Filipino 9 LAS Quarter 3

9
Filipino
Ikatlong Markahan
MGA GAWAING PAMPAGKATUTO
1
Republic of the Philippines
Department of Education
REGION II – CAGAYAN VALLEY
COPYRIGHT PAGE
FILIPINO
Learning Activity Sheets
(Grade 9)
Copyright © 2020
DEPARTMENT OF EDUCATION
Regional Office No. 02 (Cagayan Valley)
Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500
“No copy of this material shall subsist in any work of the Government of the Philippines. However, prior
approval of the government agency or office wherein the work is created shall be necessary for
exploitation of such work for profit.”
This material has been developed for the implementation of K to 12 Curriculum through the Curriculum
and Learning Management Division (CLMD). It can be reproduced for educational purposes and the
source must be acknowledged. Derivatives of the work including creating an edited version, an
enhancement of supplementary work are permitted provided all original works are acknowledged and
the copyright is attributed. No work may be derived from this material for commercial purposes and
profit.
Consultants:
Regional Director : BENJAMIN D. PARAGAS, PhD, CESO IV, DepEd R02
Assistant Regional Director : JESSIE L. AMIN, EdD, CESO V, DepEd R02
Schools Division Superintendent : FLORDELIZA C. GECOBE PhD, CESO VI, SDO Quirino
Asst. Schools Division Superintendent : MARY JULIE A. TRUS PhD, SDO Quirino
Chief Education Supervisor, CLMD : OCTAVIO V. CABASAG PhD, DepEd R02
Chief Education Supervisor, CID : JORGE G. SADDUL, SR.
Development Team
Writers: CINDY P. DELA CRUZ, RODOLFO E. REVOLLEDO, JR., MILDRED M. TORRES, SHERYLL P.
BARCIBAL, EDRALIN A. FERRER, ODESSA T. DELOS SANTOS, RENALYN A. ROMBAOA,
FE CRIS FELICIANO, KAREN E. PASCUAL
Content Editor: ARIEL O. SAET, RENROSE S. RODRIGUEZ, NORALIE B. CABANG, JUN-JUN R. RAMOS,
ROMANO C. SALAZAR,
Language Editor: SHERLY C. CAINGUITAN PhD, EPS-English, FE G. BUCCAHAN PhD, EPS-Filipino,
RENROSE S. RODRIGUEZ, NORALIE B. CABANG, JUN-JUN R. RAMOS, ROMANO C.
SALAZAR,
Illustrator: JULIOUS A. PERUCHO, Teacher I/T.I.C., Agta Community Primary School
Focal Persons: DENIS M. AGBAYANI, Education Program Supervisor–MAPEH, CLMD, DepEd R02
RIZALINO G. CARONAN, Education Program Supervisor–LRMDS, CLMD, DepEd R02
FELIMENDO M. FELIPE, SEPS-HRD, OIC LR Supervisor-SDO Quirino
RONALD T. BERGADO, PDO II-LRMS, SDO Quirino
ROZEN D. BERNALES, Librarian II, SDO Quirino
Printed by: Curriculum and Learning Management Division

DepEd, Carig Sur, Tuguegarao City
2
Talaan ng Nilalaman
Compentency
Pahina
Napatutunayang ang mga pangyayari sa binasang
parabula ay maaaring maganap sa tunay na
buhay sa kasalukuyan ..................... 2
Naisusulat ang isang anekdota o liham na
nangangaral; isang halimbawang elehiya ..................... 10
Nagagamit nang wasto sa pangungusap ang
matatalinghagang pahayag ..................... 18
Nasusuri ang mga elemento ng elehiya batay sa:
- Tema
- Mga tauhan
- Tagpuan
- Mga mahihiwatigang kaugalian o tradisyon
- Wikang ginamit
- Pahiwatig o simbolo
- Damdamin ..................... 25
Nabibigyang-puna ang nakitang paraan ng
pagbigkas ng elehiya o awit ..................... 32
Nagagamit ang mga angkop na pang-uri na
nagpapasidhi ng damdamin ..................... 37
Nasusuri ang mga tunggalian (tao vs. tao, at tao vs.
sarili) sa kuwento batay sa napakinggang pag-
uusap ng mga tauhan ..................... 42
Napatutunayang ang mga pangyayari at/o
transpormasyong nagaganap sa tauhan ay
maaaring
mangyari sa tunay na buhay ..................... 50
Natutukoy ang pinagmulan ng salita (etimolohiya) ..................... 54
Naiuugnay sa kasalukuyan ang mga tunggaliang
(tao vs. tao at tao vs. sarili) napanood na
programang pantelebisyon ..................... 60
Naisusulat muli ang maikling kuwento nang may
pagbabago sa ilang pangyayari at mga katangian
ng sinuman sa mga tauhan; ang sariling wakas sa
naunang alamat na binasa ..................... 69
Nagagamit ang angkop na pang-ugnay na hudyat
ng pagsusunod-sunod ng mga pangyayari sa
lilikhaing kuwento ..................... 75
3
Nabibigyang-kahulugan ang kilos, gawi at karakter
ng mga tauhan batay sa usapang napakinggan ..................... 81
Napatutunayan ang pagiging makatotohanan/ di
makatotohanan ng akda ..................... 89
Nagagamit ang mga pang-abay na pamanahon ,
panlunan at pamaraan sa pagbuo ng alamat ..................... 95
Nahuhulaan ang maaaring mangyari sa akda
batay sa ilang pangyayaring napakinggan ..................... 101
Nailalarawan ang natatanging kulturang Asyano
na masasalamin sa epiko ..................... 106
Nabibigyang-katangian ang isa sa mga itinuturing
na bayani ng alinmang bansa sa Kanlurang Asya ..................... 112
Nagagamit ang mga angkop na salita sa
paglalarawan ng kulturang Asyano at bayani ng
Kanlurang Asya ..................... 118
Naiisa-isa ang kultura ng Kanluraning Asyano mula
sa mga akdang pampanitikan nito ..................... 128
4
FILIPINO 9
Ikatlong Markahan – MELC 1
Napatutunayang ang mga pangyayari sa binasang parabula ay maaaring
maganap sa tunay na buhay sa kasalukuyan
-Pang-uugnay ng pangyayari sa binasang parabula sa tunay na buhay
5
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Pang-uugnay ng pangyayari sa binasang parabula sa tunay na buhay
Panimula ( Susing Konsepto)

Iyong nalaman ang Panitikan sa Silangang Asya noong Ikalawang markahan. Ngayon
nama’y maghanda ka upang kilalanin ang Panitikan ng Kanluran at Timog Asya. Ano-ano ang
mga Bansa mula sa Silangang Asya? Ano-anong mga Kultura ang nalalaman mo mula rito?
Alam mo ba.....
Ang Kanluran at Timog Asya
Ang Kanlurang Asya ( KA) ay binubuo ng mga bansang Armenia, Azerbaijan,

Bahrain, Cyprus, Georgia, Iraq, Iran, Jordan, Kuwait, Lebanon, Oman, Palestine, Qatar, Saudi
Arabia, Syria,, Turkey, United Arab Emerates, at Yemen.
Ang Iraq na ang dating pangalan ay Mesopotamia ay kilala sa taguring Fertile Crescent dahil sa
mayamang lupain nitong kahugis ng kabiyak na buwan dulot ng dalawang ilog na matatagpuan sa
lugar – ang Tigris at ang Euphrates. Ang mga gawaing panrelihiyon tulad ng dalit, salmo, alamat,
mga pinagmulan at kasaysayan ng bayani ang bumubuo sa panitikang Babylonian (Iraq). Isang
kasaysayan na tumutukoy sa mga gawa ng Gilgamesh, isang bayani na naniniwalang siya’y
kamatayan o mayroong walang hanggang buhay. Ang kasaysayan ng pagkakalikha ng mundo at ang
malaking baha na nagwasak dito ay may kaugnayan sa epiko.
Sa Timog Asya naman kabilang ang mga bansang Afganistan, Bangladesh, Bhutan, Maldives, Nepal ,
Pakistan, Sri Lanka at India. Pinakakilala rito ang epikong Sanskrit na Ramayana at Mahabharata.
Dito rin nagmula si Rabindranath Tagore, isang Nobel Prize Winner sa Panitikan noong 1913.
Mula rin sa India ay hiniram naman ng mga Arabe ang mga bilang na magpahanggang ngayon ay
atin pa ring ginagamit—ang tinatawag na “Arabic” na mga bilang. Nakasalig ang kanilang mga
panitikan at panulat sa Koran na nasusulat din sa wikang Arabic na siyang wika ni Mohammed, ang
kanilang propeta. Sa mga Kwento sa “ Mga Gabi sa Arabia” (Arabian Nights) ay nakabibihag ang
kagandahan ng kulturang Muslim.
6
Nakabasa ka na ba ng Parabula mula sa mga lugar na ito?
Ipagpatuloy ang pagbabasa nang iyong malaman ang panitikan ng mga Bansang
kabilang sa Kanluran at Timog Asya.
Kasanayang Pampagkatuto at Koda
Napatutunayang ang mga pangyayari sa binasang Parabula ay maaaring maganap sa
tunay na buhay sa kasalukuyan. F9PB- IIIa- 50
GAWAIN 1:
Naitanong mo na ba sa iyong sarili kung ikaw ay isang mabuting anak? O kaya ay
kapatid? Ano-ano ang iyong mga katangian o ginagawang makapagpapatunay na ikaw ay isang
mabuting kapatid o anak?
Panuto: Isulat ang mga ito sa kahon. Maaaring magdagdag ng kahon kung kinakailangan.
Mga patunay sa
iyong pagiging
mabuting anak
at kapatid
Matagumpay mong nasagutan ang iyong unang gawain. Ngayon nama’y basahin at
unawain ang akdang inihanda para sa iyo. Tignan kung paano kayo nag kakaiba ng pangunahing
tauhan sa aksa.
7
GAWAIN 2:
Panuto: Basahing mabuti ang akda at sagutin ang mga sumusunod na tanong pagkatapos.
Parabula ng Alibughang Anak
May isang mayamang ama ang may dalawang anak na lalaki. Ang wika ng
bunso, “Ama, ibigay na po ninyo sa akin ang mamanahin ko.” At ibinahagi sa kanila ng ama ang
kaniyang ari-arian. Pagkalipas ng ilang araw, ipinagbili ng bunso ang kaniyang ari-arian at
nagtungo sa malayong lupain, taglay ang buo niyang kayamanan, at doo’y nilustay na lahat sa di
wastong pamumuhay. Nang malustay na niya ang kaniyang kayamanan, nagkaroon ng matinding
taggutom sa lupaing yaon, at nagdalita siya. Kaya’t namasukan siya sa isang mamamayan sa
lupaingh yaon. Siya’y pinapunta sa bukid upang mag-alaga ng baboy. Ibig sana niyang punan ang
kaniyang pagkain kahit ng mga bungang-kahoy na ipinakakain sa mga baboy ngunit walang
magbigay sa kaniya. Nang mapag-isip- isip niya ang kaniyangn ginawa, nasabi niya sa kaniyang
sarili, “Ang mga alila ng aking ama ay may sapat na pagkain at lumalabis pa, samantalang ako’y
mamamatay na sa gutom dito. Babalik ako sa kaniya at sasabihin ko ‘Ama, nagkasala po ako sa
Diyos at sa inyo. Hindi na po ako karapat-dapat na tawagin ninyong anak; ibilang na lamang
ninyo akong isa sa inyong mga alila.’ “At tumindig siya at pumaroon sa kaniyang ama.
Malayo pa’y natanawan na siya ng kaniyang ama at ito’y labis na nahabag sa
kaniya. Kaya’t patakbo siyang sinalubong, niyakap, at hinagkan. Sinabi ng anak, “Ama, nagkasala
po ako sa Diyos at sa inyo. Hindi na po ako karapat-dapat na tawagin ninyong anak.” Ngunit
tinawag ng ama ang kaniyang mga alila, “Madali! Dalhin ninyo rito ang pinakamahusay na damit
at isuot sa kaniya. Suotan siya ng singsing at panyapak. Kunin ang pinatabang guya at patayin;
kumain tayo at magsaya! Sapagkat namatay na ang anak kong ito, ngunit muling nabuhay; nawala,
ngunit nasumpungan.” At sila’y nagsaya.
Nasa bukid noon ang anak na panganay. Nang umuwi siya at malapit na sa
bahay at narinig niya ang tugtugan at sayawan. Tinawag niya ang isa sa mga alila at tinanong.
“Bakit? May ano sa atin?” “Dumating po ang inyong kapatid!” tugon ng alila. “Ipinapatay ng
inyong ama ang pinatabang guya sapagkat nagbalik siyang buhay at walang sakit.” Nagalit ang
panganay at ayaw nitong pumasok sa bahay. Kaya’t lumabas ang kaniyang ama at inamu-amo
siya. Ngunit sinabi niya, “Pinaglingkuran ko po kayo sa loob ng maraming taon, at kailanma’y
hindi ko kayo sinuway. Ngunit ni minsan ay hindi ninyo ako binigyan ng kahit isang birisong
kambing para magkatuwaan kami ng aking mga kaibigan. Subalit nang dumating ang anak
ninyong lumustay ng inyong kabuhayan sa masasamang babae, ipinagpatay pa ninyo ng
pinatabang guya!” sumagot ang ama, “Anak, lagi kitang kapiling. Ang lahat ng ari-arian ko ay sa
iyo. Ngunit dapat tayong magsaya at magalak sapagkat namatay na ang kapatid mo, ngunit muling
nabuhay; nawala ngunit muling nasumpungan.”
Mula sa Lukas 15:11 - 32
8
Pag-unawa sa Binasa:
1. Anong uri ng ama ang ama sa akdang binasa?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________ ________
2. Kung ikaw ang ama sa parabula, ibibigay mo ba ang hinihinging mana ng iyong anak
kahit ikaw ay buhay pa? Bakit?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
3. Nakabuti ba sa bunsong anak ang pagkuha agad ng kaniyang mana? Ipaliwanag.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4. Paano nilustay ng bunsong anak ang nakuha niyang mana?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
5. Ano ang ibinunga ng kaniyang pagtatakwil sa magulang? May kilala ka bang anak na
ganito ang kinahinatnan ng buhay dahil sa pagiging alibugha?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
6. Makatarungan ba ang ginawa ng amang pagtanggap sa kaniyang anak na muling
nagbalik? Kung ikaw ang nasa katayuan ng ama, ganoon din kaya ang iyong
gagawin?Ipaliwang.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
9
7. Masisisi mo ba ang anak na panganay na makaramdam ng hinanakit sa kaniyang ama?
Kung ikaw ang nasa kaniyang kalagayan, ganoon din kaya ang iyong gagawin? Bakit?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
8. Kung ikaw ang nakababatang kapatid, ano ang gagawin mo upang mabawasan ang
hinanakit at pagtatampo ng iyong kapatid?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
Alam mo ba...
Ang binasa mong “Parabula ng Alibughang Anak” ay isang salaysay na hango sa

Bibliya. Tinatawag ding Talinghaga ang isang parabula, naglalayon itong magturo ng
aral sa babasa, at kalimitang hangi sa Bibliya. Sinasabing kailangang magkaroon ng
isang kaakit-akit na pamagat ang isang salaysay upang mapukaw ang atensiyon sa
mambabasa.
Ang parabula ay nagmula sa salitang Griyego na parabole na nagsasaad ng dalawang
bagay (maaaring tao, hayop, lugar, o pangyayari) para paghambingin. Ito ay makatotohanang
pangyayaring naganap noong panahon ni Hesus batay sa nakasaad sa Banal na Aklat. Ang mga
aral na napupulot dito ay nagsisilbing patnubay sa marangal na pamumuhay ng mga tao. Ang
mga mensahe ng parabula ay isinulat sa patalinghaga. Ang parabula ay hindi lamang lumilinang
ng mabuting asal na dapat nating taglayin kundi binubuo rin nito ang ating moral at espiritwal
na pagkatao.
10
GAWAIN 3:
Panuto: Ang mga sumusunod ay pangyayaring naganap sa parabulang binasa ay maaaring ring
maganap sa kasalukuyan at sa tunay na buhay. Sumulat ng naiisip mong kaparehong
pangyayaring naganap o nagaganap sa kasalukuyan kaugnay ng bawat sitwasyon. Maaari itong
personal mong nasaksikan o isang pangyayaring iyong nabalitaan, nabasa o napanood. Maaaring
magdagdag ng sagutang papel kung kinakailangan.
1. Hiningi ng anak ang kaniyang mamanahin kahit buhay pa ang magulang niya .
Kaparehas na pangyayari:
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
2. Nilustay ng anak ang kaniyang minana sa hindi wastong pamumuhay.

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
3. Nang maghirap ang anak ay namasukan ito bilang alila.

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
4. Dahil sa paghihirap, nagsisi ang anak sa kaniyang ginawa at naalala ang magulang.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
5. Bumalik ang anak at humingi ng tawad sa magulang. Pinatawad ang anak at pinatuloy
muli sa kaniyang tahanan.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
11
Gawain 4:
Panuto : Saliksikin ang sa Bibliya ang ukol sa “Ang Talinghaga Tungkol sa May-ari ng
Ubasan”. Isa-isahin ang mga pangyayari sa binsang Talinghaga na sa palagay mo ay may
malaking pagkakahawig sa mga nangyayari sa tunay na buhay. Itala sa ibaba at bigyan ng
pagpapatunay. Isulat din kung aling bahagi sa Bibliya nabasa ang Parabula.
PANGYAYARING MULA S BIBLIYA PATUNAY
PANGWAKAS:
Batid kong may natutuhan ka sa araling ito, Isulat ang mga ito sa ibaba.
Ang natutuhan ko araling ito ay... Ang natutuhan ko araling ito ay... Ang natutuhan ko araling ito ay...
12
SANGGUNIAN:
Peralta, Romulo N., et.al (2014). Panitikang Asyano Modyul ng Mag-aaral sa Filipino 9.Pasig City
Garcia, Florante C. , et. Al (2015). Pintig ng Lahing Pilipino 9 Aklat 1. SIBS Publishing House, Inc.,
Phoenix Building, 927 Quezon Avenue 1104 Quezon City, Philippines.
Del Rosario, Mary Grace G., et.al (2014). Pinagyamang Pluma 9 (K to 12) Aklat 1. Phoenix Publishing
House, Inc. 927 Quezon Avenue, Quezon City.
Cindy P. dela Cruz
13
FILIPINO 9
Naisusulat ang isang anekdota o liham na nangangaral; isang halimbawang
elehiya
Pagsusulat ng Isang Anekdota, Elihiya at Liham
14
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Pagsusulat ng Isang Anekdota, Elihiya at Liham
Panimula ( Susing Konsepto)
Ang mabuhay sa daigdig ay puno ng mga pagsubok na susukat sa taglay mong kakayahan
kung paano mo kokontrolin ang iyong damdamin – mga damdaming nagtataglay ng iba’t ibang
emosyon tulad ng pagdadalamhati sa pagpanaw ng mahal sa buhay. Ito ang itinuturing na
pinakamabigat na damdamin sapagkat hindi lamang nito sakop ang ating puso kundi sakop din
nito ang kabuuan ng ating pagkatao. Maraming kaparaanan kung paano maipararating ang
ganitong saloobin, maaaring sa pamamagitan ng pag-awit na may himig o gaya ng pagsulat ng
elehiya.
Sa araling ito ay makikilala mo ang isa sa mga Elehiya ng Kanlurang Asya at kung anong
uri ng tula ang Elehiya. Paano naiiba ang elehiya sa iba pang akdang kauri nito gaya ng
Anekdota?
Pagkatapos ng aralin mong ito ay inaasahan kong makasusulat ka ng halimbawa ng isang
Anekdota o ng isang Elehiya.
Naisusulat ang isang anekdota o liham na nangangaral; isang halimbawang Elehiya F9PU- IIIa-
53
GAWAIN 1:
Panuto: Sumulat ng maikling paglalarawan tungkol sa mahal mo sa buhay na labis mong
pinahahalagahan. Sino ang taong ito? Ano ang nagawa niya sa buhay mo para pahalagahan mo
siya? Isulat ang kaniyang pangalan sa loob ng puso.
Mga nagawa Mga nagawa
15
Alam mo ba.....
May dalawang uri ng panitikan upang alalahanin ang mabuti

nagawa ng isang tao.
ANEKDOTA – ang anekdota ay isang maikling pagsasalaysay ng isang makatawag-pansin o

nakatutuwang pangyayari sa buhay ng isang tao na kadalasa’y kilala o tanyag.
Ang pagsasalaysay ay karaniwang maikli at ang pangyayari ay maaaring totoong nangyari sa
buhay ng nasabing tao o maaari ding mga likhang-isip lamang subalit nahahawig sa
katotohanan.
Ang anekdotang hango sa tunay na buhay ng isang tao ay nagbibigay ng
pagkakaton upang lalo pang makilala ng mga mambabasa o tagapakinig ang totoong pagkatao
o ang personal na buhay ng taong pinatutungkulan nito.
Ang anekdota namang likhang isip at hindi batay sa tunay na buhay ay madalas
na may paksang katawanan subalit may taglay na mensaheng kapupulutan ng aral ng mga
tagapakinig o mambabasa.
Nagagamit ang anekdota upang makapagbigay aliw, makapagturo o
makapagbigay aral patungkol sa isang paksa.
Sa pamamagitan nito maipapasilip nila ang isang bahagi ng kanilang buhay na
maaaring kapulutan ng aral o pagnilayan ng mambabasa o tagapakinig at maiugnay rin sa
paksang tinatalakay.
Isang halimbawa nito ay ang Anekdota ni Dr. Jose Rizal.
GAWAIN 2:
Panuto: Basahin at unawain ang halimbawa ng Anekdota.
Tsinelas ni Jose-Rizal
Maganda ang dagat at ang ilog sa aming bayan sa Laguna. Bughaw na may halong
luntian kapag walang sigwa. Ang tunig sa wawa ay napapligiran ng mga kawayang sumasayaw
na tila umiindak kapag nahihipan ng hangin.
Ang mga bangkang may layag ay parang nga paruparong puti na naghahabulan. Ang
bangka ay karaniwang gawa sa kahoy na inukit sa matibay na kahoy na nakukuha sa aming
gubat. Kung minsan ito ay may dalawang katig na gawa sa matitibay at mahabang kawayan
upang ang bangka ay hindi gumiwang kapag ito ay nakatigil sa tubig. Karamihan sa gamit nito
ay pangingisda ngunit sa aming lalawigan, ang bangka’y ginagamit namin sa paglalakbay lalo
na sa pagtawid sa ibayo ng dagat. Mas mabilis ito kaysa gumamit ng kalabaw o ng
karatela.
16
Naalala ko pa noon kasalukuyang kaming nakasakay sa bangka nang humalagpos ang
isa kong tsinelas. Ang tsinelas ay ang gamit namin sa pagpasok at pagpunta sa mga lakaran
kung saan ang bakya na gawa sa kahoy ay hindi nararapat. Mabilis itong inanod sa tubig bago
ko nahabol para kunin. Malungkot ako dahil inisip ko ang aking ina na magagalit dahil sa
pagkawala ng aking tsinelas.
Tinignan ako ng nagsasagwan nang kinuha ko ang aking isa pang tsinelas at dali-
dali kong itinapon sa dagat, kasama ang dasal na mahabol nito ang kapares na tsinelas.
“Bakit mo itinapon ang iyong isa pang tsinelas?” tanong sa akin ng kasamahan ko sa bangka.
“Isang tsinelas ang nawala sa akin at walang silbi sa makakakita. Ang isang tsinelas na
nasa akin ay wala ring silbi sa akin. Kung sino man ang makakuha ng pares ng tsinelas ay
magagamit niya ito sa kaniyang paglalakad.
Napatingin ulit sa akin ang mama. Marahil naunawaan niya ang isang batang katulad
ko.
1. Sino si Dr. Jose Rizal? Ano-ano ang kaniyang magandang katangian?
2. Ano-anong ang mga napagtanto mo pagkatapos mong mabasa ang anekdota ni

Rizal?
3. Ano-anong mahahalagang mensahe/aral ang napulot mo pagkatapos mong mabasa

ang anekdota ni Rizal?
4. Kung ikaw naman ang nasa kalagayan ng bata sa akda, ano naman ang kakaibang
gagawin mo?
Alam mo ba.....
17
May dalawang uri ng panitikan upang alalahanin ang mabuti o
makalilimutang nagawa ng isang tao.
ELEHIYA – Ang elehiya ay isang tulang nagpapahayag ng damdamin o paggunita sa

isang nilalang na sumakabilang-buhay na. Ito ay isang tulang liriko na naglalarawan ng
pagbubulay-bulay o guniguni na nagpapakita ng masidhing damdamin patungkol sa
alaala ng isang mahal sa buhay. May katangian ang elehiya. Ito’y tula ng pagnanangis,
pag-aalaala, at pagpaparangal sa mahal sa buhay na ang himig ay matimpi at
mapagmuni-muni at di masintahin. Binibigyang- parangal dito ang mga nagawa ng
yumao.
Ang halimbawa nito ay ang Elehiya sa Kamatayan ni Kuya

-Bhutan
Isinalin sa Filipino ni Pat V. Villafuerte
GAWAIN 3: Basahin at unawain ang halimbawa ng Elehiya

Elehiya sa Kamatayan ni Kuya
-Bhutan
(isinalin sa Filipino ni Pat V. Villafuerte)
Hindi napapanahon!
Sa edad na dalawampu’t isa, isinugo ang buhay
Ang kaniyang malungkot na paglalakbay na hindi na matanaw
Una sa dami ng aking kilala taglay ang di-mabigkas na pangarap
Di maipakitang pagmamahal
At kahit pagkaraan ng maraming pagsubok
Sa gitna ng nagaganap na usok sa umaga
Maniwala’t dili panghihina at pagbagsak!
Ano ang naiwan!

Mga naikuwadrong larawang guhit, poster, at larawan
Aklat, talaarawan, at iba pa.
Wala nang dapat ipagbunyi
Ang masaklap na pangyayari, nagwakas na
Sa pamamagitan ng luha naglandas ang hangganan, gaya ng paggunita
Ang maamong mukha, ang matamis na tinig, ang halakhak
At ang ligayang di-malilimutan. \
Walang katapusang pagdarasal
Kasama ng lungkot, luha at pighati
Bilang paggalang sa kaniyang kinahinatnan
Mula sa maraming taon ng paghihirap
Sa pag-aaral at paghahanap ng magpapaaral
18
Mga mata’y nawalan ng luha, ang lakas ay nawala
O’ ano ang naganap
Ang buhay ay saglit na nawala
Pema, ang immortal na pangalan

Mula sa nilisang tahanan
Walang imahe, walang anino, at walang katawan
Ang lahat ay nagluksa, ang burol ay bumaba, ang bukid ay nadaanan ng unos
Malungkot na lumisan ang tag-araw
Kasama ang pagmamahal na inialay
Ang isang anak ng aking ina ay hindi na makikita
Ang masayang panahon ng pangarap.
Pag-unawa sa Binasa:
1. Ano ang tema ng binasang tula?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
2. Paano ipinadama ng may-akda ang labis niyang pagdadalamhati sa tula?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
3. Bakit mahalagang isulat sa paraang patula ang mga alaalang iniwan ng kaniyang kapatid?
Ganito rin ba ang pagtuturing mo sa mahal mo sa buhay?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
4. Kung ikaw ang may-akda, paano mo ipadarama ang pagmamahal mo sa isang tao?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
5. Paano mo magagamit sa iyong buhay ang mga aral at mensaheng hatid ng elehiya?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
6. Paano naiiba ang elehiya sa iba pang uri ng tula?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
19
Gawain 4:
Panuto : Pagkakataon mo ng sumulat ng sarili mong akda. Mamili sa Anekdota o Elehiya.
Umisip ng kamag-anak, kaibigan, o kakilala na gusto mong alalahanin dahil sa di-malilimutang
nagawa niya na maaaring kapulutan ng aral o pangyayaring kaniyang nagawa noong siya ay
nabubuhay pa. Umisip ng sariling pamagat. Gamitin ang espasyong inilaan sa ibaba. Magdagdag
ng papel kung kinakailangan. Gawing gabay ang rubriks na nasa ibaba.
Pamantayan sa Pagbibigay ng Puntos

Mga Pamantayan Puntos Iyong Puntos
May orihinalidad at akma ang elehiya o anekdotang 5
nabuo
Gumamit ng tamang pahayag sa pagpapasidhi ng 5
damdamin kaya’t lutang na lutang ang damdaming
nais na ipahiwatig
Nalapatan ng akma at kaaya-ayang himig ang nabuong 5
akda
Naging kawili-wili at nahikayat ang 5
tagabasa/tagapakinig
Kabuuan 20
5- napakahusay 2- di- gaanong mahusay
4-mahusay 1-Maraming kakulangan
3- katamtaman
PANGWAKAS: Batid kong may natutuhan ka sa araling ito, Isulat ang mga ito sa ibaba.
Ang natutuhan ko araling ito ay... Ang natutuhan ko araling ito ay... Ang natutuhan ko araling ito ay...
20
SANGGUNIAN:
Peralta, Romulo N., et.al (2014). Panitikang Asyano Modyul ng Mag-aaral sa Filipino 9.Pasig City
Garcia, Florante C. , et. Al (2015). Pintig ng Lahing Pilipino 9 Aklat 1. SIBS Publishing House, Inc.,
Phoenix Building, 927 Quezon Avenue 1104 Quezon City, Philippines.
Del Rosario, Mary Grace G., et.al (2014). Pinagyamang Pluma 9 (K to 12) Aklat 1. Phoenix Publishing
House, Inc. 927 Quezon Avenue, Quezon City.
https://www.scribd.com/presentation/436100491/ANEKDOTA-10
https://philnews.ph/2020/01/30/anekdota-mga-halimbawa-ng-anekdota-anecdote
Cindy P. dela Cruz

Guro sa Filipino
21
FILIPINO 9
Nagagamit nang wasto sa pangungusap ang matatalinghagang
pahayag
Matatalinhagang Pahayag
22
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Matatalinghagang Pahayag
Panimula (Susing Konsepto)
Ang matatalinhagang pahayag ay ang mga ekspresyong may malalalim na salita o hindi
tiyak na kahulugan. Ito ay humuhubog sa pag- unawa o kaisipan ng mga tao.
Ang Panitikan ay masasabing masining kung ito ay ginagamitan ng mga simbolo at mga
matatalinhagang pahayag. Sa pamamagitan ng paggamit dito ay nagiging misteryoso ang isang
akda. Lumalalim ang mga pahayag na siyang nagbibigay kulay at ganda sa isang panitikan.
Ang ilan sa matatalinhagang pahayag ay ang mga idyoma, salawikain, kasabihan, tayutay
kasama ang mga simbulo tulad ng pagpapakahulugang metaporikal na ginagamit sa isang akda.
Ang Idyoma ay nakasulat sa anyong parirala, nakatago sa likod ng salita ang tunay na kahulugan
nito. Halimbawa nito ay ang pariralang naniningalang pugad (nanliligaw), di mahulugang
karayom ( matao) at marami pang iba. Samantala ang kasabihan naman ay isang bukam- bibig ng
mga tao na hango sa kanilang karanasan tulad ng “ Sa kapipili, ang nakuha ay bungi” na ang ibig
ipahiwatig nito ay ang taong mapaghanap at di-makuntento, minsan ay lalong mamalasin.
Ang Salawikain ay ang yong pataludtod na nagsisilbing tuntunin o kautusang kinikilala at
pinatibay ng karanasan at batayan ng magandang pag- uugali tulad ng salawikaing “ Kung may
sinuksok, may madudukot,” “ Aanhin pa ang damo, kung patay na ang kabayo.”
Ang tayutay naman ay may mga iba’t ibang uri tulad ng pagwawangis, pagtutulad,
pagsasatao, pagmamalabis, pag-uyam, sinekdoke at marami pang iba.
Sa araling ito, ikaw ay matututong gamitin nang wasto ang matatalinhagang pahayag sa
isang pangungusap.

Nagagamit nang wasto sa pangungusap ang matatalinhagang pahayag. F9WG-IIIa-53
Panuto:
Basahin, suriin at unawain ang mga naihandang gawain. Sagutin ito nang may katapatan.
23
Gawain 1
Panuto: Piliin ang titik ng tamang kahulugan ng mga matatalinhagang pahayag sa bawat bilang.
Isulat ito sa patlang bago ang bilang.
____1. Kabiyak ng dibdib a. pag- isipang mabuti bago umaksiyon
____2. Ilista sa tubig b. naghihingalo
____3. Tulog mantika c. asawa
____4. Matalim ang dila d. mahirap gisingin
____5. Agaw- buhay e. maghihirap
____6. Magdildil ng asin f. kalimutan
____7. Ang tumakbo nang matulin, g. masakit magsalita
‘pag nasugata’y malalim
____8. ‘Pag di ukol ay hindi bubukol h. magastos

____9. Ubos-ubos biyaya, i. kapag di nakalaan sayo ang isang bagay
bukas nakatunganga hindi ito mangyayari.
____10. Kung walang tiyaga, j. magsipag

Walang nilaga
Gawain 2
Panuto: Ibigay ang kahulugan ng mga matatalinhagang salita sa bawat bilang at gamitin ito sa
pangungusap.
Halimbawa:
Bugtong na anak = nag- iisa = Si Sentino ay ang bugtong na anak nina Mang Santi
at Aling Juana
1. Magsunog ng kilay-
2. Lakad- pagong-
3. Mababa ang luha-
4. Nagtataingang kawali-
5. Pinagbiyak na bunga-
Gawin 3
24
Maliban sa mga matatalinhagang pahayag na nakita sa mga natapos na gawain, subukin
mo namang pag- aralan ang pagpapakahulugang metaporikal. Ang pagpapakahulugang
metaporikal ay tumutukoy sa kahulugan ng salita batay sa representasyon o simbolismo. Ito ay
taliwas sa literal na pagpapakahulugan.
Halimbawa:
Literal
a. Bola = bagay na ginagamit sa basketbol
Pangungusap: Ipinasa ni Darius ang bola sa kaniyang kasama.
Metaporikal
b. Bola = pagbibiro
Pangungusap: Tumigil ka, puro ka na lang bola.
Batid kong naunawaan mo na ang metaporikal na pagpapakahulugan. Ngayon naman ay

subuking ibigay ang literal at metaporikal na kahulugan ng bawat bagay sa kahon at gamitin ito
sa pangungusap. Gawing gabay ang halimbawang ibinigay sa itaas.
Bagay:_________________________
Literal na kahulugan:__________________________________________________________
Pangungusap:________________________________________________________________
Metaporikal na kahulugan:_____________________________________________________
Pangungusap:________________________________________________________________
25
Bagay:_________________________
Pangungusap:________________________________________________________________
Pangungusap:________________________________________________________________
Bagay:_________________________
Pangungusap:________________________________________________________________
Pangungusap:________________________________________________________________
Bagay:_________________________
26
Pangungusap:________________________________________________________________
Pangungusap:________________________________________________________________
Bagay:_________________________
Pangungusap:________________________________________________________________
Pangungusap:________________________________________________________________
Pangwakas
Ang natutuhan ko sa gawaing ito ay
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
______________________________________________________
Mga Sanggunian
A. Aklat
Peralta, Romulo N., et.al (2014). Panitikang Asyano.Pasig City
27
Curriculum Guide, pahina 181
ODESSA T. DELOS SANTOS

Guro sa Filipino
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. C
2. F
3. D
4. G
5. B
6. E
7. A
8. I
9. H
10. j
Gawain 2
1. Magsunog ng kilay = mag- aral ng mabuti = Para makapasa at makapagtapos ng pag-
aaral kailangang magsunog ng kilay.
2. Lakad- pagong = mabagal = Paano ka makararating sa iyong paroroonan kung ikaw
ay umaastang lakad- pagong.
3. Mababa ang luha= iyakin, madaling maiyak = Mababa ang luha ni Joana sapagkat
kasisimula pa lamang magkuwento ni Dan sa kanyang mga masasalimuot na
karanasan hindi na niya napigilan ang lumuha.
4. Nagtataingang kawali= nagbibingi-bingihan= Kanina pa inuutusan si Ben nang
kanyang lola subalit sadya talagang nagtataingang kawali sapagkat hindi ito
tumatalima at di pinapansin ang matanda bagkus pinagpatuloy nito ang kanyang pag-
upo na parang walang narinig.
5. Pinagbiyak na bunga= kawangis= Si Ana at Linda ay parang pinagbiyak na bunga.
Gawain 3
Ang kasagutan sa gawaing ito ay depende sa pag- unawa o sariling pagpapakahulugan ng
mga mag- aaral.
1. Pagong
2. Paruparo
3. Anghel
4. Rosas o bulaklak
5. Bawang
28
FILIPINO 9
- Tema
- Mga tauhan
- Tagpuan
- Wikang ginamit
- Pahiwatig o simbolo
- Damdamin
Pagsuri sa Elemento ng Elehiya
29
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Pagsuri sa Elemento ng Elehiya

Naranasan mo na bang mawalan ng minamahal sa buhay? Ano ang nadama mo nang
malaman mong iniwan ka na ng taong pinahahalagahan mo? Ano ang nakatulong sa iyo upang
magpatuloy sa buhay? Ikaw ba ‘yung taong nagmumukmok sa iyong kwarto ng ilang araw?
Nagbabakasyon? O ikaw ‘yung taong nagsusulat ng tula para alalahanin ang mga magagandang
mga katangian at kaasalan niya nang siya ay nabubuhay pa?
Hindi natin maiiwasang magbalik- tanaw sa mga pangyayari na kasama siya-ang ating
mahal sa buhay na namayapa na. Mga bagay o lugar na nagpapaalala sa kanyang ngiti, halakhak,
kalungkutan maging ang inisan at lokohan. Masakit man itong tanggapin subalit kailangan nating
ipagpatuloy ang ating buhay na wala siya.
Sa araling ito, ikaw ay magsusuri ng elemento ng elehiya. Ano ba ang elehiya?
Ang elehiya ay isang tulang liriko na naglalarawan ng pagbubulay-bulay o guniguni na
nagpapakita ng masidhing damdamin patungkol sa alaala ng isang mahal sa buhay. Ito’y tula ng
pananangis, pag- alaala at pagpaparangal sa mahal sa buhay na ang himig ay matimpi at
mapagmuni- muni at di- masintahin.

- Tema
- Mga tauhan
- Tagpuan
- Wikang ginamit
- Pahiwatig o simbulo
- Damdamin
F9PD-IIIb-c-50
30
Panuto: Sagutin nang may katapatan ang mga inihandang gawain para sa iyo.
Gawain 1. Basahin at suriing mabuti ang elehiya nang sa gayon ay masagutan ang sumusunod
na gawain.
ELEHIYA KAY RAM
Pilipinas
Patrocinio Villafuerte
Kung ang kamatayan ay isang mahabang paglalakbay

Di mo na kailangang humakbang pa
Sapagkat simula't simula pa'y pinatay ka na
Nang matitigas na batong naraanan mo
Habang nakamasid lamang Ang mga batang lansangang nakasama mo
Nang maraming taon.
Silang nangakalahad ang mga kamay
Silang may tangang kahon ng kendi't sigarilyo
Silang may inaamoy na rugby sa madilim na pasilyo.
Sa pagitan ng maraming paghakbang at pagtakbo

Bunga ng maraming huwag at bawal dito
Sa mga oras na nais mong itanong sa Diyos, Ang maraming bakit at paano
Ay nanatili kang mapagkumbaba at tanggaping ikaw'y tao
At tanggapin ang uri ng buhay na kinagisnan mo.
Buhay na hindi mo pinili dahil wala kang mapipili.
Buhay na di mo matanggihan dahil nasa mga palad mo
Ang pagsang-ayon, ang pagtango at pagtanggap
Bilang bagong ama ng lima mong nakababatang kapatid.
Ay, kaylamig ng sementadong mga baytang ng gusali ng finance at turismo

Habang pinatnubayan ka ng bilog na buwan
At nagkikislapang mga bituin sa pagtulog mo.
At bukas, at susunod na mga bukas, tulad ng maraming bukas
Iyon at iyon din ang araw na sasalubong sa iyo.
Nakangiti ngunit may pait, Mainit ngunit may hapdi
May kulay ngunit mapusyaw
Paulit-ulit, pabalik-balik, Pabalik-balik, paulit-ulit
Ang siklo ng buhay na kinasadlakan mo.
At isang imbensyon ang iyong nalikha
Kay raming sa iyo ay lubusang humanga.
31
Mula sa teoryang laba-kusot-banlaw-kula-banat,
Napapaputi mo ang nag-iisang polong puti
Sa tulong ng mga dahon.
Napapaunat mo ang nag-iisang polong puti
Sa ibabaw ng mga halaman.
Napapabango mo ang nag-iisang polong puti

Sa patak ng alcohol.
Laba-kusot-banlaw-kula-banat.
At habang hinahanap mo ang nawawala mong ama

Upang may mahingan ka ng pambili ng libro
O magsabit ng mga medalya sa dibdib mo
Kayrami naming naging ama-amahan mo.
Habang ang iyong inay nag-aalok ng kendi't sigarilyo
Upang may maipabaon sa iyo
kayrami naming naging ina-inahan mo.
Habang namimighati ka sa harap ng kapatid mong
Pinaslang sa Aristocrat,
Kayrami naming naging kuya-kuyahan mo.
Habang naghahanap ka ng mga taong kakaibiganin
Upang magbahagi ng iyong karanasan
Kayrami naming naging kaibigan mo.
Sa PNU sumibol ang mga bagong ate mo. Sa PNU nalikha ang mga bagong kuya mo.
Sa PNU nabuo ang bagong pamilya mo.
Ay, ang uniporme pala'y napapuputi ng mga dahon

At napauunat ng mga halaman;
Ay, ang kalam ng sikmura pala'y napabubusog ng pagtakam at pag-idlip;
Ay, ang pagbabasa palay may hatid-tulong mula sa poste ng Meralco

Habang nakatayo ka't tangan ang libro;
Ay, ang sakit pala'y napagagaling
Ng magdamag na paglimot;
Ay, ang paliligo pala't paggamit ng banyo
Ay may katumbas na piso;
Ay, ang pangungulila pala'y nahahawi
32
Ng pag-awit at pagsulat.
Umaawit ka't sumusulat; Sumusulat ka't umaawit.
Habang ang titik na nalilikha'y
Walang himig ng harana; Walang tinig ng kundiman
Walang indayog ng oyayi.
At ang mundo mo'y nabago ng pag-ikot

Ikot pakaliwa, ikot pakanan
Ikot paitaas, ikot paibaba; Ikot papaloob, ikot papalabas
Pangalan mo'y parang bulaklak na humahalimuyak
Simbango ng pabango mong iwiniwisik
Sa katawan mong walang pilat
Binabanggit-banggit saan mang lugar
Sinasambit-sambit ng mga guro't mag-aaral.
Ilang bituin sa langit ang hinangad mong sungkitin
llang saranggola sa ulap ang ninais mong maangkin
Kung ang mga bituin sana'y di nagkulang ng kinang at ningning
Sana, kahit kometa'y ilalatag ko't sa mga palad mo'y aking ihahain
Kung ang saranggola sana'y di dinagit ng hangin
Sana guryon itong sabay nating bubuuin.
Ay, wala na.

Tuluyan nang naglaho ang kinang at ningning ng mga bituin.
Tuluyan nang humalik sa lupa ang saranggolang dinagit ng hangin.
Sa paglalakbay mo,
Ang naiwan sa amin ay isang blangkong papel
Di namin matuldukan upang mapasimulan ang isang pagguhit.
Di namin maguhitan upang maitala ang maraming katanungan.
Di namin matanong upang hingan nang kalinawan.
Sana, sa paglalakbay mo'y makahuli ka ng mga sisiw
Sana, sa paglalakbay moy may matanggal na piring
Sana, sa paglalakbay mo ay may timbangan kang maaangkin.
At kapag natupad ito Kaming mga nakasama mo

Kaming mga nagmahal sa iyo
Ay lilikha ng bagong himno ng paglalakbay
Isang himnong ang mga titik ay kalinisan ng puso
Isang himnong may himig ng pananagumpay
Dahil para sa amin, Ikaw ang himno
May puso kang malinis
33
Kaya't dito sa lupa'y ganap kang nagtagumpay.
rin magtatagumpay.
Sa kabilang buhay, ikaw pa rin ang magtatagumpay.
Gawain 2
Suriin at ibigay ang tema, tauhan, tagpuan at kaugalian o tradisyon ng nabasang elehiya.
TEMA
TAUHAN
TAGPUAN
KAUGALIAN O
TRADISYON
Gawin 3
Ano ang simbolong ginamit ng may-akda sa elehiyang binasa? Ibigay ang kahulugan
nito.
Kahulugan:
Simbolo:__________
34
Kahulugan:
Simbolo:__________
Pangwakas
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
___________________________________________________
Mga Sanggunian
Aklat
Pena, Estrella L., et.al (2014). Kanlungan 9. Manila, ELP Campus Journal Printing, pahina 272

Guro sa Filipino 9
35
FILIPINO 9
Nabibigyang-puna ang nakitang paraan ng pagbigkas ng elehiya o
awit
-Pagbigkas o Pag- awit ng Elehiya
36
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Pagbigkas o Pag- awit ng Elehiya
Ang tamang pagbigkas ng anumang uri ng tula ay napakahalaga sapagkat nakasalalay rito
ang kagandahan ng isang akda. Kailangang bigyang-diin nito ang mga damdamin at pahiwatig na
namumutawi rito. Naihahayag ng mambibigkas o umaawit ang mga mensahe ng malinaw sa
pamamagitan ng wastong diin, antala at intonasyon ng pagbigkas maging ang pagkumpas ng
kamay, kilos at tindig sa entablado.
Ang kumpas ng mga kamay ay may iba’t ibang mga pahiwatig tulad ng a) kumpas na
paturo, nagpapakilala ng panduduro, pagkagalit at panghahamak; b) kumpas na ang palad ay
nakataob, ito ay kumpas na nagpapakita ng pagtanggi; c) kumpas na pasuntok, nagpapahayag ito
ng galit o masidhing damdamin; d) palad na bukas at marahang ibinababa, ito ay
nangangahulugang mababa ang uri ng kaisipan o damdamin. Ito ay ilan lamang sa mga kumpas
na ginagamit sa pagbigkas sa anumang uri ng akda tulad ng talumpati at tula.
Sa bahaging ito ng iyong aralin, ikaw ay makapagbibigay ng sariling pagpupuna sa
nakitang paraan ng pagbigkas ng elehiya o awit. Tandaang maging mapanuri at maging matalas
ang pandinig at paningin sa pagsuri nang sa gayon ay mabigyan ng karampatang paghuhusga at
pabibigay ng payo sa mambibigkas ng elehiya.

Nabibigyang- puna ang nakitang paraan ng pagbigkas ng elehiya o awit. F9PD-IIIb-c-50
Panuto:
Panuto: Basahin, suriin at unawain ang mga naihandang gawain. Sagutin ito nang may
katapatan.
Gawain 1
37
Magtala ng sariling paghihinuha sa katangiang dapat taglayin ng mahuhusay na
mambibigkas ng elehiya. Tukuyin kung anong katangian ang maaaring bigyan ng limang
porsiyento (5%) bilang pinakamataas at isang porsyento (1%) bilang pinakamababa. Gamitin ang
pormat sa ibaba.
Katangian ng Mahusay na Mambibigkas ng Elehiya PORSYENTO (%)
Gawain 2
Sa tulong ng iyong magulang, kapatid o mga nakatatanda sa inyong tahanan, ikaw ay
inaatasang suriin at bigyang- puna ang pamamaraan ng kanilang pagbigkas sa tulang “ Elehiya sa
kamatayan ni Kuya.” Kung ikaw ay may sariling “ smartphone” maaari ring makipag- ugnayan
sa iyong kaibigan o kamag- aral na basahin ito, o maaari ring i- record ang kanilang pagbabasa
nang sa gayon ay mas mabigyang-puna ito nang mabuti.
Elehiya sa Kamatayan ni Kuya

Bhutan
(isinalin sa Filipino ni Pat V. Villafuerte)
Hindi napapanahon!
Sa edad na dalawpu’t isa, isinugo ang buhay
Ang kanyang malungkot na paglalakbay na hindi na matanaw
Una sa dami ng aking kilala taglay ang di- mabigkas na pangarap
Di maipakitang pagmamahal
At kahit pagkaraan ng maraming pagsubok
Sa gitna ng nagaganap na usok sa umaga
Maniwala’t dili panghihina at pagbagsak!
Ano ang naiwan!
38
Mga naikuwadrong larawang guhit, poster at larawan,
Aklat, talaarawan at iba pa.
Wala nang dapat ipagbunyi
Ang masaklap na pangyayari, nagwakas na
Sa pamamagitan ng luha naglandas ang hangganan, gaya ng paggunita
Ang maamong mukha, ang matamis na tinig, ang halakhak
At ang ligayang di- malilimutan.
Walang katapusang pagdarasal
Kasama ng lungkot, luha at pighati
Bilang paggalang sa kanyang kinahinatnan
Mula sa maraming taon ng paghihirap
Sa pag-aaral at paghahanap ng magpapaaral
Mga mata’y nawalan ng luha, ang lakas ay nawala
O’ ano ang naganap,
Ang buhay ay saglit na nawala
Pema, ang immortal na pangalan
Mula sa nilisang tahanan
Walang imahe, walang anino at walang katawan
Ang lahat ay nagluksa, ang burol ay bumaba, ang bukid ay nadaanan
ng unos
Malungkot na lumisan ang tag-araw
Kasama ang pagmamahal na inialay
Ang isang anak ng aking ina ay hindi na makikita
Ang masayang panahon ng pangarap.
Gamitin ang Pamantayan sa Pagbibigay ng Puna.

Pamantayan
Hindi Hindi gaanong Sumasang- Lubos na
Sumasang- sumasang- ayon sumasang-
ayon ayon ayon
Nalapatan ng wastong
himig ang elehiya.
Naaangkop ang lakas at
paghina ng tinig sa
damdamin at diwa ng
elehiya.
Nabigyan ng tamang diin
ang bawat salita.
Mahusay na naipakita ang
39
damdamin o emosyon na
namumutawi sa elehiya.
Akma at maayos ang
pagputol o paghinto sa
pagbigkas ng salita,
taludtod at saknong ng
elehiya.
Angkop ang pagkumpas
ng kamay o kilos sa
kanyang mga binibigkas
na salita.
Kabuuan:
Gawin 3. Ibuod ang sariling paghuhusga sa nakita o narinig na pagbigkas ng elehiya.

Magbigay rin nang payo upang mapagbuti pa ang pagbigkas nito.
Pangwakas
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
Mga Sanggunian
A. Aklat
Peralta, Romulo N., et.al (2014). Panitikang Asyano.Pasig City, Pahina 220

Guro sa Filipino 9
40
FILIPINO 9
Nagagamit ang mga angkop na pang-uri na nagpapasidhi ng
damdamin
-Mga Kataga/Pahayag sa Pagpapasidhi ng Damdamin
41
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Mga Kataga/Pahayag sa Pagpapasidhi ng Damdamin
Panimula
Sa pagpapahayag ay mahalagang maipakita ang damdaming nais bigyang-diin o
pangibabawin upang higit na maipahayag ang kaisipan o bagay na nais na maiparating. Sa
ganitong sitwasyon ay mahalagang matutuhan kung paano mapasidhi ang pagpapahayag ng
damdamin sa pamamagitan ng mga kataga o pahayag.
Sa araling ito, ikaw ay matututo sa paggamit ng mga angkop na pang-uri na nagpapasidhi
ng damdamin.

Nagagamit ang mga angkop na pang-uri na nagpapasidhi ng damdamin (F9WG-IIIb-c-53)
Basahin mo
Tunay na mapalad ang bansang India sa pagkakaroon nila ng isang Mahatma Gandhi na
siyang naging daan upang makamit nito ang kalayaan mula sa mapaniil na pananakop ng
bansang Gran Britanya. Binigyang-diin niya ang pagmamahal sa sandaigdigan at paggamit ng
mapayapang paraan sa paglutas ng mga suliraning pambansa o pandaigdig man. Ang Pilipinas ay
mayroon ding mga bayaning maihahalintulad kay Gandhi na nag-alay ng buhay para sa
kapakanan ng Inang Bayan. Basahin ang naging buhay ng isa sa mga kilalang bayaning Pilipino.
Jose P. Rizal
Araw ng Kapanganakan: Hunyo 19, 1861

Lugar ng Kapanganakan: Calamba, Laguna
Magulang: Francisco Mercado at Teodora Alonzo
Si Dr. Jose Rizal, ang pambansang bayani ng bansa ay
gumamit ng kanyang husay sa pagsulat at pagbigkas upang
matupad ang kanyang layunin. Ang kauna-unahang tulang
42
kanyang naisulat ay tumatalakay sa pagmamahal sa sariling wika. Ito ay ang “Sa Aking mga
Kabata” na kaniyang isinulat sa edad na walo. Pagkaaga-aga niyang naipakita ang kaniyang
pagmamahal para sa bayan.
Samantala, ang dalawang nobelang kaniyang isinulat , ang Noli Me Tangere (Huwag Mo
Akong Salingin) at El Filibusterismo (Ang Pilibustero) ay maituturing na dalawa sa
pinakamahusay na obra maestro ng ating lahi. Sakdal hirap ang kanyang dinanas sa pagsulat ng
mga ito. Ito ang mga nobelang naglantad ng matinding pang-aabuso, kasakiman at kawalang
puso ng mga Espanyol kasabay ng pagpapakita sa kahinaan ng mga Pilipino.
Itinatag niya ang La Liga Filipina sa Tondo, Maynila nang siya ay bumalik sa Pilipinas
noong Hulyo 3, 1892. Ito’y isang samahang sibiko na humihingi ng pagbabago para sa bansa
mula sa mga Espanyol. Sadyang natakot ang mga Espanyol sa samahang ito. Ipinadakip si Rizal
at ipinatapon sa Dapitan, Zamboanga del Norte noong Hulyo 7, 1892. Mula sa Dapitan, siya ay
ibinalik sa Maynila at ikinulong sa Fort Bonifacio at dito niya isinulat ang kaniyang kahuli-
hulihang tulang pinamagatang “Huling Paalam.”
Siya ay nilitis at nahatulan ng kamatayan. Noong ika-30 ng Disiyembre, 1896 binaril siya
sa Bagumbayan o Luneta na ngayon ay Rizal Park.
Gawain 1
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong batay sa binasang teksto. Isulaat ang sagot sa
ibaba ng bawat katanungan.
1. Sino si Dr. Jose Rizal? Ano-ano ang kanyang magagandang katangian?

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
2. Ano-ano ang pagkakatulad niya sa mga bayani ng ibang bansa sa Asya?

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
3. Ano-anong mga katangiang Asyano ang makikita mo sa kanila at maipagmamalaki mo sa

buong mundo?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
Gawain 2
43
Panuto: Balikan ang tekstong binasa. Pansinin ang mga salitang nakasulat nang may diin. Ano
ang napansin mong gamit ng mga ito? Isulat ang iyong sagot sa kahon sa ibaba.
Mga Kataga/Pahayag sa pagpapasidhi ng Damdamin
1. Sa pamamagitan ng pag-uulit ng pang-uri

• Masayang-masaya ang mga batang nakatanggap ng mga bag at tsinelas mula sa
kanilang mga guro.
• Malutong na malutong ang kinakain naming kornik.
2. Sa pamamagitan ng paggamit ng panlaping napaka-, nag-an, pagka- at kay-,

pinaka, ka-an upang mapasidhi o maipakita ang pasukdol na katangian ng pang-
uri.
• Napakaganda ng ipinakikitang pag-uugali ng mga Pilipino sa mga bisita.
• Naggagandahang mga tanawin ang makikita sa Pilipinas.
• Pagkahaba-haba na ng aming nalakbay ngunit hindi pa rin naming siya natagpuan.
• Pinakamasarap sa damdamin ang makitang masaya ang mga mahal sa buhay
• Kapita-pitagan ang mga Pilipinong gumagamit ng sariling wika.
3. Sa pamamagitan ng paggamit ng mga salitang gaya ng ubod, hari, sakdal, tunay,

lubhang at ng pinagsamang walang at kasing upang mapasidhi o maipakita ang
pasukdol na katangian ng pang-uri
• Walang kasingsarap ang mga pagkaing Pilipinong inihain sa mga panauhin.
• Sakdal ng bait ang aking mga magulang.
• Ubod ng sarap ang nilutong ulam ng aking nanay.
Gawain 3
44
Panuto: Bumuo ng talatang naglalarawan sa hinahangaan mong tao. Gumamit ng mga
pinasidhing pang-uri sa pagbubuo ng pangungusap.
Gamitin ang pamantayan sa ibaba para magabayan ka iyong gagawing pagsulat.
Mga Pamantayan Laang Aking

Puntos Puntos
Maayos na nailarawan ang tauhan 5
Gumamit nang angkop na pahayag sa pagpapasidhi ng damdamin 5
May kawastuhang gramatikal 5
Kapani-paniwala ang mga impormasyon 5
Kabuuan 20
5- Napakahusay 2- Di- gaanong mahusay
4- Mahusay 1-Maraming Kakulangan
3- Katamtaman
Pangwakas/Repleksyon
Natutuhan ko sa mga gawaing ito ang
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_____________________________________________________________.
Mga Sanggunian
A. Aklat
45
Aileen G. Baisa Julian, Mary Grace G. Del Rosario, Nestor S. Lontoc (Mga Awtor) Alma M.
Dayag (Awtor-Koordineytor) Pinagyamang Pluma 9 Alinsunod sa K to 12 Curriculum Phoenix
Publishing House, Inc., 2014
Mga Websites
https://tl.wikipedia.org/wiki/Sanaysay
https://cse.google.com/cse?q=larawan+ni+jose+rizal&sa=Search&ie=UTF
Mga Susi sa Pagwawasto

Gawain 1 (Depende sa sagot ng mga mag-aaral)
Gawain 2 (Depende sa sagot ng mga Mag-aaral)
EDRALIN A. FERRER
Guro sa Filipino
46
FILIPINO 9
Nasusuri ang mga tunggalian (tao vs. tao, at tao vs. sarili) sa
kuwento batay sa napakinggang pag-uusap ng mga tauhan
Mga Uri ng Tunggalian sa Kuwento
47
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Mga Uri ng Tunggalian sa Kuwento
Panimula
Ang Diyos ay napakabuti sa atin. Hindi niya tayo pinababayaan. Lahat ng mga biyayang
ating natatanggap ay mula sa Kaniya. Maliit man o malaki, nararapat lamang na siya’y ating
pasalamatan.
Sa araling ito, mababakas sa kuwentong iyong babasahin ang matinding pananalig ng
isang anak sa Diyos na nagkaloob ng lahat ng kanilang tinatamasa sa buhay.

Nasusuri ang mga tunggalian (tao vs. tao at tao vs. sarili) sa kuwento batay sa
napakinggang pag-uusap ng mga tauhan. (F9PN-IIId-e-52)
Gawain 1
Panuto: Ibigay ang kasalungat at kasingkahulugan ng mga salitang may salungguhit.
Kasalungat Kasingkahulugan
1 ang haring mayabang
2 busilak na kalooban
3 nagkakaloob ng pagkain
4 malamyos na tinig
5 umugnay ang ulo sa katawan
6 lulurayin ng genie
7 nagmamang-maangan ang pulang diwata
8 pagsambulat ng usok
9 napagtanto ang pagkakamali
10 pumanaog sa madilim na kuwarto
Basahin mo
48
Sino ang Nagkaloob?
Maikling Kuwento mula sa Pakistan
Isinalin sa Filipino ni Rogelio Mangahas
Isang mayabang na hari ang may pitong anak na dalagang may nakasisilaw na
kagandahan at busilak na kawalang-malay. Mahal na mahal niya ang kaniyang mga anak, lalo na
ang pinakabata. Hindi lamang iyon ang pinakamaganda sa lahat kundi siya ring pinakamahusay
magluto sa buong kaharian. Tuwing umaga, bago pulungin ang korte, tinatawag at tinatanong
niya ang kanyang mga anak. “Sabihin ninyo, mahal kong mga anak, sino ang nagkakaloob ng
lahat ng inyong kinakain?” Anim sa kanila ang dagling sumagot. “Amang hari, kayo po ang
nagkakaloob ng aming pagkain.” Ngunit ang ikapitong prinsesa ay laging tahimik lamang.
Isang araw, pinilit ng hari na sumagot din ang ikapitong prinsesa. Sabi nito: “Ama, Diyos
po ang nagkakaloob ng lahat. Lahat ng nasa atin, lahat ng ating kinakain, kinukuha natin sa
kaniya”
Ang sagot na ito’y ikinagalit ng palalong hari. “Lumayas ka!” sigaw niyon, at inutusan
nito an gang isang alila para ilabas ang prinsesa at iwan ito sa gitna ng gubat.
Habang ang dalaga’y nakaupo sa gubat at malungkot na pinag-iisipan ang kaniyang

kasawian, siya’y nakatulog. Kinaumagahan ay nagising siya sa malamig at malamyos na himig
ng isang plawta. Dumilat siya at nakita ang binatang tumutugtog ng plawta.
Nang tanungin ng prinsesa ang lalaki kung paano itong napunta sa gubat, sumagot ang
lalaki, “Pinapastulan ko po ang mga kalabaw ng aking amo, at kahapo’y nawalan ako ng isa.
Kaya natatakot akong umuwi at lagi kong tinutogtog ang aking plawta para maakit bumalik ang
nawawalang kalabaw. Pero kayo, magandang prinsesa, paano kayong napunta rito sa gubat?”
Ang sagot ng prinsesa “Hindi rin ako makauwi. Bakit di ka maging katulong ko at
magkasama tayong hahanap ng matitirhan?”
Pumayag ang binata at sila’y naglakbay patungo sa Silangan. Maghapon silang naglakbay
nang gutom at uhaw. Nang humahaba na ang mga anino at lumalamig na ang hangin, sila’y
dumating sa mga pader ng siyudad.
Ang sabi ng prinsesa “ Pumasok ka sa siyudad at hanapin doon ang pinakamayamang

mag-aalahas. Sabihin sa kaniyang isang prinsesa ang naghihintay sa kaniya sa labas ng pader.”
Madaling nakabalik ang lalaki kasama ang pinakamayamang mag-aalahas ng siyudad.

Bilang kapalit ng kaakit-akit na kuwintas na may pambihira at napakamamahaling mga bato,
ibinigay ng mag-aalahas ang lahat ng hiniling ng prinsesa- isang kabayong may montura (saddle)
para sa kaniya, salapi at para sa binata ay isang barong angkop sa isang katulong ng maharlika.
Nagpatuloy sa pag alakbay ang prinsesa at ang binata. Sa wakas, nakarating sila sa lugar
na nagustuhan nila at ang prinsesa’y nagpasyang magpatayo roon ng sarili niyang munting
49
palasyo. Tinuruan din niya ang hamak na pastol ng kalabaw ng tungkol sa mga sining ng
pakikipaglaban at ng kapayapaan.
Isang araw, habang sila’y namamasyal, sinabi ng prinsesa sa binata, “ Pakikuha mo ako
ng kaunting inumin at ako’y mamamatay na sa uhaw.” Ang binata’y agad naghanap ng tubig. At
dahil Diyos ang nagkakaloob ay madaling nakakita ang binata ng isang batis na may malamig na
tubig. Pinuno niya ang isang tasa at paalis na siya nang makakita siya ng magaganda’t
nagkikislapang mga rubi na nasa ilalim ng tubig. Pumulot siya ng ilan at inipit ang mga iyon sa
lupi ng kaniyang turban.
Pagkaraan ng isang buwan at kalahati, ang palasyo’y yari na. Ang prinsesa at ang
kaniyang katulong ay lumipat na roon. Madalas kunin ng lalaki sa kaniyang turban ang mga rubi
at pinaglalaruan niya ang mga ito. Isang arw, naisip niyang kung susundan niya ang batis,
maaaring makikita niya ang pinagmumulan ng gayong kagagandang hiyas.
Inihatid siyang palayo nang palayo ng batis sa silangan, hanggang matagpuan niya ang
sariling nakatayo sa tapat ng pader ng isang malaking palasyo. Ang batis ay umaagos sa ilalim
ng pader. Gumapang siyang papasok at naglibot-libot doon. Tila walang tao sa palasyo. Sa
wakas, nabuksan niya ang isang tarangkahan patungo sa isang patyo sa loob na inaagusan ng
batis ding iyon. At doon sa tabi ng batis ay nakalagay ang ulo ng isang magandang babae, may
dugong pumapatak mula roon. Ang mga patak ng dugo ay nagiging mga rubing kumikislap
pagbagsak sa tubig. Sa di- kalayuan, nakabuwal ang walang ulong katawan ng babae.
Tumakbo siyang palayo ngunit natalisod siya sa isang makapal na tablang nakabuwal sa
lupa. Biglang-bigla lumipad ang putol na ulo at muling umugnay sa katawan, at ang babae ay
muling nabuhay.
Naaawang tiningnan ng babae ang natatakot na binata at sinabi, “Binata, anong kapalaran
ang nagdala sa iyo rito?” Tumakbo ka para makaligtas, kundi aabutan ka rito ng genie at
lulurayin ka niya.” Naglakas loob ang binata at nagtanong ito, “Sino ka?”
“Ako’y anak ng hari ng mga diwata,” sagot ng babae “Ang pangalan ko’y Lai Pari o
Pulang Diwata. Ibig akong mapangasawa ng genie na may ari ng palasyong ito, pero galit ako sa
kaniya kaya ikinulong ako rito. Tuwing umaga bago siya umalis para maghanap ng makakain,
inilalagay niya ako sa mahiwagang tablang ito at ang ulo ko’y natatanggal. Pagbalik niya sa gabi,
binubuhay niya akong muli at magtago ka’t galit iyon.”
Sinunod ng binata ang utos ng Pulang Diwata.Katatago pa lamang niya nang mabilis na
pumasok ang umungol na genie. “ Nakakaamoy ako ng tao! Nakakaamoy ako ng tao!
Mabilis na binuhay ng genie ang babae at winika, “ Nakaaamoy ako ng tao at ako’y
gutom na gutom. Sabihin mo sa akin kung nasaan ang tao para makain ko siya.” Ngunit
nagmamaang-maangan ang Pulang Diwata kaya muli siyang pinatay ng genie at ito’y nagpatuloy
sa pangangaso.
Pagkaalis ng genie, pagapang na lumabas sa pinagtataguan ang binata at muli niyang
binuhay ang babae sa pamamagitan ng mahiwagang tabla. Nagplano sila ng pagtakas. Sinabi sa
50
kaniya ng Pulang Diwata na pumanaog siya sa isang munting kuwartong madilim na katatagpuan
niya ng isang loro sa isang gintong hawla. “ ‘Pag nangangaso ang genie, iniiwan niya ang
kaniyang kaluluwa sa lorong iyon at kung wala siyang kaluluwa, mamamatay siya.” Paliwanag
niya. “ Dali, dalhin mo sa akin ang loro.”
Kadadala pa lang ng binata ang loro nang biglang ang mundo’y waring niyanig ng kulog
at bagyo. Sa pagsambulat ng usok ay lumitaw ang genie na halos mabaliw sa galit. Tiyak na
papatayin niya ang dalawa. Ngunit mabilis na kinuha ng Pulang Diwata ang loro mula sa hawla
at sinakal ang ibon. Pagdaka’y bumagsak sa lupa ang genie at namatay na parang bato.
Nakatakas ang dalawa mula sa palasyo ng genie, dala-dala ang mahiwagang tabla.
Isinama ng binata sa pag-uwi ang Pulang Diwata. Masiglang tinanggap ng prinsesa ang diwata at
madaling naging parang magkapatid ang dalawang babae. Tuwing gabi, nahihiga sa mahiwagang
tabla ang Pulang Diwata, ang kanyang ulo’y natatanggal sa kanyang katawan at ang dugo’y
nabubuong bunton ng kumukinang na mga rubing walang kapantay sa kagandahan. Tuwing
umaga, ginagalaw ng prinsesa at ng binata ang tabla at ang Pulang Diwata ay muling nabubuhay.
Pagkaraan ng ilang panahon, nagpasya ang Pulang Diwata na umalis para sa isang
mahabang paglalakbay. Gayunman, bago umalis, nagtayo siya ng isang bagong palasyo para sa
prinsesa sa tulong ng mahiwagang tabla at inanyayahan nila ang maraming panauhin sa
malakingbhandaan sa bagong palasyo. Kabilang sa mga panauhin ay ang amang hari ng prinsesa.
Ang prinsesa mismo ang nagluto ng mga paboritong pagkain ng hari para sa handaang iyon.
Nang makaupo na ang mga panauhin para sa handaan, ang hari napaiyak, ang mga luha’y
gumugulong sa kaniyang balbas. Ang lasa ng masarap na pagkain ay nagpagunita sa kaniya ng
anak na dalagang noong nagdaang panahon ay nagluluto ng gayong pagkain para sa kaniya.
Madalas niyang pagsisihan ang pagpapalayas sa anak at madalas din niyang hanapin doon sa
kagubatan ngunit hindi siya nagtagumpay.
Tinanong ng Pulang Diwata ang hari kung anong dahilan ng kalungkutan nito. Sinabi ng
hari kung ano ang nangyari. Nagtanong ang diwata. “ Pero mahal pa po ba ninyo ang inyong
anak?” Ang sa bi ng hari “Oo, ang tanging hiling ko lamang ay Makita siya bago ako mamatay.”
Bilang sagot, pumalakpak ang Pulang Diwata, at hayun! sa harap ng hari ay nakatayo ang
prinsesa, ang nawalang anak na dalaga ngayo’y nasa hustong gulang na, hindi ikapito o
pinakabata sa katalinuhan.
Nagyakap at napaiyak ang dalawa. Sa wakas, lumuhod ang prinsesa at nagwika, “ O ama
kong Hari, hindi po ba ng Diyos na mabait, ang Diyos na mahabagin ang siyang nagkaloob ng
lahat ng bagay? Tingnan ninyo kung paanong ibinigay niya sa akin ang palasyong ito at ang
malaking kayamanang mga rubi, samantalang hindi man lamang ninyo matagpuan ang isang
nawawalang anak.”
Napagtanto ng hari ang kaniyang pagkakamali. “Oo, ang Diyos ang tunay na nagkaloob
ng lahat.” Ang hari at ang kaniyang anak ay nabuhay na maligaya mula noon.
51
Gawain 2
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong batay sa binasang teksto. Isulat sa patlang ang
kasagutan.
1. Ilarawan ang Hari at ang kaniyang mga anak?

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
2. Ano ang palaging nais marinig ng hari?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
3. Ano ang nararamdaman ng hari kapag hindi niya naririnig ang mga pahayag na
nagpapasaya sa kaniya?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
4. Bakit nagalit ang hari sa kaniyang ikapitong prinsesa?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
5. Ano ang naging parusa ng ikapitong prinsesa?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
6. Anong klaseng mentalidad mayroon ang hari sa kuwento?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
7. Paano hinarap ng prinsesa ang kaniyang pagsubok?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
8. Kung ikaw ang prinsesa, mapapatawad mo ba ang iyong ama? Bakit?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
Alamin Mo
Ang maikling kuwento ay kakikitaan ng tunggaliang pumupukaw sa damdamin ng

mambabasa. Ang kuwento ay hindi magkakaroon ng buhay kung walang tunggalian. Ito ay
bahagi ng banghay na nagpapakita ng labanan sa pagitan ng magkasalungat na puwersa dahil sa
pagkakaiba ng kaisipan.
Mababakas sa kuwentong binasa ang dalawang uri ng tunggalian: tao laban sa tao at
tao laban sa sarili.
1. Tao laban sa Tao- Ang suliranin o kabiguan ng tauhan ay dulot ng kaniyang kapwa.
2. Tao laban sa Sarili- Masasalamin dito ang dalawang magkasalungat na hangad o
pananaw ng iisang tao.
52
Gawain 3
Panuto: Basahin at suriin ang mga pangyayari at pahayag ng mga tauhan sa kuwento. Isulat ang
uri ng tunggaliang nangingibabaw sa pahayag. Ipaliwanag ang iyong sagot.
Hari: Sabihin ninyo mahal kong mga anak, sino ang nagkakaloob ng lahat ng
inyong kinakain?
Mga Prinsesa: Amang hari, kayo po ang nagkakaloob ng aming pagkain.
Ikapitong Prinsesa: Ama, Diyos po ang nagkakaloob ng lahat. Lahat ng nasa atin,
lahat ng ating kinakain ay kinukuha natin sa kaniya.
Hari: Lumayas ka!
Uri ng Tunggalian Paliwanag
Nang makaupo na ang mga panauhin para sa handaan, ang hari’y napaiyak. Ang
mga luha’y gumugulong sa kaniyang balbas. Ang lasa ng masarap na pagkain ay
nagpagunita sa kaniya ng anak na dalagang noong nagdaang panahon ay nagluluto
ng gayong pagkain para sa kaniya. Kaydalas niyang pagsisihan ang pagpapalayas
sa anak at madalas niya itong hanapin sa kagubatan ngunit hindi siya
nagtagumpay.
Uri ng Tunggalian Paliwanag
Pangwakas/Repleksiyon
Natutuhan ko sa mga gawaing ito ang

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________.
53
Mga Sanggunian
A. Aklat
Gawain 1
1 mapagpakumbaba ang haring mayabang mapagmalaki
2 masama busilak na kalooban wagas
3 nagdadamot nagkakaloob ng pagkain nagbibigay
4 basag malamyos na tinig malambing
5 kumalas umugnay ang ulo sa katawan dumugtong
6 aayusin lulurayin ng genie pinsalain
7 nagpapakatotoo nagmamang-maangan ang pulang diwata nagkukunwari
8 pagtago pagsambulat ng usok pagsabog
9 nakalimutan napagtanto ang pagkakamali naunawaan
10 umakyat pumanaog sa madilim na kuwarto bumaba
Gawain 2 (Depende sa sagot ng mga Mag-aaral)
EDRALIN A. FERRER
Guro sa Filipino
54
FILIPINO 9
Napatutunayang ang mga pangyayari at/o transpormasyong
nagaganap sa tauhan ay maaaring mangyari sa tunay na buhay
-Pagbibigay-Patunay sa mga Pangayayari at/o Transpormasyong Nagaganap
sa Tauhan na Maaaring Mangyari sa Tunay na Buhay
55
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Pagbibigay-Patunay sa mga Pangayayari at/o Transpormasyong Nagaganap sa
Tauhan na Maaaring Mangyari sa Tunay na Buhay
Panimula
Ang mga akdang pampanitikan na ating nababasa ay bunga ng malikot na imahinasyon

ng manunulat. Ang mga pangyayari sa akda ay may pagkakatulad sa tunay na buhay dahil ang
mga manunulat ay lumilikha ng obra batay sa sarili nilang karanasan o karanasan ng iba.
Sa binasang kuwentong pinamagatang “Sino ang Nagkaloob?”, masasabing punong-puno

ito ng kababalaghan subalit ang mga pangayayaring makatotohanan ay talagang nangyayari sa
tunay na buhay. Maraming pangyayari sa akda ang maaaring ihalintulad sa iyong karanasan.
Ngayon, masusukat ang iyong kakayahan sa pagsusuri sa mga pangayayri mula sa

binasang kuwento at napatutunayan na ang mga pangayayaring nabanggit ay nangyayari din sa
tunay na buhay.

Napatutunayang ang mga pangyayari at/o transpormasyong nagaganap sa tauhan ay
maaaring mangyari sa tunay na buhay. (F9PB-IIId-e-52)
Gawain 1
Panuto: Basahin ang mga piling bahagi ng kuwentong “Sino ang Nagkaloob?”
Ibigay ang iyong hatol kung katanggap-tanggap o di katanggap-tanggap ang inaasal ng amang
hari at bigyan ng maikling pagpapaliwanag. Isulat ang sagot sa mga patlang na nakalaan para sa
iyo.
1. Isang mayabang na hari ang may pitong anak na dalagang may nakasisilaw na
kagandahan at busilak na kawalang-malay. Mahal na mahal niya ang kaniyang mga anak,
lalo na ang pinakabata.
Hatol:___________________
Paliwanag:___________________________________________________________
56
2. Isang araw, pinilit ng hari na sumagot din ang ikapitong prinsesa. Sabi nito: “Ama, Diyos
po ang nagkakaloob ng lahat. Lahat ng nasa atin, lahat ng ating kinakain, kinukuha natin
sa kaniya”
Ang sagot na ito’y ikinagalit ng palalong hari. “Lumayas ka!” sigaw niyon, at inutusan
nito an gang isang alila para ilabas ang prinsesa at iwan ito sa gitna ng gubat.
Hatol:______________________
Paliwanag:_________________________________________________________
3. Napagtanto ng hari ang kaniyang pagkakamali. “Oo, ang Diyos ang tunay na nagkaloob
ng lahat.” Ang hari at ang kaniyang anak ay nabuhay na maligaya mula noon.
Hatol:______________________
Paliwanag:________________________________________________________
4. Nang makaupo na ang mga panauhin para sa handaan, ang hari napaiyak, ang mga luha’y
gumugulong sa kaniyang balbas. Ang lasa ng masarap na pagkain ay nagpagunita sa
kaniya ng anak na dalagang noong nagdaang panahon ay nagluluto ng gayong pagkain
para sa kaniya. Madalas niyang pagsisihan ang pagpapalayas sa anak at madalas din
niyang hanapin doon sa kagubatan ngunit hindi siya nagtagumpay.
Hatol:_____________________
Paliwanag:________________________________________________________
Gawain 2
Panuto: Umisip ka ng isang pangyayari sa iyong buhay na may kaugnayan sa kasabihang “May
Dahilan ang Lahat ng Nangyayari” Anong aral ang natutunan mo mula sa iyong karanasan?
___________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Gawain 3
Panuto: Pumili ng mga pangyayari sa binasang kuwento na naranasan mo o ng isa pang kakilala
at ang transpormasyong naganap sa iyo o sa kakilala. Isulat sa mga nakalaang kahon ang iyong
sagot.
Pangyayari sa Karanasan Transpormasyong Transpormasyong

Kuwento mo/kakilala Nagaganap sa Nagaganap sa
Tauhan Akin/Kakilala
57
Pangwakas/Repleksiyon
Natutuhan ko sa araling ito ang

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________.
Mga Sanggunian
A. Aklat

EDRALIN A. FERRER
Guro sa Filipino
58
FILIPINO 9
Natutukoy ang pinagmulan ng salita (etimolohiya)
Pagtutukoy sa pinagmulan ng mga salita
59
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Pagtutukoy sa pinagmulan ng mga salita

Bilang mag-aaral sa Ikasiyam na Baitang, ikaw ay inaasahang marami na ring naipong
mga kaalaman mula sa mga nakaraang taon ng iyong pag-aaral.
Ang mga sumusunod na mga aralin ay sadyang ginawa upang maipagpatuloy ang iyong
pag-aaral at lalo pang mapaunlad ang iyong kaalaman at kaalaman ukol sa panitikan ng Timog
Kanlurang Asya. Maaaring humingi ng gabay at tulong sa inyong mga magulang at kapatid.
Kasanayang Pampagkatuto
Natutukoy ang pinagmulan ng salita (Etimolohiya) F9PT-IIId-e-52
GAWAIN 1:
Pag-aralan ang salitang may salungguhit. Ibigay ang kahulugan at kasalungat nito.
1 ang haring mayabang
2 busilak na kalooban
3 nagkakaloob ng pagkain
4 malamyos na tinig
5 kaakit-akit na kuwintas
6 umugnay ang ulo sa katawan
7 lulurayin ng genie
60
8 nagmaang-maangan ang pulang diwata
9 pagsambulat ng usok
10 napagtanto ang pagkakamali
BASAHIN AT UNAWAIN:
SINO ANG NAGKALOOB?
(Buod)
Sa isang kaharian may isang hari na may pitong anak. Lahat mababait pero mas
pinapapaboran ang bunsong anak dahil marunong ito mag luto at siya ang pinaka masarap mag
luto sa buong kaharian kaya lahat napapaibig sa kanya. Bago kumain ay nagtitipon ang lahat ang
hari at ang mga prinsesa. Tinanong sila kung sino ang nag bigay ng pagkain nila ang lahat ng
anak ay sumagot na ang ama ang nagbigay maliban sa huling anak na sumagot na ang Diyos ang
nagbigay ng pagkain . Kaya ito pinalayas.
Pumunta siya sa kabundukan at mayroon siyang nakitang binata na tumutogtog ng
plawta. Sila ay naglakbay hanggang makarating sila sa isang pader na sa kabila nito ay isang
palasyo. Inutosan ng prinsesa ang binata na dalhin ang pinakamayamang mag-aalahas sa labas.
Dali daling lumabas ang binata kasama ang mag aalahas. Binigay niya ang kanyang mga alahas
at binigyan siya nito ng kapalit. Binigyan siya ng kabayo at ng bahay na matitirhan para sa
binata. Sila ay tumigil dahil nauuhaw ang prinsesa.Kumuha ng tubig ang binata sa batis ngunit
may nakita itong rubi sa ilalim ng batis dahil kaakit akit ang bato kinuha niya ito.
Pinaglalaruan niya itong rubi pero may naalala siya na ,kung saan galing ang rubi
sinundan niya kung saang direksyon ito dumeretsyo siya at nakita niya ang isang pader pumasok
siya nagulat ito dahil may nakita siyang ulong sumusuka ng dugo na naging rubi natamaan niya
ang kahoy kung saan nakapatong aang ulo bumalik siya sa kanyang katawan.
Ang babae ay nagpakilala bilang isang diwata. Naramdaman niya na parating na ang
genie na nagaalaga sa kanya tuwing umaga raw siya pinapatay at sa gabi siya binubuhay.
Inutosan siya na ibalik siya sa kahoy dahil galit ito ngayon.Nang dumating na ang genie
nakaamoy ito ng tao agad . Binuhay niya ang diwata at tinanong kung may nakita siyang tao sa
paligid ngunit bale wala niya itong hinidian. Gutom ang genie kaya bumalik ito sa kagubatan.
Padapa siyang lumabas sa kanyang pinagtataguan. Ang diwata ay may sinabing sikreto na kung
makukuha niya ang lampara ng genie kung saan nakatago ang espirito ng genie mamamatay siya.
Ginawa rin to ng binata ngunit hinabol sila ng genie pero sila parin ay nagtagumpay.
Bumalik sila sa prinsesa gumawa sila ng sarili nilang palasyo . Nang matapos nila ang
kaharian inimbitahan nila ang mga engrandeng mga bisita.Pati ang ama ng prinsesa . Nag luto
ang prinsesa ng kanyang mga handa na sobrang sarap. Tinanong ng diwata ang hari kung gusyo
61
niyang makita ang bunsing anak, kaya sumagot ang hari ng oo. Nagpakita ang prinsesa sa ama ,
silang dalawa ay umiyak ng labis.Nagsisi ang ama na pinalayas niya ang anak. Sianbi ng
prinsesa sa ama na ang Diyos ang nagkaloob sa lahat. Sumang-ayon siya na binigay ng diyos ang
lahat.
Gawain 2
Ang salitang prinsesa at diwata ay nagmula sa ibang bansa at ginagamit na natin sa pang-
araw-araw nating pakikipagtalastasan. Tingnan natin ang pinagmulan o etimolohiya ng mga ito.
a. Prinsesa-mula sa Pranses ang salitang “princesse” na ang ibig sabihin ay babaeng
maharlika.
b. Diwata- nagsimula sa Sanskritong “ devata” na ang ibig sabihin ay isang katauhang
katulad ng mga engkanto o nimpa.
Hanapin sa HANAY B ang salitang tinutukoy ng sumusunod na etimolohiya sa HANAY A.
Isulat ang letra ng tamang sagot sa patlang bago ang bilang.
HANAY A HANAY B
_______ 1. Mula sa salitang Sanskritong ang ibig sabihin ay “darika” a. turban

o babaeng wala pang asawa ngunit nasa hustong gulang na b. genie
_______ 2. Mula sa salitang Pranses na “ flaute” at ingles na “flute” c. dalaga
na ang ibig sabihin ay isang instrumenting pangmusika d. plawta
_______ 3. Mula sa salitang Espanyol na “jaula” na ang ibig sabihin ay kulungan e. hawla
_______ 4. Mula sa salitang Arabic na “jinn” kung isahan, “jinni” kung maramihan.
Ginagamit ito sa pagpapatungkol sa isang piksiyonal na karakter na
sumusunod sa kagustuhan ng taong nag-uutos sa kanya.
________ 5. Ito ang tawag sa ginagamit ng mga lalaking Muslim na
Pantakip sa kanilang sa kanilang ulo. Nagmula sa mga Pranses
na ang tawag ay “turbant” , sa Italyano na ang tawag ay
“tubante,” sa Turko ay “tulbent”, at sa Persyano ay “ dulband.”
Gawain 3: Suriin ang bawat pahayag. Lagyan ng tsek (/) ang kahon kung ito ay nagpapakita ng
kadakilaan ng Diyos at ang epekto nito sa tao, Ekis (x) naman kung hindi.
1. Kapag tinatanong ang anim na anak kung sino ang nagkaloob sa kanila ng mga
pagkain, eto ang isinasagot nila: “Amang hari, kayo po ang nagkakaloob ng aming
62
pagkain.”
2. Ang ikapitong prinsesa lamang ang sumasagot nito; “Ama , Diyos po ang nagkakaloob
ng lahat. Lahat ng nasa atin, lahat ng ating kinakain, kinukuha natin sa Kanya.”
3. “Lumayas ka” sigaw ng hari, at inutusan nito ang isang alila para ilabas ang prinsesa at
iwan ito sa gitna ng gubat.
4. Ang binata’y agad naghanap ng tubig. Diyos ang nagkaloob, at madalimg nakakita ng
isang batis ng malamig na tubig.
5. Napagtanto ng hari ang kanyang pagkakamali. “Oo”, sabi niya, “ang Diyos ang tunay
na nagkakaloob ng lahat.” At ang hari at ang kanyang anak ay nabuhay na maligaya mula
noon.
Pangwakas
Natutuhan ko sa araling ito na ang pagpapakumbaba ay
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
MILDRED M. TORRES
Guro sa Filipino
Sanggunian:
Pinagyamang Pluma 9
https://www.slideshare.net/jmpalero/filipino-9-etimolohiya?from_action=save
https://www.google.com/search?q=easy+sketches+of+the+sky+black+and+white&tbm=isch&ve
d.
63
Susi sa Pagwawasto
Gawain: 1
1 mapagpakumbaba ang haring mayabang hambog
2 masama busilak na kalooban mabuti
3 nagdadamot nagkakaloob ng pagkain nagbibigay
4 magaspang malamyos na tinig matimyas
5 pangit kaakit-akit na kuwintas maganda
6 humiwalay umugnay ang ulo sa katawan dumugtong
7 aayusin lulurayin ng genie sisirain
8 alam nagmaang-maangan ang pulang diwata Nagkunwaring
walang alam
9 paglaho pagsambulat ng usok pagkalat
10 Di alam napagtanto ang pagkakamali nalaman
Gawain 2 1. C 2.D 3.E 4.B 5.A
Gawain 3: 1. X 2./ 3. X 4. / 5. /
64
FILIPINO 9
Naiuugnay sa kasalukuyan ang mga tunggaliang (tao vs. tao at tao
vs. sarili) napanood na programang pantelebisyon
-Pag-uugnay sa kasalukuyan ang mga tunggaliang (tao vs. tao at tao vs
sarili) napanood na programang pantelebisyon.
65
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Pag-uugnay sa kasalukuyan ang mga tunggaliang (tao vs. tao at tao vs sarili)
napanood na programang pantelebisyon.

Bilang mag-aaral sa Ikasiyam na Baitang, ikaw ay inaasahang marami na ring naipong
mga kaalaman mula sa mga nakaraang taon ng iyong pag-aaral.
Ang mga sumusunod na mga aralin ay sadyang ginawa upang maipagpatuloy ang iyong
pag-aaral at lalo pang mapaunlad ang iyong kaalaman at kaalaman ukol sa panitikan ng Timog at
Kanlurang Asya . Maaaring humingi ng gabay at tulong sa inyong mga magulang at kapatid.
Kasanayang Pampagkatuto
Naiuugnay sa kasalukuyan ang mga tunggaliang (tao vs. tao at tao vs sarili) napanood na
programang pantelebisyon. F9PD-IIId-e-51
Unawain Mo:
Maikling Kwento
Ang maikling kwento ay isang anyo ng panitikan na may layuning magsalaysay ng mga
pangyayari sa buhay ng pangunahing tauhan. Nag-iiwan ito ng isang kakintalan sa isip ng mga
mambabasa.
Mga Bahagi
Ang maikling kwento ay karaniwang mayroong limang bahagi:
a. Panimula
b. Saglit na kasiglahan
c. Suliraning inihahanap ng lunas
d. Kasukdulan
e. Kakalasan
Ang panimula ay ang bahagi na siyang guguhitan ng mga pangyayari sa kwento.
Mahalagang maging kapansin-pansin ito upang mabihag ang kawilihan ng bumabasa.
Ang saglit na kasiglahan ay ang bahaging naglalarawan ng simula patungo sa paglalahad ng

unang suliraning inihahanap ng lunas. Dapat maging kaakit-akit ang bahaging ito sa bumabasa
66
at madama niya ang magaganap na pangyayaring gigising sa kanya ng isang tiyak na
damdamin.
Ang suliraning inihahanap ng lunas ay karaniwang tatlo. Kung minsan ay humihigit sa

tatlo, depende sa sumusulat ng kwento. Sa bahaging ito ng kwento, ang mababasa ay
napapagitna sa mga pangyayaring gigising sa kanyang damdamin. Ang mga pangyayaring ito
ang siyang bumubuo sa mga suliraning inihahanap ng lunas at lumilikha ng isang kawilihang
pasidhi nang pasidhi.
Ang kasukdulan ay ang bahagi ng kwento na nagsasaad ng pinakamasidhing kawilihan. Ito

ay dapat ilarawan nang mabilisan, tiyak, o malinaw at maayos. Upang maging mabisa ang
kasukdulan, ito ay di-dapat magkaroon ng anumang paliwanag. Ang kailingan lamang ay ang
maayos na pagkakaugnay-ugnay ng mga suliraning inihahanap ng lunas.
Ang kakalasan ay ang panghuling bahagi ng kwento na kaagad sumusunod sa

kasukdulan. Ito ay hindi rin dapat pahabain at bigyan ng paliwanag. Ipaubaya sa mambabasa
ang pag-iisip at hayaang siya ang magbigay ng wakas sa kwento.
Tungalian
Isa sa mga sangkap ng maikling kuwento ay ang tunggalian na humuhubog sa pagkatao
ng tauhan at siyang nagtutulak sa mga pangyayari sa kuwento. Ang maikling kuwento ay may
iisang tunggalian lamang, sa nobela ay maaaring higit sa isa ang tunggalian na maaaring
panloob (tao laban sa sarili) o panlabas (Tao laban sa tao, tao laban sa kalikasan, tao laban sa
lipunan, at tao laban sa tadhana)
1. Tao laban sa Sarili

Ito ay panloob na tunggalian dahil nangyayari ito sa loob ng tauhan. Halimbawa nito ang
suliraning may kinalaman sa moralidad at paniniwala. Karaniwang pinoproblema ng tauhan
kung ano ang pipiliin-ang tama o mali, o mabuti o masama? Maaari rin namang tungkol ito sa
pagsupil sa sariling damdamin. Ang tauhan lamang ang nakareresolba sa hinaharap niyang
suliranin. Ang panloob na tunggalian ay nagbibigay ng humanidad sa tauhan, kaya naman
nagiging kapani-paniwala ang kaniyang.
Halimbawa:
Ano bang dapat kong gawin panginoon, mahal na mahal ko siya ngunit mayroon na siyang
pamilya! Upang matapos na ang lahat, magpapatiwakal na lang kaya ako?
2.Tao laban sa Tao
Ang tunggaliang ito ay ang pangunahing uri ng panlabas na tunggalian.Dito, ang tauhan
ay nakikipagbanggaan sa isa pang tauhan. Ito aylabanan ng klasikong bida laban sa kontrabida
o mabuting tao laban sa masamang tao. Maaaring dulot ito ng pagkakaiba nila sa pamantayan
ng moralidad, posisyon sa lipunan, o paniniwala.
Pinoy Edition © 2020 - All rights reserved.
Basahin ang akda at gawin ang panuto pagkatapos.
67
SINO ANG NAGKALOOB?
(Buod)
Sa isang kaharian may isang hari na may pitong anak. Lahat mababait pero mas
pinapapaboran ang bunsong anak dahil marunong ito mag luto at siya ang pinaka masarap mag
luto sa buong kaharian kaya lahat napapaibig sa kanya. Bago kumain ay nagtitipon ang lahat ang
hari at ang mga prinsesa. Tinanong sila kung sino ang nagbigay ng pagkain nila ang lahat ng
anak ay sumagot na ang ama ang nagbigay maliban sa huling anak na sumagot na ang Diyos ang
nagbigay ng pagkain . Kaya ito pinalayas.
Pumunta siya sa kabundukan at mayroon siyang nakitang binata na tumutugtog ng
plawta. Sila ay naglakbay hanggang makarating sila sa isang pader na sa kabila nito ay isang
palasyo. Inutusan ng prinsesa ang binata na dalhin ang pinakamayamang mag-aalahas sa labas.
Dali-daling lumabas ang binata kasama ang mag aalahas. Binigay niya ang kanyang mga alahas
at binigyan siya nito ng kapalit. Binigyan siya ng kabayo at ng bahay na matitirhan para sa
binata. Sila ay tumigil dahil nauuhaw ang prinsesa.Kumuha ng tubig ang binata sa batis ngunit
may nakita itong rubi sa ilalim ng batis dahil kaakit akit ang bato kinuha niya ito.
Pinaglalaruan niya itong rubi pero may naalala siya na ,kung saan galing ang rubi
sinundan niya kung saang direksyon ito dumeretsyo siya at nakita niya ang isang pader pumasok
siya nagulat ito dahil may nakita siyang ulong sumusuka ng dugo na naging rubi natamaan niya
ang kahoy kung saan nakapatong ang ulo bumalik siya sa kanyang katawan.
Ang babae ay nagpakilala bilang isang diwata. Naramdaman niya na parating na ang
genie na nag-aalaga sa kanya tuwing umaga raw siya pinapatay at sa gabi siya binubuhay.
Inutosan siya na ibalik siya sa kahoy dahil galit ito ngayon.Nang dumating na ang genie
nakaamoy ito ng tao agad . Binuhay niya ang diwata at tinanong kung may nakita siyang tao sa
paligid ngunit bale wala niya itong hinindian. Gutom ang genie kaya bumalik ito sa kagubatan.
Padapa siyang lumabas sa kanyang pinagtataguan. Ang diwata ay may sinabing sikreto na kung
makukuha niya ang lampara ng genie kung saan nakatago ang espirito ng genie mamamatay siya.
Ginawa rin to ng binata ngunit hinabol sila ng genie pero sila parin ay nagtagumpay.
Bumalik sila sa prinsesa gumawa sila ng sarili nilang palasyo . Nang matapos nila ang
kaharian inimbitahan nila ang mga engrandeng mga bisita.Pati ang ama ng prinsesa . Nag luto
ang prinsesa ng kanyang mga handa na sobrang sarap. Tinanong ng diwata ang hari kung gusyo
niyang makita ang bunsing anak, kaya sumagot ang hari ng oo. Nagpakita ang prinsesa sa ama ,
silang dalawa ay umiyak ng labis.Nagsisi ang ama na pinalayas niya ang anak. Sianbi ng
prinsesa sa ama na ang Diyos ang nagkaloob sa lahat. Sumang-ayon siya na binigay ng diyos ang
lahat.
Gawain 1: Itala ang mga tunggaliang makikita sa kwento at isulat ang tunggaliang
nangingibabaw sa pahayag gamit ang kahon sa ibaba.
Uri ng Tunggalian Bahagi ng Kwento
68
Pamantayan sa Pagbibigay ng Marka
Marka Pamantayan
4 Natutukoy at naipaliliwanag nang higit pa sa inaasahan
ang hinihinging sagot at nauuri ito nang tama
3 Natutukoy nang tama ang bahagi ng akda at uri nito
2 Hindi gaanong lumitaw ang hinihinging sagot.
1 Hindi lumitaw sa mga sagot ang inaasahang
mahahalagang impormasyong hinihingi.
Kapuri-puring Bata
Hango sa kuwento ni B. Abangan
69
Nais ko pong ipabili sa aking ina para sa aming notse buena yaong pagkaing
pinananabikan ko, katulad ng mansanas at fried chicken...
Tugon ito ni Ralph, Grade III - 1, ng Paaralang Bagong Barangay, nang siya ay tanungin
ng kanyang guro sa Journalism kung ano ang kanyang gagawin sa kanyang tatlong alkansiyang
puno ng mga barya. Ito ay natipon niya sa pagiging batang-basurero.
Namumukod si Ralph, 10 taong gulang, sa mga ininterbyu ni Gng. Aida Escaja, isang
tagapayo ng pahayagang pampaaralan. Dalawang palagiang trabaho ang ginagampanan ni Ralph.
Ipinagtatapon niya ng basura ang mga nakatira sa Bagong Barangay Tenement at errand boy sa
palengke ng may bibingkahan sa kanilang pook.
Napili ng kanyang guro ang sinulat ni Ralph, "Kumita Habang Nag-aaral" para sa
kanilang pamaskong isyu. Si Ralph ay isa sa mga batang sinasanay ng kanilang guro upang
maging kagawad ng patnugutan pagtuntong niya ng ikaanim na grado. Matalino siya pagkat lagi
siyang kasama sa "Top Ten" ng kanilang klase mula pa noong Grade 1.
May kabutihan ding nagagawa ang kahirapan sa mga bata. Maaga pa'y nalalantad na sila
sa pakikibaka sa buhay kaya nagiging matatag sila sa pagharap sa mga suliranin sa buhay. Hindi
sila nagpapanik na tulad ng mga sanay sa ginhawa. Nagiging malikhain sila sa paghanap ng
mapagkakakitaan.
Kasama ni Ralph sa pagtatapon ng basura sina Topher, 11 taong gulang, Grade III din, at
si Jun-jun, 6 na taong gulang at nasa unang baitang.
Tumatanggap sila ng mula biyente sentimos hanggang dalawang piso, ayon sa rami ng
basurang kanilang itinatapon. Tuwing alas-dos naroroon na sila na may dalang sako.
70
Nagkaisa sila sa hatian ng kanilang kita: 45 porsiyento para kay Topher na malaki at
malakas; 35 porsiyento para kay Ralph at 20 porsiyento para kay Jun-jun. Magkakapit-kwarto
ang kanilang tinitirhan at tsuper ang kanilang mga ama.
Kapuri-puri ang tatlong batang ito na maagang nagising sa katotohanang sa iyong pawis
manggagaling ang iyong ikabubuhay.
Ayon sa kanilang magulang, may isang taon nang nangungulekta ng basura sa tenement
house ang tatlong batang ito. May recycling pa silang ginagawa, ipinagbibili nila ang mga
nakukuha nilang papel, plastik, bote, at bakal bago nila ito' tuluyang itapon.
Isang errand boy si Ralph ng may-ari ng bibingkahan. Siya ang nagpapagiling ng bigas sa
may palengke at siya pa rin ang kumukuha ng isang sakong bao sa palengke.
Sa puspusang pag-aaral at paggawa dapat imulat ang mga bata. Ito ang panuntunang
sinunod ni Rizal sa kanyang munting paaralan sa Dapitan. Naniniwala ang ating bayani na
maaga pa ay dapat nang ituro sa mga bata ang pagmamahal sa paggawa.
Maliit pa sina Ralph, Topher at Jun-jun ay may direksyon na ang kanilang buhay. Sa
pamamagitan ng pagbabanat ng buto at pagpapatulo ng pawis, sila ay kumikita na. Hindi na sila
matitigil sa pag-aaral. May tiyak na silang mababaon, may kaunti pang maibibigay sa magulang
at may maihuhulog pang barya sa alkansiya.
Gawain 2:
Punan ang patlang ng mga kaisipang hinihingi nito base sa iyong pananaw.
Ako ay isang kapuri-puring bata at mag-aaral dahil _______________________

______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Gawain 3:
71
Manood ng isang teleserye o isang programang pantelibisyon , bigyang pansin
ang mga transpormasyong naganap sa tauhan o pangyayari na sadyang nangyayari sa totoong
buhay. Pumili ng isang pangyayari na naranasan mo o ng isang kakilala mo. Punan ang mga
sumusunod na kahon.
Pamagat ng Teleserye: ________________________________________________________
Pangyayari sa Kwento: ________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Karanasan Ko o Karanasan ng Isang Kakilala: ______________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Transprmasyong naganap sa Tauhan: ____________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
Transpormasyong Naganap sa Akin o sa Kakilala: _________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
72
Pamantayan sa Pagbibigay ng Marka
Marka Pamantayan
8 Natutukoy, naipaliliwanag at maayos na nailalahad nang
higit pa sa inaasahan ang hinihinging sagot.
6 Natutukoy at naipaliliwanag ang kaisipan
4 Hindi gaanong lumitaw ang hinihinging sagot.
2 Hindi lumitaw sa mga sagot ang inaasahang
mahahalagang impormasyong hinihingi.
Pangwakas
Ang natutunan ko sa araling ito ay ___________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Sanggunian:
Source: https://www.pinoyedition.com/maikling-kwento/
Source: https://www.pinoyedition.com/maikling-kwento/kapuri-puring-bata/
https://www.slideshare.net/JenitaGuinoo/mga-panloob-at-panlabas-na-
tunggalian?from_action=save
https://www.google.com/imgres?imgurl=x-raw-
image%3A%2F%2F%2F2a8fc9240b50e1107afa27ef4d5aaee785f02e31ac8a9cc06970a68e0fd4f
950&imgrefurl=https%3A%2F%2Ffanyv88.com%3A443%2Fhttp%2Fwww.depedbataan.com.
MILDRED M. TORRES
Guro sa Filipino
73
FILIPINO 9
Naisusulat muli ang maikling kuwento nang may pagbabago sa
ilang pangyayari at mga katangian ng sinuman sa mga tauhan; ang
sariling wakas sa naunang alamat na binasa
-Pagsulat muli ng Maikling Kuwento na May Pagbabago sa
ilang Pangyayari
74
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Pagsulat Muli ng Maikling Kuwento nang may Pagbabago sa Ilang
Pangyayari
Ang maikling kuwento ay isang masining na anyo ng panitikan na naglalaman ng isang maikling
salaysay tungkol sa isang maalagang pangyayari na kinabibilangan ng isa o ilang tauhan. Ito ay nababasa
sa isang tagpuan, nakapupukaw ng damdamin, mabisang nakapagkikintal ng isang madulang bahagi ng
tao. Nag-iiwan ito ng kakintalan sa isip ng mga mambabasa.
Kahit ano ay maaaring paksain ng kwentista o manunulat ng maikling kwento. Maaaring hango
ito sa mga pangyayari sa totoong buhay at maaari ring ito’y patungkol sa kababalaghan at mga bagay na
hindi maiplaiwanag ng kaalaman.
Naisusulat muli ng maikling kuwento nang may pagbabago sa ilang pangyayari at mga
katangian ng sinuman sa mga tauhan; ang sariling wakas sa naunang alamat na binasa (F9PU-
IIId-e-54)
Gawain 1
Panuto: Kilalanin kung anong elemento ng maikling kuwento ang nasa larawan.
75
1. ________________ 2. _______________
3. _______________ 4. ______________
5. ________________
Gawain 2
Panuto: Pagdugtung-dugtungin ang mga pagyayari upang mabuo ang kuwento. Sa

pagbuo ng kuwento ay hindi na kailangang isulat ang mga bilang. Isulat ang iyong sagot sa
inilaang espasyo.
Ang Pamilya sa Isang Bukid
1. At ito ay tunay na pag-aari ng mag-asawa. Namuhay na ng tahimik ang buong pamilya.

2. Tumutol ang padre de pamilya dahil mayyoon silang mga dokumento na magpapatunay na
pag-aari nila ang lupain. Hanggang sa mangyari ang hindi inaasahan. Nagkagulo at nasaktan ang
ilaw ng tahanan.
3. Humingi ng tawad ang mga dayuhan dahil hindi nila ginusto na umabot sa ganoong sitwasyon.
4. Nang sumunod na araw, may mga dayuhan na dumating sa kanilang lugar at inaangkin ang
kanilang ari-arian. Pagkatapos ay inabisuhan silang lisanin ang lugar.
5. Sa dakong huli ay napatunayan na hindi pag-aari ng mga dayuhan ang lupain dahil wala silang
maipakitang papeles.
6. Noong unang panahon, may isang mag-asawa na naninirahan sa isang probinsiya. Masaya
silang naninirahan sa isang bukid. Tahimik at mayaman sa gulay at prutas ang lugar. Kung
kaya’t masagana na sa pagkain ang kanilang buhay.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
76
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Gawain 3
Sumulat ng isang maikling kuwento na tungkol sa buhay ng isang karaniwang Asyano

na puwede ring magbigay ng inspirasyon sa buhay. Ang pamagat ng iyong kuwento ay nasa
iyong sariling desisyon. Gamitin ang mga panandang pandiskursong napag-aralan sa pagbuo ng
iyong gawain. Sa pagbuo ng maikling kuwento isaalang-alang ang mga sumusunod na
pamantayan.
1. may 2 – 4 na tauhan
2. ang tagpuan na ginamit ay angkop sa katayuan ng tauhan
3. may suliranin o problema na kakaharapin ng mga tauhan
4. may kasukdulan
5. kakalasan at wakas
Rubriks sa Pagbibigay ng Marka Iyong Marka

Masining na Pagsasalaysay ng mga pangyayari – 5 puntos
Kaayusan ng daloy ng kuwento – 5 puntos
Bisang pandamdamin sa mambabasa – 5 puntos
Paggamit ng panandang pandiskurso – 5 puntos
Kabuuan – 20 puntos
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
77
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mga Sanggunian
Aklat
Aileen G. Baisa Julian, Mary Grace G. Del Rosario, Nestor S. Lontoc (Mga
Awtor) Alma M. Dayag (Awtor-Koordineytor) Pinagyamang Pluma 9 Alinsunod sa K to 12
Curriculum Phoenix Publishing House, Inc. ph. 345
Website
https://www.bing.com/search?q=pamantayan+para+sa+maikling+kuwento&form=PRPH
EN&pc=UE07&httpsmsn=1&msnews=1&refig=12f6aa1b7da04225b95b83c3a2d4b911
https://www.bing.com/images/search?q=bukid&qs=n&form=QBIR&sp=1&pq=bukid&s
c=85&cvid=F063836347AD459288F2635908EB9FED&first=1&scenario=ImageBasicHover
SHERYLL P. BARCIBAL
Guro sa Filipino
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. tauhan
2. tagpuan
3. kasukdulan
4. kakalasan
5. wakas
Gawain 2
Noong unang panahon, may isang mag-asawa na naninirahan sa isang probinsiya.

Masaya silang naninirahan sa isang bukid. Tahimik at mayaman sa gulay at prutas ang lugar.
78
Kung kaya’t masagana na sa pagkain ang kanilang buhay. Nang sumunod na araw, may mga
dayuhan na dumating sa kanilang lugar at inaangkin ang kanilang ari-arian. Pagkatapos ay
inabisuhan silang lisanin ang lugar. Tumutol ang padre de pamilya dahil mayyoon silang mga
dokumento na magpapatunay na pag-aari nila ang lupain.
Hanggang sa mangyari ang hindi inaasahan. Nagkagulo at nasaktan ang ilaw ng tahanan.
Humingi ng tawad ang mga dayuhan dahil hindi nila ginusto na umabot sa ganoong sitwasyon.
Sa dakong huli ay napatunayan na hindi pag-aari ng mga dayuhan ang lupain dahil wala silang
maipakitang papeles.At ito ay tunay na pag-aari ng mag-asawa. Namuhay na ng tahimik ang
buong pamilya.
Gawain 3
Sariling sagot ng mga mag-aaral
SHERYLL P. BARCIBAL
May-akda
79
FILIPINO 9
Nagagamit ang angkop na pang-ugnay na hudyat ng pagsusunod-
sunod ng mga pangyayari sa lilikhaing kuwento
-Paggamit ng Angkop na Pang-ugnay na Hudyat sa Pagkakasunod-
sunod ng mga pangyayari sa lilikhaing kuwento
80
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Paggamit ng Angkop na Pang-ugnay na Hudyat sa Pagkakasunod-sunod ng
mga pangyayari sa lilikhaing kuwento
Sa maraming pagkakataon, tayo ay nagbibigay ng mga pagkakasunod-sunod ng mga

bagay, pangyayari, panuto at iba pa. Ang tamang pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari ay
magreresulta sa isang maayos na paglalahad ng mga pahayag. Mahalaga kung alam natin ang
mga salita, kataga o pahayag na nagpapakita ng wastong pagkakasunod-sunod para magamit
natin ayon sa pangangailangan.

Nagagamit ang angkop na pang-ugnay na hudyat na pagsusunod-sunod ng mga
pangyayari sa lilikhaing kuwento (F9WG-IIId-e-54)
Gawain 1
Panuto: Kilalanin kung anong hudyat ang isinasaad ng mga nasa larawan batay sa lugar
kung saan ito makikita.
1. ________________________________________________________
2. ________________________________________________________
81
3. ________________________________________________________
4. ________________________________________________________
5. ________________________________________________________
Gawain 2
Nakatutulong sa pagbibigay-linaw at ayos ng pahayag ang paggamit ng panandang
pandiskurso. Maaaring ang pananda ay hudyat ng pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari
o di kaya’y maghimaton tungkol sa pagkakabuo ng diskurso. Ginagamit din ang mga ito
upang ipakita ang pagbabago ng paksa, pagtitiyak, pagbibigay-halimbawa, opinyon at paglalahat.
1. Panandang naghuhudyat ng pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari.

nang sumunod na araw sa bandang huli pagkatapos
2. Panandang naghuhudyat ng pagkakabuo ng diskurso
a.pagbabagong-lahad
kung tutusin sa ibang salita sa ganang akin kung iisipin
b. pagtitiyak
kagaya ng tulad ng
c. paghahalimbawa
halimbawa sa pamamagitan
d. paglalahat
sa madaling sabi bilang pagtatapos bilang paglalahat
e. pagbibigay-pokus
pansinin na bigyang-pansin ang tungkol sa
f. pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari
ang sumunod ang katapusan una
82
3. Panandang naghuhudyat ng pananaw ng may-akda
Kung ako ang tatanungin sa tingin ko bagaman
Sa aking palagay kaya lamang
Panuto: Punan ng tamang panandang pandiskurso ang bawat pahayag. Hanapin sa loob ng kahon
ang iyong sagot.
sa madaling sabi nang sumunod na araw bigyang-pansin ang una Sa aking

palagay
1. Sa nangyayari ngayon sa bansa nararapat lamang na _______________________________

pangangailangan ng mga mahihirap na salat sa buhay.
2. ________ sa lahat ang kapakanan ng iyon ng pamilya.
3. ___________________________________ ang tamang pagsunod sa panuntunan ng isang
pamayanan ay magbubunga ng kaayusan ng lahat.
4. __________________________________ ay matatagalan pa bago dumating ang taong iyong
hinihintay.
5. Nakita ko lamang siya kahapon pagkatapos __________________________________ ay
wala na akong balita sa kanya.
Gawain 3
Panuto: Mula sa mga larawan, bumuo ng isang makabuluhang kuwento ayon sa

pagkakasunud-sunod ng mga larawan. Gumamit ng mga panandang pandiskurso na iyong
napag-aralan.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
83
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mga Sanggunian
Aklat
Publishing House, Inc. ph. 166
Website
https://www.bing.com/search?q=mga+hudyat&form=PRPHEN&pc=UE07&httpsmsn=1&msne
ws=1&refig=2d22f82bee1d45288d32dd0e8329106b&sp=-1&pq=&sc=0-
0&qs=n&sk=&cvid=2d22f82bee1d45288d32dd0e8329106b
https://www.bing.com/search?q=pamilya+cartoon&FORM=HDRSC1
https://www.bing.com/search?q=family+in+a+beach+resort&qs=n&form=QBRE&sp=-
1&pq=family+in+a+beach+reso&sc=022&sk=&cvid=B7B1CCC635C645C18BFFE4C6D5E16
BB5
https://www.bing.com/images/search?q=family+in+a+beach+resort+cartoon&cbir=sbi&go=Sear
ch&qs=ds&form=QBIR&first=1&scenario=ImageBasicHover
SHERYLL P. BARCIBAL
May-akda
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. nagsasaad ng pagsisimula ng misa/seremonya sa simbahan
84
2. hudyat ng pagsisismula ng kompetisyon sa pagtakbo
3. nagpapakita kung kailan dapat huminto at tumawid
4. nagpapakita ng dapat gawain sa isang banda
5. nagsaad ng dapat gawin sa itinakdang oras
Gawain 2
1. bigyang-pansin ang
2. una
3. sa madaling sabi
4. Sa aking palagay
5. nang sumunod na araw
Gawain 3
Sariling sagot ng mga mag-aaral
SHERYLL P. BARCIBAL
May-akda
85
FILIPINO 9
Nabibigyang-kahulugan ang kilos, gawi at karakter ng mga tauhan
batay sa usapang napakinggan
-Pagbibigay ng kahulugan ang kilos, gawi at karakter ng mga tauhan
86
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Nabibigyang kahulugan ang kilos, gawi at karakter ng mga tauhan batay sa
usapang napakinggan.

Sa araling ito ay malilinang ang iyong kaalaman sa pagbibigay ng kilos, gawi at karakter
ng mga tauhan batay sa usapang napakinggan o nabasa.
Basahing Mabuti ang mga panuto at sagutin nang may katapatan ang mga inihandang
Gawain.

Nabibigyang kahulugan ang kilos, gawi at karakter ng mga tauhan batay sa usapang
napakinggan. F9PN-IIIf-53
Panuto
Basahin at unawain ang nobela at sagutin ang mga aktibiti.
NIYEBENG ITIM
Maikling kwento- China
Ni Liu Heng
( Isinalin sa Filipino ni Galileo S. Zafra)
Si Li Huiquan, isang dating bilanggo sa kampo na nakalaya na, ay bilanggo parin

ang kaniyang isip at damdamin sa kalungkutan ng nakaraan at sa dating nakasanayan
sa kulungan. Nagpakuha siya ng labinglimang litrato kasama si Tiya Luo na gagamitin para sa
aplikasyon ng lisensya sa kariton at pagtitinda ng prutas. Ngunit hindi ito naaprobahan dahil
puno na ang kota. Mayroon na lamang lisensya para sa tindahan ng damit, sombrero at
sapatos. Wala nang pakialam si Huiquan kung anuman ang maaaring itinda. Ang mahalaga,
mayroon siyang magawa.
87
Paglabas nila mula sa compound ng gobyerno, nakabangga nila ang matabang lalake na si
Hepeng Li. Yumuko si Huiquan, isang ugaling natutunan niya noong nakabilanggo siya sa
kampo,bilang paggalang at pagsunod.
Nilibot niya ang buong bayan upang maghanap ng mga parte na kailangan niya
para sasakyan ng kaniyang paninda. Nakahanap siya at nakabuo siya ng natatanging sasakyan
para sa kanyang paninda na naging sentro ng atensyon dahil ito’y kakaiba.
Inimbitahan siya ni Tiya Luo para maghapunan sa bisperas ng Bagong Taon
ngunit tinanggihan niya ito dahil kailangan niyang tapusin ang ginagawa niya bago mag bagong
taon. At dahil narin sa lakas at ingay ng mga paputok ay iniwan muna niya ang ginagawa at
naglasing. Naalala ang mga sandaling kasama pa niya ang kanyang ina.
At sa ikalimang araw ng bagong taon ay ibinigay na kay Huiquan ang pwesto niya
at nagsimula na siyang magtinda ng mga damit. Isinampay niya ang ilan, inilatag ang iba, at
isinuot ang isa. Nakabenta siya ng dalawampung panlaming na angora sa kanyang unang araw
kaya sumigla siya. At dahil sa wakas ay nagkaroon siya ng kontrol sa isang bagay at
paakiramdam niya ay makapangyarihan siya.
Sa sumunod na araw ay wala siyang masyadong nabenta ngunit isang araw nakapagbenta
siya ng kasuotang pang-army sa apat na karpintero na kababalik lamang sa Beijing mula sa
timog. Naligtas ang kanilang mga balat ng kasuotang panlamig ni Huiquan at iyon ay nagbigay
ng inspirasyon sa kanya.
“Tiyaga ang susi para sa isang buhay na matatag. Kahit sa pinakamalalang
panahon, walang ibubunga ang mawalan ng pag-asa. Mas mabuting maghintay kaysa
sa umayaw, dahil walang makaaalam kung kalian kakatok ang oportunidad, Hindi naman sa
lahat ng pagkakataon ay malas ka, hindi ba ?” Nag-iisip si Huiquan.
Pamamaraan
GAWAIN 1- Isulat ang mga bagay na maaaring may kaugnayan sa salita.
MGA SALITA MGA SALITA
NIYEBENG ITIM
GAWAIN 2: PAGPAPAKAHULUGAN SA KILOS, GAWI AT KARAKTER NG TAUHAN

KAISIPANG HANGO SA KWENTO PALIWANAG
88
1. Kailangang palakasin niya ang kanyang loob; kung
ididilat lamang niya ang kanyang mga mata,
paaandarin ang utak, at di matatakot magtrabaho,
maaayos ang lahat.
2. Saan man siya magpunta, laging may nagsasabi sa
kaniya kung ano ang dapat at di-dapat gawin; sa
pagtingin sa kaniya nang mababa, umaangat ang
kanilang sarili.
3. Gusto niyang lumaban, pero wala siyang lakas. Kaya
magpapanggap siyang tanga, umiiwas sa mga
nagmamasid at nagmamatyag.
4. Isa siyang basurahan o isang pirasong basahan na nais
magtago sa isang butas.
5. Mas mabuting maghintay kaysa umayaw, dahil
walang nakakaalam kung kailan kakatok ang
oportunidad.
GAWAIN 3: ALAMIN MO, AT KILALANIN

Tukuyin ang nais bigyang pansin sa sumusunod na bahagi ng kwento. Gamitin
mo ang mga simbolo na nasa ibaba at ilagay sa patlang bago ang bawat bilang.
TAUHAN
LUGAR
PANGYAYARI
________1.Unti-unti,sa paningin ko’y nagkakahugis ang isang mapanglaw at dahop na

kapaligiran. Ang mga bahay na malalayo ang agwat, nagliliit, ang iba’y nakagiray na, pulos na
yari sa kugon at kawayan, ay waring nagsisipagbantang lumupasay sa ano mang sandal. Sa
malayang hangin ay nagsasanib-sanib ang kahol ng mga aso, kakak ng mga manok at itik,unga
ng mga kalabaw, langitngit ng nagtatayugang kawayan, at pagaspas ng mga dahon.( mula sa
Lugmok Na ang Nayon ni Edgardo Reyes)
89
________2.Dinalaw siya noon ng pag-aagam-agam sa kanyang pag-aanluwage.Hinahanap-hanap
niya mula noon ang bagay na dapat niyang malikha; at sa palagay niya’y waring nagkukulang at
hinde tumpak ang bawat gawin at likhain niya.Dumaan ang mga taon at siya’y nakaramdam ng
panghihina.Mabilis ang pagtanda niya, ngunit ang kanyang alalahanin ay hindi
nababawasan.(mula sa Anluwega ni Hilario L. Coronel)
________3.Mayluha siya sa mata may galak siyang nadama. Luwalhati.Hinagud-hagod niya ang
mga kamao. Nadama niya ang bagong tuklas na lakas niyon. Ang tibay. Ang tatag. Ang
kapangyarihan. Muli niyang tinignan ang makabulagtang si Ogor. Pakaraa’y nakapikit at buka
ang labing nag-angat siya ng mukha.(mula sa Impeng Negro ni Rogelio Sikat)
________4.Tunay ngang isang malaking pangyayari ang nakaakit sa pansin ng San Joaquin.
Hindi sila magkasundo sa pagtinging ibibigay nila kay Lea. Sa isang banda, siya sa ang anak ni
Aling Clara na magpapaahon sa kanyang pamilya mula sa kahirapan; kaiinggitan, kamumuhian,
masarap siraan. Subalit siya ri ang anak ng San Joaquin na kapupulutan ng pag-asa;
pupurihin,tatangkilikin, gagawing pangunahing tauhan sa kuwentong isasalaysay sa ilang
henerasyon na kabataan.(mula sa Bagong Bayani ni Joseph Salazar )
________5. Kung takipsilim ay isinusuot na lahat ni Marcos ang pulinas, ang gora, at a suwiter ,
saka ang latigong katulad ng pamalo ni Don Teong. Pagdating niya sa pook na kinapupugalan ay
saka aasbaran ng palo ang kalabaw hanggang ito’y umungol na ang alingawngaw ay ano’t
hanggang sa kalagitnaan ng bayan.Kung di niya makita na halos apoy ang lumalabas sa
dalawang mata ng hayop ay hindiniya pato titigilan. Sa gayon ay matulin siyang nagtatago upang
umuwi na siya sa bayan. (mula sa Walang Panginoon ni Deogracias Rosario)
GAWAIN 4: Fan-fact Analyzer
Kopyahin ang kasunod na graphicorganizer, tukuyin ang tagpuan,tauhan at halagang
pangkatauhan.
3
2 4
PAGSUNOD-
1 SUNOD NG 5
MGA
PANGYAYARI
HALAGANG
TAGPUAN AT TAUHAN
PANGKATAUHAN
Rubrik sa Pagpupuntos ( Holistiko) para sa gawain 3 at 4

Malinis ang pagkakagawa-------------2
90
Tumpak ang mga kasagutan----------7
Makatotohanan ang sagot-------------1
Kabuuan-----------------------------------10
Pangwakas
Tiyaga ang susi para sa isang buhay na matatag. Kahit sa pinakamahalagang panahon,
walang maibubunga ang mawalan ng pag-asa. Mas mabuting maghintay kaysa umayaw. Dahil
walang makaaalam kung kalian kakatok ang oportonidad. Hindi naman sa lahat ng pagkakataon
ay malas ka. Hindi ba?
Ilahad ang iyong natutunan sa araling ito.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Mga Sanggunian
Curriculum Guide sa Filipino 9
Panitikang Asyano Modyul ng mag-aaral sa Filipino 9 pp.129-148
Google crome
Brainly.ph - https://brainly.ph
Inihanda ni:
RODOLFO E. REVOLLEDO JR.

Guro sa Filipino
Susi sa Pagwawasto – Kalipunan ng mga kasagutan sa bawat gawain.
GAWAI 1- pwede pang madagdagan
MGA SALITA MGA SALITA
Pagtitiyaga pagsusumikap
Pagkamaagap NIYEBENG ITIM Pag-asa
GAWAIN 2- Paglinang ng Talasalitaan
91
KAISIPANG HANGO SA KWENTO PALIWANAG
1. Kailangang palakasin niya ang kanyang loob; kung Kulang ang kumpiyansa sa
ididilat lamang niya ang kanyang mga mata, sarili, dahil dun takot siyang
paaandarin ang utak, at di matatakot magtrabaho, gumalaw.
maaayos ang lahat.
2. Saan man siya magpunta, lagging may nagsasabi sa Dahil sa kakulangan ng bilib
kanya kung ano ang dapat at di-dapat gawin; sa sa sarili, hindi niya nagagawa
pagtingin sa kanya ng mababa, umaangat ang kanilang ng ng maayos ang mga dapat
sarili. gawin kung walang magtuturo
sa kanya.
3. Gusto niyang lumaban, pero wala siyang lakas. Kaya Nauunahan ng takot sa sarili
magpapanggap siyang tanga, umiiwas sa mga kung ano ang maaaring
nagmamasid at nagmamatyag. mangyari sa kanya kung siyay
magkakamali.
4. Isa siyang basurahan o isang pirasong basahan na nais Basahang kung kailangan ay
magtago sa isang butas. gagamitin at kung di
kailangan ay nasa tabi lang,
basahang ginagamit lamang
panlinis ng basura. Kumbaga
hilain man o itulak ay wala
siyang magagawa.
5. Mas mabuting maghintay kaysa umayaw, dahil Sabi nga sa awit ni Freddie
walang nakakaalam kung kaylan kakatok ang Aguilar, ang umaayaw ay di
oportunidad. nagwawagi, ang nagwawagi
ay di umaayaw, ngunit
kailangan ding may gagawing
hakbang upang ang
paghihintay ay may
patutunguhan.
GAWAIN 3-
1
LUGAR
92
2 ,3 PANGYAYARI
4, 5 TAUHAN
GAWAIN 4- Pupuntusan sa pamamagitan ng Rubriks.

May-akda
93
FILIPINO 9
Napatutunayan ang pagiging makatotohanan/ di makatotohanan ng
akda
Pagbibigay ng Patunay sa pagiging makatotohanan ng akda
94
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Napatutunayan ang pagiging makatotohanan ng akda
Panimula (Susing Konsepto) –

Ano-ano ang mga nakagisnan na ninyong tradisyon o kultura ng ating lahi.
Sa araling ito ay malilinang ang iyong kaalaman sa pagbibigay ng patunay sa pagiging
makatotohanan ng akda.
Basahing Mabuti ang mga panuto at sagutin nang may katapatan ang mga inihandang
Gawain.

Napapatunayan ang pagiging makatotohanan ng akda F9PB-IIIf-53
Panuto
Basahin at unawain ang nobela at sagutin ang mga aktibiti.
Munting Pagsinta
Dula-Mula sa Mongolia, Mula sa Pelikula ni Sergei Bordrov
Halaw ni Mary Grace A. Tabora
Mula sa pelikulang Mongol: The Rise of Genghis Khan ni Sergei Bordrov ay dulang
nagpapakita ng pagbabawi ng utang ng na loob sa kapwa pasunod sa mga magulang at ang
pagkatutuong tumupad ng mga pangako.
Hahanap ng mapapangasawa ng kanyang anak si Yesugei sa Tribong Meritupang

makabawi sa kanila kaya ito nagmamadaling umalis.Sa gitna ng
kanilang paglalakbay,nakaramdam sila ng pagod kaya nagdesisyon sila na magpahinga muna.
95
Habang nagpapahinga sila, ginalugad ni Temujin (anak ni Yesugei) ang paligid at
napadpad sa isang dampa kung saan nakatira ang daliginding na si Borte. Nabigla siya nang
biglang bumagsak ang pinto ng kanilang kusina na likha ng aksidenteng pagkabuwal ni Temujin.
Noong una ay napasigaw pa ng magnanakaw si Borte subalit ay napahinaon siya ni
Temujin. Nakinig na lamang si Borte sa kung ano ba talaga ang pakay ni Temujin. Nais kong
pakasalan ka Biglang sabi ni Temojin, Dapat sana'y pupunta kami ni ama sa Tribong Merit
upang makahanap ng mapapangasawa subalit nagbago ang isip ko nang makita kita”Dagdag pa
nito" “Di Bale'y bata pa tayo ngayon" babalikan kita pagkatapos ng limang taon at magsasama
tayo habang buhay kaya maghintay ka lamang”.
Pagkatapos noon ay ipinakilala ni Temujin si Borte sa ama niya.
Kahit na hindi iyon ang inaasahan ni Yesugei, wala na siyang magagawa kung siya na
talaga ang pinili ni Temujin, Tinanggap na lang ni Yesugei ang desisyon ng anak niya at
umasang magkakaroon ng masayang hinaharap ang dalawa
Pamaraan
GAWAIN 1- isulat ang mga bagay na maaaring may kaugnayan sa salita.
GINULONG LETRA SALITA KAHULUGAN
JKNLUNUA 1N.PIITAN
NKALAAASAYL 2. NAKATAYA
LIMIAGW 3. MASUYO
TIIULNB 4. GALUGARIN
NKAAPSTUA 5. NAKATAYA
GAWAIN 2: UNAWAIN MO! Isulat sa iba pang bilog ang

hinihingi sa gitnang bilog
Isa-isahin ang
mga bahagi ng
dula na
naglalarawan ng
karaniwang 96
pamumuhay
GAWAIN 3: Sagutin ang mga tanong sa graphic organizer.
Makatotohanan ba ang pagganap ng

Akma ba ang tanghalan/tagpuan sa
mga tauhan batay sa diyalogo?
mga pangyayari sa akda? Ipaliwanag.
Patunayan.
MONGOL: ANG PAGTATAGUMPAY NI GENGHIS KHAN

Hinalaw ni Mary Grace A. Tabora
Mahusay ba ang Nailalarawan ba ang Naiuugnay mob a sa

iskrip/banghay/diyalog karaniwang iyong buhay ang mga
MUNTING PAGSINTA
o ng dula? Bakit pamumuhay ng tao sa pangyayari sa akda?
dula? Ipaliwanag. Patunayan.
Tagpuan:
Tauhan:
Pangyayari:
97
Kaisipang Nangingibabaw:
Kulturang Ipinakita:
GAWAIN 4: Pagkilala sa mga tauhan

Rubrik sa Pagpupuntos ( Holistiko)
Malinis ang pagkakagawa-------------2
Tumpak ang mga kasagutan----------7
Makatotohanan ang sagot-------------1
Kabuuan-----------------------------------10
Pangwakas: Ilahad ang iyong natutunan sa aralin.

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Mga Sanggunian
Curriculum Guide sa Filipino 9
Panitikang Asyano Modyul ng mag-aaral sa Filipino 9 pp.149-163
Brainly.ph - https://brainly.ph
Inihanda ni:

Guro sa Filipino
Susi sa Pagwawasto – Kalipunan ng mga kasagutan sa bawat gawain.

GAWAI 1-
GINULONG LETRA SALITA KAHULUGAN
GKNLUNUA 1.PIITAN KULUNGAN
NKALAAASAYL 2. NAKATAYA NAKASALALAY
LIMUAGW 3. MASUYO LUMIGAW
98
TIIULNB 4. GALUGARIN LIBUTIN
NKAAPSTUA 5. NAKATAYA NAKAPUSTA
GAWAIN 2-
MAG- TRADISY PAG-

PARENT UTANG
AMA ON/KUL AKYAT
AL LOVE NA LOOB
MAGKAI TURA NG
BIGAN LIGAW
99
FILIPINO 9
Nagagamit ang mga pang-abay na pamanahon , panlunan at
pamaraan sa pagbuo ng alamat
-Uri ng Pang-abay
100
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Uri ng Pang-abay

Ang pang-abay ay mga salitang nagbibigay-turing sa isang pandiwa, pang-uri, at
kapwa pang-abay. Ito ay may iba't ibang uri.
1. Pamanahon- Nagsasaad ng panahon kung kalian ginawa ang kilos ng pandiwa.
Sumasagot ito sa tanong na kailan.
Halimbawa:
Ang alamat ay pasalin-salin sa ibat’ ibang panahon mula noong panahon ng Ayutthaya.
2. Panlunan- Nagsasaad ng pook, lunan, o lugar na pinangyayarihan ng kilos. Sumasagot ito sa
tanong na saan at nasaan.
Halimbawa:
Sa bundok ng Grairat matatgpuan ang mga Kinnaree.
3. Pamaraan- Nagsasaad kung paano ginaganap ang kilos na sumasagot sa tanong na paano.
Halirnbawa:
Itinali ng mahigpit ni Prahnbun ang pakpak ng prinsesa.
4. Pang-agam- Nagsasaad ito ng pag-aalindangan o kawalang katiyakan.
Halirnbawa:
Marahil naging mahirap para sa mga kapatid ng prinsesa ang pagkakahuli sakanya.
5. Ingklitik- Kataga sa Filipino na karaniwang nakikita pagkatapos ng unang salita sa
pangungusap. Ito ay ang man, kasi, sana, nang, kaya, yata, tuloy, lamang/lang, din/rin,
ba, pa, muna, pala, na, naman, at daw/raw.
Halirnbawa:
Ito na raw ang pinakamalaking kalungkutan ng mga kinnaree.
101
6. Benepaktibo- Ang tawag sa pang-abay na nagsasaad ng benepisyo para sa isang tao. Ito
-ay karaniwang binubuo ng pariralang pinangungunahan ng para sa.
Halimbawa:
Hinuli ni Prahnbun ang prinsesa para sa prinsipe.
7. Kawsatibo- Ito naman ang tawag sa pang-abay na nagsasaad ng dahilan ng pagganap sa
kilos ng pandiwa. Ito'y rnakikilala sa parirala o sugnay na pinangungunahan ng dahil sa.
• Halithbazva:
Dahil sa kagandahang taglay ng prinsesa ay nabighani ang prinsipe kung kaya’t
umusbong ang isang tunay na pag-ibig sa isat’ isa.
8. Kondisyonal- Pang-abay na nagsasaad ng kondisyon para maganap ang kilos na isinasaad ng
pandiwa. Ito ay may mga sugnay o pariralang pinangungunahan ng kung, kapag o pag, at pagka.
Halimbawa:
Abala sa paglalaro ang mga kinnaree kung kaya’t sinamantala ito ni Prahnbun upang
ihagis ang lubid at matagumpay na nahuli si prinsesa Manorah.
9. Panang-ayon- Ang pang-abay na ito ay nagsasaad ng pagsangayon. Ang mga halimbawa
nito ay oo, opo, tunay, talaga, totoo, sadya, at iba pa.
Halirnbawa:
Tunay ngang nakakabighani ang ganda ni prinsesa Manorah.
10. Pananggi- Ito naman ang.mga pang-abay na nagsasaad ng pagtanggi, tulad ng hindi/ di at
ayaw.
Halimbawa:
Hindi inaasahan ng mga kinnaree ang sinapit ng kanilang nakababatang kapatid.
11. Panggaano—Ang pang-abay na ito ay nagsasaad ng sukat o timbang.
Halimbawa:
Nanatili nang isangdaang taon ang pagmamahalan ng prinsipe at prinsesa.
102
Nagagamit ang mga pang-abay na pamanahon, panlunan at pamaraan sa pagbuo ng alamat.
(F9WG-lllf-55)
Gawain 1
Panuto: Basahin at suriin ang mga pangungusap. Tukuyin at bilugan ang pang-abay sa bawat
bilang.
1. Sa India nagsimula ang larong chess.
2. Naimbento ito noong bago pa mag-ikaanim na siglo.
3. Masayang nilalaro ng mga tao ang larong ito.
4. Hindi ako marunong maglaro nito.
5. Madali raw matutunan ang laro.
6. Matututo ka kung maglalaan ka ng oras.
7. Tumagal ng dalawang oras ang pagtuturo niya saakin.
8. Totoong maganda ang larong ito.
9. Marahil matatalo mo na ako ngayon.
10. Ang gumagaling sa larong ito ay’ yong mga masigasig matuto.
Gawain II
Panuto: Muling isulat ang mga pang-abay na binilugan sa unang hanay. Sa kabilang hanay
naman ay isulat ang uri nito
Pang-abay Uri ng Pang-abay
103
Gawain III
Maraming kabataan ang hindi na gaanong nagbabasa ng katutubong panitikan tulad ng

mga alamat. Nakapanghihinayang lalo pa at alam nating maraming aral at pagpapahalagang
makukuha mula sa mga alamat. Ikaw ngayon ay isang manunulat na maglalapit at magpapakita
sa mga kabataan sa kagandahan ng ating mga alamat. Bubuo ka ng sarili mong alamat tungkol sa
isang bagay na makikita sa iyong kapaligiran. Gumamit ka nang hindi bababa sa limang iba’t
ibang uri ng pang-abay lalo na ang pamaraan, pamanahon, at panlunan sa susulatin mong alamat.
Bumuo ka muna ng balangkas o banghay ng iyong alamat para bago pa ang pagsulat ay mapag-
isipan mo nang mabuti kung paano ito sisimulan, pasisidhiin, at wawakasan. Ito ay dapat
makasunod sa pamantayan sa ibaba.
Laang Aking
Mga Pamantayan
Puntos Puntos
Nakapupukaw ng interes, may
Pamagat 5
orihinalidad, at kakintalan
Makabuluhan at maiuugnay sa
Paksa o Tema 5
maraming aral at pagpapahalaga
Maayos ang pagkakasunod-sunod
Banghay o Balangkas ng balangkas o banghay ng mga 5
pangyayari
Ang simula ay kawili-wili at
kaakit-akit basahin at ang wakas ay
Simula at Wakas 5
may naikikintal o nag-iiwan ng
marka sa isipan ng mambabasa
104
Nakapupukaw ng kamalayan at
Tunggalian 5
damdamin ng mambabasa
Nakagamit ng lima o higit pang
iba’t ibang uri ng pang-abay lalo na
Paaggamit ng Pang-abay 5
ang pamaraan, pamanahon, at
panlunan
Kabuuang Puntos 30
5- Napakahusay 2- Di-gaanong Mahusay
4- Mahusay 1- Sadyang Di- mahusay
3- Katamtaman ang husay
Pangwakas
Ilahad ng iyong natutunan sa araling ito.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
__________________________________________________________________
RENALYN A. ROMBAOA
Guro sa Filipino 9
105
FILIPINO 9
Nahuhulaan ang maaaring mangyari sa akda batay sa ilang
pangyayaring napakinggan
-Pagbibigay hinuha sa mga Pangyayari sa Akda
106
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Pagbibigay hinuha sa mga Pangyayari sa Akda
Ang araling ito ay naglalaman ng “Alamat ni Prinsesa Manorah” mula sa Thailand na

isinalin sa Filipino ni Dr. Romulo N. Peralta. Bahagi rin ng aralin ang pagtalakay sa mga pang-
abay na pamanahon, panlunan, pamaraan at iba pang uri ng pang-abay sa pagbuo ng alamat na
makatutulong sa pag-unawa mo sa tatalakaying akda.
Sa araling ito’y mararanasan mong maging manunulat na bubuo ng sariling alamat ng
isang bagay na makikita sa iyong kapaligiran at magkukumbinsi sa mga kabataan upang ang mga
alamat ay kanilang kalugdan.
Nahuhulaan ang maaaring mangyari sa akda batay sa ilang pangyayaring napakinggan.

(F9PN-lllg-h-54)
Alam mo ba …
Ang alamat o legend ay nangangahulugang pinagmulan ng isang bagay, lugar,
pangyayari, o katawagan na maaaring kathang isip lamang o may bahid ng katotohanan.
Simulan Natin
107
Kapag naririnig mo ang salitang “Thailand” o “Thai”, ano ang agad na pumapasok sa
iyong isipan? Punan ang bubble map sa ibaba ng mga ideya o salitang maiuugnay mo sa mga
salitang ito.
Thailand o Thai
Ang Alamat ni Prinsesa Manorah
Isinalin sa Filipino ni Dr. Romulo N. Peralta
Sa isang kaharian sa bundok Grairat, nakatira ang mag-asawang hari Prathum at Reynang
Janta kinnaree. Sila ay may pitong anak na kinnaree. Ang pitong kinnaree ay kalahating babae at
kalahating sisne. Sila’y nakalilipad at nagagawang itago ang kani-kanilang pakpak kung kanilang
nanaisin, isa na dito ay si prinsesa Manorah. Si prinsesa Manorah ang pinakabata sa pitong
magkakapatid na may taglay na kakaibang ganda na tunay na nakabibighani.
Sa loob ng kaharian ng Grairat, matatagpuan ang kagubatan ng Himmapan kung saan
matatagpuan ang napakagandang at kaaya-ayang lawa na paburitong lugar ng pitong prinsesang
kinnaree. Dito rin sa kagubatang ito namamahay ang iba’t ibang mababangis at nakatatakot na
nilalang. Masaya silang gumagala rito lalo na tuwing kabilugan ng buwan. Sa hindi naman
kalayuan sa lawa ay may nakatirang isang matandang ermitanyo na nagsasagawa ng kanyang
meditasyon.
Isang araw napadpad ang isang binata sa kagubatan ng Himmapan. Siya ay si Prahnbun.
Nasaksihan niya ang pitong prinsesa na masayang nagtatampisaw sa lawa at sa isang iglap
108
lamang ay nabighani na siya sa kagandahan ni prinsesa Manorah, kaya naman naisip niya na
kung mahuhuli niya ang magandang prinsesa at ibibigay kay prinsepe Suton at tiyak na
matutuwa sakanya ang prinsepe.
Hindi alam ni Prahnbun kung paano niya mahuhuli ang prinsesa kaya naman nagpatulong
siya sa matandang ermitayo. Batid ng matandang ermitayon na hindi ganoon kadali ang
manghuli ng isang kannaree ngunit alam niya na isang dragon ang makakatulong sa binata kaya
ito ay pinayuhan niyang hanapin ang nasabing dragon.
Tumalima naman kaagad ang binata at hinanap ang nasabing dragon, nang mahanap na
niya ang dragon ay isinalaysay nito ang kanyang planong hulihin ang isa sa pitong prinsesang
kannaree. Sa una ay ayaw sumangayon ng dragon ngunit napa sangayon din siya ng masigasig na
binata.
Binigyan ng dragon si Prahnbun ng makapangyarihang lubid na siyang panghuhuli niya
sa Prinsesa Manorah. Nagpasalamat ang binata at agarang lumisan upang hulihin ang isa sa mga
prinsesa. Inihagis ni Prahnbun ang lubid at matagumpay na nahuli si Prinsesa Manorah. Ganun
na lamang ang pagkaawa ng ibang mga kapatid ng prinsesa. Itinali nang mahigpit ni Prahnbun
ang pakpak ni Prinsesa Manorah upang hindi makawala at tuluyang maibigay kay Prinsipe Suton
na nagkataong naglalakbay rin sa kagubatan.
Nakasalubong niya si Prahnbun dala-dala si Prinsesa Manorah. Agad-agad na naakit sa
kagandahan ni Prinsesa Manorah ang prinsipe. Nang isalaysay ni Prahnbun kay Prinsipe Suton
ang dahilan kung bakit niya hinuli at dinala ang prinsesa sa harap niya, nagpasalamat ang
prinsepe at ginantimpalaan ang binate. Nagbalik ang prinsipe sa kaniyang palasyo dala-dala si
Prinsesa Manorah kung saan umusbong ang isang tunay na pag-ibig sa isa’t isa.
Gawain I. Sagutin ang sumusunod na mga tanong.
1. Ilarawan si Prinsesa Manorah bago siya nahuli ni Prahnbun?
109
2. Sino si Prinsipe Suton bakit niya binigyan ng gantimpala si Prahnbun?
3. Isalaysay kung ano ang nangyari ng makita ng prinsipe si prinsesa Manorah?
4. Ano ang ginawang pagtrato ng prinsipe kay prinsesa Manorah ng isama niya ito sa
kanilang kaharian?
5. Masasabi bang ang kababaihan ay ang mas mahinang kasarian? Ipaliwanag ang
iyong sagot.
6. Paano nagwakas ang alamat? Kung ikaw ang may-akda, paano mo ito wawakasan?
Isalaysay.
Gawain II. Basahin ang bawat pangyayaring natagpuan sa akda. Ano kaya ang mangyayari dito?
Isulat ang hinuha sa nakalaang linya.
1. Ang mag-asawang hari Prathum at Reynang Janta kinnaree ay may pitong anak na kinnaree.
Ang pitong kinnaree ay kalahating babae at kalahating sisne. Sila’y nakalilipad at nagagawang
itago ang kani-kanilang pakpak kung kanilang nanaisin, isa na dito ay si prinsesa Manorah.
Si prinsesa Manorah ay may taglay na kakaibang ganda na tunay na nakabibighani.

Ano kaya ang magiging tingin kay prinsesa Monarah ng maraming kalalakihan?
______________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
2. Nasaksihan ni Prahnbun ang pitong prinsesa na masayang nagtatampisaw sa lawa at sa isang
iglap lamang ay nabighani na siya sa kagandahan ni prinsesa Manorah.
Ano ang maaring maging lagay ng buhay ni Prinsesa Monarah sa kamay ni Prahnbun?
______________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
3. Hindi alam ni Prahnbun kung paano niya mahuhuli ang prinsesa kaya naman nagpatulong siya
sa matandang ermitayo.
Ano ang maaaring maging reaksiyon ng ermitanyo sa balak na gawin ni Prahnbun sa prinsesa?
______________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
4. Inihagis ni Prahnbun ang lubid at matagumpay na nahuli si Prinsesa Manorah.
Ano ang nasa isip ng malungkot na prinsesa mula sa pagkakahuli sakanya?
______________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
5. Nakasalubong ni Prahnbun mula sa paglalakbay si Prinsipe Suton dala-dala si Prinsesa
Manorah. Agad-agad na naakit sa kagandahan ni Prinsesa Manorah ang prinsipe. Nang isalaysay
ni Prahnbun kay Prinsipe Suton ang dahilan kung bakit niya hinuli at dinala ang prinsesa sa
harap niya, nagpasalamat ang prinsepe at ginantimpalaan ang binata.
Ano ang maaaring maging lagay ng buhay pag-ibig ng prinsesa?
______________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Pangwakas
110
Ilahad ng iyong natutunan sa araling ito.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_______________________________________________
RENALYN A. ROMBAOA
Guro sa Filipino
111
FILIPINO 9
Nailalarawan ang natatanging kulturang Asyano na masasalamin sa
epiko
-Mga Kulturang Asyano na masasalamin sa Epiko
112
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Mga Kulturang Asyano na masasalamin sa Epiko

May alam ka bang taong namatay at muling nabuhay? O taong may taglay na
supernatural na kapangyarihan? Nakabasa ka na ba ng akda na ang paksa ay kabayanihan ng
pangunahing tauhan na nagtataglay ng katangiang nakahihigit sa karaniwang tao na kadalasan ay
buhat sa lipi ng mga diyos at diyosa? Gusto mo bang maglakbay sa Timog Kanlurang Asya
partikular sa India? Sa gawaing ito samahan mo akong maglakbay sa Timog Kanlurang Asya,
puntahan at alamin natin ang panitikan ng India.Tulad ng maraming bansa sa mundo, mayaman
ito sa mga akdang pampanitikan tulad ng epiko. Masasalamin dito ang kanilang paniniwala,
kultura at tradisyon.

Nailalarawan ang kulturang Asyano na masasalamin sa epiko (F9PB-IIIg-h-54)
Panuto
Basahin, suriin at unawaing mabuti ang mga naihandang gawain na makatutulong sa iyo
upang mapalawak ang kaalaman sa kulturang Asyano na masasalamin sa epiko.
Alam mo ba na…
Ang epiko ay isang tulang pasalaysay na nagsasaad ng kabayanihan ng pangunahing tauhan na
nagtataglay ng katangiang nakahihigit sa karaniwang tao na kadalasa’y buhat sa lipi ng mga
diyos at diyosa.Ang paksa ng epiko ay mga kabayanihan ng pangunahing tauhan sa kanyang
paglalakbay at pakikidigma.
Ngayon at alam mo na kung ano ang epiko, halina’t basahin ang Buod ng epikong Rama
at Sita ng India.
113
RAMA AT SITA
isinalin sa Filipino ni Rene O. Villanueva
Sina Rama, Sita at Lakshamanan ay itinapon ng kaharian ng Ayodha at nakatira na sa

isang gubat. Isang araw, binisita sila ng isang babae na hindi nila nalalaman ang tunay na
katauhan, siya si Surpanaka, ang kapatid ng hari ng mga higante at demonyong si Ravana. Nais
niya itong mapakasal kay Rama subalit tumanggi si Rama sapagkat kasal na siya kay Sita.
Sa selos at galit ay naging malaking higante si Surpanaka at nilundag si Sita para patayin.
Subalit, nailigtas si Sita ni Rama at pareho silang lumayo kay Surpanaka. Iniutos ni Rama si
Lakshamanan na patayin si Surpanaka, kaya nahagip niya ang tenga at ilong ng higante. Nang
nakita ni Ravana ang itsura ng kanyang kapatid, nagsinungaling si Surpanaka para gantihin si
Rama at bihagin ni Ravanna si Sita.
Tinawag ni Ravana si Maritsa, isang nagbabagong-anyo, para utusang gantihin si Rama.
Nang nalaman ito ni Maritsa,tumanggi sapagkat nalaman niyang kakampi ng mga Diyos si Rama
at Lakshamanan kaya gumawa sila ng plano. Isang araw nakita ni Sita ang isang gintong usa at
inutusan niya si Rama at Lakshamanan na hulihin ang usa.
Inutusan ni Rama si Lakshamanan na bantayan si Sita habang hinuhuli niya ang usa.
Agad na tumakbo ang usa nang marinig ang sinabi ni Rama kaya hinabol ni Rama ang usa. Nang
makalipas na hindi bumalik si Rama ay inutusan ni Sita si Lakshamanan na hanapin si Rama.
Hindi nila nalaman na naghihintay si Ravana sa labas at nagpanggap na isang matandang
Brahmin.
Sa hindi pagpigil na bihagin si Sita ay nagsabi siya na “bibigyang kitang limang libong
alipin at gagawin kitang reynang Lanka”. Agad natakot si Sita at itinulak si Ravana. Naging
higante si Ravana at kinuha si Sita at binihag. Nagdagdag ng bulaklak si Sita upang makita ni
Rama at Lakshamanan. Sa itaas ng bundok ay narinig ng agila ang sigaw ni Sita. Nagtangkang
iligtas ng agila si Sita pero tinagak siya ni Ravana. Nang makita ni Rama ang agila, sinabi niya
na nabihag ni Ravana si Sita.
Sa tulong ng mga unggoy ay lumusob si Rama sa kaharing Lanka. Lumaban si Rama at
Ravana at nagwagi si Rama sa huli. Nagyakap sila Rama at Sita nang mahigpit at muling
nagsama nang maligaya.
Gawain 1. Sagutin ang mga sumusunod na tanong.
1.Sino ang babaeng bumisita sa tahanan nila Rama at Sita?

2.Bakit nagalit si Surpanaka kay Sita at muntik pa niya itong mapatay?
3.Paano nahikayat ni Surpanaka si Ravana na maghiganti kina Rama?
4.Ano ang ugnayan ni Surpanaka kay Ravana na hari ng mga higante?
5.Bakit ayaw labanan ni Maritsa sina Rama?
6.Anong pangyayari sa akda ang nagpakita ng kababalaghan?
7.Anong pangyayari sa akda ang nagpakita ng kabayanihan ng tauhan?
8.Sa akda, ipinakita ng magkapatid na Rama at Lakshamanan, Surpanaka at Ravana ang
pagsuporta sa isa’t isa.Anong kulturang Asyano ang inilalarawan nito?
9.Anong kulturang Asyano ang inilalarawan sa ginawang pagtulong ng agila at mga unggoy sa
magkapatid na Rama at Lakshamanan?
114
10.Sa ipinakitang pagmamahal ni Rama kay Ang kulturang Asyano na ipinapakita sa imahen
Sita sa akda,anong kulturang Asyano ang ay__________________________________________
nais ilarawan dito? ____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
Gawain 2. Ilarawan mo ____________________________________________
_______________________________
Ilarawan ang Kulturang Asyano na
masasalamin sa mga imahe batay sa
Epikong Rama at Sita.
Ang kulturang Asyano na ipinapakita sa imahen ay

___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
__________________________________
Ang kulturang Asyano na ipinapakita sa imahen

ay_________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
____________________________
115
Rubrics
Gawain 3
Mga Pamantayan Laang Aking Puntos
Puntos
Natukoy nang ang Kulturang Asyano na ipinapakita sa 15
Tatlong larawan
dalawang larawan lamang
isang larawan lamang
Pangwakas
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Sanggunian
AKLAT
Dayag, Alma M. et al.Pinagyamang Pluma 9.Quezon City:Phoenix Publishing House,Inc.,2017.
MGA WEBSITES
116
www.shuterstock.com
https://en-paperblog.com.
https://www.google.com
philnews.ph/2019/10/29/buod-ng-rama-at-sita/
FE CRIS FELICIANO
Guro sa Filipino
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1.Surpanaka
2.Galit at selos
3.Nagsinungaling
4.Kapatid
5.Dahil alam niyang kakampi nila ang mga diyos at diyosa
6.Nang nagging malaking higanti si Surpanaka at nagbagong anyo si Ravana
7.Nang iligtas ni Rama si Sita
8.Matibay na ugnayan ng magkapatid
9.likas na matulong ang mga asyano
10.Tapat at wagas na pagmamahalan ng mag-asawa
117
FILIPINO 9
Nabibigyang-katangian ang isa sa mga itinuturing na bayani ng
alinmang bansa sa Kanlurang Asya
-Pagbibigay ng Katangian sa mga Bayaning Asyano
118
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Pagbibigay ng Katangian sa mga Bayaning Asyano

Sa lahat ng lugar dito sa mundo mayroong itinuturing na bayani. Ikaw, sino-sino ang
mga alam mong bayani? May alam ka bang itinuturing na bayani sa Kanlurang asya? Sa araling
ito, makikilala mo ang isa sa mga itinuturing na bayani sa Kanlurang Asya. Kikilalanin mo ang
itinuturing na bayani ng bansang Turkey.

Nabibigyang-katangian ang isa sa mga itinuturing na bayani ng alinmang bansa sa
Kanlurang Asya (F9PB-IIIg-h-54)
Panuto:
Basahin, suriin at unawaing mabuti ang mga naihandang gawain na makatutulong sa iyo
upang makilala mo ang isa sa mga itinuturing na bayani ng bansang Turkey, bansa na makikita
sa Kanlurang Asya.
Basahin at Unawain
TALAMBUHAY NI MUSTAFA KEMAL ATATURK
Si Mustafa Kemal Ataturk, na kilala din sa tawag na Mustafa Kemal Paṣa, ay isinilang
noong 1881 sa Salonika, Gresya. Ang kaniyang ama na si Ali Riza ay isang liuetenant sa isang
lokal na grupong militar. Ang kaniyang ina na si Zubeyde Hanım ay nagmula sa simpleng
pamilya ng magsasaka sa Kanluraning Salonika.
Malaki ang naging impluwensya ng kaniyang ama yamang itinatag nito ang kaniyang
kinabukasan sa militar sa pamamagitan ng pagpasok sa kaniya sa modernong paaraalan at hindi
sa isang relihiyosong paaralan upang mamulat siya sa moderno at pagbabagong mga ideolohiya.
119
Sa sekondaryang pag-aaral niya sa militar, binansagan siyang Kemal na
nangangahulugang “The Perfect One”. Nagmula ang komentong ito sa kaniyang guro sa
Matematika. Taong 1895, Siya ay nagpatuloy sa isang paaralang militar sa Monastir (ngayon ay
Bitola, sa Macedonia). Noong March 1899 naman ay nagpatuloy siya sa War College sa
Instanbul.
Mahusay siyang estudyante anupa’t nakatanggap ng mga parangal sa harap ng kaniyang
kapwa estudyante. Kinilala siya bilang isa sa pinakamahusay na kabataang lider ng panahon
niya.
Siyempre pa, natupad ang kaniyang adhikain. Isa siyang sundalo sa pasimula ng kaniyang
karera sa lipunan at naging repormista nang maglaon.
Naging Kapitan ng Ottoman Army at nagsilbi sa 5th Army sa Damascus na ngayon ay
Syria hanggang noong 1907. Isa si Mustafa na hindi pumayag sa kasunduan ng Italy at France
noong matapos ang kanilang digmaan noong 1911 hanggang 1912, na hatiin ang Imperyong
Ottoman. Siya ang naging susi sa isang pagkilos na naganap noong Disyembre 1911 sa Battle of
Tobruk, na kung saan ay may 200 Turko at Arabong militar lamang ang lumaban sa 2000
Italyanong naitaboy at 200 na nahuli at napatay, bagamat nagtagumpay pa rin ang mga Italyano
Si Mustafa Kemal ang nagbigay- daan sa pagtatamo ng kalayaan ng Turkey sa kabila na
ito ay binalak paghati-hatian ng mga Kanluraning bansa tulad ng France, Britain, Greece at
Armenia. Siya ang tumawag ng halalang pambansa at hiwalay na parlliamento na siya ang
nagsilbing tagapagsalita (speaker). Ito ang Grand National Assembly ng Turkey. Ito ang
nagbigay daan upang ang mga Turkong militar ay mapakilos na hingin ang kalayaan ng bansang
Turkey. Noong Hulyo 24, 1923, Ang Grand National Assembly kasama ang mga Kanluranin ay
lumagda sa isang kasunduan na tinawag na Treaty of Luasanne na kumikilala ng kalayaan ng
Turkey. Si Mustafa Kemal ang unang nahalal na pinuno ng Bagong Republika ng Turkey.
Tinawag siyang Ataturk na nangangahulugang Ama ng mga Turk
Isa siya sa pinakapopular at importanteng personalidad sa ika-20 siglo. Ito ay dahil sa
kaniyang pagbabago sa konstitusyon ng bansa at nga sistema sa edukasyon. Nagawa niyang
patatagin ang bansa mula sa pananakop ng Europeo at itinanghal ng kaniyang pamamahala ang
paraan ng mga Europero sa iba't-ibang larangan
120
Gawain 1.Kilalanin Mo
Kilalanin si Mustafa Kemal Ataturk sa pamamagitan ng pagbibigay ng mga
mahahalagang impormasyon tungkol dito. Punan lamang ang mga hinihingi sa bawat kahon.
Petsa at Lugar Mga Mga Mga Mga

ng Magulang paaralang ibinansag karangalan at
kapanganakan Pinasukan Tagumpay
MUSTAFA
KEMAL
ATATURK
Gawain 2.Ibigay Mo
Ilahad ang mga katangian ni Mustafa Kemal Ataturk sa pamamagitan ng character
mapping. Sa ibaba nito ilahad ang mga patunay sa binanggit na katangian.
Mustafa Kemal Ataturk
Paglalahad
Bibigyang puntos ang ginawa sa pamamagitan ng rubrics sa ibaba.
121
Rubrics
Gawain 3
Puntos
Nakapagbigay ng apat o higit pang katangian at nailahad ang 20
mga pangyayaring nagpapatunay sa mga ito.
Nakapagbigay ng tatlong katangian at nailahad ang mga 15
pangyayaring nagpapatunay sa mga ito.
Nakapagbigay ng dalawang katangian at nailahad ang mga 10
Nakapagbigay ng isang katangian at nailahad ang mga 5
pangyayaring nagpapatunay dito.
Pangwakas
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Sanggunian
Mga Websites
https://www.onthisday.com
https://brainly.ph/question/1148037#readmore
https://brainly.ph/question/2029304#readmore
google.com/search?q=talambuhay+ni+mustafa+kemal+staturk
www.scrib.com>doc>talambuhay
FE CRIS FELICIANO
Guro sa Filipino
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1.Kilalanin Mo
Mga Maaring Sagot sa mga Katanungan
122
Petsa at Lugar Mga Mga Mga Mga karangalan
ng Magulang paaralang ibinansag at Tagumpay
kapanganakan Pinasukan
1881,Salonika Ali Riza -paaralang - -pinakamahusay

MUSTAFA
Gresya Zubeyde militar sa Kemal(The na kabataang lider
Monastir Perfect ng panahon niya.
KEMAL
-War One) -Naging Kapitan
College sa -Ataturk ng Ottoman Army
ATATURK
Instanbul. (Ama ng - unang nahalal na
mga Turk) pinuno ng Bagong
Republika ng
Turkey
Gawain 2.Ibigay Mo
Rubrics

Puntos
Nakapagbigay ng apat o higit pang katangian at nailahad ang 20
mga pangyayaring nagpapatunay sa mga ito.
Nakapagbigay ng tatlong katangian at nailahad ang mga 15
Nakapagbigay ng dalawang katangian at nailahad ang mga 10
Nakapagbigay ng isang katangian at nailahad ang mga 5
pangyayaring nagpapatunay dito.
123
FILIPINO 9
Nagagamit ang mga angkop na salita sa paglalarawan ng kulturang
Asyano at bayani ng Kanlurang Asya
-Paggamit ng angkop na salita sa paglalarawan ng kulturang Asyano at bayani ng

Kanlurang Asya
124
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Paggamit ng angkop na salita sa paglalarawan ng kulturang Asyano at bayani ng
Kanlurang Asya

Ang kontinenteng Asya ang pinakamalaking lupalop sa buong mundo at tinaguriang isa
sa pinagsibulan ng mga dakilang Kabihasnan na nagpabago at humubog sa kaisipan at
paniniwala ng mga tao sa daigdig nating ito. Ilan sa mga kilalang kabihasnan na nagmula dito sa
Asya ay ang kabihasnang Tsina, India, Mesopotamia, Persia at kabihasnang Aramiko na may
dalawang sangay-ang Israel at Arabo.
Ang kultura ng Asya ay ang kabihasnan ng tao sa Asya. Tinatampok nito ang iba't ibang
mga uri ng pamanang pangkultura ng maraming mga kabansaan, mga lipunan, at mga pangkat
etniko ng rehiyon, na nakaugaliang tinatawag bilang isang kontinente. Nagmula sa pananaw na
Kanluranin hinggil sa Asya. Ang rehiyon o lupalop ay mas pangkaraniwang hinahati sa mas likas
ng mga kabahaging rehiyon na pangheograpiya at pangkultura, kabilang na ang Gitnang Asya,
Silangang Asya, Timog Asya (ang "subkontinente ng India"), Hilagang Asya, Kanlurang Asya at
Timog Silangang Asya. Sa heograpiya, ang Asya ay hindi isang namumukod tanging kontinente;
sa kultura, mayroong kakaunting pagkakaisa at karaniwang kasaysayan para sa maraming mga
kultura at mga tao ng Asya.

Nagagamit ang mga angkop na salita sa paglalarawan ng kulturang Asyano at bayani ng
Kanlurang Asya (F9PS-IIIg-h-56)
Panuto:
Basahing mabuti ang mga panuto at sagutin ang mga inihandang gawain nang may
katapatan
Gawain 1
Panuto: Kilalanin ang bawat larawan at tukuyin kung saang bansa sa Asya ito makikita.
125
1.
_____2.
_____3.
126
_____4.
_____5.
_____6.
127
_____7.
_____8.
_____9.
_____10.
128
Gawain 2
Panuto: Kilalanin ang mga bayani ng Kanlurang Asya. Hanapin sa hanay B ang may
kaugnayan sa mga larawan na nasa hanay A. Isulat ang letra ng iyong sagot sa patlang bago ang
bilang.
Hanay A Hanay B
A. Ang namuno upang

ipaglaban ang hinaing ng
mga Indian laban sa mga
_____1.
mananakop na ingles. Isang
Hindu na nakapag-aral sa
isang pamantasan sa
England
B. Ang namuno sa pagtatag ng

Muslim League noong 1905 na
may layuning magkaroon ng
hiwalay na estado para sa mga
_____2. Muslim
C. Ang pinakaunang hari sa Saudi

Arabia.
_____3.
129
D. Nagsimula siyang naging
aktibo sa larangan ng politika
noong 1962.
Kasama sa mga pagkilos at
_____4. pagbatikos sa mga karahasang
isinasagawa ng kanilang Shah
E. Sinasabing nagmula sa pamilya

ng mga Nomads sa Konya,
_____5. Turkey.
Gawain 3
Panuto: Suriing mabuti ang bawat larawan at bumuo ng maikling paglalarawan na
maiuugnay sa kulturang Asyano.
130
1.
2.
3.
4.
131
Pangwakas: Ilahad ang iyong natutunan sa araling ito
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
MGA SANGGUNIAN
https://asianbloggers.tumblr.com/post/93873593718/kultura-ng-asya-ang-kultura-ng-asya-ay
https://www.techpopop.com/2012/07/katangiang-pisikal-ng-silangang-asya.html
https://angasya.weebly.com/silangan.html
https://www.google.com/search?q=landmark+ng+vietnam&tbm=isch&ved=2ahUKEwiqy6Kjq-
rqAhUIapQKHevBA7sQ2-
cCegQIABAA&oq=landmark+ng+vietnam&gs_lcp=CgNpbWcQAzoECAAQGFDqpg5YzbwO
YL_EDmgAcAB4AYABvQOIAZwUkgEJMC44LjMuMC4xmAEAoAEBqgELZ3dzLXdpei1pb
WfAAQE&sclient=img&ei=GSkdX-raO4jU0QTrg4_YCw&hl=fil#imgrc=mn4avKSe-ATdWM
https://www.google.com/search?q=cherry+blossom+ng+japan&tbm=isch&ved=2ahUKEwjDtLb
DpurqAhUQZ5QKHS7PDtwQ2-cCegQIABAA
https://www.google.com/search?q=landmark+ng+thailand&tbm=isch&ved=2ahUKEwi94LiHpu
rqAhWTx4sBHRRcBNQQ2-
cCegQIABAA&oq=landmark+ng+thailand&gs_lcp=CgNpbWcQAzoECAAQGFC34QJY37cD
YMO6A2gFcAB4AYAB8gSIAdk6kgELMC44LjkuNC4zLjKYAQCgAQGqAQtnd3Mtd2l6LWl
tZ8ABAQ&sclient=img&ei=oSMdX_2LG5OPr7wPlLiRoA0&bih=657&biw=1366
https://www.google.com/search?source=univ&tbm=isch&q=tradisyon+ng+asyano&sa=X&ved=
2ahUKEwj45beErurqAhVtF6YKHV2tD0MQsAR6BAgKEAE&biw=1366&bih=608
KAREN E. PASCUAL
Guro sa Filipino
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. Indonesia
2. China
3. Philippines
4. Malaysia
5. Saudi Arabia
6. Singapore
132
7. India
8. North Korea
9. Japan
10. Vietnam
Gawain 2
1. C
2. A
3. D
4. E
5. B
Gawain 3 Rubrik sa Pagpupuntos
5 puntos- Kung ang kaisipan/ sagot ay malinaw at lubos na nauunawaan at walang maling
baybay at mekaniks sa pagsulat( balarila at bantas)
4 puntos- Kung ang kaisipan/sagot ay nauunawaan ngunit may 1-2 maling baybay at mekaniks
sa pagsulat ( balarila at bantas)
3 puntos- Kung nauunawaan ang kaisipan/sagot at may 3-5 maling baybay at mekaniks sa
pagsulat (balarila at bantas)
2 puntos- Kung hindi lubos na nauunawaan ang kasisipan/ sagot at maraming maling baybay at
mekaniks sa pagsulat (balarila at bantas)
1 puntos- Kung may isinulat/ isinagot ngunit malayo sa tamang sagot/kaisipan
133
FILIPINO 9
Naiisa-isa ang kultura ng Kanluraning Asyano mula sa mga akdang
pampanitikan nito
-Pag-iisa-isa sa Kultura ng Kanluraning Asyano
134
FILIPINO 9
PANGALAN: _________________________________ LEBEL: ___________
SEKSIYON: __________________________________ PETSA: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Pag-iisa-isa sa Kultura ng Kanluraning Asyano mula sa mga akdang pamapanitikan nito

Ang Kanlurang Asya ang pinakakanlurang bahagi ng kontinenteng Asya. Ito ay
matatagpuan sa may ibabang bahagi ng Silangang Europa. Noong 2010, ang populasyon ng
Kanlurang Asya ay umaabot na sa 270 na milyon. Ang klima ng Kanlurang Asya ay arid at semi-
arid. Ang Kanlurang Asya ang lunduyan ng iba’t ibang relihiyon katulad ng Kristiyanismo,
Judaismo, Zoroastrianismo at Islam. Dito rin nagsimula ang panitikan ng daigdig. Katatagpuan
ng ilan sa mga mahahalagang panitikang nalimbag sa daigdig, katulad ng Bibliya at Qur’an.
Ang panitikan ay nagpapahayag ng kaisipan, damdamin,karanasan, hangarin at diwang
mga tao. Ito’y isang talaan ng buhay kung saan nagsisiwalat ang isang tao ng mga bagay na
kaugnay ng napupuna niyang kulay ng buhay at mga buhay sa kaniyang daigdig na
kinabibilangan sa malikhaing pamamaraan. Layunin ng panitikan na maipakita ang realidad at
katotohanan at maglikha ng isa pang daigdig na taliwas sa katotohanan.

Naiisa-isa ang kultura ng kanluraning Asyano mula sa mga akdang pampanitkan nito
( F9PB – IIIi-j -55)
Gawain 1
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang akdang, Ang Talinghaga Tungkol sa May-Ari
ng Ubasan at sumangguni sa Panitkang Asyano (Modyul ng Mag-aaral sa Filipino 9), pahina
196. Sagutin ang mga sumusunod na katanungan.
1. Ilang beses lumabas ng bahay ang may-ari ng ubasan upang maghanap ng kanyang
manggagawa?
2. Ano ang napagkasunduang upa ng may-ari ng ubasan at mga manggagawa sa
maghapong pagtatrabaho?
3. Bakit nagreklamo ang ilang mga manggagawa sa may-ari ng ubasan?
4. Ano ang naging tugon ng may-ari ng ubasan sa manggagawang nagreklamo sa
kanya?
135
5. Anong uri ng panitkan ang binasang akda?
Gawain 2
Panuto: Tukuyin ang bawat pahayag kung may katotohanan/kaugnayan sa kultura ng
bansang Saudi Arabia, isulat ang TAMA kung may kaugnayan/katotohanan at MALI kung
walang kaugnayan/katotohanan. Isulat ang sagot sa patlang bago ang bilang.
_____1. Ang kultura ng bansang Saudi Arabia ay nakabatay sa paniniwalang Muslim o Islam.
_____2. Ang ama ang pinakamakapangyarihan sa loob ng tahanan kaya itinuturing nila ang
babae bilang mahina.
_____3. Ang mga lalaki at babaeng Muslim ay pinapayagang mag-asawa hanggang apat kung
kaya ng pamumuhay at kalagayan sa buhay.
_____4. Ang Banal na Aklat ng mga Muslim ay Qur’an.
_____5. Nananampalataya ang mga Muslim na si Allah ang pangunahing Diyos at Muhammad
ang kanilang propetang nagpalaganap ng Islam.
Gawain 3
Panuto: Sumangguni sa Panitikang Asyano (Modyul ng Mag-aaral sa Filipino 9), sa
akdang Isang Libo’t Isang Gabi pahina 235- 238.
Ilahad ang pangyayari mula sa akda na kakikitaan na ang mga babaeng Muslim ay may
kalakasan din.
Sangguinian
https://www.google.com/search?bih=657&biw=1366&hl=fil&ei=B8ofX8PWOrvdmAXG0JWY
BQ&q=kultura++ng+kanlurang+asya+slideshare&oq=kultura++ng+kanlurang+asya+slideshare
&gs_lcp=CgZwc3ktYWIQAzoHCAAQRxCwAzoICAAQBxAFEB5QhaYBWJDqAWCy7gFoA
XAAeACAAakEiAHQJJIBBzMtOS4xLjKYAQCgAQGqAQdnd3Mtd2l6wAEB&sclient=psy-
ab&ved=0ahUKEwiD9v-Dre_qAhW7LqYKHUZoBVMQ4dUDCAw&uact=5
Panitikang Asyano (Modyul ng Mag-aaral sa Filipino 9)
KAREN E. PASCUAL
Guro sa Filipino
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
136
1. Limang (5) beses
2. Isang salaping pilak
3. Nagreklamo ang isang manggagawa dahil mas mahabang oras ang kanilang
pagtatrabaho ngunit pantay sila ng upa sa mga manggagawang may maikling oras ng
pagtatrabaho.
4. Sinabi ng may ari ng ubasan na napagkasundaan nilang isang salaping pilak ang
kanilang upa lamang at sinabi pa niyang kasalanan bang tumulong at magmagandang
loob sa kapwa.
5. Parabula
Gawain 2
1. Tama
2. Tama
3. Mali
4. Tama
5. Tama
Gawain 3
Nang nagawan ng paraan ng babae ang mga kalalakihan upang hindi maisakatuparan ang
balak nilang masama sa kanya sa pagtulong upang mailabas sa kulungan ang kanyang asawa.
Rubrik sa Pagpupuntos
5 puntos- Kung ang kaisipan/ sagot ay malinaw at lubos na nauunawaan at walang maling
baybay at mekaniks sa pagsulat( balarila at bantas)
4 puntos- Kung ang kaisipan/sagot ay nauunawaan ngunit may 1-2 maling baybay at mekaniks
sa pagsulat ( balarila at bantas)
3 puntos- Kung nauunawaan ang kaisipan/sagot at may 3-5 maling baybay at mekaniks sa
pagsulat (balarila at bantas)
2 puntos- Kung hindi lubos na nauunawaan ang kasisipan/ sagot at maraming maling baybay at
mekaniks sa pagsulat (balarila at bantas)
1 puntos- Kung may isinulat/ isinagot ngunit malayo sa tamang sagot/kaisipan
137
138

Filipino 9 LAS Quarter 3

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Filipino 9 LAS Quarter 3

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Filipino 9 LAS Quarter 3

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

9

MGA GAWAING PAMPAGKATUTO

Printed by: Curriculum and Learning Management Division

Panimula ( Susing Konsepto)

Ang Kanlurang Asya ( KA) ay binubuo ng mga bansang Armenia, Azerbaijan,

Ang binasa mong “Parabula ng Alibughang Anak” ay isang salaysay na hango sa

2. Nilustay ng anak ang kaniyang minana sa hindi wastong pamumuhay.

3. Nang maghirap ang anak ay namasukan ito bilang alila.

Cindy P. dela Cruz

Mga nagawa Mga nagawa

May dalawang uri ng panitikan upang alalahanin ang mabuti

ANEKDOTA – ang anekdota ay isang maikling pagsasalaysay ng isang makatawag-pansin o

Isang halimbawa nito ay ang Anekdota ni Dr. Jose Rizal.

1. Sino si Dr. Jose Rizal? Ano-ano ang kaniyang magandang katangian?

2. Ano-anong ang mga napagtanto mo pagkatapos mong mabasa ang anekdota ni

3. Ano-anong mahahalagang mensahe/aral ang napulot mo pagkatapos mong mabasa

makalilimutang nagawa ng isang tao.

ELEHIYA – Ang elehiya ay isang tulang nagpapahayag ng damdamin o paggunita sa

Ang halimbawa nito ay ang Elehiya sa Kamatayan ni Kuya

GAWAIN 3: Basahin at unawain ang halimbawa ng Elehiya

Ano ang naiwan!

Pema, ang immortal na pangalan

Pamantayan sa Pagbibigay ng Puntos

Cindy P. dela Cruz

Kasanayang Pampagkatuto at Koda

____8. ‘Pag di ukol ay hindi bubukol h. magastos

____10. Kung walang tiyaga, j. magsipag

Batid kong naunawaan mo na ang metaporikal na pagpapakahulugan. Ngayon naman ay

ODESSA T. DELOS SANTOS

Panimula (Susing Konsepto)

Kasanayang Pampagkatuto at Koda

Kung ang kamatayan ay isang mahabang paglalakbay

Sa pagitan ng maraming paghakbang at pagtakbo

Ay, kaylamig ng sementadong mga baytang ng gusali ng finance at turismo

Napapabango mo ang nag-iisang polong puti

At habang hinahanap mo ang nawawala mong ama

Ay, ang uniporme pala'y napapuputi ng mga dahon

Ay, ang pagbabasa palay may hatid-tulong mula sa poste ng Meralco

At ang mundo mo'y nabago ng pag-ikot

Ay, wala na.

At kapag natupad ito Kaming mga nakasama mo

ODESSA T. DELOS SANTOS

Kasanayang Pampagkatuto at Koda

Elehiya sa Kamatayan ni Kuya

Gamitin ang Pamantayan sa Pagbibigay ng Puna.

Gawin 3. Ibuod ang sariling paghuhusga sa nakita o narinig na pagbigkas ng elehiya.

ODESSA T. DELOS SANTOS

Kasanayang Pampagkatuto at Koda

Araw ng Kapanganakan: Hunyo 19, 1861

1. Sino si Dr. Jose Rizal? Ano-ano ang kanyang magagandang katangian?

2. Ano-ano ang pagkakatulad niya sa mga bayani ng ibang bansa sa Asya?

3. Ano-anong mga katangiang Asyano ang makikita mo sa kanila at maipagmamalaki mo sa

Mga Kataga/Pahayag sa pagpapasidhi ng Damdamin

1. Sa pamamagitan ng pag-uulit ng pang-uri

2. Sa pamamagitan ng paggamit ng panlaping napaka-, nag-an, pagka- at kay-,

3. Sa pamamagitan ng paggamit ng mga salitang gaya ng ubod, hari, sakdal, tunay,

Mga Pamantayan Laang Aking

Mga Susi sa Pagwawasto

Gawain 2 (Depende sa sagot ng mga Mag-aaral)

Gawain 3 (Depende sa sagot ng mga mag-aaral)