nostra voluntate facereiuuj.
vcrâ aniinalia : eumque etiam consiiiuil eonim do- Quod cum ila sii, lioc quuquc ipsuiuquod ctiani inalu
niiiium, qiix vel mole corporis, vcl virium m-gnilu- facere possumus, bonuni esl. Bonum, inquam, quia
dinc , vel arniis dentium multo vaIcni!ora liuinine Iioni parlcm meliorein faeit. Facit enim ipsam voluii-
feceril : salis declarat ,
quanto piilcliriiis sit lion;o lariaiii sui juris : iion necessilate devinctam, sed ju-
ipse conditus ,
quein vcl ex hoc voUiit natnr;e suse B dicio libcrain. Licel quippe iiobis cligere, rcfularc.
intelligeie digni(alen) , diiin foriia sibi subjecta mi- probare, respncre. Nec est qiio inagis ralionabilis
ralur aiiiinalia. Neque eiiiiii iiuilum illum , ac sine creaiura caUcris prxferatur, nisi quod cuin oniiiia
pr.^sidiu reliquit, ncc diversis periciilis veliit cxpo- alia cnndaiiinis taiituin, ac nccessitaiis boniim lia-
8uit infirmum. Sed qucm incrmem extrinsecus fecc- bcaul,lioccbola habeatctiam volunlatis. Sed plcriqur.
rat , melius intiis armavH : ralione scilicet atqnc im|iie, noii minus qiiam impcrile, cum siipcr siaiu
prudenlia , ut per intclUctiim vigorcmque incnlis, hmiiinis quocriinr (vereor diccre), quasi repreben-
quo cxteris pr.cstuliat animalibus, factorem omnium dcntcsopus Domini, lalem illum aiunldebuisse lleri,
solus agnoscerel : et irtde servirei Deo, unde aliis qni omiiiiio facere non possct malum. Dicil itaqiic
dominabaiur. Qiicin tamcn jusliliae " exsecutorcm ligmentum ci, qui se finxil : Qiiid nie (icisii sic
Domiiius voluntarium esse voluit, noncoactum. Et [Rom. ix)? El improbissimi bominum, duiii dissimii-
ideo reliqutt cum iii nianu consilii siii (Eidi. xv). lani idi|isum benc administrare quod facti sunt : ali-
Posuilque ante eum viiam et mortem , boniim et ter se facios fuisse malunt, ut qui vitam suain cmeit-
inaluin : et qiiod placuerit ei , dabitur illi. Unde dare nolunt, videaiitur emeiidare vellc iiaturam.
etiain iii Deuteionoinio legimus : Vitam e( iiiortc.it Ciijus boniim iia generalitcr cunclis insliluium est,
dedi ante (aciem iumn , beiiedictioncm et malediciio- C ut in gcniilibusquoque lioniinibus,qui sineulIocuUu

«eiii ; elige tibi vitam, ut [Al. et] vivus [Deuter. xxx). Dei siinl, se nonnumquim ostcndal, ac profcrol.
C\p. III. — Ilinc jam providendum est ne forte ,

>> Quam iiiiiilos cnim pbilosopborum et audivimus
illud rcmordcal tc, in quo temere imperilum vulgus et legimns, et ipsi vidimus castos, patienics, mode-
oirendit. El ideo non vere bonuni factum homincm slos, liberales, absiinentcs, bcnignos, el honorcs
piiles, quia is facere malum potest : nec ipsa naiiir.Ti mundi simul, el dclicias respuciites, ctanialores ju-
violenlia aslringitiir [Al. astringaiiir] ad iminuta- siitix non miiiusquaniscieniix[/l/.5apienlia-]'. Uudr,

bilis buni nccc>sitatcin. Nam si diligeiiter retractes, quxso, homiiiibus alicnis a Deo placent? Undc aulciii
et ad subtiliorem intellectum cogas animiiin : liiiic [Al. h:cc] illis bona iiisi de naturae boiio? '-'
Et ciim
tibi mclior slatus lioininis ac superior apparebit, ista qujc dixi, vel omnia in uno, vel singiila in siu-
unde pul:itur infcrior. Iii hoc enim geinini itineris gulis baberi videamus, cum omnium natiira iina sit,
discriniine, in liac utriusque libertate partis, ratio- exemplo suo invicem sibi oslendnnt, omnia iu om-
nabilis aiiim.o; decus positiim est. Hinc, inquam, to- nibus Cise pnsse, qux vel oniiiia in omnibus, vel siii-
tus natiirx nosir.T! honor consistit : hinc dignilas, gula in singiilis invenianlur. Qiiod si eliam sine Dco
liinc dcnique optimi quique biudem merenlur, hiiic Ii<)inines osiendunt, quales a Deo facii sunt : vide
prasmiiim. Nec esset omnino virtus ulla in boiio per- D quid Christiani facere possunt, quoruin iii mclius
severan'is si is ad malum transire non potuisset. per Cbristum iiatiira ei vita instructa est : et qui di-
Volens namque Dcus rationabilem creaturam voluii- vinx quoque graiiac juvantur auxilio.
» Erasmus, ciimqiie sccuius Marliancus, -zo exse- verii, hoininibus et magna magnis, el pana targitur
cuiorem preiermitiuiit quod verbum e.\ aliis libris
: parriiHs.
gufTi-rimus. i^
Rcponil DeJa h.xc Conlradicit Scriplurn', quni
:
•>
atque aliis iiifra responderunt S. Au-
Qiia; liis, ait: Sec ciiim omnia pnssunt Cfse in cmnibu-^, quuiiiuni
piisiinus et Leo, nemo ignorat placet vero uno : non esl filius homiiiis immorlalis (Ectles. xvii, 29).
aUcrove loco specimiris gralia laiiilare Bcdam Qui- : Ibi mani(cste insinuoliir, qiiia cum mortale hoc in-
ciimque (inqiiil) philosoplionim Clirisiiim Dei virtii.lcm ditcrit immortiililalem, iniic dcinum possuiit csse onmia
ct Dci sapientiam ncscierunl, lii iiuilam veram virlulcm, in omnibiis lona lirtuUiin ; et ne tunc quidem de iinlii-
uecullam veram sapientiain liabere poluerunt. In rivan- rw boiio, sid per qniiiam cjiis de quo scriptiim csl : ('t
lum vero vel guslum nliquem sapientiic Cujiislibel, rel sil Deus 0.1. nia in oniiiibus. Scd ct quotidiiiiiu noslrir
virlulis imaijinem liabebant, loli.m lioc dcsupcr acce- (riiijililalis arqumcnUi probanl, iion omniu in oninibiis
perunl: non soluin muiicrc priiiia; coiidiiiuiiis, lei iim c.îsc pos^c, iibi tnni iniilU invcniuntur, qui svmnui ni
elinm quotidiana ejus ifralin qui {rrcaluriim sunm ncc ,
lcnlc.î inslanlia, nequiiqnnni ad eas, (/u<i,'i (i(io5 vidcnt
se deserenlem deserens) dona sua, proul ip;c jiidicn- liabcre. i";..»u"'. "?!!ciiiii: D/i(i((es.
Ifl S. IIIERONYMl OPERUM MANTI8SA. 20
Cap. IV. — Agc jam £»1 .nninia; noslm: sccrela vc- A fcrrel (Gen. v, 94). No« juitas in gciieratione lua, et
iiiumus :&eipsuin unusqul.'queaUcniiusrt'S|)ici;ii. In- perfeetiis, asseriliir : cnjus sanciilas eo magis esl ad-
lcrrogcmus quiddeliocsentiantproprixcngiiaiiones. niitalillis, quod, lolo prnrsus a jusiitia declinanto
Fcrat senientiaiii de naiiirx bono ipsa coiiscicntia miiiKlo, solus jiistiis invciitus cst : nec ab alio saiicii-
))uiia [/1/. lacet buna]: ir.slruaiiiur doineslico magij- taiis qurîvit c\eiiipliiin , scd ipsc pr:cbuit. l:)i idcn,
tcrio anliiii : el nieniis bona iion aliiinde ningisqiiu;- tolliis orbis iiniiiiiiriitc luiuriagio, soliis cx omnibus
quc, qunin ab ipsa meuie disc.inius. Quid illud.ob- ineniil atidire : yriira (ti el dumus lun in arcain: qiiia
secro, esi,quod ad omne peccaium.aut crubesciinus, te vidi jiislum in generalione ista corain iiie. Anle
aut limeinns : ct culpam facli, nunc rubore viiltiis, Deuin auiem ille jusliis probaiiir, qui et curporc
nunc p:iMore monstrainus : ac trepidante animo, sanciiis esl et torde. Melcliisedcc sacerdos Dei lc-
eiiam in ininiinis deliciis tesiem effiigimus; con- gitiir {Gen. xiv, 18): ciijiis merilum facile ex boo
(Cientia rcmordemur? e:cdiverso auieminomni bono inielligi poicsi, quod iiiiilio pnst ruturum Uomini sa-
Ixli, conslaiitcs, inlrepidi siiiiius: idquesi occulliim crameniiim ante sijjnavit : ac sacrincio panis et vini,
est, palain ctinm neri cupimus, Pt volumiis : nisi mjsieriuin corporis et sanguinis exprcssii; ac sa-
quod lcsiiinoiiio sibi est ipsa ii:itura, qiix lioc ipso cerdotii sui lypu, (^liii^ti âcerduliuni nguruvit, cui
decl.iral boniiin snuni, quo ei inaluni displicet ; et B a Patrc.iliciiur : Tu es sacerdos in leleinum secundum
duin iii biino tanlum operc cuiifldit : qiiid suluni enm ordxncin Meldiisedec {Psal. ci\, 4). Nain cl quod bc-
deceat, ostendii? llinc est illud qiiod frcquentercar- liedicit Abr.ihain priiici|iein P.itriarcliarum, qui pcr
iiince occulto, in auclorein sceleris, conscientiaelor- circiimtisiijnciii patcr Judaiorum est [Al. lacel csi|,
iiionta desxviunt: ei lateiilem rcum, secreia meniis per fldein gcnlium : illius siguatissime ostendil figu-
poeiia perscquilur. Nec iiilus post culpain iinpunilali ram, qui per ndcin suani et Jiidxis donavit benedic-
locus cst, cuiii sit |.W. flij realus ipse suppliciuiu. tionem et genlibiis. Lut quoque, sancti Noe virluiem
lliiic est quod ecoiitrario innocciis etiam intcr ipsa sccutus, inter tot pcccaiiiium cxcinpla, justiiiam non
lormciita fruiiur conscienii;c securitale : ei cum dc rcliquil. Ei ut illuin tutius mniidi cxcinplum non
]ijcna iiieiuat, de iiinucentla glorialur. Est eniiii, in- vicii : ita liic toia illa, in qua babitai [.4/. babiinbui],
quam, in aniinis nostris naiiuralis quxdum (ut iia regionc peccanle, contra inuHiludiiiis \ilia teiiuil
di\erini)?anciitas:qua; par velut in arce animi prx- saiiciilalem. (}ui(ut bcalus Pctrus ail) visu et audilu
sidens, cxcrcet mali bonique judicium : et ut lio- justiis eriil (II Petr. ii, 8) : et inler pessimos posilus,
neslis reciisque actibus favct : ita siii^lra opera mnla eoruin et ocutis nvenabnlur et auiibiit : atque
condemnat, alque ad conscientia; tesliinonium di- ideo simili exeniplo, u( ille dituvio, ila hic esl erepiui
versas partcs domcsiica quadam lege dijudicat. Nec ^ incendio.
illu prorsus iiigenio, aui rucato aliquo argumenlorum Q.iid Abrabam aniicuin Dci, quid Isaac Qt Jacob
colore decipit : ipsis nos cugilalionibus fidelissimis el niemQrcm ? Quani perfecte iinplcverinl Dumiiii
iiitegerrimis sane tesiibus, aut argiiit, aut dcreiidit. voluniaiem , vcl binc possunius :fsiimare ,
quud
llujus lcgis, scnbens ad Roinanos, meminit Apo- familiari quadam ci prxclpua dignilatc, eoruin se
slolus : quain omnibus huminibus [Al. tacel liuiiii- Deunt voluit numinari. Ego sum, iiiquil, Dcus
iiibus] insitaiu velui iu qiiibusdani tabulis cordls .\braham, Dens haac, et [Al. lacel el] Dcns Jacob
scripiam esse, testatur : Cum eniin, inquit, geiiles, {Muiih. XXII, 52; Luc. s\, 57). lloc noiiicn iiieiiui
qu(e legeax non liabenl, nnturaliler quw lcyis sunl, (a- sempilernum cl meiiioriale in generaiiunes generj-
ciunl ; hiijuscemodi legeni non habinles, ipsi sibi snnt lionum. Joseph njelis Domiiii fainulus n piicro, Iri-
lex. Qui oslendunl opiis leqis scriptumiiicordibus fuis: biilaiiunibus niagis jiutiis ct perfectus ostenditur
tesliinonium reddenle eis conscientia eorum, et inlcr se [Al. magiiis jusius osleiuliliir] : qiii priinum a
invicem accuianlium cogilalionum, aiil eliiim dc[en- fratribus, Isinaelitij, in scrvuiii :iddiclus csi (Gen.
denlium [liom. ii, \i, \b\. H.ic lege usi suut oiniies, XXXVII , '28) : ab eisqnu venditus, a qiiibus su
quus iiiler Adam atque Muysen sancle vi\isse, atque videraladur:tndnin.Dciiule./£gyptiu Duniiiiotradilus,
placuisse Dcu, Scriptura commcinorat. Quoruin libi,
'
sempcr lamen ingcnu:ini aniiiix icnuii dignitatcm :
cxempli causa, aliqui proponendi suni : ut fjcile in- doruiique exemplo suo, el servos et liberos in pec-
iclligas, quanium sit naturse bonum, cum eam legis cando, non [Al. in noii peccando; et nuii, elc.\ coii-
vicc docuisse justitiam probaveris. ditionem cuiquaraobesse, sed mentem. llic, quirso,
Ckv. V. — Abel primus hanc magisiram secutus, remorare paulisper : et castum auiinuin, solliciie,
iia Uuminum promeruit, ut duni ei otrcrrel bustiam, virgo, coiiîdera. Concupiscitur s doiniiia [Al. ad. fe-
lam graiesacrincium cjus acceptuin Deu fueril, ijt niiiia] Juscpb adolcscens : iiec ad cuiicupiscentiaiii
frairemiii iiividiaiivconeitarct((i<H.xiiv, seq.). Quem provocaiur. rogatur, ct fugii. Uiia liac iu re ei bbin-
jusiiiin in Evangelio bumiiius ipsc comineiiiorans ditur ei supplicat, qujc in cxlcris imperabai. Aiiior
(ilatth. xiiii, 5 ), breviter perfectioneni ejuscxpo- [Aug. .A loil Dei, mu'ieris amore noii vincitur.
suii. Omiiis enim viriuium spccies, unojusiitiae no- Casium aniiiium, nec xtas adolesccniix perinovei,
mine conlinetur. Beaiuin Enoch ita placuisse Deo ncc diligentis auciorilas. Coiiieiiipia freiiuentcr do-
legimus, ut eum e mcdio mortalium raperel et in : mina, propioresadolcscenliinsidias lcndit.In sccreio
muuao consummaium, de mundi Labitatioiie Irans- ac sinc teslibus, mauu impudens a|>preheiidit : ac
: ,
21 PELAGII AD DEMETRIADEM EPISTOLA. 22

procacioribiis vcrbis horlaliir ad crimcn. Ne liic A Ei boc non verbis laiilum, scd ipsiiis quoque rebus
qiiidcm vincilur, sed ut verba verbis, ila rcs rebus priil-avit ; qui cum omriia [r.-Icrei , noii dolcbai
rcfcil. Nam qui frequeiiler rogatus i.cgavernt : nunc dicebalque per singula : Dominu.^ dedit, Dominus ab-
comprclieiisus[.-l!(g. asiringilur]aufagil,et anlequam stulit : sicut Doniino placuit, iia fuclmn csl : sit iiu-
illud evangelicum diceretur : Qui viderit mulierem ud m{n Domini benedictitm in sxeula. .Viirfu» exivi de
concupisceiidum eam, jam moechatut esl eam in corde ulero maliis mca-. niulus mleam illuc {Job i, H).
SttO {Matih. T, 2S): ille iion aspeclu solum, scd ipso Qiio enim affectu possideanius aliiiuid, ducenius cuiii
penc complexu provocalus a feniina, reaiinaM non id amiiliinns : et cupiditaicn frncndi, carcndi ilolor
concujiivit. Casiiiatis virtutem hucusque mirata es : prodii ;
qu.iui qiii in carendo non babuit, iii possi-
nunc rcspice beiiigniiatem. Priusquam Propbeta di- deiido quonam mndo habuii ? virum ante Lvaii-
cerct : Unusquisque maliiiam projcimi sui non remi- gelium evangelicuiii , et aposlolicum niite apostullca
niscatur i/i corde suo {LevU. xix, 18); illc pro odio pra;cepta I discipiilnni apostulorum : qiii ai>ericns
reddidii charitalem, et cum videret fralres siios, occultas diviiias natur», ct in mediiiin proferens ,
immo inimicos ex fralribus, cumqiie abeis cognosci ex se quid omnes possiinus, ostendit : ducuiiqin:
vellet, dileciionis aflectum pro dolore teslatiis est quaiiiiis sit ille thesaurus aiiimx, quem nos sine iisii
Deosculabalur singulos {Gen. XLv, 15) ; et irriguis fle- B possidemus : et quod profcrrc nolumus, nec habero
libus, paoenlium colla per[uiidens, odiitni (ralruin nos credimus.
charitalis lacrymis abluebat : quos tam vivo palre Cap. VII. — Post multa quae de natura diximus :
quara niorluo, germano semper dilexit amore. Nec etiam sanctorum exemplis boniim ejus oslendimus ,
recordaius est illum, in qiio ob necem fuil dejectiis, ac prob:ivimus. Et ne econlrario ad ejus cnlpam per-
lacum. Non cogiiavii addiciain germanil;iteni pretio, tiiierc putetur, quod aliqui iiiiqui fuerint, Scriptn-
scd pro malis bonuin retribuens (Rom. xii, 17), rarum iiiar tesiimoniis, qn.-c peccanics ul)iqiic cri-
aposiolicuin prwceptum sub naiura; adhuc lege com- iniiie volunlatis gravant, non cxcusant iieccssiiaie
plcvit. natura;. In Gi;oesi legimus : Simcon et Levi fraires
Cap. VI. — Quid dc beato Job dicam, famosissimo consummaveruiit iiiiiiuitatem siiain , ei volontale sua
illo ailileta Dei : qui post direptas opes, el fundilus (Geii. xLix, G). .\d Jcrusalcm Dominus locutus csl :
deleta patrinioniu : posl filioruin ac filiarum unuin Propler quod ipii dimiserunt liiim meain, qtiam dedi
subilu inleritum, ad ultinium prnpiio coiitra dia- aiile faciem eoruin : et non exaudierunt voccm meam ,
bulum corpurc dimicavil {Job i, ii)? AufercbJn- sed abierunl poit voluntale^n cordis sui nuili.
tiiromnia, qu:K extiinsecus possidcbat, el exlranca {Jer. IX, 13). Et rursus iilcni propliela : Ij pcccanis
buna lepenic decidebant, ut m;igis propria clarescc- j
Deo, et noii exaiidislis vocem ejits,el iu niinuliilis iUius,
ruiit [A/. tlarescani]. Oiniiibus prorsus vclut iiidu- el in U'iji:iiiiis, el in tesliinoiiiis ejus aiiibulare iioluis-
incniis cxuitur, ut expeJitius ac foniusnudus irium- lis ( Ibtd. XLIv, 10 ). Pcr Isalain qiioquc proiibetaiii
pliet, et bosieui, queni ferendo damna anie supe- Doniinuslocutiis est : Si io/ucri(i4 et audierilis me,
ravcrat, rutsus tulerando snpplicia deviiicat. Dcquo qua sunt bona lerrif, manducabitis. Si autein noliieri-
lale ip>ius Domiiii tesiimoniuin est : Sutiiqnid conlis , neiiue audieritit me : gladius vos coiisuinet
sidtrasli puerum nieum Job ? -Vo/i est eniin similis ei (hai. I, l'J). El rursuin : Umiies lOJ oidsioiie deci-
quisquam in terris : homo sine querela, verus Dei cullor, de:is: qiiia vocaii vos, et non exi:udistis : locutui sum,
abslinens se ab omiii malo {Ibid.). Nec iraiiierito. et ncglexislis : el fecistis malum anle conspeclum meuin
Seniper eiiim, ut ipse ait, taroquam liimentes super [Al. Di^mini], etquw nolebam, eleyitlis. Ipie quoqiie
se fluclus , limebat Domiiium, el prasentiu: ejus Doniinus iii Evangelio ait : Jerusalem, Jerutalem,
puiidus fcrre non polcrat : nec a'udebat aliquando quw occidis propheias, et lapidis cos qui ad te mitsi
coiiiemnere ,
quem seinper adcsse credebai ; dice- sunl : qiioties votui congregare filios tuos, quemadmo-
baiqnu : Securussum, non eniin repreliendil me cor dum gallina congregat pullos suos sub alis stiis, et no-
mcum in omni vita iiiea {Ibi!. ). Qiii aiitei|uam Do- luisti (ilatth. xxiii, 57)! libi velle videmus ct nollc,
minus inimicos prxciperct esse diligendos , dicere eligere et reimare, ibi noii vis natiirx, sed liberias
polerat : Si in malis inimici mei gavisus sum : (i D juielligitur volunlalis. Plena sunt utriusque Testa
.... . r. r , r.i Ta\ • . i :. _ ..:...-
1. I:
hujuscemudi :~.^..:
..,.-.
icstimoniis
;.- . ,..,;!,..
([uibus
rfiii iii corrfe iiieo, Bcne factiim est (Job xxxi, 52 mciiii voluinina :
Nccdum Ev:iiigelicum illuJ siinneral : Oinni petenli tiim bonuiii uiniic qSam nialum , volunlarium scm-
le iribue (Luc. vi, 50), et jani ille dicebat : iii exire pcr esse scribitur , (|Uie nos iiiudo brevit;itis causa
pastus siim innpem januain meain sinu vacuo [Aug. oniiltiinus : maximc cum sciamus lc sairx lcciioni
sine viatico]. Nundnm legerat illud AposloIi : Domi- dcditam, de ipso uberius fonte potare.
ni, quod justum est et wquuin, senis prwtlale Cap. VIII. —
Neqiic vero nos ita dcfendimus na-
(Col. IV, 1) : etconfidcns clainabat ad Dominum : tiirx bonum, lU eam dicamus malum non possc f.i-
Si servo nocui, si ancillam lceî, oninia In scis, Do- ccre, qiiaiii ulique buni ac inali c:ipaccin i-li.Tm pro-
mine. Priusqiiam iJein AiiosloIus prxtiperet diviti- liiemur, sed ab hac tam lantuinm.ido injuiii vinJi-
bus non sublime sapere, neque sperare in incerlo dicamus, nc ejus viiio ad malum vid.amnr impclli ,
vitiarum (l Tim. vi, 17) sic lubuit ille divitias ul : qui iiecbonum sinc voluiitalc faciamiis, necinaluiii :
se alibi divilcm csso iiionstraret. /n rfiriiiis, inquii , ct quibus libcrum esi unnm semper cx dnobirs :igc-
non confidebain, nec in lapidc prelioso (Jub. xxxi, -24). re, cuiii beui|>or uirumiiuc pjssiinus. Uiidu cnioi atii
::,
25 S, niERONYMI OPERUM MANTISSA, 2*

jiidioaturi sunt, alii judicandi : nisi cadem
quod in A Cap. IX. — Et quoniam sufflcienler de liis, ut
naiiira dispar voliiulas est : el quia ciim rmncs pulo ,
diximus : nuiic instiluamus pcrfeciaii! virgi-
idem possimus, diversa faciamus? Iiaque ul lioc ncm, qu;c ex ulroque semper accensa, et naturae
ipsuin clarius lucere possit, aliqua exempla sunt slmiil et graiii boniim morum sanctitale lesiclnr.
proferenda. Adam dc paradiso ejicilur, Enoch de Prima 'giiur virginis cura, primumque studium sit,
muiido rapitiir.' In ulroquc Dominus liberlatero nr- scirc voliintalem Domini sui, el quid ci placeal, quid-
bitrii osteiidit. Ul cnim placere poluit ille qui deli- ve displiceat, diligenier inqnirere,ut secundum
qiiit : ita potuit peccare isie qni placuit. Non eniin Aposiolum rationabileDeo reddal obsequium(Ibid,
3 justo Dco aut iile puniri meruisset, aui liic eligi : XII, 1 ) totumque vitx su c cursum ex ejiis possil
:
nisi uierquo ulrumquc poiuisscl. Hoc de Cain et ordinare scnlentia. Impossibile est cnim ei quein-
Abel fratribus, hoc etiam de Jacob et Csau geininis quam placere, cui quid placeat, ignoiat : lieriqiic
intelligendum est, Ac sciendum solam volunlaiis potesl, ut eti:im obscquendi volo (iffendal, cui quo-
causam csse, cum eadem natura meriia diversa in modo obsequi debeai, ante non didicit. Et ut majus
sint. Exslinctum pcccalis suis diluvio mundum, Noe est, volunlatem Domiiii facere qnam nosse : ila
juslus redarguit, et Sodomorum crimina Lot saiicti- prius esi nosse, quam face.re. Illud cniin raerito
tas judicavii. Nec illnd esi parvum argiimenlum ad B pracedit : hoc ordine. Uiide Prophela dicit : El lu,
comprobandum naiurae boiium quod illi primi ho- ,
Israel, noli iguoraie. Et bealus Paulus : Qui aulem
tnines pcr tot annorum spaiia absque ulla admoni- , igooral , ignorabilur. Idcmque alibi : Propterea nolile
tione legis fucrunt non utique quod Deo aliquando : fieri imprudenies , sed inlelligentes , quw sit voluntcs
creaturx sua; cura non fueril : sed quia se lalem Domini ( Ephes. v, 17 ). Iniliuni obedientiae est qiiid
sciebat hominum fecisse naluram, ut cis pro lege ad praicipiatur, vclle cognoscere : el pars cst obsequii
cxercendam juslitiam sufliceret. Deniquu qnamdiu didiclsse quid fucias. Scilo ilaque in Scripluris dlvi-
recentioris adhuc natura: usus viguit noc liumanx : iiis, per quas solas potes plenam Dei iutelligere vo-
rationi vclni quamdam caligiiiem , longus usus pec- luniatem, prohiberi quxdam, concedi aliqua ,
non-
candi obduxit, siiie lege dimissa est natura. Ad niilla siiadei i. Proliibcnlur mala, prxcipiunlur bona :
quam Dominusnimiis jam villis obrutam, ctquadain conceduntur media , perfecta suadentur. In duobus
ignorantise rubigine iiifectam, limam legis admovii, illis qux priori loco suni, peccaiura omne eoncludi-
ut liujus frequenii adinonilione cxpoliretur, et ad tur : in ulroque enim Dei cuntiiiclur imperium. Et
suum posset redire fulgorein. Nequc vero alia nobis non solum pracipere, sed et prohibere ipsuin ,
ju-
causa difriculiaiem bene faciendi [^4/ videndi] facii, beniis est. Generalitcr namque omiiibus mandatur
quam longa consueludo vitiurum, qua: nos infceii a C juslitia : quam Salvator in Evangelio, breviier qui-
parvo : paulaiimque per multos corrupil annos, et dem, sed plenissiine comprehendeiis, ait : Quwcum-
ita posiea obligaios sibi et addictos lcnel, ut vim quevullis ut faciant vobis homines, ha-c el vos fucite
quodammodo videatur habere naiurse. Uinne il- illis (Mati. vii, 12) : hoc est, ut niliil moli infera-
lud lempus ,
quo negligenter cdncii , id cst, ad inus aliis, sed prxsiemiis omne, quod boniim est
vitia erudiii siimus : quo mali eliam essc siudui- quia volumus hoc ab aliis in nos utruniqucservaii.
inus , cum ad inciiamenta nequilia; , innoceniia pro IIxc senientia cequo jure prxcepti universos iciict.
stultiiia ducerciur : nuiic nobis resislit , contra- Ncc ulli omniiio Iransgrcdi licet, quod oinnibus iiii-
quc iius veiiil : el novam voluni.item impugiiat usus peraiura est ; aperiusi|uc coniemptus Dei csi, vel
vctus ; etmiraraur cur nubis per otium aique desi- laccre proliibiia, vel jussa iion facore, Duo vcro re-
dias nescieniibiis, etiam quasi ab uliu sanctiias cun- li(|ua, quic sequuniur : quorum unuin conceditiir, ct
fcraiur : qui nullam consuetudinein boni facimus ,
suadeiur aliud, in nosira poiesiate dimissa suni : iil
cura malum tamdiu didicerimus ? Ilxc de nalurx aut cuin miuuri gloria concessis uiainur, aut ob ma-
bono cursira ,
quasi in alio opere dicta siiit : quod jus prxniiiim etiam ea ,
quae nobis permissa snnt,
ideo a nobis faciendum fuii, ut libi planiorem viam rcspuamus. Conceduntur quidem nuptise , carniiim
adpcrfectam jusiiiiani sierneremus, qnain eofacilius D usus et vini : scd horum omnium abslinentia, con-
suadetur. Ad virginiiaiis bonurcm
currcre possis, quo in ea nihil aspernm,
niliil inac- silio pcrfecliore
ccssibile csse cognoveris. Nam si eiiam anie legcm, pertinet licrniia nuiiliarum : et escarura indulgenlia
ut dixiraus, ei mulio anfe Doinini iioslri Salvaioiis virtutein abslineiuix clariorem facit. Conlempsisti
virgo, conjugium licituin libi, priusqiiam coiilemne-

advenlum jusle quidam vixissc ctsancle refcranlur
quaiilo magis post illustratioiicm reiur. Majoris prxmii amore flagrans, vovisii Dco
\ Al. referuniiir] :
adventus cjus, nos id posse credendum est, qui in- non impcratam, sed laudaiam virginiiaiem et cuii- :
homincm silio Apostoli legem tuam fecisti laliorera. Ceria-

structi per Cliristigraiiani, ci in nieliorem
,
reiiali sumus : qui sanguinccjus expiaii aique muii- minis ingressa campum noa lam laborem cursus , :
dali, illiusqiie cxemplo ad pcrfeciam jnsiili.im inci- qiiain bravium viclorix cogilasli. Lcgcras, credo ,
illud evangclicum de perpelua caslitate
praconiuui
lati , meliorcs illis csse debemus qui anie legcm ,
cl ipsius le Domini scrnio ad araorcin scivandx

vlr-
fueriint : nicliorcs cliam quain fuoruni sub lcge, di-
Peccatmn in vobin jam non dowinubiliir. ginilatis .icccndcrat, qui 1'elri siipcr lioc scnteiniaiii,
cente Aposlolo :
ipsa rci magniludinc ac dif(icullatc lauJavi; ci v«-

Sun cnim cslis aub lcge, scd buh graiia {liom. vi, U). :
:
23 rELAGII AD DEMETRIADEM EPISTOLA. 86

luiUariis spadonibus rcgimm rcelonim promiliens , A ipsc ait : .tf«/ii diccnl mihi in illa die : Doniine, bo-
aii : Qiii polest capere, cajiiai ( Maith. xix, H). Rcm niiiie, noimc in nominc (uo divmoiiia ejecimui? el in
ilnque lam magnam non impero, non impono, sed noiniiie iiio virluies muUas fecimus? et lunc confiiebor
offero. Neqiie quemquam ad lioc cogo, sed provoco. illis : Aincn dico vobit, ncscio vot, discedilc a mc om-
Quamquam de viris t:mtum sonare viileatur, non solis nes, qiii opcramini iniquitalem (Luc. Jiij, 26, 27).
lamen virls dicilnr, sed a;qualis ulriquc sexui virgi- Til)i vcrolonge cst ali.iTia ingreiliendum,
qux, sa^-
niialis palma prnmitiiiur. Et Apostnlus devirginibus culi aniore calcato, semper cogilando qua; Dei sunt,
prxceplura quidem se dicii non liabere Domini apostolicara le exhiberc vis virginem, quae tam spi-
[At. Dei], sed dat consilium. Dicit itaque : An expe- rilu sancta quam corpore, Domini prTsioiaris ad-
rimentum quceritit ejus ,
qui in me loquitur Chrislui venlum : et anim» tuse lampadi, sanctorum jugiler
(II C"or. xiil.o)? operum inrundis olenm, et sapientibus juncia virgi-
Cap. X. — Perfcctionis igiiur secala consilium, nibus, in sponsi obviam prsepararis. Fiigicnda libi
beaiitudinem specialis aggressa proposiii, serva ge- lata illa via est, quam mullorum ad monem euntium
neralc mandaium. Dixi, idcmi|ue iiunc repeto. In comitaius tPrii. Et ad vitam seternam, angnsii illius
causa jusiiiia; omnes unum debemus virgo, vidua. : iiineris, quod pniici reperiunt, callis teiiciidus e-t.
nupta, summus, medius, ei imus gradus, oequaiiter B Deposuisii jam inipedimenia vcl maxima, et oniiio
jubentur iniplere pr.^cepia. Nec a lege solviiur, qiii qiiidiiuid a spiritualis vitse cursu, vcl relardai, vcl
siipra legem facere proponit. Qninimmo nullus ma- revocai, prinia siaiim cnnversioiie vicisti. Respuisll
gis illicila viiare debet, quam qui respuit quse lice- conjugii voluptalem, posieritatis curam, illecebras
bant. Nec quisquam ita a se niandata polliceiur deliciarum, sxculi pompnin, divitiarum cupidiiiera,
inipleoda, ul ille qui amore pcrrectionis supra man- ei cum Paulo iioies dicere Slihi mundus crucifixus :
dala conscendit, et dum amplius slatuii facerequara est, et ego mundo ( Gal. vi, 11). Cujus tale principium
prxceplum est, osiendii minus sibi pvxcepium esse esl, qu.ilis debet esse perfeciio? Hanc milii tu viriii-
quam poluerit. Dcinde qui laiilae se esse obedicnlix lem : hunc animuni eliani in rcliquis afTer : eaque vi
profiteiur, nt etiam consilium divinum libenier au- mentis, qua vitiorum occasiones depulisti, vitianunc
diat, quomodo non dcbel audirc prxcepium? Illa ipsa respiie. Orneiiir moruin sanciitaie virginitas, et
eniin res eleciioiiis [ Aug. perfeciionis] esl, isia ne- pcrfeciiim gradiim viix pcrfeciiosubsequaiur. Cerle
cessilatis. Ue virginilate dicitnr : Qiii potest capere, si sxcularis viia libi placuissei, dares 0|>er.im, ne
capiat (Matih. vii, 19). De jnsiiiia nun dicitur : Qui quls te divitiis, ne quis corpuralibus ornanicnli?, ne
potesl [acere, fuciat. Sed omiiis arbor qum non facit qnis rerum omnium i<om\ia [Al. copi:i] , cl Iionore
fructitm boiium, excidetur, et in ignem mittetur. Con- C prxcederel : niinc quoiiisra diverEum studiura [At.
sidera ,
quxso, quaoturaa consilio distel imperiuio. diversitas siudiis ] divcrsam vitain de.<iiderat :cura,
Ibi aliquos excipit : hic generaliier onines com- ne quis le in bcnc vivendo transcendai : ne qiiis mn-
prebendit. Ini prxmium proponil, bic pcenam. Ibi rum sanclitaic superet : ne quis libi iii virtutibus
invitat ul faciîs : bic iiisi feceris, corominatur. IIxc prxferatur. Lt in illis, qux aniediximus, non crat
igituroplima lailone distinguens, aiiimadverte qnid tuum, ut anl lu omnes vimcres, aut nemo lc. Cuii-
offcras, animadverie quid debeas. Iniino quia uirum- cia ciiim illa foris pcluntur : ct quidquid aliunde
qiic jara debes, et virginiiaicm, qnam ullio oliiulisii Sjicraiur, alienuin c»l. lixc vcro in lua potesiale
Dco, et justiliara quam ipse pixcepii, iiitegrum sunt, el verc propiia, qiix ron exlrinsccus veniunt,
utrumque persolve. Ille servus Dumino placct, qni sed in ipso corde gcneranlur. Illa enim, nec omiii>,
ita aliquid ulirooperis cxcrcei, ul laiiicu ciiara im- qui quxrit, invenil; nec qui inveneril, sempcrtciict
pcraia perficial : qui non facit aliud pro alio, scd quia ut ea commoJare, iia ct cripere casiis potcst.
utrumque : nec mntai, sed addii obseqnium. Nec le Hxc auiein cl omnis qui qiixrii, invcnit : el qui iii-
carum cxempla decipiani, qnx sibi in sula casti- vencrit, eripi sibi nnmquMiii limel. Isla ciiim sola
laie plauilenle5,ut postsuJsvolu[it:iies[A«gf. volupta- bona sunt : qux sine volumaie, ncc invcnimus ali-
lesjeant, Dei vulnniaiem abjiciuni. Qux perpetux ca- quando, iiecperdinius.

sliiaiis boniim non cum juslitia, sed pro jusiiiia olTcrre Cap. XI. — Habes ergocthie pcr qnx mcrito prx-
vulunl, el in conipensaiione peccatorum, prxniium ponjris aliis, inimo liic magis. Nam corporalis iiulii-
virginitaiis annuincranl : atque pro pr.tmio, inipu- lilas atque 0|iuleiiiia, luoruin inielliguntur cssc, non
nitaiem petunt : vel ccrlc inipudciitiori vecordi i n lua. Spiriiualcs vcro divilias imllu-^ libi, prxtcr le,
coronaiidas esso sc pulanl, ci in rcgno cuclurum coiilerrc poteril. In liis crgo jure laudanda es : in liii
cxteris iir.eferendas, qix sibi mnndat'iriim iians- mcrito cxieris pr.iferenda cs : qu.x nisi cx le, c! in
gressione adiiuin clauserc regni coelnruin. JN'on f-m- te csse non possuni. An sola isla vii;i c.-i, qnx cer-
ni«, Cbrlstns inquit, qiii dicit mihi, Domiiie, Doinine, lanieii iion babeal de profectii, ei in qua uimsqiii-qi:e
intrabil in regnum cmlorum : sed qiii facit toliintalein lioc laniuin debe:ii pcrriiaDcrc quod cccplt, iicc ullo
Patris mei, qui in ccelis est, ipse inlrabit in regniim cx- augmenri desidcrio ad nnjnra contcndai? Etcum in
lorum (ilallh. vii, 21). Memincrint sliillas virgines omnibus mundi sindiis, prufeclu non saiieniiir lio-
a sponsi januis rcpelleiidas; diccndiiin cis : yescio miiics, hic lantuii» ca-pissc siifliciet? Kcrveniissiini
vos : Illisiiuc jungcndas csse, dc (piibus Dominus in tcrrcnis, frigidissimi in coelesiibus sumus. tt
: »
27 S..1IIER0NYMI OPEKUM MANTISSA. 28

siinimam in rcbus parvis cj.'''i)cnlci alacriiaiem, aJ A convcrsionis, novus sempcr ardor accendat, ei iii
ni ijora lorpcsciiiius. ConsiJcrare puJel, qunniiis sil lenera adhuc aitaie facilius sancl* cunvcrsationis
furvor iii sxculo, qiia cura bingula (luaque siudia usus inolcscai. Qiiidi|uid in te primum inslitueris,
liominum qiiolitlic ad pcrfcctiora niianlur. Lillcra- hoc niancbit, ei ad initiorum luorum rcgulam reli-
runi ardor nulla prursus xlate exbiinguiitir, inimo qua vila decurrct. Finis in ipso csordio cogitandus
(uisxcularis auclorisutar sc iloniia) ipsa m:'gis ,tc- csi. Qualis ad illum (iltinium dicin pcrvcnire cupi>,
talc iiiMamniaUir. Diviiiarum air.or iiisatiabilis ist, talis nuMC jain csse conare. Consuctudu cst, qua; aut
explcri ncscit honorum cupido. Culercm liabiiiira: viiia, aul virlutcs alii, quacque in his pliirimum va-
res fincm, siiie fiiie qiixruiilur. riusdivinam sapioii- lcl, cum quibus ab incunle aclalc simul creverit.
liam, coelesles diviiias, immijriaies honores pijjra Opliini sunt ad instiiuiionem morum primi quique
quadam dissimulaiione negiigimus : cl spiritualcs aniii. Ilabcnl enim [Al. etiam] in se leiilum quiddani
divitias, nut neatlingimus quidcin, aut si lcviler de- ct mollc, qiiud rarile formari queat : aique ad arbi-
gustavcrimus, continuo nos pulainus es£e satiatos. trium volcnlis trahi : et iii cunctis fere rebus citius
Aliier nos divina Sapicntia ad suas inviiat cpiilas. assiiesciiur umne quod icnerum cst. Novellas adhuc
Qui edunl tne, iiiqtiit, adhiic esiiricnl : el qui me bi- et vix flrnia; radicis arbusculas, dum ad omnem dii-
biini, adliiicsiiicni ( Ecct. \u\, 29). Niillus umqnam B '"'"ni scquaces suiit, io quamlibct parlcm necii fa-
lalibiis cxplctur epiilis : ncc aliquando patitur de ^n-

cilc est. Qu:c natura plerumque curvaix, cito ad
ticlalc faslidium. Taiito unusquiîpic cap.icinr, tanlo arbiuiuni coleiitis corrigunlur. Teiicra \Al. ad, ad-
avidior crit, quanio inde (ilus liaiiscrit. Doininiis iii

buo] cl priin% adliuc .Tialis aiiiinalia, sine laborc
Evaiigclio: Bi'0li, ait, qui eiuiiiint el sitiunl jucliiiam: domnri solcnl. Quant'ique cilins a vagnndi libertatu
quoniam disauela suni taiilo faciliis vel culla jngn, vcl frc-
ipsi sdliirubuiilui- {Maiili. v, 0), vull enim
:
csurirc nos hic soniper ac .siiire justiiiam, ul iii fu- nis orn insuescunl. Ipsa quoque Iiiicraruiii siudia le-
turo, jusiiti;c reiribuiione sniicmur. ncris inelius inscruniur iiigcniis. Idque penilus inbac-
rcrc scnîbus solct, qiiod priinitus sederit in inenlc.
Cap. XII. — ConsideraiiJa vis iiisa verbonini cst,
IIoc idem plurimum etiam iii bcne vivendi raiiniiu
cl ila nubis desideranda esl justilia : ul iii fainc, vel
Talel : duin adliuc mobilis cst xias, el aiiimus duci
siti, cibus dcsideratiir ac paiiis. Ei hoc in cominuno
facilis : cxcrcenila boiii consucludo, ct jugi medita-
omiiibus est dlcendum iis, qui vitx immorialis pro-
tioiic conririnaiida est. Occupanduin esl opiimis re-
iiiissa desidcranl. J.im tiium cst xsiimare quantum
bus ingciiium : et sanclx conversationis usns nllius
animo pra;siare debeas : quae majoris priraii disi-
iurcrenJus esl. Tunc vero ad perreclionis fasligium
dcrio, plus facere proposuisti, quam vel alias fnccre
Q aniiiius ascendit : et longa; consueludiiiis bcncficio
iiccesse est. Apostulus deGniens Chrisii virgiiiem
ulilur ad benc vivcnJi faculialeii). Ct viriuics suas
luiigc eain separavii a nupta : et diversis studiis,
ipse eiiam miratus secuni, quod.nn inodo in sc puta-
singiilarilalis incrituni conjiigiique divisit : Innupla,
bit iiaiuni esse quod didiiit [Al. diicilj.
iiiquit, et virgo cogiial quw Dei sunl : quomodo placeat
Cap. XIV. — Respice, obfecio, quantum a (esan-
Deo, 1(1 sit sancta corpore el spiritu. Qua; aulem nit-
ctiiatis avia m:iterque cxspectaul; qux cum lc quasi
pta esl, cogital quce sunt mundi, quomodo placeat viro
novum et illu^tre qiioJJnm lunicn gencri suo naium
(ICor. VII, o2,53, 34). Quae corpore ct spiriiu san-
esse putaiii [Al. puieiii] : iiuiic in le subim omnem
cia esi, nec iii inembris, nec in mcnte deliiiquit.
curam aninii iiaiislulcrunt: cl proposili tuicursuni,
Delinrguerc nutcm nOD in causa casiiiaiis tanium
miris studiis ac favore succendunt. Cumque ipsx te
cs'e poiesl, scd eiiam in quacumque parie jnsiiiiae.
ad hoiiesiaiem niorum ab incuiiie atate formavc-
Qiiamvis enim viigo cor|iore, virgo sil spiriiu : et
rinl : iKiiic a ic vinci cupiuni, luamquc victoriam
niliiluiiiinus, aut mauibiis, aul oculis, aul auribus,
S';am lauJcin csse pulaiii : qnariim egregia crja
pctcel, aul liiigua qiiomodo corpore sancta dicenda
:
Deum fides in profcssinnc tua maxirae claruit,

est[.4/. taeet et]?DeiniIe si vel ndio iniecia, vel in-
cum te jain niiptiis prxparatam, simul aique aliud .
vidia, vel avariiia, vel iracunJia sil : quoinodo spi-

D vclle didicerunt, niira conlinuo assensus cclerilate,
rilu obtinet saiictitaiein? Et si nupta, qu:c amore ad id quod elcgcras, colioriaix suni. Et ircpidaiii
cunjugii cngitai, ûoniodo pMceai piro s»o (/tirf. VII, 34):
pro xtate senleniiam, voliiiiiaiis siix aiictoritate fir-
quantum liberisrelinquai, qux variis mundi astricia
maverunl : tuuni(|ue voluin Cdminune fcceruiit: qux
curis, rarius ad voluntatem Dei respicit: tameii de
cuni mullos suorum in aliissimo digniialis gradu
pcccaiis excusare se non polest : quid faciet virgo ,
viderint , de nullo iia , ul dc te , aliipiando Ixiai.T.
qux Eoluia ab oninibus bi>jiis rouiidi impedimeii-
sunt. Niliil eiiiii) t.iiii iniignum, iiiliil l;iin prxcla-
tis, ac libera, scbolam quamdam casiitatis ingressa
rum in quoqiiani viderant. Sola qiiippe prxslitisti
cst?
generi luo, quod longa rclro xiaic noii babuit. Li-
Cap. XIII. — Si vis iiaque propositi tui magnilu- cct cdiderit virilis sexus memorabiles consulnlus : et
dinem aquare nioribus, et per oniiiia Deo copulari amiilissimi ordinis fastus [/1/. siaius], illustris fa-
si leve ac suave jugura Christi, suavius tibi lcvius- iiiilix iioiiiiiia frequens auJicrit : nibil uniqu:.m ta-
quc Tis facere : nunc marimc iii be.ita viu curam mcn in gcncre vestro Iioc tuo lionore luit proûn-
iiiipeiidc : nuoc Mude, ut calentcm rccenlis fidem liiis, qiii non corporali albo [Al. alvoj , scd in libf
:,
S« PELAGII AD DEMETRIADEM tPlSTOLA. 30

meinorljE iinmorlalis inserlns esi. Cum exccpcrini A ei nnnauxissc, ctilpabilc CEl, Non i.leo alic|ua pnics
illi Ibcalralcs loio orbe plausus : mirariuc accla- cuiiienHienda essc iiiandula, quia lcvlora sunt. Taia
luandi conspiralioDe iasignia eonsulum mcrJla , l;c- eoim maxiuia illa i|uam minima a Deo imperau snnt:
luin vulgus exprosscrit : longe lanien tui licinoris ei contcinpius cujuscumque prxcepti prxcipicniis
,
cst gloria major, qux gaudiiim iii coelis fctit, ange- injuria esi. Unde bcatus Paulus clamat, et docet
Usquc l:rliljam. Per te enim iion mereiricula; locu- Omnin facile sine murmurulioiie el hwsltalione : ul si-
pletaiilur, scd aluiitur virgines Cliristi : non venalis irreprehenxibiles, el iimplices , sicut filii Dei imma-
tor ei auriga ditantiir, sed susientaniur paiipcres tutati , tn meilio naiionis pravce et perversce : inler
Clirisii.Ad consulatnm eonim diversa: totius orbis quos lucelis siciit luminaria in hoc mundo (PAi/. il,
provincia;, ad quas domus vestrae potentia exiendi- li, 13).

lur, peregrinas feras et ignoia aninialia transniise- -
CiP. XVI. — Renioremur Iiic , virgo ,

paulispcr :
run/ ,
qux crudilis arciix solum vcl suo , vel liomi- cl preiiosissimas niargarilas ,
quibus exornanda esl
num saiigiiine cruentareni. Ad te vero eleclae qu%- sponsa Clirisii, per singnl» Apostoli verba pcnsemus.
qiie virgines mittunlur : quas lu pretiosissiinum Oinnia, ini|iiit, facile. Nun enim quasi ad arbitrium
iiiunus offeras Deo , tiioque cxeinplo ad perpetuam iiostruin, quxdcm cx m:ind.iiis Dei debemos eligcrc.
provoces casliiaicm : non tibl , sed lecuin Deo, ser- It sed generaliier univcisa coiniilere. Necaliqua pri-
viiuras. H.cc professionis tuse gloria ruinore celebri cepia ejus qiiasi vilia munuscula ac parva conleninc-
vulgaia est pcr cunctos , ei ita ad coi.versationem rc ; sed imperantis in omnibus majesialciii aspicere.
[Al. conversionem] tuam totus exsultavit orbis , ut Niillum quippe inandaluni Dei conleinplibile nobis
quod pr.u ingenti gandio vix adbuc liomiiies credere videri poiesi, si ejus semper cogiienius auclorem,
poterant, id sein|ier videaulur optasse. Mullum bis sine murraiiraiione ei lixsiliiliunc. Viles etignobiles
iniiiis , niuUuni faiiix tux odore suspensi, oranes dominos palain coniemni videnius a servulis : eisque
iniruin clc te iiescio quid audire dcsiderant. Et qui ad iiiinima quxque pricepiain faciem resisti solere.
prorectionis tuje cognovere virtutein : iiunc convcr- Al boc in personas nobiles jam non admiitiiur :
s:>tionis exspeciani. In le iiunc pula cunctoruin ora i|uanioc|ue poleniiores domiiii , tanto servi ad obe-
oculusqcic conversos , et ad spcctaculum viix tux dioiitiam proniores sunt : cumque difGciliora prm-
tiitum conscdisse mundum. Cave, iie per le t:into- cipiunt, libenlius audiunlur. Ccrie ad regis inipe-
ruin aiiiiiii olTendaiitur : ncc minus in le Inveniant rium , ita omnes parati sunt, el in procinclu obe-
qii.im [.1/. quae] rei|uiriiiil. Veiuiii quid ego leciini dientix conslituli , ut ciiam optenl juberi. Elnou
de bominibus agn , cornmquc dc tc exspcctaiiocicm solum bene inerituros esse .'ecrcduiii, sijussa fcce-
ad coliorlalioiiem tuaiii tiulio? Dens ijise omniuin ^ riiil, sed lamquain jini merciissent quod jussi
suiit,
roclur ac Doniinus, ciim oinni angeloruiii iniiiiia ita pro digniiaie prxcipieniis servilium bencfKii
certamcn luum speciai : tibi conlra diidiolum dimi- loco ducilur. Nobis vero Dciis ipsc, xlcrna illa m;\-
canii parat xierniiaiis roronain, a coeleste pr.ncinium jestas ineffabilis alquc inxsiimabilis potestas :
sacr.is
inciiamenium viclorix facit. Iliiic laiiiu sptct iculo lilteras et vere :idoraiidos pr.ccepiorum suorum api-
vide qiioni nniinum, qnam debeas cllerrc viitiilein : CBS niiitit, et non st ilim cuin gaudio ac veneratione
bencficiu
et certamiiiis magiiitudiiieiii de spccianiinin digni- suscipimus: nec pro magno diicimus
laie nieiire. liinia;ac lam illustris polcslatis imperium maiime :
Cap. XV. — llxc itaque libi in boc agone snb- cuin noii jubeniis quxrilcir commodum, sed uiililas
eundo prxcipuii cura sit : bic primus accinciiis , in- obscqiieniis [-4/. subscquentis], vcrum cconlrario
lernccioiiis bellnin virlule devincere, el advcrsiiin fastidioso ac remisso animo ,

siiperbnrura ncquam
diaboli casira iu omnia prxc-epta Dei jurare : ncc servoriiin more , in o» Domini rcclamamus et dici-
taniumniodo declinaic veiiia scd juss.i ciiinplere. ,

mus : Dnrum cst, arduum est , nnn iiossumus, Iio-
raines sumns, Iragili carne circumdanuir. c;ccam

Neque eiiim tibi [.il. lac libij snfficit a inalis olio-
saiii essc , si utiosa fueris a bonis : cum le\ Dei du- insaiiiani ! piof.inam teraeriuiera ! Duplici igno-
plici niamlaioniiii gcnere disiincia sit, et mala pro- D raniia accusamus Deura scieiuix , ul videatur nc-
quod jnssit quasi obliius

bibeiis , boiia iinpcuct : aii|ue ab utiaque paric scire qiiod fecit, nescire :
cunieinpiiini sui velcl. iNoii enim soliim ille serviis fiagililaiishuinanx, cujus aiictor ipse est, imposne-
ril boinini niaiid.iia qux ferre
nmi possit. Simulque
cnniempsii Duiiiinum ,
qui proliibita fecerit, scd et
nefas!) ascribimus iniquitalom juslo , pio
qni jussa non fecorit. Dicta a nobis paulo ante sen- (proh
lenlia est : Omiiis aibor qum non facil fruclum bonum, crudeliiaiem dum eiim primo imposMbile aliquid
:
prxcepisse conqueriniur : dcinde pro liis daninan-

txcidelur,el in itjnent milielur {Mall. vii, 10). El blaii-
diniur nubis si inalis fruclibus non gravcmur, qui dum puiamus liominem ab eo iiu.c viiare non po-
,
dainnandi sunius , si a bonls steiilcs inaiiseriinus tuit: ut (quod eiiam su.ipicari sacrilcgium Csl) vi-
(Jodii. xv,2)? Juxia baiic intcliigeniiain, absciiidct deatur Deiis non t;im saluiem nosiram qiixsis-e
furcnieni in quam pocuam. liaquc Aposioliis, scioiis a Domino
Paler onincin paliniiein fruciiim noii
jusiiiix ac majeslatis uihil impnssibile essc prx-
Filio. El qui accepiciin lalenium in sudario abscon-
ccpliiin, aiifcrl a nobis vitiuiii niurmurandi. Quod
dil ,
quasi inulilis servus etncqu.im, daiiiiaicir a
tuiic uiicpie uasci solcl , cum aul iniiiua suut qux
Doniino {ilaii. xxv, 30). Ncc miiiuissc soluiii, scd
;
^' S. IHERONYMI OPERUM MANTISSA.

53
jul.enlup. .ui juhcn.is minus digna pcrsona esi. A es : cui non .am «pcIieMda sunl viii.1 . q.nm refl'-
(iuid iereivcrs.ini(ir incassum el prsDcipienli oppo-
, lenda Quae uiiquc non suscipeic
nimusnalnrx fr.igiliia.em? Ncmo magis novil mcn-
!
facilius rs., quam
semel suscepia dcponcre.
suram virium noslrarum qu.ira qui ipsas vires no- , Cap. XVIII.— Nec vero eorum lanla
dulccdo cs., ut
bis dedil. Nec quisquam melius qnanlum pnssimus
cadebcamus prxfcrre viriulibus, cum iiec in omnibus
inielligi. ,
qiiam qni ipsam virlulem nobis nostri sit dcleciationis jikcebra, ct .i pleri^que
ea e.iam,
[Al. tacet nosiri posse don.nvii. Nec impossiiiile
1 qua; videnlur dulcissima, respuantur. Diio
namquo
aliquid voluil (y4/. poiuil] imperare, qiii juilus csl sunl ex omnibus vi.ia, quse maxime
liomincs dcci-
iiec damnaiurus liominem fuil ,
pro eo quod viiare piunl sui volupia.e, gula sciliccl ac
libido, q.ijc de-
non poiuii, qui piiis csl.
ponerc eo difficilius es.,
quo eis uti dulcins e.t; ct
Cap. XVII. — Sequilur : Vt silis irreprehensibilet tamen liacc viiia tam molesia, t.imque delccialionc
tt simplices ad omnem morum perfeciionem. Unum sui periculdsa, iia a raultis calcari vidinuis, ut tola
Iioc sufficcre verbum potest, quod ciiam in episcopo aetale virgines pernianserinl in sunima abi.lineiitia.
eligendo Dcus quxri jube.. Quam enira circumspc- Ul de illis laceam, quoR post dclitiaruin longiim nu-
ct.-» vila est , qu.im saiic.a est, qnse nibil repreben- xum Iuxum],ct
- [.4/.
L ... .^*^. ...uilf usum
J»-- inveteraiuin U9U1II libidinis, t.l-
llUlUlllld, c.a-
sioiiis iiicurril! Quis auiem sanclior p..test esse, B flitaii .ac lemperanlioe se dederint ; ct ulrumquc vi-
qiiam qui, vcrx simplicilaiis virluiem .enens, nuin tium , contraria sibi virlule mutaverini. Alioruni
quam aliud corde promjtlit, aliiid ore vulliique men- vero viiiorum est longediversa raiio, qui cum nibil
lilur. Sicut jHii Dei im. aculati. Non est exliurtatio liabcanl jucundi.atis, tameii [Al. lam]
niulium ama-
veliemeii.ior, quam qu: nos Scripiuradivina filios riiudinis babeul, quaeque cum
ad vitandum mulio
Dei vocat, Quis enim in eriibcscai ei me.uat
1 , sintfaciliora, raroa quibus viten.ur, invenies. Qui.l,
laiito patre agcre aliquid indignum ut qui diciiur oro
,
.e, invido, delcclationis procslat
invidia, quein
Dei Qlius, ipse eflicialur viiii servus? El idcirco ad- secrctis quibusdam
coiiscieiitia; ungulis livor ipsc
jungi., Ut thnus iimiiflfu/ari. Neqiie eiiiin [.4/. c.iani] decerpii, etalienam felicilatem lorineulum
ejiis f;i-
couvenit in liliis Dei quia ipse est fons justiiix,
, cit?Quid veroalter ab odio mercedis
accipit, n si
pccc.ili niaculam reperiri. /n medio nationit prarce,
horribiles animoe .enebras, et confusx
meniis lior-
ei pertcrsm , lioc esi dicere : Quamvis inGiiiia vos rorem? Qui vullu semper animoque
moerenle, voio
cingai peccanlium muliiiudo el »innumera sint quo
, alieri vuli nocere, seipsum
cruciat ? Quid autem
cxcmpla viliorum : vos lamcn ita coelesiis naiivila- iracundo furorsuus confert, qiiem
sxvissimisexsgi-
tis memorcs csse debeiis ut inier malos , viventes, latum siimulis conscicniiae, iia ab
cnini consilio ac
omne maluin vincatis. Inlcr qiios luceiis, ait, licut ^ menledeiurbal, utdum irascilur, insanirc
credaliir?
luminaria in hoc mundo. El rursuin in Evangclio Siniiliiercurre per singula. invenies tol animx
tor-
Ifgimus : TuHcjuili fulgebunt siciitsol in regiio paliis menia quot viiia : quae utique eo
f.icilius vinci pos-
eoruin{Matt. xiii). Compara.ur viia prxmio, ui qyi snnt, quo nulla illjcinnt nos
volupiaie. Qiianto illud
in fuiuro solis fulgore doiiandi sunt, hic jam simili difficilius,quanio duiius, ut de casiiiaiis laboro
justiliae clariiate fcsplendeani, ct inlidelium csccita- laceam, abstinere a vino carnibusquc,
ipso quoqiie
lcin , operibus sanciiiaifs illuminenl. Iluic loco ille ciiam oleo, et vilcm sine his
cibiini p„st bid..um
scnsus apiaiidiis est ,
quein ad Cnrinihios idem Apo- inlcidum triduunxiuc, vix capere
fraclajcjuniis vigi- !
siolus dissereiis, ait : Alia clarilas solis, alia clarilas liisqne incmbra, fomenta balnei "
tonteinncrc, neccs-
linie, nlia clarilas stetlarum. Stcila mitem a itella sarias res ncgarc corpoii, ct
vim qu;imdam inferre
differt in clarilate, stc et resurreclio morluorum Cor.
(I naiur:c Da laniam in cxleris m.igiiiiudiiicm
!
animi,
XV, 41,12). Disparcs sunt in rcgnocoelorumper sin- ei vide qiiid non possis ellicere. Sed iios. prob pudor !
giiiorum nierila niaiisiones. Diversitas eiiim operum, quadam delec.aiione peccali, cum in quibusdam os-
divcrsilatem faci. prxmiorum quantumque aliquis hic :
lendimus quamdam vim naiurae nostrx,
in aliis om-
iii sanciiiaie fulserit , lanium ibi fulgebit in lioiiore. nino torpescimus, et qui volupiales
Nunc ergo ad oiiincm inoruin perfcciioncm nieniis
^ corporis, virlu-
lum amore coii.enipsimus, rursum amore
vitiorum
;cicminiende,e.adfa;lesiepr;cmium coeles.emvi.am .ormcnta suscipimus. Atque ita malis iiostris cedi-
para. Rcsplcndc;il omniliiis clarissimi in modiim simus, ut ea nec piitemus posse deponi.
Quod hoc,
deris sanclitas virginis c. fuluri pncmii magnitiidi-
:
quxso, consilium, qii.Tnnm hacc iiova vivendi
ra'io
neiii, de iiovit;ilc convcrsatioiiis osieiidat. Tibi faci- est? Uesdifliciles el laboris plenas securiis
aggredior,
lior in bonis cursus csl, quani nialonim aniini con- cl faciliora non possc fieri credo. Yinco maxima,
suetudo non rcliiiel. Ncc tiniemus ne le a virluiilius
vinceiidus a parvis. Excelsa, el ardua indefcssus
cx-
vi.ia retaidciit, ct maligiia di:iboli soniina Clirisli supcro, el cum venitur ad plana, deficio. Libenlcr
frugem nccent. Nam si eiiam illi qni longo peccandi quod dclcftal,
fugio et ndo vilarc qund cruciat. Ve-
Hsu,l)0iiuin quodamniodoobriieie naiiira;, instaurari riini li.TC cornm suni, qui, Dei volunlaiccnntempia,
per p(eni.eniiam possunt : cl iiiulaia voluiitaie vi-
id soluin peliini, qiiiid laudem facilius iiiveni., quod
vcndi, ciinsuctiidiiieni toiisiicluJinc e.xslinguere, ac
ciio exit iii famam
inorum vero bnna qux sccrc-
:
oplimi quiquc [Al. qiioqiici Jc pessimislieii quaiito :

lioia suni ncgliguni. Tu vero, qu;c calc.isii miindum
niagis lu poics illa supcraic a qiiibus supcrata n<ui
ci concupisccniias cju-, ui, calcaio co, gradiim tibi
:
53 PELAGII AD DEMETRIADEM EI'ISTOLA. S4

quemdam ascendendi ad ccelum faoercs, mundi glo- A ciionem. Scripiurse niemor esto, qua! dicil : Non erit
riam ne requiras [Al. requires]. llli lanlum placere consenlaiieus deroijantibus adversus proximum tuum,
slude, cui sxpe displicet, quod liomiiiibus placet, et et uon accipies super illo peccalum {Levil. ii, 18). Et
qiii ipsa hominum jiidicia judicaturus esi. Abslinen- alibi : Sepi attret luas spinis, et noli audire liiiguani
lia tua et jejuniiim co magis Dco grata suut, quo ueqiiam {Ecct. xxviii, 55). Accusalor est enini aiidi-
cum sanclis moribus olTerunlur , ul qux in aliis tor, qui facit deiraciorem, qui si avenat aures, et
sunt umbracula vitiorum, in le sint ornamcnia vir- vultiim contraliat, ac oculos abnucndo contineat,
tutum. niale loqucniem eliam lacens arguit, ut discat non
Cap. XIX. — Respice, obsccro, ad ipsam ,
qna libonlcr diccre, quod didiccrit non libenlcr audiri.
apnd Deum illustraia es, digniiatem, qua per b.v Solllcit.im sntis ori luo custodiam pone. Non enlin
ptismum in Dei filiam rcnaia es, rursumque per est quidquam iu iiobis, quo racilitis peccare pnssi-
coiisecrationem virginilatis, sponsa Christi esse coe- miis quaiii lingua. Unde sanctus Jacobus illum essc
pisli. Es ulroquc, liic tuus hoiior te ad solliciludi- perfccium asscrii, qui non olfendil in vcrbo {Jac, iii,
nem lui proposiii adnioneai.. At nullus debct esse 2). Et Scripiura dicit : il/ort el vita est in munibus
ibi iiegligeniise locus, ubi lain prxclara scrvandn tingiiw {Sap. i, H). Menliri aulem, maledicere atque
sunl. Prctiosior cusloditur [Al. prctiosior qnoquc D jurare lingua tua ncsciat. Quia ct os quod mcntiiur,
vcstis diligenlia limidiore custoditur] qiireque vesiis occidit animam : E/ qui maledicunt, regnum Dei non
timidius a niacula. Multo qnxsila auro gcmma ,
possidebunt, juxla Apostoluin (I Cor.y, H;. El juraie
inajori solliciludinc possidetur, et geiieraliter grandi ipse Chrislus prohibuit, qui dixii : Ego aiitem dico
cura magna qua:qiie .'crvaiitur. Uude et lii si te- vobis, nonjurare omnino. Et rursuni: Sit auiein sermo
ipsam bene cusiodire cupis, debes lionoicin tiium iicster, est , est ; non, non : quod autem nwpliusesl, a
scmper pretium cogitare.Tanto enim se unusquisque malo eti {Maiili. v, 34, 37). Apustolus, breviler oris
negligeniius uiitur, quanio se exisiimat viliorein. viiia resecans, ait : Omnis seriiio matus ex orevestro
Nun ob aliam causam magis nobis in Scripiuris di- nun procedat ; sed si qiiis bonus ad adipcationem fi-
viiiis tam rrequcnicr (iliorum Dei nomen impnnitur, dei, ut det graliam audientibus {Eplies. iv, 29). Sil
ut illudqiiod dicitur per pro|>Iielam : Et ego ero vobis autem sermo virginis prudens [Al. pudeiis], mode-
in patrem, et vos eritis mihi in lilius et /i/ia< [Al. lac. stus el rarus, nec lam eloqueniia pretiosus quam
et filias] {P liil . lli, 17), dicit Doininus oinnipoletis. pudore. Mirentur omnes luam, te tacenle, vcrcciin-
El Apostolus : Estote imilatores Dei, sicul filii charis- diam; te luquenle, prudentiam. Mile ac placidum
timi. Et beaius Joannes in(|uit :C/iarissimi, nunc filii semper eloquium tuum. Urnet niixia cum gravhate
Dei smnus, et nondum apparuil quid erimui. Scimus ('. suavitas, cum pudore sapientia. Sit ccrta alque li-
quoniain cuin apporuerunt, siniiles ei erimus, quoniam braia, suiijue opportunitate gratissima, silentii ver-
videbimut eum sicuti est, ut qui habet lianc spem in eo, bique raiio. Noc umquani omnino virginis os Inqiia-
tanciificet se, sicut cl illc tanctii.t ett (I loan. iii, 2, 5). tnr, ut lacuissc melius sit. Ciim ingenli cauiione dc-
Yult nobis coeleslis doctrina; dignitatem qua donaii bet loqui, cui non solum malus, sed eiiam utiosOs
sumus , frequenler ingererc, et honorem iiosirom sermo vitandus est
peccandi pudorem facere. Unde etiam Doininus ipse, Cap. XX. Siimma — tibiscienlia sii,noiiiia summn,
ad perfeciam nos benigniiatcm vocans, ail : Diligite vilia, virtutesque distinguere, qux quamquam sem-
inimicos vestros, benefucite liis qui oderunt vos. Et : per contraria sibi sint , aliqua lamen ex eis ianla
Orale pro persequentibus , et catumnianlibut vos, ti( jungunlur simililudine, ut disCerni omnino vix pos-
tilit fitii patrit vestri, qui in coetis esl (ilallh. v, sinl. Quam mulii^nim siiperbiam liberlalis loco du-
43). Non est enim quod sic liomincs Deo faciat ama- cunt, adiilaiionem pro humiliiate suscipiunl, mali-
liiles, ut pictas mentis, et boniias, qux tanta in Chri- tiam prudentix amplectuntur vice, ct slultiiia> sim-
Miaiioessc debet, ut eiiam in malis abundet. Deiquc pliciiaiis numen [At. stuliitiam simplicilatis nomini]
imiietnr benevulenliam, qui solcm suum oriri facit inipnnuni, alque falLici ac pcssima decepti simililu-
stiper bonos et malos, et pluii super justos et injustos D dine, vitiis pro virtuiibus glorlantur. Et quainquam
(/tom. XII, 13). Hoc ilaqiie tibi, vel iii primis absit, ha'c omnia subtilissima intclligcnlia debeas separare,
ut ncmini vel in vcrbo etiam noceas, ut in omnibus cunctasquc \irtutes cum suis liiieis insequendo, nus-
qiiibuscumqiie poteris, prodesse studcas, et nc vicem quam prorsus abscedere : prxcipue tamcii ficiam
qiiidero mali reddens, pro malis bona, dicoiite A|iO- hiiiiiililalein fngiens, illam scctare qua; vcra esl,
stolo, rcstituas. Numquara dctraciio cx ore virginis quam Clirislus docult, iiuiiiiliiatcm, in qua non sit
procedai.Vilium saiis hominum est, ct suam laudein supcrbia inclusa. Mulli cnim iiujus virtulis umbram,
qu.-erentiuin, alios viles facere ; quia alierius vitupe- veritatcm cjus sequunlur pauci. Pcrfacile est enim
ratione se laudari putant :et qui suo meriio placere aliquam vcstem liabcre cunteiiiam, salutare submis-
non possunt, placere volunl in comparalione pejo- sius, manus ei gcuua deosculari, incliiiato in tcr-
rum. Parum diximus, non solum ipsa noii delrahas, ram capite, oculisqne dcjertis, humilitatcm ac man-
sed ne detralicnti quidem aliquando crcdas. Pcssi- Euetudincm polllccri, lentu voce lenuiijiie sermoncs
mum est hoc viiium, quod klterum vilem facil vi- iiifringere, suspirarc crebrius, et ad oinne «erbum
deri. Non miuus auribus quam lingua fugias delra- peccatorem ac miserum se clamare. Et si vel levi
5S S. IIlEnONYMI OrEUUM MANTISSA. 56
(enunni: ofTcnsus sil, conliiiuo aitollere superciliuni, A ncin, nequc bibcrc vinum, Aposlolica voce laudatuni
levarc cerviccm, ct ilclicalum Jllum .oris snnum in- csi (/iom. xii, 15, 21 ). Quidquid illud est quud in-
sano rcpeme clnraorc muiare. Aliani iios liumiliia- niinniare corpiis poiesi ,
quod fumcnium suggcril
lem Clivisius ddcuii, qui nos aJ exempluiii suum v.iluptaii, casiitaiis ainorc rugienJuni est. Ncc laincn
liortalur, ilicciis : Discilc n mc, ijuia niitis suin cl hu- ita iii.igno biijus rei labnrc gravuri te vohiinus : ul
'
niilit corcle (ilallli. xi, 29). Qiii cum lualediceruUir, sub ipsu siatim oiicre succuiubas, pcr qiind niulli
iiiiiinialcilicclial; cuin palcrciur, non coinminabaiur. duiiinimio lcrvorc inenlis rationcm suaruin virium
Qinin 1 obis hiiiiiiliiateiii benius Pcirus insiiiuai : nun liabereni [.4/. Iiabent] subito conciderunl, cl ,
Ui::eiicorilet, ii.qiiii,e( /iumi7.'s, iio/i reddentes inaUim peiie aiite debilitaicin ,

quam sanciilatem de pru-
malo, iwc iniileilictum pio maleiliclo (I PeMi,22). piisito suo coii>ecuti siini. 0|itinius cst in ninni re
firo
Aurcranliir oinnia figinonl:! veib.ruin, cessenl si- uioiliis , cl laiidabilis ubiquc mensura. Corpus non
liiulati gcsliis, ct anlc occa>iorein scrmo placiilus. frangeiidiini, sed rcgendum esl. Siiil ergo niodcral."»
Ycriim [A.'. viruiiij buinilem palicntia ostciidil injii- sancia , et siniplicia in oinni meiitis bumilitaie jc-
ri;v. Nulluseign iiin |U:im in menie liia ulliiis sii vi- jiiiiia, (\ux ila altcnuciit corpus, iie animuin clevcnl,
lii l::cus. Niliil in lc sn|iciliiim, nibil arrogaiis, niliil nc res bumilit:itis gignal superbiain , et vitia de
di'ii:i|iic fa.NliiliOkuni. Apiid Deiini iion csi iiuiilqiiaiii B viituic nascaiitur. l^go , inquit , ciim nii/ii muloti
liuiiiiliiaic suliliniiiis. Ii-sc Idqniiiir pcr pKiplielani : e.sseii/, inducbiir cilicio, el liumiliabam iii jejnnio aiii-
iiip.r /•/Kcm a/i»m r(quiescinn[\\.rc!^piiiitiii], uiii tu- miuii Me.mi (Ptal. \xxv, 13). Vcstis .'ibjcclio, cibi
p:r liuinHem, el quie u.:i, ct tremenlein sermones nieos viliias ,

jcjuiiii l.issiiudo , cxstingucre dobeiit , non
(hn. Lxvi,2)? El numi;uaiii in irani exardcscitaiii- niiirircsupcrbiam.Quis rcni mcdicina! vu'nus faciat?
iiiiis, quud cnI sciiilnarium odii. Tnniiis nicniem ct iiide saiia Ixdat qii:i'quc, nndc jani la^-â curanda
luain rcplcal liiiinr [>oi, iil indigiiari oiiiniiio nnii aii- siiiil? Aiil i|u:c siipeicril >pes salutis, si isia aiiimx
dcas, ct iiiiiii nietii vincas.Bcatiis Aposlulu5,iiiiiiid:iiis rcnicdia sini vciicna '!
aiiiiiiini iioslrani, caiii'|uc iii baliiLKiilinn Dci pr:c- Cap. XXII. — L:ibiiieiii jcjunii lui , iiii-cricordiac
puaiis, claniat Ct dicit : ymiiis amarilmlo, ct ira, ct opcra ciiiiiiiiciiilciit , cl abstinciiiia tua ,
p:Hipcriiin
ittdifjnatio, ct clainor, el blasplieinia auferuliir a robii rerectionc sit gr.itior. Doininus Ioi|uitiir per proplic-
cum omni niiiliiia (Ejili. iv, 51). lam:,WiscnVor./inm volo, et iion sncrificiuni (Oj*. vi,
C.vp.XXI. — Adul.itoresut iiiimicos cave.quoruin C ). Iii Ev:iiigelio Clirisli vciba lcginius : Henti nii-
scriiioiics siipcr olciiiii inollcs , ct ipsi suiit jacula. scricoriles , (/iioiiiam ipsi misericordiam coineqiieiilur
Corriiiiipunt liciis laudiluis Icvcs aiiimas el malc (.Utitili. V, 7). Sed qu.Tso banc curam vicc lua avia
crcilulis inciilibiis blanduin vulinis iunigiini \Ai. iii- C niaterquc suscipiant. Illx has parles pro tc agant.
liiigiiiil]. Crcsil lii:c iii iiuslra xiale vilium , ct iii UIx ibesauriiin iiiiim in coclum levcnt. Illarum sit
uliinii) lii.c slciit , itcc jaiii augcri potest. Iii li:iiic csiiriciites alcie cibo, vcstire niidos, visilare infir-
oiiiiic iii:s scliol:iiii .sUidiiiniqiie dcdimus , ut ofli. nids, pcregrinos tecto siiscipcre, ct xierni spe pra--
ciiiin pulciiiiis illiiilcrv. Qiiudi|iic ipsi ab uliis lilteiilcr niii , Clirislo in pauperibus fenerari : qui dixit :
acclplimis, id allis qii:isi iinoddam iiiunus olTerimus. Qiwdcumque [ecislis uni ex liis frairibui meii miiii-
Et spc rccipieiidx laudis ,

cos a quibus laiidari vo- iiiis, milii (ecisiis (Matt. xxv, ib). Tibi vero, maxinic
lumiis, aiilc l.iiiilaiiiiis. Sapc adulanliuni reîslimiii dum in propnsito inatiirescat animus , ab omnibus
verliis ad fatiini , el iii sccrcln nicnlis favciiiiis ,
occnpatioiiibiis rcccdciidum est , et omnc stiidium
inaxiiniiiiiqiic frucinm ccpissc nos ducinms , si vel omnisque cura in ornaiidis nioriliiis exliibenda. Qui-
ficlis l.iudibns prxdicainur. Ncc cn;;ilaiiius qiiid ipsi bus ila vacare dcbcs , et lutam occuparc mciilcm ,
tiinus [Al. sumus scd qiiiit alieiis csse videamur

J
, ut iion divitcm tc seniias esse, ncc diiniinam. Nobi-
[Al. vidciiiur]. Undc co pcrdiicta rcs c.-it ut , ne- , lilaiis ad bnc lanluin niciiiiueris , ut ciini cbirilalc
glecla vcritalc meiili , de sula opiiiioiie curciniis, generis, mnruin sanclitaie cnnieiid.is : cl ciini iiobi-
qui lcsiinioniniii viix nuslrae , noii a conscienlia litaie corporis , atiimi virlulc iiobilinr proficias :
noslra , scd a fania perniius. Bcala mens est ,

qua; " magisquc illa iiobilitaie gloricris, qux filins Dci ct
pcrlcctc lioc viiiiiin vincit, et nec adulatiir aliqiiando, cobxrcdcs Cliristi facit. Ad quam si seinpcr inspi-
nec adulaiiti credii. Quu; nec decipil alterum , iiec cias : duin credis gandinin tc liabcrc qiiod niajiis csl,
ipsa dccipilur, tantumque hoc maluin nec facit ali- dcînis dc co qu.id niiiiiis cst gioiiari. Uiiinis i>lu
quando, ncc patilur. Niliil uinquani in le fictuin sit, prxclari geiieris digiilt:is, ct iilu.stre Aiiicii sangiiiiiis
nihil iimniiio fucatum. Conscicniiuin tiiani, qux cerie deciis , ad animain iran.-rcranliir. Illc clariis , illc
Dco seinpcr palet , in muliiludine versari pula. suliliinis, lllc sit nnbilis , illc luuc iiilcgraiii nobili-
Nuinqiiam nliud corde icncas , aliud ore profcras taiem suain servarc sc pulct, si dedignciur seivirc
[Al. cnrde , aliud ore prxicndasj. Quidquid pudcl viiii; , nli cisque nnn superari : A qito eiiim quis su-
dicere, piideat etiam cogilaic. Illud vcro noinni jain pernlur, liujns el tcrrus esl (II Pet. li, lii). Qiiid ciiiiii
oiniiibiis aiquc diviilgatum est, qiiain ulilis qu:imi;nc li:ic scivi:iiic niiimi iiidigniiis, qiiidve tiirpius, quani
liiiic propnsiln ncccssaria cst ,
jcjuniorum ct absli- ciiiii in cn, aul diiminatiir odiuin, aui regnai invidia?
ncntix virtus, inaxinic iii liis aniiis, in quibus cor- qu.iin ( um eiim aut araritia possidel, aut captiim ira
fori major xîus inett. Non manducare iiaquo car- lciict, vcl ccrlc cxicra sibi viiia viudic:ini? Non csl
,
37 PELAGH AD DEMETRIADEM EPISTOLA. 38

quod siM aluiuts de-nobitiiate generis blandialur :
A "is in roprehensionem inteinperans cadii ,
quodqufl
si ex meliorc pnrle sit faoiulus. Miilio esi indignius iaudabile est in tempore siio , flt de nimieLiie sui
meiite servire ,
quam corpnre. SiiperQuum arbiiror culpabile.
le monere. quam parca in procedonito debeas csse, Cap. XXIV.— Gencraliier quidem , sed breviier
quam rai* : cum le hoc etiam sxcularis ab Infantia strictimque dicendum est : in boins quoque rebus
lioiiesias dociierii', ct facile iiilelli{;as id tibi mulio modiim excesserit, vitium esl. M.igna esi.
qnidqiiid
magis in hac vita esse servanduni ,
quam maîme magna, inquam, ei quaegrandi studio conslal, pei-
secretum decet. Illud admoneo , ut ipsis qunque fectrevil.T; ratio,
consiimmataBqiie sapieniine esl, scire
saluiationibos, qux libi in cubicirio luo exhibendx quid quo insequaris modo, ci ad omnem acium pr.-e-
tunt, ccrtissimum inedum ponas : non «iiii nimix, ferendoconMlinm : nihil facereqnod fecissepoeniteat.
ncque quolidijiix , ne non lain ofTiciom ,
qu3m in- liiira unius horje spatium mutaturhabilnsijejunare.
quietudinem pnustare videantiir. abstinere, psallere, vigilare , nnn tam studio opus
Cap. XXIII. —Et quamqnam omne vits lux tempus habent, quam voluniaie. Quidlibet incipiens, sialim
diviRO debens operi coiisecrare : el nullani prursiis ni volnerii, ad ipsa perfectns est immo
: illi hoc fa-
l:oram a spiriiuali profecta vucnam csse conveniat. cilius facere possuni, qni recentes cnrporis
vires de
cum libi in lcge Domini die ac nocie mcdiiandnm B sa;ciiload proposiiiim afferunt. More3 vero muiare,
sili(PM/. i) : debei tanieii aliquis csse deierniinntus singnlasqiic virluies animi formare in se, aiqne
pcr-
cl coiisuiuliis horaium numcrus ,
qiin jilenius Dco ficcre ,
grandis slndii est , et longse cnnsiicliidinis.
vaces , et qui te ad summam animi inientioiiem , Itaqne mulii in [Al. add. hoc] proposiio senescimus,
velut quad:im lcge coniineai. Opiimum est ergo huio et ea , prnpicr qii» ad ipsum proposilum vcnimus
operi niatul num depuiari lempus , id esi meliorem non liabcnins. Tii.i vero conversatio nova esse dcbet.
diei partem , ci iisque ad burom leriiam aniniam mira gravitas, paiienlia, mansueiodo, pieias qnid- :
quotidic iii ccelesii agone cerlantem , lioc veUii spi- qnid sanctius csi aiijue pcrfeciins , nuidqnid m.igis
riiualis quodam palesirx cxerceri gyinnasio. Ilis tii Dci) le cniiiniendare pniest, ei m.ijorem in coek facere.
per siiigulos dies. Iioris in seerelioris domiis parle id scni(>fr sequere , id sempcr ampicciere ( 1 Cor.
01 a , clauso cubiculo luo {Maiih. vi, 6). Adliibe libi VII , 54 ). Sponsa Chrisli niliil debet essc oniaiius.
rliam in urbe [Al. orbe] solitiidincm, et remola pau- Tniiio majore placendi siudio opus esi, qiianto major
IsperAh hominibus, prnpiiis Deo jungere aspcclui- : csi illc cui placendum cst.Saeciili vcro virgines, quK
<|ue tuorum reddita, leciionis frurium el oraiionis se nupliis pri| arant , et indiilgcnliam magis Apo-
osiendc.Nihil eiiim in liuc secreto magis ageredcbcs, sii)li, qiiam consilium sequi malnnl, magisque am-
quam animam divinis eloqniis pascere. Et quanuim G plectunlur inconlincniix remedium, quam prxmium
ci per totam sufflcere possit diem , hnc cani vcluli crniinentix, ul sponsis placeant, eosque in amorcm
«ibo pinguiore satiare. Ita Scripiuras sacras lege ,
sui magis inciienl, niira se solliciiudiiie formare
ut sempcr memincris Dei illa verba esse, qui lcgcm siutleni, cl naluralcm corporis pulchritudincm, or-
siiam iion solum sciri, sed cliam impleri jubel. Niliil nandi arte commeiid.ini. Ilxc esi illis per dies sin-
c.iim prodest facienda didiei>se, et non fa«'ere. 0|iti- golos ciira prsecipua : decentibus fucis colorare fa-
iiie uieris lectione divina, si eaiii libi adliibeas speculi cicm, implicare auro crinem, ei ardenies concharum
v'.ce, ut ibi velut ad imnginem sunm an;ma ri-spiciat, lapides, capiljs honorcin facere, suspenderc ex au-
cl vel fueda quxqne cnrrigat, vel pulchra plus ornei. ribus patrimonia,brachia ornarc monilibus ac later;.,
I.eciioncm frequenier intcrrumpai oratio, etanimam ei inclusas auro gemmas a colio in pectus dcmiltere.
jiigiter adhxreniem Dco ,
grata vicissitudo simcii Non minorem sponsus luus reqniiit nrnatum qui ,
nperis accendat. Nunc te igiuir ordo iiislniat rce- cum uiiivcrsam Ecclesiam salutaris aqnx lavacro
lesiis hisiorix : nunc sancium David oblectei can- puriflcatam sinc macnla rugaqne reddiderit, qiiotidie
licum nunc Salomonis erndiat Sapientia nunc ad
: : cupit eam fieri pulclniorem , nt scmcl a viiiis pec-
limorcm Domiiii incrcpaiioncs iiicilenl propbeia , C:ilisque miindaia , seniper OTnctnr decore viriutnm
rmn nunc Evangelica ei Apostolica perfeclio le
: ^ (£p'ic-«. v, 26, 27). Kt si lioc a toia requirit Ecclesia,
(.hrislo in onini inoruin sanclitale cunjungal. Qiix inijuaet vidua-contiiicntnrctnuplx : quaiiliim, putas,
paraiida sunl , mciiiorix pcnitus inserc : cai|i:e jngi ejspectai a viigine, qux ex pnlcherriino lioc quodam
incditatione conserva. Qnae maturanda suni , fre- Ecclcsix paralo, velut angustior quidam flos videtur
qnenter revulvc, ut divinum lioc sindinm , et coele- elccta I Assume ergo omncm illum ornatiiiii , per
îis scliol:i,ci niores siiuul virginis orncni cl sensiiin, qucm placereCliristo poics. Satis pulchram Dco crede
lcidantquc libi cum sapientia sanctiiateni. Undc facicin luam , si liominibns pulcbra apparere non
Scriptura dicil : Qui quccrmt /)eum , iiireiiieiit sa- studeas. Istud ornamcninm scrva capitis ,
quod ac-
'
pieniiam cumjusiiiia. Sit autem ipsa lectiotemperala, quisivisti Clirismatis sacrameiito cum tibi , in cce-
cui liiiciii coiisilium, noii lassiiudo imponai.Nam ui Iciiis regni mysicriimi , Oiadcma quoddam regalis
iinmoderala jejunia ct ardor absiincniix, et cnormes unriionis impos' m cst Opiinia ornamenla sunl
iiiordinaixqne vigilix, iniemperantix coargnuntur, aurium , v.erba Dei. Ad ca sola paratus esse debet
idqiie nimielaie sui pariunt, oi hxc ipsa postea, nec auditus virginis: eaqne prctiosissimis lapidibus anie-
mediocriier qnidem ficri possiul ; iia studiom leciio^ ferre. Omnia prorsus membra decoremur opcribus
,
39 S. HIERONYMI OPERDM HANTISSA. 40

saiictiiatis : toiaque virginalis animi pulchriipdo , A prcsnme yictoriam. Hxc enim si tu omnia inslni<-
gemmali moniils instar, vario Tlriuium fuigore re- menla possideas , secura procedes ad prxllum spi-
splendeat. Tudc vere concuplscetrex decorem tuum, rituale, nec pavebi* diabolum cum toto exercito
diceiijue libi Tota formow e», proxima mea, el ma-
: suo. Cadent enim a latere tuo mille, el decem nuUia
cula non est in te (Canl. v, 7). El lixc libl ornamenia a dextris tuit : ad te autem non appropinquabanl
qux dixi, eiiam enmi munimenia maxima : et qux ( Psal. xci, 7 ). Bealus quoqiie Jacobirs ille Christi
ipsa le [A(. le ipsam] ornarc Dco, et c<mtra diaboluiu miles emeriius non minor nobis auctoriiaie de boc
nrmnre possint, qui per levc intcrdum quodrumqiic liello victoriam polllcetur : Subditi, Inquit, estote
vilium .id animam ingredltiir : et si virtutum propu- Deo : resisfile aulem diabolo, et fugiet a vobis (
Jae.
gnacula non reslstani , noslro nos repelllt loco , et IV, 7 ). Oitendil quomodo resisiere debeamus dia-
contlnuode hosie flt domlnus. PropicrquodScrlptura bulo, sl uiique Eimus subdiii Deo, ejusque faclendo
nos adhoriaiur.et dicii S> ipWituspoleitatem habentit
: voluiilaiem, ut dlvinam etlam mereamur graiiam :
ascenderit super te,locumtuumne dimiseris (Ecc[.x,i). et facillus nequain «plritiil , auxilio sancti Splrltus
Cap. XXV.— Ab eo jani lemiiore, quo primumper resistamus. Neque vero aperia conlra nos pognat
Tirgiiiiiatis professionem Domlno consecrai4 es, ad- acie, nec publica nobiscum fronte congreditur, sed
versarii in te crevit odium. Ei qui aliena lucra pro B dolo vincit ac fraude, nostraque contra nos ulilur
suis damnis liabet, se amislsse ducit, quidquid le vuluntaie. De consensu nosiro adversariiis vircs
possessuram dolet. Grandi llbi opus est vigllantia, [ At. de coBsensu adversariorum vires ] acci|>it
grandique cura : et tanlo sollicitius cavendus est nostroque nos, ai dici solel, jugulat gladio. InGrmus
inlmicus, quauto apud Deum diiior esse coepisti. hostis est qui iion potest vincerc nisi veUnicm.
Vacous vialor el nudus non limet latronis insidias. Procul a nobis desperatio, procul omnis ab animo
Securus a nocturnis furibus dormit pauper, etlam recedat pavor advcrsariorum. Non adjavcmns, sed
si clausira non muniai. Diviti vero opes snae latro- vincamus adversarios. Dant illi quidem conslllam,
nis semper imaginantur occursum, et jugl sollicl- sed nostrum esi vel eligere, vcl respuere quod sag-
tudlne, nuciium somnuro adimunt. Undc tux qiio- Non enim cogendo, sed suadendo nocenl.
geruiit.
qiie dlvitlx, co;Icslis iliesaurus, ista cauiioiie iiidi- Non exiorquent a nobls conscnsum, sed ezpeiunt.
gent atque custoJla. Quanlo diiior es, taiito dcbes Uiide etiam Anaiilx diciiur: Quare lentavit cor luum
esse vigilamiur. Qui enim plus possldet, plus debct Satanat menliri le Spirilui tancto ( Actor. t, 3 )T
llmere ne perdal. Iiividere non cessat auctor invi- Quod ullque illi Aposlolus nomquam Impiitarel, si
dix. Et qai seiiiel a Deo ipse projecius esl , taulo id absque ipsiu» voluntate diabolus fecissei. Ipsa
majori livore torquclur, quanto aliquem apud eum C eiiam Eva ideo [Al. Jnm] condemnaiur a Doraino
viderit clariorcm. Qui iiivldii Evx paradisum, quanlo {Gen. ii) : qaia ab eo qnem poieral superare, supe-
niagis invidel tibi regnum coelorum! Cunclai niibl rala est. Nec enim nieruisset a Domino, irfjustitis
crede, ille naiic circumli, ut bealus Pelrus ait, de- puniri qux victa est, nisi viiiccre ipsa poluisset.
Torandi te cupidus (I Pet. v, 8) : in modum ruglcn- Cap. XXVI. — flujus nequissimi hoslis cst illa vel
lis more dolosi hosils univcrsa

teonis ingrediliir, vcl prima callldiias, ei ars doli plena, fatigarc cogiia-
pcrlustrans, explorat omnes ailitus animx lux : an lionlbus rudcs animas : et novellis in proposllo
sii aliquid infirmuin ct minus lutum, per quod pos- menilbus de ipsa interdum cnnversatione afferre
sit irrepere. Rlmaiur nunc ille omnia, et singula moerorem': ut facile ab hujus rei profectu deterrea-
quxque iterteiiians, quxrit vulneri locum : cujus tu tur animus, ciijus initia amara cognoverii. Itaque
insidias sollicite debes provldere, ut qux cum Paulo solet tam sordfdas nonnumquam et impias cogila-
non Ignores astutias ejus (II Cor. ii, 11). Qui cum jtlones inscrere menti, ut qul tentatur, dum suum
lerrlbiles dlaboli pnieslates prlncipaiusque descri- illud pulat esse quod cogitat, deieriorem se per
bat, nos nihllominiis hortatur ad jiugnam, liostium- spirilum Immunduin proposito suo arbiirelur eOe-
que vim pandii, ut aiigcat solllciiudinem milllum.
; multoque purlorem animam habulsse se ctum
Non enim vult nos esse timidos, sed paratos. Deni- Dcredai, cum adhuc res sxculi amarel. Vult enim
que non fug.im suadei, sed arma suggerlt: Propterea, hls, qiiibiis invidct cullidisslmus inlmlcus horrorem
inquit, aecipile arma Dei, ut possilis resistere in die propositl ex desperatlone facere sanciiiatis, ut eos,
malo, aein omnibus perfeeti siare ( Eplies. vi, 13). obsidente tristiiia. et si a proposilo non revocat,
Ac siatim inslrumenia slngula spiriiualls pugnx certe reiineai a profectu. Propter quod niaxiine
Iradens, addidlt et dlxit : Slate ergo succincti lumbot sanciariim tibi Scripturarum sladium diligendam
vetlrot iu terilale : el induli loricam juttitice, el cal" esi : illuminanda divlnis eloquiis anlma : et coru-
leati pedes in pr<eparalione Evangetii pacit, in omnibttt scanle Del verbo, dlaboli repellCDdx sunt lenebrx.
lUtumenles tculuni fidei, in quo potsiiit omnia lela Cito eiiiin fiigit ille ab ea anima., quam sermo divi-
neqwstimi ignea extlinguere : el galeam taluiit attu- iius illuminat, qiix ccelestibus seniper cogltationi-
•niie, el gladium tpirilH», quod est verbum Dei, per bus occapntur, in qua assldnum est Dei verbum,
omnem ralioneni el obiecralionem. Et quoiiiam de ciijus vlm ncquam spirilas non pnicst ferre. Ei id-
boc bello licci etiam feminis triumpliare, suscipe clrco beaius illnd Aposlolus splritalis belli iiiicr
bxc arma Pauli, et laoii hortaiioiie ducis certam cxiera instrumenla gladio comparavii (Ephet. t, 17).
:
il PEL.VGII AD DEMETRIADEM EPiSTOLA. 42

Esiniilem lulissiimim 9i(]ncpcrreciiiin, ul assuescai A tti. Qua dc rc debcs (socpe cniiti rcpclo quoil fieri
animus sollicila scmper pcrvigilique cuslodia dis- sempcr [At. scuicl] \olo) sauctas Scriptiiras sine
ccrncrc cngiiaiiones suas : et ad primurn aiiimi intcrmissionc nicdiiari , liisqr.e li:am replcre mcn-
mnluin [Al. deerat moium] vel prcbare, vcl reprn- lem : ct malis cogiiaiiiiuiinis locum aufcrcns, diviiiis
liare, qiioJ cngitat : ul vcl bnnas cogitalioiics alal, snirauin scnsibus occuparc : quanlumquc Deoin
vi;l stalim cxslingual nialas. llic nnmqiic fons esl dillgas, cx dilectinnc lcgis cjus oslendcre. Unde
boni, [l/. lliuc et quod oiig!)] cloiigo pec- Scriptnra dicit : Qui timent Dominum , inqtiirent
candi, omui<!que ingenlis delicli iu oorde principiuni quod beneplacilum est iUi:el qui diligunt euw, rrple-
cst cgitjiio [ Al. cogit;ilione principium est, quic ],
buntur lege ej.is (Eccl. ii, 7). Tuuc scnticiiS qiianliim
qu.-c unumquodque opns velut in'quadam cordis ad cjus amorcm adjuvcl te sapicntia : qu.iiilum sil
laluila dcpiiigit , aniequjm faciat. Nam sive illc in le divinae legis auxilium, ct Domino cum D.ivid
.icMis, sivc sermo sil, iit profcralur, antc dispoiii- Ixia caiilaliis, In corde meo abscondi cloquia lua, ut
lur, cl cngit:\:ionHm consilio discernitur quod fu- non pecccni tlbi {Ps. cxvm, 16, 51 cl scqq.). Es-
lurum csl. Vidus quam brcvi inlerdum monaenlo ciiatidus cst ciiiin spiriiualiLus sUmulis scmpcr
qua'que isia quis cugitet, cogiialaque pcrliciat : iicc rnimus, cl majori quolidie ardoie renovandus. Ora-
quicqu:im omiiiiio, Tcl liugiia, vcl raanu, cilcrisque B lioiiii inslaniia, illuiiinatio icctionis, sollicitiido
niembris agiiur, nisi cogiialiones anlc diciaverint. vigiruirum, ct diurna, et nociurna cjus iiicilamenta
Unde el Doiniuus iii Evangelio dicit : Dc corde lio- sunt. IViliil cniin in Iioc proposito otio dptcrius cst
tiiinis procednnt cayitaiioiies wate, a(/ii/(criMiii, [or- qund noii snlummodo non acqnirit nova ; scd cti;im
nicatio, liomicidia, furla, [alsa testimonia, aearitia, parta [.4/. parata] coiisumit. Sancl.x vita: raiio pro-
nequitia, doliis, impudici:ia, oculus inatus, blasphe- ccssu gaudct ci crescil : ccssatione lorpcscit , et
iiiin, srperbia, slutlilia. IJcec imit qucB er>inquinanl dclicit. Quoiidianii ac rcccnlibus virliitiim iiicie-
liomiiies (.iliittli. XV, 19, 20). Omnis ergo sollicitudo mentis mens instauranda est : et vivcndi nobis Imc
tiia, oronis iutcniio d^bei esse in cusiodi:i [At. cor- itcr, iioii de transr.cto, scd de reliquo nielicnduni.
dis custodi ]. Ibi le inaxime «portet observare pec- Quaindiu suuius in hoc corpoie, nuuiqi;ain nos ail
r.:iiiim, tibi iiasci solct : siatimqiie ad primam icnia- perfccliiiii veiiisse crodamns : sic eniin meiiiis pcr-
liniii.s rcpugnare riciem : ei nmlum antcquam vcnitur. Taradiu iion rchbiniur rclro, q.iaiinliu ad
crusc.n, cxsiiiigiicrc. Nec eiiiiii exspcciandum cst priora conlcndimns. At iilii (a"pcriiiiiis siaro, dc-
augiiiciitiim cjiis rci, qu:c timcri dcbcl a parvo : ct sccndimus : nostrumquc iion progredi, jain revcrli
gtia: t.uto facilins viitciiur, qiianlo ci cilius repii- est. Cesset omnis ignavia , ct inulilis de pr;rlcriti»
giiatur. Idco cl.iiuat Scriplura diviiia : Okimi cu5(ai.'ia C laborc sccurilas. Si voliimiis noii rediic, ciirrciidiim
serva cor Inum: ex eo eniin exilus tilcc (Prvv. iv, 21). cst. Bcatus Apostolus de dic in dicin vivcns Deo
Cap. XXVIL — Disiingucndcm csi autem inti-r noii qiiid ante fccisscl, sed qiiUI r.icere dcbcrct scm-
islns cngiiatioues, quilius vulimtas favel, quas ciim pcr attcndens, diccbat: Fra;res, ego ine iijn arbilior
ddcciionc ampleciiiur. ct inter e.ts cogiiaiioncs, coiiiprcliendisse aliquid. Unum ,
qiia: quidem
aitlein
(pi:u teiiuis iiinbrae niodo prxtervolare menlem so- siiiit iciro obtiriscens, ad ea lero qu(V sunt pnora me
leiit, scscqiie inuiumiiiodo, vel iranscundo inuii- exicndens, ad deciinnlum perscquor braviuvi supcrna:
slrare : qnas Gr.i:ci ru-ojf vorant : vel cerle intcr vocalionis Dei {Pliil. iii, 13, 14). Si be;itus Paiilus
illas quac rejiiignanti ac invilo aniiiio snggcriint, vas electioiiis, qui it;i CliristUiu iudiiliis cral, iit
quibus mcns eiim borrore (|uodam rciiititur ac rc- diccrct : Yivo aulcm jcm nou cgo, vivit v:-ro in me
sistit : qiiibiis ut contristatnr adiiiissis, ita gaudcl Cliristits {Gat. II, 20};adlinc lamcii se cxleiidil, nd-
ex|iulsis. In illis quideiii i)ux sc levilcr mciiti o^tcii- liuc crescit ct prclicit : (|uid nos l;nere delicmiis,
duiit, cl qiuisi fiigieudo dcmoiislraut sc , ncc pcc- qinbiis oplaiidum csi, ul in linc nnsiro, Paiili prin-
catuiii umiiiiio, nec pugna est. Iii iis aiilcni , ciiiii cipio coniparcniury Kigo lu buuc imilarc ijiii dixil :
qiiibus aliquûdiu auiina iuciatur, qiiibus rcsistit Imitalores r.iei csloie , sieitt el ego Clirisli ( i Cor.
voluntas \At. voluptasj, aiqualc ccrtaiiicu csl. Aiitlîv, II). Obliviscerc ouiiie pia;teritum : it quotidic
cuiin coiisenlimus, ct vincimur : atit rc.-puiimis ct iucliuarc le pula : ne pro praisciiti dic, qim dehc;
viucimus , cl aciiiiirimiis dc piigua [Al. i>iigiiatlo:ie) scrvirc Deo, pratciiliiMi iiiipiitcs. 0|itimc (piasila
vicloriam. Iii i!la erj,"» laiitiiiiimodo cogil:iiiono (ustndics. si scmpcr iui;uir.'.s. Daii iiiim |ai;i:a slii-
peccatiim csl, qii.n siiggestinni cuiisciiauiu niciitis liciit, si puaic ccssavcris.
dcdit : i|u;c lualum siiuiu blaiidc fovct : qua: in fa- Cvc. .XXVIII. — Dicis forsilau : Ciandis lalior csi.
ctniii gcsilt criimpcre. Iliijiisiundi, cngiiatio ctiamsi SeJ rcspicc quod piuniisscni e.';| : Oiiiiic npus le\c
PN ;ilii|u(> iinpidiia casu , unn iuiplcai voliiniatiui, licri siili'1, ciim cji-s pictium f ogilatur : ct .vj.es pr;f-
liiliiliimiiiiij :iciiuuc criiiiiiii:> ci:udcmnaliir a Do- mii solaliiim cst labjris. Sic duiiis agricola iiiar.-iliiiu
liiiiio : iit illiid iii Ev;ingclio lcgiuius : Qtii viderit. diu c:inipiini, ct piiiguinrcs (jtio glelias viidcntu vo-
iiiquil, mutierem ad coiicupiscenduin eain, jnin ina:- ^ mcrc scidissc sc gaudct, ct iiiirum in modiiin ipsa
clialui esl eam in corde suo { Matt. v, 28 ). Apiid opcrisdlfficultatc Uctus speiii scgciis dc laliorc
nioii-
Dcuiii, cui iioia .suiit nuinia eiiam autequniu fiaiii, tur. Sic negotiator avidns maria conicmnii ; speci.i-
V9!uiil's pcrfccn facicndi, rcpH|aiur pro opere h- rc aujus fliictuum Sjiunns rabieiiiquu ventwruui.
Patrol. XNX. 2
:
4", S. niF.RONYMI OPEUUM MANTISSA. 44
Duiniur' in omni laJKirc nc pcrirnlo lnci.Mn to^'i ai, A illi<ni laninm dicm (ot.im [Al. tac. tolam] p.nra tc, in
ei l.iîiiudincni <în:i:l iililiviscilnr cl lininrem. Cim- quo ninndi gloria rmicnda cst. Illuni, inqu:iin, diciii,
$i>li'i:i, i;iixsii, ni:i;;nilii:liiioiii pncmii Ini, si laincii (|ucin Sahaiiir diluvio coinpnravil : qiii nuiltos f:.l-
('i:nsidti:.u |)ul::.-l qiiidiiiiiil iinincnsiini CSl. 1*1)51 laci sccurilale diiccplos, furlivo, ut ail Aiioi-lolin,
:ili>CL'.v-i'iii ;l;ii:ii;r, |) psl cariiis iiiUriluiii, posl favil- comprolicudcl adventu (I Tliesy v , 2). Quein lieal.is
l.is <'( ri:ii;ruiii, iii 'iiulidiciii slalniii virgo i'0|iaraiida quoque relriis desi riliens ail : Adveiiiet (luiem ilici
f.s. .MkiiH.ii iii u-rra: <.'i>r|ius iii ca:'.uni ulcvaiidnm esl Domim sicul fur : in qua cxti miuiiw impclu tiiiiit-
i'l !ii'Ma'o liiuiii iiiiitxiilalil.itis li-niuc iiuiiandiiin ibunl. ELmeiita vcro a calore risolvenirir. CmKigilur
i!\. r i>l lra'C :ingolii.'tini is doiianda consorlio : re- \Al. Uicel i;i!t!ir\ liwc omnia dissoleenila .s.-ii', (jualci
jiiiuii . (!< i<|iliira <a''.oruin, ac iii pcr ictiiiiiii uiniisiir.') o)tor'el nos esse in sanctis couveriâlionihus elpieKilibus
ruiii r.iii i:>li>. Qii il <'i'gii rcliiiuies l'jiiiiui> pro innui- c.ifêctiiiiles et propiraiites in ti(h\nluin Domini Dei,
biis qiia- rciribiiil lilii (Psul. cxv)? Qiiid lanlo reiiiu- in quo cali ardenles solventur, ct elementa ignit calore
ncr.iii.ri! il:ir:iiii piitaliis, ciijiis laiila siinl prxiuii'? Kibcsceni (II Pei. iii, 10)? Reiens faciuni cst, et quod
Uii.lc b'.ili:s .ijiO>liil!'.s,.Vrt.'/rt', inqiiil,.•.((»( co):Uiijiiir ipsa aiidii-li, cnni ad slridiiUc liuccin:c sonuiu, Cotho-
;;<;.'.'..;iu.'<Ci llujiiî Jiii;/) .ri.i (iil f::tiintiil (ituriiim, qiKP le- ruiiiqiii; clainnrem, liigiiliii oppressa nielu domina
vtli:i<liiir in iiobis (lluin. viii, IS). yuiil cniiii (liwiinin B orliis Kniii.i coiilrcniuil. Ulii tiinc nobilitatis ordo?
vil l.ucn^. vo! p;ili |.o siiiiiiis iii brevi liiic loiuiioie iibi cci ti ct disiiiicti iliiiis digniiaiis gradus ? Periiiix-
vii.i: iKifii.i: : ciiiii id >iiiiii'M'laliiale i-it coiii|'eiis;:iila oiiiiiia, ct tiiiiorc conriiâ, (iiiiiii doiiiui planclus,
diiiii '
et aqiialis fuil pcr cuiicln,- pavor. Uiium erat scrviis
r.Ai'. XMX. — Projiier ijuod idein Aposio'u5 ait et niibilis. Kadeiii (iiiiaibiis iiii:igo iiioriis : nisi qiiia
/i/ e,i,in (jni)d ./i ;)i(i'ii'ii'i s:':culo csl monicnlancum ac iiiagis c;iiii liiiicbaiii illi, ipiibus fiicral vila jucuii-
lcie triliulnliuris tioslriv : supra modum in sublimiiaie, di.r. Si iia inortalis liiiicmiis lio^tis buiiiaiiam
u::ertnint (ilorUv pondi:s ujtcnilur iu iiobis ( II Cor, niaiiuiii : qiiiil facieniu-i ciiin clang^re terribili luba
IV, 17). Ue.^piiaiitiir lioiiure;, d(vpiei.inuir diviiiae. inioii:irc de ca-lii cu'|>: il ; cl ad illaiii :ir(bangcli
Ipsa (pi,i>|iie vita iioslra inanyrii aiiioie coiiileiiiiia- voecni, oniiii biieeiiia ebirinrcin, loliis siniul rciiiu-
iiir. \'.i liacc 'iiiiiiia ciiam si pio ;eieruiiaiis pra'iiiio gici iiiuudiis? ciiiii viileiiiiiiis siijier nos iioii in.iiiu-
ii(i;i ilareiilur, ess.iil t;iiiicii qii;uiil(iipic perilur;>. l.ieia :iriiia eoiirnli, scd ctvirlules ca>loiiiiii coiiimo-
Aiii.lMlii: eli;iiii lioe i li q';i.veiiipi'r ciijiiniil piissiilere. veri, sicu. Proplii ta dieil : Cum veneiit Dominus po-
Qiiicii iiiiiilo: iueiii(iii:i iiiulia rermel iii lua.viiiiis liii- nerc orbein ternv dese:tum : et peri;ilures perdcre ex
iiiiiiliiis ac ili\iliis couslitiiioi, repeiilu dc siiiniiio eu (Isii. Mii, -i) : qnis tuuc nobis pavor, qiuc caligo.
illo p.iic:iii;G fasligio ciiiiciili.-se : et eos qni tniiiore G qiiic leiiLbne, ( uiii iios sa>pius ;ic tolies adiiionilos ,
clati, aliiiil qniddaui quaiii boiuiiies essc se pul:i]i:>iit, el laiiicn iiiipar.itns dies ille repcieril?rmic, iiiquil,
exiiii liiiiilem siki dncuisje iios (luiil Iiieriiil. Qiiid pliiiiijinl super . e oinîes tribus lerne : el videbunl Fi-
(niiii iii biic iiiiinJo st.ibilc? Q::id vcro firiiiiiiii cst? liuin lioiniiiis renienlcm in nubibns coeli cum virtitle
Qnid porro iioii bicve el iiueituui, ct cas:ii iui;i scr- ntultn et niiijeftnie. Tunc dicent ntonlibtis. Cndile super
vieiis? Qiiaie istiij boimiii csl, qiioJ seiiiper tinicas nos:el ruH.bus, Operile iios:etpctris, Apcrilc vos )iobi.i
auiiilerc? ipiod vcl aiilcrciidiim abs te nieliuis, vel :i (M:i:ilt. XXIV, r.O r/ se:;q. Lu:.\s\, 27 el seqq.). Ve-
le reliii(iue;iiliii'i Eii.is? .Naiii ct si niiilo id eripiauir riiiii li.ic eornni iiiit, qiii variis Iinjiis iiiuiidi dclenli
easu, \el iiioile cerlo perdeikluin csl. li'. si vita iio- ciiiis, de iiiiiiKli noii ((.gil;iiil riiie. Tu veio cui ad-
lilra lciidiilur pcr iiiillc aniios:elad cxireiiiuin illiiiii veiiliis Cbristi dierum iiocriniiiqiie iiiedilalio esl,
tornis dieui :elatis, (inoliJi;iiia deliciaruiii vnliplali: ciii jiro ciiii^cieiitiic piirilate, iJoiiiiui cst oi.laiida
veniaiims : ipi.ilu linc, qii:eSo, diii est, quod liuc dc- pr.iscnlia : qii;c consuiniiiaiiniien) s;i'Ciili qunsi ccr-
lctiir! .\ut qiiiM illiin vohipiaiis fruclus esl, qui sta- liiiii pr:en);i liii te!ii|iii.i exs|>ecl:is, (xsiillalioncni
lim ut ccssavcrit, viJebiiur libinon luisse?Agejaiii, dcca'lo cajiics, noii limorcm. Tiinc ciiiin tii saii-
Iransactum vilic lu.e teinpus aninio revolvc. Noiiiic (Jloruiii niixla clinris, ct sanclis coniilaia virgiiiibiis,
viJcbitiir tibi umbra (iu:cdain fuisse quod transiil :
D spouso obviiiiii siibvolabis, et dices : Inrcni quem
cl ad iiisl;ir somiiii teiiiiis, iiicerfiin csse oiniic qiiod qua:sivil anima mea (Ciinl. ili, i ). Ncc iillins jnm
\idclur?lIoc idein et decrcpilus scnex senlirc pot- teniporis icp;iraiiiiiieiii liiricbis, iiu.-u scuu I innnor-
cst, cui coiiveuit dicere cum propliela : Dicsinci sic- lalilalis gloiia, ct iiicorruptionis splciidorc doiiaiida
VI umbra declinavcruiit , cl cgo sicut fenum urui es : ci cuni Cbristo semper futura es , Apostolo
(Psttl. XXI). dic.;iile : Quoniam ipsc Doininu:i in jttssu ei in vocc
Cap. XXX. — QiKid >i Ikcc etiam liic pnssumus di- areliuiiiieli, el i:t lubit Dei dcscendcl dc cielo:ct mor:id
ccrc : nbi (juaiiivis brcvis, lameii qiiia pncsciis cst ijui in Chrislo sunt, rcsurijcnt primi. beiitde nos (jui
vilalsia, niagiii penditiir : ip.il.l in iiituro dictiiri sii- liciinus : qiti r.elinquimiir, siniul rapicmur cum illin
iiiiis, ubi iiiajorc icleruitalis pra'seiilla {.4/. sciential iii iiitlibus obiiam Domiito iu acrc: el ita semper cnm
ii;iiisnctiiin oniiic pro iiibilocsl? Il.ee tn iccuiii dili- tliri\io erimus (I Tliess. iv, 10, 17). II:cc sil igiliir
ijciitcr rcvolvens, ei lircviiatem vita' luijns noicniiiatis ciira tua scmper, lioc stiidiiini : Ii;e<' jiigitcr virginis
coiileinplalioiic despiclcris , ipsiim quoque coiitcin- cordc v(ilv:iiilur. lii liis lolius diei vcrscliir lalior.
ptuni inundi, niajori animi virUile coulcninc ; cl ad In bi.s nociurnus [Al. noclis{ soiiinus rcponaiur, In
:
, :
*' EMSTOLA ir. DE CONTEMNENDA H^RP.DITATE.

46
I.XC [4/. l,oc] a,.ima rnrsus cv:gilet. Elenin.
ullus A orc respon.lit, q„o
an>plius confu.arentur. si proda-
l:ib(ir diirus : nullutn lempus longuin videri dcbcl, rentur, ralso se qiiaerere queni
sprevissent, diccnie
quo gi<iri;i |;1/. (Ir>naj xtcrnil.ilis acquiritur. ipso Si credidissctis utique et mihi Joan. v,
:
{ 46 ).
-MOMTLM IN EPISTOLAM SEQLENTEM. Scd qiioniam el ego vesier sum, ci vos yeie scio
C.nndeom wc nolum hncieimi qui'Sisse judiciuni ejus, qui iCgyptium saudcnlcr
iicmiiii siibsequeiilis
Aiicltireiii l.piitoliv ttcpT,liciiilnse : qitotl eniiii fnlir; cccidit, et cum advcrsario, dum in via estis, niii-
liitiimur llieioi ijnio. yaltint esl, et xiijlits i/ise clanvtt iiiiui ciio confoedcrarc coiicordiam .ipud
lib lliciOi:y...iiii:u , JuiI:i;os
(/i«siiit/;.s immatie ijiiantum. Acccui
inuetn sibi siiain seiilciiliain relinqueinus, siipcr ip-os
II q:is ilte jitcrii; uec saiie iiifimi
i,cii)i,.tl,o, qiii
. •frsW.ii sciiinur, scd mngiti Aiiyusliiii discipHlas re- eam proiulcrc vcnientcin.
perliisesl. I,iiiin|.|iis |iic>|j5 ler (ui( iUc Lib.
de Viris II. Nos liuniilibiis de Domini
illt-tlnhu^,cnp-xu\) srri|iMl ud ditas sororis, .iin;i|- lciiit.ilc dire:iius :
Vobis riaUim esl scire tmjsleriitm {ilaltli.

1.1S (.liriiili, (luviiiloiicm puliciti.i', ci aiiio-
i|ii.i- iili \lii, U). \c
leni ieli;;ioiiis exli.i-rcdjCi: siint .1 pnrcnlibiis,
Epi- proinde, ut ad c.xordiuni divcriiciili revcrl.iii .r,
slulas duas, in inojiini libiiiriiiii rnnsulalonas ele- harediiaiem ill.im vobis arbiiror toniciniicmlani.
gaiiii el upeilii SL-ininiie, nnn soluiii ralioiie êd ,
nec aliqiiid .i judice s.-eculi poslnlanduui. Qiioinodu
itiuiii li-s(iiiiniiii, SiTipturariiiii iiiiinitjs. llujus iii-
m.THm €.-.1 lititlus, AilGoruiilii lilias du coiiteiiiiiend;i
enim voliis illos licet adiie, qui ciiaui siio judicio
liareiliiaic. /;( (t.rdi , Si, inqiiil. cauâ oireiisioiiis B nesciunl vcrilatem ? Quandonuidcin Pilatus e.x ip-
c^l Clirisins, aniplexaiidinri esl inipii pairis
Llogiiiin, soruni cniia,
noii (loleiiilniii . iic roced;iimis a Clnislo,
.sic loqiiiliiraifDoiniiium :Qi(i(/ cslve-
cui nos
KaIj .irdaiiii rilas [Joanii. xviii, Ncinpc
illa co icmUil. Ei iuferius, Noliiil 30) ? liic jiidcx erai, ct
\oliiseiiiii Goriiiiliiis cuuleslilius liai,erc pirlcni negoiia e:iusasqiie
iii
: liiiganiium libripcndc jnstiiiaj
cur yos parlciii es ceiijii ejus de.îderaiis? Ueiiique, tanlo statuto jiire solvchat et quid
Viibis, liiia;. eilurtd;ilio illa liiiiira; l.xredilalis in
: hic valebat f:!-
(ajie.Miliiis fecil augriiciiiiiin. cwtera

ccre, non noverat veriuiiem? Certe Evaiigclist«
,i
parin cl liis
qute ex uiiiierso Cimle.xtu iiilcHiges. Consoiiat quoqtie adeo ju;tum fuisse Pilatum rommemorant.
ut in-
tcmpvris , m
quo:l Eutroiiiui lile coufertttr, itoia nocciitem mallet absolvcrc quam punire
siquidem fanlmum [uiiiiue Ao/a/iuiii. r/ui Scnaluiii,
: ct lamen
veritalcm quasi disccre cupiai, inqiiiril.
lioiiuio tt div.j;,s rtli.|iili)
ejusmudi iioii/issiuio in Nam vcri-
rebus conlemnendis exeinplo , ail ; ISi;|)it tuiii sua latis igtioiaiio, interrogaiionis cst actio. Quid crgo
iii:iirefaHiili.is pra-.tiss;?. llic vero Pnuliiitis dicenius? Inanes
a sa'culi sine dubio niortaliuni cura.s et
rebuf se pcuilus demum exiiei'iil circa annum
593, h! uniformem niundialiam reriim prodidit falsitaicm
si ttdeo Vflis liaiir Eiiisloliini :
posi altos pl.m. dncew^
sive ad v ttvculi iniutnn rcferre, proxime ad verilaiem iUque judicia vera non esse, ubi sinl inentiia nego-
uccesieris. Pjno at leni aiipriine CllrisUuna, et qua; lia seque in rcbiis carentibiis v..rilate,
:
carere vero
S. Auynsnui aitdiiorem deceai, docirina ejiis eat :
judicio jiidicat. Qiiid eniin (|uasi nostrinn apud
«1171«: se mngis iiiobnt, quud S. 1'aui.niim luulopcre illa
Itiudnt. No.t iiji'ur u: dteiidus Bclltirminits,

r
^
. -i
"""'"^''^ 1
rcpelemus,
cui i^jiis si, pr.xscribcnte Apostolo
est Aiiclur Pelnginnontin leiieuo imbutus, seiitire. nihil iittvlimus in hunc mundum : verum nec auferre
quod Kon liccnt Uiiisliaiio diriiini poi-sidcre: negue quid posiumus (I Tiiii. iv, 7) ? Si eiiim nihil inlulimus
eniiiiatiqitid ex liac ct.um est p:irie ex liis, quw de usu
diviiitirum edisstril, tûud uok ucceplum ex mngistii
iii bunc niuiidiim venicndn, et nihil aufcrre pote-
sltiAiignsiini Epistuln ad Hilarium Syracnsauun vi- rimus aliemido : filso aliquid nostnim liic csse di-
dealur, et ub i//« lucreticorum insnnia tton longe absil. cimus, nbi nobis loiiis penj mundus alicnus csl. Dc
EPISTOLA II. quo nobis.quid judexsx-culi Iribuere [Al. iclribuore|
*D CERU.NTII FILIA8. potcril, si nlliil nalora donavii? Qiiid Pilaius êri-
De coatemucnda kceredilale. latis inlerrogalor potins (|unni probitor ; (piid, iu-
1. Cuncii iiiei sensus affecui vobis v.icant , cts\ qtiam, nisi Barrabam, qi:cni ideo Jiidai Doo (ce!!
inlcriiH loco «pgrcgor : nani et vidcrc vos niiiii vi- prvfcrniil, qiiia ad judicein s.TCiili fonvolaninl? In
deur et audire : lam nie occupaiuiii habei vcsira qiio uiiiiue perHdiis popiilns iion rciim, sid rea-
dileciio. Quod si vns iiiTiccin faciatis, cum illiid luni accepii. Sed hsc de judicio sinl d:cia, noii de
inipossibilc sit ficri per carnem, possibile reddiiur neiiotio.
cx spirilil,
. •
nl fiat duoriim ——
lioniinuin corpiis
I"- unum.
"..".... )ll.
.... Cîetum
V1.0.CIU111 quod
i|ii.u ad
ou cans.nin
<..iii7..iiii periiiici, non so-
pcriiiict,
Nam ul probein eliam vestra mecum vigilare col- D jum moneo, sed i.biestor, ut si Ccrunliiiim p;0
loquia, arcip le qiiid dc InTcditaie, quod suggcssi- Christo ofTendislis , in ea olTcns onc duretis. Qiti
slis cagiliiiili aliius videatiir, qiipniam me etiam in enim perseveraverit vsquc in /inein, liic salvus erit
cariialium nrbiiriiim per spiriluilia delogisiis. Pos- (Matth.x.îi). Nam si caiiM olTeiisionis cst Christiis,
sem qoidCHi diiere Quis nie conslituit judicem, aut
: amplcsaiiduui ost iinpii piiris eiogiiim, non 00-
dit.soTem iniervos (Luc. xii, U)? si non ad infideles lendum ne recedainus a Cbrislo,
: ciii nos" illa ex-
processisset isla senieniia. Juda;orum enim incre- lia^redatio commendai, siciit scriiiiuin cst : Jieaii
dulilas hac Domini respo>nsione repercutitur, non estis cum persecuti ros fuerint, ei wnledixerinl Jiomini
Stfritiir. Nam ipsi aliqnando Judaî in ipso Moyse vestro tamquam malo, propter filium liominis : gnu-
visilationeiii illam Domini non vidcnics i€gy-
(|u:i dele in illa die, el exsuliale : ccce nierccs restra
plinni frairis libcrator occidcrat sequeiitiquc die mulla est in
: coelo (Luc. v, 21 et seqq.). Ilanc mer-
frairuni discurdias rixasqiie volens scdare, ausi sunt cedem offensio illa providii, cujus pii;niiet veriiatis.
dicere : Quii le constituil principem, oul jtdicem siiper Qiiod si vocata; ad Don.inum in imaginc Levitariim,
inx (£aod, tt,\i)1 Ac proiade sho illi« Doniiiiug spirilualibus gJadiis, corporeos occidiskis affetlut
:
47 S. IIIKRONYMI OPERUM MANTISSA. 48

qiiem palr.-m <tcsiileiDiis ? L'iius csl cnim pnicr no- A terilum, qui Cbrislo pccuniam pro^tulenint {Aet.
stcr qui iii coelis cst, nc proir.dc Damiiiiis lixrcdilas VIII, 30). Excuntes semel deSodoma,cuncia relin-
veslra. In Ctirislo ciiim possiJendum csi, qiiod cum qiismus incendiis. Videt Lot Dxorif excmplo iram
Cfirisio est possidcndum. Ne reveriamini ad mo»- Doinini, qox in iram, qala relrospexit, incorril.
luum, qoi seqiiimiiil vivenlcm. Uortui, Inquit, Koliiit Tdljiscum Geruntius in coelcsiibus lialiere
tcpeliant morluoi tuos (ilalih. viii, 2i). At si yim- parlcm : cur vos partcni ei censu ejns desideraiis
)ii'idcin dixislis : Paur, non noiimut le : ut tcsta- iii lerris ;
qiiud si ille vcstra glorins.-) lantopere
iiicnium Domini scrvaretis : quid adliiic repndiatl conteiiipsit : cur iion vos illius inlinnnrala contcin-
pniris quTriiis tcsiaiiientnm ? Ilic csi ille gladius niiis? Fcrto, oro v»s, patienter lidei nolas, sti-
i|iii a Domino per lerras, patiem a Glio scp:iraturus gmaia Clirisiiann , Ecclesioc paupertaicm. Ferie, in-
iminissus est {ilaiilt. x, 54). Iloc est verc circom- qii.iin, impudicnnim elogia, virginitnlis liKredos.
riilcre naiunm, quod Judsi forma, et non veritate Visitaias vos essc cognosciie, ei tanta vigiiatinnc cla-
custodinnl : el circiimcidcre ciillro petrino {Jot. rinraias, ne p.iriem cum iniidelibiis liabcreii::. Miiii-
V, i). Pclra aulem eral Ctiri$lus (I Cor. x, i). Is uli- dns isie vo( com Dominovesiro non agnovil. Si do
quc qui dixit : Si quis nmavirit palrem, aut tnatrem sxculo essetis, sxculnra vos aniaret. Rcges sxculi
t.uper iiie, non esl ine diguus {Mauh, x,o').Uoc\os ^ a (iliis suis tribuin non posciint. /n domibus r*-
pladio uleiitcs, iilos imitamini Levitas, ab Interiori <;uni sunl, qui nioUibus veiliuntur {Mallh. xi, 8).
liomiiic per cxtcrioris vcsiri casira currcntes, ob- Zebedxus Jacohnm et Joannein nnn scquiiur. Siniie
vios afTccius pro Duinini ainore jiigulate : juxta le- Cerunlium iii navicula rcmancre cum reiilHit,
gisl.itorisinipcrium perlranscuntes primum Tirtulum dummodocum Apostolii Cliristi jîceniis in peetnrc.
cxcrcitum cuni rcdilii : vidclicel ui pnclerila Irans- V. Vne diviilbus, (|uniiiam recepcrniit consola-
iMintrs, nec sxciili tnir.ibilibus inlixrenies ; ubi lioncm siiaro ( Liic. vi, 2.i)! Yobis .nuleni, ltli:c, in
)iriinuiii ad euiii, qui iôs niisit in niundum, cum fuiiiro consnlalio vcttra dcliclur ; vobis exh:creda-
fcniurali gljdio redcanius : rcsi^cnles nobis, tcnio- lin illa, futurx hxrcdil.itis iii roc^csltbus fectt aii-
r.inicsque lios, prnpinquum, proiiiinum, frairemqiie, gmrnluin : vuliis sii.i ninniliis i|isu siibdiivil, ubi vus
iie pcr lios cloiigclur nustra pcregrinatio, peri- non siias esse cognovii : iino diris ilivei ardurilius,
nianitis i et Iixc a porUi faci.irous ad porlain : id I.:izaro in sinupnliis Alirili.r recuintii-nle, tnrqiiclnr
cst, nc ciiin iu porla oculi fratreni fucro pcrsecutus, {Lne. XVI, SS). Rt qiiid niiriiiii si |.niipcrriiliis cl pe-
)iortaiii furUose auris obsideat, ct pcr aliam por- regrinns in lcrra quidiin nliciia «piilrriini eniil
tam prxtcrinissus uccurr;it. Ilx siquidenisiint porlx Abraliam a fili:» Hclh ? O vi-riias ! iicqncn eniiit
iininiu: no:>trx, per quns nd iUani sxculiLIjndimcnia C silere, (fuin excbincm, alliludo inpientia et iricn-
descenduiii : ct per quas sensus carins uuroeuni liir Dei { lioin. xv, 33) ! Sc|inlcruiii sibi p-jirinrcha
per quas nisi,late strage facta, viain virlutibus qua- peregrinos emii? Quid esi sepulcriiin ? Lncns ett
dain inipietaie fccerinius, iiumquam ad regem verx qiiieiis, iihi, jnxia mnndi raiioncm, deruncloruni
jiieialis pervenire potcrimus. corpora collocnntitr Vo-,a crgo inlclligcntin, lociim
IV. Quod ubi pro vcstra devotione fuerilis \lri- sibi requieiionis pntcr Altralmm fiih; sii:i et rmi-
liier eiiseciiix, suiim vobis ab ipso Moyse talis leniptu )iecunix compnravit {Gen. xxiii, i7). Isiud
fncii laudatore dicetur : Implesii» hodie nianus Do- gilii sepulcrum el 1'nulinns nosier nujicr ipse ilivi-
mino : hoe esl mundum [Al. sxculum], qui vobis liis cum sua innirefnniilias coniparavil, qiii convcr-
condiiione carnis et sulistaniix propinquus csi, el saliune 8:cculi moricnles, a inunilinlihiis opcrilius
proxinius ; occidcntcs actus vestros, qui nianus

jam qiiiesciinl, diccnie Aposlolo : Morlui enim eilis,
sunl, implestis Domino, cum nulli prxter quam el rita vcilra aOscondiio eit cum Cliritlo in bco
Sic Abraliani Col. iii, 5). Et i:cniin Si aulein wvrtni lumHt cutu
Boinino imperanii scrvire annuistis. ^ (
:
Domiiio dcxicrain suain, duni parricidium facere

Cliristo^' rrediinus quia liiuttl vivemui cum Chrislo
rccusal, Implevil ( CVn. xxii). Qui filii sui, dum duplex «cpulcruin
{ Itom. VIII, 10). lliic est illiid i
non
illam Dco armat, obliuis est, et in pr.rcepti respi- Dflxtcrioris hoiiiiiiis et inicrii.ris quies nna. âm si
non di- iiomo ex duabiis subsianilis GOiisiai, nieriln ei sc-

ciens majesiaii-m, ntrociiaiein operalionis
pulcrum diiplev hjbere dcbebit ut ciim altcmlra
gnatus esi rctrectare. Iinplentur nanique maiius
:
Domino, ciini Domini OLCupauiur imperiis ciini :

substniiii:! iii suam nauirain dissociala reincavcrit,
Domini trnditx voluniati, iiou liominis incipiunt reqiiies uiriipie non dcsil. Quoiiiani cuni cx cor-
tanicn ncc nninia sinc ci.r-
ssd Dei quando luiii alTeclui carnis obiem- pope et anin.a biimn sil :
csse :
ob porc lionin dici potcst, ncc corpus sitic aiiima hnnio

pcrant, scd divinx scrviunl jussioni. Sic Jiidith
libcruitcm civium vcl snluleiii, sc siib spccie foir.i- coi : cuin tnnicn anima el corpus hoiiio. Sed iibi linc
rationis implcvit Dco, cl inermis annaliiin, el

viriim iionieii, quod cx duobus iioniinibiis suii, proprie
niulier occidil {Judilh. in, ô). Sic vos

Donii.io tcrliiiiii diiorum comuiixlionc perlicitur, cuniin dis-
plcnx carnis affoclibus iriuniphalis non quxratis : siiliii fui-rit v:iciiaiiim, tun singiilis lora ad reiinli-m
rcfosnm, qui a vohis, ctianisi occurrerci. firet oc- cuiiseiitiir : qiioniam utruiiiquc vivil, et morilur
cidendus. Remillilc palliom lunicaiu dctralienti uirnnique. Njin sicut prxler liaoc vium, alia TiU
{Luc. VI, 29). Pecunia eoniin cum ipsis »i» in in- Q6\ bcatorum ; iia prxier liauc mortem, mora alia
:, :
49 EPISTOLA lU. EXBORTATIO AD UARCELLAM OT ADVEUSA TOLERET. 50
impioram est. Sed inier hanc Tium et roortem , at- A Cap. VII.— Hxc sunt iiaqne duo scpulcra ,
quas
mortem, interesl hoc, quod ist» sibi el Pnulinus vir singularis ad iiaagiiicm pairiar»
que illam »ium, et
nniiiruc siini, ill.-e sunt meritorum. Aique iia duplei cbx sollicitissimus requisivit : unum , ubi et vete-
Ecpulcrum ei naiurae debetur et merilis. Hoc sepul- rem bominem cum aciibus suis spuliaius occuleret
cruin gibi Juplex palresramilias isli, de quibus lo- et licct necdum corpus dcposuisset, caroaUa nou
cuii sumus, proviOcrunt : qui Scnatum, honores, hnberet in carne : aliud, ubi corpore ipso, cum ve-
diviiias rclioiucndo, iiiorlui iilis vidcbaiitur, quibiis Dcrit Duniinus conrringere terr^m ejus, exposito,
esse vidcniur eiiain duni Tivunl morlui. Ecce unum animam collocct in quiete, ul fidei tunc pater illc
tepalcrum, iii quo conversaiio veicris hominis cuui bxc niiis cunlcm|iiu, utdixiinus, peciiniie compa-
crepiindiis tua: nobiliiatis abscotidiiur. Illud erit ravit : in quo divcs cuiii paupere non poluit rccu-
aliiid ciim ipsum corpus, quod iiaiura; le;;ecnduciini bare. Iluc uinties percgrinos niuiidi , huc cgenies ,
rst, dissoluiiiin reverlclur in lerram : de i|ua scrip-

biic ctiam exlixrcdalos pio Clirislo s3CCiilaril)us rc-
linii cst TeTTa el in leTTain ibit (Gen. iii, 19)

: t'i,
cipiet iesi:imciiiis. li]eoi|iic ncc vcsiigium liaLuit iii
aiiiina Umeii in rcrrigcrio rcquicscenie. Nain qui qiiuniam ncino qui cum seqiierciur
hac lcna ,
iii-
duplcx sibi sepulcrum iiolucrit comparare, habebit ê,„us cst. Ai noiic vos, filii , conlidiie , qux e.x
(orsiiaii jiixia conditioiiem nalurx, iibi corpus mor- B ^^ ^gsiigium Abralix esiis, ex quo de lerra non
kile condiiiir noii liabcbii jiiit» meriii legem, ubi
:
esse coepistis. Obsequimini voluuuii patris veslri,
aninu requiescai. Quod quidein iia constiiuium csi, qui vobis a C-
cujus corrupielx obseculx non estis :
ui niorg isi.-i, qux iier dissoluiionem animx geoe- liis Heth gepulcrum emit qnod sibi el cxteris suis
,
r.ilHr el corpnri;, inedia sil et duarum inorlium et

comparare apud quos utique morlux esiis,
noluil :
duarum vitarum. Dis eiiim hoinincin necc^se est quandocumeis id quod vivi in muudo possedcrinl,
niuri, et bis ei viia debeiiir. Nam ci bcaius Pnuliis
non lcneiis. Grallasque il'= scmper agiie ,
qui vos
duns breviler vilas designavit, dicenilo : Pielas auui ibi cuin Lazar»
hoc fecit vestigium non hôere •.
tcnt ad omnia vaUl, promisiioiieiii habeiis vilcc, et pccu-

siguum Abrabx habcrctis. Possideal ergo ille
f;tt$ qua; iiuiic etl, el fuluTo: (17'im. iv, 151. El imagiues escaruin, vos
iiiam , vos sepulcruro : ille
licalus Juannes in .Apocalypsi diias inorlcs osleiidil,
requiem Pioplieiarum.
dicendo : /n eoi mori lecunda non liabet poteitalem
{Apoe. si, C). Sucundain eniin dixit, quia est et MONITUM IN EPISTOLAM SEQUENTKM.
prima. HcBC atcTipta est elinm Paulino epistola , ad cujm;
Cap. VI. — Sed illud nobis magna raliouc Ira-
diciionem doclis viris, atque ipsi nupcTO ejus operwu
Editori maxim:' accedere visa est. Verum CMin niiidn ,
clandiim, et diligcnli circiimspecliune proviileiiduin ^ iii ea tint qv(c' cum Paulini liistoria componi nullo
,
iv>t, aii anle isiam ninrtem, qiix sep.iraiione, ui inodo possunl, illi elium est jure plane merilo abjudi-
dixi, animx corporisquc geiicrilur, niori sxciilo cuta. Ego , iiisi, qiiod Erasmus pulabal , ineptum cs!,
in tanta Scriptorum lurba quo* illa ferebiil ccias di- , .
huic (nnailiemulizaiis. si puiest dici, unmibus cjus tinare, cujus sit , Pliilippo prestytero velim Iribui,
vnlupialibus , qux iiobis cxira lineuin viialis sub- qui opliniiis audilor llieronyini, Gennadio tetle lup.
flantix muiidi copiis ^nggcrunlur) mulimus : an W.scripsil f:iiiiiliîres cpistolns valde falsas, iiia\iiiic
posi iiaiuralcm inieritum,

ad paiiperiatis et doloniin lnlerantinm exlmriaioriag.
qiii animain curpusque
Ex hit certe que loto conlexln editteruniuT, niliil vc-
discernit. Unde ei inlcritus illcilur, quod iiiier ipsa eurrit nobis, quod nb Cjtis Pliilippi, ilemqiie Mar-
e;il, ac medium se inler duas substantias, qux ho- eella, ed qnam scribitur. pcrsnnii, rcrum terie, cl
iiiinem circuiiittaniii^ abhorrenl.Harcella autem, ncn ul Le-

sui coiijugaiionc racichant, lcrtijin illuin
brunio videtur, aiui etl , alque illa , ad qvum sa-pe
graduiii pcrfecix subsunlia! sublalurus immergat.
Uieroiiijnius scripsil, elcujnt vilam epislola innoslra
Qiiuoiain qiii liic iiiiirliius fueril, inundi voluplaii- recentione Ml ,ad Principiam exposuit : ut ciiiin cd-
lera dissiinuleinus maiiifesto illain ipsam este Auc-
bus noii iilundo , ct corpuris stimulos obtcrcmlu, ,
tor demonstral, cum ail iiiilio Cap. II i//a"i se vi-

cuiiscpuliiis csse viilctur cum Christo {Rum. vi, 11): disse,eo icinpore, qiio ejiis duinuin rcg;:lis afliiii-
ei si consepullus , uliqiie in sepulcrn, sine qiio esse tas ainbiebni , cuin ejus scilicet nuplias Ccredis con-
iioii poicsl sepiillur.-:. Huic cl mnrs alia coinmiiiiis D »«' expeleTCI.
ir» dcbetur, qu.-eanimîm a viiiculis cnrporis sulvit

EliSlOLA III.
ci liberal, cui corpori xque suiim scpulcrum, etsua AO UARCELLASl.
si'|iuliura debetur. His duabus mortibus posi geini-
Eiliorlutiir ut adrersa toleret.
iiuin sepulcrum , bcala iila et pcrpetua viia succe-
I. Magnnmhumilitaii iiostrx liduciam scribcndi ad
(lii. Cxlerum qiii totuin niundum hic lucrifecerit
yeneraiioncm tuain , Clirisii charitas dcuil : qux le
aiiihicndo, rapiendo : quouiam hic facia carnis mor-
fccithuniilcm cordc pictaiis, et divilem npcribus be-
liliiare Cfliitcmpsil, post isuiin naturalem morlem,
ncdicliunis. Ta!is cleniiii de sanctis Hdei tu.x- divitiis
qum traiisire non possurous, diciiur merito ono et
faiiia processit ut ad nus quoque in !ongiiii|uu
, po-
simplici sepulcro esse coiidilus, vel poiius commen- siio^ penctraverit, et aiidiiii grailx Pci , laniquam
daius : et in &ecuDJam mortem miser iiicurrit, qux oleo Ixiitix, iiiipingiiavcril otsa iidstrJ. Noiuni
plena est e< dolorum xêrnitate, el Incrymaruin ner- enim factuni est nob:s boiiuiii tuuin, quoniani illu-
petuitaie. Diiuavit Ucus vultum suum supcr tc. Segrcgavii la
, ,,
51 S. UIERONYMI OPERUM MAMISSA. 51

ei uloro cognaiionis et lcrr.T lune : iioii regione, scd A sciusarcanorum Cflelcilium contesiainr.Hoii essecoii-
spiiiMi Lon;e vnluntalis : iit de lerrenis opibus lidc- dignas pasiiones liujus Iniiporis ad (ulurnm iilvriiim.
leni sibi conîituaiin ioe'esiiliiis, eariiin paiticipcm quareielabilur in uoliis [Hom. viii, 18). Jribulniio
de (|iiibus scrijiluin est : Muiieres sopêntes adifica- enim, iiiqnil, paiieniiam operaiur, paiicnlin uiilem
reriinl sibi doinos {Prov. xiv, 1 sec. LXX). H;cc au- probalionem : probulio v.to tpem , spes nulcm non
tum audientes dc tu:i folicit.ite caclcsti , eirudimiis confundil : r.uia cliariias Dei d.ffusa csl in corilibiis
coraiii [)co rorda nosira , cl iii toiv exsullaiionis epu- noslrii (lioin.v, oO) : in qua clnrilale ladicjili oiii-
lanles (l's. xu , 5), diximus : Di)miHH.< morlifical iiia siistiiienius. Proptcrc.i ci Divid ail : Diliyam le
Doininus vivifical , dcducil ad iiiferos , el reducil. Do- Dumiiic, virlus tnea (l's. jsvil, i, juila Vsal. Rom.).
miiitts diriles pauperet faclt , liuiniles exallal (I lUg. Dilcctiocnim Doiiiini virliis s:ilulis cst : i|nin Dcus
II , G) : sed quoniain [M. quia\ culix in iiianH Doiiiini dilectio est, et qui luiinel iii cliarilnle, in Deo muiic/.
esl , liunc humiliai, el liunc e.xatlal. Quod clsi ad Sciens auleni ct prnplicta, qnia inoiiieH.'amuni tribu-
oiniic iiiysicriuiii rcgiii periiiierc videiur, aiiainenet lativKis in lioc sxciilo iminensnm perennis qloriiv , iil
ad luaiii spcciaiilcrgratiam rcfcrri polest : qua: ina- Apu^lolu^ ait , poiidus opcratur, sanctus illc ic.v iii
t;no Domini iniseraiitis consilin exaltata es ut liunii- Psalnio iit di;niis liabcaiiir igniri lcnlJlioniiin cja-
liarcris, el liuiniliata iit exallareris. ' B niine, dicil : Pioha mc, Domnie, ct itnta me {Psal.
II. Noii cniiii ignuraiiius, vencrabilis soror et be- XXV, 2). L'iidc ct itoiiiiii idcni psiilniograpbus nosicr,
ncJicta lilia, luam pr.i'tcritaiii in hoc sxculo glo- qiiasi pceiiitens niiiiidi Lujiis gluri;c, confiieiur, cum
rinin. Nani etiam vidimiis lc in teiiipore illo, quo dicit : Priusqunm liumitiarer , eijo dtliqui ( Psa{.
doinuni tuaiu regalis amnitas ambiebat, emiiieniein c\viii,U7). El quia liiiniiliationc ciirnius sit, siatiiu
in iiis iKinoribus ,
qiii destruuiilur : qui.i ct.-.i ipvi dicit: Proplerea elvqninm Jiiiiih custodiii.OU lioc rur-
(jiioque a Omnliio aliissimo tribuuntiir, quia omnis siini Pro(ibcia : Dn nobis , aii , auiilium de tributa'
poieitas a Dniniiio Deo est (llom. \iii, )) : attîmcn tione. Et. Vana salus livminis est (Psal. i,ix, 15). Esl
cadiici etfingiles suiit, qui sub Locniundo .igtintur : ciiiin vaiia salus liiiniiniiiii, qiinc puiaiur in linc tiii-
tujiis figura u; uiiibra pisicril. Unde et impensius tiini vita inorlali esse : dc qiin lioinini dicilur : Homo
:iil:niiaiiiur gratiaiii qux libi data osl , et ni:ignilica- sieut feiium diet ejus (Psal. cii, 15). El quidcni tu ,
iiius iii tc Doiiiiiium , qui le in luLoribus liuniiniiin siiicia (ilia, ciiam documcntis cdncta es proliare
pojuil , ct saliitifcro paienia; pictatis vcrbL-re visi- senlentiam : qiiia omHti caro fenum , ei oiiinii
tavii: ut te in pnucis vexaiuni, iii niiiltis Leiic dis- gloria eji.s quttsi flos feiii (Isa. xi , (i-S). .4ri<il
poncrcl, testc Aposiolo : In lioc niundo coriipimur. fenum , et flos ejus decidit : terbum uuleni Domiiii,
lioc iiiundo dainnemur (1 Cor. xi, Zi). Liide ^ et qui fecil illud, mani-l in (c/ernum, sicul ipse Domi-
cl D.ivid ai; : Corripiet me jusliis iii miscricordia , cl nns nianct iii xieriinm, qui cst anie in sa:cula. Ob
iucrcpubil me : olciim autem peccaloris iion impin- hoc verc dictiiro est ; Yoiia salifs homiiiis, quia vaiia
ijnel cnpul incuin (Ps. CXL, 5) : ita e( in Salninone omnia sub Unde etin Psalmis liabes Vni-
cuclo. :
scri|ituni essc , siiic lUibio iii sludiis spiriiualibiis versa vanilas omnishomo vivens (Psal. xxxviii, 6).
posiln , didici^ti : Qiioniani Dominus quem diligil, IV. Scd de quo genere liominum ista dicat, in
coiripi: cl flay llat {Prov. ui, 12, juxla LXX). Caai- CiinseqiieiiiiLus docet : dc cis scilicct qui vane coii-
gal aiilem oninein fitium quem rccipere dignalur dis- lurbaiitur ainore divitiarum .«uaruni, in qnas sicut
poncnduin .-id vilam xicriiam (II Cor., ii, .19). Dc Lelluu! c:rca: inhiani siiie fine cupiendi ct conge-
co ct Apostolus iioii coiironditur, iiec aileritur : scd rendi, lliciaiuiz-inics in lerra, et ignoraiitcs cui con-
inagi' gloriatur, cl pnlens lit in iiiririiiiialibus suis ,

prcgent eas (
.Ai(/., 7). ilf/inûcHl , inqnit, alienit
(|ui ul iidS suo conforiet excmplo, faletur et pra'di- divilias suas (Psat. xLviii, 12), et poslquam ih vtini-
cat siLi ipsi : cui etiani iisque in teriium coeluin pa- tale d/feceriiii dies eoriim, t:iÎi in inrenium onini;i,
lucrat asccnsiis . et qucni ncqne ignca i!la romplica iioii diiinini , sed servi diviliaivm siiaruin ; mliil illic
nbndiiu p:iradisi poiirrrat excliidere : ubi eiiain iner- inveitient in nwnibus suis (Ps:it. LX.w, G), i|ui3 niliil
fnLilc o:niii lingii:e nuilicmt arcaiiiim; sed taiiieii ,

D pr;ciniserunt, nisi xtcrnaruin nicriia pceiiaium. Illa
iie fitollerctur propicr cxccllcnlinin rcvclaiioiiiiiii, aiitein hon e.'.| rana salus hominis, dc qu;i dicilur :
iia sc ipsius a qun intaiitiiin glnrilicnbaiur Doinini Domini est salus, el super populum luum benediclio lua
inndcraniine ûlicrnaluin referl, nt apposilo angclo (Psal. III, 9); el itcruni : Salus autein jiistoruin a
Salîn.i-iii siiiniilnin cnrnis sux, id est, in triLuIntio- Doiniiio est (xxxvi, 39j. Ideo et spcs in Deo posita
iicm corporis dcprimeretur saliiLriicr, iie inflarelur iion coiifundet ( Ptom. v , 5 ) , sicut salus vana
iiiiiiiiler: Propler qnod,\\\i\\\\t,ler Dominiim rogavi,ut iion cst qua; spcratur in CLristo, et confcrlur a
rccederel a ma : et dixil niilii: Sufficil libi graiia mea: CLristo.
nam virivs iii infinnilale perficilur (I Cor. xii, 8). V. Ergo quia accepisli auxilium de tributationc
•III. Quainobrcni cuin tali iiiagi^tro et auctore in- ne coiicupisceres bumanam diem, et vana salute hc-
structa, ad viriuicni natientia; et spem glorix scter- miiiis gauderes; gloriare in Domino, et benedic
nae, conGdcns csto fifw, siCut esse coepisti, et glo- eum.qui tibi tribiiii intellecium (Psal. xv, 7), ne in
riare in prxteritis passionilius luis, recolcns ct illi via pcccatorum {Ps.i, 1) siare persisieres, neque
ejusdem doctoris eioquia : Fidelii r enbai ut cou- in fUiis generaiionis islius permaneres, quibm non
.
53 EPISTOLA III. EXilORTATIO AD MARCELLAM LT ADVERSA TOLERET.

e$t satut (Psal. c^lv, Z,juxta LXX) : qiiia prcvvale- A Non enim ligno pulribill, iieque slipula fraglli , .tiu
scunt in vanitate sua, vciilniis iii^niemores. Qiiiî duiii feno arcsccntc, supcr iiinrmain arcnani adiliciiiiii
cOAJidunl in multiludine diiiliannn sur.rmn , non po- collccasii, sed tnper iinnioliile fiiiidanicininn, qi;n(l
tuiut Deum adjutorem .tuiim (l'sal. u, 0). Tibi au- cst Clnislus ,
p-.iCler (incd atiud fnndamcntum nemo
loiii (jiCUi est t-ors in Ii:i;rcilit3'.(: Jacob, ct illiiminali potisl poncre in consvmmandum (1 Cor. iii, II): ar-
Siiiilociili tiii iii :>gnitiiinciii vcritalis : ut inlclligi}- gcnlo cl auro ct hipidiliiis preliosis cxtruerc cui|)isll
Vf.i, (|ui:i mi'/i»s cst mcdieuni jnslo, snpcr diritias pec- in Cliii>to. El qiiia pcrDcis lnc :cdiric'iini (Hci cniin
eatorvm nmi.ai (i"o«/. xwvi, 10). IJoi) cnim Kiseri- .iHlificalio esi) (1 Cur. iii, !)) ille sapiriis arcliilctliis
cors ct misiralor Doniinns (l'tal. c\ , i), qnia Uilibus insistit operi liio nl doccat le pcrcuircre cursnin
siiis pr:i'par:il :i linveiiliuiics siias ad vilani liinni- boniiiii, ublivi^ci qux relro snnt : cl cxlcndi ad
niiiii |ii'0|iagaii(laiii, pciiiiisit lc islius saiiuli Uucti- hravioin siipern;e vocalioiiis (Philipp. iil, IT»), \il
liiis vciiti^qu(' jarlari : iil ocpiMla iiaiirragiiiiii , de apprclicnilas in qiio :ippi'cliciisa cs, ct aciipias to-
c;clei'<) siiiiililci' pcriclii:iri cavcres. ltn(]iie ciiiicia r(in:iin jnsliliu!, 'jl di;idenia glori:c de inaiin Duinini.
qii:i: passa c$, bieiit iiiiclligis, vulncra qnidcm cui- CuiiKpic magiia dics illa iii igiie capeiil rcvdari,
poris liii, seil el aiiiiii:i: rcincdia rueriint. noii Cdiicieinciur opiis luniii sapicnlis ignis cxa-
Yl. /;i circnmr.sione cardis f;ic npcra lua : ul B iniiic , scd prohcliir (I tor. iii. ITi). Ncc cxsliii-
glorUi tua ijoh sit t.c honiinibus, sid cx l)co ( Uom. gnaliir luiiie» tiiiiin, scd iiiler i-lcllas claiioics eiii'-
II, Ô) : 'lui dipiinit poicincs de scdc, ct C3:itl:al liumi- ccl, iiitcr iliis (;ui futrêbnnl sicut snl iu ri'(;iio iJci
ies, et csurienles implct bonis, el diviies d.millit inanei (Mailh. XIII, ir. ), el iicutjunti in nleinnm pcifcaa
(Luc. I, 5i). Dcnsscieniiarum Dominiis (I Heg. ii, o), ( Piul. L\xxviii, 5S ) : (|iios cli:iin pr dicm .'nl noit
vidc quaiita gloriain tiiiini ncompcnsalione in:il:i- uret, neqnc tuna pcr noclem (Psnt. c.\x, (i ). Kriiiit
vit, (|(ii le niahiil parlicipcm rcriim coelesliuni (icri, ciiini in Jcrusalcin iiibc ill:i cii;lc^li pcriiiaiiciiUs :
ijiiaiii ad liiicm tcircsiriuin pcrinaiieie, ul ali liii- cui ipsc Diiiuiiiiis , 111 i-cripluin csi, ciit cL ii(in:cii
ni;iiia lii.^Miilale Iransircs in regiiiiin Uci : El qiiidoin el liimeu (.\poc. x\i, 21).
miilii'. liiMiiiiiilius hiijiis s:ccr.'i vanilalc c:ipii'.is, VIII. \iJeiilcs cign ct pra^viilciii^s iii sp''riiu
slniili;i Dciis aiivilia pprcipii'iul;c iii :cici iuii:i s.ilulis rcvcl.iliniiis , iinignnin lilii pcrcnniiim gainlidinm
off ric digiialiir, scd plciiqiic,' siipo:anliliiis [.?/</,(. ir.ciscin llorcsccic, cx>iill:niii5 iii Domtnp, cl g:iii-
p!cr;>(|iic i-pcriii'n;il)i:s |
sana consilia sij;i(;il;;iliiii- (lc.ncs f. lutiliiis luis, invotn c\s::ilalio:iis |->:'liiii
lius diviliariim, ;ic dclcciatioiiilins cnrpdniiii, iKiliiiit caniiniis : Mafina op.^ra Doiniiii, i".r/;ni.*j(i iiilcr omiics
iiiielli;;crc, nt bcnc aganl (P.nl. xv, 4):Ci iii;:liiiit roiunftiler, cjits (Piui. cx, -1) : qnia miillum alicuda-
lala via pcrdilionis sp:ili>ri ciiiii inullis, qiiam an- G vii bonilas cjiis, supcrabnndare Iriljularioniliiis liiis :
puslam scniilam iiivcnirc ciim paiicis (Matl. vii, 13). (piaodofiuidein le in ciiriiiu sorte vocavil pcrcnm
Uiide ct tii , bcalissima, cui dnnatiim csl nmi iiiiiu- liciitia et b;creiliiale cii;lcsti, cl in liomire rcg.tli,
rari pia castigatioiie, scd corrigi : ncipie gloriari in et In fonscs-u Miiicrjndiciali. Tnlcranibc mhiI iit
diviiiis, sed sp:;ni ct rcm in Dco piiiicrc, el a scrle • boc s:cniilo biiniililalis passioiics, qu;c lilii a Dco
diviliim pcccaioium dividi : qiionim cor iil ftcniim riCcuipensabuiilur ; el tii bciicilici;! siiiiiliier iiilc-
csl, ipiia ci cor siciii ili âiiriim siiiiin iii lcrra dc- riiii liis vcrbis cr/iisolaic : ul el vclciiim dolonmi
mcigiinl : Iraiisi ad bMionim p;>upcrnm sorlcin, obriviscaiis, e( in pra^senli rroposit", qun ad opci;»
quiinim fiiiiiiiiin Ctirii.iU3 acccpil, ct faclus cfi rcf-.i- salnlaria ekivasli niaiiiis U;,;s, coide pcrfcclo (ii-
(iiiim pavpeii ( l'sal. i\, 10). Ncepie divitcs , scd niala, fiducialiler fnlnrcrnin Iiouoium libi perpo-
piuiieres bcali quarmu cssc pronunliat icgnuui tiiaiii fcluilalcm lcsliva mciliiarionc piouiillas: l('(pi(!
cocloruni (.)ii:lili. V, j). ipsaiM in (ficlimi aiiiuio gcsticiilc pr;i'Ci;rias : ut daiu
VII. Tiiiiiu c^l iigo niiiic in niagiia gra:iariim coipiiic iiior;iris iii lena, jam ad CbiisUiiii inciile
:iciioiie Cduiiicri, ct p.s-alicrc Doniiiii) : quic ila iit l'c;voiiias : (biuKpic Chrisiniii cdiiaris iiiiilari, ct
::H(liviiniis, ct liaiiilii ct coidc bumililatis oiii;!t;i \cst7i0 cjtis alligeris, dcpubilis cncnbus, ct iiiiiu:-
tua; Daviihca vcrba C0'i- ' '

aKpie coiiipcdilus quiliiis s;i:culi liiijuj
cs, nl liiigiu; liiic cl iiicnli diiiicntis ,
vcnianl : llonuin mihi e.-.!, rinod hnmitiasii me, vt di- divilcs altincn:ur, îcdcnti.K'; in lcncbris c: uml.ira mort^s
scercm mandatu tua l'i,al. cwiii, 71 ). A.liiccie P.va(. Lxxxvii, 7) : !ii jam l'beia.'a el cxpcdila 1:11-
( {
cl:am quDil slaiim seipiilur vore poleiis : lionum miieris D..miiiiiin iii.njcslaiis cnitillvum. cujiis iin;i-
mihi esi lcx or;s (iii siipcr mitlia (luri et iirqcnti giiicin iion poicst poilarc, nisi qai in lioc s^cciilo
(Psal. cxviii, 7-2). l''.lcgi-li eniiii lliesannis iiio^ po- niidiiin se rcddit ct mi.rtmim : iil ECciindiim ipsiim
iic:'C iii ;praeceplis .\lliSs:ini. Difimos ct lios convTa- 01)1011111111 (licn : Vcni: ciiim priccqis mv.ndi hujgi
lnianlc.i lil.i in vcrid-. Pc.iplichc : Gncitj. liliii Sion ; cl in lue n.hil incf:.il {Joun. xiv, SO). Vcl sccumliii ;
laHiirc. f(:n Jrrusttlcm (Zncli. V , 10, ju.'ta LX.\ ), ct propbelam David ; l'\iclus tiuin iiucr vivcntcs qnaii
olilivisccrc iualiiMim, (iii.c liiii de litijiis s;cci:ii Loiiis .norliius (Psi:t. Lxxxvii, 0) i ut slc inlcr inorlu ,
orta siinl : qii;c clcgi^li libi buuam parlem, qn.i: nou lihcr.i. pdssis ju.vla Aposlolum dicere : Vivo aui,
aiifcrcinr libi ( L:ic. x. -ii ). Nciiio cniin polcst aii- jam no.i ctjO, vicil cntcui in mc Chilt.is ('.iiil. 11, •!>"
fcirc !bcs;iuii'S npiisitos in sinii Cbiitti, ncipic Caiidc qiiia facla cs slcut gluriusa Jiiditli , ii>i> ;
cuTicic dvmuiii Lii ipso anguluii lnpide fundaiaiii. vimrtcs pudiciliiC lucrilis viduilalis iiicorruiit c \.\.-.
;
5S S. lUEUONyMI 01'ERIJM MANTISSA. 56
tens : sicut et Auna vcncrabilis in jojnnionim casli- A ndiicia, in sumina pare nos esse credamug: Untaqua
monia oraiionis iiislans noctc nc din. sit in nobis spcs ruturornin, ut oinnino non seiiiiu-
MONITUM IN EPISTOLAM SEQUENTEM. mus nos qux paiiinnr, sed

stisiinerc itla ea poliiis
arbitremur jam nblinere qux crediimis. Si(|iiidem
Virfeliir i$iui ex f>ro/i.rior« cpisiola, sen libelto (ra-
dictuin est, uiide lotum nos in futiiro habere cogno-
iimenlum. maximc cum /Sne et debila sermonis conclu-
tione careat. Cur ad virginem in exsilium niissnm sciiuus : Spe salvi facti tumus. Spes aulein qua: vide-
iRsrribaftir, ex nullo penitus loco iuiclligere est : nam lur, non esl tpes (Rom. viii, 24). Ad lioc iTgo laii-
neque cjus persoiia; vola usquam
est aut vestigium
tam iii nobis lldei stabililatcm Oominus csse desi-
neijue extilii mentio, nisi forlasse loco, ubi de
ilto
Noe diciiur. Ecce et illc reni p.issns exsilii. Aiicto- (lerat : ul ccrtiug esse qund crediinus, quani qiiod
Tcm quod quandoqiiidcm llieronymi liquct
speclat ( paiiiiiur, judicemiis : ct vcrius linbcamiis spcranda
non esse) siytiis aiilem cum anlecedemi proxime con- quam sensibilia et prxsentes angusiins nou sen-
:
sonat, unde liar etiam PauHni viJeri dactis viris po-
tiiit : eodem argumcnlo quo iltnm Pliilippo presbytero
liainus, dum iii ruturam spem lota animi intenilone
alirifiui, iianc quoque eidem posse reor ascnii. prniendimur. Ac si bellator aliquis dolorem vulneriit
EPISTOLA IV, aiit cnnlemnat, aut ncsdai, dum omnibus vlv.icitatis
SEL CORSOLATIO AI> VIRCINEM IN EXSILItM MI«S.\II. scnsibus suiam videtur cogitare victociam. Nuin et
I. Si Deus ac Doininiis nosicr Clirisius Jcsus sc- _ qui icinporc byemis vadit ad balneas, priusasperi-
curiiatcm paccm, traiiquillitalcni, quielem, pro- tatein frignris nudus patienter <-.xcipit, quia euin
,
spcriialcin, la:tiliain, el quxcumquc alia cssc ju- sccutura calefactio consulatur. Ila ceria spes reni;
ciiiidiUitum genera possulit, servis el cuUorilius viiicil instantcin, ut illud qiindainmodo csse inci-
suis lain in pracscnti, qiiam in fniuro proniiUeret, piat quod futiirum est, et dcsiiiat csscûod pra^sens
cssel nobis non inimerilo dolenduiii atque Hciidiiin, est. In me, inquit Doininus, pacem liubeaiis, lioc est
si qua iii praiscnii vita coniraria paiercmur, eo dicerc: Firmius vobis sit qund in me cst, qni sem-
qjoil prEicr inspiratum dolorem, cujus eo semper pcrsum, quaiii quod in lcinpnrall geritur miindo.
acei.binr vis csl, quo magis repcniiiius atciderii, Qiiia niiindus transibit, et nialilia quaicumque agi-
fiiliiraquoque promissio csset ambigua, pr.TScnti tiir iii ipso, (iiiictur. Pax vcrn inea nulla iimquam
spei sollif italione fruslrala. At vero cum e conlrario dofuciione icinporis solvelur. El alibi dicit: Mutitr
sollidiudines, bella, tempestates, inqnieludines, cuin parit, Irislitiam liabet ,

quoniam ve.nit diet ejut.
miserias, tristLtias, odia, a^ alia quncciinique incoin- Cum autem pepercrit puerum, non meminit jam pret-
modoriiin atquc scrumnarum genera essecrediinlur, suris, propler gaudiu:n, quia natut est homo in mun-
in pracscnti nos passuros esse prxdixcrit. conlra dum. Et vos nunc quidem tristitiam habelis, sed tri-
prxdicix commutaiioais laidium, de promissa non slitia vcsira verteiur in gr.udium. Iterum aulem videho
crii quis prosperilale securus. Si vero commonitns C fos, et gaudcbit cor vesirum, et gaudium vestrum
fueris, in ipsa conimoniiioae babebis solaiiuin. Et nemo tollel a vobis (Joan. xii, 21).
quamvis ex prxdicto malo adversae valeludinis quis- II. Aplissimum namque ad coinparationem (ribu-
piam accrljissiine pertnrbelur : pcriurbaiiunem ta- laiinnuui pra:sciiiiuiu et fuiuroruiii gaudioriim, pr:c-
men iion absqiic consolationo suscipiel, qui in ea gnantis hiulicris induxit excm|ilum : qu;c quamvis
promissa; saniiatis signa essc cogiiosclt. Pari raiionc causaraparlus nonabsque ingciiU scial dolore traiis-
nos qiioque jucuiidos csse ac betos , dnm spei no- ire : quia aviditaie iiiinia libcros cupit, doloris lor-
sirx sigiia conspicimus, cimiprobaiioneni ejus su- incntuin spernit, dum qnod satis diligii , conciipi-
iniiniis, ciim per inala prxiCntia, fntura bnna indu- scil, et anlc gaiidcl ex prolc, quam coiilristetnr cx
bilalx fiilci manibus jam icnemus. Siquidem, nt partu : nec rccusat foecunditaiis exnrdia ,
qiianivis
dicluin cst, salus noslra in Umpore iribiilnliovis ceria sit ea noii absquc magnisangdribusevcnliira :
/'sn/. Cixxvii, 39). Nullain ergo debet

gcnerare quoniam dum majusgaudiiiin cogital, tristitirc c:iu-
liis'iliam qualecuiiiquc illuJ esl ,
quod maxiinain sns aniplcclitur. Sic el iii umnibus pene rcbus liu-
videtur signilicarc i.-ciili.uii. Est cnim illc supcib;is mjiii> diflicilu poicsl csse Ixtiiia, nisi lri>iilia aiiie
jic iiividus, aul sui fastidiosus

boni, qneni cjiis \ro- pixtesseril , cl, amaritudo pr;ccunlis dolnris coni-
liaiio rcddil irisiioiciii. Dicii eiiiin in Evaiigclio j) iiieiulai ainpliiis gaudia sccutiira. Sic qniilcin prc-
Doiiiiiius : Yos luijcbiiis , ct flebilis ,

mundiis antim liiisior salubrilas est, qiix posl languoiis recupcra-
ijaudebit : vot conliisiabimini, sed Iriililiu icnra ver- tur incoinmodiim : el a qualjbet paric, cx nujore
leliir in âudium (Joan. xvi, 20 ). Ainplcclcmla cst sa>pc laboris nccessitatc, ad ampliorein solcl felici-
f.rgo irisiitia qu* ^'auiiiuin paril : el noii cjiis ni;ilc- lalcni veiiiri. Sic qni liitcrx scieiiliam dcsidcnt lia-
ria esl considcranda. Quia s,xpe per dulcediiiein bcrc, si disccndi ncii suscepcrii t.idia, pcriiicgau-
fructus placcl, qnod ainamin liorruil in ladicc. Et dia aili:iisci nim pnleril. Ncc ciijiislibct oruditionis
ilcrum ail Doiiiiiius : IIicc locuUis stan vubis, itl in qiiisqiiain lialicrc poicrii gloriain , nisi aniini a^stus
me pacein habcatis; in lioc aulem munilo pressiiramliR- anic fneril perpcssiis. .^grir.ola quoqiie de ubcrtate
bcbiiit (Ibid., 55). Quid hnc csl quod dicit, ul in me fiugiim Ixtari iiun poterii, nisi prius tcrram inullo
pacem habcatii, in hoc mundo pressuram habebilis '!

labore conrccirii. Et lanlo magis prosperitalis spein
iiisi ut tania iii noUs sil cjns crcdnlitas pDlIiciUi- coiigcrii, q:,anto sc aniplius desUvla^sc cognovcril :
tiunis, \it cuui icundi mala patimur, fulurx spci ei de labore inipenso .<iperal ubciUt.is angmcnir.m.
, ' ,
57 EnSTOLA lY. AD VmCINEM IN EXSILIUM MISSAM CONSOLATIO. 58
Qiiid qiiod in crealuri<i pcnc omnibus ila csse cog- A Siquidem pretiotaincompectuDomini monmnclonm
noscimns : illic niajorem fruclum gigni, ubi onernsa: ejUi{Psat. cxv, IG).
acerbilntis causa jirjccesserii? Nam el Jcslalis el au- III. Sed ego te cnr ad tribulationis paticnCiam, liii-
luiiini lemporibus, qii.i; leiiipora minisir.i sunl fru- manisaiitprxseniis viia: provocare conor cxcmplis:
giHii, stcriliiaieni nimiain iioiinuinr|iiain hyeinis lcni- ciim nulliim penc sciamns fuisse sancinrnm ,
qui
las inliilit , cnm fceciinilitnlcm innxiinain frignris proccllnsum liiijus tcmporis agoncm absqiic tribnla-
8;i'pe prastilerit austcrilas. Kl quidqnid clcincnlia liniiis leiiipesiatn transicpt : et laninruni (idia iii-
veris resolvii, speni ubcrtatis ainisii. Arboics voro feclaiioiiciiiquc p(irlii!cnt, quantns vitx siix dissinii-
ipsai tanto numcrosiore gravantur fiuclii ,

quanio liliidine casligaril? Castigaro eiiim aliuin vidctnr ,
accrliioris fiigoris violcntia rcprimunlur. Cuni pra;- qui ab ejus coiivc.rsatione ilisscntit. Noiine sancliis
coces (lorcs (ipporluiia castigaiio rcrrciiando ad pu- Abel, qiii in lioc mnndn prinins iniioccnliain conscr-
riculiim fo»tinnre non patitiir , iiiilc iinpedimcntiim vasse rcperitur atque jusiitiiini, ciiiii illibaia Deo
pruin;i: : el qiiod rcpriniit, non nbfiical, sed iiicliulil. nbtulissel iniinera , iiiox nt innncrnin respecin Dco
At vcro si paulo clcmcntior Ais cxstitcrit liiibriiiiii, placiiil, iisipic .'id morlis illalioncin , biiiiiaiiiini, vd
qiianiu lii%iiri:iiil prius indiscipliiinia fesiinalionc , qiiod scclcr.ilius est , fratcrniiin slaliin invcnilur
laiilo pn$t frnclihiis descriintur, cum futune vircs B odium invidianiqiie seinîsse ; ct fratris cjiis, qiii illi
iinportiino li-inpore consuinuntiir. Semina qnoquc et pro gcrinanii;itis nccrssilndinc , ct pro snlaiii
ipsa tcrr:« jacla aiqiio cominissa, quanto glaciali fri- caiisa (quia snli adliiic prxtcr liiiiii;ini gcncris piiii-
gore arccntc lardiiis siirgnnl in fnigcin, ntili radicc cipes iii nnivcrso inuiido onint) iii:iiorcin dibrlcit
proGciuiit, ac laiito poslinnduin amplioiibus fructi- cliaritalis alToctiim ? Sod iiijusliliain ni:ilnit oiiiiii
lius pncgravata curvanliir. Navignntibns quoque consohtione dcstitui, qiiain justiciijiispi.ini socicialc
ipsis loiigc scrcnilatis speni pollicctur niinis valida dissona confovcri : si laincii coiisolitio loclcdiccii-
ct diutunia toinpesliis. Sic et omniuin feic creaiu- d:i est, nbi tantoin dissidot aninins ,
qiiaiiliiin viia
larum spciii diflicilc etsuliiitio aliqua, nisi nioerore discordal. Caiii niifcrandc ! qnid agis?ciir in fra-
|.r.cciiiiic, siicccdit. Uo.c cuni ita siiit, a;i|uaniiniiur teriii ct iniinxii s;iiigiiiiiis clTnîiincin criidcli saiis
forre coiivoiiit : ctiaiii si nos tribulationum ac dolo- odio fnriosoque proruinpis? Qnid libi solilarins
nim aspcrioris liyemis procrlla cnncusscril, lanlo comniernitrraier? quam vim intulit, qu.ini focit in-
ampliorom .niîaiis frucium dchiiuri , (|uanto pru:- jiiriainTScd quse mnjor injnslo iiijiiria csse potcsl,
scnli frigorc vitani hiiberc contigerit acriorcm. Di- qiiam vita jnslitiic [F. vit.c jiislitia|? Iii lioc laii--
gcril cnini acslcriiatcm ,

qiiam polcrat reservarc. tuin tibi displicuit solilariiis fraier, qiiod Doo
qiiid'|uid priino iinpctu cripil iii exitum. Ncc ulla C placcre gcstivit? Fuisscs Doo p!;icciis
et tn
nos iiisiirgciilis pclagi debct terrere tcmpeslas, ciim «umqnid el le ille esclusciat? An lam p.-inpc-
vciitiira nosira sit ctiain numqnam rniiciida Iran- reni Dei charilatem esse cognovcras, iii vos siiinil
qudlila^. Domiiii cst cniin vnx illa , ilicenlis : Bcali ainare nonpossel? Scd qiiaiulo boc aincns semit
eslii cutn x'os maleUixcrint liomines, et persecniivos invidia, qiinc contra bonum seinpi-r labnral , ot nnii
[uerinl, el diceiit oiiinc ntaluin adversum vos : gaudete vidct? Dcniiiue qnod jnstnm csl vidomlo noii passa
el exsulialc ,
quia vicnes vestra copiosa est i« Ciclis est: morieiulo, ma;;is acccpia vilificit. Eriibc.;cc, n
{Mallh. V. U, l'i). Quisquis ciiim iiicrcedi< cl bc:i- niinis niiscraodc, livorc lcsinris nuliorcin tc cssc ,
liindinis sii:o caiisus iion cuiii ingcnti gandio susci|'il, cui tc cxbibes nocilnriiiii. Qii:u igitur Ii:rc laiil;c
cci tuiii csl, cnin Jiit inlidclilatc aii! iiii|icriiia labor:irc. crndclitalis diiritia luil, nl lion voi silitndincin l;i:ini
Opt:induiii csl ciiaoi i|iiainvis sit aiiiariini, qnnd lu- rcc(>gitares ? Qiio aninio po^liiiodiiin p:irricid:ili il'i
cruni paril : ct ciiiii hitiiia niiijorc soniciidniii cainpo revcrsiis es ,

qualilcr poslo:i absi|iio iiiiico
qiiidijiiid anipliorciii gciicrat merccdcin. Noc congc- fratre suliis iii lolo niiindo vi.\i>ti ? non laniiii frniio
stio laborls vit;ind:i csl ,

qnn: cst aiigniciilatio coin- lucrans Iixrediialeiii, quani qund diio iratis, aii.\i-
iiioiloruni. Sic nainque iicgoiiaioriini avidiias ani- linin soHicituJinis perdciis. Qiiid cnim intr:i cngiia-
pboris qii:crliis caiisa , ncc inaria iiortinicscit , ncc D lionis tirc sccrcta volvebas ,
qiiando lccum illuiii ,
lcrreiia discriininn, qinr iiilcrdnm cliam caiisx solcnl quciii snlniii fainiliaicni, qncin soliiin sociuin, qncni
cssc daiiiniiriiin : ct propicr majoris lucri spcni, nn- siiliim coPcgani Iiaborc consiicvcras, noii vidcbas?
vijt:itionis ct pcrcgriiniionis iiiciiniinoda libcincr Num s:iiiiiisliiciai, si ita tc fnior invidi.v conipiilis-
assnoiil : ipiia qiiaiiivis iii:igiiiis, ficilo coiilciiiiiiuir sct, iit ip-c in tc siclor.aîsvccoics iirniiis, r.l :iriiia
lalior, iibi iioii l;iiii lalioris qiiaiititis, i|U.iiil •'.jns titi- pnri;cid.ilia, ica qiiain fr.ilris \it:i sciisissci ? Nnllus
litas cogitalnr. tt si id (icri proptcr tcinp:'r;ilin, ct l:iin criidclis himiicida csl , «inaiii qoi i!:i crg;! allc-
inccrta Incra conspiciiiius : qiiiifnoliispriiplcr ;iirr- rom f.cvil, iil iion parr:il sibi. Qiiiil iiiiscr laciims
iia , ct siiie ulla aiiibij-uiîto vcniiira, sil ngoii.l liiiiin iiiicriogaiili I>i'n iiig:is : cl iliiin ixcii5;iic cic-
cogitcnius. Nani cnni illornm liicrn, iiisidia', vcl pc- dis, acciis:is : iit iiiilla libi iicc roiifossioiiis iiix iiii;ii-
ririibi pr.cccdnnt : siinibtcr nostra ciinimoda di-pcii- dacii piissit ratio siibvciiiro ? Naiii ni>i scivissos iiia-
iliisciiniulaiiliir, ctsnb pciiciilo fclicioin contiiigiint. lum csscparricidiiiiii, non ncgaises. Scd Ii:rccoiiSHo-
Qu» inroiiiniiida iiilaiiliini trtbiilatioiicin iion mc- indo pcrcaiiiis csi, nl maliim scmper vclil itrgando
luunt, ut ctiani inors p;'ssit proptcr ill.i conteiiini. gciniiiarc, ct dicerc sc , aul non fecisse qund f.c t
,
S9 S. HlERONTSn OPERUM MANTISSA. 60

aut bono operatum esse zclo, quod eum consiat A Dci nnn est passa justitia : dum corpori Tulnus ju-
nialo gcssisse livore. Et puias, niiscr, quod illuni fa- beiurcircuincisioiiem iiiferre : diim filium cuin mairc
cinus laiueiil luuni, qiieiii iinli^ni niuncris tiii causa ejicit : duin in Is:iac dilccio iciiiaiiir : diini rcligiosiis
non laluit. Nun crgo qiiia illuiii quic(|uani laical, iii- parricida esse pr;ccipitur : Scd lacile .id oninciii j.i-
lerrognt, sed ne libi igiiiiraiitix c\ciisaiioncm reliii- clurain coiisentil flilclis, ctii niagis :ic niagis ac iiui-
quat. Nam cuin fratrem ncgas te scire , quid gc>sc- xinia succresciint : quaiidi<quidem cliaiii ccniupluin
rit connieris, el asperiiaicm criniinis supprcssa con- rcceplura proinittiliir. Ip^c veri» lâac qiiilius tciiia-
fessione cunririiias. liiiiium gciieribus qnatiuir, (liiin csc;c [Marl. esse |
IV. Ihcc ideo paido l.iiiiis cxcciiii siimiis , ul tnm iiiopiain |iaiiiiir : iluni pt'rcgiiiialioiiii cxpcrilur la-
invidix maluin, cujus extiniari crudolit.is iiun |iotcsi, bores : duiii propicr u.voris specicm iiiiniam ipse
qnain in praisenli viia coiidiiioncinjusiiiixpaiidere- ilietuit, qui anxiclatc cunricitur, el eu ipsii quu ob-
nuis, ({ux siaiiiii cuni oJio siii ta-pii. Qux iiu lunc lociabalur, alfligitur cuin illi foriiia coiijngis, qua; in
quideiii absgiic niulta pirseciitioni; csse poliiit, ciini scciiriiati! pl;iciierat, in ruriiiidiiie (lis|'iic'cb;it , dnni
uiiuni t.inlum lubcrct iniiiiiiuiii. Et si taiii graiule rcgis a'!iiiilatioiieiii paliliir : diiiii caiii quidciii pus-
Oiliuin ab uno li'>stc pcr|ics>a cst, iil iiftquu ad vil.i; sidere illi absque inviilia non licet. S.uictLis (|iiiii|iic
iotcrcinplioiiem vcnirci, iinn hunio qiiiciiiii(|ue, scd B Jacob qiiain iiiiilta patiiur. Prininm cuiii fr.itris sni
frater, (|uid ex ea tuiic siisiincre povsc crcdcndiiin Esau ,
propier cnll.ilain bibi beiiediclioociii , inorli-
cst cuin, qiii lioslcs tol cxtr;mcoi liabel : ct iiiî per ferain silii invidiam conimliil : tiiiii ejiis (idiu:ii, in-
niolein aiicuc pravitalis n iiiiiliis p(>tesi audirc so- dignationeiiiqiie declinaiis, ad Lobau soliis peigii ;
cloriim aiii-qiie juslilia; culloriiiii ; Vcfi/7c, circum- ciiin propicr uxurcin .'.ervii : cuiii dilcclo spoiis:B
venianius justuni, quoniam iiiulilisel coiitrariiis est soror noii aniata siipponilur : ciim prioris aininis
operibus noslris ( Sa;i. l, 1'2)? Scd dicct aliqnis :
dnniiio, iiialrinionia illi rraiulc gciiiiii.iiilur , el rnr-
Qulsquis vitare invi<jiain ciipii, liincat iliiribiis siiiii pro noii oplali) coiiiuiliio , septcniii servilio
iiinote^ccre, vel placere. Ecce justus Abel nnllos subjugatur : ciiin Iraudcin paliiiir de inerccde : ciiiii
habuit, (|uiliiis innoicsceiet , vel placercl : ei tinicii post vigiiiii aniioruni nierccnnriani servitiitcm , oc-
invidix odiuin vitare iion poiuil. [Crrat cnim qui- culta iiingis fiiga ,- qiinui libcia proncisceiidi cxpedi-
cuinquc absipie Iioniinuin amiciliis coiitrnbi iinii lioiie discedii : cuiii Labaii pcrsccuiioncin liiiict :
posse opinalur invidiam : ciim illa non tam biiin:inas cum fralris siii ruMiiidat occursiim : cuiii (leluâni
nmiciti.is, qiiam solain Dci aniicitiain persequaiur. flliuni suain Oinain perhorrescit . cinn dileciissiiiix
Unde ne ille quidein absque iuvidix infestniioiie esse nxoris Rnclicl funus dcllel : cum dilcc.issjniiiii lil iiin
potuit, qui vel soli Ueo placcre gesiierii. Suflicii C [4/. (ac. filium ] Josepli accrbo fiiiicic coiiMiiiipiuiii
cnim ad iiividix siiinulos inciiandos, si tc illi pla- a bestiis dolcl, sinc solatio sc|iullura' : ciiin llciijainiii,
cerccognuverii, ulira quein alius cssc iinn poiest. qiiciii etiani consuinptniii ndiosu putabat, Cdiilulerat
Sed nec sancium Noc in prxsenii vita incoiicussx |/1/. in qucro CQntiilcrat] cliaritaieni : el qucm se niiii
securiiaiis qiiietem liabuisse cognovinius, dum ini- aiiiplius esse visuniiii inutuebat. Defessos j;ini tani
quis exisieiilibiis cuiictis, sulns iti uiiiverso orbe ni- annis quain lalinrilius scncx , ct palcr jnstissiimis
litur cusiodirc justiliam : dum arcaiii fabrical, re- iiigeniiscit. Smctissinius eliain Joscpli de tciilalio-
paraiidi orbis seinina coiiiincnlem : dum sc fuiuro nnin gcncribus-coiifliciaiur el qualitiir , ciii ac si
diluvio pra'pirat, ei ndeni veiitiinc inundatioiiis, se- tribul ilinnuin seniiiia spccics videnlur fuissejuslilix.
dula CUM dcniinliat : duin iniii sibi (|iiaiii suis, qiiani' Niiiii qiiiities aliqiiid saiiclii! vcl pic gessil, toiics in-
qiic cunclis aniniaiiliJHis aliiiient:i comiciril ,

jiis:ili c t 'lcr:iblliuiii teiiiaiioniiiii discriinina subire com-
nieriio, vilam moriis temporc rcscrvatui us : diiiii po.^t |ii:lsi)S csl, jnslitiii: consenlieiis , et spc coiilorlantc
taiiiam lioininum iiunierosiLiicni, soluni se cniii suis pciiliiiaiis : iil la':oi':in<luin nobis sit ,
quid in co
rciiiaiisissesuperstitem doIci.Sed solatiuni non perdit |jiida:iilo priinuin dclieamiis assuiiicrc juslili:c : san-
desolaia jusiitia , ciii coiisortiiun Dcus est , oiinii ctil;iti-nc [Jliiil. s:iiiclit:itisi|ue
]
pcr.-everniiti;im, aii
cclebrit.itc fesiiviur. Eice ci ille rciii passiis cxîbi, '

pntii'iili:c a'(iu.iiiiiiiiialis(|uc virlutem. Naiii ciiin fra-
pcrcnipta bominum ficqiientia, ct si noii oiniii snla- lcrna dilec.li<iiie soiniiiuiii , nt fraicr frati iliiis iiidi-
lio destitiitus partis, taiiien pcnc solu> reliclus, :igno- carel, invidiniii eoruin odiiiniqiic C(inti-axil:qiiasiaut
vil se Domino valde scrvire. Uiidc non mngnopere ipse se [Al. si]somiiiasse liiixisset,aut viîoneniillani
cxipiircbal vnii:ini liiiminiini coiisolmdi gral'ain, qui adsiibjug:iiidoruiiiacterrcnduruiiiindiciuiiin:iiilinsscl.
jiiciindiorcin ac. pleniorein bnbcbat iii Den fiduciam. Iiidc cuin ad ipsos cognnsce.id.tisalutis cuiuiii cau.sa
Saiiclus qnoqiic Aliraliam q.ux' vcl (inaiitn perpes- fiii>scl a palre diiecius, injuncluin siiii i:cr fcstinus
,
siis csi, (liiiii fidcin soliis iiiter niiiclos scrvat incre- aggressuscsi,qiio cclciiuseoniiiipos^ctodias.^^laiare.
duios propinqiios dcseril duni
: il 1111 p.iiriani el :
MO.MTLM IN EIMSTOLAll St:()UtNTEM.
iixuris sici iliiaiciii ilolcl diiin piopler cs ;c inOjii nn,
:
V'.'« lia-c esl otim Erui-mo nou abliorrere a tlylo
iiiOilo iii .E;:ypto , iniid.) in icrra Geraris pcrcgrinn- TerliUliani, qiiniitum, inquit, ex iltiiis [ragnieiilit licet
lionis sciiiit iiijuiias odornii ; est eii'in all\clutior cl (liiriusrulus , eliumy,i

: diiin mori proptcr uxoris pul-
ijravibus sentenlin: Exis'inianl alii, fortnsse rtiam con-
cbritudinein tiinei : dum sibi crcpiam monrci : dum yrtunter maqis , ad subsequentit dictionem EpiMlie
profcrrc cam non nicruii , quod xquissiini judicis Vuce, iicmiifC jam diffileiite , S. iiaiimi Taurincniit
— .
,
EnSTOLX V. AO AMICUM iEGROTUM. 62

«I
.«"•- .- ccrlo
lantum noii -" nscrilMnt. A lempesias inler flucliis iiivcnll. El quainvis nemo
eU
K»l , eam
ÛIIt ita accedere
ilM MH.SMt'»' ,
I
id
11.
!.'_<. ..I «•#.. ><.*ir.ni'/* nuintum lifir dc
>i/iii//tiiM liiic rp au>.im
fi/> re /ii/\nii nmiliO
iCiiliO i:u».... .....:.... i..m nmlnfnr. Ciifmt
r>iii nnii-
faiii««ti iiili poii-
lanicnsiib
Ego, ul promiwiare libeiis periculiim paiialur aul fci»i.
.
,
lnmen , priipius r.d lionim opiiiioiicm , cuin qni /ifl.v

periionam sii.<(.iifiT eiiisrnpi qni se slntim
ilcre pcriciili, cogciiic necessiiaic, duraius. — Imiii.
jfiipsil ,
,
Scil alia niilii aiixielas :icreil l qua: iiKEro; ilius «lii-

Uiiiiiiiiiiuriiiii ruiuiii leligiusa iiccussiUU
.
iiiiito ait ,
phtalis, iiiens êiisus invi.lval, el iii.irilncibiis ciiri.<,

uccupatuiii, eic.
E1'IST0L.\ V. iicxplicabilcs curas iuipoiial. lli.vel cniiii nic, nuod
AU AUICCU .l.CIIOTll>l. (11111 talibiis tciiiainciiiis, clciim lam obstiiiaii nioibi
ciiin alios
I. Quaiiiqiiaiii tciiisjiiiic iioveniii, cxpcr.eiiliam ceriaiiiine iiiilii Mili coini^cril iliiiiicarc?
luaiii aliciii constil.miiiiis lcvaiiiiiiiJiis alqiio rcim- iiinorim el niiliorilnis plagis csse cnrrocios, ci toiii-
ciiiii laneiinrcs ;ciiiiiiiiasi|iic l.ui- pciitliiis.» hii taiiiiiie cxstiiissc viclores. Cnr iiiilii Uo-
giis iioii iiitjiiscrc :
cor|»iris, sliiporciii<|iii; iiicinlir' niiii rigciiliiiiii, ii.iiiiis 11.10 cum cxlcria ci-ri:iniiii indixit? Ciir m«
i;iii<ii
vigcnlii caleiilisqiic aniiui felii iuilc ipsc conlovcas, nim siciii ca:lcros casligavil? — 11» R. 1'rimo ciiim
ac iiieilic.t nlioiie cures :ilii'ic ciiiiipoiias : laiiieii I dcb.'s in tani .irdiio ccriamine coiiitiliiius <le
iincr iiiiirbns rciiictlniiii l.uiiiilibus coijilare. Infciiuia siinl enini pra^niia iii-
iiiler ailvcrsa pia.'siiliiiin ,
,
jiiser
liiicr turas
tuiu» auiui.itni
solaliiiiii , !
m Unclibus
M>.v.i>w>..* alicii;c iiiaiius
- feri.iribiis pug.ns.
f"D Ubi— — (lciiiiiuc
- ,
fortia f.irlibiis inipe-
..ptaiiir. l'ars i-^t ciiiiii lanlur loilioreni r.rlinr nmncris scqiiilur census :
rcmiginin scmper qu.i iiiur ct B ,
r_. *.._..: n.. I .- «...:.. in.... iL.lin 1*0111*

rnrlic r^ltMI ili fiTI fiTP coni-
cl ideo igiioiuiiiiainjiidicit.forliscuiii ii.foriore
. •
nic.lclaiuni fri.tcrui con-

. . .1 _ I . .. . -
: I
prociil diibio iiiasii!iarii:ii

diciorum " diilcc.liiie poni. M;'gnus cst ciiini qiii viccrit inagna: de. ctiooi»
solaminis liuulus : cl li.mes ,
c-t maxiiii:e iiiaxiiiia siisiiiiero ingciris virtiilis est,

levaiiicii lissis i.nimis iiilruducil. tl
:
coiisolaiiliuin ,
superaie. >aiiii|iie niciilis eiiiiiiciuioribus

si noii corporeis in memliris, icccssibiis animi tanicn iiigciitia
cxcellil cxlerns apud regom, qn.Mii pliirimiim iiirba-

et abditis , spiriluali stu.lio componit liomiiicni ,
cl
juvaiipie coiiamina veril caiinu belloiuni, et icd.lilcrint supcmta vicio-

iiiserit ut metlicus siispiiaioni ,
Adest dcnique pr.rda in ipso ci.nfliciii con-

cxbaustarum viriuni, sub loiigarmii sarcina pres>u- reiii. ,
1'raur Irairem grueiisqualitariscerli.minis.meriiodcsrnialavictoris.

laiuni : luaxliuc ciim srripitiin sil :
Ol> lioc igilur ûmcro c..slrciisi pond.:ra pr.i virilms reges inipo-
adjiivans ciaVab.tu,- ( l'ial. viii , 10 ).
iictcsîlas ila iiuiil medici pro causis niciiclas impeiidunl. (.lui

quoiiian. doiiiiiiieariini r.runi rcligi"sa
:
iil lic.|iicnlalu corporalis ac- curandus e.-t, iion dicit medico qua lcge ciuctur. Ncc
liic lciiel ijcciii.auiiii ,
railos eligii quo initialur ncc servns qui> vcrbere

cissus, a-ruiiin:is luas illiisiiaro uoo deiur facoltas :
:
qnnliiuiiiqiic solali.i litlcra- casligelur. Qiiod eiiiin rx majoris pcndct arbilrio ,

pUcuil sicut pcisii , iil
pjt. slalc subj.;cli. Krgo qui siipcriia rc-

loiiga
lon-î lcutau.cnla
iv.ii...i. ..,...- virUUi IIIIO
1- iioii csl iii
r - -
lum leniiem
leiiirem l.iu
1..111
r
aniu.um P«"e»la<e, ct inler mi.ndi nii^cnas iiiullilormcs
i,..ii.is salulis coi:.ii.od«m visilar.m ; et C f
gi"""- -
r
niaxlniuui pro- corrigcndi, vcrsamur, nec iiostruiii csi dc polc>lalc

<:Urisiian.i virlulo lun.laiuiii in tobur
pra-dam c.iisuiii- Diiiuiiii, aut plagas eligcre , aul alla ccrianiiua iiu:c
inovercm. Qiii rcgiionim toelcsliiiiii
foreiido viiicainus sictit iicc scrvortim csl e;ii;ere de
coi.loii.liiiiiis occtiparo, cssc
:
tpic ntuiicris soiiipncrni

diimiiiis g(>ncri fl.igolliirum. Nuinquam eniiu ex ar-
uou possumus .sine aliqui coiigrcssioiio viclurcs.
dclicaia ac ignara certamiiiis virlii-. liiirio pciidontis peiidct licenlia verbeiaiilis^ P.ilcs-
Nuiitqtiaifi ciiiiii
latis cst cineiidare, ci.udiiionis cst

subjaccrc. Ucgis
vict.iri.i; palmilcrtim ciilmon asceiidit : aut prxmiuiii
est onns impr.ncre . C miliiis esl siislinerc. Qiiippe
de subac is a.lvcisis aoc pil ,
qni vicioria cliaii.ircni
ciim ab [U. cl ab] ipso rcge niliil gcraiur injustum,
vilissiiiiam judicat sui corpi.ris viiam. êc ii.oiiii
qni suis logionibiis pro vii ir.m .luaMate bcllicos su-

ciiiiii coiictiiiuir iiioiii , cui de iiiorle vita iia>ciliir.
iiifoiioribtis
lundcrc fcliciiaiis di.res impoiiciis, forle» n.iuit ad forlia:
rrctiosuni est illi cl s:iiiguiiiciii :
Cinilra pr.iprias
Stimina: saniu.iis esl ci.mi.eleiiiia jubcl, ut i;cc ii.rcrii.r
cslci.iu iiifol.cilaê pugnarc :
viics ccrlamino potciiti.uis aicoatur, i.ec p.iteuiior

acorba vnlnora s.min.re j^.ciuiam (|noqiie fcrre :
iiiforioris ceriamiiic, dcgradalis mcrilis, huuiiliclur.

ni:ml.roru;ii , op iiatur maximuiii lucritin. Lt qitod
dum lu.cagiiiir, ui nuUus in alicno miuorcHir ,
pr;cclarum ccsl ipo
-u ccr-
....- Et
ulumum dicaiii
esl tillinium
est uicam pr>eci.t.ui.. iili iii
ncs cupit esse viciorcs. Nec

,
.
lamitic palittifera.ii crcditori aiiin.an. rcvi.care. Mc- D ^,,,,, ,„,.ati

'."_:=.^'"1,,.', ,^..,
'
,,,„i
„,.,,„,.„„ lollat
„,, lerit, ut iicriculum
quod nalura: iuimicus e^t mc.lietis qui ,
lius ciiiin c^l, sicut raliotlclormiiiat,

si
Ntc advcrsaliir jialcrnus
cl viilnere vuliius cxcludat.
ilobclur.virlulifWuii.virlulolsolvalur.Foreiidasunt,
affectus . si liberos di.ceat aiiiplexibus ll:isell..riim.
frater, fcienda suut igilnv cuncla ,
fr qiijc le Uo- picialis.
Paieriia enim n.igella excrcitia suiit iiiiioxi;i!
niiiiu.; affl cii.me lting.-bi;iia voldit expcnri , et in
Ergi.quoniamca»tigal;ocorrigonli..ami.riscsicausa,
niagna pra:iiti:i destinaie :
aiiia modiciim |.crcuss(i-
cuin de i.ictalc dc.ccudat ;
I.NFiR. Quis aiiiiiius, ii.in jnni subinissis viribus .Nilnl enim

II.
rem , ciijus plaga maier est iiie.lic;i.;c.
calami-
ferat islos iiievilabiles casus cl perniciosx impiiim pietas pant : ut virtulibiis iuiiplexis, fruciuin
talis iiicursus atque nioibos infostos quantum incliidit kyo, iiiquit
piclatis spiritttalilcr ciiralus
:
, ; ,
•video jam cuin ipso corpore inorituros?

IIier. Ciiin
Dominut, necabo, el vivcre faciam: percultam, et ego
periculis jam neccsse est congrediaiur el certet, quem tanabo (Deul. xxxil, 59).
Olim erat, mulcediiie consolationis qua voce et quoquo lib. v, epist. 17,
• ,
de ConsoUlior.e S.donius
Dona-
S Cyprianus utiiur iti diiab. tpislol. prima; ad aliiquei Nec sane Ui iHa lectio jinioulanda.
Ub. 11
luui; el A. Ccllius lib. XIX, c. 9; el Uoeihius
ei S. HIERONTMf OPERUM MANTISSA. U
Ul. iNrik. Sed aitU : Ergo riirii pieUs? — IIier. A niala opera odit, nialorum operuDi non poleslamare
Fecit niiquc, ne impieias judiceiur, si non corrigat factorem : sicut Salomoii sancrissiniiis prolulil :
delinquenlcm. Cuin enim noii desit iii liominc, qund Udlo iuiif, inquil, Deo impiu$ el impiciai eju$ (Snji.
cureiur , ferit ut curct : ut suni inaiius medici, iiv, 2). Ergo loelius csl in lioc muiido annls vergcn-
(ju.-e multa ladendo cenreriint saiiiialcm, non siiic libus periiuro, cujus sencciuiein preniii ac sorlicl
nuiriiiure paiieiiiis. Ilnc iiiodo et nos sub cura icius occasiis , c\ amore Domiiii inedicinalia susiinrre
liiedeiitis, iiitrr ipsas mccroris .iii-^ju^lias, sic iii Do- verbcra, quam ex odio exspeciarc iiis.inabilcm pla-
miiiiiin NHirinuraiiiu-', nt in nicdicuiii vuliicniti, qni g.im el tnb fulmlne senlenlix durcro daninabilclii
curaiilur cl dolcnl. A|.'grvdcre igitur, rratcr, agi;rc- vitam. Melius esl intcr manus medlci traiisilaruin
dere siistiiieiili.'e renicdium, quu Talcas gmviibin ac iiiodiciiin suglinere torincnlnm, qiiaui rciiuniiare
lentatioiiibus sarciiiani levigarc, et pericula duni pa- mcdicn, el incurrcre supplicinm xternis lorloribns
teris supcrare. Jaceniia iiieinlira aninius rigiduscnu- vexaiuriiro. Aut si adhuc niiraris .imatoris noslri
tolcUir etcurel. Ilcgnum lencat virliis iiilra corpus incdicinain, per Dagella consi.irc. illiid quoqiic dc-
aiisietaiiliut capiivitatiuii ; ui aiiima inclusa pericu- bes mirari, quod lorqiieant remcdivljuns inedicns
lis vigeat ipsius IiberL-ile virtulis, qux iii confliclu auiai.qui nucendo quod nucct excl-dil. Uiiqtic qiii
lculalioiiis, varie legalibus inbis jaindiidum jussa csi B iioceiiiia qu:uril excludere, non |H)tcst non nocerc :
prxparari , el iii ipsoTcsiibnlo dnminirjc servilutis, el ideo nocendo curai, ol cbarinr sil sanilas pra'pa-
conlra infeslas calaniilaies armari. Fili, iiiquit, ae- rata moeroribus. Si eniin medicina iioii laccraret
ceden» ad $ervitulem Dei, $la in jusitlia el limore, et sananduin, roeriiumsaniialis ircscmper delcdarct in
prtrpiTa animam liiam ad leulaiionem (Eccf. ii, i): voluntarium viilnus. Si non mordacibus adjumeniis
Ergo cuiu lciilallii nostris iililitatibns prurogclur, nocentiuin medelaruni cura preiiosa coDSlaret, cn-
lion esl iiiiraiidum, si nubis ejus ardor accidal : si- randum causa non cogeret in mocrorem. El ideo ru-
cut bcatissiiniis Puiriis in Episiola sua iiionet, ae medlis nocentibus ciira perricilur, ul niceroris pretio
dicil : Nolile mirari ordorem acddentem tobi$ : qui redempla saiiiia«, charior bubcaiur el grala. Ergn
oit lenlalionem vestram fii, nc excidali$ inler varios qui amandus csi, quolibet cxaniine non poicst iion
ncculi fluciut (1 Peir. iv, 12). Frcquejitibus procel- emendari : qui corrigeinlus cst, noii potcst niin (1:1-
lis Chri-liaiia vilu qu'Jlitiir ali|ue leuiaiur, cl pres- geilari amatoris verbure : qui cur.indus cst, inedcii-
turis iiinumcris laîutur cl cruscii. Quod Salomon tis inordacilalc non poiesl noii iioceri. Qiiid iiiiia-
licatissiiuus pruplicla ci saiis illustris lestalur et cuiostupesde pcriculis exspeciai autiliuin, qurin
probal, ConjHngere , inquil, Domino «< suitine, ul curat ignis ei ferrnin Mulla sunt eniin qiix iiuii nisi
cre$cal in iiovissiwo tita lua {Eccli. ii, s). N.ivigiiira C percussa sanaiilur. Hulli smil quos niedici siiiefrrro
tIix iioslnr>ngiiali»nibus gaiidet : sola iranqiiillitate curare iinn possunt. Qiii saiiilaicni divcrsa pcr inr-
liirbalur. Slupel cniin cureus, ccssaniibus ventis ;
ineiitu rrgati concedunt, amarissiiiia pocula, i'.\i-
periclilatur , ti pcriciilis iion prubelur. Inrerluin geiilc morbo, remcdii causa non silienlibns tx; c
eslciiini uiniin ad noiiiinuni pcrtineat, qiicm prcs- propinaiit^qii.i: iioii siuc frniilisrngusiiale sorbeiitiir.
sura niaic glori.i: vcniil:indo ilon piiriiat, prcuicii<lu Nam si vuliuin bibciiiis atiendas, iristiset anxiiis bi-
nuii I ulrit, c.isligniulu iii<ii pr.ibîl, r.r.iIeiido iinn cil- bil, ul*l:i'liis et incoluniisvivat. U rarniiiabilis ct
ral. N:<mcuiii vcrbera nobis al<|uc v:iria lciititineiila incoininiMli'< coiiiinoda s:itis pcrversilas nicilicin:r !
."iniir diviiius ini|ienil:it , nc .«iciil iiicili<'iis ronrcrit Utgciur buino biberc quod iinn silil : cui rcMicdiuin
rcmcdiuiii de cuinririi-. ei liirqiieinio siieciiml : esl aliqii:iiiiIo qiioil silil. N:iiii i|nia iiitcrdiiiii cilioruin
n<<n .ê prnbalad ainnreiii pcrliiiure Di)iiiiiii.i|ui pbi- ulisiiiieiiliaiii pr:ecipiunt : iiidi<'ta jujlinii:ile corpiis
gis nicdicinalibiis iion iiicriiil siibjnccre. Scd forsi- exoiieranl, iil dc ips:i lassiluiliiiu rerectiimatque Inr-
laii dicis : Si nieiis est amainr Deus, cur mc igiiur tissiiiium rcddani. Rcpeiiiina vuliicri qux casus in
aiiialuris niei flagclla gravi l:iccr:iiioiic inccsiiliciiiil, castris advczii, fiivenl, ligini, sarciunt , curaiit,
et |:i'dciidlexibii> n.ngellii- iiiue.lificando bclilicant, fatigando conrorlanl,
ruiii torqucl giii nin.nl, j:ini p:irics oilii TiUue ainor " dendo inedentur. Nain duin patuloviilneri conlinii:ila
c.\ercei : jain nialo o.lcril, nc tor<|uc.it. Iiiii cave p:irliiiiii ciiln qiiibusdam (iliiili^ iiiferiint saiiitaiein
n<in ndeiil, roga ul ani irc digiietur. Aiiii<r iniiii viiani cniisulaiiilo pnlliceiitiir, qii.'iin ciir.iiido coii -
einuiid.it, oiliuin vcro supplieiuiii coiiiuiiiiiliir. Aîior pOMiiiii. Sed Icviora suiil isla qiii: dixiinus : :ipiid
di-cipliii:iiii luiiiûevil iin|ieiiderc, iidiiiin vcM, di- qiios est reiiicdiuin noii siiie scalpcllo denierc piilre-
clantc yeiileiilia, rc:ilniii rccit:irc. Qiiiid odiuni nali- diiies ciicrvat:is, cl :iinpiitare de linmlne vivo mor-
viiaii! Iiuin.ini gencris ux Deo in lioniii:c<ii pro|i3gî- tu:is partcs; licct uiiiiui nicubroruin non sine sensa
lnr. Et iden cit liouiinis, qiiud oilil, aut ira^ciuir tijiins rnrporis niiipiiienir, liuiiio laiiien suis dimnit
Dcu« : (HlUdiiiii ofTeiidilur, irasciiiir diiiii iniii roga- cniisenliiut vival. Apiid illos aliqiioliesdelraclis cii-
tur offentus. In odium cniiii sui provucat Duniiniiin, tibus, ei ip-~a ossa radunlur, ne tutus boino periens
qiii f.icli» otlibilibiis se odibilem f.icil,ct otTensum ro- frailaiiir. Apud ipsos iionnumquam eolleciio vermi-
gare conleinnil. Geicriini aniai Dcus boiiiiiicm, ul naiis el xsiuans lumor, roedicinali ferro sulcalur.
.irtifei rabricam, scJ udlt mala opera,
quibus fabrica Apud ipsot ignis uril, ul refrigeret : mordet et la-
urgelur in lapsum, et cogiiur ia hbinam. El qui c«rai pulvis, ut tauel. Quid plura T Sub medica pie*
65 EPISTOLA V. AD AMiCUM iEGROTUM. C6
in(e liomo plurimiim loriiuclnr, ot plnrimnm vivnt. A felix cst qni v.ipnl.i(, ubi amorls cst plaga. Dt.-.tint
Rccc necessariiim |iuriciiliim, in quo liencflcium cst qiicm snpcrni vcrlierls remeiiium curat, corrigii,
ficlcle tormcnlnro. Pcriclil.nlur pro ccrio quem mc- eniendnt , aiquc componit : (!nm Dnvid bealns pro>
ilicnscurai.fied peritel tlccipiinr cni remintiai. Ilnic pheia et sntis illnsiris sic cnncionetur, et clamitct,
oniin, licct siib lornicnlo, viia pranilltitnr : »lii vi- diccns : Felix quem tu emendattTii , Domine, et de
ventli spes dcncgatiir. Krjjo ulii ncces?>iias exigit, kgi'. tun docuerit eum {Piat. xciil, 12). Ergo quo-
1'Criclilari iiiclius osi i|ii3iii peiire. Iiicommodis no- niain cx divino preniissu, diversx niordacilatis lan-
icie ciiiii friiclii loniinoiliiis piiio, qu.ini iipg:itis in- gunribus snlijncomiis, nc longa calnmliaie cnrantlnin
ciimiiintlis iiilijrire ; iil est, saiius est rcDicdio îbi gcriniiis vitnni, incxamrn noslrrc virtntis, prxdicias
iKiciTi, qii:ini iion-possi; curari. oliin iniserias oiqiinnimiter pcrfcramns. Iiifeliccs ac

IV. Iluc .SL-ciinditin t<B!e$lem mcdicnm Inqiior, et mnliiplices casns, anxieiatesei Deius qnos incnrri-
nil curam iihigis r<:rcru spiritiialcin, non ad illainso- mus nnti, nientis reliciiaie porlemus. Nec mlrandum
laniqnx arlc moritura.inurialilius versalur in mem- cst cnini, qnod malurum frcquentium slragibus variis
bris. Nobis esl ergo iiiclius a Uomiiio rcdargni, ca- sic niorlaliura viln pnpiilelur in mundo, in qun nennt
siigari, el snl> ejiis plaga curari, quam abejus nic- nnscitnr ridens, in qn» nemo lunien vitx nisi cnm
diciiin iiicurabilcs renioveri. Arcct eniin a siiis vnl- D lacryinis anspicatiir. Cnm nns Ueniqne niaternsB
libiis I)eiig, qniis vidcrii incnrabilis ninrbi iniquiialc viilvu; lenloriuin oslcnderet mundo, ilenies didici-
vcxalos : el sirnt.pnlvereni :inl palcaiii im|ioiu lur- miis mnniluin : ut qunsi malornin primliias in
liinis pcr vitla dissipatos alquc dispcrios : sicm ipsc priinis lacryiiiis gustaremn.«. Saluinon proplicta bne
In siin voie loi|iiiiur, iliccns : Recedanl a me tui- prtiiinnli:ilionc tcslatur : /Tgo, inquil , naiitt nceepi
c/ui, tiiaj eiiim illorum tcire nolo : quoiiinm liiceriia communem wtaiem , et in timiliter faeiam decidi ter-
eorum exhlincta ett, ei gemilum hiib, biint in rilu tua. ram : primain locim timilem omiiibut rmiii plcTttnt.
Eruul enim ticuti palecv, qua a tento tulanl : et ticut In mtolnmentit nutnlut tum el curii mngnis. Xemo
pttUii, qui a lempetlaiibut luUiliir (Job. xii, l(i, 17, eniin ex regibnt aliiid liiibtiil natitiiat.t iiiilium. Vniit
18). Konnn vi;is iiiiii viill scirc, qui viîn tiiiiiiinu esl erijo omnibiit iniroitui ad vilom , et limilis eiitm
iiolunt teiicre pcrdurcntcni ml MiblJiiiin. Ail iiinini {Siip. VII, I. 2, Z). Ni'Ccsito est ciiini ut qui vmiiii,
fiiiiii Diiiiruitiin uii:i vin in (llirisio leiiciid:i esi,quje traiiscal, nbi vilam egerii percgriiinni : maiiinct-um
nngu»Laiitibus lciilninciilis in s|>atiii longn; ^cturiia- il;i SaliHniHi proicsictiir : Unut , Inqiiil, JMdoiltit ed
lis iiiduc:ii. Iluic i-oli vi,i' paiel p:ilaiiuni lo: i. i.a-.n:- Ttiam , et timilit exUui. Qiiiil crgn priisperilniis :iut
r:G vcro vnliiplaiiim aiifraciibns lorliiosx rcgioiicm Ixtilia: pot>'St nobis occurrcre ,'ubi piinio ilisrilur
n.inimircniii pcinni. Hc qiiilius Saliiinnn sic pnipria C floiu, et inier ipsa ciin:ibula ii:iscciiiis inrniiiio!, et.
viice Icstntiir ct ditii : .ûii/ ii.«' qua; tirteiilur lnmiiii- in ipsii viLc veslibulo , iiiliil aliiul nnvi dc mundo
butjuiKE, tl iii fme illarum irittilia et do/or (/'r<7e. xiv, qunni fleius occurrit? Limina mundi cuni fletu cil-
ii). Et pcr lins vias illi prncipilcs gradiuntnr, qni- cavimus, ncbimus equidein transiiuri. U niigiisiniii
bus cursus iiiiinic:i: viln', bl.nidimciilis falhiciblis et saii.s anxiiim lcmpiis viia; morinlis, ubi cnin initio
ailnlntur ; quos failit surdum icn/pus ct dcripit , rc- nniniiiainr et llnis, initium noslruni cum llne ^n^ci*
cipit iiiteriius nt iiuludii. Qiios sicul in sropulos pinius I Jnin caplus cst mnrtc, t|Ui nnins cst. Ycsies
pcriioram iiiivciii lcmpcslas iinpellit, sic iiirdix Te- siini niortui,cum non ticgant >e nmriinri. Eign qinH
licilas iii iutcriliini proniis ct laliiles diicit. Et sicnti niain ituri vcniinus, pcregriiuniiuin niorc qnnd uc-
aliquem seciiris inccssibus graillenlcin , repcniino riderit inlra mundi bospilinni , qaa>i lianiieunics
tasii, aut ninrnioris levilns, ant Inbina pîvimciili fcreiido vincanuis : ninla iinposil:i , bi n:i duviiiitiiie
subvcrsn peiluin lulcla cuiitnrsit; itn quos iiireliciier ptirtaia vincnnlnr. Tejus eiiiinnncctniulum, si male
diicil sccuiid:iruiii reruin iter inccrluni, vilnquc innle porlentur. ibi prorccio snlanien «iilniis o|n.s e»l
jueund:i, nccessc est in irrevOcabilcin lapsuni subi- (i>abconlcin;ilalii'nc scilicel superncc niorctilit» ) ulii
Miieus cnsiis impingil : siciili S.ilonii<n s:iiiclissiiiius sic desideraiiir linis cl rxiliis viia;, sicut in |M:l:<gi>
ir.stnlur, ct claiiial : Siciiti, inipiil, </ni iii pavimenlo H iuiela portucnsis u|il»tiir. Quis cnini iiilcr nnx'uia-
ratlil, tic Ctttat ma'o.um (eilinnntrr tenict (l'.ccl. xx, lcs vagniitis sx'Cii!i .Tnininnsqui; iiiorboriini biilcn-
^). lii sunl proi-ul duliio, tpii m u iiirrrnttir nlicii- linin , non ni igis mnriein dcsidcret, qu.ntii longam
jiis inisciiu: venlil.itis ll.igiuilioiiibus ngilari ,
qnibiis sali:> ct lnnguid:iiii viliiiu, diccnic Salonionc : Melior
:i:icrnn ;igriiuJti niilriliir, iicc \erbi.'rari ciiiii ^.aiit;li», etl murs , qiiaia tita iiii.aru : el reqiiiet meriia, quam
Uoinino casiigniilo, ciiiii qno pnst llagi-lln rrgnctiir : liinjuor prsereriini {l-.ccl. xix, 12)T I tulibi : Uel.ut
ipiuriini David boc oarniiiic ll.igiiat iiiciitioncm : /n tibi mori ,
qifaiu rtrtw' ( F.ccl. XL, 29 ). Mi.rs cniiii
rogiluliuiiibut lii.mmum non lunl, «( ciim liomiuibut onini boiiiiiii tl:it leqiiiciii. rro Cer.o intcr inala
non flnijellobiinlur : iileo t,huil ros tupeTbia eorum grassaiitia iirceSS:irio rxiliis sit.cir.cr optntiir. Seii
(Piul. Lxw, 1). Ccniis igitiir ii:cili(iii:ili Ihigirllu iiii- sii:ut ncc nustiuin fucmt na^ci , ila ncc piiiesiaiis
iiiuriuis ilcspici, i't iiicrilos aiiiic:il>i:i!cr t:islignri. nostru; esl inori. AlitMpii si iii nuslr.i poicsia e n orl
i'arcni eniin uinniuui Heus, ut cst nietlitus fidcliS consistcret, esscl in potestaie iion muri. Ad bnc in-
orga susceptoe, cl gciiiior circa lilcros suos, quos ler nosiras angugiins niortis requicin fl:igiumu3,
amai, ;i( [«rji, wt' corrigni, non ul iKoidn. Ergo quia inter miila dc bono golsiQrn ee( non lacero(
,
67 S. •
lERONYMI OPERUM MANfSSA. C8
naviganiiiim morc, qnibns refrigerium esi inicr in- A Erg» qnoniam ciim diversis leiil.itii'num jaculis di-
fcstos atniie sollicilos ciirsiis l«qiii dc scciirimle mic.indum cst iiobis ; si quid emcrscrit, quod vircs
piirlUiMisi , aJ (jii.im elî i:on liccat, qiidnluiii .ini- i'\:iMiiiicl, qiiod iiit'ii:brn ciiiii iilial, i|iinil iinini.niii
iiins riiiiil , cclcriiis pervenire ;

jiivnl tanipn rl sntis pniiici : qiiasi occasionem niuiiciis ainpiainus :iiii-
pnlcliiiim cst, melinres piirics opinre. Scii i|ii iniani p!cMi \iriuiis. Iia debel cssc animi iiiimobilis vii 10:^,
iiccnosii.r polcstatis csl poiiri iiirlioriliiis 'Mi.-n de :ili|iie iiiciilis incoiicuss.i: rnbiir in\icluin, iit csl pi'-
niurle iis«ci>iitur, ctspcctanies iiieiior.i , boiium intr:i iii niari, qu:ini iuier lluciiisnaiiira rundavlt, qii:r
tcrim g.jramus inier niala ccrtnmen. Itoiiuiii lu cm unilariim tumeniium collisione rreiiueniivapnlal.nec
certamen csi , malis nnn cedcre , sed m;ila virsiiiis inovcliir. iiaque ulii boininem nJverâ in prxliiiin
bono porlarc, per qua" in meliora de morie nascen- provncal, ei n ccrianien calamiias urget cl cogit
lia mnrliis .-itqiic carciitia siililimaii portemiir. Sinc nnimiis frlix virtiitis ciypro prndiirat nrmatum, prn'-
diicatu enim niqiic mnrMi infrliciiaiis, in ir.umplios yiriqiic iiilcr periciibi iiitiim el seruruni, intrr info-
immorlalis glorix non pcrvcniinr : quia pcr discri- |iii:i olcndnt fvliicm, iiiier niigoieje\liibeal IxMuni,
miiia crinllcilur curûs in poitii. Piimo Iriuniphainr iiilcr iniirbidns :rgrltudincs s:iiiuni ; cflieinliiuc siis-
non potesl diri , iii>i ciii vicioiim virius invenit : linenli.T j;iculo, victn cnl:iniil:ile, vicloiein. ûpeia-
quc omne qiiod t nielur, sub se (ernit elisuin, tra- U inr enim miirbiis iii corpi le, si discat nnimus susii-
biique invicia capiivum. iierc : et ideu ubi ciirpus jncct iufirimira, in rercssi-
V. Est inuTca s.Tciiliim , iii est mnre impniirns lius iii:ijor alenda cst virius, pnriniluiiiqueqiiud ncc
liatnr:; , el sine vcntis iii(l:iliim , erigi'iis •cilicct in la-siiiiilii lcciiii t, niit o^tis incliiiet.
ipsn tr:inqiiilliinte miiinrcs nlqiie terribilcs lliicius, Vi. Ti iie igiinr, fmtcr, lcne fidci robur invictiiin :
quod licct scssires nnn noce.it suos, linlict tnmen tene miiiiiincn inimuliile Cliriviinniiin, snpcini vigo-
aliqiiid furniidiiiis cliam iiinoxia mngiiiiiido, ncc na- ris nrniiuile rundatiim : iiiier lnngi>euiia iiioiiib:.i sn-
viaaiililius desiint formidincs frrqucnicret icius uiili-qiie rigenlin , iiicolnii;e validumque gere lidfi nii-
dnruin. Niiniquniu doinqiic piiliernntiir loiO'; siniis nixqne sciitiim, et pigruin \iceris niorb'iiii | ei iiiiiti-
sccurus expiiciiit. Kl in Imc mnndo iitii frngnsiim suiiique Iniigiioreiii. Arieiniililiiis niulis, obicilins
vilx liiijiis et tiirbidiim qiia>rimiis ciirsiim, iiiulo- tirciirro viruiiis. Vincc tliim vapiibis, sic eniiii poifn-
rum inngimiir minis frci|iieiiier et cniisii : innxinie lin r.liristiana alitiir inrommndis, inali-: prnmiiveliir
quos iir.cr irgi:i inslra iiiililia cflBle>t"S siguntos in- adversis. Militia; convcnii Cliristinnm cxculi calnnii-
clusit. Jaiii (lixiuius s.icuUini prbigo r(iiiip:ii:iri, iii latibus et probnri. Ipsius est snb infeliciiîtibus et
qiiii rnra siiiil prospern, densa siint lurliiilentn , ti- aiigusiiis fcliciter nmplinri, subpi-essuris adolescere,
pa^c-cilur, limeiur, ninrbi qiioqne iioii do>uiil ; sn- C el pressiiras piiliescrndo cnlcnro. I;isius rst cxerci-
liis cxitii3 scciirir.itis tsi pnrliis. Iliiie ntqiic il iiic I:iIio:iiliiis crolir s prnpriiim iiuir.rr miiiiiincn , et
iiigriiiiiil calaniitatis incursiis iiirc-i:e ; soil u-que cnm pciiciilis lialiero ceriainin. Ipîus esi :id por-
ad pnrium , id ost , ad exiium, viriuiis cst lolerare. tum pcrpituK leliciiaiis ler luriiiiia mundi discri-
Intrr pericula giilicrnnttir navem luetiir ot scrvai. iiiiiin i>avig:irr, cl siiii iclibus disci|>Iin;v medicina-
Iiiicr cnlamiiaics animiis rector liominein giibcrnai lis, iioloiiter ipsa iiecossiiale rcgiiare. Nuslruiii est,
ct legil. (Juamvis aliiiuis prrirnlis paiilnliini leiii- iiii|tinni, cnlamilaiis exercitio in glori:n fasiigiuin
perails , navigium lia, laliile du< nt : scd pniiiis illn siililiniaii , ei innlis prrmcntibiis, iii bnna pmnia
exspeclatnr, ati|uc trium|iliis niijorilius rxcipilur proiiiovcri. .^piid nos inliiniilns vcl qiix-libet pres-
navis, qu:e lurbido fluininc cnaclos in vert>cviii llu- sura. argiimcii.um csi poteiili:c, et maier pro ccrto
clus potcnler excusril. Ilniic exciiiit prdfuiiiln luui p:ilni:it:i; virliitis : siciili lioatisîinus apnstolns Paii-
gaudiii tiirba poriiicnsis. Hanc excipil se.iiriins liis, inlcr vnrins icliis dlvrrsnqiie verhorn el impc-
triiimplmlis. Spcciosiis csl niilcs iii exerciiii cnnsli- liis proccllosos in niorliornm pra^lin conslitutiis, ut
lutus armuruiii : squalot veru diformi viriuie scgiiis (oelcstis arinigcr innrniiiatiltus potcns, glorintiir, cl
ei vacinis, qui in uampo iicc sibi esl cognilus, ncc dicil .•
Libetttinime iiuquc mags gloriabor iii infirmi-
aherl ntiius. Carel eniiii landibus, cnrei ct *'
piu'iiiiis. latibus, ut inliuhilet in me r:rli(s Clirisli ( II Cor. xii ,
F.t idco niiciviim iidn debit esse pericnlum , ubi na- 9):proi>lerquod libct iiiibi gloriari, in inlirniilalibus,
sciliir pr:rniium. Nec drbet mlles levocari, aut paii in ciiniumellis, iii iiecessitatibiis, in perscciiiiuiiibus,
fonnidii.eni, ubi scqniliir palinn viciori:r. Siia eiiim in aiignsiils propter Cbristiim. Ciim enim inllrmi r,
reliciinte iniser esi, i|ui ciiin liirclicilalibus, 'luibus tunc poicns sum.Lt iierum ; Quoties,iiiquii,iii(irmor,
glnria gigiiilnr, riuinqnnin nirriilt liabcre conDiclum. liincvcriiis probor, ct placro inilii in inlirniilnilius
Nec su;im «irluiem didicli, qucui calaniiias iion mcis. Ei itcrnm cnm a se stimnliim c:iriiis rogaret
cxcussii.Seniper deniqueiiicriibiismembris, suaruin auferri , didicit in infirmilate virtutem posse nulriri.
\irium jncet miles ignarus et ignotus sibi, qiii nuin- Datut etl, liiquil, tnilii ilimulus carnit mece , an-
quam bellorum caleniium glnriosis xstibus anliela- gelus Salaiia qui me colvphizet, ut non extol-
vit, niifnqiiniii sodoribus triumplios iiivenit. Neceum lar :piopter quod ler Domiiwm rogari, ul Jitce-
seqiiiiur feliciias prxmiorum, qui sarcinani gestare deret a me. Et dixit mihi : Svlfiiil tibi gralia mea r
non vult armomm. Et ideo in usu debet esse quod uain viriut in infirmitate perficitw (Ibid. 7 wf.)
prxmiuin geoerat, et optabil quod gloriam pariti Numquara igitur virtus docuroenlis erudltur mollfo*
M [EPISTOIA V. AD AMICUM ^GROTUM. 70
ribiis, cumpericrml maximinim cxemph virtatiim. A imponuiii, (|iio> vidi-riiit jolcilibus ingeniis CTteiis
Nnvigium noslrnm nsiialiDnilnis gaiidct; ciim iii cniiiicre : etiids nniiiialiliiis ddniinio niistro subjociis
liiiliiniliiis crigilur, ciiiii insanis II;:c:iliiis vcrlicn- (iniis pro (iiialitile viiiiini Icnipcraniiis : inipc Mir.iiis
t<ir, cnm lioc iler adversis cmcrgeiililjiis confragro- fiirtidnbns foitia, c: cxililuis p.irva, qiiilms iisns hii-
snni noii pnrcil, in assidiiiiin ccrNinicn diviil.uii la- trilor illi! viitnlis, iii jiivci.iiiiis ni:i\ iiiiini rir iir
fcsscndo virlulem. Sccus ciiim apinl Doiiiinnm crigat cl pnniiovcal vire^. lioc mndo ni.slra rtrli-
liaiid possumiis essc foliccs, nisi cnnligerit infolici- iniiila lcvilms vcibcranliir, ii; cxiiidc i;i::vii)r;liiis,
talilins et icrrcno squaliirc purgari. llle porro jndi- c\ aiiiore scilicct diviiuc virlnlis, i;sil;ilas p:;r[i:irint
candns csl iniser cl a'gcr, qui voluntalibus inarci- viics. Qna; raiio (jiiaiiivis divinis iccliindcl plirilins
diis per illeccbras volulalnr ct jacct. Ille sc nnverit dociimciitis , tamcii aliqno .;t de niuiulanis ntainur
infelicem, qui vagaiur inter oblectamenla vitionim cxcinplo, uon cnim nocet alicnis uii ca panc (|ua
cnervala fclicitaie ccnfossus. Miscr cl iiifolix cst, nnsira sunt. Numqnid tii invisos csse Lnccd.iiiKiiiiis
qui non fneril infclicilate tentatiis. ('arel cnim iim. lilicros prciprios opin:iri5, (piorum imlolcs cl arlns
iierc, qni caret el ccrlamine. Qui lcla fi.rinlJavit lcncros, adlinc sciliccl laboris igiianis cxpciimiliir,
ndvcrsi ccrtaminis, tuimqnam mcruil nomcn Sdrliri el ndmotis vorberilms publicis, ips:i illos |iaiciiia
vicloris. Procnldiibio jaceiilis cst aîimi forinidolosa B picias adborlalnr, ut icliis nagellorum fnrtilcr fc;-
liinere :.liuinilis et inertis cst tuta scctari. Impir- rani : et l:iccr;ilos ci seinianinics deprcciinliir ct ro-
fcctuin ac langiiidiim boiium cst in oiiiiin siiic ccr- gnnl, iil pcrseveicnt viilncra pr;cbcrc vnlncribus.
tamiiic prnjecla virlus. Jacct cnim vignr cncrvaius Qnid niirnin, si lc Dciis cl gcncrnsds libcros pro-
ac deliilis, jacct aniiucs agcr, jaccl caiidor ib^cuiii iamqne ranii!i:iin (ib iiiiorciii alcnila; viriiitis, dnre
rii-, et idco a lorlissimo mililc Sfinpcr iii acic slan- tciilari pcrniiilat, rcgua perpciiia victDribus cclbi-
duui cst, cl qu:ricnda occnsin, qna vii lus eiiilesc:it tiiriis? qiii sic l.iboris prc:ia coiilra qii;ccuniqne niala
exrussa. Anialdri cnini pr;cIior;;m oin:iiiici:la siiiit polliccliir et dicil :
C'"' ;"''icrfrnii'ru vsqiic iii finciii,
vuliicra, E:go aii Cdnleidiicndos lalniios ad viilnlis liic $a!vus erit {Maltli. \, 22). Et ilcriiiii : Yiiiiie
iioliliam, cxpcrinicnli opiis est iisii. (Ii:;cii(l:iriiiii «i' "le fi.'Mi.'s (;i(i liih:ini!is, ei oiicnili atis, el ivbi.i
scilicet virium r.iilriîirc. S .lidiiiii ciiim ciirinis esl, fgo requiem diibo(MaUh. xi, 2S). F.xignuiii tcm|ioris
liiolcsqiic rdbiista nieinbrprum, (piaiii frciUons iisiis pcriiuri, :i;tcrnilaiis e^t prcliiiin. DuVdlio Iriliiibilio-
agitavciil. Agiicolis (lciii pie ricqncn;! opcic biccr- nis rcddclnr scmpiternis friiclibiis fcciincbila. Apiid
los;i' siint vircs, lrit;Csiiiit in.iniis, (liiiii iiitcr sciilcs nos fcciiiicbi caplivilalc rcgiiuin qiiaiiliir, bcciiiil;is
ac tribiilcis, ciirvalo cnrpoic siidnriliiis, (pi;criliir pcriciilis ciniliir, siiildrilins reqiiics ciimp;ir;iliir.
friiclus. Ars iiaiilica, ciijiis navigiiim sa'pc prdccila G iV»' viiliis, inquil Apostdlus, iii iiifinnitnte prific',tj.r
(ouldrsil, diim inler pciiciila lciidit iii piiriiin, didi- (II Cor. xii, !)). ('omino l'iis e.-l prnfcclo affcclibus
cil fliictus tr:iiismilicrc, cl ciiiii Iciiipcsl; tc piigu irc. Iingnidis carnalilcr agilari, qiiam saiiis ailuliiis
Ad cxciiticiidn lcla laccr.itns cxcrcitas v;ilci : ct vic- siipplicio cacn coiiscioniinin pdrt:iie vcvalain. l'lcri-
torias iiiier vulieni ([luciii, rcgi prcpiio.pbicitnrus. qiie cniiii peccatis ;rgroiaiil cx ipsa inanitntc incii -
Agilia siiiil meinbra ciirsorlbiis, el liU!. usiis iiiagis- brorilii'. I)iim enim ab inlirmitalibus v;ic;iiii, indi--
tcr dociiit cl iiistru.vit. Qiiid plnribiis '!
>'cnio in.ii bida laxilale lluat mccssc cst corpiis, niqac lciji.ili
acce;sionc lentationiim pcrrcciiacs prlcs ascendil, icorlio Sdlvatnr, boiiiineinqiie pcr viiia ac silvas ci-
el pnciiiiiim viclor iiivasit. rdriiiu iic(|uilcr saniiiii pra;cipitciii diical.
VII. ll;iquo nns dum primiim cxigua snslinc- Yil'. I.ibcros lu jiulicis, aut a ninrbis alicnos,
niusct iiicdiocria, neressc csl iit aii;pl:or:i, vcl nia- qiins voluptatcs barbara! dcvinxcri^nt? Noii liabcnt
xiiiia pcrfcirc discaniiis. Nnslr;c enini iiiiliii;c spc- c:iicnaiii, scd cos luxiiria fcrali iiior(lacit:iic iii "jiii-
ciincn csl, Inciduiii pcr ardiia Cdiiipincie gradum, ciilis lcncl. Iia iiicidcrunt iii l:iqiicos rcraliniii volu-
pcrdiira vectari, cl fiiscri:iriiiii diiraiii duiis vir:- pi:iinin, siciit a^cs aiicupali fraude capiiv.a; : qii;u
bii» pcrferre censuram. Ad ciEliim nobis per aspc- (]iio iiiagis conaniur cvadcic, eo iiiinmieris sc iicxi-
ra, per angnsia, pcr diiros anfraclus ci loca 511:1 cst D i)ii< illigaut, cl iii pnifniidinns sinus dcmcigiiiit.
via, qiiam viam non lcnnil qni tcnlari iioliiil. Ad Prnfcclo illi sani sunt, qiios morbus involvit alqiic
coelum Dcus foriissininm mililciii vdcal, qnciii coiiii- jaciat iiisnniis. Incolumis vcro est ipieni quolibet
tauiibiis glnriis prcsstire dcihicniit, pr;cinia.|uc vi- vcrbcie corii'ît Dciis. qni se liominis aiiiatorem ca-
ctorcm sn^cipiunt rcgnatuiiim. NuiiKpiid nnliis in- stigaiido lcslalnr. Qiios diligo, iiicpiit Diiininus, re-
tcrca aliqiiid inip»iiiialiruptiim,qiiod cxcedut libraii darguo et canigo {.ijwc. iii, 12). Et idco se sanum
poiidcrisqiialiiatein? Nuiiiqiiid ingcrit qiuid execssii non judicel, qui aiil morbis, aiit sonlibiis caiel, iiec
lraiiscend:il, idoncilalem nnslr.t; virlulis? Fidelissi- inlirniil:ilis rcnicdio coiifovelur. Illi vcro siiiit nii-
nius moderalor s:iiciiiam pro virilius jidict impoiii. seri qiii nimi:c lclicilalis incrli Iranqiiilliiate lorpc
Ilnc Paiili pr.Tconium tcstatur cl proliat : Fidelis, scunt : qiiibiis fiicaia sanilas ut fallat ct dceipiat,
ini|iiil, Deus qiii non pntictur lcnlari siipra id quod adiilaliir : quos videlicet aUcriKi lenebit npgriliido,
poteslis siiffcrre (I Cor. x, 15 ). Iia nos n Dnmiun ;igi, aclcriio tortorc lotiini liominem posimodiim vcxalura.
regique credamus, iil a pra^ccptoribns ludnnim re- llis tanla; suiit vi;e, quaiil;c succiirrcriiit vnluplales.
guulur discipuli : cis pluriinum laboris ingcruiu et Ilis iier esi, quod comes libido periculis liictaverit
,
;i S. niKRONYMl OPERUM MaNTISSA.I 74
perilnri. Aircpii enim niirrnclibiu vitioriini iralicn- A nimcria carnis indigcl viriiiin saiiitatis : ac no le
tiiiin, v:irio lapsn rotaiilur in interitnm niiseri, in- Turtc vcxarct, utili mcdo vu\:itiir et morbo. Ilxccst
ccrtis!<iiiiaiii viani non redituri : in exteiiora icndiint qiiam in nmnibiis pcrcuiit caniciila scneciulis, etsic-
aniiiiiiin more rivuloriim, <iiinrum nuinquain rc|;rcs- ut lcnuin arescit, florcm proprium perdiiura, sicut
siis cst iii propriniii roiitciii. Siquidcin lianc vil.ini scriptiiin est : Omnit caro fenum. et omnit ctaritas
ciii liiiis cst coines, ut ipsi 0|.inantur ,

prospcris ejut ut jlos (eni. .\ruit fctium et cecidit flot : rerhim
ciirsilius ducunt : sed grudus iii uliiinis male oniniiio auiem Domiiii munet in wternum (
Isa. xt, 6, 7). /K-
sinilnr, duin diire iii nnvissimo statur. Et qnid pro> qiranimiler igitiir perreramns, si corpus, quod siiut
de-l pcr discriinina prospere oucurrisse, si post Kiiuiii lcgimns, c.isuris lluribus pcriturum, Ixdcii-
cnrsiiin coiiiigerit iiiterire? Frnslra dciiique navis tibiiE malis jacletur eiliaustum : cujus saiiitas, ani-
pcr siiperliuin pelagus et iiisantim, ainicis finclibus ni:e morbiim consuevit inTerre : ei contra comrooda
coiiimod:i prospcrit:ilc ciicurrit in porluin, si cnin spiriiunlia , Teralcs ac barbanis eligcre vuluptatcs.
iianrr:igio pervciiil, ct pcritiiiam porlus acccpcril? S.i'pc dciiiqtie c:\ro milites castilaiis eflrenata disiiii-
CoiiiimKriiis igilur cst ciijuslibet ducaln pressiir.i! :id xit. I'ro nobis cst igitur, si longis flagellis ct inor-
portuin g|ori:o pervciiiro, quam dclicalo ii:ivijio, dncibiis casiigciiiiir : ciijns lamen castitate impngiia-
ninrliidac l.ixitatis pcraclo cursu, in pociias exiic. B niiir. .Aiiianiiis cariicin slolidi : baud dolcmus aiiii:i:i!
S;rpe itaque polior cst p:inpcrtas opihiis, deroniiiias carcerem et sepuluiram. Tliesaurum itaq:ie ipsiiis
foriiia, conlumdia laiijibus, scrvilus polc^tale. iiii- cariii* iragiliinie contempia, quod acciderit, dcvo-
bc.illilas viribus, liberlnie captivilas, bniniliias di- tioiiis ainplesibus rapinmus. Meticulosum csi enini
gniiato. David illusiris proplicLi liiijiisiiKidi eauixen Cbristianiim militem velle hElantinm modo iii inii-
expressit :Bo;iuni ('»(,iiiqiiit, mihi, Domine, quiiiliii- qnillo coiisislere. Dejecl^c iiientis est tnrbincin fo: -
tniliiisli mc, iit cofjiioscmn jiislificiitiones tuas (

l'sal. iiiidaie, rniiirariiim vcro inter contraria non ircpi-
cxix, 71). Ergo niclins c^t siipern:i; disiipliii:u jiMi- dare. Inreliciintls cst adversa nescire : reliciiatis cst
cio liuiniliari, quain cuiii imiiido damnari, diccnle cuin adveri.is iiosec coiigrcdi et scire pugnare. Nani
Apo.>>lulo : Crnn judicnmiir, a Domiiio corripiniiir, iie cuiii •iiniics icliis, iit jaiii diximus, quibus qualiiiiiir,
cum hoc mmido damncniur (II Cor. \\, oi). Krgo divino gignanliir cx miiucrc : e\tcrum se iinvciil :il)
i|UOd cx amure Duiiiiiii iioslris ntiliialilnis pi:iM.i;;a- amorc Dci, qiii ncscit lciilnlionibus vecliiari, cinii
lur, sinc iniirniiire s»iTcr:imus. Iiiipcndilur enim, iit lrg:ilis tnbn innltiplici carmine aiiditni nusiro iiiin'-
a mcdico rcmcdium, a Doinino discipliiia. Ariis cst cct ct dicai: Teiitnt, iiKiuit, Dominus Deui restcr lo.;,
nicdicimc aliqiiolies ignibiis ct lcrro ciirarc. (liiiil Ml scint si diliijatis eum cx tolo corde vesiro, el ex iutu
niiriiin, si Uoininus nostianiiii medicus :inininriiiii, C ani.na vcslra ( Deitt. iii, 5). Et alibi : Fili, inquii, ur.
Iiirbinibus ciculiat, morbis cxamiiiet, calamitaiiliui neijlcxeiis discipliiiam Dei, et ne defeceris ab eo corie-
piirg,;t? Forlilndinis csl nosir.c qu:isi pcr ignes ct ptus. Qiiein enint diliijit Dcus, corripit (Prov. iii, II.
flniiiiiiai vasoriim more purgari, (iiiud Scripliira dili). Ei itirrum : Curreplionem, itiquit, Domini n6li
leslalUi- Cl probat Vnia, iiiquil, fiyttli prubnt conlemiicre. Ipseciiiin dat doli.rem, et ipse refrigerin.
vina :
el homiuei jutlos lenliUio tribulalionis ( i'.c, l. 1'ercntil, et uittiius cjus sniiilalein precstant,
fiirimx
xxvii. G ). Et alibi .iii>|Uit : .4iiniiii et urgcntitin el fer- l.\. Scd f(>rsi:nii| dicls : Uriiinm ut cxtcris, miIi
ruin el plumbnm, et omie iinod pcr ignem iraiisirrit spc saniiatis dnrciiir per intcrvalla leniari. Uii-
emuiidnbitur (ISitm. xxxi, i.-l). Numquid va n di- iiam sospiinlcm iiilcrcnpiidinc qnalisciimqiie succcs-
ciini ligulo, ciir nos arbiiiio flaininnrnm exaniiiia», sus liceret paululnm degustnre. Quid bbc est, nt
et iniendiis coquciilibus ni is ctprobas? qnu iiisi moibiis iii mcmbris ita vcrsetui-, et deg:it iiicliisii~,
arbiuir ignis judicio suonptissinin pronunlinvcrit,

lii ut cxcluscril snnitatcm noii rcdi nram? nt periiicin-
usii cssc noii piissuiit. Nos (iuoqiic iiisi tcnUitiiiinim s:is coincs usquc nd terininum vilo: concussa mciii-
purgavcril judiciimi vcl cxaiiicn, nusiroriiin lit;iilo bra dcdiicat : dodiicalnr qiioqne ipse ,i orie cnni
incmbrorum iiiulilcs invenimiir, qui uos ui it ni (ii memiiris cxclndeiidus.' Quid*est liuc ul sanilaii
tcnlal, ut liberct, vexat ul snlvcl.

Niliil ciiiiii Iim '^ seniu pcr ninne spaliiim vila; .''rusirnli sint nrliiN?
l
inqninntum, tnin surdiJom, qiiud iion a vilils pur- liidiKlo frigorc vciiarum calidus vigor cvannil iii nl-
gaiionibU'! expictnr. S.ipe dciiiipic vidimiis

Sdidida- gorcm : iiiccssiis ijiios iiatnrn dedcrat torpor iiiclii-
vcnissc iii taiidorein rcriiiiiii;uo sns cxcliisil. Ndii dciiiiine nd cxcrciliiim t;.bidi ror-
los impiopcrio, ,
anliiiuam Incicm siilciid.scor.;. Vi- poris itcr, vcl paiiliilnin dcgiistatiir. Noii gciiua >(>•
iilii obduclniii in
dimus auriiin argcntuiiiqiie namiii:e discipliiin pur- litas flecltiiilur iii |irei.cs : digiluntin iiiipar ord.i
gari,rt:irb'>rcsiruiicatnscnllu Uclissimo rcvivisccrc. iiilcrnii sliiporc lurbaius, nrcclur sollla contrcctati;.
anKHniMtiK; vir;;iillisornari. ViJiinus iii fdJ iimlil.ilcm QiiiJ pliiribiis? Uuiin' (inii.ium corporis st:.iioiiilius
stcriliu reviicnii. ct cxliaiisU) slii>iic cxirc r.idiccni, qitoiKlniii soiitiiiii iii;r\orum ndcssi^, sic nlgct iiiclii-
iioliis, suiii. l'roli d.iloi siiliis kic dcbiti casiigari sulns

tt (rugciii m.ixiiiiam comii:ni. Iia (iiioqtic iii '.
:
quodforte i>ccc:>tis prenicnlibus :csiii:ibul, quid.|iiiil l:iiii pcniiiiosis iclibus suhjaccrc, ct diitturnis iiia-
mnciila Siiiialiulis vctuslnlis ijb.l:.b:it, bnC xnritii-. lis involvi! — Qua^s» tc, finlcr, nt bxc murninr.i
dlnis luce cxcliisuni cst. Cl iden lc sanuin, fiatcr, paiicitiix leiiis aicens, ct silcnlio qiicrnlas vnrcs
mcdtca redilitlU »'giiiu'jQ nicinbrorum. S'->la >>iti^ iiiclnda» , cum tc 5i;l.iutcp i.rnlii^liciuii sic allcqua'
: , ,
15 EPISTOLA V. AD AMICUM ÊGROTIJM. 74

lur et dicai : Conjungere, inquil, Deo, et susiiue, ui \ Minus auiem viro jusio quaicris, seii gravius a ca:-
crescat in iiovissimo vila lua. Omne quod libi applici- teris viilneraris : illius sunt in.igna, scd nec iiiiiiora
tutn fuerit aceipe, et in dolore sustine, et in Uumititate sunl lua. Naini|ue ipse magnuses i|iii soqiieri> m:i-
lua patientiam habe, qnoniam igne probatur aurum et gnum. Unus hic fuit Job patriarca, iii;ijcîatis cul-
argentum ; homiues vero receplibiles in ca/nino humi- tor inviclus, .'equaiitalis censibus upiilcntus cl dives,
/iadoni» (Ecc/. II, 5, 4, 3). Cuni legalia jura aiquc cujus illuslriuiii meritorum pricco exslilit Dnminiis,
carmina recenseo propbciarum, aucioritaiis quoque cum iniinicx factionis insiriimcnia fcralia, laiidis
niUDdanx egregias seiilentias concipit audilus, ni prteconio prxvenirei : Animadvenisii puerum meum
falior, divinae legis furtivas, quae necesse est praece- Job, quia non est ei similis quisquam in lerri.î, homo
piis iegaiibus inserantur. tioa enira nocet alienis uti sine quereta, verus Dei cutlor, abstincits se ub omiii
ea parte qua ooslra sunt. Hxc prima senleiitia est opere mato, et permanens in innocenlia siin, ct iii sim-
Aurum, inquii, probat ignis, et miseria bonos viros. pticilate cordis (Job. ii, 3). Igitiir cum cx diviiio
Etalibi : Nibil, inquit, eo videtur infelicius :cui iiibil pcrmissu boslilibus jaculis quaierelur, cumquc Irc-
umquara evenit adversi. Non licuit illi sc experiri, quens lalronis insinuatio truculenta pulsaret, eificr-
nbioDinia illi es voto Quxerunt. Et alibi : Miserum, gentes ictus, palientix clypeo debeilavit, maloruni-
inqoit, te judico, quod non foisti miscr, transisti B qoe ingrueniium silvam feralem, sagiitis atque eru-
sine adversario vitara : nemo sciet quid potueris, cibus plenaoi, obicibus justitix robiistiis occurrit.
nec tu quidem. Opus est enim ad notitiam sui expe- llle inimiro turbiiie, ademptis opibus, non sentit ali-
rimento. Quid quisque possit, nisi teniatus, non di- quod damimm, qui lucrum in damnis invenit ,
qui
dicit. Et alias : Diu enim csse felicem, et sine morbo Dominum pectoris siiiibus portabut inclusum. Ille
aniini transire vitam, ignorare est rerum naturx cumxdiQcium concussis angiilis vis repentina lor-
alieram parlem. Ergo miserias emergentes, quibus querct in lapsum, libcris subduciis orbaiiir, ct fidc
ignota discuntur, et felicitas iiascitur, virius quoque siabilis ci immobilis perdurabat. Ciijus innoxia mem-
excussa purgaiur, felici animo perferamus : sive bra aique Domino plena, cuin besiiarum legionibus
quia pati nos oporlebai, sire quia captivi jam deli- verminarent, et plagutum infestis ictibiis corpus
neraor. Auro nisi addiderit flamma fulgorem, vilita- vermium globus per cuniculos confossx carnis per-
tem patilur purgamenlis obscuruiu : ita qui non fue- niciosns erraret , intra vulnera juslus incolumis mi-
rit iDiseriarum leniameniis excussus, jacet pariiura litabat. El quem pestilentibus pl.igis rabies iiifesi.i
felicitatis ac sux virtulis ignarus. Merito Salomon carpebal, bosiiles turbines tranqiiilliiaie luentis, ut
hac Toce testatur : Qui teniatus in atiquo non est, ne- cederent perferebat. Jusius vapulaiido vicit, ininii-
$cit qMlit sit (Ibid., xxxiv, 11). Benedic ergo C cus csdendo defecit. lluic suorum ncgatur servi-
Dominuin tempore tribulationis, qucra laudasti lem- tium famulorum : circa le lui fungunlur scrvitiis nii-
ppre sanitaiis. Utere carininibus vocis propheiicc : nistrorum. Te amici rrequenti accessu ciinsolantur,
Benf4icam, inqnii, Dominam in omni tempore, «em- et dolent, utsi naiura permitteret, lioc onus tecum
perlaus ejut in ore meo (Psal. xxxiv, 1). Yox illa forte portarent. Una est, frater, una cst animi vir-
qaam maxime beaii Job, ex te constanti prxconio lus, quae nos ex bujus vila; turbinibus, quasi de pe-
depromatur,'qua defectce vires ingenti nutrimento lago eruens, in porlum tranquillitalis inducat. En
laciantur, et in novella talia reparaue consurgunt. dies pronis lapsibus accelerat in occasum. Ecce
Si bcna suseepimus de manu Domini : quare niala non mundus immundus sordibus senectuiis rotatur in
nuttneamus? Dotmniis dedit, Dominus recepit : ut 4apsuni. Ecce nos [Al. vos] sufTragio raortis viclorcs
Dotmno visum est, ila âctum est : sit nomen Domini suscipit coelum.Cuncta, nobis evadentibus, pereunt,
tenedictum {Job. i, 21 ). Adversum igitur saiisque et occasu jam finitimo non redilura sorbenlur. Apud
contrarium esi, probationis tempore in Dominum nos post perditum mundum , post corporis mortem
niurraurare : qui aut vitx nostrae pestiferam labem, sanata sunt omnia : laetabimur incoliimitale mcin-
xrumnarum jactalione vexai ut liberel, aut justiiia brorura, ubi viia nuUo morbo vexabitur. Ideo in te ,
ventilat, ut coronet, ac vexatioiie raerabrorum, aui D frater, officia corporis impcdita ,

prasiantissimus
delictum Tapulat, aut justilia probatur ui vincat. aniinus illustri ducatu iia gubernet et rcgai, iit Ikcc
Namque ut ad solamen passionura tuaruin probatio- calamitas corporis sit occasio votiva virtulis. Non
lus anilqux palmiB luum merilura revolvamus, ju- enim est arborsolida nec robusia, nisi qux assidui
Elissimis utamur excmplis. turbiiiis incursione, stipitibus concussis liuc aiqiic
X. Qiiamquam nutum sit ,

personarum merita illuc inclinata tentatur, aut in quam sxpe venlorum
longis gradibus discrepare, non est iniquum, si bo- turbinum flamen incurrat : ipsis enim vcxaiionibus
minis Cliristiani certamen , victricis justilix con- cOBStringiiur, premiiur, fixisque radicibus cerlius
gre.ssionibus coraparemus. Mediocria sunl qux vide- roboralur. Ila nos mordacibus flagellis maloruni
ris in boc mundo perferre, si reccnsueris quid Job frequeiitium munimur extensi, corrigimur >crbc-
familiaris Domini qniverii, permiitente; Domino rati , constringimur cxsi : caremusque squaloribus ,
suttinerc. Temperavit Deus, ul congruerel, atque dum longis casibus veniilamur. Ergo inier dolores
competeret viribus tuis. Primo ne posses, qui im- crebre^cenlcs,immanibusquc miicriisalTecios arliis,
justitix lituiis esse succedentibu» xqualis ? legitei ccelesii vigore lobusia alquc incoluuiis vir-
pares,
Patroi. XXX.
,
:.; S. IIICT<)N\\[I OPFUrM MANTISSA. 7G
!iis : qii:\ fcr.Tiiliir conlr.irin, ct ilU) ((1111111011.1 qii:v. A .i!>-cnlc cxigil ,

qinKi, lc pi:rsciilc, iion pr.Tfiinipiit,
viii:iiiUii- ;\(lvcisn. Inlcr ip«is .'ingiisliîs s.ipioiis nd- ui iiiiclligassi quid apiid tc juxta Ocum sapui, luuni
niiiiii-iil» sol.iii:iiii> p.iri Ixlniiir vl |iu! c.^cil, <H niii- fiiis.sc qiiod sapui. Sic absciiic Moijsc, pnputus hrai'-
Iiiiios.i rmionc :uiiplin!iir et vivii. ljiior..l (lcni pic tilicns fnriiiialw (/i.rorf. xxxii, 1) : sic in nnri, l>i>-
i|ii:i: p:itiliir, (|ui incnior esliiivicl:<< viiliilis, (jiii dii- i::ino dur.riciilc, niiosloti leinpc.^nnle li:rbanlitr (Mallli.
c"iii r.ilionis, plcrosinii>, conipciil fiiissc malis op- vili) : sic in Ikllisaidit porlicit<vs lifniinnn iit.n liii-
|Mi; sos, el niftlo S'io in:igi3li'.i riilloiic auclos alqiic licnlcm aqun piscinw salulnris iqnoral (Jonu. v, 4).
niilritns. i^rso tilii pniciil S()l:ili:i raiionis, iit jnm Oiiauiqii.im ct bic :iliiid gciius ciilp:>> ailvcrlam. Cor-
pio (oiiimodis l>:ilic;iliir c.ilniiiilas corporis ,
qiia:- pii-culiini (iiravi, cnni aniiiia laiigncrcl : extcriiiicni
ipic jaccl loliii-: coiiioris inassa c:ipliva. Scd vcnicl lioniiiicin lovi . ciini inicrior :vgroI;irit : iiiiiiiaiiis
rcsnncclio, iS incoluincm rcddiiura, (pi:vquc lot.i in siibveiii, rum divina biborarcnl, vitio piil>rc:c cnii-
10 mcnilii:) S'.:nl ot(ii;nta. Scd lingin iii laiides Do- siie:iiclii:is incliuatiis, qu. oicncs suiniis iu minimis
iiiiiii qiiolidiano nnlrialiir augmcnlo , copinin laudis c.lnli, cl in ii);ixiniis nc..:lig(>ii!cs. liicipie idco lil ,
iii icgnis ccclcslihus narralina. Doiniinis tc nicdi- ipiia iibi vcr;i vil:i sil ignoiaiiiiis. Fallll nos vidclicel
ciiia ccclcsii confovc:it, ci sub lali pondcic iiillcxibili sol istc, dccipit dics ista, traclus i:0i i^tc circiimve-
virlule diir.irc pcruiiliat. B nil. Mundus inducil, diini ct solc amplius csse nil
pntamii-:, ct hiccni arbilrainiir cssc qiiam ociilis vi-
MOMTLM IN KPISTOL.XM SEQUENTEM.
dcmus : ci lio;iiiiieiii jiidic:iniiis csse, qiicm ccriii-
Ihrc S. Mdximi Tatiriiicnîs csl , m-ntinc jam itiffi-
iiuis :ci inundiiiii crcdiiiMis facere ciiin viia, igno-
tciilc. : qrniiiqiinin sniictus Aiiobiirrtus, tioiii sxciili
scriplor, lib. coiilrn Fiiiccm cap. 20, tnciiiiam, qnnin r.îules uli; sit lionio, et qiiid si: hnnio, ct qiia; ejiis
ynis iiijra Ivris o/(jfi;HUi.s , :.r cii ilcs'-riliciis , llicru- boiiiinis vit:i sit : (lund si intclligcremiis, iioii aliiid
n.';ni/ c.:-.(! iiu: iliil'':lci. i'.n\'-ci, iiuinit, lcclor dc cadciii
gencrnii alliid vivcrcmiis. Iia viia; origine descria ,
n; lica!: Iiii'r')iiyi:ii s:i!is p >ln:iiii ci cnu(lc:il:mi scii-
vivcndi qiioiiic peiilidliiins raiioiicin. Ac priuium
l(;ol:ani, ciiiii dc illo diviiuc S' 1 i|iliir:i; loco ngerel ,
iiiii (liciiiiii csl : Pon;ini, etc. Enismiis ccomrario, iibi liomo sit isle, de (pio loquiiniir, aiidiainns.
c^nqrcmi:, qu!ttc::i , 1117111'/ , et crnciili luminis fiiitliax Qiioniam
I. disputationcm qiiamdam nobis
cfiiitola, nc il:liii:'itfcr ctaborala, scd itn discrciiatis it
ips:i dlvisio gciicravit ipiein |For(. lioiiiiiieiii| intra
]<lirasi lli.romjmitma , ul nec liir diclioucm po-
illinx
(Ki.'ri( imilari, si volnisset, i:er hnjus itle. In pleri::- boc corpiis : qiiod Dei artificls nianu e liino lcrrse
iine codictbns Hn//'»» i>ra;lere':til itcincii, iii qnibuatam ronniiiiiii cst , vcliit (piodam vasculn inicllige
<'.!csiplioiilis crat additum. Ncc in insa Cjtislotn ftt ittlit
c.intincri, dicenle Apostnlo : Jlabemus lliesnurum
nii'iilio cjtts, ud qncni seriptit csl. flenlin a il.m fit S.
.': iiiiirosii , aliiue inremionis corporis SS. Gervasii et islum-in vnsis ficlitibus (U Cor. iv , 7) : (iiii ubi-
froiasii. C qiic pcr lioc corpiis inlusus, vitalem seiisiim (|iii silu
EIMSrOL.\ VI. iion deficii, ciiin caine niuiuaiiiscst. R.git ipsc, non
kO AMICIM .r.CKOTLlll. rcgitur, et Iiabcl potins quaiii babclur: iitvil;mi non
Dc viro Pirfccto. accipiat, sed ministrct. .Naiu ( um tcrreinim isiam pi-
Eccc ilcruni ad te scribi, ci iiiliil digiium quod grauniue ui.itcriain iii iisi linisterli siniipiam spi-
piiiilcnliani tuain lcg''rrt dcccat invcnio : cl quid riins liqiiidus animarci, lit iloniinns corporis, non
n.iiuiu si, tc [At. lac. iv\ abscnlc, velui a sole dcsti- boino s«l) corporc. t>ciii \uc. boc quod disi vasculum
t:ii:im, frigidi cordis nlgcl ingciiiiiui, ctnicns a lu- ipso \AI. pro ipso| vivii pr;i seiite, ct ipso roorilur
niiiic peregiiua, stuliilia' nnbilo snlTiicala loipcscit, abcuiitc. lliccrgo ci vislbllis ct caducus, illius inle-
ac tanu) niiniis sajiio, qu:iiilo a te hitius scparor? rioris vol li:ibilatio, vcl iniiiislcr, vel vagina est.lpsc
Qiiod si iiiipr.Vjciiliariiiii (|ii!d libi iii nico scrmoiic vcro, qiil vciccst huuio, qnoiii:iiii |.l/./accrquoiiiam]
placucril, Iiiis inilii oralioiiibus pr.TStabiliir. Dcni- .sic secundus f.icia; divisionis csi lociis, ut ipse invi-
(liie ut oiiinciii siiiliitiaiii iiicaui diligeiiiins recogiio- siliilis. ila oiiinia cjus invisibilia sini, iiecesse csi.
sfis : etiaiu siiimitbiiin incuin post illiid suscepiuni Ni;ii ad illuin sl a'groial, maniis valel pcrvenire me-
(,vr:\liiii;, tiiuiii, tc abscnlc, cur.ivi, a rjno pejis mc- (licoruin: iion licrbarum siiccis si delicii rcparaiur.
i,;i)i'paii : cui post sancium mniistciiiim luuin ct D Mbil ad ciiin corporeiim intrare pnlcst : subslanii:u
annfilicam scrviiuien) nianus InUili incdicoruin, quasi lanliiiu su;c illi sirnilltiido descendil, vcrbo cuntur,
r.rophcia iinnc-Ecl in Isracl.iil inihi si qiiid paierc, obcdicntia convalcscit. I»i'iiii|ue ciim sibi in F.cele.îia
lar ilins cssc dcbicrit ::d tc rcverii ,

qnini geniilitci L:i;»liccnsi ct bealiis, cl dlves, cl bcne ociilalus, et
1 oailarc : cl inclius vcl diincilliini ilincris laborcm bciic vestitiis sccunduiii cxieriorem Iiomlnem vide-
liiTiicti quain conspect:is tui lain prctinsa visione rc:ur, Incrcpalur a D;iiniuo, diciiuniuc
, illi: Nescis
rr»udari , ut qu:cvis p.iliiis coinpcnsatlo scqiicrctni quia tn cs iniser et miserabitis, ct p.tuper el circns, et
qu:mi ail muscam religionis .'iccaroii devciiiicm. !!i:dus (Apnc. 111, 17)? Qiii uiiqiic, iit dixi, ncc sinc
Ihcc miiii, tc aliscnie, nunidus istc 3ugg.'SMt,qui, le vcstc, ncc sine ocnlis, iicc sinc dlvitlis habcbalur.
nra^senlc, in nie iion habi;b:;lconsiliiiin. Tii mc eiiim Sed ille invisibilis Dcus nosterilluin invisibil.cni ho-
( uriam lcccras propheiariim, non convciiiiculuni si- minem iii |iaiiportatc, In caiciiatc, hi niidiiatc cfsc
icnarum. .\l ic,i:te in nie ad dcsliuciioncin sancli ccrncbal : ciii ciiam sindcic dlgnniur, ut ab ipso
coiilra mc opcris tui oiniiis stiililli:c scnaius iii^rc- aiiruni mcrcetur igi.iliini, ct vcslcm atbam qna glo-
diciis, (piadruplici forina
mcconi agil. Nam fciius dc riosissiiiic vcsiiatur, clcolljrium quo rccipiatvisuni.
'7 EPISTOLA VI. AD AMICUM iEGROTUM. 78
Hnbel crgoetsuos oculos prxlerisloscarnales, quns A niam paii'ulcim dejeclo velulpariele ad illum invisi-
piiiestvel .imiiiere vtl ciirarc: ei esi jiixia se nudu';, bilcm liuniinem dispHt;iiione perveni) corpus nmninn
adeo ui egeai vesiimento : sed miro modo ad medi- desruere, quod adeo magni est sacramemi, ui in
cum, iit ipse nit Dominus, Inqiiitur, el jubet illum a hoc ipso, id es', in noslro fragili et infirnio Dominns
se diviiias coniparare. Qiiibus mercibus si et iiudiis veneril,non hnc egi, aut lioc ago sed illud osten- :
et pauper est, vel illam Te«tem nobilissimam, vel dtre leniavi, hnjus cxierioris vitam, illius inierioris
illud aunim purgatum jam igne mercabiinr? Unde vita consisiere; iterum, iuierioris moriem descen-
cnmmercii lalis poterit esse impensa? videlicet si dere Iiujus de niorie : ubi propiiiaiuni vencnum per
aiit eiterioris hominis emolumenta transfoveat, aut viiia fuerit, niliil habere isium de viia : nisi ab illo
ipsis quibus ipse dires forinsccus videbalur, non irrigams fuerit.nibil tenere : alterumnue in nniuram
ntcndo dilescat : oculosque cnrpnris, qiiibns mnn- alterius, ut diii, aut infectum vitiis, aiii detersHm
dialium rapiebaiur ardore, dcspeciu corrupiae uni- viriute iransire. Igitur quoniam jam et ubi sii homo,
versiiatis obcscet. Iiaillp inviîbilis homo, qui vere, et quid sit linmn, breviter licct nsiendi. qua nunc
ui diximus, homo est, et in coniemptu linjus exle- ejiis hominis viia sit, videamiis.
rioris aiiollitur, etnudiiatevesiiior, ei cxcitate illu- II. Si enim
isia cerle mundialis vita, quJE in.il.t
minalur. Sic Jacob, Ephniim el Maiiassen, nepotum B prn bonis hahel, el boiia pro malis, quam lolus orliis
suonim, non soluiii loca, vcruin eli;im inerita, cnr- sequilur el colil, non haec in afnuenli.i uivilianim
porea laecitaie cernebai {Gcn. ilviii, 1 i). Nara cum est, non in fastigio potcnliac, non in jnrisdictioiiii
illum Joseph flliiis siius, qui supradlclns parvulns aslu, non in pnmpositaie facundi.r, non in viriliiii
olTerebat, ncc anie pedes suos cernere judicaret, per pra-lia gloriosis, non in mcrcibiis, proTinciariun
sensit in parctiii.s responsione illum eliam qiise es- mutaiioneet sui peregrin.itione crciccniiUus, nou i:i
scnt fulura, prospicere. Sed ul ille interior liomo lenocinio formarum, iion in nniliilii muneriiin, ikui
cxieriorem i>tiiiii facii sua vit.i vivenicm, et de fonie in liis est de.Tique omnrbus qiK vidcrous; qunniani
naiurse su* animat irrigando; sic rursum eilerior cuncia hscc occidunl, et sine islis beaie eti.^m iuîa
per corrupielam moriirer.-c maieriei suae, illum si sseculum, vivi solet. Sed illa est viia vera viia vc-
cupiditatibus illiciiis alligarii, occidit. Et cum .Tlter neranda, Deum nosse, timereejus poieniiam, amarc
nilurx videalur allerius, transit in victoris unus- P'c's'cm,fnundum in ojiilice niir.iri, inlerpellalnreni
quisque subslanliam, ul aul cariialem quoque spiri- contemnere, esse viotu modico pro nalur.T neccssi-
tiialis spiritualem siiis viriulibus prisiei, aut carna- laie conientuin, vesie vili vel pro piidoris
raiionc
lem animam caro viclril ejus efnciai. Denique cuni vel pro icmporis injuria comniuniiiim.
?;c rel^qMJiu
Domiuus diltivio delere humanum genus cogilaret C creaturain, nnn ex sui copia, vel pro vil.ili r.Tlione
iralus : Non permanebil, iiiquit, Spirifiis meiu in ho- scd pro adjnmenio hiijus lucis .Ttlinsere.
0'iidnuid
miniiiis, quoniam caro sunt (Gen. vi, 3). El quia uli- enim amplius esi, a malo esi, omnem iiomiiini.
que omnes carne vcstiinur, et sine dubio in carne amare quasi fraircm, nullum Iidere, sorvlre omni-
non sumus, qui non secundum carnem ambiilamus, bus, formam servi suslinere cum Domino, qui nobi.';
hinc eiiam gignitur, ui non semper homo istoappel- prsEier minislerium, quod iiileriiis conlinctur, qiio-
lalioni^ nomine censeaiur. Mam pro virtuiibus siiis tiJie servil in mundo producendo solom, emillendo
aut viiiis, ct formas siiroit et nomina. Denique ait lurem, pluvias inrumlendn, tenipora variandn, fruges
Prophela Solitefieri: sicut eqnuset mulus{Vs. iiii, 9). Telgigneiido, vel maiurando. Nobis enim in toiius
Sunt ergo horoines qui apud Dominum suni eqiii et creaiurae facic, vel uberiaie deservit, qunniam pro
muli. t;i Dominus ait :
Nolite projicere margarilas nobis cuncta generavit. Sed iit ad Iinminis ofncia re-
ecjfras an(eporcoj(3fa»A. VII, 6). Sunt ergo liomincs verianiur, nudum tegere, alere csurieiiiem, siiieii-
etporci. El iieruro ipse Dominus: Ecce ecfo miito tem potare, inlirmos visitare, tiislibus condolcre
vos sicui otes in medio luporum (Ibid., xix, 6). Suiit morluos sepelire, niliil apud se haberr qutsl
snum
ergo hnmines et Inpi; et econlrario homines suntet sed oninia sua ciim omnibus judicare cnninninia ao
oves. Et ailadhuc Domiuus Petrn : Pasce oves mea» D liiiic maîs sibi vivere, cumviverc aesiimaiur aliis si-
{Joan. yxi, 17) : el ipse priiis : Vcni poit me, et (a- biqiie recoi dcreciim aliis crediliirerogare. Ellixcla-
dam le pitcatorem hominum {Hallh. xiv, 19). Sunt mcn adhuceiterioris liominis lineamenta coniingiini.
ergo homines ei pisces. Sed ha; forma; actuum vi- III. CjBlerum ilhi inlerioris liominis vila iii divi-
dentur esse, non corporuro. Nam corporis nosiri naruni rerum cogniiione consistil : non qua cceluui
certos csi siaius, ul omniuro animaiitium : sed quo- lerr.T parte volvanir, noii an conlraii cursu sidera
niam apud Denm non de staiii corporis noslri, sed rapianlur, non an Oceano generet pleniiiido lunaris
de viue merilis judicamur, apparet omnemliominem augmeutum, nnn an orbem mundi roiundiins ipsa
menie sua sibi ipsi slatum nomenqneformare. Quod suspendal, an quadriforina angiilis prominentioribus
ulique cx illiusqueni describimus iiivisibilishomiiiis, aslringai, an unus ipse miindus sit, an plures sini.
aul culpa aul virtuic praesialur. Ipsiiis siquidem vi- Nam liTC ad anima: non leiidunt utililaiem, el apud
lium est, si snbjecius passus sit esse subiecius; si Deum stiilia jiidicanliir : sed in illis sanis i:ogiiaiiu.
cunira divinam disposiiionem sit in doininatu ser- nibus, si quandu versalur, tunc vivii, et pascilur.
vilus, el in serviiule dominatus. Sed nevidear (quo- Qnie sunt auieni istx sanx cogibitiooer i lii£ siQ^
, ,
79 S. HIERONYMi OPERU»! tlANTISSA. M

diiliio, cum inens noslra sui recordaiur aucloris : A IV.Videamusiamcnquanlum illi prxterea applau-
cum illuin velul per qnaiiidam rcslpisccntiara sui, (lat bcnigiiiias Creatoris, qu.ii non illum de sideribus
opiliccin suuin veiierniur, ac ciiniuctur : cuin ejus elTucit ,
quoiiiiim si csset inde crcatus , de malcria!
opera, ipsuin iii cjiis operibus visina niiraiiir, di- poiius clariiate , qiiain de ariificis dignatione polle-
ccnte bealo P.iulo : liwisibilia eniiii ejus a crealuia rel , cain niinor ipse sui corporis origine viderelur ,
muiiili, per ea qux [acla sunt iiiteltccla coiispiciunliir, si dc coclestibus factus ad terrarum cultum dcduce-
et sempilerna quoquceju» virtus cl divinilas (Rom. i, 20): reiur ad terras : cui essetgloriusiiis mox fuiurum de
id csl, ciiin et inur.ensis visiliilibus creatura:, ad Iiumo exciiaium sideribus imponi. Suuni , inqiiam ,
universitatem invisibilis Crealoris cxiendiinur, ct Ueus nosier , siium proprie voluit usse quod sumus,
illum pcr hic dum inxsiimabilein discimus, .xsti- niliil maierix , nibil clemcnlis , iiihil quibuslilMt
mamus, ciim cjns aliitudinem per donum S|)iriius priiicipiis. vel inagnis, vel minimis iios dcberc. Quae
saiicti cvolventcs (>guoniam i))se soliis iios iii ipsuin, cuncia si reiractet, et in sc mens conversa con-
qui ex ipso esl inlroiniltit omnia priiicipia crcatiirn; sldcrct , ex nostris liuiit nioderatiora et angustiora
Surgentis) quasi facii ab ipso .iiuerioics aspicinius, primordlis. Al ubi per contactum formaii manusDei
Cl cum ca qux Dous fecli, quasi f;iciat adliuc, iii- dcsivimus esse quod fuimus , et in iiovam matcri,-e
lucmur: mu:idiqiie lotain oiiginem transcurrentes, 6 qualitaiem subjacens, opinci suo per clemenii con-
seu aiitiquiorcs eflicimur quniii suniiis xiaie : el cum vcrsiunein clarificaia natura csl, novumque corporis
uiiiversa prius quam iios esscmus cifcrta sini, iiaiu- nostri iuter cleinenia, si fas est dlcl, esse coepit ele-
ram tamcn omniuiii, qiiasi per nos geniiani, dum mcntum : slaiim omnihus inundi cnrporibus subli-
auctori inserimur, rtipuiamus : in quain non nl ser- miores sumus elTecii, noii nalurx substantia, sed po-
vireuius, sed ut duniiiiareumr, iniravimus. Scpa- leiitia coiidltoris : per quam de subjacenti cxieris
rati iiaque a sapientia muiuliali, qux uiiivcrsa, aut creatiira ortum est, quod crealuris omnibus impera-
fortuili-^, aut aumiis, ascribit, diviiiis iucdilationihus rct. Deniqiie si meiallum iiosirx caniis ct corporis
sublimati,ct ab illis, qui aulinaieriam semper fuisse inlucarls , iiihil huinilius , nihil viliiic, niliil inveiiius
dixcrunl, Dcumque lanuim artiliccm reiuin volue- oiiini iiijurix passionique subjeciius. Sola lerra ele-
ruiit, scparati per ipsiiis adjuloriuiii : aiii qui [Al. nien:orum cxtcrorum videtur ancilla : sola iii &e
quia] h.TC ipsa pro diis elcmciila colucrunt : aut qui ciinctoriim poienllas non sine dctrimento sui sentit
familias deorum per sexus, per a;taics, pcr p:iries, vel duin ventis pulvcrulenla dlspcrgilur, vel dum
vclutper plebcin aliqtiam subjeciam scnsibus intro- n iciihus humcfjcta absorbetur ; vcl dum side-
duxeruDt, dlscreli pcr Spiritum saiiLium, ct in al- riiin iiîiibus cocta devoratur : ut liomo ex ea sc
liora suhducii vera vila vivcnles, lioc cst verain C csse, non niodo gloriarl non queat, scd ctiam possii
sapieiitiain sapienlcs, qua siiiltitia ista caret: recor- crubcsccre. At vero si siaiuin nnsirum contemple-
demur quod mundus ex nibilo a Dco fnctus est, niur, quoniam prxsiantior est cxteris animantibus,
et qiiod cuncia animalla per Deum, Vcrlio opillcc, diim ad suam im'.<glnein Deus informaium inducit
vocata venerunt, quxanatura noiifucrunt: quoniam iavcnics , tenam ipsain semcn esse nostri corporis.
soli ipsi fas cst vocare qux noii siiiil, lainquam ea Si quis in ea scnsiis est, gaudere potuissel ,
quod
qux suni: quud ipsiiiii linminem ciil iant:i possessio proptcr nos in quibus imagiiiem et simililudinem
parabatur, ad imagiucm suam noii aliqiiis Prome- Crcaloris acccpit , fellcior facta sit, demutata, quam
llieus ex fabula, scd ille conditor iinivcrsitaiis manu sii orta : manus cnim Dci contigit cam , cujus con-
quoque sua, ne qua pars ejiis vacarct in nobis, dc iactiim suicausa diim fierct, ipsa non meruit. Quid
rmio terrx facere diguatus est : qux cogilalii), ut cnim hoc statu prxclarius ? quid polerlmus nosse
dixi, vlu est animx : qiioniam lixc prima cst raiio siibliiiiiiis?Qiiid lam dillgcnter in mcmbra dlgesium?
vivcndi, ut cui sc dcbeat aniina, iio;i ignorct : nc (|iiid tain dccore pcr arliciiliis inllcxum ? Quid tam su-
alium pr:ctcr liunc decepla vciicrclur, ne vilx sux hliinitcr iii ora ct oculos ercclum? quld tam vocali-
minislcria vclul -. Itx auclorcs iidorcl : nc in tantuin ter iii vcrha inodiilaiiim? quld in corde lam vivaci-
clcincnta inirctur, ut nun digiia jiidiccl qux> facta D tcr animaliiin? qiiid iii scnsu ditlus? qiild iii cogila-
credaiiiur : tiim illo niagis sii adniiraiidus, qiii lam tiuiic sccrctius? quid in scrmoiie clTusius? quid iii
miranda produxlt. U quaiii augiista \Al. angiisl:ij cst iiigcnio forllus? quiil in disposltloiic instructiiis ?
lixc divlna coxiiatio, cl quam vitx plcna esl quan- ! qiiid in memnrla tenncius ? qiiid in :ifl°eclu hlandius ?
lum ip-uin lioniincin ad omne siudlum proliliaiis i|uid in cogitatu sulitlllus? Ut evldenler appAreat
acccndit! qiiaiitiim llli m.ajcsiaicm siil ronmiciKht (|ii(id lllum proloplastuin, jam iiim omiiibiisdlgnitii-
auctoris, cuin allud illc iiihil in cicaliira nniiii pr;rtcr libus venusiatum , inio staium filii sui Diî nostri ad
sc inanu Dei formatum cssc coiisidcrai non lcrrani linein sxculoruni pro rcdemptioiic nostra venturi in
non maria, non coiilum, iion dcnlquc sidera lam , hor corpus nrnarit : cui paradisiim ctiam lllo lem-
«•"••-
munda.tampura, lam lucida homliicmsolumciijiis- :
pore velut amocnisslmuin prxdluin, ct urhanis
dam llmi et gravioris et sordldioris clcmcnti , llla vcnustatum , et rusticis consitum , siib lege dona-
formatum cssedcxtera, cujus dcxtcrx palmus coeliiin lum, inoriis llle pr.xseminator invidit : vcnenumqiKi
mensurat in mcnsura : cujus pugillus tcrrx spatia tam suum decipieiido primoriim liomiiium crcdulam no-
iiiliiiita jaccntis inciiidit : (anti fuit illum fuisse olim. vilalem in ôrpora nostra laienter immcrsii : et cx
,
81 EPISTOLA \I. AO AMICUll ^GROTCM. S-2
duabus substanliis , unicaro Iiominis perreciainque A voluerit csse virlutis : quaiitumque nos amaroi
naiuram quadam divisionis disc^rdia dissecavit : ul dum in ipsum peccaviiniis , oslcnderei , quuniiii
cum nobis una mens esset, id est, illa, quam germa- oblivisci ctiaro posi crrata iion possct , inio qiins
niias animre, et corporis gignel)at : aliam voliinia- preliosius redimerct, qiiam [At. qiix| fecissct. Qii.t-
tem per vitiatam naturam conlra aniinam pariurire t. rat iiunc humana criidelitas criminnsis , vel privaia
Deiiique et Apostolus ait : Video aliam tetjcm in crgnstuhi , vel publicos carccres , ciim manicis fcr-
membris meis repuynantem legi meniis mca; : et capti- rcis (.-t diiris rigida trabe compcdibus iraia siis|iircl,
I ilalem me m lege peccaii ,

quce esl in membris meis cl In poenas niultimodas adinvenlionnm laxel ingi:-
( Rom. VII , 25 ). Et alibi : Caro concupiscil adversus nia : omnisque judcx surrecti capiiis, castilaiem
spirilum , spiritus aulem adversus carncm. Hfcc invi- proprix mentis discriminc probet alieno : lioc roa-
cemadversanltir sibi, ut non quacumriue vuUit itla facia- gls amicus alrociiati, quo roagis alienus est crimini.
lis(Gat. V, 17). Ipsi enim solent trueulentiores esse in reos qni
,
V. Hlnc eiiam iste nosler condiior , qui vel nos sunt a reaiu piiriores. Hi studiosius malcGci:i, vcl
nobis , vet miindum pro iiobis fccerat, a primis illis criminnsoniin coniagia persequente;, quo minus ac
honiinibus offensus , maledicia super singulos proiit neglisemius facinoruin vitivere consorlia. misc-
criminls quantitas exigebal , clTudit. Et quainvis B ros ct omiii prxiliios cxciiale, qni boiiuro exornant
iratus , moi lamen mystcrium nostra: salutis , ut malo, qui conliRcniiam sub gcstii crudelilatis attol-
pius paier osiendit. Neque ocquum fuerat alio icm- lunt , ct crudeliiaiem proprlam aliena infelicitaic
pore de salutis noslrx remedio cogitare, nisi eo qiio commendant : qiiando vinutibus suis miseroruro asti-
mors esset inventa. Sic a prudcntioribus prima pulantur exilio, et innocentlx judicanlis noxiorum
fronte morbiadhibetur medicus : ul capite valciudi- cruciamenta supptaudunt.
iiis deprehcnso remedium salutare succur-
, facilius \I. Deus aiitcm nostcr cnntra omnero spem, con-
rat. Non ergo tunc lanlum Dnminus ac Salvator nos- Ira omnem pene lldem, exdiviliis misericordia: su.x
ter promissus est cum clamat Isaias : Ecce rirgo in in malo boiium nacius, in iracundia generanscon-
utero concipiel et pariel fitiuni ( /«. vii, lî ); ei lunc firmansque pietatem ,
peccandi semcn , in fructum
cum ad ALraliam dictum est : .id hoc tempus veniam, voluit evadere iniserendi : et qui nos propier irans-
tt eril Sarm filius ( Gen. xviii , 10 ). Nam lioc erat gressionem perdere debuisset ,
propter suam mise-
pcne jam sero , ei tunta millia patrinrcharum sine ricordiam reparaiurum se esse promisit. Et illo lem-
spe mortua videbantur : quibus uiique viia esê non pore quo supplicia merebainur, argumentum snlva-
poiait, si Dominuro non speraverunt esse veniururo, lionis ostendil : ut intclligere possemus , qiianium
dicente Apostolo : Spe enim salvi facii sumus. Spes C valeret pr.Tstare non laesiis , qui tanium donaret
enim quce videlur non esl spes, sed quw speratur {Rom. iralus. In primo ergo homiiie, ul loquebaiur, siaiim
viii, 11). Et qualis [At. qualiler] spes esse potuit, si nobis judiciarium spopondit auxillum siaiim dc ,
non fuit repromissa? Iroo ut primo homini illa sa- bono tbesauro bona prnduxit siaiim ignoium ipsis ,
pienlior omnibus bestiis beslia , moriem sapuit : ita angelis sacramentum, quod iniplenduin e^set in no-
oportuit illum Dominuin nnstruro verara sapicnliam, vissimo tempore, publicavit : et lerreno Ad:>i Adam
jam tum illo teropore sufTragiuro sapere viiale, quod promisit e coelo. Naro curo serpentem pro meriio
et fecit. Nequc destiiit publicare, iie lanta ejus fac- suo malediclo fulminaret, jubeteum terram pro ci-
lura ano inimici arieie propulsata, sine prxsidiu ali- bo habere, supra venlrem repere : ci quonlam mor-
ciijus lapsui potius, quam decori generata viderelur: lem illaro ipse fecisset , addidit , dicens : Et ponam
simul ne is validior Iiaberetur ,
qui tanium npus inimicilias inter le et mulierem , el inter semen luum et
aliense virtuiis obruere potuisset, quam ille, si semen mutieris : Ipsa calcabil caput liium, ' et lu ejiit
opus suum ,
quod super omnes creaturas ineffabili- observabis catcancum (Gen. iii , 15). Nonne conside-
ler fecit , aut servare non potuisset , aiit reparare ras : quod eidem tunc minabatur
nonne conspicis ,
noluisset. Deiendit , inquam , ille se bac invi- in Christo ? Aliud enim semen mulieris nultum pror-
dia. Defendit ille noster conditor ct redempior : {) sus accipio, nisi illud quod Apostolus ait Factum :
pariterque sc et posse et velle roonstravit ,

quo- ex muliere, faclum ex carne {Joan. i , H). lllud quod,
niam necvirtus poteniix defiiii, nec dignatio pieia- ut Evangclisla ait, Joseplifilius pulabalur esse {Luc
li. Haec nobis magis adornnda ,
quod snb ipsa erro- lll , 25) : sed non erat : illud ulique , quod Verbtim
ris nostri tempesiai'^ non subsiilit : majorque etiam caro factum est {Gal. iv, i). Niim si generandi publi-
diim exacerbaiur erupit , dum ubi poenam mcreba- cam istam ei nainralem circumspicimus raiionem ,
niur spes redempiionis ostenditur , et dum in nau- semina iion liabenl mulieres : denique nulla conci-
fragii acerbo discrimine portus salulis aperilur : ut pii sine vjro : ac pcr lioc quoniam jam lunc iii Adam
iiovo more (\hx materia fiierat iracundi:c, esse coe- semen huroanx gcneraiioiiis essel transgressionc
pcriiorigo clementii. Sic arcana operaiione mani- viiiatum , senien roelesle promiiiilur , ut Apostoliist
festans, qnod infirmiiaiem nostraro argumenium sax seniii , non e\ corrupiione viri, sed ex Deo : ^ quod
" Apud Agobardiini , qui lamquam ex llicronynio Evangelisia, elc, itlum iilique qiii verbum, etc.
recilat , ct (u insidiaberis calcaneo ejiit ; mox , qund ^ Apiid cunidem quod caro fieret in muliere» , et
,
jam nunc minabalur ; el, faclum in corne, ittum qiii ut elcmenla.

, : ::
ii S. iUKRONTMt OPERUU UANTiSSA. 84
rum Mro fieret in mullere, eliam elemenU illa cor- A iwi- El proplieU ail Isaias : Virjo in nJcro eoncipiel .'
p >rex subsianlif , id esl , liumnris et sanguinis, in (/(Q. VII, 14) : Maltbxus rerert : Invenia eif in Htero
ip<io sibi v.isculo, in quo ipsa elemeiiiJ sita sunl, iia- habcns. Yerbo ipso pruinissionis respondet effectus,
turalilcr apdrel. Mater ilaque Doniini nostri Jesu qiiodnon aliterloquiiurevaiigelisiaquamvates,nec :id
Chriiii , in illajam lunc miiliere promissa esl. Ha!C exprimeiidam operis iiovitaicm iiiventx HocuiiQois
iiiiiiiir liis opposiu e^t serpentis : Ponam , inquil dilliculiateconrunditur.Ubisuiiigrammaiici? Ubicon-
immiciiiai inUr le et mulierem ( Ceu. iii , 15 ) : non sili:irii? Quxistos,ute\lraconsuetudinem loquanlur,

cerle poiio liicil, na ad ETaiii hoc perlinere viderc- scbola produxii? Qu.x lam aperte sigoaiae noviialen)
iiir. Ycrhuin |)romisiiionis est. quod tranunitiiiur in munstravitdoctrina:?Nonindlcantliumanosensu,quo-

fuuira. Ponaiu , inquit , inimiiilias iiitor lc et mu- niamnonopiis bumaiium eslqiiod loquuniur. Et lamcn
lierem. Ill.ini utiqiie miiliercm, qu.ê Salvatorem p.ir- rdinuovaro necantea ract.im sic notant , ui intelligas
luriai, non qux generet fratricidnm. l'on:ini, iiwjait, cura iiiirabili opere , ei mirabilem nalum esse ser-
iniinicili.is iiiter te et mulierein : id esi , suscitabo monem. Repciamus denique sancias feminas patriar-
mulierem ,
qiix repudiata (acililale crcdcndi, iion cliarnm, videamiisi|iie si sic de :iliqua scripium esi.
soliim le non aiidiat, si aiil suaviiatem poniorum Legimus do Snra Ei bominus fistiarii Snram, ticul
:
)»ro adaircriionemonstraveris oculonim, aui diis si- B di*it ; et [ecii Deut Sma sicul locului eii ei , el
milem esse promiseris : sed eiiani ipso Gabriele de- concepil et pcperit Abrnlta filmm (Gen. xxi, 1, i).
ferenlc Tcrbuin rationem de promissionis exigal

,
In haac divina beaevolentia inoiisiralur bisverbit :
iiovitaie , dicendo Oucmiidmorfum eril isliid, quo-

: Et exaudi<it illum Deus ; el coneepil Rebecca uxor
7u<im»iromn«nco5noi'i(Luc.iii,74)?lllamulicine,quam ejus{Gen. xx , 21). Denique et d; Jacob uxorlbus
:id visioncm angeli pudor aureus iremcfecit : liilei sic ponilur : Et coneepit Lia, et peperit filium Ja-
tamen ardor et constamia , labi nesciam , ad in- cob, eic. (Gen. xxv, 13). De null.i corto linruiii scrJ|>'
quireiid.iio rulionem reddidii audacem : et qiix ad- tum e.sl , ia uiero concepil : qiix laiiien quidqiiid
venienii pr;csiilii de pudore, quod lacuerii ,

bsec concipiebant, extra uterum conripere non poieranl
promiiieiiti de admiralione non cessii. Nam et sol- sed quoniam de conventu virili concipere se novc-
licita de co quod annuiit'ibatur, eiquisivii. Denique rant, quibus non-proveniebat salva virginitate cun-
el .ingelus non inrideliiatem redarguit , ut in Za- ceplus. Sola vero Maria in utero concepit cum irre-
diaria : sed iustituit de divinae operaiiunis uoviiale, seraio aditii semioali , clauso ulero concepit : ad
dicens : Spiriittt tancius supeneniet in le , et virtus hujus concepliouis semen si recieratjociiiahimar, e^
altitiimi obumbrabit tibi. Ecce istiid semeii mulieris, inlerius divina iraclaverii)ius,prxcessii in ligurapro
qiiod non per traducem genitalium ministeriorum, C tempore illa seiitenlia, qux primogeniia beoedictio-
commiiiiione sexus utriusque infuoderelur in uie- nibus,vel obligalionibus obligavii, dicenie Domino :
rum, ted clauBiro clauso, indefloraix Yirginis inve- Omne matcu(iniimquod aperit vutvar)i, lanctum Domino
niretur in atero. Denique rem novam plenamque vocabiiur ( Exort- iii, 23; Luc. u, 25). Quod estistud
miraeuli, novoverj>o Propheta dum promittit, etse- roasculinum^quoflaperitvulvamtcumomniumrcmina-
quiiur : Ecee nrgo in uicro concipiel , et pariet filium rum vulvas aperiat noii pnerpcrii nccessilns, sed mari-
(Ou. VII, xiv). Quniidie cerie de procreandi neces- talisagniiio?Deuiqueniill3virgodlcilur|>osin)nritum,
sitiie oiulierum conceptua et cerniinus et audimus, qudd nomeo clausU videiiir futuris mysieriis conve-
de nulla lamen diciiur : In uiero concepit : quoniam nire. Et superius dc Rache- Scilpbur^m linbcre mon-
subsianiia fuinri hominis, fusa per virum , coi- stravimus : EicmuiUiI ilUni Deii , el apirtiii ejut
lescii in femina : utorusqiie mulieris non principium vubum, et concepit. Cerie non priusdixil, concepit
eti nnsclturi hominis , sed deposili Duirimentum. et pcjst, apefuil ejus volv.im : sad prius, aperuit :
Maria nutcm non lam prima qunm soh in uiero coo- videlicei, ui maritus apertis vulvae janois, velut se-
cepii, cujus pudoris illihaiio CAncepium uieri lioe minaturus agniro paralum semioitius iuiraret. Deni-
damno virgioiiatis expressil : qux sola nobis pepe- qoc siibjuiigii , et concepil. Non ilaque parlu , sed
rit, quod non arx:epil es nohis, dicenleDomino : Vot P coocepiione , imo conceplio palefacu est : nec il-
de iiiferioribus esiii, egode superioribut sum (Joan. vni, lam p:irluriendus duio na^citor, sed, qui pariu-
S5).Qux6oU iiiaterestfilin,cum virgosii niarito:cu- rieodum seniinalurus fuerat , dîgnavit. £i si
jns concepiionein ignoraote virginiiale.parlus agno- jam anie conceptum, quippe ut coocipcret rese-
vit : qiix soln loulier dicla est, noo coocipiendo, sed rata est , uon eain cerle ille qui iiatus est diu post
pa riendo. Ex bac ergo seraen promissom est oiulieris, polerai reserare, dum diriiur, nasciturus : qui etiaai
qiio secuodum hominem Dominus Deut nosler esl concipi, dum esset illa clausa, non poluit. Omnema-
qui non ir''jsus esi iii uiero, sed iovenlus, evange- uulinum, inquil, tfuod aperuif vulvqm, tanctum Do'
lista confiroonle . cum dicit de Marij : IneenUi ett in mino vocabitur. Qux esi isia r.ilio, qiix nec secun-
uiero habens (iiaith. i, 18). Ecc« et ab ipso pra>xe- dum sensum videtur impleia ? Jacgb priroi Incum
dente Propfaetx scrmoae nondeviai quod fuerai nuo- firatris oec nascendi ordin«
fraudulenfj iovadit ,
tiaiiim : Virgu in ntero concipiet; sed in mysierii no- prohibeiur, nec dolosiiate damnalur. Joseph filii per
vitate , serrnonis eiiam pnrilitaleconcordai : eoqae avum prxpostcra secundum nascendi graduro bene'
iiyto racii bistoriadeeignaiur,quo facieodumdeDUo- dictione sigoaatur^ nee ccciUs erral fulurn pxoapi*
:
&i KPISTOLA VI. AI) AMICU.\I -EGROTDI. sii
cicnlis, ncc moniinr riliiis dexlci-.iin pnrciilis, qiia.' A ad lioc nos ipsa dcdiixit oraiio,qui'id liomo ille iii-
pinv;ui(n is boncJiciionis succo iniiiorcni irriûlial, in- lcrior (1 m ciigital , noii in Imc muiiilo, scd siipr.i
llcxit. Qii.c uliipic oiiinia .suiil comr;iria si putainiis ipsiim n.iiiiiluin, cuiii
, i!limi.culiiiuiii, iiuo:l npciU >idctiii-, diccnlc David ; ISeati qui scrulanlnr lcsliin»-
vuliam , qui ili' \irili sciiiinc priini njscuiiliir cx lc- nia ejiis (/'.sa/. cxix , 2), ut pcnc Iioc sil si fa» cst
,
iiiiiiis. Scd fniiini.iin aliinl inlciiiis lialici illa scnlcn- dici, Dcnin licri, diviiia mcdiiari : ilbiiii Doiiiiiiiiui
lia, iileo istiiisiiiodi priiiii:ivi ccdiiiit el bencdiclionei nostniiii salntis iioslrx j;iin pnididissc inys.i;-
tuiic
pcnlunl. Je.-se lilius David, non priiiius, aiit sccundiis, riiini. Lndu el iii Psaliiiis ait : In capilc libri scriptuin
aiil tcrlius, scd uinniuiii ulliinus nngilur u 1'roplicia, esl dc ine {Psal. xl , 8). Capiit libri cst Gciicscus
cl dcspicaliilior cunclis cli_;,'iiiir iii rcgem. Ncc illi principiiiiii, quoiiiaiii omnis Scriptura nniis csl libcr,
priiiio aiil sccundo coiitra David sciilcnlia I' yis de ot uiiiis, de qiio scriptum est Deus, cl islaiii pr.i-
priiiiilivis pronui^gaia blandiiur, i|iiia judica.-.si't ii<i- missioiiein dc ipso esse videinus iii capilc . ci ca|iiii
i|uc max '005, si ab iiis inatriiiii viilvas iiicininisci vila: niislr:e spes est , ei ideo cnpnl liliii vilalis spcs
aperiri : qiiando hoc uliqiic, aul iii qu:i diciiniis ini- lactn pcr Dcuiu. Illiim inqnam, ut sa'pc dixiiniis, cou-
plclum ,
quod uiiipiu noii p<)lcr:il iion iinpleri. (Jn.c dilorciii , scnescente jain nuindo, quod iii prima
csl isia, cujus vulvani focius rcscrai , noii niaritiis? B inun.li iclalc promiserat, prasiilissc. Lndc Pioplii'i;i
qu.o vircto concipii ,

qua- iion ui coiicipcrel , \irgo ail : Xirga lua ct laculus (u«.s ipiii iiic cnnsolula snut
ossc dcsiit.' Non certe illa de qiia Scriptiira dicil : {l'sal. Liii , 4). Virga maler esl Doiiiini , i x qua ba-
Lognovil Adam nxoTem jimiii, el peperit ei fiiium {Gcii. culus isle, icsso jam per .iitatcm imindo, qni ciiin
IV, 1); sed illa de qua cvangelista signal ; Lt non sustenlaret exiit. Illuiii crgo in Virgiiiis ulcrnin dc-
cognovil eam Ji:seplt, donec peperii filium {Mauh. i
,
bipsiun, ul redcinptionis inislr* tolniii hiilnriaiii rc.
'-2')). Igitur in .Maiia boc sine duiiilatioiie pcil.xluni tcxanius, pailu cnectuni lioniiiiem, sc exliibti:s«c pro
csl, cujus viilvain non dcUorator virginilatis apcruil bomiiic , ct creaturnm suam sc dc Crealore fecissc.
scdpailiis clTiisus, qnx virgo pepcrit, qra: vi.i;o con- Illuin fiiinKiin sei vi accopissc , sed se cxinanissc po-
cepil, qu:c priiis nialcr lacla cst quaiii ina:ilat:i. De tostatis vohuitale, non naiuia deitatis, perqii:iiii nini
Iiac isind iMasculiniiin, qiiod vcre saiicluiii vocaii.luni polcrat nnn cssequod fueial. Illniii nialcdicla pro sa-
cssei,.exiit : quii]uc vulvani secu::duiii pioiiiissionciu lutaribiis ineruisse miraciilis. lUiim spnia, illuiii pal-
partus ciliius, iion:ecii!idum coiisueludiiiemiiaiurani- inas, illuiii curtniam spiuoani, iliiiin poslrcmo cniccni
que coniinnnein, duin coiicipitiir viri scniinc rescravit. fuisse perpcssuin : illiiin inferii;i peiicl.assc, iiluni
VII. Scd quoniam diviies Dci scnsiis veMciicr cx- tertia dic resurrcxisse in id corpiis quoil c; uti fucral
pliiare iion possnmus, lantis sc Scripluraruin nio- C afrixiiin ; illu.ni boniiiiein p.ist iiiortcni l).:iiiii viviiin
libus ad unam speciein opponeiitibu-, iil lassari sii coeliiiu pctiissc viclorcm, S''deie ad dcxirain Dei ,
f:iciliiis qiiuii cv;idi : qu:iiido omiiis Scripliira cuiic- veiiiuruin siio lempure ad judicinm faciciidiim : il-
torum sensuuin unus tramcs sit, quciii liuinano scr- linn spiritn Dei |ier s:)iict< riiin suoruni ora quotidie
moiie decurrere quis valebii, necsi angelicas pcnnas cclclirari. Kaic cogitassc vixi:Se cst , Ikcc cog:l;ilio
niorluliuin liiignis spirilus ascribat : redire ad pro- pasliis aninix csl : iii lixc r<-labi vel r< ciirrere, cuiii
pusiium conveiiit , et parvo navigio non in :iltuiu Doiniiiu jungi est , ct cuin i;iM) pcr t:;i'C liuiniliari ,
vela configerc, nc in periculnm currai audacia ,

est cuiii ipso pati, cum ipso mori, et ciim ipso eiiaiii
sed pro inlirmitatis solatio iii conspectu litioris na- susciiaii. Quid dic;im de ipsi lesurreciioiie , in qua
vigare , ui si quid romiidinis oriutiir, vel spes sit ciiin ridoamuia gi-iiiilnis, iioii separaniur a Cliristo ;
facile leiieri posse quod cernitur. Dicebamus seneii licet ct iiiulii (jui sc Cbristianos diciint resiirrectio
mulicris Dominum sanctimi, quia sccunduin carnein iiein caniis cxcludant. Scd sic sint illi sine curporc,
patrcni bomincin noii liaberet : eumquejain infestuni quibns forte.coiiceilitur, si fas est dici, aliter rcpr;c-
esse serpenti , qnem in utero virgiiiis Dei S,;iritus, sentari Doiniiio, qnainDoininus remeavit ad patrcui,
non niatcrialis gcnerasset liunior. Denique qiiod sc- iios nt cicdinius, etloquami:r.
qiiitnr innjorcm ab lioniiiic virgiiiis prumiltit cCfec- D VllI.Quid.inquam, baccogitalionelueiius? Quid liac
tuin , diccndo : Ipsn tuuin cnlcahil caput (Gni. i, 13, spe cssc pccrii crectius? nxumque magis iii iioslns
sec. LXX) : qiiis anibi:;ii, cjuod pnelcr Doniinuiii iio- aniniis inlucrcre dcbct, iius aliqiiaudo cum liinc
struin c;ipiilscrpciuis iiciiio calcavlt? Ipse ciiim solus cxierinius :ul coi [;or:i nostra esse redltiiros, et aniin.x
super dracones cl scorpiones aiiibiilavit : ipse capti- inUriiii ci corpuris divoriinm, noii id agerc ul nibil
vam diixit capllviiaieui. Nain quod subdilur : Et lu simus oiuniuo, scd ut meliores per Dei spirituiu re-
cjus obscivabis calcaneum , ad quc:n alium credinius forineinur : quoniani jam liic Dominum id pignus
perlinerc? Calcanciis quidein pars cxtroina vestigii nobis proniisisse, accepiinus. Ct liuc corpus quod in
esl. Ct Duininus post Jo:innis b.ipilsinuin ,
post die- sui naiiiia caducuiii csl, et inerito pristina: transgrcs-
ruin qnadragiiila jejiiniuiii , cuiii ab eodem ser- sioiiis gr.ivatnui, ul inalcdictione divinu lcriur, rd
pente leniaiiir, terti.T illiiis dolusitaiis jam victor, terram ibit{ Uen. ii, i~i)'. id riirsiun post niulta ioni-
e\i!ain:it : Vadc rctro pnsl mc, Sîtuna {Hallli. xvi, i). pora. id ost. Iii riiie s.cciihnnni, cuni iniiiiiiia pars
Qiiid aliiid iiisi a (crgo puîtum, \cl rclicinm ,
jubet favilUe sil, aut lorlc.iaiii iinll.i, ab cadciii l^rra, i|u:i;
'jHim ob-.ciVcirR calc?.i!cuui .'

Uxc ûpra dixi, el iiidc illud ciirrunvil io i!ilMl»ni : <tu<jniAiu ip»i liLM:raii'.l»
,
87 S. HIERONYMI OPERUM MANTISSA.

cst .1 servilulc corriiplionis, in inlcgram mombronim A i"3tum corpoii cl.irilftlis Domini'in lucenlia mem-
suoriim soliJilniem, cl in slatiini piilcliritndiiiis dcco- lira rediiiiruin aii (II Cor. iii, IS) •.
per Salomnnem
rcrnque rcnov.niidiim. Qiieni talis cogiinlio non cum quoque islud s.ipienlia proniiiienle, cuni dicil : Fitl-
:ulmiriiti<inc delccict? Reliqiiins, inquam, corporum gebunt juili, el lamquam scir.liltw in aiimdinelodiscur-
nnstrorum, .lui iiull.is ani niiiiimascerie, et quantu- rent. El idco iii lianc vocein : Mihi vivcre Cliristus
)ascuiii(|iic : .'itlamcn sordidas, ct animi nuinquam efi {Pliil. I, 1\), scciirus eriipii, in qua uiique qux
sine liorrore iuspeclas, in suuin itenim honiinem, fuerunl mcrila viciura snnt : qui aiitem longc
non ut Pytliagnras meniiens et delirans in Eupliorbo ut ignoraverunt, it.i ei ignorabuniur. Nune si vide-
cssccredaiur, sed in propriumsuimi corpus et nomen, tur, quid seiitcnlia illa Saloinonica promiserit, in-
perossa.ci nervos,per venas, percuncla viialia, non quiramus? Fnlcjebunt jusli, cl lainquam scintilla: iii
niodo arluatim, verum cliam ariiculaiini recompagi- arundinclo disciirrciit {Sap. iii, 7; Uallli. xiii, 45).
iiandiim. Hoc aiilcm non csi nngiisium, cum omnium Quid est ui quibiis ilanimarum claritas condonalur,
vel frugum, vel stirpium semina, majora ct pul- bis lam biimilis locus ubi discurrant, ct abjcctus oi-
cliriora in grainiiiibus redeant, quam in terra vel ferlur, ul loci despeciii decrescere vidcanlur, qui
nh lioniinilius saia sunt, vel siia sponle cccidcrunl. corporuni luce creveriint? Quid esi, inquam, quod
Quis non scminari se in lerra, iit ila dixerim, Ixle- B asiris per arundineta comparali volitabunt, et in si-
tiir, qu.Te nos nieliores quam acceperai, reddel, di- derei forma fulgoris , stirpes terraium miserrimas
cenle Apostolo : Uesurrectio mortuorum seminatur in permeabunt : ciim longe incongriie misceanlur, vel
coriup'.ione, snrgct autem in incorruptione (l Cor. 3sv, fulgores aruiidinetis, vel arundineta fulgoribus? Ani-
t-2). Qiia; possessio pr.T>entium liuic spei poierit madvcrte, oro tc, divini verba mysterii , cui ul non
comparari? Aiii quid erit aliiid quod :id coniem- de Iiobus , ita nec de aruiidinelo cnra est, aut
ptum mortis aiiollat ,
quam Iwc medilalio divinis in resurrcctionc arundineta quid faciunt, nisi quod
(iromissionibiis ei propbetaruni vocibiis excitaia? nos per omniiim forinas, vel pecudum . vel siir-
Quid tale Cleombrotus Ambraciota in Plalonis libro pium laborat oslendere, ac per lioc, ul Aposiolus
dispulante didiceral, qui bomicida sui csse non ti- ait, pro nohis euncta tcripia sunt (Rom. xv, 4). Inlel-
niuit, acse altissimo prxcipitavit' e muro, duni et lige per aiundineii imagines, infideles homineseiin-
niillum post morlem autumaret esse judiciiim : et crediilos deinonstrari : eorumque corpora, superlicie
siiic discrimine merilorum aliqiio, omnes animas graia el inierius cassa vinuiibus, quoc ubi primum
posi corpora sequaliter ferri arbitrareiur ad i oelum. spiritiis vanilatis inflarit, sibila serpeniis imiientur,
Quod adco omnes pro vcro tcnuerunt, et sic omnes et sanos partus, viperarum progenies obsequantur.
illos sxculi sapienles una nebula liuju» erroris in- C Scintillts, inquit , in arundineio. Santli crgo inier
volvit : ul et ipse lam laudabilis, ul piitaiit, docior peceaiores, quoniam non omnis caro eadem caro.
Socriiies, bomicidam ipsum se privalim, iie publice In arundineto, aii, id csi, vacua luce corpora, el
occideretur, occiderit. Aliud longe healus Aposlolus alienis arsura fulgoribus, quibus sanclorum claritas
pixniediialiim babehat el cogniiiim : Qni non nb futura pro poena est : quoniam Deus ignis consu-
Ifiminibiis, sed per revclationcin Doniini iiostri Jesn mens est, et jiisli in imaginem deiiaiis advenient.
('.hristi (dal. i, 12), qiiod docebai, acceperat, nec Fecit eniin Deus homincm, ad imaginem suam fecit
Acadcmij; nemorosc obscuris teclus iimbraculis, sed illiim (Gen. i, 27j : el Aposlolus testatur credere,
cinlcsii illustralus lumine nec in ludo aliqiio liiie- : se, quod illi similis sit fiiiurus. Necessarie. Si enim
raiorio inter pucrulos osciianles, sed in teriio coelo similis Deo fuit ciim faciiis est, et similis futurus
inlei- aiigelos cornscanies imbiilus, iii conieinptum esi cum resurget : quoniam qiiidquid nunc in nnlii»
vil;e pr.Tsenlis cxelamal : Mihi vivere Christus csl, et dissimile vidctur auctori, id omne vitio transgressio-
mori Incium (PliU. i, 21). Non cerle muruni de quo nis impressum est
ei vivam veritntis formam, ar-:
se prjecipiiet ad morlem, sed Cbrisium Dominum, tifexmendaciorum strumosis nctibus deformavit

|icr qiicin lioc morlalc ab imniorlaliiaie absorbeaiur. suamque praviiateni nosiris etiam membris, dum ,
iiiqiiirit. Eienim inielligit ei lucruin esse mnri, cui ^ menies corrupil, inscripsit : qus per resurrectionis
.'it vila fiilura cuiii Christo. Sine Domino autem ni- gloriam male adjecla, aiii imminiiia diliiemur : el id
liil prodesl, etiamsi totiim mundum lucretur, ani- snlum qnod aiietorem rerum lamquam in speculo
inu; nutein siije detrimcnium esse passurum. Crede- reddat, cinicabii : ul inlerpolalor opus suum se do-
bai igiliir vir ille, vas clectionis, se per Cbrisiiim leat perdidissc, el bomo tandcm se iniegrum esse
Doininiim nnslrum de h.ic terra, qiix niimquam sine glorieiur. Non laincn lioc onines , ut jam diximus,
iisura reddii quod nccipii : sed alia minore, alin ple- scd jiisli tantum in lure eriinus : Quoniam omne.i qui-
ruiiiqiie iiinjore ciiin fenore : ui iricesimum et sexa- dcm resnrgciniis scd non omncs inunulnbiiiiur (Tlies.
,
pesinium ct ccnicsimiim , Domino ip?o in Kvangolio VI, 15): discrclioiicm cnini facicl pcrsonarum, <li-
aciiiiiiia quc pl:iiiiavcratsi<: lcgcnlc : de qu;i lcrra, vcrsilas mcriiornm. Nnni clsi inier ipsos sniir los crit
ciiaiii vi-rims, qiiani Pilatns ignorabat qunin iiemo
: aliqiia de opcrnlionc disiaiitia, diceiilc Apnslulo :
uliquc printiptiui biijus socculi vidit : Si cnim cogiio- Stella a stella tliffcri in ctaritate l\ Cor. x v, 4 ) : qu.im
1
visseiil , iiumqiiain Doiiiinuin ghria: critcilixisscnl (liversilnleni vcl dc inipiis, vel dc pcccaloribns scn-
(I Cor. u. 8) dc ipsa, inqiiani, sc Aposlolus traiisfor- quunim
:
ticinus : nlii in jiidicin. njii in sanciorum
89 EMSTOLA VI. Al> AMICUM ^flGROTllM. DO
consilio resurgunt? Qui «tji icsurreciionis ipsius A maiiclp.iridum lllis esse ercdnlnr, quihusel spiritua*
lcmpore segreganiur , quid de liahiiu formaque di- lis illa nequiliarum natura subjiciciitla est7Quid er-
ccmiis? ()u;p, ut milii videlur, non vesle aliqiia tex- go tunc facieiil ,
qui niinc in liiinoi ibus gloriantur :
tili, neque mulicrum elahorala pensis, sed suis me- (|ui per tcrribiles pra:reciiiras, ci f.isces, el xieriios,
rilis ci oraiionibiis erit iiiventa beato Joanne lioc : ul cxislimanl , consiilaius , Deo sc coinparare lutun-
in revelatioiic nionslranle, qui sanctos, ait, iiidMôs liir raiiina , noii natura? Quid faciet qui conjwigit do-
bysiinum se vidisse {Apoc. xix, 14). Et ne forle siib- mmn nd domum {Isa. v, 3)? qiii perlurbaia civiiaie,
tcgimina byssini, autsianiina quxreiemus, ct niate- ct cunctis quibns siringebatur biiic inde llmiiibns
riale, vel corrupiibile ac fliixum aliijuid exerccri in fractis, montes, flumina, mariaquc transillens,qiiaii-
roelcstibus opinareiuur, subdidit : Byssinum aiilem tiini ad ipsum pertinet,unam vult possesjioneni cssc,
jnstificationes sanctorum sunt. Tunc.crgo, ul intel- (|ii:jc cominunis omniiim terra est, et insaliabili
ligo, in snperficie corporis nostri venicnl, quje nunc ciipiditate latitiidinem inimensi orbis excedens in
siint testa siib corpore. Tunc iinicuique, iniseruni me, Alexandri Macedonis anxietatem, et iniiumerabilcs
conscieiitia sua veslis ficl. Tunc ca , ((uac de fiinda- K|iiciireoriim miindos dilTunditur : acquisitisqne per
niento illo,q"«/f a'i«rfnon poti:i(poiii{[(ôr. xni, II), aviditalem miindi biijus angustiis, in alium creduliis
ab unoquoqiic supcr.Tcdillcala snnt prxeminebunt , B nnn icstiinata proprii corporis possibllitaie accendi-
ut aiit mercedemaccipiat, qiii niansui'aconstitiiit;aut tiir,autiimaiis passurum se damniim csse dc jiire, si
detriinenlum paiiatiir, qui arsiira construxii. Jam qiiid lidem non adhibiierifde furore? Qiiid hi facieiit,
illa commemoremqunesequuntur,qii;\;totasanclorum qiii tamquam correplorcs moriim, Doniini familiam

siint cariiem sinc terra , corpus sinc doloris sensu, attcnlins castigaliiisqiic vivcnlem , aut in vestibus
animani sine nietu , \ilani siiie fiiie, .Ttatein sine hiiiiiill colore, aut iu rihi arida parcit;ile, aut in vi-
lempore , lucem sine noclc, beDtitudinem sine fine. giliiiriiin noii oriosasobrictatc, vcliit aiit indumentis
Yideo hominem, ct in liomiue Deum quoninm Dens:
moHiorihus delicatam, aut cpulis copiosioribus sa-
omnia in omnibus esl {Ibid., xv, 28). Tolum quidquid ginatam , aut thoris calidioVihiis osciiantem, divel-
nniir impossihile homiiii cerniiur,id lum fieri per mu- luiit ac vexant. nescienies qiiod iu sanctis Dci, inai-
nificeniiam perpelui regis velare et revelare, lique- lyribiis, confessoribusqiic nculi ejus pupilla fcriatur?
scere ac resolidare, eumque fieri quem et intrare ad Peribuiit sine duhio, peribuiit in illa dieonmes co-
discipulosconcreia eicorporea parieium valvarumque gitaiiones eoriim : nec cos apud iribunal illud aut
non senserunt : et discipiili^tamen stare omnes ante Lucius Crassus defendei, aut M. Anlonius, aiit istis
se intus conspexeruni: et omnia qnrc sine hoc cor- eloquentior Tiilllus : quoniani omnis lunc sa-culi lin-
pore Dei spiriliis fovebat, corpiis cum Dei spiritu C gua obmuiescel, ct sola crit in rusticuHs suis facuii-
esse facturum. Saliari delectaiione harum cogitatio- da justllia : qu« infantiiini fccit ora diserla, el inn-
num Christianiias non potest. Ha;c illi requics, lioc toruin linguas novum solvit in canticum, coilesteni-
oblectamentum esl, hocc voluptas, h« delicix ire qiie sibi harnioniaiii pcr sui misericordiaiii dc siiis
incntein sedem Dei,ibiquesibilocumelparteni scdis, oviculis acqiiisivit. Ad cujus gloriam cclebrandani,
non sua prsesumpiione, sed divinliatis pollicitationp eliini si hoininiim stndi.i ccss.nvcriiit, iii cnnrnsioncm
usurpare. Nec hoc illi arduum videtur, postquam jam generis huinani, lipides clMinninri monstrantur. Scd
ilii in Christo Dumino suum esse hoininem cognoscit. quo ego a maleriaproposila ,
veliil niortalium im-
Vciidicat sibi a>quum]iisdecognaiione perDeiimcar- priibiiatem incrcpalurus cxcessi? et iiniformis mali,

nis assumptae : quonlanidecariieejussiinnis, el deos- tani'|iiam pi.hllcus accusator, ninndanis vitiis, duin
sihiis ejus. /psc cniwi est ciiput corparis Ecclcsur (Col .\, nie aliqiiorum miscret , non peperci : ciim ctsi jii-
omnis prineipaluset potestaiuni, dicandi teinpus esset, lapideni laiiicii miitero super
18), ipse prlncipiiiin
cvaiigelizante sic Apostolo ; Ex quo totum corpus nic adulieram nnn audcrein : ctsi ail innocentis judicinm
cnmpactum ct produclum per cotijunctionem , et copula- piirioris conscienii:K fiie annarci aurioritas, icmpiis
twn,crescit in auymcntum Dei. Quid ergo veniunmi tanien exspcclarc debehain , dorcnte Apostolo, qiii
jiidicium
J , el diem Domini ,
piis optabilem , et inipiis D sauciis non jmliciiim susiulil, sed disiulit. Ail eniiii :
liigiendum quid illud igoeum diliivium non aquarum, Nolilc judicare aiile teiiipus (I Cor. iv, 5). Illud
;
fiiinante terra, fugiente mari , coelo in libri speciein nenipc irsiirrcciionis tcmpus inniicnsexspeciaiiduin,
complicato, loquar? qiio pcr inriirruptionis gloriain rcdiviva caro ini-
IX. Trisiia haec sunt divilibus sseculi, sed exspec- landa assisict jiidlci. Dc ;«lciiiilau,' jain manenle
tanila pauperibiis Christi, pro quihiis iji Psnlino Do- coiislaiiti;), ciini alisislcl foniilil" dc Inpsn, non ire-
minus suspirat, dicens: Vropter miseriam inopum pid;ibit liiiic iii alium fcrre scnlcnll:iiii, ciiin de se
,
ct gemitum pauperum nunc exsurgam {l'sal. xii). meriieril esse scciiriis. Caitcniin nnnc cuiicin suiit
Quid tribunal illud ex m.ijcsiate jiidicaiilis iniiiicn- diihla, ciiiicia nutabunda, dicciitc .'\posliilo : Cousi-
suin, et duodeciin sedibiis adnraiidum, tantanii|uc derans le ipsum, me et tu leutcri-i iCid. vi, 3), (i;ii
daiam a filio potest;itcm iit in jiidicando li;ih(\'int aliiim iitiqiie stitus tui ncsciiis, ricilc jiulicas <le
,
etiain nngelorum siibsiantias, qiiasi eoriim cicaior ruiiia. Qiild cl si mlseris fiiluciaiii, iit beaiis Deiis
addicias, diccnte Apostolo : Nesfilis, quouiam ci nn- dcl ? Pra:mia poiius sanctoriim, id cst , vcra
gelos judicabimus (I Cor. v, o)? Ei quid eril quod iiuii laudeiniis ,

qiiaiu improvidi , aul iuicinpcslivi .
91 S. lUEUONYMl OPEIIUM MAMISSA. 9-2
vcl de con?cientio, vel de lcinpore denoioiniir. A ncc ipsis qiiqi|iic filiis parcnnt, quos ciiam dc avari-
X. Redeniniis ergo ad ilbs saiicionim nol)ili<sinias tia accns.iii oppoiicre coiisucvcruiit, duiii pr;cfct'lii-
ct Isetissimas cogiiutioncs : nani niliil Ixiius cst, ras con.iularitaiesquc nicrcenlur ,

quas potcstatcs ct
quam niortalcm de proini$<a !>iLii li;crcdiialc iiiedi- mors adiiiiliit, cl ûcccSbOr c.vcliulit : qii;G dcmcnli:i
tari. illum qiiidcm quem dixiinn-;, anle nciilos collo- cst iion c.i piilliis impcnsis omtiibus ct dclriiiici:Ui
ceniiis : quaiidoqnidem secniins est vcra cclebrîre, viuc ipsiiis conip;irai'e, quu: promulos laciant vcl dc
quam roiseraiida cnlpiirc : litct vcra felicia sino pcc- vit;c :cteriiitatc secnros, \cl de judicii pcrpelua
catonim non possini iiireliciiutc iiarrari. Ccrii^>niiis digniiate gloriosos?
utique, u( constituimus, Dci sanctos cum r.iciliiis XI. Tempiis adinoiiel, et locus ipsc suggeril, nec
per oiniiia voliiare, et coruscantibus ad vindicuiiii ninieria videiiir aliena, quoiiiaiii dc mcriti!> ca'pimiis
dexiris, ancipiies gladios stringere. Haec eniin cst liactare snnciorum , ul infelicissimx iiilcliciiaiis
gloria sanciornm Dci ; lixc in Imc ssculo df.^pi- blasiliemias diliiamns, qiix ad liauc vidciur specicin
caljilis militia : liacc liiiguis omiiiiim in dctracliinii- perii;icrc. Exstiiernnt eniin (jui virliiies egrcgins ct
b'is disfiipnta. Ilic tiinc pnticMli:u imsir.K friicliis, coeleslcs per sanciornm reliqiiias jam uliqiie prope
h;ec siiffercntiic uicrces crit. Il;cc pr;vmia pru no- nnsiris leiiiporibns operanics, maliierunl dclractiuiic
miiie blaspheinaiorum, subjecta silii hnbere omnein B mordere, qnam veneratione suscipcre : anliqiinm
aiiimam superbaiii, eloinncin cxlollcnlcm ii<iiniiicm, illiid vencnum in Dci famiilos Juilaicic infidcliia is
poteiitissiinus quondnm rcgcs niii:idi, cl tolo ad<'r;i- cvomeiilcs, quiid illi quondnin iii ipsum Duiiiiiicm
los orbecum manicis fcrreis coinpcdibusi|ne sisicii- viperinis linîiis et mnrlircris siliilis eflwdciunt, di-
dos, noliilesqiie eorniK inimaiiiiim poiuleia c.iinia- cenles: In qua }ioleitale lioc fucil? l'A, qnis lilii dciiil
riim, collo et cervicibus >.iisiiiicnies, anic fiilg<<rcm lianc potestalem? Uecitalianl iianiquc nobis jnxla p(;-
illius augusli iribunalis, liis qnibus al.qiinndu con- siiis, qiix divinis ct bealissimis Gerv;isioct Protasio
lempserant , despiixeraiii , irriser;int , olTcrfiidos. inlidelitas slulla loqtiebaiiir, quos duni pap;]i Aiii-
Aluiala eniin vice, ui boc suculum lauiorum sit, brosii) aliqui dccerpere macbiiiantur, violare sacii-
aliiid ruturum crcdcrc miscrorum. V;c eiilm diviii- legis sermonibus iioii time;int, lioc inoilo raiinncin
btis, quMninui peiccpci iinl toiisoI;ilionem su;iiii : scd miraculoruin cunqnirentcs. Quid est isiud , quod e\
illis divitibus, quilius dicemlum erit : Esurivi, ct non co qund martyrts sunt, viriuium dona mcruerunt?
(ledislis mihi tnanducare : silivi, ei non potaslis me Cur lam tardc, quod jam priilem illis coiicessuiii
(Hatth. XXV, 55). Illis ntiqiie diviiibus, qui do iii- est, exercetur? Aiil si ea icinpestalc cum passi suni,
jnsto iiiamiiiiin;i aniicos facerc nuluerunt : qui iiicdi- n<>n usienderiiiit, quomodo nunc opcrnli sunl? quid
lati suat in cogiinlionibus siiis exubernntc fiiictu, G esl lioc, quoJ inodo vidciilur ostciidere? Aul illos
quo nemiiiemrefrigerabant, nova iinineiisis frnciibus nuijores rcvelalioiie Ambrdsius fecii, qiiam digiial:(
rccepiacula moliri : qui in crasiiniim comedereni, mariyrii? Agnoscitisne aliis licci verbis, ita meud.i-
ignorabaot.Aniina eoriimen ieiiiporeexposiiilab;iiur, ciler quod de Domiuu prodidimns, mariyribus in-
sub una tamen nncie van;i solitudine occupaia, cum gestum : In qua pot.stale hoc fucis? £i, Quis libi
ibesaurizare iion ccssavcriut, iiec delossis \igilare hanc dedil putcstalem {Mailh. xxi , 25)? Tcpida , ut
opibus omiserinl. Hinc Lazarus pauper cum co pa- nibitior, coiisolatio, etde livore generaia, qii;crerc,
triarcba, qni peregiinus vivit in mundo, hrtaliir in an divinuiii sil, quod videas csse diviniiin ct raliu-
cubili suo. Aidivcs ecoiiiia in u^teinisflîgrat inccn- ncm poscerc, cum crcdcre sil nccesse. Kt cuiii Apo-
diis, et oiiinise.\«poliaius dignitate aique subsiauiia, stcilus dicat ; Chariuii oinnia cndil (I Cor. xiii , 7) :
despecti qnondam iiiopis diviuum implorat auxiliuin, quis dubitat, quod sine cliarilatc Di:i sunt qiii lidcm
ejusquc vel minimo exoptat digiiiilu contigi, ciijus tanlis iioii :ippliciii're virtutibus? Negnt aulem fiJcm,
ege:taiem inier opiinns d;ipcs suas, ei copiosa convi- qui quasi tciil;>lor inquirit. Uiide l>;cc p<>test;is?
via ne iiiicis quidcm de mensa decidcnlibus susien- Qunsi non maiiiresium sii iii en sancios mnrtyres
labat. Cum itaque prxscriptum jiidicium per nos, id iiunc in spiriiu mirauuia facere, iii qua poicslate ad-
e,.'t, per snnctus est cclebrandum, nobis viudicin in " versarios suos prius iii cariie et in passione vicerunt.
Dationesetiopopulosesi dun;ila.Quodcuiii cugiiaiur, Confcramus pedcin coiiira isios, si dici fnsesl, fiiios
quae in nobis mens? quis ardor animi? quoddeside- Judxoriim, el ut iiu|ier eoruni paieiiicm, id csi, Ju-
rium ruiurornm ? quis prxseiiiiuiD contemptus? faci- d.cum qui se iii snerilcgio prudcntcm nimium puta-
lius sentiri quam dici potest. Aut quis est,qui non ad bat, duiio Deiiaiis opprcssimus : iia et lianc suli
i;ia fcsiinans dissolvi se cupial, et essecum Cbristo Cbristiano nomiii>; blasplicmiariiiin snbolcm dcslrua-
{Philipp. I, 23)? Aut quid magnum est si pro laniis mus, per eum qni dixit : Penium sapientiam sapien-
ac talibus bunis niors contemnatiir, pro qui- tium, el prudentiam piudentium reprubrabo (I Cor. i,
bus etiani hxc vita contemnenda est quoniam pro

: 17) : ut ct nos in triunipbo gemiiio per Dumiiium
iis qul perdideril nnimam siiaiii, salvat illain. Ai gloriemur; ei illi aguoscaiit iniclligeuiiam reruni
coiilra qui bic salvaveril animain suam, perdei cam divinarum iu fide caiholica , iioi) in sapientia sxculi
{Malih. X, 39). Etenim cum pleriqnc in lioc miiiido consiitutam, nionenie Domiiio . iVisi credidciiiis,
velut furialibus llammis, iia siiit aiiiini anibilioiie non intctliiietis {Isai. vil , 9) : ut uiniiilesiius ci;u-
cuGccnsi, ut Don opibus cojidiiis, ucc p?trimoiiiis, litct , ci lidclibus pat«re iiilidclitalif obscuru , v,(
95 EPISTOLA VI. AD AMICUM ^GKOTUM. S4
ab infidelihus fideliialis etiam plana non ccrni. A Dei invncaiione non potuii (II Iteg. ii, 4). Sed fateor
XII. Forsilan quxras pro tua soUicitudine, el vi- ipsius h:inc qux proposiia est inierim fuisse virtu-
gilanlia, diligeniiaque, viiali, quoe fueiit illa qu.-esiio, lem, ul innjor gloria noslrae fidei sit. si tcntaturem
in qua iroplixum iiobis Dominus de falso Isracliia eiiain duni credimus, oppriiiiamus. Quid ais, Domini
donavii. Referam nec taccbo, quoniara bis rebus
,
blaspheinator? Elisxus, inquit, ipse moruius aliura
paginam libi amasexiendi. Etsi cniiii non congruc, moriuum conlaciu sui corporis suscitavit. Hoc loco
necdum prioribus absoUitis, alia coepia videaiilur iu- plciie, ul in omnibus, Doniino suo prophctx virtus
lerseri : tamen pro le malo aliqua eliam non sno assurgal, qii.T; in Doniino Jcsu Christo cum sepul-
ordine loqui, quara tuis mibi inodo oriitionibus do- crum ejus lapidibus iiifidelitas vestra muniret, lapi-
nata praelerire. Quidani de iiiimicis crucis Chrisli, dem niilites olisiderent, crcdo ne resurrecUo ejus
inler familiares Dei, et quidein doclores, de su.in- idoiioiii ivîihtis indiQerci. Nam resurrecturum si vo-
dalo illo geniis suse, quod in Doinlnum nosirum kbntis crcderc, noveralis. Subiio enim ille infernis
susccperuni. spiriiu blasphcml:» Udininiiin puisans, turrx c:irdintbus concussis, cum slupore mililum el
prolutii exempla de lege. Ei. ul quondam pater ejus ruiiia saxorum, non aliuni aliqueiii, sed se siisciia-
Lomicida in piiina Teiiipli Doiiiiiiiini iei<lans, quid de vit in lucero. Elisxi bxc propria dnna si fuissent,
ipso promissuiii essei in lege iniprobus prxdica- B sibi dare maluisset : iiec prxstare alii poterat, quo
bat : iia bic iie aut ininus dnclse perlidiiE videreiur, indigeret sibi. Denique boc niajus esse vesiri eilnm
aut uuduiii paieret sine majori auctoriiate roeiida- prodiderunt majores, dum Duminuin iii cruce dcri-
cium : Plura, ait, miracula proplieta nosier fecit Eli- derenl, dicentes : Alios salvot (ecit, seipsum salvum
fxus, quain Doroiuus vester Cbrislus. Nani cutn pro faciat, descendal de cruce, el credimus ei (Matth. xxvii,
m;igno Latarum de niorte in liiceni revocauim esse 42) : veslrorum ergo sententia vincimus. Vestri pro-
releralis (Joan. \i, 14), qiiid amplius diccre poieri- niiseruntse crediiuros es-e, si prxstitissel sibi, quod
lis, quam a vivo moriuuro resuscitatuin? Profero aliis prxstare consuevisset. Cur iion creditis, quod
quod verum esse, etiam vesira confessione censeiur. esse prxstanlius non negaiis? Neino cerie hanc !ia-
Elisxus eiiiin nosier jam muriuus apposiiis ussibus hiiit poiestaieiii. Denique et Doiiiiniis dicit de aniiua
ejus, niortuuin (quem juxta corpus ejiis pirataruiii sua : Potestaiem habeo ponendi eam, el poteslaiem ha-
fugieus adveiituni, supreini ollicii deserens muiiiis beo reiumendi eam {Joan. x, 18). Recense supcrbas
turba |inijccerai) exanimis anjniavit, et de frigidis majorum tuoriim imagines, et pairiarcbarum relexe
ossibiis atque essangui corpnre, aljenum cadavcr vi- virlutes, et inveni quis lalem liabiiil polest:item.
lali caloru perfudil : nec quud babuil, dedit : sed aiii, Quare noii ei crndiim, quod pussit libcrare aniinara
quod ipseiunc non liabebai, indutsit {[Xheg. xiii,21}. C meani, qui poluil et suam? Pliira diciiiro, suggessit
Hoc credo vobis inajus caeieris virliitibus vidcaiur, recordaiio, volunien crescere, el ideo cursuni hujiis
mortuum in auras vitales remissum esse per nior- qu:FSlionis esse revocaiidum : quoMiair. adliuc prior
tuum el eo tenipore quo ipse essct naiurali lege

: ilia aslat in januls, cui xque sua spatia clsi babenis
conslrictus. allcri legem solvisse naturae. lloc si prse- restrictioribHS, tamen adliiic illihata debeiitur. Et
stat cunclis 0|>eralionibu3, cur bic potior non li:iL'ea- vere non fuerunl necessario in hac parte raulia di-
tur, quem tainen proplieiam, non UoiDinum confiie- eenda, ne ei ille cresceret : si lamen mngnum pro-
mur : aut si vel simile liiiic aliquid nnstis, eiliciie, tulisse aliquid putarei se,'quod qnxierei prolixa dis-
ut et lionore prxcellat, qui fuerit merito virtiiiis ex- putatione vicloriiim cujus non sapientinm,
: qux nulla
cellentior. Obsiupuere ad lisec dicta procercsnosiri, in ei> eral, sid superbiain, qux abuiidabat, infregiinus.
et niillum refereiiies responsum, nec quod leluin re- XIII. Repudiato vero isto Israelita : vel ne |iu-
percuteret producenles, pene siib inani adversarii gnam se fccisse gloriaretur (

quandoquideni quce
macbiiia, inutilique ariele concideruDt : adco ut illc dixiiDus ad instructionem iiosirorum poiius, quam
qui profuga oninium, ul aiunt, esse debuisset, eliain ad illoruni ccrtamen coiiflictumque proiulimiis, qui
vicloris gloriam sineceriainine reponaret. Quod ubi nec lunc vuli credere cum viucitur) iic aut sancium
mihi est nunliutum, ingemui, laniam nobis inesse " canibus impudenter dedisse , aut margaritas porcit
negligeniiim, ut nec veriiaiem possimus astriiere, sparsisse judicemur {ilatth. vii, 6), revertendum esl
curn alii valeani inculcare pro veriiaie niendacinni : illuc, uude ad illum locuin pene prxcisis sensuum
rogatoque Doniino, quoniani nihil nosirum est, ut traroitibus deviavi : ei oves dorous Isracl diligen-
suis arraa suggererel, quo ejus ignavix auferreiur Ijus circumeimdx sunt : qiioniam si cliaritas Dei in
opprobrium.Cedo mibi.inqiiam, istum magniloquum nobis est, quis infirmatur, et ego non infirmor? quis
dicenlem : Labia noslraa nobis sunl, quis iiotler Do- scaudalizatur, etego non uror (II Cor. si, 20)? Docen-
minusest(Psal.iii, 5)? Pruferam profecio per cuin diqiic magis sunt, ne usque ad blaspliemias loquan-
qui disperdit lingiiam inagiiiloqu.iin, ui iiiielfgant tur, si forle aut non teneani, aui non intelligani pro-
Doroino famuliim non xquandum : licet ipsi nove- pheta;». Qii.Triint an divina virlns sit,quxiiunc
rinlJudxi, propheias veieres nulla niiracula propriis coepil in niarlyrihiis apparere. Cujus lcgis liomines
Denique ipse Elisaeus cum spiiitu
edidissfi virlutibus. lioc requirunt? Nempe Cbrisiianx : qux sic cst pro-
magistri hsrediiatis, velut insoleotior donoiuni re- plicioiiunibus insirucia, iit niliil tam noviim, lam
muneralione veni*set, «cindcre tamcn aquas iiisi inopinaium nostris teroporihut possil insruere, quod
1)3 S. IIIEUONY.MI OPERUM MANTISSA. 56
fides aiil adinircdir elrciior, aul bl.ispheniciur [Al. A cvangelizaium est nobis : liret ipsx qiia! fiimlvirtu-
Ll.isplicinet {
iiilinnioi'. Uninia ubquc ad Doniinuin, tcs Donilniperdxmonum tormenta lestcnlur, qnando
proplietx vetercs prxdixerunt. Omnia post Doiiii- Saianas non dejiciat Satanam : quia uniformiias ne-
nuin ,
qux deerani, apostoli prophelarunt : bcuio qnitix, indivisa naturaliier societate coiillata, <.imi-
Pauld per liberotem sanrti Spiritus non lacenie, liiudinis accessiunenon detrlmentuin sui meiiiat, sed
qiii ait : Ex parte sciinus el cx parte prophclamus capiat auginentiim. Nam et multos in unius rormain
(1 Cor. XIII, IS) : non quod oiiinia nesciat, aui oin- lcgionis praviiatis spirilus |^(. tacei spiritnsj, el iiii-
nia niD proplictct, in quo prxseriim loi|Uitnr Chri- qiiitaiis viperina; conroederatio conglobaverat : ncc
iitus : scd ex p:irie de loto prophetat, et cx parie sibi oberai miiliiiudo, qux sicufacquirebat miseram
de toto seit. Proplietat nobis id, quod scii illius sociata infiriiiilaie viriuiem ; ita rurmidabai incurrerc
lemporis esse, quod riiluruin er.ii. Quod vero pro- divisa perniixtione inanis subslaniix vacuilntem.
phetat, venluric uiiquc proplielizat iclaii. Proplic- XlV.Sedhncparteinlerimargumentalionisomisâ,
lat auteni lotum, ctsi prophelai cx parte. Hxc eniin sicut proposuimus ea qux in Ecclesiis Dnniini, san-
proplietat, quoriini apenione |iars ejus temporis, qu:c ctorninque ccemeleriis admiramur, credenda esse di-
usque ad fiiiem supercsl, indigebnt. Ex p;irte ergo vinitus licri , si proplietaia riierint, comprnbcmus.
prophetat, qiioniam j:im ex parte fiierat prnplicia- 6 Aique in bac lam dura dirficilique matcria, ncc ab
tum : et ideo prnpheta ciebat venliira qux prophe- aliqiio antea pcrtractata, Dominiim consulere debe-
labat. Cujus proplietix irticulas pleniiudo, nt ipsc renius, si, cessante merito.repudiari non timerenius
dixit, temporis abolevit, oc modo Cum vciimtquod
: pra; audacia :'
quoniam qux ipsius sont, ncmo extra
per[ecluin etl, quod ex parle esl , deslruclur (I Cor. xiil, ipsum poteril explicare. Etenim niirum aiide miseris
10) : scilicet, runi in conclnsione mundi, nec scien- tanta fiducia : unde est inierpellandl Dominum ra-
tia raajor, nec propheiia ulterius sii quxrenda. De- niiliaritas lam amica, ut in hanc vocem audeamns
nique inleliigenii» istius virtuleni, tit apertius de- crumpere : Otculelv iiie otculo oris sui (Canl. l, 3)?
monstraret, subjiinxit : Videmus minc per speculum Quis lantum coiicepit opiatum? Quis tam grandia
in wnigmaie : tunc aulem facie ad faciem. Pcr figuram vota, sui xslimator negligens suspiravit ; ut ipjîiis
inierim sunt iiniversa, et quibusdam imaginum lineis os coroinus concupiscat atiingere? Aique vel uiinain
obumbrata, ut infirmiias carnis nostrx, terrenaque nos eorum dignelur osciilo, quos ipse dignatns est
subsiantia, niagis se ad spiritualium exiendere veri* osciilari]; ut in secundis postremi leriiique bislentes,
taiem, utea illi desideriuni pulchritudinis suac etiam de eorum labiis aliquam ex pnrte scientiam irahere
per speculum lenuiter osiensa raceret : quantaque mereamur, qui totam sapientiae pleniludinem dc Do-
ipsa esset in sua subsianlia nos doceret, cum lam ad- C mini ipsius ore didicerunt. Quamquam eisi magno-
niirabilis etiam in repercussis luce sua xnigmatibus rum meriiorum privilegiis rulciremur, posita erant in
apparerel : et ideo nnnc per speculum poHicita con- exemplis, velut alia quxdain repeiiia rundamina ve-
spicimus, non tamen propler virtutum meriia possi- recundix : ne qnid iiidecens et iiiordinaia pr.êsum-
demus et ostensa adhuc miramur, iion tradita lene-
: ptio Jeviiaiis auderel. Quidnam eleclitisbcaioPciroT
mus. Tunc veropropheiia scieniiaque cessabunt, qus quid ad spem ereciius, quid liberius in flde, quem
promittebatur erii ingressus. Hinc etiam prophetia oris soi osculo Dominus se osculaiarum esse promi-
seniper obscura est, quod alio tcmpore canitur, alio dicene Ti6i dabo clavet reyni ccelorum. Et illud
sii, : :
cerniiur. Quod dicilur, dum non videtur, quasi non Super hane peiram adificabo Eccletiam meam(Uatik.
prxdictuni non crediliir. Denique Isnias cum rcdem- XVI, 29). Tamen hic pondere se quodam pudoris in-
piionem nosiram lanto ante in Virginis utero agno- curvans, fiduciam, qnam elatior liabebat ex merito,
scere, eamque velut jam prxsenlem populo demon- verecundior ad iiiierroganda submitiil, cum in coena
Straret, diceiis : Ecce viryo concipiet, et pariet filium, Domini, non per se quis Dominum esset tradituriis,
el vocabilur nomen ejus Emmanucl (Isa. vii, 1-4) ;pM:- inquirii, humiliierque pudibundus osculum Domini,
sentem et rutnram infidelium Israelitarum turbavit ore peiit alieno : quod illi etsi apud Dominum iidu-
xiatem. Nam ei illi veteres proplieiam suum, qiio- ^ cia erai, iit subinde etiam bomini inconcessa prxsu-
niam non viderent quod ostendii, intercmerunl ; et meret : ut ibi, cum per raaria gradientem Dominum
hi propheiaium sibi, quoiiiain propheliam non rece- audet poscere, ut ipsiim pnriier solidata sub vestigiis
perunt, occiderunt. Qiiod nobis etiiiin ut non in Dei aqunrum lergn sustentent ; aliqiiid sibi dirfidentior,
niiiriYres accidai, pracavendiiin cst, si eos qiins prior sed consultior nobis, qnibus suo actu imiiabiles rnr-
xias iiisccuia cst, nosira blasi hemet. El qiioniam, mns tamquam in speculo collocabat. Si per legatum
ul dixiroue, quod pradictum rucrat, venit : vcntunim prxscicniinm Domini caulus explorat, quid liac iii-
nibil est, quod non fucrit nnte prxdirlum : Di mino structione dignius, quid hnc consulendi arle subiilius?
ipso sic dicenie : Ecce pra;dixi voliis omnia{IUnr. xiii, Qiiod nos racere debemus, quibus cnm fiducia nul-
25). Videanius polius si hxt aliqiiando majorum au- liiis sit nicrili, debet esse saltein pudor exempli :
ribus probnniiir infusa, qii;<; modo nostrisocnlis lain- imiinnies vel in Iiac parte beatum Pctrum, qui non
quain iinplela linguntiir. Videaniiis si hcec omnia ope- snluin qua humiliiate, verum etiam perqux ad de>i-
rnlur iinui alquc idem spirilut (I Cor. xil, \\). Si de- der;ita pervenire possimus, ostendit? Ah illoabsolu-
iiiqiie iiec angelus de coclo cvangelizel, prxlcrquam tionem quxslionis bujus, quam ipse non erubuit in-
:, ,: ,
97 EPISTOLA \I. AD AMICU.M ^CROTUM. 98

lerrogare, quxramiis. Ab illo, inquam, qui in ipso A perventiim rsi, ei de noslra ultione non loqueris.
Domini peciore, velul super arcani novi vclerisque Quod cuni diciinl, mirabiliter snbjuuguiit : Non vin-
Testamenii recuiiibiMis, non modo ad vesiiliulum ali- dicas sniriûincm nostruin ab iis ,
qui in terris inlia-
quorum divinorum oraculorum diligens inquisitor bitani? Ergo nnn qnousqiie , si adliuc illi mortales
accessit, sed ipsum penetrale secretas dispositionis, versaniur iii terris, qui Doinini famulos fiisle, lapidc,
lamquam faniiliaris sacerdos intravit : ct ideo solus ungula, llagris, plumbo, ferro, bestiis, ignesuntper-
vidit iii piincipio verbum, quando illi vclut cxierior secuii. Quousqiie eiiim impulatio cst jirolixiorisxta-
sacrosancli tenipli ara, sic inlerlor metionda com- tis, ut aut qiiuusque, sii sinc line : sed adhiic perse-
miltilur. Ipse nos de eo libro, quem scplem signacii- cutorcs inoranlur in carne, anl illi vita excesserunl
lis claiisum flevii, reseratumqiie laetaliij esl, non per etinm si iii tcrrls liabitaiit , si quonsiiue non fallit.
aliquem psuudoibyrnm, scd per palcntes jaiiuas iii Scd niliil fulsum prorcrtiir a lesiibus veritaiis : et
suuin pecius veriiatis inducai. ideo mîgis inlerprclatio, non fides quxrcnda cst
XV. Atqui ne, diim consulitur, imnioremur, privc- qua; subobscuia clocutione non cxcUiditur, sed vebi-
nit, iiiquireiiies, eliam prscscienlia; conipendio:quod lur. Cum crgo dicunt : Quousque , Doinine sanctus
Ircpidum allquando nostris menlibusfuiuruni ccrne- el vcrns, non vindicas sanguincm nostruin ab iis qui
bat illumiiiat.Reddilcnim velutpercunctalusrespoii- B in lcrrisinliabiiaDi non eorum mortalinm sangiii-
:
sa de Pailimos. De co iiiiqiie locoubi coelorum secrcla nem mortusque desideranl, qui in eos quondain, aul
prxclusa Ca;sari, non alicniis iniravit, el angeloruni sa- populari seditione sxvierunl, aut tribunalibus suf-
cramenlapulsusab hominuni conversationc cognovit. fulti, capiiales senieiilias promulgariinl ,
quoniani iu
Ait enini -.Yidhub ara Dei animas occisoTummariijruin terris adliuc inli.ibilant. Ncc fas est ul accusenlur
propler verbim Dei, et leitimunium Jetu, quod liabcbaiil defuncli, qui, dum vivereiil, sunl defensi liis verbis :
et da'ce suiit illis simjulcc stola: , et claiiiaverunt roce NestatiiiisilHs, Doiiiine, lioc peccntum [Act . vii,CO) :
niagiia, diceiites : l]sqnei\no, Doinine, tanclus et verus, ignor.int cniin qnid fjciunt. Qiiod si intcr passionuin
non vinclicassaiiguiiiemnoslruiii ab iis qni in lerrislia- loriiient.i, el aniaros iiiortisdulores , lain pie qiiili-
bilaiil ? El daim suin eis sinijiilai slola; albm, ct dictuin bet, pro injiisiis, p:oiinpiis, procrueniis, pro blas-
esi eit, ut requiescant adhuc parvo tcmpore, donec com- piieniantibiis supplicarunt : si eo denique tempore ,
pleatur numcnisconservorum et fratruni eorum, 17111 oc- quo ipse oiigiistiaruni scnsus exircma puiicntium
cidentur posiea exemplo eoriim ( Apoc. vi, 9, 10, H). poler.it excilarc ad innledictum, precatio pio liomi-
Api)caly|isiin vere dlvinam, et laulo Aposlolo me- ne fusa esl : quis iion inlelligit, non meiites niarly-
rilo confessioiiis lempore pntcractniii, ut niagis ad ruin , scd pcrsecuioruin pcrsoii:is fnisse iioialas ,
tnleraniiain diiraretur , cum illi passoruin inerita C eosque appeii ,

quos iii lerris adhuc iiihabilare cre-
mon^lrarcntur. Non ergo errandum cst, per folia si- dendum est illo icmpore , quos quidem ignoraniia
byllaruni, qnaruni ut paginx incertis iiiiindi inalis non delcndit : non eos qui in lcrris habilare jam per
spiritibus luclahuntiir : ita loca ventis hnjiis aeris (onditioneiii iialuralis substanliic desieruiit , ct olim
turbabanlur. Ecce evidentissime Aposloins hnc qnod ab ipsis iiiartyribus sub ignoratione sunt excusaii?
babebat, enucleai: et obscurissimx qu.cstioni lunien Qui isti sunt, non igiioramus. S|iiriiiiales sinedubio
inferi. Senserat ha;c aliquando diceiida , qux nunc nequiiia: ei leiiebrarum poiesiales , qnx et in terris
siiiislerior lingua, lamqiiamoleo mollitis arte scrmo- adliiic inbabit:int, et non ciim ignoraiitia iii Dei famu-
nibus, in audienlium et suum jaculaiur iiileritiim. los peccaveriinl. Nain cum ipsl Domino dixcrini :
F.l proplerea ; \\dil, inquil, sub ara Dei animas occi- Qitid venitti ante tcmput torqiiere iios (
Mallli. viii
torum marlijrum. De fide leslis nullus aiiibigit : te- 39 ) : quomodo cjus famulos nescierunt, quos nec
siimunium vcntileiur, inielligentia responsi nutet pcrsccuii essent, si ejus fainulos ignorassenl? Ergo
non dicciitisaiiclorilas. ciiiii perseouti sunl, scierunt quos per lormentu ;i
.KVI. Ac primuin istudest animadvcrlendum,quod Doniino siio deirahere coiiabanlur. Ac indc cum
aiiimas occisorum martyru.-n Apostolus lesialur se bi:ali mai lyrcs pro homiiiibiis inlercedunt , cosque
viiliise, ne quiscumde muneribus dispuiare coeperi- D ignoraniix- cxcusaiioncderendunt : sequiiurutscien-
mus, post resurrcclionem dicai tribiicnda inanyri- les lencaniiir incrioiine, quique ipsas ignoranii:c te-
bus, qiix adhuc aniniis docenlur iiidolt» : prcscrlim nebi.nshoininibiis sufruderiint, qiiorum furor eliam
ruin istud aslipiiletiir irobis ,

qiiod ile niora jiidicii impiclalcsexcnsal hiinianas quos iion alios dicere
:
coitqucriinlHr :qunm restirrectnrus ntiipie, non qui poteriinns, quam qni etiain snis non amici suni.dum
jani resurrexii ,; accusai : qunniam aliud csi posrerc quod bonum esl : eliain Dci
eis iion pcrnruiiiiit cs.se
iit teiieas, aliud jani leiiere. Slolx autcni mariyrum famnlis iiiimici suni, diim eos quod bonumnesciuiii,
donaiilur excrcilui : el tamquam lanlx liberlalis in- perscqnuniur
gratus, magna coelum pulsal invidia de tardiinte vin- XVII. Post liarum snnrtnrnm animarum qncrelain,
dicix quia non levi poiidere sermonis exprohral, di-

: sequcnlin viJeamiis. /ir rfa/a? .^«11/, nji^ eis sinyiila'
ccnuo Quoutqw, Doniine, hocesldicerc: Quousque

: slolw alba: {Apor. vi, II). Qiiid hoc est quod ilerum
non vindicas, quos siaiim vindicarc debiiisses? Quo- vesliunlur ? Nam prius, ut scripium est, a Deovesics
vsqne, Domine, hoc esi dicerc : numqiiid nns ultra sunt consecuti, et nunc iiidunicniis gemina lihcriaic
fiiiem diCTcrs sxculurum ? Nanijain ad lincm usquc doiianlur. Qux uiiquc vesiiiucnta cum spiriiualia
:.
90 S. niERONYMI OPERUM MANTISSA. iCO

siiit, noi) possumiis vereri , ne illa qnx prius duia A est. Etideonuncoperantur, non demcntoquod sem-
snnt, exira videaiitur : ncc smie qiicrcla gener.ita per hahueriint, sed de virtute quam nuper adepti sunt.
esi. Igiiur qiioniam diversiias ipsorum et signiflcalio XVIII. Forsitan moveat aliquem ,
quid sit quod
vesiinm, non sine niysterio est , intelligere debemiis exspcctare jtibeantnr, si jam ad maturitalem poenae
donorum Yariel:)les. ei nper;t(iiiriim divitias : quo- judicium dxmonibus itlalura virtus erupuit , resur-
iiiam onmiasubministrai unus .nlqnc iilein spirilus. rcciionem ui sustineant, ndmoneniur. C.Tlerum haec
Accipiunt ergo vestes piiiis iibi pcr cnnfessinnein lllis gloria, et in David carmlnlbus Tucr.tt promissa
corpora posiienint : crcdo utvesliii, nun nudi inve- his verbis : Lwtabuntur in cubilibu» suis {Psal. cxlix,
nirentiir. Uuisus accipiunt nlia vestiinenla post in- 2). Dnm sepulti sunt, utique Ixtnbuntur. Cubilia
terpcllalioncm , inin pi si iinniulaiionem \Ma loiigx posuit pro sepulcris , de quibus et resurreciuri
paiicntlx susiinciili:rque. Qii.t utiqne cumaccipiunt, sunl , cum roce ardiangeli et tuba Dei fuerint
qnis non inielllgii, ut nnva illos vesie , iia viriute excitaii (I Tliess. iv, 15). Cubilia ergoveredicunliir,
perrnso';, qna nunc emicant et apparent? Quod si in quibus niinc quiescunt. Et si la:tabuntur in cubili-
aliud posiul.issent, aliinl accepisseni, aut dona re- bustuis, prius lioc fuiurum erat, nempe quam sur-
spuorciil, aui amplius quêrerent irrisi. At cum nec gerent de qniete, siirgerent de sepulcris. Quod adeo
Irridcre illos, Dei sit, quibns niagna promisit : et bi B inipletum esi, ut in cubilibus suis illos sine duhiia-
pnst sccnndam innninccnliam iioii qiier.intnr, diibi- tione gandere videanius. Nnm qiix alia talisgraiu-
tamnsne ad cnnsi>l iiionem querelirnm eain speciem latio aiiimas illoruin |ioterit intrare, quam cum anlc
peninere, qu.p vindiciain postulantilius csi donata? ipsa cubilia, id est, ut diximus, sepulcr.i sanctorum,
Atsi ad consolaiioiiem, qii.T majnr consolaiio potc- ilii eos inimici sui, quos se qiiondam occidisse cre-
rit invenlri bac poicsiaie qua d.Tinones, id esi , suos dcbant, nunc et vivere, et ulcisci se non sine tor-
persequonlnr iiiimicos? Nain si stolas istas ad spe- mentorum acerbiiale profitenlur? Hnc illis siol.-c
ciem nostrarum vestium conreranuis : alias quoque istx,quas itcravit specialis largitio, contulerunl, per
aliqiias, ne in liis reponendls egeant , inquirainus. eas et qiii iion nominabantur, implorauiur, et qui
Sed boc ridiculum est, quod sialim occurrit ,
quia a nesciebaniur, celc brantur : cl qui non videbantur,
vera et necessaria inierpretatione discedit. De vin- apparent. Ilas stnlas, ut legimus, liucusque non ba-
diciae mora gencraia est qucrcla. In finem uiii;ue bueruni, sed nunc habere cocperunt. Iii bac forma
teinportim, id esi, iiostrnruin : in nos eiiim (ines sx- niulier ill:i in Snlonione laudatur, qusc duplices ve-
culorum devenerunt, nt mora credatiir, ad li.inc di- stes f.ioii viro siio : iinam in paiientia passionis, al-
luendam stolis aniinx vpstiuniur, ne omnino iiudu; teram in vlrtuie vindictnc. Slc iiobis legere sanctuin
Sine niajori prntcciione puiarentur. Alia enim raiio C atque pium est : alias nec loqui debemus, ne vel iii-
animaruin cst corpore cxspoliatamm , alia hnminum ndelitas nostra, vel ignonntia in tenebras gentilila-
adhiic in carne viveniium. Nobis ovium vellera ci tis blaspbema dispiitatioiie descendat : cum proplie-
opcrniiu niul.eris iiidumenia procurant : iltis facinni tia cx eo prscesserit, nt venluris Inmen inferrei.
mcriia vestimeniiiin. Cum ergo post querelam mar- Nunc superest ut credenda sint divinilus fleri quas
lyriim, aniron; stolis nmiciimtur, divina prolectione probavimus et promissa : nec tantum promissa,
donantur, qua se supervcstiri etiam ille vas electio- quantuin, et poslulaia. Quod si et postulata sunl, et
nis nptabat : quam vestein Adam cuin nmisissct non aliis quam poscentibus attributa, quid mirum
etiani in paradiso nndns inventiis est. Denique inili- esl, si anii|und postulaverant, aut quod gaudcnt se
cai oper.-ilio qnid sinLis intelligere (iebeamns. Si ante accepisse, non nccult:int. Exigunl pienas ab
pustulasse vindiciam in.irlyres credimus : ergo ad bis, qui inhabitant in lerris : quos accusatio
cotisn1:iiionem tredimus inierim aliquld accepisse. Si comprehendii , bos virtus impugnat. Ipsi eniiii
propter stolas, velut qiiasdam vesiium largiiiones, inhabitant in terris ,

qui possident mentes bomi-
qiicrcla sediia est : cur non lixc ei prima dona me- num terrena possidentium : quos cum mariyres ad
ruenint? Sed quoniam, utdixi, virtutum varietates ,

supplicia [ A/. mariyria] deposcuni, etiam pro bis
qiiibiis divinitus prxclarx animx iiuininnlur, in slo- y quos possederaiit, deprccanlur. Denique et ipsa
lissuiii designatsE : ideo post secundam m.agnificen- mirabilia siia sic agiint,uteosa terrena babitatione,
tiam, juxta posiulaiionis formam, in ens perseculo- id esi, ab ohsessis lerrenis hominibus excludant, An
Tes, qui In terris inliabitant, quid consecuti videan- calumniamur, ciir da<mones iori|ueantur, et favemus
lur, osiendunt, quid ::dbuc eiiam habituri crunl iiiimicis? Mariyies conira ipsns pcne iiividiosa indi-
diim pari perseculione conservos eorum, donec prse- gnaiioiie insurgunt, et sustineri illns lanio sxculo-
destinalus tcsiium nunierus implealur, occident.Hic rum spatio coiiqueruntur : et nns niigimus nos ini-
et istiid non uiiose estaccipiendum ,

quod inter dno rari quid Istud sit, qnasi non debeant vel nostrn
fiersecutionum tempora, b:EC mariyrumvox prxces- terapore sulverc, quod ab Adain inerenlur? Qaod
sit, ntdcsigneni illns blaspbeinare, qul eos nosiro aiiiem istiid miraciilum Hedioj ni videtur primum
tempore novi aliquid conseculos fuisse m^rantiir. esortiim, vel bono Ambrosio propric prx cxieris
Nam et cum fnisse crudeles persecutiones videamiis, fiiisse cnncessiim, qnis non videt fidern nostram
et veniiiras credamns mediuin, ergo isiud lempus qiin propler Ariannrum peffidiam divinis lcslimoniis
inariyi es qoi prxcessenmt reraunerantur,hocno$irum apprubaiam? Nainque cum iii Iialia catholica (ides
:
101 EPISTOL\ \1. AD AMICIIM -lilGUOTtM. ^02

inloleraliileni (yr^nniilem pub Anxcnlio snstinnis- A niniiis cl c.iusns. Qund isle iisquc adcu non vidit.iit
sct, tandcni, donanic noinino libertaicm vetoreni, principalcm Incum hunc, quo rerum caiisas potuis-
cl j.nni cn lcnipnri' qno pr:T'diclo Ambrnsiiissubsliln- set agiioscere, pricdioarct, secundum quod subjun-
Iiis e^;l, respiravit: linic taincn ip>-i in adversarioriim git, qiii Dcos tainqiiaui luinus opns exseqnens ado-
confu ioncni ct nostrani spem sciliccl, omnis coe- rassei : iii quivis agnoscat coscreatores rerum non
('siiuni gloria, omncs ciiam mariyrcs consensere, fiiisse, a quibns cognitio rerum, qiiasi aliena disjun-
(|ni, ciini jampridcm apparcndi lialierciilieinpus, ho- giiur : nec coli oporiere, si liasc qua; laudantiir, ut
ininem ciii sc prodcrent.inquirelianl.Illiini cerie,cui priina priBsiare non po>siini. Nesciiint aiitcm ea,
siib ea fide rcvolarcntiir, qiia niarlyria fecisscni. Sic qiiornin opifices non fuernnt. Denique et invcniione
dnnatiim est-Ainbrosio, qiiod Aiixcntio denpgaiiim illorum diis suis delracla, hiimaiin eam assigiiaiit
c$t : quoniam qu^ Aiixciiliiis l)las|iliemabnt, Am- ingciiio. Illis scilicet qui sapientia cxcellnnt, quod
lirosius pr.X'dicabaI. Sed cuni lia;c virtns niarlyriim idiila iion colunt : ntjam diis eoriim hoinn sit pn-
pcr omnes provincias sit ilura (oninibns eniin noii tcniior, si ad h:rc qua; dii ipsorum igiioiant, aliinri
Ambrosio snli sine pcrsnnaiiiiii accepiione donanda cngitalione pervenerit. Ab liis aiileni deos prxcipit
osi), neces^-ario lanicn priinum in Italia processlt, coli, qni pleiie prx siullitia rcrum cansas non qiieant
rni iiifidelila< Ariana fuerat dominaia. Qiioniam ti- B invenire : qnorumque pr.Tecordia, ut ipsius verbis
(liianon fidelibiia, sed infidelibus dnnula swit (1 Cor, ular, fiigidiis sanguis includit. Adliuc lionio nostcr
MV, '25). Nani a Domino, qiii sigiiiini poslulant, infi- et Deum colere, principalem scii esse sapientlain,et
delcs sunt : scribo! postiilant ,

pharis.oi posiulant :
reriim causas coniperlas liabet : non qiiurit cx Sy-
aposioli laceni, el creduni, el sequuntur. Et pro- racusia ratiune sxculi sapientis eininere : sed illo
piorea non niirandiim, quod divina vinus operaliir docenie, queincolit, quem anie inquisivit qiiam re-
licrsopulcrasancloriim, qnod ncc liis lemediis poluit riiiii caiisas : quoniam rcs ipsas rerum cnndilor an-
lixreiica inens ciirari, ui vel landem episcopuin cnm teoodit : qui illnni nionnit, qua; quibus esseiit venln-
soqncretur, cni communicare eliam niarlyres ipsa ra toniporibus. Ciijiis disposiiionem, sine ipso qui
rovelatiiine sunriim viriiiium disnaiione vidisscnt. dispiisiiit, niilliis agiiovit : quoniam nomo scil qune
XIX. ['iunc ad mediiaiioiicui lerfecii hoininis rc- Dci siint, nisi Spirilus Doi. Nos veio ul Aposlnlus
i'caniiis : ex qua ciimulus isie piius, quam men^ûra ait : iVoii spiritum hujus mundi accepimus, sed spiri-
illius expleretiir, excrevit. Et li;i'c dispiiiaiio e?l tui» qui ex Deoesi (lCor. ii, 12) : cl ideo qn.T ipsiiis
Ijisarum mediiationum de quihus David dicit : Quo- sunt, non edocti humanx sapienlice verhis, sed Spi-
i:'am beatus qui in lege Domini meditabitur die ac. rilii Dci, ct ejiis superliisa nnhls dignatioiie calle-
uocte {Psal. i, 2). Et saiic difficile est, silvain legis C '""s. H.-ec est illa siultiiia ssccnlarinm, h.ccsapieniia
i igresso, singularum qua^stionuin niaicriam segre- vocatorum, cogilare seinpcr in cordc : Qiiid rciri-
pre cum : altera alteram veluti ramulisquibiisdam, buam Domino pro omnibus qua- relribuil milii IPsal.
iia societjte prcceptionis aitingai, ut sine alierius cxvi, 12)? Ipsnm liabere semper in ore, quoniam
iiichoationc, coepia non valeai explicari. Ecce ha;c verliiim est : csurire ciim, quoniam panis cst. Ipsius
ipsa hoiniiieiu illum noslrum nosse, quani pulclirum spirilu eiiam ebrios menle excedore, quia caliv cst
Ci-t, solum in lalibus uoii stiipere, cuin reliqnis so- novi Tcst:iinenli,et vinum de vinea, qiiam de iEgyp-
liim quasi quibusdam fortiiitis non nioveri, distin- 10 anie iransiulerat, qux \inea popuhis Israel fiiit :
giiere operaiionum species. El quia el ipsi diemones qucrniin patres, ex quibns Dominus Jesus Clirislus
operanlur, inlelligere naturas, quae vera sint, qiia; secunduiii carnem processil. Illuin loqui oinni lem-
f:ilsa, quje novisse, esi iion decipi, noii crrare, non porc ; quonl:im linguas iiobis novas Spiriiiis cjns
iiiiraico assignare qux Dei suni,nec Deo adjudicare, advcxit. Qii3e suni autein isl;e lingua; nova;, nisi ist»,
(11102 sunt dxnioiium : scirc lenipora, signa cogno- in sa;ciilo csse, et sermoneni de s:nciilo noii liabere
sicre, habere Doinini cognitam volunlaiein : ct alia aliis lingiiis loqui popiilo, qiiam loqiii popiilus se-
Itoi mirabilia cum gratiarum aclione venerari, alia cum ipsi' consuevii? Pra:tciea et isiud est loqui aliis
oiim digiia execraiione vitare. Talem virnni eli.iin D lingnis, Deiim confileri ununi, abeo qui pluresDeos
s.uculi homines laudavere, dicente Virgilio ;

soliuis erat coiifiteri : et ipsuiii iii nostra fide novis
liiigiiis innni loiini ei iirofiieri, et credere Tiiniia-
Felix qui poluit rerum cognoscere causas. teiii. Illum qiioqueamare, qula iiilerpclbil pro nohis:
Cnna sentenlia, si ad eam suo itinere venissel, ut meuiere, quia Pater omne jndicium dedii Filio. il-
; ppareat illiim ignorasse quod laudai : primis omis- luin inoiiientis nmnibHs adorare, ab illo pciere ne-
sis, qua; sunl sccunda, cclebravit. Nam ct ordine cessaria nobis, et ipsi placita : qiii peii sc viilt, adco
p rrposteio eti:im sapientis veriit ufficiiiin, dum nnn ut poscenii verba liaic demonstrei. Qiii quod est
riium caus.T, scd rernm crealor inqiiirciidus est, noviini internos, solus peienles se amai. Qni cliam
pcr quem ad cansas rernm, si ipsnm didiccrirnus, solus, qiiod mirabile esi, irascilur. nisi pclatnr. In-
i' irabimns. Cileruin illo omissu, eaus:is rcrnin fidcliias enim est, niliil pra>siiiiipsisse de Dcn. Mliii
(|M:ililer cogniins habcre poierimus, cum quis priu^ illiiin crcdil posse, qni (|iiiid jndical posse, iioii po-
H3BC est dilectissinie, angusia via, lioc
licc fecerii, deinde quare fecerit, sit inqiiirendnm? seil. illa, fili
\crum repcrlo rerum auclore, rerum quoqne invc- illudacus roramen, per quod noii inlroeunl sarcinaii.
: ,
103 S. HlERONYMl OPEftUM MANTISSA. m

aul animalia pniulerilxis aiirii)Ula. Qiioni:iin angusii A CLiriie vesti\lt , quod sttillum est : viiam suam pati
el piisilll adiuis, non suluni inrorniia liac cuin oiicri- crucein fccit , quod mors esi. Sic adversis adversa
busjunicnia non capiiint,veriim eiiam ipsuiiiiuisiro- dcstruxil, et per dissimiles anle sxcula opcraiiones
nim uculorum, si multiinodis diitraliaiur, frusirantur ingenii artificis illius macbinas elisit , ut partibus
oliiuiuni. Uiideet Doininiis per Propliciam aii : Va- qiiiliusihim salntaribus vestigiis , licet impressa ,
cttie, et videie {Psnl. xlvi, 9) : el quaiido erii iil pos- morlifcra illius siiginaia delereniur. Sed boc siudiiim
sit inirari, qiiod pcr occupationes sxculi iiccdum nisi coiicupicriinus , quoniam ijuod stiiltum eit Dei ,
coepium est inveniri. sapicnlius est hominibus (I Cor. i, il), sapienliam ejiis
XX. Implcviinns divisinnibus suis proposilas qua:- non lcnebinius. Ilanc niortcm, quod crux esi, nisi
siiones, exlcrioiein lioniiiicin inicriuremqiic iiioii- amaverimus, quoniam iinod iiifirmum est Di-i, furiius
sirando, cum viiam, qiia; sit snncia, e( iii quo actu est linminibus : viiam ejiis non potcrimus inirare.
posila, quo studio tcneatur, qiia sulislanlia vcgele- Quid igitur sequiiur, nisi iit relicla sa^culi ei sapieiitia
lur, osiendimus : lotumqne ciirsum cjus breviter, et vita , et siulios nos liaberi patiamur, et mori nos
licct sallibus pnlius si dici polest, quam pnssibiis, cuin Duniinn sempcr nplcinus : ut in spe advcnlus
pro rcstinaiione ad linem iisque pcidiiximiis. Nunc ejiis, qui uiriusqiie erit rei revelatio, parlcm aliquam
quare iion ab linminibus etiam istiiis miiiidi videa- B habere merenmiir? Tuncenim scissis omnibus vcla-
liir, accipe raiionem : quaiidoi|uideiii le inea vcrbo- meniis, lalia qualia sunt singula, cuncia ceriienlur,
siias delctial, riuam negligenlius judicas, dum aileii- id cst, et siiiliitia niuiidialis falsx sapientix iiivolu-
dis studiosius ad divin.i. Cuin illc (|ui primus iiubis cris dcnudaia sisletur, ei mors meniitx bealiiudinis
muriis scmen invcxit, miindum istuin, id esi, pas- deoperla vclamine , inliiaiiie seinper ore el paienic
sionem Iioniinis, vicio sibi honiine siibjugassci, in profiindum gutture , vitaliuin inimira prodelur.
regnumque illiiis ipso rcgc j:im capio, sub pcdibus Tuiic ct cirlestis sapientia, qux sxculariler slullitia
siiis ei ditione cepisset : enqiie omnia qux in inuiido nominaiiir , inlerposila aliitudincni scieniix Dei
sunt, velut suis peculis, ct victoria; su;c manubiis sine aliciijiis laborc elucubraiionis inlrabii, et vera
uieretur : ne quandohomuamissam sapiemiam, aut vita nuHis moriis tenebris olistiirata lucebit ,
per
debilum sibi viix qiixrerct lestanienlum, sic cuiiciis Dominum nosirum Jesuin Cbristum , cui est lioiior
fucis sux arlis infecil, ut et stuliiiiamsapieniix colo- in sxciila sxculorum. Anicn.

re veslirei, el inoriem meniitx viix lenociniisobum- XXI. \'ides, fili, qiia valeludinc libnrat ani-
braret : ut inala iioii fugereni, qui noii cerneient mus suspecti , qni isla non cugiiai. Corpiisculo
opposila meliura. Deniquc ex illo teinpore sic pas- adbibui palpamciita, quod si negligerem, anima pliis
sim humanum gcnus gradilur : stuliiiia pro sapien-C valcrct, qux lunc infirmalur, cum exierior rnbora-
lia babelur , diccnle Psaliiiista : Quoiiiam laudatitr tur. Sed istam qtiam dixi aniniam , morbn stultilix
peccator in desideriit aninKC SUK, et iiiiqiius bciiedici- vitiaiani, uraiiunuDi tuariini liequentatus sanei : ciijus
tur (Ibid., \, 5). Tuiic vila puialiir esse qiUK mors anima sxculi intemerata Hagiliis potest aliis subve-
esl : ei sub specie boni mala decipiuni, cum ad in- nire.Non enim xger saluiis sux adhibere potest
lcHigentix fraudem, dolo bononim omnium virius medclam xgrntatioiie confussis et anbelans : altitu-
operilur. Nam divitix nun seculurx post buminis dincm plagarum , vulneribus non medeiur alienis.
mcrlem aniaiiiur. Ilonor fasciiim, qni pcr siicces- Saiius qiii sit, cerie ciirabit infirmum, ocula:us cx-
sorem exolescat, anibiliii' : iiijuriain fecisse vir- cum per prxcipiiia ducit. Tu itaque ut et sapiens
tutis est : aliena possidere, pdlenlix esi : iiinoccn- Dumino supplica, ul quod non sapui sapiani, et tuis
tein circumvenire, asiutix esl : noii Clirislum sapere, siilTragiis vclut quibusdam remediis nic fac sanari.
sapientix esl : Propliciaiii bnrrcrc, eloquenlia; est Itcpreheiidat aliquis, quod intanlum delcciabili dis-
sic plcna sunl oiiinia erruribns, sic inrusa per homi- pulaiione processerim , ul meritorum meorum rcsi-
num mentes caliginc, alium aliu iiiciirsantc, muiidus pisceniiam iinn baberem, aul subiio augustam Moysi
iiivolviiur, et ad huc usque vcrilas obscuralnr, ul iii calliedram iiidignns taliuui dispulalor asceiiderim.
mortis grcmio jacuissc, bcaiilndo dieaiur. Quud tibi D Sed vere amore id egi luo , noii iisurpaiione mea.
ille Dcus, nos senqivr cogilaiis et nnsira, vidit pcr Nam ego dictuni legerain peccatori , ne Doniini aii-
sapicnliam miindi ,
qua sibi inundiis riiliusui' inier- derei narrare justili.is per os suuui. Quod .si coiilra
polatores inveneral : stiatii sapicniiam fui^sc dcser- intcrdiciuin pro tua dilcctioiie prxsumpsi, in eo tii.i
lain ,
placuit cliani ei econlrario advcrsus asiiiiiam graiia comficiisare dignabitur : ut litierulas, qux ad
veicr:>loris , sapicnlix siia; diviliis iniiiiinerabilibus pleiium enieiidai.-e non sunt ( sicut ipsis apitibus ,
uii , ct scieniix airiludinem, qtiain iinllns polcrit quibus exaraniurapiiarei), lam facile ad piiblicum
invesligare : siculi esl, ct suain sapientiatn siiiliiiia non perducas ei si ego verecundus pro me essc noii
:
vehre , et viiam suam morlis quadam obsouriiaic polui, ut dcbui, vel tua modesiia verecundi:c parcat
c«lare, iit ad sapienliam pervcnirc non possci, qui mex. El qiiia de mc babent qund niale scriplx sunl,
in boc sxculo o|iinionem sluliili'.e fugissel ct ad : de ic liabeant quod cxleniur. Valc, et nos iii Domino
vitam cjus non accederei ,
qiii noii cunlcinpiuin diligc, in quo diligcris a nobis.
moriis liabuissei. Namqiie sic Filium S.ilvatorem MO.MTLM IN EPISTOLAM SEQUENTEM.

nostrum misil in iiomiiicm, iil csl, supicuiiain suam Qttinwiuam si divinare rsielaiiimus, occurribal rx
,, :
105 EPISTOLA VII. AD AMICUM, DE DIVINA LEGE. 106

quinti siecuH auctoribus , qui id genus episiolas coii- A probabilc est, manireslum est obedieniiam ex animi
tcripserunt , unus el alier , cui non incongrue istliac consilio non ex corporis materia procedere. Qua
,
tribuerelur visum tamen est satius , illa ipsa leclori

:
ratione colligimus vocaiionem nostram juxta vocan-
erudito argumenta proponere per quos feliciore usus ,
judicio (quandoquidem Hieronymi eam non esse, satis tis digiiationem, etiaiti nostrx voluntatis stare con-
abunde compertum esl), de vero ejus auctore disquirat. sensu : ita lavacrum quod corpus credentis acce-
ut
Indical l}tus conlextus, ad eum scribi, qui cum saiculi
perit, aiiimie magis benencio consequntur, et utrius-
dignilatibus fuisset perfunctus , recens ad Chriiti se
fidem recepit , et baptismo iniiiatus est. Compettatur que substaiitix purgationem , qua: in aqua constat
adeo nec semel cum honoris tituto Prudenliam luam , et verbo , merito mentis debeal afferre. Verum ut
precor, etc. Ei, Tibi. honorabilis ac dilectissime
ea quae diximus , manifesta probaiione firmemus ,
parens, per novam gratiam oninis lacrymarum causa
dctersa esi. £• itatim initio, Ne contemplatione me- evidentia de Scripluris exempla ponamus. Scriptum
diocritatis me% , Domini verba despicias , qux pio est in Apostolo : Sic Chrislus dilexit Ecclesiuin , et
afTectii tibi, nunc Ecclesiae parvulo, ad conl'oveiid;im
tradidit semetipsum pro ea, ul cam sanctificarel, mun-
infantix novitaien) , lactea interim porriguniur. Eo
etiam recidit , quod tnb finem dicitur , fllius subdit :
dans lavacro aquce in verbo vit<e; ut exhiberet eam sibi
enim auctor continuo. Nec ad boc loquimur, ut bu- gloriosam et immaculatam ( Eph. v , 25 seqq. ). Per
manas ainicitias aucupeniur, eic. Videtur et mona- aquam etverbum mundari dixit Ecclesiam ; Ecclesia
ehumitleprofiteri voluisse, pergit enim noster, Eao
o . ti
- '^ ' '
r
•3 ,
Cbristianum volo esse, non monachum dici, et vir
. .
T)
u ..
uiique nos sumus,
•
si
. „ „•
lanien sine vilio et macula, ut
•,• . ,
tulem proprise laudis possidere magis quam nomeii prxcipitur, vixerimus. Corporalia corporalibus , et
alienum, quod frustra a Lntinis in turba commoraii- spiritualia spiritualibus purgantur. Aniina verbo et
tibus imponitur , cum a Grxcis soiiiarie viventibiis
aqua , corpus aqiia solummodo videtur ablutum.
legitime deputetur. Tempus quod spectct , quinti ad
finem vergentis sceculi , cuin atia , tum isthcec indicio Animx intrinsecus pristinis in sordibus et concu-
luiit : Vindictse dies et reiributionis iniminens ac piscentiis residenti , Evangelislac est timenda scn-
viciniis esse , et sxculi ruinis undique concurren-
lentia, dicenlis : Fhariscee cmce, munda prius quod
libns, el Seripturarum coniesiaiione probaiur. De-
nique et uonnuUa snnt, qum Pelagianam, qua imbulum intus esl, ut fiut mundiim el id quod foris est ( Maith.
fiiiste auctorem, Beltarminus contendit, doctrinam sub- xxiii, 2G). Et revcra si corpora nostravasa suntani-
oleanl : Dicit aliquis , si loium ex nostro labore ex- niarum, tunc crunt vere munda , si intus sinceruni
specialur, ergo gratia nihil prxstat Sed
gratia quidem gratis peccala dimillil, sed cnm con-
habeant purumi|ue liquorem. Cxterum qiiamvig
sensu et voluntaie credeniis. Tum illud , Ecclesin calix aiireus sil, et ornatu gemmarum ac splendore
utique nos sumus, si tanieii sine vitio et niacula, ut pulcheriimus : si iii se venena conlineat , nonnc
prxcipilur, vixerimus. Fallor, aut hwc omnia Fau-
pretiositatem meiallorum iotlialis poculi virus ob-
stum Regiensem designant, qui , teste Gennadio, cap.
83 , ejuscemodi episiolam ad Felicem pnefectuiii fiiscat, ct micantem specleruni nitorem violabit?
praetorii scripsit. \ II. Sed ne a proposiio longius mex pollicitationis
EPISTOLA VII. excedam ,
prxfatiunculx mex verba , verbis Domi-
Imtituit amicum in scientia divincc legis. iiicis probabo : ut boc quod dico , non ex huraano
Prxsumptionem meam cxcusare conarer si
I. , sensu inventum , aut ingenio proprio excogitatuni
roe et tempus et causa
non simulque tuerentur et , puletur, sed divinis sententiis videatur esse constru-
cbaritas et si nunc propria magis verba quam divina
: ctuin. In Evangelio Joannis Dnminus ad discipulos
vellem tuis auribus intimare. [Accedit insuper quod ait : Vof autein jam mitndi eslis propter sermonem
exhortatio nostra habet ex simplicilaie nduciam, et meum quem audistis (Joan. xiii, 10). Non dixit, pro-
ex veritate virtulem : quia noii de immundilia est pter quod Loti estis tantum : sed ,
propter sermonem
neque de errore, neque de dolo : boc plane prxino- meum quem audislis, ideoque mundi estis. Oinnes qui-
neo, ne contemplalione mediocriiatis mex, Domini dem sciebat lotos ef^se sed non omnium interiora :
verba despicias, qux pio affectu tibi, nunc Ecclesix munda csse probavit, quia inter cxteros erat Judas,
parvulo, ad confovendam infaniix novitatem, laciea qui post aqux piirgationein, animi nialitia sordebat.
interim porriguntur : donec aut per te poslmodum, Propter quod quamvis cum aliis lotus anic fuisset
aut per alios erudiius in virum perfectum, escis so^ immundus tamen Doraini senlenlia perhibclur Cujus :
lidioribus roboreris. Ad plenum ergo tescirc cupio, D exemplo 'evidenter manifestcquc monslralur, illum
quod ex parle nosse te credo , ob boc Dominum et in veriiate Dei grati.im percipere, qui eam eo ordinc
Dei Verbum descendisse de coelis , ut assumpio na- quo Scriptura docuerii, consequatur. Nam si aliquis
turx nostrx hoinine , bumaiium genus ,
quod ab corpore tenus renatum essc se credat per aquam, et
Adam jacebat , erigeretur in Clirisio : tanlumque verbo non sit regeneraius in spiritu, sua saluie fru-
novo bomini per obcdientiam prxsiaretur sahiiis bxc eausa est, ut cor-
siratur, quia coelestis novilaiis
quantum veteri per iiiob«dientiam peiditionis acci- poris qualitaie manente, vetus in novam aniini homo
derat. Verum quoniam sive obedientia sive inobe- muielur volunlatem. Cxlerum quomodo corpus sor-
dientia, vocabula illa , ut mihi videtur, iiicorporea didum, si aqua non est3blutiim,permanebii immun-
sunt, non materix corporalis : et quiu incorporalia dum . ita anima nisi verbo fuerii muiidaia divino,
ex corporalibus generari omnino iion possunt , ma- gordibus viiiorum corrupia manebil. Ergo si cjus
nifesiuin est , iiicorporea ex incorporalihus nasci : consilio corpus aqua inundalur, qua ratinne sperni-
ei si obedientiam incorpo-.alem ,
qux inobedientise tur qnod mDJiis cst, si qiiod minus est, jaiii tcneiur?
remcdium est , cx incorpor;ili auiina gigni ralion? ,

Slulliliacstsi cx parie salv;iri cupil, qui cx loio pci-
Patkol. XXX. 4
107 S, niKRONVMl OPERLM M.\NTI5SA. 108
iii. Qiii <uiii integiani liabeat in pnlesiatc âlulcm, A lur, siciil scrtpiiim est : Qiiia lu sciciiiinin lepiiliiii.
1)1 'ilia velit Ci«e rnnienius : cl ci'ntr.i jiiia nauir.X', Tepe'lnm et ego le {Usc. iv, b). Nullo igilur niodo p.is-
puici iolo ciirporc se salvaium, cuui poisiliilins sil, sini iios nosiro judiciu coniiniiiamus, ne nobis excla-
aiite rcsuncctionis lempus animam sinc corpnru ri- mct Isnias : Y<e qiii piudenles sunt apud semclipsot ,
vcre, quiim curpus sinc aniina slaie. Si (inis duobus et in cviispeclu suo pcriii [Isn. v, 21). L'nde el laiilus
oculis, liiiulinsqnc laliuret pidiiius, el ulriusiine inciii- apO:Iolus ail : Si quis sibi videtur sapiens esse iii lioc
lni liaheal in polesiaie inedii inam, el unu pede vcl SKCulo, slidlus fial, ut sil sapiens (l Vor. iii, 68) ; sa-
ociilo niiu sanaio, ab alierius cura \elit mcdicum piciitia cnim hujiis niiindi stiiltiiia rst apiid Deiiiii.
pruliil)erc , nonne veiaiiiE ineniis, ct medici judicio, Propler qiiod ad rogem Tyri dicitiir, huninna sapicii-
ct omiiiuiii liuinii.um eiil scnienlia condeninandus ? tia gloriuiiteni, Sapicutcs cnim non erudient le : id
Scd dicil iiliquis, si lulum cx nostro laliore exspecta- cst, doctrina; coelcsics, ci sapiciitia Cci. tsi ct sa-
lur, ergo ^'ratui iiiliil prxstat. Nolo quisquam igiio- picnlin liominnin, nun neganius : sed una snadcl ad
Miiti,c tiiiili) gratiain Doi icmcre f. ciat ingr.iiam : iic viiain, alia iinpellit .id niuriciii : quia snplcniia liu-
llilcm suani vcrtat iii scandahiiii, et llat ei caiisa salu- ninna (|iix sl:illilia lepreliciidiinr, cl ab Apnslulu Spi-
li^, inicriiiis ci perdilionis uccasiu. Cujus rri laiio si riiii sancto dcOiitur, janiiamortis, ci niaicii:i a^lC' ni
cuni modcr;itiuiie quxMatur, tuiii dciniiin pruliciet a.l R inlcriliis aiiprobalur. Sicul S( riplum csl in Propbcla :
viiain, qu;c per pra'sui.iptioiieui forte pr;ci.i|.ilass.'l Simul insipiens el tlullusperil)unt{Psal. xlix, 11). In-
ail inurlcni. Sed gralia quidem gratis peccata diiiiil- si|'iciis qni dixii in corde suo: Nonesl Ueus; et stul-
lii, scd cnm consensu cl voliinlate (.redentis. Sicui lus qiiamvis Deiim ore raieaiur in actione prxscntis
Piiilipiins ciintthu in Actibus aposioloiuiii proliai vit:c, in per|ictuiiin nnii prospe\it, sicut scriptuni
dicciis : oii ciedis e.t tolo cordc, licc: te biipiizuri. Qiio esl : Melior est puer pauper el snpiens, qunm rcx slul-
••'
lcs iiiionio iniclligilui-, iion niiniij perxiiluui cssc, si tus et sciiex, nescil inposhrum providcre (feVc/.
liaplizelur incrcdulua, quain si veie crcdcnii bapiis- IV, 13). Bu:iuiii csi quidcm lioinini sapere, si juxla
innm dciicgclur. Credens auicm illc csl jusita Scri- Scriptuns ad lioc sapial, ni piuvideniiain liabe:il lu-
piuras, (ini c\ tolo corde ciedideril. El si ex lola turorum : inortalit.itis sialuin, per qiiutidie inorieii-
c.iidis aice credenduin esl, ni tx crcdulilaiis merito tiuni hiiininiiiii cxilns, cl lotius sxculi p:iul:itim pcr
liapiisiniiiii lidci detur, aiiua iiun surficit bapiiz:iti>, deliiiiieiit:i lalicntis rninain consideraiis. C:i!teruiii
i|u:e crcdcniis aniiiiuin in corde nuii atliiigil. Et iie si qiiis usurpat:c seniel iiileiitinnis ducalur inluitu :
pciiclitetur meiiium coidis, veibuni qui> co:iiingi ct ei sua sc ni.igis, quam Dci vclitgiibcrnari senteniia,
niiiiKlari cor possil, ;iccipi;it opnrlcl. Quia si aiiiia diviiiaque lcê im.^lpusila ,
prupria consilia Dei coii-
tontcntus sit ilic, qui crcdidissc se dicil, qna incii - Q siliis aiiti poiial, liaiic pi-iiiliclx cl;im:iii!is iiinc:il vo-
bra cvlrinsccus diliniiiiur, cl \crliuin, quo glorialnr ci:m : \ w dcspicieniihus U gein Domiiii{Jcr. xxMii, (i);
aniiiia,iioii requirit : j:iin iiun vidcbitur cx cordc, liinor, fovea, ct biqnciis siipcr eum. Sicul plu\ia v:i-
iit deliuil, sed cx curpore crcdidisse, quud ncqua- lida inuiilis est : ita qui rcliiii,uiiiit legeiii, l.iudant
qu;iin licri possc ralionc u.la conceditiir, utsiiiescii- inipietates : qui aiilcni diligiinl lcgcin, circumdant
lciilia iiicntis solum, cnrpu- pcculiaicin inlelligcii- fibi miiriim. B.'i,liis vir qui in legc Duiniiii dic noclu-
liain baUcrc judi. eiur. qiie mcdilaiiir {Psal. i, 2) : cujus auiiniis alinu iiescil,
III. Liide conliJcni de prudcntia lua, qua: pio be- (|uani seriiiuiiis Dei cioi|uia rctraclarc. Qiiaiito a lcr-
iiignilalesiiii insila, prapusl ;iuiii quidqnain licri, iicc rcna cugiiaiiuiie remotiur esl, tanio Dco Yiciiiior ct
alii liuiniiii patertflur . rU;;o ui ad iuslitutiuiiis plc- (celn csl. Qiieni nun inimcrito divinus seriiiu et cul-
iiiliidiiiciii, vcrbum Doiniiii, liuc csl, Evaiigcliuiii di- lauilal, ct veic ditioreni divilibus piicfcrl, dicens :
li^ciilius lcgas : cx quo sciciili;iiii ainpli.irciii cjiis Dcalus lioino qui invenit sapicnliu.n. iletius est eiiini
qiiaiii trcdidisli Uicis cxcipias, ut possis iii oninib;:s cain mcrcari, quam auri cl argeuli llicsauros : prclio-
no^>C(piid lacturus sis. Nam siiie divinu; legis ct dis- tior est lapidibus prctiosis. llem : Omne auruin in coni-
tlplina: cuclcslis sciciiti;i , diflicile csse qiiciii(in;ini paraiione illius arena Ckt exigua, et tiimquam lutum
pos^c s:il\ari, iioii nieii-, sed divinus seriiio proba- J) e.iisliiHnbilwr argcntuni ab iila {Prov. iii, ^"5 scqq.)
bil. Ail Uaias prophcia : Qui itou didicerit jusliliain IV. Scd diiiii in exhoriaiinne sapicnli:c diutius im-
Dei, vcriluicm nun faiiet (hu. xxvi, '.)). Itein de boc morainui' : ne i;ui loile existiinet nosconlra Aposio-
ipbu iii libro Sapienlia: : Et f/iiis erit consummuius lum, dnctoreiii lcgis pra;lcrre factori, suo ordine le-
int:r lilius lioiiiinuin:' si abliuril ub illo supienlia Dei, spundebiiiiiis, upuitcre prius nossc quid jussiim sii,
in uiliilum coiiipulubilur. Vaui sunl eniin oiiincs liomi- qnidvc prnliibitiim, ut scieiites utriiiiiquc servcnius.
ii.i, quibus non etl tcienlia tcgis Dci I^Sap. vii, IS)). Aliuquin anlc scicntiaiii mandati inipossibilc eslnosso
Lnd.' Duiiiinus in Evaiigcli:i ad cos qui aliter (piaiii qiiid riai. Temeririuni satis cst, si nosiix vuluntatis
b'c vcriijs liabeal, suspicanic» craiit, respundit ; Er- lcgcni nobis piilemiis posse suflicere, cuiii eliam Apo-
ratis Hcsficutcs Scripiuras {)lali. xxii, 29) : (islcndens slolum lei;aiiius fiiissc sub lcge, ijiso dicente : His qui
iii suiiiina rcrum salulariuni nebula cl lenebris cun- sine leije eraiil, quasi sine lege essem, cum sine lcije
stilulos eos, qui spii itualein lucernain, id cst, divin:c Dcincn csem, sedin lcgeChrisii eisein{lCor. ix, 2).
lcgis bcit» 4iam liabcrc nidlcnl acccnsam. Quani qui- Et alibi : Jnvicem onera vestra porlatc , ei sic impU-
daio rcpcUcnte», per rrophiHam a Doinino repcllun- bilit legem Cliristi {Gal. \i, 2). Qui paleriia picl.ilc
109 EPISTOLA VII. AD AMICUM , DE DIVINA LEGE. 110
Cliristi passione redcmpli sunt, et qui ad hoc rc- A l"i" 'rtimincrc putcmus, reiDiniscamur Ananiam et
dempli sunl, ul redcEnploris jiira scrv.inlcs ad vilam S.iphirain, iion de aliena appetiia pecunia, sed de
se In coelo repositam pnBparent : ad quam redempti sua limide erogata damDalos (Act. y, 5). Kogo post
licet nullo niodo pervcnire dicantur, nisi ea quae ju- lot documema, et tot mories, unde in nobis crescit
bentur obsequii compeientibus cxsequantur, sicut impuniias delinquendi? Quis hic prscsumptionis spi-
scriptum est : Si lis ad viiam ingredi, sena prcecepla riius, qui lanum in animo nostro operatur audaciain,
{ilauh. xix, 19), hoc esi, ab uinni illicilo quo proiit cum sanctos homines de levibus etiam culpis tI-
liiberis, reredas, et ad omne bonum quod juberis, deamus esse punitos, et nos quotidie in majeribus et
proniptus accedas : ne in prisiinis vitiositntis con- pluribus delinquentes, xternos in media dfitnnaiione
cupisceniiis perseverans, Gdcm qua crcdidlsii, vete- fore credamus.
ris peccnti aliciijus adhuc amore corrump:is, ct agni- V. Quamquam leve numquam sli, Oeum eiiam
tio Dci, qiix pcr novam gr:iliam revelata cst, per in exigua conic:nnere, qul non (antum nd qualiia-
delicia vloletur, dicenle PrOpliela : Mendacium el lcm peccaii respicit, sed ad personai contemptum.
non fides prtvvaluit supcr terram : quia a nialit ad mala Propier quod homlnl non solum intendendum est,
iransierunt, el me non cognoverunt, dicil Dominuf. quale sii qiiod jubelur, sed qiiantus slt ille qui
rmtc et l)caius aposiolus Joannes paria tcsiatur, di- B juhet. Excluditur hoc loco vulgaris illa seiiteniia.
ccns : Qui dicit se nosse Deum, H manilata ejus non qiia milii, suo judicio religiosi, et qui sapientes si-
cuslolit, menda.T est,et in Iwcverilas non est {]Joan. ii, bimei videnlur, dicere solent : Sufficit nobis, ui non
i). Et ilerum Omnisqui peccat, non videt Deum, nec
:
criminalia peccaia ei majora faciamus, facilis esl
coynovit eum {Ibid., iii,6). Et peccatum non in uno enim omissio minorum delictorum. Qui duin aiiim;ili
lanluin mnndatonim gcneic, scd in ulroque conslslit. sapieiiiia occupant aiiimos, spiritualem inielligentiam
Pcccai quideni ille qiii inipcrala neglexerii, sed plns et consuciudinem divin» legis ignorant : qua saepe
pcccat qui inicrdicia non servai. Sacrificia ei voia peccatum oslcndii, quod nobis non videiur cssc
reprobabuntur oblaiionum, nisi piirus et sanctus fue- peccaium : et quae illic pietaiem fucit, ubi nos opus
rit animus olTerentis : et immaculalam hosiiam fa- Inipietaiis ostendimus. Saul et Josaphat reges fue-
ciuni indignam prxcordia maculata, dicenie Domino :
runt populi Israel, et duin misericordiam bis quos
Si offert munus tuuni ad altare, et iltic recordalus fue- Deus oderat, prsesiiterunt, Dci offensam In opero
ris (/uia [rater tuus habet aliijuid adyersus te, relinque pietaiis iiicurrunt. E contrarlo Pbinees, OliiqueLevi,
illic munus luum, etc. {Matth. v, 24). Omni oblalione graiiam Dei liumana caide et suorum parricidio mc-
ei hosiia preiinsior obteniper.Tntia ruerunt. Vides quantum ab humanls sensibus per
mandaiorum, di-
cente Proplieta: Eccedico, obedientia melior est quam C noslram imperiliam discrepal divina sentenlia, u'.
victinm, et obaudilio, qnam adeps arietum (1 Sam. xv, nubis iiiterdum ccelesiis judicis dispensaiionem ne-
22). Et alibi Initiv.ni bonce vi(v (acere jussa, qum ac-

; scienlibus injusta videanlur quse per causarum ,
,
cepla sunl apud De.um magis quani immotare hoslias scienilam juste saiis eirecie facta probantur? Rur-
(Pror. XVI, 5). Et alibi : Qui conserval tegem, niutli- sum ea i|u« nosiro judicio bona probantur, apud
pticat oblationem. Sacrificlum salutare est, atlendere Deum pleriimque reproba et ingrata videntur.
Quis
inaiidalis, el discedere :ib oiiini iniquitnte, ct propi- hodiepatrisAbrabae exemplo, iimoxium volens filium
tiaiioiiem litare sacrificii super injustilia. Non nobis trucidare, ' humano judicio non crederelur lnsaous ?
blandiri debemus iii faclis jussoruiii,si in prohibito- E eonira, quis in lactu arcse divinae Imitalus Oiam
rum Iransgressioiiem pecceinus, cum transgressionis hominum sententia damnaretur? Episcopus Ephn-
crimen benefacii nieriiHin lollai. Quod non mei .seii- sioruin angelus in Apocalypsi nunciipatus, qui causa
sus assertio, sed uiriusque tesiamcnii exempla pro- nomiiiis Chiisii passionum muliarum merita intra
bnnt : iibi invenimus etiam Del amicos ob unius conscieiitiam retinebat, quia in ipsis passionibuga
conlempius errorem, bonoruiu retrofactorum muni- primo conversaiionis fervore tepuerat, cum calorem
ficentiam perdidisse. Slc Adaiii cum diabolo farile paululum lemperasset, ad poeniientlam revocatur,
credidit seducenti, posi familiaritatem ei colloquium D dlccnte Scripiura : Novi opera lua, et paiientiam tuam.
Dei, unius pomi cupiditale superalus, perdidit para- et quia poles sustinere malos : sed Imbeo adversus le
disuiii, et quia per transgressionem unum habere pauca, quia charitatem tuam pristinam retiquisti. Mc-
pr.csumpsit, multa simul boiia aniisit (Ge«. i). Sic mento unde excideris, et age pmnitentiam ( Apoc. u,
uvor Loih post ungelorum obsequla, contra inierdi- 2, 3, 4, 5 ). Consideremus quanius casus sit temero
ctuni relro rcspiciens, in figmenium salis repenie contemnentls, cum lania ruina esse diciiur in negli-
mutala est {Ibid., xix, 26). Sic Sameias eadem die, gentia obsequentls : vel quam damnationem exceplu-
qua mirabilla feceiat gratla prophetali, a leone de- ros credimus esse indevotos, cum tantaoi exprobra-
jcctus occidilur (1 Reg. xiii). Sic Infelicissiinus Judas, tionem devolus exceperit? Tepldum discipulum nun
lio^t clcitioiiis merilum, posl signorum gloriam, post amai Chrislus. Qui vuli meus disciputus este, ait.
.npostolicam dignitaiem, exigux siipis amore dece- abneijet semetipsum sibi, et totlal crueem euam (t ae-
ptiis, ciii tribunal promitieb;itur in coelo, laqiieo ca- qualur me ( Matth. xvi, 24 ). Oporlet ves per multas
|itus est in terra {Matth. xxv, t). El ne nobis per iribulaiionet introire in rcgnumcxlorum {Aci. iir 22).
alienarum solummodo reruin frauduleaiiara pericu* Beati estis cum vot maledixerinl bominei, tt perseeuti
:: ,
S. HlERONVMl OPERUM MANTISSA, il2

]{,
omne malum ndvcrsui vos : gaudete A Qilattli. iv,' 18; Deut. vi, 13; X, 20) âlii» innocen
(ucrint, et diierint
merces vcstra miitta cst in ccclis lia, niiscrirordia, castiiaie, jejiini», Deo fideliier et
fl cxsultale, quia
sine ces-aiione scrvicnlibus : nos nobis adulteros,
{ Mailh.y, 11,12).
VI. Fuiurx viise gloria praisenlis vila; iiicomino- qiiibus servire volumus, eligimus. Siquidem juxta
Evangelii senteiiiiam Omiiis qui facil pcccatum
dis comparatur. Clirisiianis vcxilla crucis sunt deli-
:
tcrvuscsi peccali Joan. viii, 34 Et revera si aina-

ci.r : troplixa nosirxviia; non poiiipis, sed miseriis ( ).
forles opprobria lor pecuniae sum, si gloria-, si snperbiae, si ambi-

roporiantur. In nosira classc viri
sciuiit portare, non munera. Panpeilati, nou nobili- lionis aut pompse duin illi omne studium meae vo-
:
tati, fulurorum bcatiludo promiiiilur. Retraliil qui- liiniaiis impendo, Domino servire non possum, quia
dem verecundia senaiorem, ne sei|ualur patiperem diiobus dominis neminem servire posse, scriptum
Cliristum, scd audial a Chrislo : Qui me coufusus [ue- est. Non esiis icslii, ^'cil Apostolus: emplienim esiis
rit, et mca rerba in genertttione hac adultera et pec- prelio magno : glorifioale el porlale Deum in corpore
catrice : ct Filius Iwminis confundet euin iugloriitPatris tesir9{\f'.or. vi, 19, 20). Clemeuter Spirilus sanctus
lui cum angelis suuclis ( Uaitli. viii, 58). Turpe csl nostro jure nos coiivenii, sciens hoc iii usu publico
inter parenies senalores aiqiic graniniaticos, sclio- apud omnes A/. add. Iiomines J
custodiri : ul lanto
f
lasiicum„proChristovoluiil;iria huuiiliiaiedejectiim, B servus in opere Domini esset cauiior, quanlo majore

verbis siniplicibiis esse conlcniuni. Displiceiamicis, esset peciilio comparatus : ut inleliigamus, quam
si posiaiiibitiosi h.ibilus culluni, ]
lebeia ct ignobilia slrenui cssedebeant in opere Dei qui redempii sunt
indumeiita rauienlur. Sed si Iwmiuibus placere vellem, sanguiue Christi : vclquam criminosi debeanl judi-
ait Aposlolus, Christi servus nun essem (Gat. i, 10 ). cari, qui cum scianl pro pretio suae sahilis Christi
Ei Prophela in psalmo : Quouiam Deus dissipat ossa sanguinem datum, alteri qui nihil prxslitil, mapis
eorum, qui homiuibus plucent : confusi sunt, quoniain pracbcant serviiutem. Rogo quo pudore ohsequii,
Dcus sprcril eos(Ptai. liii, C). ynaiiium bona esl hu- aut laboris sui niercedem , spcrabii in coelo, cujus
mana ofTeiisio, per quam inveniiur serviiiis Chrisli fucril solliciludo omnis in lerra ? Mercenarius sajculi
laiitum perniciosa cst amiciiia, qua; Dei pracsiat non potesl accipere prsemium Christi. Omiiis miles
olfcnsam, sicut scriptum est : 0«' voluerit amicut iiicastris jure sperat annonam, qui fortiter in prs-
fieri hujus mundi, iiiiimcus Dei constituetnr (Jac. iv, lio pro civibiis laboraverit. Dignus quidem est opera-
4 ). Dicat unusquisquc quod velii : ergo inieiim de rius mercede sua{Luc. x, 7 ) : sed ei lioc dignum est,
me pro sensus mei parviiaie judicavi inelius esse ut inde prxmium operis accipiat, ubi totius operam
confundi coram peccatoribus supcr terram, quam labr.ris iinpendit. Nemo miliiant Dco, implical u nC'
coram angelis saiictis in coelo. vel ubiciimque judi- C gotiissa'cularibus:ui ptaceal ei, cuite probavit{\\Titn.
cium suum Dominusvoluerit deinonslrarc. Isaias vir 11, i ), Aposioli vox est. L'ndc satis limeo nc forie iii
iu sua gente nobilissimus, qui socer regis Ezechix ill I retribulinnis die, qua anle tribuiial Chrisii uni-
fuisse rcferlur, jussn Dei deposilo ciliciu nudus in- cuii|ue secunilum sua facla reddendum esi : his qui
cedil : ncc tam ardui prxcepli pudoredelerriius esl, in terrcnis magis ncgotiis, quam in coelestibus labo-
quo minusDei iniperium sequeretur : quia nihil ho- raveruiit, jiisii jiidicisresponsione dicatur : Itesi pu-
nestius esse homini, quam Crcaiori suo parere, ]u- tesiis : et il lic ubi toia devoiione servivistis, mercedem
ilicabat. Joanne? quoqiic Baplisia, nobilis et in carne vesirx servituiis exigiie. Talis causa est virginum de
cl in spiritu natus, cilicium a pueriiia in habitum, ct Evnngelio qninquc siiillarum, qux dum sollicitudine
locusias elegil in cilnini : qui ncc peccati coiiscienlia, sxcularium vanilatum, se conira prufessionis sux
ncc paupertaiisinojiia, ad liiijusgloriam oiieris, sed ordinem occuparunl, oleum unde veriim lumen ac-
sola futuri siculi bcaiiludine traliebalur. Aposloli cenderent, non hiibcntes, in lenebris rcmanserunl.
jam sperant, et adhuc slulli et inutiles et tenuis VII. Sed dicit aliquis : Ista exempla ad pau:os
fidci arguunlur. Non sunl condignce passiones liujus pcrtinenl, quos Dcus ad lioc peculiare officiuiiideie-
temporis ad [uluram gloriam qttCB revetabilur in nobi gavii, qiiia scriptum est : Mutii sunt vocati, pauci vero
(Rian. yiii, 18). Iiido Paulus, ociilo nienlis fulura V electi { Malth. xxii, 14 ). Iloc priniuni quxrerc a te
contemplans, dicebat : Qui nos separabit a charilate et audire volo, quisquis es qui ista pi'oponis:si ipsius
Chritti : tribulalio, an anguttice, un perseculio, an Doi eleciioesl, cujus est elvocalio, qnid voluil plu-
fames,an periculum, an gladius (Ibid., 56)? Illos peres vocare, qui paucos de pluribus erat electurus?
ricula nonseparant, nos voluplates. Illi caienas ba- Certe de duobus vncaiis illuni vis stare, quem Deus
julant innoceiilcs : nos auruni circumferimus crimi- elcciione staiuerii : ct illum conira cadere,quem
nosi. llli incarceribns viiicli:nosin tricliniis delicati. Dcus clectionis virtuie non niuniat. Quod si iia esl,
Illi in nervo positi Dcuin piiro corde e\ sincera co- necbona ad nos periinenthac ralinne, necmala:ei
giiatione laudantes : nus iii ipsa forie Ecclesia de sic eiit, ut nec culpa pcenam liabeat, nec benefacta
forensibus calumniis cogitamus; et cum omnibus laudeiilur. Sed ad hxc respondit Apostolus:Si iiaesl,
xqualiler legis dala sit gratia, gehenna, seu coeli quomodo Deus judicabit hunc niuiiiium { Rom. iii, 6) ?
regna promissa sint, aliide divitiis, alii de viriutibus Deinde si paucos[A/. (acet paucosj quos diciselectos,
nieditanlur. Cumijue dictum sii generaliier omnibiis solos sancios exisiimas : qui vocati sunl, reprobos
Vominum Deum tttum adorabis, el illi loli lerviei i)icis, quomodo idcm apostolus Paulus in epido-
113 EPISTOLA VII. AD AMICUM, DE DIVINA LEGE. lli
larura suarum principiis vocaios ianctos vocat, sicul A liciahoininiim facti referunlur. El aposloli, qui hunc
in fronte codicis ad Romaims loquitur, dicens : Omin horrendiim diem impiis ct peccaloribus prxvidere
bui qui sunt Romcs in charitale Dei tocatis sanclis meruerunt, liumiles erant, moriuos suscitanles : et
(Rom. I, 8). Si pro paucispassus eslChrisius, justum nos supra oiniies erigimur, qui peccando quoiidic
esl, ut pîuci mandata Christi cuslodianl. Si autem iiosmetipsos occidimus, non respicientes in noliis (le-
indiscrete omnes qui credimus, sacramentum iii Ija- bilem iiifirmamque naluram, quae nec in advcrsis
ptisnio passionis accipiraus omnes xqualiter re- : si foriis est, ncc in prosperis aliquando secura. Si iii-
iiuntiaraus diabolo et mundo:$i omnibus haud recie temperate cibns sumpius, aut immoderate polus ac-
viventibus gehennx poena promitiilur omnes debe- : cepius, leveiii corpori febriculam concilarit, dcjici-
museadem diligenlia et cavere prohibila, et explere mus animum, affligiraur, suspiramus : nulla ciiri»
praecepia. Scimus quidem mulias esse apud Patrera tuncest saeciili, nulla villarum nemo de patrimo-
:
in coelestibus ronnsiones ( Joan. xiv,2 ). Sed raan- nio cogilat, nerao de foro : omnes calumniae, omiiia
sioDum justitia justiores mansiooes differre : sicut et lucra in periculis corpcris conquiescunl. Currilur ad
sleliam stella, dixit Apostolus, esse clariorero. Sed medicos, et pro remedio carnali promiituntur mu-
stellam cum stella, non lapidem comparavii ;
quia nera, auruin, argentum : interdum etiam mancipia
lerrenus Inpisinter coeleslesstellasesse nonpoierai: B traduntur, ei peiie totum patrimoiiium, aut negligi-
•icut iiec peccator iiiter jiistos in regno ccelorum. tur, aut donatur, ut consulalur vitae quandoque per-
Scd sunt quidam gradus glori.-e inter justos in ccelo: iiurx : et pro aeierna saluie omnis admodum homo
sicul el iiiler peccatores gradus poenae : Sed sicut negligens est, oranis avarus : illic omnis frugalilas
alia eum, qui fratrem fatuum dixerit, alia eura qui largiioris, aiiirai tenaciiate constringitur, ubi proni-
racha, torraenta cruciabunt : ita et in regno, alia ptior volunias et copiosior largitas deberet operari.
Paulura apostolum, qui ui alios salvos faceret, omnia Ei cum Scriptura dicat : Solite diligere mundum, ne-
omnibus facius est .-
aliaeum, qui se vix xdificare que ea quce in mundo sunt ( I Joan. n, 15 ) : nos sic
poluit, laicum gloria manebit. Sed utinam consen- raundana coiicupiscimus, sic araamus, quasi aliquid
liara paucos esse, qui Dei mandata custodianl: verum nascenles iiiiulerimus in sxculum, aut recedentes dc
limeo, quia pauci sunt, qui Del credant in veritaie sxculo nobiscum auferre possimus. Nemo ad brevi-
judiciuro. Ecce si nmbrato repente de coelo, solis latem lemporis,nemo adnaiurx respicit condiiio-
claritas nostris aspeclibus denegetur, et productis nem, nemo considerat, nemo retrectal vana esse
in nostram hurailitatem nubibus, pluviae lerris im- omnia, quae aliquo fine clauduniur. Si autem cunti-
mineant : si commotis ut assolet elementis, in rotara gerit, ut inter cxteros languidum visit.intes, aut cle-
sai currus tonilrua conciteniur, et hinc inde fulgo- C ricus, aut sacerdos, aul eiiam laicus Dei servus ad-
rum jacula palpebris terribiliter objecia coruscent, veniat, rogaiur ut oret : et qui sxpe pro nihilo con-
quaraquamin consuetudine ista conlingant:paverous, temptus fuerat, necessitatis lempore supplicaiur, ut

oonlremiscimus, et proni ad lerram, deposila siiper- precibus suis commeatum vitx longioris obtineat.
bia, cervices submittimus. Quid faciemus in illa die Sic causa discriminis, qux vicina timetur, duro de-
miseri : quandu revolulo coclo cum angeiicis virtuti- specla eJiguntur, et preliosa vilescunt, vitx illius
bus, igneus Dominus totus adveuiet : quando caden- qux post moriem permulatio Gguratur : ubi jam et
tibus desuper stellis, sol in tenebras, et in sanguinem Lazarus pauper recipitur in requiem, et dives in
luna muiabitur : quando monies sicut cera lique- hac viia pomposus vexari fertur in poenis. Et cum
scent : qiiando terra ardebil, et arescent flumina, et sic Dominus, aut sanclorum moius oraculis, aut crea-
maria siccabunlur, et contra rerum naturam, con- turx sux beneficio, aut medici arle conferia miseri-
sumpto divinitus humore, ariditatem in aquis ignis cordia reslituat saniiatem,citosuccedenle oblivione,
operabitur : quando peccatores diceiit raontibus : Ca- in conirarium omnia permulantur. Timor in insolen-
dile super nos : et collibus, legite nos ? Quando voca- tiam, gratia veriiiur iu contemplum : et quasi nihil
bunt horaines morlera, et vocata non veniet ^quando umquam incommodi senserimus, aut qui revocari
discriminaverlentur in vota,et quodseraperoderunl D rursusad lalia neqiieamus, rcbellamus, efferimur, et
homines , concupiscent ; quando illud implebiiur concessum ad pGenilentiam vitx spatium negligimus,
tcmpus, qiiod lugubri Jeremi^f prxdicit affeclu, di- nec poenilendo prisiina lacrymis peccata diluimus,
cens : Respeii in terram : et ecce non erant luminaria. sed peccaia non poenitendo cumulamus. Legamus
Vidi moniei, et ecce erant trementes, et universi colles Isaiamprophetam(Jsa.xxxviii,4),elnece$sariuraEze-
turbati. Intendi aciem, elecce nonerat homo,et omnes chix regis aptum huic causx quxraraus exempluin :
volucres cceli pavebanl. Vidi, et ecce Carmelus deter- cui raoriluro anni quindecim ad superiorem viiam
tus, el omnes eiviiales succensce igni a facie Domini, propriis fletibus , et prophelx precibus augentur.
el a (acie irce indignalionis ejus:etinlerieruntuniversa Quique accepla tanli muneris gralia, non peccatis,
-fer. xiiii ). non volupiatibus, non deliciis, sed soli Doinino in-
{
\lll. Veriira ne ex suggeslione diaboli hxc ad ler- dullum vitx spatium, humilis et sanctus exhibuit.
rorem, non ad veriiatem dicla credercntur, dc prx- IX. Veruin, quia tibi, linnorabilis et dilectissinic
leritis fuiura probantur, quaiido talia iii diluvio, in parens, per novam gratiam uninis lacrymarum causa
Sodomis, in ^gyplo, in Jerosolymis sxpe ob de- detersa est, agc, cave, currc, festina. Age, ul in spi-
H5 S. HIERONYMI OPERUM MANTISSA." 11«
ritualiUU proflcias. CaTe, nequod accepisii bonum, A credidi subnectenda : donec de cxteris, qux ui.aS'
inrauius et negligeiis custos amitt.-is. Curre, ui non solciit, le nioveDt, prrsens si jusseris cuni prxsenlc,
iiegligas. Fesiina, iit celerius compreliendas. Siqui- remoia omni aniinosiialis cunleniione tracieiuiis.
dem Paului jam Cliristi calenain pro Evangelii an- Disisli enim, ni fullor, hoc jure le mala nialis re>l-
nuiitiatione circnmferens , nondum se comprchen- derc, et cum juraniibiis jurare debcre, quod ali-
dissedicebai (P/ii/. iii, 13), quamvis hnra sexia, hoc qiiaiido juravit Dominus, aut mala nialis re&tiluil.
est inedia xiale Uomini vineam operaturus, quasi Srio prinium non omnia nobis convenire servis, quus
fervidus opirex ei fldelis, aliorum longain dubieta- Doinino coiiveniiint, ne In comparatibne ramuluruin,
lem*languidumi|ue vincerel teporem. Dum teinpus Dumini videauir injuria. Alioqiiin forsiian reclain ra
liabemus, seminemus iii spiriiu, ul nicssem iii spiri- incipiamiis : cur non de virginibus, sed de mulieri-
lualibus onlligamus. Nec atiendamus ad paleas : quas bus generamiir? Aut cur inorlui iioslri dle tertia non
ventilabrum CUristi cobtinuo separabit a trilico, do- resurgunt? Joravit, scin, s«pe Dominus, qui nos ju-
nec qui veiitiirus est veoiat. Ei juxta Prophetx va- rare prohibuii, nec siaiim ex hoc temere hlasphe-
lieiniom discernatur inter justum ei injustum, et in- mare debcmiis eum, qui alios vetuerii quod ipêfa-
ter servientem Deo et non servicoiein. Sicui eialibi ciebal : quia dici nobis potest, juravit Dominus
Dominus dicit : Ecce qui terviunt mi/ii epulabuntur :
g quasi Domiiius, quem jurare nenio prohihebat : noMt
vo$ vero eturietit. Ecee qui teniunt milii lceiabuniur, quasi servis jurare nnn licet, qui Domini nostri lege
vo$ autem eontrittabimini {Isa. Lxv, 13). Non nos [Al. jurareveiamur. Veruin ne in ejus exemploscandalnm
vo«] inerle» vindictx die» ei relribuiionis inveniat, paiiamur : ex quo lempore jurare nosnolult, aecipse
qui iiiimiiiens iic vicinus esse, ets.xculi ruinisundi- juravil. Et qualiterdejuramenticausa brevisermone
que concurrentibus, et Scrlpluraruin coiitestatione saiisfactum esi : iia etinm ad vindiclx negoilum bunc
probatur. Consideremus quod in liac lerra hospites eumdem seiisum facile prospicig posse suflicere quia :
sumus, peregrinorum more pro diebus novissi-

et aliud nuiic lenipus gralix, iii qno pleuiiudo perfcclio-
inis luhliamus. Vos enim de hoc mundo non estis nis advenit : aliud fuit legls, aliud propheiarum, di-
(Joan. XV, 19), dicitur nobis. Quid ergo in aliena sai- cente Domino : Auditlis quia diclum est anliquit
agimus/ quid lurbamur/ Nemo iii deieriori ei exira- {Maitli. V, 21), ne occidcrenl : ego auiem perreciiora
nea patria pluseligit po-isidere, qu:iin in sua. De liis prxcipio, <|ux in nrdine Evangelii digesia suo loco
tantum solllciiudinerahabere debemus etcuram, qux lecior inveniel. Ex quo enim Filius Dci, filius homi-
ni)biscum iransferre possuinus. Ambiant lerrena gen- nis facius esl : ex qno velus fenneniuro Judaicx
liles, quibus coelestia noii debeiitur. Concupiscant traditinnis esl faclum nova conspersin : ex quo agnus
prxsenlia, qui fulura non credunt. Chrislianis divi- C non In figura, sed in veritaie comediliir : ex quo se-
tix et hxrediias, sit divinitas Chrlsii. Nec enim de- cundum Apostolum, veiera traniierunt, el (acta tuiit
hent xgre fcrre, quabi minus a cxieris habeant, qui omnia nova (II Cor. v, 17) : ex quo jussum est ima-
aueiorem omniuin pcrceperunl. Superest, ut acce- ginem terreni linminisdepnnere,et assumere formani
pium in corde Deum honorent ohsequiis, operihus cuelestis : ex eo commorlui viviinus , et virtutibus
celanl, serroone semper et cngitatione fateantur : ut consurreximus in Cliristo.
in adventu ejus, nun cum contumacibus et cnnlem- MOMTUM IN EPISTOLAM SEQUENTEM.

ptoribiis puniantur, sed cum sanctis et Deum liinen-
?!on, «( vulqo crediliir, epislola hmc cst, sed allo-
tibug coronenlur. Hoc sane prudeiiliain luatn pre-
quenlis in Ecclesia populuni Hiiinilia, scu Iraclatvs :
tor, ne me puie» hxc supersliiionis alicujus persua- quod unum iiianifctlo eviniit, Uieromjmiim auctorem
Ego le Cbristianum vulu esse, non non habere. Illud vcro tuni ex cotitineiiti ortiioiiis se-
sione diciasse.
rie, cum prcecipue ex liis cap. 11 liquet : Isliiis mmli
moiiachura dici, et virluieni proprix laudis possi- di»piitalio in psalino iiuper inciilit, et diciuni csl a
dcre iiiagis quam nomen alienum. Quud frustra a iiobis, quoMiodo Deiis cdiixerlt niibes ah eilreuio
Laiinis in lurha commorantibus imponitur, cuin a lerrx : quod ipiideni niinccoginiiir rursum traciaie,
lii qui audicrunt, pleiiissiinc eornni qii;r sciiint,
ut et
Jrxcis soliiarie viveniibus legilime depulclur. Ac-
reminis&intur _
et hi qni aiil non intcrfneruiil, aiit :
cipe ergo, fili, sermonem nostrum, ea simplicitaie 1> „|jiiii s„„t_ contextum sermonis Bgnoscani, ipiem
el veritute qua diximus quia non quxrimus humi-
: iiunc proni valuinius, exhibiiimus. Equidcm auctor.
(fuis'juis ille fueril, sequiorum cerle longo inlervallo
num gloriam, Deus lestis : nec ad hoc loquimiir, ut
lempotum, quwdam subiiide ex Hieroiitjmo deiibavit.
huinanas aniiciiias aucupemur, ne nostrx adulaiio- ut est illud de orhe terrariim, qiii Gr.i'CO oi/ou;i:v>)
iiis sermone, et nos ei alios decipiamus nec ui nos nuiicupatur, id est, inhaliitala
:
el qiiod consequilur :
de David, \n psalnio confessionis tres spiriiiis pus-

apud lioinines aliquid videamur, sed ut apud Deom
liilaiile, lotidem [eir rerbis ex commenlario in Epi-
homines magna mereantur. slolam ad Calalas cap. v, 6, expressum. Ccetera
X. De quxsiionibus autem tuis, ut pace tua lo- quod el Erasmo nolatumesl, ne pilum quidem Hiero-
quar, quia lurbulenlius propoiiebas, ego simpliciter nymiana: dictionii habei, nec utlum vestigium pectoris
illius.
respondere nolebam, quia bellanti dexteram pacis
EPISTOLA VIII.
dare uon polerani : licei etiam prxposierum forte vi-
deaiur, inde aliquid in Goe epislolx reiraciare. Sed De tribut virtulibui.
quoniaui apud Clirislianos non tain ordo quxrilor, I. Tres qnodaromodo virtuies Dei assuraens Pro-
âm profecius, pauca qux libi reor fore necectaria, pfael*, (ortiiudinero, tapiealiaro, aU)ue prvdoiiiiaro,
: ::
in EnsTOLA vm. dk tribus virtutidcs. ns

unicuique earum propria opcra Jislribuil. Foriiin- A raniin, ei indiget eredione , ut in Cliristo omncs
dini (erram, sapientix orbem tcrraruin, prudeiitix vivilicennir. Igilur diipliceni iiitellectiiin ilij nriic
coelum. Auili qnippe Scripturs ordinem : Dombius tradiiliiniis. Unuiii, (|i;oniodo singul.i' .ininix , aul
qui fecit tcrram in forliludine sua, et erexit orlnm in iiilialiitatx sint , aut dcsert.c : alicrum, qiioniodo
sapienlia sua , ct prudciitia exleiidil ca'lum, Kl nos univcrsus (irliis pariter cccidcrit: et in sua prndcntia
igilur in nostra terra (diclum csi qiiippe ad Adani, extenilit coelnni. Nou furtuilo prudenti;i in coeli e\-
[6'en. III, lii]lerra es), iiccc$sariam liabeninsfortilu- tcnsione a>suinpla est. Inveuios el iii l'riivrrli';is
dincm Dei, qiiia absqiie ea impnssibile est nulii^ id dicluni : Doininus sapieiiliii funduvit tcrram, prirpn-
cxseqni ,
qiiod carni repngnat. Cuin autcm nrnrtiti- rinil aulein ciclos prHdeiilia {Prov. iii, 111). ICst ergn
cata fuerint meinbra super ternim, tunc parciit ^liqua pruileniij Dei, qiiam nolo ul cxtra Clirisluiii
spirilus voluntati. Siqnidem juxla Apostolum, Spi- requiras. Omnia quippe quse Dei sunt, Clirislus csl.
ritu gesta carnis morlificautur {Kom. viii, 15) ; Duiiii- Ipse sapieniia ejus, ipse fortitudo ejus, ipse jusiii:a,
nus auiem recit (erram in rortiludinc sua. Si aiilcni ipse saiictitas et redemptio, ipse ( nl ad pr;cseiis
ad bano terram venias, et consideres id qiind in Jnb veniani) cdam prudentia. Sed cuin sii idein in snli-
scriptiim est {Job. xxvi), juxla eir.end;ilissima l:iiiien jacenli, pro varieiate sensuuni, diversis vocabiilis
cxemplaria, quomodn siatuerit eam su|cr niliiliiin, B nuncupaiur. Aliud signilicat sapieniia, aliiid justi-
invenies foniiudinem Dei iii medietate uiundi tcrr;u tia. Quando enim sapienlia dicitur, disciplinis tc
libram sustinere. Vcniam ergo ad orbeni lerrjrum, divinarum huinaiiarunique rerum insliinii. Quaiido
qui Grsece oizovfiivn nuncupalur , id cst , inliabi- juslitia, distribulor el judev meritoruin signlficadir.
lala. Scio aniinrmi inhabilatam, scio (li^serlain. Si Quandii saiiclitis, illa virlus doscribilur, qu:c crc-
ciiim non liabel Denni Palrem : si non liab^l Filiiiin denies Dfo, efiicii sancios. Ita ergo ei niilii prudeii-
dicpiitem : ego et Paler veiiicmus ad eiim, • I maiisio- liam ejus iiitellige : cum docirina est, ct demonstra-
Hcm apud eum fncieinus [Joun. xiv, 2"): si non lia- tio bonaruin, aut m;ilarum rcrum, sive neuir;iium :
bet Spiritum sandum, aniina dcserta est. Habiiaia atqiic iii biiiic inndnin exleiidisse nunc dicitnr (OC-
auiem es(, qnando pleiia est Dco Patre, quaiido Iiim in prudenlia sua. Qnumodo auleni extendalur
babet Chrisinni Filiuiu etSpiritum sancluin. Vernin ccelum, cxleiidente id prudenlia , audi : i|noniaiii
lixc diffcreiiler el varie iii Sciiptnris diciiiilur : in .lon exieiidii verba non aiteiidentis. Asserit quippe
:iniin£ hominis Paireni et Filiuin et Spiriium san- cxtensionem qiiamdam esse verboruni siniililcr, nt
(luin coniinorari. Nam et David iii psalr.io confes- iiuiic dicitnr coeli: jux(a illud qnod in alin loco scii-
sionis Ires spirilus postulal, diceiis : S;)iri(« princi- |ituni esi : Qui exlendit ccelum ul pellem (Ps. riii, '2).
pali confirma me : spiritum reclum innova iii visceri- C Exleiidiliir aiilcm et aniiiia no»lr;i, qu;e priiis fuerat
bus meis : spirilum sanclum luum nc aitferas a nie contr;icia , iit possil capax esse sapienti;i: Dei. Ve-
(Psai. L, M). Qni sunt isli ires spiriins? Principa- riim, ut ad projiositum revertamiir, dixinius de eo,
lis spiritiis, Tater esi : rectus spiritiis, Chrisius esl quod pruiieiilia coeluin lactnm sit : et nuiic allirnia-
siiiritus sanclus, Sidritus sanclus esl. Iloc iii ap- inus eos, qiii coelestein bonruieni pnrtant, esse c(e-
priiliationcin ejiis rei diximus, qiiod liabitata, id cs(, lesles. Si <-iiiin ad peccalorem dicilur : Terra es, et
orbis terraruui , in sapientia Dei fjbricata si'. Sn- in terram ibis : quarc iioii dicalur ad ju^lnni, ciijiis
pienlia quippe auxiliabitiir justo, supcr decem- civita- e^l regnuni ccclnrnm : Cceluni es, et iii coelnm ibis?
les habenli poleslntein ( Eccl. vii, 20 ). Snpienlinm Aut si propler ynl-jov, id est , lerrenum, dicitur ei
aulem cl discipHnnm qui nbjicil, infelix est , ct vana qni port il iiiiaginein, yfi zi, id est, terra rs , el in
esl spes cius,el labores ejits insensuli et sinc fructn, et tcrram ibis (OVii. iii, lil) : cur propler coelestem, ci
inutilin opera cjus, ait Sapientia ,

quse litulo iiiscri- qui imagiiiein coclestis porlat, iinn convenlt d';ci
bitur Sjloiunnis (Sap. iii, II). IJcirco qiianlo possu- Coelum es, et in cocliiin ibis? Unusqi:isi|ue auiein
inus labnre iiii;inuir : ut liabiiata nos(r3 , saplcntia nosirum, a;it cielesiia facia lubti , aut terrena. Si
Dci erigaiiir. Cecidit qnippe et de sublimi corrnlt. lirrcna facia siiiK, ad cognalam slbi^êrrain dedii-
venientibns iioliis in locum isluin iniseriarum. Ce- ' cnnt cuin, qiil lliesîurzat ca iii lerra, ei iion coclo.
riilit habitaia nostra, poslquani pcceavimiis, iniquc l>ursiiini|ue li;cc qu.ê juxia virtuiem gesia sunt,
feciinus, injuste egimus,impie gessimus (Psat. cvi,(>; : ihes.iurlzatnrem suuni aiipropinqnantcni slbi ad coc-
ci post ruinam indiget erectloiie. Si autem iion îs lonini reglnnes subveliuiit. Et eduxil mibes ab ex-
isia senlciilia adduci, communem (olius orbis qu;c- lyenio lcin: {l'sal. cxxxv, 7). Isiiusmoili ilispiilaiio
ramus riiin;im, et posl casum ejus conseqiieiitcr in psaliiin nuper iiicidit, et dicluin cst a liobis,
Deiis erigens pr;cdicetur. quiiiiiodo Deus eduxcrit iiubes al> exircino icrra:
II. Quicumque est in orbe isio, anie erectionem qnod quidein nunc cogimur rursum trailare : iit et
cccidii. Si aulem cecidit, consequenler crigeiidus hi qui aiidicrunt, plciiissiine coruni i]ii c scinnl,
fuit : Nemn quippe sine casn sublevatur. Si .nutein reminiscantur : el lii i|ul ant iinn inicrruciniil, :iiit
erectus esi, videamns qna: ruina pra-cesseritÔinnes obliti sunt, Cdniexliiin sorinoiiis agnnscaiit : i|iii'in
corruiinus per pcccatnm in orbc tcrrarnm. Et Do- tunc, piont valuiinus, cxlilliiiiinui. Dixiiniis aiiieni
niiiius qui crigil clis.is, elcvavit nos jaccnlcs. In saiiclds csse nnbes. Eicnim li.ic qund sci ipiiini c
Adam oiniics inorimur : aiqiie iia corruit orbis icr- Viriffls iiin us'i'.ic inl ii/idi-^ (/'»'(/. xwvi, <li, iion
: .
119 S. niERONYMI OPERVM MANTISSA. liO
test referri ad inanimnles nubc;, sed veritas Dei A cet, soniiuum indicanle concursus, ei fulgura ex-
usque ad illas nubes est, quse audiunl mandaium cussi luminis claritaie. Si intellexisti exeroplum,
Domini, ct noveruiit quo pluvias deferaiii, et a considera nunc nubes rationales. Hoyses nubes erat:
quibus eas suspendant. De his nubibus dicium est Jesus Nave nubes erat. Isti si secum collocaniur, ex
Et mandabo nubibui meis, ne fluant tuper eam, im- sermonibus eorum fulgura roicant. Jeremias et Ba-
brem {Ita. v, G). De his enim quae ex densato aere rucb nubes erant : sermocinentur invicem, ei videbis
conslare dicuniur : si non fuerit pluvia, non prxci- rutilare fulgura. Potes et tu ipse de Scripluris san-
pitDominus ne piuant «uper vineam, aut super ctis in liuDC modum nubium iovenire concursus, ex
quamcumque regionem, imbrem; sed omnino non quibus ignes emittantur. L't autem ad novum Te-
apparent, ut in lertio Regum libro legimus (111 Reg. stamentum veniamus : Paulus et Silvanus dux nu-
sviii, Ai), quando in lempore siccitatis nubes nulla bes in unum convenerunt, et ecce toium mundum
apparuit, et postea juxta prophetiam £lix fulurx Epistolae eorum fulgor illuminat. Fulgvra, et p(u-
pluvise signum in vestigio hominis ostensum est, ti'ani (ecit, et eduxit ventos de Ihesauris suii ( Pial.
aique iia pos( nubem conglobaiam, imber descendit cxxxv, 7). Ergone hi venti, qui super lerram per-
ad lerras. Istis vero quasi sybsislentibus nebulis. flant, in tbesauris Dei sunt, et non horum naiura
jubetur pluviam continere, cum indigna fueritanima B manifesta est, quomodn et qua ratione subsistani?
imbre coelesli, et îcilur : Mandabo nubibus meis, ne Scd sunt quidain ventnrum thesauri, thesauri spi-
ptuant super eam imbrem. Iiaque uimsquisque san- riiuum, spiritus sapientiae et inielleclus, spiriius
ctorum nulies est. Moyses nubes eral, ei quasi nu- consilii et viriutis, spiriius fortiludinis, scientix et
bes loquebatur : Aliendile, cwli, quce loquar, et audiat pietatis, spiriius timoris Domioi, fortiludinis, dlle-
terra termones ex ore meo. txtpectenlur ul pluvia ctionis et cbaritaiis. Potes et ipse deScripturis hns
verba mea, ei detcendanl ui los eloquia mea ( Deut. ventos congregare, et isioruni spirituum iiivenire
5XXII, 1, 2). Si non fuisset nubcs, nunuiuam dixis- tbesauros. Ubi sunt isti ibesauri ? Utiqiie in eo in
set : Extpectentur ut pluvia verba mea, ei descendant quo sunt omnes Iheiauri sapientioe et scienlia: abicon-
nt roi eloquia mea. Quasi nubes dicebat : ut imber diii (Co/. II, o). In Cbristo sedem habent : inde
tuper gramen, el pruina super fenum ,
quia nomen oriunlur hi spiriius, ul alius sapiens sil, alius lidelis,
Domini invocavi (Ibid., 5). Similiter el Isaias, ut aliiis erudiius , ei nlius quodcumque donorum Dci
nubes loquebatur : Audi , cielum, et auribui percipe, possideat. Alii enim per spirilum datur sermo sapien-
terra, quia Dominui locuiui eit (Iia. i, 4). Et quia lim : alii sermo scienii(e juxta eumdem ipiriium : alii
nubes ipse erat, ct sciebat alias nubes comprophe- fidet in eodem tpiriiu ( 1 Cor. xii , 8 ). Eduxit ergo
tantes sibi, ideo vaiicinans aiebat : Mandabo nubi- C nubes ab extremo terrx , fulgura in pluviam fecit
bus, ne pluanl super eam imbrem (Iso. s, 6). Si au- et eduxit ventos de thesauris suis , et iios juxla iiii-
tem jam dicimus qui sint nubes ; videamus qnomodo sericordiam Dei ad lios thesauros occursuros puia-
Deus educat nubes ab exlremo lerrx. Ait Salvator: mus. Et quia plurcs sunt tbesauri : forle juxta or-
Qui omnium novissimus

vult in vobis ette primus, lit dinem resurgentium erit et requies in ihcsauris Dci.
(Marc. IX, 25). Servavit hoc mandaium Paulus, et Quod autem dico , isiiiismodi est : resiiiTectio nior-
iuit novissimus in hoc mundo, dicens Puio enini, ;

tuorum in quihusdam ordinibiis futura est. Ait quippu
noi Deus apoitotos noviisimoi otlindil, quaii mortifi- Apostolus : Unusquisque nnlcm resurget in tiio urdine
ratot, quia speclaculum facli sumus mundo, cl angelit (1 Cor. XV , 23 )

, el noii ul libel niiscenlur ordines
ct Itominibut. Si quis ergo sauCtus cusiodiens prae- resurgentium. Alius ordo eril in illo et iii illo tlic-
tcptum Domini Salvaloris, faclus fueril in bac vita sauro Dci : alius ordo iii alio ct in alio tliesaiiro Dci.
iiovissimus, istc lit nubes. Ei eduxit Deus nubes, hli aiiteni onines tbcsauri uiiimi liabeni tliesauriiin,
non a (inibus lerrx, non a consulibus, non a ducibus, in quosuntnmnes ihesauri sapienii:c el scientiic .nbs-
jion a divilibus, sed ab exiremis terra: Beali enim coiidiii. £t quomodo possideo unain pretiosissimam
pauperei quoniam veilrum eit regnum ecelorum margariiam per plures alias margaritas : sic veiiio
,
(.Wa((/i. V, 2). Vides, quomodo ab exiremis lerra; D ad tliesaurum thesauiorum , et Dominum domino-
cducat Deus nubes ei corporeas nebulas Propicrea .' rum, et regem regiim , cum dignus fuero spirilibus
si volumus uubes lieri , ad quas

pervenii veritas in Dei t'.ie-aiirn commorantibus. Eduxit enim veniot
Dei, novissimi omiiium liamus, ei tam alTcclu
qu;iin de thcinnris siiis.
opere dicamus; fulo «iiim, nos Dcus aposlotus nutis- III. liifaiualus est omnis homo' a leientia (Ptal.
bimot vsleiidit. Qiiod si nun sum apustolus : licut cxxxv, 7). Si omnis liomo infatiialus est a scientla,.
laiiicn iiiibi fieri cxlrcmuni, ul odmciis nubes aii el Paulus homo est, Paulus infaiualus est a scientia.
txtrcmo terrx-, cducat ci mc, oi fulgura iii pluviaiii /:x parte enim, ail, corjnoscimus, et ei pnrle prophe-
laciat. Aiuiit naturalium caiisariim scrulaioics (Ex tamus (i Coi'. xiii, 9). Infatuatus est a scieniia , vi-
Isidoro, Origin. lib. xiii, <";). H), quia fulgiir:i c\ dens per speculum , ct in a:nigmate ,
portiunculain
iiubiuni coHi-ioin; i;ciicrenlur, inorc silitum iliiilo- i|uamdaiu \idens , et si sic cxpcdil dicere, ipsius
rum : quos cuiii couiiiloiuris, id cst, cullisciis sibi, quoquc porliuncuLc parlem mininiam rccogiifisccns.
ignis cxlrilus clabilur. aulem qnid sit infaliitilns c^l

mcdius f\ his :ili|iic ita tuiii Ecoiitrariii iiileliigc :
fulgore paritcr tt loiiiirua nmgirc : louilruo, stili- OHmis/iomoosnVnfm.C»uipaulioiieiietcatoruniJeiu-

;
121 EPISTOL\ IX. AD PAULAM LT EUSTOCIIIUM, DE ASSUMPT. D. MARIÊ. 122
salem, Sodomonim peccaium justiiia est jusiificaia : A tr.tria Snlvator meus ct Oominiis assumpsit, ut coii -
est enim ait, Sodoma cx te (Eieclt. xvi 48). Quo-

, , Irariis dissolvat coiitraria , et loniinncmiir ab infir-
modo eiiim non liabent jusiitiam Sodomorum pec- mitalecjus, et sapienles crficianiur a faluo ejus , et
cata per se , sed ad collationem majorum scelerum in boc inirodii'''.! possiinus asceiidere ad sapieiiiiam
justincaniur : sic cconirario scientia Pauli ad illam etvirtutcm Dei , Cliristum Jesuiii, cni est gloria et
coelestein scientiam, ad illum consummatum elec- virius et iinperium iii sxcula sxculorum.
tionis intellcclum, stullilia repuiatur. Infatualus est
idcirco omnis bomo a scientia. Tale quiddani Eccle-
Erasmus quem passini crilicornm filii secuti sunl,
siastes, ut arbitror, deprehendens elTatus est : Dixi, ,
nou dubitut negare Lalinum fuisse qui hcec scripserit,

iapiens efficiar, el ipsa elongavit se a tne longius qnam sed Grcecum : ex eo scilicel quod ait, Lalinu iitejis elo-
crat , et atta profunditas : quis inveniet eam ( Eccl. vii, quio et infanlium more balbulieniium, se nerdiiiii
:
posse ad plenum verba foimare. Venim lonqe secus

24)?Yolumusqiiiddam,audenierlicet,dicere:quoniam
tolus orationis conlexlus clamat, et qua; continuo lau-
i)oc quod descendit in munduin, evacuavil scipsum, danlur ei Vulgata Latina interpretalione Scriptura-
mundus complcreiur. Si lioe au-
ut evacuatione ejus rum testimonia : ut quin Lalinus tpse fuerit nullut ,
sane dubilem, quamquam ad eam, quam molitur (rau-

lem quod desccndit in mundum, evacuavit se, eva
cuatio ipsa ins.pientia cst
. .... :
,
quoniam quod fatuum n
B , ,
dem pereqrinum se tentare sermonem simulet. iVi/ii/
,
taque ad ^„,„
,•,„,„/„,/ rem est
^,t conjectura illa de Sophr
Sophronio, sca
est Dei, sapientius esi hominibus (1 Cor. i, 17). Si veleri, quodCanisius quoqueprobal, Hicronymiamico,
qui Psallerium, pluraque alia S. Docloris opuscula ex
ego dixissem faluum Dei, quomodo aucupes senno-
Latino refudit in Cra^cum : seu recentiore alio qui ,
num meorum, et semper dediii ad criminandum, ve- circa medium oclavum sceculum , ut nos diximus , li-
nenatas in me linguas vibrarenl? Nunc vero Paulus brum de Illustribus Viris Grcece est interpretatus.
sapieiis, et poiestaieni liabens aposlolicam, ausus est
Hujus auctor sermoiiis, quisquis ille fuerit, cetateni
suam manifesto prodit ex ipso quod ,
truttat , argu-
dicere, omnein sapientiam terrenam, quie in se, quae
mento, atque eo maxime, quod ait, Solemnilalem As-
in Pelro, qua; in caeteris apostolis erat, quae in istum suniptionis Virginis celebrari iii Ecclesiis
beala;
mundum descenderai , stuliitiam esse Dei (I Cor. compertum enim cst, ociaio demum sceculo hoc capisse
festum institui, neque jani indc in Occidentit Ecclesiis
III, 19). Ad comparalionein quippe illius sapientise,
obtiunisse . cum sub noni initium Carolus Magnus in
quam terrenus non capit locus, ad illam sapieutiam, Capitularibus , lib. i , cap. 158 , ita conslituat : Hsb
qua; coslesiis est ,
quae inundi limiiem excedit , hoc sunt Fesiivitates in aiino , etc De Assumplione
Verum sanctxMariae inierrogaudum rclinquimus.
quod descendit ad liomines, fatuum Dei est.
id ipsum faluum Dei, sapientius est homiiiibus. Qui- EPISTOLA IX.

bus hominibus? Non utique stultis, sed sapientibus :
AD PAULAM ET EUSTOCDIDH
dicat licet , sapientes hiijus sseculi , sive principes, G
De assumptione beatte Marice Virginis.
sive vates. Istis sapieniibus saeculi , hoc quod iios
exposuimus fatuum Dei sapientius est. Mirabile I. Cogilis me, o Paiila ct Eustnchium, imo chaiitas
quiddam volumus inserere quoniam sapientia mundi :
Christi me compellit ,
qiii vobis dudum tractatibus
stnltitia est apud Deum et infatuavit Deus sapien- :
loqui consueveram, ut novo loquendi genere, sanctis
tiam mundi , non in sapienlia sua infaluavit niundi quae vobiscum degiint virgiiiibus, Latino ulens elo-
sapientiam , ut esse siultitia arguatur. Neque enim quio, exhorlaiionis gralia, sermonem faciam de As-
dignalur sai>ienlia Dei ad mundi sapientiam conviu- sumpiione beaise ct gloriosa; semper Virginis Marix,
cendanj loia descendere, sed poiius uiodicum, hoc more eoriim qui declaniaiorie in Ecclesiis solenl lo-
esl Incarnalionis sacramentum. Quid iiecessarium qui ad populum : quod uliqiic genus docondi , iicc-
fiiit, qood faiuum Dei eral , ul hoc parvo Ct faiuo dum altigcram. Sed qoia iiegare nequco quidquid
Dci, infatuarelur ssciili sapientia? Non enim valebat iiijungilis, nimia vestra deviciiis dileciione, cxpcriar
«ajculi sapientia magniiudinem in se venientis
sa- morc balbuiien-
quse horlamini afTectu infantiiim,
pientiae sustinere. Verum exemplum interponam, ul tium , qui qunccumque aiidieriiii, fari gesiiunt, cum
perspicue possii inlelligi, quomodo f.ituum Dei, siul- necdum possintad |ileniiin verba forniare : inaxinic.
lam fecerit sapieniiam inundi. Fiiigamus paulisper D fj„jj piopier simpliciores quasque id nie dcproniere
me, qui aliquid puior iiosse, cum iiisipiente ali(|uo
compeHilis , ut habeat sanctum collegium vesirum
ei inerudito confcrre sermonem . qui niliil inielligai,
scrmonc Latino, quibus se occupet laudibiis cadem
iiihil acutae disputaiionis iiiierroget : nuinquid opus die, quibiisve divinis vacet lcciionibus : prKscriim
inibi est ad isiius sinliiiiamcoarguendam, dialectic.-e
cum et cadcm in inuliis fesiiviiatibus , muliorum
ariis callidilaiem ei profundurum sensuum acumen sanctoruin Palrum studia, niiro cuderint eloquin,
adhihere? Nonne ad unius sermonis jatliim vilis el qune de liac qiiidem ubcrius ubique In Scriptiiris di-
niodici, qiii lamen illius inlelligentia; videaiur acer- vinis pradicata lcgunlur. Qiiid eniin aliud son.Tnt
rimus, faiuum euin ei insipienlem esse convincam? Evangclia , nisi Oominum nasrentem ex .Maria vir-
Sic igilur ad mundi sapieiiiiam stultificandain ,

noii giiie? et nninia ejus incrcnienta, qiiousquc fuit in
csl opus sapieniiam Dei desceiidere, et cum ea col- mundo dumiaxat, divinis clTeruiit prxconiis. Porro
liictari, qux deorsum est sapicnlia , sed sufficii la- ab cxordio sancii Evangelii Gabrielem archangcluiii
luum Dei quoniam sapicnlius csi liominibiij
:
: ct colloqucntciii Maii.c didicislis , et deinceps reliqua
iuflrmuro Dei, furtios est hominibus : ci oinnia cuii- omnia plcnius iegistis. Ad pivescpe quui|ue, o Paula,
:
123 S. H1ER0NY.M1 OPERUM MANTISSA. 124

lc lcsie, nalo piiero inler crepundia novi pariiis, et A maniia invcniinr : qiind et Sfaliirire ccrniliir. Ve-
qucrelas nescii ploralus, pro fescenninis , Gloria in ruBitaiiicn quid bnriini vcrius ceiisealur, ainbigiimis.
excelsit Deo, et in Itrra pax liomiiiibus bonte volunla- Melins lainen Deo lotnm, cui nihil impossibile est,
lis : mulliliiiliiiem .ingelorum caiilanlium aiidivi-^li, coinmitiimiis , qiiain ui aliquid ti'mcre delinire veli-
ei radiaiiieni sleilam vidisii. Pasloribiis insiiper iiiiis :iii('lnrit:ite nosln, quod iioii prolicmus : sicull
evangelizanlibus credidisti. Magos pr;clere.i Iria de- ct ib: his , i|iios ciini Doiiiiiio (Evangelio teste) rc-
fcrenles inunera, in visionc licaiis ociilis coiispexisti .'uirci.isse cicdinius. Scd utriim redierint in pulve-
ipsa eadem munera benc intclligcndo voiis omniiiiis rem tcrr.c, cerluni noii habemus, nisi qiiod legimus :
lideDco oblulisti. Nam ei cuin cisdeiii m,igis Dciim Qiiia nmlla corpora sancloiuin qiii dormicraiit , sur-
pnerum in prxsepin adorasll. Scd forie conqiiesia rexcrimt , ac veneiuni in sanclam rimlalcm , scilicet,
me delitorom, >]ui \Al. quodj le prndiderim, cl;im:i- Jcriisolem, el apparueruiit miillis [Matlh. xxvil, 52,
bis. Adquod egn: Si eel;itiim csse volcbas tesieciin- .')3). Dc qnibus profccio nnnnulli docloruin scnse-
scieniia, mibi narr.ircanicpraesepium, ubi pliiiiniiiin riiiii, (t eiiuin in 6uis reliquerunt scriplis, qiiod jam
hicrymata es, non dcbueras : qund ui veriiin f.iic;ir, iii illis pcrpctiia sit coinplcia resurreciio. Falenliir
Clnisli pr;i;coiiia, cliaiiisi voluero adjuraius, iie(|ue cniin (|iiod veri tcsics iion esseiil, nisi etvcra eorum
tiias laudi:s oninino tacerc queo. Idcirco i»x te in- B esjet lesiirrcciio. Uiide ei bcaius Peirns dixisse
leirogent filia;, quas lacie iiulris : tii ea melius rcsc- legiiiir, ciiiii de David loquereinr in lestimoiiium :
rabis, qu.t nescio si per spccicm aliqiiam , aul cei ic El icpulcium, inqiiit, ejitt apud not esl {Act. il, i7t) :
inspiritu vidisti. Unde vos , o fili;r, piilsale iiialrcm qiKisi iion sii ausus diccre . qnoil ipse, aiit corpus
prccibiis, piilsale ad o^liuiii iiivilanlis ainici : si quo- ejus ;ipud iios c>t : scd tantiini sepiilcriiiii quo ciui-
mndn Iniidcin vohis apciianlnr , qii:jc rcserala siint ditus fiier;it : liiic .liiiiil re^nrrcxissc et ciiiii cuin
iiiairi. Vcrumiamen de his qnid plura dicam? Oiiinia o;ciciis saiiclis : el ideo v.iciiiim rcman-isse niaiifo-
Salvatoris gcsla, cl bcala: Mari;i! ob:-equia, nucnon lciiin, iit biinc lieaia; Mari;it ceiiiilur. Qiiod sanefac-
aciiis viia;cx Evangclio diilitistis. Kt iiiiiic quid sn- liim, i.'l ilcalils i|iiibusliliet locis Scriplurarum alfir-
pere^t, ul ali aliqiio doclniuiii ri"qiiir:ilis ? iiiaie coiianiiir : (|uoil lii jnin ciiin Clirisln rcgncnt
II. Dc A-suinplione cjusdeni laiiien bcala; Dei ge- resnsciiali iii a'lerna socicMtc. Quod (ipiia Dco niliil
iiilricis sempcrque Virginis Maria:, qii;ililer assuiiipla csl iinpossibilc) iiec nos de bcata Sl;iri.i Virgine fac-
est, quia vesira id deposcit oralin, prxscnlia absens tiiin iiliiiuimus, quamqiiam r.rnpier caulelam (salva
scrilicrc voliis ciiravi, (iu;i; absciitia pra-sciis dcvo- fidc) pio niagis deîilcrio opinari oporleal, quam in-
liisoliluli , III babc;it sanctum Cnllcgiuni vesiriiiii in coii.^-iille dclinlrc, i;iiod sine periciilo ncscilnr.
die laiii;c solennilalis iininns Latiiii scrnionis, iii qiio C III. Undc (lc liis cx qnilins ccrti siiimis, lanlisper
discal icnnra infaiilia laclis cxpcriri (.liilccdiiiein, ct loqu.imiir ad cxlioriatioiiein vcstrain qii:ilicuiiiqiie
dc cxigiiis exihiia cngiiare : qualiter f:ivciite Di'0, pcr scrmone, ad n'dificalionem et laudem iioininis Dci:
singulos annos lota liicc d.es expciidatiir in bindcin, ut et reIi'îo rniiservctur pro fumulaiii, et devotio
ct ciiiii gaudio celclirctiir : nc foilc si vciicril In ina- angealiir pro aiTcclii : qnoniain liKC est Virgo, qu»
nus vesir.is illuil apocrypliniii, Di: Transilii cjiiMlcn» sola inlcremil iinivcrsam h;Krclicam pravilaleni :
Virgiiiis , diib:;i pro tcrlis rccipialis : qiiod iiiulti

sola piisl Dcniii qii.c nos coiifirmct in onini veriiate,
Latiiioriini picl;ilis aniorc, sindio lcgendi cliariiis a 111-
siiiiqiic coiiiiiieiiilet iiieritis, et precibus aiixilictiir,
plcctnnliir : pr:csi'rtim ciim ex his iiiliil aliud cxpc- ul ct ipsi digiii invcniamiir in cjiis biiidibus. QuoJ
riri pnssil pro rcrio, ni.si qiiod liiHlicrna dicgloriosa si quiriliir pnsi ascoiisioiicin Doniini qiiid cgcril,
niigravil a corporc. Monsiialiir aiileiii sc|>iilcriim iiiinni pro certo csl, qiiia Virgo saiiela corpnrc ac
cerncmibiis noliis iisiiin; ad pr:i'scns iii vallis quamsane angclns ac
ejiis menic pcrm:\nsit : Galiriel, si
Josaphat nicdio, (|u;c v.illis esl iiitcr iiionlem Sion C(clestisp:iranyiiipbiis, inlaclain cnstndivii. Et Joan-
nt moiiiem Olivcli posila ; quaiii el lu, o Paula, ocu- ncs npo-toliis, ai |iic cv:ingclisia, cui Clirisius eam
Ii.> a^-prxi.-ili, iilii in ejns lionoic labiicala csl Ecclc- (lc criire cnmmisit, virgo virgincm servavit, siiisi|iie
sia iiiiro lapiile labiilnia ; in qiia sc|iiilla riii^sc (iit U <>; docrvivil obscquiis : non quod eximius ille sane-
scirc poiestis) ab om;iibus ibiilcm |irx'dicaUir : scd loruni cliorus apnslolorum (lcscjiicril caiii, iincr
nuiic vacuuni csse inausolcnm ccrnciitibus osicndi- qiios post resiirreclionein inlransel exieii», familia-
tiir. Ila;c iilcircn diicrim, qnia niulli noslroriini dii- riiis CDiiliiIil (le Clirisli liic:iriinti(ini; : lanln siquidcm
biianl, utruiii assuiiipia fiieril siiiinl cum corpore, vcriiis, qiianlo ali iiiiiiii plcnius per Spiriliim sanc-
an aliierit iclict» cnrpnre. Ouoniodo :iuieiii, vel ipio liim cuncla didiccr:it, cl piTSiicxcrît oculis universa :
tciiipure, aul a quibus persoiiis sanctissiiiiuin corpiis licct et aposloli per eomdein Spiritiim s;incliim nm-
cjns iiide ablaiuni fiierit, vel ubi transpositum :
nia cngnnveriiit, et in omiiem cdocti pervenerint
ulnimne ri;surrcxcrit , iicscilur : qiiamvis nuiioulli vcrilatem. Quam sane beaiani Virginem, ctsi omiics
aslriicre vclint c;iiii jam rosiisiitalam, el bcaia ciini vciicr;iti sunt discipnli, eiqiie ramiiljbantur affcclu
Cbiistn iniinMrialiiate in ccelcsiilius vcsliri. Qnod ci dilcclioiiis, Juannes tamen ainpliiis ac specialius us-
de bealo Joaiine Kvangelista cjus minislro, eiii vir- qiic iii fincin vilx, qui sibi coiniiiissain acccpil in
gini a Cbrislo Virg» comniissa est ,
plurinii asseve- su.iiii, qnasi iiialrcm filins : cui bciiignns mngistfr
raut : qiiia in sepulcro cjns (ut fcrtur ) iionnisi de crncc : MvVtr, inquil, ecce filius («in ; ad dis.i-
:
145 EPISTOLA IX. AD PALLAM ET EUSTOCHllJM , DE AS^LMPT. B. MAni.C. 1?6

pulum aulem : Ecce maier lua (Joan. \n, 20, 27); A sed de coL-lis. Hinc asceiidisse lcguntiir in cccnacu-
ut virgo vlrgini cohireret el deserviret officiosis- liini.iii quo pasclia dignissinie celebrabaiur : ibi quippe
siine cura adoplionis. Non enlm pudicissinia virgi- inaiicbanl cuin Maria malre Jesu unanimiter asjii-
niias alicui discipulorum reciius quain \ irgini coin- rati in charitate, pcrseveranies in oralione, doiiec
niendaiur ul esset ad invicein grata socieias et llo- iiiduerentur virlute ex alio. Coeperant enim jam
ridus aspecius? necnon e( venuslas coiiversandi orare qiii dudum cum Domino conversantes virtuti-
vernans, alternaiim piidiciiiarum splendoredecora- bus et iniraculis piiscebaniur. Et bene persevera-
lur. Una siquidem virtns virginitalis in amboLus, bani in oraiione nibil hxsiiantes, donec acciperent
sed altera proporlio in Maria : allera quideni, quia munera Spiritus saiicti qux poscebant. Qiios et vn»,
fecundior, sed ipsa. Ipsa vero, sed allera : quia o Gllx, imiiamioi, qu.-R in scliola Cliristi permnnerc
eisi ipsa eademque iiicQrrut>lio, tiimeii fecundilas vovistis : perseveiate in uraiinnibus unanimiler vi-
inlegritatis longegloriosior quam virginiias. Idcirco voiiies, donec intrare possiiis g.iudia xiernx vitx,
ct lecuiidilas iiiillatoiadeiGca esl etvirglnitas. Alio- qno beata Virgo feliciter hodie iniroivit, alternanli-
qui niisquam secundiim nalurain nascendl virgiiiitas, bu^ hymiiidicis angelorum choris intra pascua xtcr-
ubi fecuiidilas prxdicalur : neque fecunditas, ubi iix viriditatis : ubi nna societas civium supernoto-
virginiias iniegra conservatur. Ideoque totura super- fi rum, ubl dulcis solemnilas angelorum, iibi poti la-
cxcellitde illa qiix dicuntur : qula sunt divina at- bores et xrumnas felix et suavis refectio animarum.
qiie inetTahilia. Unde virginitas et fecundiias prolis llodiu gloriosa namque semper Virgo M.iria ccelos
supcreininens noviias est, quamqnam faunianum cer- .nsccndii : rogo, gaudeie : qiiia (ut ita fatear) In-
iiatur r.x cnme quod nascitur. Verunilamen eisi elfablliter subllniata cum Clirislo regiiat in xieriiiini.
niagniGceiitior multiim virglolias in Marla propier negiiia muiidi liodle de terris et de pr.rsenti sxculo
gratix excellenilani ; una lamen integrllas carnls, iiequam eripilur : iierum dico gaudeie, qnla secura
ct una virtus, qux ad invicem taraquam cogiiala so- de sua immarcescibili gloria ad coeli jam pervenlt
cintur. Illncquoque Joannes, quidquid est quod palatium. Exsulkile, inquam, et gaudeie, et If letur
Maria genuit; evangelizando, suo commendat elo- oninis orbis, quia bodie nobis oniiiibns ejus interve-
quio. Veiium, inquil, in principio eral, et Verbum erat nieiiiibiis iiieiitissalns aucta esi. Vobis quoque dl-
apud D:um. el Deut eral Verbum (Joan. i, 1). Iloc ligeiiiibuseam, hnnor, et vlrius una cuiii relii|uls
qiiippe Verbum qiiod erttl in principio, ei apud SLcris virgiiiibus amplior pra:statur el gratia, Id-
Dcuin en>t, et Deus er&t. ipsum genuit beaia et circo, dileciissimx, Ixlaniini et laudaic, quia si
gloriosa Vlrgo M.iria cx se cariiem faciuni. Idcirco Deuin ore propbeiico in sanctls suis laiidarc jubc-
virginitns longe sacraiior, et fecundiias (ni iiu di- C mur, multo inagis eum In liac celebritaie beat;e
cain) inulio inefTibllinr, qaaiii suo potuerit ille ex- .Marix Virgliiis matris ejus oportel cum byninls et
plicare cloquio. Yerumiamen quanto vlrginltas co- canlicis dlllgentius exiollerc, et dignis Deo jiibilire
gnatior virginiiati, lanto beatus evaiigcli.<iia ca'teris prxconiis, ac niysticis honorare muncribus. NuMi
excellentior et vicinior Verbo. Ideu quidquid est enim dublum, qnin toliini ad gloriam laiidis ejus
qiiod Virgo gcniiit, totum prout puiuil iiouio per perllneal quidqnid digiie sux impenMim
gcniirici
Spiriium sancium oubis reservavit manifesiius et fueril, atque soleiniiller altributuni. Ex qiio tiinco
docuit. salis, et valde perlimeicn, diim veslris cupio parerc

IV. Cxternm .id exemplum hum.m.-E viiap, con- profeciibus, ne forlesicut improbus, ita et indignns
versatio ejus pnsl ascensioneni Christi generaliler bndalor inveniar.
ciim apo^tolis rnil qnou.-quc dlsperguntur : sicnl Lu- V. Profecto ciim nec saiiciilas vel facundia suppc
cas meminit , diceiis : Quod regressi guidum a dilei.ul bealaiii et gloriosam Virgiiiem Mnriani di-
monte Oliveli, Jero<-olymara \eiicrunt, et ascende- gne landare queam : quonlam (ut vcrum falear)
runt in coDiiaciilum, ubl manebanlPetrus et Joannes quidquid liuuianis dici potest verbis, minus cst a
Thomas, Bar
ct Jacobiis, ei Aiidreas, Pbilippus et laude cffili : quia divinis est et angelicis excelleiiiius
holomxus et Maitlixus, Jacobus Alphxi et Simon " prxdicata et laudata prxconiis. A prophetls quidcm
Ui omnes, inquii, eiant prxnunliata a pairiarcbis Gguris el .•enigmatibus

Zeloies, et Judas Jacobi : :
perseverantet uuanimiler in oratione cum mulieribus et prxsignala : ab ev.mgelistis evhibiia et monstrata :
Maria maire Jesu el [ralribus ejut (.ictor. i, 12, 14). ab angelo venerabiliter atque ofGciosissime saluiata.
Ek:ce Jesu ascendenie ciim qnibus Virgo vacat in Pixierea qualis etquania esset, ab eodera dlviniius
schola viriuiiim, el mediiatur in lege mandatonim declaratur, cum dlcitur ; Ave, gralia plena, Dominui
Dei, ut et ipsa sitforma disciplinx Cbrisii.eiexeni- tecum : benedicta lu iu mulieribui. Talibus namque
plum perfectlonis virginibus. Conversatur autem cuni decebat Virginein nppignerari muneribus, ut esset
tesiibus sanclx resurreciinnis el ipsa lestis. Conver- gratiapleiia, qux dedit coells gloriam, terris Doml-
salur curo senaioribus coeli iuira curiam paradisi num, pacemque rcfudit, Gdem gentlhus, Uncm viiiis,
sub Spiriius saucii disciplina et magisterio toiiiis viix qrdinem, morlbns discipliiiain. Et bencangcliis
divinx majestatis. Inveniiur prima beata Maria in- ad Virginein Mariain mittitur : qiiia scmper ang< l<s
ler primas summi regis cohorles, quorum viia jam ccn.iia virginiias. Profecto in carnc, pret-r cir-
nOQ erat de lerris , in quibus Cbrisius prtxliabaiur, pcm viverc, noti lerrena viia esi, seJ coelefUs
:
127 S. IIIERONYMI OPEniJM MANTISSA. m

Unde ii) carnc angclicam vium acquircrc, m.^xjuscst A votis omnibiis ccssarc non dcl)Ctciiam qiiilihct pec-
meriliim, quam lialjere. Esse eniin angeluin, fclici- cator a laiidibiis, quamvis explerc iion qiical quod
latis esl : esse vcro virginein, virlutis : (ium linc sentit. Unde sermo divinus cum do pcccalore agcrcl
obiinerc viribus virgo nititur cum grati.i, quod liain Psalinis : Sacrilicium, iiiquil, litudis houorificabil
bctangchisex natura. Utrumque tamen ctcsscvir- me : prolinus addidit : ('( iltic iter cst f/iio ostendam
giiiem et angclum, divjni iniineris esl oriicium, iinn illi salulni-c flci ( Psn/m. XLix, 25) : ac si patentcr
humaiii: Ave, inquii.yrniia p/enn(Luc. i, 28); etbciie dicat, Illiciterest laudis ad aiicriiam laudcmsinc
plena, quia ca;tei'is pcr parics pr.Tsiatur : Marix vcro fine inaiisiiram: scd ncino apprelitndet illiid, iiisi
simul se tota iiiludit plcnitiidn gratia;. Iloc quippe cgo pra.'monsiravcro. 1'ropterea, cliarissimrc, qiiia
est quod David canit : Desdmdet ticut plmia in rW- ilcr salutis nostr;e in laudibus esl Salvaloris , liorlor
lus ( Psal. Lxxii, 6 ). Vellus itaque cum sil de cor- vos el commoneo in bac sacra solciimiiaic geniiricis
pore, nescit corporis passionena. Sic et virginitas Dei Mari:c, nolite cessare a laudibus. Qiiod si virgo
cuni sii iii carnc. ncsrii viiia carnis. Coelcstis |il:iiic es, gaude, quia meruisti csse et tii qiiod laudas
imbcr iii virgiiieunivclliis.placido se iiifudii illapsu : taiituni cura iit sis, qux digiie laiidare possis. Qiiod
inla divinitatis unda se cunlulil in cariiem, quniido si continens et casta es, vcnerare ct lauda, qiiia iioii
Verbura caro factum est: ac dcinde per crucis paii- B aliiiiide constat, ut possis esse casia, quain ex graiia
bulum exprcssum, tcrris omnibus salutis pluviam Cbristi ,

qnx fuit plenissime iii Maria quam laudas.
clTudil, etstiUicidia gratinn luimanisprxslilit mcnli- Quod si conjiigala cerie aut pcccatrix , nibilominiis
biis. WoHiimis, inqiiit, lecum. Mira res et jam ciim conniere ct lauda, qiioniam inde misericordia omni-
Virgine erat, quiad Virginem miitebat Angelum, et bus produxit etgratia ut laudeiit. Et qunmvis non sil
prxcessit iiunlium suiim Deus, sed a Deo iion rc- speriosa lans inore peccatoris, iinii cessare a laude,
ccssit: nec tencri poiuit locis qui oimiibus babelur quia inde tibi promitiitur venin, undc et omnibus, ut
in locis: cl lotiis iibique cst, sine qiio nibil toliim. laudcs. Alioqiii nisi juxta moduliim ingenii nostri
Ergo Verbum Pairis ntimqiiam a Patre discedens, Deum laudare in Sanctis suis sludeamus quomndo :
liomo pro nobis lieri dlgnalus est, secreio suo my- eum secundum quod canimus, juxla muliiiudimyn
,
sterio, quod ipsc nnvit : qui quoniam lotum suscepit magnitudinis (;us, laudare poierimus? omninoquippc
quod esthominis, homo totusest: et totum retinens prxtermitiendum iion csl, quod impleturi suiniis
quod Dci est, omnino aliud qiiain Dcus (qui natus quandoque, sccundum quod dicitur : Beati qui liabi-
est ex Maria) esse non poiuit. Scit enim Deus omriia taiit in domo tiia, Domine, in sacula sceciitorum Inuda-
eipotest. Propterea quia ila esl, scivit sc ac potuit hunt tc (Psalm. Lxxxill, 5). Inierdum vero qiiia
in utero Virginis sinc sui corruptione miscere atque C immensus est-, quod Vl '>or ôssumiis, nec faciin-
unire, ut unus esset Cliristus Deus et homo, una dia valeinus, exsiûamur voii^ et meduUis cordis:
persona, unaque substanlia. Ob-quod Dei genilrix qiiia magnus et bonus est atque immensus, tantus
elecia et prxelecta jure ab Angelo salutatur,et prx- ac lalis quantum ac qunlem ipsc se novit , ore ac
dicatur graiia plena. Vcre plena, pcr quam largo spiriiu conflteamur ad justitiam ct salutcm.
sancii Spiriius imbre supcrfusa est omniscrcatura. Vll.llinc, rogo,omnesparilerfesliviiaiemgloriosx

Ei ideo salis eam devoiissimc primiim Angelus vc- semper virginis Marix devoiissime celebremus quia :
ncratur ei saUitat. Miraiur ilnqiie et ipse qiialisaut h.vc est dies prxclara, in qiia meruit exaliari super
(|iiaiila sit quain saliiUil: non ciiim simplcx, faleor, choros angeiorum , et pervenire iiltra (juam nosirx
vcl consueia luit ista salulatio, sed oinniadmirationc hiimanitatis est nalura. Ubi non siibstanlia lollilur,
digna. Siquidein vencrationis fuil delatio, oblatio sed glorix inagniludo monsiratir, cum clevaiiir in
muneris, fainulatus obiequii. Quia etsi in sanctis dexteram Palris , ubi Cliristiis pro iiobis intrnivil
patribus ct propliclis graiia fuisse credilur : non ta- pontifex factus in xternum ad C(eli pnlaiium. Wjcr,
mcn eatenus plena. In Mariam vero lotius gratix, est, inquam,dies, inquausquead ihrnnicelsitudincni
qux in Cliristo cst plenitudo venit, qiiamquam ali- inienierata maier el virgo processit, aique in rcgni
ler. Et ideo, inquit , bcnedicta tu in mulieribus , id " solio sublimata, posl Christum gloriosa resedit. Sic
est, plus benodicia quam onines mnlieres. Ac per itaquc ubique confidenier sancia Dei canit Ecclcsia,
hoc quid(|uid malcdlctionis inrusum esi per Evam, qiiod dc nullo alio saiiciorum fas est credcrc, ut ul-
Intiim abstiilit benediciiuMarix. Insnpcr graiiam rc- tra aiigelorum ct archangelorum dignitaiem meriio
fudit Chrisii orius, qu;iin non liabuil prius omnis iranscenderit: quia etsi similiiudo lepromittiiur
niundus. Igitur quod natura non iiabiiil, usus ncsci- sanciis, vcritas tamen ncgaiur. Iloc quippe privile-
vit, ignoravil ratio, mcns iKin capil bumana, pavet giuin noii naluix csl, sed gratix beatx virginis Ma-
coclum, slupet ierra,'crejtura omnis ctiam coelcsiis rix, de qua naius est ipse Deus et bomo. Idcirco et
miraiur : hoc tolum est, quod per Gabrielem Marix ipsa plus esl merilis, et non natura quam virgo et
divinitus nuntiatur, et per Cliristum adimplctur. liomo. Unde et si cxtcrx virgincs imitanlur illam
Qua de causa dc tali lantaqiic loqui , me indigniim usquc ad contcinpiuin parlus , et Gabrielis novx sa-
fatcor : sed ct piito quod iicuio sit (|iii prxsuinat, lutationis obscqiiium : dciiiccps lotum divinuin csl,
nisi i|uiquanla sintqi!X paiiduntur, pcnilus i^nor:iI. qiiod operaliim e»t in ca, tesle aiigclo: Quin Spirilu»
VI. Tainen etsi ad lixc :ieino iduncus invenilur, iancliis cl virtiis .illissimi obiimkabit lc. Anlc hoc
129 EPISTOL\ IX. AD PAULAM ET EUSTOClllUM, DE ASSUMPT. B. MARIiE. 150
ipsum sane uterusYirginis.quamvis muiidus.quain- A qii;e cliam meriionim viriutlbiis .ingelorum vincerct
vis impollulus ei alieiius a conlagiuiie \Al. cogiia- digiiii.iiein. De qua rursus idem Spirilus s.nnctus in
lionej peccaii, quamvis sanctus: lamen udiiuc vlli- cisdom Camicis : Qiuv est ista qua: ascendit, inquit,
taic liumanilalis induiiur : ut it.i dicani, ac si lana (/iins; aurora consurgem, pulclira ut liina , electa ut
candidissima, suoque colore dealbaia : ad qu.im sane sol , terribilis ut caslrorum acies ordinata ( Can(.
cum accessissel Spiiitus sanctus, qiiasi ipsa e;idem- VI, !)) ? .<\dmiralur autcm Spiritus sanclus, quia om-
que laiia cum inlicilur sanguine conchylii vcl muri- ucs deascensu bujus Virginis admirantes facii, quod
cis, vcrlitur iti purpuram : versa est el ipsa sine quasi Dovi diluculi aurora rutilans , ascensu suo re-
coil:i in matrem : ut non sit jam amodu quod fuerai, splendcat, muhis frcla ct vallata sanctoruin agmini-
sed purpura verissima ad indumentum ct gloriam bus. L'nde dicilur, lcrribilis ut castrorum acies ordi-
suinnii regis divinilus aplissimc dcdicata: ut nulli nala. Siqiiidem terribilis suis f.icia virlutibus, nt
deinceps ea uli usu femineo licuerit nisi Deo. Quippc cnstrorum acies adinodum ordinaia: liinc inde an-
(ut iia luquar) beala elgloriosavirgo.Maria co modu, gelornin saneluruin fulta pnesidiis: pulclira ul tuiia,
quamvis dudiim iiicomparabilis essct universis qux iniiiiu piilcnriur qiiam luna, qui.i jam sine dcfeclu
sub coelo sunt virginibus, ul decenter possei in se sui curuscat, ccjcleslibus illuslrata fulgoribus. Electa
.'>u>cipere diviniialis adinixtioncm , salva ulraquc B ul •iol, fulgorc virtulum, quia ipse elegit eain sol
naiura : tamen ciini gratia replctur , cum Spiriiu jusliiix, ut nasceretur ex ea. Ad cujus profecto
sancto perfunditiir, cuni virtolc Altissimi obumbra- e\se'|uias (quanium fas esl credere) lamuljbantur
Inr, fil preiiosior meriiis , celsfs sablimior (astigiis, angeli, ct universa; coelorum congraiulabantur cu-
pulcbrior sanclitate, glorinsior siiorum prxrogativis ri.-c. Necmiruin, qiiia lionor maternus ejus est, qui
nieritoruin : iia iii nullis jam uslbus sit ipsa cadcm- est iiatus ex ea : qucm oiiinis coelorum ordo vene-
que mancipanda nisi divinis. Unde, o sanctissimoe raiur ei adorat super se elcvaium cum Patre in sede
\irgines, elsi imitari oportet tantam ac t:\Iem virgi- majestaiis Domiiii. Legiiiius eniin quam sa'pe ad
nom, lamque prxclaram venerari : inulium tamcn funera ei ad sepulturas quoriimribet sanctorum an-
cunvenii, ct ulira ai.geliiam quodammodo digniia- gelns advenissc, et eiscqiiiis coium obsequia prxsti-
lem, quanium fas est, cum gaiidio laudibus eam di- tisse : iiecnon et aninias eleciorum usquc ad coelos,
giiissimis cfTerre : qux, ul diximus, non teinere per cum liymnis et laudibus delulisse: ubi et utriusqiie
r.lirisli graliam siipcr cboros angeloruin exaltata, sexiis cbori commcniorantur frequcnier anditi, lau-
devulissime liudie prscdicalur : qiiia pr;eccssit eam dcsque ceciiiisse : interea et quod perspicacius est,
Duminus et Salvalor nosler e\ ca vera lide geniliis mullo nonnuniquam luinine eusdem resplenduisse;
ad coelestia : ut pararct ei, sicui ipse suis repromisit '' insupcr et adbuc vivcntes in carnc, ibidem iniri odo-
disciptilis, in:vtlicreis mansionibus locum. Ilinc qiio- ris fragranliani diiitiiis perscnsisse. Quod si ad re-
que David piopbela olim gratnlabiindus Cliristo ca- creandam spcm, dilectiisiiiixlili*, et corrobnrandani
nit : A sumnw, inqiiit, coeto cyressio ejiis; cl occursus liilem interdiim astanliuin, Salvator nnster Jesus
ejus usque ail summum ejus (Psalm. xviii, '). Ascen- Clii istus, ob nierila siiorum amplius comprubanda,
dil ergo eamdein glorlam resumplurus, licet non talia et taiita digiialus est cxliibcre per siios cocli
amiserit, quam prius babuerai anicquam mundus miiiisiros circa deliinctos: quanlu magis crcdcndum
licrei. Ascendit ct prxparavit buic sanciissimx ct esi bodierna die inilitiam coclorum cuin suis agmini-
gluriusissimx Viigini locuin immortalitatis, ut cuni bus fcstlve obviam venisse geniirici Dei, eamqiie in-
eo rcgnare posset in pcrpeiuum. genti lumine clrcunifulsisse, et usqiie ad llironum
VIII, Et bxc est bujus prxsenlis diei festivitns, in olim silii eiiam anie niiindi cunsiitutlonem paraium,
qii:i gloriosa et feli\ ad ;ctliereiini pervenil tbala- ciini laudlbus et canlicis spiritualilius perduxisse!
miiin. Quxprofccto feslivitas, siculi licata Maria iu- Kiilli dubiiim, oinnem iliain cffilesiem Jerusalem,
i'unip:irabilis est virginibus cwtcris, ila incompara- liinc c\siiltasse iiictlabili hclitia, lune jucuiidatam
bilis est omnium sanciorum fcstivitaiibus: et admi- esse in:i'Slin':ibili cliaritale, tnncquecum omni gratu-
randa est eliam angelicis virliilibns. Prupter quod I^ lalioiicjubilassc: qiinniamfeiitlvilasiixcquxnublslio-
ex pcisona supernorum civium in cjiis asceiisiune die ri:vulviuir aniiua, lllls nninibus facla est cuntinua.
admirans Spirilus sanclus, ait in Cniiiicls: Qiice esl IX. Nec iniincilio : crediliir eiilin quod Salvator
isia quw ascenilii per deserlum, sicut virgula fumi ex omiiiiiiii ipsc, qiiaiiium d.itiir Inielligi, per se tutus
aronialibus (Cant. iii, C) ? Et benc qiiasl virgiila fuiiii, fesilvus oceurrlt, et cuin gandlo earo secum In
quia gracilis et delicala, quia divlnis exteniKiia dl- tbroiio collocavlt. Alias autcm quoinodo implevisse
scipliiils , et concreniata inius In bolocauslum in- crediuir qund iii lege ipse prxccpil Uonora patrem ;
cendio pii nniuris, et desidcrio cbarilalis. Ut virijula, tuuin et malrcm luam (Jlnllli. w, i) ? Porro quod
inquil, fumi ei aromatibui: nimirum quia multis rc- palrem bonoravcril, ipsc tesliscst, cmn ad Jud:eos
plela est vlrlutum odoribus : maiiaiis ex ea Iragrabat ait : lCgo ijlorium mcam non quicro : esl qui quccral
tuavissimus odur etlain Siiiritilius angellcis. Ascen- et judicet : sed cyo lionuriftio Patrcni meum, et vos
debat uulem Dei genitrlx de deserlo prxsentis s;e- inlionoraslis mc (Juan. viii, t9, .".0). Dc malre vero
cull, virga de radice Jesse ulim exoria : sed mira- Evangelisla .Ciim reiUret venicns, ait, Xazurctli, erat
Laiitur elcctorum anlmx ytx -ûdio. nu;i:nam cssct (ubililus itlis (Lnc. ii, o\). Sed alia csi nalura, qua
:
i3l S. Ilir.lUtNYMl OPERUM MANTISS.\. m

Deus Pater secunilum sc lionoraiur, alin qii.i idcni A Intnn) misericnrdi.i, et justiiia, qux de ccelo pro-
|)3reniiûs siibiliinr. In utraqne tnnnMi uniis idem- spexii : ct idcn immaculata, quia in nullo corrupia.
que Chfisius cecie crediiur : eo quod Verbum ciro Circumdedii enim virum in uiero, sicui Hieremias
faciiim csl, et babiiavii l'i nobis , uiins Emmanuel, sanctus tcsiaiur, non alinnde acceplt. Fade', in-
fit
quod esl, nobiscuni Dens. Ilaiic qiiip)ic niiinncin Jl- quil, Dominus novum ruper (crrnm, et militr nrflim-
vjiitalis atqiie hunianilalis inconfusain aiqnc iiidi\i- dnbit tirum (Hier. n, 32). Vere novum et omnlDm
?am fldes caihollca servat : qiiem sane intelligendo noviiaium snpereininens novitas virtuium, quando
cngnoscit nsiuralis, aiquc S'.'Cnndum subslaniiam Dens (quem Terre non poiest mnndas, neque videre
cunventio unitalis, nt nei|ue cnnvcrsi» ln aUer.uinim aliqais m vivere possii) sic ingressus est bospitiuro
du.irum Subsianliarum pjiiein recipialur, nec divi» ventrl», til corporis clausinim nescirel : slcqne
sio Sic namqiie credere, bonor.irc esi matrein Do- gesiatus, nt tnms Deus in eo essct, et slc exivit
raii i qnse Ueum nobis genolt el hi>niinem : neque Inde, nt essci (sicul Ezechiel faietur) pnri»omnino
hominein ncque slne homine Deiim scd
sine Deo, , cbnsa. Unde canitur in eisdeni Caniicls de ea :
Deuni ei homiiicin iiiinm ci veruni Jesum Christum. Hortus conclusuf, fons siijnalus, emiutoncs tvie para-
Aliciqui Dei genilrJx dici non posset, quod muiii disus (Csnl. iv, ii). Vere horiDS ileHdaiHim, in qno
lirKrciiconnn negare toirtil snnl, nisi Deam vere ge- B consiia siml univer»» florum geners et odorimenia
nuissel iii&irnatum : ei propterea dnas in Christo Virtutnm : sicque conclusus, ui nesciat Vl»larl neque
recie confiieninr naiiviiaics. Unam videiWetdc patrts corruinpi ullis insidiartim fraiidibDs. Fcns luiqne Si-
sine iniiio, ei sine lenipore sempiK^rnam ei ct)xter- gnatus sigillo tntins Trinitaiis : ex qirafonsvitxma-
nam Deo PairT. AUeram de matre cmn temporc, nat, in cnjns lamine «mne« videblmus Imnen. Qo<;i,
quaiiilo miêraiionem indiiens et mi«t'ficoTdi;im, juxla Joanneni,/p9« «»( iîii t((i(inina( omnent ftomin<tl
spnnianea volunlaie ad nos descendil honio natiis reffte«(*m in hnne rttunA\m {Joan. t, 9). CnjtiS pro-
Dens : »c per hoc juxta veritaicin ei mntris gcslainr fecio emissio meri, supernorum rivhim onmHim est
mern , qui semper Deus agnosciinr. Hinc eiijm paradisus. De iitn nnmqoe venlris agro prriircha
Tlieoiocon eam Teraclitr confliemur, Dci scilicet Isaac longe odorans, aiebat. dicens : Ecee odtr fiHi
geniiricem, necoon el Christoiocon : non qnnd Ver- meisieut oderagri pleni, cui betietlixii Dermmt {Gen.
bom carnem secum det\ilcrit, neque oliin pra.fata; xxvii, 27) t qnamvis pntent parum intelligenie»,
rarni copulatum sil : sed tunc qiiando Verbum cnro quod priores sancti minus de Chrisio lnt£ltererint
faciumestex carne virginis, divinitaiis atqire l:n- mysterium Incarnationls, cnm ei ipsi eadetn salvati
maniiaiis Subsianiia in oterfl ita inconfnse onilur, sfnt graiia.
ul una persona sit Dens ci homn Christus. Bx du(i- C X Unde cnnsbt tempns mfn pra>jnaicasse sacr*-
bus siquidem naturisiine confusione altcrins, non- mento uniti hominis ac Dei : itn u jam esset In ijio
1isi unus Invenitnr Jesns Dominus

manens Dens in per nnit.item personx ab inIi'o rjecull, qm nuuunm
form.i 0^1, qui •cms(fp»um exinitnieit, fvrmam serti etat naius dc Maria Virg'n« : quod multh Scripio-
ttcdpiens (Phit. ii , 7) : nianens nnus idetmjue iii nram declaratur indiciis Ilndc Domhias ad Judxos
forma scrvi quam snscepil : loins (|Uippe Deiis m Aniequam Abrahcm fitretx inquit, ego siim. Quibiis
came Virginls de qua naius est, el lotns homo. uiiqne verfcis ostendh ill (ûl loqueliwtnr \n co iiem-
llinc quoq\ie Aposioius : In quo habitat, inquit, om- per fnisse mysierin nnnaiis. Quam ot conmiendarei,
ms pUniludo divinltalis corponliier {Col. ii,9). Qua- Anteqttam Abfraham fleret, inquit, «jo snm {Jtrni. vnt,
propter, o fili:e, cslote prudeniBt. sicut seiptntts, tt 58). Him, Abraham anttquimfiteref, Anmanilatls est
»imp(i«i tieut columbw {Hiatth. x , 16) : ut ex pru- breviias. Egoottim sum, a-temitas natoTse dcdara-
denti.Tperfect» intelligenilK, annnlum Qdci vestr», tnr : in qua nimirum tr.lemitate jam sc fuissequi It-
et margaritain, pro qua orania reliquislis ,

iiiiegnm quebaiur, persacranieniam sn* inearnalioiiis insi-
inviolaiainquc servetis : iie doiein siinul ei arrham nnat. Quod upflsinliis Judas volen^ .iperlias diliici-
Spirilus sancli (qnod ahsii) perdatis. Diligeniius

iia- dare Jesui, inquil, popatum ex Ai^gypio snuMs^se-
;
nue procurate, si quomudo simplicilas columb*, quac D ctindo eos, qui non credidermt, perdidlt (Jud. i, 5).
fuii in Maria, illsesa inviolalaque in vobis custodia El alibi Paulos : .V«ûe l^nlemu» Chrisium, tieat qiii-
tur. De qii;i Salomon in Caniicis qiiasi in lauJem dam eorum tcnlvvtrunl (l Cor. x, 9) : non qnod jam
eius : Veni, inquii, eolumba mea, imrMculata mea : esset Jesus ani Cbristns naios ex Maria : sed qui:i
Jam enim hiems transiit, imber abiit, et reces»t (Cant. in iilo onico Filio Dei jam uniiaspersoiiae commen-
inquii Veni de Libano, veni, cx>- dabatur, qnse occiilia eral in mysterio. QiioJ et alibi
II, II). Ac deinde :
Tonaberis (ibid., i», 6. 8). Non immerilo igiiiir ve- evidenler Paulns : Qui etegit nos, inquit, anle mundi
eonttitutionem in ipso {Epn. 4) qnia profecto tjnid-
nire de Libaiio jubctur, qui.i Libanos candid;iiio in-
1, :
terpreiatur. Erat euim c.indidaia raiiliis ineritorom qnid Ocus fecit ab inliio, ChTistOB fecit totom per
virtuiibus , et dealbaia nive camlidior Spiritus nnitaiem sacramenti. Ei ideo Jam Jesns erat ih
qui pupnlum edncebat, et Gliristus 1n eo qui

Sancii munerlbus, simplicitaiem coliimbx In nniiii- filio,
quoniain quidquid in ea ge-iuin leninbatur : qiinniam «emper per sacramcnti unita-

bus repr.TSCnians :
est, loinm puriias ei siinpliciias Mari. lacei toiuni lein in Deo fuisse nxm dubiiatur. Alioqni nisiita cr6-
totum veritas et graiia fuit. didcris, aut Cbristus Deus non erll omnino, adt
purius ei simpriclias ,
135 EPISTOL.V IX. AD PAULAM ET EUSTOCHIUM, DE ASSUMPT. B. MARrÊ. 134
conira propliet.-iiii Deus rcicns csse videliiiiir. Sed \ immonefortc suspiceiur, siibregulainiim lingiurura,
ne talibus i|u:iliamur c.iluniniis, scruiaiiUx suiit Sjiiritussanctusdiverseaccipiiur: in Hebraeoscilicct,
Scripliir;c, inqiiibus uniias in Cbristo coiiiniendalur ul dixi, reminino genere legilur in Graeco vero, ne :
personae, qiioniam non pr;vjudicat lenipiis, ne unus sexus iii co credalur, jrveOua neutro invenitur : et
seniper dicutur. llinc qiioqiie beaius Petrus loqiiens Laiinninasculinuin esse deccrnilur,
lii
Qiii nimirum
de patribus, ait : Pcr graiium Domim nvstri Jesu Spiriius saiicius bene per Rebeccain iiiielligiiur : et
Chrisli credimu» salvuri , quemadmddum el illi {Act. ideo totuni est iii iiiysterio qnod geriiiir, ui per ve-
XV, 11). Naniqui; illos Dominus soliis ducebat : et siimcnlorumri'agraniianiChristiisaiinuiitieiur:quem
iion eral ciiiu eis Deus alienus
unde ncc nobiscum : nos omnes qiiicumque baptizaii sumus induimur, in
Deus receiis : quia unus idemque csi qui el enruni quo benedixit nos non qiialicumque , sed omiii (ut
ducior fuit, e( oosler per passionem cainis sux Re- ait Apostolus) lciiediclioiie spiriiuali in evetcstibus
demptor ; uiius siqiiidem sua in carne, unus in sa- {Eph. I, o). Uiide cl angelus .Mari;e loquens, a bene-
craniento, atque uiius iii spiritu : ncc ;idiiiliiii ratid, diclione exorsns ait : Benedicta tu in mutieriljus, et
ut aiiiis niius luiniinis , alius filius Dci intelliâliir. beiicdictus fnictiis feiitris {Liic.
tiii i, 28). Ciijiis pro-
Qui iiec tempore praescribitur, nec passione separa- fccio iii spiiiiu longe odorem irabens paicr Isaac
lur : sed lolus Deus iii Clirisluiii, cl Cbristiis in B Ijencdiceballiliuni, in quocoeleslisomnis beiiediclio
Duuni transit, iil quidquid Dei Gliiis est, Cliristus di- mundo effloruil. Et beiie ab eo plenus ager dicitur,
calur; ct qiiidquid iii cariie Cbtibtiis pertulil, id qiiia virtulum virgo Maria proiiuntia-
pleiia graiia
Deus pertulissc recie credaiur alio(|ui si ad ratio- : tur : dc cujusuiero credeiiiibus Irucius vitse elTulsit.
ncra respicias elad sensiis bumanos, nequaquam ila Lt nos (iiiquit evangelisia) omiies dc plenitiidiiie ejus
hadenus poiiieruiii inter sc coiivenire deilas el hii- acccpimus (Joaii. i, IG), gratiain pro graiia. Quapro-
mana conditio : cunveneruiii laineii in Cbristo, et pter obsccro vos, olilia', laleni ac taiitam gratiaiii
unus est cx ambobus Eiiiiiianiiel. Uiide mihi videlur ne in vaciiuni lecipialis, qu.ie csl in Cliiisto Jesu, in
quod alliludliiem lanlii niysterii diligenter inlelligerc qiio est Deus et honio, sic unitus in una eadenniiie
et viderc non polueriiiil, qui aut duos filins cerlc, persona , ut leg iliii- quam safpe in Scripturis diviiiis
aut aliuJ Ciirisiuiii, quam Dei flliuni eiisiimavere. liomo Deo coseternus propler unioiiem siibslanlia;:
Qiiapropier nec nos bominein seorsuni colimus, quod ac deinde Dcus homini videaiur conipassus, ciim
nef.is est, nec adorainus; sed Deum iiiagis incarna- nec inilialis sit boiiio, nec passibilis Deiis, tanien
tum, qui propriuin sibi corpus aniiiiatum univil, ita sic uiiilus esl Dcus siio corpoii, ut nullam palialur
ul Deus Verbiim caro flcret : et non in alium qiiem- fieri iiiter Deuiii et hominein liuiiiniia opiiiinne di-
libet, .«ed in senielipsuin laderet unitas, qui uiius et C sianiiam : ne forte (quod absit) alius filius Dei, et
verus Dei filius semper erai. Idcirco non alium qnaiii alius filius bomiiiis credatur : prxseriim quia Scrip-
eumdem, ipsiiniqiic Dei filium et colimus et.adora- tura diviiia sic cnnnectit et concorpnrat Dcuin ct bn-
mus. Qiii niliil ipse pro assuinplo hoinine est aiiclus, niincni, iit nec iii lenipore lioniinem admudum quis
niliiique quod Vcrbuin caro factuni est, imniinuliis ,
a Deo, nec in passiune possit ab liumine Deuin dis-
vel iminutatus est: et ideo unus idenique seiiipcr cerncre. Unde si ad tenipus respicias, invenies qui-
cuni Dco Pntie Filius adoratiir, iion iiovus, non redem pro cerlo seiiipcr filiuni bomiiiis ciini filio Dei.
cens ex lempore, non .ilienus a natma, vel genere. Si nd passioiieni, iiivcnics semper cum filio hominis
XI. Quod si libi novum videiur, quod pro ic bominem eiinidem Dei filiuin ita uniluin et individuum, quan-
assuinpsit : itoveris quoil hoc seniper ciiin eo et in luiii ad vocem Scriptuia.- pertinel, ul iiec lionio sepa-
ejus consilio luit ut sic fieiet : ct nunc (|uaniln plc- raii a Deo tempore, nec ab hoinine Deus valeat pas-
Ditudo teinporis venit, id factnm est i|iinil in Chrisio sione.
semper facluin fuit. Talibus quippc piiores saiicti XII. Siquidem (ut li.-ec aperiius iniel igatis) ipsius
divinilus afficiebantur odnramcntis, tahbus inspira- Chri.vti veiba disfuiilc : Semo asifn(/i(,inq(iit,in cic-
banlur de Clirislo pnisagiis, quod nascitiirus esset tiim, iiisi qui desceiulit de cceto, plius homiiiis qui cst
in mundo, in quo esset omnium salus el benediclio D i" cff'" {Jonu. iii, l.'>). Quis, qirjeso, cst qui loquitnr?
selernje hxrediiatis. Isnc siquidem siintfidei vestes: Clirislus ulique. Ubi, rogo, lunc eral, quando lix-c lo-
istai qiiibus priores sancli vestiebai.tiir : i-t;i; quas quebatiir? In icria scilicel. Et quomodo se de coelo
Rebecca, iinmo Spiritus sanrtus sccum doini liabuii, anlequam nasocretur desceiidisse leslatur? Eliain ct
quibiis induil Jacoli blium suuin. Alias aiiteni nisi a cuin loquilur, in coelo sc esse latcliir, euiinlemque se»
Spiritu sancto servata; domi et prolala: cssent, qiiid filium lioiniiiis dicil; ciiin utique de ccelo, nisi Dcns
roiri odoris in eisdeni pater Isaac baurirct, ita utdice- desccndere non poluerit : et cum in lerris loquitur,
vestimeniornm fragraniiani: noniiisi unus ideiiii|ue Cbristus fuii. Et lixc cst niira
rel, cum pr.-esensisset
Ecceodor fitiimei,sicul odor agri pleiii, cui benedixit ct adinirahilis novitas, iinmo oinniuin novii;iiuin su-
xxvii, 27)? Seil forie diciurus esl ali- peremincns iioviias uiiitatis. Quain nisi diligenter,
Dominus {Gen.
quis Quid ad Rebeccani Spiriius sanctus peniiiel, cuin prudcns viign, nU exordio sancli Ev;ingclii :iiiiiiiad-
:
multis iii lucis personne proDeo lignrale accipianlur? vertas, magis crrare in oniiii Scriptura videberis di-
Veruraiaineii etspirilus in Ilebrxo iiu\ ,t-i feminino vina , quam intclligerc vcritatem. Coiisiat jgitur
genere diciiur, noo quod sexusiaDeo nionsireiur: unuin euinderaque Christum secuiiduiii ulrasque
«55 S. UIERONYHI OPRRUH UANTISSA. m
formasopcraluin, liiimaniiatisscilicciacdiviniiaiis.ac A piatur, adduciliir. Sic itaque oronia virlulum opera
pur lioc duas excrcuissc operationes. Uperu t;i cst enim cnnsideranda sunl, ut reddamus Deo qux Dei sunt,
ulraque forina vel natura cum alieriiis coinmunione et honiini qux sunt hominis. Quoniam sicui est
quud proprium liabuit : Verbo siquldcin operante unus qui Lazaruni verbo potentix sux vocat, ut
quod Vcrbi est, el carne cxscquenle qua: carnis exeat furas a monnmento : sic idem ipse unus est
eiaot : coiiimunicante ei Hi|iiiilciii Vcrbo iii eadem qui flevit liumaiiiiatis afreciu. Si« quippe cuncUt
operatione, duni et idem Deu^ aique hoino in una oportet considerare : quatenus ct plena divinitas in
substantla vel peisona, sinc divisione aut commix- Christo intelligatur homini unita, et plena bumani-
tiunc crcditur, et prxcogniia iiiia identiias prxdica- tas in Deum assumpta.
lur. Verumtameii bons Verbuni est, el non caro, XIII. Hxc idcirco dixerim tanlisper de fide Incar-
quainquam carnem rationabiliter animatam assuni- naiionis Chrisii , charissimx : qnia ,
quod plures
pserlt : hancqucsibi \AI. lacet sibij unionenaiurali et Orienlalium circuineunt siiis- faecibus obvoluti, mo-
secundum suhstaniiam connivit. Similiteretcaro est neri debuisiis, ne suo obnubilare vos velint obscu-
aniniata, et nnn Verbum : licet Verbi Dei caro con- ritntis eloquio, vcl Grxro lurbine Latinam confun-
specia sii ac vi>a. Ijnde et Joannes: Quod (uit obiiii- dere purilatem. Sunt enim et prudentes virgines,
liu, et quod uudivimus , inquit, et vidimus et perspexi- sunt et faiux. Et ideo, dilectissimx, imilamini,
«111», et manui noslKe tractarerunt de verbo vitte quam aroaiis bealam et gloriosam Virginem, cujus
(I Joan. I, 1) : cnm profecto neroo Deum veruni videre hodie in terris festa colitis : de qua dicitur : Maria
aut tractare possit manibus, nisi per sacramentum autemconiervabatomnia verba hcec (qux deChristo di-
sibi uniii horoinis. Qiix nimirum uniiio lam niira est, cebantur , scilicet) , conferentin corde suo(Luc. ii ,51).
ut disee^ni nequeat. Alioquin quod fuit ab iiiiiio Conferte ergo et vos in cordibus veslris, charis-
Verbum, quninodo recte dicilur hoctotum esse quod simx, qux de ipso eodemqiie Demino caiholice di-
apustoli audierant, quod videranl, quod manibus ciintur : ut et lidem integram servare possitis , et
tractarant : nisi quia Cbrislus unus idenique erat? roalrem ejus debite venerari. Qiioniam nullus honoi
Ac per hoc quod aiidierant, quod viderant, quod ejus est alius, nisi cnm ille jure bonoratur, qui
trartarant,Verbum viix erat et nihil aliud ex :
iiasci dignatus est ex ea. Cxterum rogo quxcumque
duabos naturis quam unum juxta suhsistcntiam vel estis filix, quxcunique matrcs, cogiiate attenlius, et
personam. Ilinc est quod unus idemque maiiens Fi- perpendiie diligentlos, quibus afllciebatur beaia et
llus unigenitus, indisseparatus in utriusque naturis intemerata virgo Maria doloribus post Clirisli ad
conspicitur, et qux suni ulriiisque substanlix natu- ccelos ascensum,expleiis omnibusqax de ipso erant
raliter operabaiur |;4/. opcraturj, secundum unicui- C ab angells prxdlcaia, et a prophetis multifarie mul-
que vel insitam c^seniialem qualitatem , vel naiu- tisque roodis prxsignaia, divinis declarata oraculis,
ralero proprlelalcm : qux in naluram haberet virtuilbus exhibila, et qux hiimanitatis sunt ostensa
singulareniciiiiLOiijunctam, non ageret utique. Nunc prxsagiis. Quxso, si qua sunt in vobis viscera pieta-
aiiieni Enimanuel dum unus est, et in eo ipso utra- tis, considerate qiin cruciabatur amore, quoque de-
qiic. id est, Deus et linino, qux utriusque natiirx siderio xstuabal hxc virgo , duin revolverct aniroo
suiit , veraciter gessit , seciindum atiud et aliud qu:c cuncta qux audierat, qux viderat, qux cognoverat.
gcsta sunt operans. Ergn secundum quod Deus, ipsc Piito quod quidquid cordis est ,
quidquid mentis,
idem egit qux divina sunt secundum quod hoino, :
quidquid virtutis humanx, si toium adhibeas , noii
ideiii ipse qux liumana sunt, seipsuin volens osten- sulliciat ut cogitare valeas, quanlo indesinenier cre-
dere quod Deus idcm ipse et lioroo sit. Et ideo idem niabatur ardore pii amoris : quanlis amovebatur re-
ipse tam qux diviiia suiit agit, quain qiix humana pleia Spiriiu sancto ccelestiuro secrelorum inciia-
biinililer : et non allus quidein miracula operaius mcniis : quia etsi diligebat Christum ex toto corde,
esl, :ilius perpetravil humana, passionesque susti- et ex tota anima, et ex tola virtute, novis tamen
iiuit : sed uiius idemque Christus Glius Dei alque quotidie inflammnbatur prxsentia absens desiderio-
hnminis Clius, qui dlvina gessit et humana : siqui- D ûm afTectlbiis : i:jnio siquidem validiiis ,
quanto di-
dem inseparabiliter atque indivise coiiimunes Cbri- vinis lllustrabatur iiiius visitationibus : qiiam totain
stus habult acilones. Sed inteliigendx sunt ipsorum repleverat Spiritiis sancii graiia : quam totaro incan-
operiiiii quuliiaies : coiilciiiplaniiiinique scinpcr ad ducral divinus amor : iia ut in ea nihil esset, mun-
qiije provcbalur lnimilitas carnis, qux incli-
ci ad danus quod violaret affectus, sed ardor continuus,
nctiir altitudu (liviiiiialis : ila ut pcromnem lextiim et ebrielas perfusi amoris. Kam ei Christus ab hu-
s:iiicii Evaiigelii vldeaiur iiihll car» sine Verbu ininibiii est amandus, ex toto corde, ei ex tota
•a;,'ere, neque Verbum sine carne quidquani eflicere. anima, atque cx tota viriule quxrendus : maxime
llnde qiind concipil et parlt Virgo , sicut non siiie tanicn ab ea ardenlius, cujus ei Doroinus erat, ct fi-
poteiiiia Vurbi est, ita non slnc veriiate carnis quod lius. Foriassis crgo prx niinio .imore, in loco quo
nascitur, quud pannoruih faseiis jacet involutuin, et scpulius dicitur, inlerdum habiiasse eam crediinus :
in pi:esepiu retllnatur. Porro quod stella duce a qiiaienus piis pascereiiir iiiternus amur obtutibus.
Magls adoratur [Matt. ii, 1!), sicut deiiaiis cst : iia Slc ii»mqiie locus mcdius est Iilnc inde conslitutus,
et humanliaiis, cum iu iE^ypiuiii pcr fugam ne ca- ut ndirc possei ascensiouis cjus vcsiigia, ci locuin
:
157 EPISTOLA IX. AD PAPLAM ET EUSTOCHnjM, DE ASSUMPTIONE B. V. MARI.E. !58

sepullurx ac rcsurrectionis, et omnia in quibiis pas- A qnod omnes .nnim x martyrio rnbricala!, enm aeicrnse
sus esl, loca invisere : non qiiod jam viveniera qus- dilcctionis complectuntur amplexibus: et virginiiatis
reret cum moriuis scd iit siiis consolareliir aspe-
, splendore candidatx, ac si lilia in valle hiimilitatis
ciibus. Hoc quippe babct impatiens amor ut qux enutriix, rircurodani eam, venerationis gratia obse-
desiderail seiiiper invenire se credat. Ignorat siqui- qiientes. Recte igitur: qnoniam beata Dei genitrix et
dcm judicium, raiione miiltoties carel , modum mnrtyr, et virgo fuit, quamvis in pace viiam Gnierit.
nescit, nec aliud cogiiare pntest qiiam qund diligit. Ilinc quoque quod vere passa sit, tesiaiur Simeon
Amornon accipit de impossibiliiate solatiuin, neque propbeta, loquens ad eam : Et tuam, inquit, ip$iu$
rx dirficuUatc remcdium. Quoe scilicet benia virgo a»imcim pertrantibit gladiu* {Lue. ii, 35). Ex quo
Maria, quarovis jam in spiritu esset, tamen diim in constnt qiiod supra mariyrcm fuerit. Alii namque
cariie vixit, carnnlibus movebatnr sensibus, et ideo sancii, etsi passi gunt pro Chrisio in carne, lamen
qiinm sxpe lucorum recreabatur visitationibus : et in anima, quia immorlalis est, pati nun poiuerunt.
quem genueral, meiitis compleciebatur ampleîibus. Beata vero Dei geniirix, quia in ea parie passa est,
Deniqueamor Cbristi, desideriuro pariebat ! deside- quae impassibilis habelur, ideo, ut ita falear, quia
rium vero gliscens , quasi novis reparabatur ardori- spiritualiter et caro ejus passa est gladio passionis
bus, iiitantum ut credam nonnumquam, qiiod omnia B Christi, plus quara mariyr Tuit. Unde constai, quia
etiam et semeiipsam transcenderet : qîa omnino plus nmnibus dilexit, propterea et plus doluit, in-
amor impatiens, quod amat, non potest non videre. tanlum ut aniinam ejus totani pertransiret et possi-
Hincest, cliarissimx, quod omnes sancti omnia quae deretvis doloris, ad lestimonium eximiae dilectionis.
merueranl, pro parvis duxere, si Dominum quem Quse quia mcnte passa est, plus quam niartyr fuil.
amaverant , non viderent : sicuti et venerabilis Nimirum quud ejus dilectio amplius fortis, quara
beata virgo Maria, non indignuni pro innumeris et mors fuit, qiiia inortcm Cbristi suam fecit. Nunc
immensis benenciis reddebat interdura obsequium autcm circiimdant cam flores rosarum, indesinenler
saiictit^lis, duro beneficiorum in lerris posita non ejiis adinirantes pulcbritudinem inier filias Jerusa-
polerat videre largitorem : et ideo hodie, dileciis- lem (Cant. v, 7) : in qua posuit rex thronum suum,
simx, ekvaiur super cboros angelorum ut possit , quia concupivit ejus speciem ac decorem : fuitenini
specieni vuliumque videre Salvaioris, quem amave- plena charilate et dilectione : idcirco sequitur post
rat, queni cupierat ex toio desiderio cordis. eam purpuratorum exercitus, cl candidatorum grex.
XIV. Quod si gaudium fit in coelo de quolibet pec- XV. Quam sidiligentius aspinias, nihilviriutis esi,
catore cooverso, mulio magis putandum pro lanlse nihil speciositaiis, nibil candoris gloria;que, quod ex
Virginis exaliationc el gloria, quod exsultaiio fiai ia C ea non resplendeat. Et ideo bene circumdant eam
supernis : cujus nimirum festivilas, omnium super- florcs rosarum, et lilia convallium , ut viriules vir-
norum civium est gratulatio : prxsertim qiiia ejus tulibus fulcianlur, et formositas decore castitatis au-
celebrilas laus et favor esi Salvatoris. Unde credi- geatur. Nam omnis splendor et gloria, quanto illus-
mus, ut supra dictum est, quod non bunc lantum traiur fulgore suo sublimius, tantu apparei prxstan-
diein solemnem ducunt pro ejas bonore anniium, tior clariiate quorumlibet subjectorum, et eximior
venim eiiam continuum et xternum jiicnndiiaiis et prxdicatur. Sic et beaia Dei geuiiri.x, cujus plantatio
Ixtilix ac veneralionis obsequio, cum umni colunt ac si rosx in Jericbo, specialius refulsii, ei caiidor
tripudio arooris etgaudii. Necimmeriioigituromnis virginilaiis splendidius emicuit, cum circumdata of-
illa coelestis civitas congraiulatur et veneraiurjma- ficio charitaiis, subiniultiir illi sanciorum clarilas:
trem : cujus super se adorat filium- regem : ante ut ejus amplius splendor et gluria comniendeiur
qnem trerount potestales, et curvalur onine genu. qux siiper angelorum cboros elevala, jam beala
I)e bujus nimirum ad coelos ascensione', mnlio ad- prxdicatur, et jam beatissima. Nain ahgdorum quani-
miranlis intuitu secretorum conlemplator rcelestium vis celsior natura sit: non tamen gralia major, quia
in Canticis ; Vidi, inquil, specioiamâscendentem, et-ipsiiciatuiia graii.i, ne corroerent, sunt salvati.

quttsi ccHumbam desuper rivos aquarum. Et vere spe- t)iTftei)avid, Verbo fiomint^ i«iuU, cali firmatiswit.
ciosa quasi calumba, quia illius speciem columbx ac el spiritu oris ejus omnit virnueorum {Psat. .\xxn'l, 6).
simplicitaiera demonstrabal, qux super Dorainum Qiiod si spirilu oris ejus omnis virius eoruro sub-
Tcnit, et docuit Joannem, quod hic esiqui baptizat. sistit: consiat beat.im etgloricsam virginem tiatiam,
Et bene, desiiper rivos aquarum, qoiasuper aquam in quam supervenit bpiritus sanctus, ct D.eCSlOtus
refeclionis educaverat eam Dominus et nutriverat illapsus portatum novem mensibus in ulero,;ut cre-
(Ptal. xxiii, 2) : ex qua multi dedifcii rivi, omnein dendum est, 'ampliora promeruisse viriutuiii privî-
irrigant lerram deliciarum, et infundiint horlum vo- lcgia, et perccpisse gratiam' abangelis eiiaro coliuu-
loptatis, ex qnibus quotidie ita ei perfusa beaia Det dataro. Unde et si mirabilis est eorum virius, et
genitrix ascendit hodierna die speciosa valde et ad- firmiias perpeiuitatis : mirabllior tamen in Maria,
mirabilis : cujut odor iticestimabHit erat nimit, et ideo quam obumbravii virtus Altissirai : ut ultra omnem
ineBabilis. Ad cujus profecto fragranliam odoris, virtuiem sit angelicam, quod factum est in ea, et
oronis illa coelestis Jerusalero Ixia decurrit, quam adniirabile cunctis sxculis sacramenium. Ac per
circumdabant Qores rosaram e( lilia coDvallium, eo boc ciiam angelis exinde major prxsiatur graiia,
Patbol. XXX.
139 S. HIERONYMI OPERUM JIANTISSA. 140
cum iastaurantur .ib ea onuiia, quae veiicraiiiur ei A Dci quoil aiii.iils, non nisi in sinu Palris invenitur.
adiirant super se Clirislum regem Duniinuin natum Licet igitur ubique totus sit, et non luiige ab uiio-
ox eadero Virgine. Ilinc el Maiia cunciis lanio vc- quoqne nostrum, tamen Don nisi casto sursum iiau-
nerabilior, qnanin graiiosior : et quanto virlule .\l- rilur peclore. Prope est enim, inquii Moyês, »ii corde
tissimi eitollitiir ad sublimia, laiito clarior resultal tue el in ore llto, tantum eum recio si quxsieris corde
iii gloria. Plenn siquidein gratia, plena Deo, plena (Deut. XXXI, 11). Unguentum cxin:miluin est nnnien
virtutibus, non potest non pnssidere plene gloriam ejus : proptcreu, adolesceniulx, diligite animo, quod
clariiaiis iBternx.quam plenissime acccpit, utmaler pro vobis effiisiim est. Ilubetis nnmqiie, sniiclx vir-
fieret Salv.iloris. Quam viderunt omnes /i/iir Sioii, et gines, sponsum \irginem, vii^giniiaiis et casiitatis
btaiistimant prcedieaterunt , ac reginoe laudaecrunt auiaiorem, qui in:itrcm virginein ideo nlegii, ut ipsa
eam : quoniam laniameam viderunt, quantam nullus omnibos esset esemplum castiiatis, in qna velul iii
narrando explevit morlalium; quanto magis Dciim, speculo rcfulget rurnia virtuiis. Halieli> igiiur in ea
qul talem ac lantnin fecii eam, iit ipse ficret per in»gistcria probilatis ex|iressa, quid primum eligerc,
eam ! Unde David Et homo, inquit, natute$t in

: ea, qnid respuere, quid sei|ui debeati^. Prima ejus virtus
et ipse (andavit eam Aliitsimtis {Psal. lxxxvii, 3). cst fundamentum omuium virlutuin et cusios, Iiuini-
Bcata igltur lalis ac tinia nalivitas, beata et super- B litas ip$a, dc qua gloriaiur : Qnia retpexil. inqiiit,
norum civium soclelas, et admirabilis cliaritatis eo- humilitatem anciilm silce : ecce enim e<i: hoc beaiam nie
rum unanimiias ubi nemo aiigelunim, nemo archan-
: dicent omncs generationes (Luc. t, 18). I^rgo priinum
gelorum, non dico beaiae virgiiiis Mariae, verum ne- discendi incitameiitum , liobiliias est mngistri :
que alicujus sa.MCtorum invidet gloriam sed toium : dcinde merces laboris optiini, fructus bealitudinis.
in allero iiniisqnisiiue possidel, quod gr.itis pnrsiM- Qiiid igitur noliilius malre Doinini, quid splendidius
tur omnibus : ut de omnibiis, ct in o:nnil)iis glorill- ea ,
qiiaro splendnr elegit patern.ti gloria:? Quid ca-
cetur Deiis, iionoretur et Qdoreiiir ab oninibus : nbi siiiis ea, qux ciirpus Clirisli sine contiigione corporig
nnn sexiis, non aitas, non dignilas generis, sed me- generavit? et tHmen iii ea solum liuniiliiaiem respc-
ritorum qualitas sola discernilur : ubi plurimnm xisse Oominum conlitetiir, qu» custos esi cxterarura
stella a stclla differre ciaritate, quamvis omiies in virtuiuni. Collocaverat enim iii tuto sialionis porlii,
suo sinl ordine susciiandi. Quod si esi alia claritas siililiinia ineritorum suorum exercitia : et idco divi-
solis, et alia clarilas luns, ei alia clariias stellarum niius illustraiur. Unde Doininus ait : AA quem respi-
(I Cor. XV, 41) : i<na lamen clariias est ,

qu:i illu- ciam, nisi ad humilcm ei quielum , ac irementem ser-
sirantur oninia. Idcirco beata Pci genilrix, quae adhuc mones meos (/«n. lxvi, 2)? Fecii eiiim quod iuoniisc-
lantis in lerra prxdicntur laudibus, noii inimerito C t-at, et rcspexii bumilitaiem ancilla; sux : unde ct
creditur liodierna die ex;ill:ita el glorincala, necnon beala jam aii uiiini sxculo pixdicalur. Idcirco ci
et clarificata, quantum novit ille qui eam elegii in vos, o lili;c, si verc urgines esse vullis, bumilitJleiii
sua sapientia, qua disposnit omnia. Qiiod si in donio sectamini mairem Domini, qua: se ancilliim vn-
: ei
patris inanciones niult:e suni, credimus splendidio- cai, cordis amore imiiari procuratc, quxdidiiil ab
rem niatri liodie filinm prxstitisse, qnam sibi olim ipsosponso, cui vo,"! devovistis liumHUaiem quam ,
xdifieavit domum, subnixaro coluinnis sepiem : in vosex se docuii. Unde ail idem Oiseiie a me qma : ,
qua domo nimirum parantiir nuptiie Ecclesiarum mitis sum el humilis corde (Matth il, 27). Non ergo hea- .
Dei, et foederaiitur ierrenis Cflclestia. Iu eo namque la Dei genilrix a filio suo Doinino nosiro didicit coe-
ulero Virginis, sponso immortali virginiias consecra- los fabricare, iioii argelos crcare, nnn miracula dei-
tur, ut sit loium coclesiccommercium. Istis insigiiia operari : sed laniumhumiliari, cxle-
XVI. Et ideo, charissimx', cclebrate solemnitcr raque viriulum documeiita , intra humiliiatis cu-
Virginis festum, qua: coelesiein vobis vitain in icrris slodiam aygregare. UiiJe cuni ca seuipcr singula-
ostendil : quoniam qui nuii iiubent, neque nubenliir, runi viriuiiiin piidiciiia coiiies irremola mansit: qiiia
erunt sicui angeli in coelo. Nec mirum si angelis omninn pudor individuus virgiiiitaii esse debet, sinc
comparatiir virginiiaS, qu3 angeloruni Domino, foe- I) qno reiie castiias vera servari non poiesl. Numquam
dere copulatur nuptinrum. Ei si qu3'libet Tirginitas igiiur beala virgo Maria sinc pudoris sui csstode
t.intum erigiliir, utangelis coinpareiur, mullb magis processii,ei ideo si placet vobis, cliariss«nx, lal s
bcata et gloriosa virgo Maria, qux singulari coin- ac tania virgo, place«t ei opus virtuiis, cujus vita
mendaturprivilegio, ct immensodicalurmercimonio. oinnium esl disciplina, cujus mores instituta sunt
Idcirco^ dilecti^simx, amale qiiani colilis, el colite Ecclesiaruin, qiias pr.ecessit cunetos, supcrcmiBct
qiiam amaiis : quia tiinc eam vere coliiis ei amatis, universis. Propierea quxcuinque virgo sibi ab ea
si imiiari velitis de toto curde quam laudatis. Hoic opi;ii pixmiumei iinplorat auxilium, debet imiiari
namque vita vobis de coelo fluxil, quam professx exemplum. Rogo vos, o virgines, rogo ei viduK. Irai-
estis: saprausuin naturx bxcvita est,quain tenetis: viduam niaiiem, exemplar continen-
lamiiii Paiil.im
de coelis veiiit spoBSus, quem sequi cum inaire de- tix ct castiiatis. Iniitamini Eiistocbium, quamhalic-
betis : nec immerito vlvendi usum dc coelo qua^sisiis, tis vobiscum virjiinem , et formosam peifectx irrte-
qux vobis de coelo sponsum pelisiis. Ideo veslra gritatis. Quod si minus in eis esl ,
qnam in maire
conversalio in coelis sit semper : quoniam Verhum Domini, immoqiiiacsl, habclis prole fecuiidaui ci
141 EPISTOLA IX. AD PAILAM ET EUSTOCHHJM, DE ASSUMPTIONE B. V. MARI^.. U2
virginem perpeluam : quia siciit in cnmiiaralinne A laiiien qiiaccumquc j.im soluia csl vinculo, et coelesii:i
Dci, neiiio biMuis, iiact in compnraiimie iiiairis Do- scciaiiir. Idco vidii:c scnipcr viiginilius Lene ropu-
mini nulla inveniiur perfecia, qiiamvis virtulibusexi- laniur, iit ait Aposloliis : Mnlier innupia, et i iiv/o, co~
niiis cnni|irol)elur. Uiiusesl Palcr noster, qui in coe- gil':: qu(V $unt Domini, ut sit sancia corpore et spirilu
lis esi : iinus et inagisier : uiiaest forma virgiiiilaiis (lCor. IX, 5t) : quodanimodo eiiini inaiîsleiiuni vir-
iti Maria, cui vos omnes ut imaginem reformelis in- ginilalis, viduarnm gliscit ct cnntonatiir exemplis,
tegriiaiis, faciem impriincre debelis in sculpluram quae cum viris casluin scrvaverinl ciiiiiiubiiim, iId-
Spiriiiis sancii. Quoniam lisc est borius concliisus, ceiit inipgriiaicm magis virginibus Ueo scrvandaui ;
fonf signatus, puteiis aqiianiin vivenlium (Cant. iv, et quod iiriipentodiii!! non infcrioris viriuiis est a
ib) , ad qiiain niilii piitiierMni dnli irnimpere , nec conjugio absiiiierc , quod aliquando del«ctaveiif,
prxvaluit fraus iniinici, sed permansit sanctameiiie quam conjugii deleciainenta nescire : In uiioqiie si-
et cnrpore, niultis donorum privilcgiis sublininta. quidem giadii foniiudo laudatiir, vi fuelcsiis vii;r
Idcirco liaiic imitamiiii nioribus,sequiinini castitate, pra^dicaliir virtus. Idcirco cogiiarioiiein jani ciiiii
lliijus iniplorate auxilium. Clirisio ulerqiie ordo soriilur. Uiide Diiininiis : Si

XVII. Qnod si me, qui.i ita loquor, priesumplio- quis, inqiiit, (ecerit volunlatem Patris mei, qui in coelis
ni$ velit .Trguere invidoium aliqnis, qund vobis scri- B est, ipsemeus frater ,soror elmater esl (ilallh. xxxii, !j):
pserim : argiiat cbaritateiii aique dilectionem, quia ulii nnn sexus, iinn a;las, rioii conilitin disccrnilur,
roganlibus vobis ne boc quidem incxperius judicavi sed, qui feceril, inquit, volunlalem Patris mei, qui in
negandum. Malui enim excipere ruborem pudoris, cmlis est.
quam non exsequi ju^sinnem vestram quanim pre- ,
XIX. Uiide quia libera facullas cuiiciis prcsialur,
cihiis iionnumqiiam Deus noster obedire videtur :
esiote, cliarissim.^B, ad id qiiod vos Cbrisii graiia \o-
pr.tiseriiin cuin balieaiis vobisciim, qiias imilnri vir- cavit, esiole matres Christi ac sponsa;, cRloie soro-
lutis est, curn quibus discerc polcsiis : affeclum a me res ac propinquiie : quia quod carne non poluisiis,
poiius quam tnagisterium ad laudem hujiis diei re- graiia loium cnndonalum esl vobis. Rt iden diligiie
quisi&lis. Unde excusare non dcbiii propter observan- mairem Domini, qiix vobis sponsum genuit iinmor-
tiam gravitatis, ne inipartirem devoiioni veslrK, qux talem : cujus et vobiscuin soror cst ipsa, qiiia volun-
ninndastis. Quod si docere nequivi, saliem ad laudem taiem palris fecit, ul esset mater. Propinqua quidcm
tnntae virginis exbortari oninino ciiravi : quatenus vobis non carne, sed spirilu : ut uiiilas commende-
non deessem vobrs quem diligitis in die tantoe festi- tur EcclesiiiB, et societas corporis Cbrisil iiitelliga-
vitatis, scd jungerer precibus, jiingerer votis, si quo liir. Ex quo Dominiis : Voto, Pnler, inquil, quia ego
modo mcnte ad ca vobiscuoi elevari merear veslris G et tu unum sumus, ul et ipsi in )io,'ii.s ki;«»i sint {.loan.
Euffragantibus meritis, ad quse pervenit beata et in- xxxvii, 21). Qux profecio unilas per unum roi'dia-
lemeraia virgo Maria. Ecce hodierna die ad illum lorem Dci ct hominum efflcitur. Facile ergo volun-
pra;clarnm ct splendidum tbronuin angelorum, ipsa talem Pairis et vos, ut iinum esse possitis. Ornalc
per bumiliiatem el integriiatem carnis ascendit, unde lampades vestras, eccurrite sponso, qiiia jam ad
inlemperantia olim eximios archangelorum et sii- ostium piilsat, etmairem, si eam diligitis, seqiiiniini.
perbia dejecii. Qnapropter gaudete, gaudete , in> Intus aulem parate et ornate lampades vestras, quia
quam, qiiia vobis via patefacta est coelorum. Quam- filix regis estis. Omnis enim gloria vestra ab iniiw
vis eiiim nobis eadem prnmitiantiir : vobis tamen jam sit, el intiis liabete, quod foris luceai-: neforte inter
praesto suiit, qu.x cuin angelis incorruptionem ser- has solemiiilates priusquam sponsus venial, vestrie
vatis. Qiix licet de hoc mundo sitis, lamen, faveiite lampadcs exstinguantur. Nam celebritas hujus diei,
Deo, jam in hoc mundo non estis : qnia et si s.êculum ROn nisi accensis lampadibus intus etforis recle co-
vo> habere mernit, tenere omnino non potuii. Beata litur. Iden emendum est oleiim duin vacai, ne cuin
itaque Maria liodie j.im ab oninibus gentibus longe sponsus veneril, quod absil, vacu.x inveniamini. Pro-
lateque prxdicalur : et vobis qua; secutx estis exem- pierea qux &ursum sunl sapite, ubi beata pervenii
plum tantx virginis, beatitudo condonaiur ccelcstis. ^ Virgo, et non qux super terrain; quia vestra con-
Qiias non illecebrx sc' ^nt corporis, noii colluvio vCrsatiu, si eslis jani quod vovisiis, in ccelis furede-
prxcipiiai volupiatis, nun tsIus inflammat incentivse het. IIIiic dirigite meniem, illuc abscondite vilam \e-
carnis, immo angelica imilatio delectat in terris :
stram, dunec pertranseat fiiror Domini, quo bcata
quoriim i" futuro xqualitas repromiltitur in coelis. Dei genitrix bodiepervenil : ibi iiamque liabetisspon-
Beaix igitur estis, (ilix, sed et beaix vidux, qux sum, ibi pontiflcem, ihi omnia quxcumque quxsistis.
coclibcm in Christo vobiscum ducunt vilam : quia se- lUuc dirigiie mentem, ut cum Christus Virginis fllius
ciindumApnstolum liberatx a lege viri, sic perman- apparuerit iii flne sxculi, cum ipso et vos appareaiis
seruiit. Beaiior, inquit, eril, si sic permanserit secun- in gloria. Amen.

rium meum consilium. Puto enim, ail, quod et ego spi-
ritum Dei liabeo : evidenler volens exprimere, quid
Fulberti Carnotensis sermonem Itunc esse, vix eue
inierîl intcr eam, qux adliiic est jiincta lcge viro,
dubilo. aul ne vix quidcm. Itli cerle ascribilur in quo-
ei inter eam, qux jam soluta viiiculo beatior prxdi-
dam Htgim Parisiensis Uibtiotli. ms. sub uum. 575i
calur. Quod si uiraqiie bcala, quia in Christo, bcatior «(alim ab isto Pteudo-Hieronyini, que<n niodo riicentiii-
,
I«5 S. HlfcRONYMI OPERUM MANTISSA. 14«

tuus : lumin SanGermaneiiti.qui varia oimscula \ada\on\lA (|uod nudivil , meniit ânctiOcala quod
allero
incompacla conlinet : Inmdsi iii ulroque non de As- crcdidit. Denique laiituin sese ad coeli fastigiuin sub-
tuntptioncsed Ae Nallviinielieauc iMari:i! Vir[;inis, qui
lcvavit, ul Verbum in priiicipio apud Deum, id est
pristinut ejus etl tiiuius, inscribalw, Deiiique et in aliit
libris tub ejusdein auclorit noinine, teste Uudino, in- Dci Filium, de sumnia coeli ara susciperet. Cumque
venitur. Etiain ser,:io 'lOS in Appendice S. Augustini, se per iiiyslicuni divinitaiis arcaiium carni nostrjs
ijui in Lornniensiim plerixque, ut ipsi observanl, vis.
fragilitatique comiiiiscerei, latuiiin homine divinitas,
lidem Fulberto iribuitur, luagnn e.r parle iisdem alque
isle taciniis , verbisque totidein coiislal : ut fucilc ap- ut diviiiitaic iiuinanitas non periret : el siib [Af.
pnreat priorcni illim cpiscopi Cariiotensis lioniiliam
, duin subj velnmeiilo assumptjc carnis abscoiidiiiis,
1'uisse {quod snlemne est id genus elucubrativiiitiui) pro
prciiusiiis ledcmii perditos ,
quam si defensarel
iiilerpotiitoruin dicentium ad populiim arbilrio et caplu
viuiilatam, inque alias subinde (oriiias abire jutsam. ab iinmiiiente liosle caplivos. Immensa pielas, et
supra quani fari possil prxdicanda majesias, viscera
EPISTOLA X. puellx auia sancii Spiritus implebantur : iiinupta
' virginis vulva , Verbi semino ciescente , lurge-
Dc Assumpiione B. Virginis Maria;.
bai. Iteplebantiir, inquani, arcana visccrum sacri
I. Scieiites, fralres diieciissimi, aucloii iioslro Spiriius fecunditale repleta, el erai spes in parlu,
mu!tumnojdelierccondiios,pli)srcdemptos,redeinp- B quia non erat voluptas in coitu. Stupebal prciiosU-
tioiiis noslrse commercium vciiercmur, cl sacratissi- gjma gciiitrix, et apud se tacita rergm novilaie mi-
iimm uternin, ex qiio bomini Dciis iiniius apparnit rabatur. Urebalur xsin cogitationis ab igiie, ei per-
etsi iicquimus inerilis, s.ilteni cclebrcinus obscquiis :
culsa [Al. pcrcussa] rcrum novitate obstupesccbal
snieiites erroris nostri teiiuliras, pariiin ejus fnlgore mirabiliter. Sciens enim suam integritatem, miraba-
ilispersas : qnin qux lioinincs per pruloplasioruin nc- tur vcntris ubcriafum felix Maria.. U genitrix glo-
gligcnliain, primx matris coiilumaci lain arroganlia, riosa, o puerpera siibiiinis, cujus visceribus aiictor
quam gula \At. rcgiilaj perdideraiil, hiijus sacr;c Vir- coeli lerrxque coniiniltitur : fclicia iiscula labris iin-
giiiis parlus, iion suluin restauravil dirula, sed dona prcssa lactentibus, cum iiiter crebra indicia reptantit
contulit senipiicrna : et ideo cunclis pracconiis vene- iiifjiiiix, utpote vurus ex lc filius libi maier allude-
rcmursaluiis anciriceni, qiix duin auctorem suum rci, cuiii verus ex Palrc Doniinus imperarel. Nam
cuiicepit ex coelo, nobis rcdcniplorcin osieiidit in sx- auciorcni tuuni ipsa coiicipiens, edidlsti in lempore
culu : et quia ad vicem cjus, matris nostrx Ecclesix pubeivin, qucm Habueras ante lempora conditorem.
fornia cbnstituitur , ipsa eain inlcr procell:is sxculi Fullx pucrpcriuni, Ixtabile angelis, exspcctnbile san-
frequenler aspiciat, ipsa inter iucursus mundialcs ctis, iiecessariuin perdilis, cov^ruum proOigatis : qui
conlinua oratioiie cunfuvcat. Ncqiie ciiim diibium C posi nuillas assumplx cariiis injurias, ad ullimiim
est, illam qu:i> nieruit pro liberaiidis ferre preiium vcrberntus ilagellis, polatiis fclle, paiibulo affixus,
posse, impartlri sufTragiiim liberatis : noslra inler ut ic veram mairem osienderet, verum sc bomineni,
hxc oralio jugis ad Domiiium dirigatur, ut qui pro pailendo torinenta nionsiiavit. Tii ergo, beata glo-
hunure nominis sni, viscura illa qux .ânctificavciat riosaqiic Marla, inler ista laudabilis, qua: sic meruisti
intravit, qu.x etinin nos ipsi sedulitatc debita vene- donum fecundilalls, qn.-c virglnilalls non amisisti suf-
ramur, proslt nubis ad remcdiuni, quod per eam se fiagliim. Tu cs eiiim benedlcta inler mulieres. Tu
nobis dedil prctlum. prn'.i'ogata cunclis virginum calervis. Tu seqiieris
II. Meriio igiiur beaia Maria singulari a nobis prx- Agnum quocumque perrexerit. Tu virgineos choros
coiiio attolliuir, qii.i: singulare commcrciiim inundo el ab incfintivx carnis illeceliris alienos, per albcntia
prxbuit : meriiu inier feminas liincetiam Ixlabatur, lilia rosasque vernaiilcs , nd fontem perennis vilx
ciim siiigularcni inedicinain pndico alvo gestabat. inviias. Tu iii illa beaiorum felicissiina regione,
Sciebat quidem poiidera ventris, qnx pudorem non primi ordinis dignilateni ndepla es, plantis roscidis
perdiderai casiltaiis. Mirnbnlur parlus insigiiia, qux oberrans, inter paiadisi anioenilates et graroineo<
nulla noverat viri cont:igla. beiie leciiiula virgiiii- clioros tenero poplite pcrjjens, fcliciquc paima violns
las, qux novo inaiidiloquc gciierc et malcr dici pos- D inimarcescibiles tarpis. T» concinenlibus sine fine
setel virgo. Peperiienim a quo concepll, portavli a angclls conjuncta, archangelisque sociata, indcfcssa
qiio creata exstiiii. Slquidcin ipsu est auciur Marix clamiiarc voce, tanclus, sanciut, tancius, noii desinis.
qui esi orliis ex Marla. Sic inenarrabiliter beaia III. Sed qiiid dicnm pauper ingenio, cum de le
M:iria mater et virgo est, qux dum fructum prxgna- qiiidquid dixero , miuus profecto est quam dignitas
lionis extullt, inlegritatis dispciidium iioii incurrit :
tua meretur? Si matrcm vocein geniium, prxcellis :
apnd qunm ita caslcstis providbiitja ncgotii ipsins si formam Dei appellcra, digna exisiis : si nutricem
condilionein disposiiit, iit inagis obedieniiain exlii- coclesiis panis vocitcm, lactis dulcedine reples. Lacta
heret in mandato, cnm lioiiorinceniiani suam cogno- ergo, maler, cibum noslrum, lacta cibnni angeloruin,
sccret ex angelo. Ncqne enim fidem derogat nuntii, lacta euin qui talem te fecit , ut ipse fieret in le :
qux dignitatem inielligit nuniiantis, angelo ei di- qui libi munus fecnndilatis atlulit coiiceplus , et decus
cente : Spiriius sancius superreniel in tc, et virtus Al- virginitatis non nbsiulit naius : qui priusqnam na-
liiiimi o6uiti6rafri( (i6i ; irieoque et quod nascelur ex le scerelur, le maircm creavil, ex qua nnsccretur, ut
tancfum, vocabitur Filiut Dei {Luc. i, 55). Credidit illinc procederet tamquaui sponsus de tlialanio suo,
, ,
HS EnSTOLA XI. OE llONOnANniS rARENTICUS. 116

qiio morlalibus oculis pnssci vidcri. Quanla fuit lixc A q"x adcn csi eonim nicriiis allribula, ul ipsa do \u-
dignatio , iit crearcliir cx te , quaiu creavit : porta- bis cxigal quiid iialun jnbcre noii potuit. Mairibus
relur roanihus qnas formavit sugcret lua ubcra qunqrc dciiilani inipcndile
, :
, reverentiam , quat vobis
qu3B ipse implevit ! Quas itaqiie laudcs chariiaii Dci utcri laborc scivicnies , pondus vcstri corporis lo-
dicemiis. quas graiias ei agemus? qui nosila dilojiit, lerant, atqnc ignoiam portanies infaniiain, biinu.
ut propter iios liomo fieret ut malrcm liominis
, Jalum quciiidain exbibeiit nasciluris. IIIo lcniimro
eligeret, ut uierum noslra; conditionis inirarci, ut non sibi laniiim inater csuril , nec ncceptos .>o!a di-
contumelias nati infantis subiret , atque ciincia gcrii cibos. Materno victu alitnr et ille qui laicl
homaniiatis necessaria sustinerci. Agentes ergo ejiisijue nienibra altcrius comestinne p.iscuniur : iit
qnantum sufBcimus, Creatori nosiro grnias,As- borao futuriis, alienis morsibus salureliir. Quid ipsa
samptionem gloriosissimx Dci genitricis cum gaudio niemnrcm nutrimenta, et tenerx inTanlix dulces in-
celebreinus. Dignum namque cst cum summa ei jurias ,
qiias nulritoris affeclus de suis parvulis su-
grittulaiione famulari, pcr quaro Insignia virginitalis mii? Quid cibos in maire confectos qui feinineis
,
pullnlarunt : siquidem ipsa Virgo exstiiit aiitc con- manantes ex incmbris , lacleum solvuntor in suc-
jtiginm', Tirgo in conjugio , virgo pra>gMns, virgo ciim , et fauccs invalidîs liquido sapore perfundunl.
pariens , virgo lacians et dicia merito mator, non :
b Cogenie iiaiiira . siiinunt infantei de matre qiiod bi-
de mnrilo. Sancts qnippe Malri omnipotens Fillus bani, ei dente non nain, hoc sibi currentibas labrls
millo modn natns virginilaicin absiulit, quam n>- eliciunt , qn6d non sit necesse mordere. Serviuni
seitiinK eleîl. Exsiilteiit ergo virgiaes, virgn poperit roaterna posieris peciora, serviunt ipsis incnnabulis,
Cbristom : nihil ex eo quod voveront putent «xter- nianus et tcrga membris dcvota lacteniinm gratos
minatum , qnia mansii virgo post partnin [.1/. abut artus accipiunl. Optat maier parvulum crescerc, op-
fuecptrieope utqne ad agnovit]. Exsulteiit vidu:i: fe~ tal ciio videre majorem, eumquc numeris juvcnum
stum virginis celebranies : Anna vidua virginem ma- miscere feslinat, numquam sibi forsitan servituniro.
Irem agnovit. Exsnltcat conjugatse sulemnia beatx His tot laniisque prxcedenlibus factis , parentibiis ,
malris freqnentanies : Elizabeihconjugata a virginc . malri tota debox alacrilate serviri. Reddatur naiuru:
imire salniala est Domini. Exsultent et pneri con debitum,reddaiur et posterisqood debetur. Exsolve,
tinentiam voventcs puero. Ipse inlegritalem puer.iiix fili, qiiod debes, et orilcia debiia quallcumquc esbibc
coNsecravit, qvi sux inatri fecnnditaiem altulii, vir- raiaul.itu, qula pareniibus iiemo potest rcddetc qunit
giniiatem non abstulit. Ipsi gloria per infinita sx- debetiir. Humilitas talibas «blala personis, vivcndi
cnla sxcaloram. Amen. tempus extendit : et morte dilata, mulliira DOEtrain
MONITUM IN EPISTOLAM SEQDENTEM. C prorogat viiam, vicemqoe facieniibus reddens, olli-
cia nosira , Domino jnbente , commen Jat : qui in-

Ineerti cst auciorit, qttam nec licet ex breviore itihoc
dietato internoicere , nec videtur, si lieeat , facturus
lantiim iiomen parenlum diiigit, ut selpsum Pairein
eperae pretinm , qui sludiosius inquiral. Calera tam jnsserit dici.
eiidens ett, b( ai< Erasmut, ityli diserimen, nt cujut- li. Irreverens antem Glius, qnii de-Domino ipse
cumque tit, Hieronymi tidefi non potitl.
mereaiur, Salomonis.dicta testantur : C«niume/ii(
EPISTOL\ XI. afficifns pelrem, ei contemnent tenectam matrii, con-
De honorandit parenlibui. funetelw , et in opprobriis etit. Filius dtrelinquens
I.Parenlum meritis subjngans filios omnipntens cuslodire disciptinam palris, medimbitur sermones ma-
Deus , serviendi legem in offlciis posteris dedit , ut lilia:. Maiedicenli patrem et malrem exttinguelur tu-
boc divino coganlur facere imperio , quod doLuit men , el pupilla; oculorum ejus vidtbunt tenebras
pietas suadere : dicente illo in libro Exodi , in quo {Prov. xix). Aiidi , flli , patrem qui te genuit : nec
ita scriptum esi: Honora patrem luum et matrem coDicmpseris quia senuit maier tua. Pareal pairi
luom, ticui prtecepit libi Dominui, ut bene sil tibi : ei liogua, quain genuil, ei m:ilrem sfttm nemo crudeli
si* Itngce vitm tuper terram ,
quam Dominut Deui verbo percutial. Sic te mpiat, fili, juvenilis xiaiis
luui dabit tibi {Exod. xx, 1'2). Audile, filii , saluti' D auciorilas , ut noveris unde sls nalus. Uemento
femm jussionem : et proccepta legis affectu debiti Scfiplurx sentcntix [ils. Ambrot. sancUBJ, ubi, Spi-
amoris Implete. Ser\'ite pairibus, futuri paires : et ritu sanao loqoente , dicinm est: Quia qui malc-
|natres vesiras tenera dibgiie pieiate , ut ei vestrx dixerii pairi aut matri, moilc moriatur (Lev. xx, 9).
conjuges mereaniur mairum nomlne nuncuparl. Ne- Memenlo erô pareuium esse quod lalls es : quoruni
mo pairem asperis verbis Ixdat , non fiat aroara luanibus cremenia sumpsisii. Fauces tux necduiu
dnlcedo. Hoc sii inter parentes et Ulios , qnod ju- lacieum perdideruni saporem ,
qnem llbi pia m.itcr
bente Domino , natnra coniinuit. Affectum sunet infundcns, linguam islam pavit potu corporis. Im-
qaidquid lingux dixerint liberorura. loler cliaras pende debitum pairi mainque servitium : qui num-
conjonctasque personas ,
pieiaiis jura serveniur. quam luos vagitns horrentes, lotum in te Iambet>ant
Hnc niiorom ora loquantur, qnod parenteS deleciat osculis corpus. Sit tibi graia salus Ipsnruin, quibus
audire. Prxheatur palribus nmori mixta formido, cbarior est tua viia quam propria. Redde amnrit
qui primi nobis suni causa nascendi. ExLibete pa- vicem colendx piciaiis. Facia parenium lais cuna-
tribus, Hlii, quod vospqteslas paterni nominis cogil, bulis commoda , ufficiis propriis exsolre. Pari-Dl£i
:, , ,
4i7 S. HIERONYMI OPERIJM MANHSSA. 148
rnim ideo dcl)enl haberi dulciores ,

quia per alios A '"""' «Ti^cop"»» lârbonensem, in quibusdam nutlius
liubei nomen. Deimle in aliis codicibus hubelur inlegra.
rfparari nim possiiiii e; cum eos lex nalurae sub-
iii aliis miitiia. Poslremo non esl veri similc divum ,
traxerit . iiec pairem libi allcrum poieris iiivenire llicromimum. si dc rc laiila, tautmn scripsissel librum,
ii«c mairem. Muutn conjugio nec vilricus paler non alicubi citalurum (uisse, cnm multo brcviorei et
immen matris implere. Nul- levioris argumenti lam frequentercitet.
est, ncc noverca poiesl
lus igiiur liliorura auclorem lucissua: cxdat injuriis.
EPISTOLA XII.
Neiiio parenlibus optet adversa ,
qui liberos [Ms.
SEl) OPUSCULUM DE SEPTEU OnDINIBCS ECCLESI;E.
Amiros. livores] suxsaluli antepoiiunt, Iniolerabile
ncfas est, cj. iMo ore proiervum audire scrmonem, Suriicere qnidem fldci tuoe arbitrorconversationem
.nui illis pulsnri manibus ,
qiias amor diligit [Duo sanciam ,
quain babes in Clirislo Jesu ad sacerdota-
mss.diluii|. Ucnlurum vcsirorum timcle scntciiiiam, lis ordinis dignitatem , urciaiii tibi et angustam iniel-
quam Dominus proraisii ingratis. Merciur enim cx- lectus viam in Doinino reseraro, quia pracedeniibus
ciiatis «ux siibire supplicium, qui parentiim vulius ineritis ac virlutis insignibus, ad hoc orncium elec-
vel torvo visu dcspexerit , et elaiis oculis Ixserit lus a Deo es. Licet in inuliis gratia Christi sine ope-
(iiolaiem. Si qiiidquam sapilis, Clii, eo animo videte ribus comprobetur, el cessante meriio conversaiio-
vcnerabiles facies, quo vos ipsa; conspiciiini, et eo- B i,is ac vitae sola Dei dona fructificieiit. Tainen quia
,
luin labris dulcibus osculis inhairete, quia eorum tu prx cxieris electus a Deo ob hoc com|>robaris
osrula adhuc habetii in membris. Senibus servire qui el legis opera implcas, et commoraris in gralia
peifacile est, qiios nemo potat, nemo nuirit succo us<|ue ad supereminentem scieniix charitatem , iniel-
corporis sui. Foveaiur iiaiiuc parnnium senecius lectu Dei tecum loquente, fesliiianter exisientibus
et factis eorum vicissiludo reddaiur. Ilabel cnim cogitationibus insignibus, hoc vis nosse quod factus
(piamdam senccius infantiani. Videaiil liburi vcsiri es. Totius libi Rcclesia: proiit pra;cipis sacramcnta
i|iiid faciani , vobis vicem siinilem reddiiuri. Imi- reserabo : doclrina; ordincm et locum cusiodiens, et
lainiiii filiuni Macliabxum ,

qui matii morlem sua- quid quiliier ubservare debeas docens : si inodo ad
denli servivit , ei duruin imperium gratanier og- injuriam noii rcvoces novelli exhortatnris iiidustriam
gressus est, nc oflenderet genilricem (II Machab. i). ac le noii piidcat pnulispcr minorem essc duin di-
Maluit fratrum sociari funeribus ,
quam voluntati scis:quia seposito, ut vidcs, privilegio digniiaiis,ha-
mairispbsistere. lia enim malris suadeiilis voluiitas bes de nobis ainplius quod quxras. lit id quod jain
perfecta e?i , iii Deo liliuin faceret nianyrem , ei pridein in consecraiione conseculum te esse credis,
Iratrum coronis compariicipeni. Denique obsequium restat ut capi:is : nc minor inveniaris in Christo,
suum melius, morte probans ,
suasionem sermonis C quam in mundo interim nominaris ac si falsi voca-
matris iinplevit : ei lucem istam moriendo contem- buli inulilis pastor cxislas, cum haecqiix in Domino
rcns, consors mariyruni factus est , ut illa germa- latent sacramenta ncscires. Nos tanien teiicnles in
iiitas iEleriio collegio firmarciur. Ecce quid prxslilit omiii disputaiionc raiionciii , ac lccum siin|i|i('iier fa-
aiiiinus iiiairi siibjectus. Devolus filius obedieiido bulantes , verum te e|iiscnpum aiiimarum dcbere essc
pinniotus esi, qui nolciis maternam aliquatenus Ix- monstrabimus: ul lacius libi ipse judex, lioc quud lo-
dcre pietatem ,
perpctiiam vitam passione snsccpit quimur implere fesiiiians , et nobis eonseniiens , vc-
qiii Doniinum conlitendo , merctur cum fratribus a rccundia et confiisioiie rejecia , eligas abjeeius esse
Domino coram angelis coronari. in domo Dei magis quam habitare in labernaculis
peccaiorum. Sic enim Jcsus ait : Reges genlium do-
MONITUM IN EPISTOLAM SEyUENTEM. minantur eorum, ct qui poieslaiem liabenl , Dominivo-
F.ruditvm prorsus et opusculum, sed
lectu difinum cantur; vos autem non sic: sed qui major est veslrum
fjuod, ut niliil aliud accedat, non esse llieronijmi, ex
fial sicul minor, et qiii princeps est, fiat sicut mini-
siijli discrejwiilia jam conslet. Prodit eliam se auclor,
scquiiiruni lemporum, quod ex Isidoro Hispiilcnsi,
(•v.ic
ster. Quis enim major est, qui recumbit , cn qui mini-
fjiti seplimo incunte swculo ftoruit. nonnulla mutuatur: slrat?In genlibus quidem qui discumbit, major est : iu-
III sunl illa. quir ex libro vii Originiim cap. 12, toli- D ler vos autem non sic , sed qiii miaistrat. Ego aulem iu
dcin fere verbis ad osliarios retuUi : Ipsi eniiii leneotes
niedio vestrum sum sicut qui ministrat. El vos quia es-
claveiii, oinnia iiiius, esiraque cuslodiuiit : atqne
iiiier biiiios el nialos habenles judiclum fideles rc- ,
tis permanentes mecum in tentalionibus meis : ego dis-
cipiunt, respuunl iiifldelcs luiii itla (jum ad quinlum ; pono vobis sicul disposuit mihi Paler meus regnum , ul ',
gradum, seu diacoiios : Siciit in sacerdote eoiisitra-

edatis el bibalis in mensa mea in regno mco , et sedalis
tlii, iia iii diariiiin ininisteril dis|icnsatio iiabetnr.
F.nim vero hitc Isiilornm a nosiro accepisse, quod fa- super sedes duodecim judicanles duoderim iribus Isracl
cil-' opponi possel, wii lantam speciein non liuhet pro- ,
(Luc. XXII 25, , seq.). Etalibi ; Reclorem posuerunt
xim,- autem ub illo noslrum wlale abfuisse, pula ipso
tc, noli cxlolli , scd esto tamquam unus ex ipsis. £t
scplimo ad fineiiivergcnle.vel dcmiiin oclavo .s(rc«/o,
facilc adducar ut crcc.am. .\c sane llincmarus Hheine-i
alibi ; A'oii u'. domineris clcro, sed ut forma sis omni-
'
sis.qiii swculo subscquenle scripsil, non .•iolum epistolam bus {1 Pct. V, 5|. El alibi : Templum Dei csiis , et
Imiic laudal, sed el pro llieroiiymiana liabel : ex quo Spirilus Dei liabitat in vobis. Si quis aulem templum
colliQds, jaindiu aniei fama scriplorum invaluisse. Lau-
Dei liolavrrit, dispcrdet illum Deus. Templum enim
dat ei Microloiii aucior, et subsecuiis leinporibu» alii.
Jn nisn. eifmplaribus, Erasiiio leste, varial liiuliis. In Dei sancfnn est, quod estis vos. (I Cor. iii, IG seq.).
tfonnultis ud Damasuin inscripta esl, in uliis ad Rusli- Quoiiiam ex ipto , ct pcr ipsum,etin ipso sunt omnia.
: ::
149 EPISTOLA XII. DE SEPTEM ORDINIBUS ECCLESLE. 150

ipsi gloria in $a'cula: umts enim Deus noster et Pater A sonaiius curaofficiiquerevccnliajServuniscrviscsse
Domifii nostriJ esu Clirisli , ex quo onmia,el nosinipso, te cimvenit : atque ita Isrit'. iu oiniiibus perdocere :
el unus Dominus J estis Cltrislus ,

per quem omnia, et ut quicuiiiqiie te auJiunt , conversatioiie tua niagis,
nos per ipsum (liom. xi, jU; I Cor. viii, 6.). Sed noii quani sermuiie pruliciaiit. Sic eniiu scriptiim est
in oinnilius est sciciilia, Ccecitas enim conligil ex parie In sapieniia ambulalc ad eot r.tii foris suni (Col. iv, 1).
in hrael ; donec pteniludo genlium inlraret , el sic om- Noii le extullai salutalio plaiiniorum. Munera divi-
11!« Israel salvus fierel. Cnnclusit ergo Deus omnia sub tuni et obsequia le iion viiicant : quiu munera, ut
peccalo, ul omniitm miserealur{Rom. xi, 25 52.). Anle srripiuni est, exctscant oculos judicum. Nec plus sit
oninia humililatem dilige: quia superbia apoilatare fa- apud le nialroiia nobilis eidives, quain professa pau-
cit a Dco : el inilium omnis peccati , superbia est. Deus per alque mendica, aut vidtia maritali uuxilio dusii-
enim noncr formam servi accipiens, humiliavit se us- luia , êqualis ei , quae liabei virum pulentem in so:-
quead morlem, morlein aulem crucis (Phil. l, 8.). Oin- culo, videaiur. Alieiiuni te a persoiiis uraiiium rcd-
nes Scripluras menie percurre, toluiii Canonem lege: deoduui judica; ac propier iiijuslitinui iii judicio
atque Labens aiite ocnlos exempla sanctorum , imi- pauperem nun defendas, nec propter gratiam diviii
lare quod bonum est, xmulare qnod sanctum est. iiidecenler assistas. Aut si lioc non poies facere co- ,
FaciusqueiibiJerosolymacoelestis,Deovoiaresiitue. B gnitiunem respue causarum. Sola esto tibi lectionc
Domum in te, et teinplnm Salonionis xdifica taber- et oratiune coiitentus. Nemiiieui enini , ui scriptum
,
naculum labrica, et diligentius exornare festina. lo- est, diligit Deus, oisi eum qui cum sapicniia liabi-
tra Sancta sanciornm, indeficiens lunien accende, lat , ac iiullum la:dii (Eccl. iv, 15). Ista si feceris,
perfectioneni in oninibus tene. Poiie cusiodiam ori Deo uiilis in oinnibiis coiuprobatus , perfectum sacer-
luo, ct ostium circunistaniiê labiis luis. Non des in doiium [Al. tacet sacerdotiumj in te rcientabis. Ex-
lenialionem unimam luam noo obdormiet qui
, et pelle de tem|ilu CLrlsii , oves et boves et coluinbas
cusindit te. ExalUi voceni tuam, et dic : Omnis caro vendenies , ei nunimularioruin everte roensas; quia
fenum , el omnis gloria hominis ul jlos feni. Aruit je- douius Palris nostri , duiiius iiegoiiatiuiiis csse non
«um el flos decidit : verbum aulcm Domini munet in
debel, scd oratiuiiis. Etquod judicio Dei projicilur,
desiderari propter damiiaiiouis sententiaiii non upor-
mieriium (ha. XL, 6, 7, 8). Saccrdos eoim Doniini
qui de ore suo proferi justiiiam et esquirenlibus an- tel, ne reprobi iiiveniainur iii (^liristo. Sicque fiel ut
,
aiigelus Dei oiiini[)Oteniis est. In in verilate coiisisieiis , septiformis Ecclesia; sacra-

iiunciai veritaiem ,
omiiibus c.iusis serva justitiain. 1'eregrinaiitera ct

nienium nusse inerenris, quud in oninipotentia Dei
,
orplianuni, ei viduam, ei paupereiii, vel pupilium

cum sua veiieraiiuiie consistil, id esi, in Pairc, et
,
vacui) grcinio non dimiiias. Ibique ihesauruiii luuiii! ^ '" P'''«> «' '" ^f ''''"' '^"<="'> '" ari^liangdis, iii an-
gelis iii sapientia iii boraiuibus. Quae oiunia si dili-
iibi el cor tiiiini est, conde. Cuui omnibus fiairibus , ,
tuis, sicut scriptuin eî, pacein liabe.£oosilia iinpio-

geiiler aspicias, loiius in Iiis dispusitionibus Eccle-
ninifuge: iie duui judicas, coiidemiieris. Sic enim six catliolicse fuiidaiueiiia cognosces. £t per bos
scripluiii eH:Beatus vir qui non abiit in consilio im- gradus , si iiiiiversa olservaveris qua: scripia sunt,
piorum , et iii via peccjtorum non stelit , et in cutliedra Deus erit iii ineinoFia lua, et lu in ilomuiii luam re-
pestilentix non sedil. Sed Domini vertens.
in lege fuit volunlas
cjus , el iii lege ejus medilabilur die ac nocte (Psal. i, 1. De primo gradu Ecclesiw, qui Fotsariorum ordo
1, 2). Potcntum personas, divitum notitias, salatan- est. Prinius igiiur in clericis fossarioruiii ordo esl
tiuiii obsequia ita accipe, ut pauperem non contris- qui in siniilitudiiiem Tobiae sancii , sepelire morluos
tes , nec ulli lastidium excusaliunis inducas. Non re- admoneiitiir , ut exbibenies visibiliuni rerum cii-
cedat iiber lcgis , ui scripium est , de inaiiu tua , sed rain , ad iiivisiliiliiim festinent : ei resiirrectioiiem
ineditare in eo die ac nocte. Sic enim scripium est carnii creJentes in Domino, lolura quoJ faciunt,
Sine offensione esloie Judmis , et Crmcis , et Eccletice Deo se prxsiare, iion iiiortuis cugnoscanl. Tales
Dei : sicut el ego omnibus per omnia placeo , non qua- .. ergo fossarios esse Eccleîje coiivenii, qualis Tobias
rens quod mihi utile est, ted quod mullis, ut salvi fianl propbeia fuil : ejus fidci, ejus saiiclitalis, ejus scien-
(lCor. x,52, 53). Priusquam uudias, ne judicesquem- tia; atque viriulis. Non ergu pules parvnin esseoffi-
qiiam : atque aiiie probatiunein accusiiionis illatx, ciiiin fossarioruni, aut sicut ca:icri sacerdotes in fa-
iiemineni atua cominunione su$peodus:quia non sia- inulis Dci despicias sacramentum, ac plus diverso-
lim qui accusatur reusest.sed qui coiivincilur crinii- riiin servis deferas vel aniicis ,
quara Clirisii in
uosus.Nccprxstandum odiis singulorumest,ut iiino- teaiplo, cuni preccs fundis, cujus menibra venera-
centuni fratrum dominetiir injuria : quinimmo timor ris, cum oninibus participare lc convenit, non so-
Domini anle nculos seinper est babeiidus : et loium luin in altari, sed et duini, cum oiniiibiis esse con-
(lUodagitur.DcoetChriîosciasessepra-sianduni.non vivam, atquc inler dumesticos parieles simpllciter
teinpori. Nani prajieritligura liiijusmiindi,eiDeo ina- residere. Si aiiias Tubiani propbelaiu, et si ejus
gisobedireconvenitqiiam liominibus.qui scitpraeier- imitaris exenipliim, si iinples quod scripiiim est :
Uno eniin sermoiie tota lex Qui recipil proplietam in nominc prophelm, mercedem
ita, et de fuluris a>stimat.
adimplctiir : Omne quod libi fieri noUteris, olii i;c fece- propheim uccipiet (Malth. \,i\) : cavo ne huic ulfi-
rii(Jtfa((/j.vii,12). Domi lificri polcsl postposilajer- ciu icr su) cibiam luain aliqua iriogctur iojuria,
151 S. HIERONYMI OPERUM MANTISSA. 152
quain l.ii«us, qui niiiior esi Tobia, non inoreliir. Te A a cunctis ridelibus : ac libi ipse odibilis facius,
enim ila de Dei Diembris oporiei habere judiciuni, aniar.im vilain in sxcnlo retentabis.
ut intellisas Ecclesi;i.- sacraiiienlum. Religionis 11. De secundo grattu Ecclcsia;, qui Osliariormu
enira ei sanciitaiis esi, quod episcopus diceris, noii ordo ett. — Secundus ostiariiiruin locus cst, qui cla-
Romani consulatus aul juris. Si lioc vis esse quod ves regiii cceloruin lenent, qux patriarchis dantur,
factus es, serva ordinem luum, locumque ci;stodi. quoniam pru:suiit portis Jerusalcm, atque inler bo-
Defer proplieiae , ut proplieta serviat tibi. Dilige num et maluni habenies judiciuni, apcriunt qiind
mysleria Dei, ut ameris a Chrisio. Noli aliqiiciu neino clandit, et claudunt quod ncmo aperit. Jani
contristare illicile, aut injusto odio prosequaris : hic considerarc lc convenit, qux circa ostiarios Dci
qiiia sicui tu Cbrisii cs, fic et illi Cbristi suiit : et debet esse diligeniia, quanta his mcmbris aique nlfi-
nemo poiens est in boc ssculo, qui aliquem servo- ciis reverenii.i per le deferenda sit. Intrare templuin
nim suoruin velit ab aliis conculcari. Tu ipse quo- nisi per hos non potes. lli enim sunt ordinaii per
que, si libenter accipias ,
quod diciurus suin, cun- vices suas, ul omnia quae intus sunt, exiraque cu-
ciorum famulis propier eos, quilms serviunl, hono- studiani, atque perfecti in omnibus Gdeles rec'piant,
rem defers : alque unnmqnemque prout potens est respuanl inlideles.
ejus Dominus, veneraris. Dic inibi ,

quueso, qnis roa- B IH. De teTtiograduEccleti(B,qm Lectorum ordo ett.
jor est Christo? aui cui lantum debes, qui pro te — Tertius lectorum ordo est, qui Deo, Chrislo et
sanguinem suum fudit, et qui te EcclesiiE suse proe- prnphetis datur, secundum quod scriptnin est : Exat-
posuit, et qui le honoravii in cuiictis, qui omnium la vocem tuam, el dic : Omnis earo fenum, et omnis
tibi divinorum sacramenla conoessii? Nuniquid me- gtoria liominis sicut (los (eni : aruit fenum, et flos dc-
retur Dominus Dens tuus, ut cum liarc prxsiitcrit cidit , verbum autem Oomini manct in ailernum llta.
propter boniialem et misericordiam suam, conservos XL, G, 7, 8). Denique Dominus nosler legens in tuni-
luos depriraas, deroges Cliristo, ac nuUum nisi le plo, formam lectoris assumpsit. Hi siint ergo lccio-
solum putes ad Dominum periinere : tibi laniiira res, qui cantant canticum Moysi et Agni : hi sunt qui
ezistimes revereniiam deferendam , ac famuios sequuntUT immaculatum Agnum quocumque ierit, qni
Chrisli in coiiversaiione tihi credil03,non inministe- cum mulieribut te non coinquinaverunt , virgines enim
rio ut libcros habeas, sed ul servos in dominatione luni {Apoc. XIV, sv). Horum nuinerus esi angclo-
possideas? Ilajc enim prx cseteris Deus dainnat, et rum : et nomen Angeli convenienter sacerdoti ada-
nibil gravius fert, qnara ui, cum scias bominibus platur, qui usque adco xquaies tibi sunt per lisec oHi-
deferendum, Deo non deferasipsecum servum : cia sanctitaiis, sicut scriptnm legis : Sacerdos qui dc
principis atque ejus militiai deputalum persequi el C ore suo proferi juilitiam, et exquirentibui annuniiat
lacessere non audeas, eos qui veri Dei servi sunt, verilatem, angetus omnipolenlis Dei esl(Matach. it, i).
el vero Chris(i charactere censiti, ac per baptismi lY. De quarlo gradu Ecclesice, qui Subdiaconorum
graliam liberi , ei per clericatus officium miliiantes, ordo est. — Quartus ecclesiasiicse disposiiionis iu
abjectioni putes et ignominiae deputandos : ut plus subdiacono cst ordo, qui in Esdra Naihinnei appel-
interdum apud conscientiam luam, si injuriam non lantur, in liiiniiliiate Domiuo servienies. Propter
facial nostra correptio, servis quam clericis parcas : lioc in Evaiigelio Joaniiis Jesus ad Naihanael aii :
aliquem vernaculum diligas, illus velut alic- Ecce verc Israetila, in quo dolus non est. Ciii rcspon-
ct in his
ei malis mundo placerc quain Chrisln. dens Nalhanaei dixit : ilayisier unde menosti?Ll
nos despicias,
Pro fide, pro religione, pro proposito sanciiiaiis ait Jesus : Aniequam Pliitipput te vocaret ; cum esscs
deferre inierdura clericiis servo cogiuir:ei ad igno- sub ficu iiovi te (Joan.i, 47, 48). Qnod propteicu
ui tu ejus locuin disposilioneinqiie co-
miniam non ferendam, vilis judicatur in mundo, scripluni est ,
qui summus in coelo est. Hecte hxc rcpudias, recte gnoscas. Propterea Dominus nosler formam tervi ac-
ista non servas, si episcopus esse iion vis, si coelo- cipiens, Itumiliavit se usque ad marlem, morlem autem
rum regna conlcmnis, si nullum cum Dco cupias lia- criicis. Propier quod seinper genuflfxo orare manda-
bere consoriium. Certe si elecium le a Deo gratula- D ninr. Omnisenim qui se humiliat,exatiabitiir ; et qui se
ris, si factuin le pastorem gregis, si te creaiuin sa- cxallat, liuir.itiobituT [Luc. xxiv, H). Propter boc M-
gyptus competcnlibus plagis percutitur a Domiiio.
cerdotein clericis recognoscis, laborare debebis, nc
tibi lua inembra displiceant, iie id quod Chrisli est Hxc dies profeclionis ex .€gypio, pasclia Doiiiini
iiuncupalur ; ul quia pasclia noslrum immotaius est
reprobclur. Sic cniin ait Apostolus : ^'umquid paest
Chiistus {I Cor. v, 7), pleniuidinero lotius mysierii
caput pedibiis dicere : Kon desidero opera vestra?
alqiie sacramenti, in rcrumjofficiis recognoscas, iiec
Unum cnim corpui et multa sunt mcmbra (I Cor.
pcr arrogantiam non ferendam, de^picias eos qiii
XXXII, 2). Si tu caput cs, pcdnm libi oflicia ncces-
aut oblaiiones in icniplo Dei suscipiunt, aul sccrc-
saria suiit perliiicre ad liunorcm liium aiquc ad participcs eiiam passionuin
:
torum umniuui testes,
subslantiain corôratem pcdcs, ijise cognoscis : siiic

suut cl cailcra. Hi enim primi dcsideria nostra sus-
hii, ul ipiC nosli, aiiibularc iiOii pules. Ili tc subli- cipiunl, hi probaiit in iiobis optimas voliinlalcs, lii
nciit, hi totuin coipus proniovciil, lii diiiijuiit cajjul, rcpudiant malas, lii iit a Deo suscipiaiiiur, assisUinl,
Pcrdiiis his, roniemncris qiioruui libi sicul visibiliter minislcria adessu co

lii primum ic esse faciuiii.
:
iho EPISTOLA XII. DE SEPTEM Or.DlNIBUS ECCLESI/E. 151
gnoscis, ila cliam invisibiliter pacetn et concordiam A onicio diauoni sacerdos , sicui ci diaconus sa-
uiilem esse perpende, ne conOcere corpus Christi cerdolis : iiec divcs sine pnuperc, nec pauper sine
ac sanguinera ullra non possis, si venlurus ad alla- essc potest. Post consccraiionem cnim om-
dlvite
rium Dei, Ecclesia; membra neglcxeris. nium sacramcniorum, post oraiiones, posi recila-
V. De quinto gradu Ecctesiw , qiii Levitamm tcu tioncs nnminum, post omnia mysiciia ileiiaiis, per-
Diaconorum ordo esl. —
Quinlus in diaconibus ordo fectio rursiis Leviiis in aliari dalur. Diaconiis, ut
sacramenti est qnorum sors Deus est, qni recedere

: superius dixi, calicem tiadit, teslis passionis, testis
de tcmplo Domini die ac nocte prohibentur, qni co- dispensatlonis, lestls hiimilitniis, ne elatus in siipcr-
Inmoa et fundamenlum veritatis sunt, qui Ecclesias biam Is qui obtulit, nlliil sperandum sil>i a diacono
Dei sustinent, qui aliare Chrisii suni, in quo confl- recngnoscat. Idco Levila in consecratione perfectus
ciunlur sacramenta, in quo offeriur oblalio. Quid est, nec nlira jam sicut laicns benedlciiur, quia
ergo in templo Dei, ul ipse nosti, vcnerabilius altari perfectnm In se babere jubeiur Domini sanciita-
esse polest? quis non se ad mensam Domini acces- tem. Denique ex oiiiiiibus tribubns in Jesu Navc li-
Levit» civilalcs accipiiint ut tu

surus humiliet? Et hisnnt, quos in Apocalypsi legi- bro (Jos. XXI), :
i,90),hi sunt intelligas, nullum esse hominiim geiius, nullam ter-

inus, septem angeli Ecclesiarum(/l()oc.
septem ca ndelabra aurea, bi voccs tonitruorum hi ,
B rain, nullum Incum, nullani genlem, qu.i: non liuic
in simllitudinem Noe sacraineiitorum jusiitiaj proe- propier Dominum servire jubeatur. De Leviiis au-
cones, non liabenies in se maculam aut rugam at- : tem decimas decimnrum accipiunt sacerdoies, nec
qiie in candorejn lucis cffecti, in omni Israel Deum dareipsis, sed acciperc mandantur. Nunc autcin ex
valent prospicere, puri menlibus, animabns candidl, quo in Ecclesiis sicui in Romano imperio crevit
Tirtulum operalione proeclari, huniililate prsdili, avarilia, p«rii( lex de sacerdote, et visio de propheta.
quicti, humlles, evangelizanies pacem, annuntiantes Singiiir quiquc pro poieniia episcopalis nominis,
bona, dissensiones et rixas ei scandala resecanies, quani sibi ipsi illiciteabsquc Ecclesia vindicavcruni,
nihil de mundo tnium quod Leviiarum usus suos rediguni
soli Deo colloquenles, in templo
esl, in
penilus cogilanies : dicenles patri et roatri, non no- nec hoc sibi i|uod scri|ilnm esl vindicanl, sed cuo-
Timus vos : et lilios suos non agnoscentes. Deiiiqne ciis auferunt nniversa. Mendicat infelix clericus in
et Levi, ul scriptum legimus, sacerdoUlis

tribus est, plaleis, et civili opere inancipaius, publicam a quo-
hoc sacerdns libet dcposcil alimoniam et qnidein ex eo despici-
et caput omniura saccrdotum siiie
: :
nomen non babet, orlum non habet, officrum non lur a cunctis saccrdotalc oincium, duni mlsericordia
bic minister Dci dicilur, quia scriplum

est : dcsolatiis, joste pulaiiir ad lianc ignominiam deve-
habel :
qui ministrat , an cui ministraiur nisse. Egcl in sede presbyler, in allari levita, in sc-
Quii major esl ,
Et sicut in sacerdoie conse- cretario subdiaconiis, in lectione leclor, et iu lera-

(Deut. X, c. 8 seqq.) ?
mlnistro est sacramenti dispensatio. plo osiinrius, in sepultura fossarius : moriuntur
cratio, iia in
buic psallere niandaiur. llle oblaia san- faine, qiii allos sepelire mandantur : poscunlroise-
lUi orare,
sacer- ricordiam, qui niisereri aliis sunt praecepli. Ei dum
ctincal, hic saiiciKlcata dispensai. Ipsis eliam
de mensa sacerdos qiii lioc non fecerit, condemna-
dotibus prcpter praesumpiionem non llcei ipia fmiit,
calicem, nisi eis traditus fuerit a tur. Solus iiicubai divitiis, solus minisierio uliiur,
Domini tollere
hii- solus iiiiivcrsa sibi vindicat, solus pnrles invadit
diacono : ut praecedente ministerio sanctilaiis,
niiliatus paulisper post consecrntioncm, dum miiii- alienas, solus occidit uiiivcrsos. Nam si secuiiduin
qnantain ministerio Dei divinos llbros omnia facercmus : ncc deessc quid-
slro revereiitiam exliibet,
quiiin visibiliter poicr.it ciiiiciis, et snla in Cliristi
debeat rccognoscal : iia enim Deus iioster oiiinipo-
se esse cre- Ecclesia sanciiias abundarLt. lliiic pro|iler sateido-

lcns iiniversa disposuit, ut qui niajorem
sit : ct qui viderelur minor, inajor
avariiiam odia consiirijiini, hinc episcopi accii-
tiiin
diderit, minor
Denique qiiam hoc verum sii, ipse per- santur a clericis, liiiic priiiripuiii liics, liinc desola-
exlsterei.
binc origo criminis. Eteiiiiii si
pende. Levita; inferiint oblationes in aliari. Leviloc _ lionum caus;e ,
Lcviiat cum sacerdoii- unusquisiine ila hiinc niuiiduin visibiliter possidcre

componunt mensam Domini.
assistunt. Levi- mandatnr, wtsua laiilum pnssessione conteiilus sil,
bus, duio sacramcntii benedicuntur,
ut dlsliuclio locorum ac res non invadai alienas :agrum paopcri lol-
iion
tseanie saccrdotes orant, si
lat, noii vineani, noii .'-ubjccioniin aliqiiod, non fa-

Dl>I videaiit sibl
creditur in niundo, etiam iu nliari
iiiiilos, iion friRius qunnlo niagis qui Ecclesix Dei
superbi suni, dlaCDiios aniepoiii. Si
:
hii-
episco|ii, si
quod sunt prxest, debei ilu in oinnibus scrvarc justitiam, ut
roiliLitem diliguni, mnjores se
esse in eo
sibi boc laiituin vindicet quod sui juris csse co-
humiles, cognoscant. Tunc dcinde ui aures habca-
gnoscit Alicnn nnii contingat , alicna non rapiat,
iliaconus acclamat.ipse pixdicai,
!
mus ad Dominum, Ec-

icqiialcin sc CiCleris faciiil : cl siciil sine his iii
asiaiilibus sacerdoti-
ipse horutur, ipse coiiimonct
clcsia non fuit, iia ct sinc bis in Ecclcsiic niinisterii
bus, ne leviier hanc vocem, qua; loquitur, ct pncem
dis|iciisaliiiiie non vivat. Ccilc, ut ipse nosii. qui
aniiuiiiial, aut negligcnter asiiicias, aui condem-
visibililcr in hoc mundo jus invadit alicnuni, ntcu-
Djini-
nandaui puies. Suflicit huic «udini laiitum per
saccidos satur a paupcrc, dainnaiiir a jiidicc : itn el in Ec-
iiuin fuibsc conccssuni, ui non solus
clesia Dci cum uiiusquisque siipcndia sua pcidii,
iii tuiiiplo loium ngcrc d implere videalur. Eact
, :
!55 S. HIERONYMI OPERUM MANTISSA. Ifi6
cliinat ad Deum, exaiiditiir ? Christo, nec differiur A Crmos, orarc pro invaljdis, atque oiiinia Dei saera-
iii hac parte ultionis senientia, si iion redduniur meiita cumplere, pnesertini cum in Oiieiite eam
univcrsA. .Moderniin eiiini )>ei , prices, ac soliim coiisiietudinem ct in Illyrico, et iii Iialia, atque in
nostriini rediluin qiiXTii, ac los qiiaerit sii.i bonitate Afi ica oiiiiiibus in locis , leinpiiribiis aposioloruni
salvare. Scd si non convertimur, si diiri cordc sii- fiiissc maniresiuin sit. Ac sola propler aiicioritalem
niiis, si in peccaiis iisque ad iiiiirieni illicite pcrdn- suminii sarerdoti clcricorum orilinatio, et virginum
ranius : Assidue peccanli, sicut scriplum est, Deiis coiisccr.iiio reservaia sil, ciim basilic;e, allaris ei
non miseTetur. clirlsinaiis dedicationc, vel saiiciilicaiione, iie a mul-
VI. De sexto gradii Ecclesiw ,
qui Sacerdotum tis disciplina Ecck-siê \iiidicala coiirordiam sacer-
ordo est. — Sextus seniorum ord" cst qui sacerdo- dotum solveret, scandala generaret. Propter bocet
tibus daiur, qui presbylcri dicuntur, qni prxsiiiit nuperepiscopalis elcciioad nietro|iolitaiium remissa
Ecclc-iiie llei, et Cliristi s:icranieiita coiiliciiinl. Ili esl : et cuin liuic suiiiina ilainr polchtas, aliis adi-
aiilcin iii benediclione ciiin episcopis coiisortcs mi- miiur li.Tc faculias, ei iiicipiunt ciiam summi sacer-
nisieriorum sunl. Nulla in ciiiilicieiidu corporc doles pati, non ex jiirc, ged ex iiecessitale alium ta-
Chrisii ac sanguiiie intcr cos ct episcopos credeiida ccrduiem. Neiiio biiic episcoporiiin invidia diabo-
distanti.i e$t:et Eucliarisiiam jam pridein per presby- B lica; tentationis iiiflatus irascitur in. templo , si
leros benedictam, si usus exegerii, episcupi accipere prcsbylcri iiiierdiim cxborientur plcbem, si in eccle-
debent, ac se Cbrislo, ac pleiiiliidini ejus coiiimiini- siis prxdiecnt, si plebibiis, ut scripiuni est, benedi-
care ciignoscerc. Nain si quis ad injuriani levocei, cant : etenim abniicnii mibi ista sicdicam, qui nflii
aut piiiet se accipere iioii dcbcre Eucbaristiam viilt prcsbylcros facerc qiia; jubcniur a Deo, dicai,
quam presbyter benedixit : is profecto pcrversiis quis niajiir est Clirisio? aiit (iuid curpori cju$, aut
est, credens Dominumduo ciirpora babuisse : unum sanîiini poieril autcponi ? Si presbyler Cbiistum
majus, et unuin niinus. .Maj:is quod episcopiis coii- consecral, cum in altariu Dci sacramenta benedicil
licit : quod presbyicr, iniiius. Ilic Christum dividil, bcueilicere populo non debel, qiii Christiim etiam
eiqiie facit injuriani. Ergu intcr baplisniuni cl liapli- nieniii cnn-iccrarc? Virgines etiaiii Dei, liccl Apnsio-
siiium potest csse disiaiiiia, ut saiiciior jiidicctur, liis dic;it : De viryinibus prKcejilum Domiiii non ha-
quein baptizavit episcopus, quam is qiiein Levila : beo (1 Cor. vii, !25) •
i;imen lioc ratione facieiiie, si
sicul In Aciibus apostoloruin legis, eunuchuin a iisus cxegerit, per eiim benedici, si necesse est, ma-
rbilippo dijcono bapiizalum fuisse, ul scriptiiin csi : iiifesliim esi : quia Maria maier Domiiii Cliristi, su-
Ecce aqiia, qiiis proliibet nie bnptizari ? El ille ait ror est virgimim, ct Eiicharislia Chrisli est cor-
nihil, ti credit (Act. viii, 5, G). Fides cnini est qu;c C pus, el ininur Maria quaiii Doininus : tamen cre-
facit munduiii : et qui > iioii est dantis, scd accipieii- dcndum est suiiimi saierduiis jiidicio , et hoc
lis : ila credcitduiii cst in oiuni anima bapiisinum facicndum quud jiisscrit circa laicos el muliercs.
esse perrectum, et iii oiiiiii saceidutc curpus Cliristi Jubeiitibiis vohis iiijiislissiiiic sacerdolibus, non recte
esse pcrrectuiii. Qui non commuiiicat Eucharistia: prcsbyier Dei l:eiicdiclionis pcrdit oiriciuui, amiiiit
presbyierorum, non cuinmuiiicat Chrislo : iicc Eu- iingux opus, iioii habet cnnfidcntiam pnedicandi :
clijrisiiam ipse beiiedlcit, quia iii co iii quo judical, triiiicaius est oiiiiii parle virtuium , soluin presby-
condtiiiinaiiir, atque in siniiliiudincm Jud;» tradito- tcri iiomcii hiibct, plcniiuiliiicm ac pcrrectioncni,
ris tradeiis Dumiiiuin, nullo cogeiite, ipse sibi in- qii.-e coiisecrationi cjus competit, iion reteiiiat. Qiiis
fcrt inaiius ac siispcndio pcrit, qiiia superliia pecpat hic, rogo, saccrdoies, honor vester csl, ut damiia
iii Deum. Nei; egu dico pra;sciiiilius episcopis alque gregibus iiiferaiis? qiioniain cum pastoribus per po-
aslantibusaliari, prcsbyieros pussc sacrameiiUi con- teiitiaiii vcilriiiii aulcrlur Deu liigna dilic;ciitia, coii-
ficere. Sed si forie usus exegcrii, ut veiiienles ad tagiuin (|iiuddain cl ealaniiias ciescit in grcgibus : ac
ecclesiam sjcerdotes eisdein huris, quibus autobla- Dto iioslro, non pairimonii sui daiiina conquirilis,
lio parata nun sit, aiit iion pussii offerri, iion dcherc (Iiiiii soli viiltis in Erclcsiis poientari? Dcnique ct
•^ cbrismatis ea ratio esi, atque hic ordo legiiimiis
episcopiim repudiare Eucliaristiam presbyieroriim,
si ponaiur in altari qiiam accipi oporiet proplcr coiisecrandi, baptizaium Dominiiin et in similitiidine
,
Cliristum, quoniam corpus Christi est, sicut scripium columbx iii spccie elirismaiis a patre unctiim fuisse
est : Vos enim estis corpus Chriui et membra ex iiiaiiirestuin est, ac plenitudo gacranienti, curpus
parte. Charitas enim cooperit mulliludinem peccato- ejiis ct sanguis oslensus. Qu;e cuiii offerre licet,
rum : Fides spes , charitas , tiia hwc, major his est eiiam reliqiia, (|u:c iii eo suiit consecrare, qiiia iii
,
charitas, Charilas patiens est, bcnigiia est, non a:mu- Chrisio oninis pleniludo divinitalis corporaliter hu-
Intur, nuu inftatur, non perperam aijit : omnia credil, bilni. Presbytcri ergo, si iiecesse est, iiussunl cbrisina
oninia suslinct : clinritas numquam excidil (I Cor. coiilicerc, qiiia in corpore ejiis clirisma est. Siqui-
XIII, 15 ; ibid. Tjr». 4 scqq.). Et qiiia scripliim est : dein lia;r rcgiila etiam iiiinc servaiur a plurimis,
Presbyieri dujtlici honore honorcnlur, maxime qiii labo- atqiic iii ecclcsiis muliis sic isia faciuiit : tamen iiicc
rant iii verbi Domiiii{I Tim. v, 17) : prx'di(arc cos de- hiic sciio esse sentenii», nulli episropo siiprr lioc
cci, u':ic ou bciicdiccrc, congruiim coiirirm.Tic, cun- iiijiiri.im Csse larieiidam, nec lcgcin a nie uipoiicii-
venit reddere cummunioiiem, necesse esi visitare in- dam csse c, qui lex est presbytcri. Ab iniiio, iit lc-
;
157 EPISTOLA XII. DE SEPTEM OnDlNIBUS ECCLESIiE. 158

gimus, negoiiorum judicesesseniaiidaii sunlprcsliy- A \ il- De sepiimo et pracipuo gradu Ecclesite, qui
teri, intercsse sncerdoium consilio. Quoniam ct ipsi ordo Lpiscopalis, seu Episcoporum est. — Septimus
presbyieri, ut legiiinis, episcopi iiuiicupantur, se- aiitom in iiis dispositionibus epi.scopalis ordo esl, et
cundum quod scripiuni esl ad Tilum ; llujus rei qni priiuiis el perfecius iii cunciis esi, qui omnipo-
gralia reliqui le Creta; : ut ea quw desunt corrigan, iciiiia; Dei, ei in Cliristo donatur, ex quo piocessus
et conslituas per citiiatcs presbtjieros, quemadmodum omiiiiiin gloriarum et plenitudo est virtutuin, ex quo
ego tibi disposui (Tit. i, 5), ei csetera. Vides ergo omiiia, in quo omnia. Ipse eniin ordinat sacerdoles,
presbylerum episcopum dici, et aposloli Pauli essc ipse levitas, ipse subdiaconos, ipse lectores, ipse
senleiitiaMi ? El alibi ad Tiniotljeum de Ecclesix osiiarios, ipse fossarius, ipse arundinem lenens me-
ordiiie' ; Oporlet epiicopum irreprehensibilem este tilur Jerusalein, ipse fabricic Dci praiest, ipse qiiod
(I Tim. III, 2), et c:utera. Vides eigi» hic presbyteri uiiusquisque faceredebet o.stendit, ipsedamnat, ipse
non fleri mentionem, sed liunc essc locum, quein rcciplt, ipse ligal, ipse ligaia solvit, ipseclavesregni
cpiscopatum vucat? Et alibi ad Timotheum cpiscn- coiloruin hnbet, ipse thronum Dei reserai et claurtit,
puiii : Prwcipe hmc et doce : nemo adnlescenliam supra se nibil habeiis. Si humilis et bonus sil, si
tuam conlemnai, sed forma esto fidelium in sermone, perrectus ul scripiuni est : Esiote perfecii sicul el Pa-
in conversatione , in charilaie, in fide, i« castiiate B 'cr vester perfecius eH (Matih. v, 40) ; si observat
(Ibid. 4), et cxlera. Iiiielligis ergo in presbytero omnia, si hospitalis, si sine crimiiie, si habens tesii-
suiiimaiii sacerdotii collocari ? £t alibi ad majores niiinium boiiuin, si unius mulieris vir est, id est.sua
ii:itu ; Qiit vos posuil episcopos regere Ecclesiam lantuiu carne conienlus, alieni corporis illecebras
suam Philippis (Act. XX, 28). Cerie una Macedonix non requiial; habens subJitos in castiiaie ct
filios
civitas est : et cum ibi Paulus episcnpis etdiaconi- subrietaie : quia peccare Ih operibus non debet, qui
bus scripsit, quid nisi eos qui prsesunt presbyteri, in eleciione perfecuisesi. Hujns sacerdotalis vestis,
episcopos vocai? Denique ei aposiolus Joannes epi- Cbt perfecta Dei gloria. Ad liunc periinet cbrisma :
scopus scribil : Senior eleclw domina; quam diligo in qiiia ipse Clirislus Christianorum est, id esi, sanctiis
veritate (II Joan. i). Nam presbyicr xtalis est no- saiiclorum, et Episcupus animarum, secundum quod
inen, episcopus dignitniis ; Saloiiion qiioque nit scripliiiii est : Nolite tangere chrislos mcos, et in pro-
Presbylero liumilia animam luam. Sed oderunt lioc plielis meis nolile malignari [Psal. civ, 15). Iluic suiii-
saccrdiiies superbi in presbyieris nomen, qui noliint iiia a cuiiciis clericis aiquc ab omni popiilo dt-fercnda
esi-e hoc qu<'d Clirislns, qui discipuloriini pcdcs la- itvereiitia est : quia non dicii ligiiienium ei qui se
vil, qui bapilz,iius est a Jojnne, licet bapiizaiiduni (iinit, utquid nie linxisti sic? Aut non hubcl potesla-
se Joanncs a Domino prOLlaraarel. Propter«a lia c C lem figulus luli, ex eadem masfa facere, atiud quidem
scribo, ut si pr,rteriii temporis crror non potest jam ras in Iwnorem, aliud in contumeliam (liom. u, 21)?
revocari, vcl-nd prxseiis in ecclesiis serveiur huini- Iluic iiiiii cogitare de crasiino, pro perleclione nian-
litas, ut presbyteri lioc in ccc.lesiis siiis faciaiii quod datur. Ilic de vestiinento ci victu sullicilus esse pro-
Romx>, sivcquod in Oriente, qund in Iinlia, quod in bibutur. llic per oinnia siinilis Deo esi, si non rece-
Crela, qiiod iii Cypro, quod iii Afiica, quod in Illy- dat a Chrisio, sccuiiduin quod scriptum cst : Tu es
rico, quod in llispania, qnod in Briiaiinij, quod sac.-rdos in (eternum sccundum ordinem Melihisedech
eiiam ex parle per Gallias, quod iii oumibus locis ( Psal. cix, 4). Hic in carne anibulans, noii sccundum
ubi humiliias pcrseverat, quod in coelis lit, qnod Cirnem militat. Hic iion vnlt esse nisi cum Jesu. Hic
iiiajus est, iibi sedes eoruni legis esse dispositas, ut neniinem daiiinai : hic ipsi eiiam in&.i:, stiens euiii
tcrrena cunteninas, ut nihil tibi de muiidi istius cuii- talem esse in passione, pacilicus est. llic osculum ei
vcrsatioiie prxsumas. Respice Jerusalera niairem dai a quo liadilus esi. llic pro cunctis paiitur : Hic
omnium sancloriini orn.ilani pairiarchis, prupbciis, salval uiiiversos. De lioc oflicio ainplius dispuiare
iiposioji), cl angelis Dei : ipsius coiisuetudiiieni se- niliil possum, qiioiiiam ijuod inclericis consecraiuiii
qneie, ipsins sacrameiiia ciistodi. Nihil tibi sil coni- -^ csse prxdidicisii, epi.vcopum soluin liabere inanife-
#>iint
liiiiitA ciiin
niiiiie f*-ntiiwt^
&Tteri9, /1111 cimkiâiii
qui erroreiii ciiti in
suum 1 tml-i
1 1 >\t>rn-
prx iim
stum
l- 1 aci In ill!.- ni-r-n ..»>.*»» »« ... 1 ..:_•.. •
illicita csi. In illis esse partes el inembra virtutum, in
Eumptione Uereiiilunt, et consneludinis dicunt es.sc episcopo plunilndinem diviiiitatis habitare corpora-
quud voii esi. Nniu bialiquis no&tnini prxteriii lem- liler. Atqiie ita csi, ut in episcopiDominum, in pres-
poris consuetudincm pussit agnoscere, probarem byieris aposiolos, qui et ipsi sunt, rccogiioscas ; Sed
tibi hnc quod loquor, ab iniiio seiiiper,cum apustoli qiiia scriptiim est : Non vos nie elegislis, sed ego elegi
vos (Joan. XV, 10); siimiiius sacerdus qui elcgit,
prxdicarcnt, in eccleîis fuisse servatuin, ct postino-
dum odio singuloruin vitiata aliquu, aliqua prx-

dicitur ;
qui vero elccii suiit, sacerdoles. Omncm
eiiim snain potestatem Deus discipulis suis deJii: et
suinpia. Scd neino daiiin.iiidus est, iiemo Judicandu^,
Miiysen Deuiii dici voluit Pbaraonis. .\ique ipse bnmu
iinmo omnes in maiisuetudine et cliariiale spiritiis
Jesus Cbriittus iiujor in eo quod iii canie nppuriiil,
[Mnrl, lacet spiritiisj aiiiplcciciidi, ul diim nubiscniii fuit. Ei h' c est mysteriAm Ecclcsix, qiiod Esdissdc-
boniiaiis Cbristi fund.imciiia cognoscuiit, ad x'dili- quod qninquc giadilius
seripsit, iii cullucalniii, sen-
cium Dei spontunea voluntrile coiivcniant, ul in cul- sus iiusiri lupiiis tenct. ânique visui epiM'upatus
miae templi nobiscum niancre merciintur. prcsbyteria dantur, sccundiini quud scripiuin csi.
,
lEO S. IIIERONYMl OPERUM MANTISSA. 160
Speeutalorem U posui domui hrael (Ezech. ni, 17). A qiie dehiirix sit, '|iioil ad lioc omcitim volasti, qu»
Lcvitse odoraliii, quia ipsi sacerdolibus juncli,coluin- conseiitiente elccius es a Domino, quod priusdcom-
ns et fiindamentiim veritaiis sunt, ipsi spiritus for- nibus cum tuis, nt decuit, transegisti, qu.tm episco-
ma, puris meniibus odor vita; in vitain sunt, et per paium rognins .iccipercs, et separaliis a conjiige in
omiies corum odur sacriQcii ascendit in conspcriu Ecclcsia permanercs. Certiis nntem sum exemplo
Dei. Nailiiiinci auditui, ut audiant aniversi divinis bon.x vila; in:c omnes hgec esse factiiros, iit ip adn-
verbis ac prsccpiis sacerdolum et orficiiis levitanim. lescentia credenies Deo, dum contemnunt lenen.t,
Sacricanioressermoni,quodestlingu«. Osliarii sive divina percipiant, et emendati, in omnibiis Domiim

fossarii ori, sicut scriplum est: Pone, Domine, cnslo- consecrentiir, ut dociores plebium facli, post enicn-
diam ori meo, et ostium circumstantite tabiit meis (Psal, dationem sni prxdicent universis, et salus omniiiin
CXL, 5). Ex verbis enim nostris jusliBcabimur. et nuncupentur. Sxculares autem viros .'id ministc-
ex verbis nostris condemn.ibimur : in ore enim lio- rium non assiiinas Ccclesix, sic enim legis : lâam
ininis viia et inors : ideo in fosf ariis spirilus proplie- lemere nemini imposueris. Et '
iierum : Hi prinitim
tarom prophstis subjectus est ; in osiiariis doctores, co.nprobenlur , et sic minislretit sine crimine consti-
in lectoribus prophetac, in siibdiaconis angeli, in ilia-

tuti (I Tini. v, 22; iii, 10). Sunt enim mnlti qui
conibus archangeli, iii presbyteris aposioli, in epi- B sequenles vota populorum, disciplinam Eeclesi.«
scopis Dcus. Denique scripium est, primo apostolos, non observant, ac sine experimenlo bonse vitx, eli-
seeundo proplietas^ tertio dociores (I Cor. xii, 28). Et gunl non conversos. Aique ut consueiudinem reprc-
idco de Episcopo usqiie ad Diacoiium spiritus dispo- liendam : peccantes nobiliuilem pniiiis, quam niorcs
silio est. De siibdiaconibus usquc ad osiiarios animx: optimos lienedicunt: et ante regni cn^lestis guberoa-
in fossariis corporis. Sicque has omncs dispnsitioncs cula tradunt, qiiam de lerrena conversatione securi
in Ecclesia Christi, quasi iinura homiiiem Deo ser- sint : quasi vero Deo deliciant sncerdotes, ant cleri-
vicntem esse cognosce , secundnm quod scriptum caius officium possit implere, qui necdum c.istus di-
est ; Yos eslis templum Dei, et Spiriius Dei habilal irt dicit esse abstinendo. Taceo de reliquis vitae docu-
vobis. Si quis lemplum Dei viotaverit, disperdet illum nientis, quod ignorat libros, quod consueiud'ncni
Deut. Templum enim Dei sanctum est, quod estis vos nescit: et priiis dnctor gentium diciiur vel minisier,
(Ibid. III, 16; VII, 18). Pr.Tcdica aiitem verbum Dei quain discat aliquid imperiius, alieiio jiidicio impo-
cunctis, ut scriptuin esi : Exliortare omnes, divilibus sterum vivens, non Dei, sed cujuscumque facit in
hujus soecuti prcecipe, non superbe sapere, neque spe- omnibus voluntaiem. Deom cnim instriienti se obe-
rare in incerto ifiDiiiarum (l Tim. vi, 17), sed diviies dientinm debet, ccdit ad tempus, et invitus ditcipiili
esse in operibus bonis. Nemo adotetceniiam tuam con-^ nomen accipit in magislro, minorque fit minimn.
temnat : non recedai liber legis de manu tua, sed niedi- Concurruiit ad Ecclesiam populi, a sacerdoie novo
laberis die ac nocte in eo fJoan. i, 7). Anle omiiia aliquid auditiiri quod xdiGcet ciinctos, quod salvet
curara tiabe paupenim, quia propter nos Christus univcrsos, ultrasolitum inorem forte nihil dicitur,
pauper facius est cum essct dives, ut inopia iilius di- ceras nectit, paginas ignotas cunctis versai in pectori,
laremiir, Professas et eas qii.ê vere vidua; suni, re- et delicta omnia recugnoscens, sola impudentia nli-
quire : egentibus necessaria subministra : nec in qiio- tur excusanlis, et hnc ipsum quod rogatur, irascitur.
quam peregriiiationis nomen liorrescas, Qunniam Quale tuncerit,quxso, Episcnpe, judicium tuumcum
quamdlu sumus in carne, peregrinamur a Doinino. interrngaius nihil dixeris: ac inulieres laicosqne pro
Juniores aw.em viduas devita ; cum enim tuxuriaia scientia agnilionis vil:e, inlrare Ecclesinm recngnn-
fuerint, in Chrislo nnbere volunt ( I

Tim. v, H). Uxori veris? Sacramentnrum vero haec raiio csl, atquc liic
luac propter aiiliquam consiieludinem nc periculum ordo omnium nascentium, qui in carne descendimus:
saL'erdotii, non des animam tuara in potesi»lem : ne ut qui venientes in mundum venundamur snb pec-
forte in similitudiiiem Adsc iii paradisn posilus con- cato, idolis servientes primitns nuncnpemur. Quis
fundaris, nique acceptniii legem, si peccaveris, per- ^. cnim a quo supemiur ejus servus addiciiur : et ejiis
j— . j:...:-
:...
das: ac nuditatis tux conscius,
. :.
confusionem meiitis
..._r...:
opcri maocipatur, prxsiat oriicium, cujus deside-
excipias, el locaiii consecratinnis amiiias, Amanda riiim gestat in sensu: prxvalenie enim ignorantia.
quidem uxor est, sed sicut Ecclesia nut Templiim regnat avaritia, qux radix omnium mnlorum est, et
Dei : orandum cum ca, legendum , ab.«lineiidiim inquisilio idolorum : et lioc est malum quod diflicile
cninmunicnnduni in nlt.irio, iioii iii operc : spiritu, siiperatur, qui non aut habendi voluntaie, aut pau-
non cariieviveniliim. Venernriautemel teproptercon- pcrtaiis timore teneatur. Sed quia primitus in ex-
junctionem legis debel, non desidernre propter con- hortaiione proiihetiae sermo praedicandns esi, nc-
siietudinem derniqiiendi : quia aperle tibi usum con- cesse est, ut in illis unus Deus avidus et l0'|uniiir ct
jugii interdiciuin esse perpendis, cum te episcnpuin nominetur, secundum quod scriptum est : Dominus
esse cogiioscis. Ilabere se et illa ex hoc Christiim Ueus luus uiius est (Deut. vi , 4). Hi sunt quos catc-
gaudeat, non mnritum : esse cuin Deo, non habilare chumenos nominamus, et subjaoenies casiigailoni, H
cum CMiijiige : possidcre inira doinesiicos paricies liberuni ad Christum habentes arbitrium : qiiia prin-
verunculani SJiictitatein. Exsiiliet in Doinino, gralias cipium sanctitatis^st Doroinum Jesiira Christuin Dei
Hg:it Deo, i|uud de corruplioiic liberatn esi, tibi quo- Filium conlitcri,sccundum quod scriptura est Corrfe :
,
:
161 EPJSTOLA XII. DE SEPTEM ORDINIBliS ECCLESl^. ibi

ad jutlitiam, ore aulem confetsio fil ad salu-
credilur
A sibilia sunl, sanciificala per verbum et orationem.
tem {Rom. x, 10). Seciindus Compeicniiuin locus Clirisii corpus elTecia sunt. Qux omnia, si in veriiaie
est, qui ail Dei grallain restinantes, aliqiiid amplius complccieris, intolligens Deuin, opus viix agis, et
quam riierinl e>se desiderant. Qtii ideo Cuinpelentes coinmoraris in Cbrislo. Tu et saccrdot irt ceiernum se-
dicuniur, idesi, poscentes Dei graiiam, Deojam uii- cunduni ordinem Melchisedech (Psal. cix , i). Te Decel
les et per desideriuni voluntatum competentes coe- hymnus Deut in Sion , ut reddas tota tn Jerusalem
lorum regna, ac volenies juri suo per misericordiam (Psal. Lxiv, 2). Tibi convivium Chrisius est, gau-
principalera li.Tirediiaicm Deum viadicare : ab om- dlum Christus est , cogilalio Christus esi, deside-
nlbas abstinentes, sperantes Invacrum , casii aique rium Christiis est, leciio Christus est, quies Cbri-
siDceri, ei pr.-eseniis viiae posiuim sibi terminuni re- slus esl , aique imperans mnndo Pliaraonis Deiis es
cognoscuDt, et ordinem Tuturx conversatioiiis agpi* pusiquamuniversa vicisti. flsccuiicti» pkbibus tuis,
ciuQt :aniequam accipiani.vserviunt Cbristo,
ut qui si digniris ui moneam, proui potes semper iiisinua,
post acceptam fidem Dei, donn non perdant, aut irri- niemoriam mei habens in oraiionibus luis sanciis, ut
lamfacianl graiiam, cui servirc voluerunt. Terlius liberer ab iaUdclibus qui sunt in Judxa , ul rein!><
bapiizatorum ordo est, in quibus jam Christus est, sionem eonscquar peccaionim. Certus snm enim
diceate Apostulo quoniam quicumque ba- B<^b'*> luia supra quani dico facies debitorem enira
: Nescilis :
plixalieHis iii te mihi esse cognoscis, nt pro mc Deum rogare non

Chrislo, Chrisluminduistis (Gal. iii,27)?
Ki ideo cum cogitamiis aliquid buiii liberati a guii- desinas, quoniam sicui jubere dignatus es, olOcium
tilitate, caihecumeiii sumus : cum volumus quud dispuiationis inipendi. Nec tibi legera qiiain sequide-
sanciuin est , coiiipeienies : cuin opcramur Lona, ba- beasposui, sed qualisesse jam debeus, siylo favenie
piizamur et coiiimoriinur Cbristu. Sedsi furie, hoc (lescripsi. Uniini tamen illud prae ca-teris rogo, ut
impugnante diabolo, quacuinque peccali maculatiune quia multa secunduiii consueiudinem tuam, nova
violamur, poenitentia compeiit : qux in similitudi- tibi videntar esse conscripta, proesumpiioni meae Ja-
nem divini roiilis , ipsa peccaia inortiOcet, ac nos re veniam digneris. Ncc piiles nos perversitatcm
salvel in corpore. Qua compleia qiiartus recoiicilia- aut noviutein aliquain , sed solara , si [Al. sic]
tionis locus cst , ut capiit corporis nnsiri Cbristum dici Tas est, diversaruni provinciaruni coiisuetu-
. esse credamus, quia Ecclesia: suae vir , caput raulie- dinem publicare : sed sicui ceprehendi neminem
ris : id est, oronium animaruin qii.-e Deuni tuia mcn- ii3 et dainnandum nulluni dcscripsi ,
prxsertim cum
'
le perquirunt. Sal autem prupierea catecliumenis onines Ecclesias Deus fecerii : ei in omnibus apo-
datur in niysicrio : ut nos esse sal lerra», id est, sa- stuli prxdicaverint; nec deceat quemquam sludere
pieniiara Dei noscamus : Invisibitia enim ejus, ut ait C discordix, ubi pro omnium pace servanda, in disce-
Aposlulus, a crealura mundi per ea quas facla sunt in ptatiune ecclesiastic» disciplinx vincit ille qui vin
leltecla conspiciunlur, tempilema quoque ejus virius et citur,ac se viciura gratulatur. Ego lamen in omni-
diviniias : ila ut tinl inexcusabites (Hom, i , 20), et bus vobis cedo , qui omne quod facitis laiido , ei in
cxiera. Baptisinus vero aqua est, qux teniporc pas- xniulationem bonx rei istud vesiris sensibus dere-
sionis de laiere Cbristi exivii : et iiullum aliud ele- linquo; ul unus alterura csliortans , invicem vos de
inentuin est, quod iii hoc mundo purificel universa, consueludine noslra et de contemplatione doceat
quod omiiium poculuin sit, quod viviUcet cuncla. Et niihi hoc soluin pcculiarius relaxctis, ut pro ine ora-
ideo spirilus viix in aqua

congregatio aqua- esl, ei rc dignemini : qui ad einendaiionem omiiium qux
ruin, maria nomen accepit. Cbristo enim renascilur, conscrfpta sont, obedieniiam gerens, iia libenlerha-
qiii baptizatur in fonle fonsenim origo omniuin gr,v
:
beo roilii aliquid iniputare , ul mei primitus sciaiis
liariim est. In quo sepiein gradus suiii, ires in deesse judicii : lioc taiitum jussi abomnibus condera-
!ccnsu, el tres in nsccnsu : sepiimus vero est, qui et nandum, quod aut consueiudo Ecclesiarura, aul di-
i|uarius, id est,siniilis filio hominis , esstinguens vinoruin libroriim scripia non retincni.
Ibriiacem gnis ardentis, stabilimenlum peduin, fun- MOMIUJi IN EPISTOLAM SEQUENTEM.

d.iiiientiim aqnx : in quo ptenitudn divinilatis babi-
D Exittiiiio, post annum quadringeulesimum quorlum,
lai corporaliler. Olcuin vero et chrisma esse sniicio- tiec tamen poil tongiim ab eo lemporis inlervatlum, ted
inlrn ptus m,nus decenniuin, hanc fuisse epislolcm', seu
ruiii, sileiitium ipsius et pingucdinis nntnr.n dciiiun-
libettiim etiicubralum. Nimirum pctlrema islhmc
ejtu
sirit. Corpus Doniini panis verus ei coelcsiis e ccelo verba : Unde |iiilclirc Koinun.i tcclesia , apoelolico,
esl. Sanguis ejus, lioc e.sl qnoil scripliim est : Ego sine duhio, cujus SLdcin obiinel, spiritu aniniaia,
lani sev(;rani koper scnteiiliam siatiiii, ui vix
sum vilis vera, tos aulem sarmenta (Joan. xv, 1 , 5). vel
poenitentin dignani jiidicaret, qux sanciificaluni Oeo
Et quia mtilia meinbra, unum auiem corpus, toiius corpus liliidinosa coinqninalione vinlassel : retpiciunl
iiiundt natura conirila est invisibilibus speciebus in oiiinino itlud I iinocenln llomuiii pontificis decrelum ,
candorem luciseflectum, atque pcr bapiismuin aqux epislota bd Victricium liolomaiieiisem cap.
qox Chrisio spiritu.iliter niipseruitt, et velari a sa-
M : Iieni
in verilate cum semper secundum speciem corpuris,

:
cerdotc meruurunt, si posiea vel pablice mipseriiil,
et puriias et veritas vcluntiitis apparet probata per vcl se claiiculo corniperint , non eas admittendad
ignem, utiiis omnibns impletis alinientis, nihil desit esse ad agendam poeniienliain, nisi is, cui se junxe-
runl, de sj-cuIo recesseril. H<ec anno, ut dixi, quarto
visibililati , nibil desit mysterio Dei , ac resurrectio
supra quadriiigentesimum atsignnlur ; adeo quod eam
carnis apertissime coiiiprobelur : cum bxc qux Ti< nouer nuperum seutentiiuu tocai, hatui mulium u
;
163 S. lliERONYMI OPERtJM MANTISSA. 1G4

iiifm illud tempus fiihse nolal, cum scriberet. Uiiic el A ptcr rcguum calurum {Ma'lh. JIT, 12). Miagnusquidcin
de nuclore licet {quandoqnidcm Hieromjmuin non essc esl puilicili:!' lab :)r, sed mnjus pr.Tmiiim : lemporalis
dcprcltcusum esl etiam anlc Erasmuiii) non inepW dc-
ciislodin, sed remiineralio reicrnaesi. Debis etbea-
mimi disquirere : cumquc
qni pcr ca lcnipora
ul> nliis.
in siinili nriiumrnto versati sunl, internoscere. Fortnssc iiis Jo.Tnnes apostoltis loi|Uitur : quod sequuntur
illefinrit, V-.nxiwi, siie l'ciriis, prt><byier, n;ili«ne Agnnm quocumqne ierit (Apoc. xiv, 4). Quod ila in-
.P.iiiniiniiH, ijuf, Gennadio le.ilecap. 75 scripsild« Vir-
lelligendum piiio, nullum eis locum in coelcsti aiila
ginilntc senianda... ad pcrsu;i.'ini cujusdam iiiitnlis et
Chrislii <lic.iia! virgini^, Con^tnntia- iioiiiini;. Ermmm cl.Tiidendiim, et ciincia eis divinarum mansionum Iia-
lcslaiurin q:iiliusdiiin exeniiilirihus fnissehunctilnluni, bimciila leseranda. Sed ul illusirius virginiiaiis me-
:id .Maiililuin lili:iiii, in aliis :id Mauricii liliam, in uliis
ritum clareai, ei qu.mi Heo digna sit, manifeslius in-
unilins Homen [uisse ascriptuin.
lelligi possit : illiid cogiteiur, quod Doininus el
EPISTOLX XIII. Salvaior nosicr Doiis , ciim propter Iiumani gcnc-
Vnginilnlii laus. ris s:iluti;m hnminem dignaretiir assiiniere , non
alium quain virginalem elegcrit uierum. Et ut hu-
I. Quaniam iii cccleslilius bcaiiliidincm virginitas
jiiscemodi plurinuim sibi placere monstraret, et
sancta piiSsideat, posi Scripiurarum icsiinionia, Ec-
clesi:e etiam coiisuetiidine edocemur qua discimus
piidicitia; bonum utrique sexui intim.irelur, vir-
,
B 8'neiii habuii matrcm, virgo mansurus. In se vi-

peculiarc illi subsiuere moriuim, ciijussiiccialis est
consecr.ilio. Nam cum univcisa turba ciedentium

ris, et in mntre leniinis prxbuit virginiiatis cxem-
paiia doiia gra>i;i: pcrci|ii;it, ei iisdem onines sacra- phim; quod deinonstrareiiir in utrnqiie sexu licaiara
meuiorum beiiudictionibus glurientur, isia- aliquid iiitegriiaiem diviiiiiaiis haberi, et pleniliidinem me-
proprium pra; cxtcrii babeiil, cuiii dc illo s;inctiiet
ruisse, dum lotiim in mntrc fiiit, quidqiiid habelialur
iinm;icul.ito Ecclesiic grege, (jnasi sanclinrcs puiio-

in filio. Scd qiiid egn satago exccllens, ac sublime
puilicili;c ineritiim revelare el gloriosa; virginitaiis
rcsqiic busti:u ,
pro voluntaiis su:c meritis a saiicio
Spiritu cligiiniur, ei per siimmuiii saccrdoieni Dci bonum ostendere, cum de hacre plerosqne perorasse
ofTerunlur :iltario. Digiia rcvera Dumiiio inislia Inm noii ne^ciam , ct ejns beatitudinem mnnirestissimis
magis, ijuani suo; rniionibiis com|)robasse : et nulli sapicnti venire in

prciiu!>i aiiimalisoblaiio, et nullius
imaginis, bostia placilurn. De liujusmndi ciiaiii Apo- dubium posse, eain rem majorisesse raeriti, qux sit
stuluin dixissc reor : Obsecro uutem vos, fratres, pcr an)|iruiris laboris ? Quisquis etiani pudiciliara , aut
misericordiam Dei,ut exliibeatis corporateslrnlioitinm

nullius prxinii, niit paivi e.vistimat : certum est il-
viventein, sanclum, Dco placentem {Roin. xil, 1). Pos- luin, aut ignorare, aut nou Toluntarium ferre labo-
sidet ergo virginiias, ot i|Uod alii liabeni, et quiid rcm. Indc illi .semper casiitati derogniit, qui eam aUl
alii non habent : dum ei communcm et peculiarcm ^ non habent, aut habere cogunlur inviii.
obtinei gratiam, ct proprio, ul ita dixerim, conse- Itl. Nunc itaque quoninm, pancis Ilcet, tam la-
crnlionis privilegio gaudet. Nam el Cliristi sponsas borem, quam mcritum inlegritatis osicndiinus , ne
virgines dicere, ecclesiasiica nobis permiitil auctoii- res qua; grandi virtuie constat, ingenti prxmio de-
las : duin in sponsaruin iiiodum eas consccrat Do- stinata, cnrere fructu suo possii, diligenlius excu-
niiiio : velut osicndens eas vel innxiiiie babituias bandum est. Quanto enim qusrumque species pre-
qux tiosor fiierit, tanto niajore sollicitudine cusioditur.
spiriiuale connubium ,
subterfiigerint cariiale
digne Deo per ni.itriiiionii- copiila- Etquoniain inulia siint, quse bono pruprio careiit,
consortium , el
nisi aliarum reriiiii juvcnlur nuxilio, ut est mcllis
lioucm spiritualiier copiilantnr , qua; ejns causn di-
species nisi cerarum cusindia, et favorum cellulis
leclionii, humana connubia spreverunl. In Iiis quam
:
implolur Aposioli Qui auiem adlKcrel conservelur, et ut verins dixerim, notriatur, natit-
m;ixime illud ;
Cor. vi, 1"). Grandc est ralera gratiam perdii, el subsisiere perseipsnm non
Domino, unus spiritusesi (I
potesl. Sicut vini species quod nisi boni odoris vas

et inimortale, ei pene ulirannturani corporeain, fre-
sit, et repnratis crcbro picibus foveatur, genuinx
nare Inxuriain, et coiicupisceiitix fla:iiinam adole-
suaviiatis vim aniitiil. Alientius ergo providendum
scentis facibus sestuanlem, animi virtuie rcsiiiigue
ei spiriiuali conalu vim genuinx obleciatioiiis ^ est, nc forte et virginiinti aliqua sint neccssaria.
re,
sine qiiibus nequnqnam afTerre fruotum sufndai, ei
cxcluJcrc, vivereque contra biimani gciieris legem,
dulccdinein conieinncre tantiis nil proderit labnr : dum vane prodesse cre-
despicerc conjugii solaiia ,
dilur, quoil absqite viribus necessariis pnssidetur.
libcrorum, et qmcumque pra;scnlis vita; coninioda
futura; beaiilndinij compu- Nisi eiiim fallor, ob con.lcstis regni prrmium, pudl-
sutit ,
pro niliilo spc
citia; scrvatur inlcgritas, quod sine vitse aMerna'
lare.
II. Magna Iiacc, ot dixi, ct admiiabilis virlus csl merilo, neininein conseiiiii pnsse, saiis certum est.
et nmi immerilo pro inagniiudine laboris sui in- .lEterna riia, nnn nisi per omnem diviuonim pr;p-
gcnli prjemio dcslinalur : Dnbo , inquit Doininus ,

eeptorum custodiam promcreri potest, Scrlptiir;i
domo mea, in tnuro meo locum dicente Si vis ad vitam venire, serva mandiiin
spadonibut meit in el :
nominatum meliorein /S/iis et fHiabus Israel : nomen { Hlaiili. X, 17). Vitam ergo a;iernam non Iiabci,
{Cteinum dabo illis, qiiod non deficiet {Isa. Lvi, 5). De tilsi nui ciincUi inandaia Icgls servaverit, et qui vi-
quibus spadonibus Dominus in Evangelio repetii di- lain non liabtierit, coeleslis regni non poiest cssc
cciis : .Stini eiiiiN tpadonesqm teipsos eastraveruni pro- possessor. In qno iiou mortui, scd vivi quique re-
«65 EPISTOLA XIII. VIRGINITATIS LAUS. ]66
gna})unt. Niliil onim virginiias soln proCciet, qunc A fncunili;c serrnonibus ncquaquam debeat obsourari,
coalestis regni glori.im sperat, nisi et aliud liabucrit, scd siinplicioribus eloquenti» narraiionibus pantli.
cui proroitiatur perpetua vila, per quam coclesiis Oufinibus eniin in comniune necessaria, coininuni
regni prscmium possideiur. Anle ergo omnia pudi- debent iêrmone dcmnnstrari.
ciiiam integrilatemqne servaniibus, el ejus remu- V. Jusliiia ergo non esi aliud, quam non jj^ccsra.
nerationem a Deixquitalesperanlibus, mandalornm Non peccare autem legis praecepia servare. Prfc-
sunl cusiodienda prxcepla, ne gloriosx castiiatis cepiorum vero observatio duplici in gencr? cuslo-
et contineniix labor in irritum deducaiur. Supra dilur ut iiibil eorum qua probibeniur
:
facias, et
mandatum vel prxceptum esse virginilalem, sapicns cuncia quae jubenlur implere contendas. Hoc est
ex lege nullus ignorat, Apostolo dicenie : De virgi- quod dicit : Recede a malo, et fac bonum. Non enim
mbus aulem prceceplum Oomini non liabeo, consilium in hoc puies constare jiistiti.im, ut malum non fa-
aulem do (
I Cor. vii, 25). Cuni ergo obtinend.x- vir- cias, cum et bonum non facere malnm sit, et in
ginitalis cnnsilium dat, uoii prxcepiiim statuit.su- utroque legis praevaricatio commiiuiur. Quoiiiam
pra mandaium vel prxcepium e.im esse profcssus qui dicit ; Retede a malo [Prov. iii, 7) : et ipse di-
est. Quicumque ergo virginiiatem servant, mngis cii, {ac
bonuni. Si a maio recesseris, et non fecerls
faciunt qunm praeceplum sit. Tunc enim proderit B bonum, transgressor es legis qiix non tantum in :
magis fecisse qnam jussum est, si quod jussum esi malorum acluum abominatione, sed in bonorum
feceris. Nam quomodo plus fecissu gloriabcris, si operum perfeciione complelur. Neque enim hon so-
minus aliquid non facias ? Cupiens divinum implere luiii tibi prxcipitur, ut vestiium non spolies
suis in-
consilium, anie omnia serva inandatiim. Volens vlr- dumentis : sed ut spoliatos operias luis vestimeiitis.
giniialis prxiiiium cnnsequi , ampleciere meritum Ne|ue ut liabenii panem non auferas suum, sed ul
vilx, ut lu:i castiias remuQerari possit. non babenti tuum libenler imperlias. Neque ut nau-
rV. Nam ut vilam prxstatobscrvaiio mandatorum, perein non repellas liospiiio suo, sed ul pulsum et
ita cconirario generat prxvaricatio moriem. Et qui non habeniem recipias luo. Prxceptum cstenim no-
per prxvaricationeminmorteiufueriidepulatusvirgi- bis flere cum neniibus. Quomodo cum iliis fleraiis,
nitatis coronam sperarc non potcrit, nequu pudi- si in nullo eoruin necessitatibus pariicipamus , nbc
ciiiae -prxmium exspectare conslituius in poena. aliquid eis in propter qiias lacrymanlur caiisas.
liis,
Tres eiiini siint species, per quas regni coeleslis prxbeamus auxilium? Neque enim fleiuiim noSlro-
possessio inlroilur. Prima est pudiciiia : secunda ruin Deus infructuosum bumorem quxrii : sed quia
mondi contemptus: tertia vero justitia.Qux m con- lacrymx doloris indicium suiil, vuli te iia alierius
nexe plurimum se possidcntibus praest:inl, iia pos- C nngustias seniire ul tuas : et quomodo libi in tali
sunt divisx difficile prodesse : dura unaquxque ea- iribulatione si esses, subveniri cuperes, ita alteri
rnm non propter se i.inmni, sed prnpier alinm ipse subvenias propler illud : Quacumtiue tuUii u(
efflagitniur. In priniis igiiur quxritur pudiciiia, ut faciant vobis homiiies bona, ita et vos faciie illh «trni-
faciliiis subsequniur mundi coiiiemptus : quia ab tiier (Maiili., vii, 12J. Nam cum flenie flere, ei ni-
illis mundus contemni levius potest, qui matrinioiiii bil, cuin possis, flenti conferre, stibsannatienis, non
nexibus non teneniur. Mundi vero coutemptus ex- piciaiis indicium est. Denique Salvator nosier com
poscitur, ut jiistilia conscrvetur : qiiam difiicilc iin- Maria et Mariha Lazari sororibus flevilt et immensK
plere possunt, qui sxcularium bonurum cupidiia- niiscricordiae aficclum, lacrymarum contcstniione
tibus, et mundanariim voluptatum negntiis impli- monsiravit : et ver» pieiatis indicia, mox opera
cantur. Quisquis ergo possidct primani gpecicm snbsecula sunt ; et cum
cujns suscilalus Lazarns ,
pudicilix, et secundam quat est nuindl conteinplus, causa lacrymae fundebaniur, sororibus virus reddi-
non obtinet pene : sine rausa possidct priinam, tur. Ei lioc fuit pie flere cum fleniibus, occasiones
quando seciindain non babctt proptcr quam (|uxsiia fleius auferre. Sed quasi puiens, inquies, fecit : sed
est priraa. Si primam et secundam habet, cui terlia ncc libi aliqiiid impnssibile imperaiur. Implevii eiH-
qnae est jusiitia desit, frustra laborai : quoiii:mi '
nia, qui quod pniiiit fccit.
supcriores dux propicr tertiam prxcipue rcqui- VI. Sed ui dicere cocperamus, non sufficit Chri-
ruiitur. Quid enim propler mundi cnniempiiim stiano a malis se absiinere, nisi etiam bonorum ope-
prodest pudicitiam habere, et proplcr qiiod cani rum officia perfeccrit. Qiiod illo vcl mnxinie tesii-
habeas non liabere? Vul cur res mundi conlcninas, moiiio coinprobatur, quo coinminutur Dominus
si jusliliam piopter qunm pudiciliam et iiiundi cun- xierni igiiis rens fnre, qui qu.nnivis iiihil maii ges-
temptum haberc te convcnit, non custodias ? Quia scrint, non feccriiit oinne qiiud bnnum est, dicens :
ut prima species propter secundani esl, ila priina Tunc dicel rex his qui ad sinistram suiit : DiscedHe a
et secunda prnpicr terliam : qux si iioii fnerii, nec me, maledicli, in ignem CElernut», qucm praparavk Pa-
prima, nec secunda prnliciel. Dicas forsiian, dnce ler mcut diabolo el angelis ejus. Eturivi enim, el non
me ergo, quid sit jusiiiia, ut eani si cugnoveriin, dcdistis mihi manducare (Hat.h. xxv, 41, 42), cicx-
facilius implere sufficiam. Dicam brevitcr, ulvalcn, lera.Non dicil: Discedile a lue, maledicti, quia lio-
et verborum iitar siiupliciiaU! coininunium : quia niicidium fecistis, qiiia adiillerium perpclrMiis, aut
causa de qua agimus lalis est, qux discriioiibus quia furtum fecistis ; nun cniiu qnla malum fece-
i«7 S. llIEnONYMI OPEnUM MANTISSA. 168
runt, sed qiiil bon.t non recerunt, condemrtnntnr, el A diximus, qux connubia deserunt, non illiciln, sed
xternx gehennx incondiis nddiciiniiir. Necquia qiix licila gpernunt : ejusmodi aulem, si jureni, si ma-
probiblia erant, admiserunt : qux pr:fe-
sed quia ledicani, si cupiant :iliena, si deiralientes paiianiur
cepta erant, nolueriint implere. Undc adverlendum audire, si malum pro malo reddani, si avaritix in
estquam spem babere possiiii, qui adhiic aliquid eo- alieiiis aut propriis incurrunt crimeii, si zeli, si li-
runi faciunt qux prohibeniur : cum eiiam illi rieriii voris venena possideant : si conlra legalia ei apo-
ignis rei sani, qiii iioii recerunt qiix julicniur. Nolo siolica insiiluia indecens nliquid aut loquantur, aut
eniin in hoc libi bbndiaris, si aliqii:i noii feccris, rogiienl : si iii carne placcndi stiidio, compie et or-
CDin scriptum sit : Qiii universam legetn tervarerii, naie procedant, et alia qBxciinique, ut sulet lieri,
offenderit aulein in uno, fiiclu» est omnium reus illiciie fuciant : quid proderit eis spievisse quod li-
{Jae. VIII, 10). Adam enini semel peccavil, et inor- cuit, et exercere quod iion licet?'Si vis prodesse
tiius est : et lu le vivere posse exisiim.is, illud sxpe libi quod liciia coniempsisii, vide iie quid eorum
committens ,
quod alium cuin seniel perpetrasset, qux non licent facias. Stnltuin cst enim timuisse
occidil? An grande illum cnmmisisse crimen pnias : qnod minus est, ei non liinere quod niajus est : aul
uiide merito poena damnatos sit acriori^ Vldeamiis ab bis non viiare qux probiheniur, si subierfuge-
ergo qnid feceril contra niDndaiiim : de fructu nrbo- 6 rint qux concedunlur. Dicit Aposiolus : Innupia co-
ris edit. Quid ergo ? propter arbnris rruclum Peus gitat qu(B Dei sunt, quomodo placeat Deo, ut $it sancta
bominem morle miilctavit? Non propier arboris corpore et spiritu : qu(e aulem nupta est, eogitat que
fnieium , sed propier mandati contempium. Ergo sunt hujutmundi,quomodo placeat viro (I Cor. vil,
noii agiturde qualiiatepeccaii, sedde Irnnsgressione 54). Nuptani viro placere asserii, cogitando qux
m3nd.-)ii. Et qni diiii Adx, ut de fruclu arboris non mundi sunl; innuptam vero Deo, eo quod nalla illi
edcrei : ipse libi prxcepii, ut non maledicas , non cura sit sxculi. Dicat ergo mibi, qux virum non
meDtiaris, non detrahas, necdetrahentes auscultes, habet, et tamen qux mundi sunl cogital , cui
Momaiiio non jures, doh concupiscas, nnn invideas, placere desiderai? noone incipiet illi nupia prx.
Bon sis iepidu<, non sis avartis : ut nulli maliira pro poni : qoia iilacogiiando qiix mundi sunl, coiiipla-
malo reddas : at inimicos tuor diligas : ut prn ma- cet vel mariio : ista vero iiec iiiariio, quem uoii ha-
iedicentibus et persccutoribus ores : ut percuiienti bet, potest placere, nec Den. Sed nec illud sileniio
inaxillam, alteram prxbeas : ut in jndicio sxculari prxterire nos convenil, quod dixil, Innupia cogitat
non litiges : ut si qiiis tua volueril auferre ,
graian- qua; Domini sunl, quomodo placeal Dco, u( sil sancla
ter diiiiittas : ut nec iracundix, ncczeli, nec livufis Qux Dei suni, inquil, cogiial, non
corpore et spiriiu.
nialum intra pecius ndmiltas : ut crimen avariilx C qux sxcali, non qux bomiiium, sed qax Dei sunt
fiigias. Ut omnis jactaniix ac superbix malum ca- cogilat. Qux sunt ergo Doniini, dicat Apostolus.
veas, ul bumilis ct niilis Cbrisii exemplo vivas: roa- Qucecumque enim sancla, qua;cumque justa, qiiacum'
lnruin consortia intanium deviians, ui cum fornica- que amabitia, qutBcunique bon(E [amee, ti qua tirlut, si
luribus atque avaris, aut nialediceniibus, aut invi- qua laus discipiinoc, isia suiit Domini (Philip. iv, 8).
dis, aul obtrectatoribus, aut ebririsis , aul rapacibus Qux sancix et ver:e ct apostolicx virgines, die iiociu-
cibuni non capias. Quein si in aliquo contenipseris, que sine ullo tempnris iiiiervallo meditantur et co-
i\ pcpcrcit Adx, parcet ct libi. Imiiio illi magis pnr- gitani. Domini est eiiara regnum coelorum , Domini
cendum fuerat, qui nuvellus erat adhuc et nidis, et est resurrectio morluorum, Domini est immortalis
nullius ante peccaniis et propier peccatum suum incorruptio, Domini est splendor solis, qui snnctis
inorientis retrahcbauir cxcniplo. Tibi vero post proroitiitur : sicut iii Evangelio sciipium cst : 7'uiie
lanta documenta ,
post legera, post propbetas, pnst jttsti futgebunt sicut sol in regno palri* eorum (Matih.
Evaiigelia, posl npostolos, si jielinqiiere volueris, XIII, 45). Domini sunt plures justorum in ccelestibus
quoinodo indulgeri pussil, igiioro. tnansiones, Dumiiii est frucius tricesinius, et sexa-
VII.
. An ..„. de
tibi ..„ virginitaiis
...|^....w.w prxrogaiiva
H.. uîi.a u blandiris?
!#. U.UIIUII..J. I gesimus,
g\.ai.llU<7, centesimus.
et «.l.llbV.OItll
V» UQ. Hxc cogiiant,
aiM.^ VWQi.w..*, et
*.• quibas
.|«.«M«
Memento Adam et Cvam virgiiies dcliquisse, nec possiut operibus proroereri qux Domini sunt, cogi-
iniegritatcm corporis profnisse peccantibus. Virgo tani. Doiniiii est etiara lex iiovi el veleris Tcsia-
qux peccat, l^.vx , non Marix compnranda esl. Non menti, in quibus oris ejus eloquia sancta refulgent.
ncgamns inprxsenti lempore reniediuin|>a:nitentix; Qux si qiix virgines sine iniermissione mediianiur,
seil hortamur magis prxniium sperare debere,. qux Domini sunt cogiiant, at impleatur in eis pro-
quam veiiiam. Turpe est eniin illisdclicii indulgcji- pbeticuin illud : Fundamenta aiierna supra peliam
tiam postulare, qux palmamvirginitaiis exspectant: solidam, cl mandata Domini in corde mulierit sanelte.
et illiciiiiiu alii|uid iucurrere, qux se etiam a liciiis . Sequilur : Quomodo plaeeat Deo : Deo, inquam, non
castraverunt. Licilum quippe est mairinioiili cnn- bominibus : ut tit taneia eorpore et tpiritu (1 Cor.
sortium inire : et at laudandx sunt, qux propier VII, 34). NoD dixit, ut sit saacta membro, aal cor-
Cliristi amorem ct ccelestis regni gloriam, copulam pore taiiium, sed at sit sancta ccrpore et spirilu.
coniempserunt nupiiarum : ita damnandx non siint, Membrum enim una corporis pars est : corpns vero
qax propter incontincntix volupiatem, nondum Deo omniam compago est membrorum. Cum eigo dixil,
devotx, remedio aposiolico abuluolur. Ergo, ul ut sii tancta corpore, omnibus membris earo sancti-
161
debcre
EPISTOLA Xm. VmciNITATIS
qnia non proderit sanctiliia-
LA(JS. m
(icnri lcslatiir
A da auics, ui non nisi sermOnibiiS S4nCl!s€l veris aii-
lio cxlcroriim nicinbroriim, si invenialiir uno diiiim praibeant, ut
iii
niimquam obscoena, aut liirpia
corrnplio. Ki jani nnn erit sancla corpore, (iuod cx sa:culariaque vcrba suscipiant, aut aliqnem de alle-
oninibus cnnslat niciiibris, qna; vcl nniiis fucril co- ro audianl dcrngnniem, propter illud quod scriptum
ini|iiin.iiione polluia. Scd iii quod dico, nianilcsiiiis est Sepi atires luas spinis,
:
el noti audire linguam
et liicidiiis liat csto sit oinniiim nienibrorum pur- nequam (Eccl.
:
xxviii, 28) : ut cum eo haberc par-
gata sanciilicniione, et lingua lanlunimodo pcccet, lcm possis, de quo dicilur : Quoniam audiiu ct visu
qua ani blaspbemei, aut lesiimonium falsum dical, justus erat (II Peir. 8) hoc
ii, : est, nec aure, ncc
niinic|uid libcrabunl omnia niLmbra uniini? an pro- oculis delinqucbat. Munda manus, ne porrccta; ad
pier iinum judicabuntur et ca;tcra ? Ergo si sinc accipiendiim sinl, addandum auiem collccije nec :
aliorum mcnibrorum sanctificatione pudiciiia nihil ad fcriendum paralx, sed ad omnia misericordia:
et
proderii, ciim in uno sit vitium, quanlo magis si di- pictatis opera salis prompta;. Munda pcdcs, nc
la-
vcrsorum fligiiio pcccaiorum omiiia corrumpanlur, lam ei spaciosam -.iara pergant, quasducit ad splen-
unius niliil prnderil inlcgrilas? dida sxculi ct pretiosa convivia : sed ad arduuin
VIII. Uiidc qux'SO te, virgo, ne in sola tibi pudi inagis cl angusium gradianlur iler, quod teiidit ad
cilia blandiaris, nequc in unius membii inlegritate B coelum : quia scripium esl : Iier reclum faciie pedi-
coiifidas sed secundum Apostolum, loiius conser *«»"««'"» (Pro».
:
IV, 31). Agnosce, tibi a Deo aili-
va corporis castitatera. Munda ab omnibus inquina- ficenon advitia, sed ad virtules membra fomiaia.
nifinlis caput : qiiia crimen est.illud post chrismatis Et cum universos arius mundaveris ab onini sordu
sanciilicaiionein, aut croci, aut alierius cujiislibet peccati, ct tolo fucris mnndificaia coipore, tunc libi
piginenii fuco, vel pulvere sordidari : aut auro, aut casiiiaiem inielligas profuiurSm.el cum omni fiducia
gcmniis, vel cujuscumque terrenae creaturx specie palmam virginilalis exspectes.
comi, quod jain cceleslis ornatus splendore refulgel. • IX. Quid sit sanctam esse corpore, breviierqui-
Graiidis quippe est divinitati coniumelia, mundani dem, sed plane exposuisse me arbilror. Nunc quod
et sa;cularis ornameniijprselatio. Munda fronlem, ut sequilur, etspiritu, nosfe debemus. IIoc est, ul qiiod
humana, non divina opera erubescat, el illam con- operenefas estfieri, nec cogitatione concipero. Illa
fusionem recipiat, qua; non peccatum, sed graliam enim est (am sancta corpore quam spiriiu, qu.i; ncc
Deiparit, Scripturadivina dicenle -.Estconfusioaddu- menie nec corpore delinquit, sciens etiam cordis
rent peccatum, et e$l confusio adduceus Dei graliam speculaiorem esse Deum. El idcirco salagli,ut om-
{Eccl. IV, 23). Mundacollum, ut non aurea reticula nino etiam animam cum corpore mundam babeat a
capillus portet, et suspensa monilia, scd potins illa C peccato, sciens scriptum esse : Omni cusiodia serva
ornamenta circumfcrat, de quibus Scriplura dicit :
cor tuum (Prov. iv, 23). Et ilerum : Diligit Dominus
Misericordia el veritas non deficienta te (Prov. iii, 3, tancta corda ; aecepti sunt aulem ti omnes immacufa-
tec. LXX). Suspende aulem illas in corde velut in ti. Et alibi : Beali mundo corde, quoniam ipsi Dcum
collo tuo. Mundaoculos, duin eos ab omni concu- videbunt (Malth. v. 8). Quod de illis dici arbitror,
piscentia retrahij, et ab omni iniuitu pauperum quos conscientia in nulla redarguit culpa peccali. De
numqnam averlis, et ab omnibus fucis liberos, ad quibus et Joannemin Epistola sua dixisse reor : Si
ea quae Dci sunt facta cusiodias. Munda linguam a or nostrum non reprehendit nos, fiduciam habemuiad
mendacio : quia os quod mentilur, occidit animam. Deum,etqua;cumquepetierimus,accipiemutabeo(Jvan.
Munda eam a deiractione, juramenio, ac pcrjurio. III, 21, 22). Nolo existimes te peccati crimen fiigisse,
Nolo proeposterum ordincm puies, quod prius a ju- si voluntatem non sequatur eflectus, cum scriplum
rameiito quam a perjurio linguam dixi deberemun- sit : Quicumque viderit mulierem ad eoncupiscendum
dari : quia (unc perjurium facilius fugics, si in toto eam, jam maechatus est eamin cordesuo (WohA. v,28).
non jures : ut impleaturin te illa sen(en(ia : Cohibe Nec dicas : cogitavi qMidem, sed non feci : quia eliam
linguam tuam a malo, et labia tua ne loquaiilirr do- concupiscere nefis esi, quod ficri crimen est. Unde
lum (Psalm. xxxiii, 14). Et racmor esto, dicente ^ ei beaius Petriis pra;cipit, dicens : Animas vestrat
Aposlolo : Benedicile et nolite nmledicere (Hom. xii, castificantes (II Peir. i, 6). Qui si nullam animse con-
li). Sed et illiuscrebriiis recordarc : Videtc ne quis s(upra(ioncm nosset, nec castifieari , ipsam dcsi-
alicui malum pro mato reddat, neque maledictum pro derasset. Sed et illum locum quo condnelur : Hi
malediclo. Sed econlrario benedicenles : quia in Itoc tunl qui cum mulieribut te non coinquinaverunt ,
vacaii estis, ut benedictionem hwreditate poisideutii virgines enim permanserunl : hi sequunlur Agnuin
(I Thcs». V, 15). Et illud : Siquis auteni inverbo non quocumque ierit ( ApOc. xiv , 4) : atientins con-
offendit fratrem, liic perfectus esl. Nefas cst enim ut siderare debemus et animadvertere, si solius In-
labia illa, quibus Doniinum confitcris, rogas, benc- tegritatis ac pudicilix inerito, isti divino comita-
dicis, ct laudas, alicnjus polluanlur snrde peccati. tui copulcntur, ct per omnia coelorum (abernacula
Ncscio qua conscientia ctlingua quis Dominiim ro- discurrant : an c( alia siiitquibus adjuncta virgini-
gat, qua aut raentitur, aut maledicii, aiit dclraliit. (as, tantx beatitudinis gloriam consequatur. Sed
Labiasancta exaudit Doroinus : ei ipsis annuit ciio undc hoc scire poterimus? Ex consequentibus, nisi
precibiis, qnas lingua imroaculata pronuDtiat. Mun- fallor, in quibu» scriplum esl : Hi empti tunt ex om-
PATIVOL. XXX. 6
,, :
i1\ S. IIIKRONVMI OPERUM MANTISSA. 472

nibusprimitio' Dcoeimjno, cl iii orc ipsoitim iinn cst \ bus , (tiiro, aut marijnrith , aiitvesle preliosn, .srrf
inrenlum ineiida,iii:H : siiui viaiuln ciihn suiil. Vidcs quoil dt-cit muHercs. promillenles caslilulein ]>cr boimin
cr^) i\nod II II iii iin:) viiîiifs laiiliiiii ineiiibi(iriiiii coiivcr.,ulioiiciH (I Tini. ii, 9). Scd for.-itaii dicas riir
Domiiiikii rercianiur inlnrerc vcitigils :s'd illi li.ic iidi'iii aposloli viigiiiilms nnn jiisseriinl? Q.a.i
(lui prceier viigliiilJhMn ah oiiaii ciriliigii^nc peccali non nccesâriuin jiidicaiiaiit : iic lalis virgiiiibus
iiiiinnculatnin guiiinl vii.^Mn. conimonitio potiiis injiiria, qunin cinendalio viderc-
X. fdeiico vpI nia\iiiie virgo i.upias spcrnit : ut tur. Scd nec cas nniriu nii tanla; tenieritatis (ore cre-
diiin socurior cst , [acniiis qiind eii'.>.:n a nuliciililius diderunt, ut iie nupiis qiiidoni coiiccssa cariialia or-
quarilur, ab oiniii sc ddicio ciisloJat, ci uiiivcrsa naniciitaet tcrreiia pra'suiiierciit.
lcgis iiinndala pcrlici.it. INani si iiOii .luLat, ei ca iii- X;. Rcvcr.i oriiarc se el coinponerc virgo dcbct.
liiloniimis faciat, a qniliiis ct nupla: esse jubenliir Nain qunmodo sponso siio placcre poterii, iiisi coin-
iniuiuncs , iioii iinpsi^se qiiid prodcril? Qiianiquam posita et ornaia processcrii? Onictiir planc, scd in-
ciiiin iiulli Chrisiiaiioriini pcccarc liceat, et oinnes terioiibusoriiaiiieniis; spiriluaiiicr, non cnrporaliier
quicumqiic spirilualis lavacri sanciificationc purgan- coniponatur : qiiia Dominus non corporis, sed niiima;
liir, iniiiiacu'ataiii decurrcrc convcnial vilaiii. ut dccorem in illa dcsidcrat. Ergo et tu qii.ccumque
Kcclcsix {(|ii;e sine nincula , siiic niga , sine aliquo B .inimam tiiaiii diligi ct liabiiari a Chi isto cnncupiscis
cjiismodi csic dcscribiiur) pnssinl visceiibus iiiii- oinni cani dil'gciiiia compoiie, ei sniriiiialibus in-
iiiari : mullo niagis lanicn lioc virginem impb-re ne- dunicntis exorna. Niliil in ca indeconim, nihil (cc-
cessc est, cui ncc niaiili, nec niiorum, nec altcrius dum appareat. Resplcndcat auro juslitix, et geminis
nece>siiatis causa proliibei ,
quo minus divinam rcfulgcat sanclitalis, .ic pretiosissima pudiciiia; niar-
Scripiiiiain perDclat ; ncc si peccet , aliqua poterjt garita cnruicot, ct piciaiis tuiiica vcsiiatiir. Pro
cxciisatioiie defendi. virgo, scrva proiiosiium lilu bysso ctserico, casiiiaiis ct iniscricordiai luiiica vc-
magno praiinio de.vtinatum. Pra,'clara est apud Deum sliatiir el indualiir, sctundum qiiud scriptiim c.^t :
virginitaiis et pudiciiix virtiis non aliis peccaio- , si Iiiduiic vos sicut elecii Dei, sancli , ei dilecli , viscera
riim ct malorum lapsibusinfirinciur. Agnoscc siatiim misericordice, hmniiilnlcni, clo. (Col. ni, 12). Non ileco-
tuiini, .ignosce locuin , agiiosce proposiium. Clirisii rcm ccriisstu aut aUerius pigiiienli qu;rrat, scd in-
sionîa diccris , vide ne qtiid iiidignum oi cui de- nticciiiix siiii|iliciiatisqiie caiidiiicin h ibcat. U(i>eiim
sponsata cssc videris, adniitlas. Cito scribit repu- vcrecundia: colorcin , ei pudnrem ruboris, piidoris-
dium, si in le videat vel unum adiilicrium. Qiix- qiie possidcat, ccelcslis abluatur niiro doi irina;, ct
ciiinqiic ergo hiimaiiorum sponsaliorum pignoriliiis lavaiiienlis spiritualibus eiiiuiulciur. Nulla inca iiia-
subarrhaiiir, staliin a doincsiicis, a faniiliaribus, ab C liii;c, nulla delicii macula rcliiiquatur : et ne qnaiido
aniicis, et servulis sponsi sollicite et diligenicr rc- maio rcdoleat odure pcccati , niiguenio suavlssiinn
qiiirit, qiiales juvenis habcat niorlcs : inlcrrogat sapientia: et scicnti;u perlVuaiur. Ilujiisniodi Deus
quid potissiinuin diligat, qiiid accipiat libenter, quo qti:i:rit oiiiamcnUini , ct aniihain taliler coiiipiisitain
usii vivat ,
qua se consiietudine regat, quibus ulalur concupiscit.
dapibus , in quibus niaxime rebus delecletiir et gau- XII. Mcracnto te esse filiam, secui.dum quod ait
dcal. Quje cum didiccrit, ita se in oninibus tcmpe- Audi, filia, Sed ei tu
ei vide. ipsa quutiescuinque
rat, ut spoiisi moribus suum obsequiiim , sua di- Deuin paircin nominas, te Dei liliam essc lc^taiis.
leclio, sua jiicundiias, sua viia, sua diligenlia con- Eigosi lilia Deies, vidc nc quid coruni facias, qii.i;
cordet. Et tu qiioqiic Cbrislnm spoiisiiin liabcns Doo pairi incongriia sinl, scd age oiniiia qiiasi (illa
a domesticis ac familiaribus cjus, spoiisi tni niores Dci. Cognosce qiiomndo litijus s'jcculi fili.-c nobiliuni
iiitcrroga : et strcnue acsolcrter inquire, in qiiibus se geraiit, qiiibus assuescanl mnribus, quibusvc se
frscipue dilecielnr. Qiialeni iii le composilioneni disciplinis iiistituani, Tnnla in qnibiisdani csi verc-
vesiium diligai , cujusinodi conciipiscat ornaium : cniidia, tanla giavitas, laiila iiiodostia, ul extero-
dicat libi cjus familiarissiii.us Pelrtis, qiii iie nupiis ruiii h.'imiiiiiiii rilum iiiluilti liumaiia: ingeiiuiiaiiscx-
qiiidem corpnralem, sed spiriiiialem pcrmiiiil oriia- "cediint, ct nc qiiam lioiiestis parciilibus siiis pcr
lum : sicut in Epislola sua sciipsit : Mulieres simili- lapsiiin suiim iiilami.ne iiiiirant iintam, alteram sibi
ler subjecia: sinl viris suis, ei si qm non credunt verbo, qiinilamniodd inlcr bomines coiisuctudinis lccere
per mulierum conversalioncin sine verbo luciijicenlur natiiram. Et lu origiiiem luam rcspice, gciius in-
considerantes iii limore casKim conversatioiiem ves- tuerc, gloiiain nobilitatis advcrle : ac nnn hoiiiinis
trc.m : quarum sil non e.-clriusccus capitlulura, atit ian!uni csse, scd Dci filiam, ct diviiias nalivitalis
circumdalio auri , aul iiidunienli veslimenloriimque nob liiatis dccniniam. Ita te cxliibe, ut in lccadestis
ci hiis; sed absconsus cordis esl himo in iitcorriiptibi- naiiviias a|ipareal, et iil diviiia iiigeiiiiiins clarcscal :
lilale qnieli cl modesli spirilus, qui est in conspeclu sil in te nova giaviias, lioncslns adiniiabilis, el
I)ci locvplc$ (I Pelr. iii, 1 seqq.). Dical ct nliiis apo- stupciida vcrcciindia, niira paiicniia, virginalis in-
.stoius bcaius Paiiliis, qiii ad Tinioiboiim scribcns ccs-us , ct verx pndiciii.T, habiliis, scrnio seiiipcr
J';pi..iolam , eadem do (idclinm foiniiiariim discipliiia niodosliis, ct suo iii loinpore profercndns : ul (|ui te
leslalur : Mulieret simililer in hab.tn orualo, ctiiu ve- vidcrii , admirelur, ct dicat : Qua; esl li;cc nova in-
rtcunfiia et sobrieialc , ornanles $e , non in loriii crini- tcr lioiiiiiics graviias ? Qu;c pudoris verccundia
; :
173 EPISTOLA Xm. VmCIXlTATIS LACS. 574

Qiii honcslatis modeslia? Qiia; maiuritas sapienlia:? A in minoribus prxferant quos sibi in majoribus pa-
,
Non esi isla liumana insiitulio , nee tlisciplina mnr- rcs essc scniiuni? el qur.si infra se posilos in lerra
lalis. Coeleste bic aliqnid in corpnrc liuinano refiil- cxislinient, qiios sibi iri coelcsiibus xqiiales credidc-
gel. Pulo quud bubiicl in qiiibusdain boniinihus riint? Tu , non
auteni qua; Chrisii
saculi virgo cs,
Deu?. Et cuni le (iliam Clir sii cignoverit, majore oninem pra;scnlis vits gloriam fugc, ut onine qiiod
siuporc tenebilur, et rogitabit qualis isic Dominiis in Tuiuro proniittllur conseqnaris. Conlentionum vcrba
sit, ciijus lalis ancilla cst. Si vis crgo partem baliere et animosiiaiis causas evila. Disc- 'diarum qiiofiuc
cum Clirisio, Cliiisti libi exemplo vivendiim cst et liiium occasiones subterfiige. Num si, juxta Apo-
qui ab onini nalilia cl iie:iuili.i ita fuil nxtranciis, ut sioli docirinara , servum Dei litigarc non decct
ne ininiicis quldem viccni icddcrei ,
quin poiius pro (IITim. 11,24), quanto magisanciliam Oei noneipe-
ipsis orabat. Nolo cnini ut eas animas Cbriîianas dii? Cujus quo verecundior esi scxus, animus de-
existimcs essc, qnae aui fr.ilres, aut sororcs non bet esse niodestior.
dico oderunt, sed ciiani proximos toin conle con- XIV. Linguam a maliloquio coliibe ei ori tuo :
scieniix coram Dei lesiimoiiir), non diligunt : cuin Icgisfrenos impone : ul lunc si fdrte loquaris,
Christiana Clnisti siiiiilitudinc , inimicos eiijm quando lacere peccalum sil,caveas ne quid qiicd
aniare necesse habeat. Si sanciorum cupis habcre B in reprebensionem veniat, dicas : Lapis emissus est
consortium, a maliiia; et neqnitia; fogii:itu pecius serino prolaius. Quapropler diu aiitcquam profcra-
einunda. Nemo le circumveniai, ncmo fallaci scr- lur, cogiiandus est. Beata quippe labia sunt, qiiai
inoneseducal : nonnisi sanclos et jnsios, el simpli- nuinquam quod revocare velint, cmittunt. Pudicaj
ces , el iiinocenles , ct pjros coelesiis aula suscipiet. meniis debet eiiam sermo esse pudicus, qui oedillcct
Nullum apud Deiim h:ibet locum maliiia. Ab omni semper magis, quam aliqucm dcsiruat audienlem ,
nequiiia et dulomundiim necesse est esse, qui cupit sccundura lioc quod Apostolus pra;cipit, diceiis :
regnare ciim Cliristo. Nibil lam cnnirariuin niliil , Omiiis sermo matus de ore veslro non procedul, sed si
lam exsecrabile Deo : «luam aliqucm odisse vel Ixdere quis bonus est ad cedificalionem fidei, utdel graliam
Telle. Niliil tam probaldle, qiiam omnes annre. audieniibus (Ephes. iv, 29). Pretiosa Dco lingiia est,
Quod Propbcta pro=p;ciciis tcstntiir dicens : Qui di- qua: non nisi in divinis rebus novit vcrba consiruere
ligitis Deum, odiie malum {Psalm. xcv!, 10). et sanctum est os, unde coelcslia semper eloquia
XIII. Vide ne aliquain liumanam glori.im diligas : proferunlur. Absentium obtrectaiores, quasi ma-
ne et lua iiiter eos poriio compuielur, i]iiibus diclum lignos Seriplurx auctoriiate deterre. Quia etiam hoc
csl : Qiiomodo voi poieslis credere ,
gloriam nb iiwi- .
inter perfecii virtutes bominis Propbela commenio-
cem quccrentes {Joan. v, 44)? Etde qnibus Proplicta ^ rat. Si ante conspeclum jusli malignus ad iiiliilum
dicii : Auge eis mala , auge mala ytoriosis lerrte : ut deducatur, qui contra proximum non probanda pro-
conrundaminl a glnriationc re-tra, et opprobrium tulcrit, non licet libi alierius viiuperaiioncm pa-
fiatls in conspectu Dei. Nolo eniin illas rc^picias, lienter audire , qui nec ab aliis cftas recipi luam.
qiiie sa^culi , non Domini sunt viigines : qux propo- Iiijustum quippe est, quidquid contra Cbrisii Evan-
siti sui ct professionis ininicmores, gaiidcnl in dc- gelium Tcnil, si altcri quod libi ab alio fieri nioles-
liciis, in opibus delccianiur, ei corpnrca; nobiliiatis tum est, patiaris inferri. Lingiiam scinper luain de
origiiic glorlantur. Qua; profecto si Dci filias se csse bonis loqui assucsce, et auditum luuin magis ad bo-
credcrciit, nuniquam post divinos iiat:ilcs nobiIi'a- nornm laudem quam ad malorum vitiiper.ilionein
,
lem ailmirarenuir liiimanam, nec gloriarentiir in accommoda. Vide ut oninia qurccumqiie bcne facis,
quoliliet palre lionoraio. Si palrem Dcum se babere propierDeum facias, scicns ejus rei tmium tc a Do-
sentireni, nobilitaiem cariiis non amarcnt. Quid libi mino recepiuram esse mcrcedem ,
qiiam ejus timo-
in gcneris nobiliiaie biandiris, etcomplares? Duos ris et amoris causa perfeceiis. Sancia mngis esso
homines ab exordlc fecii Dcus, ex quibiisioiius liu- quam videri stiide, quia nibil prodcst aislimari qiiod
mani generis silva de^ccndii. Mundanam nobilitatem ^ non sis : et dunlxls peccati rcalus est, iion habcro
non nalurx Tqniias prxaat, sed cupidiiaiis ambiiio. qiiod crediiur, et quod non habeas, siinulare.
Ccr:c omnes per divini lavacri graii:im xquales effi- XV. In jejuuiis magis quain in cpiilis di.Icclare, il-
cimur, ul iiulla inier cos diicreiio esse possit, qnos lius vidue meinor, qus; iion discedcbnl de Tcmplo ,
naliviias secuiida gcner.ivii , per quam lam dives Dei serviens jejiiniis et oralionibus die ac nocic. Et
quam pauper, lam serviis qnam liber, tam nubilis si vidua qiildem Judaja talis erai, qii.ilem niinc vir-
quam ignobilis Dci efficiiur filius, cl lerrena noliili- gincm decet esseCbristi? Diviiio; magis lcctioniscon-
tas splendore glorix coelestis adumbratur, ei iius- vivlum diligc, spiriluallbiis tc saiiari ilapiljus concu-
qiiam oinniiio j.nm coniparct : dum (iu;c retro in s:c- pisce. Illus poiius rcquirc cibos, quibus r lima m:'gi$
culaiibns lionoribus impares.fucrant, coRlcsiis et di- qiiam corjius reficiaiur. Carnis ct vini spccics, qiiasi
\inx gloria; nobililale restiliiunlur a qualller. Niillus raloris fomcnla , el llliidinis incitamcnia fiige. Kt
ibi jam ignobiliiaiis locus. nec degener qiiisqiiam tnnc si foiie viiio uieris exiguo, ciini siomaclii do!o-
esi, quem diviiia; nalivitaiis oriiat nobiliias : nisi re niniio corporis compcllit iiilirmiias , ir.icundiam
apud illos qui non puiaiit humanis coclcstia pro^po- vince, animosilatcm cohlbc. Quidqnld llliid cst.qiiud
neuda. Auui puiaat, quau TaDuni est ut seseillis post faciam Focnitcntiam ruborem ingcrii pro^kiuio
,
175 S. nJERONYMI OfERUM MANTISSA. '
m
utcriminis abominaiioneradeviin. Saiis (ranquillam, A setmo, Bonatentvra, wquefalto Iribiilnm fuUse, cll,
el
saiis qiiiel.im esse convcnii mcntem, ciabomni pcr- Augutlini operum ediloret monenl. Ad hactarie inicri-
bi : apiid Antelmum, De vesllroentis, ei ineiiibris, et
liirbaliunc Turoris aliennm qiix Dci h^bitaculum
,
aclibus Dco Iribulis apud Bonaveniuram, De essen-
:
esse desiderat, qui per Propbelam lestatur, dicens : tia et invlsibiliiaie, et imniensilale Dei : m mii. Va-
Super quem alium requiescam , niti super humitem et licano Viciormo tub Auciuilini nomine, De essentia
el
pivinil.-\ii$, elde invlsibiluale, aique incnmmulabi-
Iremenlem sermonet meott { Ita. lxvi, 2.);0mninm
lilale Dei. Priorem denique et maxiiiiam pariem libri
operum et eogitationum tuarum spcruiaiorcm Deum ex Eucherii Lugdunetuis opere, de forniulis tpiriiualit
crede, et cave ne quid quod divinis oculis indignum inlelligenlicB, tuniptam continere loluni capul ejusdem
opeiit primiim, quod esl de divinis nomiiiibus ; Not
sil,autopereris,aut cogites. Cum orationem celebrare
in Ainbrosiana: BibliotliecK velcri nii. A lillera, el iiu-
desideras, lalein te exhibe ,
quasi qiix sis cum Deo mero 48 piaiiolalo inscriptum invenimui, SciUenlia S.
locutura. Quando psalmum dicis, cujus verba loqua- tlieronyiiii du essenlia dlvinilalis Dei , et invisibili-
laie, aiqiie immensilaie ejus. Verittime aulem obser-
ris, agnosce : et in compunciione magiscordisquam
vatum Eratmo, nihil in hoc este nec sermonit, nec tru-
in linnolsevocis dulcedinedeleciare. Lacrymasenim ditionis, necpecloris, quod Hiironymum retipiat,
psallenlis Deus inagis quam vocis gratiam appro-
bat. Sicut Propheia dlcit : Servlie Domino in limore ,
EPISTOLA XIV.
et exsutlaleei cum iremore {Ptal. ii,t1). Ubi limor el B De hit qum Deo in Scripiuris tancdt atlribuuntur.
tremor esl, ibi non vocis elutio, sed animus flebilis
(Vide S. Augnstioum loc. supra cil.)
esi, et lacrymosa dejectio. Omnibus actibus luis, di-

EPISTOLA XV.
ligentiam adhibe, quia scriptum est : ilatedictut ho-
mo qui faat opus Dei negligenter. EED DiHASI STMBOLDIf.
XVI. Crescat libi cum annis graiia, crescat. cum (Yide boc symboluoi inter scri|>ta S. Paps «Itrlbula
tom. XIII noilra! Pulrol.)
xtate juslitia, et fides eo perfeciior videaiur esse,
quo senior est. Quia Domiiius noster Jesns Christus EPISTOLA XVI.
qiii nobis exemplum vivendi reliquit , prodciebat
SED EXPLANATIO STHBOLI AD DaNASDM.
non xiate lantum corporea , sed sapienlia ei gratia
(CumadliaaceipIan;>lionpni,quie Pelag i vulgohabelur,
spiriiuali coram Ueo el homiiiibus. Omne tempus, in reiiitanilam, eam penc lotain exci ipsrrii S. Augusuuus iu
quo le non meliorem senseris^hocxsiimaperdidisse. libru de GraUa Clirisli, lom. X, ibi vide«i«.)
Coepium virginitalis propositum ad rinem usque con-

serva,quianon inchoasse tanlum, fed perfecisse vir-
tus esi. Sicut in Evangelio Dominus ait : Qui autem Ut hcec Uieromjmo tribuerelur, iltud in causa fuerit,
perteveraverit utque in finem , hic talvuseîl ( Matlh. C 9'""''P" fP"'"'" "» ""!'" '^'^""'«"'« 1' '" ''"' ''' "
^
. Aii; De fide autcm quod ilignauis es scrilieru, s.inciu
X, 22). Cave ergo, ne cui conc
ncupiscendi occasionera Cyrillo dcdi coiiscriptam Fidtm. Qiii sic nou ciedii,
tribuas, quia sponsus tuusDeus zelans est.Crimino alienus a Cbrislo est. Veriim illa Fides circn irtt
hypostaset versabalur ; de qua conlrovcriio in tupposi-
sior esi enim adullera Christi quam mariii. Unde
liiia itta Explanalione nullum eil verbum. Ad hac
pulchre Romana Ecclesia, aposiolico sinedubio, cu-
snjlui, resque ipsa clamal, Bieronijmi liuncnon este ;
jns sedem obilnet, spiriiu animata , tam severam nu- iiiimo esK recentis auctoris, ralio qaa mysieria expli-
per de hujusmodi senientinm statuit , ut vix vel poe- cantur, omniiio pertuadet.
nitentia dignam judicarel , qux sanctificatum Deo EPISTOLA XVII,

corpus libidinosa coinquinatione violassel. Esto ergo
6ED explamatio fidei ab Ctr;ixdh.
vivendi omnibus forma,estoexemplum,pr]eccdeet in
.nclu quos in casiiiatis sanciificatione prsccorris. Vir- I. Credimus in onum Deum Patrem oninipoten-
pinem te in cmnibus exbibe, nihil corrupiionis objl- teni, omniiira viiibilium el in\isibilium Creatorem :
cialur capiti luo, cujos corpus integrum est, ul el lna et in unum Dominum noslrum Jcsnm Clirisium Fi-
sil invinlabilis conversatio. Et quoniam sicut in lium ejus , nalum de subslaniia Dei Pairis, quod
cxordio epistolae prxfaii sumus , tc Dei sacriMcium Grxce diciiur ofzooOuiav, Deum de Deo, Innien de lu-
faclam ,
quod uiique sancli(icaiionum suam etiam D miiie,Deum venimde Deo vero, natnm, nnn factum,
aliisimperlil, et quisquis ex eo digne sumpserit, sicut hxretici dicunt : per queui niiinia visibilia, et
fiancliOcationis eiipse sitparticcps. Iia ergo per te, invisibilia facta sunt, l.m iii coelis (|iiam in lerra :
quasi per vivam [Al. divinam] liosliain sanclificentur qui propler nos lioinines ct nostram s:ilulcm inear-
cxterx, cum quibus le ita in omnibiis exliibeas;, ut nnlus, homo facius, passus, rcsurrexit lcrlia die,
quisquis viiam tuam, aut visn, aut audiui contigerit, ascendit in coeloi;, venUirus inde judicar.e vivos et
canctificationis vira sentiat, ci Inniuin sibi inielli- mortiios : ei iii Spirilura sanctnm ,
qui ile Pnlre
gnt gratix ex lua conversatione transfundi : ut duin processil proprie, cl Deus esl venis sicul Fllius. Hiis
ic imilari concupiscit, Dei sacriflcio el ipse sit auteiii qui dicunt, erai teinpiis quando non crai Fi-
dignus. lius nalus, et priusquain iiascereiur, noii cral, aut

quod cx niliilo factiis sii, aiii nnius sil, niit muiabi-
lem, aiii convenibilem Filium Dei diciinl csse : hos
Habetur longo ouctius atsumenlo eliom apud Au- ,
aiialhemalizal Caiholica el Apostolica Ecclesia :
fliitlinum in appendice Taiiii oclaii siib litnln De cssenlia
DiviDiialis. Sedel aliit mullisaucloribus, Ainbrosio, An- quod fides invisibiliuro rerum est, non Tlsibilium.
:
177. EPISTOL.\ XVII, SEU EXPLANATIOFIDEI, AD:CYR1LLUM, 178

Unde Ariani Salvalorem videntes in carne, pulave- A sciens, ei Adae in pjradiso visus est, et in pracdesii-
runt ejus divinilatem lalem esse qiialem et carncm, iiaiione carnall fuiura enuniians ei, et cum Jacob
pnssibilem, et muiabilem , converiibilem, compre- luctatus est : et quemadniodum liuroana fragiliias
liensibilem, ei quasi rormidaniem, et quasi nescien- capere poterat, condesceiidens inlirmitatibus om-
tem omnia, et proQcieniem aetale et sapientia, et nlum, diversorum genera approbat, alils in glorla,
iilhil racientem ex se, ct subjecium, et oranlem ad timoris omnium causa, aliis in bumilitale,eminentis
Patrem, el graiias agcntem, et edentem, et patien- ejus boniiaiis agnoscendx. Si ergo sempiiernus Fi-
tem, et lacryro^mtem, et geinentem, ei quiescenlem; lius de Pjlre est genitus, quippe et omnia scicns,
Ct postremo qux sunt creaturae propria, bxc carni omnia poiens, et omnia salvans, omnia contineiis,
crealse Salvaioris ascribenda suni utique, non divi- judicaiis, crcans cura Patre semper ei Spirilu smc-
nllali, quia dicitur In Scriptnra Dcus ei homo. Quia to, accipe igitur quod crealura Deus verus non po-
ergo pro[iter nos et homo diciiur, non debemus qua test esse, ncque creaiura crealurara salvare.dicentc
sunt carnls Dco ascribere, et quse sunt Dei, carnis Scriptura :Ei coluerunt, el iervierunt creaturm potius
xttlmare propria.Si quid Igitur minus, aut inxquale, quam Crealori, qui esl benedictus Deus in smcula{Rom.
aut impoiens diciiur In Scriplura, aut subjectum. I, 35). Vides igiiur, quod paganiiatis est hocâgis
aul hiimlle, carnis ejus est assumptx. Quia vero na- B quam Cbristianilaiis? Et quod non tempore est na>
lus esl dc carne, et quia cum hominibus tiiginla et tus, sed semper natus erat de Patre, dicit Apostolus
ptus annos conversatus est, et vere habebat pati : et beatus : Invisibilia enim ejus a crealura mundi per ea
Ideo cl verus homo prupter carnem accipllur, et ve- qum facta $unl, intellecla eontpiciuniur , sempilenia
rus Deus incarnatus est, In carne passus natura pas- quoque ejns virius et divii i [Ibid., 20).J Vides igi-
non deitatis.Hxc eniin qux paildebuerat caro
sibill, tur, quod Christus Filius Del est, non temporalis,
bomiiiis transgressoris, pro hominibus patl dignaius sed scmpiternus? Quod de subsiantia dlvina Pairis
est Deus pcr carncm passibilem : ut et divinitalis naius est semper, ipse ait Salvator in Evangelio ;
ejus inenarrandam poientiain In re vislbili prxdic- Quod nascitur de carne, earo est : et quod nasciiur de
lam senthuous : et bonitatis ejus divltias, id est,per Spiritu,Spiriius est,quoniam DeusSpiritus esl(ioan.
passiuiicm, remissionem peccatorum credenles in III, 6). Et quod verus est Filius Dei, dicit Scriplura
eum nonsequamur. Eral lumen verum, quod iltuminat omnem hominem
II. Qualeesi igitur malum boc, ut audeat quisgra- venienlem in hunc mundum (loan. i, 9). El iterum
tiain Domini nosiri Jesu Cbristi, quam pro nobis fe- ipse Evangelista beatus Joannes : Hic estJesut Chri-
cii se bumillans, ut nos exaliemur, bumaiiis seiislbus stus Deus verus. Etquod scmper erat, ait ipse fn :
et voce hxreiica, non soliim non intclligere, insuper G principio eral Verbmn ei Yerbum eralupud Deum, et
etlam periculusis blaspbemiis, et ad irritum eam Deut erat Verbum (Joan. i, 1). Et qnod omnipotens
adducere, aique ultro el advcrsari, dicenie Scripiu- esi Filius omniura creaior, altipse Evangelista bea-
ra : Seilote enim gratiam Domini noHri Jesu Chrisli, tus : Omnia per ipsum facla sunt. Si ergo omnia pcr
quoniam dives cuni essel, propler nos pauper factus ipsum facta sunt, visibilia et invisibilia : quomodo
est, ut nos eiut paupertaie diviiet exisiamus (II Cor. dicit ante passionem Salvator, quod de die cl hora
VIII, 9)? Absil igilur in Filio Dci aliquid plus minus- nemo novit. neque angeli ccelorum, nequc /i/ius homi-
ve, autin loco, autin poientia aut in scientia,autln nis nisi Paicr? Auendens igilur vides, quod propler
xqualilate, aut in temporc, aut in subjcciione cum utiliiaiem liominum, dlxii se nescienlem prrfini-
dlcltiir, bxc ut divinitaii ejus, non carni ascriban- lionem, ne negligenllores efticianlur homines. Mam
tur. Si enini plus minusve aut tale aliquid invenitur, et bumiliiaiis sux cansa hoc dixit proptcr carncm
excepio hoc, quod genuit Palcr Filium, ei excepio passibilem, quia quasi liomo hominibus videbatur,
lioc, quod Filius non a semeiipso iialus est, scd de et causa utiliiaiis oiiinium uicult : res quidem gereii-
Patre naius esl proprie, non in tempore, sed sem- daSinsxculo annuMiiansatque enumeraiis, dlcm au-
per, non aliunde, sed de tua subslanila : forie se- tera ei horamnon eisaperiens.Quodergopro uillitale
cundum verbum eorum, aut invldens, aiit Impoiens D nostra lacuii, et sc humiliavit, non debemus uliro ei
Pater putalur, iosuper etiam et teniporalis agnosci- essfe ingraii : et non solum iion iiitclligenles, insupcr
lur. Etcum aperleboc vetet Scripiura et exsccietur: eliam Judaico more, et liominem xstimantcs, ejus-
quomodo lemporalem Deum, qucTnadmodum Genti- dem xtatis el ignoraniix et impolendx pariicipcm
les venerantur, Ipsi eilara simiIlteradorant?Nam si judicantes qnomodo Judxi. Quodnon divinitas natu-
lemporalis est, nec verus polest esse : el si non ve- raliier patlebatiir, sed caro, Ipse osiendlt Judxis,
rus, nec potens oinniji. Et quid jam buic lali Deo dicens : Solvite hoc templum, et in tribus diebus ego
credendum est, qui erat aliqiiando,quando non erat, susciiabo illud (Joan. ii, 19). Et cui hoc dubiuni est,
el ex nihilo naliis esl, dicente Scriptura : Si audie- quod Deus lioc dlcebat, id esi, Filiiis Del xierniis,
ris me, Itrael,nonerii in teDeusreims(Ptal. lxxx,9)? Verbuin vivciis Pairis, ci sapiciitia Dci, elvirlus Dei
Sl ergo Deus rccens, non debet verus credi. Si au- xtcrna et scmpilerna, ei linago Dci InvisiMlis, ab
tcm sempiiernus : quippe hic senipiicrnus Deus crai, invlsibili naius, iion facius? Facia .lulein cstcaro et
qui loquebatur in omnibus sanciis, et lcgem dcdit plasmata, in qun Deus cral, quam et indulus cra(
liloygi in njooie §in>, el eronia potens, et omiiia propier jnvisibiliia(em ct impossibilitatcm visionis
:
«79 S. niERONYMl OPERUM MANTISSA. ISO

noslrx. Neque enim intrinsecus eral soluin, scd ex- A non imparem solvit iiilerprcl.ins, et dicit
: ; Ideo au-
irinsecus ct luirinsecus, el in coelis et in lerra, et iem vobii dixi, quonium illc de nieo accipicl : quia
oiiinia conlinens implcnsquc nmnin. Niliil crgo iin- oniniaqmv Palris sunl, wcn iuiil. Si i.îdir c.i qiias
pcrfeclum in Filio Dei, iiiliil inaqiialc, niliil iiiipo- Palris, ea Filii suiil, ci oiiinia m\x Fjlii siinl, ca
tcns, iiiliil tcniporale, nihil iiicogniliim oiiinia vera, oinnia S|iiriius saiicti sunt,
:
iiibil ergo in omnibus
omnia possibiiia, omiiia ingeniia.omnia ajqualia Pa- deest Filin, quod non atiine.il ad cjiis potrstaiem,
tri, dicento S.ilvalore : Nemo novit Filium niii Pa- nibil qu' d noii ab co faciuiii sil, ci ejiis nuiu ac
ICT : ct nemo notii Puirem nl$i Fitius, et cui volueril moderaminc non regalur. Ci!in oigo oniiiia F.lius
Filiut revelare {Maiih. xi, 27). Yiilcs a'quaUiatem habeai in poleslalc, in oiiinibns niliil ci dccst. Ilo-
Filii ad Palrcm^Cum ergo Palrem novit Filiiis, inrum igiiur oniniiini Iialiel polestatera ct Spirilus
enarraiidum, ct incompreliensum diem nestil cllit- sanclns, qnoriiin ei Filiiis. Sic eiiim dicil de Spiritu
ram quam ipse fecil? Absit a scnsibus noslris lioc. Salvalor : Ilte judicabil iiiuiidum ei conviucel, et do-
Iierum ipse Salvalor dicit : Da illis, Paler, ul hono- ccbil de reccatocl de jnsniiii, cl de judicio. Dc fcc-
ri^ccnt Filium iicut lionorificant Palrem (Joan. calo quidem, quod non crcdhleruiU in
vi, me : de juslilia
23). ./Equalis igiiur Deo esl Fillus dcitate, diccnie aulem,quoniam vado ad Pnircm mcum : dejuiicio au-
ApostOfO : Qui cum in forma Dci esset, non rapinan B 't'"' i
qtiod princcps hiijus muiidi jam jiidicnltis cst
arbilrattts est cum esset (equutis Deo, sed semeiipsum (Joan. XVI, 8 seqq.). Vidcs igitur qiiod Spiiiliis
exinanivit formam servi accipicns, humUiavil S2 usque sanclus annuniiai Filium, ct docci de Filio : ei Fi-
ad moriem, mcrtem aulem crtccis (Phil. ii, G, 7). Vi- lius de Piilre el Spiiiiu sancio : ct Spirilus saiicliis
des quod uirumque Scriptnra non abneget in Filio docel de Palre et do Filio? Trinitas igilur quia vera
Dei, cl quod Doi est virtus oninipoleniis, omnia est, inenarranda esl, invisibilis esi, oiiinipotensesl,
sciciilis, nmiiia coniplcniis, omnia coiiiiiientis, om- sese pra-dicai, scse anniiiitiat dignanicr oiiini crca-
iiia habenlis, onmia danlis, jiidicantis, salvaniis, tur.T, visibili ei invisibili, non valenti dignantcr, aut
crcaulis : et quud creatu; nalurx cst, id cst, carnis narrare, aiit mirari, .tuI conipn licnderc, aiit invcsii-
cjus, el paiicniis el ploraniis, et quasi nescieniis, et garc, aulqueiiiadii:odiim cst liunianis cam scnsibi s
quasi non poicntis oiiHiia, qiiasi sulijecii, el ca;lera occupare. Gnnsiat igitur inCrmari liominein, sanclx
Luic similia? Non ergo dcbct esse confnslo rcrum, vcnerandxquc Trinllniis iii enarranda gbiria, nia-
quamvis coojunciim res niorlalis immortati Dco con- jcsialc, aut potcnliî. Ilujus igilur vim Trinitatis
juncla esi propier noslrani sîluiem ; ei iia crediiur narratio gloria si excedit, quaiiio magis frustra-
et post passionem corporis, iii quo apparuit in eo bunlur, qui audeiit inter Paircin et Filiuni, et Spi-
ciiam permanens in perpetnum ; ut ei illi qui cru- Q ritum saiicium, aut locum, aui tempus, aut aliquam
cilixerunt eum aspiciant, et impasîbilem suis con- causam Lumanam ponere : qui non solum qiiid sit
speciibus ejus naturse divinx per roatcriam coiispici- Deus non inlellexerunt : scd nec etiani quid sit boroo
Lilem contiicaiilur,et jiidiciuro visibiliter termineiur, aitendere potucrunl? Niliil ergo in Triniiatc suLita-
et royslcrii secrela scientia revelclur, et poienlix neum, nihil nuperriniurn , niliil temporale, niliil
cjus majestas et Lonitns a cunctis hominiLus cogno- impolens, nibil minus, nihil in;i:i|ual<; : Tiinilas ve-
scatur. neranda, deprecanda, Trinilas incnarranda, invciti-
III. Quid quod et Spiritum sanctum verum Deum ganJa, incompreliendenda. Etquod iiivisibilium re-
invoniinus iii Scriplura, ei de Paire proprie esse, et rum fidesesi, nnbis dicit Apuslolus : Est autem fidcs
cnm.Patre et Filiosenipcr, sedet regnare, etcreare, spcrandarum subslantia, reium invisibitium extimiua-
el ubique esse, et salvare, et vi\ificare, et peccaia tiii ( IJeb. XI, i ). In hac cn'm lesiimoniuin mernc-
dimitiere, et oninia iniplere, et sanciificarc, et ju- rnnl seniores. El iterum in Ev;iiigelii» : Dcum nem«
dicare, et docere, ei omnia scire, et inhabiiare : ei vidii uniquam. Et iteruni ; 5piritti$ ubi vult spirat, el
queniadmodum Filius Dei, iia et Spiriius sanclus, vocem ejus audis, sed nescis uiide veiiiat, et quo vadal
pcrsona terlia sicut Filii et P.Uris? Tres cnim per- (Joan. I, 18; iii, 8). Quod Dcus est Spiriius, dicit
sonx sunt quibus credimiis, vere xquales : divinoe, D bealus Peiriis apostolus : Vt quid mcntitiis es Spiri-
iiniusque snbslanlix, id est, de Patre Filius, et Spi- tui sanclo, Anania? Non es mentilus hominilms, sed
ritus sanclus proprie et vere de Pairc Filiuqiie pro- Deo ( Acl. V, -i, 5 ). Non dixit Patri ct Filio, sed
cedit. Primum igilur accipe quod de Piitre est pro- Spiritui sancto. Vides igiturquod Deus est Spiritus
prie Spirilus sancius, diccnte Scriptura : Vcrbo Do- sancius. Et qiiod ubiquc esi, dlcit sancius Proplieta :
inini cceli firmnti sttnt, et fpiritu oris ejus omnis virtus Qiio fugiam a spirilu tuo , Domine? aut a facie tua
corum ( Psalm. xxxil, 6). Et S;ilvalor ait : Cum au- quo vadam (Psatm. cxxxviii, 7)? Et quod omnia
tem venerit Paraclctus, ^piiitus vcriiatis qui de Palre coniplet Spirilus sicut Filius, ail Prophela : Spiritus
jirocedii, itle de meo accipiet, quoniam ipse me glori- Domini reptevit orbem terrarum (Sap. xv, 7). Et ita in
ficabit, et veniens annuntiabil vobis ( Joan. xv, 2G ). Aclis apostolorum : Ha:c dicil Spiritut jubens : Se-
Et solvit statim inierpreians Dominus, osiendens parale mihi Darnabam et Pautum in opus ad quod
primum quidein quod pcrsona sil Spirilus sancius, vocavieosmittere ( Actor. xiii, 2). El iterum Apnsioli
dicens : IHe de meo accipiel. Et ut ne sicuti servuin, Ptacuil Spiritui Sanclo, et nobis (.iclor. xv, 28). El
aut creaturam, aut Patrem putenius, monsiret Palri ita Ubro Regnorum dici( Deus iu Judxos : Jiegnave-
: ,
m EPISTOLA XVni. AD PRyESIDlUM , DE CEREO PASCnALI. 182

Tunl nonpeime,iieqHeperspiriiummetim{Os!.\m,i). \sub pnem «pisrote : Neciltim annus complelus est,
Ei in Proplielis ita Dominus : Israel concilavit spiri- quo priiicipem Graiianuin, proileiiie exercitu suo,
anie foed:i captixitas, debinc misembiiior (ipprc$sit
tum Domiiii (
Isa. lim, 10). Ei quod babiiel in ho-
interiiiis. Visii* auiem esl doclis crilicis, ct ctm pri-
mine Spiriins Sanclns quomoJo Filius, dicit Aposto- mis Erasmo, Hieronymi sitjliim cemulalus, ttl pole qui
lus : Quoniam membra veslra templum sunt Spiriltis ex hujiis epislolis ad Heliodorum ac cmleros, senlen-
tias quasdam el tcrba tuilegeril. Mihi non imila',us
sttiicli i]ui habilal in tobis. El ileruin : Nescitis quo-
modo, aul anxio, qitod fieri amal, Hieronymum vesti-
ttiam templum Dei eslis, el spirilus Dei habital in to- gio secutus sed ipsum ferme rideltir Uieromjmia-
,
bis I Cor. VI, 111)? Et qiiod oniuia noveril Spiiiius, nttm ingenium, ac sar.vam tota oraiionis seiie, con-
(
lexluque senlenliatum referrc. Verum hoc esl ipsum,
dieit snnclus Aposlolus ita : Alii diittir per fpiritum
qtiod me magis movel; si enitn recle lempmum ralio-
teibiiiu sapienlia:, utii terbum scicntia; in codem spi- nes iiiimus, nondum erat anno 378, ex Hieroiiymianis
rilu, alii fides, alii liuijuurum genera, alii interpreta- scripiionibus lam bene conformando slylo ext^mplum,
eodem spirilu, alii gubernatio? Hwc autein

nequc odeo ipsa dudum laudata epistola ad Helivdo-
tiones !H
rum salis eral, qtia cum si ;ira'seii(em ad prccsidium
omuia operalur uuus atqv.e idem sphitus, dividens om-
componas, magis argumenli similitiidine, et Scriploris
nibv.s iiciit tult (I Cor. xii, 7, seqq.). Non dixit, iugenio persptcies conteiiire , quam subteciis ex illa
non creain- veibis aut senlentiis : quarum eliam iplendidiores non-
sicul jiibetur, sed sicui vult, ostendens
r. f j i\ «..„„. • •. T. ntdlce in ea wguc alque isla ex Terlulliai.i libro ad
ram. sed vernm Denm Spiritnm de Dco esse, et
,
B j/«„y,„ ,irf,,/p,,,,„'„ rf,,,^^,^ p,,„ „„,„„ ,„„,;;,

oinnia posse sxut Filium. Unde ait statim Aposto- Hieronymi scriplis, 'juw posleriorvm swil lewporiim.
lus : Quemadmodtim nemo novit liominum qttce sunl in nosler qua; piiria liabei, muluo tanten accepisse non
potest. Ljusmodi esi, ul uitum alque allerum expresse
homine, nisi spirilus hominis qui est in eo : sic et qvce
laudem, quod uit Ilieronymus cpisl. 2J, cd ilarccilam,
sunt Dei nemo novit, uisi spiiilus qui de Deo est. Spi- qtiw anni esi oSi, ul si quid fnrle nesciinus sine tesie,
rilus er.itn Dei perscrutalur etiam alla Dei. Vides, sine juflice in (ida .Tiire niori.iiur : quod nosler sub
fiiiem cnp. i. loiidem fere verbis Itabet. Tum illud illu-
qucinadniodum omnia scicniein Spiritum sanctum,
strius epist. 12S, «d Caudentium, post atinos Irigiitta-
ci oiniiia potentem, ei ubique esse, el omnia creasse, quingtte, seu 415 duta : In Doiniiii saciiliciis mcl non
ci oninia s:ilvare, sancla nobis Scripiura nnnuntiat. olTiTlur," ceraqne conlempia, qiiae niellis bospilium
c^t, oleum acccnditur in teinplo Dei, quod de aiiia-
Uiidc ei Salvator in EvangoHo, blasplicmiam Spiri-
riludliie ex|>riinilur olivarum qiiw, ut alia mulla qva:
:
tus saiicii , neqiie bic, neque in futiiro liominibus pra'lcrmit!imus. iia nosler expressit, ut cum ccriuin
slaiuit dimiliendam, diiens : Idco clico vobls, qtiod sit cx desumi non poiuisse, dna; unius ejus-
iis locis
omnis blasphemia, et omne peccalum dimiitetur hcmi- demque aucloris epistolce, st cx hocticet uno aryu-
ntenlo judicare, vidennlur.
nibus : blaspltemia autem Spirilus sancti, neqne liic,
Ai non ideo gentiinum liunc quoque esse Hieromjmi
neque in futuro hominibus dimilteliir [ilallh. mi, 51) fcluin pronuniio : dicam hac de re lalius in prceia-
C "'o'i(; : Sdns in(t'iim afr /lis reiiis; Pelicani cuni snos
non ulique blasjihemiam dicebanl aliam Spirilus
a scrpenie Ulios occisos, clc, qua; inierposito spaiio
saneii Judsei, nisi hoc quiid Deus non crat, aiit de
sejuiijimus, non ut Lrtismus pulabal ab illis, iinque
Dco proprie non est. Nain invenimns qnonlam Ju- Placeiillam le reinilio, allcrius auctoris, qtti de nalit-
dxi iion audent deiiegare .-piritum : sed In Scripiu- ris attimantium scripserit, esse ai:o(jiza<TiJixnov, sane
nec docliim, nec ad rem quidquam perlinens, et quod
ris sicubi legcntes, aut crealuram aceipiuiit, sicut
videtur errore eorum,qui concinnant codicum pagiitas,
Angelum, aut ipbum Patiein exislimant, et lerliain VI alias usuvenit, tcmere subjuncium.
personam accipiunt, aui conipositum arbiiraiitur
propri.e iialuroe Spiritiis Pa-

EPISTOLA XVm.
Dcuni Palicm, cum sit
ter. Ex his etiam spiriiuin alleium putanl eum con- AD PR£SIDll'M.

sistere et Verbo, cum sit buc in.igi3 rei compositi- '
De Cereo paschali.
ti.!! et realis, qujm vcrsc, divinx, iiicorporcaj sim-
I. Nulla res (veius ioquii Comicus) lam facilis cst,
plicisque. Solet u Jiulxis hoc sic inielligi, ct a
quin dilficilis fiat, si invitus facias. Quod si ille rein
pagunis inlerdum. Nobis igiiur uiius Paler, et unus fucilcm difnculier fieri invilo aiiiino puiavil, quid n:c
Filius ejus vcrus Deusj et unfls Spiritus sanctus vere inaxima, et nullius um-
faccre posse existimas iii
rus Deus : et bi tres unum sunt, una diviiiitas, et

qiiam edisscrla eloquenlia? Nam quicumquc voluc-
poteniia, ct regnuni. Suniautera tres persoiiac, non D runt de laudibus Cerei dicore, plenisque, ui aiunt,
duae, non secundura revelationem, aut
non una, vcniis ingenii sui intendere vula et quasi quxdani
,
eollectionem, aut confusionem, sed seniier manen- pelagi atia penetrantcs vicina abscondere liiiora :
,
tibus ^êrsouis divinis. Ilarum fides datur in bap-

statim in oraiionis foribus rclinct oraiorum i.iamor,
lismo, ab bis et remissio datur pcccali, et viia Kterna pratorumque descripiio ct in nioduni so-
florum ,
,
siiiealiqua dubiiatione speratur. Huic Trinitaii cre- aurx mollitcr verba cadenlia, duin dcscrlbun-
iiaiiiis
dcntes verc sancii el beati patriurcha:, prophelse, tur apes quod sine cuitu generantur et generant
,
apostoli, martyrcs et mariyrii gloriam meruerunt, natos ore lcgunt,

,
quod solx a concubiiu liberx ,
et spem viix perennis adepli sunt, et regnum coeio-

arte coniponunt, etquadam ratioiic vitati , aiiiiiias
riim hxreditatioue non ahibigua sorliti sunt. non de suo iiiserunl.Prajierea Virgilii tutus
apiculis,
Georgicorum libcr profcrlur in mediuin rcx advo- ,
MO.MTUM IN LPISTOLAM SEQUENTEM. agmen inducit tantoque Sirepiiu diversa

lans , iiar-
Auclor circa annum trecentesimum septuagesimum ranlur mnnia ut , miliiaribus castris intercsse tc
ociavum scribebai, quod manifcHuin ex hii deb(t em credas. S«U cuffl li%C audieris sivc lcgeris , IuudaJî;>
18S S. nFERON\MI OPERDM MANTISSA. m
cMtoris elcKjuenliam. El ut brevitcr signem , puio A accolse eremi sunt, coelesleslillos clioros, pcr eosdem
te Quiniiliaoi conlroversix recordari, in qua pauper erupisse tramites , iisdem insiiilsse vcstigiis. Et ut
causalur , dolens ob inieritum apum , nores ab im- longam oraiionem compendio breviem ( episiola
polcniissimo diviie Tenenalos. Es'.o bcec jncunda qiiippe librum redolere non debel ) aut parva aut
sint , el aurem composiio pede mulceant , quid ad magna sunt , qux tibi deserenda suadcmus. Si
diaconum [ .4/. tacet quid ad diaconum ] ,
quid ad parva , non difGcile putcs parva contemnere. Si
Ecclesix sacrameota ,
quld ad lempus Pascbx quo magna , majora niagnis prxmia prxparantur. Sed
agnus occidiinr, cum accinciis lumbis carnes cum dicis : Volo prius paternum rus vendere, el exiguis
ossibus devoraniur cnm tacenie episcopo, et pres- : sumpiibus congregatis , sive vialicum vix slernere ,
byteris in plebeium quodamroodo culiiim redactis, sive iii panperum me alimoniam prxparare. Et bic
Levlta loquiiur, docetque quod pene non didicit et : Evangelicam audi senteniiam : Si ri< perfectus este,
festivissimo prxdicans lemporc , toto dehinc anno vade, veitde omnia quce habet , et da pauperibut , el
jusiitium vocis ejus indicitur? Yidesne quam grandia vcni, et sequere me (ilailh. xix, 21). Plures jam anni
aint? intelligis t^dirOcilia postulare.In eodem (juippe suni quod ccepisii servire Deo. Mciis Cbristum se-
momento et prxdicanda conscribere , et cur itn pr*- qucns iion diu sxculi suslinet onus , nec se paiiiur
dicata tiot docere , omnium dirGcillimum esi. Nam B isiiusmodi vinculis alllgari, Quin poiius limendum ,
illud pene mc prxteriil , quod divinis magis quam nedum occasio dislribuendi palrimonii prxtcndilur,
bnmanis vocibus disserendum est. Lege Pentaieu- dum non vis rem majoris pretii minoris vendere ,
chum , Instrumenlun) percurre vctus nusquam in

: sit impedimentum in proposilo luo. Deccm aliquid
Dei eacrinciis mella , nusquam cerx usum, sed lu- emptum esl nuinmulis, vcl uoum libenier accipiiro,
cernarum lumina , el oleo fotos videbis igniculos. dum roe ad prxlium fesiinaDiem nullx prxpcdianl
Ouid causer de veteri Testamento? Novos pcrcurre morx. M.iiibxûs sedcns ad teloneum audil : Sequere
libros. Hi, ut opinor, sunt Evangelia quatuor, opo- me {Matth. ix, 9). Numquid prius raiiocinia suppu-
slotorum Actus, Epislolx, Joannis Apocalypsis. Mhil tavit , et reversus domum suorum passus est lacry-
prxter ista ; numquid aliaubi cereus? Nonne in fine mas, prxdiorumque auaione sollicitus, nequaquam
[Al. Cde] Evangelii detonaniis inier septem c.inde- potivt Domini sequi vesligia , nisi mundi se prius
labra el luccrnas aureas, sponsus revelatur incedens? oiicre liberaret? H!e discipulus qui renuniiare pa-
Ad hxc respondebis : Et ego a le Ceri idcirco posiu- reiilibus ante cupiebat, voce Salvaloris arguitur. Et
lavi, quia scivi esse difficile quod petebam. Leviier certe multum est inier eum, cujus brevis ad domuin
omnis solvitur qussiio, et par pari refertur senten- recursus stalini venturi reprebendiliir , et le , qui
lia. El ego roe idcirco facere dcbcre non puiabo ,

C lanto jam temporc , aut non vendis lua ,
quod cito
quia rem difCcillimam poslulasli : atiamen ne le poies facere , aui non contcmnis : sed vides mulia
causando differam , £i coram pariier fuerimus , au- tibi impedimcnto esse ne fjcias.
dies universa qus seniiam : ut si quid forte nesci- III. Cum bxc legeris, ad asylum Romuli fugies ,
iDus, in lua anre rooriatur. Nam qui scribii, mulios et Comoedix conscendens aram , verba Domini sx-
tumit jndices : alios in alterius livet ac grassatur vieniis eludes. Dijconus , inquies , ecclesiam tuio
ingenium. unus sermo defuerit , quasi clau-

Ille si deserere non possum : vereor nc incurram sacrile-
daro oratiunculam diffogil. Alius si paululum se lo- gium, si allaria dcrelinquam. Euge , meiis ,
plus de
quentis coihurnus exlulerit,non presbyierum lairabit te exaciurus sum , si ad vitam monachi, clcrici ali-
etse, sed rbetorcm. quid dignitaiis accedil : si in aposiolico stans ordine,
II. Iiaque si vis le roihi hoc obligari munere, Pla- quoiidie Clirisii corpus pia plcbi famulaiione disiri-
ccntinas delicias desere , seciare Abrabx babiium , buis. Scd considera, obsecro, saiis esse difficile lo-
cura Stepbani implcre vel Pauli in tngelico siara

rclinque naiale solum, spreiisque urbibus ad dcserta ,
ul possis orare cura Chrisio. Eril quidem minisierio , et populos subjacenies cadeoti dcsuper
secede ,
veste despicere. Preiiosum est margariium, scd ciio

durus et mucidus , et liordeaceus furle panis. Sed
delicatum niiliiem rex non amat. Jerusalcm , qux
" frangitur , frseiumque noji polcsi instaurari. N.ivis
similam el mcl, et oleum manducavit , fornicaiionis

quamvis sii rudis, elsolidis conCxa clavis, iiimenies
non quod mali sini cibi , quos paierna fluclus labuhta non sentiant : cito tamen si pcri-
arguilur :
sed quod moHis prxliator ad culose navigat perforaiur : et licet plenis ventis
indulgel clemeniii ; ,
lucrosius ad oplaia pervcnial lamcn magis (ccura

primara siatim aciemconcidat.et posi umbrara solem
:
fcrrc noii qucat posl sudarium galeam eneri

:
poiius sunt qux tranquillj ; el ut apertius loquar, plus te
quam tuUmini. Quod si exire cupienii mater quidem dicis liabere merccdis , si in media urbe
repuiet,
obtisiit in liminc , loquere ei verbis Doniini lui : cunsistens , monachorum viiam viciites. Ilxc sunt
Jffller et mea (ralre* mei hi sunl qui (aciunt roluntn- vera qux dicis , sed non lam fjcile explentur opere
lem Patris mei ,

qui in cieMs est. Si vernaculx ,
cum qiiam dicto. Ui eniin cxtera prxtermitiain, qux nus
flere, ei paicrni ruris mcmoria, ab auiieriore vita relraliuiii, iliud inferam, ad cujus
quibn» nulritus es ,
ipsius qioque domus anguli , ei secreia reiinere le coinparaiioncm etiam qux dissiinulaverim , immo
coeperint, in quibus infans Tolulatus es, lusisii pucr, timuerim dicere , iiilelliges. Alius b.irbam cvdit
ailo)etc«n'ului la»civU(i : recordare gmnct, qui nunc xijualiier ct bilaritBtem fronlis, uiienii dcsuper
: , ,
18«
EPISTOLX XVIIl. AO PR.ESIDIUM, DE CEREO PASCHALl.
485 , et quasi
Heu me
quodam carcere' detcntus exclama :
capillum usqiie ad cuieiii persequeris

rusiicani
,
est El in pa-
quia peregrinatio mea protongaia
,
!
Quod pulla fuerii lunica,
risura praebebis omnibus.
si no,.
loties in terra
Ca\e, in- radisum raenle conscendcns,
digiiis denoiaberis.
eliam prseiereuniium quot.es lcrram despexeri».
Eadem nobis
eri! ,
Bi non slriclx sinl caligae
nc crura nou can-
quam ,
certe cum his qui l.abiunt per dcserta condilio
forroosus fueris. wncius esse non poleris.
deaiit.Nisi lisdem infirmiia-
omiies esi. lidem oculi, lotidem manu».
ad praudium
Aliquis inviial de oplimalibus ,
subjacemu». Si le aquae polus
esi, aut libu», vcl viriuiibiis
cerle aui eundum libi
volivis per«uni feriis: quai.ti nobiliores, iion dlcam
vina nesciont,
vcxai
negandum. Si ieris , aut eisdcm vesceris cibis ,
.lul
tantum leg.i-
et carnium iguor«i.l cibos, sed i.ifuso
aliis , convivarum
offendenlur oculi. Si
aliis. Si Si balnearum te lavacra sollici-
lunc mine susienianlur?
iisdem, peril abslineiilia. Quod si irc nolueris, sive ob culpam pro-
tant, quauii princ.pes civiiatum,
comederis. Ad singulas quasque
niiser iu prandio priam, siveob invidiam, »d insulas deporiali, sine
mcllis vina poial.eris. Alius in
pl.ialas et delibuia
pncm'o fiitui-ique mcrcede absquc ibalneis perse-
ille incessum ridebii ,
hic
luum vulium cavillabiiur,
veranl? Nemo non potest, quod
id necessiiaie paii
forsiian Juda:orum
habiium. Etimiiaiores : '^;<'""^
;;;7;,;:;;-;,,;;e pnti dctreciat. HDbebis
c.llulam
Iramo non cris solus, angelica

mc qua: le solum capiai.
apud nos sunt (Uatih. Ji», 55)?
Ego illum
lorore» tecumturbaversabiiur.Totsocii, quot sancll. Lc-
annos illud fecissc lurpe, dixisse
mini ante toi ferme gesEvangelium, confabulabiiur lecum
Jesus. Repli-
furem clamabit et mcechura , seque poteris la-
lurpius. Alius
cabis aposlolos vcl proplieias.
Numquid
parlicipem. Omnia pariier pran- cons.-rlem? Terra
gceleris fingel fuisse alium tuis sermonibus habere
lein
et in te temulenium convivium nostra
dia fonsonabunt ctcinis:etper omiiia momenla de
,
sumus,
dissolvetur. Quod si vilibus abslinueris carnibus, el pulverem dissolvendi.
saluie suspcnsi, coniinuo iii
frcquentavcris lunc terc per
non crebro balneas ,
Quid retreci.imus de nccessitaie facere
viriutem T
tibi liiulus ascribelur. Si
omiiescokimii3S Manichxi et stercoribu»
Ccrte quandoque moriundum est,
et tenellas columbas, commoDenl
volucrum edulium refutaveris, plena viialia^ qu« nos quoiidie nostra
gutiuriduriordominus
crassosque lurlures eipetenli viliialis, in similem puircdinem omne secum Irac-
atfigetur. Siaiimque
denegaveris , sacrilegii crimcn tura suntcorpus. Quam cito niundi relinquamus an-
Ui sunt qui crealorera
•
mundi coniemnunt (quod tamen
aient
Do- gusiias , et si forie ob continenliam
suiit omnia. Audivi, tcsie
i„ usus nostros facta raro accidii) dolere stomachuin, sesiuarc
febribu»
quemdam
quemdara gul.imd.ser
in suara 8"'''":°'«;-
mino, non mentior, „ coeperimus, perpeiux vii=c j.nuara- morbum puie
esculcn.m sCcce^^^^^^^^^
,..m. cummeriimorecognovissct mus, plenamqiie ^_^^^^J^
victoriam. Quia ^^.^^__^ do-
^^.^ Scripu.ra ^^
ideo
diiisse : Numquid porcell.is
cibis' abstinere ;
ceniecogiioscimus, i.uUum anie vit« hujus finem
dicercl?
in senatu senieuiiam
faclus esi, ut logatus plenc beaium essc diccndimi. Quanii in
medii» opi-
condemnaret, qui p.iiarera
Quovidelicet me «luititi» bi.s, ei inler ii.fulas consulalus repentiiia morle »ub-
usus crcata , non sumcre.
ea qux sunl in hominum traciisuiit? Nuper impcnilor Valeminianus,
cum
viiam in urbibus lacerent
H:ec ei istiusmodi cum adversus S.irmaias, Quadosquc proptcr lllyrii vasi;.-
mcdio? aul v.t.is aul
bonam, quid facies, frater. in liunem in consislorio sxvus infrcmcret,
ei loiius
submiues id csi , aui sectabens
analhemaii colla :
genlis excidiura ripidus niiuarctiir, sanguine crum-

aut si facere n.>-
qux sunt adversa coniinei.iix : pente discrepuil. Quid loquar .le fralre cj.is, quem
1'rxiermiiio crebras salu-
lueris. ipse damnaberis. conlra regale lasiigiiim Tl.raciac igiiis absorbuil ?
maironarum , variasque .Hece-
li,liones . obse-iuia
cmolli....iur animi
Nccdum annus complcius est, quo princirem Gra-
bras quibus eliam rigidissimi lianuro, prodenie excrcitu suo, aiiU
fo2d;i capiivitas,
naufragia perirahui.lur : quod
et siJeneo wnlu ad inlcritus. Et, ut ista
del.inc niiserabilior oppressit
ad speciosas quasque formas
oculus sxpe ii.viiu.
obscoena d.cla feriunl; nunc
;bsi;bi,ur,qu;,dauresobsccBnad.c,aferiun.;mmcûceam.
absirabiiur, quod aures
f«eni
uceam, etiam qui commiini fme
pcricrunt, posl
^^'^^^ ^„^,^.„.
d com-
.„ ^'
ill.id arormo, quod eliarasi is,a "on ^^^^
.
^.^ judicii ,„;„•„„„
..^^^.^ inini.no j, „„.
de mo-
Quolusquisque corum .,,
ii. die
minora deserere de
paraiionem lam ingentis boui , Scciciiii.r saliem muliercnla»,
nachis compirabiiur?
bueras. Quantx diviiiis pariter
abscessu tuo SLius nos docMt infirmior.
Adde quod dijconus es scd
,
IV ,
(nolf. cuim vocabi.la dicerc,
ci nobiliiaie pollenies
Ilellas vixit in ercmo.
ecclesix damna non scnlient. reliciis facnliat.bus, pignoribii»-
csi chorus. Prxcur-
ne adubri videar)
Heliseum Propheurum sccuius id factu faeile i..dicrvaru.ii, quod
ad l.oc q.ie contemplis.
in soiiiudii.c
sor Pomini Joani.es nulrilu»
,
limure difficile? Id de cerei car-

tu proprio pi.iasii
descei.dil ad Jordanis ripas, ut popub.s ar-
landc.u Illud libi de \ariis fioribus h.me.i exor-
i..iellige..s, cler.cos
miiie discc.
gueretconnue.ntes, et pharisxos Debbnr» victoriam imiUrc.
dcnoiorcl. N»pcr na. Esiu ct ipsc apis.
Jiidxnrum gene.ationcs vipereas
et libcraio Is-
inluilus es angelicam fa- Barach icc.m Sisaram pcrse.|ualur,
;Egypli dcserw vldisli :
carmen ingcmincs, ul Cl.risli mrlla

..piri.ual.l.us rael, Judicum
miliam. Qua.iii ibi fiorcs suni? qu;.m
sponso ve-
qu.b.is Do- compo.ias. Si sic lampadL... prxparas.
Y.disti .eria
gemn.is praia vcrnnnlia ? ,
Plur»
iiientf uop dorniie», cubiculum regis ipirabi».
Jlle lib» io peciore ignis e^xbtust.
miuus coionaiur.
*" S. HIERONYMI OPERUM M.\NTISSA. ..»
cumdicereyellen,. el meeu.,
.e .ali exl.ormione A los occidi.. Pan.her p.rdo similis es.. e. esi varii
re.inere, subiio namiaium es., ascllos esse coiiduc- color.s, el im.is. Si sa.ura.ns fueri.. iribus diebus
tos, qui me Romam usque per.raheren.. I.aque in- dorni.i. Posi .eitium diem levat se et clama.. eisic
vi.us Placeiuiara le remii.o, sub ea condl.ionc quam odorem suavem eniii.i., e. convocat om.ies feras.
nos.i, ut quoiies bxc iegcris, .ibi sciasessequopol- quaj odoreducun.ur, c.
eslomnibus fciis ainicus
lici.us es, veniendum. pr3e.er dracoiii e. aspidi.
Tesiudo m.irina, qua; est
giandis (amquam insula, dum
• Pelicani cum suns a serpenie filios emergi. se de allo,
occisos. mor- osiendit se iii ipso mari
luos iuveniunl. lugenl. ftse ei sualaiera lamquam peiram, nec se
percutiunt niO\etinde, qnoadusque bomincs
ct sanguine excusso ad corpora nioriuoruin naves ligcni. El
sic revi- ^' '^'= senserit, .raliii sein
viscunl. Aquila quando senueri.. gravaniur
alium. Sed cum eû-
ipsius rierit. apcriios. ct bonum
o.lorcm r£ddii ad qiicm
penme ei nculi, (|u*rilquc fon.cni, eterigit poiinjs, :
cajteri pisces colligunlur.

Perdix aliena ova cale-
et colligil in se calorein, el sic oculi ejus saiianlur : f.icit.
perdi.is suis. Sed cnm creverint
piilli, en nido
cl in foiilem se ler mergii,i>el i.a ad juven.ulem cvolan., e. ad parenies suos
redeiint, menii.um pa-
redil. PlioenijL avis es. in India. ct
-- pcr 'i>""b''"'"»
f- quingmitos rcntem unmienies.
"^""="1 omiiienles.
,„„„,4 ,., ' Perdices sibi insidianiur
Ferdices insidianiur, ei
el si
anno. de Libaiio implet se aromaiibus, et ,
sic nld.fi-
B alTerant illos ad
"'"'""
silvam n„i
T» eos
^°^ b
•
ibe.i vocem emit-
"'iJeni, vonl
cai <=
' sacerJoli H,;linn,.lli,„n m,.„c«
sacerJoii Heliop,)liiano monse !;..,„„„„.
Famcnoib, i. .... u . .
aut .uni absconsi, et sic cae.eri
veniun., et reiibtis
ca-
Fannuih. Implet arara sacerdos sarnieniis, el ibi piuniur plus pedibus qnam
:
pennis fugiunt »iicu-
confer. pboenix aromaia, ei elecirmn arx imponi.. pantes. Et si ad boc fuerit
ui cai.ianiur, similem
Ei primo solis orm, plioe.iii quidem niovci pennas. Hbi colore lapidem qiiaerunt,
et ibi se supinos po-
solis verocalore accendiiur electrum. e.sicexurun- nunt. Vnllur cum coepeiit ov.i cdere, primum de
tur aroinaia. ei ipsa pboenix incendiiur. Craîino lerra ludix e
. .i[i„iiu,„ sun^n^ ^j ^g^
die de cinere gignitur vennis lamquam nuT,
: secnndo pcnnas cf- ei intushabei aliquij qnod moveiur,
et soi.um rcd-
fert, lerlio ad aniiquani redil naiur.im, e. sic ad sua dit. IIoc sibi apponit
: el mtiltos quidem
facit fceius,
loca rever.iiur. Anguis quando senuerit, perdilaspe- UMUS vero reinanel Nam cum
non babuerint escani
plnm : et si voluerii redire ad juven.uiem, jeju- observant se dormienles, ei
comedunl se u.sqiie dum'
nat qiiadraginia diebus, ui laxctur pellis ejus uniis remaneat. Mynnicoleon,
: et
ab ai.ie leo, relro
sic angusium foramcn inqiiiril, ui dum exire forni.ca,
niiiiiir de duabus feris nascitur.
Esca vero ipsius
inde. pellemseneciulisdimittat. Coluber ad
bibcn- iM primis est lac matris. id esi,
formicce. Nutriiur
dum veniens, in jqua vcnenum depoiiii, ne cum ve- eniin mater legumineiamquam formica.
nenum aqua concreium occidai. J NuJnm liominem Q MONITUM L\ EPISTOLAM SEQUENTEM.
timei, vesliiuin persequiiur, capui lamen snuin ce-
Coynominemhuic librum scripsit Novalianus,
lat. quando percuiiiur, ubi scit esse mortem siiam.
quod
""""'!• "" Porro defueie qui hunc ip-'
Serpens quidem scmel caljmo^percuiiatur, mori-
si «««A-i^^r
sum ôvntiano irxbuerent, quamqunm non
ilanichla;
lur sin veroiterum perculialur, conCrma.ur. Bru-
modo,sedet Ananw hareseos memio
: occurrat. Eias-
musa, : (jt Ubrum hunc faleor leclu
mali lempore inDimior .non iiidignum.
ifficilur, el a soricibus de- Ua snjtus, ut mh.l sit uliud,evidenlissimedeclarat
non
vinciiur. Igi.ur anie hiemem circa se colligitsegcies, e>.se scnplum ab Bieronymo. Inscriptio variiibat in
nt illis escam prxbeal. Viperoe per os cuilum fa- • '" Tereniiam, "'"'"* ««l
in'2iViTt
inal "'"'*n'""
s ad Tberasiam. Demde in ipso rolumine nulla
ciuiit, masculi moriera coiiiemnuni, sed femina in /11 iillnis re, menlio, qua: pertineat vel ad
ipso coi.u, sive magna dulcedine eum qui
exagit:iia. sive fu- scnpsi. vet ad eos quibus scripsit
: cum hujusmodi so-
luri piaescia periculi, dum absorbet semen, caput leat admisceredtvus llieroi.ymus,
prmsertim in princi-
pio etm f,i,e. Poslremo
masculi abscindii, el sic eum occidit.. Sed cum coii-
cum sit juslum lotumen, et de
celebn argumento, tainen
ceperii, viscera illiusab ipsis
nusquam cilatur ab Ilierc-
quos concepit, come- tiymo, qu, lamen illi mos
esl in cwterit. Siexstarel in-
duntur, e. sic matrem occidunt. Formica qux nil ttexoperuniTenulliani, fortassis inter illius
lucubra-
tiones reperirelur; nam
poriant, non rapiunt onera earum qux por.anl: sed phrasis ab illius scrmone noii
aVnorrct,
cum deposuerint triiicum, dividunt grana, timen.es 1)
EPISTOLA XIX.
ne si fuerit pluvia. florescant. Vulpes si diu esurit, De vera circumcisione.
volutat se in pulvere. et fingii moriuam. Ergo se
Superiore episiola quara ci me consullalio
I.
volaiilia veiiiuiit, etdum vpluniillam ve-
comedere, co- sira deprompsii, quam et ad luum
ei sororis tu:e no
meduntur. Vulpeculacum leporibus ludii, et sic il-
nien misi, rationem circumcisionis
lapidc iianscurri,
• Nos istbaic, qurc continua serie snperioribus an-

sacerdoti, ctc.
neclcbaniur cum niliit .anieii ad ca peniiiereni, dis- • hiclor. I. xii. Origin.
tiasimiis. De Pelicano fabulam vcteres plerique c. i : Fertur auiem quod
iac- serpeiis homtnem nudum non sit ausus atlingere.
lani e.iam incrcdibiliorem. e Eadein fere ad verbum de vnliure iradit Eusta-
^ Vcrus llicron. in cap. Isai. .vl : Crcbro
diximus, iliins III llexameroii
Arfttilarum seneclutem reviviscere miitadone peimnriim. qui non Instiutium lapidem
:
illiiin yocat. sed

EUTOxiov, ex eo qnod parlus promo-
llis auiem Pseudo-Hieronyini paria babel Eusla-
vet. Alii wzuToztovappellant : qui lapis uzri-n; csl
ihius in llexameron p. 27, u. alios oini.tam.
sive aquilinus. Hinc malim pro luslintium,
' Kmendandus lociis, sup|ileiidusf(ue e\' veiere quod nn-
meii nibil est, aut Eulocium, aut Ocutocium
Lugduneusi edilioa» i.a, «( «e hic nuo-
nidificat. Et indical que rescribi.
'
: ;
189 EPISTOLA XIX. DE VERA CIRCUMCISIONE. 190

quoniom procincliis ilineris nici, in ri»o cowfcclA \ promissa? ex qnibiis etiain esl Clmstiin secuv.dim cnr-
est, non solum ci limain iiiioris, verum eiiain pcr- iicm, qui esl baicdiclus iu sircula. Ahsit ergo, iil a
fectionem operis inviilii, licet me el illa.ierrcant qiiibiis eliain liiiiiin sccundmn lioiiiiiicni voliiit oriri,
qnx lini;inlur. Quod si nnn placeni poliia, foniiiilai cis i;oii p'cna ral.onc condcrct lcslaiiicnliini. Scd
aniinns cogitnrc qiiid jinlicii nicrcaiitur inr>irniia : qnoiiiam tani evidciiler coiislat omnia ordin:it.i cr
|
qiiamqiiain rgo illam nnii ad juilicum subsclliî, scil Deiiiii pieiia e.^se ralionis, ni assciloie nin cgcant
ad raveniium milii coromun iransiiiisi. Dciiiqne v.(!c:inius iiiide digressi siimiis, qii.n cnuâ csl, ut
mea sciiiep.lia non pioJissei, iiisi fuissct p-r vosde eaiii paiieiii corporis, qux' sccietinr et occuliior csl,
secrelo verecuiuli;r, veliit inîiiu f|uailain tliariiaiis aiit oain qua; a Graicis yjo-tj, a nobis diciiur iiuirra,
cducla. Sed quoniam jain ill.iin mclinrein lacore ad cirtuivcidendum Domiiius elegcrit : qiii niii|iic
non possuiM, iilaciiii milii, ut seinel ciiiissuin rcpe- ob signiim quo volcbat famulos siios iii Abralia; sc-
teiis apud 16 vcibiim rclr^:cl,ii-cm, cnjus cinivcrialio miiie censcri, id poiuissei eligere, quod in piopaiiilo
circumcisioiiis cst inicrpreiaiio, ct viia loiiiis lcgis po.sitiim ab oninibus ceriicreinr ei alio nomiiie vo-
,
cnarraiio. Exco siqiiidcm lcx videiiir ohscura, qiio- careuir : ubi nec in signo obscuriias, nec conluslo
niain rarus in quoconsp.citiir cxisiit : Dei eniin vcr- cssci iii nominc.
buni vila cst , ct nos aliier vivendo quam viia B m. Sed uiraqiic imago raiionein liabuii gcmina!
est , verbum Dci f.icimus obscnrnm. Quod si ca veriiaiis : quani duiii loi|iiar iinpcndc paiiciiti;ini, iit
vila (|ucc soluiii viia cst vivcrcmiis , cnarraiidne qu.e circumcisioncm illam in vila lua non esse cre-
legis fjiis oius non erat, qiiain facilius erat videre dcbas, nuiic viiain luam iii ilbi circunicisioi.e con-
quam loqiii : qiiaiidoqnidein non in scnnone est respicias. Ac prinium du secreliori parte corporis qnid
gnuni Dci, sedin virtulc (1 Cor. iv, 20). Niibis ergo ex figurabal, adverle. Illud sinc dnbio quod posimoduni
abuiidanii licet apud te disscriare, quod didicimus Dominus nionstiavit, ne justiiiam noslram coram
in tc, libi prodere quod nohis vila tiia praistilil, iie liominibus faccremus, sed in occulto corain eo solo,
cssct obscuium. Scd quid novuin loquimur, si aul cui soli nibil occultum cst, ct qneiii soluin rcmuiie-
tu qiiod locuiuri suiiius boc vivis, aut sl apud te raiorcm bonorum novimus csse faciorum. N;im hic
quod in le didicimiis boc loquimur : cuni et ineinor nosira circumeisio iion videiur : quoniam stiiltiti.x
eornin qiia; nieniinii mimila non quxrai, ct doctus velamine veliit vole tcgitur muiidiali : Nec sane a
non ea qux j;iin callet ini|nii'ai ? noliis miignopere desiderandum esl, ut conlcmpla-
II. Tu qiiidcm, lilia dilcc<issiina, circnmcisione tiiini omnium circumcisio aperte subj;iccai, ne iiier-
vivis : inibi lanicn proposilum cst iilud tcciim loqiii, ces operis pene eos sil, qiios volumus hanc vidcre.
qnare non in digiio, non inaure, aliave corporis G dicenic Dinnino : Amîi diro votis, rtfepfiw»t miTfc-
partc fiat circmnciîo Juil.Torum, qii;c iili(|ue sinc dein snain {Motth \i, 2) : scd iia miuleste, iia verc."
raiione csse dicerctiir, si a Dco inveiita noii essct. cniide liabeiida Cst, ctvelaitda juxia cain iinagineii',
Niliil enim sine ralione (it pcr Deum : nibil ca<.ibus, qiiain abundantiori honore vestimus, utvidenics eain
ul gentes Inquiinturr fortuiiis, niliil deniqne forlunnc iion vidcanl, sod qu.ncrcnics rimaniesque iiitus nos
in illo temeri'aii licei. Ipsi cnim ceci siinl, qiii illam jiixla Aposlolum, qiios soduclores piiiant, verioes
piilani hibcre aliqnid pntesiaiis. Deiis autcm, qui essc rateanlur : quos nihil habcre crcdebaiit, omnia
ipse rniio esi, ui nihil iion plcna iali< nc rorniavit passiderc cogiioscani : qiios mori judicabant, vivere
ila nihil ab bomine Oeri sinc raiioiic mand;ivii. Nam iii rEierniim tesicntur (1 Cor. vi, 9). Hxc est ghiria
si elemcnta qnx cernimns lanta ratione digcssit, ut circnmcisionis occulia: : lia:c parlis Terecuiidae illis
lerra lia;ci-ssoi, snperqiiam reliipia movercniiir, im- ad videndum, iiobis in iioslro corpnrc non veiend;e :
mnbilis, ut aiinaruin veiia; aliioiilins monlibus con- hoc leslimoiiiuin gloriosuni cum oonvcrsi amare cu-
dercnlnr , a qnibiis orla aiiniina dnm per mnlla piiinl, quos odis>e gaiidelijnt. Undc non in cariic
spatia deciirnint late, pôiaiidi usum por amncm palam , sed in occnlio c ordis Jndaii essc debemus,
Iracium cursus siii animiiiiiibus exliibereni : ut nnn littcra, sed spiritu. Nain littera ociilis subjacet
ipsuni marc aquis inQuciiiibiis iio:i cxcrescat, sed ut D nosiris : spirilus nobis carnaleni rcfugil aspectiim
velul venter qiiidam laiicuni aquas sitire vidoatiir : ut lans ju.via AposioUim ex Deo, non ex hominibus
ne vel fontibus in jcternum mananiibus, vcl nuinini- acqniralur : vercannjr autein audire a Doniino : Po-
bus sine (ine curreiilibns , vel pluviis assidiie ruen- pulus liic labiis mehonorat, cor aulein cotum tongeesl
libus, perpeiuo terra diluvio iigeretur: ut coeliim a ine {Mallh. xv, 8). Juxta illum qui quod pertinebat
pra;tir plenitndinein illam lucis in fole, nociuriiis ad labia, mngisirum bnnum dc bono quxsitnrus ap-
ctiam sideribns radiarei, ne quod leinpus cgenum pellnt : cui vcius lcx, id cst, carnalis circumcisio
luiniiiis habcremus. Si ergo lia>c innsiioria, ut ipse velut in superficic posiia reciiaiur, quam sc com-
ait ; CcBlumet lerra Iransibiml {ilnltlt. xxiv, 55), sic plcsse tesiatns, ubi quod nd circuincisioiiem cordis
snpicntia de.-cripsit, ut aliter ca non potuisse essc pertincbai aiidivit : Vende oivniii quw liabcs , cl se-
credanius quid homincs ipsos , .

pro quibus lia;c quere me {ilatth. xix, 21) : tristis ahsccssit, niiser
;
Dunc ita excogitavit, ordinavii, iiistiluii, sinerationc prorsus, qui scqui nnlnit qiiein boiium ignornre iion
forte viverc pcrmisit ; quonm adoplio cst filiorum, el poiuit. Inicriiis ergo illud cst signaculum pr.j-figiira-
gioria, el Testauientum, et kyislalio, et oisequium, et tum, qnod ia invisibili mcute nostra, ab illo invisi-
191 S. IIIERONYMI OPERUM MANTISSA. 192
bili noslro Deo videtur, iil non cum a qiio invocetiir A Hus Dei vhi (Mnnh. xvi, 1G) : exclamal Dominus
audirei, scd euni a qno crederciur altcndcrc. Ocuti lieatum, cui non caro isiud revclasset etsnnguis, scJ
cnim Domini supcr juslos{Psttlni. xjxiii, IC), si ad Paicr ejus qui esset in coelis. Tniic ct Pelrus voc;iiui-
justiliani corde crcdaiur. Vcruni aulem nos credere a Petra ,
po^^tqunm angulareni illam pclram priiiius
lolo cordc menlimur, si nb liominilins accipiinus agnovii. Jubet lamen posi niull.is donaias Petro
lionnrcm. Accipiiiius ciiiin ab lioininibus lionorcm, benedicliones potentiasque virluiis, ne quis discipu-
si cleciiiosyiias nostras luLa populo prxJicnliira lorum diccrel, quod ipse cssei Cliristus. Mira raiio,
|>r.TceJ:ii ,
quas ncc per oriicium minisiraiidi dcxtc- non vult prxdlcari quoJ gainlei inielligi : ngiiosci
rum cutn sinisira ciiiniiiiiiiicare conccssum esl. Acci- amnl, et oJii ostendi : sic niystcriiim obiectx cir-
piniiis ab bnminibiis lioiiorcm , &i jcjnnia nosira ct cumcisionis exercens. Nam mavult se invcntum essu
alistiiieiilla ciborum, poinili oculis Iraclior meiiliix q<iam prndiliim, ut virlus siia illuin, non favor ina-
iiifiniiiiaiis cuiuinciidct iiicossu:^, cl favorcin vulgi nifeslarct alieniis : qiiamqiiam in lioc prxccpto cl
Irisii vultu .idvncatus pallor .icqiiirat : si vcro nj aliud iniclligeniix genus occurrai. VclDt Doniinus
furmam Ixtiiix viilius erccliis, lavacris etiaiii scrc- huc unde Petrum lauJavcral prxdicare : ofiendeiidus
natur : si caput aJ iinagiiicm restiviiatjs inungilnr, ulique, si contra volunlatcm ejus quod l>eirus ici-
ut soli Deo jcjiiiiia iiostra coiiimcndaiiies, possinius B serai ralerenlur, quoniam si racultatcni loqiiendi
diccrc : Voluntarie sacri/icamm libi, Domine (Psalm. tribuere voluisset, excusaiio proJitori prxdesiinaia
Liii, 8). Vidcs, filia, iiciiipe quod vivis, et conversa- videbalur : poleraii|uc dicere. permisisii nobis di-
tlonein luam sccret.x illius circuiucisioiiis agnoscis : scipulis tuis, ut te omnibus panderemus, nec iinpii-
foris egena, inlus larga : furis sine lege, iniug sub tandura milii est, si alio ad te aliquis animo venit
lcge : populi ociilis piiblicum viinndo coiivivium, qiiain ego le luus Inudator osteiidi. Scd quoniani
vocaiorum scnsu auiem Evangclisi.-c sociando me- quidquid prohibciur illiciiuni est : a nullo se voluit
ritiiin. digne celebrari dum a Juda prodcrclur indigne. Ju-
IV. Scd nd veram ipsani vilam aliqunndo venia- bet ergo discipulis ne cui dicant ,
quoJ ipsc est
mus, id cst, ad Doniinum nostruin Jesum Clirisium :

Cliristus. Teiidil senienliu interdictalis in Judain, et
vidcamus aii lalc nliquid dociiit et fecii, qunniam prxvisum jugulat proJiiorcm, ipso vcrlio pr.xccpti
quod fncluni est in illo vila crnl (loan.'\, \) : si et ipse majestalem signans, qiix cnl designanJa prxccpto.
circiiincisionein vcluii iii occulla partc corporis opc- Refert Evangelisia liis verbis ; Tunc impernvit tlisci-
raius, voluit ab lioiniiiibus, et ca qux faciebat, et pulis snit, ut ttemini dicerent quod ipse aset Clirisint
illc qiiis csset agiiosci. Ac primura posi roelcsiem (Ibid., 20). Et indas prodilorbis qiii ciiin ipso vc-
illam duclrinam de monlc desccndcns, populonini se C nernni ait : Ipseesi, lenele eum (Matih. xxvi, .l.S). In
adnitraiiliuni slipains agininilius, leprosi liominis vcrbum proliibilionis Jecliiialio obsccunilniionis in-
surdes cni:iculnns (jVqkA. viii, 1), pro saluiis Innix currit, et ne obtcnlui nd escusaiioiicni esse possci
bciitfiiio, niii IniiJcm , non cclebriiaicin conimuni oblivio , infeiis: nicinoria in sacrilcgiiini vohciida
linmiiium mnre dcsiJerat : sed sibi soli quid esset sirggessil, dum ipse proditur de scrmone qiio cavci,
conscius, inajuruiu non indigct tesiimunio. Jnbct sic ulriqnc ralio iion xquanda subsislil. Nam cl Do-
illiiin i;cinini narr.irc suani vinuicin : secrciuiii qiin- liiiiius ostcndit sic sc prodenJum esse diini pruJil.
que diviiix M:ijcsl:ills, qiiiiJ myslcriuin liicarii.itioiiis V. SeJ ignosce , quod in alium tramitem cxposi •
occuliiil , ab co qui sanatus fucrai, viili silcii ; iie tionis sensus Dci verbo copiosior exccssil , licci le
gluriani qiiasi boiiiu qn:crerc viderctur, qiiain alio amjilius coiiirisicni suppressa qnam piodila : ct
niore et niyslica rnlione suscepil. Nani ul se ostcndat niagis de liis rcbus silcrc tibi qtiniii dici copioiiiis
sacerJuli, cl iniiniis Dcn nfl°ornt, iinperavit : cl lioc irascarls, qiix Domiiii jiidici:i pro auro ct proiiosis
niunus, qiiod prxccpii Moyses in lc^liinnniiiin illis, lapiJibus concupiscis , in quibiis inol libi f;ivunir|iie
ut duin lacel quod qnnsi fllius boiniiiis iiiipcravil, cuinpensas, et JcsiJeriorum non carcs eiiaiii pleni-
lcgis poiiii> mnndnta qunm Mnysi Dcus ipsc dcdii. luiliiie, elsi snlnrcris. Ac proiiide factiim auliiic
cfliciat : ul cl dum lioiiiincin quein in cainc viJcnt excniplum ab ipso Dumino rcpciainus, ut juxla lc
laiidnre proliilioini', Dciini inincn iii inuueris ohla- gciii iii <irc diiorum vcl tiiniii icsiinm omiie verlii'm
tlonc in;<giiificcl. Sicgloria lilii hoiiiiiiis (|iix per J;i- consislnl (Matlh. xviii, U') : el qncm prodi se uixi-
nuain prnliibctur, pcr se uteruin viJoiiir iiiirnrc, iniis noliiissc, ciiniii se vidori voluisse (luccaniiis :
duni iioii [ilart. vcru] quai>i lioino prxdicanJiis csi, ni non ali aliis sc modo bonorari pntcreiiir : verum
cui ut Dco siint curntionum vota suIvciiJk : n:c iii cii iiii ip-e sihi iii quanliiin fiiri polcrat dcbitaiil dc-
phitearum angnlls carnalilcr celcbrandus, qiii spiri- jralieiel digiiii;ilciii. Lazari amici sui niorlcm nun
lualiicr sit ailurnndus in leinplo : ut si seiuiiJuni nudit cl iiuiilial (Jonn. xii.ll): facicbat lioc de
liomincm nil rci|uirii , sc.cuniliim Deuin divinx vir- Dcilaie, quid n>iruiii? utcuni localiier perspicerilur
tutis gluriain priiinercalur. AJJit linic siiiiilia, ul in lioinine, cxdivinitnie iiusquam alic;secredrreiur.
vciitas lucuploiiori lesiimonio fulcireiur. Qii.xrit a Fcsiiiiai in Bellianiani, siibmussiiantibus penc disci-
discipulis quis lial>eaiur in popnlo cgrcîns : Ilti no- piilis, piolas factuia mirîtulum : deriincii sororcs
inin;iiii prnphet.is. Qiiid ipsi senliant, sollicitiis cx- occurrciuul letro liabilii, ore lacrymnso, crine coii-
Ciilil. Cui licauu Peiius ; Tu et, inquii, Chritlus t'i- scisso, quns bono aniino jubcl cssc, si cioJ.mt. La-
;
!95
zarum vivere
EPISTOLA XIX. DE VERA CIRCUMCISIONE.
non sunt dubitniuraD
m
,
si illa> ,
confir- A Dominus dicerctur, el .ilii dicercnl Eliaai, alii Jcrc-
niai : videl eiiam mullitudincm Manhx et llari;r, iam , alii aiileni unum ex propheiis respondercnt
qux ad solaiium conies convenerai. Iii[rcmuu, in- {ilaitli. x\i, 14). Iiitiis scribiiur, cuin Petrus excla-
qiiit Evangelisla, tpiritu, tl turbalus est, el ail : Vbi mat Tu et Christus Filiui D,i
; tiii (Ibid. , 16).
eiiim ettin posuislh (
Joan. xi, 55, 34)? quid esl hoc T Uudc et ipse Domiiius : Non repelavii libi , Peire,
qux conrusionis causaT qus furmidiniiT Quid aut iiiquil , isiitd taro aiit sanguit , ted Pater meut qui
eriibescit aui metuit, cum et virlus sil peractum iii cwtit esl {Ibid., IV). Cujui cato et sangiiis? Num-
iiiiraculum , et deiias noii sit suhjecta lerrori? Qux quidiiani Pctri ipsius caro el saiiguis obslabant quin
scpulcri laiii inconsulla requisitio? Ul omnino credas Filius Dei diceretiir? Non, inquam.sed ipsiusDoiiiini
dc lurbato conrusoque prufeclam : Ille Deus noster caro ct sanguis, in qiilbus dum lioino cernltiir quod
qui discipulis consianter dixerai de absente : La- eral Dei Filius, non cicdebalur csse quod erat. Ini-
iiirus mortuus esi; qui sororibus ejiis coiilidcnier possiliile eniin honiinibus vidcbatur Deum credere
proiniserai de nioriuo, resurreciurus esl : sub nova cum hominein vidercnl , et laiiiani illain niajusla-
ncscio qua confusione sepulcrum qiixrit, quasi lioc tcni , in qua inhabitat oninis plenitudo diviniialis,
solura qui omnia ei nosset et pra;stare poterai, quam mundus, in corpusculo dc-
ipsc non capit
ignoret : non plnne boc est : nam allus inlelleeius B specuc eiinm imnginis iiiclusam. Ait ergo, non hxc
ucciililur : in dictis proinissisque supeiioribus satis caro mea libi et sanguis , me esse Dei Filium pro
se diviiiiias publicaret. Aderat lurba Judxoruin , diderunl. Nam isla non patiuntur me hoc credi. De-
laiiiis semper iion aiiiica miiiiculis. In pl iniiin, Deut niqiie Proplicia dixerat : Et homo est , et qais eo-
si iion aliquid sccundum honiiiieni videretur ignorare, gnoscei eum? Evidenler ergo illi scciindum hiiniinem
processerai. Turbaius eti, inquit, id est , ruiulcntia vel oculiiiii judicanies , nie aut Eli.iiii prophelam ,
cariiis diviiiilaii non prodendx niiscelur, el ad ignu- aut aliquem unum cx proplictis luquuntiir, quoiiiam
raiiiiam huinanam deiias velanda revocatur. Sic lur- honiiiicin me csse liabiiu cninis agnoscuiit, scd tibi
balur el fons, cum escilalus casu uliquo liinus, puri- revilavit Pater mcus, qui in coclis est. Quando re-
tiieni liquidi deiisai ulcmciiti , et duarum reruin una velaviiT Quo temporc Deus cuiii Petro locutu-êsl?
cunrusio discrimine proprietaium duiii separatur ex- Revclaiii , iiiquil, Pater meus qiii iii ealit cti : lioc
cludilur. Ail namque, ubi eum potuistit? Lt liic tur- esl diccre, nperibus credidisli qii;r loqiiunlur Filiuin
baius Judxls deitateiii celai iii honiine, ci splenduii Dei. Scd iilluqucbainur, furis scriplui est llber iste,
divinitatis in lanix operationis coruscatioue igiio- cnin Duminus isiiril : liitus scribilur, cuiii quiiii|iie
raiitiam inortalilatis obdiicit, ul cuin pussil iii susci- |<anibu> iniilla honiinuiii niillia saliiravil {Mauh. Xiv,
t iiidu Lazaro Duus adurari , bonio iii sepulcri ejiis C 20). Foris scribiliir, cum amici nione lacryniatur
i^n iralione vilcscat. Sic duiii a cxcis viddur, cl a {Joan. Ji , 55). Intus scribitiir, cum ipsuiii qiiem
videnlibus iiun videliir : slc dum dc lapidibiis snscilal nubat e^susciiat. Fuiis scribitur, cuin afligilur
iilius Abraba; {Malth. i, 9), filios purditioiiis iii lapi- cruci ; iiilut scribilur, cuiii loradisuni latroiii pru-
deiii ufreiisioiiis impingit : et illud inyslcrio ucculix niiltil in criice. Foris scribilur, cuin spiriinm mo-
opcratiunis exsequiiur, ut euin iiilirmi ac debiles ad riciis secuiidum rationem humanx carnis eniillit
]iuscendaiii openi salulis, iiullo nionslranle, cognu- liitus scribilur, rnm in passione sul fugii, dies abs-
scaiit, ei pcrsecutores vel iiiiniici queiii tenere dc- condiliir, lerra concuiilur. Foris scribitur, cum sc-
heant, nisi prodaiur ignorent. pelilur; intus scrlbitur, cnni leriia die , scpulcri li-
VI. Ilic esl ille liber iiiius et foris scriptus, bic se> niiiiibus remulis, erumpit in luceiii {Maiih. ixviii, 3).
crctus et pubiicus, hic apcrtus et operiiis, Iiic paginis Foris scribilur, cum Aposiolis clavorum ci lauces
buperioribus videndus, inierioribus nun videiidus

vulncribiis osiensis, escam cliaiii posiuhi {Luc. xxiv,
,
qiiia incomprchensibilis {Apoc. v. 1). Iiiius siqiiidein

40 scqq.); iiitus scribi;ur, cum ioter eusdein aposlo-
scriptus esl, cum Propbeia dical : Veueraiionem ejut lus, clausis ostiis, qui inlrare visiis non esi, apparet.
qais enarrabil (Isai. liii, 8)? Foris scriptus esi, cuin Seil niiro inudo cuni intcrior Scriplura libri inagis
Kvangelisla ail : Lbcr yeiierationis Jesu Chrisli filii D obscura sil, ampliiis hnmiiiuin mcnies l»rb;il exle-
,
Diaid Abraliam {Malth. i, 1). Intus scribilur, rinr et videntes illa qii;e pi-r hoininein vidcri nuii
,
filii
cuiii Deus dicil : Eructiiiii cor meum vcrbuni bonuin pnssniil, isla qux pussuiit pcr lioiiiin<Mii viduri, nuva
{Psalm. xLiv, 2). Foris scrihiiur, ciim ls;iias vatici- raiioiii: non ceriiunl. Njin Mmielixi quod videri noii
natiir : Ecce virgo coiicipiet et pariet liliiim, et locabis pnlcst credenles, id quod polesl vidcri iion crcdiinl :
nonien ejus F.mmaiiiiel (Isa. vil, 14). Iiilus scribiliir, cuinbcalusJoannes invisibilein cl visibilcin Deuni ei
c Mii per Joannem dicilur : In principio erat Vcrbiim el humineni, brcvi quasich.iraclcresiigiiaverii, siceiiini
W-rbum erat apiid Deum elDeus ,

Verbuin (Joan. i, 1). ait : Quod fuil ab inilio, fratrcs, quod aiidivimus { I
Chrisli aulem gene- Joan. I, 1). Fxce libri illiusinlcrioreni pnrieiii. Qiiod
F^ ris scribiiuT per Matlli;i;uin :
ralio sic erat : cum esset desponsala matir ejut Maria srquilur : £( viiîmiis oculis notlris, el manut nottrce
Joieph. Iiitus sciibilur ; Iinenla esl in utero habent palpineruHt de Verbo viice : Ecce libri pars exterior,
Ae Spirilu sanclo (Matlh. i, 18). Quid uli'|ue h;ibensT qux oculis ac nianibus subjecia buininum ,
el vi-
Verbiim Doinini, Verbum cariiem factum sub lege. dcri el traciari potusi.
cum apostoli iiitermgaii quig egs« VII. Uanc pariem librl Maaicbxui ignorat
f oris icribilur, ,
: :
195 S. niERONYSlI OPERUM MANTISSA. m

dens opera (\»x nunl , el non viJens facioniein. A singnlis pnginis sapientes ae de miindinli pliilosopliia
Polesl quidem dicere isle : Tu et Clnisius Films vciiienics, laiit:i nperli apcrtiqiie liliri cinicaionaiionis
Vei vivi : sed non poLesl diccrc, Doiniiius csi subbaii .'ubuliUis |ir.i'teiivii : ciiiii cuiii ii. c Jml.i i iiiii i|>siiis
(ilius liominit : el inira perversiialc qiitid vident nc- crant, cuni iii sua venissel, niinovcriiiii? Qui diiin (!<;
ganlcs, quod nun vident conniviitur : iiivi.-iliilem in cuelo signiiin postulant, quasi cuiiesiia non essciit
virtntibus rccpgiiosciiiU, visibileiii iii lioniir.i, ijiiod qiKK iii s;ilute vcl deliiliuiii , vel iiinrtuoruiii coelosii
facillimuiii csse debuil, noii agiioscnnt. civcitas '. virluic facicbat, ohca'cati inlidclilalc sun , vidciido
ignoraiitia verilaiis ! et oniiii rutiunc daiii.ianda eti.ini nnn videie mcrucruni. Iraiusiiuo \AI. add. csl|
prxsiimptio : isti sunt qui Deo ipsi se pru'feruiil : Diiiiiinus, cur in ipso deiiaiis CDiileinneretur opera-
sic credciido in carne constiiuti , spiriiiialiter se liu, illud de diviiiis sapieiilise sux prncuravil, ul ct
vivere profiientur, qnod Deuni non crcdiint po- fonna scrvi despicabilis balicretur, et quibus nun
tuisse. Minur cnim sine dubiu :ib istis Deus esl, si pcr viriuicm suam divinilas radiasset, liis onini-
quod isti possnnt, ille noii poluii. Naiii si isti pos- miidis posiius coniemptiii, irrevcrenda in ipso jiixia
.sunt in carne coiistitiiti alienam capere naturaiii : sxciiliim videreiur buniaiiiins : ct ciim Doniinum
cur ille iu carne positus suani servare non possit siium in spiriiu Isracl non rcceperit : cur vel rralrcin
vidulicet nt scmper Deiis sit , ne cnrruplela; ad- B siiuin iii carne Jiida recipcret et cognosceret? Ncque
mixius incipiat esse corriipius? Mira disputatio, eiiiin a'qiiiiin crat, ut qiii majora subruereiil, et qiii
Deumdestruit, cuni honurat. Miiioris autcm virlutis sacrilegium iit voiebnnt cxistimari , coniniitlerent
est ubtinere in terrcna subsianlia deiiatein , qirirn ignoraiite«, non lioinicidium facerent scieiites. Deiii-
Deuin spiritualiter in deilaie durare. Qiiid ergo mi- que cl Jona; sigiinm promiliit infulis : ct niiser qui-
rabor iu Deo, nisi quod ciiin esse homn dignatus sit, dcin pnpiilus, iii uim codeinque liomine, scrviim Dci
in homine quod Deus esset apcruii? Non quod ipsc cniiiomptor sui occidit , ul quem juxta legcni suam
destiiit esse quod fucrat, sed qiiod carnem fccit esse non agiiovisset iit Deum , lninc e.vtra legcm suam
quod Deus est : quiid in cxcusaiioneiii inateri;e vi- geiiiilitcr d.imiiaret ul reiiin. IIicc itaque ignobilia
tiosx niansil ipse sine escusatione : quud diiui pro pnssioiiis , veliit velata , sicul lof|iiebaiiiur opc-
nobis peccatum facius esset ,
peccator essc non po- ratioiic proineruit, cuin dcitatis nniuram mona-
tiiit. Sed liic M.iiiicb.tiis, Arianus iierum suj.erio- lilaiis veste circumdal : dum apiid crubcscenics
reiu partem libri ulraqiic coiiiplcxiis \Al. ciicum- agiiilionem cjiis ipse coiifunditur : dum quod bomo
plexiisl in:inii, illaiii inlcriorcm pagiiKnii s;c reserare de Deo sit nnn crcdit : dum ipsum dcnique in
forinidat, quasi saciileijiiiiii factiiriis sit, si Deus in se boniincm indespicabilem c.rteris formam , ut
cariie veniens non amiserit deitneiii : videiisque G ptintur inclinat : dum apud discipulos Dei Vcr-
Doinliiiim in n.ivicula dorniientcm, iion videl venlis biim osl, ct apiid iirincipes liomo verbuin nnn habens
et fluciibus iiiiperaniem ; cui dciiatcm se tribuere invcniiur. Unde si Dominus coeli et lerr.o : ciijus no-
sine similiiudine palenia mentilur. Deiis enim esse nien super oinne nomcn esi, (ormam servi accipicns,
nisi Patri , id est , Deo siniilis sil , noii potest : sinon rapiiiam arbilratus cst esse se wqualem Deo {Philip.
fliilem aulein essc , nec illuin qui foris scripim II, 7), in bomiiiem se dcspectuni velata studiose divi-
e.^t de inierioribus aliquid perdidi^se, iros qiioti- nilate projecit : nequc viilcri in se voluit, qiiod non
dianus sermo instrueredcbuissel, quo filios palribiis poterat non agnosci : quid liOMiiiics ubservare siib
suis similes iia cnpimiis approbare, ul ilicauius, De specic secrct:c circiimcisinnis expediet, qiios pr.TJler
ore ejus exiii. Ergo oinnis filius, quanililict scciin- ii;iliir.itn exemplo luiiiiiliavitet pra'ceplo? Consuliius
dum carnalem geucraiionem aliier gcnereiur : ta- uliquc facicnt, si cliom ciim omnia fcccriui dicant
men si forle pairi per omnia similis sit , dicetur ab Servi inutiles [acti sunms, quod imperalum csl feciinns
ore ejus prufeclus. Quis non vidot Deum Verbuiii de (Lmc. XVII, 10) : qiiaiii lidiicia pra;suinptionis elali,
corde Pairis cruciatuin , nec aliunde in spirilu qnam ut uiius a dextris, et a sinistris alius in regnn cjiis
oro prolaiuin, ciiam jiixia comuiuncin oiiiniiim scii- sedeanl, posiulaverim : ne illis ipse Oominus respon-
8uni P.itri similem judicari? Qiiod ubi lidelitcr scn- I' deat, qui illos aniare amplius crcdeliatur, nescitis
serimus, le, el ea qua: foris scripla sunl, ct ea qua; quid pctatis ( Mailli. x\, 22). Qiiilius et slaiiin formido
intus diviiiitiis auiiotantur, crodere , unum librum pasîoiiis ab eo opponiiur, qu;i' jiixia carncin huiiii-
dicere poierimiis : in quo legein tolam scriptain vili:ii elalos : quam ubi inirepide pnposceriint, recte
dciites, non pliilosopborum argunienta seolemur, ul qnidein dicit illis, sedcre ad dexleram, aut ad sinislrain,
veritatem opinaiiqne colligamus; sed fonnam vii»! nnn es'. meuni dare vobis. ISiiniqiiid nam hie se potcn-
anle oculos consliluamus , et eam ipsam tracia- li;c iiidignuiii esse professns est, aut nmne sibi non
bilem miremiir , in qua qiiidqiiid obsciiriim essc liccre teslatiir, qui ail, Paler neminem judicat, sed
potcrii, effiindctur. Quam Mauicliaei iion videntcs in omne judirium dedit Filio (Jonn. v, 22)? Non esl,
carne, Arii'ni non inielligenles in spiritu, uiiius libri aii, «iciim diire roii.s, id esi, sic petenlibus sii|ierbe,
paginarnm conroedcratam dissecuerc jiincturain , et insoleiiier, elaie, de carnis lumore, nnn spiritus le-
mediatorein duurum consertis manibus, hxretico fu- nitatc. Nam ego qui rcsisio iiiiiic vobis, liuniilibus
dare graliam consiievi. Iia Dominus diim biimilitateni

rore ruperunt.
\'Ul, 3ed quid (nirum, si hos.nimmm sibi ia et verbo el aciu vere audienies docct ; cur ia secrcia
:
197 EPiSTOLA XIX. DE VERA CIRCUMCISIONE. 198

parlecorpoiis prafigiiralionem verce circumcisioiiis Aqncnics, verbiim Domiiii, tlum non cuslodimus,
liabere vo'uiTit, osiei.dit, obiciinius.
IX. Dixi de occnllo circuincisionis ,
qune piiiavi X. l'orro liic an iia se liahe.nni, el liilci p.Tircni,
CS5C diceiida : siipcrest ut de ipsa cireumcisione et circiimcisionis iiUcrrogi;miis aiiciorfni : i)uoni;im
iracleinus, qu.-c ligura sii, cur non oculo circnii.cida- flb ipao ulraquc b;rc, el (|ua< .nd nienluiii, cl (|u;c nd
iuur el manu, dicenle Doinino : Kam si ociilus Uius ciirpus porlinenl, proccssoriint : ipse iiuliii respoii-
tcandiiViMt t.\ erue eum : el si manui lua scandaliznt debit ex gesiis, utruiii ne ilium Djo Judaica circiim-
te, abscinde eain (Maiili. v, 29). Qii.t lania ibi pr.Tfi- cisio, an vcro noslra bxc qnani diciiiin^ (Oimnen-
gur:ilio est , ut per unani panein corporis loliis om- darit. Ac |)riinum .ludil a DoMiino : Exi dc terra iiia
iiino boino circunicisus csse credatur : et cum Iioc (t de cognalioiie tiia [Gen. xii , 1). Sub lioc verbo
lics posl Clirisium , ul Judsei faciunl, non raciamus juxta carnem in pro-puiio consiitiiius, a p:ircniibus
in carne , laccre tamen per enmdem judiccmiir iii se circumcidit , et pniriam naturanique omncin, qua
cnrde? Veniamus ad regeneraiionis nosirc sacra- per alTeclum leiiebatnr, abriiinpens, vcrbum Dnmini
nienla coelestia, ui circumcisionem spiritiialem in scquitur percgrinus. Iliiic deinde ex conjiigo slerili
spiriluali naiiviiate quxramns : et in ipsis fulei no- et anniisa, id est, etconira \iiiuni naliirx, cl conira
slrxcunabulis, quo lempore ciicnmcisin celebratur, B condiiioncm deficientis xi.iiis ,
posieriiatis proinit-
primos vagitiis sacraix repeianius iiirantia: : et abre tiiur miiliiludo : non consiilcral (orpiissuum einor-
nuntiationeni illim , qiia pr.xputii$ denudauiur, aiile uium, cum jam fere ceniiiiii esset annorum , et
oculos cullocemus, qiioniam sicut qui carnaliier iia- emorluam viilvam Sarx conjugis sux, cui dcsicrant
scebanlur in muiido, carnalitcr circumcidtbaniur in mnliebria
fieri , eliani si aiite sierilis non fuisset :
lcge iia qui iiunc ad coelorum rcjiia generantur ex sed in promissionem

:
spom supponens, jiistilic;ilio-
verbo per verbum circumciduntur a niundo. Sic ncfn credeiido pronicrelur. Prius crgo quain
, iii carnc
namqiie diciinusahrenuntiare nos mumloet poinpis circumcidatur, eligitur. Piius cnim scripimn esl
ejus, qudniam qiiidqMid est in mundo, concupisceniia Credidil Abraham Deo, ct reputatum est itli id jnsii-
carnis cst, el concupisceuliu oculorum ed , ct ambitio tiam {liom. iv, 5). Jubet igitur Oeus : Circumcida-ur
saculi, qua: non est a Patre (I Joan.u, 16). l!l.i ergo omne mnsculinum vestrum et circumcideinini cnrnrm
,
promisîo ct rlicuincisio est, quam iion patimur iit pnvpuiii vestri [Gen. xvii, 10). Aildidil ct significaii-
servi, scd exliibenuis ul liberi : nec pnslqunni nati liain liujus rei, ne esset ubsciira. Ail ciiiin : Et eril
fueriniiis celebrainiis, sed ul renasciinur olTerimus : in tignum teslamenti inler me et vos. Signum ad ocii-
oninii|ue in procinctu bapiismaiis iudumeiito nudaii, los periiiiet, videlicei, ul eorum csset agnilio, qni
sola sanclurum oculis confessionc veîiuiur : nec non puiareiit eiim mundialem naiuram pir verbum
ad spcciem naturam nostram arsura fildriim veste Doniini rcspnisse : ac si qui esseiit illi qiii .'^bralix
vclamus ,
quia in Evangelio arbor foliis cxuberans, fidein et virtutem opcralionis ignorareiit, pcr signtim
cuni in ea fructus iioii cssct reporlus, exaruit : scd velut per imaginem aliqua ciimpiiratinnc depitt.im,
cuncia caniis rcpudiaia iiaiura, scxus immoinures, qiiid verum essel agnosccreiit. Dcinde ci Pioplieta
nil vereinur : nec cum prinio illo lerreno homine, infideli populo, qui Deuiii ex eo qnod vidcri non pi;-
A.-lani ubi es {Gen. iii. 9) ? Deum fngienies audimiis : test, iiollel credcre , sigiiiim visibile piomiuii di-
sed ciirn illo secundo C(Clcsti. Ego liodie gctiui te cenilo : Dubit- vobis Ueus tesler ipsc signitm : Lcce
{Act. XIII, 55). Deum se<|uentes audiinus. I'ra'puiia virgo in ulero concip:et , et pnriet filiiim, et vorabilnr
ituque qu:e Adain traiisgressor 3Ci|uiril, per subjcc- tiomen ejus Etnmanuel (/««. vii, li). El ipsi Judxi
tionem coelesiis obcdieniiie respucntcs, iiaturani circuni Dominum taniuin in cariie coiispioerenl , ci
ciiiiicWinius vitioruin, et per uiiam corpoialis mein- fidcni ejus virtutibuj dencgarcnt , signiini posiiilaiit
Lri frumain, omnes exercentes in pnrputium sensus de coelo, nempe ut fredcrentsi videront. Dcus crgo
pcrsequiniur ac truncamus. Non enim naiurain sed , pro tempore cum Abralix posteritas paribus si pns-
iiaiur.e siipeiflua resecamus : scienies ,
qiioniain set vestigiis ingrecU in fiilcni electionis sux, noiam
quidquid aiiipliiis esl, a nialo est. SicDomini digna- D iii sigiio lioc voluii csse justitiani, iii i|ui iiiund:alcm
tionein coiiseijuiniur, ut nos qui seciindum lanicin naturam aiiinix rcspiiisset, ei circuincisio carii:ilis
prxputium dicimur, id est, veiut ignor.miia quadam appareict iii corpore, ac velut pcr boc qiiod vidctiir
natura!iler obtetti, lamen rcvelata facie gloriam Do- possct iniclligi. Sic niulia qux a pro^lictis popiilo
niini speculemur : cum illi qui secundiim cariiem dcnuntiabantiir, ab ipsis piius a qiiibus prxcona-
ciriuincisio dicnniur , tamen ne in legem introspi- banlur elTecta sunt. Aiidus in capiivitatcni lilius
C;ant, obientis prx facic obcxccntur aiilxis. Eva- Israel csseduceiidos, Per picpIicLnn iratus Doiniims
cuata est itaque circunicisionis figiira corporex , et niiiiabatiir : certe dictuin jum ad pariium omiiinm
in vim nominis ejus tota transcendit, qiiando etiam inlelligentiam puieiat iiiirarc. Vadit i.inieii niidiis
sic pneputium circnmcisio reputatur. Quod liinc ipse 1'ropheia per populos, et in sei|U(id aliis vaii-
cvenit si aiit post verbum Dnmini
, nalurx hujiis , ciiiabaiur oslcndil. Videt vulgiis, iioi, aiidit, ct in
corruptx aci|uii'scinius blandinientis, ct dciiiio in- Laix cnpiirc i|ii.e sibi cr;iiil \ciiiur;i ciign.iseil. Fit
centiva sequimiir viiiorum : aut ctiani non circuin- signum do vaic, el iii libero adbuc pupulo ainarilit-
clsi in carnc , eaiu ipsam iiaturam cum euis pcrsc- tlincm sciiiil Proplicla capiivi. îc Abraiiain dosj»
,
S. lltF.nONtMt OPEnUM MANTlSSA. 200

99
I
camenu.id c\frccb:>l in nionic, Pi pcr nonien A cxissc ilc iiicro nir.iris siiac, 'rtuduin etiam iliinim
nibri velul virlulcm circumcisionis inielligii,

non sub tcrrns , Dominuni dedisse , Dominiim alistulissc
seJ signiiin fidei. {Jvb. 21). viriim nalurani s;rculi rcspuenicm,

hoc sigiium exprinicns carnis :
I,
«ique posi iilam carnis circumcisioncm su» , si non sc lacrymis , non sc gcmilibus, non se etiani
r.il pleniludo justiiix, quare majora adbuc

Deus in lencbris irndidissc, scd potiusdctrinicnia pignorum,
Abrabam fidei cxperinicnia qux-rebal? cur in pairio siiscepisse adjnmcnta mcritorum dolorutn victor,
poslmocTum leniaiur alTeclu, si jam in alla circumci- etiani sensu egenus , alTeciu fii fortior cum infirn>n-
sione bcnediclionis summa lenebaiur [At. summam tur, et in valle lacrymarnni turrim occupat glorin-
lenebal]? Sed quoiiiam non illa virtus, scd signiim rnm. Ubi es in sola carne circiimcisa Judxa? Conrcr
jubcbalur essc viriulis ,
quiriiur a singulari viro, cum lioc viru pedeni, et conlciidc gloria : atlulle lo
uiriim ne qiii jam el pairise el cognationi renunlias- niajorum siipcrba virtiitibiis : latusquc tuum bene-
sei , el circumcidi se passus essci, non parccrei et dictis nobilium patriarcharum circumcinge nomiiii-
filio? Quem ubi sdviclimamnon Iristisexbibuii.pro biis : iit in le jiistilicalionuin vetus illa virlus ct
digna pignoris impieiate, fil carnali pielale subli- avoruin splendor appareai. .)ob adversum te proce-
niior. Lucraturorbiialeni, duin parricidium medita- dii in niedium, sanguiiiis auciorcs non erubcsccn^^,
lur : ct cuiii unico non parcit in lerris, slellas pro B ncc pcr Esau incoiiccssjm benediciioiiis fortrm
filiis annumerare jubetur ,in coelis : carnalisqiie de- transfusione mentilus. Nam illa, nec prodesse novi-
spector naiura: , in nalura sideriim coUocatur : el nuis, nec ubesse, dicciile Domino Animn : palrit et
huinani coiitempior seminis ,

pater vocatur astro- anima filii mea eit. Anima qum peccaverit, ip$a mn-
ruin. Sic fidelis non Ulio, sed procceplo, dum man- rietitr (Ezech. xviii, 4). Ac proiiidc ei spes esl, qiiod
datum Doraini rellgionom diicit esse , non crinicn, in liis vincat le omnibus , et procedit plus sibi de
duni offerre filiuin Dco sacrificiuin jiidical esse, non viriute vcndirant propria, quo niinus ex gloria pro-
parricidium, peiie meruit pracvidere, quod Deum ad mitlit aliena. Denique exspoliatus Job bonis omni-
tcntalionem probandi mentis parricidium voluil bus, nil reiiuirit. Tn jEgyptum in eremo post manna
olTerri, scd noluit inipleri. ab spe in Deo posita lot
deliciosa suspiras. Illuin ,
XI. Ab liac vcritale, fornia Jiidaicxcircumcisinnis malorum non avocant te ad eam spem
leiitanieiiia :
adiuissa cst : liac nominiseral figura, non membri. bonorum omnium blandinieiita non provocant. IIIu
Sie naluram nostrara Deus voluii denudari , ut i.on manuin Doniini scntiens benedixit in vulnere : tu
in nobis aut cupidius arderei , aui ambitio

sud:ircl, virtiiiibus de Pbaraonis jiigo exuta non subjaces.
nut affectus carneus praeeminerel sed ab omniliiis , Hii.c illi et pru circumcisis veiiiam posiulare conce-
pr.Tpuiiis nos Dei amor ci prKsentium contenipins C diliir : libi velul incircumcisae Amorrhopus pater ct
exuerct. Dixil quidain satyricus gciitiuinpoeta : Pro- matei- ingcritur csse Ccihxa ut manifesie liqiieiit,
:
biiai laudaiur ei alget, Testimouiuiii hoc verum csi :

ct illuiii pcr virtutes operum non obscrvantiam cir-
niilliis cam stipal populus , niilla rouUitiido ambit, ciimcisionis benedictioneni sibi restanrasse quam
homo nullus amplcciitiir : et in mundo isio veliit in proavus aniisit : ct te per jaciaiiliam circumcisionis
novercalidomo liorret, cliam necessariis deoptria, vlrlutcs negligcntcm, eam bencdictinnem, quam
qunmdiu non vestem sux habucrit dignit.itis. Agc si Jacid) sola siiblililate acqnisiernl, perdidisse.
videiur, lotura tramiiera veritatis per patriarcbaruni XII. Quid eiiim sibi Judxorum arrogantia non
giisla velul per viva vestigia decurramus, ut in cir- usurpcl? Job isie qui Deo pl.icuit, quodammodo
cumcisionem qus sanciificat dcmonSlremus. Trauseo gentis est mex, et circunicisus est forte, qnoniam
Isaac peregrinanlem ;
quod ipsuiu iii circumcisinnis de Esaii circumciso hucusque generatur:licet in lioc
forina consislil : nebcccamqite propler Pbilisiino- noii circumcisio fueril prxdicala, sed virlusmec an
rum insidias sororem de uxore dicenlein (Gen. xxvi, sine prxpulio vixerit, sit quxrendum, sed quod
7) quoJ xque qiiam magni sicramenli sit , tibi
:
nibil labiis siiis peccaveril, sit tenendum. Ad alicni-
existimandum relinqno. Taceo Jacob per duas aiiuo- geiias ad quos provoc:ivit veniamus, quoniam nullam
ru.n hebdomadas maires duodccim tribuum scrvi-

,
' '
nobis arbnre.u exemplorum ager divinorum oinni
tute mercaniem. Omitto cjiis Hlios, quos per pairi.m ligno feraciuin planlariorum, ncc in eo germina dc
benedictioncm el sanclitalem, natiir.ilis qnxdnin nc- vimiiie , sed de frugc ccnsc ntur. Osiendainus in
cessiias cnnlineb.nt. Ad Jnb vcniain , in aliam geno- Israel gloriam pcrcgi iiiam : et benediclionisigermcn
raiioni» line.im de Isaac germiiic j:im prolapaum, in ligno fluxisse non siin, diciniiis Itiiili [ Mari. in
nec inicr duodecim Jacob filios lixreditatiim ,

per ligno fluxisse suo : non dicimus Riitb ),quo niagis
Esau genituin ,
primilivx benedictioiiis exlorrcm coiifundnntnr in foeniiiia. Proiniliiliir per prnpbelas
primogeniii dignitalibus cxspolialiim, inicr F.dom de radice Jesse virga prn noslm salnle prodilura : in
piincipcs qni Deo placcrcl invcniuni. Mic lamcn aii quam llos conscemlerot, qiii solus utique plcni agri
circiimcisioncm natiiral.m xqiianimiter possit forie odore fragriret pro foiisortibus suis ; queni in odo-
leniatur. Fiipauper exdiviie scd boc etiain sxcnli : rem iingnentorum supor omnia aroniata Ixtitixoleo
bomines conlemncre noveruid. Ttl orlitaiibus viil- paicr uiixisscl. Ilic tamcn Jesse aviam non Israeli-
neralur, quot successionibus gloriabalur. Exclnmat ticain babuit, sed Moabiinm. Cui lantum peregrinx
foril voce , nudus eensu Dudus el lilii» , nuduro se Concediiur, quanliim nulla dc patriarcharuni gcnni-
,
201 EPISTOLA XIX. DE VERA CiaCUMCISIONE. 202

ne promei etiir, ul suo ulero desiinaioe bencdiciionis A jam aiuequam lerr.is promissas sibi, Jesu illns spc-
senien accipial, el Isr.icli non Israelita parlurial culante, vidissent, gigantes ibi esse fonisslmns coii-
dignilatem ; cornnqiie poimli sui, in allerius populi querebantur, cum quibus inanus coiisererc roniiiila-
benediclionibus aliena suslollal. Unde islud, oro, reni. Circumciditetoculos, nc alienigcnarnni conjn.nia
promcruerit^Ciedo, quia dicit socrui suae : Populus conlra licitum concupiscant : aliiuliiue in lllis regio-
luiis, popiilut meus esl : et Deus- luus, Deus meus esi nibus velint possidere qu.im Non
lcrr.is. enini si nnn
(Ru(. I, 16). virtutera viris eti.im praeferendam circumcidantur, sed
!
si baec negligant, per irani I)o-
Abrabre (idcm incircumcisae gentis niulier iiniialnr, niini moriunlur quoniam
: illud sigiium est bencdicii,
quam viriiis circuincisio dercliquii, et pcr aliena non meritum bencdicendi.
vesiigia ineritum jiistificationis ingrediuir, a quibus XIV. Sed pleni sunt onines libri, plena excni|ilii-
mnjorum csca h;creditas deviavit. Deos suos Moabiia runi veiusias, quoJ non pra;scciione nescio cujus
coniemiiil, cum lu, Israel, desideres alienos. Illa in membri, sed naturx nostra; circunicisione boininus
unum Deiint suorum jam obliia cunjural, el lu post dclccialur in qua se cum eiiam illc niajor oniniiiiii
:
muliitiidinein foniicans idolorum : liinc eligilur a propbetarum Joannes circuincidit, iion vestilur i'iol-
Doniino, liiiic Ct Israelita niealc, nnn geneie ; fide libus, non eîquisitis ad gulain dapibus sagin.ior :
non saiiguine; virlute, non iribu : hinc usque adeo B sed in hoc mundo pene sine inunilo est , cunciam
benedicitur, ui propbciarum tuorum mater vocetur desideriorum desereus curam rauiidlalem; sclusa du-
etregum. Lucet prorsiis die clarius, regnum coelorum virum burridant legmina, non decor.int ; b'inii-
runivim paii et a vim faricniibus invadi,
, diripi, fer^ esu, raelleo lenuiicr sudure saturatur : qux alia
possiJeri : nec juttificaiioneni gentis esse, sed vitx : circumcisio prarstantior debcbit inquiri? Deniquc bic
quando non circumcisi per frugem probitati-, .: il.nn non agnum illum qucm in umbra veritatis soliti erant
sanciifiraiionis iniroeunt ; et circuracisi in eadem Judici liabere pro pasclia, pcr que:n niundi peccata
aula geniii, pcr pudenda geslorura sceptrum sancti- non poler;i!ii ab.ilei i : sed illuni veruni agiuim, cujus
ticniionis amiltunt. oranis csset mortalitas cruore salvanda ; rcliciis iio-
Sed rursum ad beiiedicium velut duoJccim
XIII. naginta et novem ovibiis, unam geslari pasioris veri
tribuum sanguincm redeamus, ut iii co jam innc buineris primus agnuvii, dicendo : Ecce atjnus Dei,
pnrcedens ecclesiastici niysicrii vciiialis uinbra pro- ecce qui loUil pcccnlamuiidi {Jouii. i, 29). Illud eliam
belur. Lungnm csi singuloruni rmnias cniimcrare in eo inirandum csl, quod ercmum cl.gciit, Douiini
sanclorum, eorumqiie gesia luis. filia dileciissiina, pr.xdicaluiusadvenlum;n()ii iniem|iIis,nonIi'quituriii
enarrare vinutibus : qiiid sit quod Joscpli de donio platcis, muliitudinem multitudiiii profuliirus borres-
iEgyiuii regis, vcsie projecia, nndus aufugerit : qui J C cit : et cur vos. cst clamaiiiis, si duclinaiur audiior ?
sit qiiod liio popiilus niare traiisieril, et Pbaraonis Opus est ulique mnliitudo doctori. El qii:u iii eremo
ijon Ir.insiii ccercilus, etspecies labeniis iiainra; sub inullitudo? Sine dubio nulla. Et qtii J facict prophela
Lominmii pede niulainr. Quid est, qiiod ipsiim ii.are qui vox est, cl vox clamantis? Elcgit, ni rallor.Iocum,
evadcmibus jEgyptum Jacob filiis occurrai? Tibi lia;c nou ubi eu'm nullns audiul, scd ad quem populos dc
cuiicta exainiiianda, ct juxia tiiam vilam, el jiixia rir.iuraecorrupia: cinveriaiione rcdiicai, ut in I'io-
Ecclesi;i; niysieria derellnquo : utinhis veiiiaiecir- plieta novam vil.ini videiites.divinani inirari Jiscanl.
cumcisiiiiiis arcana ,
quam in Abrabam asiiicis, va» seque oinnibus vliiis ciicumcisos iii creino esse pa-
cuatam runiiam signi Judaici non mireiis Igiturquu- tiaiiPir. Locus cigo ijise fonna docliina; e.si, et ipsa
iiiaiii striciiiij universa dicenda suiil, i;e iii longum prxdicaiiosoliluJoe.^t vinuimn. Operatur habitalio,
scrmo |jroccd;it, seges milii oinnis Israclitaigeiitiie^t duin uibiuni ficqueiiti:im soUiciliis icliuquit audi-
invaden.Ia, ct inea ipsiiis circumcisionis veniilandus tiir, ct eienutm a cnnlagiDne iniindi \ehit a iluairo
effecius. Jesiis Navc populos h;crediia.urus in toiris, hoc voluiilatum rivulsusiiigrcdiiur. ProbibcldciiKtuc
prius illa oninia velut divin;c plcbis circiimcidcie ne Abi;tham palre glorientur : vidi;lii;( t qiiod ifjus
jubeiur examina : quasi veio non tota eremus per vestigia iion scquaiilur. Ccile Si ad circiimrisionem
varlas peccaininum pl-igas circumcisse genlis ossibus D illani Jiidaicam veniainii.-., circiiniclibniirr ui Abra-
albicaret. Quid ergo jubebat hoc Deri, quod peccali hani (uit circumcisus. Si ad s.ingiiimni, cur iilo
nierilum non sanabai? Dicit Dominns, Fac tibi cul- Abralia; noii dicantur cssequi filii suni?Sed ei (ijei
tellos petrinos niinis acw/os{ Jos. v, 2 ). Quid esl, paicr non potest essc nisi crcdciiliuni : ci filii non
qund lantuperc cavet, ne liabeantiir oblusi? Nimis, de signo circuii^clsionis , scd dc o|icris similiiiuline
ait, aculot, ut videlicet iion qui parijculam all(|iiaiii ricognosctinlur. Ilis crgo cuni iiiliiljcljalui, ne se
curpusculi sui sensu doloris abscindanl, sed inul.a Abriliaiii paronic jactllaient, illuj oîLnJobaUir. inin
lima alque usu coiis assiduu tenui acic, niortilcros quia signuni fiJei iilius, sed quia sigi.uin pHlriuiiinun
sensus mentis subliliter discrimiiient. Circumcidit haberciil. Tur.c autcm rite filii Abr.ilia; sunt diccndi,
ergo, ni fallor, inillis iEgypiide-iderium, raurmura- si ad rormam paicniis non facic, sed vita re.>poiidi;aul.
tionem, coniumaciam, idolorum fornicaiionem, con- Si ad verbum Doinini, ncc patria diligaiur, ct iillus
suetudinera peccandi, pro quibus iram Domini eoriim possit occidi; ciiiii ipse ciiain lolus linmo illi, qui
seiisere majores. Et illis eiiain sine dubio circuinci- pro nobis morluus est, pari debeai chariial>> com-
dit metuiD posiiorum antc fai i.;m prKliorum. N;iin mori.
Patrol : XXX
2il3 S. IllERONYMl OPEUUM MANTISSA. 904
XV. Si Sii«eon sencx : iViiiic (/iim(;is, aii, Di)mi(!f, A \M. J mnie vi(ii:s, fili.i.jnmnc con>iileras loUxm
scrvnm tuiim in pacc : Qiiin videiiinl ocidi mci snluinrc circnnieisionem per opeiiini rorinain, velul pcr qiia;-
(II.- III ( Luc. II, 29 ). Forina csl uliiiue qnod qiii dam ineinbroruni lincamenla dednciam , el pcr ac-
CliriiUiin vidcl, jani sil siccnlo inoriluras. El lia;c esl luuiii diversilateni qnasi coloriim varictaiedcpiciam :
tircunuisio, iion adlinc siil) labernacnlo signillcatio- ° unnni Uinicii jnsiificationis apicem virtiitiiin graJi-
nis :Hlninl>rata, sed pi a;fignralionc vcritiuis occnllata, but impieiain? Cernis aiium paiiiam rclinqiieiileni
,
ctiam in Uicem laiis imagine cxpoliata procedens :

nee dc pairiciilio diiliiianlem : alinni tanti censns
naiirragium noii cnranlcin, nec lnciy-
qnatn Abraliain prioriim mystcrii)inm penc omniuni in orbitalibns
Domini ni.irnm, imiiio et in pnliedine corporis sui de pec-

iniuatin- osicnderat, cnin post vcrlMiin locn^.n
non ubi viverei, sed nbi niorcrotnr, c.itii polius tonjiii;is qiiam suo vulucre snspiranieni.
sibi a filiis llelli,
Illain popnlos siins deiisi|ne (leieieniem, nec
acquiril. Magi qnoquc.adoratn Dinnino, ne cui gciili, iii alie-
genteni iiiopein venircnieincnicin.
docniniiis, prxpnliuin corporale fraudi esscl ad
ii.iin virilis auxilii
iit
cnm ibesan- Ilinic leproinissiiinis ini;res-iiriiiii lerras.tultellosqnc

gloriLini, siiis scalTeclibns eiicnnicidere,
aniino- aninioruin non in ense poneiilein scd dc c in!e fa-
ris suis, id esl, secretis meiiiinin patef;itlis, ,
cosqne morbos cienlcin, iit ex se habeat peirinns, qnoJ ferrciis ac-

riini moius inaciavcre pro niunere ;
per qnos aliqiiid aiii cnpimus, aut metnimus, aut do-

B '1"'''' aliiiiule. Alium in soliiudine viam Doinini
piaiparanlem, ct recias scmitas inereino lacieniem.
lemns, vclutanlcpiclatisaranieliiiiscricordiaialiaie
Alinm porro dimitii de sx-cnlo deprecaniein el pa-
fod.riint, ul vel in anro avarilia, vel in ilinrc idnlo- ,
lalria, vcl in myrrlia lieret Doinino snhjei la moria- cem D iinini nialle qnain mumli. llosverosuis allcc-
niiqne erat cai.liva diiccnda capli- tibns .spoliaios, in anro, tliiMcet myrrlia conversaiio-
lilas: a qiio ejus
ei in liane pelrain et snera pcenni;c cnpiditis, iium itincre ninlato, qui per Herodem vcncranl per
vilas ; ,
aiigiluin redeunles. Isuini eliam niinc acervus fran-.

et prolana errornin siiper.slitio, et amala ii.oilalilali-.
diniii cuin foiioro ieinovenlciii,cl Aliiali:c (iliumnon

conditio, veliit illisa; moierenlnr jampridem Raby-
:
Beatus qui lcnebil el alli-

nalurx- benelitio, sed gesioruni suffragio nuiicup:i-
loni 1'silmisla priccineiitc :
det jianuios suos [Al. liios] adprtrum (JPin/. cxxxvi, luni : iii evidi.nler apparercl omnem iniindi natnram
per singuloiiiin nperaiioncs fuisse ilemissam.
9). Snbliis ergo Magornni et noniinibus cl oblalio-
XVII. Sfd t:iinqn:im circa nnptialis con-
nitnis, omnimode ille divinornm opernm inlerpella-
([uojii:!!!!
Quoniam Dcus crat in Cliristo mnndum vivii (iiiem, pcne vinuiii quod per patriarclias ivini-
tor cxuiiur :
reconcilians sibi. Qnis enini jnin aiit anrum sibi au- sti':ibalur expcnilimns, ei novnm cuciiiinns aqnarnm
nomini esf? ant idolis ibura con- conversioMC libarc, do novis qnoqnc iitijbns aliqt;a
deat possidere, si
treniare, si Chrisli sit? aut inorluum nisi. moiiuns C profcramns : ui qnale sii quod lociperniit , de en
sepclirc, si niyrihajam vivi e.-l?Dciiiqueei a di:ibolo qnod ipsi ledolent ;esiiinc:]ins. Fcrvcl qnidcmuniror-
vclnt per banc trinm alcain tesser:iruni Dominus ipse iniier per omnium apostolornm iiicntes plcnis innsio
lenlatnr. Nam ct tontincnlia in fanie, et religio in pccioribus, ei mensnrain corporc;im innndalio spiii-
adorando, el vita in praitipiiio periclilalur. Sed fi- tnalis excedens, ebi ieiaicm iion celai glorios:iiii. No-
cile cuncia super.ivit, qnia paier ci rex bonornm bistamen ab illo esl ii:ci|iiendum a (|uo baiiriendi si-
o:nninni llicsanrorum, et sacerdos reposiiornm antc tis esi inclioaia : nt cx desiderii ningnitiulinc, sacrx
sxcula mysleriornm, et resnrrcclio destinalns fnit infusionis plenitudincin doceamus ex uno sitini pa-
inortu:iruin. Magi lamen cx illo veterisvit;e reliquerc lilem socioriim , non avara diviiuc sobriclaiis pro-
vestigia : novninqnc iler ingressi , vacui sarcinis, pinaiain. Kcte inclyl:ini sodalilatem. Angijsinm ca-
iiun vacui benedictione, canlaverunl: Rcvertere, ani- jMit Peinis exiiilil , novl îgnifer lesianienii et in
ma mca, reqtmmluam, quia Dniniuus benc[ecit tibi

in crealioii.; cjns priinitivus ; ;ilins (|nod sinc dubita-
( Psulm. cxiv, 7). Nec non ille ad quem Doininiis tioiic lo(|uiir Abr:iliam, ncsiio an niajor : ceriei|nod
iiigrcssns e>t, omiii dicitur pr:epnlio circnmcisus vi- scntio noii seciindiis. Illi gcneraiio larga proinitti-
liornnr.nam cl dimidinm ex subsianlia sua dat ege- liir, hiiie genciatio pasccnda coininiiiilnr. Ab illo
nis, et sicniipiid fr.nidavii, rcddil in quadruplnm.

D jiisiifitanda proccdunl . iii lioc jiisiilieata fumbintur :
llle uii(|ue qui Domiouin iinn poierat vidcre dum di- ita qunil ille speiai, lilc aei ipii. Illi dicilur : Fuciain
ves csscl, nisi posiquani ile lcna, in qna cor ipsiiis tc in ijentcin inaijuain {Gcn. xii, ii) ; iinie dicitur: /'«-
videbatur esse cuin ilicsaurn, sycomorum qua Donii- cinm te in piscalorcin hoiiiinuin (Muttli. iv, 19). Illi d.-
nus cssei transitnrns aseendit. Tnnc velnt dc cogna- ciiur : In scmine liio benediccnturlomnes geiiies (Gen.
la necessiiaie a ciuiligmdo ton.^pectns in arbore xii, T}); linic dicilnr : Judicabis duodccim tribiis Israel
cognosciinr, ct liliiis dicitiir Abralnc. Cur diciiiir ? (Matili. \i\,1ii). Iliidicilur : Ut stellce crit seiiien
Si eral, icsiimoiiio noii cgebat. Sed quoniam iioii linim (Gen. xxii, 17); linic dieitnr : 7'ifci dabo claves
onines erant lilii Abniluc, qui csse credebaniur: hit rcgni cwlorum (ilaitli. xvi, ,"9). Ac pcr lioc, ille foe-
dc opcre agnoscitur filins, non dc genlc : ct virtuie, cninliiale sciniiiis beiiedicti inipletnr : Iiie anle sc-
non de sanguine. Ila: circnmcisioiics sunt notx dc iiieii iîsinn cvangeli/.ainrns asciscilnr. AKr.ilia: pro
circumcisioiiis effectu. filiis clarilas inonsiiatnr asirurum, scd Teiro Ir.-
" Ab Iioc icpteiii versus subscquenles in nupcr.i cdil. dcsidcrantur.

, ,
:
205 EPISTOLA XIX. DE VERA CIRCUHCISIONE. i06

dunlur regna coelorum : videlicel iit in ci , sine Pe- A hominuni, uno taraen conlempiu rerum velnl rsi. e
Iro, nec niii Abralix possinl iiilr.irc. Ilic cigo iion succidcrui.
quocirciimcisus sii juxia geiitem suam apud Domi- XVIII. Ei quoniam salis abundeque exeiiipla ei
num gliiriaiiir, sed dicit : Ecce nos reliquimus omnia, veieruin protiilimus et iiovorum, mentisqiie cursum
et sccuti sunmt le, quid eril iivbis (Matlh. \ix, 27)7 ne veliit rxia nocie ad ignoranllx scopiilos deteni-
Qii.Te siint ist:\ omnia apud eum ,
qui praeier instru- rei, saiicioruin iinagiiiibus qu.isi per seriiioiiem ca-li
nientum artis piscaioriae niliil liabebal? omnia, in- not.indis sideribus inslruximus : nunc ex obscuro
qiiit, utii|iie qu.e ad concupisccnlias mundus iiigerit, nnclis egressi, non soluni diem el solem, sed iptius
quae pr.Tpuiia possunt dici, si coiigreg.iiitiir ad leno- solis et Iimiinis liimen, sub quo errari noii potesi,
ciiiia pcccaii : quae ve'ienieiiiius pr;ccidenda sucere- conieiiiplemur. Illoruni eiiim quaerit ipta multiiiido
scunt, si ciim proveniu menlitx fclicitntis adiilan- judici:ini, ei in copia formarum, neceste est ulevc-
lur : iiiterioreiiiquc ilbim menlis nostroD naturam nial subinde similitudo Ihiminariim ; ut sxpe nautis
circunivestire iiitunlur : iit niajoribus teiiebris ipsum coiifuse atio'iitis per pnvorem, ul lueifer vesperiini ,
ciiain quod noliis pro liiinino duium cst, lenebrescnt. et vcsper lucirerum mentiatur : solis sinc socieiale
Oinnia, inqiiil Aposloliis, reliqv.imus , et seculi sumus parili snla csi clariiiido miranila , cum dubia cliani
le. In fidcm vetcris excmpli nepoiiim virtiis lam sera B sub nubilo a similiiudine sit vindicata si paruit. Ac
quam mira, per di-cipuluinprimngeiiiiuiniiuvxjusti- perlioc ctianmum Dnminus, qiioniamcarnem sump-
ficatioiiis nspirai : et obsnlcsccntibiis jain pene ima- sit, el lionio esse dlgnaius cst , aliquid ia!e feceril
'giiiibus veriiatis , Abraham rcformatur in Pelro : requiramus : utvelutsolem sub nuhilo, iia sub spe-
nmnia se reliquissc tcslainr : non in allo flucliiat cie corporali etiam id quod radiaverit admiremur :
nnis ciira non geriiur, nec socriis .xgra sine Domino aliuAiqun poiius oppoiiamus quam ipsiim aliunda
visilatur. Omiiis siiigularis viri :ITe<.ius in Cliristo suinpsisse crediiinus. Quem ;iuicm aliuni, pro lidodi-
csl, liunc scquiiur siilisianlix conieinplur,siudii ne- vina bumanaqiic in hoc sanculi pelago nuniquam siiis
gbgens, affiniiatis nlilitus : et id qiiod Abralise ut fj- melu naufr.Tgii navig:inlcs, ad dirigendiiin veriiatij
ceiet impcraliim est, liic jam fecisse non celat : vi- cuisum sequeinur, i|u:im illum qui, disciusa pcniius
delicet ui simili circumcisione sicut virtuiis h.iires p.ir.Iilalcsiii, soliis eliaiii cuin pro nobis in nostra
esl, fial li.Tres ct gloria:. 0»i.'nia , inqnit, reliquimus carne obscuratMr, immensus est? Qui ncc in nomii.«
el seculi suaius te, quid eril nobis ? IIoc est diccre.lo- poiest cel;iri,dum mortaliialis naiurain subsianiia
tis viuc I
rioris viliis desecatis , in forma ntris in divinitaiis exsiiperat : qui non elementum, sed vir-
pruina jacentis, dum te sequor, exanii : nihilque in tus elrmint Tiim cst : in qun leneinus initium et con-
lioc niundo pr;nlcr le ,
quo impleri cuperem elegi : C suniinaticineinet medietalem omniuin : perquem so-
ciijus nuii Irusira liiijusinodi sicciias sancii Spiritus luiii solis ci aiiiii cursiis sunt, el s:ellariiiii dispo-ilio-
uberi:ite pensatur : per qunm ebrietaiein nova: gr.i; iies, incnsium quoi|ue iiiutationes : qiioiiiam in ipso
liu: in se Aposioliis ipsc, dum linguis iiifidelium in- vetera transierunl, el fucla sunl omnia nova (
II Cor.
famatiir, agnovit. Sed et c:i'teri apostoli ejusdem V, 17). Et cura i.iagorum iier ejus sielU duxerit
fiiiisii spuniaverc fcrvore, el unius boirynnis super- quid iiiiruni erit, si nos quoque gestorum ejiis clari-
niienii inadiicre vindeinia, qui lamcn in odorem ejus t:is,velui ipso tbesauro immensi rulgorisinslruxerii?
nectaris ad lieali Peiri similitudinem cucurrerunt. Atquc utiiiam ad ccrlani dationeiu tantl splcnduris
Aspicc illos geminum sidus in terris , nec incassum et liiininis, nnstrorum oculorum avertalur inUrmitas
tonitrui filios nuMCupatos, cymbam, linum, patrem- ut ille se subiraherei et negaret , inquis? non, scd
que descrentcs, ncc victus sullicitudine dnbitantes, palam oninibus ccelesiis splendur appareret : modo
nec officii usibus inli-Trcntes, nec potesiatem paler- adcumseqiiax niens amica voluutale convcriaiur, in
nani reverentes, sumpiu, negotiatione,affectione ca- solo iiivenici pleniludinem quam guilatim per sin-
straios. Qiiid aliud utiqiie qiiam nalura s;cciili cir- giilos colligehat. Oct ivo die circumcidilur, a maire
cumciôs vesie, fluciu arid.i, m:inu sicca xre , cor- uliquc quasi liomo qui promissiis lueral ipsi .^braha',
de, pietaie non inolli : nudo eiiam de navali paraia D cum de circumcisioiie docerctnr ,
dicenic Domiiio :
vesiigio t Crcdo ad eam formam, jam tunc et Moysi, El erit teslamentum meum in carne vestra in letlainen-
pcdum solveret vincula, proiceplum cst Quam 10 ceierno {Gen. xvii, 11). Dei leslamentum iu iiosira
ul :
tpeciosi pedes evamjeliianliumpacem {liom.x, 15)! l£t

cariie cssc, Dimino iii nostra carne dignanie ,
qui»
velanda puklira sunl conspeclu dubitat? Illiidquc testanienlum a:terniim vidcri.quod

ideo non siiiil (|u;c in
Doinini nec mortiiis vestienda qiix vita diligit. cilhirisel psalteriis psallerciur. Cujiis rei quoniam
,
prolixa est disput:itio et neressaria videiur esse

lliinc rursus respicit dc telonco publieanum ,
(|um!- ,
sium dainnantcm, consuetudinem respuentem, etno- transcursio, ne per ramorum copiain robur ipsum
mon acliis lidci iiominc coiiimulantcni, ut ab omni- propasilx maiciia; derelinquens , inrasiigata orret
scd natura prorsus eHusio : pncseriiin ciim milii dilficiliiis sit naiiirani
l>us omniiio non p:irs corporis ,
Toium cjus implerc quam qiixiere, ct satis tupcrnuum

inii|u:i'. consuetiidinis circuincisa monstretiir.
moerenlibns brncliiis bibcrare, qiinmi|ujni ips;'.m
diccrcm nova: vocaiioiiis examen , ni-i in siniilibus
nia:eriain gracilcnon sustciitet ingciiiuui : el neces-
convcnircnt, et eanidem viriuiem haberet diversiias
sarium pcne sii, ui el disputaiionibus aliquibus «ir-
personarum, naiuramqiie mundialein multiludo licei
:
207 S. IllERONYMl OPERUM MANTISSA. 208
cumcidamur, dum de circumci>ioiie tractamus, quaii- A ctiani Ijeaius Paulus Ecclesiam icircuracidil, dicens :
(lo nobis ad cxpusandam ctiam imperitiam nosirara , Retiquum esl, ut qui hnbenl uxorcs, tamquam non htt-
opportuniiatera maleria; ipsius praeslel auctoritas. bentes sint : el qui emunt, tamquam non potsidentes
XlX.Iijitur ad proposilum redeunles, inierrogemus tint : et qni utunlur hoc mundo, tamquam non utantur
ipsumhoiniiiem suum : iiam de Domino loquebamur, (lCor.vii, 30, 31). Ilic toiius jusiiiix' virlus, hicraiio
ipso qui erat in hominc circumciso cum jam se-

, est circumcisa oiiinicarne, id esl, parentiim, fra-
cundum legem circumcisus haberctur, clamat ut triim , cognatiunum , aflinilatum, nulliiin aniplius
cvangelista tcsliitur : Yulpes foveas Itabent el volucres ainarc quam Doniinum ; iil ad crucis imaginem Dei
ccelinidot suos, ubi requiescant : Filiusautem liominit verbo, iion »d aliquos muiidi acius, raoneamur affixi
noji habet ubi caput suum rectinet (Maitli. viii,20). Uo- raatrcm commendare discipulo.
gohic ubi subCyrino census investigaiio ? ubi cdi- XX. Res loquilur ipsa, cur illa pars corporis per
clum Cisaris? ubi nccessiias profilendi? ubi Joseph quam JuJxus sc autuinat justificari, defectioni .id-
ipsa professio ? Nova raiio illic quod de-
Iiabel niliil judicala videatur : adro ut difficilius fucrit moilum
scriplor invcniat, et vere. Nulla enim Doniinum s»- adhibuisse sermoni, quam argumenta requisisse : et
culo roancipata dclcclanl, nec sibi usurpat quidquam haiic verara esse circumcisioncm, si abreiiunlianles
quod vel Casari, vel munJo voluit esse captivum : B niuiulo, ex quo juxla carneny noslra naliira esl, et
doccns nullum duubus duininis posse servire. Cir- parcniibiis, et qnx fidei scandalum faciunt circum-
cumcidilur ergo hxreditate Josepli et Maria : iiihil- cisis, oculo eliam ct manu et pede, nudicl suli, de-
que sibi de raundialibus vendicat sub trihuto, qui biles eliain, si lieri poiest, Dominiim sectemur, can-
iitique eis dixeral : Nesciiis quia oportei meinpaler- laiites vere : Quoniam pater meus et mater mea dere-
nis meit etse {Lne. n, id) : scilicet iii tcniplo, non in liquerunt me (Psal. xxvi, tO) ; ui a Domino merca-
sxculo : in sacrificiorum niysterio, iion iu malignan- niiir assurai, et corporoa denudati natura, spiri-
lium concilio; in patcrnis uiique spiriitialibus : nam taliuui indumentis aciuuin gloiiosius vesliamur,
palrem in canialibus non hahebat. Denique de eo srienles quoiiiain quod de carne nascitur, caro
tcraplo et oves abegil cl boves, el raensas nummula- cst : cl quod de spiritu, spiritus csl, diceiiie Apo-
riorum, ct caihcdras vcndeutium colurabas evertit slulu : Et si cognovimus Clirittum secundum carnem,
{ilatth. XXI, t2). Sic lempluni ciiam ipsum, quod C- veruni jam non novimus, in quo non novimus, in quo
gura est corporis sni, tarnali concupisceniia circum- mbs ntundus crucifixus esl, ct nos mundo (II Cor. v,
cidii, ul inlelligerct homo, hxc sibi in sua mcnte esse \(i) : ut pracpuliis, quae sunl in superficie conversa-
facienda : nec sanc suis parcii affeciihus : nam eum tioiiis ubscisis, nudum illud ct solum noslrx gene-
gladiura quo alios circuracidebat docendo : Si quis C r.iiionis secrctum, qniid supeifluis tegebalur, appa-
amaveril paireni et matrein supra me, non est me di- rial. Si eiiim [enum quod hodie cst, et crasin cliba-
gnus (Mallh.i, 37) : sua convertit in viscera, et sibi * uum millitnr, Deus sic veitii : qiianlo magis nos (ilatth.
ipsi facil quod credeniibus est faciurus cum diclt VI, oO) , si fiile modicos non esse prxviderit 1 Cul-
Quce est maler mea, et qui siint fratres mei (Mutlh. lclio iiaijue petrino co-poris nostri circumcidenda
xsii, 48) ? niyslerium ! malrem Mariam sibi Donii- csl naiura : Pcira auiem Chrislus eU : cujus culicllus
niis abjurai, ciim extra verbi cssel audientiam con- aiuor cst, quo crescciiie in nobis, sxculi dcsideria
siiiuta, co poiiisiniuin tempore, quo veibum pixdi- dccrescciil. Quciii qui iiinaverit, dicit patri, non iiovi
cnretur a Verbo, et ipsumse niinistrandum discipu- tc : iiaturanique circumcidejis suam, nec ui patrera
lis ministrarct : quod apenius postmoduni in illa sepeliai mortuum, scparabiiur a Christo : et exspo-
uiiguenti efTusione palefecil, dicendn: Me auiemnou liatus veiereni homiiiem cuui aciibus suis, quod
temper habebitis ( ilutlli. xsvi, H). Irascitur crgo prxpuiium est, ali.im naiuram suxvidebit esse (ub-
cum eum magisirum vita (iocenda nnn elgat, qiii staniix : id e^t, ut sicul primus homo terrenus a
eanimalrem per virginem parUirieiidus clegil, et cur trrra : ita sccuiidus coelestis incipiat esse ex coelo :
ad eum quem extranei cliaiii iniii ficiie inlcrpellarc ncc dicet jam cujus circumcisa csi natura pairem,
po.^^sent, maicr nollel iiilr.irc :. iiani fraties ejiis ncc- ^ pruitcr
D, cuiu qiii in ccelis csl, se halKre : scd prx
duincredcbant in ipsum. Qiiis liic erit, rogo, qiii ex- ccpto Domini lucido, illuminntis oculis, sedrre ad
cusaiioiicm prxfcrat auigrattx, aiitaniorl? si el Mn- dcxteiam virlutis filium Iioininis agno cct. Ohlcrcn-
rlain inerito nulla viiicii, cl Clirislnm Dijiniiiuni no- dx suiit omnes nnimi volupi:ilcs, rclini|uend:i sludia
striim neino snporal pieiatc. Illa maierenim negalur dclcclationnin, qiioiiiam liic rircumcisionis csi vcri-
a filio, Ht vera illa \AI. etiamj circumcisio doceaiiir : t!is, non figura. Nitendum in suiiinia, ut cuiiciisiia-
quoniam niagisier et parcns vitx dcbuil vivcre, proiit luriilibus ampuiaiis , convcrsaiio nostra tendat ad
ilccebnt esse vivciidum. liic est ille gladiiis fcnioi-a- coeliim, ubi Chrislus cst ad dcxicram Dci (Col. iii,
lis, quo Lcvilx suos propinquos et proximos occi- 1). Qii')d ila vcrum cril, si ludi, si jociis, .'-i cnnvi-
dcruiit : quo etiam Dominus ipse a Paire jubclur viuiu, si scrnio pcne familiarium dcsernntur : ct ln-
nccingi : queni oinnes capiuiit qui seipsos casirave- 11 cii qni circumciduniur afcscunt, iii iiini nos mun-
riint propier regnum coelonim : qiiem gladiuin Do- do, qui vita! iniaiîiics snmiis , sed n'uiidus iiobis
miniismiiiii in tcrras, ut filium scparet a palre, (1- ii:oriuus csse crcdaiiir ; nec ngglniiuiiri corum ali-
liam a uiaire sua, nuruiii a ôcru suu. Hoc gladio qun qux circumci^ja suM ininiici arle sinaiitur : sed
:
209 EnSTOLA XXI, SEU EXPLANATIO IN PSALIIDM XLI. 210

clamemas, sedil sanguis circimicisionis : ut cuni in A mollinntur. In quarum cuslodia ulique raulta reiri-
Dobis viliE calculus roeperit operari , in quo nomen butioesl.
noYum solus novii ille, qui accepit, non limeamus, XXII. His mercedibus inviiamur, quos oporlcbat
in loco revelationis occidi : quinimo et imputanlcs et cogi, diim velle nos ambit quod poterat et jubere.
aliqua nostro Domino p.er amorem : nam et opcra- Denique cum verbum vitje durum dicertint esse ser-
rius ibi beiiignus adinillitur , ut superius in hcalo iiinncm.et ob Iioc turbali omnesqui eam sequeban-
Pctro novaj gralix susceptore didicimus : lola crc- lur abicedcrcnt : respiciens discipulos suos, niini-
dulitalis nostrx barmonia intortis veliemeniius pcr •]iiidiiam et ipsi abire vellent, inquirit iratus : ade>
arlem fidibus resullemus : Propter verba tabiorum eligit poiius se nobis bona omnia deberc, m volu-
tuorum, Domine, ego custodivi vias duras ( Psal, mus, quam imperare si cogimur, dicenti; Aposiolo :
xvi, 4). Sienim volens hoc ago, mercedem accipio : si auteni

XXI. Anne est aiiquid lam durum, tam ferreum invitus, dispensalio mihi credita est ( 1 Cor. «, 17 ).
quam repugnare naturx? Et cum omnia in inunJo 'Ilxc volunias remoralis illius vagina culielli cst
per Dcum nobis sint facta, ipsos nos, vclut non no- quoe ubi in se nmorem Dei, quem cultellum esse di-
stra circumsienl, repellere, non viderc : munduni- ximus, receperjl , merebilur inlelligere Dominuni
que ipsum nobis se cum omnibus diviliis el pulchri- B vera praedicasse : Jugum enim meum suave esl, et sar
ludinibus suis ingcreniein manu quadam repudinre cina mea levit est(ilatth. xi, 10), quoiiiam super-
virlulis, obseraiisque omnibus sensibus quibus ad (luis omnibus nmpuiaiis, et cunctis oneribus cir-
animam subslantia viialis nccedit, penc ad imagincm cunicisi, belluncquadam sarcinalis imagine lcnuala,
obrigescere morluorum : non visu, non audilu, iion vere cliara nos cum Psalmista dicimus, qui vel per
odore, non taclu, non sapore capi, ct in natura cor- glacicm, vel per liqiiidam etiam mollemque subsian-
poris naluram corpoream non babcre, boininemque liam angustuni illud acus foramen transire possuniiis,
se quod liomo sit oblivisci : eum Inmcn hoc ipso quod inlroire qui in equis spcrant et curribus, non
quod ambiat non tcneii, quia vcrc quod liomo sit valeiiiiiii, qiioniam tales etiam via illa quse laia cst
lencai, et eo magis dcspiciat se, quo se magis agno- ct spaiiosa, vi\ capiel. Lnborum itaque arduos mon-
vcril. Tiim quia duruVn est prxscnlia sibi abdicarc les et dirficuliaium propemodum muros, qiiibuscrB-
dum vivii; etfulura sperare postvitam. IIxc nalura leslia ab humanis vclul provincia cujusdam limiiibiis
corporis, hoc, ut diximus, nisi circumcisa iion pa- separanlur, divina invilatrix muaificenlia libernli-
litur : racilequesegesiit jaciare in suis, sibi cerncns la<qiiedeplannl. Et sicut lubis sacerdolalibus muros
terras, sibi mnria, sibi videns solem et universa cocli illius Jericho : ila propbeiarum vocibus lurrim nostri
astra servire : el quando se fraudari a lerrestril us C interitiis elidct, si modo contra spcm in spe crcdcn
paiictur, cum dominclur et coelo? Tanlorum ergo tes, ei quodam concitalorum iuininum, videiidi sa-
elcmenlornm lam importiino circumvenia faniulaiu, lienle Iranspcctu, in fraudem prxscnlium caducc-
usque ad oblivionem surc condiiionis indiiciiur : ct rum proiiiissa lamqunm manibus jam apprehcns-a
in dcspcciu lotius sublimatn mundi, viiiccre ipsa cx miremur ei liac cirrumcisi nalura iii aliamquc na-
:
60 quod sibi obsequunlur prsesumit elemenia : hiiic luram transposiii menie illa et animo leneainus,
,
monlibus scrobibus fodicndo, hinc vallcs subslru- qucc nec oculus vidit, ncc auris audivil, nec in cor lio-
clionibus opplendo, liinc maria raolibus arando, minis asccnderunt, qua; pfwparavit Dominus iis qui di-
nunc arida irrigiiis fcccundando, nunc siagna palu- ligunt (•«m ; dequorum niimero n;in cst, nisi qui pcr
desque siccando, campos coiisilis nemoribus ves-
vel demonsiralam superius circumcisionem velut cuin
liciido, ac silvosorum monlium juga, vetustis ncmn- Domino confisus in cruce, semper peccaiis suis pis-
ribus denudando, ui pene doininam se naturae csse sione estdignus. lllevero Domiiium noslrum dignum
non credat, si lecerit aliier. Ciijus naiuva; cimcus- lali passioiie non crcdens dixerit : Domine ,
memor
sione, naiura nosira bis niedilalinnibiis agila'ur : esto niei cmninregnum tuum {Liic. xiiii, 42).
veneris
durum est tias Domini custodire, in qnibus non ex- Qiiem, dum adhuc loquitur, ipse Dominus promptns
perimeiitis, sed detrimenlis poieniiae dcsiidatur :
U inierpellaiitis auditor consnlari , ul consuevii, pro
iiec quxrilur ut supra nos quod amat universa sua piciaie dign;ibitiir, dicendo : Forti animo esto :
morialiius, sed ul snb nos vim ducatur, nc amplius Aincn dico tibi, liodie ineeum eris in paradiso.
nos exislimando qiiam sumns, incipiamus ncc id ob- EPISTOLA XX ,
tinerc quod sunius, cum jicr lioc ipsum si vcli-

SEI) IB SUSAN.NAM L.VPi.VU ODJCBCVTIO.
uius de-piccie, qiiodsunius, raereamur in mclius
(H«c C|)is',ola, qu;e noii unaiiinilcr ab aucloribns adju-
csse quaiii siinius, ilicenlc Domiiio, et noslrx illi iiii- dicala csl Hicroiij.iio, niiillis rovrra signis veriiis •.-sc
S. Aniliidsii videlur. (Ju;irt; , P.enediclinos si'i-uli , caiu
putaliuni quam iiracsumimus , subscribenie : Amen
jaai ediJiiiius inter opera .S. K|'isCopi; iibi vi lesis, i. .\\ I
ilico vvbis, nemo esl qui rclinqiiat donium, aiit pnren- nostrx P;:lrol. col. 36j, suI) lioc '.ilulo, dc Lapsu virgiiiis
consccratK.)
tes, aul (ratres, aut nxorem, aut filios propler regnum
Dei, qui non recipiat centnpliim in lempore hoc, el in EPJSTOL.\ XXI,

smculo renturo ritam tvternain h:rieditrib:t (.l/a.'(/i. viii, SEU KXfL.V.NATIO IN 1'SVI.MIM \LI.
(MaliLlur eliani apuri Ai;;;iislii;inii iii .'.pppnilii'"' loiiii \ !,

8). Et lalibus promissionilius vi:e [Al. vil;r] ill;c di-
iiiscripla Hcrmo inPsaiintun \\.-, ;.' Seopliipo:. I".ra'îii i
ra", quas ob vcrbum Domini custodire ncccsc csr. ail : A|'iiiM'l ho; fr.'S.ii .r.uni i-; i'\ lloni liis aliLiii"- iii
211 S. mEFiONTMl OrERUM MANTISSA. !I2
ps.ilmos iiiyîicos : certa olhil hiboi Hicronymianiim. A ces Jiida-i I o iniseri alquc miser.iliiles ! lapidcm qui
ViJcsis crgoloc. ('it.)
per ls;\iam rcproinisiius csi, qiiod p nerelur iii lun-
.MOMTLM IN El-ISTOLAM SEQUENTEM. d.iinentis Sion , et popnlum iiiriimque coiijungerel,
^l Vfioiicnji tiis. qui uointni r.erlc irrrnlum niile- c^sc Doiiiiniim Salvatorein, csse FiliuiiiDci, non
tedil. iubjiiiuiiinr paulo jw^l seiiiwiii qni tlc Esu Agiii agiiovisiis. Ilunc vos repriibasiis, xd'lic:inte> quon-
iiisrnbiliiT. krcsiiius ilc hto ait, V.jiis.dcm est fariiicc,
(iiiH liviiiilia qiia; proximc prai>s5i(, el eHiiutcin dam congregalioncm Doinini, ct Tcmpli Dei mysleria
,
s«pir aiulortiH. cusiodienies : qui reprob:iins a vobis, faclns est in
EPISTOLA XX», c;iput aiigiiii : et priniam Ecclcsiani de Jud.iiorum

SF.li EXPLANATIO 1NPSALV!)M CXVII. popnlo congregalam, ct ciedcntcs cx nalinnibus in
I. Iii oitini psalino Domimis nosicr Jesus Cliristns uniim grcgem et minisicrium foedcravit. .1 Domino
proplK^taiur niqnc canilur. Siquidein ipse hiibet cla- faclum est iUiid: hoc est mirnbilc in oculis nostris:
vcm David quce aperit cl nemo claudit, claudit et neino ut nos qui ante passionem Doiniiii siiie lesiamento
nperil (.4poc.iii, "}. Sed iirxcipueiiicentesimodecinio eramus exlcges, adoptareinur in lilios Dei: et priori
scptimo psalnio, qui nuiic ps;illendo lectus est, re- ciiigulo piiircscente, nllud sibi Deus lumbare con-
«iirreclionis mysicrium proedic:iliir. Hic enim psal lexcret, aliiim populum prxpararet.
iniig , in quo a Siiiiitu sancto prassignati vocan- B III. Vos ergn, Jud.vi, liabetis Scripturam, vos legi-
lur ad conlitendum Doraino inlaude: vel ad con- tis libros, et nos ineum qui in eisscriplus est libris,
fessionem gcniium veri Israeliise in poeniteniia veri ipsum adoraiitcs, credimiis. Vosienetis paginas, nos
sacerdoiis Aaron domus, quod esi in Ecclesia : sive seiisum paginarum. Vos complicatis niembranas ani-
gcneraliier omues timentes Deum recie pro tan- maliuni niorluorum, nos pos>i<lenius spirilum vivifi-
lis mnneribiis pietaiis Patris qui Fi/io suo non peper- cantem. Quid niirabilius poiest esse i?tiiis modi sa-
lit, sed prn nobii omiiibus tradidit iUiim. a confes- cramento? Quid hic die feliciiis, iu qua Dominus
sione incipitur. Quoniam bonus, quoniain in sccciiluin Jud;cis niortuiis e^, nobis surrexit? In quaSynagoge
miseiicordia ejiis ( fiom. viii, 51,^:2). Quis enim cullus occubit, et esl orius Ecclcsia;: iii qna iios ho-
nostrum poterit esse considerans ea quai in eo quo- mines fecit seciim siirgere, et vivere , et sedere in
tidie exsultins canit Ecclcsia: lioc csl, passioiicm coelcstibiis. Et inipletiim est illuil quod ipse dixit in
Domini Salvaioris resurrectionem siveascensionem: Evangclio: rtim autem exaltnius fuero a lerra, omnia
etnon magis erumpat in vocem, compos [ Al. con- trahnm ad me {Joan. xii, 52). Hxc esi dies qiiam fe-
sors] illnrum parvulorum etTecius , Domino cum cit Doininiis, exsultenius et Ixieinur in ea. Omnes
ramis et palmis cxsultaniium, Domine, salcos iws dies quiilem fecit Dominus, sed cocieri dies possunt
fnc, Domine, beiie prosperare. Unde el ipse victor ^ csse Judaioruin, posûut cssc lijcreiicorum, possunt
ad Palrcm ascendens impcrat Angelis , dicens : esse gcnlilium.
ipcriJe nii/ii porfos ;!(5(ili(c: ct iiKjressus in eas confi- IV. Dies Domiiiica dies resurrectioiiis, dies Cliri-
lebor Doinino (Psnlm. xxiv, 7 ). Hoe sunt portse , de stianorum, dies iiostra est. Unde el Dominica dici-
qiiibus in vicesimo tertio psalmo inter se iiivicem tiir: quia rn ea Dominus victor asccndit ad Palrcm.
angeli loqiiebanlur, ingrcssumDomino prseparanies : Quod si a gcnlilibus dies solis vocatiir, et Iioc nos
Levate portas .
pTincipes, vestras, et clevnmini, porlw libentissime con(iteniur. Hodie enini liix niuiuii orla
aiieriiales , etintroibii rex glorice . Sed piilcbre lcvari esi, hodie sol justiiix orius esi, in ciijus peiinis est
jiibenliir porlae, et in siiblime erigi. Siquidcm juxia sanilas. Nuiiiquid sol peniias habet ? Respoiide:int
dispensaiioncm carnis , el mysierium et victoriam Jud.ci, et qui lantum (eciindum liticras Scripiiiras
criicis, iiiajor regrediiur ad coelos, qii;im ad lerras intellignnt similes Jiid.Toruin. Nos autem dicimus,
veiicrat. Hcee porta Domini, justi intrabunt per eam. quicumque sub alis islius solis fiierit ,
qui dixit in
Per liaiic portam ingressus esl Peirus, ingrcssus est Evangelio : Quoties volui congregare filios tuos, quasi
Paulus, ingresî sunt oinnes apostoli, ingressi sunt gntlina pullos suos sub alas, et noluisti .' isle securiis
ct marlyrcs, ct quoiidie sancti quique ingrediunlur cril ab accipitre diabnlo, ab aquilis volantibus in
Perhane porlam primus lalro cum Domino ingrcs- -''
Ezecbiele, et omnia peccatorum cjus vulnera sana
sus est. bunlur.
II. Ilabelote fiduciam, et vossperalesimilia. Sic V. Ut aiilem scialis, fralres mei, quod proprie
ciiim ipse .\postolus dixit: Si consurrexistis cum psalmus isie de Domino scriptus est : ct in Evaiige-
Cliristo ,
qucE sursum sunt quccrite, vbi Cliristus in lio pueri sicut meminimus, qiii iniraiile Jerosoly-
dextera Dei tedet. Non dicil hic psalmus, soli apo- mam Salvatore palmas levantes, clamnverunt alqne
sioli, soli prophelae et martyres intrabuni per eam : diserunt : Osanna in excelsis, bcnedictus qtti venil in
sed justi iniroibunt per eam. Qiiicumque ergojuîe nominc Domini, Osanna iu excelsis {Mnrc. xi, 9) : de
agil, et inter jusios Doniiiii esse meruit, flducialitcr centcsimo decimo seplimo psalnio islos versiculos
agat in eo sperans, quia intrabil per baiic portam. assuuipserunt : Domine, salvitm me fac. Iii Ilcbrxo
Quia Doininus non quserii sanguinem coiilileniium : scribitur, HOSiANNA. Undeel Judai impatlenicr fereii-
sed fidcm, pro qiia sanguis cffunditur credeuliuin. tes volunt prohibere parvulos : de quiluis in Isaia lo-
Si habuerimus fidem quae poicst sanguincin fundere, qiieliaiurDomiiius : Eccergo et pueri mei quos mihi dc-
impulaLiiur nobis et cruoris clTusio. vere inftili- dit Dominus {Isa. viii, 18). Tacenlibu$ enim seuibus
:
213 EPIST. XXllI. AD DARDANUM, DE DIVERSIS GENER. MUSICORUM. 2U

el invidioe livore crncialis, pDrvuli clainarii, et Cliri- A lioc modo inlelligitur : tribiis fisiulis jcrcis in capilc
sium parvuti confilentur. Quod si et illi laciiissent, angusio inspiralur. Iii cnpiie perq,i;ituor vociducius
lapides tiiique clamareni, id est, genlilium populus : aereos.qui per xrcuni fundanicnlui.i quatenias voces
de quibiis in Evangelio scriptum esi : Polens cst Do- prodiiRunt, mugitum iiiinium velitmeniissimunuiue
miniis d' lapidibiis islis suscitare filios Abrtiluv proferi. Ilii fivangeliuin lerna coiifcssionc trium per-
(Matlh, iJi, 9) : nns signilicans qui duro quoiidam son.irum sancl;e Triniialis in capite nngusio, id est,
cnrde fuinius : sed nunc credenles in (llirisio Jcsu iii in naiivitate Clirisii, divinilnte inspiratar : et pcr
filios Abrah.nm [Al. lacet in lllios Abrah.im |, in filios Dei qu.Uuor vociductus, id est qualnnr Evangelistas , per
omnipotcntis, adopiali|Siimus per ipsinn Doiniiium : erenr)um fundamentiim slabililatem fidei el opernm
cui est gliiria in sapcula sa;cuIorum. Amen. in tolo orbe voce nimia claniores, quos in modiini
MOMTUM IN EPISTOLAM SEQUENTEM. tuboe congregaiionis forliter emiitil.
Erasmus ait, Uoc liaud scio ciijus fragmentuni, vix IV. Fistula pra;terea artis esse mysiicae, sicut fu-
dignum est vel hoc ordiiie. Tantiim abesi ul Hiero- sores earumrenimaflirmant : reperiiiir iia. Bombii-
nymo sit tribuendum.
lum Kreum duclile qtiadratum lalissiinumque, quasi
EPISTOLA XXIII. in moduni corona!cum (isoculo a-reo ferreoque com-
AD DARDANKM. B mixto, aique in medio conrusso, quod in ligiio alto
De diversis Gencribus Musicorum. spatiosoque fornialum superiore capite constringi-
I. Cogor a te, ut tibi, Dardane, de aliquibus ge- lur : alterum ailero capite demisso : sed terram iion
neribus niusicnrum, sicut res docel, vel visione, vel tangi a plerisqne pulaiur, et per singnla laieraduo-
audiiu brevi sermone respondeam. Alia enim ad lu- decim bTmbula serea, duodecini flstulis in medio
eiduni proferre non possum : quia uiiaqiixquc res positls, in catena lixis dependent. Iia triabnmbula
secundiim ingenium ejus est : qux aulem possnnt in uiio latere per circumilnm utiquc figun.iir , et
enarrari libenter explicabuntiir. Primum omniiimad concitaio primo bombulo, el concitatii diiodecim
organuin, eo quod majns esse liis in sonilu, et fnrii- bombuloriim (istiilis in medio positis , clainorem
liidine niinia compuianlur clainores, veiiiain. De magnum fragoreinque nlmiuin supra inodum siiniil
diiabus clepliantorum concavum conjungi-

pellibus prolcrunt.
(ur, ct |icr quindecim fabroruin sufllatoria compre- V. BnmbuUim itaque cum fistulis, id est, doctor
lieiisaliir : per duodeciin cicutas ocrcas in sonilum in medio Ecclesiae est, cuni Spiriiu sancto, qui lo-
niniium, qnos iii modum lonilriii conciiat : ui per qnitur in eo : constringitur iu ligno allo, id cst,
inille passuiim spalia sine diibio sensibililer utiijue Chrislo, qui a sapicntiljus ligno vil;e com|iaratiir : iii
el amplius audialur, sicut apud Hcbraeos de organis C caieiia, id est, in lide : et non langit terr.uii, id esf,
qiise ab Jerusalem, nsque ad inoniem Olivcti, ct ani- opera carnalia : diiodccim bonibiila, id est, duode-
plius soiiitii audiunlur, comprobatur. ciin apostofi : cum listiilis, id esi, divinis elnquiis.
II. Duo genera organi a plerisque csse dicuntur. Cithara de qua in qiiadrngesimo secundo psalnio
Primum est, quod prsediximus, et aliud qnod de pe- scriptum cst : Confitebor tibi in ciihara, Deus, Dcus
rcgrinatioiie Israeliiici popnli apud Babylnnios in- mcus (Pial. XLii, 4), proprix consnctiidiiiis est apud
scribitur: Super liumiiia Bnbylonis (Psalm. cwxM, I), Hebr;eos, qua; ciim chordis viginti quatuor, qii:e in
el ca^teia. IIoc tntum figuraliler ac spiritualiter si- niodiini Dcltse litterx, sicut periiissiiiii iradunt, uti-
gniflcit Evangelium Clirisii, quod et illudduabus quc compnnitiir : et per digiios Pindari variis voci-
pellibus, id esi, duarum legum asperilate conjungi- bus linnulis iclibus(|ue ii- divcrsis modis cnncitatur.
tur per quiiideciin sufflatoria fabroruin, id esl, pcr VI. Ciihaia aulcm de qua sermo est, Ecclesia est
pairiarcbas ac prnpbctas : per duodecim ciculaS spiritiialiter ; quae ciini quatuor et viginii seniorum.
;erc3s, id est, per aposlolos sonura nimium emitiii, doginalibuj trinam formam liabens, qu isi in nio-
sicui sciiptuin est : In oimiem terrum exivil sonus -duiii Delta! litiera;, per lidem saiict;c Tiinitatis ma-
eorum (Psalm. xviii, S) , et reliqua. Quod est in mo- nifeslissinie sine diibio significat : el per maniis viri,
dum tonitriii, id est, vox Evangelii in loto orbe ter- D Peiri apostoli, qui praidicator illius est in diversos
rarum, sicul scripium cst : Vox lonitrui lui, Deits^ inodulos veieris et novi Testamenti, alitcr in liltcra,
iiiroia {Psalm. lvxvi, 19). Per mille passus, id est, alilerin sciisii figiiraliler concutilur.
perfectum nuinerum deccin verborum legis iniple- VII. Sambiica iiaque qna! apud peritissimos Hc-
tur : sonus [AI. seiisus] ejus in salicibus, id esl, per braeoriim ignota res esi, antiquis teniporibus apud
laborem uniuscujusque doctoris labiorum Evange- Ch /d.oos lui^se reperitur : sicut scriptiim est :
Cum
andicritii vocem ttibis fisiuta:, cilharw, sambucm
lium pra;dicalur. ,
III. Tuba iiague, de qua in Daniele scriptum esl (Daii. III, 15) :_ et reliqua. Bucca vocaiurtuba apud
Cum audieritis vocem tubie, fistula:, cilhara (iJiin. Ilebracos: deindeper dimimilionem buccina diiitnr.
III, 13), et reliqua, diversis figuris ac formis effici- Sambuca aiitcm sol apud Hebrxns intcrpretaiiir,
tur. Alitereniin esi tiiba congregationispopuli, ali- sicut scriplum est Samson sol corum. Propterea
pursequendi autein apnd eos saôhnca inscribitiir, quia mulli
ler conduclionis, aliier victorix, aliler
ct rcliqua. corliccm arboris essc pu:anl, et pcr soliditatcm

inimicos ,
aliter concussionis civiiaium :
ac vcnii mulabiliialem, quasi in laoduni

Tuba nulcm consuciudiiiis npud rcium pcriiissimos mellis,
215 S. IIIFKON-VMI OPERKM MANTISSA. 216
Inlia^ dc ramo nrboris mnvcri polcst : ideo saml)iic:\ A toniix menlcs olisiiipncre lortoriim : ormiis siniul
diiiuir, quia nDSialls lom|ioie licri poicsl, ei iisquc olfitina iinpia coiilreniiiit . cuin Cliiistnm rcpcntc in
ad iVigoris tcnipns diirare potesi. Arescii enim se- suis scdibus vidil. Mox igilnr fcrrnginci janiioics,
ciinJiini coinmuiicni consnctudincm. Typus coriim dcsccndcntc Clirisio, talia intcr se c:cci per unibrosa
ost, qiii noininuni in bo:iis opcribns laudant , et in silenliii ciin; uinbra siibiiiurmuraiil : Qiiisnnm csi
icn.poie frigoris, id cst, trihulaiionum vel pcrsecu- iste terribilis, ct iniio s;'IenJore coruscu.s? Nuni-
lioiiis, laudarc eum non possiini, propier iiiruieliia- quam talcm noster excepit lartariis. Xnmquam iii
icin v'\lM ct nbnndanlinin divitiarnm funrum, iioslra caverna talem cvomuil muiidus : Invjsor csl
VIII. Ps licrinm quoqiie Heljraice Nablon, Grxec isie, noii dcbilor : et fractor [Al. lacior] est, nuii
aulcm psaUeriiim. Lalinc niiiem laiidatorium dici- piccator : jiidicem vidcmns, tion fupplicein : pu-
tur. Ue qiio in quinquagcsimo quarlo psalmo dici- giiare venil, non succumbere : eriperc, non m:»nere.
lvt:Exsur.ie,psatU'rium, aimcillinra. Est autem cum Ubinam, pulalis, socii noslri ac jaiiiloresdoriiiiub.:nt
Ciiordis dcccni , sicui scriplum est : /n p$aUerio de- cum illcdebellaiorclaiisira vexabai? Istesi reus essei,
cci'i choy-!ariim /)sn//(im li!i {Psalm. cxLiil, 9) : audax non essct. Si ciim aliqua delicia fuscarciit,
J';iriria quadrata. Psalierium ilaque cum dccem clior- nnmquani fulgore siio nostras tencbras dissiparet.
dis, id csi, cuni deccm vcrbis legis conlritis contra B III. Sed si Dens est , utquid Iiuc venit ? Si liomn
omnom li.Tresim, quadrata pcr quDtuor Evangclia est, quid prssumpsit? Si Dens, qnid in sepulcio fa-
potest intelligi. cii? Si liomo, quarc captivos solvii? Numquidnnm
IX. Tympaniim paucis verbis cxplicari polcst cum anciore nosiro focdiis coniposuit? An forte el
qu:c ininima res est, eo quod in maiiu mnlieris por- ipsum aggressiis vicit, et sic ail nostra regna irans-
tari possit : sicut scripinm cst iii Eiodo : Suwpsii ivit ? Cerie moriuus, cerle victus eral. Illusus cst
aulem Maria proplieles soror Aaron ty;rptinum in prailiator nosier in munilo, ne civit quia bic slragcni
manu sua {F..rod. xv, 20) : el est mininia sapicniia prnciirnrct inferno. crux illa fallcns gaiidia nosira,
Legis veleris in manii Jud:cornm. Syiiagugx -i

anti- et parliiriciis damna noslral Piî- lignunidiinii siimus,
quis tcmporibus fuil cliorus quoqiie siinplcx pellis per lignum everlimiir. Pcriit puiestas illa cunclis
cum duabus cicuiis xreis : el per priniam inspira- seinper popiilis forniidala. Nullus sub sede noslra
liir, per secund:im vocem emiiiit. Typns populi capiivus palpilavil. En qiioJ gcmebiindum cst exsiil-
prioris ,
qui angiislam intelligenliam lcgis nccepe- lai. Non jam audiimiur aniiqoi fleius, nullijnni ic-
rat : et per angustam voluntaieni pricdicalionis om- sonant ejulatus, omnis mugilus gcmenliiim obmuiuit.
iiia inlirniiicr pradicavit. Si aulcm icrrciia sapien- Puiasne, isle sine nostroredibii cxiiio? Nemo ad nos
ter ac dil genter respiciam, et spiritualiter ac mys- C umquam vivus inirnvit, iicmo sic auJax fiiit, ncnio
lice intelligcnda suni. sic camifices lerrnii , ntimqunm in liac habiiationc
nijra sempcr et fuliginc crca jiicundiim Innien app:i-

MONITL'': IN SEQJJENTEM EPISTOLAM.
rnit. An forle sol de miindo migrnvit? Sed nec
Fau\li Illicg'ensis liunc esse pulal sermoiicm Casi-
coelum nobis aslraqiie parent : et tamen iiifcrnus
niiriis (hidinus, causalus magnam eurum partem, (jui
inler Eusebii Emisseiti linheiHur, scrnioncs illius csse. lucet. Quid faciemus ? Quo convertemur contra
Alipte liic quidein inscribitur npud Eusebiiim seriiio dc isium? Criienlas doinos et obtinere nosir.i! ravernx
Pa.scliate rc niilcin ipsa duo simul lii suiil coinpacli
:
portarum custodias non valcraus : male iniraviuius,
pcrpcr.im, guorum aUer a vcrbis, Denenci:i Dei no-
ilri, ctc, inclioiiUir, qum nos diciionis graiia a conii-
taniam lucem obienebr.irc ne(|uivimus , opprimore
vcnti serie sejunximus. Ccctcruin Erasiuus ail, Jûlliiin tantn virtute pra;dilum iion v.ileiniis, nostra quoquc
liic umbram Hicronymiani pecloris possis deprelien-
urgeri colla conspicimus, ct de nosiro insupcr iiilc-
dere. Ei in aliis codicibus alio aique atiu tilulo prwno-
ritu tormiJamiis. Qiiid nobis e coelo? Plagis reccii-
talvtr.
tioribus ullra jusiam ultionem fl.igcllnmiir : noctc
EPISTOLA XXIV,
nosira conicnli fuimus : anlris noslris occultabaniur.
SEU SERMO BE BESCRRECTIONE DOHINI.
Quare radiis snlis prodimur? qiiare violentia distur-
I. Exsulla, coelum, et in tmtiiia csto , terra {Jod. D bamur qiiare in noslris sedibus caplivamur ?
:
II, 21) : dies isie amplius nobis ex sepnlcro raJiavit IV. Mox igiturCbristus in ipsos crudeles minisiros
quam de sole refuUii. Ovet inrernus qiiia rcsoluiiis pooiiarum acies dirigit , atque implacabiles lurmas
cst : gaudeat, quia visitatus est : resuliet, quia igno- frnmea divina concidit : fremunt diri sub tortorc
lam lucem post s;ccula longa vidit, et in iirnfuiida? caniifices , ct rahiosii adncti siriJoribus coiilabe-
noclis caliginc rcspiravit. pulclira lux, ipix Je scunl. Ipsa qiioque anlra ferrei cubilis inlranie foriis-
candido cocli fasiigio promicasti : et inter fluenia simo, 3 forliore teternis nexibus colliganlur. Iloc
purpurea scJcntes in tenebris, el in umbra mortis namque ila fulurum Dominiis ipsc promiscrnt , di-
tubita clarilaie vestisti !
cens : Kemo inlrat in domum {orlis, et vasa ejns diri-
II. Confeslim igiiur.Tlernanoxinfcrnorum, Clirisio pit, nisi priiis attigavcrit [orlem, et sic vnta ejus diri-
dcsccndcnic, rcsplcndiiit : siluil slridor ille lugeii- piei {Hnrc. III , 27). Tristcs igilnr mox lugenlesquo
tium, diriipia cecideniiit vincula dammiUiruin : at- Jiulurno .'qualore iiirba! popiiIi.|uc vcxati coiicur-
• lllres illos iniellis;ii, quos ctlam niinc iiiflani pro Cliorur., diibilal Salinasiii«, b gcinbimne sii, rfo-
rnsiici. L'iricularii dicii, et Gr.Tce uTm.wy.. llint rus; nain oooo,- Gracnscsi pctlis, vcl uier.
. :
217 EPISTOF.X NMV, SKU SEP.MO DE HKSUnnECTIONE DOMINI. 218

ninl/ct recloiis sui vcstiîis nilvolvmit!ii A qunin Jmlaira iinpioiato iinrialiir. Ilic iilcin Dnminus
V. Ecce aposlolica diclu probiniur : iii HoiHiiic iii novissiiiia mii;i(ii soncsreiiiis ai:ite pcr rigiiram
Jettt omnc gcnn pecUilur, cwlcstium, lerreslrium, et beili Abi;\lKe long;rvi paliis off.Tliir ad vicliniam :
infernorum {Phil. II, 10). Mox igiiur capiivije aniinx qiiii lenipore diiiii novo sarrilicio in uniii lilii siii
ile custodiis relaxnt*, a lartaro prodierunl. Rcgnn- jiigiiliim piiis parricida cousurgit, cx imprnviso arios
qiie ccelorura isia supplicalioiie deplorant [Al. iiii- '!(nli< ojiis app;iriiit : sicul eloqiiiliir seiino diviiiiis :
ploranlj : Venisii landcin, clcmeniissinie .Tesu, siic- cl vidil Abrahain ariclcm intcr reprc.^s hwrenlcw rorm-
currc jam ei parce fessis : Nunc, Clirisle , s;rvas bus (Gen. xxii, 13). Inler rcpres, inqiiit.
exstingue minas, jam niiscrandos rcsolve inugiius Vlll. nequiiamu? qiia; isla sil novitas : id csi, in
redeniisti vivos cnice lua : cripe morluos monc lna. niiillitudinc circumsiaiiiium peccaloruni. Uwrcnicm
P.iri nobiscum sorle mundus ipse iiilerieriit, ct ad cnrnibus : id est, ad crucis ciiriina clavoiuni cnici-
:idvenuim luuni omnis creaiura pendebal : tibi fixione pendcnicm : sicul in alio loco legiiiiiis : Cor-
noslra tormenla suspirabant, te sempcr iiifcrnus iste nuu in manibus ejus sunt{IIitb. iii, i). Iloc idoo ipiia
pavebai. Diim bic es, absolve reos dum asoendcris, ; veiicrandas mamis ojiis paiibiili bracbia sn^copirint.
dcfendc luos ; dum liic es, iiniversa c.laiislra solvantur; Inter spinas autem deputaiiis Cr-i, quando spiiico
diiin ascenderis, non claudanlur. Tu solus capiitdra- B ;erlo iniioocnlicc ci jusliiia; auclor illubus csl. Srd
coniscommiuuerepoMrsli, tu porias a-reas eivcctes aliiid introspicerc dcbomus, qnidnam sil, qund Iâ.ic
ferreosvaluisliconterere. Paleai,qusnsiiniHS, precan- a patre aliaribus admovolur, ac subiio aries pro co

libusjanua:Iux niin desit pia : etsiredicris adcorpus iinii iiiutata, sed diiplic;ila oblalionc supponiliir. Go-
inajesiate lua , nnn privetiir inreriins poienlia tua. lo.ina hic adoraiubisubMaiiiia redeinpiorisosiendiiiir.
VI. Post audiias itaque preces, post composilas Dei cnim nnigciiitiis nircriiir, ot virginis primogenilus
leges, post demersos in altre vorujjinis fossa toriorcs, immolatnr. Ilocqu-qin' Diiiniiiicao pa^sionis prafigu-
rex iioster hodie de inferis iriumpliator et laurealus ralial insignia, qu<id leginius bcaluiii llclisieum sepiil-
cxivit, noc candidalum officium defnii : sed lacla ciiin cro coiidiliim, ingcslo a lalninculis cadavcre inlra
principo siio, onmis beaiorum tiirba processit : sic- iiiuiiilum suuni. corpus cxstincli taclu sacricorporis
iil in Ev.TngcIio scripinm esl : Qnin resurgenle Do- suscilasse.
mino, multn corpora simctorum qui dormierard resur- IX. Quis hic alius pr;iefigiirabatur, nisi Dominu;
rexerunt cum eo : el excuntes de monumenlis poal nosler Jesiis Clirislus, qni tesiirroclionem de nioric
resurrectionem cjus, venerunl in sanclam civilatem, et largitur, et viiam sepiilliis operatur? !n latronibiis
appnruerunt mullis {Matlh. xxvii , 52, 55). Repodat clenim munduni, in Piopliclx virlulibus Chrislum
igiliirad stadiuin siuini Iriuniphator iternni vivii?, ui C Dominum recignosce. .^dliuc celeberrinie per Scii-
noveril omnis mnndus qiiia redivii ab inferis Cliri- pluras sanctas, eiiam iii prnphetoe Jonx 1 iboribus ct
sius. Glorienlur ergo credentes : plaiidant manibus xrumnis, Clirisli passio ac resurrcclio prxsignaiitur.
omnesgentes, quia rex nosler el in sxoulo iriuni- Ilic Jonas {

qiiod fidei vestra; non arbiirainur inco-
pliavit, el inferos vicit. giiiium) lypuin Doiiiini gessissc pr.'escri!iitur. Ipse
VII. Beneficia Dei iioslri ciini magna alqiie miri- enim Dominus dixit : Sicui fuii Jonas in ventre ceti
fica siiu : lamen nec iiova probantur esse, neqiie tribus dicbus, et tribus noclibKS : ita erit filiiis hominis
sublia : sed ab inilio sxculi et prxdicia sunt oracu- in corde lerrce triiui diebus ei tribus noctibus {Maiih.
lis, et prxfigurata mys'.eriis. Sacram Domiiii pas^sio- XII, 40). Ilic, ini|uani, Joiias ad prxdicandiiin Niniviiis
iiem ab ipsis mundi coalescenlis exordiis, veleris irx ocelesiis offensam, Domino jubeiite, dirigitiir :
Testamenii responsa cecinerunt : et ideo Clirisiiim praesciiis Irisicm senienliam Propbeta popiilicoiiver-
Dominum pr;cdicatiim, ac enunliatum suis fidclibns, sione vacuanlam , navini profiigus qna; Tharsuiii
apparere cx ipsorum libris el voluminibus asseri- petebai ingreditnr : sed nau;is exorta tenipesiate
inus. Validis absque dubio nitilur privilegiis, qui turbatis, sorle niiciibiis dalur, ct faucibiis ccli pisois
caiisam suam de adversarii asserit inslrumeniis : demersus cxcipiiur. Scd pisce illjp-uni cructanle
speciosa vicioria cst contrariam parlem charlulis D dcpositiim , terlia die lerris refuiidilui'.
fuis, veliit propriis laqueis irrelire : et lestironnio- X. Videie Dominiim etiain iii veleri Testamenio in
rum suoruni vocibiis confuiarc , el xmulum lelis servi forma mirabiliier apparcrc : vidcie quomndo
suis eviiicere, ul oppiignaioris lui argumenla , luis se anle aclis sxcnlis indicavit, scciindum servilis
probciiliir utiliiaiibus miliiare. Ilaqne in Domini formx liiimililatoiii vfiiinniiii. Jnnas irani Doinini
noslri persona, dum cx Adx primi liominis cosla prxdicalurus ad masnani Niniviianim dcsiinaliir ur-
maier ciincibrum viveniium Eva prodiieilur : ex liu- bcm dicturiis: .Adhuc qufdr/igintd'('ie.^,et Sinive sub-
jus sacro laiere, ei salulari vulnere Ecclosia nmiiiiiin vertcliir. El Cliristiis ad iiiiindi niillilur civilalcni, nt
lidelium parens, roparanda monstr.Tlur. In ejiis lypo dicin saliilis cl pr;rliiiitiini jiidicii tciiipus aiiniinli l.
Abel victus occiditur : ei innoccns fralcrna lam- Joiias naviin expeiii, (^liiisins ICoclcsiam. Junasllu-
» ScilicetlV Regum xiii, 21. jnxla lcgerii. LXX Iriinciilis occisOj atqiio ali iisdiMii se;iiilto qii;e nosiii :
Cnm enim Viilgala pro ainliigni- voeiliiis Gr.ooa a-j- aucloris , Jnseplii <-l Ciirnnii i Alexaiidrini scnlcnlta
'.wi, et Hebraica DH. verlat qnid::m, el ad sepeiiciili s est, aliis in alias sciiii'iii;as discedciitil>u>.
rcf! rat , omncm diibilaiinneni inllii dc hoinine a la-
4«9 S. HIERONYSfl OPERUM .MANT1S5A. 520
clibnsagitatur, Chrislusmundiliirbinibiisexerceliir. A preiioûs. Unde quam forlis esse possis conlra ho-
Ni.>i Joiias perdituni delur navis piTicnliim noii sc slein tiiuni iiiicrrpga slaliim luiim,
: quod libi Domi-
dauir. Sic non ilber.ilur Ecrlesia, nisi Clirisii niorte iiiis ad dobellaiuliim iii meiiibris tuis mundi princi-
salveiur. Naulae dinvssiri Jonam, tiiiien .erenliir el pem, ei spiritales nequitias supeiandas llbcram con-
diriinl : Domine, iic di-s super no$ sangninem inno- tiilii fa( uli:ilcm : ac sic impossibile non putes, iit
renlem {Jon. i, 14). Nonnc vobis videliir naularum Iransferri obiinoas in aiigelicas beatitu liiies : ciim in
imprecalioPilaii esse confcssio? Qni iracMlCl^risinm, lioc s;eciilo angelicas deviceris potusiates. Noii ergo
ci lamen laval niaiius siias, el ibcii : 3Iuudus ego siim te degeiierem ar despecluin faciai vila, quem vel
satiguine jusli hujas (ilaltli. xxvii, 24). Quam con- factura pmbat lllustrem prolullsse vcl gratia : sed
grue per personam genlilem lidis geniium pridi- cursiim lidelis Cliristi sanguisad superna lidncialiter
calur! exiDllai. Nam qiii se ccclestl prctio vident redemptos,
XI. Dicii ilaqiie Jonas in oratione sua : Totle iqi- ad cadestia non dubitcnl prxparatos.
lur, Uomine, animtm meam, quia mcliorest milii mors
quam lila. Dic.M boc nobis Dominus nostcr Jesus
MONITU.\I IN EPISTOl.AM SEQUENTEM.
Christus quia mclior est milii mors quani vita : id
:
Eliam iu Viroiiriisi, quem dudum laudavimus, peran-
„„, „ „„. unan. ,
'
j. tiquo ms., Iiic. el qui subsequunlur duo sermnnes de
csl. vivens Judxorum gcntem salvare non , , ,
» Epiplmnia QuaJv„g.'sim.,, Ilieronijmo inscribuniur.

el
poiui : inoriar^ ul universus mundiis nica morle sal- Eratmus ait. video dubilatum et ab aliis, ciijus sit hwc
velur. Jonain cetus piscis cxccpil liiinicr.-uni, scd noii homiliti. V.ujns sit non prcnuiilio, qiianiquam Leonem
aut Maximuin refert. Hiercvymi non csse, palam est.
contigit devoraium : ei qiicm nialiiia hoiniiium per-
dldit, besiia esuriens cusfodivii : plenis visccribus EPISTOL.V XXV,
fainein paliiur, el in prxdain qiiam absorbuit, nil SEl) SEIIMO DE NATIVITATE DOHINI.
sibi licere miraiur. Quis esl Isie qul iiiler avidos li- I. ilodie vcrus sol ortus e^t miiiido : hodie in lenc-
cius iibsuini potest, consiimi non potcsi? Cibiis cst, brissxculi luinen iiigressiiin est. Deus faclusesi lio-
corriipiio noii esf. Tradlliir perdiiionis prohindo, et mo, iil liomo Oeus bcret. Formam servi Dominiis
servatur ipsius nioriis obsequlo. Quls csi isie, qiii
acccpli, servus vcileieiur DomioMm. Ccelnrum
iil in
vastissimos siiius periculonim tottii Ingrcilltur, ct babitator et condiior habilat iii lerris, ut liomo colo-
sub alliludiiie conclusus immensa atquc morilfera , niis lerr.T! mlgrarct ad ccclos. dies omni solc liici-
vitali aere pascitur, et dimissus in allenam reruin dior ! o icnipiis cunclls sa?ciilis exspcctaiins ! Quod
naiuram, in vii» exsilium cum viia peregrinatur, ct prastolabaiiiur angeli, quod cberubiiu et scraphim et
moriis superstes annunliai mundi salutem? coelorum niinlsirrianeseiebant: hoclnnosiro teinpore
XII. Puio qu'd hlc csi Domliius nosler Jesus C ,evelaium csi. Quod illi videbanl per spcculum ct per
Christus, qiiem sa:va mors, inexplCbilis bellua , iii linaginein : nos c>Tniiiius in veriiaie. Qiil populo
escam suam rapuil, et prydam siiam capiivain con- I-r.ielliico InqiiL-balur per Isaiani, Jeremiain cseteros-
Iremuil : quem etsi lerra sorbncrat cruclfixum : la- que propbetas, nunc nobis per Fillum loquilur.
nien qiieiii iion invenerat rcuin , non poierat tcnere II. Videte quid sit Inler vetiis Tcstamentiim et no-
dumnaium; quiaculpam non fact poena, sed caiisa. vum. In illo loquebaiur per ncbiilam : iinbis loquilur
Qua«i solitiim cibuiii pcrdltu.n in orlginc mundi lio- per serenuin. Ilii Deus vldcbaiiir In rnbo. Iiic dc vir-
ininem devoravil : sed m.ngnain esse sibi ipiiiis giiie Deus nasriiur. Ilii ignis erit pnpuli jieccata consii-
dlgnitalem praifocata cognovii. Alquc ideu dlvinus niens : liic hoino est populi peccala diiniitens, ii)inio
sermo comnieinnrai, et prwcepil pisci, el evomuit io- ignoscens servis suis. A'eino enim pol''st peccala di-
nam in aridam : Prxceplt ergo bcstlae, prxcepil iiiittere, iiisi solus Deiis. Sivc hodle Dominiis Jesi s
morli sempcr esiiricntl, piaccepit abyssis el inferno, naius, slvc hodic baplizalus esl, diversa quidcm opi-
ul mundo resiituat >alvat"rem. Cvomuii au'cm, boc nio fcriur in iuuiiilo, cl pro iradilionum varielaie,
debcmus accipere, quod cx iinis vlsccribus moriis sentenlia esi divcrsa. Nubls illiid coiistat ad llquidum,
vicirix vila remeaverii alqiie eam eximis praicor- : qiiod sive liodie natiis ex Maiia vlrgine est, siye re-
dils iiiferni pcrdiliu cxulcerata reddiderit. '
naliis cx bapllsmn, ct nativiias carnis ci spiritus no-

XIII. Viderous itaque in propliclxafQlcilonibus.iper- bis proiicii : utiumque mysterlum meuin, iitruinrjiie
tissime prxliguratam paritcr el morlem et resurre- uillitas mea esi. Dei Flllus nnn babebat nccessariuin,
clionem. Quaproptcr qiiod implctum cernis iii scrvn, iii nascereiiir, ul baptizjretur. Neque cnim peccatum
credcre non cuncteris In Doinliin. Qiio: ciim lla sini, fecerat quod el reiniticrclur iii baptismo : sed illius
perspicc, bomo, quanium valeas. et perpeiidc quld hiimitiias, iiostra siililimitas : illlus cru'<, nostra vi-
debeas: perspicequantum valeis, uiiandcin vilisesse clorla csl: illiiis paiiliuliim, noster Iriiimphus e>t.
libi desinas : ui vel per hoc crubcscendls subjacere ill. Gaudentes boc signum levemus in humcris
vitiis dedigneris, dum gcnerosilalem tuam de crea- noslris : victoriarum vexilla, el immoriale lavacriim
lorls ac reparotoris dignltale inctiris. Ilabel cau>as portemus in frontibus. Cum lioc signum dlabolus
quibus le Ipse coiifundal : ciir indignis domiiiis vicio cnnspcxeril In froiitibiis nostris, conlremiscii. Qui
corde subdalur, cui gloria a^lcriia proMiitliiur ; ct sic aurata Capilolia iion tiinenl, crucem liment. Qui ron-
gemlno privilegio, qiii dudum divjnx iniagiiiis parliri- lcmnunt scoplra regulia et purpuris Cxsarum el
patione fulgebas, efliceris ciiain commcrcii n')biliiaic dapcs, Cbiislianorum sordcs ct jejunia perlimcscunl.
:
22J EPISTOLA XXVI, SEU SERMO DE EPIPIIANIA. 22i
Deniquein Ezecliiele proplieta, ciim omnes qiii mis- A Ineral congrf-gnre , ui Domiiii corpiis aiiingercl.
sus fueral angelus occidlssei, et in:erfectio ccepisset II. Videte, fr.ilres, quoniodo id qtiod in Evangelio
a sanclis, illi lanlninmotlosospiles reservaiiW., quos icclum est, iii vigesiino ocluvo psalino fuerit ante
Tliau lilicra, id esi, crucis piciura servaveral. Exsiil- prx'diclum : Yox Bomini !>tiperaquas (Psnl. xxviii, 5).
lemus ilaque ad crucis siiniliiudiiicm : sanclas in coe- Loculus enlm Dei Fllius ad Joaniienr. Sine modo, sic
luin leveinus manns: cuin sic nos armatos dsemoncs enim oporlet nos implere omnem jusliliam ( Matlli. iil,
viderini, oppriinenlur. Quando Moyses erecias lialic- 13). Seqnilur : Deus majestalis inlonuil, quando Patcr
bat manus , vincebaiur Amalech : si paululum illoe Filio lcsiimonlum reddidit, dlcens : Hic est Filius
conciderant , inv.ilescebat. ^ Aiilenn» naviiim et meus (IHecius, in quo miki bene comptacui. Vox Do-
velorum cornua, sub ligura nostrx crucis voliiant. mini confringenlis cedros. Bapilzalus esi enim Cliri-
Aves qnof]ue ips* quando iii snblimiora tollinitur et sins, et erecti prius aiqne subllmes dxmones corrue-
pendenl per aerem, extensis alis imilaiitur crucem. ninl : Succidii eos Dominus lamquam cedros Libani
Scd ei tropliiB:) ipsa et victorla iriumphoruiii orna- ei comminuil eo$ Dominus tamquam vitulus fragmenta
mcnla crucis suiil : quam non solum in fronlibus, arboruni ventilant, et cotcibus siirpes in diversa di-
scd in m:iiilbus quoqiie noslris habere debemus : ul spergens. El econtrario de Salvalore quid diclt? Et
si sic fuerimus armiili, calcemus snper aspidem et B dilecius sicui fHiut unicornium. Dileclu, Dominus nn-
basiliscuin, per Dominum noslrum Jesum Chrisium, ster atque Sjlvalor est, /ilius unicornium, filius cru-
cui esi honor et gloria in sxcula sxciilorunv. Amen. cis : de qno diciiur in caniico Habscnc ; Cornua in
manibus ejus, ibi abscondit forliludinem suam (
Hab.
MONITUM IN EPISTOLAM SEQUENTEM. III, 4). Poslquam ergo dileotus iste crucifixns eg, im-
Ejusdem videtur ac proxime superior auctoris esse. pleium est illiid quod sequiiur In psalmo Vox Domini :
Vt nihit iiliud iiccedat, cerle quod ail ilte, sive hodie intercidenlis pammam ignis. enim hapllzato , el
IIIo
DiimiriiisJesus niius, sive hodic hapiizaiiis est dl-
hivaiite, mundalo, gehennx
:
niiivcrso mundo, Ciiristo
viTsa (|ulppe opinio firiiir In inundo, el Iradillonum
varleiate senlehtia est dlvers:i, immane quanium ab ignis exstincius est. Vox Domini concutienlis desertum.
Hieronymi inenle inqenioque abhorrent, quiinCom- Dcsert I qux prlus lilios non babebai.
fnit Lcclesia,
menlanis in Eiechiel. lib. i, cap. i, Epiphiinidrum diem III. Ad pruidicailonem Christi, deserta comniota
a Natati non modo probe disiinguil, sed et eos refellit,
qui pro uno eodemque habebant. Erasmus aii : .Ver dc est, ei pariurivit et peperii : et nata est in una die
hac quidquam habcn quod pronuntiem, nisi non esse gens toia simul illa, qux anle dicebatiir desertum Ca-
Hierouyini. El addubilant inscripiitmes ex^mptarium. dcs, hoc esi, dcserium sanctiiaiis Slqiiidem : qiiae non
liabuerat sanclitaiem, ccepit parere cervos, et san-
EPISTOLA XXVI,
C ciorum emillere gregcs, qni scrpenles intcrliciunt,
SEU SERMO DE EPIPHANIA DOHI.Ni. qiii veneiia contcmniint : quibus discurrenlibns in

lnto orbe, et Clirisii Evangelium prxdicaniibus, ia
I. Dics Epiphaniorum Gr.-cco nomine sic vocatur.
tcmpto ejus omnes direnl gloriam Deo. Scquilnr : Do-
Qiiod eniin iios npparilinnein, vel oslcn>innem dici-
minus diluîum inliabiture facit. Considereinus toluin
mus, Gr.Tci ETrisavitav vocanl. Hoc autein ideo, qnia
orbem, respiciainus barbaras nationes. Romaniim
Dominus nosler liodie et Salvaior appariiii in lene-
quoqiie menle liistremus imperium ubiqne in Cbri- :
hris. Licetenim oliin iiaius esset,e:f .Maria, el tiigiiiia

stuin creduni, ubique in nomine Buroini bapiizanlur:
jam annorum cxplessel a-latein : lameii ignorab:itnr
et iia lit ut nnn una a(|ua, sed quodammodo sit dilu-
a mimdo. Ko tenip'ire cognilus est, qu» ad Joaniiem
viiim baptlsinoruin. Quapropter consummnium est
Baptistam.nlin Jordaiie bapiizaretur, advenii,c; vo\
tubernaculum : hnc eniiii psalini isiius tllulo proenoin-
de coelo Palris inionaniis aiidlia cit: Hic est Filius
liir : quoniam Ecclesia cx vivis lapidilnis exsiructa
meus dilec.us, in quo mihi bene complacui (Matih. iii,
csi. Afferamns Doinino filios Dei, alTeramus ei filios
17). Quem Pater dc coelis monsiraverat voce : hunc
arietum, Aposiolorum et sanctorum : ei imitemur
Splrltus sanrlus vcrsus iii coluiiihain, et supercaput
Salvaiorcm nnstrnm (qnia ipse el pastor el agniis
illiiis scdeiis, tactii quoijue ipso voluit demnnslrare,
(j et aries
appellalur) qui pro nubis iinniolatur iii M-
iie quis alius Dei Flllus pulareiur a populo. Quid hac
gyplo, qul pro Isaac cornlbus tenelur in sentlhus, cl
humilitale sublimius? quid hac viliiaie nobilius ?
dicamus : Dominus pascit me, et nihit mihi deerii, in
Bapilzalur a servo, et a Domino Filius appellaiur.
loco pascuoe, ibi me collocavit. Super aquam refeciionit
Inter publlcanos, el mereirices, et peccatores, ad
educavitmc ; cul esi liouor el gloria iu ssecula saecu-
lavacrum venit, el sanctlor est Baptisla suo. Lavaiur
lorum. Amen.
a Joanne in carne, et ipse Joannem in spiriin lavat.
Aquae quae catera mundare coiisueveriint, DDinlno MONITUM IN EPISTOLAM SEQUENTEM.

noslro lavanle, mundati sunt. Jordanis fluvlus, qui
Ingenium scriplionis , ac stytus, nrdo quoque ipse ,
eo lempore quando populum Israe! ednxit Je&us ad
quem in edilionibus, el in Vcronfitsi hh. obtinel , iiidi-
terram reprumissionis, fueralexsiccatus: nuncinem- cio sttnl , ejusd,'m quinque islos scniiones , ab snpe-
pDtulssci, undas uno loeo vo- riore itlo de NalivHale Domitii aucioris esse. Hunc
bris DoniiDl liiciis, si ,
* Venis hipronyinus,episi. Uad lleli idoriim, rru- ncm, ui ei abas ab aiicloreadduclas, passi.n apud
cis antenna figalur in fromibus. Quain comparalio- veleres inveuiie esl.
, .
425 S. FIIERONyMI OPERUM MANTISSA. 254

ittinen Erasnius pauci adeo (ecil, ul pnnm abfuisse di- A verit, divina scnleniia puniclur! Setl el sacerdolibus
cal quin iii exlremam classem reltgaril siiiipliciter prsecavcnduin csi nc
, , ,diipiici nienlo
EPISTOLA XXVII, sinl, ne Doraini ambigant potesiaiem. Si etiam Moy-
SED SERMO DE (lUADRAGESIHA. scs ei Aaron (qiii nd aquam contradictionis visi sunl
I. Quomodo miles semper exerceiur ad prxlium ,

Hucluarc) noii iiieruenint lerraro repromissionis in-
ci simulalis iciibiis, veris postca vuliierlbiis procpa- trare : utiqtie niulto niagis nos qui pcccaioriim pre-
raiur : iia omnis quidem Clirisiianorum vita indigct mimur poiidcre, non valebimus nucnluni Jordanis
absiineniia sed maxirae quando liosiis prope esl
: transire : et ad locum circumcisionis, id est , G;il-
ct prxparalum ndversuin nosexerciium ducit iiiiini- gala pervcnire, si scandalizaverimus ununi dc niini-
cus. Omni servis Dei lempore jejiinandiim esi : scd mis isiis. Uiide lam liborcs pastoris ,
qu:im gregis
lunc .impliiis cum ad irninolaiionem agni , ad niyilc- fucundiias : lam ubertas messium ,
qu:iin agricola:
rium bapiismaiis , ad Cliristi carncm et sangiiinem studium-, Domini hnrreis pr.-eparenlur. Tolo nisu ac
pr.rparamur. Slatim enim ui oves siias recedcre vtlle labore lendainus , ul digni cmciamur advenlu pas-
de proprio grege videritdiabolus, fremit , ir.isciliir, clix , et canic ac snnguiiie agni Christi Ji-su, Aincn
furit , et foris adversus eas virihus commovelur , EPISTOLA XXYIII,
perire sibi existimans quidquid Christo salvatur : ct B
SED SEnilO IN VIGILIA PASCII.f:.
mori synagngx su£ ,
quidquid Ecclesi.T vivincatur.
De Esu Agni.
il. Quia crgo, fratre cliarissimi, ad Domini sa-
(Habelur el inler supposililia Aiigustinl opera in appcn-
cramcnlum qiiadraginu. dierum jejiinio proepara-
diceloiiii VI, inscriptus, In pervigilio piischa', deEsu Aijni.
mur, *juneiniis tot die us pro pcccaiis nostris ,
Alius in ViToiiensi peranliqno ms. tiuic nrreniillitur, lioc
tilulo Unde supra Moyses quadraginla diebus et qundra-
:
quoi pro sceleribus nostris Dominiis jcjiin:ivit. lllum

(jinta noclibus jejunuvil. Erasmus hiijus el qui |jruxime
posi bapiismum tenlat diabolus. Non cnim sciebat prsecedit, esse cumdem auctorem sciilil.)
eum esse Filiuni Dei : propierea negligebat : Deni- MOMTUM IN SEQUENTEM EPISTOLAM.
que postea cognoscere cupit in lenlaiione, dicens :
Erasmus ail : Ex eadem ei hic sermo profeclus est
Si Filius Dei es , dic ut tnpides isti panes fianl. Et , Si of/icina, el ad charissimos fratres periinei.
Filius Dei et, mitle le deorsum (ilaith. iv , 3 seqq. ).
EPISTOLA XXIX,
Nos autem quia scit velle filios Dei lieri ,
propierea
SEU SEIIMO DE RESURRECTIONE DOHINI.
ciipngnare niiilur , et quasi serpens lubricus nosiros
involvere pedes , ne ascendere valeamiis ad coelum. I. Non queo, fratres charissimi, quem mcnle con-
Si autem Dominura lentare ausus esi versipellis el cepi , ore proferre sermoncm, el cordis mei Ixti-
nequam : quanlo magis nos decipere non limebil !

C tiam lingua non cxplicat. Iloc auiem non solum ego
Si contra Dei Filinm et ngulum suum , vas perdi- pntior, qui cupio narrare qux sentio : sed ctiain ct
tum repngiiavil : quanlo magis coniia nos niii infe- vos meciim pniimini, plus exsulinnles in conscieniia,
rioris ab eo nainra! sumus aiidebil insnrgcre ! Si jus- qnnm eloquio profcrenles. Videinr milii bic dics
tus vix salvabilur , impii el peccatnrcs ubi perma- cxteris diebus esse Uicidior : sol mundo clarior
nebunt (I Petr. iv, 18)? Non quo Dominus nostcr illiisisse : quoque ct omnia clemenla Ixiari
astra :
decipi poineriia diabolo, sed qno fonnam servi acet qua;, patiente Domlno, proprium hinien retraxe-
teperil, in nmnibus se tribucre volens cscmpliim ,

ranl et fugerant, et noluerant Crcatorem snnm aspi-
ut nemo sibi in snnciitalc coiinJat, cuin etiam ille cere crucinxnmi hxc nunc victorem illum, el ab
leniatur qneni non posûiit teiitanienia superare. infcris resiirgcniem, suo (si dici poiesi) fulgore, suo
,
Ili. Huc lotum idcircn replicnmus . frairesclinris- prosequuiilur officio. Credit coelnin, credit terra :
simi, ut solliciia nieiitc cnveamiis , ne exeunies de el sagena qux intura mundum piscaia est, Judxos
jEgyptO, el per qnndrnginia dics, qinsi r.er quadra- tcnere noii poinit.
ginia annos ad rcpromissionis lerrani p-^r erenium 11. Hac dies quam fecit Dominus, exmUemus et
fcsiinantes , desidercmus carncs ot oV.as .tgypli, et Iwlemur in ea (Psalm. cxvii, 2i). Quoinodo M.iria
a sorpcntibus morJeamnr. Evivimns dc /Egypto :

'^ îrgo maler Domini interomncs mulieres principa-
cum
quid nobis ;£gypiiis cihis ? Qiii liabcmiis cce- tiim tenel : iia inter cxlerosdies hoec omnium die-
lestcm pnnem , tcrrena alimcnla quxrimus? qiiid niin inatcr csl. Rem novam dico, sed qua; Scripm-
ReliquimusPlinraonem invnccmus nuxiliiim Domi- ,

rarum vncibiis comprobalnr , lixc dics ei una dc
ul nobis /E;;yp'.ius rex in crcdcnliiimbapiismnie scpiem, etexira scptcin cst. Iliccsidicsqiix appel-
ni :
snbmeigiliir. Ibi pcrcaiit cqiii et nscoiisores coriim :

hiinrociavn. Uiidc cl in qiiibusdnm psalmoruin lilu-
snpersciiliilur, pro ociava. IIxc csl in qua Syna-
ibifremens adversarii nccclur cxcrcilus. Non mnr- lis
muremus adversus Dominum ne a Domino percu- ,

goga liiiilur , et Kcclesia nascilur. II.tcc in ciijiis
liamur. Non dctraliamus de sncerdolibiis nostris :

inimcro octo animx snlvatie suntiii arca Noe (Gen.
magis a viiiis jcjunemus quam a cibis licct el VIII, 10). Siinililer, inqnit Pctrus, et vos salvos facit
et :
Si A:iroii Eccle?ia. Il:rc csl dc qiia Ecclesiastes prxcipit :

ciboriim almndaniia sini foinenta viiionim.
f)iite parlcs sepiem, dalc cl oclo (Eccle. xi, 2). Ili
el Maria conirn Mnyscii miirmurantcs , Oei prn sci-
quanto inagis sunl octo gradus, pcr quos in Ezecliiele leniplnni
vo snn senscriini vindiclaiii : si ali-
qiiisnoslnim pr;eposilum sunm vipcrco orc laccra- Dci scan lin I.B. ll- r ociava dics, dc ciijii' sacra-
:,
2i8 EPISTOLA XXX. AD EUSTOCimjM, DE VINCLLIS B. PETRI. 326

inento, -eLômnium nationum in Cbristi fiile, ocUvu<> A tranius portum paradisi. Ita debcmus vivere, ne eji-
quoque psalmus incipit Domine Domwus nosier

:
, ciamiii' de dumo i!la, et ejecii foras a bestiii devorc-
quam admirabile esl nomen tuum iii iini«t'i-s« lerra mur quas : in alio loco Propliela formidaus, ait :
(Psai. VIII, 2)! Et quid me neccsse cst infiuita re- Ne irailai besliU animas coiifiientium libi (Psalm.
plicare? Dies me deficiet, sivoluerooiiinediei istius LXXIIf, 19).
cxponere sacramentum. V. Ecce nunc Doininus sians in paradisi janua
III. Iloc tantum dico, quod universa sabbaii gra- loquitur ad nos qui sumus in domo ipsius : cum
lia et aniiqua illa festiviias populi Judxorum, diei qniccmqtie sanctorum fuerit ingressus : quamvis
istius solemnitate mutata esi. Illi in sabbato non diabolus proliibeat, quimvis iniraicus accusel : ipse
Taciebant opus scrvile, nos iu die Doininica , lioc est siqiiidem accusatur frairum iiosirorum, ipse est
est, Resurrectionis, opus servile iion lacimus : quia vinde\ iniuiicus : sicut in cciitesimo vigesimo scxlo
viliis el peccatis non servimns. Qui enim facii pec- p>almo diciuir : Qui sancius fuerit non confundciur,
catum, servus est peccati {Joan. viii, 34). Illi de do- cum loqnetur inimicis suis in poria : in Jesu Cbrislo
mibus suis non egrcdiebaiilur : et nos de duiiio ciii cst lionorct gloria iusrecula siccuioruin : Amen.
Cliristi non egrediiiiur, suiiius enim in Ecclcsl;i.
llli non acceiidebant iguem iii die sribbati : iios B MONITLM IN SEQUENTEM EPISTOLAM.
ccontrarioaccendimusinnobis ignem Spiritussniicii,
Vtmhil de nnifice ipso dicam, qui Ilieronymum
el omne viiium excoquimus peccaiurum : de quo mentiri hnc epislolu lam nialis arlibus conatus est, qui-
igne Dominus ait : Ignem veni wiitcre in lerram : et que adeo plus salis ab Eraamo vapulai : auctor sum, ut
quam volout ardeat {Luc. xii, 49). Desiderat Doiiii- eai cum Bedie sermone in lioc ipsuin argumenlum .
ciiiiii/Ki' alio Encomio cnleiinrum, et gladii Pelri apud
nus ignem isium .-irdere in nubis secundum .\po-
:
M ctapliraslem Conficium ab eo ctiam est
, ro!:ferns.
stolum, id est, Spiriiu nos sancio fervere, ut non illitd Impcraloris ConUaiHiui nd vniiersi orbis Cliri-
refrigescat in nobis chariias Dci. llli per diem sab- tlianus Epislolium, qiiod inlerserit cap. 5, quodque
nemo hominum nlius novit.
bati non ambi^laiit in ilincre : pcrdideiunt eniin
illum qui dixit : Ego sum via {Joan. xiv, 6) : nos
EPISTOLA XXX.
fluiem dicimiis : Bcati inmaculaii, qui ambulant in
le.je Domini {Psatm. civiii, 1). Et iieruni : Yiam AD EUSTOCHIim.
verilalis elegi, et riam justificalionum luarum doce
De Yinculis beati Petri.
me. Illi de spinis Doniinum coronaverniit : nos au-
lem, si fuerimus lapides preiiosi, Dominum iiosirum l. Sa>pissiino rog.iiu, o virgo Cliristi Eustochium,
coronabimus. Caput iinpcratorum istius siculi or- C a me tua depuscit cbariias, ut tlbi luisque virglnibus
nat diadcma : nos idco iii capile iiostri rcgis impo- nutiim faciani, uiide beati Peiri aposluli iu kalendis
nimur, ut oniemnr a capiie. llli non susceperniil Anijusii, quxceleliratur festivilas, iiiiiium habiierit ;
Cbrisluin, ct suscepiuii sunt Aniichiistum : nos ei qiiare nec post, nec antea, sed priina die mensis.
rcccpiiiius liumilciii Filiuni Dci, ut poslea liabc:mius Iiigeriiis auiem qiinsdaiu esse (|ui huc dic apostoluin
triumphaiiiein. Ad exlremum nostcr liirciis anie Peirum educlum csse ab angc!o dc carcere credant.
Domini iinmolaiur aliarc : illuruni liircus Aiiiicbri- A(l ultiiiuiin peliiis vubis declaiari, qunliier psalmus
sius coiisputus el nialedictus, projicitur in soli:udi- centesinius trigesinius sextus apostolorum principi
nem. Noster latro cuin Domino ingrcdilur paradi- beato Pclro conveniat , vel si de ipso prophela-
suin : illorura latro honiicida alque blaspliemus, lus sii.
innii:ur in peccalo suo. lllis Barabbas dimiiiiiur : II. Ad qua; duo priora, brevilermercspondoreopor-
II ibis Cbrisiiis occiditur. Pro quibiis uiiivei;iis, fra- tei, ut in poslreiiio mihi llceal iminurari. Bcatum
ires cliarissimi , consona' pariicr voce c:intemiis Ptlriiiii apostoliim lioc die de carcere educlum esse
lla!c est dies quam fecii Domiiiiis, cssulteinus et lirte- qni cridil, ipsiiis rcpetitioiiis EvaugeliCiC legai tex-
wurin ea {Psalm. cxvii, 24). tuin, et inveiiiet crrnrcm se passum csse : in lan-
lY. Igiiiiara illam ronipliuaiii ei pnradisi januam D tuin cnim ;ii.ertc icfcruir, iit luiictis legeiitibus fa-
i|iiaiii nullus potuit effriiigere, Iiodic Cbrisins ciim cilcsii ad intc!ligciidiiin. Naiii HcroJes rex, Herodis
la'.roiie reseravii : idco hodie Chrisiiis dixit ad an- m.ijiiiis filiiis, qui iii Salvaioris necem conseiiticns
gelos : Aperite mihi porlas juslili(e , ijujressus in fuit, Doii.iiii iiostri Jcsu Clirisii doctriiiani, qu.i: per
eas conjiicbor Domino : qux ciiiii senul apcria est, aposiolos pr.edicaliatur suljvertore sliidcns , misil
numnuam credentibiis c!;iudiiur. Ex co tciiipi)re qiio nianus ut uffliijeret quosdain de Ecclcsia {.\ct. xii, 1).
pissus est Doniiiius usque ad pr.-csciiteni dieni Ibi daiur Inielligi plurcs ipsius significiitos c ^nains
semper hxc poria clausa et reserata esl. Clausa esl esse, qui adhuc siiperbia: sux ranios e.\tendeiis, oc-
ppcoalorilius et incredulis. Rcs^raia cst jusiis et cidil Jacobuin fru:rein Joaniiis yladio, et hi.c Iniitiim
credcntibus. Pcr hanc iiigrcssus esi Peirus : iiigres- facinus dieliiis :i7.yinornm f:iL'cre siudiiit. Erat, in-
sus cst Paulus. Pcr b:iuc oniiies sancli et maityres quil, dies azyinorum. El qui Doniinuin Salvalorem
iiiiraveriiDl. Per hanc quotidic de.loto innndi) jus- an:io prxterito diel:us azymornm occideranl, Peirum
lorum nnimx ingrcdhintur. Dua; portx siiiii, poria apostolum ipsis In diebus exstingiiere satagebant.
paradisi ct porta Ecclesia;. Pcr poriara Eccle>i;e in- Quem cuin apprehendistei, mitit in carctrem : tradent
'
S27 S. II1E[10NYMI OPERUiM MANTISSA. 228

qutituor qualerniombus milUnm cuslodiendiiin : vulens A cus, faliricaiar Ecclesia, el hsec consecralur ab co-
posl pasclia proilucere evni populo. Seil noii csl con- Jciii pnpa.
siliuin, iion esi scientia , iioii esl Siipiiiilia, nec for- V. AITuit ibi Augusliis ; ei sacris scripiis per ve-
liiuiin aliijiia conlra Deuni (Piov. xxi. 3U). Iii ipsa, rcdarios toii orbi mandare sliiduil, in ba;n veiba :
iniiuit, nocte cum pioducliirus esscl <um ILrodcs, ciat .

f Noiiim esse viiliinius oiunibus Clirisiuin pie colen-
Pelrus dormiens iuler duos niililes vinctiis caieUis dua- tibus, beaiiim Petruni aposloluni a Deo iioliis d;iium
biis : ei cuslodrs aule jnnunm cuslodicbaut carcereiii : pasuirtm ei pnncipem sninnio stiidio venerari vcl
el ecte Aogelus Dvmiid ustiut, el lumen refidsii in ha- hssidue, ct maxiinc in liacdie kalendarnm Aiigiista-
biiaculo carcerit. Percussoque luiere Petri, e.rcitttvil min, in quo ut deus a vobis soliti eiainus adorari :
euiH dicens : Surge rel.ociier. El cecldenint ralcuai de ut ipse pius pastor, prccibiis Deo fusis, nos et impc-
niaiiibus ejus, et exiens icquebulur Antjelum. Fxte rii losiruin adjiivarc digneiur : Yalete. » Saiiclus
qnoinodo Pelrus die.liiis ozynidruiii ine;irceraliis, aiiiem Sylvcstcr bunc diem celebrem omnibus Ec-
fiosi pasclm ereplus sit, et non iii kaleiKlis Aiigusti. clesiis esse instiliiii, ul sicut eelebrabalur ad hono-
lll. Sed lia:C festivims lanli nposloli iiiialiter adiii- rt'111 lerreni principis, ad decus cclcbretiir clavlgeri
veiiia sit, pandain. Oi:ia\iaiius Ciusar iinpeni sui (ORles^tis. Acccpii auieiii liacc celebritas nomeii beati
nMiiuliim M. Antoniuni liabuil ,
qiicni a^sidiiib con- B Pitri nposloli ad viiicula, propter vinculoium quD!
gressionlbiis ac prxliis vix exsiingucrc v;ilnii : qiiein ibi passus est lurmenia : iit iibi abundavit peccaiuin,
Clcopalra coiijiix iniiitiiiini doleiis, seqiic ipsam vi- supeiabuud;iret el gr.iii;i {Rom. v, 20). lixc doinus
vam sopefiens, uberibiis siiis aspidos apponens, nia- viiiciiliiruiu , boc ordiiic facia est domus sanciaium
luit viro suo coniiiiori, qiiain niaiiiis inciirrere Ro- orationum.
nianorura. Caesar vero de lyraniio celebraia vicioria, VI. II;ec breviler ad duo inquisita respondi , nunc
nomam repedavit duceiis secuin infiniiuui capiivo- ad psalmiiiii veiiiam : et si beato I'ciro conveniat,
rum numerum, el anliqiiorum Ptiilem;coriiiii oiii- ut in nullo vcsirum bonuiii desideriuin fraudeiur,
niiim gnzas: ul iicc aiile, nec post, lanla copia anii, ostciidani. Dic;itcrgo veibis proplielicis Domino
argeitti, geuimarumque Romam adducia fui^se no- beaiusPelrus: /)dMiin«,pr6{ias(inie (Psat. cxxxviii, i),
scatur. Cum autem hoedie Roinain ingrodetetur, ob qiioniaiii vocasii : cogiwvisli, quoniam prxsumpsi,
Iriiimpluim taniae viciori;i:, ac pacein lirmissiiii:iin ei ;iiisus fiii dicere : Eiiamsi oporluerit me mori te-
loii orbi coll.itam, vocaius esl Augustus, qiii priuio cum, non le negabo. Tu aulem cognovisti oinnes cogi-
solum Cxsar dicebatur. Coronatur civiias, llt Ixiiiia tationesmeiisalouge, antcquam cas cogitarem : tenii'
iiigeiis in popiilo , statuitiir a scnatu , et oinnilius tam meam et direclioncm n:eam invesligasli : ct
Romanis scriptis firmatur, nunlialurque per uiiivci- G oniues i'ifls mcas pravidisii et proba.^li ,
quia non
sum orbein, omnibus gcniibus Oelavianum Aii- eral dolus in liugita mca , ciim diccrem : Si
gusiuin inler deos deberc coli : ct ut mcnsis is!c nie oporluerit mori tecum,non te uegabo (Mailh. xxvi,
qui anliquiius in oriline mensium Sexiiiis diceb;itur, 55). Tu aulem firmasti me, el posuisii manum luain
in hoiiorem Augusti Augiislus vocclur : el hoc iii- super me : firmasii me dc tua pra^seniia , quod esseu»
pudiuni solcinniiaiis ob iriumplium Augustalis vic- negaiurus : et posuisli iuauitm liinni cuper me : ut
loriae, lege perpeiua vnlumus custodiri. peccalum lacrymx' sequcrentur. Mirabilis [acla esl
IV. Sic quuusquead magni Constantini imperium poientia tua ex me : confortata esl, nec potero ad eam.
venliim csl : qui posiqiiain dignatione supenia ,
pcr Conntus sum nnn negare : promisi etiani me mori
sanctos apustolos Pclrum ct Paulum visitatiis, ct magis eligcre qiiam negaiilis crinien incurrcre : scd
per Sylvestrum pap;im baptlzatus est,etex persecii- prxscientia tua iia cnnlurtata cst, ut uon pulero ad
tore fidei defensor, et mandalorum Clirisii eustodi- eam. Quid nunc faciani ? negavi Doiniiium ct inagi-
lor sssidiius harum solemnitatum

factiis , pliDnia- slrum, ncc (ut quidam opiiiaiiliir) lioniiuein negavi.
sniaia pcrborrescens, papx dicit Sylvesiro : Ilacic- Eô iliiim iicgavi, cui dixi : Tu es Christus Filiut
nus, Pater, humanis ulens legibus, sicut ipse no^ti. Dei viii. Illum iiegavi , quem pedibus anibulantcm
oinni studio, et hos dies ei alios excolebam. Nunc ^ super aquas expcriHS sum. Illiim qiicm voce sua vidl
quia pliiciiit Domiiio Jesu Cbrislo, me peccaiorem mortuum vocaniem de scpulcro. Illuui quem ccelis
sibi fjmuluin facerc : iniquum milii vidctur bariim paieiiiibus, vidi cum Moysc et Elia, et vocem aii-
cclebrllatum favorabilibus laudibus cxiolli. Vide cigo divi siipcr euni dc cocln : llic esl FiUus meus dileclus,
quomodo ad honorem summi Dei, beaio Pelro apo- ipsiim auditc [Mniih. xvii, 5). Illum qui Ciccum laciu
stolo lianc diem dcdicem. Sanclus auieni Sylve-ter suo illiiminavit, qui verbo leprosos inundavit, qui
lioc audiens, gaudio reptctus, gralias Deo retullt, ct jiissu da!iiionia expiilit, ct multas virluics sux dei-
cuni sui cleri concilio Augiislo resjioiidii : Est carcer talis ostcndil.
in t|uo beatus Petriis apostolus pro Christo agoni- VII. Quid iiunc facimus, Novatiane? Perdimus
zans, vinculatus fiiil, ctsacri fonlis lavacro, pliiribus apnsiolum Peirum : an recjpinius revertentem ad
ibi bapiizalis dedicavit : liunc omnl sorde piirgari (.brisiuin? Ecfe Clirisliis eiiin recipil, lu ejicies?
facias : quateniis Ecctesia ibi fabricata, ad boiinioin Scd claiiKil conlra lc Paulus : Si Deus jiisli/ical,
taiiti apustoli, fidelium vula pereiinlter rcddaniiir. tu qitare cnndcmnas? Dicis : Credile, baptizalis iion
lloc audicns Augustus, lcctus efficiiur : purgatur lo- dcbet pociiiiciitibus subveniri. Ecce npostolo poeui-
229 EPISTOLA XXX. AD EUSTOCHILM, DE YINCIJLIS B. PETRL 230
tenli suecurriliir, qui est episcoponun episcopus, A «'/«• Ibl cnim pcr passionem spec:alitcr dcsceiidisii;
ei major gr.idus nddilur ploranii, quani sublulus ubi per potentlam tiiam, sicut uMqiie geiieraliicr,
esl deiiog.iiiti. Quod ut doccain, illud oslendo, quod pr:cslo cs. Si sumpsero pennasnwas dxluatlo , id est,
nullus Aposiolorum pasioris nonien occepit : soll anie lucem. Pfpiias linc loco pro cogit;itlonibus po-
enini biijus nominis puteîatem post resurreciionem nit, qux repentlnu volatu ubique siint : in ccelo, in
suani Peiro pceiiitenii Domiiius concessit, etnegaiu', terra, in abysso ct ubicumque linluntur maria. Si
quam solus hLibuii , Pelro iribiiit polestaieni : u; ergo, inquii, illuc anie luceni luce resDrrectioiiis va-
non solum rccuperasse quod aniiserat probarelur, daiii ublcuniquc Inaccessibliilas solei rugitivuin abs-
verum el multo anipliiis poenitciido, qu.iui neg:uido coiidere, ut illuc ire possini, inanus tua deducet me ;
perdidcrnt, acquislssc. IInc magisier bonus iii elcclo el quasi fugitivum tenehii me dexiera tua. Ante iucem
discipulo rormavit exempluni , ut omnis discipuUis liic, anie rcsurreclionem posuit Salvaloris : quia in
Cbristl sit integro aiiiuio, et pocniieat si iia evcncrit tenebris luit omne saTulum, jacenie Domino in se-
ui deiinqiial, nec icni noxiain sibl peimltierc debet, pulcru : in quo lempore pceultenlla Peiri agcba-
ut decrescat. Sed qui tauto citius vinciiur, tanlo tur, in quo eiiam dicil : Forsiian lenebrw cuncutca-
citius espiirgatur. bitni me: ct iu trlbusnegationibussuis, ires fugarum
VIII. Certe oninis sanciitas ad Deum ducit, et B panes clausas csse sibi si fugcret, memorabat : in
omne pc catuni ad diaboluin. El sub Domino bono ccelo, in inferno , et iii postrcrals marls : ergo ne-
posiii, quomodo crcdimus nobis possibililateni .".d gure, lenebrae sunt, ct fugere coiiculcatio tenebra-
dlaboluni eundi conccssani, ei revertendi ad Domi- rum : lioc tlmens, ne comprcbensus ab ipsis tciie-
nuni deneg;iiain? Addo aiiquid. Cerie boniinem per bris coiiculcarelur, quasi tenebris malis suis sub-
peccatum a se recederc Deiis non vuli, et pcccnto- ftiersiis, operibus esset deditiis lenebrarum, babens
rem ad se vcuire oiincin vult: et sl illud poluit \\l. traciiim |ierciincm, jiiges lacrjinas, dolorcs iter-
potuerii] ficri quod Deus noii vuli, quanto nia- 111)5. Hoc enira inodo conciilcantur lenebrae mortis
gis potesi fieri quod Deus vuli ! Ideo dciiiqMe bujus, qua corporalitcr raorimur. Si vero fuero mo-
cogitaiio peccati non cst a Deo prohibita per ricns , inipiit, iiiin conciilcabor a-ienebris : sed :id
naturain, sed per imperluni : ui laboris ejus pu- dellclas sancturoin ntilngam.
gna liicumberel, et pr.xmiuin de certaiiiiiie prove- XI. ôx ipsa illuniinatio mea est in deliciit meis.
nirei. Voluit cnini Deus boniinl operis faiigailoneiii Ibi enim babeb» lucem Cbrisium nieuin, qui ncii
rellnqiiere, ne in allqua detriinenti parie priciuium laiiiur obscuriiaiem tcnebrarum : iii ciijiis con-
impediret. speclu iioi sicui dies illuminabiiur. Ha}C docti pr.xdi-
IX. Duos ccrte bonorum ct nialorum populns G cante Pelro Aposiolo, et c;intamu$ et crcdliiius.
esse, nomo csl qui ne>ci;il. Bonos dicimiis crcdciiies, Sicul tenebrcc ejus ittnt, ita et luinen ejus est. Tcne-
et pessiinos non crcdentcs. Non crcdcnle? esse sub bra: ciiiin noh omnibiis creaturis obscurum faciiint.
dlabolo :'
et credenies sub Deo. Magna pr:idicailo Siqiiidem el ferae omnes, sed el noctlvag:e bestia:
lua, qui servuin dl;iboli ad te vocas, servuin Del n noctiuin nullum paiiuniur obscuruni. Sed ct aves
le repelli^ : quasi i|ul velis Deuin lncriri qiioil non jiint qux in noctibus volant. Unde doccmiir natura
babet, et perdere quod liabet. Ilinc ad Dei conipii- oculos iion omnia aniinalla a Creatore hos esse sor-
lans divitlas, quod possit Deus moriuos siiscltarr, tita, ut in lenebris videre noii pnssinl. Deus enini
et iiilirmos salvare non possii. Nani increduli nior- ad rcquiem boniintim nocies instilult : ut geiiera-
lui, et credcntes llcct peccaiores siiit, vivuiii in in- tioiii buinan;c qiiietc possei c<;se consullum. Ipsius
(irmitate sua. Et si Salvaior nosler li;ibcl, iiiimo ergo siint teiiebrx, cujus est lux quod Manlchxus
,
quia babel potestateni suscitandi mnrluos, quomodo negat. Ipse etlam creator cnrporum noslrorum, cun-
virtuiem non liabet qiixcumqiie fucrint infirnillaics tra qiiod suscipit ciii [.4(. quij impocnitens Pcinis
curandl? Ex utroque latere blasphenialur a vobis, dicitur.
qui pcenileniibiis ncgatis cCfeciuni. Si eniin posse XII. Tu possedisti renes nteos, qui susccpiili me de
euoi docctis infirniiiatem omnein curare : sed si " uicro inniris metr. Slciii cnlin in ore duni loquimur,
Dolit, impiiim arguilis. Si velle et non pusse euiii ct in opere duin aliqua operamur, cordis nostri co-
forsilan dixcriiis, a deitaie excludliis, iit iiiiseii(0;- gitala osleiidiiniis : iia quod cogiiamiis, antequam
diam vobls ex utroqiie laicre condeiiinatl deoegc- dlceiidt) vel operando paiidatur, a renibiis glgnllur,
tis, cum negatis, famillx Dei pereunii iioii pii.-s'; sccniiduiii illiid quod in allo psnlnin diciiiiiis Deo :
succurri. Quoiiinm tu possed sti renes meos. Dicel cniin : qula

X. Hacteniis cum Novaiianis sim loculus, rever- iia libi lii me nihll occultatum cst, ui non soluni
taniur ad Apost<diiiii poeniicnlem cl llciilciii aiua- qiKT siint •ogilaia consideres ; sed el coglianda quaa
rissiine aiquc dicenteni : Qtio ibo a spiriiu ti'o, it qtio siint in renllius ccrnas. Tu, Domlne, qui suscepisti
a facie iva fuginnt? Scio quia Tu es CVinjlus I'ii:tts me ex tttero mi.tiis mea: : ila ul qiiidquld ab orlu
Dei vivi : quani sciciitiam iicn vevelavil inilii ( aro ei iimn scmisonis balluiliciil.s liir;iiill;i' vcrbis alii|iiaiido
sanguis, sed Paier luiis iiiii in coells cst. Quo [ugiain, f.orlc peccjvl, cognoscas : In hoc ctiam Cunfiicbor
qui le Dciim novi et omnipoienitm ngiiovi ? .>>i in tibi, quia lerribililer minficntus es, mirn opna tua,
ccclot ascendeio , lu illicct; ti descendero in iitfenium, <;ux ci oculis mcis vldi, et cxercentc te [.1/. exer-
,
851 S. IIIERO.NYMI OPERUM MANTISSA. 232
ccns le , Djiiiiiie Jesu Clirisle, cogiiovi : el aniina A his ideo anaihematizalis, proba me, Domlne, et scito
mca cognovit iiimit. Inlia iiic esl (|Uod credidi : nuii cor inetim, qoid de le senliam ,
quid de le credam
iii suptTficieverboriiin.sedinliisiiivisceiibus aninix: inlerroga ine, el scilo semitas meas : sil libi sollici-
qiiod iu esse libi iion cst occulium. Si quidem libi ludo de Ecclcsia tua, et de ovibiis tuis, ei de past i-
occuluiin iion cst ncc os nieuin, id ost, os ineum ribus tuis : et vide si via iniquitalis in me esl. Via ini-
quod focisii in occullo. Si ergo iiec os iucum libi quilatis iliabolus cst, qui se ad ambulandum in ea
occulium cst, qiiod occuliiim natuialiicr esse vo- incredulis et hxrcticis pr.xbiti. Et vide, inquii, in
luisti : quomodo aiiic te occultum eril in corde, populo luo, iie sit aliquis, in quo via iniquitaiis iter
quod manirestari jussisii? crroribus prxbcat : excludeiiS(|ue viam iniquiiatis,
Xlll. Ad aliiura ducimur cuin de ossibus et iub- deduc me in viam mternam : iit poi tx niurtis ct inferi
giaiilia, quK iii inreriunbiis est tcrrx Iractainus. Agi- noii prxvaleant niilii secuiidiim vcibiim iuuffi,Do-
tur cuim in hoc loco, quod cuin dics resiirrcctionis niiiie, Jesu Chrisie,' qui regnas in sxculu sxcuio-
advencril, ubicuinque fuerit os meum : et si inferio- rum. Anien.
ribus terra; fueiit subsianiia raea, iwperfectum

M0MTU.\1 IN EPISTOLAM SEQIJENTEM.
meum vid;butit ocuti tui, quia solo aspeciu oculoruin
enim resurrectio:iis qui B Hunc, perinde atque nonduin antca vulgatum, Da-
tuorum eusuigtl. In libro
clicrius in Spicilegio veleruin scriploruin tom. iii, ex
naii sunt scribuiilur quoiquol de die in diem [oriiia-
Suiigermaneiisi optiinx notce ms. Tractatum edidit : nec
buntur : et nemo est in eis, qui ibi scriptus noii sil. (uiimadvcrlerunt , jnmdiu otiin inier [alto ascriptot
non sunl aniore cl lioiiore, niî Ilieronijmo haberi, qui Dtich<rxanam coltectionem posl-
In quo libro niilii in
princi-
modum rccugiwverHnl socii Denedictini. Esl aiitein ibi
Suliawict (u«,Dl'us :mHiiseniin confortatus esi
aliquol locis, onliqiiiirii oscilantia, mutilus, cietera non
potui eorum. Si.iuidem pariicipes eos tui Kterni iuemendatus ; se.l iltitd cuin primis beiie habel, quod ex
injperii rcproiniltis. Nec haireiici audiendi suiit qui liluto,quein praifcri in ms. Sicelii cpiscopi de Vigibis
scivoruin Dei, veruin ejus nuclorem inlernoscimns.
dicunt Non debuit mundus
:
suLsisiere per eum, qui
îcelius hic nempe est Trevirensis episcopuî, quein
prrscius erat boniincs pcr peccata et scelera sua ad suniinis liiudibus prosequuiitur Sidouius .\pvllinaris,
xiernum gehennaj incendium desiinandos. Si enim eiiis eliam, ut volanl, nffinituta conjunclus, Yilce SS.
Patruin cap. 17, (jr^guiius Turonensis lib. x Hislo-
ita putetis fieii debuisse, consultum niagis reis judi-
riif Francorum, Vcnunlius Fortunalns lib. iii, car-
cabitis qiiam sonctis si enim mundus fui^sit a suo
:
ndne 'J alque alii : cl cnjus demuin in martyrologio
Iransilu revocaius, nuUus fui^sel sanciorum parii- Domaiio saiicla iid 1 Januiirii memoria. Eidcm ttiain
in Vuticiinw bthtiotheca: luudutis Holsieiiio, uc
iiliis
t-eps regni : ei duiii providekiiur malis, nc ad iiilc-
Sirmondo membranis a&cribilur : tainetsi Nicelae pro
riium devenirciii, ot ut iion perirent pro mcrilo suo
Nicetii, w( evaiiescenlibus relusiaie titleris, vel ex prie-
mali, lianc boni accipicbant scnlenlum, ne vcl teiii-
Vj concepia npiiiione, legerint ibi enidilis.iimi viri : qui
ei desigiiari celebrem illum iSicelain Dacianim episco-
poralem viiam suscipcreni, (luibuidebebaiiirsterna.
pvm, smpius a S. Pautino laudatum, arbilruti .••unl.
Nos aulem cum prophcla, gaudeamus cum saiiclis
Jain prccier sumniain codicis Sangerinancnsis auctori-
Dci, atque cum apostolo Pelro digiiis boiiuribus aiiii- la.em, ejus, quem dicibuiiuf, Nicelii germaiinm hunc
fos Doniini recordemiir : qunriiiii tainus cst iiume- felum esse , siiadeul eliam duie ejusdfin in>.ignes epi-
stola; in Conciliis 'J;iiline nd annos 563 et îiift relatce;
aienam muliiplicati esse nosc.inliir.
rus, ut supcr altera ad Justihiunum iinperntoretn , altera ad Clo-
Quid autem erit si occid;U D.iiniims pcccatores : oc- dosiindiiin Chlutarii filiant, itemque atius iractatus de
cidiit Neroiiem; ct pusi eum onines viros saiigiiina- P.s.ilmodi;K bono imcriplus, qiti euindem oinnino sly-
luni , dcclrinam, pectus referunl. Sunt porro alii,
el
rios, qui sancios Domiiii occidcruiit? 111 vcre quod seiilio dicam , in his falso ascriptis Hie-
XIV. Si vestruiii, o hajreiici, Deus essct sccutus ronyino, qui diclionem enmdem atque ingeniuin redo-
coiisilium,ne perirent Nero aut Diocletianus, vel leanl, epicopi sciticet , monasticis institutis a puero
iinbuli , ac porro sancle puputuni sibi creditiim insii-
cxleii interrectorcs sanciorum, ncc fecisset ApoUo-
luttilis. Xiniis proiiide teinere Erasmus, hunc tracln-
|()S, iiec niarlyrcs nasci, cssei p;ir judicium jusiis ct
iuin, ul sum mugis modestim, qunm illius meriti ratio-
injustis, el onines uiia pr;cvenicns sciilc;,ti.i, pcr nein hubcrel, in lioc ait se ordine rctiniiisse. S. Isido-
Scd rus Hispatensis miniine erubuit, integrum cnput 21
quam omnes videreiilur aiile puniii qiiam nati.
Ecclesiusticor. Vfficior. ex eo totidein fere verbit
vos, viri saiiguinum, dechnale a nobis, qui diciiis,
, ,. , . . ,.
"
Ti
tii,!cribcre.
quia in vanuin accepcrunt civilaies su;is : hoc c.-t,
mortalcs ct omnia cuin EPISTOLA XXXI,

sine causa sunt effecii ;
SKU TBACTATLS BE OBSERVATIONE VIGILIARUU.

iiiuiido pereunl , et par csi ipsa pcidiliu. Non est
iia, oinnes eiiim in libro scripii sunt, oinnes resui- Dignum " csl, IVatres , aiUiiinque piorsus, satis-
geiit : sed aliis dabiiur odor vila; in vitam xtcrnam, qut: convcniciij de sanctis Vigiliis niinc dicere ei
aliis odor moriis moriem pcrpeluam, ubi devc-

in proferre sermonem qiiando ipsa lucubratioexigirur
:
nient bi qiiibus dicitur Nonne qui oderunt te, D.us,

: a sollicitis. Nox ccce est caligo corpoiis, qux non
odio habui,et super inimicos tuos /afrescfftam .'HaccPe- solum homincs sed etiam cunctos somno deiinet
,
Irus loquitur, et Ecclesia in Petro pronunti.it : Pei- aiiim;intcs: ut refurmatis \Al. reparatis] viribus per
fecto oilio oderam itlos, et iiiimici facti stini mihi. Et sopjrem, possinl diuriios labores susiinere vigilan-
* Penes Dach-rium , Bona ct digna H sancla fes ipsa lucubratio geritur : cl, Nox cmca est, et necessa-
«t apla prorsH'- , ct m 'X, ciwferre sennoiutn ,
qnnndo ria caligo corporibus, eic.
:
255 EPISTOLA XXXI. t)E OBSI nVATlONn YIGILIARUM. Ki

tcs.Bonus Deus, qui iia prospexlt, ila consiiiuil, ul A "' Si \cro innrniiis es membris, qiiod facerc noii
honio exilunis ad opus suum, el ad operationem sitam potcs noli reprebcnderc : liiinio riga ct tu secunduni
usque ad vesperam, lialicrei vicariuiii tcmpiis, iii quo Propliet.im lacrymis stratum tuiiin, ei dic ; Sic me-
a duris laboribus, ei multa f;iiigaiione requiesceret. mor jui lui super straium meum (
J*sn(. lxii, 7 ). In-
» Ergo diein ad ojius, nocicm fecit .id re luiem, et jungc ciism vigilaniibus, ut le siils prccibus juvent
pro boc, sicui pro omnibus gratias debemus agere quo adjuuis a Domino siiper lccliim doloris lui ca-
ilii qui pricsiitii. Novimus aiilem multos liomiiium, nere possis,ei tu aliquando mcrearis dlcere : In ma-
ul aut majoribus suis placeant, aut sibi aliquid pe- tutinis medilubor inle, quia fuisti adjutor meus (Ibid.).
ouli;iriier prosint, nociis particulam ad aliquod opus Alloquin stultum et saiis extraneum est, ^ ut quia
scgicgare, id |iro iucro ducere, quod furati de so- ipsi currere non valemus, bene currenllbiis dcrogc-
poie suo, opcrari poiuerint. >>
A Salomone vero lau- mus. Nam etsi non possumus, debemus cnngraiulari
datur et femiiia ,
quoe pensa et laiiilicium, ad lucer- potcntlbus. Sicut enim dc consensu malitine panici-
iiam vigilanter exercet {Prov. %.xxi, 13). Addidlt patiir cum facientibus poena : sic parlicipatio gloii»
etiam quod ex hoc laus viro ejus in portls ct gloria sporanda est de consensione bonitatis. Alios enim
magna nascalur. Quod si in carnalibus instrumentis, efTecius coronat : alios volunlas pla I.Ttlficai.
id est, victui, aut vesiitui necessariis, qui vigllat B IV. Nec sane onerosum, vel difOcile videri debcl
iion reprebenditur, immQ laudalur :
"^
mirari me.fa- eliam delicalls [ Al. add. vel iiifirmis |
corporibus in
teor esse aliquos, qui sacras vigilias tam splriiuali- seplimana duarum nociium, id est, sabbati alque Do-
opere fructuOias,orationibus, liymnis leciionibusque minlcie, portionein aliquam Dei minlsterio deputare.
fecundas , aut superlluas exlstimant, aut otiosas, Ista enim qiiasi purKicalio esl dierum qiiinqiie vel
aut quod hls esi deterlus, importunas. noctium, quibus siupore carnalium [Al. carnali| in-
II. F.t quiJem si suiit homines a religionc nosira gravescimus, aul mundanis actibus ' osciiamus. Ncc
alieni, qul bia sic seniiunt, non est miruiii. Quoniodo erubescai aliquls in bono siudio sanctilatis : cuni
enim profaiiis religiosa placere possunt ? quibus si non erubescant improbi iii perpetrando opere foedi-
placerent, nosiri essent : qula sinius f
Al. sciinus J
tatls. Merilo ergo Scrlplura in Proverbiis ingerit :
iiiique Cbrisiiani. Si vero nosiri suiit quos vigiliarum Est confusio quce ducil ad peccatum {Eccli. jv, 2'J). In
salutifer acius otrendit, ul nibll de liis dcterius suspi- hoiio eiiim opere coiifuudi peccatum est ; sicut in
cer, aut pigri suiit, aut sumnlculosi, aut quod bis est malo facicndo non confundi pernlclesesl. Si sanctus
proximum, senes, vel lnfirini. Sl pigri suiii, erube- es, ama vigilias, ut Ihesaurum luuin vigilando cu-
scanl, quia illis resoiiaiit vcrbî Salumoiils ; Vade ad stodias, el Ipse in sanciiiate serveris. Si peccaior
formicant, piqer, et Winulnre vias ejus (Prov. vi,C, Ces, magis cura, ut vigilando et orando piirgeris,
seqq. ). Si somiilculosi sunt , experglscanlur, Scri- dum lunso pectore frequentius clamas : Ab occulti$
ptura, proclamanle : piger, quousque dormis? meis munda me, Domine, et ab alienis parce servo tuo
Quando aulem de somno surges? Paululum qnidem (Psatm. xviii, 13). Qui enini jam ab occullis desidc-
dormies, modicumsedebis, pusiUum autem dormitabis, rat emnndari \AI. purgari], necesse est ut eura non
pusilluni vero complecteris manibus peclus. Deinde delcctel isiis miseriis inquinari.
iiiperveniet tibi tamquam viator pauperins : inopia, V. Kes s exlgit, charissimi, ut de auctorilale vigi-
tamquam bonus et levis eursor cilo veniel. ^ Si senex liarum, et antiquilate, deque ipsa uiHliate pauca di-
es, quls le compellll ut viglles? quamquam et non camus. Magis enim quilibet labor libenlcr siiscipi-
compiilsus pro xiaie taincn vlgll.is. Ei si stare noii tur, si antcoculos propniiatur ipslus laborls utilitas. ^
potes, et tuam cogitas impossibilitaiem, non debes Anllquaestvigiliarumdevoiio,familiarebonumomnl-
juvenes et valentes ad tuum revocarc torporem, biissnnctis. Isalas deniquc prophetaclainatadDeum :
quos propter varlas tentailones juvenluti;, seipsos De noete vigilat spiritus meus ad te, Deus, quoniam
propensioribus macerare decet vlgiliis. luxprwcepla tuaiuper terram (Isa. xxvi, 9). David re-
" Duos ferme versiis ab, Ergo diem usquc pra^stitit D ibi peniius deesl. Porro ilfrum plurium numcro, Si
qui deerant , ex D.iclierlaiia edlilone .'unecimus. vero infimi suni, eic, colitcrenler. Dcniqiie, Com-
i»
Ab lils verbis, A Salomone, iisque ad subse- niendent eliam vigilantibus, ul eos suis prccibus, elc
quciitis perlodi linem, nascalur, interinedia iii Da- " Addilur pcnes Daclierium, a rcHgione, et niox dc-
Clieriana editi'vne desiiler:iniiir. bcmus non invidere, sed congratii'iri polentibus. Sicnt
*
Apud Datbeniiiii, Quanto maqis nos sacras viiji- enim qui consentit malilia;, purticeps esl poena: Malc
lins...fecundus obsLrvare et aniaredcbemus, ut a Do- auteiii paiilo post, coronat affectus pro cjjectus.
mino Deo mcrced.m rccipiumus. Equidem snnl homi- I
Pro oscitamus, iii Daclier. edil. duobus verbis
nes, qui ista repreliendunt : std a fide calholica et re- obsessi lceiamuT. Mox, confusio qua; adducit pecca-
ligioiie alieni siinl. Sed non est mirum, quomodo enim lum. Deiiide, si sancti eslis, amote vigilias, elc plu-
impiis el prvfanis, ctc. rluin numero continenler et infeiius, ut tunUenles
>' 1'luriiiiii numero In Daebeiiana cditione, Si au- pectora frequentius clamctis ad Dominum ex loto cordc
tem senes siint, qiiis eos coinpellit, ut vigilent? quam- dicenles : Ab occultis, clc.
quam compulsi tigilare dehent, pro ipsa cclute
et iion b' lii Ttmpus exigit : e\ qiia ctsuffc-
D.icberii eilii.
sua. Tuni, cl Doiniiiiim Ocuin iiistanlius orare. V 'v'- cimiis paiilo post ad\cibiuiii libeiiler, (|iioil derr:il.
lare ilaquc debent scileiilcs, ii slare noii prwvaUnl : Mux i|uod In ca adilllui, spiriiu, ubi dicilur, reijio ct
qux tuiiiuiiiiiioilo liabciitur pro liisequciile pcrlodo, prophctico, glosiâioris cst viiiuiii.
El si stare non pi.lcs, Clc, usqiie ilcctt vigiliis, qu;C
Patrol. XX.\. 8
S. HIERONYMl OPKRLM MANIISSA. 236
gio ei piophelico >iificiiiii:aliis iiii;:no iio, iia caiiil :
A Vll. Scil a vcieiibus vcniamiis ad nova : de niiiii-
Oomiiic. Dcui soluli^ i.'iiM ; in dicclaniiiri e: imcc lO- slris L(?|j;i> ad iiiinislios Lvaiigclii ; de novo ctiim
r<i.n lc yhsal. Lwxvii, J.j, lil iii allo psalini) : ,1/eiiior Tcstameiro vigili irniii graii;i consignrinr. .\iinn l'lia-
fui .VI. Hcni:'r.ii;t sii.ii] iwctc loiniiiis li.i, Difinbic, el nuclis lili:i vidua, coiiliiir.is (Talio ibns ci jejiiiiiis
i ».oi/ vi leijnii inn -i (l'sul. c.wiii, 5j). " Sid fiirsiia:i liiiniiiti [.1/, tacet L)uiiiiiio]bervieii>, iiun 'i\ s essisse
iii 'uuiiilo s .0 )iii .lus !ia'C (...II. b I : i|iiud aliquaiili d.' teinplo dir; ac iiocle iii lAangelio lc}(iiiir. P.is.lnrcs
|>H.'iii.i'<-- Mllli. i:i'c |i'.il ivciiiiil, si lanliiiii iii i-lraKi iiii saiicii:-sinii, duni snper gi'cj;i;-s ûos iiocliinas
siiu aiilniei uirjs ;uisqiie, aiil |isaliiiuiii siiliniiiriiiu- eM-r.eiit vi-ili;i;, el ai gcios i.i s]ilciidor(: vidcrc, et
rci. Q oJ .iu:dciii et ip uin b>iiiiiin ost : Dei seinper ('.lirialnni iia.uni in lcrris priiniiin ;iii.lire nicriieriint.
CL iilii.:ii.: iui:iiiiiii>ê, sa'iiiai'e e»i. Sod i|iiod sii ine- Jain vero iii.>l:ii:tiii S.ilvaioris iioiinc (oi:i ililigeiiiia
liu< L-xsurgciu cl cuiisiJ>.t:ui divino a^&islote, accipe ad vigii:inilnin auil:toi'e>: exsu^c lai : sive in parabola
fj:isdciii l'nii)lietai :.liaia vcceni, qiia: cl leiupns d bi:iii seiiiinaioris d^cendn f
Al. d.iceiiilo ] : Cuiii ilor-
locuin ut li:il.iiuin depiccanlis osieiidil ; /11 iioctibus, mirenl liumiiies, veidt mcilus liiiiiio, et siipeisciuinaiiil
III ,11 1, esiolliie manus teslras in sancta, et benec.icite rzanitt in triticum, el abiit (Mall. xiii, 21). Qiiod si
lJ,jininuin ( Psaliii. c.\X!ilil, 2). El iie vcsperlinas iciii dorinissciil, ncc ni:ilus f..rlasse zizai.ia sciniii:.re
t.iiiiiin lioras iictiis e!i,iitinits appcllaias, oceurnt B |iOtuissel : sive cuni dicii : Siii« lumbi veslri pra:ci:i-
el dicit : Media iioclc surgcbain, ul conliicycr libi su- f(i, et luceriia; ardentes in manibus «icsois ; et vos si-
}.a judicia jusiitia: luic (Pialm. c.vviii, G2). liabe^ el milei cstote lioiiiinbus e.tspectanlibus Dvminnin siiuin,
:en)j.us exprcs-iiiii cxsurgcndi, cl suUicitudiiicni, quundu revcrlalnr anuptiis. Beati servi illi, quos, etim
qii.inoiio Deo coiiliicaris, dstensain. temrit Dumiiii.s, iuceneril vigilaiiles. Et si ves;'ertina,
VI. .Viliiiic coiisi iei'..iiii iiiilii ii.tijiiiionem sanclo- iiiijuil, /ioi'rt t)c/u'n(, si media nocte, si fjaiii c.inlu, et
luin, m:.jus ali.jiiid et laliuriosius dcciirril, ct ultra invciierii [Al. iiivenialj eos vigilnntrs, heuii suitt. Illud
liuinana: natura: coiidiiioneiii snggeriiur, cuiu cuiii- aulem sciioie, qu.a si scirel paitriainilias, qiia hora fir
dc.n :iisdio rropliclain psaliciilcin : Si ascenikro venirel, viijilarel ulique, et non siiierel perfudi domiim
iii tiralum lccii mci, d dedero somnuiu ccuiis mcis snam. Itaque el vos eitole pnrati : quia qua hora i/on
et palpclirig iiieis dormitaiicnem, et retju.em teinpo- puiutis, filius lioiiiinis veuturus esl(Luc. xil, 53 seqq.).
ribus mjis : donec iineniam locum Doinino , laber- Ncc siiliiin verbis dccuit vigilias ; scd ctinin docii^
nacuUim Dco Jucob (Psulin. c.wxi, 5 se(/:/.). yiiis excin|ilo. NaiiKine lestalur in Evan^clio : Quia erct
ei.im ^ laiituni noii ^liipeal Oci ainorein et aninii dc- Jesuspenwciaiis inorat:oiie\t\\. adil.fieiKLwc. vi,l;2).
votionein, ul Suiniiuiii sibi, sine (pio liiin).'ina iiiiiiue l'einoctab:il Doniiuus, nun sil<i, scd iit seiiciit scrvi
corpora dcficiuni, [.euiiiis iiilerdixerit : doucc locuni C iimpcs et iufiriiii quid agere debercni ; (]iiaiido Do-
ad [ Al. ac ] teiiipluiii Don:iiio fahiicanduin rex ct innus dives iii omiiibus, ncc wWui ii!d<geii.°, iiuam
propbcta icpeiiei'.' Qu.c rc.> iios dcbei liiiniier \Al. fortissinic ]ier nocteni iii oriilioiie durarel. Sic et iu-
fortiler ] adiiKincre : ut bi ii.si loeus Dumini tsse ciejiat Petiuiii teinpore passionis, dicciis : iion po-
volumiis, ct labciiiaciiluni ejiis ac teiiipliini cupiu.iis luisU uiia hora tigilure mentm (Maic. xiv, 57)? El ad
haberi pcrpetuniii : siciil Paulus asserit, dicci.s: Vos (imnesjam dicil : Yigilaleei orale, ne inir.tis in ten-
estis ieinp!:im Dei vivi (

II Cor. vi, 16) : in quaiituin tulioiiein. ll:cc vcrLa, '^ lijec ei ejiisinodi cxipipla,
pos>UiiiU3 excmilo s: iicKuuin, vigilias diligamus : ori) vos, qiicin nnn de profuiido eiian; .>.iinino et
iie de iiobis dicatur, ul pallilui' \AI. tacet iu p-alli- iiiorti siiiiiinnio valeant susciiare?
tur] : Djrmicrunt som:ium suum : et nihit inveneruiit VIII. Ilis intrucii seriniiiiibiis, liis cohlirmaii do-
in manibus suis (Psuiin. lxxv, 6). Quiii putiu^ gr:i- ciinieiiiis licati aposloli, ct ij.j-i vigilaniiii, ci vigillas
tulal) :iiJub j.l/. add. visliiiinl :iiiusi|iiisque jani diiiii|iciat'uiii. Pciriis iioctu |.4/. tncei nodu] abangelo
cal : Jii dii iribulalioiiis mea; D.iim cxquiMi mai.ibits in canerS sii.-cilatiir, ei ipso rcscianle porlain fcr-
meis iiocie-coram co, ct nun^sum deceplus. Quiii bo- reani, iii domiiiii Marix peivenii, ubi eraiit miiiti
num esl confiieri Dcmiiio, ct psidlere noniini luo, Al- cungrcgiiii : non siericmes [.4/. dormientcs] u'ii(|ue.
tisiime. Ad annuiiliiinduin mane misericordinm luaiu, D'.'cd iinnilcs. Idcin iii su;i iipi^lola ]ioiiil, ac dic.t :
el rerilcum luam per itocUiu (Piiihn. lxxm, ."j

seq:j.). Subrii c:-io:e, ar. viyUaie., quia a,lvcrsarius tesler d:d-
\\.\c it l.iiju.^modi laiiia ac tal.a idcusaiicti [Al. add. bolus laniquuin li:n rugitns circiimil, (uancns quein dc-
illi] tctiiicrunl cl scripia leliqucruni, nl nos eoiuin voret [Al. lran:ivorcl.] PaiiUis el Silas iii ciisloilia pii
po..i!eri paribus excilareinur exeniplis ad celebran- blica ciic.i niediuiii noctis oranles, liyinnuin audicii-
dam ciiaiii nociibus no.-tra' saluiis cxcubias. libus vinciis dixisse iiieinonnilur : Ubi rcpi iiie tci riu
" QuiC liinc siili-i (iuniiiur pcr solidos sex versus scitile, (jiiia, ctc. rclici iiti:! . Pmro I gilur, i\'ccvcr-
iHqiie :id ,:is:siere, \u Haclieriniia tdilione deside- bis !icl:'it;mudu tlocvii viijiiuic, cliam cxcinplo con-
.:ci/
r.i. !\ii'. firiiatl. I.'ciiii;ui', Perinntubai non sibi, sed ut scire-

i»
l'jid('iii cilil. Quis not tlupcttt tnnU.m in D i m:is, quid oiii/ic^ /«i./e dcUi.ntui,. i.t ipiC iitcre;/nl Pc-
i.iiiore iiniii.i i'.it'iitioiieii:^ irviu, clc, dtcui liitib, liua' iiiicrleiuiiiur, ',.er libraiii
i'
ll.idci:i, iioii disccsiit di' lemplo. In evc.nijeliv le- o&ci!ai.ii:ini.
(lilur :...ud iUiilijre::, e:c. Iiidc e; \eibi;iii viacfc siil- •i.Mii.iiS iiciuii: 1 eiic r.ai.licr. edi'. Ihv.- veibu ejua-
jeciiiiii , q:: id decr.il. Paulo posl, Qui si vir\tUu>i:iit, tnodi c:ii::plo : iiiin | iaiic. niciidise, dc prolnudo
|iro. Q.tiid si iio/i dormisienl. Tnw iliio >crlia, ei::.le eiinm mortis s.mili n.odu vi^lei.ui iUiciture..
hoifif.ibus, ;ic deiiide iiiifgra pciiodia, lHud (/:;.. m

,
237 EPISTOL\ XXSl. DE OBSERVATIONt: MGILIARUM. 258

iiiiiln [.1/. c(/,/. facUi; coiiciisslb larccii ruuii:)iiii:r.- A l'^'- Imii vlitiu) ile^cr.lieiis, su.iii;i.tin lieaiiHKliii i:i
lis, i^l j.ini.M; ^ .'piiiiie .ipeitx, ci iimi/ui:ii \ii:ti.la \Al. !'e:i(luii.'inls] i-jiis in Iigc vcrsiciilo coll.;c:nil: . i
snnl !îi!iiia. Iilriii ritnliis a|ji'Si< liis :i Tr' a.lc proiii le^'. U.iiiiiiiiiuediieiurdieacnocie. lioiin t'sti|nideiii
feclMriis, .scii;io:i' 111 lUrciiai uscjiie ;i(J iiiidiaiii iio- t:iurn.i uiediialio <, >id Lllicacirr c^l iKittnriia : qiaa
cieiii, .tcceiisi!) Innu-riiib i,uaiii pluiiUiis iii coeiKiciilu. ]!ei' liiciii iiecessiiales Viirix* oLsf.epuni, ncciipaiin-
l'x qui) Euiyi liiis adol'.;Sceiis sc •oniiMi oppiessiis, iits disiiali.Mil nieiieni, scnsniii duplex cnia dispcr-
ilis|iuianie P.iulo [nolixins, a fLiicsira deilin iii>, ce- ^t. ô.v (|iiiei;!, iiiix sccrciii (ippoituii se pr;i'i irt
cidil drt leili" leclo, ct suMaus e.-l iin rliins, (|uo (raiiiibn-, . piivsiiii:iiii vig.UiiililjiiS : diiiii (an ali. us
staliiii reJdiio vilaB, u-iiiie ail iiicoin se.iuiicin.,iiis. oc( iip;uionihu~ cipediiuiii, coilcciuiii seiisiiin, iinei:-
DuM giibcinanle, piorecliis esl. Ciuiii) plene >ili in tuiii lioniineiii divinis conspictibus sisiii. Inde di:iLu-
quain<jue cnpiuse siiper osciceiidis vigliis adhoil;- liis diviiijniin seniper n:niin cnliidus itlnuijior, sii iit
lus, Tliessaluuiceiiîbiis seribeii^ ait : Ilaque non dur- jejuiiii ci M:g!iii aii m, v;in.i bapli.sinala et i.i iiiia
niiamus sicut et caleri, sed vnjilemus cl tobrii siinus. siiis (uluii.bi.s dedit : ila et litic sai.ctuiii .eiMibtiis
Nuin qui dorniiunt, nucle donniuul : el qui inebrlr^n- ffficiiini . iiiiciuiiia sacra et vigilias siiis coniiiiess:i-
li.r, ttocle cbrii suiit. .Yos aiifeiN qui Dei iitiiiiis, sib. i' liuiiibus aildidil
6iiiii(s(I Jltes. V, 6 seqq.). Et niire o:.c!iidi: : Sii<!, inqiiit. Q X. Undc j:iiii iinsiri fidelfS, si de suoruiii instilnliino
vifilemus, siie dormianii:;, siinul cum illo viiamus. Ad iion e.vi ila:iti:r ab lialieii.ia» vig:li:is sacr.'S, i;i d-
Corinlbius ;iulem ; Yigilate, state in fide. conforta- vers.i varieiaiis i<sii:'pa;iuiic cernciiics, alicn;is a bei
niini, tiriliter ngite (I Cor. xvi, 15). Sic ct ad E|.berel'U3 n lu cssc fale;iiiiiu' : (|U;is ncn ;riii;il 'iclur ini-
siiis scribit : Oranies iu oiiini tempore in spiritu qiius ad di'ce;)lioin;iir, liisi Deo pL.citas esse co-n,i-
(Job. VI, 18). Et ipse vigila:>lis qv que evnnipluiii sccnt :idceL'ijr;iiiiii.iii beiicdiciiO:ie;ii.laîic:i, cli.iris-
pîiciis iii c.italogo viriutuiii snaruiii, iiuctum de vi- siiiii fi.ilics, qui vigilat uciilis, ugiict ut o^td^ : :|ui
giliis inuliis apud Coriulbius glmiatur. orat spiriiu, oicl et nieiiie : qui.i ' valdc inutjie c>t
IX. iluic suriicianldu aiitiquilate et aucloritale vi- ucul.s vigi:ure , aiiiino doriniciili'. Cuin icoiluiiio
g'li.irum : suporcaruisccuiiduin proinissuin ordinein e.v pcisona Ecclesia; SciiMtura te^teiur: ligo, i!;(|i:ii,
[At. tiic. ordiiieiii] de eariim ulililate aliqnid confera- donnio, et cof vieum viyikt (Cuul. y, 2). Ciiiiiiidiiiii
liiiis [Al. aliqiia piofcranius] : q-aaiiiquaiii sciiliii cst cliani ne niniic:at;; cii i vel polus vigilaiuri po-
ii'agis possil per exercitiuiu ipsa utiliias, (|iiam luctus cncreiur : iiccriidiiates cr.ciantes ei trapiilain
qiicntis seriiione n.irrari :
•• Gustaiiduin eiiini vide- iinn Sfliiiii ij^si nobis insiiavcs siiriis, scd el :;r:i;i.u
lur, quia sitaiis est Doinihus (Psulm. xciv, o) : siciit spiritiis iiuligui judice;:tur : yii;d;;!:i naimiue \\r iii-
scriptiiin esl. Qni ergo gi;siavit, iiiielligit ei sciiiit C lcr pasicres cxiiiiiuj : Siciit fi.nii.s, iii.iiiit, lii'::ii
qHantiiiii pondus pecioris vigilaiido deponitur, qui.n- apcs, sic indigcsia cructaiio avcriit cl abjicit Spir,-
tiis mentis stupor exciitiliir, qtiaiita lux aiiim.im viiiis sam ti cliarisin:ii;i.
giluiitis eioraiitis iliusirat : (|u% gr:ilij,i|ux visiia- XI. Ergo tiniqiiaui diviiio funciiiii niinisieii», ante
liu nieiiihra univer.>a ixtilicat. Vigilaiido tiinoroiu- niis pi-r n:.siineiiii;im pararc debeiiius, ut ingr.iTati
iiis exclndiiur, fiducia nascitur, caro inaceratur, vi-
txpedilius vigilare possimns. C()git;tiio quxiiie mala
tia labescunt, ibariias roburatur, receJit stultitia,
pellalur, ne niale vigilaniis oratio fiat, sicut lcgilur,
accedit pnidei.tia : mens acuitur, error oblundiiur,
in pe.-catum. Siinl eniin et ex nialigno vigilia: si-
criiniiiiini capiit diaboliis gladio spirilus vulneialur. :
Uiiid li.ic utiiil.iie inagis necesâriuin ? qiiid islis fu-

cul in Provcrliiis lcgilur : Quare ablatut tst scninus
cris [Al. add. saiiclis] coiniiiodius? qnid <•'* <""''« eorum. lYon enimdormiunt, iuquit, ni$i wale
bac dele-
cialinne suaviiis? quid b;;c felicilaic be;ilius? lcsie fecerint (Prov. iv, 16). Alisint , fraire- , absint .-ili
ctiainPrtiplieia : qui in pr:iicipiu|ps;il:i;nruin suorum, lioc convenui lales vigili;c. Sit potius vigilantiiiin
« Taret nnchcr. exemplar sponle, plus vcro nmx noxquieta esl, it opporlwia oraiilibus, nplistimn, elc,
babel, SKiil suiiiio so/iiifl. C:elera quc Cdnscqiiuntnr el collcco a, um loUim hoimnem divinis contpcctitus
per rer/ne viiînli versns a '.'iljis, Idcm Puiilus apo- Eninlrario
sitlil. i|n;r feqniintiir perdiiiiili Ciin ferii c
stolus n Ti oa(/e, etc, ad fi..e:ii usijne liujns nunieii D versns :i veibis . hdc dinbcli.s dirinar-.ini, cl(.,ii>-
idein D;iclii-naii. cxemplar nniiltii, .si>c pro ingi-iiti (inc atl iiiiincn biijns fineni , et siilisei|iioiiiis loriiin
liac laciiiia, li.ec iinitl" liabei , Iin ieutiis nposôiut illiiiii, ui;i ditilur, ni..i Dco plmitat esse cognacrrts,
Piiuhu s.up^r exerceiidis vigitiis culliorlalur Tliissalo- iii ea<lein cdit. desid''ranliir. Il:i vern lOiiceptiH esi
n'.censes dicen.^ :Yig'l'.lc, c! slaic in fiJc.c nfortaiiihii, sensiis. Ituque !'en plncilns cogno^cile e-'.ie vigiliam
et virililer iitjile. : i-.n.v iia viilciitiir n!i Aiiiii]iiari > cx <nt cclehrir:dam benidiciioiiein. lai.lum , cliarissimi
seqiienti co:iie.\lii dfforni.^îa.tiiindcxcippbir tiliiiciilus qui viglas, cic.
babcrel iiiiiii.iiin. o!>n i.vio ejiisnio li crioribns lix u, " U;ii.bei'ius, quin nec satis ulitr ett ocnlis vigilarc,
ulii .ip'1-ltili Paiili nomeii ;ic lestiiii(:iii'jiii iidiirit. el nniino (/orni./are : iiiiii, Curandum esl clium tmle
'> Eilii. Datlier- verba, siVi(( scri-
Ousiniuin : tiiin oniHi.i, neiiiiiuV/.id' rffti r('/io.'iisno»(ron'jii rii/i/,;.'!),-;)»!
plwn est, jTiCtenniDit: legilqiie p irro, quaiilum pu- pcctora onerenlur. P.iulu pi>st, diiil nainq-e vir qiii-
doris, <tv.) qu.iiilitin vondus pecioris. P.iiil.i posl , (;i'(P di:in, cic, Si bftiuunle iiumeri). Ego liiinqucm ilip-
»ui;L'(a i'..ii(;((.o ijio'i:ifcra iiiiitijr.ia rigit.iiitis liHifhiit. uuiii ct:l--brn::iri iiigsteriim, el mox, iir inurjruli , «(
Omiiiim aulciii:e.tiii:,.c.isi.(iis rcboriilcr.pritrliuritiis. f i;)i i/i ; clc. Dcni.nic, sunl e.iiiii ri: er i-urigii:t inod-
; piidoM p,M. boiiu uruiiu, scil nvit.o
.\iii|i;ius
III tlit, u- aigiiiici i tiu Provcrbiis l g'Uur, qnio, eic cd
grulim et Lj',lcac'ioT estnociu.na incdita'io :iiuin, i\c , absi.it ei lonijC ubiial ab licc C(j;.i'tu(u ti.lcs vigitiu!,
lam, niubip cx, pri^duplcx Kt, Sox autem oicrcia csi, sed pviiui, elc.
:
:
239 S. llIEnONYMl OPERUM MANTISSA. m

poclus clausum dinbolo, apevliim Clil-islo : " ul quem A spinosus nisi anlc cullorls laborefueril cxslirpaius,
labiis sonamus, corde leiieainiis. Tunc cnint atccp- non nulrit iii se jacta scniina , sed sulTucat : ita el
iabilcs nuslrxvigillx', liinc periiociatio salutariserit, animiis sa-culai ium solliciliidiiimii plcnus illecebris,
si compeienii diligcntia, et devoiione sincera mini- verbiim nun poiest siistinere divinuin : iiisi prius
sicrium nostrum divinis obtutibus olTcratur. Ilxc ipsas miiiidi sollicitudines ciiIp.Trumqiie omniiim ma-
de vigiliariiiin :iucloriialc cl anliquilate, necnomiti- lerias, evanijclica in se falce succiderit. Mndoqui-
lilate dicta sufnciant. Gratiu Domini nostri Jesu busdam minus forsit.in vidcor, Deodissimulante, pec-
Cbrisii cum omnibns vobis. Amen. care : sed aderit illu dies , qua facta nosira quasi
in qiiadam labula depicla monstranda sunt.
MONITLM IN EPISTOLAM SEQUENTEM.
hac epislola,f,uod III. quantis in dic illa expcdisset, si in bac vita
Kihil, ut vere ait Erasiuus, est iii
ad Paiiimachium aul Oceanum pertinere videatur. Ob- et incmbrornm sensii et viscerum vigore caruissent.
jurgat eos, quoruin pielatem scmper alias prcedicare Et quaiiti illic elingues el muti, feliciorcs loquaci-
totet : posiremo quo signo deprehcndas ad duos scri-
bus tunc eruni. El quanii pastorcs philosopbis quan-
ptam potius qnam ad uniim ? ;
ti rusiici oratoribus : quaiiii bcbctes argiitiis prxfe-

EPISTOLA XXXII.
rendi Ciceronis? Job sancius in tcntatione ad suam
AD PAHMAClllUM ET OCE\MUM EXIIORTATORU. B gloriam devotus : sic in dolore suo clamabat : Quid
I. Qui iEtliiui.fim inviiai ad baliieas, etsi nigro- prodest in lormenlo lux? Ul quid mihi juncta sunt
dinem non auferaiilli,cerle vel peciiniam accipiisi- genua ? tU quid ubera suxi 1 Cur non in ventrc mortuus
bi, el licet in illiiis candore nun gaudeat, certe vel sum : et mox ut de utero exivi , non proiinus obii
suo in lucro Ixiulur. Iia sine dubio iiiubedientem (Job. iii)? Si lioc Dei amicus dicebal in luce : quid
qui divinis scrmonibus monct, quamvis rofragaiilis ab inimiciscjus diceiur in tenebris?Si ille ingemi-
peccata non tollai , mercedem lainen de ministerio .scil quem febris urebai ; quid faciet quem gebenna
verx charitatis sibi acquirit.Sed ideo lioc dico, quia consumei? Si illesibi dolct genua fuisse conjuncla,
\os sperno ? Ideo luquor, quia vos lorie nun diligo? cujiis pedes semper in Dei amore cucurrerunt : quid
Respondeo Aposloli voce •
Testit est Deus {Phil. i, diciurusest, cujus nuniquam inveriiate stetcrunt T
8), quod non contemno, sed dolei),

facio, el fariam, Displiccl illi quod nutus ex utero vixerat, qui bcne
infidelitatis in mcis argumenia apparere, non fidei, vixil, quia eum vermis morilurus edeb.Tt: quid niale
qiiia Judaica in vobis testiinonia, non Cbrisiiana co- viveiiies facicnl, quns ignis veternus, et verinis nura-
gnosco. Quoniam videnies, non vidclis : el audien- quam moriturus exspectal ? Diirus eit hic sermo
tes, non vuliis audire. Ilcra forlemJiclurus sum. Ex quis potest audire eum ( Joan. vi, 61 ). H«c dixerunt
uiroque conturbor. Timeo auditores offendeie, sed C iiji discipuli, qui Christi vestigia in Evaiigelio rcli-
plus timeo contemptores praecepiorum : qui verbum qucruiii : et de diviiio verbo scandalum passi, sx-
Dei audire dissimulant, pejores idolis babentur. Illa culiim ir.ulueruni am.nre qiiain Deum : quorum ven-
quidem aures babent, scd non voluntatcm non au- : lcr Deus, cuiiiim nolunt audire jejunii. Luxurioso
diunt, non palpant manibus, nec capiuni. vcibum castilatis oflensio est : sicut Propheia dicit
II. Unde iii malorum liominum cumparatiune me- Aboininatio est viro iniquo dirccia via. Jara antiquitus
liora suiit, quia nec concupisciini oculis, nuc per dicium est ab Isaia : quod Christus infidelibns lapis
contraiia et Deo iniinica discurruiit. Et naturaliler ofTinsioiiis cxstiterit. Adulari non possum, neetfra-
*urda, recie mcliora inobedieniibus judicanlur. Di- trcm decipinm, et mo sermo percuti.it Salomonis,
cai Prophela, si mentior. Loquuiur David qui liu- qui ait : Verba adulatorum moltia sunt : hmc aulem
jusmodi homines comparandus esse serpeniibus non feriuni interiora venlris { Prov. xviii, 8 ). Non esl 0-
ncgavil : Sicul aspidis , ait, snrdw obturantis aures delis medicus qui anic dij;estam pulredinem super-
tuas, ne vocem audiat incantantis (Psalm. lvii, 5). El ducit viiliieri cicalricem. Non possumus seiiiper lac
videanl si non rccie ser|ientibiis comparantur, qui dare : quia nccvos semper parvuli esse debeiis.
quod audiunt naiur;e beiieficio, dissiiuulant callidi- IV. Dicite mihi, quotanni sunt cx q;io regenerati
tatis astulia. An Chrisiiani dici possunt, qui etiam D sumus in Cbiislo? Considerct unusquisqtic quantiiin
nomen primx liumanitatis uiiiittuni? Ecce Jere- ex eo tempore iii illa ccelesii actate profecerii. Nescio
mias dicit : Jncircumcisa' awcs eorwn, qui hoc non qualiter placeant parentibus illi infantes quibus sunt
fossunt audire(Jer. vi, 12). Non qiiia noii possuiit, anni quinqiie vel decein, si in ea qua iiati sunt modi-
scd impossibilitatem voluiilas iialura; iniinica super- ciiate perduraiii. Quid de nobis dicendum est, quos
duxit : dum lunge vitinsilaiis usu, genuiiii mures per tcinporii ratio, non inndicos, scd abortivos invenit ?
adversam consiietudiiicm corrupti, inalis 0|N:ribiis Ibiini de virlute in virlulem, de bonis scriplum est
cecideruni. Eiiam vasa limo plenu, iiquoreni |>uri Cbrisiianis. Videamus si Clirisiiaiii sumus : quid in
elementi reciperc et coniiiicre non possunt. Ager nobis ( ex quo regcnerati sumus in Christo ) virlulis
Penes eumdem, u( qva; labiis tonamus:E.l, acce-

" nuiic quanlulumcumqiie dixissem, nisi ralio prolixior
apud Deum nostra-vifiHicBîn lliie, necnun elium
plnbitcs volumen aliud poslularel quod Doniino largiente, se-
de earum saiicia niititate dicta sufficiaut. Quibiis h;rc qucnti exliibebiiui lcdione. lie autem ipsa in ea edi-
Eubiicctuniur contiiiuo : De hy iiiiorum aittem psalmo- lione aluT subsequilur Tractatus ejusdem ?iicetii
Tumque devotione,qHam gratasinl ci acceplabilia Ueo, cpi^copi dc Psnlmodia' bono.
1
241 EPISTOLA XXXllI. AD QUEMDAM QUl IN S/ECULO POiNlTEBAT. 2«

accesserii, qiiid humililaiis in prosperis, quid paiien- A facii oralip, el labori meo finem ponit niembranje
tise in adversis, quid iii iribulaiione gaudii, quid fe- conclusio. Unum dico quod ciipio, quia Clirisliani
damnis, quid indulgeniiae in offensis, quid cceium debcnt amare, non lerram : el vcrlio Dei
licitatis in
castiiaiis in occasioiie luxuriae. Alii de virtule quo- plu3 obedirequam diabolo et judicium xiernum :
tidie transeunt ad vlrlutem : nos de inGriniiatc

ad magis timere quam hominum.
infirmiiaiera. Alii meliores per raomenia fiunt nos
:
MOMTUM IN EPISTOLAM SEQUENTEM.
eumdem judi-
deteriores ssepe efficimur, quasi non
Yere, ait Erasmus, tota specie refert parentem ffim-
cem exspeclemus. Siulii sunius, si unum prnbavi-
dem hcBC epistota, quem superior , auam iii pleris'ive
muE credentium Salvaiorem et non unum judicem :
codicibus absque tiluto repiri : nutlo indicio, tiii iid
fore credamus. Unam fidem, unum baptisma, unam quem scripta fuerit, nec a quo.
Ecclesiaro, unum Deum dicit Apnstolus.
EPISTOLA XXXUI.
V. Qui ergo hodie malus, ^raslina pejor : bodie
AD QCEUDAM QOI S£CCL0 POENltEBAT.
avarus, crasiina avarior. Ante annum mex cupidi-
IN
tali una villa sufTecerat : jam lioc ajino quinta forie I. Ad te surgo bominem, quem scio esse fiJelcm.
non Prius exiendebatur aiiimus ui decem

sufflcit. Ad te increpaiio mea festinai, quem sentio esse su-
solidos possiderem jam nunc cenium parvi esse

: B perbum. Pnenitere te asscris, qui toius in sa?cul'>
coeperuni. Et cum veri Christi.ini, veri Clii Dei qui conversaris. Pcetiiiere te asseris, qui ea quae vome-
vaduni de viriute in viriuiem, si perdiderint aliquid, ras, iteriim sumis. Poenitere te asseris, qui diim
de virtutis occasione laetanlur ego uisi aliena ac- :
opcra diabolis«queris,Pominum praeiermiltis. Scire
cepero, securus prandere non possum. Quid agis, a te desidero quid pceniteas. Nescio quid sit tua pce-
caeca cupidiUs?Quidcrudelis in parvulo ? Quid sxva niteniia. Poeniiere te asseris qui dum juslitia Dei
jn alieno filio? Ordinem nalur» an religionis ever- praicinctus e?, superiiidnxisli superbiam. Pocniicrc
tis? Jam fecisli in pedibus, quod in capiie esse de- te asseris, qui dum alienam carnem scqueris, sic fa-
buerat. Aurum insensibilepariter omnibus domina- tigaris, nt canis reversus ad vomilum suum : sicut
tur. Et quid esl illud rogn, vel quale est, quod nos canis famidus, aut sus a calore defecta in limum
avertii a Deo? Quis splcndor ct quanlus est, per quem lerrse posirata. Qux sii tua paeiiiieniia, non invenio.
mibi splendor veri solis amitiitiir! Aurum et argen- Ambulavi in locum pcenitentix- et non inveni pce-
tura luium exquisiium ex arena et minera, et ut niientiam tuam. Tu qiii sxculum deseriieras, iicrum
Propheia ail, lignum o/fensionis est aurum : qiiia ibidem inveniris. Qui carnis supcrbiam dcposuoras,
judicio mentis cverso, per auruni libidini mancipa' submitiis humerum, ui iierum pories. Qui avariiia:
lur : qui eodein asiu acquirii solidum, qiio aniniam C (jederas dorsum, denuo illi obviam reveneris. Qui
penlit : lucralur imperatoris imaginem, et amiiiit vaniiati rcmedium [forie repudium] dedcras, iicruni
im-iginem Ciirisii. Vis iiosse quam perniciosus sit reverieris in graiiam ejus. Qui pompam soeciili fu-
amor babendi, el amor requirendse pecuniae? Per gaveras, iierum in manus illius ii:cidisii. Ambulas
hunc Judas tradidit Salvatorem. Et cerie quando auteai superbus et elaius cervice, nescis, scdpium
auditiir, ant quando legitur, lanlum scelus abborre- esse : Quid nobis profuit superbia, et qnid honesla»
mus omues. Et quautum in nobis esi, impium di>ci- cam jactntione nobit contulit? Iieriim diclum fuissc :
pulum condeninamus et per ignorantiam nostram: Transierunt omnia itta laniquam umbrw (Sap. v, 8, 9)?
noslro nos mucronc confodimas. II. Fidelem te meminisii qui per aquam bapiismi
VI. Quanti inier iios Judae Judam dainnant'.' fueras renovatus : sicut scriplum esi : Laianiini,
Quanii in semetipsis cnm per cupiditaiem suas ani- mundi estote : auferte nequitias ab aniniis vestris
mas xlernis cnicialibus tradunt : ei traditores fiimt (Isa. I, 16). Illos ad lavandum horlalur : tn auiein
pariier ei occisi? An pmamus, fraires, quod jocando cuni cises mundus, sordidiis facius cs. Non poics
praedicent propbetaB, ridendo loquanlur aposloli, jam deniio lavari : sicul dicii Pelrus ad Dominum :
inutililer Cbri^lus juHciuin conmiiiietur? Sed

joci Domiiie, non solum pedes, scd et manus laia, el caput
iioii suiit, iibi supplicia intercedunt si jocando passi :

D gi ,„e loium. Qui semcl totus est, denuo non indiija
suiit, crcdaiitur jucando loculi. Isaias serra scc:ilui-. lavari (Juan. mii, 9, 10). Si vis aulein ul iicnim
Daniel leonibus dcpulaiur. Paulus iiuiicaiurgladio. eii; inleri!., rfi/ eleemosynam, el ccceomniatuamundit
Peirusin cruce, Dominiexemplo, suspendiiur. Et lioc sunt. ^juia eleciiiosyiia esl, (\vl:: lurgai iiniiiem «i! r-
lotum ui nos a peccaiis sua doclrina revocareni. Sed dcni. Iluniil>a lu in oiniiihus, ci coraiii Dco inveiiii s
liineo ne inobedicniibus in contrarium diviiia benc- graii:iin. Subilitus es!o, ctôbsecra eum, ne (cmuleris
ficia depuienlur, et proficiat ad p«enam in judicio, ut nequiter facias. Naiii </iii malignanlur, eitermina-
quod bic datum fuerai ad salulem. Timea ne fides buatur. Ora Dominum quutidie cum laciyini^, si
iiostra magis jocalis sit qiiam lides ct vcrba illoruin. forte pcccaia lua solvauiiir. Quoniam supcrbis Deus
Timeo ne nos jocando noii salvemur : et quomndo retistil, humitibus aulem dal ijralidin ( Jac. iv, (i ).
pcr risuni iniroimus in ( At. per 1

Ecclesiam, sic ri- Memenio filiiim in longinquo pcsiuin), luxuriose vi-
do nobis sicui scripium est Qiii habilat vcndo subStantiam in iiieiclricibiis di.<pcn<asse
dcat ille : :
;
in cMt irridebit eoi (Psnlm. ii, i). Mulia sunl qui posiea huffiilis faciua, icvcraiisesi in seiiiciipMiiii 1
domo pnlrit m«i abniidni

dicanlur, scd faslidio vesiro, quod aspcra ei incuUa ait i Qmu(i(i irci f.iifliii i«
!
843 S. HIERONYMI OPEHUM MANTISSA. 241

pcnibiis: fl cgo li:c fnme pcrcn? !ûro(im ilaquc, el \ Dominr, ia'/i((? da^piciai mc, Dciis soliilcris mcvs
vtiUaii (id pa^rcii mciim, el Uicam illi : Piilcr ,
pcccir,! (Piiilm. xvvi, 9), A'fl projir.ias me alnc.elua, el s/ii-
in coehiii ei corniii te, jiim non shiii digiius vocnri ritiim siincntm tuiim ne aufcrar, a i:.e(Psiilm. i., 13).
fiHits iiius : fac me siciil uninn de nicrcennriis luis Sitna animiim mcnm, quii pecciivi tibi. Lilcra me dc
{ Luc. w, 17, ««/(/.). Paier .Tinem ciin vidlssel liii- ore leonis, el avcrle ondnn ners nc vidcnnl lanilalem.
iiiiiituteni lilli, oi iiiniis iiio|îl:i (lero^s.iiii. inlscrlcur- Ilhnnina fnciem tuam sui^cr fcrvitm iukui : ct salvum
dia coiniiioiis csl : ^ro lilln liinnili occldii viitiluni mc fdc in lua miiericordin. Adlia:si lcstiiiioniis ttiis,
siigiiiatUM). Meineiilo crgo, lili, qiioiiiniii Clirisius Dominc : !:i.li me confniidire. Ne tradideris we in
'|iro le i;i(ii'lii'is est, qiii nnle rucrnt viliiliis s.ipiiiaiiH. mmuis Iribiilanlinm me. Cnstodi me, Doininc, ul pu-
Filiiis iiincin illliis ninjor contrislaius esi. Qn;irft pillamoculi, sub umbra alanim liinriim proleije me.
occisiis c-i Clirisius, qui erat viiiiliis s^njiiiains? Peccalnm weum cognitum tibi fcci, ct injuslitins meiis
I'.iler auiciii iHius corripicb.it llhiin, dic»ns : Fili, non abscondi. Confilcbor tibi, Domiiie Deus, in loto
lii semp?T nicam es, et omnin mea tna swit . Gandcre cordemeo.Domine, exnudi oralionem meam, et clamor
tc oporlet, qiiia liic filius iveus mortuns fucral, el tc- mens ad tc rcinf. Non avfrtas faciem tiinm a me, in
i'i.tii :perierat, et iiivenlus esl. (|iiain liealmii pnpii- (luarumqiic die iribtilor, inclina nd i;ic aitrem ttiain.
Iiiin, pro quo Cliristiis moriuu.^ esi : qiiale g.iudliuii B ''i quaciimriuc die iiivocavero ic, vcliciter exiiudi nie.
palor porint, quaiido quoiJ niorliiiiiii fiieiat, revi- Fac mecum sigmim, Pomine, in boiinm : ut videant
viscii : ei q:iod pcrierat, inveiiiiiin esi qiii oderunl me, cl confttndnnlur . Ilemiilc niihi , Dl-
III. Etce sanusjam factus es : noli peccnre, ne libi miiie, ul refrigerer, priusquam abeam, el amplius non
iiWilitid deterius conliugat. Altende crgo unde cecideris, ero.
et plantje, et age panilenliam. Si quo minits, vcnict V. Ecce poeniientia hnniinis humiliantis se : quo-
Do.ninus lihi, el movebil candrliibrttm luttm dc loco inodo veniain non habcbit qiii tarnep ingemiscll T
suo, iiisi pic.iiieiiiiain egeris. .Mcinorarc, fili, Cliri- Quls non aiidial illiini, cl iiiovealiir? Qiionlnin qui sc
siuiii relii;ui.~si! iioiiaginia noveni justos, el qiise^îsse liitmHial exnhabiiur, et ijui se cxnllat hnniiUahiiitr
iti'Uiii lioiiiiiiciii peccalorein : ct iiiveiituiii in iiivio, {Luc \iv, 11). QiiJd gloriaris in malilia, quipolenses
liuiiieris -uis rcporiasse. \el illani ninlierein (|iix in iniquitate ? lHclius est te non vovcre, ct reddere,
perdiderai dncliinam, licc esi, Kccli si.iiii iioiniiiiiiii quimvovere, et non reddere. Poenitenlcin le ilicis, ct
peccaliriiin : et accendi>se lucernain , Iioc csi Cliri- carnis liliidine deleciaris. Peccata tua iioii dcsiniint
ttiim, qiii est liimen jusijii;e el i la invenia in sier- anibnlare, et tu dicis quod sedcanl. Peccatori autem
core, convocasse uniicas vcl vicinas, id esi, Erclo- dixit Deus, qunre tuennrrnsjusîtias inens, et assumis
fias graiulassc super inveiiium hominein peccaio- C Tcslnmenium meum !,uper os lunm? Tuvero Ddisti di-
fcm : el a siercore erectiira collocasse euin cuin scipUnam, el projeciili serinones meos retrorsum. ii
priiici|iibiis populi siii : lioe esi, cuni aposiolis ct viiUbas furem,currcbascitm co : el cun adiitieris por-
proplieiis. Ecce quid faciat pceniteniia homiiiis pec- tionem tuam ponebas. Os luum abundavit nequitia, et
c;iloris :
(|iiidiiin in stercore jacel, cum principibiis tingttn lita concinnttbal dolos. Sedens adiwnus fra-
iiivenitiir. Pceiillenlein liDniinein d;co, quidielms ac trein tuum detrnlidms : et adversus plium mairis iiuc
nociibiis iiigemiscii ct pe^cal;» sua eleemosynis rc- ponebns scundulum. Hax fecisii, et taciti. Fxistimu.ii
iliinil. Poeiiiientem lioinincm dico, qiii plangll qiila inique qitod eroltti similis : arqtiam te et statunm eoii-
(bcit maliim : et logai boininuni, iit ctiain noii faclat "'a faciem tunm. Inlcltigile hxc qtii obliviscimini Do-
qiiod ailMiiserit. Poeniiciileiii liominem dico, qiii post mininn : neqiinndo ropint, el non sit qui e.ipint. S(i-
conciipjscentias suas non vadit, et a voluniate siia crifi(:inm lauds lionorificahil mi', et illic est iler qiio
sn proliihet. Poenitenleni h imincni dico, qni diligit oslendainei saluiare ntciiin {Psat. XLi.t, 16 seqq.).
qiiod anic neglexerit, ei quod feecrat olilivisdtur. VI. Ecce qualis coniminaiio Duinini in huniiiic:ii
Adh;vrcaiii In le qua; boiia suiit : et quae inala suiit pecraloreiii. Tu qiii d cis, qiii asseris le poeiiilcre :
di:leanlur, Si poenileiuiam non egeris, incides in ubi es^ pceiiitcntia ;ua? E.\ciusa esi pcr su|ierliiam
nnniis Doinliii seciinduni iiiagnitudinem ejus. Di- ^ cl coiiteinpiiiin : scqui Deuin prsRterniisisii. Audi,
rrrle a malo, ct fac hoiium : inquire pacem, et perse- fili, i-t retrahe pedcin tuura de sxculo, ciii rcnuiiti.i-
qiicre enm ( Psnlm. xxxiii, 1o) ; siciil scrlpluiii esl :
sti Poeiiiiere crgo de omni pnmpa iniquilaiis. Ap-
Omisi mnln, el qncesivi bona. Fac ergo ilignns frucliis prelieiide fiddin quain anle iierdideras, iit consemi-
piBoiteiilii! : ct nnii dixeris : Peccavi : et quid acridit rcs diabolo et leiiebris, et Dominum, qni lut esl,
ailii trisie ? posi dnrsnm rellqunras. Meiiiorare, fili, quid esl.
IV. N.in adjicias peccatiim siiper peccatum, ei di- Misericordiam volo, et iic/ii sacrificium (Ose. vi, 6).
cas, miseraiio Doniini niagna est. Scilo autem qnod Mlsorehiiur tibi Domiiiiis : si h;vc cuiii lcgeris, fa-
misericordia et ira ab illo est. lievirtere ad Doiiii- cias, ct per ohedicniinm pipniteniiaiii seqiiaris. Ve-
num, ei plangn dicendo : Tibi soli peccavi, et malun ru n si de toio cordn po^nileniiain Cferis, si Dumi-
coram tc feci { Psalm. l, fc). Delicla iuvenliilis mete, niiin prre ociilis lialiiicris, sl anii sa voragim^ pncnli
et iijnoranlicB mcw nememinrris, Doininp{Psnlm. xxiv, veneiiiisi, caliccm s;iliiiarls acicpcris, si die ac nocto
7). iVe avcrlas faciein luam n me, et ne declines in in lege Dduiini iiipiluavcri?, si iiminMii sor.iciiiidi-
ira a servo luo. Adjutor mcits ci lu .nc dcreliiiquas mc. nem tuain supcr illuni miseris ; iunc gaiidcbis c( ex-
245 EPISTOIA XXXIV. DK niVERSIS GF..NEIUmj;i LEIRARUM. 2iG
Siill.ibis in Doiiiiiii, qui vici4i «laligniini. Tiiiic cril A innaln deiirolionlilur ; (\\: r oinuia ni.-; .<;.;riiiialili'r
nierccs tua copio.«a iii i oelis, i;ui.i tîlilcr iii opcia senii.Tnitir ; ralioncin iiililliijonliiC siinplicis iion
Doniiiii laborasti : lunc eril Dominus ndjulnr tiiiis admiliunl. Na:n diviiia sapienlii, k-;is siia» priiriin-
in die jiidicii : tunc stiibis cnin magna fiiliui.i a dex- diiin i:i liiijin cxlrcma sieriili rogionc, qiiasi [ m-
Iri.s Doniiiii cnm <-aiiriis suls, i'l dicel vobis : Veni- plum stto iioniinc consccr.iiiini, ir.ira rivii.iiis jili,--
le, beiiedicli Palris mei ,

percipiie regmtin prcrpara- riiis inociia omU icavii. Ciijiis ciKrSlriiclin aiqiii; o- ns
tiim, qiiod pncpar.ivil vobis Puur meiis qiii est i(i ciW/s quanivis initgnilicum videiiliir, in!ciii)i t:iiiioii a.li i:s
(MuUh. XXV, 54). Injiisiis aiili-n) dicetur : Ite in nnn oiiiiiiliiH rescralur. Mnlii oniin niiinnliir orn.i-
igiiem (B.ernuin , quem pra'pa<inii Pater meus dinbolo meiila viliiiriin : sed inlerioris scieniiv aditiis resc-
et angelis ejus. IJbi igni^ non exsliiigiielnr, et vermis co- fiire i.on pnssiinl.
rmn non moriclur. Tuiic ibuiitjusti in vitam aneniam : III. Q;iare oranda esl divina dignalio, nl piilsanli-
impii atiiem el peccalores in ignem mlernuni (Ibid., bus iiobis, intolligcntiii! palc-cil ingressus. Jubetiir
41,46). igilur diver:sa leprariini geneia sacenlos ii-mpli dili-
MOiSITUM I.N EPISTOLAM SEQUENTEM. genler inspicere, atqiie eiiruni liabitiis, vel cobre.':,
Prcdigiosa; balbuiieniia; liominem Erasmus vocat

pleniori consideratione deprehendero. A coloribiis
/iiyH.s aitclorem episiolm : qu.v inmtn iiobis non iiifra B cnim lepra refertur posse agnosci, quos lamon ad
superiorum aliquot ccnsum, atijue ingeniuin videlur. pecoaium niagis anima;, qiiam ad nioibiini corpnris
maiiifeslnm est perlinere. Diversi ctenim cnlnres,
EPISTOLA XXXIV. diiver-a; aninii indicaiii niafulas. Cuni igilnr pallida
De diversis generibus leprarum. lepra coiispicitur langiiciis
: et .Tgra fides aiiinia>
I. Admirabile divin;e dispnsiiionis cxamen: quije denoiaiur. Ciini auiem nibicunda depreliendiliir,
exliideri sibi Deus acdeferri voliiii, niagn.) consilio niens furorc aique iracunJia iiinaniinila ct lirnvcidii
et solerii scieniia ac riiiione inandavii. Diversa cruore rcspersa cognosciuir. Ciun vcro albi, liiiic
ciiini boiiiiiiiini moribiis geiiera iiiiluriiruiu, diveisis liKreiiciirum fuc.ita ct male niunda consciciiiia coii-
.slaiuit pricepioruni senieiil isgubernari, Aliis cnim deniiiatnr.
imaginariuin legis opns, i|iiasi sub veriiatis colorc IV. Sed alia lopra in capite, alia oriri porhilieliir
(lepinxii. Aliiscor|)us ipsius verilalis dcc'aravit. Qnos in barba. Sunl eiiim lia';elici qiii Deiini P.slrem vi-
enini oiivolulis ai|iiuc miinili caligiiie, :id coinpre- denlur tintnniinodo blasplieinare, iit Miniclioeiis ,
Iienilcnda oa qu.-e germana erant ao solid.i, per|ieii- qni non solnni (Miin f.icinrcm den; gal nuiiidi, veriim
dil : eis «liservantise ordirie suspeiiS", snblili q;io- ci.ain inaliirum prnliietur esse auctorom. Ili sunt
damniodo exaniine snsurravii, quos anicm dcpre- C qui leprani in c.ipitc pori;ire videnliir. Ci.pul eiiim.
Iieiidere possoabsiilnlnni (iriidxati 'nisonriTieii ngiio- inquil Aiiosloliis , tii.i Cliri^tus esl (I Cor. xi,'3).
vil, cis Deus perfociaiK liarinoniani solidjc vocis iii- Quo veri) I. pra in b.irba portaliir ; hi sunt qiii bla-
lonuit. I' de e-t qiiod lignris el xiiigiiialihus lex splieniiire viiiciilnr iii Filiuin. Ctirisium eiiini in ad-
|irisra depingilur, qnoniam duin infirmi Judxornm veiitu |.iisliiii), |iorfi;cti viri a}viim agcnlein, q;!asi
acies hebcialiir, e'. candidiiin soienii.T cl;iril.itis vi- triceii;iri;i; ;i:t:iiis virilitas docoravit. Sed ci, iitclia.
gnrcra inspiciendi lumen nm habeiit, necesse est nt iiii)iiil, i'l /iuif/» /'Ht'i if : qiiid aliiid quam lividam et
in variis figiiiis figiiraruui color adliilie.iiur. Nam il- livoris nviciilis ox.êcrandaiii dcsignai? Si auiem,
lis el virliiiuni prxmia, snpposila spe, pn.niiiluii- aii, nigra fueril lepra, fuino iilii|uc id;ilol;itrix, cl
Inr ; et pecc;Uorum iioia; iimriintur in corpnre. His sa- rificioruin niiloiihiis est notala. Si auicm, iiiqiiit,
enim conlirmanlur alii, qiiihus alii lransf''runlur. florens l:priifunit,el cooperueril omnein florein macu-
Pra-scns li-clio cxigit hiijusniodi forre serniiineni : lulioiiis a Ciipiic iisque ad pcdes, r/sK saccrdolis diju-
•qu;c (liversa loprarnm gcnera doprelienderid;i in di- dicubitar. Xi:Ubil eiiim sice)dos : et ecce lcpra coope-
vcrîs n'aieriis designavit. Alia eiiiiii lepra in parie- ruit vinn.in pellc.ii corporis, et mundabit illuin sncer-
tilnis deinonstr.itiir, ;dia huniano nolatnr in corpoie, dosa mi:c daiiane. quoninm in aibum mutabitur.
alia in vasculis, ,a'ia in vcste, alia desigiialur in sla- I) V. Iii liae le|r.;, quaiii quasi aliiam ci noreiilem
iiiiiie. Deindeqiia! in hiijii-niodi viiliioris loco, credi;iiunai, diversa crimiia varie dcpreheiidil quia
lira ac yaria pelliculadopiilaiiiur. Quidenim dicani? ciim miiiidi;;lis vit;e voliiptas, qiiasi caiidida et flo-
T.;t sunl genera quo! colures, alia pallida, alia le- rens oxistiiiiatnr , tiiiii grave vilioruni contagium
Ira, alii rubiciiiida. Delnde si hoinii.es lopra, quod grass:itiir iii corpore. Naiii aiil avariiix, aui libidi-
CSl insiluin ii;'lurx v.lio, polliianliir, (pid bi f..( iuiit, iiis niacilic pcr|ia'cscunl. Sed liaiir luprain ciio ditit
qui gravii)riliiis inorbi.-; corporiim prxgiavanliir? pus>c miiiidari. Avaritiic ciiini crimen fiuile cura.^-e
II. Sed nge jara videanius gencra leprariim, iil potcsi, qiii conversus ad Doininum, ct ca qiix pos-
medelaruiii rausas agnoscere alqiic |irob;ire possi- sedcrit indi^cnriuni allinoniin niinistrnvcril : ila ul
miis. Si fiierit, inquit, leprn alha vel r;.bicunda, sive Doniiiius in r.vaiigolio ail : rciMm dntf elcciiiosij-
palli.la, vcl fiorens, ail, lioc cst toto nnin, et eccc oinnia iol<is inuuila .•uiit {Luc. xi, -il).
letra, vel si
Lihidineiii quoiiue r.leiiier TTniiidnrc poiorit, je-

corpore docnrrens. Nani cst dcioslahilis lepra, quae
.si
nmnino niiindari non possit. E-l el qu.c facilcm ha- jiiniii froqncntissiuiis ct rlistiiieulii corpus rfiiiiuc-
beat muiidaiioncni. Aba qunque ad-emiii.i ; alii ril. Sed liis omnibui niodclnm prr snccrdoicm pr.r-
: ::
M7 S. HIERONYMI OPERUM MANTISSA. 8i8
cepit Dominuiadliiberi. Dicitenim esselepram quK A lus, in quibus credereoporlel, ut emundari a lepra
sacrificiorum ohlaiionibus cniunJetur. Aliam vero peccatorum prius mereaniur, unum ciim venit et
qunm aqux racilius abluant necnon et qux cxtra : passus est, aliuiii quo csl venturus in gloria. Sed
castra posita mundetur. Esse quoque lepram asse- vilulum, inquil, offerai : lior animnlium geiiere, ên-
rit : qux mundari omiiino non possit. tcs crucis Christi jiigo subjugandas essc dcmonstral.
Yl. Ilnrum igilur secundum nguram graviorum Diix gnllinx nnimam indicare videniiir ct carncm.
peccaioriim crimina congregantiir. qux

Alia sunt Sed unam, inquit ,
gallinnm occides , alleram aquo
nnie bapiisnium videniur e^se commissa qux ta- :

ablues, ei dimiiies. Carn ulique in pa^sioiie jubeiur
men pcr graiiam bapiismi diluuntiir. Alia vero qux occidi : anima vero qu.x pcr naturam .'clcrnx morti
post lavaiionem baptismaiis perpclrantur : qii.ê sive videiur esse subjecta : ahluta aqun bapiismaiis a cri-
graviora, sive minora peccaia sint, visus tamen sa- minibus rulaxnri.
cerdoiisemundat. Quodcumque enim roodicum de- IX. Scd el lignum, inquil, cedrinum. Impulribile
licium fucrii, potesi a sacerdoie omnino relaiari. hoc ligiii genus esse, nemo cst qui np«cini. Ergo
Qux aulein graviora suni, disciplina debent eccle- pcr cedrum, incorruptam mentem et sl:ibilein lidem
siasficae regiilx ei oratione purgari. Qux vero insa- voliiit oslendi : liyssopiim auieni preces oralionesque
nabilia suni, Deo judici reservantur. Et inde est B '^^moiisirat. Sedet coccum, scilicet mariyrii gloriam
quod in hnc loco ait : Unumquemque tecundum quod maiiifestai. Qui metliocris est, ait, quod valel offeral
habel propriam curaiionem, sacrificium o/ferre debere: id est, si quis non omncs diviiias coelestium est cha-
id est, unusquisque secundum quod se deliquissc co- risnintum consecutus, vel polesi elsi minimum Dco
gnoscii, sive per carnalem concupisceniiam, seu pcr devotioiiis su.ie dcporlare obsequium. Ut si virgini-
idololairiain, scu perjurio, seu mendacio, qiiasi le- taiem quis observare non pnluit, uiiius conjugis sal-
prx se viiiis intelligit maculauim : proui pnluerit, lein casiuin cubile cusiodiat : vel qni mariyrii tro-
Deo sacrilicare iion desinat. Sed dicit genus essc pxuin non valuil reporiare, fiigx se prxsidiis Deo
lepr-i!, quud omniiio niundari iion possit : et ideo servet invicium. El olei, inquii, loriutam offeral, oti*
hujusinodi hoino exira casira jubetur e\pclli. Hoc que misericordix graliam : elinm ai clarissimam
est sane crimcn, quod adiniilitiir iii Spirilum san- sanclinionix faceni prxferre non lucernam valiiit,
ctuni, blasphemix scilicei, sicut ipse Dominus in saliem non exstinguai. Videtis ergo, dilectis-
lidei
Evangelio ail : Qui peccavcrit in Spirilvm sanclum, sinii frnlres, nullam esse lam exigunm spiritualis
von Temiitelur ei neque hic, neque in fuluro {Maiih. graiix paupertatem, qux ad ufTerendum sacrincinm
Tii, 52). Deo iion qunmcumque possit saiiciimonix oblaiio-
VII. Adjecit autein Scriptura divina, leprara esse C nsm offerre.
ID vasculis, Icpram in pnrieiibus, lepram in vesii- MONITUM IN EPISTOLAM SEQUI-NTEM.

bus, leprani in stamine, sed quomodo in his rebus Dicilur a nonnuilis esse Chrysostomi, quamqunm nec
ejus sil. Cerle ut Hieronymum auclorcm non habere
lepra esse possit, peiiiiiis ignoro qux : quia viia ca-
quamquam res ctiimal ipsa, salis abunde (ucril
sentias,
rent, eiiamscnsu carerc neces>c cst. Sed ego arbi- hnnc cum Hieronymiana exposilione in ep'stola 21 nd ,
tror cuin in pariciibus doinus lepra esse referatiir, Dawp umcontendisse. Hic prceterea ni:m. i duas atias
parabolas de ove, el de muliere, coiilexlo ordine su-
lixrelicnruni pcrGdiam notari. Quid enim non pol-
pra a se ail recitatas, ijuas numquam etl proprio opcre
luiiur, ubi adiilierinx dactriiix blaspliemia prxdi- S. DocloT interprelatus.
calur? ideo haiic leprain sacerdos jiibeiur a parie-
EPISTOLA XXXV.
libus emundnre, ul calbolicx veritaiis doctrina,
SEU BOHaU DE DUOBUS FILIIS, FRUGI ET LUSORIOSO.
niaculosa hxreiicorum verba depcllal. Cum auleni
I. Omnium quidein de Scripiuris qiixslioniim abso-
lepra in vasculis dicitur esse, proprii corporis de- lulio illi snli iia ul esi, estnola, ijui dixii : Egosum
licla monsiranlur. Vnsa aulem homiitum copuribus
veriiat{Joan. iv,6). Nos autem oporielpia voluntale
coniparat Aposiolus : llabentes , inquil ihesaurum-
,
accedere, et speciali sensu ad inquisiiionem diviiia-
hunc in vasis ficiilibut {\\ Cor. iv, 7). In staroine
rum Srripturarum : scienies qiiod si aliquod vcre
auiem quomodo lepra esse potesi, nisi qiiia stamine 1>
invencrimus boiium deîderium mcniis aiien De.-, x
aniinn huiniiiis fidelis dcsignaiiuirl' Ci.iX cuni lenta-
intcr Giies beatiludinis ejus crimus de qua dicilur :
tionibus, ut fusiini tiloruiii lciiuitaic torqueiur

Beutus vir qui iniplcvil dcsidcrium suuin { Psat. cxxvi,
liriiiiiiris viilulis suliditaie constriiigiiur.
5). Qualis auteiii sit liujus conciipisceniix spccies,
VIII. Stat ergoaninia, ul densissiniuinstaniencre-
adjeciio bealitiidinis lacile dcularat auJire volenli'-
cla corporis vero sensus, ul irama sianiini subjacebii.
:
bus, id est, prudciiier aiidienlibus. Quod si non po-
Ei iilc) eii.im in irnma lcprani esse designat : quia tucriinus ad plcnaiu veritatis ipsius iiilclligentiam
aliacorporis, alia aniina' peccnta signilical. Sed quid pervenire : nec lamen sic longe erimus ab illa bea-
pro mundaiione leprarnm, aiitduo agiii anniculi, aut liiudine, qiiam capiiint qiii iniplenl desideriuiii suum.
loriiila olei, aui diix "
gilliiuc julieiilur offerri ? In Neqiie eiiiin si non cepcrimus id miinus, cujiis prx-
duobus ergo agnis, duo Chrisii significaiitur adven- staiidi poiestas iii alterius raanu posita csl, leprelien-
1" lii texlu aulein dicuniur DmEV, quod cst, aret, ex mundorum gcnere. Verum iia cst olim Origenes
ariculas, patserct, Grnte opt^!'/. 1,1 saiic Ciir dixis- inicrjirelutus : iiec visa csi allis ex Patruni clioio
icl .Moyge«-ya//moi rtiiiHrfa»? ruoi sit ijii'|ue gallina exposiiio illa incongrua.
U9 EPISTOLA XXXV. DE DUOBUS FIL11S, FRUGI ET LUXUIUOSO. 8S0
sionem sustinebimus : scd si in liis qu3C agere prs- A rabanl Jud.-ei, el urcbaniur iiividia, quod a Domino
cipimur pareamus ,
prxmiiim laudis juste adipisci- nostro Je>ii Cliiislo peccaiorcs suscipi, simnl eiiam
mur. convivari, ei publicanos libcnier doclrinceSalvaloris
n. Quoniam ergo omnimodc demonstratum est, iiiiendcre vidcrant. Ad baiic ergo insoleniiam Ju-
non sohira nullius periculi, sed et pliirimac uiilitaiis diorum aspiciens Dominus, quia reprelicndebalurab
esse, scruiari divims Scripluras : disquiramus illam eis, iiicipit primam de pastore illam parabol.Tm, ubi
Evangelii parabolam , quae est de patrc et duobus fi- noiiagiiila ei novem ovilJus derelictis, ad iinain quae
liis (Luc. XV). Nam unius rei causa et de ove et de abcrraverat, rcquirendam abiil. El subncctii huic
muliere comparationes nobis contexio ordine supra aliam parabnlam dedracbina decima, quam perdilam
rccitatx sunl. Qiiiritur ergo qiii!; ille seninr sil fra- inira domum suam accensa lucerna niulier invenil.
ler, qui ex dimidio datam sibi palernae substnnlix Deinde liaec de liliis duolius parabola siibsequilur,
poriionem custodivit, el inseparabilem cum paire secundum dispensaiiohem, el provideniia; divinas
suo viiara agere dilexit. Quis vero junior, qiii acce- ordinem, liarum comparaiionum lexiuin faciens.
pia similiter ex paire subslaniia, profecius est in Nam quia ipse priiiceps et aucior saluiis nosirac esi,
longinquam regionem, ei profligaiis illic omnibus scductum liomincm, ei dulo diaboli perdiium, sal-
p.irlis suce facultatibus ad inopiam redactiis, porcos B vare incipiens, ei perfeclioiii restituere : bocestnu-
alienos pascere coactus esi. Sed et qu.iliiatem poe- mcio centesimo rcddere, in quo pcrfictioiiis plciii-
nitentix ejus non omittamus, et laeiincali palris tudo numeralur : binc iniiium comparalionis faoit.
promptam remissionem modestami|ue'pielatem, qui Subjungit auieni ct nuilicris personam, arguens Ju-
reverleiili filio discessionis praeierit,!; [Al. prajleritj dxos, docens auiem Ecclesiam, ei lK>miiiem quasi
levitaiem , et dissipaiae subsianlix flagiiia non ex- erralicam ovein diligens paslor iiiquirit : quem ho-
probrat : sed venientcm clemenier suscipii, et oc- niincm dracbmam nomiiial, propier inonela! reg.ilis
currens salutat, et graiulans osculaiur, incumbens similitudinem : figuraliler iii dracbma, quac pecu-
requiescii in eo, et vitulum illum saginatum pro la;- ni;c genus esl, quod illi ianu|uani nummo, imago et
titia recepii filii epulandum imniolat. In quocom- inscriplio regis ccelesiis insciilpta sii. Quaerit ergo
punclus senior frater dicii patri, eic. llxc qnae per eam draclimam mulier, accensa lucerna ei mundata
partes digesla sunl, exposilio vesiris sensibus inti- domo invenil lioc esl, bomo illiiiuiiialus verbo et
:
mabil. Necessarium enim est aiiie omnia percunctari misericordia Dci, gloriani naturae siia;, in qua ad
causam, pro qua, et quid volcns de proposiiis Sal- imaginem creaioris sn! facjus est, quam obscurata
vaior osiendere, bujusmodi parabolas Judxis apia- peccaiis doino cordis, in lenebris cordis amiserat :
veril. Si eniin vobis causa laliiiin comparaiionum C emendatis sensibus repcrii : et gaudio gandei quud
patueril : iiinc ea quae de ipsis sentimus, an raiio- oniiiem iminuiidiiiani inierioris aulae, sludiis disci-
nabiliier congruant veriiaii, facile dignoscitur. plinae spccialis absierseril : ei coniracias aiiiiiia! de
III. Suiit iiaquequi dicunt dedunbus filiis isiis, se- rebusel curis saecularilius sordes, oraiionibus el in-
niorem aiigi:lus csse et arcli;ingelos, vel umnem coeli crepatiniiibiis expuigaias excusseril.
niililiain. Minorem vero ponuiit hominem, qui ia V. Secundiim iirxdiciiim conseqiienier anneciit
longinqna peregrinatione abieril, qiiando ad lerram parabolain, de duobus filiis collalinnem, ut milii vi-
de ccelis et paradiso cecidil : et aptanl quasi scien- deor facere : non dc Judieis transgressoribus, nec de
lia respicienils ad casum vel stainm Adx. Sed bic geuiibus perdiiis, sed populi ejiis, qiii per palientiam
sensiis pius quidein videtur. Nescio lamcn si verus redditur saluii, qiicin juniorcm (iliuiii nominai. Seili,
sit. Diciialiqiiis : quare? Qiiia minor Glius et junior Enos el liis jiiniores, qui nb Eva iisque ad Salvaioris
ad paeiiiteiiiiam venii sua sponte, recordalus prx- humanum advenluiii, secuiidiim jusiitiain legis vi-
teritx abundantiae pairis sui, sicut iinbei series le- venles jusli videbanlur. Ergo qund aii juiiiorem ct
ctionis. Doininus aulem veniens, ad poenitenliam senlurem, iion iii ordine lemporis, sed in volupia-
vocavit humanum geiius, cuiii sua sponle regredi tum qualilaie, praepniiens se ei, qui non volimtarie.
uiide cecidT.il, nnn cogilarei. Deinde seiiiur liliiH, D sed ulicnn dolo circuiiiveniiis abcrruverat, sicni iivis,
si chunis est ccelestiuui angelomm, ui prx'diciiiiii hoc cst, irralioiiabili aniinali iinprudeiilciii lioiiiinciii
esi : qiiomodo in redilu ei saliile fratris sui, et in coiiipuraiis , solliciiudiiieni paîoris adliibeiis : ut
vituli imiiiolatioiie trisiatur? Cum in eodein Evun- quxrat o\cm perdiiam, et rcporlci iiiventaii). Ei vcro
gelio dicat Doiiiinus : Lceliliam esae iii caelo apud an- qui arbiliii sui lilieriale ulilur, ei recogiioscii uiide
gelos $uper iino peecalore poenilenliani agenle. ceciderit, poenileiili^ et reversionis iiriliiaieiii ac-
IV. DibCiitiemus ergo bujus parabohe lationem commodat. L'nde bxc inter parabolas supradiclas
non ut illuiii alium inlclleclum vilupiTeniiis, sod in.v ralio dislinctioiiis esi, secundum pcrsonas vcl mcn-
gisutciim sensii illo id ipiod nns senlimus, vesiris les peccantinm : pnter firiiim noii requiral pcregri-
dijudicandum arbitriis [.4<. aibilrariis] cunreramus. nantein, sed rccipiat poeniienlein. Pasior vero ovein
Jam enim causam exponimus, qiiam et Dnmini scr- erraniem, cl non sapienicm reverli, rcquirai, cl hii-
ino sulijungii : de superiore causa banc parabolam mcris suis rcferal.

inlroduceos sicul pr.cfali sumus singularuiu iii his VI. Videamus nunc si consoncni, qn.T signiliraia
par.ibolis persoiiaiun) nicinoriam facicntes. Murinti- siint ad hanr cxposiiioncm. Uicii Srripiiira : Divi-
: :
551
dere p:\trem ex Tfiim
S. IllERONYMI UPEnilM MVNriSSA. m
filiis duol)!!-; snbsianiiain ?u:im. A dilepiio oarniuni illecebr.r, siliqnarnin noinine Scii-
Ki <|u:iMi siili>iaiiliain iiic ev:iiigi;liciis p,:ier diîilit piiii:i dc-igiiai.
filio spiriliiali , nisi sa|iieiilia; iiiu^lkeiiini, seieniiam VHI. |i;ujiie illc d grussu> a palre, ci in l(>n"in-
lioiii ei mall, (iu;c vei;c et |ierpeiu.; siiiiioi.es aiii- qu:iiii porrjjrin nloneiii piolecuis, in lerra alicna
ma; liene viventi? O.it :uiieni liic p / r diviiias ru is c»iisu:iipti< i..cnll:itilius qua: suprad.clir siini, UMinia
ex seqiio. Non euim q:isqiiam aui jiistus, aui poc- digua perp.ssus, ci poslca malurum suorum neces-
cator nasciiur : sedi|u.ee'> Ono est, iii priina naiivi- siiaie Cdiistiiclus : lioc est, el faine ei egesiale,
taie liomiiiis portio siilislaiiii.c r.itiniialis ;cqii:iliirr poenitt crroris sui
,
: ci senlii (iiiid ipse >ibi no-
ciinctis nasceiiiilius d.nur. De siil)se.].u!nte aulcm cuiTit, (|ui nnn de juilicio voluiiiaiis siisc, scd Je
conversalione unu-qiiis<|ue pliis aut iiiinus liujus pa:rc ad alienos, de doino ad cxsiliuin, de 0|iibus
subslantix possidere inveniiur, duni in semetip-is ad clociiii.synam, dc abiindantia ad fanicm iransicrit:
per dissiinilitiidincm ôlunliitiim ne^jliijonlej dcsc- in liic Idco servitulis et iniscri:i' remiuis.ens, incipit
runt : diligenles auieni cusiodiuiit , ut iiaiiirali:i cogitare dc rediiu, et scfuni ipse npniaiis dicil
biina. Alius autein meninrat inlclligens D.miini Dicam puiri mco : Peccavi in caeliim et in conspectu
Creaiuris ca qu* a Deo P.iire sumpsent, ita ul sni luo, suscipe me, sicul uiium de mercennriis tuis. Os-
ca palris essc credeiis, qnasi patcrua cusl.idiat. B lendii Scripiura lucc. P..ireiii non homineni inlelligi
Alius aulem sua ex sc sibi csse sesiimans, sirui pro- (lclicre, sed Dciini.Quando.tuideni n.n snlum coe'um
prix possessioiiis licentia dissipandis abuiitur, et nomiiiat iii conlessi.ine pcccalornm pocnilens sup-
cilo profligata raciiltate privabitur. Descnbilnr aii- plc\, scd dicit in conspectu tuo. Deiis eiiim cst in
tem iii istis et cvidenieroslendilur libcrias arbitrii, coiispiiciu poccalnruiii omniiim so!u.-. A quo nec iu
qiiam aiiimae raliniiali spcci.ililer addidit creatnr cnrdr' nieditila peccat.i abscDiidi possiiiil, Scrutans,
Deus. inqiiit, fordn et renes Deus {Psnl. vii, 10). Vcpuin
VII. Vide ergo paier ile qiio:i:odo nec illnni vn- hnc ex
, iiobis locn, cocliim intelligiiur Dominns iio-
lciilcm discederc rcliiieai, nec liberi arbitrii auferat ster Jesns Cliristns ad qiiein qui io leiie-
: lii g(!iitiles
polcsiatem : noque ali.im mancre cupienlein cogai biis iiilideliiatis vivcntes bbispliomavernnt jam
,
abscedere, ne foriefrequentiuin inaloruni, qu* |i(i.sl-

cniivorsi ad (idem ronrilenies vcriiatem Doi, in poe-
ea his suu viiio acciilereiii, ipse poiiiis auctor esse niientia errnris sui jiistc dicniit : Peccavi in eaelum
vidcaiur, si illis libcrtalem propria; vohiniatis abs- ct in tc. Qiii cnim in caeliim peccat, quod ctsi super-
cidcrit. Iiaque ci peienli dat, qiiia ex nubis, non a nimi sit, t:iinen visibilc el liinalicum esl, ipse cst
Ueu , inopix ei oCfensionis nosirx causa pruiici- qui peccat iii boniineni, quem suscepii Filius Dei
scitnr. Accipicnsautom panem suamjui.ior, percjre, C pro salule iiostra. Pn.inde in Pair.-m Deiiin oiniua
inqiiit, abiit longe, Quod aii, longe, iioii locorum iii- speciilantem peccni.
tercapedincm , sed dfclinaiinnem ineiilis expressit. IX. Ilis igiiiir cngitatis, resipisoenlem el per con-
Qiii enim oblivioiiem Dci ceperit, liic v.ere pcregri- fcssinnis huinilitatem eic regi.ine Innginqna remean-
iiari a Deo dicilur. Sicut ccontra c<>iiversatio Si'cu- lem filium ad se videns pater, l.riaius occiirrii, am-
laris non snlum peregrinuni, sed aii.^num Doniino plcciiiur et osculalur. Aporle h c (h.rilas in liomines
facit. Et, ul brcvlior dicam, pereîinantes a sxculn, divina describitnr. Quid ciiim aliiid esi, quod ocrur-
pra;seniainiir ad Di.iiiimim : sic etiain permaneiiics rit, nisi qiii i nns pcccaiis iinpeilieiiiibus , noslra
in rebus lerrenis, a coeleslibus es-ûlu.iniis. Deiiiijue virtiite ad Deiim pervcnire non poleraimis. Ipse
CainexiitafacieDominielIongee!ficitur(Gen.iv, 16), auiom potens ad iiivalidns pervenire , dcscendit;
non quia lociis aliquis foris e^set a conspeciu Doi, sed s\rMi dc Z .cIi.to operibus ipsis signiricantibus cxpri-
qund sua mente divisiis c^sct a Domini rcspcciii, pro- initiir : qiiod cuni dcsiderassel videre Dnmiiinni, ci
ptcr honiicidiiiiii sep:ir,iiiis a Den. Ilic ergn percgri- ob hnc iii arborcm conscendis.set ,
pr.Tvcniciile r>o-
iialionc per magiiam igiioraniiaiii peiegriii:ilos fuisse mino , coiispici:iir , ei vocalur : el illico Diiiiiiiius
nos scieiis beaiissinius Paiilus , dicit : Vos qui ali- \n doiniim ejiis ad cnnvivandiiin ipsc declinaturuiii
quando hnge [uistis , mmc nulem fucii cstii pro/ic- D ^. g^^f, prnmiUil. Vide qiinmodo crediluri (i.lcm
(fc'p.'i. II, 1;.). Hnjusiiioili ergo prnleciiis, pciogrin:!- prsevidens Cbrislus, latciitcm in arborc, quasi in
lioiiem jiinior ilje filius asîiiiiii, el .levorat pi-icdiclx poccalnrum leiiebris obumbraiiim, solliciic ul ov.'m
porlinnis sua; de paterna luprediiale subsianliam : pcrdiiam reqiiirii aspcttii : et veiiire ciinoiantcm
utique spiriiu:ilibus destituiiis opibns, id csi, prnvi- voiai, ct veiiientoin lamquaiii hiinierissuis susoipil
denlia Dei ci intellectu : cnni p.rcos pa^cere < ogiiur, ei iioii anile.iis inviiare D>>miiiiini, d<'Sideranlis la-
hoc est, sonlidas et immuii.las in aninia siia cogit.i- iiieii si.iiiiiferam l)e:.<'.liclionem ,
pecratnris d.unuin
tiones nutrire, ut ederct cscas irraiionabile^ prava; itigreiliiur , conv.viuinqiie parlicipai : osiendens vi-
convpr.-ati.inis : dulces quidcm egonti boiinrnm, qiii:t sibili graiia invisibileiu sa.clili. atinnem, quia Dcus
Siiave 1 erversis vi leiur oinnc opns carne:i' voiiiiitjii- : saiiioiiiia f.iniiHariier cnr crcdontis iiigredilur, cre-
quod bediiciio dosidiTil ct cnrruptio vilaecsi, qu;i; vir- dcnlciiKiuo p.irtio;pai Siicrainenlo.
t'iieiii et fortiiudincm anima;, non n.ndo iiullaio pr:t- X. Ergo occurrens patcr (ilio revcrtonti superfun-
stat, scd loiiiin penitus cnervai e: ,>crii,:it. IInjiis- dsiurcollo ojiis, ci in eo lacrymans rci'ii.:Soii. Os-
ciil.itur auloni os ojus pcr qiiO'.l cmissa de cnrde
raodi cibos, quasi porcinos et male ''.ce.', proul sunt ,
,
255 EPISTOLA XXXVI. VALKRIUS RUFINO m DUCAT tXOREM. 254

fonfessio roenitentis pvicat , qnpin pnirr Irins o\- A teriii : et iwn d.-ithti h.vium p-i .;,>•, ut rputacr :
cc\nl. 1) ;iKle nio^ jnbet otsiolnm pTimam profcni, lioc csl iicc pi'<;cai'iri-m pii» ni'Sira roqnir iIimIIîi.
iil csl pii-sllnam gloriîn. qtiani cx •ednciion^ ii;il)oii 0"! »'Hi,ji, inquit, fecfrit qiio! teg^s sunt , vivcl in eix :
iind.itus amiserît , reddi : sininl i-t :iniinliim diri ,

qni iion feccril, p>mielur exipsis. Pro isin anlein (|iii
sive îgn.nciilnm salnlaris .«^ynibdi , sru m^^gis de- roiiiicilns est , eiiam saginalnin, innult, illiim vHu-
sponsallonis insigiift ol nnpliar:im pigi.us illarnni, Itiin dfdisii : id esl, Filinm tiiuin dllccuiin : •icnt
qniljns Cliri^lii-i E-oleîam siiLim Sjionsal : rnin siipra diximus. Scd qiiid ei rcspondet Palor? Tu
Oiniiis r.iiiina rrsipisiens per anmilnm fulei jiingiinr smiper mecum es , oportuit aulem pro islo graiulari
Cbiislo. M.indal ei calcianienia peillbus .ippdiii : qni perieiat, et i>ivenliisesl,morliius luerat. et reiixit.
aul propier c(iii)m':iiien la veîigia ad ciirrendain O^teiidcns in boc verbo maiiifeste liominein , qui
vi:im, nt pcr liilirii'i:m miinli isliiis iier fixns inre- pcccaiido vita exciderlt , ct obnoxius niorlificatus
dat : aiii ui exrbisn in Evingcliiis calciainenlis fncrii, ex revcrsione auiein saliitari per pceniteiitiani
cariie:c ooniagliini^ Uiio. niundos peilcs immaculaia iii .ulop.loneiii filii reilicrit. B.>nuin aulein boniinem,
converâtioire conservot ei divig:il : aui propter mor- qiii nianrerit in liono, bx-reditaiem p;iternam jiigiter
lificaiiiineiii inaiiibroruni. Vil» eiiira nosir* cursiis 1'ossidere. Itaqiie si pcccavcris, o b-inm, fe-tina li-
In Scri|iiuris [les :ippellaiiir. El mnriiflcationis spe- B berando te reconciliari Deo : ul e\ merccde sudoris
cies calcianientiim apponiiur, quia de aniinalium et digna pceiiileniia, reciiiiis quod es graiia dona-
mortuorum pellibus conliciuir. tiim libi perdidisti. Pricsiet autem Deus magis per-
XI. .^ddidlt et vitulum sagimium jugiil:indum in iiianenies vos in fide, coboredes esse D miini nosiri
ronvivii exbiLiiiione : sine du'.:io Duniinum nostruni Jesu Chrlsti : quia ipsa est glori.i el vinus , cuin
Jcsiim C.brisium, quem dedit Paler iii viclimam pro Paire et Filio ei SpiritU' sancto, per omnia saecula
salute nostra : qnem vllulum iiomlnat prnpter lio- sivculorum. Araen.
stiain corpnris immaculati. Sagiâtiim autcin vcre
dixlt : qiiia pingiiis et npinius inlaiituni cst , nt pro
Valerium ilaximum huiic putavit esse Labbivus Bi-
lotins mundi âlu e sulliciens slt odorem suaviiatis btlolhecie ils. pag. 4i, quem tmnen Chrislianum nn-
el nidorem immolaiionls ad D^Mim millcre, el pro ctorcm fsse, ex Scripturarum, qua; laudat,iesiimoiiiis,
alque ex eo tiqiiel, quod Chrisiianum se all qui profi-
omnibus e\or.^re. PropttTquod etiani mystica ra-
tiiur. In qiwdam mt.. nionaslerii de Lyra Valeri:iiiiis
tionu dicUiin esl, Pairem dare aliis imiiiolandnm dicilur, ipiaque epislola, Dissertilio. ii» tifrum !//u(i
bnnc vitiilum , ip-nniqne gaudere, el epulari In vi- ejus est noinen, Valerium npfellnril se auclor, quod ad
Xalerii imiiatiomm, quamdnin dielorum, faclorutmiue
clima vltulisni. Sicenimdilrxit Paler huncmundumut
.' ^înorabilium fairagtnem contexiierit
... ,, _,,
piiumejus unicumprosahitesuaaaret (Joan,,iu,^S).
,
'
,
r
*-•
Noii ergo iptê iiiiinolavit, sedaliis iinmolanduin iru- EPISTOLA XXXVI.

didit : einitienie eniin Patre, consentiens Filius ab VALERIUS RUFINO NE DUCAT UXOREU.
boniinlbus pa^sus est. Ipsc autcni qnl lide nosira I. Loqui probibeor : et t.ncere non possnm. Griics
pascitiir, et Filll sni pro nobis iniinul.iiiune hftatnr coeli tempesiriies prxiiuniiant varias : ulula; bulio-
elgaudei, et iii rcditn Filii ^vi gaudens crcator, nc- ncsque, nminosa; avcs, hlemis gravitaiem instanlem
quisilione populi creucniis cpulaiur. lucniiisc praeuliilani. Et tu sulisannas, si vcntnri dis-
XII. Videiis bino hfiitiani Pairis senior Filins pi-iidii vatlcinia vera prxsensero. Ideo Iiif|iii prohi-
conlristatur. Iliijus pcrsona illis comparanda ascri- bcor, veritatis angiir, mm voluptatls. Lusciniam anio
biiur opcrarlls, ijui siir.ililer In Evangello pu.-t cpe- et nieiulam, qnii' I.Ttlliam aur:v I(?nis coiicenlu pia-
raiiiinein vlnc:c ad Doniinuin niurniiirant, qu>'d illls cido pr.eloiiuuniiir : et prxcipue philomen;ilm : i|i'»
toia die in operis labore confectis, illos, qiii ad cplala; lempus jucunditaiis toia deliciarum plenilu-
duodeciinam boram venerant, prelin mercedis x- diiie cuninUit.
quasset : ad ijuus dicit Ipse. coiidltor omniniii : Si iNi f:ill.ir. gnaiones dlllgis cl comoedos, quidiilces
crgo ef,'(> boniis snin, qiiid lu iiialiis? Qnod aiiteni lil pi:vsusuiiaiii illecebras : el pra;cipuo Circen, qua
suiii qui ad diiodcciiiiaiu vinicnies, qui ex geutibus " libi snspiraiac suavitatis ardinate gaudia plei.a per-
salv:iliuiilur, Joaniies aperie clam:it : Fitioli , novit- funilat, ut faliaiis, iii sus fias, niii asiuiis : lacere
sima Iwra esl (I Juan., ii, 18). Niliil aulein diffei re iiun posîim. I'rupln:int tibi melllium loxicuni mi-
vidctur uirum duudecinia, an novissima bora di- iilsiii Babel : bl:indc iiigrediiur et delectat, ei ini-
caiur. pclum spiiilu>> tui conducil : el ideo luqni priili:beur.
XIII. Qiii sunt aulem hi qiii murmuraiit, qui labo- Scio qiiod nuvissime sicul coluber mordchii , et
rem ei aisiiim toto ilic purtavrrunt , iiisi qui jii^tiiias vinis inipiimet impar omni ibeilaca; : idto i.irere
legis egerunt ei serviiuiis aniiqiuH pensniii reddlde- noo pussuni. Multus b:ilies voln|>iaiis tux pcri-uaso-
runt? Vide autcm qii:iiii aperta sint verba ipia-. a res, in caput tnum facondissimus , iiie soliim elin-
Patre dicunuir : iit ab bis qni in lege vixeruiit, dicta giieiii pr.etoiiciii vcriiatis, qiicm nauscas : ideu lu(|ui
videantiir. Qi.d enim esl, (pi(itiini doctus debctaie : ea tamen S'."iiat(>res dociiit
putanlem. Unde ait : Mimdaium tuumnuw-iuum prai- servare urbem ab inccndio, itiesauros a rapina, m
,
S. HIERONYMl OPERUM MANTISSA. 2Si;
ipsos a telis hosiium. Forsilan et cum senaloribus A tlor Salomone, qnod nemo csl, non es mnjor qiiani
iiiielliges, qtiia pruJens es, quod tibi orgnnizent qui potest fascinari a femina ; oculus tuos :iperi et
olores inieritunt, ct anser saluiem strcpat -
ideo ta- vide.
ccre non possiim. Desiderio tuo totus inniimmstus, VIII. Optima femina, quas rarior est phoenice,
et speciosi nobiliiate capitis sednctus, cliimxmra amari non poicst sine ainaritudine nictus, et solliri-
nescis esse miser quod petis : vel scire devovcs, tudinis, et frcquentis iiifortunii. Malo! aiitein, qiia-
quodtriforme monstrum illud ,
iiisignis venustotur rum tam copiosa suntexamina, iit nullus sit ex-
farie leonis, olentis maculelur ventrecapri, anguis pers m:ilignitaiis earum : cum amantur, amarc pu-
insidietur cauda viruleniae : ideo loqui prohibeor. iiiiint, et afnictioiii vacant usqiie ad divisioneiu
Dclecialus est Ulysses symplionia Sircnum. Sed corporiset spiritus.
quia Sirenum voces ei Circes pocula novit, virtntis IX. Amice ,
pliilosophicum est : Videlo citi des.
vinculis sibi vim fecit, ut vitarei voraginem. Elliica est : Videlo cui te des. Vexilla piidicilix tu-
III. Ego autem in Doniino sperans adjicio, qnod leruiii cum Sabinis Liicretia, et Penclopc, et paucis-
Ulyssis iinitalor eris, iion Cmpedoclis : qui, p>'r suam simo comitalu irupxa rctulerunt. Aiiiicc, niilla est
phllosupliiain (iie dicam inel:incholJam, id est, atram Lucretia, nulla csi Penclopc, nulla est Sabina. Time
bileni) victus, yEiiiani sibi mausoleuin clegit : etpa- B omnes. Ingiessai sunt acies ad Sabinas, Scylla, et
rabolaniquam audis, ad veteres attulit : ideo taccre Myrrha, ei Pliedia : et secutse sunteaslurb» mulia!
non possum.Tandcm validioresi ille ignistuus, quod oniiiium viiioiuin exercitu stipatx; et gemitus el
tibi annuit pars adversa : qiiam vereor xsius ille suspiria, et landem infernum capiivis siiis fecerunt.
tuiis, quo in me accenderis, ne minorem major ad X. Amice, ne prxda fias in medio pra:doiium, non
se trahat : Et propierea loqui prohibeor. Al spirilu dormias eariim iii transiiu. Jupiier rex lerrenus, qui
loqiiar, quo luus sum. et rex ccelorum dictus esi, prx siiigubiri slrenuilatc
IV. Pciiscniur ignes lance qualibet atquali vel in.-e-

corporis, et incoraparabili mentis elegantia, post
quali. Versetur pcriculum capitis mei : quidquid Europam mugire coactus est. Amice, ecce quein bo-
agas qiiidquid judices, indulgendum est mibi nitas super coelos extulit, fcmina te cogere ad mu-
,
qui prse amoris impatienti.i , tacere non possum. gitum : si iion es major Jove, cujus magaitudini ne-
Prima primi uxor Adx post primi hominis crea- mo alius par fuit. Pliocbus qui sapientijc suiE radiis
lioiiem, peccato primo solvit jejunia : propier pr.ê- totius orbis primitiavitambltum, ut merito Solis no-
varicatum proeceptum Domini parentavit inobedien- mine, solus illuslrarelur, infatuaius est amore Leu-
tiam, qux cilra mundi termiiium iion absistet ex- coihoes, sibi ad ignominiam, illi ad interitum : el
pugnare feminas, qiise semper indefessae erunt C ecliplica diu vicissitudine varius factus csl, frequen-
trahere in coiisequeniiam quod a matre sua traxe- ter sui luminis expers, quo lotus universaliler ege-
runt. b.it muiidiis.
V. Aniice, coniumelLi viri est uxor inobediens. XI. Amice, ne illud lumen quod in le est, tene-
Cave tibi : vcriias qua: non potest falli , ait de beato brx fiant, Leucolhoeii fugiio. Mars qui deus bellan-
David : liiveni virum secundum cor meum. Hic la- tium dici meruit, triumphorum familiari frequeniia,
nien segrc pra-cipitaius est nmore mulieris ex adul- in quibus expedit vis aninii maxime prnmpta , nil
terio in lioinicidiiim : nc umqn.^^m sola vcnianlscnn- sibi meiuens a Vulcano ligatus rsi cum Vencre, in-
d;ila. Dives cnim omnis est iniquitas societate pluri- visibilibus qnidem caienis, sen.-siliilibus lamen. Uoc
inn : ct quamciimqiie domum iiitraverit, suis tradidit autem ad plausum saiyrorum , et ad risuiii coelcslis
inquinandam conviciis. curix.

VI. Amicc, Bcilisabce siluit, et in nullomalignala' XII. Amice, meditare saltem calenns, quas non
est; et nihilominus lamen facta eststimulus subver- vidcs, et jam in paite seniis 8i eripc te dum adhiic :
sionis viro pcrfecio, ct morlis .iruleus mariioinno- ruplibiles siinl, iic clau.'js ille falier el tiirpis, qncm
centi. Nuiiii|iiid innocens erit , qu.i: conteiidit clo deus non esi mensa
dca esl dignal.i cubili te
, iiec
«iuonlia, ui D.ilila Samsonis : et forina, ui Ucthsa- D Veneri suo inore cuncaienei, ct te sui siiiiilcm tur-
b(.e : cuni iiujus sol.i pnlrliriludo trium|diaveril pciii i'i claiidiini, immo quod magis tiineu, loilpcdoin
ctiaiii nulciis. Si iiun es aiiipliiis se> iiiiduiii cor Do- fjcijt : ct non po::sis qnod s:ilv;>l, fis>am Iiabcic un-
iiiiiil ii'iaiii David , crcde quod ct lu prxcipitaii gulain, sed alligaiiis Veneri dolor fias, el irrisio vi-
potes. deiitiuin : duin sihi applaudani cxleri. A S&Uo dua-

\'ll. Sol lioniinuni, Salomon, Ihesaurus deliciarum ruin judice rcprobata cst Pallas : qux non deleclarc
Dci, sapicnilx singulare domicillum, crasso teiie- promisit, scd prodesse.
liraniin fiiscatiis alramento, lucem aniinx sux, glo- Amice , niimquid et tu sic jiidicas? Video eniin
riain domus siix, odoreni famx sux aniisit aniore jaii) lc rastidicnli aniino loia celeritaie pcrcurrcre
niuiicris. Ei posiremo cuivaliis curani Baalim, cx qiia; legis, ct scniciiilas iioii attciidcre, sed exspc-
Ecolcjiasie Dnniini n.utaiiis cst In memhriim z ilmli : dare schemata. Friislra exspeclas ; donec hic iiir-
ut adliiic graviori videreiiir deiriidi prxclpliio,qu,ini bidns ainnis einiiai, iit li ic fciiilciita sccedcns, piira
Pliif-biis in casu Pliaclontis, qui dn Apollinc Jovls lilii nuciiia irrigciil. Siniilc* cnimvcro oporict e=se
faclub psl pustor Adincli. Amicci si noii cs japicii- sui Ibnlis rivulos, aut lurbid'»^, aiii clar' s. Sic vero
,, :,
ihi EPISTOLA XXXVI. VALF.RIUS RUFINO NE DUCAT IXORF.M. 258

imperlliam COrdis nici, virmm oralionis cxpriniil : A virgo, cum niidircl «fic fali sul triumpborum prne-
et strumusa dictii>niiiii iniperiiia delicuium olTciidil conij rcroli, (luihiis rrcqueniissiinus erat : ait una
aniinum. IIujus ;mbccilliiniis niilii cunscius diver- se laniiinr gloiiari vicioria. Ei rcqiiisilus qiia?
lissem me ad disstiadendum libentcr : sed quia la- rcspondit : Qund iniiiiicoruin nequi^simum dcvici
cere non potui, locuius sum ui poiiii. carnem ineam. .\niice, liic inglnrius niigrassct a
Qiiod si ni<hi essct lania styli Tirlus, quanius esset sxculo, iiisi ei forliter rcslilissct, t:um qua tu as-
scribendi animus : tam elegantia tibi verba Iraiis- sensum f:imiliarilaiis pepigisti.
miilerem, ei taui nobili maritnla conjugio, ui sin- XVI. Cicero post repudiuin Tereniire iixorari no-
gula scorsum , et omnia simul suum vidcrcnlur au- luii, dicens se |iariter uxori et philosophix operam
cturem benedicerc. Sed quia mibi omnia debes qiix- dare non posse. Amicc, iitinam libi lioc animus
cumque adhuc nudus amor et infecundus, ne dicam tuns responde:it, vcl iua lingua milii : ut loquendo
sterilis, mereri poiesl ex omnibus : inihi prjcbe in- saliem eloqucniix principeni digneris imitari, et
terim palienter aurem, dum evolvam quod impjicui : milii spem ficias vel vanam.
et a me non requiras purpurissam oraioris, aut ce- XVII. Cannius a Gadibus llerculis, pocta facun-
russam, quam me nescirc faieor ct fleo : sed scri- di:c lenis, et jucundx, rcprelieiisus est a Livio "
beiitis votum, et pagina; veritatcm accepta. B Pceno, gravi ct uxoralu hisioriographn, qiind muU
XIII. Julius Cxsar, cujus ampliiudini striciusruit tarum gauderot amoribus, liis verbis : Nosiram phi-
orbis, die qua nobilem niium siium ausa cst occare losophiam participare noii poieris, dum n tot parti-
sxva niniis Atropos, Tugillio liumiles quidem, sed ciparis. Non enim eo jecnre Junonem nmat Tyriis,
divinos quasi siylos prxdocenii , aurem humiliicr qund multi vulliires in mulin divelluni. Cui Cannlus
iticlinavil in vnlvis Capitolii : quod si et aniinum Si qnando labor, resurgo cnuiius : si paulum oppri-
poenas ei dedissent, quibus ipse. Tu vero siylorum mor, alncrius resumo nerem, vices noctium dies
tuorum mihi prxnuntio aurcm inclinas, ul aspis \e- rcddunt Ixtiorcs : sed icnebrarum perpciuitas in-
ncGciis adhibes animum, ut apcr lalratibiis
: p!a- : sinr inferni est. Sic lilia primxva, verni solis dcli-
caris, ul dipsas [Al. serpens], cui sol iiicanduit a cata tcporibus varietitc luiii Euri, lum Notlii, tum
cancro. Tibi consulis, ui spreia Medea. Tibi mise- Zephyri Ixliiin elliisiore Insciviunt, quibus iino
reris, ut xqnor naufrngis : quod inanum coniines, spiritu fulminans Libs incumliens occasum facit.
reverentia regi* pacis esl. Amice, fe hnmiliavit, li- Sic Mars ruptis testiculls iii nicnsa coclesti rccum-
cel cilra perfectum, doinitor orbis fideli siio : et pene bit conviva siipcruin, a qua iixorius Mulciher suo
pedem reiulii, qiiia pene paruit : ct pene succubuii, fune longe religntur. Sic levius ligant iiinlia fila
qniapeiie obedivit \At. nudivill, et non pcniius.Niliil C quam sola cnienn. Sic niilii n pliilnsophin, delicix
ei mulla humililas profuii, qua non plenn. Quid lilii tibi solaiium. Ainice, ulriiisqnc ver''a probo : vitam
confcrt lua lam feiina inliumanitas.ci rigor inflexits, ncMirius. Miniis t:inien miilii murbi Ixdunt salutis
et horror supircilii ? Quid ultro irruis in latrunum vicissiliidine iiilerpolati, quam languor unus, qui
insidias inermis : bumilia te, codc. Sed ad iiiodum doloribns irrenicdiaiis non cessai affligerc.
biimilitalis ejus, qui totum sibi munduni buniiliavit : XVIII. Pacuvius flens , ait Arrio vicino suo
ei audi amicum tuum. Et si Cxsarem errasse crcdis, Amice, arborcm h.ibeo in horto meo infelicem, de
qiii Tugillio non credidit : cxaudi et attende, quid et qun prinia uxor mca sc snspendit : postmodum sc-
aliisconiigerii, ut libi prosii eorum Ixsio. Indcmiiis cimdn, jam nunc tertia. Cui Arriiis : Miror te in
est cnim castigaiio quam persuadent exeniplaria. loi successilius lacrynias invenissc. Et iterum : Dii
Neseio quo refugio lutiis es, aut quo torpescis asylo. boni, qiiot libi, dispeiidia arbor illa suspendit. Et
Caisar immisericordes Persides reperii, et non esl tertio : .Aniice, da ct niihi de arbnre illa surcnlos
rc\ersus : tu si uniqiiaiii tale gyiiinaîuiii evasisii quos scrnm. Amice, limco ne ei le oportcat arboris
po*^, impius inveiiisli. illins siirculos mciidicnre, ciim Jam inveniri iion
XIV. Plioroneus rex, qui legum thcsauros popu- poienini.
lis publicare non invidit, sed is priinus Grxcnrum D XIX. Scnsil Sulpilius ubi ipsum calceus suus
studia deauravii qua viain univer-iiaiis in-

, die prcnicbai, qui ab uxorc iii'Iiili et casta diveriil.
Ad suinmani Aniice, cave ne le prciiiat calceus, qui avelli

gressus est , ait Leontio fratri suo :
tibi
felicitatem niiiil mihi deesset , si uxor niilii sem- noii pOasii.
Cui Leontius Et quoniodo uxor XX. Ait Cato Uticeusis : Si ahsqne femina posset
per defuisset. :
ubstat? cs e niundus, conversa:io nostra non essei absque
omiies sciuni. Amicc, uii- dils. Auiice, Cato non iii>i vcra et cognila loqiieba-
Ai [.4/. aii] ille, .Mariii
iion sis, ul scias tur, iiec quisqnain foniinarnin cxsecralur Indibria,

nain lu semel mariius fueris, et
qiiid felicitatem impediut. nisi hisiis ei experius, ci cnnscius pocnx. Ilis igitur
XV. Valeiiiinui imperator octogenarius adhuc fidciH haberc deici, qni tuin onini verilatc loqiiun-
" llic forte Livium Poenum cum Patavino cnnfiin- ad Pautiniiin. Ad isliim Liiiiim, iininil. auieo elo-
queniiic (o>i!e mitiiiiHlei:i tU' uliiriis llirpiiiiiif, liallia-
dii, C:ii niiis tnim Gadiianiis, ciijus siepe ineininit
rKHK/iii' liiiibvs (/i(os(/h/h notiilcs tigiiuuf.
Mailiali! eidcm corevus, Palaviniini l.iviiini invisisê iii'/iisst;
traditur, iioii Puenuin. Verus liieronyiuus episiol. ;»!<.

2S9 S. lUEf.O.NYMl 01'ERU.M M.VNflSSA. SCO
liir. III siiniii iii pl:iiH'l ilili>ci;iiio, ei |iiuigil (lcli- .S dnlemlus nt gni.eliinidns occubiiii, qiii coeli :irccrn
ctniii. Ili ii.,riiiil qiioil II. s Vciicris rosa cst : quia siiii! jeiiiilii M sl inieral 1 Uineris. Taiidfui f[iia' uin-
sul) cjiis i<iii';iiira iiiiiUi lateiit :ii:nloi. (|u:uii iiilui' Ini iiiillia inilliuiu scJiilum soiliciluiiiqiie
X\l M iilliis .\l..rii> rcspiiiiilit ,

ciim cjiis fr.iain pi'ccaiori'in lUMfC iia coi.lri^liivii repuUa? vcl qn.TS
d.ilc (liviicni. forina iiobiliiii, geiicrc cl:'.i'.'ni, laiiia ioi..-.iaiitci' pr.i'('iiiit \cibu peicnlis? fuvorcin sapit
feliccin duC( le nuluil : .Malo iiitii.s cs e (piam siius. ejiK ri.-piiii-îo : el qiiniiluiiicuiuquu diira fucril,
Cni Maiiis : linmo ipsa tiia cri'. Al ille : liiiiiio &ciii;ei'iii :>Iiijiio veibi sui :iiigiilii liaLicbis jliqucin
viruiu opdrict UMnis c.nSc. Logicum e»t cniiii. lalia pclilionls tua; foiiiilcni iinplicilum : quxlibet iiegat,
siibjccla, qualia |icrniiscriiit piadicala. Sic iiiilb pciiicgal.

cruiit
facel a vcrbi Misclli tlivirlil uh oncribiis dorsnni cjui. XXV. I;Tiiiii|iiL aiirmii in pri pugii;ic'jla liirris
An.icc, si iixfirari 0| oricl, iioii expcdit (juidcin. Acrisii. v;illo(|iie iiiiiliiiilici signataiii Dinaes piidici-
Vcruii.laincn sil ain^r in caiisa, mn c. iisiis. Kt liaiii solvi:. Auiice, sicui viriîni quae lcrrain triuiii-
f.ricui ii: oris cligas, iioii vcslciii. Ei aiiiiiiiiiii, nou pli.irat, dc coelo pluit incesius : slc quam iiuniquam
auniiu. Et lilii nuli.ii iixor, noii dus. Irgo si qno Tailit buiiiilis, viiicil snbliiiiis. Sic arborcni quani
inodu fieri potesi, prailicari potcris, ul livorcni iion iiimi liiani movil Favouius, cverlil Aqiiilo.
diicas a siilijecio. ]j XXVI. Lyci:i vir;;o, veigens iii seiiiiiin, fania

•
XXH. I.ai.s f."ori:iil|ia pra-rcgaliva pii1cliii'ndiiiis casiitaiis pnvilcgiata coiislanter, t;iiidein oppressa
ilis:gliis, l.iiiHlIiilI.od» ieg;illl el prilicipimi dr.;li:il>a- Apolliiii.s pliaiilasiiiaic ciinci |iit, pcp.iiiiijiie PI:ilo-
liir ainplcxns. Coiiaia cst laiiicu Dcuio-llicni i.liil i- l>ciii. Aiiiice, (juain iilibaiam sci vaveruill vigilix,
snpliii participare, •ui iioia; casiiiatis cjns iniraciilo dclloravit illusio per sdniiiium : ut ^cmper iiiiiue
solu;o, vidcrciur .sp. cio sii:i lapides iiiovisse, ul rcsariniii alii|Uo tiirbiiic sua piirpiira spolietur. Sed
Anipliioii cilbara, :iiiiMct;;ni(pic bluidiliis iiaclavit beiie si quid hic Ixne, qinxl pairisâvit Plato iii
siiaviter. Curiiqiie jain DciiMSlliencs ciiiollireiur aj snpienlia : et quod siiiiili factus est iioiuiuis et iiu-
ab co Lais ccDtuni lalcnia pro miiiis palris pru:cipiii.

ibalamuiii, pciivii
coiisensu. .\i ille suspicicus in ccelum, aii: Non en.o XXVII. Amice, mir.iris , an iDdigiiaris m.igis,
tanti poeniiere. Ainice, utinam iii (OBluni et tu acu- qnod in parabolis tibi sigiiiliceni gciililes esse imi-
ul id eirogias ijuod poeiiilciiila taiiiUis, Clinsiiauo idolnlairas, agno canes, deniqiie

nicn iiieiilis diriijas,
- binio iiialos? Yuli> sis api arguiiienlosae siinilis, quae
esi redemi.
qiieiii nin.is nicl (licit cx urtica:ut suinas mcl de peira, uleuii:qne
XXIII. Livia virnin snuiu inlcrfccit ,
aniavii. Illa spooie de siixo durissimo. Genilium iiovi snpcr^titiunem,

odiii. Luc :l!i;i suuin, quem nimis
dccepta, lunireni propinavil ^'^'^ omuis crcatnra Dei ali(|U"il liabet evcmplar
misciiil acoiiiiuiii : li.i c G
Amice, contraiiis coiilenderuni Iioiiesli. Unde ipse, tnin arics, luin lco, tnm venuis
pro aniiiris pociilo.
dcfraodaia esi fine fraud.i diCitur, sed pluiima pcnersa aguiit increduli : ali-
voiis isia-. Ncuiia laineii
Variis divcrsis qna laiiien qua; cuiii ipsis iiiierici':int in nobis
el proprio iiialo. ,
fcniincae, bcilicel
fruciuin a.juiidare feceruiii. Quml si illi zonas Ii:i-
in cduut semitis femin.c, qiiibusijue aiirraclibns cr-
Lueriiiit 1'elliccas cau>a iiiuiiiliil:c, sine spe, siiie
rcnl, qiiibosiine deucnt inviis, unus esl
cxitiis, uiia
Unitnin ca!>ul et lide, siiie pr:cdicanieiilo, siiic c!i;irilatc; piofecto si

o:ii.iium viaruin suarum ineia.
diversiiatum siiarum uialiiia. nos fueriiiius asini et soes, aul ati.jua iiiliuiiianitate
t(uv.'iiiu5 oioniuiii
auTix brutoriiiii îinilcs, i|iio Cdci, qiio spei, qiio charita-
Exempli' barniii cxpirimcntnm capc : q lod
vel odil fcinina el .r\\l\- tis mcii o di^ni iciiciieniiir '
ciiin \ideas prophetas,
esl ad oiiinia qii.c aiiiat :
ea ct trequcn- et pratipm; iliiiiu iimiidi ccrdis, qiiem soli cern. re

ciosa cnm nocere vull. .|uod senipei
ul fiequcuier pussuiii oi uli. Ill: aiHeio sludli suiruni aitiimi sc
ler : c.iin juvare paral, obcst. Umle fil,
po=itus cs aurum es, multis conaiibus anii\cru<.i, iiullu futurx relicitaiis

nocrat iii.lens. lo loroate : si
inlnitu : scd Uiiiiiiiii ue auinias liab. iciil ii;iior.>ntes.

exi'>is piiriiir.
veslivit iiilerula ^.-u d uobis cst, cl illumiiiaiio et I.ncnia leJibus,
XXiV. D.'janira Tirynlliium ,
sanguiiie ulia csl: D «=1 '"»"" >* »""s -'d ^"^"' a; ein:;m
et m..ii.-in.runi malieiim, m.msiri
siliiiiie processi'. ad lacryiiias, quod ad hcti iam XXVIII. Uunam liauc cligis, utinain lianc lcgas,
scivit iroducas in-

niaclimaia cst. Amicc, tiajcttum iclo Uciciiiis uiinini iu tuiiici.iuni tiiuiii,
liaiic i iit
.Ne-suin isia i;iliiUiinin::S laincu Ncs o ir.idncai te rcx in suum. Il.iic diiduiii lloribiis iiii
et vidit :
ci qi::i>i ni.u .,-^.inc, quciii

credi.lii iii llcrtulcni :
vciis subarasti. Ihcc in xlaie tua cxspccial iit (a-
iiiierola, vcsiivit inlcriiu. Iii.âiii ca-

d.dmii vcsiirc cias uvam : in hiijus jnjiiriani, non (luc:is aliaiii, i.c
csl fcicioa, iiidelibciala jcmpcr

pitis ei p>.'cipitis ficiciis, in teniporc vindeniia! labiusca iiiveiiiaris.
pr..cipnum aibitialur quod vi.ll, ei qn d
voluiitat'-:
Ndo tc spdusiini Vcnciis lieri, scd Palbidis. 11:1 c
iion expcdit : ci iit prx omnibus placere cupil, i;a
h:ic
sp' nsa le iiiduci monilibns loeiiosis el ornabil :
pi.crcrre corsult.i csl. Dnu-

platiiuio suuio oiiiiiiliiis
1,- iiidnct vcsie iiiipiili. II;c iiiipli« gloiialiU'ilur
laboic, cciisumiJiavit Alcid. '.. A
dcciiii iiibtiinaiio,
e.\ccs.-,t, Apolliiic parauyiiiph.» : iiaiiim Fesccnnina deccbit
terlif» dccini.i qui omiien inliuii.3nil,.teni
bmi^siuius iioiuinum ;c(p;e ccdiOi Liiiaiii. Siiliioii " uxor:>tos, spcm liu us l..m
exsupcraliis csi. Sic ,
'imrc aniissa cl liberi», oa-ijia luiit bona aj.ud -c hahercsraiulabalur,

» I'hilooph'.is illc, ut vi:leiur, 'pi'.
:
£61 EPISTOLA XXXVIl. DE OUIGINE ANIMARU.M. 262

desideraiaE solcmnilaiis devole coiiccpii : scd iii li- A <Ie Episiola Aposioli ad Tiliini scripsil: Si qiiis, ait
more, wusa luijiij Inta ha-c leelio facia est. raii iiieiii hi^manse aniiiia; requirat, cuin de ea nefjue
XXIX. Ad liunc rinem luculenta tola Ilcc prope- quod ex seniinis irailnce dncatur, neque quod ho-
rat orniio. Ilic rigor liijiis di^sunsionis, hic totiis noraliilinr ci aniiquior corporum coinpagc sii, ira-
armaiur. cujus inulio chalyuc praduraius scniis acu- didcMii ecclcsiasiica regnla : propier qu"d multi nec
le«s. Oura esi m:'nus chirnrjici, i-cd sanans. Durus comprelicndeie pi.tnernnt aliier sentiri nponerfe de
eslhii- sermn, sed sanus. Seduiinam tiim nlilis qunm aniina' r.ilioiii'. Sed ctqui aliier suniirevei disscrere
devolns. .Amice, arci.im tilii, ut ais, indigo vivc:idi visi sunt ;
a nonniillis in siiS|iici(iiie liabenuir velul
regulam, esin. Esi eniin arcia via qua; dncii ad vi- iiovi aliquid inlioducentes. Falelur idem ipse Ori-
lam : ncc esl semiia plana, qtia ilur ad gaudia plena : genes in prxfaiis opusculis: sed et Euscbiiis
Csesa-
immo ctiam ad mediocra per salebras evadimns. ricnsis, et Pamphilins niartyr: Basilius qnoqui^ et
Aiidivit Jason, quod ptr niare adhnc iiilactnm, nec Gregorins, Diiiymusgue, ei Rnfinus similiter in siils,
ullis dovirginatnm raiibus aut remis, et per taunis unius suhslantioe omnes esse animas, et immnriales
et sulplinrcos ignes, ei pcr loxicaii serpenlis vigilias et raiionahiles liberi arhitrii
ac vuluntatis judican- :
sibi viandnm esset ad xellns aureuni : et sano con- das quoque esse pni his qnaein hac vita gesserunl;
silio, liccl 11011 suavi usus, aliiit ct rediii, el opia- B esse tainen eas faciasa Deo qui nniversa creavit et
liilcm tliesaurum relulit : sic alisinihiuni veritaiis cundidit. Qiiando aiiiem facta; siiit, olim simul
aul
acccpiat iiiorosj: mentis liumililas ; fccundat offi- iiunc per singulos nascentium, quid periculi esse
ciosa seduliias : in fructiim perdnci' |ierseveranii% aiuni, alteriim eduiihus opinari? Alhanasius. Hila-
utilitas. Sic sementom serit ,
pinccrna pliiviarura rius, et Ambrosius, pneparatis jam in ventre mulie-
Austcr. Consolidat scnia viaium A ;ui!o. Iii idieria- runi , dcformatisque corporibns, tunc ad pra;sens
tem promovci Dnruin prncrcalor Zcpliyrns. Sicdura cicari animas, et inseri deformato jamcorpori cri-
principia diilci line niuiierantur. Sic arclus calli^ ad iiiiiiaiiiur.
auipla palatia perducii; sic angnsius Irames ad ter- III. Jam vero illi qui ex Iradnce animas vcnire
ram dncit viventium. connrniani , el siniul cor|iOrali eas semine seini-
XXX. S.'d ne longo le dispendio suspeiid.<m, ut nnri : siipiidem, iit qiiidam ipsorum afQrmaresolent,
nnjori icsiimonio inilii fidrsadhlbeaiur : lege aureo- iioii aliiid dicunt esse animam quani iiisufflaiiuncm
lum Tlieophiasti, et Mcdeain Jaso: is [Al. Nasoiiis], S|'iiitiis Dei : illam quam
scilicet initio l.iciurx
et vix panca inveniesimpo-sibilia niulierl. Aniiec, det nimidi, Dous iiisufflisse dicilur iii Adam, de ipsa
tibi Deus omiiipotcns fcminx fallacia noii falli : et Di-i essc cani siibsiaiiiia proflleiites: quonioi.'o non
illuminet cor !num, ne pra:s!igiatis oculis lendas C isii videbuniur qu..dainniodo lnc prociei Siripiuia:
quo egii timco. Sed ne ^*
Oresten sciipsisse vidcar. regnlam et ralionem pieiatis asserere, quod substau
Vale. tia Dei est qu;e peccat, si anima qiiae de sulisiantia
LPISTOLA XXX VIL Dei esi peccat : iiiûi er eiiam qund et poeais sub-
SEU DIALOGlJS SCB NnHI.NE UIERO.NVSII ET .VUUU^TINI. dciida sil pro peccato. Sed.et illud se qnod absur-
l)e origiiie animaruni. duniesi, inciirrere i oii v.deni: quia ncccsse est eam
I. Cuiii apud vos coeiesiis eloqueiirue purissimi îiniil eiim corpire mori, el esse m;:rialem, si si-
funlis, et liticrariini oinniuiii flucnta reduideni : ^c miil cuni corpore , vul seiiiinala, vel formaia, \el
solida sccuiiduiii veiticeiii sanilas, vistra cuncti iial.i est,
firmo siatuuiembra Coiiliiieal: iniror stupore men- IV. T'im deiiide illi, id cst, .\| oliorius, Terlullia-
lis attonitus, cur siillicidiuin insulani rivili dig::e- nus, Poinpuins, .Ariiobius, Lact:iniius. atqiie Apolii-
niini haurire, nilores corporis iiifiriiia medcntc^. nariiis, qui uiiamqiiiilem ex iiullis siibstai.tiis a Deo
Mugis i^rgo quae de Gra:coiiim niiiiiavi foiiiilius, faciam e-sc dicuiit animani , id esi, illain (|ua; (irima
sliicnlibus proferam [Ai. pra;feram], a.qiic Laiiuo- f.icta esl in .Adaiii : el cx Adam oiiiniuni honiinum
rum laiices limpidissiaios ad veslri cordii sccreia aniinas cxisicre , ct sceiiiduiii corporalem sine du-
perducam. D bio .-iiccc-sioncii!, iiaduccm quoque fieii .inimarum
IL.Origcn.is igiiur qni nullnm proprie dc aniina et ain ipsi qiiid aliud osienduiit, nisi animas esse
edidit libiuni, i;i tal.logo ccclcf.iasiica; prajtlicaiio- moilales? Si cnin sicut aniiiialia coelcra ex solo
nis aiiiiiix facieiis meni oiicn<, Ikcc dicil : ^ [)o aiii- sciiiiiieoriiiiitiir : ila ctiain <le lioniinibns sentimus;
ina veru uiruni c\ seiniiiis trailuce dncaiur, iia iit ul cuni corporc siniiil iii eodem Seiiiinc, eliam
raiio ipsius vcl substaniia inseila ipsis corpoiis sc- anima defiind iliir. Unid diciiiiiis dc liis qiii impcr-
miiiihus liabeatiir, au vero aliud baljcil initium, et fecii ailhuc, ctd.t ventre aliorsi sunt : et qui iioii-
hoc ipsum .-i genil.ini ei :iut in.n gei.iiuni, ccmc vel iium<|iiani ciiam aiiteqcaiii v:isculi>ruin naturalinm
si exUiiisecus corpoii indilur, iieciie, non satis ma- receplaciilis scinina siiil subcepta, dcpereuiit? In
uifesta prêdicalioiic distinguiiur. Ite.ii iii libroqncm quibus siau dubio invenitiir , quod simul etiam ill:c
' Palain cst alludiad versum illuniJuvcnal.Sai. 1. til,' qu(C hic iisdcm ipsis Rnflni vcrliis proreriin-
tiir, cl in ali.i ojicie (I.: Deiiate , et iiKarnaiioni:
Scripliis et in tcrgo nccduui Gnitus Orcsles.
\cibi ail Jai.u.irinin 1. 1, c. -2. inter su]>p:'sitil a Au-
^ liiCC OiigOllCi in PlCCElll. lib. 7r-ct 'Aji-/Ctv, cn guîiiii tjui. Mll, replicaiiiur.
ilS S. niERONVMI OPERUM MaNTISSA. 20^
qux naliirall ratione scminnmsinserlaêranlanirnsD, A nesltim, ir.iiuil, puln animas ciim corporihus gene-
cxsliiicuc siiii panier ei corrtiplae. raii, iil aiiima nascatur ex aninia, qiiod iiec aniniai
V. Sive ergo ex insiifll.iiionc nomini suni, sive ipsi compctii : aut si cerle singuIiE roelesti polestaie
al) uiia qii* prima fiicia esi, necessariiim isl, siniul fact.TC buiit , et ex ipîs ca'terx naix snnt, pniesi ex
ul ruin ciirporihiis cornimp.iniiir , si eanitlem cum una Adx> aiiinia rrcdiliile vidcri cxieras iiasci : sed
corporibus eiiam origiiicm siimunl secundiiin ipso- iion convciiii, quia soli Dcu liuc pnssibile fuit, ul
rumralioncin. Ant cnim niliil omninocx rulioiiabili simplex gencraret, nec Cicleris concedereiur, quod
atque ininiorlnli nniina parlicipavil illiiil qiiod adliuc tani myslicum esi in causa Salvaloris, ut noii sobim
in ventre corriipium csl: cl rcpulsa csi illa raiio, a solis gentilibiis vcl Judxis : veruin etiani ab ipsis
qua; affirmai caiii in seininis iraducerc simul cum qiii Cliri>tiaiins se dicuni, iiicredibile puteiur. Piio-
corpnribus seminatam : aul si panicipai, necessiias tiiiiaiii enim lianc rideni speniunt, noii credunt
iniminetcoiifitcri morialem esse animam, qiiod lides Deum generasse. Nam si eo lempore qiio seminaiur
nosira u.liqtie non recipit ,
Domino declaraiitc, de- curpiis, et anima " generaiur cx anima, de Adam
funciorum aniniiis el colloquiiim apiid Inferos lia- coslam sublatiim Icginuis: tamenanimam nalam
iioii
buisse, ei Lnzari scilicet in beatorum sedibusovan- e\ anima. Scd si co.sta secum habuil animam jam :
tem, ci diviiis nagranlem in incendiis.

B non nata est, sed [Al. si] deiracta in pariem. Sed
VI. Esse niin;quc aniiiias immoriales, non tantum iicc hoc scripiiim e.~t: proplieta eniui Zacbarias in-
divini, sed e( pliiloôpboruin pleiii sunt libri. Qiiod tcr caiterca : Qui ptasmus, inquit, aiiimam hominis
lalilcr esse Cleombroiius Ambracioia in Plaionis liin eum. Ncc Isaias ab bis di^sentiens, ait: Sic dicit
bro , Sacratc dispulanle, didicerai : qui homicida Domimii Deus qui (ecil te, et finxll te i« utero. Si ergo
sibi csse non liinuil, ac se de aliisîino prxcipiiav!t in uiero flhgiiur ,
jam fnrmato corpori tribuilur,
niuro, dum el nullum posl morlem aulumat restare Cuni enim omnia meinbra implei corporis, ligurata
judicium , et sine discrimine aliquo meriioruni, dirilur iii cnrpore : ut siciil aqua cum sil sine effi-
omnes animas postcnrpora aequalilerferri arbilriilur gie , niissa lanicn in vas, figiiraia videliir, ita et
ad coelum. Qiind adeo pro vero tenucruiit, ct sic illus anima cum sit natura iiicorporea et siiiiplcx : for-
omiiiis sxciili sapienies una ncbula liujus erroris matur in corpnre, singula tneinbra viviHcans : quod
iiivolvii: uicl ipe tam laudabilis.iit piiiant, docior qiiidem Moyses maiiifestius tradidil , ditcns : Si
hnmicida;, ipsuni so ptivaiim ne p;iblice occiderclnr, quis percusserit mulierem in ulero habentem, et abor-
occiderit. Sic (•inqiie Calo, lccto in nocle ad lu- tiverit : si formoium [uerit , det animam pro anima:
ccrnas PIa;o!:is liiiro, qui immortalilatcm aniina: 5j auiem informaium fuerit , mulcletur pecunia : ul
docct, slriclo gliidio rcvclatum manu peclus scincl piobarei noii inesseaniiiiain anie<|uam formam. Ila-
iteruiiique porcussit. quc si jiim formalo corpuri datur , non iii coiiceptu
VII. Redeanuis ad illas prscterea sanclorum nobi- cnrporis nasciturcuni seniine derivata: nam si cuin
lissimas disputaiioiies, non in Acadeiniae iiPinnrosse semiiie et anima existit ex anima, rniillic animae
ohscuris lexias \Al. tecias] umbiaculis, sed coelesii quniidie pcreunt: cuiii semenfluxu quodam nun pro-
illiistralas ex liimine. Bealus itaque llieronymus ticii naliviiaii.
laiii sanclum Viclnrinuni iiiarlyrem, qiinm plcrosque IX. Sed si prius respiciamus, videbimus quid sc-
c.iiliolicos secutiis , se poiitis ftcri, qiiam propiigaii qui dcbeiimus. Coiitcmplemiir facluram Adx : in
atiiinas : secun.lum illud quod inEvangelio scriplum Ad.iiii eiiim exeiiiplinn daium est , ut ex eo intelli-
esl : Pater meus quoiidie operaiur, et ego operor, cre- gniiir, qiiia j:ini rormnluiii corpus accepit animam.
dcrc significavii. Santius quoque Augustiiius Iianc Niin poierat Deus animaiii liiiio lerro; adniiscere, et
opiiiinni;iii in oclo adinodiim voluiniiiibus, verbis sic formare cnrpus. Sed ratio iiilirmaiur, quia pri-
tucri cernitur. Sed cum orjginale peccalum pnenas- muin uporlebat dumum coinpaginari , ei sic habita-
qiie pirvulorum, qtii siiie baptismale moritinlur.de- torem induci. Aniina certe, quia spirilus esl, in sicco
cliir.Tre niiitur , a Deo factain in .\dam, ct ex ipsa habitiirc nnn potesl, ideo in sanguinc ferlur. Cum
omuium hominiim animas existere, lamsuisargu- ergo corporis liniainenta compacla non fuerinl, ubi
nieiilis, qiiam Scripttirarum tesiiinoiiiis, ul csi illud : erit anima ? An foras vagatiir, quanidiu imniiilatur,
Aiimx quie iugressa: sunt cum Jacub .'lujyplum, et cuin railo tradat sic dari eam , ut anima in corpus
eijrcxsw de femore illius, 3m|ilecii prnpcnsus compc- noii oliosa vagetur. Scd cx quo delur, dicanl ,
qui
riiiir. aliuil puiiint, ex mare, an ex feniiiia [Suppl. Ex
VIII. IIiijiis asserlionibus bealusGaudinsus episcn- feininal? Non convenii ,
quia aliud in exeiuplo esi :
pus , aniinariim et corpiiriiin prninpiissimus medi- prnponuiit cnim ex viro cum cosia dalam ci ani-
ciis, nostrisqiie teiii|ioribus uiius martyr: cum iio- mam ,

qiiod mullis rationibiis iiiflrmari dociiinius.
bisciim colloi|iiium familiatilcr liabuissel, per toiain lliide fnric vidcalur dari ex feniina , m.Txiiiic pro-
oratiniiis S'.ia: seriein cvideniissimis approbationibus picr Salvalorcm : quem scimus sine coniplcxu Ciir-
usiisest. Al vciosancius Ambrnsius, qiiem jaiii su- nis, de Spiriiu sancin iiiitiim e\ feiiiiiia : i|und si
pcrius iulcr viros apostolicos memoravimus. Inlio- arbitraiitur, plus daiii feminis : auciuriialcin eiiim
Ilicc vcibi! , ijfnerniur ex auima , dc AJnm, in nupcra cdiiione dcsideranliir.

:
SC5 EPISTOLA XXXVII. DE ORIGINE ANIMAUUM. 8C6

viri muiant in feniinam. Cum enim tam corporis A Hieronymiu. Siciit ncscis viam spiriliis el aniiti»
quam animne originem cx viro dic:inl, converiiinl ingrcdientis in parvulum, ci igiioras osîinii ei ven.i-
se, ui iJ qunil poiius esi, ex mulierc dicant, id esi, rum vanelaies in ventre prxgnanlis ,
qu'iniodo ex
aniiunm : qund vero miiius, cx masculo, id est, cor- vili elenienio corpus hominis in divcrsas crfigies ar-
pus ; cum [Al. tac. cumj manirestiim sit ordiiiem tusque varietur, ei de eodem semine aliud mollescat
exom|ili a Deo Iroditum immutari non posse. Qui in caniibiis, aliud durctur in ossilius, aliuil in ve-
ergo .nninias ex una propagari-asserunt , et non in nis palpitei , aliud durelur in nervis : ila D«i opera
corpora juxia exemplum primi hominis a Dco quo- scire non poleris, qui
factor est omnium.
lidic fieri , anathema sint. De animx incarnaiioDe ulrum ex illa
Auguntinvis.
Augusimiis. Sancte frater Ilieronyme , consulens una qux primo homini dala cst sic cxterx propa- ,
te de his qux nescio, oro Deum, ut fructuosum esse gcntuv? an singulls quibusque novae etiara mcdo
nobis velit {Al. velis]. Quamqiiam ° enim sis tu fianl : an alicubi jam existenles vel mittantur divi-
multo, quam ego sim, ael.ite major, tamen etiam ipse nilus , vel spunte labaniur in corpora ? Quxiiam sit
jnm senex consulo sed ad discendum quod opus : eiigenda opinio scire desidero.
est, nulla mihi .xtas sera videri potest : quia etsi Hieronymus. Super animx statu memini vestrae
senes magis decet docere quain discere : niagis ta- B quxsiiuncula', imiiio maiimre ecclesiasticx quaeslio-
meii disccre, quam quid doceant ignorare. iiis. Uiruni lapsa de coelo sit, ui Pjnhagoras philo-
Hieronymut. Beate papa Augustine, in Scriptura- soplius, omnesque Platonici, el Origenes pniant : an
rum, si placet, campo, sine nosiro invicem dulore a propria Dei snbslantia, ut Stoici, Maiiicliaeiis , el
ludumus. Noli igitur annorum existimare nos nur inspna Priscilliani h.^resis suspicanlur : an in tlie-
mero : nec sapientiam canos reputes, sed canos sa- sauro Dei li:ibeantur olim conditcu, ut quidam Eccle-
pientiam, Scriplura testante : Cani hominis, pruden- siastici stuUa persuasione confidunt : an qiioiidie a
lia ejitt, Noli, inquam, fidem pensare tempnribus : Deo fiant el mitiantur iii corpora secundum illud
, ,
nec me idcirco meliorem piiies ,

qood prior in quod in Evangelio scriptum est Paler meus usqut :
ChrisH exerciiu cceperim mililare. modo operatur, et ego opcror : »n ccrte ex truduce,
Augustinus. Accipe igitur qux mibi peto aperiri, ut Tertullianus, Apollinarius, et maxima pars Occi-
ac disserere non graveris. Quaestio de anima multos dentalium aiitumant, ut qiiomodo corpus ex corpore,
movet, in quibus ei me esse coiifueor : nam quid de sic anima nascatur ex anima : et simili cum brutis
anima firmissime teneam , non tacebo. animanlibus conJiiione subsistat.

BieTonymus. Metiris nns viriulibus tuis : et par- Augustinus. Hnc cerle seiilis , quod singulas ani-
vos magiius extnllis , ultimamqiie partem convivii C mas singulis nascentibus eliam modo Dcus faciat.
occupas , ut pairisraniilias judiiio proveharis. Sed Cui senlenlio! ne objiciaiur, quod omnes creaiuras
vclle fateoi*, sed eniti pr.rfero, magistrum renuens, sexlo die consummaverit Deus , et sepiimo requie-
comiiem spondeo [Al. respondendo] petenti datur, verit , adhibes tesiimonium ex Evangelio : Paitr
,
pulsanli aperitur, quxrens invenit : discamus in meus usque nunc operalur.

lerra, quorum nobis scientia perseverel in coelo. Hieronymus. Quid enim ambiguitaiis in dicto est
Augustinus. Certus etiam sum animaio , niilla Dei ut diversx intelligentix tribuatur occasio? Conslat,
Gulpa , nulla Dei necessitaie , vel sua , sed propria et super hoc nulla contentio est.
Toluniate in peccatum esse collapsam : nec liberari Augustinus.Jioce ergo, quxso, qux doceam doce :
posse de corpore mortis bujus, vel sus voluntaiis quoJ teneain. El dic mihi , si animx singillatim in
viriute, tamquara sibi ad hoc sufficiente, vel ipslus singulis hodleque nascenlibus flunt, ubi in parvulit
corporis morte : sed gratia Dei per Jestim Dominum peccent , ut iiidlgeant sacramenlo Chrisii , remis-
ncsirum. sione peccati ,
peccantes in Adam , ex quo caro e.st
Hieronymut. Anima immortalis, invisibilis et In- propagata peccati : aut si non peccant, qiia jiii^titia
corporalis est : secundum crassiorem dico corporis Creaioris ita peccato obligentur alieno? Cum exind«
nostri substantiam : dico vel eo certe lempore pu- ^ propagatis membris mortalibus inseruntur ut eas, :
nisi per Ecclesiam subventum fuerit, damnatio con-

nieiur, et supplicium sentict, quaiido pristinus cor-
pus receperit : ut cum quo peccavit, cum ipso pu- sequatur cuin in earum potestatc non sit ut eis
: ,
niatur. possit gralia baptismatis subvenire.
Augmlinut. Dicitur conceplio humana sic proce- Hieronymus. Atienati sunt peccalores a vulva : trra-
verunt ab uiero locuti sunt falsa slaiim ut naii sunt,
dere, ut primis sex diebiis quasi lactis habeat simi- : :
subjacuere peccato in simititudinem prcevaricationis

litudinem, seqiienlibus iiovem diebus convertalur ia ,
re- Adm, qui est forma fuliiri. Illud quoque quod iii to-
sanguinem. Deinde duodecim diebus solidetiir :
liquis quiiidecim formetiir usque ad perfecta linea- luminc Job scriplum cst : Numquid mundus eril /lo-
menta omnium membrnrum el liinc jam reliquo :
mo coram Deo , aut in operibus suis irrepreheniibilis
Si adversus famutos suos non credit el contra
tempore usque ad leropus partus, magnitudine au- vir ? :
angetos suos pratum quid reperit : quanto mngis iii

geaiur.
* Eldem edii. Qumnquam tr.imie multo, qnam ego «m, alaie uiaj^rm, lanwM , cic
Patbol. HW.
!
267 S. HIEP.ONYMI OPEUUM MANTISSA. S68
his qui linhilant domos ttidai : c qnibus cl iios .1«; A ci> (iiii frumciila furatiis es-l ; nec iilrirco lcrram,
ciHleni Iiito suiiius ! NuUiis eiiim absqve peccaio, iie ni<n dcbuis<ê gremiu suo seroina confovcre ,
quia
si luiius quidem diei fiierii viia ejus, Si enim sletl(e non sator immunda ea projeceril manu , elegantissima
tuiit imiidw iii conspeclu Dei ,

quanlo iiwgis vaiiiis et simiiiliido csl, quam et anicquuin lcgcrem , null is
puiredo, ei hi qui pccralo (:ITeii(lciiiis Adam leiienlur niilii olijcciio isla de adullcrinis felibus iii liac qiixs-
olinoxii rmne faciibat angustias ,

geiieraiiter intuenii nnilia
i4«ji(siiiiiis. Obsecro le, qnoinodo liocc opinio ilc- boiia Douin. faccre, eliam dc noslris nialis pravisi|nc
fenililur, (jua credunUir aninise noii ex illa una pri- pcccaiis : Aninialis auiein cujusqiie crcaiiosi !i:ibeat
ini iKiminis (ieri oiiiiies : scd siciit illu una uni , ila prudenlcm p iiinqiie considerjtnrein , ineffibilein
siiigulis singulip. Ea vcro qiia; (iicunliir aiia C(inlra Creapiri laudeiii excital; quauln niatiis creaiio nuii
hanc opiiiioiiem , facile nie pulo posse rerellore :

cnjiislibel animalii, sed lioiniiiis! Si aulcin causa
fcicul csl il'uJ ,

qurd quidam sibi eam vidcntnr nr- creandi qiiarltur, nulla citius et ineliiis rcspoiide-
(êrc, t|iioiiiido consumniaverit Dcns omnia op:'ra tnr, nibi quia onniis crcatura Dei Loiiu esl. Ei qnid
siia sexio die , ct seplimo die rcquieverit , m novas dii^nius ,

quam ut boiia laciat Dcus bonus, qiia; iic-
adbuc animas creal ? Quibns si dixerimus ,

quod cx nio poiest faccre nisi Deus ? iixc cl alia quae pos-
Evanêlio snpra pnsuisti : Puter meus usque nuiic B sum, el sicut possum dico adversum eos,
, iini opl
opeialur : rcspondenl : Operatur dictum esl, ilisli- nioneni lianc , 4|ua creduntur aninix sicut illa uiia
tiiins adininistrando : non novas ii)Sliliiendo. singulis fieri , labefaciare coiianlur>

//ifroni/miis. Hic lociis apud impcrilos et Scrip- Hieionymus. Antonius, orator egregius, in cujus
inraruni sancliirnm mcdilitionem usumque elscicn- landibiis Tullius persoiiat, disenos se ait vidisse mul-
liam non liabcnics, videliir opinioni iuk priiiia tns, eloi|ueniem adliuc neminem. Noli igiiur mihi
Iroiitc blandiri. (âiicrum discussus facile solvitin- : oratorum, rlnon luis floribus ludere, per quos solent
cl cnm tcstiinonia Scripturarum aliis comparaveris iinperitoruni alque puerurum aiircsdecipi : sed sim-
icsiimoniis , ne sibi Spirilus sanctus pro qualiiaie pliciier dic quid sentias.
liicnriim ct iero(iorum videatur esse conirarius : se- Avgiistinus. Cuni ad poenas ventiim est parTulnrum,
cundum illud quod sciiplum est : Aiyssus abyssum mngnis, inibi crede, coarciorangusliis : nec qiiid re-
iiiiocat in voce calaiaciarum svaruin. Cerno quo tiia spondcain ,

prorsus iiivcnio. Non solnm eas poenas
icndil asseriio : sed de hoc in posterioribus dissc- dico, quas habet posi hanc vitam illa damnaiio, quo
rendum est, ne dum miscemus qnxstiunibus qua'S- necessc esl traliantiir, si de rorpore exierint siiie
tiones , obscurani audientiljus iniclligentiam relin- Cbristianx gratix sacraroenlo ; sed e;is ipsas i|U« in
quamiis. " hac vila dolenlibus nnbis versaninr anle oculos, qiias
A«gii«(inMS. Verum est ,

qiiod a rebus qux non enumcrare si velini, prius temptis quam excnipla de-
cranl instiluendis rei)iiicvit : ei hoc veruin est, quod licienl. Languesciint a-griludinibus, tnniaentur do-
rion solum gubernando quae fecil, veriira ciiam ali- loribus, fame ei siii cruciantur, debiliianiur meni-
quid niin quod noiiduni est, sed quod jam creaverat bris, privantur censibus, vexanior ab immundis spi-
numerosius creando, usqiie nunc opcratur. Vel sic rilibiis. Demoiisirnndum est iiaque quomodo isia
crgci , vel alio quolibel niodo eximus ab eo, qudd sine illa sui m«la causa jusie paiianlur. Non cnim
nobis objicilur de reqnie Dei ab operibns : ne pro- dici fas est, aut isia ignnrante Deo fieri, aut euin non
pterea non credainus nunc usque (leri aiiimas no- posse rcsistere ficienlibus, aul injuste ista vel fa-
vas, nnn ex illa iiiia, sed sicut illam unam. Nani cere, vel perniiitere.
quod dicitur, quare facii animas eis quiis novii cito Hieronyiiius. Diversis lestimoniis Scripturarum ea-
inoriluros ? Possuinus respandere parenluin hinc dem in quistione uteris in ilicairales pnrsiigias :
peccala , vcl convinci, vel flagellari. qui iinum eumdemqne bominem, persoiiaruin varie-
Hieroiiyinus. Super quo qiiid inihi yderelur, in
late inuiaia, in Mariein Yeneremque producunt ut :
opuscnlis contra Ruliiium olim scripsisse me novi, qui prins rigidus et truculenius incesserai, poslea
adversiim cuin libellum quem sanclx inemorix Ana- D sOl
jojvaiur in mnllitiein feminarum
stasio episcopo Roinana! Ccclesio: dedit. In quo lu- Aii(;usiinti«. Ciim te iraium sensere , nihil aliud
brica ct siulia ac subdula confcssione, duin audilo- quani veniam dcprecabor.
rum simpliciiati ilUiderc niliiur, suse fidei, imnio ;. Hicronymus. Quxso ut patienier audias non enim :
|ierndia! illuslt. Tictoriani, sed conira mendaciura quae-

de adversario
Aogit«(inK«. Quod in libro adversus Runnuni po- riinus veriiaiem.
suisii quosdaro hnic sententix calumniari ,
quod Avgustinvs. Numquidnam slcutanimalia irraiiona-
Deum darc animas adulterinis coiicepiibus vldeaiur bilia rectc diciinus iii usus dari naturis eicellentio-
indignum : iinde coiianiur asiruere merilis gesix ribus, eisi viiiosis, sicut aperlissirae in Evangelio
antc carncin vilx t
animas quasi ad ergastula hiijus vidcmr.s, purcos ad usuin desideralum concessos
inundi jusie posse perduci : non mc movet mulia esse diciiionibus : hoc et de honiine recie possumus
cogitantein ,
quibus liDec putest caluinnia refutaii. dicere? animal est eiiini, sed ralionale, eisi morlalc.
Et qiiod ipse respondisii , non csse viiiimi srmciilis Aniina est rationalis in illis membris, qux laniis af-
iii iriiico, quod furto dicitur esse sublaium : sed in flictionibus pceuasluii. Deus bunus csi, Deusjustus
,
at-Q EPISTOLV XXXVIl. DE OniGINE ANIMARUM. 2:0

e-l, Dciis nninipntcns cft lioc diiliiinrc <niiiiiio ilc- A roiifirmatinnc ilnctnnjp.
;
Nec il!ii(i niiod in Ecclcsi:»-
nienlis csi. Taiuoiuin crgo ii:Q'iiruin, q:ix< liuiii iii sle sciipliiiii cst Tunc comerlriur
: In lerram pnltis
parvulisMusa dicaliir. Nain cuni niajores isia pa- sicut fuil, et revertetur spirilus ad Dominum qni dedit
li.iniur, solcinns direre, aul sicut in Job inerita esa- ilhim, i5l::m coiifirnKit seiitenii:ini , ipiam volunius
ininari, aui sicui in Heroile peccata puniri ; el de csse nns;ram. Plns cnim lioc suffragatiir cis, qiî cx
quibtisdam exeinplis, qux Dcns manircsla csse vo- una putant omnes csse animas. Nam sicul convcrii-
luil, alia qusc ohsciira suni, hominum conjeclura; tur, inqniunl, pnlvis in tcrram sicut fnil, el tanicn
concedunlur, sed Iioc in majnribiis. Dc parvulis :iu- carn, de qiia hoc dirium esi, ad liominem nnn re-
tem quid respondi':imus, edissere, si laniis poenis veriilur, rx qiio propngata est, sed ad terram unde
nulla in eis sunt piinienda peccaia. Nam uiique iinlla primus hoiiio Tactus esi : sic et spiritus ei ipiiiis
csi in illis xiaiibus ex:iniiiianda jusiilia. unius spiriiii propagaius, non tamen ad euin rever-
Hierowi/niHS. Dedii Eccle.-iîstesprimooninium men- sed ad Dominiini, a quo
tiiur, illi d:itus esi. Verum
tcm suaiii ad sapieniinm requirendam, et ultra lici-
qiiia lioc tcsiiinoiiiuin iia pro isiis sonat, iit non om-
tUni se extendens, voluil causns ralioiiesque cogno-
nino liuicnpinioni, qiiam defendi volo, videaiuressc
sccre Qiiare pnrvuli coriipcrenlur a dxnione Cur
: :
conlrariiim : admonendam tantuni credidi prudeii-
naiifr.igia ctjusios iinpiosparitcrabsoibcrcnt:Uirum B iam luim
|jj , ne talibus tesiimoniis e.ic bis angusiiis
et hxc cl liis siinilia casu evenirent, an judicioDei? me cnneris cruere. Nam licei nemo faeiat optando,
Bi si casii, ubi providenlia? Si judicio, ubi justitia verum sitqiiod vcruni nnn cst,
iit timcn si fieri pos-
Dei? sct. opiarem ut hxcsenientia veracsscl, siciiiopto,
Angustinv.t. Doce igilur, quid dicere, quid seniire iit si vera est, abs te liquidisslineatque iiivictissiii.e
dclieanius, ut conslel nobis raiio novarum animarum, dercnd.ilur.
siligulis corporibus singillaiinique l;ut:irum. Hieromjmus. Propnsuisii tcslinionia ,
qux iion da
Hieronymus. Videris mihi obliviosus esse, et quasi alteriiiS-Scriplurx loco, sed de propriis libris abso-
nihil supra dictum sit, per easdeni dispuiatlonis rc- sunt
luta : /?evtT(a/i(r pi(/Dis in lerram suam, uiide
Terii lineas : huc enim longa dissenione discussuin sumplus cst el spirilus reveitalur ad Domiiwm,
: qui
esi. dedii iltum. Ex qiio saiis sunt rideiidi ,
qui pniaut
Augus:inus. Damnationis in parviilos causam rc- aniinas cuni corporibus fieri, et non a Deo, sed a
quiro : quia iieque aniin:H-uin, si nova; flunl siiigulis corporuin parente. Ciim cniin caro reverlnturin lir-
singulse, video esse ullum in hac aeiaie peccatuin, ram et spiiiius redeat ad Dcum
, qui dedit illuni
nec a Deo damnari aliquam credi), quam videt nul- manifcstum est Deuni pareniem esse aniiiiarum, iion
lum habere peccaturo. An fortc dicendumest, in par- '-'
jioniines.
vulo (arnem solam esse peccati novam vero illi /Ittgiijtinus. Illam vero opinionem
:
,
quod ex ui.a
animam flerl, qua sccundum Dei prxcepta vivenle in fiant onines aniinx, iiec disciitere volo nisi iiccesse
adjutorio gratix Christi, el ipsi carni edomitx ac^ sit. Al.iue uiinam ista de qua nunc agimiis, si vcra
subjiigatx possit incorrupti()nis meriium comparare. est, sic abs le defendaliir, ul lioc ncccsse jam non
Bieronymus. Deraus operam ut perniciosissima sii. Quamvisautem desiderein, rogein, votis arden-
bxrcsis de Ecclesia anferaiur, qiix sempcr simulat lioribus exopleiu et eispectem, u( per te mihi Doini-
pcBiiileniiam, ut doceiidi iii Ecclcsiis babeal faculia- nus liujus rei auferat igiiorantiam tamen, si, quod :
lem, ne si aperta se luce prodideril, foras expulsa absit, iniiiiine meruero, patientiam mihi petam a Do-
moriaiur. mino iiosiro.
Quxrenda causa aique reddenda esi,

Augusiinus. Hierotiymut. Juita beatuni Apostolum: Dnuiquii-
quare damnentur animx, qus novx cre.intur singu- que in suo sensu abundal ; alius quidem sic, alius ait-
lis quibusque nascentibus, si prxter Chrisii sacra- tem sic. Certe quidquid dici potuii, et Bublimi ingeiiio
mentum parvuli moriaiitur. Damnarl enim eas, sisic de Scripturarum sanctarum hauriri fontibus , a to
de corpore exierunl, ei sancta Scriplura, et sancia positum atquedisserium cst. Scd quxso reverentiam
est lesiis Ecciesia. Unde illa de aniinariim novarum [ Al. verecundiam ] iiiani, parumper putiaris nie
cre.itione sententia, si hanc fidem fundaiissimam non tuum laudare ingeniuni. Nos eiiim iiiier nos erudi-
oppiignat, sii el mea : si oppugnat, non sit et tua. lionis causa disseriiiius. Cxterum a:muli, etjmaiime
Nolo mihi dicatur pro bac sententia debere accipi bxretici, cum diver.sas inier nos senienlias viderint,
quod scriptum est : Qui finiit spiriium hominis in de aniini culiimniabuntur rancore descendere. Mihi
ipso, et qui fingil singillalim corda eorum. Aliquid fur- autcm decretum esi te amare, suspicere [Al. susci-
lissimum atqiie inviclissiinum rcquirendiim est, quod pere], colere, mirari, tuaque dicta quasi mea defeii-
nos non cogat Deum credere ullarum animarum sine dere.

culpa aliqua damnatorem. Nam vel l:intiimdcm va- Auguslinus. Qui animas ex una propngari asserunt,
lel, vel plus est for.-itan creare quam fingere : ei la- quam Deus liomini primo dedil, aique ita cas ei pa-
mcn scriptum est:Cor muiidumcrea in me,Deus. Nec rcntibus trahi dicunt, si Teriulliani opinionem se-
ideu puuri polesl anima lioc loco npiare se fieri qminlur, profecln eas non spiritiis, scd corpnra esse
priusquam aiiquid csscl. Sicut ergo jam existens conleiidiiiil, el curpuleiilis scminibus cxoriri : quo
creatur innovatinne juslitix, «ic jam existens fingitur perversiusquid poiest dicit
, :
271 S. lilERONYMl OPERUM MANTISSA. in

llii-ioiiymns. Qui diciinl piiiis aiiiinns fuissc qiiam A liabeljamiisunde viveremus, necisteundemorerelur.
)iai:v> sunl.fl iion cor|ioii sctuiiduiii cxcinpUiin priuii Materiam ergo de nostra mortalilate suscepii , ul de
liuiniiiis a Deo i]iiolidie (ieri, iiiiailicina biiil. sua iiiiinnrtulltate collaia, iiiori possil vi(a pro nior-
A.Kjuidtiiis. Qiiis iiegai iion iiiiiiis laiiliiiii, sed oin- luis. Et quia corpus assumptum ablaturus erat ab
liis aiiiinx crc.iloreiii lacloien)i|iic Deuin ,

iiisi qui oculis nosiris , ct sideribus illaturus , nceessarium
cjns eloqniis apertissiiiie lefragalur'.' Sne iilla (luippc erat, ui nobis in liac die sacrainenium corporis et
aiiiliiguilale pcr pioplietam dixil : Oinnein flaium ego sanguinis sui consecraret , ut coicielur vcljugiier,
vokiis. jure per mysierium quod semel offerebatur in prc-

feii, aiiiiiias scilicel iniclliî
Uieiomjinus. Doininus in Lv.iiigelio : Videte, in- lium ; ut quia quotidiana et indefessa currebat pro
quil, 11« ro»/i'/ii»aJis nnnm r.r Itis pusiUis. Dico enim hominuin saiute redemplio, perpeiua esset etiam re-
v.bis, qnia angili cornm sempcr vidciit [ucicm Pauis dempiiooi) oblatio, et perennis illa victima, viverel
mci qui in cwiii at. Migna d'giiiias aniniaruiii, ul in incinoria, et prxsens semper essei in gratia. Vera
uiiaqu:ri|ue liabeat ali orlu iialivilalis in ciisludiain uiiica et perfecta hostia, Gde existimanda, non spe-
sui a^ goluiii deîgiialuni. S.iniciai iiobis iiiemuraia cie : ncc exlerioris ceiisenda visu liomiiiis, sed inle-
crciliiliias : ct iioslra landeni rinialur orutio. Dccc, rloris afrectu. Unde mcrilo crelcslis coiiGrmJt anc-
1) favenle, fcci quoJ flagilasli, imino «jutjd polui :
B loritas, quia Caro mea vere esl ctbus, et taiiguitmeuB
raiionem aniinx juxla cxenipluni priini hominis, el t'«rc' es( polus {Joan. vi, 56).
verbum S.ilvatoris a Duniino Deo quolidie Geri jam- II. Uocedai. ergo oinne infidelilalis ambiguum ,
que ronnalo corporidari, tolumqiiecursum cjus bre- quandoi|uidem qui aucior est muncris, ipse est eiiani
viter licei, saliibus potius, si dici fas Cjt, quam pas- tesiis veritatis. Naii) visibiiis sacerdos, visibiies crea-
sibus pro rcslinatioiie ad linem usqiie perduxi : al- turas in subsiaiiiiain corpnriset sanguinis sui, verbo
suu s^creta poiestale converiit, ila dicens Accipite
qiie pro icniiiiatc iiigcnioli inci pcr cuntios Ecclesioe :
iiiagistros, prxserliin per duos pinguedinis libros, et comediie , Itoc cst corpus ineum ( Mali. xwi , 2G ).
Aiigusiinum videlicet et llieronyniuin assislentes Et sancliGcaiione repeiita : Accipiie, inqnii , et bibi-
aiireo dexiera Ixvaqnc candelabro , instar duoruin te, hic est sanguis meus. Ergo ut ad nutuin prxci-
coeli iuminarium cognilicni ad liqiiiduiii Iradidi : de pienlis Doiniiii, repenteex niliilo subsiiieruniexcel-
quimplurimis eoiuin opusculis, sua eis solcrti vigi- sa cceloruin, profunda fluciuum, vasta terrariim : ila
Inniia, et sagaci perquisiiione iiivestigaia restiiuens parem pntciitiam in spiritualibus sarramcnlisTerbis
dicta, loqui vcluti pracsenles aliernis vicibus feci. prxbet virius , et rci serrit eficctus. Quanta itaque
Quid tam recium, quid lani verum, quiil tam cailio quam celebranda vis divinx bt:nediciioiiis opere-
ct
licum, quid sole claiius, ad inslruclionem omnium ^ '"• «=1 quomodo tibi noviim et impossibile videri
iion dcbcat qiiod in Chrisii substanliam terrena et
magis ulile , vel coulra ha^reiicos ceitc, qui iiiimica ,
advcrsum nus inenle desxviuot, quid lam irrepre- niorialia coiinnulanlur : teipsum, qui jam ia Christo
virorum prtrcepta es rcgeneialiis, inlerroga.

lieiisibilc? Vos crgo cailiolicoriim
III. Dudiim alicnus a vita, peregrinus a miseri-
lenaciier assequendo, jusii hxrcdcs, scd et necessa-
cordia, a saluiis via, iiitrinsecus morluus exsulabas
rii inveniemini :qui Laiiali eloquio pollcnies, sapien-
tioribiis prxfer:iinini : et non inagis slillaiitis liqiio-
suliilo iiiiiialus Cdiisli legibus, et salularibiis my-
sieriis inndvatus, in corpus Ecclesiae non videiido
ris, sicut prxralioiie comprehcndi, quam iiiundaii- ,
sed credeiidu transisli : ei de Glio perditiuuis ,

tiiim fluviorum ubertaie rigati , redundeiis flueiitis
adoi>iivus Dei lieri occulta puiiiaie meruisti , ia
S.iiicioruin.
inensura visibili perniaiiens, inajor factus es leipso
JIONITUM IN SEQUENTEM EPISTOLAM. visibiliier sine quan:iiatis augmento , cuni ipse
Sccpius lioc apnd mcdii wvi Iraclalores lioini-
lilnli)
atquc idem esses, niulto aliter Gdei prorcssibus
Uk occurrunt. Hanceprimis sUitim ve.rbis ngnoscil On-
exsliiisii. In exierioie nihil additum cst : el totiiin
iliiius esse Fausti Rhegienais episcopi , qui fiib
noniine
Eiisebii Emisseiti Itacieniis Inlnit. Ilubetiir cliam inler in liiieriire mu;atiiiii est , ac sic lionio Chrisii Fi-
hiijiis liomilias impressu. ^ lius elTccius, ei Christus in boininis ineiite r(iriiialus
esi. Sicui ergo sine corporali soiisu, prj:tcrila vili-

EPISTOLA XXXVIIl.
tatc deposita , subito nova iiidutus es dgiiilaic : e(
SEU UOMILU DE COnPOnB ET SAXCUINE CliniSTI.
sicnl Ii:cc qu;c iii le Deus Issa curavit, infecia diluil,
I. Mignitudo cce!cstiuin licncnciorum angiistias roaculaia deiersii , non sunt oculis , nec sensibus
htiinaiix racniis excedit : et propicrea (irdiiiavii ita tuis crcdita : ita cum rcverendo a^tari coelcsiibus ci-
diviiia providcntia , ut qiiod capcrc in nobis ratio bis saiiandus accedis, sacrum Dei tui corpus et san-
rcrum mole victa iioii poicr.ii, fides dcvoia toiicipc- guincni rcspice , honora , mirare , me;ite continge ,
rct, ct intelleotum credulilas robusta nuiiirei. Cum vordis nianu suscipe : ct maxime baustu inieriori
crgo propter iransgrcssioncm Adx, origini et morti assume.
teiiercmur c aoxii : prospiciens ex alio Deus , ex IV. Qiiod si illins veteris lcgis manna , dc quo le-
qiio essemus '
;bitores, jiixia qualiiaiem capii- gilur : Pluit eis mimna ut ederenl , hoc unicuiquc
viiaiis, rcpaiu.it iiuiiius reileiiipiionis , id esl , ut sapicbat qiiod dcsidi rii^ conciipicral : aliudque eral -
pru debita morte oHerret indcbilain ,
qiiia nec nos qiiod sumcbalur , aliud qiiod videbatur : invisibili-
; :
«75 KPiSTOL\ XXXVin. DE CORPORE ET SANGUINE CHRISTI. 274

lerque sapnr ille in singulorum sensibus formabalor: A catur : et synagogoe infideli populas ei gentibus ac-
siergo illud veleris legis manna , coelitus eUpsum quisiius prxponitur. Uiijus ergo Melchisedec genea-
pennultimodas suavitates , naiurx sux meritum et logia vel origo noiitiam illius tomporis laiuit : et
feneris sui eicedebat intuiium : el si creaturara oblaiione panls et vini, hoc Cliristi sacriDcium pr«-
suam dispensalio largitoris multiplici diversitaie figiiravit, de quo Propheta pronuntiat : Tu es Saeer-
condlderat, ut prxberet guslus ,
quod ignorabat dos in 'alemum secundum ordinem MelcHitedec
aspectus : quia juxta recipientis desiderium.cscx {Psalm. cix, 4).
illius novilas et dlgnitas nascebatur : iinumquem- VII. N;im ei Moyses de eo myslerio loquens, vi-
que eniin variis et alienis saporibus reficiebat niel- num et sanguinem sub una appellatione significai
lifluum pluvix illius donom , et maliiplex sicci im- et in benedictione patriarchx Dnminicaro passio-
bris obsequium : qux cuni iia sint ,
quod illlc avidi- nem multo amplius demonstrat : ita inquiens : La-
tas faciebat , hic Udes faciat : et sicut in corpore ci- vabil in vino tlolam suam, et tn sanguine utg paltium
bus sapiebat, in peciore Deus credaliiate prnficiai tuum {Gen. xlix, 11). Adverte qoam evideiiter con-
sicut leglmus : Accedet honio ad cor altum , et exal- stat , vini crealuram , Chrisii saiiguinem nunciipa-
taUtur Dtu* {Psatni. Lxni, 7). Icteo quod ibi delecta- tam. Et quid adliuc de hac doplici specie inquirere
tio obtinebat in faucibus , hic benediclio operetur B debeas, ipso Domino atlestante, cognosce:3rt<t , in-
in sensibus. Ad cngnoscendum et percipiendum sa- quit , manducaneritit carnem fitii hominii , et biberilit
crincinmveri Dominici coiporis, ipsa teroboret po- ejus tanguinem , non habebilis miam in tobis { Joan.
tenlia consecratoris , et qui tunc iaiuil pra^figur.itus VI , 5i ). Qiiod tesiimonium contra Pelagii blasphe-
in maniia , sit tibi nunc manifestatus in gratia. mias cvideniissimnm atque Talidissimum est, qui
V. Ipsura autem fuisse in mannx illlus specie asserere arreplaimpietaie prxsnmit, non propler vi-
prxfiguratum , eiiam Prophela evidenter osiendit ,
lam, sed propier regnnm coelomm, bapiismum par-
dicens : Panem cceli dedit eit ; panem angelorum viilis conferendum. Sub his enim Dei verbis, quibus
mandueatit homo {Ptalm. lxxvii, 3S). Et quis panis Evangelisla pronuntiat : Nonhabebitit viiam in vo-
est angelonim niai Chrisias , qui cibo snx chariiatis bis : aperle intelligendum est ,
quod omnis anima
el lamine claritatis nos saiiat T Et hunc dat panem, munere baptismi vacua , non solum gloria carcai,
dicente Propheia : Sexia dxe duplum eoHiget. Dum sed et Tita.
enim primo a Dominica die in lege tribuitur, et in Vin. Hoe itaque Dominici sanplnis vinum aqua
solo sabbato denegatur : jam tunc Chrisius ab Ec- esse miscendum, non solum tradiiione, sed ipso gc-
clesia , cui Domlnicnm resurrectionis diem conse- nere passionis ostendit ex cujus sacro laiere san- :
cravii , recipiendus ostendilur,: et synagogx , ad ^ guis et aqua lance» illisione profluxit : sicui etPro-
qiiam cultus sabbaii periinebai, negandus esse prx- pheta multo ante prxcinit dicens : Pereuttit petrant
cipitur : dum dies qui est septimus , coelesiis panis et effluxerunl aquce. Et Apostolus : Bibebanl , inquii,
fraude mnlctatur, de qiio pane veius narrat hisioria : de consequenie eos ptlra (I Cor. x, 4 ). Videsquod
Nee ûi plut coltegeral habuit omptius : nec qui mi- qui biberit de Cbristi gratia , sequiiur eum Cbristi
mu paraveral , reperit minut : eo quod Eucharisiix misericordia. Sud io Salomone de ipso Deo prxdi-
percepiio non in quantitate, sed In virtule consisiat: ctum legimus : Sapienlta, inquit , cedifieavil sibi do-
quod corpus Domini, sacerdote dispensante, lanium mum {Prov. ix, 1) , id est , corpus bominis assum-
est exiguot quanium esscconstat in toio. Quocl cum psit : in quo habiiat plenitudo diviniiatls ; Excidit
Ecclesla fidelium sumit sicul plenum in unlversis, : cotumnai tepiem : quia III um benedicilo gratix sepii-
ita integrum esse probatur in singulis. De quo sensu furmis implevit , maciatii /loitiat tuat : tniicuii in
apostolica senteniia derivata est dicens : Qui multa eralere vinum tuum : et paravit mentam tuam. Et
habel nonabundabit , et modieum habel, non mi-
qui in seqiienti : Vtint(« , ei edite de meii panibut , et bi-
norabil (II Cor. viii, 45). Non enim de communi pane biie vinum quod miscui vobit. Admixtum ergo aqua
accipi dictum poiest, quem si forte esurientibus ap- Tinuin leglmus.
poneremus, non ex toto pervenlret ad singulos ; quia " IX. Nunc causam , quare utramque Dominus mi-
sceri voluerit inquiramus. Quando in Judxorum
particulalim et minutatira pro pnrtlone sua unus-
,
quisque prxsumeret. De hoc vero pane cnm assu- convivio nuptiali vlnum , id est, fides in eis defi-
minus iiabent singuli quam universi ciebat ; Vinum, inquil, deficiebai ;quia vlnea fructum
mitur , nihil ;
totum unns, totum duo, totuni plurcs sine diminu- negabat : dequa dicilur {Ita. v, 4) : Extpeeiabam ut
quia benedlciio hujus sacramenli faceret uvas (ecit aulem tpiuat { unde et serium spi-
tione accipiunt :
,
scit disiributione consumi. neum capiii Redemptoris iinposuit ), quando Doml-

Ecit distribui, nec
itaque hujus formam etiam in nus niiptiali tempore, id est, quando sponsus se Ec-
VI. Sacramenti ,
Nam de clesix sux paschall f.xsuliatione jungendo, aquas in

. Judxorum prtginis videmus expressam ;
£t Melchisedec rex vinum converiii : manlfeste prxfigurans muliltudl-

Melchlsedec in Genesi legimus :
Salem oblulil panem et vmum et benedixii Alirahw. nes genilum de sanguinis sui gratla esse venturas.
Fuit aulem Sacerdos Dei aliistimi { Gen. xiv , 18 . Per aquas enim populos signilicari , sacris aperitur
setiq. ; dumque a prxpuiio , id est, a gentiii, tir- eloquiis : sicut legitur : Aqum itla; quat viditii , po-
)
wmeisio fuiura benedicitur, Ecclesix gloria prxdi- puli tunl et gentet ei linguce {Apoc. xvn , 15). Unde
,
S. IIIEIIO.NYMI 01'EULM MAMIS^^.V. 175
ci ailTciii;iiu5 iii aquij flguram gcniium dcmnii- A Imni.inum coiiforme corpori SHac claritaiis reddcre.
siiati, iii viuii auleiii sr.riguinein Dominicx passiimis li^mciilum siium in rcgni sui consurlio sublimare :
osiciidi. Ac sic tiim in i-acraiiieniis vinn aqna niis- ul qiii coi'|iiis no^tric fragilitaiis assuiii|i£cral, nos in
icUii-, Cliiisio fidelis popiilus iiicurpoi-aiur

el jungi- corptis sux iniiiioitalitalis assuniat : nd quain glorio-
iiir, ei quadam ei copub perfecla; cliariiaiis uniliir, saiii resurrcetioiicm pii> nos opcribus piicparare
eum Aposiolo Oiiii iios «fpnradil a digiiclur, qiii vivii ci rognat in s.TCula 8a:Culorum.
ul possil dieerc :
chmiialc Chrisli ? iTibulnlio, an anguslia , an persecu- Aiiicn.
liu{liom. viii, 53) ? ct reliqiia. Deus aulem liomini MOMTUM IN E.'ISTOL.\M SEQIJLNTEM.
snscepiasaii.ii(iialione misceiur, quain fides iii ipSD
Atque hanc Ondinns eonlenilit esse Fausti Rhegien-
p.'Ccaioro ;.frccius jnsiilix , inisericordia piciaiis Itominis laboraniis seniiprlagianiinio qiicni visiis
sis, ,
iiifundil. ett illi. calUile, ul fl'ia.;, iiisiiiuare. CccteTinn et debita

concluiioiic traclnlus /lic caret et prolixioris opeiis
X. Eiiam in lioc ipso, qiiod in numerosis Irilici ,
fraginenlum ridelvr.
giaiiis paiiein confici iiovimus, uiiiiaiein consiat as-
enim Irumentiini quod snl.i EP1ST0L.\ XXXL..
sigiiare paiuilorum. Sicui
l.urganiis sollicitudine ad caiididam speciem niola- SEU B0UIU4 SUPER EVANGELIUM U.VTTnjEI.
labore perficilur, ac per aquam et ignem in 3 j_ ganctus evangelisla ilocetnos nccessiiaiem ino-
iinius paiiis snlistanlia congregatur : sic varia; geii- p\x toleranies, subsidii caiisa amicum debcre per-
ics, diviT aeqne nalioiie5, in nnam fiilem convcnien- qnirere., et id quod dcesi ad refectionem :ilterius,
if=, uiiuin de sc. Christi corpus cfficiunl : ei Christi.i- cipiiricre altcro muiiiari. Inlanium autem ad pustu-
iius popiiliis, quisi tiitici grna iimumeiabilia in landiim pervicacem esse vnluit peiitorem, ut ne noc-
«acrilei-is iiatioi.ibus fide imrgata alc.ue ciibratii, dis- liiriiis lioris pulsarc aniici januam desinai, iicc exci-
(criiilur. E; in ununi, qu:isi inliJelimii Idlin perlraus- lareeiim dubiiet quicsceiitem : ita ctiam, ut txdium
ennte, colligitur rctduoium Tesiamcnloruin iiistiu- iufeicns, impudeiiiia mereiilur, qucd aniicilia non
c >iic, viliii rnmientiim gemin.i molarmii
i
opcre cii- mereliir, et cominiinicationem panis e.xiorqueal iin-
latiiin nit.' cit, el iii illani prim;e origliiis .lignilaiem porliinita.<, (|iiainnoii impeiret liuin:initas. Aii enim :
nalivo (aiiiloro niutatur, ac pcr ,"iuam b.iplismi, vel Quis vcslrum hubcbit amici m , el ibit ad illum media
per igiu-iii S: irilus sancti, alerni illius |'aiiis c.rpus nucte (Luc. 11, f )? eic.
cflicilur. II. Videiur ergo sccundum litteram ali'|iiid per-
XI. Siciil C!go separari grana ali iUius confeciinne suadere, iil media nncle quiesc'eiili aniico et clauso
jianis aduiiatione non |ioj>uiit ; el sicul aq.ia; ad |ir.i- cubiciilo, donnienii molesii esse mii.imc desiiiamus.
(.1 iam redire siibslaiiliam iii viinini peniiixtx, j.m C jjed si ad spirilnalcm nos inlelligenti:iiii rev. ceniiis,
iioii pi.gsmit : sic et fidcle^ quique alque sapieiiies, invenieii.us nnn diirc Dnniinum, scd ulililer pranru-
(|iii redemptiis se Clirisii sanguinc cl passiune cogiio- pissu. Nam utique posi(|u:iin discipiilos oralioncm
sciinl, ita debciil i|u:isi iiisepar;ibili;i nicnibra capiti Doininicam dncnil, banc iûlijecii |iarabo'am, ut in-
sun, lidei iibser\Diii.iii: et arileniiss-iiiia religi.iiie so- lolligcremiis impnriiiiios iios amici'S es>c dcbcrc
riari, ui ab eo nuii vo'iinlatr, iion iieccssiiate sejiingi, iion exspostulamlo aliijuid, sed poiius prccando : id
iKin iilla lerrenx spei ambiiiiuu', nuii dcuique ipi-a esi, Clirisuim non c;iriiali nianu perculirndo, std
pos$iiii miirie diveili. Nec dubiiel quisqnam, priiiia- S|.iriliiali oratione piil>ando. I|ise cnim ,
<•! reclc vi-
lias crealui.is, nulu divinx p..lciili;r, |ira'seiill;i siiin- vinius, amiciis mister csl. Natn qiiis aiiiicinr nnliis
iiKR iiiajesiaiis in Doiiiinici corpnris transire possc esl, qiiam ille qiii pniio sui Siinguinis nos ieileii:it?
n:itiiram, ruin ipbum hominem videil ariiiicio coele- Ijise, inquam, aiiiicioi' (imnibus est : qui cu:n sit Dii.
slis miseiicofilix Cliristi coriuis effectmn. ,
niiniis, nmicus esse dignatur , ditens ad i^.posinlos :
XII. Siciit antem quicuniqiie ad fiileni Clirisii ve- Jan non dicain vos servos, sed aniicot {Jonn. xv, ib).
nii.-ns aiiti.' Vt^ba baptismi ;idliiic iii vinciilu esl \cte- III. Hujiis ergn amifi osiiiiiii iiiics-sabiiiler |;iilsaic
ris dcbiti, l:!'^ vcio inemurali-^, niox cxiiiiur uiiiiii face debemus, rt hnriseum inquiclare nociurnis, et us-
|!cccaii : iia ipiando beneilicciidic vcrbis cceleslibus P qiie aden molesti eise, ul imporliini eliam ju.lirc.-
Ciealura; âcri.s allaribus inipiiiiunlur, anieqnam in- mur. Sed iion hiijus imporiunilalis vcre;iniiir offen-
vocaiione sul noiniiiis coiisecraniur, siibsiaiiii:i illic saii) : qiiia li;cc apud Domiiiiim iiiipoitiiiiitas (ppni'-
Cit paiiis cl viiii, pi'St verba aiitem corpiis et s:in- tiiiia cst. Accepiinr cnim esl illi iiiipiulcns drprccalin,
i;i:is est (.hri!>li. Quid aulem iiiirum e>t , si ca qux quam sccura prxsiimplio : Imc est, pliis nieiciur qni
vc rbo potiiil crearc, verbo possit creata coiiverlcre? solliciius oral insianier, quam i|ui coufideiis dissi-
liiimn jain miiioris videuir esse miraculi, si id quud imilal ncgligentcr. Ait euim et ille : si persecerav<iil
di! iiihiln a;;nos(itiir cniulidi^sc, jani c.onditiiiii In pulsans. Perse.erans igiinr iiierelur accipere, qnoil
iiieliiis v;ileal cuinmiiliirc. Uci|iiire'iniid ci pnssil essc alibi evidciiliiis dicil : Qiii persrvcrareril usq-i i;:
iliflicile, riii f.icile fiiit liiiiiii.:em de liini maleria fi- fimin, hic sa.vus eiit (MiMh. xir.', 15). Nun niiillum
giirare : im.-iginem eiiam sue divinitatis inducre, ciii ergujuval rrequenter orare, cui uuaiigerit aliquando
promptiim itsl euin rur.îim revocaie ile inferis , re- cossarc.
stiiiicre d.; perdilione, rcpararede piilvere. de lerra IV. Sempcr igiiur ct sine inierniissiiine pclci.duni
in caeluin lev^re, de boiirine angelum fa.crc, cor).iis csi ei piiltandum, ne precaiio ante acta n hil prosil,
,
aiT EPISTOLA XL. AD T\RASiUM, SUPER MORTE FILI/E SUiE. $78
si non ad finem eoJcin qno coeperii teiinre pervenc- A pulsale operibus. Slve, petiie fidc, qiunriie opcre, ei
rit. Dico, iiiquil, vobi$, el si non dabit iUi surgens, eo pulsaie scieniia : et ecce omiiia apericntur voliis.
quod ainicus ejut sii, propier importuniwem ejns sur- Quis auiem c^ vobis pairem peiit panem, numquid lapi-
get, et dabii. Magna perseverantia esl, qux qu.^îiivis dem ddhit illi {Matih. vii, 9)? Ac si dicai : qui peîl
importuna est, qiianiquani mnlesla si! Deo : lamcii a DominDcliariialein ct dileciioiiem, non illi dat du-
pius aniica est, qiiam aniicus. Ecue enim qu:id ainico rilieiu ciirdis. Aul piscein , numquid pro pisee scrpcn-
negatur, perfeeveraiiiia promcrctiir. Illi ncusai de iem dabit illi (Ibid., 10)? Per pisccm fi lcs intelligilur,
fitlucia, huic de coiiionlionc (•(impalilur. llli n(in lar- per serpenlRiii inlidclilas : acsi (Jical : Si peli^ q Do-
gitur raniiliariler pulsanli , liuic perliinciter miscrc- minn fidem, non tribiiit libi innileliiaêm. Aul sipelit
tur oranii. ovum, numquid porriget illi scorpionem? ac. si dicat : Si
V. Pulsemus igilur nslium Domiui, non snlum per li.ibes in Deiini spem veram, siv(5 cogiiaiionen) san-
fidem, scd etiam persevcrantia, ut apcriatur nobis : ciam in corde tiio cngitaveris, pon cpiilrariciatem, nec
et media nocte pulsemus, ne gravis nos .id vigilan- itisidiarum calninniam a Domino pertimcscas. Si ergo
dum peccatorum snmnus invadQt; (luoniam scriptuin vos curn sitis mali, nostii bona dare liHis vesirit, qflfin-
est : Beali servi quot cui}i vencrit Dominus inveneiii to niagis Paler vester de ccelo dobil vobis spirilui\i bonum
vigilanies {Luf. xii, 37). Koc aulem osiium aperiri P <ime»i/i(>nt je (/6i(/., 11)! Ac sidiceret:Si bominescarr
sibi Apostolus expo^cit , nun colum tuis , sed etiant nales inter bonum et raalum dlscernitis, et npn vul-
propriis orationibiis obsecrans se jiivari, dicens : Vt tis ut quisgue vfisirum de maiiu vestra ipalMm pro
aperiatur milii ostium ad loqu^nduin v^ysterium Clnisti boiio recipiat : quanio msgis Deus qui cqncta condi-
{Col. IV, S) : scilicet apertu nslio illos sacrainenli dii bo:iiini, quem ad imagir)Cii> .suain fecit, fidelitet
pancs accipere dcsiderans, dequibusesuricutis gen- sibi petcnii iribuel bona! Ignem veni mitter^ (n ler-
lllis pOjiiili ad cogiioscenduin Dominuin incdia saiu- rnm, et quid volo niii ut qccatdatur {Liic. xw, 49)?
retur. Ei nos ergo piilseinus boc osiium ct perseve- Qiiid boc loco ignem iiisi Spiriium sanctuin intc|ligi-
raiiier orgmus , ul ex ipso sapienii^ et scientiic mus : quem.Duminus in terram inisit , nt urai viiia
paiieip accipere ipereamur. Nam nisi substamiam ei peccaia, et accendat animas per charilalenfi atque
cxinde sum|iserimus, Iraiernitalis isiius desideriuin illuminel?
proprio seriQone refip^^re non valenius. MONITUM IN SEQUENTEM EP|ST()LAM.
VI. Vel bomoiaequilibetChristiaiius intelligiiur, Qunmquam nemo ihil inficias, hiijiis auctQfem fpi-
qui fidem Truiitaiis lantummodo intelligit : et quod slolcB, si cum Hieronyino ramponatur. loiigo iiittrvallo
infra ejuiîng nimn ac di ijiiiiatem esae : non probaiit
necessariuni est, nisl a|ter eum dpcea( , ignorai.
tamen Erusmi censltrdm, si qnid alias. plane injwio
C
Quod ^
Amiciis vero ejus, ul diximus , Clirisius cst, sam, ubi eum vocat impudentwimum rabnlam, elfu-
dicii, «fldi» a(<i//um iji^(/i« Hoc/c, id esl, In novisiinio licntcni, nou proloquonwni, ef qiii((iiui(t in buccam ve-
ac
nerit, eblaicrantein. Vcrsaius in hoc ipso iirgumcnlo est
Jemporc, ei dicil illi, CoiHmo(/a rtiihi tres pitnes : si
Viclor Carteiince, Manrilanim civiialis episcopus qui ,
dicat aiiima ill.i ad Chiistum, Comipnda milii fidem scripsit, lesie Cenndio cap. 7? ad Itasiliuin qiieind.ini
,
Tiinitaiis, elfacme intelligcre. quemadmodum ope- suiier niiirie filii consolatoripm libnim, spe resiir-
rcciionis, (icrrccta |iisinicti(me iniiiiiluni.
rari me oporlei. Amkus meus venit dc via : ac si di-
cal, sensus mens ainbulivit perdiversas regiones, ct EPISrOLA XL.

rcdiens ad me vacuus esl, non habeo alimenia spiri-
AD TYRASIUH SDPEK HORTE FILI£ Stl£ CON OLATORU.
ta'i:i, qiijL; iiite illiiin pouam, nisi lu mc doceas fidem
Benedicto et dilectissimo Tyrasio Hieronymns.
Triniiaiis, spem , charilatem, et omne qund ei iri-
buam : nec unde euiii duceain habeo. !ioli mihi mo- I. Chariiaiis luaescripia percepi, inquibus aiiimum
lestiis ette, et cuiiera. Distujit quiiieiii dcsiderium, luum dolore coinmiitum dc filije dormitione cugiio-
sed noii abstiilii, iit plu^ nos quu^ramus, el invenius vi. Non aliud principallter ad:niratus sum, quam
striclius tencamr. Qnnd vero dicit : Pneri mei mecum Cliristiani pecioris in leablalam virlutcm ruisse, ut
sunl I »c si dicat Dpminns Cliribtus omnipotens aiiimiim fiert(>res ad dnloroin. Slupco murnm fidei
sancii luci quns volui jaii) inecum iunl : Non possiuii D peneiratum vnlimribus urbilatis, (jiiem sepire dubuc-
surgerc, et dare libi. IJeo iiegai pctitionem , iil pro- rat Sjies resurrcctinnis et regni coelcstis Numquam
belcujuslibei perscv^r,in(iaii|.Ei quud dicit : Si iion spes ciini ilolore eoncordal, nec fides alii|uando seii-
dabit illi surgcni eo quo4 amicus ejus est ,
propter ini- tit quantamcuinqiie jaciuraiii. Resurgere Cfedimus
probitatem lamen ejus surget, et dabit illi quQtquot ha- morlnos, ci plangimus? Quid faceremus si mori lan-
bet necessnrios : sic ct Dominns J^sus ainicus el fraicr tumnioiln sine resurrcciione prxcipcrei Deus? Vo-
iioster [.4/. tac, noster] Chrislianonim, omni impor- luiitas cjus uiique sola sufficcret ad solatium, cui
lune fideliierque petenti, pru jngi pctitione quidi|uid iiulliimprxponere jubemur alTectum. Qund dcderat
in nnmine ejus petierit, sinedifficultalc tribuct. Sicut abstulit qui creaverat. Quis nst qiii plangni niiod ad
et sequiiur. tempus acccperat? Cniiiinodaverai, ut l.abcies quan-
VII. Ego vobit dico : Pelile et dabilur vobis : quce- tocumqne teinpnre volnissel ul cum vcllel. rursum :
rile, et invenieiit : pulsale, et aprietur vobis : id esl, aufcrret. Nibil abstulit tuum, qui digiiatus est reci-
petilc Pairem, qujiritc Filium ,^
pulsale Spiriium pere propiiiim. Crediium suuin rcci|ierc decuil cre-
sanclum. Vel pciile cogiiationibus, quxi'it« verbis, dilorein, ct nibil aliud dccei, quani creditori suo
S70 S. IIIERONYMI OPERUM MANTISSA. 4?0
giMii.ts î^crf- mniii.inlcm. Sic Job legiihiis, qii.im A dcniia!. Si cnimdesolntioncs liomincs ferrc non va-
seqiinniur ilovoiissiinain voccm : Doniiim», inqiiit, lcrcni, iiumqii.ini prnrsiis panntes a se siia ingnora
(lt-(lit, Dnniiiitis nbsliilil : ticut Doiiiino pliicidl , ila fa- dimisissent. Dcslitulos sc a moricniibus conqucriin-
cthm e.u : sit iiomcn Dnmini heiictliclum (Job. i, 21). tiir: et vivos filios, aiit propter lionorcs, aiit propicr
II. IVirva erco nun crai lia^c consolalio contra lii- neKOlia percgrinis rcgionibus cieiliint : et gaudcnt
(iiiiii. qiioil ncnio liigcie dcbe.itciim nliqniii reJiii- tota vila sine afTeciibiis commorari, diimiiiodo ca-
«lorit nlieiiiim : qi.in fas non cral apud iiliiim retincri, pianl, qiiod ciipiiint de suis pignorilius ailipisci : cl
<|iioa Doiniiii) suo fueiat nccessarium. Additur con- ut ad p.ilatia porgnni, peregrinaniur. Ad sluilia dl-
solalioiii> nlin providentia, qux jaculis orbitatis oc- gniiatis navigant acqiiirenda, vcl nd causas pairf-
riirrat. Plangcre dclMiimiis desxculo reccdenies, si monii aliquas e.\iilicanil3S cuin laborc et periculo,
!-;iTiiIi iiiiniicilias roiiira nos miiiiinc senlirenius : proficiscenies omncs iiniiellniii, iicc socum vacnre
et plangimiis Oomini licnellcia, qiii novit ii)Urmiinii qiiDS dil'guni, paiiuiilur. f^t ut ad palaiia coeli, ad
noslric (|uid prxslci. rericUlari volebal adliiic, qui stiidia Clirisii, nd hiiiiorom vitin perpeliia;, et pniri-
diilot arqiicin dorinicnlem : cl iiiler (lucius vilic monium possessionis aetorn^G cum seciiriiaie valeant
|irn--ciilis videre ciipiebat miserum laborare. Tali- pcrvcnire, nenio filios siios a se lilienicr gratulatiir
biis ai- tanlis lempcslalibus viljc, lot impiignaiiones B abscedere. Ad comparanda peccaia gaudoiil lam pa-
dinlioli, lot corporis bella, lot s.rciili clades evasit. Kl rcntes a quam filii a parenlibus, provocante
llliis,
lacrji.ias fiindis, qiiasi ncscias quid in te ipso quoli- diabnlo, sepnrari. Ad indulgenlinm pcrcipieiidam,
dio paiiaris? noliint ab.inviccm, Deo vocante, discerni ut appa- ;
III. rriiplcr qnod admonet Dominus Apnstolos reai non pro nosira raiione nos dolere quemoumquc
Siios, dicens : Si diHgeiclis me, ganderelis, tiiiiavado videmur amiiiere : sed iiidicium magis osiendcre
ad Pairem {Joan. xiv, 1"2). IMane Lazaruni flevit dilfideniise.
muituum, scd non luaslacrymas fudit. Hesiirrectio- Vi. Mihi crede, sola in omnibus incredulilas moc-
nis \iroiiiissor dolorein docerenon polerat, iie fidem rel. Et sicui non poiest lides nusse qnod duleai , sic
pcrliili iin faccret, quain docebni. Doluil Lazariim diflidentia sola doloribiis invenitur ancilla. Nam si
non dtirniiontem, scd potius resiirgeniem ei nebal, : dormieiites dicimus, dormienies uiique credere de-
qiiem cogibiiur propior alios ad ssculum revocare. bemus et non inoriuos, scd requiescenles, seciin-
:
Ilanc dans Di)niinus, iiigcmiscel.at, quain tu

viiai.i dum vocem Domini Omntt enim, inquit, qui credit :
dolcs csse sublalam. Contra lacrymas ejus pugnant in me, licet morialur, vivit (Joan. xi, ib). Si libi me-
laciymse lusc, el ainor tuus aniori ejus non conve- <licu$ faoc promiiteret quisquam, nullam sine diibio
nit. Hic fle;us non liabei pietntem. 111« nolebat red- C promissioni ejiis negire potcras omnino I.Tiilinm.
dcielaLonbus.queni dilcxeral et in amarocredehas : ISuiic quia Christus fabricaturetresuscitJlor pronut-
10, cui lahoruin volobas adhuc praiitare tornienta. tit, non times eani plangere, iii fideliorem Cliristo
Cjeierum si pul:is cum Lazaruin dolnisse, anle iion pariier et polentiorem medicnm vidoaris in promis-
periiiisisscl cvire, qui repellere poluit mortein : aut sione judicare.
morluum susciiare postinodum
rorle noii florei, qui \I1. Sed destilutam, dicis, dolco senectiiiem
habuoiMt |ioiestatem. Unde apparet,solj euin causa meam : qui dcbueram meos pntius antecc-
liberos
fuisse coiiinioium, quod ad hostilem vitam charissi- dere, ne in laboribus remanerem. Quando de spiii-
Jiiuin revocaro deiiuo, ct propier crediiuros aliquos tualibus bonis qnodcuinque tractaiur, nihil cst oin-
el coiirHndendos incredulos, urgebntur. Denique sic ninu de canialibus ante oculos proponendum. Ego
subjecutiisesl, dicens : Eigo, Paier, iil credant, qhia tibi melius profitcor evenisse : qni non carnalem,
lu mc misisti, ait olara voce : Lazare, prodi foris sed spiridialem circa tc considero foliciiaieni. Tu
(ioan. xi, 4 j). Ei facium est. dicis de pignoris liii nbiiu in seiieciuie confoctiim :
IV. Gaude ergo unde ille coactiis est Here, ne lu ego conira probo sublevatiim. Sencctuti tii:E ampii-
saliem videaris dormioniis folicilaiibiis invidcre. Ab tavit Domiiius magis sollicjiiidinera, qn.ê torqnebat
nlieno iiiunJo proprmin transivii ad Dominuin : et D de viva, lilia iie pcriret. Mclius utique niinc iiiuriuam
dc liDstili pairia niigrnvit ad cccluin. Coiitra sic Apo- sa;culo crodisesse apiid Deum vivam, qunin hic vi-
siolus cnmiiiemorat, iliceiis : Uiiimdiu siimus in lioc 'vam moriuain. Gaude libl quod flliam Cliristianam
fiCLulo, peregriiKimnr a Domiiio {i\ Cor. \, d). Non merebcris sequi : quam seciitus, in coelc g:iiidcas
ergii iioliis hictuin deboi inoiiicre i|iiisi|nam, cuin a rursus amplecii. Non icdcscruit, sed praece:sit. Mi-
poiogiiiiaiione rcdirc nioruirit ad |jropri.im regio-
sisii nutrimciila tua Clirisio. Si luctuni horrueris, el
nem, ma.Miiio ouiii ihmi inaiiis cl vacuus redirc no-
le oblulissc pigiiiis Deo depiilari poieris. Sccundiim
scaliir. qui Clilislianil.ilis iiiorc:itus csllucriim: pro-
vouiin tiiuiii habe post Abrahnin, si non potcs pri-
pior qiKiil dcsocndit nd iiiuiidi i OMinurciiini. Kt ogo,
nnnn : ut i-nod ille non diihit:ibat nlforre, lu salicm
ini|iiios, iiiilln prpiiiissiiniiinv ('oelcsliiiiii dnbit:irKino
coniurlior, soilsoln sfparalione dorniieiilis icsliiins,

[1/. forlel \ideatis do siiblato gaudere. Ab illo Do-
miiiiis posliilavij, n le liilii : il!e jiissioiii pariiii, lu
desolaiiH solniio pii piiJiniris jattor.
V. Exciisaiio cst liaei'. liiMiedirlc, sine diibio fra- voluiilati conscntins. Illum per illicitam legem na-
gililKiis bumanti:, qn^ paii'oi.iii:iri iiini potcst difil- liira; prohavit sibi devoluin : tc saltem pcr iicilnm
S8t EPISTOLA XLI. DE FERENDIS OPPROBRIIS. nt
condilionem morlaliialis annotei religiosum. In qua A adducci cim ilto (I Thess. iv, 19, 15)- IT.tc tini, be-
parte Chris-iianum le poieris approbare. nedicie, pro cliaritate commiiiii iransmisi. CTterum
VIII. Enibeicai JncreJuliias nosira, qiice nec cum scio ic vjlere , alios considari. Tunc orbiias non iii-
gentilibiis Deo vult csse sulijecia. Commnnis est no- veiiiet pcnetrabilom, si alios coiitra illain non cesses
bis cuin illisexitus mortis : ei ddlores illorum supe- armare [Al. amare].
ramus (loloribus nosiris. Quid ngeremus, si peculi»re
MOMTLM IN EPISTOLAM SEQUENTEM.
aliquid exigerctur a nobis? Qiiod ad dedeciis no-
Erasmns ait : Ucec in quibusdam exemplaribus in-
strum pertinet, geniiles dolores s.Tpe contemnunt, ad Oceanum
sciibiiur : rerum homiliarum more desi-
cum non ad promissa coetestia, sed ad paen:is tariari nil. Sapit eumdem auclorem, cujui est snperior epi-
r.ipiaiilur: et no* plangimus eiinles ail c(Eluui?Con- siola, qiiippe nec erudiia, iiec ullo modo ipirans pectus
Hieroiiymianum.
sidtra. Chrisiianus talis quid niereliiiur dcinceps :
qui nec iniiiari cnntendit exempla sanciorum, iiec

EPISTOLA XLI.
luctus dcspe- AD OCEAMOll DE FERENDIS OPPROBRIIS HORTATORIA.
conipiupdiin habere geniilium? Illi
rando despiciunl : nos et sperando despicere nnn I. Diversoriim opprobria, tribulationes multi; 1°-
conaniiir. lili scrvire inirepidanier lilios suos morta- ces, quibusd.im iiisidi.Tiiiibus, te snstinere cognovi.
libiis tradunl : el nos Den no^tro simul et suos li- " Cujiis rei causam iKin tonlum, si li.-ecrefelhis, do'e.i,
beros el nosiros liberandos dimilieie sacrilega quaiitum gralnlor,

,
si libenier eicipias : in huccnim
meiite cunctamur quasi tiitius apud homines judi- nobis Christi ostendiiur lides, limor cernitur,
:
in ma-
ccmus magis quam penes Denm condemnari. Ali- nifestatiir mors, si opprobriis el tentaiionilius pro
queni (iliorum Chrisiiani iioluiit vel gratulaiioiie sua suo nos graianier amore siibjngemus. Nec hoc nobis
deducere ad bona. Geniiles tradere non cunclaniur coiiirarium debel esse, sed gralum, pro eo, vel par-
ad mala. va perpeti, qiii majora pro nosira salule perpessus
IX. Posiremo vel cum ipsa felicitale nostrnrum est : prxseriim cum 5C'amus regnum coelorum non
morientium cogamur animum flectere.: ne desideriis sine variis lentationibus adipisci : ut scripium est :
eorum desideria ncstra incipiant reluclari. Eslo re- Oportel nos per mttltaHribulalioiies introirein regnum
ligiosus, vel voto ejus quoe evasit, si non poles luo. Dei ( Act. XIV, 21 ). Si ergo per inulias iribulationes,
Exsiilla, qiiia placiiisse cogiioscis tui p.iriicipium quibusdain ccelcstis regni aditus aperiiur : illis uti-
sanguinis Christo : maxime quod de occasione de- qne claudiiur, qui voluni [Al. noluni] siistinere vd
beas lolerare Domini voluntalem, cui non potes pauca.
contradicere. El cum sitomnrbus communis hicca- II 0|)oriet ergo nos diversa tentationum genera
sus: vanus dolor est, qui nec primus videiur esse C jg,^,,^ a„j,„o perpeii ,
per quse nobis coelestis janiia
nec solu; promittitur aperiri. Beaius apnstolus Jacjbus nos
X. Sed dicis : Nullus me de mea desolatione \.il.
Jiortalur ei d>:ccl, quales intribiilaiionibus esse de-
consnlatione] meiitis ai:gor exulcerat ; scd pro debeamus, cum dicil : Oniiie gaudium existimate, fra-
relictis parvulis moricntis, bumanitatis affuctus im- tres mei, cum in tentaliones larias inciderilis (Jac. i,
pulsat. Ncc licet conimoveri animiim Cliristianuin, 2). Undtf satis prxpo^ternra et conirarium est, nns
jic coniM Christi imperia reluctetur. Quid interest in hiijusmodi rebus mcestitia aliqna fatigari : inqui-
quandocumqiie el qualescumque filios dimisisse : bus gaudium polius jubeinur habere, qiiain liic>uni.
quos jiibemur a Domiiio causa devotinnis odisse :
El alibi idem aposiolus dicit : Beatus rir qui perma-
Melius nunc salvani animam suara nioriens dereli- nel iii lenialionibus : quoniam cum probalus fuerit, nc-
quil in pace : ne in persecuiione dimiiicre cum suo cipiet coronam vita\ quam repromisit Deus diligentibut
interitu non valeret. Ipsis auxiliabitur in mundn, se.Vide ergn quantum bnmini lentntio prosil : pcr
quorum matrem liabi.t in coeô. El qui matri subve- qiiam beatiiudinein consequitur el coronam. Sed il-
nil, ei filiis certe succurret. liid iiitelligendum e^t ciini ila dicit : quoniam ciim
XI. Postremo vide, si aliquid debeat dolori cnn- probatus fueril, accipiet coronam vilcc, qiiam repromi-
cedi, ubi sine :iliquo rcmedio potest animus latigari. D sit Deus diligeniibus sc. IIlo*, imiuii, probalos, et ab
Sapienter debet dolere qiii dolet : ne perdat sine his Deuin diligi, qui ob nominis cjus causam in ler-
causa qund dolet. Nunc .tiilem coiitra lucinm su- laiinne pcrsiilerint, quibiis mcrilo corona prnmiiti-
mcnda suntarma : ul spes iiiiSlra pnssit liabere vi- tur : illos vcro rcprobos et nullius vit;e praimio
Ctoriam. Prineipaliter quod voluit Deuj siiscipere dignos, quos nulla tciitalioiium C3U>a vexarit.
graliileniur. Deinde quia hociioiiis iii mundo coin- III. Qwpropter et nns gaudere in teiiiationibus
muneesi, addiiur privjiim peculiare nostrum, (|nnd oporief e! porlare. debeiiius ,

per qu.i! et prubati
ad rcqiiicm dcducainur. Seqiiitur consuniniaiin oiii- xterax vit-c priinio coronemur. Hoc eii im ipse Oo
iiinm pauiliorum, qiiod iii resurrectioiic iiivicem iio- DMBUS III Evniigelio suo declaravil , dieens : Bealt
bis, Doiiiiuo refornianie, reddemur : quod Apnsf^liis cum vos malediceiil ct pencquetilur : el dicent
estis ,
pollicetur : Solo vos ignorare, [ralres, de dormienli- Imne malumadversum vos propler justiliam. Gnudele
hus : ut non contristemini, mViiJ et civleri qni spcm non el exsullaie, quoniam merces veslra copiosa esl in cte-
habent. Si enim eredimusqnia Chrittns motluns csl, et lis {Moilh.xuw, ll).Quis ergo posl hiijusmodi vocem
rnurrcxit : ita el D.-us eos qni dormierunt in Chrislo, teniari le non sinatT Quis ab homiiiibus perseqiii se
: :
2145 S. lllb-RONTMI OPERUM UANllSSA. tu

jusiiiix caiisa non optet? Qiiis nen iribiilari velit '? A VI. si lixc nunc gluriosi el divilcs Inserent, et
Quis se iion nialedici desid rel : ut niereaiur Cliri- qiii nlios ii ridcnt, duni tenipus cst, ci ipsi se flurenl,
sii voce laudari, ei coelesii copioiaque niercede inii- inin neceise liabereiit eo lempnre geniere, quooul-
uerari ? Uiiniim nb Doniini mei nomeii at(|uc jusli- liisjain gcmiius neiiisi|ue proliciet. Cujus teniporis
tiani cuncta ii.Gdeliuin iiirlia nio pertc<|uaiur et tii- iiidiiiuiii bcalus apostoliis Jacubus ceinitur niemo-.
bulet ! Uiiiiam in opprobrinni iiieuin solidiis iiic innii- rare, duin diviics nt in praesenii se lugeant, horla-
dusex.-urgat : laniuni ul ego iucrear a Cliristo l.iu- inr ci coiiiinoiiel, ilkci\6:Agile mnc, (iitiiei : plorale
dari: cisux poliiciiationis spc:are incrcedem! Gi.ii:i utiilantet in miseriis qua; aduHieiu vobis. fHvitias ve-
itaqne el dcsidcranda lenintio est, cujus prxniiuin tircc pulrefaclcB lunt : et renivieiita tesira a lineis co-
speratur a Cbrisio iii ccelo : nec inalediciio grnvis e>i, meiia sunl : aunim et argentum vestruin eruginavit
quse diviiia laude muialur. Susiinoamus ergo nos paii- et wrwjo corum in tesiimonium tobis eri^, el mandu-
luhim in liac vita lentari, ut xternain postniadiiin cabit carnes vestrai sicul igiiis, Epulati etlis, et in Itt-
posimus |irntempiiiuli cnpere tcnttilione mercedeiii. xiiriit nutriiiis cordu vesira in die occitiomt{Jac,v,
IV. lloniiiiiimqiioque(ipiirobriadeiriictioncsf|iicp:>- \ seijq.) Scieli.it cniin (|iiod qii:S|iiis se in prxsenli

ticnlercilenilcr[.4(. levilcrl tolerciiiiis.iil Domiiiilau- tcmpore (lcsset, in ruuiro non Qeret. Ilnc et ipse Du-
dibus digiii esse po-siinu^. Nam si liuinaunm laud.^m B ininus dicii : Beatiqui lugenl , quoniqm ipsi consola-
qiixiiinus, divinain amiiliinus. Quisquis cniinub h-.t- biiiilur ( Mailh, i, S). Qui lugenl , inquii , hoc tem-
niiiiiliiis laudnlur, culpaiur a Cbrjsto, sicut scriptiim |inro, ipsi postmodum Cdnsol-jbiiniur a Cbrisio. R:-
est : Va; vokis diiiiibus, qui consulationem vcstram denlibus vcro dicitur : Viv vobii qui ridelii nunc, quia
habelii. Vw vobtsqui saiurnti esiis, quia esiiriitis. Va; lugebiiit.
tobis gui ridetis et gaudclis nuiic, quia liigebilis e! fli- VII. Sed iM qui« ptiiet qnnd \^>,>i|imus ge(LCraIiier
bilis. Vce cum benedixerini vobis omnes homines (Luc. omnibus ridentibus comniinciur, ciiin alibi dicat
VI, 24 seqq.). Vide crgn qii.i'i> gravis et molesia sil Scriptura : Yir uulem sapicns lacilus riilebit (IlccI. i,
buinani Uudilio, cui ita Uoiiiiniis ciiinminauir. IIo-' 29 ). Est ergo sino criminc risns el est risns in cri^
iiiiiics anim.ijes aique lerreni, non nisi qiix icinpo- niine, Sapirniis ri.-.iis, iiibil in se criminis liabei. Ille
ralia ei terreiia snnt, diligunt : ct qii:i'diligiini, hxc vero indignus est, ipii s:iiicios, cl eos qni se Dco
laudare videntur. Dc illis scriptiini esi : Omiie ni:i- cxhibent, irridet : dc qun diclum esse puto : Qui ir-
mal diligit timile sibi : ei sic oninis lioino secuiiduni ridet inopem, ad iracundiom provocat eum qui feiit
geiius suum laudai opes, epiilas , et diviiias , el eos iliim. Scd <|u s esi iste innps, cnjus subsaiinaiionis
(jiii prelinsis el moHibus glnrlaiiiur iii veslibus, qu:ii; causa Domiiius pruvdcmur ad iram : nlsi illcqui bii-
oinnia lei ^nnct^î piolilbel aiquc condeinnat. G maiins lerrenasi|ue npcs idiircQ coniempsil, ut illi
V. Eus \cr(>.qni , dj.li'.cti<)ne ei liinore Dumini co- pl.tceret pnnper, cni diriicile opulens pl 'Cere poluis-
gcnle, abjioiuni hxc omiiia, el sa:icios sccundum le- sci? Meriio illis irasciiiir Dominus, qui |>ropter se
gis ordinem se cxhibcnt, irridenl :il(|ue sub.«:iiiiiani, pauperem ractum irrideru non inetuuiit. Irridebaiit
iiirellccs aiiiuemiêri snorum maloium niniieiiitec.T- ciiiin scribx et pliarisxi Cbristum ,

qiiia divitins
C:ili : qiiibus non siiriicit qiind propria iiolunt lugcre coiiicinpserat : siciil scripiiim est : Hcec audienies
pcccaia ; adliiic in.super eos ([ui liigere viileiiiur, ir- scribce et phariswi, qui eranl nvari , irridebanl eum.
rident, ei in subsannaiiunem babent ,
quos debuc- Ilabemus et nos scriba<, bubemiis etiam pharis:vos,
rant imiiari. Vcd venict lempus nt corum risus vcr- qni uuDC discipiilus Cbrisii spenienles diviiias, irri-
latur in luctum, quibus nnnc nosicr plani^tus esi ri- lle.it : siculilli irrisere U.nninum ac ni:igis|rum.
Eiis : el utse fu-sse divites .'ugeaiit, qui ntinc Cliri- VIII. Sed diceiiilum est eis, qnod lunc lemporis
sti paupcribus impiidenicr iiisuliant. Dc qiiibu^Scii- dctum esl illis : Vos eslis qui juslifiealis vos co-
plnr-i dicit : Tunc stubunt jusii in miigna constantia rnni hominibiis. Qiiod eitim lioiniiiibus ultiim ett,abo-
advertus eQs qni te angusiiaveriiiu : et qiii abstulerunl viiialio esl apud Dcum (Lue. xvi, 13). Non opurtct
labores corum. Yidenlet liirbabnnlur tintore hcriibili crgo niis quoruindam risn vcl su!;s:innatioiie lerreri,
tt subitaiione insperalai salutis dicent inlra se pa:iiiicii- D cum cliani ipsiiin [loniiiium u lalibus non ignnremiis
(iaiii agenlef , et pra: anguslia spirilus geincnles : lli irrisnm : sed e.vsuiiare potius et gaiidere debemus,
sunt quoi aliqiiandp habuiinus in derisum, et in siinili- si ei nos illa omuia <\u:v. D:<niinus nostcr auie periu-
tudinem improperii.- Nof insensali, vitam iiloruin (Biii- lil, pcrfcramus, recepiurl ciiam pru ipsa subsanna-
mabamus intaniam, el fiiiem eorum tine honore. Qiio- liune mercedem. Quit niliil Cbtquod nnbis pioCl.ri-
niodo ergo iiunc compiitnii sunt iiiier fiHos Dei, et insii noiniue sine pramio irrogeiur. Vidc ergo <|uam
fer tunctos tori itlorum ctt ( Sap. v, 1 seqq. ) ? Ergo beaii sinl atquc (eliccs, qnibiis eiiam insipienliuin
nun erravimus a via verititis : et justilio: Innieii non risus pruricit ad sjlut<^m. Iia eniiii Doininus diligen-
luxil Dobis ; et sol non esi ortiis nobis. Lassali su- tcs sc diligit, ita se timentes bonurat : ut.(iec irii-
mus in iniquiiatis via et perdliionis : et ambulavi- deri eos graiuiio siiiai, ijuibus ct pro iubsannaiiunc
Dius in soliiudines difliciles, dum viam Dumini igno- relriliiiii ultlQnem.
ravimus. Qiid prufuii nobis superbia nusiia, aut di- IX. Hxc igiiur IM , sapiens sanclaquc anima , vidc,
viiiarum jactaiio quid cpntulit nobis ? Transiernnt ne insipieiitiiim ci inridelium fabulis quo
lerrcaris :
omoia isla tamquam gmbra. minus ea qux sunt legis , faclas. Neque enim de ge-
, ,
2-5 EPISTOLV XLI. Di: FEKKNMS OPPnoUKIlS. -:£6

liennac ign;Lus nos homiiium f;ibulx polcrniil libe A da ,
qi:x pro nomine el o|iere Cbrisii Innta quanla
rare vel riûs ; sed Cbristi limor atque jiisiiiia. Nolo pro nobis iilc susiinuit, vuluerit su$iinere.
tc nec in linc parte ciinriiiidi, si libi pru Cluuli no- XIIL Ca'terum graiide periculam e*l jiislitix ,
niiiie Tcl ojiere, a pLriinris ei vanis lioiniiiibus dero- ejus crulieseerc exeniplo vivere
,
qui nostram injiis-
geuir;qiiibusetinleriiuin felicilas pi;e-iat. Sed gaiide non crubnil susiincre. Deinde si a:quo animo
tiliani
poiius ei Ixiare , sciens lilii repusilam etiain pro ij>sa pcnsamus id ipsum, quo nnbis quis dclrahcre vide-
dcrog;itionc mercedom. Nam satis iniquum et irapiiini iiir iiijiisle , laudnii nns poiius quam accusari pro-
,
est,si tu tibi pro ejus nomine nec detrubi paiiaiis, bainur. Nnni quid aliud faciunl, cum vera dc sanclis
qiii pro|iler tc lanta perpcssus cst. Quam vcro gruve dicuiii , iiisi ul ea dicant quae racimus , jejunng, abs-
sit proDuiniiio noii sustincre oninia ,
qua:advencriiit lineDies , sobrios : qui jam deliciis non delectamur et
iii liac viia , sive dainna , sivc derugaiioiies , siispicio- ep;ilis,quidiviiiasspeinimus, ei preiiosis non glo-
nes , detr;<ctiones, vel cstera, quandu ille cum Deus ri:imur invesiibus. Quiauricupiditalcminime capti-
ct Dei Filius essel ,
pro lua .saluie opprobria homi- V iiiur, qui nnii adipiscimur argenium , et quoccum-
niiin iiijuriasqne sustinuit! VuMe ab eo nlienus est, qiie buiii:iiia vanilas videturcomplecti contcmnimus. ,
qui nec detraciiones saliem sustinere coiitentus esl. Nullus hic confusionis ei>t lucu.s nullus vcrecuiidix
Nani quoinodii eiini aiiiare dicimus, si pro eo niliil B :idilus. Illi majjincrubescere debent atquc coiifundi.
sustinere paraii sumus ? qiii ea qu.i! sanctis dlsplicent,concu|iiscunt.
X. Quod si iii nnbis est ipîus vcra dilectio, (|uae- XIV. Eruhescaiit igilur ebiio.-i , vuraces, injusli
ciimqiie pro ejus nuniine, qiiainvis gravia, irrogcn- I :iptores , adulieri , el quiciimqne ûis glorianiur in
tur, exigua censemus , ct diciinus : Parva sunt ista iiialis, qnos gelieiinxigiiis exspectai: et quibus sup-
qiix palimur : m.ijora ille pro viia nosira pcriulit. plicia prsepaiaiitur a:ieriia. Facientes auieiii Dumini
Nili:l nobis digiiuni pro ejus noininc irrogaiiir. Quod voUiniatein , confundi noii dcbcnt : in quihus nulla
si scnicnii.T. ipi>ius ineinores siiniuj , iutelligcnius. roiifusiunis suut opera. qiiain indignum est alque
Aileiiiin: Son est discipulus super mag''slTum : nec prxpiisieruin , ut jiisii cniifuiidantur in boiiis , et pec-
servus super Dominum iuum (Luc. vi, 40). Si palrem- ca;ores glurienlur in inalis ! Yideat ergo anima Deo
familias Beeliebub vocaverunl, quanlu magis domesii- dcvi/ta , nc insipienlium lisus eam, aut siullornm
cos ejus '. V.\ nos ergo si discipuli, si doinesiici Cliristi iMminuin Taiiissiinus seiinu confundat , ct a snu
sumus,debciniisopprot)ria,dctraciioiiesqiieaniplecii, priipiisilo retralial : in quo inagis pcr dics singiilos
ci siisiiiii-re libenier : ct .'cquo auiinu ea oniiiia fcrre prolicere deliet iu melius. Vide.ii nc quis a timore
qiix pru iiobis inngistcr et Doiniiiiis p-:rt;dil iioser. Clirisii se revncel , ne quis ab ejiis dilettione se di-
XI. Qiii vero li;cc sustincre i:on vuli, ncc di^cipu- C vollat ,
propier qu''m oninciii sa:culi gloriain pom-
luiii ejus sc deprKiuat esse, ncc stTvun.', nee riliuiii ,
p in^jiie conieiiipsit, cui iiihil dlgiiuin pccnitcntio:
nec diiiiicsticiiiii. Illc cniin innoceus, iinniaciilatus, tomparavii, queni parentibiis lilii, qiirin liberis pa-
intncius iii quo iiulla puiuii pei'c:iti i!iaciil:i lepc- lres,quciii cniijiigiis praferunl coniiiieiiics.
,
riri : dc qiin 1'ruphe a pncdixerai : Qui peccaium non XV. Crcicai in nobisqnotidie aiiior Clirisli , prc-
fecil, nccdulus inientus e.t i:i orc ejus {ha. liii, ID; ccit Odcs,quia iiiagna nus prn Deianiorc ineices ex-
1 Pet. II, 22), pro iiobis saciilegis ct pcetaoiibus ipc;.'iat : lanlum ne ub ejus ciilluia , vcl opure seiiiel
ct irterno supplicio nianripatis , Uiniqniiii alioci.-si- dovula ineiis se i eiralial , ne ei dicatur : Habeo adver-
inus rcus ab iiiiqnis juiJicio sistitur, II igellis c;r>!i- sum le pauea , quod charitatem priorem reliquisli.
tur, spuiaminibiis irrideiur : el uos prupicr cuin (.Ijioc. 11, 4). Cnde certuiii est, iiun l:oiiiiiiibiis pla-
coiifundiiniir erubecerc, qui pioptcrnos taiiiapcr- cenduin, êd Cliristo: ncc humaiiam landein qiio^ri
pei^siis csl. Ille ciiiiii pru saliitc no:^lra dorsuin ver- d. bere, scd divinam. Quid nobis pro.le<t, si illi nos
berilius sputaniinilins f:ic'eiii ni.i.\il>as palniis iinn laudcnl, quibiis placere pc(C.;liiiii est?Qiiidve obesl,
, ,
cu.ifundiir.r parare : el iios pro co levc eiiain coiisi vitujiereiit hi, quorum iioq plus viiupcruiio piud-
fundiniiir acdirc cniiviiiniii ? Gaudcaiiius pulius, el csl, quam oliesl l.iiidatio? Audiaiiius magis quid ill>i
Ixlemur, .si |.ro taui magnis ejns et pro iioslra salulc D vas electiunis doclor gentiuin dical, cl qiio nos ne ho-
passionibiis vel parva siis:ine:iiiiiis. niinibuj placercvellcmus, liurleturexeiMplo:Si homi-
ob nibut, iiiquit placere vcllem, Cliristi servui non essem

XII. C:eleriiin qiuB spcs nohis csi, si euiii aii- ,
dire blasphcmiani , aui sustinerc coiifundiinui', qui (Gat. I, 10). Uiide iiiilli dubiuin est, eos Cbristo
iinstri c.iiisa de coeli.s de.-cendii ad tcnas , et ut iius si rvire non jiosse ,

qui huminibus optaiit putius qiiain
e.\aliarei , linmiliavit se? Et ciim ininiort.>lis esscl ,

Chrislo placcre. Contenli ergo inlorim siinus hoini-
inoii coiilcntus esl : ul nns ab a;lcrnn niurlis biqiic» nibiis displicere, lanlum ui Chrisio placeanius. Nec
liberarel. Coronains cst tpinis , ui nos <|ui aiile spi- eorum l.iuilibus delectemur, qui nou alios quain sibi
nei i't iiirruclunsi .^lclciainiis, fiiictiiin buii:e arlioris siiiiiles laiidant. Nos potius laudent prupheije, et apo-
appor.tarciniis. Felle et acelo pniaius cst : nt in iin- 6iu!i, laiidel in Evangelio suo Cbrisius. Tunc crinius
his jani ncc fellis ainariludu, ncc aceli essct asperi- vcre fcliccs , si a la!i!Mi.s Inudaii digni fiieiimus.Om-
las. Fiin^ hoiiiiiiis faciiis esl, nl nos rdios Dei lace- iiiuin eiiliii lioruin voce laudabiinur: si qua?ciiin>jue
rct. Vide eigo si pro i-tu ronfiindi debemiii aliqiiid D iniiiiii> I

er aposi'ilus \cl propheta: vidciur prxco-
sustinere. Vere illa est aiiiina felix el angelii irqiiar- pisse , servavcrimii».
887 S. mERONYMf OPERUM MANTISSA. %S8
XYI. NobU igiliir dclrnlieniibiis cunctis cl viliipe- A digium factus tum mullit; el tu adjulor furtit. El ile-
ramibus universis , simus snbrii, sancii, buniiles, ct rum : .Valedirent itli , et tu benedicei. (Iiii iiisurrjunl
pudici, et Deuin scniper fideli corde prccemur : ut in me, confundantur , teivut autein luu» la:tabiiur ri
ipse sempcr in noslr.n nienic sii, ei le» ejus nostro te{Psalm. cviii, 28).
semperJn peciore.nt possinuis proplictica loqui vo- XIX. Hccad consolaiioncm inUei limore.dcvo-
ce : Pro eo ut me diligerenl , delrahebant mi/iK' ego lisnieniilus, prnul ingeiiii lenuitas poiiiit, prosecu-
aulem orabam pro eis {Ptatm. cviii , 4). El alibi : Hu- lus sum brtviicr. Niinc siiperesl ut aliquid .impliuj
miliavi injejunio animam meam, el faclum esl mihi m faciaimens devoia, qiiam nosira parvims sufficii ad-
opprobrium. Ei posui vesiimentum meum citicium, el monere. Saliilaie omncs qni diligiint Doininuni iio-
faclus tum iltit in parabolam (Psalm. xxxiv, 13). El strum Jesiiiii Cbrisium, cui ciim Paire omnipoicnle
ilcrum Genua mea infirmala sunl jejunio, et inftrmaia
: sil laus, virius etgloria cum Spiritu saiiclo, ei niinc
ett caro mea propler oteum. El ego faclus sum in op- et semper et iii oninla sxcula sxculorum. Amen.
probrium illis : viderunt me , et moverunl capila sua.
MO.VITUM IN EPISTOLAM SEQUI.NTEM.
Adjuva me, Domine Deus meus ( Psalm. cviii , 24
Nemo non recentiorem liauc este Epistolain
lentiat ,
tcqq.). Vides ergo omnos piO|ibeias ei saiictos prop-
(Tlale Sulpitii Severiqiiem nuctor honoris causa no-
,
ler lioc seniper boinininn subsannaiiones periulisse, B minul ac Vitam S. Mariini ab eo scnplam taudat
,
qiii I Dco velloiit fideliier servire. Iloc ei .Aposioliis Siytnin quod spectni atqne operis argumenlum , iia
.
proxime ad ejus libetli indolem accedil, qui de Singn-

ait : Fidelis sermo. In hoc eiiim laboiamus, ct male-
lariiatc Clericoruui inscribitur, atque habelur cum
dicimur, qui sperainus in Deum vivuni ,
qui est Sal- alibi, tnm
prcecipue inter supposilitiii S. Cyprianitcrip-
vator omnium maxiine , fidelium. la, II t facile videri possil ab itlo velul exemplari expresin.
Ciintende invicem, el siquidim ille non immerito circa
XVlI. Quid pliira ? nisi, ui saepe jam diximus, cur-
scccutum miltesimum , quo lempore lis illa in Occi-
sum quem in tnnore Dei coepimus, consummemus. dente niaximc feivebat , deputalur : quce hujus habenda
Simiis caeleris, in amore Dei, forma : ciistodientes ne lil ratio intettiges.
quis in nobis aliquid scurrililalis reprehendat aut EPISTOLA XLII.

vanitatis, sed magis qiiidquid est graviiaiis et ino-
AD OCEANUW.
desiix : quia Christiani vita omnibus in speculo po-
sita esi. Qui eliam si quippiam titubaverit, jara ce- De Vila Ctericorum.
cidisse jactatur, ct amplius eiiam dicilur quam vldc- Sophronius Eusebius Hieronjmus Oceano tao
salulero.
lur. Simus ergo sapienies.gravcs, quieli; nuroquam
vaniiaiem, numquam opora bominum lingiia noslra I. Deprecatus es, ut tibi breviier exponerem, qua-
Inqiiatiir, scd siiie inlerinissione l.;geiii Dei nosiri C jner clerici debeanl victiiare in hac vila mortalium
niediielur. Tiinc si qnis exiîiterit su.e salniis inimi- Hinc mc plerique malcdiciis xmuli prxstolantur,
cus ,
qui subsannei ei detrahat et derideat : hxc non quia non sileo veritatem ; tamen, mihi charissimc,
solum non meiuamus, sed poiius gaudeamus. ab Apostolo sumamus eiordium, qiii ail : Humanut
XVIII. h)i liinc n»s nliqiiaieiius consolemiir, si me- terino ei omni acceptione dignus. Si quis episeopatum
reamur odio mngis sseculi vivere, qnain Cbrisli. Ca< desiderat, bonum opus desiderat. Oportei enim epiteo-
veamus quoque ambulare iiidecenier etinqiiiele, sic- pum irreprehentibilem esse , sobrium, pudieum, beni-
ui et sanctus apostoliis monei, dicens: Kogo autem gnum, ornatum, hospitalem, dofibilem, non pereusso-
vot, ultubtrahalis vot ab omni fratre ambulante inor- rem, sed modesium, non liiigioium, non vinolenlum,
diitate, et non tecundum traditionent, quam acceperunt domui suce qui beiie preeest (I Tim. iii, 1 teqq.) ; et
a nobis (II Thcst. iii, 6). Cum huec a nobis omnia reliqua. Tolum comprehendit esse cavendum, cum
omnino noslra viriiile ruerinl cuslodiia qiiicumque : irreprehensibilem ponii.
piiiaveiitderogandum nobis, propheiicae siinussen- 11. Qiiomodo igiiuralterum reprebendei, cuni ipse
lenlia; memores per qiiam Dominus sui nominis
, qui accepil poiesialem ul doceat , sit reprehensibilis?
causa Iribulatos horiaiur, diccns Kttu, pti hominis. :
Quia vita episcopi, forma debet esse clericorum. Ex
ne timueris eot, neque paveas a facie eorum ,
quoniam " episcopo gradus cxieri clericnrum condi.«run! quo
insanieni et convenient adversus le. In gyro et in rac- modo debeant vivere iii h:ic viia morlali. Seipsos
dio scorpioiium tu habitas, verba eorum ne tiinue- imilabiles debent proponere sacerd^tes : ut alii ju-
ris ,ct a facie eorum ne paveas. Et alibi dicil : Au- niores, gradiis linmiles conseculi, \ila el teslimonio
diteme qui nostisjndicium, popute meus , in quorum sacerdoiiim possint essurgere. Prxcipue illud reor
eorde lex mea est: yotite timere opprobria hominum , providendum quia prinia lenla-
alienlius tibi esse :
et blasphemins eorum ne metuatit : quia ticut vesti- mcnla suni clericorum, mulierum frequentes acces-
menium, iia per teniput deficient; et ut tanam , come- sus. Isle sexus reprehensibiles cxhibei cleriros. Qiiid
det eot rinea. Juslilia aulem mca in xti-rnum manpt. tibi revcra cum f''minis, qiii ad altare ciim Doinino
Saliitare vero meuin in s.tculnm sxculi. Scrvandum faliularis? Te ciincli in publico, le in agro rusiici,
prx omnibus : ne alierius laudem vclimus [Al. ma- aralores ac viniiores quotidie graviter laccrabunl, si
limus] servare, qiiam Chrisii : ul el nos cum Pro- contra disposiium fidei, cum feminis babiiare coii-
phcla possimus diceie : .ipuri te tau» mihi in Eccletia lendis. Ei quia, ut arbilror, concupiscis irreprelien-
mngna (Ptalm. xxi, 26). Et iierum : Tamquam pro- sibilis inveniri, teslimonio bono uterc Numquid in
,
m EPISTOLA XLII. DE VITA CLEniCORUM. 590

clioro aposlolorum femince alTuerunl? Prohibe lecum A solatur. Poluii eniu) el M.iria Maler Domini de choro
Tirgines morari, etiam qux de geuere lun sunt. Di- apostolorum non discedere, si liceret. Tliecla post
lige eas, exterius ordina, rrequenier vjsita juncius tent;itii>neiii " pas.-ionis, Aniiocbiam a Paulo prohi-
obsequio clericoruui : ne dum lecretatiter ac soliis beiiir pariier pergere. Nemo miles cura uxore pergit
ingredcris, m.icuies lesliinonium tuuuT. ad bellum.
III. Illud eiiam adjiciendum e»t : quia si iixcrem Vl. Kon invideo charii.-iti tuae : sii libi cum casiis
duceres, lex le non proliiberet habilare cum con- virginibus longscva dilecli». Tunc in bono merilura
terva. Cum uxoris cniin consensu ejusmodi ad regi- collocabis, et famam meliorabis, si coiigregationes
men sacerdoiii promovenlur : maxime cum Aposloli consiiiuis puellaruin pulchre renseo
in liebdomada
:
Epistola prxccptuin Iioc habeat : Vnius uxoris virum secunda visiiaiioncad benedicendum congregationem
ad bonorem clericalu$ eligendum. Te vero non ita venias : sed nnn solus, ne rumigernli linguis le lace-
saiiitaria prxcepta consiringunt. Aliier conjugjii rainibus maculeni. Alienam enirn cupiunt vicini
aliter virgines adnionentur ecclesiastici onus subire di^cuicre viiani, nc.n suani. Propterca digne accipe
ministerii. Femiiianim ciira clcricis nullo pacio con- meorum pracepia verborum : et moniia liumililalis,
juiicia prsecipitur cnnversaiio. Janua diaboli, via ini- quae fralorno alTeclu, calamo ''.impeianle, expressi-
quitaiis, scorpionis percussio, nocivumque genus est B mos, dulciier lege.
fcinina : cum proximat , siiraulat, incendit iguein. VII. Jam vero ui reprehensibilisdivini altaris non
Flainmigero igne perculit feinina conscieniiam pari- sit sacerdos, pauca de reliquis aposioli testimoniis
ler liabitanlis : exuritque funiUmeDla niontium. Kgo qiianium Dominus douat, exponam. Sufficiant supe-
jiidico, si ciim viris feminx !iabitonl, viscnrium iion riores causx, q»x dictx sunl. Verum ne aliquis mi-
dooiit diaboli : ex eis aiicupatus est ab iniiio pecca- nus intclligens, ad episcopos lantum seniiat Aposto-
lum. Ferreas meules libido doiuat. Si alligaveril qui$ lum fuisse locuium ; quid de diuconibus ad Timo-
igiiem iii tmu <iio, vesiimenta ejus non cumburentur ? thcuMi prajcepium sit : qiiid de presbyteris ad Tiium,
Aut ti quis anibulaveril tuper carbonei ignis ,
pedet commeiiiorare dclecial? Sed prociereundum iion est
tuos non comburet? superiorem explanarc senteniiam, Unius uioris vi-
IV. Milii crcde, non pntest tnto corde cum Do- riim(I Tim. iii, 2), ei nova el vclus pricepiio sacer-
mino habiiaie, qni feniinarum accessibus copulatur. dolem censuii eligendum quia digarans ad ministc-
:
Sed dicis : Qui anibulat simpliciler, ambatat confidtn- rium pleriqiie episcnpiapplicucrunt, sicque asseruiit:
ler (
Prov. x, a ). Beue et arguie. Scd oportct le teili- Concubina fuii illa, hocc uxor; quasi non eadeni sint
monium bonum habere ex his qui [oris sunt (I Tiiii. iil. commercia fieditalis iu illa ,
qua'. in liac e.\i'rceiilur.
7). Licel corara Oeo recte incedas t.''men coram : C qure uxor asserilur. An, quia coiijiigii labulas noii
liomiiilbus bona [irovidcnda siint : quia et astuiiores fecit, cDncupiscciiiia aliena noii fuil? NuIIo pacto di-
snnl niiis lucis filii teiicbraruin. Cuin crgo lioc ge- gamos, vel concubin;irum calenis iiisertus,deccl sub-
nus a te non anipulaiur : das reprehendemibus te ire sacerdiitii niinisicriuin. In Levitico sciipiuin est
lucuin : ipse te dctralienliura roorsibus tradidisti, si ac pra.>finilum , qu:iles eligi debcanl sacerdoles, sirul
Ag;ipetaruiu consonium iiOn dimiêris. Benignus es, Iialics : Et dixii Doniiiiut ad Moijsen : Sacerdos uxo-
. gaudeo : pudicus, fulsiim esi. Si aliqiiissenserit clc- rem accipiat virginem de teinine palriim suorum. Yi-
liiuin liabiiare cum feminis, non credit eum csse ca- duamveroaut dettitutnm, aut a viro marito deretictam,
slum. Si pudiciiiam quxris, quare liabilas ciim fe- non aecipiat. Bene audivi prEcipienle Domino Moysi,
iiiiiiis? Feminam quani beiie videris convcrsanlem, qiiia nec uxor debel sacerduii dignnia convenire, ne
inenie dilige, iion eorporali frcqnentcs ornaiu. Noii honnrem pollual sacerduiii. Sicut unius uxoris vi-
ve4is lencra clericum facit, aut sacerilolein : sed riiin, sic iiiiius viri mandai uxorem. Si ergo clericus
";isia ineiilis intenlio. Ilicc eniin dcvoiionen: hoiioris miiiiogaiiius riierii, et uxor ejus digama, noli eum
in lc ciistodil. Iloiioreni quidem gloriosura, boiii ope- miiiisierio applicare. D gamam enim duxil uxoiem.
ris fania conservat. S.iccrdotes quippc decct, vel ca;- Il;cc Tiiu pr;cccpia idcin Aposiolus de ordinandls
tcios clericorum gradus, ul supia dictum cst, a fc-
'
clericis dcdil.
niiiii-i segregari. YIII. Ei qiiia jam liber (incm exspectat : ad id

V. Si igilur gencris graiia judicas easdem niillo redeamiis undc digressi siiiniis. Nec si dux vel ires
pacto diinittere : nicnienin Tliamar, quod ab .\ninon pariler Dci ancillx inorcnlnr. snluni ad eas ingrcdi
fr;itie suocorrupla sil. Idipsum perseiiiior, dileciis- convenil sacerdolcm. Si quis lixc prxccpla nnn ob-
siiiie : ubi oiiius est tabernacull cunversaiio : carnis servaverit, hosiis est anim:e suo;. Qiiod si post mn-
non facile lollilur delcclutio. De duobiis cnlin qiiod nila iiostra aliipiis clericns aîipeias aniplius qiixsie-
uiiuj desideial, etsi loqui nun pniest, leniatur laiiicn. rii amarc quain Cliristiim, secundiiin syiiodaleni re-
Iteinoiio igitiir viri, castiialis collocat arnia ; cnn- gulain conveiiiaiur ; el prxccpia pairuiii in Nica;a
stiuit in melioribus castra : pudoris bonorem cun- dcfinita ci legaiiiur. Jaiii vcro si convenlus fugerit
Legebainr anlea incouiruo sensii, post tenlntiti- •> Eiiiiidem

propnanlc nialim resfribi. Verus Hie-
vein passioiiit Autiochia;, a Pnuto proliibetiir. elc, pro ronyiniis catumo leiiipernnte alicubi dixii. Ab co niulta
qiio Aniiocliiam, inierpuiictioiic eiiam emcnd.ila, rc- es his qua: sequuniur, auctur hic dclibavil.
scripjiiiiiis.
: '
4 1 S. niERONYMI CPKnDM JlIANTI.SSX. ai4
praeVliclB, el rcliquerit : conscciili sumus ni;iximum B pngilem ilescriliie Aposlnlus. Qui consciehlias non
liicruui. Alioqiiiii si neîcicrii . lalis ab Ecclesia percuiial singulorum; led modestum : cl reliqua. Do-
Cliristi anailieinaliznndiis cst. Gcrininant ciiim fe- raiiin siiani Ijene rogenicni : pcniunm liorriliile erit,
iiiiii» spinas Ciiin viris h;ib lanles ; ct arcima lucii- si ilniiiiii clerlci dciralialnr. Lnedtl s:icerdiilis npi-
liiiin aciito niucrone pcrcuiuiii. Proli iicrai! dolnr iiiniieni in plehc, qiiando dc proxiiiiis ojiis inale lo-
est diccre, scd prxtci ire noii dccOi : Cliiist i isix nu- quiiur populus. Siipcr omnia lixc prLCcopii clcricis
bere voveruui, iion rlcricis. iKinilislinioiiiiApnstolusriindamcnia conipoiiere : iit
IX. Ijiidc sine uupiiis gciius unviim innrnm? l"t lioiioniin opcrum te^tilicatiu, casto conGrmetur af-
Iioc ad nos quid pcriinei, i|iiiid iiif.uinrc iion cessa- fcclu.
musT A inaclia;ra csseiiius. Bonus'lioiiiir est iii Ec- .MONITLM IN EPISTOLAM SEQUENTEM.
clesia, si a coiisirlio virorum reniiiKC sini lo. ge. Mo- Mtilla siiiit ouotigiKt irf geniii epistoliv, qum Hiero-
iiachiim vel cUriciMii ôliiiido facit, non pulilicuin. iiynium cequce ac Dnmatiim mentiunlur ; itos l(uc cas
conlulimus, una etiam aique iillera inedilii auclai,
Quid le virgiiiale ilelcclni alloquiuui? Cur s;iiciiiiio-
utiioie qu(e euindein fere omiics nuclorem rednleant.
niales conira lidcni ricqiionins iii Lcclcsia, vel in ipso Olio al<u:ar, si telim sinyula, per quie voSticiv uiitiquoe-
puldico? Si cos quos diligunt viilerim, rid>'ntihiis qe rcdarguiluT, prafiiri. liunc saiis abunde falsi con-
*"'^" "'''''' '',"*'''
oiMili, saliiiaiioi.is lencra vcrba prod.cunl. Deindo B «f''"' ^'''y'"»''''"V"'f'
nmqiiam "'/''^''T'
.
'
. . . eiim, it Hieronnniui laudasset,
certtiin esl.
cuiii salu'avcriil, si cas Dci \inis pra>icrire celciius bieiinio salleniab uUiln Dnmasi. fiiisse eUclum preshij-
videriiit, coiiieiiipii'ics suos jiidicanl, ci iia..cmiiur. leruin, et Scriplunis luin demitm ccepisse commcnta-
Ord.nalurdeiiidt'deêna;salisf:icii'i : posi saii5f:iciio- liis. anl homiliis ad populuni iltitstrare. Quid quod
neque est Clirijioslomi lociis ille in ilalllicBum? Cerle
iiem prandium, qiiasi uova Ixtiiia dispnnitur. Inier in vcris ejus cominenlttriis nihil simite invenire esl.
pociila improperaiil verba contcinptus : ille vcro la- Nec sfilis tamen halniil impostor, Hieronijiiiiniii nomi-
nientari sc simulai, (|iiasi pcccati gcnus iiidufeus. his umbra siias nugnt prwlexere: confiujil idnnipse
Damati responsum, sive decrelum, qiiod Gratiaiiiis
Lcge i|uia talis debet cs;e solilarins, qu.ilem Jc:c-
10 qua:st. \, cop. i^, profert : Hanc consueiudinem,
ini.is esse descripsit. Aii enim : Sedebi: soliiariu» ei qu% coiilra Ecclcsiam catliolicam augeri
s:;nciaiii
tacebit : quia kfavit se tuper se : Boiiuin esl liro cum vidcliir, oii:nii;o iinllo inodo um-
inierdicimus, ut
qnam olifiliines, qii;e inlra sanrtam Ecclesiam ode-
letaverit jvgum ab adoiescentia siia (Tlii. iii, 27, 28).
riiiitiir, sub diiioino hiionini delineanlnr, etc. Con-
El qiiia Jf^sus, rcliciis aposinlis, sidus ibal nrare. \er ittriusque dictatum, et ab unu eodcmque arlifice
Mariam quoqiie in penetralibus Aiigclus snlani iiive- deprehendes prodiisse.
nit, nnn cuin agapela loquentcm cl illa viiilciii iii- :
EPISTOLA XLin.
troitum trcpidavii.Tii qua; fiirn:ix es malitiae, quid a
G AD DAHASUM.
viro desideras freijuentiiis salulari?
X. An nescis qiiia diipliciter famam perdis : lunm De Oblaiionibtts altarii ".
simul et clerici : ciijus vila Ecclesia Cliristi dcbet Noverit sancia auctoriias tua, papa venerande,
l.
ornari? Inordinala consueiiido est, ct dclicati senno- quia de quiesiione, quam clientulo luo proposuisii,
nis fabiilosa calamitas. Scd si liospitaiitatem cupis
ei congrua responsa per epistol.im mandasli, hoc
habere : liabes luas sorores, illa; apud te in douuim esl, de panibu! a fidelibus iii aliari oblatis, quis illis
liiam vocari dcbcnt, iioii clerici. Eril :ul xdificatio- jiire uli debeat. Quanium prsecipiiis Ecclesise docio-
nem luam, sancta virgo, qund dixero. In beaiissimi ribiis iiivesligare valui, in paucis libi rescribere cii-
Mariini Viia lcgiinus cnmmcniorasse Sulpitiiim, qiiod ravi. Tcsies aulem idonei quos ad lianc rem cnrro-
Iransiens sancius Mariinus, quamjjam virginein mori- boraiidam concilavi, hi sunl Gregnriiis Nazianzcniis
Lus et castitaie pracclsain, cupicns visiiare : illa iio-
mirabilis doctor, Cyrillus, Aihannsius. Theopliilus,
luil, sed lenium misii ei : ac per fenesirain respi- Analolius, jonnnes Chrysnstomus , Eustatbius [A/.
cieus, ait sancto viro : Ibi, Pater sancte, ora : quia Eustachius], Eusebins clironogr:iphus, ei noslcr
3 viro numqu.im sum visiiata. Gratias cgit Deo s:iii-
Illlarins qiii onines uno ore eodemque consensu
—
:
cius Martinus, quod

-
lalibus imbiita moribus, castam
cusiodierit voluntatem : el benedicens eam , abiii *'

n —
crone censent csse feriendos, qui
— —
veluti vera sancii Spiritus organa, analhematis
in usu laicorum
mu-
Ixlus. panes oblationiim coniulerinl : quia omnino sacer-

XI. Ilucusque sulficijt dc feminis diclum. Con- doiil<us solis debentur : nisi forle religionis graiia,
summata quippe virginum causa, Iranseumus ad rc- hici pro benedielione dc m.inii saccrdotis accipiim'.
liqua. Hospiialem prxcipit Apnstnlus clericum ordi- Non solum auleni depanibiis in Ecclesia hocsnnte-
nanduin. IIoc prxcepio paier Abndnm ct Lnib .\n- runt palres nostri, scd de omnibus qux allari oife-
gelos susceperuni : quia hospiialiiatcm inier cxieras runiur : dicentes ai'jue docenles, magnum ncfas
dilcxerunt virtiiles. Sic et Onesipborus Puuliim dn- esse, el per omnia diabolica lemeritaie lioc flcri
ctrinx fonlem iûscepil. Hx imiiationes sint vesira; ubicumqueaccidcrii,et valde esse iniolerabile sancix
el ne sinatis incolam prxterlrc, qui apud vos paiiein Eccleiix, ut £ii;e viiidicia sanclorum Canonum re-
non comedat. Sequilur, Non percussorem : Nec enim m;iiieai.
• Qiinniqiiain llieronymo ascripM olim viilgo b:i- iii nliiscjii<;modi folemne esl. Aliani Pseiido-Hicr,"-
betur, notatu diguum csl Uimen, pjus neque in ediiis, nyiiii epi..iolain ad Damasum de Canonibus Evange-
Dcqiic niss. qnus vidimus libris, nouicn appcni, quod lion:m cxliibiiiiiius tniiio prxc< dcnli, pjg. GG!>.
2)3 EPISTOLA XLYII. niEtlONYMI AD DAMA8UM. m
ll.Unde Cliry:os!omu5 in coinnieni.iriissuper Mal- A "s qiiw Ilieronymo tribuUur. eumdem auclorem pro-
tbxuin, ubi discipuli spicas nianibus velleLanl sal) nuniiare, nolititmum nempe illum faltaciarum artificem
Isidorum Mercatorcm, seu verius I'eccatorcm. Inler
baio, erpliiirisa;i rrpreliendebanl, sic aii : i Si non Decrela faho aseripia S. Ponlifici , in colleclione Sa-
liciiilDavid ei \iris ejiis adhnc sub unibra legis co- ratimii , hoc ocliivo loco habelur, ex hit epittotis ma-
medero panes Proposiiionis, quiiiido ab Abinielech nifesto con/icMjm ; Tuiicquoque consiiiuii S. Daina-
sus, ut psalini die nnciuqne caiiereniur per omnes
panes peiiil ri>me siimulaiiie : quoniodo nunc Cvan-
Ecclesias. Qui et hnc pr.Tcipii, ui in Biie uniuscujus-
gelio coruscanle persuaderi deliei laicis, ut obbitio- qiie psalini subjungerclur, Gloria Pairi ci Filio et , ,
nem panura Deo oblaiorum suis usibus r.ipiani? » iipirilui saiiClo, sicul crat in priiicipio, et nunc, et tem-
per, et in tmcuiu steculorum. Amen. Uccc autem decreta,
Dicit namque perinde Aposlulus Qui allari scrviunt, :
ui el illa ex quibut exccrpta tunt Acta, lamelsi Baronio
dt altari pariicipent. Ergo qnia sacerdoies pro onini- ad annum 384 probenlur, futsa oninino eise, P. Cou-
bus orare solent, quoruin elceinosynas ei obhiiiones stiinlius prce cmleris denwnslravit. Addemut etnot quee-
accipiunt qua Irnnie pr.ifsumunt dain in subseiiueniis epistola; censura. Krasmui non
: laici oblaiioncs,
inerudttc hujus unifici exprobral quod nun sallem il- ,
quas Clirisiiani pro pcccaiis siiis nfferunt, vel cOme- tud cavit ne tacerdotcm vocarel qui non etsei epitco-
,
,
dcre, vel aliis cnncedere : cuin ipsi non debcanfpro pns cum eo twculo non vocarentur sacerdoles nisi
,
populo or.ire? Ob lioc, papa glnriosc, mitterc opor- episcopi. Tum dcmiror, iiiquil , cur non eadem opera
""""""""' '"'' '*""'"'
.et illos pcxsuinptores in excomn icationcin per- B ^^^^^^CfHî^^â^l^'
peinam, ut cxleri roetum iiubeant, oi ainplius bxc
iii Ecclesia ne flanl. EriSTOLA.XLYI.
DAH\S1 AD HIERONTUIIH.
MONITUM IN EPISTOLAS SEQUENTES.
(Hanc quoque epislolam videris, ubi praecedeniem viden-
Godefridus llensclienius prinittt lypis descripsi^se dam dlxiinus.)
has epislotas dicilur. quns el in plmtque, nec sane
conteiimendiv anliquilalis, uul noice, mss. ccdicibus, MOiNITUM IN EPISTOL\« SEQUENTEM.
prafiiioiiis toco prmfixas libro do Viris liomiiiinruiii
Pnniilicuin siib Diiniiisi ntiiiiihK, mvenire esl. Alque
Doxologiaf ad finem ciijusqne ptatmi iiiler canendum
adjiinqeiida; ut capite ex huc uno Inijvs epitlotii ar-
ill'. quidem pro germauis Damasi atque Hicrouymi ,
ulqne tificem meiiliri sptendide inlelliijas, Damasus auclor

scriplis hiibuil : aliis prôbiixel pro virili conu-n-
dit. iViinc fli/(em nemo non seniu wra luDinis distare
non fiiit , eoqne niiuHs suasor Hieroiiymus. Atlerum
evincil Cassianus lib. ii de liislil. Ccenob. cap. 8, nbi,
propiut, quam a doclissimorUm Palrum iiioriim s.ylo
alque erudi ione has prope diieerim qursqtlitias et n:t- Ui uiii) inqiiii
, caiiianle iii claubula psalmi oniiies
,
asliiiiles coiiilniint cnm clainore, Gloria Patri , et

gas. Falsiargiiit, refellilque data optia Scheleslratius
filio , et Spiritiii stincto , iiusqiiain per oiniicm
Anliquit. eccles. Disscrl. ii|, cap. 3, tum Papebro-
chius, in Propyiceo, alqiie atii passim. Uitdinu>; l)a-
Oiienlem aiidiviiiius. Degebal vero Uieroiiijmui ibi.
maso Porluensi,\\
de quo mox
(id liiiem veiqenlis seecuU nuclori,
ptura dicenda erunl, «scribil. Nus liuc
_,,...,
C
Alterum probal Vasensis ii conciliianno £29 celebrati.
(-«"»" ?> ««.9«" mamfesium est , nondum mu rcecp-
primi ascivimus, ne quid quod llieronymi nomine in-
lum fuisse in GalUis , Ut doxologix versus , Siciit
eral iii piiiicipio , elc. , subjunyeretur : qund ceite
ugmlur, deesset.
si anle annos ferme CfntLm quinqnaginia u Dnmaso
EPISTOLA XLIV. fniral inslilnlum , lamdiu neglexisse cam Ecctesiam ,
par noii cst credere. Coitera persequi non vncat ; vix
BentissiiQO papx Dainaso (Ijerqiiynms..
enim una esl senleiiliola, quoe mendacii auclorem non
Gloriam S<inctital!s (nx nosiE» tinmfliias dcprc- prodal. Erasmus ail : Quis non ex ipsa tialim saluta-
catnr, • ut secundum apo.cioliCtC scdls nucciriiiiti.iii, :ione deprelieiidat impostorem , nisi prudent clauserit
ocntoi Daiiia-o scdis apnsiolifit; ui bis Romx Hie-
.'
quam cognovimus per tuam Sairciilnieio giiberiiiirl ,

ri'iiymus snjjplex. QutBso quando tic nmquam lalu- ,
Aclus geslorum n beali Pelri apostoli princifiaiu iis- tnvil Uieronymus ? Deinde quam concinue rem iiigre-
que ad vestra tenipora , qux scilicet ia sede liia gcsia dilur ! Legi litieras Aposiolatiis tui poscentes, el
reliqua quoe sequunlur, lam insutsa tamque frigida, ,
suni, nobis per ordinem paucis enarcnre.tligneris,
ut Joviiiinnvt ipse , cujiis infantiam loi talibus intec-
quatenus noslra bumllilas senliens rccogno-cat, (|iiis
talur llieronymus, adnunc cotlatus, Cicero quitpiam
meruerii de cpi«ciipissupra(iici.T. seJis nmriyrio co- videri possil. nobis tanien nihil dissimuliire liceal,
IJl
ronari , vel si qiiis conira canones apustoinrum cx- hanc ms. eiiislitam invenimut , qui >n
in perantiqno
Vaticiinn, oliin Palatina bibliollieca num. lil prtBno-
cessisse cognoscatiir. Ora pro nobis, bcaiissiinn tnlur , «(/ euiiique post Snrnzanii editionem exegimui
papa. " ditigentissime. Subditurin eo codice coutinuo lentu ,
EPISTOLA XLV. nec utla distinciionis nppositu nota, longa illa de psal-
morum ordine alqiie aucioribus tacinia , quam et iiot
DAMASI EPISC. CRBis nosi.€ AD HiEBONirMUM rnF.SBV- subiiectimus , quqd ipsius pars episioloe quoecumque ,
TEBCH. tandem iltu sil , videri possit , maxime cum debila
(Hscbal.f.iurinler apocrypb» in appendicp a,l oppn*r

conclusione, quw hacienui edUa eit, careat.
papae Damasi adnexa, lom. XIII nostr» Patrol.coi. iM.)
EPISTOLA XLVII.
MONITUM IN EPISTOLAM SEQUENTLM. IIIEBONTUI AD D.VM^SDH.
Heec fidem ipsn sibi omncm
nbrogat. Kgo neqne qtiid
Dealissimo pap:c Damnso Scdis A7)"Sl(ilicx nrbis
sibi velit ,
bene atsequor : liinla ist
qiii ncripsit. salit
Roiiiic, llieroiiymus supplex.
diclali ejus inscilin. Video nihitominui quo tendal : ac
fere nihit duiilo, hiijus quoe Damasn, ut el subscquen- l. Legi liileras Apnsiol.itus >> lui ,
pnsceiitc*, iit
" Lnmbccius ex C:fsare.'E bibliothccx niss. Icgit, getta sunl in tede tua enarrare diqneris, d(<nique, tcn-
Hl secundum ordinem a])oilolic(c sedis, quam cognovi- tire cognoscal qui meruerunl epitcoporum, cic, vel
mus gubernari per luam Sanctitalem tuiii , 1'onitfi. : qui coutra, elc.
caiu , pro Principaiu : ct, ad notlra tempora, quce i>
Pal.iiinus ms. cuin Sarazaiiii ediiionc , reiiri.
, ,
393 S. niERONYMI OPERUM MANTISSA. 296

(ecnndum simpliciialem Sepliiaginla interpretum A psallerium. Arca nuleni Domini antecedebnt clioris,
caiieiis , Psalmograplium intcrprclari fesiliiem pro- ei ad sacrilicia vilulos :ilbi>s. Populiis vero iniiversus
pter fasiidiuni Roiii.iiii>rum : ul u!>i obscnriias iiii- sequeliaiur rrtro arcam. Suni ergo unines psalnii
pedit, aperiius, ei Latiiie traliaiur seiisus. " Precaliir D:ivid CL, juxta tenorein , el vncalmluni Scriptiira-
ergi cliens tuus , ui vox ista psallentiiim'in sede ruiii , iia et prnposiu suni. Quorum qiiidein ix fecit
Rumana die noctuque canaiur : et iit in fliie cujus- ipse David ; xxxii non sunt suprascripti ; lxxii ia
liliui psaliiii , sive iiiatutinis liori> , sive vespertiiiis David regem ; xi in Asaph ; xii in Iditliuii ; iv in
conjungi prxcipiat Apostulatus tiii ordo , Gloria filios Choreph , uniiin iii Zacbariam , uiinm in Ag-
Patri , et Filio , el Spiriltii tancto : Sicut erat in gxum, duos in Mosen , duos in Salomonem regem.
principio, el nune, ei temper, ei in sa:cula sieculorum. Finiunt utiqiie omnes psalnii Daviil filii Jesse regis
Amen. Isiud carmcn >> omni psalnio conjungi prx- Israelnumero cl. Ila disposiiio ipsa continet, id est,
cipias : ui fides irecenioruiii decem ct octo episco- Diapsalma lxxv, Alleluia xxi , Canticum gMduum
pnrum Nicxni concilii , etiam vesiri oris coiisnrtio XV. Cxleri vero prout textu Scripturae coniinentur,
declaretur. Ubi auiem Deus et honio bonoralili voce sic recitantur pro suis noDiinibus. Nam primus
cantatur [Al. dicatur], Atleluia semper cum omnilius psalmiis nulli assignalur , et juxia historiam qux
psalmis affiijatur : ut in omni loco communitcr B oniiiium est. Deinde quis aliusinielligitur plenissime
respondeatur nociurnis temporibus. In Ecclesia au- essc, nlsi primogeniliis Dei ? Ergo meriio siiprascri-
lem posi Resuricctioiicfii usque ad sanclain Penie- piio non fuii necessaria ,
quia i| se priiniis psalmut
eoslcii fiiiiaiur : inier dierum vero spatia quinqua- Cliristi meniioiiem faciendo , est ad veram Christi
gesiinx, prnpier noviiaiem sanctiPasctix, ^ vox isia exponendara pcsonam. Sed psalmi omnes nnn se-
laudis canalur in Alepb : quod Grxce prologus , La- cundum suam historiam, sed serundiim prophetiam
line pra:ratio dicitur. pene iiiteliiguntur. Nam psalmi omnes qui scribun-
II. David Ulius Jessc cum esset in regno suo tur , ipse David , ad Cbristi pertinent sacramenla ,
qualuor elegit , qui psalmos facerent, id est, Asaph, qiiia ipse David.dictus est Ciiristus. Nunc autem ex-
Eman , Eiban , et Idithun. Ergo octoginla et ocio posuimus origiiiem omnium psalinorum. Et expn-
dicebant psalinos , ei cc diapsalma : et ciiharam nimus, qunmodo Hebrxi librum psalinorum in quin-
pcrcutiebai Abira cum Oavid rege. Et arca Domini que dividant libros. Primus liber sic continetur a
iii ilierusalem post annos 40 revocatur ab Azoio psalino primo usque ad quadragcsimum. Secundtis
,
ciim mansitaret in domn Aminadab. Hanc impnsuit liber gic conlineiur a xli usque ad lxxi. Teilint
io subjuguli nnvo, et adduxii in Flierusalem. Elect.i iiber sic coniinetur a lxxii usque ad lxxxviii. Quar-
simul ex omni genere Uliorum Isracl geptunginia G '"slibersiccontineiura Lxxxixusqueadcv.Quinius
millia virorum. De tribu autem Levi elecli siinl du- liber sic conllnetur a cvi usquc cl. Oret pro nobil
centa octoginta septem millia viri. Ex qnibus bi
Beatitudo lua, beaiissime papa.
primi esse principes caiiiionum constituii. Id esi,

&IONITUM IN EPI3T0LAM SEQUENTEM.
Asa^li, Emam, Elh.in, el Idiihun, unicuique aulem
Nemo non seniit istam , et quce mbsiquilur epiitO'
eorum dividunlur 7S viri acclainanles luudes can- lam, ipsamque adeo De Nîiiviiaie S. Mari:c lubnexam
lioiium Domino nosiro. Et unus quidem eorura fe- narralionem, unius eiusdemque etse fabnlarum archi-
robai cymbalum,aliusciiiyrani, alius cilharam, aliuj lecli. Adilo , ne te diutiut argunienlit recitandii mO'
rcmur, qui eas (alii arguunl, refelluntque, Baronium
tnba cornea exsullaiis.
ad annum 58S num. 101 , Joannem Motanum tib. de
ill. In medio autem siabat David rex tenens ipse Piciuris cap. ii ; e receniioribui Fabricium in Codict
Tiim ille, caitendum Psalniographum ; isia , eanenle», iltam consuetudinem amputavimut. Dispiilant de
ct, me inierpretari (esiinet. istnrnm , qiiibiis ego mendum siibesse exisijmo
* Eademeditio irahalur atsensus : Precant ergo... verbornin sensu in ulramque pariem sumini vlri
in sede tua Ronutna die noctuque canatur, in quo finem card. Bona dc Divin. Psalniod. cap. 16; Tillernon-
eujuilibet psalmi. . . Aposiolatui tui ordo finiri , hoc tius toni. VIII, pag. 420, Coustantiu» Inco laiidaio,
est G(oria Patri.
, aique alii. Nostra quod inleresi , qui Isidoruin Hr-
Inlerseriint /audi( idem Palaiinus ms. et Snra- D catnrem ei Gregurii verbis nactum occasionem
zanii editio , parilerane legunl raiilo post, in vetlro contendiint bujus suppnncndv epistnlx , dicunl
,
ore pari contoTfio declureiur. Ubi Deut , etc. quidem propius ad vi;riini ; niliilo tamen roinus
" T:icel eadem edit. Psalmit , tuiii legii nocturni ciiin jaiii inde a Daina.si tempnribus ir:idilionem ,
lemporit, el cuin Palatiiio iiis. a tancta resurrectioiie iinmo decretnm Grpgnrius repelat , raiinnein liiijus
usque, eic; deniqiie pro quinquagesima, quam voccifi^ quoqiie rci ,ilii|uam haberi veliin. Quo; Cnu^tantius
piiirsiis oiiiiiiii Iiiudal:) S:ir;i2anii ediiio, alii libri
,
en congcril, repetit<|ue ex noia atque familiari Gre-
iilio iiem sensu, ifuinquaginta leguiil, id esl, fiHiatur gorio Beiiedictiini rejiula , milii quidem s<tis haiid
inter dierum tpatia quinquaginta. Olini, quoil et Cou- iuciuiit. Nonnihil eiiam illa, qn.im notavimug, lectio
staniio niiiatuin esi, nescio qiiis cum papa Gregnrio quinquagesimce , pro qttinquaginta , iiumo qiii alius
primo expoiiulabat, quod Grxcas m»llet quam llo- iiiile exsurgit luci sensns
,
prupositx explicationi
ra:inas consuetudines spqui, noiiilnaiiro quia alletuia adversari vhleiur.
dici ad Mitiai, extra Peniecosies limpora (ecisiei. Cui <*
PIus liabet Sarazanii ediiio, ut vox ista. et post
ille data ad Joannem episcopuin Syracnsnnnm epi- vprbiiiii Aleph, quod ett alleliâ, laut tibi soli, quod
stola.rcspondit, Ul AlUluia hic (Mss. Regius, etCol- Crcece, etc, sed non iln inilii felici esse contigit , ut
beriin. non\^dicereiur, de Jeroioiymorum Eccleiia ejc sitisbeiie Hssequerer, quid li:rc sibi velini. Quae hinc
beali Hieronymi iradilione lemiioie bealce memorioe subsequuiitur, ex codice Pnlaiino , qui tcxium C0U'>
Dcmmi ttaiim iractnm. £( idto magii in hac n tinuat, ut dudum moauiiDus, descripta sunt.
;
297 EPISTOLA L. DE NAT1V1TA7E S. MARI/E.' 208

apociypho lom. i , cujiis eiiam recenswne nc uotis A Marix a noniiullis liabelur. El ideo scirc vos volo
utmiir , nc iictum agere videumur.
mulla in eo falsa invcniri. Quidam namquc SclcU'
EPISTOLA XLVIII. cus, qiii passiones apostoloniin conscripsit, iiunc
CHROM.VTII ET IIELICDORI r.riijCOPOnLM AD HIERONVIICSI. libcllum composuit. Sed sicul dc virtiitibus corum
(Kiijic liabes cpislolam intcrscripla C.lironialio attribula, ct miraculis-percos factis vcra di\it : de doclrina
lom. X.X hujusce Bibliotli. col. 569.) vero eoruni pliir.t meiiiiius est : ita ci liic niulta
EPISTOLA XLIX. non veradecordesuoconfixit. i"
Proindc ui in llc-
niERONY.MI AD CHROHATllM ET nrLIODnRliM. braio liabeiur, verbum ex verbo iiansferre cur;ibo.

Domiiiis sanctis et beaiissimis Cliromatio el Ile- Sifiuidemsancium evangclistam Maltha>uin cunidcin
liodoro episcopis, Hicronyinus exiguus Clirisli libclluin <^
liquet cnmiiosuisse, ci iii capiic Evangilii
servus in Doinino salutem. sui , Hebraicis litteris obsigiiaium •'
opposuisse :
I. Qui lcrrara auri consciam fodit, non quod an verum sir, auclori prrcfationis ct fidci scri-
illico arri-
plt qnidquid fossa profuderit lacerata, scd prius-

ptoris coromitto. Ipse enim ui li;cc dubiii cssc pfonun-
tio et ita liqiiido falsa non affinno. autcm
quam fuigens pnndus vibrantis jactus ferri suspen- : lilud li-
dat, interiin vcrtendis suspendcndisque cespitibus beredico, quod lidelium ncminem negaturuin puio,
immoratur, et spccialiierqui nondum lucris augc- ^ ^'^" '"'^'^ vcra sini, sivc ab aliquo conlicia, = sacro-
sancia sancta; Maria; mogna miracula
tur. Arduum opus injungilur, cum boc fuerit niilii pra;ccssissc,
a vestra beatiiudine iniperatum,

niaxima cousecuia fuissc ct idcirco salva fide ab
quod nec ipse saiic- :
lus MaitlKCus apostolus et evangelista

his qui Deuni ista facerc posso creduiit, siiie peri-
votuil in
aperto conscribi. Si enim lioc secretum iion esset, ctilo aninia! siiae credi et legi posse. Denique in
Evangelio utique ipsius quod edidil, addidisset quantum recordari possum, scnsum non veiba scri-
: sed
bunc libellum pioris sequens cl minc eadem semiia non eisdcni
fecit llebraicis liiteris obsignaium :
,
quem usqiie adeo edidit, ut et manu ipsiusliber vesiigiis incedens, nce quibiisdam divcrticulis ad
scriplus Hebraicis litteris a viris religiosissimis ba-

earadem viam recurrcns : sic narraiionis styliim
beauir : qui etiam a suis prioribus per successus

' tentabo : et non alia dicam quam qua; aut scripia
le.mporum susceperunt. Hunc autem ipsum librum, sunt ibi, aut conseqiienter scribi potue<-unl.
II. Igitur beata et gloriosa scmpcr virgo Maria dc
numquam alicui transferendum tradjderunt : lextum
stirpe regia ei familia David oriunda in civitate
ejus aliier alque aliter narraverunt. :
Sed factum Nazareib nata, Jerosolymis iu Ternplo Domini nu-

II. est ut a Manichaii discipulo, no-
mine Seleuco qui etiam Apostolorum gesia' falso irita fuit. Pater ejus Joacliim : Mater vero Anna di-
,
sermone conscripsii, hic liber editus, non .•edifica- G cebatur. Domus paterna est ex Ga!ila;a ct civitatc
sed destructioni maieriam exliibuerit Nazareih. Maternum auiem genus ex Bctbleheni erat.
tioni, : et quod
Vita eorum simplex et recta apiid Doininum, apud
lalis probaretur in synodo, cui merito aures Eccle-
Lomines irrepreliensibilis erat et pia. Nam omnem
six non paterent. Cesset nunc oblairaniiura mor-
subsiantiam suam trifariam diviserunt. Unam par-
sns : non istum libellum canonicis nos superaddidi-
tem Tcmplp et Teropli s servitoribus iinpcndcbanl
mus Scripluris, sed ad detegeiidum bsereseos falla-
aliam peregrinis et pauperibus crogabant; tertiam
ciam, apostoli atquc etjangelisioe scripta transferi-
suae familiae usibus et sibi reservabant. Ita isti Deo
rous : in quo opere noi!'tam piis jubeniibus cpisco-
chari, horainibus
pii per annos circiier viginii,
obtemperamus, quam impiis
:
pis ha;reticis ubviamus.
castum domiconjugiumsine liberorum procrcationc
Amor igiturestChrisii, cui satisfaciemus, credentes
exercebant. ^ Yoverunt tamen si forte Deus donaict
quod nossuis orationibus adjuvent : qui ad Salva-
eis sobolcm, eam se Domini serviiio mancipaiuros :
.(orisnostri infantiam sanctam per nostram potue-
cujus fei gratia, et Templum Domini singulis por
rint obedientiam pervenire.
annum festis frequentare solebant.
EPISTOLA L. III. Facium est autem
ut Enca-niorum fesiivitas '
« De Nativitate sancta; Mari(C.

D oppropinquaret unde cum nonnullis contribulibus
:
Petitis a me, ut vobis rescribam, quid mihi de suis Jcrosolymam el Joachim ascendit. Ea
vcro lein-
qnodam qui de Navititate sanctse
libello videatur, pcsiate i Isachar ibi pontifex erat.Cumque intcrcoe-
* Alias Evangelium de' Nativilate Marim inscri- ' Fort. temperabo.

bitur. « Vocabulum servitorum barbariem resipit ut
Scleuci librum videtur aflirmare se ex Hc-
•> alia hujus scripti sexcenia.
braico translaturum, sed rectius duo hsec distinguit, Hoc voium ostendit, quod caslum conjugiun: in
i"
et Seleuci librum rejici tamquam impiis adilita- prjecedeniibus verbis non sit iiiteHigcnduin de
om-
mentis referlum, et alternm Hebraicum taroquain nimoda «noursiiwit. Forte noii crraveriiit, (pii hanc
nihil exitiosi habentem probari, licet non ut canoni- narralionem dixerint composilam ad similltudincm
Cum et Matihxi genuinum. eorum ,
qiia; de Anna Elcanx uxorc ieKuntiir
<:
Si pr.^faiiODi nempe, ut roos additur, fidem lia- Sam. 1, 1.
bere velis. Enca:nia Hierosolymitana celebrantur circa sul-
'
^ Lege apposuiste. stitiuin lirumale. .Meniio liiijus fesii

1 Machab. ci i
« Leg. Sacrosanctam S. Marix Nativilalem ma- Joan. X, 2-2.

gifa, eic. i Isacharis poniificis loco in pecudo Jacobi Pro-
Patrol. XXX. 10
: :
299 S. llltRoNYMI OPERUS! MANTISSA. SOO
leris concivcs suos eMm Joaehim cuni oljlaiionc A Saniuclo? Ei lameu lii anibo slerilcs malres ba-
sua viilcret, ilespexil cum, ei munera cjus fprevit buerc. Si ergo ralio verbis meis libi non persuadet,
inierrogaiis ciir iiiter fecundos iurecundus ipsc stîre ' credc dilatos diu cdiiceptus el steriles parlus mi-
prssumeret; diceiis : ninners nequaquam Dco digna rabiliorci csse sulere. Proinde Anna uxor (ua pa-
posse videri : qiiem ip»e prole indignum judicassei, riet lil.i nilam, ei vocalis nomcn ejus Mariam
Scriptura dicente :
^ M.iledicium omnem esse, qui bxc erit, ' ut vovistis, ab infantia sua Domino con-
nun geiiuisscl masculum iii Israel. Diccbatergo prius secr.ita, etSpiriiu sancto replcbiiur adliuc ex uiero
eum ab hac malodiclione, sobolis geiieraiione sol- nialris {Luc. i). Oinne Immundum neque manduca-
vendum, ei sic deinuni iii cnnspeciu Domini cum bil neque bibet : neque inter pnpulares foriiisecus
oblaiionibiis esse veniurum. Cujus opprobrii objeciu, turbas, sed in Templo Dominiconvcrsaiio ejus erit:
pudore maguo suffusus Joacbim, ad pastores, qui nc quid de ea siiiiîrum vel sujpicari saliem possit
ciim pecudibus erant, in pascuis suis sccessit. Ncque vcl dici. Iiaque xtaie |troccdento, sicut Jpsa mirabi-
eiiim dumuin repetcre voluii : ne forie a coiiiribii- liier ex sicrili nascetur : ita incomparabililer virgo
libus suis, i|ui simul adcrani, et hoca sacerdule au- generabit Aliissimi Filium, qui Jesus vocalur : se-
dierunt, codcin opprobrii clugio nolarciur. cundum noininis elymolngiam, Salvator omniiim
lY. Verum cum ibi ahqiianidiu essei, quadam dic B geniium erit. Ei boc tibi eurum qux annuniio si-
cum esset solu^, ^ angelus Duinini ei cum immcnso gnum cril (Xjj/xeiov, nt Lact. ii, 12). Cuin pervc-
lumine asiitit. Qui cum ad ejus visionem turbare- iieris aii.Aiinam in Jerosolymis ponam (Por/a atrii
tur, angeliis qui ei apparuerat, limorcm ejus com- onen:alis), liabetis ibi obviam Aniiam uxorem tuam,
pescuii, dicchs : Noli linierc, Joacliim, nequein vi- qux de lu:c regressinnis (ardatione modo solliciia,
Eione mea liirberis. Ego enim suin angclus Domini, luiic in aspeetu (uo gauJebit. His diclus angclus dis-
Miissus ab ipsu ad te, <^
ul aiinuiiticm libi preces ccssit ab co.
luas esse exauditas, et elcemosynas luas ascendisse *
V. Deinde apparuit Anna: uxori ejus diccns : Ne
in conspecinm ejus. Videns quippe vidit pudorera timcas, Anna, neque pliantasma putes essc quod xi-
tuum, et audivii stcriiiiatis opprobrium non recte dcs. Ego enim sum angelus ille, qui preceset elee-
libi objectum. Peccaii namque, non naturx ultor mosynas vestras obtuli in conspectu Der et nunc :
est Deus : ct ideo tuni aiicnjiis uterum claudit, ad missus sum ad vos, ut annuntiem vobis nascituram
lioc fucil, ut mii-abilius denuo aperial : et non libi- Cliam, qux Maria vocaia, supcr omiies mulieres erit
dinis esse quod nascitur, scd divini muiieris cogno- benedicta. Hcec a nativiiatesua slaiiin sDominigra-
scutur. Primaeiiim gentisvesirx ^'
Saramaler, nonne lia plena, tribus ablactaiionis sui annis ^"
in domo
usque ad octogesimuin aniium infecunda fuii? ct C paterna pernianebil. Postea serviiio Doiiiiiil raanci-
lamen in ukima scnectulis xtaie genuit Isnac, cui paia, a Templo ' usque ad inielligibiles annos non
repromissa erai bencdictio oninimn geniium. Ra- discedei. Ibi deniquc Jejuniis ct orationibus nocte ac
cliel quoque taniuin Domino grala, laiitumque a dieDeo servicns, ab omni immundo se abstuiebit.
saiiclo Jacob adamaia, diu sterilis luit et tainen :
Yirum numqiiam cognoscet sed sola : siiie eseraplo,
Josepb non solinn donnnuin i^gypii, sed
geniiit ,
sine macula, sine corruptione, sine virili commixtio-
plurimaruin gentium fame periluraruni liberatorem. ne, virgo Clium, ancillaDoniinum, et graiia, et no-
Quis iii ducibus vel fortior Samsone, vel sanciior mine, et opere, Salvatorem mundl generabit. liaque
lo-EvangeliocstRnben sed apudJnsephum, etfilios :

fitmeniin anni x(atis oclngesiral uti nec Genes. ,
Cde digiios scripiores de utroque ypxt qnidcm. XI, ubi narraiit genilum ex Sara Isaaciim, Abraliamo
• Graeca verba apud D.imasconuiii qui vouiziv rrco-
jam centum annorum xtaleni conseculo. Il(cumqu6
ejayuu vocat IV, 2.T, de Orilind. fido iwixitTaoKrof :
tamen iil colligas ex tenipore Sarx defunctae an.
of oCix e'/tif,n aitipna iv tw 'lapxvA. llier. advcrs. jo- xtatis Wl Gen. xxiii, 1.
vin. ilaledicia sierilis quce iion habet senien in hroel. ° Id esi, tot exemplis a mc allaiis. Male antea edi-
Pro semiiie mascnlum poniiur hoc Pseudo-Evange- Penuadet
j) tiim : credere.
lio, id enim semen r.ar ('ioyriv. Auitorie conjnngcnda
Siclego, ciim viiiose in aliis cditis, ut uovislii.
'
su.nt.Maledicttim omnem iuaicvtiim, qui non genuis- Yid. supra cap. 1. Mentiiiit illius voti n inalreMari»
set. Nauialiiiqui necMaiia in lureinedita, inascnluni niinciii>ati Gregorius quoque Nyssenus bomil. in
generaverani ejus parentes. Scd iii Scriptiiris qui- Natal. Domini.
doiii fru>tra haec quasras, etsi iiiter Benedicdones l Kex«piT&)fi£vji quod Lucxi, 28, Syrus quoque in-
legilur Lxod. xxiii, oOx
•2(J, et Deul. vii, H, eWt terpres reddidit Nm''^ T2''"D, Grxca vore utiiur
«vovor, ouSs (jTEtoa £wt Tn? '/fii 0-o'j. El Esaia; xxxi
anie Lucain Syrachides, ix, 8, ei xviii, 17. Cxterum
uliiin. iii cdii. Gr.i ca, iiaiii ab IKbraeis Ii.tc derideri
qiiod Anihrosin ct aliis qiiibusdam vcteribiis ^roiia
ait Hieronymus ad P.iminacli. de Optimo geii. iii-
pleiia exponilur, Chrisio pletia, parum congrueuter
jerp. (lar.apiot oj £;Êt Ev Iiuv <n:ip[i.a , xat oixeiouf Ev
fil ad angeli meiitem.
'lEOo-jffoy.rlji.
» Apparitiones angelorum fcre solel couiitari lux,
•"
Sic et Proto-Evangel. Jscobi c. viii. Trimulam
in Teoiplo repr;esenia(ara aitetiam Cvoditisapud Ni-
quxSoEa Kuptov vocauir, Liic. ii,9, sic infra cap.ix.
CaDierum Epiiihanius hxresi 79, num. o, refcrt iii ccphnium lib. II, c. 3.
desertu angelum Joacliimo apparuisse, et Mariai na- Idest, usqiie ad aiinos inielligentes,6ive quibus
tivitatem annunliasse.
liomo incipit in(elligere malum rcprobandnm, et bo-
« Sic Actor. X, l
nuni eligenduin, Es. vii, 15, Joan. iii,|ll. Adjeclivis
«i jrpos-Eu^âi ffou xot ai Aer/fio-
:
in bilis sensu activo uii .'oleii( scriplures iiuii inCinse

ffwat asu aviSTioâv Etf ftvnuoo-uvov evmttiov toO e;ou.
tantuni xtatis, i>ed optimx quoque.
*Gen. XI, 50; xvi, 1 ct xviii, 11. Nusquara tamen
, a
.
801 EPISTOLA. L. DE NATIVITATE S, MARlj;. S02

surge, ascendc Jerijsalem : el ciim pervencris ad A Tetnpli, cimi aliis virRinibug ibidem cduc^ndam di-
portam, (|uaD AurCa, pro eo quod "deauraia esl, vo- miseruni : ipsi vero domum regressi sunt.
calur ; ilii pro signo, virum luum, pro cujus incolu- Vljl. Viigo auiem Domini, cuin ceialis processu et
nfiiiatissiitu solliciia es, obvium liabebis. Cum hxc virtutibus proficiebat : et juxta Psalmisiam, pater et
igitur iia venorint, scito quod qux anaiintio, sine raater dereliqueranteam : Dominus auiem assumpsit
diibio complenda erunt. eam( Psalm. xxvi, 10). i Qnoiidie namque ab an-
VI. Igitnr juxta angeli praiceptum, ulerque de loco gclis frequeftilabaiur : qiioiidie divlna vieione fiue-
in quD erant, prorooventes,>>ascenderuntJerusalem: batur : quae e.im a malis omnibus custodiebat, et
et cum ad locum perveiiissent, angelico vaticinio de- bunis omnibus r«dundarp faciebat. Itaque i'
ad qnar-
Bignainm.ibisibi invicem obiaverunt. Tuncdemutna tum deciroum annum usquo pervenit, ut non suium
fua visione laîi, et promissxprdliscertitiidine sccuri niliil de ca inali repreliensiune dignum conftngere
dcbitas Domino, hnmiliuni exahaiori ( Luc. i, 52), posseni : sedet buui Qinnes qui cain noverant, viiam
graiias egerunt. Itaque adoraio Domino, ' domura et conversaiidnem ejus admiraiione dignam judica-
regressi, divinum promissum cerli ct bilares expe- reiit. 1 Tunc puntircx pulilice denuntiabut, ut vir-
ciabant. Cniicepit ergo Ann.i, ei peperit filiam : et gincs quae in Templu consiiiueuanlnr, el lioc xiatis
jnxt;) mandaium angelicum, paiaiiles vocabaiit no- B tempus implessem, aoinum revertereniur, ei nupliis
roen ejus Mariam. secuiidnra niorem gentis, ei .Tiaiis mainritat&m, ope-

VII. Cumqiie Irium*' annorum circulus volvcretur, ram darcnt. Cui mandaio cum catera pronx paruis-
et ablactaiioiiis lempus coiiipluluin essel, ad Tcm- scni:sola virgoDomini Msria boc se facere non posse
plum Dumini Yirginemcumoblaiionibusadduxerunt. respoudit, dicens : Se quidem etparenles suos po-
Erant auiem circa Teroplum, juxia ' qiiindecim gra- mini êrviiio mancipasse, et insuper se ipsam Domi-
duum psalinos, quimlecim ascensionis gradus. Nam no virginitatcra vuvisse:qi|am iiumquam viro aliijup,
quia Templum erat in monle [In monle iloiya ) con- commixtioiiis °> niorecugniio, violare vcllc}. Ponii-
sliliitum, aliare bolocausii, quod forinsecus era( fex vcro in angusiia coiisiimius animi, cum neque
f adiri nisi gradibns valel.at. In hurum iiaqueuno, conlraScripluram, quxdicit : Voveteetreddite^PsttL
beatiim virginem Hariam parvulam parenies consii- Lxxv, 12), volum ii<friiigeiidumputarut:'> ncque nio-
tneruni. Cumque ipsi vestimenla (|U3e in iiinere rem genii insnelum iniroducere auderci, prtccepi',
habiierant, exuerent.-et culiioribus ex omre veslibns ui ad fegiiviiatem qux imminebai, oroiies ex Jerc-
S8 ct nMiudioribus induereni, virgo Dumini cuiicios solypiis el viciois locis primures adesseot : qnurua'
sigillntim gradus, sine duccntis et lcvanii:. oiann ita coiisilio scire posset, quid de tnm dubiarefjciciidnm
nscendii, ut perrectai oetuii in hnc dunilaxat causa C essei. Quod ciim rerct, omiiibus in communc pla-
niliil deesse pntares. Jain qnip|ic Dbrainus io virgi- cuit Dominiim supir bac re csse consuJendum. Et
nis sux iiifantia magiium quid operabatur : et quania cunciis quidero orittioni i|icumbc|itibus, pontirex ad
fulura essct,s liiijusmiraculi iiidicio pra;monstrabat. coii&iilendum Deura, eî raore accessit; Nec mora
Jgiiur sacrificio secunduro consueiudinem legis ccle- cunctifi audieiitibus, de oraciilp, <)t de propitiaiorii
brato, et ^ voto suo perfecio, Virginera intra tepla loco, voz facta c&t secundura Isaix Taticinium, re-
• Joseplius dc Pcllo Judaic. v 14, portam Orienia- Vcrisimilliraum nutera est, ciund Ezechiel per riTCn
lem lesiaiur abtind.Tnlius anro et argenio orn.Tt.im allaris intelligai plures acclines tramites, per quus
fuisse quaiii relii|uas, etsi el ipsx ieaurat» cssenl. potcranl sacerdoies siiie gradibuspervcnireiii aliarjs
P lu Tc mplum. SicLuc. xviii, 51. pavimeiitumel anibitus.
c la oppidum Naznreili. Diciiurdeinde Anna nosl s Quod puella tres annos nala semicubitales(lalem
geniiam Mariam, amisso Joachimo marilo, du()bus ehim enrum aliitudinem etlatitudinem fnisse, ait Ja-
prsicrea viris nupsisse, Cleopha;, et Salonix qua : cobdV Juda Leo de Templo pag. 21 ) gradus cunscen-
de re hosce ires \eisus afferi J». Ceison de Nativ. dere posset.
Virg. MariK, loro, iii, pag. 59. >>
&Iorcm voti virginiiaiis faciendi a Jepbtc fliia
Anna iribus nupsil, Juacliim, Cleopliae, Salomaque qnidam repeiuiit. Voiuni auleiii Mario.- inultl iiiier
Ex quibus ipsa viris peperil Ires Anria Marias, X Chrisiianos ilieologos astruunt, quos inter Peiavius
Quas dnxere Jnsepli, AltibKUS, Zebedeusque, i
lib. XIV de Incarnait. c. i.
Prioaa Jesum; JacuVium, Josepb cuu) Simone Judam
Allera ilal; Jacobum dal lcrlia, alqueJoauoem.
> Epiphaiiius in Ancoiato ait primogcuiips n. 60
banc tradiiionem inereri, ostendit tam roares, quain feminas Tcinplu coiisccrari, In
Scd parura fldei
ibiqiie ad aiinus puberiaiis educari sulllos.
vcternm sileniiiim, et quod Salouie luulieris noraen
i Proto-Evangcliura Jacobi pra^ter frequensonge-
csi, noii vii;i. Marc. xv, 10.
lorum cummercium,etiamabangeIonuiriiaui nari'*!.
<iDe quibus angelus supra c. 4.
Iia et Evodius apud Niccpliuriim I. ii, c. 3. Sed
i'
• De gradibus illis qiiindicim Ezech. XL, 6 el 54.
in Proio-Evangel. Jacobi duodeceimis taiiium fuissa
seq. ineminii ei Josephus. Quod vero gradus bosce
diciiur, cum Joseplio dcspoDsarelur.
jaUa toiidem psalmos nVVCn , sive a$cens'wnem cir-
1 Poniifex iste Zacbarias vocaiur in Proto-Evan-
ca Templumluisse bic allinnaiur, legiiur ip Talmu-
gelio Jacobi.
dc, et cuiilirniatur a Kimcliio el aliis Jndais. De his
A Gree- ^ 6ic euiro accipiunt-ierba Mariae, Luc i, 34 'AvJf
non infrcqnenter veleres Paires Christiaiii.
cis psalmi dicuntur ra. npary.vpia, (juia prinius ex
isii
ov yiviioMa ; id esi, non coyniiura lirum.
" Di nempe pcr toiain Viiiim Virgo adultior in Tcm-
illis inquil, npoi Kvifiov h tw ffxitiaiai fu, CiC.
' Elsi aliaie ipsum gradibus ascendere proliibuit plodejjcict. Quud Grcg. Ny.-senus lib. m. Orai. iln
lex, Exiid. XX, -zO. Unud ut cum nn.rc Judaorum et die Naial. Domiiii, dicil niulierem intcr sacerdote
iaTeoaplo versari, atque In saociis ajdjbus coiispici.
Ezecb., xLiii, 17, coucilielur, inquiruiil viri erudili.
503 S. IIIERONYMI OPERUM MANTlSSA. JM
quircndiim cssc cui virgo ilia commcnilnri ct dcspon- A siiiperacia, scd in solo e]us sermone tnrbata est : et
sari debcrei. Liquet enim Is.iiam dicerc: Egredietur cogiiarecoepitqualisisla salulatio, lam insolita esse
virga dc mdice Jessc, ei (los dc radice rjus asccndct, possel, qiiidve porlenderct, yel qucm fincm esset
et requicscct supcr eum Spiriliis Domini : spiriius liabiliira. Iluic cogitationi, angelus divinilus inspi-
sapicnlixct iiitellectus : spiriius consilii ct foriitu- rntus occurrcns : Ne timeas, inquit, Maria, quasi
diiiis : spiritus scicntix ei piciaiis : et rcplcbitcuui aliquid contrarium lu% castitati bac saliitaiionc
spirilus limoris Domini (/sn.xi,l seqq.). Secunduni prxlexam. Invenisti enim graiiam apud Dominum :
Iianc ergo proplieliam, cuncios de domo ci ramilia quia castitatem elegisti. Ideoque virgo siiie peccalo
David, nuplui liabiles, non conjug^tos, virgas siias concipies, et paries filium. Hic erit magnus, qui
allaturus ad allare prxdixit : et cujusciimque post al- B dominabilur a mari usque ad mare : el a fluminc
lationem •> virgula florem germinassct.ctinejuscacu- usque ad lerminos orbis terrae. Et filius Allissimi
niiiie Spiriiiis Domini in spcciecolumb.êcoiisedissci, vocabitur : quia qui in terris nascitur liumilis, in
ipsiimessecuivirgoconimcndarietdesponsaridebcrei. ccelo regnat sublimis. Et dabit ilti Dominus Deus
IX. Erat autem inlcr cxieros Joscph, liomo dc sedem David palris ejus, et regnabit in domo Jacob
domo et ° ramilia D.ivid grandxvus : cunctis vero in a:ternura, et regni ejus non eril finis. Ipse quippe
virgas suas juxta ordinem deferenlibus ; solus ipse B •"^» regum et Dominus dominamium est et llironus :
suam subiraxii. Undc cum niliil divinx voci conso- ejus in sxculum sxculi. His angeli verbis, virgo non
num apparuissei, poDtifex iteralo Dcumconsiilendum incredula, sed modum scire volens, respondit Quo- :
putavit. Qui respondii, soliim illum ex liis qui dc- modo islud ficri potest? Namcum ipsa virum juxta
signati erant, virgam suam non atiulisse, qui virgi- Totum meum numquam cognosco : quomodo sine
nem desponsare deberel. Prodilus est itaque Joscpli. virilis seminis inercmenlo parere possum? Ad lioc
Cum enim virgam suam aitulisset, et in cacumine nngelus : Ne exisliincs, inquil, Maria, quod liumano
rjus, columba de coelo veniens consedisset, liquido more concipias. Nam sine virili commixtione, virgo
omnibus <>
patuit ei virgincm desponsandam forc. concipies, '' virgo paris, virgo nutries. Spiriius enini
Igiiur nuptiarum <^
juredc more celcbraio, ipse qui- sanctus superveniet in tc, et virtus Altissimi obum-
dem in Beililebem recedit civiialem, domum suam brabit tibi, conlra omnes ardores libidinis. Ideoque
dispositurus, el nuptiis necessaria procuraturus. Vir- quod nascetur ex te, solum crit sanctum quia so- :
go aulem Domini Maria, cum aliis septcm virginibus lum sine peccatoconcepium, et natum, vocabitur
coxvis et ' collactaneis, quas a sacerdoie acceperat, Filius Dei. Tunc Maria, manibus exparisis, ct oculis
ad domum parenium suorum inGalilxam rcversaest. ad ccelum levatis, dixit:Ecce ancilla Domiui (neque
X. His vcro diebus, primo scilicet adventus sui C cnim dominx nominedignasum), fiat mihisecundum
in Galilxam tempore, missus esl ad eam angelus Terbum tuum. > Longum forte et quibusdam txdio-
Gabriel n Deo : qui ei conceptum Dominicum nar- sum erit, si cuncta huic opusculo inserere volueri-
raret et concepiionis , vcl modum , vel ordinem mus, qux iiaiivitatem dominicam vel prxcessisse
eiponerct. Denique ingressus ad eam cubiculum vcl subsecuta fuisse legimus. Unde hisomissis, qu»
quidcm iibi mnnebat, ingenli lumine perfudit : ipsa in Evangelio plenius scripla sunt, ad ea qux miiius
vcro gratantissime salutaiis, dlxit: Ave, Maria, viigo liabeniur, narrnndn acccdamus.
Domiiii gratissiina : viigo graiia plena , Dominus le- XI. Josepli igilur a Judxa in Galilxam veniens,
ciim , benedicla tu prx omnibus mulieribiis : be- dcsponsatam sibi virginem, uxorem ducere inteode-
nedicia prx omnibus hnclcnus naiis hominibus. bat : jam uamque tres iluxerant menses, et i quar-
Virgo autem qiix jam angelicos bene noverat vultus, tus inslabat, ex eo tempore quo sibi desponsata fu»-
ct lumen coelcste insuctum non habebat : neque ah- rnt. Interea paulaiim utero puerperx inlumescentc,
gelica visione terriia, ncque luminis magnitudine '^
puerperam se manifeslare ccepii : ncqiic hoc la-
nec lex, nec gravilas permittebal, o-jt: vdpiitov h, DA sponsaliorum tempore vero addeductionem usqne
r«t Ktxa Tw TTpCiyijLOCtt to aeuv&v oO rrjsoT^v. morn allqun concedi soliia.
" I^roto-Evang. J.icobi vocal tojj- -/iipsio-Ka; toO f Iia scripsi
pro eo quod edilum fuerat collccta-
)*.oi} Epipb. in Ancorat. n. 60 : yjnf-ov; x«i «yaftous- neis, iiiiclllgil enim virgines, qux eodciii tempore
y.aO' i/.uaTfrJ yj^.ijv. cum illa fiicrinlpost ablaciaiionem in Templum ad-
^ Exprcssum cx eo quoil narratur Num. 17 cui duclx.
«leindc supcradditum de Spirilu sniiclo. Columbx B Ex Psal. Lxxii, 8. Quem hymnum de Messia
spccievirgx insidcnie, occasione Malili. iii, l(i. Judxi inlerpretanlur.
ipsi
< E|iiph. hxrcs. li,
10, vocat eiini rpiir^-Jrrr' oySon- ^ Annstasius Slnniia Serm. Anniintiat. Marix.
zovra tToiv ziciw eVtiw. Verus llier. lib. II iil .M;ill. «Tuvouao^Toi? ixuoj/o^sniTEv, avuftyEUTcof «TTETEXtv. Hinc
vctut cx detirmiientis ApocTijplionnii repciiuim rcjicil, solemne illud , Vir;/o ante paitum, Yiigo in partu,
id e>t, quod Joscph viduus fucrit, ci Clios filiasque Virgo post partum.
aiiten susiepcrit. ' Iiiclpliiiit verba Pscudo-Ilieronymi usque ad
•^ Kpipli. Iia?res. i.xxviii num. 7 z).>jowv eiV toOto «'irrniidn acccdamus.
«vsr/7-/*ovT'.)v, snrlibus ncinpe ad hoccogeniibus ,
i Evodius apud Nicephorum 1. ii, c. 3.
qiiiiil ri-|'>ciii in Ancoralo ii. (iO. •
In lionill. Allinnasii el; umypuyrn rn; «ytac
•^lloccsispiiisnliliijs (|u.t; (icbaiit, cum solemniri- N«oi«,-. Josoplins inducitur graviter stiptr lioc cuiii
tu iii ciinvciitu spnnsi .<.poiis.vi|iie iKimiiia labiills iii- spons.i sua oxposiulaiis, tom. ii, p. 050. Sic Proto-
icribercniur, ut auclor cst l'bilo dc legibus spcci:il. Evniig. Jncobi.
: , ,
505 EPIST0L4 Lll. AD AUGUSTINIJM. 506

tere poluil Joscph. Nam more
sponsi liberius ad A nosiri Fiiii
Dei perlineant, sequeslralim eiposui-
..,._.,.. .
virginem inlroiens, el famlliarius cum -.
ea loquens, mus. Quiad Nalalem, quiad Banciam Eplplianlam,
gravidam cssc depiehendlt. .^sluare itaque animo ad baplismum Dominicum, sivc appariiionis
id est,
el fluctuare ccepit : quia ignorabat quid sibi polissi- diem ct qui in quinta feria anie passioiiem
stellae :
miim esset faciendura. Neque enim eam iraducere Domlni et qui in ipsa passione Dominica, qiii
:
in
voluit, quiajustiis erai (Uatth. i, 19). Neque furni- pascha Resurredioiiis ipsius Domini nostri
Redemp-.
caiioiiis susplcione infamare, qula pius. Itaque cogi- torls : et qul jn Ascensione ejus jn
coelos : qûjfeiiaîi
lahat clam dissolvere conjugium , et occulte dlniit- in Advenlu ejus et qui de judicio fuiuro
:
: et qwi
lere eam. autem eo cogiianie, ecce angelus Do-
llaec de civitate «tema, qua Christus Domiiius nosler,
ig
niini el apparuit in somnls, dlceiis Josepli, fill Da- : sanctos suog a principio mundi usque ad
finem hu-
vid, noli timere : boc esi, ne vells rornicationis jus saeculi , sibi congregat secum conregnaiuros in
susplcionem in virglne habere, vel aliquid sinistrum scterno regno cuelesti, sinctus Dominus,
trinus-et
cogilare, neque tlmeas eam in uxorem ducere. Quod unus, Deus aeiernus : qui eiiam ad
Dominum
enim in ea naluin est, et nunc ahirmira tuum angit Deura deprecaudum io lilania : vel qui a poenilentibus
non homlnls, sed Splrltus sancti est opus. Parlet eiiim psalli debeani : qui eiiam in natali sanctorum dici
omnlum virgo sola Dei Filium, el vocabis nonien B debent. Caeieros vero psalmos invenics qui
quotidio
ejus Jesum, Id est, Salvalorem : ipse eniqi sulvum legendi sunt.
faclet populum suum a peccatis eorum. Igilur Jo- III. Omnes tamen psalmi
quolldie in toto anno per
seph secuudum angeli praeceplum virgineni uxoren^ ordinem psalU possunt, secundum consuetudinem
duxit : nec tamen cognovlteam, scd casie procurans Ecclesiarum et monasteriorum. Sane qul legis,
con-
cuslodivit. Jamque nonus a concepiione instabat sidera, quia unus psalmus ad multos dies sanctog
mensis, cum Josepli, uxore, cum allls quae necessaria periinet : et psahni Deo muliipliciler iterantur per
erant assumpla, Bethlehem civitaiem unde ipse erai, singulos dies. Nam est psalmns qui ubique psalli pc-
tetendit. Faclum est autem cum essent ibi, impleti tesi. Alli lierum sunt, qui ad unius diei figuram
sunt dies ut parerel : et peperit fillum suum prlmo- periinent apponsantcs vero qualis personac fterpt
:
genltum, sicut sancti evangellsiae dociierunt, Donii- utrum an lalcae. De psalmis qui quiiila
religiosae,
num nosirum Jesum Christum {Luc. xi, 6) : qui cum feria anie passionem , aut qui in ipsa passione
Do»;
Paire, et Fllio, et Splriiu sancto vivit elregnat Deus minidicuntur; aique sanctorum exinde
in natples
per omnia sxcula saeculorum. eligendi sunt psalmi etiam de canticis propheia-
: iia
rum feclmus, ut non in,diebus supradictis confuse

MONITUM IN EPISTOLAM SEQUENTEM. C psallantur: sedqui in quo die diei debeant, qul legis
Sequiorum mulio tanporum ouctorem loltis oratio- tiivenies.
ttit contextus clamat. Erasmus, ne lantulus quidem, Ad majores operas periinet psalmus Lxxvii. Cate-
ail, in hac Episiola Hieronymi gustus, immo barbarum chumenis ei eleclis, xxiv. Per jejunium,, xix, xxxiv ei
quiddam ac neotericum sapit.
Lxxn. De baptismo per Pascha , lxiv. De laraenta-
EPISTOLA LI. tione, cxxxi. Ad convcmlonem fratrum, cxxxu. Ad
benedlciioiiem,cixxui. Ui laudes anie Deum fundan-
&D PAULAM ET EDSTOCBIUH.
inr, IX. Ul poenlieaihomo,L. De fixa flde, x. De mo-
De virtule psiilmorum.
nendo, cvui. Ut oculum agas, i. De vigi-
pudici'iiae
I. Quia me, dulcissimae filiae meae, in spe miserl- liis in De justitla, xiv. De hoiiesla ora-
grabbalo, vi.
cordiae Dei pelistis, ul vobis dlversos psalmos per tione, LxxxViDe communione cum omnibus homiiii-
ordinem sequesirarem ,
qui ubl psalli debeanl : vos bus, vel pauperibus, xl. De Nata|i Doniini, cix. De
quoque ego pelli pro rae deprecare Domlnum Deum Trinitate, utnon tlmeatur homo, ix. De insidlis hx-
nostrum, ut dnno suo mlhi concedere dignaretiir, resum, 111. De raonendo proximum.iv. De spe in
quo possim sanciam peiiiioncm vesirora arrlpcre Deum, xxu. Dccrcdulitate,x.DeoratioDe inlmmine,
vel ipso donanie complere in cujus mlserlcordia :
D xxx.Bcnedictiosuper prlnclpes, xx, Deamorc legis.
sperans (prout Domlnus conccdere dlgnalus est')ii- XXVI. De iribulaiioneinimicorum, xxv. Ul creatura
tclleclura humiHtaii ineae) iiccesse liabui tara sanclac creatorem laudet, cii. De marlyrio, xliv et l. De
peiitioni vesirae, pro affectu Domliii ii0!.trl obedire. pcrsecuioribus, lxxxii. Dum intras ad alienigenam
Proquo opcre si nobis graila fucrit inlegre assi- Lxxxr."Oraiio super agrum, lxxxiii. Oralio noclurni
gnata, de omnlbus quaecumque dicla snni , ipsi Do- temporis, xc. Oraiio ad altare, xxxiii.
mlno noslro omnipotenti pro humililate mea oranics,
gratias refcrie : qui eliam asinae Inqui praecepit qux EPISTOLA LII,
ipse Dominus voluii.

AD AUCDSTINUU.
If. Licet eniui uuivcrsi psalmi, qui requlsltusfuc-
rit, legis divinae propcnioduni omnla habcant : ta- (Inler S. 'Augnslini epislolas ultima habelur io edit.
BeDedict. cum Loc arKunienlo : Auguslioo Anoinmus (noii
tnen donante Oco, ei Doniino Jesu Chriblo, ei Spi- enim Hieronyraijs, ut ex slylo llquel, lamelsi in ipsius
rltu sancto in conressionc Trinitatis, qui psalini eiiistohs edila sit num. 30), signilicans se niferorc gravi
anectam, quod ipsum cum Sovcro simul nou rcpcrcrit m
proprie ad singulof dies feriatos Domioi Salvaioris urbc Leges, eiquanlo ipsum amore prosequaturexpooens.)
,
507 S III(:R0N\M1 OPEUUM MANTISSA. 508

EPISTOr.A • LIII. A mutiipUccs. Ail ViDfAM, qu:T! sic incipit : Magitam
ciuGOMs'', MMonis cxnTusi.E rnionis quinti, ad

liumililnli noslra; fiiluciam scribnidi. Ad \inc mm ,
sivc ail FiLiAM .MAinici , diipliciler (|iiippe inliliilaia

rRATRES Dl'l\DO>F,\SF.S.
rcperiiiir, exordium isiiid .ictipiciis : QudiUain in
De snppositidh. D. Ilieroiujmi e\mlolit. ccekilibus beiilitudinein. licm de lapsu virginis, sive
Ainicis r;i rialrilnis in CI>ri!ilO dilccii!;sinii.<i, Lazaro de pamilenlia ud Svsannah ( uterqne cnim lituliis in
Duiiiiiiicnsi |'iiori. ei cuUeris in caileni ercnio Deo diversis codicilms invciiiiiir) quae lam diversis tiiu-
l:iiiiijl;iJiiil>iis , C:irliisi:i; prior vuc.itus Gllig»
laiiir :iucioribiis, ul corum inillius sil decoraiula vo-
a:ierii:iiii a Doniini> saliilcm.
caltulo; ciijiis lioc est in quibusdam libris iiiitium :
Iiitcr r.Tlcra cailiolicnrum viroruni, qnx ad cru- Viito Uvccste crimen. Inaliis istud : Quidagisâir.ma?
dilionem ridklium cl:'biiravcriinl 0|icr.i ,
qiix nosira qiiid cogilnlionibus (r.Wuns.' Ad Desidebii'm de xil lcc-
([iioinc p.nrviias CDHgrcgarc .«tudiiit , vel ciiii'ndare, loribus, a iiescio qiio in irrisioiiem doctorum cnin-
cliain c;iislul:is It. llir.no.NVMi, qiiolquot poliiiinU':, posita. Ad Celantiam, sic incipiens, Veieris scripiu-
iindccuniquc quxsiias, el pro concessa a Deo facul-" ra: celebrala seiUeiUiu est. Ilxc siylo quidein iiobi-
tate , niinihi^îis cxpurg:itas, iii iiniim graiide volii- liore esl scripta ; sed uec sie B. Hicronymo digna.
mcn redcgimu . Abscidimus aiiie:ii :ib iis .luasdam, B Posirenia est, D. origine aniinw dispuiatio, quasi in-
quns vel cx nliuruni doctorum scripiis, vcl ex siyli, lcr B. Hicroiiymum cl Aiigiistinum : ulii licet inulia
sciitentianinique distaiitia, titulo l:iiiti viri coiiiperi- ex eorum scriplis ponantnr, fjlsa t.iuien cst : tum
im'5 iiidi:;nas : cx qiiibiis illa csl , ciijus es» tilulus quia prxfati doclures mimquam inier se prxsentia-
ad DEMETniAOEM, li"C liJibens iiiilium ; Si siiiiimo in- liler sunllocuti ; tum quia eadem quxsiio nec apud
gciiio ,
pnrique (relxis scicniia. I!anc quippe B. .\u- eos, nec apud cxieros fidei catliolicx seclaior6s ad-
gusliniis in operc conira Pelagium de Gralia Clirisii liiic usquc potuit liiiiiido denniri. IIiijiis dif^putationis
ct de Vccrato origiiuili, ejusdciii Pelagii esse dicil, ta!e reperilur principium: Cuni apud vos calestii
quxd.iiii ipsius f friisia iracMiii suo inlerscieiis, eloquentia puriisiiiii fonlis. Jic. nulem prxdicli dotlo-
atqiie rc(l:irgncns. Iluic adduiitiir et isi;e, ad Titia- ris epi>tol:e sinc rationaliili caiisa .-ipud imperitos
MM rie morte filia;, ciijiis iniliiiin tale est ; Cliafilulis siio videaiitur numcro minutx, bas no:>trx parvita-
tiia: sciipta percepi. Kii Ocr.xsuu consololaria, t:ile tis liiieras In principio collocale. Yalcle. Orate pro
habens iniliiim ; Divcrsorum opprobria, tribulalioiiet nubis.
Ediia primiim cst a M^diillonin Analectnriim

" ut magis ingenium bominis aique acre judicium
lom. 1, ct in appci.dicc openim S. Bernardi. Nos barb;iri$ illis lemporibiis adinircris.
lioc lr;iiisiuliniiis critica; prafaiioiiis loco in suppo-
J Perpcram apud Mabillonium {ruslra, fortasse
siia llieron. scripia. operaruffl mcndo.
•>
Auctor STculo duodecimo ferc incdio noruil :
S. EUSEBII HIERONYm,
OPERUM MAr^TISSA CONTI.NENS
SCRIPTA SUPPOSITITIA.
PARS SECUNDA,
SCRIPTA VARII GENERIS.
DE FORMIS HEBRAICA.RUM ' LITTERARUM.

(Ek coUicems. Mcdiol. .*mbros. Biblioth.)
Ilcbraicarum litierarum formx dua; sunt ; una nu- imixi. Ea dc caiisa capiivi facti Israel , cl Babylo-
tiqua, qiia Samaritani utuiilur, altera posterior, qua niara ducii, jussit rcx Assyrioriim, ne deserta rcina-
" Ul nihil sil dubiiim dc^criptionis liujus aiiclo- fierM, qiiippe ipis». litler.irti ii llebraica-
pu"i!ip,i jiiris
reni, quis ;nis ille fueril, Ilieriiiiyini iiomcii el cala- riun for-nain reprnsent.ii, (iii:in; lun scin haclcn'is
muiii mcjiiiri, a ciijus iugcnio ei dociiiiiu abcsl iiii- ediiis aiipie i|i^:i .Miiniaoeiisi apui Monilaucoiiiuin
mane quauluu); iligna lameu visa ipsa estiqu^ alpliabeio aiitiquiorem.
^ :
309 CATOLOCUS OPERUM FALSE SANCTO IIIERONYMO ATTRIBUTORUM. SIO

neret terra supra dicioruin Assyrios pro eis lialii-
, A Eih Zai Vau He
lare.iii loeiiin. Hoi Samarilas, qui et (lalria! coiisiie-
luJinein servant, ignein colentes , et Judaica niaii-
dnla, EsJnis nobis scire tradiJit scriptis suis.
ipsos luii.vi Saniaritas appellant patria liiigua,
Kos
qiii Lainnd
Ec
»> — Z
Caph
V
7
Joth
E
"H
Tnih
interpretaiUur cuslodes. Nam cuni pcr Medos Cyras L Cli 1 T
regiiaret I-crsis,
su», alqiie
Asiya?e dep^siio rege Medoriiin uvo
ad Persas reguum toiuin transiulisscl,
.V u X 6
captiviiatem omiiem Judxorum diinisii. Aiqiie rc- Ain Samech Nmi Mcm
vcrsi, permixti fuerunt supradictis Assyriis Sumaii- Ei S N M
lani ,
qui esse videbaniur Jiid*i. Propier quod ut V 3 C 'Ô^
csscnt separati ab eis, Esdras.lcgis docior lonnam
Kcs Cof Sade Fe
aliam lilterarum insiituil alque tradidil eis, virluic
R C Ts F
tameii liiterarum eadem servaia, quibus lilleris
eiiam nunc ulunlur Judxi. N p u y <
Sunt igitur llebraicae littcrx, quo? per Moysen Thau Sen

sunt tradit%XXII. Nomina sunl ista :
B Tb Sc
Delclh Gimel Beth Alcph

D G B A Scribunlurautem versus iiobis universca dcxiris,
namque ad sinisiram parteni eas flniuiit. Proptcr
quod et nos boc eodein modo liticras pusuimus.
CATALOGUS QUORUMDAM OPERUM

Quce veteres nonnulli vel auctoresvel mss. codd. laudant (falso lamen)
TAMQUAM S. HIERONYMI.
De induratione cordis Pharaonis Liber. Laudatur C Salmasius ad Solinum , alius est, hislricUs sophisla.
Lugduucnsis, de prx'deslina- quein de Graco trantlatum ab Ilieroriymo, cl uoiidum

Epislola I Ecclesiie
tione, contra tres Epislolas ejus monachi, qui quai-

editum, vetus tiber habei in Biiitiolheca Tlmancea. Et
suom Mart. OpiliuS.i/isfer, sive Isle, Jilhici cognomento,
slionem eara movcral,ct dicitur opinionein
scriptor aiiliquissimus , cujus Cosmographica e Gimco
probasse aiittorilate D. Illeronymi in Libro de iiidu-
raiione cordis Pharaonis. Scripta est Epistola clrca

ab Hieronymo sulluatim vena in Thuanva Bibtiotheca
A. Doni. 855, exslaique in S. Palruiii Biblioilieca. Lutetim, penes me quoque exstant, liltera sane anli-
Laudal et Rabanus Epislolam ad lliiicmarura Re- qiiissima. Quin ipsa libri inscriplio in aliijuot mss.
inensem editam a P. Sirmondo lom. 11, pag. 992. An- Incipit liber /Eihici pliilosophico editus oraculo, a
sam coiiiminiscendo operi ipse videlur S. Palcr de- Ilieromjmo presbytero Iranslatum in Lalinum ex Cos-
dissc iii Coinment;ir. in Is'.iiam cap. lxiii, ubi, Pha- mograpliia et Mumli scriplura, Nihilnsecius salis est
diritur Deus indurasse cor Quam ipsiim luslrarcoculis libellu'm,a"Siinlero vulgalumcs

rnonis, inqiiil ,
qiiceslionem diligentitsime Paulus dissernit ad lluma- Tiihoeaiio nis. ut e\ stylo contextuque operis sialim
quodam opere perstrinzimus. Epiblola inielligas, minime omnium fuisse ab Hieronyino La-
nos, el nos iii
tcilicet ad lledibiam, quxst. 10. linitate donatum : plus enim quam barbare sciiptus
De consanguinitate beaice Marice Yirginis. In codicc D est, iiugis el fabulis ineptissimis rcferlus, ct plera-
ms. nuin.'48, Bibliothecie S. Marci Venetiarum. (pie oninia dc creaiione muiidi, dc mirabilibus, etc,
Delribus rirfufitus.Citat Petrus Abaleardus Thco- docei, quaiS. Intcrpreti probaii omnino non potuis-
logi* Christianse lib. i, ex editiouc P. Marlenctom. V scnt. Denique ne iEibici quideni est : siquidem ip-
Monumenior. pag. 1175. &utn /Eihiciim Isirum philosophmn de noinine sxpius
yEiliici Alpliabetum de Graeco in Laiinum ab Hie- laiidat.
ronymo conversum. Laudal Rabanus libro de inven- Cyelui S. Hieronymi. In aniiquo cod. num. 547
tione liiiguDrum tom. VI operum p. 333, velus quo- biblioihec» Saii-Germanensis.
que ms. ei Biblioiheca H.nulini.ina ,

quem allegal Ordo vivendi tanclaruin virginum. Scntentiarum ex
Cangius in appendice ad Glossarium Graecum'. Nec variis Hieronyrai in eam fem scriptis congeries hoec
sane alios videlur auctor, qiiamiEiliicus Ister Chri- est in perveiusto ms. Ecclcsix fatlicd. S. Peiri ia
slianus scripior post Constaiitini M. tempora, neque Vaticano.

alius innui ejus, liber, quam Cosmographica descri- De hceresibus Grcccorum, Judaiorum, et Christiano-
plioilla quxab aliis Julio llunorio oratori ascribitur rum. Desiuit in Trilheiiis. Ilabctur ad calccra alie-
Nam /Ethicu}, inqult rius ms. Libri de gestis tummorum pontificum, «x

juxtaCaBsiodori tcstmonium.
311 S. HIERONYMI OPERCM M.\NTISSA.- Sll
cadcm S. Pelri bibliotheca Vide Indiculum Hoere- A Commentariut S. Hieronymi de Apocalypti Joannis
$eon, qucm vulgavil Cl. Mcnardus Parisiis 1617. aposloli. Ila inscribitur in antiquo caulogo Biblio-
Divi Uiefontjini de litnore u/iimi judicii, et defeclu tbecse nionasterii Pomposani, quem sxculo xi Ilen-
hujus vii(F. Incipit : Inde tatit tinics; ne illa tribula- ricus clericus dicitur adornasse, Incipit : Joannet,
tionis die, eic. Tractatus niaximani partcm conqui- qui graiia Dei interpretalur, fiytirani Clirisli tenuit.
sitis hinc inde Ilieronymi sententiis consians. Ms. Etiam Latina versio conimeniariorum Victorini in
liber apud me est, ncc oelatis infimae, nec nota. Apocalypsim Ilieronymo passira tribuitur. Et de
Epistola una Ilieronymi , et alia Mantueti episcopi prxraiionc quidem ad AnaioUum, qux illis prxflgr-
de tecreto Incarnaiionis Cliristi in uno codice. Sic tur, dubiiant eiiamnum criiici magni nomiiiis, num
babet vetusiissimus calalogus librorum prxGxus Hieronymum auciorem habcat.
ms. Vaticano Palatino nuro. 57. Slavonica Bibliorum vcriio, at et alphnbelum Sla-
Glottm secundum Hebraicam verit^lein Irantlatce a vonicum Hieronymianum. Qui bxcHieronymo ascri-
supradicto Hieronymo. Ex codem catalogo. pserunt, rerum Illyricarum scriptores et critici non
Exposiiio psalmorum, sive oninium , sive ex parle contemnendi, perperam intellectis Ilieronymi -vcr-"
tantuin : llomHice item in aliquot Scripturoc loca ,

bis, mex lingum hominibus dedi, ballucinati SOnt.
sxpiusoccurruntinmss. quos rccensere.longuraesl.
ADMONITIO Dfi SUBSEQUENTE HOMILIA.

est, maxime quce ad probe instituendam monachortim vilam ipeclanl, exBie-
Colleelio hcec sententiarum
ronymi ab sttidioso quopiatn adornala. Occurritea nobis in peranliquo, et bonm cumpriniit
episloiis ac libcis
no/ir, Vaiicano ms. codice , qtii num. 140, pra;notalur : visaqiie ett tanti, ul in tucem edi inier suppositiiia
scripia cum legentis fruciu aliquo possel : tnajime cum viam munire Rcgulx monachorum , quod ejutdem in-
genii aique animi opus est, videalur.
AD MONACHOS.
Alii festinant ad coelesiia, et superna desiderani, B est videre crebrius quodesse contempsit?Monachu8
alii non liabenl
lerrenis fxcibus inbiantes, fomenta babeat simplicitatcm coiumbx, nec cuiquam machf-
Teritatis. Si quis habet animam virginalem, etama- netur dolos : liabeat et serpentis astuiiam, ne alio-
tor est pudiciiix, nnn debet mediocribus esse con- rum supplantetur insidiis, quia non mullum distata
tentus, qnx cilo exolescunt, et exorlo cauraale are- vitiu vel decipere posse vel decipi. Monachus qui
fiunl : sed perfeclas virtutes sequatur , ut lumen substaDliam suam Cbristo oblulerit, caveal nc eam
Labeat sempiternum. Illa siudeamus discere in ter- imprudenter effundat, idest, ne rera pauperum noa
ris ,
quarum nolitia perseveret in coelis. Nemo pauperibus tribuat, et secundura dictura prudentis-
renuntiaturus sxculo , bene polesl vendere qux simi viri, liheralitas liberalilate pereat. Quicuraque
contempsit. Cbristum sequi cupiens, si liabes in Dofflino servire coeperit, omnes insidias diaboli
polestaie rem tuara, vende : si non habes, magno observet diligenter, ut quasi cautus et solliciius
oiiere liberatus es. Tolum enim Deo dedii, qui se gubernaior, in quo liilore pudicitix piraia sii, no-
ipsum obtulit. Facile contemnit omnia, qui se sem- verit : ubi Charybdis et radix omnijum malorum
per cogiial esse moriturum. Frequenter impudicos avarilia : ubi Scyila et obtrectatorum canes. Et co-
sencs xias lasciva condemnat. Subilus calor longo gitet quomodo frequenter in raedia Iranquillitale
vincit tempore. Quia multi diu vivendo portant C securi, Libycis viiiorum syrlibusobruamur, qnanta-
funera sua, et quasi sepuicra dealbata plena sunt que veneoaia animantia desertuni hujus sxculi nu-
ossibus mortuorum. Bealus qui divinas Scripluras triat. Si negoiialores hujus sxculi- multa pericula
legens, verba vertit, in opere : ei nudara crucem Eustinent, ut ad incertas perveniant periturasque
nudus sequens, puris raanibus et candido pectore, divilias, et servani brevi teuipore quod cum multis
pauperem se, et spiritu, et opibus glorieiur. Nemo periculis, cum discrimine animx et corporis quxsie-
potest et virtutes simul et divitias possidere. Qui runt : quid Christi negotialori faciendum esi, qui,
Tuli esse perfectus, multiludiDes bominum, el ofGcia venditis omnibus, quxrit pretiosissimam margari-
,sa1utationis , et convivia quasi quasdam calenas tam : qui totis substantix optbus vendilis, emit
fugiat voluptalum. Monachis cibus sil vilis et ve- ugrum, iii quo reperiat Ihesaurum, quem nec fur
speriinus. Olera el legumina, inierdumque et pisci- nec latro possil auferre? Quicumque monachus esse
culos prosunimis ducal deliciis. Quidquid enim per vull, non sux genlis habeat curam, non rei familia-
gulam non scnlilur, hoc ei sit quod et panis et legu- ris, sed animx sux. Sordes vestiumcandidx men-
mina. Monachus frequvnter oret, el,flexo corpore, tis indicia sint vilis lunica contemptum sxculi
:
menlcm adClirisium eriget. Crebro vigilet, el ventre probet. Cave ne, sine dociore injsrediaris viara ,
vacuus sxpe dormial, et inier hxc rumusculos, et D quam numquam ingressus es, el in partcm alleram
gloriosos et palpanies adulatores quasi hosles fugiat. declinans errorera patiaris, plusque aut minus am-
Monachus humiHtate vcsiium, tumente animo, non bules quam necesso esl, el currens lasseris , aut
appeiai sxculaiium coDsorlia devilel. Quid ei opus : meram facicndo cbdormias. Uli allorura debcnl esse
M3 HOMILU AD MONACIIOS. 314
doclores, qai gpeciem conversaiionis suae multo A fores, qune prius salulaiitium turbas Tomebant, a
tempore didicerunt, qui omnium fuerunt mioimi, ut miseris obsidenlur. Felix, qui hoe exercilu comi-
primi omnium iierent. Quos nec esuries, nec saiu- tatus incedit : felix qni horum sordibus dealbatur.
rilas aliquando superavit, qui pauperlate Ixtanlur, Prima virtus est monachi conteninere liominum
quorum habitus, sermo, vuitus, incessus, doctrina judicia, etsemper Aposloli recordari dicentis Si :
virtutum est. Rcligiosus inter mulieres habitare non adhuc liominibus placere vellem, Chritli tenmi non
debel, ne die videat ,
quod nocte cogitei. Monachi eisem, Quamvis clarus honor vilescil in turbas, et
sit vigil sensus , ne vanls cogitaiionibus pateat. apud bonos viros indigna lit Ipsa dignitas, quara
Amet scientiam Scriplurarum, eL carnis vitia non multi indigni possideut. Ucide egregie de Cajiare
amabit. Monachus vival in monasterio sub unius Tullius, dum quosdam, ornariaii, voluii, non illos
disciplina patris, consorlioque multorum, ut ab alio bonestavit, sed ornamenia ipsa lurpavit. Scmpcr
discat humilitatem, ab alio patientiaro. Unus enim enim grandia in andientium ponuntur arbiirio :
silentijum, alter doccat mansueludinem. Non faciat sioutest illud: Si vit perfeclui csse; et alibi de eunii-
quod vult : comedat quod jubeiur : babeat quanlum cliiS; Qui potetl capere capiat. Ideo autem non poni-
acceperit : operis sui pensa persolvat. Subjiciatur nitur necessitas, ut volupias prxmium consequatur.
cui non vu|t. Lassus ad siralum veniat, ambulans- .
B redemptio. Idem
Cliristi sapientia est sanciincatio,
qufrôrinitet, necdum expleto somno surgere com- redemplio ct pretium Cbristns omnia, ut qui omnia
pellatur. Passus injuriam taceai. Prxpositum mo- propter Christum dimiserit , unum inveniat pro
nasterii tiroeat,' ut Dominum, diligat utparentem, omnibus. Cum religionem quis professus fuerit, stu-
credat sibi boc esse salutare quidquid i.lle prxcepe- deat non solum pecuniam Christo T>fferre, sed-et se-
rit, nec de majoris sententiajudicet, cujus orilcium metipsum. El iroitetur filiuro hominis, qui non venit
est obedire et implere qu3e jussa sunt. Dicente ministrari, sed ministrare. Corium enira pro corio,
Hoyse : Audi, lirael, et lace. Quidam proGtentur se et omnia qux possidet horao dare potest pro anima
renuntiare sxculum vesiimeniis dumiaxat, et vocis sua. Sed lange, inquil diabolus, carnes ejus. Hosiis
professione, non rebus : qui nihil de pristina con- antiquus §cit magis contineotix quam munerum esse
versatione mulantes, res famlliarcs magis augent, certamen.Facile abjlciiur quod habeturexlrinsecus.
quam minuant. Eadem ministeria scrvorum, idem Iniestinum bellum periculosius esi;conjunclam dis-
apparatus convivii, et inter turbas, ei examina mi- glutinemus, unitam dlssecemus. Si 6nim ofTeramus
nistrorum nomina sibi vindicaiil solitarii. Plerique Chrislo opes cum anima noslra , libentcr suscipiet.
monachi ariibus et negotiationibus pristinis carere Siautem quse foris sunl Deo, et qux intns diabolo
non possunt, non victum et vestitum, qnod Apo- G demus, non erit xqua porllo : dieereturque nobis :
Etolus prxcepit, sed majora quam sxciili homines Nonne «t recte offerat, et non recte dividat, peccasii.
emolumenta sectantes , sub rellgionis titulo exer- Vir nobilis quando conversus fuerit, non ei sit tu*
cent injusta coramercia, et plenis sacculis morian- moris , sed humilitalis occasio, sciens Filium Dei
tur divites, qui qnasi paupcres vixerant. Qui pro- factam esse fllium hominis : quanlumque se deje-
ficere studet, non considerel quid mali alii laciant, cerit, humllior Christo non erit. Nam elsi incederit
8cd quid boni ille facere debeat. Si in monasterio pedibus nudis, et frua tunica vestiatur, xqueturque
Tivens clericus esse desideras, iia te exhibe, ut viix pauperlbus, et inopum cellas dignanter introeat , et
merilum consequaris. Idest, ut adolesccntiam tuam sitcxcorum oculus , manus debiliuro, pes claudo-
nulla libldinis sorde commacules, ut ad aliare Do- rum si ipse aquam poriet,
, ligna concldai, focum
mini, quasi de Ibalamo virgo procedas, et habens exsirual, tibi vincula? ubl alajpxt ubi sputa? ubi fla-
deforisbonum testimonium, feininxquenomen tuum gella? ubi palibulum? ubi niors? Priraa monaclior
hoverint, Tultum nescianl. Multo tempore disce rum virtus hxc est, ut nihil sibl de professione,
qiiod doceas, nec credas landaloribus tuis, immo in nibil de continentia blandiantur : «ed humiliias inler
risoribus aurem ne libenler accomraodcs. Iia viri eos contentio sil, ei quicumque novissimus fuerit,
«ancli «d supernx vocaiionis palmam spontanea D bic primus putetur. Nec extra modum inedix; nec
devotiooe festinant, quomodo poteotes equi ad cur- immoderata satnritas condemnentur. Nemo judicet
sum vincii, auriga desuper inniiente, fervent, non alterum,'oe a Doinino judiceiur, unusquisQue enim
exs^ctantes flagella verberum , sed ad vocis horla- suo Domlno siat, aut cadlt. Monacbi spccialilcr ex-
raenta fervcnles. Non appelas majora viribus tuis, petenda est solitudo, et urbis iKibilaiio fugienda,
quia nieljor est in humllloribus lulo pergere, qiiam quam videri ei videre, salutare ei salulari, laudari
pendulo gradu in sublimioribus fluctuare. Lxtatur et detrahere, audfr^ et proloqui, et tantam frequen-
Deus quando conversi dlvites res suas pauperjbiis tiura hominum salutem invilum pali : quxomnia a
tribuunt, quando ardenles gemmx, quibus antea proposito monacborura et quiete aliena suni. Ait
coilum et facies tegebatur, egeniium ventres satu- enlm videmus venientes ad nos, et silentium perdi-
rant. Quando vestes sericx, et aurum in fila lenle- mus aut non videmus, et superbi arguimur. Inier-
:
scens in mollia lanarum veslimenia mulatiir, qulbus dumque visilanlibus reddimus vicem ad superbos ,
rcpcllaturfrigus.non quibusniiilurambitio :quando fores pergimus, et inier linguas rodenlium mini-

deliciarum supelieciilem virliis insumii, quando strorum postes ingrcdimar auralos, Sunt sancli la
:
315 S. IllF.KONYMl OPERUM MANTISSA. 51G

|iides, qni volvuntnr supcr lemni ,
li-ves, poliii cl A absque .-miiciu liiieo iiircilore, sed prciium line.truin
roiiindiiaie siia nuaruni cursilins^ siiiiilcs siiiil. Dc iion liaheie laudaljije c.l : alioiiiiiii ridiculiim ct
l.tlibus Prnphcia jubet inlli dcvia, n.; aiiilnilaHiium plenum dL-decoiis c-l, rcfcrlo maiMi|.io, (|uod siida-
iii eos offcndant pedcs. Ibi aiiicni ambnlanies \iato- riiiiii, orariimiqiie iion liali.Ms, gl..riari. Ncc ruiiicus
rcs, el priclcrinmles inlelligcndi suiit, qni pcr isliid cl lanluMi simidex fraler Idco sc .'•ancltim pnlcl , si
s:L-culum ad supernam habilationem Iransire fcjti- niliii novcril : nec pcriius cl cloqiiens in lingu,i :csti-
nani. Reprelieiisibilis csl qiii secictam volens agcrc mcl sanciiialcm ; dnobus imper-
mullo.|ii<; meliiis e
vitani, cum claususccllula,ciii pore lateat, lingna pcr fcclis ruîicilalemsanctam liabcie, quain eloqiien-
orbem vagalur. Caveal rcligiosiis ibi vivcre, nlii nc- liam peccairicem. Qnidquid iiicbriat ac statum men-
ccssc habc.it qiiolidic aut perirc, aut vinci. Sccurius tis cvcrtil, siniilifcr fiigiamus sicut veiicnum. Nec
csl enim pcrirc non posse, quam jn.vla pcriculum lioc dico quo^ a uobis crcaiura damnclnr, sii|uidem
iion pcrissc. Inicr epuljs et illeccbras volnpiaiiim et Doniinus vini potîtor appcllaiui est, clTimotlico
ciiam ferrcas niciites liliido domai. DilQcile eni»n iii- dolciili sloinacliiim miidiciiin vini sorbere iaxatum
tcr dclicias servaiiir piidiciiia. Nilcns cunclis sordi- ost. iEiaiis ei valetudmis el corpoium qiialiiales exi-
•
diim ustentat aiiimum. Monacho si clcricus aut sa;- gimu-i in poiaiidu. Qnod î sine viiio ardeo, et ardeo
cularis dixerit, cur pergis :id eremum, sia in atie, R adolosccniia ei inflammor Mloie fanguinis, ct euc-
adversariis armaius obsiste, ui postquam viceris,co- ciilcnto, validoque siim corpore, lilientcr carcbo pc-
roncris. Illcrespondeat,ratcor imbecillilaiem meam, ciilo, iii quo sumptiu vini esi. Pinguls vcnter non
nolo spepugnare victorioc, iic pcrdam aliqiiando vi- Signil-sonsiim lenuem; tanliim libi jcjuninrum iin.'
ctoriam. Si fugcro gladinm, devilavi : si sielcro, aul pone, quantiini ferrc poles. Siiit pura , casia , sini-
vincendum mihi cst, aut cadendum. Qiiid uiilem ne- plicia, mudcrain, noii sii|>erstiliosa jejnnia. Qiiid
cesse csl certa dimittcre, ct incerti seciari? aut prodcst olcam non vcsci, ci inolcstias qnasdam dif-
scuto, aut pedibus niors esl viianda.Tu qiii pugnas, liculiatesqiie ciborum quoerere : caric», piper, niicc.=,
ct supeiare potes et vinccre. Egu cum rugio, non palmarum fruclus, simila, mella, pistacia, tota hnr-
viiico iii co quod fiigio, sed ideo Higio, nc vincar. toriim cultnra vescitur, ut cibario non vescamur
Nulla securilas cst vicino scrponlc donnirc. Polcsl pane. AlioS fcr coiiira rcrum honiiiiumquc naturam
fieri ut mc n:in mordcat, el tamcii pulcst fieri ut ali- aquarh non bibcre, nec vesci pane, sed snrbitiuncii-
quando mordeal. Idcirco urbium frequentias decli- las delicatas, contrita olera, betarumque siiccos non
namus, ne racerc compcllamur, qux nos non tam calicc sorbere, sed conca. Furiissimum jejunium csl
natura cogit facere qiiam voliipias. Luxuria mater li- panis et aqiia ; scd quia gloriam noii lialiei, et omnes
bidinis est, viMitrcinque dislcnlum cibo, et vini po- G dc panc cl aqua vivimiis, qnasi publicum jcjunium
lionibus irrigatum volnplas geiiitaliiim seqniinr. Al- nuucupaiur. Cave iic niinusculis hoiiiinnm ancupe-
que ut ila dictum sit, pro membroriim ordine ordo ris, ne ofTensam Dei [ Ws. inei] po|iiiloriim laiide
vitiorum miilandus esi. Nobiliias et divitia; noii ba- comniuics, si adhuc, inquit Aposiolus, hominibits pla-
bcntibus scd conicmneniibns magna siint, s.TCuli cerem, Christi servus non est,em. Dosit placere boini-
houiines susci|iiunt eos, qui liis pollcnt iirivilegiis. nibus qui servus facius est Christi. Pur bonam ei
Nns auicro laudamus eos qui propter Salvalorem ista malani fiimam, a dextris, ct asiiiisiris Chrisii miles
des|iicinnt et mirum in modum quos lialicntes parvi grndiiur, nec laude extollitur, nec viluperaiione
pendimus si habere nolnerint, pra-dicamns. Inler
: frangilur, iioii divitiis lumcl, non ronirahiiur paii-
ho-.tiiim manus, et capiivilaiis dnram necessiiaiem pcrlaie, ct brtiliam conlemnii, ct trisiiliam. Snl pcr
niliil crudelius ost quam paiontes a libcris scparare. diem non iirit eiim, neqne luna per nocieiii. Qiiid
Iloc freqiienler, jubcnte graiiaChrisii,quoilammodo facis, monaclic, in pnienia domo, ubi vallnm, ul>!
contra jura natur^c propria fidei iniperat. linmo gaii- fossa, ulii bieiiis acta sub pellibus? Eccede coelo iiiba
dens appetit, ei amorcm filiorum majore iu Domiiio caiiil, ecce cum mibibus delicllaliirus orbcin iinpe-
aniore contemnit. Lasciviens adolescentis caro cre- rator annaius egredilur. Ecce \<h acutus gladius, ex
bris ac duplicatls esl frangenda jejuniis : meliiis esi D regis ore procedons obvia qii;eqne meiit, rt tii dc cu-
enim Bloniachum dolero quam meniem. Niimquam lilculo ad acicm,de umbraegredcris ad snleni.Cor-
de ore monachi turpis aul lascivus sermo cgredialur pusassueiiim lunicse, loricx onus non suffcrl.Capnt
liis enim signis libidinosus aniinus ostendilnr et per opertum linteo galoam recusat, molles otio manus
exteriorem hominem interioris hominis viiia demon- durus exasperat capiilus, el ideo licel sparso crine,
strantur. Mensura religionis esi si pauperes et pe- et scissis vesiibns , iibera quibus nutrierat , mater
regrini, el cum illis Cliristus coiiviva esse noscatur. ostendat : licet in limine paler jaceat, per calcatiim
Quisquis perfeclam vult agere vitam , negoiiatorem perge patrein, siccis oculis ad vexilluni Crucis v.da,
clericum, ei ex inope divitem, ct ex ignobili glorio- pietaiis genus est ih hac re esse crudelem. Veniei,
sum, quasi quamdam pestem fiigiat volnptatum. Cor~ vcniet postea dies, quo victor revcrlaris in patriaro,
Tumpunl enim mores bonos fabulaliones peisimcB. Ve- qiio ctclcstem Jerusalem vir coronaiiis inccdas. Tiinc
municipatimi curo Paiilo capies, tiinc ciim paronii-
Sies pnllutas [Al. pullas] aique viteiiius ut candidas :
ornatus enim et sordes 'pari modo fugienda sunt, bus ejusdcm civitalis jiis pete?. Tunc ot prn ine ro-
quia alterum deliciis , allerum sloria redolet. Non gahis, qui ut viiiceres incitavi. Scriplnra pi;ccepil
:
317 IIOMILIA AD MONACIIOS. 518

parentibas olisequeiidum, ?ed quicumqtie ens supra A ral : tamdiu scito sanguinis copulam, qunnidiu ille
Clirislum nmal, ppidei animam suam. Facile rumpii siium novcritcreatorem. Dolendum est ron quacrere
li:rc vinciila air.or Cliristi, el limor geliennx. Gla- homines bnna seterna, qux ceria sunt, et sperare in
diiiin lenei liosiis, ut nie perimai, et ego de lacrymis inceria lempnralia ,
qu.-e niulins non habere vide.is,
nialiis cngiiabo : propler patrem mililiam descro, ei cum liabuerint perdidisse. (juod si dixcrit quis,
ciii sepulluram Chrisli causa non debeo, quantnm cui dimillo tanias diviiias : respondeo, Chrisio qui
oinnibus ejiis cniisa debeo. Aries isie pietatis, quo mori nun polesi. Quem habeo, inquis, h%redem, ip-
fides quaiitnr, Evangelii reliiiidendus est mucrone : siim quem ei Dominum Contrisiabiiur paler,
: sed
Mater inea et fralres mei hi sunt qui (aciunt volunla- 1 1 labiiur Clirisliis : lugebit familia , sed angeli con-
tem Patrit iiifi qui in ccelis esl {Luc. viil, 21). Si cre- gralubibuiitur. Faciat pater qund vult dc subsianlia
dimt iii Cbrislo favcant mihi pro ejus nomine pugna- siia : noii es ejus ciii naius es, sed coi reiiatiis, ct
luro : si iion crcdunt, mortui sepeliant mortuos suos. qui de grandi pretio redemit sanguinis siii. Non qnx-
Advcrsnriiis nusterUmqua:n lco rugicns aliquem de- riiiitur in Chrisiianis initin, sed finis. Paulus male
vorare quxreiis circuit ; et lu frondosx arboris le- coepit, seJ bene finivit : Judx Inudanliir exordia, sed
cus umbraciilo molles soiniios riiliirus prxda carpis. (iiiis prodilione damnalur. In servo Dei noh corporis
iiide avariiia cnnaiiir irrunipere, inde venter nieiis B cultus, sed animx vigor quseritur, qiii carnis inCr-
vult niilii Deus esse pro Christo. Compellii libido ut iniiaie fit fortior. Nihil sic inflainmat corpora, et li-
habitanlem in me Spirilum sancium fugcm, ul lem- lillal membra genilalia, quomudo indigestus cibus,
pliim Dei violcm : pcrsequiiur me, inquain, hosiis, ruclusque con\ulsiis : quidquid |seminarium volup-
tiii iiomina niille et niille iiocendi sunt aries ; ei rgo laium venenum vitandum esi. Parcus igitiir
est, ul
iiifciix viciorem me puiabo dum capior. Perfectus cibus, et venter semper csuriens triduanis jejuniis
servus Chrisli nihil pr.iler Chrisium habeat : alio- prxrerUir: mulium meliuscst quoiidieparum,quain
quin perfcclus non esi ; et si perfectus non esl, cum raro salis sumere. Pluvia illa opiima e^t, quse sen-
sc perfcctiim fure Deo pollicitus sit an;e. mcntitnr : sim descenditln lerras; subitus et nimius imbcr in
os awem quod memiiur occiditanimam ( Sap. i, 11 ). ITjeceps arva subvertit. Quando comedis, cogiiaquod
Miinachus in sua patria non habet honorcm , et iibi slaiim tibi orandum, illico legcndum sil. Nun qiix-
hnnor iion est, ibi contcmplus est : ubi conlcmpliis, ras in monacho liiigux niiorem, sed animx puii-
ibi rrcqiicns injuria, ibi ct indignalio : ubi el iiidi- lateni. Apud religiosos enim solxcismiis magnus et
giialin, ilii quies nulla : ubi qiiies non esi, ibi mcns vilium , lurpe aliqiiid vel narrare vel fuccre. Vene-
a propnsilo saci e deducilur. Ubi autem per inquie- ralioni habenda est nnn verbosa riisiiciias, sed
ludinem aliiiuid anrenur ex stiidio , niinus fit ab co C sancta siinplicitas. Siadiuni est lixc viia mortalis
qund tolliiiir : et ubi minus e^t, perfcclum non potesl liic coniendimus, ut alibi coronemur. Non qiixril
dici. Ex iiac suppulalinne ilb summa nascitur.inona- diabolus humiiies iiifideles, non eos qui foris suni,
clium perfectum in pairia siia esse iinn posse. Perfoc- ct quorum carncs rcx Assyrius in ossa succeiulit,
luni auicm nollc esse, delinqucre esl. descrium sed de licclesia rapere festinai. Escx ejus secundum
Chrisiinoribiis vernaiis! U .'ôliiudo iii qiiailli uaseiin- .\bacuch propholam elecix suni. Job subveriere
tur lapides, de quilius in Apncalypsi tiv iias iiingni rc ciipii, ct devorato Juda, Aposiolorum cxpetit poie-
gis e.xslniitur.O ercmiis faniiliari Deo gaudens ! Quid slaiem. Non siiiascogitatioiies crescere in corde tuu
agis, mnnaclie, in sxciilo, qui major cs niundo : nihii in tc Eahylniiinm, nihil coiifusioiiis adolescnt.
qunmdiii tc lccloiuin iiinbrx premiint, quamdiii fu- Diim parvus csl liostis, inteifiec. Ncqiiilia elidalur
mosaruiM urbium rarccr inc luilil. Paii|ierlateiii !inic-=, in semine, qu^ d iiii|'.nssihilc esl iii sensu hnininis
sed bcaios pauperes Chrisliis appellai. Labnrc ler- iinn oriri, noio medullarum calnre. Ille laudatiir, ille
reris, sed ncnio aihleia sine sudoribus coronatur : prxdicaiur bcaius, qui cum cogiiationes suas incoe-
de cibo cogiias. sed fides faniem iion sentil : et su- perint, inlcrficii, ei elidit eas ad pclram,pe/ranK/em
per nudain meluis liumum cxesa jejuniis membra erat Chrisius (I Cor. x, 1). Monachiis si cecidcrit,
considcre, sed Dpmiiiiis tecum jacet. Siiualido ca- D orabil pro eo sacerdos. Pro sacerdoiis lapsu quis
piiis horrore, ct iiiculta cxsaries, sed caput luum rogniurus? Deirimciitum pecoris, pasioris igiiomiiiia
Chrislus est. Infiniia eremi vaslitas lerrel, sed tu iii est. Beaiitudinis tux interrogalio.disputaiio fuit, sic
paradiso menie deambula : quoticscumque illuc co- qnxsisse quxrenda, ut via sit dedissc quxsitis. Pcr-
giiaiinne iranscenJeris, toties in eremo non eris. del aucloriiaieni dicendi, cujus scrmo operedcslrui-
Scnbra sine bnlneis atirahitiir culis , scd qui in tur. Innncens absque sermoiie conversatio saccr-
Christo semcl lolns est, non illi ncccsse csi ileruin doiis, qiiantum cxemplo piodesi, lantum silentio
lavari : et ut breviier ad runi ta Apnsiolum niidias nnccl. Lalrnlu enim canum et liaculo pasiuris lii-
re-poiidentem : !^'on sunt conO.ignae passioncs hujus poruni rahies lerrenda est. Violcntia impiorum el
lemporis ad fuluram gloriam quw rerelabiiur in iiobis comcssatoruni cst , non sacerdoium. In vino cnim
{Rom. viii, 18). Delicalus niilcs es, si hic vis gnu- luxuria, iii luxuria Toluptns, iii voluplate iinpudiciiia
dere in sxciilo, ct postca regnare cum Ohrislo. IIo- cst. Non moriturus quis victuTs occiditur.
nora patrem luum, sed si te a vero Patrc iiun scpa-

::
5tf) S. IIIERONYMI OPERUM MANTISSA. 520
ADMONITIO DE SUBSEQUENTE REGULA,
Aucloremipia pr(e(ert inseripiio, Lupumde

Olme.to Hispalentem,qui ex llicronymi scriplis ad propriam fa-
vtiliam inslmanndam fidelitcr feliciloque senlentins expressit.
Fnit ille initimn deiimi qninli faruti, iit sc mb
dicit ipse, Fraler monaslerii S. Mariaj do Gnadaliipc Ordinis S. Ilieronynii proressus : dcinde in jiriorem qc-
neralem, ut vocant, atsnmptus. Laborem hunc suum, quo quidem apposite congruenterque, qu(B ad Monadios
pertinenl, dicln S. Palris insiqniorn counexuit, Fiores, ul videlur, ipse inscripsit. Summut ponlifex Marliuut V,
eo advivcnte, tub Ilegulx Monacliornm S. Hicroiiynii nomine tuii litterit comprobavit. Posi Erasmi aulcm et
Victorii edilioncs, recensuil Fr. Pius Ritbeus de Placenlia, edidilque Comi anrio 1621 sub Florum tiliilo, mul-
tis ntsuiis e.r inletjro capitibus, nonnullisque aliis truncatis, qua: tibi ab Uieronymianis aliena vidcbanlur. Upe-
ra: in eo aliquod preiium fecit, quod nllcgationes singulit quibusque capitulis ad senlentiarum loca indicanda
subjecit : (jua quidem oiicrn et nos usi aliquando sumits, eum tamen locum et numerum seculi, quein in editione
noslra obtincnl tcripta S. Patris genuina, non supposililia : quorum non eamdem ralionem liabuimus. Propo-
suimus aulcm nobis recoqnoscendum restiltiendumijue, non illud quod diximus tol locis a Hubeo inlerpolalum,
sed quod hactenus in postrcinum nieronymianorum opcrum lomum exemplar ejus Keqnlw ex Lupi Olmetani
siudio est ascitum. Qiiod quidem ct cum ms. codice Dibliotltecw Trinitatis Montium de Vrbe coniulimus, nec
paucis sane locis einendamus.
REGULA MONACHORUM
EX SCRIPTIS HIERONYMI PER LUPDM DE • OLMETO COLLECTA.
PROLOGUS.
Fraires cliarissimi, non quco, quem mente con- A Verura quia memoria labitur : omnium quie di^cc-
cepi ore proferrescrmonem, el cordis Ixlitiam lin- rimus desiderasCommeniariolum rieri.utobiiTionem

gua non explicat; hoc aulem noii soluin cgo paiior, lectio consoletur: ideo pauca qux tibi rcor fore nc-
qui cupio narrare qux sentio, sed etiam, et vos me- cessaria, credidi subnectenda. Illuc enim nostra ten-
cum patimiiii, plus exsuliantes in coiiscientia, quam dit oratio : ul quorum unus est labor, uniim ct pr.t-
in eloquio profcrentcs. Nihil Chrisiiano felicius, ciii miuni sit. Navigantes namque Rubrum mare, in quo
promillitur regnum coelorum : nihil luboriosius, qui optandum nobis est, ut verus Pharao niergatur cum
de vita quoiidie periclitalur : nibil forlius, qui viiicit suo exercitu : multis difficultatibus atquc periculis
diabolum : nihil imbecillius, qui n canie supcratur. ad iirbera >> maximam perveniunl : ulro(|iie liitore
Llriusquc cxempla sunt phirima. Lalro credit in

rei genlcs vag« immobelluiEliabilantfcrocissimse. Sera-
cruce, eistatim merctur audire Amen dico tibi : pcr solliciii, sempcr armati, tolius anni vchunt ci-
hodie mecum cris in paradiso, Judas vero de aposto- baria : latentibus saxis vadisque durissiniis plciia
latus fastigio in perditionis tartarum labitur, et nec sunl omnia.

fainilinritaic coiWivii [Al. communi], nec inlinctione Quorsuin ista, pcrspicuum est. Nam si sxculi ne-
biiccllx, nec osculi grniia frangitur, nc quasi ho- goiiaiorcs tanla sustinent, ut ad incertas pervcniant
minem tradat.qiieni Filium Dei novcrat.Nos quidcm B periiurasque divitias, el servent cum aninia; discri-
parva dimisinnis : graiidia possidemus,'ceDtuplicato mine, qux niultis periculis qua;sicrunt : qiiid Cliri»ti
fenoreCliristi proniissa reddunlur. negoliatori faciendum cst, qui, venditis omnilins,
IIxc dicimus, nnii inm tibiquam aliis sub tuo no- qiixrit pretiosissimam niargaritam : qui totis sub-
minc, ut prinia te, fili, fronie doccamus magna coe- stanlix opibus emit agrum, in quo reperinl tliesau-
pisse, et excelsa sectari, etadnlesccntix ininio puber- rum, queni nec fur elTodere, el lairo noii possil au-
latis inceiiiiva calcanieiH, perfectx xlalis gr.idura ferrc. Nosse igilur oportel quid jussum sit quidve :
scanderc. Scis enini dognia nostrum bumililaiis le- prohibiinm : ut f cientes utrumque servemiis. Alio-
ncre vestigium, ct per iina gradientes ad summa quiii anle scieniiam mandati impossibile est nossc
nos asceiidere. Igiinr sanctus milii invocandus esl quid fial. El hxc ego non integris ralc vel mercibus,
Spiriius, ut hoc suo sensu crc mco defendat. Non quasi ignarus flucluum, docius nauta prxmonco :
quidem cainpum rhctorici desiderainus eloquii, non sed nuper naufragio ejectus in littus, timida naviga-
dialecticoruin tendicula, cl Aristotclis spineia con- luris voce dcnuntio. Cuncii lamen mei scnsus af-
quirimiis : scd ad sanctariiin Scripturarum gravi- fectu vobis vaco sed [Al, vacant. Ilaque] obsccro
;
tatem confugimiis : ubi vuliieruin vera mcdicina est vos, ut conatus meos oraiionibus adjuvelis, ut Do-
ubi dolorum certa remedia. C miiius ct Salvator pro causa « respondeat.
« Perperam Martianxus Lupum de Olivcto vocat. ad Rustieum.

^ Vide qux hoc de verbo diximus laudata epistol. <^
Inlerserunt alii , suo iensu, ore meo.
,,
321 REGULA MONACHORUM EX SCR1PTI3 HIEROISYMl COLLECTA, 52»

Vesirum itaque est, ui volunlalem sequatur effec- A ipsum Domino dederis , el Aposiolica virtute perfec-
tus. Meum esl ut velim : Obsecr.iiionum vesirarum tus, sequi cceperis Salvatorem, timc intelliges, ubi
est, ut possim : sed ipsum meum sine Dei sempcr fueris; et in exercitu Cbrisii, quam exlremum [A(.
auxilio non erit meum : Deus semper largitur, sem- extrancum ] lenueris locum.
perque donalurus [Al. donator] est : nec mihi sum- Prxpasitum itaque monasterii limeas ut Doroi»
citquod semel dedit, nisi semper dederit. Si enlni num, diligas ut parentem. Credas libi salulare, quid-
duri judicis seiileniiara crebra mulieris flcxit peti- quid ille prxceperii ; nec de majoris senieniia judi-
tio : quanto magis palerna viscera inlerpellaiione se- ces, cujus officii est obcdire, ei implere, quaejussa
dula moliuniur? Sciloie tamen anle cmnia [Al. tac. suni, dicenle Moyse : Audi Israel , etlace. Nec ipse
anlc omnia] nobis esse nibil aniiquius, quam Cbristi te doceas ,
' ct absque dociore ingrediaris viam',
jura servare, nec pairnm transferre terminns : sera- quam numquam ingressus es. Nulla ars absque ma-
perque meroinisse Romanam Gdcm apostolico orc gislro dlscilur. Eiiam mula animalia, et fcrarum gre-
laudatam. gcs duciores sequuniur suos. In apibus [Al. opibiis]
CAPUT PRIMUM. piincipes sunt; grues unam sequunlur ordine lilte-
De Obedientia.
ralo; impcralor unus judex unus in provincia;
;
Accipc ergo, fili, doclrinam nostram, ea simplici- E Roma, ut condKa est, duos fratres simul babere re-
l.itc et veriiate, qua didicimus [Al. dirimus], quia ges non potuit, et parricidio [ A/. fratricidio ] dedi-
non qiisrimus hominum gloriam (Deustestis esi), calur. 1n Rebeccse uiero Esau et Jacob bella gesse-
nec ad hoc loquimur, ut bumanas amicitlas aucupe- runt : singuli Ccclcsiarum episcopi , singuli archi
raur, nenostrse adulaiionis sermone, et nos, eialios presbyteri, singuli archidiaconi, et omnis ordo cc-
deeipiamus : nec ut apud homines aliquid vidcamur, clesiaslieus suis rectoribus nitilur. In nave unus gu-
sed ut apud Deum homines magna roereantur. Hoc b|ernator, in domo unus dominus , in quovis grandi
er,t ilaque lotum, quod apprehensa manu insinuare exercitu unius signum exspeclatur. Eijne plura re-
tibi cupio. Et [At. add. revera], ut simplicitermotus plicando fasiidium legenli faciam, per bsec omnia ad
raentis |mex Ifatear, nunc mooachi incunabula roo- illud tendil oraiio, ul doceam le non tuo arbilrio re-
resque discutimus. liriquendiim [.4/. dimiitcndiim], sed vivere debcre
Si vis igilur advilam ingredi, $ena pracepla: hoc in monasterio sub unius disciplina palris, eousor-
est, ab omni illicilo, quo probiberis, rcccdas , et ad lioque muliorum : ut ab alio di^cas humiliiatem , ab
omnc bonum, quod juberis, promplus accedas. Re- alio patieiitiam ; liic le sileniiiim , ille doceal nian-
spice sanctum virum Pammaciiium , et ferrentissi- suetudinem ; non facias qiiod vis comedas quod ; ,
mae (idei Paulinum presbyterura : qui non solum C juberis; vesliare, quod acceperis: operis luis pen-
diviiias , sed seipsos obiolerunt, qui contra diaboli sum persolvas; subjiciaris , cui non vis ; lassus ad
lergiversaiioncm , nequaquam pelleni pro pelle, sed siratum venias, • ambulansque dormites , et nec-
carnes, elossa, et animas suas Domino consecra- dum explelo somno , surgere compellaris. Tanlisoc-
runi : qui le, et ciemplo, el eloquio, id est, el opere, cupalus negoiiis, nullis vacabis cogilaiionibus : et,
el lingua possint ad majora perducere. Nobilis es ? dum ab alio iransis ad aliud, opusque succedil operi,
ei illi, sed in Chrisio nobiliores. Dives, et honora- illud solum mcnte retinebis, quod agere compelleris.
lus? et illi, immo ex divitibas , et bonoraiis, paupe- Nam omni obhiione et hoslia pretiosior esl obtem-
rus ei inglorii, et idcirco ditiorcs, et magis inclyti peranlia mandaiorum, diceiilc Prophela : Ecce obe-
qiiia pro Cbristo pauperes et inhonoraii. Coiitemnis dientia melior est quamsacrificium, el auscuUatio quam
aunim conlenipserunt, et multi pbilosophi.
: adeps arietum (I Keg. xv, 2-2 ). El alibi : Iniiium bo-
Non enim est saiis perfecio el consummaio viro nce vicB [Al. tila:\, [acere juxta quw prwcepla [ Al.
opes contemnere ,
pecunias dissipare , et projicere jitssa qua accepta ] sunt apud Deum, magis quam im-
qu< d in momenlo, ei perdi, et inveniri p'otesi. Fecit motare lioslioi {Prov. xvi, 5). Et alibi : Qui couservat
hoc'> Crates Thebanus, fecit Aniislhenes, fecerunt legem, mullipticat obtalionem : Sacrificium lalutare
plurimi, quos vitiosissimos legiraus. Plus dehel D ett, ailendcre mandaiis et discedere ob omni iniqui-
Chrisli discipulus prxslare ,
quam mundi pliiloso- tale (Eccti. xixv, 1). Nci; nobis blandiri debemus
phus, glorix aniroal, el popularis aurx , atque ruiu faciis jussorum, si in prohibilorum iransgressionc
niorum venale mancipium. Tibi non sulficit opes peccenius, ciim transgressionis crimen benefacti nie-
conteiiinere, nisi et Chrisium sequaris. Tuipsum Dn- rilum tollat.
minus, hosiiam vivam, placenlem Deo: le, iiiqiiam, Quod non mci scnsus assertio , sed uiriusqiic
non lua. Ei Deus variis tentationibus coramonct Teslainenli excmpla probaiii ubi ; inveninius eiiam
quia mullis plagis , et dolorlbus eruditur hrael, et Dei amicos, ob uiiius conlcmpius eirorem, bonorum
qucm diligii Dominus corripit flagellai auicm om- : retrofaciorum iniinificeniiam perdidisse. .Sjc Ad:iiii
nem filium, quem rccipii (Ilebr.i). Quod si lecum diabolo facilc crcdidii seduccnii, post f;iniiliari-
s Ali|ue bic plus habent Viclorius et Rubeus, ut
qttod vetim et possim. Nam

velte et currere meitm est, c Taccnt iidcm liliri, el
abtqiic doclore iiiijreitiarii
nd ipsum meum, etc. viiiiiiquam niimqttam iugressus es.
i"
Omittit Martiaii. posl Erasni., Iioc CraUt Thcba- •^
Aique hic taccnt, AmbittansquedoimiUi.
,
325 S. HIERONYMI OPERUM MANTISSA. SU

(atcin, ei colloqiiiiim Dei , unins ponii ciipiditatc m- A audialcapite, sio autem verlal lergnn), signum est
peraius perdidii Paradiûin. Ct (|Uia per ir.insgics- contemnentis.
sionem unum liabcre prxsiimpsii , multa simul bona CAPUT 11.
.ninisit. Sic uxor Loib, post angelorum oLsequia, De tiibut generibut monachoriim in JEgyplc eommo-
eontra • interdictum retruaspiciens iii flgmeiitum ranlium.
,
salis repente muiata est. Quis bic prxsiimptionis spi- Et quoniam iiionacboi.um fecimus meniionem, et
ritii$,qui lantam in aiiimo noslro operatur auda- te scio libenter audire ,
qii» <' tanct.^ suni, aureni
ciam, ut cum eancios linniinesdc levibus ctiaiii cul- pnulisper accommoda. Tria sunl in i4i)gypio geiiera
pis vidcamus essc puniios, ei nos quotidle in majo- monacliorum. Primum coenobiix ,
qiiod illi S;iu$es
ribus, et pluiibusdelinqiientcs , >>
intactos in media geniili lingua vocant, nos, in communi viveiites,
dainnatioiie fure credîmiis? Quami|uam Icve num- possumus appellare. Sccundum anachorit:c, qui soli
quani sit Deuin eiium in exigiio conlemnere ; qui babiianl per deserla, ei ab eo, quod procul ob bumi-
iion lanluin ad qiialiiaicm peccaii respicit, sed etiam nibus rccesseruiit, nuiicu|iuntiir. Teriium geiius est,
ad personx coniemiitiim; piopter quod boniiiii non qiiod Remoboth , dicuiit deterriinum \ Al. tcterri-
solum intendendum est, qualesit, quudjubeiur, sed inum ], atque neglecium, et quod in iiostra pruvin-
quanlus sil ille, qui juliei. txchidilur lioc loco vul- B cia, aut sulum, aiil primum esi. Hi bini , vel leini ,
garis illa senientia, qu> milii sun judlcio religiusi, nec niulio plures siinul babitaiit, suo arbilrio •oc
e( qui sapienles sibinict videntur, dicere solcnl: diiiuiie vivenies : et de eo ,

qnod laboravorint in mc-
sunicit.. nobis , ul non criminalia peccata , et majora dium parles conferunt, ut liabeant alimenia commu-
faciarous. nia. llabit:int auteni quamplurimi [Al. quampluri-
Facilis est enini omissio mlnonim delictorum : qui mgm] in urbibuset castellis: et quusi ars sitsancia,
dum aniroali sapieniia occupani animos, spiriiualero Don viia, quidquid vendiderint , majoiis est preiii.
iutelligenliam, ct consueiudinem divin»; legig igno* Inier bos sxpe suoi jurgia : qui* suo viveuies cibo,
ranl, qu3> seepe peccatum ostendit ,
qnod nobis non noii paiiuniur se nlicui esse subjectos. Revera solent
videtur esse peccalum ; et quae illic impielatem facit, cerlarejejuiiiis, ctrera secreti, victoriaelaciunl. Apud
ubi nos opus pietatis osiendimus. Saul et Josapbat bfls afTectaia suut omnia, laxx manicae, calig.t; folli-
reges fuerunt Israel, ei dum misericordiam bis, quos canies, vesiis crassior.crebra suspirla, visiiaiio vir-
Deus oderat, prxstilerunt, Dei oiTensam in opere gifium , detraciio clericorum. Ei si qiiando dies fe-
|-A/. ope] pielatis incurrunt (III Rej. xv ). Ecun- stus advenerit, saiurantur ad vumilum.
trario, Pbinees , flliiqiie Levi gratiam Dei humana llis igiiur quasi quibusdanj pestibus exiermiiiatis.
caede ei suorum parricidiu meruerunt. Vides, qiian- G veniamus ad eosqui pJures suni, et in commune ha-
tum ab liumanis sensibus per nosirani imperiiiam biiant, id est, quos vocaricoenobitasdiximus. Prima
discrepat divina senienila, ut nobis iuterduin coele- apud eos confoederalio , est obcdire majoribus , ct
stis judicis dispensaiionem nescieniibus, injusta vi- quidquid jusserint faccre. Divisi suni per decurias
deantur, quge per causarum scieniiam jusie saiis et atque centurias ita ut novem hominibus prxsit de-
:
recie facta prubantur. Ei rursunv: Ea qux nosiro ju- cimus : et rursum decem prxpo.sitos sub se centesi-
dicio recte probantiir apud Dcum plerumque repro- mus babeat. Manent separaii , ° et sejunctis cellulis :
ba et ingraia videniur. nsqne ad horam nonam, ut iiistitulum esl, nemo per-

Quis bodie patils Abrahx exemplo innoxium vo- git ad alium, exceptis his decanis qiios disimus : ul,
len» fllium irucid.ire {Gen. xxii), huraano judicio si cogitationibus forle quis fliictuet, illius consolelur
noB frederetur insanus? Econtra, quis in (aclu alloquiis.
arcaj Domini imilatus Oiam (II Reg. vi), bominum Post horam nonam in comniune concurhitur
tententia damnareiur? Considereiiius Igitur, quantus psalmi resonant , Scripturx retiianiur cx more : el
casus sit lemere contemirentis, cum lania ruina esse conipletis oraiiunibus, cunctisqiie residenlibus , me-
dicitur in negligentia obsequentis; rel quam dainna dius qiiem Patrcm vocaiit, incipit dtsputare. Quo
lionem exoeptiiros credimus esse indevoins, cum lan- ^ loquente, tanium silentium Hl, ni nemo alium rc-
tani reprobationem devotus exceperit. Tepidum dis- spicere, nemo audeai exscreare. Dicenlis laus est in
cipulum non nmal Cbristus. Qui vult meut esie dis- Oeiu audienlium.TaciteTulvuntur per ora lacrymx :
cipulus, ait, abiieget semeiipsum , et tollat crticem ei ne in singuliiis quideni cruinpit dolor. Cum vern
luam, el sequaiur mc. Bcaix itaquesiinl illx animx, de regiio Christi, el de futura beatltudine, et de
qux dorsum suum curvaverunt, ut suscipianl sesso- gloria coeperit annuniiare venlura, videas ciinctos
rein verbum Deisuper se, et frena ejus paiiantiir, modcrato suspirio et oculos aJ coelum levanles inter
ut quocumquc ipse volueril, lleci.ii eas, "=
ct agal lia- se dicere : Quit dabit milii pennat sicut cotumbie , et
benis prxceptoriim suorum. Qiiando enim magisier volabo et requiescam {Ptal. Liv, 7)? Post hxc conci-
prxcipii, obedientis indicium est , si dimisso conlra lium solviiur, et unaquxque decuria cnm sOo pa-
" M:ile apiiiiMariian., coiifra interirum. '^

Anloa, quie facta tunt : male.
^ aliis libris, Kternoa. quemadmoduni
lii <^
Rubeus, ted junclii cetluUi : et
' Oiiiitiuni aliiediti libri, ei agnt^ habeni$ prm- Viciorius.
ceptorvmsuorum.
:
,
S3S REGULA MONACIIORU.M EX Sf.RiPTB BIERONYMI COLLECTA. 526

rciito pergil ad mtnsjn) quibus per singiilas IkU- A in we Clirinus. Qui nioriificaverH
:
menibra"Mia, ei in
4oniadas vicissim niinislrant. Nulins iii cibo slrcpi' imagine noctis perainbulaveril, non timebit dicere :
lus esi : nemo comedens loquiiur : Vivilur pane el Facius sum skul uier iii piiiina {Psalm. cxvm , 85).
leguminibus, ei oieribus qux boIo sale condiuuiur. Unde idcm A|)Osiolus casiigabat corpus suum, et in
Viniim tantum senes accipiiint, quibiis ^cuni parvu- servituicm redigeb.it, ne :ilii8 prxdicans ipse repro-
lissxpe fit prandium, utaliDruni xtas fessa susiea- bus inveniretur. Corporisque ex persona generis hu-
telur : aliorum non frangatiir iiicipiens. Dchinc coii- Diani iiifl.ilus
f-4(. inflainmiitus] ardniibus loqucba-
surgunt pariter, et hyraiio diclo, ad pracsepia relur. MUer ego homo, qui$ me liberubil de corpore
deunt, ubi ugque ad vesperuin cuin suig uniisquiique moriis liujusf Et iterum : Scio quoniam non habitat
loquiuir ^t dicil : Vidistis illum el illuni? quanta in in me, hoc est in carne mea, boniim. Velle enim ai-
ipso gr.itia sit? quanium sileniium? quam inede- jacet mihi, ut faciam aulem bonum, nequaquam • (r-
ratus incessus? venio : neque quod volo bonum , sed quod nolo maluni
Si inGrmum viderint consolantiir. Si in Dei , illud facio. Et deiiuo : Qtii m canie sunt , Deo pla-
amore rerveolem cubortantur ad studium. *Et quia
, eere non possunt. Vos aulem non cstis in carne, ted
nocte estra oraiionegpubbcas insuo cubili iinusquis- in spiritH, si tamen Spiriius Dei habitaiin vobis.
que vigilai, circumeuiit cellulas singulorum, ei aure B Unde' post 'cogiiationnm liiligemissimam. cautio-
appusita, quid faciant, diligenter cxploraiil. Quem nem , jejuniorum libi arina sumcnda siint; et ca-
tardiorein deprelienderint, non increpant, sed disî- nenduin cum David : Hufniliavi in jejunio animam
mulato qiiod norunt, eum sxpius visitant ; et prius meam (Psalm. xxxiv , 13). Matreni ita vide , ne
incipienles provocani magis orare, quam cogani. per illam alias videre cogaris, quarura vullus cordi
Opiisbdiei statum est, quod decano rcdilum fertur tuo lixreant : et tacilum vival sub pectore tuIous.
ad oeconomum, qui et ipseper singulos menscs pa- Ancillulas qux illi in obsequio suni, tibi scias esse
^tri omninm cum inagno reddit timore raiionem : a iii insidiis : Quia quanlo vilior earum conditio : tanlo
quo ctiam cibi cum facii luerint, degnsiantur [.4'. facilior ruina est. Volo ergo te prbpter has causas
prxjûsiantur]. Jejuiiium toiius anni xquale esl, ex- non babiiare cum matrc ; cl pracipqe ne aui [Al.
cepla Quqdragesima : in qua sola conceditnr distri- ipsam] offereniem delicatns cibos, rcniiendo con-,
ctius vivere. « A Penlecoste coenx mnt.iniur in trisies, aiit si acceperis, oleuin igni adjicias : et inter
prandia ,
quoei traditioni ecclesiasiicx satisEacinnt, frequeniiam puellarum per diem videas,quodiiocii-
et ventrera cibo non oncrenl duplic.110. bns cogites. Adulescentiam luam nulla gorde cum-
Ad teriium veniamgunus, quos Anacboriias vo- niacules, ut ad altarc Cbristi , quasi de tlialamo
cant, qui et de coenobiis exeuntes, cxceplo pane et C virgo procedas : et habeas deforis bonum teslimo-
sale, amplius ad deseria nil derernnt. Ilujus viix iiium.
auctor Pauius, illustraior Antonius, et, ut ad supe- Licet de cxleris virtutibus, utsapientia, ruriiiu-
riora conscendam, princeps Joannes Dapiista fuit. dine, juslitia [Af. aifd. temperantia] , humilitate,
Talem vero virum Jeremias qunque propliuia descri- mansuctudine ot liberaliiatc possint et alii judicaro
bil dicens : Bonum est viro cum portaverit jugum Do- rudicitiam sola novii conscieniia, et huin.ini oculi
mini [Al. lacel Domini] ab adoletrentia sua : tedebit bujus rei ceni judrces esse non possunt. Feminae
iolitariiis el tacebit, quia sustulit tnp.T sejugum, et quoque qnae nomon lnum noverini, vultura neseinnt.
dabit perculienti se maxillam : saturabitur opprobriis, Nam Joann&s 6apti>ta sanctam matrem habuit, pon-
quia non in tempiternum objedt Dominiis (Thren. iii, lilicisque filius erai : et tamen nec matris aflêctu, nec
27, seqq.). Horum laborem ct cunTersaiionera in' patris-opibus vincebalur, ul in domo parentum ciim
camenoii carnis, alij) lempure si vulueris expliubo. periculo viveret casiiiaiis. Vivebat in eremo : oculis
Nuiic ad propositunt redenm. Bonuni est obedire desiderantibiis Chrisium, iiiliii aliud dignabatur a$pi-
niajoribus, parere prKfectis : ct post regulas Scri- cere. Vestis aspera, zima pellieea , cibus lucustie
pturariMi) vitx lux [Al. sux] tramilem ab aliis diet rael syWcslre : oinnia virtuii et coniineDiix prx-
scere, nec prxceptore uli pessimo, scilicet prxsum- ^ paratn. Uiide mariyrem quem tormenia non vice-
ptione tua. <rant, superabnt volnptas. Tandem coelitug inspir.itus
CAPUT m. prxcisam mnrsu lingiiam in osculaniis se faciem ex-

puit, ei sic libidinis sensum succedens doloris ma-
De Casiitate.
gnitudo pneripuit [A(. supcravit]. ' Nam quomodo
Uortificaie, inquit Apostolus, membra veslra, quw qui ignem tetigerii statira aduritur : ita viri lacius el
tunf tuper lerram (Coloss. Unde
iii, 5). ipse poslea <*
reraiiix sentit naturam suam, et divcrsiiateni se\us
confideater aiebat :Vii'0 autemjam nen ego, vivit vero inielligit; s Itepi quomodo poierit libidiiiem refre-
• Idcm falsn, qitibus el pnsculit scepe fit, elc. ' Aildii Riibeus ex lib. 11 jdvers. Jovinian.
•• Uiiius recte crai, Opits Dei. cap. 7, Taclus aliinoru:ii c rporum, et feminarum ar-
' Vicinrius anique, A Pasclia
ad Pentecotlcn. denlior oppelitus viciniis iniaiiia: esl.
^ Aliicdit., poilia considernns aiebal. t Pru liis qiix soqunntiir, Jtcm quo niodo, elc. in
' Veibuiii invenio, Erasmus, aliique editi libri ta- Itubei ediiionc lixc bulislituuiitiir ex lib. 111 com-
cent. menlar. iu Ezecliiel., cap. viii : Vultuque el ocuiit dis-
327 S. IIIEnONYMl OrERUM MANTISSA. Si8
nare qui noc manum valct coliibcrc, nec lingiiain. A orc] Clirisius resonabat, macerat corpus suum : cl
Sed el hospiiiolum tuum numqunm mulicruni pc- tamcn cernit naturalcm carnis ardorem, sua; repu-
des teranl. ViJeas [Al. aut] ne snb codrin lcclo gnarc sentenli;e , ut qiiod non vnlt lioc agcrecom-
mansitcs : nec in prxterita castitalc coiindas. Quia pellatur; et lu le arbiiraris absque lapsucl vulnere
ncc David sanclior, nec Samsone foriior, nec Salo- posse iransire, nisi omni cusiodia servaveris cor
mone poies esse sapienttor. Memento semper, quod timm.Maximc cum plurimi, etiamsi conlinentcs, ira-
paradisi colunum de po?sc«sione sua nuilicr ejecc- ciiiidi sirit, ebriosi, procaces, superbi, ex conlinen-
rit. iEgrolanli libi sanclus iiuilibei fralcr assi>tat. tia niagis inflati, pcrcussores, maledici, cupidi," ti-
Nam scio qunsdam cnrporc convaluisse, et aniino midi, multum sibi placenles ut indicent conlinen-
acgrolare coeidsse. Periculose libi minislrat, cujus tiam, qiiasi praiferant incontinentix subministrassc
vultum frequenler aitendis. Si tamen vidua a te vi- matcriain.
sitaiur, aut virgo nuniquam dbnium so|us introcas.
: Sed ille continens vere est : qiii universa mem-
Solus cum sola et absquc arbiiro vcl leste non fc- brorum officia a malis alTectibus subirahil, et cogi-
deas. Taiitaque confabulandi fiducia sil, ut intranie latum a tota ncquitia compescit. Qiianto plura ta-
alio, non paveas ncc ernbescas. « SpecuUim enim men sunt qna; impugnant pudiciliain , lanto vicloris
mcntis facies est : el laciii oculi, cordis fatentur ar- B inajora sunt prxinia. Nam et ego cura essem ju-
cana. venis, et solitudinis me dcserta vallarent, inccntiva
Tales quoque habelo socios ,
quorum contubernio vitiorum ardorcinqiie natnrae ferre non poieram :
non infameris. Non vesle, sed moribus ornenlur : et quem cuin crebris jt^jiiniis frangerem, [mehs cogita-
pudicitiam habitu polliceantur, Corrumpunl mores tionibus xsiuabat. Ad quam ednmandam cnidam inc
bono$ confabulaliones pessima;. Caveto onines suspi- fralri, qni cx Hebrxis crediderat, in disciplinam
ciunes : et quidquid probabililer fingi potesl : ne fin- dedi : ut post Quiniiliani acumina, gravitatcm Frop-
gatur, anie devita. Crebra munuscula, et sudariola, tonis, Ciceronisque fluvios, el lenitalem Plinii, al-
et fasciolas, et vestes ori applicitas, et oblatos ac phabetnm discereni , et sirideniia nnhelaniiaque
degustalos cibos, blandasque et dulces litlerulas, vciba medilarer. Qnid ibi laboris insumpserim, quo-
saiictus amor non habel. *>
Mel meum , liimen tiesque cessaverim : et conienlione discendi riir-
meum, meumque desiderium. Omnes delicias [Al. sus incoeperim : tcstis est conscientia lam mea qui
divitias] et lepores et risu dignas Hrbaniiatcs, et cx- passus sum, quam enrum qui mecum duxerunt vi-
leras inepiias amalorum in comoediis erubcscimus, tam. Et graiias ago Domino, quod de amaro seminc
cl in sxculi homioibus delestamur : quanto magis lillcraruin dulces frucius capio|/l/. carpo].
in clericis et monachis : quorum et sacerdotium G Prima igiiur teniamenia clericorura sunt mulie*
proposito, el propositum sacerdotio omatur ? Nec rum accessus. Nocivum genus femina ,
janua dia-
hoc dico qiiod aut in le, aut in sanctis viris ista boli , via iniquiiaiis , scorpionis percussio : cura
,
(ormidem : sed quod in omni propqsito et gradu et proximat stipula, accendit ignem; flammigero igne
sexu boni et mali reperianiur : jnaiorumque con- perculit femina conscieniiam pariter habilantis, exu-
demnatio laus bonorum sit. Yide quid prosint [Al. ritque fundamenta montium. Ego judico si cum vi-
possint] frena : a vitiis nos retraliunt : inlroducunt ris fcminx habitent , viscarium non deerit diaboli.
ad virtutum choros : iii Christoque, monlepulcher- Si alligaverit qnis ignem in sinu suo : et veslimenla
rimo, babitare nos faciunl. <=
Quamdiu in patria tua sua non comburentur ? Mihi crede non poiest toto
es, haoeto cellulam pro paradiso : varia Scripturn- corde cum Domino babilare qui feminarum acces-
rum poma decerpe. sibus copulalur.
nis utero deliciis , harum fruere complexu. Si Sed dicis : Qui ambulal simpliciler, ambulal eonfi-
scandalizat te pes, oculus, manus tua projice ea. : denter {Prov, x, 9). Bene et argute; sed oportel bo-
Niilli parcas, ut soli parcas animx tuse. Qui vidcrii, num habcre testimonium ex hisqui foris sunt. Licet
inquit Dominus, mulierem ad concupiscendum eam coram Deo recte ambnles, tamen coram hominibus
tnachalus est eam in torde suo {itatih, v, 28). ^ bona provldenda sunt : quia' asluiiores sunt flliis
Quis gloriabilur castum se haberecor? Astra non sunt lucis filii tenebrarum. Cum ergo a te hoc gcnus non
munda in conspectu Domini quanto ;

raagis homi- amputaiur : das reprehendentibus te locum, cum
nes,quorum rita teniatio est? ipsc le delrahenliiim morsibus tradidisti. Nam inter
Vx nobis miseris, quoties concupiscimus, loties illecebras voluptatum , etiam ferreas menics libido
fornicamur. Inebrialus est, inquit, gladius meus in domat : qux majorem in virginibus palilur famem,
cceto : mullo amplius in terra ,
qux spinas et iribu- dum dnlcius puial omne quod nescit. Narrant gen-
los generat. Vas electionis, in cujus pectore [-4/. tilium fabulx , cantibus Sirenarum nautas in saxa
timulari non potest conJctVnlio,, dum luxuriosa et la- gebatur, mcumque desiderium Chrislus est : quod
sciva mens lucel in facie,\et secreta cordis molu corporis erat etlnm a llieronymi mente nlienum.
et gesiibus indicantur.
Atque bis alia subsiituuniur a Riibeo nsqiie ad
<:
• Econtrario periocha isthxcSpecufum «nim, etc, locum, Si scandalizat le pes, etc. Qnaruin tamcn in-
in illa editioiie di-sideratur.
tcrpolaiionum saiis nobis est uiuim alque alterum .
i> Refinximus locum .id Rubei exemplar, anlea specimen prxbuisse.

Saim his praflsebaiur, Audi rne, tum alio sensu le-
8M IIFCL'L\ MiNACiivRUM EX SCRIPTIS niKRCNYMI COLLFXTA. S50
isse pracciiiics, ci ad Orpiiei ciiliaram arborcs, lic- A Ardonle? iyiinr dialioli sngliisc ji>jiiiiioriim pi vi-
,
stias, ac siliciiin dura niulliia. giliaruin frigore rcsiiiigucndx siiiii. Enas iiani(|iie.
Diflicilc quoque iiitcr epulas servaiur pudicilia. fr.iter, erras, si pulas uinqn.im Cliri-îianiim pcrse-
Nitens ciitis, sordiduin ostciidit .iiiiinuin. Licel qui- culionem non pali. Tnnc enini inasime oppuitnaris,
dam puteiil majnris esse virlulis pra-seniem conlem- si W. oppugnari neîcis. Meino enim csi tanla Ormiiate
ncre voluplalem : lainen ego securioris arbiiror suOTuIius , ul de stabiliiaie debeat esse securus : di-
co:itiiieiitia! nescire quod quxras. Reinoiio igiiur centc A|iosliiio : Qui $iai, tideat ne cadat : qunniam
viri, castiiaiiscollocat arma, coii»truit in meliorihiis iiulliis bostili exercilii obsidenic securus esi. Nain
caslra pndoris. Tliecla posl ten<atioiieni passionis adversarius ito$ler lamqitam leo rugiens aliquid devo-
Aiitiorhix , cuiii Paulo prohibeiur pariter.p«fgeFC. rare quoerens , circumil I Pelr. v 8 ei lu pacem
( ,
) ;
Nciiio inilesciim.u.\orc pergii ad belliiMi. Gerjiiinaiit puias ? Seiel in imidiis cum divitibns et in occullit,
femina: spinas cuiii viris babit-inles, .trcana meiiiium ul inlerficiat innocenlem (Psal. in). Qiiod de tibldine
aciito nii:cruiie coiicuiiuiit [Al. percuiiiini]. Neaio dixiiuiis rercrainus ad avariliam , et ad oinnia vilia
igiiur iiiter scrprnics et scnrpiones securus ingre- qiix viianiur soliiudine. Et idcirco uibium' frequen-
diiur. Libido eniiii seniper sui reliiiqiiit poeniiiidi- liam dccrmeiiius ne facere compellamur, qu« nos ,
niiin. Nuniquamsaii.iiur, et es,siincia rcaccepditur :

B nou lam naiura cogit facere quam voluntas
uû crescit el decrcscii [Al. lacet et decrescit] : nec
rationi paret, qux impe.tu ducitur. Unde virînitas
CAPUT IV.
iii eo felicior cst, quod carnis iiiceniiva non novii :

De Pauperlafe.
ei viduitaseo infelicior[.l(. solliciiior], quoJpraiier- Quondam dives adolescens , oinnia qux in lege
i>as aiiimo recolit voluptaies. Yiro enim luMirioso pr.Tcepij sunt se implesse jaclabat. Ad qiiere D«-
*
vcrbum c.istitatis ofiensio est. miiius in Ev.ingeliu : Unnm (i6i, inquit, detst: $i m$
Qiii vivunt in inonasterio , ei qiiorum simul nia- perfeclus esse , vade , vende omnia qwc habei, et da
giius est numerus : tiuiiiquam soli extra prucedunt. pauperibtts : et veni, sequere me, Qui omiiia sc dicebat
De agniine coliinibaium crebr» accipiier unam sê- feclsse, in priino cerlaniine di\itias vincere non po-
parat, quam statim invadat ct laceret : et cujus car- lest. Uiide dimcile iiilr.int diviles regna (cclorum,
nibus ei cruore talureiur. Morbidue oves siinm re- qu3e cxpedilos et alarum leviiaie subnixos babilate-
liiiquiini grcgciii : ei lupnruni faucibus dcvorantur. rcs desideraiit. Vade, ini|uit, vende ; iioa pariem
Raius igiiur libi sit rgre^sus in publicum : niartyres sulistantij! , scd universa qua! possides : ei 4a, iion
libi i|ua:raiilur iii cubiculo liio. Niimquam tibi cau~a amicis, non consanguineis, non propiiiqiiis ," noa
crit procedendi , si semper necessarie proces*uriis C uxori, non liberis : p!us alnjnid Oildain : nitiil libi
sU. Alinruin vuliius , nosira sil caulio. Pesiileiite ob meium inopi:e reservabis, iie cum Anania dam-
fligcllato, stullus s.ipieniior erii.. neris et Sappliira : sed da ciincia pauperibus, et fac
Nam ct::iin i|ux> bnmincs .x-liinant silii salulario, libi nniic.is de iniquo. inammona, qui le recipiaiil in
Deo voleiile, vertivideiiius iii |)eriiiciein. In irani|uil- aHeriia laliernacula , ut tiie scquaris ut Doiiiinum.
Itiate eniin lenipe.^liis oriliir : niliil, Deo ad>ersanie, Nam omnis qui reliquerit domum , tei fratre* , aut
securum est. Nalurale quoijuc esl unumquemque in torores , aut palrem, aut niairem , atit tuvr«ni j 'nkt
kuo periiiilo de aliu pliis sper^re. fiiios, aui agros propier uomen meum, ceniaplam ae-
Si quando scnseris exteriorem bominem florem cipiei, et viiam celernam possidebit (Maiih.
irx,^9).
adolesccniix suspirare : et acceplu cibo, ciim te iii U quania beaiitudo pro parvis magiia rec<|iere,
leclo posiliim dulcis libidinum ponipa coticusserii : icierna pro lirevibus, pro tnnriluris semper Viven-
arri;;e scutnm fidei iu quo igniiK diabuli exstiiiKunii- lia, eibabere Deum debiinrem?in Actibui Apos:o-
lur sagitlx. Omnes eniin adutietuHtes quasi clibanus loruni (qnod Doinini nosiri udbiic calebnt cruor, et
corda torum (Ose. iii). Licet diflicile est liumanam fervcbat receiis in credeniibns ildes) vendebant«m-
animan aliquiJ i.on aniare, ut in quosciimque mens nes pussessiones suas, ei pretia earuni ad ApcMitolo-
Doslra trabaiur afTectiis. Caniis igiiiiramor, spiriius D rum dcferebant pcdes : ut osienderent pe(:iiiiias
aniore superelur, Desiderium desidcrio restingua- essc calcandas : dalialurqiie singiilis ,

pront cuiqiie
lur : quidquid iiide niinuilur, iiiccrescai. Non sinas opus erat. Unde An.iiiins ei Snppiiira dispen<atures
ergo cfigitaiionem crescere : dum parvus esi hostis, tiniidi , immo cordc duplici , ct ideo condemiiaii,
iiilerfice : neqnilia elidntur in seniini;. Audi psnlnii- qiiia posl votuiii ab>lulrriint qunsi sun , et non c-jiis
slnin : Beuius qui allidel parvulos suos ad pelrain cui ca viiverniii, partriiii|ue sibi jnin alieiia; substan-
(Psal. xiii) ! Impossibile esl in sonsuin lioiniiiis non lia; reservavcruiil , mciuonles f.iinem , quam vera
iniicre inotuni [Al. innnium incdullarum , elc.], el fides non timet : ct |>ra:seiiiem meruere Tindiclnin,
medull.irum calurcm. Ille tamen laudaiur, ille prx- non crudeliinie sentontix, sed correctionis exenrplA.
dicniur be:ilus, qui stjtini cum ccejierit cogiinin, in- Yende crgo omnia qu:c liabes et da panpi^t-ilms, ,
trrGcil roxitains, et allidit ens ad pelraro. Petra au- non divitibiis , non ad Inxurinm , sed .nii' nece<iSila-
tem erat Chrisivs (I Lor. x, 4). Nam fides piira moram leni. Sive illc SJcerdos sil, sive cognatas , sivcaffi-
non patitur. Cum apparuerit scorpio, illico conle- nis : nihil aliud iii co cuiisidercs , nisi paiiptTiuiein.
rendus esi. Quodque io ^^ypliis , ei Syriis monajieriis niorif
PatroIi. XX X< 11
,
35! S. niF.nONYMI OPEHlJM MANTISSA, S32

esl : ut qui se Dco vovcrinl , sxcnln ronuiui.iuios , A îiucum dialioli el dcsideria mtilU. E( prxscrtiin,
omnes sa^culi dclicias conciijceiil : * uli; am (imnl (iiii;> iclas (i|iiai.i (iinrti'; iinn viri:':M;i ninrlfin , qiimi
s.Tculo reiiiinliainus V(jliiiilas sit, r.on nccessilas : ul dvlienlnr iiiniialiliiis iialur:r lcgc : s. il rass.i Sj e an-
pauperUs liabcal cspeiiin gloriam , iion 'ill.it.i cru- iioriim nnbis sp.iiia pollicctnr. Nciiin eiiim Inin fra-
cialiiin. Cxleruin jiixla niiscrias iiujiis lemporis , et ciis virihiis, ei sic dccrcpil;c S"iieciiiiis csi, ul iion $e
iibique gl;idios s;i'vieiiies , saiis divcs esi qui pane pntei adliiic unnni niiniim es c viciiiium. Vcrum
noii Indigcl : et niniinm potens e^t, qui scrvire iKin <iui(l :igo' fr;icla navi de ineicilius ilisi^ntn. Non in-
cogilur. Miilli eiiiin xdificant p rieies , ct columnns lclli;;inius Anlicbri^lnin appropinqiiare : qiieni Do-
Leclesi* sub-lriiuiil, niarnioia niicnt , auro splcn- miiius Jesus inlerCiiat spiriln oris ejus.
dent laquearia, ci gemniis altare disiinguitur, cl mi- Juvenis quidert» potesl niori ciio : scd sencx diti
iiislrorum Dei nulla est elecli(>. Neque vero milii vivere non potest, inaxline (iiiia comiinraiioiic rcipr-
aliquis oppoiiat : dives in Jnda-a templuin, mensam, niiaiis omne qiiod in mnndo paiiiniir, nna dics
lnceriiai, ll;uiibiil;i, scypbns, ct alia e\ anro Tabri- appcllari potest, non habiiaiiouis, .<;cd pcregrina in-
caia. Tiinc h.ic piobaiiiur a Ucmiiio, quandi) sacer- nis. N;ini qnoiidic coininut;iniur : lanieii ivtrriios
do'c>; Inslias imniol.ibani , et sangiiis pccoruin erai nos credimiis. lloc ipsum qnod diro, qimd srrilin.
r8ileiii|ni<) pcccatornin, quanii|uam bxc omnia pra;- B quiid lego, qniid einciido, de vi'a mca tr.iliiiiir. 0' "t
cesserunt in (igura. piinc'.:i nol:irii , loi nieorcin dainiia snnt lciiipoiuiii.
Nu;ic veri) ciini pniipcrtatcm domus sii;n paiipcr Oiiine-i iianKiui; diviiic de iniqiiiiate descenduiit :
DiTm.iins di'dicavciii ; cogilcinus rrurein, cidiviiias irsi alter perdiderii, alicr invenire non poie>l. Uiide
liiiiim pulaliiiinis. Sed iiiiinqiiid teiiipus, ul liabilctis vu'gaia sonlcniia niibi vid''tiircsse verissiina : Dive.:,
in doinibiis laqueaiis, id csi, oniat s ci coinposiiis : aut iniquus , mii initini hceres. Vides eoim boinines
olqii.e iion tani ad usuiii siinl, qnainad deliclas, in- inaria transirc : an c poicninm excnbare fores : pali
qnil Proplicia. Nani liabilaciiliiin ineiiin, in quo oninia qii.x' icrvdriim co;i(lilii) vix palilur, ui ilivitias
fuerunt S^ncta saiiclnriiin, rt clicnibim , el iiirnsa congrcscnl ,

ul aliqnam acc'piant digiiitatem. Et
propositionis, pluris rigabiiiir : sijiialebit soli.iidine, posiquiin lioc fiiciinl consccuti , tradere se liixuri»
ul sole torrebii. Qux autein ntilitis fiilgi'ie gcininis : et volupiatibns ei oniiii in qiiitali , ul qnod avaiiiia
ii\ Chrisluni in paiiperc fainc mori \M. prriclitari) ? coiigrrg:il, IiiMiria ronsuiii;it.
Jam non suiil tua qu.r )io sidcs : dispeiisalio libi Isti ergo | ro labdriluis suis cfficiuniiir liosjiiiinm
crediia Cat : cjtc ne qiiasi lidclis et fainosus qiioii- djemonuiii. Qui iciiipl.iin Dei ese dcbebant, fiuni
liara luorum dispensaior, alicnam pecuniam dislri- iibernacnli .dliiiijiuni. Posiqnam eiiiin ditaii (ue-
buundam accipias. ^ •'"'. d pcr f;is et iicfas ad aliissinium gradum con-
Cralcs ille Thcbanns , lioino quondam dilissiii us, sccndorini ,

liinc coiiscienli.i pecc:ilorum suoruin
Qum ad piiilosopbaiiiliim .Mlicnas pergerel, magnuiii seinper nioriein, scinper jiidiciiim formidabnnt , et
auri poiidu^ abjecil ncc puiavit sc posse virtiitcs : ad lcvcni fcbricubini ,

quasi lairoiies in carccre de
siioul ei diviiias | ossidere , et iios suffarcinaii seternis snppliciis snspirabnnt. Divites autem i|iii in-
aiiro Cbri^liiin panpcreni si-qiiimur : el sub pr.e- grcssi siiiil rrgna ra-loriiiii , ipsis diviiiis ad bnna
loxtu elefniosyii;r prisiinis opibus incnbanlos, qiio- uteiiiesopcra,diviiesesscdesieriint,ei disiensatores
inodo po.siiiiius alicna fnlcliter dislribuere, qui noiii.gis Dei qnini ili\ites appell indi. Olisecro erpo le,
^tra tiinide rescrvaiuus? hnclligis qiiid loquor. Dedil ne kicr;i iniindi in Chiisii quneras niililia. Negotia o-
ciiiin libi Doiiii iiis iii iiioiilbiis iiiiellccium : Prxtcr rcni cleiicnm , et ex iniipc divitem faciiim, ex igiio-
vlcium cl vesiitum ei m;inlfcslas necessiialcs inliil bili gloiinsiini, qii;isi quanidaiii pesieni fnge. Et
«uiqu,im tribiiag : ii« liliuiuin paneiu canes come- praiserlim ct:m sciam le loii reiiiiniiasse i.-inndo, et
jl.int. abjecti-i calcaiisque diviliis, oraiioiii, leciioni, jejii-
Tii ergo consiilcra, ne C'..ri>li subslanlinm iinpru- niis vacare qtn lidie. Piocuraioies qnoqur et dispeii-
denier effundas : id est, iir, nimodcrato juilicio, rcni satoics diiiiiornm alicn:iriini aiqiie villariini clerici
ranprruin tribuas non p:.ii| erilnH ,

qnod paris esl ^ e.-se iinn p ssiinl : qiii proprias juliciiliir cotitemneie
sacrilegii : secunduin diciiiin prudeiiiissiini vlri, li- diviiiaruni laeullatcs. Avaiiiiie tiuoqce maluin ubi
licraliias pereat. Suiil quoqiic qii pauperibus parum oniiiino vit;iiidinii est, iioii i;uo alieoa non nppeins,
Iribuunt, ul amj'1ius acci|ii;iiit : et sub pra:te.\lu 1,00 ciiiin ct |iiiblica: legcs puniuol : sed i|iio Ina
cleemosyn* diviiias qu.nuiil qiix m;igis vciiaiio : qii;c libi siiiit aliena, iiun se; vcs. Si i« fl/iciio, iinpiil,
qiia.ii eleemosyna dieeuda csi. Sic bcsiia:, sicaves, fidcla nun fuiilis, quod vedrtim est, quit dabii vobit
tii; ct capiunlur pisccs. Modiciiin in liaino csca; po- (Liic. xvi)?
i.itur ul nialroiiaruin in co sacculi protraliantur.

:
Si ddicis : Jti\rnis >.i;m dclicains. ei maiii! us meis
Nos autem huniilci aiqne patipcrculi, nec babeiiius liborarc iion |ii>s..iiiii ; si ad scnecLiiii vencro, si
divilias, nec oblalas dignainur acciperc. Balsamum, a^ruUire coepcio, ijuis inci niiscrebiiiir? Aiidi ad
îer et paina palmarum ru.îici iiou einuiii : Qui Aposiolosloi|iicntem Jesuin : Ne cogiteiis in corde
voluni diviies fieri, inciilunl in lentaiiones et vesiro, quid maiid«ceiii, nique corpod veitro, quld irt-
eiiiiii
llic ntinam deerat : mox e.vpcdiiam, jpra expeiliia legeb.ilur.

33S REGULA MONACHORUM EX SCRIPTIS HIERONYMI COLLECTA. 334
duamini. Nonne anima p.'«s fs( quam escn, ei corpns A pitiris cxcniph suiipediiaiil qnx avnriiinin (loeeaiit
,
pliit esl quam lestimcnlum ? Ilcîiciie roliitilia ca;li, essc riigiendam.

q':oniam non serunt neijue mcluni^ ncifuc congrcfj. nt in êruiii qiinil non nnic iiliircs annos gcsiiiin sii
hovrea, el Pater vesUr calcsiis pascit illa {Matili. %), roferani. Qiiiilam ex rrntribus parcior qnam nvaiiur,
Si veslis (Ifru-rit, illn proponnntiir. Si csuricris, nescieiis triginia, denariis Doniinum vciiditnm, ccii-
leaios nudias pauprrcs ct esiirioiilcs. Si aliquis tum solidos, qiios liiia Irxendo aciiuisicrai, inoiieiis
afnixeril dolor, lcgiio illiid A|osloli Propler hoc dereliipiit. Initnm est inter
:
monaclins ODnsiliiiin
eomplaceo mihi in infirmiialibiis meis (II Cor. xii, 9). (nani in endcm loco circiier qiiinque iniilia ilivisis
Illiul aiiicm qnoil derolicla iniliiia, casirasii le celliilis lialiitîlianl) quid facto opiis cssel. Alii pau-
propier regna C(Eloriim, qr.iJ aliiid (\\\\m perfoctam pcribns disiribuendos esse dicebnnt. nlii dandos Kc-
seciiius es viiam? P.rrcctiis aiilem scrvus Clirisli clesi» : nonnulli p.irenlibiis remiiieiidos. M;«cli:irins
liih I prnnter Chrisliim hnlict. Aul si qnid pra;lcr voro et Pamlio oi Mdorus et c.oicri ,
qnns pahes
Clirislum lialifti, perfccius noii csi. Igilur ui conclu- vocaiit , ssiic in cis loqucntc Spiriiii decrcvcnint
dnm, -'i pcrfccins es, ci;r bona palcrna dcsideras? infodiciidns cs>e cuni endem dicenies: Pccunia !u:i
Doiiiiiiiisevan^jclicis vocilnis tonal : Kon poieslif duo- teciim sit in perditionem {Act. viii ). Nequc b"C cni-
bus dominit servire {ilnilh.iyi} , ct audel qiiisqnnm B dulit:r q ;i-qnnin pulct csse faolum. Tanliis oun ilo':
mcndacem Christuni fncore, niamnion.T cl Cbristo per loiam .Egypium lerrorinvasit, ut unum soiiduni
scrviend.i? Qai dicit se in Chris'um crcdere, dcbel diniisissc sii criniiiiis.
quomodo ille ambulavit, sic ambulare (I Thcit. iv, 1). Radix omiiinm nialoruin cst nvaritia : idcnqiie ot
AITatitn dives est, qui cuni Cliristn pauper esi. Nam ab Apostolo idolorum scrvltus nuiicnpatiir. Non ipii-
servi Dei ,
qni diebus cl noctibiis êrvinnt Doniino dem occidet fame animnm juslam Doniinus. Junior
siio, qui iii terris positi iingcloium iiiiiianlur conver- fui, el te>'.ui : et non vidi justuni derclictum, nec semen
sniioncm, et nihil aliuil liiquiinliir, nisi quod ad ejus qucerens paiiem {Psalm. xxxvi, 2o). Elias corvis
laudes Dei pertinet, liabenles viciiim el aniictiim , pasciiur niiiii»iraiitibus. Vidiia Sarcptnna ipsa cuiii
his contenti suni divitiis, qui plus habere noluiit, si liliis suis peritnra nocie proplielam pascit esuricns,
tamen servani proposiiuni. Alioquiii si amplius dosi- elmirum in modnm cnpsace replelo, qni alcndus
dcrant, liis qiinqne qiiai ncccssaria .<;uni, irolianiur vcnerat , alit. Petrus aposlolns aii : Aryeiititni et
indigni. Qîidiuiid laincii corpora iio>ira defeiidcre aurum non est mecum, quod autem habeo hoc tibi
poicst, et liiimniix siiccurrcre inibocillilaii, qnos do : surge ef ambula in noniine Je.u.

nudiis nalura profnndii, Ikcc una npiicllanda esi At nunc miilii licel scrmone taccnnt, opere lo-
(unica. C qiiuniur : Fidem ei inisericordiam non liabeo; quoil
Si crgo vis esse qnod proplieia csl, quoil Ciirislus autem habeo, anrum et argentum tibi non do. Audi
esi, d.i pauperibus, qiio ncressiins siistciitetnr, inin Jacob qiiid posiulet : Si [uerit Domiyius meus mccnm,
qiio opos nugeaniur : Qiindqne si "qtsid p!us lialies et servaverit me in via per quam ego iter facio : et dede-
qunm libi ad victiiin \fsliluiiiqiic neccssnrium cst, rit mihi panem ad mnnducanduin, et vesum ad vcslicn-
illud erog:i : in illo dcbitoicni te esse nnveris. Nnm dum (Gen. xxviii). Tantum neccssaria depicc:itiis csi.
alicna rapcie convincilur, qiii ultra [Mariian. inc. Lnde ot lalrones ad sancmm Hilarionem Quid fa- :
ulir.i] i:cccss.iri.i sibi rotiiiere conatnr. Clerici quo- ceres si latrones ad te venirent? Qnibns rospondii :
qnc qui de b.niis |inienuim siislctitnri possunl, si qiiid Nudus latrones non tiineo. Ai illi : (Jocidi poics.
paii|ienim aocipiuni, s:icrilcgiiim profccto cumniil- Possiim, inquit, sed non timeo : qiiin suni nmri pa-
tunt. Scit enim liosiis aniiiinus niagis contiiientio; ratus. Cujus qui mirantiir signa et porienta qiix
quam numninruni essc co.rlanicn. F:icile niuique faeit : mirentnrel incredibilem abstinontiain, scien-
abjiciliir quoJ iKvret extrinsecus. Iiitcstinum belluiii tiam, et humiliiatem.
periciilosius est. Ego autein nibil ita sliipcoqiiam gloriam illnn; ci
Zacliicns divcs crat : aposioli pauperes : et quan- honorem cjlcare polnisse, qnia factn est diflieile glo-
tnin ad divitins nihil, qiintiinin ad voluntatcni totum " riani virtnle snperare, et ab his ililigi quos prxccd
muiidum reliqueruiit. Si offorntnns Christo opes cnm Cum crgo Chrisii gaudeas libcrlale, ac propomoilum
aniiiia nostra, Iibonier su~oipiet. Si anleni qu.x foris in domaic consliiulus sis , non dcbcs ad lollcndam
sniii Dco ,
qu:c intus dinliolo demiis, non esi xqua tunicam tecio descciidcre : nec respicere post ler-
pnrlilio. Noln igitur quud ca tantiira oifuras qnx
,
giim, nec aratri seinel nrrcpti stivnni amiitere, sed
poicsl fur rnpere, liostis invndere, proscripiio tol-
si Iieri potest, imiiaie Joscph, el iEyyptix doniinx
lere, et qiix ad iiistnr undnrnm ct fluctuum a sur-
pallium relinque, ut Mudns !ei|iiaris Doniinuin Sal-
cedeniibus sibi doniinij occupantur, ct qu:c nolis
v:itorein, qui dicit iii Evangelio : Xisi quis lulerit
velis iii mnrie diinissiirus es. Illnd offer qnod nulliis
Nim criicem suam et secutus me fitcril, uun polesl meus esse

tibi pos>it hosiis aufi:rre. aiirum deponeio, in-
cipieniium est, non pfirrccloruni : se ipsiim offcrre discipulut (Matlh. x). Projice s.ircinani s.xeuli , ne
Deo, proprie Clirisiiannriini esi. Nec enim iinaginem quxras divilias, qux caiicioruni gravilatibiis [.1/.
cruciGxi prxfert, nisi qui in hoc sxciilo se nuduin pravitniibus] comparaaiur. Nudus el levis ad coeluiii
morluuQiquQ reddideril. Inrmiia nnmque do Scri- vola : ne ulas virtuluni (uarum auri depriinant pon-
3:5 S. HIERONTMl OPKRUM M.VNTISSA. m
dera. ui impleassacculum, qucin Do/uiiius cv;icii.-)rc A nor pniipi-rtas ct diviiim ci>llocai)tiir, ut divitis liu-
prxci|iit. n)anit;is Dci exaniine coiiiprobetui'. ExsmIlhc debct
Si igiiur qiii liabcnl po8se>sioncs et divilias ju- paiipcr, Oco gr.^^tias agcrc, qund nniltis pauiiiiunii
beiilur omiiia veiidcre , ci dare pauperibus , ei sic nexibus lilieraius, in die probaiiunis non giavniur
«eiiui Salvatorera : dignaiio tua iion debet quxrera coinpCililMis racultatuin, Faciliiis liber seqnitnr di-
quod erogatura es. Vidna illa in Evangelio pauper- scipulus D >minum nulLs nexibus iinplicntus. Non de-
cula, qiia; duo minuia niisii in gnzopbylacium, cun- sit eii:iro ab ipsu inqiiantnni pntest inisericurdia
ciis prfblerinr diviilbus, quia loluni qiiod habuit jiisla iii egcnns, quia sicui jusius eriicitur de fruga-
dedit. El lu igilur eroganda non qnairas, ul foriissi- litatc, inreriiiribus et nun liabentibus proiOi;aiur
muni tyrunculuin suuin Chrisiiis agnuscat, ut Ixtus non vereaiur n'e ipsc deliciai, cuni iii usu sancix
tibide longi^siina regi»ne venicnti occuritit paicr, adminisiraiioiiis babe;it promptisslm:iin voluiil:iti-m.
ni siulain iribuut ei annulum, utimmolet pro te vi- Niliil eiiim sibi deerit, noii ciipial in s:i'Culo divcs lie-
lulum saginatum. ri : ne innia sibi plurima acijiiirai, diiente ac mo-

c.\ruT V. iienieglnriosn iPaulo : Habentct viclum et vetiitum
De utililate Pauperlatis. his conlenli $imttt {Ibid., vi).
Pauper vero iia consolandus est, ul sciat iii pau- B Imino si vera fide et propter salutem credere coe-
perlaie inagis bona consideranda. Ei primo qnidcm lesies sibi divitias coopicl et comparei, quas unus-
pruvisum. Praescivit enin» quisque et misericoidia ct reliqnis aiiibus buniJ
quod a Deo illi sil nliliter
Dsiiin iiifirmiiatem ejus considerassc, et se scisse comparat et assumit. Tcmporalibus cnini xierna sunt
.iniid diviliarun) saicinam et sollicitudinem poriare prxponeiida : caducis stabilia : solliciiis sccuriora :
noii possel. Deiudo sciai quaiilas lentationes, quanla periculosis libera : inliunurincis clariora. Igiiurciini
pericula iransiveril nuniiiie paupcriaiis, si afHuenlia Cliristus dixerit: Primum quaniteregnnm Dei, ei hwc
deusi, quu! frequenier coiiirari:i esi. Ad animi divi- cmnia opponenlur vobis (l/a(//i. vi),nnlli duliium foie
ti:is qiianiocins sine impediniento in (lauprriate credo, his copiiin iiecessariam rerum in lciTis iion
traiisilur : cerlc quantis inalis c.iruit , considpret. defectiiram, qnibiis coeleslia prxparamur. IJiiJe liis
Carct invidia, xniulationi>, insidiis, dolo, supcrbia, monitis, el dives tcnipcretur, ct pjiiper siiblcveiur.
conteiiiione, ei bis qii;« liomiiiibus in boc sa;culo di- Difficile puienies, ct nobiles, el diviies, el inulio bis
vitiu; solenl conQare. Fluxu enim rerum. et uberlate dilficiliiis elui|iiciites credunt Deo. Obcxc:itur nam-
copiarum, animus solviiur : vigor ineiilis iiilringiiur, qne inens curnni divitiis, opibus aiqne luiuri:i, cir-
virtus corporis eiiervalur. Al in paupertaie, non cunid:ili viiiis non possunt viderc virlutes.
lasciva convivia, non lurpus potatiunes omnia so- : (< Felix crgn qui nnn in diviiiis, non in sapicnlia,
bria, omnia rigida, oinnia huinilia, non abjecia : non in poienlia s.-ccul.iri et cloquemi:), sed ii: Cbri-
qiiuniam conscienlia puru et virtuie siinl plena noa : sti passiunibus glnrialur. Ac nibil niiserins quara
esi abuudans extianeis faculiaiibus. Dcum proptcr numnium contemiiere. Ideo quein sen-
Kon faciie ad divitias aniini, id est, ad virtutes seris semper aiil creliro de nummis Inquciiiem, in-
hujusmundidives accedil. Filius enim Dei difOciliiis btliurem babeio poiius qnam monachum.
dicens, diviteni introire in regiium coelorum : niique
ne se ob paupertaiem
CaPUT VI.
iiitelligii pauperem facllius :
De Correctione el Doctrina Prasidenli».

alienuro esse a cura Dei exisiiniel, Prophcia testatur,
diccns : t"' pauperem et divilem ego (eci : pro omni' Rector quoque honorc suppresso,xqiiaIia subdilis
btis irqualis cura mVii esl. Non estenim Deus perso- bcne viveiitibus • depuiet, et crga perver.-os jnra
iiaium acceplor; nec pro illo lanluni curain gerere rectiludinis eiercere non furmidet. Nani liqiict qnod
proQtelur, qni in sxculi divitiis pollet, sed pio oin- omnes humines n;)tiira genuit aquales; sed varieiale
iiibus, et pro pauperibus curam suslinet : remune- meritorum, ordine alius aliis ciilpa postposuit. Sed
nturus quem invencril, aul in diviiiis huniilem,aul j^ .irgunntiir negligentcs reciorcs Ecclesia; Dei, ob
iii. panpertate patieniem : distribuii vcluli loiius D quofum incuriim pcrit oinuis decor populi Cbri-
• urporis humaiii ct niinislerium quxritur singu- sliani, cumnec inniediiaiiunelegisdiviii;e,necciiltu
I riim. pieialis, nec in sacrariim vinuium excrcilio labora-

Consideres horainis corpus esse unum quidcm rc concniur. Tiinc enim doclriiia doclornm
fuaviias
corptis : sed plurima meinbra. Numquid omnia sunt csi, cum doclrina piriier cl vita
consentiani. Sed
iH iilus, aul pcs, aul reliqua menibra? Sed sicut ail nec putent sua scicntia et sapieiiti:i, scd Oei auxilio
Apostolus docior gentinm in fide et veriluie (
I Tim. pacein Pxtlesiis snis reddiiam : qui si smira serva-
II ) : qiia; inferiora suiil menibra niajorein bis iritiiii- verinl gradnin, sunl dunins Uei, ei quasi angclus
iiiiis bonnren). Et quemadinodum virtus siugnlorum D iiiiini. Sed si plns cupinnl videri nosse qnain c«-
meinbiorum in suo ordine atque officin dcmonstra- leri. qiiandoqne patent veriialis rrgiilam non tencrc.
i ir : iia in toiius gcneris huinani corpure velui mi- Migisier quoque discipulum corrigii, qucm ardcn-
•Aberat vcrbum depulet, Siml Iiscc nutcin exfalti ascriptis HieronjmoJ commenlariis In Lamcnla't
Jeroiui* expressa.
557 REGULA MONACnORUM EX SCRIPTI5 HIERONYMl COLI-ECTA. 538
liorisfemil ing'nii. Nam medicus si ccssaverit cu- A sancla sim|ilitiias. Qui enini in sermone
ciia», spiI
rare, despprat. (.luoni^ni n^n esl parvi apiij Deum se dicii npnsiolos imHari, prius imiieiur virtuies et
nierlii lieiiefilios ediicare. Uccioruin quoiiueesl, ul vitam illoruin , in quibus lo(|upudi slmpliciiateui
laljorantium nnvcrint sudorem, vel lapsis manum excusabat saiicti nominis in.igniiiido. Non enira h-
poriigere, vel erraniiliiis viain osicndere. Scd ne cii ecclesiasiica dlgnitas Clirisiiaiium : nec esi l'.i-
glnrieris quod niultos discipulns lialeas : Pilius Dci cile stare loco Pauli, tenere graduin Petri, jam cum
docuit in Jiidica, et dundecim illuni tantiim a|>o- Cliristo regiiantium : ne forle v.-iiiat sngcliis Doini-
sioli sequebaiiiur. 1'liarisxorum nutcm duciriiise omni, qui scindatvelum tenipli tui, qui candel.ibrum
nis populus applaiidebat. Lxdit discipulus magi- tuum de loco inoveat.
strum : si per negligentiam suain, prxcepta ejusque Igitur a;dilicauirus turrim, fiiluii operis sumptiis
laborein disperdai. coinpiita. Sifuli nnn Jcrosnlymis fuisse, scd Jero-
Ideo nnn sit in eis poeiix diversiias, qnibus paria solyniis beiie vixisse, lnudaiidum esi. Pri.is crgo
gunt peccala. Nnllius persnnam accipias, quantuni- raci;>mus, el sic dnceaiiius : iie doctrinx auctorltas
cumipie sit polens vd nobilis : si peccaverit. cor- castis operibus dcsiruatur. Nam de eloqiicntibiis ct
ripe eiim. Nam conru^îonem seqnitnr ignominia : pronunliaiililius pleniis est orbis. Lnquiiiilur qure
igiioiiiiniam correciio : correclinnem consolatio : 6 ncsciunt : docent qiiL' nnn didicerunl. Magistri iiunt,
consolaiionero sa!us. Vera enim amiciiia, qnod sen- cum anie discipiili n.>n fuerint.
ti*, simulare non debel. Nun csi crudeliias pio Deo Sed nec ad scr.benduin ciio prosilias, el levi du-
criminu punire, sed pieias. Niliil lamen crudelius, caris iiisaiiia : multoqueienipnre disce qiiod dnccas,
nlliilque miserius inveniri poiest, quam ut timore ei noii sic temeritute qnoruindam doceas qnod ne-
iniriis pruprix, nc saiuiem filloriini audeanl dC'> scias : sed anie disce qiiod dociurus [Al. ilidiirnsl
fendere. es. Nam qui sapieiiiis vcrba creliro uudire et iiiiclli-
Doceiiie autcm tc in Ccclesia, non clamor popiili, gerc ncgligit, vitam siiam giiliernîre non iinvii :
lel gemitiis susciictur, iacrymx audientium laiides qtianto iiiMgis nec alinriim regiiniiii prolicil? Iijiliir
tu.i: siiii. Scnno presbytcri Scripturarum leclione serviiro servis te csse convenit. Ati|iie iia in oro-
conditiis sii. Uiiile et Apnstoliis prTCipit : Senno nibiis perdocere, ut quicuinque auiliunt, conversa-
vester tit lale condiius. Quod si infaiueiur, fnras pro- lioiie uia magis quam seriiionc proQciant. Qunni.ini
jicitiir, el perd>l noininis digniiatcm. Nain siciit vi- quiilcm iion in sennone est regnnm Dei, scd in
ciorii Dimini, triumpliiis estservorum : sic magistri virliiie.
eriiditio, di.-cipulonim profectus. Nisi enim c.iput Sed ne siaiim multiludinis arqnicscanius jiidicio :
[Al. cerebrun.] sanum sit, oninia inembra suiit iii C sed clecii in prlncipatum noscimus nieiisurani iio-
vitio. stram : ct liumiliemur suli potenii manu Dci. Uevera

Quindo dnctiina non crii in Ecclesiis, iiiiellige- nil foedius prncceplore furioso, ciim debeat csso
mns perire pudiriliam, casiiiaiem iiiori, et omnes mansiictus et eriiditus : econlra tnrvo viillu, ire-
obire virluics, qiiia nun conicderuni vcrbiim Doini- meniibiis labils, rug.ila rioiiic, effrenatis conviciis,
ni. Tuiic Scripiura uiilis e>t .ludieniibus, ciim abs- fuciu inlcr pallorein, ruboreiiique variaia, claiiiore
qiie Cliristo iioii discilur : cuni siuc Patrenon* pro- perstrcpit : et errantcs non tam ad bonum tri.hit,
fertur : ciim sinc S|iiritu sancio, non insinuat iile qiiam ad maliim, sievitia siia pra<cipiiat : licct non
qui pra;dicai. Sed diriiiilc (ligmis prxco virlntum qui irascilur ir;iciiiidii5 csl, sed ille qui crebro Inr.
Clirisii inveniri pniesl, qni in aiiniintiandis illis iion pa^sioiie siiperaiiir. Snniqiie iiiulii docenies ca qiw
sii:>m, s>'d ejiis qircrat gloriam qiiem prxdicat. non iiportel, Iiirpis Ii:cri giatia : qui totas doi::us
Confisio q<io.|uc csi iîinminia ei Josuincrucili.xiim suliveriiiiil: ct piitnnt qua^stum esse p!et:iieni.Quiiil
et i'aii;'ereiii ci esurienieui fanis prxdicare corpo- plerunique accidii, ul li.ibeanms pugnas legis non nli
ribus : et jcjiiniornm ductrinain per riibenies biic- desiderium verit;itis : iêd ob jactaniijm gloriic :
cas tumcntiaque ora proferre. Nou conrund:int crgo dum aptid audieiites docti volumus cxistiniari. Fe-
op.-ra seruione n, iil cum in Ecclesiis liiqiuris, U s"ino igilur giadu pergamus .id magislros, et coruni
laciiii>. qiiisi|iie re.^-pondo.il : Ciir Iilcc qux dicis, ipse terniiius liinina : el pr.ecepti virtuium ac niyslcria
non f.cis? .\ccusare avaritiain ciiain lalro polesl. ScriplurMruui viiicula puieiiiiisujtcrna.
Sacerdoiis vux ciiiu inente coiicordei. Nam qiiomodo

CAPUT VII.
potesi prxses Ecclesi;i! inaliim anferrc de niedio
De Soliiitdinc.
ejus, qui in delicium simile cnrrucrit? Ac qua li-
beriaie corripit peccaniem, ciim lacitus ipse sibi Revera, ui simpliciter motum ineniis niex fatcar.
respondeat eadem admisi.^si? (|iix coriipit? Perdit cuiisiderans el propositum tuiiin ct aidorcin, quo
eiiiin auctDiiiaiem ilocen.li, iiijiis opere serniii de- s;niulo reiiuntiasti : ditferentias iii liicis nrbitnir, si
siruiiur. Et llIuJ Tullli : Ctipiit ariis esi duccro qnod urbibus ei frequeiitia urbiuin derclicia, in ugcllo lia-
facis. biles, et Clirislum in solitiidine quxras, elorcs so-

'.»'>'
!'.
Veiieralioni niihi semper fuii, non vcrbosa rusii- liis in moiite ciini Jcsu, saiicioruin>)ue locoruin
* Aoiea noH probatur, ei OiOi nonjam iHtinuat.

,
S59 S. IIIERONVMl OPi RUM MANTISSA. S40

limviciiiiiaiilmspcrfniaris.iJest, uict urbe cnrcas, Aes iiiuiiilo? riiuj.eriatiin limcs? bejlos iiaupcies
cl propotitum monarlii iion nniituis. Loqui'r iôn do CLrislus appcllat. Labore lerrcris? sed iienio aililo-
opiscoiii$, nîn tle clciicis, quorum alia C9u»a csi, ta slne siuloribus coroiininr. De cibo cogilas? sed
nlia monaclii. Clcrici oves pascunt, egn pascor. Scd vera li.les rainem non liniel. Snpcr nuilani inctuis
di- monailio loiiuor, qiii preiiuni posscssionuni su.i- liuninni ejic-a jejniiiis inciiilira CHlluleic? scd Duiiii-
rum aJ peJcs Aposiuloruni josuii, docens peciiiii:iin nus lecuni jycet. Squaliili capiiis liorrel inculia cx-
c.ilcanJain, humiliier, ei sccrelo viciilans, semper sarics? sed capui tium Christns esl. Inliniia ereini
conicmi.ai qund semcl coiiiemptit. N^ni snninia: vasut;is lerrct ? srd in paradisum iiirnie deainbiila:
.-lullili:)-. csl, reiiuiili:irc sxciilo, diinill&rc jialnain, qiKities illuc consccudiTis, loiics in ereino nnn eris.
inbcs dcererc, i;;on.n Inun proliUTi, ci inier m;ijo- descrliim Clirisli lloribus vernans! Usoliiiido, iii
les populos peregro [.1/. peiiculosius] viverc. qui illi nascunlur lapules, de qu:bus iii Apncalypsi
Qiifa igilur rrateinc liilcrrogas, pcr quam viain civiiasmagni regis e\siruitur! errmusf.imiliarius,
iiicedere debeas : rcvelatu locum facie luqu:ir. Si \Al. faniiliarl] Deo gaudcns, cl ca;li ra! .\d quae eilain
oHicinm vis excrfere |ircs!iytcii , si epi,«coptiis ic ,
lllud Aposloli : iVon suii< condigiia: passiones liujus
vcl opus, vcl biinur furlL' doleqlat, vivc in urbibus lemporU ad [ulurani ijloriam, qiiai rnclubilur in nobit
cl rasteliis : et aliorum s.ilulem, Incrum fac animoe B (Rom. viii)
lux. Siii auiem cupis essequoJ diccris, nionachus: Cur igilur timido animo Cliristiaiiiis cs? Fiiius
ipiiJ farls in urbibus, qiix uiique noii sunt solorum bominis non Iiabei ubl caput smiin reclinel : lu
hniiltaciila, seJ miilturnin? Ilabei unuroqnodquc .implas poriicus ei ingciiiia icctorum spaiia mciiris :
propositum prinripcs snus. Romani Juces iniiienlur ba.Tediialein exspecians sxculi; cubicres Chrisli es-
CainilUis, Fabririos, Regnlos, Sciiiiones. Philosopbi te iion potcris. Nudus ainai eremus. Corpus assue-
proponant sibi Pyihigorara , Socratem, Platonem ,
tum innicis , loricx onus non fert. Capui operlum
Aristnirlcm. Poctx xmulentur llomerum, Viigi- llnlco, galeam rccusat. .Mollcm uiiomanum, drrus
liuin, MeiianJrnm, Tereniium. Ilistorici, TliucyJi- exaspera't capulus. Sed cur, inquis, pergis ad crc-
Jem, Salusiinm, Ilerudotum, Liviuni. Uraiores, Ly- mum? videlicel ut le non audiam , noii vidcam, ut
siain, Craccbiis, Deinosthenem, Tulliiim. Et ut aJ tuo furore non inovcar, ul tua bell;i iioii paii.ir, ne
iioslra veniaraus, cpiscnpi ei presliyteri babeant In me capiat ociilus increiricis, ne forma pulcherrima
cxeinplum Apo^tolos et apostolieos viros : quorum ad lllicltos ducat amplevns.
bnnorcni possidcnies, habcrc niiantur el mcriium. Respondebis : lioc non est pugnare , sed fugcrc.
Nos auiem habeamus propositi nostri principesPau- Sta in acie, adversariis armaius obsistc : ut post-
Ins, .\iilonios,Julianos, llilariones.Macarios.Et utaJ C quam viceris, coronerls.Fateor imbecilliialem meam.

Serlplurarum anciorilaiem reJeam, noster princeps Nolo spe pugnare victoriae , ne perjam aliqnan-
r,lias,uosterprincepsElisa;us,nostriducesriliiproplie- do vicloriam. Nisi fngero , aut vincenJuin milii esl
larnm qui habilabaiil in agris et soliiudinibus, ct fa- aut caJendum. Quid autem necesse est ceria dimit-
cicb.mt sibi labernacnla propc fluenla Joidanis. De lere, et incerla sectari? Aui scuto, aut pedibus mors
his siiiit et illi lilii Recliab, qiii vinnm et siceram non vitanda cst. Tn qui piignas,ei superari poles el vin-
bibebani, einiorabantur in lentoriis : qui Dei per Je- crre. Fgo cuni fngero , noii vinco in co quod fugio,
reniiain voce laud.iniur, el promiitilnr ei.=, quod non £ed ideo fugio ne vincar. Nulla securitas esi viciiio
dericiat de siirpe corum vir sl:ins roram romino. scrpeiite doriniie : poiesi fieri, ut ine non mordrai.
liitcrprelarc igiiiir vocabulnin inonaclii : lioc esi no- Fiiga ciiiiii iion inliJelitaiis, scd prudentix inJicium
meu luum. Qnid faris in luib.i qui solus es ? non li- cst, ne friisirn nos olTeranvjs periculis.
bi eadem causa, qu.-E cctcrls. Ncmo prophela in pa- Sed nupcr jEgypii de-.rrta vidlsii ; intuitus es an-
irla sna bunorera babel. Nam ubi lionor non est,lbi gclicun famillam : qiijnii ibi llorcs sunt? quam spi-
cnnteniplus est. Ubi coniemptiis est , ibi frequens riiu:ilibus gcmmis prala vernantia ? Vidlsti scria qui-
injuria. Ubi injurla, ibi InJignatlo. Uhi injignatio. busDominuscoronalur. Ille tibi ignis in pcclore ex.i;-
ibi quies niilla. Ubi quies non csl, ibi mens s.rpe a " sluet, ct illa qiioliJie cogiia, tracta, considera [Al.
proposiio deducitur. Ubi autem per inquietudinera desidera], et qnasi quodam carcerc tenlu^ excla-
aliqiiij auferturex sluJio, minus (it abeoquoj tol- ma Heu me, qnia prolongata est peregrinalio inea
:
liiiir. F.t iibl minusrst, pcrfcctum non potesi dici. (Pialm. cxix): et In paradisuin mcnle con>ceiidcns,
Ex liac suppuiaiioiie illa sumina iiascitur, mo- loiics iii terra non eiis, quolirs terrena despexeris.
nacbuiii pcrfcclum in patria sua essc noii possc. EaJem nnbis certc ciiin his qui haliilant pcr descria,
PcrfcClnm aiiieni c^se nolb;, dcllnqnere esi. Ublau- condiiioest: iidrni oculi, tolidem et manus, lisdrm
tciii rgo niinc sum, non Sulum quid ngitiir in pairla, inlirinitaiibus vel viriniibus sulijaciinns. Si le aquac
scd an iâlria persisiat, igiioro. Immo iiec milii con- poius vcxal, qiianii nohiles iion dicam viiia nesciuiil,
te.lj;nr mius aiigulus eremi : quoiidie expo.^cor fi- scd carnes Ignoranl. et fuso [.1/. iiifusn] laiitumlegu-
(lciii, qiiasi sinc (ide renains siin. niine sustcnlanlur? Si balnearuni le lavacra sollicl-
C.4PUT VIII. laiil, quaiiti principrs civitaluin, sive ob culpam pro-
Ile Laiidibus, ei Vdtitale Ercmi. priam.slve ob Invidiam ad insulas deportaii, sine
UmiJ igilur sgis lu, fraier« iii au;culo, qii< nuioc tcierno pnemio pcrpeluaque mercede abaquebalnei*
,,
541 IIEGULA MONACn()nU.\l liX S(.UIl'ilS l.l.RuNYMI COLLECTA. ."a

persever.îiU ? Nejno id neces-il.ite pali lion pulcst, A O (inoiies in crc iio ciiiisiiiiitiis ci in ill;i v.i>t:> so-
i]uoil |iro Deo y-iii vdliiiratc deiicciet. liliidiiie 113! u\ii.l:i silis niJo.ibiis, lioi riiluni mo«
Ilalielii.^ celiul.iiii i|ii;c le sohiiii ca,iiat. Inimo iion n.icliis prxotit liabitaculiini :
| niabani mc lion^nil
cris sri'ii5 : aiigeliea liirlia verjaliilur, tot socii, quot iiitjrcssedeliciis. Scdibnn soliis : quia amariii.îiiio
>-aiicti l.cgc^ I>\2nêliiiin, f.iiiiilabitur teciiin Josiis : replcliis erair.. IIorieli:iiil sarco nicinbra doforniia :
replicabis aposlolos vcl pri.piicl.is. îiiiiqiiiil lOlc.is cl sqn:ilida ciilis i.iluni i'Eibi,.picx' cariiis olidiiHTat.
talein aliniii luis serinonilius liabore consoneui? Qiiotidie gcinilii^ : el si qiiando nie rcpugninlcin
Tcrra suinus ei ciiiis, et per iniinia moinenla de no- siiiniius iuiniiiieiis oppressissct, niida liiiiin) vii nssa
stra saluie suspeiisi coniiiiuo iu pulverein dissDlven- li:ureiitia coliidi-b:iin. Uc cibis vero cl polu la<eo :
di. Qaid delrectaniiis [.1/. ntractaniu^] fac. re de cii:ii etiam laiigiieiiies nioii.ichi ibi aqua frijîda iii.in-
necessitate viriuicmV cerle quandoqiie inoriciiduni liir : ct coctuin aliquid :.cce|ii>se, luxuiia sit. Ille
est. Quaiii cilo niiindi dcrcliniuamus angu.-.tias : et igiiiir ego, qiii ob gelieiinu! nielniii , laî me careere
si forie ob coiiiineiili.nn ,
qnoJ lainen raro accidit d;iniii.iver:iiii, scor|iioiiuin taniuni socinsei reraruiii,
dolere slomaclium , .Tstuare fcbiihus coepcrimus s:i'po cliiifis intircrani piiclluruiii. l'.ille').;iil ora
pcipetu:c vita; ingressuri janiiaui morbum putemu>. jcjiiiiiis : et iiicns dcsideriis atslual.al in h\-
Quanlieniiu in inediis opibus, et inier infulas [Al. B gi^l" corporc : ct anie lioniineni s;iiiiii j;iin carini
tabulasj consulaius, repentiua inorle sublracti suiil. prxniorlua , sola libidinum iiicciidia hulliebant.
Quid ergo deiiderainus urbium frequontiam , i|iii Iiiique <)ini;i auiilio destilutus nd Jesu jacebiin
de singulariiate censeraur? milii cnim oppidum car- pedes, rig;ibam lacryniis, eriue lergibain, rcjiu-
cer, et solitudo paradi!.us est. Saccularium qiioquc, gnaiiiciii carneiu hebd.uiiadaruni iiiediasiilijUgab.nn.
maxinie polenium consoriia devita. Quid tibi nece^se Nun cruliescii [At. dcpiidesco] inlelicit.ui» luex,
tsl illa saepius viderc , qiiorum conleiiiptu mona- quiii poiiiis plango inc nuii rs.sc quoJ fucriin. Menii-
cbus esse coepisti? Nam monachuin soliiudu facit, iii nie clainaiiteni, el dicni cicbio juiixisse euiii no-
nnn publicuni. c:c, iiec prius a pectoris cessasse vei berilius, qiuiii
CAPUT l^. rediiel, Doinino increpanle \At. iiiiperantej iran-
De perictito Yiuv i-oliliiria:. q>iil:ilas. quoque cellulam quasi cogiialioiinni
Ipjiim
Miinncbi eiiain nunc mores discittimu.<:, qui jugiim iiieariiiii oousciam pcrlinieseebiiin, el mihimct ira-
Christi collo suo iinpo>uiI. Priinumque traclandiiin tus et rigidus, solus deseria penctialinni. Sieubi coii-
e.st, uiruin solus, an cum aliis in nionasterio vivere c;iva valliiiin, asp.>rj muniiuin , rii|iium prairupla
debeas. Mihi placet ut hnbeas .«anctoruni coninbcr- ccriicb:iiii, ibi inea; erai oraiionis locus, ibi illuj
niuin, ne absque duclore ingrediaris viain, qii;im C iniserriiiia! carnis erg;isinluiii co locabam [At. tacet
nnmqnam ingressus es : statiini|iie libi in partcin al- colloeabainj : cl, ut iiiilii lu^tis e.sl Doininus, puat
teram declinandiim sil, et errori pateas, plusque ant niulias l.icryinas, pobt coelo oculos inliairenies, noii-
niinus ambules quain necesse est : el currens lasse- niiiiiquain videbar milii iiiteres.-.e agiiiiiiibiis aiigelo-
ris, moramqiie faiiens obdormias. Iii soliiudiiic si- riiin, et Ixtus gauJcnsqiie caniabain : Po$l le vt
to, subrepil superbia. Ei si parumper jejnnaverii odorem ungurnlorum tuorum eurrimiis (CVihiV. i, .",\
Iioniinemque non viderii, put it se alicnjus esse iiio- Dicain et aliud qund in jEgypio videriin. Graeus
nienli. Oiilitusqiie sni iin.le, ct iiuo vencril : inlus er;it adole.-cens iii co^nolro, ipii nulla coiilincntia ,
corde, foris lingua vagainr. Jiidicai eontra volunta- nulla operis magniluiJine, fl:iiiimam c;'rnis pntorat
lem Apostoli alicnos scrv.is [Al. suos]. Qno gula po- exsiiiigiiere. Hu:ic pater inon:isleiii perielitaiiicin,
poscerit, ponigit niaiius : ilormit qiianlum volueril, liac aric servavit. liiiperai viro cuidam gravi , nt
nemiiiem veretur : onincs se inforiores piital, crc- jurgiisaiqiie Ci.iiviciis iiiseet;irctiir liomiiiem : et losl
briusqiie i.i uibibus qiKiiii iii cellnla est : etiiitcrfra- irrogiiain iiijuriam, priiiius veniret ad iiuerimoiii.nm.
tros siniiibit ^crccuiidiaiii qiii plalearum turbis colii- Voeati ti:-ies, pro co loi|iiebaiitur, qui coniuii:cliaiii
ditur. feceral. Flere ille contra mendaciuni ca>pii. Soliig
Quid igitur? solitariam viiain reprehendimus? .Mi- D patcr defensioncm sn.im callidc npponcrc siudiiit :
ninie, i|uip|)c quani s.rpe lanilavimii.<, licet ul pr.x- neabundiinliori lrislitia;ibsorbcreliir fratcr. Quid niiil-
fertur solitaria vita pericnlosa est : ne absiracti ab ta? Ila ;innus diictus cst : qiio explct ', inleringntns
hoiuinuro (rcqiieiilia, sordidis et impiis cogitalioni- ndnlescens, super cogitatioiiibiis pribtinis, an adbne
bus pateant : et pleni arrog:inlia et siipercilii , cuii- molesiia; aliijuid siisliiioret : Pa|i:e , inquil , milii
closdespieiant, arnicnique li:iguas siias, vel clericis, vi-.cro iioii lieet , ct foriiicari libcai? llic si solin
vei moiiacbis detraboiido. Sed de ludo moiiasiorio- fiiisset, qiio ailjutoie sii|icr;;ssel? Siiiit ciiiiii incliore»
rum voliimus bujiisniodi egreJi iiiili<es, quos crcini diio qu;iin unus, et si al<cr cccldciit, ;ib altero ful-
dura rudimenta noii tci reani ; qui specimen [At. spe- cielur. Fiiniculus iriplc.x non facile rumpitur : ct
clcm] coiivcrsilionis sii:c miillo ;eiiipore dederiiit : fialcr fratrciii adjuvans cxalialiiiiir.
qiii oiiiniiMu fuerint nrniini, ul piiiiii omniiim fic- Yidi ego qiiosdaiii , i|ui, |i(!Sti|u:iin rciiuntiaveriiiil
rcnl, qiios iiec esnrios aliijii:iii.li), nec salurit.is su- s:reulo, vc.-.tinioiuis diimiaxat, ct vucis prnniission*
peravit : qiii paupertale I;T-tantiir : quunim hnliiliis, [At. profcssionej , non rebus , niliil dc pi isiina con-
•'cnno, vuUu», iiicessui doctrina virtuium est. vcrâtionc niutaiunti Res fumiliaris au':ia quam in^
, ,
5J3 S. IIIERONYMI OrERUM MANTISSA. 344

iniiinii. Eadem minislcria sorviilDruiii , iilein appa- A ris, .1111 :ilirs. Si;iliis, cOMvivnnim olTeniiiinliir ornli.
v.iliis cniivlvii : ei iininen sibi viiiUii.im solilarii. Si iiMleiii, peril alislineniia. Qiiod si iiuii Ire voliie-
Qn daiii [,l/. Qiii] vero pa:iperes siini ci lenul siili- ris, niiscr coinedtris in prandi.iad biiigHlas .iiia-qiie
suiiiilola, videniiiique sibi stiidl piiinpanim forciilis pliialas, el ad delibuia
:
nielle vina po.aberis : alius
siinilfs proceduiil iii public.ini, ul caniMam excr- luuni vuliiini cavillaliiiur, ille incessiim irridebil
ceanl faoundiani. bic h;ib:iiiin : el iniihiiores rorsiian Juilxoruin :
Siini eiiaiii q.il buinore celliilarum iinmoderalis- Nniine, in.iuicMi, bic esi fjbri
, filius ? Nonne fraires
quc jcjnniis, la;.lio soliludinis, ac nimia leciionc, ejus [Al. ndd. cl sorores] apu.l nos suni? Ego ilhim
(lum dieliu> ac noclibus aiiribus suis personant, verni.Mnini ame loi ferme annos illu.l fccisse lurpe ,
tuiilur in mcancl.oliain : et Mippocralis mai;is lo- dixis>e l;irpius. Alins fur.m clamabit, el lecuni [Al.
ineiilis «luain uo>lri, inoniiis indiueni. Plerique arli- moecliunij se sclerls lini-el esse panicii.ei». Unii.ia
bus ei neguiialioiiibus prisiinis carere iion pos-.uiil prandi:. pariler consonabunt, In te lemulentum con-
inniatisque nominibu:» , In^tiiorum caduin exerceiit vivinm disS"lveiur.
inerclmonia. Non vlcluni et vc^tiiuin , quod Aposio- Qood sl nllis absliiiuepis carnibus, et ntjn crebro
)us pnccipit :scd majoraqiiamsa-cull bominesenio- Iialnea frequenles, tunc vero per oinnes cohiinnas
lumi-nla sectanies : el sub re!i'o'i"nis litulo exerecn- D Mmicbici tiiul.is ascribetur. Si vo'ucrnm cdnlium
lur injusta compcndla : et bonor Clirisllani numinis refuiaveri?, cl tenellas cnlumbas crassosqiie Inriures
inagis frauduin facit qunm piiliur. expetenti giiUuri diirior doininus denegaveris , sa-
Quod.iijc [Al. i\\iji] piidei dicere, sed necesse tn, crilegil crimcn affinîtur ; staiimque aiuul : lli sunt
ut saltem sic :.d iiosiriim eruliescamus dedecus, pu- q'ii creatorein mimdi condemnani, In usiis nostnis
lilice extcndenics maiius ,
pannis aurum tcglmus : lacta siini omnia. Andlvi, Doniino teste, dou nien-
cl conlra omniiim opinionem plenis sacculis inori- tior, qiiemdain in sna gnla disertum, cum ruinore
niur diviies, qiii quasi pauperes vlximiis. cognnscerel , ine eibls esculentinribus absllnere , se
Tibi ciim in nioiiasierio fueris, boc faceic iioii li- dicere : Numq.iid porcellus i.leo fact.is est , iit tnga-
cebit : et innlescenle p:iuluiim consuciudine ,
qnnd tus iii sen:itu senteniiam dicerei? Quo videlicet me
priiiiuin cogebaris velle inclples, et delectabii te la- stulliiiie condeiiinarei, qni me putaret ea quce sunt
bor luus : obliiusqiie praeteriinriim sempcr prlora in usiis creiia nnn sum.>re.
seclaberis : nequaquam considerans qiii.l alil mali Qii.hI sI piilla liierlt tunica , eiiam praîerennlium
faciaiii, sed quid lioni lu facere debeas. Neqiie vero digitis dcnouiberis. Ac sic nisi formnsus fueris . san-
pcccaiilium du.aris multltudlnc : " nec te pereuii- ctus esse non poteris. .Ilivc et istinsmodi eiim viiam
tium tiirba sollicilct, tit laclius cogiies : Quid ? ergo C lacercnt bnnain, i|iiid f;.cis, fraler, in nie.llo ? Aut
onines peribunt, qui iii urbibus habilant? Ecco illi viiiis, aut aiiailiemati colla snbmittes, id est, sect;i-
fruuiitiir suis rebus : ministrant Ecclesi.T, adeunt berls ea qu:e snnl adversa cnntinenti.r. Aut si facere
balnca,unguetita non speriiuiit : etiamen in omiiinm iiolueris, lempore [Al. ipse] d;imnaberis.
orc versaniur. Ad quod ante respondi , etnunc iire- Prsetermiuo crebras salulailones . obscqnia ma-
viter respoiideo : In prxsenti npusculo noii ine de trnnarum, varlasqiie illecpbras, quibus eiiam rigi-
clericis disputare, sed monachum insiruere. dissiml mollinniur [A/. add. animl], ciini et sireni'n
canlii ad iiaurragia pertraliuninr. Nunc antein illnd
CAPUT X.
arfirmo, qund ciiam si ista nnn esseiit, ad coiiipara-
De Periculo liabilandi in uibibus.
tioiieni laiiien ingentis boni, majora [Al. minnra j
Ccnsidera, obsecro, saiis esse diflicile locum Sie- desereredeberes.Cuni eniin lanta repcriniusincoelo:
pli:iiii implere vel Pauli , el in angellco slare mlni- parva et c.iduca nos qmeîsse doleamus in icrra.
sterio. Pretiosum margaritnm cilo rrangitur, fr^-

t' Ambltio namqiie, potentia, magnitu.lo urbis, videri
cluniqiie iiislaurari non poiest. Navis quamvis sii rii- et vldere, salutare et saluiari, laudare, vel detralie-
dis etsnll.lls oiilixa clavis, tuinontcsque fliictiis n.m re, vel aiidire, vcl proI(ii|iii , ei tantam hoiniiium
seniiat, cllo, si periculnse navigat, perforaiiir ; cl li- D frcquenila sallcm inviiiim [Al. tac. sallem invituni|
cct pleuis vcntis lucrosius ;id uptaia perveiiiat : la- videie, a monacliorum propnsiio ei a quiete sunt
mcii magis seciira suiit quo: et tr.inqullla sniil. Et alicna. Aiit enim videiniis ad iins vcnientcs, ei sileii-
apertius 'fqiiar, pliis te, qiiod dicis, liabcre iiiorcc- lium pcrdimiis. Aiit si nnii vidcmns, Miporbix- arû"-
deni, si in media urbs coiisisleus ' mnnach.is \iili- mnr. lntcrdnin ul [.4/. add. visitaiiiibiisj vicein red-
tcs; eisiinl vera qii;B dicis , sed non t:iiii f;icile damns, .id siipeib;is fores pergimus , inier lingiias
cxplentur oporc quam dicto. Nam si aliiiuis le de rndeiitinm minlslrorum ,

postes liigrcdimur deanra-
opiiinaiibiis invili;t ail pr.iiidium, ccrie aul ciindiim tos. Iii Cliristl vero villa , ut diiliclmus [Al. lac. ut
est, aul negaiiduiii. Si leris, aut iisdem cibis vesce- didicimus], totum rusiicitas. luque propter occu-
a Apuil Rul>e-.ni ;.aee, N.-f /eperinntiMm /urta <o/- cardeuli dcsupr vesle despiccre. Plusquc liabent
licitet, desideraniiir. paiil') pnsl , jluctns tttbiilula i:on senliaut.
^ L\ episi. iiiler suppisiiitias ad Pr.rs'-
relata '^
li.km liiui. ilvuaihonim viciiies viia. Ilmc tvnt
diiim polila li.ec siiiil. A.liluiit iiaiini; ex ejus cnii- wo, ctc.
texiu Rubeus , jliiquc verba , ei iubjaccnies populoi
3*S RECULA MONACHORUM EX SCRICTIS HIERONTMI COLLECTA. 5iC
paiiones, aul nobis clainleiidiim est osliinn , aut A pudicam appelenlium , in medio iiimro corruuiu :
Scriplnraruni, proplcr rûas apcrieiidui suiit forcs , dum solam absliiientiuin |iulaiit cninium, el le;.>iiiiii-
siiidia relini|uciida. iiibus oneraiit siomacbum qii:v

, m<iiler;itu parccqiie
Ilis igiiur rationilius inviiali, miilti philosoplioruni suinpia innoxia sinii. Et iil i|und sciiiin loi|iiar, iiiliil
rcliqiierMiii rrequenli:is iirbiura, et horiulos subur- sic iiinainm:it corpnra, ct tiiill:ii meiiibn gonilnlia ,
haniis : iibiager irriguns, arboriim comx, etsusurrus siciit indiêslus cibus ructusque conviilsus. Qnod
avium, foniis speculiim imnnirmuraiis , et muliue enim seininariiini voliipiaiiim csi, vcneiiiim puia.
oculuriim auriumque illecibrx , ne per luxum ei E^t auiem esus ('arniiiin scminariuin libiiiinis. Ft
per abuiidaiiliain copinrum .'inimx rnriiimlo inolle- nnn soluiii de carnibiis loi|uor, sed in ipsis lcgiiini.
sceret, etejiis pudicilia coiislupraretur. Iiiutile quip- nibus innantia [.4/. in-liiniia] et gravii dicliii.inda
pe esl crubro videre pcr qme cn|)ius aliqu;iisdo sis ; suni. Parciis cibiis et veiiler esiiricns, iriclnaitis jc-
et eorum le cxperimentn comniiliere, quibus diffi- jiiniis prrfenur. Mulio cniin nicliiis esi quot die
cultcr careos. Nam quos s.Truli carccr inc'iidit ,
p.iriim, qiiam riiro sali.t sumerc. riiivia illa opiima
nunc ira, niinc avaritia , iiiinc libi<lo, iiiiiic alinrum est, qii;v sensim descciidii iii tcrras. Suliilus ct ni-
inceiiiiv;i viiiorum purirnliit nd ruinam. niiiis iiiiber in |ir;icops, arva *ubveriii. Ruferiio il;i-
Ideoqiie nbtereiiilx siinl animi Tolupiales, rclinque saiiiritnlein fugiat. Niliil prodest biiluo iridnnnue
quonda deleclaiinnum studin : qiioniam li.xc est cir- iransniisso vacuiim porlarc \enirem, si paritor nlt-
cuincisioiiis veritas, non fignra. Nilenduin in sumina, runtur, si ci>m|>eiist'iiir saiuriiate jejiinium. Iho
ul naturalibus ainpulatls , conversiitio ni.<stra iciidat ineiis repleta lorpescit, et irrigata t corpuiis hu-
ad coeluiii. Quiid nct, si ludi, si jncns, si coiivivia, more, spinas gcrminal libidinum.
si sermn penc familinriiim deseraiur, el qunc cir- Pluies quoqiie suni qiii cuin vino siiit sobrii , ci-
cnmciduiitiir arescanl : nnn visu , non auditii ,
boruin tamen largitatu sunt ebiii. Ouines enim qui
nnn tactu, nousapnre. aut capiet in naiura coriioris ebrieiaiem seciantur , filii Belial vocantiir. Nain
iiaiuram corporcum non h.ibere. Nam si veliinus venier mero xslunns facilc {Al. ciio) despnmat in
de^piccre qnod sunnis, nicieniur melius esse, qnain libidineiii. Unde N«c nuduvii ebiiet;iie feniorn. Lot
fiiimiis. Iijiiur nou iemi'rc olTeraniiis nns periiuils, quem Sudoina noii viccMl , vina vicerunl. Vcnier
scd quantuin in nobis est insidias dccliucmus. qunqiie plciius facile de ji-juniis disputat. Qui auleni
Chrisiiiin desiderat, et illovesciiiir p;ine, non qu:rrit
. CAPUT XI.
mngiiopere de qiinm preiiosis cibisstercns connciat.
De Abtthieiiiia, ei prwcipue a carnibu$.
Quiili|uid posl giilaiii non scniiiur, ideni fit quod
Salvatirnnsier, Aiiendile ,
ini|iiii, vobi$ ne [orieC panjs ei leûmiiia. Oinne enim quod in hoc niiiiido
gravcnlur corda vestra crapula , el »n cbrielate el curii laboraiil homines, oie qir.isi coiisumitur, et ;iitVituin
hiijui vilce {Luc. xxi, 5*). Modicus eniin ac lempera- denlibus, vonlri Irndiiiir (ligcreiidnm , et t;imdiu
lus cihus el carni et animx utilis esi. Balnearum Iribuil volupialem, qiiamdiu guilure dciinetiir. Cum
fompni.1 ne qu:rras, qiii cnlorein corporis jcjiiniurum vero in nlvuip Irnusiertt, desinit iiiter cibos c-se
cupis frignreexstiiigiiore:quJE ei ipsa modernia sint, disiantia.
neiiiiiiia dcbiliient siomnchum, el majorcm refectio- Nec boc dicimus, quod negemus pisces; sod quo-
ncm piisceiitin eruinpnnt in ciuditnlem, qnx parens modo nuptiis virginiinicni , ita sniuriiati jejuiiia
libidiiiiini cst. Aiunion m nicdici ,

qui de bunianu- pru.'feriiiius. Sed inin ideo le c.irnes vesci non piiies,
riim corpoiuin icriiiSTe n:ituris, praecipuc Cnlenus si Eiiuin, leporuiii, atque rcrvorum ei qu;idrupedu:M
in libris, aur?_m lilulus fftot Oyeivwv ,
piu-rurum et animantiuiii esculeniiaiii reprobcs. Nnn eniiii li;i c
juveniim , ac pcrfecl:n xlalis viruiuin niiilieruinqiie pedum numero, sed suavitate gurius comprobnn iir.
corpiirn, insiio calore fervere, ct iioxios his esse Sciinus ab .\posloU> dicluni : O.iinii crealuia D.i
xlaiibns cibos qtii calorein augent : saniiaiii|ue con- boiia, qua; cuiii graliaiuin aclicm perciiiilur (l Tim.
durere, frigiila qiixi|iie in cibo et poiu sumerc. Sic- iv). Sed ideni liii|iiitiir : Boiium est curnein n ii
ut cciintrario sunibus ,
qiii piluila laborint el ^^ mmirfiicar? (fiom. xiii). Coinednnl carnes, qui cnrni
frigoro, calidos cibos, el vetera vina prodcsse. El scrviiiiit. Qiioriiiii fervor dc-pumnl in coiiiini , c;)-
cli;ini C'<micus, ciijus finis est hiimanos mores nossc riini ct inicslinn cnriiil>us rcpleai:tiir.
atqiie describere, dixit , Sine Cerere et Libero [riget Tu voro niliil linbens laiii iiei c so, qimm in jejiiiiio
Venui, perseverarc. Pallor ct sordcs lux gciumic sini.
Niliil itaque scias conducere Cbrisiianis adol-isccn- Igiiur cum iiiibi dixeris, ciir porcus crcaius csi ?
libiis ut esiis olerum. Nam ardor corporum frigidio- slaiiin tibi respniidebn piierorum more ceitaiiliiiin ^
ribiis epiilis lemper.mdus est. Nobis eniin non coi- Cur viper:»; cl scorpii? Nec Deum supcrniionim jii-
poruin vullus, sed aiiim% vigor qiixriiur, qiix cnmis dicabis arlilicem : ciiiii pluriinx el besti;ce. vuliicics
infirmitate fit fortior. Inde est quod nonnulli viiani siut, quns tux fauces rccusniil.SL-il iio cnnicnii' sum
Pro hi (cqumitur iisqufl ad Igiiur, alia prn, a il fniiid , li'poni'ii"i >i'lo;iir (onlimin scisii,
Rubeiis siibsiiiuil , Ht , inqiiii, vorburuiii sensus non lanare iopi , et in niilura, clc.
liaod it.i nperm» niagii pjilcret. Nos iii (lne ilum- b Ru'i'.'iis irrigra li\ mus iphiui gnminai, et '.
laxutverbuiii fuiiiiiK, ck iiis. sufrocimut. Cxieruna

, ,:
347 S. mKRONYMI OPEflfM MAMISSA. 5i8

lii>c, n c>; |)i!giia iiiagis viileali.r psse ([iiam vcnim : A piiiiii , iii ln piiiii:) ;LMaie non circuincidiiniir, ncc
Auili , iJeiiro snes ci apros cl leli iims aiiinuiivcs rcpudiiim Inre pcrniiiiiiinir, ncc c:iriie< coiiicil;inii>.
«TcaiiS, iil iniliics, ailili"i;r, n.iiiia', rlicinrcs, inrial- Hipporraics in .\pliori<iiiis docei cra»sa cl cl)^'ss
luiuiii(|iio fossoros, il cxtcn iliiio nperi iiiaiic'pili ciirpora, qii;c crc.-ccndi incnsiiram implcvcrinl : ivsi
iKibereiil cili^ts : (|-iiliiis [urii:iiiJ<i coipornin iicccs- cilo alilalii ne sanr;ui(iis ininuaniiir, par.ilys ni c: pcs-
s:iiia csl : i|iii pcirl:iiil arin:i cl cibaiia : <|iii |)ii'îiis siina niorboriiin ;;e;u'r;i pareie |.4;. criiinpcrcl. Kl
ei cal( ibiis siia iiivicem m>Milira (leliili::iiil : iiiii id:";rc(i csse iiecessariain dcmplioiiciii, iii iiiimiih lia-
rcmos truliunt : quuriiiii laicra ;id claiiiaii(liiiii dilii a ii iii (|ux possint cresceie. Non enim iiianerc 'ii
cciiduiiupic sunt valiila : (|iii subvcrtunl inoiilcs, cl ii'1'i slalii n;iluram corpnruin, scd aul (rcccie, aiit
siili ilivo [At. siulo] 81 iiiibribns duniiiiinl. (Il'i rosccre , ncc pnssc viv'cre aiiiinal iiisi crcsceiidi
Si d iiiiiil ad los, qiiciriiiii co;ivers;itio iii ca'lis csl ? t;i;'.ix sit. Unde et Galcniis ille di)cli>siiiiiis llippo-
C;t'tcriiiii nosira rcligio noii ailiiftain, non iiaiii;is , ci;itis iiiicrpres, aili!cias, qiioruin vila cl ars sagiiia
iioii mililes, noii r-issores, sed sapieiulx eriidil sc- csi, dicit in cxhoriatiniie lucditinac, necvivere posse
claiorein, i|iii se Dei cullui dedicavit, cl seil cnr di;;, ncc saiiO'^ csse : aiiini:isqiie cornm ii;i iiiiiiio
trcaius .Ml, cnr vcrscliir iii imiiido, qiio abire fosli- saii<;uiiie et adipibiis qiiasi liilo involiilas, niliil teiiiic.
iict. Unde el Aposinliis loiuitur : Qitando infiriiior, B nilijl coelcslc ; sed seinpcr de carnibus ci rucm et
Jaiic poteiis .siim (I Cor. xii). Et, Si cxterior no-jvr vcnlris ingluvie cogiiarc. Diogeiics lyrannosct siib-
liumo conuiiipilur, sed iiUerior renovatur de die in versiones iirl-.ium Lellaqnc Iiosiiliavcl tivilia non pro
(/'«m (
II Cor. iv) : Et, C.upio diisolvi et esse cum i-iiiiplici victii olernni p'iinoriiinqiic, sed pro c;iriiibiis
Cltritto ( Phil'p. III). Et , Cciriiis CHriim iii! feceritit cpi;l;iriiiii(|ue dcliciis asscril excitari. Qiiodque ini-
{Rom. xiii). Quoil(|iic sine qiiatiior scnsibus viverc raiidiim sil, Epiruriis voluptaiis asscrior, omncs 11-
possumiis : id csl , siiie aspcctn , ainJiiu , odor:itu, bros siios rcplcvit olcribiis ct ponii? c'. vilibus cibis,
atqiie coinplexu. Absqiie gii-tii auiem ct cibis im- dicciis ita csse vivci.diiin : " qnia c;iriics ei exquisiiae
possibilc est liuiii;inum cnrpiis subsi-lcre. cpiihc iiigeiili cuia ac miscria pr;rpiranliir,majorcin-
Adcsê ergo dcbct ratio, iit talcs ct tantas Suina- qiie pncnam balie. nt in qua reiido, quam viilupl;(teni
nius cscas, qiiibiis non oncrctur ci:rpus, iicclibcrtas in abuicndii. B'berc ci comcdure iion deliciaruin
aniinsc pr;cgravciur. Quia ct coinedcnduin est , et ardorem dcbci cxcilare : i^cd siiiin ramemqiie re-
dcanibnlanduni, et doriiiiindiini , ?l digcreiidiim, ct sliiigiicrc. Qiii taiiiibus vcsciiiiliir, iii'ligeiil etlani
poslca inflatis vcnis iiiccnliva libidi:iis susleiiianiur liis qu.-c stiiit [At. iioii suni] caiîinm. Qui aiitcin
\Al. sustinciida]. Siint (juidem sensiis nosiri poria; siinplici viclu ntunlur, eos tariies iion rcquirere.
per ipias ad aiiimam iiosiiain sa>culi blandioieiita ^ Sapieniia^ crgo 0| cram d:ire niin possumiis, si
ilescendunt, ci pcr quas sensns carnis iiiirocuiit. nieiis;c abiiiidaiiliam rogitcmus, qii:c labore niioio
1'er quas ni.î lata sirage facla viain virlutibus poiiiis el cnra indig«iit. Cito cxplclnr naiuriu necessitas :
(|iiani inipict;ite fcceriinus , numqiiani ad regem fiigus ct famcs, simplici vesiitn ei cibo expelii po-
pielalis pervenire potcriiiuis. tcst. Delicix et epiilariim varieias fonicnia Eiiiit
Dicat eiiini uniisqiiisi|uc quo dolet [Al. qund vult] avaritix. Qiiod si quis cxisliiiiat se abuiidaiiiia ci-
cgo loqiior coiistieiiliam nicain. Scio iiiilii abslinei;- borum po'.ioni:niq':e perfrui, cl v;icarcposse sapicn-
tiam , ct nocuisse inieriiiiss.'.m , cl profiiisse rc|icli- ii:c, biic cst vcrâri intcr delici;is, cl dcliciaiuin viiiis
tain. Nec lales crgo rccipiaiiius cibos, quos ani dilfi- non teneii, scipsiim dccipit. Sciisiis noster illiid
tuliatc digercrc, aut coinc-tos iiiagnii partus et pcr- cogitat, quod videt, aiiilit, odoraliir, gii>tal, iiilrcclal,
dilos labore dolcaiiius. Olerum ct i

oiininiin ac lc- c: ad cjiis traliitiir appcliluin, tnjus capiliir voluptitc.
guminum, ct facilior apparatus est, ct aric iinpcn- D.flicile, iinino inipossibilc ei>t, diviiiis et voIu|it.itibu$
diisipie coqiioruin iion indigent, et sinc cura susieii- allliiontcs non ea cogiiaie qiix gerimus. Fnislraqiie
lanl liuinaiiuin geinis, niodcratcqne siimpliis : qiiia i|uidain simulant salva fide ci piulicilia [.M tncct el
iiec avide dcvoratur. Quod irriiaiociitiiin giil.c iinn piidititia] ei inlegriiaie meniis sc abiili volnptaiibus ;
liabel , lcviori digestionc dccoi|uitur. Ncnio enini " cum cnntra iiaiuram sil, copiis voluptaliin), sinc vo-
uno cl duobus cibis, liisi|ue vilibus usque ad inQa- luptaie perfiui. Seiisus coriiorum quasi eqni siinl,
tionein vcnlns oiieralur, qux diversiiate carniuin siiie latioiie ciirreiiAcs. Aniraa vcro in aurignc moduia
ct saporis delcciatione cnnCipitur, cuin variis nido- leiiiiei fiena currcii:ium.
ribiis funiaiil piitina>, el ad esum sui, expleta eûrie, Grandisexsiiliatio aiiim;c est,ciin> p.irvo ciiilciilus
qiiasi captiviis tr;iliuiit. Uiide et niorbi cx s:ituiiiate fucris, inunduni Iiabere suii pcdibns : et omnciii cjiis
iiiiiii:i coiicilaiilur. .Miillique iinpatieiiiiani giil;c vo- l',i)teiUiam, epulas , libidiues, proplcr i|ii:c divili»
iiiilu rcmcdi;iiitnr : el quod turpiter i:-gesseriiiit, ( omparaiiiur, vilibus niui:ire cibis, ci cns-iorc iiinica
tiirpius egcruiit. toiiipciisare. Tollc epalaruin ct libi'linis Iiixiiriam :
qu;cret dlvilias, qiiarum u-iis, :iiil in vciitri',

Piisii;u iin cnim venit (',Iiii>!us in tiiie lempnruin, i.ciiio
Qni ccgrotal no:i alitcr rccipit

cl revolvil omega ao aipba, id csi, finem ad princi- :!ui subventre csl. ,
» Uiiliciis Iixc pcr incuriani vcrba prxlerraisit, quiti carrcs ct exquiilto; epulo! ingenti cwn nr i);i.»''>i«
inaparantnr
,
Si9 REGULA MONACIIORUM EX SCRIPTIS IIIERONYMI COLLECTA. 5-0

sanlUtcin, nisi icmii cibo el casiigaio vii:iii. Quibiis A novcr.mi , veruin ei ipsiim parutn pro;ilcr nauscam
crgo cibis recipilur saniias, bis el servari poiesi ct as|ieriiatcm giittnris lenicndam.
iie i|uis puiei niorbos o'ciibus roiicilari. Si iiuiein Quil loqnar, inquil , de volatilibus , cnm ov»
vires nlcra iion niinislr.inl, qnx iinsciinliir cl nliiiiliir iliioqiie pio carnibus viiavcriiii cl l:ic? i|uoruiii altc-
carnibus, qiiid " liiinen ni cesse fsl saiiieiili viro cl ri:iii caincs l:qir'das , iltcnim sa^gniiicm csse dico-
pliiiosopho Clirisii laiilam haberu r<irlitu(]inuiii, qiix I aiil colore mutato. Cubile e's de r»Iiis palinaruiii
ailileiis ct niiiillbus iii'cess;iri.i est ,
qii»iu ('iini lia- cnhtexluni erai. Scabellum .ncclive ex niia p:irte oli-
bueiil ad vitia provocclnr? llli arliiirenlur (arncs liip.ium in lerra pro pnlvill.) c.iplii siippoi:cbuii( : bi-
saiiilati cungruas, qni vnluiil :ibuii liliiilin', et in diii iriduiqiie inediam siisiiiieiitcs , el liuniorrs cor-
coeiium deinersi voluptatnm , ad coiiiiin scinpcr e\- P'>i'is ,

qui nascuniiir e\ otio, et cx mansione iiniug
sestiiani. Ckiistiano sanitas absque viribus cximiis loci , niniia vicius casiigaiionu sicc:ibant. Itoin Jise-
[A/. iiiinis] nccesâria c I. pbiis, in sccuiid i Judaic% c:ipiivitatis liistnria, el in
Ncc turbare nos dcbei, si rari siint hujiis pn^positi deciiiio cctavo Antiqiiitatum libiu , tiia dcscrlbil
scciatorcs, qiiia rari suiil, et aniici boni fidelisêl dogm.ita Jiid:riiruin ,
pliarisxos, sadduca>os, essaos
piidici , et tuiilineiites, sempcrqiie virmî rnra est. [At. e^sciiosj : quoriim iiovissinios miris clTerl l:iu-
Legimus qiiosdam inoi bo ariiculari ct pod.ignc hii- B dibus. qiiod cl uxoribus , viiio ct carnibus semper
moribus l.iburanles, proscriptione bonnruin ad sim- abslinuciiiit ,
qui>tidianuin jejunium vcrierinlin ua-
pliceiii iniiisam et ad paupcrcs cibos rcd.ictos, coii- iiirain. Super qiioruni vita ei cibo \M. lacct ciboj
valuisse. Caruerant eiiim sollicitiidinc dispen.<aiid:c Philo vir doctissinius proprium viiliiiiicn cdii'it.
domus, et epubirum laigitate, qux et corpus fraii- Eubiilius narrat a|iud Pcrsas Iria gcncra M:'go-
gunt, el aiiimam. riim ,
qiiorum primos, qui sint docti^simi ei eln-
Irridet Horaliiis appeiitumcibornm, qiii consumpti queniissimi, excepia f:irii>a ci oleie, nil aiiiplius in
relinqiiunt poeniteniiam.Sed eti:imeivilissiiiiis cibis cibo sumcre. Orphcus qiioque iii carinine suo esum
vitanda salictas. Nihil eniin iia obiuit aiiiniiim , ut carniiiin pcnitus dclestaiur. Pythagorx etiam , So-
plenus venter et a^siiians, et liuc illnc se vertens, et cratis, Aoiisthenis , el reliquorum frugaliiaicm re-
io ructus , ei in crepitus veiiioruin eifljlione rcspi- ferrein in confusionein nostram , nisi ei loiigum cs-
rans. Quale aulem Illud ji-junium, f.iii qualis refcctio set, el proprii operis iiidigerct : ut qui pîupertalem
post jcjmiium, cum pridianis epulij distcndimur, ct .Aposiolorum et crucis dnriiiem, aiit ncsciunl, aut
gutiur nobtrum meditaioiiuin cincilur l:iirinaruin ? coniemiiunt, imilcnlur saUcm gcniilium pnrcilalciii
Duinque volnmus pmlixiori'. incdix famem quiTeie, , [M. paupcrt;ilciiij.
tantum vor.mius, quaiitum vix alierius dlei iiux di- G Ad ea vcnio, quas Asella pnsl duodecimum .nninini
gerat. It.ique non tam jcjiinium appellandum est, sudore prnprio clegit, arripuii, lenuit, toepit, iin-
quam crapula, ac feteiis et niole^ta dlgesiio. ple\it. Unius cellulx ctauâ angusiils , laiiiudine
paradisi rriicbaliir. Idem terrae solum, et nratiunis

CAPUT XII.
li.ciis cxsiilit ct i;u'clls. Jejunium liabuii prn ludo,
De AbsOneiitid Philosophoruni, cntiquorum Sactrdo- cum non vcscccdi
irciliain pro refcciione. El e:im
tuin , aliorimqiie Sandorum. bnmana confectio ad cibum
desiderium, sed tr:ih'--
Dicx-arcbiis iii libris Aniiqiiiiaiuin el Dcscripiionc rci ,

panc et sale el aijiia frlgida conciiabai mgis
GrxciiC, rcfcrt fub S;iluino , cum oinnia lr..miis esurieMi, quam rcslingiicbnt : el opiMalialur maiiibus,
fundeiei, nulluin cnniedlsse canies , sed universos sciens scripiuin esse : Qiii non laboral , non viandu-
vixisse rrngibus cl pomis, quc s;ioi:lc lerra gignc- cet (II Thess. iii). Et ita ad qu:nqiiageiiari;iin perve-
bat. ChjTeinoD (|iiiique Sioiciis, vir clnqiienlissi- nit xtatera , ut non dolcrel stomaclius', non visce
miis, nanal de vila aiiiii;noriiin.£gypii s.icerdotum, riim cniciaretur injuria, nnn sicca humus jaccniia
qiiod iimnibus ninndi negoiiis curisque poitposilis, mcnibia coiifringeret , iion sacco aspciata ciuis fe-
seiiiper in lemplo fiicrint, et rernm iinlur:is, caii- torein aliqnem situmqiie coiiiralicrei, scd sana cor-
sasque ac raiioiies sidorum contcinpbti slni , niim- D porc , anima s;inior, soliiudinem |Ul.irel e.^-sc dcli-
qnani se mulieribus niiscncrint , numqiiain cngna- cias, et in urbc tiirbida iiivenirel crcmum mona-
tos et propini|uns, ne liberos qnidcni vldcrint, et ex cboruni.
co iciiipore quo cocpisscnt di\ino culiui descrvire, P:iuIo q'ioqne cibum ct vcsiimenta palina prabo-
Ciiniibus et viiio semjier absiiiiucrint propter teiiui- b:it; et ne cui imposîbile videaiur, Jesuin tc^lor et
taicm sensn>, i'

ei maxiinc propicr appi llius libidi- ."^ngclos ejiis , quod iii ercmi, qu:e jiixia Syriaiii Sa-
nis, qux ex bi.s cibls ct cx l:ac poiii;iie ii:isciiniur. r.^.ccnis coiijiiiigliur , mnnacliom vldi, qui pcr iii-
Paiie vcro non vcscebaiitur, nc oiiciar(.nt stonia- g:ni:i aniios inclusns , hordeaceu p:ii:u cl liitiiienia
chuin, ci si qiiando comidebînt , tunsum pariter aqua vivcbat. .'Mter iii cisierna veieri pcr d:cs siii-
byssipiim suiiiebanl in ciho : ut cscain graviorcm ,

gulos quinqne rarycis sustenlabalur. Unde .'i inlhi
illius calorc decoi|uercnt. Olcuin tantum in oleribus Duiniiius'opiionem darci, niultu inagis eligcrin) tii-
• Decnnt, quibus «ensus maxiniccotisial, verha, * Addii Rubeus , et verliginem capiii'. li-ni mox
fi»'nt7i MCiei«cf>(. Iiabct, Paue rciro iesci?frflnii(r, elt.
S5I S. HIERONYMl OPERUM M.\NTISS\. 5S8
nic.im Pauli ciim itifritis, qnani rogimi puriMn.is A <aternriiin viriiiinin runrtrtnienitim e«t, el sanciifiea-
ciini regnis f
.4/. poenis] snis. Qiiiil Hiiien nos vnii is tio ai(|iie iiuilicit a : ei sinc qna neiin) vi leliil Deum.
aninntiia, tale uni(|nain reciiiius? i|uoj si vel srcniida Nam Clirisius pni aniiiii voluiilnle oinnia In :>cco-
liora l.gcntes invencrit, o<tiianins ,
in;inu fac em piuin rcfert. Displicent iwmque in leiieris maxirae
dcfricaiitos, coniinenins stoinaclinm, et qua.<.i posl a;latibiis Iniiga et iininoderaia jejuiiia, quiLus jun-
multiini laborcni, nuimlialibiis rursus ncgoilis oc- gnnlur hebdoinades, ei olenm iii cibo ac poma ve-
cupamur. tantiir. Experiineiito dldici, a<.ellnm in via cum las-
Pra.tcriiiiUo piandia ,
qiiibus mcns oneraU pre- sus fneril , diveriicula qnaerere. Hoc enini in pcrpc-
mitur. Piide: dicere freqiientiam snlutandi, qua aut luo jejunio prxcepium esi, ul longo itineri vires
ipsi qiiDiidle ad :iliiis pergimns , aul ail iins venien- perpetes suppelant, ne in prima mansioae currenles,
tcs cJEtcros cxspcciamus. Deinccps iiur in verba ,
corniainus in inediis.
sonno tcritiir , hiccraniiir abscntcs , vita alicna Capterum in Qnndrngesima continentix vela pan-
dcscrib'tiir, ct niordenies invicem coiisuinimur ab denda su:it, ei loia aurigx retiiiacula cquis laxanda
inviccm. T:ilis nos cibns (iconpii et diniiitit. Cnm pro|ieranlibiis : qnamquani alia sit cundilio sxcula-
vcrn :imi(i reccs>e int, raliocinia f^nppiitninns. Niinc liiim.alia mouachornni. Sircularis homo iii Qua-
ira pcrsonam iiobis imlccil, nniic ciira supcrtliia iii B dragesima veniris ingluviero decoquit, ei in cnhlca-
Mniins plurinios duratura pr.TCgiint. Nec rccorda- 7um morem , succo viciiians suo, fiituris .d:)pibiis ac
miir Evangclii diccniis, Stnlte liac nncte aurcreiil sagin.x aqualii ulum parat. Monaclius in Qnadrage-
aniinam a ic, qu c nutcin prx|iai'nsii cujuseruntT sima suo'; diiiiiltat eqiins : ut sibi meininerit seinper
Neo veri> boc dicens cnmlciiino cibos ,
quos Heus esse ciirrenduui. Finitus labnr maior, infiniius aio-
creav t :id ulenduin cum graiiarum aclinne , sed ju- der.iiior csi. Ibi enim respiramus : liic pcrpoiiM *»•
vcnibiis inceniiva esse asscro vnlnptnlum \Al. aufcro cedimus. Sic tamen coinedas, *> ut staiim posicibum
viilu|it;nis]. Nnn .-Etnxi ignes, iion Viilciiiia icllns ,
pnssis legcre, orare, et psallere. Ideb siiil libi
non Vcscvus OlyuipuS'|uu laniis arJnribus xsiuant, casta, siinplicia , moderata , ei non supersiitiosa
ut jiivciiiles iiieiliilhc vinn plenx, dnpibiS iiiflain- jejunia.
niat;K. .\variiia cnlcniur a plori^qiie, el cuiii marsu- Sed quid prodesl oleo nr>n vesci , et mn|psii:is
pio deponilnr. ' Malcdicun linguain indiclum silen- qnasdain dilTicnliaiesque ciborum qu.-erere, caryras,
tinm emciidal : culius corporis , el liabiius veslium prper, niicfs, palm:irum fructiis, similam, et iiicl ?
uniiis bor.x spaiin ('.ninniutatur. Oiniiia nlia peccaia Tcta horioruiii ciiliurn vexatur, iit cibario pane no-i
«•xl'insocus sunt.elqiiod foris esl facilc abjicilur. voscainnr : et duui delicins scciainur, a rognn f oelo-
Sola llM.lo in.il.i csl , ci qunilam lcgo. nalnrr in C rum retriliimiir. Nec si biduo anl Iriduo jejiinavcris,
roiliim ;csill criiin|K'rc. Gr.m.iis igilnr vir:iiiis cst piilcs tc jejiinaniibus esse melinrem. Tn jcjunas cl
ei soliciix irri;;ciiiix snperarc quod nutus ^s, et iii irasccris : illc cnmedit, el forte [.4/. fron c) blandi-
cariie iioii curnalicr vivcrc. lur. Tu vcsationom nientis ei veniris esuriom jeju-
nando [.4/. rixandoj digeris, ille moderaiins aiiiur,
C.XPUT XUI.
ct grniias agit Hco. Unde qnoiiilie claniai Isains : Noii
De lempcralh Jejuniit.
Ittle jejuMium elt'gi ilicit Dominus. El iieruin : iii
,
Taniiim tbi jcjuniorum as-unic, qiinntnm fcrre diebus j^juniorum veftroivm inveniunlur volunmici
polos : (livcrsiii c-l eniiii hnininiim sioniaclius. Alii resirce : ei omiics qui tub polrttnie vetira tunt, tiimi-
aniaris , alii duli.iliiis, alli anslcrioriliiis, nlii lcvi- lalis. In judiciis et lilibut jejuiiaiii, el p rcKtifis pu-
bus [.4/. Icnibnsj dclocl:ininr cibis. Moo iioii libi giiis limiiilcm : u( quid ii.ihi jrjunalit {Itai. LViii)?
iiniiiodorata iin|ierniniis jcnniiia , ct rii-irmcni cibo- Qiiale illiicl |iolcst cs>e jcjuiiiuiii , cujus iram unn di-
riiin nbliiicnti iin, qnibiis slalini cn-pora delicaia cani nox occuoal : scd lutia inlcgruni dcrolinqiiilT
frangUiiiiir. Pbilosopliornm qiioqiic scntonila cst, Teipûin considcraiis iinli iii altorin^ ruina, sed
modcraias cssc virintcs, exccdcnios inodum aiqiic in tiio opci-e glori^ri : nec illoriiin tibi cxeiii|ila pro-
mensnrnm iiilcr viiii dopiiiari. Uiide et unns d' DiKinas, (|iii carnis cnrain lacicnies, posse^sionum
sep'ein sapiciiMbus : Se quid,:iU, tiiinis. No*iei.iiii rcddiiiis ct quoii'1 aii is donius iiiipcnsas sii|ipiilaiil.
rgo iii iitroqne spxu propler iiiniiam ali$tii)eiiliaiii Nec eiiiin undeciiii Cliii^ti apost<di Jndx prodiiione
ccreliri satiiialem quibiisilam fiis^c «cxitain, pr.c- siint fratii : iicc Pliileio et Ale.\aiidro naufraginin
serlim qni iii liumidis, ct frigidis linliiiavorccolliilis . facieiiie, c:ctori a cmsu fidei sabsiiieruni (II Ti-
iia ui ncscireut quid agerent ,

qii ive se vcricrcnt, motli. ii). Coiivi\ia quoiiuc libi snnt viuinda s.-pcu-
quiil loqiii ,
quid lacere debercm. larinm : niaxinic curum qui hoiuaibus tuinciii. Nam
Slc crgo debes jejunare , non ul p:ilpiics, ct pinguis ventcr iion glgnit sensum teniiem.
reSiiirarc vix possis : scd ui fracio corporis ap|ieiiin, Doccl yEsopi f.ibuJa ,
pleiium muris ventrem per
ncc in leciiuiie, nec in psalmis, inc iii viîliis soliio aii!;iistiim foramcn cgredi iioii valerc. Qiioscuinqi.e
quid niinus facias. Jcjunium noii pcrfecia virtus, sed namqiie furmo..o»,-«;il.imislratos, crine composiius.
* llxc veni, Maledicam lingunm indicliim iHenlittm i»

Adduni alii libri, i<( lemper aurias.
«^nJii, Rubeui umitiii, aiquealio iraubiiilit.
, :
36S RRGULJV MONACnOlirM EX SCmpTIS IlinRONTMI rOLLF.CTA. 3.-.»
vel biiccis nibftiiiibiis vidfiris, dearineiiUi Joviiii:ini \ saiiatiis, ile boiiicoidis ilic»;iuni prnriri ea iiiut boiia
siint : " iiiicr qinis giiiiiiiiiiiii mios. De nisliu grego, SUIit.
Irislos, |i,illidi , siiriliili {A/. >orilid;iii], il(|'iasi pe- Crelirius Ipge, ct discc qiiampiurinia, el Irncnlc le
rcgiiiii liiijiis syciili , licei scriuoiie <aie;iiii [A/. In- cndiccin, suiiii.us obi cpnt, ci c:idfiitciii ai.iciii p: gin.i
cc:iiit|, liabiiu liqiiiiiiliir c> ge.stu : Uen milt! ! quiu sancin siiscipiat. Ei quaiiii|iiaiii Apii>t"lii.s seiii|ier
pfreyrinaiio vica prulougata eit. l'iidc sacciis ci jel'i- orare nos jnbeat, ct sanctis eii:iin ipse snniniisoratlo
liiuiii ;iriii:l suiit icenili nti;e, >> et auM'li;i percaloruiii. sii, t:imen di\is:is oraudi lioras ilcliciiuis b:ib''re : ut
I'lsi e diKibus nccc^s:irii$ iiniiiii esl sublralieiidtiin :
si :iliquo rueriiiius opere deienti, ip-uiii iio.> ad olTi-
niagis elig:iiii jvjiiniiiin alisqiic sacco, quain saccuiti ciiiin leiupus 'idinuiieni. Ni>e clbi aiiic siiiuaiilur, nisi
alisqiie jejuiiio. Ai veni bi quiliiis poeuiieiiiia prrci- tiraiioiic pi'i'ini>sa. Ncc reced.ilui' a iiii.'n-a, nisi rc-
pilur, coiiscqiieiner ad jcjuiiiuiii s,icciiin copulnni. feraiiiii.' graii:c Crcaiuri. Kgrcdienics bnspiiiuiii ar-
Nun quideiii >aii.-it ntuluni ,

quoil culcaiico :idbilie- niel oralio, el ingredicnlibns iiccurr:il or.ilio anic-
lur. Jejuiiio passinnes corpnris , or:ilionc pesies sa- (|unin scssiu : ncc priiis corpiiscnluin rcquiescai,
n:indiC suni menlis. Iglur pcr iejiiniuni osleniliiiir quain aiiiina pau-eiur [Al. puscalur].
iios ire iii panidisum , iinde per saiuriiaiem iiier.i- Ad oinnem aciuiii, ct ad (iiiineni iiicessiini, nianiis
nuisejtrcti. Nani jcjiiniuro curat vuliiera dcrniqucntis, ]{ p°nig:it cnicein. Duiiiinicis dichus nraiiuni [Al. add.
curaiosque sanclincat. t:inliini] ct lcciioni Y.iceinr. riiiod quiiJeiii in oii.ni
CAPliT XIV. icinpore coinpleiis opiisciilis faciani. Uiiulidie de

De Contemplalioiie, Ora:ioiie, el Lectione, Scrif.liiri:; saiiclis aliquid disc:iliir (.4/. dicaiiir]. Pru-
Si monaclius e-se vis , non videri, liabelo ciiram , videiidiiin ctâin ut ilicni solcinnciii , min tani cilio-
noii rei faniiliaiis, cui renuniiaiido bocesse coepisii runi :ibuiiilnntia, qu:im spinlii.scxsullationc celebrc-
scd aiiinia: lua;. Ania sciciitiani Scripluraruiii , et iiius : quin valdc nbsiiriliini esi iilii.i» s;iliirit:ite vellc
carnis vilia non ainaliis. Corpus pariier aniiuu^qiie ninrtyrem buiiur.irc, queiii sc.as DiO phicuissc jcju-
tcnd:iiitur ad Dnniinum. Sic leipsuin in cflelum, aniniis.
niogesticnte, praciirras [At. procuresj, nldum cor- Snceiilo'cs qiioqiic prn oiiinbiis ornre diliciit
pore nioiaris iii lerra ,

jaiii ad Cbristiim nienle per- [ Al. si.Ieni 1, (|uoriim e!ceiiii.syn:is oli'aii<iii<'Sqi:e
veiiias. Assuescas quoque ad orationes ei psalmos rccipiiiiit. Sirpc iii innnibU', luis diviiin sil lecliii ct
nucte consiirgcre , niane liymnos cancre : teriia , rrelir.e uralioiics, ul (uiinC': cogiint onuin s;igiil:i>,
scxta , iiona liora slare in acic qnnsi bellaiorem qiiiliiii adol<-srciili:i pcrciiti so'cl, biijiiscciiKidi rly-
Clirisii, acceii=aqiic luccrna redJere sacrifieiiini ve- peii rcpi-IIaniiir. Qiinniani difiiclle, iiiiii:o iiiiiussi-
spcrliiiiiin. Sicdies iianseat , sit iioi itiveniat iabo- C bile esl periurlciiioiiinn viiiii rarerc qiempinni.
raiileni : oratiuni leclio , lcctioiii succedni oralio. Nain rreqiici s lcctio, qiioiidiaua nwdliailo, sulel
Praicipue en qux saiicti f:iciiini, in ciin^|ieciu Dci fa- mngis laljor ineuiis es-c qu:im cnmis. QuoninUo
tiiiiii, et pleniiirem .«cieiiiiaiii Dci accipiunt : ei ple- ciiiiii qu d ninnu cl corpore lii, nianiis ct rorpurif
nius divinis imbuii suni disciplini*. Si eniin acijroius Ijborc com|ilelur : ila qund ad lcdioncm pciliiiel,
el a'Sluaiis febribus aqiiain frigidam posiulei , et di- ningis meiiiis estlabnr. Littera' iiaiii<|ue nuirsupiuiii
cai a;l mediciim : Vim patior, crucior ( Al. umr) , noii sequnnlur : sudoris laincn coiuiios suiit et la-
cxaiiimor, iisquoquo, niedice, clamabo, cl non exau- boris, sr.cix jejiininriim, non saiurilatis : conlincii-
dicstEi respuiidcat snpicnlissiinus medicus : Scio ti.T, niin Iiixuri:c. Uiide qiiidnm Origcnis discipuliis
quo lempdredcbeim dare quod posiulas, non niisc- dixit : numqiiam sc cibum, Origene pr.-i'sciile, sine
renr roodo, quia misericordia isia crudeliias c^t, el lictione siinipsi-se : nuiiiqiiani inisse [Al. cvciiisse]
voliinias tuacoiilra tepctit. IiaD.iminiisno.^îerscieiis snniiium, ni»i unus e fralribus sacris Lilicris pcrso-
rlenieiitiJe sii:e poiidera ntpic iiiensurns ,

iiiteiduin naret.
iion naiidit clamaiilom : ul euiii probel , ei ni.igis Edeiiics nutcm aicullis capiia !.u:i vclcnt, ne .il-
pnivdcet ad roKniidnm, ct quasi igiie excuctum, ju- tcr nllcniin nspitiai nianducantein : ne loqui qiiid-
sliurein et puiinrem fniiat. D qiiain liceat dnin maiiiliicant. Igiiur qnamlo c<inie-
Ad oraiioiiein inicicciiiisisrgcnii non iiidigcstio cilii derls , cogiia qiiod .-taiim libi oranjiiin iltiro, el
lUPtum raci:it, seil iiinniias. âin quidjin vir inlcr lcgeiiduin sil.
la^lores e:.imius : Sicul fiiinus, inquil , fug.a ."ipes, Dc Srripluris sanctis liabeio nxuni vcrsuum nu-
sancii tl.ari»ina- meruiii. Isuul pcnsiim Duniiiin liio rrdde. Ncc aiile
sic indigcsia ruclnlio avcriit Spiriius
Uiiclus niiieni diciinr pruprie digcsliocibi. cicon- ciiiicedas, qiiniii calaibuni pnlla-
iiii-iiibra qiiicti |/1/.
la.
cudaruin escariiiu In vcnlum efnaiio. Uiioiiiodu ergo diuiii] pcclori tiii linc sublcgininc cumplcvcris. Post
jiix a qiiarnaieiii ciboiuiii do sKiniaobu ruciiiseruin- saiicias Seripluras, dotluruiii hotniiiuni lracl.ilus
il, ct vcl boni, vcl niali oiloris llalus ii.diciuni cst

: le^c, coniiii duiiii:ixal i|uuriiin liilcs iioia est : Quo-
I
verba pnifirnul iiiniii ciiidiiio liiiiorciii crcni, iinperiiia c<iiilldciiliani,

ila inleriuris boiiiiuis cngilnlioiics
M abiiiidamia cordis OJ luqiiitur. Jiisuis coiiicdens Sed tiiiic Sci ipiura prndcrii legeiili : si qund lejjcris,
ct
loplitaiiiiiiaiii suaiu. Cuiuiiue sacrisdociriiiis fuerit opere compleaiur.
» llubeus, iiiimo iiiter rjus $ue* grminiunt. Mox >>

Perperain Mariianxut, et alia peccaiorutn.
Heu milii, eic.. prxlermiiiil.
locuui ps.ilmi,
, !
SS5 S. IIIERONYMI OPF.RUM M\NTISS.\. 'liR
lllorum igiinr lracl.'>l!I)ii5, illonim doKcioiis in- A iiicniis : injuri.im feris?c, virltris:ftlicna pnssidero.
pouiis cl Miris, quoiuiii piel-is ruU'i non \acijlal. pnienii» : inîoccnioni ciicmiivcnirc, ;'Sliiii;c : liu-
C;iMcr<iS sic lcgc, ul niagiri jiuliccs qiicm scq'i:iii;. iuiliin (lospcxisê, iioliililalis. Sic eiroiilicis plcua
("aveas omnia ."ipoc^yplia : cl si qiiniid,> ca nini ;;il mhiI oninia : ci ail linc usi|iic vcrlias (il>sciir;iliir,
(logiiiaiiim vcriiaiein logcre voliicris, scias non co- ul in imiriis grcinio j.icnissc luiîiiuilo dioaiiir.
ruiii cssc qiiorum litulis pi.xnolinliir : niiiliaqiK; in Nnliis.vcro iiil plaiel, nisi (iiiod F.cclesiasiicum
his adinixl:i viiioâ. El praiidis priidcnliDDesi aiirum esi, ct quod piiblice iii Ccclesia [At. aJd. diccrc]
iii liilo qu:frerc.Qiiid cniiii facii ciiin rsillcriollora- non liiiicmus. In liis laiiiou it.i facerc solciiius.
lius? ciim Evangeliis .Maro? cuin Aposlolo Cicero? Quaiido cnim pliilosoidios Icgiinus, r|U3iuIo in ma-
Qus socieias lucis ad lenebras? Ne ergo le?as plii- nus nostns liliri veiiiunl sapicuiix s.ccularis, si
lasophos, oratorcs ,
poeias, ne in eoruin leclione qnid in cis uiile repcrimus , ad nDSiriim dogiiia
reqtiie.^c:is : ncc nobis blaiidiamur, si liis c.une scri- Ciinvciliuuis. Si quid vero superfluuin, de ido!is,
pta sunt non crcdimus, cum alioruiii coiiscioiilia de aiiiorc, dc cur;i sxciilariiiin rcruni, li;rc radiiniis,
Miliieielur : ei puieiiiur priiiiare qux diim lcgiiiiiis, liis calviiiuin iiiducimus, li.uc in uiigiiium niorcni
noii reproliamus. Absil crgo ut dc orc cliiisiiano leiro aculissiuio dosccnmiis.

sonel Jiipileromnipoiens, ci Melicrciiie, clMecasior, B Uefcram tilii mc3c iiilVliciiaiis historiam. Ciiiu
ct ca;lcra mngis pnrieiiii qiiain iiuiiiina. anle annos plurimos domn, parontibiis, sororilius
Ai nuiic ctiam saccrdolcs Dii, (imis>is Evangeliis [Al. sororc], cogiial!s, el (iiiod his difficirnis csi,
el Prophelis, videmus comccdias legere : amaturia coiisuciudiiic lauiioris cibi, propier cctlonini iiie
Biirolicorum versuiim verba caiitare [Al icntare]: rcgiia casirasseiu, el Jerosolyinam militîlurus por-
lcncre Virgilium : et id quod in pueris iicccssitaiis gorcm : bibjioilicca ,

quam mibi UomaB su:iimo
csi, crimcn iii sc faccre voluiiiaiis. Scieiil a autcm. siudiii coiifcceiaiii , oareie non polcraiii. Iiaqiie
pielaiis csl, nosse" legere S':r'p'u:as, Proplielas iii- iniscr ergo leciiirus Tiilliiiiii ji-juiiabam. Posi iki-
leHigcre, Evangelio credcrc, Aposiolos non igiiorare. ciiuin crcbras vigilias, posl laciyinas, qu:B pra;lor-
Nec piiicmus in verliis Scriplnraium essc Evnnge- iiorutn rccordaiioiie [.4/. rnfordato] peccaiorum
liiini, sod iii sciisii : noii iii supcrncic, scd in nie- c\ intiiiiis visceribus nticliaul [Al. erucbat], Plaii-
diill,'! : non in scrmonum fuliis, sed iii radice ra- tns stinvbatur in manus. Si qmndo in mcniot-
lioiiis. ipsum reversus Propbelam legcrc coepisscm , scr-
Si quid auteni igiioras, si quid de Scriptiiris dubi- nio horrebnt incultus. Et quia lumcn c:rcis ocii-
tas, inlorro|;a eiim quom viia comiiicndat, evciisat lis non vidcbani, noii oculoruin f>uiabnm culpam
s:a$, f.iina non rcpruliat. Aiit si iion cst qiii possit C cssc, sed solis. Ui;in iin nie aiitiqiiiis scrpcns illude-
cipoiierc : melijs cst aliqiiid ncscire, tecurc [Al. ict : in mcdia feriiie Qiiadragesima mcdullis iiifus.i
lac sccurc], quani ciim perioiilo discerc. Momonto fibrls, corpus invasit exliauslum, ci sinc ulla rc-
(p ia in iiicitio lai|ucoruni ambulas. Milo cniin apud r,\nc. quod dirlu quniiiio iiicrodibile sit, sic infelicia
ic vcretiindia paruiuper qunm caiisa pi,Ticl.iari. Qui mcmbra depasta esi iit ossibns vix h crorcm.Inleriiii
lamcii qiiod iiovil iiitcrr<g;it, noii voto [^/. nindoj pnraiiliir cvscqiiia', cl vitalis aiiiiiia! cabir, loto
discendi, scd studio cognoscendl, aii iinvcrii illc qiii j:iiii coijorc Irigcscciilo, iii solo lanluin teponic
r, sponsurus csi , in siiiiilituJiueiu pbnris:i'Oruiii pcciusciilo (lalpiialial : rum subito rapliis in spiiilii
iii.n quasi distipuliis, sed qtiasi lcnlaior acccdil. ad tribunal Clirisli pcrlralior : ubi tanliiiii luiiiinis
Pleriqup ctiam dciracliiruni, dum verba sacri clnqiiii crai, ei t:iiiiiim cx circ.iiiistaiitium clariiaie fnlgo-
pliis quam dcbcnl discuiiiint, iii cariialcm iiiielle- ris, ul piojectus iu icrrani sursuiii aspiccrc non au-
ctuin c;iduiit. dorem. Iiilerrogaliis de condiiione, Clirisiianum ii;e
In divinis aulem Scripluris el libris mclius esl, esse rcspondi. Et illcqui prxsidebat : Meniiris, ait.
hbscura rcliiiqucre ut siini, quam aliquid temere Ciccroiiianus cs, non Cbrisiianus. Ilbi cnini ost tlie-
vel prave imitari, qiiod ne»cias. Sunt i|uoquc uon- saurus tiiiis, ibi ct cor tuum (Maltli. vi). -111100 ob-
nolli, qiii, riigata froule, demisso supcriilio, verhis- D iiiutui, cl iiiter verbcra, nnm c;rdi mc jiisscrat, con-
qiie truiinatis, aiictoritalemdocloruiii sibiveiidicaiit. siicntia; niagis igiic lorqucliar : illiim mccnm
Noii qi-od ipsi (ligiiuin uliijuid airogantia iioverinl: vorsiculiim rppple;'S : In infTuo aulem quis coiifile-
»ed quod simplices fratros qii.Tdain videutur sui Jiidir libi (Psnlm. vi)? Clamnre lamcn cojjii, el cjii-
comparaiioiic nejcirc. Eveiiil eii.m inlcrduin, ut jnus diccrc : Miserere inci, Dominc, miscrcrc mci
cum niodicum scteniire qiiis babiiciii, clatus in su- llj-c vox inler Hagclla resonabat. Tandem ad prxsi-
pcrbiam discere dcsisiat [Al. adii. ei legcre]:et deniis geiiun provoliiti qiii astiierant, prccabaiilur
paulalrm eo quod nihil additur, subtrabiiur, ut ut veninra Iribiiorei adolescentia;, ei errori lociim
b vacuos disciplinis peiiitus remauent : forrumqiie poeniienliDc daret [Al. comi odarci], exaciuriis
quod aciitum crai, lieiietciur. Sed et j-im Propbeiam deinde cruciaium, si geiitilium alii|uando lillcranim
horrere, eioqueniis est : non Clirisluin sapere sa- libros legisscm. Ego qui in tanlo consiricius arii"
• Apud Rubeum , nottt Legm, Prophtlas inleilh ^ Idom et vecuum ditciplims peclus nm ducal^ tic,
^tre, eic.
1
S57 nEGUL.V MONACiiORUM EX SCRIPTIS IIIF.R0N\M1 COLLECTA. SS8

culo, vcllem eiiam nmjor.i proinilicre': dpj' r.irc A p:idagogi sui n.in polnissc carerc viliis, qnilms ;nl-
roepi, Pt nomi"» ojns oliicslr.ns tliccre : Domiîe, si liuc parvii!ii> fncral iiilcciii.;.
nmqiia^n lia!)iiero coiliccs sa-culares, aul srleêro, Diinnniiin iniqnc cibus cst (•:irinii..i pnelanim,
te nrgavi. In lixcsacraincnii verba diniissus, revei- sxciilaiis sapiinli:i, rlicloriccmiii pompi vc:'boM:ni.
lor ail sii;icrf'S, oi iniiaiiiibiis cuiictis., oculos Opc- H:rc siia oiniics Miovil tc il(b'rl:n:l. cl iliini xnrsi-
rui, tanio iacryniariim iiiibrc perfn<os, ut elimi in- biis aiircs (iiilci nindiiLiti< iic cinriMiiil.iH (apiiint,
crLuliitis fidein faccrem cx dolnre. Nic vcro sopor nniinam qimqne pcncliMiil, ct pcilor.s inlcriia de-
ille fiierai, aui van:i sonini.i, quibus sypc ilclidi- viiiciiint [.1/. (lovini-iiiii]. Voiiiin nlii riini siiiihi o
mur. Tcsiis est Iribunal i:liid, aiitc ijiiod jariii, sliidio fiiciiiit ac l.ilidri; p,ifoili, iiilill riliiid liî
tesiis jiidiciniii irLle, qnod tiinui. Iia niilii iiuiii- in:incm soniim ct serinomiin slreiiiluni snis lcclori-
qiiam talein cnniingai inciderc iiiKTsiionciii. * Nam biis tribiiunt. Niill:i ibi »aiurilaiis, inilla jusiitiii' rc-
faleor Tulneribus babnis-e pleii:is scnpnl.is : plagas fecfio repcrilnr. Studi..si earniii in f:iiiic vcri ct vir-
scnsisse pojt somniim, et laiito dcliinc stinlio divina lutuin peniiria pcrscvcrant. Milii aiitcin ciir.c, noii
lcgi.^se, qiianlo morlalia anie iion lcgercm. qiiid .Vristolelcs, scd qnid Pauliis doccat. Ori.at
Qu.)di|iie pr.vier pialmi>ruiii et oraiioiiis ordincin, cnim di^ctrinain Dci, (|iii ca qiix conditinni sii:i!
quod libi hnra lcrlia, sexi:i, nona, ad vcsperuni, B apla snnt facil : cl c convcrso ciiiif.iiidit illain, nii
media nocic cl iiianc scinp.-r cxercendum esl : staiiie conditio sua displicet. Mnnicbiis :iiiicm iioii (liittij-
quoi boris Scri|iiiiraiii sancaUi cdisccre dcbeas, lis, sed pbiigcntis babol oriicium, qui vel so vol
quanto tcnipore lcgeic, nnn ad laborem, sed ad de- munduin Iiigcat, et Doiniiii pavidns p:'a:siolatur ad-
lcclationcm el ins:ruc;ionc;n aniinse. Cnmqiie b.TC vcnliim; qiii sciciis inibocillilalcni suain, ct vas fr:i-
fiiiieris spalia, et frci|iirnler ad figendi genua solli- gile quod porlal, liincl c.fToiiderc , iic iinpin;j:il 1
cif.tdo aiiiiiii siiscitavcrit, aul texciula conipnnc, torruat ct rrangaliir ; soi|iie iiion icluiin csso noii
aiit i|ua! siinl texia rcspicc, qiiK crraia rejirebeiide, |ni]iicndo el discurâinlo, sed Mcendn ct sedcndo
qiix suiiL fiicieiida, coiisiiluc. Si ta:ilis opcrum va- novcrit. Sil quoqiic libi sermo silcns, cl silcnticin
riet itibus fneris occupatu> , iiuirqnain tibi dies Inqiicns, ncc cilus, ncc l.nlus inccssiis.
loiigi erunl. Sed qiiamvis a'Stivi- tciid.ininr sobbii'i, Ac iinii qiiis.|iic qii.indo ad coniiniininncni ingrc-
breves videbnntnr, qiiibus aliquid oper-is pnclcr- dilurcuni ciicnlla tanluiii acccd.it. HabcMnl qiii vo-
niissuio est [Al. nnn cst). Uxc (iliscrvans, lcipsum lini siias 0|ies, vasc geininaio bib:int, sericn iiiic:iiii,
Balvabii ei alios ct eris niagisti.M' sanciu; cnnvcr- pliinsu pcpuli delictenlur : el pcr v.irias voliipia:cs
$alionis, miiliorumque caslitateni lucrum tuuin divilias vincore iieiiucanl. Nosir.i; divilix siinl in
facies. lcge Dei nicditari die ac nocte, januain piilsaie, ^ cl

Dic:is psalninm in ordine tiio, in quo uon dul- socruliini pr;feiintes calcare. Pr:cparcmiis igiinr no-
ccda voci--, sed mentis allc.ius [At. lacci aff. cius] bis fuilUiidincm, psiumoiniis nobis pcrlcciiini rn-
4|ua:ralur, scribcnlc Apos:olii : Pinltam iplitu, psnt- bur : ui iiilcr errorum lenebras ct cdiifiisioiicin, iii
lain el msnle (I Cnr. XIV). Lrgcial eiiiin pra;- noclis scicmia Cbristi liinicn apparcnl. f>icsque
ccptiiin, psuliiie sap-.euter [t's::lm. xiv). Kam cla- 11'isler nubeiii liaboat protcgcnlcin ; iil bis ducibiis
Mior iu Scripiiiris non est vocis, scd cordis. Sed od lcrrain sniictain pprvcnirc valeaniiw. y.iiil ciiun
liumquid vcrliornni n.uliitiidine llccli Ocns, iit boino Ciuditione nurins? qnid siiavius ilijcipliia? i;iii(l diil-
polesi ? Nou ciiiiii vcrbis, scd cordo or.uidus cst (iiis DDiniii'!? S 1 auleni coiiviviiiin Cbrisliis : lccrio
Deus. Mclior esl scplein [.4/ i|niuquc] psalmnnim Cbrislin : qii'fcs Clirisiu-i [.•!/. tdcet iniics (.ibrisiu.] :
dccaiilatio cnm cordis piirii.ile et scrciiiialc, et spi- cngiiaiio Cbrislns. Qiix eiiiiii |iiilC-l c-so vil:i sic.c
riiali bilariiale, qiiain loiiiis psallcrii modulalio ciim sciciitia Scriplnr.iruin : pcr qnam cliaiii ipseCbri>tiis
anxieialc cordis et trisiitia. Canlor qiioqiie fellaiur agcosoiliu ? Uni cilii, qii;c niella siiiii dalriora, qii:uii
ut noxiiis, libiciiias ct p$:iltri:is ct isiiusiiindi [M. Dei scire pnideiitiani? Sapiens (jiioqiic niuni|i;.iin
a!d. cboriiin di:ibol:] quasi mortifcra SieDarum solus esi : babei sccnm niiiiiCM qni liniii snnt ci fic-
caniiina proturba ex ;cdibu$. " runl : ct aiiiinum libci nm quDCUinquc \ ull innsfcrri ;
f Sicauicin erudieuda est anima, qux fulurum est quod cnrnore noii poicsl, cosii:iii'>ne ciiinplcciitiir.
icnipliim Dei quod iiiliil aliud discai aiidire, nibil Ll si liiuniiiuin inopia fncrit, loquitur ciiiii Deo : ncc
lo:|ui, iiisi qiiod ad limorem Dei pertincl. Tnrpia uinqnam e-t inuius soliis, i|uam ciiiii solus fucrit.
[Al. add. vcrba] non iiilellig;it : canlica miindi igno- Prinia nainqne s.i;)iciilia cst, caru:s-e slnliiiin : •cd
ret. Non sunt coniemnein' i qiia.î parva sint, sine stiiliitia ciruiss.: non polcsl, nisi qui inloHcxcrii il-
quibus ni.ijora consiare non possunt. Graca narrai lam. ' Scd vera quidcm sapicntia esi, uuper factuin
Iiisioiia Alexandruiii poicntissimum regem orbisqne se nosse : et, iit sic loqnar, iii cariie jcslnnmi im-
(loiniiorem, ct iii moribus, ct iii incessu Leonidis perfecta perfectio esl. Paruni taincii esi scire qiiod
" Veiiiis in aliis libris: V.ventei [uteor habuisse me ' liilem libii, liac est hominis rera jnpiiiidVi, im-
$cat»itiis, cic. perfecluin esse se iiosse, ulquc ul iia toîiiur, cnnciu-
i>
Aiidil Riibeiis, aliique, non palentem, panes Tri- rum in carne, cic. Paulu quoqu-; pusi, Mon est parum
nitaiii accipere, et iwculf fluctut, Uomino prweunte, icire ()uod nc$cis.
calcare.
359 S. IIir.nONYMI OPERUM M\NT!SSA. 360
iic-ciiis : scil priiiti-iiiis lioniinis csi nos^c mci.si:i.iiii A >IIo (|iii ri)riiorcsi. Maiimo qiii.i el eanciicnrriiii:<i, si
simii : i|iKiin qiii igiior;ivoi il, qu.inlo .iinpliora qiia;- fuTiiii iicglitciiies. Li peicaiorcs pri»iinuiii rcti-
ticrit, taiilo inngis ad iiifcriora * coll.tbitnr. ^Disca- piuni, si srrdcs neiibus bvcriiil.
mns igiiiir in lerris : qiioruni nobis scieoli.t pcrsc- Iluc idco dico, ut le noii tcrrrant dcsccndcnlc8,
veret in i.flelis. scd provocent ascondinlei;. Niliil lain facilc, quam
CAPUT XV, oiiosum et dormieniem de aliorum labore ei vigiliis
De Vigiliit. dispuiare. Si veru innrnius es iiieinbris, quod facere

Dignnm ^ est, fr.ttres, aplumqne prorsus salisque Piites, noli rcprehendere : iinuio riga et lu secuiiduin
cnnveiiiciis, de sanrii* vigilii» iiiinc «licere ei pro- proplielam lacryiuis sirauin tuuni, ct dic : Si me-
fcrre seriiioiieni, giiundo ips.i luciil>raii. N>>x ccce e^t caligo corporibus : noii solc etiaiii vigilaiilibiis, ut le suis preribus juvciit, quo
liiiii linniiiies. sed ciiam ciiiiclus in soiiino delinet adjiitus .1 Doiiiinii super lcciuiu dotnris lui canere
aiiiiiianies : ui rclorinalis vinbiis per soporem, pos- piissis, ut ei III qiiandiique merearis dicere : /n ma-
si'il iliulurnum [Al. diurnos labores] siisliiiere bbu- tulinis medilabor m le : qu.a [uiili adjulor meiit
rein viveiitfs. Buniis Dcus, qiii ita probpexil, iia con- {Ibid.). Alio.|uiii siultum et !>aiis exlraiieum est'.
stiluii, ul lioinoexiiurus:id operaiinnemsuaiii usqiie B ut i|ui;i ipsi ciiirere nonvxlenius, bene curreiitibut
ad vesperiim, h:iberei vicarliiiii tcinpus, in qun a dcrngciiius. Nuin etsi non possumus, dcbemus eon-
diiris laboribus, ei mulia faiig.itione requiesceret '. gralulari putfniibus. Sicut eiiiin de consensu iqali-
Novimus auiero multus btiminum, ut :iut m.ijori- li.c participalur cum fncientibus pcena, sic partici-
bus suis placcant, aut sibi aliquid peculiariier pro- paliu glorix speranda esl de coiisensu bonitutis.
tiiit, uoctis partirulam ad :i!iqiiiid 0|iusciiliini sc- Aliiis eiiiin eOectus coronai : alios voluiil^s pia Ix-
gregare : id pro lucro ducere, quod furati de sopore lilicat. Nec sane onerosuin vel difncile videri debci,
6111« opcr:iri potui-rint. A Salnmone vero laudaiur et eiiain delitatit corporibus iii scptiinana duarum no-
feinina, quc pensa et laiiiOciuni ad lucernani vigi- ct tim, id esi, sabbati atquu Diiniinitx portiunein ali-
l:inler exercet (Prot. xxvi). A<ldidii eiiam quod cx qiiain Dei minisierio depiiure. !sia enim quasi purifi-
h c laiis viro ejus in portis ei gloria magna nascn- cAio esl dieruiii quinqiievcl oociiuni. qoibiis tioporc
tnr. Qnod »i in cariialibus iiisiruiiientis, id est, caru:iliingravesciiiiii>, acniiiBdaiiisaciibusosritaniits.
vic ui ei vesliiui iiccessariis, qiii vigi'at nun rrprc- Nuii erubescat aliquis in bono stadio saiiciitaiis,
lirndilur, imnm laud.iliir : et inirari me f.ilenr rs<e cuiii n<<n erubescaiii imprubi in perpoimndo cpere
aliquns, qui sacras vigilias tnin spiritua'! npiTC fru- f(Edit:itis. Merito ergn Scnpiura iii Provi>rliits iitge-
ciuosas, oraliniiihus, liymnis, leclioniliusqiie fcrun- C rit: Etlcoiifuiio qiia:ducit ad peccaium (Ecr/. i»,45).
das , aui supernnas lestiiuanl. aut otius:is, aul,q lod Iii boiio ciiiiii (ipcre cniiluodi ptccalimi est : sicui in
liis deierius est, imporiunas. milo fucicndo nou confondi, pemicies csi. Si tan-
Etqitidemsi suut linmines a noclrn rel-ginne cius es, ani4 vigilias, ut tlicsaurum loiim vlgilaiido.
al eni, qui i>ta sic senliint, non est mirum. Qno- cusiodias , ct ipse iii sanciitaie fcrveris. Si pec-
n oJo cnim priifaiiis rcliginsa plncerc |inssunl. f|ui- c:ilor es, magis cura ut vigilando et orandu pur-
bis sl pbccrcnt, nnstri e«sent : qtii:i siiinus uii(|iie gcris : dum tunsn peciore frequeniius danies :
Cliristiani? Si vemiiostri suntquns vigili:iruin salii- Ali occullis meit muiida me : el uli aiienu paret
lifer acius nlTeiidil, nt nihil de liis deierius stispi- tcTvo (110 ( Pialiu, xviii ). Gustandum enim vidrtur,
cer : aat pigri suiit, .lut sotnniculosi, aul qiio.l liis qiii:i suavis est Domiiius, sirut scriptum cst. Qui
esl provimuin, scnes vel innrmi. Si pigri siinl, cru- ergn gustivit, iiiielligit etscniit, quaoium ponilBS
beseatit, i|iiia illis insonant pruvcrbia SiloniOiiis : pecloris vi;;ilandn depoiiiinr, quantus iHeiitis siupor
Tade ad formieam, o piger, el (emulare vias ejui{Prov. csCHlitiir, quaiill Inx aiiitiiam vigil.-inlis et oranlis
vi). Si somiiiculnsi suiit, cxS|ier(;isc.>nliirScri|itura illusirat, qii.T graiia, quae visiiatio membra utiiversa
procl.iniaiite : piger, quoiisque dormis? Qnuudo laiiifical. Vigilando nmnis limor excludiiur, fidocia
autem de somiio suyget? pauluhiiii quidem dormii, D nnsiilur, caro uiaccraiur, vitia tabesciint, charitas
niodicum ledes, putillum aulein dormilai, piuillum robor.itur, recedit sluliiiia, actcdit prudetiti:!, mrns
vero complecleris mniiibui peclui. Si scnex es, qiiis U acuitiir, error obluitiliiur : criiiiiiiuiii caputdiabulus,
conipcllit ui vigiles? Quamqu:ini ct non conipiilsus gladin spiritus viiliicraiur.
pioxiaie t;iineii vigilas. El î stirevion polcs, scd Quid liac uiililaic iiiagis neressariiim ? qnid istis
liinin cogil.-is iinpo-sibililaiem, non dclies jiivi'nes et lucris cniiimodiiis [M'. ciiiiiiiioihitiiiii
J
? qitid liac di-
va!<'nles ad tuum revocare tor|iurcm, quos propter lectinne sunviiis ? quid liac felicilatc beaiius ? tfstc
varins tciiiatinncs jiivenlulis, .«cipsns propriisioribus etiam Proplicia qui in |iriiici|iio p-nlmorum suorum
niarcr.ire decct vigiliis. N;im :illilci;c suis iiicit:it<'ri- bcatuiii virum dcscrilicns.soniiiiaiu bcatiiudiiiemejtis
bus fortioret suiii ; ct i:iiiicn nioiici dcbilior, pugii:it iu liuc versicnlu cuilccnvit : si iii lcsc DlI mediiaiur
• Vitiofe lejebalur nn'en fo//f)fa(<i/i/r, a«cripinm Iliernnymn oelenilimii^, srd Nicni Trc-
Excerptn fcrc nmnia siint qna; h<ic cnpilulo cnn-
>> mss. auciuriiatr evicinius.
vireiisis episropi e^sc, ex
ilneniur, ex cpistola, sive iricuiu de Obicrvaiione ' Hious bciie anlca lcgebatur, Te^metcere prH'
riîliariim,qiieiDSU(icre.<icu<limu.>liocc(;iORio,etfaUo <(((i(.
Sfil UEGULA MONAClIOnilM EX SCRlPTrS IIIERONYMI COLI,ECTA.
362
dic nr nne;o (r.r,/,,,. ). Dona csl nuuleni diurna nic-
A n.iin.liiies, Jnculia vcslis. cl cullus ipsc sine culiu
(liiaiio, sed e((ic..icii)r cst iiocluriis. Quia por diom Plumarum quoquc molliiios jiivcnilia nKiiilna iidu
neccssitnlcs ojjsiropunl , occupaiioiics ilislrahunt foveat.
mentem, sciisum iluplex cura dspergil. Nox auiem CAPUT XVII.
sccrela, nnxqiiiel.T, opporluiiam se prxbot or.intibiis, De laboribitt manuum.
aplissiinam vigilantil)i:s duin carnalibiis occupalio-
:
Ne vacet mens lua variis periurbalionibus, qiia;
nibns expediluni , colleciuin feiisum, intenlum [.'i;. si peciori insederint, dominabunliir lui, cl dedu-
in loiuin] liominein divinis conspcctibus sislit. Cu- cont lead delictuni maxinium. Facito aliquid opcris,
raiidum cst etiam ne nimietate cibi tcI polus vigila- ut senipor te diabolus invcnial occupatum.
Si apo-
imi pectus onerelur : ne crudilaies cruclanies ct sioli habeiites
poiestaiem de Evangelio vivcre, la-
crapulain, non solum ipsi nobis [ M. add. insnavcs borabant manibus suis, nc qucm gravareiit et aliis :
simus], scd etiam grati;c spiriius indigni judiceinur. tribuebant refrigeria, quorum pro spiritualibus de-
Ergo lamquam divino fructuri niinislerio anie nos bebant metere carnalia : cur lu in usus tuos cessura
per absiinemiam parare debemus : ut ingravali ex- non propparas? Vel fiscellam texe junoo, vel caiii-
pediiius vigilare possimus. slriim lentis plecle viininiljus , sarriatur bumiis ,
Cogitatio quoquc mala pellalur, ne malc vigilanlis B arcohie ajquo limite dividaniur : in quibus cum o\e-
oratio fiat, sicut legitur, in pcccalum. Sunt eiiim cl ri"» jacta fuerint semiiia, vel plantae positoc per
ex maligno vigili», sicut iu Proverbiis Kgitur : Ab- ordinein, aqux diicantur irrigua;. Inserantur iiifru-
latiis est somnus ab oculis eorum : i\'on enim dormiunt,
ctuosx arborcs, vel gemmis, vel surculis, ut parvo
inquil, nisi mate fecerint{Prov. iv, 16). Absiiit, absiiit post tempore dulcia poma decerpas. •>
Apum fabri-
ab lioc conventu lalcs vigilia; : sit potius vigilaiitibus care alvearia, ad quas Salomonis Pro-
le uiittunt
pecius clausum diabolo, aperium Cliristo : utqueia vcrbia : ct monasteriorum ordinem, ac regiam di-
labiis sonamus, corde teneainus. Tunc erunt acce- sciplinam, in parvis disce corporibus.
ptabiles iioslnc vigilia;, tunc pemoctaiiosalularis :
Texaniur et lina pro capiendis piscibus. Scriban-
si compeienti diligentia, et devotione sincera, mini- lur el libri, ut et maniis operelur cibum, el anima
slerium nostrum divinis oblulibus ofTeratur. lcctione salnrelur. omnisNam ' i» desideriis est
CAPUT XVI. otiosus. jEgyptiorum monasieria buiic morem te-

renl, ut nullum absque labore atque opere susci-
De vestibus.
piant, non tam propter victus necessiiatem, quam
Fusca tunica vestiaris, vilis lunica conlemplum
,. , . .
propter animoe salutem. Ne vagetur perniciosis co-
mundi probet :
ita dumiaxat ne animus tuus tumeat, C gitationibus mens, el ad instar fornieantis Jerusa-
ne babilus sermoque disseniiant. Nam vestis ipsa
lem oroni transeunti divaricet
, pedes suos. Nec
vilis el pulla, animi tacentis indicium est : Qui enim
idcirco tibi ab opere cessandum est , quia Deo "i
wollibus tesiiuntur, in domibus regum sunt. Talcs

propitio nulla re indiges. Sed ideo cum omnibus
namque vestcs babeas ^ quibus pellatur frigus : non laborandum est : ut per occasionem operis nibil
quibus vestila corpora nudeiitur, quse nec sint mun-
aliud cogites, nisi quod ad Domini pertinet servitu-
dx, nec sordidx, et nulla diversitate notabiles: quia tem. Simpliciter loquar, quamvis omnem censum
nec atfectaiiB sordes nec exquisitae munditix con-
,
tuum in pauperes distribueris : nihil apud Christum
veniunt christiann. Sed ne hoc ipsum jactanliam tibi
erit preiiosius, qnam quod manibus tuis ipse confe-
generet, quod sxculi jactanliam contempsisti : iie
ccris. Siidore enim et labore nimio ad uberlatem
cogiiatio tacita subrepat, ut qnia fursitan inauralis
fructuum perveniemus.
vestibus placcre desisti, placere coneris in sordi-
bus. Niliil enim iniulimus in hunc mundum, nec
CAPUT XVIII.
De laude Retigionis, et de induclione ad eam.
auferre quid possumus.
At nunc plerosque videas armaria stipare vesti- Exstruis quidem monasteria, et rauliiis a te per in-
bus, tunicas niutare quotidie : et lamen tineas non D sulas Dalmatix sanclorum numerussuslentatur; scd
posse superare. Et qui te religiosior est, ununi melius faceres, si et ipse sanctus inter sanctos vive-
exerit vestimentum , et plenis arcis pannos irahit. res. Diflicilc, immo impossibile esi, ut ci prxsenii-
Inficiuntur membrana; colore purpureo aurum : li- bu3 quis et xteriiis \Al. futuris] friiatur bonis: ut
quescit in litterns, gemmis codices vestiuiiiiir : ct et hic venirem ibi nientem impleat, et de dcliciis
nudus Tinle fores eorum Chrislrt" moritur. Pulla transeat ad dclicias : ut in utroquu gxculo primiis
eiiim tunica minus cum liumi jdtuerit sordidaiur. sit, el in coelo et in terra gloriosus appareat.
Sit cingulum laneum cum tula simplicitale purissi- Quod aulem asseris eos melius facere qui uiiintur
mum, et quod possit astriiigere vestimenia ningis rebus suis, et paulatim fructus possessionum paupc-
quam scindere. Idem semper habilus , neglecta ribusdividant: quam illos qui, po.ssessionibus vcndi-
" Deerant isthxc, quibiis pellaliir (riyus. XIII legitur.

^ Jiixta Gra;c. Proverh. cap. vi, ueque estcnim in '' Apuil Rubeum, Iiis prxlermissis usque ad labo-
Lalina Translatioiie liic locus. randum coiitinuo sequitur
csi , , i« per occasionerti
• Atque hic locus juxtu LXX dumlaxal Proverb. operisniliil a(iud, elc.
Patroi,. XXX. 12
•
S- niERONYM» OPERUi[ >rANTISSA. S«»
-f.3
tis.NCiiicl oninia i;>rgbnliir:non a mc, seda Doniino A liiis lcjiignc scrciiilalis [.W. longa sercniiasj spcm
Si vit perfecun csse vailc, clc. i.<»lliicli;r, iiiiuis |/1/. ii;ims valid,i ct iliiiluinn lcni-
rcspoinlcaiiir : , |
(iluiili. \i%). Ncc a suo siiidio iiion.iclii relniliciuii pcsias.
suiit rni"ua viperea, niorsu sa;vissiiiio ;

qnibus aigu- Seileiiiur erô nos iniilierculus, ^cxiis iios doceal
Siomnessc claiiserinl etrugerinl inlirinior. Ouanise divitiis pariler ac Loliililaie pol-

incniari^ ol dicis ;
soliliidineni, quis celcbrabil Ecclcîas, qnis sxcu- leiiies (nolo c;iiuin vrc.biila dicore, ne \idiar adu-
iii
lari), rdiciis facnliaiibus pignoiilnisque coiiieiiipiis,

larcs liomines lucnfjciel, quis peccanies ad virlulos
poierii coliorlaii? lloc ciiim modn, si oinnes tecum Loc f.iciu bcilc judicariuii, quod iu pmas proprio
sapiens e.^se quis poicrii? Si virgines liniore diflicilc! Uiideliilieto siniplieiiaioin coluniba:.
faiui fuerini,
inines fuerinl, nupii;e non crunl, Inieribit geiius bu- ne cniqiuim macbiiicris dnlos: ei serpemisasiuiiam,
nianuiii. "^ atiorum siippi;>nlerig insidiis. Nnn iiiiilliiin disial
decipi po^se Clu isiia-

Scd rara est virius, nec a pluribus appeiilur. El in viiio , vel dccipere, vel
nrmaiii hoc omnes essent quod paiici siint. De qui- num. At illa libi ad hoc de variis floiibus luim-n
Mulii suiii vocaii pauci vero elecli exoriient. Colnbcr ad bibeiiduin vcnieiis, in aqua
Ims diciiur ; ,
(Maiih. x\). Ideo licei p;iivuliis e\ collo pcndeai iie- vcneniim dcpoiiit, ne cuni vciieiiuin aqua ci nireium
pus ; licul sparso crine el scissis vesiibus, iibera B occidai. Nmluni bninincm li.net, ' vesiiiuiii pcrse-
qiiibus le iiutrierat, inaier osiendat : licel in liniine qiiiinr, naput laiiicn sniiin cilai, qu- ndo pcicutiiur,
p;i:cr jaceai : per cjI» alum perge paircm, siccisocu- nbi scil esse inortcin suam. ?.erpeiis quidem si seinel
lis ad vexilluiii crucis cvola. Solum pielalis genus c;ilnino porciililiir, iuoriiur ; si vero ileruin percnlia-
csl iu bac re esse ciudelem. Gladiuni tciiel lio- tur, confiiiii.>iiir. Ilieinali lenipore infirinior effici-
fciis iil iiie pcrimat : et «gode matris

lacrymiscogi- lur: el a soricilms de\iiiciinr. Igiiur :>nle lileiiiein
l;il(0? Delicalus es, fraier cUarissime, si liic vis gau- circa segetcs cnlligil, iit il;is cseain prxbeal.
dcre cum s.eculo, et poslea regnare cuni Cbrisio. Angiiis quaiido senuerii, perd;t a-peciiim, et si
Mjlta nos faceie cogit alTcclus. Eldnm propinquila- voliicril redire ad jnviiiiuiom, jojun;it qoadr.iginia
lem respiciinus corporiim, ci corpoiis el anima; of- diibtis, ui laxciiir p>'llis ojiis, el sic angiisium fura-
tLiidinius creaioreiu. Qni amat patrem, aut maiicm men perqnirit, ul duin niiiiur inde exire, pellein
s pcr Cbrialuin, non csl eo [Al. Dc»] digons. Undc senccliis dimiiiat. Pelicaiii ciim siios a serpenie
d.cipolu» ad scpulluram p .tns ire desiderans , Sal- filics moriiios [.4/. occisosj iovcniiini.liiuen:, el se el
Yutoris proliibetur inipcrio. Qnauli iiion.icli>>ruin Eua l.-iiera perciitiiiiil,ct saiiguinecxcusso ad corpora
diiui palris mutrisque ii;iêieiitur, suas aninias pcr- nioriuorum sic reviviscuiil. A'|uilj qu.ique cuin se-
diderunl? Super patre el maire pullui non liccl:C nnerit ,

gravautur cjus penna; et oculi ; et qnaerit
quanto magis super fiatre , Sironbus ,

consobrinis , foiilem, el crigii pcnuas, ei colligii iii se caloroni : ei
f.-tiuilia, servulis '.

Geiius rogale et sacerilolalc Siinius sic oculi cjiis saiiaiiiur, ci in luniem ler se niergit,
(I PelT.ii): illum allendamus patiem, qui nuinquam et iia ad juvenluteni redii.
luoriiur : et qui ideo vivens mortuus est, nt nos -Miilia dicmitur in Scripturi«, quae videntur im-
iiiuriuos vivillcaret. possibilia, ei tamen vera smit. Nibil eniin dicas im-
Sola causa pietaiis est, ubi iiulla cariiis noiilia esl. posîiiilo, iibi est virlus Allissimi. Niliil de bumana
Ilonura pairem tuuni, si te [Al. sed si ] a vero paire fr;igi iiaie cogitcs, iilii ploniiudo ade^t deiiatis. Sed
iion soparal. Taindiu sciio carnis cbpiilam, quaindiu qmd te nd jiigiim Dumini pr.-cscniis vilx provocare
illcsuuni noverii treaiorem. Alioquiii David proii- cxemplis (oiior, cnm nnllum penc sciamus fuisse
iius cauel : Obliviiceiepopuluni luum et domum pairis san< toriim, qoi procellosuiii bujus leiiiporis agonem,
li.i, ct concupifceirex dicoreiii iKum, quoitiam ipse est .'ib.«qiie irilnibitione cl lenipesl:ite |.4/. triliulalionis
Vuminui Dtus iuu$ (fiul. XLiv). Giaiide praniiuin lempesiate] tnnsierii? Sic eienim bella or viiliieris
rî pareiiiis obliti: quia coiicupiscet rcx docorcm dolorcni aiil coiiieinnit aiit iiescil , duin [Al. ndd.
Uiuni. Soleiii cicnini miscii parenics, et iioii plena; omniliu»] vivaciiaiis sensibus solam viiletur cogiiarc
(idei Cbiisiiaiii , delormes el aliqiio iiicmbro dcbiies D vi< ii li.im \'a qui liicinis tcnipore v;idit ad balenas,
tilius, quia digiius inalrimoiiio n;)n invcniunt, rcli- priiis -.^si ciiiaiini fiig.Tis iiinlus palienier cvcipii,
i;'oiii tiadere. Sed si tn pcrlccus esse dcsidcras, quia riim f;:lura calcfaciio ccnsalainr: omiiiuin>ine
i-xi (uin Abrabam dc p;iti ia tiia cl dc cogiiaiione cr aliirainni dillicile ''

.'^pcm propicr Deiiiii ('X$iiIl;iiio
liia: ci pergc quo iiosii^. Et si lnlics s.ibslaiiiiam, ali(|iin iii>i ii'a'i(iro pr;c>'imie succcdii. Sii eigo
veiide, elda paupcribus. Si noii lialies, graiidi o>i('ic iu uuliis laiiia rutorornm lides: ul admodnm nnii
rilnralus es : iiudus Cliristnin nudum scqucre. F)ii- sciiliamns iiis'Hi.m siistii.cre qii.-c patimiir : sed ea
r iiii, grandc, diflicilc, scd iiuigiia suiit pra ni;a. .M;i- potiu.^ aibilrcinur nos [M. jain ] oblinere qux- cre-
fU cnim quilibel labor snscipilur, si ante oculi.s dinius.
1 ijpunaiur ipsius
laboiis utililas.Sed ci naviganii- Quanla aulcm apiid Deum merces, si in prxscnti
•1
Dccranl istli:oc rosiiddn perse(jiiiiur, qiix lanipisi boiim, tamefi ex furpositilin adVirginem iii exsilio
r\ siiipi>siiiii;i ad l'i:c-idiiiin episiola sufleciinus, ui episiola. Mnx iibi (licilnr ndniodum iivii seniiaûus,
i'i paiilo pisl v(jci.'iM .viiiiW. llubtUj bubei, omii.iw iwii, eic.
I. Mquc liic »;jc"t vucolim funccinius pusl llii-
5G5 REGULA MONACIIORUM EX SCRITTIS HIERONYMI COLI.ECTA. oo6
liomines prelium non sperarcnl! Qiiaiitis sndoribns A tiini,cciis aninia hclatiir. Scd voriias angnlos n..ii
lioerodilas cassa expciilin! niinori prelio margariiiini ainat, nec quxrit snsnironcs. Laus qiiippcjiisios
Clirisii eiiii (lou-rai. Finis iiiiliiia- tii:c erii rcgiinm cruciat.iniquos cxallai; sed jns'los duiii criaiai pur-
non terr.v ct teinporis, sed Dcterniiaiis et coeli. Kiliil gal: iniquos duni helifical, rcprobos nioiislial.
est, fili, qiiod possit, nuldelicai praTerri ei, qiii est Nulli detralias: ncc iii co le sanciuin putcs, si c.-c-
veriisDoiiiiiiiis, civcriij paler, ci inipcraiorxlernus. leros laceras. Accusamus ssDpe quod f,iciiiiiis , cl
Ciii ciiini rcciiiis viiaiii iiosirani inipeiidimus, quam conira nosiuelipsos diserii, iiiiiostra vitiainveliimiir,
illi A quo ipsam acccpimus : ci cni eaiii delipnuis muii de eloqiieinibusjudicanlcs. Nuini|uani liiijuscc-
n-qiic ad (inein, qiiia ipsins lieneficio vivimus? niodi liominibus appliceris: iic decliiies cor iiuiui in
Uiide si iiialueriniii-i (/vsari milii.ire, qiiani Cliri- veiba inalilix ( l'sal. cxl), et audias: Sciieiis adv,r-
sio : pnstca noii ad Cliiisiuni, sed ad gchennam sut [riitrem tuuin loqucbaris , el adienum /ilium ma-
transfcremiir. Iris tvir poiiebas scaiidutum {tsi l. \ut). Et apcrtius
Igiiur noc aiTeciuni, nocpatri.Tm, nec lionorc', in Ectlcslaslc: Sicut mordet icpiîis in silciiiio: s.c
nei: iliviiias pioelerrc delieiinis: quia scripiiim csi: et qiii [ralri si o iu occullo dftrnlht ( Eccl. \ ). Scd di-
PrmlvrH liiijus iiiuiidi fiijura ( I Cor. \\\): El ,
Qui ris; ip-e non dclialio: alii- li'ipiciilibiis, qiiid faicre
liiiiic niiiiidum dilexerM , eum iwindo pcribunl. Illi B possum (l'sul. cviii)?Ad c.vcusiiid.iscxciisaiioiics iii
ei'gi> iiiiliiciiiiis , i|iii iniliiniiiiliiis sibi glnrinii viiu: pcccalis isli iira;lciidin.u.-. Clirisiiisarlc tuw ilihidi-
ytalirt siiDC , el divina: cogiiitiniiis coiisorlium pe- liir: iici|uaqu.iiii iiiea, scd .\p05i0li sciiieniia csi:
lenne l.irgitur. Nam niillus rcx lcricinis, loiiiisoibis Kotile errarc, Deus non iriiduur : ille in corde, non
Diiiniiiu< esi, Christus aiiieni tiiiius niiindi rex esl: tidemus in facie {Cat. vi).
quia omnia perChrisium facta sunt {Joan. i). El qiiia Salomnn loquiiur in Provcrbiis: Ventus Aqiiilo
ngiium ccelorum vim patiiur, et viotenti rapiinit illud dissipot nubes, et rultus trislis linguas delraheniiitm
(Haiili. xi) : talis violeinia Deograiaesl, iiuxiieini- {Prov. xxv). Sicui ciiini sagiita si miitatur conlia
nem concutit, nulliiis d:imiio niiiiiir. Iii lianc rapi- duram materiam, nonnumquam in niilleniem rcver-
nam iiianus tuas niiiie [A/. verie], qux criinen iion titur, et vuliiei-ai vulneraiiiem: juxta illud, Facti
liabet, ei conrerlsaluieui. Sollicitiidine^ [Al. Ncces- sunt milii in arcuni praviiin {One. vii). Et alibi : Qiii
siliidiiies] eiiim nosirx carnalcs, quanio chaiioies mittii inallum tnpidem, rccidit in capul ejus { Ecct.
suni: lanlo plus nos discniciani cl faiigani. Ac xxvii); ita detractor, cum trislem videril laciem
proinde numqiiam in carnalibus alTcciionibus iia re- audicntis, immo iion audicnlis quidcm, sed ubluran-
qiiiescit animus, ul crucialu carcal: duni nccessiiu- tis aures suas, ne audial jndicium sanguiiiis, illico
diiies snas, ani boiias amai cuni amiUendi niciu, C conliccscit, pallci vulius, lixreiit labia, saliva sicca-
aut nialas odil cum r.miitondi voio : iii utroque im"- Unde idcm vir sapiens : Cum de/racfori&iis, in-
sustiiiendis miseriis semper obnoxius esl. Coniniiil.i -quil, ne iniscearis: quoniam repente veniet perditio
ergii in inclius vitam luain, uixierno Deo [.4/. Regi] eorum: el ruinain utriusque qiiis iiovit {Prov. xxiv)?
iiici|iias militaic, ct Uium lialieas prolccioreni. (ain scilicet cjus qui loqiiitur, quam illius qiii aiidit
Suiit lanieii mulii qui non melu pucnaruin, sed be- loqiieiitcm. Et Timollieo dicilur, Adversiis prcslnj-
nudictioiiiim et reproiiiissiouum desidcrio veiiiiint lerum accusalionem \
Al. adil. cito] ne accepcris. Pcc-
ad salultni. Niliil eniin esi dignius quam ul boino canicm iiuiem coram omnibus arguc, ui ca-icri metum
sii aiicluiis imiialor, et sccundiim mudum proprix habeant (1 Timoih.y). Non cst facile de pcrfecia
vuluntitis, divini sil operis exscculor. Nani qui ffiale crcdendum, qiiam ei viia prajleriia defendit,
edere vuli nucleum, frangat niiccm. Aposlolus ait :

el honorat vocabulum digniiaiis. Si mc igiii.rvis
Ik-ciius enim fueral liominem subis-e conjiigium, ol corrigi delinqiientem, aperte incrcpa : lanluin oc-
anibul.isse perplana, qnara ad aliiora tcndeiiteni, in culie ne mordeas. Corripiel mejusiusin misericordia
profuiiduni iurenii cadeie. et iiicrepabil. Oleum peccaloris non impinguet capnt

menin (Psat. c\l). Nam in comparaiione duoriim
C.iPUT XIX.
Dmalorum, levius malnm esl aperie peccare, quam
De taude et delractione viianda, el periculis hujus
si,„uiareet fingere sanctitaiem.
Qiiid vulneribus tuis prodesi, si ego fuero vulne-
Non credas laudaioribus liiis, immo irrisoribus ratus? an solaiium percussi esi amiciim secum vi-
aurein ne lilienier accoinmrdes. Oinnis falsa pra:di- dere moricniem? Qnid cnim milii prodesi , si aliis
catio secialiir lucra, etgloriam quxrilliuinanam, ut mala inoa rcferas, si, nie nescicnte, peccaiis mcis,
per glori.im nascantur compendia. Laiident le esu- immo delraciionibiis luis aliiim vuliicrcs': el cHm
rientiiim vi.-cera, non ruciaiilium opuleniaconvivia : ccriaiim omnibus narres, sic singulisloquaris, qiiasi
adulalor quippe blaudus iniinicns csl. Natiirali du- niilli alteii dixeris ? Iloc non c.-l me cmendarc, sed
ciiiiur nialo. Adulatoribus no-tiis libenter favcmus, viiio liio salislaccre. Prxcepit cnim Domiiiiis pec-
quamipiam nos respondi-aiiius indignos, el calidus canles * in nos argiii debere sccrcio , vcl adliibiio
rubor ora perfundat: tamen ad Iaiidem'suam in- tcsie. Et si audire nolucrini, referri ad Ecclesiam,
* Anlea minus recle eral, peccaniet inlerdum argutre dtbert, etc.

, ,
i61 S. HIERONYMI OPERUM MANTISSA. S68

babcndosquc in mato perlin.ices, quasi ellmicos ct A catorum. Sed lamen cllo Ignis slipulx conquiescit,
publicanos. Nam ingenia liberaliter educata, facilius et exundans flamma deOcieiitibus nutrimcntis paula-
verecundia quam metus superat, et quos tormeiua tim emoriiur. Nam si [Al. add. aute] anno prxterito
nnn viiicunt, interJura vincit pudor. Licet multo fama mentita est, aut si cerle verum dixit, cesset vi-
meliusest limore poenarum eraendare peccata, quara tiuni, cessabit et rumor. Prinia namque virtus mo-
spe prosperorum divinx subjacere sententix. Qui nachi cst contemncre liominum judicia. Igitur non
eniiu non senseril Deum per beneticia , sentiet per timebo homiiiumjudicium,habituros judicem meum.
suppiicia. Cupiunt enim non suam, sed aliennm discu-
vicini
Cxteruro, grand^ peccatum est odisse corripien- tere vitam. Sed qui amicus est, etiam prava recta
tem : masimc si te non odio, sed araore corripiat. judical. Invenii suiit enim scioli tantum ad deira-
Contra nos autem oinnis consonat cborus, et latrant hendum, qui eo se docios osientare volunt, si cun-
uuiversa sobsellia : jungunlur et nostri ordinis, qui ct ctorum vitara [Al. dicta] lacerent. Sed nihil Dco
Toduntur ct rodunt: adversum nos loquaces, pro se clausum est, et tenebrae lucent apud eum.
muti, quasi ipsi alii sint quam monachi : et non quid- Fuge tamen eos, in quibus potest malx conversa-
quid io roonachos dicilur, redurulet in clcricos, qui tionis esse suspicio , nec paraiuro babeas illud ;
patres sunt monachorum. Delrimentum pecoris pa- B Sufficit milii conscientia mea, non curo quid de nie
storis ignomioia est: sicut e regione illius monacbi loquanturhomines.CerteAposioIusprovidebatbona,
vita laudanda est, qui venerationi habet sacerdotes non solum corara Deo; sed etiam coram homini-
Christh et non detrahit gradui, per quem factus est bus, ne per illum nomen Dei blasphemaretur in
Cbristiîius. Nam quando et inimicis prxbemus be- gentibus, nec volehat se judicari ab inndelj coo-
neficia, ipsorum malitiam nostra bonitate supera- Ecientia.Sitcanda/iMt.inquitêtcafrotrem^/iom. xii),
mus : et raollimus duritiam, et iratum animum ad in xternum carnem non manducabo. Tolle igitur
benevolentiam [Al. ad molliiiem] Qectimus. occasionem volentibus occasionem. Nam castigare
SeJ nec ille absque invidix infectione [Al. infe- videtur aliura, quisquisab ejus conversalione dii*
statiooej esse poterit, qui soli Deo placere gestie- sentii.
rit. lovidia enim non tam bumanas amiciiias, quam Sic et nos in ista proviiicia xdificato monasterio,
solam Dei [Al. tac. Dei] juhitiam persequitur. Qui et diversorio propter exsiructo, ne forie et modo
invidus est , aliena felicitate torquetur quoniam : Joseph cura Maria Bethlelicm veniens non inveniat
virius seraper iovidix paiet. Difficile quoque evadit hospitium, tantis de toto orbe conDiienlibus turbis
opprobria, cui est amica justitia : irarao si quis pie obruimur monacborum, ui nec coeptum opus dese-
vivere voluerit , iniqui protinus irrisione blaspbe- Q rere, nec supra vires ferre valeamus. Uude quia
mant. Hxc quoque est consuetudo delrabeniis nobis illud de Evangelio contigit, ut futurx lurris
[ At. peccantis ] , ut malura suura semper velit non ante computaremus impensas, compulsi tumus
negando germinare , et dicere , aut non fecisse fratrera Paulinianum ad patriam mittere , ut semi-
quod fecit , aut bono operaiura mirum zelo. Nil rulas villulas, qux barbarorum manus effugerunt
ergo si conlra me parvum homunculum immun- et parentum communiuro cineres venderel, ne cce-
4x sues grunniunt, et pedibus margaritas con- ptum sanctorum ministerium deserentes, risum ma-
culoant, neque prociil ab urbibus , foro , litibus ledicis et xroulis prxbeamus. Unde omnia plena
turbisque remotum, sicque latentem reperit invidia. periculis, omnia plena sunt laqueis. Inciiant cupi-
Tantum enim me diligunt hxretici , quod sioe ' me ditates, insidiantur illecebrx, blandiuntur lucr.i,
esse non possunt. Omiltam personas ; rebus tantum damna 'deterrent. Amarx sunt obloquentium lingux,
et criminibus est respondendum. nec semper veracia sunt ora laudantium : iste' sx-
Nibil causx prodest malediccntibus remaledicere, vit et odit, bic decipit officium, et facilius est vitare
et adversarios talione mordere, cum prxceptura sit discordem, quam declinarefallacem. Silva succres-
malora pro malo non reddi. Unde non de adversario cit, ut posiea rescindalur : ideo ager serilur, ui inc-
victoriam, sed contra mendacium quxrimus verita-]) tatur. Jam plenus est orbis, terra nos non <fapit.
tcm. Sed nec timeamus odia (ubire quorumdam. quotidle bella nos secant, morbi sublraliunt, nau-
Non enim bominibus debemus placere , sed Deo. At fragia absorbent, ct nibilooiinus deirahimus et liii-
scitote me numquara bxreticis pepercisse, sed con- gamus.

tra omni sludio peregisse, ut hostes Ecciesix mei
Vides quoque in Ecclesia iroperitissimos quosque
fierent bostes. Unde meam injuriam palienter tnli :
'
florere. El quia nutrierunt froniis audaciam, et mo-
impietatem contra Deam ferre non potui. Latrant
bilitatem lingux consecuti sunt , dum non recogi-
canes pro dominis suis : tu non vis me lairare pro
tantquid Inquantur, prudentes se et erudiios arbi-
Cbrisio ? Falsus runtor cito opprimitur, et vita po-
trantur, maxime si vulgi lavorem liabuerint ,
qui
Eterior jodicat de priore. Fieri quidem non poiest,
ut absque morsu horainum vitx hujus curricula magis diclis levloribus commoventur. Et e contra-
,
quis pertranseai. rio vides eruditumvirum iii obscuro latere, el pcr-
Halorumque solatium est, bonos carpcre , dum seculiones pati , et non solum in populo graiiam
peccamium multiludiae puiant culpam minui pec- poi) habere, sed inopia et egestaie labescere. Hxc
,
369 REGUL& MONACHORUM EX SCRIPTIS HIERONYMI COLLECTA. 570

autem Cunt quia non ,
cst hic meritprum retribulio, A las Oceani, ei coelorura spatium , terraeque puncluin
sed in futiiro. liquido comprehendisse.
CAPUT XX. CAPUT XXI.

De juramenlo, vindicla, mendacio, stuUiloquio prohi- De patienlia, reconcilialione et mortuis non lugendis.
bendo.
Nuncjam nobis de patientia ct ejusbonisloqucn-
Dixisli enim, ni rallor, jure te mala malis red- dura est. Est igitur patientia omnium injuriarum ct'
dereel cumjuraiuibusjuraredebere, quiaaliquando passionum toleraniia , et exspeciationum omnium
juravit Dominus, aul mala malis restiiuit. Scio pri- sine praecipitatione suriicieniia quain si quis intel-
;
muin , iion omnia nobis coiivenire servis, qux Do- lexerit et habuerit, coiuraria vitas gravia bajulat,
mino conveniunt, ne in comparaiione ramiilorum, bona omnia continet. Sororem habet spem , et affi-
Domini videatur iiijuria. Alioqiiiii Torsitan recla- nes ejus sunt res bonae omnes, paiiiur eiiim libcn-
mare Incipimus, cur noii e virginibus, sed de aliis ter, quia sperat, sperando tolerat. Impatienter eiiiin
mulieribus generamur? Aulcur inortui noslri tcrtia ferlur qiiod non speratur. Omni auiem virtutc pa-
die non resurgunt?Juravit, scio, sxpeDoroinus, qui tientia perfen, quod spe prseeunte dignosciiur; aut
nos jurare probibuit. Nec statira ex hoc temere B si spes fructus patientiae subsequitur. IIa!c matre
bluspliemare debemus eum, quod alios vetuerit Do- gaudet fide, et gubernaculuro habet Deum,conscien-
ininus quod ipse faciebat ,
quia dici nobis potesl : tiatn, genus, et propinquitatero. Inde gloriosi te-
Juravit Dominus, quasiDominus, quem jurare nemo stes efQciuntur, dum Gde pleni , dum Dei limore
prohibebai. Nobis quasi servis non licei ,
qui Do- solliciti, dum continenti% discipnli , duDi fllii spci,
mini nostri lege jurare vetamur. duce patientia, reperiuntur. Deinde coliaeredcs Cliri-
Yerum ne in cjus exemplo scandalum patiamur, sti, dum illura usque ad raortem patientia Tirluli-
ex quo tempore iios jurare noluit, nec ipse juravit. busimitantur.
Et qiialiier dejuramenii causa brevi scrmone sa- Unde tu passusinjuriam taceas, irara vince pa-
tisfactum est : itaetiain advindictx negotium hunc tienlia. Sanctus enim amor impatientiam non habct.
eumdem sensum, facile prospicis posse sufGcerc; Mansuetudo namqtie nulla passione turbaiur, et spe-
quia aliud est nunc tempus Gratiae, in quo plenitudo cialiier ira et furore non rnmpitur. Quam qui ba-
perfectionis advenit, aliud fuitLegis, aliud Prophe- buerii, beatitudinem conseqnetur voce Domini pro-
tarum, dicenle Domino : Audislis ,
quia dictum est missam, ut terram possideat, id est , imperet et
antiquis, ne occiderent {Matih. ini). Ego auteni per- dominetiir corpori suo. Nulla enim res ila incbriat.
fectiora prsecipio, qux in ordiiie Evangelii digesia , C ut a"imi perturbatio. Est irislilia qua; ducit ad mor-
suo loco lector inveniei. Ex quo enim Filius Dei lem : est quxdain ira qu* justiliam Dei non opera-
filius' hominis faclus cst : cx quo vetus fcrmenium tur, et furori proxima mentis suae impotem facit,
Judaicx iradiiionis est factum nova conspersio , ex inianlum ut labia tremant, dentes concrepent, vul-
quo agnus non in figiira, sed in veriiate comedilur, tusquoquepallore mutelur. Animi vera K-elitia in-
ex quo sccuiidum Apostolum velera transieruiit , et terdum dolures corporis mitigat. Quod si ad sngro-
facia sunl omnia nova, ex qiio jussum cst imaginem lalioncni corporis accedat segritudo animi, duplica-
terreni bominis deponere, ei assumere formam cte- lur inririuiias. Dicit quoque Apostolus : Sol non oc-
lestis, ex quo commortui sumus, ex quo virtutibus cidat super iracundir.m veslrmn.
consurreximus in Cliristo, jurarc non discas, men- Quid aganus in die judicii , super quorum iram
tiri sacrilegiuin putes. non unius diei, sed tantorum annorum sol testis
Admonendi itaque sunt omnes, oi diligenter per- occubuit ? Igiiur mitescat sscvitia , maiisuescat ira-
jurium caveanl, nnn solum in allari, seu sanctoram cundia, icmittant sibi invicem culpas suas , nec sit
rcliquiis, sed eiiam in communi loquela. Omne exactor vindiclae ,

qui petitor est venia;. Graiulis
enim quod non xdificat aiidientes, in periculum lo- oCfensa est, nolle placare offensum, quamquam af-
queiitium vertitur. Veritas qiiidem claudi et ligari D fectus et perturbationes ,

quamdiu in tabernaculo
poiesi : vinci non poiest, quae ct suorum paucitato liujus corporis habitamus, et fragili carne circum-
conlenta est, et multitudinc hostiuro non tcrretur. damur, moderari et regere possumus, amputarenon
Possunl horaines quamvis justi , aliqua siroulare possumus. Ideo Psalmista dicit : Irascimini el nolile
,
pro tempore, obsuam aliorumquesalutem.Conside- pcccare {Psalm. iv). Quia irasci hominis est, et fincm
rcmus ergo quid loquamiir, <juia pro omni verbo irse poncre, Cbrisiiani. Unde quidam {Archiias ad
olioso reddituri sumus ratinnem in die judicii. Ver- vilUcum) ait : Jam le verberibus enecassem, nisi
bum quidera otiosura est, qiiod sine uiililale dicen- iraius csiicm. Indeenim justidicuntur, dum orania
tis etaudientisprofertur. Sluliiloquiuin auteroaestimo opera patienier operantur.
iion illoriini tanlum, qui aliqua lurpia narrani, unde Mullo quoque meiius est siomachum lc dolerc,
[Al. 01] risum movfeant, et (atuiuie simulala, magis quam mcntem gressu vacillare, quam pudiciiia.
;
illudani iltis, quibus placere desiderant, sed etiam Nec stalim nobis pceniteniiae remedia blandianiur;
illorum qiii pruJpnles sseculi pulanlur, et de rebus qu.^ sunl infelicium remedia. Cavendum cst vuliius
physicis dispuiaiiies, dicuni se arenas littoruiD.gul' quod dolore curatur; nec scirc poisumus aEgrolatio-
S7I S. HIERONYMl OPERUM MANTISSA. 37i
iiis inala, nisi cum fucrit sanitas su1)seciiia, eiqtian- A rcgiuim reelorum. Beali esiit cutn vot maledixcrint
tuin lioiii virtus liabeiit, viiia (lemiiiislranl : clariiis- homiiia, ct persecuti fncrint, et diieriiil omiie maliim
qui.' fil luiiien comparationc lonebrarum. Sed consi- advcrsum vos : gaudelc ergo ct exsullate, quia merces
(Irrcmus quid ctiiicus illc psalmus sonct : Ju$lus es, veslra copiosa est iu ccelis { Mailli. v ). Futuras vilae
Domme, el reclnm jiidicium litiim ( Pmlm. cxviil ). glori.i pr:cseiitis vil.t; inconiinndis coiiipaiaiur. Pr:c-
llnc [Al. Ilodic i
iion potest diccre, iii>i illc, qui ad cipue qnia non qiii patitur, sed qni ricil injuiiam,
univcrsa qux paiiliir, magnilical Doininiiin, ct suo miscr esi. Unde et Chrisiianls vc.xilla crucis snnt
nicrilo impiilans, in ailvcrsis dc rjus clcmenlia glo- delicix : troph:«a nostra: viix noii pompis, sed mi-
riaiiir. Nccesse csl cnim, iit qiii se crcilere dicit iii seriis rcporlantnr. In iiojtra cl.isse viri fortcs oppro-
Clirisio, in omiiibus Clirisii judicii- gaiMlc:ii, dicens : bria sciunl poriaro, non nuinera. Nam Chrisii vin-
S.inus suin,gr:itias refcio Creatori. Languco, ct in cula voluntaria sunl, et vertiiniur iii ainplc.xiis.
linc laiiJo Domiiii voliintateni. Quaiido ciiiin iiifir- Si quis aiitcm corporc inibccillis est : si abslt sa-
mor, liiiic [arlior sum (11 Cor. xii); etvirliis spirilus picntia, non advcrsarii cenaiiiiiia vincit : ninxiiiie
in carnis iiilirniilate pcrficiiur. N.im fiirtiiiido cor- qunniam libcri arbitrii suniiis : sed ipsum Dei nii-
poris, imbccillilas aniin:e esi. ratiliir et Aposlolus Iritur aiixilio. Paupcriati, noii nobilitati fuiiirnrum
nliquid qiiud non viill, pro qiio lcr Doiniiiiim dcprc- B bcatiludo promiililur. Reiraliit qnidem verctundia
cniur, scd diritiir ci : Snflicit libi grnlia mca nam : sen:itoreni, ne êi|uainr paupcrem Christum; scd
lirliis in infiniiilaie pirficiiur : Cur igilur durum sit aud'at a ClirislO : Qui mc confessiis fucril et n:ea
qiiod aliquando p;itiendiim est? rerba in gencraiione liac aduliera et p.ccairice : et fi-
Doleinus autcm quemqnam morluum? Ad lioc lius homiiiis confilebiiur [Al. cnnfundet ] euin in ylo-
Ciiim natinon " siimu>,iii mancamiis.xierni.Liigeatiir ria Palris siii, ciim angclis sanclis (Mallh. viu). Tiirpe
niortuiis, scd ille qucm larl.iriis (lcvnr.it, iii ciijus est iiiter parentes senjiorcs prn Christo viduntaria
poena aelcrnus ignis ex.TCSlnat : ii.Tin mois nosira pcc- huinilitate esse dcjectiiiii. Displiret aniicis, si po;t
catiim esl. Nos vcro i|uoriiin cxitiim angcloriiin tiirba anibitiiisi bnbiuis ciilium, plebcia ei i^-nobilia veîti-
comiialur, quibiis Christiis orcurrit obviam, grave- nieiila inutcntur. Sed si hominibus placerem, Christi
mur niagis si in l.ibcriiaciilo i«lo nmrlis liabilcnius. servus non essem (Galat. 1, 10), inquil Apostolns : et
Ca?tcriiiii noiinc verciis, ne tibi SaIv;iior dicat : Ira- Piopliela iii psalino : Quoniam Deus dissipat osia eo-
sccris quia frnler tuns, ineiis facius cst (ilius? In- ritm, qiti hoininibiis placenl : confusi sunt, quoiiiam
dign.iris de judicio meo, et rebcllibiis laciyii is, facis Deus spreiit cos ( Psnlm. lii ). Quantum bona est
injiirinin pnssidcnti? Cibum libi nrgas, nnii Jcjnnio- [
Al. et ] huniana ofrensio, per qn;im invenitiir ser-
riim studio, scd dolnris. Noii aino frugaliiatem is- C vitus Cliristi : lanlum perniciosa csl amicitia, qiiae
tam. Jcjiinia isia adversarii mei sniil. Nullam ani- Dei pr;cslat ofTcnsain; siciit scripiura est : Qui volue-
mam recipio, qnae, mcnnlcnte, separninr a corpore. rit iimiciis fieri hiijus mundi, inimicus Dei connilue-
Talcs slulla philosopliia habcat marlyres, habeat lur {Jiicob. iv).
Zcnoiieni, Cleonibrotuin, ct C;itoiicm. Si viveiitem Dicat nnusquisqiie qiiod velit : ego interim de me
crcder('s fraircm, niimquam plang(^rcs ad nieliora pro sensii» mei parvitjte jiidicavi, nielius esse coii-
migrasse. Nam sicut pr;cler Iianc vitam, esl viia alia fundi corani peccatoribus siiper lcrrani, qnain cnram
beaiorum, ita prxtcr hanc mortem, est niors alia aiigelis sanctis in ccelo, vel ubicumqiie jndiciuin
iinpinrum. suuiii voluerit demoiisirarc. Undc Isaias vir sua gente
Adversiim mortis crgo duritiam et crudclissimam nnbilissimiis, qiii socer rcgis Ezcchiac fiiisse refer-
iicccssitniem, hoc so'a!io erigimur, quod in brevi Inr, jiissii Dri, depnsito cilieio, nudus incidit : ncc
visiiri sumus cos quos dob^mns absenlcs : nrqiie laiii ardiii pi;pccpli pudnredeterrilns esi, qiio iiiinus
riiini mnrs, scd diirniitio ot sninnus appellatur. Nos Dei iiiipi^riiini seqiierctnr : qnia niliil boHrsrnis e^se
diileiidi inngis. qni qnolidie staniiis in prxlio, et liomini, qiiain suo crealori parere jiidirnbat. Joan-
pcccaionim vitiis snrdiilaiiiiir, el accipiinus vulncri. ncs qucquc Bnptista nnbilis et in canie ct in spiiiiii
.Absil Inmcn n lide no-lra iit nliqiiam pl.igain dicnm D naliis, cilicium a pucritia iii iiabiluni elegil, et lo-
cssc, ipia; non linbent coiisobitioncm, cuiii Proplicta eiisias iii cibiim : qiii nec peccaii conscientia, nec
prorlanict : iViimr/iiii/ mediciis non rst in Caland panpcrlatis inopin, ad hnjus gloriam oneris, scd sola
( Jcrcm. VIII )? Dcus cniin pcrmisit te istins srcciili futiiri sxculi bcatitndiiie tiahebatiir. fndc et apO-
narlibiis vcnlisqne jncl;iri, iit cxpfitiis nanrragiiiin, Sloli slulli, cl iiiuiiles ct leiinis lidei arguiintnr.
<x. esetrro | M. *Icrno ] siinililor pcriclil;iri c;ivras. Iiide Pauliim aposloluni prolcrain, qncni i|iioties
rr\ (iincia qiiT passns cs, sicni intclligis vnlnera lcgo, videor niilii non verha auilire, sed tniiitrua.
coipnris tui : sic anim.TC rcmcdia sunt. Urcvis eiiira Qui oculo meiilis fiitiirn cunicniplans, diccb.it : Qiiis
vii» spatium xtcrna mcmoria compcnsat. nos separabii a charilate Chrisli : tribulaiio, an aii-
CAPUT XXII. gustia, an perscculio, an fames, an nudilas, an p;ri-

De Iribnliiiionibus et opprobriis pcrf^rendis. culuni, angtadius (Rom. viii)? Illos pcrirula nnn se-
Oportct nos pcr niullas tribulatlones intidiio in parani, nos vero voluptalcs. Illi catenas bajulant
• Anlra ainriiianlis sensu , tmii snmus. Paulo inferiut pericoparo, Nam tnors noitra peccalum eil. Rubcus
375 REGULA MONACHORUM EX SCRIPTIS nitRONTMI COLLECTA. 574
innoeentes : nos niiruni circumforimus criminosi. A ip*e teniaius sit. Ei de AbraliamScriptura lesteiiir,
Illi in cnrccribus vincii, iios in tricliiiiis delicati qiiod Dcus teniaverit eum (G«ii. xjii). Qiiam ob r.iu-
llli iii ncrvo pnsiti, Deum puro corde et siiicern co- sam Apostolus loqiiitiir Gaudcniet iii iTibulmiotie, :
giiaiiniie laiidaiiies : iios fnrle in ipsn Ecclesia de et scienles quod iribulalio pniienliam operatur : pa-
fiireiisibiis caluniiiiis cogiiamus. Et cuin oinnibus lientia probationem : pnbalio spem : ipet outeni noii
icqiialiler legis data sit gratia, geliciin», seu ^ regnn confundit. Scriptnm esl ctiam Quia propler
: le morli-
promissa sini, alii de divitiis, alii de virluiibus iiic- ficamur tola die: et a-slimnti sumus ut oves occisionis
dilîntur. Cumqiie dicliim sit geiieraliler omiiibiis : { liom. v). Sed inagiia nii;.erix consolatio esi, qiiando
Dominum Devm luitm adorabis, el illi soti servies : in tormeniis quis positus, scit prospera seciilura.
aliis iiinocentia, misericordia, castitaic, jcjuniis Deo
lid<-liter ct sine fine seivieiitibus, nns iiobis adulle-
CAPLT XXIII.
ros eligiiiins, qiiibns scrviie volninus. Sii|uidem juxta

De timore ultimi judicii, el defectu liujus vitce.
Evjiigelii i.eiilcntiniii : Omnis qni facil peecalum, ser- Indc saiis liice^, ne in illa iribiilatinnis dic,
tus esl peccaii ( Joan. vf i ). Revera si aiiiator pecu- rjunndo ante Iribuiial Cliristi uiiiiuique seciindiini
iii:c siiin, si gluiiae, si superbiae, si ainbilionis, aut rcddendnm
siia facta est : bis qiii iu icrrenis magls
poiiipae : dum illi omne studium meae voluulaiis ini- B nogoiiis, quaui in coelesiibus laboraruiit, justi judi-
peiido, Doiiiiiio servire nun pnssuin. Quia duobus cii respoiisiune dicaliir : Ite si poicstis : et illic iibi
do'iiinis iieminem servire pobse scriptum est. Non toia devutione servislis, nicrcedcni exigiic. Talis
esiis veslri, dicit ApnsKilus: Empli estis prelio magno : causa virginiini csi iii Evangelio quinqiiti stiiUaium,
glorificale et poriate Deiimin eorpore vestro (I Cor. vi). qu;e diim sollicitudiue sxculariuni vnnilatuiii sc coii-
Clemcnter S, iritus saiiciiis jnre nostro nos con- trn professioiiis siuc ordinem ocûpnreiit, oleum
vcnii : sciens linc m iisii piibliio a;iuil omnes bomi- uiiiie vcriim luiiien accendorcnt non liaheiiics, in
nes cu^tudin, nt taiilo servus in npere Duiiiini essct icneliris leinaiiscrunt. Ecceeniin fi iiinbraio icpeiito
cautior, quauio niajoii iircliu c.>set iniiiparalus : ut coelu, sulis clarilas noslris aspcclilius denigcliir, ct
intelligniiiiis quam sirenui cssc dcbeMUl in opcre Do- prndiiclx iii nostram bumiliiaicm pluvi:c terris iin-
miiii, ly.n redciiipli siint sani;iiine Cluisli : vd quam mineaiit : si commotis, iit assuleiil, clcinciiiis, ut iii
criininiisi dclie.iiii judicaii, <|iii cuui>cianl pro pielig riiiaiii sui rmrus toi.iitriia conciieiitur, et debinc
su;!" sabitis Cbristi sangiiiiiem esse datum, alicri qiii fulgiiruiii jaciila palpubris icrribiliier nbjctta coruS'
nihil prxsliiit, m:!gis pr;ibeaiit seiviliilcm. Rngt ceiit : quaniqiiain ei consiietudiiie i>ta coiitiiigaut,
quo piidore (ibse jiiii aiu laboiis sui mercedeni spc- pavciiius, coiitreiiiisciiiiiis, ei proiii ad lerrain, de-
raliii a coelo, ciijus fiierit sollioiiiido (imiiis in lcir;i? C po.-ita superbia, cervices siibiniltiinus.
Mercenarius sxculi iioii poiest accipcre Clirisii iiicr- Quid faeiemus iti illa die niiseri, qii;iiido, revoluio
cedem. Omiiis milesin casirisjiire spcrat [/1/. spec- ccelo, ciim angelicis virtiiiibiis igiieus Duininus loius
lat ] aiinoiiam , qiii ruriiter in pr.xlio prn civibus adveniol? Qiiaudo, cadeiilibus dcsuper stcllis, sol in
labnraverii. Et iligniis est i|uiileni niercenarius mer- lcncbras, et in saiiguinem luna niutabitur? Qujudo
ccde siia. JNVmo (aiiieii mititant Leo, impHcat se nioiites siciit cera liquesccnt? Qiiaiido terra ardebil,
negoliis swcularibus, ul ptaccat ei cui se probaiil ctarescent fluniina : ct inaria siccabuniur contra rc-
(I Timot. 11 ), csi Ajiostidi vux. ruin naturain : iusumpto diviniius bumore, aridita-
Ainpleclenda csl igitui' Iristilia, qiixgaudiiini pa- lcin iii aqiiis igois Operabiiui ? Quando peccatorcs
rii : neccjiis coiisider.ind;i inaieria : qiiia sa^pe per dicent niOMiibus, Cnditc super nos : cl cotlitus, Tcgite
diilceiliiiein frucius phiccnt, qunrum ainaruin lior- nos ? Qiianito vocabuiit bumines niortcm , ct vocnia
riiil iii radice; et qui liiicraruin scicntiam baberc ninveiiiei? Qiiaiido discrimiiia vcrtentiir in vota ,
dcsiderat, si disceiuli non susceperil txdia, periii.-c ct qiiod sem;'er oderunt honiiiies , conciipisccnl?
gnudia adipisci non pnli-ril : ncc ciijiisqiiain eriidi- Qiiando illud iinplebilur tcmpiis ,
qiiod luguliri Jc-
tiouis qiiisi|iinui liabere sufnciel gloriani, nisl [ Al. reinias dicit alfcctii, dicens : Respexi in terrnm , ct
odd. aiiiini ] ccstus fiierit aole perpessiis. Cuui.iuc D cccc' noii (;ra»t /uiiiiiiaria : Vidi monles, et ecce crar.t
nns Dei aiixiliu desiiiiitos, boslis invaserit, duxerit- Iremenies, et univerios cotles lurba:i : intcndi aerem,
qiie capiivos, non desperenms salutem : sed iteruin et eece non erat liomo : el omnes totuercs ceeli pj-
aniicniiir ad pnclinm. Putest fieri ut vincaiiius, nbi rr6aii(. Vidi , ct ecce Cnrmelns dcserlus : ct omnet
victi fiiinius : el iii codein luco triunipbeiiius, ubi civitalct succensce igni a facic Djmini , et a fiicie irce
fuiiniis aliqu.mdo captivi. Nain si juvat Dominus lui- indignalionis ejus, el inlcricrunt universa (Jcrem. iv).
scrns, habeiniis salutem. Si despicit pcccatires, Verum ne ex siiggestionc dinbo.'i hxc ad tjriorciii
habcmus scpulcrum. dicla, non ad verilatcm cicdaniur, de pra-terilis fii-
Multi grnvior exspectaia mors, quam illata. Ad tura prnbantur:qiiando lalia in diluvio, lii Si.duniis,
hoc enim Inboremus, cl in su'culi periclitemur niiiii jEgyplu, iii Jerosiilyiiiis, s;cpe ub delicla.liomi-
litia, utiii futiirosxculo coroneiiiur (J/oH/i. v). NtC num lacia rcfcruiilur. Sed vcuici illn dics, qua cor-
mirutn hnc dc boroiiiibus crcdcre, cuni Domiuus ruptivum lioc et niortalc , incurruptivum induel ct
* Leclum anlea male, seu regula promitsa, etc.

! ,, ,
575 S. IIIERONYMI OPERUM MANTISSA. 376

immorlalilatem. Tunc ad voceni lulis pavcbii icrra A naiura; rcspicii conditioncm : nemo considcrai,
cuni populis : el lu gaudcbis. Judicitiiro Diimino, nemo rciraciat ,'
vana esse omnia qiijc ali(|uo line
liigiilire mundiis inimugiet : tribus ad trilius fericiit claudunlur. Labuniur eiiim tempora : ct prxicriia
pertora. Potcntissimi quondam reges nudo pcctore relinquenti.i, ad futura fesiinani. Sed el Dominu»
palpitabunt. Exliibebiliir lunc cum prole sua Venns. seil cogilnliones liominum, quoniam vnna; sunt. Ciim-
Tunc ignitus Jupiicr adduceiiir et cum suis stultus
:
que oinnia cogitaverint per triginta annos, una fe-
Plato discipulis : Aristoteli argunienta non prode- briciuncula vcnit, et tollit onincs cogiiationes eo-
runt. Tuiic, rusticanuset pauper, exsultabis et ride- rum. Nam sicut mane vireiis lierba et <>
florens
bis, et dices : Ecce crucilixus Deus meus : ecce deleciat oculos contemplantium, paulatimque mar-
Judex, qui involulus paniiis in prscsepio vagiit. Ilic cescens, pulchritudinera perdit, et in fenum quod
estille operarii ct quxstuarix filius : hic qui matris contcrendum est .transit : ita specics hominum ver-
gestatus sinu, hominein Deusfugit iniCgyptum :hic nat in parvulis, floret in juvenibus, viget in per-
est vestitus coccino : hic qui scntibus coronatus. fectx xtatis viris : et repente duin senescit , inca-
Cerne manus, Judxe, quas fixcras ; cernc laius, Ko- nescit caput , rugatur facies , cutis prius extensa
mane, quod roderas. Videle corpus an idem sit quod conlrahitur.
dicebaiisclam nocte tulissediscipulos. " Hoc etiam languor facit et inedia , ut îiltus
quot virgines et quantorum ^ infamata pudi- primo pulclierrimus , .id taniaro transeat foedita-
ciiia a Deo judicecoronabitur! quantis in illa die tem ^'
: lamen qni quotidie recordatur se esse nio-
eTpedisset, si membrorum sensu et viscerum vigore riiurum, contemnit prxsentia, et ad fulura fcstinat.
in hac viia caruissent ! et quanti illic clingues ct Sed quanto in lioc sxculo persecutionibus, pauper-
muti feliciores loquacibus cruiii ! et quaiili pasiores tate, iiiimicorum potentia , vel morborum crucia-
pliilosophis : qiianii rustici oraioribus, et qumti hc- tibus fuerimus afflicii : tanto post resurrectionem in
Lcles argumentis [Al. argutiis] prxterendi sunl Cice- fuluro m;ijora prxmia consequemur. Igitur in die
enim cum anietritvmalChristi veiierimiis,

ronis! Ibi judicii securus invenieiur, si nulla Dei oflensa repe-
scimus, nec Job, nec Danielcm nec Noe rogare , riutur. De his ergo tantum solliciludiiiem liabere
posse pro quoqnam : sed unumquemque poriare debemus Ainbiani terrena gentilcs, quibus coelestia
:
onus suum. non debentur. Concupiscant prxsentia qui fulura ,
Igitur, sive leges, sive dormies, sive scribes, sive non credunt.
vigilabis, Amos tibisemper buccina in auribus sonei. CAPUT XXIV.
Et apostoli qui hunc horrcndum diem impiis ct pec-
humiles erant G De virtulc humilitatis et simplicitalis ac tumenii
catoribus prxvidere meruerunt , , ,
animo viiando,
morluos suscilantes : et nos super omnes erigimur :
qui peccando quotidie nosmetipsos occidimus, non Cavc ne rumusculns hominum aucupcris , ne of-
rcspicienles flehilem inlirmamque naturam, qux in fensam Dei pnpulorum laude commuies. Per bonam
advcrsis fortis, et nec in prospeiis aliquando se- et malain famain , a dexiris et a sinisiris Cliristi
cura. Si cnini inieniperaie cibus sompius, aut im- miles graditur, nec laude extolliiur, nec vitnpe-
moderate potiis acceplus , levem corpori febriciun- ratione Irangiiur : non divitiis tumct , non contra-
culam concitavcrit : dejicinius animam , alfli- hilur paiipcriato, ct Ixtn coniemuit et trislia. Nani
giinur, siispirnmiis. Niilla cura tunc sxculi est , jusii et fonis viri est , nec adversis frangi , ncc
nulla villarum , nemo de patrimonio cogiiai prosperis sublevari : sed in utroque esse niodcra-
ncmo de foro. Omiies calumnix , omnia liici-a
lura. Nolo te orare In angiilis platearum, ne recluin
in periculo corporis conquiescunl , curriiur ad iler precum tuaruni fraiigai aura pnpularis. Nolo le
inedicos ; el pro remcdio carnali pronuiluniur dilatare liinlirias, et oslenlui lialicre pliylacieii.i ;
miinera , aurum cl argenlum, iiilcrdiiin ct niaii- el conscieiitia repugnanie, pharisaica ambiiione cir-
cipia traduntur : ct pene toliim puirinionium cuiiidari.
ant negligitur, autdonatur, ui coiisulatur viix quaii- Fidelis mecum lector intelligis qnid laceam, ot
doque periturx. Ct pro xierna salute omiiis ndino- quid tnccndo niagis loquar. Qnaiilo meliuscrat Iitc
dum homo ncgligens est, omnis avnrus in corde porlarc, quarn in corporc, cl Deiiin lialicrc
Illic omnis frugalitas largiloris aniini tcnncitnie f.iuiorera , non aspectus hominum! Qiininvis Piiiiii
consiringiiur, ubi promptior voluntas, ct copiosiur aliis vitiis carerc pnssumus , hypocriseos lanicn
largitas dcbcrel operari. Et cuni Scriplura dicat :
maciilnni noii Iiabere, aut iiullornm ,
aut pniicnriiiii
A'o.'ili' (liliijrrc muiidum , iiequc ta qiix in mundo csl. Sed sicul deprocaniis humiliias niercliir pr;i:-
sunl : sic hnmana cunrupiscimiis , sic nmniiHis , mia ; iln supcrbia conlideniis [.1/. contoniiientis]
qii.tsi aliquid nnscentes iniuicrinius in sa-ciiliiiii , Dci au\ilio deseriiur. Tu nutem , fraicr, inferiiis
aui rcccdiMUes dc sxculo iinbisciim aiifurre pos- acciimlie, iii , niinore venicnlo, siirMiin JMlioaris ns-
.«îiuus. Ncino ad l>reviiatcin tcinporis , ncmo a.l ccndorc. .Sh/ut qucm enim , nit l>(iiiii'i!is, nquicS'-!-!
» Alii liliri adchinl. qitnnloriim fyfrnla pudicilia iit lcciat. clc.

rf;r jiirfiiii dc Itnuautibiil, qi.iiinoiii n , vlr. «Aiiduiil î, i.l amor i';i otl.um comr.ihicliir.
^ 1'lus liubeiiC nlii , cl suit ihribus verndiii lU-
577 REGULA MONACHORUM EX SCRIPTIS HIERONYMI COLLECTA. 578
ipirilus meu$, nisi super kumitem et quietum et tre- A esl docere, quod noverit ille quem doceas. Vox ex
mcnlem verba mea ? indtisiria qiiasi confecta jejiiniis, leiiuis non sit et
Sed vls scire qualcs ornatus Dominus qu»rat? deGciens. Suni qiiippe nonnulli cxierminantes facies
Ilabeo pruileniiam, jnstitiam , temperantiaro , forti- suas, ut appareant hominibus jejunanies : qiii siaiim
ludinem. Ilis plngis cocli includere , lixc tc qua- cum aliquem viderint, ingcmiscunt , demiilunt su-
driâ , vehit aurigam Cliristi , ad melani concita percilium, et operta facie, vix liberant unum oculum
ferat. Nihil hoc nionili prelinsius, nihil liac gem- ad videndum. Vestis piilla , cingulum sacceum et
,
mnnim varietaie dislinciius : ex omni parie < decori sordidis manibus pedibusquc, venier solus, quia vi-
ct ornamento tibi ^înt et tuiamini. Piiilosophorum deri non potest, a;siuat cibo. His quotidie psalmus
senientia cst, sibi haerere viriutes : et apostoli Ja- ille cantatiir : Deus dissipaiii ossa hominum sibi pla-
cnbi , cui uha dcfuerit, omne; deessc. Et sicut qna- ceniium (Psal. lii ). Tristitiam siniulant , et qiiasi
tuor sunt >> v^riutes, qnibhs ptignamus et tegimur : longa jejunia furlivis noctinni cibis protraliuni. rii-
sic qualuor vitin suni, quibus ab hoslc perciiiimur, det reliqiia dicere, ncvidcar poiius invelii quam mo-
sluUiiia, iniquitas, Unuria, formido : ied nialii'a nerc. Omnia ha>c argumenta sunt diaboli.
finem non habel. Cognalse quoque sibi sunt virtutc<:. Imiiare igiiur eum potius, cujus pallor ex jejuniis.
recliiudo et simplicitas : iiec ab invicem separnri B eleemosynae in pauperes, obscquium in servos Dei ,
queuni. Simplex et humilis et riisticus qiii aro.ina liumililas ei cordis et vesiium, ac in cunctis sermo
sapientia: compreliendere ncquit , si lamen sapien- moderaius. Trade, quoque te illi , cojus sermo
tum cxempla vivendo secleiiir, jure inler snpienlcs et babiius ei incessus, docirina virtulum est. Noii
cnnnumcrabiiur. Melius est enim parva boiia ciiin cotliurnaiam affcctes cloquentiara : nec more pue-
charilaie facere sine scientia, quani magnis effulgere ronini, arguias senientiolns in clausulis sirues.
virtuiibus cum admixtione discordi.x. Excelsa nam- Ila;c prateriens teiigi, ut crudiiis contenius auri-
que periculosius stant ; et ciiius corruuiit quo: subii- bus, nnn magnopere cnrcsquid imperilorum de in-
inia snnt. genio luo rumuscnli jaciiienl : sed proplielarum qiio-
Sed perspicuum esl omnem creatiiram ,
quamvis lidie medullns bibas. Qiiod pniricii generis inter inc-
ad pcrfeclionem venerit , lamcn inriigere misericor- nachos essc coepisii, non tibi sit luinoris, scd humi-
dia Dci , et plenam perrcclionem ex gratia Dci , noii litatis occasio :
« ut imitcris filium hominis qui non
ex merito possidere. Nihil sic placet Deo sicut sim- venit ministrnri, sed ministrare. Nam quaiito humi-
plicilas et innoceniia. Undc Spiritus sanclus in vo- lior, tnniO sublimior es : lucel margnrita in sordibus.
latilibus non- apparuit , nisi in columba . propier Quanlumcumque enim te dejercris, humilior Clirisio
simpliciiaicm : in qiiadrupedibus in ove, propter C non eris. Idco qiiamquam niilii niHlloruui sum cnn-
mansueludinem. Illud quoqiie tibi vilandum est caii- sciiis dclictorum, et quoiidie in oraiione Oexis gcnii-
lius , ne vanoe glorine ardore capiaris. Cum facis bus loquar : Delicla jurenlulis mcm ne niemineris ,
eleemosynam, Deus snlus vidc.it. Cum jejunas, laHi Domine (Psalm. xxiv) ; tiincn [Al. unde] sciens di-
sil facies lua , ne ad te obvia prxtereuntiitm turba ctuni ab Aposlolo : Ne in/Ialus in supcrbia incidas in
consisiat, et digiiodemonsircris. Necsnlis religiosiis juuicium diiiboli (l Tim. iii) : ct in alio Inco scriplum :
velis vidcri, nec pliis liiimilis quam neccssc cst : ne Supcrbis Dcusrcsislit , .liumilibus aulem dat graliam
gloriam fiigienilo, qusrns. Plures enim pnupcriaiis, (Jacob. IV, 6) : iiiliil iin a pucritia viiare conaius
inisericordiaj ac jejiinii arbilros declin:inles , hnc siim, quaui iiiinenlcm nniinnni et cicclam ccrviccn',
ipso placcre ciipiunl, quod placere conleinnunl : ct Dci conlra se odia provocantcm. Nnvi cnim ma;;i-
niirum in moduin laus dum vitaiur, appclitiir. (".r- strum Dnminiim c! Dciim meiiin in cnrnis liuniililni!!
teris pcriurbationibiis, quibus mens liominis gaudet dixisse : Discile a me, f/n/n milis suin el liumilis cciilc
et aigrcscit, spcrat ct meluil, plurcs invenio ettra- (Mnllh. XI ). Et aiilc |icr os Dnvid ccciiiisse : Mc-
neos. iloc viiio paucl admodimi sunt qui carueriiii. mento, Dumine, David, el omnis mansuctuilinis cjrs
Igitur noii qiixras gloriam : et cum iiiglorius fue (P.<inl. cxxxi). fCt iu alio loco lcgimus : .•liifc (jloriam -
ris, non dolcbis. Qiii enim vcrba increpantis liiinii- " humilialur cor riri ; et antc ruinnm clcvalur. Niliil
liicr recipii , jam propinquam habel veniam realns cniin, iil crelirodixinius, tnin peririilosiim esl, qiinni
quem gessit. Graviiis est enim pcrlicere maliim ,

gloiic cujiililas ct jnctaiiiia ct tumcns nniiiius roii-
quam farere. Non est tamen tant-.c viriniis ab aliis sricnlia virliiliim. Idcirco jiliis csl nniimiiii ilcpn-
ficiam injuriam susiincrc ,

quant.-c grati;c Domini snisscqiinin culiuin. Difliciliiis arrognniin. i|ii.'<m ati-
est , mitcm atque Iranquillum iiijutinm fncere nmi ro carciiiiis ct genimis. Nil ilmiuo p^nd-si vilc pil-
posso. Nc'|uc vero le monco, ne dc Jiviiiis glorieris, lioliim, fiihn litnir:i, corimris illinirs, siiiiiilnla |i:iii-
iie de gencris nobiliinie le jacics, ne te c.flcris prr- |iorlns, si nnminis di;-'iiil:i!cni npcriliiis dcslruns : si
feras. Scio luimiliinicin ttiam : scio ex afTiTiu tc di- iiilcr sonli-s et inopiim pc(r:il.i iion rnvrns. I"iilr!e
ccrc : Domine , non csl exaltnlum cor meum : neqne iiniiti|iie lcstitiioiiiiiiii i-.sl, si iioii Imliet rntisis nirM-
elali sunt ocuti mci (Psnl. cwx). Sliillissimiim qiiippc lieiiili. Ciii ctiiiM plus crcdiiur, nb eo pliis cxiiiiliir.
" .Vpiil niih"iini, a'qiic alin«, dccornlis, fi/ij/Ti.?, Icnip Kivlia , (o lihdn-
a'q:ic pTiii,'(jerh, el nrinrnc",!'). rl'. \l., sc'eii:i I-'ilii.m Dci fuciun filiiim lio.i.inif.
^ Ibidcm , i'(/H M"'ii wlwum, \irudcnlia, jnslili.:, .V(jm, cic.

''^ S. RIERONYMl OPERUM MANTISSA.
530
Po.ente, rotenter tcrmema pn.ientur {Sap.
v,). Nec A prxslare non lxs..s. qui lan.um donucl iralu.
sibi i|uisqiiaiii de corporis taniiininiodo
caslitaie siip- Amemus et nos Clirisium, ejusque
sempcr quxramus
pl:iud:\t: cum eii.nin conviiinm in frairem Immicidii amploxus : et facile videbitnr omne
sit realus. Cidil qiiidcm diflicile : brevia
mnndu-, ei cervix erecia pulab.mus universa quaj longa
suni. Qii„dq,ie beala
iioii aeciiiiir. Pereuni di\i:ix, neguaq;i:im ccssat Doi gennrixa Filio.Mio non
didicii, cfelos raliiicaro
avariiia. CongregarL' quaiii mulii
feaiinanl, qiiac rur- angelos cearo, mira deilaiis
sus ab insignia ojernri : sc.i
aliis occupeiiiur !
'""''" '"'"="•'. c.Tter..que viriutum docu.ncnta
C.\PUT XXV, iiiira bumilitatis cusiodiam
aggregare.
De humilitaie Cliritti, quem imitari Jebemus.
CAPUT XXVI.
Cliristus • bapiizatiir a scrvo, et a Deo Filius ap- Dejusiiiia et litce reciuudine.
pellaiur inler |mblic:inos, mereirices
:
ei peccaiores
ad lav.icrum vcnii, el sai.eiior csi ba,iiisia
Eljamde justiiia disscramus.
q-i.-c esl singulanim
suo : qui rernin et personarum
de coelo veiiil in uierum
in pr.-esepe de utero a-qnissinia disiribntio quam :
de :
:
r.u.s obliuens. el rui
praescpe in crucem qnis a,lh:crens, v.lam snaii.
de cruce in sepulcro ad inferos
: dis-
posile et sine turbalione
de inferis viclor rcmeavil ad coelos iii
(Onsorval, tuslodit
Iiniteiiinr erso » „
-.ni.ibus xqiiilalem
Salvaiorem nosirum : quia ip-e m.iis scit .piid Deo d. b.-al, qiiid
ct biimijis non :
dcn,gel polesiatibus liujus

rasior, .igniis et aries appellaiiir. Qui s.-cciili : q.iid sibi r.liuo..l,
pro nobis
'Piid proximo roinpeiai.
immolatus est. Qui al. Is:iaccornihiis leneiur ,|uid alienls coored:.i, aiii
iu scn-
tongrual. Justiim esi cnim
libus. F.i qiio nil bac bu.niliinle suliliniius.
Heum colere ct diligore
Qui cx toio corde, et cx toia
Oethlelicm in boc parvo lerrae foraminecoelor anim:., ei ex f.ta virtuic :
uui con-
saiieios etco:c.iualos boi.or.ro,
diior naius cst. Hic iiivoluius et iribiila impen.lerc
pauiiis : bic visus a
poiesiatibi.s s.up.Tbum non csse, s«d
pasioribu> : hic iuonsiratu^ a siella, hic ad.iianis :
.„ai:is .i,.ieiu
a cl li..i..il,u,, proxi.nos
Mgis. In bapti.MUo bumilitas Cbrisii, nosira .a,..,|u;.m se .bngore : ali.nos
subli-
mitas. Illiu.crii.\, uoslia viciuiia
e. i.,iiiiicos „ou |,rose.|..i ,..li„, s.:,l a.i.ore
: illius paiibuluni,
: sul.jecli.m
c-s : prioribus. vel a;iaic niajoribus
uosier lriun)|ihus est. : ûia et Doiui-
Cnni igiiurlavacrum
iius duiii cs.sei omninm Doiniiins, a J.iani.e qni iva-
cl criicis signum in froniibiis
joresi in naiis mu!i.r„m,
d:rmon aspexerii, coiiiremiscii. Qui aiirca capitolia
.M.ia prior illo in na ixi-
laie hon.iiiniii eial, bapiizaiur
iion tiineni. cru eoi limeui. Qui
contemmini vcppira
: .t sic adimpleri om-
ncm j.isiiiiaiu
prot.smur. Ex liac misericordia
ngjlia, et purpuMS C.sarum. et d:.pes
Cbrisliaiio- iiascitur, obse.|uiiinideinciim
nim sorde, tamen el jejmiia periime.-cuni. goiieiaiur.
:
Jubet G I„ bis ou.i.ibos qiii iuve.jtur
enim thri>tus, ne quis ili>cipulorum dical, quia , noii iiumeriio in
ipse Cbri^to dici.ur peruia..ere :
est Clirislns. Mira ,|uoni:..u hxc omnia
raiio, non vult prxdcari, qni ip-e Cbrisins esi. Paulus nos glorios.is iiiformatet
gandji inielligi, :ignosci amai, ei od.t o-iendi : m.igis
vult se invenlnm esse,
ins.n.ii de Cliiisi-. , diccns : Qui esl factus nobis a
qiiaiii proditiim : ut virtus sua Deo justitia , et suticii ficitio ei rcdcmpiio
illu.n. favor oslenderet alienus.
noii (I Cor. \).
Qi..-c ;.nlcm Ileiu in alio loc. Qui
major poiest esse cleuieniia, qnam
ut Filiiis Dci,
: esl imierxoidia et pax a
(ilius hominis iiasceivtnr, docem mensiuni
dileclio, quaiii G a'ci «yir«-; vocini. I.iiquus enim
fasiidia
si so.|uilur jusliti.im. n.gal
sustiiierei, parliis iiiiquiuitem. Slultus si
.xspeci.irci adveniuiu. ii.volve-
.-ciu.itnr l>ei sapienlb.m. neg.t
retnr pannis, subjiceretnr (.ureniibns. st.,l.itiain : qu..dquc
per sii.g.ilas sapiontia lo.t.iud.,, i.n.per.n.ia,
adoleret a t:iies, et poî co. tumelias
vociim, ^b.p.is,
,
ei castii.i» s.dum
pr.dest l.abeniibus jnsiiiia v,ro aliis
et flagella, crucis q.io.pie pro [Al. lac. :
ct miseris
jiro] iiobis
piolesi :
qiijj patreni vcl frairem noii iiovit
(ierei maledictiiiii, ui nos a maledicio legis :.bsol- . sod
i.ovit veriiai.m pcrsonani non acipii
verel. Pairi f;icius esi ol.eiliciis us.pie
:
, ei Peuin
ad morieni imi.a.iir. Di-cite
(Phil. crgo bene faccrc. Vinus cnim di-
11) :
ut id opcie implerei, qnod anle ex pcr
sccn.b. esi. Nec
.ôna u.odiatoris fncrai
i.aiur.-e i;ii,(uni
'"""" bounm '"'""'"
'"""'" ad
sufficii "'
depreoatus •'
pLr n '-'—•- '1"-"^-- -,grnis
rolo,
tolo, quomodo
qnomodo et ego
eao el
,
et tu utium
'1'^^"
sumas
diccns
,1
: ila
] "!. ^
isii iii
'
s,:cnda cst crg,. justilia. ei

disciplinis. Di
nobis uiium tint {Joan. x\ii). magistrorum icrcmla snnt

li.nin:.. Saicularis autem judex, acoeptis mnneiibiis,
Ergo quia.ad h,.c veiiorai. ut qund i.npossibile ronilom;.:ii insoniem , ct r, u;ii libent. Qnod inler-
erat bgi. quia nemn jusiifioabnur. ineffabili mise- dnni d,i Ecclesi.Te
principibus dici putesi, quod pro-
ricord.a vincerei : pnblicaoos et peeciiores ad
poe- ptor miinor« lacereut legem
niienti.mi pn.vooabat. Un,le ei i.on per.lucuni judi- :
noviim et miral.ile csi ciura .ad finem.

npud nos, Domiuus solus
peieuies se amat, solus CAPUT XXVII.
irascitur nisi peiainr.
enim iempore qno s.ip-
IIIo
Dc fide, ipe, el limore.
plicia mereb.n.ur. Deus argumonium
salvaiioni, os-
end.tur
Si autem fidos, nt inquii apostolus P.mb.s
Est
• : iuielligere po^sumus q,.a:iium ,
valeret Shbitantia spcrandarum reium (Uebr. \i , n), quas
' Et snpposititiis scripiis cxcento nni>m lo a
raus keo, ex epist. ad Damasum, excerpu ferme '" " ""'"'" ''"^ '^"* ''""'^ subscqui-
"uTci *i""li
5S1 REGULA MONACHORUM EX SCRIPTIS IIIERONYMI COLLECTA. m
speramiis , el iiulex rerum quas non videmus : cre- A omnilius m.tjor est. Inicr rxlera sic Tatetur Paulus:
dere et flJrre quis deliei , fi"Oil D<'us ea qus pro- Mnnent autem tria hxc ,
pdes , ipe» , et dileclio :
nii'li(, poiens est .'<dimplere : ei spriii siiam iii rniu- Sid major Itis dileciio esl {I Cor. xili). Est rrijo dile-
riim traiisferre : iiinc plena liile pnterit ad ea qnx ciii» xiiirHliim aniiiiiinim, casia, et i-incera, et fine
promissa funl, facile perveiiire. IIipc noliis uiiivcr.sa .imnlaiione charitas: consuinniatio oiiiniiim manila
iiivisiiiiliu ante oculns ponit. Ail hanc ingrcssi, dia- tiirum, brcvisomnium prxcfpinrum :qiiam cumqiiis
boli ei pniesialum liujus miindi ei li iriiiii lonolirarum li ibiierit, nnniia bnbct : sine bac in aliis rcmanct
univorsa deserimus : Deo cuni fiiliici:i proxim:iinii':. iinpprfcclus. El ut cngiioscat Vfstra prudcnlin, qiian-
Credere enim et sperare ncoesse est qnx Deus iiim chariias valcat : legimus rcsponsiiin Domini in
jussit : cum qnac diabnliis inscruer.il , alin«-^>mu<. Ev:ingelindiceiitls, cum intiTrojarelnr : Diliges Do-
Fidem spcs seqiiitur : ii;iqtie de ipsa l«iqu;iniiir. Esl niinum Oeum (iium ex toto corde tuo, et ex tola anima
igiiur fpes exspectaiio reriiin oiiiniiiin fiiiiirariim ,
tua, et ex tola virlute tna : Et diliges proximnm titum
quain iu Ode liabcmus ,
qiia salvamiir, Paulo scri- lamiuam leipsum : in liis duobus pra^ceplis pendet tex
benie apostolo : Spe enim salvi fucti svinus. Spes el propheta; {Hlatth, xxii, 57).
autem qux mdelur, non est spes {Ron:. viii, 24). QnoJ Yiilcsinliac sola iiniversa legis conienta pendere ?
auiem videtquis, quid speral ? Si aiilein qiiod non R Vere qnis.u.s bnnc hîbct, jam Dens ct Dri Filins
Tidemiis, speramiis, per paiiontiain exsiieet.iiiiU';. dici polcsl : ex hac sola poierit Doo siinilis essc.
Hxc in se liabet tiinorcm, non illnni ciijus olJI- C( nsidcra, qiii Deiim diligii : numquiil sporal, niiin-
visci, et qiiem foras debet miltore quij^qnis in (ide qiiid limet, nuinquid fidit? Non, sod lantum diligit.
vivit : sed qni unus est de spiritibus ,

qnibiis imple- Deus, iiiqiiit Paulus, cuni dilexisset mundum, mii-it
tiir Jesus , sicut Isaias teslntur : Exiet virga de ra- unicitm Filium suum in simiUludinem carnis peccali :
dice Jesse, «' flos de rndice ejus nscendet, et rcquiescet ut de peccttto condcmuaret peccatum in carne ([iont.
super eum spiriius sinienticc et pietntis, et replcbii etim viii, 3). Qtii p'xpoiiit e:im rebiis oiii<iibiis, dicens :
fpirilus timoris bomini {Ita. xi , 1). Illum spiriliiui Et si linguis lo fuar hominum et angelorum, charita-
quem David canil , dicens : Timefe Dominunt, justi lem aulem tion habeam : faclus sum sic:it aramentttm
ejus (Psalm. xxxiii , 10). Unde ei beaii elficiiiniur, tinniens, aut cijmbalum cottcnpans. Ei si habuero
eodem prote^tanie cl dicente : Beatns vir qui timet proplteiiam, et cognovero oinnia mijsleria : et omnem
Dominum : illum dici liiiinrem , qiii casiua csl 1 1 pu- scientiam : et si Itabuero fidem. ila ul montes traiisfe-
dicus. Quoniam limor Domini caslus , inqiiil D.ivid, ram et si iradidero corpns inenm iia ul ardeam, charila-
. ,
maiiel in swculum sircu/i (Psalm. xviii , 10). temautemnon ht,beum,nihil sum. Charitas magnanima
Ergo est duplex tiiiior : uniis appctendus, alius fu- C est : charitas benigna est. charitas nun winulaltir, non
giendus est. Igitnr appttendiis tiiiior, aditioniiio ct inflalur, non agit perperam, non irritiitur, non con-
custodia oniiiiiiin rer ,
qiias credimus aut speramus. ftindil,non qutcrit quce sua sunt, non cogitul mittum,
Tiniemus eniin jtidiciiim, qiiin sperainus : et metui- non gaude' supcr injustida, gandet nulem de verilaie.
nius Dominuiii, qiiia fortcm illum judicem crcdiiiius. Omnia luslinet, omnia credit, omitia sperat : cltaritas
Vera naniqiie viia est Deum nos-e, timerecjus pi;- nuniquam excidit (I Cor. xiil). Niliil eiiim amaniibns
leniiam, amare pieiatem. Tiinor nnmiiue virtutum dnrum cst, nullus diflicilis est cupieiitihiis labor. Sn-
est custos, securitas ad lapsiim facilis. Si pnvore u liis latneii illcamor prohabilis esi, qui Deo ei virtii-
babueris, sollicilus eris : ct si s-olliciliis fucris, ico tibiis aniiiiaJ con|ilntnr. Mliil cst enini qtiod non lo-
in cniilas ovium tu:irum iiilrare nnn polcril. Qiiod lerel, qui peifecte diligit. Qni aulemcleirietili.^m non
vel ad pr.Tp'"s:tos Ecclcsiarum, vcl ad aninia; custo- habet, ncc indntiis est viscera miscricordioe ci la-
dein piTiinei. Qiii ciiiius tsl et timidus, pnlesi ad crymariim : quanivis spiritualis sit, non adlniplevit
tempus vitire peccnta : qni securiis est de justiiia legiMU Christi. Unib! legilur, quotl braiiis J<>:inncs
sua, " repiignit Deo : illinsqne auxiliii desiiliiliis, evaiigclisia cu'n Fphi;si senex ^ vix iiiier ditc piiUi-
iiisiiliis bnstiuin palet. Niiinqnam luta est liiiiiian:i riiiii iiinniis dcrcrrctiir, niliil alitid pcr siiignlas sii|i>.-
fragilitas : et qiiaiilo inagis virlulibiis ciesciiiius, D Iint proferrc coIIect:is nisi, Filioli mei, diligiie at er-
tanio mngis limere debcmiis, iie di! subrnnilins cor- uirum. Discipulis aiiicin peteniibiis, qi!:irc seiiipcr
riiamus. Si juxla F.cclesiaslen, Rndix sapiinti.T est id diceret : re^poodii, qnin prxcepiuni Doniinl est,
timere Deum : fructus qiiis est, ni-i vitlcrc Dfiiin ? ct si liat, soliim surficit. Sed obserrn ne <^
ainifiis,
Bonuin aiilem diligii, qui non inviliis, aui ncessi- qui diii qiiaritur, vix invcniiur, diflicilc servaiiir,
mic, aiit legiim niotii facil lioiiiim ; sed idcirco, ul parlter cum onulis. aniittatur. Nain aiiiicitia, qnx
mercedem bonam nperis habent. desiiiere poesl, niimi|iiain vcra fnit. Vcra naniqnc
CAPLT XXVHI. amicitia,[A/. cliarit:ts] nullo llvore, in quanto augc-
D; chnritate , ct pnce. lur iiiimero, lanio rrescii clrolinrc.
Ad charilatem nuiic tvansiium faciamus : quia Dccliiia igitur a mab>, et fac bonuin : inquirc pa-
Aniea dumlaxat eral, de }Uttiiiarepugnat,Hltus- aviiierant, dixe. unt, Mnqister, quare lioc semper loqite-
que, Plc. ris? qni respondtt ditjiium Joanne senlenlinm, qnia
t"
Alii libTi, morarelnr tisquc nd ullimam senectu- prwcipiitm, cic.
tem,etiix, cic. Et pluia mnx, Tandem disciputi el <=
lidero libri, ne amicum, et meai amittat.
frnirr* nui nrl^^rnni ifritin nffpcli nnod endem fCWêr .
385 S. inERONYMI OPERUM MANTISSA. zn
cem, cl persequere eam. Nisi odeiimiis malum, lio- A calceolos, nec orbes slibio fuliginalos. N.im quanto
num am:>re iion possumus. Quiii potius racicndiim foedior, tanlo pulchrior. Quac demiim plorai ad cru-
csi bonum, iii declinemus a maio. Pax quxrcnda cem, unguenta parat rquaerilin lumiilo, liortulanura
cst, rugiamiis bella : ncc sulTecit cam quxrere, nisi interrogat, • pergit ad aposiolos, repertum nunlial:
inventnm fugienlemque omni stiidio pcrseiiuamur : illi dubilnnt, ista confidit (Joan. xx).
qux e.nHperai omnem tensum, in qun habitatio Dei Non enim tain peccati crimen arguitur, quam ve-
est, prnplieta dicenlc : Ei (aclus esl in pnce locus lox conversioin pcenitcntia; celerilate laudatur.
Nec
ejus (Pialm. lxxv). Iiifernus ilaquc inter fratres di- Deus cogeret poenitere, si non esset roeniientibus
vidit. Qiiidquid igitiir separat inter fratres, infernus veniam concessurus. Nihil enim lam repugnat Deo,
diccndus esl. Concnrdia cnim parvn; res cresciint : quam cor impoenitens. Hoc solum crimen est, qnod
sic cl discordii niaximx dilabunlur. Pulclire igitur veniam consequi non polest prxcipue quia non in- :
persecutio pncis diciiur, juxla illud Apostoli : Ho- justus, nl propier multa mala paucoruni obliviscatur
Bpiiatiiatem persequenles {Rom, xii) : ul non leni konorum : iinmo de nulla re sic irascitur Deiis,
iisitaioque scrmone, ct, ut ila loquar, summis labiis quomodo si peccator supcrbiat, et erectus etrigidus
liospilcs invitemus : sed toio mentis ardore lcnca- non flectatur in flelum nec misericordiam posiulet
mii=, qiiasi aufercnles secura de lucro nosiro alque
B pro delicto : Nihilque sic olTendit Deum, sicut ere-
compendio. cta cervix post peccala, et ex desperaiinne conlem-
CVPLT XXIX. ptus. Unde et vos non desperelis veniam scelerum
De infirmit et pauperibut reereandii.
magiiitudine : quia raagna peccata magna delebit
Si qiiis coDperii :rgroiare, iransferalur ad exe- poeniteniia [Al. misericordia]. Nam Deus non vult
drain huioreui : eitaiito senum minislerio coiifovea- inferre supplicia, sed terrere passuros. Ipseque ad
lur, Ht nec dclicias urbium, nec nialris quxrat affe- poenitentiam provocal, ne faciat quo«} comminatiis
ciuiii. Ne liccai diccre cui(|uam : tuiiicain et sagum est.
lexiaqiie juncis straia non habeo. Iia oeconomus Dxmonum enim nullus est qui parcat. Omnes ad
universa moderetur, ut neino quid postulet [Al. add. prxdam festini venient : anle faciem ipsorum ven-
nemo nnn] liaheat. Servias fratribus, hnspitiim lava tiis. El quidquid aspexerint, quidquid vultui eorum
pcdes, pauperibus cl fratribus refrigcria exhibe {Ai. obvium fuerit, urere desiderabunt et perdere. Sed
lac. exliibe] : snmptum mami propria dislribue. necquisquam pcr patientiam bonitatis Dei, de pec-
Quoniain qiiidquid liihcnt clerici, pnuperum esl, ct catorum suoruin iinpunitate coniendat, nec illum
doniMS cnriiin omiiibus dcbcnt essc comminies. Sns- non seslimet offensum, quia necdum experiusiraluiii.
ce;)liiini ciiiin pcregriaorum et liospituin invigilare C Immo magna esl ira, quando peccaniibus non iras-
drheiit. cilur Deus. Unde iu Ezechiele ad Jerusalem : Jaiii
Docct Salomon misericordi^r. npcribus insistcn- non irascar libi, zclus luus recessit a me. Scd revera
dum : iicc nnstris lideiidum viribus, sed a Deo essc Deus hominibus non irascitur, sed viliis : quse cum
niiviliiiin nagiiandum. Sed csto qiiod .'cqucris p:iuin homiiie non fuorint, nequaquam piiiiit.
pi^riliiis, iiinpiini ccllulas dignanter introeas, m.tnus Ilahet auiem ira Dei niensiiras, quantum et quanto
dchiliiiiii sis, aquom porics, ligiia conciil;>.s, focum lempore, ct nb qu:is causns, el quibus iaferalur :
txslriMs : fcd iilii vincnla ? ubi alap;i!? ubi spula? jinta illud qnod scriptum est : Cibibis nos pane la-
uli nigclla, iibi pniibnlum? iihi inors? Ei cimi lia:c crymiirum in meiniira. Miscricordiam igitur a Dco
oiiiiii:i, (piiC (lixi feceris, al) Eiistocliio Piuilûiiic vin- coiiseqiiimr, qiii se putai es^ê iiiiserum. Nam Dcus
ceris. ll;cc dico, non (|Ui)d de .irdnre iiienlis lii:c qui nnllis viribus supcrari poicsl, publicani lamen
qiiidquaiii dobitem, scd qiiod currciilcm iinpcllam : prccibus vincilur. Qnanto ergo tempore le erraro
et acriicr dimicanii fervoreni au^'cain. nosii quanio li'inporc deliquisii : lanto tempore hu-
,
milia teipsum Den : el saiisfaciio ei in confessionc

CAPUT XXX.
poenitenti.-c. Qiioiiiam (\u\ peccator est aliqun sorde
De pcenilen'ia el niitericordia Dci.
D iuaculalui, de Ecclesia Christi non poiest appellari,
Arripc, qiispso, occasionem, ci f ic de ncressilalc nec Chrisio suhjeclus dici. Igiliir qiiia erravimus ju-
viriuteni. Non quairuntur in Clnisii.inis iniii?, scd venes, einendcmur sencs, jungamus gemitiis, et l.i-
linis. Pauhis niale coepil, scd hene linivii. Jtid.c crymas copulemus, culpam simpliciier confiiendo.
laudaniiir iniiia, sed finis prodiiioiic d.imnalur. El Nnm qui pnsl lapsum peccaiorum ad veram poeni-
liecl Dcus non velit moriem pctciioris, scd ut coii- leutiam sc convcrtit : cilo a niisericordi.ne judiee
vcriaiur ei vivai : tameii tepidos odit, ct ciio ei veniain impetrahii : quoniara apud Deuin iion lam
nause.iiis facinnt. Cuique pliis (limiitiuir, plusdiligil. valei inensiira lemporis, quam doloris : nec absti-
L'nde merclrix illa Cliristi dilccirix in Evniigclio ncniia taniuui ciborum ,
quaiitum moriincatio vi-
b(ipii7.aia, lacrymis, ct crinc, quo inulios aiile ce- tiurum.
pcrat, pedes Domini tcrgens, salvata esl (Liic. vii). Sed ct magniim pcccatum mngnis diuturnisque
Noii quideni liabuit crispaiites mitras, nec slridenies cruciatibus luiiur, culpaque legis prsscntis suppli-
* Addunt alii , Domintim recognotcitit.

: :
SSS REGUL^ XiONACnORUM APPnOBATIO MARTINI V. 386

cio comp^nsata sil. E( sic magmini peccalum inagna A si imperiius sum sermone, inquit Apostolus, sed non
indigct misericonlla. Coiiclusil enini Dciis oimita siib scicn'ia (II Cor. x\, 6 ). Illi utrumque non deerat, ci
pcccuto, iil omnibus miserea'ur {liom. xi, oi). Sed unum liumiliter rciiuebal. Nobis utrumque dcest
frustra voce [ A/. poeniienlia] assuinilur, si pernia- quia et quod pueri plausibilu liabueramus, amisimus;
nent opera. Sed ne diniius pertraiiam, iiabeio pauca ncc scieniiam quain volebamus, consecuii suinus,
pro pluribus : in quibus non lam ordo qujpriiur, juxia i£$opianam fabulani : dum magna sccianiur,
qii.iin profecius. Age ergo, lu cave, currc, fesliiia. etiam minora perdimus.
Age, ul in bac spiriiualitaie proficias : Cave, ne Non prolongabuntur ultra sermones mei quoscum-
quod accepisti bonum, incauius cl negligens custos quc loquor. Ea propicr moneo, et lleus gemensque
aniilias : Curre, ut non ncgligas : Feslina , ut cele- conlesior, ut duni bujus mundi viam currimus, non
rius comprelicndas. Nam coepissc muitorum esl : ad duabus tunicis, id esl, duplici aiiimo [Al. fide] ve-
culinen pervenisse paucoriira. Tribuat libi Cbrislus, siiamur : nuii calccamenturum pedibus, videlicet
ut audias, et taceas, el inteliigas, et sic ioquaris. operilius prxgravemiir : non diviiiarura onera ad
tcrrain prcmanl : non virgx, hoc esi, potenlix sx-
CAPUT XXXI.
cularis, qua^ritur auxilium : non pariter Christum
Finis concludens reijulam.
B velimiis liabere et sxculum : scd pro brevibus et ca-
Et quoiiiam ita se naiura habci, ul amara sil vc- ducis jcterna succedaiii. Sed et precor qui fideles
ritas, et blanda vitia existimcntur, ut Paulus nit csiis, ut iia viiam iiosiram et convcrsaiionem ser-
aposiolus : Inimicus vobis faclus sum verum dicens vetis, ne in ipiâ vel ipsi scandaluin paliamini, vel
{Galai. IV, 6); unde et quia Salvatoris dura vido- aliis scandalum faciaiis : seJ sit iii vobis suniini slu-
banlur eloquia, plurimi discipulorum relrorsum dii, summxque cauielo; : ne qiiis in banc sanciorum
abierunt : non mirum est, si et nos ipsi vitiis de- congregaiioncm polUiius intrucai ; ne qui^quis Je-
tralienlcs, ofTcudimus plurimos. Disposui tamen na- l)iisa:us babitet in vobis. Doniinus Jesus conleriit
sum secare feteniem : timeat qui strumosus cst. Satanain sub pcdibus veslris : ct incolumes vo$, ei
Quid lamen ad te qui inlelligis te innocenlem? Nemo prolixa xlaie noreiites, Clirislus Deus noster tiiea-
rcprebendat quod aliquos aut laudaraus, aut carpi- liir oninipoieiis. Sed et Spirilus sanctus iiobis prx-
mus ; cura et in arguendis nialis sii correptio cajle- stare dignetur, ul iii boc sxculo faciores maiidalo-
roruin, et in opiiniis prxdicandis boni ad viriulum nim suoruni eflocli, iii liiijus vilx .igone probnii, ct
studia concilenlur. Nos enim, ul scitis, Hebrxorum fidcles invcnii spiriiunlibus fruciibiis dilatati, sii-
lcclione detenli, in Lalina lingua rubiginem induxi- pernis inereamiir adjun^î coiiceniibus. Ipsi gluria
mus : intanlum ut loquentibus quoque stridor quidam C et impcrium ciiin eodemSpiriiu saiicio in cuncla sx-
uon Latlnus interstrcpat. Unde ignosce ariditati. Ei cula sxculorura. Amen.
• Eratantea, liis continenlibus mcrcamur adjungi ipsi, elc.
APPENDIX AD REGULAM PRvECEDENTEM.
MARTINI V P. M. APPROBATIO. queni ipse S. Ilieronymus cuin suis mnnncfiis et

Martinus cpiscopus servus servorum Dei dilecto fralribus prurcssuin fulsse, ct in coiiiiiiuni ubscrvasse
filio Lupo de Olmeto ,

prxposiio generali ordinis pcrliibeiur, vivere, cl ul nomeii gcrebatis ejiisdem
nioiiachorum S. llieronymi, saliitem et aposlolicam saiicii, sic ejus viiain, rcgulam, cl opera desidera-
benedictionem. baiis imitari. Nos luiic hujiismodl proposiliim con-
1. Pia nos excilal, et inducit alTcclio, ut sincerse digiiiiin, el rationl consonuin reccnsentcs, lilil intcr
devotioiiis. proposiluin, quo gloriosi S. Hieronyini cjtora, nt rcgulam vivendl In monasieriis iii qua-
dtcirinam el vliain inonacliales iinitari coiilcmpla- dam epistula ad Luslocliium el miini.iles, qux iii-
lione sludes, assidua paicniis afTeciibiis proseqiien- " cipit : Tepescens in membris proclivum corpiis, ut
les , votis luis jusils ct honesiis, per qux regularis asseritur direcla, content.im, el desigiiatain, quam
et monacbalis obscrvantia, sub qiia Sanctus ipse in diclus S. Ilieronymus lunc a pleiisque inler alias
boc sxculo sua dcvota aliissimo exhibuisse curapro- suas epistolas cdidissc el couscripsissc diccbalur,
batur obsequia, in Dci Ecclesia propagari, digneque quandocumquclibividereturuircgulammonacliorum
vencrari valeat, bcnignum ci benevoluin impertia- Eremiiarum cjusdem Sancii, in locum dicue regulx
inur assensum. S. Auguslini suscipcre posses , plenam ci liberam,
2. Dudum siquidem inler nlia ad nostram audien- per alias nos<ras Iiiicras, quas et eanuB leaorcs prx-
tiam perduclo, quod lu, ct plcriquc ;ilii fratres S. seniilus h;ibcri volunius pro expressis, coiicessimus
nicronynii cnmmiinilcr nuiicupali, sub regula S. facullatem : pro ut in eisdein litlerispleniusconiineiur.
Auguitini vivenlcs, zelo devotionis accensi, et ob 3. Cuin autem sicut exhibita nobls nuper pro
frugcin vitac melioris arctius et perfeciius ,
quam parle lua pclitio continebat, a nonnullis vertatur in
rcgula dictaret Itujusmodi, ei In vero staiu monacliali, dubiiim, an ipsc S. liieroDyinus diclam episiolam
, , ,
587 S. IIIERONYMI OPERIM MVNTISSA. S88

eiliJeril; lii(|iic propierea vivemli norniam in ea, ui A (l'iaiii nviilam liiijusiiioili iraiiiilerisi, iiiililie-:ui>ris,
pr;i'forIiir trjiiilani, pn» slaiutis Junil:ixat cjiimIlmii iil pialertiir, cx linic lii, jTior.;-, iiionaclii, fi:les,
onliiiis, el non rngiil.im liacleniis susi eiicris, seJ ct peisnn:e pr.eJicii ordinis, feciindnm illam \ota
sialiili poiiiis riindaiiicnlo |>ro iiisliliilioiic rei;iila< priii(i|iali:i religinnis liiijusniodi eiiiiliere
,
proliieri
cjiisiloin Siinrti provide per le siifceplo, ex Jivcrsis ct vivere lcneaiiiiiii.
cpisiolls et ir.ictaiiliiis per dieinni S. llieroi|yiiiiiin Vnsipie et iiiores vestros tam
7. ciJem rcgul.i;,
Ciliiis, ei piT EcclcMani a|ipr(iliaiis, nunniilla verain qii:im etiain illiiis ductriiix, ct iiisiiiulis iii quaJam
rclisidiis ildctrinain, viiaiiiqiie iiionaclialcm, qii:im episiola jier saneiiiin Eiisebiuui discipiiliim ejiisdein
ideiii Sinclus cuin suis mon:icliis ei frairilnis in ejus saiicti llieroiiyiiii ad Daiiiasuiii episcopiim Portiicii-
vil.i in coinniuiii, ijiio ad ea hii3b priiici|ialia siint sem et TlieDilnriini Rniii nuin senaiorem, de vita ct
siaiiis, ei \\ix iiionaclialis, per niiilla et usqne ad diictiiiia rcligionis, acoliiiii. ct iiiiiaciilisipsius sancti
Oliitiis siii leiiipoia oliservavil, et aliqiios alios ob- llieninymi desiiiiata rontentis, necnon per euinJem
servare inonuit, conii.eiiiia cxlraxeris, coinpilavc- S. Ilieniiiyiiiiim Jiini iii cxlrciiiis ngerel siiis inona-
ris, ei V. l,it in uuuni ciTpus suh reriis liiulis redii- cliis pni oliserv:iiiii:i regul iii, et viia» iiiiegriiate,
xerls, «iib qiiiliiis lu, ei pleriqiic alii moiiaclii ei saiictim(iiiiai|ue rcliciis, coiifnimiic delcaiis.
fratres dieli iTiliiiis, Alti.^slmo lonreJenli;, vobis B 8. El i.iliiliiniiniis iie liiijiiHiii.di i.giijii pcr le
ciiain siiper Imc aposlolici faxoris sulTr^.gaiile pra;- suMipienda , cl alils mcnai his tnidenda cul.|uaiii
sidio. de ca;tiTi) deRere, et |ieriiiaiieie. ac illa in re- niiniiim ^ravis apparcai, aut oiemsa , viilunius , el
gulain suscip.;re pniiioiiiiis et eliam affeciatis. eadeiii lilii aucioritate rouceiJiiiius, quod priores
•i. Prmodi sn^ceperini , illain , aut
ei lormain re;,'ula; liujusmnji, lilii et sueee^sorilius iiistitiita, el diictriiiain in episiola ejusJem .saiicti
liiis pr:ci>i>siiis, ac omiiilnis, et siniîilis pri.iribiis, Eiisebii , vel aiiqua conlcnia in eisJcm quaiidoqiie
iiionncliis, Inilribns, ei persoiiis dirti or.iiiiis prx- liiiiiiatia fragilitaie, aul inlirniitaie caiisante, seu
seiiiibns, el fiiiiiris, qiii in illo vivere, ct Aliissinio alias tam exacte proui tradiiiir in eiiidcm ubser-
raiiiiilaii viiliierini iii locuin diclx regnl;e S. Augu- varc ncquiverinl, iinn proptere:i mortalis peccili
stini sii^^cipiemli, nc dictimi ordinem S. Hreronymi vincnlo sint ligati, sed per suos ûperiorcs corporali
priifiieiiJi piitest:i<eiii, ac lioeiuiam coiicedere dc be- duintaxat poeiia ,
qua congruit proceJatur, eisque
nigiiiiate apos'olira Jignaremur. pro excessu, et Iransgressione, ac pro nioJo ciiliia;
5. N»s igiiur inijuscemodi regiilarein et monaclia- iiijiiiigi valeat poenitentiii salntaris ,

quam liumiliier
lem oliservaniiam Jicl! S. Ilienmymi laiiJahilcm, et ^ suscipere et adimplere teneantur
in viti cjiis peripsum observaiam merito lauJantes, 9. Qn(id.|ue tu, ci successorcs lui prseposiii dicti
ct approbantes, illamque in Dci Ecclesia in orJinem ordinis monachorum illos ex priorihus, monacliis et
ninn iclialem atlolli, et obscrvari inieiisis JesiJeriis fralribus pr.i:diciis qiii orJinem ipsum jam sub Jicla
alloi tani(;s, ncciioii pio et siiieeio tuai devoiinnis regiil:i S. Aiigusiini pmfessi siini , dc propter infir-
pr.ii.osilo grato conciirrcnles asscnsii, hiijnseeinodi miiaiein hujusinoJi, seu (juavis alia de causa aJ oh-
qiKiqnc siippllcaiionibiis iiiclinaii, disireiioiii l\\x scrvandum liuju<inodi rcgiilain S. Ilieronyini se im"
doclrinain, cl inst.luia niunatlialia ejusdein S llie- poirnlessenserini,aut aliaseam acceptare iKiluerinl,
r.inyini ,
proui per le Doniino in:.piranie ex eisdem ut sub illis, regula, ./bservaniia, eiobedleniia regu-
Cjiisiolis, ei tniri.iiibus, iit prueiniiiitnr, non niui:itis laribus, sub (juibus eos iii hacienns rexisii , el gu-
seiiteiiliis exiracl:i, compilata ei reducia sunl, loco beriiasii , eiiam de castero regere , ci guherna.e,
rcgiilx S. Aiigiisiini et siaiutorum iii epislola ron- ipsiijuein illis remanere, et Altissinio fnniiilari.
leiiT.inim, linjiismodi in regulam monacbalcm ordi- 10. Ciini eis qnoqiic, aceiiam illis, qui secundum
nis nioiiacii.iriim Ereniiiarnm dicti S. Hieronyini ipsam regiilam S. Ilieronyini, et ut prxf.Tiur in
ciijns lii ipse professus existis, illainqub ,viiam in posterum pro tempore prolitebiiniur, casu aliquo de
orJincni biijnsiiiuJi siiscip.endi, ac ipsam regnlara D
" pr.Tniissis, ant alia ratinnabi'i causa , dc qua lili,
cjiisdem S:iiicti, prinribiis, monarhis, fratribus, et seu illis videbilnr, subsislente, siiper .singulis iii
peisonis prxdiciis sub ea vivere cupieniibiis. eadcm regula B. Iliernnymi conlcniis, nucioritate
G. Qnos etiam, ac le a Jictx regul.e S. Augusiiiii, prxdicta, per vos, vel alios dispcnsare, aut alias
ct sialutornm per lc juxt:i diclaiii episiolam Tepe- eoruin animarum s:.luii,prout expediensluerit, cim-
sceiis susceptornm, lieet auctorilate sedis aposiolicx sulere et eiiam proviJere valcatis, super qiiihus tibi
coiilirinatorum, observanlia, ex tiinc pciiilus aliso- etsuccessoribiis ipsis eliam plenam , et liheiara lia-
lutos esse volumus, et decernimiis per pr.xseiiles, ruin serie concediinus facullatem.
eiiaiii sub modis, ct lormis in diciis liiteris cxpres- 11. Deccrniinus insuper auctorilale prxJicta
sis, tibi etiaiii qiio ad liiic suffragari, ei alias in sno quod bujiismodi regula poslquani per le iraJita , et
robore permanerc volumns observandam tradciidi, pulilioaia fuerit, ut pra;feriur, robur obtineat pcrpe-
et pulilicandi, plenam et lihcram aucioritateaposto- tux firmiiatis, et ab omiiibus, qui seciiiiJum eam
lica leiiore praeseiitium, concediiniis faculiaiein, vo- voia eoruin priucipalia sponle profiteri voluerint,
leiuet, «l auctoritaie prxfaia staluentet,. quod post- juxia illlus continenliam ei efrecium iiiviolabiliier
,,
S89 nEGUL;f: MONACIIORUM APPROBATIO MARTINI V. 390

obsei-veliir. Non nbst:iniibus pr.Tmissis , ac Consii- A ci npprobanics , illaniqiie in Dei Ecclesia in ordi-
lulinnibus Apnslolicis, nec non oiiinilnis iis, qna' iii iiem nioiiaclialein aiiolli, el ol)>erv.iri iiiicnsis desi-
diciis liilciis iiiin olisl;iro vnluiinus, caLlcrisiiue con- tleriis afTcri.Tnli's, eidcin Liipo docirinini, ei Insiilula
tiaiiis qiiibiiscnniqiic. nionaclialia ejiisdcin S. Ilieronynii cx cisdem cpi-
i2. îilli ergo liom'iiiiin l;ccai banc paginam no- siolis, ci iractaiibiis proni pcr ipsuiii Lupum ex-
slrieroiisiiluiiuiiis.siatiiti^viiluniatis, etconcessioiiis iracla, coinpiinia , ei rcducla rucraiit Inco regulx
infriiigcie , vel ei ausu tenicmrio coniraire. Si quis S- Augu>lini in rei-ulnin monaclialem ordinis mo-
aiilciii lioc aiienlare pra-suinpseril. iniliguatioiiMi) nnchciriini ciciniliruin dicii S. Ilieronyini , ct ejus-
uniiiipoieiilis Dci, et beaionini Peiri ei Pauli aposto- dciii S. viiain praTatam in ordincM liiijiisceiiiudi
loruiii ejus sc iinvcril iiicur>iiruin. Daltiiu Itoniai npud suscipioi.di, ac tpsani rcgiilam dicli Naiicti prioiibus,
sancios apnsiolos, idibus Manii, poniiiicaiiis nustii nionaclii-i , fiulrilius, et pcrsonis prgpilictis sub ea
aniio duodecimo. vivereciipieiitibus, quos eliam ac per ipsiim Liipuni
postqiiam secunilniii eimdcui regulam vola sua priii-
EJUSDEM MARTINI V P. M. BULLA ALTERA.
cipalia cniiîsscni a dicise^rrgiilx sancti Aui;usiini
Mariinus episcopus servus servorum Dei, ad per- obêrvanlia ex tnnc peiiitiisabsolntos esse voluinus,
pcUiam rci nicmoriam. B el decrevinius obsp.rvaiidam tradendi , ei piiblicandi
1. Elsi pro cujiclornm (^bristiridclium siipcr qui- plenain, el libcraiii pcr alias iioslras lillcras, quas
bus curain npnstolaliis oflicii geriiniis sialu salnliri- earuin tenore prxsemibiis baberi volunius pro ex-
:er dirigeiido, et nmpllando libenier adh<brniiius pres^îs, concessiiiius f.icultaiein, ac per ca^dem lit-
solliciiudiiiis nnstrx parirs : illos taincn alTcciiio- tcras vuluimiis, quod postqiinm ideni Lupus rrgnlaiii
finri siudio prnsciiuiinur cliarilaiis, qiii, iiiiindaiiis biijiismodi tradidissei, pulilicasset, ui prsfertur, ex
alijcctis ii:pccbri«, iii biiniilit.nis sp!riiu i-cdiilo vir- tuiic ipse, ac priorcs, inonaclii, fialres, ac persnn;c
lutuni Doiiiiiii) faniiilantiir. Liide ea qu;c pro illo- prxdicti ordinis seciindani illain vola siia priiicipalia
rum sub vera rcligionis obscrvantia sialiiliendo pro- religionis linjusmndi cmitiere, proliteri, ei vivere
posift' proviile cmauasse coM.peiiiiiiis , ui (irma lenereirur , ipsaque reguln sic tradiia el publicalii
i:iil)aiai|ue pcrnianeani libcnlcr npostulico iiiuniniine robur obtinei pcipciiix- lii miiaiis.
ri/boraiiius. 3. C^.uin auiciii siciit cxliibiia nobis iiupcr pro
9. Nupcr siqiiiilcm pro parle dilccii lilii Lnpi de parie ejiisdcm Lupi peiiiio rontiiicbai, licct ipse
Olmelo, oidiiiis nioiiaclioiuin Eremilainni S. Ilicrn- postiniidiiin aJ salniarcin dicii ordinis monaclialis
iiymi genernlis praposili iiobis exposito ,
qnod du- insiiliitiiMiein, ejiisque snliditalem, et increnieiilum
diiiii ipê, ct pleiiiiiii; alii prolessores ordinis cjus- C provide iniciidciis, pr*ralain vilam dicii saiicii llie-
dem sancti llicroiiyini sub rcgula snncti Aiigiistini ronymi monaclialein iii ordinem liujusiuiidi, ejusqiie
lunc vivciite zclo devoliniiis accensi ob frngeni vil;e diiclrinani, ei insiiluia monacbalia , prout ex epi-
iiielioris , arcliiis et pcrfcciius qnani regula didaret stolis, et iractat.bus pradictis per ipsum Lupum
Iiiijusmodi, et in vero st:iiu moiiaclinli, qiieiu,ipse extracla, coinpilaia , et reducia fuerunt , ni praifer-
sanctiis llicroiiyiniis ciiin suis muiiachis, ei fraliibus tui' , diciarum liileraruni vigiire luco dicta; rcgnlaj
professniii fi.i^sc , ct in communi observasse perlii- saucti Augnslini in rcguhm ordinis nioiiachirum
bciur, vivcre, ctutnonicn gcrcbaiil cjiisdcni saiicii, Eremitaium assuinpscrit , et erexerit, aiqiie siisce-
sic ejiis viiam , regiil;iin, el opeia desiderabaiit inii- pcrit , ipsamque regnlam piioribus , monacliis , lia-
tari. IJcirco ad hiijusniiuli ordinis stabile potius f;iii- Iribiis, ei personis ordinis liiijiismodi sub e.i vivcre
damcniiim prn insiiiiitione regiilx monachoiu.n ciipieiiiibus jiixta iiliiis coniinenliam iiiviolabililer
,
ereiiiiiaruir. ordinis dicii .âncii Ilicronyini rx diver- observandain iradidcril, publicaverit, ac obsurvarl
sis episiolis, ct irncia'ibiis per dictiim sancinm decrcverit, ipsiqiie piinrcs, inoiiiclii, ci fraires voia
llicronynium ediiis,et per Ecclesiam appioliali<, sua principalia sccunJuin regiilam liiijiMnoJi in iiia-
iioniiiilla vcram religionis docirinain, vitainquc mi>- nibiis dicii Lupi profcssi bierint, illaqiie de c;ctero
nachalem, quani idcm sanclus cum snis monacbis, D ulentes sccunduui caiii rrganlur, ei gubcrnenlur, ac
et Iralribiis iii cjus vila in comniiini qunad ra, qiix ipsa in rcgiilam corum tamquaiii vcrain docirliiain
principalia siini slalus, et vitae monaclialis pcr nionaclialeiii sancti llieronynii laudanies, et appro-
niulia, ct usquc ad sui obiliis tcmpora obscrvavii, ei banles acccp:ariiiit , ei scciiiiduin cam, eiram nin-
aliqiios alios observarc monuit, conlinrnlia Liipns nasleria eju~dem ordiiiis nionachuruni leguiil, et
ipse cxlrnxcral, cr.miilavcrat , et vclut in iinuin
gubernaiit.
curpiis siib ceriis tiinlis reduxcrai, siib quibus ipsc,
i. Idem lameii Liipiis assumptioncm, ereciiuneni,
ct plciiqiic alii niiinachi , ct fraires dicli ordinis cx
siisceptii)neiii , tradiiiuncm ,
publicaiioncni , ei de-
tii;.ciii antea dcgere, et pcrmanere, ac illa in rcgu-
crcluin, aliaque pr.i;mi^S3 cx ccrtis causis diibiiat
lam suscipcre proponebani, cl aireciabaiil. Nos igi-
viribus non possc snbsisiere : pro parte dicii Lupi
tiir biijiisniodi pioposilum coiidignum , et ralioiii
ciiii^diiiiiii rccenscnics , liujiisniodi regnlarein et iiubis (iiit huiiiiliier supplcaiuni ut assiiinpiioni

,
nionai halem olisci vaiitiam jicr ip>uni sanciiim llic- erecitoni, suscepliniii, tiadiiioni , ei pnblicatiniii
ronyiiium in vita ejus observalam iiierito laudanlcs, ac aliis prxmissis pru illorum sub$i$leiitia firiiiiori
! ;
391 S. IlirnONYMl OPEnnM MVNTISSA. o92

rojjiir aposio)ica! coiirnmniioii/s njjiccrc dc beniîii- A naiulis cnn^cicniias profeSsorum jinjus ordinis, et
liiic iip.isiolica (ligiiarciniir. pro ipôniiii iii^jori (inieie aniiiniriiiii, f|H0(l si (ini
o. Nus igiiur qiii religionis propagaiionem , et prufessorum liiijusmodi dictani rcgulain, seu aliqua
divini cullus augiMcnlum noslris vigere teniporibus dc conlenlis in en, Immana Iragililîte, aut inrirmi-
intensis desidcriis afTcclamus , hnjusmodi su|iplica- tate causanie, scu alias lara exacie, proul iraditur
lionibus inclinaii , assumpiionem , ercciionem , sus- in eisdem, non observaveriiii, noii proplerea moria-
ccpiionem, tradiiionem, et publicationem, et nlia lis peccaii vinculo sint ligati , sed pcr suos superio-
pra;missa, ipsamque regulam, proul inferius dcscri- res pro eurum , et iruiisgressionc, ac inodo culpa:
bciur, ac oinnia, ct singula in ea conienia, ac inde injiingi valcat poenitentia salutaris, qoara suscipcre
sccuia, raia b:ibcuies, et graia , ex aucturiiaic apo- ci adiniplere tencantur. Non obslantibiis apostolicis,
stolica ex noslra ceria scieniiaconfirmanius, ei-prx- ac prxdicli , ct aliorum quorumcumque ordinum,
sciilij scripli pairociiiio communimus, supplcntes statuiis, ct consucludinibus , etiaro juramento, con-
omn(>s defecius , si qui fursan inlervencrini iu rirmatione apostolica, vel quacuiuque firmilaie alia
eisdem. roboraiis, cxterisquc contrariis qiiibuscunique.
G. Slatucntes niliilominus , el etiam ordinanlcs, 8. Tenor vero Kegulx liujusmodi de verbo ad
quod de c;etero Lupus ipse , ejusque successores B verbum sequitur, et est ialis:f'ra(r«sc/iar>sstmi, non
prxposiii, generales, priores, monncbi, fralrcs, et queo quem menle conccpi ore proferre termonem, etc.
professorcs, ac convcniiis, et monastcria dicii ordi- iii riiie vero ejusdem subditur.
iiis nionacliordin Eremilarum S. Hieronyini, quae 'J. Nulli ergo omnino bominum liceat haiio-pagi-
nunc suiit.eteruiit iii posieruin.pronieauiurvota sua nam nostrx conlirinationis, communitioiiis, suppli-
tria principalia religionis, ac cliam regantur, etgu- cationis, statuti, ordinationis, voiunialis, et conces-
bcrnentur pcr dictum Liipum , ejusque successores sionis infringere, vel ei ausu temerario conlraire. Si
prnepositos , ac vivere tcneantur secundum regulam quis autera boc atlentare prxsumpsetil, indignatio-
liujusroodi , ejusquc continentiam , ei etTectum , ac nein omnipotentis Dei, et beaiorum Petri et Pauli
ipsius siiscepiionem, traditioiiem, et publicalioneni aposiolorura ejiis se noverii incursurura.Dat. Ikom.x
prxfatas , aliaque iustituta ordinis hujusraodi regu- apud Sanctos Apostolos sexlo idus Julii, ponlilicatus
laria. iiostri annu decimo tertio.

7. Volumus insupcr , at-que concedimus ad sere-
REGULA MONACHARUM.
tndigna prorsut, quce Hieronymo affigeretur, doctis probisque liominibut visa est. Sane neque est , in quo
'
consarcinaloris diligentiam laudet.
PROCEMIUM.
Tepescens membris proclivum corpus ad ter-

in C promptus est, prxsumptuose et non timidc ambo-
rani ex qua exiit janique rugosa fronte senem el
,
lantibus in via Dei; in qua lol latent adveisa, quot
nalurx penc portentum vesler, prxdilecix in Do- : momenla sunt temporum! Exposcit vesira pietas,
mino filix, ct Dominx Clirisli virgines sacratissimx, iit depicta sibi pericula , et fomenta remedii procli-
Eustocliium et rcliqux, ad Agni novas nuptias, sub vus seinper ad malnm a primordio juveniuiis raiio-
obedieniix, piidicitix, paupertatis, et religionis in nalis el animalis animus cernens gradiatur pcr tula.
doiiio Domini adunatx proposiio, niiniiim solliciiat prudens consiliuni, ut pro voce scripiurara : ct
plx dcYOiionis in cliaritaiis arfeclu , ut Ireinulcnta pro faciliicr transeuiiti, diu mansurum commutel !
mnnus sux parumpcr vetustatis oblita, Dco vivcndi, jiista et sancta exbortaiio , ct perdigua esaudiiionis
noii niundo : spiritui, noii carni : el qund arduiim bcnericiii
esi, non sibi ipfi, nornmm ci rcgulam, cx Cliristi Sed, prxdilcclx filix, ct si justnm et sancium esl,
et apostolorum vila collcctam : cx sanctnrnm etiam quodpctitis a patre : palris lamcn ncgat xtas, pro-
palriiin nnrjcborctarum, quos per septcm annos cre- liibet tnsufncientia, licei ingcral cbaritas. Stupent
inorum antra tircuiniens , noii sine admiratione el oculi palpiiaiites iii lciichris, liorret naturx plirciiesi
iiirormalionc rcpcri , obscrvaiionis ct iinitalionis incanstant maniis peragcrc juvcnilia. HoF^tur ta-
digiio comiiiciidaiidam prxconio, iii prxscnti libel- D men sempcr charitaiis ardor, no parcatur labori,
lii edoceat oflicio calami, paratas incntes ad bonuni, unde tantus colligitur fructus : qiiem non putareni
vcluti lingua Janiduduni solcbat vocc non mortiia. in vobis carpere, qu.x Scriplnris dc Domiiii volun-
fclix affeciio, o desidcrium in Doiniiio comnicndan- late melius esiis edoctx, ut blandimenti aliquid fa-
dum : ut qux dclicicnte, pcr seniuni el communcm tear, licct vcriiaiis , iiisi ad alias succedentes pcr
ee.alis linera lingua docloris , d« casu timetis, qui (empora informaudum irahereiur lantus hic labor.
,,
: :
505 REGIIL\ MONACHARIJM. 594
Vincat jgllur dueHum hoc charitas : quae ipsum in- A bus auxiliantur, sibi inviccm adminisirant pielatis et
vincibilem vicii, ui inimortalis morereiur pronobis. charilalls obsequia. Sed cerle si Iratrcs aiil sorores
Verum frastra bxc speratur victoria in lanta impos- simul in unum non habilent : non jam bonum, scd
sibililate naturx, nisi devotx orationes filiarum niaium cst. Mbil bonum divisum.
adsint : quibus Deus paruit in tanturo ab antiquo, ut Oinne etiam secundum philosophos in tantum ha-
etinm eum poeniieret eorum qu£ primitus minando oet bonilalis, in i|nantum unitaiis atlinens sux na-
spupooderat, quaravis poeniiere non possit. turge. Quod si singulumunum in loia mundi ma-
china per se creatnm esl bonum non tamen est op- :
CAPUT PRIMUM.
timum, nisi coeleris nexum. Propterea in exordio
De Chariiate el Vnitaie servandn. mundi vidil Deus, quod cuncla quae fecerat , crant
Quis autem in monasterio constitutis sororibus valde bona. Idcirco, cbarissimx, in aposiolica vita
primus sit arripiendos niodus Deo vivendi et regula, vobis de sseculo adunaiis per corpora, sit cor unum,
ipse solus Cbristus hujus propositi inceptor et docet anima una in Domino, velut de apostolis ct de
tor, in unius responsione instruit universos: Si vis, ipsis apostolicis viris in Actibus eorom legitur
ioquit idem magisier hxc petenti, ad vitam ingrcdi. Multitudinis enim credentium eral cor unum el nnima
«ma mandafa.Quodsifortequxratur qux sint, illico B una in Doraino. Nulla vita pro cerlo est deterior,
sic percunctanli exposuii .Diliges Dominum Deum tuum quam siniul degere corpore et non menie. Ei vere
ex toto corde, mente, et viribus tuis, et ptus quam teip- infelices sunl, quibus non incst una, sed diversa
lum; etproximumtuumsiculteipsum^Matth.Vjiî). In voluntas.
his duobus prxceptis pendet quidquid est legis, quid- Sit itaque vobis semper unus affectus, una volun-
quid etiara prophetse et sancti viri perscrutati sunt. tas, una fraternilas, una proportio morum, una ju-
Et attendiie sollicite, quaeso, cbarissima;, quae in- cunditas, una tristitia : ne quod alierae placet, dis-
gredi non solum totis affectibus cupitis ad vitam, pliceat alierae ; quo gaudet altera, iristeiur et al-
quae vere vita est .(nam viventibus in mundo vita tera. Et sic habere poteritis religionis propositum,
non esi, sed mors), sed jam Dei auxilio eslis iter insi unanimes in domo Dei habiteiis. Haec vera vita
gressse, quod sine praeceptis charitatis non ingredi- Dei, non diaboli : vere monasterium, non infernus:
lur quisquam ad Deo vlvendum. Propter hoc enim vere vita religiosa, non diabolica.
apostolus Paulus non gloriatur in linguis angelorum
CAPUT n.i
et bominum , non in cogniiione mysterlorum Dei,
non non in asperitatibus car-
in spiritu propbelise ,
De tton habendo aliquid proprium.
non etiam in eleemosynarum operibus, quam-C

nis, Ante mentis vestrae oculos semper evangelicum
quam ad omnia pietas valeat, dummodo chariias Ulud appareat stolidissimi viri illius esemplum qui :
non desit. «dlHcinm suura ijuod summopere fecerat, ingruen-
Hxc ilaque sola reddit hominem Deo viventem tibus fluminibus, flanlibus venlis, et imbribus inun-
haec religiosos, baec monachos facit sine faac mo- : dantibus pluviarum, lotum amisil in casura : quo-
nasteria sunt tartara, Labitaiores sunt dxmones. iiiam aedificatum erat in sabulo. Nec mirum, charis-
Cum hac vero sunt paradisus in terris : et in eis de- simx firmum enim quid
;
aut stabile, in mobili diu
genies sunt angeli. Ideoque, roihi dilectse filiae, licet manere non potest. iEdificat fatuus ille in sabulo,
longa vos macerent jejunia , abjecta et nigra vestis qui in vita apostolica et religionis proposito appelil
derormet,Ionga officiorum etoperum texatur.series temporales divitias. Hic attendite, filiae, diligeflter :
si inius desit chariias, ad intimum nondum religio- hic periculum omne est, hic interitus, hip mors
nis gradum perventum est. Propterea, charissimx aeterna.
hic incipiendum est iter, ad apostolicaa perfectionis Qui jam renuntlaverunt omnibus quae possident t
apiceroi qui, relictisomnibus quae habebant in sacculo, ad
Si vero relativa est charitas, et ad unum non po Christum imiiandum pauperculum, qui ubi caput re-
test proprie dileetio fraterna dici : idcirco est ms-D clinet, non habet, concurrentes ex volo, sub jura-
cesse quud plures sint, qui se mutuo ex chariiate dii*^ menti pollicltatione promiserunt, nihiltemporale.ni-
ligant, ui dicalur juxla prophetam : Bonum et jucMt- hil terrenum praeier Chrislum solum non
solum possi- ,
dum ett habilare (ratres in unum (Psal. cxxxii, 1). dere, sednecetiara appetere, qux jamdimiserunt, te-
Quod satis approbat Sapientia dicens : Frater qui nere vel quaerere debent. Hinc Chrisius apostolis non
timul juvalur a fratre, quasi civitas firma {Prov. xwni, portaresacculum, nequeperam, neque a:s in zonis
19). Et iterum : Si fuerint duo limut, (ovebunt se mandat : ut ex hocintelligant eorum vil» seciaiores,
fflufuo : sed si unus gradiatur et cadat, v<e soti, cj»o-' quod nihil proprium in monasieriis licet babere. Cerie
niam sublevantem non habet {Eccles. iv, 10). Pr«p- fflon tunicam, nisi quac ex
necessiiate portatur non :
terea solitariorum viia quam saiis expertus sum,- caligani, nec aliud minimum quodque.
periculosissima est et ardua : et si bona et quamplu- \erum et si Christus et aposioli aliqna qua; sibi
ries Oeo vicina, non tamen aeque secura esi, ut st-- dabuntur, propier necessiiatcm lenehanl, nulli sin-
mul habiinntium in vinculo dilectionis et charitatis- igulorum licebat aliquid ex his contingere tamqnam
affectn. Qui sibi invicem per teniaroenta dcQeienti- suum sed pessimns ille proditor aiquo lairo, k-
:
:
SOd S. IIIF.RONVMI OPERUM MANTISSA. 590
iTiis loculos omiiia poiiabal ii) eis veliili lnlius coii- A s:c, quibus lii»; piciatis injuuctus csl Inbnr, ul sin-
gicgalionis coniiniinia : ct minisicr coinninnis, siiigulis mcnsibus, aut lieLdnmadis sive diehus paraia;
giiloium iieecssiu-.lilius proviilcbal. El cx lio. cil< cti sinl, lam dc liis qux pruveniuiii, qiiam de liis qux
:iposloli ei (iiMcs posl Clnisli asccnsior.cm iiihil cxiicniluiilnr iii c:>pilulo cor.ini îlb.ilissa cl ciiiivciilii
iliceliant seil eraiit ilth omiiia soioiuiii sigillalim rcdJere laliuiioiii. Qiio.l li;it s;il-
Munino suiim csse :
cmiimunia : et singulis dividebalur proul unicimiuc tum bciiicl iii mensc , iic ct ipsx apud sorures furti
o.ms erat. Sic ct vos , cliaiis.siin,T; liliic, cl si liccat sini suspuiio! : ct eis ex. negligeniia, male exse-
lialicrc aliiiui.l tcinporale, ut viclum ct legumcnluiii, qucndi mati'ria detur.

ploiic siifliciunt Chrisliano ; niliil linriim CAPUT IV.
«iu:u diii>
iilicujus sii vestnim , sed commnne qiKidcuuiqiie

De Communiiatc el Hunianitate servanda.
ciiani miiiimis pucllulis qnibusque distiibuaiur ut
Sic, sic, Dei spoiisi', sponsum Jesum asiiingiie
«lccet.
mciitibns mundis a tcrrenorum coiiUiginiie : quo-
CAPUT III.
iiiam feciim in habitaliuiic niliil p:iiitur esse tcrre-
De etinendo sorores ad recipiendum et adminislrandum nuin. Sic, sic, apostolicx feiniiis!, projiciie pcras ct
bonu monasterii.
B sacculos : ut neqnc marsupia ex lalere prndcaiii,
omnes cl singiilas coram Dco neque opus sit chivihus : ut jam ex ipsis monsirciur
Itaque obicstor vos
est oinnes, ut aurum cxierioium indiciis, quod nihil habelur iiiirinsecum
cl Christo Jesu, qui jiidicaiunis
pecunia, nulla cor prxter Jesuui quod nihil est clausum, quod est de-
cl argenuim, atque cilo iransiens
:
ut nilalur aliqua veslrum ditum usihus omniutn. Vestimenia duplicia sunt cx

vcslrum rationc scduc^n :
Spirilui sancto, Evangelio prohibiia vobis : ul discatis ea solum ha-

nim Aiiani;i et Sappliiia meiiliri
laiei : relincndo apud se aliquid qiian-
herc, qux naturx taiituiii suhTenianl : et non qua:
qiiem niliil
nuiriani liiieas. Si qua vero supersunl, uno claudaii-
iiimcuraqne miiiimum temporale, ultra ca quM cx nc-
nec lamen hoc, nisi de lic.enlia tur in ioco : ut ex liis quxcumque soror cgei, iiidui
ccssiuie portanlur :
possit.
ahhatissx. ^
umquam in vesiibus pretiositas, nulla me-
Scrapcr enrum moriis judicium terribile vos
ter- Niilla
eorum morie, (acius est lioriias, alieram dominam, alicram aiicillam oslcn-
n ai. Nam legiluv quod ex
magnus in itniuersa Ecdesia : et omiies qui au- tet : sed in uroDibus xqualitas exisiat, qux uni
innor
limueruni. iNudus Jesiis nudas qiiajrii ami- sponso nuptx, cominuni voto professx sunt. Non
iliciuiit.
spnnsa^. Quod si ipsum sequi lemporale aii- qiixrat, nbsecrn, filia regis lilix mJlitis prxemir
(:is et
volueris, oneraia C "leê pompis lerrenis Christi ei apo.violiiru
«juid appelens seu desiderans forte
,
iii
nudum scqiii non poicris. llinc bcaii pau- consonio. Non enim Petro vili piscatori Bariholo-
Sravedinc
peres diciiiilur spiritu : ut ex hoc scialur quod non ro.i'us nobilis anieponitur a Christu : immo piscatori
ûflicit cuncia temporalia in mundo

relinquendo ad toiiiis mupdi munarchix iradilur principaius. Digni-,
pauperialem accedcre, si mens misera tatibus Ciirnis spiritualis vila non cget : et cariiis
monaslerii
appelit qux reliquit. Magis eiriin coniemplantur oculi arrhas Christiis in suo iion quxrii conjugio. In sxculo
Diimini atreciura quam censum. Melius est eniin iii nuliant paribus Uli.i; regum, filix mililum prxemi-
insistere iientias quxrant et honores. In monasterio vero obli-
SLCCulo" cum cxieris divilihus , divitiis ,
quam in monasterio pauper ipsas appetere. IX populi sui ct domus sux, in Domino solum gloriam
Propier quod volo, borior, et moneo vos, charis- quxrant : ei exsultent, quod de majnri prxcipitio
niuniis sunt ad vitam aposiolicam sumptx.
simx, ut hxc perpeluo in vestro monasterio ohser-
vatio maiieat quod nulla scilicei oinnino taiigere,
:
Propier quod admoneo vos, filix, ul quxcumqiie
aui aliqualiter retinere audeat per horam ccnsum ,

olTicia vobis domus a matre n\onasterii imposiia, li-
:iiit obolr.m, aut aliquid quantumcumque minimum, benti animo expleaiis : Uitarem enim daiorem diligit
(pnmquam a nialre aut sorore mittatur. Eligantur Deus (II Cor. ii , 7). Nec verecundentur in vilihus
juxla apostolorum ritiimcommuni voto abbatissx D nobiles, nec illa recusent, sed audiant sapientem ;
iii
Quanto major humilia te in omnibus. Audiant el

rt cxterarum singulis :',niiis : aut si deccns videbilur
es,
confirmeniur dux aiit plures ex somribus Clirislum quid uposiolis dfc hiijusmodi pnmpis in ul-
iU iitilc, ,
honi leslimonii, plenx Spirilu sancto el sapieniia : tima cociia humana inenie discepianlibus definiverit
gentium dominantur eorum et qui potestatem
qiiibus injiingaiur hoc opus, ut qiioscumque proven- Jieges :
singulariiiii sororum recipiaiit, liabeiu super eos, benefici vocantur: Vo$ autem non
ins tani doinus (|iinin
scd qui major est in vobis, fiat sicut minor et qui

cx bissororihus neces!«ria fidellter adminisircnl. sic :
:
ci
pra:cessor est, sicut ministrator (Lnc. xxii,25). Verum
Caveaiitquoque ne aut cx parcitale iiiurmur , aut
cx abiiMdaiitia tumor in sororibus liabeat locum : ne docioris doctrina, ex conlraria operatione viles-
cat staiiin snbinfert ex similitudine quadam cum
sc.l juxia aposiuloriim vitam, noii plns cuiquam aui
:
miniis tribiialiir : jiixla quod e\igit necessilas non inlcrrogalioiie conclndcns : AVm quis major csl : qui
uinonjain alicra sii cgeiis, al- recuiiibil, un (/«i miiiisofll? Nonne qui yecuinbit ? Ego
vfiluntas, tribuaiur :
icr:i abuiidans : sed unaqiixqiie cx provisioiie con antein in medio vcslri sum, sicul qui minislral (Ibid.,
27). Enihesoat siquidcm stercus vilissiraum, elvapor

dcccnli moveaturad Dci biidein. Piovideani iiisujier
:
307 REGVLS. MONACUARUH. 398

ad modicum parens, humana mens se exioUere : ei A genies pro viclu capiando vilissimo, el vii raris fabis
Jomus officia abnuens, a cxteris sororibus sibi velle ei rapis cum rudi et hordeaceo pane saturantur.
serviri. Nam Cliristus, cujus generalionem quis Cum vero ad Christi mensam accednni, etmilitiam
enarrare non polest, non venit ministrari, sed mi- Chrislisuscipiunt, sux egestatisobliii, laulioraqux-
nisirare. Et in uUima coena discipulorum abluen» runt quam miliies, qui sunt assueti magnificis.
pedes, hoc suis reliiiuit humilitatis exemplum. Haec igiiur omnia in Christi et apostolica vita locum
non habeant. Omnes ex ministerio sint contenise,
CJVPUT V.
ne ex murmuratione pereanl. Si abundanter sibi tri-
De Stmonia vilanda in recipiendo sorores.
buant administrantes : recipiant siquidem naturai
Detesiabilem hseresim simonia, quam comrouni necessaria : necessitatum limites non excedant. Si
pravitaie diaboli moDiales assuet£ committunt, etiam vero modicum, discat cnra Apostolo servire Domino .
in iuditu horreat vestra societas. Hiezi poena, et Si- in fameet in sili, et in egeslate nudiialiselfrigoris :
monis vos lerreat pravitas. Vox Petri Christivicarii ita ut acccpta cruce gradiatur post Christum abne-
ad Simonero, numquam de vestris exeat auribus ! gans semeiipsam.

Pecunia lua lecum sit in perdiUonm. Existimas enim CAPUT VI.
donum Dei haberi pecunia : Donum Dei ett Spiritus B
De Obedienlid exhibenda pralatis.
sanctus (Acior. vlii, 20). Communis mercalorum ha-
bet usus, ut vendilio commutelur io melius. Asserit Volo aatem vos mortuas saeculo , viiiis et Concu-
quippe simoniacus, pecuniam esse prsestantiorem piscenliis , carnem crucifigere cum Christo : et quae
dono Del, cu^ idem in ipsain commutat. Ad vos ve- jam coeperunt proprio sese voto caslrare siib perpe-
nientes sorores, ad sanctas Christi suscipite nuptias tux virginitaiis et castit^tis proposito in monasterio :
gralis : prxponatur sanctitas pecunix : exquiratur velut in duritia lapidis , fore cum Christo sepultas t
bonitas vitx non generositas carnis, non utilitas

:
atque juxta decretum summi post Cbristum pontiG-
mundi. Nulta omniuo pactio, nulla opinio, quaemen- cis Petri , qui ligandi solvendique tenet principaiunt
tis puritatem perturbat, prxveniat. Bealum sapientia a.Domino, resuscilandarum in gloria cum Christe
clamat, qui excutit manum ab omni munere : et qui sic devotione (irmetur vesirum propositum , ut (ides
post aurum nun abiit, uec sperat ia pecania, quis et spes sit tota in Deo. Castigent animas in obe*
subveriit judieium. dientia charitalis et fraternilatis, amore simplici et
Si qua sororum inopiaro ex sna abundantia sup- curde invicem se diligenles atlentius.
plere desiderat, juxta apostolicum ritum, omnia qua Nihil, ut puto, slultius, nihil intolerabilius, quam
habet in saeculo ante sororum pedes ponat ; et cunc- C peregrinos et advenas praecipere civibus : et in loco
tis qu3i habebat in saeculo, renuntians inlraiura, flat non solito se ostendere direclorem itineris, etde se-
sicut una ex minirois : et sublato dominio cum af- milis, el de sccuritate itineris, et de brevilate trami-
feclii, omnia quae portantur, eleclis adrainistratrici- tis, juxta voluntatis libitum velle docere. Monstrare-
bus domus praebeantur, at ex his tribuanl prout uni- tur qiiippe portentum navigatoribus : et pro certo
cufque opus Nec murmuret quidem, quae sua
est. numquam veniretur ad portum, si de directione et
monasterio iradldit si sibi non majori sumptu ad-

, gubernatione navigii,'quicumque reroigator ordinaret
minisiretur qiiam cteteris , quae ex pauperlate vene- ad votum. Non civitas, non regnum, non minima do-
runt. Nec cxtoilaiur, et cervice erecta more femineo innncttla diu maneret in rure : si cujits voluntati pa^
iroproperet cseteris, se tantum ex suis facultaiibus reretar, deesset.
attulisse : plus enira attulit soror paupercula, si in- Propter quod ipse papa Pctrus, qui religionis apo-
grediens afTectum habcndi dimisit ,
quam qux multsl StolicK vitam volebat instruere, sicut a magistro di-
aOerens dona , superbiam tulit. Glorietur autem dicerat : ut magis inlelligatur qu&liter atiima ca.<itige-
polius, quoniam divitiae quae solilae sunt possessores tur ... obedientia charitatis et fratemitalis amore,
praecipitare in mortem , non praevaluerunt adversus exponit apertius : Oinnes, inquil, honoripcate, [raler-
eain :ctqu3ecommuniususuntmal:e, exsubventioneD ^'''''«"' diligite, Deum timete, regem honorificate (l
sororum sibi factae sunt bonae. Alioquin melius fuis- Petr. II, 17). Et ne excusationis arripialur sculum :
sct sibi cum parva cum suis divitiis in mundo

poena, sub pariiculari nomine praecminentis dignitatis, ge-
permanendo damnari quam ipsas relinquendo mo-

,
scraliter infert omnibus: 5ertii, subdili, mquit, estote
iiasierio, exorta superbia, ad iafcrnum cum majori in omni timore dominis (Ibid., 18). Et ne prKlati in
poena deduci. tnedium perducatur pravitas, quae plerumque subdi-
nHniilientur eiiam pauperes qus ex paupertate
t tis praestat causam magni casus : Non lanium, inquit,
niliil subventioni domus poluerunl contribuere, sicut bonis el modestis, sed eiiam dyscotis. Verum ne forte
et illae. Et gratias Deo in humiliiatc retribuant videalur grave humanae voluniati se abnegare, et cru-
qiiod quae prius in mundo vivere non poterant, et cem toUere ; obedientiae proponit mcritum, quo om-
alicnis bboribus habent quae sibi sufficiunl, sicut et nii labor dulccscat etiam gravis. IIcec, inquit, est tjra-
diviles. Mirum quidem de infelici conilitione plurium lia. felix et abundans gratial In obedicniia sumpia
honiinuro. Suni enim nonnulli viles et abjecti in sae- virtutum clausa cst. Nam simplici grcssu hominem
culo, qiii quoiidianis laboribus se ultra vires afOi» ducil ad Chrislum : (I Don solum mcns excusatur ad
: :
399 S. HIEBONYMI OPERUM MANTISSA. MO

reddendam Deo ratlonem de subditis : sed nec etiam A in aiicrnum ; ut umquam peregrinre et adven» absli-
obligatur reddere de se ipsa. summa liberlas, qua neatis vos ab omnibus desideriis carnalibus, qux mi-
cblenta vix possit bomo peccare. lilant advcrsus animam : subjicientes vos in omnt
obedientia et timore, et reverenlia pra:posil3e matri
C\PIIT VII.
vestrx : ut jam oronino nihil aliud veile vel oolle
[ De regimine Abbatissff. alicui liceat, nisi quse abbatissa domus mandaverit

Attende diligentcr, nii domina charissima Eusto> facienda : nibil grave, nibil importabile videatur, si
cbium, quam gravis imponitur sarcina humeris tuis : jussu propriae non concordet voluntati. Vere obe-
quae de subditarum animabus, de corpore, de verbis, diens, et qui pro Chrisio caret oinni arbitrio volun-
de moribus obligaris apud divinum cxamen reddere taiis, nihil novit difflcilc, nihil injustum.
rationem. Cave, quxso, ne de le etiam levis suspicio Mementoie, charissimx, quoniam Christo in ve-
in malo possitoriri : ne dispergas, quas conaris edu- Etrx religionis ingressu , dimisistis omnem volendi
cere. Sic ordinata, sic raiioni conformia mandala so- et nolendi licentiam, nisi qux ejus vices gerenies or-
roribus proferas , ut ciiam depravaix superbaique dinarent de vobis. Obediiis eniro Christo (irmissiroe,
mentes animentur ad obedientia; semitas. Sic dulcis, cum prxposilx matri vobis parere studeiis. Tunc
sic milis sit sermo, ut duritix fiirorem non suscitet, B enim sponso Christo, cui desponsatx fidero toiam
sed frangat exortuni. Sic crga inobedientes, virilis vovistis : prxler quem nullum ullra amatorem ad-
et constans sit animus : ut omnis nuiliebris mollities mitlere in disponsatione jurastis : roagis placentes
discedat e medio. estis, citiusque meremini duci ad ihalamum, utcuro

Excidantur in ortas primordio vepres, ne nimium omni jucunditate dulcibus amplexibus astringamini
excrescentes ,
germina seminum suQpcent. Mibil cum ejus studueritis in vicaria parere mandatis..Vi-
quippe in reciore periculosius est, quam vana humi- carii enim honor redundat in Deum. Sic jubet lex
litas ad corrcctionem erga superbos protervosque conjugii, ut sponsa sub lege sit sponsi. i£mulamini
subditos. Singularum sororum voluntates in re diffl- Keniper inter vos hae Dei xmulatione : certatim
cili pertractanda semper avide audias : nec tamen adinvicem altera conetur excedere altcram in obe-
cujuscumque voluntati innitaris. Verumlamen si dienlia. Non igilur est monasterium, non religiosi,
quidquam utile prodaiur : noo attendatur persona non monachi, ubi subditis obedieniia deesterga prx-
qux protulit. Elegit enitn Deus infirma mundi : ut latum. Destruciioni estcorpusexpositum,cum mem-
foriia qiKBque confundat (I Cor. i ,'.27). Tuam vero in bra discordant a capite.
rebus gerendis communibus non lantum volunlatem
CAPUT IX.
exquiras et leneas : nisi major pars discretarum filia- C
communi voto collaudet. Superbarum insen- De correctione facienda et generali accusatione crimt-
xum id
tium iniexla feria.
saiarumque meniiuin esl, suo tanium uti consilio.
Contumax prxsumptuosa ac superba inulier iii
Non audiatur cujusquam volunias sub verborum
,
,
murmure et loco abscondito sed palam cunciis :

sancio vestro consortio, qux dedignatur esse sub-
prxsentibus cum omni chariiate liceat dicere et au- jecta, ac suis litibus ct jurgiis scandalum prxbet
quietisororum et eis inobedientix demonstrat
,
dire.
sororum dissidet exemplum, arduis crebrisque jejuniis castigetiir, cum
Si conceptui proprio major pars
omnibus coiiiraire. In exercendis fu- resislit mandaiis imposiiis. Si jejiinia non castigant
non velis sola
invidia, seu derisio sic penitus discedat,
superbiam, edometur verberibus, coniumeliis et gra-
ror, odium,
ut non nisi pax, charilas, amor, et alterutrnm sup-
vibus disciplinis : uijam discat cum Petro., quod
portatio cognoscaiur : quaienus Cendorum solus Spi- nisi prxlato,iromoChristo in eo obedi.-^t, parlem cum
Non Cbristo in regno Christi et Dei non habebit : quam-
ritiis sanctus auctor meliora inspiret. sil inter
vos quas c ariias simul unit, feminalis quxdam abu- quam imposita videantur extranea, nec consona ra-
tioni. Sed si nec indomiia superbia studuerit obedire,
sio : ut uno.que cacbinnis et vocibus aer resonet, et
audieniium aures prx strepitu terreanlur : sed cum D cum aposiaiis angelis expellatur : qux parlem non
una loquente, cxlerx habebit in [egno.
omni modestia stantes, sileant.
cx avidiiale loqueudi interrumpat, infelix superbia vilx, ut proimplendis volupia-

Ncc altera alleram
et prxbeal impcdimenta diccnli.

tibus carnis, renuniiet hxreditnti cceli, quam fuerat
as<;eculura per Cbrisliim. Noiidiim Deo vivit : non-

CAPUT VIII.
dum religionis semilam Cbristique nuplias altigit,
De rcvereniia et suOjectione crtja abbatissam. qux non efflcitur ita simplex et pura, ut quidquid
Propler quod horior, monco ct oro vos, cliaris- sibi niandatum fuerit per prxpositam matrcm, ange-
slmx ei dilectissimx filix qux jam nioriiix cslis et

,
lico puiei ore transmissom. Tunc unaqiixque cxte-
scpiilix cum Chrislo : qux jam carnc coniempta cuni ris se beaiiorem exisiimet, cum in laboribus prxpo-
ejiis gloria, cognilo quod omnis caro fenum, el ejus nitur reliquis.
gloria flos feni (hai. xt, 9), ad novitalem vitx spiri- Non pudeat singulis hebdomadis sexla feria, quo
tus cslis renatx : iion excorruptibili semine, sed indic Salvalor opprobria et moricm pro homine ab
currupiibili per verbum Dei vivcntis ci permanenlis homine pcrlulit, unaraquamque sororum, suara vi-
,
iOl REGULA MONACllAIUiM. 102
lain coram omni coelu sororum disculcrc , et de com- A CAPUT XI.
missis conlra prcurepia ct regiilnin, se proprio ore
De vaniinU: sr/eiiii»- viundialh.
criniinari ac disciplinam suhire : qualenus stipulata
sancla raluiias, qu:c nalos ,ad lal, 'rcs bomincs
mens cogitaiionis, stimulo accusaiioîs ac verborum,
in niiindo, niercris Iransvebcrc ad gloriam crepto;
caveiit accusanda piidendaque commillere. Nec la-
de pccuis! Nonliaiic fatiiitaiem dociissaiiain Aiheuis
raen propter boc occulla co|,'iiamina conlium pro-
Plaio didirit, non Aristolclcs, non Anaxagoras, noii
dantur, nec occulla peccata, qux solis debent sacer-
cxieroriiiii siullorum iiiundi sapieniium iiirba per-
dotlbus confiteri : sed soUim qiix prxceptis obviaiit
cepii. Non certe miser ego Hieronyinus fatuoruni
publicis ; etexempla peccandi sororibus pra;benl. Si
sapieniium imitator, antequam san'-ta verbcra luc-
vero vel tumore vel verecuiidia scipsam acciisare ne-
glexcrit, liceat unicuique propalarc lale crimen alte-
reni. Quamquam ut meas miserias delcgam, mc aii-
rius : ut nullatenus radices inobedieniia ct superbia

teqiiam vicesimum annum xtatis attingereni, iirbs
sumnuim pncclegerat magistrum in oiiini- Roma in
in sancto bortulo vestro arripiant noii evellendas dc
liberalilius arlibus. Nondumsancli Sjiiritiis bus pene
facili. Verum si quippiam juxta feininarum modum,
scbolas inlraveram nnndum cxcutiens pervenirc :
.qnae nlbil retinere norunt absconditum, ininio aiitc
^'' sanct.-c veritatis poteram disciplinam. Non Aca-
, . j j
garrulando manifestant, quam sciant, aliquid de his B
-r .
. D • . 1- I
•
'^
„ , .
cxtra coenobii limites prodiderit, subeat gravissimam

cemuT, non cerie Romx hujus docta; fatuilatis re-
sonavere gymnasia, qusc sancta retinet eremus.
poenam : ut docirina laccndi ddceatur in poena.
Verum non sine labore didicisii tuam sapientiam
CAPUT X. fatuam, Piato : qnem mundus retinere non poterat,
De vila miri/ica sanctorum Patrum, quos ia eremo mundi sapientiam insequentem, per diversarum na-
reperit. lionum, et geniiura, regionumque parles, infinili»
airumnis innumerisque peragrando laboribus. Nec
Rereram vobis quxdam non minus imitanda per
opera, quam audlenda de aliquibus sanctissimis viris,
tamen fatuissim.-e sapienti» finera, qui est summum
bonorum exempla, obedientix humilitaiem boiium, adquod te naiurre movebat intentio, in orbe
'
ut : qua
carente, in aedificii.spiritualis struciura, fundamento
universo reperire scivisti : quem sancli bi rustici
haiic fugieiites iiivenerunt in eremis laiitantes. At-
virtutum quidquid sdificatur, est vanum : vesiras
tende et lu, fatuoruro sapientium princeps, Aristo-
mentes doceant, et crebra memoria sanciorum ge-
leles : etsi fueris, absque dubitatione, prodigiuin
storum vitae religionem instruant et virtutem. Dum
igitur per eremoriim antra septem annis sanctos Pa-
grandeque miraculum in tota naiura : cui pene vi-
ires degenies, ibidem in terris velui in coelis angelos

«êlurinfusum, quidquid naturaliter estcapax buma
G
assislentes assiduo labore itineris, arduisque vivendi
num genus : quoniam sapientia mundi, stuUitia cst
apud Deum (l Cor. in), si cliaritas non informat si
incommodis, cxterisque innumeris calamitaiibus pe- :
ragrandu visiiarem de quorum vita moribusque mi- :

inlellectusnon capiivatur ad lidem si cor ad Cbristi :
servitutem non inclinatur, qui Judocis est scandalum,

rilicis, quae luculenter ipse perspexi, libellum com-.
pagauis stultitia : nobis vero credentibus honor et
pegi, qui vobis sit ut lucerna in candelabro ad me-
ditationem religionis et
gloria : in quo solum glorialur Aposlolus : Qui glo-
vitae. Nihil ita carum , iia
Etudiosum appetebatur « monacbis, ^quam quod

riatur, inquiens, in Domino glorietur (I Cor, i).
in
eis qui juberet, posset inveniri. CAPUT XII.
Profeclo non taceam tantam charitalem, tanlam- De promplitudine adimplendi mandata.
que humilitaiem ,
quam sancise ill» menies habe- Nihil bonorabilius, nibilvegloriosius, cbarissima;,
banl : ut hxc cernens, omnis laboris et gravedinis quam servitus Cbristi. Hxc sane praeferenda impc-
oblitus iiineris, eremos' humanae naturx tam deie- ratorum fastigio, hxcdignitaiiregia:, hxccuicumque
stabiles et ingraias, in paradisos putarem pene cen- sxculi glorix. Hujus servitutis Christi, quidam inier
versas. Mirum audiiu, sed felix obtentu : sic sanclo- cxteros quos vidi in eremo doctus ex monachis, ex
ruiu hominum corda cbaritas transformaverat in B jussu patris senioris, sux chariiatis ei bumilitatis
creaturas deificas, ut caro pene esset nescia carnis. frucium cupiens augere, et obediendi aliis juvenibus
Licet per Joannem dlcatur : quod quidquid est iu tradere normam, pergrandem lapidem humeris ho-
mundo, aut est concupisceniia oculorum, aut con- minum procul dubio gravem, bis quolibet die pcr
cupisceniia carnis, aut superbia vitx. Nam slc sim- tria milliaria gestabat in scapulis : nulla alia ne-
plicia et humilia corda, obedientix et humilitatis in- cessiiaie coacius.quod jam per octo annos effccerat.
niiebantur vesiigiis, ul quasi quoruradam philoso- Sed si forte quxrebatur quid in ejus menie volve-
phorum videreiur in eis verificari opiiiio : qui unam balur : ex hoc quod forte nostrx superbx menti,
ponunt in bominlbus universis animam solam. Nam qux nondum ad bujus sanctx faiuitatls perreciioneiu
abbates et patres nibil umnino velle sciebant, nisi il- advenit, videtur extraneum puerorumque ludus, ct
lud quod subditi : et subditi antea conabantur jussa otiosiiatis opus.
implere, quam forent emissa . luibusdam quodain- Testor Dcuin quod mihi ab eo sollicite perciin-
modo indiciis niiebaniur prophelarc de volunlaie ctanti, tania siroplicitas et humiliias est rcperia,
mandantis, quod ex lunc iiicepi duccrc monasticam viium. Nam
:
403 S. 1IIER0N\MI OPERUM MANTISSA. m

sic devote, sic alTeclanler, sic liilariter conlinuis A«' inveteraiti in terra aliena coinquinala es cuni
diebus explcbat tam insolilum opus, ui sibi videretur 'mor(uii : dcpulala es cum his qui in infcrno sunt ?
posl expleiionem captare oiniiem gloriani. Quin- Dereiiquisti fonlem sapientia: : nam si in tiia Dei
immo in bujus operis ratigatione, miiiiine contentus, ambulasses , Itabilasics utique in pace sttpcr ter-
p.iiic moiestabat pairem : u( mcilio temporc novos ram (

Doruc. iii ). Non enim ambulanl in via
indiiceret labores, et opera pevlicienda per eum. Dei , qui in adininistratione regiminis , honores.
Quid ego vagor pcr singula? non est opus exponere, et iiiiliiates proprias exposcunt. Revolve ssepius
quidquidin similibuscontinue exercetur a moiiacbis. in mentis arcano, et stylo ferreo scribe iii silice cor-
Hoc unum apud omnes observaiionis proecipuum est, dis, quid Doininus, cujiis vices geris ad subditas,
et celebre per iEgyptum, ul nullum nisi obedientem contendentes apostulos quis inajor esset eoruiii
et humilera ad omnes labores perflciendos et opera instruxerit, sequenti die recessurus ab eis : et si In
suscipiant. Qu.itenas domita caro ex gravedine, co- superioribus dictum, tainen iierum narratum for-
gitationibus vanis et voliiptatibus non vacet ex otio. tlus teneatur in corde : Reges gentium dominanlur eo-
Teneatis flrmissime, quod omnis concupiscentix et rum : et qui potestatem liabenl super illos, benefici «o-
imniunditix alque peccati mater est otiositas. cantur. \os autem non sic, sed (iat sicul minor qui
B csl major in vobis : et sit prwcessor sicut ministrator
CAPUT XIII.
(Luc. xxii).
De sororum operibm faciendis. Disce igitur a magistro olflcium quod tibi injun-
Hanc sanctam stultitiam siultamque sapientiam, gitur, ne tuo vicarintu, potestatis traditx llmites
quotidie in monasteriis discite, Qlix, quam sancti in excedas. Non efflcieris certe domina, sed miiiistra :
cremo vos docent rustici. Subiilia et alia nolite sa- unus est enim- Dominus. Et si libi reliqux sorores ut
pere : sed superbis et tumidis sxculi ea relinqiiiie, Cbrisii admiiiistratrici et vicarix obediunt : propter-
ui post peractum iiicipiant noscere quod litiera oc- ea noii est tradita libi poiestas, ut inter sorores ei
cidit, spiritus viviflcat: et quod Deus elegit abjecta fliias haac eleves, banc vero deprimas sicut velis.
cl inflrma. llanc saepe scbolain intrate : quocumque Sed quid tibi injungatur ab insiitutore regiminis,
die et quacuinque nocte ex his novam discite lectio- diligenier investiga. Reruin enjm omnium monasle-
nem. Non otium, non lorpor, et ignavia vos ad Dei rii, et sororum soUicitudo in administratione et pro-
serviiia tepidas el frigidas rcddai. Seniper aut offi- videnlia jam cxteris dormientibus,
tibi traditur : ut
ciis, aut oralionibus, aul manuum operibus sanciis, te doceat noctes crebras insoomes ducere ct se- :
cxterisque laboribus fatigatum corpus, requiem et nem junioris animum suinere, proutilibus et iieces-
refocillationem, non voluplaiem exquirat. Sed ca- G «ariis domui providendis. Iiaque non tantum libi
yete poiissime ne quid operis vanitalis vestris ver- faonor, quanlum onus iinponitur. Et si sic feceri*
selur io manibus : immundus reputatur, qui immun- sicut decet, prxmium mullo majus conseqneris.
dun) quidquam teligerit, vel morlibinum. Non deau- CAPUT XV.

raia marsupia, non cingulos, non etiam chirothecns,
De periculo pra;eminentim et digniiatis.
qux omnia lascivx et superbx mentes exoptant.
Hnrreat Deo dicatum cor talia scire : sed nut sacri Non tibi,obsecro,blandiari$ deDomini pietale, qui
codices, vel legendo, vel scribendo genua premant tam diu peccatores misericorditer sustinet in pecca-
aiit hortulorum cullus exercealur, aul aliud sanctum tis. Et si diuturna esl exspectaiio, non miiius formi-
opus et ulile : ut ex relaxatioiie quadam refocillalus danda est vindicta, qnx lanto diirior esl, quanlo
epiritus, ad diviiium ordorcm fortius accendatiir. longius lempus in sustiiiendo prxcessii. Propterea
Sanctorum gesta qu.-e legills vestro accommoda si seciis qnam debes egeris, (lericulum expavescas :
proposito imitemini : velitis imitari quod laudalis, nec ideo minus, sisiaiim divinum non incurras ju-
81 sequl qiiod cupitis. Vestram inter gentes cnnver diciuin. Dnminus enlm luus qui suis te ovibus admi-
nislralricem, ei in sua le posuil vinea, a te vult do
saiionem bonam habeaiis, ut ex odore farax vestrx p
Banrtitaiis etiam malorum corda ad sancta deside- singulis etiam occullis exigere raiionem. Et si quid
,
ria moveantilr. Et in eo quod depravalx genles de- eum defraudaveris , tunc dlabolo venundatnm in
trectantdevoitis iainquamden)alefactricibus,ex ope- carcere exterioris inferni poni te jubet : ubi flelus
Deum. Hxc esi enim esi xterniis, et stridor denlium : ut exprimatur in

ribus vestris bonis glnrificeni
Dei voluiitas, ut Imprudenlium honiinuin ignoran- bis quidquid doloris et poenx excogitari polesl,
liam obmutescere facialis. quousque debitum universum reddideris. Sed si

fnrted.e restiluendo debitum conlidis, o te faluain !
CAPUT XIV.
Nam pro minimo quoque deliclo non habent Onde
De officio et polestate Abbatissce.
reslituant simul homincs universi, nisi ipse idera
Cave, quxso, quxcumque îs illa qux prxemines, velit remiltere, cui facienda esl resiitutio. Felices
ne ei oflicio regendi elevcris in allum, til imperes itaque magisque secune qux sii- qux subsuot, illis
illiciia, el qux sunl imporluna vel importabjlia, el persunt et quibus potius ministratur, qnam qux
:
inquieia subjeclis : ne libi ille propheiicus serino ininistrant. Sed lamen supcrba mens hnminum im-
CQiiTeniat : Qmd <$(, fsrael, qved in terra tni|Ri«ortii;i proyida periculi, semper majorum dignita(um aspen-
,
403 HEGLLA MONACHARUM. '!08
suin cxpciit : iiec nisi posi f;icliim ex desccnsii ler- A dileclione ut filias. Cuni lcmpus exigii corrcpiioncm,
relnr : qui.i qiiDnio allior cst ascciisiis, laiiio diirior univcrsas gimili inodo velui igiiotas, iii omissis cor-
csi dcsccnsns. Sed forie desceiisiiin raniin xsiinias. rigas.
Scd firmissime doctiis expcrieiitiis, ct iioii pnMcis VLTum semper in ira iiiisericnrdi u nicnior oslo :
dicam. Raro per gradiis digniiaiis asieiidit lioino, ul nnlla iiiovcaris rationc ad crndi-lilalem cx fiirom
qniii multo gra\ius non descendal. Vcrtiiii et si ,i Nec lamen bubcas nianiis remisiias .-id pii-
vcl odio.
proposilo digrediar, nolo opusculiiin lioc pcriraiisirc niendum scelera ne ex impuiiiiale, pcciandi li-
;
cxemplum quoddani, quod, sanclo quodain mihi re- cenlia sororibus concedaliir. Non sis ad perliactan-
fcrente scne in ercino, ex veriiate didici. duin nrdua monastcrii et sororum, prx-ceps pro li-
Cum juvenis quidam sancio proposilo ei vila elec- bilo : sed sororuin pluriiim et nicliuriim volnnlas
tus foret ad Episcopale fasiigium, quo graviiis peri- semper accedat : ne rea et dissipatriv bonorum coe-
culosiusve nequit aliud cogitari : pairuum suum nobii crimineris. Non omnibus qui lnquiiniur, sis
querodam, virum uiiquc sancium, et propheiias ple- facilis ad credenduin. Leviias cnini in crcdendo le-
iium, eremi in cella ut eum ex hoc consulerei, adiit vem denota» meniein. Neqnaquam efTrcnis lingna
nou incauius. Audita iiaque narratione nepotis, vir rcperiaris, non impudica ociilis, non crapnlosa, non
sanctus non verbis, sed signis poiius percunctanti B ebria. Sic te exornes virtutibus, sic muniaris niori-
respondit. Et ne contra Apostolum, qui desideran- bus, ut universas opere ei exemplo sanctiiatis ci
tem episcopaium in boiio opere laudat , conirairet vitae, prompta sis ad docendum : ul j;iin ab omni-
dissuadendo : et juvenem periculo exponeret sua- bus in exemplum viriuium ducaris : iit sccura cx
dendo. Jussit ilaque seiiex qoadratum discum a terra dispcnsaiione ministerii lilii iraditi, occurrere valeas
vehementer pedibus elevalum ascendere juvenem, Domino, ct ci rcddere raiionem de singiilis.
el (juater per quaiucr disci latera supinum revolvcre

CAPLT XVIL
semeiipsuin usqiie ad horain casus : sicque casn im-
De jnrisdictione Episeopi in soroTes.
mincnte, si altera succederet revolutio, mandavit
iit cxlra siimmiiatem disci, adliiic se volveret ite- Debilis esi nimium sexus qiiem geriiis, ac fragi-
rato. cum nepos se non posse ex timore casus
Cui lis, ac moljilis, si suo relinquaiur arbitrio : et si vir-
responderei, illico eum fecil descendere et per : tuosus sit aniinus, tameii nisi regaiur, nisi diri;;atur
quamdam latam planiliem diuiius volntare. Cumque conlinne, cilo dejicilur a sancto proposito. lloc iii
ez muliiludine yolutationumuirisque fasiidium eve- Eva sciiis experta; : qua; suggereiiii dialioln, qiiam
niret : Surge, inquii sencx, el peige quO vis : faciio facile assensum proebiierit coiitra divimim praccp-
quod tibi securius cernitur. Dedignaius iianujue C lum, ei iristiiia parius, ei coniliiionis viliuis ipsa
juvenis, abscessil : et alteri sanclo scni ,

pairui de- perliibent teslimonimn. Profccto nihil iii vobisforct
lirameiitum puians, f.iclum retulit; a quo de peri- virtuinm durabile, nibil sine giAvi pcriculo, si dj
culo prajemineniix' ednctns, electioni renuntiavil vobis ipsis vos ipsse habcretis curam.
iil teneret quod est tutum. Qui post niodiciini, fclici Prnplerea episcopos vester, cui Ecclesiae commis-
obiiu ex sa;culo exipns, hilaris et jucundus apparuil suin estregimen; quen! Deus specubiorcm pnsuit
p;iiruo. Gratias, inqiiit, paler, libi refero ex dissua- invineasua, pastorem ovinm, -directorcm grcgis,
sione episcopaius. Nam scilo quia nnnc es^cin de ac ductoreni plebis el populi, civitatis el pa!Oclii;u
numero damnatorum, si fuissem de nuinero episco- in qna degitis, vos custodia sinyuluri foveat-, saniîas
pqruni. docirinx vos pabulo niiiriat : et coram Deo :ininia-
CAPUT XVL^ rnm vesirarnin curam gerat specialem, cui com-

De ordine in operibus Abbaliss(B. missa est civiias universa : buic sequanimiicr siciii
Hsec idcirco, mea domina Eustocliium, dixcrim, Deo omnes devoie obediant liunc patrcm, huiic. :
iit adverias quanto sis exposila periculo, et quania zelaiorem vinuium, lam Prxposita vencreiur, qiimn
te oporleat in via Dei prudentia ambulare; ne de- subditx. Lex ipsa servelur, quam posuciit vobis iii
reliclis seinitis jiisiiiia; capiaris ab iniiiiicis, qnibus D via Dci. Si qiia sororum effrenis est, et di^ciplinM
pncvaricairix, et incorrigibilis a Prxpo^îia, enieii-

plena sunt omnia; et in lerram alienam deducla,
coinquinata cum niortuis , miscrabiliter deputeris delur, casligeiiir, et puniatur per ipsuin.
cum liis qui sunt in inferno. Volo autem le discere, Hunc dircctioiiis baculum, el virginn disciplin.T,
sapieniia, ubivirtus, ubi sit priideniia, ubi ciiin a seuiitis justilix dcvial, ipsam ct ctiani Abba-
nbi sii
sit longituriiiias viiae et victus, ubi sit lumen oculo- tissa ciigiiosc;it cuni caeieris. Rcddatur eidcni bis aiil
rom et pax : ut intelligas viam disciplinac, et dedu- pliiries singnlis annis patens raiio, dc bnnis iiiii-
cas subjecias libi per viara pacis el disciplinx. Te iiaslcrii, de stalu sororum, dc vila, dc inoribus, in;
roorieiitem filix plangant, non gaude;int : libi jusia jam valeat oves ignorare quas regcndas sii -001111.
omnes xquanimiicr obedire Niliil arduum vcndendi, emcndi, scii pcrpclr.mdi

ct sancla praecipienii ,
in coeiiobio sineejus voluniate liceal. Abliaiis.>;i vcio

laetentiir. Non prnpiiiquje, non affiiies, sic cxalleii-
lur quod caeter* invideant. Non carnalis rilo-îio in doiiins niorirnlc, quam connnunis snri(riini voliiiiias
muliis nociâ in sanctis meiiiibus habenda "si.

,
in "îlreiii elegeril, ct Ablialissam inonaslcrii, ipsc
.m bcncdicciido, aiiulu vifc Clnisli siibarrhct in vcro

Omncs itaque amalo xquali cliarit;ite, ci sp'..
,
407 S. HIERONYMl OPERUM MANTISSA. 408

conjugio, si ad orflciura reperiatur idonea. Sorurum A unlversas.liuicsoli occulta domus patcant,liujus con-
vero recipiendaruin niodus, iniroiius et conditio, silio inniialur ab omnibus. Non diversarura opiiiio-
omnlno nuUaienus eum periranseat. Si quid dubi- nes in conveniu sororuin, diversas seclas pouant,
landum in flde, si quid obscnrum, si quid periculo- non diversos rilus, ut qiiidquid altcra vituperat, al-
sum occurrerii in via Dei, ipse declaret : ipse vos tera consulat : sic divisx domus pax, quies et cha-
inslruai in omni pudiciiiaet Spiriius sanctl virtuie. ritas ipsa discedit.
Crediie raihi, sacerdotum ac religiosorum circuin-

CAPUT XVIII.
venieiititim turma, ei mulierura consortio omnein
fie otdine servando inter Episcopu:'i et sorores.
sanciiiatem expellunt. Intimetur episcopo, qui circa
tion hiniium sit stricia familiarila?, non suspecta
qusmvis episcopus muli". divisu: , uni soli in omnibus continiie non po-
colloquia : etsi spirilualis paler,
test adcsse quidquid pro utililate ageiidum quid-
sanctus sil, tamen homo estdebilcnnimal. Tara cilo :
,
quod charum ha- quid sanclum evenerit ordiuandum. Conliieantar sin-

perdilur, nisi fortiter cusiodiatur,
sancto commercio diabolus minime
gulx singulis mensibus his aut pluries crimina oc-
lietur et ulile. Iii
culia, aul episcopo, aut prseposilo soli presbyiero,

quidquam inveniat : ne undc regimen, unde ducalus,
inde sentiatur interitus. Omnes xqualiter pertrac- vel cui commiserit : et sacra doroinici corporis com-
tcntur : nnlla carnalis, sed spirilualis dileclio inter-
B munione muniide ,
pugnaiurx viriliter dxmonura
veniat, nec siricta sit nimiuni. Principium enim casira subintrent. Iii hac vita raortalibus nihil est
spiriiualis operis, si nou sit niatura provisio, solet validius : non est quidquam salubrius, quam ut sta-
subsei|iii quoddara carnale. Vere non laceam : ut in

tim, peraclo deliclo, confessionis non differatur me-
dela. Testaiiiur et medici, uniuscujusque aegriiudi-
pluribus solet contingere, condiiionis muliebris in-
nis raorbos auferri ex corpore, si exorieniibus sub-
feliccm miseriani, subfervore spiritus, subcharitale
veniaiur in principio.
niniium stricla, nisi custodia graviiaiis ori ponaiur,
ut nemo delinquat in lingua : si utatur loquendi vi- Quod si niemor conditionis humanae, levi eliam
opiiiione ipse etiam sacerdos erga aliquam sororum
vendique copia, stalim libido, actu turpissimum,
inepia familiaritate videretur aslriiigi non sinatur :
dictu iufclicissinium, despirilu et cbarilaie nascilur.
Propterea, charissimx, Iioc horlor, hi>c moiieo, Iioc
oriri ,
quod non sine malo non sine scandalo remo-,
veri potest exortum. Emendeliir, si opus esl, ab epi-

Diaudo vobis : ut quae Christi desponsaix estis con-
casiilatis vestrx fldt^m vuvisiis
scopo: si vero emendaius minime vull incepiis fiiiem
jugio, cui omnein :
ipsum amaiorem cogposcere sub imponere, removealur : eiiam si uiilissimus, si ne-

cui uullum praeier
cujuscumque eiiam cessarius existereiloco. Nulla prxvaleat ulilitas, ex
jurcjurando esiis pollicitx : viri
] qua formidatur animarum periculum. Adbibeatur
si euiu sanciitas exnrnet, etiam si Uaptista; aequare-
necliceat
vero sanclus succesior, quera caslilas longa com-
lur in meriiis, quaeraiis effugere faciein :
mendetetvila.
sccum dilectione feiventi aslringi per diem. Creda-
tis experlo : nihil est periculosius viro ,
quain mu- CAPUT. XX.
licr: ct mulicri, quam vir. Uierque palea, uierque De ordine scrvando per sorores erga mares , et speciu-
liler in loquendo,
jgnis. Dicam audacter, proh dolor I Dei lerapla,
Spiriius sancii vasa, et Deo dicata sedificia, nisi di- Impudici pedes cujusvis nuroquam monasterii li-
ligeiili sciveiiiur custodia, prostibula fiunt. Et au- raina leiant, inordinali-aniini nunlia voce immun-
fcriur lam ;ioI)ilc deposiiuin, lam preiiosus thesau- diliK aures vesirx numquam sordescant. Vox oni-
rui, irrecuperabile decus castitaiis : si tenui cujusvis nis mulieris, ignila sagitia diaboli est, et conirario.
dileciioiiis inepiic rimula continuus insidialor dia- Propierea congeinens Psalmisia exorat animam suani
bolus inluilum valcat infigere. Ideo oinni custodia liberari u labiis iniquis, el a lingua dolosa. Naiii sub-
cor serveiur. Super rauros Jerusalem ponaiitur cu- dciis poslmodum, quare sic affecianier libcrari pos-
slodes lota die, el nocte non dormiant, ne fur intro- tulel : Sagille polenlis acutx , cum carbonibus , in-
eat : nc spolia auferat, quae penitus recuperari non quit , desotaioriit. Labia viri venena prsbent mu-
possunl.
D lieri : si non sil asiuia fallaciis lingux dolosx,quam
CAPUT XIX. potens diabolus miserum vulnerat cor sagiitis lenta-
Dc praposilo prcsbtjlero post Episcopum tororibus ad- tiouum curaardore libidinis.Ilxfenestrxsuntmortis:

hibendo. qux nisi claudaiitur, siatim mors dira subiiitrat.
Animus ad plurima, circa singulanon po-
diffuDUS Vircujuscumque coiiditionis exislai,aut numquani
tesi atiendcre. C.irara oinnium gerit episcopus bo- ; appareai , aut visus visum terreai vestrum , velut
nio est, nec locissingulispotestadesse, necdiverso- liorridum monslrum. Propterea volo, charissimae, ul
ruin siraul babere scientiam. Ne igiiur ex absentia si cum viroex necessiiate loqui oporleat.velum in fe-
sccuritas sit in vilio, sacerdotem sancium, quem iieslrula tracium, alienilram faciem legat : ne li-
sanciiias pra:dicat ,
qucm subortrat sciciitia ,
quem ceat videri, quod conc upisci non licet. Evcusaiioneni
talera reddita:ias ei vita, quod eiiam apud inipru- nullara sibi ariipiat sanciiias.SanctusDavid iuvidBn-
Los lubricosque sinisira opinio iioii possii habcri docapiiur. Dina utvider«t cgrc»sa,visa corrumpitnr.
post episcopuiii habcalis pra:|iosiluii). Ilir episcopi Siciiifiuiiaforentexempla.qn.esajpius rumiiiandavo-
in vobis lciic;il viceai , liic pra.'dicei, Iiic coriig;a bis reliiiqiio.Quid per niulii vagorV Peiie sacrx ^vxi-
:
409 REGULA MONACIIARUM. 410
plurs clamant syllab3e'singulae pene iiistruimurcor- A semper snbornata verba deposcunt eifiuirunt men-
: :
poris proprii singulis motibus, quod vicloria non spe- dacia fabiilas novas numquara fastidiunt, auguriit, ,
raiur in hoc cerianiine, nisiex fuga.Nemocx foriiiu- veneticiis , et incanlaiioiiibus dDemonum delecianlur.
dine audeat resistere viribus : (juoniam nisi fugiat, Si qui talla proferant, hi prxdilecii lilil, hi spiriiuales
cilosuccumbet. In communi etenim vita nec verbum palres ei fraires , lii profecto, ut vcrius liceat dici,
sit,'proprium : secreta verbula non carent suspicione. concubinarii , et corruplores mentis ct venlris nu-
Ideoque prxcipio, ut nulla soror alicui exteriorum triuntur ; exquisitis ferculis et delicaiis escls, vina
sine plurium sanctarum sororum et abbatissx, sea pretiosa non desunt. Ex furtivis sxpe virorum hbo-
alterius praepositx domus poiissime prsesentia loqui ribus , et inler crapulas et ebriel;ites ruciautcs fau-
cudeat : bis dumtaxat cxceptis.qux sacerdoii in conces , spiritus dulcedinem prxdicant. Proponltur iie-
fessione dicuntur. Solent profecio lalia verba se- rum atque ilerum illud Aposloli : Quod onmin munda
niina multa mala proferre. Inter vos de viro nequa- mundis. De talibus loqiti nefas est , el proh pudor !
quam, si Tieri potest, liabeaior mentio. Ultra quam Sed cuplo Dei servltrlcibus deiegere omnfs arles
creditur, exsultat diaboliis ut in corde virgineo dlaboli , ut nibil desit quod caveri possit.
virorum memoria vigeat. Nullum venenum nocivius CAPUT xxn.

feminx ,
quam aCfectio erga virum, quacumque de B Dc sileiitio, et diebus et lioris debitis observnndit.
causa procedat. Proh dolor ! infelix condiiio sexus IIxc itaque omnia , sponsx Dei dilecioe, procul
vestri. Sanciior mulier ulira quam dici liceat , si expellile : in his diabolum cognosclte principanlem.
viro adbsereat quantumcumque spirituali , instinctu Inter vos numquam de vita Jisputetur alterius. Ma-
nalurali inclinatur tandem ad nefjs, si in virp virtus neat divino examini omnc judlcium. Peccaia vestra
deliciat. Piget quse novi cuncta nai rare. Eliam argu- cognoscite delicta vesira plorate. Umnium vobis
:
menta suot diaboli , et mortis oeternx indicia , fllia- vita, sanciitaiis exemplum appareat. Vos universis
tiones et maternitaies ,
quibus vocabulis sub vela- .'esiimaie pejores : sic piiriias mentlbiis vestrls inbse-
mine spiritus inler se uluniur mares et feminse. reat, iit cogilare sil indeccns, et crederc nefas , ali-
Munuscula omnia, et suspectas litterulas, baec quem propter vos posse peccare.
cuncia luxurix nuntia, vobis inierdico sub anathe- Si quem alicui dctrabentem audieriiis procul ,
fu-
mate et a;iernoe mortis poena. Adliibeatur suinma gienies, dimittlte ut serpentem : ut verecundia vic-
diligentia , ul exlra coenobii liniiles littera qualis- tus, discat de factls allonira silere. Muliercularum
cumque non eseat : nisi abbalissse et sororum ac- quarumdam solet esse inorls, ut plurimuin aut sem-
cesserini voia. El si opus est , et graviias ita rei exi per garrulx, niliil secretum habeantquod audiunt:
gat, adsit episcopalis liceiitla, seu sacerdoiis consi- C inimo potius quod ssepe nesciunt , dicunt, nibilque
lium. Gravissimse poenae subjaceat ,
quxcumque hu- scnndali seminariura norunt taeitum tcnere : hlnc
jus reperla fuerii rea. inde aut proferentes verba nociva , aut seminaiiies
CAPUT XXI. discordiam, aut audlenles alios ad deiracliunem in-
De fictitiis et nociris sermonibus eviiandit, ciiant : aut maledicla confirmant , ut duplicis delicii
Servis Dei frequentiam popull , sancli omiies Pa- rex habeantur. In hoc conventu ancillarum Dei,
tres praedicant inler cxtera suinme noclvam. In mul- niuliebils oiniiis expellatur infirmitas. lilud Jacobi
liloquio nequaquam peccatuni deesse poiest. Lingua verbum in corde vestro mulloiies repetotur in die
hominiim ad judicia prxceps absentiuio viiam ut , Si quis pulat se rcligiosum esse , non rcfrenans lirguam
plurimum non cessat hinc corrudere. Pessimum suum , sed seducens cor suum : liujus vana esl religio.
quorumdam spiritualiuin gcnus, non allendenies, Rellgio igltur sancla non potest esse in loqnacibus,
quod Deus liliosuo dedlt omiie judlciura, dc uiiiver- qux nullo possuiit teinporesilere, nec abiitiiiere ab
sorum hominum vita ac dc inoribus : et quod plus inuiiHbus verbis. £x hoc ciiiin in eremo sancli pa-
cst, de conscieniia , cujus occulia scire, sollus cst trcs edocti, suiiima cdm dlllgenlla observant sancla
divinse scientix ,
judicarc slbi liceVe putaiii, profe- silentla , lanii|uani saiicuu cuiiiemplatlonls causam.
renles in mediuni, quod spirilualls homu dijudicat J) Pluces nie reperisse nonambigo, qui per septc-
omiila. Heu iinniundo spirilu plciii ,

quid conaiuini niuiii nullum prorsus verbum hoinini aliBri cniisK-
de oculo fiatris fesiucam extrahere, qui fcrtisconti- raiit : scicntes quod noii in coninioiioiie Dominus
iiue iii veslro irabein? ilijpocriia; iristes extenninani potest haberi. Propferea volo, charisiilmx, ui i»
facies tuas , ut appareani liominibus jejunantes : ct convcnlu vestro, ler aut pluries in licbdoinada , cx-
barba prollxa , crine cinere asperso, fracia undiquc ceptis restivitatibus, 16qui oninino, nisi iirgcntc csusa
ac rudi et defornii vesle , colloquio blando , vcibis perulili ci necessaria, nullatenus liccat, nec simul,
tictitiis, se sanclos ostendunl : ei dealbati parieles nec cum aliis exira. Dlebus vero oninilms , qulbus et
inier mulierculas semlnaiii sectas crrorum. pro reniedio, cl pro salutcloqui conccdliiir : ikiii
Denique loquentes cujuscuinque vilam simul cum singulis boris vacandnm est vcrbis, qux vix pro-
fama deiilgrant : insiruiiicnta dinboli hxc sunt oin- ierri sine pccciito pussunt : sed hxc invlolabilis ob-
nia. Infortunallssiinum mulicruin gcniis, Iiaino cj- servalio vlgVai, quod singiilis nuctibus posi perac-
piiintur ut pisces : .id macelluin ducuniur ul bestia;. lani liorani Coiiiplelorii , iii^que poslMibsam, et a
Pro!crv,-c niniiiiin foininc, scnijier licu tupiunt ;

Teniis usqiie ad Nniiaiu, sacra ob<ervciilur silciilia :
: ,,
*H S. IIIEnONYMI OPERUM MANTISSA. 41-2
qnatcmis ct linguK Dcum iDiidandi concedatur op- A CAPUT XXIV.

poriunil3S, et iiiutilia verba peniins abscinjantiir. DeronioriiomnTiuw fiigiendo
In choro vero Ecclesix ad divinas laudcs paralo, Creditc, cbarissiinx, crcditc seni pene omnia cx-
dormitorio , coenaciilo, clnustro, ac cripitulo, omni perio : noii possunt claudi scnsus veslri extrinscci
lempnre l<iqiii iioii di'ccat : nisi â ad qjja; ordinnta in luinultibiis bominuin. Si color opponaliir oculo ,
suni Idca in laudi|jus Dei : ut jam ct tempus ei lociis nrqiiaquain potest nonvidercocubis: sicetaiiris noii
religionis vftsirSe prxdicent snnctiiatem, et loqiiaci- iiiidiresonosnonpoiesi: idenquu in silentio clquieie,
bus compunciionem ingrraiii, et intraiidi ad sncie- cogitationes pervcrsa; vitanlur, qua; separant nos a
t:iicm Tcstrain , sancta desjderia inci(ciit, ct alTectus Doo. Propterca hortor vos ei nioneo, ul non nisi
ad coelestia moTenntur. snnciaruin meniium audire verba velitis non
: nisi
piidicas ci hoiiesins fncies quas macerant sancia je-
CAPUT XXIII.
jiinia, liceat iniueri. Sic ranis vir appareat : sic rara
Da refrenatione lingua; in loquendo.
de viro nieniio habeaiur, iit puellulae vestrx pene
Neqna(|uam, charissimx, Jacobus apostolus expe- viiileiii se\uni ignorent. Non aniinal cerle mascu-
rientiam poneret religionis in rerrenationelingux, nisi Ijiin cocnobii iimites Iranseat, ut omnis cesset occa-
cerio sciret indicio, quod mors et vita est in inanibus B sio loqiicndi de maribus. Sic pudica, sic casia verba
lingux.Nam, ut innuit, cum ipsa benedicimus etmale- in omni colloquio sancia personent ora, ut genera-
dicimus Deum. Propterea post mulla, qucR deliiigiia tionis inodiis et orius jiivencularuin laicat cord:i.
pronuiitiaverat, quumdain ex omnibus dictis gene- llacc profecto catenn dinboli esi, quam si .ibsiiileri-
ralem concliisionem infen: Ouiciimgue, inqnitîe/^re- tis de medio veslri, non extcndendo digiluiii nd in-
natlinguamsuam, hicbealusin /iicto suoeri j.Eccequod quirendum omi;ia per curiositalcm : et d^sieritis lu-
in refrenatione lingiix beatiiudo ponitiir: ut detur qui quod non prodest : ci per longa silenlia non in-
intelligi quod in niultiluquio Deus, qui esi beatiiudo venialur vesira voluntas, ut loquamini scrmoncs
nosira, baberi et contemplari non poiest. Rerreiia- iniililes : tuiic orietiir.in lenebris lux vestra, et
tin lihgux esi , cum lingiiae qiise ex sui viiio semper eruiit lenebrpe sicut meridies : cl erii vobis a Do-
prona est ad mendacia (undc et inendaces appellan- mino requies, qualem muiidiis iste non novit. Et im-
tor bomines, el vani 61ii' hominum) aut sileniium plebitur splendoribus aiiima vestra : quos obienebra-
imponiiur, ne in displicenliam Dei prorumpere aulae nienies caligine sxculi apprehendere nequeunt.
dent : ant ad bonum exerceaiur, ut divinas laudes Felix iiaque anima qiix, spreio iiirbine sseculi
cxsolvat. pertransi^ns corporis claustra , illius summa; et in-

Sic igitor, charissimx et îlectissima; niise, tem- C cnmprehensibilis lucis poiest ali(}uali illustrari ra-
poribus quibus prxstatur opporiunitas, iit beatx esse dio. Sic dulce, sic jucimdum est solaiium, quod de-
possitis , linguas domnie , ne convertaniur ad liies, spiciant prniinus ciiiicta lerrena. Mors furmidabilis
ne jurgia, contentiones, rixas, et scandala resonent universis animantibns terrx opialur pro gloria, ut
ne juramenta, ne blasphemias, ne opprobria , et limpidius liceat iiitucri quod modicn hora visum
:
^liorum displiceniiam.prodant. Quod si ex insiinciu tam delectabile et jucundum senliiur. Sic iiaquc
diaboli, qui semperdiscordias seminai, inlersorores agiie, chnrissimx, adimplete qux estis professx :
levis etiam disscnsio exorta fuerit, penitus staiim gaudete, qiiia poiestis. Non vns viri, non filiorum,
per abbatissam, aut pcr episcopum, siveprxpositiim non supelleclilis cura, non cxterum mariiale onus
domus , neqiiitia elidaturin seinine, ita iit occasus molestat. tlominiim consortia sic fugiie: sic sxcu-
solis in domo Dei non inveniat iraciindi:im, et ira bria omnia expellite, ut neqiinquam perveniat ad
convertatur in odiiim , et domus pacis jam ebrioso- vos quidquid agiiur iii sxculn. Soliis sponsus vcslcr
rum efticiaiur inberna. Mcndacia vero lamquam iii- Christus, strictis veslris fruaiur amplexibus. Solx
fernum expellite. Seinper auiem divina offlcia aut , cuni solo sponso, aut leclionibiis sacris, aut sanclis
sacrorum codicum verba , lam inter sorores, quam mediiaiionibus secum confabulemini , et ipse vo-
eiiam inter advenientes deducantur in medium. Dbiscum.

Si quando mulierculx de viris propriis, dc liliis, de
CAPUT XXV.
vestibus, de mundi vaniiatlbus, garrulandu loqiiaci- De obsequiis serviiricum quarentium viclum ct
neressaria sororibus.
lentur, ut moris est: eismox vcrba frangantur, mox
oiiosiim verbum el nocivum divino cedat sermoni. Zelotypus nimium est spoiisus vestcr, cbarissimx,
Si divinum inlroduci non poterit tali colloquio : in nullatenus paiiiur sponsas profcrri in publicum : ne
detesiaiionem criminis fenesira claudniur in fnciem : concupiscnntur ab amatoribus sxculi. Seinpcr vult
el velox fuga testetur snnctiiatem inirinsecam. Nibil solus ludere , scmper solus cum solis sponsis mo-
itaqiie per exterinra corporis inlrans, mentem cogi- rnri desiderat : neniincm vull admiitcre ad sola-
tationibns molesicl, cuin divin.x contemplniioni es- tiuin : de cunciis diibitat : de nuHo confidit. Sic ar-
rogans, sic siiperbus est sponsus, qiiod si .ilinm
ponitiir. Raro rogilatiir in menie, quod cxteriores
amaiorem, prolinus reccdii sic proôrv.is,
sensus non miiiunt. Hx sunt fenesirx, hxc sunt qusriiis :
quod piotinus dissolvil omne conjugium. Idciicn,

ostia, qux si clniisa non fuerint, inorti patel inirni-
dominx mex quia sponsx Domini mei cstis, vos
lus : et non nisi funeste ingrcdilur. ,
: ,
415 REGULA MONACHARUM, iH

ipsas omni custodia sibi servate.ne sponsus lam A regi ci Domino , reginnc speciosx matrinionlo copu-
dulcis separetur a vobis. Seinper Dina egro sa videre lataD, ipsum , dummodo velilis, habere nreremini :
fiiias regionis illius,.vos cautas faciat dc periculoil- qnem angelici splriliis vidcre concupiscuni. inef-
lius. !n monasterio vestro velut in tbalamo maneaiis fabilis gloria ! In fr;igili siquidem corpore Deum in-
ciini sponso. lneri poiesiis. Ilir, quxso, mens vestra vigeat. H;cc
Extra roonaslerii limites nulli omnino veslrum clies diei eructel verbum : ei scienliam banc no.\ in-
fas sit pertransire. Haec lex, bacc norma, bv.c sumina dicet nocii. Angellcis cboris, sanclorum socieiaiibus,
professio omnlbus vobis : ut qiix semel intraverit hic studeatis Interesse : ut postmodum in corpuris
cx sororibus , numquam , si fieri potest, exire per- exitu, vobisgaudentes et l.-cti tamquara notis occur-
mittaiur. Non eiiam mulieres illxqux religionis ha- r.int. Si sic fecnritis, niliil vobis dulcius : nibil ju-
bitum gestant, et voto obligatx noscuntur ccenobio, cuiidlus quara his interesse convivils , bis pabulis
percivitatem etvicos, vicius ei necessaria quxrant. s;iturari : quibus semel deguslatis, terrena omnia
Hxsiquidem exira raanenies in aliqua parie locelli, aiiiara cernuntur. Vere tunc clausnra coenobii, cujus
cum omni sanctitate et inodeslia adminisirent qux txdet menies vagabundas et devias, vobis pro summa
opus sunt vobis, recepiurx cum Martha soriem mer- dcputabiiur gloria : et reputabitur exire limites mo-
cedis. Has autem volo tales serviirices adesse, quod B nasterii esse necesse potlus roori.
ex conversatione vitx et babiiu , interior sanctitas Experto itaque seni devote consulenli credite, G-
monasterii prxdiceiur. Qiiod si ob necessaria do- lix. Si semel gusiastis quam dulcis est Dominus : ad
mus caplanda exeunt, non circuroeant vicus in fa- quero accedenles poteriiis ab eo illud audire : Ve-
biilis, non matronarum domos iu potibus sed omne : »Ue , et ostendam vobis omne bonum : et lunc osien-
0|us bonum exerceant, ni non viiuperelur minisie- det vobis lalia qualia non nisi mentes assuefge no-
riiim suum. Cum his noii liceat sororibus iulra derunt. Scio quid loquor, charissimx. Nam ut meara
gentibus, secretis colloqui fabulationibus, nc aliquid insipientiam loquar, ego homunculus sic abjectns
possit intrare extrinsecus ,
quod possit obesse. Ha- sic vilis in domo Domini , adbuc vivens in corpore
rum omnium abbaiissa donius curam gerat assl- angfelornm sxpe ehoris interfui : de corporeis per
duam ne et ipsx operentur quod non deceat sanc-
: hebdomadas nihil sentiens, divlnx visionis intuitu ,
tit.-ilem. Hx observaniiarum el jejuniorum sint post mullorum forte dierum spatia, prxscius fiitu-
astrictx lcgibus : et prxvaricairices , disciplinx rorum, redditus corpori flebaro. Quid Ibi manens
subjaceant ferulx. Qu.tc sI emendari ex pravitate felicitalis habebam? qiiid inenarrabilis delectationis
contempserint , in sanctitaiis consortio pravitas lo- sentiebam? tesiis est ipsa Trinitas quani cernebam.
cum non habeat : et membrum putridum de sancto C nescio quo iniuilu. Testes suni el ipsi beati spiritus,
corpore excidatur. qui aderant. Testis est enim conscientia mea : qui
CAPUT XXVI. tantis bonis ipse fruebar, quot et qualia nescit pro-
De dulcedine contemplaiionis errja divina.
ferre mollities cnrporis mei.
Solx idcirco filix ei doininx inex, sponsx Do-
pium
CAPUT XXVII.
roini mei intus manentcs nibil sentiant, iiisi
Jesum : bunc paradisum solx posside.iBi, ubi dulci De clausura domus

etjuciinda quiete inefrabijem Triiiiiatem iniueantur Non poiest ad lantx contemplaiionisdulcedinem
in sacris litleris : choris iniersint angelicls : Julci- ciir sxcularibus plenum negotiis aspirare : sed
biiseorum melodils misceanlu», divina iii Ecclesia oporiet ut Bipculo mnriatur, et .«oli Deo per lantas
concinendo mystcria. Informet mentem sanctorum meditationes et detideria superius inlixreat. Unde
patriarcliarum et patrum aniiquorum obedieiitia. ^raniim frumeiiti cadensin lerram, nisi mortuum fue-
Propbetarum oracula dulci mediiatione cor accen- rit, semper, sic solum manet ut cecidit : quod si
dani ad promissa felicia. Apostnlica documenta fi- moriatur. fruclum plurimum affert. Sic et, cliarissi-
dei ciincia detegant sacramenta. mx , domum paternam et sxculares vestes relin-

Evangeliorunique codex semper ut speculum te- j) quere, et monacbi nomen assumere, modicum prod-
neaiur in manibus. |k)ariyres sancii , cuocta sxculi est bomini si mens ipsa misera qux in roundo
,
adversa, et tenipesiaies liujus maris prccellosi cum babentur, affectibus opiet et qux reliquerat, desi- :
oronibus diabolicis versuiiis, et infestaiiones dxmo- deriis repeiat. Exeunti etcnlm Lot cuin filiabus cl
num doreant conculcare. Confessorum pretiosa de- uxiirc de Sodomis mandatur nb angelis ne relrospi-
votio, ad divinorum contemplationem assiduam af- ciant qux jam perambulando reliqiierant. Cujus
fectus astringat. Regularem vitam instruat sanclo- uxor more feminariim qux semper petunt contra- ,
rum monachorum roira conversatio. Frangere ria , obvians mandato, siatim est conversa in sta-
omneni sexus mollitiem et sancix virginiiatis ser- tuam salis.
vare proposiium ,
preiiosissinia Virgo virginum H.rc iiaque vos doceat, qua poena siint puniend:c,
cum cxteris vlrginibus sacris seuiper edoceai. qu:i! mundi vaniiates affcctant iii monasleriis. Nam
felix societas ! n felices vos ! si lalis ac tanti efOciuntur insensibiles slaiux salis , iit jam niliil dc
rouneris non sitis ingratx. Felicissim»' nimirum si superiix coiiteinplationis dulcedinc sentire valeanl
dignitatem vestram ipsx cognoscitis : qux omnium led maneapi in amaritudine sxculi, qux sxculo vi-
:
**3 S. IIIEKONYMI OPERUM MANTISSA. H6

viinl. Propierca, clnrissimoe, moiiaslerium vestrum A sibi naiura iradidil : scmper lamen cognosceris ci-
vohis sepiilciiiiii cligiie iilii nioriua! cum Cliristo iiis, fenuin, et sicrcus inimuiidum ex
:
immundo ])ro-
ibidem mnneaiis sepuline, (iiiousque resurgcnies ciim ilucium s;^n'inc? si le velles iniucri, vilissima mu-
co apparebilis in gtoria ejus. Demum timenduin est lieriim : quain verecundnrcris de corpore quod
,
pluriini in , nu quis ingrcilialur norte ad luraiidum tnnio culiu excolis? Ipsa cteniin jumenio el besiiis
pretiosuni tlicsaiirum qui lalet in lumylo. Ilinc terraj aui es .fqualis aul delerior
,
, : inlus est unde
inde fureî rodiuiit, vl furcnlur inlinitisaslutiis, qiiod gloricris non extra. vase
, In isio lam lurpi iliesau.'
inlus babdlur. Custodiatiir ergo scpulcrum pcr epl- rum lencs. qucm summa cum diligcniia colere debos
Ecopum : qucm Deus in vinca sua primum cusiodcm et servnre sumina cusiodia. Niliil ad icdevasefi-
prxposiii'.. Custodiatur et per prxpositum presby- ctili , si turpis forma sil exlra : dummodo intus sit
terum, qui vicem ejus tenet in luco iic quis incniite nobile, intus sit
:
pulchrumquod laiet, inlus sit iolo-
introeat : ne quis ad miiiuendum pergal. grum quod servatur.
Murorum munitionibus sic undique circumcinga- CAPUT XXIX.
tur locellus, quod vi\ avibus prxbealur adilus. Sic De pericnlo ambitionis vestium.
tendaniur muri in altum quod non soliim non li- Proplerea vos, charissimx
,
,
qua; csiis sponsx ct
ceat pedibus ; sed nec oculis ,
quae intus geruntiir B nii^g rcis xterni cujus regnum non corrumpetur.
agnoscere. Ostia serei ur foriiter clavibus. Claves nec aufereiur ab eo : sit ab iuius omnis gloria ve-
vero disponat episcopu : ne quis nisi habens vesies strn. Sedele ad dexieram sponsi in veslitii iion ex-
nupliales introeat vel ei .'at sine ejus consensu. Sit teriori, sed interiori : deaurato auro charitalis iii
aulem una vel plures fenestrulx juxia disposiiio- limbriis aureis, id est , charitatis praeceplis : sit un-
nem episcopi : sic ferreis virgis arctalx undique, ut dique vestis circumdata varietatibus: ut jam nihil
vix digiio pateat aditus. Per has horis debitis, aut in ornamentis de virtutibus desit. Sint myrrha, gutta
necessitatis, aui xdilicaiionis, sive recreationiscausa, et casia a venimentis : ut in odorem virtutura el vitsc,
sanctis sermonibus cumsanciisviduis,ei aliismulie- cscterae ad sanctitatem vesiram adolescenlulae cur-
ribus, quas vesiium habitus et facies tenues et pudicx rant de sxculo. In hoc iionore veslro deleciemiiii,
reddunt venerabiles, sororibus liceat simul loijui. filise regis seieini. llunc vestrum decurem concupi-
Prohibitis et suspectis horis fenestrulae clausx ma- scet rex vesicr et sponsus. Sic secum manebitis in
neant. Etclaves abbntissn dumiis,vel sancla alia soror thalamo in Ixtiiia et exsultaiione. Tunc nascentur
ciisiodiat : ne corvus egrediaiur per fenestram ex ex vobis filii
,
qui non jain terram , sed coelum re-
arca. Credite, hic limendum est thesauro atimore plebunt : quos Paler consliluet principes super om-
nocturno. A sagitta votanle in die, a negotio peram- C jjem lerram.
bulante in tenebrit : ab incursu et damonio meridiano. Quod si vos exteriorura vestium delectarel arabi-
Seniper horae hse suspectse sint mentibus castis. tio , si egressae de sseculi pompa , de domo diaboli,
et de coiigrcgaiione malurum popali vestri et do-
CAPUT XXVUI. ,
mus patris uon essetis oblitae toialiter, e.vtollentes

De delestatione preiiosarum veslium.
vos aui de parentum dignitatibus, aut de carnis pro-
ITuphcticus ille sermo ncquaquam proferatur de sapia , sive de hujusmodi vaniiaiibus caducissiniis,
vobis : Filice eorum compoiilw, circumornala: ut siini- terrae vaporibus, uli soliium est Incolis terrse: pro-
litudo templi : ut dealbalx ab extra ul iiiunumenta, tinus assurgens rex poientissimus accinclus super
qu£ exira auro relucent inlus autem suni turpissi- : feniur suum giadio t)is aculo , expellet vos undiqiie
nia el immunda, plena cadaveribus mortuorum hu- : vulneratas dexlera sua de tabernaculo suo. Tunc
jiismodi non fillDe regis Cbristi, sed Tyri. Hoe sem- aculissimx ejussagiitae perforabunt corda vestra
per ia rouneribus , hae vultus impudicilia per divilcs in araaritudine : quoniara virga directionis virga re-
plebis capiuntur et capiunt. Imperfectissimus mu- gni sui. Et postmodum abjcctas de domo Domir.i
lierum afleclus. Semper in vestibus , semper in veslri, omnes deridebunt vos : et dicent de singulis
auro , lapidibus pretiosis et ornamentis extrinsecis, D veslrum : Filia Babytonis mitera : quce non poiuisli
gloriam ponunt. iNon sufficit eis libido innata na- Deum adjuturem tibi , sed sperasti in vanitate tua:
lurse : sed occasiones quaerunt cxplcndai libidinis. sede juin super flumina Babylonis : plange et sus-
AfTectant proculdubio, ut oculi virorum aiirum con- pende in salicibus organa , dura rccordaris unde
templantes el gemmas, landem figantiir in faciem ; expulsa es. Nam quu: solebas cantare canticura lau-
ut oculorum siioruiii nulibus facilius incilenl ad lidis el lasiitiae : modo ploras ad terram alienam de-
bidinosum incendlum. Quid, mureirix communis, glo- ducla.
riaris in margariiis et gemmis? Quid ad le aitinet CAPLT XXX.
argenium et aurnm ? Quid exallaiis in pulchritudine De consideratione exiremi diei judicii.
panni? Nonne est omnis caro cinis et fenura, et ut Itaque, charissimse domiux, cum Aposlolo arbi-
verius dicam , massa pniredinis , cibus verinium tieinini vos in hoc sxculo stercora, et mundi piir-
ei felidissimum stcicus? mirandum, qnid Quid in te gamenta : ul sponso vestro placere possilis. Nihil
laudanduin pueroruin spectaculum ? Nunne et si Inu- ad vos de pompis sxculi attiiiet : qux abrenuntiavi-
deiur gcminurum et meiailoium preliosilas ,
qiiam stis iu baplismate miindô , diabolo , ct ponipis co-
,:
417 REGULX MONACHARtJM. 418
nim : qnod et poslmodnm confirmaslis sub pollici- A grandi minime possunl liaberi. Histrionlbus et luso-
taiione juramenli , in vestrs religionis ingressii. ribus regum et principum saeculi , moilia sunl re-
Nullus umquara inter vos serrao liabealur de nobili- liiiquenda. Joannis de pilis camelorum interest ve-
taiibos generis , de prosapia carnis. Sit oequalis in stiri. Pudeat igiiur religionis nomcn habere, ct se
Dei obsequio filia regis , sive rusiici. Omnes simul culiu vestium histriuaem ostendere. Ideoque , clia*
,
nobiiilatem, et dignitateraunam habetis ex sponso. rissimx, volo vos mortuas sseculo, qux toialiter
Eêatis coniinue extra caslra cum Chrislo ut cum :

mundum calcastis, procedere sic deformi et incom-
Christo crucifigamini mundo et viiiis portantes ,
posita veste: quod si impudicis oculis liceret iniueri
cum ipso improperia et amore ejus, officiorum do- :

vos, risus poiiiis provocaretur quam cogitatio mala.
inus labor dulcis appareat. Fateor quidem illos mentiri ,

qui glorianiur se ser-
Non dispuletur de majoritale officiorum , sed de vare casiitatem : et in vestibus lubricilatem secian-
devoiione et affectu implorandonim. Numquam Jtur. Pcnnus itaque vesier, et si albus et candidus,
murmur, numquam verborum turpium ,

mimquam tamen grossus et vilis sit : ut et color candorem ca-
litiom sonitus, inter morluas saeculi sonent. Sepulia stilatis intrinsecum , et unitas contemptiim terreno-
cailavera numquam inler se jurgia peragunt in se- rum exhibeant. Hsec gloria monacharum hoc sta- :
pulcris, numquam blasphemant, numquam conien- B dium religiosarum mcntium hoc indicium spoosa- :
dunt sic et vos charissimx, sopitse somno quieiis

: , rum Dei sclerni hoc signum mortuarum sxculo et :
et pacis exspectetis sponsum et judicem vestrum: sepultarum cum Cliristo.

exspectctis magnum et terribilem diem judicii
diem videlicet ira;, diem calamilatis : ubi coelum si- CAPUT XXXII.
niul cum terra pavebit, coelorum omnes movebun-
De ausleritate exquirenda in tlrafu.
tiir virtutes, trementes erunt angeli simul cum san-
ctis omnibus : lunc singulorum vit» distutientur Conjugai» ct vidua; quse mane.nt In sjeculo, circa
discrimina, et meriia apparebunt. Semper tuba illa plurima, circa laboriosa solliciiee sint : quotidie cir-
lerribilis vestris perstrepat auribus : Surgite, morlui, ca frequens minisierium oecupatae cum Martba sal-
venite ad judicium. Ecce rex in manu potenli venit venlur per opera pieiatis, Jesu ministranies in pau-
a cunctis vult exigere rationcm , ccrte de cogitatio- pere, frangant esurienlibus panem suum : egenos
nibus minimis, certe de levibus ei otiosis verbis. Si et vagos domum inducant : conperiant nudos, insi-
reddere de singulis rationera paratse non eriiis, pro- stant misericordiarum operibu^ : proculdubio t.ira
jiciemini in carcerem exteriorem: audielisa judice : fructuosis et bonis, quod impossibile est quod Deum
Ite, maledicta; , in ignem cetermim paratum diabolo et C non placent iralum. Colligationes impietaiis dissol-
angeti* ejus. vant : et fasciculos dissolventes, el omne onus di-
CAPUT XXXI. rumpant.
De abjeciione exquirenda in testibus.
Vos autem, charissimse, quse meliorem partem,
Beu cor inlelicissimum , mens infortunatissiroa, immo optimam elegisiis cum Maria, sedete coniinue
qna; diem judicii tam horrendam non mediiatur quo- secus pedes Jesu, sacrarnm Scripturarum volumina
lidie : ct si medilalur, faiuissimum , si appetit quid- sacris revolvendo lectionibus. La'vate ejus pedes as-
quam de sseculo et pnmpis ejus. Nullo vos die, nulla siduis compuiiciionis et gandii, charitaiis ac dcvo-
vos hora transeant hxc omnia. Quilibet paries dn- tionislacrymis, contemplationis intenta; dulcedini.
mns, quilibet angulus , vestris demonsirelur in ocu- Capillis extergatis, terrennrum omnium superflui-
lis, ista die depictus. Si haec non prxleniii(iaiiir taiem per eam expcllentes de corde. Audiaiis de
leciio : lunc abjectio veslium, cujus tsedei muiiercu- ore Jesu verbura quasi gladium anceps' perlransiens
las fatuas , vos delectabit. Tunc rusticanus et abje- corda : scindens compngem meinbrorum usque.ad
ctus pannus , purpur» praponeiur ei bysso. Tiinc divisionein spirilus. Hoc verbum dulce erit faucibus
crassa et rudis velamina capilis .Tstimabuntur ex veslris super inel et favum. Hoc verbum per quod
eericis. Certe tanta erit deformilas in melotis, tnnla ^ facia suni omnia : hoc verbuni quod centurionis po-
grossitiesin cucullis, caputiaiam rudi artlficin pr.-c- scebal devoiio, ut sanaretur puer ejus. Hujus verbi
parata, quod si hic forent sscularium] indumentn, dulcedinem solum noruni, qiii audiunt. Hoc verbum
artificum panoi brevi temporc periret omnis in- audire non possunt somnolenii et ignavix dediti.
dustria. Quapropler, charissimx, volo vos singulis nocti-
hta , charissimoe , decent monaclias : non slrictis bus brevi et diiro siraiu jacere in cellulis vestris :
manicis, preiiosiset cumpositis pannis, sublili ve- non in plumis et mollihus, scd aiit in paleis aut stra-
lamine velatis superciliis , cor m.eretricum non tam minibu^, sive in ligncls potiuscapsis quam leciulis :
praelendere quam habere. Non tales e.xisiimo mona- ut et inembra domaia ,

poiius stratum horreant
chas , sed pessimas mereirices, ei scortum vilissi- quam affectunt : poiiiis somni imminentis quietem
mum. Non est enim opus cadaveribus mortuorum magis compellat necessitas quam volunias. Sic ob
pretiosis et compositis ornameniis in sepulcris. Mo- duriiiem brevis et levis occupet sopor, quod noii sit
numenta non indigeiit lalibus , monasicrii lapides fas soliiis iliusionibus nociium, menlem sopitam
non appetunt gloriam vestium , quae sine peccaio torqueri.
:
4,9 S niERONVMl OPERUM MANTISSA. 4S0
CAPUT XXXin. A modum, aui oraiidi, aiii legeDdi sacra voluniina,
De maiuiino elmodo diundi divinum officium. sive aliier operaiidi quae saiicia sunt. Deinde docU
matuiinas exciibias inedia nox vos praDparet. puclliilas iioviiias de evangcliea viiu, du sanclismo-
Ad
ex vobig dormieniem reperint campanilis riliii?, de oriiciis doinus, de rognlLiiibus disciplinis
Niiilam
Non ignorctur an fueril ol) soporeiu sed :
usque ad releciionis horam inslru»nt. Pr:cpareotur
soniius.
et interim cibi, quibus corporu rerocilleniur ad poe-
polius ob tonieraplalionis exlasini. Da cellulis ora-
niientix juguni.
lione pra:mi»sa, luediae noclis sunima quiele ad ec-
sorores advcnicnies, sponsum di- Nullo uuiquam detur olio animus, nc quando co-
clesiam singiilse
wcitent landibus, ul exsurgai in gitationes ct inotus, mentibus tiiilleni illicila : quod

leeium raaiuiinis
si aliqualiier insurgere incepcrinl, sialim clidadur
earuin auxiliura. Slcdistincle allernalim psaluii lec-
ob collisiones et in seminc, iie crescant zizinia cuin trilico : autla-
tionesque sacra) proferanlur, iit
ad risum non provoccntur boribus aui opcribus nianuum quidquid iiiateconci-

liialss ac barbarismo»,
angelici S|tirilus. Sic semper moderatus, attcnius, pitur, cvanescai. Adeut sanctam sorurem ut locu-
tionibus sacris projiciatur iinraundum. Tuiissiraum
quietus, et suavis sonus in vncibiis, ut nulla pompa,
valde ust (idelein et jusium haliere araicum cui
nullaque carnalis deleciaiio habeal locuni in divinis :
et l£- Q quidquid urcuiio cordis sinu latci, proiinus resere-

pijeconiis : suroma devotio, iirebra siispiria
tur. Noii cuiin iii suis sxpe potest liorao negoliis
crymas fundai-
niodo rectuin habere jndiciura.
Sic morosiias, sic vclocitas lencatnr in
Advenieiite vero refeciiouis hora, qiia reddere
qiiod iiec fasiidiuin, nec inipedilio lingirae possit oriri.
corpori debilum natura coin|icllit diebus comniu-
Nullauinquain verba quaiitumcumque uiilissinia pro-
:
sed mcniia aica- iiibtis luudes Terlix ei Sexix boraruni prius Deo de-
feraiitur iiiter psallentes : illucf iii
voie solvanlur. Poslmnduui cura orani hiodestia, be-

no, summa cum diligcnlia ruiiiinetur intriiisecus,
NuIIius est meriti nedictionc ab abbutisâ prx(nissa, cibuin suniant,

qiiQd penrariaiur extrinsecus.
verbosilate et niisera menie parsque ininistrct. Posti|uara vero cxierx coinede-
urare divina officia :
rint, et ipssequa! iiiiiiistraverant, coraedaiii, el

qua; cxtrinsecus iuirainent, vagando circuniire. Ex- silii
pletis vero laudibus maiulinalibus, nec tuncsorauus

niiiiisirciur ab aliis. Cura vero jejunii terapus refec-
arripiat : ne differutur quid sponsns peiiiioiiibus tionem lardiorem eflecerii, sacra mysteria Missx,
In capiiulo niox auentis ct Teriia et Sexta eiNoiia prxveniantur cxieris die-

sponsarum respoudeat. :
bus post rereetionem Noiia dicatur hora staiuia,

duvutis sororibus, sanctoruin librorum devoia Icc-
de voluniaie Domini siii paiidat quidqiiid agen- cuni jam sol in medio gyro diera exliibet me-
lio
£t îc cedaut iliusiones ei dueinoiium C dium.

duin sit. :
phantasinati, qua; dormiciiics iiluderenl. Illico lec-

CAPUT XXXV.
tioni aliasucccdat brevissiina lectio, de bis qua; ;id De cibis et ordine comedendi.
apostdlicae yiia) iiisiruciioneni pertineni, qualiciiin- Quando enim vos ad refeciionem liora debita ad-
qiic siylo praeseiiii dpusculn periraciaio : ui sic sin- mioime refulgeat cocoriim
unaverit, in cibis veslris
gulis diebus quasi i|Uodam bolo pia niens depas- indiistria. Nun ciborum iiobilitas appelitum mOveat,
ta, dulcedineiii appetit : nec reiardeiur fasiidio, sed faiiies : non appooanlur incilaliva libidinum,
et de niodicis exiinia cogitei. Sequaniur lectio- sed qux possint famein exsiinguere ; aut legumina,
iies , confessiones criininum in regularibus dis- autolera condiaiiturin uleo. Cariies vero solura siiit
ciplinis coram abbaiissa doinus et cxieris soro- ex licentia abbaiissx indult:e deUilibus et inGrmis :
ribiis. alioquin ciijus siiii saporis, ignoret coenobium. Ova

Prodantur in publicum qumcumque gesta sunt ei lacteniia posi jejunia debiliiaiis sororibus ci prx-
Gontra regulares oii.servanlias ct obedieiiiias, ui cipuis fesliviiatiliiis pertniituulnr ex gralia.
jam null^lenus qnidqnnin inuineiidaiura el impune ftaro scianiur qux in aquis oriaiilur el vivnnl, nisi
pertratiseat, iiec lîlcat malreni ct sorores uiiiuscu- parvi pisciculi. Gulx liorridmn sceliis, gcniirix lu-
jusque conditio : quaieiius et verccundia el discipli- i^ xurix, eteaslitaiiscarnifex, cuiii Dei anclllis niillam
na quam mater imponil circa fiitiirum lempus una- habeai sortein. ldeo(|ue lanta sit insumendo sobric-
quoiqiie redd.ilur asiuUi. Extra vero capitulum ali- tas, l.iMia lulisque parcilas : ut venter putiiis con-
qiiidde bis umquaui qiialicuinque verbo vul nulii queraiur qiiani gaudenl. Non egeul in digercndostn-
proferre, sii .'niaibcnia. Hoc iiaque Tine nox sancia niachus niedicinis : rucius poiliis vacualio qiiain nl-'
claufa discedai. mia repleilo inducat. Nec cinguli ainpliaiioiie sif

CAPUT XXXIV. opus : utei sic meus a Dei inedilaiinnibiis minimo
De ordint difeiidarum Iwrarum primx, tertiiB, relardeiurper.crapuiain, ei corpus non egeat raedi-
exim ei iionw.
Siiseinper ordinata et Composita in suo nio-
cinis.
Ciira laudibus Primx dies salularis iocipiai : qui- do conieslio. Non sii in sumendo lerculo talis veln-
bus cxpletis, sacrx Missx mysteria ob spoiisi prx- ciias fauciiim, et lain velox masiicaiio boli, qiiiid
seniiam, sponsarum corda Ixtificent, cliariiaiis ine- incriio de ingluvje aliqua possil oriri suspiclo. Non
brient pupulo,ldevolionis et fidei salieni pabulo ln t:iin iii coiiicstioiie cibus, qnam lurpis mudus rc-
couvivio saiuiari. Sil posimoduni uuicuique coiii- prchendcndus cst, Sxpe eleniin in fabis el panibus
,
<2I nEGULA MONACIIARUM. 422

Iiordcnceis iiimia avidiias graiidc pcccaiuni causat. A liaLcrc viiiiiiis, qiiod iiidiscrclio f;icit, quud impru-
iSeqiiaqu.ini avidi et vagaburidi oculi per discuinbcn- dentia injicial, ei improvisio doceal.
tes huc iliiicque v.igando, iianc vel illain niagis vel
minus denoient comcdenleni. Non |iraiideiuium nu- CAPUT XX.VVII.

Dc lcclionibns ad mensani.
merus animum occupet uiiiiiscujiisque.
Sic dulcia sano palato eloquia Domini sunt qiiod
CAPUT XXXVI. numiiuam degusiaia
,
fastidiuni. Seniper novos gcne-

De sobrieiate ei jejunio.
ranl pra; suavilate el dulcedine appelitus. Vos
suwi-
Vinum quoque, in quo est luxuria, sponsis Cbristi per ea degusiare decet. Nullo uinqiiam tempore vo-
tamqiiam veneniim snspeciuni sit. Poiiiis sloinaclii bis esi ab oratione cessanduin. SemptT
vos orare
languor, et afflictx natnr.-c debiliias consulat, quara Aposiolus insiruil,qu* non pro cariiis illecebris va-
deleclaiio aut ingluvies. Qiiod si sumere cogii pene care aJ lenipus obligainini velul conjugaix. Idcoqiie
ipsa necessitas : tuiic aut sicdebile vinum, aui sic semper pro posse cretis ut dum torpus sagiiiaiur :
aqua pcriniikium prxbeaiur in puluui, quod nequa- cibo- , saturelur anima leclioiie. Non est fas etiani
quam ex fumosiiaiibus rcplelum caput, ridiculnsa sxcularibus simul cibum lerere , ct inania verba
aui puerilia verba dcpromat. Sacrilegium reputalur ''uciare.
B
obrielas, in femiiia prxcipue, sed inliuito plus in Sacram de veleri Teslamenio, el de novo, sancto-
Domini spotisa. Noe deiiudatio verendorum, et Lot rum gestis et dic.is, siiigulis hebdoinadibus deputala
iuceslus ob ebrieiatem, vos cauias instiluat, vos soror comedentibus leciionem legal. Tunc uniuscu-
semper reddai liinidas semperque suspectas. Vere jusqiie meiis sobria inlenta sit dulcedini verbi Dei
credatis quod igneiii porlat iii gremio, quiassiduo suspirei aiixia , cum propbeticus aul liistoricus ser-
utitur vino. mo Dei saBvitiain monstrai in piavos. Gaudio replca-
Nequaquam, quseso, inler moriuas corpori, qu.TC lur immcnso , cum benignilas Dei annuntiauir in
nninibus voluptatibus se abdicarunt pro Clirisio, de bonos. Respirei spcs, cum erga pcenilentes indul-
giiloe iiorrendo faciiiore, ei ebrielaiis iiiimundiiia genliam posse exliiberi nionslralur proiiiisso vcl
scrino etiam minimus babeaiur. Venirisingluvies et laclo. Erigatur lidcs, cum in promissis Deus fidelis
cbrieias, tam anima; inGrmiiaiis, quain corporis, nstendiiur. Charilas accendatur, cum tot privilegiis
causam maieriam tribuunl. Ideoquc medicinale
et ei inuneribus ex Cbrisii nalivilale, et ejiis viia et
jcjunium omnem auferai languorem , oinnetn tri- passione ac resurreciioiie , nosira dotaiur humani-
buat vinuiem et graliam. lloc vos legislalor edo- las, alque nosiia viliias subliinaiur. Non resonenl
ceat : cui lex non dalur priusi|uani jejunium <|ua- C verba , sed gcmilus : non risus et cachiiinus , sed
d agesimale perliciiur. Elias in foriiiudinc subcine- lacryms. Non occupeniilr nianus incisionibiis iiin-
ricii panis, jejunus per quadraginta dies perrexil ad lilibus : sed ex recordaiione criminum lundaiuur
iiiontem Dei Oreb. Quid vero virluiis contiiieai sa- peciora. His enim frenis agilaia saeva giilx rapaci-
crum jejunium , a vestro investigemiiii spoiiso : tas sobrieiatis non cxcedit iimiies : foribus venlris
(|ui quadragenario peraclo jejunio, tenlalinnem dia- non aderil crapula : demuin aestuans libido non no-
buli Ticil. Viri Niniviix nou sileanl, qui jejuniis cebit quidquam.
cnmmune evaserunt exitium, et irreyocabilem Dei CAPUT XXXVIll.
mutaveruiit seiiieniian). IIxc tos, cbarissima-, imi- De operibus sororum post prandium.
tamini : sed asseiiuamiiii sapicnier, ne dicaiur a Sumpto deniqiie cibo, nec lunc adeiindum est fa-
Dumlno : yoiiest hoc jejunium qiiod elegi. bulas, sed Cbrisli exemplo , cum Dei laudibus ad
Castigaie membra vesira , sed nolite interFicere. graiiarum actiones consurgani , Deoque iii ecclesia
Non causci jejunium verecuinliam , m scandalum hymnos persolvant. Deinde ciim onini sileniio , ul
sit cxteris : non dolore capitis ci debilitalc corpo- sacra lectio lecia proficiai, ui menii iiiscribanlur
I is sacraj omillantur leciiones , nec orationes deli- narrata : unaqii;nquc sigill.uim relegat et coiilirmcl,
ciant , ne necesse sit conieinplaiiones deserere. D aul in ecclesia de liis (|ua' didicit inediieiur qunus- :
Uiiaquxque sux saluiis per jejunium sibi mcdelam (lue simul diebiis communibus, posi prandiiiin hora
ailhibeai. Frangatiir corpus jejuiiiis ; castigoliir in Noiia-, in Ecclesia celebraverint dignas laudes : aut
cclla verberibus. Siquidquain concupiscil illlcitum, sl prandium pixveneiii hora Non» diebusje-
forte
li.iiliipliceniur abstinenti.e, adhibeantur gravissinix juiiiorum quousque cainpanella in clauslro pulsabi-
,
(lisciplinx : donec sic huinile, sic benignum fiat, tur : interim si brcviias noetium et tempnruin con-
(|uod niliil sibi vcndicet noxium , nihil exigat quod diiio ei naturoe nccessitns exegerit : posi aliîiiam
iioii vultis. Erigatiirdomina, principeiur in omiiibiis: hornlam in qiia legenduni est pgst prandium , vel
siilijicialur , supiiediteiur et conculcctur ancilla. orandum liceat paulisper volcniibiis quiclc potius
,
Quod si ilerum alqiie iterum erigitse conira domi- quam somno corpus refocillare ul fortius rcddaiur ,
iiatn, cjiciaiur ancilla, denudetur, faiigetur et hiiini- laboribus.

lielur ad voturo. Si vero quielura corpus nllra vires, Post qiiietem quidem hora Nona decursa vcl pul-
ullra condecentiaiii vuliiis exasper.-irc , indignatum sata campnnclla, nec quidquaiii oiiosuiii possiidia-
vt's in foveam dcjicict indiscrclaj. Nil quippc polcst bolus invenirc : nc vaiiis desidcriis paieat cordis
,
i«3 S. HIERONYM! OPERUM MANTISSA. 424

aditus : aUera sorornm libros scribai , ul ei manus A get protinus in auxilium sponss sus. Scuto circura-
laborc, et mens divino repleaiur pabulo. Suatalicra dabit eam , ne jam timeat a timore nccturno. Et
cucullas sororum , et tunicas et melotas. Piantas cadenl staiim a latere ejus mille , et decem millia
olenim planteiallcra in horlulo, utcrescentes vobis a dextris ejus : nec] appropinquabunl ad eam. Pos-
prxbeant escas. Altera semina jaclet. Iriîgcntur tremo aiigelis suis mandabit , ut cuslodiant eam in
areola: , ut seminibus aptx fiant. Inseianlur rrucli- omnibus viis ejus , ne forte olTendat ad lapidem pe-
ferx arbores infructuosis : ut ars vim repellat natu. dein suum.
rx. E\ liis rcsurgat mens propter visibiliuni liorum CAPUT XL.
inspectionem ad ineditandum de invisibilibus Dei :
De charitale servanda erga infirmai tororei.
oriatur admiratio divinx poteiitix in semine , quod Balnearum mollitiem , caro gponsx Dei non sas-
ex sic parvo, sic arido, tantx magnitudinis etviri- cipiat. Harum usus castis corporibus non competit.
ditatis , et pulchritudinis creatura formetur. Ex ad- Satis nos ipsi experti quotidie quantus in membris
miratione crescat devoiio , ex devotione elevalio nostris libidinis ignis exur.it , senti.mus , etiam si
mentis : ila ut jam ipse liortuliis fiat oratorium , et ignis fomenta auferaniur pro posse. Nimis est de-
creaturx insensibiles creatoris inagniludinem prx- mcns et fatuus ,
qui materiam prxparans igni ad
diceiit. Sed cavendum est potissime, ne manus Tes- B incendium , non vult ut ardeat. Ista deceni miserri-
trx quidquam contingere audeant, quod vanis usibus mas mulierculas.cum periclitantur naufragio partus.
pussit aptari. Tamen si exirema necessitas inQrmanti consuluerit,
CAPUT XXXIX. servato omnis pudicitix honore, cam omni roodesiia
De horii vetperiinit , el Complelorio.
fiat. Alias in servis Dei talia cogitare sit nefas.
Serpens morum , omnis otiosns sermO expellatur Summopere servetUr in vobis ut erga infirmantes ,
de medio vestri. Numquam risus , niimquam ca- sorores cum omni sollicitudine oronis eihibeatur
-,
,
chinnus cor vanum pronuntiet. Sic sancti, sic pudici cura hospitalitatis , et prxbeantur integrx et totius
Bint aclus corporis cuncti , ut mentis sanctitatem pietatis obsequia. Si periculum exegerit , roedicum
exponant. Homo nempe exierior , interioris index sobrium et pudicum, et ooini suspicione carenterp ,
est. Sancto vos in labore, sancto vos in opere de- protinus consulant : et qux mnndaverit saniiati con-
bellanies diabolum , vespertina bora reperiat : qua grua , omni domus necessiiate postposita , benigne
in Ecclesia sanciis Dens laudetur officiis. fiant. Si vero desunt necessaria : vendantur qux mo«
Si festivitatis celebritas , si nimia debilitas com- nasterii sunt, ne temporale aliquod misericordiarum
nunem csnuUm brevemque refocillationero corpo- impediat opera.
ris potiasquam ad delectationem paratam indulserit: C Nulla lex escx , vel potus aut stratus astringat in-
vespertinx laudes Deo lempestivius persolvhntur firmaro vel debilem. Tamen sollicite cavendum est
quam cxleris jejuniorum diebus : ut nec etiam de- ne ingluvies gulosilaiis sub inOrmitatis velamine
bitx laudes in ultima hora diei, vel omillantur, vel sua commoda quxrat, et ne infirmitas sab specie
in aliquo detruncenlur ob coenam. Post peractam sanctitatis, corpus abstinentiisconterat ultra vires,
coenam, vel si omittitur post aliquam borulnm, juxta ne corpus duplici fractum stimulo, apud justum ju-
exigentiam leroporis ad ecclesiain sorores campa- dicem deliciens , inipiam crimineiur coennbium et
nella vocet : ubi vel dc sanctorum geslis vel de aliis horoicidam. Deputentnr custodes innrmantibus dis-
mirabilibus Dei lectio dcvota dicatur. Cui succedant cretx et sanctx sorores , qux solliciix prxcaveant
Coinpletorii laudes : ut ex his roboratx mentes di- pericula , qux imminere possunt infirmis : ne quid
vino pabulo, nocturnis pbantasiis occullisque fal- aliqualitercooilngat adversi. Onera, quxso, non ag-
laciis diaboli flccurrere non formident, nec timeant gravciit servitrices. Semper Christum cogiient iu
dimicare : et sic a divinis obsequiis exorlus dies, di- iiifirma sorore laientem : semper se cogitent posse
Yinis finiatur in landibus. in futurum talibus indigere. Scmper lex illa naiurx
Post Completorium vcro nihil aliud quam silen astricla teneatur sinu roentis, hominem debere aliis
tium sentialur , ut sorores quietx semotx totaliter D jd exhibere quod ab ipsis Ipse deposceret. Non in-
,
corporeis sensibus qux in prxterito tempore divinis ficiai, quxso,hospitaIitatis opera mnrmur, sed quod
audiernnt leclionis , ruminent inenle, et restringant fieri decet , cum omni roaiisueludine fiat ,
juxta
in cnrde. Ha^c mcditans unaqnxque suam cellulam Apostolum diceniem : Hotpitalitalem tectantei, invi-
adeat , benediclione mairis siiscepta , et religionis cem in charilate line murmuratione.

linbitum gestans ut si natura exegerit se in sfralu
,
CAPlJT XLI.
ad quiescendum componat. Si vero dormienlein dx-
De auctoritale Episcopi ei prtEpotiti, eirca oiuna-
mon insequi coeperit quam vigilantem metuerat , si liones orainis.
illusiones iromiserit , si turpia cogitatui opposuerit, Ecce vobis, mea domina Eusiochium, ei cxterx
mox ut Dei sponsa persenserit, exsurgai, cedaique dileciissimx filix Cbrisli, aposlolicam vilaro rudi el
ignavix cl sopori velox excubitus. Inde proiinus crasso stylo his chartulis scriplaro, senex pater ei
horrendum et trcmendum diabolo signum crucis propinquus jam morli, ntpote centenarius in xtate,
opponat, sponsi dilecii*invocet auxilium, et sponsiis devoto affectu iransofisit. Hoc speculum xterniim.
zelotYPU!^> 1**> nimio zelo sponsam custodit , exsur- per hoc xniBmate-io prssenli vila, feiicitatis vianri
:
4-r; CANONES P(^NlTi:NTI\LEJi. i-i6
iinaqiijRf(ue filianim, afsidiia meiliialinne coinat. A H"" clftfccins, qux aliquando correclione non cgcai.
Nnn c.TUset giiissilies corlicis, mednllam rcqnirendi Piopierca si quid in hac iMiuiuia aposiolioac viia;
contemjiiiim. Non imperilns ei rusiiu...;ns serim) f;is- ct roligiimis, dispensiiioiu', (orreoiiinic, vel iiiimti-
lidiuiii gcnerel. Tali.i deccnt \ioeiieas fahul.is. Non taiimic indigct, cpiscopo vcsiro, aiit pra^posito vc-
csl opus pielalis ct totius veritatis lcgi rlieiorum slrri prcshyiero sanclo cnmmitio, ui sccundiun ple-
pompis. Hscc omiiia juvenum iiiiersnnl. lOx liac sin- niliidinomSpirilus sanolidispciiscl, mulci eli oirigat.
gulis diebus velnt ex dolcctabili ferculo, singiiloruiii Sio ilaipic, oliaris.siiiia; lili:i!, sanclos viviie dics. Sic
vobis sumite liulum. Iliinc noii tran^gluiiondo, sod Chiisio iinpiiali foedore copnlaix, ut non vacua laiu-
magna morositate masticando, iiinc indc Ir.insferie padc paraias vos semper mcdia in nnctc cnm vencrit
pcr ora, uiseiiiire valeatisdulccdincm. Faieor cnim sponsus vocaiurus ad nnpti.is inveniat, ncqnaquim
vobis quod ex his qu:n scriljuntur, si sedula sit mc- vohis perextcriora quaTcntilius oleuin, nc lamquam
dilalio, exsurgent vobis tarni, qualia lingua hnmuna fatuis ex larditale, ihal.imi iiegctur iniroilus. Se-
non novit, quamquam ct hoc imperfectum sii opus. neciuiem vestri Uevoti llieronymi sanclis vcstris ju-
Nulla enim t;im sancta, lamjusta, et diu provisa vate orationibus.
cst constilutio, qux in futurum plurimos iion patia-
ADMONITIO DE SEQUENTI OPUSCULO.
Primus supposilUHs Hieromjmi scriptis Cnnones islos Pccnilenliales Marliunwns adjunxit cx ms. codice S.
AndrecB prope Avenionew, qui aiinos, lU ipse ail, /iOO rcfert. Excerpli aulem suiil, iiuod nemo slalim voii senliet,
exvariis Cbnonum comi>ilaiiouibiis : comeiiiuulque inlerdum zaTK )i?i.v ckiii iis decretis qua; falto etiam
,
Eutycltiano papw ascribunlur, ti.m liis qum uiii Pocnilentiaiibus, quos vncaiit, liiris complexi suiil. Son perdel
operciiH qui hos comparare cnm ilUs, ijuorum snne ingens est niiuierus, velil. Martianceus inquil, Canoiiesisti
mullis indigenl animudvcrsionibus, et casligationihus : hos vcro, proul in ms. cndicc inveniunlur, descripsimus
hoc (oco,casiigatis solummodo exscriptoris uiiliqui erroribus non paucis. Nequevero Canones id genus sunt
laiitimomcnii, nt diligenlius a nobis expendendi ac notis illusirandi digni liabeantur.
CANONES POENITENTIALES.
Deebrioso Epi>copoetde Presbytero el Diacono. B luerit, et non poineril, iii annis poenileal. Si quis
Si quis cpiscopus, aut aliquis ordinatus, in consiie- nolens hornicidium feccrit v annis poeniieat, iii ex
ludineviiiuin habueritebrieiatis: autdesinat, autde- liis in pane et aqua. Si quis occiderit episcopum vel
ponatur. Si monachus per ebrietaiem facil [S«;)p(.vo- presbyterum, regi dimitienduin est judicare. Qui
iniium],xxdiesp(]eniieai.Sipresbyierauldiaconusper occidil monacbum vel clcricum, judicium episcopi
ebrietatem vomiium facit, xl dies poeniteat, abstinens est. Arma relinquat el Deo serviat, vcl xit aniiis
sex dies poeniieat. Si vero pro iiilirmitate, aul quia poenileat. Si quis occideril hominem per irani, x
longo temporese abstinuerii, ei in consueiudinc non annos poeniteat. Qui vero propter vindiclam patris
eriteimulium bibere, vel manducare, auiprxgaudio vel frairis, iii annis poeniteat. Si composuerit pa-
in natale Domini, aut in Pascha, aut pro alicujus renlibus, dimidium spaiii. Si quis laicus occiderit
sanctorum.commemoratione, ct tunc plus non ac- alierum odio, si non vult arma relinquere, vii annis
cepit quam decreium est a senioribus, nocet. Si poeiiileat sine carne et vino. Si quis cum rege in
cpiscopus jusserit, non nocel illi, nisi ipse similiier prxlio hominem occidcrit, xl dies poeniteat. Si
facial. Si laicus lidelis pcr ebrietatem vomitum facit, maier suum occideril, xv
riliiim annis, et nuiiiquara
xr diespceniteat. Qui vero inebriatiis conira Dcmini miltet nisi die Dominica. Si paupercula occidcrit
interdiclum, si vomitum saiietatis habuerit, vi dies filium suum, vii annis poeniteat. Si quis aliquem per
C
poenilent in aqua, vcl xx dies sine pinguedine. Si iram percusserit, et sanguincm fuderil, aut dcbili-
laicus sine vino per nei|uiti:im inebriat alium, xl taverii, solvat ei opera, et medicum qua;rat. £i si
dies po^niteat. Qui per salielatem vomiium facit laicus est, xl dies poeniteat in pane ct aqna. Si cle-
in. poenit. Sicul sacrilicio, vii dies. Si infirmiiatis ricus, duas quadragesimas. Si diaconus, vii meosus.
causa, sine causa est. Si quls liomicidium fecerit Si presbyier, unum annura integrum. Parvuli se in>
episcopiis , XV annis poeiiiteat et depnmitur, ct vicem percutienles, vii dies pceniieant. Si vero ado-
cunctis diebus viite su:c, percgrinando finiîl viiam lescenles,XL dies.Si quis infantem suumoppresserit,
suam. Presbyler xii annis poeniteat, iii ex liis in III annis poeiiiteat, uiium ex his in pane et aqua, ct
pane et aqua poeniteal et deponatur. Diaconus x, absiincal se a luxuria tempore poeiiitenlix. Si quis
III ex his in pane et aqna. Clericus vel laiciis vii cnnceptiim mulieris deceperil, annis poeiiiteat ii,
aniiis in pane et aqua, ct ad iionorem sacerdotii uniim in pane et aqu:i. Si qiia mulierabnrium volun-
asoendere non procsumai. Si vero bene egerit roeni- larie focerit, iii annos poeniieal. Si nolens, iii qua-
lenti:im, reconciliclur. Iiem si qiiis ad huniicidium dragcsimas. Mulicresquae fornicantur, el parius suos
facienduMi consenserit, et facluin fuerit, vii annis necani, ct illx qua-agnnl, ut ooiiccpUis oxculiant,
pcenileal, ires ex eis in pane ci aqua, Si aulcra vo- D anliqui consiiiuerinl usquc ad o.xiinm viKi'; nunc
Patrol. XX.\.
; ;
in S. IIIERONYMI OPERIM MANTISSA. 428

vcro humanius dcfinilum est, ut x annis pocnitcani. A «um ca qnam diiminus retiquil uxore fornicavciit,
Miilior niiJC concipii,et occidit filiiiin siinm in uliTO, cpiscnpus XII annis poeniieat, iii in pane et aqua, et
:iiitc \L dies uiium aiiniim poenite^H. Si post qn.idra- a eommiinione privetiir. Presbyter xii, ii( ex liis in
ginta dics, iit li<'mici iium dclict |<flcnitere. Paicraut pane cl af|u.i. Di.icnnus ei monacbiis vii aimis poe-
iiiatcr qui nroal liliiim suiim .nnte baptisriiiim, i\ iiitoai, 111 Cv liis in panc et aqua. Cleiidis ct laicus
aiinos poeiiitcat, scd cnin conîlio. Ciijus parvuli per v; II ex liis iii pane el aqua, et ab lionorc sacer-
nrgli^cnliam sine liaplisino inorii<nliir, in pane cl dolii priveiitur. .Si quis cum quadrupedia fiTiiica-
aqiia iii annis. tnfans, infinnus, et pnganiis com- vcrii, cpi.scopus XII annis pccniteai, iii ex bis in pane
iiicndaius pi'i->liyiero si moritiir sine liapiisino, cl afjua, et depoiKitiir. Prcsbylcr x annis, m cx his
prcsbyter i'eiion;itur. El si neyiigeniia parcnliim iii pane et aqua, ci Jciiuiiatur. Uiaconus et mon::-
fuerit, I aii::o poeiiiicai. Si qui<i qiiodliliet membrum cliiis vii; III cx liis in pane ct aqiia, ei depinatnr.
sibi viiluiiiar^c ab.-cidii, iii paMiitcat, i iii panc ei Clericns ei laicus iii, i c\ bis in panc et aqna, et ad
atpn. Eiinii.lii, si ab aliis f.tcla fucrinl, pioii:o- sircrdotii graduin non aceedan:. Si i|iiis conciipi-
vcaniur in cloro : si certo se abscideriiii,nullalcnus scens fornicari, el noii pnlueiil, aut miilier non di-
pronioveaiitnr. Ei si presbyier abseiderit, dcpnna- miserit, episcopus vii aniiis poeniteai : presbyicr v
inr. Si (juis dueaiuin prxbci barbaris, xiv aniiis B di.iconus et mnnacbus, iii; i ex'bis in paneci aqna.
poeuitcat. Si tamen non occidcrit sir.iges Cliris:i:i- Clcricus et laiciis ii aniiis poeniieant. Si qnis per
iiorum : sin aiitoin, rcliciis armis, iisque ad niorlem scmcti[isuin qunciimque ingcnio fornicavcril , epi-
niiindo innrliiiis Dcovivai. Si qui* rornicavcrii sicul scopiis annis poeniteai,
III i ex liis in pane et aqii:-.
S :doniitx fecenini, episcojius siv aimis poeHiieai, v Di:iconus ei monacbus i, Picsbyter ii, dimidiiim ex
cx liisin paneci a.|ua, etaboinni onieiodeponatiir: his in panc ct aqua. Clcricus el laicus dimidium. Et
Vercgrinaiulo linial dics vitx su.c. Si aiitcm senex si iierum atque ilerum eis coniiêrit, a conimnnione
fucril, aut .rger, carceribns, tcnebris reclusus i
ce- privcnlur anno iinn. Qni cnm pecoribiis coic-rit, x
nileat oninibns dicbusvil;» sui". Prcsbylerxii aiinos annos pceniteai. Moiiacbus fnrnicationem faciens,
pceaiteal, ii ex bis in pane ct aqua, ct depoiiatur. VII :inuos poeniieai. Si in femnribus, iii quod agiinl.
Uiaconus et nioiiaclius vii annos pceniteai, ii cx bis Si parvulus oppressiis iali:i pntiiur, xl dies poeni-
in pane et aqua, et dcponaiiir. Peregrinando finiaiil le:il. Vcl psalniis, vel cnntinenlia castigelnr. Si qii'S
viiain suam. Clericus et I licus x annis poeniteanl, i
iixorem su:ini invcncril adiilieraiam, et non viili d'-
cx liis in pane ct aqua. Ili supr.i seripti nnmquam mittcre eam, sed in inairiinonio babore, ii annis
cumaliis dormiant, ci ad s:iccrdoliigradiini acccdcrc poenitcal, ct diinitlil pro sc scrviim, aiit anrillain
nuniquam prfe.sumant. Annis poenitentiK sux a vino C jngenuam. Et prc aliis duobus annis eleemosynas
etcarnc nb->tiiie.iiit. Excepto sî infirniiias accideril, faciat. El posi vii annis, jndicio sacerdniis romuiu-
usqiie ad rcparatioreiii solvaiur. Comniuninnem in nicel. Aut quamdiu illa pceniteat, a malrimonio sc
fiiiem viix inereantiir. Si aniem bcne rgerint poGiii- alisiineat.
tcnliam, reconrilicntnr ctad coinmunioncm. Si qiiis De perjurio.
cum Deo sacrala foinicavcrit, episcnpus xv annis Si quis perjurium fecerit, cpiscopus xii annis cce
poeniicat, v cx his in pane el aqna, ci de|innatur, el niteat, iii cx his in pnne ei aqiia. Presbyler x, iii ex
nnmqnam ad honorem sacerdulii rcvertatur. Prcs- his in pane cl aqua , cl deponaiur usque dum com-.
bytcv Mi :innis pocniicai, iii cx bis in pane et aqiia, pleat poeniientiam, et recoiiciliciiir. Clericns v an-
et deponaiur. Diiicnniis et moiiarhus vii aniios ; oc- nis, II cx his in panc el aq'ia. Laiciis iii annis, ex bis
niteaiil, iii cx bis in panc et aqua, ct ad hinorem in pane ct aqiin, i. Si qnis coaclus qualibct necessi-
sacordotii niiii quaiii ac.cd.inl. PoH artam poeniicii- lalc aiii nesciens p^TJuraverii , iii annis poeniicat,
liam ad couimnnioncni reconcilientiir. Si qiiis rum I ex liis in panc el aqua. Si lniciis per cupidllaiim
malre fornicai, xii annis pmiiicat, eiinm numi|i:'<m perjiiral, lotai rcs siias vcnd:it , et det pauperibus .
coniinuniccl, nisi tanlnni diebiis Dominicis. Si quis morlem scr-

et conversus in munasterio iisque ad
cura uxorc alierius tornicavcrii episcopns, xii annis ^ vial Deo. Si dnm pcr cupiditatem, animac scu morlis
poeiiiteat, iii ex bis iii panc cl aijua. Ili supra scripti, pericnluni inciirrit, iv aniiis incrniis ex^îil pocniical
a commiinionc privontiir : posi artain poeiiiienliani ii) pane ei aqna , el abstineal se a carnc cl vinn. Si
rccnncilicnlur. N;iiii ail saecrditii giaiins :ic eilere quis virginem rapueril, iii annis poenitcai, i cx bis in
i.iiiiiqu:iiii pi a:sniiiaiit. Si quis cum vidiia, aul sponsa pane ct aqua. Si quis more peccatorum cum propin-
alicrius foriiicavcrit, episcupiis xii aniiis pceniicai, qua .«anguinis sua incoeptis nuptiis conjiincii sunt
III Q\ bis iii pane el aqiia: el depniiaiur et cpiscopns aiile vigesimum letalis sux ani.uin, x annis poeniteat;
tt pre^byior. Clericus ei laiciis v annis poeniicai, ii exactis orationibus lanluin incipiat conimiinirari.
cx bis in p me et aqiM, ei a cnniinuninnc piivciiir, Posi vigcsimiim an'iura vero, ad comniunioncm cuin
cl a sarrn oriline. Si quis cum cognata, aut sori'i c, olilaiionesnscipiatur.Di;Cutialurautem ei vitu eoriim
vcl inatre fnrnicaverit, episcopus xv annis poenilc i qnrc fucrii lempnrc |iceniienlix. Kt ita lianc Iiumnni-
prcsbytcr xii annis, diaconus ct monaclius .\, cbri- t.itc consc')njtur. Q.idiI si qiii abusi siinl bnc rriiiii-
cus et laiciis vii ; omnes hi in pane et .iqiia, ci a iic, prolixiore lcii:p'irc posl x\ annos r.\orcin li:;-
coiniuupionc priventur, ct a s:icro r.rdiuc. Si 'inis liriiics, linc crimen incurreril, xv aique unnm poeii-
,,
«29 CANONES POENITENTIALES. m

leni. Etposl aclam poeiiilenliom, aJ comiininioiicm A sccraiîm , i:i annis p(Eni(eat, sine pingucJinc , ci
orationum admiuaiilur. Ki i;a posi aliiim quiiii|ueii- luiic cimiii.;iuiccl. Si qnis ab lixrclii.is ordinauis
iiium ad plcnam rotiimunioncm cum oblaliune susci- fiicrii, iteriiin ilebei ordiiiari, si irreprelicnsibilis
pi^mtur. Qu'>d si aliqui uxores babenles et post quin- fuerit ; dcponi oporlct. Si quis a cailmlira Ecciesia
quaginla xlaijs sux nnnos in boc prolapsi sunt, ad ad li;eresim Iransiirii, ei postea reviTSiis fueril, non
exitum lanium viix communionem roereantur. Mu- poiest orJinari nisi per loi gam poenitenliam , et pro
lier si diiohus frairibus nupseril , ahjici eam deberc magna necessiiaie. Ilunc Innoceiiiius papa, nec post
usque ad diem mortis, sed proplor hiimaniiaiem com- poenitentiam clcricum (ieri, cannnum aucturitate as-
Diiinione eam in exiremis recnnciiiari. lla lanien ut serit permiili. Qui fereril pasclia cum Jud;i'is qu;iria
si forle saniiaiem rccepeiil, mnlrimonio solulo , ad dccima iiina, exlermiuabitur ab omni Ecclesia iiisi
pflenitontiaiii admilialiir. Qund si deruncta mulier poeniienliam egerit ante mortem. Si oraverii ciim
fueiil liujusccimiili consorlio alligata, disslrailis erit illo quasi cura riurico catliolico, seplimana pa<nileal.
poeniicnila remaneiili. Qunm senicnii un lam nmlicr Si vero iicglexerit, xl dies pocniicai. Prima vice si
quain vir teiiere dcbet.Si c|uis genlilis dimiserit iixo- quis lioriaie voluerit hrrrcsim corum , ci iion egerit
reni geniilcm, iii iioiesiaie cjus erii posi baptismum poeniientiam, exierminabitiir simililer ct ille , lio-
halierc eam , aut nnn liabcrc. Siiiiili inoda si nnus B ii;iiio diceiuc : Qui mecum non est, contra ine cst. Si
b:iptizaiiis est, et alicr gentilis. Si cnjiis iixnr infi- quis bapiizntus ab bxretiro, qui recle Triiiiliiiem
delis esi vel genlilis, et r.oii pnicsi oani convertere, non crcdit, itcrum bapiizeiur. Si quis deJerit aul
dimittai eain. Mulier mensibus iii dibet abstinere a .tcceperit communionem de mnnu lij^retici , el ne-
viro 6U0, quando coiircpii, et anlequam pariai. Post srit quod Ecclesia [.4/. lac. Ecclcsia] cniliolica con-
parlum aalem xl dies qui nupserit, xx dies poeniieat. trndicii, et postea inicllexerii, aniio iniCeTO pociii-
Q li mipsciit d;e Jomiiiico iv dies poenitcal.Si ab leal. Si liir [

Al. aulem ] scil et neglexerit, ct postca
aliipio ;u;i di-ccsserit u.v^r, et iieium reversa fueril, pueniientiam egerii, x aiinos poeiiiteat. Alii jiiJicant
su.-cipiat cam nocic. Et ipsa i anno pceniteat. Simi- VII ei huiiianiiis v annis. Si quis permlserii lixreii-
litcr pceniteai el vir, >i el ipse aliam duxerit. Cujus cum missam suam celebrare in Ecclesia catbolica, et
sicririsesi, et iile, et illa conlinentes sunt. Mulier ncscil, XL dies pa;nitc;il. Si vcro pro revereniia ejiis,
cum miiliere fornicando, in aniiis preniie;it nna poe- lanno poeiiiieal. Si pio damnalione Ecelesix cail:o-
niienlia. Yidunc el piicllx majocem pacnitenti.im fa- licx. projiciatur ab Ecclesia sicut bi^relicus, ni.vi
cian^, si lioc peccaiiiin perpelraveriiil. Quae virura poenituerit. Si rccesserii ab Eccle.^îa caiholica in con-
habuil, si fiirnic:iverii , ei qui scmen in ea miserit ,

gregaiionem l:xreiicoruin , el qui allis pcrsuaseril
vii aiinos poeniteai. Hoc pessimuiii malum : alias ab G xii annis poeiiiteat, iv aiinls exlri Ecc!esiam, et vii
eo aliicr juJicatiim cst, ut amba; usque in riiiem viix inter audiiores, etiicxtra communiiinem. Dc his in
Eux poeniieani. Vel xii ann"s, vel vii qiii sxpe for- Synodo [Al. canone ] dicitiir: x annocommunioncm
nicaverit : primus caiion judicavit x annis, secundus sive oblationem [ Al. sine oblatiune ] recipiani. Si
canoii vii ; sed pro infirmitate bominis , vel per con- episcopus abbas jusseril monacho suo pro hxre-
aiit
cilium, divcrunt aui iii autvii poeniteat. Si quis cura ticis morluis missara cantare, non expedii ei obcdire.
fratre naiur:ili fi)riiicaveritpercommixiioneinc:irnis, Si presbytero coiiiigerit , et ibi missam canlaverit,
XV aiiiiii poenileat ei ab iimni carnc se absiineai. Si et noinina moriuorum, et siniul nominavcrit hxre-
m iter cnin lilio suo p;irvulo fornicaiione immi.-ceaiur, ticos cum catbolicis, post missam qui intcllexeiil
Jii annis poeniirat absiiiicndo se a carne, et uniim hebdoraada jejuiiel. Si frequenter fccerii, annum to-
diem jejnnet iu licbdoniada usque ad vesperum. Qiii lum poeiiiicai. Si qnis hic pro morie li.frclici missani
illudeiiir fornicari a cogliatione, pceniieai usque ad ordiuaverit, et pro religione sua reliquias de illofe-
dum cogitatio supcrctur. Qiiidiligil feniiiiain, mente cerrt, qiiia mullum jejuiiavit, et postea inicllexerii,
reniani peiai a Doo. Si liic dixerit et Je amore ei de poenitentiara egerit, reliquias debeiigne concremare,
amicitia, sed non est susceptum ab ea, vii dies pa;- et unum annuro pceniterc. Si bic scit et negligii, poc-
niieal. Annum inlegrum cl sex inenses, si sic volue- ^ nitenlia commoius xl annis poeniieai. Si quis a lide
rii foriiicari, et imn potuii. Si quis laicus de mona- Deidisccsscrii sine uUa iiecessiiaie, et post ex loio
sierio monacbam duxeril fiirtira, autintret in monn- aniino pceniieniiain accepcrii, trikus annis extra Ei-
sicrio, D<:o servire, aiii bumanum suheat serviiiuin. cleslam, et mi annis in Ecclesia poeniteat inier poeni-
Pecunia Erclcsix furata seu rnpla reddalur qiiadru- tentes ; et duobus annis adliuc exira communioncin,
plum, sxcularilius duplicei. Qui snnpc fiirtuni fece- iinum inter auJieates juxiaNicxnura concilium. Qui
ril, VII annos poenite;it, vel quumodo sacerdos judi- perjuriura facit in Ecrlcsia xi aiinos poeniieai: qui
caverii. IJom juxia quod componi debet quibus no- vero in necessitatecoacius sii autera quoddam agere,
cuil. Et qui furtum faciebat, poeniieniia ductus, 1 annn. Qui In manu hominis jurat, niliil est. Si vero
seraper dchet rcconcilari ei qiiem olTeiidebai, et juravcrii in roanu episcopi vel presbyieri aut dia-
resiituere jiixia qund eum nocuit, et mullum bre- coni, seu in altare , sive in cruce consecraia, i ann.
viabit poenilcniia ejns. Si vcro polueiit, aut non po- poeniieat; perjiiratoribns vii. De liisquimiJla mala
lest consiituiura lempus poeniterc pcr oinnia , qui fecerinl, idest,j[inniicidium, adiilierium cum mulier«
furat admonetur. Oel eiiam pauperibus. Jurjtus coo- ct pecca.... ei furium, eani iu mooaiteriuin, ct i»
,
451 S. IIIEIIONYMI OPF.RUM MANTISSA. 452

niiannl usquc ad niortem. Qinn in alia iinivliKia , A tliixcrii, in consfienlia pnpuli (icponaliir. Si adulie-
q:i:c ab liosic suppraiiir, rapia (uerini , id cst , alio riiiiii |)er|'i'lraverii ciiiii illa, et iii conscieiilin populi
rcge .«Hpcralo, terlia pars <>jiis ad Ecclosiain iribiia- dcvcnerii ,
projiciaiur cxira Kcclesiam, et pcpniieat
lur, Tel pauperibns. Kl xi. dicbu'; ag.nur paMiiieniii, iiitcr laico.^, qnnnidiu vixcril. Si qiiii concubinas
quia jiijsio rcgis erat. Qui saiiLMiiiieiii anl scmcii bi- lialiuerit, non debci ordinnri. Quicnmqno eiiini pre-
beril, III annis poeiiileat. Maiarnni cogilalionum iu- sliyier in propiia provincia, aul in alia. ct ubicumqiie
dnlgenlia csi si opcre non iniplcaliir, nec tonsen- fiierit inventiis, commendatum sibi inlirniiiin bapti-
DuoJecim Iriduana; proannoi pcnsanda sunl.

(crii. zare noliicril, vel in profeclione ilineris sine bapii-
Theodorus laudavit. Pusillaniniis qni maiiducai car- siiio iiioriliir, dcponatnr. Siniiliier qiii occidit lidini-
nem immundam aut monicinam dibiceralani a be- iiciii, velqiii fi)riiicationem facil, deponaiur. Si quis
siiis, XL die» poenilcat. Sieniin necc^-silas cogii, niliil viduam accepcrii non potest ordinari, sicui bigami.
vst. Ei qui pro necessilaie niaiiducat animal qiind >>\ quis bapiizît per lenierilaiem, non urdinains,
immuiidum vidctur, vel aveni, vcl bci-li.rni, noii no- alijicieiiilus csi ab Kcclesia , ci nnmipiam ordinciur.
cel. l'ulex si cecideril in liqnorcm, loH.iiur indc, ct Qiiibiis baptizati sunt ignnraiis, iioii indigent pioco
aspergatnraqua sancla>i vivens .-il. Si veromoriuus, pociiitentia, nisi qiiod secundiim canones non pnssiint
omnis liquor projicieuir foras. Ncc lioininidelur, ct 'ordiiiari, nisi magna ncces>iias cognt. Qiii iierum
niundeiur vas. Similiier cibus illc liqnidns , in (|iio bapii/.iti snnt : quasi ilcruin Cliri^tnm crucifigant,
mus, vel miistella imniersa inoriiur, purgeliir et as- VII aniiispuenileaiil, ivei sexia fcria in Irihu^ quadra-
pergatiir aqua sancia , cl snmalnr si iiecessiias fue- gesiinis. Si pro viiio aliquo Inerit, si liic prn mundi-
rii. Si aves stercorantur in (|iicincnmqnc liquorein , ila licitum pntaverit, iii annis poeniteat. Qiii opera-
lollalur ab eo slercus ei sanclificclnr aqua, et inun- tnr die Dominico, vii dies ponniieal, aiit vapnletur.
dus cril cibus. Sanguinoin iiiscius sorbere cnm saliva Si (|iiis in die Doniiiiico per negligeniiam jejnnaverit,
non esl peccalum. Qui s.inguinci, (|uocnmque modo hebdoniada lota jejunel. Et si sccunda, xx dies poeni-
poliuclur. Iinmuiidum niliil esl , si scit : |ioenilenlia leat. Si qninta Dominica, xl dies poenitcnt. Si quis
delurjuxta niodum polluiionis. pro diimnaiione die Doininieo jejnnat , siciit Judxus
abominclnr ab oiiini Eccltsia caiholica. Si contcm-
De saeerdotibui qtti concupisceniiain Itabeni.
pserii, ct iiidicavii jejuninm Ecclesia, el ciinlra de-
Siicerdos si langendn muliercm ac oscubmdo coin- crcia scniorum fecerit qundragesiinas, xl dies poeiii-
quinabitur, \l dies poeniteat. Ct si nsculatus est lcal. Si iiitra qundragesimani , unum aniium poeni-
feminam pcr desidcriuin, xx dies poenileal. Si per lcal. Si freqiienter fccerii , et in consuetudinein
cogiiationem fuderit semen , licbdomnda jcjunci ;
fcccril ei, cxlerniinabiiur .ab Kcclcsin, Dnmino di-
irriiante manu , xi dics , vel annum. Si pollutus , iii cciilc : Qiii scandalizaverit wtum de pusiliis istis, qiii
liebdomadas jejunei. Si quis presbyter poeiiilonii;im iii ii!c crediint , elc.
moribus abncgaverit, rcus erii anim;c siia;, qnia Do- De cnmmunione Eucharislice, ul sacrificio.
minus dicit In quacumque hora coiiversus (uerit

: roenitciitcs secnnduin caiiones non debent cnmmu-
peccalor, vita vivet, et iion nwrietur. Vera cnim con- nicarc nnie consummatiunein poeiiilentix. Ilis pro
lessio in uliinio lempore polesl esse : quia Dominus misericordia per annum vel sex inenses licentiam
nosier non solum temporis, scd et cordis inspcclor danius. Sccnndnm culpa; modum lcmpernndum eU,
esl. Sic (lalro) in Iiora uliinia , confos»ione iino cilo, vel t:irde. Qui acccjiil sncrirniuni post cibum,
momeiilo meruit csse in paradiso. Si monachiis cum VII (liebus foenilcal. Omne sncrilitium sordida velu-
monacha fornicalioncm facicns, vii annos pocniteai. staie C'irru|ilHni, igni comburendum esl. Si casu,
Qui per violentiam cogitalionis scmen fnderil, iii fera! vel aves dcvorani, iii liebdomadas jejunet. Si
dies poeniteat. Si secunda vice ei contigcril, xi. dics, negligens, iii quadragesinias. Si quis vir mariius, vel
aiit annum pocnitc.it. Si plus addaniur, jcjunei vcl mulier volum Iiabcns virginilnlis jiingilur matrimo-
uno aiino, vel quadnigesimas ui. Qiii sc ip?um non dimiltnt illiim, sed nniios pocniteat. Mn-
D nio,
coiii- iii
quinat cxl dies poeniieat. Si puer est, xx dies vapu- lier non licci voUiin voveie siiie coiisonsu viri : scd
letur. Si cum ordine, iii QuadragCsimas vel i annum, si voluerit, diniiiii polest jndicio sacerdotis. Mulicr
si Irequentaverit. Si quis renunliaverit sseculum, ct quse se mnre fornicaiionis adiilternm cniijiin\iTil
posiea reversus in saeculum ei Iiabilu, si monachus niit vii aut III annos poeniieat, sicut fornicntor. Sicut
esi, el post baic poenitentiain egorit, x aiinos pocni- cl ilbi qu:c seiiien sui in cibo niisccl, ui idein plus
leat. Si probalus fueril in omni poeniiciitia, in I.rtj'- ani.iris accipiat. Uxor qiix pro rcmedio sanguinem
mis, in oralionibus humanus curatum episco|ius

, viri sui gustaverit, xviii dics poeniieat. Mulieres
potest facere. Si monacbus non fuit quando recessii menstruo tempore iion intrenl in Ecclesiam, neque
ab ETcclesia, vii annis poeniteat. Si qnis episcopns cnniinnniccnl, ncc Iaic;e ncc mon.ub;c; ct si ipsiiin
*el presbyier aut diaconus furnicaiionem raciens, sninpserinl, bebdomadas jejuncni. Siiniliter poc-
iii
degradari debent, et poeniiere. Si quis posiquam se nileat qnx inirai in Kcclesiam anie innndum sangiii-
Toverit, saecularem babitum atceperit, iiem ad ali- nem post partuni, xi. dies pocniteal. Qiii niip-erit his
quein graduin accederc oninino non debet, Si quis temporibns, xxx dies poeniicat. Qui nupsciii die Do-
presbyleroruin , aiil diaconorum uxorcm exlraneam ninicO; tribus diebus pceiiiteat. Si vir ci.im u\ore su:i
455 .MAI;TVR0L0G11JM VETUSTISSIMUM. AnMONlTIO. 45*
retro impscril, .vi, dies jiceniieai. Si in leigo nupso- A diiipedi.i , vcl domum cffrcgoril, v annis i
«iiiteat,
rit ,
poeniterc debet quasi ille qui cum animallbiis iri cx liis
coierit. Si quis furlum capilale fecerit, id cst, qiia-
ADMONITIO DE SUBSEQUFNTE MARTYROLOGIO.

Hieronymi scriptis lioc nos ascciiscmus saiie lcclu diijiium, et bona- prw caileris frvgis opuicuUiiii.
SupposililiJs
iLXfcpinius anlcm ex. edilione 1). Lncte Daclicrn, cnjiis ctium iiioniiuiii dcscribcrc hic satins duximus, quam iionris
istliuc verliis admonire. Tunluni, quns illc pra-terniiscrut, duns epistolas liac supcr rc, falsis Heliodori et llicro-
nyini nominihus inscriptas, adjunximus, vl m
ciuid dccsset, quod proposito noslro intereral, el ad colleclioucm
universam scriplionuni, qua' Hicrouyino («i»p/.si pcrjierani ailribnla: :.unt, prrtiiiebat. Consuli de liis pclerunl,
quce Baroniwi capp. 5, Ge( 7 prxfaliunu ud Hjiiuini,ni Marlyrologiuiu,'satis erudite obsenavit. Cateruin prcefa.us
ita est Duclierius :
Vetuslissimum Marlyroloqiuni, S. Hieronyino allrihutum reperi quidem in cod. Monasterii Corbeiensis scripto
ab hiiic circilcr annos 0'ICI (quod Ihigo Menardus pra'lo iiifercndum paravernt) : at nce ego tamquam gerinaiium
feium integrumve eidein Doctori noliin asicrcre, cinn plurcs ipso recentiores sunctos conslet diversis leniporibus
tan a cleiicis quam a mouarhis pro libitu fuisse odjrc;os; potissime 1'alronvs alicsque, qui annirersano ciiltu
cujusque in ecclesiis cclcbrnuliir. Siiniles passa snnl accestioiics Bcda:, Vsuurdi, Adonis marlyrologia ; quapro-
pler coyerentur idenlidi m erudili riri his ipsis tnarlyrologiis fidem dciiegnrc, ni udjecla seccrnerent. Ego quoque
ductus animo, compturcs [non taiiicn omnes) Hicroiiyino ceiale poslcriores, prout in nientc venere, mulalo cha-
ractere nolari curavi, quod el antc me prastilcrnl plirisque in locis Mcnardus nostcr. Et iiauln posl : Quainqunni
non dcsiini scriptores, iiqiic viri qraves et optinKc nntcc, qui Hiiroi.ymuni conscripsisse Martyrologium, aut intcr-
prelein fuisse Ensebii, fidrm fncinnt. VcnerabiHs Bcda in Rclrucl. in Acla Aposl. c. 1 hoec ait : Aslipulalur et
liber Miir yroliigii. qui llieionyuii noiuiiie ac iir.irilimie attiliilatiir qu:iiiivis iilem llieroiiymus illilis libri
;
n'iii aiictor. sed iiirrpres; Eusebiiis auteiii aucior exstilis?e nanciur. Idem Manyrologiunt iattdat in c. 6
Evangetii Marci, Walafridus Sirnbo in libris de rebus Eccles. c. i8 Hieroiiyimis Martyrologiiim , secutus
.•
Eu>ebium Oa^sariensem, per aiini circuluin coiisf ripsil, eic.

Veruni enimvero delectat excerpere , ei Pricfationi wcce insercre, praripua e Difsertalionc v. c. Henrici
Valesii de Mai tyrologiu Homano, iiuod edidit Rnsweydus, tcstimonia, ti m ptopter singularcm ejus doclritiam,
diligentiatnqne, tuni pruptcr amicilia: usum, lum prtrsertim quod vnlidis irgutnentis cperle detnonstret, uulluni
hnctenus Martijrologium noslro anliquius piibllciiin prodiisie in lucem. Primum itnqiie probat Ecclesiam Romanani
olim proprium ac pcculiare nusqtiani habuisse Marnjrologium, quo nniversa nleretur Ecclesia ante illud qnod ,
jussii Xysli V ponlif. tnaximi ediliim est, sed iioliliores Ecclcsins suos setnpcr fastos hobuisse, in qUibns et epi-
scoporuni nomiita et tnarlyruni, qui apud ipsos pusii fuerant, natalrs dtes erani prwscripli. Deinde littius probi t
Mitrlyrclogium qnod publici jurts fncimns, aticioiiiaie potissiniunt Gregorii Mngtii, otnniiim censeri dtbercvelu-
«(/ssimKiii, ac veluli fnntcin calerorutn. Lociis (Iregnrii, uil Valcsius, cx F^pistola ad EuUigium Alexniid. Lpi-
Ecopum sic liabel: « Nos peiie oiiiiiiuui Mariyrmu, dislinciis pcr singulos dies passionibus, collccla in un»
coilice iioiiiiiia hdbeiiius, aique qiioiidianis dicbiis iii eorum vciifraiidne missarum solemnia ngiiin s, imh
tamrn iii eodcm voliimine qiiis qu.iliier sii pasjus inilicaiur, sed laniummoilo locus passionis ponitur. Uiide
til, iit niulli ex diversis Cerris aique provinciis per illes (ut pra;ilixi) singiilos aguDScaiitiir martyrio cor li.
Scd baec babere vos bealisîmcis creilimiis. > iNiilliim bic verbiiiu dc lioinaiio Marlyrologio, elc. Quare Mar-
tyriilogiuiii illiid ciiju> ibi meminit Gicgorins, liOn fuil priipriiim Ecclesiac Roiuana^ , sed coniniuiie cnm
reliquis Occideiiialibiis. Hnc aiiicm non aiiud fiiit co leiiipnre, qiiain Marly.rolDgiiim B. llieronymi. De iioc
igilnr intelligeiidiis est Gregorii Inciis. Cerie luic B. Hipronyini Marlynd' gium iii Ilalia atque in Occidentis
pariibus viilgo recepiiim fuisse, docet Cassiodonis iii libro de diviiiis Lectionibus cap. 32. Ex quo colligitur
Martyrologium illuil licet lulso noineii llieronyiiii |ii;cferai, lamen vetustissimiim esse, ac paulo posl nbiiiim
ipsiiis Ilieroiiymi a nescio qiio cvnlg:'liiin. Lcgiiinis illnd nui er, a viro tloclissimo religiosissimoqiie D. L.
D. ex bibli.illieea S.-Gerniani nobis cnminotjauiiii siinulqiie iierspfxinius, verba Gregnrii Magni liuic Mar-
:
tyrologio egregie convenire. Quod eniin aii Giegoiiiis, bicnni diiinlaxat el diem pa-sionis in eo vi'luiiiine
posiiiiiii luisse. id iii illo B. llieronyini Mariyrob i;io perspicue ilepieliendiiur. Dcinde qiiod Gregorins aiiilii,
i pcr dies singutos, » iiotaia illic luisse iiiull'iruiii inartyruin noinina , id etiam ceriiere licel in illo quod
dixi .Mirlyiobigio, in qno niilliis dies est sine m;'riyruiii lnmia, cunlra quain in Mariyrologio Rosvvcydi.
Qiiaie l"nis Giegnrii M. iiullo mndn accipi poiesl de MarlyroloLiio illu qiiod (iro vetere edidit Rosweynus :
cuiii iii lllo Mariyrnlcigio iiiiiiis lere niariyris iinnien siiigulis diebiis ascriptum sit. Huc usqu&
Ro weydi
Valesius. Civ:eraquwad tioslnim proposiluin neiiuuqitam faciunl, ne sim protixior, atquc adco leclori tccdium
geuerem, pratertnitto.
Ex his oninibus liquet cvidcnlhsitue, ut quidetn sentio, illos haud ievitcr falli, qui autumant eo anliquiora esse
martyioitigin, quo breviora; scilicet iii quibusutiius iint allerius sancii tiGtnen cuilibet diei assignatur. Id sune
indubit.ilutti forsilait esscl si tiunc nutiujroloipa prin.i vet sccundi Clirisliuni iwcuii habercmus. At cum in con-
fesso sil apud oinnes antc Eiisebii lempura ullos fnslas. nllu cnUndtiria, nlla deitique tnarlyroloijia tiniliii gcu-
tium reperiri, falenduin esl, ac cerio tinettdnni, tjiiod affirmal ex Ciegorio Vaicsiu.î, nentpe iilnd v. tuslius cen-
seudnin esse martyrologiuin, iii qiio multoium siiiiiil inariyrnm iiomiiia per singulos aniii dies desciipia sinl,
addilo i'ass:onis eonim IdCi.
Postremo ut mendis ijuibusdam expurynrcm marlyroloijiiitn quod edo, snbsidii nonnihil attulcrc folia in wrc
incisa {innlio licet pluribus nwvis quatn noster codcx a>perqiintur), qnw ud mc cotnitate sinyulari nr.sit Aitlnerpia
rir industrius et clarus Baiiazar Moretus, Hicroiiyitiintti Mariyroioyii inaxitnum parlem complcctetnia, vidLliccl
nb iniiio ad XII knl. Juliiis. En Saxonicus clutriicicres, vclut cxslnnl in ii.s. unde dcsitmpUi snnl, rcferunt. Et
hiiitc incidcndi curain siiscrpisse parcttlctn snnin, vl bono pubiico •vnsuleret, tnihiasseruil Moretus, cutn anno
proxinie elnpso nostram Pariiiis invisercl Siiu-Ccriitnnensem bibiiolltccam.
Privfatioii fitiem iniposuernm, inatHimque e liibitln sustulernni, ciim inenses Marlyrologii, qui in prirfutiji fo-
liis denidcritntur u XII kal. Juliiis ad fnein Uiqnr, R. P. Juuntics Bollaiidus S. J. preshyter. vir antiquw- rei
pcrilissimus, ac diUijens ittdwjmvr, e iitfinhrnnnccd lodicc e.iscriptos, tit ipsutn litteris interpcliaveram, trans-
vehi ad me quanta poluit diliqcnliit curavil. Vcii'ii! tiitin Murltjroloqimn prope lotum jam tiipis eral impressum
cum mcmet i/ios accepi, nonnisi pcrpiutctis poiui supplere laciutas.
455 S. HIEBONYMI OPERUM MANTISSA. 4oG
EPISTOIiA A dicia esscni, ei definienila defmili, ccnfii Clirhtia-

nissiniiis priiiccps S. Grcgoriiiin C<irdubensis Efdc-
r.nnoMATii et HEi.iot>ORi episcopobcii ad beatdh bie-
siac iii ci) pra^fcnc anlisiiiein, qiiod onmi die, sive
RO.NVMIM, DE OPERE IIARTTR»LOCII COLLICENDO.
non jeJTiiirins, nintuiinas : sive jcjnnans, vcsperlinas
Domino sancto Patri llieronTmo, Cliromatins ei IIc- explicjiis MiSiâs, corum niartyriiin, q<icruni n;iluliiia
liodoriis episcopi, in Domino salutein.
esseni, ]'ltiriinoriim iwniiiia mcmoraret. Factumqtio
Cum rcligiosissinius Auguslus Tbcodosius Medio- esi ut oinncs siaiiieremus ad luam soribere cliari-
lani urbcni csset ingressus, universosqiie Italix cpi- taiem, iil f.imosissimos foriales dc archivio S. Eu-
scopos ad >.e inviiassel, et ob causam aliquantulorum sebii Cxsarca; Pnhrstinne eniscopi iniiniiens, mar-
episcoporuin, qni ei Ariana fsce suas animas in- lyniin ad nos dirigas fesia : ui possimns lioc oinciiim
quina^seiit, iiniuinTct : comigil ct iiostram parvi- per tuam sanctam iiidustrinni nielius perfecliusque
tatcni in eodcm adesse cuncilio. In quo cum diccnda ad bonorcm Dei mnrlyribus exbiberc.
Ilaclenut ilH. Sequitur nieronymi nomine epislola hujitsmodi inscription's litulo consignata.
BKATi HiERONvui scPER EO ipso AD EOSDEH BE-PONiio. B sacrificium Dco olferenlos, ciTum nomina mcminis-
sent : sii:denic$, qui die ipso, quo .<:acrilicium ofler-
Cliromatio et Heliodoro sanrtis episcopi^, lliero-
retiir, vici- res di-bnlj exsiilissenl, et mariyrii sui
iiymus prc^byier.
triiimpiio pollenlps, aique ovantes ad rcgcni sunm
Conslat, Doininum nosirum Jesiiin Cbristum omni pcrvenissent Cbrislum. Ilac de causa singuloruni
dir marlyium suorum triimiphos excipore, quorum mensium , singtilorumque dierum festa conscrijsi-
passione^ a sancio Eusebio Cxfariensi cpiscopo nnis, ui jiibere dignabamini, perenncm nosira; par-
scriptas rcperimus. Nam Conslaiiliniis Auguslus cura memoriam for<; credenles ciini diebus pcr toi
\itatis
Cnpsareim fuissci iiigressus, cidiccret meinora!o an- annorum spatia sancia sanctorum nomina fuerint
tistiii, ut pclercl aliqua bcueGcia Cacsariensi Eccle- festiTB celebraia. Et quoniam per singulos dies, rii-
sia; proruliira, legi:ur, rcspoiVdi^se Eusebiuin : Opi- versarum provinciarum , divcrsaruinqne urbiiim
bus suis Ecclcsiam ditaiuin, nulla pelcndi bcneficia plusquain i:ciingeniorum, et nongenlnrum martyrum
necessilaic compelli : sibi tamen (lcsiderium immo- sunt nomina nnminata : ut nullus dies sii, qni non
Lile exstit'ssc, ut qniilqnid in Rcpublica Romana intra quihgenturnm numeram rcperiri pnssit ascri-
geslum sil erga sanctos Pei jndices judicibus succe- ptiis, exempto die kalendarum Januariarnm ; consi-
denles in univcrso orbe Romano, soUicita perscru- C derans inler innumcr.ibilcs itirhas lccioris animuin
taiione, nionumeiita piiblica discutiendo, perquire- intra unnm meiisem posse lassescere: nis id evenia;,
renl; et qai manyrum, a quo jiidice, in qna pro- brevilcr et succincle enriim, qui sunt in amplissiroa
viiicia, vel civilate, qua die, qiiave persereraniia, festiviiate in suis locis lantnm prx omnibus memo-
passionis sux obtiiincrunt palmam, de ip^îs archivis ralns suiii, ul nmpulaio fastidio, nnus de omnibns
siiblata ipsi Eusebio, rcgio jussu, dirigereiit. Unde siifficiat libcllus nscripliis. Saiie in piima partc li-
factum cfl, ut idoncus rebilor cxis!cns, ei ccclesias- bclli, omniuni bcMioruni aposlolorum fesia conscri-
licam lii-tiiriam rciexorel, ct omnium pcnc marty- psimus, ut dies varii non videaniur dividorc, quns
riim pTo\iiiciaruin omiiiii;iiRnnianarum iroiirca dili- una digniias aposlolaius in coelosli gloria fecii csso
gons liisioringrapbus ileclararei : qualeiius omni die subliiiies.
M ARTYROLOGIUM VETUSTISSIMUM
S. HIERONVMI PHESHYTERI NOMINE INSIGMTUM.
FESTA APOSTOLORUM. D VI kal. Januarii. Ordinaiio episcopalus S. Jacobi

apostoli fralris Domini, qiii ah aposiolis prinnis ex
Jn vicem Proecmii. Jiida:is Ilierosolyinx est episcnpiis ordiiialus. Et
Tcriio kal. Julii. Roms nalalis aposlolorura Pelrr Assumptio S. Joannis cvangelistx apnd Ej.besuin
ci 1'auli clviialein cujus scpulcro manna scaimit,
II knl. I ecembria. Natalis Andres apostoli in ci- VII ktl. Amjusli. Natalis S. Jacobi aposioli, fralris
v.laie P.ilras proviiicio Acliaia:. Juannis evangelisia;.

f.'i/. .W;iii. In civiiaie llicrapoli provincia; Asix , IX kal. Sepi. Nalalis S. Bartliolomsci aposioll ,
qiii
dcposilin Pliilippi aposinli •• doiollatiis ost iu liidia cilerioic pro Clirisio ,

jussu
%uk:l. Jamarli. Nulalis Tliouia; aposloli ,

qui regis Astriagis.
passus est in India. XI kal. Ociob. Naialis S. Maith.ei apostoli, ctevan-
" Philippi apotioli. Aliicr sane Eusebius ; Piiilippuin eiiira , non aposlolum, sed unum e seplcm diaconis,
llicrapoli decessissc dicii.
,, ,,,
,,
437 VEHJSTHSIMUM KALl NDARIUM. i-,i

gelislsfi, qui pro Chrislinoniiiie passus cst in iElliii)- A sccuiidiiin carncm. In Oriftntc, Slepliiini, Nlconic-
pi3, civitaie Tliariiuin dia>, Eupbrosini cpiscopi, PiiDiiaiii , et aliorum no-
V kat. Nvvemh. Naialis npoHi)iornm Simonis Clia- vein. Iii Kelia ,
Evcnlii, llcrinolis. Roiionim Gai
,
,
nana'i, eiJiid.^c Zeloiis, (pii a teinploruin puiitinci- lleraclii. In Afiica, Victori*;, l''t'licis, Nairissi , Ar-
bus occisi suni in Suîa, civilnle magna apud l'eis:- giti, et alidrnin qiiatiior, P.ipatis , Piimiani , Sntnr-
(lein. niiii. Itoni Satninini Vicioris lloiioraii
, , , Loiisi
INCIPIT MARTYR0L0GIU3I. Hernieiis. Roipxvia Appia, ciiro!K\; niiliiininrigint;!.
VIII kal. Jumiarii. Beililcliem iiativitas Salvaioris Havennae, depoîiio îincii Ssvcri coiifossori?. An-
noslri Jcsu Cliristi secunduincarnem. Ronix Jurini, gustidimo, depohilio B. Agripini episcopi. In cirit lc
Pastoris, Basilei, Viciiirin.c, Acliilci, Euticeii, Sin- limpensi, dcposilio Beali Fulgenlii cpiscnpi et con-
rroniani, Salurnini, Tiiiiodi , Ignaiii , Cyriaci, G.ngi, fessoris.
Januari.T, D.iiivi. Ei in coeincierio Aproniani via IV iioii. Jiin. Anlidcliia', Siridoni cpiscopi ejusdem
,
Latina, Roms passio sanciae Engoni* virginis, Syr- loci. Siratonici, Macarii Abbalis, Saluii
Pofscsso- ,
miiB, et Anaslasise. Mediolani , Fclicilatis. Ei in ris, Firini, Maximiani, Aciilionis, Tiinollici Hcrc- ,
Pergamio S. Saiurnini. Constanlinopoli, S. Anasta- sii. Arl)iaxa,Vilalis, Acutx, Toliiae. El in iEthiopiu,
sii.
B Rululae, Claudiae, Aurig» , Vilalis. Hierosolymx ,
VII kat. Januarii. In urbe Hierosnlyinitana , villa Slephani.
Karargaroala, passio S. Slepbani diacmi marlyris III noii. Jan. In llellesponto , civitate Paretbia •
, ,
ct apostoli, qui lapidatus esi a Jiida-is. Romx de- Cyrici, Primi, Thcugenis. Ei civiiaie Tomis , Clau-
,
positio S. Dionysii, lleli.ê Dorosioli. In Aniiochia dionis, Eugenii, Uodi, elirium fratrum Argei, Nar-
, ,
Juliani, Mariiaiii, Ncandri, Januari:e. cissi, el M:ircellini pueri , Clirisiianilili episcopi

VI kal. Januorii. Assiimplio S. Joannis evangeli- Eugenii, Rodonis. InAfrica, Lucidei, Marlialis, Sta-
si.xnpud Ephesuin. El nrdinntio episcnpatus S. Ja- luliani, Conslantis, Possessoris.Ililarini, Peiinicac ,
cobi fr.ilris Doinini, qui ab apostnlis primus e.v Ju- Firmi, Caiididi, Rogatiani , Eiigeni.-n , Acuix. Iteni
ilxis llierosolyniis esi episcopus ordinatus, et lem- Candidi. Parisiis , S. Genovcfce virginis. Vienna; ,
jiore paschali niarlyrio coronatns. Beali Florenlii episcopi et confecsoris.

,
v A-i/. Januarii. Bellilebem , natnlis sanctorum In- II non. Jan. Iii Africa, Aqiiiliui, Germiiii, Engenli,
rantium ei Lacientium ,
qui suh llcrode pro Chrisio Martiani, Quiiiti, Tlieodnii, Triihonis , in Oricnie.
passi siini. Ancyrs Galatiae, Eulici Preshyieri , Do- Bononia civilale, Hermeiis, Agci.lJai, Pelri, Marci,
iniliaiii diaconi. Ei in .Africa, CaRlcri, Octavi, Vicln- Sereni, Senni, An;istasia;.
ris, GaiT, Rogati, Eusebii, Probati , Jnnuarii, S;itu- - JVon. Jan. In Afric;i, Felicis , Scciindi , ironori ,
rii, Caionis. Resiiiuix, Satiirnini. Et in Tbracia ,

Luciani, Candidi , Janiiarii , C(Klesfori, Jocuiidi
G:iiani, Domiti:o. El in Edcssa , translalio corporis Aculi, Petri, Marci , Sereni, Senni, Anasusiae.
S. Thonia! apostoli. Hierosolymo, Simeonis piopbcla: , cuin obtulit ei

IV kal. Januarii. Iii Africa, Domitii, Vicliiri, Cre- Jesura Cliri.stum Maria , cl Joscpli : ct depositio
sceiiti, Priniiani, Libosi episcopi,Secundl, Satiiriiiiii, ip.sius proplietoe. Amiocliia; , deposiiio S. Simeonis
llonorati, Vicluriae, Siluri, Felicis. Roma;, Fclicis monachi, el eonfessoris ,
qui in cotumna stelit.
et Bonifacii episcopi de ordinatinne. VIII idns Jan. Epipliania Doniini noslri Jesu Cbri-
mkai. Jannarii. In Alcxandrla, Mansucti, Securi, sti. In Afnca, Fori, Jocundi, Peiri, Mar(3i , Aculi ,
*Donnii, tlonurati, Pulicliii, Appiaiidi, Sercni, Pauli, Januariae, Jnli, Ilonori, Antonini. Iieni Fori. Apud
Slopliani, Papiani, Cleti, Clemeiitis. Turonit civitate, Sirinhim, .\iins<asix. Antiochix ,
passio saiictorum
Perpctiii epiicopi et eonfessorit. Oia insula S. Flo- Juli:ini ei Basiliss:e. In India, Cclsi pucri , Juliani
,
rentii. .Anioiiini. Et passio sanctic Fan<:|a-. In civitate Redo-

II kil. Jan. Carthîgine, D.maii, Coelcstini , Satur- nas , naiivitas et ordinatio epiiCOj.alus , et transilus
nini. Bononi», Gai, Sereni. R()m.T, Donaii , Pauli ,

sancti ilclani episcopi et confestoris ,
qui ibidem cele-
ItOgaUc, Doniinandx, Ililariux. Et deposiiio S. Sil- " bralur.
vestri episcopiel conlessoiis. Reiia, Ilermetis Exor- VII tifut Ja». In Nicomedia, Liiciani prcsbyleri
risuê. In provincia Sicili.i, civilnteCuiana, Stupliani, qui iii qunluor partes divisus esi. In Militnna civit:it<>,
Potinni, Ati:ili, Fabiani, Coriielii , Scxli, Fluiidi, iiat.ili^ S. Piiliocii, Cmilidae. In Heraclea civiiate ,
Co!t:io, Qiiintiaiii,Minervini, sancti Scqneiilis, Amo- Fuiicis ci Jaiiuaria;. In Grxcia , civjtate ruiicosiini
iiis, Calendionis, Evelpisti, Eiupcranti , Saluini|ii 1'alladii, CindiJx. Alio luco , Poliarti , Filoronis ,
Agnetis, P.iulin.T, Donatx, Nominandx , Rogati. Candidiani, Euibyci.

Senonas civitate, passio S. Coliiinbx virginis. VI idus Jan. In Grsccia, Rustici, Pbifei, Timoihei,
MENSIS JANUARIUS; Jiicnndi, Ratiiis, Lnci, Pelri, Flori, Ana-.lasi:c. Et
Ilabet dies triginta. alio loco, Saiboi, Marci. In Galli:i, rivitaiu Belloacus,
Litlera Indiclionis. passio sanciornin Lnciani, Mariani , ct Jiiliani, inar-
Kal. Jon. Circunicisio Doinini nostri Jesu Christi lyrum. Augusliduno deposilio B. jEgemonii cpiicopi.
Ctvim.'e Parotliia. Uo^. est, in initila Pepariiho.

,,, ,
i39 S. IIIERONYMI OPERUM MANTISSA. [410

V idus Ja». In Africa , Epicicii , Jocundi, Qiiiiiii , A Junella;. Et deposiiio sancii Maroelli episcopi. Ih
Seciindi, Saiurnii:i , Vilalis. Iiem Quinii , Feliiis, Galtia , civilale Biluiican , depositio saiicti Siilpilii
Aii.ixis, Fortunati, Uuslici, Silli, Qnicti, el aliorum episcopi coiifessoris.
septem, Martialis , S;ituri. Iii Sniyriia , Revocaii XV kal. Fehr. Dedicaiio calliedrac sancti Pelri
Firmi, Silii, Possessoris, Jaiiuarii, Saturnini, Saturi, aposioli qua priiiio Romx scdit. Iii Ponto civiiaie
,
iv idits Jcm. Iii Africa, Revocali , Firnji , Nirllii, Asia> , Miiysei , Amonis , Mica; , Asteri, Fnrtunati,
Possessoris, et alionim duorum. Roniae in coeinete- Zenonis, Zosimi , .Meiielaiiipi , Didali, Valciiiis. Et
rio Calisti, via Appia , deposilio Melciadis episcopi. passio saiicli Tyrsi cum sociis suis : Leuci et Galli-
Iti Africa, Saturi, Yitaliani, Felicilalis, Quiuti, quo- nici. Iii Africa , Seonisi , Successi, Valentis.Fc-
rum gesta liaLci Arlatius. leriani, Pauli, Majuli, Luci, Victurini, llonoraii,
III i(/i(s Jdii. Iii Alexandria, Pelri , Severi , sancti Saiurniiii, Floridx', Luiici, el aliorum qualuordecim.
Lucii cnnfessoris, et Assolami, Quinti. In Africa , Et p;i<sio S. Prisc.T.
Pliiloromi, Ingenui ,
Quinli , Januarii, Saiurniiii , XIV kttt. Febr. Iii Africa Quinti , Pauli, Geronli,
,
Vincenlii. In Ilispaniis, Augenli, Doiiati , Auguslini Januarii , Saturnini, Successi, Germame, Tcrlulli
Salvii , Feiicis. liem Felicis , Donati presbyieri, etaliorum niullorum. Tibirilnni, Majuli, Victuriani,
Flori, Zcmini, Pausalmi, Eugenti, Vicloris , Sieplia- B Honorali, Fortun.iii, Julii, Lucii, Marcusii, Publii
iii, ei aliorum duodcciro. Et depositio Ilortensis Felicis , Gai, Vilalis , Cassiani, Victoris, Secundl,
episcopi. Primi, Ili^pani , Cacinari. Itcm Lucii, Saturninae ,
Pridie idus Jan. In Achaia, Cyiiaci , Moscenli Florid;c , Coelesiica! , Molendionis. Hierosolymse ,
Saturi. In Africa, Zniici, Casluli ,

Quinli , Rngaii , Marihoe, el Maria; sororum Lazari. Carihagine, Pi-
Modesii, Ebiciani, Carotici, Casloliiii. In.(Egyplo, gariae, Pine, et aliorum iriginta octo. Z>>siini, Mcne-
Pliiloromi, Zoiici, Castuli, Peiri, Aventini. l.impi , Tyberi;ini , Forliuiati. Ltujdiini , oidiiiatio
Idiis Jan. \n Africa , Iiigenui , Vincenlii. Saitii ,
episcopatus S. Nicelis.
Felicilatis, Modesti. In Campania, Neapoli, Cyriaci, XIII kal. Febr. Romae in coemeterio, Fabiani epi-
Cimini, Zolici, Erisi, Clereri, Felicis, Januarii. Ro- scopi, ei pnssio sancti Sebasiiani martyris. Incceme-
ina;, Secundx, Rogati. Via Lavicana , coiona; niili- terio, Marii et MartliBC uxoris ejus, Audifax, et Aba-
lum quadraginta. Et alibi , Eos ,
Quomo, Cononis, cuc. Nicomedioe, Leomii, Riii, Cyriaci, Ursi, Ccndei,
Pictavis, deposiiio S. Ililarii episcopi el confessoris. Felicis Coelidoniae, M;irti;c, Niceiii, Niveduni, Tyrsi,
Ambianii , inventio S. Firmini episcopi et confesso- Qiiiriaci, Geilinici. Lugduno Galiice civitate, Clemeniit
ris. preshijteri.
xn kat. Febr. In Antiochia, Cleri diaconi de anli- C xii knt. Febr. Romx, passio sanclx Agnetis, vir-
quis niultis lormentis passi, et in niarc mersi. In ginis. Et naialis Felicis, FruCiiosi ,
Celsionis , Fc-
Africa, Pauli, Successi, Viciuriiii, Saturi, Mcsoris, logicre, CsecilianK, Augurii, Martialis. Iiem Felieis,
Geronlii, Lucriti, Januarii, Fl(irid;e , Teocos;e. No- Viti , Candci , Florne , Leontii , Cyriaci , Faiislaci.
Ix Campaiiix, saiicti Felicis. Et nlibi, deposilio Eu- Nicimiedi3C , Deusiasi confessoris. In Africa, Sohi-
pliiasi episcopi. loris, el Ilermetis. In Hispania civiiate Tarracone,
xviii kal. Febr. In Êgypto , Chrisconi , Tyrsi , passio s;iiictoruni Fruciuosi episcopi , Augoli , et
Leuci, Gaiani , Genonis, Menclampi. Ei in Orienle, Eoiogi di.-iconi, Saiurnini, Quiiiii ,
.Marini , Dacii ,
Cornclii, Calesti, et c.xteroniin. Antiocliix, Lecevi Saiyri , Gaddiani , Cneleniani , Zabulii , Mammas ,
Diacoiii. Et aiibi, depositio Abacuc propliei*. liemis Vincenlii, Rogaii, Victnris, Rpposit.T, rrimi, Liicii,
deposilio S. Remigii episcopi el confeosoris. Pictavis M;ijuliiii, llonorali, Miircusii, Secundi, Casiiir, Cagi,
dcdicatio basilicce sancti Amantii. Coeleslini, Ermis episcopi , el Publii. Iiem Leoniii.
jv)i kiit. Febr. Ronix via Salaria , in coemclerio Trectts. passio S. Patrocti niarlyris. .\rvernis, depositio
Priscillae, depositio sancti Marcelli episcoiii ct con- Deali Avili episcopi.

lcssoris. Via Appia , in coemetcrio Calesti ,
passio XI kat. Febr. In Iliîpaiiiis , civitate Valcntia ,
sancla: Marihx , AuJeinae mariyruiii. Via Conielia " pas^-io sancii Valerii e|)i3Copi, Viiiccmii diaconi et
in coeineterio, mililum novem, el alioruni tredccim, martyris , inanyrcsqiic octodecim cum sociis eo-
qiioruni nomiiia iii llbro vitx icncnlur scripla. Iii riim. Quiiuiliaiii, Cassiani, .Matutini, Publii, Urbsni,
AlVica, Saiurnini, Fausiini, Flaviniani, ei aliorum Miriialis, Fausli, Pauli, Successi , Peiri , Felicis ,
sex. .irelate , depositio sancli Honoraii cpiscopi et J.iiiu;irii, Primitivi, Eboti, Optati , Cxciliani , Fron-
confessoris. tonis, Julii, Janiiarii, Liiperci , Apndinii, Orionis ,
xvi kat. Fcbr. In Arrica,Micae,\'ictoris, Mislriani, Mennoiiis, llermetis, Januari:e. Et in Africa, Quiri
Salvii , Misiliaiii , Vicloris , Thecosa; , Fortunatoc ,
cum sociis siiis, Genulli, Satiiri, Janiiarii, Felicis,
Veneriae, Satae, Saturnini, llostesiaiii, Lcuci , Mis- Ticii, Flori, Orionis. Ad Gemellas, Clementis, Sa-
curiani, Vincenlii, Albx, Mossei, Iiigenul*, Victu- lurnini , Municipi.
riae. In Orienle . Naialis , Riibenlire, et Marieri. Iii X liut. Febr. In Maurilania, <-ivitalft Neoccsaria ,
.^gyplo , Tbebaide , depositio .Aiilonii inonaclii. passio sancii Sevoiiani, et Aquibe uxnris eju<, Belli,
Lingonis, passio saiicloruni goimanoruin iii.iriyruiii Miiniri, Casluli, Flori, Saliirnini, I5;isill.T, Anaslasii
Speusippi, Helasippi, Mclasippi, Leonelkc , Mcoiiis, niarlyris. Eialioloco, Coriielii exorcislx. In Ancyra
,,, ,, ,
4il VFTUSTISSIMUM KALENDARllIM. ^ja
Galaliae, Donaii, Casluli, Topicx ,

Detnnii cum suis A iv non. febr. Purilicnlio B. M.viii.c , quaiido rc-
onuiibus. Cl alio loco ,
pnssio sanctorum Eugcnii pr.Tsenlatus esl Je-is iii ten)|vlo. In Africa , natalis
Emereiiiiaii» , ei Macarii, Pulvii inariyrum. Vicioris Marini, Iloiiorati, Urbani. Il.l.iri, Perpclu.T,
j\ kut. Febr. In Antiocliia, p.issin S. D.iliyl* cpi- Juli;inK, BrivatuliC el aliorum sci)tH;ginta
, (|iialiior
scopi ciiiii tribns pnrvulis.Et in civilale Neococsaria, martyrum. Ronia", foro Sinfninii, via Fljminia, nii-
Mardiini, Eugenii. Iii Africa, Epileii, Rupi. C ivtlia- liarin ab urbe centum septnaRinla (luainor, Laiiren-
gine, Geliei. Rom.i; , Fclicissimi cum sociis suis. tii , II'ppi)!yti. Et nalalis S. Forlinfali Foliciani ,
VIII kat. Febr. Nicomedia;, Biti. Roma", Iranslatio Firmi, Caiididi, Castiila;, Secnnd:P, Cvippn; , Roga-
sancii Paiili apostoli. Cariliagine, Donaii, Si^ciindi, liaiijc, G;ii, Gregori, Felicilali*;, Pkicidi. Iicm Viclo-
Papiae. In Africa, Epiteti, Publiani, Saluri. Ei Prce- ris, Martialis, Cnrnelinni , Salusiii , .Marici , Urbici
jecti martyrit. Pubis, Sccundiani, Ingenui, .Musliilje, Victiiria^, Ilo-
VII kal. Febr. In Nicsea Smyrnre ,

passio sancti noria;, Forosi. Pruni. Ilem Vicloris , N;)lalis, Primi,
Polycarpi episcnpi. In Campania ,
PrCieolis ,
' .Ar- Ilelarii , Rogauc , Satiirniiii. Aurelianis , dcpoiitio
tliematis, et Armaise, Donai». In Laodicea, Arlhc- sancli Fusculi episcopi , et depositio Sicariw Deo sn-
mii, Fabiani, Sabini, Sidniiis, Macarii. Ravennx, cralce ,
quce ibidem ubiil.
Anteniasii, Savini, Leodocii , Tboogenis, ci liiginla B ,|, „(,„. Febr. In Africa , Felicis , Celcrina-, Fcli-
sex marlyriim, Betlilelieiii, dormitio S. Pauhr. citalis. Vappiiigo , Dcposilio Ejioitcrcdi , Rcmeilii.
VI kal. Febr. In Africa, Dimaii, Uaiivi, Misnriani, Lugduni, deposilio D. Lupicini episcopi.
Publii, Victoris, Quintilii , Publiani, Festi, Felicis, Pridie non. Febr. Foro Siniplinmii , natalis Gc-
Vosonii , Proccssi , Veneriae , Marin.i! , Fortunnii miiii, Gelaii, M igni, Don;ila!, Ai|niliiii, Gemini. Itera
Tlieos.TB ,
Egoditis, Secund;c , Epictili, Vinceniii Donaloe, Tlicniophili epitcipi ciiiii filia sua.
Rogati, Primi, Aurelii, llelarii, Perpetua», Julian.T, iVoii. Febr. Iii Sicilia , Catana civitale , passio
et aliorum quadraginla quatuor. Nicomediue , Leaci. sancix Agailiic virginis , Saturi , Revoe:iti, Gelaîi,
In Apolonia , Gallinici , Liicii , Honorati , Marusi Felicis, Saturiiini. In Urionie Palras civitate, ordl-
Secundi, Casti , Gai, Coe!esiini. Sulpicii episcopi ct nalio cpiscopaiiis saiicii Andrcc episcopi et niar-
con[e!soris. Et dediialio basitica sancti Vicloris. lyris. Viennw , depositio .Aviti episcopi el confessoris.
y kal. Febr. Rorha! , sanct.E Agneiis , Juliaiii , VIII idus Febr. Ronia- via Apjiia in ejnsdeni coe-
Telliani , Reoiii , Telipta; , Vincentiae , Victorini meierio ,
passio Soieris \iiginis ei mauyris. In
Secundi, Pnpecanti, Vicloris, .^miliani , et aliorum Achaia Saturiiini. Rcvncat.i;, Victuri;c. In C.Tsarea
triginla qiiinque martyrum. Cappadoci.TB, passio sanciorum Dorothex , et Theo-

IV kat. Febr. In Galba civiiate, S. Pauli. In Africa C pbili Scholaslici. Syraciisi;E , passio sanctse Liicix
Perusise, Vicloris, Honoraii. In Tnrsia, Constanti, virginis , Aiiloliaiii , Salurnini. Etnone munatlerio ,
Hippolyli episcopi de aniiqnis. Treveris , depositio deposilio S. .Amandi rpisfo;)i el confessoris. Allrebulis,
B. Valerii episcopi et confess. deposilio S. Vedasli episeopi et confessoris.
iii kal. Fcbr. In Antiochia , passio sancii llippo- VII idus Fcbr. In Briianiis, clviiate Augiista natalis
lyii raanyris. In Africa, Pelliani, Cleri, Felippiani, Aiigiili episcppi, Anaiolii, Aiidrea;, Ammonis, Sta-
^l alinrum centum viginli qiiatuor. Cald. monatterio, liani, Nepoliani, Saiurnini, Lucii, Saturnx.
depositio Badecliildis regince. Corbei monitsierio , de- VI idus Febr. Iii Armenia minore , Natalis Dio-
diailio Basiliccc sancti Joannis evanyelislce. iiysii, /Eiiiiliani, Sebasiiani. Roniae, depositio sancti
Pridie kal. Febr. In Atexandria, Tarsici , Zoiici, Pauli episcopi. Ei alihi, Lucii.
Ammonii, Commini, Cyriaci , Geinini , Gelasi, llip- V idus Febr. Suevo apud Cyprum, naialis Alexaii-
polyii, Ursini, Tyrsi. Et passio sanctorum niariyrum dri, Ammonis, Alexandri;c, Paiili, Dionysii. Et ad
Gnllinici, ei alioruin qiiindecim sacerdoiiim.Iii.Africa, Menibras '^, Ammonis , îniliam , Lassx , Poeini,
Vicioris, Publii, Satiiriiini, el Polycarpi, G;ii. Diilynii. Item Ammnnis, et aliorum triginta qiialin r.
MENSIS FEBRUARiuS. Et deposiiio Tlinma;. In .tlgypio , Juliani , Plesei

Habei dies xxviii.
D Tliyrsi, Rnni, Gerniani , Orf;isi , Miligiili , Oriilion ,
Kal. Febr. In Grscia, sanctorum Polycarpi epi- Agallion, Recumhi, B;i$lanii, Arnialx, Prolbiorion,
scopi, Pcenis, Dionysii. Iiem Dionysii : item Poenis, Coloti, Araii, Theoniae, Yppullnsi, Saiurnilla», Epi-
et aliornm qnindccim mariyriim. In Africa, Publii, limi, Scrapinn , Liastinoni , Papijc , Pampiri, Dios-
Saturnini, Maiiriniani, Libosi, Vincentix, etaliornm cori, Erndii, Poianioii,Peiecon, Docomini, Dioscodi,
viginii qiialuor. In Ravenna, Severi episcopi, Victo- Zolim, Ciriaci , Papi.TC. /n Parrona , nalnlis Furs.i
ris , Liiciaiii , Apollinaris , llelarii, .Amnni, Zoiici, con(cssoris.
Cyiiaci. Iiem Sevcri confessoris. Et dL-posiiio Pieti IV idus Febr. \n Alexnndria, passio Apollonis,
preshyteri : et passio sanciorum Vindemialis , et Proihei , Orioiiis , Plavi , et aliorum viginii. Ronia'
Eugenii. In Scolia S. Brigidw virginis. Sotheric, Zutici, Jacinii, Uirenei, Dionysii. Iii Caiii-
« /n Campania, Picleolis. Hic sanctum qnemdam, Ad Membras. Fiirie arf itandras ait Acherius.
»>
,
cujus nomen esset Picieolos , inemorari arhitratus Locum ejus nominis agnosco haud longe a Cunsian-
esl Acherius ; ai iegendum Puieotis , qux urhs esi linopoli ; an vero illic pnssi înt ,
qui nuiic raemo-
Canipania.*. rantur mariyres, alii viderini.
,, ,,,
,
4i3 S. lllERi'NVMI OPEKUM MANTISSA. m

pania , nalalis Sihani e|ii5Copi , cl confessoris. Be- A Fructuosi , Primi, ('icili, Fabiani , 1'auli, Maximi,
iLlelieni, sub llerodi: passio ssiiciorum Andrca<, Urb.iiii. In llispania, Rarcinone ,
pa»sio. S. Ciiciifa-
Apori. Saiicionat civiiate, deposiiio Vrbani episcoiii tis. In Africa, Maximi. Iicm Viiiceiiiii, Pauli, Ilo-
el confestoris. El Bnldegunda^ abbalissce. nnrati.Mait. Ilcin Mavinii. Ilcni P.uili , Mîriialis,
III idus Fcb. lii .\pamia, lODiiis, Eofraxi, Ar- Terajii , M-.rci , Marpi. Niconiedia pas-io S. Juliaux
niaix. Iii Canip:inia , B>siliani , Aiiioniii, Tiilici. In vrginis, el Marlyris. Iiem Marci , M.'inia!is, Mar-
Africa, Vicloris, Fclicis , Jaiiu.irii, Vilalis, Z-tid, Ci;'li , Dnnaii , Sccundi , M ircopi , Lucellx. Ilem Se-
Ciriaci , Animoiiis, Pelionici , Uasilii, Gcnnaiii. Ro- cumli , Maxiiiij; , Sanli , Slupuiis, Mustaci, PrK-
nix, Seroiedis. sciiiis, Scciinilr, Junelli, ft ciim eis ceiiiiim quin-
Pridie idus Febr. In AfricJ , passio S. Domiaiii quagiiila qiiatunr. Fisiinri , P.iinpliili , Valciilis dia-
Vicluriu:. Caribagine , Pnsiniii, MoJeiti, Rerocali. coni , Seleiici, Profiili, Tlicopliili, Juliani, cuin
lii Alex:indria ,
Jiiliaoi, Victoris , Felitis, Secundi, ifigypiiis niinieio quiiique milliuni. El alibi,de-
,
Severiani, C;irpiiri, Genni ,

Qiiiriaci, Aniiiionis, p:isiiiii Stirailii episcopi.
Painpliili , Doruibex, Tlie'>phili. Ilem Julimi. In (III k<il. ilarlii. In Africa civiialeConcordi», pas-
llilii, Donali, Heraclii, Vinceniii, Susaiinx,Or- si I sanctornni Donati , Secundiani , Painphili. In
ban.-e, Donatx , Eulalii. Et depositio sancti Siin- R Aquileia, Crisaniiani, Eu:ici, Concor.liae, Justa:
plicii episcopi. Roiiioli , Saloni , Silvaiii, etalinrum nctogiiila qua-
IJiis Feb. In Nicomcdia ,
passio S. Jiiliani. In liior, (luoniiii noniiiia Dciis scil. Ei alibi , Janu.irii
Alexandria , Tulliani, Aminonis. Et alibi, n:iialis Feliciani. Iirm Janiiarii, Donati, Casti. I<ein Donaii,
Dicenii, Simplicii. Lugduno, deposilio B. Stepliani Victoris, Ag.ipi!, D(iiialian:r , Guddinis , Dativi,
epiicopi. Fortuninnis, Marcclloe, Qiiiniiani, Juliae. Itcin Ja-
XVI kal. Slarlii. InTiiscii , Spolcto civilntc, nala- nna'ii, Crcscenti, CoBlesiini Saiurni, Giplonis,
lis Viialis , Cyrioa. ElMani.>ni, Viialis. Iiiter:iniiic, Felicitalis , l>o::aiiani, victuria:, Emili:c, Bassulx,
via Flamiiiia ab urbc Roina inilliario se.vagesiino Saturi, Ebasi, Sccundi , Feiicis, Ociaviani, Faa-
qiiart», naialis S. Vincenlii , Talic-. In Licya , na- Siiiii, Albinx, Rngatian.x', Viciuris, Hartii, Cetulx.
talis sancloruin martyrum Gerinani , Jiiliaiii. In Ruiiilx Silvani , Guovili.
Alexandria, naialis sanctoniin Basiani , Toninni, XII kal. Mari. Iii Afrtca, nalalis sancloriim Ritnli,
Moseos, Basion , Diooysii, et Ermon, Aifasii. rera Silvaiii, Clasici, Secundini, Frucinli, Dainasi
Dionysii episcopi, Paulis, Leviorii, Orfasii, Plebii. Orion. Intcrrapis, Pauli, Muximi, Marcelli Marcobi,
Ilem Dionysiiepiscopi, Amandei. In Miliiana civitnie, Mirtialis, Geraini, Romuli, Sivinx, Casiici , Fru-
iialalis S. Policii. In Heraclea nai:ilis SS. Felicis, C cliili, Januarii.
J.iiiuarii. In Grxcia, Palladii, Caiididiani, Puliarcti, XI kal. ilart. Iii Africa , naialis sancloriiin Publii,
Fileroiiis. Passamunas, Jon.is, Animonius. Toppi Jiiliaiii, Manibi. Iieni Juliani, Barccbei, Marcelli ,
Proditi, Pr:ironi , Miiysei , Lecioris, Janiiarii. In Tulii, Laiiipasi, Majnli, Jiilii, Saturnini.
civiiate Spolisio, Viialis, ei niiliiuin iionnginia iio- X kil. tlari. Apu I Cyprnm, natali, Poiaminx,
veni. In Africa, n:ilalis Valeniini. Inicranine , mili- Missis, Diilyini, Jocunili, Flori. Ronix via Appia,
tum quinqiiagiiita qiialunr. Via Flamiiiia, Aiheni in roemelerio Cnlesii, depnsiiio Gai cpiscopi. Et
Martiani ,
Tliioni , Celerini , Mngni. Iii Sicilia, alibi, Vicioris, Cnrona!, et aliornm deceni.
Egias, Juliani ,
pissio S. Sereni inartyris. In Alexan- IX kiil. ilart. In Afiica, nalalis sanciorura Yiruli,
dria , Saiurniiii, Prxcoiiii, Maximi. Seciinclini , Servuli , Syrici, Felicis , Jocundi , Sa-
xvJtuz/. J/ari.Iii Anliocbia, iiatJis Joseppi, Di.iconi, lurnini, Furlunati, ei alioriim septeindecim. Et
Zenonis, Apollonis, Phoelii, Uomani , Zosiini.Ba- alibi , Viclnrini , Mappalici , Pusiiini, Thedr.-c ,
radi , Rufiui , Zosi prcsby:eii. Inler:iranc , nalalis Crispini, Pelri, Secumlola; , Dinaris, Rustici, Titi,
sancix Agapx virginis, S:iliirnini, Casiulx, Magni, Tninuli, Masfe<li , Justi, Securi. Itera , M.issedi
Liicii , Rngati, Joiniiis , ct alioium dufjdccini niar- Gloriosi , Alciaioris. Ileni Jusii , Amaioris , Secui:-
lynim. Barcinone iii Hispaniis, pasîo saiicUj; Le- D dx, Syrici, Jotundi.
qunnifas. In Syria, Aventi, Sixti, Poinpini , Ge- vin kit. Slari. Natalisca'hedrx S. Pelri aposioli,
iielli, Victoris, Gcnerosi. Iicni Victoris, Gemelliani, qiia sedil apud Antiocbiam, Niconiedisc, natalis Te-
Coiurni, Castuli , Januari , ct deposiiio sancti Sil- clx virginis discipiilx S. Panli apostoli. In Africa,
vinii. nalalis sanctoruni Victurini, Noccri , Palatini , Do-
xir kal. Slari. In Brilanniis, iiatalis sanciorum iiaii, Fortu;ix, ci alinium vigiiili iiovem. Romx via
Fausiiiii, Joveniix. Et alibi , Blesi , Donasi, Diony- Tiburtiiia ad sanrtuiii Lnureniiiim, naialis sai.ct,c
i-ii, Ilierappi, Manialis, Nundinarii, Prosiani, Concordix, Feruis, Syriuia , natalis S. Scneri, cl
Paoli, Gallonis, Donorii, Jocundi, Memii, Vinccnii, aloriiin septuaginta diio. Ilem Nicomeili * , Eutcii
• Iiem Nicomedi. Dnplex hnc locn

librarii (73«>ua. sct P.ilaiiiiiis , cnm illa voce Martyrologii scriptor
Acberium diipllcem crrore:ii iii>luxit : .Nam el

in nos (locere volnerii Euieriuin iiniiiii fnisse, eztw» ,
Aiconietium agiiovii, ubi legendom crat .'îco iiedia, £•> PaTiuzacf otziTta!.-, utcilin Kuscbio
Hivlor. Errli--
qua in urbe passi erant qui 110 ' rccen-c:iiiir niar- sia^l. liii. viiirap. 1 lonnr. Idem crrnr varii^ kcis
lyres, et inier cos unum nunieruvii, cui uoinen es- occurrii nain et sexib kal. Mait. Poiri Palaiini
;
,,
,
44S VETUSTISSIMUM KALENDAHIUM. 446
Palnlini, Viciorinsf!, Pau!;C , Emeriisn, >Moiiiiirc, A nnarii, Qiiiiitiani, Maiisiioti, Hcrmeiis, Gillei , Do-
Dativa;, Rogitiani, Amigsc , Urliana;, »*!axiiii;c. niti, Servilise, Veieriae, Basillx. Item Servili.-e.
MariiiBP, Mairoiia', Pcregrina! filis, Sccir.idnhr, Pciii Vcncrirc, Januarii);, Sterculs, Silviani, Ma-
Jiisioc, Castiilac, Florenli, Victuri;!!, Marcellini, iiirra;, Rulinx, Le.mdri.
C;ist.c, Donatiilae, Libosoc , Flaviani Marl. Iiein t)o- MENSIS MARTIUS.
naise, Fortiiiiali, Luciani , Ainiae, fiegina!, Cyriiici, H.ibet dies xxii.
Valerii , Gnrgonii . Felicis. Kal. Marlii. Naialis sanclorum Leonis , Dnnati,

VII kal. Marl. \n Pannoniis, Seneroti, Antignni Abundanlil , Adrusii, Carisii, Nicof.iri, Dfnatellsc,
Riiiuli , Libii, Hogaiiani. In Asia , Pnlycarpi cpi- ct arioriini novem Mart. In Africa, .Adriani, Vicluri,
scopi , ciiin aliis dnodecini niarlyribus. Smyrnse Secunili I.C , Massilix , llcrmeli», Ghiitei , Fclicis,
SS. Eroiis, Carpori, Gcninti. In Afiica , Grisgnni, E'inuciili, Januaiii cnin aliis Irigiiila quaiiior. An-
Zenonis, Minandri, Cariniani , Avionis ,

Hippolyti, d: gnvis civitale , deposilio sancti Albini episcojii et
Diodori, Mcnelanii, Ailiroric, Pctri , Laiiibois, coiifessoris.
Lucianae, Fclicis, ettlinriim Iriginla sex. Iii Asia vt iwn. Mart. Jorgi, Hcicul', Absolomi, jErenci,
Cosconi , Synorus, Heruli, Zononis, Mcnalippi, Lucii, Primitivi, Spciiiidiilse, Jaiiiiariic, Luciosac.
Sineilis, Syrici cunisociis. B V non. Marl. Fclicis, Luciolae, Julii, Fortanali,
VI fca/. Mart. Nalalis Mattliiae aposloli. In Copsarea M:\riiani, Mariisn, Hierolis, Antigoui, Jnniiarii, Tu-
Capp;idoci;c, natalis sadCtorum Ernli, Sergii.Romse, ii llae, Gabiani, Qiiiri, Julii, Marini. Ilem Felicis,
Absoloiia^ iii porlo, Primiliv.T. Nicoincdiac , Editii, Floriani, Donati, Fnrlnni, llclbiani, Gagi, Paiil.c,
l'..lplieiri , Liiciani , Felicis, Urbani , Manlioe , (âjiisa;, Gallosse, G.ill;c, Lupicini. In Alrica, Ga-
Cresccntia', Florcntin.-c, Rotagulse, D matuUc. llcm jdI.t, Felicis, depositio reliquornm. Eiemiix, Cclli-
Dnnatiil.c, Marcelliiis, Rommodi, Felician.-c, Nina?, doiii. Item Felicis, Saviniaiii, Gal<'gori. Iiem Enie-
Cisli, Jaffoiis, Tulliani , Juliani , Ju!i:v; , Imiuloe , riii.liem Felicis. Iiein Ecacledoni.llern Jnlii, Fdicis,
G;iliis, Exuppi, D.itiani, Fliviani, Janiiarii, Sccu- Mariiii, Donat;c, Nicefori, Charissimi, Claudiaiii,
ris, DiJdi, Sellaris, Snliiianse, Gemelliana!, Form- P;ipia', Luciiil;c, Sabiniansc, JuiioI.t, Astcrii, Pbocii,
natae, Pcregrinae, Vicliirici, Maxeniii, Gcgoli, JuliM. Gcorgii, Isici, Sisiniii, Casti, Basilisoli, Arlilai, An-
Ileni Luci;iiii, llonoraii, Flaviani, Felicis, Saiiiri, Uinii, Cyrici, Eutici, Gorgnnii, Asclipii, Fruniinii,
Fi.'licissimi, Vicloris, Mari.Te, Janrari.-c, Uufiniaui, Zn.siini.
Fortiinail , Aurili , Rutili, Faustiiii. Nicomediaj IV non. Mart. Nat;ilis mariyrum nongcntonim.
iiaialis sanctnruin iiiarlyium Oceani presbyteri, Pc Rninx depo.'.iiin Jiilii epis':0|i, Rnti, ct aliorum tri-
hi Palaiini. yEviiii. Iii iEgypto , natalis sanclniinn *- ginta novcm; Anhelai, Gai. Palatini in mare niersi.
Victorini, Victoris , Ninivitx, Nicopbori, Claudiaui, Astcrii, Uraiiii, Sisinnii, Paiili, Philippi. llerifcli,
Dioscori , Siirapionis. Basilii, Tepicerii, Gregorii, Enrici, Viciuri, Viciu-
V k.i/. Marl. In Africa , nalalis sanctdnim Donaii, riiii, Marii, llonorati, A^tlcpidiani, Sisiniiil,Feliii»,
J:ifti, Rutili , Ilcrcnei, Pisioni, Aurili , Primosi Lucii, G;<jo^se, Forlnuati. Iicm Lncii, Pelviani, Rii-
Ingenua:, el alioruin qii:idraginta qiiini|ue. Elalibi, stici, Fiuriani, Dun:iii, Helariani. Iieiii Forlunati.
Iiig.insD, Fnrlunai.T , Pussiitni , Herenci. Iicm Justi, Iicm Gaii, Pylici, Autouii, Froniini, Asdipiadis,
Cresccnti, Rogati , Aniani, Januariae, Luciosac. Ilcni Forlunionis, Casti, Forlii, et aliorum novcmdecim.
Forlunaii, Victorini. In Pamphilia , natalis sancto- Nicomcdi:i>, passio sanclorum Adriaiii cum aliis Iri-
rum Nestoris , el Castae ,

Claudiani. giiiia tribiis.
IV kal. Mari. Naialis sanctorum .Alexandri , Ne- III non. Mart. Iii Africa, Adriani, Evoli; Eit-
sioris, Theonis, Epion, Jusii, Donativi , Ampliati, scbii, Juliar.i, Octavi. Aiiiiochi.Te, passio sanclrc Fo-
lugenui, Epion, Anli, Forlunali, ct aliorum viginti csc,Rusiici, Herebi, MarisPaIaiiiii,elaliorumiiovem
seiitem. Iu Alexandria , Fclicis cum sociis suis. Mart. Aniiochi, Yicloris, Adriani Pamphili, Palati,
111 k.il. Mart. In Tbcssalonica , nalalis sanctorum Marti. Iii Aniiocbia, Saturnini, Justi.Lucosae, Siria;,
Aleitandri , Aniigoni , Abundantii, Titiani, Magari, Saturnini, M:iriini, Pelri, Cariatliunis. Item, Salur-
Scveriani, Gaiaui, For.uuionis, Januarii, Liiciofsc, niiii, Martii, et aliorum duodecim niartyruin, et
Rululi. In Africa , Dionysii, el aliorum triginta Darbalabiae.
quatuor. lu civitale Sniyrna Asi;e, natalis sanclorum Pridie non. Marl. Nicomedise, Vicloris, Viclorini,
Serviliaiii, Daiiaiii, Leandri, Mcnelanipi. etNeocepoli, Papiae, Alexaiidri, Diodori, Claudiani,

Pridie kal. Mart. Natalis sanclorum Celeris , Pu- Carisii. Ilcm Claudiani, Merciirii, Pcrpetuac, Felici-
pilli , Cai, Scrapionis, Jusli Opoti, Claudiani, Tiico- latis, Jocu: di, Satiiri. Nicomediae, Salurni, Cassii,
pbili , Vjcturini , Saturnini , Euiici;n, Astulse , Mu- Victoris cum aliis duobus Martyribus, Papia;, Nico-
siilae, Alcxandri , Victuri , Sccundiliae, Nicofori phori. In Italia, Fibgonise, Victoiini, Hianuli, Sil-
Diodori, Papia:, M.iciriae, Felicis, Eunuculi, J.n- vani, Feriiiise. llcm Saturi, Saiurnini, Rcvocati,
m"iitio fit, et VI idus Gurgoui itcm Palatlni ;

qiii ciim Ingio lcgitur, inJicari unmn <'X iis qiii imperaioribiis
iiiicr ciibiciil:>ri(is Diocleiiani numereniur ;ib Euse- ministi abaiit in pilatio ; sive cjns noinen servetiir
bi) lib. laiiilat'), cip. 6, conjicere non imincrilo pos- ut iMiteni, Gaii, Maris, ctc, sive illud iiiierccperit
sumus , ubiciimquu Palatiiil nomen huc in Martyro- oblivio.
, , ,
n7 S. IIIEnONY.MI OPtnUM MANTISS.V. 4S8

IManfagoni. Ilali;>\ Pelronii, Diodori, Nigori, el C;i- A :iliis diiolius, Dionis, Trabi;o, Qnarl.x, Miseiliel,
risii, Diin.-îi, Viliiaiii. Nynipbadob.c, Ariabi, Poeni.s, Parta;, Viiiuria;
JVon. }lari. Afiica, Saiiri, Rcvocali, Jociindi, Yi- Vicliiriiil. In Tlicssalonica civilalc, Alexandri, Dio-
rliirini , S.ilumini, Scrv:ini , Hogaii, Croci. Iii .\ii- nysii. In Nicninedia, Eufrasia!, Domiiinni, .Macedoiii,
iioclii;i, l.cuci, Saiiri, Taxis, Ncsioris, Eiiuini, Sa- Palrici;c, Lucii, Duonii. Ilem Doniiiiniii, Scalcrvac,
luriiiiii, Ucvocali, Seciiiidili, Ilalici, Jocuiidi. Iii Packi', Pioni,Froiiini,Callidi. Iicin Dioni, Severini,
Maiiriinnia, civiiate Tiirbiianorum, passio saii:tarum Pclroiii pneri, Salviani , Juliani , Fclicis : Ililarii
Perpplu f, ci Fcliciiaiis. In Tliracia, Dand;K : Loii- Conccssi , Maitialis.

iiuiicnKe, Scciinili, Nesloris, AriaTi, Qiiinli. Iicni Vridii: idus Murl. Eiifrosii, Friinimi, Forliinioiiis.
Sccunili, Serri, Occalis. Ilom Daiidae. In Africa, In Nicomcdia, Felicissimi, Dativx, Frontini, Ju-
S.'Uri, Silvaiii, Rogaii, .Manili. cundi. Iii Africa, Dioiie, Alexandri, Pciri, Mammcii,
viii idus }tarl. In Nicomcdia, Quintili episcopi, ei N;iboris Marlyruni, Fronionis, Maria-. In Tlicsfa-
Cipiiiiliiii. Iii Africa, Riigaiinni, Fclicis. Ilcin Ro- lonica, Enfrasii, Alevandri, Frunimi , Basilii. In
g;iii, Beroni.T, Erema^, Ft-licilaiis, liibaiii, Cyrilli Aollocliia Nicoineili;c, Pionis.
episciipi, Silvani, ct Manili, Daliani. Idus Marlins. Iii Capiiadocia S. Longiiii mariyris.
VII idus Mart. Iii Arinciiia, Scbistiani. ct qiiadra- B In Cai piulocia Lncii Episcopi el marlyris. Fausl;e
,
giiiia mililiiin, Jiiliani, Yjici, Cyrilli. In Alrica, Fc- Silvii, Iiigenn.-ic Jinnarii, Carlliagine, Paiili, Snlnlo-
licis, Piiilippi, Cedc, Ceili.<, Cciidci, .Mariaiii, Ro- ris, ct saiicii J;icolii apostoli frairis Domini, Alevnn-
gati , Concessi , Juveiicul;i'. dri, Tlicofili, Theodoli, Pctronii, M;tiiili. Ilierosnly-
VI idus Marl. Iii Nic;ca, Giirgonii Piilalini, Firmi. ina, Jacobi apostoli, Lucx evangelistae. Obiii Halol-
In Aiitiocliia , Agnpx viiginis ct inariyris, Mariani dus abbas boiicn memoriiv.
Siiiyrnnp, Pliionis. In Pcrsida, niimero marlyriiin xvii k'it. Aiirilis. In Aqnileia, Ililarii, Tasiani, Da-
(|ii:>dragiiita sept«'in. IiiNicomcdia, Palaiiiii, Uiistici, liani, Juliaiii inarlyris. In Niconiedii.Caslorii, Dio-
Pioiiis. In Alcxandria, Eraclii, Zusimi, Alexandri ct nysii, Noniii, Screni, Qniriaci, Milisx, Eugeni:D, Jii-
Caioe. liani, Asclippiodi, Pioiiis; In Gr:rcia, Cyriacic, Pan-
V idns Mart. \n Cartbagine, Ileraclii, Zosinii piiii, Cassionis. Nulalc snncliv Gerlnidis.
Alexandri, Pbilonii cpiscopi, C.mdidi, Valerii, Qui- x\i kat. April. In Nicoinedia, Dionysi, Januarii
rilii, Pelronii, Gai, Marliani , Ysici , Piperionis, et Nonnrc, Cyriacse, Victorin.T, Mari;c, Basil. . . . In
aliorum qiiindecim, Rogaii ctCendci. In Nicoiiiedi.i, Arjnilcia, Largi, Hilarii, Tiliani, Calon, Dativi, Jo-
Eunuciili , Euclii, et Gurgoini , Firmi , Paiili , Fcr- cuiuli. Roinrr, Alexamlri episcopi, Tlieodoli diaconi.
*-•
tuiiati. Depositio Palricii cpiscopi el confessoris.
IV idut Mart, In Nicomedia, Egdoni presbyleri, et XV kat. April. In Alexaiidria, Collegii diaconi,
aliorum septein siilTocatoniin. Iu Alexandria, Zoiii CoMoli di;iconi, Pampoti, Mincpti,Rogatiaiii, Q;iarti,
episcopi, Alcvandri diaconi, Diiiii , Neoiias Dj:icoiii, Saliiri, Qiiinta-i, Marini, Jcinsoli, Marti, Rogaii ,
Juli. Iii Afric;i, Joinnis, ct aliorum iinailragiiila qiia- Samplironi, Aurili, Capelledi, Dionysi , Januarii ,
tuor. Et in Albua, Salviani, .\iidi, .Minandi. Roinnc ,

Vicioris, Vogonnpii, Samphori cum aliis novem
deposiiio sancti Innoccntii , Rasi episcopi , Juliani. inariyribiis , M;iri;c cum sociis suis. In Nicomedia ,
In Nicoinedia, Migdoni, Eiilicii. Iiein Migdoni, Ma- Aiirilis, Serviili. Iii ("anipaiiia, Qiiinti, Rogati, Inge-
xiini, Doinnac virginis, Ru;;ini,Marii.Pelri,Smarag(li. nii:c, QiiarlilliC, Rogauc, Liiciani, Aurili, Saturiiini,
Ei Viiigclosini, Ililarii, Mari», Ner Augiiii, Vicioris ctMiiiiri. Iii Mauritania, Currenli,TimoMiei,
Doroiliei, Giirgoui, Maiiili. In Alexaiidri;i, Orioii el Saliix, Feliciaiii, Jocundi.
diaconi, Cai. Iii Asia. C;>rpi. Pelronii cpiscopi, Firini, XIV kal. April. Iii C:csarea Cappadocirc, Thcodnli
Paiili, Agaiiiiii, MaciMloiii, Pacriiia;, Modi sii prcsliy- prcsbyteri. Iii Africa, Liicclli, Bassi, Fisciani, Po-
leri, Doiiiiciani |>rc'liylcri, Zosinii presbyieri, Eii- iiiciii, Jorcri, Apolloiii, Animoni, Saturiiini, Basilia;,
ftasii iiresbylcri, D;isilissae uxoris cjus, Felicionis, el alioriim novcm , Tlicodori episcopi, Gagi, Gadu-
Jiivini;ini, llclarii, (.'oiice^si. Siiivrii;T", Pioiiis, Me- " iini, ei dcpositio sancii Lconii episcopi, Sorenli,
Irodi. Roiv.o', deposilio suncli ('•regorii papce leala; Qiiinii, Qiiiniilli, Qiiaitillac, Marci cumaliis novem;
memoriw. Florenii, ct Vonoilc.
III idin Mart. In Nicoincdi.i, Maccdonii prcsbylori, xiii knt.April. Iii Aiilioi liin, saiicli Josephi, Liicrc. In
Matiiciic iixoris illiiis, et Modestii' fili.cCionis pre- Syria, Paoii, Cyrilli, Eiigenii, Seripioiiis Tigrini ,
sbyieri, Saluniiiii, J.iniiarii, S;ilvii, Pelrnnii, .Mode- Chiiidii, Exniicri, Vicliirini, Viciiirici, Domiii.
siiiii Zosiini, Eiisi;isii presbytcri, el Rasilis;c iixoris xii kal. April. lii Alcxaiidria , Serapionis iiionaclii,
ejus, Eppepodi diaconi ciini aliis dnobus. Gcr;iiila- Joscphi, Vololiani, Pliilocali, Coiiani, llonis, Nonni,
cus, Cirpisti, G;ilat;c, Domisiani, Ilyromci, Liicc- Lncii , Ammoiiii, Pbilocarpi, Aniaioris. ili dcposiiio
tellJ', ZiMldonis presbyleri, cl P;ilricix uxoris cjiis ,

IScati llcnedicli abbalis.
Paiyfrigi;c. licm Basilissac , Claoiiis, Mineiviiii. Iii XI /.(]/.. 1 /«;/. Iii Naibona ci\ilaienaialesanctiPauli
Nira"a civitatc.Teiiseie, et lloris filii ciiis, Tlieodoii. (oiili-^soris. Iii Afric;i, S;iiurniiii, ei alioriiiii noveiii.
Nyinpodor.T, Marci, Arali;e : hi oinncs igiic concrc- In Solinslia, Dceroni , Orioiiis, Ainmonii.
mati. Julii cpiscopi, Alexandri, Piunis, Maria; cum X kiil.Airit. In.VliiraiialalcS. Fidelis. In Antiocliia,
,, ,
4i9 VETUSTISSIMUM KALENDARlliM. 450

Tliendori presl>yleri. In Provincia, Carnnllne, Pauli, A Agnpiti, Pionysii ei alinriim : Gordonioni , Magni,
Cssaria;, Juliani, Jiili. In civitale Cxsaria , .Agatii, Jiilii, Donali. Liigduiw f.alli(F. depoailio .S. A'ife(i ;
Alexa idri. Ilcm Fidelis , Tyonioli, Dionjsii. Iteni el Luxovio nioiwsleno, depcsiiio Eiislqsii abbalis.
Dionysii, Rusiici. III iinii. .\pr. U Sicilia, nai.alis sancinrum Tlionvr,
IX kal. April. In Syria, Seluci. In Africa, Agapiii Evagri, R,;nignnr>, Cliristi, Arisii, Sinnidijc, Rufi, P.i-
Blolai , Honiuli, Pliyson, Alcxandri, Diopliy. Iii Afri- Iricii, Zisinii. Apud Taurominiiim iii Sicilia, nnl.ilis
ca, Rogati, Cauilse, Uti, Viciurini, Sauiriiini. Ileni sancii Prancaii. In Mcesia, Agatli.TBinerili deaniiquis.
Saturiiini , Saliioris, Aprilis , Joscph. In Cisaria Palsestinse, naialis TlieoilosiLE virginis.

VIII kal. .ipiil. Hierosolymn, DominusnosterJesns- In Nicnmeilia, Donaii, ct passio Anipliiani mariyris.
Cliri-ius crucilisus esi. El Annunii.itio sanctcc Ma- In cixiiaic Euinis, Evngri, Benigiii.
T.x per nngclnm. Et passio S. Jacolii ;ipo5l(iIi, qni 11 noii. Apr. In Tliessalonica, naialis saiiclorum
ei frater Dnmini , sicut in Aciilms aposlolorum con- Agailionis diaconi, Tlieod<di. Et alibi. Pauli, Matu-
linetur. In Nicomedia, naiale Diiht;, Victurini, Ale- tiiii. Medôlano, Urbani, Salurnini. Qiiintiliani, Pii-
xanilri,Eiifrasi,C;ibiul.p, Nicoslrali,LuceIlir, ei (iua- li'ii, Ingcnii. Vicl.,ris. Siicccssi, Juliai.i, cl alioruin
dringentoriim niariyrum, sar.clai Tlieodolac , el de- dcoruni, Paliliiii. Jiilii. Mediolano, depoiilio B. Am-
prsitio Juvini Biirgundionis. B brosii episcopi el confessoris.
VII Aa/./lpiv/.Romap.in coemelerio ejiisdemvial.a- Sonis Apr. In Nicomedia, natalis sanrii Clan-
vicana , oalalc sancia; Casluloe, Syrmia>. Li Syr- dinni. In iEgypto, nalalis sanctoruni Martian.T, Ni-
mia, Miinali presliyleri , Maximae uxoris cjiis, Jo- cmioris, Apollonii. In Alexandria, nalalissanciorum
cundi. Iii Sabasiia eiviiaie, Pelri episcopi, Panlini. Didyini presliyleri. Ei ;dilii, Qiiinii, Panclir.aii, Siic-
In Tliracia, S.nrmatiniae. In Ileracloa, Mariinni cpi- cessi. In Sicilia, nalalis saiicli Ilonorii ni.igni. In
scnpi. In Celer... naiale sancli Cassiani episcopi. In Tlie^snlnnica ,
naiilis sanciariim virginnm Cliioniae,
Aniiocliia, Tiinotliei. Diogenis, Madiarine, Maximi;, Heren.v, ei Agapa-. In C;rsiri.i, Liclx, et naialis
llicddori episcopi, Hirini diaconi, Syrapionis, Ain- saiicii Ampliiani. Iii Cilicia, nnialis saiiclomm Ta-
moni lecioris, Julinni. In Africa, Picloris, Salur- raci, Andronici, Piobi. Et alibi Arulfi episcopi et
nini, Si)Iutoris ei aliorum qnaiuordecim. confessnris.
VI .^•i/..4pri/. Ilierosolyma, Resiirrectio Domini no- VIII idtts .\pr. Iii Nioomedia, Firmi Henei epi-
,
Stri Josii Clirisii. In .^frica, Roninli, Aculi,Marobi, scopi, llimiiari, Snlulnris, Qiiiriaci, Moysi, Rnmani,
Pinnnri, Succossi, Misijc, .Maiuliiix, Donaii, Satui- Donaii, Sixii, Vicioris, C:igi. Satiri. Ei in Syrmia,
iiini. Rudiirp, Moderaiic. Rnmanx, Seciindi ciim aliis se-
V kal. April. In Cxsarii.Rogaii, Alexandii, Dnro- C pieni. Floremini, Geminiani. Salnri. In Afiici, nat.i-
lliei, Aiidacix. Mudesii. In Tarso Cilicia-, Casiorii lis sanctoru;ii E|.ipliaiiii episcnpi, Dnnali, Sisli, Ru-
Meiielainpi. Cfir;7/otmo, deposii. Giiiidibramin! Regis. liiii, Modest;r, ct alinrum uiidcciin. Iii Macedonia,
IV kil. .\pril. In Nicoiiiedia, Pasloris, Viclorini, Tiinoibei, Diogcnis. In Alcxandria, naialis sancti
Sainriiini, Jiilianx, et aliornni qiialuor mariyrum. Cliisi presbyiori. Pent ipnIi,Tiini)lbei,.Mncaria-, Mar-
In Aiitiocliia, Tlieodori presbyleri, Poenlalis, Ju- lire, M;ixima\ Liby.c snperioris, nnialis Superi.T,
liani, Ach.ici. Tbeodori episcopi , llcrenei diaconi , Serapionis,
III kal. April. In Tliessalonica civilaic, Dnmiiini, Animoni locioris, Suinmistx, Apricii, Victoris. El
Pliilippopnli, Acaci Palatini ; el alibi Vicloris ; Mar- alibi, nnialis sanciae Mariii;r, et Teguliani, Urbani.
cellini, Satulji, Crusis, Agailioni:v, Aqiiilre virginis, \i\ idus Apr. In .Anliocliia Syriai, nalalis saiicio-
Satnrniiii, Eiilalise virginis. Philippopoli , Daiivi, rum Tiiiioiliei, Diogeiiis, Macbari.r, Maxinix. Et
Pasioris. In Africa, .Anesi, Felicis, Proiidx, Corne- alibi, Lcusi presbyieri. Libya superiorc, Coprica;,
lix, Valeria;... Vicloris, Dnnati. In .Mexandria, naialis sancliPelu-
MENSIS APRILIS. sii prcsbyicri.
Ilabcl dies xxx. VI idiis .\pr. In Africa, naialis sanctorum Timori,
Lilania indiceuda. D Moeihiri, Conexi, .Maximi. Etalihi. Cnncessi, Salu-
Kal. April. In Armcnia, natale snnciorum Forluni, loris, Pinnari, Ainmoni, Siiccossi, D..naix.
Qniiiiiani, Vicioris, Secundi. In lleraclea civitate, V idiis Apr, lii Syrniia, nilalis quatiior virginum,
itciii Victoris, (.liioiii;r, .Agnpje, II.xTeiiei, Casii. Iii quaruiii niniiiiin Dcus scil. El alibi, Demelridiicoiii,
Tlicssaliinica, naiale sancuirum Iiigonua', Satiiiirni, Ililnrii, Coi.ccssi, Mnri. Syrniuin, Foriunati, Doiiati
Pairini , Dionysii , Panleri, Alcxandri. In Jlgypln, eialiiiriiiii sex. Klnnlaiis srplem virginum canoniea-
pnssio saiicioruni Vicioris, Slppliani... lyunan mo- riini. lu lla.ciinn, dedicalio oriilorii sancli Policli.
iiasleiio, dipoiilio B.ali ^Yalarici confessoris. IV idits.\pril. In Alcxandria, Apollonis pre.sbylcri,

IV non. .ipr.\n Africa sanctorum Amiliiani, Viclo- Gaiani, Ililarii, I)iii;ili, Cnncessi, Saliirnini, Saluri.
riset aliorum quatiior inarlyriim. Et alibi, Marcclli, In Tlir.icia, iial;ilis Gaiaiii. In Africa inarlyrum se-
Saiulli, Marccllini, Salurnini, Quiriaci, Rcginx, ptemilccira, quoriim noiniiia Deiis scil. Elalihi Pin-
Proculi, et alinrnm qiiatuordecim. In Tliessalonica nali, Siiccessi, M.ircelli. In Antiocliia, nal.ilis Sancti
Macedonix-, Tlieodulf, Agaiophi, Martis, Publii, Va- Tlicudori pre.>.hyieri.
lerii cum aliis iribus. Urhani, Juliani, Proculi, Gagi, III idus April. In Mauriiania , naialis Saloni
4il S. llIEnONYMI OPERUM MANTlSSi. m
U.wliui, Ilelarii, Conccssi cutn csieiis sanciis, ci A Faustiiii, Luciani episcopi et confessoris, ubi
Duuinini episcupi. in Salona Dalmatiu; , Dninioni sunt coiidii.i: rcliquix sancli Joaiinis cvangelisix. Et
episcopi, el miiitum novem, et Dalinats. In Africa, dedicalio altarit sancti Juliani marlyris, qui Brivalx
Forluiiaii, Doaaii, el alioruin duceniorum quadra- paasus cst.
ginia. In Nicomedia, natalis sanclorum Eustoi pres- XVI kal. ilaii. In Acliaia, Coriiitlio.civiialc, nala-
byleri, Nestoris, Filoni, Ca;rcmunix. Lugduno Gal- lis sanctorum Calusti, Carissi, L"oiiidis, Loiae, Ter-
liae, depiisiiio Siagrii, ci Pairicii. li», Chrislianx, Galla;, Theodori, Caiissi, omniuin
Pridie idut April. In Asia, Pergarao, nalalis san- in mare mcrs. Carilonis, Caelest:c cum aliis, Uiiicx,
ctorum Carpi episcopi , Pauli , Isaach, Agalhonis. Galliiiix, Monici:c, Mgi.e. £i alibi, Marliani, Cniaiii,
Roinoe in coenv lcrio Cale|ioilii, Lupiciiii. Via Aure- Felicis, Ilermogenis, Vincenlii, Teriii, Calesli. In
li.i, leriio milliario, dcposiiio Juliiepisco|)i. Etalibi, Mauritani.i, nalal.s Basiliae. In Ponto, Iiisclacclli,
Agapili, Bassi, Juliaiii, Feiicis, 1'auli, Mûri, ller- Martiil.s, Eeliois, Eortu laii, Silvani, L' ciani, Goa-
culae, Vcrccunda-, el aliorum iiumcro quadraginia m>li, Parcilai, Leonedis, Micx, Gallieni, Marliani,
duo, Quarii , Saluinini, Secundi, Dciiuii, Darii. Fiiiislini, cl Luci;\ni, Jocundi.
Ileni
<iv.ii, Secuudi. lieui
s.i^.\i,ii*ui. S.iluniini,
m.\.... i./..«u« ,^" , Dexlri.Victo-
•...•, \)uinii, .- , . XV kal.
~- Maii. --
Iii AMinchia,, nalalis sancti Pclri
ris, Donati, Varici, Biiiii, Venusii, Titiani. Item B diacoiii, et Hermogcnis rainistri, Pelri, Foriunali,
Vicloris,Syiilla!, Luci, Ji:sii, Oibanx*. lieni Orl):inj>, Maitiaiii. In .Xfrica, Buruci, Quinli, Mappalici.Victii-
Marli, Jiinuaiii, Ciltini, Paterni, Paciiii, Pulii, Mu- lici, Douaii, Janiiarii, M:icori, Gilli, Tlieodori, Ju-
rici, Oplati. Iiein Victori, Migone, Demelri, Marci, li:iiii piosbytcri, cl Mcceoui, Migini, Dloinedis, Fi-
Flaviani, Yit:\lis, Diiialix, Clememix, Victuria;, Fe- lippiaiii.
litix, Maxirax, Must*. Item Marci, Ilonoraii, Lau- xiv kal. Maii. In Salona civiiale, naialis sancto-
reiili, Arburi, Crispini, Teilii, Quinlula;, Resliluti, r.iin Scpiiini diacnni, Viciiirici. Et alibi, llermoge-
Ri:vocaii, Paieriii, Butl:isi , Vaiici, 1'auli, Opnii, nis, Dionysii. In Afiica, Victorls, Pain|:liili, Donati,
Speni, Valfnti, Donaii, Maiiili, Peiri, Felicis, Pio- Januarii, Micionis, Doiiini, Turemini, Syrici, Pri-
culi. Iiem Donati, Gcmella;, Cvanii, Laz:iri, Ve- sciaiii, Jocundi. Roma;, sanciorum Eleuiheri, et An-
nusli, Fluvini, Rufiui, Crispini, Nabiiri, Viciorini, thix initrisejus, Parlhenn, Coloceri, Febi, Proculi,
Donalula;, Viciuris, Agulina;, el Terli.-c, Mamcri. Iii Apolloiiis, Fo:luiiaii, Crispini, Expedili, .Mappalici,
Capua, iiuialis sanctorum Cypriani, Muscuix, Do- Vicliirini, ei Gagi. Auiissiodoro in CaUia, dedicatio
natx, Novelli, Januarii, Silvani, Pluriani, Saiuri, allaris senioris Ecclesia;.
Julii. Ei
iUlll. MU\ Priiiil, Chnri,
alibi, ftllllll,
ailUl, \Jllllll, vjnm,
Cyrilli, Machaii,
i.iui-iiuii, Sti-
wii Alll in.i.
XIII Uaii.
kal. ^j u i. i In
>i, Mililana
*imiii,uii(« . * >u . v
civilale
i i w Her-
Armenix, --..
.. i .•u..i ,
lari, Veiiusii. Iiein Venusli, Julii", Felicis, Vero- C nmgeiiis, Gai, Rufi, Expediii , Aristonici, Galatx
cundx, cura aJiis novcin. Eocapi, Tertulx, Anio- uiia die corooaioruin. Miliiinx Arinenix, Rufi, Hi-
nix, Mustuix-, Migini. liem Doiiatiix. Et alibi, Eiiphi- lari, Arislonici, Fortunaii, Donali, Gagi, Mijulini.
mix, Maciiari, Primi, ei alioium iiovem. In Va- In Africa Soreciani^Donali, Heladii. Iieni Sereciani,
B. Conslamini episcopi. Hermogenis cura Gaucoliberi, nala-
pingo civiiate, deposilio ei aliis
^duobus.
IduiApritis. In Calcedona, natalis sanclx Euphe- lis S. Viuccntii.
mix, et Evapix, Secuioris. Et alibi, Jauuarii, Paull, xn kat. Maii. In Africa, natalis sanctorum Ser-
Passx, Caroli, Carilx, Arobi, Azaloiiicx, Decimi. viani, Arsjjci, Silvaniani, Fortunali, Joannis, Ora-
Pcrgamo Asix, Polycarpi episcopi, et 1'aiilidiaconi. cii, Donaii, Martix, Gemx, Coineliae, Gerainx, Cor-
xvui kal. Maii. R omx, via Apiia in coemetiiio nilix, Fortunaii, Vincentix- Romx, depositio sancii
Prxtexiaii, natalis sanctorum Tiburiii, Valeriaui, Victoris episcopi, Fclicis, Alexandri, Papix. Ever-
Blaximi, Quiriaci, Oplaii, Pati, Saturnini, Manix, duno, deposiiiosancliMarcelliiii episcopi, ei confes-
Froniinx, Cornilii:, Condiioris, Tituli. Interamne, soris, Silviani, Tiriaci, Donali ,

Quiiiii. Autisio-
Proculi, Valeiitiiii, Pruusduci, Laurini, Domninx dero civitaie, deposiiio sancti Martini presbyteri cl
virginiscum suis virginibus simul cornnaix, et san coiifessoris.
cii Valeriani. El alibi Optaii, Satiirnini, Archilai, D yikal. 3/flii. In Alexandrin natalis sanctnrum For-
Simphrdnii, Froniini, Maxinii, Decinix, Mariix, tunali, Aratoris presbyieri, Felicis filii, Viialisin
Cornilix. In Alexandria, Froiitonis raonachi. carcere (|uiesceniis. Romx, in ccemeierio Calesli

XVII kai. Maii. Piceno, in aureo moiiie Maronis, via Appia natalis sancinruin Valcriani, Maximi, Ti-
Mcssoris, Proclinx, Mosiiis, Jocundi. In Mesopoia- buriii, Donaii. El in Terracina Campanix, patalis
n>ia Arcelai, Cypriani, Comali, Vironicx, Acutx, sancii Anipbelici, Jocundi. El alibi Vicloris, Papix,
Diugenis diaconi cum duubus fratribus. In Antiu- Felicis. Ei alibi deposilio Aprunculi cpiscopi.
chia Syriae, Prosduci, Veronicx, et Dioninx filix xfca/. Maii. Iii Africa,Silviani. Civiiate Hierapoli,
ejus. OcJ«viae, Potamix, Prudeuti, Foci, Syri. In natalis sancti Philippi apostoli. Romx in coemeterio
Taudia Galljcix, Quoaraali, Arcelai, Poiami, Dona- Calesli, via Appia, depositio Gai papx, Primoli
tell^c. ,ln Hispaniis, Cxsarix, passio sanctorura Lu- Tierdlaiii. Lugdunn Gallix, passio sancti Epolidi.
berei , Ajiomidi cum duobus fralribus, Martiani, Ei alibi, Leonidis, Aratoris, Quiriaci , Basilix. In
liem Martiani, Felicis, Fansli, Fortunati, Silvani, Senonis civilaie, depotilio Leonis epitcopi.
Luciaui. Gomali, Parcilai, Eonedis, Micx, Gallieni, i\ kid. Maii. lo Africa, nalalis sanclorum Catwlini,
455 VETUSTISSIMUM K\L!:NDAR1UM. 4S4
Salurnini, Giiori, Felicis, Ih oii;l', TluMiiiMi , Vi- A Afmsi, C;iriii|ipi |.rcsl)ylcri, Agapi'> Lccliiris,Euscbi
clorini.Veniisti.Vicluri, Nabori,Soluii,PlRni,SiIvii, eunucbi. In Africa, Provincix Dioniedix, naialis
Felicis, Viialis, Tiieoduii, Fausiiiii, Vaicrii, Ursi. sanctoriim Maiiilii, Donati, Maurili, Lnciani, Vicio-
Romx, Naboris. Ilem Siivil. Iicm Vilalis. llcmFc- rini, Nici;!- virninis, ct arioriun ducciitoriiiii octo-
licis, Noiinx. In AlexanJria, C<'Miue, V;>lciilia civi- giiiia triuiii. In Betorive civitatc, dcpositioS. Euse
laie in Caliia, natalis Felicis Prcsl<yieri, Fonunaii prcsbyteri.
diaconi, Acliilei dinconi, ei coiiiracmuratio Geoigii III kul. 3fnii. In Alcxamlria, nalalis S. Germani
manyris. presliytcri, Prosduci di.iconi. In Nicumcdia, Prii-
VIII kal. Maii. in Alexandria , nal;ili$ sanctoruin deniii, Martialis, Sabatii, Eodomoiii, Bareli. Ilem
Coronx virginis, Victoiis, Zoiiciac, Fditiini, Donnii, Gorniaiii, Filicosi, Budcnli, Urbani, et Pijjai», Sil-
Felicis, Saturniiii, Secuiidi, Silviani. Iteiii Silviani, \ani, Joci. I:i Africa, Gtacti, ei aliorniii scx mar-
Ruriiix, Liheralis, Mcturi, Ton.ti, Firiani, Bar;iclii, lyriiin. Et Perusio Tiiscijf, Valcniini, Martiani, Bo-
Nabiiri , Fusci , Naventi , Saraiii , Furiutii. Item nonl, Viialis, .\iigusti, Victuiiiii, Manili, Metronx
Donaii , Fioriani , Tiienni |ircsLytcri. Iii Africa ,
virginis, Maculi, Mogini. Iii Alexandiin, Pudenti,
natalis sanctorura Fjustiui , Vioturini , Saluni ,
Marliani, Filocusx, Tiieudosia; virginis, Padis cum
Tlicona;, Valerix, Fortuiii, Pulili, Foriani, Meni- IJ aliis duobiis.
nieri, Faiisli, Martix, Saiibacia-, Tlicude.^tix, Vale- Piidic kat. J/aii. In Alcxandria, Doroiliei presby-
riani, Urbani, Herus, Luci, Victuris. Ei in hoc die, tcri, Rodociani diacoiii, Victori^, Terenii, Mariini,
Sydracb, Misacli, Abdcnagn, iieniio nnmine, qui el M;ijuricx. liciii Vicioris, Claiidi, Silvaiii, Deiiietrii,
Ananias, .\zarias, el Misabel, in Bibylonia ;>b igiie Jiil;', Seciiiidiiii epiicopi, Meriii, llonori. iteiii Sil-
ardenti libciaii sunt : benedicius Deiis. Iii Liigduno vani, Saturniiii, Afliodi, Dugdi, Pastoris episcopi,^
Gallix, passiosaiicloruiii Alesaiidri cuiii aliis nuinern Sccundiani, Concordix, M;iriaiii, Jacobi, Floriani,
Irigiiiia qiiaiuor:Et dcdicatiocryptx, ubi cuipora Giibri, Gaiani, Poslunii, Moiniiii, Quintiani, Cassi,
eoniin requiescunt. Fusili, Floreiiii, Deiuetri, Gadudi, Crispini. Iicin
Vil kat. ilaii. InSyracuâ civilale Siciliss, nalalis Crispini, Don.iti, Z 'i<oiiis, Puniodiani diacoiii cuiii
sancturuni Evodii, tlcrmugcnis : passio S. Geurgii, aliis vigintiqiiaiu'ir, Sixuiidia:ii e;'ivcopi, Aicxandri
Calestx. In Africa, Nubilis, Marcse, lleinicnplii, Fur- di.icoiii, Bubali, Saturi, Dioiri, Ropodlani, Noineii-
tunati, Jociiiidi. Lugduno , di-positio Dcnii Rusilci sis. Roma: depusilio Quiriiii, Stxuiidiiii. Iii Afrodi-
epiicopi. Lelania ntajor. ris, Koduciani diacoiii, Tcieoii, Marini prcshyleri,
nkal. ilaii. In Axiopoli, Aiirelii. In Antiocbia, Dagari, cum aliis duudecim , Meiiiri, Clemeniis,
Leoiiidis, Vendei, Marii. In Alricn, Julii, Viciuii, C Lucini, Teleslorl , Priinosi, Saiurnini, Eniiliani,
Syrici, Hoiioraii, Felicis, Paiili, Mavinii, Vicioris, M;ijoricx, Salurnliii, deposiiio Polocrunii epi:Copi.
Simplici, Puliiouis, Viii, C:iU'iidi<ii, .\polloni, Mar-
MENSIS MAIUS.
tian;r, Felici^simx, et Herni:i', Martiaiii, Licilssiini,
Ilabct dies sxji.
Fimia:, Felicis, Germaiii, Fclicia;, Evabix, Gcnielli-
nsecuiii suciis eoruin, Silvani. Centulo monaiterio in Knl. Maii, initium Pr.rdicationis Domiiii nostri
Gallta, deposilio sancli Richarii. Jesu Clirisii. Iu Asia llierapoli, nalalis sanclorum
v kal. Slaii. Iii civilate TarsoCilici;c, nalalis sancti Pbilippi Apnsioli, ei Jacibi, Qiiintiani Heleotheri,
Casiori, Germani. In Nitomedia, Aiitbiini episcopi, Cai, Alexandri, Saturiiiiii.El alibi, ApuIIonii, Euphe-
Slephani episcopi, Aiitonii prcsliytcri. In Lydia, mii. Interamiia, iuilliarin sexagesiinu i|uario, Pro-
Genesi, Sodalis, Zotici, Marini, Zeioni, llclpidil, culi, Pelesti, Agapiii , et niililum triginta iriiim, et
Eulliicii, Lupicini. In Armcnin , civitale Milit:in:i, naialis Malili;ri, el Jacubi apostolnriim. In Urienie,
Hereiiiiiis, llilpidii, Eppci presbylcri, Hermogcnis. Qiiintiiii. Iii llierosulymn, naialis S. Jiidx, sivc Qiii-
Et alibi, M:iiiri, cl capii Diacunl, llusandi, PriJiii, riaci episcnpi. Emeiitu, nanilis s-ancli Saturiiini. In
Cypri. Ii)
•
iDgypto, Mcoiiiedia;,' Vicloris, Maxiini,
'
'I, Tulosn
- - nat:i!is Oricnlii episcopi.
-,.-- r Autisiodcro, depo-
- ,- ,
.Mariiani, Pauli, Gcrm.ini cum aliis sex, Gemcllina!, " siiio S. Amaioris episcopi. Bigorra civiiale, depo-
Laciissima;, Felicix, Germana;, Fellcis, Evanlirc, sitioS. Jusiiiii episcopi magnl, Isici, Plioci, Ambia-
Viciiiriiii, NicofoTi, Dioscuri, Papi:c, Serapionis, nis civilaie. n:ilali$ sanciorum Agii,ct Aci,oli mar-
Joannis, Julii. In Aiitiutliia, Tliiinia; , Mauii, Arri lyruin. Agauno, pasdo Sigiinmndi rcgis.
diaconi, Gcnonsi, Sodal.s. VI nuii. Maii. G''rmani, Coelcsiini, Felicis, Cclini,
IV kil. Mnii. In 1'anniinia, Eusebi Episcopi, et Uibani, Privali. In Alcxandria, Sainrnini ciim Eo-
Vitalis, P.dlionis. In Alexanilrin, Yictoriiii. In Tîr.^ô poli socin siio. In Arnienia civitate .Miliiana, ilclpi-
Ciliciu: , Malin.-c cuin aliis ceiitiim sepiu.iginta dii, et Hcrmogenis, Lupi. iii Alcxandria, Germani,
,
* Agapi. Etsi a noliis neinn exspectcl, ut mcmh sancios elfinxii, qimrum alter Lectures, alter Eunu-
quibiis Martyrologiiini liuc ilerormatiir , tollainiis clins diccreiiir:naui iit .Mariyrologii scripl.ir Cari-
oiiinia, vel saliem pleraqiie : lamen occasinnem, iibi lippiim prcsbyleruni, il:i Aj;apliini lecioreni,el Ensc-
se olleri, aliquid monrndi, quod lectori prodesse biiiin ciinucliuin luiSrC notavil. Slalim lcge Prorin-
qiieai. niill:ini i>r;ciermitiere iiolumus. Quamolirem cim Xumidicv.
iiotamus hon loco crrassc .\chcrium, duiii duos
458 S. lliERON\Ml OPERCM MANTISSA. 456
Coelesiini, Saiiciini. Anliiiodero, Translatio eorpo- A alioriini miilionim. llem Agiisiini, Gaiani, Viclnri,
rum sanclorum confetsorum Opiati epucoin, Memorii Ma\iiiii, Celerini, Froniini, Qiiinti, Flavix, Mar-
pretbyieri, Sanclini presbyteri. lialis, Privaiiani, Sepiiiiiin;r, Dextri, Quiiiiac, Or-
V non. Maii. Ilierosolyina; , Inveiilio sanclx cru- nesi, Honati, Ociaviani. Ilem Dnnaii, Mnriani, Na-
cis Domini noslri Je>u Cliristi jbllelena regiiia, posi vigi, Pulveri, Rogat.p, Viciori, Secundi, Cxcili, Do-
Passionem Domini aiiiio ducciitcîmo irigesinio ter- iiai.T, Saturiiini.,Itcm Donati, Jiili, Navidc, Felicis,
lio, regnante Coiisiaiitinu iniperatore, illiiminnta Fortun.iti, Crcscenti, S.ipi, Uogatiaiii, Donati, Gal-
Civiias. Et nalalis sancii liermogciiis. Homa;, iiain- lici, Ju^tiaiii, Vitalici, Rogaiinni, Donaii , Gallici,
lis sancii Eveniii, AlexnnJrl, Tlicodoli, Foriunaii, LucelKe, Honorati, Felicia;, Savinac, Salti, Sini-
nalalis Arboni : In Alrica, Mariai>i, Saturnini, Ku- plici, Flavix, Alexi, Caliilx, Januariae, Euiicix,
flnx, Fortunionis, Furtunati. Auiisiodero, iranslalio Victuri:c, Peculiaris, Gennani, Ercolx, Rognl;B,
eorporum tanctorum confessoium Eusebii prcsbyieri, Marcellx, OJemari; Avidx, Sainniinx, Fclicis,
Aviii diaconi. "Vicliiri, Processi, Promoli, Donalx, Castulx, Se-
IV non. Maii. In Nicomedia, Anionia;, Justi. Iii cundiani, Don:itx, Manialis, Rogatx, Fortunali,
Africa, naialis Caelcslini, Felicis, Urbani, Rumani, Tiinidi, CrescciiIi.Germani, Victurix, Palatini, Epa-
Bellici, Marlialis, Miitiini presbyieri, Floriani, Pelri. B pbroditi, Marccllini, Floridiaiii, Fauslini Episcopi.
Ei alilii Loguorgue. Iii Cxsaria, natalis sancti Sil- llcm Eiiiici cum aliis (|uadraginta quinqiie. In civi-
vini, Yibiani. Iii Alexandria quadraginta martyrum, late Diospoli, passio sancti Gcorgii. Augustiduno
Nestori, Milton, Antonini. Auiitiodero, deposiiio et deposiiio B. Placidi presbyteri.
Irantlatio corporir. sancii Corcodemi diaconi, ct con- VIII idus Maii. Mediolano, Victoris, F.utici... atix,
fetsorit in basilica sancti Amaloris. Fortuiiati, Sjlnrnlni. Coiistaniinopoli, Agati militis,
III nun. ilaii. Eutimi diaconi et Martyris. In Tlies- Maximi Presbyteri. Antis diaconi, Arestini, Marini,
salonica, natalis sancti Ilerenei, Peregrini el Ue- Tampi , Victiiri.x , Siertix , Agat.x , Floiidx, Luci,
renx. h> Africa, Grcgorii, Arcelai, Felicissimx, el Donati, Viciiiris, Flavix, Joannis, Ninx, Casti, Gai,
passio saiicti Triloiiis. In Alexandria, Pelivi. Vienna, Fori, Maximi, Felicis, Miriiani : Fainosx, llonesix,
depositio Ncctarii, ct Niceti cpiscopi. Auiiiîodero Nigri , Bapiizii, Rustici , Processi, Secundi, Militi,
passio sancti Juviniani lecioris. Arelato , deposilio Felicix, Maximx, Dativx, Tuianx, Secundolx, Da-
tnncti llitariiepiscopi. tiva; Gundini, Tertuli, Coeleslini, Faustini, Januaril.
Pridie non. Maii. Nalalis sancii Joaniiis aposioli Iicm Victiiris , Zetulx, Scialx, Fortuni , Rogati,
et evaiigelistxantc ponam Lalinam in rerventis olci Faustini, Canerii, Baraclii, Siddiiii. Item Ninx, Tidi,
doliuin missk Iii Persida, natalis S. Mattlixi apo- C Miltuni, Syrici , Rogali, Donatx, Bacci. Iicm Gad-
sioli el Evangelistx.In Galaiia civiiute, natalis Bea- deri , Breiiri, Donatx , Spici , Kogali , Salurnini,
tissimi Gcronlii confessoiis. Iii Atrica, natalis san- Gaudiosx, Vilalis, Cxcilix, Galbr;, Januarix, Sencri,
clorum Secundiani episcopi, Jacobi, M:iriani, Con- Rogaii, Matroiiicx, Agiisiicix, Saturniiii, Rufi, Fau-
cordix, et Marinx, lliliodori, Suiiiriiini, Silvani. slini, Vicioris, Cittini, Zaderi, Antii]ui. Itum Mn.T,
Mediolano, Vicioris, Felicis. Ilem Victoris, C:iricx, Saiuri. In iCgypio , Vicloris, Stepliani, Jaiiuarii. In
Aundix, Judiili, Eincri.x. Iiem Victoris, .\cutx, Sancoiiico , depositio saiicil Murtiiii, Juliani , Auti-
Fauslini, Helarianx, Viciiiriani, Salurnini, Gavini, siodern, doposltio lleladii episcopi. Corbeia mona-
iEdenli, Fortunati, Vicliirix, Primi, Gaiani, Valen- tlerio, translatio corporis sancti Geniiani marlyris.
tiiix; Piirtumi, Juslini, Majorici, Vcnusii, Massi, vii idus Maii. In » Axiopoli,Quirilli, Quindei, Ze-
Processx, Secundiani, Inportuni, Quintiani, Pelri, noni, Tarso, Cllicix. Afrodisi, Jociindi, Firnii, Me-
Tassicassirici, Veneri.-e, Bonifacix, Qninii. Florini, diolano, iipnsiolorum Joaiinis, Andrex,et Tliomx,
Victorini, Memorix, Gaudulx. Ilem Viciorini, Cri- iii Basilica ad poriam Romanam. In Persida, Marty-
spiiii, Possiniix, Labori, Massilx. Iicm llaiani, Fa- riiin treccntoriim decem. Consianiinopoli , natalis
Ecri, Maxenii, Nina", Vlriiini:e, Valerix, Tironii, sancii Timolliei. Romx via Laiina , Gordiani, Pri-
Mjtronx, Citinicum sociiseorum.el reliqnissanciis. D miili, nalalis S. Beati confessoris.
Florione, llerenei, Fnrtiinati, Fausiini, Gavini, lle- VI idus Maii. Riinix via Laiina, in cflemeterio cjus-
renti, Pappalici, Primi, Cassi, Secundi, Ctlerini, dcni, niitalis Gordiani, Julii. Iii coemeierio Prxtex-
Hieremix, Flavi, Gaiaiii ciim aliis viginti. Magropi, tati Romx, natalis sancii Epiinac lii, Majoris confe*-
M.ircollini, Maxiini, Bafrnliti ,

Augiisiiaiii, Nicili, soris, Quaiti , et Qiiinti , et Probalx, Mixcx, Pelri,
ciim aliis sepluaginta sex. Item G:iiaiu cum aliis Januarii, Fortunionis, Teclx , Axiopoli », Cyrilli,
8cptiiagiiit:i diiobus martyribus. Auiisiodero, depo- Cendis, Dionii, Accisi, Crispionii, Zi;nonis, Afio-
siliu sancii Valerii cpiscopi. disi, Privati, Giddini, Fctri, S:iiurnini, Dativi, For-
Non. Maii. Iii Nicomedia, natalis sanctorum Fla- tuiii, Luccllx , Maxiinx , Mationx, Muiaci , Cicili,
vii episcopi, Agusiini episcopi. Itoin Agusiini. Trium Victuri, Janiiari, Saciisx, Bonosx, Victurinx, Ma-
fratrum, Marcellini, Macrobii, Euthicii. In Africa, juli, Constantix, .Maximx, Januarii, Gemiiii, Sainini,
Ponlenellx Peregriiix Eri Senteri Marulli Felicis Indici,
Celerini, Maximi, Vicliiri episcopi, , et , , , , ,
• AriopoU. E\ urbc Mêsix Axiopoli Axiopolum niariyrcm fcceral Aclicrius.

, ,
4S7 \ETUSTISSIMUM KALENDARIUM. 438

Reflenti, Tinni, FeHnni , Tiiinli, Seleuci , Zeiulae, Asiodero, vico Caiaco , passio sancli Porcgritii cpi-
Januarix, Foriuiiali, Tedelioe, Tunali, Rogalac, Pau- scopi prlini civilatis ipsius. Tiicasiino, pasiio S. Fi-
linx, Jaiiuari , Piinoe, Honori, Candedix, Secundi, doli presbijleri et confessoris.
Satuniiiii, Donali, Saluloris, Felicis, Marci, Nap- XVI kal. Junii. In Alexandria , Vicioiis, Dasilix,
poli, Coddei, Dati, Naso, Mosi, Satuli, Victuris, Ma- Silvani. In Ronia, Parlhinii , Gallicori, Eponi, Libc-
siiti , Malclii , Severi , Mavtiani , Fnrluni , Saiurl, rii episcopi. Neveduno , Ilciaclii , Pauli , Minerii
Qiiintali, Fidelis, Severioli, Quinti, Fausii, Donati, Agulini, Vicloris, Ariliemii, Calcori.
Excruati, Birici, Septlini, Lucini, Restituti, Dalivi, XV kal. Jun. In Alexaiidria , Potamonis prcsby-
Januarix, Nina;, Felicis, Satics , Marcellae , Tula;, teri, Horlasii, Serapionis, Panieri, Dioscori, P.iini,
Matronac, Lucusx, Victurioe, Feliclae, Jocundae, Glo- Peutecon diaconi, Cenron, Daiivi , Luci, Maxima-,
rioso;, Rogatiiix, Victurinae , Julioe, Priina;, Forlu- Ilermon lectoris cum aliis quaiuor marlyribiis. In
nati, Marise, Rogatae, Monni, Jacobi , Sepliniiae, iEgypto , Dioscori lecioris ,
qui inulia passus osl.
Haurelli, Incidi, Tuni, Felicionis, Seleugi, Honorati, Constantinopoll, Effuci, Serapionis, Dustasi presby-
Saturni, Lucini, Zeberise, Venusii, Saiurnini, Quin- teri, Palamon, Panteri, Peteclondi, Eran lectoris,
lulse. Ilem Cyriili , Dionysii. El alibi deposiliu Ju- Dativi, Martianl , Luciosi, Lucianoe, Eginae. Et alibi
venalis, et Job prophelae. g natalis sanctorum Cassi, Victoris, Juliani.
V idus Maii. lu Sirniia, nalalis sancti Montani. In XIV kal. Jun. Romae, natalis sanctorum Caloceri,
ACrica, Majuli, Victorini , Fortunati, Sepiimi, Julii, Parteini euniichorum, et uxorum eorum. Ili sub
Crispi, Januarise, Primuli, Manili, Nerei. Item Mani- Decio imperatore occisi , et requiescunl in coemeie-
lis, Victurlae, Forlunaii, Januari, Jocundl, Syppiani, rio juxta viamAppiam. In |ccemeterio Calesti, via
^pimiiii. Via Salaria , milliario vigesimo secundo, Appia, Paterni, Galicori, Indi, Seleuci, Felicls, Elo-
Daialis sancti Anihimi. In Asia, natalis sanctorura nici, Cliristi, Calonicac, Julite. Item Urbani, Ingc-
nemelrll, Taddei , et depositio Nepotiani. Viennw, nux, Saiurni. In Alcxandria , nalalls sancti Areiii
depositio Mamerli, et Mamertini Episcoporum. dlaconi. In Cxsaria Cappadocix, natalis sancii Po-
isidus Maii. Romse, Daialis sanciorum Nerei, et liochi. lu Africa naialis sanciorum Quinti, Prlmuli,
Acliitlei fralrum. Et alibi , natalis saiicii Pancratii, duorum Doiialorum Priml, lu-
Salusli, Fortunati, ,
Gradi etSoteris Virginis, Joannis, Achillls Moysei, dicx, Lugustx Rogaix, Urbanx, Roraanx. In Ge-
,
Afroditi , cum aliis numero quingenli quatuor, quo- tulla, natalis sanciorum Emeli, Baseli, Praiexlatx,
ruin Domina Deus scit, Alexandrl, Moisitis, Julii. lo Basiliae, Parihlmi.
Africa, Prancatl. xui kal. Jun. la Africa, natalis sanctorura Viclo-
III idus Maii. lu Alexandria, nalalis sanctorum p rix, Marcellosx, Salsx. Romx, via Salaria, Basills-
Afrodisii , Agrippae , Savini , Grifi , Lucii , Cjrillx, sx, Aurel, Nustix, Nemavi , Baudeli mariyris. Et
Cridulx, cum aliis duobus, Juvini. Trajecto porio in alibi naialis saoctorum germanorum, Gervasii, Pro-
Callia, deposilio tancti Servaeii episcopi el confetso- lasii, et depositio Vellesi et Fausii episcoporuro.
ris'. In Palaestina, Taraci, Probi, el Andronici. In xiifcat. Jm. InMauritania, Timotliei.Poli, Eutici,
Polentia, passio saiicii Vlctoris et Saturnini. lu diaconi. In Provincia Cxsarla , Epoli, Eutici , Jo-
Alexandria, Agrippoe, Vens, Cyrilli, Savlni, Haxlml, cundi. In Africa , naialls sanctorura Maurellae
Credili , Gagi', et deposilio Sebastiaiii episcopi. Jn Quinli, Primuli, Salusii, Fortunati, Nirillx, Primi.
civitale Autisiodero , depotitio, ei translatio sancti In Cxsaria Cappadocix, Polieucti, Vicluri, Donati,
Marcetliani epitcopi. Quinti. In Britannia , natalis Timothei diaconi. Et
Pridie idus Maii. In Syrla , Victoris, et Coronx, allbi Matlhxi apostoli. In civiiate Autisiodero, depO"
qui siraul' passi sunt. In Africa nalalis sancli Secun- sitio beati Valls presbyierl, ei confessorls.
diani, Quani, Victoriani, Jaouarii, Medion, Alexan- XI kal. Jun. Romx , natalis saociorum Faustini,
dri, Afraniani, Maximini, Proculi, Audacti , Adeo- Timothei , Venusti , Casti, Emill , Gotti, Rogati,
dati. In Asia, sancti Maximini. Hediolano, Victoris, Maxenti, Fclicis, Januarii , Concessi, Albini, Roga-
Timoris, Felicis, Rustici, et sanciorum treceniorum ^ liani. llem Casli. Item Plassi. In Corsica insula.
quatuor martyrum , qui cum S. Cyriaco passi sunt. passio S. Julix virginis et mariyris. In Cxsaria
Arvernit, dedicaiio ecclesice S. AgriculcB. Cappadocioe, natalis S. Poliocii.
Idut Maii. In Syrmia, Timoibei, et alibi septem X kal. Jun. Spanis . Datalis sanctorum Epicliti,
'virginum , Alexandri, Digni , Cbr... lo Sardinia, Aptonii, Basilii episcopi. Iiem Aplonli, Jocundi. In
Simpllcii. In portuRomano, Prxsiabilis, Vicloris, Africi, Quinii, Luci, et passio sancii Desideril epl-
Cyrici, Jani, Eracli. Mediolano, Vicloris. Lampsaco, scopi, Jullani, Feiicis, Montanx, Januarjx, Emillx,
passio sanciorura Peiri ei Andrex , Pauli, et Dio- Nonnx, Alemeridi, Asti , Basilei Eplscopi, Viciuri,
nysii, Julii. Augustiduno, Retici epitcopi. Firmi, Montani , Juliani, Viciurici , Fldeli, Donati,
XVII kal. Junii. In Isauria sanctorum Aquilini, Vic- Nicix, Fausti , Timolhei, Silvani, Foci. In civiinle
toriani, Ileraclji , Paullni, Minermi. In civiiale Pi- Autisiodero, deposilio ct iranslatio S. llelena: riryinis.
ceno, Ausomi, Florentii, Dlocletiani, Meminii, Justi. IX kit. Jun. In llistria, natalis sancioriim Zc-
In civilale Epheso , Mengenis , Gaioiii , Juvini. In belli, Serviili , Sccuiidinl. Iii Arrica, nalulis sancii
civitateCorlhosa, Vlncenili, Nideruni, IIereli,PauII, Salurnini, et alioruni sex martyruin. In pnrlu Uo-
BliDeri, Aquiti. Iicm Paull, Moiiorgi, Gai. lo Auli* mano. natalis sancti Vinrrniii. Iii Syria Zoeil b'e-
S. illERONYMl OPERUM MANTISSA. 460
mri , Tiiniiii , Salurnini Scrvili , Felicis, SUvani, A Carlliagine, Dacianse. Turribus " Sardini», Cresceii-
Fiiriuiii. llcni Zoeli, Siri.T, cl Diorii ,

.M:ixiniini. Iii liani, Meniniii. In civiiaie Syria, D.iciani. Uomui via
Gallia, civiiaie Namnciis, iialalis sain.toriiiii Uoj-a- Aurelii, iiatalis saniloruin Prncessi, Mariiniani,
liani, Donaiiaiii gernianorum. Friniiiii. Natalis santioruin Caiilicni, Geriiiani, Vic-
VIII kal. JuH. lii iOlo Tiisci* , civilaie Biera, iia- tiiri, Silvani, Tlielesfori, Victuriiii, Donali, Istiali,
Ulis saiicioruiii Seniciiliatae, Vireiiiiiel sancta; Ju- Terii, Tiogaii. licm Gennani. Itcm Sllvani, lloiiori,
lianac. Mediolano, dL-posilio Dioiiysii cpiscoiii, Po- Cilicia;, Tertnbr. L;intx', Vicluriae, Fotliin;ili, Ma.vi-
legrati, ei aliorum qualuor coroiiatoruni, Vinceiilii, ni:i\ Kiigaia", Pauliciu', Agnpix, Ca>lula;, Anifllae.
Joannis, Marii. In Orienie, Lusebii. Via iNoinentana lieiii TcriuLr, Lu|ii, Justi, Teclx, Firmi. In Anlio-
miUiario noiio, nalalis Urbani eiiiscopi. In toenitle- cbia, Paulini et Isici.
rio Prxiexlati , Dorosloli. In Afriea, Fabiani, Scp-

ME.NSIS JUNIUS.
limi, Julii. In Epheso, Joannis Aposloli, Salurnini.
"ômuni, Vicluri, Isiiali, Vicluiia;, Flavii, el dcposi-
Habet dies xxx.
s. Marcclli.
'(//. Jun. âialissancii iEraclii, Pauli, Miiidi- Kat. Jutiii. Liiania iiidicenda. InTliessalonica, Oc-
ijse, Jocuiidi.ln Africa, item Panli, Anieon, Qua- B lavi.lnAntiocbia,Zosiini,etTeclae virginis. InAfrica,
drati, Rubni, Valeri;c, Magni. In civitatc Tuscia, Crispini. Roma-, Jiivenci, Cyriaei, Nicomedis niarty-
nalalis saiiciorum Felicissimi, Ei.-icli, Paulini, Me- ris, Exiiperaiiti, Eraclia;. InThessalonica, Luciae vir-
iiedinae, Saturi , Vicluri , Saturnini, Manriiii. Iteiii ginis,et Aueeia; rej;is Rarbari, Rog;iti, Gerinani, Sil-
Saluri, Fortunati , Tbonicdi. In lenilorio Aulisio- vani, Bullodi,Cecili;e,Tcrtuli, Laniae, Victuriae, Gai,
derensi , loco Quotiaco ,

passio S. Prisci inartyiis Forlunali, Maximi, Rogat;t", Paulinx, Agapi;c, Castu-
cum iniiuincra multiiudine. I.Te,Coleus;r,NovelloR,Agapa;,Carrae,Urarisp,Bublasa',
VI kal. Jun. In Alexandria ,

natalis sanctorum Fortuiiati, Martini, Saiurnini, Baiani , llogatiani,
Aquili piesbyieri, evaiigelii, et aliorum quatuor- iloiioraii. Itein Martiani, Saturnini, Ponlini, Pauli,
dccim. In Toniis, Elise, Luciani, Zolici, Marlialis, Pelronii, Ruliliae, Quietix, Jannariae, Novelli. llem
Victuri, el Mauriiia;, Setvuli. In Afiica, naialis Januariae, Sosia;, Fedos;u, Victurina;, Mairoiia;, Cas-
Miiciorum Sacci, Julii, VaamxsCarpil. InSardiiiia, tul;i;, Riigatiani, Quinti, Marci, Geinina;. Iiein Pauli,
Salutiani,Euirici,Cresceniiiii,Tiiiaiii,Quinli,Siabuli. Marlialis, Mituni, Vcrici, Cassi. Item Satiirniiii, Fe-
v kat. Jun. Pampliilia, Zetuli, 1'rimi ,

Nonni, liiis. Itein Martiani.lleni...Rogati,Jaiinis. Itein For-
Euresi , Julii. In Africa, Portuni, Ariminie, Secun- lunali,Martiaiii, Saulis, Casii. Itoni Jaiuiarii, Doiiati,
ilini. In Sardinia, Emili, Fclicis, Primiani,

Luciani, C llurtensi. Item Saturnini, Martini, .Malebi, Silvani,
Jocundiani, Lucii. Roinae, \ia Numenlana milliaiio Qiiiiiti, Feliciac, Sillesa'. Itein Januapi;e, Fortuiiatae,
lerliodecimo, nalalis saiicloruin l.picati, Eustasi, Viciuriae, Maria", Priina; , Geniellinx , Faustiiii.
Urbani,
Viclix, Castnla;. Item Epicaii, Octubri, Donatellae, Getnli,
llrori;i, Iioiii Novelhi;, Barici,
Vippiapili, llomini, Maitili, Cicoiii.T;, Maximi, Filo- Roinani, Primise, Tertulx. Iiem Casiae, Maxiin.-e.
Commicni, Martiaiii, Flumini, Ma- Itein Orbaiii Optata;, Malronae, Melusae, Metuni,
inini, Aviciae, ,
aliis iiovcin. In chiiale Parisiis, Melosi, Secundi, Geuiellinae. Ilem Urbani, Satur-
riani,C3Slul;e cuni
depoiitio S.Ccmani episcopi el confessorif. niiii, Juli, Surdidae, Silvana;, Rurinae, Nina;, Sepaci,
IV kal. Jun. In Ciballis, iiatalis S. Pollionis lec- Yinceiiii, Prisci, llilari, Felicis, C;istuloe, Arabi.Pu-
loris el raartyris. In Niconiedia. sancti Cyiili. In bli, cum aliis ceiilum viginli, Liipi,ciim aliis duo-
Aactiili;e, Passi- decim, Catulini, Blosi, Mariiani, llaiani, Mar-
Africa, natalis sanctorum Prinii,
inoiii, el .tlioruin centuin qiiinquagiiita tnuui. Tre- celliani, Fledi. Iiein Marcelliaiii.Casti, Marci,Majuri,
veris, depositio Maximini episcopi de antiquis. Ro- Proculi, Pagaii, Tertii, Silissa;, Festula; , Majosae,
Rcstiluti mariyris. Marccllina;, Germani, Joannis,
niic via Auielia, nalalis sancii Tiinollici, Riilili,
Via Tiburlina, seplcin gerinanorain. In

llispaniis, cum aliis nonagiiita. Vienna, Clandii episcopi.
naialis sancti Gcmii. Antiocbia;, Sicimodi, Basji, D IV non. Junias. Roina; Marcelliiii presbyteri, et
Vcnusti, Viciuri, Pullieni. In Ca:saria Cappadocia;, Peiri exorcistx, et Marcellini presbyteri, Touiali,
Jo-
tarcUi, Primuli, Finodi, Vcnusti, Tredentei , Rogati, cuni aliis quadraginia duobu.s, Securdi,
cuiidi. In Anauiiia saiictoriini

Sisinni, el Alexandri Maxiina;, Mariiaiii, Silvini, Fiaviani, Pauli, Pelri,
mariyii^, Roiiuu, nalalis sanda; PeironillaD, Alexaii- Vicluri;c, Malroiix, Faustx, Extricatx, Antoiiino;,
Jri, Mariyrii. Saturnina; , Doiiaiae , Rcduci:e , M3xiin;e. Item

111 kul. Jun. Iii Antiocliia ,
nai.iris sanctorum Saturiiini , Pauli , Juli.t; , Florentini , Fortunali,
Sici, Pabiiiiii Turribus Sardiniai;, natalis sanctorum Maxiiiia; , Urbaii.Te , Felicissiinae , Juslae, Flavi»,
Gabini, Crispoli. In Nicoinedia natalis multorum Matrona;, Martia;, V;\leiitiii;i', Furiunati, Vennstae,
5aucto;um. Doiialoe , .Mariic , Gallica;, Tertuli , Vaialicac ,
Pridic lial. Jun. In Aquilcia, natalis sanctor.im Evantii. Itein Julia;, Saiiimalae , Possinna;. Itera
Canii, Cantiani, 1'roti, Crisogoni, el Canliaiiill.e. S.iturnina; , Cuncordiac. Itera Donata;, Felicis,
° Junil ut. Lege Calaribus.

m VETUSTISSIMUM KALENDARIUM. 462
Vsricntini, Januari;e, Masliiljc, Luci. Iiem Marlae, A Piidie non. Jun. Ncveduiio civitate, Zotici, At-
Marpellac, Proci, Dalulx, Yiciuriae, Joviani. llem tali, Eutici, Aina«i, Qnirini, Julix, Satiirnini, Gad-
Maxims, Felicis , Terlulae , Castulinae ,
Gandoli, duiii, Ninitx, Fiirliiniuni, et alionim viginii octo,
Hodiani , Jusii , Saturi. Item Saturi , Felicis, Cypriani epi^copi, Kbusii, Rusiici, Silvii. In Saba-
Donalx, Januari, Fortunati, Saturnini. Item Julix, ria civilate, Quiriiii. Romx natalis sancii Pieti,
Ninse , Honorix , Donatoe , CaipDnix , Extrica- Arecii, Daciani. In Sicilia, natalis saiirtfimm Exper-
tae, Felicis, Salurnirii, Donatae, Cenoiii, Primosi, genti, Chrisix, Iialii, Pliilippi, Rusiiri , Ruslici,
Secuodi, Jaiiuarix, Rogatse, Fau<ii, Fontei, Tertuli, Rustuli, Julix, Saiurninx, Jejacnni, Mxnx, For-
Paulx, Rogaix. Item Secund^, Januariee, Martialis, tuni, Crescentix, Jocundiaiii. Iii Sabaria civitate,
Fclicis. Item Felicis, Furlunaiae, Jaiiuarix, Adju- Rnsluli, cum aliis diiobus.
tori, Forluiiaii, Niunitix, Paulx, Rngaix, Victu- Xon. Jun. In ^gypto, Marliaiii, Nigrandi, et
rix, Donaii, Muvuri, Pussi, Primx, Urbani, Tu- Apollonii, Feliculs, Joci. In Africi, Kvasi, Privaii,
vini, Januarii, Siiitionis, Julix, Marlianx, Nundi- Roinx milliario seplimo-, Filoculx , Feliciiatis,
nari, (^sti, Daii, Florentinx, Victurix, Piscinx, Pappix, Gregorii, Gni, Ruiiani, Saiurnini, Rogatx,
Casiulae, Saiurnini, Victuriaiii, Foriunaii, Ninx, Betari, Victuri, Musiuli, Ingeni, Secundi, Mauri,
Nundinx, Saturninx, Cxcilix, Marinx, Luciosx, B Urbici, Secundiani, Castulx, Candidx, Primx, Fe-
Felicix, Maximx, Priinx, Forminx, Evasi, Seldini, licianx, Forlunatx , Mariiali, Juliani , îcandri,
Tertii, Fusci, Marcellinx, justx, Evasix, Sarniicix, Sacri. In Istria, Zuli, Satnri, Timini, Salurni, Ser-
Rudilis, Marix, Salpurnix, Caslulx, Castuli. Item vilii, Felicis, Silvani, Fiirtunaii, Mamiiieri : Cor-
Saiuriiini, cum aliis sexaginia seplcm, Juviniani, beia, Iranslatio corporis sancii Prxcordii confeiiorit.
Saluriiini, Oiaiii, Latlnx, Sabiiuc, ct deposiiio Ma- El depoiilio sancti Bonifacii archiepiscopi.
cclliiii, Jucundi, Jiilii. In riviiaie Cxsaria, Tliamali, VIII idus Jun. Neveduno, Anianlii, Lucii, Alexan-
Ilonoraii, Seleuci, Porfiri, Phamnii, Palestini, Ri>- dri, Alexandrix, Donaix, Pcregrix. Passio sancio-
gaix. In Campania , Uerasmi episcopi. Lugduno rum martyrum Vincentii episcopi, ei Benigni dia-
Gallix, quadraginta, elsex uiarlyrum, hoc est, Ro- coni. In Africa, Zotici, Camasi, Pliilippi, Altali.
gaiiani etiiscopi, Zacliarix presbyleri, Vethi, Ma- Gratianopnli, depnsilio Gxrati episcopi. Et alibi de-
charii, Asclipiadiii, Silvii, Primi, Ulpii , Viialis, positio B. Claudii episcopi.
Commini, Octnbiis, Philomini, Gemini, Julix, Al- vii idut Jun. In Byzanlio civitate, Panli, Forlu-
binc, Grati-, Miliani, Potamix, Pompeix, Rodiani, nali, Marci, Primosi, Acliaci mnnaclii. In Africa,
Blissi, Qiiarix, Malenix llilpig diaconi, Matnii,
,
Victuri, Evasi, Privati, Januarii, Donatx, Spissinx,
Atbi, Alcxaiidri, Poiici, Blandini, Jusii : Hi sunl, C Quirill'. Iti Cxsaria Cappadocix, Luciani marlyris.
qui in c.ircere spiritum reddideruiit : Ansiei, Cor- VI idus Jun. In .£gyptn, natalis Martiani, Jo-
nili, Zosimi, Titi, Julii, Zulici, Apolloni, Germi- cundi. In Cxsaria Palxstinx, naialis Erisii. In ci-
i.i.ini, Jiilix, Aiisonix. Item Emelix, Jamnicx, Pora- viiate Dorostero, nalalis sancti Marci, Lucii. Iii Ni-
peix, Doinnx, Amilix, Juslx, Tiophimx, Antonix, coinedia, naialis Viiici, Nestori, Carolapidis, eiMa-
Ninx. Lugdiino, Vinceuiii, Ninx, Prisci, Sepacc, rinx, Foci in Sirdinia, naialisS. Salusiiaoi, Silvia-
Ililari, Felicis, Casuilx, Epagaii, Amelix, Donaii. niani. In Cxsaria , Dorosioli , Martix , Mulianx,
Eialibi, depositio Barbaruni presbylerr, Humaii, Helianx, Laciani, Zotici. In Africa, Januarix, Do-
EvaEi, Houoraix, Yinceiitise. R«mjE, nianyrum qua- natx, Spesinx, Julii. In Nicomedia, Eiistili epi-
draginia ncio. scopi. In Gallia, civiiate Suessionis, depotitio S. Ut-
ui non. Jun. Iii Africa, Quirini, Abidiani, Gai, dardi episcopi et coufessoris. Rolomago civitalt, de-
Donaii, Nepori, Tapozinci, Januarix, Demeirix, et posilio S. Geldardi episcopi rt eonfetsoris.
alioniin ceiilum quadraginia sepiem ; sancix Jnlia- V idusJun. \i\ Alexandria, Maximi presbyteri, Dio-
nx virginis et martyris. Apiid Arecium civiiatem «nedis, Amantii, Muciani , Alexandri, Januari. Uoiiix
Tuscitc, Laureniii. Naialis saocii Thonix apo>loli. miliium Iredecim. In Gallia, Pompeiaco, passio S.
RoRix, Marcelli, Avidi, Gai, Donati, Merumi, Passe- Vincentii Mariyris. Nomeiitana ciTJlate, pastio san-
mi, Saturni, Januarii, Viciurix , Viriani, Doiiaii, clorum Priuii et Feliciani mariyrum.
Urbani, Felicis, Yenerix, Rogaiianx, Fortiuiati, nidusJun. Romx.naialis Basilidis, Auris,Rogaii,

Ezlric:ili, Victurinx, Goigonix, Togx, Feliciiaiis, Jaiiuarii, Cassiani, Victuri, Martini, et aliorum. lo
Valerix. Priscx, Pai:lx, Fnriunati, bnnali, Yiciu- llispaniis Crispoli. In Nicomedia natalis simrli Za-
rix, Senerei, Cassiani, Quinii, Zetuls, Victuriiii, charix marlyris. Aulistiodoro, deposUio Centuri tpi-
Silvani. Gagiae, Rngaiiani, Aurili, A|ironi, Nabori, tcofi.
Quinli, .Meiuanx, Liboî, Eineriii, Sexuii, Frucii, III idut Jun. Romx, natalis sancix Basilix, et san-
Severi, Secundi. Item Januari, Flori, Tyiiirii, Doiia- clorum Crispnli, Resliluli. El alibi, Translatio cor-
IX, Januarix, Severx, Honoralx, Saturnini, Viciu- poris Fortunati e|ii(copi. In Aquileia Emeriix ,
rix , Fiirlunaix, Publi, Rnniani, Pilii, Veriimi, Acreii, Vicinriani, Victnris.

Aproiiii cum aliis octuginia qu.iluur. Kniari a:, Pri.lit: idus Jun. Ronix, iiKlîlis Anrili, Lnci, ini-
Sepliiiiini, Saturnini, Aiiiasii, Orasi, Luciani. <lui«- liiuiii quiiiqne, Cirini, Naboris, et Nazaiii, Tripuli,
liauit civilntc, deposiiio sancii Leifardi episcopi. Macidaieiis, Zaboni, Auriii, Donaieli.c, SecunUx.
,
463 S. niERON\'Ml OPERUM MANTliSA. i64

Idus Jun. In Africa, Luciani, Forlunati, Crescen- A aliis viginli iluobus,"Aupi/«(iduno, deposilio S. Sim-
li;ini, el Tcckc virginis. In Persicl.T, naialis S. Bar- pUcii epitcopi.
tliolomxi aposioli. Roinx milliariu sepiimo, Feliculi, VII kal. Jul. Tliessalonica, Lanitani, Thcsaulonicx,
Januarii, SiWani. Bigati, gcnnanorum, Luceiie virginis, et Auceixre-

xviii fci/. Julias. In papia civilate, nalalis sancti gis. Eudem die , nalalis Yigilli martyris , et sociorum
Aniigoni, Afri. In Africa, Quiniiani, Thcodoli, Fe- ejus.
sliv.x% Cjncianillx, el Canciani. Iii Aquileia, nalalis Ti kal. Jul. Romx, Joannis, el Pauli. In Africa,
S. Proli, Jacincii. Suessionis civilalc, passio sancto- Gaudentii , Felicis, Agapiti , Emeritae. lu Alexan-
rum RuGni ei Valeri mariyruni. In civitate Aurelia- dria, Agaihoni, .... iceiae virginis, et Diogenis.
nis, Iranslatio corporis S. Aniani episcopi. V kal. Jui. Romx, milliario nono, Crispi, Crispi-
XVII kal. Jul. In Dorosloro, iialalis sancil Ysici, niani, Felicis, Spinellx, ct seplem germanorum. In
Felicis, Lupi. In Aquileia, Canti.ini, Proli, Clemen- Ilispaiiia, Crescentis, Juliani, . . . inesi, Primitivi,
tis. In Constantinopoli, natalis sanclorum Nuci, Mi- Jusiini, Tacihei, Eugenii, Novatiani, Clemeniis, Mar-
RClia; eMingini. In civitateBarharia, Gaiani, Joviani, celllni, Zcbdini, Felicis , Ilinusii, Zoenii, Marcelli,
Philippi.In Lucania, Vili, Candidi, Cantiani,Caniia- Iialicx, Lelii, Capiioiiis, . . , . ini Tuechii, Silvani.
nillx, Proti, Grisoni, Arteon, Qnintiani, Theodoli, B Eodem die, naialis sanciorum mariyrum, Justi, et
Jocundi, Silvii. In Lucania, naialis sanclorum Viti, Clemeniis atque Octaviani poniificis. Ambianis, /n-
Modesti, Crescentix. ventio sanciorum corporum Fusciani , Yictorici, atque
XVI fca/. Jul. In Africa, natalis sanctorum Dioge- Gentiani martyrum. Oia insula, translalio corporis S.
nis, Micx, Valerix, Mariix. In Sicilia civiiate, Sa- Florentii.
lurniui, Cendei. In Antiocliia, Cyrici, Julix matris IV kal. Jul. In Africa, Sabiani, Felicis, Elaphi, Ve-
ejus, el cum eis qiiadringentorum manyrum. /n ci- 3usii, Eiinuchi, Crescenti, Alexandri, Thenni, Ario-
vilate Namnelis, nalalis S. Similiani. nis, Ploenis, Asiefri, Apolloni, Amphimonii, Philo-
sv kal. Jul. Romx, Quiriaci, Blasii, Nicandri. Ene- sisi, Melvii, Dionysii, .... unus, Pannus, Plebicus,
dorosloli, Isici, .Aquilx, Canii, Caniiani, Caniianellx, Dioscori, Tribani, Capitulini, Nicx, Gurdini. In Ale-
Proti. Alexandrix, Dioscori, et Marini martyrum, xandria,eanctorum Sereni, Tlieodori, Pastusi, Tiiiri,
Romx ogcni, Aquileia, Cyrix, Muscx, Va- Dionysinx, Passimi, Plesici, .... asix, Arobeniari,
leriani, Marix. /n Aurelianis civitate, Aviti presbyteri. Dioscori, Orion, Treban , Captulini, Orion, Seneri,
XIV kal. Jul. In Africa, Mariix, Emeli, Felicis. Plutarci, Herenei episcopi , Heracli , Heroti , Pota-
Roinx, Marci, Marcclliani Pauli, Cyriaci. mini , Marcelli , Basilidi, Leonidi, Pamboni, Orio,
Ravenna, natalis sanctorumMartheri.Felicis, Emeli, C Panuberi , Tilinx, Nonnicx, Sinidi, Memmii, Juli.
Crispini. In Alexandria, natalis sanctx Marinx, Lugduoo Gallix , Ilerenei episcopi , cum aliis sex,
Theoni. Lconidis , Plularci , Sereni , Poniaminx, Marcelli.
XIII kal. Jul. In Mediolanociviiale, natalissancto- Itomw, Lconis papw.

rum Naznrii, Gervasii, Protasi, et Celsi pueri, mar- III kal. Jul. Romx , natalis sanctorum Petri , et
tyrum, Romx Hippolyli, Honorii, Evoli, Pelri, Vale- P.uili apostolorum , et aliorum noiigentorum octo-
rix, Marcelli, Vitalis, Ursicini. giiita el septem mariyrum. Et dedicatio baptisterii
XII kal. Jul. In Tomis eivitale, Pauli , Cyriaci anliqui.
Paul.-e, Feliciani. Thomx, Felicis, Emeli, Viialis, Pridie kal. Jul. Romx, natalis sanctorum Timo-
Crispini, Martyrix. thci, lialix, Gebti, Zoil, Iialicx, Cursici presbyieri,
XI kal. Jul. Saiurnini, Quiriaci, Apollinaris, Bel- Lennis subdiaconi. In Agrippina, Asclivi.Pamphilii,
lici Crisini, Primi. Januarix. In Sicilia, Rii- Lemovicas, deposilio S. Martialis episcopi.
iini, et Martix. In Cxsaria Cappadocix, depositio
sancii Eusebii episcopi, Hipericli, Saturninx, Slu-
MENSIS JULIUS
lix, Inerix. llabel dies xxxi.
X kal. Jul. In Antiochia, sanctorum Gandalici, Ju- D /^g/. Jul. Litania indicilur. In Nicomedia, Zoeli
liani, Grapi, et sanctorum niarlyrum nongeiilorum martyris. Rorax. Gaii papx, et naialis sanctorum
tredecim; quorura nooiiDa habeniur in libro vitx. In Luceix virginis, et Auceix regis, cum aliis octo. In
Persida, nalalis S. Jacobi Alfxi aposloli. In Alexan- eadem urbe Esici , Processi , Marinx ,
Antoni, Se-
dria, natalis S. RuQ martyris. In BritanniD, Albani reni, Victoris. In Mesopotamia, Zoeli cum aliissex ;
mariyris, cum alii nongentis septuaginta et octo. /r. Orion cuni aliis octo. Et aliorum ducentorum sexa-
iVo/a civitale, nalalis S. Paulini episcopi et confes- ginta octo. In Aniiochia, Severiani, Zeli, Epasi. In
toris. Et alibi depotilio sanctce memorix Niceli Episc. moiile Or, depositio Aaron ponlincis. F.i deposilio
IX kal. Jul. In Nicomedia, Aviti, Cinzami, Leclo- Idoui cuin aliis. Augustiduno, deposiiio beati
Priiiii,
ris, Ariiionis, Amirali, Alici, Capilonis , et alio- Lcontii episcopi. In Persida, passio sanctorum apo-
ruro .... xxviii. stoloruin Simonis Chananxi, et Judx Zelotis, Ego-
VIII kal. JuL In Provincia Palxsiina, natalis S. lisma civilale, deposilio beali Eparci episcopi. Cino-
Joannis Baptislx et Proplieix. in Epheso, S. Joan- mannico Anisola monasterio, depositio S. P. Karile/i
nis apostoli evangelisi*. Romx, Festi, Luceix cum presbiileri et confcssoris.
,, ,,
*65 VETUSTISSIMUM KALF.NDARIUM. 408

VI nonat Julian. nomsr>, Daniasi, cl niililiim duo- A soni, Kinusi, Aclavi, Aiiiccti , Tlicodori, Chrisli,
rum, Processi, >Iariiniani, Calesli. El naiale Euiici. Caiididi, Goigiinii, Arcolai, Cyrini, Eufrodiî. Ce-
Et dcpositio Meltiadis papa;, llisici. Amidx, Amigra- lani, Auiici, Azoli, Aitcnci, Gugi, Sisiona;, Auxcnti,
dina;, Arixi, Jocundianillx. Turonis civitate, sanct.i; Valentini, Drodiii, Faustasi, Aiircli, Gorgodiani, Cy-
Monegundoe. rion, Coroli, Nostini, Sisinncc, Castrini, Apolloni. In
V non. Jul. In Edessa Mesopotamise , nalalis ct Anliochia, Maximi, Uodogi, Yironici, Donininx, Ma-
translaiio corporis S. Thomx aposloli, qui passus ximx, Diogenis, Machari, Timolhci, Zorchci, Isici,
est in India. In Alexandria, Triphonis, Menelai, Ci- Moenis. In Africa, saiicloruiti Januarii, Mnrinnc, N i-
rionis, Cyrilli, .... forferis, Aprici , Juli, Christl, boris, et Felicis. El alibi, militum duodecim. Iii Ar-
Juliani , Hecracli, Eologi, Eraerionis, Cyrionis, Ho- menia, civilate Nicopoli, Milionis. Diomedis, Antonii,
resiis. In Tarso, Severi, Ilelionis, Siracei, Montani, Anitici , Theodoli , Cessi , Gaiani , Clerici , Sisinnae
Adriani, . . . sici, Germani, Pariheni, Pauli. Corislan- Nigdoni, Theodoti, Cyrilli.
tinopoli , Eufemise , Acaci , Ammonis Thomoe
, , Tri- V idus Jul. In Africa , Mariani , ei Januarii , Ju-
pon, Menelai, Ccrialis, Baraclae, Eologi, Cioni;e, Ju- liani. In Armenia, civitaie Nicopoli, Januarii, Pcla-
liani, Demelri, Horesiis, Heliodori, Strategi, Ami- giae. Romsp, sanctnrum Sleplinni , Leoniii, Mauri-
nidi, Jocundi, Martyri, Amini, Suslr.iti, Timolhei, B cii, Domni, Militonis, Acliillei, Daiiilx , Diomedis,
Chionii, Cyriani. Cyrici , Aiitoni, Jasoo, Joannis , Eusiasi, Ociavi
IV non. Jul. In Africa, Jocundiani in altum missi, Erailiani , Sisinni , Anici, Theodoli, Cessi, Candi-
et mariyris. In Syrmia, Sabatix, Innocentii cum aliis diani. Item Archelai, Gurgonii, Cyrini, Afrodisi,
XIX. In Gatlia Turonis, ordinatio episcopatus, eijTans- Gaiani, Clerici, Anloni, Gagi , Auxenti, Valentini,
laiio corporis S. .Vartini episc. et conf. el dedicaiio Flavii, Nicaoni, Theodori, Fauslasi, Aureli, Gor-
basiticx ipsius. Belurino, natalis sancli Lauriani epi- diani, Cyrioni, Cyrilli, Castri, Sancli, Eutichii, Ma-
scopi et confessoris. juli, Sikii. In Syrmia , sancti Martiani. Antiochia
III non. Jul. In Sicilia , Agaioni, Triphonis, Justi. Prodixae, Veronic», Speciosa. Iii Mauritania , Mar-
Et in Tomis, Stratonis, Tbeodoti, Meronx, Rcdefiae, tiani. In Alexandria, Eulici. Et beatce memorice Be-
Secundi, Thomi, Magrini. Item Tlieudoti. In Alexan- nedicti abbaiis.
dria, naialis S. Arpotis confessoris. IV idus Jut. In Aquileia, Fortunaii , Armageri. In

Pridie non. Jul. In Alexandria, Artoti, Zeti, Pal- Sicilia , nalalis Naboris, Felicis, Enstasi, iVnlonii.
laii, Philippi, Severi, Juliani. In Syrica, Nevednno, Mediolano, Naboris, Felicis, Primitivi, Julii. In Cse-
Zotici, Amandi, Artetis. Augustiduno, depositioLe- saria, sancti Divi, Corninsi. Lugduno Gallia; , depo-
gontii episcopi .et confessoris. Depositio S. Goaris C sitio Yitentioli episcopi.
pretbyteri et confessoris. El Octavx apostolorum Pe- 111 idus Jul. In Alexandria, Seraponis, Tropiimei.
Iri et Pauli. Melei, Evangelii, ei Propoli, Attali, Gelonis, Menei
Non. Jut. In Alexandria, Parthenii, Eraclei. Eu- presbyleri, Tropimixvirginis, Macrobii.
domoni, llelei, Apollonix , Novi, Publicum aliisdc- Pridie idus Jul. In Africa, Donati. In Alexandria,
cem et novem. Etalibi, Parthemi, Animasi, Pyvidui Antbioti, Marii. Dagiona, Menesidei , Namoris , Pe-
cum aliis septem. Et alibi, Alexandri, Parlbimi. trigumiii. Et allbi sancii Foci episcopi, et confesso-
VIII idus Jut. In Nicxa, Sustrati, Speri, Eracli. ris. Lugduno Gallis, naialis S. Jusii episcopi et con-
In Syrmia, Sanctorum Perenli, Caicyrise. In Csesaria fessoris, Amici episcopi et confessoris.
Cappadocix, Procobi ,
Quarti, Felicis. In Sicilia , Idut Jul. In Alexandria, naialis sanctorum Phi-
Prancati. In Taurominio, Seperi, Cornelianicumaliis lippi, Zenonis, Nasei , et decem infantium. In Syr-
sexagiiita. In Nicxa, Pladi, Emmi, Senatoris, Alphi, mia, natalis sanctorum Agrippini, Secundi, Maximi,
Severi, Honorali, Eucoli, Elenti, Slraton, Arthemi, Forlunati, Martialis. Jacohi episcopi Nisibini, qni in
Eudomoni, Helix, Novasi, Apolivi cum aliis oclodc- corpore mulia passus est, et multa signa fecit , et
cim. In Heraclea, Joannis, Apri, Anieoloci, Glieteri, arcam Noe solus vidit in monte, nullus alius vidit,
Perenti, Slratoois. Ei alibi, Agresti, Primoli. D qui cum eo erant, nec permissum est videre. Iii
VII idus. Mediolano, Moclii. In tomis sanctorum portu Romauo hoc est, iu Hiscla,
, natalis sancto-
Zenoni , Minx , Viialis , Ruflnx , Evangeli , Urisi rum Eulropii , Zosimi , et Bonosx sororis ejus. In
Agoetis, Cyrili episcbpi igni iradiii. In Sicilia, Feli- Africa civiiate Carthagine , natalis sanctoruro , Ca-
ciani. Romx, naialis virglnum Florlanx, Fausiinx
tholini diaconi , el reliquorum martyrum qui re-
,
Anatolix, et Fraierni episcopi.

quiescunt in basilica sanctx Faustx : Januarix, Flo-
VI idut Jut. Romx, Priscillx, et natalis sanctorum
renlii , Pullutanx , Julis simul , et Justx. Corbeia
seplem germanorum, id est, Felicis, Pbilippi, Viia-
monaslerio, exceptio reliijuiarum tancti Dionysii , el
lis, Mariialis, Alexandri, Silani, Januarii, et militum
sociorum ejus.
quatuor, Rufinx, Secundx, Lucini. In Sabiiiis, Ana-
Tomis, Maniani, Domni, XVII kat. Aug. In civitate Ostia , natalis S. Hila'
tolis, Viciuri.%. In civitate
Tromedi, Joannis, Sesini, Aurilianidis, Eiiiiliani, el rioi. Mediolano, natalis sancti Macharii. In .\niio-
aliorum triginta sex. In Alexandria, Leontii, Mau- chia, naialis sanctorum Theodosx, Eusiasi, Dionysi,
ricii, Meliti, Achillei, Daneli, Corioni, Afoni Ze- Theodoti, Maximi. In Cxsaria , natalis sancioruro
,
461 S. niEUONYMI OPERUM MANTISSA. 468
rauli, fi S. Mammeiis , Floridx. El alilii, naialis A naulis saiicii ApoHinaris. In Laodicea Plirygix, na-
sancioiiiin Valeniini, Thconi, Dincleiis. talis snncinriim Miiiisei, Ti>ici. Yia Accula, natalis
XVI kiil. Aug. \n Atrica. naialis sanilornm Af|ui- sancli! PrivalK, .Alexaiidrini.
lini, Spcrare,Cliindini, Biluri, Azardi, Menel:\mpi, u kal. Aiig. In Aniiternina civitaie milliarlo octo-
Zosimi. Mediolano, naialis sancii Marcelli , Justini, gesimo terlio ab urbe Roma , vin Sd.iria, natJlis
Ni.nni. Carlbagine, iialalis sanclorom Generosi, Ja- sancti Vicloriiii mariyi is. Iii Armeiiia civitnie, nata-
nu:irix, et ^cillitanornm. Etalibi, iialalis sancix lis sanctorum Sabb:itia; , Tbeozoni, Vietoris, Milita-
M.r.iiinx. In Asia, .Naiarii, Veinrii, Jannarii, Secun- ris, Enierilx cuin frairilius duobus, Slalinni, Capi-
d.v, Diin:>l:e, Bcssix, .Maxinii, Pauli, Aqnilini, Feli- tonis, Silvani, Siercaii, Allienogiiis, Daritonis. In
ritalis, Culalo, Titianie, Bfissse , Syriana:, Enlaii, Tyro civitaie, natalis saiictx Cliri.îinx virginis.
Juslini,ilH(i.»iorfero, depositio BeatiTheodosii tpiscopi. viii kal. Aug. Natalis sancii Jacobi apostoli. In
XV ka/. Aug. Romx, via Tiburlina, inilliario niino, porlu urbis Roinoe, nuialis sancii Aconii, Nnnni, Ja-
iiatalis S. Syinpliorosje inairis sepleni gerinanoriiin, cobi , Agaiboiii, Donntivi, Suavi. Et alibi , nai»Iis
qux cuiii ip$is esl passa, quoruin nomiiia lixc siint, Stcrcorii, Clcmeniis, Juliani, Cariaihonis, Enierili,
Petrus , Marcellianus, Januarius , Oionysius, Sim- Stercei, Suliciani. In Sicilia, civilatfe Samon, Ciiri-
plironius, Clemcns, Germanus : Hirenei , Magni. In B slofori , mariyris. In llispania, Barcillona civitate.
Dorosloro , natalis sanctorum Emiliani , Bassi passio saiicti Cucusatis martyris.
Maiimi, Pauli, Secundae, Donaij;, Marini, Jusii. In vii kal. Aug. In Lnodicea Frigise. nat;ilis sanctorum
.Alrica, naialis sanctorum Aquilini, Sperati, Civiiii, Joviani , Julinni, Einili , Felicis, Martinni, Maximae,
Felicis, Crescentiani, Lact:iti, Nazarii, Veruss, Ge- Saturninx , Gloriosx, Eroili. Et natalis sanciorum
iierosi. Item, Januarii , Titiani , Ilesss, el Falvei Muiianx, Laudaix.
Episcopi, Jocuiidi. VI kal. Aug. In Nola civilale, nalalis sancii Felicis
XIV kal. Aug. In Alexandria, n:iialis sanctae Si- de ordinatione episcopalus. In Nicomedia , natalis
siiina:. In Anliochia,sanctorum Macliarii, Lampadii, snnctorum Julix, Jocund.-e, Jniiiiarix. In Sicilia, na-
Luciani, Philippi, Petri, Torqiiali, Tinnini, Joci. lalis sancti Simonis. In Autisiodero civitate, depoti-
Consianlinopoli, natalis sanctDe Daris. In Hispaniis, tio saucti Elherii episcopi et confessoris.
natalis sanctx Justae. Lugduno Gallix, naialis sancti V kal. Aug. In Laodicia civiiale Frigix, natalis
Rustici prcsbyieri et cnnfessoris. sanctorum Tlieophili, Auxcnlii, Prudentii, Philippi,

xiu kal. Aug. In Africa , natalis sanctorum Sa- Alexandri, Zotici, Bissix, Secundx, Macharii. Et
bini , Luciani, Petri, Amabilis, Nonnae, Savoi, alibi, naiale snncloniro Seplimix, Augustx vir-
Agrippiani , Medntiili , Respeciaii cuin aliis viginti C ginis, Celsx, Naznrii. In Nicoinedin, nalalis sancta-
trilius. In Thebaida, natalis sancti Vicioris, Sylvani. nim Julix, Secundx , Januarix. Et naialis Panta-
In Damasco, natalis sanciorum Sabini.... Maximi, lconls, et Sansonis episcopi, Silvani. Mediolano, na-
Juliani, Magrobii, Cnssi, Pauli cum aliis decem. In tali? sanclonim Gervasii , Protasii , Nazarii et Celsi
Coriniho, natalis sanclorum Cyriaci, Dunali, Tertii, pueri. Corbeia monasterio , dedicatio basilicce sancli
Appix, Feli' is, Neraiix , Frucii , Celsi, Theodoli ,

Petri apostoti.
Calori, Parllienii, Spectati, Victoris , Maximi, Pas- IV kal. Aug. Romx, via Portuensi, natalis sanclo-
tori, Nesiit:e, Pauli , Romani , Valerimi, Emili, rum Abseodi, Rufi, AbJi, Pontiani, Niceti. Vin Por-
Cassi, Magni. Romx , Passerix, Macrinx, Nesiiix, luensi inibi.ejutdem milliario scpiimo, naialis saiic-
Snturi , Ainiriiii , Emili. El alibi, Sccundi. Corbeia torum Simplicii, Faustini, Bcntricis,Magiii, Dniintx.
monastcrio , dedicatio basilioB Btaii Stephaui proto- IuAfrica, nalalisFelicis,Nilicx,Postiniaiiix,Philippi.
mariyris. El alibi, iialalis sanctoruni Anastasix, Pbilippi, Sa-
XII kal. Aug. In Africa, sanclorum Victoris, Sier- lurnini, Calesii, Patruinx, Pcl:igix, Jocnndini. Au-
corii, Enilliani, Hugali, Suphi, Montnni. In civitaie reliaiiis civilate, deposilio beati Prosperi episcopi.
Cesena , natnlis sanctorum Adriani , Heli, Viclorii, Trecas civilaie, deposilio tancli Lupi episcopi con-
Patrocli, Cxsarinnx, Adrianiiis , Dinieli, Felicis , fessor.s.
Aiinbi, Typiigralis, Fausli , Theodoii , Juliani. Iii

III kat. Aug. In ccemeterio Pontiani ad ursum pi-
Gallia, M-iSsilia civiiaie, natalis snnciorum Vicioris, laiuiii nalalis saiictorum Abdon et Sennis. In
,
Alexandri, Deoleri, Felici:ini, ct Longini. Et naialis

Africa, natalis sanciorum .Maximx, Secundx, Dona-
saiictx Praxedis virginis.
tellx, Ruli, Prisci, Paternicx, Septimix, Opiionis,
XI kdt. Aug. Natalis sanclorum Cyrilli, Andrex,
Amoni, Justi, Julix, Poalamix , Abdis, Acenei.
Tibelli, Auri,... Sylvani , Donnii. Et in Ancyra Ga-
Ilem, Maxiinx, Hospi^, Donaiulx, Silvani, Magnili.
l:iiix, naialis sancti Plntunis, et .Miliiaiiorum , An-
Aulisiodero ciritale, deposilio beati Ursi episcopi.
drex, Eliaiii, Ajobosi. Depositio Wandregisili abba-
tit el conjessorit. Pridie kalend. Augusli. Iii Africa, civilale Cin-
i kal. .Aug. Romx, via Tiburtina , milliario nono nada, natalis saiictorum Democriii, Secundi , Dio-
decirao, naialis sancii Vinceniii mariyris. Ravenna, nysii, Tyrsi. Aiilisiodero, sancii Germflni episcopi el
» Et Mililanonim) Lege, ei ililitana.

169 VETUSTISSIMUM KALENDARIUM. 470
confessorit ; Augiistidunn, deduatio ecclesiw senioris , A S. Faii.sliiii niarlypjs. Uomnc, |iassio rnarlyrnni nu-
ei Iranslalio mulloruni sanctorum marlyrum. meio vigiiili qiiinqiie. In 1'riiviiicia lleiia, clvilalc
Aiigiisla, naialis saiictoruin Adi, ei Veneri^p.
MENSIS AUGUSTUS
VI ulns Aity. Roiii:c, iialalis sanctnruni Secundini,
Habet dies sxxi.
Severiani, Carpofori, Vicmrini, ci Alliiiii. Ei iii via
Kal. Aug. Litania indicenda. In Aiiliochia, passio Salaria, Osiensi, Cresceiiliani, Largi, Memniia;. Jii-
sanctornni Machaba-oruni scpieni fralrun) cnin inn- liana!, Cyriacilis, ei Sinar.ig(li, Secnmlini, Albini,
tre sua , qui passi sunt siib Aniiorho rege. Ronix, Vicluriaiii, Faiislini, Duiiala-, Felicis, Silvaiii. Iii
dedicaiio prim:e ecclesiae, ei a beato Peiro aposiolo Mconiedia, nalalij sancloruiii iSazjii, Juliana-, Aga-
constructa;, et consecrat;e. Iii Arabia , civitate Phi- pae virginiiin, Euliciuiii, Corintonis, Dioniedis, Mc-
ladelpliia, synodus marlyruin celebratur : et nalalis irodorae virginis, Justae. Pliiladelpliiae, natalis
sancioruin Cyrilli , Aquilre, Pctri, Domiliani, Uuli, S. Leimidis, Agapiti.
Minandri una die coronatorum. Romce, inilli.irio V idus Aug. ln,Oriente, natalis saiiotorum Firmi,
trigesimo ab urbe, nalalis sanciorum Secundinis, Rnsiici, Priini, Cresccniiani, Lurgi, Tybcriaiii, Amii,
Doiiaiulx, SecunduUe, Maximse, Justx, Mcn:in- Tiberiani, Theodoii, Neinediani, Landaci, Juliîni,
dri,... funi, Silvani, Donati. In Ilalia, Vercellis civi- B Polycarpi, Prinii, Xysli, Agatnpi, et alioruni nunie-
late, depositio sancti Euêbii episcopl et confesso- ro uiideciiii, Felicissimi, Ciirpophori, Zeinaragdi
ris. In Hispaniis, Gerundacivitale, nalalis sancliFeli- cum aliis decem ei novem. lii Alexandria, naialis
cis niariyris. In Gallia, civiiahj Bituricas, Beali Arce- sanclorum Aiiionini, et Oninii, Tiburiini, Valeriani,
ladi episcopi. In lerritorio Parisi:icensi , iii ipso loco Dioiiysii, Felicis, F.uiiciani, Gagi, Mclciadis, Sieplia-
qui dicitur Lnpera, passio sancli Juslini ninriyris. iii, Urbani, Luci, Mainoii, Sactiri, Niinidi, Ladici,
IV noii. Aug. Romx in coenieterio Calisli, sancli Juliani, Polycarpi, Magni, Sylviuii. Romie iii coe-
Slcpliani raartyris. In Antioihia, nalalis reliquiaruiii meierio, deposiiio Dionysii cpiscopi. Et in Colnnia,
Ste|ihaiii proioinariyris et diaconi, qui Hierosulyinis iiaialis sanciomin Viriani, M:ircellini, Secundini,
cst translalus ei: revelaiione Liicinni presbyieri. Iii Xysii, Urlie Lemovicas, S. Marliiii Brivaiensis.
Cajsaria Mauritani:e, Theodota;, et septeni liliorum IV idus Aug. Koma;, via Tiliiirlina, naialis sancli
cjus. Et in lialia, civitate Roniana, naialis sancio- Laiireiilii archidiaconi, ei manyris. In via Appia,
rumFeliciseisancli Niceti.Nicomedia.nalalismariy- Felicissiini. Ei alibi Cresceiiti:uii, Norei, Jaccnii,
runi iinmero seplem cuin sociis eorum. Januarii, Exuperali, Cyrilli, Quiiiii, Germani, Gemi-
111 non. Aug. Sancti Meiropoli episcopi, el Her- iii, Quiriaci, Eupenii. Ileiii Eugeiiii, Pastori, Lucel-
neli uiariyris. In Consianiinnpoli, naialis sancii G \x, Poniiuni, Crispin:e, Innoceniii, Toioiiii;c, Eleu-
Athillei, Justi. Et naialis sanclaR... ddenis martyris. cippi, Sidori, Agapa;, Chiisii, Eutici», Cyriaca:.
Roma:, natalis sanclorum Drogcnis et Siepliani. Hie- Iiem, Elencippi cum aliis sex Iiinocentibus, qui una
rosolyiiiis, invenlio corporis beaiissimi primi mar- die coronali sunt. Sevi, Crescenliji; cuni aliis triginia
lyris ei sanctorum Ganialielis, Nicodcmi, et Abibo- quorum noniina habentnr in libro vitx. In Epbeso,
nis. In .Angustiduno, depositio Eufronii cpiscopi et nalalis septein dormienliuin.
confcssoris. III idus Aiig. NaialisS. Tiburlii, el iiatalis sanciae

Pridie non. Augusli. Ronije, via Tiburlina, in coe- Susannoe. In Nicopoli, passiu niuliornni mariyruro,
melerio, natalis sanctorum marlyrum Cresceniiim.T;, qiioruiii nomina Dcus scit : ct passio S. Cassiani.
et Just.T. Et natalis sancli Secincii. In Niconiedia, Ebiocas, natalis S. Taurini episcopi et confessoris.
naialis sancinruin Seg:n, el Bariholom.i;i marlyris. Caiiicraco ciiitate in Gatlia, natalis S. Gaugerici cpi-
Lugduno Gattice, adventus corporis sancii Julii de scopi e! confessoris.
cremo. II idus Aug. Iii Sicilia, civit;iie Cathcnas, nalalis

Nonis Aug. Natalis sanclorum Ilerenii, Heracli, sanclornin E;ipoti, Vereci;e, Veneriae. Et Syria", vico
Dassi, sive Bassi. Axiopoli, llerenei, llerocli, Dassi Gamaialo, sanclornm , .M:icliarii, Jiiliani. lioinx,
Rnma;, dedicalio ecclesi.c sanci.e Maria;. In civiiate " natalis sjiicloriiin Chrysaiilhi el Djri:c, el qui cuni
Aifgusla, passio sancla; Alra;. Augusiiduno, naialis ei-; passi siint, Claudii, Elarirc, Jasonis, Maiiri, ct
S. Cassiani episcopi. Calalannis civitaie, nai:ilis s.m- niiliium octoginla sex. Et in hlria, nalalisS. Julia-
cli Mommi episcopi et coiiles>oris. Ei ;ililii, nalalis ni coiii .'•ociis siiis.
sanclorum Flnriani, ct Filistiiix marlyrum. IJiis Aiig. Ronue, natalis sanciornm Hippolyli
viii irfici .\ug. RomK, in ccemelcrio C;ilosii, via mariyris, Poniiani episcopi, Coriielii, Cassiani, Ca-
Appia, naialis Sixii episcopi, ei Felicissinii, Agapiti, lesli c;iin sociis eorum. Synnada Phrygia;, iiatalis
Donaliani, Fausli, Pra;lexlali, Laurenlii, llippolyli, S.Aiilonii cpi;copi. Lugdnno Galliae, nalalis sancii
el milituin cenlum sexaginta duuruni. Et passio san- AiKici episcopi. Pii;(ai'is, deposiiiu sanclce liadLguiuUv
ci.ê Afra;. regina'. Ebrocas civitatc, nalalis saiicli Laiuiulphi
vii idus Aug. In Antlochia, natalis sanctorum episcopi et confessoris.
XIX kal. Sept. Gendara Syrix, nalalis S. Fortî-

Syniphronii, Veneri.c, ct aliorum êptem ge; •">
noruin. Tus::ia, C'viiaie sain -nailyrij. Iii Africa, nalalis S. Do • Uii. Elali-
Iii .'.rocia. natalis 1
Donati episcopi el confcss lij. Mediolaiio, nat;>li» 1.1 EiMici, Pauli, Heracli, PoiSMBori, P.<rmi, Dissei,
471 S. llIERONliMI OPERUM MANTISSA. 47i
Hcrmae, rrospolmi, Prosalami, Bermix, lleracli A vieiEmilianicum filiisocto.etsanciiSympbroniani
cnm iribiis. In Aquiieia, natalis sanctorum Fclicis, martyris.
Fortiinaix, Vincenlia!, Vindirasiri " natalis sancto- X kal. Sept. In Aquileia, natalis sanctorum Fortii-
rum Eusebii, Tituli, Conditoris, Prospolami, Casti, naii, llermogenis, Xysti, iMarlialis, Ilermogerati,
Candldi. Justi, Gerati. Roma;, natalissanctonim Abundantii,
XTiii kal. Sept. In Nicoroedia, natalis sanctorum Innocentii, Mirerendini, Magnili. In poriu urbis
Slraionis, Philippi, et Euticiani ; et Assumpiw sancta; Roma:, naialis sancti llippolyli, qui dicitur Nunnus,
Marite malrh Donmi noslri. cum sociis suis. In Ostia, natalis sanctorum Quiriaci,
XTii kal. Sepi. In Alexandria, naialis sanctonim Archelai. In provincia Cilicise, nalalis sanctorum
Orionis, Emcli, Anati, Jusiini, Luci. In Persida, na- Agix, Claudii, Aslerii, Neonis, Domnini cum sociis
talis S. Tyrsi cum seciis suis. corum. Lugduno Galliae, natilis sanciorum Miner-
XVI kal. Sept. In Cx-saria Cappadocix, natalis vii, Eleazari cura Uliis octo martyribus. Remis ci-
S' Mamniciis Monacbi. In Nlcomedia Bilhynise, na- viiate, natalis sanctoruin Timotbei, et Apollinaris.
talis sanclxEupbcraix virginis,Macbarii.ln Alexnn- Augiistiduno, depositio Flaviani episcopi. Arvenis,
dria, natalisS. Orionis. Itcni Mammetis, Lnieldisei, naialis sancti Sidonii cura sociis suis. Augusiidmo
llanimilx cum soclis siiis, Juliani. B deposilio Flariani cpiscopi. j
XV kal. Sepl. Prxnestina civilaie, milliario ab ur- IX kal. Sept. Iii Antiocbia, iiatalis sanctorum Ze«
be trigesimo lertio, naialis sancti Agapiii. Et in nobii, Capiiolini, Emeriiae, Italicae, Juviani, Julii.
Ponio, Araecia •= civitaic, naialis sanciorum Ponii- In India, naialis sancti Bartholomsei apostoli. Ro-
mi, Philantix, Ilcliana: virginis, Marlianse virginis, mae, natalis sancii Genesli martyris. Neverno civi-
et Lancianse. In Africa, naialis sanctorum Massx, laie, depositio Patrlcii abbatis. In Rolhomago civi-
Candidae, Dissei, Amacice, Potonii.Marlyrii, Agapili, late, depositio sancti Audoeni episcopi el eonfessoris.
Eziaci cum sociis suis. In terriiorio ejusdem, \ico Luperciaco, depositio san-
XIV kal. Sepi. Ponto in Amacia civitate, natalis cti Gyldardi presbyteri et confessoris. Et in territorio
sanciorum Filionis, Rufini, Leouii, Tbeodoli, Cy- ipsius civilalis, depositio sancti Eptali presbyteri el
rilli, Zelasi, Tiroolbei, Gadda;, Uorooli, Silvii. In confessoris.
Alexandria, natalis S. Orionis cum sociis. Et in Hie- VIII kal. Sept, In provincia ^yrise, natalis sancti
rosolyma, apparitio sanctx crucis. In Bitorivo,vico Juliani. In Capua, civilale Campanix, naialis sanc-
Vellaano, deposiiio sancii Mariani confessoris. Et torum Rufini, Eulici cum sociis eorum. Arelalo, na-
nalalis sancti Blagni mariyris. talis sanctorura Genesii raartyris, Julii, Hermetis,
XIII kal. Sept. In Lucania, natalis sanctorum Va- C Joviani. In Hispania, natalis sanciorum marlyrum
lentiani, Leoniii. In Alexandria, naialis sancti Dios- Justi et Pastoris germanorura.
Cori.In Synnada civilate, sanctorum Pisliarci, Dio- VII kal. Sept. Civitate Salona, naialis sancti Anas-
madis, Agativi, Zeli, Pamphili , Coloni Conf. In Tu- tasii martyris,.... sia civiiate, sanciorum Poeclani,
ronico, Cainonecasiro,deposiuo sanciiMaximi con- IÎercurii mariyrum. Romoa in coemeterio, natalis
fessoris. El depositio sancli Filihcrti. sanctorura Basillx, Maxirailiani, Quiuii martyrum.
XII kal. Sept. In Ilispaniis, natalis sanctonim Ju- Via Praenesiioa, militum viginti quinque. Arelato
lii, ct Julianii, Vincentii, Auguri, Eulodi. In poriu civitate, natalis saoctorum Sevi, Victoris, Primi.
Roinano, nataiis sancti llippolyti martyris. In Sar- Item Vicloris. Aulisiodero civitale, depositio sancti
dinia, natalis sancli Luxurii, Trajani, Quadrati epi- Eleulheri cpiscopi cum sociis suis confessoribus.
scopi,Primi. In Alcxandria, nalalis sancioruniPisii, VI kal. Sepl. In Aniiochia, natalis sanciorum Sa-
Sevi. Iiem, Quadrali. Sindofaglae, nalalis sanciorum basii, Alexandri abbatum, Emerita;. In Lucania,
Aribosii, Dioraedis, Zoiici, Azalangeli, Moysei. In Polentia civiiate, natalis sanctorum Felicis, Aronti,
Lucana provincia, naialis sancloruin Valeniini, Sabiiiiani, Honoraii. Et in Capua, natalis sanclo-
Leoniii. In Caballiiano, vico Mimmaii, passio san- rum RuG, Magni. Romx, nalalis sanciorum Herme-
cti Privati marlyris. "^ tis, el Basillae, Julii. Constantinopoli, natalis sanc-
XI kal. Sepi. Romae, via Ostiense, in coemeierio torum Olii, et Siephani Mart. In Tomis civiiate, na-
ejusdem , natalis sancii Tiraotbci discipuli Pauli talis sanctorum Marcellini, Tribuni, et Mannis uxo-
apostoli. Et in poriu Romano, peregrinorum mariyris ejus, cum fillis ejus Joanne et Serapione :
rnra, et nalalis sanciorum Martialis, Aureli, Epicie- Elerici, et Pelri mililis. Et alibi quadraginta marty-
ti, Saturnlni, Aprilis, et Felicis cum sociis eorum, rum,qui de Graecoin Luiinum translati sunt. Arelaio
Jusii et Julii. In Ponlo, Neocaesaria, naialis sancio- civilale, deposilio sancli Ccesarii epitcopi et confesso-
rum Nectavi, Sevi. In Aniiocbia, naialis sancii Ma- ris. Augusliduno, nalalis saneli Syagrii episcopi.
rini. AugustiduQocivitate, iiatalis sanctorum Miner- y kal. Sept.ilomx, via Salaria^vetere, in coemc-
* Vindirnsiri. An iillus cst sanclus ejiis nominis? Vindirasirum effectum esse ex urbe quadam Syriae,
Ita quidein arbilratus est Acbcrius, qiii Vindlratuiii Vindira, supra Gendcra appellaiur.
qu.-e liic
in Uicronyniiano Indicc meiiioravit ; nns verolonge i>
Amecia. Dicere voluit Amisina, cum bic, tum
aliter cxisiimamus; nam ciim statini scquatur, Na- etiam die sequeiiti.
talit, etc, perspicimus ab impcrito quodain librario
*75 VETUSTISSIMUM KALENDARIUM. 471
lerio, nalalis sanclorum Hermetis, Basillei, Helix, A natalis sancii Anlonii pueri, Arcsli episcopi. In
Stepbani diaconi, Poliionis. In Alexandria, natalls Aquileia, ingressio reliquiarum sanctorum Andreae
sanciorura Polieni, Serapionis, Justill». Consianii- apostoli, Luca;, Joannis evangelisiarum. Et alibi,
nopoli, depositio sancii Alexandri episcopi, elVi- nalalis saiiclorum Euphemiae, Syrici, Ariioni cum
Tiani cpiscopi. /In terrilorio Arvernis urbis, vico sociis eorum.
Brivale, nalalis sancli Juliani niariyris. Santonas Pridie non. Sept. In Ancyra Galatix, naialis san-
civilate, deposilio sancti Viviani episcopi et confes- ctorum Rufmi, Silvani, Marcelli, Gaiani , Ilclpidi,
soris. /n Africa , civitaie Hippone regio , depoiilio Antonini, Eusiici, Maximi, Euscbii. Iiem, Gaiani, Vi-
sancli Augu$litti episcbpi et confcssoris. lalicx, Gaison, Magni, Casti , Saturnini, Donnli,
IV kal. Sept. Pausaiio sancii Helisei prophclae, Eleusi cum sociis eorum. Romne, iu coemeterio Ma-
discipuli sancti Eli* prophetse. In Syrmia, nalalis ximi, via Salaria , deposiiio Bonifacii episcopi. Ad
sanclx Basilissoe virginis. In Anliochia Syria:, nala- sanctam Felicilalem, nalalis sanctorum Magni, Ca-
lis sancloruni Nice?e , Panli. Romre, via Osicnse, sti, Salurnini, Firmini. In Gallia, civitate Cabillone,
naialis sanciorum Felicis, Candidx virginis, Fori- nalalis sancii Marcelli mariyris. Treveris, dcpositio
cioc, Adausiae, Gemellinae cum sociis eorum. Passio sancli Paulini episcopi.
sancise Sahinse mariyris. B iVoii. Sept. In portu Romano, natalis sanctorum

III kal. Sept. Romse , natalis sancta; Gaudentise, Daurini, Heroi, Heraliani, Arisiosi. Et passio san-
virginis cum reliquis tribus. In Provincia Paljcslinse clorum Thoiliahelis, el sororis ejus nomine Bebea;.
civitaie Sabastia ,
passio sancli Joannis Bapiislx. Et In Capua Campanise, naialis sanctorum Qninti, Ar-
alibi, nalalis sanctorum nongenlorum mariyrum, qui conti, Donaii, Magni, Januarii. In Alexandria,nalalis
eadem die passi simt. sanclorum Memfidi, Sturninae. Deposilio Bealilnge-

Pridie kal. Sepi. Treveris, deposiiio sancti Pauli nui cum sociis suis , quorum nomina Deus scil. In
episcopi et confessoris : hic in exsilio requievit. An- jEgyplo, naialis sanclorum Taufini, Nemosali Sa-
cyra Galatix, nalalis sanctorum Gaiani, Luciani, turnini; Arapolloni. In Gallia, civitate Vesontione,
Rufini,Vinceniii, Silvani,Vilalicse, Antlquirae, Eme- naialis sanciorum Ferreoli, etFerucionis cnm sociis
lini, Florentini, Justae , Julix Antinei, Maximi. eorum.
Iiem, ViialicK. El deposiio sancii EUadii episcopi, VII! irfiis Sepl. Romsc , via Salaria , milliario ab
Syrgi, Florentini cum sanctis sociis eorum. Autisio- urbe natalis sancii Eleuiherii episcopi. In lerrilorio
dero, deposiiio sancli Optati episcopi et confessoris. Cappadociae, civiiaic Rcadden, natalis sancti Coiiidi
cum sociis suis.
MENSIS SEPTEMBER.
C VII idus Sept. Bcnevenlo civiiaie , nalalis sancto-
Habet dies xxx.
rum Senoti, Januarii, Fisti, Acuti , Desiderii. Et
Kal. Septembris. Lilania indicends. In Capua Aqua- passio sancli Anasiasii cum sociis suis. Arelato ci-
ria, nataiis sancii Prisci mariyris, Magnilis. In Tu- vitale, deposiiio sancli Augusialis episcnpi. Aurelia-
derdana Tuscia;, natalis sanciorum Terentiani epi- nis civiiale, deposiiio sancii Evoriii episcopi ei con-
icopi, Felicis, Donati, Silvani. In villa Her, Donali. fessoris. Angnstiduno civitale , loco qui dicitur
In Apulia, Syracusa, natalls sanciorum Evuti, Her- Alisia, natalis sancix Reginne martyris. Interritorio
mogenis, Calesix, Juliani. In Africa, civiiate Toniz, Parisiorum, vico Novienlo, depositio Beali Clodoaldi
naialis sanclorum Tuscia;, Dubilati, Valcnlii, Do- regis, postea pretbyieri ei confessoris.
nalse. In Carthagine, naialis sanctorum Fortunati, VI idut Scpt. Nativilas sancia! MariDR matris Do-
Donati, Felicis. Ei nlibi, naialis sanciurum Martini mini nosiri JesuChristisccundum carnem. Etpassio
episcopi, Sisinni, Amavis. Cinomanis civitate, depo- sancii Adriani martyris. In Alexandria, naialis san-
silio sancti Vicinris episcopi. Ambianis civiiale, de- ctorum Ammoini, Jusii, Serapinnis, Pii. Iiem Pii,
positio sancli Firmini episcopi et confcssoris. Egidii Theophili, Neoteri , etaliorum viginti duorum, Ne-
abbatis. mesi, Arioni, Ammon. Passio sancii Petri, Sabini,
IV non. Sept. In Nicomedia, natalis sanclorum D Demelrici cum aliis quadragiiita; Didymi, Miiisori,
Zenonis, Gorgonii, Monolappi, Theodotx, cum liliis P.ineli, Achilli, Isidori, Serapionis, Magitx, Orosei,
suis: et Cosconi. In pariibus Apamix, natalis saii- Silvani, Arepionis, ct aliorum septingentnrum qua-
ciorum Anlonii, cl Antonini Mart. In Carlhagine, tuor. Ilem Deneiri, Severi, cum aliis undecim. Iiem
natalis sanclorum Dubiiaii , Tuscise , Valenlini. In Severi ciim aliis quadraginta. In ea die collectio
Sicilia, nalalis sanciorimi Eupli , Josephi, Fulicis, mullorum marlyrnm corporum. Iii Antiochia, naialis
Secunduli, lulli. In Alexandria, natalis sancii Theo- sanctorum Timotbei, Faustiniani.
dori mariyris. In Aniiocbia, natalis sancii Tinioihci v idus Sept. Romx, via Lavicana, inter diias lau-
marlyrjs. Lugduno Gallix, depositio sancti Justi, ?.l ros, natalis sancti Gorgonii. Et in Sabinis, milliario
dedicatio basilicx ipsius sancti. Stabulaus lancii ab urbe, natalis sanctorum Ilyacinihi, Alexandri,
liemacli episcopi et confessoris. Corbeia tnonusterio, Tiburtii, Juvini, Silvani. In Cxsaria Cappadocix
dedicatio basilicce sancti Marlini pontificit. nalalis sanclorum Donati, Eleassi, Fortiinaii, Ani-
III non. .S«p'. In Alexandria, nalalis sancli Ari- monii. In Partlus, naialis sanctorum Marci, Libra
stonippi. F.t in regionc Apamix , proviocia Syrix, lis, Julii.
,
*75 S. IIIERONYMI OPERUM MANTISSA. 476

IV idus Sepl. In Cxsaria Cappadocui-, natalis san- A in ccBmeterio Mari;c, nalalis sancii Emcrenliani. El
clorum Cupli.!-, Alexaiuiri, Cirosici, llisici, Aiîpon, nat.ilis sanctnnnn ralies. Felicis, Viuioris, Speraii,
Silvani, cumaliis qiiinque. In Alcxandria naiafis Nîvini, Clioriuti, Scciind:e, Donati,
, Generosaj. Iieni
sanctorum Nemesi, Aminonis, Originis, Herosi, et Secundac, Lnpali. Nuceria, Prisciani,
Iii Maxirai.
alinruin octingenlorum sex ; Did) rai, Meresori. Pa- Roniac. passio sanct* C:eciliae virginis, Saluli, Tyrsi.
nepsi, Acliillei, Niceti. Iteni Aminonis, Orosi, Sil- XV kul. Oci. Nevcdiino,
Iii nalalis sanctorum Va-
vani, Oripion, Nimi, Siiii, el alloruni novem P.iiie- loriani Gurdiani.
, , M:i);riiii , Iii Nuccria , nalalis
modi, Niceti, Silviiii. Roin.i', deposilio Beaii llil:iri sanciorum Conslaiilii, Sunclini. Clialccdone Bithy-
papu>.. In Africa, naialis sanciorum niartyruin Dule- ni;c, natalis sancloruin Enpliemix, Salcosi. Suipor»
latuli, Tasui:e, Magari, Valeniini. lio, deposiiio, sancii Pauli eiiiscopi , Macrobi, Gau-
II! idut Sept. Roina!, via Salaria veleri, in coenie- diani, I ici m;n'i. In Gattia, vico qui diciiur Leoditu,
lerio B.isillx, nutalis sanetornm Proti, ei Jacincii, paasid sancii Lundebcrli episcopi et martyrii.
Didyini. In portii iirbis Roraa;, naialis sanctoiuin \iv Uci. In Alexanilria,
k.il. naialis sancli Thro-
In„'enui, cl llipp<dyii maiiyriim. In Alexandri:i, na- phinr. F.i in Nicoiiiedia, iiaialis sanciorum Oceani
t.ilis sancioruin Syri , et Serapinnis. ln Apiilia, iia- Xyîi, Medaci. In Mi-diulano, depo»iiio sancii Eustor-
talis sanctorum Felicis, et Donati, Julii. Lugduno B ijii episcopi, Saiyri.
Gaitim, deposiiio sancti Patieniis episcopi. XIII kal. Ociob. In Alexandria, natalis sanciorum
Pridie idus Sepi. Iii Sicilia, civiiaie Catbenas, na- Demetrii, Palei, Nilipaci, Madielii, Casloris, Salu-
talis sanciorura Eupli, eiSerapionis episcopi, Magni. rini, C:rti episcopi , Casii, Jnlii. In Neapoli, n:iialis
Roma;, nataiis sanctorum 1'roii, Sanctini, ilippolyii. sancioriiin Januarii ei Aniceti. El inSyntiada Pliiy-
NicomediaR, naialis Animunis lectoris. In Asia, gix, natalis saiicii Tropbi. Vienna civitale , naialis
natalis sancti Diololi , Matronse , Tcclae virginis, s:mcii Ferreoli ei dedicalio Basilica; ipsius, ct trans-
Heracliae. Etalibi, drpositio Eusebii episcopi. Lug- lalio inuliorura corporuin, cura capite sancti Juliani
duni Galtim, deposilio beali sacerdolis episcopi el con- nianyris de Brivate siili allare posilo. Iii civiiaie
fessoris. Augostiduno, deposilio beali Evanii cpiscopi Treviris, deposiiio Miliii episcopi. Et alibi, nalalis
clconressoris. sanciorum Trogi episcopi , et Pii diaconi , Capilei,
Idus Sepi. In Apulia, natalis -sanotorum Felicis- Nili, P.ilcnii, MiiMci, cura aliiscentiim quinquaginta.
simi, et Secundini, Jiistini, Constantinopoli, deposi- In lerritorio Uiiurino, vico Vcllauno , natalis sancii
lio sancti Joaniiis episcopi. In Alexandria, natalis .
Mari:ini. In Kiiceria, Herirei, Beati episcopi, Feli-
sancii Tlieoduli episcopi. In Aniiochia, natalis san- cis, Constanii;c, Privati, Euplieiniae, Sygonx. In ler-
ciorum Tiraothei , Theodori. In Turonis civiiate, C riiorio Lhigonis civitale, in monaslerio Segestro, S.
deposiiio s;incii Lidorii episcopi. Andegaviscivilaic, Sigonis « presbyieri ei confessoris.
depositio Beaii Manrilionis episcopi. Augustiduno, XII kal. Oct. Synnada Plirygiae, natalis sanctorum
depositio beaii Sectarii episcopi. Dormidoiii, Dornihei, Privati, Felicis, Constantiae.
xyuikal. Oct. Exaltatiosancixcrucis. Romx, via Iiera Felicis. In Nuceria , nalalis sanclorura Felicis,
Appia, inccemeierioCalesii, naialis sanctorum Cor- el Conslantix, qiii passi sunt sub Nerone.
nelii episcopi et confessoris. Iii Alrica, civitate Car- XI kttl. Oci. In Persida, civilaie Tarriuni, natalis
Ibagine, iiaialis saiicti Cypriaiii episcopi, el Felicis, sancii Matihei evangelistx. Piralice civiiaie, iiatalis
Hoiiori, Deinetrii, Zeti. Et alibi , deposiiio Eparci sancii evangelisi;e Lucae. Mediolano, iiatalis sancii
episcopi. Vicifiris. Corbeia monasierio, dedicatio basiticiB Domni

XVII kal. Oct. In Alexandria, natalis sanctorum Albini et Marcellini tpiscoporum.
triiim frairum, Cyiini, Leoiitii, Serapionis, Croci. In X knt. Oct. Romse, via Salaria vetere, in coemete-
Anryra Galaiiae, natalis sanclorum Selcuci, et Vale- rio ejusdein, naialis sanctae Basillx. Sidunis civita-
rii. Iii Toraiscivitale.natalis sanclorum Slraiorii.Va- le, in loco qni diciiiir Agaunus, natalis sanciorum
lerii, Merobi, et Gordiani , et [Sicomedis martyris. In Mauricii, Exuperii, Candidi, Vittoris, Innocentii,
Nicomedia, nalalis sanclorum Areii, Archeon. Et in D Viialis cum sociis sex millibus quingeiitis ocioginia
Nuceria Capipamae, naialis S. Constaiiiii. In An- quinquc , . . . Aulisiodero ,
advenlus et excepito
qiiira, depositio Pauli episcopi. Et in territorio Ca- corporis sancti Germani episcopi et confessoris ab
billonensi, castro Ternocio, natalis sancii Valeri:ini Ilalia.
martyris. Liigduno Galliae, depositio Albinicpiscopi. IX kal. Ocl. In Seleucia, naialis sancla; Tecla; mar-
Natatis S. Aicadri abbatis. lyris. Elin Alex;indria, nalalis sancli Marci evange-
XVI kal. Oct. Calcedone, natalis sanciae Euphemiae listx. Roma>, depnsiiio saiuti Lilicrii episcopi.
virginis. Roniae, natalis sanctonim Victoris, Felicis, viii kal. Ocl. Macliironia caslello.Conceptio sancli
Alexandri, Papix, Magni. In via Nomentana adCap. Joannis Bapiislx. Elalibi, iiaialis sanciorum Julii,
» S. Sigonis. Acheriiis nionel legi oporterc S. Se- nomen Srtqnanac fliimini dederil, niihi viilelur Sigo-
quani ; quod.milii quidem non pl.icet ,nain cu ii ex nis iioiiien oiiinino csse reiinenduni. Ei (luidem eo
vulg;iri S. Selne fieri poliierit, :ut imperiti scriplo- iiiagis, quod noii aliier scribilor iii Mariyrologii»
res, qu.iles media aetas pluriinos elTudii, opiiiareii- Gelonensi, ei sancti Galli.
tur ia illo moaagierio coli sauciuu queraJaiu ,
qui
, ,
477 NETUSTISSIMLM KvLENDARIUM. 47g

Cliiistopliori, Laiirpntii, Mariialis, Vicioris, Garaili, A iv iioii. Ocl. Iii jCgyiilf», Marci, cl Marlinni mariy-
Marci , Noliilis, Viciiiria!, Secundolx, Fau!!''na;, Va- ruin. lu Africa , Maicisi, Restiiuli, Jiilii. Et alibi,
leri.T, Cclerin:e, Dnnatulx. In Augusiidunn (ivii;iie, sancti Dasii, alibique Marcelli episcopi. Auiisiode-
vico-Sedil(ico, nalalis sunctorutn Andocii, Tyisi, A- •ro, deposiiio sancii Marsi presbyieri et confessoris.
prilis, ei Felicis mariyrum : LucrosBe. Lugduiio, de- III non Oet. In Sicilia, Placiti , Eulici , et aliorum
posiliosaiicti Lujii cpiscopi eicoiifessuris. Arveriiis, trigiiiia. Etalibi, Barici, Victnrini, Fausii, Pelagii.
deposiiio sancil Itu^.tici episcopi. Valentia civiiaie, deposiiiu Apnllonaris episcopi ct
VII kal. Oct. In Asia, nitalis sanctnrum Eucarpi cnnfessoris. Auiisindero, deposiilo s:iiiciorum ger-
et Dard<ini> cuni aliis viginii. In Gallia, Ambianisci- manorum Finnali diacoiii, el Flavianae Deo sacraia
vitate, pasîo S. Firmini episcopi , el niariyris. Et virginis,
alihi, deposiiio sancii Marci. Piirfie non. Ocl. C.ipua , natalis sanctoruin Mar-
VI kat.Oci. Roina", via Appia , in cceineleiio Calcs- celli,Casii, Eineli, Saiurnini, Donalelli. Roninc, Bal-
ti, depnsitio S. Eusebii episcopi et confessoris. El biiiae , et deposiiio s;incii Marci episcopi , Jiiliani. In
iii Alliaiio, nalalis S. Senatorls. Etalilii, natulis S. Africa, Rogati, Salurnini, Januaril, Fauslini , Mar-
Migigiio, N:ibniis, Fausiiiii. Et in Sardiiiia, iiatalis lialis. In Apuliu , Casii, Enieli, S.itiiniini , Animo-
saiicii Liixiiri iuariyris. Arvernis, depositio Apollina- B lii presbyieri. Agenno civilate, iiaialis sancloc Fidis
ris episcopi et confessoris. virginis et mariyris. In civitate Autisiodero , deposi-
V kat. Oct. In Cxsaria Cappadociae, nalalissancti lio sancti Romani cpiscopi.
Eleullierii. In TarsoCiliciK, nalalis sanctorum Ta- IX idus Oct. Romae, via Appia , depositio sancio-
raci, Probi, ei Androiiici, Justini. Aducia civiiaie, rum inariyrum Apulei , ei Marcelli epi^copi, ei Mar-
naialis sanciorum Cosini et Damiani martyrun). In ci eplscopi et confessoris. Iii Cipua Campaiiise,
Epbeso, naialis s.incli Timolhei, discipuli' Puuli Qiiarii, et Marcellini. Et alibi, sanci.-e Juliae, Syrgi,
apostoli. lii territorio Augustiduno civilate, sancii tiacci, et naialis saiicii Matili;i:i evangelislx. Bituri-
Florenliiii, Sylvani, Firmi. cas civiiate, sancti Augusiini presbyieri et confes-
IV kal. Ocl. In Africa, natalis sanctorum Lauren- soris.
tii, Fausiini, et ViciuriiP, Candidae, Valeriae, Dona- VIII idiit Ocl. In Antiochia, Dionysii episcopi, Ja-
Ise, LeviE, Fuciosw, Gagili, Placidi, et alinriim mul- nuarii, Faustini mart. Martialis, Privati, Eraclii
torum, Loiigini, Victurix, Prisciniani. Roiiix, nata- Juliaiii, Pel:ig'ae.
lis sancli Stactei. Genua civitate, depositio Salnnli VII idus Ocl. In civitate Landicia PhrygiaE, natalis
episcopi et confcssoris. Aii/isiodcio , depusitio sancti sancti Theodnli. El alibi, Atiici,Ludduli,Sepiimi,Juli.
Atodi episcopi el coiifessoris. C Coloiii;) Agrippiiia civitaie, natalis saiictorum Ire-
III kal. Oci. Iii Thracia , Eurici, Plauii, Plancili, ceniorum sepiemdecim inanyriim. Inprovincia Cre-
Ambuii, Aracli.e, Tbraciae, Donaiac, Romre, niiliiuin ia,civitateAugusla, natalissanci,T Afrje mariyris. In
sexaginla octo. Dedicalio basilicce A>changeli Michae- civiiateVienna, niultoriim niartyruni.Parisius, nala-
tisin monte qui dicitur Garganus. Et alibi, Januarii, lis sanctorum Dionysii episcopi, Rustlci presbyieri,
Sosii, Ampuni, Ccledoiii, Jiistini, Autisiodero, de- Eleutberii diaconi. In Ceniuto 'monnsierio, irtinila-
positio Fraierni episcopi et confessoris. tio corporis Richarii confesioris. Ronix, Marcelli,
Pridie kal. Oci. In Placentiiia civitate, natalis Geniiini , Novii , Justi. Inter duas lauros, sanctse
sancti Antonini niarlyris. In .Mediol.mo , translaiio Primivae, Cusli, Julii. In Cilicia, Taraci, Probi, et
corporis sancli Victoris mariyiis. Bethlehem civitate, Andriinici. In Cenluto monaslerio, depusitio corpori$
depositio S. Ilieronyr.i presbyleri. D. Richari confessorit. Corbeia monasterio, depositio
Theofridit abbalis.
MENSIS OCTOBRIS.
vi idus Oct. In Africa , iEraclii, Dionysii , Septi-
Ilabet Dies xxxi.
niae, Secundce, Salsae. Et alibi, Caiii, Quiniasi, Sep-
Kal. Oci. Litaiiia indicenda. Prisci, Fausiini niart. limi, Veniisii, Beati, Seciinili, Donaii, Sereni, Cres-
Alexandri, Eopropi, Saiurnini, Spei, Primi, Donaii. D centi, Taraci, Probi, Andronici, Niceii. Naialis Fir-
Item Digna;, Pafficn, Prepi. In Tonils Jnlii. Aulisio- mini, Heracli , Cassi, Eusebi, Florenii, Victoris. A-
dero, depositio Germani episcopi. Remis civitaiis, sanc- grippinae, Mallusti cum aiiis trecentis irigiiita mar-
ti Rcmiyii. Treveri, sancti Niceti. lyribus. Eodein die naialis sancti Cerbonii confesso-
VI non. Oci. Iii Nicomedia, Eleulherii. In Antio- ris iii Populonio.
chia, Primi,Quirilli , Pitini. Romse, natalis sancii V idus Oct. In Acerno Sicilix , sancti Atbanasii
Eusebii, et alibi, Leonis, Gaiaiii, Secundi. Item Se- presbyteii, Ampodi, Placidi, Fausti, Januarii, .Mar-
cundi, Plalonis. Lnngi. In Gattia, passio tancti Leo- tialis, Marcelli, Juvlniani, Aiitiocliia, saiicti Eraclii.
degarii episcopi et mariyris. Eiidem die sancti Nicasii,et aliorum martyrum.
V non. Oct. Aniiochia, Thengcni. Africa , Victo- IV idut Oci. In provincia Syriae, sanctnrum Eva-
ris, Urbani , Sapirgi. Et alibi , Felicis, Amponi, gri, Prosiriae. In Êgypio, Eusiasii presbyieri. In
Casii. Campania, natalis sanctorunt Eucarisii, Foriunaii.
* /n Acerno. Editum eral in aeervo.

479 S. HIERONYMI OPERUM MANTISSA. 4S0
In Ravenna, vla Laurenlina, natalis sancti Edicli, A Rogaii, Paperi, Vicluriic, Fiaviani, Vicloris. lliera-
Roma>, Calesti, Saiiiri. Bituricas, sancti Opioiiis. P"li Phrygian, Claudiani, Euiheri, Flavini, Jiisli, et
III idus Oct. In llispaniis, Corduba civitaie, Faiis- Victoris.
ti, Martix. In Clialcedonia, natalis sancli Adriani. VIII kal. Nov. Romse, Maximi, ct aliorum centum
Ilcm Faiisii, Januarii, Marcelli. In Alexandria, viginti militum, quoruin nomina Dcus scit. Iii Ga-
Ailianasii episcopi et confessoris. valis, deposllio Beall Ililirii eplscopi et conressoris.
II idus Oct. Romx, via Aiirclia, in coemeterio Ca- In Africa Salurnini, Claudiani, Primivi, Flaviani,
lapodii, Calesiiepiscopi, Saiiiri. In Cappadocia, Lii- Zotici. In Sardinia, Savini, Saturi, Aslcri, Cliari.
pranpodi, Modesii, Luciani, Saturnini, Siinplici, Sa- Suessionis civiiate, natalis sanctorum Crispini et
turi, Placidi. Cordoba civitate, Lupi, Aurelise, Maji- Crispiniani mariyrum; Claudlani, Rogati, Papari,
ml. Lvgduni Galtice, translatio corporis sancli justi Felicls, el Vitaiis. Sunctonas, transtaiio corporis
eplicopi et confessoris. S. Vibiani confessoris et episcopi.
Idn$ Oct. Colonia civitate, natalis sanctorum VII fta/. Nov. In Nicomedla, sanclorum Luciani,
Maurorum de miliiibus : In Capua, Luplili. Via Au- Mardlani, Florii, Eraclii, Tiiti.
relia, in coemeierio cjiisdem, sanctx Fortunaioe. VI liat. Nov. In Africa, sanctoriim Salurnini, Fla-
XVI! Ital. Xov. In Ba. ', sancti SuHi raariyris. In B vii. In Plirygia, Tarsi, Polycarpi, Gai, Euinini, No-
Africa, Cecrae, et alioi m pariier passorum duccn- comini, Longi, Diodori, Metrobi, Euminae, Tuti.
lorum sepluaginta : Mei ", Aufidi , Saturnini, Nerei. Roma;, Mariani, Lucii, Viveti. In Sardinia, Poti.
XVI kal. Nov. NicomeOia, Alexandri. In Maurita- Januaril, Tarrei, Comuinx, et sancti Florentii.
nia, Nini, Victurise, Nobilitani, Mauril^ni, Luci, Ci- V kal. Nov. In Antiocbia Syrix, Marandi, Marian»,
tini, Criscentiani,Rufiani, Doiiati, Defensoris, Rusii- Arceilndi. In Carthagine, sancti Sufronisxni. Et
tiani, Servillani, Sacrati, Venerise, Januarii , Musiu- alibi, saiictorum apostolorum Simonls Chananxi, et
Ise, Quintasi, Memmse, Primae, Donai«, Severiae, Judx Zelotis. Araaranti, Quinlt, et Jusli, Lucii.
Viclurix, Basilla", Magnili. IV kal. Nov. In Lucania, Sacincti.... Quinti, Feli-
XV kal. Nov. In Oriente, translatio corporis sancti ciansc, ei Lucian,ae marlyrum.
Lucae evangelist». In Nicoraedia, Lucae, Victurinae, III kal, Nov. InNicomedla, Januarii, Calendionis,
Justini. In Axiopoli, Hermeiis, et Taxis, Julii. Et Marlialis, Germani, Marci, Theophlli, Eusebii. El
juxta portiim Romanum, passio S. Agnelis virginis. in Africa, Passio sanctorum numero centum viginii
In Cainpania civiiale Puteolis, Januarii, Fellcis, et mariyrum. Item, Felicis, Quinti, Lucx, Luclani,
deposillo Justi pueri. In Africa, Lucii, Victoris, Da- Vicioris, Viialis, Donati, Pelri, Marii, Januarii, Fi-
si, Leuci, Viciorici, Beresi episcopi, Victricis, Faus- C riae, Hermeiis, Urbani, Attiii. Et passio sancti Feli-
tini, Martialis. Ebrocas civitate, natatis S, Aquitini ciani cum sociis suis. In Anliochia, Januarii, Mar-
episcopi et con(essoris. liani, Nazarii, Gervasii, Protasii, ei Celsi pueri.
XIV kal. Nov. In Osiia, Austerii presbyteri, Nea- ToloscE transtalio corporis sancti Saturnini, episcopi
poli, Sussi, Januarii, Fesli, Desiderli. In ccemeterio et mariyris.
Puteolis , Prosculi , Prosduci , et Nicae matris ejus. Pridie kal. Nov. In Africa, Clacovii, Juliani, For-
Domnsc virginis, Asii, Buiii. In Antiochia Syrix, na- tunaii, Silvani, Calendionis, Bonifacix, Castae,....
talis :anctorum Pelagii, Beronici , Pelagix, et alio- Gallicx, Agapi, Victurix, Felicis, Slmoni, Donaii,
rum quadraginla octo marlyrum. Rusiiciani, Foriunati, Roniani, Silvani, Mlinmi,
XIII kal. Nov. In Puteolis civitale , Dasii, Anosi- Angelali, Nuncini, FeHclssimi, et aliorum viginli
niini, Januarii, Dnrothei, Susimii, Jaiiuarix. In Ni- novem, Valerii, Vincenti. In Ilispania, Januarii. In
comcdia, Eusiicis, Promaclii, Lucii, Marcellini, Ber- Macedonia, Vilalis. Petri, Crescenli, Alierini, Vic-
niaci. Item Susimi, Januarii, Julii. Agenno civitate, torini. Iiem Peiri, Mar..., Mammari, Saiurnini, Vi-
sancti Caprasii marlyris. gilantii, Nuncini. Mugnili. In Nicomedia, Philippi,
XII kal. Nov. In Nicomedia, Dasii, Zotici, Gai et Calendionis. Augusia Viromandorum in Gallia ,
cum duodecim millibus marlyribiis. in Africa, Mo- D sancii Quintini.

desti, Eutici, Materi, Dissei. In Nicxa îtliynix, M^NSIS NOVEMBER.
Afrigis, Hscharli, Dicei, Proculi. Neapoll, Modesti, Ilabet dies xxx.
et alionim octoginta quatuor. Puteolis Campaniae, Kat. Novemb. Litania indlcenda. Festivilat om-
Prnculi, Euiicis, Macharii, Donalellae. Lugduno nium sanctoram. Petri, Mammerli, Salurnini, Mngni.
Galiiai, Viatorispueri,discipuli saiicti Justi episcopi. Et passin Eustacbii martyris cum uxore et filiis. In
XI kal. Nov. In Adrianopoli Thraciae, Philippi Macedonia, Basilis, Jacobi, et sancti Joannis cvan-
episcopi. Eusebil et Heriiietis, Scveri. In Portu, gclistx. Iii Terracina, natalis sanctorum Meldegasi,
sancti Valerii martyris. In Tliracia, item Severi. Et Juliani, Victoris, Felicis, Saii, Perseveranti, Octa-
alibi, passiosancti Leugati. vix, Cessix, Eristei, Saturnini, Simpllcii, Primi,

X kal. Nov. In Adrianopoli, Severi, Dorothei. In Cesarii, Magni, Jiisti. In Cxsaria, naulis sancii M.i-
Caesaria C;ippadocix, Seuresi, Magni, Jusli. in Gal- cedonii. Et alibi, natalis sanclorum Januarli, Petri,
lia, deoosilio sanciiGratiani martyris. Crescentis, Victurini, et aliorum marlyrum. Castro

• '. Nov. In Nicomedia, Severi, Vitalis, Felicis, Divione, passio sai. ?ii Benignl presbyteri et marty-
.
4St VETUSTISSIMUM KALENDARIUM. 48i
ris, ct sancli Melanti. Augusiiduno, deposilio sancti A mx, Mariae, Fclicilalis, Felicise, Innocenii.T, Fortu-
Primi episcopi. Bajocas civitaie, tancli Yiyorio epi- n.iii, Principix, Domnicellx, Clemenlini, Januarix,
tcopi et confessoris. Sitio monasterio, deposiiio sancti Victiirix, Juliani. Alexandria Hetropoli, natalis
Audomari episcopi et confcssoris. Pictavis civitale, de- sancii Mens^ martyris. Turnnis civitate, deposiiio
dicalio basilicee S. Hilcrii episcopi et confessoris. sancti Marlini episcopi et confessoris. Lugduno Gal-
III non. iVoivmft.Dcdicalio basilicx sancii Andrea; li(B, depositio Yerani episcopi.
Aposioli. Ii) Cxsîria Cappadocix, nat>ilis sanciorum Pridie idus Nov. In Africa, natalis sanciorum .\u-
Germani, Theophiii, Caesarii, Egiili, Yiialis. Eialibi, ruli, Publii, Vincenli. In Cxsaria Cappadocix, na-
passio sanctse Agriculx Tirginis el mariyris. Item, lalis saiiclorum Germani, Theophili, Cxsarii, et
Feiicis, Crescenii. sancii Eusebii.
Pridie non. Novemb. In Africa, natalis sanctoium Idus Nov. In Tliracia, naialis sanclorum ^dicii,
Primi Caesarii, Gregorii, Porpliyrii, Saluri, Amanli, Euiici, Felicis, Hermogeni, e^ Agiestis marlyrum.
Pubtii, Secundae, ,Viclorinx, Perpeluae, Victoris, El in Cxsaria Cappadocix, naialis sanclorum An-
Quarli. In Nicxa, nalalis sancli Domnini. jlugusiiduno, lonii, Gcbennx, Germaiii, Mannicx, Adriani cum
deposiiio Proculi episcopi. Roihenis civitate, deposiio sociis suis. Ravenna civiiate, natalis sanctorum Va-
lancti Amantii episcopi et confessoris. Biluricns, de- B lcntini, Soluioris, et Victoris. £l alibi, dcposilio
posilio sancti Lusoris pueri, et confessoris. sancli Jacobi Apostoli. Rotenas civitate, depositio
Non. Novemb. In Cxsaria Cappadociae, naialis sancti Amantii episcopi et confessoris. Turonis civi-
sanctorum Domnini, Cxsarii, EpipLanii, Gregorii, late, deposiiio sancti Bricci episcopi et confessoris.
Appini, Saturnini, Amantii, Publii, Mart. In Cam- xviii kal. Decembris. In Eraclea civiiate Thracix,
pania, naialis sanctorum Marcix et Secundx. Capua naialis sanctorum Clementis, Clementini, Theodolx,
civiiaie, natalis sanclorum Evrasi, et Quarti, Joci, Philomini, ei aliorum multorum. Et ipsa die, naia-
Ludi. lis sancli Eraclii.
idus Nov. In Nicomedia, nalalis sanclorum Decem.
'
VIII XVII kal. h\ Africa, sanctorum Secundi,
Adriani, Jiilix, et Eusebix. In Africa, natalis sanc- Fideiiiiani, Varici, Mariialis, Africa civitaie, natalls
lonimDonati, Pauli, Balsaini, Doinnini, Primx, Du- sanclorum Siddini, Salurnini, Servi, Calendionis,
tix, Foriuiiaix, Januarix, Quartx. Et in Toniza Galani, Primi. Geiiui, Sccunds, Thcodoti, Demetri,
Africa, natalis sancii Felicis. El in Phrygia, nauilis Pareniis, Saiurx, Firmi. In Aniiochia, natalis sanc-
sanctorum Januarii, Atlici, Barici, Mammari, Vcne- torum Donali, Restiiuti, Valerianx, Frucluosi cum
ricini, et Venerix. Regidona, naiati$ tancii Melani aliis duodecim. Depositio sancti Machuti episcopi.
episeopi e( confessoris. C svi kal. Dec. In Africa, natalis sanctorum Ruflani,

Tii idus Nov. In Nicomedia, naialis sancii Eusebii, Harci, Valerii, Vicioris, Pauli, Qonorati, Donali,
Pobisi, Euslasii, Marii, Primi, Julix, Januarix, Ro- Barici, Vilalis, Januarii, Jusii. Etalibi, nalalis sanc-
gatianx, Oplaii, Adriani. Et in Africa, natalis sancinrum Fidentiani , Mariialis, Donati, Valeriani,
torum Rogati, Donaii, Primx, Julix. Poeiiani. Et natalis sanctorum Nerei, Pauli, Adriani,
VI idm Novemb. Romx, natalis sanclorum Sini- Secundiani, Manialis, Vicloris, Victori, Anieconi,
plicii, Sympronii, Claudii, Custori, Nicosirati, et Auriliani, Marcelli, Marianx, Secundi, Frontoni,
Sanciorum quaiuor coronatorura, Severi, Severiani, Majuliiii. In Aiitiochia, Augustini, Juslx, .ûricx,
Carpophori, Victorini. In Africa, natalis sanclorum Pontix, Fruciuosx, Mairondx, Fructx, Vincentix,
Primi, Macliarii, Justi, Amaranti, et aliorum nona- Marci, Aruspici, Marix, Fistx, Fonunx, Felicilatis,
ginia quatuor. Ei in Nicomedia, natalis sanciorum Silvani. Et iu Capua, nalalis sanciorum Vitalis, Ja-
Damiani, Eusebii, Calesti, Eustasii, et Marii, Magni. nuarii, Justi, Augustiani, et Justx. Lugduno Gat-
T idtts Nov. In Nicomedia, natalis sanctorum Da- liai, deposilio sancti Eucherii epiKopi et confessorit.
miani, Donaii, Resiituti, Victorini, Salularis, Cres- XV kal. Decemb. In Capua civitate, nalalis sancto-
ceiiiis, Demetrii, Nemesii ei Exuorgii, Eusebii. Ru- rum Auguslini , Eusurii , Felicilalis. In Nicomedia ,
mx, nalalis sanciorum Clemeniis, Symphronii. In D nainlis S. Ammoni. In Asia, natalis sanctorum Phi-
Hispaniis, naialis sanciorum Fausii, Januarii, Mar- tcx, Matronx, Tcclx virginis. In civitate Hierapoli,
liulis mart. naialis sanciorum Vicloris et Alphei, Romutx. Ro<
IV idus Nov. In Aniiocliia, natalis sanclorum mx trans Tiberini, naialis S. Cecilii. In Nicomedia,
Primi, Macharii, Diaconi, Eustasi, et sociorum cjns, naialis S. Ammonii. In .\si3, sanctoium Diobidis, el
Januarii, Candidiani. In Africa, natatis sanctorum Didx. Et in llcraclca civilate , natalis sanclorum
Saiurnini, Donaii, Annibonix et aliorum sepiemde- Grcgorix , Vicioris , Gemmi. In Cxsaria , naialis
ciin.Romx, deposiiio sancli Leoiiis episcopi./n civi- sanciorura Thcodoix , Alplixi , Zachxi, Romani.
tate Aurelianis, deposilio beati Monotoris episcopi et Canhagiiic Arric.v, Dnbiiaii, Tusci, Valeutii, S. Ca-
confetsorit. lendionis , Monlani. Aureimnis civitate , depotitio
III idut Nov. Ravenna nalalis sanctorum Valen- Aniani episcopi el confetsoris.
lini, Feliciani, Oclavi, Felicis, Januarii, Eurundini, XIV kal. Decemb. lu .4ntiocliia civiiale, Romani
Vidoriiii, Felicis, Nisei, Juliani, Vincenli, Januari, moiiacbi, Baralx, et Hesycbi marl. In Hispania ,
Giddini, Bonifacis marlyris, Hinaci, Domoi, Fir- Corduba civiiate, Asciciae martyiis. lu Cxsaria
, , G ,,,
m S. HIEROMMI OPERUM MANTISSA. 484

Bonuli, Victoris, Proximi , Luciaoi , Carilierii , ei A iv kal. Decem. In Syria, Trnphimi, TLeodoli, Et-
Marliani. In lleraciea, iiein Carihxrii, et aliorum poccasi, Eiicberii, Eusebii, Julii.
qiiadr<{<in(a. III fca/. Decem. Ri.mx, Arosoni-;, Salnrnini, Chry-
XIII kal. Decem. In Cu^saria , Maximi, Miiiinni, sanihi, Darix., Mauri , etaliorum septu.nginia duo-
Neoseri , Tobis, Jannaiii, Vitaiis, Carterii , Mar- rum. In Gallia , civitate Tolosa , nalalie Saturnini
tiani , Dicenti , Z''|>liori. In llueraclea, sanciae Mu- episcopi et marlyris.
lieris cum sex siiis quadraginia. AugustiJuno Pridie kal. Decem. In Provincia Acli.iia , civitate.
Simplicil cpiscopi. Patra*, natalis S. Aiidrex aposloli et mariyris. lo
XII kal. Decemb. In Hernclea , Bassi , Dionysii , Nicoinedia, sanciornm Carionis, Tiroiiis. Et in An-
Orinnis, el DaTli. In Cxsaria, Agapill. In civiiale tiochia , Doinini , Merolx. In Mediolano , S. Am-
Mi^sana , in Sicili.i , Aiiipheli, C;ii. In llisp.iniis, brosii cpiscopi de peicepiione bapiisnii. Ronix
Maximi presbyleri . C.ilendiniiis, Marci , Viciori.s sancti Casiuli, et Eupre|ietis, Saturnini Chrysanti
Felicis, ei Misiiii, F'.liisii, Crispini. In Aiitiucbia . ei Mauri, Ceniuli, Tlieodoli, et Januarii.
Basilii, et Dinnysii, Rusiicii. Taurinis civiiate Oc-

MENSIS DECEMBER.
lavi, Soluloris, Advenioris, et Agapae virginis, Ba-
Habet dies xxxi.
sillci, Satiirnini , Emcriii, Sccundi. B
XI kal. Decemb. Aniiocbia, B;isilei , ct Aiisilii ,
Kal. Decembris. Litani:i indicciida, Romx, sanct;c
Satiiniiiii, Zepplierl , cl Mairona;, Basilicx, Carali, Caiididx, Aniboiii, Fibiti, Lucii, Maironx, Jnsiini.
Eulicbis, Calcndionis, Evelpisii. Rnmx, naialis S. In Alrica, Viciori , Rogaii , Maminari , Alequatx ,
Clementis confessoris. inciviiate Aiistis, Demetrii, Qiiiniasix , ei naialis s:)ncti Casslani , Klenpiniiiii
llunurii, M:iximi, Quiiiiiani , Sisiiini , Stasi, Tiiti, Diiiiaii , Saturnini, Foriuiiati, Luciaiii, et Optati.
Stepbani , Piun , lleraclii , Macedonii , Veri, Tlico- Jn Callia , civilate Noviomo, S. Eligii episcopi et
duii. confessoris.
X <ta/. Dece.mb. Romx , Cueciliae virginis, Vaie- IV non. Decemb. Romx, naialis S. Primenti, Pon-
riani , Tiburiii , Maximi. Alexandria , Felicis, De- tiani ,
Pimiiii , Juveniani. Iii Mauritania , Severi
metril, Zeii. Ei in Arrica , Chrysogoni , Cleti , Ye- Seruri, Janiiarii, Victorini , Furtiinaii , Meggini,
rociani. Iiem, Demetrii. Iteiii, Zeti. In Cappadociî, Debbiiclii , Viciurini , Cleineni , Pnniiani , Candi-
Longini , Euthici , Leonti , et Kaustiniani. Augusti- dx, Maiiiinarix, Agneiis, Donnix, Primx, Viclu-
duno, Pragmati episcopi. rix, Secundx, Sepiimix, Maximx, Douatx , Sa-
IX kal. Decemb. Honix, Maximi , nntalis S. Cle- turninx.
nientis episcopi et inaityris, Ciirysngoiii , S. Fi.'li- 111 noij. Ceeemfr. In Orienle, Merobii, Claudici,
cilaiis, Matimi. Et Cedecas, S. Marci episcopi. In Felicis. In Nicomedia , Uinbuci. Iiem , Felicis
Cxsaria Cappadncix , Verociani , ci Euticis. Iii Victorici , Julii. In Africa, Crispiiii, M ignx, Joan-
Alexandria , iiukilis S. episcupi. In Tuscia , S. nis, Stepliani, Victoris, Mariini, Saviniani. Iii Bo*
MuiCuix, Felicls, Viialis, Mariiani , Bonifjtiani. nonia , sanctx Agriculx, ct Inlingi , Cassiant, Cri-
Bituricas, S. Faieri presbyleri. In Italia , monas- spiiii.
terio Bobio, deposiiio saucli Columbani abbatis. In II noN. Dec. Ileraclea, Chrisilani, rudenli, Migini,
Caltia , vico Sarcingo, depositio sancli Trudonis pres- Viciuri. El iii Laodicia Meiropoli, Felrcis, Merobii,
byleri ct confessoris. Faladi, Umbuni.
viii kal. Decem. In Aquileia civitnte, sancti Chiy- Non. Dec. Naialis S. Crispini. In Africa, Hn-
sogoni, Eleutberi, el Maxiini. Et in oppido ejusdem, niili , Felicis , Julii , Patuniix. Iiem , Ci ispini ,
Antiroiliti episcupi. In Arrica, Manimeri, Saturi, Ro- lleracli , Missx , Vicloris, Tr<ipliimi , Eucarpio-
gaii, Dunaii, ct aliorum viginii. In Pcrusia Tuscix, ni , et atiorum novem , Sanciorum Candori ,
S. Felicissimi. Nanfamoni , Pauli , Marci, Jussi , Privati , Ful-

Tii kat. Dectm. Luciani, Martiani, Claudi:ini, Cy gentii , Matronx , FelaJi , S. Marix, S. Amaiitil,
îriani, M:irtialis, Petri, Felitis, Vitalis, Juliani, Vic- ^ episcopi.
loris, Janu:irii, Donaii, Quiriaci. viii idus Dec. In Africa , Zeloii, Fortunati, Gai,
Tiita/. DMem. Rumx, saiiclurnm Siricii cpiscopl llermogeiiis el Rogaiiani.
el Saturniiii. In Aqnileia , Valeriani episcopi et con- VII idus Dec. .\iiiiocliia , Polycarpi , Tlieodori , cl
fessoris, Amnmnii, Sereni , Rdmanx. In Aiexan- Sapici, Severiiii, Sccundini, Victorini, Clenientis, ct
dria, Petri. In Afiica, Monx, .Melisi , Derinx, Vi*- Prinix. P:issio S.Savini episcopi.
torin» , et Marcellini. Augustiduno , deposiiio S. VI idus I)ec. Eusebii episcupi, Usanni presbyteri,
Amatoris cpiscopi. Successi cpiscopi.
V kal. Decem. In Nicnmcdia, Marcelli, Petri , Nu- V idus Dec. In Africa , Peiri , Successi, Basiiii,
men, Sereni , Melisi, Victorini. In Galli.i , civiiate Victuris, Tonini, Por|ibyrii, Urbani, Januarix, M.i-
Bononia, Agricnlx, et Viialis, Magni, Julii. In Me- lani, Pasceiiti. Item Urbani, J.>nuarix, .Malani, Pa-
diolano , Lucx , Andrex, Joannis, Severi , nupluv sceiiti. Iicni Uibani, Boniracii, cl aliorum vigii ti
mix. In civiialc Rigiensi , deposiiio S. Maviini (riiiiii. In Aiiiiorliia, Geronti, Pulintix, Silv;ini,
epi&copi. \aienii», Valcntinx, Marix, Donaix, Victuiix,
,
485 LIBER COMITIS. ADMONITIO. 486
Juveniix, Rogalac, llerniogeiiis, Feiicis, A loiis, Quarii, llonoraii, Siniplicii, Ainpamovi, Feli-
Agiiillae,
Luliciani, Flaviani. cis, Vinceiiti, et alioruin irigiiiia novcm simul. Et
ividMS Dec. Viclori, Consenli, Adriaiii, llera- Oclori, Quinii, Donali, Victoriae, Dioscori, Justi-
Kruiiieiili, Pudeiiii, Migiiii, Vicluri.ini, Pauli, niiiiii.

clii,
Urbani, M;irci, Cirinici, Ciccilix, Orbaiielljp, Cris- XV k(d. Jun. Landicia civilate, Tbeotini, Basiliani.
pinac^Polenliae, Privatx, Viliiaiiellx. Cyriaei, Julii. Iii Afiica, Quinii, Simplici, Pompini, Ariifa.', Chre-
Ronix, deposilio Daniasi Vn^x; Germani. Eludi, sti, Uigni, Dutuli, Urbaiii, Mariyri, llonorati, Evasi,
Evaiigeli, Tlirasonis, Mauri Et iii civiiaie Arvernis, Victurini, Salvatoris, Terturini, Victuria;, Cxcilia-
Agricuite, et Viialis m.iriyrnm. In Hispania, civiiate ni, Sepiiiiii, Rusiici, Bes-ae, Viciniani, tlonurati,
Emerita, passio S. Eulilia! virginis. Lucanix, Reduclulx, Viciuiix, Privatula", Caci-

III idus Dec. Rom.Te, S. Eulaliae, Tlirasonis, Pon- li«, Saiuriiiiii, Phamonis, Felicis, Viiicenti, Aresti,
tiani, Capitulinl, multorum siiie iiumc-

et alioruni Musci, Siddini, Adjutoris. Rom», Lucix M:irtyris,
ro. In Alexaiidria, Ssmmoni. Et Emeritae, Urljani. et Auceise liegis, simul et Anlonini, Erenei, Papeu.
In Hispaniis, Euiiciani. In Antiochia, Secuiidiani, sx, Apclliniae, Apamix, Poenicis, Cussevarionis,
Secundi, Zosimi, Pauli, el Kyriaci, Justi. Anibiaiiis Papissei, Saiurii , Satarii. Passio S. Afroe Virgiiiis,
civiiale, iiaialis Victorici, Fusciani, et Gentiiini B Viciuris, Basiliani, Ilonorati, cuin aliis viginli duo-
marlyrum. El alibi, natalis S. Marise, et alioruiii biis martyiibus.
niultorum. XIV kal. Jan. In Nicaea civitaie Billiynine, Zosimi,
Pridie idus Dec. Hermogenis, Donata;, et aliorum Paiili, Sccuiidi, Cyriaci. Et alibi, sancti.runi Aiias-
viginiiduo. tasii, el Sitldini episcoporum, Cbrysanihi, et Dariae
Idus Dcc. Raveiina civiiaie, Ursioiiis, ct Lenca- mariyrum. Autisiodero. beali Gregorii pai>(B.
dii (ônfessoris , ei Valeniini Maiiyris. Syraciisa ci- xiii kal. Jan. Iii Tlii;>ci.i, i iviiHie Gildoba, Julii,
Tilale Siciliac, naialis S. Lucuc Virginis, ei S. Si- nalalis Teclie, ct sancii Liherliiii, Zosiiiii.
censi, Satuwiini, Casii, Pauli, Felicis, Quintiliaiii, XII kal. Jan. In Mesupoiamia, nalalis, et transla-
Modesii, Victorini, Januarii , Gcldini, Feliciani, tiosanctiTlioiiiiicaposiiili, ijui Iraiisiaius estab Iiidia,'
Slercorii, Felicia;, Donatae, Valeri.ê, Coloiiicae, Sa- cujus passiu ibidem celebraiur. In Ileraclea, &ancii
lurnini, Urban*, Maruiiiii, Victuriae, Siiiipliciae, et Passiiii. Kiim.e, depusiiio sancii Innocenlii, et pa^sio
Securi, Daiivi. saiictiirum FoCiC, Fuirii, llonoiaii episcupi et con-
XIX kal. Januarii. In Aniiocliia, Drusi, el socio- fe^soris.
rum ejus nuinero irium, Zusimi, et S. Liiti;r virgi- XI kal. Jan. Iii Aniiochia, sancti Baîlei, Serapio-
nis. 'Liigdiino Galli;B, S. Vicioris epi-copi et coii- G nis. Kmiix, via Lavicana, inler duas lauros, iialalis
fessoris. Vlenna, Lupicini episiopi. Ke;iiis, iiaialis saiiciorum trigiiiia Maiiyrum una die corouaioiuiii.
S. Nicasii episcopi, et Sacrepi, As|iedi;r, 'Hieidoli. Et Osiiae, naialis sanctoruin Dciiieirii, lluiiorati. Lt
xviii kal. Jan. In Africa, Fauslini, L'icii, Oaiidi- alibi, naialis s;inclorum Felicis, Joaimis. Ronia>, via
dae, Maleri, Marci, Janflarli, Viciori, C;eciliani, Saleiise, depoîtio sancii Fellcis, et pa.'sio sanciae
Maximi, Marci;e, Macliaonia;, Viciiirix, Secuiids, Tlieodosia;, virginis, el Uidymi moiiachi.
Primae, Saturninx, Machrosoc, Nina;, Resiltutae, et X kal. Jan. Dcpusiiio sanclac Vicioriae, Romac, sub
aliorum undecim. Iii Ascalone, Ilelia;, Candidi. Au- Decio, quae cum essel desponsata viro pagano, et
relianis civilale, Maxiini presbijteri el confessoris. rel
iviifca/. Jan. Ravenna, Valenlini, Navalis, Agri- Ccelera legi non potuerunl in ms. uipote a tineis cor-
culae, Concordii, Justini. Arelato, dedicatio basilica: rosa ; scilicet ab liac die ud viu kal. Jan. a qua incipit
elaliaris S. Geuetii nwriyris. hocce Marlyroloyium.
XVI kal. Jan. In Africa, Victoris, Victoriani, Adju-
ADMONITIO DE SUBSEQUENTE LIBRO.
Qiiantum etl velerum elucubrationuni, quce Hieroiiymum auclorem aliquo sibi wmtexlu arroganf, niilla fernie
hoc libello, qui Comcs »iiscrifri/Mr, locuin in liis sibi dari, anliquiorc tilulo et jure qiiodam siio poslulat. Me-
minil ejus de nomiiie Chiiria omniuin anritiuissinta Donalionis Lcclcsim Coriiuiianm, Ileiii, inqiiiens, ciidices,
Rvangelia iv, ApiiîoluKi, P»;ilierium, et Comiiem : qua; cuin anno scripia sit 471 manifesio iudicio est,
auctorem libri, (ji(is(/»is ille fueril, Hieronymiauis lemporibus advixisse. Fuisse porro ipsuin llieronymum,
conceplis virbis asterunl magiio numero sequiuris a^vi scrifilores, quorum saiis mulla tesliinonia in proleqomenis
ad Liturgica Paniellius laudat. Xenipe vnlgo recrpin senlenlia illa eriil, et fides, quam nemo in dubiiim reio-
caret : proeconccplu emm opinione, qnidquid erat libroruin in Ecctesia inngis uiilium, et sacerdotum usibus
accominodalius, ex S. Doctoris nostri calamo profecium, iiiit ccrle nobis ab lO ciiris recogniium iiique adorna-
ium umne credetmtur. Accessit ad conciliaiidiim op.ii auctnrilatein moinenlnm haiiri stin,: leve, N uncupaloria
ulin Cliifjleiiano antiquo ms. dicituK, Hieronyiiii iid Cuiistaiiliiim epslobi, l'ra;f;itio libri, qiii Coiiies apiel-
latur : d
eyusmo(/i enim prologis volebat S. ipte Paler sna ab alieiiis scripia internosci, ut ea pro Germanis
haberentur, qu(B prologo noii curerenl. Qua; nos qitidcm argiimentu nec taiili lucimus iieque eoanimo repiica- ,
mus, ul pro Hieronymiani fetus germatiitate pugnare videainur : lantuin constare hinc voluniui, ejusinodi li-
briim immeriio prceiermitsum fuisse haclenus, ac fecisse porro uos opera; prelium, qiii vernili reliqua S. Patris
) :
487 S. mERONYMI OPERUM MANTFSSA. 48«
familie aceentulmus. Accepimus iiaque epistolam ad Constnntiitm, qua ipsa: etiam Comilis ediliones omnes ca-
rehaut, ex Spiciiegio B. Liic;\; B.iclierii lomo xiii qiii eaiii a Cliiffleiio, iildndum Iniiuimiis, acocperal. Li-
biiiin aiilcin ipsiim, iif niliil dissimulemus, diu mullumqiw incerli li(csimus, ex quo exemiilari describeremus;
illud enim quod Hieronymianis tcmporibus oblinebal, aliis siibiiide aique aliis inlerpolalionibus nuctum in aliam
puio fere molein et fonnam excrevit. Olim emendavit ex Caroli Magni prcecepto Paulut diacoiius Aquiteiensis
lum Atchuinus ejutdeni imperaloris jussu : denique Theotinchus preshijier, cujus in bibliollieca ccctesim Betlo-
taceutii codex atservatur hoc 'Muio : in Clirisii nomine anni circuli liber Coniiiis intipit, auctns a Tlieoiincho
indlgno prcsltyiero, rogaiu viri vcnerabilis Hecliiardi comiiis Amblanensis, ila lanicii, iit sancta Evangeli-
staruni dicia, nccnon uposioloriim, et proplietarum, iminnta, aique incnncussa servareniur. Suni adeo
eiiam in vulgatis libris Ires ejusdem operis ediliones parum inlcr se similes : quarum prima Pamelii ett lomo
secundo Lilurgiarum, altera Baluzii in calce capilittarium regum Francorum, lertia in ,'inliquis libris Missarum
ven. card. Thomatii. .Vobi» quandoquidem vetitt germanusquc archelijpus haud tuperest, editio Baiuiii, quce
nimirum ex Bcltovaccnsi codice et Theoiinchi recensione descripia est, visa est eiiain uipole ptenior, ita et cce-
teris prccferenda.
In nomiae sanctie el individuae Trinitatis,
INCIPIT EPISTOLA S. HIERONYMI AD CONSTANTIUM.

PRiEFATIO LIBRI SEQUENTIS, QVI COMES APPELLATUR.
Quaraquara licenler assumalur in opere congre- A ut ex tanta divinomm librorum copia, singulis fesli-
galio coeiestium lectionum, el ipsum opusculum ab quod aptum ex hisvel competeDS esset,
vitatibiis
Comes quidem soleat appellari

ecclesiasticis viris, : excerpcrem, ct quodam modo distindissime collo-
quod duobus modis Deri arbitror, aut pro consue- carem.
tudine uniuscujusqoe Ecclesiae (secundum quod et Incipiens itaque a Nativitaie Chrisli, quod esl vni
variura hoc ipsum descriptionis genus esse digno- kalcndas Januarias, in Vigiliis ad Nonam per ordi-
scitur), aut certe pro voluntale studiosi lectoris, iiem, quein assidue in Ecclesia didiceram, lectiones
qui(si fieri possit) quidquid in Scripturis divinis uiriusque Testamenii simplicibus ministravi. Porro
mirabiliter fulget, quidquid in prseceptis moralibus ediiionem illam quam ex llebraicis voluminibus in
Gopiosum est, corpore adunatum de-

lolum parvo in Latinum iranslatam esse constat, iu hunc quippe
siderat habere, paupertatis necessitate : Ego tamen, modum, qusevel cujusque prophetiae lcctio prajsenti
iuvante Christo, ingenio quo potui, el maxiine occa- festiviiaii congruat, quid aposioli doceant, vel ad
sione oblaU, qua id a me fieri voluisii, Consianii eumdem titulum quidEvangeliiannuntiet auctorius,
ita hoc opus elsi minus in- dudum vertenle jam anno per omnes dies festos Ec-
mihi venerabilis frater,
siructus assumpsi, ut tanta excerptorum inielligen- clesiae opportune censui omiiia secuiidum tempus
B esse legenda. Sed nonnulla alia jBdiCcatioius causa
tia capul causamque rationabilem habere videatur.
Nam cura omnis Scrlptnra divinitus inspirata, ut ait multa illic aggregata suni, atque suis appellationibus
inserta, id est, in capite quadragesimae de abslinen-
Apostolus, utilitsitad doeendum, ad erudiendum,
ad justitiam; ut perfectus sit homo Dei ad omne tia escarom et sobrieute; iiem in Quadragesima de
opiis bonura instructus, et quaecumque sunt hacie- poenitentia, de pudiciiia, de remissione inimicilia-
ad noslrara doclrinam scripta sun», ut ruin, vel alia raiilta. Hsec enim orania ad mullornm
nus scripia,
per patienliam et consolalionem Scriplurarum spcm equidera uliliiaiem petitionibus luis obedicns scri-
babearaus : quid brevius, quid utilius censui, quam bcre curavi, venerabilis mihi el amantissime fratcr.
INCIPIT
LIBER COMITIS, ,
SIVE
LECTIONARIUS PER CIRCULUM ANNI.

Anni circuli liber Comitis in- G feriis aut in fcsliviUlibus sanctorum aliquid rainus
In CUrisli nomiuc.
indigno presbytero, ro- esse videtur, reeurrat ad hebdoraadam quam volue-
cipii, auctus a Theotincho
Arabianensis, rit, et reperiet semper super ocio aut unara aut duas
gatuviri veiierabilis Hecliiardi comiiis
aut eo ainplius feriam, quam legcre poterit, aul sibi
Uraen ut sancU Evangelisiarum dicU necnon
et
iia
Prophetarum immola aique incon- nihil dcsit. (Propier frequens vero temporis incur-
Apostolorum ac
quibus deeraiit pro- sum fuii in quibusdam episiolis apponere hoc w,
cussa senarentur, et diebus
adhiberenlur, sicut a san- quod signilicat Dnem, et rursus«propler principiuui
priaj sancise lectiones
alicui aut epistol*
patribussunt coadunala. Aut si in alterriis ».
clis
niontt. receniiore, ied antiqua.

• Ucec addita sunl in margine a
m LIBER CO.MITIS. ÔO
In \igilia naialisDomini viii kal. Januar. ad san- Aseciindum Liic.tm cap. ii, Erat .1o?cpli et Maria
ctam Mariam de nona a sanclis palribns. Leciio malcr Jesu , usque gralia Dci crat in illo. Siii alias
epistoke beati P.inli ajiostoli ad Ronianos. Fratres, est, isise. Lectio libri Geneseos. In dichus illis for-
P.iulus servus Clirisli Jesu, usquc et vos vocati Jesu mavit igitur Dominus homineni dc Umo,i(.si;;(e fluvius
Clirisii Domini noslri. qnartus ipse cst Euphrates. Evangclinm sceundiim

Item ubi supra. . . Leciio Esaiae proplieta;. Ilaec Matthaeum cap. xiii, Venit Jesus a GaliUc:i in Jor-
dicit Dominus, Propter Sion non tacebo, usque com- danc, usque in quo mihi complacuit.
placuit Dco in te. Id. III kal. Januarii. Lectio libi i Gcncscos. In dichus
Evangeliura secundum Matthmim. lii illo tem- illis tulit Dominus Deus homincm , usque ipsuin csl
pore, cum esset dcsponsata mater Jesu, Maria, ws- nomen cjus. Evangelium sccuiidum Matthxum c.
qne salvum faciet populum suum a peccatis eorum. XVIII , Cum audisscl Jcsns quod Joanncs Iradiliis
Jiem ad sanctam Mariam de nocte. Lectio episio- esset, usûe appropinquabit cnim regnum coclorum.
Ub beati Pauli apostoli ad Titum. Charissiini, appa- Pridie kal. Januarii. Nalale sancii Silvestri. Leclio
ruit gratia Salvatoris nostri Dei, usque \a Cbristo EpistidiE beati Pauli apostoli ad Hebr.-cos. Fratres,
Jesu Domino noslro. plurcs facti sunt sacerdoles secundiim legcm, usque
Ilem ubi supra. Leciio Esai» prophetai. Ilajc di- B Dominus noster Jesus Chrisius. Ev.m-
se ofTerendo
cit Dominus, populus gentium, usque in sempiler- gelium sccundum Matllia;um c. cclxiii Dixit Jesiis ,
num. discipulis suis , Vigilatc qiia nescitis, tisîue super

Evangelium secundum Lucam cap. iii, Esiit edl- omnia bona sua coiistiluet cum.
Ctuma Caesare, MS(j«epax Iiominibusbonsvolnntalis. Kul. Januarii. Ociabas Domini. Ipsa leclio lcgatur
Item ad sanclam Anastasiam mane. Leclio Epi- qua; est in vigilia Doaiiiii de nocle. Evangclium se-
slolae beaii Pauli apostoli ad Tiium. Charissimi, cundum Lucam(cap. iii), Postqiiam cousumraaii sunt
apparuit benigniias et humanitas, usque iu Christo dies octo, usquc gloria plebi tuae Israel.
Jesu Doniino nostro. '

IV non. Januarii. Lectio libri Geiieseos. In diebus
Item ubi supra. LectioEsaiae prophetae. Ha;c diciC illis Adam non iuveniebatur adjutorium simile ei,
Dominus. Spiritus Domiuisuperme, usque redempti usque et aperti sunt oculi amborura. Evangelimn
a Domino Deo. secundum Malthacum. cap. sxiii , Circuibat Jesus
Evangelium sccundum Lucam cap. iii, Pastores lotam Galiiaeam , usque de trans Jordanem.
loquebantur, usquc diclum est ad illos. 111 non. Januarii. Natale sanctx Genovefae virginis.
Item ad sanctum Petruin in die. Lectio cpislolae Lectto libri Sapientia;. Pulchra esl casia gcneraiio.
lieati Pauli apostoli ad HebrKos. Fratres, multifarie Q usque in refrigerio erit. Evangelium secundum Mat-
multisque modis, usque anni tui non delicient. thxum cap. xixvn Audistis quia dictum est anti-
,
Itera ubi supra. Lectio Esais prophetae. Hxc dicit quis, Non moechaberis, vtque volenti a te mutuari ne
Dominus. Propter hoc sciet populus meus, usque et avertaris.
Tidebunt omnes fines terrx salutare Dei noslri. Prid. non. Januarii. Leclio Daniel prophelx. In
Initium sancti Evangelii secundum Joanneni. In diebus illis vehit Nabuchodonosor rei Babylonis in
principio erat Verbum , usque et veriiaiis. Hierusalera, et obsedit eam: usque qui vescebanlur
In natali sancti Stephani, id est, vii kalend. Ja- ciboregio. EvangeliumsecundumMatihxum c. lxvii,
nuarii. Leciio actuum Apostolorum. In diebus illis Cum venisset Jesus in Jomum Simonis Petri, asûe
Stephanus plenus gratia, usque obdormivit io Do- sepelire mortuos suos.
inino. Evangelium secundura Maithxum cap. ccxl. Non. Januarii. Leciio libri Geneseos. In diebus
Dicebat Jesus turbis Judxorum, usque benedictu» illis. autem cognovissent se esse nudos Adam
Cum ,
qui venit in nomine Domini. Bcilicet et uxor ejus usque in pulverem revcrteris.
,
In natali sancti Joannis evangelistse, id est, vi kaL Evangelium secunJuni Matlhxum c. cxxxiii, Locu-
Januarii. Leciio libri Sapienlix. Qui timet Deum, tus est Jesus ad lurbam et discipulos snos dicens.
facict bona, «s^Me in nomine xterno lisreditabit D Videntes nonvideni, et audienies non audiunt, usgue
illum Dominus Dcus noster. Evangelium secundum et aures vestrx qnx audiunt.
Joannem cap. ccxxxi. Dixit Jesus Pelro, Sequere ine, Item eodem die, in vigilia Theophanix, Leclio
usque quia verum est lestimoninm ejus. Epistolx beali Pauli apostoli ad Tilum. Charissime,
In naiali Innocentum , id est, v kal. Januarii. apparuit benignitas ct humanitas , usque in Christo
Leciiolibri Apocalypsis Joannis apostoli. In diebns
Jesu Domino nostro. Evangelium secundum Mai-
illis vidi super monlem Sion agnum stantem, ufjue
Ihxum cap. vi, Defuncto Herode, ecce apparuit an-
ante thronum Dei. Evangelium secundiim Matthxuni
gelus Domiui in .somnis Joseph, usque Nazarxus
cap. VI, Ecce angelus Domini apparuit in soninis
vocabitur.
Joseph , usque quoniam Nazarxus vocabitur.
vin idus Januarii, in Thcophania. Lcclio Esab;
Kal. Januarii, si in Dominica coniigerit, istx le-
propheux. Surge illurainarc Ilierusalein ,
usque ei
cliones ex libri Comilis leganliir. Epistola Pauli ,
aposioli ad-Galatas, Fraires, quaiito tempore hxrcs laudem Doniino annunliantcs. Evangclium secim-
usque et hxres per dum Malthxuin cap. iv, Cinn naiiis cssct Jcsus ii»
parvulus est, Dcum. Evangelium
l(i
Patrol, XXX.
,
491 S. IIirnOSYMi OPERUM M.VNTISS.V. 492

liciiilelieni Juda^, usque per aliain viuin reveisi suni A vi:i asceiidciiles cum Jcsu llicrosolyinam , usque
III iciîoaeiii siiam. terlla die resiirget.
VII id. J.nnuarii. Lectio Esaix proplictx. Iii diebus xviii k:il. Fcbruarii. Leclio libri Geueseos. la
illis lucuLus cst Csaias proplicta diceiis. .Aim:o quo diebus illis fuctiiiu est ut olTerret Cain Duiiiiiio Deo
inorluus e<t re\ Oii;is, vidi buniiiiuni scdentciii su- de rriiciibus terrx, uique qui occiderii eum , sepiu-
persolium exiciûni, usqueel |ieccaluiii luuin iiiun- pluiii punieiur. Evangelium gecunduni Marcuiu. cap.
dabiliir. Llvangclium secuiidiim MultlKCUiii cap. cxvi, Veiiit Jesus Uierico, usque tequebalur eum
csxxix , Facium cst cnin consiiiuniasset Jesus ser- iii via.
moiies istos , usque (jui potcst capere capiat. XVII kalend. Februarii. Naiale sancii Marcelli
VI id. J.iiiu.iiii. Bcllo:icus iiaiale sjncti Luciani conressuris. Lcciiu libri Gtueseo». lo dicbus illis
niartyns. Lecli'i libri Sapicniia;. Audite, rcges, et Lainecb accepil uxpres duas, usque omiie teinpus
iiitelligiie, uique invenieiit quid respunde:iiit. Evan- quoTixit Adam anni nongenli Irigiiila. Cvangclium
gclium secuiidum Mattliaûin cap. cclvi, Dixit Jesus secnDduiii .M:ircuin cap^ gvxxv, Dlxi( Jcsus discipulis
(liscipiilis siiis , Sicut fulgur exit ab orieote, usque suis, Caveie a scribis qui voliint iii stolis anibulare,
tcriniiiiis eurum. usque hic accipiuMt prolixius judicium.
V idus Jaiiuaiii. Lectio Esaiae propbeiae. Indiebns g xvi kal. Februarii. Natale sancii Suipicii. Lcctlo
illis dixii Doniinusad Esaiain, Egredere inoccurMiiu libri Sapieiiti.-c. Super saiutem et speciem dileii
Acliaz, usque si iiuii crcdiderilis, non permanebilis. sapicntiam, Kst/ue prnpter disciplinoe dona comiueii-
tvaii);elium seciinduni .Marcum, Dixil Jesus disci- daii. Cvangelium Fecuodum Marcum cap. cxui
pulia suis, Simile csi rcgnuiii Dei, quemadmorium si
Dixit Jesus discipulis suis Cum vidcritis abomina-
,
buino jaciat seiiunieiu in terra, usque siiie parabola tionem desolationis, utqne propier eleclos quos ele-
iioii loqiiebaiur eis. git, breviabit dies.
IV idiis Januarii. Lcctio Esaia; prophelae. In diebus XV kal. Feliruarii. Natale sancia; Priscae. Leciio
ill:S lucuius esl Doiiiiiius ad t^âiam propbeiam di- libri Sapienti£. Oinniuni artiCex docuit mesapieniia,
ci-ns, l'ro eu quod adjecit populus iste aguas Siloe, usque et guper omiieni siellarujpdispositionem. Re-
!;s7ue quia nubiscum Deus. Cvangelium secuiidum quirc Cvaiigelium secundum Matthseum cap. cxl.
Marcum cap. Lxii, Dixit Jesus discipulis suis, Venite Simile est rcgnum ccelurum ibesaiiro abscuudiio,
scorsum , eamus in deserlura locum , utque concur- usque nova.
rcrunt illuc. XIV kal. Februarii. In nalali Maria: et Marthx.
III idus Jaiiuarii. Lectio Esaix propbet.c. In diebus Leciio libri Geneseos. In diebiis illis xdificavit Noe
illis dixit Esaias Iluc enim ail Dumiiius ad me, q 3^^^^ Domino
,
, usque diluvium dissipans terrara.
sicul iii forii maiiu eiudivit nie, utque a Doniino Evangelium secnndum Harcuin cap. xviu Venit ad ,
cxercituuin qui babitat in niunle Sion. Evaiigelium Jesum leprnsus deprccans euin, usque quje pru;cepil
êcuiidum Marcuni c:ip. xc. Veuieiis Jesus ad disci- Moyses in tesiiinnniuiii illis.
pulos snos, vidil turbaiii raagiiam usque inter vus

,
XIII kal. Februarii. In naiali Fabiani ei Sebastiaai.
conquiritis. Leciio libri Sapieniix. Sapientia vincit malitiaoi,
Pridie idus Januarii. Leclio Isaise propbeiie. lii
usque qnibus uiilius niliil est in vita hoininibus..
diebus illis locutus est Csaias propbeia dicens, Si Evangelium secundum Matihxuoi cap: cclxiii, Dixit
luerit pupulus tuus Israel quasi arena inaris, reliquix Je.-us discipulis suis, Yigilate, quia nescitis diero,
converieiitur, «sqiiesupcr muiiteiii fili* Sioii. Evaii- usque consiituot eum.
gcliuni secuiiduiii .Maicum cap. xcvii, Rcspoudil Jesu XII kal. Februarii. In naiali sanct^ Agnes. Lectio
Juannes dicens, Magisier, vidiinus qiicmdani, usque libri Sapientia;. Cuin teniarentur jusii , usque in
ijui non esi advcrsuiii vus, pro vobis esl. linem eventus niirati suiit. Evangelium secuiidum
Idibiis JaiiUjrii.Ociabas Tbeoplianiae.Leciio Esaix M:illha;uiii cap. cCLXVlii, Dixil Jesus discipulis suis,
propheia;. Doiiiine Deus meus, bunorificabo le, usque Simile cst regnum coeloruni decem virginibos, usqut
aiiiiumiate liaec in nniversa lerra. Cvangelium se- 1) „escitis diem neque lioram.
rundum Juaiinein. Vidit Juannes Jesuin venieniem XI kal. Februarii- In nalale sanctiVincenti. Lectio
:mI ê , usque quia bic cst Filius Dei. libri Sapieiitise. Misereris omniuin , Domine ,
quia
Diiiiiinic:i I pnst Tlieopbaiiia. Lcctio epistulx beati omnia poies, usque credanl iii le, Domine. Evange-
Pauli aposioli ad Uoiiiaiios : Fraiies, ubsecro vos liuin sccunduiii Joannem cap. xiv. Dixit Jesiis disci-
piT iiiiserii:ordiaiii Dei , usque \a Christo Jesu Do- pulis suis, Nisi gr.inum fruraeiili cadens in terra,
luino iiosiro. Cvaiigeliuin secunduin Lucaiii cap. 111, usque Pater meus i|ui in coelis cst.
ruiu lacius ess£l Jcsus aiinoruiu xii, usque apud Doniinica 11 post Theopbaniam. Lectio Epistolo:
Deum cl hoiniucs. beati P.iuli apostoli ad Roraanos. Fratres, habenies
xix kal. Fcbruarii. Naiale sancti Felicis confesso- donationes sccundiiiii grati:im, usque bumilibiisconr
ris iii Piiicis. Leciiu libri Genescos. In dicbus illis seniientes. Cvangelium secuiidum Joanneiii cap.
fecil Doiiiinus Deus .Adx et uxori ejus tunicas pelli- XVIII, Niipiix facia: sunt, usque credidcrunl iii euiii
ccas, utque ad custodiendani viaiii ligiii vita:. Evan- discipuli cjus.
geliuin secunduiii 5Iarcuiii cap. cxji. Erant lurbx in X kal. Februarii. In Raiali sanciorum Machuiii.
LICER COMITIS. *9*
493
Einerenliaiii. Lftclio iibii S.ipienli.T. Cuni sis ergo A iv nonas Februarii. In purincaliAnft beaiS Mari*
juslii Dnmiiic , usque spercmus misericordiam. virginis. Lftctio iibri Sapiei ia'. Ih omnibus re-
quiem qu*sivi, usque dedit stiaviiatem odoris. Evari-

Evangelium secuiniuin Lucam cap. clvi , Elevaiis
ociilis Jesns in discipulossuos, utque merces veslra gelium secundum Lucam cap. ni, Accepit Simeon'
Jesum in ulnas suas, utque gralia Del erat in iHo.
mulia Citt in coelo.
u kal. Februarii. In nalali sancli Projecti. Lectio

Item aliud Evangelium secQndum Lucam, PoSlquam
Domine Deus nosler, suavis et ve- dies purgationis ejus, usque gloriam plebis tUDe Is-
libri Sapieniise.
inimorlalitatis. Evangelium rael.

rus es, usque radix est
Lucam cap. lxiv, Dixit Jesus discipulis III non. Februarii. Lectio librl Geneseos. In die-
seeifndam
suis, Uinnis (]ui venit ad nie, usque supra petra. bUs illis MelchiSedech rex Salem occurrit Abralia-
mo a csede regum reverlenti, panem profereiis, pa-
VIII kal. Februarii. LeCXio libri Geneseos. In die-
Hoc nem et vinam, usque reputatum est iili ad juSiitiam.
bu-i illis dixit Doihltius ad Noe, et ad filios ejus,
Etaugnlium secundum Marcuin cap. xli Disit
signuin fflbderis qund do iiiter me ei vos, usque uni- ,
Jesus discipulls suis et turbis utqlte disserebdt

verss carnis qux supef terram. Evangelinm secun- ,
diim M.ircunicap. i, Egressus JesuS vcnit in palriam omnia.

eum. B Pridie n6n. Febrrtarii. fcectio librl Geneseos. lu
suam, ««7«« impositis manibus cofiivil
tir kal. Februarii. Leciio librl Geneseos. Iii die- diebos illis, postquara nonaginta annoiûrri esse ca-
bas illis erat lerra labii UniuS, ii ^î-inonifm eoruni- pefit Abfah.im, iwâ^paritercirctimcisi sunt. Evan-
dem,tWijbesuper faciemiilhcial-uffifegionum. Evan- gcliutii secundum Lucam cap. ixiiviil , fc*icfe!>at
gftUura secdnduift Lflcam C4p. xxvi, Siirgens Jesas Jesus parabcrlam iniendens, usque paneirt m rcjdd
de «yniigoga, tisqui oportel mft' evangiillzare re- Dei.
giiimi Dei. Non. Februarii. In natali sancl» Ajâih». Ledio
Ti k:il. Februafii. Irt iiSfall santiss Agires de nati' Epistdla; beaii !>auli a|)(JstoIi ad Coriidbios. Fra-
vidiie. Lectiu libri Geneseos. In diebtis illis luiit tres, qut gloriafur, iti Doraino glorietuf, us^tie ex-
Tliare Abrabdin filium îlani, us/fite ab orieiite Hai. hibere ChriSlo. Evan'>elium secundura Maithxuni
EvangeliDin secunduin Marcum Cap. iu , Intro.' cap. CCLXvrii, Dixit Jesiis discipuliS suis parabolam
ivit Jesus in synagoga, lufue resiiiuta est inaiiu^ hanc, siinile est regnura coelorum decem virgiiiibus.
illiti». usque nfeque bora.
Vkal. Febfuarii. Leciio libri Sapientiap. Justiiia Dntiiinica iv post Tbeophartiam. Lectlo Epistbl*
pef^Jtftiia est, usque cahire illius yggiavala. Evangc- beaii Pauli aposloli ad Romanos. FiairKS, nemiRl
liura secundum Matib.-eijm cap. cxl, Dixit Jesus G quidquara dcbeatis, usque pletrrtfldo e^go legis «t
dileclio. Evangelinm secundmfl Matthsfeum cap.
discipulis snis, Simile est regnnni toelorum thesau-
L\ix, A*cendi;nte Jesu in navFcula usqut obe-
ro abscondiio in agm, iisû^ iiova et veiera. ,
Dniiiiiiica Dlf post thenphaniarrt. Lectio Epistolx diunt ei.
beaii Pauli aîoMdii ad ômanns. Fratres, noliie essc' viii idus Februarii. Lectio libri Geneseos. In di»-
pradenles, usqfie vinee in bOnoraalum. Evangelium bus illls appartiil Dorainus Abraliam in convalle
secundflrt» M;iitli£(-ura r.ip. txiii , Cum de'scfcndisset Mambre, nsque, sed resisti. Evangeliura secundum
Jetus de moirie, ustj/i; sanatiis est puer in iila hor.t. Marcura cap. xlvii, Venii Jesus trans freium in re-
iv k\\. Februarii. Leetio libri Geneseos. Iii die- gione Gerasennrum, usgue et misertus esi lui.
bu^ iPis descendit Abrahani in iEgyplum, usf iteac- VII idus Februarii. Lectio libri Geneseos.Jn die-
cip« eam, et vade. Êvangelium secundtini LiicanT bus illis dixit Dnminus ad Abrahara, Num celare
cap. xxxiii, Cunr essCt Jesus in civiiate, usfue ab ih- potero titi qua; gesfuruS sum, «s^He etjlle reversus
lirraitaiibvis suis. est in Incura suura. Evangeliura secuiidttm Lucam

iif k:il. Februarii. Leciio libri Geneseos. fn die- cap. Lxvii, Factura est deinceps, ibat Jesus in
bnisîlliS ascendit Abt.ihara de yEgypto, HSfû^ ve- civitatem qu,'» vocainrNaim, usijiie plebera suam.
iiieiililius aj Segor. Evangelium seruiidum MarCum ^ VI idos Februarii. Iii naiali S. Tboma aposiolN
cap. XXXVI, Coepit Jesus dotere ad mare, uique qui Lectio Epiaolae Leali Pauli apnstoli ad E^hesios, lam
babet aures audiendi audiut. non eStis Iraspites ei advenae, usque habitaculura
Pridi« kal. Febrirarii. Leelio libri CeYieseife. In Oei in Spiritu sanclo. Evangelium secundiim Joan-
diebusillis dixit DomiiiUS aiiAbraha/n poslquam dinem cap. cxxxiv, Hoc est prxceptun» meum, utque
visos cst, usque xdifTCavit ibraliare Domino. Evan- oderurtt me gratis.

diebuls
gelinm secuiiduiM MaiihxuTii cap. lxxiv, Loquente v idus Februarii. Lectio libri Geneseos. Irt
Je>u ad turbas, uiûe universam tefrarfi lllani. veneruiit dun angeti Sodoraam, uiûe Lftth in-
iii iHis
Kal. Februarii. in natali sanctas Brigida: Vitginis. gressbs est Segor. E*anêlinm Secondum LutaiVi
usgue
Leciio liliii Sapieiiii*. CreJlura liM facldri desef- cap. Lxm, eogebaf Jesuirt qiifdam Ph4risa;n«,
viens, usque Magna eilim sutlt jtidicia tiia, Dbmine, dSlexil raUKufrt'.
ei ineiMrr;ibilia opera lua. Evangelinnl setundunl IV idus Febrfliifii. In tiatall sanctordm ioTiti, Ere-
Lucara cap. lxxiX, bixit Jesus discipulis suis, INCino rteS, Jatfncti, Ainafrii, ct Sotetis. Lenro filrrt S:i-
acccndens iuceruam, usque aufereturab illo. preniiae. Omiils cteaittra afr initio ad wum geWrt
405 S. lIir.RONYMI OPEr.UM MANTISS.\. 496
lerigurabaiur, nsque aSbislcns cis. Evangclinn) se- A scparaiis inler se gregibus. Ev.mgelium secandum
ciindum Liicam cap. civ, racium cst aiUcm dum Lucam cap. cxxxiv, Dixit Jcsus discipulis suis, Lu-
fomplciciilur dics assumpliouis Jesii , «sijue ahic- ccrna corporis lui csi oculus tuus, usûe lucerna ful-
Tunl inaliud caslcUum. goris illuniinabit te.
III iiliis Fcbruarii. Lcciio libri Gcncscos. !n die- Dominica in Sepiiiagesima. Lectio EpistoI.T, beail
biis illis profccuis csl Abialinm in tcrram auslra- rauli apostoli ad Corintbios. Fratrcs, nescitis quod
lcm, i(S(;iic ciim (ilio mco Ii;i:ic. Evangeliuiii sccun- bi qiii iti stadio currunt, usque pctra autcm crat
dum Marcum cap. lxiii, Exicns Jcsus dc navi, usquc Christiis. Evangelium sccuiidiim Mattli.Tum cap. cc,
abiitiii nnmtcm orarc. Di.vil 3esiis discipulis suis, Simile est regnum crelo-
Pridic idus Fcbruarii. Lcclio libri Gencseos. In riim liomini palrifamilias, usque pauci electi.
ilicbi:s illis dcprccaiiis cst Isaac Domiiium pro uxo- X kal. Martii. Leciio libri Gcneseos. In diebus
re sua, iisqiic parvipendcns quod primngciiila \cn- illis, quando primo lempore ascendcbant oves, usque
didisscl. Evaiigeliuin secundum Matilia;um cap. pcrgcns ad Isaac pairem suum in lerra Chanaan.
NLvii, Vcsperc autcm facio, usquc qninquc inillia Evangclium secundum Lucam cap. cxLix', Ail Je-
bominum. su quidam de turba : Magistcr, dic frairi meo, iisûc
Dominica v posl Tbeopbaniam. Leclio Epislol.-n B qui sibi tbesaurizat, non est divcs, in Deum.
bcati Pauli apostoli ad Tbessalonicenscs. Fralres, IX kal. Martii. Lectio libri Geneseos. In diebus
induite vos sicut Dci clecti, Wiquc per Jesum Cbri- illis, tempore quo Laban ierat ad tondendas oves,
slum Dominum nostrum. Ev;ingelium secundnm usque rcversus est in locuin smiiii. Evangelium
Matlbxum cap. cv, Respiciens Jesns dixit, Confitcor secundum Lucani cap. clix , Servus qui cognovit vo-
tibi, Pater, Domine coeli, usquc onus meum leve. luniatein domini sui, usque el nurus in socrum siiam.
IJus Fejjruarii. Lcctio libri Geneseos. In diebus viii kal. Martii. In cathedra sancti Petri. Leciio-
illis oria aulcm fame supcr terrani, usque donec libri Sapienlia;. Fili, in mansueludine perfice opera
magnus vebemenier elTcctus est. Evangelium se- tua , usque exaudiet autem eum qui fecit illum.
cimdum Maitliaum cap. cliv , Accesserunt ad Je- Evangelium secundum Lucam cap. clxvii , Dicebal
sum ab Hierosolymis, usque non coinquinat horai- Jesns , Cui est siraile regnum Dei , usque siridor
nem. dentium.
xvi kal. Marlii. In nalali sanctonim Valenlini, Vi- VII kal. Marlii. Lectio libri Geneseos. In diebus
lalis, Feliculae, et Zenonis. Lectio libri Sapientia;. illis abiit Jacob iiinere qno coeperat , usiyiie quanto
Mclucutes Dominum, sustinetc misericordiam ejus. niagis contra homines pra;valebii. Evangelium sc-
iis^Mesic et misericordia ejus cum eo. Evangeliuin C cuiidum Lucam cap. clxxii, Dixit Jesusturbis, Cum
secundum Lucam cap. xcvi, Dicebat Jesus discipu- videritis Abrabam , usque non capil propbeta perire
lis suis, Si quis ,\u\l post me venire, usque do- extra Hierusalem.
nec veniat regnum Oei. VI kal. Marlii. Lectio libri Geneseos. In diebus
XV kal. Martii. Lectio libri Geneseos. In diebus illis interrogavit Jacob angelum qui luctabalur cum
illis egressus Jacob de Bersabee, usque decimas of- eo , usque urbe Sicimorum qu« est in lerra Cha-
fcram tibi. Evangelium secundum Lucam cap. naan. Evangelium secundum Lucam cap. lxxx, Di-
Lxxxiii, Factum esl in una dierum, usque quanta cebat Jesus ei qui se invitaverat , usquc beatus qui
illis Jesus fecissel. manducat panem in regno Dei.

xiv kal. Martii. Natale sanctonim Onesiml et Ju- V kal. Martii. Leciio libri Geneseos. In diebiis
lianx virginis. Lcciio.libri Sapientis;. Filii sapien- illis postquam regressus est Jacob de Mesopoiamia
tiai ecclesia juslorum , usque juslilia acdificabitur Syriae , usque numquid ut scorlo abuti debuere
libi. Evaiigelium secundum Matlbajum cap. cxl. sorore nostra. Evangelium secundum Lucam cap.
Dixil Jesus discipulis suis parabolam lianc : Simile cxcii, Audicbanl omuia bic pbarisxi quce Jesus lo-
cst regnum coelorum tbesauro abscondito, usque quebatur , usque qui dimissam a viro ducit , moe-
nova ct vetera. D cbatur.
xiii kal. Martii. In natali sancti Policioni episcopi. IV kal. Marlii. Leclio libri Geneseos.In diebus
Lcctio libri Geneseos. In dicbus illis profectus cst illis locutus est Dominus ad Jacob diceiis, Surge ct
Jacob, venil ad lerram orienlalcm, usque serviens nscende Beltiel , usque bic titulus monumenti Ra-
. apud eum seplcm annis. Evangelium sccundum cliel, usque in pra;seutem diem. Evangelium secun-
Marcum cap. Lxxii, Surgens Jcsus abiil in liiics dum ( Lucam ) cap. cxcvii , Dixit Jesus discipulis
T)Ti, usquc dxmonium exisse ab co. suis, Impossibile est, ui non venianl scandala, usque
\ii kal. .Marlii. Lectio libri CchcsCds. lii dicbus obcdiret vobis.
illis videns Doniinus quod dcspicerct Jacoli Li;im, 111 kal. Martii. Lectio libri Gcneseos. In diebus
usque appcUavit eum Asser. Evangelium secundum illis erant filii Jacob xii , usquc sepelicrunt eum Ja-
Lucam cap. cxviii, Exsullavil Jesus in spirilu san- cob filii sui. Evangelium secundnm Lucam cap.
cio, usque Budirc quj; audislis ct iiou audicrunt. cci. Dixil Jesus discipulis suis ,
Quis vesirum lia-
XI kal. Marlii. Leclio libri Genescos. In diebus bcns servum arantem ,

usque quod dcbuinius faccre
illis cgrcssus Ruben lcmporc messis irilicij vsquc feciiniis.

497 LIBEIl COMITIS,
m
Dominica in Sexagesima. Leciio Epislolac heaii A Assiimpsit Jesns dnoJeclin ilisciimlos suns , iisfjHc
Pauli aposloli ad Corinlliios. Fratres , libenler snf- dedit landein Def;.
lertis insipienles , usque ut inhabitei in mc virtus VIII idus Marlii. Lcclio libri Gcnesoos. In dicljiis
Christi. Evangelium secundum Lucam cap. lxxvi ,
illis accedens Judas propius conlidcnler ad Joscjih
Cum lurba plurima conveniret , asûe fructum affe- ait, usquc feslinaie et adduciic euni ad nsc. F.v:a)"c-
ret in patiealia. lium secundum Joaiinem cap. Factum
li, csi cum
Pridie kal. Martii. Lectio libri Geneseos. In die- iesccnderciitdiscipuli Jesu ad mare, mque ad tci-
bus illis ducius esl Josepli in Êgypto , usque Domi- lain (jua ibani.
nus erat cum illo , etomnia opera cjus dirigebat. VII idus Marlii. Leciio libri Geneseos. In diebiis
Evangelium secunduni Lucam cap. ccii, liiicrroga- illis audiium est et celebri sermone vulgaium in aiila
lus Jesus a pharisEis quando venit rcgnum Dci , «s- regis, venerunt fratres Joseph, usquc Joseph ponct
que in die sua. manus suas super oculos luos. Evangeliuin scciiii-
Kal. Manii. Lectiolibri Geneseos. In diebus illis duraMarcum cap. cxx, Cum intrasset Jcsus Hieio-
accidit ut peccareni duo eunuclii , usque oblilus solyinam in lempliim , vsque qiiodcumque dixcrit
csi interprelis sui. Evangeiium secuiidum Lucam (iat, fiet ci.
cap. ccviii , Dixit Jesus discipulis suis, Sicut fac- B Feria IV. Capile jejuiiii. Ad swutamSaviiiam. L(iCl':o
tum cst in diebus Noe, usrjue memores estoic uxoris Johel proplicla!. lla;c dicii Dominus Deus, Converti-
Lolb. inini ad nie in ioio corde vestro , usque non dabo
VI non. Hartii. Leciio llbri Geneseos. In diebus vos ullra opprobriiim geniibus, dicit Dominus onini-
ilHs dixit Pliarao soninium , i:s(jue consilium placuit poleiis. Evaiigcliura secundum Maiiliaium cap.
Pbaraoni et cunctis minislris ejus. Evangelium sc- XLV, Disil Jesus discipiilis suis, Cum jejunatis,
cuiidum Lucam cap. cciiii , Dixit Jesus disciputis nolite fieri sicut bypocrita; trisies , usquc ibi cst cor
Buis , Dico vobis iii ilia noclc eriint duo iii lecto luum.
uno, usque inveniel fidem iii terra. Feria v. Lectio Esaia; prophetae. In diebus illis
v ( non. ) Marlii. Lectio libri Geneseos. Iii dicbus segrolavit Ezechias usque ad moriem , usque p.-olc-
illis dixii Pliarao ad Joseph , usque malum inoiiix gam eani Dicit Dominus omnipolens. Evaiigelium
,
teniperaremus. Evangelium secundiini Lncam c:ip. secundum Matthxuiii cap. lxiv , Cum inlroissct
ccLii, Dixil Jesus discipulis suis, Cnin videriiis cir- Jesus Caphaniaum us(ji»esanatus est ex illa lior.i.
,
curodari ab exercilu Hierusali;in , usque doiiec iiu- Feria vi. Lectio EsaicB piophelae. Haec dicii I)o-
pleantur tempora nationum. minus Deus , Clama , iie cesses , usque quia niiseri-
IV non. Marlii. Lectio libri Geneseos. In diebus C cors sum Dominus Deus tiiiis. Evangêlium secun-
illis, Audicns aulcm Jacob quod aliineiila veiidc- dum Maithicuin cap. xxxix, Dixit Jcsus disci[iiilis
rcntur in .^gyptum usquc moriamini. Evangclium , suis , Audistis qiiia diclum esl, Diliges proxiinuin
secundum Lucam cap. cclix, Dixit Jcsus discipiilis tuum, et odies iiiimicum, usque reddet libi.
suis Atlcndite auiem vobis ne forie gravarciiiur

, , Sabbato. Lectio Esaix- Jjrophetx. Hxc dicit Doiiii-
corda vestra, usque in lemplo audire eum. nus , Si absiulcris de iiiedio lui catenam , uiqiic Os
III non. Marlii. Lcciio libri Geneseos. Iii dicbus eiiini Doniini locuium est haec. Evangelium sccuii-
illis feceruut fratres Joseph in iEgypio, ui illls ijise dum Marcum cap. (lxvi), Cum sero esset factuni ,
praeceperat, et locuii suntad invicein, usque abs';uc erat navis in uedio luari , usqnc salvi fiebant.
liberis ero. Evangelium secundum Lucam cap. Domiiiica ioitium Quadiagesimx. Leciio Epislol:e
ccxli , Dixit Jesus discipulis suis , Ecce ego inltio beali Pauli apostoli auCorinthins, Fralrcs, hOrlaniur
promissum Patris mei in vos , usque benediccnles vos, usque omiiia possidenles. Evaiigelium sccuiidiim
Deum. Mailha;um cap. xv , Dacius est Jcsus in deserium ,
II non. Mariii. Lectio libri Gcnescos. In dicbiis usque angeti miiiislrabaiU ci.
illis lulerunl (ilii Israel munera ci pecuiiiam dupli- Iliitc plcnarius sequilur ordo siciU in libro Comiti
cein , u^que ad patrem veslrum. Evangelium bccun- D conliiientur, usqiic octabas Pusrhw.
dum Matthxum cap. xxxiii, Dixit Jesus discipulis Fcrla II. Leciio Ezecbiel prophels. Ha;c dicii
suis , Noliie putare quia veni sotvere legem , iis^kc Dominus Dcus, Eccc cgo ipse rei|uiram oves nieiis ,
bic magnus vocabitur iu regno coeloruni. usque in jiidicio et jusliliaiii dlcil Dominus oinnipu-
Non. Martii. Iii nal.ili sanctarum virginiiin Pcrpe- lens. Evangellum secuiidum Mattliajum caj!. cct.xMi,
tux et Fcllciiatis. Lectio libri Sapientiae. Coiigre- Ciim verierii 1' ilius lloiiiliiis in iiiajesiate sua , usqua
gationi pauperum affabiiem te facito, usque verbum jusiiautcm iii vitam xlcinam.
in (enipus safulis. Evangelium secunduin Joamicm Feria iii. Lcciio Eiaia; pro|dieta;. Iii diebus illis
cap. XXV , Voiiii Jcsus et discijiuli ejus iii Judaiam locutus CblEsaias propheta diceiis, usque ait Doini-
tcrram, usquc missus csl aiilc illuiii. nus omiiipoluiis. Evaiigcliiiiii sccundnm MatilixMiiii
Dominica in Quinquagesima. Lectio Episiol:c heaii cap. ccx, Ciim iiitiasscl Jesus Hicrosolymani, usque
Pauli aposloli ad CoriiUliios. Et si linguls homiiiiim docebat cos de regiio Dci.
loquar et aiigeloriim , uiique niajor auicm liis e^l Fcrla IV. Lcctio lllpri Kxoili. In dicbus illis dixil
ciiaritas. Ovanuelium secuuduiu Lucaiu cap. ccxml Pomiiius ad Mnybcn, uy.mc ct quîdiagiiilu uocllbus.
499 S. IIIEKO.NYMI OPPHUM MANTISSA. 500
Evangelium lecundum Malilijeiim wp. cxxvii , Ac- A ihacum cap. cci, Ascendcns Jesiis Hierosolymauv, u»-
cesseruiuad Jesum scribseeipliarissidiceules, usq«« que redcinpiioneiu pro niuliis.
maler Feria v. Lcciio Hieremia; prophclre. Haec dicit

ipse meus fraier ei soror ei est.
Feria v. Leciio Ezecliiel prophelae. In diebus illis Doiniims Deus : Malediclus liomo qui conOdil in ho-
faclus cst sermo Domini ad me dicens, utque ail Do- iiiine, usque adiMveniioniiin siiaruin dicit Duniiinis
miiius omnipoicns. Evangelium secundum Joaiinem oinnipoiens. Ev.iiigcliuiii secuiidum Joannem cap.
cap. CLVii lempore diiebal Jesus ad eos qui

, In illo (xLi), Dixit Jesus turbis JudKorum, Nnn possimi
credidenini ex Judaeis, usque qui esl ex Deo , verba egu a me ipso facere quidquam usqne quomodu
,
Dei audit. verbis mcis crcdilis.
Feria vi. Leciio Ezechiel proplietse. Haec dicitDo- Feria vi. Lectiolibri Geiieseos. In diebus illisdixil
minus Deus, Anima qua; peccaverit, ipsa morietiir ,

Josepli fratribus suis, usque volens eripere euni de
utque viia vivei, et non morieiur, dicit Dominus maiiibus eorum et redderepalri suo. Evangellum se-
omnipotens. Evangeliiim secundum Joaunem cap. cundum Matihseum cap. ccxix, Dixil JesiisdiscipuHs
xxxvii, In illo tempore dies fesius Judaeorum, em suis, Hoinn erat iialerfaiiiilias, usque quoniam sicut
usque esset qui feCit eum saiium. prophetam eum habebaiit.

Sabbnto in «Juodecim leclionibus. Ad sanctum Pe- B Sabbato. Lectio libri Geiiescos. In diebus illis dixlt
trum. Leciio libri Deuieronoinii. Iii diebus illis locu- Rebecca filio suo Jacob, usque desuper erit benedi-
tii.eesiMoysesadDominum dicens, Respice, Domine, ctio tua. Evnngeliiim secundum Lucam cap. cxc,
de sanctuario tuo, ««711« sicul locutus esi libi. Dixit Jesus discipulis suis , Homo quidam babebat
Item lcctio libri Deuteronoinii. in diebus illis duos filios, uique perierat et inventus est.
dixit Moyses filiis Israel, utque sicut locutus est vo- Dominica 11. xxxa. Lectlo Epistolx beati Pauli
bis t)oininus Deus vester. apostoli ad Ephesios. Estole imitaioresDei sicutfllii
Iiem leciio libri Machabxonim. In dicbus illis charissimi, usûe justiiia et veriiate. Evangelium se-
orationem faciebani sacerdotes , usque nec vos de- cundum Lncam cap. cxxvi, Erat Jesus ejiciens dê-
serat in leinpore Domimis Deus vester. monium, usfue el custodiunt illud.

Ilem lectio libri Sapieiiline. Miserere nostri Deus Feria 11. Lectio libw Regum. In diebus illis Naa-
omnium, usque mirabilin lun, Domine Deus noster. man princeps miliiix regis Syris, usque nisi tantura
Item lectio Danihel prophelx. Angelus Doniioi Dominiis Deus Israel. Evangelium secunduni Lucam
descendit cum Aznria et sociis ejus, utque et super- cap. XX, Dixerunt pharisxi nd Jesum, Quanta audi-
exaltatus in sxcula. vimus factn Capharnaum , usque transiens per me-.

Jtem benediclione. C dium illorum ibat.
Item lectio Epistolse beali Pauli aposioli ad Thes- Feria iii. Lectio libri Regum. In diebus illis miilier
salonicenses. Fratres, rogamus voS , corripile in- quxdam clamabat ad Helisxum proplietam, ilicens,
quietos, utque io adventum Domini nosiri Jesu usque tu et filii tui vivile de reliquo. Evangeliuni se-
Cbrisli servetur. Evangelium secundum Matlhxuin ciindiim Matlbxuni cap. clxxxiii, Respiciens Jesus
cap. CLXxii, In illo lempore assumpsil Jesus Petrum discipulos suos, dixit Simoiii Petro, usque tepiuagics
et Jacobum et Joannem fratrem ejus usque a mor- ,

septies.
tuis restlrget. Feria iv. Lectio libri Exodi. Haee dicii Dominus
Domiiiica prima infra Quadragesimnm. Leclio Deus, Honora palrem luum et matrem luain, usque
Epistolx beati Pauli apostoli ad Tbessalonicenses. nominis mei. Evnngelinm seciindnm Mattlixuin
Fratres , rugamus vos , et obsecrnmuj in Domino cap. CLiv, Accesseruiit ad Jesum ab lliernsolymis
Jesu , usque $ed in sintiricatione in Christo Jesii scribx et pharisxi diccntcs, usûe non coinquinant
Domino- nostro. Evaiigeliuiu sccuiidum Matthxum homiiicm.

cap. Lvii , Egressus inde Jesus secessii in paries Feria v. Leclin Hiercmi.T; prnphet.T. In diebus il-
'
Tyii , usque ex illa hora. lis factuni est verbiini Doniini ad me dicens, Sta in
Feria 11. Lectio Danihel prophelx. In diebus illis D porw domus Doniini, usque iii sxtulum dicit Domi-
OMvii Daniliel diceiis, tuque et super populuin luum, nus oinnipoiens. Evangelium secundiim Joanncm «
DomineDeusnoster. Evangclium secunilum Jonnnera cap. (lii), Operamini non cibum qui peril, usi/ue qiii
cap. Lxxxix , Dixit Jesus turbis Jiidxorum , F.go credit iii me non silict uinquam.
vado , et quxritis me , usque placita suiit ci facio Feria vi. Leciio libri Numeri. In dicbus illis con-
semper. venerunl filii Isracl ad Moysen ei Aaron, usque elsan-
Feria iii. Leclio libri Regum. In diebusillis factiis
clificaius esl in ets. Evangolium Mcundiim Joannem
esi sermo Domini nd Eliain , usque vinod locuius est sedebat
cnp. xxxiii, Jesiis fatigaius est ex itinere,
in roanu Elix. Evangeliiim seciindum .Matthiviim
sic super foiitein, usqui: qiiia hic esi vere Salvator
c. ccxxvii, Lncuiiis P'i Jesiis ad .turbas et ad disci-
mundi.
puiossuos dicens, usqne exnltabitur.
Sablialo. Lcrtio Panihel prnphetx. In diebus illis
Feria iv. Lectio libri iloster. Iii diciins illis oravit
eratvir in Bibylone, nonien cjiis Joachim, usîie in
ne.>tvr ad Domininn dicens, u que hom caiieiitium,
Doinine Deui noster. Evangehum secundum Hat- die illa. Evaogelium secundum Jononem cap. lxxvi,
Sei LntER GOMITiS. SOi
Perrexit Jesus in montem OliTeii, us^ve et amp4ius A teonnm Evangetiiim secundum Joennem c.if). lxxt.
jam noli peccare. Ambulans Jesus in Galilxaûsûe propfer inetiim Ju-
Doininica sx. Lectio Epistolae beali Pauli apostoli daeonmi.
ad Galatas. Fraires, scripium est qiioniam Abraham Feria iv. Leclio libri Levilici. 1» diebus illis locu-
duos fili«s babuitj usqueCbristus nns liberavil. Eriu- iiis est Dominus ad Moysem dteuM, Ego DoininiM
gelium secunduni Jo;innein c.ip. xlvi, Aliiit Jesns Ndn facieli* fiiflitm, Htifue ego enim
Deiis vester,
trans mare Gnlilxx, qiioil esi Tlberiadis , uaqtte f|ui swn Domiiius Deus vester. Evangelinin Heeimduiii
venluras esi in muudiim. Jnannem cap. xcii, Facta sunt eiicxnia in Itierosoly-
Feria u. Lectio librl negum. lo dlebus illis venc- mis, utque et e%o in patre.
runt duae raulicres niereirices ad regein Salonion, Feria v. Lecilo Dnnihel prophetje. In (liebn« illis
Lsque ad racieudum judiciom. Evangelium secundum oravlt Daniliel dicens, usque super omnero lerram,
Joannem cap. xx, Prope erat Pasclia Judaiorum, ct utqne unusquisqne in domuin suam. (Evangeliunit
ascendit Hierosoiymam Jesui, usque ipse enim seie- seeundum Lncam cap. lxt.iv, In itlo temporc rogabai
batquid csset in homuie. Jesum, u&qne dilexit mullum.
Feria iii. Lectio libri Exodi. In diebus illis locu- Ferl» Ti. Lecilo Hicremiat prophcl». In diebtu il-
tus est populosuo Deminus Deus noster. Evangelium B lis dixit llieremias, Domine, omnes qoi te d«relii>-
secundom Jnannen cap. lixv, Jam die festo me- quunt confundcntur, usque contere eos, Doinine Deos
diante ascendit Jesus in teniplum et docebal, uaque nosier. EvangeHum secundura Joannem cap. xnv,
de turba multi crediderunt in cum. Cotlefiernni poniiUces et pharissei coneilium, usque
Feria iv. Lectio Ezechiel propbeuê. Haecdicit Do- cum dtseipulis suis.
minus Deus, SauctiQcabo nomem lueura magnum, Sabbaio. Eleeraosyna datur. Leciio Bieremise
usque et ego ero vobis in Deum, dicii Dominns om- prophelse. In diehn» illis dixevant iropii Jud:ri nd in-
nipolens. Evangelium seciindum JoanBero cap. vicem, «57«« in lempore furoris tui, Dcmiuc Deus
Lxsxi.x, Pra:teriens Jesiis vidii bominem cxeum a meus. Evangeliiini sectmdnm Joannem cap. txvi.
nativiiatc, usque ei procldens adoravii eum. ! Dixit Jesns discipulis suis, Amcn, amen dic» vubis,
Ferin v. Leclio libri Regum. In diebus illis venit Nisi manducaveriiis earQem filii lioininis, usque tr^-
inulier Sunamitei ad EIisa;nm iii montem, usque le- diluruseum enm (esset) iiiiiis ex dtiodeciin.
versus est in Galgala. Evangcliuiu secniiduui Joan- Dnminica in pnlmas. (Leciio epistnlfc beati Paiili
nemcap. XL, Dixit Jesus lurbis Judxorttnv, Pater apostoli ad Philippeiises.) Kratres, lloc eaim scMil«
ineus usque niodo operatiir, et ego operor, usque in in vobis (|uod et iii Cbrislo Jesu, us(jueqRi:i DwTkittus
resurrecuoncm judicii. C Jesiis Cbristus in glori» esl Dei Patris. Pj^sin Do-
Feria vi. Lectio libri Regum. In dicbns illis xgro- roini nnstri Jesu Qiri$li sccii»duin Mattha:um cap.
lavil filius mulieris inatris familise, usque et verbuna ccLXXiv, Dixit Jesiis discipulis suis, Scitis quia post
Oomini in ore tuo verum est. Evangelium secundum biduum P.isch,-k Qei, et filius hominis, usque signan-
Joaimem cap. xciv, Eral quwiam langueiis Lazarus, les lapideiii cum eusiodlbus.
usque crediderunt in euin. Feria n. Leciio Es»i;e prophetae. In diebus illis
Subbato. Leciio Esaiae prophetse. Uxc dixit Do- dixit E>:iias,Dominus Deus.iperuit oîlii aorem, lu-
minus, In lempore placiio exaudivi te, usûe nonob- q<ie et imilaniur in Domiao Deo suo. EvaBgeliora se-
liviscarea, dixii Dominus omnipotens. canduin Joannem c;ip. xcviii, Ante sex dies Pascbx
Alia. Lectio Esaiae proplietae. Ha;c dicil Dominus venifjesus Bethauiam, ubi Lazarus fuerat morluiis,
Deus, Omnes silieuies venilc ad uqnas , usûe quod nsque ui clarilicelur Qliiis hominis.
egredietiir de ore nreo, dixit Dominus omnipoieus. Feria jii. Lectio Hieremiae proplietae. Iii diebus il-
Evangeliiim sccnndum Jo.tnnem cap. lxxxvi, Dixit li^dixit Hieiemia.^, Domioe, deiuotistrasii mihi, et
Jcsus tiirbls Jiidxorum, Ego sum lux inundi, usîir cognovi, ii5'/Me tibi eniin revela causam nieaiB, Do-
quia necdnm venerat hora ejus niiiie Dkus raeu&. Item Alia. Leciio libri Sapienlia:.
Dominica v iii Qundrngesima. Lectio Epi^lolx beati U |n diebiis illis dlxenini impii Judxi apud semetipsos.
Pauli apostoli ad llebrxos. Fratres, Cliristus assis- u.si;iie aniniariim suarum dicit Dominus omnipotens.
lens Pojiiifex, usqjie apierna; hxredilntis in Cliristo Evangelium secnndiim Jo.innem cap. civ, Dixit Jesiis
Jesu Domino nostro. Evangelium seciinduin Joannem discipulis suis, Ainen, amcii dico vobis, Nisi granum
c.ip. Lxxxix, Dicebni Jcius turbis Judxorum etprin- friiineiili cadens in terra, usque dilexerunt eiiira glo-
cipibus sacerdotum, Quis exvobis arguet me de pec- riaiii lioiniiiiiui m.igis quaiii gloriam Dei.
cato, usque et exiviL de templo. Feria iv, Lectio Esaix prophetx. Hxc dicit Do-
Feria 11. Lectio Jonx proplietx. In diebus illis fac- minus Deus, Dicile iilix Sion,Ecce Salvntor tnus
tiim est verbum Doiniiii ad Jnn.im , usque et miser- venit, usque super oinnia qii-x reddidit noliis Doini-
uis est popnlo suo Doniiniis Deus nostcr. Evange- nus Deus nosier. Item Leciio Esaix piophetx. In
liuin secundum Joannem cap. lxxix, Miscrunt prin- diebus illis, dixit Esaias, Domine, qnis credidii audi-
cipes el pbarisxi minisires, usûe credenles in eum. tui nosiio, usque ui nou pcrirent, dicil Doniinus om-
Feria 111. Leciio Danihel prophetx. In diebus illig nipoicns. Passio Domini iiosiri Jesu Cbristi secun-
congregaii eunt Baliylonii :id regem , ti$que dc lacii duni Liicam c»p. ccLx, Appropinquabat auiem dics
.105 S. IllERONYMI OPERUM MANTISSA. 504
festus azymorum qui dicUur 1'ascha, usque noiidum A Dominica sancia. Ad sanclam Mariam. Lcciio epist.
qui$i]uam posilus fuerai. ]i. Pauli apostoli ad Corinlhios. Fratrcs , cxpurgaie

Feria v. Cena Domini. Lectio Epislolx beaii Pauli velus fermentum, iisgueet veriiaiis. Evangelium se-
aposloli ad Corintiiios. Fratrcs, venientibus vobis cundum Murc. c. x\x, Maria Magdalenc ei Maria Ja-
in unum, u.s(7Meiit non ciim lioc mundo damnemini. cobi el Salomc , usîie ibi eura videbiiis sicut dixit
Evangeliiim secundum Joannem cap. ciii, In illo vobis.
tempore anle diora festura Pasclix, usque continuo Feria n. Lectio Actuum aposlolorum. In diebus
clarilicabit eum. illis slans Petrus in inedio plebis dixii, Viri fraires,
Feria vi. Ad Ilicrusalem. Lcciio Oseje prophet». vos scitis quod factiim est, usque qui credunt in
IIxc dicii Dominus Deus in tribulatione sua, vsque eum. Evangelium secundiim Lucam (cap. cccxxxix),
plusquamliolocausiuni. Ubi .sHprn.LectiolibriExodi. Exeuntes duo ex discipulis Jesus ibanl ipsa dic in
Iii diebus illis dixii Dominus ad Moysen et Aaron in casiellum, utque cognoverunt eum in fractioiie panis.
terra jEgypti, iisque est enim pbase, id est, iransiius Feria iii. Lectio Actuum apostolorum. In diebus
Domini. 1'assio secundam Joannem cap. clvi, In illo illis surgens Paulus ei manu sileniium indiccns ail,
tempore egressus est Jcsus Irans lorrenlcm Cedron, utque resuscitans Jesum Chrisiura. Evangelium sc-
usque quia juxta erat monumentum ubi posuerunt B cundum Lucam cap. cccxl, Stetit Jesus inmediodi-
Jcsum. scipulorum suorura et dixit eis, Pax vobis , usque el
Jncipiuiu kctiones de vigilia Pasch(e. remissioiiera peccaiorum in omnes gentes.
I. Lectio libri Geneseos. In principio creavit Deus Feria iv. (Lectio Actuuin apostolorum.) In diebus
Cffilum et terram, usque et requievit die septimo ab illis aperiens Peirus os suum dixit, Viri Israbelitae ct
iiniverso operc suo quod patrarat. quitimeiis Deura, audite, usque deleantur veslra pec-
II. Vhi supra. Lectio libri Geneseos. Noe vero caia. Evangelium secundum Joannein cap. ccxix,
cum quingenlorum esset aunorum, usque odoratus Manifeslavit sc Jesus ad mare Tyberiadis, usquc cum
est Dorainus odorem suavitaiis. resurrexisset a mortuis.
III. Ubi supra. Leciio libri Geneseos. In dicbus Feria v. Lectio Actuum apostolorum. In diebus
illis tcntavit Deus Abraham, et dixit ad eum , usque illis angelus Domini locuius est ad Pbilippum dicciis,
abicrunique Bersabee simul et habiiavii ibi. Surge, vade conlra meridianum, usque evangeliz.ibat
IV. Leciio libri Exodi. In diebus illis facium est in civitaiibus cunctis no.men Domini nosiri Jesii Clirisii.
vigilia matuliiia , usque carmen hoc Domino. Cant. Evangeliura secundum Joannem cap. ccxi, Maria
Canlemus Domino. auiem siabal ad monumentum foris plorans, usqiie
V. Lectio Esaiae propheix. Ilaec est servorum Do- C quia vidi Dominum ct hacc dixit mihi,
mini, usque quod egredietur de ore roeo, dicil Domi- Feria vi. Leciio Epistote beaii Pelri aposloli.
nus omnipoiens. Charissimi, Cbristus seinel pro peccatis mortuus est,
VI. Leciio Hiereraiae propbelae. Audi Israhel man- jusius pro injustis, usque per resurrectionem Jcsu
data vita;, ws/ue et cum hominibus conversains esi. Chrisii, qui est in dextera Dei. Evangelium secun-
VII. Leciio Ezechiel prophetae. Facta est super me dum Maiibxum cap. cccLV, Undecim autem discipuli
luanus Doniiiii, nsquo et requiesccre vos faciam, abierunt ia GaliiiEara , utque ad consummationcin
dicit Dominus omiiipolcns. saeculi.
VIII. Leciio EsaiiC propheur. In diebus illis ap- Sabbalo. Lectio EpistoUB beati Pctri apostoli.
prehcnderunl seplem raulieres, usqiie a turbinc ct a Fraires , depoiienies oraiicm maliiiam et oinnem
pluvia. Cant. Vinea facta est. dolum, usquc nunc aiilem misericordiam conseciiii.
IX. Leciio libri txodi. Iii diebus illis dixit qnoquc Evangclium secundum Joannem cap. ccxii, Cuni
DomiiiUb adMoyscii et.Varon iii terra .Egypti, Meii- essct seio die illo una sabbatorum et fores csscnt
sis i>tc, usqne id est, iraiisitus Domiui. clausx ubi eraut discipuli congrcgaii propler ineinm
X. Lectio Jonse proplieta;. lu diebus illis faclura Judxorura, usque et quorura retinueritis relenta
csl verbiim Uoinini ad Joiiani propiielam secundo D sunl.

dicCns, usque et miserlus est poimlo suo Dorainus VIII kal. Aprilis. In Conceplione sanclre Marix.
Dcus nosicr. Lcciio Esai» propheia;. In diebus illis locutus csl
XI. Leciio libri Deulcr. Iii diebus illis scripsit Moy- Domiiius ad Acliaz dicens, Pele libi signum a Do-
scs caiiliciim , uujue el ad liiicm usque complevit. mino Deo luo, nsque ut sciat reprobare malum el
Cant. Aticiidct coeiura. eligere bonum. Evangcliuiu secundiim Lucam cap.
\ii. Leciio Daiiihel pioplietas. In dicbus illis Na- (iii), Missus est angelus Gabriel a Deo, usque fiat
j)iicliodoiiusor icx fccit siaiuaiii aurcam, usque lau- niibi secuiidum vcrbum luum.
daiiics cibi-iiedicenlcsDoiiiiiiuiii. Cant. bicut ccrvus. Dominica ociali. Pascliai. Leciio Epistola; beaii
Saliliaio suiiclo. I.cctio cpisioL»; B. Pauli apusluli Joannis aposloli. Charissimi , oinne quod nalum cst
.id Colo>scii-cs. Fraircs , si consurrcxistis cuiii viiicit iiiuiidum, iisf/uc qui crcdidit in Filium Dci
Chvibto, ic/Hi cuni ipaii iii gliiria. Evaii;;clium scciiii- habui icsrniioiiium Uci i" sc. Evaiigeliuiu scciindum
dmu Matlli. cap. tci.Lii, Vfspcix aiilcni sabbali, Joîiiiieni <ap. ((-t?;vi), 'fliomas aulem uiiUb e\ du'.)-
viquc ibi cuiiiMJcbiliS: c<,cc dixi vubis dccim. Hipflus unain habcaiis in uoniiiio ciiis.
503 LIBER COMITIS. lOG
Fer. iipostoctabasPasch.iR. Leclio Actuiimapos- Adiscipulis suis, Ego sum pastor bonus, iisque
«et
tolorum. In diebus iliis Philippus descendens in ci- unum ovile el unus pasior.
vitatem Samarix prxJicabat illis Christum, usque VIII kal. M.iii. In natali S. Georgii marlyris. Lec-
accipiebant Spirilum sancium. Evaiigelium secun- lio libri Sapicntia!. Honor et glorii) in sermone sen-
dum Matlh. cap. cviir, Coepit Jesus exprobrare civi- sati, usqite secundum illum erit aclus illius. Evan-
laiibus in quibus factx sunt plurimx virtutes, nsque gclium secundum Matth. c. xcv, nixii Jcsns discipu-
dico vobis quia lerrse Sodomorum remissius erit in lis suis, Nihil opertum qiiod non reveleiur, ufque
die judicii quam tibi. coram Patre meoqui in coelisest.
Feria iii postoctabas Pasclise. Lect. Actuum apos- Feria hebdomadae post
ii Pasclia. Lcctio Actuiiin
tolorum. In diebus illis cura complerenlur dies multi, apostolorum. In diebiis illis enarravit Pclrus quo-
consilium fecerunt Jud«i ut interficerent Paulurn, modo eduxisset eum Dominos de carcerc, usqiw ad-
usquc staiim receplum esl vas in coelum. Evangelium mirans super doctrina Domini. Evang. sccundiim
secundum Joannem cap. cxr , Dixlt Jesus discipulis Lucam cap. ccxlii, Qnserebant principes saccrdoluiu
suis, Qui credlt in me, uon in nie credit, sed in eum et scribae mittere in Jesum. manus, usque miraii
qui me misit, usque sicut dixit niihi Pater, sic loquor. siint in responsis ejus.
Feria iv post octabss Paschae. Lectio episiolsc B y kal. Maii. In naliili S. Richarii conressoris in
beati Pauli apostoli ad Hebrxos. Fraires, obcdite CentulO. Leciio libri Sapicnii». Fili, a juventiiti; tua
praepositis vestris, usqne per Jesum Christum , cui excipe doctrinam , usque et coronam gratulaiionis
gioria est in ssecula sseculorum. Evangelium secun- superpones tibi. Evang. (secundum) Joan. cap. lii,
dum Joannem cap. (cliii), Respiciens Jesus discipu- .\ltera die turba qune stabat trans raare, usque cre-
lis suis dixit, Pater sancte, serva eos, usque sed ut datis in eum quem misit ille.
serves eos ex malo. Feria iii hebdomadoe primsc post octab. Pasch».
Feria v post octabas Paschx. Leclio Actuum apo- Leciio Actuum aposlolorum. In diebus illis quidani
stolorum. In diebiis illis dum intra se hxsiiaret vir illusiris infirmis pedibus, usque morati sunl au-
Petrus, quidDam est visio, usque qui timet eum et tem lempus non niodicum cum discipulis suis.
operatur jusiitiam accepius est illi. Evangelium sc- Evang. secundum Joan. cap. cxxxii, Dixit Jesus di-
cundum Lucam cap. cxcvi, Dixit Jesus discipulis scipulis suis, Ego sum vilis vera, usque gaudium ves-
suis parabolam hanc, Homo quidam erai dives, ct in- truin impleatnr.
duebatur purpura et bysso, usque neque si quis ex Feria iv Iiebiomadae quae supra. Leclio epistolae
mortuis resurrexerit credent. B. Petri apostoli. Cliarissimi , scientes quod non
iii idus Aprilis. In naiali S. Leonis pap«. Lectio C corrupiibilibus argenio vel auro redenipti estis, usque
libri Sapieniix. Ecce sacerdos magnus, usque in odo^ verbum aulem Dumini manet in aeternum. Evang.
rem suavitaiis. Evangelium secundum Matth. cap. secundum Liic. cap. cccxxxvi, Una auiem sabbati
cclxviiii, Dixit Jesus discipulis suis parabolam hanc, valde diluculo , usque et abiit secum mirans quod
Homo quidam peregre proficiscens, usque intra in factum fuerat.
gaudiuin domini tui. Fer. V hebdomadae qiiae supra, Leciio Actuum
XVIII kal. Maii. In naiali sanclorum Tiburtii et apostolorum. In diebus quidam descendentes de
illis
Valeriani et Maximi. Lectio libri Sapienliae. Lingua Judaea, usque in synogogis ubi per omne sabbalum
sapientiiim ornat scientiam, usqiie qui sequilur ju- legitur. Require Evangelium quod fuit in Dominica.
siitiam diligiiur a Domino. Evangelium secundum Feria vi liebdomadae quae supra. Leclio Actuum
Matihxuro cap. xxiv, usque merces vestra copiosa apostoloruin, In diebus illis placuit apostolis et se-
est in ccelis. nioribus, usquc loqui verbum Dei in Asia. Evang.
Feria VI posl octabas Paschae. Leciio Actuum secundum Matih. cap. lxxiu, Accesseiunt discipuv
apostolorum. In diebus illis audierunt apostoli et ad Jesum, Joannes, vsque et ambo conservantur,
fralres qui erant iu Judaea, usque gentibus Deus poe- Sabbalo hebdomidac quoe siipra.
iiitentiam et viiain dedil. Evaiigelium sccundum " III kal. Waii. Nalale sanct.-e Thcodor.-c virginis ei
Matib. cap. cccliv, Exierunl mulieres cilo de luonu- sancti Vitalis. Lectio libri Sapientix. Ilonora Deum
mento, usque in bodiernum diem. ex tota aniraa tua, usque non cnim potuerunt diligere
Sabbaio post ociab. Paschse. Lectio Actuum apo- nisiqux ipsis placenl. Evangeliuin sccuiiduni Mal-
siolorum. In diebus illis illi qui dispersi fuerant a ibxum cap. cxl, Dixit Jesus discipiilis suis, Siinilc
Iribul.itionc, usqtie per manus Barnabac et Pauli. est regnum coelorum ihesauro abscondilo, usqiie
Evangclium sccundum Luc. cap. cxxxv, Cum loqiie- nova el vetcra.
retur Jesus, rogavit illum quidam pharisxus ut pran- Doininica ii post octabas Paschx. Lcctio cpistolx
derel apud se, usque vos aulem xdificatis eorum sc- beali Petri aposioli. Charissimi, obsecro lainqnam
pulcra. adveiias et peregriiios, unque hxc esi cniin gratia in
Doniinica prinia post octabas Paschx. Leclio epi- Cbristo Jesu Domino iiostro. Evaiigcliuni secundum
stolx beati Peiii apostoli. Cliarissinii, Cbristus jias- .Toanneni (can.) cxi.viii, Dixit Jesus disci|iiilis siiis,
bus esl pro nobis, usqiie aniniarum vcstraiiiiii. Evaii- Modicuni et non \idcbiiis ine, utquc gaudiuin vy-
clium secundiim Joaniicm cap. lxxxix, Uixit Jcsus slrum ncnioiollcl i t.-jIs.
507 S. IHERONYMI OPERUM MANTISSA. S<I8
Jn ptucha aniwtina. Evangelium seciindum Joan- A Evangeliuru secundum Matlbfcumoap. l\xxvi. Dixit
nem cnp. xxiv, Erat lioiiio ex pb.irisxls nomine, Jesiis disct|iulis suis, Ecce ego miuo vos, utque Hic
usqueBed habeat vitam :i'tern:ini. salvus erit.
Kal. Maii. N.ilale sanctorum Philippi ct Jacobi. Feria iv hebdomadx qux supra. Lectio Episiolx
Ambiaiiis Accii ei Accioli. Lcclio libri Sapienlix. beali Pauli apostoli ad Thessalonicense». Fratre*.
Siabuot justi in magiia consiamia, usque inter saii omnes enim vos niii lucis et lilii diei estis, usque ei
ctos sors iilorum est. Evangclium secundum Joan- xiliricate altcrulrum in Clirisio Jcsu Domino nosiro.
nem cap. cxxvii, Dixii Jpsiis discipulis siiis, Non lur- Lvangeliiim secundum Marciim c. ccxixiii, Surgens
bctur cor vestrum, creditis iii Deuin, usque in no- auieoi Jcsus mane prinia «abbati, usque nuntiave-
mine meo hxc faciam. runi cxteris.
Lectio libri Sapieutia;. Viri jiisti sint libi conviv.T, Feria v hebdoinada: qiue supra. Leciio Aciuum
usfue boiioratoruin et pauperum. Evnng. secumlum apostolorum. In diebus illis Tacia est turbatio non
Lncaiii cap. cxlviii, Dixil Jesus discipulis suis, Cuni miniina dc via, usque cuin hxc,dixisset, dimisit Ec-
andieritis praelia, usquc in patientia vestra animas ciesiani. Evangelium quod in Dominica.
vestras. Homx iiatale sancti Gordiani. Lectio libri Sapien-
Feria ii hebdomadx quse supra. Lectio Aciuum B li*. Oiniie sacramentum erroris odil Deus, u$qut in
.ipostolorum. In dicbus illis cum vcnissent apostoli venlaie nuntio scieniiara ejus in judicio. Evangelium
in Mysiam, usque salvus eris tu et domus tua. Evan- secundiim Mattliajiiiii cap. xcv, Dixit Jesus discipulis
gelium quod fuil in Domiiiica prozinia. suis, Nolile arbitrare quia vcni pacem miitere, usque
V. non. Maii. Inveiilio sanclae crucis. Leciio Epi- non perdet mcrcedcm su:\ni.
slolse beati Pauli aposioli ad Galaias. Fraties, con- Sabbato bebdomad.^B qun^ snpra. Lectio Actuuin
fido de vobis in Domino .|ii(id nibil aiiud sapieiis, apostolorum.jln diebus illis, postquam auiera cessa-
iisque milii muiidus crucilixus est, et ego mundo. vii tumultus, usquc dediicebiinl eum ad iiavem.
Evaiigelium quod legitur in Pascba annotina. Evangeliuni secnndnni Joanncm cap. xlvi, Abiit Je-
Feria iv hebdomadaj quac .snpra. Lectio Actuuin sus iraiis inare Galllsex, usque ibi sedebat cum di-
npostolnriim. In diebus illis locnti siiiit aposloli cu- scipulis snis.
slodi carceris verbum numini cum omnibus qui Doniinica iv posi oc"abas Pascha;. Lectio Epistola;
crant in dnmo ejus, usqtte mulieres nobiles non pau- beatiJacobiapo$tuli.Cliarissiini,estoteracioresverbi,
cae. Evangelium quod in Dominica. usque se cusindire :ib hoc sa;culo. Evangelium se-
Feria V liebdoinadx quse supro. Lectio-Actuiim cuiidum Joannein cap. cl, Dixit Jesus discipnlis
apostolorum.Iiidiebns illiszelanles Jîd.nei nposiolos, C siiis, Aineii, amen dico vobis, si quid petieritis Pa-
assumeniesque dc vulgo viros, itsque aut diceie :iut trem, usque in lioc credimiis qnia a Deo cxisti.
audire aliqiiid novi. Ev:ingeliiim secunduin Joanneni Letaiiia niajorc. Lectio Epistolx bcaii Jacobi
cap. cxxv. Dixit Jesus discipulis suis, Filioli, adbuc apostoli. Conliteininialterulrumpeccatavcstra,us(/ue
niodicum vobiscum sum , usqtie sequeris autem et operit muUitudincm peccaiorum. Ev:ingeliuni se-
posiea. ciindum Lticam cap. cxxiv, Dixit Jesus discipulis

Ferin vi hcbdomadse qua; supra. Lectio Actuum suis, Quis vestrum habet amicum, usque petenii-
apostolorum. Sians autem Paulus in medio Areo- bus se.

pagi ait, usîie docens in eis verbum Dei. Evange- In tigilia Ascensa Domini. Lectio Actiiam apo-
lium quod iii Dominica. stolorum. In diebns illis, muliiiudinis autem cre-
Sibbaio bebdoniadx qiix supra. Lectio Aciuum dentium, usqtie prout cuique opus erat. Cvangeiiam
nposloloruin. In diebus illis insurrexenint nnn animo secundum Joamein cap. cliv, SuMevatis Jesus olu-
Judxi in raiilum, usqiie spirilii iicqiuin cgrcdiebatur. lis in CGblum, usque ci ego ad te vado.
Evangelium qtind in Dominica. In Ascenslniiis Doiniiii. Lectio Aciuum apostolo-
Dominica (iti) post octabas Pasclix. Lectio Epi riim. Priinum qnidem sermonem feci, usque euntcm
sinlx beaii J.icobi apostoli. Charissimi, oniiic daiiiiii D >n coeluni. Evangelium secundum Marcum cap.
optimiini, usque quod poiest salvare aninias vestias. ccxxxiii, Recninbentibus undecim discipulis snis,
Evangeiium securidum Joaimem c:ip. cxlvii, Dixit usque sequentibus signis.
Jesus discipnlis siiis, Vado ad eum qui ine misit, D:iminica posi Ascensa Dominr. Leciio epistolx
usque annuntiabit vobis. beati Petri apostoli. Cbarissinli, estote prudentes,
II non. Maii. Natale saiicii Maiiliaei apostoli. Lec- usque honorincetur Dens per Jcsuni Cliristum Domi-
tiolibri Sapienii:c. Benedictio Dei in nicrcedem jusli num. Evangeliil^ secundum Joannem cap. cxlv,
festinai, u«7«e diiiori te socius fueris. Evangeliiiiii Cum auiem venerii Para-
Dixit Jesus disciputis suis,
sccundtmi Jcianncm cap. cxxxv, Dixit Jesus disci- clytns, usque reminiscamini qoia ego dixi vobis.
pulis suis, Hoc est prseceptum mcum ui diligatis in- IV idiis Maii. Roma; natalx sanctomm Nerei et
vicem, usque in nomine meo det vobis. Acbilei, Pancratii iiiartyris, et Soteris virginis, cnm
Noii. Maii. Natalc sanctoruni Alexandri, Evcnti, aliis Dciii. Leciio libri Sapienlia;. Anima honiinis
et Theodoli. Lectio libri Sapieniio;. Beatiis vir qui vitalis, usqite misericordia autem Dei circa omocni
non est lapsus verbo, uiûe bonorabilur in ipso. carneni. Evangelium tecundum }!atibxnm cnp.
309 LIBtR rjlMlTIS. B;0
cLxxxn, Accesserunt ad Je$um pbarisaei, uique scd A i.xiixix.Disit Jesus discipuiis sui$, Ameo, amejB dico
quibus dntum est. vobis, Qui nnn intrat per osiium, usûe abuodaniius
ni idus Maii. Trijecto depnsitio snocti .'êrvniii liabeaut.
episcnpi ct confessuris. Lectiu libri S.ipicntix. Qut Feria iv. Ad sanclaret Mariam. LecUo Acliium
miscricordiara habet, docet et enidit, usijiie ei in apostolorum. In dicbus illi$ stans Peirus cum unde-
illa timere Deum. Evangelium secundum Joannein cim, Ufque quicumque invocaverit nomen Qomini
cap. cxxxviii, Dixit Jesus discipulis suis, Hxc mando salvus erit. Evangelium secundum Joannem cap. lx.
vobis, usque qoi oderunt ine gralis. Dixit Jesus discipuiis suls, Nemo potest veuire.3d
IL idus Maii. Natale sancii Cyriaci martyris et me, uique pro mundi vita.
ccciv, qui cum eo passi «unt Mediolani. Lectio libri Feria v. Adapostolos.Leciio Acluumiipostolorum.
Sapienlix. In oinni sapieniia dispositio legis, utque lii diebus illis Pbilippus descendens in civitatem Sa-.
prudens placnbitur magnatis. Evangelium sccundum ni:iri3P, usque gaiidium in illa civilate. Evangeliuni
Juannem cap. cxixviii, Dixii Jesus discipuiis suis, ^ccundnin Lucam cap. lxxxvi , Convocaiis Jesus
IIxc maiido vobis, usque oderunt me graiis. duodecim discipulis suis, usque curanies ubique.
Feria v liebdomadx qux supra. Lectio Actuum Feria vi. Leciio Actuum apnslolorum. In diebus .
apostoloriim. Indiebus illis cum niorjremurindiebus B illis aperiens Pelrus os suum dixii, Viri Israbeliix,
aliquot, usûe allocutus est Hebrxa lingua. Evange- audite verba bxc, usque replebis nie jocundltate
lium secundum Joannem cap. xxv, Abiil Jesus cnm ciim facle lua. Evangelium sccundom Lucam cap.
discipulis suis, uique gaudium meum impleium est. \xxvi, Factum est in una diorum, usqut quia vidi-
Feria vi Iiebdomadx qnx supra. Leclio Acluum iiius mirabilla hodie.
aposlolorum. In diebus illis locuius est Paulus apo- Sabbato. Ad sanctum Stephanum. Lectio Actuura
siolus dicens, Viri fraires et paires, audite, tisque .iposioloruni. In diebus iHis conveiiit unlversa civi»
Paulum slaiuit inler illos. Evangelium secundum tite ,
usîie replebantnrgaudio et Spiritu sancto.
Joannem cap. cxîMV, Dixit Jesus discipulis suis, Evangeliura secundum Lucam cap. xxvi,Surgens
Si manseritis in me, usque gaudiuin veslrum imple- Jisus de synagoga , iisûe oportet me evangelizare
tumesi. regnuni Dei.
Sabbaio liebdomadx qux supra. Lectio Actuum Domlnica octab. Pentecosien. Lectio libri Apoca-
apnstolornm. In dit-bus illis, Inteodens auteni conri- lyi<sis Joaiinis aposloli. In diebus illis vidi osiium
lium Pauliis, luque ut dicant apud le. Evaiigelium apertora in coelum , usque adorabunt viventem in
secundiim Joaiiiiein cap. klvi, Abiit Jesns irans iiiare sxcula sxculoruni. Amen. Evangel. secundum Joan.
Galilx3r>, usque el ibi sedebat cum discipulis siiis. C c. XXIV, Erat linmo ex pharlsxis Nlcbodemus, luûe
Iii vigilia Penlecosten. Lectio libri Genesens. In sed habeat vitain xlernam.
diebus illis leniavit Dens Abraham. Secunda lectio XIV kal. Jun. Natale saiicix Pudfntiniix. Lectio
libri Dculeronomii. In dielius illis scrlpslt Moyses. IiJ)ri Sapientix. Confitebor tibi, Domine Rex, «57««
Teriia lectin librl Esaix propbetx. In diebus illls Ilbera eos de manu odleiilium , Domiiie Deiis iioster.
apprebendciiiur SL-picni mulieres Qii.nrta lecllo Hie- Evangel. secundnm Mattli. cap. cxl. Dixit Jesus di-
remix prophelx. Audi, Israel, mandala vitx. scipulis suis parabolam lianc , Slmile est regnum
Ad Mlssam in eodem sabbato.- Lectio Actunm coelorum thesauro abscondito, utque nova et ve-
apostolornm. In diebus iliis cnm Apollo rsset Coriii- ; tera.
thi, usque suailcns de re.giio Dei. Evangellum secuii- Mii kal. Jnn. Roinx nalalc sanctorum Gervasii et
dum Joannem cnj.. csixviii, Dixit Jesus disclitulis Proiasil. Lcctio librl Sapienti.x. Spccialio justorum
suis, Si dlligitis nie, usque et manirestabo ei nie hciltia, Hsque exaltabitur civlias. Evangul. sccundum,
ipsum. Matth. cap. clx^xix. Accesserunt ad Jesuni Phari-
Domiiiica Peniecosten. Lectio .Actiium aposiolo- sxi , us7Re iion omnes capiunt verbum istud, sed
runi. Iii dicbus illls ciiin coinplerentur dies Peiite- quibns daium esl.
cosies, uique inagiialia Dci. Evangelluin secunduni '^ Feria iv bebdomadx primx post Pentecosten.
Jnnnnem cap. cx\x, Dixlt Jcsiis discipulis suis, Sl Lectio Eplstolx beati Paiili aposinli ad Corintbios.
quis diligit mc, usque sicut maiidaium dedit milii Fratres , sl autem prxdicatur Chrlstus quod resur-
Paier, slc facio. reiit a moriiiis , vsque in suo ordiiie per Jesum
Feria Ad vincnla, hebdomadx qux supra. Le-
ii. Chrlstum Dominum nosirum. Evangel. secuiidum
ctio Actuum apostolorum. In diebus illis aperiens Luc. cap. ccxuii, Accesserunt ad Jesum quidain
Petrus os siium dixil, usque in nomine Domini iiostri Sadducxorum , usque non audebant eum quidquara
Jesu Cbrisii. EvangeHum secunduin Joannem cap. interrogare.
XXIV, Dixit Jesus discipulis siiis , Sic enim dilexlt XI kal. Junii. In Corsica passio sanclx Julianx
Deiismundum, usque opera qnx in Deo sunt facta. vlrginls. Lectio llbri Sapienlian. Domltie, Deiis meus,
Feria 111. Ad sanciain Ana^.tasiain. Lectio Actunin cxaliasii supcr terram hahiiailoncni meam, uique et
apostolornni. In diebus lllis cum audisseni apostoli bciiedi<ani noinen liium, DduilneDeus nosier. Evan-
qui erant Hiero$(dyinis, uique accipiebant Spiriinm gel. seciindiiiii .Matih. cap. cclxviii, Dlxit Jesus di-
iinctum. Evaiigclium secundum Joannem cap. sclpulls sui». Sunile esl regnum ctslorum decem
8ti S. IIIERONYMI OPERUM MANTISSA. 512
virgiijibus, ttsque vigllalo liaque, quia nescilis diera A beati Joannis aposioli. Cliarissimi , nolile niirari si
ncque boram. odit vos niundus, utque seJ opere el veritaie. Evang.
Feria vi bebdomadoe qux supra. Actunm
Lectio secundum Malth. c. xxxv, Dixit Jesus discipulis
aposiolorum. In diebus iilis milites secundum prx- suis, Nisi abundaverit justilia vesira, usque et luiic
ceptum sibi , usque ad Cxsarem ibis. Evang. secun' veniens olTeres munus luum.
dum Luc. cap. cxlviii. Dixit Jesus discipulis suis, Feria hebdomadx qux supra. Leciio Acliiuin
ii
Cum autem inducent vos in synagogas , usque sic apostolorura. In diebus illis cum lux inciperet licri,
est, qui sibi thesanrizat, non est in Deo dives. usque iroposuenint qux neccssaria erant. Evang.
Sabbato hebdoniadx qux supra. Lectio Aciiium secunduin Lucain c. xcvi , Dixit Jesiis discipulis
apostoloruni. In diebus illis, cum dies aliquot trans- Euis , Homo quidam erat dives, et inducbatiir pur-
acli essent , usque lumeii annuntiaturus est popiilo pura, usque neque si quis ex morluis rcsurrexeril,
et gentibus. Evang. secundum Luc. c. xciii, Acce- credent.
deules discipuli ad Joannem (Jesum), usque et satu- Feria iii hebdomadx qux supra. Lectio Aciuum
rati sunt. apostoioruin. In dicbus illis , post menses aulem
Hebdomada ii post Pentecoslen. Lectio Epistolac iransnavigainus iii iiavi Alexandrina , usque bic cst
beali Joaonis aposioli. Charissimi , Dcus cbsritas B Jesus Christus lilius Dei ,
per qucm incipict lotus
est , utque diligat et Tratrem suum. Evaog. secun- mundus judicari. Evangel. secundum Lucam cap.
dum Lucam cap. cxciii, Homo quidam erat dives, et cxcvii, Dixit Jesus discipulis suis, impossibile est ut
induebatur. non veniant scandala , usque quod dcbuimus facere

VIII kal. Jun. Natale sancii Drbani episcopi et fecimus.
confessoris. Leciio lihri Sapientix. Dedit Domiuus IV non. Jun. Romx natale sancti Marcellini el
confessioDCm sancto suo , usque intcr beuedictos Petri exorcistx cum aliis xlii. Lectio libri Sapien-
Lenedicetur. Evnng. secundum Matth. cap. cclxiii, tix. Justorum aninix in inanu Dei sunt, usque re-
Dixit Jesus discipulis suis, Vigilate ergo, usque su- gnabit Dominus illorum in perpetuum. Evang. se-
per omnia bona sua coostituet eum. cundum Lucam c. ccxlviii, Dixit Jesus discipulis
Feria' iii hcbdomadx qua: supra. Lectio Actuum suis : Cumaudieritis prxlia, usque in patieatia vcstra
apostolorum. lu diebus illisloquenle Paulo aposiolo, possidebiiis animas vcstras.
et oratione reddeilte, usque et passi sunt eam exci- iii non. Jun. Aurelianis depositio sancli Lipliardi
dere. Evang. secunduin Joan. cap. cliii, Respiciens presbyieri. Lcctio Epistolx beati Pauli apostoli ad
Jesus discipulos suos dixit, usque sed ut serves eos Hebrxos, Fratres, plures facti suni sacerdotes, usque
a malo. C semel se offerendo Dominus noster Jesus Christus.
Feria iv bebdomadx qiix supra. Lectio Epistolx Evaiigel. secundum Maith. cap. ccl.\ix, Dixit Jesus
beati Pauli apostoli ad Colossenses, Fraires, morii- discipulis suis parabolam banc , Ilomo quidam pe-
ficate membra vestra qux sunt super lerram, usque regre proGciscens , usque inira in gaudium domioi
et in oranibus Chrisius. Evaiig. secundum Maliii. c. tui.
xxiii, Dixit Jesus discipulis suis ,Nolite pmare quo- Feria vi bebdomadx qux supra. Leclio libii Apo-
iiiam veni solvere legem , uxqite hic magnus votabi- calypsis Joannis aposioli. In diebus illis locutus esi
tur in regno coelonim. Joanncs apostolus dicens , beatus qui legit , et qui
V kal. Jun. Parisiis, deposiiio sancti Germani audit verba bujus propheiix, usque facta Nicolaila-
cpiscopi ct confessoris, et iranslalio corporis sancii ruin ,

qux et ego odi. Qui babet aurem , usque in
,Gentiani niartyris Aiiibianensium. Leclio libri Sa- paradiso Doinini Dei mci. Evangel. secundum Lu-
pientix. Qui cusiodit juslitiam, continebit sensum cam cap. clxxxi, Dixit Jesus simililudinem lianc.
ejus,usgu«in prxcepiis Dei permanetsemper.Evang. Hoino quidam fecit coenam magnam, usque gusta-
secundum Joan. c. cxxxix, Dixit Jesus discipulis bunt coenam meam.
suis, Hocest prxcepiuni meum, usque quodcunique Sabbaio hebdomadx qux supra. Leciio libri Apo-
peiicritis pairem in noinine meo dei vobis. ]) calypsis Joannis apostoli. In diebus illis, ait Domi-
IV kal. Jun. Treveris dcposiiio sancii Maximi epi- nus , aogelo Sinyrnx Ecclesix scribe, usqne coram
scopi. Leciio libri Sapieniix. Domine, paler et do- Patre meo et coram nngeiis ejus, usque qui habel
minator vitx mex , usque intuenlcs in absconditas aurem audiat quid Spirilus dicat Ecclesiis. Evang.
partes. Evang. sccundum Maitli. c. cclmii, Dixit secuiidum Maltli. c. ccv, Egredienie Jesu ab Hicri-
Jcsus discipulis suis, Vigilaic ergo, usque super dm- co, usque secuti suuteuni.
nia bona sua constiiuet euin. Ilehdomada iv post Pentcflosten. Lectio Epislolx
III kal. Jun. NatalesancixPetronillx. Lectio libri beaii Pauli aposioli.Charissimi, humiliamini sub po-
Sapientix. Domino auicm Deo aniequam crearentur tenli manu Dei , utque ipsi oloria et imperium in
omnia sunt agniia , vsque et in electis mcis mitie sxcula sxculorum. Evang. secundum Lucam cap.
radices. Evangelium secundum Mattlixum cap. cxl, CLXXxvi, Erant appropinquantes ad Jesum publi-
Dixit Jesus discipiilis suis , Siniile est regiium coc- cani, usque poenitentiam agenle.
lorum thcsauro abscondito, usque nova et vetera. Feria ii hcbdomadx qiix supra. Lectio libri Apo.>
Hcbdomada iii post Pcntecostcn. lêctio Epistolx calypsis Joannisapostoli. In diebus illis, ait Donii-
513 LIBER COMITIS. 314
nus, angelo Philadelpliice Ecclcsise scribe, usqHe sedi A natum cst ei. Evingel. secundum Joan. c. cxxxiv.
cum paire meo in tlirono ejus, et reliqua. Evange- lloc est prxceptum meum, usque in nomine meo
lium qiiod fuil in Dominica ejiisdeni liebdomadx. dct vobis.
Feria iii liebdornadx quae supra. Lectio libri Apo- IX kal. Jul. Vigilia sancti Joannis Baptistx. Le-
calypsis Joannis aposloli. In diebus illis qiiatuor ctio Hieremise prophetae. In diebus illis factum est
aiiimalia mitteiites coronas suas ante thronum di- verbuni Domini ad ine dicens, usque xdilices, et
ceiites, Dignus es, Domine, usque quis poierit store. planics, ait Domimis omnipotens. Evangel. secun-
Evangelium quod in Dominica ejusdem liebdomada;. dum Luc. c. 1, Fuit in diebus Herodis regis Jiidxx,
Jncipiunt lect. memis iv. usque plcbem perfectam.
Feria iv. Ad sanctam Mariam. Lectio libri Sa- Iiem iii die viii kal. Jul. Lectio Isaise prophetx.
pientisc. Diligite justitiam qui judicaiis, usque lioc Hx';dicil Domjnus, Audite, iiisulx, utque et san-
qnod continet omnia scientiam liabet vocis. Item ctum Israel qui elegit te. Evangel. secundum Lu-
alia. Lectio Esaix prophetx. Ila-c dicit Dominus, cam cap. (iii) , In illo temporc, Elisaheth aulem iin-
Audi, Jacob.serve meus, super gencraiionem tuam, pletuni est lempus pariendi, usque redemptioncm
utqiie dicit Dominus omnipotens. Evaiig. secuiidum plebis tuae.
Luc. c. xciii, .\ccedentes discipuli ad Jesum, usque B Feria in hebdomadx qu£ supra. Lectio libri Apo-
saturati sunt. calypsis Joannis aposioli. In diebus illis, cum ape-
Feria v hebdomadx qua; supra. Lectio libri Apo- ruisset sigilluni septimum, usque neque afuriissuis.
calypsis Joannis aposloli. In diebus illis vidi qua- Evangel. secbndum Matth. cap. (xxxvi), Dixit Je-
tiior angelos stantes super angulos terra;, usque ex- sus discipulis suis, esto consemiens adversario tuo,
tergct Deus omnem lacryniam ex oculis eorum. usque quia tolum corpus tuum eat in gehennam.
Evangelium quod in Dominica ejusdem hebdo- VII kal. Jul. Vigilia Joannis et Panli. Item in die.
inadse. Require epistolam et Evangelium quod esi in aliis
Feria vi. Lectio Johel propbelae. Hxc dixil Do- sanctorum.

minus Deus, Exsultate, filii Sion , usque populus Feria iv hebdoinadae qua; supra. Lcctio libri Apo-
meus in seternum, ait Dominus omnipotens. Evaiig. calypsis Joannis aposioli. In diebus illis vidi alium
secundum Lucam cap. ci.xxxvi angelum foriem descendentem de coelo, usque dede-
Sabbato in xii leciionibus. Ad sanctum Pelrum. runt gloriam Deo coeli. Evangel. secundum Lucam
Lectio Johel prophetae. llxc dieit Dominus Deus, cap. CLXxxvi, Erant appropinquanles ad Jesum pu-
Eirundc de spiriiu meo snper oinneni carnem, usque blicani et peccatores, usque poenitentiam agente.
omnis qui invocaverit nomen Domini salvus eril. ( ] II idus Jul. Iii natali sancti Basilidis, Naboris, et
Item ubi supra. Lcctio libri Leviiici. In diebos Nazari. Leclio llbri Sapientix. Timor Domini inilium
illis locuius cst Dominus ad Moysen diceiis, Loquere dileclionis, usque species in ornamenlum domus il-
ad filios Israel , et dices ad eos , Cnm ingressi fucri- lius. Evang. secundum Juan. cap. xxiv, Erat homo
lis terram, utûs in cunctis habitaculis ct generatio- ex pbarisxis, usque habeat vitam xternam.
nibus vestris, ait Dnminus umnipotens. Feria vi hebdomadx qux supra. Lectio Epistolx
Item ubi supra. Leciio libri Deuteronomii, In die- benti Apostoli ad Colossenscs. Fratres, omne quod-
biis illis dixitMoyses, Audi, Israel ,
quae ego pra:cipio cumque facitis in verbo aut in opere, usque reiribu-
libi liodie, usque Dominus Deus tuus dederii tibl. tioiiem hxreditatis per Jesura Christum Dominura
Item ubi supra. Lectio libri Levitici. In diebus iiostrum. Evangel. secundum Marc c. cxx, Cum io-
illis dixit Dominus ad Moysen , Si in prxcepiis trasset JesusHierosolymamin templum, usûe quod-
incis ambulaveriiis, utque eritis populus meus, dicit cumque dixerit liat, Get ei.
Diimintis omnipotens. Sabbato hebdomadx supra, xviii kal. Jul. In na-

Item ubi supra. Hic legitur Daniel prophcia. Le- tali sancix Feliculx. Leciio libri Sapieniix. Lucer-
clii» Romanos. Fra-
Epistolae beaii Pauli apostoli ad na splcndens super candelabnim sanclum, «sûe qui
trcs, justiQcati paccm habeamus ad Deum,
ex fide , J) jaqucum alio tendit, peribit in illo. Evang. seciin-
'usque per Spiriium sanctum qui datus est nobis. dum Maitli. c. c\l, Dixit Jesus discipulis suis para-
Evang. sccundnm Maltli. c. ccv, Egredicnte Jesu ab bolam hanc, Simile est regnum ccelorum thesauro
Jcricho, uique seculi sunt eiim. abscondito, usque nova et veiera.
llebdomada v post Pentecosten. Lectlo Epistolx Helidomada vi post Pentecostcn. Lectio episiolx
bcati Pauli aposloli ad Romanos. Fratres, exisiimo beati Petri aposloli. Charissimi, omncs unanimes in
eiiim quod non sunt condignx passiones, usque ex- oraiione estote, usque Doniiniim atitem Ciiristum
specianles redemplioncm rorporis nostri in Christo sanclificaie in cordibiis vcslris. Evang. secundiim
Jesu Domino nostro. Evang. secundum Lucam c. Luc. cap. xxix, Cum turbx intuercnt ad Jesum, tit-.
j.vi, Dixit Jesus discipulis suis, Eslole ergo miseri- que reliciis omnibiis, seculi sunt illum.
cerdes, usque fcsiucam de ociilo fratris tiii. XIV kal. Jul. Natale sanctorum Marci et Marcel-
V idus Jun. Nalale sanciorum Primi et Feliciani. liani et sanctx Marinx virginis, Leclio libri Sapicn-
Lectio libri Sapientix. Transite ad me, omnes qui tix. Lingua sapientium ornat scientiam, usque qui
concupisiis me, «s./iic fidei aulem jnitiuin aggliiti- sequitur juslitiam diliigilur a Domino. Evangcl, se-
515 S. IIIIiRU.NYMI OPERUM MANTISSA. 516
citmJuni. Joan.c. cxKxiv. Oixit Jesus disci|uilis »uis, A secundiim M:iitlixum c:ip. (Lvi), Altendite a rslsis
Hoc est prxcepium meum, ustiue in noinioe meo prnplietis, usque intrabit in regnum coelorum.
det vnbis. Idibus Julii. Naiale sancti Cyri:ici. Leciio libri
1.UI kal. Jul. N»i»le sanctoruin Gervasi el Pro- Sapienii». Vigilla lioneslatis talief.nciet carnes, as-
tAsi, Nazari et Celsi, piieri. Lcctio libri Sapienlix. quc enarrabii Ecclesia sanctorum. Kv.ingoliuin se-
Qui tiinent Dominiiin, non erunt incrediliilei, utqne ciiiidnm Lucam cap. CClxx, Facui est iiiter discipn-
ad respeclionem illtus Domiiius Deus nOsier. Evait' los conteniio, usqne tribus Israhel.
i;eliuro seciinJum Lucam c. (cliv), Dixil Jesus di- XV kal. Agusti. Hetis, deposiiio sancii Arnulff
scipulis siiis, siiit lunibi vestri pra>ciiicti, usque su- confessoris. Lectio libri Sapientix. Audi rae, ftli, et
per oinnia qii:L< pnssidct, consiitiiei illum. ne sperna!) me, usque Ae prem.is illum et repe-
IV k:)l. Jiil. Vigilia apnstolorum Petri el P;iuli. lendo. Ev:ingelium secundum Marcitm c. cxxxvii,
Lectio Aciuum aposiolorum. Iii diebus illis Petrus Egrediente Jesu de templo, usque tn linem bic sal-
et Juaniies ascendebant iii templuni, U4que in eo viis erit.
qnod coiitigerat illi. Evangel. secundum Joan. cap. Feria iv behdomadx quj' supra. Lectio Apoca-
ccxxvii, In illu tenipoi-e dlxit Jesus Peiro : Simoii lypsis Joannis apnsioli. In diebus illis quartus an-
Jiiannis diligis me, usque clarillcuiurus esseUeum. B gelus elTudit pliialain sunm In sqlem, uiqae abstulit
Item in die iii kal. Jiil. Leciio Aciiium apostulo- ine in deserium in spiritu. Evnngelium secundum
rum. Iii diebus illis misit llerodes rcx manus, utqiit Lucam cap. lxxxiii, Cum egressns esset J^sus de
plebis Judxoriim. EvanKel. secunduin Maiili. cap.- tiavi, usque quantam illi Tecisset DeiiS.
(cLivi), Vetiil Jesus in partes Cxsarex Pliilippi, XII kal. Agusii. Natale saocts PraxediS. Lectio li-
usque erii snlutum in ccelis. brl S:i|iientix. Reciorem te posiieruill, noli exiolli,
Ipso die vigilia saiicti Pauli. Lcrtio Epislolx usque insecl:iiionibns arguetiir. Evangeliiim secun-
lieati Pauli apnstoli ad Galaias. Fraires, iiotuni vo- duiii Maiibxum cap. cxl, Dixit Jesus discipulis suis
bis lacio Evangelium. Evangel. quod in vigilia san- parabohim hanc, Simile csi regnum coelorum the-
cti Petri. sanro abscondfi» in agro, usque nova et Vetera.
Iiem in die. Lectio Acluum apostolorum, in dio- Feria v! hebdomadx qux supra. Lectio Apoca-
bus illis Saalus adhuc spirans minantin, usque al- lypsis Joanni: apostuli. In diebus illis vidi mulierem
lirmaiis quoniam hic est Chrislus. Evaiig. sccundum sedentem soper besliam cociineam, usque qux ha-
Matth. c. cxcv, Dijit Simon Peirus ad Jftsum, Ecce bet regiium super reges terrx. Evangelium secun-
nos reliquiinus omiiia, et secuii siinius te, utque xi- duin Liicam cap. cxcvi, Dlxit Jesus discipulis suis
lam xieriiam possidebit. C parabolam hanc, Homo qoidam eratdives, usque iie-
Feria 1« hebdomadsE qus supra. Lectio Epistolx que si quis ex morluis resurrexeril, credent.
beati Pauli apoaidi ad Colossenses. Fraiies, irnlni- X kal. Agusii. Nalal« sancti Apolliiiaris. Lectio
le vos sicut elecii Dei, usque gralias agentes Den et libri Sapientix. Fill, siue consilio nibil Tacies, «1^11«
Patri per JeSum Christnin Dominum nostrum. Evan- et ex lerra uiide creatos est Adam. Evftngelium se-'
gel. secnndum Lucam cap. kciii, Accedentes disci- cunduin (Lucam) cap. cclxx, Facia est oontenlio'
pnli ad Jesrnm diteruiit illi, usque saturait sant. inter discipulos, usque tribus Israliel.
Dominica iv pnst natale aposrolorum. Lectitf
In \H lic requir,
Epistola; beati P;iuli apostoli ad Romanos. Fratres,
PeiLa V liebdomailae qu.e supra. Lectio liliri Apo- nihil nunc damnaiionis est his <]ui sunt in Cbristo
calypsis Jo»Miis apostoli, In diebus illis septimus Jesu, usque vila ei pax in Christo Jesii Dotnino no-
angelus tuba cecinii, usque hie est patientia et finis stro. Evangelium secundiim Lucani cap. cxc, Dixit
Mnciorum. Evangelium secundnm Lucnm cap. Jesus discipulis suis parabolaiu ira^c, Honio quidaiii
CLXxiin , Erani appropinquanies ad Jesuin publicani, eraldiveS, qui babebat villicum, «$7»« interiia taber-
utque paciiitentiain af enle nacula.
Feria \i hebdomadx qux Supra. Leciio lihri Apo-

" 7111 kal. Agusti. Natale saRctorum Jacobi aposto-
calypsis: Joaniiis ap^stoli. In dlebus iliis vidi lie- li, Christoplinri niariyrts. Et Ainbianis Iransiatio
sliam anocndenlem de lerra, usqui' opera enim illo- sancti Firminl. Leciio librl Sapientix. Illusto et iiii-
ruin seqiieiitur illos. iLvaiigeliuni secundum Lucam properiuiii superliorum, usque qui interierunt per
cap. CLXxxV, Venit ad Jesum vir cui noinen Jalii- liiiguam suam. Ev.-iiigcliunn secunduni Lucuin cap.
rus, utque fides lua te s.ilvum fecit, vade in pace. CLiv, Dixit Jesus discipulis suis, Sint lumbi vestri
iieûire jii lec, in snbbato mensis Junii. prxcincti, usque filius lioiniiiis venil.
Sabbato liebdomadxqu:u siipra. Lectio libri Apo- IV kal. Agusti. Naiale sanciorum Fclicis, Sinipli-
calypsis Joaiiiiis aposioli. In diebiis ilfis vidi niibem' cii, Faustiiii, et Bealricis. Tricas, deposiiin sancti
candidaui, ci super niibcm, usque vera et justa jiidl- Lupi episcopi et confessoris. Leciio libri Sapienli.TD.
cia tua. Evnngelium secundum Maitlixum c:ip. cxciii, Deatiis i|ui lectus est a lingua iiequam, u^îie et pro-
Accedens qiiidam ad Jcsum ait illi, uique vcni, sc- dierit tibi iiiagls qiiam auruin. Evnngeliuiii secuii-
quere me. diiin Luc:iiii cap. ccxlix, Cnni audieritis praelia, us'
Doniinica posl nalaie apostolorum. E\angcliuin que possidebitis aniiiias veslras.

SI7 LIBER COMlTlS. S18
Feria iv hebdoniadx.quiB sopra. Lectio libri Apo- A cissimi eC Acapili. Leclio libri Sapieniix. Relribuit
calypsis Joannis apostoli. In diebus illis vidi alium gratlam qui offert simllaginera , n$qne obleclabit
angelum dcscendentein de coelo, habeniem potesta- justos misericordia sua. Evangelium lecunduni
tem magiiam, usque judicavit Deiis judicium ve- (Matthxiim) cap. l\1xvi, Dlxil Jesns discipulls suls,
slrum. Eyangelium quod iii Dominica ipsius liebdo- Ecce cgo mitto vos, uique in flnent hic salvus erit.
Diadae. Dominiro.... (Lectio Epistolx beali Pauli aposioli

iii kal. Agusii. Natale sanclnrtim Abdon et S«n- ad Corinthios.) Frairrs, nnn omnis caro eidein caro,
'
nes. Lectio libri Sapientix. Qui diligit filium suum, usque deiiidc quud spirilale. Evangel. secundum Lu-
assiduat illi tlagella, usque vita bominis thesaurus eara c«p. ccxiv, Dixit Jesus ad quosdam qui in se
oon deGciel snncilintis. Evangelium secundum Joan- conGdebant, <7U« qui se humiliat exnliabiiur.
nera cap. cxxxiv, Hoc est pru!ceptura meuifl, usque VI iilus Agusli. Romae nniale sancli Cyriaci. Leclio
oderunl me gratis. libri Sjpieiitix. Speciosa misericordia Dei in tem-

Feria vi hebdomadx qux supra. Lectio libri Apo- pure tribulaiionis, utque ei hxrediiabis eos sicut ab
calypsis Jdannis apostoli. In dlebus illis Mjsiulii initio. Evangel. secundum Mailhxum cap. cxr.ii,
uausangelus forlis lapidem, usque teslimonium enim Dixit Jesus discipulis suis. Mliil opertum quod non
Jesu est spiritus prophetix. Evangelium secundum B reveletur, usûe coram Patre meo qui in cttlis est.
Lucain cap. CLXvi, Respoudeiis aulem archisyoagc- V idus Agusii. Vigilia sancti Laurenlii. Leciio lii
gus iiidignans, usque qiiae gloriose nebant ab eo. bri Sapientix. Confitebor tibi, DOinine, Rex, utûe
Sabliato hebdumad'.e quae supra. Lectio libri Apo- de manibus angusiix. Evangel. secundura Matthseuni
calypsis Joannis apostoli. In diebus illis vidi coeJum cap. CLX. Dixit Jesus discipuUs suis, Si quis Tult
apertum, et ecce eiiuns albiis, utque saiuratfe sunt post me venire, usque in regno suo.
carnibus eoruni. Evangeliuoi secunduui Maith. c. Iiem in die, iv idus Agusti. Lecik) Epistolae beati
cxLTii , Vespere auiem faeio accesserunt ad Jesuin Pauli apostoli ad Corinlhius. Fr.itres, qui parce se-
discipuli ejiis, utque quasi quinqoe miilia bomi- miiiai, usque fiuguin justirise veslne. Evangellttmse-
Bum. cundum Juan. cap. civ. Di:iil Jesus-discipulis suls.
Dominica v post natale apnstoloruin. Leciio Epi- Nlsi graiium fruuienii , usque Paler roeus qui in
stolae beaii Pauli aposloli ud Rumaiios. Fralres, de- coelis est.
bitores suiuus non carni, usque cohxredes autem iii idus Agusli. Romae oaiale sânctorura Tiburlii»
Chrisii. Evaogelium secundum Lucum cap. cxxi, Valerianl, Cclilix, Susanoae, Cussiani. ElCaniaraco
Quidam legis periius surrexit, usque ei lu lac simi- dcpositio saiicti Gaugerici. Lectio libri Ap«(.>alypsis
liter. C Joannisdposloli. In diebus illis vidi oslium aperiuni
Kaleiidls Agusti. Passio Macliabxorum sepiem iii coek), usque foriiiudo Deo nosiro in sxcula
fratrura ei saiictse Feliciiaiis sub Aniic. LecUo libri saiculoruni. Anien.
Sapienlix. lu raitllitudine discipliiise Dumini, uiijiue Item leciio libri Sapieniise. Stabunt Jutliin magna
disiribue kxredltatem luaui. Iteu leciio libri Sa- coostanlia, usque inler saoctos sors illurum est.
pieotix. Mulierem fortem quii inveniet prucul, us- Iiera leciio libri Sapieutix. Redi/et Deus nierce-
que ei laudent eam iii poriis opers^ ejus. Evange- dcra, usque laudavcrunt pariler, Domioo Deus
lium secuiidum Maiih. cap. cxltiii , Jusît Jesus noster.
discipulos suus agceniiere in iiaviculain , usque vere Evaiig. secundum Joan. cap. cxxxiv, Dixil Jegus
lilius Dei es. discipulis suis, Huc esi prxceptuni meum, usoue in
IV non. Agu^ti. Rojms; iiaiale sancli Stepbani pon- Domine meo det vobis.
liQvis. Lectlo libri Sapieniix. Spiriius limeniium Item Evaiigelluin secundun Mattbxuni cap. cxl,
Dorainum quxriiur, usque depositlo pro peccaiis re- Dixit Jesiis discipulis suis parabolam hanc, Simile
cedere ab injusiilia. Evangel. secundum Lucani est regnum ccelorum ihcsauro abscondito, u*que
cap. ccxxviii. Dixit Jesue discipulis suls parabolam nova et veteru.
lianc, Hoi'no quldam oobllis abiit in regioiium lon- 1) II idus Agusli. Nata/e saiicii Eupeli. lu diebus
ginquam, usqne umnibabenli dubilur, et abuiiJabit. illis. Leciio libri Sapimtiee. Miserere plebis lux su-
,
Feria v hebdoinadije qux supru. Leclio Ilbri Apo- per quera invocatun' est, usque adjutorlum qui se-
calypsls Juaniiis apostoli. Iu diebus illis vidi aiigc- cundura illura esl, el columna at requies. Evang.
lura descendenlem de roelo babenlem clavera, usque secuiidum Joan. rip- cxlix, Dixit Jenus disripulis,
(lie ac nocle In sxcula sueculorura. Evangel. secun- Amen, amen dicrvobis quia plorabilis, usque et gau-
ilum Lucam c:ip. xcix, Descendenle Jesu de munie dium veslrum iwmo tollei a vobis.
cum discipulis suls, usque reddidit illum matri sux. Domiiilca jipust sancli Laureniii. Leciio Episiolse
Feria vi l.ebdomudu: qux supra. Lectlo libri Apo- bcuii Pauli ajTOSloIi aii Coninthius. Fratcus, sciiuus
calypsls Juannis aposioli. Iii diebus illls venii uiius «niin quoniaii .-î terresiris, usque manifestos nos esse
ex seplein angells babenlibus phialas, usque et rc- per Jesura (^hrittuui Doiuiuuiu nosiruiu. Evnng. se-
giiabuiil iii sxcula s:cculorum. Evangelium quod in cundum Kbrcuiacjp. lxxiv,* Exiens Jesus de Goibus
Duminlca ipsius liebdomLidx. Tyri, usfueet iiiulos loqui.
viu idus Agiisii. Romx natalc sancti Xrisii, Feii- Idibvs Agusli. Naiale âncli Ypolili. Leclio libri
SI9 S. mLUONYMl OPtRUM MANThSA. 820
Sapientix. Oniiiis aniicus ilicet, el amicitiam copu- A disci|iu!is suis, Si (juis venil ad mc, usque qui habet
lavi, usquc animsc siiac siiavis cf. Evang. scciindum aures audienJi audiat.
Lucam cap. cxliv, Dixit Jesus discipulis suis, Alicn- Sabliaio lnibdomad.-c qujD supra. Leclio Epislola!
dile a fcrmcnlo, tisqiie roram .Tigelis I>oi. beati Paiili aiiosioli ad llebr.-cos. Fratres, sancli vo-
XIX knlcnd. Sepicmliris. Nuiale saiicti Eusebii. catioiic coelesiis pariicipcs, nsquc si introibunt in
Lectio libri Sapienlia;. Qui sopIi'slicc loquilur, «sijiie roquiem meam.Evang. secunduiii Mailh. cap. cxvii,
pax enim Dei siiper facieni leria;. Evangclium se- Abciintes pbarisxi consilium taeiebant, usque in no-
cundiim MatthaHiin cap. cclxiii, Dixit Jcsus discipu- inine ^jus sperabunt.
lis suis, Vigilaie qiiia ncscitis, usque coiisiiiuet eum. Dominica iv posl sancii Laurentii. Lectio Epis-
xviii kal. Seplembr. .Assumpiio saiictx Maria; nia- toix heati Pauli apostoli ad Galatas. Fratrcs.
tris Domini. Lectio libri Sapieniia;. Fili, in tua in- Evang. secun-
firmitaie, usijiie el coiisolare illum in exitum spirilus dum Luoam cap. cci, Dum irei Jesus in llierusalcm,
siii. Evangelium seciindum Liicam cap. oxxiv, lii- «sgut; fides tua te salvum fecit.
travit .lesiis in quoddam castellaui, «s.ûe non aufe- ix kal. Sept. In India natale sancti Bartholomaji
retur ab eo. apostoli. Reme sanctse Aurca! virginis. Et depositio
XVII kal. Scpt. Nalale sancti Leudegarii. Lectio B sancti Audoeni episcopi et confessoris. Leclio libri
libri Sapicntia;. Sapieniiam scribe in lempore, usque Sapieniise. Disciplina in pace conservate, usque in
conqnirenles in lege AUissimi. Evang. secundnin conspeclu omniuin virorum. Evang. sccundum Lu-
Luc. cap. CLiv. Dixil Jesus discipulis suis, Sintlumbi cam cap. clxvi [.4/. cxvil. Qui vos audit, tttque
Tcslri prxdicti, usque (ilius liominis venit. scripia sunt in ccelis.
Feria vi. Leclio libri Apocalypsis Joannis apo- viii kalend.Seplemb. Arelalonalale sancti Genesi
stoli. In diebus illis dixit mibi angelus : Hxc verba marlyris. Lcctio libri Sapienlise. Filia patris abscon-
Gdelissima ct vera sunt, usque qui vult accipiat diia est, usque videns gloriam ejiis. Evangel. secun-
aquam vitx gratis. Evang. secuaium Lucam cap. dum Marcum cap. cxxxviii, Dixit Jesus discipulis
Lxxiv, RogabatJesum quidam pbarisxus, tisiju^ quo- suis, Videte ne quis vos seducai, usque bic salvus
niam dilexit mullum. erit.
Sabbalo. Lectio libri Regurn. In diebus illis con- Feria iv hebdomadx qux supra. Lectio Epistolx
sulult David Dominiim, usque deserli in Gabaon. beali Pauli apostoli ad Hebrsos. Fraires, operibus
Evangelium quod in Dnminica cjusdem bebdomadx. ab insliluiione mundi perfeciis, usqtie irabecilles
Dominica iii post sancii Laurentii . facii eslis ad audiendum. Evangel. secundum Lucam
< G cap. CLxviiii, Dum iret Jesus per civiiaies et casiella,
Evang. sccuudum Lucam cap. cxx, pixit usque accumbent in regno Dei.
Jesus discipulis suis, Beali ociili qui vident, usque Feria v hebdomada: quoe snpra. Lectio Epistolae
tii fac similiter. beaii Pauli apostoli ad Hebraios. Fratres, cum de-
XV kalend. Seplemb. Natale sancli Agapiti. Lectio bereiis magistri esse proptertempus, usque inleriora
libri Sapientix. Sapientiam omnium antiquorum, velamiiiis. Evangel. secunduin Lucam cap. cxlix,
tisqite benedicite Dominum in operibus suis. Evan- Ait ad Jesum quidam de lurba, usque et Deuspascit
gelium quod in sanctorum. illos.
XIV kal. Sept. Appariiio sanctx cnicis. Et natale v kal. Febr. Romx nalale sancii Hermelis. Africa
sancli Andrcx magistri miliiura. Lectio liliri Sa- dcpositio sancii Agustini. Leclio libri Sapienlix. Al-
pieniix. Date nomini Domini magnificentiara, usqiie titudinisflrmamenlum pulchritudo ejus, usûe emit-
laudatc et bencdicite nomen Domini. Evangel.se- tere jiidicii. Evang. secundum Luc. cap. xlv, Des-
cundum Joan. cap. xxiv, Erat liomo ex pliarisxis, cendens Jesus de raonte stetit in loco, usque copiosa
usque vitam xternam. est inccclis.
XIII kal. Sepl. In Geiimauca nalale sancii Pbili- IV kalend. Septcmb. In Campania natale sanctx
licrli. Lectio libri Sapientix. Occupatio magna creata ^ Sabinx virginis. Et passio sancii Joannis Baptistx.
est, ttsque super omnem gloriam operuerunl illnm. Lectio libri sapientix. Aperti sunt ihesauri, usque
Evangel. secundum Lucam cap. clxxxii, Dixit Jesus pie agentibus dedit sapientiam. Evangelium sccun-
discipulis suis, Si qiiis venit ad mc, usquc qui habcl dum Maithxum cap. (cxl), Dixit Jcsus discipulis
aurcsaudiendi audiat. snis parabolam hanc : Siraile est regnum ccelorum

Feria v hebdomadx qux supra. Lectio Epislolx Ihesanro abscondiio, usque nova el vetera.
licaii Pauli spostoli ad Hebrxos. Fratres, abundan- III. kal. Itcm in sancli Joaniiis. Lectio Epislolx
tius oporiei observare nos, usque eis qui tcnianiur bcati Pauli aposloli ad Hebrxos. Sancti ludibria et
secundum Luc. cap. xxvi, Surgens

auxiliari.Evangel. vcrbera experii, usque probati inventi sunt in Christo
Jcsus de synagoga, us(/ue evangelizare regnum Dei. Jusu Domino nostro. Evangel. sccundum Matilixum
XI kal. Sep. Natale sancti Timoihci. Lectio libri cap. Lix, Misit Herodes, usque el posuerunl illiid in
Sapientix. Fili, in tempore vitx tux ne indigeas, monumentum.

vsqttebonum autem nomen pernianebit in xvo. Dominica v post sancii Laurentii. Lcctio Epistnlx
Evang. secundum Lucam cap, lxxxii, Dixii Jesus bcaii Pauli apostoli ad Galaias. f ralrcs, spiriui am-
mi LIBER coMiTis. m
bulale, utfuf concupiscentiis.Evangelinm secunduin A exspeciat Dominus Jesus donec ponantur inimici
Maith. cap. xlviii, Dixii Jesus discipulis suis, Nemo ejus, usque horrendum est incidere in manus Dei
poiest duobus dominis serrire, usque adjicientur vivenlis. Evangelium quod in Dominica.
Tobis. VI idus Septembris. Nativitas sancix Harix Dei

Feria ii liebdomadx qnse supra. Leclio Epistolx genitricis. Et natale sancti Adriani marlyris. Lectio
bemi Pauli ad Hebrxos. Fratres, prxcursor pro libri Sapientix. Audivit Moyses Dominum et vocem
nobis introlit Jesus in interiora velaminis secundura ipsius, usque unxi eum oleo sancto. Evangelium
ordinem Melcliisedecb , u$que de qua nullus ad al- secundum Lucam, cap. iii, Exsurgens Maria abiit
tare prxsto fuit. Evangelium quod in ipsa Domi- in montana, tisque in Deo saluiari meo.
nica. Item lectio libri Sapientix. Faclum est sancto

Feria iii hebdomadx quae supra. Lectio Epistolae in testamentum xiernum, usque in gentem eorum
beati Pauli apostoli ad Hebrxos. Fratres, manife- xternam fecit. Evangelium secundum Joannem,
sturo est quod ex Juda ortus sit Dominus noster, cap. cxxxii, Dixit Jesus discipulis suis, Ego sum
utque quod fixit Dominus et non homo. EvaDgelium vitis vera, usque gaudium vestrum impleat.
quod in ipsa Doroioica. V idus Septembris. Depositio sancti Audomari
Kal. Septenibris. Ambianis depositio sancti Fir- B episcopi ct confessoris. Lectio libri Sapientix. For-
mini, episcopi etconfessoris. Lectio libri Sapientix. tis in bello Jesu Nave , usque nomen eoriim perma-
Laudemus viros gloriosos, usque diluvio omnis caro: netinxternum.Evangeliuro secundum Lucam, cap.
Evangelium secundum Maith., c. cclxiiii, dixit Je- CLiv, Dixit Jesus discipulis suis, Sint lumbi vestri
sus discipulis suis, Yigilate ergo, usque constituet prxcincti, usque Filius boininis venit.
euro. IV idus Sepiembris. Depositio sancti-Hilarii epi-
Feria v bebdomadae qux supra. Lectio Epistolae scopi. Leciio libri Sapientix. Dilectus a Deo suo
beati Pauli apostoli ad Uebrxos. Fratres, omnis Samubel , usque exsultatione Golix. Evangelium
pontifex ad offerenda munera, v$que sanctum sx- secu|idum Marcum, cap. cxxxviii, Dixit Jesus disci-
Gulare. Evangelium secundum Matih., cap. xviii, pulis suis, Videie ne quis vos seducat, usque hic
Venit ad Jesum leprosus, usque conveniebant ad salvus erit.
eum undique. III idus Septembris. Nalale sanclorum Proti et
Feria vi hebdomadx quse supra. Leciio Epistolx Jacincti. Lectio libri Sapientix. lovocavit David
beali Pauli apostoli ad Hebrxos. Fratres, taberna- Dominum omoipoteniem, usque poteniiam ioimico-
culum faclum est primum, usque xterna redem- rum. Evangelium secundum Matlh., cap. lxxxix,
plione inventa. Evangelium secundum Lucam, cap. C Dixit Jesus discipulis suis, Cum persequenlur vos
ccxxviii, Dixit Jesus discipulis suis similitudinem in civitate isla, usque coram Patre meo qui est ia
banc, Romo quidam nobilis, usque ascendens in coelis.
Hierusalem. Dorainica mensis viii. Lectio Episiolx beati Pauli

Sabbato bebdomadx qux supra. Lectio Epistolx apostoli ad Epbesios. Fralres, obsecro vos vinctus
beati Pauli apostoli ad Hebrxos. Fratres, si enim :n Domino, usque in omnibus nobis. Evangelium
sanguis bircorum, mque melioribus bostiis quam secundum Lucam, cap. clxvi, Cum inlraret Jesus
istis. Evangelium secundum Hattb., cap. ccxxxii, in domum cujusdam, usque exaliabitur.
Dixit Jesus turbis Judxorumetprincipibus sacerdo- Feria ii hebdomadx supra. Leclio Epistolx beaii
Uim, Vx vobis, scribx et pharisxi, usque illa non Pauli aposioli ad Hebrxos. Fratres, rememoramini
Offlitiere. autem pristinos dies, usque soper illam defunctus
Dominica mensis vi. Lectio Epistolx beati Pauli adhuc loquitur. Evangelium secundum Lucam, cap.
upostoli. Fratres, si vivimus spiritu, usque domesti- ccxL,'.Docente Jesu populura in templo, usque in
cos (idei. Evangelium secundum Lucam, cap. lxvii, qua poteslate bxc facio.
Ibat Jesus in civitatem, usque plebem suam. Idibus Septembris. Duronis depositio sancti Li-
Non. Septembris. In Gallia, civiiaie Vesuntio, D doris episcopi. Et Andigavis , depositio Aureliani
natale sanctorum Ferioli et Ferutioni cum sociis [Ltge Maurilii] episcopi. Leclio libriSapienlix. Sa-
eorum. Lectio libri Sapieniix. Abraham^magnus lomon impeiravit in diebus pacis, usque liberavit
pater roultitudinis, utûe elegii illum de omni carne. eos. Evaogelium secundum Matth., cap. lxxxix, Di-
Evangelium secundum Lucam, cap. xlv, Descendens xit Jesus discipulis suis, Cum persequentur vos in
Jesus de monte, utque copiosa est in coelis. civiiate ista, usque coram Patre meo qui est in
Feria iii hebdomadx qux supra. Lectio Epistolx coelis.
beati Pauli.apostoli ad Hebrxos. Fratres, non enim, XVIII kal. Octobris. Natale sancti Cornelii pontiG-
in manufactis sanctis, usque sedet in dextera Dei. cis et sancti Cypriani, atque exaltatio sanctx Cru-
Evangeliumsecundum Matth., cap. xxxix, Dixit Je- cis. Lectio libri Sapientix. Surrexit Elias prophela
8US discipulis sois, Audistis quia dictum est, DiligeS' quasi ignis, usque atque evenirent. Evangelium se-
proximum tuum, usûe in absconso reddei libi. cundum Lucam, cap.cxL, Dicebat Jesus turbis pba-
Feria iv hebdomadx qux supra. Lectio Epistolx risxorum el principibus, utque ut accusarent eum.
beati Pauli apostoli ad Hebrxos. Fratres, de cxlero Item de cruce. Lectio Epistolx beati Pauli apo-
523 S. HIEKOtNVMl OPERUM MANTISSA. 521
sioli.nd Philippenses. Fratrc*, lioc enim scuiiie iii A cinio die niciisis sepliiiii, usque cgo Dominus Deus
vnbis, usque in gloria est Dei P;itris. Evangclium vester.
sccnndum Juannein, cnp. xxiv, Erat lioino ex plia- Iiem lerlio Michae prophetoe, Domine Deus no-
risxis, usque vitam :clcrnam. ster, pascc popuIum,usi7Uc a diclius antiquis,DuiDine;
svii kal. Oetobris. Natale sancti Nicomedis. Lc- Deus nosier.
clio liliri Sapientix. In cumposiiione odoris, usque Iiem lcctio Zacharix prophetne. In diebus illis
in origincm Adam. Evangelium secundum Lueam, factiim eet verbum Domini ad mc diccns, usque
cap. xcvi, Dixit Jcsiis discipulis suis, Si quis vult pacent diligiie, dicit Dominus omnipoiens exerci-
post me vonire, usque videanl regnum Dei. tuiim,
svi kal. Octobiis, Natale sanciariiro virginum Itcm lectio libri Exodi. In dielitis illis oravlt
Luciai ci Euremix. Leciio libri Sapicntise. Ego quasi Moyses ad Dnminum Dcnm suum diccns, Cur, Do-
vitis rrucliricavi, usquc vitam xlcrnam babebunt. mine, irascilur furor tuus, usquc adversus populura
Evangeliuin sccundum Malthxum, cap. cxl, Dixit sanctum, Domine Dens noster.
Jesus discipiilis suis, Siniile est regnum ccelorum Lectio Episiolae beati rauli flpostoli ad Hebrxos.
tliesauro abscondito, usque nova et vetera. Fratres, tabernaculum factum est primum, usque
XV kal. Ociobris. In Ledio, deposiWo sancti Lan- B xterna redemptione invcnta. Evangelium secundum
diberti episcupi. Lcclio libri Sapientia!. Siinon Oniae Lucam, cap. clxiv, Erat Jesus docens in synagogis,
tllius sacerdos magniis , usûc consutnmatione vir- usque glbriose Oebant ab eo.
lutis. Evangelium secundum Lucam, cap. xcvi, Di- Dominica mensis vii. Leclio Epistolx bcati Paoli
xit Jesus discipuiis suis, Si quis vult post ine ve- apostoli ad Bphesios. Fraires, reoovamini spiritu
iiire, usque videant regnuni Dei. meiitis vestrx , utque necessitatem paiientibus.
Dumiiiica mcnsis vii. Leclio Epistolx beali P.tuli Evangclium secundum Mattbxum, cap. Lxx,Ascen-
ad Coiinlliios. Fralres, graiias ago Deo
.opnstoli dcns Jesus in navicula, usqtie potcstalem lalem ho-
mco, usque advenlus Doiniiii nosiri Jesu Cliristi. minibus.
Evangelium secundum Maiihxum, cap. ccxxiii, Ac- XII kal. Octpbris. Natale sanctorum Dorondoni,
cedcntcs ad Jcsum Sadducxi, usque mirabanlur in Doroihsei, Privaii, Felicis, Constantix, qui passi
ductrina ejus. sunt siib Neronc. Leclio libri Sapientise. In asceiisu
Feria )i hebdomadse qiiae supra. Leclio Epistoloe altaris saiicti, usque secundum suam misericordiam.
beati Pauli apostoli ad Hcbrxos. Fralrcs, Enoch fldc Evangcliiim secundum Matthoeum, c. cclxiii, Dixit
iranslatus esl, usque hospites super terram. Evan- Jc!,us discipulis suis, Yigilate quia nescitis dicm,
gelium secunduni Lucani, cap. xxxviii, Vidit Jesus Q usque consiiiuel eum.
publicanum noniinc Levi, usque peccalores in poeni- XI knl. Octobris. In Persida, natale sancti Maitbx!
tentiam. apostoli et evangelisise. Et sancii Lucse evangclista:.
Feria III liebdomads qua! supra. Leciio Epistola! Leciio libri Apocalypsis Joannis apostoli. In diebus
hcati Pauli apostoli ad Ilebr.TOS. Fralres, qui sedii- illis vidi ostiuin aperlum in coelo, usque adorabunt
cunt peregrinos et liospiies snper lerrain, significant vivenlem in sascula sseculorum. Evangelium secnn-
se, uique circuitu dierum seplem. Evangelium quod dum Lucam, cap. xsxviii, Vidil Jesus pnblicanum
ipsa Dominica. nomine Lcy\, usquc peccaiores in poeniientiam.
Feria iv in jejunio Iicbdoinadx qux supra. Leciio X kal. Octobris. Agauno, natale sanctorum Mau-
Amos prophcla;. lla;c dicit Dominus, Ecce dies ve- rici , Exsupcri , Candidi, cum aliis quinque mil-
uient, ci comprcbendci arator, usque de lerra siia fia DCLxxxv. Leclio libri Sapicniiac. Det nobis
quam dedi eis, dicil Doniinus oninipoiens. Evange- Deits jocundiiatem eordis , usque quia lux Dei
lium secnnduiii Marcunt, cap. xci, Itespondcns uiius vestigium ejus esi. Evangelium sccnndum Joann.,
(lc lurba dixit, usquc in oralioiie ct jejunio. cap. cxxxviti , Dixil Jesus discipulis suis , Ha!C
Feria v hebdoraadx quic supra. Leciio Epistola; mando vubis, iit diligalis invicem, {usque) oderunt
bcati Pauli apostoli ad Ilebra:os. Fratres, lide Raab D "i^ graiis.
mcrclrix, usque in dexiera 'sedis Dei sedel. Evan- IX kal. Ociob. Naiale S. Teclx virginis, et S. Marci
gclium quod in Domiiiica ipsius. evangelistx. Lectio libri Sapienlix. Confltebor tibi,
Ferialiebdomadx qua; supra. Leciio Oseoe

vi Domine Rex, usquc benedicam nomen tuum, Domine
prophctx. Hsec dicii Dominus, Converiere ad Do- Deas meus. Evangelintn secuiidum Matth., cap.
minum Dcum tuum, usque jusii atnbulabunt in eis. ccxLvtti, Dixit Jesus disciptilis suis, Vidcle ne quis
Evangelium secundum Lucam, cnp. xxxvi, Sedebat vos seducat , usquc hic salvus erit.
Jcsus docens, usque vidimiis mirabilia bodie. vitikal.Octob.NataleS. Joan. Baptistx, etsancto-
Sabbaio in xii lectionibus. Leclio libri Levllici. rum Juliani , Chrisiopliori. Lcciio libri Sapientise.
in diebus illis locutus cst Dominus ad Moyscn di- Dedit mihi Dominus linguam mercedem meam ,
ccns, Decimo mcnsis scpiimi, usi/ue sabbata vcslra, vsque vestram in tempore sno. Evangeliiim secun-
dicii Dominus omnipoiens. dum Marc, cap. cxxxix, Yidetenequis vos seducat,
Ilem alia lcctio libri Lcvitici. In diebus illis lo- usque liic salvus erit.
cu'.u8 esi Doininus ad Moysen dicens, Qujnlodc- vti kal. Oct. In Gallia, Anibiaais, nataie S. Fîr-
., ,
S23 LIBER CO.«ITiS. 523

niini marlyris. Lcctio Episiulx beali Pauli aposioli Aparabolam Iisnc , Ilomo quidam peregre, «sîie in
ad Ilebrxos. Fraires , recogiiale Doniinum ,
qui gaudium doniini tui.
tale susiinuit, usque cxcrcilatis per eam reddet Feria 11. Lectio Epislolx B. Paull aposioli ad
jiisiitix. Evang. secundum Matik., cap. cclxiii ,
Ephesios. Fratres, omnis sermo nialus, usquc in
Dixii Jesus discipulis suis , Vigilate, usque con- odorem suaviiatis. Evaiigclium secunJum Lucam,
stituet eum. cap. ccxL, Docenie Jesu in tcmplo, usque potestatc
Dominica ni post S. Cyprianl. Lectio B. Paull hxc facio.
apostoli ad Epbesios. Fraires, videte quomodo caute IdibusNov. Nalale S. Bricii. Leciio libri Sapien-
ambulaiis, usque invicem in timoreChrisii. Evang. lix. BenedictioDomini super caput justi, usque co-
secundum Matib.,cap. cclsxxviii. Dixit Jesus disci- rona glorix. Evangelium secundum Lucam, cap.
pulis suis parnbolani hanc, Simile est regnum ccelo- ccxxviii , Dixil Jesus discipulis suis p.irabolara hanc,
rum bomiiii Uegi, qui voluit rationem, usque de cor- llomo quidam nobilis abiit, usque abundabit.
dibus vestris. Feria m. Lectio Epistolx B.

Pauli aposloli ad
Feria ii bebdomadx quae supra. Leclio Epistolx Ephesios. Fratres, nolitecommunicare operibus in-
B. Pauli aposloli ad Hebrxos. Fraires, remissas ma- frucluosis, usque qnx sit Tolunlas Domiiii. Evange-
nus ct soluta genua, usque melius loquentem qiiam B lium secundum Lucam cap. lxxiv, Rogabat Jesum
Abel. Evang. secundum Marcum, cap. cxxi , Inter- quidam pharisxus, usquc dilexit multum.
rogavit Jesum unus de scribis, usque non esl longe Itera feria iv. Lectio Esaix prophetx. In diebus
a regno Dei. illis dixit Esaias propheia, Erit in novissimis diebus,
Desunt hic mulla, usque in lumine Doroini Dei uostri.

Evangelium secondum Marcum, cap. cxvii, cum Itein ubi supra. Leciio Esaix prophetx. In diebus
egressus esset Jesus in via , usque Veni , sequere illis locniusestDominus ad Acbaz diceos, usque eli-
me. gere bonum. Evangelium secuudum Lucam, cap. ui,

Feria ti. Leclio Epistolx B. Pauli apostoli ad Ephe- Missus est Gabriel angelus a Deo, usque fiat mibi
sios. Fratres , unicuique autem iiostrum data est secundnm verbum tuuro.
gralia, usque sicut est veritas in Chrisio Jesu Do- Feria vi. Lectio Esaix prophelx. Hxc dicit Do-
miiio nostro. Evangelium secundum Marc, cap. minus Dens, Egredieiur virga, usque Gdes cin-
Lxxvii. Exierunt pbarisxi et cceperunt, usque dimisit ctorium renum ejus. ETangelium secundum Lu-
illum in domum suam. cam, cap. iii, exsurgens Maria, usque in Deo salu-
VI idus Nov. Natale sanctorum qualuor coronato- tari meo.
rum , ei S, Ragnulfl mariyris. Lectio libri Sapieii- G Sabbato in xii leclionibns. Lecliu Esaix propbe-
lix. Exspectatio justorum Ixlitia , usque exaltabilur (X. In diebus illis clamabunt ad Dominum a fa-
clvitas. Evang. secundum Luc. (cap.) xlv, Descen- cie tribulautis , usque ,
sanabit eos Dominus Deus
dens Jesus de monte, usque copiosa est in ccelis. nosier.
Uebdomada ii. Lectio Epislolx B. Pauli apostoli Ilcm ubi supra. Lectio Esaix propbetx. Hxc dicit
ad Corinihios. Fraires , sic nos exisiimet bomo, us- Dorainus Dens, LxUbitur deserla, utque fontes
que tiinc laus est unicuique a Deo. Evang. secuudum aquarom Dominus Deus noster.
Joamiem, eap. ix, Miserunt Judxi ab Hierusalem Item ubi supra. Lectio Esaix prophetx. Hxc dicit
u$que ubi erat Joaniies bapiizans. Domiiius Deus, Super montem excelsum ascenda
T idus Nov. Passio S. Theodori martyris. Lectio tu , usque in sinu suo levabit eos Dominus Deus
libriSapientix. Beatus bofflo qui inTenit sapientiam, noster.
usque nubes rore concrescuot. Evang. secundum Ilem lectio Esaise prophetx. Rxc dicit Dominus
Joanii., cap. cxxxiv, Hoc estprxceptum meum, ut Deus cbristo meo Cyro , usque ego Dominus creari
diligaiis invicem , utque oderunl me gralis. «um.
iv idus NoT. Roms deposiiio S. Leonis episcopi Ileai lectio Danibel prophetx. In diebos illis aoge-
et S. Menux. Leciio libri Sapientix. Lingua upiea-' ^ los descendit, usque superexaliatus in sxcnla.
tium , usque diligetur a Domino. ETang. secundum Itera ad Missam. Lectio Epistolx beali Paall apo-
Lucam, cap. cclxx, Facta eitcoBteutio a diKipulis , Btoli ad Colossenses. Fratres, rogamus tos per ad-
usque tribus Israhel. ventum Domini nostri Jesu Christi, usque et destruet
iii idus NoTemb. Turonis, depositio S. Marlim illustrationem advenlus sui Deo suo. Evangeliura se-
episcopi et confessoris. lo Tigili». Lectio libri Sa- cundum LuMra, cap. lu, Anno XT, uique et ifidebit
picniix. Jnstum deduxil
Domions, luûc claritaiem omnis caro salulare Dei.
Êternam DomiBus Deus no&ter. ETangelium secuo- Hebdomadali ante natale Domini. Leclio Epistolx
Fratres, gau-
duni Lucam, cap. cut, Dixit Jesus discipulis suifi , beaii Pauli apostoli ad Pbilippense».
Teslra»
Sint liimbi Testri prxcineti, 10911« Filius bomiois dele in Doroino semper, usque intelligentias
vciiil. in Christo Jesu Domino noslro.
Evangelium secun-
Itcm iu die. Lectio libri Sapientix. Ecce sacerdos dum Joanriem cap. ix , Miserunt ab Hierosolyrais
magnus , usque suaTitalis. Evangelium secundum utque ubi erai Joannes baptizans.
apostoU
Matibxum, cap. ccLux, Dixit Jesus discipalis suia Iiem ubi sopra. Leciio Epiitolae B. Paull
,
127 S. IlIERONYMl OPERUM M.XNTISSA. 528

ad Hebraos. Fralres, nolite amitiere coiirideniiam, A In die. Leciio Epistolae beaii Pauli aposloli ad
usque in acquisiiionem animx. Romanos. Corde cnim crediliir ad juslitiam , usque
Item ieclio ubi supra. Leciio Ilieremi.-e prophctT. verliaeonim. Evangeliumsecundum Mailh.,cap. xx,
Eccedies veniunt, dicit Dominus, usque in lerram Ambulans Jcsus juxia mare Galilxx , usque seculi
suam , dicit Domiiius omnipoiens. suni eum.
lo vigilia (natalis) Domini. Ad nonam. Leciio Ei eodem die S. Ambrosii.
Esaix prophetx. Ha;c dicit Dominus, Propler Sion Kal. Decemb. Deposiiio S. Elegi. Lectio libri Sa-
non lacebo, usque quia cemplacuit Domino in le. pieniix. Beatus homo qui invenit sapieniiam, usque
Evangeliura secundum Mattliaeum, cap. iii, Cum nubes rore crescunt. Evangclium secundum Lucam,
esset despoDsala maier Jesu , usque a peccatis cap. CLiv, Dixit Jesus discipulis suis, Sint lunibi
eorum. veslri prxcincii , usque Filius hominis venit.
XVI kal. Decemb. (Gallia, deposiiio S. Eucherii «v idus Decemb. Romx depositio sancli Damasi
episcopi. Leclio libri Sapienlice. Beatus homo qui papx. Leclio libri Sapieniix. Beaiu>; vir qui invenius
invenit sapieniiam , usque nubes rorc concrescunt. est sine macula, vsque omnis ecclcsia sanctorum.
Evangelium secundum Matihxum, cap. ccliiii, Vigi- Evangelium secundumJoannem,cap. cxxxviii.Dixil
lale, usque coDstltuct eum. B Jesus discipulis suis, Hxc mando vobis, ut diligaiis
XV kal. Decembr. DepositioS. .^niani, episcopi et invicera , usque qui oderunt me gratis.
confessoris, Aurelianis. Leclio libH Sapieniiae. Ju- III idus Deccmb. Naialis sanctx Eulalix virginis
stum deduxit Dominus, usque clariâtcm xlernam et sanctorum mariyrum Yictoris, Fusciani, et Gen-
Dominus Deus noster. Evangeliom secundum Mat- tiaui.Leciio Epistolxheati Pauli apostoli ad Corin-
tbxuro, cap. ccxLiii, Sedente Jesu supra montem thios. Fratres, qui gloriaiur, in Domino glorietur,
Oliveti , usque salvus erit. usque exhibere Christo. Evangelium secundum
X kal. Dec. Natale S. Cscilise virginis, Valeriani Malth., cap. cclxviii. Dixit Jesus discipulis suis pa-
Tiburcii Maximi martyrum. Leciio libri Sapien-
, et rabolam hanc, Simile est regnum coelorum decem
l\x. Domine Deus roeus, exaltasti super lerram^ virgiiiibus, usque neque horam.'
usque nomen tuum Domine Deus noster.Tlvange-
, Iiem lectio Epistolx beaii Pauli apostoli ad Ro-
lium secundum Matib., cap. ccLxviii,'Dixit Jesus manos. Fralres, scimus, diligentibus Deum omnia
discipulis suis parabolam lianc", Simile est regnura cooperaniur in bonum, usque tradidit illum. Evan-
coelorum decem virginibus, usque nequc bora. geliumsccundum Joann., cap. cxxxviii, Dixil Jesus
IX kal. Decemb. Nalale S. Clemeniis, ci S. Feli- discipulis stiis, Hxc mando vobis, ut diligatis invi-
ciiaiis, et S. Columbani. Lectio libri Sapientix. G cem, us(;uequi oderunt me gratis.
Beaius vir qiii in sapientia morabitur, usque Lxre- II idus Deccmb, Deposiiio S. Walerici confesso-
diiabit illum Dominus Deus nosier. Evangelium seris. Leclio libri Sapientix. Jusium deduxit Dominus,
cundum Matlhxum, cap. cclxix, Disil Jesus discipu- usque claritatem xternam Dominus Deus nosler.
lis suis parabolam hanc, Romo quidam peregre pro- Evangelium secundum Mallh., cap. cclxix, Dixit
ficiscens , usque in gaudium domini tui. Jesus discipulis suis, Homo quidam peregre, usque in
Item lectio libri Sapieniix. Mulierem forlcm , us- gaudium domini lui.
que in portis opera ejus. Evangelium secundum Mat- Decemb. Depositio S. Auiberti fp'scopi Ca-
Idibus
tbxum, cap. cxix, Loquente Jesu ad turbas, usque maracum. El S. Liicix virginis. Lectio libri Sapien-
Eoror et mater est. tix. Sapientia viiicit malitiam, usque discipliiix Dei.
VIII kal. Decemb. Nalalc S. Crysogoni. Lectio li- Evangelium secundum Lucam.cap. ccli, Dixit Jesus
bri Sapienlix. Justus cor suum tradidit ad vigilan- discipulis suis, Poniie in cordibus vesiris, vsque ani-
dum , utque requireretur a generaiione in genera- mas veslras.
tinnem. Evangelium secundum Lucam, cap. ccxlix, XV kal. Januarii. Nalale S. .^frx virginis. Lcctio
Dixii Jesus discipulis suis, Cura audieriiis prxlia, libri Malachix prophetx. Hxc dicit Dominus Deus,
usquB animas vesiras. I* Ecce ego mittain angelum meum, usque anni anti-
ni kal. Decemb. Natale S. Saiurnini. Lectio libri qui, dicit Dominus omnipolens. Evang. secundum
Sapieniix. Beatus vir qui invenlus est sine macula Maiilixum, cap. cxl, Dixit Jesus discipulis suis pa-
,
usque omnis ecclesia sanctorum. Evangelium secun- rabolam lianc, Simile esi regniim coelorum ihesauro
dum Matthium, cap. cxxxix, Dixit Jesus discipulis abscondiio, usqiie nova et vetera.
suis. Videte ne quis vos seducat, usque hic salvus xn kal. Jaiiuarii. Romx depositio S. Innoccntii
erit. Ro-
episeopi. Lectio Epistolx beaii Pauli apostoli ad
II kal. Decemb. Natale S. Andrex. In vigilia. Le- maiuis. Fratres, quis nos separabit a chariiaie Dei,
ctio Episiolx beali Pauli apostoli ad Ephesios. Domino nostro? Evangelinm
Fra- qu:v cst in Cbrisio Jesu
tres, benedictiis Deus et Pater Doraini nosiri seciindum Lucam, cap. xlv, Descendens Jesus de
Je.su
Christi qui bene^^^xii nos, uique superabundavii monie, usque copiosa est incoelis.
in
nobis. Evangelium secundum Joannem, cap.
xvi, XI kal. Januarii. Romx inicr duos lauros natale
Slabat Joannes et ex discipulis ejus duo, triginia marl^rrum. Leclio Sapien-
usque sancioruffl libri
snper Filium homiais. perpeluom viventi uique deducet illo
tix. Justi in
,
529 LIBER COMITIS. S30

Dominus Deus nosier. Evang. secundum Mallliaeuni, A calypsis Joannis apostoli. In diebus iilis vidi civita-
cap. ccLxiii, Dixii Jesus discipulis suis, Yigilate, lem sanctam llierusalem usque nova facio omnia.
,
usque constiiuet eum. Evangelium secundum Lucam cap. lx, Dixil Jesus
X kal. Januarii. In Nicomedia natale s.inctorum discipiilis suis, Non est arbor bona qux facit fruc-
DCCCLx marlyrum. Lectio libri Sapientia;. Juslorura tum nialum, icsque Jundata erat super petram. Iiera
anima;, usque pacem eleciis Dei. Evangelium se- Evangelium secundum Lucam, cap. ccxxT, Egressus
cundum Marcum, cap. cxxxviii, Dixit Jesus disci- Jesus, usquc saliis domui facta est.
pulis suis, Videte ne quis vos scducat, tisque kic sal- Ad sponsas. benedicendas. Lectio Episiolsc beati
vus erit. Pauli apostoli ad Corinlhios. Fraires, nescitis quo-
si kal. Januarii. Cappadocia , natale quadraginla niam corpora vestra, usque portate Deum in corpore
virgiQum. Lectio EpisloIx beati Pauli aposloli ad vestro. Evang. secundum Hatth., cap. ccxxi, Loque-
Corintliios. Fraires, qui gloriaiur, in Domino glorie- batur Jesus cum discipulis suis , usque pauci autem
tur, utque exliibere Ciiristo. Evangelium secundum elecii.
Matihseum, cap. xl, Dixil Jesusdiscipulis suis para- Item Evangelium secundum Matthxum cap.
,
bolam hanc, Simile est regnum coelorura tbesauro CLXxxix, Yeiiit Jesus in lines Juda^ , usque quod
abscondiio in agro, usque nova et vetera. B Deus conjunxit, bomo non separet.
Pro ubertaie pluvia;, sive temper.inlia aeris. Le- In adventu jiidicum. Lectio Epistolx beali Pauli
ctlo Johel prophelK. Haec dicit Dominus, Noli limere apostoliari Timotheum. Fratres, obsecro vos primo
terra, usque quod fecit vobiscum mirabilia. Evang. omnium, usque in fide et veriiate. Evang. secundum
secunduro Liic, cap. lxxxiii, Factum estin una die- Lucam, cap. ccxxviii, Dixit Jesusdiscipulis suis pa-
rum, utque obediunt ei. rabolam hanc, Homo quidam nobilis erat, bic babuit,
Pro insterilitaie pluviaj. Lectio Hieremiae prophe- usque dabiiur, et atnndabit.
136. Hxc Dominus Deus , Numquid projiciens
dicit In tribulatione sive commotione. Lectio Hieremix
abjecisli Juda, usque hxc omnia Doraine Deus no- , prophetx. Hxc Dominus Deus, Numquid cadit,
dicit
sler. Evangelium secundum Matili., cap. clx, Dixit usque verbum autem Domini manet in xternum et
Jcsus discipulis suis, Misereor super turba , usque in sxculum sxculi.
discipulis ejus cum eo. Item ejusdem. Hsc dicit Dominus Deus ,] Facile
In die belli. Lectio Esaix propbetx. In diebus illis judiciiim et justitiam, usque servi etpopuli eorum ,
xgrotavit Ezecbias, usque protegam eum , ail Domi- ait Dominus Deus.
uus omnipotens. Evangelium secundum Lucam, cap. Item ejusdem. Si iniquitates nostrx conlenderint,
CL, DixitJesus discipulissuis, Noliie solliciti esse , C usiûe ne derelinquas nos, Domine Deus noster.
usfHeadjicientur vobis Evangelium secundumLucam,cap. ccxxv , Egressus
De papx. Lectio Epislolx beati Panli apo-
uatali Jesus perambulabat Hiericho , usque salvum facere
stoli ad Hebrxos. Fratres, omnis Poniifex, usque or- quod perierat.
dinem Melcbisedech. Evangelium sccundum ISxc, In natali sacerdotum. Lectio libri Malachix pro-
cap. cclxx, Facta est contentio inter discipulos phela. Hxc dicit Dominus , Scietis quia nisi ad vos
usque tribus Israhel. roandatum, usque quia angelus Domini exercituum
In ordinaiione diaconorum. Lectio Epistolx beatj est. Evangelium secundum Marcum cap. lh, Circui-
Pauli apostoli ad Timotheum. Cbarissime, diaconos bat Jesus in circuitu, usque xgrotos, et sanabuntur.
consiiiue pudicos , usque in fide (jux est in Cliristo Missa qua sacerdos pro se canet. Leclio Epistols
Jesu Domino nostro. Evangelium secundum Joannera, beali Pauli apostoli ad Romanos. Fratres, scimus
cap. civ, Dixii Jesus discipulis suis , Amen, ameu quod lex spiritualis est, usque hujus gratia Dei per
dico vobis , nisi granum frumenti , usque qui esl in Jesum Christum Dominum nostruni. Evangelima
coelis. secundum Maiihxum cap. lxxvi, Circuibat Jesus
In ordinaiione presbytcri. Lectio epistolx beati omnes civiiates, usque omnem infirmitatem.
Pauli apostoli ad Titum. Charissime, Paulus servus D Missa votiva. Lectio Esai» prophelx. Hxc dicit
Cbrisii, aposiolus aulem , usque doctrina sana ptr Dominus, In die illa difTerlur munus Domiuo, ui<;ue
Jesum Christum Doiiiinumnostruin. Evangelium se- hsredilas mea Israel, dicit Dominus omnipotens.
cundum Matlbxum, cap. cclxiii, Dixit Jesus disci- Pro infirmis. Leciio Epislolx beaii Pauli [ Lege
pulis suis, Vigilaie ergo, usque conslituet eura. Jacobi ] aposloli. Fratres, tristatur aliquis vesirum,
In ordinaiione episcopi. Lectio Episiolx beati usque ora pro invicem, ut salvemini.
Pauli aposioli ad Timotheum. Charissime , fidelis Pro iier agentibus. Leclio libri Geneseos. In die»
sermo, si quis episcopaium, usque Dei nosiri in om- bus illis loculus esi Abraham dicens, Dominus coeli,
iiibus. Evangelium secundum Muitlixum, cap. clxv, qui lulit me de domo, usque ipse roiltel angelum
Diiit Jesus discipulis suis, Qiiis putasest fidelisser- suum coram te.
vus? Evangelium secundum Mailhatuin, cap. cixvi. In agenda mortuorum. Lectio libri Machabxorum.
Venit Jesus in partes Cxsare:e Philippi, usque solu- In diebus illis vir fortissimus Juda, «»911« ut a pecca-
tum et in coelis. tis solvantur.
In dedicatione basilica; sive oraloriii Lectio Apo- Item leciio Epiilol» beati Pauli apostoU adThes-
531 S. IIIERONYMl OPEnUM MANTISSA, Ji32
salonicenses, Fralres, nolumiis vos ignorarc de dor- A LECTIONES nEFUNCTORUM.

inienlibus, usquc ilaqiie consolamini iiiviccm in ver- I. I'arce niilii, Doiniiic, niliil cnim suiit dios mei,
bis in Christo Jcsu Domino nostro. usiiue non siibsistam.
Iiem lectio Esai» prophcUc. llaec dicit Dominus II. Txdel aniinfe meae vita; mcrc , ti.^^Me possum
Deus, Orietur in lenebris liix tiia, usque quia os Do- crucre.
mini lorutum est. Evangelium secuiidum .loannem, III. Manns tu.T , usqtic custodivit spiritiim mcum.
cap. xciv, Dixit Marlha ad Jesum, usque qni In hunc IV. Ucsponde mihi, qiiantns liabeo iniquitates?
iiiundum venisti. utque Tcstimentum quod comedilur a tinca.
Item Evangelium secundum Joannem cap. xxxu, ^- ""'"o "»'"« ê mnlierc, brevi vivens tempore,
"«'»'"' donec opiaia veniat.
Dixit Jesus discipulis suis ei turbis Judajorum, Sicut
VI. Quislnihi hoc iribuat, ut in infernum prole-
cnim PaicrsusciUt mortuos, usquc de morte in vitam.
gas me, usquc sed parce peccatis meis.
Item secundum Joannem, cap. lvi, Dixit Jesus tur-
VII. Splriius meus aitcnuabilur, diesmei brevia-
bis Judxorum, Oroae quod dat mihi, usque in novis-
^^^^^^^ ,,,^„^ ^^^.^^^.^ ^,^3 „, ^^^ p^î^g p^^^ ^^^^
simo diQ.
yjH pgHj me» consumpiis carnibus, usque scuU
Item secundum Joannem, cap. txv, Dixit Jesus jj pantur in silice.
disclpulis suis ct turbis Judxorum. Ego sum panis IX. Scio enim qnod Redemplor meus vlvit, usfue
vivus, usque in novissimo dic. ba;c spes mea in sinu meo.
S. EUSEBII HIERONYm
OPERUM MANTISSA, CONTINENS
SCRIPTA SUPPOSITITIA.
PARS TERTIA,
COMMENTARII IN NOVUM TESTAMENTUM
ADMONITIO IN EXPOSITIONEM SEQUENTEM.

Falso ascriptis Hicromjmo in novum Testamenlum commentariis , liiinc primus accensuit edilor Bencdiclinus,
queni S. Doctoris nomine insignitumin codicibus mss. rcperit, ex uno autem , ii( !i.siis itli csl, antiquiore Genie-
ticensi dcscripsit. Titulus ernt, qucm el retinemus, Exposilio qualuor Ev.iiigolinruni de lirevi Proverbio cdiln
Ilicronymi Presbyleri ; quilms sane verbis, num tib ipso dicatur Ilieronymo adornala, un ab aliis ejusdem scrip-
tis excepta, quantum scio , dubium adliuc relinquitur.Verus ejus auetor visits est Mnriianwn Valafridus Strabo
Fulden!>is ; ita tamcn, ut qua; immania sunt toto contexlu oralionis vitia , inifcrilissimo anliqtiario tribni onivia
velit. Sed enim, bene Valafrithtm novimus, muito est ille pluris fneiendiis, qunm ut possit hiijiis coiisarcina'ori
si
operis comparari neque vero crcdibile est, tantuin a bono scriptore poluisse ob librnria incnda diqiiitutis decc-
:
dere. Prwtcrea nec vidcmus, ex quo veterum teslimonio eam ille eonjecliiram (ecerit; niliil eiiim ejiismodi Vala-
frido tribunnt, qui de ejus scriptis agwit , Sigebertus , .\noiiymus ilellicensis, Trilhemius , Mira:iis , alque alii.
Sed quisqnis ille auetor male de re litteraria merilitt, si ab illo evulgando
fucril, Mariianivtts certe mintis fuissel
prorsus «()s(iniii.ssi'l : qttod enim omue geaus mendis, quorum parvo negotio tolli pars mnqnapolcral, liorrenlcm
cxaggeratumque edidil , ut terlio quoqtie versu inlerceplus seitsus mancusqucesset; charlas , w! nc quid pltis di-
eam, turpi o.scifnlioiic male perdidil. ISos qiiando inlegrtim amplius non crut Lbruin pra'tcrmiUerc pcne innu- ,
niera, qiiantum absqttc codicum mss. suffiagio iieiiit, emendnvimus , aut, qui essent emendanda , in notis Oi-
tendimus.
EXPOSITIO QUATUOR EVANGELTQRUM

De brevi Proverbio edita.
PROLOGUS
Primum qnscrcndum cst omnium iibroûm tem- Evan.qelia rccipiantnr nisi qnaluor : quia tolus miin-
pus, locns, ))cisona •
ct qii.ii'c non dc duoilcciiu dusc\quatuor clcmonliscst, id est, coelo,tcira,
533 KXPOSITIO QUATUOR EVANGELIORUM. MATIIL-EUS. 851
igne, aqua. Per coelum Joanncs osienditur rquiasic- A siipplanlavit .lacob ler fralrem suum ,
primHm prr
ut coelum omnia superat, iia cl Jnannes, qui dixit: benediciionem, secundo per lentem, lerlio pcr be-
Jn principio eral Yerbum. Per Matihxum lerra : qui nedictionem : Es:iu diabolnm siguificat, J.icob Chri-
dixit : Liber generatioiiis Jcsu Christi. Per Lucam S!um, quiipsum ter vicitet supplaniavit : ita ct nos
ignis, qui dixlt ; Nonne cor jam ardens erat in nobis? debemus supplantare frairem noslrum diaboluin ,
Per Marcura aqua : qiii dixit Vox clatnantis in clc'

: treis vicibus, in cogliatione, in verbo, et in opcrc.
serto. * Id est, quatuor flumiiia de uno fonic qiiatiior Ideo fraier noster cst, qiiia Deus ip?um creavit ,
qiii
evangelisias sigiiiQcal, id est, Cliristum. Fison, m- et nos, unum palrem habenius Deum : ei bonum
sufflictio, sigiiificat loannem ; Geon , velociias , si- illum creavit , sed per suum vitium superbiendo .se
gnificat Mattbxum; Tigris, fclicitas, signiflcal Mar- privavit. Quatuor cvangelistne significani Mattbins
cum; Eufrates, êrfi/ifas , signiflcat Lucam. Irrigant faciem bominis: Lncas vituli: Marcus leonis : Joaii-
mundum , id est, Ecclesiam, ct signiflcant qualuor nes aqiiil* : Dominus Jesus Christus totum implc-
virtules, id est, prudenliain, temperanliam, forlilu- vit, homo nascendo, vitulus imiiiolando, leo sur-
dinem , et justitiam : et sicut paradisum irrigant gendo, aquila ascendendo. Rota in rota; lege in
quatuor flumina , sic et cor nostrum ha; quaiuor le«m , vetus in novum. Cur qualuor evangelisl»
virlutes. Ethomo exquatuor elementisconsistit: ex ^ non per quatuor apostolos scribuntur, nisi per duos
acre, igne, et aqua, et lerra. Ex aere, flatus : igne, discipulos, et duos apostolos, quia fllii Jacob de
sanguis : aqua , flamma, terra , corpus. Per caput duabus liberis et duabus ancillis nati sunt. Mat-
,
coelum, ubi sunt duo luminaria : pectus, aer : ven- ihxus mel : Marcus lac Lucas oleum Joannes : :
ter, aquam : pedes , terram. Item, Adam aquatiior vinum.

slellis noinen accepit ,
quod est ^ artis , dosis , ana- •
IN EVANGELIUM SECUNDUM MATTHiEUM.
tholis , mesimbrio, vel quaiuor significant evangeli- Liber gcneratirnts Jesu Christi filii David filii
stas. Et sicut de Adam omnis homo nascitur:ila per Abrahm. Ideo duos patres nominat ,
quia do David
quatuor evangolistas omnes ad fidem veniunt. Item dicitur : De [ruciu rentris tui ponam super iedem
arca Noe quadrata legitur ex ligiiis facta longiiudo meani. De Abrabam dicitnr : In semine luo benedl-
ccc eubitorum , et latiiiido l, allitudo xxx, et uno centur omnes cicnles. Ideo David anle Ahraham scri-
:'ubilo consummata, significat Ecclesiam ; per qua- bitur, quia propiiiquinr cst Cbrisio dfi illo slirpc
luor evangelistas longitudo spes viia; xte.rnx , lati- nascendo. Jncob genuit Joscpli , secundum trcatio-
tudo cliaritas, altitudo fides Triniiatis, unum cubi- nem dixit : Lucas secuiidum lcgem dixit, ut fitius
Uim unum Dominum colere. Biiumina inlus el foi-is, Heli esset. Ideo niulieres in genealf>gi;i Cbrisii
snnt.
charitatcm Dei et proximi signiDcanl. Itcm arca tes- ^ quia ipsa; ad vilam Klernam vcnii;nt ul viri : ct
tamenti, ubi erantduse tabulxet virga Aaron, qiia- ideo peccatorcs in gcnealogia Cluisli nominaotur,
tuor circulis aureis porlabatur ; et vectes ex auro quia ipse dixit : Non icni vocare justos, scd pcccato-
cooperli, quaiuur evangelisias sigiiilicant ; arca Ec- rcs. Lucas de Cliristo ab Adam dicens, ostendit
clesiam, vcctes doclores. Sicut illi circuradail erant qiiod pcr Clirisli geiius Adx solvilur a peccato, sivc
ab annulis , iia sacerdotes de veteri, et novo Tesla- quod de Cliristo exeunt, qui reverluntiir ad Patrem.
inento docti. Qiiaiiior evangelista; porlant Ecclesiam Figura xLii virorum iii gencalogia Clirisii, hoc est.xtii
ab hsresi delendendo. Pervirgam crux ostendiiur: mansiones flliis Israel ab jEgypto, usquc ad lerram
etsicut quadraiuni lignum in qua parte versum fue- repromissionis, id est, dc nniiido ad coeliira : quod
rit, firmum siat, ita liomo ex quatuor cvangelistis per terna genera venire ad Clirisium , pcr
significat
cdoutuscontra hxresim, et tribulationcm flrmusQat. fidem, spem, et chariiatcm. Quid per xiv, nisi pers
Iiem Maltli:eus donntus : Marcus donum excetsum : verba Lcgis, et per quatuor virtutes : prima pruden-
Lucas consurgens : Juannes gratia Domini. Item tia, servire Deo, non idolis : sccunda leinpcranlia,
rota in rota , spiritus in rota pracdicatio Evangelii non concupisccre : tcrtia justitia , non adultcrare :
in mundo gyrans : Spiriliis in rota Spiiilus sancius qinria fortitudo, dimitterc, non occidere. Per qua-
in Evangelio. Iiem vas lintcura, et supcr ipsum qua- ^ tiior fuit perditio mundi, per viruin, per
mulierem,
luor iinea; qiiatuor evangelistas sigiiificant : haec per lignum, pcr serpeniem, et per quatuor restanra-
sunt,munda et immunJa , Judsei ct Gentcs. llem tur perChristum, per Mariam , per crucem , per
,
viruin Josepli. Scrpens qui fuit in Israel Christum

quatuor animalia habent oculos ante et retro cla-
inantia, Sanclus : quaiuor evangelislie sunt. Item significavii : Ipsa de aere facta cum quatnor rotis
slellarum, ut auctor vocat sed quatiinr plagariim

«Videtur binc excidisse locus, qiicm alludit ex
,
mundi sunt noniina quoruni prioribus litteris

Genes. cap. l Et fluvius egrediebatur de loco voluptatis
:
:
ad irrigandum Paradisum , qui indc dividilur in qua- Adaiiii noinen significari, eliaiii apud S. Aiigust.
traciat. X, in Joan. et iractaiu lic. nioniilfiis Sina ct
tuor ccipita. Proinde erit et in scqueiiiibus rcsiiiueii-
diis locus ad hunc fere modum, quatuor evancjelistas Sion ad cabcu S. Cypriani, Aiiialiiriii.u qiioque
Fortunatiii.i 1. 1, c. 7, dc Eccl. Ollic. iilque alio.s ira-
sigpificant : Fluvius [ontem significat id est, Cliri- ,
diliim est. Sed ei Sihyll. Oracnla lib. ii. Adamum

stum, el Confer Druthmari .Expositionera in Mat-
thaium. vocant
•> Legenduin arclos, clysis, anntole , mesemhria,
Graece «/<xTOf, oOoi;, «vktoI^; lii^nwSoiK. QuK non
j^-r O-r
535 S. IIIF.RONYMI OPKRIIM M.VNTISSA. 556

dera. ui impleassacculuni, quoiii Doaiiiius cvaciiare A nor paiiiiori.is cl diviii.T c:>iloc.inlur, ui divii is lai-
pra>cii ii- iiiaiiilis Di-i exiimiiio toiii|iriibelui . Exsull.iu; ilelict
Si ieiiiir qiii ii.ibeiil possc^sioncs cl divilias ju- p.niiper, Heo pr.iii.is iigcie, qund anillis iiauiiuonii
liciiUT oiniiia veiidcre , cl dare p;iu|ieribiis , ci sic nexilius lilieraiu^, iu dic probaiionis iion giavMtur
sci|ui Salvatorem : digiiaiio lua iion debel qu:crerc coinpelilMis faciillaliiin. Faciliiis liber seqnilnr di-
qiiod eiog;ituia es. Vldua 4lla in Evaiigelio pauiier- scipiiiii- D iminum iiuH.s nexilius im|.licatiis. Non de-
cula, qiix diio mimiia iiiisil iii g.izopliylacium, cun- sit eiiam ab ipsii iiiqiiaMtiiiii poiest iiiisericiirdi.t
clis pr^clciiiir diviiilius ,

quiu lolum qiiod habuit jii.sla iii cgenos, quia sicui jusius eriicliur de Iruga-
dedit. Et tu igitur eroganda noii qiHL-ras, ul fortissi- lilaic, inreriiiribiis el iiun liaiienlibus prorogainr
iiiiini tyruiicuhim siiiim Clirisiiis agiiuscal, ut hctus iioii veica.ur nc ipse deliciai, cuiii iii usu saiicia!
liiii dc longi^sima regiine veiiiiMiti oecunal palcr, adiiiinlsiraiionis babeat promplissiinani voluiiiaiem.
iit sidlain tribuai et annulum, ul iininolet pro te vi- Niliil enim sibl deerit, noii ciipiat in sa'Culo dives fie-
iiiliim sagitiatum. ri : iie mnla sibi plurima aci|iiirat, diienlc ac mo.

C.\r'UT V. iicniegliiriosn Paiilo : llubenlct ficdim et vcnitum
De utilitttle Pdupcitatis. liis conlenli simus (Ibid., vi).
Paiiper vero ita consolandus esi, ui scial iii pau- B Immo si vera fide el pro|iler salulem crcdcre cob-
peitaie magis bona considcranda. Ei primo qiiidem lesies sibi divitias coopict et comiiarei, quas unus-
quoil a Deo illi sil uliliier provisum. Prxscivit cnim quisque el misericoidia ci reliqnis aeiibus bonis
Deiim iiifiniiiialem ejus tonsiderassc, ct se scisse comparat et assumit.Teniporalibus ciiiiii xierna sunt
qiiod^diviilariim sarciiiam ct soHlcitudinem poriare pra-ponenda : caducis stabilia : iollicliis securiora :
iion possei. Deiiide seiai qiiaiilas leiilalioiics, quaiila periculosis libcra : inlionorilicis clariora. Igi.urciim
periculu iransivciil nomiiie pauporlalis, si afnuenlia Cliristus dixcrit: Primum quieiileregnum Dei, el liwc
dcisl, qua- ficiiuenler contiaria csi. Ad animi divi- cmiiia oippaneHtur vobis (Wu(//i. m), nnlli dubium foie
tias quaiiioeiiis siiie impediiiicnio in paupcrlaie ciedo, bis copi nn necessariain lerum in lcrris iion
iransilur : cerle quaniis malis caruil , consiilerct. defetturam, qiiibiis coeleslia prx-paramur. Omle lils
Caret iiividia, .Temulatiom', insidiis, dolo, superbia, moiiitis, et dives lcmpcrelur, ct pjupcr siiblc\einr.
conleiuione, ci liis qiuK lioiiiinibus in lioc sacculu di- Diflicile poteiiies, emobilcs, ei iliviies, et inulto liis
vitia; soleiil connare. Fluxu eiiiiii rerum, el uberlate dirfieilins eloi|iiciiles creduni De». Obcxcatur iiain-
copiarum, aniiniis solviiur : vigor mentis iiirriiigiiur, qiic inens eornm diviliis, oplbusaique luvuria, cir-
virtus corporis eiiervatur. At in paupertate, iion cumdaii viiiis noii pussunt vidcre viriutes.
lasciva convivia, noii lurpes potatioiies : omiiia so- (] Felix crg» qui non in diviiiis, non in sapicntia.
bria, omnia riglda, oniiiia huinllia, non abjecia ; non in pmenlia s:ccul.iri et cloqucnlia, sed in CbrU
qiiuniam eonscientia pura ct virtuie siinl plena : non sli passionibus gloriaiur. Ac nibil niiseriiis quam
cst abuiidans extianeis facullaiibus. Ddum proptcr nummiim contomnere. Ideo quem seii-
KOii facile ad diviiias animi, id est, ad virtiiies seris seinpcr niit crebro de nunimis loquciiieiii, iii-
Iiujusmundidives accedil. Filius cniiii Dei difnciliiis sliiiirem bubeio poiius qiiani monacliuin.
dicen?, divitem intrnire in rcgiium coeloriim : iitique
intelligit pauperem facilius : ne se ob paupertaiem C\PUT VI.
alienuin esse a cura Dei cxisiiniei, Prophcia testalur, De Curreclione ct Doclrina Proesidonlis.
tli('ci:s Li pau(.'irem el (iiviiem ego (eci : pro umni-

:
Rector quoquc hoiiorc suppresso.u^qiialia sub<liiis
bus icqualis ciira iiii/ii esl. Non esleiiim Deus perso-
Lcne viveiilibus « depulct, et crga pcrver.-os jiira
iiaium acceplor; nec pro illo lanium curam gererc rectliiidinis exercerc iioii formidet. Naiii liqnet qiiinl
piolilelur, qni in sxculi dlvitiis pollet, sed pro oni- omiics honiines natiira genuit a^qnalcs: scd vjriciale
iilbus, et pro pauperibus curam susiinet : remune- merilorum, ordine alios aliis cnlpa postposuil. Sed
i.iturus qiieiii inveiicrit, aul in divitiis humilein,aul argiiimtiir iicgligcnlcs rcctorcs Ecclcsia; Dei, ob
ct
paupcriale palienlem : dislribuii vcluli .loiius D q„orum incuri:.m pcrll omnis dccor populi Cbri
curporis huiiiaiii cl miiiislcrium quseritur singn- sliani, ciim nec inniediiaiionc Iegisiliviii.e,nec cnltu
Unim. pieiatls, ncc in sacrariim viriuium cxercilio labora-
Uoiisideres bominis corpus essc uiuim quidcm rc coneniur. Tunc cnim doctriiia docluriim fuaviias
corpiis : sed plurima mcmbra. Niimquid omnia sunl csi, rum ddcirina piriier ci vita conscntiant. Sed
nriilus, uut pes, aul rellqua iiiembia? Scd sicut ait nec puleiit sua seienlia ct sapiciili:i, sed Dei auxilio
Aposlulus docior genlinm iii fide ei veriiuie ( I 7'im.
pacem Kctleîis siiis rcddiiam : ijui si simin serva-
II ) : qiuc' inferiura suiit mcmbra majoreiii iiis triliiii- verint ei-adiiin, sunt doiiius Dci, ci quasi angclus
miis hoiiorcm. Et quemadmodum virtus singnlurum D.imini. Scd si pliis cupiunt vidcri nossc qiiain cx-
incmbroinm in suooidine aique ofncin dcmoiisira- lcri. qiinndoqiic patcnt verilalis rrgnlaiii non lcnero.
tui' : iia iii loiius generis liumani cuipore veluimi- Magisicr qiioqiiedlscipuluiii corrigll, i|iieiii ardeii-
"Aberat vcrbum deputcl, Siinl li.TC aulcm exfalji .nscrioiis IlieronvmoJ commenlariis in Lnmcnli',
Jeiomia- exprcssa.
537 REGULA MONACJlORfM EX SCRIPTIS HlERONYMl COLI.ECTA. 553
lioris ccrnil inginii. N:im nioilifus si cessaverii ni- A ciia>, soil saiicia simiihciias. Qni cniiii iii scrmoni)
raie, desporal. (Juoiiinni ni'n e!.t parvi npmj Oeiiin se dicii aposiolos imitari, prius iiniteiiir virtutcs et
nieriii iieiic fllios ediicarc. Rccioriiin qiioi|(ie est, iit viUin illorum , in quilius lo(|iiriidi simplicilalciii
laliorantium novcrint siuloreni, vel lapsis maiiuin CNCUsaliat saiicli nnniinis inagniliulo. Noii ciiiin f.i-
poriigere, vel crraniibiis viaiii oslcudcre. Scd nc cit ecclesiasiica dignilas Clirisiianiini : nec esi l.i-
glnrieris quod niultos discipulns liabeas : Filiiis Dci cil». stare loco Pauli, teiierc gradiiin I'ctri, jam cum
dccuit in Jud»;», cl duodecim illuni tantiim apo- Clirisio regiiantiuin : iie forle viMii;H aiigcliis Doini-
Sioliscqiicbaiiiur. riiarls.corum autcm dociriiise onini, qui scindat velmn lcnipli tui, qui caiidcl.ibriiiii
nis pojiulus applaiidebat. Laedit disci|iiilus magi- tuiini de loco inovcal.

strum : si per ncgligeiitiam suain, prxcejila ejusque Igitur adilicaliinis liirrini, fiiluii opcris ."iiimpliis
laburein disperJai. compiiia. Siruli non Jciosolyinis fuissc, scd .lcro-

Ideo nnn sit in eis poenx diversiias, quibus paria solyniis bene vixisse, laudandum csi. Priiis crgu
sunt peccaia. Nullius personan» accipias, qiiantuni- faciiinius, et sic dnccanins : iie dociriiia; .lucloiiias
cumquc sit poiens v<l nobilis : si peccaverit, cor- casiis operibus dcsiriiaiur. Nam de cloqiicniibns ct
ripe eum. Nam confusiimein seqiiitiir ignoniinia : proniinlianliliiis plcniis esl orbis. LiKpiiiniur qu»
igiioniiniam correclio : corrcclionem consolatio : B ncfciunt : docent qiit: non didiccrunl. Magisiri liunt,
consolaiionem sa!us. Vcra enim amiciiia, qiiod sen- cum aiiiediscipuli ni>n fuerint.
li', simuUire non debel. Nun rsi crudeliias pio Deo Sed nec ad scnbeiidnin ciio prosilias, el levi dn-
criinina punire, sed pietas. Niliil lamen crudelius, caris iiisaiiia : mulioque lempnre disce qiioil doccas,
niliilque niiserius inveniri poiest, quam ut tiniore el noii sic Iemeril;ite qnoruindam docens qnod iie-
in iriis pruprio!, nc saluicm riliornni audeant 'lc'< scias : sed anie disce qiiod docturus [Al. ilictiiriisl
fcnilere. es. Nain qui sapieiilis vcrba crcliro :iudirc et iiiiclli-
Doceiitc autcm tc in Ecclesia, non clanior popiili, gere mgligit, vilain siiam giiliernîre non iinvit :
seJ gemitiis susciictur, lacryma: audieniium laiides qnanlo iiiagis nec alioriim rcgiiiiini prolicil? Igiliir
tua; siiii. Scrino prcsbytcri Scriplurarura lectione serviim servis le csse convenit. Atqiie ita in oin-
condiliis sii. Linlc et Apnstoliis pr.TCipit : Sermo nibiis perdocere, ut quicuinqiie audiuol, conversa-
vesler sil salc condilus. Uuod si infatuelur, foras pro- lioiie lua magis quam scniione proficiant. Qunni:ini
jicitiir, el perdii iioininis digniinirm. Nain siciit vi- quiilrm iion in serinoiie esi regnnin Dei, sed in
ciorii D<iminl, iiiumplms est serToruin : sic niagislri virliite.
ertidiiiu, di^cipiiloriim profecius. Nisi eiiim caput Sed ne siaiim multiludinis acqnicscainus jiidicio :
[Al. cerebruni] sanum sii, omuia mcmbra suiit iii G seJ clecii iii principalum noi-c.inius niensurnni iio-
vilio. stram : ct liumiliemur suli pntciili manii Dci. Revcra

Qunido dnctiina non crii iii Ecclesiis, iniellige- nil roedius iira-ceplore furinso, ciim debcat cssc
mus pcrire pudiiitinm, castilalem inori, ci onincs inaiKuetns et eruditiis : eronlra tnrvo viiltu, tfe-
obire virlutcs, qiiia nun comcderunl vcrbum Honii- inentibiis labiis, rugala fronlc, cirrcnnlis conviciis,
hi. Tunc Scriptura uiilis c.<l :uidirnlibus, ciim nbs- facic iiitcr palloreiii, rul;oreiiiqi.e variata, clainore
qiic Cliristo iioii discilur : cuni sine Palrenon» pro- perstrcpit : cl erraiitrs nou tain ad bonuin tr;ibit,
fertur : ciim sinc S;iiritu sancio, non insinuat ille qiiam :ui ninliim, s;i'vilin siia pr;rcipitat : licct iiuii
qui prxdical. SeJ difliiilc dignns pr:eco virtntum qui irasciliir ir;iciiiidiij csl, srd illc qui ciebrn li:ic
Cliristi inveniri potest, qni in aiiniiiitiandis illis iiaii pa^sioiie supernliir. Siintijiic niulli docemes ca qiw
sinin. snl cjus qii.irat gloriam qiieiii prsdicat. non iiporlel, Iiirpis li;cri giatia : qiii tolas do:;:iis
ConfiiSio i|ii0i|uc csl ijjiKnniuia et Jcûtncrocilixnm subvcrliint: ct piit:iiit (|ua:sUim csse p;ei;ilein.Q'.ioil
ct |.aii;'erein ci csurirnieiii fariis prxdic:ire corpo- pleruiiiqiic accidil, ul li.ibe;iiiiiis pugnas Irgis iioo ob
ribus : ei icjiiniorum ductiinain per rnbcnies biic- desiJerium vcrit:ilis : .'eJ ob jacUuliam gIori:i'. :
cas tuinciitiaipic ora profeirc. Non confuiid:int ergo dum nptid audientes docti volnmus cxistimnri. Fe-
oji.T.i scruionein iiinin, ui cuiii iii Ecclesiis loqnaris, I) s'ioo igilur gradn pergamus ad niagistros, ci coruni
lacitii^ qiiisijiie res|ioiidc:it : Ciir lia;c qux dicis, ipse lerainiis liniiiia : ei pr.icepti virtuium ac niysiciia
non ficis? .\cciisare nvariliain eiiam lalru polest. Scripluraruiii vlncula pulriiiiij xtoriia.
Sacerdolis vux ciiiii incnle coicor Jel. Nam qnoinodu

CAI'UT VII.
potest |iru;ses Ecclesi.i; iiinlnm auferrc de mcJio
De Soliluainc.
cjus, i|iii in delicium siinilc corrucril ? .\c qua li-
benaie corripit peccaniem, ciiin tncilus ipse sibi Rovera,ui simpliciter motum mentisme:c faloar.
respondeat eadom admisi.<.se qiiac corripit? Perdit coiisideraiis et propositum tuiiin ct aidorcni, quo
euim auclDiiialem ilocendi, riijiis opere sernm de- >;rculo reiiuntinsli : dilfcrentias iii liicis arbitrnr, si
slruiiur. El llIuJ Tiillii : C:ipiit ariis csi duccro qnoJ urbibus ei ficquenlia uibiuin dorcliria, in iigi llo b:i-
facis. biles, ct Cbrisluin in solitnjini' qiia-rns, ct orcs so-
Veneralioni niilii seinper rui(,'nnn vcrbosa rusii- liis in moiiic ciim Jesu, saiicioruuvjuc locorum .:»•>•
> .\otea noH probatur, el iiiox nonjam intinuat.

; :
53» S. IIIERONYMl OPERLM MANTISSA. 510

flos campiet tiliumcom-atlium. Archelaus, leo investi- A viperas pt.aris»i, etsaducii simulant qul malrem
gans, Nazarxus sanclus.5uigi', aecipe puerum etma- suam syriagngam et paires et
, prophetas occide-
trem ijus. Primo surge a terra qui terrena relinquis. nji\t. Quis demonsiravil vobis , et reliqua : id cst,
El puerum, postea mairem jubet accipcre. Polius quis, non pro possibiliUitc, scd pro difficultatc, dum
Deum aniarc, posiea proxiuiuni. Arclielaus hxrc- iJiciltif, /'aciJf ^riicdis fcoiioj,
,
id esi, deponile oranc
618, qui se puiant esse quod non sunt cl viiiiim
, caGci ; vel facile fruclum dujnum pcenitcntia;, id esl,
SUlU. !
qiii habci duas tunicas, dci non habcnti : qui facit
In diebm iltis. Non ad regcm Archel.Him dicen- illitile, ab illicilis abstineat.
dum, sed a xv anno Tiberii CDCsarls; quia in ipso Potest Deus a lapidibns isiis , et rcliqua. âpidcs
anno factum verburaDomlni super Joannein,
est cranl, quia lapides colcbant sed plures Inde
, ad
anie Christum, vox ante verbum, lucerna ante so- Christi fldem vcneruni. Id est , Inpides simulant,
lem, flos aiite fructum. PasHi7«n»iam agite et non quia gravi et duri el
, frigiiii in fide siint. Securis po-
operamiiii, quia opera foras corpora dicilur; agite sila est, Id cs:, Evangc!ium, ad radicem arborum, id
inlerioii lioinini, de corde agaiur. PoBuileniia vera esi, Jud.-cis. Seeuris ex ferro et ligno constat : sic
est, aniissa deflere, et pocnitenda non commiilerc. Chrislusex divinitaie ct humanitale : radices , co-
Appropinquavit enim regnum ecBlorum : id cst, B giintioiics arborura, peccatorum
: ; vcl radices filii,
baptismum, vel Evangelium Christi , marlyrium, arhoriim, parentum.
vel Ecclesia. Voi clamanlis in" rfcjcr/o, JoannisChristi Omnis arbor,qui no:i facil fruetum bonum excide-
trinum in moduin fit clamor, si longe est: Longc a lur : id cst, divideiiirah Ecclesia. In ignem milietur,
peccatoribut salus secundo ad siirdum, Sicut aspis
;
mc est : iii est, non
id cst, in dicjiidicii. Forlior
turda, ct reliqua lerlio indignaiur, id esi, indigMams
:
solum de Joanne, sed de omnlbus forlior esl Cbri-
etl furor tuus. In deserto, id csi, sine lege, sfne rcge, sius : ideo fortlor, quia in Spiritu sancto et in igiie
sinesacerdoie, vel propheiin eiant Judsei. Ui qui baptizat. Cnlciamenia porlarc , ideo non possum in-
araant amico conjugem conjungcre sponsam : sic Joan- carnationcm ejus plcni-jseiiarrare.
nesEcclesiamChristo conjunxit. ideo amicus spnnsi Ipse vos baptiznbil igne id est, in judicio, vel
: in
diciiur. Joannes habebat vesiem dc pili.s cameloruin, Spiritu sanclo et igne. Cujus venlilabrum, et rcliqua,
i|ise in jejunio natus est ei habebat vestitum el ei- id est, justum judicium
,
; tn matiu, id est, in pote*
bum jejunii; aptum fuit, dum poeiiilentiam docuit, statesua; area , id est, mundus vel Ecclesia : trili-
utprios in se implerel, utomnisqui verbum pr.-edi- cum, id est, sanctura : in horreum, in rcgna coelo-
cat,eiemplo confirmel. Vestitum Joannis decame- rum : po/c(r, peccatores, qnia palea lcvis est , el
Ecclesiam geniium vel divitias eo-
loiis, sif nifical ,
C portatur a venio, et ignis comburit : sic peccato-
fum, quos Chrisius collegit, et fit Ecclesia. Zonn, res, ipsi custodiunt igiiem qnia non dcficit ignis,
,
4d esi, morliGcatio viliorum : circa lumbos, id esl, nisi deficiant ligna.

quia ibiesl forDicilio viri ct mulierum in umbilico. Tunc venit Jesus ad Gatilwnm, ttt baplizaretur, et
Escam ejus locusite , miserrim:c aves suiit, osten- reliqua. Christus ad Joannem veiiit, id est, sponsa
d"nt Jud;Bos, qui sunt lilteram legis uti locuslse oscnlatur sponsum quia Joannis per Ecelesiam
,
wel siliestre, significat dulces sermones Dei, vel Ju- sponsus cst. Hic.dicil, osculelur me oscuto oris sui
dseos qui susceperunt dulcera prsdicalionem, et ve- vel ideoChrisius a Jnanne bnptizatur, ut servus
nerunt ad Chrisium. non se excusct suo Domino bapiizari , vel Dominus
Tunc exibant adeum Jerosolyma, et reliqua. Id non dedignetiir a servo suo baptizari. Ego a te de-
est, Judae lcrra ,
pro habilatorihus dicilnr. Jeroso- beo bttplizari. Per istam causnm Joannes cognovit
lyma, visio pacis, indicat pacificns, qui ad Clirislum Chrisliim intcr multos, dum Jordanis fngil illum, et
veniunt perconfessionem. Jordani<, id est, descen- monles exsiiltaverunl : quia crealura erealorem
sio, siûiBcat descendenies in hurailitaie ad Chri- agnovii; cl ideo ad Joannero venil , ut mnndaret
stura. aquas, et ul Spirilu sancio demonstrarelur. Quatuor
Et baptiiabanl in Jordane. (hienHil qoii per de- ® causas. Siiie modo, id est, douec baptizati essent
scensionem humilcs venerunt ad bapiismmn. Coh/S- ambo, id esi, ab undis Christus, vel martyrio, ad
lentes peccata sua ; ostendil quod oportel confiteri le pervenil. Omnem justiliam, et reliqua. id est, legem
peccata, antequaro accoraraiinionem venial. Phari- natursc, vel legem liiterae, quia mos fuii in eis sc-
scei, idest, divisi, vel Sarabatae vocantur, Saduexi, niores honorare. Baplismum Cliristi. Ul non dif-
jusiificali apud semelipsos. ferrent * baptismum Joannis de bapiisrao Chriiii.
Et diiit eis, Progenies viperarum. Idem venenum Quiaaqualavat et exsihaguit; ideo per aquas ba-
in lingua lantum est; nam pairicidas ct matricidas piismum fuil : ila Joannes lavat c"t exsiinguit pcc-
* Alque hxc nMrum ^ quam depravata erant. in nuUa vcrbonum Scripturx, quae exponuntur, disliii-
deserto Joannis Chrisli Iriuum modum fit clamor.... ctio.
secunda a surdum, si cum aspis surda, ctc. mox, b Decsseverbum aliquod, ui alius perleciu.îuic sit
cTaitt Judcei, et ijui amore amico, etc, ui iiihil de aliis sensns, perspicuum est. Sic paulo post ubi diciiur, ,
iii'erpunctiDn;3 viiiis, atque oriliograpliix dicn'ii, et baptismus mari : quciu ex ingenio locuiii religcre noit
qua3 contcxtuiu onmeni pervertebat, et sensum ,
libet.
, ,: ::
541 EXPOSITIO QUATUOR EVANGELIORUM. MATTiJ/EUS. 542

caltim, vivifical ct saliai « : ila bapiismus mari. Ei A qni per membrum a Pilalo cniciflgi permisit. Has
rjuia duobiis substnnliis bapiizaniur, id csi, aqua ct tres tentationes in Adam prius diaboliis exigil : per
vox sacenloiis, visibilera et invisibilem, coipiis el giilam dixit, gusta : vanam gloriam, eritis sicut
per
nnimam. Ascendit dc aqtia, significat, posiea ascendii : per avariiiam, scienles bonum el tnalum; scd per
dcre pcr bona opera, et gradu hiimilitatis desccn- has tres iierum leniavii Christum : gula, de peira
dere : quia Jordanis desccnsio dicitur. Ecce npcrli fieri pancm : per vanam gloriam , mitle ti deorsum
sunt coeli, id cst, baptisniura ostendil : coclum aper- per avariiiam , omnia tibi dabo, et reliqua. Sed qui
luin est uiiicuique post culpam Adse. Et vidit spiri- eum iii abyssum, verbo pra;dicationis, ducit:osten-
tum descendentetn sicul columham : ostendit quod in dit per lias tres vincerediabolum. Hic ostendit ve-
forma columb% tantum.quia ab aerespiritus corpus rum Deum verum homiiiem liomo quem tenlat
et :
accepit : similitudo columbx ad lioc facta est, nara diabolus, Deus est, cui angeli ministrabant. XLdies,
aiitea non Tuit. Ideo in coliimba venit spiritus in decima sunt anni, ut sicut ab omnibus rebus deci-
Cliristum , quia avis mitis est : ita Clirislus milis nuts dare debemus : ita ct dierura vilx' nosirx Deo
sine roacula. Nam aliter, sepiem figuras liabet co- declmas dare studeamus.
Iiimba, septiformis Spiritus significatur; et ideo per Quoniam angelis suis, etreliqua ut vicisset Chri- :
columbaro venit spiritus in Christo, sicut stella qux B stura exemplo , hoc sicul Christus illum exemplo
nec antea fuit, nec postca. Vel ideo quia filius in suo vicit per scripturam. Sed diabolus non recium
corpore, quia sicut non poiuissent homiiies prsesen- illum psalmura de Christo intelligit : ait illi Jesus,
linm Filii Deisuslinere sine corpore : ita necspiri- Non tentabis Dominum Deum tuum , bie .dicit : dura
tum sine columbse specie sustinuissent. Cur super cgo sum Dominus Deus tuus, ciir rne tenlas?
apostolos iii ignc, ei Christo in columba, ad liiie- Et ostendit ei omnia regna mundi ; id est, aurum,
ram dicundum oslcnduiit. Et vox de cwlis, bic Tri- argentum. Hcec omnia libi dabo , et rcliqua. Vere
nitas comparatur. Vox Patris Filium dicii, spiritus cadit, qui adorat diabolum; quicumque monachus
pcr col|^nbam. Hic est Fitiusmeus, et reliqua : qiiia principi propler mercedem curaverit , se diabolo
prinsfllius Adara displicuit, in Christo autem com- mancipatur. Vade relro, id est, regnuro tuuro nunc,
placuit. vel iii judicio in infemum.
Tu»c Jesus ductus est, id est, a Spiritu sancto du- Dominum tuum adorabis , et reliqua : per iria
cius in descrto post baptismum : ostendunt quod exempla ^ Deuteronoinii quo sigiiincaiur Evange-
per jejunium et oralioncm vincilur diabolus. Debe- lium, id est, iteratio legis, Dominus diabolum vicit
mus ei nos in desertum duci a vitiis , ut vincamus item signiflcat , id est , (eniatio in Davld et Gotiat.
ipsa. Vt tentaretur a diaboto, id est , ut diabolum C y (apides, v libri Moysi : qui de uno occidil diabo
vinceret. Quadraginta dicbus et quadraginta noctibus, lura, id est, unum librura ut lapidem. Per iii tenla-
ne hoeretici dicerent, quod nocie manducasset. xl tiones, id est, suggesiio, delectaiio, consensio ; sed
signum quoJ Moyscs jejuiiavil iii monle,et xl Elias: Christum per solam suggestionem leiiiavit, quia sug-
et fuil ciiin discipulis suis quadraginla diebus post gestio ex diabolo iit.
resurrectionem : et XL dicrum diluvium, quia per Cum autem audissei Jesus ,

quod Joannes tradilus
hxc peccatura Ada; delere dcbuit. Postea esuriil, esset, secessit in Galilwam : id esi, a Judaeis, abiit ad
indicat verum homincm, ut diabolus fallcret cjus gentes , vel relicta synagoga cum Lege sua, collo-
nativiiaie. cavit Ecclesiam et Evangelium. Galila;a ,
volubililas
Accedens teniator, id est, tamquam piscis tenlat dicitur : ad eos venit qui de malo ad boiium veniiint
hanuim, et vinciiur : iit qiii primum hoininem per et quia pro sanitate puell.»! venit , ei mulierera in
gulam vicit, a secundo per abstineniiam vincalur. via sanavit, signiflcat synagogani et Ecclesiam. Re-
5« /itius Dci es , dic ut tapidcs, et reliqua : per eiy- licla civitate Galilaea, venit in Cafarnaum : villa pul-
mologiiim, panis a pascendo, ut videret si de peira cherrima figurat Ecclesiam. Nazareth /los dicilur :
pniuisset lioc facere : vel quia mysiice diaboli ci- qiiia de flore frucius fit ; Cafarnaum vilta pingucdi-
bus, liomincs lapidci ei duri iii peccato; sed ille,
D nis : lux illumiiiat , et pinguedo sanguiiie caret. Os-
qui dc aqua vinum, et de petra aquam produxit, tendil, quod Christus a flore liiterx legis, pervenit
potuit hoc si voluissel. ad fructum pinguedinis Evangelii lucis , id est
Non in soto pane vivit homo : ct reliqua, id est, .scieniix.
non vixisset homo, sinon voluisset Deus, el jam pa- e In finibus Zabutott , et Nephtliatim : Zabulon ,
nem manducassci, et si non mandiicasset pancm si , habilatio pulchritudinis dicilur : Nephthalim , obiivio
voliiisset, vixissei, sicut Moyses et Elias, xl diebiis. dicitur. Hic ostendit quia qui obliviscitur peccata
Verbum Dei, aninia;, id est , aeterham viinin. 7;- sua, ipse in pulchriiudine habitat. 'frans Jordanem,
sancia civilate, id est, Jerusalem ; snpcr piimam tem- ci reliqua : quia pro timore geniium populorum ,
pli, id est, super niurum arcc maccrioc, elationoni isie iii nocie mnnebat in campo.
significant : non est, ut a cnpite se teiiiare dimisii, Yidit lucem magnam , ut dicit : Lux orta esteit
" Corrupiiis locus sensiisquc esl; scd qiirc iiiio Leviora dissimiilainus.
eiiicndarc, noncst
in piomptii, o i.nino libci. mn <^
Vcrbn in linibus supcriorcm proximo seclioncm
^ Anlea Diutcronamio, (/«i significant Evangciiim. claudebaiit.
,, :
Sio S. HIERON\MI OPEP.UM MANTISSA. 544

qui tedebant in lenebrit, id est, ignoraniix peccalo- A parvulos venire. Deeapoli : id est ,
qui verba Legis
rum, lux oria ctt cis, id csl, Clirisius. obscrvanl , et de Jerusalem , id est , quod videntes
Painileniiam ugite , id est , vinum in vulnere po- pacem, Cbristnm secuti esseiit, ct de Judwa : id est,
nite ; appropinquavit eniin rcgmim eoelorum, id cst qui per confessionem secuti sunt Cbristum.
olcum ia \ulnus : consolalionem dal, qnia in Vetcri Yidens auiem Jesus turbas. Item quatuor turbx
pccora immolabant , in Novo unusquisqiie Domino seciitx siinl Christum , et ipsx quaiuor sequunuir
offeret. Ambulabat , ostendit nobis in mundo esse Ecclesinin : prima ut Christum per timdrcm etamo-
prxsenli , transiendo , non amando. Juxia marc , rem, ilem ad Ecclesiam veniunt : secunda, qui prn
iDundana carne , mare Galilxx , ipse est stagnum cupidilale cibi aiit potus : tertia , pro invidia , ut
Genezarelti, lacus salinarum, et mare Tiberladis babcant quod accusent : quarta doctores. Chrislus
et lacus Gincret. trla rcfugia liabuit, ut fugeret lurbas, in monie, in
Yeiiit post me, et reliqua : id est , animas tralicre deserlo, in nave super mare; lisec tria nobis relin-
de pclago peccati ad litius rcquiae xlernx, quia nios quit : in altitndinem mandatorum descendcre in dr-
est piscaniibns n.nvem et rctem in mare habere : ila serlo , dftserere vitia , et in unitatcm Ecclesix in-
aposioli Ecclesiain, Evangelia, et mundum, plsces, trare. Navis Ecclesiam significat ; ut qui habet
homines : miltentcs reiias in raare ,
praedicationem B gubernatorem et navigatores , ct aqiia ,
qui jacUnt,
in mundum. hi de nave. Idem episcopi , et laboratores, et qiii
Ilti, relictis retibus et patre, secuti sunt eum. Idcm, ministeria intus faciunt , et Ires offendunt naves ,
patre diaholo : retias babilationis, et ncgotia sxculi. periculum in undis, in venio, in silice : sic Ecclesiac
Petriis et Andrxas reiias miseruni in mare : osten- periculum undis , teniaiionis diaboli , in venlo pec-
dunt , quod Dominus elcgit alios cupientes , rebus catorum , in silice , falsis fratribus. Quando ascen-
miindi adlixrenies. Jacobus ei Joannes retias rere- debat in monlem significabat theorica, id est, con-
cerunt, ut iniilerent eas in mare, id esi, quod elegit templativa : quando descendit , docet praclica , id
alios cupientes adlixrere rcbus mundi. Quis plus est, aciuale. Et cum sedistet , indicat incarnatlonem
reliquit de bis quatuor? Petrus et Ajidrxas plus re-. ejus non apparuisse, quia qui sedit, vestimento cor-
liquerunt,quia propria eorum sunl, nam bis duobus : pus suura defendit. *
aliis fuitnon sua. Accesserunt ad eum discipuli ejut : id est , corpus
Faciam vos, ei reliqua. Mulavit affectum, non of- et anima. Et aperiens os suum , id est ,
qui aperuit
ficium , sed his qualnor , hxc est priina quadriga : ora propbetarum. Beati pauperes spirilu, id est, qui
nanc bini et bini mitiuntiir in Ecrlesiain , sicut in pro Spiritu saiicto pauperes sunt , cum diviies essc
arca Noe. Bini et bina animalia ,

quatuor virtiiies C possint. Beali miles , id est ,
qui nulli malum pro
significant: jnstitia, prudeniia, forlitudo, temperan- malo reddit quoniam ipsi possidebunt terram , de
;
lia. Per tres vocationes vocati sunt populi : prima qua dicitur, crede videre, et reliqua. Beati qui lugent
per JoaifneiD,ad amicitiani, ecce Agnus Dei : secunda, nunc noii de omni fletu lioc dicit
, scd dc tribus , :
ad credulitaiem, Joanne dicenie, Uoc prtKium signum quos sxculum oportet habere : primum flctum pVo
fecitJeius in Cana Galitecs, ut crederent in eum discipuli peccato suo : secundum, pro peccalo proximi : ter-
ejui : terlia vocaiio^d aposlolatum, Yeniie post mc, lio pro amore coelesti. Lacrymx tres naluras habent:
et rcliqiia. ainara, pro peccato non flere : calida, per calorem
Circuibat Jesus totam Galila;am , et reliqua. Sicut chariiatis proiimi deflere delicia ,
" jaceni a coelo ,
Gedeon vincebat Philistinoa, ita Cbristus dsemonia. pro ejus amore flere. Tribus causis lacrymae fun-
Docens, id esl. ea qux legis erant : prxdicans , id dunlur : pro recordatione ,
pro timore fuiuri ,
pro
nst, Evangeliuni. Omnem languorem, id est, medicus peregrinatione.
fuit popnli, id est, Israel : languor corporis, inrir- Bcaii qui esuriunt , et reliqua : id est, cui non suf-
niitas anims. flcit quidquid boni facit , nisi amplius facere vult.
Et abiit opinio ejus in tolam Syriam : i,d est , in Ipsi saiurabuntur, id est, in regno Dei. Beaii miteri-
oinnes gentes. Omncs male flnbcntes , id est , muliis D cordes : id est ,

qui miserenlur , de miseria liberan-
pcccatis insaiii fneriiiit , vcl mala fide. Et quia dw- tur , ot cum dono suo in coelum vadent. Beaii mundo
monia habebanl : id est , in anima idoiis creditur : cordc, id esi, qui purocorde; non tangitur ulla con-
lunatieos, id est , lunatici putabant de ortu lunx in- scientia pcccati ,

quia mundus Deus mundos corde
flrmiiates. respicit.
Obtuleiuiit ei paralylicos : id est, pigri ad bonum Beali paciftci : id est , in quatuor partes , inter
agendum. £( secuia; tunt eum turboe mullcc , id cst Deum, et hominem etproximum, inier hominem et
primo discipuli ad fidem : secuiidi infirmi pro sani- amicum suum. Oportet vilium odire , et homiuciii
tale : tertii legis periti, ad reprehendendura ; quani diligcre.
pauperes ,
pro eleemosyna : quinlx mulieres , ne Beaii qui persecutionem patiuntur propler juititiam,
ipsx despcrarent : sexti parvulorum, uidixii : Sinite id esl, in Chrislo. Ux octo beatitudines ad octo ho-
" Fortassc placens cmlo : «cd non libet augurari neque operx prelium esl. Innumera alia lacili erocn-
damus.
:
:
S4S EXPOSITIO QUATUOR EVANGELIORUM. MATTIIJIUS. UB

mines pertinent, qni fueruntin arca,et raododebenl Aest, qui aliis ininimepnedicat,et sibi majnra com-
esse , 'quia seplera mulieres unum virum habnerunt Trtilljt. iliiiimui vocabilur in regno coilorum, id esl.
Cbristum : id est , in resurreclione. Hae octo beali- in Ecclesia. Nisi abundaveril justitia veslra plus quam
tudines in Christo complentur. Beali pauperes spiritu scribarum et phnrisceorum : quia illi magna docebanl,
Filius hominis non habet ubi caput rccimet. Beali rai- et raodicum faciebaut, vel quia alia raandata de lege
tes : Discile a me ,
quia miiis sum. Beaii qui lugent repudiabant : qux Don amabant, non dicebant, et
Yidens civilatem flevit super eum. Beaii c\m esuriunt: qux amabant, dicebant.
Meus cibus est ut [aciam voluniatem Patris mei. Beali Audistis quia dictttm est anliqttis, non occides : id
misericordes, id est , Misericordiam volo , et non sa- esl, non solvere legem. Qui irascitur frairi tuo : id
crificium. Beali mundo corde, id est : Estote sancti ,
est, ira in corde sine voce, reus erit in jujicio, id
quoniam ego sancivs sum'. Bealj pacilici : Pacem meam est, in die judicii. Racha, id est, vijcuus vel inonis.
dovobis, etreliqua. Beatiqui persecuiioneni patiun- Falue, id est, sine cerebro : reus eril gehennce ignit,
lur, id est : Si me pcrsecuti sunt, ei vos persequentur. id est, gehenna diiples poeua, eo quod aiiimara ct
Yos esiis sal terrte : Id est , apostoli et doctores corpus punit.
dicuntur : lerrw , hujus muiidi dicitur. Quod si sal Si olferes munus tuum ad aliare, et reliqua : vade
evanuerit , ei reliqua. Si doctor erraverit , in quo B reconciliari (rairi luo : id est, rannus, orationem.
emendatur? Sal saporat, vermes occidit. Projiciaiur oblationem aut leipsum ad corarannionem. offers :
et concvlceiur ab hominibus, id est, exeant extra Ec- numquam ad Ecclesiam venieodura est, usquequo
clesiam, et repulentur in parie geniilium. Yos estis fratri non reconciliaberis. Relinqut ibi tnunus tuum :
lux mundi : id est, quia lux absconsa revelat , et le- quomodo hoc implelum erit? pariter ambos incre-
ncbras illuminat : iia ct vos lenebras peccaiorum pat, si est in propinquo, bene, et si longe, mente
illurainaie. Alias vero , sicut sol sempcr in ccelo tamen debet reconciliare, et jam quod dicium est,
ni.inet : iia et vos ibi raanele. cum omnibus hominibus pacem habere.
Non potesi civiias abscondi : Id est, Ecclesia, su- Eslo consenliens adversario luo,\dest Evangelium :
per montem , id est , super Chrisium. Neque accen- dum es in via cum eo, id est, in ista vila : sive adver-
dunl lucernam , id esl , aposlolos et doctores. Kon sario tuo diabolo, ut non facias quod suggerit tibi, ne
ponuni tub modio , id est , sub timore , vel amore. tibi augeaiur poena pro tuo peccato. Si infans gla-
Quatuor similliudines babent aposlc|i : sal, sol, lu- diura peiit, non ei porrigas, unde se pungat:etsic
ccrna, civiias. Super candelabrum , id est, Ecclesia. ei consentis. Ne forte adversarius tradat te judici, id
Vl luceant omnibus qtii in domo sunt : id est, in Ec- est, ne les Evangelii tradat te Chrisio judici : quia
clesia , vel in mundo. Sic tuceat lux vestra , id esl , C iion consensisii Evangelio, ministro, id esl, angelo.
doctrina , sive bona opera. El gtorificent Pairem ve- qui animas in poenam mittit iu carcerem, id est,
ttrum, idest, in benefaciis vestris. in infernum.

Notite puiare, quia non veni solvere legem : U est, Non exies inde, id est, qaia de infe/no nemo exil,
qoodcumque opus faclura est, ipse iraplevit. Qtiando doncc novissimum quadrantem reddat : donee, pro
filii Israel peccaverunt, Moyses et Levi tres gladios sewper accipitur. Quadrans est quaria pars nummi,
ad vindiciam super eos nccepernnt , quod Chrisius quse pro lavalione in mercede daiur, vel pro minimo
fccit cnm dixil : Non veni pacem mittere, sed gladium. peccalo dicitur : quadraniem reddere, in infernum
£( implere, id est, quod rainas erat, quia vetus Lex, miiti, vel quia homo de quatuor elemeniis facins est.
si quis adulterasset ,
puniri jubebat : nunc aulem Audisli quia diclum est antiquis, Non mcecliaberit, id est,
non solviiur, sed implelur, cum dicilur : Qui tideril non adulterabis. Quividerit mulierem ad concupiscen-
mulierem ad coneupitcendam eam, et reliqua : et iie- dunieam. Dux concupijcentix sunt, prima, quam si
riiin : De omni verbo oiioso, raiionem reddere in die possibilitas sequatur afTectus, operis non Eequitur r
jiidicii. Ecce non veni solvere legcm, sed aiigere secunda qux consumraainr, si possibililas suppeiat:
qu'i4 vetus non dixit. moechatiis in corpore, et in corde fit.
Amen dicovobit. Amen, id est, vere, sive fideliter. D 5i ocutus luus dexter scandalizat te : erue eum, et
lota unum, noroen litlerx, quse uno ducto (il deca < : projice absie. Id est, princeps vel doctor tuas, erue,
littera id est decem verba Legis apud Grxcos
, , , id est, separa eum a te, si te Dei servitio probibue-
litlerx, quod nos unura diximus. Vnus apex unum , rit;nnum raembrum luum, id est, nielins est tibi ut
puncium , ad liiieram; ad sensum aulem , minima princeps pereat, quam cum illo vadas in inferoum.
mandaia Legis. Donec omnia fiant ,
qirfa qux lege Vculiis, id esi, dcsideriiim tuum, quia corpus per
minima fuerunt plena ,
raysteriis fiunt ; ioia velus illum in gchcnnam mitiitur. Dextramanus, id est,
Lcx apcx Nova.
, minisier, aut ira tua : tcandatizat te, id est, amanda
Qui enim solverit unum de mandatis islis minimit. a te : manus, id est opus malum bbscide.
Id esi, qui mulium docet,-et minime implet. Phari- Non jurare : id esl, non perjurare : non jurare om-
sxi excolanles culicem, et camelum glulienles : id nino : id est, numquara jurare neque perccelum, quia :
• Videlur de iota littera, quae et decem numeri coniexius est, ut cum alia sexcenta bacteuus emen-,
apud Grxcos nota est, dicere. Sed depravaius adeo daverifflus , hic lantum t pro x immulare audeamui.
: ;
5i7 S. HIERON^Ml OPEUUM MANTlSSA. 548

sedes est Dei : aliter tst, est : non, non, id est, ver- A voluit esse. Et sic Taciamus ut liaeredes patris possi-
bum dici in ore et in corde : quhd ampUus ett a malo mus esse; Dara et lex huniana, hxrediiare facit
esl, id e$t| ex indignliate iliius, cui non credilur. filios.
Ocutum pro oculo, id est, non reddere malum pro Sanctilieeiur nomen luum : hic rogamus, ut in no-
malo. Si qais percusserit lein dexlLram maxillam, id bis sanctificelur, idest in operibus uostris; naRi ejiig
est,.si hsereiicus perciisserit le indogma mala: scri- nomen Eeinper sancluni est. Veniat regmm luum, id
pturx, prxbe ilii uliud dogma divinx Scripturx, ad esi, sicut oplant filii regnum palri suo : iia et nos
viveDdam. Quivult lunicam tuam tollere, id est, cri- oramus, ut ille regnet in nobis, et noo diabolus :
mcn quod iii te liomines sciunt de te, dispoliare : ille, et non peccalura, sive Ecclesia, sive Evan-
Dimitte ct patlium, id csi, criininig, cujussolus con- gelium.
scius es, da ci confessionem. £( <t quis le angarisa- Fiai tolunias tua, et relitjua. Sicut angcli in coeio
verit mille passus, vade cum illo alia mitle, '\d est, ut siiie culpa famulantur : ila et nos : vel sicui in ani-
cxieris corpore, vade et mentc. Qui petit a le da ei,- raabus, ila el in corpore : vel sicut Chrisiiani, ita
id est, qOi interrogat, dic ei, sive pauperi elee- hxretict : sicut Ecclesia , ita Synagoga : sicut justl-
iiiosynam. tia, ita peccalnm. Convertani, ut iJlis fiat voluaias

Dictum est antiquis, Ditiges proximum luum, el odio B >ua.
habebis inimicum tuum. Quomodo dixit, non solvere Panem noslrum omni die
quoiidianiim : id est ,
legem, recte iinplct, quia in vetere dicit de diabolo, usque ad caput anni semper panfm,
: hodie, id est, :
inimicum odire : hic autem de uiroque. Treis modis id osi Christum. Sic agere debemus, ut eum quotidie
diligimus ioiinicos : corde qui nos corde odit : opere possimus acciperead reniedium. Ei dimiiie nobis, et
benc facere illi, qui nos opcre perscquitur : orare reliqua : liic cautionem cum Deo facirous : si dimit-
verbo, qui nos verbocriminant. Catumniantibus vobis, lemini, dimittciur vobis.
id est, fjlsa accusalio. Vi siiis filii palris leslri, et re- El ne nos inducas in lentationem. Sicul seduxisti
liqua : id est, quasi aliquis poriasset aurum, argen- homines in diluvio, vel illos in Sodoma, vel Plia-
tum nobis : et si maledixisset nos, et percussisset, raonem in roare, sive in tentaiione diaboli, aut bo-
dilexerimus eum, etcum illa defecissent, ei dos de- minum insidias,
reoissemus : ideo non deOcienle viia promiltitur. Qui Sed tibera nos a mato. Id est, a diabolo, o peccato,
soiem sutim, et reliqua : etptuit super juslos, quia in al) homine malo. Ha; sepiera oraiiones : • ut septcm
ulroque tolus mundiis continctur : in sole, arida, et graiix Spiriius sancti : quatuor communcs sunt om-
calid.1, in pluvia, humida et frigida : de his qualuor nibus : tres petitiones ad ccelestia pertinent, id est.
factus est mundus : sic nos debemus dare inimicis G sanclificetur noraen tuum, adveniat regnum tuum,
nosiris cibum et poturo, vestimentum, et veibnm iiat voluntas tua : quaôr ad isiam vitaro.
dileclioiiis. Cttrn aulem jejunavcrint, ei reliqua, exterminant

Si enimditigitis eos, ct reliqua. Publicanusdiciltfr, facies suas. Id est, transfigiirant se, id cst, ut videan-
quia publice peccai, aut qui rem pubticam agit ; elbiii- tur ab hominibus, quia jejunant. Vnge caput tuum, el
ci, genlilcs. Estote perlecti, id est, ut perfecte hxc tava faciem tuam, id est quod Domino dare vis, qui
impleatis in elecraosynis, in jejunlis, in oiaiionibus est caput tuum, proximo tuo da. Noti ihesaurizare
ne coram hominibus tideamini, id esi, quod bona ope- in terra, id est, in coelo : ne (srugo, id est, vana glo-
ra per laudem liumanam non fiant. ria, aut \ra, tinea, invidia autsuperbia, fures, dserao-
Cttin ergo (acis elecmoiynam, id est, fac sacerdoti, nes, aurum, scnsus, mundus, vestimentum ; nani
ei pauperl, et iuimico. Hypocrita diciturficius. Per- cibus, prxdicatio divina.
ceperunt mercedem suam, non Dei : Nesdal sinislra Lucerna corporis tui ;id est, doctor, vel princeps
lua, jd est, vana gloria -.dexiera, omnia proptcr tuus; corporis, idest, hominis iiiterioris, si simptex
Deumfac. Intra incubicutum, id cst, in cordis se- fueril unius rei. Nemo potesi duobus dominis servire
crela : c/ai«o ostio, id est, conlra vanam gloriam. ubi jueril ihesaurus tuus, et reliqua : aut unum odio
Notite mullum toqui, id est, ne*nnilt»s peiitiones, D habebil, id est, qui nec sibi bonus; atium ditiget, qui
aut roulia verba dicere, sive per aliitudinem vocis sibi bonus : id est , diabolum conlcmnere, Deuin
De'um rogare. Scil enim Paler quod vobis opus est, sic aroare. Qlm divitiis ser«it, diabolo servit. ilammona
ergo oraie, Pattr noster, id est, vivamus iii icrra, ut dicuntur divitix, sive nomen iiiaboli.
paircm habcanius in ceelo; charitalemel fraiernila- Nonneanima plus est qiiam esca. Id esl, qui minora
tem ostendimus dum dicinius nesler. IIoc dicit im- dat Deo, et majora diabolo. Respicile volulilia cceli,
perator, et niendicus : dicit dominus ei servus ; siniul et reliqua. Qiiia mos est aviiim in aUum volare, et
dicunt : Paler noster. Ergo qui unum pairein Imbent, canlicum cantarc, ctaliquid sibi voliierinl in terra,
fratres sunt : ideo iion deJignetur dominus sennm accipiunt a Doroino : ita et boiiiines debent coeiestin
suum frairem habere, quero Dominus Cliristus fraicr Cfigiiarc, et Deum laudare : et cuin cibis * indigent,
• Luxatiis texlus hic erat verbis, ut sepiem graiiiV •> Er:it civibiis. Mox qiied dicilur , deponanl quas
Spiriiussancli, qux suhsequenti isocolo subjunge- poTianl sarcinas, nos suLstituere coacti sumus, pro
baiur, adjecto etiam verbo «ratsei, quod sensuiu liis verliorum. iiionslris , deponant portam fidcs pa-
'•M^Tciniebal. laslicasll. ,
,
849 EXPOSITIO QUATUORÊVANGELIORUM. MATTIIÛS. 6S0

a Domino in lerra accipiunt leparalionem diviniia- A diaboli, vcniunt ad tidein, recumbent, iJ esl, inhabi-
lis. Quanto magis Paler vesler, qui bonus est natura, tant. Quare cum tribus tanium, id esl, propier reniis-
dabil bona peleniibus se, id est , fidem per charitatem. siooem. Qui concupiscunt, ittuc flebunt : illls est
Inlrale per angnslam porlam, ul)i non capient pecca- stridor deniium , quorum Deus venter est. Socrum
tores, nisi deponatit qiias porlanl sarcinas. Duo, id Petri febricitantcm : id est, synagogai dubietas.
est, cbaritatem Dei ct proximi : diio liiminaria, su- Tetigit manum. Prxslavit auxilium, dimissa febre,
perius ETangelium, Inferiiis veius Lex, iibi quis of- id est, desinit incredulitas. Ministrabat ci, i<! est,
fendat , non intrat. Quam tala porta, et reliqua : id benedicebat ei :^ per vesperum, ostendit ei linem
est, divitilset propria voluntaie servientes. mundi. Daemonia , id est, peccaia : pcr vulpes, id
Atiendiie vobit, id est, a falsis doctoribus cavele : esi, bomines incredulos : per volucrcs, homines di-
in veslimentif ovium, id est, boni docioris, lupi rapa- Non reclinet caput, ubl non est lides. Mortuos
viies.
ces, id est, animas in perdiiionerapiunt. Afructibus morluum sepelire, id est, corpus animani aliier, si :
eorum, id est, ex oper-ibus, cognoscetii eos, id est, peccalor laudat peccatorem.

mmquid coUigunt de i'pini«:id est, de h£reticis, Navis, id est, Ecclesiae : molus et fluclus, id est,
uvas, id est, virginitatem: de iributis ficut, id est. teniaiio dormliatus, id est, incarnaius, slve cruci-
:
conjugem de hoereiicis. Arbor bona, bomo bonus , B Cxus : venlus, id est, subitanea tcntatio. Dxmonla-
arbor mala, homo malus: qui agii opera mala. cus, genlllis, gens cum perfidla. Per monumenta, boc
Noa omnis qui dicit mihi, Domine, Uomine, et re- sunt corpora : per viam non Iransit, Id est, per
liqua. De illis dicit qui amani in angulls starc oran- geniilltatem ad regnum. Grex> porcorum osieiidunt
tes. Sed qui facit votuntatem Patris mei, id est, qui homhies ante conversionern : diniersi in mare, id cst,
servat mandaia. 3Iulti viihi dicunt, Domine, id est, in profundum. Perpaslorem oslendit pliilosophos.
multi sunt qui Intrani per eam. Qiiia numquam novi Surrexit : id est , cur.ilus est : reversus in domum
vos, id est,bonum, vel hoeretici. Diseedite a me, id tuam, id esl, ad primam creaiionem. Sponsus, Chri-
esi, qui speranl nnn esse remissionem peccatorum. sius est : sponsa, Ecclesia : filii sponsi, Aposioli sunt.'
Omnis qui audit verha mea et reliqua qui contra , ;
Rudis pannis, doclrina Evangelii : sclssis pannis, hoc
pnedicalionem non agit, assimibbiiur viro sapienii, sunt homines veleres. Vinum novum, et utres vete-
qui (edipcavit domum super petram, id esl, super opus res ,
nova praedlcaiio ad homines veleres. Princeps
boDum, ne iniraret pluvia in eum, id esi, doclrlna figuram' tenet propheiarum , vel palriarcharum.
bxretica : flumina ,
persecuiiones b.Treticorum Piiella hxc est synagoga. Tenuit Jesus maiium ejiis-
venii, daemones. Nubes nccipiunt pluviam de inare. dem puelhe, id est, auxilium ei praesiitit. Mcssis
hxretici docirina de mundo. Et non cecidit domus, C mutia, id est, corda parala messores, doctores. Non :
id est, non cadlt, qui siiper fidem stat in Chrisio. duas tunicas, id est, non dupla menie nec ilupla fi-
Et omnis qui audit verba mea , et non faciet ea. (d ducia, in novum , aut in veius Tesiamentura. Non
est, mos Lege quod non esset in popoio qui
fiiit in catciamentum, Id est, non tesiiroonium malorum :
non esset mundus, etsi sanitatem acccpisset, osieii- iicque virgam, id est , non fortiludineni , sed per pa-
disset se sacerdoti : et offerebainr pro eo munus :
tientiam. Pax reversa, id esi, merces reccpta : per
duos turtures, aut duos pullos columbafum. El fuerat pulverem , inquiiiamenium. Hoc sunt, quia pulvis
cum eis juKia hoc opus, llgnnm hysopnm, et cocci- trlbos modls Impedil, grcssas obligat, oculos cbscu-
num erga cacumen ipsius ligni , et dispergebatur rat, vesiimenla inquinat. Serpenscriiclaia abscoiidit
sangois alterius avis super islud lignum : snperalle- caputsuum, id esi, aposioli cruciati, non negantes
rum avem, et ipse dimiltehalur in aere. Lignum crux Chrlstum. Persecutiones, hoc sunl hxreses, De civi-
Christi ; coccinum ,
passio ejus. Et oportet ad taie in aliam, id est, per singnlas quxsiiones librorura.
inartyrium ire, per passionem Chrigti, et sanguis Nihil operlum quod non revelelur : id est, passio
nnster spargatur super crucem ejus , nam ascend.at Christi et omnium doctorum. Quod dico in tenebris,
.id Ecclesiam , post passionem corporis nustri in id est, ad Judaeos, dicitein lumine, id est, in Ecclesia!
martyrio. D Duo passeres, id est, corpus et anima, seu Christus,
In testimomo itlis. Id est nt non , solvlsset lege^m ,
ei Barabbas. Asse, id est , fides ; per gtadium, hoc
vel vidissent quod nalus essct a tcpra. Centurio sunt verbum prxdicalionis. Aliler, duo passeres, id
figurai dociores, puer paralyiicus conlracius, signi- est, duo Tesiamenla. Asse, boc esi, Chrislus. Sepa-
ficatgeiius hunianum, in peccatis conclusum. Invenit rare patrem a filio, hoc est, fideles ab infidelibus.
Jesusin centurione trina mysleria, j)riniam huinlli- Accipit crucem, id est, crucia teipsum. Scandalizare
latem, ubi aii : Domine, non sum dignus, ut inlressub in Chrislo, id est negare Christum. Arundinem venio
tectum meum: secunda fides, ubi alt, tantum dic ver- agitalam, hocsunt homines adulatores vacuos sine :
bum, et sanabitur : tertia, id est, prudenlia, ubi di- fruclu. tlegnum cwlorumvim patitur, hoc est, quia
xit, homo sub poteslale. Miraiur Jesus in centiirione, pcr crucisliones carnis el poeniteniix, perTenitiir ad
id est, invcnil in eo sapientiam, qua fuerat doclus per rcgnum Dei. Ipse esl Elias , qui Joannes quia ipse ,
prxdicalionem divlnam. Ab oriente convcrsi, id est, spiritus erat in Elia in secundo adventu
, qui in
ab infanlia ; ab occidente, id csl, a seneciule ; a me- Joanne fuitin primo adventii. Pueri scdcnles in
foro
fidit, a juveniute; ab aquilone, id est, dc potcstale boc sunt propheUe. Canlavimut vobit, ti non saltatii
;; :;;
551 S. lilERONtMl OPERUH MANTlSSA. SS2

tibias, i(l est, nuntiavimus vobis adventum , et non A pler diviiias sufTocat illud : in lerram bonam, id est,
credldisiis, Lameniatimus, el uon pluiixistis, annun- qui niidit et illlelligit. El facil fruclum Iricetimum,
tiavimus vobis poeniteniiam , expavisiis conTessioni. ostendit ordincm conjugatorum, sequentium manda-
Quatuor niodis sunt laudaiioncs : Confiiebor libi, Do- tum Dei; Iructus sexagesimus ordinem viduarum,
mine, Paler cali ; fidei , Credo in Deum Patrem : perseverantium in Dominn; frucius centesinus, hoc
martyrum : Qui conjitetur me coram hominibus : sunt ordincs inartyrum, monacliorum, vel virginum.
peccalorum : Confiiemini Domino quoniam bonus, Qiii habet dabiiur ei, osteiidit apostolos : qui liabent
Abscondisti a sapientibut, id est, qui sapienlia hujus Clirislum, dabitur eis et iniellectus. £( qui non ha-
mundi uiuiitur ; revelasti parvulis, id esl, discipulis, be.t , ipsum quod habet auferetnr ab eo , ostendit
Vocatio qiialuor modis lacla est in novo : Venile ad Judxos; ipsam Legemquam babebant, nufereturab
me omnei, qui laboratis. Iii veiere : Yenite, filii, ou- eis. Videnlet non videant, hoc sunt Judxi, qui ocnlis
diie me : in fiituro, Veiiite, beitedicli. videntes , cordc non credebani; audientet non «ut-
Jugum, id est, doctrina levis est volentibus, gra- diant : ostendit curas corporis : audiebant et darig
vis nolentibus cam. Perfeciio treis modis intelligitur, cordihus non inlelligebant. Simite est regnum coelo-
id esl, discipulorum, per bapiismum : peccatorum. rum homini qui seminavil semen bonum in agro tuo ;
per remissionem Judxorum, per Tenovaiionem novi B qui semiiiat filius homiiiis est semeu verbum Dei
: :
Tesiamenii. Per saia, id est, messis, quod signiOcat iii cprda credeniium in agro, id est, in mundum : :
Legem veierem. Sabbaium requies novi Testainenti zizania, (ilii nequam, id est operarii iniquitatis. loi-
discipuli vellciiies spicas, id est, trahentes testimonia micus qui seminavit, id est, diabolus. Messis, con-
de veteri, ad confirmandum novum confricantes : summatio sxculi est : messores , angeli sunt. Pro
manibus, id est, exprimenies in sensum spirilaiem. quid rasclculus diciiur? quia non omnes aequaliter
ftomo nianum aridam habens, ostendit avariliam, judicantur, sed adulteri rura adulteris, et 6mnes
qui cupidus esi in accipiendum , avariis ad iargien- paresxqualiler. Cranum tinapii, significatCliristum'.
dum. Qui solebat rapere, discat largire. Exiendii bomo scminans, Deus Pater est: m agro, id ceI, in
tnanum, id est, purgato corde, resliiuta est ; signifi- mundo. Slinimum omnibus seminibui : significat Chri-
cat conversiqnem ad fidem. Lignum (umigans, id esi, stum, rerulatum a Judxis. Cum aulem creverii, id esl,
corda gentium parata ad fidem. Hominem damonia- surrexerii, fit arbor, id est, ascendit ad coelum
tum, muium ei cacum, significal humanuni genus. Jn rami ejut, hoc suiit apostoli ; volucret in ramis ejus,
domo alligavit fortem, id est, Christus alligavit diaid suni sancti, qui terrena despiciunt, coelestia con-
Lolum. Vasaejus, hoc Snnt corda gentium. Progenies cupiscunl. Aliter graiium sinapis , sermo sancti
tiperarum ,
quomodo potestis loqui bona cum sHls C Evangeliihnmo seminans, Christus est, in agro, in
:
mali? per viperam oslendit synagogam : progenies, mundo. Minimum omnium, id est servatum in cor- ,
id sunt Judxi ; sicut occidit filius viperam mairem dibus fidelium ,

propter sapientiam philosophorum
suam, sic Judxi Chrislum, qui esl sapientia oiunium fit arbor, id est ascendit super oranem sapientiam
mater. C«neraiio mala et aduUera, idera, deserentes mundanam ; ramos efus, ostendit explanationes sin-
Dorainura, adhxrentcs idolis. guluruni dnctorum ; volucres, id est, amatores scien-
Regina Autlri venit a finibus terrx : significat gen- tix , de semenie accepto , id est , doclrina Evau«
les : audire tapitniiam Salomonis, id est, docirinam gelii.
Chrlsti. Immundus tpirilus exil ab homine, id est , a ilulier, id est, sapientia, abtcondit iii farina, id
Judxis ; a6ii( per arida loca, id est, per genles ; re- est, in corda fidelium , tata Iria, oslendit tres fllios
vertii in domum, id est, ad Judxos ; invenit eam sco- Noe ; donec (ermenlaium est totum, id esl, dura prx-
pit mundalam, id est, tradiiionum paiemarum dicalum est.Evangelium in totum mundum. Simile
assumpiil secum septem spirilus nequiores, hoc sunl esl regnum cailorum thesauro abscondito, thesaurus,
omnes dies eorum in malo opere versi ; intrantes in id est, Cliristus vel sapientia : in agro, id est Ecclesia,
domum, id esl, in corda perseculorum, quia Chri- sive in Scripturis diviiiis, Vendidit omnia, id esl,
Stum persecuti sunt et propbelas. Maier et (raires, id D rcliquit villa, seu res terrenas: emii agrum, id est.
esi, synagoga et Judxi ;

[uras siantes, id esi, exlra regiiuiii coelorum. iloino negotians ,
qui quxrit do-
Ecclesiam ; quoerenlet colloqui lecum, ostcnilit iii (u- ctrinam divinani, invenit unara margariiam, id esl,
turo conversionem Judxurum ad fidem. Eiiit Jcsus sapiciitiain Christi; vendidit omnia, id est, vitia.
de domo; tedebai ad mare, duobus mndis intclligiiur, Simile est regnum ccelorum sagenw mitsce in mare,
id est, de ccelo in muiidum, de Judxis ad geiites. per sagenam , verbura prxdicationis osteiiditur; in
Ascendil in navi, id cst, in ccelos ; turbat.ad litlus, mare, id est, in mundo ; ex omni genere piscium con-
significatur prxsens viia. In similitudinem, Iioc in greganii, id est, oinne geiius bumaniini. Audil ver-
parabolis ; seminai ipse qui prcedicat : seminat, id est, buni Dei secus liitus, id est, prope finem mundi
verbum Dei : tecus viam, id est, qui audit verbuni paicrfamilias, Chrisius est, scribx doctores apostoli
Dei , et non intelligit : in petrota, id esl ,
qui audit sunt : vcnii in patriam tuam , id est ad Judxos. Te-
erbum Dei, et accepit iilum, ei accedenle teiitatiunc, trarcha, id esl, ' quarla pars regni.
negai illum ; in tpirut, id esl, audit verbura, et pro- AUigavit Joannem et miiit in carcerem : oslendil
* Scriplum erat inita, forusse pro ûmfa, lamelsi idquoque falso. Nos quarta rescripsimus, ul rei ve-
; ,
SS5 EXPOSITIO QUATUOR EVANGEUORUM. MATTHiEUS. 55»
tenninum Legis veteris. Herodiades significal syna- A oves quce perierunt domus Israet, ostendii corporali-
gogam ;
piiella sallavU in convivio, oslcndit genles ter ad Judxos ; aliter, quia omncs credentes ia
sallantes antc idola: aiput Joannh in disco, signiflcat Deum Israel vocanlur. Samere panem, id cst, doctri-
corpns Cliristi in aliarc ,

capuiillius in corde Ddeliuin; nam ; filiorum, id esl, Juda;oruni; duri atnilnis, id
datmn est puella;, id est, Ecclesiae exgentibus; atiu- est, geniibus. Catelli edunt, id est, gentes; accipiunt
lit matri sua:, osiendit coiiversionem Judsorum, in de micis, id est, de minoribus mandatis.
luturum; secutx ostendil pedestres; ostendit, non MisereoT turba: : ostendit quia Deus lotus miseri-
cura pccuniis anieguis, sed cum proprio labore de- cors est ; triduum perdurant mecum, ostcndit fidem
bet horao sequi Doum. Curavit infirmos, id est, abluit Trinitatis; non habcnt quid manducent, id est, non
peccatis el ab idolis. Hora jam prwieriit, id est, lit- habent verbiim praedicationis ; Nolo eos dimittere je-
tera legis ;
quimjuc panes, id est, quinque libri Moysi junos, ne deftciant in via, id est, ne pereant in via
duo pisces, id est, duo Tesiamenia, sive duo ordi- erroris in prxsente vita, quia fides sine operibus mor-
nes, id esl, sacerdotum et prophetarum, sive duo 11- tua est. Per septem panes ostendit epiaticum, per
bri Josux. Tiirta discumbebat super (enum, id est, paucus pisces ostendit ordinem prophelarum, vel
super arida corda, sive super vitia discumbebat. Et sacerdolum: Super ferram discumbens, ostendit per-
accepiis panibus , intuens in ccelmn, id est, abstraxit G fectiores jam calcasse vitia sua : per septcm spor- i
sensum; fregit, id est, historiam legis expressit in tas, septem doctores Spiritus sancti. Pharissei, di-
spirilalem sensum, et apparuit iniellectus; benedixit, 1'isi, SaduC3ei,jus(i^ta(i ; coehinlserenum, id est, re-
Duodecim cofinosptenos, id est,
id est, multiplicavit. surrectio Christi : coelum rubicundum, effusio san-
de doctrina sancta duodecim apostolos, pro qua guinis : coelum triste, passionem Christi ostenJit :
causa non computantur mulieres et parvuli sicut tempesias rutilans significat persecutionem. Cavetea
viri, qnia parvuli non valent repugnare contia vitia fermento Pharisceorum, id est, a doctrina eorum. Si-
sua; sicet mulieres, qiiia imperfectus sexusest. Jus- mon, id esi, obediens, id est, filius Jona, id est, co-
lit ascendere in naviculam, id est, in Ecclesinm ;
pra;- lumba, quod inlerpretatur Spiritus sanctus : caro et
eedere trans fretum, id est, de Judsis ad geiiies. Qua- sanguis non revelavit tibi, id est, pater et maler non
tuor modis vocalur : prima natura : secuiida cogna- ostendit tibi. Portse inlerni sunt peccata homiaum :
lione : tertia gente : quaria affectu. Quaiuor modis claves regni coelorum, poteslas est ligandi et sol-
dicilurhomo; quid dicilur, id est, bonum, bene, vendi, id est, per pocniteniiam aperieniur. Mutia pati
pwnitentiam agite, et reliqua; malum male, sanguis o senioribus et scribis, liocc dicens Jesus osiendit
ejus super nos; bonum male, ubi dicitur de caeco, passionem elresurrectionem. Dicitad Petrum, Yade
tu sotus disciputus ejus es? malus beiie, ubi .ApObto- C post me, ostendit ipsum cruciDxuni. Post me abneget
lus ait, tradidi hujusmodi hominem in inlerilum Sa- sevietipsum, id est , cuniemnat voluptaiem carnis.
tanae, utspiritus salvus fiat. Yespere auterjt facto, sotus Qui amat, voluptatem, propriam animam perdit ;
erat , ostendit finem mundi. Solus venit redimere anima hic, pro voliiptate ponitur : qui perdii animam
humanum genus. iuam, inveniet eam. Duobus modis animani perdit
Navis in medio mare : id est, Ecclesia in medio komo, per mariyrium, et abnegationem corporis :
mundi jactabatur . fluciibus, id est, persecutiones pa- inveniet eam, id est, in regnum Dei commutalio- :
liebatur; ventus contrarius, id est, diabolus; quarta nem dat pro anima, qui caruem suam cruciat, et
vigilia noctis venit Jesus, ostendit iii quarta lege, animam iiuirit.
id esi, Evangelii. Ambutans Jesus super mare, id esl, Post sex dies, jam in septimo, ostendit xtates
calcans amaritudines sseculi; ambulavit Petrus su- mundi, septiina quac requies Petrum, Ja- inielligitur.
per aquas, super amaritudines, sive calcans viiia cobum ei Joannem, hic ostendit totam Ecclesiam;
peccatorum. Petro mergente in mare, id est, diibie- ducit ittos in monlein, id est, in regnum Dei. Splen-
tale fidei; sic omnis qui dubitat in Cde, mergit in duit facies ejus sicnt sol, id est, saneti in gloria Pa-
peccalum. Eitendit manum Jesus, apprehendit euin. tris : aliter vetus Testaiuenlum splenduit iii Novum.
id est, dedii ei adjutorium fidei.Hxc sunt quaiuor ^^ Ves(imen<a a/fco sicut niar, idesl, congregalioomnium
leges : prima in natura : secunda lex littera : terlia fidelium. Per Moyseii oslendit litterani Legis : .per
prophetarum : quaria evangeliatarum. Cum trans- Eliam, ordinem prophetarum. Christus cum disci-
[retasset , id est, cum transisset; i)enerun( »« (eira pulis ostendit novum Testamentum. Nubes tetra,
Cenesar, id est, dc Judiis ad genles; obtuteruni ei id est, Legis liiiera. Nubes candida, id est, prx-
mate habentes, id esi, idolis servientes. dicaiioEvangelii. Nubes pluvialis, id est, prxdicatio
Uutier Chanancea : ostendit priraitivam Ecclc- apostolorum ,
qui laciebant fructum poenitenlix
siam : filia ejus a dimonio vexata, id est, Ecclesia post ascensioncm Chrisli.
gentium, ab idulis corrupia. Sanaia est puella ex itla Cum venisset ad turbas, id est, cum descendisset
hora, oslendit conversionein geniium, ex illa hora in mundum. Uomo genibus provotutus, osiendit or-
qua Chrislo crediderunt. Non snm missus nisi ad diiiem prophclarum, qui rogabal pro sc, qnasi £c-
rjlas constet.Caeterum innumera .nlia, qua; singula- ferc versiis sit, cui mcdicam manum non adliibue*
lim noiare pigei, emendanms toio contexlu, ut iiulius rimus.
Patrol. XXX. 18
55S S. IIIERONYMI OrERUM M\NTI3S.4. 55«
riesia : filiiis ejni; l.inaticus, oslendii popnliim gen- A facti suni novlssiirii. Sic de Pelro el lafrone : sic de
liuni, ;idoinnlcs iilola. Culit iii iriiiem, iJ est, in cn- infaiile el seniore : PateTfnmilias conduxil operario$
paliiateiii : crcbro t/i aquam, id esi, in liixiiriam. in vineam suam ,
paler Christus esl : prima mane,
Trair.i /liic, de Jud;Kis ad gente-! : Yatte ad mare, osteiidit iiiiiiuin niiindi : operarios, ciiliores manda-
lil csl, ad gentes. Mittc liamum, id est, verhum praedi- torum Doi : vinea, id est Ecclesia : in vetere vinea,
c-itionis. Piscis qiti primum nscendit in alium. oslendit lex, sive synagoga : denariiim diurnum, vitain xler-
" cornoniiuni : in ofecjiisinrenie* j/aiereiii.ideil.con- iiani. In foro, id esi, in mutido. Prima hora venit
rcssionein ridci, humaiiitatem et divinitateni. Daeis Abel : terlia hora Noe,«et Hlii ejiis : sclla hora venit
pro me et pro te, id est, pro me, Rdem, et pro le, ex- Abr:iliam : nona hora venit Moyses et David : unde-
ciisalioncni. Pnri'i(/usin(ra)iiircjmimf(E/orum,idest, ciiiia hora venit populiis genlium. Alio niodo, prlina
nnii aeiate p.irvus, sed iiiente purus : iiiide ait Apnsio- hoin, id cst, infsiilia : setunda hora ndolescentia :
liis, Eslote parvitli iu mnliiin. Qui scandatizacerit uiium se.via juvenlus : iiona senectus : iindecima decrepita
i'.r /lis, id est, siveinjuri.Tcorporali,sivein adversione aeias. Quacunique hora conversus ingeivueril liomoex
(idei. Sui!peiid<i'urmoln,\iief.i,cuTa, sivecircuiiushu- toio ( nrde accipit denarinm dinrniim. Scrofactum, id
jiiS s:eciili : in collo ejus, in labore sxculi : dimergatur est, fiiie miindi. Procuratorvinea;, Cliristus; qnimur-
iii mare, id csi in saECiiluin. Manus lua, id est, pa- B muraTeruiii Jiid;i>i sunt, diceiiies Porfaeimus pondus
rens luus : peiles, id gst, minister : oculus, id esl, diei, id esl, pnrianles legem et propbetas.
epiicopiis tuiis, aut sacerdos, seu doctor et senior. Jericho, inierpretaiur luna : signiGcat dereclionein
Sec contemnntis unum ex liis, ne contra eonini inno- populi. Duo c;Bci significant Judaeos et gehleS ; s«-
ccnliam.Ovis quae crravit, ostendit hunianum genus :

dcntes secus viam, id est, praseiis vita jaxta flnem :
imslor, Cliristus est; oves relicla; in montibus, osien- transire Jesum, id est, per incarrtationem el humani-
(lil ordines r.ngclornm, qui consistunt in coelestibus. taicm iransivit permundum; siare Jesum, diviniia-
Si peccaveiit frater tuus, corripe eum inter le et tem Oiiendit. C«m appropinquastel Jerosolyma id ,
iiivim : ut deieciio peccali non flat, el improperium esi , cum venissei in mundum. Bethfage, id est, do-
IV.ilii non nascaiiir; dic Ecclesiiv, id esi, congrega- mus buccw,\e\ maxilla;: Mons Oiiveli, id est, nomen
tioni fldeliuin ; ethnicus, id est, genlilis, et publica- trium liiminum, id est, refectio laboris, consolatio
nus est, qiii puMice peccat. Non imago eorum sit operisi noiitia veri luniinis. Castellum quod contra
lilii in odio, sed opera eorum. Si duo conscnserint, vos esl, id esi, Jerusalem, qilse contra legem Evange-
id est, caro et anima. Si caro consenserit animae : lii repugnabat. Solviie ei adducite miAi, osiendit cnn-
qni petit, per (idcm accepit. vcrsionem Jud«orura, sive gentium, pcr pra;dica-
Similc est rcgiium ccclorum homini regi, qui voluil C tionem aposinlorum. Dominus opus habel, non aliud
rntionem ponere cuin servis suis. Qiii 'decem millia nisi fideiii : ad Sinn, id esl, specula : vilm filia Sion,
i:vlc-nia, est qui pcccat in Deuin. Qui debet cenlum id esi, congregatio lidclium : per vesiimenta, oîen-
dcnarios, esi qui peccai in fratrera suum; conservi dit doctrinam : fecerunt eiim desuper tedere, id esl,
«pii judic;iveruiit, angeli suiit. Ciim roniummasset Je- Cbristus in corda Odelium ; stravenint restimenia i»
iits sernwnes istos, migravit ad Galilae:im, id est, in via, conversioneni liumiliiatis ostendit. Bamos de ar-
line inundi, de genlibus ad Jiidsam. boribus, id est, doctrina genlium : turba qu.-e praece-
Relinquii homo pntrem et matrem : ostendit quia dil, ostendit Judxos: turba seqncns, signiGcat gen-
relinqiiit Clirislus Patrem in cceio ; sic tamen relin- les. Osanna, salvum rae fac, sive salvifica : «icut
i|!iii, ul iion deseral: m;itrem, id esl, synagog;im. sal-,as Jiidxos, salva ei genies : sicut salvas ange-
A::ii(crebii uxori sua:, id esl, Cliristus Ecclesiae. Erunt los, salva bumanum genns. Aliter ramos de arbori-
iltto in carne una, ostendit qiiia Chrislus est c.iput, bus, id est, simplices dociores, qui per simplicita-
(orpus vero Ecclesia. Cxor deseritur a viro, id esi, tem doctrinam patruni qti.isi surculos abscindunt.
(iiin disce?scrii quis a Cliristo, tunc conjungit se Inlrnvit Jesus in templinn, id est, in Ecclesiam, Eje-
li iTesi in uni) scelere. Qu.iluor animae pereunt, id cit vendentes et enieiitei, id est, qoi dona Spiritus
esi, (|ui dimiuii uxorem suam extra ratioaem, etqui D sjncii vendunt et emnnt, qui baptisrlrtum vel quam-
iliinissam dncil. Difficile dives inlrabit, et reliqua : de cumqiie sacrationeni. Cnlhedra, id est, docirina :
hi^ dicil qni sub avarilia possidcnt; foramen acus, mensa, id est, niandata legis : pueros clamanies in
postcriila Jerusalem dieilur. Alionindoloranienaciis, tcmplo, id est , in Ecclesia. Relictis illis,abiit fcras,
ciinrcssio fidei, vel poenitentiae : diviies Judxi dicun- ostendit rclicios Judxos : abiit ad gentes. Bethania,
tur : caiiichis popiiliis gentium. Teriio modo fora- id est, doinus obediens. Ibi mamii, osiendii Chri-
inen acus, ostcndit passionein Christi : caiiielus, id stuiii in corde obedieniiuni manere : rcveriilur in
1 sl, qui piirtat pecce.Tta geiieris hiiinani. hi regenc- civitaiem, ostendii in primo adveniu venisse ad Ju-
iirionc, id cst, pcr resurrectionem. dseos. Quid esuriit nisi fidein Judneorum? Arbor fici,
frMnniofissimi primi : et priini nocissimi. Novis- id est, synagoga : tecus viam, juxia litleram. Kihil
simi fuciunt populus gentiuni ; Judxi fuerunt primi. invenit in ea, nisi foUa, id est, substilutioncm Ja-
» Forlassc coronarium , iiempQ aurum : quod tri- nim provincijc pendebant. Sed hariolari non vacat.
buiuiu iinpcraturibus, sivu magisuatibus Romanu- Infcrius plura, quae luto licuit, emendaniur.
:: ;
^St EXPOSITIO QDATDOR EVANGELIORUM. MATTHiEUS.

858
dxoruiD.etdoctrinarumpaternarum.Arefaciaficul-Aest, Chvhto donec
ponam i„imko» luos scabetium :
nea, ostendit synagcgom sine poenilenlia. Mens,

id pedum tuorum, osiendil quia humiliavii^Judsos, ei
esi, Cliristus. Tollite hinc, id est,
Judaeis ;
jactaie in gentes per patieniiam sub pedibus ejus, iit
per vin-
mare, id est, in corda credeniium. diciam punianlur persecutores ei io fuiuro. Super
Bomo-qui habebat duot /ilios : horao Christus esl cathedram Moyti, id est, super doctrinam ipsius
duns filios, Judaos et gentes, Oui$ ex eis fecit volun- phylacteria, id est, x verba Legis in chartula
con-
tatem PalTit,qui dixit eo, et noti fent? ostendil Ju- scripia portantes phatisxi in fronte.
daeos : et qui dixit non eo, et fecit ? ostendit populura Jerusalem, Jerusalem : geminans ostendil
affeclum
gehtiflm qui fecit per Jonfessionem fidei.
Pater(ami- doloris ? sicut yallina conyregat puUos sub alas suus,
liasptanlavil vineam : homo Deus Pater
est : vinea, in spiris pinnis, id est, sublevatis alis, ita
ei Cliristus
.«ynagoga. Sepe eircumdedtt, id 6st, eustodia
aii«elo- expandit palraas in cruce, ut congregaret filios suos,
rum. Tarcular, id est, tenipTum manyrium; turrem sicul canticam Deuterononiii asserit : Expandit
alas
in nitfrficoslendildoctrinam Legis âjnVo/a,
doclores suas, et assumpsit eos super scapulas suas.
Ecce relin-
suiil. Oum dulem lempus frucii appropinquatsetf id quelur domus veslra deterta, oslendit quia derelicii
esi, advenius ; serw missi,
•
Clirisii
' '•-«
prophetae
•"• sunt
"""• • — •""•< cgc oua
sunt a lege sua a piupueiia,
et d
ci propheiia, ei
et a saceruoiio. Non
sacerdotlo. iVojt
qncm pnmum occiderunt, est Jereihias et Isaias : ^ me donec dlcatis: Benedicius qui venh in no-
viaebiiis
(joem lapidaverunt, « est Stephanus. Ejecerunt eum
mine IJomtni, ostendit quia in secundo advento. vi-
exlra tiniam, id cst, Jcrusalem, in monlem Calva- debit eum omnis caro, et plangent super te omnes tri-
Vise. Bic vine^, et 4Iii coloni, osicndit Eccleslam iiit terrm qui pupugerunt eum. Non relinquetur li)e
Igenirfim, (Jui reddunt fructum, id est, confesslonem lapis super lapidem, osiendit
dispersionera Jud«o-
poeoitentiafc et Cdei. Lapis, Id est, Chrisius : scissus rum. Jûiic icandalizabuntur mulii, osiendit quia per
rie monte sine manibus, id esl, sine actu virili, et coii- magnitudinem persecutionis negabunt Christuni.
cubitu de matre sioe semtne, de palre sine lem-
:
Abominatio, ostendit siaiuam aniichrisii positam
in
pore. Factus in caput anguli, continei
duos parietes, tempto detolatio, id est, consuinraalio.
:
Qui sunt in
osicndit novum et velus Teslamentum,
Judicos et Judma^ id esi, in confessione
Fugiant ad mon- fidei.
gentes. Qui ceciderii luper lapidem,
confringelur, si- les, id est, ad docirinam apostolorum : qui in tecto,
gnillcat gentes super Christum, de infidelitate ad id cst, in contemplDiiva viia : non descendat indo-
tiAem, conTringeiur super, id
est, in humiliialem. timra, id est, in activa vita : in agro, id esi, in pr.f>-
StqiHrtjuem vero cecidcrit lapis, conteret
eum, ostendit dicalione Evangelii : non toUat luuicam suam, id est,
Jo'd.ios supersiiiiosos.
non revertatur ad pristinam conversaiionem suam.
Homo rex qui fecit nuptias filio suo. Momo
Deus C Ym pra!gna»itbus,\d esi, concupiscemibus res alie-
Paier esi : per nuptias osiendii copul;Uiobem Chri- nas : vm nutnenHbus , id esi , in opere perpetran-
Sli el Ecctesiae. Sicut ETva ex cosia Adse, sic Eccle- tibus; per erernom, osiendit persecuiionem
sU ex , per
latere Clirisli redempia est : ei sicnt ex vir- 6abl)atam flnem mundi. Vbi fuerii corpus, itiuc
con-
gine terrS processii Adam : ita et Christus ex vir- gregabuntur aguila : corpffs Christus est :
aquila;
gine Maria natus. ATisit serves suoi, id esi, pairiar- sanctortim sdnt. Aliter in resurreciione una-
afrtinas
clias; iterum riiisit alios, idest, prophelas.
Prandium quseque auima propriotn corpus Sumet per soleifa, :
paralum, id est, Scripturain sanctam

; tauri occisi, ostendit praedicaiionem Evangelii : per lunam, Ec-
oslendit qui pro Christo sanguinera fuderunt
oltilia, : cleslam : per stellas sancios. sive praedicaiores.
id est, saginata. Abierunt in vitlam, id est, in cupi- Viriutescmlorum commovebuntur , hoc est agmina
diiatem alii in negotiationem, id est, in
:
mundo, sicut angelorum ad judicandnm parebit signum in ecelo, :
ah Apostolus iVenio militnns Deo, implicat se nego-

:
id est, crux Cbristi : per tubamostendit soniium an-
tiis tmcularibus, ut ptaceat ei, cui se probavit. lietiqui gelorum. Eruni duo in figro, id est, in pra^dicaiio-
tenuerunt tervot ejus, ostendil
impeium persecutionem Evangelii unUs assumelur, id esi , qui tomplet
;
iiis. Ajj senis suis, id est,
'
aposiolis.
r Nuptim (ui,iit,
..-^..v factce pracdicalionem in upcre
|ji.xûii.<iiiuuciu III opere uiiiis
aKiis reiinqueiur,
relinqueiur, la
Id esi, iii
in
:
tunt, id est, cbrda credeniium

conjuncta cum Chri- D opere justitiae in mola, mundo duo moieniet '
sto pro amnrA tharitatis.
oro amore f/.> -w ....
vlmritQric lle ..
ad exitus viarum, id est^
.•
jj . . ......... in ;
id est, in Ecclesia caiholica, et haereticorum,

:
ad genies. Congregaverunt bonos

eimalos, ostendii Simile esl regnum coelorum decem virginibus, qttm
praeseniem viiSm. Intravit rex ad discumbenies, bccipientei lampadei suas, id est, in resurrectione,
ostendit secnndum adventum. Homo non habem
ve- corpora sua. Virgines snnt eo quod Christum non
ttem nupiialem, osiendiicharitatem,
ut ait, fides sine negaverunt. Quinque prudentes, eo quod propter
ctiarltate moriua esi.
regnum Dei laboraveriint : quinque fntum, oslendit
Mulier, id esi, synagoga,
per sfeptem viros : epta- qui pro retribulione buraanae laudisgesserunt. Dor-
ticum inlelligitur. Mulier defuncla,
id esi, littera mitare, est antis mortem languescere, dormire vero,
defuncia transiehdo de veteri
Tesiamcnlo in novo. in morte quicscere est. Medianocte,\i esl, in errore,
In resurreclione cui erit ? id esi, Ecclesiae Chrisii. sive in securitate negligenies. Nescio voi, id est,
Oixtt Dominui, id est, Deus Pater, Domino meo, id nescio opera vestra bona.
Satius visum est, removere

binc verborum mopsfra, es.meBarlt live , quae «eosum Inlercipielwut.
: : ;
S59 S. HIERONYMI OPERUH MANTISSA. S60

Homo proficiscens, Cliristus esl ; peregre profec- A rum liberarel. Sicut Adara extendit palmam in li-
tus, id esi, de mundo ad Pairero. Vocatit servos gnum viia; : ita et Judxi extenderunt palmas in
iuoi, id est, dociores : dedit iliis bona sua, id esl, Christn : proinde et Cbrislus estendit palmam in
docirinani Evangelii : quinque talenia, id est, quin- ligiium viix : ila et Judxi exlenderunt palmas iii
que sensus, visus, auditus, odoratus, gusius et ta- ligiio crucis, ut nos ab omni stimulo liberaret. Per
ctiis : quos per consuetudinem solebat movere, ut cani6m galli osiendit refectionem Spiritus sancti
causas iransitoriasconvertat ad xternam. Sic de visu vinciu» ducius, iit vincula peccaiorum nostrorum
dictum est, Averte oculos meos, et reliqua. De auditu, solveret.
S(epi aures tuas, ncc audiant linguas blasphemiee. De Corbana Hebraice, Gazophylacia Grxce, Laline
cdoratu, Bonui odor sumut Deo,in liisqui salvi sunt divitiarum custodia dicilur. Per effusiouem sangui-
de gustu, Notitt maledicere, sed benedicite : de taclu, nis Chrisli redemptam esi bumanum genus : per
Qui furabalur jam non furctur, sed laborel manibus, preiium sanguinis, empius est ager ad sepulluram
unde iribuet et indigenti. Ideo fiunt decem talenta : peregrinorum. Uyrus ^ Pompeius est, Barabbas du-
duo lalenia, id est, iniellectus ei operaiio; qui cttis in desertum, id est, in infernum : alter immo-
habet hacc, ei iniplet esemplis, et vcrbis docet, sal- laius, id est, Chrislus pro peccato bominum. Exae-
vat semeiipsum, et aiios insiruii. Ideo geminatur B runt Christum, id est, exspoliatum, a (ide Judxo-
talenlum : unum Inlentum oslendit intellectum. Abs- rum. Indueruot chlamyde cocciiieo, id est, Cbristum
condit in lerra, id cst, qui pra:dicationem Evangelii indutum fide gentinm : aliter per coccineum cbla-
pro terrenis rebus docet : posl mulium vero tempo- mydem ostendit effusionem sanguinis ipsius, sive
ris, id est, in fine mundi. Melil ubi non seminavil, id marlyrium. Exuerunl eum chlamyde, et induerunt
est, ubi non fuil prxdicatio : loltile talentum, id eum testimentis suis , ostendit in fine munJi conver-
cst intellectum : dale ei qni geminavit. in bono sioncin Judxorum.
opere. Quinque sensus, sicut ait Apostolus, tpst sibi Milites sibi diviserunt veilimenla ejus : figuram
sunt lex, qui osiendunt opus tegis in cordibus suis. tcnet Evangelii, qui diviserunt inler se doctrinam
Qui habet fidem, et cliariiatem, dabiiur ei inlellec- Cbristi. Per scissionem veli ostetidit scissionera
lus, et operatio virlulum ; qui non habet, ipsum regni Judxorum. Alio modo, velum scissum esl, os-
quod habel auferelur ab eo, id est, qui habet fidem, tendit scissionem Legis litlerx per revelaiioiiem Spi-
et non habet charilaiem, ipsa fides morieturin eo. ritus sancli, vel per ascensionem Chrisli scissi sunt
Majeslalem, id esi, potesialem, dignilaiem. => Hcedos coeli huraano generi. Terra moia, oslendit graliam
Judxos : oves vero populos genlium. Dextrum, id Dei, comniota de Judxis ad gentes; petrw scisste.
esl, prosperum, sivereclum : sinislrum, adversum, C hoc sunt cordagenlium scissa ad fidem; monumenla
sive poenale, qoia apud Deum nihil est sinistrum. aperla, id esi, corda ad fidem.
domo Monumenlum, id esl, Ecclesia ex genlibus : no-

Cum auiem esset in Belliania, id est, in obe-
vum, osiendii, quia non fuit ante prxdicatum ver-
dientice : hic domus pro mundo ponilur. Mutier, id
esi, fuiura£cclesia : alabastrum, id est, corpus ho- bum Dei geniibus; excisum monumenlum in pelra,
ostendit Ecclesiam scissam de duritia geniilitatis

minis : per unguenlum, osieiidil lidem confessionis:
tapidem votutum ad oslium monumenti, osicndil duri-
caput Chrisii Deus Pater, recumbcs, idem Cbristus
Pauperes semper habebiliz, id esl, tiam in corda Judxorum.
super Ecclesiani :
Vesper sabbali : id esi, fine raundi; prima sabbali,

spirilualiler qui indigent docirinam, sive corporali-
Me auiem non semper habebi- oslendit diem resurreciionis ; revolulo lapide, signi-
ler qui cibos indigciil.
osiendit secundiim carnem. JosepU venditur in ficat revolulara duriliam Judxorum in futurum; per
tis,
fulgorem osiendit terrorem per candorem vesii-
.£j;yptum XX argenieis, ut satiaret famem corporis:
:
menti osiendit consolaiionerarecorreciionis; in Ga-

Christus venditus x:;x argeuleis, pro peccaiis bo-
tempus litcea, iR moRie, osiendit de populo Judxorum ad
uiinum, et fame Udei. Opportunitas, id esl,
azymam sinccritutis, genies.

coiigruum ;
per sinceriiaiein
regnum Palris mei O IN EVANGELIUM SECUNDUM MARCUM.
mentis ostendit. Bibam itlud in
tobiscum, id est, raembris suis : in regnunt, id est, Inilium Evangelii Jesu Christi Fitii Dei, quod dicil
in Ecclesia. Perculiam pastorem, id est Chrisii dis- : Filii Dei, oslendii naiiviiaiem secundum diviniia-
pergentur oves, id sunt apostoli. Prxcedam vos in lem : secundum carnem osiendit, dum dicit Jesus,
Catitwam : huc cst, rcliciis Judxis, abiit ad genles. Eccejnitlo, id est, vox Palris : Angelum meum, id
Si possibile est, iranseai a me catix iste, id est, pas- esl, Joannera : ante faciem luam, id esl, Prxcurso-
sio : hoc dixit pro parte carnis; pergladiuiu osien- rem Cbristi, notitiara ejus facienteni. Vox Joannis
dit verbum diviiium. Amputavii auriculam, id est, €St clamans, Cbrislus est. Jr deserlo, significat Ju-
ampuiaium audilum Judxorum; imraundiiiam pur- dxos, a Lege, a regno, et a sacerdolio dcrelictos;
garcl : flagellalus lenuit, ulnos deflagellb peccalo- paraie viam, id est, corda, sive opera; reclas facitt
• , sed ei alia inferius in-

Deerat verbum liwdos versus essenl.
tercidcrunl, supplcnlur. Cxlera qux tolo con-
qux t*
Nec scio quid istbuc rei sit, nec iibet bariolari.
textu emeadanlur, annotaiida per singulus fcrme
561 EXPOSITIO QUATUOR EVANGFXIORUM, MAUCUS. m
ejus semitas, id esl cogKaliones conlis vesiri. Per A pliilosopliorum. Sic ct Jndxi disrumpcnles lilleram
baptismum aqu.nc, oslendit ablutionem corporis et Legis, sivc proplieliain. Coiitidi» /n;)irfi()«s, oslendit
aniinx : bapiismum poenitentix, rcmissio est pccca- populum geniium adoranicii) lapides.
toruni. Veml in domum Simonis Andreie, id est, ad Iloino sedens, vesiitus ad fidem Jesii, osiemlit
Judseos; ditucuto vatde surgens, ostendit adveiitum vesiiium fide, etcliarilale; sana menle, id est, pura
Christi, et initium novi Testamenii; abiit in deser- atque sincera mente. Erogaverat substantiam suam iit
tum locum, id esl, ad Judaeos; ibique orabat, id est, medicis, idest, quia toiam fidem, et conversationem.
ibi prsedicabat. et spem suam in philosopliis posuerat. ilisit biiws,
Non Hoc propler fre-
possel in civitatem introire. ostendit duo Tesiamenta, ut eadem ubique prsdi-
quentiani populi; per paralyiicum ostendit huma- cent : similiteretquia charitas in minus duobus non
num genus : per lectum, corpus. A qualuor porta- consisiit. Per virgam, consolationem, sive discipli-
balur, hoc sunt quatuor elementa per quoe constat nara ostendit, ut Paulus ait : Quid vultis in virga ve-
bomo, aut quatuor ordines Evangelii, aut quatuor niam ad vos, an in spiritu mansuetudinis, et consota-
virtutes animae, id est : fortitudo, jusiitia, pruden- tionis? Calciati sandalibus, pro tribus causis, propier
tia, et temperaniia. Fortitudo esl pugiiare conira spinas, id est, pro obligaiione divitiarum, vel solli-
viiia : jusiitia est diligere Deum ex toio corde, et B ciludine sseculi : propier frigus, id est, pro cupidi-
proximum sicut seipsum : prudentia esl providere tate mentis aut infideliiate : propter serpenies, id
fuiura : temperantia est omni irx imponere modum. est, pro cupiditaie meniis aut infidelitate : propter
Nudaverunt tectum, id est, historiam Legis patefa- serpentes, id est, propter doctrinam bsreticorum.
cientes ; submiserunt grabbalum, ostendit denudaiam Non duabus tunicis, id est, non dupla mente, iiec
litteram Legis, manifestum sensum Evangelii. dubietaie inier fldem, et infidelitatera, non dupla
Prcecepit eis, ut in navicuta sibi deseriirent, idest, flducia in novo aut in veteri. Non sicut simulatores,
Ecclesia prxdicarent. Ascendit in montem, significat qui ab hominibus laudemquxrunt; per ccenam quam
ascensionem ejus cum carne in coelum; tonans, non subsequitur prandium consummaiio sseculi, ,
Cbristus est; 6lii tonitrui , apostoli sunt; nubes, quod veniente Christo consummationem suam vidit.
propbetx; pluvia, prxdicatio est. Lucerna sub modio, Jam prwteriit hora, id est, littera Legis, unde ait,
id est, qui pro cupidiiate sseculi docet : sub lectu, vetera transierunt, et ecce (acla sunt nova.
id esl, obscurilate delinquentium. Non est abscondi- Naves in medio maris, id est, Ecclesia in fluclua-
tum, quod non manifestelur ; occulta lege Judxorum, tione mundi. Jesus solus in mare, significai solus
quse manifestata est gentibus. Homo qui seminavit, natus in terra sine taciu; venlus contrarius, osten-
ostendit doctorera : quod seminavit, id est, verbum C dit persecuiionem diaboli post ascensionem Christi
divinum; io terra, in corde hominum; dormientem, in apostolos. Voluit proeterire eos, ostendit ad pro-
id est, nescienlem; per nociem, adversilaiera, sive bandos eos. Genesarelh portum aptum interpreta-
ignorantiam ostendit; perdiem vero prosperilatem, tur. Abiit in partes Tyri et Sydonis, id est, ad gen-
sive ignorantiam ostendit ;
per diem vero prosperi- les -tingressus in domo, id est, in mundum.
tatem , sive scientiam osiendii ; per germen, com- Neminem voluit scire, ostendit humilitatem. Non
punctionem cordis ,
per herbam, fidem operum; per potuil latere, id est, quia opera ejus manilesta sunt
Spicam, perfeciionem operationis; plenum fructum seraper. Per mulierem intelligiiur primiiiva Eccle-
in spica, ostendit consummationem operum : per sia. Procidit ante pedes Jesu, apostoli sunt, sine
falcem, arapuiatio prxsentis _vilx, et consuminatio prius saturare fitios, id est, Judaeos, ut percipiant
sxculi. mandata legis Evangelii : et si indigne judicaverint
Dimiltens turbam JudtBorum, abiit in navem, id est, regnuin Dei, tunc accipiant gentes illud. Invenit
in Ecclesiam ex gentibus. Aliae naves erant cum puellam jacentem super lecium, id est, invenit eam
illo, id est, diversx Ecclesix haereticorum : per pro- in pristino » corporis sui. Per surdum et rautum,
cellam venli, ostendit persecuiiones conira fideles; osiendit humanum genus surdus erat qui non au-
;
fluclus mittebat, ul impleretur navis, osiendit per- Q diebat mandala Dei; nec dicere valebat mutus, quia
secutionem Antichristi, seu saevissimam, ut prope ad conressionem laudis reddere non valebat, et con-
negationem veniant raulli : dilecti a Deo, perseve- fessionem fidei non habebat. Educii eum extra lur-
nnt in fide. Dormire Christum in puppe, osiendit bam, ostendit remotam vitam, quia in remotione
probationem fidelium in persccutione. Excitant eum,
semper cognoscil homo caeciiatem peccatorum ad
id est, invocant eum in perseciiiione, in adjuiorium
bonx naturx.
pristinam conversationem Misit digi-
Eibi. Facta est tranquillitas magna, id est, post per-
tos in aures, cordis ejus : et aperuit os 'ejus, in con-
&eculionein Aniichristi, et post resurrectioneni. IIo-
fessionc fidei. Suspiciens in cccto, ostendit ut omnes
mo habens spirilum immundiim, significat liuma-
laudes Deo referrent ingemuil, id est, pro peccatis
num genus; catenas disrumpens, ostendit gentes :
prxvaricantes legera naturx suse : sive doctrinam generis humani, quae in njundo eminebant. Aliter,
* Nullo negolio suppleas ttaiu , aut quid simile. Nobis quod vacabat in originali spatium, explere non
libuit.
•
::
,
563 S. IIIKRONIMI OPERUM MANTISSA. 564

ui ftxemplutn daret nobis, ut cum supplicaiionibus A et alii a regno Dei dislurbent. Per vcrmes osioodit
rogemus Deum. sero pocuilcntes semper comedit illuni inpoena,
,
Per cjccum gcnus bumanum ostendit : qui ad- qiiia ilum spatiiim habuit non cmendavit. Oninis
duxerunt cum ad Jesum, ostendil dociores. Appre- ignc salielur : per ignem acccnsio Spiriius sancii iii-
liema manu, id est, dedit opcralioncm. Edusit eum telligitur, i|uia siciii onmis caro periit sinesale, iia
cxira vicuni, osiendit remotioneni coiiteniplalionis ei omnis homo sine scieniia verbi Doi ipratuelur.
viix, sive CJtr.i prisiinamconversatioiicm. Exspuens Uahetc iakm in vobis , id esl , babcle sapieutiaBi Usi
in oculos, pcr spuluui, incarnationem Cliristi oslen- in vobis. Veniiml in fimbitn Judm , oslendit io futu-
dit, pcr quain illuminalus cst genus humanupn : im- rum reversuros ad fiJein Clirisli Jiidxos.
posiiii ni(ini<itii, id est, dedit adjuterium opera- Vlira Jordanem, id osl, ad graliam b.iptismi. Si-
lionis. niie parvulos vcnire ad me, bic parvuli teocni ligu-
Video homitfes veltft arbores, bic eslcndil exem- ram gentium : discipuli qu( prohibebant , liguram
plum bumilitatis, ut nullus exlollatur devirluiibus , tcnent Juducorum. Caniclos per forainen acus non
sed minorcm et inferiorem ê cxistimet omnibus. posse transire, nisi dcpositis oneribus : îc et Judxi,
Jterum imposuit manus super oculos : et aperii sunt nisidepositoonerepeccaiorum, sivediviiiis, non pus-
ostendit quia aperuit corda horainum ,
ut viderenl B sunt inlrare in regnum Dei. Quid relinquit Pelrus
scienllam Dei clare, et sine dubio crcderent resli- qui dixit , Nas omnia relinquimus ? usiendit quia
tuius eti. id est, in bonis operibus. multum rclioquit bomo, qui semeiipsum postponii.
.Vitil t//um iti domum suam, ij cst , revocavii il- Prtecedat eos, id est, prxcedat oves suas exemplis :
Inm ad prislinum muiidanx naiurx : descensio per calicem, ostendit passionem ; per baptismum,
Chrisii de monle, ostendit ejus descensibnem e coe- moriiricalionem, sive doriMiiatianeni Eicclesiae. Sicut
lis. fllc disciiiuli ordiaem ênent prophetarum vel Adam per tria peccavii, id esl, concupivil, prxvari-
pairiarcharum. Turbae intfuirentes ab fis , adventum cavit, supcrbe egii : ita ei Cbri^ms ires dicsfui^ in
Cliristi ostendit : quod lurtve iegem a propheiis et sepulcro : similiter et proinde ler mergiuir lioino
patriarchis conquirebant. Saliilabunt eum , hic salu- sub unda bapiismi : unde aii Apostolus : LonsepuHi
tem pro humilitaie inlelligit. Qui aituHt IHium suum, enim sumus cum Chrislo per bapiibuium ; t» morte
ordinem tenet patriarcbarum : filius gengs huina- enim ipsius baptisali sumus. Qui voluerit in vobis pri-
num ostendit : per spumam superbiam ostcndit mus e$se, erit omnium servus : hic oslendit doctorcs
per siridorem deiiiiiim , per arescere , avariiiam Ecclesix ; cxcus lenet figuram gentium. Sedgbat
osiendii. Discipuli non potuerunt curore : hic disci- jufta iiam, id cst, juxia lidem.
puli figuram lenent patriarcbarum, quia neque pio- C Qamabatad Jesum, Miserere mei. Moralis sensus:
phetxneque patriarcbx potiicrunt curare humanum cum incumbiiuus in oratione, tunc lurba faniasina, ,
genus, nisi veniens Chrislus suo sanguine redeqtit mentes fidelium increpant , ut tacennt , dum volunl
illura, ut ait propheta, fraler non redemit , id est ,
nos excludere ab oralione perseverantibus nobis.
Moyses pcr Legem, » rediinit homo, id est, Chr^slus. Tiiiic Jcsus sia>\s, sccus oos : stare enim divinilaiis
Ab infantia, id est, prima xtate geperis bumani : esi, Iransire vero bumanitatis cst : prwcepit illos lo-
dtzil, palcr infanii , Credo , adjuva incredittitatein care, id est, per prxdicaiioiiem aposiolorum : vocat
meam, ostendii dixisse, si deest fides, adaiige. Mul- gcnles ad fidem. Projecit vestimenta sua, id esl, pri-
tum discerpens eum : osieiidit, quia (}uando vidit dia- stinam conversaiioiiein suam : exsiliens , id csi, de
bolum cvasuiura de lcrra in fine routidi : (unc d^lur ignoraniia ad scicntiam, de ii|fidelitaie ad fideni.
illi putesias, ut faciat quantum vuU propier e|ccta$ Invenielis pullum alliijnium, oslcndil gentes alligalas,
Dei : cum vidil se de iinoquoque bumine per ponte^ cum culpa peccaiurum : supcr quem nemo sedii, id
sionem , et poenlteiiiiam expelli , lunc contra illos est, ubi nullug docior prxdicavit : Solvite, el addu-
pliis suscitavitviiia, et crudelissimasimpugnaiiones.
cite ad me, id csi, per pra:dicationeiii addiicile ad
Factui cst veiut mortuu*, bic exemplum osicndit
" fidem.
purgatum bominein, id cst, qui per confcssioiiem ct
Vidit arborem fici, oslendlt quia Inngc erat fidcs
|ioenileiuiam, morlificat semetipsum. Uic videiur duu
niiracula fccjsse J«sus, ada:moni(> curavil, et qua- Jiidxorum a Chrislo. Non erat tempus ficorum , id
si niuiiuum suscitavit : sic susciiavii geniis hupia- est, iion erat tempus Judxorum, ut credercni, qund
num a iiiorte peccaiorum, ct liberavit a dxmonio se indignc judicavcruiit regnum. Non sineb(it •>
vas
serviiuiis; per iiiolam, circuitus sxciili osicndltur : transfe-re per lemplum , id est , corda fidelium. Non
pcr asiiiuni iiiimundilia peccalorum. vuU Clirisliis aliud fieri opus , vel Iransire nisi quod
Menjere in mare, id esi, humiliare se in sacculo sanctum est : iradi cam colonis, id est, custodire Le.>
per pa-nilentiam, vcl perire in proprio peccato : goin : lorcular, hoc est lcmplum Salomonis ; alilcr
quia leviiis esi pro se solo pocnam sustinere, quam oslendit martyrium. Yeuit ni synagogam, synagoga
" Conlrario sensii erai, Moijsespcr legem redcmii. gemredimet homo, id est, Cbristus. Innumera alia
:
Tiini iiichoaia alia sectione, Hoino. id cst, Christus. taciticasligamus.

Cl:iiiiulnirc« ipsa restitui locum continiia oraiiono , Merelur rcferri, ut ernt /ocus isic qund se jndi-
ii
,
ui leciiiius, fraier, non rediniii, id esi, Moyses per le- taverunt, regnum, non sciebal vas Irnusfcrre, quicor-
:
565 REGULA MONAClIOnUM EX SCRIPTIS IIlERON"i'.MI COLI.F.rTA. 566

liomines preliuin nnn spprarcnl! Qiiaiilij siidoribiis A Iriiisccns anima kiiaiiir. Sci v.riias anpiiios iiun
iixredilas cassaexpciiliii'! niinori prelio margaridini aiiiai, nec qiirciit susiiinuiw. Lniis (iiiiiipc jiisips
Clirisii eini poiirai. Finis iiiiliiia' tmc erii ngiiiim cruciat.iniquos cxaltat; se.l jns'los dum crucial pur-
non leiT.c elteiiipiiris, sed uîerniiaiis el coeli. Kiliil gat: iniquos dum hclificat, rcprolxis mousli-al.
est, fili, quod possit, autdclicat pra-feiri ei, qiii est Nulli dciralias: ncc in co tc sanciuin piitcs, si c.x-
TeiiisD>>iiiiiiiis, ctveriis pater, et imperaiciracternus. leroi laceras. Acciisaniiis i-.-ciie i|iiiid f.i. s cl
,
Ciii enim reciius viiain iio$iram inipeiidinius, quam coniia nosnietipsos diserii, iniiosira vitiaiiivchiiniir,
illi a quo ipsain acccpimus : ei ciii eam debrmus niuli de eloqiienlibusjudicantes.Numquani liujiiscc-
ii-iliic ad lineiii, qiiia ipsiiis lieneficio vivinius? niodi lioniinibus appliceiis; ncdecliiies cnr iiiuin in
Uiide si inalueriiiiu-i C.-Hsari milii.ire, qiiain Cliri- veiba inalitix{ Vsal. c\l), et audias: Scdeiis n.di.r-
sio : postca non ad Cliiisluni, sed ad gchennam sut (rutrem ttium loquebmis , et ndiersum lilium ma-
transferciniir. Irii tvie poiiebas scaiidulum {Fsul. \ux). l.l apcrtius
Igiiur noc aflecinm, ncc patriam, nec lioncrc^, in Ecclcsiasle: S/rBi mori/»;/ hCrpeiis in sileiiiio: sic
ncc ilivilias pixrerrc .lclicimis : quia scripliim csl et qui [ralri sio in occullo detruhU ( F.ecl. \ 1. .^^c.l di-
Piceleiii liiijiis muiidi fujura ( I Cor. \\\): El , 0«; ris: ip>e n.iii dciialid: alii- l.^.piriiiilnis. .piiil fa.cic
hunc mniiduin dilexeriut , cuin mniido penbuiit. Illi B {"issuiii (Psui. cvni^y.îl cxciisandas CMiisaii.incs iii
eigi) iiiili.ciiiiis , qiii niiliianiiliiis sibi glori.m viix peecalis isl 1 prxlci.din.u.-. Cliiisuis ailc iioii il..liidi-
u-tati:< siix , el diviiix cngirni.uiis coiisoriiuin pe- iiir: iic.|uaqu.iiu iiiea, sc.l .\posioli sciiteiiiia csl:
leniie l.irgitur.Nain iiiillus rcx lerrciiii'^, ioiiii»oib^$ Kolite eirare, Deus non inideiur : ille in eorde, non
D.iiniiiu- esi, Chrislus aiilcui li>tiu-i niiindi rex cst lidemus in facie {Ga(. vi).
quia omnia perChrisiuin faclu sunl {Joan. 1). Ei qiiia Saloiiion loqiiilur in Prnvcrbiis: Yentus Aquilo
rignutn ccelorum tini patitur, el violenli rapiuiit illud dissipat nubes, et vultus Iristis liniiiias deirnlientium
(Maiih, m) : lalis violentia Deo graia est, qusenenii- {Prov.\x\). Siciil eiiiiii saijiita si niiit.itiir contia
nem concutit, nullius d:iiiiiio niiitiir. Iii b:iiic rapi- durain materiain, noiiiiiiniqunm in niiltenleni lever-
nam iiianus tuas niiite [Al. vene], qu;c criinen iion liiur, ei vuliieiai viilneiaiiicm: jiixia illiid, Facti
babei, el conrerisaluiein. Soilicitudine.- [Al. Neces- suiil mihi in arcum pravum {U.ie. vii). Et'alibi : Qiii
sitiidiiies] eiiini nosirx carnales, quanio chaiioies nii((i( in alium lupidein, rccidit in capui ejus { Lecl.
suni: lanlo plus iios discrucianl et faiigimi. Ac xwu); ila detractor, cuiii trisleni viJcrit laiicin
proinde nunnpiara in cariialilius atTcciionibus iia re- audicntis, immo non audieiilis qiiiiloiii, scd nbtuian-
qiiicscit animus, ut cruciatu carcai: duni iiccessiiu- lis aures suas, ne audiut j.idiciuni s.iijguinis, i.lico
diiies suas, aiii bonas amai cuni amittendi inctu, C coiilicescii, pallei vuiius, iKcrent labia, saliva sicca-
aut malas odil cuni r.miitcndi volo : iti utroque lur. Uiidc idem vir sapiciis:Ctiiii (/edvicioriius, in-
Sustinendis niiseriis seniper obnuxius esl. Conimiit.i "quil, ne miscearis: quoniam rcpenle veniet pcrdilio
ergii in inelius vitam tuam, utxicrno Deo [.4/. Rcgi] eorum: el ruinam ulriusque quis noiit (Piov. x\iv)?
iiicipias iniliia:e, ct U.um liabeas priiicciorcm. tain scilicet ejus qui loqiiitur, qiiaiii iiliiis qiii audit
Suiil lanieii niulii qui non metu puenarum, sed be- loqiiciitem. El Timollieo dicitur, Adiersvs preslij-
n..'diclionum et reproniissionuin desidcriu veiiiiint teniin accusalionem \
Al. add. c.tn] iie acceperis. Pec-
ad salutcni. Niliil eiiini e>i dignius qiiain ut boiiio canlem uuiein eoram omnibus aryue, ui caleri nietum
sit aiictuiis iniiiaior, et secuiiduiii ni.iduiii proprix habeanl (
I Timolh. v). Nun cst facile dc pcrfccia
vuluntitis, divini sit operis eiiscculor. N.nii qiii xiate crcdenduin, qiiam ci viia pncicrila dcrendit,
edere vull nuclcum, frangal niicein. .Aposlol,us ail : el honorut vncabulura dignitaiis. Si nic iglti^rvis
lU-clius enini luerat Iioniinein subis-c conjiigiuin, ct corrigi deliiiqiicnlera, aperlc incr.^pn : laniiiiii «
c-
anibul.isse per plana, qiiam ad alliora lcndeutem, in ciflle ne mnrdeas. Corripiet niejus:ns in misericordii
profuiiduni inferiii cadeie. el increpabil. Oleum peccatoris iwn impinijiiet capul

menni {Psat. c\l). Nam in coniparaiionc diiornin
CAPUT XIX.
Dmaloriim, levius nialuni est aperic iicccarc, qiiam
De faude et delractionejhanda, et periculis hujii,
^j,,,^,^^^ ^^ rmgere saiictitatem.
Qiiid vulneribus luis prodesl, si cgo fucro \ulnc-
Non credas laudaioribus tuis, immo irrisoribus ratus?an solaiium pcrcussi est amiciim secum vi-
aiireni ne libcnteraccommdes. Oinnis falsa prxdi- dere murieniein? Quid cnim milii prodcsl , si aliis
calio seciatiir lucra, etgloriam quxritliuinanam, ui piala ini:a rcreras, si, nie ncscicnte, peccatis nicis,
per gl.)ri.im nascantur cunipeiidia. Laudent tc esu- imino detraciionibiis luis aliiini vulncres : ct .11111
rieniiiim vi.-cera, non ruciantium opuleniacunvivia : ccrinlim omnibus narres, sicsiiigulisloquari:, qiia>i
adulaior quippe blandus iniinicus cst. Natiirali du- nulli altei i di.veris 1 lloc non Cst inc enicndarc, scJ
ciiiiur nial.i. AiluIatiiribusno.itiis libenicr favemiis, vitio iiio saiisfacere. Prxcepit cniiii Doniinus jicc-
quam<piam nos respnnd.anius indigiios, ct crilidus cantcs • iii nos argiii debcre sccrcio , vcl :idliibiio
rubor ora perfundat: tainen ad laiideui-suam in- lesie. El si audire nolucrini, rcfciri :id Ecclesiam,
* Anlea mious recte erat, peccanlet inlerdum argure debert, etc.

; ;
g67 S. HlERONYm OPERrM MANTISSA. 568
creaturte, id cst, omni homini quia liomo A. '"f

advenicnte Chrislo. Exaudlta etl oratio tua, id
Ji«m omni : .
partem habet cum alia crcatura, cnm angelis intelli- est, magis qiiam petisti : rogasti pro liberatione ple-
cum jumentis videre et sen- bis, et donalus est tibi PraRCursor. Et mutli in nali-
gere, vel discerncre,
vitate ejiis guudebunt, quia post perditionem gaude-
lire,cum arboribus vivere lignnm vivii ex vlridi- :
taie, siccthomo per juveniniera cum

lapidibus : bunt in viiam aeternam.
sicut lapides, sunt ei homines cre- Quia ipxe dixil, ecce agnus Dei, ct reliqua praccedit
esse', quia
:
• Christum, ante baptizatur, et prxdicavit, aniecon-

dcntes.
spectiis, anie naius, et mortuus : sex causas quia
DcFnionia ejicicnt : slve spiritaliier, sive corpora- ,
diversis jinguis
sex menses inter eos ernnt. Ego tum Gabriel, id est,
liter ; tinguis novis loqueniur, sive
(nrtitudo Dei. Concepit Etisabeth , non dixil de Za-
nova lingua prxdicalio Evangelii esl : serpentes tot-
cliaria,: cognovit uxorem suam : quia defecit ab eis
lent, id est, venennm .«erpeniinum, sive
docirinam
voluntas desiderii : et occutlabal se, propter pudici-
hxreiicorum ; (i mortiferum hiberint, non eis nocebit,
liam : ut probaret quod conceperat, si verum fuis-
nec doctrina haerelicorum ; super a-gros maniis, id
set mensibus quinque, id est, y millia sxculi, sive
est, sive corporis, sive animoe.
Tres legimus cum ;
coelum :.Dominus quinque libri Moysis.

- corpore de mundo assumptos in
B Auferre opprobrium meum, id cst sterilitatis op-

elevaius est a sua viriute, quia nec per concubitum
,
probrium, et conccptionis in seneciute inter homi-

genitus, nec per concubitum generans, sed cx vir-
:
nes, quia non fuit opprobrium apud Deum. Sicut in

ginc natus est Enoch ablatns est, quia per concu-
:
Elias cum cnrru raptus est, quia sexto mense missus est Gabriel a Dominu in civita-
bitum generans :
non per concubilum ge- tem : ita in sexto n>illiario mundi missus cst Chri-
per concubitum genilus est,
stus. Joseph, salvator, interpretatur qui salvavit
nerans, quia Tirgo permansit. ,
i£gyptum de fame : sive >>

Maria benedicta, id est, z
carne Christi : turbata autem quia nesciebat, si prse-
IN EVANGELILM SECUNDUM LUCAM. terito, an futuroquod angelus dixit : Spiritus lanctus
venit in te : nomen est omnis gratiae, quando
Spiritus
Lucas, ipse consurgens, Syrus natione Antiochcn- inspiratur, quomodo agnovit Maria quod dixit an- ,
sis,arte medicns , discipnlus apostolorum, secuius gelus, vel dura plcoa erat spiritu, sciebat quod'an-
estPaulum serviens Deo sine crimine, numqnam
,
gelus locutus est ei. Virtut Attissimi obumbrabit tibi,
habensnxorem, Lxxxni annorum obiit in Bitliynia, id est, abscondit te in Êgypto fugiendo. Cognaia
plenus Spirilu sancto , scpultus in Constantinopoli. tua, ideo dicitur, quia Elisabeth de tribu Levi fuit,
In Achaia, Gr.tca lingua Evangelium scripsil : Mai- ri id es( , de tribu Dei : ecce ancilla Domini, ut dicit,
thaeus scripsit Judaeis Gdelibus : Marciis poenitenii- fllius ancillse tuae.
bus : Joannes perfeclis : Lucas Graecis fidelibus.

Ahiit in montem cum fettinatione : quia omnis ' vo-
Fuil in diebus Uerodis, el reliqua. llic implevil luntatem Dei implere, fesiinare debet. Exsuttavit
OTdinem, dixii regem ei regionem in qua fuit, sa-
infans in utero matris ejus, id cst, honoravit filius
cerdotem, et geniem ejus, etuxorem ipsius indical:

filium, sicut honoravit mulier mulierem. Exctamavit
de vice Abia, id est, in diebus Domini. Zacbarias , voce magna. Aplum fuit, quia de Joanne dictc.m
memor Doniini inlerpreiatur cui apparuit angelus :
est, vox clamantis in deserto. Joannes est nomen ejus
Domini a ilexiris iiliiiris, ostendil quod ei quia me- curnon dixit Juannes: erit? quiaaf» ange/o vocatusest
iDor Domini est, deinonstratur niysterium Dei. Abia, antequam conciperetur El miratisunt, . id esi, conve-
pater Domini, interpreiatur apiuni fuit, ut in teni-
:
nientia inter palrem et matrem. Benedicius Dominus
pore officii ,
patris Domini coeptus esset iste, qui noster bonitatem Dei dum rogavit Zacharias pro li-
Patrcin Duniinum piaedicasset. Elisabeih, Dei mei

beraiionc plebis, illi Praecursor donaius est. Erexit
taturitas, iiilerpretatur ligurain Mariae porlat, quae
:
cornu salulis, id est, Christus quia cornu nec caro
plena Deo fuit; î ambo justi coram Domino, non nec ossus, nec caro
cst nec ossus ; sic ct Chrisius,
coram hominibus, qiiia olim sterilis in lcge male- p„g,.jrg5(.jj„,_i(]gst corpore.
^^ pj^ ,j„^,n^ jl^j„i,„5
.
dictum fuit : incedentes in omnibus maiidatis, id est, Ha:c descriplio prima facta est, id est, Romanis, quia
totaui legem servabani. Jutius primiis regnavit Romanis, scd non tenuit
Aon erai illis (ilius, quia Elisab^th sterilis : el
universum mundum : et posteum regnavit Augustus:
ambo pertercrabant in diebus suis. Ideo bae dux causae
post Augustiim Tibcrius. !n tempore Augusti et Ti-
o meiuoraiitur tesiinioniuin niajiis fuisset virtus.
:
berii lcropus Christi coinpletur bapiismum suum :
Iiigres>,us Zacliirias in lemplum, id est, Chriblus iii

uno
qiiia XV anno de regno Augusii venernnt in ciir-
Muriani : pupulus orai, idem primum rugat Zacha- ro ad civitatem suam Augiistus ci filius ejus Tibe-
riam pupulus, id Hsl, libeilateui de captiviiaie : op. rius. Post quam adsnerunt agnum mundi, ostendit
piiriiii ei ainieliis, non dixil, venit,quia ibi ante fuil.
quod in regno ejus nasccretur ipse, qni regnaretin
Zuiharius tuibaUn cst , id esl, quia Judaii turbabun- univeiso mundo, ci paier unitaiem filii sui volunta-
Spriptum crat, dntc

•>
cuiisai, memorat testimonium « Supple qui vult, aut qiiid simile. Inferius gra-
mnjor fmssct eic. , viora occurrunt, quaj ex parte castiâmus. Ejusmodi

i<
Eiai, /Egiiptitmde fainesivc Maria, benedixil,Hc. est illud.
: ::
m EXPOSITIO QUATIJOR EYANGELIORUM. LUCAS. 570

lem. Ipso tempore apparuit circulus xreos erga so- A bant eum, per (res Leges : et non invenertint eum, nisi
lera, ostendit quod nascitur in teoipore ejus, cujus per Evangelium. Et erai iltis subditus, osiendit quod
potestas et pulchriiudo, et lux, et sapientia circum- filius hominis non venit ministrari, sed minislrare.
dedisset omnem potentiam : primam pulchrilodinem, Ab anno quinto decimo Tiberii CcEsaris, primus rex,
lucem elsapientiam. Ipso lempore flusit fonsoieum primus praeses.in naiiviiate Clirisii memoranlur, id
a taberna meriloria tota die, usque ad vesperura : est, dum non coeperant docere; nunc autero rex
osienditquod nascitur in tempore ejus, a quo fluxis- quartus tetrarcha commemoralur, dum ad prxdica-
set fons olei , id est, spiritalis unciio per totum tionem et ad baptismum venii. Rex signilicat Chri-
ETangelium usque in finem mundi. Angustus patrem sium, etquatuor teirarchx osiendunt quaiuor Evan-
figurat. Tiberius filium. Propterea census daiur, ut gelia : duo sacerdotes, id e$t,duas leges:per senum
Eciret rex numerum hominum et magniiudinem. <>
numerum, factus est mundus. Primus rex de Ro-
A pT(Bside Syri(B, ostendit iocum de quo Christus manis, osteiidii unitatera regni Roraanorum, et
fuit : ut profiterent singuli in suom civilatem, ostendit, quartus tetrarcha super Judaios, ostendit divisionem
at nullus extra Ecclesiam censum Deo reddat. Posi- regni Judxoruro, Facium est verbum Domini super
tus in prasepio, id est, corpus Christi super altare Joannem, vade et prcedica baptitmum : Vallis imple-
bos et asinus in praesepio (Jhrisii ostendit gentes et B biiur, id esl, Judaei etgentes : monies et collei humi-
Judxos commuiiicare super allare : locus in diverso- tiabunlur, \d est, qui se humiliat exaltat : et erunt
rio, id est, domus inter duos muros , duas januas prava in directa, id esf, qui fuit luxuriosus, sit ca-
habet : figuram Ecclesiae, inler paradisum, et raun- stus : et aspera in viat planas, id est, qui superbus sii
dum. Exercitus militum osiendit dficem Christum humilis. Videbit omnis caro salutare Dei, id est, Ju~
sequi. Pastores\Loquebantur , aptum fuit, utpastores dai et gentes, .viri ei raulieres :
loquerentur : aptum fuit, ut pasiores testimonium Venit ad Nazareth, in qua nulritus est, osiendit,
darent de vero agno. Transeamus in Beihlehem , os- Ecclesiam in qua nutritus sit, homo non oblivis-
lendit nobis noii aspicere reiro , nec ad dextraro, catur; et surrexit legere, hic ostendit, si id jimiori
nec ad Ixvam, nisi ad Christum. Invenerunt Mariam, revelatum fuerit, setttor laceat, id est, Evangelista
Joseph et infaniem, per hos iressanatus est mondus. ei Pentateuchura : surgit et Petrus in medio disci-
Maria conservabat omnia verba hac, id est, quod pulorum : sietit, ostenditquod nonreddendum, prx-
angelus ei dixit. Postquam consummali sunt dies dlcandum est; propter quod unxit me, id est, non
octo, u( circumciderelur : et in oclava beatiludine oleum commune, sed spiritale : evangeiiiare paupc
ostendit passionera Christi dura dicitur : Beaii qui ribus, id est, ut beati pauperes spiritu, et captivis re-
persecutionem paiiuntur. CircumcisioChristi die octa- C dempiionem, id esl, Judaeis de Pharaone, et gentibug
vo, oslendit sanguinem manyrum , iisque in diem de diabolo : ccecis visum, id est, Judxis et gentibus
jadicii : sive quia implevit legem , et non solvit. dimittere confractos, idest.Judxos, lutumfabricando,
Postquam impleii suni dies purqaliouis ejus, id est, el gentes idolis supplicando : aniium Domini, id est,
duodecim dies de puero, de puella triginta in Lege quia annus quatuor tempora habei, osiendit quatuor
fuit, ut mulier non iniret in Ecclesia. Par turturum, evangelistas : et duodecim mensfs, duodecim apo-
aut duot pullos columbarum ,
per sseviliam turturis stolos ostendit : etdiem retribuiionis, id est, diem ju-
osteiidit essc prudeniiamsicut serpentis, per colum- dicii : ad litterJim, hodie impleta est Scriptura in ou-
bara simplices esje : par, ostendit, ut tolum se homo ribus vestris.
cfferat Deo. Revelalionem gentium, id est, gloriam MulKEviducE eranlinlsrael, id esl,Eccle8ia;Elias
fidei. Ecce positus in ruinam, id est, his qui non cre- signidcat Chrisium :Neemaii Syrus signilicatgenles
duni; iii resurreciionem , his qui credunt in eum : filia, id est, synagoga : Giezi. id est, Ecclesia : ha-
ei signum, id est, Evaiigelium. Veni separare homi- bens dserooniura, id esi, idolis credendo. Quid nobis
nem adversus matrem , et reliqua ; ut ipse ait : Quce et tibi? id est, nobis lormenia, tibi gloriam. Secus
est mater mea ? Beatus ille venter qui le portavit, et stagnum, id est, secus legein : duce naves, id est,
reliqua, id est, ut mulii boiias cogitationes cogilent : D juas Ecclesias : duc in altum, id est, Clirislum as-
diim iion sola Maria maier Chrisli est. ceiidenlem in ccelum : lola die laboranles, nihil ce-
Et tuam ipsius animam pertranseat gtadius, id est, pimus, id est, per velerem Legem nullum duximus
sermo Dei, sive passio Cliristi. Vixerat cum viro suo ad vitam. Impleverunl ambas naves, id est, quia per
annos seplem, id est, syiiagoga cum eptatico : et non Ecclesiam ei synagogam convertit : ila ut merge-
discedebal de templo, id est, quia non debet Ecclesia rentur, id est, homo qui diviiias, ei paupertaiem non
discedere de coelo. Puer auiem crescebal, id est, cor- sustinet. Exi a me, Domine, quia peccator sum, os-
pore. Eicouforiabaiur, idest, spirilu. Cumessel duo- tendit, id est, non exivit Dominus, quia iion deserit
decimannorum,\dest, duodecim tribus quxveiicrunt veram humilitatem.

ad Christum : post triduum invcnerunl eum : paler, id Noli timere, id est, non tiraeat peccator medicum.
est, Ec«lesia, et maier, id est, synagoga : qui quare- Ambulabal magis sermo de ilto, id est, sanilatis et
« Prwiide Syrim, pro a Perside, elc.,et ut profile- etc, nequeenim omnia referre vacat; eratqne re-
rent (Leg. protiierentur) tinguli, pro ui prophitarent, vera totus traciatus una litura emendandus.
^' S. niERONVMI OPERUM MANTISSA.
5,2
qunndo sctlebat, osiendil aciualcm viiani. Pcr te- est, peccaia Jud.-eoniin. Isla
gulas, id esl, per inulicr Maria Magda-
divinilaiem : surye, el ambnla, lcna fuii, de qii:i ejecia suni sepiem daEmonia. Quis
oslendit resurreciionem onminni. Ivxivit in monte ctl qui peccata dimiltit, id esl,
poieniia divina ei vir-
orare, el dcscendii ad lurbas,
osiendii llieorelicam, lus. IsiaMaria figur.it Ecclesiam, de qua ejecit sep-
et aclualcni in ununi.
lern viiia, quod in sepiem dies peccavii boino.
Qiialuor beaiitudines leguniur, quia
qualuor vir- Vir quidam, id esi, populus
niles cardinales coiilineniur
genlium lemporibus
« caudes, Laiine :
di- multis, id csi,
cilur cordis
a principio mundi : veilimenlum non
: (Sla; quaiunr leacs, osteBdunlur qua-
induebatur, id est, /ide : nec muncbat in domo, id est,
tuor paries mundi. acto
Iiein ad cclo animas in Ecclesi* : ted in monumenlis, id est, consueludo
perlinei, (juoe fuerunl in arca Noe,
per quas omncs pcccandi : catenis, elcompedibui, id csi, lex naturai
genus humanum ostendil. Merce* veslra multa esl in ei liiicra; : Sedentes, id esi, in fiilc,postbaptisinum;
gloiia, id esl. pro praidicaiione, perseculione et lestiium, id e^t, in imirorialiialem ad pedes
: ejus,
ratieiilia. Secundum hwc faciebarj palris eorum pro- id esi, ad apostolos. Dimisit illum, el dixil, Redi in
plietts, id est, odiebant, exprobrabant et ejicieliant domum tuum, osiendii de tbeorica nos venire ad ac-
nomiiia eorum. b Va:
vebis divitibus! quia liabeiis con- B tu.le.
solationem vestram, et non Den
graiias agiiis, non Miflier, id est, Ecclesia : fluxum sanguinit, id esi,
Deo, sed diviiiis veslris. Va- vobis ! wn benedixerint lex natura; : ub annis liuodecim, id est, duae xiaies.
bomints. id est, inimicis vesiris. Mhil inde spe- Tumjii fimiiiam vestimenii ejus, id est,- credidil in
rantes,
quod vos babeiis daie, ut in gloria recipiaiis ir.iniinun) iuaiidaluni Cbristi. Quit est, qui ine teiiijil,
merccdem a Domino.
id esi, qui me credidil : viriulem de me exisse, id esi,
Numquid potest cwcus cwcum ducere ? id est,
stultus aii probaium qui (ideni liabuii. Petrus, et Joannes,
smltum docere ambo in foveam eadent,
:
id est, in etJacobus, id esi, lides, spes, cbarilas : palpr, id
perditi.niem. Ibat in citiiaiem
quod dUiiur Naum, esi, episcopus : mater, Ecclesia ; caslella et civi-
osiendil posl sanatum inlimium,
quod suscil.ivii lates, id est, scrvi, el doiiiini. Narraverunt î qwv
inorluum, quia inlirmilas pra;ccdii
morlem. Filius fecerant. Dies cwpit declinare, id est, fieri nox. Di-
unicus matris, id esi, Adam de lerra
poriaiur a qiia- mittf tmbam, Judaôs. Vos date illis manducare, id
tuor, idest, a quaiuor elemeniis,
unde iiomo est. esl, pricdicale genlibus. Beiiedixil, id est, Evange-
Tangiiur locus a Deo, id esi, lignum crucis, quia lium : ficgil, id est, ad liiteram. Oportel', filium ho-
periii Adam per
r-' lignum. "uiiiu
•6""'"- flonio u
a lerra puriaiur
poriatur muUa paii,
minis muiia
uimi« pati, la
id est, niori : navigaules ex poiilia
polilia
quando sola lerrena cogilat, sive quando a-ger esi, C periculo navigii, qui tranquiililatem post vidit peri-
ambulare non poiesi ab aqiia porlalur, quando culum
; : eicessus ejus iiiulia paij.
luxuriare cogitai, sive quando pro nimio frigore Sequenii die, id est, in secunda lege : i'ir de lurba
corpusiangi non potest; ab aere porlatnr,
quando exclamavil, id est, Abrabam : /!/ius unicus, id est,
omnia pro laudehumana agii, sive quando pro omne genus subilo clamant, id est, irascens
i-gri- : : et
tudine flare non potest ; ab igne
ponaiur, quando elidit, in adulatione proximi : diisipat eum, id est,
pro nimia febre,- langi non
poiest. Tres moriuos iii desperatione : cuin spuma, id est, cum siultitia.
stisciiavit Doirînus, id est, filium unicura niairis, Manum tuper arairum, id esi, opus super Evange-
61 filiamprincipis, et Lazarum. Primum in domo, id lium : retro, id cst, inmundo: vumeres, idest,cba-
est, in cogiiaiione secundum
: in pi.rta, id est, iu ritns : quaiuor boves, iil est, qnaiuor evangelislie.
verbo ; tenium de monumenio, Oesignavit Dominus alios septuaginla, discipulos, si-
id est, in opeie.
Qui minor est iit regno Dei, major cst cut Moyses eiegit scpluaginla prcsbyieros de duodc-
illo, id est,
Clirisiiis, quia angeli naii sunt : ut dicat, miiiuisfi ciin iribiis, id esl, iit Fcpluagiiila linguas, quuidivisai
eum paulo minvs db angelit taiiien Cbrisius erant per superbiam, in unani linguam, per biimili-
: major
esi Joanne regnanie cum Pairc. Jusiificata est salutem aduiiaret. Binos, aniraales in arca, etdiiodis-
pientiaa niiis suis|, id est, populi ei publicanijusii- cipuli ad prxdicationem,charitaiem : osienditnoTum
ftcaverunt Deum. ct vetus Testamenlum : corpus et anima, vir et mu-
Alabastrum unguenti, id est, corpus cum Hde licr, et duo discipuli.
:
statis r^lro, posi ascensionem Domini : sccus pedes, Milto vos sicut agnos inter lupot : Ego pastor, vos
id est, aposioloruin lacrymit rigabat, id esl, cha-
: oves : lupi, id est, scribae et pbarisxi. Dwmoiiia
riias interna in Deo : capillis, id esi, superfluos ci- tubjecta suni nobis, id est, quod in Lege non fiiil, in
lios, et vestimenium dare : otculabatur pedes cjus, ore : super serpentes, id est, super eihnicos, quia
id est, cum omnibns paceni habere. Unus dcbebat serpens iron occidit, sed vencnum ducirinx ^cffuff-
denarios quiugenlos, id csi, peccala geolium com- dit . et tcorpionet, quurum cauda et caput arquale
^» Forlasseauctornuaradam intcr se vocum car- textn, va: vcbis divitibut. Eliam tertio ab hoc versu,
dinalesei cordis allusionem aiicupabatur.
Sed est ubi dicitur, iif est, inimicis vesiris, vid^tiir Scripturae
opus (JEJipo hisce verbornm moiisiris,
qu:e ncquc Incus excidisse. Deniqne pro co, qund rcscripsiinus,
•«ceris oper.-e prctiura, cum restit.ieris. Nilal iiidc speriinlcs, e-at anlea, fliliit disperaiilet,
" Suffeciraus qui dosiderabaniur verba de siicro AUa diiSimuianms, qux imiumera suui.
, D :
575 EXPOSITIO QUATUUR EV ANGELIORUM. LUCAS. 574
occidit : idem diabolus, qui initio et fiiie decipere A respicere, id est, quia ccelestia per poenilcniiam nuii
vull. Homo descendebul , id esl, mundus, qui aiia- requirebat : vocavit ad se, id est, per ronfessionem
iLeina diciuir : in /atroiifs, id eU, dxroo::cs : diet imposuit itli manum, id esl, bona exeinpla : cu-
spoliateruni illum, id esi, de bona Ode : pageilavenini rala est, spes saniiatis : prima sabbati, id est, in (u-
illum, id esi, peccare feceruiil eum : iemiviium rcli- luram requiem. Dicite vutpi iiti,ii est, Herodes,
queruni, id est, vivum curpus, qonscieiiliam ei ani- quia diabolus animalest, interne habitat, vineam
maiormurluam. Sacerdos, id e=l, Aaron : Lenia, id exicruiinai : ita Herodes diabolus exterminat vi-
est, tribus Levi cum lege sua : Samnritanus, id esi, neam, ut dicitur, vmeiuii de jEgypto transtutisli.
Cliristus : qui est dc suburbauis Samariae; ipse in- Bomo hydropicus, id est, humaiium genus, (orni-
terpretalur custos, quia de Clirislo Deo, cusudiens cator : apprehaisum sanuvit, ostendit, quod tum ira-
parvulos Dominus. AUigavit vulnera ejut, 'id est, per pctus fornicatiunis sanatur. Bomo, id est, Deus Pa-
poenilcntiain slrioxii peccaia : infundit oLeo el viao, ler : coena magna , id csi , Evangelium : vbeavit mul-
severitate et suavilalc Scriptur<e, prxmio et poeua : los, id e:t, Judxos : misit serrum suum', id est, Cbri-
injumenium suum, id est, in corpus suum; (|uia per sium in carmen ; parata sunt omnia, id esi, quod de
passionem iiumanum genus perduxil ad siabulum, Clirisio propbeiala sunt. Viltam emi , id est, pro
id est, ad Ecclesiam : duos denarios, id est, duas g avariiia ad Clirisium nun veiii : juga boum, id est, sa-
leges dedil siabutario, id est,ordo doctorum : quod- pcrbia : aliier jnga boum, quinque sensus, vel quin-
cumque tupcr eroga:eris, id esi, (juodcumque feceris que libri Moysi : mulierem duxi, id est, luxuriara.
|ier diligcntiam luam de dociriBa bominum : ego re- Pauperes ei debiles, id sunl, qui cognoscunt peccata
verteiis, id est, ad jiidicium, reddam libi. sua : itein vias, id est, ad gentes ; compellite inirare,
Martha , id est , Ecclesia actualis. Maria , id est, id est, per confessionem. Turrem (edifieare, id est,
Ecclesia ibeorica, qu% verba Cliristi semper audit. Christum sequi : sumpfus, id est <, abrenuntiare
Martha dixit, ut soior sua se adjuvasset, quia opus mundo. Quis rex, id est, apostolos : cemmiliere bel-
est aciivai viix, ut ea contcmplaliva debeat ndju- lum, id es; , compensationem operum : adversuf
vari. Amicc, id est, doctor : media necte, id est, in- alium regem, id est, adversus Christum cum decem
:
opportunitate : tres panes, ostendil fidem Trinitaiis. milUbus, id est, cum operibns, quae sentit bomo :
Amicus meus, id est, alius pceniientiain agens : de cum viginti millibus, id est, cuin operibus ,
quae sunt
tia, id est , de mundo : non habeo quod ponam anle in occulto , ci in palam ; legaiionem miliit, id est,
eum, Id est, non scio docere eum : oslium clausum, miserendo, eleemosynam dundo : rogat, quce ad pa-
id esl, ostinm coeli ,
quod non aperit, nisi cliariias : cem sunl ul, est, non itilres in judicio cum servo tuo,
pueri mei tnecum suni, id est, virtutes coelesles. Domine. In lerra, id cst, in divilias m sterquili- :
Qupd deforis esi, el intus, id esl, fecit corpus, ipse nium, id est, in pauperiatem. Mulier quwdwn, id est,
fecit anlmam. Date eteemosynum , el omnia munda divitias : lucerna accensa, id est, Evangelium : dra-
suni : ei si non dedeiiiis, immunda suni omnia quae chma invenla in domo, id est, peccator in Ecclesia
habeiis. conversus.
Noli limere pusillus grex : id sunl Juda:i , ° quia Bomo quidam, id est, Deiis Paier. Duos filiot, Ju-
crediderunt, quod maledicius (uit in lege, qui pau- dxos el gentes, quia Judaiis prius data est lex : da
per fiebat. Lumbi vestri prceeincii : ostendit castila- mihi poriionem, id est, vitam prxsentem : diviat
tem : lucernce ardentes, id esi opera bona : ut cum tubstanliam, id est, dedit libertatem arbitrii ulroqiie
renerit,\i esl, in dolore : el pulioverii, id est, aniina populo. Peregre profeclus est, id est, a Deo : vivendo
per mortem : et confestim aperianl, id est, seoiper tuxuriose, id est , idolis adorando : faiiie vaHda, id
paratum esse : iransiens minisirabit illit, id est, post esi, de verbo Dei : uni civium, id est, pbilosoplio :
judiciuni yitam a^ternam. Ignem V£>nt mitlere in ler- in villa sua, id esi, in inuudo : pascere porcot, id est,
ram, id esi , charitalem. Et illi Galilsei decem et ut more porcorum vixit : et desiliquis, id est , im-
< cto significant, super qiios ceciderit turris, id est, plere venlrem, ei non iinpinguescere : porci, id esl,
Spiritas snnctus, quia Siloe >> mt&sui , dicilur. i>i- slulti. Mercenariipalris mei, id est, qui viliores sunt
mitte eam et hoc anno , id est, Evangelium : fodiam seivi Dei ; panifcus sa(uranJMr ; id est doctrina. Pec-
circa illam, id esl, pra:dicem : coffinus stercoris, peccavi in cailo , ipsi dicunt hoc, qui diabolum patrem
caia conliieri : in futuro , id est , in diein judicii. babent, qui peccavil in coelo. l/isericoriiia molus, id
Mulier, id est, bumanum genus : ipirilu inftrmitalis, est, venii in carne : ad servos suos, id est, ad apo-
id est , fide el opere : aimoi decem et octo , id esi stolos : stola prima, fides, quam.Adam perdidit : an-
duse leges, sive qui iion impleverunt decem verba nulum, id esi, crux in fronte : ra(ciam«n(a, id est,
legis, et non crediderunt in rcsurrectionem ,
qiiia Evangelium : vitulum suginatum, id esi, Christus ex
ociavo die fit : pcr ires scnos, (Siendit, qiiod in- duabus legibus. Morluus eral, id est, Adain : reiiiif,
firnia fuit ante legem , sub lcge, sub gralia. Incli- id csi, per baplismum : perierai, id est, in despera-
naia ad lerram, id est, terrena desideria : juisum tione ; invenius est, id esi, in spe. Filius senior, id esi,
'
Expunximus hic Teilnun dixerunt, quod sensum ti
Pro Siloe, quod loci 'nomeo est, in quo turris
turbabai. cecidii, scripiam erat aDiea Siiva, duIIo seasu.
: :
,
:
575 S. niERONYMI OPERUM MANTISSA. 576

Juilaei :
iit agro; id est, immando desiderio : sj/m- A est, in ccelunn : accipere regiium sibi, id est, regnuin
phonia et cliorus, iil est, prophetia el Cvangelium coelesie ad judicium. Decera servi, id est,
: et reverti
duo serri, id est, Isaias, elc. omiie geiius huinanum : decem rana , decem verba
Iâzarus mendieits : nomen pnuperis dicit, et divi- legis : cives ejus, id est, Judxi.
tis non ; homines bonos scriptos iii coelo, et roalos Miseruui tegationem , id est, occisinnem aposlolo-
non. Yutneribus plenus, id est, pcccatis : dives Ju- rum : primus servus, et secundus ordo apostolorum.
dxos signilicai:pauper, gentcs: canes, doctores, qui Mna iiniuscnjusque servi, id est, Scripiura : et simi-
per linguam vulnera sanant. /n linu Abrahw, id esi, les sui, ulrumque invenil. Lapides clamabunt, id
in requie : seputtus in inferno, id est, in liller.i : sunt gentes : Judaei tacuerunl : jlevil super eam ,
elevans oculos suos, quia Judxi oculi riieruni, id est, osiendil nos Oere peccaia iioslra : circumdabunt te,
boni vivendo usque ad Christum : vidit Abraham : id est, Romani circumdederunt eam : utidiûe , id
sic erit post judlcium de inferno, videbunt regnum est , intus, et foras *>
: ad terram , id est , in infer-
majorem pcenam habeant,
Dei, ut a majore gnudlo. num : fitius, id cst, virtutes : qnod faciebat in die, in
Exlremum digiti sui in aqua, id est, qui modicns nocte ruebat. Ingressus in temptum, id esi ,
quia die
eleemosynas dant : crucior in hac flamma, id est. Dominico intravii in templum. Qucerebant eum per-
propria poena : chaos maynum, id est, confusio om- B dere, ostendil novem servos, qui non negati sunt in
nium rerum, sive velus Lex,Recepisti bona in viia lua, ministeriis suis homo quidam id est, Deus Pater
: , :
id esi, bonum fecisti , recepisii : Latarus mata, id vlantavit vineam, id esl, Judaeos : coloni, id sunt, le-
est ,
quia vindictam de malis suis in viia sua glslaiores : ipse peregre fuit, id est, omnes dimisit in
non recepit. Quinque fraires, id est, quinque libri libertate arbitrli sui :primum servum, id est,Isaiam:
Moysi, obscrvabant signum : ex mortuis resurrexerit, secundum, id est , Jeremiam terlium id est, Da- : ,
id factum est, Chrisio resurgente : alii ex Judxis, uiel : extra vineam, id est, eitra Jerusalem. Quid fa-
crediderunt. Si lapis moratis , id est, si geiililesûl tiel dominus vinea; : venit et perdidit , id est , malus
• equus molens non videi, cui servit, sic philosbphus raala. Conquassabitur , id est, cruce conteret volun-
docet philosophiam, qux iili non prodcst, sed san- tates ejus : comminuet illum : id est, in viiidicta cru-
ciae Ecclesix : auge uobis fidem, id est, duro auges cis. Gens in gentem , id est, gens in Romanos
mandatum. regnum in r^^no, idest, alii adversus Romanos
Huic arborx moro, 'id est, Evangelio, quod rubi- terrores , id est, quadrigae iii aere audiebaniur
cundam Christi crucem nuntiat : sicut moro rubi- signa erunt, ut fuitsupra Jerusalem stella cuin gla-
cundus est : eradicare, id esi, e populo Judaico : et dio igiieo : contingunt in testimonio, id est , de Ju-
transplantare, in populo gentili, id est, arbor moro :
C ^^-^^ ^*' Gentes. Ego do vobis os et sapientiam, ia
fructus ejus primus albus, postea rubicundus, deinde Moyse dicilur, Ostendit tibi Deiis sapientiam.
niger : ita diabnliis, dum angelus albus fuit, niger Capillus de capiie non peribii, iJ est, mortalilate.
in occasioneAda;, rubeus in homicidioCain elAbel. Jerusalem calcabiiur, id est, idola ador^buntur in eu :
Duo molentes, oslendit duas Ecclesias, vel duo Te- donec impteanlur tempora genlium , id esl , Jud.TOS
stamenla : jiidex et vidua de semiplenis, et patien- conversos in finem mundi. Signa in sote, id est, lit-
tiam habebit in illis, sed non semper tacebnnt. Duo teram : sonus maris , id est , factum est mare Sodo-
ascenderunt, unus magnilicab.it sanctitatem suam et miticum ,
pisces suos in terra jaciei. Yenientem in
perdiderat eam : alter magnincabat peccata sua, et nubilrus coeti, id esl, in prophetis et apostolis. Ficul-
perierunl : jejuno bis in sabbalo, id est, absque cibo nea''^! arbores, id est, synanoga et homines. In die
et muliere. Quid faciam, ut vitam ceternam habeam? docens in templum, id est, laboravit cum Judxis in :
id est, ut supra dicium, talium est regnuniDei : et ita nocle, in monie Oliveti , id est , requiescebat cum
Nicndemus similiter cogilabat, quomodo potesthomo gentibus.
iterum renasci ? Noii occides, et reliqua : quare baec Homo amphoram aquts portant , id est, Moyses et
dixit, quia in ipso corruit. Cmn oppropinquaret Hie- Joannes Baplista : domus coenaculi, id est, Ecclesla :
rico, id esl, cum venit ad incarnationem. D straium , id est , fidem Trinitatis : donec impleatur
Vir nomine Zachaus, id est, Judxus fuit, et Ju- regnum Dei, id est, minislerium magnum duo : cali-
daios significai ; interpretatur, justificalus, sicui Ju- ces unnm cum aqua, alterum cum vino, id est, cum
dsei se justificant : propter turbam, id est, diviliarum mixtico aquse et vini in calice : vinum una aquar
eivitiorum:inflrfrore,ideslcrucis;dfmtdium6onor«m, ostendit passionem per baptismum. Numquid nliquid
id est, subslantiae inea; : do pauperibus, id est, frange defecit vobis, quando fiebat cum illis in carnem, id
esurienlipanem tuum : et si quid fraudavi, rcddam est, prcecipiebat illis non habere curam scecuti : dum
quadrupulum : hoc in Lege de[animabus diclum, et autem ab illis se separat , babere unicam fidem :
in Evangelio de omni creatiira dicitur. Homo nobilis, emat gladium , id esl , Legem : duo gladii, id sunl
id est, Chrisius , abiit in regionem longinquam , id dux Leges.
Neque hoc libuit explere, quod vacat in origi- sertionis ubi dicitur, Ego de vobis os, et sapienliam,
nali spalium. erat Ergo de vobis eos, elc. Ejusmodi alia teriio quo-
••
Legebatur alterum, uno verbo pro ad terram) que versu occurrebant, quse referre piget.
sed nec Eubsequens isocolum mendo carei. In fiiie
,, , ,
S77 EXPOSITIO QUATUOR EVANGELIORDM. JOANNE§. S78
Filius hominis sedem a dextris virtutis : iit Dixil A Chrislus est : in tenebris lucet, id cst , in populo Ju-
Domimis Domino meo, el reliqua, In veste alba remi- diCoruro per Legem et propheias : Judsei eum non
sit eum ad Pilatum , id est , in fide Trinitatis : venit cognflverunt : erat lux vera, quce illuminal omnem ho-
ad gentes, ad plebero Israel. Facti sunt amici , id esl, minem , et reliqua : lux vera illuminat nascendo ,
uterque populus ad lldem CEirisii. Herodcs signincat nutriendo,vivendo, etper graliam baptismi Spirilus
populum genlium : Pilatus, Judaeos. Leviatlian » densi sancii, illuminai scieniiam : in mundo venit, mun-
seduna , Barabbas lilius diaboli dicitur. Flete super dum non cognovit , id est, populus Judaeorum : pars
vos, id est , super gentem vestram : tunc iticipicnt aliena, pars aliqua cr^novit eum : in sua venit , in
dicere, id est, plebs Israel : dicite montibus, id est sua gente secundum carnero : sui eum non rccepe-
patriarchis : collibus, id est, prophetis. Dimitie illis, runl ; quiquc eum receperunl, dedil potestatem filios
id est, bibant sanguinem quem effuderint , ut (iant Dei fieri ; per lidera ex eo nati suiit per renovatio-
vasa misericordix, qux sunt vasa irx. Nesciuntquid nem baptismi , ei gratiam Spirilus sancti. Verfcum
faciunl, et si scirenl, Dominum majeslaiis numquam caru factum esi, el habitavit in nobis, id esl ,
per as-
crucifixisseni : quia per ignoranliam fecerunt. Hodie suinptioiiem carnis : vidinAis gloriam ejus , id , est
mecam eris in paradiso , id est , qui sequilur Cliri- pertransrigurationem, et resurrectionem illius.
slum, lenebras non habet, sed lumen vitx. 6 Posl me venit, ostendit, secundum carnem nalivi-
Joseph , id esl, popuius Israel : oromafa, et un- tatem : ante me facius est : id est ,
per ipsnm facta
guenta, id est, fldes , spes , charilas : una sabbati sunt orania et quia prior me erat, et de plenitudine
;
id est, Evangelium ,
quod iucescit pcr nociem vete- ejus nos omnes accepimus nascendo , nutriendo , :
ris Testamenii. Mulieres primae resurrectionem vi- vivendo , graliam pro gralia , veieris Tesiamenti
deruut : aplum fuit, ul per ipsas prius salus cucur- gratia novi Testamenii. Iiem per fidem et charita-
rissel, per quas prius accurrebai niors. Et ecce duo teni : per litter.Tm Legis, vel proplietiara : tres modi
tiri steterunt, in Matthxo unus aiigelus, iii Marco ado- per gratiara bapiismi graliaiii aeternam. Filius qui
lescens, in Joanne duo angell , iii Luca duo viri di- est in sinu Palris, id est , in corde , vel in secreto :
cunlur, id est, mulla iiinera niulierum, et diversae confcssus est Joannes, non esse Christum : non nega-
sunl visiones : vel in unum, iternm et una visio et vii, sc praecursorem esse Chrisli. Aliter ostendit no-
dissimiles sunt narrationes evaiigelistarum. vum Tcslamentum : et ego nesciebam eum , osiendit
Linteamina sola posita , ostendiint quod non indi- Joannesiionscire per baptismum Christi redempium
gent corpora veslimeuto post resurrectionem : se- esse munduni, nam sciebat eum Filium Dei esse, el
cummirans, id est, quod dereliiiquantur vestimenla. natum in canie.
Jjuo exillis ibant, ostendit genies ,
quia sic oslcnsus G Rabbi, nbi habitas ? id est, in qua doctrina commo-
est illis, qui loris eraut , sicut his qui intus erani : veris, sive doces? vemie, dUciie doctrinam raeara,
cattellum, id est, mundum. Jerusalem, id est, coele- qiiia omnes vull vcnire ad se; apud eum manserunt
siis : stadium, id est, octava pars de milliario : sia- die illo, oslenduiii iiovum Testaraenlum, sive vitam
ditt LX oslendit iiumerum dierum , in quibus facius prxseniera : hora decima signiflcat vespere mundi :
estmuiidus. Nomcn castelli Emmaus. El ipse finxit in craslinum voluit exire in Galilxam, id est ,
posl
tetongius ire : id esi, ad gentes : et cognoverunt in resurreciioiiero suam ad gentes : sub fico, id est
fractione panis, et non cognoverunt eum , cuin prae- sub Legis littera , vel synagoga : ccelos apertos , id
dicaiionero audirent. Evanuit ab oculis eorum : os- est, gencri humano : angelos ascendenles, el descen-
tendii ,
quod non possumus tardare in theorica : et denies, id est, iii miiiisterium Clirisli. Die tertio nu-
lonyius fuit ab eis, quando non cognoverunt , id est, pticc facice sunt , id est , tertia lex : nupliae copula-
quia longius possumus raanere in actuali vita : cum lio Ecclesiae cum Christo inlelligilur : Maria Jesu in
aperiret nobis Scripluras, Pax vobis : nunc eos con- nuptiis , osiendit synagogam : Jesus et discipuli
gregat in unam pacem. Quareuon uno loco surrexit, ejus, ligura Ecclesia;; deficientevino, id est, defeciio
ct ascendit? quia honor descendil Jerusalera ad gen littcrx Legis. Hondum venit hora mea, id esij, non-
lesi Dominus hic iraplevit, quod ipse diiil ,
Orate D dum veiiit tempus passionisChristi : sex hydria:, sex
pro persequenlibus : dimisit. jetates, in vinum , Christus : Archiirictinus Joannem
IN EVANGELIUM SECUNDUM JOANNEM. oslcndii, quod aiiie bibit Joannes passionem , quam
In principio erat Verbum, id esl, quia omnia in Christus : aqua vinum facium , ostendit renationem
ipso iiichoantur et iiniuntur. Verbuni Palris filius et veius Testamenium in novum. Aliier per aquam
apud Deum : quia filius apud patrem semper est. baptismuin Joannis, per vinum passio Chrisii , item
Deut erat \erbum, id esi , Deus erat filius : hoc eral per viiium sanguis Chrisli, ut ipse ait , sangnis ejus
in principio apud Deum : omnia per ipsum facta sunt, verus potus est. Bonum vinum servare, ostendil mys-
et sine ipso factum est nihil : hxc idola : quod est , terium : mysteria veteris Tesiamenli. Per ovcs ven-
in eo vita erut, hoc est, quia illi omnia anlequam denies, dnctorcs osiendit, qui dona sacra vendunt ;
Cant, vivunt : vila erai lux hominum lux et vita , per oves homines simpliciterostendit. Ftngellum de
• Nescio quid de Barabbae seditioHc videlur Auctor , de innumeris aiiis mendis,
qujiinus quae castigavi-
innuere; sed quoniam non est in promplu lucum mus, argumeaium capies.
restituere, ex aliquot hujusmodi qux ialacia reli-
:;
579 '
S. HIERONTMI OP£RCM UANTiSSA. 880
rntieulis, id est, Ttndicta pro variis peccaiis, unde A primiiivam Ecclesiam ifatit ii gebtes, sive ad po-
ejiciuntur de Ecclesia. Jetus non eredcbal st ip}ifln piiliiin. Leiaie oculoi tesiros , id est , oculos fldei
Ulis, itl est, pro parte carnis. Micodeinus noele veniL albas messes, id esl, cdlrdn fidelium : tfuiseminareruhl,
ad illum, per noctetn osiendil liiteram Legis, sire id est, prophcias : qui melunl, sUnt apostoli. Mihsif
ignoraniiam cordis, ut illustrareinr a Inmine scien- apud eos duos dies, id est, pnst duo Tesbmenla tâ-
tia Dei. Srimiij quod a Deo venisti ^ ostendit eos , diia Judxis : aMii in GaliliBam , id e&t , ad gentes.
qui recepenint Cbrisiam per fideni : care nasciiur tx Hic aliter, qui monol sant corpOralller, in Futnro
carne, et sanguine, ut vival cofporaliter in inundo , Budiunt vocem ejus , et resuscitantnr. Sicut babet
iieruns renascilur aoima ioeffabihter ex Spiritu in se viiam : iia et filitis : quod dicitur, dedii firio ,
sancio, ut vivat in xternum. boc esl, pro parte carni$. Qui bdrut fecerunl in re-
Spirilus ubi tultspirai , id e«t, quem vnlt iliami- surrectionem vitoe, hoc est, qui seipsum judicat, re-
nat, sicut dicii Apostolus ,
qui enim adhcerel Chrisio, «nrgit : et nliier, qui mortoi Suni in peccatis per
,
unut Spiritus ut. Voccm eius audis, oslendunt illu- conversionem fldei vivunt ^d viiara : ipsi resurgunl
niinalipnem auris cordis; nnde propbela ait, Audiam adjudicrum, qiii hic male egerutil. Quod dicit , non
quid loquatur in me Doyninu* , Oem. Quod tcimu* , facio a me quidquam, oslendit pro parte corporis :
toquimur, quod vidimut testiimur, quod dicimus, sci- B skulaudio, ^tjudico : jodicium meum juslum est :
nius, osiendit per modos locuiionis , »ive lota Trini- non quwro lolunialem meam, sed qui misit me Palris,
tas , vel Cbrislus cum .tpottolis et propbeii» : tetUs- hic voluntniem suam posuii, pro membris.
mur , id esi , lestimonium damug : tesiimonium Si leslimonium perhibeo de me, tesiimonium meum
nostrum non accipiiis, id est, prxdicationem iiostram tionest verum; sicut ait Salomon, Laudel le alienus,
iiou creditis : Cbristus de ecelo descendit asaumendo non os luum. Seque voeem eius audiuni umquam,
cirnem. osioiidit iiifldeles, qui pr;pdicalioDem ejus iion rece-
Semo ascendit adcadum, nisi Christtn; ckm ar- petynt. Ascendit in montem cum diseipulis suis, id
bore, id est, Ecclesia ; sicui exatlattti serpen» in <te- est, ad aliiorcm viiam ascendere tentans : ttiilip-
terio, ei Chrislus exaltatus esi in iigno • crucis : pum, id est, ad probandum, non ad perdendum.
sicut illi percussi a serpeniibns, per vi^mn serpentis Qttinque panes, qiiinque libri Moysi per ordeaceuni,
;
aerei liberabantur : iia et.homo percussusa diabolo, inteliigitur asperilas Legis litierse ; fenum muUum,
qui credit passionem Cbristi , liberabitur. Venit in perreciionem populi osiendit : ne quid pereai de
lerram JudcBam, in terram eenressionig : iii Enon , reliquis, id esi, noiite mitiere doctrinam ubi non
idest, nomen loci, ubi immolaverunt filios el filias xdiQcal. Ascendit solus in monlem, id est, ad Pairem
nomen Gehenna juxla C
snas daemoniis, unde accepil : descatderunt discipuli ad mare, hoc esl ad gentes :
Salim, qux interpretatur pacit quam vocaveront , ascenderunt in natem, id est, in Ecclesiam. Tenelrte
Jebus, unde acceperunt nomen Jebusei; nondum fatlce suM, id esl, vesperascente mundo, aut imp.e-
enim erat Joannes in careere, otiendil, qui.i nonduro luni persecutionis post ascensionem Cbrisli : rernt-
erat consummaiio Legis litterje. Illum oportet cret- gantes, id est, confugieiites ad Christum.
eere, me autem minui : qai putabainr esse prophela ,
Jesum ambulaniem super mare, id est, calcantem
iDventos est propheia. Quod vidi et audivi, secundum viria muodi : turbas ascendenlet in navem qucerenles
diviniiatem, boe testificatur : secunduin divinilalem Jcsum, osiendit, ut omiies cum proprio labore re-
tesiimonium ejus nemo accepit. Hic totum pro parte quirant Chrisium. Manu diciiurapud Hebrxos, uiide
ftonilur;iiem crediie, quia Deus verax esl. accepit nomen raanna; apud Laiinos boc est panis
Oporlebal eunt transire jer Samariam , ostendit vivos, sive corpns Christi iransfiguratum mysierio.
,
sicut praedicavit Judsis , prsdicarel et gentibus : TribusmOdis susciialur Loino, id esi, de infideliiate
prcBdium, id est, agrum : fdns ad Buendum ,
puteus ad fidem, de peccaio ad pcenilcotiam, in oovissima
ad poiaiidum Faiigatus Jesus ex : iiinere, oslendit ve- die corporaliier, inresurrectionem. Ego vivo prop-
niendum per incarnationem super bistortam Legis ter Patrem, ostenduni secundum diviniiatem ; sceno-
liilerx per horam sextam fides Samarilanorum
: D pegia, id est, ficiio tabernaculorum. Vot ascendistis
inielligiiur, qui erant ferventes : mulier, id est , sy- ad diem festum, ego non ascendo : vos quibus mun-
nagoga : haurire aquam, discerehisloriam Legis lille- .dus delectatur, ego non ascendam, qoianon sumde
rx : peiil Jesui bibere, id esl, petere fldem mulieris : mundo. Die festo raediante, Ascendit Jesus Jeroso-
poteus aluis, id est , aliitudo mysterii Legis : fons lymam, maxime iocendente zeio Jodxorum mea ;
aqux salieniis ad vitam xteroam , id est, prxdicatio docirina non est mea; et si mea, qooniodo non mea?
Evangelii ebulliente ei ore aposiolorum , sive cre- mea est, qux ex ore meo eis procedit : non est mea,
deotium. Quinque tiros , ostendit quinque libros qiiia qu(B a Patre audivi,. hcec loquor vobis. Aliler
Moysi : et nunc quem habes, non es{ luus, ostendit li- secundum carnem mea est, sed secuodum divinita-
brum Josue. Reliquit hydriam snam , id est ,
pristi- tem non est mea. Vnum opus feci, el omnes mira-
nam conversaiionem : atiit in dvitatem : oSlendit mini totum hominem lanum feci in sabbalo, hoc esi,
« Pro ligno erat Libano. Mox alierura ite reduri- pro liberabuntur,' nollo', aot icontrario .sensu. Supe-
dabal ante verba per lisum : tum liberabaniur erat rius alia muliacasligaoiur.
,
58t iEXPOSlTIO QUAtUOR EVANfiEtlORUM. JOANNES.

loium genus Luraanuin in novo Tesiamento. ISotiie iiiei, ad domum servi vestri, si hiveni gratiam in oculit
judicarc secundum (nciem, id est, personam horoinis luis. Amcn, amen dicovobis, est amen geinihatus in-
Dolile accipcre. Nesciti» unde îtr., Id 6st, secundum lellectus, vere, slre, fldeliter : annumiarts novnm ei
carnem. veius TestamenluiU : ante Abrahntn cgq sKm : de di-
Adhuc modicttin vobiscum sUm , ostendit usque ih Vinilaie locus <est. Tulernnl tapide», u( jacerent tn
passionem : qucerelis me ei non invenietis, id est, euiti, id esi, lapldea corda habehlcs ; abscondit ]etus,
corporaliler : et ubi ego sum, vos non poteslis venirg ,

ostendit se absconsum a cordibus enrum. Et exivit
id esl, per incredulitatem nisi per fideni. In novissi- de teinplo, id cst, de populo Juddeorum. Jesus
mo autem die fettiviiaiis , id esl ,

peracla fesiiviiale transiit per mediutii eorutti, id tst, abiit ad gentes.
Judaeorum; qui siiilvenial, et bibat, id est, qui silit Yidiihominemcwcuma nativitdte, csecus liumanum
verbum Dei veniat, et bibat doetrinam Evangelii : geiuis sigiiificat. Neque hic peccatil neque parentes
flumina de ventre , id est , docirina de corde : fluent ejus , ut inielligas hoc quod dixit neque peccavil:
aqumviva;, id est, prxdicaiio Evangelii, quae donai Adam prlmus creaius, advidendum maluhi, clauSos
perpeiuam viiam : quia Jesus nondum eral honorifica- faabuit oculos, cuhi trausgressus fuil mandaium Del:
lus, ostendil honoriricaiioneni passionis et resurrec- aperiosoculos tenuitad nialum, eiclausit adbonunl.
tionis : reversi suifS unnsquisquc in domum tunm, id B Quid igitur parehtes nisi genus liumanum , et insti-
est, iii inaliliam suaiu. gaiores viliorum, aut ipsa viiia signific.intur? Me
Jfa/i«r in adtitterio deprehensa, ostendit s^nago- oportet operari, id est ,
predicare : donec dies est, id
gam,q»aeadulieravit legemMoysi, seciila [.SHp))/. esi] cst, dum suin in mundo : veniet nox, id esl, perse-
eam iradiiionum paterttarum, sive Eccle>.iam ex cuiio aposiolorum , sive persecutio aniichrisli : nox
gentibus, qu.i; relinquens Deum, fornicaia Cst cuin qUando nemo poiest operari , id est, post niiiuscujus-
(txmoiiibhs : qui adducunt eani in medio, oslendii Ju- que exiiura. Exspnit in terram, id esi, incamalionem
(Iseos, qui accusaiores suiil Ecclesicc Cbristi. Moyses Christi. Lutum fecit, tinivit ocutosmeos : ostfendit sic-
mandavit lapidare : tu quid dieis ? lenianles eum pro iit priraum homineni de linio lerrac forinavil : ita
duabus causis, si dixissel lapidare.dixissent illi, non per eumdem geiius luti reformavii gftnus humanum.
rîcit ille, quod docet, reinitlite ad nos : si dixisset Vade el lava ad nataforia Siloe, demonsirans bapli-
noii lapidari, dixissent : Contradictor Legis est. Jcsus smum : per parentes iiitelligitur diabolus seu vitia :
iiictinans se deorsum, id est, de sedibus paternis in 9111" dixerunt cetatcm habct, ipse pro $e loqnatur, qui
mundum ad redimenda peccata generis humani : di- iioluit hominem confiteri Cbristuni : hunc nescimus
gito scribebai in lerra , osiendit peccaia eorum : un(<e si(, ostendii quia nesciebant ejus divinilatem.
erexit u, ut erigeret eos, qui incedebant in peccaiis : C 7ji judiciam ego veni in hunc mundum, ostendit ,
qui
ilerum inctincrhs se, scribebat in ierra, osiendit remis- andii verbum, et recepit judicium , accepit ad con-
sa peccata muiieris : remansit solus Jesus cvm mu- deiiinandum : ui qui non vident , videant, oslendit
liere in domo, id est, cura Ecclesia, in mu«do. Qui geiites , qua; legem non acceperunt : et qui videni
scquitur me non ambutal in lenebris, ostenilit "non twci fiani, id est, Judrci : qui videbant per legem
lantum gressus peduin, sed alTectum cordis; non iu ca:ci facti sunt ,
quia non crediderunt in Christum.
lenebris, id esi, ignoraniix, ncque in lenebris pecca- Qui non inlrat per januam, ostendil episcopos qui
lorum; sed habebit lumen vilie, id esi luiiien scieiilix, per pra;mia iftlranl, iion per vocalionem Dei, sive
VI lumen perpeiuuni. Multahabeo de vobis loqui , et populi : pastores sunt ovium, qui pro lucro animarum,
judicare, ostendit, quia si crediderilis, niulia vos do- non pro ambitiohe Saculi sunt : hiiic ostiariut
cebo, et si noii credideriiis, multa loqui ad excusa- aperit: primus ostiarius Joannes Prscursor Chrisii:
lioDera vesiram. « scripiurse scriplura divina : »oca( nominatim, id
Itte ab initio homicida erat : i\aia semeiipsum in- esl, noiii Dominns qui sunt ejits : producit iltas, iu
terlecitsuperbiendo; aliter primum hoiuineiii, qucm docirinam, sive in regnum ; ante iltat vadit, id esl
Deus immorlalemcondidit, et ipsum fecit morlalem. exemplum quod docuit prius fecit : prsecedit illos in
tt per ejus suggestionem occisus est Abel. Quis ex D regna coelorum ; sive et omnes doctores bcnii prae-
lobis arguet me dcpcccato? Qui ex Deoest, Deiverba ceduiit exemplis. Vocem meam oudiunt, id est, do-
atidii, id esl, qui intelligit et facii : Sansariianus es, cirinam : atienum non sequunlur, id esi , fidem et
ei d(Bmonium hnbes, hic quod iion fuit, iiec habere : docirinara bxreticorum. Quotqnot vencrunt fure»
ci quod erat, tacendo consensii. Ego gloriam mcam fuerunt, et latrones, id esi, pSeudopropheix, qui
nnn quwro, est qui qumrii^ et judicet : Deus Pater : fuerunt, ct erunl lempnre antichristi. Per meii quit
iion quxro sicui siimilatores faciunt, et injusie ju- intraverit, salvabitur, hoc esi ,
qui per docirinam
dicant. Abraltam paler vesler exsultavit nt vidcret diem Chrisii salvabitur, ingredietur, per poenltentiam -in
meum : vidil, ei gavisus est , id ^st , vidil fidem in Ecclesiam : et egreJiiur, de prxscnti sxculo ad re-
spiriiu, ei vidii illum in persona angelorum : tres vi- gnum Dei. Aliter, egrederc conira hxretlcos cxpu-
dii, quasi uuum salutavit, ubi dixit , Divertite, domini gnandos. Fiir iion venit, nisi ut occidai et perdal],
" Fortasse secundus, nempe ot(iarius, pro tcriptu- accepta, moneiDus, sexcenia eniiD alia ejusmodi l3»
rce legciiduin est. Pro tiocat nominatim, erat nullo cjli casligamus.
seusu locati nominati ; qux nos obiler , occasiune
: :
585 S. HlERONYMl OPERlM MANTISSA. ' 584
isii sunl ordines saccrdolum, qui pro gralia turpi A minisierium Dei liabebat prx manibus et Spiritum
lucri, non pro lucro animarum ingrediunUir. Ego Dei , hoc locutus est : ul /i/ios Dei, qui divisi eiant,
leni, ut vitam habeatis, id est doclriiiam meam : ct congregaret in mundo.

unum, in toio
abundaniiut liabeatis, id est, Tiiam xternam : merre- Martha ministrabat, oslendit activam vitam. Lasa-
nariut, esi qui pro lucro lerrenodocet : vidillupum, rus discumhens cum Jesii, sigiiifical Ecclesiam: Ma-
tt (ugii, id est, diabolum, vel hxreticum. Aliat oves ria accepit libram ungueuli: ila et loliis muodusquod
liabeo,qua: non sun! ex hocovili, genles ostendil : sit iulelligitur, corda fidelluui. Pcr ungueniuin odorem
unus pasloT, id est, Ecclesia, ei Cliristus : hlc lapis confessionis ; Maria Ecclesiam significat: unxit pe-
angularis inler medium parietem, qui (it utraque des Jesu , id est , per confessionem poenitentiae
unum. domiis repleta est ex odore unguenti: ita et totus
Poteslatem habeo ponendi animam meam, et iterum mundus replelus est de passione et resurreciione
aumendi eam : osiendit pro parle carnis. Pater quod Chrisli. Ul audivit lurba, quod Jesus venissel, acce-
dedii niifti Tiia;us est omnibus , osiendil Clirisium, pernnt rdmos palmarum, obviam Jesut exierunt,osien-
Tel Spiritum Dei majorom esse omnibus operibus dit, quia tres secundum adventuni post resurrectio-
saeculi. Ego dixi, Dii estis , iribus modis dicitur, id nem rapiuntur in aera cum Doniino. Invenit asinum.
est essentlaliier, qui semper est, id csi, Deus : nun- B per asinum |iopuIuni gentiliuin ostendit: tedit super
ciiparive, dii eslis : false deos dicit dxmones, sive eUm, id est, per conlessionem fidei. Noli timere,
idola. Abiil irans Jordanem, id est, ad genies, ubi perditlonem luaiu : quia Salvator tuus venit, filia Sion,
Joannet primum bapiizans, et mansil ibi, ostendlt ostendii cnngregatlonem fidelluiu ex Judxis et Gen-
Ecclesiam. Lazarus ligiirat Judxos qula Judxi in- tibus. Toius mundus posteum abiil, quia perpassio-
firmi eranl a Gde Chrisil : Manha et Maria dociri- nem et resurrectionem soam totum mundum de
nam honorum Jud:eorum ostendii. Hcec in/irmiitts peccato redemit : el seculus est eum. Aecesserunt
non esi ad moTiem, ostendit, quia qui mortui sunt ad Philippum, et rogabant, ut viderent Jesum, osten-
hominibus, Deo viveni : mansii H)i duos dies, id cst, dit gentes per praedicationem apostolorum conversas
duo Tesiamenta. Eamus iterum in Judccam, rever- ad fidem: granum tritici, figuraiii Christi lenet : «t
sam fidem in Judxos per Ellam et Enoch in linem mortuum fuerit, multa grana allert : sic et Chri-
mundi : duodecim horm sunt diei, dies Chrisius est stus multiplicavit Ecclesiam suam.
duodecim liorae, duodecim aposloli : si quis anibula- Clarificavi, et iieriim clarificabo, id est, clarificasti
vcrii in die non o/jendii: in die, id est, in docirina illum in resurrectione Lazarl, iterum clarifica illum
Cbrisll , aut apostolorum, noii ofTendit in peccato : in sua resurreclione : princeps mundi mittilur (orat.
quia lucem hujus mundi videt, id est, Cliristum per C jd est, diabolus ejectus de potestatc niundi per pas-
scientiara videt. Si quis ambutaverit in nocte, offen- sioneni crucis. Ambulat^ dum tucem habelis, id est,
dit, per noctcm intelliguntur lenebrx peccatorum, dum Christum corporaliier ei spiritualiter vobiscum
slve ignorantia cordls. Non eram ibi ostendil , babetis : ne lenebrm vos comprehendant, id est, tene-
prxsentiam carnis : sclebat mortuum esse, id est, brx ignorantix et persecutiones peccalorum.A6«con-
quia omnia novlt : l'* in domo archisynagogl 2" fi- ,
dii ab eis , id esl, rorporaliler, sive spiritualiter.
lium vldux in portam civitatis , Z" Lazarum de Domine, qais credidit audilui nostro? quis pro rari-
monumento : in domo, id est in corde : in porla, taie poiiitur, sive pro dilficuliaie: auditus, fides est,
id est, in ore : in moiiuinento, id est, opere : per quam perSpirilum sancium audivlmus: brachium
eadem moriiur homo, et per easdem resuscitabltur. Domini, Filius Dei esi : cui revelalum est, id est, ali-
Martha, ut audivil quia Jesus venit, obviavit ei : hic qua pars : es Judxis revelatum ex geniibus, id est,
Martha signlficat Ecclesiam, qux obviavit Christo qui crcdil in me, non solum secundum humaniiatein,
per fidem : Uaria domi sedebat, conlemplationis vi- sed secundum divinitatem, aliter non solum in me,
lain osiendit. Qui ciedit in me, et moriuus fuerii, vivet: sed et in Patre.îiia ego in Paire, elPattr in nu. Qui
sive corporaliter, sive lii peccatis per pcenilentiam videi me, videt qui me misil; ac si aperte dixlsset,
omnis qui tiii'i(, et credit in me, qui liic iii bonis ope- " me verum homiiiem esse, et credlt, me v
qui vidit
ribus vivil in Christo : A'o« morielur iii wternum. La- rum Deum esse, videi et Patrem secundum divini-
crymatus est Jesus, ostendit sicul vcrus Deus, et tatem.
verus homo exemplum compassionis ; /ii/atij mani- Non veni ut judicem , sed ut salvlficem mundum,
bus el pedibus, ostendit vincula peccatorum : faciem ostendit, quod per efTusionem sanguinis redimeret
tudario tigaius, id esl, velamen siiper corda Judxo- mundum : dilexi vos, quia eram in mundum: usque
riim : totvile ittum, id est, per prxdicationem fidei. in finem ditexit: exemplum dedit, ut omnes in Dei
Judxi quantomajora signa videbant, lanto magisob- veritaie permaneant usqiie in finem. Ca»na faeia,
cxcabantur. Totteni tocum et gentem, locum Jeroso- osieiidit passionem Chrlsii : Sicnt post ccenam pran-
lyinam possident Romani et gentes, qux dispersx dlum non fit: sic Cbrislus posiquam semel passus
sunt per regiones. Princeps causas dixit, expedit est, non ostendit se iterum passurum: surgens a
unum hominem mori, quam tota gens pereat, quia cmd, ostendit pa&sionem noslram, resurrectionem,
Supple morle sua, aui quid similc : vacat iu originali spaliuiu.

m EXPOSmO QUATOOR EVANGELIORUM. JOANNES. m
eive ascensioncm
quia deponenda erant »-.. ,.„^„., ejus
vestimenia »
„.... ad
crucem. gg^ palienler suffero omnia, et vos
Incipit
paiieniiam ha-
( capiiulaiio. [Accipiens linleum prce-
) , beiis: pacetn meam retinquo vobis, id esl, sicuiego
cinxit se linieo, id est, morliOcatio ipsius : mi«i< passussum, iu el vos paiiemini nonticut
aquam in
pelvim, oslendit gratiam baptismi : coepit mundm :
daipacem, fgo do voH$; mundus inierruptam

lavare pedes discipulorum suorum, el pacem
extergere linieo, dat, Dcus aeternam dat venil princept mundiad :
me,
per lavaiioiiem pedum, bapiisraum aposlolorum
in- nihil in meinvenii, id
est, diabolus venit ad
lelligiiur, per exlersionem lintei crucem,
osiendil per passio- el m
Domino non invenit peccalum: quoesivit
ca-
nemChrisli extersionem peccalorum. Non tavabit
pere, capius est ab eo: sicut
prcecepii mihi pater, sic
pedes mihi in wiernum, pavore
perterrilus dicebat: facio, misit iiium paier, ut
iinon tdvero le, non habebit partem mecum, sanguinem suum funde-
ostendit, ret pro genere humano, ei
qui non esilavalus per baptismum, el
ila fecil : egosum vitis
per confessionem vera, unde perfluii sanguis, et aqua; et paier meus
poenitentise , non habebit partem apud
Dominum: agricola est, id est, culior Ecclesice
: vos patmiies, id
vestimenla tua, ilerum oslendilur, quod re-
ttccepit
est, apostoli sive fldeles
Ecclesia;: sicut palmes non
verielur ad Judxos in flnem mundi: non est sersus
majerdomino suo, negue eomô^rîJi^^^^Zn!!;,: '"
apostolus
tZ'"'"''"'
"""''^"'*'»"'' "»" ^«^' fr"«""». "'V^
»«. manscrii ia
msit ittam, id est, ego paiior, et vos JaUmini. ..
Christo.
Aliler si ego me huniilio usque ad vestigia veslra : In hoc clari/iealut est Paler
meus, vt fructum pri.
iU vos humiliaie vos omnibus
et laabit contra : mum afferatis, id esi,
sicul pr^dicaiionera ego
me calcaneum, id esi, calcaneum exlrema pars mem- et
passionem fruciificavi, iia et vos
bri est. facile : sicutdUexil
me Paler, et ego dilexi vot,
id est. sicui misit me
El per buccetlam introivit in eum Salanas, Paier
id est, sic- pr3ed.care, et paii, et cgo
mitio vos : mdjorem cha-
ut Aposiolus ait, qui indigne accipil Corput Do- TUalem nemo habel et reliqua
mini,
, : dileclio forlior est
et sanguineni ejus, judicium manducat et bibit. morte; ego per dileciionem
patior pro vobis, et vos
Praceptum novum^do vobis, ut et diligatit invicem
:m patimmi pro Ecclesia : omnia
qucB audivi a Patre meo
Velere dicilur, diliges amicum, et odio habebis inimi- noia fec, vobis, id esi,
praecepla Evangelii : etegi
cum. Dorainus dicit, diligiie vot
inimicot vestros : hoc de mundo, id est de mundanis
actibus : non eslit de
esi praeceptum novum
non conturbetur cor vestrum,
:
mundo, id esi, quia non diligiiis
hic pra;dicat aposiolis de passione sua ; mundum : ut ait
credite in Salomon, Ulis est mulier
adullera, quae cum come-
Deum, et in me crediie, quia Fitius Dei tum derit, teiigii os suum,
dicit, non sum operata
Credite,
mansiones
antiones muttw sunt,
suni.
in domo Palris mei id est, in Ecclesia, C lum
est, sici
id es.
,
i„ .,„«
sicul in uno u^^'
homiiie
fl
.:„„.„ v!'.'^''''"
sionem
uaTEc
,esr;:2^^^^^^^
absiersit se de immundiiia
"
gentibus, quae per confes- T ""'"^ ma-
T
seusus divisus est : ita in Ecclesia, quse peccatorum : ab
est corpus mtiw mecum ettis, id est, ab initio
Chrisii, gratiae muliae sunt: vado prajdicaiionH.
parare vobis locum, Si ego nonabiero, Paractilus
idest, parabo vobis viiam, sicul Apostolus:
non veniet ad vot cum
advoca- venerit Paraclilu,, arguet
tum habemus apud Patrem, mundum de peccaio, id e$f
qui inlerpettal pro nobis. qu. non credit in rae. credat
Ego sum via et
per praedicationem
veritat ei
vila , via sine errore
,
Evangeh. : de judicio autem, quia
Chrisius est, verilas sine falsitate, viia sine morie princcps mundi
judicalus esl : arguet de peccato, id est,
ipse est. ut per prK-
dicaiionem vestram converUntur
Amodo ad pflenilemiam
nosiis eum el vidistis eum , id esl, quem dejusima, ut sicut diligii proximum,
cognoverunt oculis corporis, diligat et Deura
et cognoverunt oculis ex tolo corde : de judicio. ut
cordis,
quidquid vultis, ut fa-
secundum diviniiatera per illustrationem
ciant vobis homines, et vos
lacite illis : hoec enim est
Spirilus sancii majora horum
: facit, id est, quia Lex ei Prophetx.
Chrisios per flmbriam mulierem sanavil : apo- Uodicum non videbiiis me. id est,
sioli vero per umbram infirmos curahunl. {Explicit
dumjacui in se-
pulcro modicum iterum, et videbiiis me, id
:
Patsio.) D resurreclionem venil
per
hora quando non in proverbii»
:
est,
«05060 Patrem meum , et atium Paracliium dabit

toquar vobiscum, sed patum de Palre
vobis per bis spirilum accepiura dileclioDei,
:
manifestabo yo-
et bis, id est, per resurreciionem
in illa die in nomins :
proximi intelligitur spirilum verilalis, :
quem mun- meo petetis, id est, quia ascendo ad Patrem,
dus accipere non poiesi, id resur-
est, qui mundnm diligii, gendo per polestalem. Pater diligit vos,
non accipit illum iion
quia diligitis
relinquam vot orphanot, id
:
me : relinquo mundum et vado ad Patrem, id
est, non relinquam vos secuiidum est, per
diviniiaiem : in
itta die
praesentiaro corporis , nam secundum divinilalem
cognotcelit, id est, in fuluro, sive in resur- non relinquit mundum : pretturam habeiit, id
rectione Chrisii. Ego in Paire, id esi,
est, a
secundum di- mundanis hominibus tribulationem
viniiatem vot in me, quia ego : tiiei mun-
:
memhramea esiis; e/ ego dum, id est, alligavi forlem in mundo,
in vobis, id esi, in dileciione, qui est dia-
cordis vesiri; ma/iife- bolus.
ilabo ei meipsum, id est,
credentes in divinitalcm: Yenil hora, Pater, ad ctari/icare
mansionem apud eum faciemus : /itium luum, id est,
sim ipseait,uW per resurreclionem : ut fitius clarilicet le,
duo vel ires comjregaii fuerinl in id esi, per
notmne meo, ibi tim filium converUnlur, et credani : ego te clarifieatitif
Patbol. XXX.
19
: ,
S87 S. Illl.nONYMI OPF.RU.M MANTISSA. m

jHT leriam, id csl, noliini foci omniliiis apiid ic : inn- \ ci i:oii iiitrowit: Jmla;i per Logein et Proplielas^vidc-
iiifeslari nonien luumliominibiis, 05lendil,(niod sccuii- ruiit ChrUlum Tcntiirum , et advenlum ipsius non
diim diviiiilaiciii cum l'.itre crU , cl cor|ioialiicr in rcccpcriinl. Vcnil Pelrus sequens eum : vidil liniea-
lcira ; qiios inilii ilcilisli dc niuiido lui eruiil, in pra;- niiiia, el iniroivit, oslendil goiitcs, quiC iu adventum
scienlia ab iiiilio lni eiant : »ii/ii cos dedisii, id csl, Cliristi , sivc doclrinam illius : per rmleamina iiicar-
ad doccndiim : ci scrinonem tuiim servuvauni, id esl, nalio Christi inicUigiliir : per sudarium inyileriiim
in lidc periiianveriint. t^go pro eis rogo, non pro diviiiiialis intelligiiur : sndarium non cuin linloami-
mnitdo, qiiia scii l>eiis, qiii siiiil cjus : omuia tua mea nibiis, scd scp:ir.ilim in unum liiciim involiitiini , os-
sunt, el mea liia sunt : el clarificalus sutn in eis, id tendit, qiiia divinitas loiige cst rcinuta a seiisibU'»
cst, in iisdcm genlibiis inanircsiaius sum, id est, qiiia hiim:inls, in unum locum, qui sunt iiiiivcrsalis:
credideniiil in iiie : iii ii undo sum corporalilcr ci , Iiiiic iiilroivil ctaliiis disciniiUis, qui prius vcncral
i II iimiido iioii siiiii corpiiralitcr; et pro eis sanctifico ail moniimcntuin , osiciidit Judaios leversos ad li-
mt'i))sii»i, id esl, per niarlyriuin et resurrcciioncin : dcin iii linein iniindi : angcli scdcntes ad capul , ct
cgo clarilalem ,
quain dedisli milii , dedi eis , id est, ad pedcs , ostcndit iniiium, ct linem.
praeccpta divina. Exiiiit cum discipulis siiis Irans lor- Dixii IHaria, nescio ubi posuerunl eum, oslendit sc-
reiifem Cfrfroii, osicndit impctiini peiseciiiioiiis. /(e- B ciinduin carncm: diligebat mundtim , et per fidem
ruin transiens Jesns citin discipulis suis, id esl, dc credcbai, qnod dixii Maria, oslendil eogitationcm
iiiunilo ad Pairem, el de Judjcis ad genlcs. Venerunt vocis : qiiia per dilcctionem proximi cognoscit liomo
cuin lalernis et fnculis , id est, ipsi silii acccndcrunt Deiim : dixil Jesus, noli me langere, id esl , in cordu
liiiiicn poenale : adduxernnt eum ad Annam , Anna tuo: tibinon ascendi, per diviiiiiaiem : discipuli pis-
grutia Dci inierprciatiir, ipii gr.'iiia Dei accencrat canles loiam noctem nihil ceperunt: piscaioies doc-
principiiiuin saccrdotis; sed illa visa est o>ii;iria, tores veiercs , in nocie osiendit anie advenium
qiK-e introduxit Petrum in airium, signincat primiti- Cbrisli nullos ad perfcctionem per praedicationem
vani Ecclesiain : exprohravil eum, qnia Dci lilium se Legis veteris venisse. Mane aulem faclo , osiendit
CjSC dixissct, cerle, non rapinam arbitratus est se esse faduni adventum Cbrisii: mitliie in dexieram par-
aqualem Deo, sed scmetipsum exituinivil, formam servi tem, id est , mitlite prnedicalionem in gentibus. Eral
accepil. enim Pctrus nudus, id esl , nudi eranl a fide Christi:

Jesus bajutans cruccm snam : exemplum dedit sic- lunica succinxil se, fidem Ecclcsix : niisit se in mare,
Ut ipse dixit ; qiii viill post me venire, abneget semcl- id est, in fluctiialiones, et amariludines muiidi per
iptuin, et reliqua : duo lalrones crucifixi erant cum diloclioiiem Clirisli : alii discipnli narigio venerunl, id
Jesu ;
qui permansil unus in perfidia sua , oslendil C est , in Ecclcsia, iluclualionem mundi calcaiites : iii-
Judxos; qui confessus est, significat genles ; sciip- derunl prunas, et pisccm, ei panein positum; per pis-
tum eral iii tittilo rex Judaiorum, id est, rex cnnfes- ccm ostciidit lidem ,
per prunas caloreni ch;iriiaiis,
torum. Fcceruntqnatnor paries de vesiimentis Jcsii: pcr panera verbum divinum : trahenies rete in icrram,
ijuatuor miliies, id csi, qiiaiuor cvangelistse vesiinienla per liilora osteiidil finem mundi: plenum niagnis pis-
rfitiisa, id est, pra;dicationem , inc:irnationein ,
pas- ci6us, id est ,
pleiiiiiido et magiiiiudo Ecclesiae, per
sionem,et resurrectioiicm ,
qiia; pra;dicaveriini in remissionem pcccatoriim : per tres, osiendil Irinila-
quaiuor partibus mundi. Tunica aiitcm inconsuiilis lcin : indivisum rete ei non scissum , id cst , Ecclesiam
desuper contcxta, osiendii quia diviniias iii P.iirc in fuluro incorruplam : manducavil Jesus posl resur-
ct Filio iiiscparabilis est : non scindamus eam, sed rt'cfion'm , osiendiivcram incarnalionem corporis ,
sortiumus de iUa, cujus crit , osiendit ,

quia viri ca- ut credenies credereni.
tbollti iion scindiiiit imitalem diviiiilaiis. Dixii Jcsus, Simon Joannis, ainns me, ostendit, sic-
Mulier, ecce filius luus : discipulo, ecce maler lua : ut ter iiegavil, ut lcr confilcrelur fidem Trinilatis :
liic virginem coinmeiidavit , ul incorriiptam scrva- pascc oves nieas, id ci , iii Ecclesia : ingressus Jesus
rct : noH fregerunl crura Jesu , id est , quod liguiatuin januis claiisis , oslendil quia clausis ingrcssiis est ja-
anie fuerat ,
per agnuiii in ^gyplo non crudum :
, D niiis uicrum (sic et oinncs sancii post resurrectio-
iicc cocluni aqua, sed assuin lanluin igni, ostendit nem induniit spiritale corpiis , ubique sice metii in-
passioiiem Cbrisii: b:iculiim in inanu, oslendil cru- gredi possuiil), imde integcr, ct incorriiptus matri-
ccni Cbiisii, de inundo ad Palrcni : non comminuciis moiiio: trcs lcstilicanl bano senlentiam.
ex eo, osicndit , iii non fieret iufracta crux (^lirisii : Discipulus, qnem amabat Jesus: Secunda virtus
lancen latusejus punxerunt, ul implerelur Scriptura est,quod focii Jesusiii Cana Galileae, vinum dc aqua
tideruiit in qucin pupugcriint. exprossit :o;)«s;jnr(i(»m virginitatemJoannisosicndil,

Exivit saiiguis el iiqua : sicut ex latere Adx siinip- qiiia illi sponsa cnnjiincta esl : lesiiinoniuin, quo
ta cst Eva , iia ex laterc Cbrisii exivit rcdcmptio Eo- conimendivit Jesus inairem suain Joanni. Maria Ec-
clcsi:c : per ianguiiicni rcmissio : peraquam bapiis- clesi;im ngnrai, Joaniies principatum, sicut fuit Joan-
muiii. Vuo discipuli currente^, Pctriis etJounncs, os- nes virgo inairiiiionio, sio fnit incorrupins ct mortc:
tciidil diiMS poi.ulos currciilos , Jud;cos por logis lil- Joaiiiics geiiealogiain dc diviniiatc ii.irr;ii, n.im alii
lcrain, genics per lcgem naiurx. dc homiiic narrant: do divinilale Joanncs, dicit, In
Joiinncs pracucuiril ciliiis, vidit Untcainina poiiin, principio crul Yerbum. Istc jacebat super pectus Jesii
S.S9 COMMKNTAniUS IN EVANr.ELlUM SEC. MARCUM. PR/EFATtO. 590
el scieiili:! divinitaiis, qiirc fuor:\t in pecloic Jcsii, A tificalr» cbl , dcindc a(]u.i , cl iiostc.i nnvissimc i^nis
ascendil Joaiini de onjunclione duoriim pecioriim. qui.i clarior ci.t , suliiilior : iicm in siinilitiidinein
Iiisila .irhor in aliera, facit frnctiini arliorisallerins, diiarum lcguni, id est , veliis ei nova : vclns iiriiis
in <]m plniilaliir. Si secHiidimi ordineni cannnis isle Iradila cral , nnva taincn clarior csl, et in;iior, finia
Iibcr .Mallli:co pr;emillendus essel : ei qiidd iii novis- dc CQSlestilius di>ccrnil, ct abiimlanlior ea, qiiod au
siniain posiius parlem , csi quia lerra primum sanc- Evangclium Joannis perlinei ex snpra diclis.
COMMENTARIUS IN EVANGELIUM SECUNDUM MARCUM.

PRJiFATIO.
Omnii scriba doclus in regno coelorum ,
.=iirailis lliajum; qiii fremit, ut leo; qui volai, nt .iqnila; qui
fsl liiimini pairiramilias, (|ui proferi de ihesauro dicil, ut lionio; qiii immolal, iii saccrilo»; qni irii?ai,
suo nova elveiera. Ego vero similis pauperculx vi- ui fliiincn ; qui florescii, iitager ; (|iii fervci iii vi-
dusc, duo minuta in gazopliylaciuni miilenti, dis- niini : Cbrisiiis ctenim dc quo loqiiitur, hoino na-
ccntibus iiieis p;tuperculis, ac dc pauperc paupera scendo, vitnlus moriendo , leo surgendo, nqnila pst
speraniibus aliinenla: has de mensa divlium mitio ascendendo. Quatuorsuni qiialitaies, dequihus fnn-
iiiicas, quas caluli mei avide cum Syrophoenissa fla- ct:i Kvangelia coniexuniiir praecepia mand.iia, ic- :
,
gil:ini. Porfo anxiaia, aurum ci argenium, lapides stinionia, exenipla. In pr.Tcepiis jiistiiia : in inanda-
prciiosos niinime habens : pelles scilicet liyacintlii- lis cliariias : in tcstimoniis fidcs : in excinplis rcr-
iias dc foelestibiis, noii dc lerresiribus offeram : si B foclio consislii. Ul siiiit Ii:vc prxccpla : Tiinc Jcsin
potuerode naturi.s idest, dc MarciEvaiigelislxbisto- pnccepit discipulis siiis duodefim : In viain gchiiiini
ria, vel iiiyslico inielleitu, nl majoros inei Iradide- nc nhieriiis , ei rcliqua : lioc csi , divertere a ina!o.
riinl, Deo adjiiv:inie, inlimare ciirabo. Quem ideo Mandaia aulem bx'( sunl, qnibiis diciliir : Mandaluni
Evangelisiain iractantes inlacium, ut putu, prxier- novum dovdbis, ut diligaiis invicem : lioc csi, Aici-n;
cuiil : (luia c.idem pene, quoc Mailh*us narrat : li- bonuin, ei chai ilaicm iiuplere. Teslimonia siinl, (|ii,t!
cel iii priipriis quibusdam sint disiincli leslimoniis; iii ore diioruni, vel iriiim lesiium slaiil. Ut cst illnd:
ul ali alteiius , alaiii alierius laiigat animilis : ct Jo:iiiiiC5 leslimoiiium perhiljet de nic, scd liabco te-
roia rotain eadem scquatur via : ei ul versis iiiviceni slinioniiiiii iiiajiis Joanne. Patcr ipsc, qiii in nic in;i-
vultibus, sese sancla coiiiueantur animalia. In prinio nei , lcsiimoninm perliibet de ine. El ipsa opcra,
canonc Marcus , cum Mjilbio, Lucaque comilaiur qu» ego facio , te>iiiiioniiim perhibeni de me : et
ei Joanne. In secundo, cum Maiibaeo et Luca. lii cgo lesiimoniiim pcrhibeo veriiaii. Exenipla vero
quarlo, cum .Maithxo ei Joanne. In sexlo canoiie sunl , quibus Jesum imiianiur, dicentem : Discite a
velul in vcete duo aiinuli, Matihxus seniper conjun- me, quia mitis sum, ei reliqna. El : Eslolc perfecii,
gilur, ei Marcus: id est, iii quadraginia et seplem id eiil , miêricordes'. siciit et Paier vesier coelesiis
capiiulis. 1(1 ociavo canone cum Luca comiialur, id C perfeclus est. Et alibi : Exempliim enimdedi voliis.
est, in iredecim capiiulis. In propriis vero, quae nia- ul el vos ila f.icialis. Has qualuor iju:ililales Ps.Tlmn-
xiiiie utcuniquc explanare dispuno, decem el oclo grapbi versus cimcinunt , dicentos : Prxceptuin Do-
incedii speciaiim capitulis: quse siniul omnia ducenla niini lucidum illuminans oculos. Ilisloriam maxiine
el trigiiita quimiue sunt capilula. Marcus Evange- pra-ccpla coiilinenl. Et alibi : Laiuni niainbnniu
lisla l)ei, Pelri discipulus, Leviiicus genere , et sa- luum iiiiiiis. Quia qiii diligil proximnin, lolaiii logeiii
cerdos , iii Iialia boc scripsil EvDiigelium. Qui iiiiplevit. Iiemiestiiiioni;ilua iniellexi : non esicnini
iiiiiium Evangelii sui de vocibus prophetarum pr.x-- oiiinium tesliinnnia intelligere. Unde alias diiit:
sumeiis : Prxcursorem Clirisli Juannem, Malacliix , Teslimoniiini Doiiiiiii (idele.' Quia poiius (ide animi,
id esi, aiigeli leslimoiiio comprobaiis: Verbum qiiam oculis carnis lesliir.onium indiget. Quarlo :
faro facium, vocel- designans: principiuni ev.in- Judicia dei vera, jiisiilicaia iii semetipsa : id esi, iit
gilicx prxdicaiioiiis insiiluil : et iii\enii in verbo sic sint judicioruin exempla nostrorum jusîficata,
vucis, qiiod iii coiisonantibus : id est, iii genealogiis sicut injudiciis Dei compcna babemus. Uiide idcin
Dei el hominis perdiderat. Unde toins iii priniis a videns alio loco, ait : A judiciis enini luis liinui. In
perfeciione Chrisii Ktaiis prxdicare inclioai : ncc la- qiio enim jndicio judicaverimus , judicabiiiir de nn-
boral in naliviiatc infantuli ,
qiii loquilur de perfc- D bis. In his qualuor qualilaiibns sunt, linior, (idcs,
ciioiie filii Dei. Sed ci jejunium iiumcri lcgalis, re- spes, chariias. Timore nanniue incipinius, fidc scr-
piilsam diaboli , mini^terium angeloriim proferens, vanuis, quod incipimiis, spc crigimiir, cliarilale
magna iii brevi coinprehendit. Qui primiis Alexaii- consummainur. Fiiiis cnim pr.TCcpii , csl cliariins.
dii:r, fuil episcopus : ciijns pcr singula oÛS liiit Ili suiil qu:iliKir menses quos Cdrisius ;;iiie messcm
scirc , Pl livaiigc ii iii se dicta disponere , cl disei- prxdixil, diccns : Niiniie qiialuor mciises siini iisqiic
pliiiam in se legis cognoscere , ei divinam in carnc ad messciii ' L'l et nos per praccpla Dei 1 1 i;:aiid.ii;i
Doiniiii iiiielligcra naluram. Qui scniinat post Mat- ac (esiimoaia atquc exempla, muiuros iiosi judicium
" -
ODERUM MANTISSA so«

j;j),
S. I1IE1\UNYM1
u.ciami.s cum gaudio fruclns ,

qui in lacryn.is r.mo- A Pocnilcnlh.m agilc , apprOplnn..abit Jje^J^^^ôclo-
— »--""'>" rciiuicvit
' rn„„„.v,i Deus «1> nmm
!^..„e ab m«
omnilius
i.> lcrra noslros rum (11. ia in dicscptima
ris scmina pipnilcnli;r jacUvinius
:
:
cuiii gaudio .iiola- opcribus suis. Sciitcu. ciiim nobis neccssc cst dc-
piirlanics cliariialis manipulos ,
lcrevvitia pcr pceuitcntiam vclui mala gc.cra ut :
iiuis in ca'lo.
CArUT PRIMLM. rcq..ic5rcntes posica , possidcamus desidcrabilcm
Dci, aicitl scrip- tcrram. Rccias facitc semitas _cjus. Ouas scmitas
/ni°/iiiiii EvaiigcliiJesuClirhli l'ilii
incujâvimus dccii..antcs in dcxlcram aiquc siui-

liiiii csl iii Ecce cgo milto aiigclum
/i.niri propliela :
,
stram. Nunc Deus pra;cipit nobis ut via rcgia in-

meum aiile fatiem tuam, qui pixpariibit viam tuam
,
ccdenlcs, proximos nostros, ut nos et nosmclipsos,

Vox clmiwnlii in dcscrio , Paraleviam Do-
:
antete.
Kara IMo^zov Evan- ui proximos diligamus. Nam ,

qui diligii iniquiia-
niiiii ; rectas facite semilus cjiis.
fidcliui.i, cl bcali- tcm odit .inimam suam. Qui cnim semciipsum di-
gclium pcr qi.od vcnil rcdeinplio
,
cl non diligii proximum ad dexleram decli-

quia quatuor u..um sunl, ct uiium ligit ,
,
ludo sa..cloru.ii :
nat. Et qui scmclipsum odicns, proxiinum diligil,

qiMluor : (|ualuor Evangcfia inuliaruiii consiat cssc
salvarc, ad sinisiram divcrlit. Nam multi benc
agunt.scd
vinutuni. Quid cuim fgrlius, qi.am animas
ut fuit llcli. El multi bcne
suoruii. viliis poierant inierirc? Se- non l)enc corrigunl:
qux crrorum el pba-
in scx..gcsin.o scptin.o psalmo jam- B corrigunt, sed non agunt: ui fi.crunt scribm
C.ndnm quod
Moysi. Cnde os
denuda risxi qui sedebant snpcr caibcdram
duduiii prnpbcia Spiritu sancto instigautc
turturis in lege ad ascellas ejus
retorqueri jubetur,
vit : Dominus dabit vcrbuiii cvangeliz:>ut.bus virlulcs
nc separetur os ab opere : et opus nostrum non di-
luulias. Yersus isiius onlo lalis cst, (î buic opcri
scquuntur
mul- vidatur ab orc. Scmila; autem post viam :
congrucnlcr insenlur. Domiiius d;>bit virtntcs ^

secundu.n
verbuin cjus vencra.ida confessionc quia n)andaia moralia posi poenilentiam , ,^
l,-)s .Tiiostolis, ([ui
Marcum, cxplanantur. Paraiur via per fidem ,

el
lincdicabanl q.iando cis langucnlium turbas sanare
:
pcr
baptismum, cl poeuitentiam. Recta; scmiia; fiunl
i
concessum vj^â^lw Grxcc, Latinc bona an-

cst :
. cl zonx
indicia, vcslis cjlici^y pcUicca!, el
prxdicat.ir quod proprie ad rcgnum Dei, austcra
nuniiatio :
loc.stini, ct polus nacffis silvestris et

bumiliima;
^Juiissio..cm pcrli..ct peccatorum. Undc dicitur : cibi
ctappropinquabil vocis. Undc scquitur :
rocniicmini, ct crcdiic tvangelio, ba-

est , Salvaloris Fuit jii dcseito i oaniKS baptizam, ct prcedicans
roguuin coelorum Jcsu Cbrisli id ,
plismum pxrtilentiai , in remissioiiem peccatorum. El

ui^lij in lIcbr;coJesua. 1.. Gra;co £wT>ip. In Lalino
Jerosoly-
egredicbaiur ad euin oniiiis Judwic regio : el
ui.ctus
Sahalor. Mess..vs Ilcbraice, XpiaTJjGr.-ccc, ab in Jordanis
universi et baplizubanlur illo
y.i". de
v.- gc
:
I iHni'
Lalinc. Idcm rCi,
IilCin rci, Cl dicilur d.im
sacerdos un,iiu.
ct s^.ceiuu» o- niiiCB — •
.. n •
sua. Joanncs gralia Det

voc.bus va- G flumiiic confUciiles pcccaia
nc c David
iiLii. rcgis Cbristns nascitur
i/ui.u ivo
: ct
.„. inr.inilur. Unde
i<irr..ii o incipitur. IJnde se-
propbclalur. Undc
., ,
scguiiur
: ,.,...
iniori.rciatur. AA gratia
nr.>i;o narraiio
lum Lcvitici gciicris
Bajtiz.ins: pcr bapliimum cnim gratia da
cst Jo;.n- rcliqua. Vox qnitLir:
Vox clamanUs iî dcserto ct ,
qua peccaia graiis dimiituntur, Undo dicitur: f

ncsrde qua vocc clamabat Doii.inus Jcsus ad
Ju- l»r,
.uajor illo essct Quod gralis acccpisiis gratis date, Et Apostolus

dxos qiiod inlcr naios mulicruui
,
,
ait Gratia salvi facti cstis per fidem ,
ct lioc non 1
ad surdos loiige posiios slye' :

ncmo. Clamor nutcm ,
ne quis glorietur.
ex vobis Dci ci.im donum esl ,
indignaiione licri solct : qua; Jud:iico ccrtu...

:
cum n
pocniientia: in remissioi.era
populo, dum longe e« a pcccatoribus Ei pra;dicans baptismu.n
cst cvcnisse
obtu raveruut sicut as- pcccaloLunuQuod consummaiur per sponsum, iniiia
salus, et aurcs suas gr.ivilcr
.
tur peiucjjcanj^Juim. Unde

calecbun.eni, boc cs»,
pidcs surdx, ct iudiguaiione.n
CUristo audirc
cl iram , et i.ibula-
meruerunl. lu dcserto au- insl. ucT. , iiiciiiiui.t per saccrdotcm , et chrisma.itu' t

lioiicm a amitum sponsi in-
a spirilu Doi, per episcopum. Nunc autc.n per
lom fil vox , et clamor, quiu descrii
duciiur sponsa : ac sic pcr Isaac pucrum Uebccca
deserii a propbcta,
sicut domus yacaus ct scq£alaj
pallio velata albo coiiducitur. Et_(.^ji;rediebatur_ad
et Jesus qua>
a rege,
,runt, nnid
quid
atquc sacerdoic. Undc Joannes
est. Ubi
to amisbura esi.
dcsc.to
dcsc. in diabo
VIC.l Uiauu-
UUl vicit iilum
•• —om..is Juda:a; regio, et Jcrosolymita: universi.
. n r ,
•
imvmuiur.uui «bi cccidit

V bomo, ibi cxsurgit.
D
» et baptizabau.ur ab illo in Jorda.ie
flumine, co.ifi-
'•
lus ijrvi citur
,
«îou lcniespcccaiisua. Confcssio, ctpulcbriludo.ncoD'
Kccc ego millo angelum niciinK Vcx wv£u/«<-of
spcclu ejus , id cst, sponsi. Unde dcsilit sponsa de
.
de Fiiio qui est

pcr Malacl.iam ad Patrem sonat ,
Angelus autcm nun- camelo , cuin bun.iliat sc uunc Ecclcsia viso vero
faciesPalris. u.idc agnitus est.
dc Cbrisio. Post haac JesuCbrislo, in ciijus naiivitalc rismn fecil

liiis intcrprctainr, (|ui prucnu.ilial
qui prxparabil Dcus Sarse ; siciit ad Mariam dicitur, qui.est prin-

mc voit qui anlc mo factus cst :
lienedicia tu intcr mulieres. Jorda-

,
ccps cum Deo,
viam luam. Via Domini, qua ad homines ipirgîliir,
dcsccndil , 01
Ucsccndil nis autem descensio aliciia inierpreiatur^bi peccala
p(\;nitentia esl, pcr quam Dcus ad nos
ol i
ly.
I
abluunlur. Arca euim, Jordauc ilân&o pcr
..osadillumasccndimus. Undc angdi asccndenles, ,
..armora pcre^nna ,n terram trans.v.t ar,cnam, t

bomiuis.
lc ccnrntcsque memVantur ad fir.um |\
aliera pars turg.daV
pcEnitentiam agite, media parte in mare denuente.
P rarvTam Domini rhoc-est ,
nmntis erigilur forma, S.c nos ol..n al.cnat, a D o

c xdicate. Uudc.«p«.«v^ anie sabba.um dicitur.
pcr bapii*m. syuibolum um. .al..
per superbiam
su « Cai an.c'rcquiom fuiuram, Hiuc nam- ,
erigimur iu alta Quia qu. sc hu.uil.aver... exalta^

iurSm praÛicaiiou s Joa.mis ct Cbris.i oritur.
;
695 COMMENTAUIUS IN EVANGELIUM SEC. MARCUM. CAP. I. 594
,bUur. Pars aulcm.qiiae fluit in niare, amaricatiir : A subler. Sicut excollenlior est anima, quam corpus
cum arca Dei, lioc est, corpus Clirisli, non munda- quod regit, ita eminentior cst spiriius quam nnima.
tis non profuit, sed in deterius illa mutavit. Se- Sed_ manît su£er_eum spiriins : hsec esi unitio
quilur. Chrisii secundum carnem , de qua dicitur : Pro-
Et erat Joannes vestittis pilis cameli, el zona pel- plerea unxit te Deus, Deus tuus oleo laeiitix praj
licea circa lumbos : et locustas, el mel silvestre cdebal; consorlibus tuis. Oleura non polest esse sub aqua :
et prwdicabat dicens. Vestis prophetae , et cibus , et sic crcaior non potesisub creaiura. Oleum dc ama-
7 potus totam austeram vitam prxdicaniium signiG- riludinc surgii radicis, ei in pabulum luminis, ct in
{canl: et futuras gentes ad graiiam Dei, qus est Jo- medicamina vulnerum, et in refeclionem esurien-
annes, inius et foris esse conjungendas. Pilis vero tium, in cacumine crescit. Unde Ht unciio corpoiis
cameli, divites gentium : et zona pellicea, pnuperes Cbristi? de amaritudine passionis, et pervenit ad
mundo mortui ; locustis serratis , sapientes liujus gloriam resurrectionis : unde nos Apostolus admo-
mundi : qui stipiilas Judxis aridas relinquentes, net, dicens : Hoc enim sentile in vobis ,
quod et in
frumenta mystica cruribus trahunt , et in calore G- Christo Jesu, etreliqua, usque ad mortem, mortem
dei salius inhabiiant; et mclle silvesiri. Gdeles inspi- auiem crucis : propter quod et Deus exaliavii il-
raiis de inculta silva ignibus praeparaii ac mergen- B ium, el donavit illi nomen ,
quod est super omno
les signiGcantur. Qux omnia a gratia Evangelii su- nomen : quia Dominus Jesus in gloria esl Dei Pa-
muntur : In qua non est distinciio Jiidaei et Graeci. 'tris.
Yenit fortior me post me. Quis foriior est gratia, Et faclum ett in diebus illis; venit Jesut a yaza-
qua peccata abluuniiir? Ille nimirum, qui septies et reth Galilcea; : et bapiizatus est in Jordane a Joanne.
sep.tuagies sepiies remiiiit peccaia. Graiia prior qui- El staiim ascendens dc aqua vidit cmlos apertos, el
dem est, sed semel remiilit per baptismum. Miseri- spiritum tamquam columbam descendenlem, et manen-
cordia vero in miseros ab Adara usque ad Christum, lemhi ipso. Et vox facta esl de coelis : Tu es filius
per sepluaginta septem generationes : et usque ad meus dilectus, in te complacui : et staiim spiriius ex-
centum quadraginta quatuor niillia pervenit. ipulit eum in desertum : et erat ibi in deserlo quadra-
Cufui non sum dignus procumbeiis sohere corrigiam ginta diebus,(et jjuadraginta noctibus\: et tentabalur
calciamentorum ejus. Non esl digna sqla gralia pro- a Satana. Eratque cum bestiis, et, an'gtl\ niinislra6an(
cambens in baptismo solvere corrigiam calciamen- i7/«. Marcus evangelista sicut cervusad fontes aqua-
torum ejus, id est, myslerium incarnationis Dei. rum desiderans, sallus in planis et arduis dat : et
C»\x enim eitrema pars cst corporis. lo Dne enim culmina tantum pratorum carpit, et palmas in ver-
ad justitiam adest Salvator incarnatus. Unde bene per C tice pnrtat : et velu t apis melliflua, flores agri, cui i i
'
propbetara dicitur In Idumxam extendam calcia-
: odor veri Isaac simulatur, summatim gustac : unde *
mentum meum quia nisi jungatur Ecieotia spirilus,

: a Nazarelh Galilasa! venienlem Jesum ad bapiismum
nemo per gratiam remissionis investigat incarnationis in Jordane a Joanne acceptum enarrat : et statim de
Cbristi mysterinm quomodo Yerbum caro factum aqua ascendisse, et apertos coelos vidisse, et spiri-
est : unde caro Cbrisii, unde anima, unde spiritus tum, utcolumbam descendisse, etiiiipso mansisse:
Eurail exordium, ut bomo verus Gat per omnia abs- et voce de ccelis' facla Pairis, in dileclo Glio com-
que peccaio : et Deus verus in Deo vero sine prin- placuisse : et spirilum euni in desertum expulisse,
cipio idem Glius bominis, qui est in coelo : etquu- et tentaluma Satana quadraginia diebus et noctibua
modo tamquam sponsus procedens de tlialamo suo, fuisse cum besiiis, et angelis minisirantibus com- V
id csi, virginali utero, clausura relinquens. Unde ad- moralujpaêsse. Qui ordo moraliter npjiis secundum
vvenicnie vero sponso, domus discalciati diciiur do- Christi esemplum sequendus est, festinantibus ad
mus Joaunis, qui dicit : qui habet sponsam, sponcus consortia angelica, quem Jesus prius opere osten-
f
' quam voce
est. Unde in specie columbae Spiritus sanclus dedit, doceret. Sic nos de volubiliiate i
Ecendil. Cui in Cantico canticorum canitur : sponsa roundi, pendulac voluntatis odore floris mundiiia
mea, amica raea, proxima mea, dilecta mea, co- " iracli, cum adolescentibus post spons^ currimus:
lumba mea. Sponsa in patria^chis, ajnica in pro- etperbaptismi sacramenta de duobus fontibus di-
plietis, proxima in Joseph et Maria, d[lecta in Joannc leciionis, Dei et proximi, a gratia remissionisablui»
;Baptista, columba in Cbristo et apostolis, quibns di- mur, et ascendentes spe coelestia secreta mundis
citur : Estote prudentes sicut serpentes, el simplices ijcordis oculis intuemur. Dehinc Spirilum eanctum
sicut columbae. Scquilur : spiritu contrito ethumiliato, cum simplici corde
Ego baptitavi vos in aqua : ille vero baptizabil vos descendenlera ad raansuetos, et cum charitate nuin-
in Spiritu saiicio. Dei vero fluvius semper plenus, quamcadente, mancntera suscipimus et vox de :
sempcr est acqualis : de quo dictum cst : Fluminis coelis Domini ad nos a Dr.o dilectos dirigiiur, Beati
imjteius, IxiiGcat civitatem Dei. Quid inierest, inter paciGci, quoniam Glii Dei vocabuntur. Et tunc in
aquam et Spiritum sanctum, qui ferebatur super nobis complacet Pater cura Filio, et Spiritu sancto,
aquas? Aqua ministeriurn est hominis : Spiritus vero quando efGcimur unus spiritus cum Deo. Unde Fi-
rninisterium est Dei. Undc sctjptum est : Spirilus lius Pairem inlerpellat pro nobis dicens Pater , :
Dei ferebatur super aquas. Super, inquit, nnn sancle, coDBerva eos in nomine tuo, quos dedisi
: :
505 S. HIERONYMl OPERUM M\NTISS.\. 596
niilii, ul siiil uniira sicut ct nos ununo siiniiis. Tiuic A slin;c conveisatinnis abominrtnles : pellibus cnini
spirims nos cxpellit in dcserlo quadrngciiario nu- iiKiriiiis lcgitiir Adani, qui geniior csl noster seciin-
nicro leiiiandos a S.ntana : utpaiienlia iiobis proba- duiii carnem. Lt nunc dcposiio vclere boinine, cuni
lioiicni, probaiio auiem spcm, sprs vero cbariiaicm .iciibus suis, unvum sequentes bomiiieni ,
pellibus
gcncrel : cum non sit nobis conuclatiq adversus tcgimur Salomonis, qnibus st)on>a glnrialur sc fac-
carncm ct sangiiinem : sed adversus principatiis, ct tani esse lorniosain. Simon, obediens : Andreas, t'i-
reliqua. Ei tiinc Lesii» pscai» eiunt nobisciim', rilis : Jacob, supplaiilans : Joannes, gratia, iu Laiino
ciim in arca aninuc noslrx, mtinda cum immundis Eonat. Quibus quatuor noininibus in agmcn Domini
anim.iiibiis mansliescinius , et cnm leoiiibns siciii conjuugimiir : obedlentia, ut audiamur : virilitalc,
Danicl Ciiliamus : cum spirilus non sit adversiis ut pugnemus : siipDlaniaiione, iit pcrscvcreniiis
.larnem, et sanguincm : ncc caro concupiscit advcr- graiia, ut conscrvemur, Nisi enim domimis a^difica-
sus spiriiuni. Po.^l bxc angcli ministri, qui vident vcrit domum, in vanum labornnt, qni xdiricant eam.
faciem patrisnostri in coelis, semper mitluntiir oo- Qux quatuor virtuies cardinales dicuntur : quia per
bis, ut rosponsa et solatia curdibus et vigilanlibus prudeniiam, obedimus : per jusiitiam, viriliier agi-
deni, dicenies : Exaudiia est oraiio tua. Ei, >olite nins : per lemperantiam, serpentem calcamus; pcr
limere, Jesnm qiiaerenies Naiarenuin. Et, Ego quos B foriitudinem, gratiain Dei meremur. Curis fratruui
amo, arguo, et casiigo et, Vincenli dabo cdere dc : occupatus Marcum evangclislam explanare, utvolui,
ligDO, quod est in paradisn Dei niei. Seqiiiiur : non valui : sed illum iniitatus, summalim cjus
Poslqiiam aiitem traditus csl Joannes, vcnit Jetus propria tango : et sicut Huili cognata Cliristi s|iicas, 'i
/H
in GaliUcam prmdicans Evangelium regni Dei, et di- ct racem os de jpost meienies, Noemi orbatse colligo.j|
cent : Quoiiiam iinpUtum esl , tempus, et appropin - Sed uiinam ad Booz per hanc peiiuri im meam con-
qnabit regiium Dei. Posiquam acccpimiis gratiam pro vivia pcrvcnirem, furtum laudabile faciens! Marcus
gratia, tarnalia decollantur, spiritualia vivificaniur: dicia Evangelii iii senietjpso, non in seroeiipsis dis-
cessaiilc uinbra, adest veriias. Joannes in carcere, poiiens, ordinem liisiorix noasecutiis, nijsteriorunl
lex in Judxa, Jesus in Galilaâ : salus in geniibus, ordinem servat. Undc in sabbaiis primam virlutem
prxdicaiis Evangelium regni : Beati pauperes spiri- narrat, dicens
lu, quoniam ipsorum est regnum coelorum. Regno Et ingredtuntur Capharnaum : et stalim sabbalis m-
tejTcnp succedit pauperlas : paupertati Cbristiano- gressus in synagogam docebat eos : Et stupebant super
rum tribuitur regnuin sempitcrnuni. Unde Dominus doctiina ejus. Ernt enim docens eos, quasi poleslalent
dicit : Regnum meum noii esl de hoc mundo. Omnis habens, et non sicut scribx. Et eral in synagoga eorum
enim honor terrenus, spumx aqu» gracili, vel fu- C homo in spiritu immundo, et exclamavil dicens : Quid.
mo, vel soranio comparatur. Seqiiitur : nobis el libi, Jesu Nazarene: renisti perdere nos? Scio
j
Poeniiemini, ei credite Evangelio. Et priEteriens qui sis, sanctus Dei. Et comminatus esl ei Jesus , di-
secus mare Galilaia;, vidii Simonem ct Andreain fra- cens : obiiiulesce, et exi de homine. Et discerpeiis eum
trem ejus, millenles retia in mare. Erant- autem pi- spirilus iminuiidus, et exclamans voce magna', e.iiit ab
1-1
tcalores.
tos fieri
Et dixit cis
piscatores
Jesus
hominum. El prolinus
: Venite posl me, et faciam
reliclis re-
eo. Et mirati tunt omnes,
dicenles : Quidnam
nova? Quia in poleslale spiritibus immundis imperal,
est
ita ut conquirerent inier te
hoc? qua:iiam doclrina hwc

el
1
I.] tibui, seculi suiit eiim. El proyressus inde pusillum,
vidil Jacobum Zebedcei, el Joannem fjratrem cjus, et vbediunt ei. Et processit riimor ejus slalim in omiiem
ipsos coiuponentes relia in navi : et statim vocavjl illos. reijioncm Galilocoe : Et protiniis egredientes de syiia-
El relielo palre suo Zebedceo in navi cuin mercenariis, goya, venerunl in donium Simonis, et Andrcx cum Ja-
fi^cutt suni eum. Nam iiiii crediderilis , non inielli- cobo ei Joanne. Hecuinbcbat autem socriis_ Simonis fe-
getis. Aniaritudinem radicis, dulcedo ponii com- bricilans et slatim dicunt ei de illa. Et accedens , ele-
pensai: pcricula nraris, spes lucri deleciai : dolorem vavit eam apprehcnsa manu ejut , et continuo dimisit
niedicina!,spessaIulismitigat.Quidesiderat nucleum eam febris : et minisirabat eis. Yespere uulem fiicio.
frangit nucem. Poeniientiam agit, qui vultacterno bo- " cum oceidissel sol, afferebant ad eum omnes inale ha-
noadhaererc. Prseconia Cliristiiiarraredignepossuni, bcnles, et dmmonia habentes. C.iipharnauiii di7/« fO(i.so-
fquiadpalmamindulgentix iiierucruiiipervenire. Post lationis interpretatur : sabbatnm aulem requies. Ilomo

bxc vocantur missj quatuor piscatores. Simon, el immundo, genus liumanum est: in qiio im
in spiritu
Andreas :, Jacobus et Joannes, rclictis reiibus, patrc mundilia regnavit ab Adam, iisque ad Mnyscn. Nam
ct navecuin mercenuriis. Ilac quadii^ja vehimur ad qiii siiie Lege peccaverunt, sine Lege perierunt : qui
xtliera, ut Elia$ iiis qualuor angulls construitur sciens sanctum Dei, obmutesrere jubetur dum scicn-
X
: :
prima Ecclesia : liis quatuor lilicris llcbraicis, id est, tcs quideiii Deiim, non siciil Deuin glorilicavetunl,
Telragramraatonjiomcn Dommi agnoscilur a nobis. scd servienint potius creatura>, qiiam creatori. spi-
Quibus simili cxeiiiplo prxcjpilur, ul audiamus ao- rilus discerpens liomincni , cxiit ab eo. Appropin-
ceiii Donrnii vocantis, ct obliviscamur populuin vi- quante salute, apprnpinquai lentalio. Pliaiao dimis-
tiorum, et doinum patcriKC iradiiionis, qiix est slul- sns ab Israel, pcrsequitur Isiael : diabolus conlen-
liila Ueo et rtle aranearum, iii <LUO._nos^_yelut tiis, surgit iii sraiidala. Socrus Pciii febriciians, se-
H
:
culices pcnc lapsos teiiebat aer inaais : navem pri- cuiida virlulc laviriur, et apprchciisa manu ejus,
:
.^7 COMMF.NTAUiUS IN rVANGELlUM SEC. MARCU.M. CAP. II. S9S

(Saiinlur. Fj^jri.s in.lcn.)X>eianliaiii .sigiij££at : dc qiia A l'iti, dimilluitliir libi pecrata liiu. Einul nutcm illic
^nos lilii sjiiai;og;v, pcr maniiiii ili-ciiilina», et clcva- :5"(;HiJam rfc srritis, scrfiJHtC'; et coiiiiimles in coiililius
flioneni desI3cTii sanamiir, ct liiiins (|iii sanal ims ad suis. Qniil liic sic luqiiitui? lilasylinuiii. Quh iioUnl
vcsperum, declinantis a nobis, minislramus voIuii»\ dimiticrc pccciiia, uisi sohis D. »s? Quo sUi.xm coipiito
tMV.
'
y^ Jesus spiiitu siio, qiiia sic cogiliircnl inlrn se, dicit
El erat omnis civitas congregata a dianuani .el ciirii- <i illis : Qwil isla cogilalis in cordibus vcslris? Qfiid cst
vit mnllos, qiii vexnbaulur variis lanûotihus. Et dw- ' facWus? diccre paralylico, diiiiitluulur libi peccalii,iin
monia mulla ejiciehat , el noii shiebat ea loqiii, quo- diceic: siirge, lolle grabatuw luum, ct aiiibuin? Ut
. niam sciebant euin : Et diluculo valde surgens egressns ; : aulan sciatis , guia liliiis liomiiiis hnbcl poleslalciii
abiit in deserlum locum, ibique orabat : et p%oscculus in terra dimiltcndi peccata, ait paralytico : Tibi dico,
cst eiim Simon t et qui cuin illo crant. Et eum iiive- Surge, tolle ijrabatum tuum, et vade in domiim tuam.
nissent eum, dixeruiit ei,quiaomnes quccrunt lc. Et ait ilEl slatim surre.rit ille, el sublato griibato, abiit inde
illis : Eamus in proximos vicos et civilalcs, ut et ibi coram omnibus : itn iil mirarenlur omiics, ct lionorifi-
prcedicem: ad hoc enimveni. Et erat pra;dicans insyn- carent Deum, dicentes : quia numguam sic vidimus.
agogis eorum , et iri omni Ualilma, el dcemonia eji- Et egressus est rursus ad mare, omnisque lurba venic-
' ciens. Et venit ad eum leprosus, dcprecans ciim : et gc- B bat ad ciim, et docebat eos. Et cum prietciiret , vidil
11« /le.To, dixit : Si vis, potes me mundare. JesuSiau- Leci .ilphcei sedenlein ad teloniwn, ct ait illi : Seqiiere
tem misertus ejus, extendil manum suam, et tangens me. El surgens, secutus est eum. El fiictum esl cinii
,eum, ail illi : Yolo, mundare. El ciim dixissel, slalim accwnberet in domo illius, multi publicani el peccato-
. discessit ab eo lepraetmundalus cst, el comwinatus esl res simul discumbebant cnm Jrsu, et discipiilis ejus.
ei, statimque ejecit illum, et dicit ei ; Yide, nemini Erant enim multi, qiii sequebanlur cuin. El scribn;
^j
^lxeris, ted vade, oslende te principi sacerdolum, el of- et phariscei videnles, quia mandncarel cum peccalori-
fer pro emundatione tua, qua: praccpit iloyses in tes- bus et publicanis, dicebanl discipulis ejui : quare cuni
-tiinoniun illis. At ille egretsui , ccepit prwdicare , et publicanis, et peccaioribus manducat et hibil maijiiter
•-'^'diffamare sermonem. iauui regni, moraliier pOHniten- vester ? Hoc audilo, Jcsus ait illis : Non necesse linbeiil
Itia
est, cuni tide : quae opuratiir salutem languoribiis sani medico, sed quimale habenl : Non eiiiin veiii vo-
variis. Varia elenim sunt vitia, quibus languescit care justos, sed peccalores. Et eranl discipnli Joannis
civiias roundi. Unde leprusus tertia virtute munet phariswi jejunantcs, el veniunt, el dicunl lUi : Quare
datur : deprecans genu flexo Dumini voluntatem, discipuli Joannis et pharisworum jejunanl, lui autem
qui non vult mortem peccaloris, sed ui conver- discipuli 11011 jejunanl? Et ait illis Jesus: Numquid
A talur,
hominis est
mundi
cupiditas.
et vivat.
desideravil. Radix
Unde
: qo3e
Lepra
a
nosira,
capite ccepit,
enim omnium
Giezi avariiiam secutus, lepra suf-
peccatum fT\m\
quandu regna
nialoruni est:
C possunt
jejuiiare?
lilii nupiiarum, qnamdiu
Qimnto tcinpore
possunt jejunare. Yenicnl autein dics,
ab eis sponsus : et
habeiil
tunc jejunabunt in
cum illis
sccum sponsum, non

cum
illis
.^ponsus est.
auferetur
diebus. Ne-
funditi ir : quae sacerdoti vero secundum orJinem Mel-;i mo assumciilum panni rudis assuit vestimento veleri,
cliisedecli ostensa, oblatione inundatur, dicenii : baie atioqui auferl snpptementuin nooum a veteri :. et major
eleemosyuam, et ecce ouuiia luuiida sunt vobis. Se- scissura fit. El iiemo millit vinum novwn in ulres ve-
quilur depropriis Marci. teres : alioiiuin disrumpet vinum ulres, et vinum effun-
( I :. Ita ut jam non posset manifeste inlroire in civitatem, delur, et ulres peribunt. Sed vinum novum in utres no- yj\
sed fpris in deserlis loci$ esse, et conveniebant ad eum vos Anitli debet. El faclum est ilerum cum Doniinus^
undique. Cerie non omnibus manifestaius est Jesus, sabbalis ambularet pcr saia, et discipuli ejus coeperunt
qui latis atque planis scrviunt laiidibus, et propriis pm^redi, et vellere spicas. Pliariswi aulem dicebant
voluplatibus : seil his, qui furis cum Petro eneunt ei : Ecce, quid faciunt discipidi tui sabbalis, quod nop
etin desertis Idcis, lyjsp elcgil Dominus ad orandum ticet ? Et ait illis : Numquam legislis, quid feccril David,
et reficiendum populum, qui deserunt delectaiiones quando necessilatem habnit, et esuriit ipse, et qui cuin
mundi, et deserunt omnia, quae possident, ul dicani: D eo erant : quomodo iniroivii in domum Dci siib Abia-
Portio tiiea Doininns. Gloria vero Doniini manifcsta- ihar principe sacerilotum, et panes proposiiioiiis man-
tur his, qni conveniuiil undique : id est, per pliina ducavit,quos non ticebat manducarenisi sacerdolibus?
el ardua : quosque nihil poiest a cliaritate Chi*isti et dedit eis, et qui cum eo erant. Et dicehat eis : Sab-
separare. i.l' batum p'opler hominem factum esl, et non hoino pro-
CAPUT II. ' •-
pler sabbatum. Itaque dominuscst lilins hominis eliam
Et ilerum intravit Capharnaum post dies, et audi- sabbati. Deiiide quarta virtutc, veniunt quatiior viri
lum est, quod in domo esset, el convenerunt multi, ut 'poriaiiies paralyticum in grabato : qiii turba offeusi
non caperet neque ad januam, ei loquebalur eis verbum. nudant tectuni. Quorum per fldem diiiiiiiunliir para-
El venerunt ad eum ferenles paralyticum, qui a qua- lylico peccata : qui poriat leclum, quo poi tatus est,
luor porlabalur : et cum non possent offerre eum itli, ct vadit in donmin suam cora:ii omnibus. raralysis
pr(p turba, nudaverunt teclum ubi erat : et patefacien- anlein typns est cnrporis : quo pigcr jncct in iiiolliiia
tes submiserunt grabatum in quo paratylicus jaccbat. carnis, habensdesidcriinn saliilis : clcorporis ignavia,
Cum aiUem vidisset Jetus fiilcm iilorum, ait paratyiico: cl dujilis cogiiaiionibu', ac si cncrvalu^ nicmbri».
, : ,,
m S. HIERONTMI OPERtM MANTISSA. 600

olTcndil : quem portnnt qualuor, quas supra diximus A credilur, in montis islius est gratia consiitutnm, qiii
I Trnules, ad tegulas divinilatii, ct sapientia?, in doino cst mons montium, et snnctnrum : quos qiiotidic ad
I carnis Clirisli palef.icl.ns. Cui yiee dicitur muiieris se de pr.csentibus a;rumnis invitat. Iii monicin vo-
poriare cariieni, quae se poriabat : ut per aliam viani, cantiir cxcclsi roerilo et verbo, ullocusmeriiis con-
cuni maîs in suam redeat regioneni. Post hxc pec- grnat altis , ut essent duodecim cum illo. Spcciem
cator Levi Alpbsei. Levi, apposiius inlerpretatur
negotiorum sxcularium, solum sequi-
relicto telonio
: qui Jacob dilexit Dominns, et
gentes , et scpararet
cum divideret altissinius
filios Ad«, slaiuit terminos po-1
/
tur verbum quod dicit Qui non renuntiaveril omni- : putorum juxia numeruni niioruin Israel : ut siut ipsr
bus, qux possidet, non potest mcus esse discipulus. ,super ihroiios duodcclni, judicantes duodecim tribus
CAPUT 111. Israel rquibus data cst potesias, qu.ini Filius a Patre
Et inlroivU iterum in tynagogam , et erat ibi homo accepit secundum carnem , ut opera qua: ipse fecit
habens mantim aridam, et observabant eum, si sabbO' et ipsi faciant, et inajora horum faciant. Et imposuit
tiscuraret, ut accusarent ittum. Et ail liomini habenli Simoni nomen Petrus. De obedientia ascendit ad
maniim aridani : Surge in mediiim. Et dicit eis : Licet agnitionem : Qui enira habet ,dabitur ei , et abunda-
sabbatis beiiefacere, an tnale : animam sabam facere. bit : Jacobum, qui supplantata habettota desidC'
et
B ria carnis, cl Joannem, qiii gratia accepit, quod alii

an pcrdere? At
irn, coiitristalus
itli tucebapt. Et circum^piciens eos in
super câtale cordis eoruni, dicit ho- per laborem tenent et imposuit eis nomina Doa- :
v
inini : Extende manum tuam. Eiexlendit : Et resli- nerges, quod est; fitii lonitrui : quorum Irium su-
tuta est manus illius. Exeuntes atilem pharisg:i, slaiim blime merilum , in monte meretur audire tonitruum
cuni Ileroriianis consitium [aciebant adierstis eum, quo- Patris, per nubem de Fiiio tonantis : Hic est filius,
modo eum perderent. Jesus atilem cum discipulis suis meus dileclus, ut per nubem carnis, el ipsiignemj
secessii ad mare, e.t multa lurba a GalHaa et Judcca se- verbi, ac si fnlgura in pluviam spargerent in terris :jf
cuta est eum, et ab Jerosolymis, et ab Idumcea, cl trans quoniam Deus fulgura in pliiviam fecit : ut exslin-
Jordanem : et qui circa Tynim el Sidoiiem mtiltitudg guat misericordia , quod jiidicium inurit. Unde pro-
magna, audienles quo! faciebat, venerunt ad ctim. Et pheta dicit: Misericordlam ei judicium-cantabo libi,
if^
dixit discipulis suis , ut nuviciila sibi desenirent pro- Domine. Et AnJrcam qui . vi rili forma vim facit pcr-
:\
jiteT twbam, lUfomprimerent eiim. Mullos cnim sana- ditioni suae, ul rcsponsum moriis in se seniper ha-,
beat semper
bat, ita uJ i rriTeren t i» eum, vl illum langercnl, qvol- : et aniina ejus sit in manibiis suis. Etl
'x^
quol habebant ptagas. Et spiritiis immuiidi ctim itliim Phili££u m . qui esi qs tampadi s : qui illuniinare po-
videbant, procidebant ei. Et clamabant, dicentes rTu lestore quod cordc concepii. Cui dedit Doniinus
,
« /i/ius Dei. £i le/iemeiKer <;0Himina6a(«r eis, iie ma- C apenionem oris illuminaii. Scinius liunc modu m
mfeslarent itttim. Quinta virlulc, erat homo manum locutionis proprium Scripturarum esse divinarum
,
habens aridam, cui dicitur, Extende manum tuara: quando Ilebraiorum nomina ad aliquod mysleriuin
f II
qui significat avaros, qui nolenies dare, \olunt acci-
pere : pradari, ct nonlarîri. Quibus dicitur,'.utex-
posila : quod nunc EvangelisJa
significaiionis sunt
ex Dei persona vehemcnter affecians inierserit. El ^

«*
tendanl manus suas, id est, qui furabaiur, jam non Barlholqmscum ,

qui fitius e st susjiendeiiiis aguas. Et
furctur : magis autem laboret operando manu sua, quis est filius suspendeMis aquas, nisi qui diiiit : Et
quod bonum est : ut baheat unde communicel indi- mandabo nubibus iiieis nepluant super eamimbrem?
'^^
gentibus. Nomen vcrpi filii Dci, per pacem el dilcclionem ac-
El ascendens in montem, vocavit ad se quos votiiit quiriiur inimici. Beali cniin pacifici, qiioniaiU <ili;i
ipse, ct venerunt nd cum. Et fecii ui essenl dtiodecim Dei sunt : ct diligile inimicos veslros, ut siiis filii
cum itlo, el ut miiteret eos prmdicare. El dedit illis Dei, et reliqua. Et Mallh§eiJLin ,
qui cst doiiuiiis , cui
potestatcm(cura;idi infirmilalcs, cl cjicicndi ilmnonia. donatur a Doinino, ut non solum remissioncm pec-
Et imposuil Siinoiii iiomcn Petriis ; elJacobum Zcbe- catorum adipiscatiir, sed in numero ascribaiur apo-
dxi, cl Joaiinem frulrem Jacobi : cl imposiiit eis no- stoloruin : ut leo cl bos siinul comedant, el Iiipiis
Aiidream,
D cum agno pascalur. Et Tliomam
mina Boanerges, qitodesl, filii loiitlrv.i; ct et ,
qui est ahjssu s.
Philippuni, el liartholomceum, et Maltliwum, el Tho- Mulii enim profunda scientesDei^minime proferunt,
viain, el Jacobum Alpliwi, el Tliaddwiim, et Simoncm ut Paulus ait Scio hominem et reliqua : , : usque,
'1
Chananmm, el Judam Iscariijlem, qiii et Iradidil il- quM non liccthominibus loqui. Et Jacobum Alpli xi,
luin. Esi consuetudo Scriplur* divinse allegorice lo- id est , doefi vel millesitn i. Cujus a lalere cadunt
qui, et cum aliud dicat, aliud velit iuieliigi. Quod mille, et decem millia a dextris ejus. Jacobus alier .
in Evangeliis positum Irequenter invcnies:sed nobis cui coltiiciaiio non est adversus carnem et sangui-
nccesse csi, iit sic cxcclsiora seiisibus nostris applice- nem : sed adversus spirituales nequitias. ElThad-
mus, ut taiiicn cuncta secundum historix veriialem dacum ,
qui est, c orcutum , id csl, cordis eultor : qui
cernainus:Chrisluscnim solus spirilualitermonsest conservat cor suura omni custodia. Nlu&iJilja namque
inons quideiii breviteranobislaudalus.scdcaelcstiiim cordis Deus vioetur, ut per vilrum mundum fornia
rernmjqualiiate copiosus, ex quo aqux vivx dfcur- osienditur cxpressa. El Simonem Cl iananxum
runi; tacinpaivulorumsalutciiipraeparatur: pinftuc Jo qui ct zeloies. Simon , p onens trisliiiam inlcrprcta-
spiriiualis agnoscilur, et quidquid summe bonum tur. Oeali namque ,
qui lugent : quoniam ipsi con-
: , !
601 COMMEMARIUS IN EVANGELIUM SEC, MARCUM. CAP. IV. 602

solabunlur. Trinum lucliim implet, qui consolationcra A Qm autem blatpkemavcrit in tpirilum sanclum, non
i' futuram quserit. DeQet peccata propria cum Davidet -
liabet remissionem in (cternum, sed reus eril mlenii de-
Maria : flel cum fleniibus cum Paulo mullum : el flet licliquouiam dicebanl, spirilum immundum liabel.
:
cum Joaone, qui dicebal : Et ego flebam mullum : Quia non meretur pccnitcntinm agcre, ut recipiatur,
quia nemo dignus inventus est ,
qui aperiret librum, qui Cbristum intelligens, priiicipem dacmoniorum
et solveret signacula ejus. Zeioies autem dicitur, esse dicebat : quia numqu.im solviiur a c.ircere, qui'
quem domus Dei comedit ut Phjnees sacer-
zeliis : quadranlem,<<erbi nftvissimum non solverii anic fi-l
dos, ul cesset quassatio. Ei Judam Iscarioiem, qui nem viiae. Quatuor namque partibus il enari us yila;
tradidit illum qui non delet peccatum suum per

:
fundatur xtemse : ut qiiod corde crcdis, ore confi- ,
pcenitentiam nec illud deletur per memoriam. Unde

:
learis : ei quod confileris , opere impleas , el quod \
de eo diciiur : Et peccaium matris ejus non deleaiur. impleveris, docere non cesses. Qui enim fecerii el 1
Fiant coiitra Dominum semper. Judas, coufitent, docuerit, hic magnus ;vocabitur in regiio coelo-
vel glatioius inlcrpreiatur. Iscariolis autem , mcmo- rum.
I riam mortis. Confessores sunt multi in Ecclesia su- Et veniunt maler ejus et fralres : et (oris slanlet mi-
perbi et gloriosi : quorum primus Si mon Magus et ,
serunt ad eum vocanies eum : et sedebal circa eum
A£ius, et cxteri hxreiici, quorum memoria morlalis B lurba, et dicunt ei : Ecce mater lua , ei fralres tvi fo-
ideo in Ecclesia celebralur , ul deviteniur. Hx siint rit qumrunt te. Ei respondens eis ait : Quce est mater
duodecim dilTcrentisc apostolorum et priedicalorum mea, el fraires mei ? Et circumspicient eos, qui in cir-
qui lerni, quaierni circa labernaculum Domini ex- cuitu ejus sedebant , ait : Ecce mater mea , et fralret
ciiDant : et sancla Domini verba humeris operum mei. Qui enim feceril voluntalem Dei, hic frater meus,
propriis portant : ut tabern.iculum unum maiisioni- et soror mea, el mater mea esi. Ut sciamus nos esse
bus multis ad terram repromissionis portent : quos fratres ejus et matrem, si volunlatem Pairis ejus ira-
unius exemplum ad limorem bumiliat , ut angelos pleverimus : ul cobxredes simus ejus, qui non in
Luciferi illius casus conservet , ul non glorietur bs- Ecxibus, sed in factis discernit. î^'
piens in sapieniia sua : sed qui glorialur, in Domino -,
CAPUT IV.
^
glorietur. El ilerum docere ad mare
ccepil , el congregala ett
El veniunl ad domum, et convenit ilerum turba, ila ad etim lurba mulia, navim ascendens, tede-
ila nt in ',
ut non posscnl neque panem manducnre : et cum au- ret in mari , et omnis lurba circa mare super terram
dittent tui, exierunt tenere eum. Dicebanl enim,.quo-
^ erot, et docebat eos in parabolis multa, el dicebatÛis
niamJnluroremv^suAjesl. El scriboe, qui ab Jeroso- ,-„ doclrina tua : Audiie. Ecce exitseminans ad semi-
lymit descenderant, dicebanl, quoniam Beelzebub ha- C „andum. Et dum seminal, aJLud cecidil secus viam :
bei et quia in priucipe dcemoniorum ejicit dmmonia. i
: g, i.e„erunt volucres cali . el comederunt iUud. Aliad
Et convocalis eis, in parabolis dicebat illis : Quemodo - i,ero cecidit super petrosa, ubi non habuil terrcm mul-
poteSt Satanas Saianam ejicere ? Et si regnum in te ,an:, et slatim exorlum est, quoniam non habebal alli-
dividalur, non potcsl regnum illud slare. Et domus
si
tudinem lerrcB : et quando exorlus eft sol, exwsUiavit,
super semetipsam disperiialur, non potesi domut itla et eoûod nonhabebat radicem,exaruit. Et aliudceci.
Salanas conturrexerii in semelipsum,
tlare : el si rfif-
y ditvi spinas , et ateenderunt spinir , "et suffocaverunt
jtejûs esl : elnon poieril siare, sed (inem habet. ,'
illud, et fruclum non dedit. Ei aliud cecidit in terram
Kemo potest vasa forlis ingressus in domiim diripcre, bonam, et dabat fruclum ascendenlem , et cresceulem :
nisi prius forlem alligel : el tunc domum ejus diripiel, el afferebat umm tricesimum, et unum sexagesimum
Amen dico vobis, quoniam omnia dimillenliir filiis ho- et unum cenlesimum. Et iiicebat : Qui habet aures au-
minum peccala et blasphemi(c,qnibiisblasphemaverunl. dicndi, audiat. Et cum essel singularit interrognte- ,
Hic proprie Marcus convenire Jcsum, cum discipulis runt eum hi {qui cum eo eran l) duodecim, parabolam.
suis ad domum narrat : Et ilerum turbas , ut non ij Et dicebal eit : Vodis rfaluiii est nosie mysieriiim regni
possent panem manducare, convenisse commemo Dei : illit autem ,
qui foris sunl, in parabolis omnia
rat. Et discipulos putassc, quod in furorem verlere- D ^„„j ; ulyideantjêt nonvi/eqnl : et audientes audiant.
tur, quia scribT, qui ab Jerosolymis venerant, dice- et non intelUgant : ne^nmndo converiantur et dimil-
bani: BeelzebubliaLet. Sicut cxaltaiiturcoeti a tcrra: - tonlur eisipeccala. Et ail illii ; Xeseilis parabolam
sic exaltata; sunt vix Domini a viis noslris. .Ad hoc hanc, el quomodo omnes parabolas cogiwiceiis ? Qui
namque vcnil, quod audivit ct paiitur, qui nobisdi- seminat , verbum seminat. Bi autem lunt qui circa
,
cit : Bcati eritis cum maledixerinl vobis homines, ci viam, ubi seminalur verbum, et cum audierini, confes-
ireliqua, usque, merces vesira in coelis. Domuc ad tim venil Salanai, et aufert verbum, quod seminalum
quam vcniunt, primitiva est Ecclesia. Turbx qiiae est in cordibus eorum. Et hi sunt , simiiiter, qui supcr
impediunt panem manducare, peccata et viiia sunt: pelrosa seminantur : qui cum audierinl verbum tta-
,
quia qui manducat indigne, judicium sibi manducat , I tim cum gaudio accipinnt illiid ; et non habenl radi-
ct bibit, non dijuBicans corpus Domini. Uiide Domi- cem in se , le A lemporalet sunt : deinde orla tribula-
nus in furorem vertilur, cum dicii : Nisi mandiua- lione, et perseciilioue propler verbum, confesiim scan-
veritis carnem lilii hominis, et reiiqua usquc, nun <.daliznntur. Et alii sunl qiii in spinii seminanlur. Ui
I ,
habebitis vium in vobis. smt qui verbum audiunl : et qrunma: laculi , el de-
,
,
CO', S. IIICRON\MI OPERUM MANTISSA. 604

ceptio diii;iarum , et circa reliqnn conciipiiC£iiiia' in- \ mililiidinos icrrcnas pleruniqne coclcsiia fncraincnia
troeuiilcs f.uffocanl rerbum : el sine (riiclu efficilur. El monslrarc sicul totnin corpus constal Evangelio-
: .''>''
lii iunl, qui super lerram bonam seminnli sunl : qui auruni. Hegnuni Dei, Ecclesin cst,qna> rcgiiiir a Deo, '
'
diuni rcrbum: el suscipiunl, el [ruclificiinl unuin Iricc- ci ipsa rcgit Iiomincs : et coiiirarias viiinies et vitia ';
siinum, unumseiagcsimum,elunumcentesim>im. Ul In- calcat : ut est cenlurio halicns sub se milites. Iloiiio i
cusdocenJi indicet audiioresamarosfuisieac insialii- jactaiis seinen , filius bominis cst : s enien , verbumj
les. Eiiden in parabolis Inqnitur eis, ut rcquirercnt vit.n: lcrra. corda iiuinana. Dormiiatio bomiiiis,j|
qiiod non inlelligerenl : et per apostolos, qnnsconfi-ni- inors est Salvatoris. Exsurgit semen iiocle ei dleJ
pios iiabebant, discereni niYStcriimi rcgni, qgnd ipsi Post sniniuiin Cliristi, iinmcrus credentitiin per adJ
nOM habebant. Marc niundum istuni d eberes usciin, fre- versa, et pro.'pera mngis inagisqne gcrminabat in'
îicnii icciione jam notum ost : qnod et gustu ama- fide: et crcvii in npere, dum nescii illc. Tropicaesb
riim esl, et vitiorum fluciibus inqnietum est. Scd isia lociitio : et in Scriptnris diînis creberrit
ab ipso Doinino eripi poiuissent, qui amara mutat cnnsneiudine seminalur, idcst, nescire iios fecil
in dulcedineiu, Iristia vertil in gaudinm et xgrilu- ; quis fructum in linem aOerat, dum dicit : qui perse
dines deiesiabiles, in salutem. Par.ibola est np ^ji ra Teraverii u?que in (inem, ipse salvabitur. Ultroenimt
discrepaiitium reruiii sub nlia siniiliiudine facla com- B terra fructificat, duin vuluntntem nostram Uensex-
parntio, more pjovidiifllis. su;c, ut qui co-leslia ca- speclat diccns Si vis pervenire ad vitam serva
H^! pere iion poicrant, per siinilitndines terrenas, au-
,
mandata. Primnm berliam

: ,
: id est , tiniorem . Ini

dit:i percipere poluisscnt. naoa|oW Gr.-cco vocabnlo tium cnim sapientix limor Di-mini. Deinde spicam
dicitur bimilitudo, quando illud, qiind intelligi volu- id est, poeiiilcniinni lacrymosam. Deinde plcnun
nius, per cnmparatione^ aliquas indicamus : sin enim fructiim in spica, id cst cburiialem. Plenitudo enim
fcrreiim queropiam dicimus.quandodurum ac foriem legis, chnritas est. u'^\
dcsideramus inielligi : cura velocem, venlis ant avi- El cuin ^xj£_^rgduxeril [rurlus , statim mitlH fal-
bus compiramus. Quod in irigcsiino, et sexngcsimo, cem, quonium adest inesiis. El dicebat : Cui assimila-
et centesimo fruclu conlinetur : lioc cst, Lege, ct biinus regnum Dei : aiit cui parabolce comparabimus
Piepliciia, et Evangelio : quud in ore irium iestiuin illud? Sicut granum sinapis, quod cum seniinalum fue-
mysterium regni in monte oslensnin, id cst, Moysi, ril m lerra, minus est omnibus seminibus, quce sunl in
Ct Eliac, et Jesu cpii^^tat. terra : et cum seminalumlueril, ascendil , el fil majus
Ei dicebal iUis : Numquid vehit lucerna , «( sub' omnibus oleribus: el facit rainos magnos, ila ut possinl sub
modio ponalur, aul sub leclo ? nonne ut super cande' umbraejusavescoelihabilare. El lalibusmullis parabolis
labrum ponalur? Non esl enim aliquid absc ondilum , C loquebatur eisverbHm, i>rgut pnterant audire : sine pa-
Vnuod non manifeslelur, nec facliim esl occullum ,
qiiod rabola auiem non '.oquebutur eis. Fdi, esi niors , vel
'
non venial in patam. Si quis hab I aures audiendi , au- jiidiciuni, qund secat oninia : quoniani aijcst messis, i
diai. El dicebal illis: Videie , quid audialis. In qua id est, cniisuinmatio sxculi : in qiia justi gaudcbunt, >.
mensiira mensi fuerilis, remelielur vobis , et adjicieltir qui in lacryniis seminaverniit. Quod senien iierum
vubis. Qui enim habel, dabitur illi ; el qiii non liabel, similat grann sinapis, quod niiniinum in timore est,
ctiain quod habei auferelur ab co. Lucerna verhuin est mngnum aiilem in cbaritate, qiix esl mnjor omnibiis
^c liilius seminihus. Modius auteiii tegens ,

audiius oleribus : quia Deus cbaritns csl. Et, Omnis caro
I est inobedicniiuni. Candelabrum, a|iostoli sunt,quos fenu m. Et, Qui infirinus cst , olera inanducot. Et
illuminavit verbum Doniini abscondiium et occul- ferl ramos niisericoidi:c et compnssionis. Cujus sub
ituin. Parabula ntriusque semiiiis est. In pnlain vero uinbra pnnperesClirisii. qni sunlcocli an inialia . de-
venit, dum a Doinino tracmiur. Ei diccbal: In qua lectnnlur liabitarc.
• inensura niensi fneritis, remetielnr vobis. Eteniiu Scorsum aulem discipulis suis disserebnt omnia. El
L secniiduin mensurani fidei , unicuiqiie dividitur ir,- nil illis in die illa, cum sero essel faclum : iranscamus
r iclligeniii niysteriorinn : et adjicicur, dum scientix ^^-tontra. Et dimiiienles lurbam, ossumunt eum , ita ut
I ctiani adjicientiir virlutes. Qiii enini babet, dnbiinr D erai in navi : elalitB naves eranicum illo. El facla est
e\ : id est, qui Iiabel fidein, habcbil virtuieni : elqui procella magna vcnii, et flucius miilebat in navim, ita
liabct opus verbi, babehit iutelligeniiam inyjterii. ui implereiur navis. Illi enim digni eraut auilire iiiys-
Et qui non babet e contra fidem, deficit viriuie, et teria in penetrali intinio sapientix : qui rejBinlj.s co-i
qiii non habet opus verbi, ejnsiiitelligcnlia carel. Et gitationum malaruni tuniultibus, in soliludine vir-i
qni non intelligil, jani audituiu pcrdidii , ac si non^^ tiiium permaneb^nt. Sapientia cnim estjn tempore
audissei. olii. Dehinc ad mare veniuni, etfiuclibus turbantur.
Et dicebat : Sic est regnum Dei ,
quemadmodiim si El erat ipse in pupp i super certica l dormiens : et
huino juciat sementem in lerrain, et dormiat , el exsur- excilant eum, el dicunl illi : Magisler, nbn ad te pcr-
gat nocte ct dic , et seinen germinel el increscat dum linel, quia perimus ? El comminalus esl vento, et dixit
netcii ille. IJUro eiiim lerra fruclificHt ,primum herbam, inari : Tace, obmutcsce. El cessavil rentus, et facia esl
deinde spicam. deind^lcnum frumeiilum in spica. Et

-
Iranquillitas niagna, el ail illis : Quid limidi estisf
!:vic parabiiiam [jrxoictis cnnso(|iicntoiii proprie »^ Necdum habclis fidem. El limuerunt limore mnijno, el
Buinpsii .Marcus. Scripturas nOTiiiiiiE divinas, pT si- ilicebanl ad alierutrum: Quis, pulas, est iste, quin ven'
:, ,
605 COAIMElNTARIUS IN EVANGELIUM SEC. MARCUM. CAP. V. 60G

liis el mare obedhml ei ? Piippis inorluis peliibiis vi- A nitvi rursus tiaiis (rcium, couveiiil lurba mulia ad eitm.
vos comiiict, cl fluclus arcel, el iigno solidaiiii- , id el eral circa mare : el venil quidam de arcliisynagogis
'.
esi, cruce et morie Domini , Ecclcsia salvulur. Cer- nomine Jairus, et videns eum, procidit ad pc.les ejus
i vical, corpus Domini est : ciii divinitas siciil caput. et deprecabalur eum mulliim. dicent : Quoniam filia
\ inclinaia esi. Puppis , initium Eeclesijc est t iii qua niea in extremis est, veni, impone manut super eatti,
f
Doininus dorinit morie corporali : Quia iiumi|iiam ul salva sil, et vivat. Et abiil cum illo , el sequebalur
I
doriniet, qui cusiodit Israel. Coinminatur venio et eitm lurba mulia : et comprimebanl eum. Et mutier,
% mari, ut laceat, de quo dicitur ; Tu dominaris poie'. quw erat in profluvio sanguinis annis diiodecim , et
'
siaii maris , mare, da.'mones
et reliqua. Venius et (iterat mutla perpessa a compluribus mcdicis, et ercga-
ci persecutores sunl quibus dicit, tace quando : : verat omnia sua , nec qnidquam pro(eceral , sed mugis
compescit edicta regum iniqiinrnm ut voluerit: , dcurius httbebat cum audisset de Jesu. Legio, id esl,
:
quia non esi lion)iiii«, ui dirigat gressus suos. Tran- dccem millia, qux cadunt ad dexteram Palris, qnx
quillitas niagna ,
pax Ecclesise est posl pressuram , est Cliristus. Cui dxmonio grex pnrcorum rrediiur:
sive iheoria, post aciiijilem viiam. ^-^^ cui nihil est utile, nisi utsiniul in abyssn, id est , in
*"'*
CAPUT V. inlerno, sine respectu misericordia; snffoceiur , per
I
£< venerMnt traiii (relurii maris in regionem Gerase- 6 impeium immatiirx niortis : a quibus fngiuni mulli,
norum. Et exeunli ei de navi, slatim occurrit de mo- qui pascebani ei>s. Flagellaio eieniin stulio, sapiens
X i
numenlis homo in ipiritu immundo, ijui domicilitim lia- prudenlior lit. Et rogant Jesum , ul exeat a finibus
bebat in monumenlis. Et neque catenis jant quisquam corum : ut ait Peiriis: Exi a me, Domiiie ,
quoniam
poterat eum ligare : quoniam swpe c ompedi bus et cale- immundus sum : Ne langiint arcam Dei , ut Oza,
nis vlnclMS, disrupisset catenas , el compedes commi- liomo sanatus mittilur in doniuin suam, et prxdicat
nuissel, et nemo poierat eum doniare. Et sempcT die ac in Decapoli : dum a Rnmano nunc regno, Jud*i con-
nocle in monumentis, et in montibus erat ctamans , et veriiintur, qiii in litlera tantum pcndent decalogi.:
concidens se lapidibus. Videns aulem Jesum a longe, Post haec venil Jairus arcliisyn;igogus, quia cum in-
cucurrit et adoravit eum, et clamans voce magnd dixit iraverit plenitudo gentium , tunc omnis Israel s:ilvi>s
Quid mihi et tibi, Jesu, Fiti Dei aliissimi ? Adjuro le fiei. Jairus, sivc i//umi>iaii$, sive itluminalus , inler-
per Deum, ne me torqiieas : Dicebat enim illi : Exi, spi- pret:<lur, id est, Judaicns populiis unibra liiter:» dc-
rititt imniunde, ab homine. El inlerrogabat cum: Quod posiia, spiriiu illustraius ef illuminatns : procidens
(ibi nomen est ? Sexta virtute sanatur , qni in monu- acl pedes Verbi, id esl , ad incarnalionem Jesu .se
mentrs
uieiiiis domiciliuin
uuiiiiciiiuiii liabebai
iiuucuav nec i<iiciii3 ngatuo,
iici, catenis ligatiis. liiimiltans, rogai pro siDi vivii, auos
Qui sibivivii, alios vivere
:
. niimiiians, liiia.
filia. uui (
i
neccompedibus. Nemoenim domare eum polerat. C facit. Abraliara ct Moyses et Samuel roganl pro|
In moiiiibns ei in monumentis eral clamans, et con- plebe moriua , et seqiiitur Jesus preces eoriiin. Se-
.cidens se lapidibus. Hic esi desperatissimns genlium ptiroa virtule susciiiitur mortua. Sed inter viaQi lan-
populus, qiiem eiiumerat Apostoliis: Siiperbus, ela- gii fimbriam relro miilier sanguinaria : qua: profli-.
jtus, immundus, s.inguinariiis , idololatm, igiiomi- g;^lam ciim salute perdidit in medicos nihil profi-f 1
iiiosus, nec iii lege natur«, nec Dei, nec linmano Jcienles, substantiam. Sepliino die rcquievit Deus
limore alligaiiis. >^ ab omnibus operibiis suis. Quando suscilaiur moriua
Et dicii ei: Legio milti nomen esl, qvia mttlli sumus. intiis, et semiviva cum turbis. Fluxus sangninis sie-
Etdeprecabalur eum mutlum, ne se e.Tpelleret exlra re- rilitatein facit : undedicitur ad Ecclesiam geiitium: Jn
giunem. Eral aulein ibicirca monlem grex porcorum Laitare, sterilis, quae non paris.
rnagnus pascens. Et deprecabanlur eum spirilus. diccn- " Venit in turba relro, el teligit vestimenlum ejus.
tes : Mille nos in porcos, ut in eos inlroeamus. Et con- '
Dicebal enim : quia si vel vestimenlum ejus leligero,
cessit eis slalim Jesus. Et exeuntes spiritits immundi . salva ero. Et con(eslim siccatus est fons sanguinis ejus,
inlroierunl in porcos, el magno inipelu grex praecipi- et sensit corpore, quia sUnata esset a plaga. Et siatim
tatus est in mare ad duo millia, el su/focati sunt in Jesus in semetipso cngnoscens virtutem, qua; exicrat dt
:y \A mari. Qui aulein pascebant eos ,
(ugerunl el nuntiave- D nio , conversus ad lurbam aiebal : Quis tetigit vesti
runt in ciiilalem, el i» agros. Et egrcssi sunt videre, menla mea ? El dicebant ei discipuli sui : Vidct
quid essel [acti : ct veniunt ad Jesum, el vident iltuni, turbam comprimentem te , el dicis ,
quit me leiigil ? El
qui a dwmoniu^v-xabalur, sedenlein veslitum et sante circumspiciebal videre eam , quce hoc (ccerat. Mulier
.1
menlis, et timuerunt. Et narraverunl iltis, qui vide- rero limens , et tremens , sciens quod (aclum essel in
rant quatiler (actum essel ei, qui damoniitm habuerat, se, venil et procidil anle eum , et dixit ei omnem veri-
I
rfe porcis. Et rogare cteperunl eum , ut disceileret tle tatem. Itleautem dixit ei : Fitia, ftdes tuale salvam
finibut eorum. Cumque ascenderel naviin , ccepil ittum fecit , vade in pace : el eslo sana a ptaga tva. Adhuc
deprecari, qui a tlwmonio vetalus fuerat, ut esset cum eo loquente veniunt pd archisijnagogum, dicentes : qilia
ilto. Jesitt aitlcm non admisil cuni , sed ait illi : Vade filia lua mortua est, quid ultra vexas magislrum ?
in domum tunm ad tuos, el annuniiu ittis quanla tibi Jaus aulem audit^vejibo , quod dicebalur, ait arciii-
Dominus fecerit, et niisertiis sit lui. El abiit, cl ccepit njnagoyo : yoti limere , lanlummodo crede. Et iion
prccdicare in Decapoli, quiinta sibi fecistel Jesut , et admisit qucmquam se sequi, nisi Fclrum, et Jacobttm,
'
bmnes mirabanlur, Et cum irantcendissel Jesus in et Joannem (ratremJacobi. Et veniunl indomum ar-
,,: . : 1
607 S. IllERONYMI OPERUU MANTISSA. [608
chhynagogi : et vidit lumultum , ei flenles , ei e/u- A dalur eis pniesUs pr.tcepla docendi ut comiietur
lantes mullum , el ingressus ail illit ; Quid lurbamini verbum simul et factum : el cum promissis invisibi-
et ploraiisf puelta non esl morlua, sed dormii. El irri- libus , visibiles virlutes micenl : el cum ungebant
debanl eum. Ipse veroejeclit omnibui, atsumil patrem oleo «'gros, inGrmitatem fldci virtule corroborant.7
ei mairem puelloe, el qui tecum crant : et ingrediun- Et rex Berodct
aitdivil { manifeitum enim (actum
lur ubi puella erat jacens , el tenens manum puella;
est nomen ejut ) el dicebat : Qiîa Joannet Baptista
ait illi : Taliiha cumi, quod ett inlerprelatum, puelln, resurrexit a moriuis : et propterea virtutei cperantur
libi dico, lurge. Et confeilim surrexii puella, ei am- in illo. Alii autem dieebanl quia Elias eit : alii vero
,
bulabal. Erai auiem annorum duodecim, el obttupiie-

dicebant : Quia propheia est quaii unut cx prophe-
,
runt slupore magno. Et pra;eepit iltis veliemenler , ut

Lucernam sub modio abscondi fas non est.
lit.
nemo id tcirct : el dixit dari illi manducare. Id est Quo audito Herodet, ail : Quem ego decollavi Joan-
pnst resurreclioneiii. Fimbriam taiigit , ac si cym- nem hic a morluis returrexil. Ipse enim Berodes
,
bala el malapunica ,
qux pcndeutde extremis oris misil ae lenuit Joannem , et viniit eum in carcerem ,
summi sacerdolis.Cymba!um,confessioneni:
tunica; propler Herodiadem uxorem Philippi (ratrit tui
malum punicum, mar'vrii voluntaiem et virtutum ,
quia duxerat eam. Dicebat enim Joannes Hcrodi : Son
candorem sive unit.it. n signilicat. Ad puellam di-
, B /,«( iWi habere uxorem fratris lui. Berodias autem
Aif tip
citur - TottlliQ
Talitba /iiimi
cnmi, irl
id st, nitfilln
cf tiirnp
piiella, surge. Ar/^lilQvnn.
Arcliisyna * • jî . . • ii' . i l . • j . .
. .
eum, nec
'
:
insidiabalurjlli , el votebat oecidere poterat.
gogo dicilur : Filia tu^. mortua esi. Jesus autcm Herodes enimmeiuebal Joannem, et tcient eum virum
dixit : Non est raortu;i, sed dormit. IJtrnmque cst juûm, el tanclum, et cittiodiebal eum : et audito eo,
morlua estvobis, mihl dormit. Annorum duodecim vmla faciebat , et libenter eum audiebat. Et eum diet
crat puella, ei annis duodecim erat mulier perpcssa. opporiunus accidistet , Herodet natalis sui coenam fe-
Peccala non credenlium, apparent in iniiio fidei cre-
cit principibus , et fribunit , et primis Galilcece. Cum-
dcniium. Unde dicitur : Credidil Abrabam Deo , et que inlroisset filia ipsius Herodiadii , el saltassel , et
rcpuialum est ei ad jusiitiam. .^ placuittel Herodi , timulque Tecumbentibu* , rex ait
puella; : Peie a mequodvis , el dabo libi. Etjuiaml

CAPUT VI.
illi : qitia quidquid petieris , dabo tibi : Ucel dimidiu m
Etegrissusinde, abiitinpatriamsuam : el sequeban-^ regni mei. Quce cuni exisset , dixit malri sua; : Quid
lur eum discipuli sui. Et (aclo sabbalo ccepit in sijnagoga petam ? At illa dixit , caput Joannis Baptista;, Cum-
docere , cl multi audieutes admirabanlur in doctrina que introisset slatim cum fesiinalione ad regem ,
peti-
eju* , diceules ':

Unde huic hccc omnia ? Et qua; est vit, dicens : Volo , ul proliiiut det mihi in disco caput
sapienlia ,
qiia; daia est illi],iêt*irlutes lales ,
quw per C joaniiis Baptislm. Ei contxutcdus est rex propler jut
manut ejus cflicimUur? Nonne hic esl (aber fiUits jurandum : et propler simul recumbeates noluit ea m
Marice, fraler Jacobi, elJoseph, el Judce, et Simo- ted misso
jCflairitto'« . s
p icuâto re ,. prcecepit afferri
iiis ? Aonne et sororcs ejus hic nobiscum sunt : Et caput ejus in disco , et dedit illud puella; , et puella ,
scaiidalizttbaiilur in illo. Et diccbat itlis Jesus. Deinde dedit malri suce. Quo audits , ditcipuli ejut venerunl, Ufl
icns in patriam suam , filius fabri , Jesus vocatur. et lulerunt corpus ejus, et posueiunt illud in monumen- fr rt
'
Et hoc mjsllce : scd fabri ,
qui fabricaius est auro- »0.Per ironiam expresse pronuotiat llerodes pjjU-
ram ct solem, id est, Ecclesiam primam ct scquen- cens. Caput Irgis, quod esl Cliristus, de corporc !i1i-
tcm : in quarnm figura, mulier ei puclla sanantur. scidilur proprio , id est, Jiidaico populo, et daiurl
Qitio noii est prophela sine honore nisi in patria gentili puellx , id cst Romanx Ecclesiae : etpuclla|
sita, et in doiiio tua, et in eoiinaiion e sua. Et non po- dal mntri sux adulterx, id cst, Synagogu: crcditurxy
tcral ibi lirtulcm uiiam (acere : nisi paucos infirmos in_fine. Corpus Joannis sepelitur , caput in discol
inipo'itit manibus euravit. Et mirabatur propler in- collocatur , lilj era h umo legiiur , iijijriips in aliaril
creduliiatem eorum, ci circiiibat caslella in circitilu , lionoratur ac suraiiur. ,'
' «'
|
docens. Ei convocaiit duodecim , et ccepil eos miltere Et convenienles apostoli ad Jetum , r«nun(iot'erunt
immuiido- '^
biiios, ct dabiit illit poleslalem Spiritiium ei omnia ,
qua: egerant et docuerant. Ad locum unde
Titm. Et prcecepit illis , ne quid tollerenl in via , iiiii exeunt flumiiia, revertuntur. Deo semper gratias
virgam |an(um : iioii periim , noii panem , neque m referunt Qiissi, quod acceperant.
zona at , tedi calciat os saiidaliis , et ne induerenlur Et aii illit : Venite seorsum in deserlum locum.
duabu^ tiinicis. Eldicebni cis : Quocumqite introicritii Et hoc proprie Marcus. Seorsura ducit quns elc-
in domnm, illic maiieie doiiec e.teaiis inde. El quicttm- git, ul inter roalcs viTenles , mala non inlendanl :
que non reeejeriiil vos, ncjite audierinl vos : exeunlei ul Lot in Sodomis, et Job in terra Hus, et Abdias ia
inde , exculile putverem de pedibits vetlris in tcstimo- domo Acbab.
niitm illis. El exeitnles pra;dicabnnl , ul pcenilenliam Et rcquietcit pusillum. Erant enim ,
qiii veniebant
agerenl : ei dccmonia mulia ejieicbant , el ungebant et redibant mulli. Et nec tpatium inanducandi habe-
oleo mitllos agros ei sanabantur. Comitalur sxpc .baiil, El ( asceiidentet in navim abierunt in desertum
vilitas oriitinem , ut csl ,

quis est filius Isainc ? locum teortum. Et videritnl eos abeuntet , et cogno-
Scd hiimilia Ooniinus respicit , ei alta a longe co- verunt miilli , et pedestret de omnihus civiialibus con-
gnoscit. Milluniur dciiide duodecim apostoli, et cuTreruHl illuc , it j^vencrunl eoi. Ei exiens vidil
. , '
m COiLMENTAWUS IN EVANGELIUM SEC. MARCUM. C\V. VII. 610

turbam multantJesui, et miseriui est super eos ,
quia \ duodccim iribus Israel. Qui sunt frngmcnta? Abra-
eranl sicnt oves non liabentes paslorcm. Fa ea'pil itlos liam , I-,aac , cl Jacol) : (pianJo reliquia! salvtc fient
docerc miilta. Et eum jam hora mutta ficret , acccisc- cx Irael? qunndo facic ad facicni vidcbiintis, quod
runt (liseiputi ejus, dicentes : Dcscrtus est locns hic ;
in lcgc Moysi, el Pro|diclis ei I>!>alinis scripium lc-
etjam hora prosteriil, dimilte illos, ul eitntes i/i proxi- giiiius de Clirislo. Unde posi quarlam vigiliam noctis,
mas vU[as et vicos einanl sibi , cibos ,
quos mamliueiit. coinpcscil Jesus t^morgn) inaris, .imbulans supcr il-
Et respondens ail illis : Date illis vos mandueure. Et lud, et dicil : Conndile, cgo sum : qiiia vidcbimus
dixeritnt ci : Eunles emainus dueentis denariis pitiies ,
ciim sicuti est. Tunc cessavit venlus : et |irorclla,
el dubimns iUis manducare. El dixit eis : Qiiol Jcsu sedcnie, rcgiiante in navi : qux cst universali$>
paiies habelis ? Ite et videte. Et ciim cognovissent , di- Ecclesia. Sequiiur :
cuiit : Quinquc , et duos pisces. Et precccpil illis , ut Et quolqiiot langebant eum, suliii ficbant. Qudndo
accumbere (aceret omnes , secunditm contubernia sitper fugiet dolor cl gemitiis.
viride [enum. El discubucruiit inpaijcs per centenos, CAPUT \ll.

et ijuinquagenos. El acceptis qitimiuc paiiibus duo- /
et El conveniunl ad euin Pharisoei, et quidam de scribis
bus piscibus , iiiluens in coeluin bcnedixii, et fregit pa- venieiites ab Jcrosvlyinis.!Et cuin vidisseiil quosdain ex
nes, el dedit discipulis suis , ul ponerent anle eos. Et B discipiilis cjus eominunibus mnnibus, id ctl, non lotis.
duos pisces divisit omnibus, el manducavcrunt omnes, mandueare pancs,i^Jtuperaverunt..Pharis(ri autem et
i/Ut salurati $unt. Ei sustulerunt rejiquias fragmentorum omncsJttda;inisicrebrilaverintmaiius,noninanducanl,

'^ duodecim cophinos plenos , et de piscibus. Erant au- ienentes Iradilionem seniorum. El a forolvciiienteshiisi
.tcm qiti manducaverunt ,
quinque millia virorum. Et baptizfj^lur, non coineduiit. Et alia multasunl, quwlra-
slalim coegit discipulos suos asccndere navim, ut prce- dila sitnl illis servare : baptismala calicum, ct tirceonm,
cederent eum trans frelum ad Bethsaidam , ditm ipse etwramentoritm,'cl lectorum.jEl inlerroyabanleum pha-
dimillerct populum. Et cum dimisisset cos , abiil in riscci ctscribai : Qitare discipuli lui non ambutant juxta
, .,monlem orare. Ei cum sero esset , erat navis in medio traditionem seniortim : sed eommunibus manibus man-
mari , et ipse solus in terra : el videns eos laboiaiites ducaiii paneiii ? .\l illc respondeiis , dixit eis : Bcne
in reinigundo, erat enim veiitus contrarius eis. Ei circa prophetavit Isaias de vobis hypocriiit , sicut scriptuin
quarluin vigiliam noctis venil ad eos , ambulans super est : Populus Itic labiis me honorat : cor autem eorum
mare , et volebai praeterirc eot. At itli ul viderunt eum . longe ett a me. In vanum autem me colunt , doccnlcs
anibulanlcm siipcr mare ,
putaveruiit pliantasma esse : ' doctrinas et, prwcepta hominum. BcUnquenles enim
et exclamavcrunl. Oinnes eniin viderunt eum, et con- maiidalum Dei , tcnelis tradilionem hominum :'fbapti-
lurbali sunt. Et ntatim iocutut est cuin eis , et dixit C smata urceorum, cl calicum , et alia similia his facitis
r teis : Confidite, eijo sum, nolite timcie. Et asceiidit ad multaJEl diccbat illis : Beiie irritiim facitit prwceptum
illos in navim, et cessavit ventus. Et plus magis intra Dei, ut traditiouein vestram servetis. Moyses enim
te slupcbant. Non enim iutellexerunl de panibus : erat di.xit, Honora patrein tuum, et matrem tuam : et qui
,. cnim cor eoriim obcaTatum. El cum transfretasseiil, midedixerit patri, vel matri, morle morialur. Vos au-
venerunt in tcrram Genesareth, et app iicueruj it. Cum- tem dicitis : Si dixerit liomo palri, vel matri, corban ,
h 11
que egressi ettent de navi, coutinuo cognoverunl eum : quod est, donum quodctimque ex me
tibi proderit , el
et percurrentes universam regionem illam, cccperunl in ulira non 'dimiltitis eum quidquam facere patri suo aut
grabutis eos, qui se male habebant , circuinferrc, ubi matri, rescindentes verbum Dei per traditionem vet-
audiebant eum esse, el quocumque introibal in vicos, tram ,
quam tradidistis, Et similia hujusmodi mitlla
tel iii villas, autcivitates, inptaleis poiiebant infirmos, .facitis. Et advocans ileriim turbain, dicebat illis : Au-
et deprecabantur eum, ut vel fimbriam vcstimeiiii ejus^île omnes et inietligile : niliil esl extra hoinineni in-
. taiigerent. Ut aves in ramis siiiapis : pusilla Iiic &My^ iroiens in eum, qiiod possit eum coinq'uinare : sed qtice
lciis lequies, longus labor. Scd poslca diciiur ilFis, de hoinine proceduiit, illa sunl qua: coinquiiiant homi-
ul rcquiescant a laboribus suis. Eraut enim qui ve- / nein. î guis h abet aures audiend i. aiidiat.JEt cum in-
iiicbant, et ridcbant molli : ncc inaiiducaiidi spalium D troissct in domum a turba, inierrogabant eum disciputi
liabcbant in arca
liabcbc Noe : et animalia, qux intuscrant, '
ejus parabolum. Et ait iltis J Sic et vos im^rjadentes
l**'" l* } foris II itebaiilur : et qua: fgjjs eraiit, in!ro eiuinpc- eslis. Non iitlclligilis, quia oiiine extiinsecus introiens
I
jll bîinSic niniirura agilur in Ecclesia : Judas rcccssil, in hoininem, non potett eum coinquiiiare : quia non in-
I latro accessil.
ai Quamdiu receditur a fidc, iicc Ecclesine Irat in cor ejus, sed in ventrem, et in tecestum exil ,
icquies est, sine moei;ore. Itacbel plorans filins suos, purgans oiniics eseas. Dicebat autein, quoniam, qiia: de YV
noluit coiisolari. Non cst Uic convivium, in quo bi- homine exeuiit , ilta coinquinant lioininem. Ab intut
bitur vinum novuin. Quandocantabiturcanlicum no- enim de corde hominum iiiata; cogitationes procediinl:
ûm in coelo novo, et in lcrra nova , abjioininibus adtilteria, fornicaliones, homicidia, furla, avarilia;
iiuvis? Cum mortalc boc inducrii immortalitatein, nequitiie, dolut, impudieitiw, oculus malus, blasphc-
cum quiiique panibus et duobus piscibus ,
quinque mia, stiperbia, slultiiia. Omnia hwe mala ab intus pro-
niillia boraiiiuin vespcra vitx pascenlur : et duude- cedunl, et eoinquinant homincm. Et iiide sitrgiiu.
ciin copblni octava virlutcpleni Iragincutis colligun-'- abiitin finet Ttjri fi Sldonit, ct ingressus domum, ne-
lur, cum sedcnl super ilironos duodocim, judicanlcs minem voluil nire , et non poluii latcre, Mulier eiiim
: :
,
(H S. HIERONYMI OPERUM MANTISSA. 6i
itatim, iit aiidiiit de eo , eujus /i/m habebnt .spiri/iim A cogilaiioniluis, cl actihiis iiiordiiiatis, srrinonihiis-
tiHiiiiii.dMm, intraril el procidit ad jiedes cjus. Erat <\uc. iiicoiii]!osjjis (liiciiiir, qiii sniiari mnreliir. Di-
euim mutier gcjjjjlis Siirppliceiiissn genere, el rogabiit giii qiii iii aiires cjiis iiiiliun'ur, vciba spiriius siiiil,
eutn, ul da'inoniiini ejiceret de [ilia cjus. Qui dixil illi ile qiii) (licitiir : Digiiiis l»ei hic esi. Ei, Opeia digi-
Siiie prius snliirnri /i/io». ISon est eiiim Iwiium siimere idriiiii liiiiriini siiiit coeli.
panem filiorum, rl millere cauibus. Al illa respondil ,

El e.rspui'ns teligil linguam ejiis. Sîmia de carnc
ci dicii illi : namâie^conicdunt sub
Uiigue, Domine, Doniini, esl diviiia sapieniia : qiix solvii vinculnin
mensa de m/cis pueroriim. Ei aii illi : Propter hunc labiorum hiimani generis : ul dicat : Credo in rcum
ternioneni viide , cxiil dcemoniiim a jilia lua. El cum Patrem oranipnienlein, elc.
ohiissel doniuni suam, invcnit puellam juccnlem stipra 1. Et suspicicns in ca^liim ingemtiit. Id est, nosgemcre
lectum, ci damonium exiisse. 1'liarisyorum super- dncuil, el in coelum thesaurum cnrdis nostri eri-
ftunmjâiratuni, furca raiionis obtundit, id esi, Moysi gere : quod per gemitiim compunctionis inlimx
t Ct lsai« iiicrep:itione, ut nos adversanics h»;reses fiivola hrtiiia carnis purgaiur, ui diciiur : Rugiebamu'
,
^^
~"
\crbis Scriplurac vincamus. \idenies discipulos non a gemiiu cordis, etc. "*
loiis manibiis nianducare, qnod futurnm genliiim Et ait illi : Epheta ,

qiiod esl , adaperire. Corde
communionem siguincal. Mundiiia ei bapiismiim B enim crediiur ad jusiitiam : ore autem conressio lit
pharisaicum slerilecst. Communirationon/flta apo- ad saliiiem.

siolica, rxiendit palmites snos iisque .id mare : ^ Et slaiim apertce $unt aures ejus , et solulum esi
(luod ciilpa niajns esi. Tradilio autem pharisaica in tinculiim lingua; ejus, et Imiuebalur recte. k.\êTl:v.fnnl
nieiisis,et puris yasis non est iracianda, sed ahscin- aiires ejiis ad hymnos, cantica, ei psalmos : solvilur
denda et radenda. S.tpe enim liadiiionibus homi- liiigiia, ul eruciet verbuin bonum, qiiod non possunt
nuiii. iiiandala Dei cedunl. Posl hoc signum, mnlicr minae nec verbera cohihcre , ui ait Aposiohis
Syrophccnissa, ciijus lilia spirjium immnndum lia- Paiihis : Ego vinclus, scd non est alligatum iii nie
behat, inirans procidil ad pedes ejus. Erat enim verbam Dei.
gentilis mulier : rogat pro (ilia, qiix est malerno- Et prcecepit illis, ne cui dicerent. Non in virlulibiis
stra, Romana Ecclesia : ct naia daemnninca, bnrba- gloriandumesse docuit : sed in cruce, etinhumilia-
r:ca esl Oicideut:ilis iiatio. ciijiis fides fecil de cane tione.
oveni : mica spiritualis inlellectus, non panem fiac- Qnanlo autem eis prcecipiebat , tanlo magis plus
luni litieTsFsuniere cupit. Fidelis, prudciis et hunii-i V prwdicabant , et eo amplius admirabantur, dicentes :
lis mcrelur, qiiod poscil. ' Bene onmia fecit , et surdos fecii audire , et mutos
Ei iterum exiens de finibus Tyri, venit per Sidonem C loqiti. Civilas in monie posiia undique circum-
ad mare GalilcB(c inter medios fines Decnpoleos. Et liic specta, abscoiidi non potesl : humiliias semper prse- Jo*
proprie narral Marcus decimam viriuiem. Jynis incedit gloriam.
terprclatur aiigiisiia, significans Judiam, cuiDouii- CAPUT VIII.
iius dicit : coangusiaium est strnlum , breve est p:\l- /n diebus illis, iterum cum turbn mutla essel, nec
liiim, ulrumque operire "onjioiesij ut Iransferai se haberent, quod manduciirent : convocalis discipulis .
ad genles alias. Sidon vero re»a/io inlerpreialur, ail illis : Miaereor suph turbain, quiwecce jam triduo
qnae fera indoniilaqvie noslra iialio esl, et venil ad suslincnt me, nec habenl qttod manducenl : el si dimi-
mnre Galilaese, qnnd fruciuosa volitbilitus est : inter sero eos jejunos in donium sitam, deficient in via. Qui-
medios fiiies Decapoleos, quod inierpreiniur deca- dam enim ex eis de longe veneriint. El responderunt
logi mandata. Salvator ad salvandas genles ab apo- ei discipuli sui : Vnde islos qtiis poleril liic saliare
stolis duciiur : qui interroganli se adolescenti, qiiid panibus in solitudine f Et interrogavit eos : Quot pa-
ficcrcl, respondit : Nosti inamlatn. nes habeiis ? Qui dixerunl : Septem. Et prwcepil lurba:
Et adducunt ei surdiim et mulum. Genus humanum discumbere super lerram. El accipiens seplem pnnes ,
gralias agens, fregit et dabat'disciputis suis, ul appo-

per multa membra, ac si unus lioino varia peste ab ;
siimplus cniinieratur : in^rotoidasto csecalur, djim D nereiil. Ei apposueruni turbie, ei habebant piscicubs
paucos, ipsos benedixii, ct jussii opponi. Et man-
videl : surdus fit, cum audilVdum odor.Uur, %Q\}n- ei
dticaveruni, el saiuraii sunl. El suslulerunt quodsu-

gîur : ohmniescit, dum loqnitur : nianciis fit, duiii
manum cxtendil : incnrvalur, dum erigiiur : lixdro- pcraverai de fraQineniis, seplem sportas. Eranl aulem
dum !jui monducaverant, quusi qualiior millia, et dimisil

i picus fit, dum concuniscil: cbudus ht, pro-
'"• Et '"""" "^''•ndens naviin cum
ascendens navim disciviilis suis,
discipiilis suis.
lepra siifriinditur, dum midaliir dicmone eo». '^' siaiim
I grediiur
:
:
Dalmai itUha , ei exieriint pliarisa:!, et

in paries
f impleiur, dum divininiialcni appelil : morte mori- venit
cmperunt conquirere cttm eo, quierentes ab illo signum

lur, duin audacler excusal, Quod inobedienlcr com-
ccbIo, tenlantes euni. Et ingemiscens spirilu ait
misil. de
El deprecabanliir eum, ul imponat illi manum. In- Quid generalio ista signum quccrit ? Amen dico vobis
signum. Ei dimiilens eos :

carnaium foreDominum, mulli justi et palriarcha; sTdabiiur (jeneraiioni isti
V*
cupichani ei oplahanl asceiidcns ileruin navim, abiil irans frcfm. Et obliti
Apprchendeiis eiim de turba seorsum, nmit digilos junl paiies .'.umere et nisi imiim panem non habebant
f
secum in navi. El pracipiibat n> dicent \tdetc «I

\tuos iii auriculas ejtts. Scorsum semper lurbulentis , :
fJ3 COMMENTARllS IN EVANGELIUM SKC. MARCUM. CAP. IX. 611
cavele a fermenlo phansccorum, el (ermenlo Ilerodis. A Et si in ricnm introieris, nemini dixcris. Et egres-
Et cogitiibanl ad allernlrum dicentes : quia panes non sus cst Jesus el discipuli ejus in ciislella Cccsarea: Plii-
habemus. Quo cognito, ait illis Jesus ; Quid cogilaiis, lippi, et in via inlerrogabat discipiitos suos, dicens cis:
quia panes non habetis ? iVonrfiim cognoscilis, nec in^ Qiiem me dicuat esse homincs ? qui lesponderuni itli,
teltigitis ? Adhuc ccccalum habeiit cor veslrum : oculos diceutes Joannem Baplistam : atii Etiam , nlii vero
:
habentes, non videlis : et aures habentes, non audilis. qunsi unum de prophelis. Tmic dixit ittis : vos vero
jVec recordamini, quando quinque panes [regi in quin- quem me csse dicilis ? Bfspondens Pelrus, ail ei : Tu
que miltia, et quot copliinos [ragmentorum plenos siis-; es Christus. Et comminatus est eis, ue ciii dicerent de
tulistis, ? Dicunt ei : Duodecim. Quando el seplem itlo. Id cst , Ticinis cxcitatem luani semper enarra,
panes in qunluor millia ,
quot spoijas fragmentorum non virlnleni : ul .-iit Paulus ; Qiii ful blaspiiemns,
tulistis? Et dicunt ei : Septem. Et dicebat cis : Quo- et persccutus sum Ecclesiam Dei.
modo nondum inlelligiiis? El veniunt Beihsaida,et Et coepil docere eos, quoniam oporlet ftlium hominis
adducunt ei ccecum. Undecima virtute seplem pancs, mulla pali, et reprobari a senioribus, et a summis sa-
qualuor jejunis miilibus franguniur, et pauci pisci- cerdolibus et scribis, et occidi, et post tres dies resur-
culi benedicniitiir : ei de fragmentis septem sportx gere,elpatam verbumtoquebatiir. Et apprehendenseum
plens suslpllunlur. Septeni panes, dona suiilseptem ji Petrus, coepit increj)ar_e eiim. Qui conversiis, et videns
Spirilussancii. Qualuor millia, annns est novi Te- discipulos suos, comminatus
Vade est Petro, dicens :
siamenii cuin quatuor lempnribus. Seplem sportDe, relTO me, Satana, quoniam non sagis qucc Dei sunt,
prinijc seplem EcclesiDe.iFragmenla pnnunij mysiici sed qucE sunt hominum. El convocnla turba cum disci-
ijitellectiis primoe septimana; simt. Pisciculi bene- putis suis, dixit eis : Siquis vult mesequi, denegel se-
'i\ dicti, libri sunt novi Testainenii : qnoniam piscis metipsum, et totlnt crucem suam,
et seqitnlur me. Qui
assi parieiu Dominus resurgens postulat, et plscem enim voluerit animam suam salvam [acere, perdet eam:
superposituin priinis, discipulis in captnra piscium qui antem perdiderit animam suam propter me et
pprrigit. Post hacc veniunt Beihsaida, quae doniits Evangetium, salvam facicl eani. Qitid enim proderit
vallis inlerpreuitur, quex! csi alia nisi n\undus, qui homini, si lucretur mundum tolum
detrimentum , et
esl vallis lacrymaruin? Adducunt duodecimavirtuie, anima; sute faciat ? Aut qnid homo commulationis da-
cseciim qui non videi, necante nec retro, id esl, qiii bit pro anima sua ? Qui enim me coiifusus fuerit , et
fuit, qui est, qui erit. ..
\^ verba mea in generalione isia aduttera et peccatrice, et
El rogabant eum ut ittum tangeret. Et appreliensa filius hominis confundet cum , ciim venerit in gtoria
manu cccci. Quis esl qui tangiiur, nisi qiii compun- Palrissui, cum aiigelis sanctis. Sicul gubernalor pe-
&iiur? Eiapprcbendit mannm cajci, ut lameniaiio- Q riius lempeslatem in iranquillitaie pracavens, naii-
^
nem de coeciiaie cordis sui ajgat dcflens , ul Jere- las paratos Tult esse suos. Unde Dominus : Si quis
mias eversionem civitaiis Dei : hoc est , anima; vult post mesequi, deneget semeiipsiim : id esl, al-
siiae. ter ex altero efficiatur. Posi conGrmationem crucis,
Eduiit eum e.xtra vicum,el exspiiens in ocutos ejus, gloria resurreciionis osteudiiur. Unde sequitur ter-
iinpotitis manibus suii interrogavit eum si quid vide- tia decima virtnte. /^
.\\
ret. Id est, v[cinitatein nialornm. Corrumpunt enim CAPUT IX.

moresbonns coHoquia mala. Etex^^ptiens in ocnlos Et dicebat illis : Amen dico vobis, qum sunt quidam
ejus, ut videat volunlaiem Domini per flatum Spiriius de Itic stanlibus ,
qui non yuslabunl mortem, donec vi-
sancli : imposilis m.inibus, interrognbat eum si ali- deant regnum Dei veniens in virtule. Et post dies^êg,
quid viderei. Per opera Domini videt majestalem assumpsit Jesiis Pelrum,
.^^
et Jacobuin, et Joaiinem, et
ejiis.Amagnitudineenimcreaturap.creatoragnosciiur. duxit illos in montem excetsitm seorsum solos, et trans-
Et aspiciens ait : Video homines vehit nrbores nin- ,
figuratus esl coram ipsis. Etveslimenla ejus facta siinl
biitanles. Deinde iterum imposuil manus super oculos sptendcntia et candida nimis vetut nix ,
qualia fulto
ejus, ei ccegit videre : et restiluius est, ita ul ctare vi- .fHon poiest super terram candida facere. El apparuit
derel omnia :et misit itlum in domum suam , dicens : J) iltis Etins cum ilose : Et erant loqiienles cum Jesu.
Vode in doniit''' -am. Id cst, omnes bomines exisli- El respcndens Petrus, ait Jesu : Bahbi, bonuin estnos
nianssu|>eri<)it::> :ibi, iitdignum sc judicans, iitDavid, liic esse, et faciamus hic tria labernacuta, ttbi unum ,
vocarihomincm et canein morinnm , et puliQcm

, et Moysi unum, et Eiiw unum. Non enim sciebat, quid
unum. llerum manus posuit siiper ocnlos cjiis ut , diceret. Erant enim tiniare exterrili. El facla est^ nu-
videret clare omnia, id csl, per opcra visibilia, invi- bes olmmbrans eos : el veiiit vox de nube , dicens :
vi$i])ilia intelligerei, et qux nculiis non vidit : et Uic meus charissimus, aiidile illtim. Et sla-
eit ftlius
clar.-E anima; su;c slaluni, posl rubiginem peccaii ,

liin circumspicienles, neminem nmpliiis riderunt nisi
iniindi cordis oculo conlueretur. Beati eiiim inundo Jesum tanliim secuni. El descendentibus iltis dc monlc,
corde : quoniam ipsi Deum videbuni. El inisit cuiii prtecepit itU.<i , ne cui qum vidissent , narrurent , nisi
iii doiniiiii sunm, ut viderel in sc , quod ante nun cum ftlius hoininis a morluis returrexerit Post dics .
vidil. tivn cnini puiat bomn desperans de salule se.\ in montc excelso tiansfiguraiusest coram disci-
oiiinino possc, <|tiod facile illuininalus perspem popiilis suis ; ne tiniereni opprobria cnici'!, qui vidc-
lesi perficere. iii dicii ei ; r.inloculis suisgloriam fuiurec rcsurrcctionis.
,
615 S. HIERONTMI OPERUH MANTISSA. m

El terbum eontinuerunt apud se, conquiTentes, quid A mans pater pueri.cum lacrymii aiebai : Credo, Domi- xy
ttiel cum a mortuit retuTrexerit. Et interrogabant eum ne, adjuva incredulitalem meam. Qux sunt omnia
diceiitet : Quid ergo dicunt pliariswi el tcribm, quia nisi qnx in nomine Jesu, id est, salulis poslulanlur
Eliam oporteat vehire primum ? Qui respondens ait cum lacrymis ? Paier pueri aiebat : Credo, Domine ,
iltit .- Eliatcum veneril, prinio resliluet omnia, et quo adjiivaincrcdulitatem meam. Credulitas noslra , ut
modo tcriptum eit ju filium hominis, ut mulla patiutur rostraiu lingua innrma esl, nisi inniia subsistat rO;.f
et conlemnaiur. Sed dico vobis, quia et Elias venit, et bori adjujorii Dci. Fidcs cum lacrymis , oplata vola
fecerunt ilti quwcumque votuerunt, ticut scriplum esl capit : ut est : Fial libi secundum ndem tuam.
de eo. Hoc proprie Marci, id esl, cum absorpia fue- Et cum vidisset Jetut concurrentem turbam , com-
rit morsin vicioria, non eruni fn niemoria projpria, minalus ett spiritui immuudo, dicent illi. Debinc Uar-
el non ascendeni super cor : cum abstuIerilDomi- cus proprie narrat. Mina Doraini ,
potenlia ejus est. 1
nus sordes Hiiae Sion, aurerens omnem lacrymam ab , Surde et mule tpiritut, ego pnscipio tlbi, Spirilui
omni facie
Et veniens ad
sanctorum.
discipulos suos vidit turbam magnam
imputai Deus, q uod homini diabolus praestat dum
ille numi]uam audiret nec loquerelur, quod peccalor
:
jm
^
circa eos, el icribas conquirentes cum illis. Et confe- penilus audivit, et loquitur. '^
ilim omnis populut vident Jesum, stupefactus esl, et B Exi ab eo, et ampliui ne inlroeai in eum. El exela-'
txpaverunt et accurrentes salulabanl euni. Non est ho-

'
mant, et mulium ditcerpens eum, exiil ab eo. Exiens

miui requies sub sole. Semper parvulos occidit invi- ab liomine, numquam reverlilur, si cor suum clavis
dia, magnos percuiiunt fulgura moiitcs. Alii dicenles seraverit humilitatis, et charitatis : et.osiium obti-
cum nde : alii invidenles cum fasfu , ad Ecclesiam nuerit bomo munilîs. Unde propheta dicit : Eslo
conveniunt. El populus videns eum, stuperactus est, mihi in Deum proteclorem et in locum munilum , ut
et expaverunt. Non est timor in charitate. Timor salvum me facias.
enim est servorum, slupescere stultorum. Et factui esl ticut inorluus : ita ut mulli dicerent ,
!
El inlerrogavit eos : quid inter vos conquiritis ? Et quia mortuut ett. Jesut aulem lenens manum ejui, ele- \
retpondens unus de lurba , dixit : Magister , atluli fi- •

vavit eum, et lurrexii. Sanatis etenira diciiur, mortui
lium meum ad le, habentem spiritum mutum : qui ubi- estis, cl vita veslra abscoodila est cum Christo in
cutrujue eum appreUenderit, allidit illum, et spumat, et Deo. Unde inlirmilas Christianorum non esl mors ,
ttridet denlibus et arfscit. El dixi discipulis tuis, ut sed mortis similitudo.

ejicerent illum , et non poluerunt. Qui retpondens eis, Et cum introittenl in domum, diicipuli ejiU i{cr«<o
diiit : generalio incredula^ quamdiu apud vos ero ? interrogabant eum .••^Quarej noi non potuimus ejicere
quamdiu vos paiiar ? Afferte illum ad me. Et aitule- C ^^m? El dixit illii : Hoegenut in nuUo potest exire ,
runl eum. Etcun vidisseteum, slalim spiritus cqnlur- nisiin oralione.eljejttnio.Ei indeprofecti prxtergre-
bavitHlum, et^lUusin lerram, volutabatur spumans, diebanlur Galilxam : nei voUbot quemquamicire. JJo-
el interrogavit patrem ejus Quanlum lemporis est ex
: cebat aulem discipulot suot, et jlicebat illit ,
quomam
quo H hoc aceidit ? Quod scil Dominus, rogat, ul con- fiHus hominit tradûr in manut hominum , et occidenl
fessio pariat salutem : et murinur cordis nostri, ser- eum : et occisus, terlia die reiurget. At illi ignorabant
monibus sotvaiur piis, ut est illud : Dic tu iniqui- verbum, et timebant eum interrogare. Slullitiaadluxu-
lates luas prius, ut justiriceris. Postea qnarla de- riam carnis perlinet : et jejunio sanatur el oratione.
cima virtulc unus de luiba aflert lilium spiritum ha- Ira et ignavia oratione (iggeUitur. Medicina cuji)sque
benlem immundum, ct reliqua. Quem non polerant vulneris adhibenda est ei. Non Sanat oculum', quod
discipuli curare', Salvaior curavit. Inrideliias ulro- calcaneo adhibelur. Jejunio passiones corporis , et
rumque impedivit saluiem. Spirilus discerpit spu- oraiione pesles sanandae sunt meniis.
maDtem , et stridentem el arescenlem. Pcccator , Et venerunt Capharnaum. Capharnaum , t't7(a con-
spumal invidia, stultitia : stridet iracundia, arescit solationis. Congruii interpretatio pradiietae senten-"?
igiiavia. Discerpit eum spiritus appropinquanlem ad tiai , qua dicit : Et occisus, lerlia die resurgel. Gra- .
saluiem ,
quod esl csca dilecla ,
quos in venlrem num frumenli morilur, ut muliiplicius colligalur : si
suum Irabere desiderat, per terrores et damiia : ut nou moritur, solum manel.
fecitin Job. Interrogat Jesus lempus. Qui cum doini eisent, interrogabal eot : Quid in via
At ille oit : Hic significatur gentilis populus , cui (ractttbalii? At iiti tacsbant. Siquidem in via itUer le
a naiivilate incrcvit culius inuiilis idolorum : ut ditputaverant, quis eorum major etset. Ei residens vo-
stulie immolaret niios suos dxmoniis. Unde sequi- cavil daodecim, el ait illit : Si quis vuU primus esse ,
tur : erit omnium novitsimut, et omnium miniiter. Et acci-
Ab infaniia, et frequenler eum in ignem et aquas mi- pient puerum, ttatuit Quem cum
eum in medio eorum.
lit, ut eum perderet. Sed si quid potet, adjuva not, complexut unum ex hujusmo-
estel, ait illis : Quisquis
misertut nostri. Alii enim de gentibiis ignem vcoe- di puerit receperit in nomine meo, me recipil et qui- ,
rabanlur, alii aquam. cumque nie susceperit, non tne suscipit, sed eum qui me
Jeiut auiem ait illi ; Si potet credere. Libertalem misil. Respondet ilti Joannes, dicens : Magisier, vidi-
bic arbitfii iudicat. mus qnemdam in noniine tuo ejicientem diemonia, qui
Omnio pouibilia lunl ertdenli. Et coniinuo exela- non scquilur noi , et prohibuimus eum. ietus autem
: :
617 COMMENTARIUS IN EVANCELIUM SEC. MARCUM. CAP. X. Ct8
oU : Noiilcpoliiberc eum. iSemo cU euim (jui /acil A Cliristi amorem dilccios ct proximos nobisnbncgarc.
virtulcm iii nomine meo , ct possit cito male toiiui de Omnis cnim viclima salictur. Viciima Dumini est .
'
mc. Qui cnim non csl advcrsum vos pro vobis csl. gcnus liumanum, qiiod liic ralionc saiiiciiiis saliiui : <
,
'
Quisquis enini polum dederil vobis calicem aqua: in no- dum corruptio sanguinis custodi:i putrcilinis, iil i?st,
mine meo, quia Christi eslis : amen dico robi$ , non matcrvermium consumilur, ct illic purgaiorio igne (i
perdet merccdem suiim. El quisquis scandalizaverit examinaiur.

unum e.T liis pusiilis credcnlibus in me bonum esl ei Boniim t'.s/ sai. Quod si adt insulsum fucrii, in quo
,
maijis si circimidaretur mola asinaria collo ejus, et in illiidcondictis? Salinsulsum, qui anial principaiuin,
mare milteretur. Et si scandalizavcril te manus tua ,
qui increparc non :iudei ct confiicii, iic de sjnagogn
ubscinde illam. In Tiaeiiira tractaliantdeprincipalu: cjiciatur : diligens gloriam hominuni magis, quani
siniilis tractalio loco. Principaius namque ut ingic- Dei.
ditur, sic deseritur : et quaradiu tenetur,labitur '•

ct Uabete tii i'o6is sal, et paccm hiibctc inier cos. Sal-
incertum est in qua mansione, id est, in qua die fi- siludinem correciionis , amor prnximi tcmpcrct ct ,
nialur. Unde dicit : Qui vultesse priraus, ot puer slt dilectionem proximi sal justitix condiat. Et in domo
RiiRister. iierum discipuli ejus interrogabant cum de eodem.

Bonum est tibi debilem inlroire in vitam, Id cst, B Et lioc proprie : in iterata scientia verbi non fastl
diuiu, sed csuriem et sitim praesiat : ut est Illud Sa-

sinecupito prlncipatu.
Qiuim duas manus habenlem ire in gcliennam, in plentKB : Qiii me comedunt, adhuc esui ient, ct qni
ignem inexstinquibilem. Dux manus, prlncipalus sunt me bibunt, adhuc sltient. Melliniia sapicntla; cloquia
et superbia. Abscinde superbiam, lenens bumilem gustata diligenlius, mujtimodum saporem rcddunt.
principatum. Quando pluit Dominus manna ad mandiicandum sub
sole liquescens ut cera , redd ens mollita.dicta , ut ;
iÛbi vertnls eorum non moritur, et ignis 7ion eislm-
'^ cst illud Fulgebunt justi sicut sol In rcgno Pairis
gVtiiuryfEt ti pes tuus te scandalizat, amputa illum. :
eorum. Ad igncm duratur : u^, Panis, cor bominis

H' Bonum est tibi claudum inlroire in vilam wternam,
confirmans. Ad a^pera, ut est : SI quis vnlt post inc
quam duos pedes habentem mitti in gcliennam ignis ,
venire, abneget^selpsum sibi, et lollat crucem suam

I. Jne«fingm6i7is .•;u6i vermis eorum non moritur, et
(. V>.'
ignis non exstinguitur^Quod si oculus tuus scandali- et sequatur me.

CAPUT X.
J^jsat te, ejice eum. Bonum est tibi luseum introire in
regnum Dei quam duos oculos habentem mitli in qe- Et inde exsurgens venit in fmes Judwwjnltra iorila-
,
nem : et conveniunt iierum turba: ad eum : et sicul

hennam ignis : ubi vermis eorum non moritur, et ignis
C consucverat, iterum docebul illos. Et accedcntcs pliiiri-
non exslinguiiur. Vermis, est conscientia s'er a. Ignis,
san interrogabant eum : si Iket viro uxorem dimiiicre,
poena Inconsummata.Xfnde per prophelam dicitur :
tentanles eum. Al ille respondens dixit eis : Quid vofiis

Ambulaie in lumine ignis veslri, et In flammis, quas
pra;cepit Moses? Qui dixerunt : Moses permisit libcl-
succendistls vobis
Quwus rcspondens
. Omnis enim igne salietur. Mire dicium est : Quod 'U^n rejûdii scribere, et dimittere.
' •'«««. «'' -• ^d duriiiam cordis vestnscripsii vobis prw-

enlm sale conditur, vermis putredinem arcet. Uuod
^* <""'"' "'""""'' """"'''"" ''
Ivero, id est. asperso sale carnem quD?(iue'consumii': "P'""« «'«'^ •
'"'''<'
«« '""""
Ihoc seoindum leg em in liostiis fie bat. quce inaliari. /«""«'"" f"*' ^«'"- ^^''P'^'' ''"' '''''"''"''
cremabant ur.ljnde in omni victlma et sacrificio, sal P-^f"» «'"'»' «' "«'"'"'' " "dl'<^-''b" "<' «ô'''"' «""'"
^' erunt jam non sunt duo,

duo in carne una. Itaqiie
olTerri pruTceptum est. Sal, dulcedo S!> fii^MiiB : et i-
iedunacaro. Quod ergo Deus coiijunxit homo non

ignisSpIrltussanctigratia.Ommsignissalietiir.quIa ,
«cpfl.-c(. Pharlssei interrogabant eum :

si licet viro
omnis electus sapientia conditur. ut digna viciima ,
dimittere uxorem suam tentanles eura. Item post

Dei altaribus efficiatur. Unde bene addit ,.
' ,
El omnis victima sale salietur. Ille enim vere vl- aliquanta :
ctima Domini esi. qui corpus et animam a vitils

' Et in domo iterum discipuli ejus deeodem iiitcno-
emundando Deo per amorera Splritus sancil conse- " gaverunt eum. Et ait iUU : Qmcumque dmnsertt uxo-
crat; nec sale aspergilur, sed Igne consumitur :

'
remsuametaliam duxerii,adutteriumcommUiu super
quando non peccaii tantum contaglo peilliar, sed et
•
eam. Et si ux^r dimiserU virum suum et alii nupsefil,
mcechotur. Et offerebant ilti parvutos ut tangerel eos.
prxsentis vllce delectatio toUilur, ei futura: conver-
11 Bisciputi autem comminabantur offerenlibut. Quos cum
salioni tota mente suspiraiur. Unde, nostra conver-
videret, Jetus, i ndiqne tuli t,e.l aU illis : Sinite parvutos
satio in coelis est. Et, obsecro permisericordiam Dei,
venire ad me, et ne prohibueritis eos : taliiim est enim
ut exliibeatis corpora vestra, etc. Altare Del, est cor
regnum coetorum. Amen dico vobi.-i, quisquis non rcce-
bonorum : hostix et sacrificia, bona opera lidelium.
In omnibus sacrllicils sal, quia nullum opusboniim perit regnum Dei velut parvulus, non inirabil in illud.
Et complexans eos, et imponens manui supcr iltos,
'^
be-
sine sapleniia. Ignis sacrificia in alt;ire consumit
' uiam, prncnr-
de quo ipse nos bapiizavit Spirilu sancto et igne. neiliccbiU eos : Et cum egressus esset in
ijciiullcxo ante eum, roiûiml euin, iHccns :

Ignis iribulailones rcspicit : hoc ad supcriiira, ubi Tciis qHidam
scandalizantla membra cvelli prxcepta suiit : quia
____ Stagisler bone ,
quid (aciiim, nt vilam ivlcrnam perfi-
Jem auieni dixU ei Qniiimc^dicitjijnm?

el lioc est igne saliri . teiilationibus exciceri,' oh ^'plam? :
Patuol . XXX. 20
;
m S. IIIERONYMI OPHniJM MANTISSA. 620
Hem bonus nisi unus Deus. Prcecepta nostis. A> A cuii:quc (liiiiiscrii tiÊOrem suam,et reliqni.Sed qtiod
aduUererit, ne occidttt, nefureris, ne falsum lestimo- dicii Maicus : Iterum discipuli ejus iiiterrogaveriiDt
uium dixeris, nc fraudem (eccris, lioiwra patrcm tuum euin : iioii discipuli inierrogavenint prius, sed pha-
el iiialrcm. At illc respondens, ait illi : Mugisler, luvc Tisxi. Sed secuiida iiilerrogatio ab aliis, id esi, ab
omuia obsenad ajureiitule ntca. Jesus autem inluitus aposliilis, iicrimi dicla est de eadem re, de qua pha- yv
cum, dilciit eum, ct dixit ei : liiuin libi deett : vade, risaii eum interrogaverunt. ^^
qua:cumqtte habes vende, et da pauperibus , et Aa6e6i(| El teniunt Jericho. Jericho, luna, stve analliema
tlisaurum in cocto : et veiii, seqiiereme. Qui foii|ris(o- inlerpretaiur : quod congruit passioni appropin-
tus in tcrbo , abiit moerens. Erat enim liabent multas qo.inii. Defcctus nainque carnis Chri&ii , iieomenia
possessiones. Et circumspiciens Jesus , ait discipulis est ccelesiis Jerusalem. Undc Jericlio deserentes,
siiis : Quam difficile qui pecunias liabenl, in regnum Jerosolyinse , id est , visioni pacis appropinquant.
Dei inlroibunl ! Discipuli autcm obslnpcscebanl in verbis U ^' Et proficiscente eo de Jericho el diicipttlis ejut , et
ejus. A( Jcsus rursus respondens , ait illis : Filioti, pturima multitudine : filius Timmi BarlimtBUt. cceemt
quiim diljicile est confidenles in pccuniis i;i regnum Dei sedebat juxta viam mendicans. Quinta deciffla virlule j
.
iiilroirc ! Facilius est cainelum per fqramen acus trans- illumiiiaiur cxcus. Cxciias ex parie facta Judxis
irc, quain dititem inlrare in rcgnum Dei. Qui magii B illustrabilur in fine, quando eis niillet Eliam pro-
adinirabantur, dicentes ad semelipsos : Et quis polesl pbetam. Juxta viam mendicans. Qui Scripturam
Sidcus fieri'! El iiiluens illos Jesus, ait : .ipud homines conservat,nec complet, juxlaviam menilicansesurii.
liiipossibite est, sed non aguu Deum ; omnia enim pos- Qni cum audisset, quia Jetus yazarenui essel, cee-
y<^ sikilia sunt opud Deum. Et ccepil ei Petrus dicere : pit clamaie el dicere : Fili David Jesu, mistTere «let. /"
Eccc nos diinisimuf omnia , el seculi sumus te. Re- Per iiieriti patriaroharum, Judaicus illuminatuT po-
»• spoiidcnt Jt'siis (ii( : Amcu dico vobis, nemo csl qui ptikis. Ciii inisericors et miserator Dominus adest :
rciiqucril domum, aut friUrcs,aul sorores, nut palrem, illuiiiiiians cxcos, erigens elisos, diligens pauperes,.
au: nialrem, aut filios , aul ayios propler me, ei pro- custddiens advenas.
., picr Evangelium, qui non accipiet cenliestanlumnunc^ Et comminabantuT ilti multi ut taeeret. At itte
in lempore hoc, domos, el fralres, el sorores, et matrcs, mutto magis clamabat : Fili David, miserere mei. Pec-
ct filios, el agros cum perseculioiiibus, et in swculo fu- caia ei dxmonia compescunt clamorem pauperis.
"t
t,;rovitama:lcrnam.Mulliautemeruntpriminovissimi,'"(]<iem ex:iiidivit Dominus. At ille magis claniaLa;.
"' Je^ Ingiavescenie bello, manus ad lapidem adjutorii,
ei novissimi primi. Eiant aiiicm in via ascendenics
prcecedebai illos Jesus: et stupcbani, boc est, Jesum Nazarenum cum clamore levandiE
i^ rosolyintim , et ,
el sequcules timcbanl. El assumens ilcrum

duodecim, C suiil.
coepit iUis dicere quiv essent ci veiilura. Quia eece ) '

El tlans Jesus prcecepU illum vocari : Et vocanl
aicendimus Jcrosolymam, et filius hominis Iradelur ca:cum , dicenles ei : Animwquior etto : surge, voeat
principibus siiccrdolnm, cl scribis , et senioribus : et lc : ^jiam conveniens est ordo salulis : audivimus
'
damnabuiit cuin morle : el tradent eum genl.bus, et it- priiiio, deinde clamanius, postea vocamur, postremo
enm,el in- suigimus. Audimus per propbetas, clamamus per
}\ ludcnt ei, ct conspiient euiit, et flacjellabunl
lerficiciit cum : el tcrtia die resurgel. El accedunt ad fideoi, vocamur per apostolos, surgimus per poeni-
'
enmJacobus el Jou nnes fit ii Zebcdcei,dicenles : Magisler, teiitiain, jxmmur per baptismum, interrogamur perf
vu'«i"i<s, ii( quodcuiiique pelierimus, facias nvbis. Al voliintaiein. Unde sequitur :
dixU eis : Quid tuttis nt fuciam vobis? El dixc- Qiii projeclo veslimenlo suo,eisitiens venit ad eum.
A, ille
'
.- Tunt : Da nobis ul uiius ad dexleram tuam, et alius ad Ei respondcus Jesus, dixU Uli. Exsilire nudus veieri
'
tiuislram luam sedcamus in gtoria lua. Jesus anlcm ait bomiiic dicitur : ut liinnulus saliens super colles,
eis : ISescilis quid petatis: puteslis bibere caticem quem exsiliens super montes : segniiiam deponens , pa-
cgo iibo : aul bapiismo ,

quo cg" baplizor, baptizari? tri.ircbas, propbelas , el apostolos in altis conside-
t lAl Uti dixerunt ei : Possumus. Jcsus (lulem aU cis : raiis, ail superna se extendit.
'
Cclicem quidem, quem ego bibo, bibelis : et baplisino. D Qiiid iibi vis faciam ? Considerans Jesas prompiam
. -fl.-io eqo baptizor, bapiizahimini : sedere autein ad dci- voluntaiem, conipietioiie desiderii remunerat. Unde
ttram nieani, vct nd siiiistrimi, iioii cst mcitm dare vo- et aji.as dicit : Omne qnodcumque petieritis in ora-
tis, sed quibus piralum est. El uuilicntes deccni, caye- lio;ie, credentes, accipietis.
)H..( i)i(/ig)iari de Jacobo el Jotiiine. Jcsus autcin vocans CflYiis (iu(cm diiilei : Rabboni, ut videam. Unam
cui, alt ittis : Sciiis, quia /li qui ridciittir principari petit a Doiniiio : lioc requirit ut ^Hdeat voluniatem
ijciiiibus, domi. aiitur cis, cl principcs corum polcsla- Doiniiii : ei iiide vidcns visitet templum cjus. Unde
, •. lcin liabciit ipsoium. Son ila csl aulcm in vobi-i : sed seijuiuir :
(/jri-iMir/iic voluent ficri major, cril vesier miiiister, el • Jesua autem ail ilti : Yade , fides lua te satvum fe-
' qiiicumquc volueril in vobis primus cssc , eii( OHiiiiiim cit. El cunfeslim vidit, et scquebalur cum in via. In
si'ii'iis. A(im e( fitiut hominis nou venU, ul minislrare- via c.TCiismeiidicabat, (lui dicit : Ego sum via, ve-
ilurci, scd iit niiiiis(rart(, el durel animuin su:im rcrii.is et vila. llxc esi via angusta, qua: ducit ad ar-
ll
dciiplionein pru multis. Id est , de coiijugii st:ilu : diia Juros(ilym:c, ei Betliani;c, ad inonlem Olivarum, v\'
bicui scquens capilulum indicat. £t dicil illis : Qiii- qui csl mons luminis, ei consolaiiouis. /y/^
m COMMENTARIUS IN EVANGELIUM SEC. MAnCDM. CAP, XI. «28
CAPUT XI. A. Et inlroivit Jerotolymam in lempliim, cl circuiti-
Et cum appropinquarent Jerosolijwm^t Beihanice ad spectis omiiibus , cum jam vespeia esset liora, cxiit in
iiioniem Uliiarum. Qux est visio pacis : in qua ma- Bethnniam cum duodecim : et alia d;e ciim exirenl a
iiei fixa immoliilisque feliciias : qux secundam apo- Delhaiiia, esuriil. Cumque vidissel a tongeficum hubcn-
iioliim, raater est ooinium credentium, et bene viventem folia, venit si quid forte iiivenircl in ea. /•,'(
cnm
lium in Clirisio. venissct ad eam , nihil iiiveiiit uisi folia. Non cniin
Miliit duos ex discipulis suis, et ait itlit : Ile in ca- cral lempus ficoium. El respondens, dixit ei : Jum nun
stellum quod conlra vos cst: et statim inlioeuntes iltuc, amplius in aiernum ex le fructiim quisquam mandn-
iineiiietis pullum ligalum, super qiiein nemo adhuc cet. Et aiidicbanl discipuli cjus : ct vciiiunl Jrrosolij-
hominum sedit : solvile ittum, et adducile. Et siquis mam. Et eum introissel in tcniptiim. ccnpit ejiccrc vcn-
vobis dixeril, quid facilis ? dicite, quia Domino neces- dentes et eiiientes in teinplo, et nitiisas mimmutario-
iarius est, et contimw illum dimitlet liuc. Et abeun- Tum, etcalliedras vendenlium colttinbas cveiii'. Et nun
les , invenerunt pullum ligatum anle januam foris m sinehat, ut quisquam transfcrret vas pcr teniplum , et
bivjo, et solvunt eiim. Bini vocanliir, et bini mitlun- docebat, diccns eis: Nonne scriptum esl:ûia donius
lur discipuli Clirisli : quoniam cliariias non consistit omnibus gentibus? Vos autcm fe-
arationis vocabilur
! Cum uno, unde dicitar: Vae soli, et reliqua. Dao edu- B *""' *"'" ipeltincam tahonuni. Quo audito princi- ,
'
cunt Hebrsos de Êgypto. iJuo deportant botrura de pes sacerdotum et scriba: quccrebant, quomodo eum
lerra sancia : ut semper prjeposiii conjungant opus perderenl. Timebant enim eum : quoniam universa
ct scienliam : ct duo mandjta de duabus tabulis proturba admirabatur super doctrina ejiis. Jesus inhat
feraiil, et diiobiis fontibiis abliianiur, el abluant, et in temptnm : vespera exilt in lieibaniam, ciim duo-
duobns vectUms arcam Domini porlent : et inter decim, mane ad Judxam venit, atquc nos in ves|)era
duos clierubim Deum cognoscant, spiritu et menie mundi Dominus salulem

visitat. Esurieiis lioininuin,
psallenles. Pullum ligatum dncunt et iiidomitum :

vidit a loiige (icum, fuliis, non friiclibus nrnatam,
quera solvunt ei dnma;it, qui est popiilus gentilis, liid est, synagogam veslitam mandatis bominuin, ei
/ gaius ante januam lidei,cuni vinculis peccalorura supersiitinnibiis scopatam : cui dcnegai fructiiin In
suoruin : in bivio stantem, in liberiate arbitrii du- aevum. Inde templum ingressus, ejecit vendenies et
biiantem inter viiam ct mortem. eiiientes, et mensas et cathedras eve tit ; id esi , qui
El quidam de illic stantibus dicebant itlis : Quid fa- vendunt bonorein et gradus einuiit. Scriptum est
citis sotrentes pullum? Qui dixerunt eis sicut priece- eniin : Doiiiusmea, domus oraiionis vocabiiur, juxia
pcrat eis Jesus, et dimiserunt eis. Et duxerunl pultum Isaiam. Vos autem fecisiis eam speluiicam lairoiium :
ad Jesum. Ac si dicerent, quis potesi dimillere pec- C juxla Jeremiam.

caia? /
Et cum vcspera facta essct, egrediebatur de civitate.
-1 Et imponunt ilti vestimenta sua, id est, stolam pri- . Etcum mnne Iransirent, viderunl ficum arjdam factam
/j/mamimmorlalitatis perbaptismisacramentaafferuni. a radicibus. Ei boc proprie. Post se relinqueiis tene-

'/ El sedit super eum, id esl, in co regiiare rcBpit; ut bras, ut sul in Judxorum cordibus egrediebatiir de
non regnet peccatum iii Idfciva carne, sedjustiiia, civitale ad aliam, qux est benevola et obediens.
ctpax, et gaudiuni in S]>iriiu sancto. Mane reverteiites viderunt ficum aridam.Occiditsol,
Qn\_ oriiursol lux ablala a scribis, luret in apostolis.

Mutti aulem vestimentn sua stravmmt in via. : ,
/ sun t pedes, nisi qui portanl, et extremi quos adjudi-

Ficus arida a radicibus, synagoga est^JIain, etaJ^
non cseteris, a quibus omnis sanguis ab Abel usque ad
'
candom constituit apostplus? Qui el ipsi, et si
suni deorsum, in qno sedit Dominus : tamen curo Zachariam requiritur.

Et recordutus Pelrus dixit ei : Rabbi, ecce ficus cui
imililibus a Joanne inslruuniur.
matedixisti, aruit. Et respondens Jesus, ail itlis : Ha-
Alii autem frondcs ccvdebani de arboribus, et sterne-
qui sequebantur, clama- bete fidem Dci : Peirus agnoscit aridam et abscissam
hant in via : et qui prceibant et
nomi- radicem : cui succcdil oliva pulcbra , fruclifcra, vo-

lant dicenles : Osnnna, benediclus qui venit in
iic Domiiii : benedicium quod venit regnum patris no- D cata a Domino. Unde sequiiur.
Amen dico vobis, quia quicunique dixerit huic monti.
stri David, Osaniia in excetsis. Magis hoc ad orandum
et SDcramentum pertinet, qunm ad necessitatem. Id est, Christo, qui est mons crescens de lapide ab-
Jiisti iit palma florebunl : angusli in radicibus, lati scisso sine manibus.
in floribus et fructibus : quoniam bonus odor Chrisli Totlere et mittere in mare, el non hcesitaveril in
siint : et siernuiit viam mandatorum Dei bona faina. corde suo, sed credideril, quia quodcumque dixeril,
qui sequebanlur fiat, fiel ei. Propteiea dico vobis : omnia qutccumtiue
Qui pnBibant, prophetae sunt , ei
oranles pelilis, credite[quia accipietis, ei eveiiicjit vu-
aposioli : iit abyssus abyssum invncat, id est, lex le-
seiii alieram. Osaiina , id est, sqî^ca : dicenies in bis. Hoc factum esl, quando dixeruiit opostoli : I)i-
r\iclsis et imis : ut jiisii redificenlur in niinam an- gne translcrimur ad genies, quia vos indignos judi-
geloruiii, et terre iii el subterninei »alveni'jr r,b eo casiis audiendi verbum Dei. Sequiiur :
Et cum ad orandum dimitlite si qvidliabe-

l.ciiedicto vincente et vcnienie in noniine Domini.id stiibitis ,
adversus atiquem uJ et pater vesler, qui in catis

csi, pairis sui, quoiiiain filius de palre suscepil nolis :
men, ei paicr est, dimitiat vobis pcccutu venra. Quod «i vos non di-
de filio.
: : 1
625 S. HlDRUNVMl OPEUUM MANTISSA. 621
. miseritis,ncc paler vesleT,qutin cxlis cii^ dimiiietvo- A.dcnic, el Ausiro, cl ab A(iûllone venieoiibus, et
bis pcecata (estra, Sepiein vcrsus oralionis Domini- reeumbeniibus cuin Abraiiam , Isaac ei Jacub in
c.i; Marcus suo more in una oraiionc comprelicndit. rcgno Oui. llic est lapis reprobus, quem g^ât an-
Is iiamqiiccuidimissa suiil oninia : quid amplius ro- giilus, I onjungens in ccnna pura ngnum cum pane
galiil, nisi quod persevcret in eo, qiiod obtiniiit? liniens velus, nofum inchoans Testameiiium. ilic
El veniunl rursus Jcrnsolijmum. El cum ambulu- pra:stat mira in oculis noslris : ut topazion. Tunc
rcnl in templo, aeccdun! ad eum snmmi saeerdotes, ct inicrrogant eum mellilis verbis : et \:ircumdabant
scrib(V, et .scnioris, ct tlicunt ci : in qita potestalc har enm sicut apes, mel porianies in ore , aculeum in
clquis dcdil libi lianc iwtcxlatem, al isla facias? tcrgo, dicentcs :

facis :
Jesus aulem responilens, ait illis : Interrogabo vos et Magisler, scimus quia verax es, et non curas quem-
ego unum rcrbum, ei respondelc milii, et dicam vobii quam : nec enim yides in [aciem hqminum : sed in ve-
in qua polestale liccc faciam. Bapthma Joannis de ecelo Titttle riam Dei doees : licet darc iributum Cwtari, an
erat, an ei hominibus.' nespondele mihi. Ai illi ccgi- j

non dabimus? Qui sciensversutiamillorum, ait ilUi :
tabant secum, dicenies : Si diieiJHiws dc ccelo , dicel Quid me tentalis? Affcrle mi/ii denarium ui videam,
quare ergonon credidistis ei ? Si dixerimus, cx homi- At illi obiulerunl ei, et aii illis : Cujus est imago hcec.
nibui : timcmus populum. Onines cnim habebantJoan- B et inscriptio? Dicunt ei, Ccesaris. Respondens aulent
nem,quia vcrc propliela Ciset. Et respondentes dicunl ^Jesus, dixit iilit : Reddile igitur quoe sunt Ccesaris,
Jcsu : Nescimus.Qe lucerna invidi obscurantur, ut Ccesari : et quce sunt Dei, Deo. Et mirabaniur tuper
dicitur : Paravi lucernam Chrislo meo , inimicos ,f eo. Et venerunt ad eum Sadduccei, qui dicunt resur-
cius induam confnsione. reclionem non esse : et interrogabant eum, dicente* :
!''
Et respondcns Jesus , ail illis : Neque ego dico vo- Magisler, Moses nobis scrip.sit : ul si cujus [rater
i..,, in qua poteslale hcec faciam. Hic cum pervcrso . - tnoriuus fuerit, et dimiserit uxorem, et /SJios non reti-
subvertilur Dcus. O^ queril, accipial frater ejus uxorein ipsius, et resuicitet
CAPUT XII. -> • semen fratri suo. Seplem ergo fratres eranl, et primus
El caepitillii in paraholis loqui : Yineam patiinavit accepil usorem, el mortuus eU non relieto semine : et
circumdcdil sepem, lacum, ei cedifica- secundus accepii eam, et mortuus est, et nee isle re-
homo, et ei fodil
vitlurrim,etlocavit eamagricolis : etperegreprofeclus liquit semen, et teriiiis simililer. Et accepeTunt eam
esi. El misit ad ogricolas in lempore servum : ut 06- -si»i«'i'er septem, et non reliquerunt semen. Notitsi-
.»• agricolis accipcret de fruclu vinca:. Qui apprehensum ma autem omnium defuncta en el mulier : in resur-
eum cecidcriint, cl dimiserunt vacuum. El ilerum misil redione ergo fumTCsurrcierint^ cujus de his erit uxoT?
ad illos alium servum : el illum in capile vulnerave- C Seplem enim habiierunt eam uxorem. El respondens
Tuiit, et contumcliis affecerunl. Et rursum alium misit, Jcsus, ait illis : Nonne iieo erralis, non scienles tcri-
f,
et illuin occideruht : et plures alios ,
quosdani cwden- piuras neque virlutem Dei ? Cum enim a morluis re-
(es, alios vcro occideiites. Adhuc crgo unum habens /i- snrrexerint, neque nubeiit, neque nubentur : sed sunt.
lium charissimum, cl illum mitil ad cos novissimum. sicut angeli in cxlis. Malse«6i£uidem cogilationes in 1
dicens : quia reverebunlur filium meim. Coloni autem ima tejra; mergunjur, quia de ipsis excunt, et in ea- 1
dixerunt ad_inviccm : Ilic esl hccres ,

venile, occida- dem iternm c(Enqsiiate volvuntur. Quod Judxis evi-
nms eum, el iwstra erit hwredilas. Et apprehendeiiies denter accidit, cum blasphemi in innocentis Cbrisli
e eum, occidcrinil, el ejcceruiil cxlra vineam. Quid crgo cruore \erîi snnt. Respoodit illis, imaginem Cae-
faciei Domiiius vinew? Vcniet ei perdet eolonos, et da- saris babciitibus, nummum coactum Cxsari.vos
]
bit vineam aliis. Nee scripluram hanc legislis : Lapi- ipsos libcnter Deo reddite. Signatum est super oos
ii
dem quem reprobaverunl ocdijicantes , hic faclus est in lumen vultus Dei, non Cssaris. Et veniunt ad euin
eapiil anguU : a Domino factum esl islud, el esl mira- Sadducaei. et reiiqua. De bac quaestione alias dispu-
II
bilc in ociUis nostris. El qiiccrebanl einn leiiere, el li- tabimus : hic nobis iion est cura crroris alieni. Scd
muerunt lurbam. Cognoverunt eiiim quoiiiam ad eos pa- quod crunt bomines sicut angeli Dei, id cst, uemo
rabolam lianc dixerit. Et rcliclo illo abierunt. Et mit- ^ ilii moritur, nerao ibi nascitur : nec infans, nec se-
tunl ad eum quosdam cx pharisceis el Uerodianis , ut nex. Mulicr sterilis non relinquens semen ex septem
eum caperent inverbo. Qui venientes dicuni Homo,
ei. fratribus novissime moriens : guid aliud signlGcat,
IH
Deus dicitur patcr bumano affectu. Yinea, domus quara Judaicam synagogam relictam,quasin)oriuam
Ibrael cst. Sepis, cst custodia angelorura. Lacus, a spiri tu sepiilormi, qui septem patriarchas
chas Imple-
est lex : turris , templum : agricolx , sacerdoles. vit?Qui non reliquerunt semen ei rabx, quodi
Abraba
Peregrinatio Dei, libertas cst nostri arbitrii. Servi esl Jesus Christus. Licet enim puer natus
is est illis,!
niissi, prophetae. Fructus vinex, obedientia. De pru- nobis tamen geniibus daius est. Qux muli
lier mortuai
phetis alii cxsi, alii vulnerati, alii occisi suni. Fi- erai Chnsio : nec cuiijuam patriarchx de septem ia'
lius charissimus et novissimus, Unigeniius esi. Ye- rcsurreciionc conjungetur. Sepleno namqiie numero
rcLuntur liiium meum. Per ironiam boc dicilur. Et universiias pcrfectorum signatur. : ut versa vicc per
ejccerunt eum cxtra vincam, id cst, exlra plebein, Isaiam dicitur : Apprehcndeiil septem mulieres vi-
dicentcs : Quia Samaritamis es, ct da;moiiium harum uiium, id est, seplem Ecclesix, qnas Dominus
Lcs. Dalur vinea aliis, id esi, ;ib Oricnlc et Otci- uuus auiut, arguil ci casiigat. »Jorant cum una fidc. v^
MIOMf^
Y
: '
625 CO.MMENTAniUS IN i:VANGELlIJM SEC. MARCUM. CAP. XII. 620

ll x sunt scplcm s porl.-c fragrncjiilis pamiin plcna,'. A spinas \csiras snli maledicio gcnninains assiimpsii :
Panes, vcrlia smit Spiritus sancii. Sporta; vcro Ec- inquicns, Deus Abrabam, cl Deus Isa.ic, ci Dciis
ciesioe. Quos pancs Jesus bencdicens ficgii, ci dis- Jacob : icr Dcum nominando, Triniiaicm iniiinavii.
cipuli ejus diviserunt lurliK ; dum die sepiimo lie- Non csi Deiis morluorum, scd vivorum. Uimm Dcmu
ncdixit omiiia opera sua, requiesccns in eis. Unde iicrans, unam substantiain signilicat. Vivunt anicin,
luce facta primo die, qui est sapienlix, ci liriiia- qui viiidicabant poriioneiii quara clcgcrant : moriui
mento in secundo, qui esi intellccius : ci arida icr- vero sunt, qui quod vindicaverunl, pcididcruni.
lio, qui cst consilii : ct luminaribiis accensis qiiai tii, El arcissk unus de scribis,qni audierat iliosiovfim-
qiix sunt virtules : et volaiilibus piscibusque laclis rentes ; et videns tiuoniam bene iltis responderil, inlcr-
qiiinto, qiiae sunt scientia; : et anima vivenie sexlo, rogavil eum, quod csset primmn omnium niandatiim.
id csl, hoinine ad imaginem Dei faclo.qiiod csi pie- JesHS aulem respondit ci : quia primum omnium man -
tatis : septimo die spirilu timoris Dnmini, qui pcr- dalum csl : Aiidi, Israel, Doniinus Dcns luui, Drns
manet sanctus in sxculinn saeculi, et replet orbem unus cst. El niligcs Dominum Ocum ruumcx lolo cor-
tcrrarum, sancta repletur Ecciesia, non babeiisjiia- de luo, et ex lola anima lun, et ex tota mente tua, ct
culam neque rugam. Cur aiitem Ecclesia septifor-a ex lota virtute lua:,Hoc cst primum mandatum.'Secun-
mis, id est, perfecia, limore repletur? Quia 'jiislui 'B dum autem simile cst illi : f)iH(icsproximumtHumsic-
vix salvabiiur, qui rngai : Et nnn intres in judiciu.n ut te ipsum. Majus iioruin aliud mandatum non esl.
cum servo tuo, Domine : qiiia non justificabiiur in Qu3e est haec quaestio problcmalis, quod esi com-
conspectu tuo omnisvivens: Unde bis sepiem qiiali- mune omnibus perilis in.lege, nisi quod diversa in
tatibus spiritus psalterium cantavit, commemorans Eiodo , et Leviiico, ct Deuteronomio ordinaniur
in eo, quod negligeniia noslra pcpererit : quid dili- mandata? Unde nonuuum,sed duo intulit mandala:
geniia quaesicrit : quid divina providentia coiitule- de his etenim duobus uberibus super pectora spon-
rii : qiiid inimici instigatio fraudaverit, quid obl.ivio sx elevaiis, noslra alitur infantia.
lubrica subtraxerit : quid humana fragililas inlule- Et aii illi scriba : Bene, magister, in veritate dixisti,
Tit : quid ignorantia improvida fefellerit. Omnes hos quia unus esfOeus', et non est aliui prceier eum. El
septem affectus in Psalmis invenimus expressos, ut ui diligaiur ix toio corde, et ex loio inteUectu,'^t ex
est illud primus : Concepit dolorem, et pepifirii ini- tota animai el ex tola foriitudine : et diligere proxi
quitatem. Secundus: Ptxvea i in maiuriiaie, et cla- mum tamquam seipsum majus est omnibus holocaus
mavi. Tertius : Incerta et occulta sapienii.T! tuae ma- tomaiibus, et sacriHciis. Jesus autem videns quod
nifestasii mibi. Quarius : Inimici mei aniniaiii meam sapienter respondissel , dixit iUi : Non es longe a
circumdederuni. Quintus : Oblivioni daius sum lam- C regno Dei. Et nemo jain audebal eum interrogare. Et
quam mortuus Sextus: Quoniam lunibi mei
a corde. respondens Jesus, dicebnt docens in templo : Quo-
impleti sunt illusionib.us. Septimus Delicia juven- : modo dicunt scribce, Clirisium filium esse David? /p
tuiis mex, et ignurantias meas ne memineris, Do-; se enim David dixit in Spiritu sancto : Dixit Domintis
iniiie. Quos affecius spiritus sepliionrniis emundal ct Domino meo, sede a dextris meis : donec ponam ini-
illuininat : ut sepiem lucernoe ab auslro ardentes. micos luos scabeilum peduin ? Ipsc ergo David, dixil
aquilonares lenebras expellant in tabernaculo Do^v\ cwn Dominum, et unde est filius ejus? Et multa turba
mini. Spiritus sapieniiae in. pigro negligeiitiam r«^" eum tibenter audivit. Ei dicebat eis m doctrina sua :
pellit. Spirilus intellcctus diligenliam rationabililur Cavete a scribis, qui volunt in stotis ambulare, et sa-
quarit. Spiriius consilii, diviiiam providentiam pru- tutaii in joro, ct i» primis calhcdris sedere in synago-
dcntcr iuvenit. Spiriius viriutis insiigaiiones furli- gis, el primos discnbilus in coenis, qui devoranl domos
tcr retundit. Spirilus scienlia;, oblivioneni lubricam riduarum sub obtentu protifce oralionis : hi accipienl
diii esseiulegrc non sinit. Spirituspielaiis humanani protixius judicium. Quare non est longe, qui venit
fragiliiaiem clenienter inûlg^t. Spiritus timoris caliide? Longiornaraqueest ignorantia a regno Dei,
Dei improvidam ignorantiam ardenier decoquit, ac quam scientia. Unde supra Sadducaeis ait : Erratis,
plene replet. Sapientia doinum oedilicat : iniellectus D inquil, nescientes Scripturas neque virlutem Dei. Et
giiberiiacula invenit : consilium bona discrcta facit docebat eos Jesus in teniplo, id est , palam cis de
virius in palienlia aiiiinam possidet : scicntia diviiix se loauilur, ut inexcusabiies sinl : et ut ignis incen-
iidci et salulis acquiruniur. Pietate prosperitas prx- dat arida scribarum et pharisxorum exempla, qui
seotis vitx et futiira: coiisistil. Tiinore humilltas volunt in slolis ambulare.
conservaiur, et omne peccatuin expellitur. Quia^ Et sedens Jesus conlra gazophylacium, id est, di-
iniiium sapicntix timor Domini est. vitiaruiii custodiam.
Dc mortuis aulem, quod resurgant, non tegistis in Aspicicbat quomodo turba jactaret tes in gazopliy-
': libro Mosi sujer rubum, quomodo dixcrit illi Deiis, tacium : et mutli diviles jactabaiit mulla. Cumvcnis-
^ inqiiiens : Ego sum Dctts AbraUum, ?l Deus Isaac, ct set iiulcm ma vidua piiuper, misil duo minltta, quod
Deus Jacob, Non est Deus mortuorum, sed eiuorum. est guadraiis. Kl convocans disciputos suos, ait ilUs :
Yos ergn mullum erralis. Iii ipio cst siinililudo vc- Amen ilico lobis :quoniam vidiia liirc pauper plus om-
slra : in qiio ignis aidebal, std iion c jus spinas con- nibus inisil, qni misenint in gazopliijtiiciuiii. Omncs
siimebiit. Sic vos innamuiat cloquiuin inouin : iicc enim cx co, quod abundabnl iltis, mitcriini; hcfc vero
' ,
(527 S. mERONYMl OPERUM MANTISSA. m

de peniiiia «iia omnia, qm Uahuit, misit ittuin viciu.m A bus post tribulalioucm illain sol contenrhrabitur, el
iuiim. Diviles qui sunt, nisi qui proforunt ile llie-' liiim non dabil splendorem suiim, et slclhr cxli ciunt
sanro coriiis sui nova ei veiera?qua; sunl iiic(.'ria dccidciiles, et viilules, quw in cceUs sunt, movebunlur.
ct occulta sa|jieniix ntriusque Testainenli. l'anper- Kl luiic vidcbunl filium hominis veiiiciilem in nubibus
cula vero quse est, nisi cicgo, et simiics inei : qui cuin virlule mulla, et ijlorin. Et tunc millet imgelos
niiiio, quodpossuin, et desidcro, quod non posslim tuos, et congregabil ctectos suos a quatuor venlis, a
vobij e\planare?Non quaiiturn (ui audistis), sed ex summo terroe usque ad summuin A
caeli. (icu auiem
quanto consideiat Deus. Unusqiiisque quadranlem discile parabolam Cum jam ramus
; ejus lener (ucrit,
potcst offcrre. Hoec esl loria panis in Levilieo, qii.-R et nala fuerinl folia, cognoscilis, quia in proxiiiio sit
esi voluiitas proinpla. Qua; euv quadrans dicitur? tBSlas. Sic et vos, cum videritis liccc fuii, scitote,
Qiiia ei; tiibus «onsistii, cogitatu, verbo, ac facto. quod proximo
in sit in osliis. Amen dico vobis, qiio-
Quod dicit totum victum suura misit. Tota eniin vo- . niam non iranMit generatio hccc, donec omnia ista
!•'
luplas corporis iii victu consistit. Unde dicitur : To- fiant. Enumerat discipulis cladein novissimi leiupo-'
tus labor boininis in ore suo est, |i *
ris, id est, deslruciionem teinpli, cum plcbe el lit-
tera sua. De qua lapis super lapidcm non relinque-

CAPUT XIII.
B tur, id est, testimoim proplietarum supex cos, in
El cu:n egrederetur de templo , ail illi ttnus ex di- quos Judoei relorquebant ea, ut est in Aposloluni, in
scipulis suis : Uagisler, aspice quales lapides, et qua- Esdram, in Zorobabel, in Machabaeos. Qua: enuine-
les struclurce! Et respondens Jcsus ail illi : Vides has rat, omnia speranda siint, potius quam trnctand.').
omnes mngnas adificaliones : Won relinquetur lapit Pseudocliristi, et pseudoprophetae, gens super gen-
super lapidem, qui iion deslrualiir. Et cum sederet in tem, 61 regnum super regnum : terrae motus, vapu-
monte Olivarum, contra lcmplnm, inlerrogabanl eum laiio prxdicantiiim : prxdicatio Evangelii usque ad
tepnrnlim Pelrus, et Jiicobus, et Joanncs, et Aiidreas : fines terrae, ut ante judicium elamel Ecclesia : A fi-
Dic nobis quamlo isla fienl, el quaiido hmc omnia inci- nibus terroe ad le clamavi, Domine. Domestici in
pient consumniari? El respondcns Jesus, ccepil diccre domesiicos surgentes, abominaiio in templo, fuga iii
itlis : Videte ne quis vos sediicat. Mutli enim vrnienl monles, ut nou desceudat ad ima, qni ascendit ad
in nomiiie iiieo dicenlet, quia ego suin : el mutlos sedu- aj[j,a. Orate ut bieme noii flat fuga vestra, vel sab-
cent. Cum audieritis auiem betla, et opiniones bello- baio, id est, ne finiantur frucius vestri operis, cum'
/ riim, ne timucritis: oportet enim hoec fieri, sed nondum fine temporis. Hieme eniro finitur fruclus, sabbalm
J^ finii. Exsurget enim gens super gentein, et regnuin su- vero tempus. Tribulaiio ingens, et dies breves pro-
per retjnum, et eruiil lerrw motus per toca, ci fames. ^ pter eleclos : ne maliiia liujus temporis niiilei in-
:y Inilium dolorum hcec. Yidete autem vosmetipsos.Tra- leilectuni eorum! Sicut de Noe dicitur. Post lia:c.
' dent enim vos in concitiis, et synagogis vapu[abilij, sul contenebrabiiur ad gelida _corda ut bieme a
a ante pra;sides et reges slabitis propier me iu tesii' et luna non splendebit serena tempestale diS'1
l
^ monium illis. Et in omiies genlcs priinum oportet prm- sensionuro : et stella; erunt decidentes l uniin e
dicari Eranqeliiim. El cum duxerint vos Iradentes, quando pene deerit semeu Abrahx, cui assimilatu;
noiite priccogilme, qiiid toquamiiii : sed quod datum sunt siellx : et virtules qux sunt iii coclis inuve-
lobis fueril in itla hora, id toqtiammi. Dion enim estis bunturad iram vindictx : quando mitienlur a rilio
vos toquentes, sed Spirilus sanclus. Tradet autem fra- bominis vcnienic in nubibus coeli ciim viriuie : qni
ter fratrem in morlein, et pater fitium, et coiisurgenl prius sicut pluvia in veilus Gedeon descendit, cuiii
filii iu parciites, et inortc afficient eos. Et eritis odio biiinilitate. Et congregabit electos a qualuor veiiti.~,
oinnibus propter nomcn meum. Qui autem suslinueril ui triticum ventilaium rie area toiiiis terrxv.flti
in fiiiem, hic satviis crit. Cum atitein videritis abomi - parabnla haec est propbelia. Folia naia, verba siini
nalioncm desotationis tlantem ubi non debet : qui le- prxsentia : xsias vern proxiina, dies esi jndicii : iii
git, iiitcltigal. Tunc qiii in Judwa sunl , fugianl in quo unaquxqiie arbor inanireslabil, qua> inlus li;i-
monies, ct qui super tectum, non desccndat in domum : " buit, an aridum ad comburendum, an viride ad
nec inlroeat, ut tollal quid de domo sua. Et qui in plantandum, in Edem ciim ligno vitx : cujus folla
agro erit, non rcvertalur relro loltere vestimenlum in salutem gentium, id est, vcrba quibus diciiur : Jjf
suiim. VfE autein prwgnanlihus, ct nulrienlibus in il- Veniie, benedicti patris niei, et reliqua. Seqiiiiur :
t^
lis riicbus. Urale vcro, ut hieme non fiat. Erunt enim Coelum et lerra transibunl, verba aiileni mea non
|
dies ilti iributalionis talcs , quales non fuerunl ab ini- transibuni. De die autem illa, vel hora neino scii, 1
lio crealuriv, qunin condidit Dcus, usque iiunc, neque- neque angeti in ccelu, neque /i/tus, ni«i paler. Videlc.
fieiil. El iiisi breviasset homiiius dics, non [iiisset sntva Quid est, qu«d dlcit, neque (ilius? de quo dicilur :
oiniiis ciirti. Sed propler rleclos qiios elegit, breviavit Pater m.ijor me est, id est, corpus ejus in terra po-
dics. F.l timc si qiiis vobis dixeril : Ecce liic esi situm, quod eslEcclesia.
Chrislus, ccce illic, ne credidcrilis. E.TSurgeiil cnim Vigilate, el orate : nescilis cnim quando leiiipus sil.
ps uduchrisli el p-^cadoprophelw, el dabiinl sigiia el por- Sicut homo qiii pereg.e profeclus retiquil domum \
iciiui,iid scdhicndis ( ,i /i.Ti potcsl) eiian elec ot. Vos suam, et dedil servis suis polestalcm ciijusnucôpms :
\
trgo vidclc, ecce prwdijti vobis omniu. Sed in iHis dicet janitori prwcepit ut vigitel. Yig:ln:e ergo, nescitis
629 C0MMENTARIU8 IN EVaNGELIUM SEC. MARCUM. CAP. XIV. 630
enim quando dominui domus vaiiat : uro, an media A Irangitur ad caput, ex quo onine corpus compagi-
nocie, an gaUicaniu, an mane : ne cum venerit re- nalum est. Recumbente ipso, id esl, humilianle, ul
penie, inveniat voi dormientei. Vigilia opus esl men- eum larigeret fides peccatricis : qax de p. dibus
tis, anle mortem corporis. Homo peregre profi- ascendii ad caput, ei ad pedes a capite descendjt
ciscens, corpus est Cbrisli in coelum elevatiim : re- per fidem id est, ad Cliristum et ad nienibra ejus.
:
limjuens doioum suam, qux esi Ecclesi.i. Dans ser- Erant autem qui4am indigne ferenlet intra semct-
vis suis poiesiaiera uniuscujusque operis, id est,
ipsos ct dicentes : Vl qaid pcrditio ista ungueuii
ocio lalenla, juxta decem mnas, ^fadaest? Poterat enim unguentum inud vcnundari
Matibaeuro, vel
juxla Lucam. Et janitori praecipit. ut vigilei, id est, p/as quam trecenlie denariis , et dari poupci i-
ei qui prsdicat, cui dicilur Si noo annuntiaveris : bus. iCl fremebant in eam. Jesus autcm dixil : Si-
iniquo iiiiquitatem Buam, sanguinem suum de nianu '
nite eam : quid ilU molesii estis? Per synecdochen
tua requirain. Vigilate ergo, et reliqua. Sero, an dicitur unus pro multis, et mulli pro uno. Dicenics
raedia nocie, quando sunt occisa .iEgyptiorura pri- intra se : Ut quid perditio hic unguenti 1 Perdilus
mogenita : ne in»eniat vos dormientes. Nam qui de «ahiie perditionera invenit, ei in ficu fruclifera
dor0iit, non corpora vera, sed pbantasmata inien- mortis laûeum nanciscitur. Treceniis denariis po-
dil, et vacuus vigilat de kis, quae viderat. Sic ni- B terat venundari nnguentum, etdari pauperibus.Sub
mirum sunt, quos mundi amor rapit in viia, deserit praetextu avariiiae, mysterium loquilur Udei. Etenim
posl vitanj, quod somniabant pro certo. Sequitur : nosira tides trccentis emiiur deiiariis, id est, decem
.
Quod aulem vobis dico, omnibus dico : Yigilate. sensibys per corpus et aniraani et spiritum triulica-
Hoc sive concladit sermonem, utcommune omHiuqj \ tisi._ut et nos sicut Gedeoii trecentorum virorum nu-
'^
prjecepliira novissimi per primosaudiantl inerum assumenies, Allopliylorum castra, paupcres
spiriiu fraciis lagunculis nosiris cum tpbis et lucer-
CAPUT XIV.
nis destruamus, et ut Abraliam cuiii trecentis viris.
.^^
Eral autm Patcha et azyma posi biduum. Nnnc SP""» ad vesperum dividanius. Sequitur :
^ aspergamus librum nostrura sanguine, et limina do- Bonum opus operata est in me ; semper enim pau-
mornni, et funem coccineum circurademus domui peres habeiis vobiscum, el cwn volueritis. polestis il-
I oraiionis noslrae, et coccuni in manu nostra, ul Sara lis benefacere me aulem non semper habebiiis. Quo4
:
/\ ligemos : ut vaccam rufara in valle occisam enarrare habuii, hcec fecit. Qui credil in Deum, reputaiur ei
I
'-
possimus. Pascha, transitus interpreiatur : Phase in opus justitiK. Aliud est eniiii credere ei, aliud
f
'
vcro immolatio. In immolatione agni et transitu po- credere in eum, id esi, totum ejicere le in illum.
puli per niare, vel per .^gyptum, praefiguralur pas- C Quod habuit, hac fecil. Nun aliunde speremus,
sio Christi, el redemptia populi de inferno, quando q»od in nobis babemus.
no8 post biduura visitai, id est, plenissima luna Prcevenii ungere corpus meum in sepuUuram.
seute Chrisli perfecta, ul nec cum aliqua parte te- /Amen dicovobis, ubicumque prwdicaium fueril Evan-
nebrosa, carnes agni immaculaii, qui tollit peccaia ' getium istud in univcrso mundo, et quod fecil ha^c,
mundi :inunadorao, quaeesi una electa matris suac narrflfei««r in memoriam ejui. Ei Judas Iscariolis,
Ecclesia caibolica : calciati charilate, et armati vir- unus de duodeciin, abiit ud summos sacerdoies, ut
tuie coroedamus, dicentes : Etenim pasclia oostrum proderel eum illis. Quiaudienies, gavisi sunt : ei pro-
,
immolatus est Clirisius. miscrunt ei pecuniam se daturos. Et quccrebal, quo-
Et qucerebanl summi sacerdotei et scribte, quomodo modo eum opportune Iraderet. Etprimodie azynio-
eum dolo lenerent, el occiderent : dicebant autem : rum, quando pascha immolabanl, dicunl ei discipuli :
Non in die fetto, ne forU lumullus fierel in populo. Et Quo vis eamus, el paremus tibi comedere pascha? Et
esset Bethanicein domo Sin.onit leprosi, et recum- duos ex disciputis suis, ei dicit eis lie in ci-
7 cum .
mitiit :
-
berel : venil mulier habens alabaslrum unguenli nardi vilalem, et occurrel vobis homo layenam aqum buju-
tpicali prelioii, el fraclo alabaslro , effudit super caput .rtans, sequimini eum : et quocumque introierit, dicite
ejui. A principibus egressa est iniquitas in Babylonc. ^ doniina domus : quia magistcr dicii : Vbi est refectio
Occiso etenim capite, lotura corpus enerve elfici- -mea, ubi pascha cum discipulis meis manducem? El
lur. Unde miseri faciunt, quod capita moliuniur. Vi- ipse vobis demonslrabit CKnaculum grande slralum, ei
taiit dicm festum', quod convenit illis. Non est enim 1 itlic paraie nobis. Et abierunl disciputi ejus, et vene-
fetiliviias his qui vitam et misericordiam perdideruni in civiiatem, et invenerunt sicut dixerat illis, el
ruht. Venit Jesus Bethaniam. Hinnuliis cervorum paravcrunt paschu. Id esi, anlequam veiiiret is, qui
«emper ad lectum suum redit, id est, filius obedien» excluderet. Judas Iscariotis, unus de duodecim.
pairiusque ad mortem, obedieniiam a nobis petit. Unus numero, non unus merito unus nomine, non :
/ Siinon leprosus, mundum infidelem primo. et postea unu: nurmne unus corpore, non unus aiiinio. Undc
:
MulieLCuin alabaslro, Ecclesiasti- sponsiis ad sponsam canit Vuliierasii cor meiim,

* Cdelem significat. :
cam Ddem, quae dicit : Nardus mea dedit odorcra soror inea sponsa, in uno oculorum tuurum, ei in
suum. Pisti ca nardus dicitur. id est , mysiica ct uno crine coUi tui. Oculus ct crinis, sap icnti;i: est
preiiosa. Domus implcta odorc, cffilum ct terra csl. virlus : quoniam Juda; c um cailcris dicitur : Vobis
quod datum est nj)ss« myslerium rcgiii ct dcdi vobis po-

Fraclura alabastrum, carnalc est desiJcriuin ; :
CjI lllERONTMl OPERUM MANTISSA. 632
icsialem, ct rellqua. Abiit atl principes : Postquam A "'ero maierno, melius cst non esse, quam ad tor-
cxiil. Saianas in eiim intravil. ilic nox nocli indicat menla cssc. Acccpit Jesus panem, et benedicens
soicnliam. Ununiquoiique animal ad simile sibi jun- frcgit, transfigurans corpus suum in panem', qund
j^
prxsens, qoiB arcipiiur in benedi- «
giiur. .M.iria rurrit ad aposloios, ul dics dici crucict cst Ecclesia (ide,
vcrbum : Et Jiidas ad Jiidaôs, ut noi nocii indi- ciiur in numero, frangitur in passionibus, dalur
cci scientiam. Promitlunl pecuniam, amiliunt viin exemplis, sumitur in docirinis : formans sangui-
lam'; quam ipsc recepit, cura viiam amisil. Quircbat nem suum in calicem, vino et aqna mixtum , ut alio
(ppurtuiiilatcm. Opporlunitas doli numquam inveni- purgemur a culpis, alio redimaraur a poenis. San-
liir, ut non vindicelur liic aut illic. Promiitit se tra- guine naiiiqiie agni servantur domus a percnssione
dcre , ui magisier cjus diabolus anle dicebai : Tibi angeli : et aqua maris Rubri exsiinguuntur inimici,
dabo poiestaiem banc universam. Et primodie azy- quae sunt mystcria Ecclesiai Christi.
morum, qux ciim amaritudine manducantur : azym a Et acceplo calice gralias agent, dedil eii. Gratit, o^t
iiobis est rcdemptio nostra , amaritudo vcro, passio non mcrilis salvati sumus a Deo. y
Domini. Oicunt discipuli : Quo vis eamus? Ut cum Et biberunt ex illo onines, Et ait illis : Hic estsan' '>
viilunlate Dci dirigamus grcssus noslros. Dorainus meus noti Teslamcnti, qui pro muUis effindetuT:
,
guis
indicat cuni quo manducet pasclia : et morc %\iq'^ Amen dico vobit, quod jam. Ebrietas felix, satietas
niiliii duos, quod supra cxposuimus. Et dicit : Ile salutaris : qux quanto copiosius suroitur, tanto ma-
in civitaicm, et ieliqua.i5i^'iias, cst Ecclesia, qua; jorem sobrieiatem mentibus donare dignatur. Et
muro fidei cingiiur. llomo occurrens, populus pri- Judas bibit, sed non saturatur, nec sitim exstinguil
miliviis cst. Amphora .-tquai lcx littersc est. Sequi- ignis seierni, quia indigne sumit mysteria Chrisil.
mini cuni, qui ducit in aitum, ubi cst refeclio Chrisli? tlic maiula in luna ostenditur : qux numquam de-
Uiidc llaab cxploratoribiis mandat, nt non irent per letur. Luna Ecclesia; meriio comparatur, quae nnn
ima. scd pcr cxcclsa pergcrenl. Coenaculum grande habet splendorem : sed a sole certis modis suscipit
Ecclcsia magna esl in qua narralur noraen Domini,
: lumen, id esl, a Cbrisio, qui permanet in xiernnm.
sliaia varietalc virtulum ct iinguarum, ut est illud : Sunt enim in Ecclesia quos sacrificiiim nullum
Circumamicta variciate in qua paratur Doraino emundat, sed eus cogiiatio insipiens perducit ad
^
pascha. DonuauS-ilaflUis, Peirus apostolus est. Cui culpas : qui se coenosx crufelitatis \Fort. creduti-
Dominus domum suam credidii, ut sit una fides sub \ Hatis]feloribus miscucrunt. Sanguis enim novi Testa
uno pastore. menli.qui promultiseffundetur, nonomnesemendat.
\esperc nuiem \'ucto,vcnitcumduodecim,etdiscum- Nonbibamde genimine usque in illum diem
bintibuscis, etmanducaniibus, ait Jesiis : Amcn dico C cum illud bibam novum in
vitis,
rcgnoDei. Ilic mulat tan- ^

vubis, qnia unus c.i vobis Iradet me ,
qiii manducat tum sacrificium, sed non mutat tempus : ut nos
mecum. At illi cccpcrunl conlristari, et dicerc ei siyil- numquam ccenam Domioi, ante quartam decimam
taiim : ^[umijjild cijol Qui ail illis : Lnus ex duode- lunam faciamus. Qui facit in qiiarta decima rcsur-
fiin^quiinlingit iiiccum incatino. Et filius quidem ho- rectionem : in uodecima luoa coenam Domini facit :
t
minis ladil sicul scriplum est de eo : \iv aulem ho- quod numquam inventum est, nec in veteri Testa-
mini illi, per quein fitius hominis Irailelur. Bonum mento, nec in novo.
erul ci si nalns non fuissct homo illc. Et manducanti- Ei hymno dicto. Id est, laude Domini : ut csi in
bus illis, aecepil Jcsus panem, el l'cncdicen's, (rcgil, el psalmo : et laudabunl Doroinum, qui requirunt eum,
dcdit cia, ct uU : Siimiie, hoc csl corpus niciii».Ves£era et manducaveruni eum, et adoraverunt omnes pin-
_dici jyespcrain._.indi_cat mundi. Circa undecimam gues leirx.
namque horam veniunt novissimi, qui primi dcna- Exierunt in montem Olivarum. Et ait cis Jesus ;
riuni vitx accipinnt xternae : quia aiitc CTMcem ^ Omncs scandalizabimini in me .in nocte ista : qiiiit
,\braliara cral ininferno, ct post cruceni lalro in pa- scriptum cst : Perciuiam pastorem , et ditpcrgeniur
riidLsej_.l>anducaniiliusamem cis ait: Uiius cx vobis jtocts. Sed posiquam resurrexero, prcecedam vos in
mc tradei, ct qui manduc.it mecum pancm. Quia f) Cd/ifgnni. In monle Oliveii Jesus tenetu r, et inde ad
dum faUilas arguii ur, nibilominus veritas compro- cai\os asceiidit : ut nos sciamus, quia inde ascendi-
Laiur, ul iiiiplercUir, quod dicitur : Qui cdebat mus ad cieIos, unde vigilamus, et oramus, et liga-*
p:iiics mcos, magnilicabat siiper me supplaniaiio- mur, nec regugnamus in iej;ra. Omnes vos scanda-'
iicm. Omnes languntur, ut fiat harmonia in cilhara :
lum paticmini. Omnes cadunt, sed non omnes ja-
omiics iicrvi beiie siispensi, coiisona voce respon- cent. Nuniquid qui dormit non adjiciet, ut resurgat? |
dciii : Nuiiii|uid ego sum, Dominc? Uiius rmissus, Carnale esl cadere? scd diaholicum jarere. Scripluni
ei pccuiiix", aiiioic alVoctus, di\it; Numquid cgo siini, est : Percuic pasiorcm. Piopheia Zacliarias coslu-
l^.ibbi? Et dicil illis : Unus dc iluodccim. Separat lat passionem Domini. Paier respoiidet : Perciiiiflm
Jupus seorsum ovciii, quam capit. Ovis, qux dc pasloroiii, prccibus sanciorum infcrnaUuni. Filius t
ovi[i cgrciliiiii-, lnpi paici morsibus. Filius Iiominis a paiie niiiiiiurei percutitur, id cst, incarnalur, ct
vadil : sod vic hoiniiii pcr quciii Iradcliir. Miilli ho- patitur. Dispergunlur ovcs, pasiorc capio ; rcsur-
niiiii. iil Jiiilas, lnciuiil,scd omniiiu illis iiun pioficil. rectio promiliitur, utspes non exstingualnr.
Bomiiii erai ci si noii cssci natus ; iniiniu l»lens )- 1'cirusaulcinaitilli : Etsi oinius scaiulalizaii fiic-
C33 COMiMENTARIUS IN EVANGELIUM SEC. MARCUM. CAP. XIV. 634
rinl, ied non eijo. El ait itti Jesiis : Amcn dico tibi, \ culam. Et respondens Jesus, ail ittis : Tnmquam ad
quia luhodie inhac noctc. El avis sine pennis allum latronem existis cum (jladiis cl liqnia coniprchendere
volare nitilur : sed corpus aggravat animam : ut ti- ^ ,me : qnoiidic eram apnd co.s i» icmplo docens, et non
\^
niore liumanae mortis, timor Domini superetur, vel '..mc tcnuisiis. Sed ut imptcaniur Scriplurm. In tenla-
vincalur. ;, lionem intrat, qui orare ncgligit. Ter discipuli dor-
Priusquam bis gatlus vocem dederit, ter me es ne- miunt, et ter Dominus nrans suscitai. Tcrna dnrmi-
gaturus. At itle aniplius loquebatur : Et si oporluerit tatio, tres raortuos qufts Dominus suscitavit signi-
me commori tibi, non te ncgabo. Similiter autem, el ficat. Primum, in domo Sccundum, ad sepulcrum
: :
omnes dicebant. El veniunt in pra:dium, cui nomcn Tertium, de sepulcro. Terna vigilia Domini, trcs
Gethsemani : Et ait discipulis suis. Gallus cantat, pcrsonas habere nos in orando doccl, et dc praeicr-
Petrus negat ter. Gallus lucis iiuntius quis est, nisi iiis', et futuris, et de pr.-cscntibus veniam rog.ire.
Spiritus sanctus? cujusvoce in prophctis, eCaposto- Venil Judas cum gladiis cl lignis. Incumbit virtuli
lis nos de terna abnegatione, qua Deum negavimus sxculi, qui desperat de adjuiorio Dei. Dat signum
nosse, voce ancillarum exterriti, excitamur ad ama- oscuii cum veneno doli : sicut Cain oblulit sacrifi-
rissimos post lapsum fletus : qui male cogitavimus cium subdolum et reprobatum. Unde viniim ciim
de Deo, et male locuti sumus ad proximos : et. male B aceio in cruce ponunt. Et lenuerunt Jcsum. Ilic
fecimus ad nosmeiipsos. Et venil in praedium Geth- adest Joseph vinctus, venditus a fralribus : et fer-
semani, id est, vallis pinguedinum : ubi tauri pin- rum pertransivit aniraam ejus. Unus educens gla-
^ gues obsederunt eum, et vituli multi circumdcde- diiim, ampuiavit auriculam servi. Prscdicalio Peiri ;
runteum. auditum a Judaiis abscidit regni Dei.

-33 Sedete hic donec orem. Et assumil Petrum, et Ja- Tunc discipuli cjus rclinquentes eum, omnes fnge-
cobum, el Joannem secum. Separatur in oratione, runt. Tunc adimpletum est quod dicitur Ejongasti :
qui separatur in passione : quia ille orat , illi dor- a me amicum et proximum et notos raeos a mi- ,
miunt pinguedine cordis opprcssi. seria.

Et c«pit pavere et twdere. Et ait illis : Tristis est Adotescens autem quidam sequebalur eum , amiclus
anima mca usque ad mortem : Susiincte hic et vigillte. tindone super nudo, el tcnuerunt eum. At itte rejecla
Et cum procetsissct pautulum, procidit super terram ; sindone, nudus prOfugii ab eis. Et adduxerunt Jesum
*
et orabat, ut si fieri posset, iransirci ab eo hora, et ad summum saccrdolem, cl convenerunt omnes saccr-
dixit ; Abba, Pater. Pavere et trisiilicari [docemur doies et scribw, et seniorcs. Petrus aulcm a longe se-
ante judicium mortis, qui non possumus per nos di- eum usque intro in atrium sunimi sacerdotis.
cutus est
cere nisi perillum : Venit princeps mundi hujus, el C et sedebat cum ministTisad ignem, et catefaciebai sc.
in me non habei quidquam. Et dixit : Abba, Pater. Stmmi vero tacerdotes, et omne concitium quairebanl
Ilebraice et Grsece loquitur, quia non est distinctio advcrsus Jesum testimdnium, ut cum morti tradercnt :
P Juda:i et Graeci. nec inveniebanl. Mutti aulem falsum tcstimonium di-
Omnia tibi possibitia tunl, transfer caticem hunc a cebant adversus eum : et convenientia lestimonia non
me : sed non quod ego volo, sed quod tu. Et venit, et erant. Hoc proprie Marcus. Sicut Joseph, reliclo
invenil eos dormienles, cl ait Petro : Simon, dormis, pallio, nudus de manibus impudicae dbmfns eflûgit.
non potuisti una hora vigitare 1 Usqoe in finera non Qui auiem vult cfTugere manus iniquorura, relin-
cessat nos docere pairibus obedire : et voluniatem quens raeate, quae mundi sunl, fugiat post Jesum.
eorum voluntali nostrse praeponere. Invenit eos dor- Et conveneriin t sacerdotes et scriba:. Tunc fit con-
niientes. Sicut dormiunt mente, sic ct corpore. gregatio taurorum in vaccis populorum. ^Pelrus a
Vigitale et orate, ut non intreiis in tentalionem. longe sequebatur. Vir duplex animo, inconstans est
Spirilus quidem promfilus est, caro autem inftrma. Et in omnibus viis suis. Timor reirahit, chariias iraliit.
ilerum abiens, oraiit eumdem sermonem dicens. Et In atrio cuni ministris calefacit se ad ignera. Alrium
reversus denuo inverut cos dormientes. Erant enim sacerdotis, cst sajcularis circuilus : m^njgtri, dxmo-
oculi eorum gravati, et ignorabani quid responderenl D nia sunt. I^js, desiderium carnale, cum qiiibus qui
ei. El tenit teriio, ei ait itlis : Dormite jam, et re- manet, flere peccata non polest. Summi sacerdotes
quiescite. Svfficit. Venit hora, ecce filius liominis tra- quxrebant falsura testimoniiim adversus Jesum,
deliir in mnnus peccalorum. Surijite, eamus. Ecce qui mentita est iniquitas sibi : ut rcgina advcrsus Jo-
me tradel prope esi. Et adhuc eo toquenle, venil Judas seph : ei sacerdotes advcrsus Susannnm : sed ignis
Iscariotis, unus de duodecim, el cum co lurba mutla ,
sine maieria deficit. Et convenieniia testimonia non
cum gtadiis et lignis, a summis sacerdotibus el scribis, erant. Quod variatur, incertum habeiur.
el senioribus. Dedcial aulem Iraîtor ejus signum cit,• Et quidam surgenles, fattum teslinionium ferebant
-, - / .-
fij
^
dicens : Quemcumque oscutatus^fuera, ipse est, lenele ' '
adversus 'eum, dicentes : Qnwiam nos audivimus cnm
cum, ct ducile cnule. Ei cum venissel , stalim acccdcns ^ dicenlem : Eyo dissolvam Irinplum hoc manufaclnm,
ad eum, nil ; Ave, [Inbhi, el oscutiilns esl cum. Al iUi et posi Iridiium aliud non mnnnfaclum cedificabo. Et
manusinjcceruniin Jesum,etlinucruntcum.Uniisau- r\non erat convcnicns tcslinwnium. illorum. El e.Tsur-
ti;n qiiidam de circumstunlibu^ edncins gtadnnn, pei- i 'êns summus saccrdos in mcdium, intcrrogavit Jesum,
cussit servum sitmmi sncerdolis, cl amputavil itti auri- diccns : Non respondct quidquam ad ea qute tibi oh-
: ;
65$ S. lIIEFiONYMI OPEBUM MANTISSA. 656

jiciunlurabhis?lUeattlemtacebat,etnihilTespondit.Jk.Simus. Descensione ejus ad inferos, nos a;ce|)di
Rurtum iummus sacerdos inierrogabut eum, et dicii ei mus 3d ccbIos. llic iiiyeniiur niel in ore lconis mor-
ôris csi lixrcticorum, umbram de Teriiafe irabcre. »ui. I|;rc omnia prayidcns propheia aii : Quid reiii-
Non illc dixit, quod illi dicnnl : sed simile verbiio) huaii» Doiniiio pro omiiibue, qiiae relribuil inibi?
de lemplo corporis sui, quod.posi (ridmio) resusci- El cum esset 1'elrus in atrio deorsum, renit una ex
tavit. Exsurgcns summus sacerdos iiif^rrogat Jc- anciliin summi sacerdmit, ei cum vidittet Petrum ca-
sum : Ille auiem tacabai, Ipge Deus el âhalor yut- itlacientem le, atpicienf iUum, ait : Ei (u cum Ittu
sier, qui muodo salniem coniulit, «t hujjBano genari ,
HazarenQ «rai ? Ai ille negaiit, dicent : Neque scio.
sua pie(aie tubvenil : sicul ovis ad occi^loneai sip; aenue ngvi^ qmd dicas. Et exiit foras qnte atrium, «(
voce ducilur : et obmutuit ei silqii a bonis. Taciiur- qailus canl4i)i(. Rurium autem (um vidissel ilium an'
nilas Cbrisii aj>ologi»ni ^das absôlvjl. eUla, coepit dicere circumstanlibut : quia hic ex iUis
Tu et Chrisliit FiUut(Deibenedicii ? Quem eitspec- ejf. 4( itLe iicrum negavit. ^t pp«| pniiHum rurtus qui
tabant de longe, prope non vident. Sicut Isaao
in attabanl, dicebani Peiro : Vere, ex Htis es : mm et
caliganiibus oculis, Jacob sub maiiibug uon jgnoscit, (lalilmus u. Ille qutem (oipit at\oihemalitare, eJ ju-
ted longe de eo futura canit. rare, qiiia nesciQ hominem ittum, quem dicilit : et tla-
Jetut auiem dixit iUi : Ego sum. Ut inexcusabiles B '"" 9"""' Uerum caniavit. Et recordalus eti Pelrut
smt. verbi quo4 dixerqt ei Jetus : priusquam qatlut cantct
Et videbilit fitium hpminit. Sacerdos interrogat 6(5, ler me negabif: el cig^HJj^re. Pelrus sine spi-
fllium Dei, Jesus autem rospondit lilium horoinis riiu, voci ancill% cessit : cnm spiritu, nec principi-
;'
ut hic intelligamus Dei Gilum eurodem esse et fiiium bus, nec regibuscedit. Prima ancilla, litululio cs(
bomini8:etnfi qnaternitalem lacinmusin Triniiaie, secunda, gioiensio : tertius vir, :tciu$ est. llxc c t
sed bonK> in Deo, et Deus in hoiiiipe necssse sit. trina ncgafio, nuam abluit per lletus verbi Cbristi
Sedeu(em a d,exiTit virtutis, id est, in vita regaan- recurdaiio. Tunc iiobi$ gajlus captat, quando praedi-
tem sempiterna, et virtutedivina. catorquisqiie per paeiiileniiam corda oosira ad com-

£l venientem eum nubibut cceti. in nube aseendit, punciionf m escitat. Tunc incipigius Oere, guai)di>
eum nube veniet, id est, in corpore suo $olo, igniinur intus per scintillam scienlias et foras «xi-
quod ;
sumpsil a virgine ascendit : e( ctim muitiformi Cc- um cxtra guod fuirous.
clesia, qu» est corpus ipsius, et plenitudo ejus, ad

CAPUT XV.
judicium venturus est:'sicut dicit secundum Hat-
Mixuro : Cum auiein venerit Alius bominis, et om- / El eonfettim, mane eonsilium faeientet tummi «a-
nes angeli cum eo, el reiiqua. " cerdotet cum tenioribus et scribit, el univerto eoncilio:
Summus ttutem sacerdos scindens vestimenta sua, vincienlet ietum, duxenint, et iradidoruni Pitaio. Et
ait: Quid adhuc desideramus tettes : qudisiis blaephe- interrogavit eum Pitatus : Tu es rex iudteorum? At
miam. Quid vobis videtvr ? Qui omnes condemnaverunt itlc reipondeiis, ail itli : Tii dicis. Et accutabani eum
eum este reum mortis. Et eoeperunl quidam eonspuere lummi sacerdotes m muttis. PiUuut outem rurium in-
ineum,et velare faciem ejus, el colaphiseum cwdere terrogavit eum, dicens : fion reipondei quidquam?
ei dicere ei : Prophetita. El minisiri alapis eum c%-^ Vide in quantit le acûsant. iesus aulem amptiut nihit
dîani. Hoc est ephod : in quo habebant honorem, respondit, ita ut mirarelur Pilalvs. Per diem aulem
Judaei amiseruni. Hie adest Samuel scisso pamo feslum sotebat dimiilere illis unum ex vinciit, quem-
de inanibus Sau l in regno . Milites genliles non scin- cunKjue petiisent. Erat aulem, qui dicebatur Barab-
dunt tunicam Christi : sacerdoies vero scindunt '
bas : qui cum sediiiosis erat vinctut : qui in seditione fe-
digiiitaiem sacerdotii sui. Et
condemnal enm reum ^ cerat bomicidium. Et cuin ascendisseX lurta , ccejiit
esse morlis. Quo reaui suo, reatuin nostrum solve- rogare siput seniper faciebat itlis. Pilalus autem re-
ret et vel^mine faciei suae, velamen cnrdium
: I ipondil eis, et dixit. Ilic adest SînsQn , id est, sol
nostrorum auferret, et spulaininibus suscepiis, fa eoTuin : quibus occubmt sol in meridie '. Qalila,
ciem ani(n» nosirae lavjiret : ei colaphis, quibus in ^ tiiula interpretatiir : quaj esi synagoga, quae sitiilaj
caput percussus est, caput Iiumani geueris (quod est more limpidum liquorem noii tcnet; et qpisauiliiw
Adam) sanaret. Et alapis quibus expalmatus eal, immunda collegit. Sanison nosier nmllla verbi sui'
maxima iaus ejus, nosiris manibus et iabiis plau- iiuiumeras (;§t£xvas Judxorum cl dxmonum hic|j
deret unde, Omnes gentes plaudite manibus. Et
: sternit : et fontcm oerennis vitic sitientibns nobis;ij
cruce sua, cruciaium nosirHln solverei : et morte id est, corpori suo aperiei. Poiitilices coiicitaverunil >
sua, mortem nostram necaret : cum fornia serpen- turbas, ut petereiit Barabbara. et crucifigerent Je-' ,
lis serpentem necat, quia serpenie de virga facto sum. Hic duo birci adsunl : unus «TO^roîTEgtQi, id
alii absorbeniur serpentes. Unde per propheiam est, admissariui : cum peccato populi iii deserto in-^
ipse dicit : Ero mors lua, o mors, et njorsus tiius, ferni a,i^ôlulus dimiititur: alter pro peccatis abso-^
o inreriie. Opprobria ejus nostrum abstulere oppro- lulorum, ut agnus occiditur. Pais Domini sempeij
brium. Vincula ejus nos lib^ros fecernnt. Corona mactatur pars diaboli, qui est magister eorum,
;
spiuea capitis ejus, diadeina regiii adepii sumus. frenata in tartarura praicipilatur. Subditur.
Voliicribus ejus sumus saoati. Sepultura ejus resur- I VuKis diinitlam vobit tegm iudieorum? Scicbat
:
: : :
637 COMMENTARIUS IN EVANGELIJJM SEC. MARCIM. C\P. XV. 638

enim quod per invldiam iradidisseat eum summi sa- A ejus. J)um lugerenl : maleilirttis omnis qiii
cerdoles. Ponlificc^ aulem coucilarerunt lurbam, vt pendei iii ligno : ficiiis est inalcdictus, ut tolle-
magis Barabbam dimillerel ns. Pilulus autem ilerum rei m.iledictum. Siinon qui poriat crucem in
re^pandens, ail illis : Quid erijo vultis faciam regi aiigaria : ipse est qiii laborat pro laiide liiimann.
Judceorum ? At illi ileruni ctamaverunt : Crucifige Coguiit eum hnmines huic labori, qucm non cngit
eum. Pilalus vero dicebal illis : Quid enim mali fecit? timor et dilectio ijei. Ipsa species crucis, qnid est
.it illi magis clamabanl : Crucifige eum. Pilalus au- ni>i fonna quadrata nmndi? Oriens de vertjfe ful-
tem, volens poputo salisfacere, dimisit illis Burab- gens, Arcipii dextra lenet : Aus.ler in leva cnii:>istit
bam, et iradidit eis Jesum, flagellis ccesum, ut cruci- Occidens sub pjjintis iirmatur. Unde Apnstolus di-
figerelnr. Milites autem duxerunt eum iittro in atrium cit : Ut sciamus, quafe sit altitudo, ei laiitudo, et
prcelorii, et convocanl tolam cohorlem, el induunt eum longi'udo, et prolundum. Aves, qiiando volant .id
purpura, el imponunl ei, pleclenlcs, ipineam coronam jcihera, formam crucis assumunt : lionio natans per
et cceperunt salulare eum, Ave, rex Juda:orum .' el per- aquas, vel orans, forma crucis veliitur. Navis per
cutiebant caput ejus arundine, et conspuebanl eum, et niaria , antenna cruci similata suiflatur. T liiicra,
ponentes genua, adorabant eum. Et postquam illuse- sigiiam saluiis et crucis describiiur. Et perducuiit
JC »'»''' ei, exuerunt illum purpura: et indueruni eum B eum in Golgolha, quod inierpreiatiir Calvaria.
veslimentissuis. El cducunt illum, ut crucifigercnl eum. Tradunt Judxi, quando in boc monlis loco immola-
Multas occjsiones dedit Pilaius, liberandi salvaio- tus est aries pro Isaac, ut ibi decolleiur, id esi,
rem. Piimo coji^re£S lalronem, deinde inferens, Cbrisius a carne sua, cartiali videlicet Judxa se
Quid orgo vultis faciam regi JudKorum? Cumque pareiur. l^'
respondissent, crucifigatur : non statim acquicvit Et dabant ci bibere myrrhalum vinum, et non acre-
sed sccundum siiggeslinnem uxoris, quae mandaverat pil. El crucifigcnles eum. Hoc aceto siiccus lelb:ilis
; ci, ut xMaiilixus dixit : Nibil libi et justo iili : respon- pnmi abstcrgiiur. Et nun accepil, id pro quo paiiiur.
dil, Quid enim mali fecit? quod dicendo, Jesum ab- Unde de eo diciiur Quae non rapiii, tunc exsolve- :
solvit. Mililes indiiunt eum piirpura.eic. Vesiinieniis bam. Et crucifigunt eum. Hic figiiur salus in ligno ,
suis nudalur, id est, Judxis.

esl, geniili Ecclesia, qiia;
Purpura induitur,
de scopulis niaris est col-
id ligno
scieiiiix
primo infixa est
boni et mali
mors. Lignum primum, lignuni
est. Et secundum lignbm boni
^
lecta. Iicm ea scandalizante exutus in liiie : Judaica laiiium nobis , et vitx lignum est. Exiensio manus
I rursum induilur plebe. Cuin eiiim intraveril pleni- primx ad lignum , morteni apprebendit : eviensio
ludo gcnlium, tunc omnis Israel salviis erit. Et ad- auiem secundx, vitam (qune perierai) invenit. Ligno
diicuni illuin, ut cruciligereiit eunu_Hjc educiiur C hoc vehimur per mare iplflstijn ad lerram viven-
^l^l in agruni a fratre, ut perimalur : Hic adest tiuin.
is3gc cum lignis, ei Abraham cum ariete in Sabecli Diviserunt veslimenta ejus , mitlentet sorlem tuper
l /. baercnte. Hic adest Joseph ciim f:isce gremio som- dis : quis quod tolleret. Vestimenla Domini , ejus
jBJalo , el tiinica tjlari sanguine lila. Ilic adest mandata suni ,

quibus legiiur corpus ejus ,
quod est
iloyses cum virga, et serpente suspcnso in ligno. Ecclesia ,

qiix dividuniur inter miliies gcnlium , ut
Hic adest botrus in ligiio portatus. Hic adc!>t LM[- sint qualuor ordines cum una lide, id est, cnnjugati
jxi^ cum ligjiu ad quxrendam securim, qux in iiiia et ^duai i
,
prxpnsiti et separati : sortiti tunicara
demersa esi, et n;ilavit ad lignuin, id esl, genus liu- indivisam ,

qux est paieiunilas, inconsulilis in
manum : quod a ligno veiito in infernum cecidit, modum anniili regalis.
per lignum crucis Cliristi, ei per bapiisinum aqiix Erat cfulem hora tertia , et crucifixerunt eum. Hoc
f.
ad paradisum natavit. Hic adesi Jonas, de ligiio sor- vere et proprie Marcus intulii : iiain sexia liora
lis in mare, in veniremque ceti triduo missus. tenebrx suffuderunt terram , ut nun qiiis poluisset
Et airgariaverunt pra:lereuntem quempiam Simo- movere caput. A tricesimo namque fructu Marcus
iiem Cyrcnwum, venienlem de villa, p alrfm Alexandri ascendil ad centesimiim, id est, a tertia bora crucis
et liufi, vi lotleret crucem ejus. Et perducunt illumin J) usque ad teriiam resurrectionis post trcs dies. Tri-
Gotgoiha tocum, quod est inlerpreialum, Calvarim ccsimus fruciiis , esl in cruce : sexagesimus in in-
locus. Alii per iiierita patrum suorum coinniemo- ferno : ceniesimus in paradiso.
rantur : alii per inerila filiorum suorum. Hicauiem ".
Et erat tilulus causw ejut inscriplut , Rex Judceo-
Simon, qui crucem in angaria pnrtat, meritis filiorum. Quod in titulis prxnoiatur Psalniorum, in fineffl
1 ruro suorum, qui erant discipuli, commemoraiur. ne corrumpas. Et hoc iribus linguis : Malach Jeudiu :
Per lioc nos in prxsenli vita admonemur, parentes Ba(ri).£jf £5ofio),07>!Twv ; Rex confilenlium. Hx tres
adjuvari per naiorum suurum sapieiiliam, ui popu- lingux , in crucis tiluln conjuiiclx siinl , ut omnis
liis Judaicus, propler patriarcliariim, et prnpheta- liiigua commemoret perfidiam Ji:dxorum.
rum, ei aposlolorum merita, semper conimeniora- El cum eo crucifigunt duos latrones : unum a dextris,
tur. De amaritudine eniin radicis surgit dulceclo it alium a sinistris ejus.{.Et implcla est scriplwa quic
olivx. Unde per Jeremiam ad Judxam diciiur Oli- : dicil : Et cum iniquis repulalus est, El prcelcreunles
vam ubgrepi. pulchram, fruciiferam, speciosam vo- bta^phemabanl eum, moveutes capita sua, el didnles
cavit Dominus nomen luum. Ut lolleret cruceui fVuli, qui deslruit tewplum, el in Iribut diebut reccdi-
,: , :
639 S. IIIERONYMI OPERUM MANTISSA. m

firnt. Salvitm (ac teipstim, tiencendcnt dc eruce. Simi- A> e^s , confitcbor Domino ; ciim ima voce , vcl sine
lil,r et summi saceriloles , illudcnlet ttd alleriilrum ,

voce morimur ,
qiii de lerra sumus. Ille vero cum
ciim scribis direbnnl : Alios sairos fecil , seipsum non exaltata voee exspiravii ,
qui de ccelo desccndil
potesi satrtim facerc. Cliristus r,-x Israel desccndat Velum templi scindiiur , id est , cce.liim apcriiur.
nunc de crure, ut videamus et credamus. Ei qui cum Centurio aii : Vere Dei filius erai. Novissimi priini
co crucifixi erant , conviciahniiliir ei. El <facla liura nunc elTiciunlur. Gcniilis connielur populus : Juda;a
sexla , leiiebnr facla: sunl per tolam lerram usque in caecala negat, ui fiat eis error pejor priore. / i
horam nonam. Cum iniquis veritas deputala : unuin Erant auiem et mulieres, dc longc aspicienles, inler
relii|uii sinisiruin, alterum assumit dextrum : sicut quat erat Maria Maydalene, el Maria Jacobi minoris,
in die judicii facict : ex simili crimine , dissimiles et iosepli maier, el Salome. Elcum esset in Galilwa,
soriiuntiir fines. Alier aniccedii Petrum in paradi- scquebanlur eum et minisirabaiil ei : el alia: mulKe
,
sum , alter Judam in inrernum. Confessio brevis quce simul cum eo ascenderanl Jerosolymam. Et cum
vit.im acquisivit longam : ei blasphemia finiia, pccna jam tero esset factum , quia erat parasceve , quod esl
plcctiiur .Tterna. Hic pullus Judae ligatur ad vitem. anle sabbaium , venil Joseph ab Arimalhia, nobilis
llii: u-ja?olaiov, id est ,

pallium tingitur in sanguine decurio , qui et ipse erat exspeciant regnum Dei : el
uvoe : liic lacerat hidi vineam. Blaspheraanles eum, B audacier inlroivil ad Pilalum ,
et peliit corpus Jesu.
et movenies capita sua. Emittitiir in capila iniquo- Pilalut autem mirabalur, si jam obiisset et accefiilo ,
rum mors, quando excilanlur vincula inferni, usqiie :enliirione , interrogavit eum si jam morluut esset.
,
ad cervicem,quiesl cervixgeneris humani.Descende Et ciim cognorissei a cenlurione. donavit corputJoseph.
de cruce : ne faceret salulem ,

quam inchoarai. Et, Joseph aulem mercalus sindonem , et deponens eum ,
viderunt postea resurgentem de sepulcro ,

quem de '
involvil sindoni , et posuit eum in monumenlo ,
quod
crucis descendere non credebant posse patibulo. Ubi erat excisum de petra : e t advolvil tapiitem ad oslium
est, Judaei.infidelitas vesira?Adhucdevivodicebatis, monumenii. Maria aulem Magdalene et Maria Joseph
si rcx Israel est, desceiidat de cruce. Vos ipsos con- aspiciebant ubi ponereiur. Siciit non excludilur mu-
sulo vos ipsos judicium peto : quanto mirabilius liebris sexus a salute per Mariam virginem : ila
,
est, mortuuni possc resurgere quam adbuc vivum non repelliiur a mysierio crucis scientix et resur-
,
de rruce velle descendere ! Parva peiisiis, dum ma- reciionis per viduamMariamMagdalenam,etca>teras
jora provenerint. Sed infidelitas vesira non poluit

matres. Joseph venit sero parasceve, ab Arimathia,
sanari signis multo forlioribus ,

quam petistis. Hic quue inl erpreiatur deponent, ad deponendum corpus
oiiines declinavertinl, simul inutiles facti sunt. Facla
in monumentnm : iiobilis decurio, exspectans et ipse
hora sexia , lencbra- facis sunt per totam terram. G regnum Dei : inirai ad Pilalum . peiit corpus Jesu.
Hic adest Noe, inebrialus ac nudaius, crelo et lerra Joseph mercalur sindonem , i nvolu tum corpus in
pallio tenebroso teclus, et bomine irrisus. Hic stil-

sindone ponit in roonumento, quod erat excisum
dc ligno. de petra. Advolvii lapidem ad osiium monumenti.

lavit sanguis
nnna, exclamavit Jesus voce mngna, dicens Marixaspiciunl ubi ponerelur. Ilxcoinniacongruunt
Ei liora
quod ad populiim Judaicum, in fine credcnteni : qui no-

Eli, Eli, liimma Sabaclhani , est interprelalum :
Dcus nieii.s , Deus meus , ut quid me dereliquisti ? Et billtatur fide, ut Abrahx sit filius. Deponil despe-
Ecce rationem, exspeclai regnum Dei : intrat ad Cliristia-

qiiidam dc circumslanlibus audicntes dicebant :
nos, ut baptizetur. Quod significat no men Pilati id

Eliam vocat. Current aulcm unus , el implens spon-
cst , nialleaiorJ.s , id est qui domat ferrcas genies
giam aceto, circumponensque calamo, polum dabal ci,
, ,
veniat Elias ad deponen-

ut regat eas in virga ferrca et petit sacrificium :
dicens : Sinile , vidcamus si
,
dum eum. Inde scribitiir psalraus iste pro assum- quod donaiurpoeniienlibus in_fiiie_vj.aiicum, et corde
|iiione maiutiiia, qua Clirislus ad cruccm ducitur. mundo , et pcccatis mortuo : involvit in muniniiiie
homiiiis unde sequilur juxia fidci, stabilitum ogerculo spei per opera cbarilaiis
Vcrba propria sunt filii ;
,
concludit.Finis enim prxcepli estcbaritas. Aspicicn-

Lucam In maniis luas commendo spiritum meum.
:
Nona hora invcniiur cversa domo decima drachma, D libns a longe electis, qui sunt siellsjnaiis : quando,
Currens autem unus ei eis invenit «' ''«'' PO'est. scandalizabuntur electi.
q.ia: pericrat. ,
similiiudincm eorum spongiam caVam , infirmam ,

CAPUT XVI.
aridam, ignibus apiam : iiiiplei aceio ,
boc esl, ma-
litia cl dolo : de qiio dicitnr : Plantavi te vineam Et ciim Iransisset sabbalum, Maria Mngdalene , cl
"vSorecli , et qunniodo convcrsa es in amariiudincin Maria Jacobi, et Salomc, enierunt aromata, ut venienlcs
viiis alicnx? Et cxspectavi ulfaccrct uvas, ct fecil ungcrenl euni. Nunc aromaiibiis rcdolentibus cum
spiiias. sponsa, cl adolcsceniibus ,
qu:c currunt post eam,
Jesus autcm emitsa voce magna, exspiravii. Ei vclum conspcrgimi is librum et cubiculiim meniis nostro:.
:^l templi scissum cst in diio , a smnmo usque deorsiim. Nunc iiitruducit nos rex in cellari a sua. Nunc surgit
Videns aulein cenlurio ,

qiii ex udverso stabnl ,
qiiia aiiii ca Mar ia , liiems abiit , pluvia recessit : flores
sic clainans iispirassct ,

uil : Vere hic liuino , Fiii/is visi suni iii lerra : vox lurliiris audila cst iii Vrn
Dci crai. Infiriiiaia cnim carnc, vox invaluit divina, nosira. Vincx florcnie-. dederunt odoreni. Rcdil
quxdicil : Apcrilc milii portas ju^titiic, ei ingrcssns sponsus dc umbra, siib qu« doniiil in meridic. Post
:.
611 COMMENTARIUS IN EVANGELIUM SEC. MARCUM. CAP. XVI. W2

sabbata tristia felix irradiat dies ,
quae primatuni in A (luidqmm dixerunt : limebant enim.ffSurgens autetn
diebus tenet : luce prima in eo lucescenlc, el Domiiio^ ,'
JesHs mane prima sabbati , apparuit primo Marice
meo cum triampho resurgente, et dicente Hkc est ^Magdalenw, de qua ejecerat septem dtBmonia. Illa va- :
,'
dies quam fecit Dominus exsuitemus et Ixtemur dens nuntiavit his, qui eum eo fuerant tugentibut ct
,
:
in ea. ;
flentibus. Et ilti audienlei quia viverel, et visus esiet ab
E: valde nuxne una sabbatorum veniunl ad tnonu- .
ea, non credideruiit. Post hcec auiem duobus ex eis
menium , orto jam tole , et dicebatit adjnvicem : Quis ambulantibus ostensui est in alia effigie, eunlibus in
revolvet nobis lapidem ab osiio monumenli ? Et respi- villam, et illi eunles nuntiaverunt ccelcris : nec illis
cienies viderunt revolutum lapidem. Valde mane, quod crcdidcrunt, Brevis sentenlia in syllabis, sed ingens
u alius Evangelista diluculo dicit. Diluciilum est inicr in quaniitate promjssio. Ibi est gaudii nnslri fons,
lenebras noctis, et diei clarilatem. In qua salus hii- et saluiis xternx origo prxparata. Ibi congregantur
mano generi provenit, felici viciniiate declaranda , dispersiones, et sanantur coniriti corde. Ibi euni
more solis : qui proxima luce consurgens , roseam videbitis, non sicut vidistis. At illx exeunles fuge-
prxmittit auroram , ut graiia prxclari splendoris , runt. Dicitur de futura viia. Et fiigiei «lolor ac gc-
—
prxparatis
r ^ .„ oculis
^ possii intueri,
r"" ^-— "" lempus
••> quando .>....r—- Do- — — miius. Imiianlur mulieres anie resurrectionem om- »i
minicx resurrectionis eluxit. (Jt tunc laudes Cbristi B nium, quod faciunt post resurreciionem : fugiuntil
tota caoeret secundum exemplum harum femina' morlem et pavorem. Et nemini quidquam dixerunt,
rum Ecclesia, quando genus humanum exemplo sux quia ipsi soli mysterium resurreciionis viilent, qiii
resurrectionis animavit : quando vitam prxsiitit, et videre ipsi illud meruerunt. Uiide sequilur juxta
lumen credulitatis infundit. Sol vero post occasum Joannem : Petrus aiilem cucurrit ad monumeniuni,
corporis oritur. Hic Aquilx ad corpus congreganiur ut videret ipse quod audivit. Surgens autem Jesus
matres et apostoli vident revolutum lapidem, qui est primo mane sabbaii, Marix Magdalenx primo osten-
lex mortis, ac si diceret : Ubi, murs, aculeus tuus? et ditur de qua ejecerai sepiem dxmonia , quia me-
:
reliqua. retrices, et public ani prxcedunt synagogam in re-

Erat quippe magnus valde. Et introeuntes in monu- gnum Dei : u t latro prxcessit aposiolos. Flent et
menlum , viderunt juvenem sedentem in dextris , co- lugent, qui necdum viderunt, scd non post mulium
.opertum stola candida , et oislupueniHi. Qui etiam consolabuiiiur. Beati enim qui lugent nunc, quo-
jinfantes in utero tangit : gemitus omniuni, et omni- niain ipsi consolabunlur. Et illi audientes non cre-
I
bus g;ravis. Et introeuntes in monuinenium viderunt di derunt . Fides autem luc laborat, agens activani
juvenem, non senem, noo infaniem , sed jucundum vitam : ilHc^ntemplativa secula visione regnat. l
xlaie , ut dicitur : Lxiare, juvenis, in adolescentia C Hic per speculum contuemur iniagincm : illic facie 1
jtua, qux non est hic vera, dum cum senio est com- ad raciem videbiraus veritalem. Unde sequiiur : Post
flnixia. Sedenteni in dextris virtulis, id est, regnan- hxc duobus ex illis ambulantilius, id est , labo-
I lem in^rosperis. llic javenis formam resurreciionis, r.mtibus , ostensns est in alia efngie. Et illis an-
timenlibus mortem ostendit. Coopertum stola can- nnnliantibus non est creditum : dum sicut Moyses
dida, qux vera Ixiiiia est, hostc depulso, regnoquc viderunt ,
quod non sufficiebat eis. Unde Moyses
adepto , rege pacis quoesito , invenlo , et numquam dicit : Ostende mlhi temetipsum. Obliius carnis
dimisso. Et olTstupuerunt , id est ,
quod ociilus non sux, postulat in vita isia quod post illam speramus
vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendlt, in futura. \l
qux prxparavil Deus diligentibus se. Novissime aulem recumhentibus iilis undecim ap-
Qui dicit illis : Nolite expavescere. Jesum quwritis paruit , cl exprobravit incredulitalem iltorum et duri-
Nuzarenum crucifixum : lurrexil . non est hic : ecce tiam cordis : quia his, qui cideraiit cuin resurrexissc,
loctis ubi posuerunt eum. Sed ite , et dicite disciputis non crcdiderunt. Utomnes tcstes enarrarent omni-
ejus, et Peiro. Deus charitas Non est ergo timor est. bus, quodcommuiiiler viderunt et audierunl. Expro-
iii charitate. Quid expavescerent qux invenerunl , bratiiicri;dulliatein,utsu(cedatcrediiliias:exprobr.Tt
quem quxsierunt? Jesum quxrilis Nazarenum.Radix D duriiiam cordis lapidei, ut succcdat corcarncuni cha-
eiiim amnra crucis evanuil : Dos enim vitx cum fru- ritaieplcnuin.Hiiic est.quiid martyruincatervxmor-
I
ctibus erupit, id est, qui jacuil in morte, surrexil in tcin liujus sxculi libeiiler afTectaiit : quia nbveiunt
gloria. Ecce locus. Osieuditur niortalitas immorta- pro isto temporali interitu perpeluo se csse viciuros.
libus ad graliarum actionem debiia : ut inlelliganiiis Et dixil eis : Eunies in munduiii universum prwdi-
quid fuerimus, etsciamus, quid fuluri erimus. Sed caie Evaiuielium otnni crealurw. Nunc primum post
ilc , dicite. Mulieribus dicitur , ut annuntient apo- accepium spiriium, ac si yaja [imosa pcr igneni
stolis : qula per muliercm mors annunliata est, per conlirinata : oraiii crealurx, id est, omni generi hu-
nuilicres vila resurgcns. Et Pelro. Qul se indignum mano, qund in sc commune aliquld liahcl ab oiiini
judicat discipulatu, dum ler negavit magisirum. Pec-,^ crcalnra, jnbctur, id cst, aiigclis, pecoribus, lignis,
cata prxterila non noccnt, quando non placeni. y^ lapidlbus, igiii et aqua, c.illdo et frigido, humido ct
Qiiia prcecedel ':os in Galittvam : ibi eum videbiiis, arido : quia mundus nr.lnor hoiiici dlciiur. Doiiiiiius
ticui dixit vobis.Al illtc exeunlcs, fugerunl de iiionu- uiique .lesus, qui dc cuiiu dcsccndit ad libciandain
menio, Invaserut enim eat limor et pavor, et iiemitii infirmilalis noslrw naliiram : ipse «liam supcr coc-
:,
W.i IIIEUONYMI OPERIJM MANTISSA.

S. 6U
lorum cobIo^ osrendil, qiii sedel ad dexienim Pairis. A 0«! nediderit, et haplizalm fuerit, sahmt etit : qui
Consideiandiiiii est aiilein qiiod Ireqiiciiler iii Scri- Jjfro HOii crediderit, condemmbitur. Siqna aiilem
,
eos,
piiiris divinis pluiali niiniero laMns ilicios invenies, i/ui crediderint, hirc seqnenlnr. In nomine vieo da:mo-
iîiii legitiir : lii priiicipio rc('ii.l>eus ca>liiiii et ler- nia ejicicnt, linguis loquenlnr novis, scrpentes toUent.
rnin, cum laineii pluraliier dictj coeli lcgantur el El si mortiferum quid biberinl, non eis noccbil. Super
lerrjB. Modus eiiini isle loculioiiis latius patet, ul tegros mnnns imponcnt, ct bene habebiml. F.l Doniinus
iiiiusivc singularia plurali nuinero dlcnnius, et plu- quideniJesus poslquam loculus cst eis, assumplutesl
ralia siiigulari. Ad Orieiilcin vcrn, qiiod pâlniisla in coclum, el scdet a dexiris Det. Illi aulcm profecli
dicit : EvangelisUc lacent : Jerosolymam significat, prKdicaveruiit ubique, Domino cooperanle, et sermo-
qu.i; cst iii Oiicntis parlibns colloc.ita. (Jndc Oonii- nem confirmante scqucnlibus signis. Uucenlesimo
iius, aposiolis \identilius, ascciidii ad coelos. Terra iriccsimo quinlo capitulo Marcus signa crcdentium
niiillis plcna miraciilis, ubi ndelium credulitas plus ciim Matlhaeo el Luca concordans, enarral. i!'
actibus, quani lectionibus eruditur.
PR.EFATIO
Falso ascripta beato Bieronymo presbytero in Evangelium secmdum Lucam.
Lncas. Syrus nalione Antiochensis, arte medicus, B rationis in Christo impleta;, repetenda; a principio
di^cipulus aposiolorum, postea Paulum secutus us- nativiiaiis biiman*, polcslas permissa cst : ut re-
qiie ad consummaiionem ejus, serviensDomino sine quireniibus deinonslraret , in quo apprehendens
criniine. Nam neque uxorem umqiiam h.ibens, neque erat per Natlian filium David introilu, Vecurrenlis
filios : septuaginta et quatuor annorum obiit in Bi- in Denm generaiionis adniisso, inseparabilis Dei,
thynia plenus Spiritu sancto. Qui cum jam scripta ut pra:dicans in oninibus Christum suuin perfecti
essent Evangelia : per Matlhium quideni in Judaea : opiis hominis redire in se per filium faceret : qul
per Marciim autem in Iialia : sancto insiiganje Spi- per David palrem venieniibns iter prrebebat it
ritii, in Acliai» partibus hoc scripsit Evangelium : Clirisio. Cui luc« non imnicrito eliam scrilicndo-
sigiiificans eiiam ipse iii priiicipio, anie suuni alia rum Acliium apostolorum potestas in minislerio
csse descripta. Cui exlra ea qua; ordo Evangelica; daiur : ut Deo in Deum pleno, et filio perditionis
dispositionis exposcit, ea inaxime necessitas laboris exstincto : oraiione ab ipsis apostolis facta, sorte
fuil, ut priinnm Griecis fidelibus omni propbelalione Domini eleciionis numerus coinpleretur. Sicque
venturi in carnein Dei Chrisli manifestaia huniani- consummationein aposiolicis aciibus daret
Pauliis
taic, iie Judiiicis fabnlis aticnli iu snlo legis desi- quamdiu contra stimulum recalcilrantem Dominus
derio lenereniur, vel ne liaerelicis fabulis, etstultis G clegisset. Quod et legeniibus ac requirenlibus
sollicilalioiiibus seducli cxcideiient a veriiaic, elabo- Deum : el si per singula expediri a nobis ulile fue-
raret. Deliinc iit in principio Evangelii Joannis na- rat; sciens lamen, quod operaniem agricolam opor-
tivitate praisumpla : cui Evnngelium scriberet, et teatprimum de Iructibus suis edere, vitavimus pu-
in qiio electus scriberel, iiidicaret : contesiaiis in se blicam curiositaiem : ne.non lam voleniibus Deum
coiiipleia esse, qux csseni ab aliis inclioata. Cui demonstrasse videremur, quam fastidienlibus pro-
iden post bapiismum Filii Dei, a perfeciione gene- didisse.
ADMONITIO IN SUBSEQUENTES COMMENTARIOS.

iVeijio esl hominum, qui
erudili audiunt, cui subseqnens Commentarius liber in xiii Pauli Epislolns, S. Hicrn-
nymo perperam oHin ulinbulas, non videaiur itle idem, quein S. Auguslinus cwn aliH, tum lib. iii de peccatuium
iiicrilis el remissione cup. i, el Marius Mcrcntor in Cvmmonilorio non scmet, Cassiodorus item , alque auctor
Prwdeslinuli fuissc a Pelagio elucubratvm leitnntur. Et sane {id quod lanlmn non ecidens in eain reni aryinncn-
lunt esl) toca, qum ex illo Pelmjii operc ulpote hwrelici dogmatis veneno infectu, recitiint illi alque iminignant,
,
lolidem fere i;i hoc verbis occuriunl. atquc itta cuin primis, qua: ex ciip. v Epistoliv ad liomanos desumpla sunt,
el ub inipressa teclionc, vix quunlum tiibuas amiinuensium ticcntia; , diffcrunl. Ea nos singula ibi ctitigenter
coiiiparuvimus. qiur huc coufe.rc tonguni erat. Vera itaque itla sentenlia est, adc.o non liiibcie libros islos auclo-
rem Hieroiiymum, ul siiit itumo cerlis indiciis fetus infcnsissimi ejus, et cathidica- fidci lioslis. Sed csl iiiiiien
assertioni mudus adhibendus, nc inde conclusnm eas, quod purum pulum Petagium contcxtus referul. Cum otim
bonu: frugis, nec piissim indoclus Conimentunus vidercliir, eu quw prai cceleris Uivresim insinuabanl, cuvcre tecto-
ribus religiusi humines nuduerunl : el nonnulla saniuribus verbis inlerooturiint, atia peiiitus exsciderunl. Argu-
mento ha:c sinl, quir descripsii Mcrcalor, nunc vero dcMerunlur : lli antem, inqui:, qui contra traduceni pec-
cali scntiunt, aliier cos, qni dclenduiit trriducein, inipngnjie coiwinliir. Si peccatuiii, inquit, .\da; eli.un non
pcciaiilibus iiocuil, ergo el Clirisli juslilia iioii crcdcnlibii-. proilcsi; nuoiiiain similiier, iiiimo plus dicit
Aposiolus, pcr iiiiuin libcrari, (|uaiii
ptruiiiim aiilc pt;iicri;iit. Dciiide dicuiil, inquit, Si b;iptisniu:i iniindat
aiiliquiim illiid vctcrnosiiniqiie peccatuni, i|iii dc dnolius bapliz.alis iiaii liieriiit, deLeiit lioc caicic pccc.ilo.
Ciun ciiim polucruut ad po;>icros transmitierc, quod ipsi miiiimu babucruiii. In hoc adduiil, 1117111/, quuiiiaiu
6iS COMMENTaRIUS IN EPISTOLAM AO ROMANOS. CAP. I. 61«
si anima non ex Iradure, sicut nec esl.sed snla Mro bahet iraduceni peccali, sola el poenam meieiur.
est
Injusium esl enim, ul liodie nala anima non ex lnassa Adie, tam antiquum pecciitum ponet alienum :
quij nec rationabile est ut Deus. qui prupria peccala dioiiltit, unnm impulet alieuuni. U(bc sunl, irtquam,
anostris exemplaTibus abrasa, non otia de causa, quatn quod in aperlam hwresim erumpcbant : indicio aulem
sant. ejusmodi alia eamdem subiisse forlunam : Ca;ierum Pelagii esse jam a xm usquc sicculo credebalur : et
luculenlum ea in re Scripions noslri Veronensis lesiimonium est, Joannis se, diaconi, ul Panvtnio dicilur, sive,
ut Pastrenpco, Joannis presbyteri Mansiov.arii in Ilisloria itondum edila, qu<B apud nos est. Vidi inquit, ego ,
ipse Joanues Commentariuni Pelagii prxdicti, super Epistulis Pauli, iii quo iicet mulia beiie et eleganter
etponat, (men subtiliier infundit venenum hxreîs sux. Prwfatiouem porro istam melioris noite mss.
ignorant.
COMMENTARII
IN EPISTOLAS SANGTI PAULI.
PR^FATIO.
Litteris tuis cursim mibi allatis, et laboribus et A serir,hoc est usqne ad tertiam legem veteris novi-
cnris in sacris codicibus desudare me cogis, jam que Testamenii. In corpore, autextra corpus, idest,
Diibi senescenie corpore et viribus lassesceiiiilius, iiei|ue per legem naturae, neque per legem litterae,
Heliodore sancle : idque in Episiolis Iieati Pauli, sed per Spirilum sancinm, ci oinnibus aposlolis iiii-
qux et scientia pracdicatoris, et lima jastiiix lam ninio uovissinie daiuni per Jesiim Christum Domi-
hiagiix, et praedicando, et docendo, tesiimonio Spi- num nostrum, per quem habemus accessum in ista
ritus sancti prolatx atqiic dilatatx sunt, ut compa- graiia, in qua et stamus, et gloriamur. Nos vero
rjre, aul coiequare veteri Testamento et evangelicce simpliciter exposuisse , brevibusquc sermonibus ,
dnctrinx non dubiiemus. Ipse enim, revelante sibi comperies. Ejus nempe Episiolae magniricenlius ab
Syirilu sancto, cognovit, dam se r.nptum esse usque oninibus sapienlibus ei interprelantur , et praedi-
aJ tertium coelum in corpore , aul extra corpus as- cantur.
IN EPISTOLAM AD ROMANOS.
CAPUT PRIMUM. Christo in apostolatum ; segregatus autem in praedi-

PautMS. Quxrimus quare Paulus scribat, CHmSao- eationem geniium , nt ostendat unam esse substan-
hia antea sit vocatu»? Quod ex more saiictorura fe- tiani Pairis, et Filii, et Spirilus sancti.
cisse credendum est, qui in virlutibus proDcienles, Scgregaius. Sicut in Aciibiis aposiolorum Spiritu»
mutato nomiiie sunt vocati , ut esseiit etiam ipso sancius dicit, Segregaie mihi Barnabam ei Paulura
uomine novi, ut Ahraham, .et Sara, et Cephas. " in opus ad quod elegi eos.
Aliter. Paulut. Sicut aliorum sanclorura tam in ve- In Evangeliuin Dei. Evangelium, Laiine bona an-
leri, quam in novo Tesiamento, id est, Abraham, et nuntiatio, dicitur : naiiviiaiis scilicetChristi, passio-
Peiri, et cseterorum, profecui et incremenlo meriio- nis, ei resurreciionis, et in coeliim ascensionis.
rum muiata sunt nomina : ita et Paulus iii gratia Quod anle promserat pcr prophelas suos. Oslendit
pruQciens, nomen sibi ipse mulavit. se Christum non alium prsedicare, qnam euni, cujus
Seniiis Jesu Clrristi. A servo coepit, exemplum no- Evangelium propheta; ab Jernsalem prumiserant esse
bis humilitaiis oslendens : quasi imitator ejus, qui veiitarum,
exinanivil seipsum , formam servi aecipiens, et hu- 7ii Scriptnris sanctis. Ipsos asserit Dei prophetas
miliavit seipsum, faclus obediens usque ad mor- esse : et illas Scripiuras sancUs de Christo anle ce-
te.ii : propier quod, et Deus illum exaliavit. Et hic cineruiit. Yeruin tolus bic lucus conira Manichaeos
per iidele primiim servitium meruii apostolatum.
fjcit, ubi dicit, quod Evangeliura ante sit promis-
Iiem, non sccundum limorem , sed secundum dile-
sum, et per propheias Dei, et in sanctis Scripiuris,
ctionem,sicut ipiedicit : Vivoaatem, jam non ego,
quod Chrisius .«ecurfdum carnem ex D.ivid siirpej id
vivii vero ia roe Chvistus.
C est, de Maria Virgine sit creaius, secundnra qood
Yncalus apostolus. Jam in praesenlia ad hoc voca-
Iiem osiendiL, prxdixerai Isaias.
lus, ut cssel aposiolus. iion solum vo-
caium se ad apostolaius graiiam : sed et segregaiiim De Filio tuo. Multi lilii graiia , hic natnra; cujus
in prxdicationem genilum, ut ipse memorat. A'o« i« etiam in carne nativitas dissiinilis cxieris invenitur
gentibut : ipseauicn in circumeisioiie. Vocatus ergo a 60 qaod c.i virgine natus est.
C47 S. HIERONYMI OPERUM MANTISSA. Ci8
Qui factiis est ci ei semine David. Facius per Spi- A profccium : Sive quia omni mundo miium fuit
nluiu sanelum. Romanos crcdidisse, qiii idolonim nimia fucraiit

Secundum camem. Addendo secundum carnem, cultura possessi, ita ut oinninm gciitium diis, quas
et 1'liotiiium excludlt, ct Ariuni. Si cnim secundum viccranl, deservirent. Sed et siniplicitcr coriini
carnein facius est, sccundum Verbi uti^jue substan- lideiii laudasse crcdendum est, cujus iiunc devotio
tiam factus non csl. deinonslralur.
Q«i privdestinalus esl Filius Dei m virlutc. Di- Testis enim milii est Dchs cui servio in tpiritu meo
ccndo iii virtutc , ostendit non solilum liiimana; in Evangetio Filii ejus. Iloc cst, in tolo corde meo,
iiaturx essc conccptiim, sed absquc virili semine ux et prompta devotione mea descrvio. Si enim volens
virginc procrcalum. Inferciulo aulem : hoc ago, mercedeiii habeo. Sive verbuni liic sidri-
Seciindum Spiritum sanctilicationis. Ostendit creatum nominavit, ut est illud : Verbo Domini cobU
torcm suum Spiritum sanctum. Item ut sit in omni- firmati sunt, et spirilu oris ejus omnis virtus eo-
bus ipsc priinatum tenens , secunduin Spirituni rum.

sanctificalionis prsedcstinalus, ut prior omnibus in- Quod tinc intirmissione memoriam vestri (acio
corruptibilitatis viriule surgeret, et viam resurre- temper in orationibus meis. Hic ostendit, se omnia
ctionis Dci rilils aperiret. De quibus ipse dicit : Q cx dlleciione dicturum, ut libcrius audiatur : etdat
Quia filli Dci, cuiii sint (illi rcsurrcciionis. cvemplum sine iniennissione orandi.
£x resurrectione niortuorum Jesu Chrisli Uomiiii Obsecrans. Qua liberaiione ad vos quandoque per-
nostri. Non omnium resurgentiuni , sed ad Cbri- veniain in voluntale Dei. Aliter enim prosperum
siuiii perlinentium , in ipso Christo resurreclionis iter non habeo, nisi me voluntas Dei, quse omnia
forina est. novit, illuc direxerit, ut aliquem habeam fructum.
Per quem accepimus gratiam el apottolatum. Gra- Unde in Actibus apostolorum legimus, eps alio ire
tiani in baplisino : apostolatura ,
quando a Spiritu volcntcs, alio destinatos. Sive secundum illud Ja-
sancto directus est. Aposlolus enim Graece, Latine cobi : Si Deus voluerit, et vixerimus, faciemus hoc,
missus dicitur. Item recio ordine, accepla gratia, vel illud.
honorem apostotatus meruissc se dicit. Si quo modo tandem aliquando prosperum iter
Ad obediendum fidei. Ostendit Evangelii graiiam habeam m votuntaie Dei veniendi ad vos. Demon-
obedieniibus prxdicandam. strat se cuncta quse agebat, ex Dei gerere volun-
/n omnibus gentibus. Apostolatum accepit, u» jani Ute.
non Legi, sed lidei obedirent. Desidero enim videre vos. Hic ostendit, qiiomodo
Pro nomine ejus. Vice nominisejus fungimur ut Q eos superius laudaverat, qui ad coDfirmandum ali-
ipse ait : sicut niisit me Pater, et ego niitlo vos. Ei quid graiia: indigent spiriiualis.
iterum : Qui vos recipit, me recipit. Ul atiquid impertiar gralice vobis spiritunlis ad
In quibus estis et vos rocati Jesu Chrisli. Et in vo- confirmundos vos. Romonos Petri praedicatione fidem
bis, id est, Romanis apostolatum accepimus. tcnenles confirmare se velle Paulus dicit : non quo
Oiiinibusqui suntRomce ditectis Dei. Hocest omni- minus accepissent a Petro : sed ut duobus apo-
bus crcdenlibus, quos xqualiler dillgit Deus sine siolis lestibus aique docioribus, eorum roborelur
acceptione personoe, Juda:i, vel Grseci. fides.
Yocaiis sanctis. Sanclis vocatione Dei, non meri-' Id ett simul consolari ix vobis per eam ,
que invi'
lis facli. Item idcirco dicit, sanctis, quoniam gra- cem est fides vestra nlque mea. Ut per communcm
tiaiii Spirilus sancti balienlibus prxdicubat. fidem invicem consolemur.
Gra(io vobis et pax a Deo Patre, el Domino nostro Nolo aulem vos iynorare, {ratres:quia icepe propo-
Jcsu Chrisio. Talis est ubique salutalio cjiis, iit et sui venire ad vot. Per commeantes aulem fralres
coiiimeiiioret in nobis beneficia Dei, et opiet in no- audire potuistis.

bis integra permanere : quia et gratia nobis peccata Et prohibiius sum usque adhuc. Ostendit se occu-
dlmissa suni, et reconciliali sunius Deo per niorlem
D paiura necessitate Evangelii prsedicandi , Romam
filii ejus. Commonet ctiani pacificos csse dcbere, adhuc ire non posse. liem prohibltus hlc occupatus
uiiain eanidemque gratiam conseculos. accipitur : duin aliis provinciis prsdicaverit : sicut
Deo meo.
J'iimiim quidem gratias ago Natiira, Deus ipse exponit in fine EpistoUc suae, dicens : Propter
omiiiiini cst : nicrito et voluniate ,
paucoruiii, ut quod ct impcdiebar plurimum venire ad vos.
Deus Abrabara : secunduni quod Iiic suuni nominat Vt atiqucm fructum habeam in vobis. Merccdera
Dciiin. laboris sui nominat frucium,
Per Jesum Christum pro omnibus vobis. IIoc est, Sicut et in caiteris gentibus. Siibauditnr, habeo.
non pro Judêis solis. Crwcis ac llarbaris, sapienlibus et insipientibut
Qiiia fides vestra annuntiatur in universo mundo. dcfcitor sum. Sapientes; Gra;cos philosophos ; Bar-
Ostcndit quomodo Romanoruiii fides omnibus Ecclc- Laros, insipientes appcllal.
siis cogiilta sit. Vcl certCi quod eadem fidcs, quam Itaque quod in nie pnmplum est, ct vobit, qui
Roiiiani lenent, in universo roundo ab aposiolls Romx estis evnngetiinre. Qui Roma: cslis : a^quc
prxdicetur. Item prudenter laudal, ut provocei ad insipicniibus, ut Gr.Tcis evangeliitare vull.
: ::
619 COMMENTARIUS IN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. I. 650

Non enhn erubesco Evangelium. Recte dicii non A Ei plura alia, qux enumerare pei longuin osi.Sive
se crubescere prredicatinnem crucis, quM crodcnii- omiiis impieias, ad diversas idoloruni colturas reffi-
bus Dei virtus cst in sahitem. Itcm iioc ad lax.ilio- renda cst : ut impietas quasi ad iiijuriam Dei, inju-
nem snbliliter perlinet paganoruin, qui, cuni non stiiia êro adomiiia peccata pcrlincrc vidcaiur.
eruhescant crcdere Deum siium Jovoni propler itia- Eorum qui vtrilalem Dei in injiisliliu delineni. Ve-
iiem liljidinem, in animalia irrationabilia, et insen- rilatcm nominis Dei injustilia indigna; maleriae dcii-
sibilia esse mulatum, ncbis erubescendum putant, nenie dolorem. Item scientes delinquunt, qui, Dei
Dominiim propier salutem perdii; hominis credere verilate agnila, injusie agunt.
crucifixum : cum in aliero horrendum sit dedecus, Quia quod nolum est Dei. OsteHditquomoJoôm.nis
in altero admiranda pietas aique virliis. Simul et homo naturalem habens iniellectum, agiioscii essc
illos hsnrelicos tangit, hKC tamquam indigna
qui insequeiidara substanliam invisibilem, qux diversas
Deo refugiunt, ut hominem indueret quem pro ,
inomnibus artes ei disciplinas opciatur. Ouo etiani
salute humani generis passioni tradcret, non intel- exemplo invisibilis Deus manifeslatur liominibus, cx
ligeiites nihil dignius creatore, quam crcaluras suse his operibus, qune operatus est, et operatur •
siinul
curare salutem : niaxime cum ipse per hoc naturse et raens Triniiatis demonstrat imaginem, in qua
detrimentum quasi impassibilis senlire non possit. B generat insilum sibi verbum, et inseparabilcm lia-
Virfus eiiim Dei est in saluiem. Nulla niajor virtus bet sibimet nalum verbum sapienlia. Item quod po-
est, quam qux devicla morte homini perdilo reddit test naturaliter scire de Deo, quod sit, et quod
vitam. juslus sit.
Omni credenti. Quamvis inGrmitas videatur incre- Manifestum eu in illis. la conscienliis coruni.
dulis. Omnis namque creatura Deiim se nosse testatur, et
Judoeo primum et Grceco. Sive quod juslum fuerit, ab alio factam judicat : cujas voluniati sibi parerc
ut quomndo Abraham credens ex geniibus per so- necesse sit. Si enim Deus summum magnnm est,
lam primam fidem salvatus est : ila cseleri credentes invisibiiis, incomparabilis, incomprebensibilis, in;e-
salvarenlur. Sive quud illud Testameiitum, quod : et qui super omnia sit, id est, cui nequc
stiraabilis
per legcui Deus verax promiserat, debuerat exiii- prxponi aliquid, neque possil ocquari, sive magni-
bere. tudine, sive claritaie, vel potentia : manifestum cst,
Juuitia enim Dei in co revelatur. Osiendil ex fide hoc nulli creaiurs posse competere ,
quK ei oculis
uniuscujusque nostruin, prxdicalionis fidem posse videtur, raiione colligitur, et Ecstimatione judicalur.
roborari. Majnr autem omnibus per oinnia nuUa est creatuia

Ex fide in fidem. Sive quod ex fide jusiiCcatur C quia omnes se alterutrum vincunl. Alia enim magni-
Judxus, et in Ude gentilis. El ideo exposuerit, ut tudine , ut ccelum, terra. Alia claritate, ut sol, vcl
cacologiae vitiuin declinaret. stella. Alia altitudine, ut mare. Ita ergo pervideiur,
Sicut scriptum esi. Non ex operibus lcgis. quia nullum eiementum sit Deus. Quod autem facta
Jusius autem ex fide vivit. Propterea hoc dicit sint, routabiliias eoruro, qux non potest caderc in
quia sine Cde, hoc est, sine spe retribulionis bono- sclernitaiem , demonstrat. Quod vero non seipsa
rum operum, perficere virtutes nemo poteril : sicut fecerint, manifesium est : quia si se ipsa lecernnt,
et ipse ad Hebrseos perhihens docet : Sine fide jam erant antequarii fierent, ut se facere possent,
autem impossibile est placere Deo. Credere enim quod valde absurdum cst dicere. Cuin vero variant,
oportet accedentem ad Deum, quia cst, et inquiren- et ordines suos permutant, et aiterutrum cedunt,
tibus se remunerator sit. ostendunt se ab uno auctore facla, et non suam, sed
Revelatur enim ira Dei de coelo. Si dicentibus Ma- Uomini sui facere volunt^^tem : cujus transgrcdi nun
nichsis, crudelis asseritur Deus veieris Testamenti, possunt iinperium.
quia super peccaiores vindictam inducat :°quomodo Deus enim illis manifeslavit. Yirtus enim ejus oc-
hoc loi'.o ab Apostolo dicitur a Deo novi Testamenti culia, ex his qux palam sunt, xstimatur. Si .enini
vindictam impiis liominibus inferendam? Undemon- D ea quae videniur, tam prxclare ab eo facta sunt, ut
slratur, unum cumdemque Deum esse novi et vete- quidam illa deos puiarent, et xterna cssc tentarent
ris Testamenti. Item incipit ad parlem gentium quanto roagis factorem sempiternum el omnipoten-
loqui, dicitque Dei iram per Evangelium rcvelari, tero, et iminensum essc iniclligere potuerunt! .sc-
sive per natura! testimonium : noverunt cnim ho- cundum Sapientia; librum dicentem : Ad cujus
roines, el beneCcia, et plagas exspectare de coeIo. magnitudinem , creatura coroparata ,

polerit horum
Super omnem impielalem, et injustitiam kominum. creator videri, etc.
Tres esse videntur impietates. Prima et maxiroa in /niiisi6i<ia enim ipsius a crealura mundi pcr ea, qiur.
Deuro, quae aut per blasphemiam, aut pcr idolola- facia sunt , inicllecia conspiciuntur. Tara cvidenter
triam admitlitur. Sccunda, in parcntcs, aut iiijuria, inlellecta sunt, ut conspecia dicantur.
aut conlemptus : sicut scribitur in Levitico : Si quis Sempilerna qtioque ejus virtus et divinitas , ila ut
dormierit cum uxore patris sui, roorlc moriatur : sint inexcusabiles. Qnia aim cognovissent Deum. Sive
ainbo impietatem fecerunt. Tertia, jn exlrancos, per naturani, sive per facturam, et raiioncm.
ut cst illud : Et lu remisisti impietatcm cordis roei. Non sic«( Deum ijlorificavenM , uut gratias ege-
Patroi.. XXX. 21
:
CSI S. IIlERO.NYlll OPERUM MANTISSA. 652

riitif. Pioeo qiiod tales faciisunt, ui Dcum possiint A toirm. Infjndorum enim idolorurn cullura, omnis
aîinsrcre, si vcliiil. m:ili causn est, iiiitium et Gnis.
S.-d cranucruiit iii cog;lalionibm sttis. Pu!aiites sc Similiter autem et masculi , Tclielo nalurali usu fe-
rtei inagniiudiiiom in cogiiaiione posse coraprelicn- minw, exarscrimi in desideriis siiis in invicem masculi
dcre , etandcruiii iii naiunili sopore, creaturas pro in masculos lurpiiudinem opcrantes. Effienata libido
crcaiore tencrati. modum scrvare non novit.
Ei obsciiratum eit insipiens cor eonim. Recedenles El mcrcedan ,
quam oporiuit, errgris sui in scmel-
a luinine veritatis. ipsis recipienies. ,Sic cucurrit ordo, ui qui Dei obliti
Uiceiiics cnim sc esse sapienies. Quasi qui invenis- eranl, ncc seipsos ognoscereni.
.sciit quomodu invisibilis DeuS, per sin;ulacroruin El sicut non probavcrur.l , Deum habere in notilia.
visibile colerciur. Noii nescicrunt, sed miniuic probaverunt. Ille cnini
Stiilii (acti sunt. Et mulaverunt gloriam incorrupli- probni se Dcum b:ibere iii noiiti:i, qiii semper illum
hlis Dei in siiniltlutlinem. Non inielligeiiles nullain in prxsenii liabens, peccare non audet.
siinililudinuni babere morlale immortalis, el cor- Tradidit illos Deus in reprobum seiisnm. Non re-
niplibile seinpitcriii. probandi sunl tradiii iu reprobum sciisura.
Imaginis coiriipiibilis hominit, et voluerum, et qua- B Ut faciant ea, qucE non convtniunt. Ilomini facere.
ilrvpcduin . ct serpeniium. Non bominis solum , sed Replelos onmi iniquitate, malitia. Iiiiqiiitatem et
iiiiaginis boiniiiis : cl iion hiijus tanuim , sed etiam maliiiam, principales cansas ostendil vitioruni esse.
nniinilium. llic Jovis cultores appellat, qiii cum Fornicatione , avarilia , nequitia. Foriiicationem
(iropier amorcs foedissimos in ista asserunt traiisfor- autem, et avaritiam siinul junxii : quia ulrique pene
inatum, et idcirco se illi Inlcs iiiiagines consc- idololairia coniparaiur nci|uiii:e.
(Tjsse, in quibiis libidini satisfecit. Plenos invidia , homicidiis. Pulclire invidiam
Propler ijuod iradidit illos Deus in desideria cordis bomicidio sociavit : quia priina, bujus criminis ipâ
corum. In lioc quod Deus tradidisse dicitiir propriis maieria esi.
(lcsiilcriis peccaiores, osieiidit non quod ipse sii Conientione. Conieniio esl, ubi non ratione ali-
causa, sed quod pcr longnnimitatem, et pa'.ienliam quid , sed aiiimi pertinacia defendilur, et ubi jam
ii;)n iuducciido vindictara ,
paiitur eos secundum iion veritas quxritur, sed proximus faiigatur.
ciirdis sui agere voluniaiem : hcc facit volens eos Dolo. Occulta malitia, blandis sermonibus adurnata.
?d poeniteniiam converti.Ilem tradere in Scripiiiris Malignitate. Maliiiai votum, vel opus, inalignitas
ilicitur Deus, cum non retinetdelinquenles propter sppellalur.
aibitrii libertatcm : sicut in Psalmo dicit : Et dimisit C Susurrones. Murmuratores, non in faciem , sed in
cus secundum desideria cordis eorum. aurein luquentes.
In immundiliam. Qux cst in turpibus ministeriis Detractores, Deo odibiles. Kihil est enim tam odi-
idelurum. bile Deo ,
quaro idoloiatria : cui per siuiilitudinem
Vt contumeliis afficiuv.t corpora sua. Dum sibi in sa- eradicandi poena deiraciionis scripta cohjungitur.
cinmeatis eorum, cauieria et combusiiones iiifli- ConluineUosos. Qiii veloces sunt in verbis injurix.
giint. Superbos, elalos, invenlores malorum. Qui vull su-
In iemetipsis. Ut quasi amenles ipsi in se, suo- pergredi quod esi, siiperbus est, sicut diabolus per-
ruiu sint vindices deliclorum. dit seipsum quod est. Qui cnim suger alios vult esse,
Quia commutaverunl xeritnlein Dei in mendacium. bic infra se flei : et iden sequilur iiiiieH/orcs mala-
Cnminiitaveiunt veri Deiculium in mendaciuiii ido- Tum : quia seinper superbia excogitat et iiivenit
Ihrum, qoa; talso prodigiis colueruni ; et quudam- niala, sicut auctor superbi:c per eialioneni suam in-
niodo bluliis nicntiuntur esse, quod iion suni. veoii sibi maluro, qnod aiite non fuerat. Elalus au-
Et coluenmt , cl servierunt creaturcB potius quam lcni dicitiir, qui cfferiur super niensuras suas.
crcatori. Non soluin dilexerunt, scd eiiani servierunt Parenitbus non obedicnies. Veri parenies suni, qui
M'd quicumqiic alicujus creaiuia; cupiditate semen verbi gencrant lucero lilios ad vitam
f) per
viiiciiur, iii
iiisi servii. A quo enim qujsque superaius e.st, hujiis a;ieriiam.

il scrvus est. Insipientes, incompoiitos. Qui a fonte snpicnlix re-
Qii! est benedictus in smcula : amen. Cui si servis- cciserunt, necesse esl ut inurdinalc feraniur.
sciii, ficri benedicti in saicula potuissent. Qiii enim Sine afleciione, absque fcedeie. Aifectio est adim-
liHCrii vuluntalein Dei , nianei in xiernura : sicui pletio chariialis.
ipse iiianct in .-ciernum. Sine misericordia. Quaiido aliis poterant misereri,
Prcplcrca Uadidil illos Deus in pa^sioiies ignomi- <]ui in se misericordes esse noluerunt? Hrcc oiiinia
i.ia-. Proi.ter causas superiiis mcinoralas, in bis fla- per ordinein digcsia peccaia, de illis dicuninr, qui
gitiis suni diniissi. dcrclinqucntes Deum, ab eo vicissim sunt dcrelicli.
.Yrtiii feinin.i; eorum immutavcrunt naluralem usum Cnveanius crgo et nos, ne qiiod malum ei bis ha-
in cum usitm, qui est conlra nnturain. Omnia pervcr- benlcs, siuiiliier rolinquaniin'.
ifruhl iii Dcuni pcrvcrsi. Neque enim ordiiiein na- Qui cum jnsliliam Dci cognovissent , non iulcllexs-
lura; scrvavcrunt : qui naiurx dereliqiicruni auc- vunt : iionium qui talia ugvnl, iligni snnt morle. llic
, :
m COMMENTARIUS IN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. II. 65i

nsteiidil quoinoJo uiiusqui-que lionuiium sil a Deo A tor. .Mulli se hoiiiincs per paiientiam Dci sediicuiit
secuiidum aclus propiios judicandus : in quo el ipse qui nonvult statim punire peccanlcs : putalur ctiim
alium Iioinincm pcceanlem judicat alque condem- aut res huinanas miniuie curare, aut culpas indul-
nal. liem cum ex eo siLi quisque displicet, quod fe- gere, quia differt. Plerique eiiam contra se calum-
ccrit m.iluni, Dei jusiiliam cogiiovisse dicitur : non niantur, cur in prsesenti non reddit : non inlelligcn-
iiitollcxerunc tales ab eo, et si non in praesenti, ta- tcs, quod si ita (ieret, nullus pene hominuni rciua-
inea in fuluro esse puniendos. Sl enim inlellexis- neret : nec umquam de injustis fierent justi. Ideo
sent, utique lalia commiilere limuissent. auiem houiinibus Videiur Deus diu exspectare pec-
Non solum qui ea faciunt , sed' etiam qui consen- cantes : quia nos cum parvi temporis simus, auuos
liuiit (acieiitibus. Ne quis diceret, lisec iioii omnia se ceutum aeiernitatem putamus. Ille autem , apud
fecisse : addidit, qui consentiunt facieiitibus. Sed et quem mille anni pro uno sunt die, cenlum aiinos
qiii in istis non conscnsii, qui jiidicabant hujus- unius hora; sua; spatio non coa;quat; quapropter lioc
niodi : lamen idololatria; consenticndo, qux omnium parvum est apud eum : cuni ciiam honiiues soleant
linrum caput el causa esi, omnibus consensisse vi- uiulto tempore correptioncm sperare peccantium.
dcbatur. Secundum autem duritiam tuam, et inipaimtens cor.
CAPUT II. B Tu autem imprudens ocger, ad vulnera mnjorabutc-

Propter qiiod inexcusabilis es, o homo omnis ,
qui ris ipso remedio : quia juxta senteniiam beaii Job,
judicas. In quo enim atterum judicas , teipsum con- poenitentix loco abuteris in superbiam. Unde non
demnas. Eadem enim agis, qum jtidicas. Oranes bu- agiiita pietas inajus tibi judicium parat : ut vindi-
jiismodi,qui dijudicabant, maxime tameii hi qui ha- ctain sentiat, qui misericordiam sentire conlempsit.
hcnl in reprehendendo judicium judices et doniini Iierum, omne enim cor, quod non seniit, indura-
cnnveniuntur. Nutiirali enim judicio dignam faciis tur. Hoc enim modo iuduravit Deus cor Pliaraonis..
proreri unusquisque sententiam omnesque nove-
: Thesauriias tibi iram in die ira:, el reveiaiionis jii-
runt, et innocemibm mercri prxmium, et roaiiliam stijudicii Dei : qui reddit unicuiûe secundum opera
bnbere snpplicium. eju». In dicm judicii, iraiii tibi super iram ipse coii-
Scimus enim quoniam judicium Dei esi sectindum dis : qui dic deGnito , et cerio teinpore apparebit.
teritalem, in eos qui talia agunt. Existimas autem Uis quidem qui secundum palicntiam buni operis,
hoc, o.liomo omnis, qui jiidicas eos, qui {alia agunt Boni operis merces per paiientiam exspcctatur :
el facis ea : qiiia tu e/fugies judicium Dei? Secundum qtiia in prxsenti vita iion reddiiur. Per fidein eniin
verfiatcm erit judicium , quo iudicabantur hujiis- ambulamus, et non pcr speciem. Et tunc erit per-
iiiiidi, qui non cundcmnare iii aliis potuerunt, qu:i: C reclum opus, si in riiiein usque duravcrit : quia qiii
ipsi comniittere non timuerunt. Si enim tu, pecca- pcrsevcraverit usque iii finem, hic salvus erit.
inr, peccaiorem tibi similera judicas, quanto magis Gloriam et honorem, et incorrupiionem, Gloriain,
Dcus justus le judicabit iiijustum! ne illi mala pla- quasaiicii fulgebunt ut sol. Ilonorem, Oliorum Dei,
cerc, et displicere bona forsilan videantur : quippe quo nibil cst majus : per. quem etiam angelos judi-
qucm siiie personarum acceptione, nec amicis suis, cabuflt. Incorruptionem viiaj perpetuae.
ncc angelis legimus pepercisse peccantibus. Huina- Quwrentibus vitam (Bternam. Qui per patienlis
num autem judicium multis modis corrumpiiur. opera qusrit vitain a:ternam isla oninia conscqui-
Amore, odio, limore, avarilia ssepe judicii integritas tur. Eiqui babet hanc spein,in co sanciificat so, sic-
violatur : ei contra justitise regulam interdum niise- ut et il!e sanctus est.
ricordia incliiiatur. His autem qui sunl ex contentione. Audiant, qui
An divitias bonilatis ejus, et patientioe , et longani- £xpc viQti, animositale conicnduni, et limcant in
milatis contemnis? Ignoras quoniam benignitas Dei «onsueiudine pessima permancrc, ne isia omnia su-
ad ptr.mtentiam le addiicit ? Hic aperte moiisiFatur per eos deputentur. Jam superius dictum est, con-
quare pcccalori desideria cordis sui dimiseritDcus: tentiosum bunc esse spccialiier, qui aliquid contru
ei cum possii probibere peccantem, vel inferre viin '^ 'conscientiara suam nititur defeiisare.
diciam, mavult converti ad poenitentiam. Item nuar- Et qui non acquiescunt veritali : credunt aulf.m ini-
quid proplerea libi de impunilate blandiris , quia <iuitati. Evangelica: veritati non credunt, et cuii-
Dcus iii praesenti non reddit : el tu longitudinem seiitiunt iniquiiati, ut relicto creatore, deserviant
tcmporis, ei abundantiam bonitatis inluens ,

puias crealurx.
jani non esse judicium? AudiScripturx senieniiam : Jra cl indignalio. In judicio poensc sunt.
Ncn tardat Doininus promissis, sed paiienter agit Tribidaiio et ungusiia. Conscieiilix cl inrructnoso;
propter vos nolens aliquem perire , sed omnes ad 'poeniteniix, sicui scriptiim est : Tunc dicent intru
pcciiitenti.Tin converti. Bonus est exspectando, juslus se poeniienliam agentes, ct pcr angustiam spiriiiis
csi piiniciulo. Unde admonet Propbeta : Ne lardes gemenlcs. Item bucusque sermo dirigiiur ad omnus
ci.nverti ad Dominum, ncque differas de die in diem : nalurali obnoxios legi : in qiio etiam Judxi pariier
snbitu venit ira cjus, et in tcmpore vindiclu) disper- conlinenlur. Idcirco auiem Judxus Genlili antcfer-
dct ic. El itcrum : Ne dixeîs : Peccavi,et quid acri- tur : quonlam prxier naiuralcm, legcm s«ri"'^m
dii inihi irisle? cst euim Alli$sifflu$ paiieu» rcddi- babet.
I
:
65S S. HIERONYMI OPERUM MANTISSA. 6M

/n omnem animam homiiiis operantis malum : Ju- A accusabunt, aut etiam excusabanl, sicut scriptum
(t(ei primum et Crcsci, Animac roenara Aposiolus est : Arguam te, et slatuam eam conlra [aciem
comminatur ,
propier haereticos, qui solam carntfm tuam.
deiinquerc dicunt animam negant posse pecca-
: et Secundum Evangeliummeum, perJeium Chrittum.
re. Sive anima pro toio bomine diciiur Sicut in : Secundum quod annuntio per Jesum Cbrisium, ju-
Genesi Jacob cum septuaginia animabuSiEgyptum
: dicabil Deus.
introisse refcrtur. Si autem luJudceus cognominaris. Hic convertit se

Gloria aulem, honor, etpax omni operanti bonum. ad Judxos, docens opere, non nomine lantum de-
Gloria contra iram, honor contra indignationera. bere esse Judxum : eumque esse verum , cujus oc-
Et quod supra incorruptionem pacem appeliat. , bic culta suRt bona :
Judmo primuin el Grccco. Quod supra animam, hic Et requietcis in lege. Confldis vel securus es.
boroinem inominavit. Primum autem pro (juidem £( gloriaris in Deo : et notti roluntatm ejus. Glo-
ponit. Sive priraum credulilatis tempore, non bo- riaris te solum nosse Deum, ejusque voluniatem
nore. agnoscere.
Non enim est pertonarum acceptio apud Deum. £< probas utiliora inslructut per legem. Eligis ma-
Ergo nec gentes sibi de ignorantia falsa, nec Judxi B jora, et inter minora discernis. Qux enim per na-
de legis circumcisiooe, ei privilegio biandiantur. turani utiliora probaniur, utiliora suni per legem.
Quicumque eiiim tine lege peccaverunt, sine tege Confidit teipsum este ducem cecorum. Quorum cor
peribunl. Et quicumque in lege peccaverunt, per le- obscuraium cst.
geinjudicabuntur. Sine lege naiurx : boc loco, peri- Lumm eoTum, qui in lenebris sunt, Ignorantix.
bunt et judicabuntur, unum voluit inieliigi ,
quia et Entditorem insipientium. Qui Dei non habent sa-
qui perit, per Dei judicinm perit, et qui judicalur, pientiam.
peccator perit : sicut scriptum est, quia peccatores Magistrum infantium. Parvuloruna xtate , vel
peribunt. Nam et similes illos facit dicendo : Non seiisu.
audilores tantum legis justos esse, sed factores. Et Habenlem formam scienti(e, et teritatit in lege, Ad
paulo inferius dicit gentes in die Domini judican- quam semper respiciens, errare non potes:
das. Quis eoim dubitat, tam sub lege positos quam Qui ergo alium doces, teipsum non docet. Similiter
sine lege degentes , nisi Christum crediderint, per- geniibus dlxerat : Qui enim alium judicas, leipsum
jturos ? condemnas. Qui in lege requiescis, o Judxe, quare
Non enim auditores legis justi sunt apud Deum, transgrederis Iegera?Qui glorijrisin Deo, quare in-
ted factores tegis justifieabuntur. Reddii rationem, honoras Deum? Qui nosti vo!unl;item ejus, quare
quare non sint gentibus meliores. Uode e: nobis li- non oblemperas ejus voluulali ? Qui probas utiliora,
inendum est, ne andientes legem, et non facientes, cur inutilia sectaris? Dux cxcoium : qiiomodo viam
cum gentibus pereamus sicut : ipse aiibi dicit : Ne non vides rectam? Si enim vidercs per ipsam uti- :
cum hoc mundo damnemur. quc ambulares. Si lumen cs aliorum, cur non abjicis
Cum enim genles, quce legem non habcnl. Ne quis opera lenebrarum? Erudiior insipleniium, ut quid
totte dicerel : Legem non babent : ad quam formam timorem Doniini, qui est iniiium sapieniix, reliqui-
poterunt judicari ? sti? Magister infantium, quomodo puer es in sensu?

Naturaliter ea, qua legis sunt, faciunt. Sive de his Qui habes formam scieniix veriiaiis in lege, quare
dicit, qui naturaliler jusli fuerunt anie legemj sive nec ipse sequeris, nec alios sequi pessiino excinplo
qui etiam nunc boni aliquid operantur. permittis? Quare non convenit vita tua doctrinx
Ejusiuodi legem non habentes, ipsi sunt lex. Osten- tux, et opus tuum dcstruit fidem tuam? Unde fiet ut
dit illos non essesine lege, ut et gentes inexcusabi- lex a le non cuslodila, non solum tibi iiiliil prosit,
les faciat, et Judxis de proprietale gloriam tollal. sed eiiam majoris criminis ream, suum conlempto-
Quid ostendunt opus Ugis scriptum in cordibits rem obiineat.
suis : testimoniuin reddenle illis conscienlia ipsorurn. D Qiii prcedicas non furandum, fiiraris. Quidara di-
Naiura agit legera in corde per conscientix testi- cunt, abscondendo ab hominibus furaris Cbristum.
monlum : sive conscientia tesiatur legem babere ti- Qui dicis non mcechandum, tiioicharis. Non est una
mendo, dum peccai, et victis gratulaudo peccatis, moechia. Nam omne quod Deo debet anima, si ali-
eiinm si nulluni hominum vereatur ipse, qui peccat. qiiid prxierquam Dco reddideril, inoecliatur.
Et inler se invicem cogilalionum accusanlium, aul Qui abomiiiaris idola, sacrilegium facis. Sacrile-
etiam dcfendenlium tti die cum judicabit Deus oc- gium est, quod proprie in Deum commitiilur, quasi
culia homiiium. Dicil allercaiiones cogitalionum esse, sacrosancti violaiio. Iiem in boc, inquit, in qoo
cuin quid faciendum, vel non faciendum dlutina de- commillis sacrilegium, idololatra esse monslraris.
liberaiione decernimus, et secundum hoc nos in die Qui tn lege gloriaris, per preevariciilionem iegi*
Soniini judicandos : quia bonum malumvenonigno- Deum inltonoras. Exponit sacrilegium, quia dicit
rasse, probamur. Sive conscienlia, et c(îlaiioncs AoiiifH enim Dci pcr tos btasphematur inler genlcs,
nosirx erunt in die jiidicii anie oculos iiosiros, tam- iicttt scriptiim est : In Isaii. frxposteraio ordine anle
quam quxdam bisiorix Ci'gno>cend.B : aul 'qtsx nos posuil lesiimonium quom dicercl, scripium. Iia eiiim
,,: ,
6o7 COMMENTARIUS IN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. III. 6K8

diccnlis sermo dilapsus est, ui qiiod ex propria in- A cundum novum Tcsiamenlum : quod inleriora quae-
teniione dicebat : eodem sensu scripium repereril, rit, quae solum videt Deus.
Vel revera, quorumt injuslis actibus nomen Dei fue- CAPUT III.
ral l)lasphematum sicut scriptum est : jPoliuerunt Quid ergo amplius
,
esl Judceo : aut pi;« utilitas cir-
nomen meum inler gentes : dum dicuntiir populus cumcisionis ? MuUum per omnem modum. Ex persona
Dei, inter quas gonies captivi, ouis peccaiis facicn- Judaii interroganiis, dicitur, rdspondenle Apostolo,
libus moraijanlur. Item, sicut ait : Per bona opera mulium quidem S3cundum omnem raodum. Ideo au-
vestra benedicitur Deus : iia nunc non recte conver- tem muliHm interest non quia circumcisionem in :
sautibus blaspbemalur. carne acceperunt, sed quia credila sunt illis eloquta
Circumchio quideiii prodett , si ligem observes. Si Dei. Item reddit rationera,quoJ lex contempia
noii
aulem pr(evaiicalor legis sis, circumcisio lua prwpu- prosit, et quod carnaiis circumcisiouis prserogativa,
tium fucta est. Quomodo nihil est, si prodest? Prod- nullis operibus fulta, sit vana. Inlerrogat, quid am-
esl lcmpore suo signura : prodest si jusiiiia (cujus plius h.ibe3t Judaeiis. Ex cujus persona respondelur:
est signaculum) adsit. CLicierum sine illa superfluum Muitum per omnem modum. Nara si ipsius sensus
erit, sive quiaivivere facicLat Judxum, et infantia est : multum per oninem modum , et omnis homo
exteniiinaii antequain saperet, sive quia in lege fa-
B mendax quomodo postea contravenit , dicens Si
:
:
ccrelesse : qua perspecla inveiiitur, carnis circum- autem iniquitas noslra jiistitiam Dei commendat
cisione cessanie, veram illain cordis esse venturam. quid dicemus?Numquid iniquus Deus? Absit , etc.
Et prxvaricator legis cst, dum nonsequilur id quod Postremo qiioraodo Judaeos nihil amplius habere
,
ibi prxdictum est.

confirmat, si bic multum liabere commeraorat?
5i igitur prcsputium justitias legis custodiat nonne
:
Primum quidem quia credita sunt itlis eloquia Dei.
,
pra;putium illius in circumcisioncm reputabitur? Visi- Hoc esiis dicluri primum, quod credila sunt illis
:
bilia indigcnt invisibilibus, invisibilia non indigent eloquia Dei, et gentibus nulla.
visibilibus, eo quod visibilia imago sunt invisibi- Qiiid enim si quidam illorum non crediderunt?
,
liura, et invisibilia vcritas sint visibilium : ideo cir- Numquid incredulitas illorum (idem Dei evacuavit ?
cumcisio autem cbrdis , non indiget carnis quia :
Absit. Fidem promissorura, cum sitdictum Abrah;»:
imagine non indiget veritas imago aulem indigct
:
Quia in semine tuo benedicentur omnes gentes.
veriiaie. Quaerilur sane : quare sii dala circumcisio, Est autem Deus verax omnis autem homo mendax. ,
ciperseipsam non prodest. Primum, utagnoscereiur Kic omiiis, pro maxima parle dicjt, sicut Omnes :
Dei populus iiitergentes. Denique quando soli erant sua qusrunt. Ei onmes me dereiiquerunt, Lucas est
in eremo, circumcisi iion fuerunt; Sive ut corpora C mecum solus.
eorum agnosccreniur in bello. Nam quod in ta!i Sicut scripiim est : Vt justificeris in sermonibus
inembro signaniur, bxc causa cst Primum nealiud :
tuis, el vincas cum judicaris. In psalmo quinquage-
merabrum aui debile Geret, aut turpe, quod publice simo. Hoc testimonium ita- posuit pars adversa ,
viderelur. Itcruni ,
propler graiix promissioneni quusi diceret : Propterea ego peccavi, ut tu juslus
in qua cranl per castiiatem placituri. Sive ut Cbii- appareas , me judicando. Sed verus sensus sic sc
stus signiGcaretur cx cjus semiiie nasciiurus , ad habet qnia promiserat se Deus sine personarum ac-
:
quem futura erat isia carnalis, qux spiritualeiii lia- ceptlone in peccantibus vindicare ct quidam ejus :
bebai afferre : cujus lypuin gerens Jesus Nave, po- paiienliam mendacium judicabant, vincit ciim jiidi-
pulum secundo circumcidere jubetur. caverit, quandoeorum facta puniet : in quibus nemo
£( judicabit id qiiod cx nnlura est prctputium, le- putaverii vindicari. Aliter : Prob.isti le curara de
gcm consummans , le qui per Utterom et circumcisio- ,
homijiibus habere, qui per Propheiam mea abscon-
nem prxvaricator lcijis es. Sive dum litierae circum- diia revelasti, etvicisti eos, qui te incuriosum hu-
cisionem sectaris , circuincisionem spirllus accipere roanorum actuum esse confingunt. Hucusque obje-
dedignaris : sive non scquehdo , quod lex dicit : lioc ciiocucurrit jam incipit Aposlolus respondere.
:
esi, ut Christo credens , veram circumcisionem ac- D Si autcm iniquitas nostra juslitiam Dei commendal,
ceperis. quid diccmus? JSumquid iniquus eit Deus? Iniquum
Non enim, qui in manifesto Judmus est, nequc qum est, siin illis vindicat, qui ideo peccaverunl, ui illis
i« manifesto in carne cstciicunicisio : scd qui in ul'S- justior appareret. Item non quod nostra iniquiias
condito Judsus esi. Ipse cst vcrus. Oiniiia eiiini addat justiliam Deo, sed in tempore, quando in jiidi-
i|ua; anlea circa cxieriorcm hoininem gerebantur, ficium cum Deo venimus, nou observanies prxccpia
guram interioris babebant. ejus, promissionum rctributicnem fraudainus. Uiide
Ei c/rciiiiicisio cordis. De qua scriplum in lege est osteiidiiur Deus verax ; quia qux promisii sanctis ,
Iii iiovissiinis diebus circuiiicidci Dcus cor tuum et peccaioribus non dat!
cor scmiiiis tui,adDoiiiiiiitin Dcuin luum amandum. Qui inferi irnm. Ut in diluvio et Soijoma , ita in
Ei iteriini : Circumcidiie vos Dco vestro , et cir- judicio.
ciimcidiie prceputium cordis veslri. Sfcundum homincm dico : Absil. Aiioquin quomodo
Jii sjnritu, non litlcra : ciiju:. Iiins non c~ lnminibus, judicabil Deus hunc mvndum ? Sccnnduin lc , (|ui
scd ei Deo csi. Non sccunduin liiteram legis, scd sc- talilcr sentis. Alioquin quoinodo judicabit Deus !<unc
,
^^ S. HIERONYMI OPERDM MAMISSA.

660
mundum Quia damnabit injusiiiiam
? jusiilia : si , A Limjui, snis dolose agcbanl. Aliud ore promilicn-
sc( undiiiii lo, liumana iniquilale sil juslinr. (cs.aliud cordc vnlenlcs.
Si enim verilus Dei lo meo mcndacio abundavit in Yeneiium aspidum. Horuro serpeniiura pessinium
gloriam iptiut. lloc esi, cre.il.
dicil essc veneniiin.
Quid adhuc ci ego. Hoc csi, insuper judicor ego Sub Ittbiit eorum. Hoc esi, in corde.
r|uicuim|ue nicniior lionio qui laudari deberein,
, si Quorum os malcdiclione. Noii esl unius generis
nicu nieiulacio, Pei vcriias coraprobatur.
m.ilediciio. Quidquid enim malo voto dicitur, sinc
Tamquam peccalor judicor ? Et non tietU blasphe-
dubio roala dicilur.
mamur, niunt quidam nos dicere. Ll qui ine
et sicut
£( aTMariiu(/iiie pUnum esl. Amaritudo coniraria
ila qua pectaDlcra, ei uou sicut quidani nos
judicat,
esl dnlredini verboruro Dei.
aiunt dicere quod <iuaniD niajora iuala feceiiious
:
Ycloces pedcs eorum ad effundendum sanguinem.
tanio inajora bona recipiaiiius.
Sive simpliciler homiciilas dicii : sive inierftcientes
Faciamus mala, ui veniant bona. Hoc fortassis ideo animas adulando. Unde in Actibus Apostolorum, di-
putabaiii quia non iiitcUexerunl, quod quidam di.
:
citPaulus Mundus tum ab oinni sanguine. Nou
:
cebat : Ubi abundavit peccaiura , superabundavit enim subterfugi, quo minus vobis annuniiarem omiie
graiia. B consilium Dei.
Unorum damnalio jusia eat. Quid jusiius quam ul Contriiio el infelicitas in viis eorum
,
, et viam pacis
lianc poenam Bentiaiit quam no^ negare mentiii
,
non cognoverunt. Contcruntur ei infeiiccs fiunt ani-
sunl qui nibil magis, quam justum Dei judicium
:
mx in docirinis eoruro , vel in exeroplis conversa-
prxdicamus.
tionis eoruffl.
Quid ergo, pnBcellimm eos ? Nequaquam. Causati
Non est timor Dei anle ocutos eorum. In timore Dei
cnim sumus, Judmos et Gracos omnes sub peccalo
,
conclusit : qui si timorem Dei semper ante oculos
cste. No» cx Jiida:is nullara , undc roajores siipus , habuissent, non uiique deliquissent. Neque enini
inveoio ciusam. Hoc enira investigavit ratio sub
, audet servus, Domino prassente, peccare.
peccato esse, et Judxos el Grxcos, quud iion ratione
Scimus autem quoniam queecumque lex loqUUur,
sola coUigimus, sed euaii) de Judxis testimonio hit qui in lege sunl, loquilur. Ne diccrent , baec in
comprobaraus. quomodo Judxi
llera boc osiendit psalmo de genlibus dicta,
:
ostendil , qux in lcgc
licet Legera et Prophetas baberent, nibil tamen am-
dicta sunt, his qui in lege sunt, Ipqui. Quxrilur sane,
plius, quani gentes b:ibebanl qula omnes sinuliter :
quomodo Judxi diseruut Deum non esse. Non uti-
peccaverunt, et egeni gloria Dei. que verbo dixerunt , scd operc. Nam cnnfiteniur
Sicut scripium est ; Quia non esl justus quisquam. C quidem se nosse, faclis aulem negant. Ergo genles
In psalmo tertio decimo, Psalmas istt: , unde boc bic non appellat : qui jam de illis tnlia dixeral in
teslimoniura siimptum esi, de insipiente loqiiilur :
propria causa.
quod tesiimonium in adventu Ciirisii prxcipue Ut omne os obsiruatur. Non solutn geniium , Ee;d
ostendii impletnm, tempore scilicet passionis, quo eiiam Ju<l;£orum : dum non habonl Unde gloriari
nullus justus cum paterelur, pulo iDvenius sit. possini.
Non est intelligens, non ett requireiis Deum. Qui Et tubdiius pMt omnit mundut Deo. lo conressiunc
npn requiriifundainenium, uecesse est ut declinet. peccati.
Onmes decUnaverunt. Qui noo inleiligit , non re- Quia ex operibus legis non justificabitur omnis taro
quirit : seu ideo non intelligit ,
quia dou quxrit. coram ilto. Modo non juslilicalur. Sive opera legi<,
Deus aulem tunc requiritur, cum ejus volunlas in- ciicumcisionem dicit, sabbaiuin , et cxteras cxre-
quiriiur : quia omnis qiii peccat , nou vidit eum ,
nioiiias : qu.-e iioii lam ad justitiain, qiiain ad car-
ncc cognovit eum, eo quod ,
qui peccat , Doinini sui
pcnincbunt. Item non coiilraria sibi
nis Ixtitiam
noii cugiiiiscit voluntaicm. Nam et vulgo nescire
dicit Apostulus , superius diiens : Qui usieadunt
dicitur, cujus volunias ignorata est. npe-
opus legis in cordibus suis. El iiunc diiil, c.\
Swtul inuiiles (acli siint. Inuiiles ad opus ad quod " rjijus legis non jusiiOoari oinnem canicm. Cjriieni
fuerunt îrocroaii. accusat cujus providenlia legi Dei siilijicere nin
,
Non csi qui faciat bonum , non est usque ad unum.

polesi. Lex enim ostendcre novit pcrcatum : non
Nec Aposiolus. liem si nonesi, qui faciat bonum ,
tamen osicndit, qualiter debeat observari : cl iieruiii
(|uiin)odo infcrius plebem suam arguit devoraiiles,
punire noxia, noii dans veniaro pffinitenti ; Chrisius
ct iiiopum coDsilium confundentes? Plebs enim Dci
auiein rcniissioiicin pcccaionim donat crcdcniibus,
iiiin crat, si bonum non facieb.il : maxime cuin jusia
ct docei quoinoijo debeant carnis vitja viiari aiqiie

iliidem generaiio appclleiur. Hoc magis ad psalmi ,
exposiiioncm pcrliiiel, ijiiam ad Apostoli causain. prudciilia rcsecari.
Sepulcrum palens esl guilur eorum. Felorc doclri- Per legcin cnim cogailio peccali. Non rcmissfo cst
tix siix, ei :>dulatione contaniinans , et interficiens peccali, -sed cogniiio. Ideoenim pcr legein quid sit
auitienies. ideo euim se|iulcrum diligenter claudi- peccaium, agnbscilur : quia aut in oblivioiie eiat lex
lar, ne adhuc viveutibus exhalatione sua generet naiurx :autante legcro liUerx, lcviora quxque non
reciera. cognoscebaniur csse peccata, id est, q.x aliis non
.
CGI COMJIENTARIUS IN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. IV. m

nocebant : ul concupisceniia , ebrielas, et caeler.a A ab Appslolo : Exclii^^ csl. Hem, Judacus iiitcrrogat.
Iiujtismndi. Pcrquam teqem? Factormi? id cs{, pcr naturalcni.
Nunc attlem sine lege jusiitia Dei mnnifestala est. Opcra legis refelluntur ab Ai.osiplo.
Iloc est, quod dicit : quia justiiia, qua-. in Cliristo Non. Scd per iegcm jidci. Pcr qu.^rp legcm? Facip-
nianilosianda- erat, iu lege naturali qon era| cognit^. rum? Non, subauditiir, est : scd per lcgem fidei. Le-
Tcsiimonia autora legis Moysi et Proplieiarum an- gem, dicil staiuni fidei lerpiitiqra, boc cst, novuni
nuntiaiione pra;dic:iiitur. Ueni sine lege litlerx ju- Teslamenium.
sliiia manircstaia : quae nobis gralis a Deo doiiata Arhilramur enim justificari hominem per pdcm sinc
est. nou nostro iabore quaesita , el aperlius. p_er operibus legis. Cerli sumus, vel judicamus. Abutuii-
exempla Cliristi, evidenliora patefacla, quae lalebiipf tur quidam lioc loco ad destructionem.operum ju-
in legc. stitjae, solam fidem posse sufficere affirinanies cum :
Tesiificata a Lege et Propheiis. Sive jqstilia bapc tamen alibi dicat Apostolus : Si habuero omnem li-
praedicata est a Lege el Propbetis : in novissimis dem, iia ul montes iransferam : charitalem sntem
teraporibus esse veiUura : sivc cogniiio peccaii a non habeam, nihil miiii prodesl. In qua chariiaic,
Lege etProphetis tesiinionium accepit. alio loco legis asserit pleniludincm contineri, dicens;
Juftitia autem Dei per fidem Jesu Ckristi, in omnes 5 Pleniiiido legis est chariias. Quod si hoec eorum
et tuper omnes, qui credunt in eum. Justilia, qua crp- sensui videntur esse contraria ; siiie quibus operi-
ditur Chrisio. bus legis Apostolus justificari hominem per fidem
Non enimest dislinctio. Inler Judaeuni et Groecura. dixisse credendiis est, scilicet circumcis-ionis, vcl
Omnes enim peccaverunt, et ecjent qloria Dei. Quia sabbaii, et cxierorum hujusmodi : non absque ju-
non habcnt suam. siiiiae operibus, de quibus beatus Jacobus di( it : Fi-
Justificati gralis per yrntiam ipsiut. Sine ulla ope- des sine operibus morlua epl : hic autcm de illi) di-
riim actione per b;ipii$mum, quod omnibus non mc- cit, qui ad Chiisium veniens sola, cum prinium
rcnlibus gratis peccaia donavit. credil, fide salvatur. Addendn auiem, operibus lcgis,
Per tedemptioncm, qumest in ChristoJesu. Qua nos osiendit esse etiam grati» opera.
rcdemit sanguine suo de niorle : cui per peccaium An Judmorum Deits tantum ? Nonne el gmlium ?
vcndili fueramiis : secundum Ibaiam dicentem :Pec- Numquid Judxos solos Dcus crcavit:atil dc illis so-
latis vestris venundati esiis. Quam morteni Christiis lis curam gerit? Nam et genies peccaveruni, ei vos:
vicit qiiia non peccavit. Omncs auiera rei eramus et si vos coiiverliiniiii, et illi. Si voliis yenit Cbrislus
moriis : cui se ille iiidebiie iradidil, ut nos suosan- ex lege promissus, et illis. Nam et fiequeiiler Pro-
giiine redimeret. Unde Propheia prxdixerat: Gratis G phetsc etiam de Jud:rnrum vocaiionedixcriint.
vcnundaii eiiis, et sine pecunia redinieniinj. Hoc Immg etgentium. Viilchre modnm servavit in ver-
cst, quia nihil pro vobis accepistis, et Chrisii eslis bis. Imino dixit : utostenderet niagis gentes, qtiam-
sanguine redimcndi. Simul illiid nctanduin, qiii:i rc- vis non erant circimicisi. Ei Abraliam ante circuni-
(b^mit nos, non emil : giiia ante pcr nalnrain ipsius cisioiiem justus. Et reddii rationem, ne Judxos
fccramus, licct simus nosîris ab eo alicnati dcliciis. cxcliidere videretur.
Tunc sane friiciuosa erit redemptio noslra, si pec- Qiiomnm quiilem unus cst Deus, quijuslificnt. Utri-
care ccssemus. queuiii Dec, et uni Cliri^^to ciedidistis.
Qucm pruposuii Dcus. In proinptu ante oculos om- Circiimcisioiiem ex fide, et prccputium pcr fideni,
niiini posuit : ut qni redimi vult, accedat. Ipsuni est ex fide ei per fidem : sed usus Scfiptura-
Propiliutorem per ftdem in sanguine ipsius, ad rum liic csi, iit in iisdem causis mallcnt inulare,
osiensioncm justitia; suw. Ut propiticiur eis, qui cre- quam repetero scrmonem sicut in Danielc scriplnni :
duiit se cjtis sanguine libcrandos. est Propter Abraham scrvum tuum, ct Isaac dilc-
:
Propler remissionem prwcedenlinm delictorum. Pro- cluMi tuuni, el Israel sancium tuum.
plcrca passus esi Clirisiu?, ut proposiiuin Dci seda- Lcgem crgo destruimus pcr (idem ? Absit. Scd legem
rct : quo tandem punirc decrcvcrat pcccatores. D siatuimtis. Non conlraria sibi Apnslolus dicit, supe-
/11 suileiitatione Dei, ad 0':lcnsioiiem jusliiia; ejus rius nssercns exrlusam essc umljram, ct typum le-
in hocicmpore. Vult ostcnderc Dcum qiiidem adhoc gis procsenii verilate : nuiic auiem inlert approbare
cxspcctasse, ui tanidem sccorrigcrciit dclinqucnles. se legem, in quo ipse icstimonium perhibet. Abra-
Illos vero male usos palientia Dei, in majofa prola- ham, non cx opcribus legis, sed ex fid c- jusiificatus
psos esse peccaia. Unde Job ille jiisiissinius suo est. Item, legem ergo, quai circumcidi proccipit, su-
tempore ait de pcccatore : Dedii ei Deus locum pce- pernuam judicainus. Absit. Imino stare faci:imus,
nitentix : ct illc abutiiur eo in siiperbia. diim probamus verum esse, quod dixit : lcgem legi,
Vl tit ipse justus, el justilicans eum, qui ex fide csl testamenium lestamenio, circumcisioneni circumci-
Jesu Christi. Qui solus inveiitus cst, et quem ipse sioni successuram.
jiisiilicaverii : iion ck operibns, sed cx flde. CAPUT IV.
Vhi est eryo glorialio Iwi ? Exclusa est. Ad Judscum Qiiid crgo dicemus invenisni: A^.-raham. r.cvocavit
ioquitur : ne gloricri.i lc o;>cribiis incruissc jusli- illos ad ca|iiit cirriimcisimiis ; iit q\i'.)d i.iitio consti-
liain. Itcui iiiicrrogatio Judxi csl. Ei rcspondclur tncrit, adhibeaiur iii loto.
, ,
;,
C65 S. HIERONYMI OPERUM MANTISSA. 664
Patrem noilrum. Patrera secundum carnis circum- Ajutiiiiam. Omnes cnim conritemur, et consentiraus :
cisioncni. NaM) lides in mente consisiit. ul quod ratio deAbrabam invenerit, boc de cxteris
Secuudum carnem. Diccns secundum carnem observemus.
ostendit traduccm carnis esse, non animx. Quomodo ergo reputata est ei : in circumcisione,
Si enim Abraham cx operibuf legit justificolus est. an in prapuiio ? Videamus utrum clrcumcisio ex ju-
Si e\ eo, quod se circumcidit, jusiificatus est, niliil siitia, an justitia ex circiimcisione sii nata.
illiPeus donavit, sed ex se babuit gloriam. Aliter ; Non in circumcitione, sed in prwputio.[Qm» anle
Si jussa perfecit, aord semctipsum babet gloriam, justus quam circumcisus.
non apud Deum. Et tignum accepit circumeidonis. Ne dicerenl : ergo
Ilubet gtoriam, scd nott apud Deum. Dicens, babet Euperflue circumcisus est : signuni ail esse justitix,
gloriam, sed non apuii Deum : ostendit eum ex ope- nou augmentum.
ribus suis gloriam hubere, et non es Deo. Signaculum juttitice fidei, quce ett in pra;pulio. Si-
Quid eitim dicit Striptura ? Credidit Abraham Deo. gnaculum accepit illius justitix, quam prseputiati
Tam niagha fuit lides Abrahx, ut et pristina ei pec- fides meruit. Perfecia enim fuit, iit slgnaculum me-
cata donarentur, ei sola prx omni jubtitia doceretur rerelur. Sempcr enim res plena signaiur. Sive ut
accepta , et lauto deinceps amore flagravit, ut su- B ostenderet, quam justus et fldelis essei, qui dolorem
per omnia se opera pru^paret. sibi ex mandato Dei dubitavit inferre. Non putetis
El leputatum estiUi ad jtisiitiam. Et ideo habetglo- superUuum, quod ab essentiarum Doraino jubebalur:
riam apud Deum, secundum quod lex probavit. sicut nec parricidiura credidit impium, quod fong
Ei autem qui operalur, merces non imputaiur secun- prxceperat pietaiis.
dum graliam, sed secundum dibitum. Debitoris enim Vt sit pater omniitm credeniium per pra;putium, ut
est facere, qux jubentur : et nisi paruerit, damna- repuieiur et illit ad justitiam ; et sit paler circumcitio-
tur : si autem fecerit, non babet gloriam, quia inuti- nis, non his tantum, qui sunt ex circumcisione, sed el
lis adbuc servus dicitur, qui nihil amplius, qiiam his qui seclanlur vesligia fidei, (jux est in prcepulio pa-
quod prxceplum esi, operatur. Aliter : Non illis tris noslri Abraha. Ut onines qiii ex genllbus creduni,
gratis donalur jusiilia, seu merces reddilur operum filii sint Abrabae : dum et illis sola fides ad jusiitiam
prisiinorum. reputatur. Erunt ipsi circumcisl, sed corde. Sive

Ei vero qui non operatur, credenti autem tn eum qut quia in prxputio justus fuit, ut esset incircumciso-
jusiificat impium, reputatur jides ejus ad justitiam. Tum pater : et circumcisus justus permaiisit, ut cir-
Converteotem impium, per solam fidem justiiicat cumcisorum justorum fieret pater.
Deus, non opera bona, qux non babuit. Aiioi]uin per C Non enim. per legem promissio Abrahm, aut semini
impieiatis opera fuerat puniendus. Simul atteiide, cjus. Hic enini legem Ipsam circumcisiunem appellat
quia non peccatorem dicit justiOcari per fidem, sed eo quod possit omiie prxceplum, lex iotelligi.
impium : hoc est nuper credenteni asseruit. Vt hwres esset mundi : sed perjusliliam fidei. Sive
Seciindum propositum gratiie Dei. Qui proposuit ut in semine ejus, quud est Christus, benedicerenlur
graiis per solam fidem peccata dimittere. omnes gentes : qux illi in hxredituiem a paire sunt
Sicut et David dicit beatituditiem hominit. Magna datse. Sive, ut cum eo recumbant gentes in regno
beaiiiudo est sine labore legis ci poeniientix, Domini coelorum.
gratiam promereri : sicut si quis aliquam dignitatem Si enim qui ex lege, hmredes sunt : exinanila est
gralis :iccipiat. fides, abolita esi promissio. Si illi soli ut vos vultis
Cui Dcus accepto fert justitiam sine opcribtK. Ad hoc circumcisi bseredes sunt, non implcvitDcus proinis-
fides prima ad jusiitiam reputatur, ut de prxterilo sum Abiaiix, ut pater esset miiltarum geiiiium : ei,
absolvatur et de prxsenti justificelur, el ad fulura

: si ita esi, jam videbitur Deo sliic causa credidisse.
fidci opera prxparetur. Lex enim iram operatur. Quia injustisest posita, ct
Beali quorum remissx sunt iniquitates, et quorum magis gravavit peccare volenies, quam absolvit, per
tecta sunt peccaia. Bcatusvir cui non impuiavit Domi- D scieniiam cumulando delicta. Si enim caeci essetis,
nus pcccatum. Quod pcenitetur, nou teiietur : el quod peccalum non haberelis.
tcgilur , non apparet, et idcirco minime impuiatur. Vbi enim non esl lex, neque prmaricatio, Ideo ex
Qiiidain dicuut reniitli, per baptismuiu : tegi, labo- ut secundum gratiam firma sit promissio omni
fide,
ribus poeniteiitiaj : non iinputari, per niartyriuin. semini. tion ei qui ex iege est solum, sed et ci, ijtti ex
Alii autein dicunl, reinissis per bapiisraum pcccaiis, omnium nostrum
fide est Abrahie, qui est paler : sicut
augcri cbarilateni in Deo, qux operii mullitudiiiein scriptum esl. Cuin eigo fides exinaniri noii potest
peccatorum : et deinceps iion sinil imputari, dum nec promissio aboleri : non est e\ lege bxreditas,
bonis quotidie opcribus, mala prxlerila superantur. sed ex fide. Lex cnim non donat pcccata, sed dani-
Beuliludo crijo ha-c in circumcisione tanlum manct non potesi omnes gentes Clios facere
: nat : et iileo
nnctiar.i J«pra'p«(io? Vult istam beatiiudineni tribus Abrahse : ijuia sccuiidum quod oniiies sub peccalo
lcmitoribus assignare : natuia;, ct circumcisioiiis, et iiivenii sunt, omiies ciaiil utiquo puniendi. Fides
Cbiistianilatis. autem, diinissis per gratiam peccatis, onines crcden-
Didmiis cnim : ijHia rcpuialu cst Almhai Abraha; sivc quia non quod pra:-
fides ad les filios eflicil : csl
605 COMMENTARIUS IN EPISTOLAM AD ROilANOS, CAP. V. 66C
Taricetor,' ubilex non est : sive non est, quod vin- A riliosessesoli Judxiputabant), ostcnditratione, quod
dicelur, ubi lex necessaria non est. non genus, nec circumcisio, sed fldes faciat filios
Quia palrem muUarum gentium potui le anle Deum, Abrabx qui ez sola prima fide justilicatus est. Qua
cui cTedidisti. Ante Deum, qui paler e&t omnium cre- ratione conclusa, pacem eos babere hortatur :.'quia
denlium. nemo suo merito, sed omnes xqualiter Dei gratia
Qui vivificat moriuos. (lic mortuos ad generandum suiit salvali. .
dicit, ut prxsenti eonveaiat causa:. Pacem habeamus ad Deum per Dominum noiirum
Et vocal ea, quce non tunt, lamquam ea, qucB sunt. Jesum Chrislum. Vel' subjecii sumus utrique Deo :
Quamvis et id principio vocaverit, qu:e non erant, et sivc pacem Dei, non lantum soeculi, babeainus.
statim esse cceperunt : tamen hic de filii desperaia Per quem et accenuin habemus per fidem in gra-
cunceptione signiGcat, quia jam non e-ânt eis tem- tiam iiiam. Per quem accessimus prope ,
qui eraraus
pora generandi. longe.
Qui conira spem in tpe credidit. Contra spem na- In qua tlamut. Qui ante jacebamus.
turx est : ut centum annorum liomo ex muliere El gtoriamur in spe glorice filiorum Dei. Gloriamur
xque jam fessa, qux etiam injuventute sterilis fuis- nos sperare iiliorum Dei gloriam possessuros. Tari-
sct, semen suum sicut stellas casli crederet esse fu- B tumque est, quod speranius, quanlum ex se nullus
turum. auderel : ne non spes, sed blasphemia putaretur, eo
Ut fieret pater mullarum geniium : tecundum quod quod multis pro sua maguitudine incre^libile videa-
dictum est ei : Sic erit temen tuum sicut tlelltB cali, et tur.
lamquam arena maris. Qui nec unias Glii jam per se Non solum autem, sed el gloriamur in Iribulaiioni-
esse puierat paier. bus : scieiites quod iribulalio palientiam operalur :
£i non infirmatus est in fidc. Quxritur, quomodo palienlia autem probalionem. Noii solura in glcriae
Abrabam, jam emortuo corpore, Glios deCxlura ge- spe, sed eiiam in saluberrimis tribulatioiiibus gloria-
neraverit, qui de Sara .inte non potuit? Idcirco de mur, magnitudinera prxmii cognoscentes , sicui Ja-
Sara non genuii, quia et senex erai et sterilis : in cobus ait : Onine gaudicin existiraaie. fratres, et re-
illa vero quasi in juvene, cursu naiurx facile pctuit liqua. Unde ei gaudere debemus aliquid paii pro
generare. nomine Dei, ut acquiiamus de tribulatione finienda
jVon consideravit corpus suum emortuum : cum fere prxmiuffl inGmtum. Consideraiione enim prxmii
centiim essel annorum, et emortuani vulvam Sarm : nullum condignum xsliraare laborem.
possunius
Niliil naturx coiisiderat fides, quia omnipoteniem Nnm et scimus homines propter aurum- ultro se ad
novil esse, qui dixit. C bestias deputare quod tamen iu xlernum non po-
:
In repromissione eliam Dei non hwsilavil diffiden- tuerunt pu!>sidere : quanto magis nos exemplo Apo-
tia, sed confonaius esi fide. Nec de se, nec de senec- slolorum iii iribulaiionibGS gaudere debcaraus! Qua:
tutis impossibiliiatt:, nec de promissionis magnitu- quidem cum sinl temporales , xieinam salulem ac-
dine dubiiavil. qiiiruiit : ei a doloribus liberant sempiternis. Cuiu
Dans gloriam Deo : ptenissime sciens, quia qucEcum- rouiti propter speiu parvx saluiis, et curam cor-
que promisil Deus. polens cst et facere. Taraquam de poris , maximos susiinuerint cruciaius : nec tainen
recepto graiias agens. perlcctiira possunt consequi sauitalera : qux etian: si
Ideo et rcputaium cst illi ad justiiiam. Quia tam provenerit, paulo post, morie intercedente, solveiur.
perfecle, et firmiier credidit. Habenius ergo uiide honesle, et sinc periculo glorie-
Non ett autem scriplum taiiium propter ipsuni, quia niur. Magna enim gloria est de imis ad sumina cre-
reputalum etl Uli ad jusliliam : sed ei proplcr nos, scere : de nihilu ad maxima perveuire : de linio ad
quibus repulabilur. Mon ul ejus soluin fidein scire- coeluin, et de servituie vocaniur ad regiiuiu : si la-
nius ,
qua Doniiiio placuit : qui ideo eiiarn lentalus nici! oraiii sxculi gloiia , et jucundilaie centempla,
csl, i<'. et i(ise se iiossei, et nos sequereiuur in illo solo, quod uobis promillitur, gioriemur. Quod
Credentibus in eum, qui tuscitavii Je.sum Cltristum H et si feceritis, lalc esl, quale si quis, nummo plum-
Dominum noslrum a moriuis. Si lam perfecie crcdi- beo contempto, geramam regiam consequatur : quam-
deiimus Cliristum a niortuis rcsurrexisse quomodo : quam nec sit digna comparatio, quia quamvis liic
ille credidit corpus suum posse ad generanduni vivi- pretium distet : lamen manet utriusque corruptio;
Gcari jain murtuum. ibi vero incurruptibilibus corrupta, ei xiernis ca-
Qui Iradilus esl propler deticta nostra, et ressurrcxit duca mutautur.
proptcr justificutionem noslrain. Qui niorte siia, no- Probalio vero spem : spes autem non confunUit. Spes
sira peccata abolfivii : et in ea i]ualiiale, qu:i iiior- futurorura omiiem confusionem expelli.. Unde pro-
iuus'csl, nccessario resurgens apparuit, ul justiiiam batur non habere spem, qui prxceptis confundiiur
credenlium confirmaiet. Christi.
CAPUT V. Quia cliaritas Dei diffuta ett in cordibus nosiris.
Justificaii igitur ex fide. Periniciala causa quare Magnitudo beneficioruni excitat in se niagnitudinem
ncino eorum ex operibus jusiificalus sit, sed oniiies cbariialis; qux perleria coiiGdit, ei timere noii no-
ex lide (quod cxcmplo Ahrahx probal : cujus se vit. Itein raaiiilesie hoc oslcndil : quia quxcumquc
! : :
(iti7 S HIERONYMI OPERUM MANTISSA. C63

lioniinibus 3 Dco Palrcdonanlu', per Spirilum sanc- A coiiicmneiido , sicul dicii Aposiolus: Sciiis quia
tuin trilniiiiili:r. amiciiia hujus miindi inimica est Dco : Quicuniquc
Per Spiridim snnclum , 17111 daius cn 11061$. Qno- eiiiin volucril amicus cssc s.xculi hujus, inimicus
niodo nos Deus diligai , ex Iiot cogiioscinius : qnia Dci cognoscilur. Iiiiinici crgo actibus, non natiir:\.
noti solnn) nobis per Filii sui inoiieni |ieccnta diini- Uecomi!i:Ui auleiii, qiiia conciliaii nauuniiter fuc-
sit, sed et Spiritnm sanciuiu noliis dcdit ,
qui jaiu rniniis.
oslendJt glorinm ruiurornm. Mutlo incgis recoiuiiiati, salvi eriiuus in vitn ipsius.
Vt quid enim Chiislux cum adhiic iiifirmi essenius ? Si per mortein Chrisii salvati sunuis ; quanto magis
Ul quid indebiic pro nobis nuirtiiu>est , nisi ui ina' in cjnsslurificabimur viia, si cam fiicrimusimitatii
niresiaret suam charitatem : ciiin :'>lliuc peccaioruin Xon totum autein, sed et glariainur in Deo per Vo-
et scelerum languoribiis premereniur? ininum nostrum Jesum Cliristum, per quem nunc re-
Secuiidiim icinpiis. Secundum t«inpus inrirmi, qiio coiieiliaiionem nccepimus. Non soliim nobis vita da-
jam dcfecerai pene jusiiiia. Sive quia Hltimo tem- biiur sempiteriia, sed etiain qusednm simililudo per
pore passus est Clirisius, sivc ad tiidui tempus, ut Cbnsiuin prumitliiur divin.c glorix , sicut dicit
pr.Tdicebaiur, est moriuus. Apflstoliis Jiiannes : Nondum appnruit quid erimus.

Pro impiis morluus est : Viilt ostendere, quia pro B quoniam cum apparuerii, siniiles ei erimus.
impiis mortuus est : ui ex beneflciorum coniempla- unum hominem. Si pcr unuin
Piopterea sicut per
lione, ejusgraliam cuinmcndaret, et in mercato de- hominein Evam, peccaliim intravii in mundum, insa-
licli, qunntum eum debenmus diligere, deinonsira- niuiit, qui dicunt : antequam deceperit diubolus
ret : et taiiio beneficio et sancto, an nliquid prxpo- Evaiii, peccalum fuisse in muiido. Iiein hic ostenderc
nendum sil, videremus : cum ilic nobis impiis nec vuli proptcrea Christum passiim , utqui scqueiiies
viiam suam pra;posnerii , ne neccssariam nobis dc- Adam discesseramus a Diô ,
per Chrislum reconci-
ncgaret mortem. linremur Deo.
Yix eitiin pro justo ,
quis morilur. Ideo pro juslo In hunc mundum peccalum inlravit , et per pecca
difiicile moriiur, quia jusiiis non habet mori. Pro tuin, niors : Exeniplo "^
Quomodo cum non
vel forma.
moriluro enim furie moriinr alicr. csset peccatnin, per Adam advenit ita etiain cum :
i\am pro bono forsitan, qnis audeat nioii.' Bonus pcne apnd nullum jiistitia rRinansisset, per Chri-
ipse esi, qui et jiistus. Dicit enim alibi : Mandaium stum est 'cvocaia. Etquomodo per iilius peccatum,
sancium, et justum, et bnnum. Forsitan aulem, hoc mors intravii ; ita et pcr hiijus jusiitiam , vila est
est, lam facile aude.1t, ne illi iiijuria riat. reparain fuiura, non prxsen.^.
Commendat aulem chariialein suain Deus in nobis. Ei ita in omnes homines mors pertransivit. t>
Dum
Amabilem facit, cum insinuat qunnlum nos diligat : iia peccaiit , ei similiier moriuntur. Non eiiini in
quando cnim indebite aliqnid prseslaiur tunc , Abraham , et Isaac, et Jacob perlransiit de quibus
inaxime cbarilatis commendaiiir. Qiiid enim tam in- dlcit Doiiiiiius : Oinnes eoim illi viviini. Hic autem
debite, qiiam ul sinc pcceaio Iioniinus pro servisini- ideo dicit oiiincs mortuns , quia in mulliiudine pec-
piis nuireretur : et uiiiversiinliscondilor dignarelur cninrum noii cxcipientur pauci justi, sicul ibi : Nnn
apparere in hominc, et conlcmni pro reparaiionc csi, <|ui faciat boniiin : non esi usque ad unum. Et
propria; creaturae? oinnis homo mendnx. Sive in cos omnes pcitran.îiit,
Quoniam cum adhuc peccalores essemus secundum

si qui buinano , nj.ii coelesti riiu vivebanl. Itein nunc
tempns. Noiaodum quod plerumque Aposlolus cre- Aposinlus moriem aiiim% signilicat : quia Adam
deotes jam in Christo fuisse pcccatorcs, dicens, jam pr:cvaricans niurtiius est, sicut et Propbela dicil
non esse significat: ut qnaliier se cKliibere debeant, Ajiima, qux peccat, ipsa morietur. Transivit enim,
recognoscant. ct io omncs buiuines, qui naturalem iegefn pr.xvari-
Chrisius pro nobis tnortuus est : multo igitur magis cali snnt.
justilicati iiunc. Si peccalorc$ tantum dilcxit : quaiilo In quo otnnes peccaverunl: Hoc cst in eo, quod
magis custodiet jiistos " omnes peccavcruni, exemplo Adx p«ccun(.
In sanguine ipsius lahi erimus ab ira per ipsnm. Vsquc ad legfm enim pecealum eral in mundo.
Non animalium sicut in legc. Caveamiis ergo, ne Lex peccnti viiidex advenit:anle cujus ndventiira
peccando eum pollutum dicnmus : sicut dicii ipsc liberius, vel prxscniis viix lougilndine fruebantur.
Aposiolus ad Hebrxos. Erai quidem antc Icgem peccatum, sed no/i ita puia-
Si enim cum inimici esscmus, reeonciliati sumus baiur esse pcccalum, quia jnra pene oblitieraimn
Deo per miriem F:lii cjus. Peccatores ioimici sunt fuerat in naturq. Ueif\ dicens : Usque ad legem,
" Locum hnnc Marius Mcrcaior dc Pelagii libro iit,de quibus Donunus ait : Ui omnes vivunt,. Ui$ au-
sic rCcitat : Exempto
scu iinagiue usus esl
, inquil , tem, inquit, propterea dicit omnes moriuos quoniam ,
Quia sicul ci-.tn non csset pecrntiim , per Adatn subiii- multiiudine peccatorum non excipiunlur pauci justi ;
travit : sic el cum non remansisset juttitia apud ali- sicut el ibi inquil : !Son est qui faciat bonitatein, non
qucm, vita pcT l.liristum reparatn est. esl usque ad unum. Et iterum illud inquit : Ownis
• lliilio id?in .Mcrnntor locuiii lla refert Ciim sic, : homo mendax. .iul ceite in iltos omncs pcrtraiixiii, in-
inq!:il, pecnnt , siiniliter el moiiunlur. Niquc cni:n quit, qui ttumano rilu , «on coelesti, sunl convermii.
atit irt Afrrw/wm, aul Isaac, aulJacob mors pcrirans-
: ,:
669 COMMENTARIUS IN EPISTOLAM AD UOMANOS. C\P. V. 670

Moysi signiri(uit : Inferens auicm, peccalum iioii im- A Nam non sicut delictum, Ua el donum. Ne in lorina
pulalur cum lex non est : naturalem iterr.ni ostcii- xgualitas puiarctur.
:
dit lcgcm, pei: quam prxvaricatus cst Cain : oi posj Si emm unius delicto muUi morlui sunt :'muUo
ipsum, qui naturalem legem prxvaricati suiit. magis gralia Dei, et donum in gratia unius Iwmiiiiti
Peccatum autem non imputahatur , cum lex nou es- JesuChristiinplures abundavit "^. Ilic manilcste do-
set. Quomodo mors regnabat, si non iniputnljatur cet : quia non generaliter de omni humine dicil, di-
pcccatum? nisi subaudias, in prxsenti non imputa- cens : unius deliclo , mulii mortui siint : quia com-
batur. mtmi ct naturali morte : non soluin pcccanles , scd
Sed regnavit mofs ab Adam , usque ad Maysen. et justi moriuntur •'.
Sire dam noa osscl, qui iincr " Justum et injustum Ei non sicul per untcii peccatum, ila et donum. Scd
aiiie distinguerct, pulabat mors se omnibus domi- nniplius.
nari. Sive non solum irt «os ,

qni prxceptum sicut Nam jvdicium qnidem ex uno in condemnatiouem.
Adam transgressi siint : hoc est de filiis Noe, quibus LIk uno juslo peccante, proccssil judicium mortis.
jussum est , ne animam in sanguine manducarent Gratia autem ex multis delictis in justi/icationem.
ct de filiis Abrahoe, quibus circumcisio mandata est Quia non invenit Adani muitam jngtitiam , qtiam
sed eiiam in eos, qui sine praecepto legem conlemp- B suo exemplo dcsiruerel : Clirisius autem gratia
sere naiurse. siia muliorum peccata dissolvit. Ct Adam solara
Etiam in eos, qui non peccaverunt in similitudinem Ibimam fecit delicti Christus vero et gratis pec-
:
pravaricalionis Adoe. Hi sunt, qui non in similitudi- caia remisit, et jiistiiise dedit exemplum.
nem prxvaricationis Adoe peccaverunt : qui per na- Si enim unius deliclo niors regnavit per unum
turalem lcgem iransgressi sunt, et non sicut Adam miUto magis abundanliam gratix , et donationis , ct
per mandatiim. jublitia: accipientes in vita,regnabiinl perunum Jesum

Qui esi forma (uluri. Sive ideo fornia fuit Ciiristi, Christum. Quare multa peccata dimisit , abiindantia
quia >> sicut Adam sine coitu a Deo factus est : ita donationis Spiritus sancli , quia multa sunt dona.
ille ex virgine, Spiritu sancto operante, processit. Ipsa enim justltia donatur per baptisnium, non e\
Quidam dicunt forma econtrario , hoc est : sicut ilie nicrito possidelur.
peccaii caput , iia el iste justitix. Item forma lyilur sicut per unius delictum in omnes homines
Christi Adam factus esi. Sicut eiiim Adam primus in condemualionem : sic et per unius jusliliam In om-
mandaiuin Dei prxvaricans, exumpluro esi legem nes homines in juslificalioiieni vila:. Mors regnavit :
Dî prxvaricare vnlentibiis : sic et Cliristus voluii- subauditur, ita et per justilicationem gratia rcgiia-
talem Pairis CQmplens, exeraplum est imiiari eum C î'- Ite.i.que superius dicit : Numquid iiiiquus Deus,
Gupieptibus. qui iaferliram ? Etadjecit : Absil; quomodo potcst
Apuil cumdem
ex Pelagii libro, Sive cum non paucissimos dies tegi Pelagii quccdam scripta, viri, ut
juslum el injuslum discerneret,
essct, inqiiil, qui iiiter andio, taiicti, et non purvo proveclu Christiani, qme
pulabal murs se omnium dominari, sive in eos qni man- in Pauli upostoli epislolas e.vposiiiones brevissimas
dalum lamqnam Adiim prwvaricali sunt, hoc esl, de continerent , atque ibi comperi, cum ad illitm venissct
liliis tioe, quikus prwceptum est. ut aiiimam tn san- lociim, ubi dicit Aposlolus, Per unuin \honitiicm pec-
guine non mandiicarent , et de ftliis Abrabam, quibus ratum inlrasse in mundum, et per peccatum mortein ,
circumcisio mandata est : sed et in eos qiii prcelir tnan- atque ila in otiines Uomines pertransisse quamdam ,
datum legeiH comempserant naturalem. eorum axgumentationem , qiii negaiit parcii/os pecca-
>* Idoiiilegerai: Qnoniam sicut Adam prmter coitiim tuin originale gestare Sic cryo illa artfumeniatto
a Deo formatns ett : stc et Chrisius ex virgine. fabrt- posila est : Hi autem, inquii, qui contraitraditccm pec-
canie Spiritu saneto , processit ; sicul quidam di- me caii sunt, itaiUam impugiiare niiwilur : Si Ada;, in-
cunt, forma a cotttrprio, hoc est, ut sicutille cpput quiuut. peccalum ctiam non peccantibus nocuit, ergo
peccati, sic iste capitl justilice est. sed non sicut de- el Chrisli justtlia eliam non credenlibus prodest : quia
ItCTUM, 1T\ ET noNUH.' Afc in forma, inquit, oequalitas similiter, imitto et magis dicil per unuin salvari, quam
puiarelur. per unum ante perieruni. Cadein plenius Mercalor re-
" Alitcr a Pelagio expositiim locum laudatu^ auc- citat : Ui aulem, qui contra traducem peccali sentiunt,
lor invciiit, ^lns valuit, inquil ApostOius, graiiain alilereos qui defendunt traducem impugnare conanlur.
vivificando, quam peccaium irt occidendo : quia Adam Si peccaluin, inqiiii, Adw, etiam,non peccantibus no-
le solum et suos posteros interfccit ; Chrislus vero, . cuit, ergo et Chrisli juslitia iion credentibus prodest
I
'el eos qui tuiic eiaiit in corpore, ei eos qui postea fu- quoniam similiter , immo plus dicit Apostotus per
turi eraiit , liberavii , Cui veiieno antidoiiim ipse de unum libeiari, quain per unum anle perieruiit. Dcinde
»iUO his verbis adttii :'Hic sotlicitus cailiolicus lec- diaint, inquit Si buptismus inuiidat aiiliquum illud
:
tor iiotet, qiiid dlcat, Adam non silii soli, sed cl post- veternosumtiue pcccatum , qui de diiobus bapiizalis
eris suis nocuisse. Teoe superioreiu dermitioiicm nali fueriiit debent hoc carere peccata. JSon eiitm pQ-
,
ejus. Posleros eiiim liic dicit , non oniiics oiiinino, tueruiit ad posleros iransmiitere, quod
ipsi tninime ha-
ct iibiquc lotos liu:iiiiies Ixsos illiiis pccc.<to, sc>l il- buernnl. In hoc adduiit, iuquit, (juoHiamsi aniiiiaîiiii
los tnnluin, qul per iniitntiiincin Siiniiitcr snis pcc- cst ex iraduce, sicnl nec esl, sed sola caro habei tra-
citis et pi'0(iriis rucii suiil rei pix-varicaliunis, sicul diicem peccali, sola el pnenain meretur . litjusliim e^t
Adam, qui sine dubio ii ipsi proncpoles ejus et post- eiiiin, hodie nala aniina non.;xmassa Adm, laman-
ul
eri esse iiiveninniur. tiquum peccatum poriel alicnuin : 9«io nec raliunabile
"^ Hiic etiam spectasse videntiir, qu.n impugnat est, ut Deits, qui propria pcccaia dimitiit, uiium im-
S. Augiislinus lib. iii de peceatorum ftleriiis el 14c- pulet alienum. ,
missione sub cap. 1 initium : Verum, inquit, posi
671 S. IllEUONYMI OPERUM MANTISSA. C72
unius deliclo Adnc, omncs liomines condemnare? A riiim consepelii^nmr Cliristo , criminibiis morientes.
cum nec unius Cliristi justitia, unines liomines ju- ct renuntianie; pristinx vitjc : ut quumoJo Palcr
gtilicati suni? Oinnes auiem diceiis, non generaliter gloriQcatiir in Filii resurreclione, iia et pcr noslrx
dicit, sed uiiiuscujusque panis significat inuliitudi- convcrsatioiiis i\uvitatem ab omnibii^ honorelur : ut
nem. Alioquin inveniuntur omnes liomines jusiili- ne signa quidei.i vetcris liominis agnoscantur in iio-
caii in Christo , sicut ct in Adain condcmnaii el : bis.Nec cniin nliquid velle, aut cuperc debcinug,
non erit ultra, qui punialur. quod volnniaul ûpiunt, qui nonduin sunt baptizaii,
Sifut enim per inobedienliam unius hominis pecca- ct quicumque aoliuc veteris viix erroribus impli-
tores eonsiituii suni multi : iia ei per unius obedicn- caiiiur.
tiam jusli constitiieniur mulii. Sicut exemplo inobe- Si enim complanlali faeli sumus similitudini nwriis
dientias Adae, peccaverunt multi.GrandeenimcrimeH ejus, simul et resurrectionis erimus. Si consepulti su-
inobedientia: esi, quod taiiiosoccidit. mus nuno, et tunc resurrectionis ejus poteriinus esse
Lex aulem subiniravit : u! abundaret deliclum. Quia parlicipes; et si fuerimus novi, et imniuiati in con-
naturalem legcm habentes Hebraei et scrib» accepe- versaiione , similiicr novi et iminutati erimus in
runt, propterea dicii , subintravit. Ipsi enim ad ma- gloria.
iorem mercedera accipienies legem, per suam

negli- B Hoc scieniet, quia vetut homo nosier. Qui velerem
gentiam non custod enies , in majus ceciderunl hominem ierrenum Adam imilando peccabant.
delictum, ne dicerent, sed nobis lex peecaiuin Per baptismum
diini- Simul crucifixus est. te crucifixum
sii: non, iiiquit, venit dimittere, sed demonsiraie iniellige, qui membrum de.corpore ejus efTectus es.
delicta. Etdum scienter peccatur, coepii abundare Et ille quidera innoxium corpus appendil , ut lu
delicium : quasi si diceret : ut video, lex pecca;ura noxiura suspendas a vitiis , in quo mystcrio Moyses
abstulit, sed adjecit non lamen suo vilio, sed scrpentem aircum in deserto suspendit.
non :
illorum ; subintravii, hoc esl, subilo iniravit, et iu Vt deslrualur corpus peccali : ut ullra non serviamut
conlingit iit abundaret delicium. peccalo. Hoc esl , ut omnia vitia destruantur, qiiia
Vbi auicm abundavit deliclum, superabundavit et unum vilium, membrura est peccati : omnia, corpus
ytaiia. Sicul ail Salvalor : Cui plus dimittitur, am- totum. Christiis non ex parie, sed integer est ciuci-
piius Uiiigii. Manifesiau est enim quanlitas peccati, fixus. Sivc ut corpus nostrum destruatur a servitutc
ut sciretur graiiae magnitudo , et redderenius com- peccati , et liai justili» mancipium ,

quod solebal
petens debitum cliaritaiis. esse delicii. Oronis enim qui facit peccaium, servus
Vt sicul regnavit peccatum in morlem, ila el gralia est peccati.
regnel per jusliliam in lilopi (clernam ,

pcr Jesum C Qui enim morluut ett, juttilicatut est a peccato.
Chrisium Dominum riosirum. Sicut abuiidanter con- IIoc cst , alienatus est a peccato. Moriuus cnim
firraainm est regnum peccaii, per conterapium legis : omnino non peccat. Ita et qui naius e.st de Ueo, non
ita ei regnum graiiae confirmelur, per rauliorum peccat. Crucifixus eniin omnibus membris dolore
rcmissionem peccaiorum , et indesinemem deinceps occupatis, peccare vix polcril.
iustilix actionem. Si auieni morlui sumus cum Chrislo, credimus quia

CAPUT VI.
simut cliam vivemus cum ilto. Si cominortui non
Quirf erifo dicemus ? Manebimus in peccalo : ut gra- sunius , nec convivemus : quia cjus non sumus
lia abundet ? Absit. Qui cntm mortui sumut peccato. membra.
Ne nnii inielligcntes dicerent : Si gralia crescii in Scienlcs quod Chrislus returgens ex morlnis, jam
niagniiudinq deiictoruni, peccare debemus, ui possil iioii )K6ii(ur ; mois itli ullra non dominabilur. Ila et
inagis ac magis gratia abundare. Absit. Ego de illis nos si hic voluntate niortui fuerimus : secunJam non
dico, quos ita (ides invenit, non de nobis, qui jam timebinius mortem. Sive jam non potestis iieruni
inorlui siimus peccalo, ut gralia viveremus. bapiizari, quia Christus non potest pro vobis iierim
Qvcmndo adhuc vivemus in ilto ? Vult lam Crinum cruciligi : sicul dicit ad Hebrxos : Impossibile est
esse bapiizatum, tamque perfecluni. D eos, qui semel illuminaii sunt, etc. Quibus non poe-
An ignoratis, (raires. Aut nuraquid nescitis ipsum niicniiam negat , sed iterationem baptismi diffi-
sacramenlum baplismatis. teiur.
Qaia quicumque baplizali tumus in Christo Jesu, Quod enim mortuui est pcccato, moriuus esl temet.
Tiibus modis bapiisimim accipiiur in Scripliiris : Quia ipse peccata nostra portavit, et pro nobis doluii,
Aqusc, ct Spirilus sancti, qui et ignis appellatus est, ne de cxtero peccaremus.
et sanguinis in mariyrio, de quo Salvator dicebal : Quod aulem vivit , vivit Deo. Vivlt in gloria dci-
Baptisnio habeo b.ipiizari. talis.
Jn morie ipiius baptiiati sumus, Ui illi commoria- lia el los exislimale vos mortuot quidem ctse pec-
mur in baptismo. calo : vivenles aulem Deo, in Chrislo Jesu. Quasi mem-
Consepulli enim sumus cum illo pcr baptismum in bra ejns semel vos sciioie commortuos debere jam
morlem : ul quomodo Chrislus surriiit • morluit, per seinper viverc Deo in Christo, in quo viia noslra abs-
gloriam Falris : ila el nos in novilale vita: ambulemut. condita est apud Deum : quem induit : ejus sequa-
Osiendii nos propicrea iia b.ipiiiari, ui per roysle- mur exemplum.

,: . ,: '
C75 COMMENTAWUS IN EPISTOLAM AD ROMaNOS. CAP. Vll. iu

Non ergo regnel peceatum in vestro mortali corpore, A vire jusdtioe ,
quam peccato, cui ante servislis : ego
ttt obediatis eoncupiscentiii ejus. In corpore mortali lamen concedo inHrmitaii vesiroe, ui tanlum jusliiix
vivite , iit immortales. Et quomodo regnet peccatum serviaiis. Sive iia humana jam raiionedignnloquor,
.
in corpore , exposuit ,
per obedieniiam scilicet , et quod omnes mecum seniire possent et nullus ab- ,
consensum. nuere.
Sed neque exhibealis membra vestra arma iniquiialii Sicut enim exhibuistismembra veitra servire immun-
peccaio. Unomquodquemembrum, si orKcium suum ditiw et iniquitali , ad iniquilatem : ita nunc exhibele
iii malos usus verlit , arraa iniquitatis crficiiur ad membra vestra servire juslilia: , in sanctilicalionem,
jusiitiamexpugnandam. Simul nolandum quod homo Quia quidquid anima carnaliier gerii, Ciirnaliier de-
membra sua cui velit parti exliibeai per arbitrii putalur : si autem caro spiriluale opus faciji , l.ttus
liberiatem. homo efficilur spirilalis : ut est illud : Corpiis qiiod

Sed exhibete vos Deo, tamquam ex morluis vivcnles. corrumpitur , aggravat animam. Nos exhibiiimiis
Tamquam qui jam resurrexistis, quia tunc nec car- membra nostra servire peccato ; non sicut Mani-
nalitervivilur, nec peccaio. chai dicunt : naturam corporis inserlum habere
£i membra vestra arma juslitice Deo. Ut oculus qui peccaium.
anle videbat ad concupiscendum : nunc videat nu- B Cum enim serti esseiis peccati, liberi fuistis justitice.
dum ad vesiiendura. Sic de reliquis membris ad- Hoc est in nullo ei peniius servientes : ila et nunc
verle. liberi estole ab omni peccato.
Peceatum enim vobit non dominabilur, Non vos Quem ergo frucium habuistis tunc in iltis, in quibus
vincet peccatum. Non enim estis p^rvuli , sed per- nunc erubescilis? Xam finis illorum mors est. Nullus
fecii : quasi pxdagogus puero. Noli facere vitium sine dubio fructus est in ea re, quse per poenileniiam
sermonis; non enira adbucaudis grammaticuni, sed erubesciliir. Omnis enim qui cognoscit bunitaiem,
oratorem, sive non debet dominari. Item non quia in prisiinis aciibus crubrscit : quicumqiie aulem
impossibile sit peccare his qui gratiam accepcrunt erubescit justiliam , fruclum ejus ignorat. Ei-go qui
Ideo dicii, peccatum in vobis non doininabitur. peccant, nec in prssenti aliquem fructum hibent,
Non enim sub lege estis, sed sub gralia. Sed bene et moriem perpetuam in fuluro percipienl. Qui vero
scicns, quia hi qui sub graiia sunt, alieni sunt a serviunl Domino, ct in pra;senii friictum habeiil', do-
muliis, et a diversis prxceptis iegis, et ab oneribus num Spiritus sancii : et in fuiuro viiam xiernam.
ejus : qux data est propter duriiiam cordis Judxo* Aiiter : Quare fructum in actione illius rei habuisiis
rum, ui est illud : Leprosam domum destroere, et in cujus eiiam recordationc verecundia est?
longe a civiiaie iii locum immunduin projicere. Qui G Nuncvero liberati a peccalo : servi autem (acli Deo,
enim participessuniChristigralix, didicerunt quem- habelis fructum vestrum in sanclificaiionem : finem
admodum oportet vincere passiones, ct Deuin dili- vero, viiam mlemam. Hoc ipsum ideo fruclus est,
gere ac proximum suum, sicut scripium est : Ncn quod viveiis sanciificaii per baptismum.
enim esiis sub lege, sed sub graiia : graliam vivendi, Siipendia enim peccaii, mors. Qui peccalo militat,
,
et doctrinx prxbuii eiemplum. remunerationem accipil raortem. Item prxmium
Quid ergo ? Peccabimus : quoniam tion sumus sub quod ofFert ad deceplionem nostrain, hoc mors est.
lege. Ne dicereni : Ergo cessante vindicta lcgis , im- Gratia auiem Dei viia aiema. Non dixit siniiliter,
pUDC peccamus. siipendia justiiix ; quia non est aniequam remunera-

Sed sub gratia ? Absit. Si peccatis , sub gralia non tur in nobis. Non enim nosiro labore quxsita est
esiis. sed Dei munere condonata.
An nescitis, quoniam cui exhibelis vos servoi ad
tbedicntiam , servi etlis ejus cui obedislis , sivc pec- CAPUT VII.
cati, ad mortem : sive obcditioiiis , ad jusliliam ? Si An ignoratis, fyatres ? scienlibus enim legem loquor.
volueritis peccaiisser\ire, incipietis senlentix legis Hic inclpit difficuliaiem Icgis osiendere, ut illos hor-
sulij.iccre , <\iis-. vindicat in pecianies : si auiem D tetur ad gTatiam sine ejus limore irunsire.
insiitis obedieritis , non estis sub iege , sed sub Qtiia tex in homine dominaiur, quanlo lcmpore
graiii. vivit. Ilomo, sive lex bomini.
Gratias autem Deo, quod (uistis servi peccati. Fui- Kam qiia: sub viro est mulier, vivenleviro, alligala
siis, inquii, scd non esiis. esl legi. Si aulcm mortuus fucril vir ejus, sotuta est a
Obedistis ttultm ex corde in eam (ormam doclrimv, tege viri. Comparalione legis, mandatnni virura ap-
in qua Iraditi ettis. Excnrde dicit, hoc esl, fiJeliter. pcllat : ut ostcndal legein sine eOeclu vindiclx
Liberati aul.-m n pcccato, servi facli eslis juslitiw. quasi moriuam, nobis jani inoriificatis iinpedire non
In doctrina et exemplo Cliristi; qui non solum pec- posse, quominus ex integro ad Chrislum (qui resur-
cata , sed etiam occasiones auferre docuit deli- rexit a moriuis) transeamus : qui meriio nobis vi-
ciorum. veret, si invenisset quod punire posset in nobis.

Humanum dieo, propler infirmitalem carnit vestrie Igilur,viventeviro, vocabitur aduttera, si fuerit cum
Ilumanum dico ,
qiiia nondum ad plenuin polcsiis atio viro. Si autem nwrluiis fueril vir ejus, tiberata est
audirc divinum. Cum cnira multo m.igis debciis scr- a li'ye viri, ut non sit adultera, «i fneril cum atio viro.
, :
G7o S. IHERONYMI OPLUUM MANTiSSA. (,70

Qii iimliu vivii vir, lamdiu illi secundum ejus soiius A id est, qui primum Dei mandala cognoscil : cum coii-
iieccssc Citvivere vulnnlatcm : ciim autera, illonior* suotudinein habet delinqucndi.
tuo, aiio viro raulier fuerii copiilaia, jam non illi se- Nam concvpiscciiliam nescicliam, nisi lcx diceret
ciKidiim prioris viri cnnsuctiidinem esl vivendum. Xonconcnpisces. Non dixit; iiuii haliebani, aut, non
Itaqiic, [ratres nici, ct vot morji/ii-flJi estis legi. No- facicbam : sed, ncsciebam : bocest, ncsciebam con-
luit juxta comparationem, legem illis dicere inor- cupisceniiam esse peccatum. liem sicut lumen in
tuam : sed quod verbis cis dicere non audebai, intcl- tcnebris, vel olTcndiculum, vei fovcam osieiidil :
leciiii dcreliquit. similiter, et lexprxcavciiduni, et obseivandum esse

Per corpns Clirisii, ut sitit allerius viri : qiii ex a peccatis facit noiiiiam peccjtorum : et per hoc
moiluis resiirrcxii, lU frurtiftcctis Deo. Commoriendo legom sanctam ct bonam essc dicimus.
Clirislo, qui danmavii pcccalum in cariie. Occttsioiie autem accepta, peccatum per maiidalum
Ciim eiiim easemus in carne, passiones peccutoruin operatum cst in mc, Ilic pcccalum diabolum appellal,
qiiCE per legem eranl, operabantar in membris noftris. sicut in Apocalypsi nominatur : scilicct auctor pec-
Cum essemus in carnali coiivcrsatione, passio con- cati. Dicit ergo occasioiiem raandati : quod excusa*
cupiscentiac operabatur in oculis : ctin caeiefis mem- tionein ignoianlix abstulit. Gravius enim facit.
bris cxteroe passioiies : qux tamen per legera osien- B qiiani anie peccare : sicut omnis invidus tunc magis
debaninr esse peccala. Iicm in carne est : qui occasinnera noceiidi amplecliiur, quando aliquid
voluniate carnis duciiur : ei legi Del obcdire prohi- coniinitlilur ei, cui illc niolilur insidias.
hetur : quia non poiest duobus dominis servire. Oinnem concupiscentiam. Qux fuerat lege prohi-
Niinc autem gratin Spiriius sancti, docii passiones bita.
vincere, in carne non sumus, quia inonui sunius Sine lege enim. Pene lex in oblivione eral iiatura-
lcgi, quoc doctrinam gratixnon coiitinet. lis, qux suggcrebai, quid sit peccatuin : idcirco les
Vt [ructificarenl morii. Ut iios legis severitas inter- littcrx superducia est : ut comniQneret oblilos.
ficeret. Item, si cum lex non esset, peccatum morluum est
Xunc autem soluti sumus a tege mortis, in qua deti- Insaniunt qui de Adam per iraducem asserunt ad
nebamur. Morientes peccalo, in quo deiinebamur nos venirc pecraium. Propterea bic dicit, peccatum
a lege. moriiiiim est : quia in infanlibus, qui sine lege sunt,
Ita ut scrviamus in novitate spiritus. Spiritualis non vivii, id esl, iinpune committitur. Nam maledi-
graiix prxceptis, ct non litierx legis. Ilem servitus cenie iiifante parcniibus, videiur esse peccatum,
nova esi, non diligere mundum , neque ea qux sunt non tnmen vivum, sed morliiura.
in inuiido : ct carnis curani non facere in concupi- L Peccatum mortiium erai. Pucr licet peccet, mor-
scentiis.Les enim bona terrx promittens, nutrire luum est in eo peccatum : quia noR est legi sub-
novil amalorum carnis desideria. Juste bic discipuli jectus.
Jesu lcgi niortui sunt, quoniam mundo abrenuniia- Ego atilem vivebam sine lege aliquando. Quasi jo-
verunt. sium ct liberum vivere mc puiabam : sive in pra)senii
L'.t non in vetiistate lilterai. Nunc scripix ct nam- vivebam. Item , cum autem puer essera, legi ob-
ralis legis f.icii mentionem : quia scripia lex ei na- noxius non eram.
luralem coiiiinet. Inlerl aulem dicens : Nain concu- Scd cum venistet mandalum, In (ine oblivionis l"e-
pisceiitiam iiesciebain nisi per legem. Personam cogniium est peccatum ,

adveniente mandato : ul
juvenis sumit,o>lcndcre volens, quia quanjdiu sunius oranis qui illud fecerit, niorluum se esse cognoscai.
infaRles, omnino qui;l sit concupiscenlia ignoramus. Peccatum revixit. Ubi adolevi, et coepi esse sub
Cum autem crescere coepcriinos, inilinm accipit lege : ei delictum, qiiod cum cssem puer, per igno-
concupiscentia (([uxa lcge prohibiia est) in noslram rantiam crai in me mortuum, rcvixii in me lege
perveiiire iioiitiam, cuin jam possimus discernere dominante. Ita ergo, inquil, mandalum, quod cral
boiium et malura. ad vitam datum, boc mihi in mortcra inventum est,
Quirf erjo dicemiis.' t«x p^fcnlum es(.' Qiiia ab ca D pnerilix consueliidine, et more peccandi. Itcm,
senipcr mortem dixeral esse sidulain. heni ex iiinc quia vixerai per naiuralem scieniiara, el niorluum
vult ostcndere : quoniam iiun cuslodieudo legcm, fucrat per oblivionem, ideo idicitur revixisse per
non fuii legis infirmitas, sed humanx voluntaiis. Di- legem.
cendn autera : Peccntum non cogiiovi, nisi perlegem: Ego auiem mortuus sum. Quia sciens prxvaricavi.
person:im pueri assuiiiil, qui per xtaiis infirmilalem Et inventum est milii maudatum, quod erat al
logi oljnoxius noii est : sed ubi adoleverit, sub lege vitam, hoc essc ad moriein. Qiiod custodiuim pio-
essc inci|iii, ct mandnia cognnscere. ficiebat ad vilain, neglecium duxit ad mortcm.
Absit. Coiitra ManiclixOs. Qiiud si dixerint, timiiit Iiein poBnam moitem dicit, quam nobis peccatum
scandaluni : semper ergo limuit, et numquain contra per decepiionem suara acquisivit, osiendens icmpo-
legem locuius esl. Uiide ergo vos audistis, quod raiia et lerreiia, qux pulantur csse bona : et legem
illc non fecit? pra;varicare suadciis, qux vilamxternam facicniibus
Sed peccaluin iion cognoti, nisi per legcm. Ilic iii repromillit.
pM^sona ejiis hominis loquitur, qui legem acccpit, Nain pcicalum, occasione accepla, per mandatim
«77 COMMIiNTARIUS iN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. Vli. C78
seJuxil me : et per illud occidit. Itaqac lcx quidcm A Si mtteinqiiod nolo, illud facio: consentio legi,quo-
sancta, el mandatum sanctum, etjvslum, et bonum. niam bona est. Si ea, qus lex prxcipit contraria vo-
Contra irapugnatores legis ei conlra eos qui jnsii- luiilati carnis, custodire yoluero secundum carnem,
liam a bnnilale secernnnt : lex et s ancta ct l):ina dl- quod nolo, illud facio : secundnm vero volunlaiem
eitur et jusia. Nisi, inquit, abuntlavcii; jusiiiia vc- spiritus, legi Dei spirituali alque bonx convenio.
stra. SedetDeusnonnumquara in veieri Instruniento Ptunc autem jam non ego operor ill^d. Anle con-
Iwnus, et in novo dicitur jusuts. Pater juste , ait sueliidinem ergo libcns ego ipse faciebam. Item di-
Dominus. Contra 5Iarcionistas hic locus facit. cens : Jam non ego operur illud : ostendii, quianon
Quod ergo bonvm est, milii factum est mors ? Absit. esi hominis raiionalis, irrationalium animalium ritn
Non niilii ipsa causa moriis>e\stiiit, sed ego qui pec- vivendum. Iiiferens autem, quod babitat in me pec-
cando invenio moriem. caium : docuit, quia totum se tradiderit passionibus
Sed peccatum, ut appareat peccatum, per bunum carnis, quse Deo sunt inimica;.
operatum est mihi morteni. Per bonum lcgis revelalur Sed quod habitat in me peccatum. Habitat quasi
peccatum, et ab ipsa puniiur. Iicm vult ostendcre hospcs, et quasi aliud in alio non quasi unum, ut
:
qualiier infantis, qui ante sine lcge eral, cum coc- accidcnlia scilicct, non natural,ia.
pcrit adolesccre, ct a parentibus nibiloniinus proki- Q Scio enim, quia non habitat in me, hoc est in catite
bcri, pcccalum incipiat apparere. Apiiarct autem, mea bonum. Non dicii : Non est caro mea bona.Itera
cum illud vitare didiccrit. Ipsnm enini pcccaium si hoc ex persona ejus diciiur, qui peccandi consuetu-
in proricicnie xtate, non soliim non :ibsc!nditur, dinem b:;bet, ct cariiis vitiis tenetur obnoxius.
sed augeiur, supra modum peccans erCcitur, dum Nam velle adjacel mihi. Est volunias, sed non est
jam veniam non meretur. effectus : quia carnalis consuetudo voluntaii resislit.
Ut fiat supra modum peccans. Aiite legem modum Itcm volunlas carnis amatur magis, quam Dei. Ideo
habebat per ignoranliam : super modiiin esi, ciim d'cii, velle adjacei mibi, ut id qiiod mihi bonumfieri
quoniam pec-
scienter adroitiitur. Item boc dicit, volo, nnn perOciam proximo ; nam quod odi pati,
caium, cum per xtatem obnoxium non eral ado- ilbid facio.
lcscenti nctati, dominanie sibi lege, cominissi repu- Perficcreautembonum non mvenio. Nonvideofacere.
titur inctilpam : factum est ultia moduni peccaium. Non enim quod volo bonum , hoc facio ; sed qttod
Peccatum per mnndatum. Nunc cx persona eju?, nolo malum, hoc ago. Sicui, verbi gratia, si qiiis jam
qui xlatem legiiimam babct, sermo profcrtur. cum non opial, incurrii. Q_\ii devnrare consuevit, eliam
c:iimdicit: Quia lex spirilu.Tlis est, seipsum con- Si autem quod nulo, illud facio : jam ncn ego ope-
ilcmnat propria voluiilaie peccante. Unde adjecit C ror illud, sed quod habitat in me peecatum. Non ego, :
Ego autem carnalis sum, venundaius sub peccaio qui invitus, sed consuetudo peccati quam tamen :
:
ni ostendat, quia ciiin csset liber, ipse se veiuin- ncccs5iiatem mihi ipse paravi.
dt^dit peccato. Quid enim iieruni dicit'?Q:!od cniin invcnio igitur legcm volenti mihi facere bonum. Si
operor non intelligo : boc est iiolens discerncre no- ego volo, invenio milii legem bonuro facere conira
cere, volens nocco. Aiiena dcsidero, in eis fraudara adjacens malum. Iiem boc est quod ail, s^cundum
non optans : boc enim ostendii dicens : Non eniin anirnre voluntatem bniium velle se facere; adjacere
i;uod volo ago : hoc estmibi bonum fieri; sed quod sibi malum juxta desioeria c:irnis.
ndi illud facii); similiier inielligitur, mihi inaluiii Quoniam mihi malum adjacel. Qucddicit: Quoniam
(ieri. Si enim, quod nolo mibi malum fieri, hoc mihi malum adjacet : ostendit, quia non per neces-
nicio : conscntio legi, quia bona esl, prxcipieiis, silalfem peccat : sed propria voluntate ducitur ad
qiiod tibi fieri non vis, alii nnn feceris. peccatum, cum vult essecarnis ainator.
Scimus enim, guia lex spirilualis est. Qux spiri- Condelector enim legi Dei, secundum inleriorem ko-
lualia mandat. minem. Consemio legi secnndum niuntem. Iicm in-
Ego ante.n carnaiis sum. Ego quamcumque legem terior Iiomo nosier raiionalis et intclligibilis, cstani-
accipio, et carnalitcr vivere consuevi. D ma quic conseniit legi Dei. Les enim ejus esi ra-
l'eHKndfl(i(s 5116 peccalo. Quod enim opcror, non tionabiliier vivere, et non duci irraiiohabllium ani-
inlclligo. Non eiiim, qnod rolo bonum, hoe ago : sed maliuiii passionibus. Exterior vero, est corpiis no-
quod odi malum, illud facio. Proposito peccalo, ut si strnm. Ejns aatem lex pxudentia carnis est : quse
consilium ejns accepero , ipsins scrvus efficiar, docetedere, et potare, et cseteris uti luxuriis, qucE
sjioiite memetipsum subjiciens , ciiam quasi iiicbria- lepugnant rationi. Et si superaverint, legi pcccaii
iv.s consiieludine peccatorum, ignoro, quid facio. subjiciimt. Sic enim ita est, sicut quidara.xsiimanl:
Qiiod enim operor, non intelligo. Sive ita pronuii- quia quod nnlumus, lioc facimus.
liandum : ego noii iniclligo malum csse, quod iiiviius ViUeo autein d!iam legem in membris meis. Deside-
îdinitio, cum maluni mlo facere, quod commilto : ria consnela, vel persnasionem inimici.
utique cuin lege scntio, qii;c niala ct noii vull, ct Repugnantem legi menlis inc(v. Coiiscieniian scilicct
prohibei. Potesi autem et iniclligi : Si pecco, legis naiurali, vcl legi diviiix, quic in mcnte consisiil.
scveritati incipsnm subjicio. Iiein invciiilur pcccaic, l.t captivantem me iii lcgc peccati, qucE est in mem-
qui vuluiuuli carnis inscrvil. bris meis. In coasucludi.ncm dclictoruni.
,
679 S. HIEROSVMI OPERUM MANTISSA, 630

Infelix ego homo : quis me libcrabii de corpore mor- A liluilo veritstem liabct : sieut Adam genuit ad simi-
lis /iiyiis? Ego qni sic deliiieor, qiiis me liberabil de liliidinem suam. Similem crgo ca;ieris hominihus
consueiiidine moriiferacorporali? cariicm Dominus Deus nosier Jesus Cbrisiu» as-
6'rafifl Dei per Jesum Clirisium Dominum noslrum. sumpsit.
Adinirabiliter intulit, dicens Gralia Dei per Jcsum : Et de peccato (lamnnril pccculum in carne. Quasi si
Cliristum DominHin nostrum quia quae Moyses ct dicas, de hoste expugnavii
:
hnsiem. Sive sicut ho-
iiatiiralis lcx non docuit, lia;c docuil Dnminus nosler
siias, (|uas pro pcccalo offerehant in lege, peccati
Jesus Christus conlemnere mundiim et superare
:
nominc vocabant, ciim
,
ipsi delicla iiescirent, sicut
vitia. Undc beatus Aposiolus hoc docet, dicens : Qni scriplum cst ; El imponenl manus super caput pec-
autem Christi siint, carneni siiam crucinxerunt cum caii sui; sic et Christi caro, qiix pro peccaiis nosiris
vitiis el concupiscentiis. Item, quem lex noii poiuil oblaia est, peccaii nomen Quidam autem
accepit.
liberare : nuniquid non Paiilus nondum erat Deigra- dicunt, quod peccato Judxorum, quod Dominum oc-
tia liberatus? Unde probatur, quia ex alterius per- ciderunt, peccatiim diaboli, quod linsiem deccpe-
Eona ha;c loqiiilur. rat, per hominem condemiiari siciit ad Hehrxos :
/<jli(Hr ego ipse merile servio legi Dei. Recapilulat, dicit : Ut per mortem destrueret eum, qui habebat
ut concludat, ei rursum in persona ejus, qui sub lege B morlis impcrium. Sive de illius carnis substantia,
erai, hsec loquitur. quoe ante serviebat peccalo, vicit (numquam pec-
Carne autcm legi peccati, Homo carnalis duplex est cando) peccaium : et in eadem carne damnavit pec-
quodammodo, et in semetipso divisus. catum, nt ostenderet volunlalem esse in crimine,
non naiuram, qux talis a Deo facta^ est, ut possit
CAPUT VIII. non peccare, si velit.
Nikil ergo nmtc damnaiionis est his, qui sunl in

.
Vt justificatio legis impleretur in nobis. Ut quod in
Christo Jesu, qui non secundum carnem ambulanl. illis, repugnante earnali consuetudine, implere non
potuit, in nobis saltem implealur, qui exemploCliri-
Hic Aposiolus nihil in illis damnatione dignum esse
sti mortificabimus carnem.
ait, qui carnis opera crucilixerunt.
Qui non secundum carnem ambulamus, sed secun-
Lex cnini spiritus viice in Christo Jesu. Notandum
quia graiiain legem appellat.
dum spiritum. Qui enim secitndum carnem lunt, qucc
carnis sunt, sapiunt qui vero secundum spirilum sunt,
Liberavii me a lege peccaii et mortis. Qux moriifi-
:
qudi sunl spiritus sentiunt. Hoino cx spiritu et carne

cat peccatores.
constructus est. Quando ergo carnalia agit, tutus
Nam quod impossibile erat legi. Hic oslendit quo-
niam lex per infirmitatem carnis non poteralirapleri.
C caro dicitur : quando vcro spiriiualia, lotus spiritus
appellatur. Unaquxque enim substantia, cum cadem

Iii eo autem in quo dixit : Deus, cum Filium suum
alteram in suam ditionem crigit, et vim quodam-
misisset in similitudinem carnis peccaii ; et propter
modo propriam et nomen amitlil. Nara singulx co-
peccalum misisse deinonstrat, qiioniam anle incar-
gnala sihi ei vicina desiderant,
naiionem erat Filiiis, et suscepta postea carne, qux
ad peccan,dum esset proclivior, ipse tamen absque
Nam prudentia carnis mors est : prudentia aulem
peccaio eam susceperit. Elidcirco diciturinsimilitu-

spiritus, vita el pax\ Nolandum, quia non caro mors,
dincm carois peccati, suscepia carne, venisse et pec-

sed prudentia. Ejusautera mnrtem dicens, a!iernam
quoniam carnem, pcenam signincat. Item ipse alibi dicit : prudeniiam

catum in eadem carne damnasse :
quam snsceperat, innoxiam servaverit ab omni con-

humanam esse, malo vicem rcferre. Talis ergo pru-
denlia mortein parit iransgrediendo pr.Tceptum.
lagione peccali. liem legem dicit, non prxcepta sa-
Spirilus vero prudentix in prxsenli pacem habet, et
crificiorum, ei c;etera, quoe erant umbra, usque ad
quam el Doininu;
non rcddendo vicem, ct vitam in fuluro. Prudenlia-
tcinpus Christi data : sed illam
Omnia quas- vern a providendo est appellata,
nosler Jesus Chrisius dociiil, dicens :
Quoniam sapicnlia carnis inimicaest Deo, Lcgi enim

cumque vuliis, ut faciant vobis honiines, sic ei vos
facite illis. Isla esi enim Lex et ProplielK;. Infirma " Dei non esl subjecta. Non ipsa caro, ut Manichaji di-
cnim erat qua nos volebamus. Nonenini iinpo^sibilia cunt, sed sensus carnails inimicus cst Deo. Omnc
maiidata. Uude Filius Dei formam servi accipiens, enim non subjectuiii, inimicuiu esl, et quicunique so
faclus est homo, ut peccatum damnarci in carnc, et voluerit vindicare, eiiam veteris legis nonnuniquam
nos insirueret, quemadmodum oporteat peccntum moduin exccdit.
damnare in carne, ut justificatio legis impieatur in Nec enim potest. Impossibile dixil, ut vel sic eos a
nobis. carnis concupiscentiis revocaret.
/n quo infirmabatur per carnem. In illis infirmaba- Qui autem in carne sunt. Hic probatur, quia supe-
tur, non in se. rius nou carnera, sed opera accusaverat carnis :
Deus Filium suum mitlens. Contra Photinum, qui quia quibus hocdicitur, utiquc in carne vivebant.
negat, Filiuni ante carnem. Deo placere non possunt. Fieri enim non poiest, ut
/i) similitudinem carnis peccati. Dicens in similitu- cariii dtdilus, aliquando non peccet.
dincm cariiis peccali, osleiidit eum camdein quidom Vos aulcm in carne estis, sed in spiriiu. Hoc est ill
carncra.scd absquc pcccaio poriassc. Iiein liic simi- spiriiualibus operibus occnpaii.
^8« COM.\rENTARlUS IN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. VIIl. C82
Sitamen spmtusDci Itabitat i« lofcis. Ilic oslendil A timore, sed accepistis
spiritum adoptionis fHiorum Dci.
quoniam S|iiriius sanclus Patiis el Filii sit. Iiem in Noiandum est, quia Jud;«i, eisi Clii Dei erant, ta-
illo spiriius Uei liabilai, in quo ejus apparcnt fruc- nien cum esscni sub Lege velut sub pxdagogo agen-
tus : sii ui ait ad Gaiaias : Frucius aulera spiritus est tes, spiritum limoris hubebant. Iiein JuJa;i aecepc-
cliaril;is, gaudium, cic. runt spiriiuii), qui illos ad servituten cogeret
per
.Si (/iiis iiittLm spirilum Christi non liabel, liic non timoreai. Timere enim servorum esi : dilixcrc, fi-
catejus. Spiritus Clirisli est liumiliias, et Ijorum, sicut scriptum est
paiienlia, Servus liominum suum
:
omnium-iuc viiiuium est, qui dilexii inimicos, et tiniebil, ei filius diliget patiem suum : Illi ergo, qui
pro cis or.ivit.
operaricliaritatisvoluniate nolebant, timoris ncces-
Si aiticin Chrislus in vobis est, corpus quidem mor- sitate coganlur. Nos vero omnia voluniarie
opcrc-
tuiim est propier peccatum. Si Cliristum
imilaminl niur, ut filios nos omnes probemus, non servos ti-
carnalis sensus, quasi morluus, non
resistit. Unde et moris. Iiem vos, Romanl, in adopiionem filiorum
David Ego (amquam surJus non audiebam,
aieb.it
vocati estis,
:
non sicat Judxi.qui, subditi Legis im-
et sicul niulns iion aperiens os suum, etc. perio, in serviiule tenebantur.
Spiritiis vao liiii propler
jusli^cationem. Nunc In quo clamamus, Abba pater. Qni vocat patreni,
spintum nostrum sigmficat qui propter justiliam
:
B filium se esse profiletur. Debet ergo
o pairi
r in mori
suamvita
Slinnivtt'1 appcllnuir,
Qnnollniiir. «i.or: :..^t:n . .
quasi justificans corpus, beala .
bus similis inveniri : ne, nomine quoqueiii vacuum

illa xterna vita. Iiem spiritus vivit, ut jusiitiam ope- usurpato, majori poense subjaceat.
relur. Nun cnim lioc solura quairitur, ut acarnalibns Ipse enim spirilus teslimonium reddit spirititi no
ccsseinus scd eti.-im ui et spiritualia faciamus. tro, quod tumus plii Dei. Teslimonium adopiionis
Quod si spirilus ijiis, qui suscitavil Jesum a mor- esi,quod habemus spirilum, per quem ita orarau5.
tuis, hcbilat in vobis qui suscilnvil
: Jesum Christum a Tantam enira arrliam accipere non poierant nisi filii.
morliiis, liiificubil ct morlaiia corpora veslra
propler Si autem ftlii, et Jiceredes : hmredes quidem Dei,
iiihiibitanlem spiritum ejusin vobis. Si lamen purili- cohwredes aulem Chrisli. Qui merelur esse lilius,
caii, ut in vobis Spiriius sanctus habiiare dignetur : meretur effici hxres patris, et veri filii cohoeres.
non Deus lemplum spiritus
patiuir interire sed Si lamen compalimur. Si
:
talia patimur, cum ne-
quomodo Jesum a mortuis suscilavit ita etcorpora cesse fuerit,
:
pro nomine ejus : qualia perlulit illc
vestia rcsiauraliii.
pro nobis.
Ergo, jraires,ricbilores sumus non carni, ut secun- Vi glorificemur. Sicut Joannes ait : Scimos quo-
iliimcarnem viramus. Hoc lotum agit, ut oslendat eis niam cura apparuerit, similes ei erimus.
legein non esse necessariam, qux carnalibus
dala est. C Existimo enim, quod non sunt condignw passiones
hem manifestc nunc osiendil, quia non de communi hiijus temporis.Hic vult fuluram gloriam comraen-
ctnjlurali morte superiusfeceriimeniionem.dicens
: dare, ut prxsenles pressuras facilius lolereraus.
Et
Si enim seciindum carncm vixerilis, moriemini
Si- reveranihil possct liorao condignura pati gloria
coe-
gnifical autem mortera poenx xiernx. Non enim, lesti etiarasi talis esset illa qualis
:
modo est vita.
quia caro liumana mala sit, et spirilus bonus, lau- Quidqiiid eni.m passus fuerit a morte, plus non
est",
dat spiriium, ei viiuperat carnem cum
: ipse doeeat, quam etiam pro peccatis suis antea nierebaiur. Nunc
dicens Et virgo cogilai, qua: sunt Domhii, ui
:
sit auiem et peccata donantur et lunc viia aierna :
sancia corpore ei siiiriiu. Novit enim et mentcm ac- prxstabitur, consortium aiigelorum, splendor solis,
cusare, dicens : Homines corrupii menlc,
boc enim et cxtera, qua; sanciis Icgimus repromissa.
dicit,osiendere volens maximaiii parlempassionum, [uturam gloriam,
.4d qux revelabilur in nobis. .Mo-
dc.Mderia liuraani corpcris esse ; quod cuni
cxleris do enim abscondiia esi cum Christo in Deo : et
irraiionalibus animnlibiis commune babemus.
Sicut nondura apparuit quid erimus quod Dominus rc- :
enira ciiera animalia de terra babent naiiviialera

: proinisit sanciis.
iia el nos corpus. Anima aulem nosira
spiritus csi Nam exspectatio crcattira;
revelaiionem fHiornn
incorpnreus, et rationalis, et immorlalis. Si enim
D Dei exspeclal. Diversi hunc locum diversis modis
secundum carnem vixeritis, morieraini. Secnndum exponunt. Sive omnis creatura resurrectionis tem-
raiionem exposiiam, carnales bomines jnstiliara pus exspectat quia tunc in melius commutabitur,
:
tusiodire non possuni. sive angelica, sive rationalis creatura. Pelrus

enim
Si aulein spiritu facta carnis mortificaveritis, vivetis. angeios gloriam desiderare sanctoruni.
dicil, Eliara
Spirilualibusactionibuscarnisopcrasubjeccriiis.No- Qiiidam etiam sic dicunt : Adam ei Evam esse crca-
landum sane opera carnis non subslamiam accusare. turam, quos olim serpens a spe divinitatis v.mitati
Quicumque enim spirilu Dd iguntur, hi sunt filii subjet'os, corruplioni effecerit deservire : non cx
Dei. Quicumque mcrentur sancio Spiritii
gubernari. semeiipsis poccantes, sed serpentis instig.atione ct
Sicut econirario, qui peccant, spiritu diaboli agun-
consilio. Ei ipsi, iiiquiuiit, liberabunlur, ut jam non
tur, ab iniiio peccaiore. Iiem quicumque
secundum corruptioni deservianl. Omnem autein crcaiur.im
doclrinam Spiriius sancii vivunt ipsi sunt, qui spi-
:
dicuutessc, quicumqiie usque ad advciilum Cliriaii
ritu Dei aguniur.
justi fuerunt : quia ci ipsi iioinlum accipicnies cx-
Kon cnim acccpistis spiriiitnt servilulis iteriim in speclant.Deo pro nobis aliquid mclius pnividcnic.
Patrol. XXX. 00
:
CjjS S. niERONYMl OPEMU! MANTISSA. C84
Non solum aulem illi : sed el nos ipsi, in qiiibus A Spe enim $alti facii tumus. Spet aulem, qtia- ride-
coinpleo suiit, necdiim leneraus, scd in spe siisii- luT, non esl tpet. Sam quod ridel quit, quid tperal?
nemiis, quamvis qux mulli vidiTe jiisli cupierunt, Quod viJeiur, non sprratur : sed si proprium esl,
viderimiis. Item dicens : Sl israen compalimur, ui possidcliir. Nulla eiiiiii spes in rebus visibilibus est
el glorificemur. Ei inferens : Exspeciatio creatur.T, Chrisiiaiiis. Non enim nobis prxseniia promissa
de rationali cre.ilura sermonem fecil, ei non sicut suiii, sed Tulura.
quidnm existiman', de irraiionali, vel insensiblli ,• St auiem quod non videmut iperamht, p(T palien-
qui ;id serTiiutem hnminum crea.a esi : et posi liic liam extpeciamus. IJeo fiJes per patieniiam grandis
pcriura, quando sol obscurabilur. ei luna non da- esi pr.xniii : qoia quod non videi credil ei quaî jam
bitlumen suum, cl stellae cceli cadont siiper terram : acceperit, iia secum est de noiidum acceptis : sicut
et lunc eiit novum coeliim et nova lempora. Crea- nii ad Hebrios Paiieiilla vnbis necessaria
: est, ut
lura auiem, AJ.im csi ei Eva, quae adhuc exspecial volunialem Dei scienlej, reportctis repromissionem.
se a Deo recipere adopiionem. Spes enim sine patieniia esse iioii norit.
Yanitaii enim creaiura. Vaiiiias csi omne quod Simililer autem, el tpirilut ndjutal in/irmila'em
quandoquc finilur. Iiem vanii.is esi praevaricitio uotiram. Sccundum hanc spem adjuv.it : ut non
cui siibjecia Eva, non propria Toluntaie, sed a scr- B lerrena, sed cw'esiia postuienius. Infirma eniinesl
.penlc decepia, spe illa, qua audierai : Ei eritis noslrn possibiliias, nisi docirina sancii Spiriius ad-
qnasidii, scienles bonum et malum. Serviius antem juveiiir.
est corruplion's, quam audivii .\dam Tcrra es, : lYa/H quid oremus ticut oporlel, nescimui. Quia
et iii terrjm ibis. In re^nrreciione recepturi sunl adbuc per speculuni viitenius. Frequenier obsuni,
i icorriipiioiicm filiorum Dei. qujc prodefsc pntamuc, et ideo nobis postulaia roi-
SubjiCiaest. Si angeli bominibus ministrant. nime conceJuntnr provisione divina : sicut el ipse
Non tolens, scd propter eum, qui subjecit ecm in alibi aii : Propier quoJ lerDnininum rogavi, ut dis-
spe : quia el ipsa creaiura liberabiliir a senilule cor- cederet a ine, ei reliqua. Aliier : Diffitile oraiioniJ
ruplionis in libertntem gloiice lU.orum Dei. Jani non nostrx desideriuin seciinduni, quod cnrde coMcepi-
serviet eis, qui Dei imaginem corruperunt. mus, exprimerc vix Toce valeniDS : uode subsecu-
Scimut enim quod omnis crealura ingemiuil et lus esi.
pttTturit utque adliuc. Sicui gaudent angeli super roe- Sed ipse spiritus poslulai pro nobit gemilibut ine-
nitentes : iia doleni super cnnvcrli nolenles. Iiem narrabilibht. Deus ergo, qui serulatur corda, et si
nunc communem creaiuram noniinat, posi .\dam el scrmone cnmprebemlere non surficimns : i ovii in-
Evam. justos, qui fuerunt usque ad tempus Chrisli :

q quantum mndo creJere cupianius. Scit laraen, quia
qui ct ipsi Ada et Eva:, qni dxunlur creauira, si- pro sanciis rebus , nnn pro iX:iiUribus postulamus
mul coDgemiscunt , reciperc deslderantes prxmia sccundum ipsius Tolunlatem.
virluium, qui' Dorainus i.roinisit eFs. Qiii autem scTulntur corda, scil quii desiderel tpi-
Son sohim aulem Hla, sed el vos ipsi primilias spi- riiut. summus s.icerdos.
Quasi
ritus habenUt, et ipsi inlra yemimus adoptioiiem filio- Qnia secundum Demn potiulat pro taneiit. Ilic gra-
Tum Dei. Non solum angeli, qui beiiigniores nnbis tiam spiriius, spiriiiim iiominavii : -icul alibi dicii
sunt de bujusmodi dulent, sed eliam nos qui jam Si oravero lingua, spirilus meus orat, ei armulaio-
Spirilum sanclum baberaus, de lalibus ingemibci- rcs estis spiriiuum. Posiul.ii autem, qnia posiiilare
mus : sicui et Jeremias ingemiscens aiebai : i!eu nos facit gemiiibus, qui cnarrarl non possnnt, sicut
mihi anin. 1
'. qui i periit a lerr.i reverlens, el reliqua. leniare nos diciiiir Deus, ut sciai : boc esi, ui scire
Item diceni : Non solum aulem illa, sed ei nos ipsi nos facial, quales scimus. Sed ct hoc commune,
primitias spiriius babenies : roanilesie edocuit, quia quod Dnminus fieri jubei, ipse diciiur opcrari : nt
non de irrationali, vel iujensibili creatura serino- ille xdiGcavit domum, aut ille codlcem fecit, cum
nem feceril, quse non parlicipat Spirilum sanclum, nec ipse scripserit, nec ille construierii. Iiem gra-
sed de sanciis dicit, qji Deo placuerunt naiurali ^ Uani spirilus, nominai spiriium : qur doce.i pro no-
lege, similiier ei Moysi. Discipuli autem Christi pri- bis Domino p.^siularc, sicui Isaias dicit : Spiritus
niitias dicuntur habere spiriius, id est, prima et sapienlix et scieniix, ei iniellectus. El Curinlliiis
prxclara cliarismata ,
pcr qux ditaveruni omnem scribensdicii : Sic, ct vos, iiuoniam xmulaiores esii»
terram. Non ei<ia) tauta fuit gratia anie legem cl in spirituum, et xdficatioDein Ecclesix quxrite, ut
lcge Moysi. Ei qund priorcs sint disi ipuli Chrisii, abundeiis.
llcbr:eis scribeiis docet : Sed ei hi onines tesiimo- Scimus autem quoniam diligenlibHt Deutn, omnia
iiio fidei probr.ii iiod acceperunl rcproraissioiiem, cooperanlur iii 6onuni. Orania quxcuroquc rccerimas,
Deo pro nobis mclius aliquiJ providenle : et iic siiie vel passi fueriraus propler dileciionem Dei, omnia
iiobis coniummarcnlur. nobis ad raercedem crescunt. Oinnia eoim quxcum-
Ex>peclnnlet Tedemplionem corporis nostri. Non- qiie justus feceril, prosperabunlur.
duin rera ipsam promissam percepimus : sed spe- Hit qui tecundum proposilum vocali tunt sancli.
raraus, sicut ad Corinihios ait : Per fidem enim am- Nam qnos prtesciiii. Sccuiidum quod propisuii sola
buhraus, et noii per speciera. fide salvare, quos prxsciverat credituros ; et quos
68S COMMENTARIUS IN EPISTOLAM AD RGMANOS. CAP. IX. m
gralis voravil iid salulem, mullo mngis glorifiabil A Tunc vero .Tiidaci >oIcI)aiit il!ns n Clirislo iu scpa-
ad salutein operames. rare, ui ad lcgis eos custodiam rcviTarenl.
Et pr(rdcstina:<it confoi-met jieri imaginis FiUi sui. Quia propler lc mortificamur tolii dic. Noii proptcr
Prxde.stiiiarc idem esi, quod praescire. Ergo, quos aliquod ciimen, sed propier te, ;|ui dixibii : Ueaii
prscvidit cunrornics fuluros in vita, volnilul fierenl erilis cum perscqueniur vos, el calera.
conrormes in giori». Qui iransrormavit corpus hu- jEslimati sumus sicul oves Ofcisimij. Hoc in iioliis
miiilalis nostrae, conforme corpori claritatis sum. Christianis maxinie impletur, quibus non licet nos-
Vt tit ipse primogeniius in tnuUis fralribus. Primo- meiipsos defenilere : sed c.vemplo Uomini et magistri,
geiiiius ex niuriuis iii gloriaui. licm liic .«ecundum quod qui sicut ovis ad victimam ductus est, omiiia illata
lioino factus esi, seciindum gratiain, qux in eo erat, patientisiime tolerare.
Filius iJei, primogeniiiis, inierpellai pro iiobis, non Sed in liis omnibus supeiamus, propler eum, qiii
quasi Deiis iiiicrpellal, sed qiiasi summus sacerdus. dilexii nos. Ilas omnes iribulatidncs pio iilliild duci-
Qttos aulem prcedcsiinavit, hos et vocavit : el quot mus liiopler cuni, qui nos laiiiuin dilexit, ut etiam
vocavit, lios et jusiificavit : qiios autem justificavil, it- morcrelur pro nobis. Et quando pro ejus iiominc
los et magnificavit. Quos prxscivit credituros, hos morimiir, lunc maxime triuinpLamus prruseriim :
vocavit. Vocalio autem voleiites cnlligit, non invitos. g cuiii leve sii pro se pati, quod pro aliis Chiibtu
Do.
Aui ceite discreiio non lcmpore-^ minug \w\ dignaius csl.
in personis, sed in
esl. IIuc idi;o dicit, pruplcr

ne for- CerlHs sum enim, quia neque mors, neqiie vila, nequc
fidei iniinicos :
Itiitam Dci graiiam judicarent. Ergo vocantur per angeli, neqiie principalus, neque virtules, neque iiislun-
prxdicaiionem, ut creoant : credcnles jnstificentur neque foriiludo, neque alliludo, ne-
tia, neiftie futitra,
pcr baplismum : glorinccnlur in virtutibus gratiarum. que profundum. Pro cerlo confidn, qnia nec si iiiilii
Quid ergo dicenius ad ha'c? Si Deus pro nobis, quis qois morlem minelur, nec si viiam promitlal, nccsi
contra nos ? Vnlt ostendere, quod neino possit iinpe- sc angelum dicat a Douiino destinatum, nec si sc
dire eos, qui, diligenlcs Deum, diliguniur a Deo, quo- angeb)rom principeni meniiaiur, nec si in prxscnî^
minus gloriam, qux promissa esi, consequaniur : eo lionorem conferat, neque .si polliccalurgloriain fulu-
quod perfecta, qnx in illis esl charitas, omnemcau- rorum, neque si viriutes operctur, nec si ca'lum
sam mortalis limoris foras expellat. promitlai, et inferno deierreat, vel prpfundiialcm
Qui etiam propiio Filio suo non pepercit, ted pro scienlix suadcrc conelnr , umquam nos polerit a
nobis omnibus iradidit illiim. Praeraisit Iradidil, ut Ira- Chiisii .'ecernere charitate.
dentibus nianerei libertas arbiirii, el nobis paticniix Neqiie creatura alia polerit nos sepirare a~eliaritata
iuoiislrarctur cxempluin. Quod dicil, pro oinuiLus, C Dei. Omnem pene creaturam nominavit : el iion fiiit
notandum quia nnn pro aliquanlis. Iiis conlentus, nisi addiderit, ui ctiamsi sit alia crea-
Quomodo noneliam,cumiUo omnia nobis donavil? tura, nec ipsa valeat separare.
Quid potcst Iiaberc charius, quud nobis negel, qui Quce est in Christo Jesu Domino nostro. Deum dili-
Filium non negavit? git in Christo, cujiis dileciio consisiit in cusiodia
Quis acciisabil adveisus etectos Dei? Detts qiii jusli- mandaiorum, sicul ei ipse ait Si diligiiis me, man-
:
ficat? Qiiis est qui condemnet? Quos Deus elegit cre- dala mea servale. Nec non imilationem amoris sui
denles, ac signis el virluiibus justos osteodit : quis in fraterna charilate constituit, diccns ; Iii hoc co»
pro prisiinis audebil accusare delictis, vel pro coo- gnoscent liomines, quia mci discipuli estis, si dilexe-
tempiu legalium mandaiorum. rilis invicem. Et Joannes ait : Si fratrem, qiiem vi-
Cltrislus Jesus, qui morluus est immo qui et resur-
: des, non diligis : Deum quem iion vides, quomodo
rexit, qui csi ad dexteram Dei. Secundum assumpti ho- poies diligere?
roinis loquiiur forniain : qui mortuus est, ei resurrexit.
CAPUT IX.
Qui etiam interpellat pro nobis. Ut cuin ipso simus,
uhi ipSe est. Solent plane Ariani, ex interpellatio- Veritaiem dico in Ckristo Jcm : non mentior, leiti-
iiis CJUsa, movere calumniam, dicentcs, quod qui D monium mihi perliibenle coiiscientia mea in Spiritu
inierpellaiur, inierpcllanle sit major. Quibus respon- sancto : quoniam tristiiia mihi magna est, et coniiuuus
dciidum est, Deum oblivionem non paii : ut pro ipsis dolor cordi meo, Contra Judxos acturus, primum illis
commonealur semper, quos ipse elegil : scd in hoc satisfacit, non se odii causa hoc dicere, sed arao-
inieipellareeum dicitur,dum semper Pairibominem, ris: eoquod dnleat illos non credere Christum, ad
qucm su.scepii, qiiasi nostrum pignus ostendit, et quos primum salvandos advencrat. Quod aulem dicit,
olTert, iit verus poniifex et xternus. se in Cliristo diccrc veritatem : ostendit homincm
Quis ergo nos leparabit a charitate Christi? Iributa- bapiizitum : qiii per coromunicaiionem corporis et
lio, an anguttia, anfames, an nudilas, an periculum, sanguinis Christi in ipso mnnei, et ipse in illo : quid-
an persecuiio, an gladius? Sicut tcripium est. Post quid, vel facit, vcl loquilur in Cliristo, eum Inqui,
tania ct pncclara beneficia, vel proinissa ,
qux po- vel agcre, cujus est mcmbrum. Dt quidquid ei illa-
leril lam gravis e^se pressura, qux nns ab ejiis clia- tum injurii' fueril, Christo similiter irrogaii. Nam
rilate divellal : el diccndo oinnes docet, tales esse quod aii : conscientiam sibi in hac parie tesiimoiiium
debere, qui a Cbristp nec periculis debeanl separari. perbibare : illura ducet veritatem dicero, cujui con
: :
CS7 S. IlIERONYMl OPERCM MANTISSA. 688
sciemiam iii omnibus attestatur. Ncc ciim mendacii A filios AbraliK, quam meruil fiiles, ut scilicet pater
rciim, interna accusationc consliiuit. Ucm Aposiolus sit geniiiim pluriinarum.
sc trislem ilicil valile pro fralribu > suis seciindum Vroinissionis ciiiin verbum hoc est. Hic oslendit po-
carncm, qui dicil nullum nos scpararc a cbariiaie sleiiorem popuium, more Isaac, esse repromissionis.
Clirisii : sciens sc quando pcrsecuior eral, et optabat Secundum hoc iempu$ vcniam, et erit Sara: filius,
scanathema esse a Chrisio, vocatum a Cliristo secun- Antequam nasceremini immo priusquam Rebecca :
dum ejus miscricorJiam et volebai : ^-'s credere, et Esau et Jacob ex utero suo funderet , in Jacob dilexi
eamdem miscricordiam piomereri. vos. In Esau Idumceum odio habui. Qucm locum
Optabam enim eyo ipse anaihcma esfe aChristo pro Paulus aposiolus mysiica disputaiione evenlilaiis,
fratribus meis, qui sunl coijiiati mei sermdun: carnem. scriptum est, ad Romanos : duo pariter testimonia
Opiabair. aliquando, cum persequerer Christum, non de Genesi Malacbiaque conjungit. Sed etRcbecca de
modo optarcm scicbara quod ipsorum essent ba;c
: uno concubitu habens Isaac pairem nosirum. Nam
omnia. Sed posiquam cognovi veritaiem, dereliqui cum nondiim nati essenl, aul aliquid egissent boni,
eos, quos taliter diligebam, el ipsi nondum conver- vel mali, ut secundum eleclionem proposiium Dei
tuntur. manerel, non ex opcribus, sed ex vocatione diclum
Qui sunt Israelitce, quorum adoplio est filiorum. De B est ei : Quia major servirct minori : Sicut scriplum
ipsis enim dicebat : Filius meus primogenilus Israel. est : Jacob dilexi; Csau autem odio habui.JIoc enim
Et gloria, el tettamenlum , et leijislatio. Teleris quod dicitur : Sicut scriptum est, et ad Geneseos
latio, el novi promissio. librum, et ad prophetam Malachiam referlur. Et

Et obsequium et promissa. Hoc est mysterium an- noii solum ait : Jacob dilexi, anieqiiam nasceretur
gelorum vel propbetarum. el odio habui Esau, priusquam ex matris utero fun-
Quorimi pnires. Abraliam, Isaac et Jacob. deretur, sed in posieros eorum amorem meuin, et
Ex quibus cst Christus secundum carnem: qid est odium conservavi. Odium in Esau, cujus montes,
super omnia Deus benedictus in scecula, Amen. Contra qui appellantur Seir, redcgi in soliludincin, et urbes
Manichseum, Phoiinum, el Arium quia et ex Ju- : feci esse deserlas, ct a serpeniibus ac bestiisobtineri.
daeis esi sccundum carnem, Deus benediclus inet Xon solum autem illa, sed ei Rebecca. Non solum
«.•ecula : sicut ct Thomas adorai, ei dicil Deus meus, : autem Ismael et Isaac : qui quamvis ei uno quidem
Deus meus. Quod iUe confirmat , dicens : Quia vidi- patre, diversa tamen malre sunt generaii non sunt :
sti, ideo credidisti. unum apud Deum, sed eliam Jacob et Esau qui ex :
Non autem, quod exciderit verbum,Dei. Licet Apo- uiio sunt de Rebecca nati concubitu, antequam na-
stolus doleat Jud.-cos cxcidisse a promissionis

graiia, C scereniur fidei sunt apud Deum merito separali : ut
ostendit tamen non inane fuisse verbum Dei ei : propositum Dei de eligendis honis et refuiandis ma-
non qui secundum carnem ex lis, etiam in prsesenli maneret. Ita ergo el nuiic,
bis piomissa deberi,
Isaac el Israel naii sunt sed qui servan- quos prxscivit de gentibus credituros, elegit : ei ex
Abraham, ;
tes fidem patriarcharum, de quorum scmine pulan- Israel rejecit increduios.
tur. Iieni qiiia superius dixerat dolere se, quod geniis Ex uiio eoncubilu habens Isaac patris nostri. Quas
Israel proprio vitio excluderctur a regno, quorum legitur priino geminos edidisse : el eo, quasi novum
luBC omnia fuerunt. Ilic osiendit illos, qui non cre- aliquid accesserit, perlerrita Deum inlerrogat.
Abrahre, ne omnibus Juda;is Ciim enim nonduin nati [uissent , aul aliquid boni
dunt, non esse filios
objiceretur ei Numquid egissent aut mali : ui secundiim eleciionem proposi-

praejudicare putarelur, ct : ,
est Abrahse? titm Dei maneret. Sive ut hoc significaret quod

Dcus mentiius ,
qui ex circumcisioiie sunt Israel, modo eiiam de geminis qui non credit, abjlcielur.
iVoii eiiim omiies, ,
Ai sunl Israelitm: neque qiii semen sunt Abrah(e, omnes Nox ex opertbus , sed ex vocatione dictum est ei.
Et non om- Prxscientia Dei non proejudicat peccatores, si con-

fiHi. Si non omnes, tamen aliquanti. si
sunt ergq ex gentibus verti volucrint. Dicit enim per Ezechielem ? Si di-
nes Israeiit*, Israel suni : ali-
quanli, in quibus non est dolus. D xero peccatori , Morte moricris : et illc conversus
Sed in Isaac vocahitiir libi semen. In solo Isaac jusiitiam fecerit, viia vivet, et non morictur.
tunc Abrahse non etiam in Quia iiiajor servietminori. InGeneseoslibro dictum

vocaii sunt etiam filii :
Isinael, cum et ipse ex ejus slirpe descenderel. Itcm cst : Dux gentes, ci duo populi in ulero lun, el popu-
scincu Isaac lon isii, qui secundum carnein naii sunt, lus populiimsuperabit, etmajorserviei minori. Ergo
sed hi, qui secundum spiritum sunt, hoc est, secun- prophetia non de his est, qui secundum carncm snnt
duni fidem Isaac. Qui enim talis, hiijus promissio est, Jacobi el Esau , scd de his qui futuri erant ex ope-
ctadoplio filiorum. Ilabebatenim primogenilum Esau, ribus boni et mali : et ex ipsis opcribus, aiitodium
et 110« csl a Deo dilectus, nisi Israel. Dei habere, aut miscricordiam ejus consequi.
Id esl, iioii qui filii curiiis, hi /i/ii Dei, sed qui filii Sicut scripluin est , Jacob dilcxi, Esau autein odio
tivit promissionis a:slimantur in seinine. Ismael eiiim habui. Hoc autem, quod dicilur, sieut scriplum cst,
secundum carnalem usum natus est ex ancilla : Isaac et ad Geneseos librum, el ad prophctam Malacbiam
vt-io supcr naturam dc scnib.is ex repromissione Dei pcrtinet. In Genescos libro ad Rebeccam dicitur
esl iieacralus. Ita nunc Chrisiianos promissio facit Dua; gcnles cl duo populi in ulero luo. Unde benc
' ::
C89 COMMENTARIUS IN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. IX. C90

osleiidit Aposiolus ,
proniissiones non esse eorum, A tnnuntietur nomen meum in universa lerra. IIoc et
qui secunduiii cnrnem (ilii suni Abratia; , scd eorura illi male proponuut. Sed hic locus duobiis niodis ;i
qui ndem pairum servant atque cusiodiunt. diversis exponilur quod unusquisque niodui;!
: sive
Quid ergo dicemus ? yuihquid Iniquilas apud Deum? el flnera peccalorum suorum implet, ui puninnlur,
Absit. Tiinuit , ne quod jpse propterea dixcrat, ut sicul Sodoraitx et Amorrhaei. ilic ergo jam moduiii
probaret apud Deum proerogaiivam generis nil va- excesserat , et idcirco voluit Deus ,
quasi dc jain
Icre : sive jam luiic sigiiificatum posteriorem popu- periiuro aliis providere, iit populus ejus agnosceict
lum iiieliorein fuluruin , non inlelligenles, pularent justitiam ipsius, atque virtutem : ul nec peccareiu,
eum dicere ,
quod alios Deus bonos faceret , alios nec suos adversarios verercntur. Talc est hoc quod
inalos : secundum ipsorum sentenliam , quod erat in Pharaone gestum est ,
quale si medicus de cru-
iniquorum puiiire qui non sua sponte peccasset
, ciatu jam damnaii rei , raullis invenial sanitaieni,
proponit sibi ex adverso tesiimonia, quibus ipsi hoc causas inquireudo morboruii. Vel si judex, ciim pos-
afflrniarc solebant. Quibus exemplis per breves sub- sit criminosum siaiim punire, ad oinnium timorem
jeciiones respondet, osiendens iia inielligi non posse. diversis poenis afficiat. Sive Dei paiieniia induratiis
Moysi enim dixit , Miser/;bor cui misertus sum , et esi. Cessanle enim plaga Dei , durior flcbat, et
misericordiam prastabo. lloc recto sensu ita intelli- B quaravis scirei eum noii converti : lamen eiiam III
i
giliir : Illius miserebor, quem pr.-escivi posse niise- ipso suara clemeniiani voluit demonsirare.
ricordiara promereri , ut jam tunc illius sira mi- Ergo cujusvuli, miseretur, et quemvutl,indurat.
sertus. Ergo si hoc sic iiiielligilur : Cujus vult miseretur,
^ Cui miserebor. Econlrario Judxi sermo esl. Igitur et quem vult, indurai : quod satis iniquum cst, et
iion volentis, neque curreniis. Et iienim ergo cnjus ita propositio vesira concliidilur, ut dicaiis malilias
vult miseretur : et quem vuli, indural. Non enira vesir.-e non vos esse causam , sed Domiiii volunia-
Aposlolus lollil, quod in propria volunlate habemus, lera , cui contradici non possit : sed resistit liic la-
qui superius dicit : Ignoras, qiiia boniias Dci lc ad lioni vesiroe ipsa natura jusiiiix Dei.
pceniientiam adducll? Ei iierura Timoiheo scribil Dicis ilnque mihi : Quid adlmc queritur ? Volun-
In magna autem domo non solura sunt vasa aurca lati enim ejus quis resistit? Aposiolus contra advcr-
et argeniea , sed et lignea et nciilia. Et quacdam sarios dicit : Dicis ilaque inibi : Quid adliiic queri-
quidem in Iionorem, quxdam in contunieliam. Si tur? Et iterum inferl, conflrinans hoc quod dixerai:
quis aulera nmndaverit se ab bis, erit vas in bono- homo , tanto magis vere queriiur, el jusle, ex ver-
rem sauctiflcatum. bis tuis. Nerao enira prnpriam non babens volunla-
Jgitur non volentis neque currentis , sed miscrentis C tem , dicere poiest de Deo : quid adliuc qiieriiur ?
est Dei. Iloc loco Paulus aposiolus usque ad illiim Unde recie arguens ejus iinprudentiam, dicit : Tu
locum : Qiiid enim adhuc querilur? volunlati enira quis es ,
qui respundeas Dco ? Qni eniin a Deo in-
ejus quis resislere poleril? personara de conlrario duratus est , sicul lu dicis, contradicere suo crca-
assumit , venientis et dicentis , non esse in nobis, lori non polest , (|uasi non habens propriam volun-
aut recce, aut malura agere, sed in Dei arbilrio con- latem, sicut ct lulum, insensibilis maierij, lictori suo
stitutum : qiii cujus vult , tniseretur, ei qiicm vult respondere non potest ,
quia in poteslate flguli posi-
indurat. Ilomo lu quis es qui contradicns Dco ? tura est.
Numquid dicil flgmentum ei, qui se flnxii, Quid nie homo , tu quis es ,
qui respondeas Deo ? Num-
fccisiisic? Nunc Apostolus contradiceniem sibi su- quid dicit figmentum ei, qui se finxit, Quid me fecisti
perius increpat, o^tendens hoc ipsum ,

quud dicit. sic ? Quibusdara videtur, et huc adbuc ex ipsorum
Cujus vuli, niisereiur, etquera vull iiidurat : etquid personadicere, quia ipsumesi dicerc, nemiuem possc
adhuc queriiur? Voluntati enim ejus quis resisiere contradicere voluntili Dci allerius iniserentis , alic-
poleril? Ex lioc igiiur demonsirat eum essc proprii rum iiiduranlis , ei addcre ncminem Deo respon-
arbitrii , vel voluiitalis, quod si ut ipsi econlrario dere. Quidam vero dicunt jam liinc Apostoluni re-
veniens dicit : Cujus vult, miscrclur Deus, et qucm ^ spondere ,
quod etiam si iia esset , ut illi caluin—
vult indurat: nihil dilTert ,
quod flgulus Iraclai iii nianiur, non debere eos suo respondere faclori : eo
inanibus ,
quod fingendi ex se vns aliquid conlradi- quod tales siinul ad comrarationcm Dei, quale ad
cere non potest, quid ex eo vult cfficere ; hic ;iiiicin suura est luli ariiflcem flgn.entum. Iii Grxco babci,
in eo in quo coiilradicit, querilurde Dei volunlaie, Ittvovv/i w «v9fw;r£, quod esi, hoino lanto inagis!
oslendii liberi esse arbiirii : qui audet de Dci judi- Aimoii liabet polestalein figulus luti ei eadem massa
cio relraciare. Iiem si non csl volenlis neque ciir- facere aliudquidein vas in lionorem, atiud vero in con-
renlis, ut quidam pulant.quarc ipsccurrit, diccns: tumeliain? Secundum hos, qui lixc verba Apostoli
Ciirsum consumraavi, Eialios, ut currerent, adlior- dicunl , massain dicil onines in JEgyplo coramoraii-
tatus cst, dicens: Sic curriie, ut omnes com|>relien- tes : quia ei Israel ibi idolis deservicrat.
datis. Undc inlelligilur, quia Iiic inlerroganlis voice Quod si Deus volens ostendcre iram , et nolam fa-
ulilur, ct rcdarguenlis potins qiiam negaiilis. eere polenliam sunm. Qiiia illuin diu su&linuil blas-
Dicit enim Scripiuru Pharaoui: Quia in lioc ipsum phemanlem, el pdpulum suum variis operibus aflli-
excilavi te , ut oslendam in le virlutem meam , ct ut gciilem. Prxterca quod innoxiam xlatem parviil-
: :::
G91 S. IIIERONYMl OPERUM MANTISSA. m

rum criiJeliier Jusseral enecare. Iiem coinpeicns A ponii : quia poierant dicere, si non esl i(a , ut dici-
rcspnnsuin : quia paticniia, cl ejus boniias facit eos, mus ,
quia iion est volentis neque currciiiis : qiio-
qui prnpriam liabent voluniaieiu vivendi, sive vasa modo geiitos invenerunl jusiitiam, qiiani numquain
irs, sive niiscricordiae. anlea quxsierunt. Israel vero qiia:rens semper jii-
SusUnuit in mulla patienlia vata irce, apla in inle- stitiam, noii poluit iiivenirc? Si veru toiiis superior
riliim. linplendo peccala sua , vasa iroe digna sunt sciisus contradicentibus :)pplicaiur : liic respondet
facli, el a semelipsis ad inieritum prxparata. Aposiuliis ei breviier, rccapitulat qiixsiiunem, di-
Vi otlendcret divitiai gloria; suw in rasa misericor- ccns : Quid ergo diceinus ad c:i, qux nubis objecta
diie, qu<e prwparavit in gloriam, Digni erant niiseri- siint, niiii qui:i gentes vocatae crcdiderunt : et illi crc-
cordia : quia et roinora coniraiserant , et graviter dere nnlucrunt.

fuerant alflicli. Jusiitiam aulem, quce ex pde est. Quia justilia ex
Qttos et vocnvit , non lolum ex Judieis, sed etiam lide est, cui illi credere noluerunt.
ex genlibut. Quia et lunc aliquanli iEgyptiorum Israel vero seelawlo legem juslititB, in legem jutti'
cxieranl , cum filiis Israel quod si Deus personain tia; non pcrvenit. Quare? Qiiia non ex fiJe, sed quasi ex
,
acciperei, snlus Israel debuii liaberc saluiem. Iia ct operibus. Reddit causas, qunre nnn inveneriut jusii-
nunc non solum Judaeos sed etiain gentes vocavll B tiam quii falso in operibiis gloriati, crcdere nolue-
,
:
ad ndein. Secundum eos autem , qui bxc non cx runt, quasi justiiiam gratinm reputanles , dicens :
Aposloli sed ex Judxoruin persuna dici pulant

,
quoniani populus Judxornm cx operibiis legis justi-
Iniantuin, inquiunt ,
quos voluit , salvavit ; iit eiiam ficari se puians, in legem justitiae, id est, ad fidem
eeiites elegerit idololatras, qui numquaiD servierant Cliristi dedignando non potuit pervenire.
Deo ,
et cx Israel paucos vocaret, secundum testi- U/fenderunt enim in lapidem offeusionis , ticut icri-
luoninm Isaix. plwn est : Ecce pono in Sion lapidem ojffensionit,
Sicut in Osee dicit. Non popuium , duas tribus diet petram scandali. Qiii videt lapidem, noii oCTcndit
cit : et non misericordiam conseculam, derem iribiis. qui autem cxcusesl,impingit. Qundconiigit JiidMis,
Vocabo non plebem meam, plebem meam. Hoc loco quos sua malliia excxcavii : et Cliristuiii non agno-
Judam significat. scenies crucifixerunl. Sed et idcirco bipis olTensio-
Et non dilectam , dileclam : et non misericor- nis, et petia scandali , prsedictus cst Clirislus : qiiia
diam consecutam, miiericordiam consecutam. Isiaeli- irulii in iiaiivitJte ejus et passione scandalum pa-
ticum populum. liunlur, sicut scripium est : Quin scandMlizabuntur
£( eri( in loeo ubi dictum ett eit : Non plebi mea in eo. Ei Apostolus ait, Clirisium crucilivuin, Ju-
vot. Genles demonslrat in Chrisio credituras ; sicut C dsEis scand ilum, genlibus sluUiliam : ipsis vero vo-
in Evangelio Dominus per parabolara loqniiur, nu- catis, Cbristum Dei virtulcm et Del sapieiiliain.
piiali coena facta, cum Israel venire noluisset, et pro Unde et hic sequilur : Qui credit iii eo, nnn confuii-
ipso genles voeantur. detur. Petrus quoque dicit, quod credcnllbns hipis
Ibi voeabuniur filii Dei vivi. Vocalionem gentium electus silanguliris : incredulis vero olTensionis.
signilicat. Et omnis qui credit i» eiim, non eonfunditur. Non

Isaias autem clamal pro Iirael. Communicaiio pro Judxus solus, sed omnes credentes in co, non con-
>psis esse monslraiur. fundentor de pristinis deliclis.
Si fuerit nnmerus fiUorum hrael , lamquam arena CAPUT X.
maris reliquiai salva; fient. Paucitalein eorumcredi- Fratres : Vvluntas quidem cordis m:i , et obsecratio
tam esse denionstrat. ad Deum /!( pro illis in taluiem. Hic se ostendit, non
Verbum enim eonsummans , et abbrevians in oequi- solis labiis, scd ei cordc pro inimicis orare.
taie qnia verbum breviatum faciet Dominus snper TeJfimonium eiiim perliibco illis, quod mnulationem
,
terram. Ilisloria bos babet sensus : Sicut ego ver- quidem Dei habent, sed non secundum scienliam. Ila-
bum abbrevio et cito definio : iia Dens hoc oinni lient scientiam seclandx legis, sed non inieHignni,
velocitale perbciei. In propbeiia autem verbum bre- D quia Christus secundum legem venil. El quia per
viaium, novnm Tesi.imenliim accipitur : quia in eo legem justidcari iioii possunt : pericliiantur revera,
breviter comprehensa sunt omnia ei clausa. sisinc fcicnlia fial, quia saepe verlitur in cnnlraria.
Et sicut pra^dixit Isaiat. Bene prxdixil : quia su- Iguoranles enim jusliliam Dci , el suam qucerenies
perius scriptum est. stitiiere : jusiiiice Vei non sunt subjccii. IgnuiMiiies
Xisi Dominus Sabaoth retiquissct nobis semen, sicut qund Deus cx sula fide jiisiincat : et juslos se ex le-
Sodoma facti etsemus, el ticut Goniorrha similes juis- gis operibus, quam noii custodierunt, esae piiianies :
semus. Quia non est passus paucos jusios perire cum nolucrunt se reniissioni subjicerc peccalorum , ne
inullliudine impiorum in fide, iiisi semen Abrabam peccatores fuisse viderentur, sicut scripium est
Clirislus fuisset inissus ad populum libciandum, qui Pliarisaei auiem spernentes consiliuni Dei in semei-
corruissei. ipsis, noluerunl baptizari baplismo Joaiinis. Iiem

Quid ergo dicemue, quod genlei, quce non tectaban- quia saerificia legis, el cxier», qnrc umbra erani
liir iustiiinm, apprehenJerunl justiiiam. Si siipcriura verilalis qux per Chrislum perfici h;ibeb:inl, pr.-c-
,
ex persona Aposloli dicuniur, bic sibi iterum pro- senlia Christi cessaverun» : cui crederc nolueront
603 C0MMENTARIU3 IN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. X. 694
Bene dicit Apostolus, justitiam suain, q;iia jam noii A Dominus omnmm : dives in omnei, qui invocant illum.
Dei cst, sed i|isorum. Unus Doininus omnium, et tibundans misericordia ct
Finis euim lcijis Chrittus, ad juslitiam omui cre- salute liabei unde largitur.
denti. Talis est ille, qiii Cliristum credidil, dic (|ua Ownis enim quicumque invocaverit nomen Domini,
crcdidit, qualis illi>, qni iiniversam legem iniplevil. tatvus erit. Quomodo ergo invocabunt, in quem non
Uoyses enim scripiil : qnoniam justitiam ,
quas ex De geinibus objcctio Jud;i'0-
crediderunt? In Joele.
lege est. M<>yses disiinsit in Leviiico iiiter ulramque rum, quod Deum invocare non possunt.
)ustiti:im, fidoi scilcel, alque ractnrum, quod altcra Aut quomodo credent ei, quem non audierunl ? Quo-
operibus, .iliera sola fldei cieduliiaie accedenle fiîi. modo autcm audient sine pradicante? Quoiiiodo vero
Itein Apnsiolus osteiidere volens difTerentiam jusli- pimdicnbunt, nisi mittaniur. Quia numquam ad illos
tix legis, ac fidei, icstein vocat Moysen. liem do- prophetx sunt missi.
ceiilcm de justitia legis : Qui fecerit liomo, vivct iii Sicut scriptum esl : Quam speciosi pede» evangeli-
ea. De justiiia auiem fidci : Ne dicns, inquit, in zanlium pacem, evangeliiantium bona! Islorum pedis
corde tuo : Quis ascendet in coelum : lioc esi, ne du- pulcliri sunt, qui pacem annuniiant : illorura autcm
biies credere mandato, quod ruturum est annuniiare qiii annuntiant sxculi cursum, turpes Bunt aique
Ghristum, qiii venturus esi dare libijusiiiiam ex fide. B deformes.
Qui (eceril homo vifei in ea. Nemo eiiim illorum Sed non omnes obediunt Evangelio, Ergo si nec illi
vivit, quia in hoc lempore nemo pcrfecit legein sine omnes obaiidierunt, ad quos isti suntmissi : quanlo
Christo : qnia et hoc legis est , »l Ipsi credjtur. Qai- minusisti, adquos nemo est desiinatus?
dam ex huc loco putanl Judxos, prx$eiilein lantnm Isaiat enim dicit : Domiiie, quis credidit audiiui no-
viiam ex Irgis operibus meruisse, quod verum non stro f Quis credii, quod audiium a nobis, vel quod
essej Domini verba declarant : qui , de vita inicr- nos a te, u> aliis .inniintiaremus, audiviinus ?
rogntus xterna, m.indata legis opponit dicens : Si Ergo fides ex aiiditu : auditus autem per verbun'
vis in vitam venire, scrva mandaia. Uiide inlelligi- Chrisii. Hic responsiu Aposloli.
ir.us, qund qui suo tempore legem scrvavit, vitam Seddico: Numquid non audierunt? El quidem.
habuit xternam. Eiiain anle illos audisse coiifirinat.
Quce autem ex fide ct: juslitia, sic dicit : Ne dixeris In omnem leirain eiivit sonus eorum, et in finet
in corde tuo. Ille quidem sccundum hisloriam de orbit lerrw verba eorum. Yult hoc testimonium per
lege Itoc dixit; sed Apostolus illud ad Christum allegori:im, vocibus intelligi Propbetarum.
apiat : quia lex nec in coelo fuit, nec in abyssu. Sed dico : Numquid Israel non cognovil? Genles
Sivc ideo illud semper jubet lex meditari, ut ibi C esse vocandas ad fidem.
Christum valeant invenire. Primus Moysei dicit. ideo primus Moyses, quia
Quis ascendei in ccelum, id est, Chrislum deducere : omnes pene Propliette postea de gentiuin salute dixe-
aut quit descendet in abyssum ; hoe est Christum a runl.
mcrtuis revocare? Qnia Chrislus Deus ei lioino est, Ego ad cemiitationem vo» adducam in non genlem
in eo quod Deus Verbum, qui cum in forma Dci insipieniem, in iram los miitam. In caniico Deulcro»
erat, semclipsumexinanivit, formamservi accipiens, noinii. Aniequam crediderunt Deum, non erantgen-
factus eu homo. Prupterea dicit : Quis ascendet in tes Dci. Qiiasi ergo dicat, eos qui non sunt gens
coelum, hoc est Christum deducere. Deducere dici- niea, vucabo : et credeiil mihi ad veslram irriiaiio-
lur seciindum fdrmam Dei reducereautem ex : iiior- ncm, ui quibus majores debuisiis esse, gaudcaiis
tuis, secunduni fnrmam scrvi. xqiiari : sicut si quis hubeat filium inobedienleni , el
Sed quid dicil Scriplura ? Prope ett verbum in ore ad corrigendimi eum dimidiuni patrimonii sui dcl
tiio, et in corde luo : hoc est verbum fidei, quod prce- servo suo, ut tandem ille conversus gaudeat, vel si
dicamus. In Deuieronomio. Novuin scilicet Tesia- tanium accipere niereaiur. Sive non eranius gens :
mentuni. quia moriui cranius in peccatis.
Quia ti confitearis in ore tuo Dominum Jetum : et D Isaias aulein audit, et dicit : Inventussumanonqua-
in corde tuo credideris, quod Deus illum susciiavil a rentibus me. Geniibus quae non Deum in lege , sed
moriuit. Teslimonium cordis est oris coiifessio. iii itlolo ignoraiiii rcquirebant.
Salvut erit. A delictis prxleriiis cuin fuluris. Palam apparui his qui me non interrogabant. Noii
Corde enim creditur ad juttiiiam : ore autem eon- Dciim, sed dxinonia interrogabant, per augures, et
fettio fit ad talutem. Ergo si fides sufficit ad justi- arus|'ices idulorum, atque asirologos.
tiam, et confessio ad salulem, inter Judxum et Ad Isarel aulem dicit. Ipse qiiia ^lia gentibus irx
geniilem credentes nulla discrclin est. promisit, Judaeis ecce qualia comminatur, ut sciatis
Dicit enim Scriptura : Oninit qui credit m illum. utrumque prxdictum.

l» Isaia. Non solum Jiidxus. Tota die expandi. Toto tempore mir.ibilia vel pla-
iVon confuttdeiur. Nolite ergo vos illos confundere gas ostendit : et nec sic credere voluerunt.
de pristinis actibus, quos Scriptura dicit confuudi ilanus meas ad populum non credenlem, sedcon-
iioii posse. iradiceniem mihi. Exiensio manuun» allegorice signat
Hon enim ett disliuclio tudai tl Vraci. Nam idem cruccm.
C95 S IIIEnONY.MI OPERUM M.\NTISSA. 6%
CAPUT XI. A Vateri vero excwcaii sunt. Caiteri, pcr infideliia-
Du'0 ergo : XumquiU Dciis rfpulit populum suum ? lcm cxcoecaii sunt, siciit scriplum esl: Nisi crcilidc-
Abtit. Quia saiis illos humiliavurnt : lundo quasi l>o- riiis, non inielligctis.
nus docior consolauir cos, nc illos niinium exacer- Sicul sciiplum csl: Dedit illis Deus spiriliim coin-
Lare vidcrclur. Non omnes, ail, rcpulil, nccsempcr, piinciiimis: oculos , ut non vidcant, cl aiires, ul non
nisi i|uamJiu non credunl. audiant. In Isaia. Ante hominera vita ct inors, quoJ
Kam c! ego liracliia sum. Si omnes repnlissct, roc placucrit ei, dabitur illl : nc liberlas sciliccl lollnlur
non 6uscei>is5ct. arbitrii. Dei crgo dare, porniittcrc cst. Spirituin ai\
Ex scmiiic Abraliam, dc Iribu Bcnjamin, Non Cx se- tem compiinctionis , qiiem dcsiderab;inl. Seiiipcr
niine prosLlyloriim. enim vcibisDei fncruiit iiurcduli: nam si voluisscnt
Non rcpulii Dctis plcbcm siiam,qtiain pTwscivit. 11- babere spiriium hdei, accepibsent. Sed et nunc Cliri-
laiii plcbeni non repulit, quam prxscivit esse credi- stiani, qui de rcsurrcriionc dubitant, cl praMiiio ac
ttrJM). gehcnna, similcin silii spiritum qiixsierunl. lloc

An nes:iiis in Elia, quiil dicil Scriptura? In Rcgum enim loco Propliela de influolibus loquitur. Divina
libro, ubi scriptuni est de Elia. Scriptura hoc liabci, ut cum unusquisquc hnbcal
Quemadinoduin intcrpcllat Deuin adcersum Israel.
B,liberlatem facicndi bonuiii, vel nialuni, Dcum dic.nt
Genlibus snpcrbiain tollit, ne glorientur quod cx Ju- tradcre, aul dare : piopterea qiiia ipsc esi, qui dedit
daîs paucissimi crcdiderunt, et ipsi soli remanserunt liberlalcm. Wxc cnim facit rjiis p:iticntia : quia
Deo. non statim peccantibus infert vindictum, nec honis
Domine, Propliclas tuos occnlerunt :aUaria tua su[- pra:mia.
foderunl, el cgo relictus suin sohis : et qiiarunt aiii- Vsqiic in liodiciniiin dicm. Usqucqiio converlan-
mam meain. Oiiines Propbelx illa tantuiiiiiiodo scie- tiir: sicut de velaininc cordis ad Coriniliiosdicit.
bant, quLC illis fuisscnt a Doniino revelata. Undc ct Et Dmid dixil : tiat iiiensa coruin coram ipsis in
rex Jercmiam dub.c intiriogat si iii ca hora, qiia : laqueum, el in caplioncm, el in scandnlum, et in reiri-
cuni illo loquebatur, apud eum sermo Domini liabe- bulionem illis. Obscurentiir oculi coruin ue videani:
retur. Sed ct Elisxus dicit : quoinodo liaec Domiiius ct dorsum eoriiin scmp:r inciirva. Alilcr : scmpir
abscondit a me? Iia crgo et Klias boc loco prxter se incurva onera peccalorum, ut non dimitianlur nisi
esse alios, qui Deum colerent, ignoravit. crediderint : quia in passione Clnisti lioaii siiiit,
Sed quid dicil illi divinum responsuin? Reliqui pasclia coniedenies. Iloc enim de illis prnpheiatiir.
mihi scptem millia viroruni. Si Proplieiam laiiii la- qui Salvaiorem aceto et felle poiarunt : ct t;inu'n
tuerimt, quanlo magis vos nescitis, quam mulli ipsis dicit Pelrus : El nunc scio, quia per ignoran-
Judxorum, et salvaiisunt, et salvandi. tiam fecistis hoc. Poenitcmini ergo: el baplizctur
Qui non curvavcrunt genua unle Baal. Non solum unusquisque vestriim. Et ipse Paulus post modicum
imniolando idolis servitur, sed eliam deliiiqiiendo. ail: Ei illi, si noii pcrmanserint in iiicreduliialc,
Si cniin Deus faciis negatur, utique et dxmones ho- insercntur : ut sciamus quia spiriius comiiunnionis
norantur. facultaiem illis noii abslulll convcrtciidi. Deniquc

Sic ergo et in Itoc tempore. Sicut ergo lunc non slatiin ipse solvit iii sequcntibus vcrbis. Ilcin saicr-
oinnes pericrunt, ita et nunc aliquanti salvaniur. dotes cum arbitranliir quod si Cliristiim intcrfece-
lkliqui(C sccuiidum clectionemgraiiaiDei siilva- faclcc riiit , liaberent seinper mensam sacriliciorum etdc-
sunt. Electio grali», fides cst; sicut opera, clectio ciinaniin: f.icta est illis iii laqueum. Perdideriint
legis. Cxtcrum, qux electio, ubi nuUa diversitas enim templum, iii quo vanam spcm habiicruni, et
nicritorum? nunc sunt inter gentcs m.iledicli.
Si autem gratia, jam non ex operibus. Ne dicerent Dico ergo : Nuinquid sic offenderiini ? Modo ileruni
illi, dequibus Elia) diciiur: Justi eranl , isti vero partem revclat Judxorum.
pcccatores: quoinodo electi sunt? subjecil: quia et Ui ctiderent ? Absit. Non penitus, et irremediabili-
ipsi graiis salvati sunl sicut ei gentes. ter ceciderunt.
Alioquin grutia jam nonest graiia. Quia gratuituni Sed iltoTum deliclum, salus est gentibus, ul illos
munus appellatur. wmulentur. Usquc adeo illos dilexit, ut proptcrsalu-
Quid ergo? Qiiod qua:rebal Israet, hoc non estcon- tem illorum gentes vocarenlur, quo eas videnlcs aj
(ecuius. Ideo Israel totus non est consecuius jiisii- regnum Dei admitli, vel sic facilius convertereniur.
tiam, quia cam non ex fide quxrcbat, sed ex solis Item quia dispensatio Dei iia fuit, ut per mortem
operibiis legis se justificari pulabat: cuni maxime omnegenus liumanumsalvarelur: sicut ipsc
Chrisii,
lcgis mandaia contemneret. Unde a Salvalore ar- Dominus dicit Ciim cxaltalus fuero, omnia ad mc
:
guuntur culicem liquaiiies, ct Ciimelumglutientes. traliam : ideo dicit : Scd illorum deliclum sahis gcn-
Item piopterea lioc dicii, quia Jud:eorum erant pro- tium. Dicens autein: Ui illos amulentur, ostendil
missiuiies, per quas vcnliirus crat Cliristus salvare quia nisi genies Cliristo credidissent, reliquia! illo-
eos a suis peccaiis, sed quia venit, ct non credidc- rum nuniqiiam salvaix fuissent.
runt: ideo dicit, Isracl non est conseculus. Qiiod si dclictum illorum, divitiw sunl mundi, et
Ecctioautm coiii£ci(f<icsf.Quiperfidcmclcciisunl. diminutio eoriiin, divitiiv geniiiim: quanto mngis pkni-

:
967 COMMEMARIUS IN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. XI. 698

(urfo eorum .' Sideliclum eorura tanlum vobis pro- A Tu autein fidc stas. Non eniin Deus personam
fuil, ul sineoperibiis legis, vosillis faceret colix- luam acciperei, ei illos sinc c.iusa projirorel.
rerc: et si pauci eoruni credenles, oumes vos ad i\o/i ttltum sapere, sed time. Quidain liunc locum
salulcni vocarunl: quanio magis si omnes credide- non inlelligentes, nec aucndenlcs caus;ini, vcl pcr-
runt, prodesse poierant vobis per docivinani. sonas, de qua et dc quibus loquiiur Aposlolus, pu-
Vobis enim dico geniibus. Yull oslendere , sc ad lant bic sapienliam essc probibitam. Quod si ita
Judxorum salulem magnopere fesiinare. est, secuniJum illos, invenictur sibi ipscconlr:;rius,
Quamdiu quideni ego sum gcntium Aposlolus, mini- qui hlc vetat, quod alibi, nt Epliesii ct ca-icri acci-
sterium meuin honorificabo. Quamdiu fuero in cor- pianl, magnis supplicaiionibus ad Dominum drprc-
pore consiiluius , Lonorificabo ministeriura no- caiur. Noli crgo aliiini sapere, hocest, noli conira
strum: dum exemplo meo, plures corum salvare cos esse superbus.
conieiido. Si enim Deus naturalibus ramis non pepercit, nc
Si quo modo ad temulandum provocem carnem forlenec tibi parcat. Si illis iion pcpcrcil , proplcr
meam. Ut omni modo talem me eiliibeam, ut nie iiicreduliiaicm ,
qui ex radicc sancia sunt : mulio
desiderent imilari. ,
minus libi, si peccaveris.
El salvos [aciam aliquus ex itlis. Vel aliquantos, B Vide ergo bonitatem, el severiiatem Dt:i.Contra cos,
quia nolunt omnes. qui alium Deum jusium, alium asseriint bonum.
Si enim amissio eorum, reconciliatio est mundi. Re- Et contra eos, qui negant Deum in peccantibus
pctll, quod dixerat superius. vindicare.
Quce assumptio, niî viia ex nwrtuis ? Unde genii- In eos quidem qui ceciderunt, sev»ritatein : in te au'
Lus nssumplio, nisi ex illorum viverent morle? Ex tem boniiatem Dei. Quia ct illi jusle fracli sunt, ct
Judaîs mortuis Christus , ve! Apostoli viia fuerunt tu clementer insertus cs.
geniibus. Sivc si quos iiide liberavero, ad vesiram Si permanseris in boiiilale. In fide, qux tibi Dei
proficicnt vilani. Item lioc dicit: quoniam sicut boniiate collaia est.
gcntcs per fidcm assumplae sunl, iia eiiam Juda:i, Alioquin, et tu excideris. Sed et illi , ti iion pcr-
si crediderint, ex mortuis ad viiam transibunt. manserint inincrcduHtale, inserentur. Sin vcro, et lu
Qiiod si delibalio sancta est, et massa. Si illi, qui severiiaiem senlies, et illi bonilatem.
pauci ex eis credideruni, sancii suni, et omnessi Polcns est enim Deus ileruin inserere illos. Apud ho-
crcdant. Ilic primilias, Cbristura dicit, massam au- mines quidem impossibile est, aridos surculos rcfor-
tcni, populuin Hebrseorum, a quibusChrisius secun- mare : apud Deum omnia possibilia et facilia sunl.
dum carnem esi. C JVam el si tu ex naturali excisus oleaslro. Quia

Ei si radix sancta, et raini. Radix partriarchK: jam olim patres eorum, naiuralem legcm obliti, dc-
rami Apostoli : hoc est, et primi, et novissiitii sancli generaverant a nalura,ei per successioiies peccandi,
cx ipsis sunl. liem hoc loco radiccm Abraham si- consueludine pcrmanentc, quasi naiuraliicr amari
gnifical: quoniam propter fidem pater mullarura , et infruciiiosi esse c<eperuni. Item hoc loco conira
gciiiium vocaiur. Ramos vero posieros ejus, fiJem naturam genlilem populuni insitum dicit in radice :
siniilitcr retinenies. hoc cst, in (ide palriarcharum, et non secumluni

Quod si aliqui ex ramis (racli sunt. Non propler le naiuram arborum quasi inscrlum, proi>rii gcncris
fracii sunt, sed propier illos lu insertus es, quia illi frucium ferrc, sed bonilalcin radicis scqui, iii quam
fracli sunl. inserlus cst.
Tu autem cum oleaster esses, insrrtus es in illis. El cvntra naturam inserlus cs in bonam_ olivain
Olea qiildem, sed iiicuUa alque sllvestris. Ilem hoc quanlo magis lii qui scciindum iiiiluram iiiscremur snit:
lococoiitra naluram geniilem populum insiium dicit o/itKT ? Conlra natiiram csi,olivx insercre olcisiruin,
radice, hoc est, in fide palriarcharum : et non se- quia magis ramus solet vim radicls imitari quaiii
ciindum naluram arboruniquasi in inscrtuin, proprli radix ramorum in suam verlcrc qualiiaicm.
gencris frucium ferre, scd boniiatem radicissequi, D Kolo cnim vos ignorarc, (ralres. Iloc loliim con-
n quam inseriuses. Ira illos, ne siiperbi:inl gcnles.
Ei socius radicis el pinguedinis olivm (actus es. ilyslcrium lioc. Arcanuni, quod hominibus igno-
Radicis, palruni : pinguedinis, Cbristi. lum est, quare salvalx sunt gcnlcs: ijuia occasio-
Noli gloriari advertut ramos. Quod si gloriaris, nem eis salulis cliaui cxcilas pru;sliicrit Isr:icl.
1(0)1 (u radicein portas, sed radix le. ôli de illoriim Ut non sitis vobisniclipf,is sapienlcs. Nc bcciiiidum
perdiiionc gaudere: alioquin audies quod iioii illi
humanam sapi ntiam dicalis : Nos l>cus cliiî', ct
per te siant, sed tu per iltos. Nec lii illis viiam illns ahjccit.
prxstas, sed illi tibi. Qiiia cwcilas ex partc contigit IsracL In laiitiiiii
Dicit ergo: Fracli sunt rami, ut egoinserar. Bene Israel et delicla, et pcrfidia ocniparunl , iit vcniiil
propter increduUlatem (racti suiil. Tu dicis ideo illos teinpus, quogcnlcs omncs adniillcreiilur ad vilain, cl
fracios , ut luinscraris: 'Vidcamus si propicrea, ita omnisljiacl pcr fidcm snhiin salv.irclur : quomodo
ei noii magis propier incrcdulilaicm suara ccci- gcntium plcniludo vila uqualcs cssciit iii Cliiiblo,
tleruni. qiiia iii.rqualcs rucranl in dcliciij.

:
699 S. HIERONYMI OPEKUM MANTISSA. 700

Donec pleniiudo gentium inirarel, et tic otifiis h- A indigerent : ul omnibii!: de falsii jacUiitia openini,
rael tahus (ieret. Taiiidiu pcrmansil, donec genles glnria tuilcreiur.
salv.it:e YiJereiit.quodumnes vocati suntadsalutcm : Qunm inconiprcliensibHitt suiil jndicitt eju$, el inve-
sive e\ Juda, et Isracl, ci lege scilicet. Itcm Imc siig ibilet tice ejus. Judicia Dci abyssus iiiulia. Aliqoi
ostendii, i|iioniam inlrante in lidein Clirisii gcntium ciiiiii coinprcliendcre nun possuni.
supplemcnto, tuiic zelo, ei .Tniubilioiie permoiirdi- Quit rnim cogno:it sensnm Domini? Aiile iieino
qui 1'opuli Jiiduornm, credentck iii Chrisio, sal«i fl.iiit. cnîiovit : nam in prxieiiii ipse Paulu^ uliqiie scie-
rrxpniiiiautciiiinterdum Aposiii|u>giMiiosp<>pul(illc bat, qiii aliis nsiendebal. Nos aiiioiii sensuin Doniini
briporuminride, eariiiane^qunniaiii ctiaiiisialiquni- babeiniis. Sive legem ipsins per se neino cognovit
li ex illis Clirisio crediderant : tainen lcgis Musaicx ei nemu pecnliari Deo cunfjbulaiionc inslruclus, do-
aitbuc prxccpta servabani. Uiide et ipsi pnsiea exeni- ctriiia noii indigel lcgis.
plo geniiuiii, Clirisiiaiiam lideni iiiiegre cusicdire Aiti qiiii coniiliarius ejus /'iiii .' Ut ejus noverit
cae,>rrunt. Non enim pro niuliiludtne, pleniludinein iaciaineiila.
dicii : sêdquia repleii ûnt a Doniinn nobiro : sicut Aul 7111« prior dedil illi, et relriduetiir ei? Quis prior
ct ipse ait Paulus dc credeniibus. Cl ipsum dodii fecit aliquid boiii, el iiuii Dei miseiicordiani glorifi-
caput super omiicni Ecclesiam, qnx est corpus B cci, sed suo se meiiio recepie.se glorietiir?
ipsius : plenitudoejus qiii omnia in omnibns adiinplel. Quoiiiam ex ipso, et per ipsum, el in ipso sunt omnia.
Sicut scriptum esl : Veniel ex Sion, qiii eripial, el Ab ipso oinnis creaiura accepit iniiium, et per ipsiim
averlal impielaiemab Jacob. Qiiidani lixcoiiiuia fulu- rcgitiir, ei iii ipso oinnia coiicluduiiiur , iiec ipê
ra exisiimanl. Quilius responJen>lum est : Ergu et continctur »b ullo.
hoc lesiimonium : Veniet cx Sion qui eripiai israel, Ipsi honoT el gloria in tteeitla ta:cntorum. Amen.
adliuc fiiturum est, ut rursum Cbrislus adveniat libe- Ipse solus gloriricandus csl : cujus esl eiiani quod
rare, ci a Deo pro tempure cxcccati siini, ci non sumus, cl viviiiiiis, ac luoveinur. Simulclinin cunlra
scinetipsis quid deillis, qiioinodo pereunt iion crc- Ari >nu$ racit hic locus, ciiin dicitur : Deus id esse
dentes. cx qiio ommn ct quem omnia facla ctsc mon-
per
Ei hoc illit a nie Testamenium, cum abslulero pcc- siraiiiur : Si quidcm oiniiia per Verbum in principo
<:a.'n eorum. Testamenluni novum, qiiod proinisil : facla , ETangelisia signavil. Ei quod de Filio bvan-
qiiod noniiist novi, abolilis peccalis, accipienl. gelisia lesiatur, boc Aposiolus, per uniiatis mysie-
Secundum Evangelium quidcm inimici, piopter vos. rium, de Patr^ iiiielligenduni edocei credendum.
Inimici niilii siinl, propter quo; vobis praedico, Cliri-
sium proliibentes, nnn geiiiibus Inqui, utsalvx flaitt. ^ CAPUT XII.
Secundum electiuiient aulem chnrissimi, propler pa- Obsecro iiaque vos, (ratres. Quia dc sensu Domini
frt's. Si auicm credant, charissimi suiit : dupliciicr dixcrai : niodndicit, qitales se exhibere dcbeani, ui
commendati. scnsum Dnmiiii habcre increantul'. Huc iisque de
Sine foenilenlia enim suiit dona, et vocatio Dei. Si dugmiilibus dicit : hinc jam inoralia docel.
crediderinl, non illis pulerunl impu ari pocc:iia,qiiia Per miteiicordiam Uei. Qita inagis nibii esl, pcr
Doniiiium non poenliel Abralix semen promisisse. qitam liheraii sumus.
Sive illi siiic arnidione poeiiiieniix, si crediderint, l/( exhibeaiis corpora veslra. Quanloroagis animam,
salvabuiiiur. nnii animalium, sicul in lege : qux lamen licct in
Sicut eiiim aliquando el vos non credidistis Deo. figura fuerint, inimaciilata oOciebantnr, et-viva.
Qiinndo adliuc illi credebant. Uosiiam viventem , sanciain. tloc esl, casiain, el
Auiic auWm niitericordiam conseeuli eslis, prcpler alienaiii nb onini nioric peccati.
incredulitalem itloruin. Noii vejtio tnerilii. Deo placeniem. Domino, iioii bominibus lanlutn
Ita el isli nunc non crediderunt in veslriim miseri- pLiccii!, sivc lalis ei placet hosiia.
eordiam. Miscricordij gentium, Cbristus est. Raiionabilc obscquium veilrum. Omne opus bontim
Vl el ipsi mitericordiam consequnnlur. In tanlum lunc (ilacei Deo, î raiionabiliicr fial. Nam mercede
noti crediderunt, ui ct ipsi opei ihus suis non ju-ttifi- privaiur, iit piiia si quis hnniinuni causa jejitiiai,
ceniur, sed miscricordia, sicut et vos. boitunt ubseiiuiutninîpicnterfacitMta el dc omnibus

Concluiii enim Deut omnia in incrcdulitale. Non vi adjacenlibus seniienduiii est.
cnnclusii, seil ralione conclusil, quos invciiit in in- Et notile conforinari Ituic tacHlo, ted reformamini
credulitate : linc est, Jud:cos omnes et gcnies liic in noviiaie tensus ('(sirt.NuIitesimiles esse flliis muii-
conclusit, quia ante Judxi peccalores lanium cranl, di, qui facti estis filii Dei, sed renovatc sensuin vc-
nnn eiiam perGdi : postquam auiem Christum non strum, per quem regitur cnrpus, ct omnia membra
crediilerunl, gentibug sunt xquales, et omnes simi- diriguniur, nteliam corporis iictus novi fianl quo :
liter misericordiam coiiscquuntur. possiiis volutitatem Dei, et sensuin ejus agnoscere.

Ui omnium misereaiur. llac de causa. Ilxceiiiiii nonnisi novn sensui revelantur.
atlitudo divitiarum topienlia; el scienlia; Dei I Ut probetis qiuB sitvo'.untas Dei bonn,eibenepla-
Liudat gapicnliam Dei, qui tamdiu exspeciavii se- cent, ei perfecta. Hocesi, quod bonum sii, et melius,
cuadum prxscieniiaai, donec ouiuc^ misericordiam ct optimum.

,
701 COMMENTARIUS IN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. XII. 702
Dico eniin per graiiam, quce daia e&l mihi. Prohibet A irislem .«ino duhio odii : qiii.i melius cst vcrbura bo-
usum humaiije sapieniiaB , qiiae pneter legnin cst : niini, super daium optinium.
non sensu propr:o l»qui se dicil, sed aucturitate Dilectio nne siniulalione. Udientes mulum, adh(e-
grati.TE Dei. rentes bono. Tota piiritas debet esê inChristianis,
Omnibus qui sunt iuier tiot.Qui sunl sacerdotcs, bive sicut Deus pura lcx est. Fingere enim,servaruin est.
dociores : quorum c;cleri exemplum sequuntur. £i diligamus iion lingua lanium, sed opere et veri-
yon plus sapere qnam oporiel sapere, sed sapere ad laie. ita ut etiam , si necesse fuerit ,
pro iiivicem
sobrieiaiem. Plus vull sapere, qui illa scriiiaiur, qiix moriamur,
lex non dicil. Lnde et Salomon ait : Altiora te ne Charitatem (ralernitalis invicem diligentes. Ita vos
quxsieris, et majora te iie scruleris : scd quae pra:- diligite, quasi ex uiia inatre generali.
ccpil tibi Deus, illa cngiia semper. Ilonore imicem pravcnienlcs. Hoc si semper ser-
El unicuique sicitt Deus divisil. Noiandum, qnod varemus, et cliaritatem, et paiicntiain teneremus,
Deuin dicat Spirituin sancium, quoniodo ad Coriii- sirnt alibiait : Aller allerniriim majorein xsliniaii-
ibi:s aii, dona dividere sinnulis prout vult. te>. Si eniin nos omnibus niinnres judicarenius, nec
ilensuram fidei. Meiisura fldei, virlutis inielligen- iiliro allciii injuriam faceremus, nec illaiaiu hobis
da cst gratia, quain iionnisi fidcles accipiunt. B graviter depuiaremns.
Sicut enim in uno corpore mulla membra habemus : Solliciiudine uon pigri. Ne per solliritudinem Sic*
omnia aulem membra non eumdem aclum habenl : ita culi, pigri in Dei opcre cfficiamini et inertes.
n.ulli imum curpus sumus in Chrislo. Per «omp.iratio- Spiridi {ervenlcs. Quia frigidos Doniinus non amai,
iicm corpnris eos ad concordiam cohortatur, ne vel ct in lepidis nauseat. Tunc p'ane spiriiu Tervemus, si
liinc iiiovcaiitur, quia dona accepcre diversa : non scciilo frigidi suinus.
ciiim poierant oninia liabcre singiili, ne superhirent Domino tenientei. Hof\ ssccnlo , neque vitio, scd
niillius cgentes :nec omnes eadein, ui corporis Cliri- Deo.
Sti similltudo in nobis moiistrclur. llem quod dicit Spe gaudenies. Spe non pra;senli. Spcs enira quoe
iii uno corpore mulia membra propier diversitalcm vidclur, non esi spes.
ofnciorum dicil. Non eniin poiesi oculus audire, iiec In tribulatione patientcs. Proptcr gauilium spei fn-
auris Yiderc, et sic ca teru intelligeiida. turx, omnia sustinele : sicul ait : Omne gaudium
Singuli aulcm aller alicrius memhra. IJt praiilando existiroale.
aUeriitruiii, quod babemus, magis ac niagis cbariias Oraiioni inslantes. Instantia orationis nobis prxsiat
in nobis conlirmelur. auxilium in advcrsis.
Ilabentes aulem donalioiies secundum gratiam, quw G Necestitatibus sanclorum commuiiicanlej.Minislrale
data est nobis differentes : Donuiii non ex nostro, eis ,

qui prnpter Chrislum , sua oninia contcm-
scd ex douaiiiis arbitrio pendet. E<. omnibusquidcm ncntes, alienis ad tempus indigcnt roinisicriis. Qiii-
crcdeiitibus gloria promiltilur iu fiituro :sed qiii lain dain codices babent : Memoriis sunclorum communi-
munduin ci>r habiierit, ut hoc mcreaiur, graii.im cnntet, quod ita intelligiuir, quod meminerinl, in
virluiiim accipit ciiam in prxsenli. qualibiis saiicti, vel quibus operibus promerueiint
Sive propheliam, secundum ralionem fidei. Fidci, Dcuni -:
ut participes eoruni fiant iniilaiites seinper.
non legis sive quia fidcs illa mereiur. Unusquisque

: Denique sequilur :
cnim tantum acrlplt, quantiim credil. Iicm secuii- Hospitalilutem seclanies. Quia et hoc saiicii fece-
duin fideiii, quu: unicuique a Deo data est atque runt : sicut Abraham, sicnt Lntli, qui eiiaiti invitos
coiicessa. bospiles detinebaiit. De qna dicitur Per liaiic eiiini :
Sive minitterium, in minis'raHdo. Ministeriuro, sa- quidam Deu placueruni , angelis hospiiio rccepiis.
cerdotalis, vcl diacnnatiisofricii. Benedicile persequentibus vos : beneclicite, et nolile
Sive qui docel, indoclrina. Qui exhortatur, in eihor^ muledicere. Ne puiaremus utrumque nos facere de-
tando. Qui docet , major esi eo qui exhortatur. ^ bere. Ail eniiii et beatus Petrus Neque ma ledi- :
Exbonari cniin pro viribus suis possunt etiani mi- cium pro maledicio, sed ccontrario benedicentes.
nus perili- Nnlandum saiie quod terlio tantuin po- Gaudere cum gattdenlibus : (lere cum flenlibus. Ut
sucrit, sive : quod quare fecerit, spiritualis debcl si quid patitur ununi membrum, compaiiantur om-
lector agnosccre. niamembra. Sicui Jobait Si non ingentui, vel la- :
Quitribuit in simpticitale. Omiiibus simpliciter lar- crymaiussum, cum viderem homincs in neccssitate.
Et Dominus tletibus Mario: ad flelum provocatur
gilur : cunctos credens bonns esse, et indigere qux
ut nnbis darel ejceinplum. Nec enim pro Laz:iro,
petunl.
quom erat suscitaturus, flevisse credendus est : ncc
Qui prceett in tollicitudine. Qiii prxcst E( clesix,
propter incredulilatem illorum ,
qui ei sx)ie non
vel frairibus, debet esse solliciius :
crcdiderunt mirabilia facienti. Nos auiero jam per-
Qui misereiur in hilariiaie. Maxiitie circa a^grotos
vcrso modo flerous cuin gaudciitibus, el gaudemus
misericordiam cxhibendo, sive misericordix titulus cuiii flcntibus. Si quis enim laudjtus fnerit, cnn-
goiieralisest, qui circa omnes placido exiribeiidus tristamur : si quis cecidci it, exsultanius. Uiide oslen-
est aaimo. ililarem eDim datorem dibgil Deus : ei dimus no3 qui lalia facimus, dc corpore Cbrisli uon
, ,,
:03 S. inEUONYMI OPERL.M MANTISSA. 70*

cfse, nui non dolomus ile uno mcmbro prxciso : A dicitur vicissc alicruin , (jui cum ad suam duxcrit
sed inimici sumus p.trlis noslrx , ct aniici pariis pancm : sirul Iixrclicum , vcl paganuni. Si ergo le
advcrsx : qni non doleraus de acie npslrn vlros for- fccerit sibi viceni reddcre, ille lc vicit, slbi simileni
lissimos currcnies : nec gaudenius, si videamiis eos te facicndo : si auicm per paiieniiam (uam feccris
forliier dimicanies : qnamvis Ipsi tuni validi non si- eiun ccssare ab injuria , lu vicisil.
inus ad pugnandum.
Jdipsnm-mvicem seittientet. Ut iia alieri Miili.ins, CAPUT Xlil.
sicut vobismeiipsis.
Mon ntla sapientes , sed liumilibiis ronsenticnlct. Oinnis anima puiestolilius ûblimioribus subdita sit.
Superbn snpii iste, qui suam per se ulclscl cupil In- n.ic causa adversus illos prolata est : qui se puta-
jariara, et non bumilibus rebus, id csi, bumilitate baiit iia liabere libcrlaiem Clirisiianam, nt aut nulli
«onsciitit. honorem defcrrcnt, aut iributa dependcrenl. Quo-

Solile esse prudentes apud vosmetipsos. Nolite in ciimqiie eigo modo eos bumlli:ire dcsidcrai : nc
buniana sapienlia gloriari , sed siulti eslote sxculo, forle pro|iter supcrbiam, iiiagis quain propier Deum,
utsitis Domino sapienies : sicut scriptum est : Bea- contuineliain paiiantur. Ideoque docei illos liumili-
tashomo quem tuerudicris, Domlne, et delegetua B tate lempus redimere. Aliier, quod sublimiores
docucris cum. poiestales, ecclesiastica! dignilates inlelligantur.
i\'ii//i matuin pro malo reddentes. iluroana sapien- Non est enim poteitas nisi a Deo. Ct quomodn
tia esl, si quaramus vicem rcddere iiiimicis. Siulti- Dcus dicit per Propbetam : Regiiaverunl, ct non cx
lia cnim est in boc sxculo, si percuiienii , ct alinm me?
maxillaro prxbere volucris. Quod si lantx paiientix Qua; autem sunt , a Deo ordinata sunl. Si dc sxculi
et bumiliiatis fueris , non solum apud Dominum , poteslatibus dicere videatur, non ideo jusio; erunt
sed et apud omiies homines poleris probabilis appa- etiamsi a Deo cxordium acceperunt. Secundum dc-
rcre. sideriiim uniuscujusqne daniur. Nam dicit Salomon:
Providcntes bona, non tiinlum coram Deo , sed Quoniam data est nobis poiestas a Dco. Sed cum
ciiam coram omnibus hominibus. Tanlum cave ne essetis ministri regni illius, non recie judicasiis.
ideo facias, ul non Deo, scd solis bominibus placcre Horrcnde et ciloapparebit vobis, et cxtera. Consii-
desideres. tuiturcnim a Deo, utjustejudicct : et utpeccatorcs
Si ficri potest ,
quod ex vobis est , cuin omnibus lio- habeant, quod tiroeant ne peccent.
minibus pactm habenies. Quod vestruin est, vos rum Itaque qui resistit polestali, Dei ordinationi resi-
omnibus pacem babeiole et dicite cuin Proplieta : : C siit. Qiii aulem resistunl, ipsi sibi damnaiionem acqui-
Cum his quioderunt pacem, eram pacificus oplan- :
riint. Sicut ad Raab dicitnr : Qui exierit foras, ipse
tesscilicct conversinnem eorum atn.uo saluiem, sicut sibi reus eril.
qux vobis ficri possit. Nain principes non sunt limori boni operis, sed nic/i.
Non vosmelipsos defenUeiites , cliarisssimi : sed Malus debet timere potestatem : nam bonus nnn ha-
dule tocunt irw. Aul fugiendo , aut pcrmiltcndo no- bet ,
quod timczt : qui si injuste occidllur, gaudet.
cere. Vis autem non tiinere potesiatem? Accipe consi-
Scripium at enim : ililii vindictam. Ego quasi llum meum , et numqunm timebis.
mcam, dicii Duminus, noii quasi vesiram injurlam Doiium fac , et liubehis laudem ex illa, Ipsa damna-
viiidicabo : qiiouiam dicit Proplieia : Qui vos lan- tio malurum , laus csl bonorum.
git, tninquam qul Inngii pupillam ociiii ipsius. Dei eiiim miiiisier est tibi in bonum. Si autem tna-
El cijo retribuam , dicit Dominat. Facienli bona, lum fcccris , time. Qui pro tua sollicilus est quictc.
retribucrc promiitii. Item Iiic dicendo : Minister cst tibi boni cau^n , os-
Sed ct si esuril inimicus tiius , ciba iltiim : si sitit lendit in bis qnx recln suiit judicibus obedieiidum ,
poluin da ilti. Nuli illi iiegnrc ,

quod Dcus nuUi nc- iion in illis , tjux religioni contraria sunl.
gat : quamvis sit bl.ispbemus ct impius. I^ .Yon eiiim sine causa gladiiim portat. Dei enim nii-
IIoc enim facirns , carbones ignis congeres super ca- nister est. El in tc hnbct nfficium, si peccaveris :
put cjiis. Ul cnm sibi carboncs inicilcxerit pcr suam iiec libi prolicit ad mercedcm. Sive sacerdoies gla-
indebilam misericordiam congregari, excuiiat cos : diuni spirilu;ilem porl:int ; sicul Pelrus pcrcus-il
hiic csi , convcrlniur, ei iiligntlc, qiiem hnbiierat Annniam , ei Snpphiram , et Paulus magum.
aliquindo perosuni. Cxtcrum non esi misericordia, Yindex in iram ei qui malitm agit. Quia Deus non
scd crudclitas : si ideo eam facias, ut illi aliqnid diligit malos, qui odit omnes qui operantur iniqui-
ppjub evcnial, pro qiio Dcum prxciperis deprecari. latem.
Itcni hoc loco docet iios imitari Deiim debere, qni Ideoque necessitate tubditi estole : non solum pro-
solem sunm oriri fncit supcr bonos et malos. Ci- plcr iram, sed eiiam propter conscientiam. Non solum
b.ind>i eiiim inimicum et poiando, eum ad pacem, qiiia pussunl potcstaies eliam sine causa irasci , scd
vcl reconciliationein provoeamus : nt si illc in m;ili- ct ne propler alicujiis peccati cnnsciftntiam condem-
tia pcrstilcrit, igncin suo congcrit cnpili. ncmiiii. Sive nnn solum, nc irascuntur sacerdole.'
i\o/i viiiii a malo . sed vince in liono iiiatum. Ille sed ctiam quia ianciis illis et juslis h morem dcbe-
705 COMMENTARIUS IN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. .\1V. 700
lis. Ilem malum agentes, et contra prxcepta vivcn- A cessiiale succurrere moriluro polcst, si non rtcerit,
les, propter viiidiciara subJiii snnl potcslaiibus : occidit.
recte autera viventes, propier conscieniiam sub- 1'lenitudo crgo legis ,

est dilectio. lloc est per-
dili sunl : quia bona et justa sunt, qux juben- fectio.
tur. Ei hoc scientei tempus : qnia Itora est jam nos de

Ideo enim el Iributa prceilatis. ilinistri enim Dei somno surgere. Hoc est, ut ad pcrfeciiora icndaiis.
tunt, in hoc ipsum servientes. Possunt et Iributa sa- N'on enim seniper debetis esse parvuli, et iacienies,
cerdotum intelligi ,
qux illis a Deo sunt constitula. sicui alibi dicit : Eleiiim cum dcbereiis magistri
Sire ideo regibus tributa praeslalis : quia voluislis csse, et caiiera. Iiem horiatur .\poslolus, ut tene-
possidendo saecuio esse subjecii. Ministros autem brosa et somni lorpore depressa opera relinquentes,
Dei illos appeilat , ut vel sic eis reddant ,

quod eis in lumine, boc est, in bonis operibus ainbuleinus.
debebant : ne videretur Chrisius superbiara do- Iiem de 'somno ineriia! et ignorantix consurgamus.
cuisse. Jam eniin scienlia lucet.
Reddite ergo omnibus debila. Cui tribulum, tributum. J\'i(»c enim propior est noslra sttlus, quam cum cre-
Poiest eliam eleemosyna dcbiium appelljri. Dicit didimus. .Scientia proficienle, propior est salus.
Scriptura : Inclina pauperi aurem tuam , el reddc Tl quam quaiido primum credidimus.
debitum luum. Nox prxccssil, dies autem appropinqiuuil. Conipa-
Cui vectigai, vectigal. Vecligal nostrum est, ut rat diei scieiiliam, et ignorantiam nocti, secundum
Iranseuniibus donemus, vel non transeunies se- Osce diceiilem : Nocti assimilavi matrera luam :
dentibus ad viam , et iiide venientibus largiamur. factus est populus meus tamquam noii babens scien-
Cui timorem, timorem. Quomodo ergo scriplum tiam.
cst alibi : neminem esse limendum ?
Proiler Deuin Abjiciamus ergo opera teiiebrarum , ei induamur
Sed sic, inquit, age ut neminem timeas. Timor armalucis. Cum ignnraniia.abjiciamussimul etopcra
ciiiiu Dii timorem otpellil bumanuiii. Scd quouiam ignoranlix : ct arma lucis, Iioc cst, luminis opera
cauias adliuc iimofis liabciis, noccsto csi t)i il- iiit!ur;i!iur. Q:ii ori.iii !ii.->le agii, odit lu!.-cm : qui vero
incnlis. facit vcriiatcm, veiiit ad lucem.
Ciii honorem, hcnortm. Etiam limorcm majoribiis, Sicut in die honesle ambulemus. Sicut Iiix diei pro-
honorcra tantum xqualibus. hibct uiiumqiienique agere, quod noctc libere
com-
Kemini iiuidquam dcbeatis. Prxelaie dixil Aposlo- miilebal ila et scientia nos prohibct legis man-
:
lus, rcddenda unicuiqiie, quae debeniur, sola lanlum data coniemnere, quod sciarous nos semper a Deo
dileclione nos invicem obiioxios esse debere. Si au- C videri.
tein seniper frairibus debuerimus , dileciionem ser- Non in comessalionibus et ebrietutibus, non in cubi-
Teinns, ut perpetux charitaii conneclainur. Nam non libits et impudiciiiis. Comessaiio cst menss colhitio.
adulierabis , non occides , non ruraberis , non con- Nos vero habemus spirituale coiivivium, dicentes :
ciipisces , et si quid cst aliud mandaium, in hoc Cum convenitis, unusquisque psalmum liabejt, ct
verbo insiauratur. Iiem neraiiii dcbiium non red- csiera. Ebrielaiem ergo perniciosara esse, et luxu-
datis. rixmateriam, ex liiiic cognoscimus, quia impudici-
iViii ut invicem diligatis. Hoc solum semper debet tiam subjunxit. £i alibi ait : Nolile incbriari viiio, jn
manere, quod numquam persolvi potest. qiio «st luxuria.
Qiii eiiim diligit proximum, legem implevit, Secun- lYon in cantentione el cemulatione. Eliam coiilen-
diim Domini parabolam , siiic discretione cuiiclis tionem et invidiam crirainosam esse , et aliis multis
niisericordiam fieri jubcntis : omnis bomo proximus probatur exemplis, dicente Jacobo : Si enim zelo
cisc censendus est. Itcm dileciionem ideo prxmisii: amaro h&beiis, etcxiera.
qiiia fidelibus scribebat, et de justitix conversationc Sed induimini Dominum Jesum Christum. Solus
traclabat. Chrisius vidcaiur in vobis, noii vetus homo. Qui
iVaiit non adulterabis , non occides , non (uraberis '^ ciiim dicit se in Christo manere : debet sicut ille
,
ncn [alsum testimonium dices , non concupisces, el si ambulavit, et ipse ambulare : in quo omnes sunt
quod est aliud mandatum , in hoc verbo instauratur : virtules.
Diiiget proximum tuum sicut teipsum. Recapiiulaiiir Et carnis curam ne feceritit in desideriis. Sicut
oinnis jusiiiia in proximi dileciionc : et injuslilia Salomon ait : P($Sl concupisccnlias luas non eas. Et
nasciiur, dum plus cxteris nns amamus. Qui cnim iierum : si dederis concupiscentiam animx tua;, in
(itutse diligil proxiinum, non solum illi malum non gaudium facies le inimicis tuis venirie.
facil, sed etiam bonuin facit, quia et circa se ulruui-
CAPUT XIV.
que cupit impendi.
Dilectio proximi malum non operalur. Etiam bo- Iiiftrmum autem in ftde atsumite. Ilic obliquc illos
numnon facere,maliim csi. Namsividcrit illiim fame increparc incipil, qui se fortes piitabanl, ut imnio-
periclit.iri : nonnc ipse illuni occidit, si ille cum derate carnihus vesccrentur. Iicm hic infirmos lide-
aflluat, non dcderil victum, quamvis ei proprias non Ics dicit, qui cariies qux in macello tunc leinporis
tulcril facuItai.cs?Quisquis cnim in quacumquc nc- vendebantur, idololatrias essc credebant : ei propier
:
707 S. IIIF.RONYMI OPERUM MANTISSA. 708

lioc sic pnlnntes , ne poliuercnlur, oleribns vcscc- A liim faci.ii qnanlum polest
; quantum mercedcm :
baiiiiir. Uiiilo pi.'ccipiiiir .il> Apnstulo : ne impotiii liibere volucrit. Unde seqiiilnr Unusqnisque id :
ila (eiiiieii.es judicenl, qni li:iliciil ndem : omnia faci.it in lali causa, quod nielius esse judicai. Ilem
qii:e in niaccllo vciieiiiii, siiie disccplatioiic mrindu- lioc est, quod dicit : aliquos esse, qui ceriis anni
ceiit : (;iioi<iani omniscrcniura Oei Lona cst, ei iiiliil leirporibus, alios esse qui omni leniporc vita; suae
daninnndu'ii est eorum , qui; Deus bominilius ad ab esu carnium decreverunt absiincnduin.
edenduni rrenvit. Qui .<;apil diem, Domino sapit. Dnmino sapit, qui
xVoii i'i disceplalionibus cogitationum. Nnlile se- propier Deum non propier lioniines.
jcjunat, et
ciiiiilum vestras cogit iiiuncs, quem lex non judicut, Et qui manducal, Domino manducat. Gratias enim
judicare. agit Deo. Qiii prnptcr Dnminum mandiicat , ut prx-
Alitis enim credit se manducare omnia. Qui lantam dic:<ndi Evangeliiim possitliabere virtulem,non siue
fidem liabci, ui noii movealur, aut abslinentia con- gul:c siudet, sed alionim saluti : propler quod coif
fracliis, niii <ênio. versi, gratias rcferaut Deo.
Qiii autem iiiftrmus esi, olus manducet. InQrmus, Ei qui non mnnducat, Domino non mandveal, et
aui xtnte, nut corpnris calore. Ilem liic probatur grniias agii Deo. Qiiia per exeinplum illius multi
quia non de JiuKuis dicatur, ui qiiidam pniant, sed B salvantur, et gratias referunt Dco. Qui enim voce
dc abstiiieiilibiis.Noiieniin carncssecundum legcm: ngit grntias, soliis agit : qui autem etiara in opcre,
sed sola olcra mnnducaliani. Alitcr : Si idcirco tibi iii iiiiiliis ngit.
innrmitas animx genera'.iir : quia alium ejusdcin NeiHo enim noslrum sibivivit, et nemo libi moriiur.
propo$ili,cariiibus pro sua fl Je vesci perliorrcscens, Sive eitim t<ivimiis, Doinino rivttnus : sive. mirimur,
foi te cogiinscis : noli e-se judex alicriiis vuluniaiis, Domino morimur. Sife ergo vivimits, sive morimur,
iicc exigerc ab:iliquo. Uniciiique in voliiniaie iliiiiis- Domini siiiiiiis. Nemn fidelium sibi vivii , el nemo
siim est : sed si tibi scnndalum esl, et nnn vis cnr- sibi moriiiir : quia Christus pro omnibiis morliius
nibiisvesci, tibi ipsi inipone nioduiii : ci nielius fa- est, III ei qui vivuni, jain non sibi vivnnt, sed illi.
ciens, snla olera manduca. Magis unu^quisqiie per Cnvcndiim ecnnlrario , ne nos aul nnbis vivamus
luam a-quaniinitateni ad alisiinentiam provucetiir, maiiducanJo ; aul propier Iiomines moriamur jeju-
qiinm irriiaiusde l:oc scandalizet le. Magis iii eden- nnndo.
dis carniliiis coiinnnetur, qnod tum non potesqii:isi /n Itoc eniin Chiislus morluus est, et resurrexil: ut
ciilpam in alio reprebeiulerc, si unusquisque, aut ei vivorum et mortuorum dominelur, Adveiitus Cliristi
lideliter hoc praisumit, nut forte asperiiate valetudl cl vivos inveiiict , ei moriuos suscitabit. Nihil ergo
nis, aui senecia Iioc facial exigenle. C referl, utrum le resusciiet, an vivnm inveniat : lan-
Is qui mandticat, non manilucaniem non spernat. tum labnra, iit coram eo jiistus appareas.
Habebant inter se scnndnla : illi illosipiasi carnalcs Tu auiem quid jitdicas (ralrem tuitm? Qua auciori-
judicnliant; cl illi illos tnmquam siultos irridebanl, tate quasi voracem damnas.
et superstiliosus judicabanl. Aut tu quare speriiis fratiem tuum? Quasi infir-

l-'t qui non mitnducat, manducantem non judicet. mum despiciens, aut supervarue jejunantem.
Deus enim illum assunipsit. Ila illos Dcus vocavit ut te. Omncs enim stabimus ante tribunal Christi. Tunc
Tu quis es, qui jiidicas alienum servum? Ciijus tu cnnscieniias noslras Uoiiiimis judicabit, quid et qunli
aucloritatis c<, iit judices eiim quem lex non jnJi- volo fccerimus.
rai? Uiido et Jncolins aii : Qui judicni /rairem, sci- Scriptum est rniin : Vivo ego dicit Dominus : quo-
licct sapicntinrem sc, judicat lcgem. Ca-terum ipse niam mihi fleclelur omne geiiu, el omnis lingua cottfi-
Pauliis cnnira mandaluni fucientes jiidicavit, etaliis lebitur Deo. ffoc lestimoiiio prohni, quia oinnes soli
jiidicanJi Iribuii faculiaiem. Ad eum qui Hde infir- Domiiioreddemus nostrorum actiinm raiionem.
mus est sermo dirigiiur, noii euin dcbere juJicare Iiaqiie tinusquisque noslrum pro se rationem reddei
mandiicantem. OniDin qua;cumque in macello ve- Deo. De his quibus lex lacci. Cxterum si videiis
neuni : qui robuslus fide cst, omnia muiida mundis D peccantem, non argueril, reddit etiam Deo pro co
esse cognoscil. rationem,
Domino suo slal, aut cadit.Sise vivii,sive mori- Non ergo amptius iicjtcetn judicemus. Snfncit quod
tur : quia el ille propier Deiiin abstinet, el ille se- nunc usqiie fecisiis.
cundum Detim manducat. Sed hoc judicot magis , ne ponalis offcndictttum

Slabit autein. Potens est enim Deus slittuere illum. frairi , vet scandatum. Hic subiilitcr ingreditur :id
Deusqiii tres puerns legnminilius paslos, meliores abstineniiam commendandam, et dicit illos absii-
appnrere fecit, qiiam illos i|ui dc mcnsa reijis ede- nere debere, qiiamvis ftrmi sinl, ne esemplo illo-
bant, pntest cl illns diiiiius faccre in corpnre siare. rum, iiinrmi scandaliim patiantiir.
Nam alius jndicat diem inter diem , atiits aulem ju- Scio et confido in Domino Jetu : quia nihil com-
dicui omnem diem. IJnusquisquein suo sensu aiundet. iiiuneper ipsum. Non hoc ideo dico, quia pulem ali-
Judx>i inescisdicin intcrdiem judicare non poieranl. qiiid cominiine esse. Per Chrisium enim scio omnia
Ergn de jejiinio, ei abstinentia dicil, qux non sunt esse mundata. Commuqeenini dicilur, quidquid im-
sub certo modo legis redacta , ut unusquisque lan- muiiduin videlur in esca Judxorum.
:
709 COMMEMaRIUS IN EPISTOUM AD ROMANOS. CAP. XV. 710
Niii ei qui exislimal quitl comiiiu;:e esse ilti, com- A Oi'i autem discernil : si manducaverll, damnandus
mune esi. llli per conscieiiiiam lii commuiie , n>'> esi. Si quis de alio discernat ei dicit : hla ii man-
adliuc rilu Judaico, aliqnid post Cbristl .Gdem io ducaverit, plane damnandus est. iloc iion babet G-
talibus causis arbitratiir iiiiniunduni. des, el iJeo subsequitur.
Si enim propter cibum fraler tuus eontristalur, Quia non ex fide. Non esi enim ex fide, si tu arnim
Non dixit, propler jejuniuni, sed ne illum tuo exem- idcirco condemnas, quia, le jcjunanle, ille manducat.
plo, aul provoces, aul compellas. Aliier : Qui se ila dijudical. Idipsuin enim est dis-
Jam non secundum cliariiatem ambulas. Quia invi- cretio et judlcium , quia et judicium discernendo Qt,
tiis manducai, quod llli non expedit. Etiam non ei discreiin judicando.
diligis proximum, bicut te, si non illius utilitatem Omne auiem quod non est ex fide, peccaltim est.
cogitas sicut tuam. Non ex Gde, qux- per cbarilalem operalur. Quidquid
Noli cibo tuo illum perdere, pro quo Christus mortuus ergo alium desiruit, ex Gde iion est : et idcirco pee
est. Non dixlt, abslinentia tua, sicul (luidam voluiit. catum.
bonum nostrum. Liberlatem
CAPUT XV.
A'oii ergo btaspliemetur
qoam babcmus in Domino, ul nmoia nobis muuda Debemus aulem nos firmiores imbecillilates infirmo-
ivax noii ea ila debemus uti, ul videamur propter

:
B rum susiinere. Si vere Grmi csiis, sic faciie ul ego.
gulam et epnlas ambulare. Sive IHaspbeojaiur, si qui Tictus sum inGrmus, ut inGrmos lucrifacerem.
propier lalia contendimus. El non nobis placere. Vnusquisque veslrum proximo
A'on est cnim regnum Dei esca ei poius. Noii per suo placeat. Nun a nobis ipsis, scd a proximis col-
escam justiGcumur. Sedet boc notaiidum, quud noii laudemur : sicut cialibi suum nobis proponil exrra-
dixerit, jejuuium et sobrietas non est regnum Dei pliiin, dicens : Siciii et ego omnibus per omnia pla-
sed esca ct poius. Iiem bic nKinifesie moiisiraiur, ceo, non qnxreiisquod iiiilii uiile esi, sed quod mol-
qiioniam regnum ccelorum cibum.et potum nun lis, ut salvi Ganl. Ncmo cnim pniest xdiGcare alie-
babet temporalem, sed illie spiritualiler viviuir. rum, ciii per boniim vitam iion antc placuerii. Sed et
Sed juslilta, et pax, el gaudium in Spirilu sanclo. sibi pbcenles $unt, qiii propria commoda quaeren-
Qux per absiioeniiam faciliiis cusiodilur. Ubi vero tcs, suam faciunt voluniaiem.
jusiiiu, ibi ei pax : ubi pax , ibi et gaudium spiri- In bonum ad oedificationem. Ostendii modum pla-
tuale, quia ex dissensione scmper irisiiiia, el mole- cendi, et rausam, ne ad vanam gloriam placcnmus.
Elia generalur. Siiiiul cuiii dicit : Iii bonam xdilicaiionem, ostendii,
Qui enim in lioc sei vil Cliristo, placet Deo, el pro- et nuilam essc sicut esi illud : ^dlGcabiiur ad man-
batus esl liominibus. De lali bomine nemo poiest du- ^ duc.indum idolotbyia.
bitare, quia sanctus esi. Elenim Chrislus non sibi placuit. Imilatiir hoc e(
Iiaque quce pacis sunt, sectemur. Ut non iiivicem discipulus Cbrisli : non quxrit suuin commodum.
nos de liujusmodi judicemus. Ille enim ob aliorum salniem, cliain raorluus est, et
El quce adificaiionis tunt, inviceiH cuslodiamus. Sed impruperia amarissimasupporlavii, diceatium :Vah!
adilicatio est abstinentia. Cxlerum esca , etiamsi qiii dcstruis lemplum, ei cxiera.
neminem perdat, nulluot xdiGcat. Sed ticul scriptum est: Improperia iinproperantium
Noli propier escam destruere opus Dei. Hominem (,'6i ceciderunt super ine. Qua-cumque noii sulum
scilicet a Deo creatum. Cliristo, sed eliam sanctis exprobrtnlur Dci causa,
Omnia quidem munda sunt. Repelii quod superius Dco iinproperari dicuntur : ut cst illud : Ubi est
diieral, ne creaturam damnare videreiur. Deus luus?
Sed matum est lioinini, qui per ofleiidiculum nian- Qucecumque enim scripla sunt , ad noslram doctri-
ducat. Ipsuin miiiidum, illis fit malum, si per illud namscripia sunt. Nibil enim scriptura esl sine causa :
altenim offendat n:im ei meriia, vel leiii.iiiones jusiorum ad noslram

Bonum est non maiiducart carnem, et non bibere proliciiiiit ;rdificaiioociii : quia Deo nianifesiissiini
vinum. Exponit quid sit per quod offendere dicebat " erant.
inGriiium. Iiem hoc loco laudat quidem abstincniiam Ul per patientiam, et consotationem Sciipltirarum,
cariiis et vini : sed multo inagis adiiioncl
propter ,
spem habeamus. Per Scriptui arum solaiia, sp:'m fu-
scand;ilum fratris abstinendiira csse a cibo et potu luram patieutissime exepeciamus : jicut sciipium
eorum, qux idolis iminolantur. est : Pax multa diligcnlibus l<gem luani, ci non est
Neque in quo fraier luus offendiliir, nut scandali- illis scandaliim : bnc csl, qui cunsolalione legis ulun-
xatur, aui infirniaiur. I:iGrni:iiur, a puJiriiia. Viniiin Inr, moveri ulla lenlatione iion pos-iint , iil pcr
enim et muliercs aposiaiare faciuni eiiani s:ipienies. exempla paiiemix, ei consulaiioiiis eoruin, qu.ie
Tu fidem, quam liabes peiies lemelipsuin, liabe coram scripia sunt, Si-eremiisconiolationcm, etiam in prx-
Deo. Si enim in lioc lidelem lc pulas : sic manduca, sentiljus teiilalioiiibus. Magna enim causa sohilii est,
ut ncmo luo iiifirmctur exemplo. si qiix nos pati.nnur, Diiiiiinum nosirum Jeaum
Beatus qui non judicnl semelipsum in eo quod pro- Cliristiini, et sanctos cjus sciamusesse perpessos.
ftal. Qiiia non su:im inlirinilaiem probaiido coiiside- Deus aulein puliciuia: ct sotalii. lloc loco

Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 30.

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 30.

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 30.

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Digitized by tiie Internet Arciiive

in 2011 witii funding from

OMNIUM SS. PATRUM , DOCTOMM SCRIPTOMMQUE

DISSERTATIONIUS, COMMENTARIIS LECTIONIBDSQOE TARIANTIBCS CONTINENTER ILLUSTRATA ;

DDOBOS INDICIBDS GOIERALIBCS LOCCPLBTATA ALTERO SCILICET

SCRIPTUR.<fi SACR.£ , ex qdo lectori compcrire sit obvium quinau patres et in

ACCDRANTE J.-P ilGNE, gtttmttm ^OmpiHOXUm IN SINGDL08 SCIENTI;!!;

PATROLOGI^ TOIMUS XXX.

PARISIJS, VENIT APDD EDITOREM ,

I>" lA DICTA D'AMnOISE, Pn£s L.\ BAKRlfeHE D'ENFER

HIERONYMI STRtDONENSIS PRESBYTEBi

SB» POTUSIIiFlI JOAimiS IU^»A% * JU^n jabuL HUJUS OHOnflS RECBIfSIQIfKM,

PLURIMIS ANTEA OMIfllfO IHKDITIS MOIf UMBIfTIS

ATQUK EX RECSNTIUS DETEGTIS SIC DITAT^

• terlia parte seu triente matertaliter mperet,

VENIT APOD EDITOREM,

S. HIERONYMl OPERA SUPPOSITITIA.

De formis Hebraicarum littcrarum. 307

Col. 903, ad Episl. XLIV, lege WO pro 450.

germannmque aoclorem snum nossent inscriptumquc tilulo nomen prseferrent sed in

reliqnis supposititiis lare uti debeant.

lillcrarnm lucc, dr suo niliil ausus, lolidrm vcrbis rclinuil.

( ccasio ipsa intrlligitur. Et maximam ccrtc parteiu ;iuctorum ,

vrrsionibus cl nolis, aliorumque acccssionc Opusculorum, qu.T eo pcrtincnt, cl proxima

omnino esse ab ci synodica, quam se Hieronymus ex Graco interpretatum tradil. Ratiocina-

OPERUM MAr>TISSA C0NT1NEN3

Diii mullumque est, qiiod nwgno Hieroiiymo liac Iliinc, inqml ,

ttvlo' sivc liticr ascribitiir. Deila Com. in Caiifica :

<3 S. IHERONYMI OPEUUM MANTHS.V. 16

prcescriptum iiiveniste. Verum qiiod dicebnmus, ex ,

nus conver.-aiioncm suam qiiaui convcrsioncm cupit

17 PELAGil AD DEMETRUDEM EPISTCLA. 1S

iium dc cjus auctorc niciiri ,

dedi ante (aciem iumn , beiiedictioncm et malediciio- C ut in gcniilibusquoque lioniinibus,qui sineulIocuUu

C\p. III. — Ilinc jam providendum est ne forte ,

violenlia aslringitiir [Al. astringaiiir] ad iminuta- siitix non miiiusquaniscieniix[/l/.5apienlia-]'. Uudr,

versas partcs domcsiica quadam lege dijudicat. Nec ^ incendio.

sempcr lamen ingcnu:ini aniiiix icnuii dignitatcm :

21 PELAGII AD DEMETRIADEM EPISTOLA. 22

25 S, niERONYMI OPERUM MANTISSA, 2*

virgo, conjugium licituin libi, priusqiiam coiilemne-

homincm silio Apostoli legem tuam fecisti laliorera. Ceria-

cl ipsius le Domini scrnio ad araorcin scivandx

ipsa rci magniludinc ac dif(icullatc lauJavi; ci v«-

23 rELAGII AD DEMETRIADEM EPISTOLA. 86

lesjeant, Dei vulnniaiem abjiciuni. Qux perpetux ca- quando, iiecperdinius.

27 S..1IIER0NYMI OPEKUM MANTISSA. 28

lalibiis cxplctur epiilis : ncc aliquando patitur de ^n-

avidior crit, quanio inde (ilus liaiiscrit. Doininiis iii

Deum fides in profcssinnc tua maxirae claruit,

vidia, vel avariiia, vel iracunJia sil : quoinodo spi-

S« PELAGII AD DEMETRIADEM tPlSTOLA. 30

provincia;, ad quas domus vestrae potentia exiendi- li, 13).

CiP. XVI. — Renioremur Iiic , virgo ,

laie nieiire. liinia;ac lam illustris polcslatis imperium maiime :

lernccioiiis bellnin virlule devincere, el advcrsiiin fastidioso ac remisso animo ,

taniumniodo declinaic veiiia scd juss.i ciiinplere. ,

raines sumns, Iragili carne circumdanuir. c;ccam

quod jnssit quasi obliius

r_. .._..: n.. I .- «...:.. in.... iL.lin 10111*