Analyzing

Katipunan
Documents

ANALYZING KATIPUNAN DOCUMENTS 1.0

Prof. Ma. Lorella C. Arabit -Zapatos
Instructional Material in Reading in Philippine History
 INTRODUCTION

IN STUDYING PHILIPPINE HISTORY

Studying history helps us to better understand peoples and societies. Peter Stearns (1998) said we study
history because it contributes to moral understanding and provides identity essential for good citizenship. This
instructional material aims to develop the necessary Historical skills to students taking up Reading in Philippine
History.

2
DEVELOPING HISTORICAL SKILLS
The core skills according to the American Historical Association (2013) are 1. Engages in historical inquiry,
research and analysis. 2. Practices historical empathy. 3. Understands the complex nature of historical record
4. Generates significant, open ended questions about the past and devises research strategies in answering
them. 5. Crafts historical narrative and arguments. 6. Practices historical thinking as central to engaging
citizenship.

THE HISTORICAL SOURCES

Analyzing the historical documents mean checking the nature of evidences. Historical documents,
experimental evidence and observational evidences are the usual sources used in analyzing historical events.
Historical documents are classified as testimonial or anecdotal. An anecdotal evidence is an individual's
personal account of his or her experience. Most type of anecdotal documents are diaries, letters, transcriptions
of conversations or interviews or memoirs.
On the other hand, testimonial evidence are usually secondary sources like authoritative, refereed monographs
like journal articles and books. This type of evidences usually comes from someone speaking or writing with
authority, expertise and credentials.

3
 Analyzing
the Primary
Sources

In this instructional material, the student will analyze selected primary sources of the KKK. The student
will be introduced to Reading Like a Historian Method, Thinking Like a Historian Method and Written document
analysis. The lesson will be presented in three parts.
1. Analyzing Historical Documents using the Written Document worksheet
2. Thinking Like a Historian Method
3. Reading Like a Historian Method.
The foundational documents of KKK will be analyzed using the written document worksheet. The
membership documents on the other hand will employ the Thinking like a Historian Method and
Reading like a Historian Method for the KALAYAAN or the Katipunan Newspaper documents for
analysis.
 Written Document Analysis

Just like any method in analyzing primary sources, the first step is to assess the physical
characteristics and provenance of the material. The following are guide questions.

1. What type of document are you analyzing? Is it a Newspaper editorial? Map? Government Report?
Official Letter? Personal Letter? Memorandum? Telegram? Press Release? Advertisement?
Congressional Speech? Other-- specify
2. If you had an original document, you would also examine it for any unique physical qualities. These might
include Interesting letterhead, nature of the handwriting, any seals, notations, or other official stamps.
3. What is the date of the document? (Dates written, sent, annotated, and received, if applicable)
4. To whom was the document addressed or for what audience was it prepared?

The next step is for you to scrutinize the content for further analysis. You will be asked to;

1. List the author's three most important points.

2. Why do you think the document was written?
3. What specific evidence or examples help you determine why it was written?
4. Identify a question or issue that is left unanswered by the document.

Lastly, is to check for document reliability. Ask, how trustworthy do you consider the
document? Does it accurately reflect the historical past? Why or why not?
The following tests of validity are described below.

1. Relevance: Is the evidence presented really relevant to the claim being made?
2. Recency: Has the situation described by the evidence changed? Just being old isn't enough to
disqualify evidence: The situation must have changed since the evidence was published.
3. Validity: Is the document what it appears to be or is it possibly a fraud or forgery?
4. Identification: Is the author or source clearly identified? His/her position? title? Historians do
not rely on "anonymous" or hearsay.
5. Expertise: Is the source qualified to provide this evidence? Sources may be qualified by
training/education or by experience with the topic of the evidence.
6. Bias: Does the author have a vested interest in the topic of the evidence that might distort the
evidence? Reluctant testimony, in which the source testifies against self-interest (e.g., a
Republican exposing illegal actions of the Republican Party) is very persuasive. Biased sources
do not always distort their evidence.
7. Internal Consistency: Do various elements of the source remain consistent within itself or does
one or more parts contradict other parts?
8. External Consistency: Is the evidence consistent with outside qualified sources?

5
 In order to guide you in analyzing primary/secondary sources using the above method. A worksheet
is presented below.

6
 Using the worksheet, analyze the two foundational documents of the KATIPUNAN.

“Casaysayan; Pinagcasundoan; Manga daquilang cautosan,” January 1892.

Source: Archivo General Militar de Madrid: Caja 5677, leg.1.37.

Casaysayan

Pag sasaysay ng mga cadahilanan ng pag jiualay ng Capuloang ito sa nag aanquing Yna.

Ang umodioc sa amin na jumiualay sa E........ ay ang malabis niyang ugali, matigas na loob, catacsilan
at iba pang manga carumaldumal na gaua na jindi dapat gamitin ng sino mang Yna sa alin mang anac, gaya
ng manga sumusunod.

1.o Ang cataasan at ualang auang pag singil ng buis namin, maguing sa aming catauan, maguing sa
mga are o cayamanan namin.

2. o Ang pag caltas sa caunting quiquitain namin cung cami ay gumamit nang anomang industria; yaon
ay isang paraang cami ay mang jina at juag maca bangon.

3. o Ang mataas na pag singil sa Aduana tungcol sa ano mang calacal na mag daan sa caniya.

4. o Ang di ilajoc itong aming Capuloan sa mga pinagcasundoan ng Ynang E........at ibang Cajarian
gaya ng America sa pag jajatid at pag tangap ng isa at isa ng canicanilang manga calacal. Pagpapabayang
yaon ay quinusa upanding cami ay manatili sa caralitaan.

5. o Cun jindi cami macabigay sa canilang Acicudang jare nang buis dajil sa casalatan, lalo na cun ang
ipinag babayad na industria ay jindi pinagtutuboan at bagcos pinangunguluguijan ay papatungunang utang, at
cun ualang salape, ay sasamsamin ang aming pagaare at jindi na gumagaua nang siyasat na cung nag tubo ay
mag bayad at cung nangulugui ay patauarin.

6. o Pinapayagang cami ay maaganan sa aming janap bujay nang alin mang nacion lalo na ang manga
insic na jindi macapag tuturo o mapupulutan ng ano mang icamumulat sa gauang magaling, cun di pauang
cadayaan, pag nanacao at mga caralitaan.

7. Ang jindi cami payagang na tulad sa caniyang manga anac, datapoa,i, oo tuncol lamang sa parusa
nang anomang casalanan.

8. Jindi cami pagcalooban ng mga biyaya (privilegios) gaya nang manga ibinibigay sa caniyang mga
anac na siyang lamang inibig.

9. Jualang linicjang catungcolan na di inilalaan caniyang manga anac ay may malaquing sasaj0rin at
sa amin ay ang cacaunting buanan.

10. Ayao caming payagang malajoc sa manga Catipunan (Congreso) at magcaroon nang pinacacatau
na maquijarap sa manga Cortes, mag tangol at tumutol sa ngalan namin ng aming catoiran, mag sumbong ng

7
manga camaliang quinacamtang cusa ng mga pinuno, mag saysay nang aming caapihan sa alin mang
calabisan nila at jumingi nang mga nauucol sa icaguiguinjaua nitong malayong Capuloan.

11. Jindi cami bigyang layao na maca licja o magcalat ng ano mang libro o casulatan sa aming uica na
icamumulat namin sa gauang magaling at icaliliuanag ng manga pag-iisip gaya ng manga Artes y Ciencias at
iba pang jindi banal; caya ganoon ay upanding cami ay manatili sa cabulagan, at cung acayen saan man ay
juag macaaninao ng catoiran at iba pang mga carangalan.

12. Ariing pag labag at pag laban sa Jare ang alin mang dumulog at itagjoy sa caniya o itala ang mga
camalian, calabisan at madlang casaman ng caniyang manga anac na ditoy pinag catiualaan ng caniyang
capangyarijan at pamamajala sa Capuloang ito.

13. Sabijing tumatatua sa Religion Catolica ang alin man sa amin na mag calat ng sulat na pauang nag
jajayag at tuloy nag susumbong lamang ng manga camaliang quinacamtan ng naturang Catipunan.

14. Pag tayong tayungin ang anomang panucala na maca gagaling sa lupang ito.

15. Ang jindi pag ganap nang caniyang manga anac sa mga cautosang maca pag bibigay ayos sa amin,
caya gayon upanding cami ay malubos sa casalatan.

16. Ang pag lalatjala ng manga cautosan na na babagay lamang sa manga lupang bagong tuclas o dili
caya ay ang manga tauo doo,i, jindi pa na susupil na tuluyan, catulad ng manga Joloano. Ysa sa manga
cautosang yaon ay ang bagong Decreto na pinajijintulotang muli at binibiguian pa ng malabis na
Capangyarijan ang Mataas na Puno dito sa manga Capuloan na cailan man at ibiguin ay bunutin sa tajimic na
tirajan at candungan nang nag mamajal at minamajal na alagad o casambajay, ang sino man sa amin, na dajil
sa caunti o ganap na carunungan na tinataglay ay quina-iinguitan, lalo pa, cung na pag jajalatang maalam
dumamdam nang sugat, na tinitiis ng lajat o nacaaabot ng catoirang dapat ipaglaban sa manga camaliauat
calabisang na quiquita, ay pararatangan agad ng ganang cabulaanan, paratang na pag dacay diringuin at di
na gagauin ang manga nauucol na pag usig nang may pag calinauan cung totoo o bulaan ang mga paratang,
cun di sucat na lamang ang jubad na sumbong upanding itapong caguiat sa malayo ang pinag bibintangan.

16. [sic] Juag caming payagang macapag palimbag nang ano mang tagabalita (Periodico) lalo pa cung
sa aming uica, na jindi magdaraan muna sa punajan (Sensura) pagcat ito,i, casaboat, bajalang pumintas cun
ang salitaan ay may sisiualat nang manga camalian nang pinuno. Caya ganoon ay nang juag dumating sa
balita ng iba lalo na sa E........ ang mga capusongang guinagaua dito, at bajala na ang nasasactan, cung may
gagastajin, lumayag patungo doon at mag sacdal, baga mat jindi rin didinguin at juala namang gagaua pa
nang ganoong paraan, upang juag nang mabasagulojan.

17. Pag api ngay malabis gaya nang nangyayare sa mga Oficina nang Jare sa manga Capuloang ito na
ang manga utosan at tagasulat ay pauang tagalog at ang manga tinatauag na Oficiales at Jefes ay tagauas na
Castila, baga mat iilan sa manga Pinunong ito ang maalam gumaua at ang caramijan ay jindi pumapasoc at
nangag lilibot lamang, bajalang gumaua na ang canicanilang manga tagasulat ng manga gagaoin na
natutungcol sa canila at cung mayari ay sucat na lamang ang canilang tibayan o firmajan. !Mabubuting
upajan....!

18. Nangag papangap na manga lalaquing maningning (ilustrados) may pinag aralan at conoa,i,
manga majal, datapoa,i, labis ang manga cabastosan at dito y maquiquita. Sa alin mang pulong nang manga
Castila ay ang tagalog na mapaquilajoc ay ibinibilang na alangan sa canilang pag catauo at cung
magcaminsan ay jindi pa aloquin nang luclocan, (baga man maningning na capoa nila) lalo pa cung
pumapanjic sa canilang manga tirajang bajay; datapoa cung sila ang naquiquituloy ay ualang pagcasiyajan
ang nang mga tagalog at sila,i, sinasalubong nang boong ucol at pag irog, tuloy ipinag papalagay jalos na
8
silay manga Dioses, bucod pa sa ganoong manga asal ay balang tagalog na causapin jindi iguinagalang caunti
man caya ngat ang mapuputi na ang bujoc sa catandaan, ano man ang catungcolang, jauac ay cung tauagin ay
icao, tuloy tutungayaoin ng negro o chongo. ¿Ganito caya ang naquiquicapatid? Jindi cung di ganoon ang
naquiquipag cagalit at jumajamon nang auay o guerra.

19. Pinupuri na magandang gaua ang pag salanta na ualang aua ng manga Pinunong guardia Civil
maguing sa loob at labas nang Cuta nitong pinaca ulong Manila sa manga tauong canilang madaquip, may
sala o uala man, ang caramijan ay mga lalaquing namamayan nang matajimic, pag canilang quinapupuotan sa
minsang sila,i, jindi sundin sa canilang naguing pita masama o magaling man.

20. Cung magcaminsan ay nacamamatay ang manga pagsalautang yaon na uala sa catoiran, datapoa,i,
iuululan pa cung ang sinasalanta ay pinipilit na aminin ang ipinararatang o isigao ang jindi dapat idamay at
cung sa catacutan ay umamin, ijajatid sa quinauuculang Jocom o alin mang may capangyarijan at ang mga
Pinunong ito ay maniniuala naman sa ganong pag amin.

21. Pinapayagan na ang mga Fraile ay maquiapid sa babaye, caya ngat sa manga provincia ang
caramijan ay bijira ang jindi may manga anac at bijira rin naman ang mga binibini na jindi canilang sinisira.

22. Ang manga magulang at iba pang camag-anac nang magcagano-ong babaye, na mag taglay puot
sa ganoon asal ay pararatangan agad nang gauang jindi totoo upang matapon sa lubjang malayo.

Pinagcasundoan

Caming nag

Alang-alang sa manga buctot at capusongang gaua na nanga tatala sa nangungunang casaysayan,

manga cadahilanang inahihiualay sa... nitong Sangcapuloan.

Yamang ang unang majalaga at pinuputungan ng masaganang carangalan at capurijan sa alin mang
maningning na Kajarian ay ang majal na catungculan na mag tangol sa caniyang bayan, mag paca jirap sa
icaguiguinjaua nito, gugulin ang dugo sampo nang bujay sa icararangal ng caniyang bayan, manga capatid at
anac, upang juag sacupin, lupiguin at apijin ng ibang cajarian.

Yamang ang tauo ay pinag calooban ng P.D. nang ganap na caramdaman.

Yamang jindi ipinag iniuutos nang Maykap.l na ang isa niyang linalang ay lumupig at yumurac sa
capua, lalo na cung ito ay jindi nagbibigay dajilan.

Yamang jindi gauang calilojan ang mag tangol at umibig sa caniyang bayan lalo na cung iniinis at
inaalipin ng namumuno sa caniya, gaya nang manga casalucuyang nagyayare.

Yamang ang isang bayan, capag pinagpupunoan nang laban sa caniyang manga intereses, cailangan,
at mga tunay o tapat na jangad, ay mairo,-ong catoirang ijapay ang namumuno na may ganoong asal, at cung
dumating ang ganitong janga, ay jindi pag laban o calilojan, cung di pag balicuas sa ningas nang jirap, na
pinag susucbajan sa caniya sa isang salita ay pag tatangol sa matapat na catoiran.

Yamang tatlong daang taong majiguit ang linalacaran nitong calunoslunos na bayang tagalog sa ilalim
nang capangyarijan nang manga Kastila ay nag cacaloob ng malaquing cababaan at bulag na pag sunod, baga
man inaalagaan sa boong caalipinan, quinacaladcad at inalulubog sa ilalim nang malauac na hirap, iniinis na
di ibig pajingajin, at bagcos dinadangunan ng mabibigad na patao, upanding huag ng lumitao mag pacailan pa
man.
9
 Yamang hualang inaasal at guinagaua ang Kzstnja cung di sugatan at salautain ang puso ng lalong
matajimic, mati,isin at may tapat na pag ibig sa canila.

Yamang pinag pipilitang malaglag sa tangcay at malanta ang lupang ito na di ibig sibulan caunti mang
dacta na icabubujay, ano pat (huluin nang matalinong isip ang mga talinjagang ito) ang nacacatulad nitong
culang palad na lupa ay isang catauan na bagamat uala nang tumatayo cun di ang balancas na majinang
manga buto ay quinucutcot pa ito, nang matapos sipsipin ang caniyang manga laman upang juag nang
mabujay na baca ipag giganti ang tiniti,is na kaapijan.

Yamang, nang unang silay lumiligao, upanding tumuntong sa manga Capuloang ito, ay pinangcoang
majicpit ang caniyang mga inanac, na tatauaging capatid at ipag tatangol sa ano mang manga Capanganiban
tuloy bibijisin sa cajubaran, at jindi aasalin ang manga nanga sabe na sa itaas, datapoa,i, jindi tinutupad ang
ganoong pinagcasundoan.

Yamang mag bujat nang una, ang E.... sa caniyang pag samsam at pag cacalat ng caniyang
capangyarijan sa boong Capuloang ito, jindi gumugol ng malaquing pujunan, maguing pagod, dugo o bujay
man, pagcat, ang manga Campon niyaon ay sinalubong ng malaquing capacumbabaan at tinangap nang boong
pag irog, ayon sa canilang magandang pangaco at pag asang aarinig Anac at Capatid ang boong tagarito, na
di lulupiguin at pag lililicjan sa manga pinag casundoan.

Yamang ang E.... ay nag tubo na at nag camal nang hindi cacaunting cayamanan sa caniyang pag jauac
at pag lupig sa mga Capuloang ito.

Yamang jindi natatala sa alin mang Catoiran na ang sino man ay macapag jauac at cumamcam ng jindi
niya lupa o pag aare, ay caming may areng tunay at tubo sa lupang ito na linupig at quinamcam may tunay na
catoiran, huag na ang maningil nang pautang dajil sa manga gauang yaon, cun di na lamang jingin na isarile
sa amin ang boong Capangyarijan sa manga Capuloang ito, bucod pa sa cami ay jindi nag cacailangan na
pangjimasucan at pamunoan nang taga ibang lupa, cun ang guinagaua, gaya ngayon, ay pauang pag inis, pag
lait, pag api, pag iring at pag patay.

Alinsunod sa lajat nang manga gauang capusongan, na nasasaysay sa una, cung damdamin ang
matinding sugat na sa puso namin ay binucsan ng manga gauang yaon at cung noynoin ang manga catoirang
nanga talata, caming nag tibay sa ibaba nitong casulatan ay nagca isang loob at panucala na bunutin sa
gayong caalipinan, cadustaan, caapijan at iba pang maraming calabisan na tinitiis nitong Sangcapuloan na
quinamcam at linupig nang ualang aua, matacao at dayucdoc na nag papangap Jalimao.

Upanding camtan namin ang mabuting janga nanga majicpit at mabigat na panucala, catungculang
baga mat malaqui sa taglay naming lacas ay aming gaganapin mag bujat ngayon ay cami ay nag sasacdal sa
mataas na Jocoman ng Maycapal at jumijinging tulungan nang caniyang daquilang lacas at capangyarijan,
tuloy cami ay sumusucob at na pasasaclolo sa matapat na catoiran.

Sa pag ganap nang aming manga ipinangusap at pinagcasundoan ay nanumpa cami sa jarap nitong
cagalang galang na Cataast... Catipunan, sa caniya, dajil sa aming bayan, sa caniyang manga sugat na aming
dinaramdan, sa caniyang icaguiguinjaua at sa cami ay nag aasal majal na ipag tatangol at gagauing mapilit
ano mang mangyare na siya ay mag sarili at majiualay at di namin papayagang malupig pang muli nang nag
jajauac ngayon at nang iba pang Cajarian na mangajas lumupig, at sa ganitong banal na jangad, ay aming
isinasagot, sa pag ganap, ang aming catauan, bujay at manga cayamanang jinajauacan at jajauacan pa.

10
 Sumusumpa din naman cami na aming gaganapin at ipagaganap ang mga cautusang sa juli ay inilagda
at pinag caisajan nang manga guinoo na naga jajarap sa Cataastaasang Catipunang ito, na aming
iguinagalang at ipinagdidiuang sa .......ica........ ng Enero isang libo ualong daan at siyam na puo at dalaua.

Manga daquilang cautosan

Sa pag tupad nang manga nalalaman sa nangungunang Pinagcasundoan ay ipinag uutos namin sa
boong nasasacupan ng manga Capuloang ito, na sa capanajunan ay bibigyan nang nababagay na pangalan, at
aming ipinag bibilin nang boong pag ibig na ganapin at ipaganap ang mga sumusunod na pasiya.

1o

Isinasaysay na ang manga Capuloang ito ay jumijiualay sa............ mag bujat sa arao na ito at ualang
quiniquilala at quiquilanlin pang Puno at macapangyayare cung di itong Cataastaasang Catipunan.

2o

Ang Cataastaasang Catipunan ay tumatayo magbujat ngayon at siya ang magjajauac nang manga
daquilang capangyarijan dito sa boong Capuloan.

3o

Ang Cataast... Catip.... ay jinajauacan ngayon ng isa catauo na gaganap ng Lubjang mataas na
catungcolan na Pangulo, at labing dalaua catauo naman na tauaguing manga Jaligue na pauang lalagay at
mangag papasiya sa ilalim ng Capangyarijan niyaon at sa jarap ng sacsi nito, sa pagpupulong, na tatauaguing
Tagaingat o Tagatangap.

4o

Ang labing dalauang Jaligue ay binabajague sa tatlong Pulutong 1o 2o at 3o na cung magipon ay

pinamumunoan ng Lub... Mat... na Pangulo.

5o

Bauat Pulutong ay may capangyarijang sarile at macapamamajala sa canicanilang sacop, sa ngalan ng

Cataast... Catip...

6o

Bauat Pulutong ay bajalang mag jalal nang caniyang Cabig na labindalauang tauo na tatauaging
Sujay.

7o

Bauat Sujay ay may Catungculan din naman ng mag jalal nang labingdalauang Camay at bauat isa nito
ay dalauang puoong campon na pauang mababait at may ingat natapang.

8o

11
 Ang lajat na loobin at panucalain o ipag pasiya ng alin man sa tatlong Pulutong ay ipag bibigay alam o
isasanguni sa Cataast... Catip.... Gayon din naman ang gagagauin ng mga Pinuno sa capua na nacatataas sa
canila.

9o

Ipinagbibilin ang pitagan nang isa sa isa, gayon din naman ang ucol at magandang pagsunod nang
mababa sa nacatataas sa caniya tungcol sa catungcolan, at ang manga Pinuno ay mag papatanao ng
magandang gaua at tapat na Catoiran na ualang quiquilingan, upang maguing jalimbaua sa canicanilang
manga campon, na mangag sisigalang sa canila.

10.

Sa manga Jaligue na mangag pupuno sa balang Pulutong ay pangu-ngunajan nang isa sa canila na
ijajalal nang Lub... Mat... na Pangulo at yaon lamang ang paquiquialaman nito tungcol sa anomang ibig na
ipag utos sa sinasacupang Pulutong.

11.

Cailan man mag caron ng anomang dajilang dapat mag tayo nang Sanguni sa jarap ng Cataastaasang
Catip... ay ang Pangulo mag papatauag sa manga Jaligue na mag pulong upanding mag pasiya ang isa at iba
sa arao, horas at lugar na ipag bilin niyaon at capagdacay tutupdin ang gayong pabilin.

12.

Ang anim o cung dili ay tatlong Jaligue, catamtaman ng mag tayo nang Sanguni, sacaling juala ang
iba, at susundin ang anomang loobin o ipag pasiya nang caramijan.

13.

Sa capanajunan at cailan mat marapatin ng Catast... Catip... na cailangan ang mag tayo nang isang
Jocbo sa alin mang provincia na nasasacupan nitong Capuloan ay mag pupulong ang manga Guinoong Jaligue
upang pag usapan ang manga na uucol sa bagay na yaon.

14.

Ang manga Pinuno ay jajarap na ualang sala tuing arao ng Sabado mag bujat sa alas 7 jangang alas 9
nang gabe sa Capua Pinuno na nacatataas, upanding mag bigay sulit dito nang caniyang catungculan at upang
tumangap nang anomang bilin o cautosang ilagda ng manga lalong Mataas at tuloy ipag bibigay alam cung
nacuculangan ang caniyang campon o nag jalal nang pang jalile sa culang o sa alin mang tumangal o cusang
tinangal.

15.

Ang lajat ng manga tauo na nauucol sa Catip... ito ay igagauad nang panunumpa na gaganap nang
boong tapat at cabaitan nang canicanilang catungculan na sila,i, may tacot at namimintujo sa naturang
Cataast...; na silay napaiilalim at napasasacop sa caniyang manga cautosan at ipag uutos pa; na ang manga
ito,i, gaganapin at ipagaganap sucdang icalagot ng canilang bujay, alang alang sa pag liligtas nang canilang
bayan at sa icagagaling nito sampo ng canilang manga anac.

16.
12
 Ang panunumpa ay gagauin tulad sa ipinag bibilin sa casunod na cautosan, at igagauad sa harap nang
canicanilang manga pinunong quinau-ucolan at nanga catataas sa canila.

17.

Samantalang na sa ganitong panajon nang pag jajanda sa pag jiualay nitong Capuloan ay bago
tangapan ng sumpa ang sino man ay siya,i, bibinyagan ng pangalang bago na ibigay ng caniyang Puno na
malapit. Pag catapos ipag uutos nito na simulan ang panunumpa sa sumusunod na paraan.

Ang Puno ay sa sumusumpa tatanong nang ganito:

Tanong - ¿ Cayong Guinoo na si (ang pangalang ibininyag ay sambitin) na inijalal na (ang catungculan)
ay sumusumpang majigpit, sa ngalan nang ating Cataast... Catip..., na siyay igagalang at ipagagalang sucdang
icauala nang inyong bujay?

Sagot - Oo po sumusumpa aco na gayon ang gagauin.

T- ¿ Sumusumpa cayong majigpit sa ngalan ng Cataast... Catip... na gaganapin at ipagaganap ang

caniyang manga cautosan at manga ipag uutos pa, sucdang etc.

S- Oo po sumusumpa aco na etc.

T- ¿ Sumusumpa cayo ng majigpit sa ngalan etc na gaganapin ninyong matapat ang inyong
jinajauacang catungculan na ..... sa inyo,i, jabilin ng naturang Catip... sucdang etc?

S- Oo po sumusumpa aco etc.

T- ¿ Sumusumpa cayo nang majigpit sa ngalan ng Cat... Catip... na ang lajat nang inyong jilig ay sa
icagagaling at icajijiualay nitong ating inibig na bayan sucdang etc?

S- Oo po, sumusumpa aco etc.

Jatol: Cung matapos ay pag sabijan: Cung gayon ang inyong gagauin cayo,i, pag palain ng P. Dios at
nang Cataast. . Catip... at cung jindi cayo,i, papag dusajin, at nang may pagcaquilanlan at tibayan (firmar)
.

ang inyong sumpa nang inyong pangalan na igugujit nang inyong tunay na dugo.

Sa ganitong pag papatibay ay ang gagaoin, sundutin nang patalim ang catauan nang sumumpa
sa bandang jindi icapanganganyaya at sa catamtamang lumabas ang caunting dugo na sumapat sa pag gujit
nang pangalang ibininyag, gaya nang na sabe sa una..

Cung matapos ang lajat na yaon ay babasajan ang sumumpa ng pangaral na sumusunod:

Alang-alang sa inyong camajalang taglay at sumpa na guinaua ay pag ingatan, sa ngayon

jangang dumating ang capanajunang pag jiualay, na mag lijim at juag ma sinalat ang ating iguinagalang na
Catipunan sampo nang caniyang manga jangad at cautosan, matuloyang maualan tayo nang bujay. Pag iingat
na ito,i, jindi cadoagan, cun di isang paraan, na dapan [?] gamitin, upanding juag majadlangan ang pag
sulong sa magandang tinutungo na mapajiualay itong ating Capuloan.

18.

13
 Ynalilijim sa ngayon nang Cataast... Catip... ang manga ganting bijis na ibibigay sa magpaquita nang
mabuting gaua, pag tupad nang catungculan, carunongan at catalasan sa mag panuncala, catapangan at
cabaitan.

Ynalilijim din naman ang manga parusa na ilalapat sa manga camalian, sa balang mag lilo at bumasag
nang ipinanumpa, sa balang sumalansang at mag pacasani[b?] sa manga cautosang jinajarap at jajarapin.

Dapat talastasin na ang manga matataas na catungculan at iba pang biyaya na masasarili nitong Sang
Capuloan ay cacamtan unauna at ualang pagsala nang caniyang manga inanac na maquilajoc sa caniyang pag
jiualay.

Pag lilicja ng Caja Real

o “Sisidlang Jare”
---------------------

19.

Sapagcat ang Cataast... Catip... ay ualang na lalaan, upang igugugol sa manga pag jajanda,
cacailanganin, gagaoin at iba pang paraang na uucol sa pag tatangol at pag laban na mapajiualay itong
SangCapuloan ay minarapat nang naturang Catip... na lumicja ng isang Sisilang [sic]-Jare na sa capanajunan
ay macapag papaloal sa manga pag gugugulang yaon na juag culangin nang anoman, upan din namang
mairoong isaclolo sa manga asaua at anac nang sino mang culanging palad na mamatay sa ganoong panajon.

20.

Sa manga bagay na ito ay ang Catip... nag bubucas mag bujat ngayon nang utang na $10.000.000 $
sampuong lacsa na caniyang pag babayaran cung dumating ang lubjang mapalad na caarauan nang
pagcajiualay nitong manga Capuloan.

21.

Upang matacpang madali ang jalaga nang salapeng nasasabe sa nangungunang cautosan, ang
Cataast... Catip... ay nag-uutos na calaquip ang malunos na tagjo,i, sa caniyang manga inanac at paaanac na
pagpaloalan sa boanboan ang naturang jalaga mag bujat sa manga arao, panajon at paraan na pauang na
tatala sa sumusunod na jagdan.

Sulong
Ps Rs Cs
1a Clase
Pangulo

2a Clase
Jaligue

3a Clase
Sujay

4a Clase
Camay
14
 5a Clase
Campon

22.

Ang manga Pinunong Pangulo at Jaligue ay mag susulong nang jalagang ucol pag paloalan mag bujat
sa unang arao jangang icanim na macatangap nang cani-canilang Catungcolan; datapoa ay ibayo ang unang
sulong.

23.

Ang ibang manga Pinuno ay ang sulong gagaoin mag bujat sa unang arao jangang sa icasumpuo na
matangapan nang sumpa.

24.

Gayon din ang gagaoin nang manga Campon sa canilang pag susulong.

25.

Ang manga susunod na sulong na gagaoin ng lajat ay sisimulan sa unang arao jangang ica sampo nang
boan.

26.

Samantalang uala pang inijajalal na maguing Lagacan o Tagaingat ay ang masisingil, isusulong pag
daca sa Pangulo.

27.

Sa paniningil ang manga Pinuno bajalang gumanap yamang sila ang dapat managot sa pag papaloal,
sacaling sa caniyang nasasacupan ay mayroong jindi macatupad ng pag bibigay nang nauucol sa caniya.

28.

Balang singil ay mag daraan sa manga pinuno mag bujat sa mababa jangang dumating sa mataas at
lalaquipan nila ng isang talata na mag sasaysay nang pangalan nang manga nag bigay.

15
 The image is presented below.

Most of the historical records stated that Katipunan was born on July 7, 1982, but it was not the
date it was conceived. To support the claim was the foundational document of the Katipunan written in
January 1892, the "Casaysayan, Pinagcasundoan: Manga daquilang cautosan. Penned in a small booklet
of 44 pages from 11 sheets of folded paper and divided into three sections. "Casaysayan" (Narrative),
"Pinagcasundoan" (Covenant), and "Manga daquilang cautosan" (Principal orders)
A declaration of independence became not just a goal but as action taken by the members of the
Katipunan. Attained by the very act of its proclamation " from this day forward these Islands are separated
from (Spain) and.. no other leadership nor authority shall be recognized or acknowledged other than this
Supreme Catipunan." Can you cite from the texts the exact phrases?
Casaysayan on the other hand enumerates the reasons for separating from Spain. Specifically, it
gives answer to the question, What were the causes of the Philippine Revolution. Now list down the causes
of Philippine Revolution based from the texts.

16