‫ﭘﺮوژه درس ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‬

‫ﻣﻌﺎدل ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﮐﻼس ﻫﺎی ‪ P‬و ‪NP‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﯽ )ﮐﻮروش( ﻣﯿﺮﺳﻬﯽ‬

‫زﻣﺴﺘﺎن ‪١٣٩٩‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ب‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫‪١‬‬ ‫‪ ١‬ﻣﺮوری ﺑﺮ ‪ P‬و ‪NP‬‬

‫‪٢‬‬ ‫‪ ٢‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‬

‫‪۴‬‬ ‫‪ ٣‬ﻣﺪار ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‬

‫‪۶‬‬ ‫‪ ۴‬اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‬

‫‪٨‬‬ ‫‪ ۵‬ﮐﻼس ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ‪BQP‬‬

‫‪١٠‬‬ ‫‪ ۶‬ﮐﻼس ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ‪QMA‬‬

‫‪١١‬‬ ‫‪ ٧‬ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﻫﺎﻣﯿﻠﺘﻮﻧﯽ‬

‫‪١٨‬‬ ‫ﻣﺮاﺟﻊ‬

‫ب‬
 ‫ﭼﮑﯿﺪه‬
‫در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻣﺮور ﻣﻌﺎدل ﻫﺎی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﮐﻼس ﻫﺎی ‪ P‬و ‪ NP‬ﻣﯿﭙﺮدازﯾﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﻼس ﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ‪BQP‬‬
‫و ‪ QMA‬ﻧﺎم دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮای اﯾﻦ ﮐﺎر اﺑﺘﺪا ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﻢ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﭼﯿﺴﺖ و ﭼﻪ ﻓﺮﻗﯽ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻼﺳﯿﮏ‬
‫دارد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻗﺼﺪ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﺪل ﻣﺪاری ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ را دارﯾﻢ و در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﻣﻌﺮﻓﯽ دو ﮐﻼس ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬
‫ﺧﻮاﻫﯿﻢ رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻌﯽ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﯿﺰﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ و اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﻨﺸﺎء ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﭼﯿﺴﺖ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ اوﻟﯿﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ‪ ،‬ﻣﺪارﻫﺎی ﮐﻼﺳﯿﮏ و ‪ ...‬ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻧﻤﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫ﻣﺮوری ﺑﺮ ‪ P‬و ‪NP‬‬ ‫‪١‬‬

‫ﮐﻼس ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ‪ P‬ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺣﻞ آن ﻫﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﯾﻢ ﯾﮏ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ زﻣﺎن ﺣﻞ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﯾﮏ ﭼﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪ ای ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻧﺪازه ی ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪[٧] .‬‬
‫ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﯿﺘﻮان ﻣﺴﯿﺮ اوﯾﻠﺮی در ﯾﮏ ﮔﺮاف را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯿﺸﻮد‪:‬‬
‫ﺑﺮای ﯾﮏ ﮔﺮاف ﺳﺎده آﯾﺎ ﻣﯿﺘﻮان ﻣﺴﯿﺮی را ﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ از ﻫﺮ ﯾﺎل دﻗﯿﻘﺎ ﯾﮏ ﺑﺎر ﺑﮕﺬرد؟‬
‫ﺷﺎﯾﺪ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻤﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ذﻫﻦ ﺷﺨﺼﯽ ﺑﺮﺳﺪ آن ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ از ﯾﮏ رأس ﺷﺮوع ﮐﻨﯿﻢ و در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ‬
‫ﯾﮑﯽ از ﯾﺎل ﻫﺎ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﯿﻢ و اداﻣﻪ دﻫﯿﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﭘﯿﺶ از آﻧﮑﻪ از ﺗﻤﺎم رﺋﻮس ﺑﮕﺬرﯾﻢ ﻣﺠﺒﻮر ﺷﻮﯾﻢ از ﯾﮏ‬
‫رأس دو ﺑﺎر ﺑﮕﺬرﯾﻢ‪ ،‬آن ﮔﺎه ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﯽ را ﺧﺮوﺟﯽ دﻫﯿﻢ‪.‬‬
‫اﻣﺎ واﺿﺤﺎً اﯾﻦ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻧﻤﺎﯾﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد رﺋﻮس ﻧﯿﺎز دارد‪ .‬اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﺑﻬﺘﺮ از ﻗﻀﯿﻪ اوﯾﻠﺮ ﺑﻬﺮه‬
‫ﻣﯿﮕﯿﺮد ﮐﻪ ﻣﯿﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫در ﯾﮏ ﮔﺮاف ﻣﺴﯿﺮ اوﯾﻠﺮی وﺟﻮد دارد اﮔﺮ و ﺗﻨﻬﺎ اﮔﺮ ﺗﻌﺪاد رﺋﻮﺳﯽ ﮐﻪ درﺟﻪ ﻓﺮد دارﻧﺪ ﺻﻔﺮ و ﯾﺎ دو ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻗﻀﯿﻪ ﻣﯿﺘﻮان ﺻﺮﻓﺎ ﺗﻤﺎم رﺋﻮس را ﮔﺸﺖ و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از دوﺗﺎ از آن ﻫﺎ درﺟﻪ ی ﻓﺮد‬
‫دارﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﻧﻪ را ﺧﺮوﺟﯽ داد‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﯾﻢ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺎ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻤﯽ ﮐﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای‬
‫)در اﯾﻨﺠﺎ درﺟﻪ ﯾﮏ( ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد رﺋﻮس ﻣﯿﺨﻮاﻫﺪ‪ ،‬ﺣﻞ ﮐﺮد‪ .‬ﭘﺲ ﻣﺴﺌﻠﻪ اوﯾﻠﺮ در ﮐﻼس ‪ P‬ﺟﺎی دارد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﮐﻼس ‪ NP‬ﺑﻪ دﺳﺘﻪ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﺘﻮان آن ﻫﺎ را در زﻣﺎن ﻏﯿﺮ ﻗﻄﻌﯽ ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای ﺣﻞ ﮐﺮد‪.‬‬
‫زﻣﺎن ﻏﯿﺮ ﻗﻄﻌﯽ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﺜﺎل ﻣﺴﯿﺮ ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ واﺿﺢ ﻣﯿﺸﻮد‪:‬‬
‫ﺑﺮای ﯾﮏ ﮔﺮاف ﺳﺎده آﯾﺎ ﻣﯿﺘﻮان ﻣﺴﯿﺮی را ﯾﺎف ﮐﻪ از ﻫﺮ رأس دﻗﯿﻘﺎ ﯾﮏ ﺑﺎر ﺑﮕﺬرد؟‬

‫‪١‬‬
‫ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻫﯿﭻ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻤﯽ )ﺗﺎﮐﻨﻮن( ﯾﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ آن را در زﻣﺎن ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای ﺣﻞ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎ راه اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﺴﯿﺮﻫﺎی ﻣﻤﮑﻦ را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ زﻣﺎن ﻧﻤﺎﯾﯽ ﻧﯿﺎز دارد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺮ ﯾﮏ از‬
‫ﻣﺴﯿﺮﻫﺎ )آﯾﺎ از ﻫﻤﻪ رﺋﻮس ﯾﮏ ﺑﺎر ﻣﯿﮕﺬرد ﯾﺎ ﺧﯿﺮ( در زﻣﺎن ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از‬
‫ﻫﺮ رأﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﮕﺬرﯾﻢ ﻋﻼﻣﺘﺶ ﺑﺰﻧﯿﻢ!‬
‫ﭘﺲ زﻣﺎن ﻏﯿﺮ ﻗﻄﻌﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﺎﯾﯽ از ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺪام زﻣﺎن ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای ﻧﯿﺎز دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‬ ‫‪٢‬‬

‫در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﭼﻨﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻼﺳﯿﮏ اﻋﻤﺎل ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ را ﺑﺎ ﯾﮏ ﺑﺮدار در ﻓﻀﺎی ﻫﯿﻠﺒﺮت ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﻣﻌﺎدل ﺑﯿﺖ ‪(١) ٠‬‬
‫ﺑﺮدار ⟩‪ (|١⟩) |٠‬را در ﻧﻈﺮ ﻣﯿﮕﯿﺮﯾﻢ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺑﺮدار ﻫﺎ ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻣﯿﮕﻮﯾﯿﻢ‪[٨] .‬‬
‫اﻣﺎ ﻓﺮق اﺳﺎﺳﯽ دﻧﯿﺎی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﺎ دﻧﯿﺎی ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ در اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ دو ﺣﺎﻟﺘﻪ ﻟﺰوﻣﯽ ﻧﺪارد‬
‫ﮐﻪ ﻓﻘﻂ در ﯾﮑﯽ از ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ! ﺑﻠﮑﻪ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ در ﯾﮏ ﺑﺮﻫﻢ ﻧﻬﯽ از ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎﯾﺶ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﯾﮏ‬
‫ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺧﻄﯽ از ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎی ⟩‪ |٠‬و ⟩‪ |١‬ﺑﺎ ﺿﺮاﯾﺐ ﻣﺨﻠﺘﻂ ﻧﯿﺰ ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﯿﻦ ﭘﺪﯾﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ وﺟﻮد ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎی ﻋﺠﯿﺒﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ درﻫﻢ ﺗﻨﯿﺪﮔﯽ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﺣﺎﻟﺖ زﯾﺮ را‬
‫در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ‪:‬‬
‫⟩‪|ψ⟩ = α |٠⟩ + β |١‬‬

‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺣﺎﻟﺖ ⟩‪ |١‬را ﺑﺮای اﺳﭙﯿﻦ )ﺗﮑﺎﻧﻪ دوراﻧﯽ ذاﺗﯽ( رو ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮون و ﺣﺎﻟﺖ ⟩‪ |٠‬را ﺑﺮای اﺳﭙﯿﻦ‬
‫رو ﺑﻪ ﺑﺎﻻی آن در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﯿﺘﻮان اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ را ﺗﻔﺴﯿﺮ ﮐﺮد‪ :‬ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ‪ |α|٢‬اﯾﻦ ذره اﺳﭙﯿﻨﯽ رو‬
‫ﺑﻪ ﺑﺎﻻ و ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ‪ |β|٢‬اﺳﭙﯿﻨﯽ رو ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ دارد‪.‬‬
‫ﻓﺮق ﻣﻬﻢ دﯾﮕﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﺗﺤﻮل ﻫﺎ در ﺣﯿﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮑﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮای اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺤﻮل ﻫﺎی ﻏﯿﺮ ﯾﮑﺎﻧﯽ )ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی در ﯾﮏ ﭘﺎﯾﻪ ی دﻟﺨﻮاه( ﺑﺎﻋﺚ ﻓﺮورﯾﺨﺘﮕﯽ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﻣﺜﺎل در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﻻ اﮔﺮ در ﭘﺎﯾﻪ ی ﻫﺎی اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ‪، |α|٢‬‬
‫⟩‪ |٠‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭘﺲ از اﯾﻦ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﻫﺮ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﮐﻨﯿﻢ ﻫﻤﯿﻦ ﺣﺎﻟﺖ را ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫ﯾﮏ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯿﺎورﯾﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﺎ روی ﺣﺎﻟﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺎﺛﯿﺮ دارد‪.‬‬
‫ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ ﻋﻤﻠﮕﺮﻫﺎی ﯾﮑﺎﻧﯽ وارون ﭘﺬﯾﺮﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺗﻤﺎم ﻋﻤﻞ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺎز دارﯾﻢ روی ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻫﺎ اﻧﺠﺎم دﻫﯿﻢ‬
‫ﻣﯿﺒﺎﯾﺴﺖ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٢‬‬
‫اﻣﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﺟﻬﺎن ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﭘﺪﯾﺪه ی درﻫﻢ ﺗﻨﯿﺪﮔﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ ﺑﺮای ﻧﺸﺎن دادن ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫ﻫﺎی ﭼﻨﺪ ﮐﯿﻮﺑﯿﺘﯽ ﺑﺎﯾﺪ از ﺿﺮب ﺗﺎﻧﺴﻮری آن ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل اﮔﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ اول در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫⟩‪ |٠‬و ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ دوم در ﺣﺎﻟﺖ ⟩‪ α |٠⟩ + β |١‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ دو ﮐﯿﻮﺑﯿﺘﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﯿﺸﻮد ﺑﺎ‪:‬‬

‫⟩‪|ψ⟩ = |٠⟩ ⊗ (α |٠⟩ + β |١⟩) = α |٠٠⟩ + β |٠١‬‬

‫اﻣﺎ ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﺑﺮدار ⟩‪ |٠٠‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮدار ⟩‪ |١١‬ﺑﺮدارﻫﺎی ﮐﺎﻣﻼ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ ﺑﺮای ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ دو‬
‫ﮐﯿﻮﺑﯿﺘﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮﻫﻢ ﻧﻬﯽ اﯾﻦ دو ﻧﯿﺰ ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫√‬
‫ﻗﺒﻮل ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ (|٠٠⟩ + |١١⟩)/ ٢ :‬ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫ﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﮐﻤﯽ دﻗﺖ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ درﻣﯿﯿﺎﺑﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﻧﻤﯿﺘﻮان اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺿﺮب‬
‫ﺗﺎﻧﺴﻮری روی ﻫﺮ ﯾﮏ از زﯾﺮﻓﻀﺎﻫﺎ )ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻫﺎ( ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻧﺨﺴﺖ را در ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎی‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺪازه ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ روی ﯾﮑﯽ از دو ﺟﻤﻠﻪ ی ﺑﺎﻻ ﻓﺮوﻧﺸﺴﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ و ﮔﻮﯾﯽ ﻫﻤﺰﻣﺎن‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ دوم را ﻧﯿﺰ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮده اﯾﻢ! ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﺜﺎل ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻬﺘﺮ روﺷﻦ ﻣﯿﺸﻮد‪:‬‬
‫ﻓﺮض ﮐﻨﯿﺪ در ﻓﺮآﯾﻨﺪ واﭘﺎﺷﯽ ﯾﮏ ذره ﺑﻨﯿﺎدی ﮐﻪ اﺳﭙﯿﻦ ﺻﻔﺮ دارد‪ ،‬ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮون و ﯾﮏ ﭘﻮزﯾﺘﺮون ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫آﯾﺪ‪ .‬ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ اﻟﮑﺘﺮون و ﭘﻮزﯾﺘﺮون ﻫﺮ ﺗﮑﺎﻧﻪ دوراﻧﯽ ذاﺗﯽ )اﺳﭙﯿﻦ( ﺑﺮاﺑﺮ ‪ ١/٢‬دارﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ در راﺳﺘﺎی ‪ z‬ﻣﯿﺘﻮاﻧﻨﺪ‬
‫اﺳﭙﯿﻦ رو ﺑﻪ ﺑﺎﻻ و ﯾﺎ رو ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻗﺎﻧﻮن ﭘﺎﯾﺴﺘﮕﯽ ﺗﮑﺎﻧﻪ دوراﻧﯽ‪ ،‬ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ اﮔﺮ‬
‫ﯾﮑﯽ اﺳﭙﯿﻨﯽ رو ﺑﻪ ﺑﺎﻻ داﺷﺖ‪ ،‬دﯾﮕﺮی رو ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ اﺳﭙﯿﻦ ﮐﻞ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ذره ی ﭘﯿﺶ از واﭘﺎﺷﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ‬
‫ﺻﻔﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻘﺎرن ﻫﯿﭻ ﯾﮏ از دو ذره ارﺟﺤﯿﺘﯽ ﺑﺮای داﺷﺘﻦ اﺳﭙﯿﻦ در ﯾﮏ ﺟﻬﺖ ﺧﺎص‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺣﺎﻟﺖ اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ دو ﮐﯿﻮﺑﯿﺘﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ در ﻣﯿﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫√‬
‫‪|ψ⟩ = (|٠١⟩ + |١٠⟩)/ ٢‬‬

‫ﺣﺎل ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻟﮑﺘﺮون را ﺑﻪ ﮐﺮه ی ﻣﺎه ﺑﺒﺮﯾﻢ و ﭘﻮزﯾﺘﺮون ﻫﻤﯿﻨﺠﺎ ﺑﻤﺎﻧﺪ و روی ﭘﻮزﯾﺘﺮون اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬اﮔﺮ‬
‫اﺳﭙﯿﻦ ﭘﻮزﯾﺘﺮون ﻣﺜﺒﺖ درآﯾﺪ‪ ،‬اﺳﭙﯿﻦ اﻟﮑﺘﺮون ﻗﻄﻌﺎ ﻣﻨﻔﯽ در ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ و ﺑﺮﻋﮑﺲ‪ .‬ﮔﻮﯾﯽ ﺑﺪون دﺳﺘﺮﺳﯽ‬
‫ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮون ﺣﺎﻟﺘﺶ را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮده اﯾﻢ‪ .‬ﺷﺎﯾﺪ ﺳﻮال ﭘﯿﺶ آﯾﺪ ﮐﻪ آﯾﺎ ﻣﯿﺘﻮان اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت را ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺘﯽ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺳﺮﻋﺖ ﻧﻮر ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮐﺮد‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﺧﯿﺮ اﺳﺖ‪ .‬زﯾﺮا ﺑﺮای اﯾﻨﮑﻪ ﺷﺨﺼﯽ در ﮐﺮه ی ﻣﺎه ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻔﻬﻤﺪ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ اﻟﮑﺘﺮون ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﺎره ای ﺟﺰ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی روی آن ﻧﺪارد‪ .‬ﭘﺲ از اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﻫﻢ ﻫﯿﭻ‬
‫ﺟﻮره ﻧﻤﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺗﺸﺨﯿﺺ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی اش ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﻟﮑﺘﺮون ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی‬
‫روی ﭘﻮزﯾﺘﺮون ﺑﻮده اﺳﺖ و ﯾﺎ ﺣﺎﺻﻞ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﺧﻮدش روی اﻟﮑﺘﺮون ﭘﯿﺶ از اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی روی ﭘﻮزﯾﺘﺮون!‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه درﻫﻢ ﺗﻨﯿﺪﮔﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﺧﻮاﻫﯿﻢ دﯾﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫ﺑﻬﺮه ﺟﻮﯾﯽ از درﻫﻢ ﺗﻨﯿﺪﮔﯽ اﺳﺖ‪[٩] .‬‬

‫‪٣‬‬
 ‫ﻣﺪار ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‬ ‫‪٣‬‬
‫درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﮐﻼﺳﯿﮏ‪ ،‬ﺑﺮای ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﯿﺘﻮان ﻣﺪل ﻫﺎی ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ اراﺋﻪ‬
‫داد‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﻣﺪل ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ی آدﯾﺎﺑﺎﺗﯿﮏ]‪ ،[١٢‬ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺗﻮرﯾﻨﮓ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ]‪ ،[١٠‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‬
‫ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژﯾﮏ]‪ [١١‬و ﻣﺪار ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ]‪ .[٨‬در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺪل ﻣﺪاری را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻠﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻣﺪل ﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﯾﺎ ﻓﯿﺰﯾﮏ زﯾﺎدی در ﺧﻮد ﻧﻬﻔﺘﻪ دارﻧﺪ و ﯾﺎ ﮐﺎراﯾﯽ ﻻزم ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺪل ﻣﺪاری را ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺪار ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﺪارﻫﺎی ﮐﻼﺳﯿﮏ ﯾﮏ ﺳﺮی ﮔﯿﺖ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﯾﮏ ﺳﺮی ﭘﺮدازش ﻫﺎ‬
‫روی ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻫﺎی ورودی‪ ،‬ﺟﻮاب ﻣﺴﺌﻠﻪ را در ﻗﺎﻟﺐ ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻫﺎی ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯿﺎورﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻻ‪ ‬ﻫﻤﻪ ﺷﻨﯿﺪه اﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﺪارﻫﺎی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت را دارﻧﺪ‪ .‬زﯾﺮا در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺳﺨﺘﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﯿﺮی ﺷﺎن و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﺨﺘﯽ ﻃﺮاﺣﯽ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ در آن ﻫﺎ‪ ،‬ﭼﺮا ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻨﺸﺎن ﺑﺎﺷﯿﻢ؟ ﺑﺮای آﻧﮑﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﯿﻢ ﻣﯿﺘﻮاﻧﯿﻢ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﻫﺎی ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺗﺮی روی ﻣﺪارﻫﺎی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﭘﯿﺎده‬
‫ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اﺑﺘﺪا ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ آﯾﺎ ﻣﯿﺘﻮان ﯾﮏ ﻣﺪار ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ دﻟﺨﻮاه را ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﺪار ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه‬
‫ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﮐﺮد؟ ﺳﭙﺲ ﻧﺸﺎن دﻫﯿﻢ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﻫﺎی ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ‪ ،‬اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﻫﺎی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در‬
‫ﻣﺪارﻫﺎی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﺎ اﻧﺪازه ﮐﻤﺘﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﯿﺸﺘﺮ اﺷﺎره ﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﮔﯿﺖ ﻫﺎی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻧﯿﺎز دارﻧﺪ ﯾﮑﺎﻧﯽ )ﺑﺮﮔﺸﺖ ﭘﺬﯾﺮ( ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺮای ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی‬
‫ﯾﮏ ﻣﺪار ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﺗﻤﺎم ﮔﯿﺖ ﻫﺎی آن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺮﮔﺸﺖ ﭘﺬﯾﺮ درآورﯾﻢ و ﻧﺸﺎن دﻫﯿﻢ اﯾﻦ ﮐﺎر‬
‫ﺑﺪون اﻓﺰاﯾﺶ ﭼﺸﻤﮕﯿﺮ در اﻧﺪازه ﻣﺪار ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﮔﯿﺖ ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ ‪ NAND‬ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﯾﮏ ﺳﺖ ﯾﻮﻧﯿﻮرﺳﺎل را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪ .‬ﭘﺲ اﮔﺮ‬
‫ﺑﺘﻮان ﻣﻌﺎدل ﺑﺮﮔﺸﺖ ﭘﺬﯾﺮ اﯾﻦ ﮔﯿﺖ را ﯾﺎﻓﺖ‪ ،‬ﮐﺎر ﺗﻤﺎم اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﯿﺖ ‪Toffoli‬‬
‫ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯿﺸﻮد ﺑﺮای اﯾﻦ وارون ﭘﺬﯾﺮ ﺳﺎزی‪ ،‬ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از ﯾﮏ ﺑﯿﺖ ﮐﺎرﮔﺮ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﺑﯿﺖ را در اﺑﺘﺪا در ﺣﺎﻟﺖ ‪ ١‬ﻗﺮار ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﮔﯿﺖ ﺗﻮﻓﻮﻟﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻋﻤﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﯿﺖ اول و دوم ﻫﺮدو ‪ ١‬ﺑﻮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﯿﺖ ﮐﺎرﮔﺮ را از ‪ ١‬ﺑﻪ ‪ ٠‬ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ و در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﯿﺖ‬
‫ﮐﺎرﮔﺮ ‪ ١‬ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯿﻤﺎﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ دﻗﯿﻘﺎً ﻋﻤﻞ ‪ NAND‬را اﻧﺠﺎم ﻣﯿﺪﻫﺪ‪ .‬ﺿﻤﻦ آﻧﮑﻪ ﮐﺎﻣﻼ‪ ‬ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺰ ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﮔﯿﺖ ‪ Toffoli‬ﯾﮏ ﮔﯿﺖ ﯾﻮﻧﯿﻮرﺳﺎل ﺑﺮای ﻣﺪارﻫﺎی ﺑﺮﮔﺸﺖ ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻧﺸﺎن دادﯾﻢ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﺪودی از ﺑﯿﺖ ﻫﺎی اﺿﺎﻓﯽ ﻣﯿﺘﻮان ﻫﺮ ﻣﺪار ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ را ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ‬
‫ﻣﺪار ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﺎزﺳﺎزی ﮐﺮد‪ .‬ﭘﺲ ﻗﺪرت اﯾﻦ ﻣﺪارﻫﺎ ﺣﺪاﻗﻞ اﻧﺪازه ی ﻗﺪرت ﺑﺮادرﻫﺎی ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ ﺷﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﯾﮏ ﺳﺮی ﮔﯿﺖ ﯾﻮﻧﯿﻮرﺳﺎل ﺑﺮای ﻣﺪارﻫﺎی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻣﯿﭙﺮدازﯾﻢ‪ Toffoli .‬ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻧﻤﯿﺘﻮاﻧﺪ‬
‫در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﯾﻮﻧﯿﻮرﺳﺎل ﺑﺎﺷﺪ‪) .‬در ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪ (.‬ﯾﮏ ﻣﺪار ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ را ﻣﯿﺘﻮان ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ‬

‫‪۴‬‬
 ‫ﺷﮑﻞ ‪ :١‬ﮔﯿﺖ ‪ Toffoli‬در ﻧﻘﺶ ﮔﯿﺖ ‪NAND‬‬

‫ﯾﻮﻧﯿﺘﺎری ﻧﺸﺎن داد‪ .‬ﺑﺮای آﻧﮑﻪ ﯾﮏ ﺳﺮی ﮔﯿﺖ ﯾﻮﻧﯿﻮرﺳﺎل ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﯾﻮﻧﯿﺘﺎری دﻟﺨﻮاﻫﯽ‬
‫را ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﮔﯿﺖ ﻫﺎی آن ﺳﺮی ‪ .١‬اﻋﺪاد ﻣﺨﺘﻠﻂ را وارد ﮐﺎر ﮐﻨﻨﺪ‪.٢ .‬‬
‫ﺑﺮﻫﻤﻨﻬﯽ اﯾﻨﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪ‪ .٣ .‬ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻫﺎ را ﺑﺎﻫﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻢ اﮐﻨﻮن ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ ﺑﺮای ﻣﻮرد ﺳﻮم ﮔﯿﺖ ‪ Toffoli‬ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﻮرد اول ﮔﯿﺖ ‪ Phase Shift‬را‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ و ﺑﺮای ﻣﻮرد دوم ﻧﯿﺰ ﮔﯿﺖ ‪ Hadamard.‬ﻫﺮ دوی اﯾﻦ ﮔﯿﺖ ﻫﺎ روی ﺗﮏ ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ اﺛﺮ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‬
‫و ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮﺷﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪١‬‬ ‫‪١ ١‬‬
‫√=‪H‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪١ −١‬‬

‫(‬ ‫)‬ ‫‪،‬‬

‫‪١ ٠‬‬
‫= ‪PS‬‬
‫‪٠ i‬‬
‫‪CNOT .٣‬‬ ‫‪π‬‬
‫‪٨‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﮐﻪ ﺳﺮی ﮔﯿﺖ ﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ ﻣﯿﺘﻮان ﯾﺎﻓﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪Rotation .٢ Phase Shift .١ :‬‬
‫) ‪ . ( Controlled Not‬ﮔﯿﺖ ‪ CNOT‬ﻧﯿﺰ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻋﻤﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻧﺨﺴﺖ ‪ ١‬ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ دوم را ﻧﻘﯿﺾ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪) .‬ﻧﺎم دﯾﮕﺮ ﮔﯿﺖ ‪ CCNOT ، Toffoli‬اﺳﺖ‪ (.‬ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ اﯾﻦ ﮔﯿﺖ ﻫﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺻﻮرت اﻧﺪ‪:‬‬

‫‪١‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٠‬‬
‫‪٠‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٠‬‬
‫‪CN OT = ‬‬
‫‪٠‬‬
‫‪‬‬
‫‪٠‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪١‬‬
‫‪٠‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪٠‬‬

‫‪۵‬‬
 ‫(‬ ‫)‬ ‫‪،‬‬
‫‪π‬‬ ‫‪cos π٨ sin π٨‬‬
‫=‬
‫‪٨‬‬ ‫‪− sin π٨ cos π٨‬‬

‫اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‬ ‫‪۴‬‬

‫در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﯾﮏ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻪ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺮﺗﺮی ﻣﺪار ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﻪ ﻣﺪار ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﮐﻪ ”‪ [٣] ”Deutsch-Jozsa‬ﻧﺎم دارد ﺑﺮای ﺣﻞ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯿﺎﯾﺪ‪ :‬ﻓﺮض‬
‫ﮐﻨﯿﺪ ﺗﺎﺑﻊ ‪ f‬را ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت دارﯾﻢ‪ f : {٠, ١}n → {٠, ١} :‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ اﯾﻦ ﺗﺎﺑﻊ ﯾﺎ ﻣﺘﻮازن اﺳﺖ‬
‫)ﺑﺮای ﻧﯿﻤﯽ از ورودی ﻫﺎ ‪ ١‬را ﺧﺮوج ﻣﯿﺪﻫﺪ و ﺑﺮای ﻧﯿﻢ دﯾﮕﺮ ‪ (٠‬ﯾﺎ ﺛﺎﺑﺖ )ﺑﺮای ﻫﻤﻪ ورودی ﻫﺎ ﯾﮏ ﻣﻘﺪار‬
‫را ﭘﺲ ﻣﯿﺪﻫﺪ(‪ .‬ﺳﻮال اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯿﺘﻮان ﺑﺎ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻊ ‪ f‬ﻣﯿﺘﻮان ﻓﻬﻤﯿﺪ اﯾﻦ ﺗﺎﺑﻊ ﺛﺎﺑﺖ‬
‫اﺳﺖ ﯾﺎ ﻣﺘﻮازن‪.‬‬
‫واﺿﺢ اﺳﺖ در ﯾﮏ ﻣﺪار ﮐﻼﺳﯿﮏ ﻗﻄﻌﯽ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ‪ [n/٢] + ١‬ﺑﺎر ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﺮد ﺗﺎ ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ را درﯾﺎﻓﺖ‪ .‬ﺣﺎل ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ در ﻣﺪار ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﮐﺎر ﺑﻬﺘﺮی ﻣﯿﺘﻮان اﻧﺠﺎم داد ﯾﺎ ﺧﯿﺮ‪.‬‬
‫ﻣﺪار را ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫⟩)‪|x, y⟩ → |x, y ⊕ f (x‬‬

‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﺪار ورودی را درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ و ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺛﺮ ﺗﺎﺑﻊ ‪ f‬روی آن را ﺑﺎ ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﮐﺎرﮔﺮ ﺟﻤﻊ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫= ⟩‪ |−‬اﮐﻨﻮن اﯾﻦ ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﺪار وارد ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ‪:‬‬ ‫ﺣﺎل ﺑﯿﺎﯾﯿﺪ ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﮐﻤﮑﯽ را در ﺣﺎﻟﺖ )⟩‪√١ (|٠⟩−|١‬‬
‫‪٢‬‬

‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬
‫⟩‪|x, −⟩ = √ (|x, ٠⟩−|x, ١⟩) → √ (|x, f (x)⟩−|x, f (x) ⊕ ١⟩) = (−١)f (x) |x⟩ |−‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪٢‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ورودی دوم را در ﺣﺎل ⟩‪ |−‬ﻧﮕﻪ ﻣﯽ دارﯾﻢ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در ورودی اول ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻓﺎزی‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻘﺪار ﺗﺎﺑﻊ )‪ f(x‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ در ورودی دوم ﻫﯿﭻ ﺗﻐﯿﯿﺮی اﯾﺠﺎد ﺷﻮد‪ .‬اﻋﻤﺎل‬
‫ﯾﮏ ﺑﺮﻫﻤﻨﻬﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﺗﻮﺳﻂ اﺛﺮ ﮔﯿﺖ ﻫﺎداﻣﺎرد روی ﺗﻤﺎم ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺻﻔﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم اﺳﺖ‪:‬‬
‫∑ ‪١‬‬
‫‪H ⊗n |x⟩ = √ n‬‬ ‫⟩‪(−١)x.y |y‬‬
‫‪٢ y‬‬

‫‪۶‬‬
‫ﺣﺎل اﮔﺮ ورودی اول را ﻧﯿﺰ در ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮﻫﻢ ﻧﻬﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺗﻬﯿﻪ ﮐﻨﯿﻢ آﻧﮕﺎه ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺮوﺟﯽ ﻧﯿﺰ ﯾﮏ ﺑﺮﻫﻢ‬
‫ﻧﻬﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﻪ‪:‬‬
‫∑ ‪١‬‬ ‫∑ ‪١‬‬
‫√‬ ‫‪|x,‬‬ ‫⟩‪−‬‬ ‫→‬ ‫√‬ ‫⟩‪(−١)f (x) |x⟩ |−‬‬
‫‪٢n x‬‬ ‫‪٢n x‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﮐﻤﮑﯽ را ﻧﺎدﯾﺪه ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ و روی ﺑﺎﻗﯽ ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻫﺎ ﯾﮏ ﻫﺎداﻣﺎرد دﯾﮕﺮ ﺑﺰﻧﯿﻢ‪:‬‬
‫∑ ‪١‬‬ ‫∑ ‪١‬‬ ‫∑ ‪١‬‬
‫‪H ⊗n ( √ n‬‬ ‫‪(−١)f (x) |x⟩) = √ n‬‬ ‫‪(−١)f (x) ( √ n‬‬ ‫)⟩‪(−١)x.y |y‬‬
‫‪٢ x‬‬ ‫‪٢ x‬‬ ‫‪٢ y‬‬
‫∑∑ ‪١‬‬
‫=‬ ‫⟩‪(−١)f (x) (−١)x.y |y‬‬
‫‪٢n y x‬‬

‫در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪن ‪ |٠⟩⊗n‬دﻗﺖ ﻧﻤﻮد‪:‬‬

‫∑ ‪١‬‬
‫‪| n‬‬ ‫‪(−١)f (x) |٢‬‬
‫‪٢ x‬‬
‫واﺿﺢ اﺳﺖ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪن ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻤﺎم ﺻﻔﺮ ﺑﺮای ﺗﺎﺑﻊ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﯾﮏ اﺳﺖ و ﺑﺮای ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺘﻮازن‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺻﻔﺮ‪ .‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﺗﻤﺎم ﺻﻔﺮ ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی دراﻣﺪ ﺗﺎﺑﻊ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﻫﺮ ﺣﺎﻟﺖ دﯾﮕﺮی درآﻣﺪ‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺘﻮازن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :٢‬ﻣﺪار اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ‬

‫ﻫﻤﯿﻨﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﺑﺎ ﻣﺪاری ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﯿﻢ ﺗﻌﺪاد ﻣﺮاﺟﻌﺎت ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻊ ‪ f‬را از ‪ ٢n−١‬ﺑﻪ ﻓﻘﻂ ‪ ١‬ﻋﺪد‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﯿﻢ‪ .‬ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﭘﺮﺳﺶ در ﻣﺪل ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﻪ ﺷﺪت ﮐﻤﺘﺮ از ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﭘﺮﺳﺶ در ﻣﺪل ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﺣﺎﻓﻈﻪ و زﻣﺎن ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ‪[٢] .‬‬
‫دﻗﺖ ﺷﻮد در اﯾﻨﺠﺎ ﻣﻘﺼﻮد ﺻﺮﻓﺎ ﻧﺸﺎن دادن ﻗﺪرت ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ از آوردن اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ‬
‫ﻫﺎی ﻣﻬﻢ ﺗﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﺗﺠﺰﯾﻪ ”‪ ”Shor‬اﺟﺘﻨﺎب ﻣﯿﮕﺮدد‪[۴] .‬‬

‫‪٧‬‬
 ‫ﮐﻼس ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ‪BQP‬‬ ‫‪۵‬‬
‫ﮐﻼس ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ‪ [١] ( Bounded-Error Quantum Polynomial Time ) BQP‬ﺑﻪ دﺳﺘﻪ زﺑﺎن‬
‫ﻫﺎﯾﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﺪاری ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﮐﻪ اﻧﺪازه اش )ﺗﻌﺪاد ﮔﯿﺖ ﻫﺎی آن( ﯾﮏ ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻌﺪاد ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻫﺎی ورودی ﺑﺎﺷﺪ و اﺣﺘﻤﺎل ﭘﺎﺳﺦ اﺷﺘﺒﺎه دادن آن ﮐﻤﺘﺮ از ‪ ١/٣‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻋﺪد دﻟﺨﻮاه‬
‫اﺳﺖ ﻓﻘﻂ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ اﺣﺘﻤﺎل ﺧﻄﺎ ﮐﻤﺘﺮ از ﻧﺼﻒ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﮑﺮار ﻣﺪار ﺑﺘﻮان از ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ در ﻣﻮرد ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای ﺑﻮدن ﺳﺎﯾﺰ ﻣﺪار‪ ،‬درﺳﺖ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﺪارﻫﺎی ﮐﻼﺳﯿﮏ ﻣﯿﺘﻮان اﺳﺘﺪﻻل ﮐﺮد ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻫﻤﻪ‬
‫ی ﻋﻤﻠﮕﺮﻫﺎی ﯾﮑﺎﻧﯽ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺪاری ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﺎ اﻧﺪازه ی ﻧﻤﺎﯾﯽ دارﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﺮای ﯾﮏ ﻋﻤﻠﮕﺮ ﯾﮑﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫روی ‪ n‬ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ اﺛﺮ ﻣﯿﮑﻨﺪ ) ‪ O(٢٢‬درﺟﻪ آزادی وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻌﺪاد ﻣﺪارﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد ‪ T‬ﺗﺎ ﮔﯿﺖ‬
‫‪n‬‬

‫دارﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ از ﻣﺮﺗﺒﻪ ی ﻧﻤﺎﯾﯽ از ‪ T‬اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻋﻤﻠﮕﺮﻫﺎ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺪاری ﺑﺎ اﻧﺪازه ی ﻧﻤﺎﯾﯽ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻫﺎ دارﻧﺪ‪ .‬ﻗﻀﯿﻪ ای در اﯾﻦ ﺑﺎره ﻣﯿﮕﻮﯾﺪ ﺑﺮای ﺗﻘﺮﯾﺐ زدن ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ی ‪ e‬ﺗﻤﺎم‬
‫ﻋﻤﻠﮕﺮﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ روی ‪ n‬ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ اﺛﺮ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ )‪ Ω(٢n log(١/e)/ log n‬ﮔﯿﺖ ﯾﮏ ﯾﺎ دو ﮐﯿﻮﺑﯿﺘﻪ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدی از ﯾﮑﺎﻧﯽ ﻫﺎ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺮﺗﺒﻪ ی ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای ﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺎده ﺳﺎزی ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮐﻨﻮن ﻣﯿﭙﺮدازﯾﻢ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ی اﯾﻦ ﮐﻼس ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﮐﻼس ﻫﺎی آﺷﻨﺎ‪:‬‬
‫‪ : P ⊆ BQP‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ‪ ،‬ﯾﮏ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺎ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﭘﺬﯾﺮ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ‬
‫ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﯾﮏ ﻫﻤﺘﺎی ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ ﺧﻮد را ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻌﺪاد ﮔﯿﺖ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﻤﺎﯾﯽ‬
‫ﻧﻤﯿﺸﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﻫﺮ ﻣﺪاری ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﯾﺰ ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﺪار ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‬
‫ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺰ ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ( Bounded-Error Probabilistic Polynomial Time ) BPP : BP P ⊆ BQP‬درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫‪ BQP‬اﺳﺖ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﺎر روی ﻣﺎﺷﯿﻦ ﮐﻼﺳﯿﮏ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺎﯾﺰ ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و اﺣﺘﻤﺎل‬
‫اﺷﺘﺒﺎه در آن ﮐﻤﺘﺮ از ‪ ١/٣‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻼس ﻧﻤﻮﻧﻪ ی اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﮐﻼس ‪ P‬ﻧﯿﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﺑﺮای ﻧﺸﺎن‬
‫دادن اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ در ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺣﺘﻤﺎﻻت وﺟﻮد‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺗﻤﺎم ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﻣﯿﮕﻮﯾﯿﻢ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺮﺗﺎب ﺗﺎس( ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ‬
‫ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻠﮑﻪ ﻋﺪم اﻃﻼع ﻣﺎ از ﺗﻤﺎم ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی دﺧﯿﻞ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه آن ﻫﺎ را ﺗﺼﺎدﻓﯽ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪.‬‬
‫ﺣﺘﯽ ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ ﮐﻪ اﻋﺪادی ﮐﻪ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺪد ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﯿﺪﻫﺪ ﻧﯿﺰ ﮐﺎﻣﻼ ﺗﻌﯿﻨﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺎﯾﯽ‬
‫ﮐﻪ ﮔﻮﯾﯽ واﻗﻌﺎ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺗﺼﺎدﻓﯽ وﺟﻮد دارد‪ ،‬در ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﯾﻢ ﻣﺪاری ﮐﻼﺳﯿﮏ‬
‫و ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺴﺎزﯾﻢ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی آن ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪاری ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻧﯿﺰ ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﺑﺮای ﺷﺒﯿﻪ‬
‫ﺳﺎزی ﭘﺮﺗﺎب ﯾﮏ ﺳﮑﻪ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﮔﯿﺖ ﻫﺎداﻣﺎرد را روی ⟩‪ |٠‬ﺑﺰﻧﯿﻢ و ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ ﻋﺪد ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺴﺎزﯾﻢ‪.‬‬

‫‪٨‬‬
‫‪ : BQP ⊆ EXP‬ﻣﺸﮑﻞ اﺻﻠﯽ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﻫﺎی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﻫﺎی ﮐﻼﺳﯿﮏ اﯾﻦ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻧﻤﺎﯾﺶ ﯾﮏ رﺷﺘﻪ ی ﮐﻼﺳﯿﮏ ‪ n‬ﺗﺎﯾﯽ از ‪ ٠‬و ‪ ١‬ﻓﻘﻂ ‪ n‬ﺑﯿﺖ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ وﻟﯽ ﺑﺮای ﯾﮏ رﺷﺘﻪ‬
‫ی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ‪ n‬ﺗﺎﯾﯽ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﺎﯾﯽ ﺑﯿﺖ ﮐﻼﺳﯿﮏ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮای ﻧﺸﺎن دادن ﺗﺤﻮل ﻫﺎ ﻫﻢ‬
‫ﭼﻮن ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﺎﯾﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ را ﻧﻤﺎﯾﺶ دﻫﯿﻢ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﺎﯾﯽ ﻋﻤﻞ ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ اﺟﺎزه‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ در زﻣﺎن ﻧﻤﺎﯾﯽ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی را اﻧﺠﺎم دﻫﯿﻢ‪ ،‬واﺿﺤﺎ ﻣﯿﺘﻮاﻧﯿﻢ ﺗﻤﺎم اﯾﻦ ﻫﺎ را در ﻣﺎﺷﯿﻨﯽ ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ‬
‫ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫∑‬
‫ﺣﺎﻓﻈﻪ ای اﺧﺘﺼﺎص دﻫﯿﻢ‪،‬‬ ‫‪ : BQP ⊆ P SP ACE‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﺑﺮای ﺗﺤﻮل ﺑﺮدار ⟩‪αx |x‬‬
‫ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﻧﻤﺎﯾﯽ در زﻣﺎن ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﺗﺤﻮل زﻣﺎﻧﯽ را ﺑﺎ اﻟﻬﺎم از اﻧﺘﮕﺮال ﻣﺴﯿﺮ ﻓﺎﯾﻨﻤﻦ ﻧﮕﺎه‬
‫ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺑﺮدارﻫﺎ را دﻧﺒﺎل ﮐﻨﯿﻢ و ﭘﺲ از اﺛﺮ ﻫﺮ ﻋﻤﻠﮕﺮ‪ ،‬داﻣﻨﻪ ی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن ﺑﺮدار‬
‫را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﻤﻊ داﻣﻨﻪ ﻫﺎی اﯾﻨﺠﺎد ﺷﺪه در اﺛﺮ ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن آن ﮔﯿﺖ ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﻢ‪ .‬آن ﮔﺎه ﺧﻮاﻫﯿﻢ درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ‬
‫ﯾﮏ ﺗﺤﻮل ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻗﺎﺑﻞ ذﺧﯿﺮه ﺳﺎزی در ﺣﺎﻓﻈﻪ ای ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ زﻣﺎﻧﯽ ﻧﻤﺎﯾﯽ‬
‫ﺻﺮف ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد اﯾﻨﮑﻪ آﯾﺎ ‪ BPP‬ﺑﺎ ‪ BQP‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ ﻫﻨﻮز ﭼﯿﺰی ﻧﻤﯿﺪاﻧﯿﻢ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ ﺑﺮای ﻣﺴﻠﺌﻪ‬
‫ی ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻋﻠﯽ رﻏﻢ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺴﺘﺮده‪ ،‬ﻫﯿﭻ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻢ ﯾﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﻫﻤﯿﻦ ﺣﺪﺳﻤﺎن ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﯿﺮ اﯾﻦ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﯾﻦ ﺣﺪس اﺛﺒﺎت ﺷﻮد آﻧﮕﺎه‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ‪ P‬ﻧﯿﺰ زﯾﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﮐﯿﺪ ‪ PSPACE‬اﺳﺖ! اﯾﻦ ﻫﻢ ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯿﺮﺳﺪ درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻨﻮز‬
‫ﻫﯿﭻ اﺛﺒﺎﺗﯽ ﺑﺮاﯾﺶ اراﺋﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ‪ P‬و ‪ NP.‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ راﺑﻄﻪ ی ‪ BQP‬ﺑﺎ ‪ NP‬ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺪس زده ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ‪ NP‬زﯾﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ‪ BQP‬ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن اﮔﺮ ‪ NP‬زﯾﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ‪ BQP‬از آب درآﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﯾﮏ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﺰرگ و ﺑﯽ ﻧﻘﺺ ﺗﻤﺎم ﻣﺴﺎﺋﻞ ‪ NP-complete‬ﺣﻞ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ و ﺣﺪس‬
‫ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺮار ﻧﯿﺴﺖ اﯾﻦ ﻫﺎ ﺣﻞ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺎدﮔﯽ ﻫﺎ!‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :٣‬ﺳﻠﺴﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ‪BQP‬‬

‫‪٩‬‬
 ‫ﮐﻼس ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ‪QMA‬‬ ‫‪۶‬‬
‫در اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﻼس ‪ [۶] MA‬ﻣﯿﭙﺮدازﯾﻢ ﺳﭙﺲ ﻧﺴﺨﻪ ی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ آن را ﻧﯿﺰ ﺑﯿﺎن ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ‪ .‬داﺳﺘﺎن اﯾﻦ‬
‫ﮐﻼس از ﯾﮏ ﻗﺼﻪ ﻧﺸﺄت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ! ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ ﻣﺎرﺗﯿﻦ ﯾﮏ ﺟﺎدوﮔﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯿﺨﻮاﻫﺪ ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﮔﻮاﻫﯽ ﺑﻪ آرﺗﻮر ﮐﻪ ﭘﺎدﺷﺎه اﺳﺖ ﻣﯿﻔﺮﺳﺘﺪ‪ .‬آرﺗﻮر ﭼﻮن اﻋﺘﻤﺎد ﮐﺎﻣﻞ ﻧﺪارد ﺑﻪ اﯾﻦ ﺟﺎدوﮔﺮ ﺳﻌﯽ ﻣﯿﮑﻨﺪ‬
‫در زﻣﺎن ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ )ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای( ﭼﮏ ﮐﻨﺪ آﯾﺎ اﯾﻦ ﮔﻮاﻫﯽ درﺳﺖ اﺳﺖ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ‪ .‬در ﻧﻬﺎﯾﺖ آرﺗﻮر ﺗﻤﺎم ﮔﻮاﻫﯽ‬
‫ﻫﺎی درﺳﺖ را ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﺣﺪاﻗﻞ ‪ ٢/٣‬ﻣﯿﭙﺬﯾﺮد و ﺗﻤﺎم ﻧﺎدرﺳﺖ ﻫﺎ را ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﺣﺪاﮐﺜﺮ ‪ ١/٣‬ﻣﯿﭙﺬﯾﺮد‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﻧﻮﻋﯽ راﺑﻄﻪ ای ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ‪ MA‬و ‪ BPP‬ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ راﺑﻄﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯿﺎن ‪ NP‬و ‪ P‬ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ [۵] ( Quantum Merlin Arthur ) QMA‬ﺑﻪ ﻧﺴﺨﻪ ی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ‪ MA‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﻫﻢ‬
‫ﮔﻮاﻫﯽ ای ﮐﻪ ﻣﺮﻟﯿﻦ ﻣﯿﻔﺮﺳﺘﺪ ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ اﺳﺖ ﻫﻢ ﻣﺪاری ﮐﻪ آرﺗﻮر ﺑﺮای ﭼﮏ ﮐﺮدﻧﺶ در اﺧﺘﯿﺎر‬
‫دارد ﯾﮏ ﻣﺪار ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﯿﺘﻮان ﺣﺎﻟﺘﯽ را ﻧﯿﺰ ﺗﺼﻮر ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺮﻟﯿﻦ ﻣﯿﻔﺮﺳﺘﺪ ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ وﻟﯽ ﻣﺪار ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‪ .‬اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ را ‪ ( Quantum Classical Merlin Arthur ) QCMA‬ﻣﯿﻨﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬
‫واﺿﺢ اﺳﺖ اﯾﻦ ﮐﻼس زﯾﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ی ﮐﻼس ‪ QMA‬اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻨﻮز ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ زﯾﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫ی اﮐﯿﺪ اﺳﺖ و ﯾﺎ اﯾﻦ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﯿﺘﻮان دو ﮐﻼس ‪ QMA‬و ‪ BQP‬را ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﮐﻼس ﻫﺎی ‪ MA‬و ‪ BPP‬ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺻﺮﻓﺎً ﭼﻮن‬
‫اﯾﻦ دو ﮐﻼس‪ ،‬ﮐﻼس ﻫﺎی اﺻﻠﯽ ﺑﺮای ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﻫﺎی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪،‬آن ﻫﺎ ﻣﻌﺎدل ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﮐﻼس ﻫﺎی‬
‫‪ NP‬و ‪ P‬ﻣﯿﻨﺎﻣﻨﺪ‪ .‬ﮔﺮﭼﻪ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﻪ دو ﮐﻼس ﭘﯿﺸﯿﻦ دارﻧﺪ‪ .‬اﮐﻨﻮن وﻗﺖ آن رﺳﯿﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ راﺑﻄﻪ‬
‫ی ﮐﻼس ‪ QMA‬ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﮐﻼس ﻫﺎی آﺷﻨﺎ را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
‫‪ : M A ⊆ QM A‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ درﺑﺎره ی راﺑﻄﻪ ی ‪ BQP‬و ‪ BPP‬ﭘﯿﺸﺘﺮ ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﺗﺼﺎدﻓﯽ در ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ ،‬ﻫﺮ اﺗﻔﺎق ﺗﺼﺎدﻓﯽ در ﯾﮏ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‬
‫راﺣﺖ ﺗﺮ و ﺑﻬﺘﺮ رخ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪ QMA‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻤﺎم زﺑﺎن ﻫﺎی ‪ MA‬را در ﺑﺮ دارد‪ .‬ﻃﻮر دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ‬
‫ﻣﯿﺘﻮان ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﺑﺮای زﺑﺎن ‪ L ∈ M A‬ﮔﻮاﻫﯽ ﮐﻪ ﻣﺮﻟﯿﻦ ﺑﺮای آرﺗﻮر ﻣﯿﻔﺮﺳﺘﺪ را در‬
‫اﺑﺘﺪا ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﮐﻪ آرﺗﻮر ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ اش روی ﮔﻮاه اﻧﺠﺎم‬
‫دﻫﺪ را ﺑﺎ ﻣﺎﺷﯿﻨﯽ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ : N P ⊆ QM A‬ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ ‪ N P ⊆ M A‬اﺳﺖ‪ .‬زﯾﺮا ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ در ﺗﻌﺮﯾﻒ ‪ MA‬اﺣﺘﻤﺎل ‪ ٢/٣‬را ﺑﻪ ‪١‬‬
‫و اﺣﺘﻤﺎل ‪ ١/٣‬را ﺑﻪ ‪ ٠‬ﻣﯿﻞ دﻫﯿﻢ‪ .‬از ﻧﺘﯿﺠﻪ ی ﺑﺨﺶ ﻗﺒﻞ و ﻧﺘﯿﺠﻪ ی اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ راﺑﻄﻪ ی ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ ﻣﯿﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ : BQP ⊆ QM A‬اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻫﻢ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻠﺖ واﺿﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ ای در زﻣﺎن ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای ﺣﻞ‬

‫‪١٠‬‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎً ﭼﮏ ﮐﺮدن ﯾﮏ ﮔﻮاه از آن ﻧﯿﺰ ﺣﺪاﮐﺜﺮ در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﺣﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ راﺑﻄﻪ ی ﻣﯿﺎن‬
‫‪ P‬و ‪ NP‬و ﯾﺎ ‪ BPP‬و ‪. MA‬‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻌﺮوف ﮐﻪ در ‪ QMA‬ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﺣﻘﯿﻘﺖ ‪ QMA-Complete‬اﻧﺪ ﻣﯿﺘﻮان ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ”‬
‫‪ ” k-Local Hamiltonians‬و ” ‪ ” group Non-membership‬اﺷﺎره ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﻫﺎﻣﯿﻠﺘﻮﻧﯽ‬ ‫‪٧‬‬

‫ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ در ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ی ﺣﺎﮐﻢ در دﯾﻨﺎﻣﯿﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ‪ ،‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ی ﺷﺮودﯾﻨﮕﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫∂‬
‫‪iℏ‬‬ ‫⟩)‪|ψ(t)⟩ = Ĥ |ψ(t‬‬
‫‪∂t‬‬

‫ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ‪ ℏ‬ﺛﺎﺑﺖ ﭘﻼﻧﮏ و ̂‪ H‬ﻫﺎﻣﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺳﺖ‪ .‬در ﻓﯿﺰﯾﮏ ﺑﺲ ذره ای ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﮐﺎر ﯾﺎﻓﺘﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﯾﻪ ی ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ذرات زﯾﺎد اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮای ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﯾﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮان ﻣﻌﺎدﻟﻪ ی‬
‫ﺑﺎﻻ را ﺣﻞ ﮐﺮد‪.‬‬
‫اﮐﻨﻮن ﺑﺎ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻫﺎﻣﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﻣﻮﺿﻌﯽ آﺷﻨﺎ ﻣﯿﺸﻮﯾﻢ‪ .‬در اﺑﺘﺪا ﯾﺎدآوری ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﻫﺎﻣﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﯾﮏ ﻋﻤﻠﮕﺮ ﺧﻄﯽ‬
‫و ﻫﺮﻣﯿﺘﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﺖ ﻫﺮﻣﯿﺘﯽ ﺑﻮدن ﻧﯿﺰ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ وﯾﮋه ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺣﻘﯿﻘﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ وﯾﮋه‬
‫ﻣﻘﺎدﯾﺮش ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ وﯾﮋه اﻧﺮژی ﻫﺎی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﻧﺮژی ﮐﻤﯿﺘﯽ اﺳﺖ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و ﺣﻘﯿﻘﯽ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺎﻣﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ای‬
‫‪ - k‬ﻣﻮﺿﻌﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬

‫∑‬
‫‪r‬‬
‫=‪H‬‬ ‫‪Hj‬‬
‫‪j=١‬‬

‫ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﺮ ﮐﺪام از اﯾﻦ ‪ Hj‬ﻫﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ روی ‪ k‬ذره )ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ( ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺎﺑﺪﯾﻬﯽ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺴﺌﻠﻪ ی ”‪ ”k-local Hamiltonian‬ﻣﯿﺮوﯾﻢ‪:‬‬
‫ﻓﺮض ﮐﻨﯿﺪ ﯾﮏ ﻫﺎﻣﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﻣﻮﺿﻌﯽ داده ﺷﺪه اﺳﺖ و ﯾﮏ ﮔﺎف اﻧﺮژی ﻫﻢ ﻗﻮل داده ﺷﺪه ﮐﻪ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﻪ‬
‫اﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ اﻧﺮژی ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﯾﻪ ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻋﺪد ‪ b‬اﺳﺖ و ﯾﺎ ﮐﻤﺘﺮ از ﻋﺪد ‪ . a‬اﺧﺘﻼف اﯾﻦ دو ﻋﺪد‬
‫ﻫﻢ ﻣﯿﺘﻮان ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﯾﮏ ﮔﺮﻓﺖ‪) .‬ﭼﻮن ﺑﺎ ﺿﺮب ﯾﮏ ﻋﺪد ﺛﺎﺑﺖ در ﻫﺎﻣﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮐﻢ ﯾﺎ‬
‫زﯾﺎد ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ (.‬ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ آﯾﺎ اﻧﺮژی ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﯾﻪ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ a‬اﺳﺖ ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ‪. b‬‬
‫]‪[١۴‬‬
‫ﺷﺎﯾﺪ واﺿﺢ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﺮﺳﺪ وﻟﯽ ﻣﯿﺘﻮان ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻫﺎﻣﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﻣﻮﺿﻌﯽ را ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ ﺗﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ ”‪”Max-k-CSP‬‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ ﺑﺮای ﻫﺮ ﻋﺒﺎرت ‪ ci‬ﯾﮏ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻗﻄﺮی‬

‫‪١١‬‬
‫‪ ٢k × ٢k‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ‪ Hci (m, m) = ٠‬اﮔﺮ ﻧﻤﺎﯾﺶ دودوﯾﯽ ‪ m‬آن ﻋﺒﺎرت را ارﺿﺎء‬
‫ﮐﻨﺪ‪ .‬و ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺷﻮد اﮔﺮ ارﺿﺎ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ارﺿﺎء ﻧﺸﺪن ﻫﺮ ﻋﺒﺎرت ﺑﺎﻋﺚ ﯾﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ اﻧﺮژی در‬
‫ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﺗﻤﺎم ﻫﺎﻣﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﻫﺎ ﻗﻄﺮی ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﻫﻢ ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯿﺘﻮان درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻤﯿﻨﻪ اﻧﺮژی‬
‫ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻌﺪاد ﻋﺒﺎرت ﻫﺎی ارﺿﺎء ﺷﺪه ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯿﺘﻮان ﻣﺴﺌﻠﻪ ‪Max-k-CSP‬‬
‫را ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ‪ k-local Hamiltonian‬ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﺮد‪ .‬از ﻗﻀﯿﻪ ”‪ ”Cook-Levin‬ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ ‪Max-k-CSP‬‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ای ‪ NP-Complete‬اﺳﺖ‪ .‬اﮐﻨﻮن ﻣﯿﺨﻮاﻫﯿﻢ ﻧﺴﺨﻪ ی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ اﯾﻦ ﻗﻀﯿﻪ را اﺛﺒﺎت ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﯿﻢ ‪ k-local Hamiltonian‬ﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ ی ‪ QMA-Complete‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﺑﺘﺪا اﺛﺒﺎت ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻫﺮ ‪ ، k‬اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ درون ‪ QMA‬اﺳﺖ و ﺳﭙﺲ اﺛﺒﺎت ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ﺑﺮای ‪k ≥ ۵‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻪ ‪ QMA-hard‬ﺗﻌﻠﻖ دارد‪.‬‬
‫ﻗﻀﯿﻪ ‪. QMA ∈ k-LH :‬‬
‫اﺛﺒﺎت ‪ :‬ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ⟩‪ |ψ‬و ﯾﮏ ﻣﺪار ﺗﺎﯾﯿﺪ ‪ V‬ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺰ ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﯾﮏ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﺗﮏ ﮐﯿﻮﺑﯿﺘﯽ روی ⟩‪ V |ψ‬ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﯾﮏ ﺟﻮاب ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪:‬‬

‫∑ ‪١‬‬
‫‪r‬‬
‫√ ( = ⟩‪|ψ‬‬ ‫⟩‪|j⟩) ⊗ |η⟩ ⊗ |٠‬‬
‫‪r j=١‬‬

‫ﺑﺮای ‪ {|j⟩}rj=١‬ﯾﮏ ﭘﺎﯾﻪ ی ﯾﮑﺎﻣﺘﻌﺎﻣﺪ ﺑﺮای ‪ r‬و ⟩‪ |η‬ﯾﮏ وﯾﮋه ﺑﺮدار ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﯾﮑﯽ از وﯾﮋه ﻣﻘﺪارﻫﺎی ‪H‬‬
‫‪ . λ ،‬اوﻟﯿﻦ ﻗﺴﻤﺖ اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ را اﻧﺪﯾﺲ‪ ،‬دوﻣﯿﻦ را اﺛﺒﺎت و ﺳﻮﻣﯽ را ﭘﺎﺳﺦ ﻣﯿﻨﺎﻣﯿﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺪار ﺗﺎﯾﯿﺪ ‪ V‬ﻓﺮض ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ﻫﺮ ﯾﮏ از ‪ Ĥj‬ﻫﺎ روی ﯾﮏ زﯾﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪ از ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪Sj‬‬
‫∑‬
‫ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻓﺮض ﮐﻨﯿﻢ ‪ Ĥj‬ﺗﺠﺰﯾﻪ ی ﻃﯿﻔﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت | ‪ s λs |λs ⟩ ⟨λs‬دارد‪ .‬اﮐﻨﻮن ﯾﮏ‬
‫ﻋﻤﻠﮕﺮ ﯾﮑﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪ Wj‬ﮐﻪ روی ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎی اﺛﺒﺎت و ﭘﺎﺳﺦ ﻋﻤﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ‪:‬‬
‫√‬ ‫√‬
‫)⟩‪Wj (|λs ⟩ ⊗ |٠⟩) = |λs ⟩ ⊗ ( λs |٠⟩ + ١ − λs |١‬‬

‫ﻣﯿﺘﻮان اﯾﻦ ﯾﮑﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬اﺑﺘﺪا ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﺣﺪس ﻓﺎز را روی ‪ eiHj‬اﺟﺮا ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ﺗﺎ‬
‫‪ λs‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﻢ‪ .‬دﻗﺖ ﺷﻮد ﭼﻮن ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﻣﺎ ﻣﻮﺿﻌﯽ اﺳﺖ‪ |Sj | ،‬ﻣﺤﺪود اﺳﺖ و اﯾﻦ ﮐﺎر زﻣﺎن ﮔﯿﺮ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ‪ λs‬ﯾﮏ ﭼﺮﺧﺶ روی ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺮﺳﯿﻢ‪.‬‬
‫ﺣﺎل ‪ V‬را ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﯿﺴﺎزﯾﻢ ‪:‬‬
‫∑‬
‫‪r‬‬
‫‪|j⟩ ⟨j| ⊗ Wj‬‬
‫‪j=١‬‬

‫‪١٢‬‬
‫اﮐﻨﻮن ﺑﺎﯾﺪ ﭼﮏ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ آﯾﺎ ﺑﺮای ﯾﮏ ﺟﻮاب ﺑﻠﯽ ﺑﺮای ﻣﺴﺌﻠﻪ ) ﯾﻌﻨﯽ وﻗﺘﯽ اﻧﺮژی ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﯾﻪ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ از ‪a‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ( اﺣﺘﻤﺎل اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﻋﺪد ‪ ١‬در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﯾﮏ ﻣﯿﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﯿﺘﻮاﻧﯿﻢ اﻧﺘﺨﺎب‬
‫اﻧﺪﯾﺲ ‪ j‬را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬ﻣﻘﺪار اﺣﺘﻤﺎل زﯾﺮ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻣﺎ اﺳﺖ ‪:‬‬

‫∑‬
‫‪r‬‬
‫‪١‬‬
‫= )‪P r(١‬‬ ‫) ‪P r(١|Wj‬‬
‫‪j=١‬‬
‫‪r‬‬

‫ﮐﻪ اﯾﻦ اﺣﺘﻤﺎل ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ ‪:‬‬

‫] †‪P r(١|Wj ) = T r[(I ⊗ |١⟩ ⟨١|)Wj (|η⟩ ⟨η| ⊗ |٠⟩ ⟨٠|)Wj‬‬

‫)⟩‪= (⟨η| ⊗ ⟨٠|)Wj† (I ⊗ |١⟩ ⟨١|)Wj (|η⟩ ⊗ |٠‬‬

‫∑‬
‫= ⟩‪|η‬‬ ‫‪s‬‬ ‫ﺣﺎل ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ وﯾﮋه ﺑﺮدارﻫﺎی ‪ Hj‬ﺑﺴﻂ دﻫﯿﻢ‪αs |λs ⟩ ،‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻋﻤﻠﮕﺮ ﺗﺼﻮﯾﺮ |‪ |١⟩ ⟨١‬را ﻫﻢ روی ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﺳﺦ اﻋﻤﺎل ﮐﻨﯿﻢ ‪:‬‬
‫∑‬
‫( ‪(I ⊗ ⟨١|)Wj (|η⟩ ⊗ |٠⟩ = (I ⊗ ⟨١|)Wj‬‬ ‫)⟩‪αs |λs ⟩ ⊗ |٠‬‬
‫‪s‬‬
‫∑‬ ‫√‬ ‫√‬ ‫√ ∑‬
‫[)|‪= (I ⊗ ⟨١‬‬ ‫( ⊗ ⟩ ‪αs |λs‬‬ ‫= ])⟩‪λs |٠⟩ + ١ − λs |١‬‬ ‫⟩ ‪αs ١ − λs |λs‬‬
‫‪s‬‬ ‫‪s‬‬

‫ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﺿﺮب داﺧﻠﯽ اﯾﻦ ﺑﺮدار در ﺧﻮدش اﺳﺖ ‪:‬‬

‫∑‬‫‪r‬‬
‫√∗ ∑ ‪١‬‬ ‫√ ∑‬
‫= )‪P r(١‬‬ ‫(‬ ‫()| ‪αt ١ − λt ⟨λt‬‬ ‫)⟩ ‪αs ١ − λs |λs‬‬
‫‪j=١‬‬
‫‪r t‬‬ ‫‪s‬‬

‫∑‬
‫‪r‬‬
‫∑‪١‬‬ ‫∑‬
‫‪r‬‬
‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬
‫‪٢‬‬
‫=‬ ‫= | ‪(١ − λs )|αs‬‬ ‫‪(١ − ⟨η| Hj |η⟩) = ١ −‬‬ ‫⟩‪⟨η| H |η‬‬
‫‪j=١‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪j=١‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬

‫ﺣﺎل ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ اﮔﺮ ﺟﻮاب ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻠﯽ ﺑﺎﺷﺪ ) ‪ λ ≤ a‬وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ( آﻧﮕﺎه ﻣﯿﺘﻮان ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﯾﮏ وﯾﮋه ﺑﺮدار ﮐﻪ وﯾﮋه ﻣﻘﺪارش از ‪ a‬ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻋﺪد ﯾﮏ را از ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﺤﺪود ﮐﺮد ‪:‬‬

‫‪λ‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪P r(١) = ١ −‬‬ ‫‪≥١−‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬

‫و از ﻃﺮﻓﯽ اﮔﻪ ﺟﻮاب ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺧﯿﺮ ﺑﺎﺷﺪ ) ﻫﻤﯿﺸﻪ ‪ ( λ ≥ b‬آﻧﮕﺎه اﯾﻦ اﺣﺘﻤﺎل اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ از ﺑﺎﻻ ﻣﺤﺪود ﻣﯿﺸﻮد ‪:‬‬

‫‪b‬‬
‫‪P r(١) ≤ ١ −‬‬
‫‪r‬‬
‫‪١٣‬‬
‫ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ ‪ a‬و ‪ b‬در ﻣﺮﺗﺒﻪ ی ‪ ١‬ﺑﺎﻫﻢ اﺧﺘﻼف دارﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ‪ r‬از ﻣﺮﺗﺒﻪ ی ﭼﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪ ای از ﺳﺎﯾﺰ ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ اﯾﻦ دو اﺣﺘﻤﺎل در ﻣﺮﺗﺒﻪ ی ﻣﻌﮑﻮس ﭼﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪ ای ﺑﺎﻫﻢ اﺧﺘﻼف دارﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ در ﻣﺮﺗﺒﻪ ی ﻣﻌﮑﻮس‬
‫ﻧﻤﺎﯾﯽ ﺑﺎﻫﻢ اﺧﺘﻼف داﺷﺘﻨﺪ ﻧﻤﯿﺸﺪ ﮐﺎری ﮐﺮد وﻟﯽ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯿﺘﻮان ﺑﺎ روش ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﮑﺮار در ﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫ی ﭼﻨﺪﺟﻤﻠﻪ ای‪ ،‬اﯾﻦ اﺧﺘﻼف را واﺿﺢ ﺗﺮ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻼس ‪ ، QMA‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﯿﺮﺳﯿﻢ‬
‫ﮐﻪ ‪:‬‬
‫‪LH ∈ QM A‬‬

‫ﻗﻀﯿﻪ ‪ :‬ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ‪-۵‬ﻣﻮﺿﻌﯽ ﺑﺮای ‪ QMA‬ﮐﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺛﺒﺎت ‪ :‬ﺑﺮای اﯾﻦ اﺛﺒﺎت ﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ دﻟﺨﻮاه ‪ P‬ﮐﻪ ﺑﻪ دﺳﺘﻪ ی ‪ QMA‬ﺗﻌﻠﻖ دارد را ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ی ﻫﺎﻣﯿﻠﺘﻮﻧﯽ‬
‫‪-۵‬ﻣﻮﺿﻌﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ‪ .‬ﻓﺮض ﮐﻨﯿﺪ ‪ V = VL VL−١ ...V١‬ﻣﺪار ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﯿﺘﻮان‬
‫ﻓﺮض ﮐﺮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﯾﮑﺎﻧﯽ ﻫﺎ روی ﯾﮏ ﺟﻔﺖ ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﮐﺎر ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﻫﺪف ﻣﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ‪-۵‬ﻣﻮﺿﻌﯽ ‪ H‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﯾﮏ وﯾﮋه ﻣﻘﺪار ﮐﻮﭼﮏ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ و ﺗﻨﻬﺎ اﮔﺮ ﯾﮏ اﺛﺒﺎت ⟩‪ |ψ‬وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪار ‪ V‬ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل زﯾﺎد ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﯾﺪه ی اﯾﻦ اﺛﺒﺎت اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯿﺨﻮاﻫﯿﻢ ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ را ﻃﻮری ﻃﺮاﺣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﻋﻤﻞ ﮐﻤﯿﻨﻪ ﮐﺮدن اﻧﺮژی‬
‫ﻋﻤﻞ ‪ V‬را ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ‪ H‬را روی ﻓﻀﺎی ‪ B⊗N ⊗ CL+١‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ اول ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪ N‬ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ورودی ﻣﺪار‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬و ﻗﺴﻤﺖ دوم را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺷﻤﺎرﺷﮕﺮ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯿﺒﺮﯾﻢ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ اﯾﻦ ﺷﻤﺎرﺷﮕﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪ‬
‫ﮐﺪام ﯾﮑﯽ از ‪ Vi‬ﻫﺎ در ﺣﺎل اﺟﺮاﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﻪ ﺗﻔﺴﯿﺮ‬
‫آن ﻫﺎ ﻣﯿﭙﺮدازﯾﻢ ‪:‬‬
‫‪H = Hin + Hprop + Hout‬‬

‫ﻫﺮ ﮐﺪام از ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﻫﺎی ﺑﺎﻻ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺻﺮﯾﺢ ﻣﯿﻨﻮﯾﺴﯿﻢ‪:‬‬

‫‪Hin := Ip ⊗ |٠⟩ ⟨٠|c‬‬

‫‪Hout := (|٠⟩ ⟨٠| ⊗ I(C٢ )⊗(N −١) )p ⊗ |L⟩ ⟨L|c‬‬

‫∑‬
‫‪L‬‬
‫=‪Hprop :‬‬ ‫‪Hj‬‬
‫‪j=١‬‬

‫‪١۴‬‬
 ‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬
‫‪Hj = − Vj ⊗ |j⟩ ⟨j − ١|c − Vj† ⊗ |j − ١⟩ ⟨j|c‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪٢‬‬
‫‪١‬‬
‫‪+ Ip ⊗ (|j⟩ ⟨j| + |j − ١⟩ ⟨j − ١|)c‬‬
‫‪٢‬‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ‪ p‬و ‪ c‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻧﻤﺎد ﮔﻮاه )ﺣﺎﻟﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ( و ﺳﺎﻋﺖ )ﺣﺎﻟﺖ ﺷﻤﺎرﺷﮕﺮ( ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮐﻨﻮن اﮔﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ای ﮐﻪ اﻧﺮژی اش در ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﺑﺎﻻ ﮐﻤﯿﻨﻪ ﻣﯿﺸﻮد را ⟩‪ |η‬ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬ﻣﯿﺨﻮاﻫﯿﻢ اﯾﻦ‬
‫ﮐﻤﯿﻨﻪ ﺑﻮدن رخ دﻫﺪ اﮔﺮ و ﺗﻨﻬﺎ اﮔﺮ ⟩‪ |ξ‬ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺪار ‪ V‬آن را ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺎﻻ ﺑﭙﺬﯾﺮد‪.‬‬
‫ﻧﺸﺎن ﺧﻮاﻫﯿﻢ داد اﯾﻦ دو ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺮﺑﻮط ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬

‫‪١‬‬ ‫∑‬ ‫‪L‬‬

‫√ = ⟩‪|η‬‬ ‫⟩‪Vj ...V١ |ξ⟩ ⊗ |j‬‬
‫‪L + ١ j=٠‬‬

‫ﺑﺮای آﻧﮑﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﯿﻢ اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ در واﻗﻊ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﯾﻪ ی ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ اﺛﺮ ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ را روی‬
‫اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ‪ .‬ﺟﻤﻠﻪ ی ‪ Hin‬ﮐﻪ واﺿﺤﺎً ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻤﻠﻪ ی ‪ Hprop‬ﻧﯿﺰ ﻫﻢ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه‬
‫ﮐﻪ ﺟﻤﻠﻪ ی اول و ﺳﻮم و ﻫﻤﯿﻨﻄﻮر ﺟﻤﻠﻪ ی دوم و ﭼﻬﺎرم ‪ Hj‬ﻫﻢ دﯾﮕﺮ را ﺧﻨﺜﯽ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﺟﻤﻠﻪ ی ‪Hout‬‬
‫ﻫﻢ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻠﺖ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺪار ‪ V‬ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﻧﺰدﯾﮏ ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ⟩‪ |ξ‬را ﻣﯿﭙﺬﯾﺮد‪) .‬ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻧﺨﺴﺖ را‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ⟩‪ |١‬ﻗﺮار ﻣﯿﺪﻫﺪ‪(.‬‬
‫ﺑﺮای اداﻣﻪ ی ﮐﺎر ﯾﮏ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎ اﻋﻤﺎل ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ‪:‬‬

‫∑‬
‫‪L‬‬
‫= ‪W‬‬ ‫|‪Vj ...V١ ⊗ |j⟩ ⟨j‬‬
‫‪j=٠‬‬

‫ﻣﯿﺘﻮان اﺛﺮ اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺎﯾﻪ را روی ﺣﺎﻟﺖ ⟩‪ |η‬و ﻫﻤﯿﻨﻄﻮر ﺟﻤﻼت ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﻧﺸﺎن داد ‪:‬‬

‫‪١‬‬ ‫∑‬ ‫‪L‬‬

‫‪′‬‬ ‫†‬
‫√ ⊗ ⟩‪|η ⟩ = W |η⟩ = |ξ‬‬ ‫⟩‪|j‬‬
‫‪L + ١ j=٠‬‬

‫‪′‬‬
‫‪Hin‬‬ ‫‪= W † Hin W = Hin‬‬
‫‪′‬‬
‫‪Hout‬‬ ‫) ‪= (V † ⊗ Ic )Hout (V ⊗ Ic‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Hj′ = Ip ⊗ (|j − ١⟩ ⟨j − ١| − |j − ١⟩ ⟨j| − |j⟩ ⟨j − ١| + |j⟩ ⟨j|)c‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪ ١‬‬ ‫‪١‬‬
‫‪‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪−‬‬ ‫‪٢‬‬
‫‪٠‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪...‬‬
‫‪− ١ ١ − ١ ٠ ...‬‬
‫‪′‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Hprop = Ip ⊗ ‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪ := Ip ⊗ Ec‬‬
‫‪٠ − ٢١ ١ − ١٢ ...‬‬
‫‪... ... ... ... ...‬‬

‫‪١۵‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ‪ ،‬ﻣﯿﺘﻮان ﻧﺸﺎن داد اﮔﺮ ﻣﺪار ‪ V‬ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻣﻮرد ﺗﺎﯾﯿﺪ ⟩‪ |ξ‬را ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ‪ ١ − ϵ‬ﺑﭙﺬﯾﺮد‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﭼﺸﻢ داﺷﺘﯽ ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ روی ﺣﺎﻟﺖ ⟩‪ |η‬از ﺑﺎﻻ ﻣﺤﺪود ﻣﯿﺸﻮد ‪:‬‬
‫‪١‬‬
‫≤ ⟩‪⟨η| H |η‬‬ ‫‪ϵ‬‬
‫‪L+١‬‬
‫ﭘﺲ ﻫﺮﮔﺎه ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺎ ﻣﻮرد ﺗﺎﯾﯿﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﯾﮏ وﯾﮋه اﻧﺮژی ﮐﻮﭼﮏ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫اﮐﻨﻮن ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﺛﺒﺎت ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻗﻀﯿﻪ ﻣﯿﺮوﯾﻢ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اﮔﺮ ﻣﺪار ﺣﺎﻟﺖ ⟩‪ |ξ‬را ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻧﮑﺮد‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﻫﻢ‬
‫وﯾﮋه ﻣﻘﺪاری ﺑﺎ اﻧﺮژی ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﮐﻨﯿﻢ ﻣﺪار ‪ V‬ﺣﺎﻟﺖ ⟩‪ |ξ‬ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ‪ ϵ‬ﻧﻤﯿﭙﺬﯾﺮد‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻣﯿﺨﻮاﻫﯿﻢ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﯿﻢ ‪:‬‬
‫√‬
‫‪١− ϵ‬‬
‫≥ ⟩‪⟨η| H |η‬‬
‫‪L٣‬‬
‫ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﺑﺘﺪا ‪ H‬را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﻣﯿﻨﻮﯾﺴﯿﻢ ‪:‬‬

‫‪H = A١ + A٢ , A١ := Hin + Hout , A٢ := Hprop‬‬

‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻨﮑﻪ ‪ A١‬و ‪ A٢‬ﺑﺎﻫﻢ ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎ ﻧﻤﯿﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﯿﺘﻮان ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ وﯾﮋه ﻣﻘﺪارﺷﺎن را ﺣﺴﺎب ﮐﺮد و‬
‫ﺟﻤﻊ آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ وﯾﮋه ﻣﻘﺪار ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﺑﻬﺮه ﺑﺮد‪ .‬ﭘﺲ از ﻟﻢ ﭘﺎﯾﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ‪:‬‬
‫ﻟﻢ ‪ :‬اﮔﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ‪ A١ , A٢ ≥ ٠‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﮐﻪ ﮐﻤﯿﻨﻪ وﯾﮋه ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻧﺎﺻﻔﺮ اﯾﻦ دو ﻋﻤﻠﮕﺮ از ﻋﺪد ‪ν‬‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬و ﻫﻤﯿﻨﻄﻮر ﻓﻀﺎی ﮐﺮﻧﻞ اﯾﻦ دو ﻋﻤﻠﮕﺮ ‪ Γ١‬و ‪ Γ٢‬ﺑﺎﻫﻢ اﺷﺘﺮاﮐﯽ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺑﺮدار ﺻﻔﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬
‫آﻧﮕﺎه ‪:‬‬
‫‪A١ + A٢ ≥ ٢ν sin٢ (α(Γ١ , Γ٢ )/٢)I‬‬

‫ﮐﻪ اﯾﻦ زاوﯾﻪ ﺑﯿﻦ دو ﻓﻀﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﮔﯿﺮی روی زاوﯾﻪ ﺑﯿﻦ ﺗﻤﺎم ﺑﺮدار ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ ﻋﻀﻮ ﻓﻀﺎی‬
‫ﻧﺨﺴﺖ و دوﻣﯽ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻓﻀﺎی دوم اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫اﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻣﻘﺪار ‪ ν‬ﺳﭙﺲ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن زاوﯾﻪ ی ﺑﯿﻦ دو ﻓﻀﺎی ﮐﺮﻧﻞ ﻣﯿﺮوﯾﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﯾﺎﻓﺘﻦ ﮐﻤﯿﻨﻪ وﯾﮋه ﻣﻘﺪار ‪ A١‬ﮐﺎر ﺳﺎده اﺳﺖ ﭼﻮن ﺟﻤﻼت آن ﺑﺎﻫﻢ ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ و ﻣﯿﺘﻮان آن را ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﺟﻤﻊ ﯾﮏ ﺳﺮی ﻋﻤﻠﮕﺮ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﯿﺘﻮان ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮد ﮐﻪ ﮐﻤﯿﻨﻪ وﯾﮋه ﻣﻘﺪارش ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪١‬‬
‫ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﻋﻤﻠﮕﺮ دوم ﯾﻌﻨﯽ ‪ A٢‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻘﺎرن ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ‪ Ec‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ی وﯾﮋه ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺧﺘﻢ ﻣﯿﺸﻮد ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﺒﺎرت ‪:‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪πk‬‬
‫‪λk = ١ − cos‬‬
‫‪L+١‬‬

‫‪١۶‬‬
 ‫ﭘﺲ ﮐﻤﯿﻨﻪ وﯾﮋه ﻣﻘﺪار آن ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ از ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﺤﺪود ﻣﯿﺸﻮد ‪:‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪π‬‬
‫‪١ − cos‬‬ ‫‪≥ c/L٢‬‬
‫‪L+١‬‬

‫ﺣﺎل ﻓﻀﺎﻫﺎی ﮐﺮﻧﻞ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ‪:‬‬

‫⊕] ‪Γ١ = [((C٢ )⊗N )p ⊗ |٠⟩c ] ⊕ [((C٢ )⊗N )p ⊗ {|١⟩ , ... |L − ١⟩}c‬‬

‫] ‪[V † (|١⟩ ⊗ (C٢ )⊗N −١ )p ⊗ |L⟩c‬‬

‫‪١‬‬ ‫∑‬ ‫‪L‬‬

‫‪٢ ⊗N‬‬
‫) ‪Γ٢ = ((C‬‬ ‫√ ⊗ ‪)p‬‬ ‫⟩‪|j‬‬
‫‪L + ١ j=٠ c‬‬
‫ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﺿﺮب داﺧﻠﯽ ﺑﯿﻦ ﺑﺮدارﻫﺎی دو ﻓﻀﺎ و ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﮔﯿﺮی‪ ،‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯿﺎورﯾﻢ ‪:‬‬
‫√‬
‫‪٢‬‬ ‫‪١− ϵ‬‬
‫= ‪sin α‬‬
‫‪L+١‬‬
‫√‬
‫ﭘﺲ ﮐﻤﯿﻨﻪ وﯾﮋه ﻣﻘﺪار ‪ H‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ) ‪ Ω( ١−L٣ ϵ‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯿﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫اﮐﻨﻮن ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺳﺎﺧﺘﻪ اﯾﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮای آﻧﮑﻪ ‪ ۵‬ﻣﻮﺿﻌﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺷﻤﺎرﺷﮕﺮ را ﻃﻮر دﯾﮕﺮی ﻗﺮار‬
‫دﻫﯿﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﺷﻤﺎرﺷﮕﺮ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﻢ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﻣﺎ ‪ ۵‬ﻣﻮﺿﻌﯽ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ )‪ O(logL‬ﻣﻮﺿﻌﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﺟﺎی اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻀﺎی ‪ CL+١‬از ﻓﻀﺎی ‪ B⊗L‬ﺑﻬﺮه ﻣﯿﺒﺮﯾﻢ‪.‬‬
‫ﻃﻮری ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎی ﺑﺮدار ⟩‪ |j‬از ‪ L‬ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ و ‪ j‬ﺗﺎی اوﻟﯽ را ‪ ١‬و ﺑﻘﯿﻪ آن ﻫﺎ را ﺻﻔﺮ درﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﯿﮕﯿﺮﯾﻢ‪ .‬اﮐﻨﻮن ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮدﯾﻢ ]‪: [١٣‬‬

‫‪۵_LH ∈ QM A_Complete‬‬

‫در اداﻣﻪ ی ﮐﺎر ﻣﯿﺘﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﺎی دﯾﮕﺮی از ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﻫﺎی ﻣﻮﺿﻌﯽ اﺷﺎره ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺮای ﮐﻼس‬
‫‪ QMA‬ﮐﺎﻣﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ‪:‬‬
‫ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ‪:‬‬
‫ﯾﮏ ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ‪ k‬ﻣﻮﺿﻌﯽ ﮐﻪ از ‪ n‬ﮐﻮﯾﺒﯿﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻌﺪاد )‪O(logn‬‬
‫از ﮐﯿﻮﺑﯿﺖ ﻫﺎ را ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﺴﺌﻠﻪ ی اﯾﻦ ﻫﻤﯿﻠﺘﻮﻧﯽ ﺑﺮای ﮐﻼس ‪ QMA‬ﮐﺎﻣﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪[١۵] .‬‬

‫‪١٧‬‬
 ‫ﻣﺮاﺟﻊ‬
[1] E. Bernstein, and U. Vazirani, Quantum Complexity Theory, SIAM
Journal on Computing (1997). 8

[2] C.H. Bennett, E. Bernstein, G. Brassard, and U. Vazirani, Strengths

and Weaknesses of Quantum Computing, SIAM Journal on Computing
(1996). 7

[3] D. Deutsch, and R. Jozsa Rapid solutions of problems by quantum com-

putation, Proceedings of the Royal Society of London A. 439 (1992).
6

[4] P.W. Shor, Polynomial-Time Algorithms for Prime Factorization and

Discrete Logarithms on a Quantum Computer, SIAM Journal on Com-
puting (1997). 7

[5] J. Watrous, Quantum Computational Complexity, (2008). 10

[6] L. Babai, Trading group theory for randomness, Proceedings of the

seventeenth annual ACM symposium on Theory of Computing (1985).
10

[7] S. Mertens, Computational Complexity, Quantum Information Lec-

ture Notes: From Foundations to Quantum Technology Applications,
Edited by D. Bruss and G. Leuchs, Volume 1, Section 2 (2006). 1

[8] M.A. Nielsen, and I.L Chuang, Quantum Computation and Quantum
Information, Cambridge University Press (2000). 2, 4

[9] S. Das, T. Chanda, M. Lewenstein, A. Sanpera, A. Sen De, and Ujjwal

Sen, The Separability versus Entanglement Problem, Quantum Infor-
mation Lecture Notes: From Foundations to Quantum Technology

١٨
 Applications, Edited by D. Bruss and G. Leuchs, Volume 1, Section 8
(2006). 3

[10] D. Deutsch, Quantum theory, the Church-Turing principle and the uni-
versal quantum computer, Proceedings of the Royal Society of London
A. 400 (1985). 4

[11] M. Freedman, A. Kitaev, M. Larsen, and Z. Wang, Topological Quan-

tum Computation, Bulletin of the American Mathematical Society.
4

[12] E. Farhi, J. Goldstone, S. Gutmann, and M. Sipser, Quantum Com-

putation by Adiabatic Evolution, (2000) 4

[13] A. Kitaev, A. Shen, and M. Vyalyi, Classical and Quantum Compu-

tation, American Mathematical Society (2002). 17

[14] T. J. Osborne, Hamiltonian Complexity, Reports on Progress in

Physics (2012). 11

[15] D. Nagaj, D. Hangleiter, J. Eisert, M. Shwarz, Pinned QMA: The

power of fixing a few qubits in proofs, (2020) 17

١٩