Tytuł oryginału: Good Owners, Great Cats

Zdjęcia do wydania polskiego: Jan Dobrucki (J.D.), Joanna Gruszczyńska (J.G.),

Mirosław Sobkowiak (M.S.), Urszula Szyszko (U.S.)

Copyright © 1995 by Brian Kilcommons and Sarah Wilson

This edition published by arrangement with Warner Books Inc., New York, New York, USA

© for the Polish edition by MULTICO Oficyna Wydawnicza Sp. z o.o., Warszawa 1997
Wszelkie prawa zastrzeżone

MULTICO Oficyna Wydawnicza

ul. Kleczewska 38
01-826 Warszawa
tel. (0-22) 639 81 57, fax (0-22) 639 81 60

Redaktor merytoryczny: Aleksandra Zduńska

Redaktor techniczny: Beata Świątnicka
Korektor: Elżbieta Kijewska

Wydanie I
ISBN 83-7073-137-6

Skład, łamanie i montaż elektroniczny: MULTICO O. W.

Druk i oprawa: FINIDR, Republika Czeska
 Walterowi i Jane

Nigdy nie zdołamy wyrazić

naszej wdzięczności
Kilka słów od redakcji 8 Karmienie kociaka 68
Pielęgnowanie kociaka 69
Słowo wstępne 9 Często zadawane pytania 71

Wprowadzenie 10 CZĘŚĆ TRZECIA:

Dorosłość 77
CZĘŚĆ PIERWSZA: Życie w mieście 77
Lektura obowiązkowa 15 Życie na przedmieściu 79
Zrozumieć kota 15 Życie na wsi 80
Porozumiewanie się kotów 17 Podstawowe potrzeby 81
Jak obchodzić się z kotem 21 Pożywienie i woda 82
Jak nie podnosić kota 22 Nocny wypad Captaina 83
Jakiego kota wybrać 23 Pielęgnowanie sierści 83
Najpopularniejsze rasy kotów 25 Obcinanie pazurów 84
Kluby miłośników kotów 27 Kąpiel 85
Skąd wziąć kota 27 Odskunkszanie 86
Ben 30 Troska o zdrowie 88
Jak wybierać kociaka albo kota 31 Mierzenie kotu temperatury 90
Najczęstsze zagrożenia w domu 32 Podawanie kotu lekarstw 90
Zagrożenia w okresie świąt 36 Choroby i szczepienia 92
Co ci będzie potrzebne 38 Codzienne kontakty 94
Transportówki 40 Ćwiczenia i zabawy 94
Miejsca do ostrzenia pazurów 41 Nermal, która nie była bynajmniej normal­
Kuwety i żwirek 42 na 99
Często zadawane pytania 45 Szkolenie kota - umacnianie więzi
z człowiekiem 96
CZĘŚĆ DRUGA: Korekta czy kara? 98
Kocięce lata 49 Przyuczanie do korzystania z transpor­
Bądź gotów! 49 tówki 99
Oda do ciasności 51 Nauka polecenia „siad" 101
Pierwszy dzień 53 Nauka polecenia „leżeć" 103
Pierwsza noc 54 Nauka polecenia „chodź" 105
Kociak sam w domu 55 Korzystanie ze stołu treningowego 108
Przedstawiamy kota innym zwierzętom Nauka polecenia „idziemy" 108
domowym 56 Nauka polecenia „złaź" 110
Nauka korzystania z kuwety 60 Szkolenie Bena 112
Zapobieganie złym nawykom 61 Jak mieszkać z kilkoma kotami 112
Wypróbowane i praktyczne zabawki 64 Psy i koty 114
Pierwsza wizyta u lekarza weterynarii 66 Wszystko o Emily 117
Wybór lekarza 67 Podróżowanie z kotem 118
Spraw kotu identyfikator! 120 Janie, drzwi! 168
Przeprowadzka 121 Przyzwyczajanie kota wychodzącego na
Podróż samolotem 121 dwór do stałego przebywania w domu 169
Zginął kot! 122 Wymykanie się przez drzwi 170
Opiekun do kota 123 Wyjadanie z talerza 171
Często zadawane pytania 124 Darcie pyska i inne rodzaje manifestacji
Umieszczamy kota w pensjonacie 125 postawy roszczeniowej 172
Gryzienie i ssanie 174
CZĘŚĆ CZWARTA: Nadpobudliwość 177
Jak rozwiązywać problemy Grzebanie w śmieciach 177
z kotem 129 Kot wybredny 178
Jakimi motywami kieruje się kot 129 Zjadanie roślin 180
Jak rodzą się kłopoty 132 Oswajanie dzikiego kota 181
Czy nie jesteś po części odpowiedzialny za Płochliwość 182
złe zachowanie kota? 133 Jak pomóc się zaadaptować adoptowanemu
Jak wykorzenić złe nawyki 136 kotu 184
Arsenał pomocy do wykorzeniania złych Choroba sieroca 185
nawyków 137 Jak utrzymać kota z dala od piaskownicy
Kłopoty z używaniem kuwety 139 i ogrodowych rabatek 185
Amica: trzeba się pogodzić z tym, Co zrobić, kiedy nie możesz zatrzymać kota
co nieuniknione 140 u siebie 186
Strzykanie moczem 146 Życie ze starym kotem 188
Przyuczanie do korzystania z sedesu 149 Pożegnanie 193
Niszczycielskie ostrzenie pazurów 151 Pochwała Spot 194
Agresja 154 Często zadawane pytania 194
Niedotykalski 162 Zakończenie 196
Uwięziony na drzewie 164
Dzieci i koty 165 Indeks 198
Szkody wynikłe z kociej wspinaczki 167
Wychować kota? Każdy rozsądny człowiek od wodzą wypróbowane środki, takie jak kastra­
razu powie, że to niemożliwe. Wszyscy prze­ cja, zabawa pozwalająca wyładować nadmiar
cież wiedzą, że to kot wychowuje swoich wła­ energii, unikanie stresujących sytuacji itp., mo­
ścicieli, a nie oni jego. No i prawdę mówiąc, żna wprawdzie chwycić się jeszcze ostatniej
przeczytanie tej książki nikogo raczej nie prze­ deski ratunku, jaką jest podawanie środków psy­
kona, że może być inaczej. Chociaż... może tro­ chotropowych, ale rezultaty takiej kuracji są wąt­
chę. W każdym razie amerykańskie koty pliwe. Najczęściej tak czy owak dochodzi do
wychowały swoich ludzkich współobywateli tak uśpienia agresywnego zwierzęcia.
dobrze, że my możemy im tylko pozazdrościć. Druga sprawa nie jest tak przykra - chodzi
Im - to znaczy Amerykanom. o zaopatrzenie sklepów z artykułami dla zwie­
Czytanie tej książki jest bowiem jak podróż rząt. Osiągnęliśmy już wiele w tej dziedzinie,
po kociej Ameryce: organizacje miłośników ko­ ale wciąż jeszcze brakuje tego czy owego spo­
tów, opiekunów kotów, grupy wsparcia dla lu­ śród produktów wymienionych w tej książce.
dzi cierpiących po stracie kocich członków Skoro jednak dowiedzieliśmy się już, że takie
rodziny, linie lotnicze oferujące usługi w zakre­ istnieją, pytajmy o nie w sklepach, a prędzej czy
sie przewozu kotów - jednym słowem, co du­ później się pojawią. Być może nawet niektóre
sza zapragnie. Opracowując tę książkę dla sklepy sprowadzą je na imienne zamówienie -
polskich Czytelników celowo pozostawiliśmy in­ znamy takie przypadki. Wszystko zatem przed
formacje o tych, jakże amerykańskich, fenome­ nami!
nach. Jesteśmy bowiem przekonani, że nie tylko Pragniemy również wyrazić serdeczne
podróże kształcą; warto zobaczyć, jak inni ra­ podziękowanie wszystkim kotom, które służy­
dzą sobie w tym świecie pełnym kotów, i może ły nam czynną pomocą (udokumentowaną
też zacząć się zrzeszać? I wymagać? Miłośni­ zdjęciami) na wszystkich etapach pracy nad tą
ków i właścicieli kotów (przepraszamy koty za książką, a także ich opiekunom. W szczegól­
to sformułowanie) jest przecież w Polsce po­ ności dziękujemy Buwi, Feliksowi, Glusiowi,
kaźna armia. Luckowi, Puni, Mączakowi i Teofilowi, którzy
Tyle chcieliśmy powiedzieć na tematy ogól­ wykazali się bezgraniczną cierpliwością,
ne dotyczące ludzko-kocich stosunków. Pora wyrozumiałością dla naszych dzikich pomysłów
na konkrety. W niektórych miejscach dodaliśmy oraz własną inwencją.
krótkie przypisy na temat rozwiązań polskich. Na koniec pozostaje nam życzyć Czytelni­
Dwie sprawy jednak wymagają poruszenia na kom miłej (i pouczającej) lektury. Książka ta,
wstępie. o ile nie mówi, jak wziąć kota pod pantofel, o ty­
Pierwsza z nich to problem farmakologiczne­ le wskazuje, jak dyplomatycznie go podejść,
go leczenia agresji. Być może roczne spożycie aby wzajemne stosunki ułożyć ku obopólnemu
medykamentów w USA sprawia, że Autorzy tak zadowoleniu. Uzbrojeni w tę wiedzę, mogą Pań­
entuzjastycznie odnoszą się do terapii farma­ stwo stawić czoło swemu kociemu despocie,
kologicznej. Naukowcy nie są bynajmniej tak a i on może uznać nowy układ za bardziej sa­
optymistyczni. Leczenie agresji bez rozpozna­ tysfakcjonujący. Czego z serca życzymy obu
nia jej przyczyn jest niemożliwe. Jeśli więc za- stronom.
Słowo wstępne

„Idę o zakład, że mi nikt nie powie,

Co też takiemu kotu siedzi w głowie".

John Ciardi
Moja kotka, Pani Liżybroda

Nie sposób zaprzeczyć słuszności powyższe­ Przeczytałem prawie wszystko, co dotych­

go motta. Najbliżsi celu zdają się jednak Brian czas napisano o kotach; czworo z tych zwierząt
Kilcommons i Sarah Wilson, autorzy tej książki. towarzyszyło mi przez ostatnie trzydzieści lat.
Począwszy od kocich zachowań, poprzez Spostrzeżenia, porady i anegdoty zawarte
zabawki, karmienie, a skończywszy na podró­ w książce Mój kot i ja pokrywają się w pełni
żach samolotem - większość miłośników ko­ z moimi doświadczeniami.
tów znajdzie tu wyjaśnienie swych rozlicznych Jeśli możesz sobie pozwolić na tylko jedną
wątpliwości, spędzających im sen z powiek. książkę o kotach, kup właśnie tę.
Czytelników, których kiedykolwiek nurtował
problem GŁUP-a (Gorszącego Łobuzowania Franklin M. Loew, lekarz weterynarii
Umotywowanego Podnieceniem) odsyłam na Dziekan Wydziału Weterynarii
stronę 73. Tufts University
Koty Briana permint, Licorice - takie imiona potrafią nada­
wać tylko dzieci. Prawdziwie bratnią duszę zna­
Po raz pierwszy zetknąłem się z kocią społecz­ lazłam jednak w Captainie. Captain towarzyszył
nością na farmie w Pensylwanii, gdzie spędza­ mi wszędzie w moich dziecięcych wędrówkach.
łem wakacje z rodzicami. W obejściu mieszka­ Godzinami włóczyłam się z nim po lasach wo­
ło mnóstwo kotów, a kociaki były doprawdy kół naszego domu w Massachussets. Razem
rozkoszne. Karmiłem koty podczas udoju: jed­ łapaliśmy żaby, wspinaliśmy się na drzewa
no strzyknięcie do wiadra, jedno do kociej mi­ i ukrywaliśmy się przed moimi braćmi - byliśmy
ski. Obserwowałem, jak kotki uczą swoje małe zgodnymi kompanami. Powszechne mniema­
polować, jak wspólnie je karmią i ich dogląda­ nie, jakoby koty były wyniosłe, samolubne i cha­
ją, jak kocury wyznaczają swoje terytoria. dzały własnymi drogami, w żadnym razie nie
Jako mały chłopiec byłem zdumiony i zaszo­ odnosiło się do Captaina.
kowany widokiem dominującego kocura, który Odchowałam go od maleńkiego po śmierci
zaczynał panowanie od zagryzienia kociąt spło­ jego matki. Mimo że nie dawano mu żadnej
dzonych przez swojego poprzednika. W ten szansy, przywróciłam go do zdrowia po cięż­
sposób prowokował ruję u „królowych", czyli kim wypadku. Przynosił mi swoje łupy, a ja roz­
swoich kotek, które tym szybciej dopuszczały czesywałam mu kołtuny. Pocieszał mnie w chwi­
do siebie nowego samca. Dzięki temu jego ma­ lach samotności, a ja nie pozostawałam mu
teriał genetyczny mógł zostać natychmiast dłużna. Był prawdziwą kocią indywidualnością
utrwalony. Lwy w naturze stosują ten sam krwa­ - znajomość z nim i jego przyjaźń wzbogaciła
wy proceder. mnie wewnętrznie.
Z biegiem lat przekonałem się, że nasz Ben Niewiele zwierząt wywołuje wśród ludzi rów­
i Emily różnią się od lwów z afrykańskiej sa­ nie silne emocje. Dla wielu z nich koty są naj-
wanny wyłącznie wielkością i maścią. Takie sa­ ulubieńszymi zwierzętami na świecie. Inni po­
me jak u lwów pierwotne piękno i wdzięk, przy­ zostają wobec nich obojętni i nie pojmują ich
wiązanie do rodziny i żyłkę myśliwską można uroku - ale nie dla nich napisaliśmy tę książkę.
podziwiać w miniaturze w milionach ludzkich Książka Mój kot i ja jest przeznaczona dla
domów. tych z nas, którzy doceniają wyjątkowość ko­
Miałem szczęście pracować przez krótki czas tów. Dla jednych liczy się zachwyt, z jakim wpa­
z dużymi kotami. To niezwykłe doświadczenie trują się w oczy swego udomowionego lwiątka,
wzbogaciło moją wiedzę o naszych mniejszych dla drugich radość z obserwowania kociaka,
przyjaciołach. Koty rzadko tracą swoją godność, który ugania się po podłodze za kłębkiem
doskonale wiedzą, co im odpowiada, a co nie, włóczki. Innych z kolei urzeka piękno ich kocie­
i uwielbiają kontakt z ludźmi. Książka Mój kot go przyjaciela, który wyciągnięty beztrosko
i ja traktuje właśnie o tym: jak nauczyć się drzemie na słońcu, albo głębokie wzruszenie
współżyć ze swoim kotem. ogarniające ich za każdym razem, kiedy kot na
dźwięk klucza obracanego w zamku podbiega
do drzwi, żeby powitać swego właściciela. Oso­
Koty Sarah biście najbardziej sobie cenię uczucie spoko­
Moje najwcześniejsze wspomnienia z dzieciń­ ju, jakie daje mi kot zwinięty w kłębek na mo­
stwa wiążą się z kotami - Mr. Cat, Thorny, Pep- ich kolanach, wtulony we mnie głową; lubię też
wrażenie bliskości, kiedy trącamy się z Emily daje nam taką pewność, zaufanie i poczucie
nosami. Czuję się wtedy jak zaufana i nieza­ wzajemnej akceptacji.
stąpiona przyjaciółka, która zaskarbiła sobie Człowiek decyduje się na życie z kotem
szczególne względy. z wielu różnych powodów, które jednak moż­
Koty szanują swoją prywatność - to one de­ na sprowadzić do jednego. Łączy nas miłość:
cydują, kto będzie miał dostęp do ich zamknię­ nasza miłość do zwierząt - za ich wdzięk,
tego świata. Nie dadzą się niczym przekupić - szczerość, prostolinijność, przywiązanie, uczu­
wasze pieniądze i znajomości nie robią na nich cie, spontaniczność i skłonność do zabaw -
najmniejszego wrażenia. Ponad wszystko ce­ oraz ich miłość do nas, rządząca się im tylko
nią sobie wasze towarzystwo i nie zmienią zda­ znanymi prawami, ale równie silna. Wszystko
nia aż do grobowej deski. Mało który związek jest kwestią miłości.
CZĘŚĆ PIERWSZA
Lektura obowiązkowa

Koty obdarzają nas uczuciem. Rzadko doma­ Koty niesłusznie uważa się za zwierzęta wy­
gają się czegokolwiek, chyba że zbliża się po­ niosłe i mające za nic ludzkie towarzystwo. Nic
ra kolacji. Zwijają się w kłębek na naszych ko­ bardziej błędnego. Im po prostu jest wszystko
lanach dlatego, że sądzą, iż zasłużyliśmy na jedno, czego się od nich chce.
ich towarzystwo. Kiedy gramolą się nam na rę­ Ktokolwiek miał do czynienia z dobrze uło­
ce, mają pewność, że ich nie upuścimy. Kiedy żonym, zadbanym kotem, wie, jak silne więzy
rozwalają się na gazecie, którą właśnie czyta­ mogą łączyć go z człowiekiem. Koty są czuły­
my, to tylko dlatego, że nie są w stanie sobie mi, wesołymi, pełnymi uroku i wdzięku towa­
wyobrazić, by ich najlepszy przyjaciel wolał się rzyszami. Kto zaś zetknął się z kotem nie przy­
wpatrywać w tak płaski i nudny przedmiot niż zwyczajonym odpowiednio wcześnie do ludzi,
w gibkiego, ślicznego, rozmruczanego kota. wie, że takie zwierzę świetnie sobie radzi pę­
Kiedy pisaliśmy tę książkę, Emily przeważ­ dząc spokojne życie z dala od ludzkiego towa­
nie leżała zwinięta w kłębek na kolanach Sary, rzystwa. Owa zdolność adaptacji i znajdowa­
dotrzymując jej towarzystwa przy komputerze. nia się w najróżniejszych sytuacjach stanowi
Akurat zeskoczyła na podłogę, miauknąwszy jeden z sekretów kociej natury.
na pożegnanie. Teraz idzie się napić, za chwi­ Żeby w pełni poznać koci ród, trzeba najpierw
lę wskoczy na biurko. Zaczyna się myć: wycią­ zrozumieć podstawowe zasady, jakimi rządzi
ga w górę tylną łapę, liżąc się po mięciutkim się jego struktura społeczna. Zacznijmy od ko­
brzuszku. Przeciąga się zalotnie i mrauczy ci­ ta jako jednostki. Każdy kot rozróżnia cztery
chutko, domagając się odrobiny zainteresowa­ podstawowe obszary. Człowiek dzieli swój świat
nia. Kiedy nie spełniamy jej oczekiwań, wska­ w podobny sposób, posłużmy się więc prostą
kuje na drukarkę, gdzie podejmuje przerwaną analogią.
toaletę; za chwilę pewnie zacznie się mościć Pierwsza, najbardziej ograniczona przestrzeń
i układać do zasłużonej drzemki. to strefa prywatności. Jest ona zastrzeżona dla
Zawsze trzyma się blisko nas, jest zawsze najbliższych. To przestrzeń najściślejszej bli­
z nami, wciąż czujna, choć nigdy się nie narzu­ skości. Kiedy do człowieka znajdującego się
ca. Jej świat ściśle wiąże się z naszym, rządzi w pustym pokoju podchodzi nieznajomy i sia­
się jednak osobnymi prawami. Kto mieszka ra­ da przy nim ramię w ramię, ten odczuwa to ja­
zem z kotem, co dzień może obserwować pięk­ ko niestosowność. Na intruza patrzy spode łba,
no jego ciała i ducha, pod warunkiem że jest oczekując, że sobie pójdzie, albo sam się od
uważny i umie je dostrzegać. niego odsuwa. Kot reaguje podobnie. Dopusz­
cza do siebie tylko rodzinę i przyjaciół. Chętnie
siądzie nam na kolanach, ale nie usiedzi na­
Zrozumieć kota wet przez chwilę na kolanach obcej osoby. Po­
zwoli się wylizywać swojemu kompanowi, gdy­
Emily leży jak zwykle na moich kolanach. Co by jednak w jego domu pojawił się obcy kot,
jakiś czas trąca łapą moje palce prześlizgujące intruz będzie musiał mieć się na baczności.
się po klawiszach komputera. Ogon owinęła Następna strefa to strefa oddziaływań spo­
swobodnie wokół mojej lewej ręki, głowę wtuli­ łecznych. Jest ona przeznaczona dla dalszych
ła mi pod prawy łokieć. Grzeje mnie swoim cia­ znajomych. Kot wejdzie z nimi w bliższy kon­
łem, a jej senne mruczenie usypia nas oboje. takt albo będzie trzymał ich na dystans. Nie
Koty są obdarzone wrodzoną elegancją, czego Ostatnia, największa strefa to okoliczne te­
najlepszym przykładem jest Teofil (M.S.) reny. To dobrze znana przestrzeń, dzielona jed­
nak z innymi kotami. Jak nam nie przeszkadza
sąsiad siedzący w swoim ogródku, tak kot nie
każdemu pozwoli się dotykać. Takie stosunki ma nic przeciwko innym kotom zajmującym
utrzymują między sobą Ben i Emily. Jedzą z tej swoje rewiry. Swojego terytorium strzegą wspól­
samej miski, śpią w tym samym kącie pokoju, nie. Znają się między sobą, nie wchodzą sobie
ale nie są ze sobą zaprzyjaźnieni i prawdopo­ nawzajem w drogę, nie tolerują jednak wałę­
dobnie nigdy nie będą. Ben może byłby skłon­ sających się w pobliżu obcych kotów.
ny do pewnych ustępstw, Emily nigdy. Każda Większość kotów żyje osobno, zajmując wła­
jego próba podejścia do Emily kończy się sne dość rozległe terytorium. Jeśli jednak je­
ostrzegawczym prychnięciem bądź ucieczką. dzenia jest pod dostatkiem, koty potrafią scho­
W obrębie tej strefy kot pozwala gościom usi­ dzić się w grupy. W większej grupie tworzą
ąść obok siebie na kanapie. strukturę społeczną - często dość skompliko­
Kolejna strefa to teren domowy. Stanowi ona waną. W jej obrębie można wyróżnić trzy pod­
koci odpowiednik domu z ogrodem. Kot uwa­ stawowe stopnie hierarchii.
ża się za jej wyłącznego właściciela. Będzie Na szczycie piramidy znajduje się udzielny
z niej przeganiał wszystkich intruzów, obcho­ pan i władca. Przeważnie jest to niewykastro-
dząc swoje włości i traktując je jako teren pry­ wany samiec. Wszystkie pozostałe koty czują
watny. Wielkość tej strefy zależy od liczebno­ przed nim respekt.
ści kotów i dostępności pożywienia w okolicy. Niżej w hierarchii stoi lud. Do tej warstwy na­
Koty są w stanie tolerować bezpośrednie są­ leży większość kotów. Łączy ich podległość wła­
siedztwo innych przedstawicieli gatunku pod dzy królewskiej. Poza tym mają mniej więcej
warunkiem, że mają pod dostatkiem pożywie­ równą pozycję.
nia. Im mniej jedzenia, tym zajadlej walczą Wewnątrz tej grupy mieszczą się matriarchal-
o większe terytorium łowieckie, od którego ne rodziny złożone z matek, córek, ciotek i ku­
zależy ich egzystencja. Pod tym względem nie­ zynek, które wspólnie zajmują się młodymi. Kot­
wiele różnią się od nas, nieprawdaż? ki należące do tej grupy karmią nawzajem
swoje kocięta, zdobywają pożywienie dla
wszystkich i ofiarnie walczą w obronie młodych.
Na samym dole plasują się ofiary losu. Moż­
na je porównać do dzieci, które samym wyglą­
dem prowokują do tego, żeby je sprać. Takie
koty trzymają się na marginesie grupy, stara­
jąc się nie wchodzić innym w drogę.
Znajomość podstawowych zasad rządzących
kocią społecznością pozwala właścicielowi le­
piej zrozumieć swego kota. Jeśli człowiek
mieszka w towarzystwie większej liczby kotów,
co często się zdarza wśród miłośników tych
zwierząt, będzie miał często okazję zaobser­
wować te mechanizmy w praktyce. Znajomość
stosunków społecznych jednakże nie na wiele
się zda bez znajomości kociego języka.

Porozumiewanie
się kotów
Koty porozumiewają się między sobą za pomo­
cą ułożenia ciała, ruchów, dźwięków i zapa­
chów. Ich język jest uniwersalny. Grecki kot bez Kropka wita się z właścicielką, ocierając się o jej
najmniejszych kłopotów zrozumie kota z Kana­ nogi i znacząc je swoim zapachem (J.G.)
dy. Najwyraźniej koty nie mówią z obcym ak­
centem.

Mowa ciała Stara się wtedy ustawić bokiem do napastni­

Zgrabny, zwinny, muskularny, gibki, sprawny - ka, dzięki czemu prezentuje mu się w całej oka­
zdrowego kota można opisać na różne sposo­ załości. Kot jest przestraszony, kiedy próbuje
by. Ciało kota jest bardzo wymowne. Jest on wywrzeć groźne wrażenie; przyparty do muru
mistrzem zwięzłości. Kiedy odwraca się do nas będzie walczył.
tyłem, jego nastawienie jest jednoznaczne. Nie Kiedy kot udaje mniejszego niż jest, przypa­
teraz, nie tu, nie z tobą. Kiedy rozkłada się da do ziemi, schyla głowę, kładzie uszy po so­
u twoich stóp, oznacza to, że czuje się odprę­ bie, ściąga wąsy, nie stroszy sierści i trzyma
żony i ma do ciebie zaufanie. Kiedy przewraca ogon blisko ciała albo zamiata nim podłogę,
się na grzbiet, może w ten sposób wyrażać od­ znaczy to, że się boi i nie chce zwracać na sie­
prężenie, zaufanie albo chęć przystąpienia do bie uwagi. W razie potrzeby będzie się bronił
zabawy. Nie jest to jednak jednoznaczne. Prze­ do upadłego, wolałby jednak, by zostawiono go
wracanie się na grzbiet może być również re­ w spokoju.
akcją obronną. Nawet spokojny kot może po­ Kot, który przysiada spięty do skoku, wyda­
drapać albo ugryźć, jeśli pogłaszcze się go po jąc przy tym przeciągłe, głuche warczenie, trzy­
brzuchu. U wielu kotów jest to reakcja instynk­ mając ogon blisko ciała i machając nim na bo­
towa. ki, wyraża swoją postawą agresję. Uszy ma
W zasadzie każdy kot, który usiłuje sprawiać postawione i skierowane do przodu, a wąsy na­
wrażenie większego wyginając grzbiet w pałąk stroszone. Taki kot nie ma zamiaru ustąpić, le­
i jeżąc sierść, przyjmuje postawę defensywną. piej z nim nie zadzierać.
Oczy Wiele mówią też kocie źrenice. Mocno roz­
szerzone świadczą o przerażeniu. Jeśli nie
Oczy są prawdziwym zwierciadłem duszy, masz pewności, czy kot się boi, przypatrz się
zwłaszcza kociej. Koty nie nawykły do obłudy jego źrenicom. Szeroko otwarte oczy o rozsze­
- jednym spojrzeniem dadzą ci do zrozumie­ rzonych źrenicach oznaczają, że niebezpie­
nia, co o tobie myślą. czeństwo czai się tuż tuż. Źrenice kota przeja­
Kiedy kot patrzy na ciebie przez kilka sekund, wiającego agresję są wąskie, ściągnięte
po czym mruży oczy, a następnie się odwraca, w szparki.
oznacza to, że zdaje sobie sprawę z twojej
obecności, ale nie zachęca cię do bliższego
kontaktu. Jest to koci odpowiednik zdawkowe­
Uszy
go ukłonu wymienianego z kimś na ulicy. Nie Uszy kota są znacznie bardziej ruchliwe niż
jest raczej zachętą do dłuższej rozmowy, choć uszy człowieka, nastawione na odbiór najcich­
mieści się w granicach dobrego wychowania. szych dźwięków. Koty słyszą zdecydowanie le­
Przeciągłe, intensywne spojrzenie wiąże się piej niż ludzie, a dzięki widocznemu usytuo­
zazwyczaj z groźbą. Bez względu na to, czy waniu i ruchliwości swych uszu używają ich do
gapi się na nas ktoś obcy na ulicy, czy kot, porozumiewania się między sobą. Niektóre ko-
wniosek jest jeden - należy się mieć na bacz­
ności.
Zaprzyjaźniony kot może jednak długo się Beata prezentuje pozycję typową dla
w ciebie wpatrywać mając przy tym jak najlep­ bawiącego się kota. Ogon ma lekko nastroszony,
sze intencje. W pewnych sytuacjach należy palce szeroko rozstawione, pazury wyciągnięte
w pełnej gotowości do ataku, uszy i wąsy
zwracać uwagę na mowę całego ciała, jeśli wysunięte w przód - całkiem dobrze wychodzi
chce się zrozumieć zamiary kota. jej zabawa w Królową Dżungli (J.G.)
ty mają nawet na czubkach uszu kępki sierści, jest zaniepokojony, należy ten sygnał uszano­
którymi posługują się jak chorągiewkami, aby wać i trzymać się z dala.
ich mowa stała się jeszcze bardziej czytelna. Uszy położone do tyłu są wyrazem paniki,
Postawione uszy oznaczają ciekawość, za­ agresji i pełnej gotowości bojowej - są odpo­
dowolenie, gotowość do zabawy albo odpręże­ wiednikiem czerwono jarzących się świateł alar­
nie; przeważnie świadczą o pozytywnym na­ mowych. Uwaga! W miarę możności należy się
stawieniu kota. Wyjątkiem od tej reguły są koty wycofać, w przeciwnym razie zaś ponieść
agresywne, które wyrażają w ten sposób pew­ wszelkie konsekwencje.
ność siebie, a nie sympatię.
Uszy położone po bokach głowy oznaczają
strach, nieufność bądź gotowość do obrony -
Ogon
zależnie od charakteru kota i sytuacji. Jeśli kot Jeśli nauczysz się rozumieć mowę kociego ogo­
na, zdobędziesz pokaźną wiedzę o zamiarach
swojego kota.
Ogon postawiony na sztorc oznacza pew­
Zachowania, o których ność i zadowolenie z siebie. Koty trzymające
nie dowiesz się ogon w ten sposób traktują wszystkich z góry.
Ogon najeżony jak szczotka do butelek ozna­
z podręcznika cza strach. Nastroszony, sprawiający wrażenie
większego, niż jest w istocie, jest wyrazem za­
ŻE NIBY JA? równo brawury, jak i przerażenia. Nie próbuj ni­
Captain, mój ukochany kot długowłosy, gdy brać na ręce przestraszonego kota, bo
od czasu do czasu wpadał do sedesu. obojgu wam nie wyjdzie to na dobre.
Gdy potem napatoczył się na mnie, cały Wolne poruszenia ogonem oznaczają lekkie
ociekając wodą, spoglądał w moją rozdrażnienie. Jego przyczyną może być wyr­
stronę mrużąc niewinnie oczy. „Przecież wanie kota ze snu albo głaskanie go w nieod­
zrobiłem to specjalnie" - zdawał się powiednim momencie. Wiele kotów lubi prze­
mówić. Następnie powoli się odwracał bywać w pobliżu człowieka, nie życzy sobie
i oddalał z godnością, trzymając mokry jednak nieustannych pieszczot. Bądź wyczulo­
ogon wysoko w górze. ny na powolne machanie ogonem - jest ono
dostatecznie wymowne.
JAK ŚMIESZ? Szybkie machanie wyprężonym ogonem jest
Ten wyraz kociego pyska można opisać wyrazem radosnego powitania wracającego do
najlepiej jako miażdżące spojrzenie. domu właściciela; towarzyszą mu łaszenie się,
Jego ofiarą padła moja znajoma, która mrauczenie i mruczenie.
śmiała się z Bena. Ben obdarzył ją Kiedy kot wpatruje się w ptaka za oknem al­
przeciągłym, lodowatym spojrzeniem, bo zaczaja się na swoją zabawkę, koniuszek
a następnie się odwrócił. Dostatecznie jego ogona drży. Im dłużej to trwa, tym szyb­
dobitnie wyraził swoją opinię. sze stają się ruchy ogona, którym wreszcie kot
zaczyna zamiatać ziemię z lewa na prawo.
CO Ml ZROBISZ, JAK MNIE
ZŁAPIESZ?
Koty uwielbiają siadywać tuż poza
Gruczoły zapachowe
zasięgiem psich zębów. Zerkając Kot znaczy zapachem swoje terytorium. Na
w stronę miotającego się psa, zdają się szczęście tego rodzaju znaki są niewyczuwal­
mówić: „Złość piękności szkodzi". Potem ne dla stosunkowo mało wrażliwego ludzkiego
rozwalają się prowokacyjnie, wyciągając powonienia (nie dotyczy to spryskiwania mo­
głowę w nieco bardziej nasłonecznione czem).
miejsce. Twój kot najprawdopodobniej codziennie zna­
czy cię swoim zapachem, choć ty nie zdajesz
sobie z tego sprawy. Gruczoły zapachowe ko­ nie dał na to jeszcze jednoznacznej odpowie­
ta są umiejscowione na pysku, brodzie i na czo­ dzi. Powszechnie sądzi się, że kot mruczy, kie­
le. Dlatego też koty znaczą zapachem przed­ dy jest zadowolony. To prawda, ale nie tylko
mioty ocierając się o nie pyskiem i głową. Kie­ wtedy. Emily mruczy jak traktor podczas wizy­
dy kot plącze się między nogami, mruczy i ła­ ty u weterynarza. Wcale nie jest zadowolona,
si się, witając radośnie wracającego do domu ale mruczy. Zetknąłem się z kotami, które mru­
właściciela, w rzeczywistości znaczy go swo­ czały, choć musiały odczuwać straszny ból.
im zapachem, żeby wszyscy mogli wywąchać: Szczególnie wrył mi się w pamięć kot, który do­
mój! ten człowiek jest mój i tylko mój! Właśnie znał urazu głowy podczas wypadku samocho­
dlatego koty witają nas w ten sposób po dłu­ dowego. Powieki miał tak opuchnięte, że z tru­
giej nieobecności bądź wówczas, kiedy wcho­ dem mógł je unieść, szczękę miał zadrutowaną,
dzimy do pokoju albo z niego wychodzimy. Zna­ ledwie się ruszał, ale i tak mruczał.
czenie właściciela zapachem towarzyszące Z mruczeniem jest jak z katarem - wszyscy
wesołemu trącaniu pyszczkiem stanowi część mieliśmy z nim do czynienia, choć jego przy­
codziennego porannego rytuału powitania. Lu­ czyna wciąż pozostaje tajemnicą dla nauki. Być
dzie to uwielbiają. Być może koty sądzą, że może nie jest ona istotna; zarówno koty, jak i ich
znaczymy je naszym zapachem podczas gła­ właściciele doskonale wiedzą, jaki jest sens mru­
skania. czenia. To chwile spędzone razem w doskona­
Drapanie jest kolejną metodą zostawiania łej harmonii. To upewnianie się w ciemnościach,
śladów. Koty mają gruczoły zapachowe na że najbliższy przyjaciel jest tuż obok. To pełne
opuszkach palców, więc przeciąganie łapami miłości trącanie łebkiem o zatroskane czoło wła­
po przedmiotach jest skutecznym sposobem ściciela. Bez względu na to, co ma wyrazić, jest
ich oznaczania. Dlatego też koty, którym usu­ świadectwem kociego błogostanu.
nięto pazury, mimo to zachowują instynkt dra­
pania.
Ostatni sposób, znaczenie moczem, jest za­
Ślinienie się i udeptywanie
razem najłatwiejszy do wykrycia i najmniej Udeptywanie jest pozostałością z pierwszych
przyjemny dla ludzi. Mało rzeczy na świecie tygodni życia, kiedy kocię udeptuje sutki, żeby
cuchnie tak straszliwie, jak mocz dorosłego wycisnąć z nich mleko. Jest to wyraz szczegól­
niewykastrowanego samca. Odór ten jest przy nego zadowolenia, któremu często towarzyszy
tym niewiarygodnie trwały. Choćbyś nie wiem mruczenie, a niekiedy ślinienie się. Ślinienie się
jak gruntownie szorował newralgiczne miejsce, jest odruchem warunkowym zachowanym
i tak duszący fetor dopadnie cię w gorący wil­ z okresu karmienia przez matkę. Podobnie jak
gotny dzień. człowiekowi cieknie ślinka, kiedy poczuje za­
Koty znaczą w ten sposób teren odwracając pach ulubionej potrawy, kot ślini się, kiedy wy­
się tyłem do przedmiotu i spryskując go mo­ konuje czynności związane z dawnym odru­
czem. Drżący, sztywno wyprężony ogon trzy­ chem ssania.
mają wysoko w górze i przebierają tylnymi ła­ Niektóre kocięta, zwłaszcza zbyt wcześnie
pami. Ze szczególnym upodobaniem spryskują oddzielone od matki, próbują nawet ssać czło­
drzwi, przedmioty znajdujące się blisko okna wieka, inne zwierzęta albo po prostu koc. To,
(zwłaszcza jeśli przez okno można zobaczyć w zasadzie nieszkodliwe, choć niechlujne, za­
konkurentów, czyli obce koty) oraz wszystkie chowanie pomaga im się uspokoić. Próby od­
nowe sprzęty. zwyczajenia zwierzęcia od tego nawyku potę­
gują tylko stres, który z kolei sprawia - a jakże
- że kociak zaczyna ssać jeszcze intensywniej,
Mruczenie żeby się pocieszyć. Najlepiej zostawić go
Mechanizm mruczenia jest dużo bardziej ta­ w spokoju. Spróbuj uznać to za słodki, rozkosz­
jemniczy, niż nam się zdaje. Dotychczas uwa­ ny i uroczy nawyk - na dłuższą metę to się
żano, że dźwięk ten powstaje na skutek drga­ opłaci. Weź przykład z kota - jemu jest z tym
nia strun głosowych. Może tak, może nie; nikt dobrze.
Dźwięki być może uda ci się go usłyszeć. Kot będzie
patrzył na ptaka jak zaczarowany, ruszając koń­
Koty wydają dźwięki z najróżniejszych powo­ cem ogona i nerwowo kłapiąc zębami.
dów, przy czym niektóre są bardziej hałaśliwe,
inne mniej. Przedstawiciele ras orientalnych,
na przykład syjamy i abisyńczyki, są niepopraw­
nymi gadułami. Ben, choć w jego żyłach nie
Jak obchodzić
płynie nawet kropla orientalnej krwi, trajkocze się z kotem
jak najęty. Idzie w moją stronę i dogaduje. Ca­
ły dzień mamrocze coś do siebie pod nosem. Najlepiej traktować kota z szacunkiem. Jeśli
Żąda, żeby go wypuścić, wpuścić, nakarmić, będziesz szanował swojego pupila, stosunki
podnieść, zdjąć, napoić i Bóg wie co jeszcze. między wami ułożą się świetnie. Pisząc o sza­
Marudzi, że szczeniak po nim skacze. Mimo że cunku, mam między innymi na myśli głaskanie
wciąż warczy i wyje, nigdy nie wyrządził szcze­ kota wówczas, kiedy ma na to ochotę, i zosta­
niakowi krzywdy. Poczciwy chłop z tego Bena. wianie go w spokoju, kiedy sobie tego życzy.
Typowym dźwiękiem wydawanym przez ko­ Kiedy dotykasz kota, staraj się obserwować,
ta jest powitalne miauczenie - radosne, ciche w jaki sposób zwierzę się do ciebie zwraca. Je­
pogruchiwanie, jakim wita swojego właścicie­ śli podsuwa głowę, pogłaszcz go po głowie. Je­
la. Ben mrauczy w ten sposób, biegnąc truch­ śli odwraca się tyłem, przeciągnij ręką po ogo­
tem do drzwi, kiedy wracamy do domu. Ten nie. Dotykaj kota delikatnie. Przesuwaj dłoń
dźwięk wyraża radość. zgodnie z kierunkiem włosa. Większość kotów
Drugim rodzajem miauczenia jest miaucze­ nie znosi zbyt obcesowych pieszczot.
nie „ja w sprawie". Jest ono bardziej uporczy­ Jeśli nie masz pewności, co należy zrobić,
we, dłuższe i głośniejsze niż mrauczenie powi­ pozwól, żeby kot ci podpowiedział. Wyciągnij
talne. Większość kociarzy zna dobrze ten rękę do kota, ale go nie dotykaj. Jeśli nie rusza
dźwięk, wydawany albo w porze posiłków, al­ się z miejsca albo odchodzi, zostaw go w spo­
bo kiedy kot czeka pod drzwiami, względnie koju. Jeśli wyciąga pyszczek w twoją stronę
siedzi gdzieś zamknięty i chce się wydostać. i obwąchuje dłoń, pogłaszcz go po policzku al­
Najdłuższym dźwiękiem jest ni to wycie, ni bo między uszami. Jeśli przewraca się na
to warczenie, mające oznaczać „nienawidzę grzbiet - uważaj! Niejeden kot zacznie się za­
cię"; koty miauczą w ten sposób, kiedy są prze­ bawiać w gryzienie i kopanie, kiedy podrapiesz
straszone albo złe. Zwykle sygnał jest skiero­ go po brzuchu. Ponieważ kot tę rozrywkę uwiel­
wany w stronę drugiego kota, który jest niepro­ bia, zacznie się domagać, byś częściej bawił
szonym gościem, albo budzącego przerażenie się z nim w ten sposób. Ja robię to rzadko; oso­
psa. Jest to wysoki, przenikliwy, wydobywają­ biście tego nie znoszę.
cy się z głębi trzewi dźwięk, kojarzący się z ry­ Wiele kotów nie cierpi ciągłego głaskania.
kiem syreny alarmowej. Nie sposób go z ni­ Dlatego właśnie mruczą zadowolone przez mi­
czym pomylić. nutę albo dwie, a następnie odwracają się i gry­
Jednym z bardziej uroczystych dźwięków wy­ zą, najzupełniej niespodziewanie. Zwracaj uwa­
dawanych przez koty jest charakterystyczne gę na najmniejszą choćby zmianę ułożenia
mrauczenie; moje koty reagują w ten sposób, ciała kota. Wahnięcie ogonem, lekkie usztyw­
kiedy budzę je łagodnym klepnięciem. Weso­ nienie mięśni - wszystko to może być oznaką,
łe, świergoczące „Hej! Fajnie, że jesteś!" jest że kot ma już dosyć. Głaszcz go krócej niż mi­
ściśle zarezerwowane tylko dla najbliższych nutę, potem przerwij. Wiele kotów lubi długo
przyjaciół. siedzieć człowiekowi na kolanach, nie znosi
Krótki dźwięk „kh-kh-kh" wydają niektóre ko­ jednak, kiedy głaskać je dłużej niż chwilę.
ty na widok nieosiągalnej zdobyczy. Ludzie nie­ Nie zawiedź swojego kota. Każdy związek,
często mają z nim do czynienia, jeśli jednak za czy to ze zwierzęciem, czy z drugim człowie­
oknem wisi karmnik, a twój kot siada na para­ kiem, opiera się na zaufaniu. Jeśli je zawie­
pecie i obserwuje ptaki nie mogąc ich złapać, dziesz, straty mogą się okazać niepowetowa-
ne. Kot jest na to szczególnie wyczulony. Koty nak wszelkim próbom podniesienia go z ziemi.
wychowane w atmosferze czułości i szacunku, Serce waliło mu jak młotem. Z czasem zrozu­
nigdy nie drażnione ani nie szturchane, którym miał, że nie zrobimy mu krzywdy. Wciąż cały
nie czyniono żadnej krzywdy ani przykrości, sztywnieje, jeśli wziąć go na ręce zbyt niespo­
zwykle układają się ufnie w ramionach właści­ dziewanie, po chwili jednak się odpręża. Jest
ciela. Nie wiedzą, że człowiek może je zranić. u siebie. Wie, że jest bezpieczny.
Nigdy tego nie doświadczyły i nie spodziewa­
ją się takiego traktowania.
Kiedy zdadzą sobie sprawę, że możesz je
Jak podnosić kota
skrzywdzić, sprawy przyjmują inny obrót. Za­ Większość kotów jest pamiętliwa: do prób mal­
ufanie kota można zawieść dokuczając mu pod­ tretowania odnosi się bez specjalnej wyrozu­
czas snu, trzymając go zbyt mocno i zbyt dłu­ miałości. Istnieją wyjątki, do których należała
go albo drocząc się z nim - często w formie
źle pojętej zabawy. Są ludzie, których takie za­
chowania śmieszą, a nie powinny. Do skrajnych JAK NIE PODNOSIĆ KOTA
przypadków znęcania się nad kotem należy bi­
cie, rzucanie oraz wszelkie inne czynności, któ­ NIE PODNOŚ GO ZA SKÓRĘ NA
re mogą kotu sprawić ból. Nie ma dla nich żad­ KARKU
nego usprawiedliwienia. Kotki co prawda chwytają kocięta za
Na szczęście maltretowany kot może odzy­ skórę na karku, ale po pierwsze, są to
skać zaufanie do ludzi, pod warunkiem że po­ kocięta, a po drugie, kotka nie ma
święcimy mu odrobinę czasu, cierpliwości i mi­ innego wyjścia, bo musi chodzić na
łości, całkowicie wyrzekając się wobec niego czterech łapach. Co jednak nie szkodzi
przemocy. Ben jest najlepszym przykładem „na­ kociakowi, może się okazać
wróconego" kota. Kiedy przywieźliśmy go ze niebezpieczne, a na pewno
schroniska, na każdą próbę wzięcia go na rę­ nieprzyjemne dla dorosłego kota.
ce sztywniał i natychmiast wyrywał się nam W miarę dorastania kot staje się coraz
z objęć. Chciał być blisko nas i z własnej woli cięższy. Dorosłych kotów nie można
wdrapywał nam się na kolana, opierał się jed- podnosić w ten sposób - nie jest to dla
nich ani wygodne, ani miłe.

NIE PODNOŚ KOTA ZA PRZEDNIE

Jak witać się z obcym ŁAPY
kotem Mimo że czasem kot aż się o to prosi,
jego przednie łapy nie mogą służyć jako
Kiedy zaprzyjaźniasz się z obcym kotem, uchwyty do podciągania. Podnosząc
zachowaj dobre maniery. Jeśli na ciebie kota za przednie łapy możemy go
spojrzy, nawiąż z nim krótki kontakt przestraszyć i wyrządzić mu krzywdę.
wzrokowy. Przykucnij albo pochyl się nad Wystraszony kot może dość gwałtownie
nim, wyciągnij rękę, przemawiaj do niego zareagować na takie traktowanie
ciepło i czekaj. Jeśli podejdzie, dobra - z pewnością zrobi to na tobie większe
nasza. Jeśli chce, pozwól mu obwąchać wrażenie niż moje przestrogi.
dłoń, następnie weź go pod brodę
i łagodnie podrap. Jeżeli mu się spodoba, NIE PODNOŚ KOTA ZA ŚRODEK
zostanie przy tobie. Jeśli będzie miał TUŁOWIA
ochotę na dalsze pieszczoty, podejdzie Celują w tym zwłaszcza dzieci, co
bliżej. Kiedy będzie miał dość, pójdzie wynika z połączenia wielkich chęci
sobie. Uszanuj te sygnały, a wszystko i niewielkich sił. Niektórzy dorośli też
będzie dobrze. stosują ten chwyt. Mało który kot to lubi.
Spot. Uwielbiała, kiedy dzieciaki usiłowały nie­ mu się odbiło. Należy do nich Ben. Ze Spot by­
zdarnie wziąć ją na ręce, nawet jeśli zwisała ły pewne trudności, ponieważ uwielbiała prze­
przy tym głową w dół, trzymana za tylne łapy. siadywać na ramieniu i bez wahania wdrapy­
Jeżeli koty potrafią się uśmiechać, Spot czyni­ wała się nam na szyję, by ułożyć się w swojej
ła to właśnie w takich chwilach. Kiedy udawa­ ulubionej pozycji. Jazda na ramieniu to świet­
ło nam się ją oswobodzić, natychmiast zeska­ na zabawa, ale trzeba przy tym unikać gwał­
kiwała nam z rąk i kierowała się prosto w stronę towniejszych ruchów, żeby kot, starając się
dziecka. Jak już jednak wspomnieliśmy, Spot utrzymać równowagę, nie wpił nam się pazu­
była wyjątkiem. rami w ciało. Niektóre koty doskonale sobie ra­
Podnosząc kota, trzeba pamiętać o równo­ dzą bez użycia pazurów, ale musisz to spraw­
miernym rozłożeniu ciężaru. Nic złego nie mo­ dzić na własnej skórze.
że się stać, jeśli podtrzymujesz całe ciało kota. Inne koty wreszcie nie mają za złe, a nawet
Najprościej jedną ręką podebrać kota pod tyl­ lubią, kiedy trzymać je łapami do góry jak nie­
ne nogi, a drugą ująć go za klatkę piersiową tuż mowlę. W tej pozycji zwierzę jest bezbronne,
pod przednimi łapami. Dzięki temu chwycimy toteż nie każdy kot ją lubi. Jeśli jednak twój ulu­
zwierzę mocno z obu stron - większość kotów bieniec ma do ciebie zaufanie, będzie w siód­
pozwala się brać w ten sposób. Jeśli kot czuje mym niebie.
się bezpiecznie, nie będzie raczej salwował się
ucieczką torując sobie drogę pazurami.
Niektóre koty lubią, kiedy przekładać je przez Jakiego kota wybrać
ramię jak niemowlę trzymane pionowo, żeby
To jedna z najprzyjemniejszych decyzji. Jakie­
go kota wybrać? Zacznijmy od spraw podsta­
Jak uniknąć podrapania wowych:

NIE STWARZAJ KOTU OKAZJI DO

UŻYWANIA PAZURÓW
Kocur czy kotka?
Nie baw się z kotem zbyt często Wszystkie zwierzęta domowe powinny zostać
w „polowanie na rękę". To może go wykastrowane. Po zabiegu różnice między płcia­
przyzwyczaić do agresywnych zabaw mi się zacierają. Zarówno samce, jak i samice
z człowiekiem. okażą się czułymi i oddanymi kompanami.

NIE ZDRADZAJ ZAUFANIA KOTA Długowłosy, krótkowłosy

Niech pieszczota nie zmienia się
w tarmoszenie; nie bij kota i nie krzycz
czy bezwłosy?
na niego - w ten sposób stracisz jego Koty bezwłose mają specyficzną urodę, doce­
zaufanie. nianą tylko przez amatorów. Uwielbiają się tu­
lić i ze względu na temperaturę ciała, która po­
BAW SIĘ Z KOTEM dobnie jak u wszystkich kotów jest wyższa niż
Koty, zwłaszcza młode, muszą znaleźć u człowieka, znakomicie się sprawdzają służąc
ujście dla rozpierającej je energii nam podczas drzemki jako żywe grzałki. Brak
i drapieżnych instynktów. sierści pozwala nam bezpośrednio stykać się
z ciałem kota, który dzięki temu przypomina
WYCHOWUJ SWOJEGO KOTA mały, mruczący termofor. Rzecz jasna, taki kot
Uczenie kota najprostszych umiejętności nie linieje i pchła się go nie ima. Z tych przy­
i sztuczek nie tylko pozwala wam osiągnąć czyn kot bezwłosy nadaje się szczególnie dla
lepsze porozumienie i umocnić więź alergików. Rasy te, wyhodowane przez czło­
między wami, lecz także stanowi dla wieka za pomocą utrwalania mutacji genetycz­
kota świetne ćwiczenie umysłu. nej, wymagają opieki przez całe życie. Można
je trzymać wyłącznie w mieszkaniu.
 w tygodniu, z wyjątkiem okresu linienia, kiedy
trzeba to robić częściej. Dotyczy to również ko­
tów, w których żołądku zlizywana podczas my­
cia sierść zbija się w kulki nie dające się zwy­
miotować. Przeważnie jednak utrzymanie takich
kotów w zdrowiu i dobrej kondycji nie wymaga
zbyt intensywnej pielęgnacji sierści.

Rasowy czy mieszaniec?

Większość trzymanych w domu kotów to mie­
szańce; i całe szczęście, ponieważ co roku ro­
dzą się miliony tych wymagających ludzkiej
opieki zwierząt.
Wielu właścicieli kotów nie ma zbyt wielkie­
go rozeznania w rasach kotów i potrafi rozpo­
znać wyłącznie syjamy i persy. W rzeczywisto­
ści jednak istnieje wiele rozmaitych ras, których
przedstawiciele różnią się między sobą budo­
wą, wyglądem i usposobieniem.
Przeważnie koty wykazujące znaczną do­
mieszkę krwi orientalnej są obdarzone żyw­
szym temperamentem. Wiąże się z tym duża
inteligencja, towarzyskość i skłonność do psot.
Koty syjamskie i ich mieszańce są zazwyczaj
dość hałaśliwe.

Kociak czy dorosły?

Doprawdy trudno się zdecydować - wszystkie Kocięta są urocze. W przeciwnym razie nikt nie
koty są doskonałe! (M.S.) zniósłby figli, jakimi nas raczą przynajmniej
przez pierwszy rok swego życia. Rozbrajają nas
głośnym mruczeniem, którym usprawiedliwia­
ją się ze stłuczenia pamiątkowego wazonika po
ukochanej stryjence. Skaczą na ramię wprost
Koty długowłose różnią się między sobą. Per­ z koronkowej firanki, by czule ocierać ci się
sy mają obfitą, delikatną sierść, kołtuniącą się o ucho. Nie ma nic piękniejszego. Nie ma nic
podczas niemal każdej drzemki. Wymagają co­ gorszego. Kocięce lata.
dziennej pielęgnacji futra. Koty ras maine coon Dorosły kot jest jak dobre wino - im starszy,
i pokrewnych mają bardziej szorstką okrywę, tym lepszy. Jego powaga i stateczność równo­
która nie wymaga aż tylu zabiegów, by była ważą w pewnym stopniu spontaniczność zacho­
w idealnym stanie. Jeśli rozważasz kupno ko­ wań i ciekawość świata. Potrafi spać przeszło
ta rasowego, spytaj hodowcę, w jaki sposób piętnaście godzin dziennie. Ma ukształtowany
należy go pielęgnować. Jeśli chcesz sobie spra­ charakter. Jeśli wybierzesz sympatycznego ko­
wić długowłosego mieszańca, bądź przygoto­ ta, możesz być pewien, że będzie cię darzył
wany na codzienne czesanie: jeżeli nie okaże swoją sympatią do końca swoich dni. Koty żyją
się to konieczne, będziesz miał miłą niespo­ długo: kilkanaście, czasem ponad dwadzieścia
dziankę. lat. Starszy kot, nawet pięcio- lub sześcioletni,
Koty krótkowłose mają normalną sierść, któ­ będzie ci towarzyszył jeszcze co najmniej dzie­
rą łatwo utrzymać. Wystarczy je czesać raz sięć lat.
Umaszczenie które trzeba codziennie, naprawdę codziennie
czesać i które walają się po całym mieszkaniu,
Trzymaliśmy w domu koty najróżniejszej ma­ co wiąże się z koniecznością częstego używa­
ści i możemy was zapewnić, że kolor nie od­ nia odkurzacza.
grywa najmniejszej roli. Jedyne, czego należy Podobnie jak zwierzęta innych ras stworzo­
się wystrzegać, to czysto białe koty o niebie­ nych sztucznie przez człowieka, persy wyma­
skich oczach, gdyż często bywają głuche. Po­ gają ciągłej pielęgnacji i opieki. Z wielu po­
za tym, jeśli bez reszty zakochasz się w nie­ wodów nadają się wyłącznie do trzymania
powtarzalnej kociej osobowości - z pewnością w mieszkaniu. Wynaturzony kształt pyska,
zakochasz się także w jej kolorze futra. zwłaszcza bardzo krótki nos, może być przy­
Kiedy wzięliśmy do siebie Emily, byłem zda­ czyną kłopotów zdrowotnych. Trzeba być na
nia, że jest niezbyt ładnie umaszczona. Nazwa­ to szczególnie wyczulonym. Skontaktuj się
łem ten odcień spłowiałym tabby: kolor był jak­ z klubem miłośników tych kotów i postaraj się
by przybrudzony i rozmyty. Oczywiście teraz, uzyskać możliwie najwięcej informacji zanim
kiedy zżyliśmy się z Emily i pokochaliśmy ją, kupisz swojego pupila! Jeśli chcesz trafić na
uważam, że jej umaszczenie jest subtelne i je­ dorosłego, zdrowego persa, musisz się liczyć
dyne w swoim rodzaju. No cóż, miłość jest śle­ z wieloma trudnościami.
pa - wszystko jej się wydaje piękne. A oto kłopoty zdrowotne występujące często
u przedstawicieli tej rasy: zespół Chediaka-Hi-
gashiego (skomplikowane schorzenie objawia­
Najpopularniejsze jące się skłonnością do krwawień i zwiększo­
ną podatnością na infekcje), wypadnięcie
rasy kotów trzeciej powieki, nadmierne łzawienie, jaskra,
skłonność do niedrożności przewodów moczo­
Powiedzmy sobie szczerze, że najpopularniej­ wych, łojotok, astma, świszczący oddech oraz
szym kotem jest bezsprzecznie dachowiec, zwichnięcie rzepki kolanowej. Żadne z nich nie
„o którego przeszłości nic mi nie wiadomo, ale są zawinione przez zwierzę: winą należy raczej
który jest najwspanialszym kotem na świecie". obarczać ulegających modzie hodowców, któ­
Koty rasowe stanowią mniejszość, pasjonują­ rzy dążą do uzyskania przeciwnych naturze
ce jednak jest obserwowanie, jaka rasa jest naj­ cech fizycznych, nie licząc się ze zdrowiem
bardziej popularna i z jakich powodów. W tym i dobrym samopoczuciem zwierzęcia, na któ­
duchu napisaliśmy niniejszy rozdział: dla roz­ re te cechy ujemne wpływają.
rywki i w celu podania podstawowych informa­
cji. Może uda ci się dopatrzyć śladów czystej
krwi, płynącej w żyłach ulubieńca o niezbyt Maine coon
pewnym pochodzeniu, zwiniętego w kłębek na Większa aktywność niż u persów (co, szcze­
twoich kolanach. rze mówiąc, niewiele oznacza, bo większość
dorosłych persów nie jest bowiem aktywna
w ogóle), łatwość w utrzymaniu, rzadsze kło­
Koty perskie i himalajskie poty ze zdrowiem i wdzięczny charakter zdo­
Koty perskie są umaszczone bardzo różnorod­ bywają kotu maine coon rosnące grono wielbi­
nie, a niektóre mają kolorowe oznaki, jak koty cieli. Umaszczenie tych kotów bywa rozmaite,
syjamskie (tę odmianę określa się czasem mia­ choć najczęściej występuje maść tabby. Te du­
nem kota himalajskiego). To prawdziwe koty że, urocze zwierzęta w pełni zasłużyły na swo­
z bajki. Oszałamiająco piękne dzięki obfitej, wy­ ją popularność.
pielęgnowanej sierści, eleganckie, dostojne Ponieważ u przedstawicieli tej rasy nie wy­
i pełne godności; a wielu ludzi widzi je oczyma stępują wynaturzenia budowy, istnieje duża
duszy rozwalone na kanapie, przydające bla­ szansa, że wytrwają całe lata w dobrym zdro­
sku ich codzienności. Owszem, przydają bla­ wiu lepiej jednak dmuchać na zimne. Popular­
sku, ale i kłaków. I to mnóstwa kłaków. Kłaków, ność doprowadziła do degeneracji wiele ras
 Smutną przeciwwagą dla tych zalet są liczne
Cena sławy kłopoty zdrowotne, będące wynikiem popular­
ności tej rasy, a co za tym idzie, wielu lat nie­
Za sławę trzeba płacić - w świecie udolnej hodowli prowadzonej przez ludzi żąd­
zwierząt cenę płacą zwykle same nych zysku. Należą do nich: uwarunkowane
zwierzęta. Kiedy rasa kotów staje się hormonalnie łysienie, łuszczenie się skóry, zło­
modna, ludzie, którzy nie powinni śliwe nowotwory sutka, wrodzone wady serca,
w ogóle brać się za hodowlę, zaczynają zez, choroby oskrzeli, nowotwory tkanki łącznej,
hodować koty popularnej rasy. Cóż to choroby przełyku, jaskra oraz dysplazja stawu
oznacza dla ciebie? Znaczy to, że biodrowego. Wszystkie one występują u kotów
powinieneś mieć się na baczności. syjamskich częściej niż u większości innych ras.
Hodowla uprawiana wyłącznie w celach
merkantylnych może doprowadzić do
zaburzeń genetycznych i kłopotów Kot abisyński
z charakterem zwierząt. Jeśli rozważasz zakup kota abisyńskiego, pa­
Jeśli chcesz mieć rasowego kota, miętaj, że jest to kot aktywny, zwinny i spraw­
dokonaj rozważnego wyboru. Nie śpiesz ny. Jeśli towarzyszem twego życia jest abisyń-
się. Nie zapominaj, że chcesz zyskać czyk, nie łudź się, że będziesz mógł w spokoju
przyjaciela, który będzie ci towarzyszył obejrzeć telewizję albo schronić się samotnie
przez blisko dwadzieścia lat. Powinieneś w ubikacji. Kot tej rasy lubi być ze wszystkim
poświęcić mu wystarczająco wiele na bieżąco. Jeśli nie chcesz albo nie jesteś
uczucia, czasu i pieniędzy; takiego w stanie się nim zająć, z pewnością świetnie
przyjaciela trzeba wybierać pieczołowicie
i z rozwagą.

Jakie warunki musi

spełniać kot domowy?
zwierząt domowych. Na razie wszystko jest
w porządku, trzeba jednak uważać. Jeśli nie zależy ci na udziale
Nie wolno lekceważyć możliwości zwichnięcia w wystawach, wystarczy, jeżeli twój kot
rzepki oraz wystąpienia dysplazji stawów bio­ będzie spełniał wymienione tu warunki.
drowych, na szczęście jednak oba te schorze­ Dobry koci towarzysz musi być zdrowy,
nia występują stosunkowo rzadko u kotów tej ra­ wesoły i zrównoważony, jeśli nawet
sy, więc nie należy się nimi zbytnio przejmować. z jakiegoś powodu nie odpowiada
wzorcom hodowlanym danej rasy,
wymaganym u kotów wystawowych.
Kot syjamski Być może twój kot ma zbyt ciemny
Smukły, elegancki, piękny, zwinny i giętki - trud­ odcień futra albo zbyt szeroko
no w kilku słowach opisać kota syjamskiego. rozstawione uszy. No i co z tego?
Popularny od wielu lat, jest zwierzęciem bar­ Między nami mówiąc, niewielu ludzi
dzo towarzyskim. Odznacza się skłonnością do udałoby się zakwalifikować na wystawę.
gadulstwa - zdeklarowani miłośnicy syjamów A przecież nie ma to żadnego związku
uważają tę cechę za czarującą, wrogowie ko­ z naszym charakterem. Mimo to jesteśmy
tów syjamskich porównują wydawane przez nie kochającymi i kochanymi członkami
dźwięki do skrzypienia kredy po tablicy. Tych rodziny. Potrafimy być wiernymi
kotów nie można zostawiać długo samych przyjaciółmi.
w domu; nieuchronnie zabiorą się do psot, szu­ Bycie po prostu kotem domowym nie
kając ujścia dla rozpierającej je energii i pomy­ jest żadną wadą - przeciwnie: z tego
słowości. Mają instynkt stadny i lubią towarzy­ faktu wypływa wiele korzyści. Doceń to!
stwo innych zwierząt.
zajmie się sobą sam. Będzie uganiał się po
podłodze za kruchym wazonikiem, szturchał
Skąd wziąć kota
spod łóżka twoją nogę, jednym słowem, zwra­
cał na siebie uwagę, jeśli uzna, że jesteś na ty­
le mało spostrzegawczy, by nie dostrzec w po­
Schroniska
rę jego wrodzonego wdzięku. Czy to, co w życiu najlepsze, nie może być za
Jeśli chcesz sprawić sobie zwierzę do oglą­ darmo? Albo prawie za darmo? Schroniska
dania, poszukaj czegoś innego. Jeżeli jednak w całym kraju są pełne uroczych kotów i kociąt
zależy ci na dobrym kompanie, złaknionym two­ czekających z utęsknieniem, żeby się nimi ktoś
jego towarzystwa, nie mogłeś trafić lepiej. Przy­ zaopiekował.
jemnej zabawy! Można tu znaleźć koty dowolnego wieku, cha­
Kłopotów mogą przysporzyć schorzenia ne­ rakteru i długości futra. A co najważniejsze -
rek, oczu, zwichnięcia rzepki oraz skłonność one naprawdę potrzebują miłości; jeśli jej nie
do nadmiernego wylizywania i przesadnej dba­ otrzymają, w większości po prostu umrą. Za­
łości o futro. równo Emily, jak Bena wzięliśmy ze schroniska
i trudno wyobrazić sobie lepszych towarzyszy
życia.
Kluby miłośników Wybór kota ze schroniska wymaga szczegól­
nych umiejętności. Na początek warto wspo­
kotów mnieć, że często kot wybiera właściciela, a nie
odwrotnie. Koty mają wyrobione zdanie o lu­
Kluby miłośników kotów są nieocenionym źró­ dziach. Poszukaj kota, któremu przypadniesz
dłem informacji na temat ogólnej pielęgnacji do gustu: to dobry początek.
oraz poszczególnych ras kotów. Niektóre z klu­
bów faworyzują zwykłe dachowce, inne skupia­
ją się na doskonaleniu ras, jeszcze inne mają
wszechstronny charakter; wszystkie mają wie­
Któż się oprze tak uroczemu kociakowi.
le do zaoferowania. Zwracając się o poradę, Zarówno on, jak i miliony jego pobratymców
trzeba dołączyć do listu kopertę zwrotną. czekają na was w schroniskach całego kraju (J.G.)
 Zanim przekroczysz próg schroniska, zdecy­ nych z domu zwierzaków. Po prostu nie ma na
duj się, jaki kot cię interesuje - weź pod uwa­ to pieniędzy. Niejeden weterynarz, naciskany
gę charakter i pielęgnację sierści. Nie obstawaj przez swoich pracowników - choć opiera się
przy żadnym konkretnym umaszczeniu. Po kil­ jak może - w końcu zobowiązuje się jednak
ku dniach od powrotu do domu i tak pokochasz znaleźć dom dla kilku przybłędów. Nigdy więc
swojego kota, bez względu na jego kolor. nie zaszkodzi zapytać.
Jeśli chcesz mieć zwierzaka wesołego i to­ Takie koty są z pewnością zdrowe i zadba­
warzyskiego, musisz go sam wyszukać. Wy­ ne. Często są rozpieszczane przez personel,
bierz kociaka albo kota, który wyciąga do cie­ i dlatego dobrze sobie radzą w kontaktach
bie łapę przez kraty, patrzy ci w oczy, trzyma z ludźmi. Klinika weterynaryjna może okazać
się z przodu klatki, jednym słowem, stara się się znakomitym adresem, jeśli szukasz dobre­
nawiązać z tobą kontakt. go kompana.
Jeśli ci zależy na towarzyskim, lecz niezbyt
wymagającym kocie, zwróć uwagę na tego, któ­
ry obserwuje cię ze środkowej albo tylnej czę­
Dobrzy hodowcy
ści klatki. Kiedy zbliżysz się do niego, nie bę­ W przypadku kotów rasowych jedynym miej­
dzie prychał, przypadał do ziemi ani kładł uszu scem, w którym należy szukać dobrego, zdro­
po sobie. Będzie dalej cię obserwował. Po kil­ wego zwierzęcia jest porządna, uznana hodow­
ku słowach zachęty z twojej strony ruszy z miej­ la. Jak w każdym zawodzie, i wśród hodowców
sca i podejdzie bliżej. są ludzie, którzy osiągają znakomite wyniki kie­
Zarówno jeden, jak i drugi może się rozmru- rując się dobrymi pobudkami, a są też tacy, któ­
czeć jak szalony, kiedy go pogłaszczesz, ale rzy z niskich pobudek osiągają wyniki jak naj­
nie musi. Jakkolwiek mruczenie jest dobrą gorsze. W jaki sposób nowicjusz może ich
oznaką, nie rezygnowałbym z kota, który swo­ rozróżnić?
ją sympatię okazuje w inny sposób. Są związ­ O ile to możliwe, należy zacząć od oględzin
ki, nad którymi trzeba popracować. pomieszczeń. Powinny być czyste i wolne od
Unikaj kotów, które prychają, kulą się i sta­ przykrego zapachu. Będzie w nich pachniało
rają się przed tobą ukryć. Wprawdzie wiele ta­ kotami, ale czystymi. Większość kotów zasta­
kich kotów można zresocjalizować i przywró­ niesz w klatkach, które jednak powinny być
cić do normalnego życia, ale nie są one łatwe przestronne, z czystymi kuwetami i pełnymi mi­
w utrzymaniu i wymagają specjalnego podej­ skami z wodą. Koty powinny być zadbane, we­
ścia ze strony doświadczonego kociarza. Jeśli sołe i przyjaźnie nastawione do ludzi, zwłasz­
nie masz ani czasu, ani cierpliwości, ani, co cza do swojego opiekuna. Hodowca powinien
najistotniejsze, doświadczenia, wybierz raczej być sympatyczny, sprawiać wrażenie osoby
innego, łagodnego i miłego kota, tęskniącego kompetentnej i chętnej do pomocy. Jeśli nie bę­
za dobrym domem. dzie mógł ci zaoferować odpowiedniego kocia­
ka, poleci innego zaufanego hodowcę.
Dobry hodowca spyta o twoje warunki miesz­
Lekarze weterynarii kaniowe i o przyczynę, dla jakiej chcesz nabyć
Emily, naszą czworonożną asystentkę, wzięli­ kociaka danej rasy. O cenie będzie mowa póź­
śmy od miejscowego lekarza weterynarii. Do­ niej, pod warunkiem i tylko pod warunkiem, że
tarła do nas zaszczepiona, wykastrowana zdecyduje się na sprzedaż kociaka. Na twoje
i w znakomitej kondycji. Wielu znajomych we­ pytania będzie odpowiadał szczerze, wylicza­
terynarzy od czasu do czasu miało do oddania jąc wady i zalety danej rasy oraz wszystkich
kota albo kocięta. kotów w ogóle. Taki hodowca wyprowadza za­
Lekarz to jednak nie schronisko. Nie należy ledwie kilka miotów rocznie, poświęcając wie­
mu podrzucać bezdomnych zwierząt. Jest le czasu na wychów i szkolenie każdego z nich.
w końcu tylko człowiekiem i choć czasem ser­ Najlepszą gwarancją będzie sporządzenie
ce mu pęka z żalu, nie jest w stanie przygar­ dwustronnej umowy. Powinna ona zawierać
niać z całego miasta niechcianych, wyrzuco­ klauzulę dotyczącą wad ukrytych, zastrzegają-
 żonego i nieobytego z ludźmi kociaka, podat­
nego na rozliczne infekcje i o wątpliwym rodo­
JAK ROZPOZNAĆ ZŁEGO wodzie. Jeśli jesteś zbyt miękkiego serca, nie
HODOWCĘ wchodź do sklepu! Jeśli pragniesz za wszelką
cenę wybawić biedne stworzenie z niewoli, wy­
Zły hodowca: bierz się do schroniska. Nie wspieraj hanieb­
Usiłuje wepchnąć ci kociaka nego procederu! Nie nabijaj kabzy ludziom te­
w pierwszych minutach rozmowy go pokroju.
telefonicznej. Zaczyna od podania ceny.
Lekceważy twoje wątpliwości, unika
drażliwych kwestii.
Ogłoszenia prasowe
Zawsze ma kociaki na sprzedaż. Co roku w prasie lokalnej pojawiają się milio­
Sprzedaje kociaki natychmiast po albo ny ogłoszeń: „Oddam kota w dobre ręce". Taki
tuż przed odstawieniem ich od matki. sposób szukania kociego towarzysza ma swo­
Nie domaga się w umowie sterylizacji je dobre i złe strony. Nietrudno je rozpoznać -
ani kastracji. Żaden dobry hodowca nie wystarczy stosować się do kilku podstawowych
chce przyczyniać się do zwiększenia zasad.
i tak nadmiernej liczby zwierząt Wybieraj spośród kociaków wychowanych
domowych w kraju. w domu, które będziesz mógł obejrzeć na miej­
Nie sporządza umowy, nie daje scu. Powinny mieć co najmniej dziesięć tygo­
żadnych pisemnych gwarancji. Po dni. Jeśli masz dzieci, postaraj się o kociaki,
zawarciu transakcji nie chce mieć z tobą które chowały się z dziećmi pod nadzorem do­
więcej do czynienia. Odpowiedzialny rosłych. Dzięki temu kocięta, przyzwyczajone
hodowca zawsze chętnie przyjmie do towarzystwa dzieci, będą do nich przyjaź­
z powrotem zwierzę, jeżeli nie nastawione.
z jakiegokolwiek powodu będziesz Przyjrzyj się matce kociąt. Sposób, w jaki
zmuszony z niego zrezygnować. Zły opiekuje się małymi, w znacznym stopniu wpły­
hodowca nie chce nawet o tym słyszeć. wa na ich charakter. Same kocięta powinny być
pewne siebie i skłonne do zabawy. Wzięte na
ręce, powinny szybko się odprężyć. Należy uni­
cą możliwość odszkodowania bądź ewentual­ kać zastraszonych kociąt. Powtarzaj sobie w du­
nej wymiany zwierzęcia. Dobrze, jeśli hodow­ chu: wszystkie kocięta są śliczne, wszystkie ko­
ca bierze osobistą odpowiedzialność za każ­ cięta są śliczne. Te z następnego miotu też
dego kota. Odpowiedzialny i szanujący się będą śliczne! Poczekaj na to, które będzie od­
hodowca zobowiązuje nabywcę do wykastro­ powiednie dla ciebie.
wania bądź sterylizacji kota, zanim przekaże ci
jego rodowód.
Przybłędy
Przybłęda to kot, który należał do kogoś inne­
Sklepy zoologiczne go i który pojawił się w twoim życiu bez uprze­
Omijaj z daleka. Choćby nie wiem jak śliczny dzenia. Nieoczekiwany gość staje w progu al­
był kociak na wystawie sklepu zoologicznego bo zwija się w kłębek gdzieś w garażu, taksuje
(widziałeś kiedyś brzydkiego kociaka?), kupu­ cię jednym spojrzeniem i dochodzi do wniosku,
jąc go przyczyniasz się tylko do umocnienia że może zaryzykować i u ciebie zostać.
handlu żywym towarem. Żaden dobry hodow­ Takie zwierzęta bywały w najlepszym razie
ca nie sprzeda kociaka do sklepu zoologiczne­ zaniedbywane przez poprzednich właścicieli.
go, gdzie będzie mógł go kupić każdy, kogo na Czasami po prostu zgubiły się i straciły orien­
to stać. W sklepie możesz liczyć najwyżej na tację. Wszystko jest możliwe. Zacznij od ogło­
nieprzyzwoicie drogiego, niezbyt dobrze zbu­ szenia o znalezieniu kota. Wywieszając ogło­
dowanego, ale za to zestresowanego, przera­ szenie bądź umieszczając anons w prasie nie
 Ben
Większość amerykańskich schronisk dla zwierząt jest dobrze prowadzona, lecz to,
z którego wzięliśmy Bena, do nich nie należało. W schronisku było ciemno, a nieliczny
personel nie wzbudzał zaufania. Mieszkańcy podupadłej mieściny, gdzie nie tylko kotom
nie bardzo się wiodło, mieli na głowie inne sprawy niż przygarnianie bezdomnych
zwierząt.
Pracownik wykazujący poważne braki w uzębieniu machnął ręką w stronę źle
oświetlonego pomieszczenia i powiedział: „Bierzcie, co chcecie". Niektóre klatki były
puste, w innych siedziało po kilka kotów. Parę zastraszonych dorosłych zwierząt
spoglądało na mnie z jawną niechęcią; obok nich kuliła się grupka kociąt, których
wdzięku nie były w stanie zniweczyć nawet warunki, w jakich przyszło im przebywać.
Pamiętam czarującego małego kaliko i pręgowanego rudzielca; tuż przy nich siedział
niepozorny tabby o spalonych wąsach. Przemawiając do niego łagodnie, otworzyłem
klatkę. Spojrzał na mnie, podszedł do mnie powoli i wdrapał mi się na ramię, mrucząc
cichutko do ucha. Byłem przekonany, że jego bardziej atrakcyjni koledzy bez trudu znajdą
właścicieli; co do tak niepozornego nieboraka miałem jednak wątpliwości.
Tak oto Ben dołączył do naszej rodziny. Okazał się wcielonym diabłem. Młodość zeszła
mu na rozwijaniu z rolki papieru toaletowego, rwaniu na strzępy papierowych ręczników,
napastowaniu drugiego kota, jednym słowem, wywracaniu wszystkiego do góry nogami.
Ben jest urodzonym ryzykantem. Gdyby był człowiekiem, zostałby kaskaderem albo
himalaistą; jako kot poprzestaje jednak na demolowaniu mieszkania. Kiedy okazywałem
się na tyle głupi, by nie schować na noc papieru do szafki, rano zastawałem łazienkę
i korytarz usłane białymi wstęgami; z kuchennego blatu zwisały girlandy papierowych
ręczników na kształt ściętego mrozem wodospadu.
Jego nawyki nie były zbyt uciążliwe - wystarczyły odpowiednie środki ostrożności i do­
bry odkurzacz. Jedyna niedogodność wiązała się z koniecznością używania poszarpane­
go papieru toaletowego. Po jakimś czasie Ben zrezygnował z tej rozrywki. Dzisiaj woli
zaczajać się na Emily, łapać muchy, drzemać na moich kolanach i rozkładać się w kuchni
z łapą przewieszoną przez brzeg krzesła, czym doprowadza do szału przechodzące obok
psy. Taki Ben to ma klawe życie.

opisuj zwierzęcia zbyt dokładnie. Jeśli kot jest Koty zdziczałe

czarny i ma białą łatkę na piersi, napisz „czar­
ny kot z białymi oznakami". Kiedy ktoś się ode­ Są ludzie, którzy mają czas, ochotę i talent do
zwie, spytaj go o rozmieszczenie oznak. Zanim tego, by poskramiać zdziczałe koty. Tacy ludzie
oddasz mu zwierzę, upewnij się, że potrafi je nie rodzą się jednak na kamieniu i niekoniecz­
dokładnie zidentyfikować, bez żadnych litości­ nie muszą mieszkać z nami przez ścianę.
wych podpowiedzi z twojej strony. Jeśli chcemy, by kot żył z nami w zgodzie,
Kiedy tylko znajda pozwoli ci się dotknąć, po­ musimy przyzwyczajać go do ludzkiego towa­
winien zostać dokładnie zbadany przez leka­ rzystwa od pierwszych dni. Kot nie obyty z ludź­
rza weterynarii. Nie musisz od razu podejrze­ mi żywi wobec nich równie ciepłe i przyjazne
wać, że opłakany stan kota wynika z zanie­ uczucia, jakich doznaje człowiek na myśl o po-
dbania. Oczywiście, może to być przyczyną, skrobaniu za uchem niedźwiedzia polarnego.
ale nawet ukochany, rozpieszczony kot po ty­ Trzeba dużo dobrej woli, by przekonać zdzi­
godniu tułaczki będzie wyglądał jak siedem nie­ czałego kota, że ręka może służyć do głaska­
szczęść. nia, a nie tylko do bicia.
 Zainteresowanych oswajaniem takiego zwie­ O ile możesz, przyjrzyj się matce kociąt: za­
rzęcia odsyłam na strony 181-182, gdzie znaj­ równo jej materiał genetyczny, jak usposobie­
dą szczegółowe wskazówki. nie wywrą ogromny wpływ na twojego nowego
przyjaciela.

Jak wybierać Przejdźmy do rzeczy najprzyjemniejszej -

spotkania z kociętami.
kociaka albo kota Najpierw staraj się je po prostu spokojnie ob­
serwować. Zwróć uwagę na kociaka, który po­
dejdzie bliżej, żeby sprawdzić, ktoś zacz, i przy­
Kocięta witać się z tobą. Kocięta wykazujące naturalną
Najlepiej, jeśli kociak przebywał z matką i ro­ skłonność do kontaktów z ludźmi to najlepszy
dzeństwem do ukończenia trzeciego albo materiał na zwierzę domowe. Małe kociaki mo­
czwartego miesiąca życia. Był traktowany przy­ gą nie okazywać aż takiego zainteresowania
jaźnie i konsekwentnie przez ludzi, którzy się człowiekiem, jak starsze. Rzuć maluchom za­
nim opiekowali. Został przyzwyczajony do zwy­ bawkę, a zorientujesz się, które z kociąt są ak­
kłego dnia w mieszkaniu, łącznie z potworem tywne i pełne energii. Jeśli były odpowiednio
z szafki (odkurzaczem), burzą w pudle (zmy­ wcześniej oswajane z towarzystwem ludzi, bez
warką) oraz ruchliwym, gubiącym jedzenie, po­ oporów dadzą wziąć się na ręce i ułożą się uf­
zbawionym sierści stworem (twoją ukochaną nie w twoich ramionach. Jeśli na próbę piesz­
pociechą). czot sztywnieją bądź wpadają w panikę, zre­
Wybierając się na oględziny kociąt, staraj się zygnuj z tego miotu. Na świecie jest mnóstwo
niczego nie przeoczyć. Dom powinien wyglą­ innych kociąt.
dać czysto i pachnieć czystością. To samo do­ Jeśli wzruszający koci kłębek nerwów kuli się
tyczy schroniska, jeśli ono ma być celem two­ nieśmiało w kącie, zostaw go tam. Płochliwy
jej wyprawy. kociak wyrasta przeważnie na płochliwego ko-

Oto zdrowe, przyjaźnie nastawione do świata maluchy (J.G.)

ta. Zrezygnuj z niego, chyba że lubisz napeł­ kastracji (przecież ją wykastrujesz, prawda?),
niać miskę i czyścić kuwetę komuś, kogo choć nie oznacza też, że jej zachowanie na
z rzadka widujesz. Jeśli cały miot odnosi się do pewno się zmieni.
ciebie z rezerwą, poszukaj czegoś innego. Wybierz kota, który zachowuje się tak, jak
Nie wolno ci zapomnieć, że bierzesz na sie­ wyobrażałeś sobie zachowanie twojego pupi­
bie zobowiązanie na blisko dwadzieścia lat. Po­ la. W tej sprawie trudno cokolwiek przesądzać,
winieneś wybrać takiego kociaka, o jakim ma­ zwłaszcza podczas wizyty w schronisku, gdzie
rzyłeś. Co roku szukają domu dosłownie miliony kot może być przestraszony i zdezorientowa­
kociąt. Twój wyśniony przyjaciel znajduje się ny, niemniej jednak zasada jest godna polece­
wśród nich. Bądź cierpliwy. nia. Jeśli uda ci się trafić na kota, który okaże
Nie wybieraj kociaka, który ucieka przed to­ się przyjazny, łagodny i pełen wigoru nawet
bą, prycha albo chowa się w kącie. Zrezygnuj w takich warunkach, możesz być pewny, że
z tego, który drapie i gryzie, kiedy wziąć go na znalazłeś to, czego szukałeś. Kiedy kot odprę­
ręce. Szukaj wśród niezliczonej rzeszy wspa­ ży się po przyjeździe do domu, te cechy mogą
niałych kociąt, które domagają się twojego to­ się w nim jeszcze bardziej uwydatnić.
warzystwa i uwielbiają pieszczoty. Jeśli pod­
czas głaskania mruczą, tym lepiej.
Wybierz zdrowego kociaka. Rozpoznasz go
z łatwością. Zdrowe kocięta są aktywne, mają
Najczęstsze
lśniącą sierść, bystre oczy, z nosa nie cieknie zagrożenia w domu
im żadna wydzielina. Są zgrabne: ani zbyt chu­
de, ani za pękate. Podczas oględzin kociąt Ciekawość zabiła kota - to stare porzekadło
ogromne znaczenie ma wyczucie chwili, dzię­ wciąż się sprawdza w odniesieniu do naszych
ki któremu nie uznamy sennego kociaka za kocich przyjaciół. Koty są w stanie wpakować
apatycznego. Kocięta bawią się jak szalone, się w każdą kabałę i wleźć w każdą szkodliwą
a potem śpią jak zabite - podobnie jak więk­ substancję, o ile nie przedsięwzięliśmy odpo­
szość dzieci. wiednich środków zaradczych. Na szczęście
przy odrobinie przezorności dom może stać się
bezpiecznym miejscem dla naszego pupila.
Dorosłe koty
Poszukując dorosłego kota można się kierować
niemal tymi samymi zasadami. Zanim wybie­
Suszarka do bielizny
rzesz się na oględziny, usiądź i spróbuj sobie Koty uwielbiają ciepłe i przytulne zakamarki,
wyobrazić, jak powinien zachowywać się ideal­ gdzie mogą się zwinąć w kłębek i uciąć sobie
ny towarzysz twego życia. Czy ma być aktyw­ drzemkę. Takim ciepłym, przytulnym zakamar­
ny, nieustannie skłonny do figli? Czy też pełen kiem może być suszarka. Drzwiczki od suszar­
godności, wpatrzony w ciebie wszechwiedzą­ ki do bielizny powinny być zamknięte. Zanim ją
cym spojrzeniem? Czy ma uwielbiać ludzi, czy włączysz, zawsze sprawdź, co jest w środku:
też odnosić się do nich z rezerwą? Jeśli wyro­ niejeden rozkosznie drzemiący kot zginął tra­
bisz sobie jasny pogląd, jaki ma być twój kot, giczną śmiercią w uruchomionej suszarce. Rów­
będzie ci łatwiej dokonać właściwego wyboru. nie wiele ofiar pochłonęły zmywarki do naczyń
Jeżeli nie bardzo potrafisz sobie uświadomić, i pralki automatyczne. Zawsze, ale to zawsze
czego chcesz, pomyśl o kotach, które zdarzyło sprawdzaj je przed włączeniem.
ci się dotąd polubić. Czy pamiętasz ich cechy?
Teraz jesteś już gotowy. Wybór dorosłego ko­
ta jest łatwiejszy - do pewnego stopnia kot, ja­
Młynek do odpadków
ki jest, każdy widzi. Wyjątkiem jest kotka w rui. Resztki z kolacji stanowią dla większości ko­
Kotka gotowa do kopulacji albo ciężarna mo­ tów i kociąt pokusę nie do odparcia. Młynek na­
że być niezwykle przymilna i czuła. Nie ozna­ leży trzymać zamknięty i sprawdzać go przed
cza to, że będzie się podobnie zachowywać po każdym użyciem.
Teofil jest uroczy, ale drzemka w zmywarce do naczyń może skończyć się dla niego tragicznie. Pralka to
też nieodpowiednie miejsce dla kota (M.S., J.G.)

Domowe środki czyszczące Chwiejne meble

Zachowaj ostrożność w doborze środków Kiedy kot ląduje po skoku na brzegu półki al­
czyszczących. Koty są szczególnie podatne na bo stołu, oddziałuje na powierzchnię przedmio­
zatrucia chemikaliami, ponieważ dokładnie się tu z zaskakująco dużą siłą. Jeśli mebel nie jest
myją. Przechodzą po mokrej podłodze, po czym stabilny, kot wpadnie w tarapaty. Sprawdź me­
czyszczą poduszki łap, zlizując przy tym sub­ ble w mieszkaniu. Przyciśnij mocno krawędzie;
stancję, którą przed chwilą tę podłogę umyłeś. jeśli meble się chwieją, umocuj je. Do innych
niestabilnych, a przez to stwarzających zagro­
żenie przedmiotów należą książki i czasopisma
Płyn do chłodnic wystające poza brzeg stołu. Kot, sądząc, że ma
Płyn do chłodnic jest śmiertelną trucizną, tym do czynienia ze sztywną powierzchnią, skacze
bardziej niebezpieczną, że podobno słodką. na krawędź i razem z całym majdanem wali się
Nawet spożycie niewielkiej ilości może się oka­ na podłogę. Trudno mu też utrzymać równowa­
zać fatalne w skutkach dla kota. Jeśli masz ja­ gę na sekretarzyku z powysuwanymi szuflada­
kiekolwiek podejrzenia, że kot się napił tego mi. Jeśli wyląduje na szufladzie, może wywró­
środka - biegiem do weterynarza. To jedyna cić cały mebel - z katastrofalnym skutkiem.
nadzieja na uratowanie życia zwierzęciu. Ostat­ Chyba nie chcesz, żeby twój kot ucierpiał dla­
nio pojawiły się bezpieczniejsze rodzaje tego tego, że nie chciało ci się wsunąć na miejsce
płynu - staraj się korzystać tylko z nich. szuflady, więc staraj się być pedantem.
Odświeżacze do toalety biała kanapa, na którą zwierzak wskoczy na­
tychmiast po wyjściu z kominka.
Odświeżacze do toalety zawieszane wewnątrz Po drugie, popiół może idealnie zastąpić ku­
muszli klozetowej są bardzo niebezpieczne dla wetę. Dostarczy ci to zupełnie nowych doznań
zwierząt. Nigdy ich nie stosujmy - poważnie zmysłowych, kiedy będziesz następnym razem
chory kot to zbyt wysoka cena za lśniący czy­ rozpalać ogień.
stością sedes. Czyścimy muszlę tradycyjnym Po trzecie, kupka gorącego popiołu jest z po­
sposobem, używając w tym celu szczotki, odro­ zoru wspaniałym miejscem do drzemki. W naj­
biny płynu i nieco wysiłku. Pokrywę od sedesu lepszym razie kończy się to poparzeniem łap.
trzymamy opuszczoną, dopóki wody w toale­ Po czwarte i ostatnie, płomienie są dla nie­
cie nie spuścimy dwu- albo trzykrotnie. Dzięki jednego kota fascynującym zjawiskiem. Zabez­
temu mamy pewność, że środek zostanie do­ pieczenie otwartego ognia jest więc absolutną
kładnie spłukany. koniecznością.

Okna i balkony Silniki samochodowe

Ludzie przeważnie sądzą, że koty mają nieza­ W chłodny, deszczowy dzień wnętrze maski sa­
wodny, wrodzony zmysł oceny wysokości, sko­ mochodu staje się przytulną kryjówką. Jeśli sil­
ro spadają na cztery łapy. Nieprawda! Co roku nik przed chwilą pracował, kryjówka jest nawet
tysiące kotów skaczą z otwartych okien i bal­ ciepła. Pytanie samo ciśnie się na usta: co bę­
konów, a ich upadek kończy się śmiercią bądź dzie, gdy ktoś uruchomi samochód?
ciężkim kalectwem. Owszem, lądują na czte­ Byłem świadkiem tej okropności jako trzyna­
rech łapach, ale w skoku z osiemnastego pię­ stolatek. Moja mama chciała pojechać na za-
tra nie ma to większego znaczenia.
Postaraj się o dobre, solidne zabezpieczenia
do okien. Nawet wąska nie zabezpieczona Kot i samochód to niedobrana para (J.G.)
szczelina może stanowić zagrożenie dla cie­
kawskiego i zdeterminowanego kota.
Pod żadnym pozorem nie wypuszczaj kota
na balkon. Instynkt łowiecki weźmie górę nad
lękiem wysokości. Niejeden kot nie wytrzyma
pokusy i skoczy za motylem albo ptaszkiem -
skutki będą opłakane. Pilnowanie niewiele po­
maga; do wypadku może dojść w mgnieniu
oka. Unikaj wszelkich sytuacji, w których pod­
jęta w ułamku sekundy błędna decyzja może
kota kosztować życie. Udostępnij mu bezpiecz­
ny wewnętrzny parapet i wytłumacz mu, że tak
będzie o wiele lepiej.

Kominki
Jeśli sprawisz sobie nowego kota albo kocia­
ka, niezbędna okaże się solidna osłona pale­
niska kominka - i to z kilku powodów. Po pierw­
sze, kot pod wpływem szczególnych bodźców,
zwłaszcza spanikowany, może się wspiąć w gó­
rę przewodu kominowego. Prawo Murphy'ego
pozwala sądzić, że będzie to biały kot i/albo
(niepotrzebne skreślić) w pobliżu będzie stała
kupy, nie zdając sobie sprawy, że na podjeź­ łknięte małe kości mogą ulec rozszczepieniu
dzie została nasza czarna koteczka, Snowball. i spowodować niebezpieczne obrażenia we­
Kiedy samochód ruszył, Snowball siedziała za­ wnętrzne. Nie zapomnij wyrzucić ich do pojem­
pewne na pasku klinowym. Skóra zwisała nika na śmieci, odpowiednio zabezpieczonego
w strzępach z jej delikatnego ciałka. przed kotem.
Pamiętam, że zobaczyłem ją, wyglądając
przez okno. Nie pamiętam, jak szukaliśmy ko­ Sznurek, nici, wstążki
sza na bieliznę i wkładaliśmy kota do środka.
Pamiętam za to, jak dzwoniliśmy po znajomych,
i włóczka
rozpaczliwie starając się znaleźć kogoś, kto za­ Pociągany za koniec sznurek jest wspaniałą
wiózłby nas samochodem do weterynarza. zabawką, jego połknięcie może jednak być bar­
Tego dnia stanęliśmy oko w oko ze śmiercią. dzo niebezpieczne w skutkach. Tym bardziej,
Nigdy tego nie zapomnę. Teraz bezlitośnie wy­ jeśli na drugim końcu zjedzonej przez kota ni­
płaszam koty z samochodów. Jeśli wypatrzę ci była igła. Mniejsza zresztą o igłę; kawałek
jakiegoś pod samochodem, rzucam w niego sznurka, włóczki albo nici może zapętlić się
garściami żwiru albo ziemią, walę w maskę, w kocich wnętrznościach, powodując bóle,
wszczynam możliwie największy hałas - chcę uszkodzenia tkanki, a nawet śmierć. Kończąc
go nauczyć, żeby uciekał, kiedy zobaczy czło­ robótkę, posprzątaj po sobie. Jeśli spostrze-
wieka obok samochodu. Psik! Niezbyt przyjem­ żesz, że kawałek sznurka wystaje kotu z pyska
ne zajęcie, ale lepsze to, niż widok śmierci albo z odbytu, NIE staraj się go wyciągnąć. Je­
w męczarniach. śli zapętlił się w przewodzie pokarmowym, cią­
gnięcie może spowodować urazy wewnętrzne.
Bierz kota pod pachę i pędem do lekarza. Spra­
Kulki przeciwko molom wa jest NAGŁA.
Ileż z nimi radości! Toczą się, wydają wspania­
łe dźwięki turlając się po podłodze. Świetnie
mieszczą się w pysku. Czy znajdzie się kot,
Pinezki i szpilki
który zdoła się im oprzeć? No właśnie - w tym Koty uwielbiają polować na różne przedmioty.
sęk. Kulki są trujące. Należy je trzymać z dala Pinezki, zwłaszcza te o plastikowych główkach,
od kotów. idealnie nadają się do zabawy w kotka i mysz­
kę, przynajmniej z punktu widzenia kota. Ryzy­
ko jest oczywiste. Trzymaj pinezki i szpilki z da­
Noże, roboty kuchenne,
la od kota. Nie zapominaj zamknąć pudełka
druciane zmywaki itp. z szyciem. Nie zostawiaj na wierzchu żadnych
Koty liżą i zjadają przedmioty, które im smaku­ przyborów.
ją. Jeśli zostawisz na blacie nóż, którym przed
chwilą kroiłeś pieczeń, twój kot może polizać
ostrze, a w konsekwencji poważnie zranić się
Lekarstwa
w język. To samo dotyczy ostrzy robota kuchen­ W żadnym wypadku nie podawaj kotu lekarstw
nego. Jeśli zostawiłeś w zlewie druciany zmy­ przeznaczonych dla ludzi, chyba że tak zaleci
wak, którym szorowałeś patelnię, nie zdziw się, lekarz weterynarii. Acetaminofen, składnik ty-
kiedy wyjmiesz go stamtąd na wpół zjedzony. lenolu i kilku innych leków nie zawierających
Płucz noże po każdym użyciu, druciane zmy­ kwasu acetylosalicylowego, może okazać się
waki trzymaj w szafce. Nie warto ryzykować. śmiertelnie trujący. Ibuprofen, zawarty w lekach:
Advil, Nuprin, Motrin i innych, jest dla kotów
równie toksyczny. Niebezpieczna jest dla nich
Kości także aspiryna. Trzeba zachować ostrożność
Kości z kurczaka, ryby, wieprzowiny, indyka - - leki mogą zabić.
wszelkie drobne kosteczki, które można łatwo Dotyczy to również przepisanych kotu le­
schrupać - są dla kota bardzo kuszące. Po­ karstw. Polowanie na pigułki i tabletki może mu
 Palniki kuchenki
Psik!
Palniki kuchenki elektrycznej mogą łatwo po­
Jeżeli twój kot okazuje niezdrowe parzyć delikatne kocie łapy. Zniechęcenie ko­
zainteresowanie jakimś niebezpiecznym ta do wskakiwania na kuchenkę, przeganianie
urządzeniem - niech to będzie piekarnik, go z blatu, używanie nakładek na palniki -
lodówka, młynek do śmieci bądź wszystko to w dalszej perspektywie zapobiega
cokolwiek innego - wbij mu natychmiast bolesnemu doświadczeniu, jakim jest poparze­
do głowy, że to głupi pomysł. Jeśli chce nie łap. Garnki ustawiaj z tyłu kuchenki, dzięki
wskoczyć do piekarnika, otwórz drzwiczki, czemu unikniesz ryzyka rozlania wrzątku.
kiedy urządzenie jest z całą pewnością
wyłączone i chłodne, a następnie wpuść
kota do środka. Potem zamknij drzwiczki
Niebezpieczne
i przez pięć - dziesięć sekund łomocz rośliny
w nie czymś z zewnątrz, hałasując przy Niewiarygodna wprost liczba roślin jest z róż­
tym ile wlezie. Teraz możesz otworzyć. nych powodów toksyczna dla kotów. Oto kilka
Kot wyfrunie ze środka, jakby go ktoś najpopularniejszych gatunków: amarylis, aza­
gonił. Wedle wszelkiego lia, strelicja, kaktusy, wilczomlecze („gwiazda
prawdopodobieństwa nigdy już nawet betlejemska" i „korona cierniowa"), kalla, kala-
łapą nie stąpnie w pobliżu piekarnika. dium, klematis, kalceolaria, narcyz, difenba-
I dobrze. O to nam chodziło. chia, papirus, pokrzywiec, ostrokrzew, horten­
sja, irys, konwalia, jemioła, powój, pokrzywa,
filodendron, ligustr, Diphylleia, wisteria, cis.
Ta lista jest niepełna. Jeśli masz podstawy
sprawić ogromną frajdę - ostatnią w życiu. Bu­ do przypuszczeń, że twój kot zachorował po
teleczki należy szczelnie zamykać i trzymać zjedzeniu jakiegoś zielska, zabieraj kota, ka­
w miejscu niedostępnym dla kota. wałek wątpliwej rośliny i biegnij czym prędzej
do lekarza. Niektóre rośliny są śmiertelnie tru­
jące, inne nie tak groźne, ale powinien o tym
Drzwi zdecydować weterynarz.
Zatrzaskując za sobą masywne drzwi możesz
zabić kociaka i poważnie okaleczyć dorosłego
kota. Zawsze obejrzyj się za siebie, zanim za­
mkniesz drzwi, i zamykaj je ostrożnie. Kociak,
Zagrożenia
biegnący z zapałem za swoim towarzyszem za­ w okresie świąt
baw, nie powinien tracić zdrowia i życia przez
zwykłe niedopatrzenie. Rady, jak oduczyć ko­ Święta, czas rodzinnych spotkań, niecodzien­
ta nawyku wymykania się przez drzwi, znaj­ nych ludzkich zachowań i osobliwych zdarzeń,
dziesz na stronie 170. mogą z rozlicznych powodów stwarzać zagro­
żenie dla twego pupila. Przyczyn jest tak wie­
le, że poświęciliśmy tej sprawie oddzielny roz­
Wersalka dział.
Otwieraj ją i zamykaj ostrożnie. Kot, który zwi­ Zanim przejdziemy do szczegółów, pozwoli­
nął się w kłębek pod prześcieradłem albo wdra­ my sobie na uwagę ogólną, dotyczącą kotów
pał się do wnętrza wersalki, może doznać ob­ i świąt. Nie rozpieszczać. Większość z nas i tak
rażeń podczas gwałtownego otwierania lub sobie pofolguje, nie powinniśmy jednak folgo­
zatrzaskiwania pokrywy. Zanim zamkniesz wer­ wać naszym zwierzętom. Odrobinka urodzino­
salkę, sprawdź, czy kota nie ma w środku. Je­ wego tortu, kawałek cukierka z choinki, reszt­
śli go nie widać, grzmotnij parę razy solidnie ka bitej śmietany - to nie są kąski odpowiednie
w tapicerkę, zanim otworzysz łóżko. dla twojego przyjaciela.
 Jeśli jednak odczuwasz nieodpartą potrzebę
wspólnego świętowania z kotem, daj mu kawa­
łek chudego, nieprzyprawionego mięsa albo ja­
rzynkę ugotowaną na parze. To wszystko -
w przeciwnym razie nie bierzemy odpowiedzial­
ności za wymioty na poduszkę o drugiej nad
ranem.
W przypadku ludzi święta wiążą się nie­
uchronnie ze stresem - odczucia kotów są po­
dobne. Nawet wśród odświętnej krzątaniny sta­
raj się co jakiś czas wygospodarować kilka
minut, by spędzić je ze swoim pupilem - naj­
prawdopodobniej mocno zbitym z tropu. Nie
muszą to być długie chwile; dwie minuty spo­
kojnego głaskania i łagodnej przemowy w zu­
pełności wystarczą, by przekonać twego towa­
rzysza, że nie dzieje się nic złego.

Boże Narodzenie
Umocuj choinkę! Albo ustaw ją w oddzielnym
pokoju, przez który nie muszą przechodzić
wszyscy domownicy. Widzieliśmy już, jak ko­
ty przewróciły udekorowane od stóp do głów
drzewko. Co za bałagan! Anielskie włosy
Kot pod choinką wygląda uroczo, nie wolno go
i wszelkie inne cienkie, długie i łatwe do po­
jednak zostawiać bez nadzoru (M.S.)
łknięcia ozdoby są niebezpieczne dla kotów.
Zwracaj uwagę na haczyki do bombek - nie
rozrzucaj ich pod choinką. Gryzienie kabli od
światełek to prawdziwa przyjemność, zwłasz­ cze z drutu są łatwe w użyciu i nie widać ich
cza kiedy się jest kotem. Warto więc wysupłać na drzewku; poza tym większość z nas upycha
trochę oszczędności i kupić dowolny środek je w ilościach hurtowych po szufladach kuchen­
odstręczający, dostępny niemal w każdym skle­ nych szafek.
pie zoologicznym. Zanim rozwiesisz lampki, Niektóre z tradycyjnych roślin bożonarodze­
spryskaj nim obficie przewody. (Podczas spry­ niowych, na przykład jemioła i ostrokrzew, są
skiwania należy podłożyć pod kabel gazetę, bo dla kotów trujące. Trzymaj je w bezpiecznej od­
środek odstręczający może zawierać alkohol, ległości od swoich futrzastych przyjaciół; przej­
który niszczy powierzchnie niektórych sprzę­ rzyj listę roślin trujących pod kątem innych za­
tów). Przewody zwisające między gniazdkiem grożeń.
a choinką przyklej do ściany taśmą - nie zo­
stawisz w ten sposób kuszącej dla kota pląta­
niny kabli. Wyłączanie światełek, kiedy nie ma Chanuka
nikogo w pokoju, również pomoże zapobiec
Płomienie świeczek są fascynujące dla wielu
najróżniejszym wypadkom.
kotów. Nie tylko łatwo o poparzenia, istnieje też
Najbardziej niebezpieczne są oczywiście tłu­ duże prawdopodobieństwo, że kot przewróci
kące się ozdoby ze szkła. Najlepiej po prostu menorę. Należy ją zatem ustawić w niedostęp­
dobrze je umocować. Jeśli trudno je będzie strą­ nym dla kota pokoju albo na półce, do której
cić, nie będą tak często się tłukły. Dobrze nie będzie mógł sięgnąć. Na wszelki wypadek
sprawdza się przywiązywanie ozdób do gałą­ porządnie umocuj menorę. Ostrożności nigdy
zek krótkimi kawałkami drucika. Zielone spina- za wiele.
Halloween roboty. Dzięki temu kot jest bezpieczny, przy­
gotowywaniu jedzenia nie towarzyszy gorącz­
Zamknij kota w domu! Podczas tego święta nie kowy pośpiech - a ja nie muszę się martwić,
wolno wypuszczać nawet kotów wychodzących że kot wymknie się na zewnątrz, kiedy wujek
zazwyczaj na dwór, zwłaszcza jeśli są czarne. Ziutek „już naprawdę ostatni raz" skoczy do sa­
Po świecie chodzi mnóstwo idiotów, którzy uwa­ mochodu.
żają dręczenie kotów w Halloween za świetną Nie zostawiaj kotu resztek z indyka. Mięso to
zabawę. Ponieważ drzwi frontowe tego dnia dla niego prawdziwa uczta, ale gotowane ko­
często będą się zamykać i otwierać, umieść ści stają się kruche, a ich odłamki mogą kale­
zwierzę w pokoju z wszystkimi kocimi wygoda­ czyć kocie wnętrzności. Sprzątając kości, wy­
mi. Na drzwiach powieś karteczkę z napisem nieś śmieci od razu na zewnątrz i wrzuć do
„Nie otwierać!". Kot, zaopatrzony w jedzenie, zamkniętego, niedostępnego dla kota pojem­
wodę i kuwetę, spędzi wieczór spokojnie drze­ nika. Pamiętaj, że twój pupil nie przepuści żad­
miąc na łóżku; w przeciwnym razie mógłby się nej okazji.
zgubić, przestraszyć na widok przebierańców,
a nawet paść ofiarą okrucieństwa.
Jeszcze jedna przestroga: czekolada jest tru­
jąca dla kotów! Tabliczka tego smakołyku jest
Pogotowie
w stanie zabić niewielkich rozmiarów zwierzę. weterynaryjne
Trzymaj czekoladę w bezpiecznym miejscu.
W każdym większym mieście działa
pogotowie weterynaryjne, czynne całą
Sylwester dobę. Są to zwykle bardzo dobre
Następne święto, podczas którego nie wolno placówki, zatrudniające doświadczonych
wypuszczać kota z domu. Sztuczne ognie wzbu­ lekarzy i techników weterynarii. Nie są
dzają panikę wśród zwierząt, poza tym zawsze nastawione na wielki dochód, pobierają
znajdzie się jakiś półgłówek, którego bawi rzu­ jednak pewne opłaty za swoje usługi
canie w kota petardą. Trudno w to uwierzyć, - i słusznie. Całodobowa obsługa dzień
a jednak co roku dochodzi do podobnych wy­ w dzień, świątek i piątek, kosztuje sporo.
padków. W pokoju kota włącz cicho radio albo Każdy rozsądny właściciel zwierzęcia
telewizor; ich dźwięki pomogą odwrócić uwagę jest zadowolony, że może uiścić choćby
twego pupila od hałasów dobiegających z ze­ niewielką opłatę.
wnątrz.

Święto Dziękczynienia
Jedno z moich ulubionych wspomnień związa­
nych z kotami i świętami dotyczy Święta Dzięk­
czynienia: moja kotka Licorice wyjadła pierś
Co ci będzie
z indyka przygotowanego na rodzinne przyję­ potrzebne
cie - studził się właśnie na kuchennym blacie.
Matka zachowała niewzruszony spokój: po pro­
stu odwróciła indyka grzbietem do góry i poda­
Miski
ła go na stół jak gdyby nigdy nic. Najlepiej używać na karmę i wodę misek ze
To się zawsze może zdarzyć, zwłaszcza stali nierdzewnej albo ceramicznych. Łatwo się
w domu pełnym gości, gdzie drzwi praktycznie je czyści, można je myć w zmywarce, poza tym
się nie zamykają. Zanim zajmę się kuchnią, są wytrzymałe. Sarah i ja używamy wyłącznie
umieszczam koty w oddzielnym pokoju wraz misek ze stali nierdzewnej, ponieważ się nie
ze wszystkim, czego mogą potrzebować, wy­ tłuką. W naszym przypadku to naprawdę
wieszam na drzwiach kartkę i zabieram się do ogromna zaleta.
 Plastykowe miski nie są godne polecenia. Dobrze mieć pod ręką odżywkę do sierści
Tworzywo szybko się zużywa, a w zakamar­ w spreju, zwłaszcza w zimie, kiedy czesanie
kach wystrzępionych krawędzi gromadzą się naelektryzowanych włosów może być przykre
bakterie, które mogą wywołać podrażnienia skó­ dla obu stron.
ry kota, wysypkę albo pryszcze. Lepiej tego Kiedy już zaopatrzysz się w grzebień i szczot­
uniknąć kupując miskę innego rodzaju. kę, porozmawiaj z weterynarzem o pielęgnacji
Nasze koty korzystają z małych misek, po­ zębów twojego pupila. Większość z nas nie
jemności około ćwierć litra. Takie miski są po­ wpadłaby na pomysł mycia zębów swojemu psu
ręczne, łatwo się je myje, poza tym można czy kotu, niemniej jednak regularne zapobie­
w nich dawkować karmę z idealną precyzją. Do gawcze czyszczenie ma ogromny wpływ na
większej miski prawie zawsze pakuję więcej, zdrowie i samopoczucie zwierzęcia.
niż kotu potrzeba - w dużej misce porcja wy­
gląda niepozornie. Większych misek używamy
tylko do wody, kiedy w domu znajduje się kil­
Cążki do pazurów
ka kotów. Zachęcamy je do picia, wolimy za­ Regularne przycinanie kocich pazurów odpo­
tem mieć pewność, że woda jest zawsze do­ wiednimi cążkami pozwoli uniknąć w domu wie­
stępna. lu szkód. Do tego celu nadają się duże cążki
Dla jednego kota wystarczą dwie miski, my do paznokci u nóg, specjalne cążki do kocich
jednak kupujemy ich więcej. Dzięki temu moż­ pazurów albo małe obcinarki. Nam osobiście
na korzystać z jednego zestawu, podczas gdy najbardziej odpowiadają niewielkie, łatwe w uży­
drugi właśnie się zmywa. ciu nożyczki.

Zabawki Bitter Apple do roślin

Zabawki mogą być rozmaitego kształtu i wiel­ Bitter Apple jest środkiem odstręczającym od
kości. Każda zabawka, na którą można polo­ gryzienia. Po prostu jest niesmaczny dla kotów.
wać i skakać z ukrycia, może zyskać kocie W związku z powszechnością problemu zjada­
uznanie. Nasi ulubieńcy mają silnie wykształ­ nia przez koty roślin doniczkowych (w istocie
cony instynkt łowiecki - dając mu ujście, zapo­ jest to problem tylko dla właściciela - kot ma
biegamy ewentualnym niewłaściwym zachowa­ się z tym zupełnie dobrze!) firma Bitter Apple
niom. wypuściła na rynek sprej, który można rozpy­
Każdy z nas może mieć w domu pokaźny ze­ lać bezpośrednio na liście. To bardzo dobry
staw wypróbowanych i praktycznych kocich za­ i skuteczny środek.
bawek. Ich lista znajduje się na stronach 64-66.
Pochłaniacz zapachów
Przybory do pielęgnacji i wywabiacz plam
W zależności od rodzaju okrywy twojego kota, Od czasu do czasu zdarza się katastrofa. Kot
będziesz potrzebował rozmaitych przyborów może zwymiotować albo nie trafić do kuwety.
do pielęgnacji. Grzebień nadaje się idealnie do Musisz być przygotowany na takie ewentual­
rozczesywania sierści kotów długowłosych. ności. Żaden środek nie jest równie skuteczny,
Grzebień o gęstych zębach sprawdza się do­ jak specjalny wywabiacz plam pochodzenia
skonale podczas usuwania martwych włosów, zwierzęcego. Postaraj się o kilka butelek. Nie
bez względu na długość okrywy. pożałujesz.
U naszych kotów stosujemy z powodzeniem
wyłącznie grzebień przeciwpchelny. Ma on tak
gęste zęby, że można nim wyczesywać pchły
Rzepy
z sierści kota. Następnie topi się je w misce Rzepy można kupić w szpulach, krążkach, kwa­
z mydlinami, nad czym nikt specjalnie nie roz­ dracikach - kup taki rodzaj, jaki ci najbardziej
pacza. odpowiada. Można nimi przymocować do stoł-
ków i półek wazony, lampy, podpórki na książ­
ki i wszelkie inne łatwo tłukące się i niestabil­ Transportówki
ne przedmioty. Lepiej zapobiegać katastrofom
niż potem wściekać się na własną głupotę i tra­ Dobra transportówka jest bodaj najpotrzebniej­
cić czas na sprzątanie. szą częścią ekwipunku mającego na celu za­
pewnić bezpieczeństwo twojemu kotu. Kot
w transportówce może podróżować bezpiecz­
Kit kwiaciarski nie samochodem, samolotem, autobusem, tak­
Może zastąpić rzepy jako środek do mocowa­ sówką i pociągiem. A zatem zakup odpowied­
nia przedmiotów. niej transportówki w wydatnym stopniu wpływa
na bezpieczeństwo twojego pupila. Omówmy
je po kolei.
Legowisko przy oknie
Bez wątpienia luksus, za który jednak kot bę­
dzie ci głęboko wdzięczny. Większość kotów
Kartonowa
uwielbia wygrzewać się w słońcu. Urządzenie Często oferowana przez weterynarzy bądź pra­
specjalnego legowiska przy słonecznym oknie cowników schronisk jako pojemnik umożliwia­
jest dla większości kotów świetnym rozwiąza­ jący przewiezienie zwierzaka do domu. Jeśli
niem. Można kupić gotową półkę, którą mocu­ nie masz innego wyjścia, skorzystaj z niej ten
je się między parapetem a ścianą, co wymaga jeden raz, a potem postaraj się o coś lepsze­
podstawowych umiejętności z zakresu majster­ go. Zdesperowany kot potrafi w mgnieniu oka
kowania. Okno naszej sypialni wychodzi na po­ wydrapać dziurę w takim pojemniku i zwiać.
łudnie - po prostu nie zaciągamy zasłon, dzię­ Słowo honoru - próby utrzymania przestraszo­
ki czemu słońce świeci bezpośrednio na łóżko. nego kota, który jedną połową tkwi w pojemni­
Oba nasze koty wylegują się na ogromnym ma­ ku, a drugą stara się wyrwać na wolność, nie
teracu, krążąc po nim zgodnie z ruchem pro­ są przyjemne dla żadnej ze stron.
mieni słonecznych.
Tekstylna
Kocimiętka Ładna, modna, nawet szykowna, mimo to nie­
Większość kotów reaguje na zapach kocimięt- praktyczna. Niektóre z tekstylnych transpor-
ki. Pozostałe w ogóle nie zwracają na niego tówek nie mają wewnętrznego rusztowania,
uwagi. Jeśli twój kot należy do amatorów tego a zapadnięcie się ścianek jest dla kota strasz­
zioła i lubi się w nim tarzać, powinieneś je mieć nym przeżyciem. Miękkie ścianki nie stanowią
pod ręką. W naszej lodówce jest zawsze wore­ także dostatecznej ochrony przed kocimi pa­
czek kocimiętki. Co kilka tygodni wyjmujemy go zurami. Poza tym, jeśli transportówka spadnie,
i dajemy kilka listków naszym kotom. Ben ktoś coś na nią zrzuci albo cokolwiek dostanie
- owszem - lubi ten zapach, Emily zaś wprost się do środka, zwierzę jest zupełnie bezbron­
za nim przepada. ne. Sprzątanie po kociej katastrofie nie należy
Kocimiętka nieźle sprawdza się jako środek do przyjemności; spróbuj potem nakłonić kota,
odprężający, pozwala też wyładować nadmiar by wszedł tam jeszcze raz!
energii u kotów. Nie zalecamy jej stosowania
w przypadku zachowań agresywnych - jej dzia­
łanie może wywrzeć wręcz przeciwny skutek,
Z siatki drucianej
zwiększając prawdopodobieństwo niepożąda­ Najgorsza rzecz, jaka może się przytrafić wy­
nych incydentów. Okazuje się jednak pomoc­ straszonemu kotu, to poczucie bezradności
na, jeśli skłonność do agresji jest wywołana stre­ i wystawienia na pokaz. Wystraszony kot chce
sem bądź znudzeniem, ale należy ją podawać się ukryć, a druciana klatka nie daje mu takiej
kotu, kiedy jest spokojny. Można też jej użyć ja­ możliwości. Poza tym siatka nie daje zbyt do­
ko przynęty, np. do stanowiska do drapania. brej ochrony przed atakiem kocich pazurów.
Plastykowa nylowe, tektura więc dobrze się sprawdza. Ma­
łe prostokąty kosztują niewiele (a na pewno
Strzał w dziesiątkę! Ta i żadna inna! Wystarczy znacznie mniej niż wymiana skórzanych obić!),
kotu na całe życie, a potem może jeszcze słu­ są łatwo dostępne w sklepach z artykułami dla
żyć następnemu. Mocna, solidna, bezpieczna, zwierząt.
wygodna, higieniczna - według nas jedyna god­
na polecenia. Jeśli chcesz się dowiedzieć, w ja­
ki sposób nauczyć kota, by wchodził do niej
Wykładzina
bez oporów - odsyłamy na strony 99-101. Za­ Ben ma u nas w domu monopol na wykładzi­
pasy z kotem są zupełnie zbyteczne. nę. Zainstalowaliśmy trzypiętrową konstrukcję
dla kotów, na której Ben z lubością ostrzy pa­
zury. Staje na tylnych łapach i przeciąga się
Miejsca do rozkosznie, zanim przystąpi do dzieła. To sa­
mo robi, kiedy jest już po wszystkim. Niewąt­
ostrzenia pazurów pliwie ma poczucie dobrze spełnionego obo­
wiązku.
Wybór miejsca do ostrzenia pazurów jest dla
kota równie osobistą sprawą, jak dla nas wy­
bór golarki lub szczotki do włosów. Koty mają
Sizal
różne upodobania; omówmy więc powszech­ Materiał od dawna stosowany jako okładzina
nie dostępne produkty, które mogą sprawić słupków do ostrzenia pazurów; wiele kotów za
przyjemność twojemu pupilowi. Ich asortyment nim przepada. Jedyna wada polega na tym, że
się ciągle rozszerza, najlepsze jednak mają na­ sznur jest owinięty wokół słupka poziomo, a wy­
stępujące cechy. kazano, że koty wolą drapać wzdłuż włókien,
Po pierwsze, solidność. Koty nie lubią chybo­ przeciągając pazurami w dół materiału, tak by
tliwych przedmiotów; miejsce do ostrzenia pa­ go rwać na strzępy. Im bardziej postrzępiony
zurów musi być stabilne. Z tego względu urzą­ materiał, tym większe szczęście kota. Bez
dzenia do zawieszania na klamce są przeważ­ względu jednak na kierunek włókna, słupki po­
nie mniej popularne niż przymocowywane do kryte sizalem sprawiły radość milionom kotów.
ściany albo podłogi. Czemu twój miałby być wyjątkiem?
Po drugie, słupek musi mieć odpowiednią wy­
sokość albo długość. Kot sam podpowie ci ide­
alną dla niego wielkość; wystarczy zmierzyć
Kora i drewno
wysokość dotychczasowego ulubionego miej­ Wiele kotów gustuje w korze i drewnie. Niektó­
sca do drapania. Jeśli kot jest w domu od nie­ re lubią ociosane deski, innym wystarczy gru­
dawna i nie znalazł sobie jeszcze takiego miej­ ba gałąź lub pniak przyniesiony z dworu. Zna­
sca, kup słupek wysokości twojej kanapy, leźć odpowiedni pieniek nie jest trudno, trzeba
a wszystko powinno być dobrze. Pamiętaj też, tylko sprawdzić, czy nie jest spróchniały lub ro­
by nie wyrzucać słupka, kiedy zacznie się strzę­ baczywy. Drewno należy solidnie przytwierdzić
pić. Stanowiska do ostrzenia pazurów są jak do ściany albo tak umocować, by się nie mo­
ulubione stare dżinsy: im bardziej złachane, gło kiwać ani przewrócić.
tym bardziej jesteśmy do nich przywiązani.
Liczy się nie tylko wysokość, ale i materiał.
Oto najczęściej spotykane okładziny: Kuwety i żwirek
Rzeczy absolutnie niezbędne, by twój związek
Tektura z kotem trwał długo i był szczęśliwy. Jeśli trafisz
Emily ma specjalny kawałek tektury, na którym w gust swego ulubieńca, wszystko pójdzie jak
może usiąść i ostrzyć pazury do woli. Uwielbia z płatka. Jeśli nie, uwaga na kałuże! Na wszel­
drapać powierzchnie skórzane, korkowe i wi­ ki wypadek uważnie przeczytaj cały ten rozdział.
Kuwety prawdy nie sposób pojąć, jak kot wchodził do
środka. Po drugie, jeśli kot nie zechce z takiej
Kuwety różnią się między sobą wielkością i głę­ kuwety korzystać. W sklepach można spotkać
bokością. Przeważnie większa kuweta jest lep­ kuwety o bardzo wysokich ściankach, wyposa­
sza, zwłaszcza jeśli jesteś właścicielem kota żone z przodu w drzwiczki. To znakomite roz­
płci męskiej. Trudno uwierzyć, do jakich roz­ wiązanie dla właściciela kotów, które nie chcą,
miarów potrafi dorosnąć kocur - lepiej doko­ a powinny korzystać z zakrytego pojemnika.
nać zakupu na wyrost. Większość czasopism dla miłośników kotów
Kuwety można z grubsza podzielić na dwa ro­ zamieszcza reklamy tego rodzaju kuwet.
dzaje: z daszkiem i odkryte. Kuweta z daszkiem Jeśli twój kot przysiada podczas oddawania
może okazać się prawdziwym błogosławień­ moczu, nie rozrzuca żwirku po całym mieszka­
stwem dla właścicieli kotów strzykających do ku­ niu i nie ma nic przeciwko korzystaniu z kuwe­
wety, przysiadających na skraju i załatwiających ty, najprawdopodobniej nie będziesz potrzebo­
się na zewnątrz pojemnika, nadmiernie rozkopu­ wał pojemnika z daszkiem. Wybór należy tylko
jących żwirek albo udających się za potrzebą do ciebie i twojego kota.
w ustronne miejsce. Pomoże też ostudzić zapał
twego psa, Dzielnego Wykrywacza Kocich Kup.
Kuwety z daszkiem nie sprawdzają się tylko
Żwirek
w dwóch sytuacjach. Po pierwsze, jeśli jesteś Można odnieść wrażenie, że co roku pojawia
osobą, której co z oczu, to i z serca. Trudno się na rynku nowy rodzaj żwirku dla kotów. Jak
spamiętać, ile razy widzieliśmy kuwety, w któ­ spośród takiej obfitości wybrać żwirek odpo­
rych odchody piętrzyły się pod sam daszek; do­ wiedni dla swojego kota? Przeważnie decydu-
je o tym on sam. Jeśli z niego korzysta, to żwi­ jest to szczytowe osiągnięcie współczesnej
rek jest odpowiedni. Oto kilka informacji o za­ technologii, o czym starają się nas przekonać
letach i wadach żwirków dostępnych w handlu. reklamy.

ŻWIREK Z GLINY ŻWIREK Z PRZETWORZONEGO PAPIERU,

To dobry produkt, ceniony od lat, łatwo dostęp­ GRANULOWANYCH KOLB KUKURYDZY,
ny, stosunkowo tani i chętnie używany przez PLEW ZBOŻOWYCH I WIÓRÓW
koty. Jest jednak ciężki, a niektóre rodzaje py­ DREWNIANYCH
lą, co może okazać się szkodliwe dla kota. Wszystkie one ulegają biodegradacji, większość
Nie wdając się w zbyteczne szczegóły - żwir­ daje się spłukać (w rozsądnych ilościach), są
ki z gliny bardzo różnią się jakością w zależno­ lekkie i chłonne - w sumie nieźle.
ści od rodzaju i miejsca produkcji. Jeśli kon­ Wiele rodzajów ma przyjemny dla kota za­
kretny rodzaj szczególnie odpowiada tobie pach. Także tobie mogą się one bardzo miło
i twojemu kotu, kupuj go dalej. Przecież nie kojarzyć. Są wszak jak najbardziej ekologiczne,
wszystkie żwirki są takie same. więc używając ich, można czuć się człowiekiem
w pełni dbającym o środowisko. Niektóre jed­
ŻWIRKI BENTONITOWE nak okazują się wyjątkowo niepraktyczne, jeśli
Jeśli wierzyć reklamom, bentonit powinien zmie­ kot lubi kopać. Wszystkie mają swoje wady i za­
nić czyszczenie kuwety w istną sielankę. Po­ lety, o których najlepiej przekonasz się w prak­
wiedziano nam, że koci mocz zmieszany ze tyce. „Nie wierz gębie, połóż na zębie" - cho­
żwirkiem tworzy zgrabne bryłki, które łatwo usu­ ciaż może w tym wypadku lepiej nie brać tego
nąć z kuwety i wyrzucić. Nie ma moczu, nie ma porzekadła całkiem dosłownie.
smrodu, nie trzeba co tydzień szorować kuwe­
ty. Raj.
Używaliśmy tego żwirku... bardzo krótko. Nasz
kastrat Ben nie przeczytał widać instrukcji na Zmiana rodzaju żwirku
opakowaniu. Kiedy się załatwiał, zalewał cały
róg kuwety, bynajmniej nie tworząc w ten spo­ Z grubsza biorąc, można się do tego
sób maleńkiej, ślicznej bryłki, lecz potężne, zwią­ zabrać na dwa sposoby. Pierwszy
zane moczem brylsko, które rozpadało się pod­ sposób polega na domieszaniu do
czas prób wydobycia go z pojemnika. Kiedy nie starego żwirku niewielkiej ilości nowego.
mieliśmy czasu na regularne sprzątanie, zbite Dzięki stopniowej wymianie podłoża kot
grudy kruszyły się także po kilkakrotnym uży­ ma dość czasu, by się przyzwyczaić.
ciu kuwety przez Emily. Ponieważ żwirek ben- Chwal go z zapałem za każdą udaną
tonitowy jest bardzo drobny, pokruszone kawał­ próbę skorzystania z kuwety! Twoje
ki przesypywały się przez otwory łopatki do wsparcie pomoże mu szybciej
czyszczenia kuwety. Zapach istotnie nieco ze­ przywyknąć do zmiany.
lżał, ale mimo to musieliśmy regularnie wymie­ Można też ustawić obok siebie dwie
niać zawartość pojemnika. I tu pojawił się na­ kuwety i sprawdzić, który rodzaj żwirku
stępny kłopot. Mokry bentonit zachowuje się jak bardziej odpowiada twojemu kotu. Jeśli
cement. Mycie kuwety jest istną katorgą: nie nie jesteś zmuszony do zmiany żwirku
można wysypać żwirku ze środka, a kiedy już z jakiejś naglącej przyczyny, pozwól
uda się go usunąć, resztki przywierają do zle­ podjąć decyzję zwierzęciu.
wu. Trudno go potem doszorować, poza tym Jeśli kot nie chce korzystać z nowego
mamy pewne obawy, że cała ta breja może podłoża, warto rozważyć zamknięcie go
uszkodzić system kanalizacyjny. Żwirek nas nie na kilka dni w oddzielnym pokoju. Zasięg
zachwycił i więcej go już nie kupowaliśmy. katastrof ulegnie znacznemu
Musimy jednak uczciwie przyznać, że wiele ograniczeniu.
kotów i ich właścicieli bardzo go sobie chwali. Miłego babrania!
Wybór należy do was, choć z pewnością nie
Inne kocie ką udało nam się znaleźć i trzymamy ją tuż
obok kuwety. Dzięki niej nasze życie stało się
akcesoria toaletowe prostsze, a kuweta jest zawsze czysta. Nie mu­
szę chyba dodawać, że koty też pochwalają ten
WYSCIÓŁKI stan.
Świetny pomysł! Z pewnością godny polecenia Pracowałem kiedyś w sklepie z artykułami
dla właścicieli kotów po zabiegu usunięcia pa­ dla zwierząt. Któregoś dnia przyszła do nas mi­
zurów; nasze koty wydrapują w nich dziury pod­ ła starsza pani, mówiąca tylko po hiszpańsku.
czas prób zakopania odchodów. Może twój kot Obeszła cały sklep, najwyraźniej czegoś szu­
będzie się zachowywał inaczej. Zawsze warto kając, wreszcie wypatrzyła łopatkę i zasypała
spróbować. Może to akurat okaże się strzałem mnie gradem pytań w swoim języku. Niestety,
w dziesiątkę? nie znam hiszpańskiego. Po kilku minutach ab­
solutnej niemożności porozumienia zadzwoni­
DEZODORANTY DO KUWET łem do mojego przyjaciela, który mówi płynnie
Krótko rzecz ujmując - jeśli kuweta śmierdzi, po hiszpańsku, i przekazałem klientce słuchaw­
należy ją umyć. Dezodoranty utwierdzają ludzi kę. Po krótkiej rozmowie kobieta wydała okrzyk
w przekonaniu, że wystarczy spryskać pojem­ zdumienia, pokiwała głową, odłożyła słuchaw­
nik i już niczym nie trzeba się przejmować. Nie­ kę i wyszła, cokolwiek skonsternowana. Kiedy
prawda. Nie kupuj tego środka, po prostu zrób, dopadłem telefonu, mój przyjaciel wciąż się
co do ciebie należy. jeszcze śmiał. Z trudem wykrztusił, że kobieta
wzięła łopatkę do czyszczenia kuwety za po­
ŁOPATKI DO USUWANIA ŻWIRKU szukiwaną łyżkę do makaronu.
Nieodzowne. Jeśli masz w domu kota, nie dasz Takie rzeczy zdarzają się chyba tylko w No­
sobie bez nich rady. Kupiliśmy największą, ja­ wym Jorku.
Często zadawane Naszym zdaniem, im bardziej zwierzę odbie­
ga wyglądem od swych dzikich przodków, tym
pytania większe staje się ryzyko wystąpienia kłopotów
ze zdrowiem.

Czy kot zawsze spada na cztery łapy? Mój pers jakoś dziwnie oddycha, tak jakby
Nie zawsze, lecz o wiele częściej, niż mogło­ chrapał. Czy to normalne?
by się to zdarzyć komukolwiek z nas. Koty ma­ Normalne u persa, czy u kotów w ogóle? Nie­
ją wspaniały zmysł równowagi, który u tych które persy mają kłopoty z oddychaniem ze
zwierząt, o iście nadziemnym trybie życia, wy­ względu na skrócenie nosa. Jeśli ma Pani ja­
kształcił się z pewnością wskutek selekcji na­ kiekolwiek wątpliwości, proszę skonsultować
turalnej. Ale jak one to właściwie robią? się z lekarzem weterynarii.
Koty lądują na czterech łapach dzięki funk­
cjonowaniu aparatu przedsionkowego, znaj­ Mój poprzedni kot nigdy niczego nie drapał,
dującego się w uchu środkowym; narząd ten a nowy kociak wspina się na wszystko do­
bardzo precyzyjnie przekazuje do mózgu da­ okoła. Czy jest po prostu złośliwy?
ne o położeniu głowy zwierzęcia. Dzięki temu Pański pupil jest normalnym, zdrowym kocia­
kot dowiaduje się, jaka jest pozycja jego gło­ kiem z krwi i kości. Kiedy kot dorasta, jego ko-
wy względem ziemi. Kiedy głowa uzyska wła­ cięce psoty łatwo wylatują nam z pamięci.
ściwe położenie, ciało podąża za nią instynk­ W bardzo rzadkich przypadkach kociaki nie wy­
townie. kazują szczególnej aktywności, i takie zacho­
wanie skłoniłoby mnie raczej do natychmiasto­
Słyszałem, że koty miały jakiś związek z pla­ wej wizyty u weterynarza. Grzeczny kiciuś nie
gą czarnej śmierci. Czy to prawda? jest rzeczą normalną - jeśli Pański poprzedni
Z całą pewnością. W tamtych czasach koty kociak rzeczywiście taki był, nie należy się te­
były prześladowane, gdyż uważano je za zwie­ go spodziewać po następnym. Kociak nie jest
rzęcy symbol szatana. Łatwowierni ludzie po­ złośliwy. Jest po prostu normalny: potrzebuje
lowali na koty i zabijali je w wielkich ilościach nadzoru, odpowiedniej zabawy i ograniczenia
- najczęściej topiąc je albo paląc żywcem. przestrzeni. Z wiekiem się ustatkuje. Podobnie
Kiedy kocia populacja uległa ograniczeniu, jak wszyscy.
gryzonie rozmnożyły się na niespotykaną do­
tychczas skalę. Wraz z hordami futrzastych Mój kot zawsze kładzie się na książce, któ­
szkodników pojawiły się niezliczone ilości rą czytam - jak go tego oduczyć? To do­
pcheł, roznoszących zarazę. Niedługo zaroi­ prawdy urocze, trudno jednak dobrnąć do
ło się od nich w domach całej Europy, a znacz­ końca rozdziału.
na część ówczesnej ludności zginęła powol­ Koci żart. Trzeba konsekwentnie i nieustępli­
ną śmiercią w męczarniach. Czyżby kocia wie usuwać kota z książki, dopóki nie zrozu­
zemsta? mie, o co chodzi. Jeśli kot trwa w uporze,
otwórz mu nad uchem puszkę z piwem. Poskut­
Mój kolega powiedział, że istnieje rasa ko­ kuje, nie zakłócając przy tym twojego spokoju.
tów o nogach krótkich jak u jamnika. Czy to
prawda? Mój kociak lubi polować na muchy. Co o tym
Prawda. Rasa nazywa się munchkin. Podobnie sądzić?
jak wiele innych, powstała na drodze mutacji W większości przypadków polowanie na mu­
genetycznej. Budzi spore kontrowersje. Niektó­ chy jest nieszkodliwym i naturalnym dla kota
rzy utrzymują, że utrwalanie cech - w końcu zachowaniem, nawet jeśli kociak odnosi w tej
deformacyjnych - może w przyszłości dopro­ materii sukcesy. Tylko w jednej sytuacji należy
wadzić do problemów zdrowotnych. Inni uwa­ mu zabronić polowania: kiedy przed chwilą
żają, że wyjątkowy pokrój tych kotów nie musi mieszkanie zostało spryskane tak silnym środ­
się wiązać z żadnymi ujemnymi następstwami. kiem owadobójczym, że nawet niewielka jego
ilość może kociakowi zaszkodzić. My jednak Dlaczego koci język jest szorstki?
nie używamy aż tak trujących chemikaliów; trud­ Szorstki język kota ma wiele pożytecznych za­
no nawet sobie wyobrazić, by jakikolwiek do­ stosowań. Koty same dbają o higienę, używa­
mowy środek owadobójczy okazał się na tyle ją więc języka jako miniaturowego pumeksu
toksyczny, by dawka zawarta w jednej musze w walce ze szczególnie uporczywym brudem.
zdołała wyrządzić krzywdę kotu. Musiałaby to Można się nim świetnie posłużyć podczas usu­
być prawdziwa bomba biologiczna, której sto­ wania wypadniętych włosów - co ma swoje do­
sowanie można by bez przesady nazwać koń­ bre i złe strony. Dzięki niemu kot może wylizać
ską kuracją. Na wszelki wypadek jednak przy­ z okrywy martwe włosy, później jednak może
pominamy: przed użyciem pestycydu albo je wszystkie połknąć, co prowadzi do zalega­
herbicydu należy dokładnie przeczytać instruk­ nia kłębków sierści w przewodzie pokarmowym.
cję obsługi. Szorstki język ułatwia również kotu picie: je­
go wypukłości działają jak setki maleńkich ku­
Dlaczego mój kot lgnie do tych z moich zna­ beczków, które umożliwiają zwierzęciu pobie­
jomych, którzy nie przepadają za kotami? ranie wody.
Typowe pytanie, typowe kocie zachowanie. Na­ Wreszcie ostatnia funkcja, ogromnie ważna
wet koty odnoszące się do ludzi z rezerwą znaj­ dla dziko żyjących kotowatych: szorstka po­
dują szczególne upodobanie w dręczeniu osób, wierzchnia języka pomaga zlizywać resztki mię­
które boją się kotów. Jeśli nieszczęśnik jest do sa z dużych kości. Tobie oczywiście nie wolno
tego alergikiem, kot okaże się wyjątkowo na­ dawać kości twojemu pupilowi - dziki kot polu­
trętny. Dlaczego? Można sądzić, że koty mają je na zwierzęta dużo większych rozmiarów. Za­
dość perwersyjne poczucie humoru. dziwiająco wszechstronny narząd, nieprawdaż?
Kocięce lata

Kocięta to istny żywioł. Są urocze, psotne, ak­ bina zrozumienia i zapobiegliwości pozwoli
tywne, cudowne, czasami zadają ból - mruczą­ zmienić ów trudny okres w czas spędzony
ce chochliki, które potrafią zaprowadzić w do­ wspaniale, radośnie i bezpiecznie.
mu rządy żelaznego pazura. Przybywają do
nas, świadome tylko kocięcego świata. Rzeczy
istotne to na przykład smakołyki, na talerzu al­ Bądź gotów!
bo w kociej misce, które służą do jedzenia. Pio­
nowe przedmioty, w tym nogawki spodni, słu­ Możesz być pewien, że twój kociak będzie się
żą do wspinania się. Prawie na wszystko pakował w najbardziej nieprawdopodobne miej­
można polować. Ludzkie pięty służą do robie­ sca. Oto typowo kocięce opały: wleźć za prak­
nia na nie zasadzek. A ty jesteś najlepszym tycznie nie dającą się odsunąć półkę z książ­
przyjacielem, najwygodniejszym miejscem do kami, wkręcić się w sprężyny od materaca,
spania, obrońcą, który nie zmruży oka ani na wklinować się między maskę a rozgrzany sil­
chwilę, regularnym dostawcą pożywienia, naj­ nik samochodu, utkwić za lodówką. To tylko kil­
lepszym towarzyszem zabaw i ulubionym obiek­ ka z przebogatego wachlarza możliwości.
tem do znakowania zapachem. Przygotuj się na przybycie nowego lokatora.
Psoty, które doprowadziły cię dziesięć minut Dokonaj oględzin mieszkania pod kątem ewen­
temu do białej gorączki, idą w niepamięć, sko­ tualnych zagrożeń dla kociaka. Zatarasuj moż­
ro tylko ciepła kuleczka, mrucząc rozgłośnie, liwie wszystkie przejścia: doskonale nadają się
ułoży ci się na piersiach. Albo kiedy zacznie za­ do tego celu małe tekturowe pudełka bądź ścin­
dawać ci rozkoszny ból, udeptując twoje kola­ ki kartonu, którymi można zakryć otwory. Zwróć
na ostrymi jak szpilki pazurkami. Albo kiedy szczególną uwagę na szpary za najcięższymi
usłyszysz ciche pomiaukiwanie tymczasowo meblami - w razie czego najtrudniej będzie je
zagubionego przyjaciela, który szuka swego je­ przesunąć, a kociak wpakuje się tam w pierw­
dynego pana. Takie chwile są warte uganiania szej kolejności. Jeśli zagrodzenie przejścia jest
się za kociakiem, wypłaszania go z mebli, wy­ niemożliwe, umieść w nim kawałek dwustron­
ciągania go sobie spod siedzenia i sprzątania nej taśmy klejącej albo folii samoprzylepnej -
po nim. klejem do góry. To powinno zniechęcić kocia­
Aby móc w pełni czerpać radość z tych dni, ka do dalszych poszukiwań.
unikając przy tym zamieszania (w miarę moż­ Teraz kolej na poziome powierzchnie. Wynieś
ności), trzeba przede wszystkim zaplanować z mieszkania wszystkie małe i łatwo tłukące się
rzecz z góry i pogodzić się z tym, co nieunik­ bibeloty, którymi kociak miałby ochotę się ba­
nione. Kocięta poznają świat: włażą na wszyst­ wić. Lampy i inne nieodzowne sprzęty można
ko, za wszystko, do wszystkiego i pod wszyst­ umocować rzepami, taśmą dwustronną albo ki­
ko, co tylko się da. Gryzą rośliny, kable, sznurki tem kwiaciarskim. Sprawdź, czy podpórki do
i frędzle. Prowadzą nocne życie, o północy książek dają się łatwo strącić - jeśli tak, umo­
przewracają dom do góry nogami, nad ranem cuj je porządnie. Lawina książek spadających
zaś urządzają kocie koncerty. Usiłują wdrapy­ na twą kocią frygę może jej wyrządzić poważ­
wać się na wszystko, począwszy od zasłony ną krzywdę.
od prysznica, a skończywszy na bezcennych Na kilka pierwszych miesięcy podwiń do gó­
draperiach. Trzeba się więc przygotować! Odro­ ry firanki, tak by ich brzegi znalazły się poza
Uwaga! Firanka w niebezpieczeństwie To zdecydowanie lepsze miejsce do wspinaczki
(U.S.) (M.S.)

zasięgiem zapalonego wspinacza. Kocią po­ sze, fotografia może się przydać, kiedy maleń­
trzebę wdrapywania się doskonale zaspokoi stwo się zgubi. W takich przypadkach zdjęcie
porządne, sięgające od podłogi do sufitu rusz­ sprawdza się lepiej niż choćby najdokładniej­
towanie do wspinaczki, wyposażone w półki do szy opis.
siedzenia. Kociak i tam się będzie wspinał, mo­ Urządź dla kociaka pokój według wskazówek
żesz więc mu zafundować urządzenie, na któ­ ze stron 51-52. Własne pomieszczenie nie tyl­
rym pozwolisz mu baraszkować do woli. Że dro­ ko daje kociakowi spokój i poczucie bezpie­
gie? Niektóre są rzeczywiście dosyć kosztowne, czeństwa, lecz także zapobiega wykształceniu
na pewno jednak więcej zapłacisz za nowe fi­ się złych nawyków - a to już połowa sukcesu.
ranki. To tak jak z nałogowym palaczem: tysiąc razy
Dowiedz się, jakiej karmy i żwirku kociak uży­ łatwiej nigdy nie wziąć papierosa do ust, niż
wał w poprzednim miejscu pobytu. Kup zarów­ później zerwać z nałogiem.
no jedno, jak i drugie na zapas. Zmiana domu W sklepie z artykułami dla zwierząt kup śro­
wiąże się z dużym stresem - nie trzeba go do­ dek odstraszający od gryzienia. Spryskaj nim
datkowo zwiększać zmianą dotychczasowej kable telefoniczne i elektryczne, zanim kociak
karmy bądź żwirku. pojawi się w domu. Ponawiaj kurację w miarę
Kup kilka dodatkowych filmów do aparatu. potrzeby, w tygodniowych odstępach albo czę­
Będziesz nam wdzięczny za tę radę, kiedy twój ściej. Kociaki uwielbiają polować na wszelkie­
pupil wyrośnie na statecznego kocura i trudno go rodzaju przewody - im szybciej się nauczą,
ci będzie uwierzyć, że ta niezdarna, puszysta że kable mają paskudny smak, tym lepiej. Za­
kuleczka na zdjęciach to też on. Co ważniej- bawa w gryzienie przewodów elektrycznych
może się dla kociaka skończyć tragicznie. Jeśli
zaś twój pupilek będzie ci regularnie odłączał
telefon, twoja cierpliwość może się wyczerpać.
Jak się ćwiczy kocie
Inne skuteczne środki to przymocowywanie ka­ kroki
bli do ściany, umieszczanie ich w plastykowej
rurce izolacyjnej albo zwijanie - chodzi tylko Stopy stawiać bardzo nisko,
o to, by usunąć sprzed oczu kota dyndające Trzymać się podłogi blisko,
kusząco girlandy. Nogą szurać w lewo, w prawo
Najbardziej niebezpieczny rodzaj przewo­ I nie ruszać się zbyt żwawo:
dów to kable od niewielkich sprzętów gospo­ Każdy wie, jak kraj szeroki,
darstwa domowego, na przykład lampy, su­ Jak się ćwiczy KOCIE KROKI!
szarki do włosów bądź - najgorszego ze
wszystkich - żelazka. Stanowią one z wielu Może niezbyt mądre, ale prawdziwe.
powodów śmiertelne zagrożenie, niemniej jed­ Stosuj się do powyższych zaleceń, kiedy
nak każdy ciężki przedmiot pozostawiony na w twoim domu zagości futrzasty,
stole lub blacie kuchennym może być niebez­ plączący się pod nogami kociak.
pieczny. Jeśli istnieje możliwość, że włączone
do kontaktu urządzenie spadnie na podłogę,
zachowaj szczególną ostrożność! ostrożnie. Zasuwając szufladę można zmiaż­
Warto pomyśleć o zainstalowaniu w szafkach dżyć kocie maleństwo, które wspięło się na tyl­
kuchennych specjalnych zabezpieczeń przed ną ścianę komody. Kiedy byłem mały, nieraz
dziećmi albo zamków magnetycznych, zwłasz­ zdarzało się nam uwalniać kocich jeńców, uwię­
cza jeśli przechowujesz w szafkach niebez­ zionych w zakamarkach biurka. Słyszeliśmy tyl­
pieczne substancje. Każdy przedmiot, który na­ ko stłumione miauczenie; zlokalizowanie nie­
leży trzymać z dala od dzieci, trzeba trzymać szczęśnika zabierało nam kilka minut.
z dala także od kociaka; dotyczy to środków W oknach załóż siatki albo zainstaluj podwój­
czystości, farb, herbicydów, insektycydów, le­ ne szyby. Co roku setki kotów wypadają przez
karstw, chemikaliów domowego użytku. Kocię­ otwarte okna. Przeważnie kończy się to poważ­
ta i koty są szczególnie podatne na zatrucia, nym okaleczeniem bądź śmiercią. Lepiej od ra­
ponieważ często wylizują łapy i futro. W konse­ zu temu zapobiec.
kwencji zjadają wszystko, czegokolwiek dotkną.
Jedną z najbardziej trujących substancji jest
płyn do chłodnic. Obecnie w handlu są dostęp­ Oda do ciasności
ne także mniej toksyczne rodzaje tego środka.
Kupuj wyłącznie takie i przekonaj do nich me­ Jeśli chcesz zapewnić kociakowi bezpieczeń­
chanika. Nie narażaj swojego kociego ulubień­ stwo pod swoją nieobecność, zmniejszyć za­
ca na śmiertelne ryzyko. sięg ewentualnych szkód w domu i wyrobić
Jeśli jesteś rzemieślnikiem albo zajmują cię u swojego pupila dobre nawyki, powinieneś
robótki ręczne, trzymaj kota z dala od swego ograniczyć jego przestrzeń życiową.
warsztatu pracy. Nie licz na to, że wystarczy Możesz posłużyć się w tym celu obszerną
zamknąć drzwi: zawsze da się je jakoś uchy­ klatką, w której zmieści się posłanie, miska i ku­
lić. Kiedy kociak połknie igłę, oboje będziecie weta, albo łazienką. W codziennym użyciu le­
mieli kłopoty. Jeśli nawet kot wygramoli się ze piej sprawdza się odpowiednio zabezpieczona
skrzynki na narzędzia cały i zdrowy, nie zna­ łazienka. To idealne miejsce - wyłożone zwy­
czy to, że zawartość skrzynki pozostała niena­ kle kafelkami, co z jednej strony ułatwia sprzą­
ruszona. Pilnuj tego, na czym ci zależy. Nie za­ tanie, z drugiej zaś odstręcza większość kocia­
stanawiaj się, dokąd kociak mógłby wleźć - ków od załatwiania tam swoich potrzeb
pomyśl raczej, dokąd może wleźć. fizjologicznych.
Szuflady w komodach powinny być zamknię­ Zabezpieczenie łazienki polega na usunię­
te. Jeśli natkniesz się na otwartą, zamknij ją ciu z niej absolutnie wszystkiego. Kociak jest
Zabawka jest najlepszym przyjacielem kociaka.
Można ją gryźć, nosić ze sobą i przytulać się do
niej podczas drzemki (M.S., J.D.)

w stanie dostać się w najbardziej nieprawdo­

podobne miejsca. Usuń mydło, szampon, ży­
letki, szczoteczki do zębów, świecidełka, rośli­
ny, dezodoranty, kubki, itd... Zwiń i włóż do
schowka wszelkie łazienkowe maty i dywaniki.
Sprawdź, czy szafka łazienkowa daje się
szczelnie zamknąć. Jeśli nie, zainstaluj we­
wnątrz specjalne zabezpieczenie przed dzieć­
mi, umocuj uchwyty gumką, załóż haczyk za­
mykany w taki sposób, żeby drzwiczek nie
można było wepchnąć do środka - w każdym
razie zabezpiecz drzwiczki!
Zasłonę od prysznica przerzuć przez karnisz,
żeby kociak nie mógł się na nią wspiąć. Zasuń
drzwi od kabiny prysznicowej. Zamknij pokry­
wę sedesu: w przeciwnym razie kociak może
sobie sprawić niespodziewaną kąpiel.
Schowaj papier toaletowy - twój ulubieniec
z pewnością podrze go na strzępy - masz to
jak w banku. W naszej łazience chowaliśmy pa­
pier pod odwróconą do góry dnem puszkę po
kawie, ale tę metodę trudno uznać za szcze­
gólnie elegancką. W większości sklepów z wy­
posażeniem łazienek można kupić o wiele ład­
niejsze pojemniki na papier.
Skoro łazienka została już zabezpieczona,
pora dostosować ją do potrzeb kociego lokato­
ra. W kącie ustaw kuwetę, w miarę możności
jak najdalej od przejścia. W przeciwległym ro­
gu powinny znaleźć się miski na karmę i wo­
dę. Nikt nie lubi jeść w pobliżu toalety. Przed­
miot do ostrzenia pazurów połóż tuż obok
posłania. Drapanie jest często pierwszą czyn­
nością, jaką koty wykonują po przebudzeniu,
więc takie usytuowanie stanowiska jest jak naj­
bardziej uzasadnione.
Możesz zostawić kociakowi bezpieczne za­
bawki. Usuń wszelkie kable, druty i taśmy - ko­
ciak może je pogryźć na kawałki i zjeść, co naj­
prawdopodobniej nie wyjdzie mu na zdrowie.
Nie powinieneś kotu zostawiać zabawek z gu­
zikami, plastykowymi noskami i oczkami, któ­
re mógłby połknąć. Kocięta, zwłaszcza cho­
wane pojedynczo, uwielbiają psie zabawki
z owczej skóry. Są dostatecznie duże, by się
z nimi szarpać, a w chwilę potem zwinąć się Jeśli chcesz posprzątać, zatrzymaj samo­
wokół nich w kłębek. Łatwo je też utrzymać chód. Żadnych popisów w stylu trzymania kie­
w czystości - po prostu pierze się je w pralce, rownicy jedną ręką i otwierania klatki drugą.
kiedy się zabrudzą. Nie jesteś sam na drodze. Nie otwieraj drzwi
Spokojna muzyka płynąca z radia pomoże ani okien i posprzątaj. Jeśli musisz to zrobić
kociakowi zwalczyć uczucie osamotnienia. sam, postaraj się utrzymać kociaka wewnątrz
Ustaw odbiornik na podłodze albo dobrze go transportówki. W samochodzie koty potrafią się
umocuj - kociak z pewnością będzie go trącał wpakować w tak ciasne zakamarki, że ich ist­
łapą. Skorzystaj z radia na baterie albo spry­ nienia nawet się nie domyślałeś! O ile możesz,
skaj przewody środkiem odstraszającym. Gry­ po prostu sięgnij do środka i zwiń ręcznik. Wyj­
zienie kabli jest niestety ulubioną, choć niebez­ mij go, włóż nowy i zamknij drzwiczki. Zabru­
pieczną, kocią rozrywką. dzony ręcznik schowaj do plastikowej torby.
Przemawiaj do kociaka spokojnym, rzeczowym
tonem: w ten sposób pomożesz mu się uspo­
Pierwszy dzień koić.
Możemy jechać dalej. Kiedy dotrzecie do do­
Nowego członka rodziny najlepiej przywieźć do mu, zabierz kociaka do spokojnego, odpowied­
domu rano, na początku weekendu albo urlo­ nio zabezpieczonego pomieszczenia. Postaw
pu, tak byście zdążyli się ze sobą zaprzyjaź­
nić, zanim będziesz musiał wrócić do pracy.
Kociak powinien spędzić całą drogę w trans­
Widzisz? No to się napatrz, bo podczas
portówce. Trudno wprost uwierzyć, z jaką szyb­ pierwszych kilku nocy z pewnością nie będzie
kością wystraszony kot potrafi wyrwać się z ob­ tak dobrze! (M.S.)
jęć i narobić wszystkim kłopotu. Wyłóż dno
transportówki kilkoma warstwami gazet i przy­
kryj je starym ręcznikiem. W razie katastrofy
zwierzak będzie miał sucho.
Jeśli kociak napaskudzi w kącie klatki, bę­
dzie się jednak trzymał z dala od nieczystości,
więc lepiej zostaw go w spokoju. Wszystko za­
leży od czasu trwania podróży, usposobienia
kociaka, twojego doświadczenia i wreszcie stę­
żenia smrodu w samochodzie. Jeśli maluch jest
wyraźnie przestraszony, głucho i przeciągle
miauczy, przypada do podłogi i ma rozszerzo­
ne źrenice, zrezygnuj ze sprzątania podczas
drogi - tylko powiększysz jego stres. Jeśli ko­
ciak nie ma nic przeciwko temu, możesz śmia­
ło usunąć nieczystości.
Naprawdę trudno uspokoić wystraszonego
kociaka. Przed chwilą został wyrwany ze zna­
jomego otoczenia i umieszczony w hałaśliwym,
trzęsącym się metalowym pudle, które wiezie
go nie wiadomo dokąd w towarzystwie osoby,
którą pierwszy raz widzi na oczy. Czy można
go winić za to, że jest przerażony? Kiedy się
przekona, jak wspaniałym miejscem jest jego
nowy dom, zwinie się w kłębek mrucząc, nie
należy się jednak tego spodziewać podczas
pierwszej podróży samochodem.
 stawia opór, uszanuj to. W ten sposób kot da­
je do zrozumienia: „Na pomoc! Mam dosyć".
Co będzie potrzebne Im szybciej się przekona, że jesteś w stanie
w drodze do domu zapewnić mu spokój, kiedy sytuacja go prze­
rasta, tym szybciej zdobędziesz jego pełne
PLASTIKOWA KLATKA zaufanie.
Kociak może ci przeszkadzać
w prowadzeniu samochodu, wspinać się
na siedzenia, zrobić sobie krzywdę, kiedy Pierwsza noc
gwałtownie zahamujesz, a nawet
wyśliznąć się przez ledwo uchylone okno. Ach, ta pierwsza noc. Jak cudownie położyć
Nie wypuszczaj go z klatki, dopóki nie się spać pierwszej nocy spędzanej wspólnie
dojedziecie bezpiecznie do domu. z kociakiem - mamy jednak wątpliwości, czy ci
się to uda. Twój kotek czuje się jak przybysz
PAPIEROWE RĘCZNIKI z daleka na obcej ziemi. Wedle wszelkiego
Zawsze miej w samochodzie jedną albo prawdopodobieństwa urządzi sobie mały se­
dwie rolki. ans bezsenności albo w najlepszym razie, bę­
dzie ci wyśpiewywał smętne ballady zza za­
POCHŁANIACZ ZAPACHÓW mkniętych drzwi.
Nie masz pojęcia, ile smrodu potrafi Możesz zrobić dwie rzeczy - to zależy od
narobić całkiem mały kociak. Weź ze twojego usposobienia. Możesz zamknąć kocia­
sobą butelkę dobrego pochłaniacza ka w jego pokoju, nastawić mu cicho radio i otu­
zapachów - są dostępne w handlu. lić go szczelnie na dobranoc. Urządzisz mu
wspaniałe posłanie, wkładając znoszoną ba­
DODATKOWE RĘCZNIKI I TORBY wełnianą bluzę albo stary sweter do małego
PLASTIKOWE pudełka lub koszyka. Ciepło pomaga zasnąć -
Niezbędne w sytuacji, kiedy będziesz maluch szybciej się uspokoi, jeśli włożysz mu
musiał usunąć śmierdzący ręcznik. do środka owinięty ręcznikiem termofor.
Przez kilka nocy kociak może miauczeć
MISKA I WODA i skrobać do drzwi. Nie zwracaj na niego uwa­
W długiej podróży napoje chłodzące gi. Wiem, że to nie jest proste, jeśli jednak ule­
często są mile widziane. gniesz jego lamentom, dasz mu nagrodę za ro­
bienie hałasu. Następnym razem będzie
wrzeszczał dłużej i głośniej, spodziewając się
klatkę na podłodze. Otwórz drzwiczki. Usiądź rychłego uwolnienia. Jako metoda wychowaw­
wygodnie i przejrzyj gazetę. Nie próbuj zmu­ cza najlepiej sprawdza się poświęcenie uwagi,
szać kociaka do wyjścia. Niedługo sam się zde­ zabawa i przytulanie wieczorem, a następnie
cyduje. Zostaw mu swobodę działania. Kiedy spokojne, acz stanowcze wysłanie kociaka
zaryzykuje i wygramoli się z klatki, przez kilka spać. I tyle. U siebie kociak ma wszystko, cze­
minut obserwuj, jak będzie poznawał nowe oto­ go mu trzeba, jest bezpieczny, jest grzeczny
czenie. Kiedy poczuje się bezpiecznie, podnieś i ma iść do łóżka. Im szybciej pojmie, że noc
go delikatnie i wstaw do kuwety. służy do spania, tym lepiej dla was obojga.
Nie czas teraz na wieczorki zapoznawcze Możesz także pozwolić mu zwinąć się w kłę­
z sąsiadami. Postaw się w sytuacji twojego ko­ bek obok ciebie. Trudno o lepszy sposób wej­
ciaka. Pozwól mu najpierw nabrać zaufania do ścia z kimś w dobrą komitywę. Ujemną stronę
nowego domu. Po kilku dniach zaproś do sie­ stanowi fakt, że twoje noce mają szansę w naj­
bie jednego albo dwoje przyjaciół. Nie pozwól, lepszym razie zmienić się w kimanko-przery-
by jakakolwiek egzaltowana osoba, bez wzglę­ wanko. Koty prowadzą nocny tryb życia i nie
du na wiek, uganiała się za kociakiem, żeby jest wykluczone, że o trzeciej nad ranem two­
się z nim „po prostu zaprzyjaźnić". Jeśli kociak jego pupilka najdzie ochota, by zapolować na
twoją nogę, wylizać ci ucho albo zagrać w ho­ kociąt z tego samego miotu da ci gwarancję,
keja twoją szczotką do włosów. że maluchy będą żyć ze sobą w zgodzie.
Wybór należy do ciebie. Każdy sposób ma Jeśli nie jesteś w stanie sprawić sobie dwóch
swoje zalety. kociaków, nie trać otuchy. Jest wiele innych spo­
sobów, by umilić życie twego pupila.

Kociak sam Karma

w domu Kocięta spędzające wiele godzin samotnie mu­
szą mieć stały dostęp do jedzenia i wody. Po­
Uważa się, że kocięta i dorosłe koty mogą spę­ lecamy wykładanie suchej karmy dla kotów,
dzać w domu długie samotne godziny. Ow­ z której zwierzę może korzystać przez cały
szem, koty znoszą długie okresy odosobnie­ dzień, albo zainstalowanie automatycznego
nia, nie znaczy to jednak, że samotność jest karmidła z wyłącznikiem czasowym, dostępne­
dla nich przyjemna i wskazana. Dotyczy to go w wielu sklepach z artykułami dla zwierząt.
zwłaszcza ras aktywnych, lubiących kontakt
z człowiekiem, na przykład kotów syjamskich
i abisyńskich.
Rozrywka
Prawda jest taka, że kocięta lubią towarzy­ Każdy się może znudzić - kot nie należy do
stwo i potrzebują go. Jest jeszcze jedna praw­ wyjątków. Poszerz parapet przy oknie z wido­
da: musisz pracować, żeby zarobić na jedze­ kiem na ruchliwą ulicę. Zostaw włączony tele­
nie dla kotów. Jak je z sobą pogodzić? wizor albo radio, odbierające cicho program
Najlepszym rozwiązaniem dla wszystkich za­ z muzyką poważną lub audycje słowne. Co kil­
interesowanych jest przygarnięcie lub zakup ka dni zmieniaj kotu zestaw zabawek.
dwóch kociaków naraz. Kiedy wyjdziesz z do­
mu, kociaki zajmą się sobą nawzajem, dzięki
czemu wszyscy unikną stresów. Wybór dwóch To dopiero zabawa! (M.S.)
Ćwiczenia od pracy albo zapraszaj przyjaciół do siebie.
Twój futrzasty przyjaciel musi czuć, że jest dla
Ćwiczenia to jeden z najlepszych sposobów na ciebie naprawdę ważny, a zresztą który opie­
rozładowanie stresu. Samotne siedzenie w do­ kun kota nie lubi z nim być?
mu zwykle wiąże się dla kociaka z pewnym Najmilszym sposobem spędzania czasu z ko­
stresem, który wymaga rozładowania. Najlepi­ tem jest jego pielęgnowanie. Oboje będziecie
ej służy temu wysiłek fizyczny, a twoja obec­ z niecierpliwością oczekiwali tych kilku spędzo­
ność zapewni przy tym kociakowi poczucie bez­ nych razem chwil.
pieczeństwa. Musisz zapewnić mu co najmniej
jedną porządną sesję zabawową dziennie, co
pomoże mu odprężyć się i lepiej znosić okre­
sy samotności. Idealnym rozwiązaniem są dwa Przedstawiamy kota
kwadranse zabawy każdego dnia, jeden rano
i drugi wieczorem. Im więcej ruchu, tym lepiej.
innym zwierzętom
Pogoń za piłką, mocowanie się z zabawką, uga­
nianie się za sznurkiem to wspaniałe rozryw­
domowym
ki, przynoszące niemal taką samą uciechę ko­
tu, jak i obserwującemu go właścicielowi. Koty
Zanim przedstawisz kociaka starszym kotom
w domu, sprawdź, czy dopełniłeś obowiązku
Wspólnie spędzony czas przeprowadzenia wszelkich szczepień. Wśród
Jeśli masz tylko jednego kota, zwłaszcza mło­ kotów szerzą się groźne choroby zakaźne -
dego, powinieneś przychodzić do domu jak naj­ swoje koty powinieneś uodpornić na nie za­
wcześniej i zostawać z pupilem jak najdłużej. wczasu, zanim jeszcze w rodzinie pojawi się
Oczekiwanie cały dzień na przyjście właścicie­ nowe zwierzę.
la bardzo źle wpływa na psychikę kota. Nie mu­ Przed sprowadzeniem kociaka do domu za­
sisz popadać w skrajności, staraj się jednak nieś go do lekarza weterynarii. Przeprowadź
ograniczyć życie towarzyskie do dni wolnych wszelkie wymagane testy i szczepienia, upew­
niając się, że kociak jest zdrowy. Zastosuj się
do zaleceń lekarza, który może poprosić cię
o zostawienie kota w klinice na noc, dopóki nie
Socjalizacja
będą znane wyniki badań, albo o kilkudniowe
Im częściej kociak styka się z różnymi przetrzymanie zwierzaka w oddzielnym po­
ludźmi, tym chętniej będzie potem mieszczeniu u ciebie w domu. Podporządkuj
przebywał w ich towarzystwie. Zapraszaj się zaleceniom lekarza. Nie warto ryzykować.
często przyjaciół lubiących koty, pozwalaj Kolejnym argumentem przemawiającym za
im częstować malucha smakołykami tymczasowym umieszczeniem kociaka w od­
i bawić się z nim ulubionymi zabawkami. dzielnym pokoju, nawet kiedy otrzyma on już
Niedługo kociak zacznie reagować świadectwo zdrowia, jest fakt, że zwierzęta bę­
podnieceniem na dźwięk dzwonka, dą mogły poznać nawzajem swój zapach przez
biegnąc żwawo do drzwi, żeby zamknięte drzwi. Codziennie można wpusz­
sprawdzić, kto do niego przyszedł! czać do pokoju starsze koty, kociaka zaś wy­
Tempo socjalizacji należy oczywiście puszczać na zewnątrz, żeby oswoił się z do­
dostosować do kota, nigdy nie mownikami i zaczął się do ciebie przyzwy­
lekceważąc jego wątpliwości i oporów. czajać.
Nawiązuj z nim kontakt, nakłaniaj go do Możesz ułatwić kotom zadanie, ujednolica­
towarzystwa, baw się z nim, ale do jąc rejestrowane przez nie zapachy. Spróbuj
niczego go nie zmuszaj, nie wyrządzaj przetrzeć najpierw jednego, potem drugiego,
mu krzywdy i nie strasz go. a następnie znów pierwszego kota tym samym
ręcznikiem. Możesz także przetrzeć wszystkie
koty ręcznikiem spryskanym odrobiną wody ko- niować. Nie karć ich za takie zachowanie; wy­
lońskiej albo środka przeciw pchłom. Staraj się patruj najmniejszych oznak agresji i powstrzy­
nie przesadzić - koty mają bardzo czułe powo­ maj zwierzę, zanim dojdzie do ataku. Uderze­
nienie! Kilka kropel na ręczniku w zupełności nie książką o blat, klaśnięcie w ścianę -
wystarczy. Wszystkie te sposoby pomogą zwie­ jakikolwiek niespodziewany dźwięk powinien
rzętom zaakceptować się nawzajem. zbić kota z tropu i umożliwić rozdzielenie zwie­
Jeśli weterynarz wyrazi zgodę, spróbuj przed­ rząt. Karcenie zasiedziałego kota za obronę re­
stawić sobie zwierzęta. Musisz się liczyć z tym, wiru może go tylko bardziej rozjuszyć.
że koty będą na siebie warczeć i prychać - to Dobrze mieć na podorędziu mocny karton al­
normalna reakcja. Koty mają silnie wykształco­ bo kosz na papiery: jeśli kot zacznie przejawiać
ny instynkt terytorialny; trudno się spodziewać, agresywne zamiary, można go ostrożnie na
że radośnie przywitają nowego przybysza na niego zarzucić, dzięki czemu wszyscy unikną
swoim terenie. Zwykle reagują rezerwą, zjeże- ran bitewnych. Podczas gdy napastnik przeby­
niem sierści, niepewnością pomieszaną z za­ wa w zamknięciu, intruza należy usunąć. Pró­
ciekawieniem, prychaniem, warczeniem, uciecz­ ba usunięcia rozjuszonego kota grozi jeszcze
ką na wyżej położone miejsca bądź pośpie­ większym zamieszaniem, a poza tym możesz
sznym odwrotem do drugiego pokoju. Pozwól zostać podrapany.
im zachowywać się po swojemu - w większo­ O ile się da, pozwól kotom przyzwyczajać się
ści przypadków poradzą sobie same. do siebie w tempie, jakie im najbardziej odpo­
Jeśli koty atakują się nawzajem, skaczą na wiada. Po przybyciu do nas Emily spędziła prze­
siebie i urządzają zasadzki - musisz interwe- szło tydzień w koszu na bieliznę. Wychodziła
stamtąd tylko wtedy, kiedy naprawdę musiała.
W zasadzie Ben mógłby się z nią przywitać,
ale ona i tak nie zwróciłaby na to uwagi. Po­
Lucek dopiero się wprowadził - z początku nie był zwoliliśmy jej robić, co chciała. Wreszcie wyla­
pewien, czy Punia ma wobec niego dobre zamiary zła z kosza na dobre i nie schowała się do nie­
(M.S.)
go nigdy więcej.
Kolejnym sposobem na przyśpieszenie wza­
jemnej akceptacji jest karmienie kotów w tym
samym pomieszczeniu. Podajemy im wtedy wy­
łącznie wilgotną karmę. Karmienie odbywa się
dwa razy dziennie w spokojnym otoczeniu. Na
początku rozstawiamy miski w przeciwległych
kątach pokoju. Co kilka dni przesuwamy je, po­
wiedzmy o metr, aż w końcu koty wyjadają kar­
mę nos w nos, jeden obok drugiego.
Kiedy spokojnie jedzą, chwalimy je oba. Ko­
ty powinny zdawać sobie sprawę z naszego za­
chwytu faktem, że żyją ze sobą w zgodzie. Czę­
ste pochwały i słowa otuchy są w takich
okolicznościach bardzo pomocne.
Odrobina kociego zrzędzenia podczas posił­
ków nie powinna wzbudzać obaw, dopóki zwie­
rzęta nie przerywają jedzenia. To już dużo. Je­
śli w którymkolwiek momencie jeden z kotów
przestaje jeść i zaczyna gromić wzrokiem dru­
giego, należy spokojnie usunąć potencjalnego
napastnika. Nie odzywaj się. Szlaban na jedze­
nie aż do następnego posiłku. Odległość mię­
dzy miskami należy znów zwiększyć mniej wię-
cej o metr i zacząć od nowa. Pod żadnym po­ psem. W każdej sytuacji psa musisz trzymać
zorem nie wolno karcić kota. Zachowuj się obo­ na smyczy, dopóki nie nabierzesz stuprocen­
jętnie. To nie twoja sprawa; po prostu kot, któ­ towej pewności, że nie wyrządzi kociakowi
ry nie chce współpracować, musi chodzić krzywdy. Dobrze ułożony pies jest pod każdym
głodny. Trudno wprost uwierzyć, jak wielki względem idealnym towarzyszem, jest także
wpływ na stosunek do współbiesiadnika może zdecydowanie bezpieczniejszym kompanem
mieć burczenie w brzuchu. dla twojego kota.
Większość kotów trochę pogdera, postroi mi­ Żeby to osiągnąć, pies musi opanować przy­
ny, ciśnie półgębkiem kilka przekleństw i wresz­ najmniej polecenie „zostaw" oraz solidne pod­
cie wejdzie w przyjacielską komitywę z tym dru­ stawy polecenia „leżeć/zostań" (oba omówili­
gim. Niech zdarzenia potoczą się własnym śmy szczegółowo w podręczniku szkolenia
trybem. Kochaj oba koty, nie próbuj ich jednak psów Mój pies świadczy o mnie, Multico 1996).
zaprzyjaźnić ze sobą na siłę. To przyjdzie z cza­ Szkolenie musisz rozpocząć odpowiednio wcze­
sem, ani wcześniej, ani później. śnie, zanim sprawisz sobie kociaka. Jeśli nie
potrafisz zapanować nad psem w normalnej
sytuacji, tym bardziej ci się to nie uda, kiedy
Psy w domu pojawi się kociak.
Kociak i pies często bywają parą najlepszych Jeśli nie możesz sobie dać rady z psem, idź
przyjaciół, podobnie jednak jak w innych związ­ na kurs do miejscowej szkółki dla psów. Pies
kach, początki mogą być trudne. Sprawy toczą może zrobić krzywdę kociakowi, nawet jeśli ma
się szybciej, jeśli albo kot, albo pies mieszka­ najlepsze intencje. Psy agresywne wobec ko­
ły wcześniej w towarzystwie zwierzęcia innego tów, którym zdarzyło się już zabić jakieś małe
gatunku, ale nie należy wpadać w panikę, je­ zwierzę, wymagają natychmiastowego prze­
śli taka sytuacja jest dla obojga nowością. szkolenia u zawodowego trenera albo psycho­
Wszystko da się zrobić. loga zwierzęcego! Zachowaj szczególną ostroż­
Podstawowym warunkiem jest ochrona ko­ ność, jeśli pies jest zazdrosny o swoją miskę.
ciaka przed nadpobudliwym albo źle ułożonym Ciekawski kotek dobierający się do miski mo-

Alfa i Gluś szybko się ze sobą zaprzyjaźnili (J.G.)

że wyzwolić agresję psa. Nie czekaj, aż dojdzie pieczny zatrzask, żeby w razie czego kot nie
do katastrofy - działaj natychmiast i wyratuj ko­ otworzył ich na oścież.
ciaka z opresji! Kiedy kot zaczaja się na ptaki albo łakomie
Zawieranie znajomości przebiegnie łatwiej, je­ się w nie wpatruje, należy zastosować korek­
śli kociak będzie mógł w każdej chwili salwować tę psikając na niego wodą ze spryskiwacza do
się ucieczką. W każdej istocie osaczonej przez roślin albo hałasując mu nad uchem puszką-
coś, co ją przeraża, wyzwalają się najgorsze in­ -grzechotką (patrz Arsenał pomocy do wyko­
stynkty. Nie próbuj przytrzymywać kociaka. Po­ rzeniania złych nawyków na stronach 137-139.
zwól mu pokierować rozwojem wypadków. Nie krzycz na kota i nie odganiaj go; tym spra­
Jeśli pies zachowuje się przyjaźnie i spokoj­ wisz tylko, że zwierzę skojarzy twoją osobę
nie, udziel mu gorącej pochwały - nawet jeśli z korektą i poczeka, aż sobie pójdziesz, po
taka sytuacja potrwa tylko chwilę. Ogromna czym spokojnie wróci do polowania na ptasz­
większość psów gorączkowo stara się przypo­ ki. Chodzi o to, żeby kot uznał, że gapienie się
dobać swojemu właścicielowi, nawet jeśli nie na ptaki nie jest przyjemnym zajęciem. Krop­
wie, jak się do tego zabrać. Chwaląc psa, ile­ ka. Nie chodzi o to, że ty tego nie pochwalasz.
kroć zachowuje się w sposób pożądany, da­ Jeśli schowasz puszkę-grzechotkę albo spry-
jesz mu jasny obraz swoich oczekiwań. Jeśli skiwacz do roślin za plecami, a po daniu ko­
nie jesteś w stanie skrupulatnie doglądać ciakowi korekty obejrzysz się za siebie, maluch
wspólnej zabawy psa i kociaka, zamknij któreś nie będzie zdawał sobie sprawy, że masz co­
z nich w oddzielnym pomieszczeniu. Mniej wię­ kolwiek wspólnego z nieprzyjemnościami, któ­
cej po tygodniu dojdą do porozumienia, lecz re właśnie go spotkały.
nawet wówczas nie można ich zostawiać bez
nadzoru.
Małe zwierzęta
W dzieciństwie Sarah utraciła kilka skoczków
Ptaki pustynnych oraz chomika z winy nieustraszo­
Powiedzmy sobie prawdę w oczy: koty są dra­ nego Captaina, dzielnego myśliwego i pogrom­
pieżnikami. Co więcej, niektóre mają szczegól­ cy chudej zwierzyny. Najlepszym zabezpiecze­
nie rozwinięty instynkt łowiecki. Dopóki się nie niem dla tych małych, bezbronnych zwierzątek
przekonasz, w jakim stopniu twój kot rozwinął jest dobrze umocowane, solidne przykrycie klat­
myśliwskie umiejętności i zainteresowania, ki, dodatkowo obciążone z góry. No cóż, mo­
wszystkie mniejsze, chowane w klatkach zwie­ że nie najlepszym, gdyż najlepszym sposobem
rzęta trzymaj z dala od niego. Ptakowi w klatce jest zamknięcie drzwi do pomieszczenia, w któ­
skrzydła niewiele w razie czego pomogą. rym trzyma się małe zwierzęta. Człowiek nie
Klatki z ptakami należy zawiesić w bezpiecz­ jest jednak istotą doskonałą i prędzej czy póź­
nej odległości od półek i stołów, z których kot niej zostawi drzwi otwarte. Wówczas mocne
mógłby na nie skoczyć. Trzeba je dobrze umo­ wieczko pomoże zapobiec najgorszemu.
cować, aby nie dało się ich łatwo strącić. Naj­ Zawsze to jakaś przeszkoda.
prościej wkręcić w sufit porządny haczyk, a na­ Jeśli urządzisz na kota zasadzkę oklejając
stępnie zawiesić klatkę na lince przewleczonej powierzchnię dookoła klatki taśmą dwustron­
przez niego i przez drugi haczyk, umieszczo­ ną albo wykładając tam kilka kawałków folii sa­
ny w ścianie. Dzięki temu klatkę będzie moż­ moprzylepnej, kot może dojść do wniosku, że
na bez trudu opuszczać i podnosić, co umoż­ cały teren jest obłożony zakazem wstępu. Nie
liwi zawieszenie jej z dala od wszelkich półek radzimy rozkładać odwróconych pułapek na
albo stołów. myszy - będą się śnić po nocach waszym
Jeśli chcesz mieć absolutną pewność, że skoczkom pustynnym. Jako dodatkowy środek
twoje ptaszki są bezpieczne, sprawdź, czy prę­ zabezpieczający możesz zastosować wąską
ty klatki są rozmieszczone dostatecznie gęsto, deszczułkę przybitą wzdłuż przedniej ściany
by kot nie mógł sięgnąć łapą do wnętrza. klatki - ta solidna zapora uniemożliwi strące­
Drzwiczki powinny być wyposażone w bez­ nie klatki ze stołu albo półki.
Nauka korzystania tu, tonąc w nim niczym szkrab w piasku. Dwu-
centymetrowa warstwa wystarczy aż nadto. Ko­
z kuwety ciak będzie bardziej zadowolony - a bardziej
zadowolony znaczy czystszy.
Utrzymuj kuwetę w czystości! Trudno o bar­
Kocięta dbają o czystość. Jeśli stworzyć im od­ dziej odrażający widok, niż zapchany, niespłu-
powiednie warunki, większość bez żadnych kany sedes w toalecie publicznej. Podobne są
problemów nauczy się korzystać z kuwety. Za­ odczucia twojego kociaka. Wyrób w sobie na­
pewnienie takich warunków jest już twoim za­ wyk sprzątania kuwety za każdym razem, kie­
daniem. dy koło niej przechodzisz. Dzięki temu smród
Zanim przejdziemy do dalszych szczegółów, będzie mniejszy, a kuweta używana częściej.
zajmijmy się pochwałą. Podobnie jak wszyscy, Jeśli tak ci będzie wygodniej, ustaw przy ku­
kocięta są bardzo podatne na czułe słowa i ge­ wecie mały przykrywany kubeł na śmieci. U nas
sty. Jeśli kociak zostanie pochwalony za pozy­ kuweta stoi w łazience - używamy żwirku, któ­
tywne załatwienie sprawy w kuwecie, nabie­ ry można spłukiwać. Duże ułatwienie dla
rze śmiałości i utrwali swój nawyk. Nie chwal wszystkich.
kota, zanim nie skończy, w przeciwnym razie Zapewniając pupilowi łatwo dostępną i czy­
może stracić kontenans. Chwal go w sposób, stą kuwetę, musisz jednocześnie tak dbać
jaki najbardziej lubi. Sam ci go wskaże. Jeśli o resztę mieszkania, by zniechęcić kota do wy­
zaczniesz okazywać swój entuzjazm zbyt gło­ korzystywania go jako toalety.
śno, przestraszy się i ucieknie. Jeśli będziesz Regularnie usuwaj popiół z kominka albo za­
zbyt subtelny, nie zwróci na ciebie uwagi. Ko­ instaluj porządną, solidną kratę, przez którą ko­
ciak pochwalony w sposób, jaki mu odpowia­ ciak nie będzie mógł przedostać się do środka.
da, przypadnie do ciebie ocierając się pyszcz­ W miarę możności zawieś doniczki z kwiata­
kiem i mrucząc. mi w niedostępnym miejscu. Jeśli chodzi o ro­
Postaw kuwetę w łatwo dostępnym, ale spo­ śliny w dużych pojemnikach, to zamiar użytko­
kojnym miejscu. Jeśli dookoła będzie się zbyt wania ich jako toalety można obrzydzić kotu na
wiele działo, kociak może się poczuć zbity różne sposoby: kładąc na powierzchni ziemi
z pantałyku albo wystraszony, a zbyt daleka siatkę drucianą, sypiąc na nią cienką warstwę
wędrówka do kuwety może okazać się ponad żwiru, łącząc brzegi pojemnika przyklejoną na
siły małych kocich łapek. Jeśli mieszkasz w wie­ krzyż taśmą dwustronną albo korzystając ze
lopiętrowym domu, przez kilka miesięcy usta­ środka odstraszającego domowego użytku. Któ­
wiaj kuwetę na każdym piętrze. Dzięki temu raś z tych metod powinna się sprawdzić.
unikniesz sytuacji, w której twoje maleństwo Zagrodź za pomocą walizek albo kartonów
chwyci potrzeba na parterze, a do kuwety bę­ przestrzeń za kanapą i półkami na książki oraz
dzie musiało biec na drugie piętro. wszystkie ciasne zakamarki, w które kociak
Kiedy już ustawisz kuwetę dla kociaka, mógłby się z upodobaniem wczołgać, a następ­
sprawdź, czy ścianki nie są za wysokie i czy nie stwierdzić, rozejrzawszy się dookoła: „Hej,
zwierzę nie będzie miało trudności z wejściem tego miejsca nikt do niczego nie używa, myślę,
do środka. Kociak rośnie szybko i już niedługo że mogę tu zrobić siusiu!".
będzie mógł korzystać z kuwety dla dorosłego Pisaliśmy już o ograniczaniu przestrzeni do­
kota, dopóki jednak jest mały, zacznij od odpo­ stępnej dla kociaka w sytuacjach, kiedy nie
wiednio przyciętego kartonu. Sprawdzając, czy można go nadzorować; nie znamy lepszej me­
kociak zdoła wejść do środka, upewnij się, że tody zapobiegania złym nawykom i utrwalania
da radę dostać się do samej kuwety. Drzwi do dobrych. W dalszej perspektywie koty dobrze
pomieszczenia, w którym znajduje się kuweta, wychowane zyskują więcej swobody niż koty
muszą być otwarte przez cały czas, kiedy ko­ źle ułożone.
ciak jest w pobliżu. Od czasu do czasu zdarza się katastrofa, na­
Nie przesadź z ilością żwirku. Maleńki kociak wet przy zachowaniu wszelkich środków ostroż­
nie musi przedzierać się przez zwały bentoni­ ności. Choć bywa to uciążliwe, musisz pamię-
tać, że kociak jest jeszcze dzieckiem, trzeba Wszystkie miejsca po kocich kałużach nale­
więc go odpowiednio traktować: nie wolno go ży dokładnie wyszorować, nawet jeśli nie widać
bić, nurzać mu nosa w nieczystościach ani na śladów i nie czuć zapachu. W porównaniu z ko­
niego krzyczeć. Karcony w ten sposób kociak cim nos ludzki jest dość prymitywnym narzą­
zacznie się ciebie bać i dojdzie do wniosku, że dem i nie należy ufać jego świadectwu. Dywan
gniewasz się na niego, kiedy go przyłapiesz na może przesiąknąć na wylot, trzeba więc wyczy­
załatwianiu potrzeb fizjologicznych. Często do­ ścić także podłogę. Gorzej z wykładziną umo­
chodzi do sytuacji, kiedy kociak nie ma odwa­ cowaną na stałe - mocz może przesączyć się
gi korzystać z kuwety w twojej obecności. Lo­ na jej spodnią warstwę, do której w żaden spo­
giczną konsekwencją twojego zachowania jest sób nie można się dostać. Jeśli kociak załatwi
bowiem wniosek: „mój pan nie może mnie zo­ się kilkakrotnie w to samo miejsce, można sko­
baczyć, kiedy siusiam albo robię kupę", co skła­ rzystać z usług firmy zajmującej się czyszcze­
nia kociaka do załatwiania się w ustronnym niem. Pracowników trzeba od razu uprzedzić,
miejscu, na przykład w szafie. że plamy pochodzą z kociego moczu. Upewnij
Jeśli przyłapiesz go na gorącym uczynku, nie się, czy stosowane przez firmę środki czysz­
odzywaj się. Uderz ręką w ścianę albo zaklaszcz. czące zawierają pochłaniacz zapachów.
Głośny dźwięk zbije kota z tropu i sprawi, że na
chwilę przerwie swoją czynność. Wtedy spokoj­
nie go podnieś, zabierz do najbliższej kuwety
i delikatnie w niej postaw. Jeśli skończy się za­
Zapobieganie złym
łatwiać w środku, pochwal go ciepło. Jeśli nie -
no cóż, może uda się następnym razem.
nawykom
Jeśli do katastrof dochodzi częściej, twoja wi­ Nie skłaniaj kociaka do zachowań, których nie
na! Musisz lepiej pilnować kociaka, kiedy je­ życzysz sobie u dorosłego kota. Brzmi to jak
steś w domu, i zamykać w oddzielnym po­ truizm, jednakże zniewalający wdzięk kociąt aż
mieszczeniu, kiedy musisz go spuścić z oka. nadto często prowadzi do sytuacji, w których
Pamiętaj - to jeszcze dziecko. Jeśli nie uda mu właściciele utrwalają złe nawyki u swoich ulu­
się trafić do kuwety, to znaczy tylko tyle, że mu bieńców.
się nie udało - nie traktuj tego jak przestęp­
stwa albo zbrodni. Niedługo zrozumie, w czym
rzecz. Sukces osiągniesz dzięki cierpliwości Mimo że kociak polujący na ciebie spod kołdry
i stosowaniu środków zapobiegawczych. jest doprawdy uroczy, zachęcanie go do tego typu
zabaw przysporzy ci kłopotów, kiedy dorośnie
Jeśli problem nie ustępuje, może być koniecz­ (U.S.)
na wizyta u weterynarza. Pomyłki mogą być
skutkiem łagodnej infekcji dróg moczowych al­
bo rozstroju żołądka. Przeprowadź badanie ka­
łu na obecność pasożytów. Jeśli zwierzę jest
zarobaczone, nauka czystości jest prawie nie­
możliwa.
Chcąc skutecznie usunąć ślady po kocich ka­
tastrofach, musisz użyć pochłaniacza zapa­
chów. Można go kupić w sklepie z artykułami
dla zwierząt albo u weterynarza. Koty mają zna­
komicie wykształcony zmysł powonienia. Jeśli
miejsce nie zostało odpowiednio wyczyszczo­
ne i pozostał choćby ślad zapachu, kociak sko­
rzysta z niego ponownie. Pod żadnym pozorem
nie czyść plam ze zwierzęcych wydalin amo­
niakiem. Jest on składnikiem moczu i jego za­
pach zwabi zwierzę w to samo miejsce.
 Oto typowy przykład: leżysz w łóżku i wysta­ nie po całym ciele. Powoli i spokojnie powinno
wiasz nogę spod kołdry. Kociak dostrzega twój się go głaskać zawsze z kierunkiem włosa.
ruch, czai się do skoku w stylu „to ja, lampart" Większość kotów nie znosi gwałtownego gła­
i daje susa w twoją stronę. Trafia niezbyt pre­ skania szybkimi i krótkimi ruchami.
cyzyjnie. Śmiejesz się i znowu wystawiasz no­ Delikatnie dotykaj jego łap, przeciągnij ręką
gę. Kociak znów szykuje się do skoku i próbu­ po ogonie, zajrzyj mu do uszu, podnieś do gó­
je jeszcze raz. Po chwili ty się śmiejesz, a on ry wargi. Sekret tkwi w spokojnym zachowaniu,
skacze - oboje świetnie się bawicie. powolnych ruchach, przemawianiu łagodnym
No i co w tym złego? Ano to, że właśnie na­ tonem i natychmiastowym przerwaniu wszyst­
uczyłeś kota, jak atakować przedmiot porusza­ kich tych czynności, kiedy kot zaczyna machać
jący się pod kołdrą. Miej zatem pretensje tylko ogonem albo w jakikolwiek inny sposób oka­
do siebie, kiedy pewnego mglistego poranka zywać rozdrażnienie. Wprowadzaj elementy
obudzisz się z wrzaskiem, bo twój dorosły kot tych czynności do codziennych pieszczot. Cho­
zatopił właśnie w dużym palcu twojej nogi cał­ dzi o to, by powoli, przez kilka dni albo tygodni,
kiem dorosłe pazury i zęby. przyzwyczajać kota do dotykania w różnych
miejscach ciała. Nie staraj się na siłę osiągnąć
wszystkiego od razu. Jeśli posuniesz się za da­
Karmienie leko albo narzucisz zbyt szybkie tempo, mo­
Koci szantaż szerzy się wszędzie. Wycie o po­ żesz mieć potem większe kłopoty niż na sa­
ranku - kocia wersja przystawiania pistoletu do mym początku.
skroni - z biegiem lat wyuczyła miliony właści­ Jaki jest cel tych wszystkich zabiegów? To
cieli, że należy natychmiast wstać i nakarmić proste - do końca życia kota będziesz musiał
koteczka! Zdarzało się nam mieć do czynienia przycinać mu pazury, pielęgnować jego rany,
z kilkoma nieszczęśnikami, którzy trzymają ko­ czesać mu futro i czyścić uszy. Jeśli przyzwy­
cią karmę na szafce nocnej, dzięki czemu mo­ czaisz go do tego rodzaju zabiegów odpowied­
gą nakarmić kota przez sen. nio wcześnie i w przyjemny sposób, będzie się
Można tego uniknąć. I to bardzo łatwo. Cu­ im poddawał bez oporu. Kot znoszący cierpli­
downym sposobem, który zawsze się spraw­ wie czynności pielęgnacyjne ułatwia życie swo­
dza. Nie zaczynaj dnia od karmienia kota. Przy­ jemu właścicielowi i lekarzowi, przeżywa też
zwyczaj go, że dostanie jeść tuż przed twoim mniej stresów niż ten, który opiera się najprost­
wyjściem do pracy. Niech skojarzy dźwięk klu­ szym zabiegom.
czy z karmieniem. Dzięki temu nie tylko unik­ Do podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych
niesz porannego szantażu, lecz także nauczysz należy kota przyzwyczajać możliwie jak naj­
go, że twoje wyjście wiąże się z czymś przy­ wcześniej. Można połączyć to z codziennymi
jemnym, co pozwoli zmniejszyć stres towarzy­ ćwiczeniami przyzwyczajającymi go do twoje­
szący pozostawieniu go samego w domu. Mo­ go dotyku.
żesz także podawać mu przeważnie suchą Codziennie podczas pieszczot naciskaj deli­
karmę, rezerwując pokarm z puszki na wieczór. katnie opuszki palców, dopóki kociak nie wy­
Bez względu na wybraną metodę, będziesz sunie pazurów. Wtedy natychmiast puść go, po­
mógł spokojnie pospać. chwal i pogłaszcz. Jeśli kociak ma wrażliwe
Tych, którzy popadli już w zależność od ko­ łapy, zacznij go z tym oswajać powoli. Z począt­
ciego alarmu, odsyłamy na strony 172-174, ku dotykaj tylko jego nóg i palców podczas gła­
gdzie znajdą wskazówki, jak wyplenić ten wy­ skania. Kiedy się już przyzwyczai, od czasu do
jątkowo uciążliwy nawyk. czasu dotknij opuszek palców, jednocześnie
ciepło przemawiając do kociaka i głaszcząc go
po całym ciele. Jeśli będziesz to robił regular­
Pielęgnacja nie, nie tylko przyzwyczaisz kociaka do tego
Najlepiej zacząć przyzwyczajanie kota do zno­ typu zabiegów, ale i sam nauczysz się z nim
szenia wszelkich zabiegów, kiedy leży odprę­ obchodzić. Jeśli uwzględnisz takie ćwiczenia
żony na twoich kolanach. Pogłaszcz go delikat­ podczas codziennych pieszczot, okaże się, że
sama pielęgnacja nie sprawia ci żadnych trud­ nie okażesz dostatecznej cierpliwości i prze­
ności. straszysz go, będziesz musiał zacząć wszyst­
Poza dotykaniem łap, które ma przygotować ko od początku, i to z większymi kłopotami. Nie
kota do obcinania pazurów, musisz także os­ sprawdzaj, jak daleko możesz się posunąć, nie
woić go z grzebieniem i szczotką. Ma to szcze­ wzbudzając strachu w zwierzęciu. Musisz prze­
gólne znaczenie w przypadku długowłosych ko­ rwać zanim kociak wpadnie w popłoch. Jeśli
ciąt. Na razie ich sierść nie jest dostatecznie będziesz postępował prawidłowo, najprawdo­
obfita, żeby tworzyły się na niej kołtuny, wszyst­ podobniej odniesiesz wrażenie, że prawie
ko jest jednak kwestią czasu - wkrótce jej pie­ w ogóle nie posuwasz się do przodu.
lęgnowanie, nawet codzienne, okaże się ko­ Kiedy kociak przyzwyczai się do przebywa­
nieczne. nia w pobliżu suszarki, możesz wziąć go na ko­
Głaszcz kota i wychwalaj go pod niebiosa. lana i przez krótką chwilę skierować na niego
Weź do ręki szczotkę i raz czy dwa pogładź go strumień powietrza - suszarka musi być nasta­
delikatnie jej odwrotną stroną. Następnie odłóż wiona na niskie obroty albo chłodny podmuch!
szczotkę i dalej głaszcz kota ręką. Jeśli nie Po dwóch, trzech sekundach przerwij, po­
przeszkadza mu głaskanie grzbietem szczotki, głaszcz kota i pochwal go - w ten sposób po­
przeczesz mu sierść jej włosem. Znowu po­ możesz mu się odprężyć. Powoli wydłużaj okres
gładź go raz albo dwa i gorąco pochwal. Na korzystania z suszarki, aż wreszcie kociak pod­
tym etapie kociak powinien tylko uznać czesa­ da się zabiegowi bez większych oporów. Uda­
nie za przyjemność, nie można od niego wy­ ło ci się choć trochę uprościć wam życie.
magać wszystkiego naraz. Kiedy przyzwyczai
się na tyle, że nie będzie stawiał oporu, prze­
czesz go jeszcze kilka razy. Bacznie obserwuj
Zabawa
jego ogon! Kiedy zacznie nim machać, prze­ Najlepsze są zabawy, podczas których kociak
rwij! Kociak jest rozdrażniony. Jeśli jesteś by­ może dać ujście swoim myśliwskim zapędom.
strym obserwatorem, uszy i ogon kota dostar­ Doskonale służy temu pogoń za piłeczką ping­
czą ci wszelkich niezbędnych informacji. pongową, szarpanie się ze szmatą i wszelkie
Przyzwyczajanie kociaka do suszarki do wło­ inne tego typu ćwiczenia. Im więcej zabaw ko­
sów także powinno się zacząć jak najwcześniej. ciak nauczy się od ciebie w pierwszych tygo­
Okaże się bardzo przydatne, kiedy kociak do­ dniach życia, tym mniej sam ich wymyśli z nu­
rośnie - suszenie kota po kąpieli, a także kie­ dów. Z twojego punktu widzenia rozrywki
dy zmoczy się przypadkiem w zlewie, stanie wymyślone przez kota nie są ani w połowie tak
się dużo łatwiejsze. zabawne, jak wybrane przez ciebie. Do zabaw
Najlepszym sposobem na oswojenie kocia­ kociego autorstwa należą najczęściej: wspina­
ka z dźwiękiem suszarki i wytwarzanym przez nie się po firankach, polowanie na kostki u nóg
nią podmuchem ciepłego powietrza jest susze­ i gra w hokeja figurkami z miśnieńskiej porce­
nie głowy po kąpieli w towarzystwie malucha. lany.
Nie próbuj kierować suszarki w stronę jego Nie pozwól, by kociak „polował" na człowie­
pyszczka - z pewnością mu się to nie spodo­ ka. Szarpanie ręki, gryzienie palców i mocowa­
ba. Zareaguje jednak z entuzjazmem, jeśli pod­ nie się z nogą wystającą spod kołdry to zacho­
czas korzystania z suszarki podsuniesz mu kil­ wania niedopuszczalne. Nie ucz kociaka zabaw,
ka smakołyków. podczas których dorosły kot może skaleczyć
Inną skuteczną metodą jest uruchomienie su­ cię do krwi.
szarki w kuchni, kiedy kociak jest zajęty jedze­
niem. Włącz ją w przeciwległym rogu pomiesz­ Korzystanie ze stanowiska
czenia, żeby nie przestraszyć kociaka. Kiedy
przyzwyczai się do jej dźwięku, codziennie pod­
do ostrzenia pazurów
chodź z nią coraz bliżej. Podobnie jak w przy­ Zainstaluj w domu stanowisko do ostrzenia pa­
padku innych przedmiotów, mogących wywo­ zurów zanim sprowadzisz kociaka. Przez pierw­
łać zaniepokojenie kociaka, nie śpiesz się. Jeśli sze miesiące zamykaj go w oddzielnym po-
mieszczeniu, dzięki czemu unikniesz ryzyka Ben je tylko raz poniuchał i stracił nim zainte­
wykształcenia się nawyku drapania w nieod­ resowanie. Choćby takie stanowisko było nie
powiednich miejscach, a zarazem utrwalisz po­ wiadomo jak drogie, z pewnością kosztuje
żądany model zachowania. Co najmniej jedno mniej niż obijanie kanapy nową tapicerką!
stanowisko, strategicznie umieszczone w po­
bliżu przedmiotów, które kociak miałby ocho­
tę drapać - na przykład krawędzi kanapy -
oraz odpowiednie miejsce do ostrzenia pazu­
Wypróbowane
rów tuż przy jego ulubionym legowisku pomo­ i praktyczne zabawki
gą skierować kocie zapędy w odpowiednią
stronę. Większość kotów lubi pionowe, solid­ Dobra wiadomość: większość kocich zabawek
ne stanowiska do drapania - poza Emily, któ­ jest naprawdę bardzo tania! Na szczęście ko­
ra jest wyjątkiem od każdej reguły. Nasza Emi­ ty są stworzeniami praktycznymi i nie dbają
ly woli poziome przedmioty. W przeciwieństwie o swój status społeczny (zresztą po co, i tak
do Bena, który jest zwolennikiem tekstyliów, należą do najwyższej warstwy), więc ceny ko­
Emily gustuje w skórze, korku, kartonie i in­ cich drobiazgów nie mają dla nich najmniejsze­
nych tego typu materiałach. Uwielbia swoje go znaczenia. Nie oznacza to, że w sklepach
kartonowe pudło do ostrzenia pazurów, nasą­ z artykułami dla zwierząt nie ma wyszukanych
czone zachęcającym zapachem kocimiętki; zabawek - owszem, są. Chcemy tylko przypo­
mnieć, że koty potrafiły się bawić, zanim takie
błyskotki pojawiły się na rynku. Niektóre ulu­
bione, choć staromodne zabawki długie lata
Na naukę ostrzenia pazurów w wyznaczonych niosły radość kociętom i ich właścicielom.
miejscach nigdy nie jest za wcześnie (M.S.)

Piłeczki pingpongowe
Zwykła piłeczka pingpongowa to jedna z naj­
wspanialszych kocich zabawek - jest lekka, ro­
bi dużo hałasu i łatwo ją poruszać. Długie go­
dziny zabawy w skromnym opakowaniu. Kup
kilka pudełek w swoim ulubionym sklepie ze
sprzętem sportowym. Nie pożałujesz.

Torby papierowe
Kolejnym miłym sposobem spędzania czasu
jest zabawa papierową - nie plastikową - tor­
bą na zakupy. Połóż otwartą torbę na boku i za­
cznij szeleścić jej dnem. Doskonałym począt­
kiem zabawy będzie wtoczenie do środka
piłeczki. Kiedy skończycie, sprzątnij torbę; je­
śli kot postanowi uciąć sobie drzemkę w no­
wym domku do zabawy, możesz na niego nie­
chcący nadepnąć.

Kartony
Koci fort, kocie łóżko, kocia grzęda - karton jest
z punktu widzenia kota przedmiotem wielofunk­
cyjnym. Spróbuj przewrócić pudło do góry no-
gami i wyciąć w nim drzwiczki, przez które kot z folii, której poprzednio użyłeś do pieczenia al­
będzie mógł wejść do środka. Albo wytnij dwa bo pakowania jedzenia. Kot ma się bawić kul­
okienka i przeciągnij przez nie zabawkę na ką, a nie ją zjadać.
sznurku. Może wzbudzi zainteresowanie kota.
Możesz wreszcie wyciąć bardzo dużo drzwi­ Szpulki do nici
czek do wtaczania i wytaczania piłeczek ping­
pongowych. Od kiedy nici nawija się na szpulki, uszczęśli­
wione koty uganiają się za pustymi szpulkami
po całym domu. Szpulka musi być zupełnie pu­
Światło sta - nici mogą się zapętlić w kocich wnętrz­
Doskonałą rozrywkę mogą wam zapewnić za­ nościach. To tylko jeden warunek - poza tym
jączki puszczane na ścianę z trzymanego w rę­ bawcie się do woli. Idealne rozmiary, ciężar
ku lusterka albo światło latarki w ciemnym po­ i kształt gwarantują kotu prawdziwą frajdę.
mieszczeniu. Koty i kocięta nie są w stanie
pojąć, że światła nie da się złapać, przez co są
nim jeszcze bardziej zafascynowane. Spróbuj!
Korek do wina
Korek to wspaniała zabawa - aż się prosi, by
Kulki z folii aluminiowej na niego polować, jest dość miękki, by kot mógł
zatopić w nim zęby albo pazury i dość lekki, by
albo papierowej
dało się go toczyć po podłodze. Jeśli twój pu­
Lekka jak piórko, poruszająca się w ciekawy pil należy do nielicznego grona amatorów roz­
sposób, łatwa do zahaczenia wyciągniętym pa­ rywania wszystkiego na strzępy, nadzoruj go
zurem, kulka z alufolii zapewniła wielu kotom podczas zabawy korkiem. Prawdopodobień­
wiele godzin rozrywki. Nie korzystaj w zabawie stwo, że odgryzie duży kawałek i połknie go,

Teofil demonstruje, jak pysznie można bawić się włóczką. Tego typu zabawy są dla kota znakomitą
rozrywką, niemniej jednak nie wolno zostawiać go bez nadzoru! (M.S.)
jest minimalne, mimo to nie warto ryzykować. zabawę do jutra. Jest to naprawdę wspaniałe
Większość kotów ma jednak mnóstwo radości ćwiczenie, ale podobnie jak w przypadku więk­
z tej zabawy. szości zabawek i przyrządów, pod warunkiem
zachowania pewnych środków ostrożności.
Zrolowana skarpetka
Zwiń skarpetkę, ewentualnie włóż do środka
odrobinę kocimiętki, jeśli twój kot ją lubi, i po­
Pierwsza wizyta
tocz kulkę po podłodze. Będzie to ukochana
zabawka kota, który lubi szarpać, gryźć i nosić
u lekarza
w zębach zdobycz. Jeśli twój pupil powinien od weterynarii
czasu do czasu rozładować na czymś agresję,
wypchaj dużą podkolanówkę szmatami, przy- Podczas pierwszej wizyty u lekarza weteryna­
wiąż do niej sznurek i pozwól mu się za nią rii kociak zostaje poddany dokładnym oględzi­
uganiać. Zabawka jest na tyle duża, że kot mo­ nom. Lekarz zajrzy mu do uszu i pyszczka,
że ją chwytać przednimi łapami i odpychać tyl­ osłucha serce i płuca, sprawdzi stan sierści,
nymi. Dobre dla kociego zabijaki. pomaca brzuszek i zmierzy temperaturę.
Jeśli możesz, przynieś próbkę kału do zba­
dania na obecność pasożytów. Powinna być
Sznurek świeża. Kiedy rano znajdziesz kupę w kuwe­
Od setek lat miliony kotów zabawiano kawał­ cie, włóż odrobinę do plastikowego woreczka
kiem sznurka ciągniętym prowokacyjnie po pod­ i schowaj do lodówki. Jeśli nie sprowadziłeś
łodze. Odbywające się pod nadzorem właści­ jeszcze kociaka do domu, przyniesiesz próbkę
ciela polowanie na sznurek jest dla kota za kilka dni. Pozbywając się od razu problemu
znakomitą gimnastyką i co tu dużo gadać, pysz­ robaków, znacznie uprościsz sobie życie.
ną zabawą. Ale... Najprawdopodobniej weterynarz pobierze tak­
UWAGA: Pod żadnym pozorem nie zostawiaj że próbkę krwi do badania na obecność wiru­
kota sam na sam ze sznurkiem albo włóczką. sa białaczki kotów (FeLV) oraz wirusa niedo­
Jeśli odgryzie i połknie choćby kawałek, sznu­ boru immunologicznego kotów (FIV).
rek może zapętlić się w jego wnętrznościach Zarówno białaczka, jak i zespół nabytego
i spowodować śmierć. Po zakończeniu zabawy niedoboru immunologicznego kotów (FAIDS)
zwiń więc sznurek i schowaj go do szafki. Jeśli to groźne i skomplikowane choroby. Jeśli wy­
kociak weźmie się na dobre do gryzienia, odłóż nik któregokolwiek z testów jest dodatni, kot
albo żyje długie lata z czynnikiem zakaźnym,
albo też nagle zapada na ostrą postać choro­
by. Należy mieć nadzieję, że testy dadzą wy­
Niebezpieczeństwo! nik negatywny. Jeśli jednak będzie inaczej,
Plastikowe torby! powinniście omówić dalsze postępowanie
wspólnie z weterynarzem.
Plastikowe torby, zwłaszcza ze sklepu Istnieje wiele szczepionek zapobiegających
spożywczego, wydają wspaniałe dźwięki, chorobom kotów. Jakim szczepieniom zostanie
kiedy się na nie skacze - poza tym poddany kociak podczas pierwszej wizyty, za­
bardzo obiecująco się nadymają, ale... leży od jego wieku, poprzednio zastosowanych
pod żadnym pozorem nie pozwalaj kotu szczepionek, decyzji weterynarza i przepisów
się nimi bawić. Co roku wiele kotów ginie obowiązujących w twoim miejscu zamieszka­
tragiczną śmiercią, uduszonych we nia. Poniżej zamieszczamy listę najpopularniej­
wszelkiego rodzaju plastikowych torbach. szych szczepień. (Na stronie 93 znajduje się
Przechowuj torby w bezpiecznym dokładniejsze omówienie tych chorób oraz przy­
miejscu, w niedostępnej dla kota szafce. czyn, dla których należy bezwzględnie uodpor­
nić na nie swojego kota).
 WYBÓR LEKARZA
Powinieneś wybrać lekarza weterynarii, zanim jeszcze sprawisz sobie kociaka. Dzięki
temu będziesz mógł zasięgnąć fachowej rady, w jaki sposób sprowadzić kota do domu
i na co zwracać uwagę dokonując wyboru zwierzęcia. Jedną z najlepszych metod na
znalezienie dobrego lekarza jest pytanie o radę przyjaciół i sąsiadów trzymających koty.
Zawsze jakieś nazwisko padnie kilkakrotnie: właśnie z tą osobą powinieneś się
skontaktować.

CZY WETERYNARZ MA WŁASNEGO KOTA?

Koty są zwierzętami jedynymi w swoim rodzaju - ich właściciel musi być prawdziwym
miłośnikiem kotów. Oczywiście jest wielu doskonałych weterynarzy, którzy nie mają
kotów, ale obecność kociego pupila to bez wątpienia punkt dla lekarza.

CZY W KLINICE JEST CZYSTO?

Klinika powinna być czysta i pachnieć czystością. Jeśli nie ma tłoku, porozmawiaj
z recepcjonistą. Często jest to osoba bardzo zajęta, niemniej jednak kilka minut rozmowy
pozwoli się zorientować, czy obsługa jest sympatyczna.

MĘŻCZYZNA CZY KOBIETA?

Jak wolisz. Płeć lekarza nie ma żadnego związku z umiejętnościami.

MŁODY CZY STARY?

I jeden, i drugi ma swoje zalety. W ogromnej większości młodzi lekarze stosują
nowoczesne metody i korzystają z urządzeń technicznych najnowszej generacji;
przewagą starszych są lata doświadczenia i praktyki.
CZY KLINIKA JEST CZYNNA CAŁĄ DOBĘ?
To OGROMNE udogodnienie, gdyż zwierzęta mają skłonność do popadania w choroby
w środku nocy albo podczas świąt. Czasami klinika całodobowa leży zbyt daleko,
żeby korzystanie z jej usług w czymkolwiek uprościło sprawę. Mimo to powinieneś mieć
pod ręką jej numer telefonu. Mam nadzieję, że nigdy nie będzie ci potrzebny, w razie
czego jednak nie będziesz go szukał w popłochu.
Idealnym rozwiązaniem jest lekarz składający wizyty domowe. Cóż za wygoda dla
właścicieli kotów, zwłaszcza jeśli mają w domu więcej niż jedno zwierzę. Od czasu do
czasu trafia się taki weterynarz z bajki. Wtedy go trzeba hołubić, bo to nieoceniony skarb.

Podstawowe szczepienia nie, ale i tak warto je zastosować, a trzeba

koniecznie, jeśli kot wychodzi na dwór - przyp.
WŚCIEKLIZNA red.)
Każdy kot, bez względu na to, czy wychodzi
na dwór, czy jest trzymany w domu, powinien BIAŁACZKA KOTÓW
być zaszczepiony przeciwko wściekliźnie. Kota szczepi się po ukończeniu dziewiątego ty­
Od tej zasady nie ma wyjątków! Nawet kot godnia życia, po trzech tygodniach stosuje się
domowy może zarazić się wirusem od przy­ dawkę przypominającą, a potem powtarza się
padkiem zabłąkanej myszy albo nietoperza. szczepienie corocznie. Koniecznie zdobądź tę
(W niektórych krajach szczepienie kotów prze­ szczepionkę. Choroba jest podstępna, bo mo­
ciw wściekliźnie jest obowiązkowe. W Polsce że długo nie dawać objawów.
ZESPÓŁ NABYTEGO NIEDOBORU ZAKAŹNE ZAPALENIE OTRZEWNEJ
IMMUNOLOGICZNEGO (FAIDS) KOTÓW (FIP)
W czasie, kiedy pisaliśmy tę książkę, nie ist­ Jest to paskudna, nie do końca jeszcze pozna­
niała jeszcze szczepionka przeciwko tej choro­ na, choroba wirusowa. Kończy się śmiercią
bie, prowadzi się nad nią jednak intensywne zwierzęcia, musisz jej więc zapobiegać.
badania.

PANLEUKOPENIA KOTÓW (FPL) - ZNANA Karmienie kociaka

TAKŻE JAKO ZARAZA KOTÓW
Szczepionkę podaje się mniej więcej co trzy Zacznijmy od podstaw: kociaki należy karmić
tygodnie, od szóstego - ósmego tygodnia specjalnie dla nich przygotowaną karmą. Pra­
życia aż do czasu, kiedy kociak skończy czter­ wie wszystkie znane nam koty zdecydowanie
naście tygodni. Jeśli chcesz się dowiedzieć, wolą pokarm w puszkach. My także stosujemy
dlaczego potrzeba aż tyle szczepień, odsyła­ wyłącznie puszki dla kotów. Jednakże pokarm
my cię na stronę 72 (Często zadawane pyta­ z puszki psuje się, jeśli zostawić go w misce
nia). (W Polsce koty szczepi się przeciw pan- na dłużej, jest droższy i bardziej kłopotliwy
leukopenii dwukrotnie: w wieku 8 i 12 tygodni, w użyciu niż sucha karma. Suchy pokarm do­
a następnie powtarza się szczepienie co roku brze się przechowuje, zarówno w torebce, jak
- przyp. red.) i w misce. Jest tańszy niż puszki, łatwo go za­
dawać i przechowywać. Miękkie produkty są
równie wygodne w użyciu jak suchy pokarm
i przez większość kotów równie lubiane jak kar­
Sterylizacja i kastracja ma z puszki, zawierają jednak dużo barwników,
konserwantów i substancji zapachowych, na­
Co roku zabija się miliony - tak właśnie, dających im pożądane właściwości.
MILIONY - zdrowych, wspaniałych, Dostęp do świeżej wody jest często lekce­
uroczych kotów i kociąt, których nikt nie ważoną potrzebą kociąt. Nawet jeśli kociak pi­
chce przygarnąć. Jeśli jesteś miłośnikiem je z cieknącego kranu, musi mieć stały dostęp
kotów, wysterylizuj albo wykastruj do miski z wodą. Codziennie zmieniaj wodę
swojego kociaka - tak wcześnie, jak tylko i płucz miskę. Jest to szczególnie ważne, jeże­
zezwoli na to weterynarz. li karmisz kociaka suchym pokarmem. Picie od­
Kastrację można obecnie przeprowa­ powiedniej ilości wody zapobiega chorobom
dzać bez żadnych ujemnych następstw dróg moczowych. Dostęp do świeżej wody trze­
zdrowotnych nawet u ośmiotygodniowego ba zapewnić wszystkim kotom, w szczególno­
kociaka, wciąż jednak ten zabieg ści jednak samcom, które są bardziej podatne
wykonuje się przeważnie u półrocznych na tego rodzaju schorzenia.
zwierząt. Każdy lekarz weterynarii ma Mleko, rzekomo idealne dla kociąt, może wy­
własny pogląd na to, w jakim wieku wołać biegunkę. Zamiast niego podawaj kocia­
należy kastrować koty, powinieneś zatem kowi świeżą, czystą wodę.
stosować się do jego zaleceń. Niemniej Kocięta zaczynają ząbkować między czwar­
jednak zrób to. tym a szóstym miesiącem życia. W tym okre­
Wykastrowane koty żyją dłużej, są sie gryzienie bywa dla nich bolesne. Jeśli ko­
zdrowsze i dają sobie radę nie gorzej niż ciak karmiony suchym pokarmem sprawia
zwierzęta zdolne do rozmnażania. wrażenie głodnego, ale zjada tylko kilka kawał­
Oba nasze koty są wykastrowane. ków i odchodzi od miski, spróbuj przez parę mi­
Przyłączcie się do naszego protestu nut namoczyć karmę w ciepłej wodzie. Dzięki
przeciw niepotrzebnym śmierciom. temu pokarm zmięknie, co ułatwi kociakowi je­
Każdy z nas może przyczynić się do dzenie. Oczywiście puszkowana karma jest wy­
rozwiązania tego problemu. starczająco miękka, więc kociak nie powinien
mieć z nią tego rodzaju problemów.
 Podobnie jak ząbkujące niemowlę, kociaka rzyć twojego przebudzenia z porą karmienia,
mogą boleć dziąsła. Szukając ulgi, może on a wszystko pójdzie dobrze.
obgryzać różne przedmioty. Może rozdzierają­ Wieczorem ta sama zasada odnosi się do
co miauczeć albo zacząć kaprysić. Może mieć twojego powrotu do domu. Jeśli zaczniesz kar­
lekką biegunkę albo okazywać większą niż zwy­ mić kota od progu, najmniejsze spóźnienie bę­
kle senność. W tym czasie może mu też nie­ dzie wywoływało jego niepokój. Nerwowe ko­
przyjemnie pachnieć z pyszczka. Wszystko mi­ ciaki łatwo nabierają złych przyzwyczajeń. Karm
nie. Jeśli mimo wszystko masz wątpliwości, go podczas swojego posiłku albo przyzwyczaj
skontaktuj się z lekarzem weterynarii. Potrafi go do karmienia w porze, kiedy wracasz do do­
on ocenić, czy objawy występujące u twojego mu najpóźniej. Na przykład, jeśli wracasz zwy­
kociaka dają jakiekolwiek podstawy do obaw. kle o szóstej, ale dwa razy w tygodniu chodzisz
Kociak, który nie ukończył jeszcze trzech mie­ na gimnastykę albo inne zajęcia, które kończą
sięcy, powinien mieć stały dostęp do jedzenia. się o wpół do ósmej, karm kota codziennie
Jego zapotrzebowanie na energię jest tak wiel­ o ósmej. Dzięki temu nie będziesz musiał od­
kie, a wzrost tak szybki, że ryzyko przejedze­ stępować od stałej pory.
nia się praktycznie nie istnieje; kociak spali Istotne znaczenie ma miejsce podawania po­
wszystkie kalorie uganiając się po domu, co siłku. Nie karm kota na blacie kuchennym, je­
jest zresztą normalne u zdrowego zwierzęcia śli nie chcesz, żeby tam wskakiwał. To samo
w tym wieku. Jeśli jednak z jakiejś przyczyny odnosi się do stołu w kuchni. Kot powinien mieć
musisz go karmić w ściśle określonych daw­ swobodny dostęp do miski - jeśli umieścisz ją
kach, podawaj je tak, żeby jadł co najmniej trzy w pobliżu sprzętów, na które nie powinien wła­
razy dziennie. zić, przysporzysz kłopotów wam obojgu.
Kiedy kociak będzie miał pół roku, możesz Jeśli twój pies lubi dobierać się do kociej kar­
przestawić go na karmienie dwa razy dziennie, my, nie wpuszczaj go do pomieszczenia, w któ­
tak samo, jak zalecamy karmić dorosłe koty. rym karmisz kota. Dzięki temu będziesz mógł
Wraz z ukończeniem szóstego miesiąca życia trzymać kocią miskę na podłodze. Ma to rów­
tempo wzrostu maleje. Kot wciąż się rozwija, nież tę zaletę, że pies nie będzie wyżerał kar­
ale już wolniej. Podawanie oddzielnych posił­ my pozostawionej w misce poza porami posił­
ków pozwala na odpowiednie racjonowanie kar­ ków. Milionom kotów udało się przekonać
my przeznaczonej dla kociaka. Choć na tym swoich właścicieli, że muszą mieć dostęp do
etapie rozwoju nie wydaje się to ważne, oty­ jedzenia przez całą dobę. Otóż wiedz, że wcale
łość jest przypadłością występującą nagminnie nie muszą.
u dorosłych kotów trzymanych w domu. Warto Jeszcze jedna zasada - nie karm kota reszt­
już teraz przedsięwziąć pewne środki ostroż­ kami ze stołu. Powtarzaj sobie w duchu: przez
ności - dzięki temu kot będzie kiedyś o kilka dwadzieścia lat, przez dwadzieścia lat te wiel­
kilogramów lżejszy. kie zielone oczy będą się we mnie natarczywie
Pory posiłków powinieneś dostosować do roz­ wpatrywać. Jeśli nie chcesz, żeby twój koci ła­
kładu swoich zajęć, jak już jednak wspomnie­ komczuch naprzykrzał ci się do końca życia,
liśmy, pod żadnym pozorem nie zaczynaj dnia nie serwuj mu smacznych kąsków ze swojego
od nakarmienia kociaka. Jeśli to zrobisz, ko­ talerza.
ciak szybko stwierdzi: „Dostaję jeść, kiedy wsta­
jesz z łóżka, a zatem WSTAWAJ!" Czyżby pią­
ta rano była zbyt wczesną porą na małe co
nieco?
Pielęgnowanie
Jeśli kociak budzi cię w środku nocy, nie kociaka
uspokajaj go karmieniem. Możesz wykształcić
w nim nawyk, który trudno będzie później wy­ Po lekturze stron 62-63 wiesz już, w jaki spo­
korzenić. W sprawach dotyczących jedzenia sób przyzwyczaić kociaka do pielęgnacji.
koty mają dobrą pamięć. Karm kociaka tuż Przejdźmy teraz do podstawowych zabiegów,
przed wyjściem z domu. Nie pozwól mu skoja­ jakich wymaga twój kot.
Koty krótkowłose
Mimo że sierść krótkowłosego kociaka nie plą­
cze się i nie zbija w kłaki, powinieneś go cze­
sać przynajmniej raz w tygodniu, a podczas li­
nienia nawet częściej. Czesanie stanowi masaż
skóry, rozprowadza po sierści ochronną war­
stwę tłuszczu, usuwa martwe włosy, przyzwy­
czaja do zabiegów pielęgnacyjnych i umożli­
wia właścicielowi dokładne oględziny kociaka.
Bardzo wygodnym przyborem jest tak zwa­
na rękawica do sierści. Przeważnie jest uszy­
ta z płótna pokrytego włosiem z sizalu. Jest
miękka, skuteczna i większość kotów bez opo­
rów pozwala się nią czesać. Sizal, w przeci­
wieństwie do plastiku czy gumy, nie elektryzu­
je sierści. Żeby oczyścić rękawicę z włosów,
należy nią przeciągnąć po krawędzi twardego
przedmiotu.

Koty długowłose
Sierść niektórych kotów długowłosych nie jest
zbyt gęsta ani delikatna i nie tworzą się na niej
kołtuny. Przedstawicielom innych ras, zwłasz­
cza persów, kudły plączą się na skutek jedno­
razowego przejścia przez pokój. Jeśli mają za­
chować dobry wygląd i samopoczucie, trzeba
je czesać codziennie. Możesz sobie sprawić
persa tylko pod warunkiem, że masz czas
i ochotę zajmować się nim co dzień. W prze­
ciwnym razie zwierzę będzie nieszczęśliwe.
Czesz persa codziennie albo kup kota jakiejś
innej rasy.

Przycinanie pazurów
Cotygodniowe przycinanie pazurów kotu trzy­
manemu w domu ograniczy rozmiary szkód, ja­
kie zwierzę może wyrządzić w sprzętach, a tak­
że zmniejszy ryzyko skaleczenia twojej de­
likatnej skóry. Jeśli kot nie stawia oporu, zabieg
trwa nie dłużej niż minutę, warto zatem spró­
bować. Jeśli kot się sprzeciwia, w rozdziale
o zapobieganiu złym nawykom na stronach
61-63 znajdziesz opis metody oswajania zwie­
rzęcia z tym zabiegiem. Względnie spokojne-

Buwi demonstruje staranną toaletę (J.G.)

mu kotu możesz obciąć pazury specjalnymi gorąco jak w piekarniku. Jeśli zwinie się w kłę­
cążkami. Przycinaj tylko cienki, jasny koniec bek w pobliżu źródła światła, wszystko w po­
pazura. Nie wolno obcinać głębiej położonej, rządku. Jeśli zacznie dyszeć, chowając się przed
różowej części - w tym miejscu przebiegają żarem, jest za gorąco. Odsuń trochę transpor-
naczynia krwionośne, których uszkodzenie jest tówkę od lampy. Jeśli kociak się trzęsie i po-
mniej więcej równie przyjemne, jak zdarcie pa­ miaukuje, jest za zimno. Przysuń lampę do klat­
znokcia. ki albo weź kociaka ze sobą do łóżka i trzymaj
Dobrze mieć pod ręką odrobinę ałunu na wy­ go pod kocem, dopóki dreszcze nie ustąpią.
padek, gdyby głębiej skaleczony pazur zaczął Najlepiej jednak unikać wszystkich tych zabie­
mocno krwawić. Podczas przycinania staraj się gów, dopóki kot nie skończy przynajmniej pół
zachować dobry humor. Spokojny ton twego roku.
głosu doda kociakowi otuchy.

Uszy Często zadawane

Co tydzień sprawdzaj, czy w uszach nie ma pytania
brudu ani żadnej wydzieliny. U kociąt często
występują świerzbowce. Pojawienie się gęstej Czy powinnam zakładać rękawiczki, jeśli ko­
czarnej wydzieliny o konsystencji wosku ozna­ ciak jest zbyt brutalny podczas zabawy?
cza konieczność wizyty u weterynarza. Najle­ I tak, i nie. Owszem, na krótką metę jest to do­
piej co tydzień czyścić zewnętrzną część ucha bre rozwiązanie, ponieważ kociak nie wyrządzi
za pomocą zwilżonego wacika. Nie wolno czy­ Pani krzywdy. Jest jednak jedno wielkie ale:
ścić głębiej położonych, niewidocznych par­ w ten sposób nie nauczy Pani kociaka, jak po­
tii małżowiny. Ucho jest bardzo wrażliwe - je­ winien się bawić. Jeśli nie da mu Pani do zro­
śli działasz na oślep, możesz wyrządzić kotu zumienia, jak należy obchodzić się z człowie­
krzywdę. kiem, prędzej czy później nadejdzie to, co
nieuniknione: słodkie maleństwo wyrośnie na
gryzące i drapiące kocisko.
Oczy
Oczy kota nie wymagają przeważnie zbyt tro­ Mój kociak je dużo, mimo to jest chudy, a je­
skliwej pielęgnacji. Niektórym kotom o krótkim go sierść jest sucha i matowa. Co się z nim
nosie, zwłaszcza persom, trzeba codziennie dzieje?
przecierać wacikiem dolną powiekę. Poproś Wygląda na to, że pora się wybrać do lekarza.
o instrukcje lekarza, hodowcę albo kociego fry­ Najczęstszą przyczyną są robaki albo inne pa­
zjera. sożyty wewnętrzne. Proszę zanieść weteryna­
rzowi próbkę kału do analizy. Większość kociąt
miewa od czasu do czasu robaki. Nie trzeba
Kąpiel się od razu martwić, trzeba się z tym uporać.
Nie kąp kociaka, chyba że jest to bezwzględ­ Nie wolno stosować lekarstw na własną rękę.
nie konieczne. Jeśli już musisz go wykąpać, Diagnozę i wypisanie recepty proszę zostawić
zrób to szybko, unikaj przeciągów i natychmiast lekarzowi weterynarii. On się na tym zna.
go wysusz! Jeśli z powodzeniem oswajałeś ko­
ciaka z suszarką, susz go, nastawiwszy przy­ Moj kociak próbuje ssać psa. Czy to jest
rząd na niskie obroty. normalne?
Jeśli kociak nie jest przyzwyczajony do ręcz­ Dość powszechne, choć może nie do końca
nej suszarki, wsadź go do wyłożonej ręcznika­ normalne. Kocięta powinny zostawać z matką
mi transportówki i trzymaj pod lampą w ciepłym, i rodzeństwem dużo dłużej niż psy. Ludzie roz­
wolnym od przeciągów pomieszczeniu tak dłu­ dzielają je zbyt wcześnie, między piątym a siód­
go, aż wyschnie. Nie spuszczaj kota z oka - po­ mym tygodniem życia kociąt. Tak wczesne odłą­
winno mu być przytulnie jak w gniazdku, a nie czenie może prowadzić do utrwalenia nawyku
Każdy kociak ma żyłkę myśliwską (M.S.) Za każdym razem, kiedy myję zęby, mój ko­
ciak trąca łapą strumień wody. Myślałem, że
koty nie znoszą się moczyć!
ssania nawet u dorosłego kota. W miarę moż­ Większość kotów nie znosi wrzucania do wo­
ności powinno się kupować kociaka, który spę­ dy, co nie znaczy, że nie fascynuje ich strumień
dził z matką przynajmniej dziesięć tygodni, bieżący z kranu. Prawie każdy kot uwielbia ba­
a jeszcze lepiej dwanaście do szesnastu! A tak wić się kapiącą wodą, a niemal wszystkie lu­
między nami - skoro pańskiemu psu to nie bią pić wodę z kranu. Na szczęście koty nie
przeszkadza, dlaczego Pan ma jakiekolwiek muszą tłumaczyć się ze swoich niezbyt logicz­
wątpliwości? W końcu to jest ich sprawa, nie­ nych zachowań.
prawdaż?
Kocięta są takie urocze - czy nie sądzi pan,
Dlaczego mój kociak musi dostać tyle za­ że kotka powinna mieć choć raz w życiu
strzyków przeciwko parwowirozie? małe?
Rozsądne pytanie. Chodzi o to, że kociak, do­ NIE! Kocięta rzeczywiście są wdzięczne, lecz
póki ssie mleko matki, otrzymuje wraz z nim i tak jest ich na świecie o kilka milionów za du­
pewną ilość przeciwciał, chroniących go przed żo. Jeśli jest Pani miłośniczką kotów, proszę
chorobami, w tym także parwowirozą. Problem zgłosić się na ochotnika do pomocy przy ko­
w tym, że nigdy nie wiadomo, jak długo dzia­ ciętach w miejscowym schronisku. Kociaki po­
łają owe przeciwciała. Czasami sześć tygod­ trzebują opieki, pielęgnacji i miłości. Nie powo­
ni. Czasami dwanaście. Dopóki przeciwciała łujmy na świat istot wyłącznie dla własnej
nie znikną, układ immunologiczny kociaka nie przyjemności w sytuacji, gdy co roku tak wie­
rozpozna szczepionki i nie będzie działał sam. le ich umiera w bezskutecznym oczekiwaniu
Dlatego szczepionkę podaje się co jakiś czas, na kochających właścicieli.
ponieważ przeciwciała od matki w końcu prze­ Proszę wykastrować kociaka, kiedy skończy
staną działać i kociak zareaguje właściwie na pół roku. Kastracja jest oznaką prawdziwej mi­
dawkę, tworząc własne przeciwciała. łości do tych zwierząt. Wykastrowane koty są
mniej podatne na pewne typy nowotworów i in­ ka została rozwiązana. To po prostu niechęć
ne choroby. Jeśli naprawdę kocha Pani koty, do żwirku. Jeśli kociak pozostawia niezakopa-
a zwłaszcza kocięta, nie powinna Pani zwle­ ne odchody w obu kuwetach, trzeba się pogo­
kać z ich kastracją. dzić z jego widzimisię.

Czy po kastracji mój kociak nie stanie się Kilka razy w ciągu dnia mój kociak lata po
leniwy i otyły? domu jak dzikus. Czy to normalne?
Nie. Otyłość i lenistwo są wywołane nadmia­ Jeszcze jak! To właśnie atak GŁUPa - Gorszą­
rem jedzenia i niedostatkiem ruchu. To jeden cego Łobuzowania Umotywowanego Podnie­
z wielu przesądów, powstrzymujących właści­ ceniem. Kocięta i niektóre dorosłe koty ulegają
cieli przed dokonaniem niezbędnego zabiegu mu kilka razy dziennie, najczęściej we wcze­
kastracji bądź sterylizacji kota. Przeciwko za­ snych godzinach rannych albo wieczornych.
biegowi nie ma żadnych przeciwwskazań, za W tym czasie dziko żyjące koty rozpoczynają
jego przeprowadzeniem natomiast przemawia polowanie.
mniej więcej pięć milionów argumentów - wła­ Pani kociak, podobnie jak tysiące innych ko­
śnie tyle niechcianych kociąt zabija się co ro­ ciąt na całym świecie, przejawia nagle niepo­
ku. Proszę nie zwlekać! hamowaną żądzę biegania na oślep, co trwa
zwykle kilka minut. Na kanapę, po kanapie, po
Mój kociak nie zakopuje swoich odchodów. podłodze, obrót w miejscu i od nowa w prze­
Czy to normalne? Czy można go tego na­ ciwną stronę. Jeśli stanie mu Pani na drodze,
uczyć? kociak wykorzysta Panią jako sprzęt do ćwi­
Owszem, to normalne. Uczyć kota zakopywa­ czeń. Na kolana, w górę po nodze, po plecach
nia swoich odchodów? Nonsens. Podobnie jak - którędy bliżej.
wszystkie kołowate, nasi pupile są niepopraw­
nymi indywidualistami. Niektóre koty kopią w ku­
wecie kilka minut, grzebiąc i wywalając żwirek
na zewnątrz, czasem nawet zakopują powie­
trze, kierując się instynktowną potrzebą ukry­
cia swoich odchodów. Inne po prostu załatwia­
ją się i już. Niech Pan dziękuje losowi. Będzie
mniej sprzątania, kot zużyje mniej żwirku, nie
będzie go rozsypywał dookoła - w ogóle bę­
dzie mniej kłopotów. Jeśli brzydzi się Pan wi­
doku odchodów - tym lepiej! Częściej będzie
Pan je sprzątał.
Może to jednak oznaczać (zawsze musi być
jakieś „ale", nieprawdaż?), że kotu nie odpo­
wiada rodzaj żwirku. Jeśli kociak nie lubi wcho­
dzić do kuwety, z obrzydzeniem otrząsa łapy
po wyjściu z niej, stara się załatwiać w samym
rogu albo nie zakopuje swoich odchodów, pro­
szę spróbować zmienić rodzaj żwirku. Trzeba
ustawić dwie kuwety i nasypać do jednej stary
żwirek, a do drugiej nowy. Jeśli w drugiej ku­
wecie kot zacznie zakopywać odchody, zagad-

Choć kociak może kaprysić, trzeba jak

najwcześniej przyzwyczajać go do zabiegów
pielęgnacyjnych (J.G.)
 Przeważnie trwa to zaledwie kilka minut, naj­ manii, rzucając maluchowi piłkę albo porusza­
wyżej dziesięć. Najlepiej po prostu podziwiać jąc mu przed nosem zabawką na sznurku. Jest
młodzieńczą radość życia, starając się przy tym nadzieja, że skoncentruje się na niej i zacznie
nie wejść na linię ognia. Próba złapania kocia­ się z nią szarpać. Mnóstwo uciechy dla was
ka w trakcie gonitwy najprawdopodobniej wy­ obojga. Bez względu na wybraną metodę, trze­
woła jego gwałtowny protest - proszę pozwo­ ba umieć się tym nacieszyć - jeszcze Pani za­
lić mu się wyszaleć. Jeśli Pani ma ochotę, tęskni za kocim łobuzowaniem. Bo w końcu -
można przejąć kontrolę nad tym atakiem kociej czyż to nie rozkoszny widok?
Dorosłość

Koty towarzyszyły mi przez całe życie. Moje w pisaniu książki, ale co tam! Jej jest dobrze;
wspomnienia z dzieciństwa są pełne kotów: ca­ ja mam poczucie szczęścia, jakiego ludzie nié
łe godziny bawię się z kociakami, próbuję od­ są mi w stanie zapewnić, a zatem pozwalam
rabiać lekcje, mimo że kot poluje na mój ołó­ jej zostać. Zatopiona w błogim śnie, leżąc uf­
wek, w szkole średniej całuję się z moim nie na moim podołku, zdaje się obdarzać mnie
chłopakiem, a kot mrucząc usiłuje nam prze­ względami, których częstokroć w życiu mi bra­
szkodzić. Każdą noc spędzałam w towarzystwie kowało. Dom bez kota nie jest prawdziwym do­
rozgrzanego kota, zwiniętego w kłębek pod mo­ mem - według mnie to święte słowa.
imi kolanami albo wtulonego miłośnie w moją
szyję. Koty pamiętam lepiej niż niektórych
członków mojej rodziny. W końcu były ze mną
zawsze, zawsze potrafiły mnie pocieszyć i za­
Życie w mieście
bawić, byliśmy nierozłącznymi przyjaciółmi. I jest Koty mieszkały z ludźmi w najrozmaitszych
tak po dziś dzień: Emily leży zadowolona na miejscach. Dzięki silnie wykształconym zdol­
moich kolanach, głowę złożyła mi na przedra­ nościom adaptacyjnym życie w mieście nie sta­
mieniu, przez co skutecznie przeszkadza mi nowi dla nich większego problemu pod warun-

Ten miejski kot czuje się w swym miejskim świecie najzupełniej u siebie (J.G.)
 kiem, że nie są wypuszczane na zewnątrz. Ży­ jeśli nie może znaleźć kryjówki. Jeśli nie da się
cie na ulicy jest trudne do zniesienia dla czło­ urządzić pod tym kątem sypialni, zastanów się,
wieka, a cóż dopiero dla kota. Wszystkie koty czy nie dałoby się wykorzystać w tym celu za­
mieszkające w mieście powinny być trzymane kamarków szafy. Zostaw drzwi otwarte i zablo­
w domu - koniec i kropka. kuj je, żeby nie można ich było przypadkiem
Nie ma znaczenia, czy będzie to małe miesz­ zamknąć. Włóż do środka legowisko wymosz­
kanko, czy okazała willa. Kot się i tak przyzwy­ czone swoim starym podkoszulkiem i umieść
czai. Dopóki będziesz dbał o jego podstawowe tuż obok miskę z wodą. Na kilka godzin powin­
potrzeby i jeśli zawczasu weźmiesz pod uwa­ no wystarczyć.
gę niektóre jego instynktowe pragnienia, bę­ Jeśli kot się chowa, nikt nie powinien zbliżać
dziesz mógł mieszkać ze szczęśliwym i zdro­ się do jego kryjówki. Powinien mieć zagwaran­
wym kotem w dowolnym punkcie miasta. towane bezpieczeństwo tej strefy. Ludzie ma­
W kosmosie przestrzeni jest pod dostatkiem, ją dobre chęci, niemniej jednak podchodzenie
ale w większości mieszkań nie ma jej zbyt wie­ do kota, który stara się ukryć, jest wyśmienitą
le. Trudno upchnąć wszystkie swoje graty, metodą wzbudzenia jego agresji i napytania so­
a jeszcze kot musi się gdzieś podziać. Najlep­ bie innych kłopotów, wywołanych stresem zwie­
szym rozwiązaniem dla wszystkich zaintereso­ rzęcia. Poczekaj, aż kot sam wyjdzie, a następ­
wanych jest zakup specjalnego kociego rusz­ nie zawołaj go do siebie i pogłaszcz - możesz
towania, sięgającego od podłogi do sufitu. nawet zaproponować mu jakiś smakołyk. Pa­
Dzięki temu kot nie tylko będzie mógł uprawiać miętaj: nieufność wobec obcych jest u kota re­
wspinaczkę, ale zyska dla siebie więcej miej­ akcją najzupełniej normalną i naturalną. Nie
sca i w razie potrzeby będzie miał gdzie się jest to ani problem, ani wada. Niech kot robi,
schronić. Po zainstalowaniu urządzenia zachęć co chce. Musisz się z tym pogodzić.
kota, żeby z niego korzystał: schowaj na pó­ Podobnie jak ludzie, koty żyjące w mieście
łeczkach szczególnie ulubione smakołyki, prze­ są często narażone na stres. Napięcie wywo­
ciągnij sznurek przez drążek w taki sposób, by łane długim przebywaniem w samotności, cia­
kot mógł się nim bawić, wetrzyj w rusztowanie snotą, niespodziewanym, głośnym dźwiękiem,
odrobinę kocimiętki. Każda przynęta będzie hałasem dobiegającym z klatki schodowej al­
swoistą nagrodą za zainteresowanie przedmio­ bo ulicy, czy wreszcie zanieczyszczeniem po­
tem, wywołując u kota przyjemne skojarzenia. wietrza może uczynić zwierzę bardziej skłon­
Jeśli mieszkasz z kotem w mieście, najważ­ nym do szkodliwych nawyków niż bywają jego
niejszym zabezpieczeniem będą porządne i so- pobratymcy, żyjący w znośniejszych warun­
lidne s i a t k i o k n a , które nie wylecą n a ze­ kach.
wnątrz, kiedy k o t oprze się o nie podczas s n u -
Na szczęście działanie stresu można złago­
albo skoczy na nie całym ciężarem próbując
dzić stosując właściwą dietę, zapewniając ko­
schwycić gołębia. Koty wypadają przez okna
tu ruch, możliwość zabawy, odpowiednie oto­
z zupełnie niewiarygodnej wysokości, z łatwym
czenie i niezmienny rozkład dnia. Dieta jest
do przewidzenia, pożałowania godnym skut­
ważna dla wszystkich - twój kot nie jest wyjąt­
kiem. Musisz zabezpieczyć okna instalując
kiem od tej reguły. Zestresowany kot powinien
mocne siatki. POD ŻADNYM POZOREM nie
być jak najlepiej żywiony. Trzeba mu zapewnić
zostawiaj otwartego, choćby tylko lekko uchy-
jak najwartościowszą dietę - według nas po­
lonego okna, jeśli nie zostało zabezpieczone!
winna to być karma naturalna, w miarę moż­
Kot potrafi się wyśliznąć przez najwęższą szpa­
ności wolna od sztucznych barwników i środ­
rę, może też się wydostać na zewnątrz, uchy­
ków zapachowych. Wiele firm produkuje
liwszy okno ł a p ą .
doskonałe produkty tego rodzaju - polecamy
Ze względu na niewielki metraż większości je gorąco. Kot powinien mieć także dostęp do
mieszkań w mieście powinieneś wydzielić ko­ trawy, którą będzie mógł sobie podjadać. Rów­
tu jego własną, prywatną przestrzeń, gdzie bę­ nie ważna jest świeża, czysta woda.
dzie mógł się schronić przed obcymi osobami. Ćwiczenia ruchowe powinny być ściśle zwią­
Wiele kotów nie lubi obcych i denerwuje się, zane z zabawą. Ciągnięte na sznurku przed-
mioty dają mnóstwo radości zarówno polują­ li, więc wypuszczanie kota na dwór wydaje się
cemu na nie kotu, jak i towarzyszącemu mu najlepszym rozwiązaniem. Nieprawda!
w zabawie człowiekowi. Godne polecenia są Na przedmieściach mieszka mnóstwo kotów,
wszelkiego rodzaju gonitwy, zwłaszcza jeśli kot co oznacza, że terytoria są precyzyjnie wyty­
może wskakiwać na różne przedmioty i z nich czone, a przebiegające między nimi granice
zeskakiwać, co czyni zabawę jeszcze bardziej traktowane poważnie. Twój kot, przestąpiwszy
interesującą i angażuje więcej energii. Nie chce­ próg domu, znajdzie się w rewirze innego zwie­
my oczywiście sugerować zabawy z kotem do rzęcia albo będzie musiał walczyć o swój skra­
upadłego. Mało który kot będzie chciał się tak wek terenu. Tak czy inaczej, walka jest nieunik­
długo bawić. Jeśli jednak przynajmniej raz niona, zwłaszcza w przypadku samców.
dziennie zapewnimy kotu namiastkę polowa­ Na przedmieściach jest dużo ulic, na których
nia, żadna inna rozrywka nie rozładuje tak do­ panuje ożywiony ruch. Przebywanie na ulicy
brze jego naturalnych instynktów. nie jest wskazane dla kotów: większość z nich
Odpowiednio zaaranżowane otoczenie, o któ­ nie zdaje sobie sprawy z zagrożeń, jakie nio­
rym pisaliśmy wyżej, może zarówno ułatwić, są przejeżdżające pojazdy.
jak i utrudnić życie kotu. Jeśli zapewnisz mu Na terenie czyhają na kota najróżniejsze
odpowiednie kryjówki i miejsca do wspinania, niebezpieczeństwa, począwszy od pestycy­
sprawisz, że nawet w sztucznych warunkach dów, które kot zbiera na łapy, włócząc się po
będzie się czuł jak na swobodzie. trawnikach, a następnie zlizuje podczas my­
Wreszcie ostatni czynnik: niezmienny rozkład cia, skończywszy na drobiowych kościach
dnia, który wpływa kojąco na wszystkie żyjące w śmietniku: jeśli kot je połknie, mogą pokie­
w stresie zwierzęta, może z wyjątkiem tych, reszować jego wnętrzności. Kot puszczony
u których napięcie wywołuje nuda. Jeśli twój wolno na przedmieściach przechadza się po
kot jest przestraszony albo niespokojny, usta­ istnym polu minowym.
lony z góry harmonogram zajęć pomoże mu Wreszcie trafiają się wśród sąsiadów zapa­
stawić czoło otaczającej go rzeczywistości. leni tępiciele kotów. Nasi przyjaciele mają są­
Spróbuj tak ustalić plan zajęć swoich i swoje­ siadów, którzy znaleźli upodobanie w strzela­
go kota, żeby czynić od niego jak najmniej od­ niu z wiatrówki do każdego kota, jaki się pojawi
stępstw. Oznacza to na przykład, że nie powi­ choćby na skrawku ich trawnika. Głupota?
nieneś w tygodniu karmić kota o siódmej rano, Owszem. Zagrożenie dla mieszkańców? Bez­
jeśli masz zamiar wyspać się w weekend. Al­ względnie. Ludziom tego pokroju nie zależy
bo dawaj mu jeść o takiej porze, o jakiej masz jednak na utrzymywaniu dobrosąsiedzkich sto­
zamiar wstawać w weekendy, albo kup miskę sunków, twój kot zaś może wrócić do domu
z automatycznym dozownikiem, który można okaleczony - albo nie wrócić wcale.
nastawić na odpowiednią porę. Staraj się za­ Dodajmy jeszcze do tego włóczące się psy
pewnić swemu kotu jak najbardziej regularny z sąsiedztwa, a otrzymamy piękny obrazek oto­
tryb życia: codzienna rutyna daje kotu poczu­ czenia, które jest śmiertelnie niebezpieczne dla
cie spokoju i bezpieczeństwa, podobnie jak in­ naszych kocich przyjaciół.
nym zwierzętom domowym.
Weź pod uwagę bezpieczeństwo swego ko­
ta i nie wypuszczaj go z domu albo zbuduj dla
niego odpowiednio urządzony wybieg, gdzie
Życie na będzie mógł korzystać ze świeżego powietrza
i polować na przelatujące muchy nie narażając
przedmieściu się na poważniejsze kłopoty.
Poza tym świat idzie naprzód. Niektóre gmi­
Sądzę, że spośród wszystkich miejsc, w któ­ ny ustalają zakazy wypuszczania kotów bez
rych żyją koty, przedmieścia stwarzają dla nich nadzoru. Naprawdę nie ma się czemu dziwić.
najwięcej zagrożeń. Dlaczego? Ponieważ lu­ Czy próbowałeś kiedykolwiek zasnąć przy wtó­
dzie mają wrażenie, jakby mieszkali poza mia­ rze miłosnej pieśni kotki w rui albo bojowych
stem: ogród wygląda spokojnie, sąsiedzi są mi­ wrzasków walczących o jej względy samców?
Nie każdy kot lubi otwarte przestrzenie; ale Punia strzeni więcej, zwykle więc liczba zwierząt przy­
nieźle sobie radzi „w terenie" (M.S.) padających na hektar terenu jest mniejsza, co
oznacza, że rewiry nie są bronione tak zajadle,
a do przekroczenia ich granic nie dochodzi tak
łatwo. Wciąż jednak istnieją pewne zagrożenia,
Być może uważasz, że rozpruta torba na śmie­ które musisz wziąć pod uwagę podejmując de­
ci i jej zawartość rozwleczona po całym pod­ cyzję o wypuszczaniu kota na dwór.
jeździe do domu jest nieuchronną konsekwen­ Przebywanie z dala od zagrożeń stwarza­
cją posiadania kota, nie sądzę jednak, by twoi nych przez człowieka nie oznacza, że kot jest
sąsiedzi, którzy nie mają kotów, podchodzili do bezpieczny. Teraz musisz także pamiętać o za­
tego równie beztrosko. Co będzie, kiedy twoja grożeniach, jakie istnieją w środowisku natu­
pociecha wygrzebie z piaskownicy bryłkę ko­ ralnym, przede wszystkim ze strony dziko ży­
cich odchodów? Tak właśnie wygląda skrze­ jących zwierząt, choć niektóre niebezpie­
cząca rzeczywistość. Jeśli nie zaczniesz mieć czeństwa mogą czaić się czasem nawet blisko
na względzie swoich sąsiadów, ich niechęć do domu.
zwierząt domowych będzie coraz większa. Kodak, piękna czarno-biała kotka, mieszka
Wspólne życie z kotami oznacza koniecz­ na wsi w Vermoncie, w domu na szczycie nie­
ność przyjęcia na siebie odpowiedzialności nie wielkiego wzgórza, na skraju wąskiej wiejskiej
tylko za ich zdrowie i dobre samopoczucie, lecz drogi. Przez wiele lat cieszyła się całkowitą swo­
także za ich zachowanie. bodą. Kilka miesięcy temu przydarzył jej się
jednak wypadek. Zbódł ją jeden z należących
do majątku tryków. Tym, którzy nie widzieli do­
Życie na wsi tąd tryka na własne oczy i nie zaznali jego ro­
gów, wyjaśniam, że nie jest to bynajmniej miłe
Życie na wsi, czyli w spokojnej okolicy, gdzie doświadczenie. Tryki są dużymi zwierzętami,
każdy dom jest otoczony kilkoma hektarami zie­ ważą ponad pięćdziesiąt kilogramów i mają
mi i leży z dala od ruchliwych ulic, jest pod wie­ ogromne rogi, którymi z natury potrafią się po­
loma względami bezpieczniejsze dla kotów. sługiwać. Jeśli tryk ruszy do ataku, może po­
Mimo to również na takim terenie czyhają na ważnie poturbować człowieka. Jeśli ruszy na
kota niebezpieczeństwa, choć nie tak wielkie, kota... no cóż, Kodak ma szczęście, że uszła
jak na przedmieściach. Kotów jest mniej, a prze­ z życiem. Straciła jednak oko.
 Jak do tego doszło po tylu latach zgodnej ko­ ro zmieniasz dziecku brudną pieluchę, zadbaj,
egzystencji? Diabli wiedzą. Kodak widziano żeby kot miał czystą kuwetę. Skoro kąpiesz
wcześniej w towarzystwie skunksa; powstała swoje dziecko, czeszesz mu włosy, nacierasz
teoria, że owce zwęszyły obcy zapach, kiedy oliwką skórę i obcinasz paznokcie, nie zapo­
kotka weszła do obórki. Tryki postanowiły obro­ minaj o właściwej pielęgnacji swojego kota:
nić się przed rzekomym intruzem. czesz go, obcinaj mu pazury, kąp go w miarę
Skunksowi należałoby poświęcić osobny roz­ potrzeby, zgodnie z zaleceniami lekarza wete­
dział. Skunksy i szopy nagminnie roznoszą rynarii.
wściekliznę, która wciąż panoszy się w wielu Na tym podobieństwa się kończą. Z pewno­
regionach Ameryki Północnej. (W Polsce czynią ścią nie będziemy cię zachęcać, żebyś po­
to głównie lisy - przyp. red.) zwalał swojemu dziecku wspinać się na tylną
Pora wreszcie wspomnieć o pułapkach na ściankę kanapy, uganiać się za kulkami z fo­
zwierzynę. W niektórych stanach wciąż dopusz­ lii aluminiowej albo uwieszać się na firankach,
cza się zastawianie sideł. Tego rodzaju paści ogólna zasada jest jednak zbliżona. Jesteś
są niewidoczne, dopóki zwierzę na nie nie na­ jedynym opiekunem swojego kota. Jego zdro­
stąpi, co kończy się przytrzaśnięciem łapy. wie, dobre samopoczucie i całe życie zależą
Oczywiście sidła zatrzaskują się bez względu wyłącznie od ciebie. Jest to miły, choć poważ­
na gatunek zwierzęcia, które na nie trafiło. Wpa­ ny obowiązek. Nie pozostawiaj zwierzęcia wła­
dają w nie najróżniejsze stworzenia i giną po­ snemu losowi.
wolną, straszną śmiercią w męczarniach - Znajdujący się pod twoją opieką kot ma kil­
z pragnienia i głodu, na skutek doznanego prze­ ka podstawowych potrzeb, które musisz zaspo-
rażenia i wstrząsu. Jeśli nawet nie da się cał­
kowicie zwalczyć zwyczaju zastawiania puła­
pek na zwierzynę, istnieją bardziej humanitarne
Koty uwielbiają mleko, często jednak jest to
metody, których wprowadzenia powinniśmy się miłość bez wzajemności; mleko u wielu z nich
wszyscy stanowczo domagać. Nie ma żadne- wywołuje biegunkę (J.G.)
go usprawiedliwienia dla barbarzyństwa.

Podstawowe
potrzeby
Tak samo jak rodzic jest odpowiedzialny za
zdrowie i dobre samopoczucie swojego dziec­
ka, właściciel kota przyjmuje na siebie odpo­
wiedzialność za niego. Rodzic dogląda dziec­
ka, stara się zapewnić mu bezpieczeństwo,
ponieważ zdaje sobie sprawę, że niemowlę jest
istotą bezbronną. Karmi je, kiedy dziecko tego
potrzebuje. Zaspokaja jego potrzeby higienicz­
ne, dostrzega najlżejszą choćby oznakę cho­
roby, zabawia je i uczy, składa wraz z nim wi­
zyty u pediatry - uważając wszystkie te
czynności za najnaturalniejsze w świecie. Jest
przecież rodzicem tego maleństwa, a z tym wią­
że się pewna odpowiedzialność.
To samo dotyczy ciebie, właściciela kota. Naj­
ogólniej rzecz biorąc, kotem należy opiekować
się w podobny sposób jak niemowlęciem. Sko­
koić, jeśli chcesz, by zwierzę było szczęśliwe dzień trzeba umyć miskę i wymienić jej zawar­
i zadowolone. Kot powinien dostawać odpo­ tość. Niektóre koty są wyjątkowo wybredne
wiednią karmę i świeżą wodę, musi mieć wy­ i z obrzydzeniem odwracają nos od nieświeżej
godne posłanie, trzeba mu zapewnić dość ru­ wody.
chu, regularną pielęgnację, fachową opiekę Jeśli twój kot nie lubi pić z miski, uwielbia za
weterynaryjną, nie wspominając oczywiście to spijać krople świeżej wody cieknące z kra­
O twojej miłości i uwadze. Jeśli zaniedbasz któ­ nu, kilka razy dziennie zostawiaj kran niedokrę-
rąkolwiek z jego potrzeb, będzie żył w fizycz­ cony, pozwalając kotu napić się w ten sposób.
nym i psychicznym stresie, co nieuchronnie do­ Im więcej wypije, tym lepiej.
prowadzi do kłopotów zdrowotnych i problemów U nas w domu koty są karmione dwa razy
z zachowaniem. dziennie przez pół godziny - potem zabieramy
miski. Emily ma skłonność do tycia, ponieważ
jest przybłędą i wyznaje iście włóczęgowską
Pożywienie zasadę: „trzeba się najeść na zapas, bo nigdy
nie wiadomo, kiedy się trafi następna okazja".
i woda Kiedy ją przygarnęliśmy, często jej się zdarza­
ło opychać aż do wymiotów. Stały dostęp do
Woda jest jednym z najistotniejszych czynni­ miski z jedzeniem nieuchronnie prowadzi u nie­
ków wpływających na dobrą kondycję kota, których kotów do otyłości, podobnie jak u pew­
a zarazem jedną z najczęściej zaniedbywanych nych ludzi możliwość ciągłego podjadania lo­
potrzeb przeciętnego kociego pupila. Ponieważ dów z otwartego pojemnika. Skoro jest, to
większość z nas nie wypija dostatecznej ilości znaczy, że trzeba zjeść. Ta skłonność daje o so­
zwykłej świeżej wody, obowiązek dostarczenia bie znać coraz silniej w miarę, jak kot się sta­
jej kotu uchodzi często naszej uwagi. rzeje.
Podawanie wody w odpowiedniej ilości po­ Wyznaczyliśmy naszym kotom stałe pory po­
zwala zapobiec chorobom pęcherza moczowe­ siłków zamiast zostawić im stały dostęp do je­
go, umożliwia wypłukanie toksyn, reguluje ape­ dzenia również ze względu na obecność psów
tyt, jednym słowem, oczyszcza organizm. w domu. Prawie wszystkie psy uwielbiają ko­
Wodę należy podawać w miskach ceramicz­ cią karmę i są gotowe na wszystko, żeby się
nych albo wykonanych ze stali nierdzewnej. Co do niej dobrać. Ustaliliśmy, że moja pracownia
będzie dla psów strefą zakazaną, ale żadne
rozwiązanie nie sprawdza się w stu procentach.
Każdy błąd z mojej strony oznacza, że będę
musiał znosić woń psich bąków, do czego czę­
sto prowadzi wyjadanie z kociej miski. A zatem
Nie zatucz kota z miłości. Okaż swoje uczucie
dbając o smukłą linię swego pupila (J.G.) dostanę za swoje!
Tak na marginesie, czy wiesz, że pokarm dla
psów nie jest odpowiedni dla kotów? Dorosły
kot potrzebuje mniej więcej pięć razy tyle biał­
ka co dorosły pies. Pokarm kota musi także za­
wierać aminokwas zwany tauryną, zbędny
w żywieniu psów. Koty mają większe zapotrze­
bowanie na inne składniki pokarmowe, m.in.
witaminę B. Jednym słowem, nie podawaj ko­
tu karmy dla psów. Kilka kęsów od czasu do
czasu mu nie zaszkodzi, ale psia dieta nie jest
dla niego pełnowartościowa.
Jeśli twój kot się nie przejada i nie masz
w domu psiego amatora kocich specjałów, wte­
dy oczywiście możesz zostawić mu stały do-
 stęp do pokarmu. Jest to z pewnością proste
i wygodne rozwiązanie. O wskazówki co do pra­
NOCNY WYPAD CAPTAINA widłowego żywienia najlepiej poprosić wete­
rynarza albo hodowcę, jeśli jesteś właścicie­
Kiedy się obudziłam, między drzewami lem kota rasowego. Stosuj się do ich zaleceń,
otaczającymi nasz dom na a wszystko będzie dobrze.
przedmieściach błyskały światła Kot może dostawać resztki ze stołu, pod wa­
reflektorów. Wśród nich majaczyły runkiem że właściciel zachowa zdrowy rozsą­
ciemne sylwetki. Na dole było słychać dek. Niejeden kociarz wychował sobie wybred­
gorączkowe szepty i dobiegający jakby nego potwora proponując mu smaczne kąski
z oddali łomot. Nieregularny, lecz z talerza. Koty są nie w ciemię bite i szybko doj­
donośny, przypominający walenie dą do wniosku, że oczekiwanie na koniec two­
pięścią w ścianę. jego posiłku jest zdecydowanie ciekawsze niż
Kiedy przemykałam się w dół po zajęcie się własnym. Twój błąd. Jeżeli kot za­
schodach, żeby zobaczyć, co się stało, czyna zdradzać skłonność do bojkotowania
zaskoczył mnie widok ojca, który swojej miski, trzeba natychmiast położyć kres
w niekompletnym stroju udzielał podawaniu wszelkich smakołyków. Jeśli kot zło­
wyjaśnień funkcjonariuszowi policji. rzeczy na zmianę jadłospisu, zbyt długo z tym
Dudnienie nie ustawało: dochodziło zwlekałeś. Jeżeli zacznie jeść swoją karmę bez
najwyraźniej z piwnicy. większych oporów, możesz od czasu do cza­
Uzgodniono plan działania. Policjant, su dać mu jakiś smaczny kąsek.
osłaniany przez swojego towarzysza,
powoli otworzył drzwi do piwnicy. Łomot
ucichł. Funkcjonariusze wymienili między
sobą pełne powagi spojrzenia i zaczęli
Pielęgnowanie
schodzić po schodach. sierści
Napięcie domowników sięgnęło zenitu.
Spojrzeliśmy w dół schodów, wsłuchując Choć kot doskonale potrafi sam zadbać o czy­
się w nieznajome, lecz z pewnością stość, musisz mu pomóc w utrzymaniu ideal­
złowrogie odgłosy. Usłyszeliśmy śmiech, nej higieny. Każdemu kotu trzeba w tym celu
co zupełnie zbiło nas z tropu. Śmiali się poświęcić trochę uwagi, najbardziej wymaga­
dwaj policjanci. Poprosili nas, byśmy jące są jednak koty długowłose. Oto kilka wska­
zeszli na dół i zobaczyli naszego zówek dotyczących podstawowych zabiegów
włamywacza. pielęgnacyjnych. Bardziej szczegółowe porady
Na dole, w pralni, siedział wiecznie można uzyskać u miejscowego kociego fryzje­
głodny kocur Captain, z głową ra, lekarza weterynarii albo hodowcy.
dokumentnie zaklinowaną w puszce
z suchym pokarmem. Po chwili podjął
kolejną próbę uwolnienia się z pułapki,
Koty krótkowłose
potężnym zamachem waląc w bok pralki. Do tej kategorii zalicza się większość kotów na
Kiedy udało nam się go oswobodzić, świecie. Mimo że łatwo je utrzymać we właści­
omiótł wzrokiem obcych ludzi wej kondycji, odrobina cotygodniowej pielęgna­
w mundurach, którzy wtargnęli do cji ma na nie korzystny wpływ - zwłaszcza
piwnicy, i uciekł tak szybko, jak tylko w okresie linienia, przypadającym na wiosnę
przestraszony kot potrafi. i jesień. Odpowiednie efekty można uzyskać
Poczęstowaliśmy policjantów kawą stosując miękką szczotkę z naturalnego włosia
i obiecaliśmy, że od tej pory będziemy albo specjalną rękawicę do czesania. Dobrze
przechowywać kocie jedzenie

J
sprawdza się także gęsty grzebień, którym
w zamkniętej szafce. można usuwać martwe włosy bez większego
sprzeciwu ze strony kota.
Koty długowłose
Usuwanie kołtunów
Koty długowłose wymagają różnorodnej pielę­
gnacji w zależności od rodzaju okrywy. Niektó­ Oto kilka wskazówek dotyczących
re z nich mają cieńszą i bardziej szorstką sposobu wystrzygania kołtunów
sierść, nie wykazującą skłonności do tworze­ z sierści kota. Najbezpieczniej
nia kołtunów, inne mają typową dla persów de­ uchwycić kołtun przy samej skórze,
likatną, pyszną okrywę, która łatwo się zbija a następnie uciąć go tuż nad swoimi
w strąki. Kołtuny tworzą się najczęściej pod szy­ palcami. Dzięki temu uniknie się
ją, na brzuchu i piersi, między uszami i tylny­ uszkodzeń skóry podczas wycinania
mi nogami. Prościej byłoby stwierdzić, że sierść splątanych kłaków.
rzadko filcuje się na szczycie głowy, na przed­ Inna skuteczna i bezpieczna metoda
niej stronie kończyn, na ogonie i grzbiecie - polega na wsunięciu jednego końca
nawet tych miejsc trzeba jednak troskliwie do­ dobrze naostrzonych nożyczek pod
glądać, zwłaszcza w porze linienia. kołtun (ostrzem na zewnątrz),
Jeśli chcesz sobie sprawić kota długowłose­ a następnie odciągnięciu ich od skóry.
go, musisz go przyzwyczaić do zabiegów pie­ W ten sposób można bezpiecznie
lęgnacyjnych. Zbyt często zdarzało mi się oglą­ rozplątać kłaki. Jeśli powtórzysz tę
dać koty długowłose, które trzeba było ostrzyc, czynność kilka razy, kołtun rozdzieli się
ponieważ ich właściciel nie dawał sobie rady na części i łatwo da się rozczesać.
z ich czesaniem, a ostrzyżony kot długowłosy
NAPRAWDĘ nie jest okazem kociej urody. Je­
śli nie masz innego wyjścia, ostrzyż go. Z pew­
nością wyjdzie mu to na zdrowie i poprawi je­ ślizgnie ci się ręka. Jeśli nie czujesz się dość
go samopoczucie, tobie jednak może tylko pewnie, zabierz kota do lekarza albo miejsco­
narobić wstydu. Jeśli decydujesz się na długo­ wego kociego fryzjera. W tej dziedzinie lepiej
włosego kociaka, bierzesz na siebie obowią­ nie ryzykować. Twój kot będzie ci z góry zobo­
zek codziennego czesania, które w jego przy­ wiązany za troskliwość.
padku jest konieczne. Jeśli nie należysz do
osób, którym tego rodzaju zajęcie sprawia przy­
jemność, z całą pewnością nie powinieneś trzy­ Koty bezwłose
mać u siebie długowłosego kota - w ostatecz­ Istnieje kilka ras kotów prawie całkiem lub cał-
ności możesz sobie kupić album o persach. kowicie pozbawionych owłosienia. Te na swój
Zanim zdecydujesz się spędzić resztę życia sposób eleganckie stworzenia nie miewają
w towarzystwie persów, spotkaj się kilka razy oczywiście kłopotów z linieniem, kołtunami
z hodowcą i naucz się, jakie zabiegi trzeba i pchłami, są za to mało odporne na wahania
przeprowadzać codziennie, a jakie raz w tygo­ temperatury, trzeba je chronić przed oparze­
dniu. Możemy ci zdradzić małą tajemnicę za­ niami słonecznymi, a czasem także wymaga­
wodową: pyszczek czesze się szczoteczką do ją nacierania balsamem zabezpieczającym skó­
zębów o miękkim włosiu. Jest delikatna, a za­ rę przed wysuszeniem.
razem skuteczna.
W przypadku kotów o wyjątkowo gęstej sza­
cie może się okazać konieczne wytrymowanie Obcinanie pazurów
zadu. Comiesięczne trymowanie jest dużo przy­
jemniejsze niż odklejanie kawałków kociej ku­ Jeśli przyzwyczajałeś kociaka do tego zabiegu
py, które przywarły do sierści podczas załatwia­ od małego, nie powinien stawiać większego
nia się w kuwecie. W czasie trymowania włosów oporu. Jeśli nie, odsyłamy na strony 61-63, do
wokół odbytu należy trzymać nożyczki ostrza­ rozdziału Zapobieganie złym nawykom. Nigdy
mi w dół, z dala od skóry zwierzęcia: dzięki te­ nie jest za późno na naukę, zatem nie trać otu­
mu unikniesz skaleczenia kota, nawet jeśli ze- chy, tylko weź się do roboty!
 Najlepiej zabrać się do tego, kiedy kot jest
zmęczony i odprężony. Nie ma sensu zaczy­
nać od pokaleczenia rozdrażnionego zwierzę­
cia. Jeśli kot jest spokojny, spróbuj go najpierw
delikatnie pogłaskać, przemawiając do niego
łagodnie i unikając gwałtownych ruchów.
Przyciśnij delikatnie łapę, wysuwając pazu­
ry z poduszeczki. Weź cążki i obetnij koniuszek
jednego z nich. Odłóż cążki, nie przestając gła­
skać kota. Powtórz tę czynność kilkakrotnie i zo­
staw sobie resztę na następny dzień. Nikt od
ciebie nie wymaga, żebyś przyciął kotu wszyst­
kie pazury za jednym podejściem. Gorąco za­
chęcamy wszystkich właścicieli kotów do sto­
sowania częstych przerw w zabiegu, jeśli
wszystko przebiega bez zakłóceń. Pazury nie
uciekną. Unikanie pośpiechu jest najlepszą me­
todą przyzwyczajenia kota do tego typu mani­
pulacji: mniej więcej za miesiąc pozwoli sobie
przyciąć wszystkie pazury, leżąc na boku i mru­
cząc z zadowoleniem, jakby w życiu nie zaznał
większej przyjemności.

Mimo że Teofil uwielbia pić ze zlewu i bawić się

Kąpiel wodą kapiącą z kranu, nie znosi kąpieli. Oto jedna
z zagadek kociej natury (M.S.)

Trudno powiedzieć, kto bardziej nie znosi ką­

pieli - kąpany kot czy kąpiący go właściciel.
Przytłaczająca większość kotów nienawidzi Zamknięta łazienka. Jeśli zostawisz drzwi
przebywania w wodzie. Jakkolwiek niektóre otwarte, a kot da nogę, pozostaje nam życzyć
z nich, oswajane odpowiednio wcześnie, przy­ ci powodzenia! Za chwilę będziesz perswado­
zwyczajają się do regularnych kąpieli, niewie­ wał namydlonemu, rozjuszonemu kotu, żeby
le uczy się czerpać z nich jakąkolwiek satys­ wylazł zza kanapy.
fakcję.
Na szczęście większość kotów, zwierząt Dobrze utrzymany kot. Kąpanie sfilcowane­
schludnych z natury, nie wymaga zbyt częstych go, pokrytego kołtunami kota tylko pogorszy
kąpieli. Kąpiel jest konieczna, jeśli kot się ubło­ sprawę. Jeśli nie potrafisz sam rozczesać koł­
ci, ma przetłuszczoną sierść, dostał pcheł al­ tunów, zabierz swojego pupila do kociego fry­
bo łupieżu. zjera, który usunie je w fachowy sposób. Na­
Małych kociąt i starszych kotów nie powinno stępnym razem nie zapominaj o obowiązku
się kąpać, chyba że jest to absolutnie koniecz­ czesania kota. Zanim weźmiesz się za kąpa­
ne. Jeśli nie masz innego wyjścia, przypilnuj ze nie, powinieneś wyczesać mu liniejące włosy,
szczególną troskliwością, żeby kot został do­ sprawdzić, czy nie ma na skórze drobnych ska­
kładnie osuszony; przez kilka godzin po kąpieli leczeń, oczyścić mu uszy i obciąć pazury.
trzymaj go w ciepłym, wolnym od przeciągów
pomieszczeniu. Zanim przystąpisz do kąpania Prysznic umocowany do ściany, kran
młodego albo starego kota, radzimy skonsul­ z prysznicem albo wąż gumowy. Żadnych
tować się z lekarzem weterynarii. urządzeń do masażu wodnego, prysznic powi­
Oto niezbędne warunki przystąpienia do ką­ nien być łagodny! Niemniej jednak to urządze­
pieli kota: nie to prawdziwy skarb, zwłaszcza jeśli sam
kąpiesz zwierzę. Dzięki niemu możesz spłukać Duża gąbka albo mały kubek. Jeśli kot boi się
kota, przytrzymując go jednocześnie ręką. Je­ zarówno prysznica, jak i węża gumowego, moż­
śli korzystasz z ręcznego prysznica, włącz go na go namoczyć i spłukać za pomocą gąbki al­
tuż przy dnie brodzika, a następnie trzymaj bli­ bo kubka. Obie metody są skuteczne, choć
sko ciała kota. Strumień wody padający na ko­ spłukanie sierści od spodu zajmuje nieco wię­
ta z pewnej odległości najprawdopodobniej cej czasu. Można tego uniknąć napuszczając
wprawi go w panikę. trochę wody do wanny. Tylko nie za dużo, bo
Jeśli twój kot nie znosi prysznica, użyj do mo­ kot może się przestraszyć.
czenia i spłukiwania sierści zwykłego węża gu­
mowego, umocowanego na kranie. Woda bę­ Szampon dla kotów. Użyj środka specjalnie
dzie płynąć obficie, ale pod normalnym dla kotów, co powinno być zaznaczone na ety­
ciśnieniem i bez większego hałasu. kiecie. Dotyczy to w szczególności szamponów

ODSKUNKSZANIE

Jeśli czytasz ten rozdział nie kierując się li tylko czczą ciekawością, pozwalamy sobie
złożyć ci wyrazy najgłębszego współczucia. Na szczęście koty nieczęsto wpadają
w podobne tarapaty, skoro jednak już do tego dojdzie, właścicielowi nie można odmówić
pomocy. Kot po spotkaniu ze skunksem to istna katastrofa dla wszystkich
zainteresowanych. Nie ma co ukrywać: w bardziej wilgotne dni smród będzie cię
prześladował miesiącami, bez względu na zastosowane zabiegi!
Po pierwsze, umieść kota w klatce na zewnątrz. Upewnij się, czy klatka stoi
w bezpiecznym i zacienionym miejscu, ale pod żadnym pozorem nie wnoś kota do
domu. Jeśli sam wlazł do środka, wyrzuć go. Odór przylgnie do wszystkich sprzętów,
których choćby dotknie.
Załóż stare ubranie, które miałeś zamiar wyrzucić. Pozbieraj trochę starych ręczników,
bez których możesz się już obejść. Nasmaruj sobie górną wargę maścią kamforową
i rusz do boju.
Kąpiel jest absolutnie konieczna. Postaraj się założyć gumowe rękawice - dzięki temu
wyjdziesz z tej kabały nieco mniej przesiąknięty odorem. Zapach skunksa ludzie zwykli
usuwać różnymi sposobami. Oto kilka najczęściej stosowanych: pół litra octu na pięć
litrów wody; nierozcieńczony sok pomidorowy; skoncentrowany sok pomarańczowy.
Podobno rewelacyjnie skutkują środki do irygacji pochwy produkowane na bazie octu,
pozostaje tylko problem, jak wytłumaczyć aptekarzowi, po co ci pięć opakowań naraz!
Bez względu na rodzaj zastosowanego środka należy nim dokładnie nasączyć sierść
kota, omijając okolice oczu. Płyn powinien przez kilka minut pozostać na włosach.
Spłukać. Czynność powtórzyć. Operację zakończyć porządną kąpielą w szamponie dla
kotów. Wprawdzie smród nie da się usunąć całkowicie, stanie się jednak łatwiejszy do
zniesienia.
Ciepło pomaga zwalczyć odór, możesz więc wysuszyć kota suszarką do włosów,
nastawioną na niskie obroty. Nie przesadzaj i nie susz kota na gorąco, bo do wszystkich
jego nieszczęść dołożysz jeszcze poparzenie.
Jeśli zależy ci na ubraniu i ręcznikach, namocz je w wodzie z octem, a następnie
rozwieś na słońcu. To skuteczna metoda, choć czasem wymaga powtórzenia.
Nie radziłbym wkładać ubrań do suszarki, dopóki się na dobre nie odśmierdzą - nie
chcesz chyba, żeby suszarka przesiąkła odorem. A teraz spraw sobie gorącą kąpiel
- na pewno ci się przyda!
przeciwpchelnych i przeciwkleszczowych: pro­ już zupełnie mokry, przeważnie kapituluje i po­
dukty przeznaczone wyłącznie dla psów mogą stanawia poddać się temu, co nieuniknione.
się okazać trujące dla kota. Staraj się nie zmoczyć mu głowy, w przeciw­
nym razie straci resztki dobrej woli. Mało które
Cienki ręcznik albo firanka. Koty nie znoszą, zwierzę lubi, kiedy wlewa mu się wodę do uszu
gdy ślizgają im się łapy. Ręcznik rozłożony na i oczu. Jeśli jednak twój kot ma pchły, trzeba
dnie brodzika albo zlewu da im odrobinę po­ mu umyć także głowę. W takiej sytuacji zmocz
czucia bezpieczeństwa. Niejeden kociarz jest mu ją gąbką. Najpierw dokładnie namydlij sierść
zagorzałym zwolennikiem wykładania zlewu al­ na głowie, omijając oczy, nos, pyszczek i uszy,
bo wanny firanką. Kot wczepia się w nią łapa­ a następnie zajmij się szyją. Pchły, podobnie
mi i stoi względnie pewnie. Sprawdza się każ­ jak każde stworzenie, są obdarzone dużą wo­
dy przedmiot, w który można wbić pazury! lą życia - zalane wodą starają się znaleźć wy­
stający skrawek suchego lądu. W tym przypad­
Suszarka do włosów. Podłącz ją gdzieś obok, ku wystającym skrawkiem jest koci łeb, należy
ale nie za blisko wody. więc zacząć od namydlenia głowy, przez co
droga ucieczki małego paskudztwa zostanie
Świeże ręczniki w zasięgu ręki. Jeden dla ko­ odcięta.
ta i co najmniej jeden dla ciebie - kiedy skoń­ Zużyj jak najmniejszą ilość szamponu: tylko
czycie, będziesz prawdopodobnie równie mo­ tyle, żeby zaczął się pienić. Im więcej go uży­
kry jak kot. jesz, tym trudniejsze i bardziej czasochłonne
okaże się spłukiwanie go z sierści - nie prze­
Mocny chwyt. Podczas kąpieli najlepiej przy­ sadzaj więc. Najlepiej rozcieńczyć szampon
trzymywać kota za kark. Skórę należy chwy­ w ciepłej wodzie. Dzięki temu można go łatwiej
cić łagodnie, lecz pewnie, i pod żadnym pozo­ rozprowadzić po okrywie i uzyskać dużo pia­
rem NIE puszczać. Jeśli kot ci się wymknie, ny. Rozmasuj mydliny po całej sierści. Jeśli
nie próbuj go łapać. Próba powtórnego schwy­ masz długowłosego kota, po prostu wygniataj
tania przestraszonego zwierzęcia tylko zwięk­ namydloną sierść. Szorując okrywę możesz
sza jego panikę, nie wspominając już o tym, poplątać długie włosy i tym samym przyspo­
że z takiego starcia trudno ci będzie wyjść bez rzyć sobie niepotrzebnej pracy.
szwanku. Spłucz kota porządnie, potem spłucz go jesz­
cze raz. Niespłukane resztki mydła mogą wy­
KĄPIEMY KOTA wołać swędzenie i podrażnienie skóry. Nie
Teraz już możesz zacząć. Weź kota na ręce. śpiesz się - zwierzę musi być dobrze spłuka­
Zachowuj się swobodnie i przyjacielsko. Po­ ne. Strumień wody ustaw zgodnie z kierunkiem
święć kilka chwil na pieszczoty i wychwalanie włosa, starając się ominąć głowę. Sprawdź, czy
kota pod niebiosa. Wejdź do łazienki i ZAMKNIJ dokładnie opłukałeś brzuch, sierść pod ogo­
drzwi. Od początku do końca kaźni przemawiaj nem i pod przednimi łapami, gdzie łatwo prze­
do kota spokojnym tonem. Łagodny ton głosu oczyć resztki piany.
pomoże mu zachować spokój. Po opłukaniu wyjmij kota z wanny i postaw
Chwyć kota za kark i wstaw go do wanny ty­ na czystym ręczniku. Opatul go szczelnie: do­
łem do siebie. Jeśli przestraszy się i ucieknie, piero teraz możesz zwolnić uścisk. Delikatny­
przy odrobinie szczęścia uda ci się nie znaleźć mi ruchami wytrzyj mu futerko. Nie trzyj zbyt
na jego drodze. gwałtownie długiej sierści: możesz ją skołtunić.
Ustaw wodę na temperaturę pokojową - Nie zapominaj o ciągłym przemawianiu do ko­
w żadnym razie nie powinna być cieplejsza. Ko­ ta łagodnym i spokojnym tonem. Wychwalaj go
ty mają bardzo wrażliwą skórę: woda, która ro­ pod niebiosa, opowiadaj mu, jaki był wspania­
bi na nas wrażenie przyjemnie ciepłej, może je ły i jak pięknie będzie wyglądał, kiedy już bę­
nawet poparzyć. Zmocz kota trzymając prysz­ dzie czysty i puchaty.
nic blisko ciała. W tym momencie stoczy on naj­ W miarę możności wysusz go suszarką do
bardziej zajadłą walkę o wolność. Kiedy jest włosów ustawioną na niskie obroty. Można też
dosuszyć go ręcznikiem, a następnie umieścić
na kilka godzin w ciepłym, wolnym od przecią­ Zwalczanie pcheł
gów pomieszczeniu. Kot będzie zachwycony,
jeśli włożysz go do transportówki wymoszczo­ Jednym z najskuteczniejszych,
nej miękkim kocem albo ręcznikiem, a następ­ a zarazem niedocenianych środków do
nie ustawisz klatkę pod małą lampką. Spraw­ zwalczania pcheł jest grzebień
dzaj co jakiś czas, czy mu nie za gorąco. przeciwpchelny Czesz nim kota
Udało się! Gratulujemy! Zasłużyłeś sobie na codziennie, wrzucając wszystkie złapane
krótką drzemkę. pchły do miseczki z mydlinami. Dzięki
temu uda ci się wybić pchły do nogi.
Skutecznym sposobem jest także
Troska o zdrowie codzienne odkurzanie ulubionych
legowisk kota. Pchły zeskakują ze
Jeśli kot się gorzej czuje, masz obowiązek zwierzęcia i składają jaja w miejscach,
zwrócić na to uwagę. Kot nie może poprosić gdzie zwykło ucinać sobie drzemkę.
o pomoc słowami, często jednak zwraca się do Jeśli już doszło do inwazji, trzeba
ciebie z błaganiem w zupełnie inny sposób. Oto, przedsięwziąć bardziej drastyczne
czego codziennie powinieneś doglądać u swe­ środki. Poradź się weterynarza, jakich
go pupila: substancji masz użyć lecząc kota, a jakie
rozpylić w domu, jedno bowiem wiąże się
z drugim, a zabiegi trzeba powtarzać.
Skuteczna walka z pchłami wymaga
zaangażowania z twojej strony.
Pchły stanowią kolejny argument
przeciwko wypuszczaniu kota na dwór.
Jeśli nie przywlecze do domu pcheł, nie
będziesz miał z nimi kłopotu.

Kot jest zdrowy Coś jest źle

Zadbany. Dokładnie myje się sam. Nie myje się. Jest brudny. Ma zanieczyszczo­
ny odbyt.
Je normalnie. Je zbyt dużo. Albo nie je w ogóle.
Pije zwykłą ilość płynów. Pije zbyt dużo. Nie chce pić.
Wydaje normalne dźwięki. Bez przerwy miauczy albo zachowuje się nie­
normalnie cicho.
Korzysta z kuwety i załatwia się normalnie. Często chodzi do kuwety, ale się nie załatwia
albo załatwia się skąpo. Załatwia się z trudem.
Ma biegunkę. Załatwia się poza kuwetą.
Od czasu do czasu wymiotuje, ale później nie Często wymiotuje. W wymiocinach są ślady
zdradza oznak złego samopoczucia. krwi. Kot jest osłabiony.
Utrzymuje zwykłą wagę. W ciągu miesiąca albo w jeszcze krótszym
okresie przybiera albo traci na wadze ponad
10% normalnej masy ciała.
 Obserwuj uważnie codzienne zwyczaje swo­ cza w okresie linienia, a w przypadku kotów
jego kota. Jeśli masz wrażenie, że coś jest nie długowłosych cały czas, może zapobiec tej do­
tak - nie zwlekaj. Zadzwoń do lekarza i poroz­ legliwości.
mawiaj z nim o zmianach w zachowaniu kota. Jeśli podejrzewasz, że twój kot cierpi z tego
Lekarz zdecyduje, czy powinieneś przyjść ze właśnie powodu, weź go do lekarza weteryna­
swoim pupilem na badanie. rii, który będzie mógł potwierdzić diagnozę i za­
Oto kilka dolegliwości, które szczególnie czę­ lecić odpowiednie leczenie.
sto nękają przedstawicieli kociego rodu. Będąc
właścicielem kota powinieneś znać ich objawy. ŚWIERZBOWIEC USZNY
Te paskudne małe stworzonka żyją wewnątrz
KŁĘBKI SIERŚCI kociego ucha. Wgryzają się przez skórę do ka­
Niektóre koty połykają podczas wylizywania nału słuchowego, wywołując miejscowy stan
futra duże ilości włosów, które zalegają potem zapalny i bolesność narządu. Kot szuka ulgi po­
w żołądku, tworząc dużą kulkę. Taka kulka mo­ trząsając głową, gwałtownie drapiąc się w uszy
że zmniejszyć drożność przewodu pokarmo­ i ocierając łebek o podłogę i meble. Inwazji
wego, a nawet zupełnie go zaczopować, co fa­ świerzbowców towarzyszy ciemna woskowa
talnie wpływa na samopoczucie zwierzęcia. wydzielina z ucha.
Objawami mogą być osowiałość, wymioty Pozbycie się tej dolegliwości będzie wyma­
i brak apetytu. Codzienne czesanie, zwłasz- gało wizyty u lekarza. Poproś go, żeby pokazał
ci, w jaki sposób podawać kotu krople albo
maść i jak czyścić uszy, żeby nie wyrządzić
zwierzęciu krzywdy.
Wymioty
BIEGUNKA
Sądzę, że opowieść o tym, co zastałem Doskonale wiesz, jakie są jej objawy, niepraw­
dzisiaj w pracowni, kiedy miałem zamiar daż? Trudno ich nie zauważyć, jeszcze trud­
zabrać się do pracy nad książką, rozbawi niej doczyścić. Biegunkę może wywoływać wie­
naszych czytelników. Strumień kocich le czynników, począwszy od nieodpowiedniej
wymiotów spływał w dół ekranu ze diety, na pasożytach wewnętrznych skończyw­
szczytu monitora, wprost na pokaźną szy. Zanieś weterynarzowi próbkę kału do ana­
stertę gotowego wydruku książki, którą lizy i stosuj się do jego dalszych zaleceń.
właśnie mają Państwo w rękach.
Bez wątpienia sprawka Emily. Od WYMIOTY
czasu do czasu się przejada, a potem Wymioty mogą oznaczać, że kot jest poważnie
dochodzi do wniosku, że nie jest w stanie chory, mogą też nie świadczyć o niczym poza
tyle strawić. Koty umieją wymiotować, tym, że twój pupil je zbyt dużo albo zbyt łap­
kiedy mają na to ochotę, nie jest to więc czywie. W większości przypadków nie należy
dla nich czynność tak przykra, jak dla się martwić, jeśli kot wymiotuje od czasu do
nas. Sporadyczne wymioty u zdrowego czasu, poza tym sprawiając wrażenie całkowi­
kota są rzeczą najzupełniej normalną cie zdrowego. Jeśli jednak wymioty nasilają się,
i nie dają podstaw do niepokoju. Jeśli kot wymiotuje często w przeciągu kilku godzin,
jednak powtarzają się częściej, jeśli kot w wymiocinach widać ślady krwi, kot jest nie­
wymiotuje kilka razy z rzędu, jest swój i w ogóle sprawia wrażenie chorego - we­
osowiały i przygnębiony, nie ma ochoty zwij lekarza. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwo­
jeść ani pić, jeśli w wymiotach można ści - wezwij go.
dostrzec ślady krwi - trzeba wezwać
weterynarza. Za to Raptowne Haftowanie KAMIENIE I PIASEK MOCZOWY
na Ekranie jest jak najnormalniejszym Jeśli kot oddaje mocz z trudem, miauczy czę­
zjawiskiem. ściej niż zwykle, załatwia się poza kuwetą, od­
daje mocz z krwią albo nie załatwia się w ogó-
le - idź z nim natychmiast do weterynarza. Są mometru do odbytu. Zrób to łagodnym, lecz
to objawy poważnej choroby zagrażającej ży­ stanowczym ruchem, starając się trafić w sam
ciu twojego pupila. Nie zwlekaj! środek. Przez kilka chwil kot będzie stawiał
opór, czemu zresztą trudno się dziwić. Po chwi­
li termometr wśliźnie się głębiej. Nie wpychaj
Mierzenie kotu temperatury go za głęboko, wystarczą dwa centymetry -
Zanim przystąpisz do tego zabiegu, upewnij chodzi tylko o to, żeby końcówka była całkowi­
się, czy masz wszystko, co potrzeba: termo­ cie zanurzona. Uważaj: jeśli puścisz termometr,
metr do mierzenia temperatury w odbycie, śro­ kot może go wypchnąć na zewnątrz albo wcią­
dek do smarowania (olej parafinowy albo wa­ gnąć do środka! Gdyby termometr zniknął we­
zelinę), ręczniki papierowe, alkohol, zegarek wnątrz kota, co zdarza się bardzo rzadko, NIE
i duży ręcznik do zawinięcia kota. próbuj go sam wyciągnąć. Zawieź kota natych­
Zacznij od strząśnięcia termometru. Następ­ miast do weterynarza. Jeśli szkło potłucze się
nie posmaruj jego koniec olejem. Teraz weź ko­ w kocich wnętrznościach, napytasz sobie praw­
ta. Nie spodziewaj się, że będzie zachwycony! dziwej biedy. Nie zdarzy się to, jeśli będziesz
Owiń go dużym ręcznikiem, szczególnie do­ mocno trzymał koniec termometru, wystający
kładnie opatulając szyję i tułów. Podnieś mu z kociego odbytu.
ogon i wprowadź nasmarowaną końcówkę ter- Poczekaj dwie minuty. Wyjmij termometr po­
woli, wytrzyj go papierowym ręcznikiem i od­
czytaj temperaturę. Zwykle temperatura ciała
kota wynosi 38,5-39°C. Dopuszcza się odchy­
„Froterowanie" lenia spowodowane rozdrażnieniem, tempera­
turą powietrza, zmęczeniem itp. Jeśli jednak
Jeśli kiedykolwiek widziałeś, jak kot temperatura przekracza 39,2 C albo jest niż­
„froteruje" podłogę, wiesz, co mam na sza niż 38°C, wezwij lekarza. Temperatura po­
myśli. Zwierzę siada, przyciskając zad do wyżej 40°C świadczy o poważnej chorobie.
podłogi, i zaczyna kręcić się w kółko. Po zapisaniu wyniku na kartce (nie masz chy­
Ten dość obrzydliwy proceder, uprawiany ba ochoty zaczynać wszystkiego od nowa, je­
zwykle na najdroższej z wykładzin śli pamięć cię zawiedzie?) przetrzyj termometr
w twoim domu, może oznaczać, że kotu alkoholem i odłóż na miejsce.
dokuczają gruczoły odbytowe. Jak zwykle pogłaszcz kota i przemawiaj do
Każdy kot ma wewnątrz odbytu kilka niego przez chwilę łagodnym tonem, zanim go
gruczołów. Ich wydzielina służy zarówno puścisz wolno. W ten sposób pomożesz mu się
do znakowania przedmiotów, jak uspokoić.
i odstraszania przeciwnika. Kiedy kot jest
przerażony, gwałtownie wyrzuca
zawartość gruczołów na zewnątrz. Podawanie kotu lekarstw
Powodujące ucisk przepełnienie Znam większe przyjemności niż podawanie le­
gruczołów może wywoływać świąd i ból. karstw kotu. Istnieje jednak kilka sposobów,
Kot wówczas „froteruje" i liże odbyt. dzięki którym ta czynność stanie się mniej przy­
Zawieź biedaka do lekarza. Nie chcesz kra dla wszystkich zainteresowanych.
chyba, żeby zapaskudził ci mieszkanie
zainfekowaną wydzieliną gruczołów JAK PODAWAĆ KOTU TABLETKI
odbytowych. Cóż - zadawanie pigułek opierającemu się ko­
„Froterowanie" i lizanie może być także tu jest z pewnością niewdzięcznym zadaniem.
oznaką inwazji pasożytów Można je sobie uprzyjemnić uciekając się do
wewnętrznych. Bez względu na starych jak świat podstępów. Tak samo, jak lu­
przyczynę wybierz się do weterynarza dziom podsuwa się lekarstwa na łyżeczce cu­
i zacznij leczyć kota. kru, kotom najlepiej je podawać w małej kulce
z twarożku. Oklejenie tabletki miękkim serem
albo odrobiną pokarmu z puszki jest często ide­ nym razie metoda doskonała. Kiedy tabletka
alnym rozwiązaniem. Ty dajesz kotu smakołyk znajdzie się już tam, gdzie trzeba, zamknij ko­
z lekarstwem w środku, a twój kot jest zdania, tu pyszczek, unieś jego nos w górę i poklepuj
że właśnie przytrafiło mu się coś naprawdę kota po gardle tak długo, aż potknie lekarstwo.
wspaniałego. Oblizanie warg albo nosa oznacza, że tablet­
Oczywiście nie każdy kot da się nabrać na ka została połknięta. Poobserwuj kota przez kil­
takiego konia trojańskiego, i powąchawszy ką­ ka chwil, nie rozwijając ręcznika. Może jeszcze
sek może spojrzeć nań z nieukrywanym obrzy­ wypluć lekarstwo.
dzeniem. W takich przypadkach należy zasto­ Istnieje poręczne plastikowe urządzenie zwa­
sować metodę bardziej bezpośrednią. ne pistoletem do tabletek, które mocno trzyma
W tym celu musisz się zaopatrzyć w duży tabletkę, ułatwiając wprowadzenie jej głębiej do
ręcznik kąpielowy, im cieńszy, tym lepiej. Ko­ kociego gardła, a jednocześnie chroniąc twoje
ciarze stosują różne techniki: ja osobiście za­ palce przed uściskiem ostrych zębów trzono­
wijam kotu ręcznik pod brodą jak śliniaczek, wych. Przyrząd jest tani i naprawdę warto się
a następnie okręcam nim łapy, dopóki nie ufor­ o niego postarać. Choć umożliwia włożenie ta­
muje się zgrabny tobołek, z którego będzie wy­ bletki głębiej, nigdy nie próbuj nim sięgnąć do
stawać tylko głowa. A teraz do dzieła. miejsca, które byłoby poza zasięgiem twojego
Jeśli będziesz miał kogoś do pomocy, z pew­ wzroku.
nością pójdzie ci łatwiej, możesz jednak pora­ Kiedy kot połknie tabletkę, przez chwilę
dzić sobie sam. Ja kładę sobie koci tobołek na głaszcz go spokojnie i powtarzaj mu, że jest
kolanach, odwracając zwierzę głową w dół. Na­ wspaniały i cudowny, i że jesteś mu wdzięcz­
stępnie sięgam jedną ręką i otwieram kotu pysk. ny za współpracę, zwłaszcza że nie miał na nią
Najlepiej w tym celu sięgnąć nad nosem i uci- najmniejszej ochoty. Jeśli uda ci się go przeko­
snąć wargi tuż za kłami. Ucisk w tym miejscu nać, żeby zjadł jakiś smaczny kąsek, tym le­
spowoduje, że kot otworzy pysk. Wówczas trze­ piej. Powoli rozwiń ręcznik i wypuść kota. Jeśli
ba drugą ręką włożyć tabletkę pod krawędź ko­ będziesz miał jakiekolwiek kłopoty, a jest to
ciego języka. Wkładanie tabletki pod krawędź prawdopodobne, poproś weterynarza, żeby po­
ułatwia jej połknięcie, choć nie jest to w żad­ kazał ci, jak to się robi.

Koty tego nienawidzą, czasem jednak nie ma innego wyjścia (J.G.)

 Można też pokruszyć tabletkę i zmieszać ją wicy. Jeśli zwierzę wpadnie w prawdziwy po­
ze zwykłą karmą. Jest to zwykle skuteczna me­ płoch albo zacznie kaszleć, natychmiast prze­
toda, o ile lekarstwo nie jest gorzkie. Innym spo­ rwij. Pozwól mu wykaszleć się do woli. Nie
sobem jest wymieszanie leku z jakimś wyjąt­ przejmuj się, jeśli zwymiotuje lekarstwo. Kiedy
kowo smacznym jedzeniem, na przykład dojdzie do siebie, spróbuj mu je podać jeszcze
odżywką dla niemowląt. W domu korzystamy raz.
z rozkruszacza do tabletek - jest to kolejne nie­ Niewielkie ilości leków o gęstej konsystencji
drogie i pożyteczne urządzenie, które warto można dawać kotu w dość podstępny sposób:
mieć pod ręką. Przeważnie wystarczy włożyć smarując mu lekarstwem przednią łapę. Jeśli
tabletkę między dwie łyżeczki i mocno je naci­ zliże, dobra nasza.
snąć. Bardziej oporne sztuki można owinąć
w kawałek papieru i uderzyć młotkiem. W więk­ STOSOWANIE ŚRODKÓW
szości przypadków nie trzeba walić tabletki na ZEWNĘTRZNYCH
odlew: prawie każda rozpada się pod zupełnie Kłopot ze smarowaniem kota maścią polega
łagodnym ciosem. na tym, że więcej specyfiku dostaje się do ko­
ta, niż zostaje na nim. To normalne, choć nie
PODAWANIE LEKARSTW PŁYNNYCH zawsze pożądane. Oto kilka skutecznych pod­
Jeśli wydawało ci się, że sztuką jest podawa­ stępów.
nie kotu tabletek, poczekaj, aż lekarz przepi­ Po pierwsze, można nałożyć lekarstwo na
sze twojemu pupilowi lekarstwo w płynie. Mi­ skórę, a następnie posmarować kotu obie
mo wszystko zdołasz to zrobić, jeżeli wykażesz przednie łapy odrobiną margaryny albo waze­
się odrobiną cierpliwości i konsekwencji. liny. Większość kotów zainteresuje się nimi
Najpierw owiń kota ręcznikiem w sposób opi­ w pierwszej kolejności. Po wylizaniu łap kot al­
sany w rozdziale o podawaniu tabletek. Jest to bo da sobie spokój, uznając, że zrobił, co do
warunek absolutnie konieczny, żaden kot nie niego należało, albo zabierze się do gruntow­
pozwoli sobie podać lekarstwa dobrowolnie. nej toalety. Miej nadzieję, że wybierze pierw­
Podając kotu lek, n/e próbuj posługiwać się ły­ sze rozwiązanie, ale spodziewaj się drugiego.
żeczką. Ta metoda się nie sprawdza, poza tym Wszystko jest możliwe.
tylko narobisz bałaganu. Poproś weterynarza Możesz także kupić swojemu pupilowi kryzę.
o strzykawkę bez igły. Dzięki niej będziesz mógł Mało jest rzeczy, których koty nie znosiłyby bar­
dokładnie odmierzyć dawkę leku i podawać go dziej, ale dzięki kryzie lekarstwo pozostanie
kotu w niewielkich porcjach. Weterynarz prze­ tam, gdzie je wsmarowano. Spytaj lekarza, jak
pisujący lekarstwo powinien wytłumaczyć ci długo kot ma chodzić w kryzie, żeby maść od­
wszystko w najdrobniejszych szczegółach. niosła pożądany skutek. Jeśli odpowie, że bez
Przemawiając do kota łagodnym tonem się­ przerwy, trudno. W końcu kot wyzdrowieje
gnij nad jego głową i połóż kciuk oraz palec i straszna kryza odejdzie w niepamięć. Pilnuj
wskazujący tuż za kłami. Ucisk w tym miejscu tylko, żeby nie nauczył się jej zdejmować. Po­
zmusi kota do otwarcia pyska. Na pewno mu wiedz kotu, że to ostatni krzyk mody.
się to nie spodoba, postaraj się więc od razu
włożyć końcówkę strzykawki między szczęki
i delikatnie pocisnąć tłok. Odłóż strzykawkę,
Choroby i szczepienia
pozwól kotu zamknąć pyszczek, podnieś mu Wszystkie koty, bez względu na to, czy stale
głowę do góry i poklep go po gardle. Za chwi­ przebywają w mieszkaniu, czy wychodzą na
lę przełknie lekarstwo. dwór, powinny być poddane szczepieniom, któ­
UWAGA: Nie wstrzykuj do gardła zbyt dużej re zapewnią długie lata spędzone w zdrowiu
dawki naraz. Kot może się zachłysnąć lekar­ nie tylko im samym, lecz także innym kotom,
stwem, co prowadzi zwykle do groźnych scho­ z którymi się stykają. Są to szczepienia prze­
rzeń płuc. Podawaj lek w małych porcjach. Nie ciwko wściekliźnie, zakaźnemu zapaleniu
podnoś kotu głowy w trakcie podawania lekar­ otrzewnej, białaczce kotów, zarazie kotów oraz
stwa, bo płyn mógłby wtedy dostać się do tcha­ chorobom górnych dróg oddechowych.
WŚCIEKLIZNA pić wszystkie koty, zarówno trzymane w domu,
Niemal każdy słyszał kiedyś o wściekliźnie - jak i wychodzące na dwór, a także nowo naby­
śmiertelnej chorobie wywołującej zaburzenia te zwierzęta. Po co ryzykować? Skoro szcze­
psychiczne przed zgonem zwierzęcia. Faza pionka istnieje, należy ją wykorzystać. Po to ją
„szaleństwa", zwykle nazywana okresem pod­ wynaleziono.
niecenia, pojawia się na kilka dni przed śmier­
cią. Zwierzęta dotknięte tą straszną chorobą są WIRUS PANLEUKOPENII KOTÓW (FPV)
agresywne, osłabione, rozdrażnione, mają Ta niezwykle zaraźliwa i niebezpieczna choro­
drgawki. ba, zwana też zarazą kotów, objawia się go­
Wirus wścieklizny przenosi się ze śliną, naj­ rączką, biegunką, jadłowstrętem, nudnościami,
częściej na skutek ugryzienia. Podobnie jak wymiotami i towarzyszącym im odwodnieniem.
inne choroby wirusowe, wścieklizna ma okres Jest to żywotny wirus, który może długo prze­
wylęgania sięgający nieraz dwunastu miesię­ trwać poza ustrojem, zanim zainfekuje następ­
cy. Ponieważ większość właścicieli psów re­ ne zwierzę.
gularnie szczepi swoje czworonogi, koty za­
padają na wściekliznę najczęściej spośród NIEŻYT NOSA I TCHAWICY KOTÓW (FVP)
wszystkich zwierząt domowych. Jest to sytu­ Nawet jeśli kot przeżyje tę chorobę, zostanie
acja niedopuszczalna. Wścieklizna jest choro­ jej nosicielem na całe życie. Stanowi ona koci
bą śmiertelną i jako jedna z niewielu chorób odpowiednik wyjątkowo ciężkiego przeziębie­
odzwierzęcych jest równie niebezpieczna dla nia: objawia się między innymi kaszlem, kicha­
ciebie i twojej rodziny. Czy warto ryzykować tyl­ niem, łzawieniem połączonym z katarem oraz
ko dlatego, że nie chce ci się pójść z kotem do trudnościami w oddychaniu. Szczepienie prze­
lekarza? ciwko tej dolegliwości łączy się przeważnie ze
szczepieniem przeciwko zarazie kotów, czyli
ZAKAŹNE ZAPALENIE OTRZEWNEJ (FIP) panleukopenii.
Zakaźne zapalenie otrzewnej jest drugą z ko­
lei chorobą wirusową powodującą największą WIRUS NIEDOBORU IMMUNOLOGICZNEGO
liczbę zgonów wśród kotów. Do roku 1991 nie KOTÓW (FIV)
znano na nie szczepionki. Teraz jest już dostęp­ Nie istnieje szczepionka przeciwko niedoboro­
na na rynku, każdy kot więc powinien zostać wi immunologicznemu kotów. Wirus, podobny
zaszczepiony. Ten żywotny, morderczy wirus do wirusa odpowiedzialnego za powstawanie
przenosi się łatwo z jednego zwierzęcia na dru­ AIDS wśród ludzi, wywołuje śmiertelną choro­
gie ze śliną, moczem albo kałem; z tego powo­ bę kotów. W czasie, kiedy pisaliśmy naszą
du należałoby zaszczepić wszystkie koty. Jest książkę, nie było na nią skutecznego lekarstwa.
to paskudna choroba, objawiająca się gorącz­ Jest to jednak choroba atakująca wyłącznie ko­
ką, pogorszeniem samopoczucia, jadłowstrę- ty, nie stwarza więc żadnego zagrożenia ani
tem i ogólnie złym stanem. Większość zarażo­ dla ciebie, ani dla twojego psa. Wobec braku
nych zwierząt ginie. szczepionki najlepszym środkiem zaradczym
pozostaje niewypuszczanie kota na dwór i ba­
WIRUS BIAŁACZKI KOTÓW (FeLV) danie każdego zwierzęcia przed sprowadze­
Wirus białaczki kotów przenosi się najczęściej niem go do domu.
z krwią albo śliną, choć można go także wy­ Według najnowszych badań, przeprowadzo­
kryć w moczu i kale. Co za tym idzie, zwierzę­ nych w Stanach Zjednoczonych, co najmniej jed­
ta zarażają się nim jedząc i pijąc z tej samej na piąta kociej populacji jest nosicielem wirusa
miski, korzystając ze wspólnej kuwety, wylizu­ białaczki kotów albo wirusa niedoboru immuno­
jąc chorego pobratymca albo walcząc z obcym logicznego kotów. Bez względu na miejsce za­
kotem. mieszkania powinieneś przeprowadzić dokład­
Zainfekowany wirusem kot może całe lata nie ne badania i szczepienia wszystkich swoich
zdradzać objawów choroby, a mimo to zarażać kotów. Zadbaj o to nie tylko ze względu na do­
inne zwierzęta. Z tego powodu należy szcze­ bro swojego pupila, lecz i całej kociej populacji.
Codzienne kontakty czyć miliony kociarzy, ludzie jednak często nie
wypełniają należycie warunków owej transak­
cji. Inne strony życia codziennego są dla nich
Koty, podobnie jak ludzie, odczuwają niejedna­ ważniejsze. Praca, przyjaciele i obowiązki po­
kową potrzebę codziennych kontaktów z inny­ za domem pochłaniają nas bez reszty, podczas
mi domownikami. Jeśli kot wychował się wśród gdy kot siedzi spokojnie na telewizorze i wyli­
prawdziwych miłośników tych zwierząt, jego za­ zuje futerko. Często zdarza nam się o nim za­
chowania społeczne będą całkiem różne od za­ pomnieć. Nie dopuszczajmy do takich sytuacji.
chowań kota podwórzowego. Na potrzeby ni­ Z dorosłym kotem wystarczy pobawić się do­
niejszego poradnika zakładamy jednak, że słownie kilka minut dziennie, żeby poczuł się
obydwoje jesteście do siebie przywiązani. szczęśliwy. To niewielka cena za przyjaźń, któ­
Codzienny kontakt z właścicielem jest nie­ rą możesz się cieszyć dwadzieścia cztery go­
zbędny dla fizycznego i psychicznego zdrowia dziny na dobę, przez cały okrągły rok.
kota. We współżyciu z kotem trzeba zachowy­
wać konsekwencję. Jest to bardzo istotne, po­
nieważ kot jest stworzeniem bardzo uporząd­ Ćwiczenia i zabawy
kowanym i ceni sobie codzienny porządek. Jeśli
poświęcasz kotu mnóstwo czasu w weekendy, Wszystkie koty, zwłaszcza jednak te nie wy­
a w poniedziałek zrywasz się z łóżka i pędzisz chodzące na dwór, potrzebują ujścia dla nad­
do pracy, nie zdziw się, jeśli w poniedziałki miaru rozsadzającej je energii. Zachowują się
i wtorki kot zacznie manifestować stres swoim przy tym jak dzieci - jeśli nie nauczysz ich za­
zachowaniem. Często się zdarza, że z począt­ baw, jakie sam lubisz, będziesz się musiał przy­
kiem tygodnia kot coś pogryzie, stłucze albo zwyczaić do zabaw, które same wymyślą. Mo­
zostawi gdzieś kałużę. gą to być na przykład: Dziki Zdobywca Ludzkich
Nie oznacza to, że w wolne dni i weekendy Kostek u Nóg, Kot-Pająk, czyli Wyprawa na Fi­
powinieneś zaniedbywać swego pupila: musisz rankę Babuni. Kot jest w stanie obmyślić nie­
po prostu zdać sobie sprawę, że rozkład two­ zliczoną ilość zabaw, które jednak z punktu wi­
ich zajęć może wpływać na niego bardzo de­ dzenia właściciela są nie do przyjęcia.
prymująco. Przez większość tygodnia budzisz Zapewnienie kotu beztroskich, nie siejących
się zachwycony, kiedy kot przychodzi o wpół do spustoszenia rozrywek nie jest bynajmniej trud­
ósmej pomruczeć ci do ucha, a w weekend ne. Koty uwielbiają wszelkiego rodzaju gonitwy.
masz mu za złe i wyrzucasz go z łóżka. I co ta­ Zabawy wymagające zaczajania się, skakania
ki kot ma o tym wszystkim sądzić? z ukrycia, pogoni, szarpaniny i gryzienia róż­
Staraj się zatem być konsekwentny. Przez nych przedmiotów cieszą się wśród nich po­
cały tydzień okazuj kotu jak najwięcej uwagi wszechnym uznaniem.
i poświęcaj mu każdą wolną chwilę wieczorem, Mało który kot oprze się tak prościutkim za­
kiedy przeważnie i tak jesteś w domu, albo ra­ bawom, jak pogoń za ciągniętym na podłodze
no, tuż po śniadaniu. Jeśli będziesz się nim zaj­ sznurkiem albo toczącą się po linoleum kulką
mował przed śniadaniem, przyzwyczai się do papieru.
porannych harców, starając się codziennie skło­
nić cię do beztroskiej zabawy.
W szczególności odnosi się to do kotów trzy­
Koci trening
manych pojedynczo i nie wypuszczanych na STRETCHING
dwór. W takich przypadkach właściciel jest prze­ Bieganie, skakanie, szarpanina i gonitwy skła­
ważnie jedyną atrakcją w kocim życiu. Kot ofia­ dają się na koci stretching. Jeśli przyłapiesz ko­
rowuje ci swoje towarzystwo i dostarcza roz­ ta na wylegiwaniu się na podłodze, możesz za­
rywki, pozwalając ci cieszyć się we własnym chęcić go do wspaniałej gimnastyki, ciągnąc
salonie namiastką prawdziwej natury. W zamian przed nim zabawkę na sznurku w taki sposób,
wymaga, byś poświęcił mu trochę uwagi. Jest by nie mógł jej złapać. Starając się ją pochwy­
to doskonały interes, o czym mogą zaświad­ cić, kot zacznie rozciągać mięśnie.
 NERMAL, KTÓRA NIE BYŁA BYNAJMNIEJ NORMALNA

Nermal pojawiła się w życiu państwa Johnsonów na skutek spisku pewnego technika
weterynarii, dzięki któremu niejedno zwierzę znalazło kochających właścicieli. Pani J.
zostawiła właśnie psa w pensjonacie; czekając na swoją kolejkę przy kontuarze
zauważyła pudełko, w którym bawił się miot uroczych kociąt. Podczas gdy z zachwytem
obserwowała gromadkę zwierzaków, z pudełka wygramoliła się niepozorna szylkretowa
kociczka - typowy koci wyrostek - z zamiarem zawarcia z nią znajomości. Kiedy pojawił
się technik, szylkretowy kociak zwinął się z zachwytem w kłębek w ramionach pani J.
„Polubiła panią? - wykrztusił technik. - Ona nie lubi nikogo. Widocznie przypadłyście
sobie do gustu". „O nie! - odpowiedziała pani J. - Mam już w domu kota". Rzuciła jednak
ponowne spojrzenie na koteczkę. „No cóż... jeśli nikt jej nie zechce, dopóki nie wrócimy
z wakacji, jeszcze się zastanowię".
Kiedy pojawiła się z powrotem, by odebrać psa po wakacjach, zastała kociaka z wielką
wstążką na szyi, oraz z przymocowaną do wstążki karteczką z napisem: „Jestem
własnością Pani Johnson". Cóż było robić?
Zanim Nermal oswoiła się z otoczeniem, minęło kilka miesięcy. Była nieufna wobec
ludzi, zwłaszcza mężczyzn. Choć nabrała zaufania do swoich właścicieli, nadal bała się
obcych, hałasu i gwałtownych ruchów. Mimo ciężkiego dzieciństwa okazała się wyjątkowo
bystrym kotem, wymagającym ciągłej uwagi. Oto przykłady wymyślonych przez nią
sztuczek.
Kiedy chciała wejść albo wyjść, dzwoniła do drzwi. Ten uroczy zwyczaj rychło stał się
uciążliwy. Pan Johnson zdecydował się w końcu na odłączenie dzwonka, dzięki czemu
rodzina mogła mieć chwilę spokoju.
Kiedy domownicy w obronie swej prywatności wyganiali ją z pralni albo z łazienki,
wbiegała po schodach i zjeżdżała na dół pochylnią na brudną bieliznę, robiąc wszystkim
„a kuku".
Kiedy była w figlarnym nastroju, a ktoś jej właśnie potrzebował, chowała się pod
perskim dywanem w salonie, zmuszając swoich prześladowców do wypatrywania na
dywanie wybrzuszeń, kiedy czołgała się pod spodem. W podobny sposób wykorzystywała
narzutę na łóżko.
Codzienny kontakt z domownikami był Nermal niezbędny do szczęścia. Johnsonowie
zapewniali go jej z radością, za co kotka odpłacała się im bezwzględnym przywiązaniem.

Innym ćwiczeniem rozciągającym jest powol­ bawką. Nawet najbardziej zblazowany kot oka­
ne opuszczanie kota na podłogę. Większość że zainteresowanie, jeśli zaczniesz wymachi­
kotów wyciąga łapy, kiedy znajdzie się blisko wać mu nią nad głową albo powoli przesuwać
podłoża. Możesz także delikatnie przewieszać przed oczyma. Przeciągnij ją w górę stanowi­
kota za krawędź łóżka - powinien wówczas ska do ostrzenia pazurów i odbij od samego
podciągnąć się w górę. Ilekroć kot wykona ćwi­ szczytu, żeby doprowadzić kota do ostatecz­
czenie, pochwal go ciepło. Twoja zachęta po­ ności. Im bardziej będzie się starał dopaść za­
może mu zrozumieć, czego od niego chcesz. bawkę, tym więcej skorzysta z ćwiczenia.

WSPINACZKA AEROBIK
Posługując się zabawką na sznurku możesz Dziesięć - piętnaście minut intensywnego ru­
przekonać kota do wspięcia się na dowolny chu wystarczy kotu za porządną lekcję aerobi­
przedmiot. Najpierw skłoń go do pościgu za za­ ku, z której i ty możesz nieźle skorzystać! Naj-
lepiej nadają się do tego celu zabawki, na któ­ nak, że sporo zależy od tego, jak do całej spra­
re można polować. Im ciekawsze polowanie, wy podchodzi właściciel. Moim zdaniem Ben
tym bardziej zaabsorbuje kota. Można też wy­ był tak mądry i uczył się tak szybko, że mogłem
ciąć kilka kocich drzwiczek w dużym kartonie, tylko być dumny z niego i jego dokonań. Jeśli
a następnie wtoczyć do środka piłeczkę ping­ uważasz szkolenie kota za niedorzeczność -
pongową, przeciągać przez karton zabawkę na daruj sobie. W żaden sposób nie będziesz
sznurku i przywiązać ją do drzwiczek - baw się w stanie ukryć tego przed swoim kotem, a kie­
dobrze, kot też sobie użyje! Jeśli nawet w trak­ dy on zacznie już cokolwiek podejrzewać,
cie zabawy pudełko zostanie rozerwane na wszystko na nic!
strzępy - czy ma to jakiekolwiek znaczenie? Jeśli natomiast jesteś zdania, że warto po­
Zawsze znajdzie się następne. święcić trochę czasu na pogłębienie wzajem­
nego zrozumienia i wzniesienie pomostu mię­
dzy dwoma naszymi gatunkami - bierz się do

Szkolenie kota roboty. Trudno uwierzyć, ile niewykorzystanych

możliwości drzemie w twym kocim pupilu.
- umacnianie więzi
Posługuj się umiejętnie
z człowiekiem swoim głosem
Szkolenie kota? Czy to się da zrobić? Oczywi­ Głos jest najskuteczniejszą pomocą szkolenio­
ście, czemu nie? Z pewnością! Nie spodziewaj wą: wszechstronną, dostępną i łatwą w użyciu.
się, że wychowasz sobie coś w rodzaju kociej Żeby nauczyć się umiejętnie nią posługiwać,
Lassie, jeśli jednak uda ci się nauczyć kota zna­ musisz sobie jednak z kilku rzeczy dobrze zdać
czenia pewnych słów, oboje będziecie mieli sprawę.
z tego mnóstwo radości.
Na początek trzeba sobie uzmysłowić, że wy­ NIE ZA GŁOŚNO
dawanie poleceń kotu nie może się odbywać Koty mają zwykle doskonały słuch, dużo lep­
zbyt nachalnie. O wiele skuteczniej posłużyć szy niż ludzie. Mimo to często się zdarza, że
się jedynie sugestią. Zasugeruj kotu zachowa­ zwracamy się do nich tak, jakby były głuche.
nie, pokaż mu, dlaczego warto coś zrobić, Mówimy zbyt głośno - podobnie jak ludzie, któ­
a wszystko pójdzie jak z płatka. Powiedz mu to rzy zwracają się zbyt głośno do cudzoziemców,
wprost, a zostaniesz sam jak niepyszny. w nadziei, że zostaną lepiej zrozumiani. Nie­
Po co uczyć kota, co ma robić? Czy nie jest prawda. Zbyt głośne mówienie do kota kończy
to poniżej jego godności? Wyjaśnijmy to sobie się zwykle napytaniem sobie biedy. Zwierzę
po kolei. Po co? Ponieważ jest to świetna za­ staje się napięte. Zestresowany kot gorzej się
bawa - zarówno dla ciebie, jak i dla niego. Pra­ uczy. Mów do niego normalnym tonem, to w zu­
widłowo prowadzone szkolenie pozwala wam pełności wystarczy, żeby osiągnąć cel, na
się lepiej zrozumieć, czyni z was zgraną pacz­ którym ci zależy.
kę i zwiększa wzajemne zaufanie. Ćwiczy inte­
ligencję kota, której potencjał jest bardzo duży, ZWRACAJ UWAGĘ NA DOBÓR SŁÓW
często jednak pozostaje niewykorzystany w sto­ Język dezorientuje kota. To nie jest naturalny
sunkach między ludźmi i kotami. Wreszcie, co sposób porozumiewania się tych zwierząt. Fakt,
dla nas najistotniejsze, zacieśnia więź między że są w stanie rozumieć poszczególne słowa,
kotem a jego właścicielem. zawdzięczamy wyłącznie ich inteligencji. Powi­
Przechodzimy zatem do następnego pytania nieneś wszelkimi sposobami ułatwiać zadanie
- czy szkolenie nie odziera kota z godności? swojemu kotu, bez względu na to, czy jest by­
Nie sądzę. Koty, z którymi pracowaliśmy, też stry, czy nie. Przemawiaj do niego wyraźnie,
nie miały takiego wrażenia. Dopóki twoi przy­ używając prostych słów. Zachowaj żelazną kon­
jaciele nie zaczną się z kota śmiać, taka myśl sekwencję w doborze wyrazów, a kot niemal
nie postanie nawet w jego głowie. Sądzę jed­ za każdym razem będzie reagował właściwie.
Jeśli uczysz go polecenia „siad", nie mów jed­ jesteśmy dobrze wychowani, mamy skłonność
nego dnia „siad", a drugiego „usiądź". To zbija do zadawania kotu pytań. Mówimy „siad?". Du­
kota z tropu. żo lepsze i skuteczniejsze jest stwierdzenie:
„siad". Staraj się za każdym razem używać ta­
NIE POWTARZAJ SIĘ kiej samej intonacji, dzięki czemu kot łatwiej
Koty nie znają języka i uczą się wyłącznie te­ pojmie, czego od niego oczekujesz. Chwal go
go, co im wskażesz. Jeśli więc powiesz „siad- wysokim, ciepłym głosem, zbliżonym intonacją
siad", a następnie skłonisz kota, by usiadł, zwie­ do „kici kici": sposób wypróbowany przez lata
rzę uzna, że polecenie brzmi „siadsiad". Na na tysiącach kotów.
zwykłe „siad" nie zareaguje, nie rozpozna bo­
wiem pojedynczego słowa - zresztą „pi" ozna­
cza coś zupełnie innego niż „pipi".
Motywowanie kota
Co motywuje kota do współpracy z właścicie­
lem? To zależy od kota. W większości przypad­
UWAŻAJ NA INTONACJĘ ków najlepszą zachętą jest dowolna nagroda.
Choć koty nie pojmują w naturalny sposób ję­ Smakołyki są najłatwiej dostępnym i najsku­
zyka, doskonale rozpoznają jego intonację. Sta­ teczniejszym jej rodzajem.
raj się to jak najlepiej wykorzystać. Słowa, któ­ Niektórzy ludzie są przeciwni stosowaniu
re kot ma się nauczyć rozpoznawać, powinny smakołyków podczas szkolenia, twierdząc, że
być wypowiadane neutralnym tonem - nie po­ zwierzęcia nie powinno się „przekupywać". No
winno to być żądanie ani komenda. Najlepiej cóż, mam dla nich dość szokującą wiadomość
sprawdza się intonacja oznajmująca. Ponieważ - wszelkie rodzaje szkolenia i nauczania, bez
względu na to, czy dotyczą ludzi, czy zwierząt,
opierają się na łapówkarstwie, nazywanym też
czasem wzmocnieniem pozytywnym. Nigdy nie
Rzekoma złośliwość udało mi się dociec, dlaczego niektórzy wzdra­
gają się podawać swoim pupilom smakołyki
Z/e zachowania zwierząt od wieków podczas szkolenia, nie mają natomiast nic prze­
tłumaczy się ich złośliwością. Kot zsiusiał ciwko wypłacie otrzymywanej z końcem mie­
się na nową kołdrę, bo jest złośliwy. siąca. Wypłata jest wzmocnieniem pozytyw­
Kiedy wyszedłeś z domu, pies pogryzł nym. Ilu z nas zgodzi się wykonywać swoją
pilota od telewizora, bo jest złośliwy. pracę nie otrzymując za nią wynagrodzenia?
Wyjaśnienie jest proste, lecz fałszywe. W szkole rodzajem „łapówki" są stopnie. Je­
Ludzie bywają złośliwi. Zwierzęta nie. śli przykładasz się do pracy, dostaniesz dobrą
Stres, przerażenie, wszelkie nowości wy­ ocenę. Większości z nas to wystarcza. Na tej
wołują łatwe do przewidzenia reakcje, nie samej zasadzie pozytywnym wzmocnieniem
mające nic wspólnego ze złośliwością. może być okazywanie uczucia. Dla niektórych
Kot nasiusiał na nową kołdrę znacząc kotów i prawie każdego psa gorąca pochwała
swoje terytorium, w tym przypadku duży może wystarczyć za zachętę do powtórzenia
nowy przedmiot, który pojawił się na jego ćwiczenia. Bez względu na rodzaj szkolenia ko­
prywatnym terenie. Wyjadł pieczeń rzystanie ze wzmocnień pozytywnych jest nie­
z rondla, ponieważ została na wierzchu odłączną jego częścią.
i była smaczna, a nie dlatego, żeby W naszej pracy będziemy jednak korzystać
chciał się na tobie zemścić za z zachęty w postaci smakołyków. Oczywiście,
zostawienie go samego w domu. pochwała jest także bardzo ważna. Między na­
Zanim dojdziesz do wniosku: „on to mi mówiąc, jeśli nagradzając kota smakołykiem
zrobił złośliwie", zastanów się raz jednocześnie go chwalisz, zwierzę wkrótce
jeszcze. Koty nie znają pojęcia uzna, że pochwała jest niemal równie wspa­
„złośliwość". niałą nagrodą, jak jedzenie. Jest rzeczą tyleż
oczywistą, ile istotną, że podawanie smakoły-
To niebezpieczne miejsce dla twojego kota (J.G.) najprawdopodobniej zareaguje agresją. Dzie­
sięć punktów dla kota.
Mając do czynienia z kotami warto pamiętać,
ków odnosi najlepszy skutek, kiedy kot jest że agresywny kot jest zdecydowanie lepiej przy­
głodny. Pięć minut szkolenia przed posiłkiem gotowany do ataku niż człowiek. Każdy, kto zo­
w zupełności wystarczy. Żeby osiągnąć zaska­ stał kiedyś poturbowany przez kota, może o tym
kująco dobre wyniki, wcale nie trzeba prowa­ zaświadczyć. Nieczęsto dochodzi do takich sy­
dzić długich lekcji. Jeśli przez tydzień poświę­ tuacji, nie wolno jednak zapominać, że dzieli­
cisz kotu pięć do dziesięciu minut dziennie, twój my życie z udomowionym drapieżnikiem. Trze­
pupil z radością zacznie się bawić w „rób, co ba zachować przed nim respekt.
ci każę". Korekta jest wzmocnieniem negatywnym nie
nacechowanym emocjonalnie, mającym na ce­
lu wychowanie, nie zaś przestraszenie kota.
Korekta czy kara? Doskonała korekta jest idealnie umiejscowio­
na w czasie, adekwatna do przewinienia
Wielu z nas przynajmniej raz w życiu miało nie­ i uzmysławia zwierzęciu, czego od niego ocze­
szczęście pobierać nauki u osób, które uważa­ kujesz. Jeśli podczas nauki nowego zachowa­
ły karę za najważniejszy instrument wychowa­ nia udało ci się połączyć wszystkie trzy cechy
nia. Jesteśmy więc skłonni wierzyć, że kara jest korekty doskonałej, jesteś już w połowie drogi
nieodłącznym elementem procesu uczenia. Nie­ do celu.
prawda, zwłaszcza w odniesieniu do kotów. Wyczucie czasu jest podstawą wszelkiego
Kara oznacza zwykle nacechowany emocja­ szkolenia. Najłatwiej oduczyć kota niepożąda­
mi atak, fizyczny bądź psychiczny, którego skut­ nego zachowania w momencie, kiedy zacznie
kiem jest poczucie dyskomfortu, zawstydzenie, psocić. Można też przyłapać go na gorącym
przerażenie albo po prostu ogłupienie. Spróbuj uczynku. Najczęściej - i z najgorszym skutkiem
potraktować w ten sposób swojego kota, - zabieramy się do nauki, kiedy jest już po
a z pewnością ucieknie. Jeśli nie będzie w sta­ wszystkim.
nie uciec w sensie dosłownym, zamknie się Oto przykłady trzech rodzajów korekty w przy­
w sobie. Jeśli nawet na to mu nie pozwolisz, padku kota wskakującego na blat w kuchni.
Najlepiej: Widzisz, że kot idzie prosto w stro­ krzyczeć, uciekać się do przemocy bądź w in­
nę kuchennego blatu. Chwytasz butelkę z wo­ ny sposób terroryzować zwierzę - uda ci się
dą i zaczajasz się w gotowości za drzwiami, tylko je zastraszyć. Rozumując logicznie, kot
poza zasięgiem kociego wzroku. Kot przymie­ skojarzy swój strach z tobą, nie zaś z tym, co
rza się do skoku - w chwili, kiedy zamierza się zrobił. Innym typowym przykładem jest sytu­
odbić, spryskujesz go kilka razy wodą i cho­ acja, gdy kot załatwia się poza kuwetą na
wasz się z powrotem za drzwiami. Kot ucieka oczach właściciela. Często się zdarza, że czło­
pod stół, zachodząc w głowę, co się właściwie wiek dopada go w trakcie tej czynności i rea­
wydarzyło. Świetnie. Kot skojarzy przykrość ze guje nadmiernie pubudliwie karcąc go, wymie­
skakaniem. Jeśli nauczysz go, że na blat się rzając mu klapsy i nurzając mu pyszczek w nie­
nie wskakuje, nie będzie ci łaził po kuchence. czystościach. Czego nauczy się kociak? Że
wpadasz w złość, kiedy go przyłapiesz na za­
Też nieźle: Widzisz, że kot idzie prosto w stro­ łatwianiu potrzeb fizjologicznych - zacznie więc
nę kuchennego blatu. Chwytasz butelkę z wo­ szukać ustronnego miejsca, żeby ci się to wię­
dą i zaczajasz się w gotowości za drzwiami, cej nie udało. Dalej będziesz znajdował kału­
poza zasięgiem kociego wzroku. Kot gotuje się że, tyle że w mniej widocznych miejscach. Nie­
do skoku, skacze i ląduje na blacie. Sprysku­ którzy uznają, że załatwianie się po kątach jest
jesz go kilka razy wodą i chowasz się z powro­ oznaką złośliwości i sprytu, dowodem na to, że
tem za drzwiami. Kot ucieka z blatu i pędzi pod kociak zdaje sobie sprawę, że mu nie wolno.
stół, zachodząc w głowę, co się właściwie wy­ Bynajmniej. Sam go tego nauczyłeś; kot ma na­
dzieję, że co z oczu, to i z serca.
darzyło. Może być, chociaż zarazem uczysz ko­
ta, żeby natychmiast uciekał z miejsca prze­ Równie mało skuteczna jest korekta nie po­
stępstwa. Jeśli będziesz miał odrobinę lepszy parta stanowczością: jeśli korekta nie wywiera
refleks, tak jak w pierwszym przykładzie, na­ na kota żadnego wpływu, zwierzę uczy się
uczysz go, żeby w ogóle nie próbował wcho­ ignorować właściciela i spokojnie wracać do
dzić na blat. przerwanych zajęć. Wróćmy do poprzedniego
przykładu: widzisz, że kot wskoczył na blat. Pod­
Najgorzej: Widzisz, że kot idzie prosto w stro­ chodzisz przemawiając do niego głosem łagod­
nę kuchennego blatu. Chwytasz butelkę z wo­ nej reprymendy: „Nie, kochanie, tak nie wolno".
dą i zaczajasz się w gotowości za drzwiami, Zdejmujesz kota z blatu, stawiasz go na pod­
poza zasięgiem kociego wzroku. Kot wskaku­ łodze i głaszczesz, dodając: „Blat nie jest dla
je na blat, penetruje go dobrą chwilę, ty wypa­ kotków, maleństwo. Podłoga jest dla kotków".
dasz zza drzwi, wrzeszczysz „NIE!", sprysku­ Czego nauczył się kot? Że okazujesz mu wy­
jesz go kilka razy wodą, kot zeskakuje, ty jątkowo dużo uwagi i uczucia, kiedy znajdziesz
pędzisz za nim, wciąż polewając go wodą. Cze­ go na blacie w kuchni.
go nauczył się kot? Przede wszystkim, że masz
nie po kolei w głowie. Że wyskakujesz nie wia­
domo skąd i atakujesz go, z jego punktu widze­
nia, bez powodu. Kiedy wystraszyłeś kota, zwie­
Przyuczanie
rzę skojarzyło strach z tobą, nie zaś ze
wskakiwaniem na blat. Ponieważ go ścigałeś,
do korzystania
nie został nagrodzony za zeskoczenie z blatu. z transportówki
Jeśli korekta nie kończy się z chwilą, kiedy kot
wykona polecenie, jak twój pupil ma się domy­ Większość właścicieli kotów wpada w panikę,
ślić, w którym momencie zrobił to, czego od kiedy ma zapakować kota do transportówki.
niego oczekiwałeś? Wyciągasz klatkę z szafy. Kot ucieka, gdzie
Odpowiednia korekta powstrzymuje kota pieprz rośnie. Wyłuskujesz opierającego się ko­
przed dalszym wykonywaniem czynności, nie ta zza kanapy, usiłujesz go przekonać, że
wywołując przy tym kłopotów innego rodzaju. wszystko jest w porządku - co tylko utwierdza
Jeśli korekta będzie zbyt surowa - zaczniesz kota w przekonaniu, że to nieprawda - i pod-
chodzisz z nim do klatki. Normalny z pozoru piej. Rozłóż smakołyki dookoła i wewnątrz klat­
kot przeistacza się w akrobatę. Rozczapierza ki. Rozłóż smakołyki w promieniu metra od klat­
łapy na wszystkie strony, wbijając pazury ki. Kiedy kot zje wszystko, rozłóż smaczne ką­
w twoje ubranie. Próbujesz wsadzić go do ski raz jeszcze, tyle że w promieniu trzech
transportówki. Udaje ci się upchnąć jedną ła­ czwartych metra. Powtarzaj ten zabieg, dopó­
pę - pozostałe trzy fruwają gdzieś na zewnątrz, ki nie zostaną wyłącznie smakołyki wewnątrz
skutecznie tarasując drzwiczki. To istny kosz­ klatki i na wierzchu pojemnika. Jeśli kot wsko­
mar dla was obojga; kiedy wreszcie, o ile czy na klatkę albo wejdzie do środka po coś
w ogóle, uda ci się zamknąć kota w środku, smacznego - doskonale. Przez następne dwa,
oboje macie serdecznie dosyć. trzy dni zostawiaj kotu smakołyki w klatce, tuż
Nie martw się jednak! To wcale nie musi tak przy tylnej ściance. Nauczył się! Świetnie! Prze­
wyglądać. Możesz stać się właścicielem kota, chodzimy do następnego etapu.
który na widok klatki zacznie z niecierpliwością
ocierać się o twoje nogi, ochoczo wskakując NAUKA POLECENIA „DO KLATKI"
do środka, kiedy otworzysz drzwiczki. Niemoż­ Wybór sformułowania nie jest istotny, pod wa­
liwe? Możliwe. Wystarczy kilka dni, trochę sma­ runkiem że będziesz się nim posługiwał konse­
kołyków i odrobina wprawy. kwentnie. Możesz mówić „do klatki", „do budy",
„do domu", cokolwiek, bylebyś zawsze używał
PRZYZWYCZAJANIE DO KLATKI tego samego polecenia. Przyciągnij uwagę ko­
Nie jest to trudne, jeśli kot nie miał wcześniej ta jakimś naprawdę kuszącym smakołykiem.
żadnych doświadczeń z klatką. Jeśli kot spo­ Kąskiem, któremu kot nie jest w stanie się opr­
gląda na klatkę jak na wrota piekieł, oswajanie zeć. Wszystko zależy od gustu kota: może to
potrwa nieco dłużej. Tak czy inaczej, nie ma być maleńki kawałeczek kurczaka lub wołowi­
powodów do obaw: to jest naprawdę śmiesz­ ny albo rodzynek. Niczego mu nie wmawiaj, weź
nie łatwe. to, co lubi najbardziej. Pokaż kotu smakołyk
Wyjmij z klatki drzwiczki albo zamocuj je w ta­ i możliwie najradośniejszym głosem wydaj po­
ki sposób, żeby nie można ich było zamknąć. lecenie, powiedzmy, „do klatki". Trzymając ką­
Postaw klatkę na podłodze. Jeśli nie masz sek na wysokości jego nosa, zaprowadź go do
w domu innych zwierząt poza kotami, tym le­ klatki. Kiedy wstawi łapę do środka, poczęstuj

Teofil nauczył się lubić swoją klatkę - wchodzi do niej i wychodzi z niej po prostu dla zabawy (M.S.)
 zwrócić uwagi na drzwiczki, nie przejmuj się
jednak, jeśli będzie inaczej. Za dwa dni nadro­
Jak umieścić w klatce kota bicie zaległości.
stawiającego opór Skoro kot już podchodzi bez obaw i bierze
sobie smakołyk, zacznij delikatnie zamykać za
Upychanie w klatce opierającego się nim drzwiczki. Staraj się zachowywać swobod­
kota przypomina próby wsadzenia nie. Spróbuj wrzucić do środka kilka kąsków,
ostrygi do skarbonki. Nauczenie kota, by żeby kot miał się czym zająć. Nie zamykaj
z chęcią wchodził do klatki jest o wiele drzwiczek na długo, wystarczy kilka sekund.
mniej kłopotliwe niż próby wtłoczenia go Otwórz klatkę i pozwól kotu wyjść, jeśli ma
do środka na siłę. Jeśli jednak nie ochotę.
zdążyłeś dotąd wyszkolić kota, możesz Udało się. Od tej pory twój kot będzie zawsze
uciec się do poniższej metody. ochoczo wskakiwał do klatki. Zajęło ci to rap­
Postaw plastikową klatkę na tylnej tem tydzień i obyło się bez ofiar w ludziach. Nie
ściance, drzwiczkami do góry. Unieś kota marnowaliście czasu!
za skórę na karku podtrzymując tylną Jeśli nie chcesz, by kot stracił dobre nasta­
część ciała drugą ręką i opuść go do wienie do klatki, karm go wewnątrz, zostawia­
klatki. Kot nie będzie widział, co się jąc drzwiczki otwarte. Włóż do środka kocyk
dzieje, najprawdopodobniej więc nie i postaw klatkę na słońcu. Ilekroć się da, pod-
zorientuje się w sytuacji aż do chwili, syp trochę kocimiętki. Nie zapomnij zostawić
kiedy będzie już za późno. Trzymanie wewnątrz klatki kilku smakowitych kąsków. Każ
kota za kark działa na zwierzę kotu wskoczyć do środka, zamknij drzwiczki,
uspokajająco. Dzięki tej metodzie kot się ponoś klatkę po korytarzu i wypuść kota. Nie
odpręży, a ty spokojnie zamkniesz za zapomnij o nagrodzie: pochwal go i porozpiesz-
nim drzwiczki. Osiągniesz cel, czaj trochę. Jednym słowem, jeśli chcesz, by
oszczędzając wszystkim napięcia kot dobrze odnosił się do klatki, staraj się, by
i wysiłku. Chyba o nic więcej nie chodzi. to miejsce było nadal dla niego przyjemne.

stuj go smakołykiem. Pochwal go i powiedz mu, Nauka polecenia

że jest bardzo mądry. Podnieś go i postaw kil­
ka metrów od klatki. Powtórz ćwiczenie. „siad"
Kiedy kot zacznie podchodzić bez wahania,
połóż kęsek na progu klatki. Pozwól kotu wziąć Przyuczenie kota do siadania jest zaskakują­
go sobie stamtąd. Potem zasyp go pochwała­ co proste. Ma to związek przede wszystkim z je­
mi i pieszczotami. Udało ci się całkiem sporo go budową. Wyobraź sobie, że kręgosłup two­
osiągnąć. Możesz teraz wrzucić smakołyk do jego kota to huśtawka-równoważnia: na jednym
klatki i pozwolić kotu wyjąć go ze środka. Wspa­ końcu znajduje się głowa, na drugim zad. Co
niale. Nie ma się o co martwić. Pora na następ­ się dzieje z zadem, kiedy głowa się unosi? Za­
ny krok. wsze opada - od tej zasady nie ma wyjątków.
Żeby skłonić kota do siadania na życzenie,
ZAMYKANIE DRZWICZEK musisz po prostu nauczyć go podnoszenia i od­
Jeśli zdjąłeś drzwiczki, załóż je z powrotem. chylania głowy, resztę pozostawiając w rękach
Powtórz poprzednie ćwiczenie, żeby się upew­ natury. Najłatwiej tego dokonać korzystając ze
nić, czy obecność drzwiczek nie wywołuje za­ smakołyków. Posłuż się kąskiem, który kotu
niepokojenia kota. Jeśli tak, cofnij się trochę zdaje się szczególnie smakowity: weź go mię­
i rozpocznij od nowa naukę podchodzenia do dzy palce i zbliż do nosa kota. Powiedz jeden
klatki na polecenie. Tym razem kot nie powi­ raz „siad", wyraźnie i spokojnie. Przesuń dłoń
nien mieć żadnych problemów - to już dla nie­ ze smakołykiem w górę i do tyłu, trzymając go
go nie pierwszyzna. Kot może w ogóle nie wciąż blisko nosa. Kiedy kot usiądzie, pochwal
Trzymaj przysmak na
wysokości kociego

Powiedz „siad" i przesuń

dłoń ze smakołykiem
w górę i do tyłu nad głową
kota...

Kiedy usiądzie, pogłaszcz

go, daj mu smakołyk
i powiedz, że jest
najwspanialszym kotem na
świecie (J.G.)
 ci do zrozumienia, że trzymasz smakołyk za
wysoko. Opuść rękę i trzymaj ją tuż nad kocim
nosem, a zwierzę zareaguje prawidłowo.

GRYZIE PO PALCACH
Schowaj smakołyk głębiej między palcami, tak
by kot go nie mógł zobaczyć, ale poczuł jego
zapach. Posłuż się swoją dłonią jak przynętą,
kierując głowę kota w górę i do tyłu. Kot będzie
wodził nosem za zapachem, prawdopodobnie
jednak cię nie ugryzie. Jeśli nadal kąsa, może
jest po prostu głodny. Przerwij ćwiczenie, od­
czekaj kilka minut, daj mu niewielki posiłek
i spróbuj jeszcze raz. Małe co nieco oszuka je­
go głód, nie powodując przy tym całkowitej utra­
ty zainteresowania jedzeniem.
Możesz także spróbować przemówić do ko­
ta stanowczym, karcącym tonem, chowając jed­
nocześnie smakołyk. Nie musisz na niego krzy­
Dorota trzyma smakołyk odrobinę za wysoko, co czeć, wystarczy, jeśli ton twego głosu będzie
zmusza Buwi do stanięcia słupka. Opuszczając stanowczy i nie znoszący sprzeciwu. W stosun­
dłoń z przysmakiem Dorota pomoże jej przyjąć
pozycję siedzącą. Buwi nie dostanie smakołyku,
kach z kotem musisz zawsze zachowywać spo­
zanim nie usiądzie (J.G.) kój: jeśli zwierzę wyczuje twoje zdenerwowa­
nie, sytuacja tylko się pogorszy.

SIĘGA PO SMAKOŁYK ŁAPĄ

go ciepło i natychmiast daj mu smakołyk. Im Przemów do kota stanowczym i karcącym to­
mniejszy odstęp czasu będzie dzielił moment nem, ale niezbyt głośno; opuść rękę w dół do
włożenia kąska do pyszczka od momentu ze­ siebie, odczepiając od niej kocie pazury. Pa­
tknięcia zadu z podłożem, tym szybciej kot sko­ miętaj, by nagrodzić kota, kiedy usiądzie nie
jarzy ze sobą te dwa wydarzenia. Tyłek na zie­ wyciągając łapy po kąsek. Dobry trener nagra­
mi - kąsek w gębie. Kiedy kot nauczy się tej dza nawet najdrobniejszy przejaw posłuszeń­
formułki, nie masz już nic do roboty. stwa, zamiast wyczekiwać każdego błędu i sto­
sować po nim korektę.
Najczęstsze kłopoty Jeśli kot nie przestaje sięgać łapą, spróbuj
powstrzymać go linijką albo ołówkiem. Oczy­
z poleceniem „siad" wiście powstrzymanie nie oznacza uderzenia
KOT SIĘ COFA ZAMIAST SIADAĆ po łapach. W większości przypadków kot na­
Jeśli kot cofa się spoglądając w górę, ćwicz grodzony kilka razy za pożądane zachowanie
z nim przy ścianie albo delikatnie pociśnij dru­ ochoczo podporządkuje się twoim oczekiwa­
gą ręką jego zad, ustawiając go w odpowied­ niom.
niej pozycji. Kiedy usiądzie, natychmiast daj mu
smakołyk i pochwal go! Po kilku podpowie­
dziach kot szybko zrozumie, czego od niego
oczekujesz.
Nauka polecenia
„leżeć"
STAJE SŁUPKA
Nie wpadaj w rozpacz, jeśli kot staje słupka, Jeśli nauczysz kota polecenia „leżeć", umiejęt­
dopominając się o kąsek. Ta zmyślna metoda ność ta może się okazać bardzo przydatna pod­
świadczy o bystrości kota, który stara się dać czas czesania go albo w czasie wizyty w klini-
Rozpocznij ćwiczenie
z siedzącym kotem:
trzymaj przysmak tuż nad
jego nosem...

Powiedz „leżeć" i powoli

opuszczaj dłoń ze
smakołykiem...

Kiedy kot się położy,

pogłaszcz go, daj mu
przysmak i pochwal go
ciepło za to, że jest taki
mądry (J.G.)
ce weterynaryjnej; możesz także zadziwić swo­ może będziesz musiał mu poświęcić pięć al­
ich znajomych i wywrzeć odpowiednie wraże­ bo dziesięć. Czy to ma jakieś znaczenie? Klu­
nie na krewnych. czem do sukcesu są pochwały, cierpliwość
Najprościej rozpocząć naukę, kiedy kot sie­ i zabawa!
dzi. Chwyć smakołyk między kciuk i palec
wskazujący. Pokaż go kotu, zniżając powoli rę­ W OGÓLE NIE CHCE SIĘ KŁAŚĆ
kę. W sytuacji modelowej głowa kota podąży Może dojść do takiej sytuacji, jeśli będziesz usi­
za smacznym kąskiem. Kiedy dotkniesz ręką łował podporządkować sobie kota za wszelką
do stołu, powoli odsuń ją od kociego pyszcz­ cenę. Nie próbuj przyciskać mu łopatek do zie­
ka. Ruch twojej ręki powinien pokrywać się mi - to nie jest dobra metoda. Nie prowadź
z kształtem litery L. Jeśli wszystko będzie szło z nim wojny psychologicznej. Jeśli zaczyna się
jak trzeba, kot podąży za smakołykiem i usta­ nudzić, przerwij lekcję. Nie chcesz chyba, że­
wi się w odpowiedniej pozycji. Jeśli chwytasz by przestał czerpać z nauki jakąkolwiek satys­
go jednocześnie za obie łapy, wsuń między nie fakcję. Lekcje powinny być krótkie i zajmujące.
palec. Dzięki temu zapobiegniesz naciskowi Poświęć kotu trochę czasu. Nagradzaj go za
jednej łapy na drugą. Kiedy kot się położy, oczy­ najmniejsze postępy. Wkrótce przestanie oka­
wiście pochwal go i daj mu smakołyk. Wkrótce zywać napięcie i położy się. A jeśli nawet nie?
zrozumie, czego od niego oczekujesz. Czy ma to jakiekolwiek znaczenie? Zrób prze­
rwę i wróć do ćwiczenia po kilku dniach, albo
nawet za tydzień.
Najczęstsze kłopoty
z poleceniem „leżeć"
KOT WSTAJE ZAMIAST SIĘ POŁOŻYĆ
Kot jest tak zwinny, że może po prostu wstać
nie ruszając się z miejsca; wówczas zniży gło­
Nauka polecenia
wę do smakołyku w taki sposób, że nie będzie „chodź"
musiał się kłaść.
Jeśli dojdzie do takiej sytuacji, zwolnij tem­ Być może twój kot już świetnie umie przycho­
po. Powoli kierując głowę kota w stronę sma­ dzić. Wystarczy brzęknąć otwieraczem do kon­
kołyku, połóż wolną rękę na jego zadzie. Nie serw, szykując jedzenie z puszki, albo potrzą­
przytrzymuj go i nie przyciskaj mu zadu do pod­ snąć torebką z suchym pokarmem, żeby kot
łoża, bo zacznie się wyrywać. Twoja ręka ma z drugiego końca mieszkania zmaterializował
tylko powstrzymać go przed wstawaniem. się w kuchni, gotów i chętny do współpracy.
Możesz też zastosować metodę ustawiania Ciekawe. Dlaczego kot z taką konsekwencją
kota w pozycji z chwytem za przednie łapy. Użyj reaguje na te dźwięki? Stanowią one dla nie­
sposobu, który najbardziej ci odpowiada. Pa­ go wyraźną motywację. Jeśli przyjdzie na dźwi­
miętaj, żeby głaskać kota, chwalić go i nagra­ ęk, natychmiast potem dostanie posiłek. Nie
dzać za najmniejsze postępy. Wkrótce pojmie, wiążą się z tym żadne przykrości. Kot nigdy się
czego od niego oczekujesz. nie zawiódł i nigdy nie został skarcony. Gdybyś
dawał mu klapsa i odsyłał go z pustym brzu­
ZNIŻA GŁOWĘ, ALE SIĘ NIE KŁADZIE chem za każdym razem, kiedy przyjdzie do cie­
Bardzo częste zachowanie na początku nauki. bie słysząc otwieracz do konserw, prędko - na­
Nie przejmuj się, jeśli kot zniża głowę, ale nie wet bardzo prędko - przestałby reagować na
chce się położyć. Oto sposób. Kiedy kot zniży ten dźwięk. Ma się rozumieć, zawołasz go nie
głowę, daj mu smakołyk. Następnym razem po to, żeby dać mu klapsa, ale za to go wyką­
każ mu schylić głowę jeszcze bardziej, zanim piesz, wpakujesz do samochodu i zawieziesz
obdarujesz go smacznym kąskiem. Dzięki tej do lekarza albo spryskasz środkiem na pchły.
metodzie po dwóch lekcjach zacznie padać Jasne? Skoro wołasz kota do siebie, a następ­
jak długi. Pamiętaj: to nie wyścigi. Kot może nie robisz mu nieprzyjemności, niby z jakiego
się nauczyć polecenia po trzech lekcjach, ale powodu miałby przyjść do ciebie ponownie?
Ucząc kota polecenia
„chodź" trzymaj dłoń ze
smakołykiem tuż nad
kocim nosem. Powiedz
„chodź" i cofnij się...

Chwal kota i cofaj się dalej.

Trzymaj przysmak na
poziomie kociego nosa...

Kiedy kot przejdzie

kawałek, zatrzymaj się,
unieś rękę ze smakołykiem
nad jego głowę
i wydaj mu polecenie
„siad". Kiedy usiądzie,
pogłaszcz go i pochwal
jeszcze raz. Udało się
wyśmienicie! (J.G.)
 Dźwięk otwieracza do konserw jest całkowi­ danie skojarzyć polecenie „chodź" z pochwałą
cie przewidywalny. Zawsze brzmi tak samo. słowną i nagrodą w postaci jedzenia.
Konsekwencja jest niezmiernie ważna podczas Kiedy kot zacznie wykonywać polecenie bez­
szkolenia. Dźwięk, jaki wydaje grzechocząca błędnie (jednym wystarczy na to kilka minut,
w torebce sucha karma i dźwięk otwieracza są innym potrzeba kilku lekcji), oddal się od nie­
zawsze takie same. Twój głos może się jednak go o parę kroków. Powiedz „chodź", pokaż mu
zmieniać. Jeśli zaczniesz drzeć się na kota, że­ przysmak i podprowadź go w swoją stronę.
by przyszedł, nie przyjdzie. Nie jest w ciemię Uważam, że kot powinien podejść i usiąść ko­
bity i nie podejdzie do rozzłoszczonego, sfru­ ło mnie, dodaję więc od razu „siad".
strowanego i rozkapryszonego człowieka. Pod­ Jeśli kot i z tym dobrze sobie radzi, zacznij
czas szkolenia staraj się konsekwentnie posłu­ oddalać się od niego o kilka kroków w momen­
giwać głosem. Jeśli będziesz przemawiał do cie, kiedy idzie w twoją stronę; teraz powinien
kota łagodnym tonem, nauka stanie się łatwiej­ przejść około dwóch metrów i usiąść na ko­
sza dla was obojga. mendę. Możesz zacząć stosować polecenie
Dobra wiadomość: jeśli kot nauczył się przy­ „chodź", kiedy kot znajduje się w przeciwległym
chodzić na dźwięk otwieracza do konserw, mo­ rogu pokoju. Jeśli przyjdzie od razu, daj mu
że się także nauczyć przychodzić na dźwięk przysmak i pochwal go! Jeśli nie, podejdź do
twego głosu. Musisz tylko popracować nad so­ niego, podstaw mu przysmak pod nos i zacznij
bą i stać się nauczycielem równie atrakcyjnym, się cofać do miejsca, z którego go poprzednio
jak otwieracz. wołałeś. Chwal go cały czas i zachęcaj, by po­
Na początek zastanów się, czym będziesz szedł za tobą. Jeśli się podporządkuje, daj mu
nagradzać kota. Powinieneś kierować się jego nagrodę. Jeśli nie, przerwij lekcję, schowaj przy­
upodobaniami. Wybierz owoce, jeśli za nimi smaki i spróbuj jeszcze raz później.
przepada. Jeśli jest pies na kotlety, czemu nie? Teraz możesz dołączyć do ćwiczenia element
Nie ma co wybrzydzać, wybierz coś skutecz­ rozrywki. Jeśli kot jest w odpowiednim nastro­
nego. ju i wyraźnie ma ochotę ci się przypodobać,
Podobnie jak w przypadku innych skompli­ poćwicz z nim w domu albo w mieszkaniu gry
kowanych zachowań, zacznij od końca. Dziw­ w „chodź do mnie". Zacznij od najprostszych,
ne? Ale prawdziwe. Naukę polecenia „chodź" zwiększając stopień trudności w miarę osiąga­
trzeba zacząć mając kota tuż przy sobie; na­ nych przez kota postępów. Kiedy będzie się za
stępnie pokonujemy wszystkie etapy w odwrot­ tobą rozglądał, schowaj się w rogu pokoju al­
nej kolejności, aż kot zacznie reagować z od­ bo za drzwiami i zawołaj go do siebie. Podczas
dalenia. gdy będzie cię szukał, chwal go, nawet jeśli go
Jeśli kot nie podchodzi po smakołyk z odle­ nie widzisz. Pochwała odgrywa bardzo istotną
głości pół metra, po co od razu zaczynać od rolę, zwłaszcza jeśli znajdziesz się poza zasię­
trzech metrów? Jeśli nie podchodzi po kąsek giem jego wzroku. Kiedy kot cię odnajdzie,
z tak bliska, może to również oznaczać, że nie pochwal go i daj mu nagrodę. Powtarzaj ćwi­
jest głodny albo że nie lubi tego, co mu dajesz. czenia, dopóki nie zacznie przychodzić i odnaj­
Bez względu na przyczynę musisz wprowadzić dywać cię bez względu na to, gdzie się scho­
pewne zmiany. Karm go po lekcji. W dni szko­ wasz.
lenia dawaj mu skromniejsze posiłki. Zmień ro­ Pamiętaj, żeby chwalić kota tak długo, aż cię
dzaj smakołyków. Zrób coś, żebyś stał się dla znajdzie - w ten sposób podpowiesz mu, gdzie
niego atrakcją. jesteś, i podtrzymasz jego zainteresowanie. Nic
Kiedy kot jest gotów, zaczynaj. Stojąc blisko nie da, jeśli będziesz siedział w kącie bez sło­
niego, zawołaj go po imieniu i powiedz „chodź!" wa, może się natomiast okazać, że spędzisz
- wesołym tonem, nie podnosząc jednak gło­ w ukryciu długie samotne chwile. To nie egza­
su. Potem od razu daj mu smakołyk. Powtórz min, to zabawa. Jeśli kot nie może cię odszu­
ćwiczenie kilka razy, aż kot zacznie ochoczo kać, spróbuj mu to ułatwić. Porażki hamują po­
dopraszać się o smakołyk na dźwięk polece­ stępy w nauce. Staraj się bawić z kotem, a nie
nia „chodź". Na tym etapie nauki masz za za­ wyszukiwać coraz to nowe utrudnienia.
 gą się jednak nieprzyjemnie zaciskać na szyi
KORZYSTANIE ZE STOŁU i piersi przy pociągnięciu za smycz. Najlepiej
TRENINGOWEGO sprawdza się cienka nylonowa smycz z małym
karabińczykiem. Nie będziesz na niej holował
Podczas nauki poleceń „siad" i „leżeć" ciężarówki, tylko wyprowadzał kota na spacer.
stół treningowy może się okazać bardzo Nie potrzebujesz w tym celu grubego uwiązu
pomocny. Nie musi to być nic z ogromnym zatrzaskiem.
specjalnego: Bena szkoliliśmy na starym Szelki wywierają na wiele kotów wprost ma­
stoliku pod komputer. Pieniek drzewa, giczny wpływ - zwierzę staje jak wryte i długo
stolik do kart, duży, porządny karton nie daje się ruszyć z miejsca. Można uniknąć
- wszystko może się nadać. Warunek tego etapu, a zarazem pomóc kotu przyzwy­
jest jeden - musi to być przedmiot, na czaić się do szelek; doradzamy zakładanie ich
który kotu będzie wolno wskakiwać. Jeśli codziennie podczas posiłków. W razie potrze­
szkolenie będzie się odbywało zawsze by można na czas szkolenia dodawać kotu do
w tym samym miejscu, kot szybko zwykłej karmy jakieś wyjątkowo kuszące przy­
pojmie, że stół służy do nauki. Dzięki smaki.
temu szkolenie będzie szybciej szło. Nie zdejmuj kotu szelek przez mniej więcej
pół godziny po jedzeniu. Dzięki temu łatwiej się
do nich przyzwyczai. Kiedy już oswoi się z szel­
kami, spróbuj przypiąć smycz. Teraz możesz
zakładać kotu szelki wraz ze smyczą przed po­
Szkolenie kota w pojedynkę może mieć dość siłkiem, ubierając go w odległości mniej więcej
zabawne skutki uboczne: twój pupil może dojść metra od miski. Pozwól mu ciągnąć smycz za
do wniosku, że polecenie „chodź" oznacza, że sobą. W nagrodę za dobrze wykonane zada­
ma podejść do ciebie i tylko do ciebie - bez nie obsyp go pieszczotami. Kiedy zacznie spo­
względu na to, kto wydaje komendę. Kiedy nie­ kojnie podchodzić do miski, spróbuj powiedzieć
znana kotu osoba zawoła po raz pierwszy „idziemy", podnosząc ciągnięty po ziemi koniec
„chodź", nie zdziw się, jeśli kot popędzi jak smyczy.
strzała w twoją stronę. Można temu łatwo za­ Nałóż do miski jedzenie, weź kota i załóż mu
radzić. Twój znajomy powinien zacząć od po­ szelki w miejscu, z którego nie widać naczy­
czątku, wołając kota z niewielkiej odległości nia. Postaw kota na podłodze, powiedz „idzie­
i częstując go smakołykami. Kot szybko zrozu­ my" i zachęć go, żeby podszedł do miski. Jeśli
mie, na czym polega nowa zabawa. się opiera, poproś kogoś, by potrząsnął miską,
jednocześnie zachęcając kota słowami. Jeśli
wszystkie sposoby zawiodą, weź kota na ręce,
Nauka polecenia pokaż mu, co jest w misce, a następnie postaw
go na podłodze w odległości mniej więcej me­
„idziemy" tra od naczynia.
Masz za zadanie nauczyć kota, że polece­
Niektóre koty nie mają nic przeciwko wyprowa­ nie „idziemy" wiąże się z przyjemnością, która
dzaniu na miły spacer na smyczy. Kot przyzwy­ czeka go na końcu drogi. Kiedy kieruje się
czajony do smyczy i szelek to duża wygoda dla w stronę miski, pochwal go, nie szczędząc mu
właściciela, zwłaszcza podczas podróży. Do­ zachęty. Kiedy zacznie sobie coraz lepiej ra­
radzamy szelki dla kota - ucisk obroży spowo­ dzić z ćwiczeniem, spróbuj ustawić miskę w róż­
dowany pociągnięciem za smycz może wywo­ nych miejscach domu. Potem możesz wyjść
łać u niego panikę. z nim na spacer.
Zalecamy przy tym szelki w kształcie litery Z początku spacery powinny być krótkie i nie­
H, z dwoma oddzielnymi paskami, zapinany­ zbyt męczące. Podczas przechadzki dawaj ko­
mi wokół szyi i piersi. Szelki-ósemki z jedną tu przysmaki, chwal go ciepło i baw się z nim
sprzączką co prawda łatwiej się zakładają, mo­ jego ulubioną zabawką. Staraj się chwalić go
 Mączak jest pierwszy raz w życiu
na smyczy i zachowuje się jak
najbardziej typowo...

Dzięki pieszczotliwym
przemowom i dużemu kawałkowi
sera zaczyna się odprężać...

No i wychodzimy - pierwszy
spacer na smyczy ma szansę się
udać dzięki nieprzerwanemu
potokowi słów z ust Doroty oraz
Teraz jest już odprężony: Dorota zaczyna go zachęcać smakołykiem wciąż obecnemu w polu widzenia
i pochwałami... kawałkowi sera! (J.G.)
i bawić się z nim w chwilach, kiedy idzie na­
przód. Kot może się oczywiście zatrzymać, że­ Nauka polecenia
by zjeść smaczny kąsek, powinieneś mu go
jednak dać, kiedy jest w ruchu; nie czekaj z kar­ „złaź"
mieniem, aż się zatrzyma, bo przyzwyczaisz Oto kolejne polecenie, którego naukę może uła
go do opóźniania spaceru. Jeśli kot robi postę­ twić stół treningowy. (Stół treningowy został opi­
py, wychodź z nim na coraz dłuższe spacery, sany w rozdziale o nauce polecenia „leżeć".)
dając mu w zamian stopniowo coraz mniej przy­ Z naszego punktu widzenia „złaź" oznacza: na­
smaków. tychmiast na podłogę! Użycie stołu treningo­
wego nie tylko ułatwia naukę, ale też pozwala
uczynić z niej zabawę.
Najczęstsze kłopoty
Zanim rozpoczniesz ćwiczenie, musisz mieć
z poleceniem „idziemy" pewność, że kot jest głodny. Postaw zwierzę
KOT STAJE JAK WRYTY na stole treningowym. Pokaż mu przysmak, po­
Bądź przygotowany, że kot stanie jak wryty wiedz „złaź" i zniż rękę do podłogi. Najprawdo­
przynajmniej kilka razy podczas nauki tego po­ podobniej kot zeskoczy ze stołu. Pochwal go
lecenia. Jest to normalna reakcja na dyskom­ i daj mu smakołyk. Podziwiaj go za to, jaki jest
fort, jaki zwierzę odczuwa nosząc coś na so­ mądry! Drugiego takiego nie ma w całej wsi.
bie. Bądź cierpliwy, niedługo się przyzwyczai. Powtórz ćwiczenie raz albo dwa. Koty nie zno­
Jeśli kot nie chce się ruszyć z miejsca, połóż szą powtarzania tego samego w nieskończo­
smycz na ziemi i pozwól mu ciągnąć ją za so­ ność. Z chwilą, kiedy kot zacznie sprawiać wra­
bą mniej więcej przez pół godziny. Koniecznie żenie znudzonego albo tracić zainteresowanie
pilnuj go w tym czasie: smycz może o coś za­ ćwiczeniem - przerwij! Następnego dnia uda
haczyć, a wtedy nie dość, że wprawi kota w pa­ ci się osiągnąć więcej.
nikę, to jeszcze i o nieszczęście łatwo. Kiedy kot opanuje ten etap szkolenia, chęt­
nie zeskakując po swoją nagrodę, możesz po­
KOT WPADA W PANIKĘ wiedzieć „złaź" nie zniżając ręki do podłogi. Mo­
Jeśli kot zaczyna się szarpać i wpada w pani­ żesz także pozwolić sobie na mały podstęp -
kę, poczekaj aż przestanie i wtedy go pochwal. zniż rękę do podłogi, ale tylko odrobinę. Naj­
Nie zdejmuj z niego szelek, pozwól mu się do prawdopodobniej kot i tak zeskoczy. Pochwal
nich przyzwyczaić. Jak zwykle: kot ciągnący za go i daj mu przysmak. Przez kilka kolejnych lek­
sobą smycz musi pozostawać pod ścisłym nad­ cji stopniowo skracaj ruch ręką, aż kot zacznie
zorem. Uczucie towarzyszące noszeniu szelek zeskakiwać na sam dźwięk polecenia „złaź".
jest niepodobne do jakichkolwiek wcześniej­ No i już. Udało się. Prawda, że to wcale nie jest
szych jego doznań, więc pomóż mu się z tym trudne?
oswoić. Pójdzie łatwo, o ile okażesz cierpliwość
i będziesz dodawał mu otuchy. Najczęstsze kłopoty
KOT CIĄGNIE W PRZECIWNĄ STRONĘ
z poleceniem „złaź"
Można się tego spodziewać. Pierwszą reak­ KOT NIE CHCE ZESKOCZYĆ
cją na ograniczenie wolności jakiegokolwiek Jeśli kot wpatruje się w przysmak, nie daje się
zwierzęcia jest próba ucieczki. Bądź cierpli­ jednak przekonać, żeby po niego zeskoczył,
wy, skuś kota ulubionymi smakołykami, ale nie masz dwa wyjścia. Jeśli twój kot nie jest szcze­
ćwicz z nim, gdy jest najedzony, i nie śpiesz gólnie dobrym skoczkiem, spróbuj ćwiczyć na
się. Nagradzaj go za najmniejsze postępy. Kie­ niższym stole. Możesz także łagodnie zesta­
dy przezwycięży chęć ucieczki, zmniejsz licz­ wić go ze stołu, a następnie pochwalić i dać
bę nagród o połowę. Staraj się krok po kroku mu przysmak, tak jakby sam dokonał tego
wyrabiać w kocie posłuszeństwo. Wkrótce na­ wszystkiego. W naszej praktyce kładziemy roz­
uczy się chodzić na smyczy bez najmniejszych łożoną dłoń na zadzie kota i delikatnie spycha­
problemów. my go ze stołu. W ten sposób sugerujemy mu,
Nauka polecenia „złaź" nie
jest trudna. Postaw kota na
dowolnym podwyższeniu,
trzymaj nisko dłoń ze
smakołykiem i powiedz
„złaź"

Kot zeskoczy po smakołyk...

A wtedy pochwal go i daj

mu smakołyk. Nauka nie
zajmie wam wiele czasu!
(J.G.)
 SZKOLENIE BENA

Szkolenie Bena było ogromną przyjemnością. Uwielbiał smakołyki, dzięki czemu

udzielanie mu wskazówek i nagradzanie było śmiesznie łatwe. Miał do mnie całkowite
zaufanie, nigdy więc naszym lekcjom nie towarzyszył strach.
Zazwyczaj Ben uczył się szybko. Koty są wyjątkowo pojętne: przeważnie wszystko idzie
jak po maśle, dopóki człowiek każe im pracować ze sobą, a nie dla siebie. „Leżeć" było
jedynym poleceniem, z którym Ben miał prawdziwe kłopoty. Ta pozycja go nie
interesowała, z czasem udało mu się ją jednak opanować dzięki naszej cierpliwości,
miłości i nagrodom. Mówiąc między nami, w ten sposób można osiągnąć wszystko.
Korzyści z pracy nad Benem przerosły nasze oczekiwania. Zyskał większe zaufanie
do ludzi w ogóle, do mnie zaś w szczególności. Przedtem zachowywał pewną rezerwę,
teraz nie przepuszcza żadnej okazji, by wyznać mi swą kocią miłość, nieustępliwie
towarzyszy mi w oglądaniu telewizji, zwijając się w kłębek na moim brzuchu, i na
wszelkie możliwe sposoby daje znać o swojej obecności.
Jedyny kłopot, jaki mieliśmy z Benem, polegał na tym, że brał szkolenie zbyt poważnie.
Nie widział w lekcjach nic uwłaczającego, traktował je raczej jako podnoszenie
własnych kwalifikacji. Wkrótce dotarło do nas, że śmiech podczas szkolenia jest
niedopuszczalny. Ktokolwiek zlekceważył tę zasadę, napotykał lodowate spojrzenie Bena.
Ben kładł się, powolnym ruchem zamykał oczy i odmawiał dalszej współpracy.
Za pierwszym razem trudno mi było zachować powagę! Teraz uczę wszystkich naszych
obserwatorów, że mają bezwzględnie uszanować takie zachowanie kota, zamiast czynić
sobie z niego rozrywkę.

co ma zrobić, jeśli zupełnie nie wie, o co cho­ osobna kuweta dla każdego kota, aczkolwiek
dzi; w żadnym razie nie może to być dla niego nie jest to zbyt wygodne dla właściciela. Mimo
karą. Nie wolno go bić, szarpać się z nim ani wszystko, jeśli trzymasz u siebie dużo kotów,
go łajać. Pomóż mu, a potem go pochwal. będziesz musiał im sprawić kilka kuwet. W przy­
Wkrótce zrozumie, w czym rzecz. padku większej liczby kotów dobrze trzymać
się pewnej zasady: sprzątać po nich tyle razy
dziennie, ile jest ich w domu. Po dwóch kotach
Jak mieszkać - dwa razy dziennie. Po trzech - trzy razy.
W miarę powiększania się stanu liczebnego
z kilkoma kotami kotów zwiększa się częstotliwość obowiązko­
wych porządków. To brudna robota, niemniej
Bezkonfliktowe współżycie z kilkoma kotami jednak musisz ją wykonać. Mimo wszystko jest
przeważnie daje się ułożyć bez większych trud­ to przyjemniejsze niż czyszczenie zasikanego
ności. Większość kotów w końcu przyzwycza­ dywanu.
ja się do siebie nawzajem. Istnieje jednak kil­ Jeśli trafisz w domu na kocie kupy, a nie
ka sposobów, by ułatwić im to zadanie; będziesz pewny, kto jest winowajcą, zacznij
przedstawimy je w poniższym rozdziale. karmić koty oddzielnie, dodając każdemu do
pokarmu odrobinę naturalnego barwnika spo­
żywczego. W ten sposób dowiesz się, kto jest
Kuwety
za co odpowiedzialny.
Jeśli z kuwety korzystają co najmniej dwa ko­ Możesz także co kilka dni zamykać kolejno
ty, musisz poświęcać więcej uwagi utrzymaniu koty w oddzielnym pomieszczeniu. Jeśli skoń­
jej w czystości. Idealnym rozwiązaniem byłaby czy się załatwianie po kątach, zyskasz pew-
ność, że trzymasz pod kluczem albo winowaj­ w swoim czasie". Niektóre koty od razu akcep­
cę, albo prowokatora. Kot-prowokator nieko­ tują nowego członka rodziny, innym zabiera to
niecznie sam robi kupę gdzie popadnie, może kilka tygodni, a nawet miesięcy. Dopóki nie doj­
za to do tego stopnia zadręczać swego współ- dzie do rozlewu krwi, nie przejmuj się zbytnio
lokatora, że temu zaczynają przytrafiać się ka­ ich wzajemnym nastawieniem. Ostatecznie to
tastrofy. Tak czy inaczej, kiedy już zorientujesz ich sprawa, nieprawdaż?
się w sytuacji, przeczytaj strony 139-146, gdzie Bliższe informacje dotyczące przedstawiania
znajdziesz szczegółowe wskazówki, jak sobie nowego kota starszemu, zadomowionemu zwie­
radzić z tym problemem. rzęciu znajdziesz na stronach 56-58. Jeśli
chcesz sobie sprawić drugiego kota, kieruj się
starą, dobrą radą: „miej nadzieję na najlepsze
Nowy kot w domu i przygotuj się na najgorsze".
Spróbuj poprosić znajomego, żeby to on przy­
niósł do domu nowego kota. Jeśli to niemożli­
we, przynieś kota w jego własnej transportów­
Rewiry
ce, umieść ją w „jego" pomieszczeniu, otwórz Koty mają swoje ulubione miejsca. Jeśli zapew­
drzwiczki i zostaw go w spokoju. Po mniej wię­ nisz nowo przybyłemu kotu wysoko położone
cej godzinie możesz otworzyć drzwi i zoriento­ kryjówki, w znacznym stopniu ułatwisz mu ży­
wać się, co myśli o tym wszystkim twój zasie­ cie. Kiedy kot jest zestresowany, stara się uciec
działy kot. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, jak najwyżej. Podenerwowana Emily wspina się
na czas zawarcia znajomości zamknij przyby­ na najwyższą półkę regału. Kiedy przychodzę
sza z powrotem w klatce. W ten sposób koty w towarzystwie jednego z psów do mojej przy­
będą mogły się nawzajem obwąchać, nie wy­ jaciółki Audrey, jej koty chowają się na samej
rządzając sobie krzywdy. górze wielkiej sekretery. Ben nigdy nie próbu­
Jak zawsze w przypadku kotów, musisz po­ je się wspinać - sądzę, że poczucie niepew­
dejść do sytuacji z nastawieniem „wszystko ności jest mu całkowicie obce.
 Jeśli twój kot nie może schronić się na me­ niec. Oczywiście twój żarłok będzie próbował
blach, rozważ skonstruowanie albo kupno się­ wściubić nos w miskę ślamazary. Nietrudno so­
gającego od podłogi do sufitu rusztowania o wy­ bie z tym poradzić odciągając go od miski ko­
soko umiejscowionych poprzeczkach. Dzięki legi i pokazując mu jego własną. Zwykle kot
temu kot nie tylko będzie mógł się schować, skupia się na jej zawartości i zapomina o swo­
ale też przebywać z dala od terytorium zasie­ ich poprzednich zapędach. W ten sposób, jeśli
działego domownika. wykażesz odrobinę refleksu, wszystkie koty
Pamiętaj: twój starszy pupil w najlepszym ra­ skończą jeść prawie w tym samym czasie.
zie podzieli się odrobiną przestrzeni z nowym Stawiając na podłodze każdą miskę z osob­
kotem, w najgorszym straci część swego tery­ na, zawołaj kota po imieniu. Mniej więcej po ty­
torium. Żadne z tych rozwiązań go nie zachwy­ godniu koty podporządkują się tej procedurze
ci. Dostosowanie się do nowej sytuacji będzie i zaczną jeść w odpowiedniej kolejności. Jest
wymagało czasu. jeszcze jedno proste rozwiązanie: karmić żar­
Ponieważ drapanie mebli służy przede łoki w oddzielnym pomieszczeniu.
wszystkim oznaczaniu terytorium, po sprowa­
dzeniu do domu nowego kota możesz się spo­
dziewać nasilenia tego typu zachowań. Jeśli Psy i koty
umieścisz kilka stanowisk do drapania w naj­
istotniejszych punktach rewirów, skierujesz ko­ Większość psów i kotów uczy się zgodnie ze
cie zapędy w odpowiednią stronę. Zwierzęta sobą współżyć - trzeba im tylko dać czas i wy­
będą najprawdopodobniej ostrzyć pazury przy znaczyć kilka jasnych i zrozumiałych reguł. Każ­
drzwiach do pokoju, w którym przebywa nowy dy kot przyzwyczaja się do obecności psa
kot (po obu stronach drzwi), w okolicach naj­ w swoim własnym tempie. Nie można zmusić
częściej używanego wejścia na ulubiony teren go, by polubił psa: wszelkie wysiłki zmierzają­
zasiedziałego kota i obok jego ukochanego ce w tym kierunku doprowadzą nieuchronnie
miejsca do spania. Najlepiej radzić sobie z tym do zwiększenia napięcia między zwierzętami.
problemem zachowując przezorność, kierując Zanim przedstawisz sobie nawzajem psa i ko­
aktywność kota w inną stronę i chwaląc go za ta, sprawdź dwie rzeczy. Po pierwsze, czy kot
właściwe zachowanie. może uciec w bezpieczne miejsce, po drugie,
Karanie kota rzadko daje dobre wyniki; kara­ czy panujesz nad psem.
nie zestresowanego kota daje ci niemal stupro­ Bezpieczną kryjówką dla kota może być wy­
centową gwarancję znacznie poważniejszych soka półka, stół albo oddzielny pokój ze spe­
kłopotów. cjalną balustradką w drzwiach, przez którą mo­
że przeskoczyć tylko kot. Jeśli pies jest w stanie
sforsować balustradę, zamocuj w drzwiach ha­
Karmienie czyk, zostawiając w nich szparę, przez którą
Jeśli sprawisz sobie kilka kotów, z całą pewno­ pies się nie przeciśnie.
ścią każdy będzie lubił co innego. Niemal za­ Bezpieczne schronienie pozwoli kotu się od­
wsze trafi się w takiej grupce żarłok. W naszym prężyć i ochłonąć, dając mu pewność, że pies
przypadku jest to Emily: jako przybłęda nigdy nie ma do niego dostępu. Upewnij się, czy pies
nie da się przekonać, że naprawdę za kilka go­ nie zagania kota w kąt. Osaczone i przerażo­
dzin dostanie znowu jeść i w związku z tym nie ne zwierzę ujawnia swoje najgorsze instynkty.
musi opychać się na zapas. Jeśli kot będzie miał drogę ucieczki, poczuje
Podawanie posiłków w określonych porach się śmielej i bezpieczniej.
zamiast zostawiania karmy w misce na cały Panowanie nad psem jest absolutną koniecz­
dzień w znacznym stopniu ułatwia zaspokoje­ nością. Pies musi mieć obrożę i smycz. Przy­
nie zróżnicowanych kocich gustów i apetytów. trzymywanie go bądź próba opanowania gło­
Najlepiej sprawić każdemu zwierzęciu osobną sem są niewystarczające; trudno pokierować
miskę. Na początku podaj karmę kotom, które psem, który ma ochotę zapolować na kota. Pra­
jedzą najwolniej, najszybsze zostawiając na ko­ wie każdy pies będzie ciekaw nowego przyby-
sza - to naturalne. Ciekawość niektórych psów szczekał albo drapał drzwi, nie ma rady, mu­
może się jednak szybko zmienić w agresję. sisz się porządnie zabrać za szkolenie. Kilka
Ucieczka kota wywołuje podniecenie u więk­ bodźców naraz wyprowadza go z równowagi.
szości psów. Dotyczy to zwłaszcza ras, u któ­ W ostateczności możesz wziąć psa na smycz
rych ceni się skłonność do agresywnych zacho­ i trzymać go blisko siebie. Nie jest to najlepsze
wań, na przykład niektórych psów pracujących, rozwiązanie, ponieważ kot nie będzie mógł
stróżujących i terierów. Nie oznacza to, że zwie­ zwiedzać mieszkania razem z tobą; kiedy uj­
rzęta nie mają szans się ze sobą zaprzyjaźnić: rzy psa, może rzucić się w panice do ucieczki.
po prostu silnie podniecony pies może się Jeśli jednak żadne inne rozwiązanie nie wcho­
z czasem zdecydować na niezbyt stosowne za­ dzi w grę, lepszy rydz niż nic. Możesz uczynić
chowanie. jeszcze jeden miły gest w stronę kota: położyć
W idealnych warunkach pies powinien być się spać razem z psem i umożliwić kotu swo­
szkolony cały czas. Nikt nie jest jednak dosko­ bodne oględziny całego mieszkania. Takie wy­
nały, może się więc zdarzyć, że nie przykłada­ prawy pozwolą kotu przezwyciężyć nieufność,
łeś się zbytnio do szkolenia swego pupila albo znaleźć odpowiednie kryjówki i przyzwyczaić
zaniedbałeś je w ogóle. Do roboty! Najwyższy się do zapachu psa.
czas, żebyś zaczął panować głosem nad swo­ Każda gonitwa psa za kotem powinna spo­
im psem i co za tym idzie, żeby pies poczuł dla tkać się z natychmiastową i rozsądną reakcją
ciebie respekt. właściciela. Nie wolno pozwalać psu na takie
W naszej poprzedniej książce Mój pies świad­ zachowanie. Mimo najlepszych chęci nie jeste-
czy o mnie znajdziesz wszelkie informacje do­
tyczące szkolenia psa do przebywania w towa­
rzystwie kotów. Trudno znaleźć psa, którego
nie można byłoby nauczyć poleceń „czekaj", Uwaga na oczy
„zostaw", „spokój" i „leżeć". Tego rodzaju szko­
lenie przyda się każdemu psu; w przypadku Kot może poważnie podrapać psu oczy,
psów polujących na koty jest absolutną koniecz­ choć nam, odpukać, nigdy się to jeszcze
nością! nie zdarzyło. Większość kotów jest
w stanie poturbować psa wyłącznie
SPROWADZAMY KOTA DO DOMU, w obronie własnej. Jeśli masz pewność,
W KTÓRYM MIESZKA PIES że kot czuje się bezpiecznie i w razie
Zamknięcie kota w „jego" pokoju pozwoli zwie­ potrzeby może salwować się ucieczką,
rzętom obwąchać się przez drzwi. Rozłóż im ryzyko wypadku jest minimalne.
dwa koce albo ręczniki do spania i co kilka dni Zagrożenie dotyczy zwłaszcza psów
zamieniaj je, żeby zwierzęta przyzwyczaiły się krótkonosych, na przykład bokserów,
do swoich zapachów. Jeśli nie chcą spać na mopsów, spanieli amerykańskich, Ihasa
cudzym posłaniu, po prostu przecieraj je na apso czy buldogów. W przypadku tych
zmianę, raz jednym, raz drugim ręcznikiem. ras należy zachować szczególną
Skutek będzie taki sam. Pozwól kotu oswoić ostrożność. Odnosi się to również do
się z nowym otoczeniem i przyzwyczaić do two­ wszystkich szczeniaków, które z jednej
jego towarzystwa zanim podejmiesz próbę strony są rozbrykane, z drugiej zaś mają
przedstawienia go psu. Nie wolno narażać go jeszcze niewyrośniętą kufę, co plasuje je
na tyle stresów naraz! także w grupie większego ryzyka.
Jeśli twój pies jest przyzwyczajony do klatki, Regularne przycinanie kotu pazurów
tym lepiej. Zamykaj go w klatce wieczorem ma szczególne znaczenie, jeśli sprowa­
mniej więcej na godzinę. Dzięki temu kot bę­ dzasz do domu nowe zwierzęta bądź
dzie mógł poznawać mieszkanie nie obawiając masz jakiekolwiek inne powody do obaw.
się pogoni ze strony psa. Jeśli pies nigdy nie Szkolenie psa i panowanie nad nim nie
korzystał z klatki, zamknij go w oddzielnym po­ podlegają żadnej dyskusji!
koju. Daj mu coś do zabawy. Jeżeli będzie
śmy w stanie udzielić szczegółowych wskazó­ drut. Jedna uwaga: wracając ze spaceru weź
wek postępowania w takich przypadkach: jest psa na smycz i zastosuj korektę, jeśli ruszy
to żmudny proces, na którego opis nie starczy­ w stronę kociej miski. Każ mu usiąść i daj mu
łoby miejsca w tej książce. Możemy ci tylko po­ przysmak, jeśli będzie siedział spokojnie. Psy
radzić, żebyś poprosił o pomoc fachowca. w mig łapią, o co chodzi, i po niedługim czasie
siadają z godnością, czekając grzecznie na
SŁÓW KILKA O KOCIĘTACH swój smakołyk.
Kocięta są niczym małe i delikatne kulki żywe­
go srebra. Nawet łagodny pies może wyrządzić PIES WYŻERA ZAWARTOŚĆ KOCIEJ
kociakowi nieodwracalną krzywdę, trąciwszy KUWETY
go łapą z nadmiernym entuzjazmem. Nadzór Z pewnością nieapetyczne, niemniej jednak po­
właściciela - i to ścisły nadzór - jest absolut­ wszechne zachowanie w sytuacji, kiedy pies
nie konieczny, dopóki kociak nie dorośnie, nie mieszka z kotem nie wychodzącym na dwór.
nabierze sił i nie będzie w stanie obronić się Najlepiej trzymać kuwetę w miejscu niedostęp­
sam przed psem. nym dla psa. Jeśli pies jest mały, spróbuj usta­
wić kuwetę w wannie. Dopóki pamiętasz, że
SPROWADZAMY SZCZENIAKA DO DOMU, należy ją stamtąd usunąć, zanim odkręcisz
W KTÓRYM MIESZKAJĄ KOTY kran, jest to idealne rozwiązanie tego dość
Ograniczenie szczeniakowi dostępu do reszty obrzydliwego problemu.
mieszkania sprawdza się doskonale zarówno Nasze psy są duże, więc kuwetę trzymamy
podczas nauki czystości, jak i oduczania od po­ w szafce łazienkowej. Mocny sznurek przecią­
lowań na koty. Jeśli nie możesz pilnować szcze­ gnięty nad gałką do drzwi i dookoła gwoździa
niaka, zamknij go w klatce. Pozamykaj drzwi we framudze sprawdza się całkiem dobrze. Naj­
i zamknij płotek w pokoju, w którym przeby­ lepszym sposobem jest zamocowanie
wasz razem ze szczeniakiem, żeby nie mógł w drzwiach haczyka. To idealne rozwiązanie -
się nigdzie włóczyć. Kiedy chcesz z nim przejść nie da się zatrzasnąć drzwi przez przypadek,
do innej części mieszkania, weź go na smycz. pies zaś nie może otworzyć ich szerzej. Zain­
W ten sposób wszelkie próby uganiania się za stalowanie specjalnych drzwiczek dla kota, choć
kotami zdławisz w zarodku. Bez ogródek daj nieco bardziej skomplikowane, jest kolejną do­
szczeniakowi do zrozumienia, że nie wolno do­ skonałą metodą rozwiązania problemu. Drzwicz­
kuczać pozostałym domownikom. Jeśli nie ki dla kota można przecież równie dobrze za­
wiesz, jak się do tego zabrać, albo masz nie­ montować wewnątrz domu.
wiele czasu, zwróć się z prośbą o pomoc do
dobrego miejscowego trenera. Poproś o reko­ PIES ZBYT BRUTALNIE BAWI SIĘ
mendację lekarza weterynarii albo Towarzy­ Z KOTEM
stwo Opieki nad Zwierzętami. Zwykle można Niejeden wspaniały, pełen życia pies bawi się
w ten sposób uzyskać kontakt z najlepszymi
z kotem trochę zbyt brutalnie. Dopóki nikomu
fachowcami w okolicy.
nie dzieje się krzywda, nie powinieneś się wtrą­
cać między zwierzęta. Większość kotów potra­
Najczęstsze problemy fi wyraźnie zakreślić pewne granice. Jeśli jed­
w stosunkach nak twój kot ma usunięte pazury, traktuje psa
zbyt wyrozumiale bądź został po prostu zako­
między psem a kotem chany na śmierć przez pełnego entuzjazmu,
PIES WYJADA KOTU JEDZENIE lecz niezbyt rozgarniętego psa, powinieneś
Nietrudno temu zapobiec. Karm kota dwa razy przyjść mu z pomocą.
dziennie w pokoju niedostępnym dla psa albo Dobrą metodą jest sprowadzenie psa do po­
zamykaj psa, kiedy karmisz kota. Jeśli wypro­ zycji „leżeć". Pies bawiący się na leżąco zacho­
wadzasz psa na spacer rano i wieczorem, da­ wuje się zwykle delikatniej niż skacząca w gó­
waj kotu jeść tuż przed wyjściem na spacer. rę i w dół psia wańka-wstańka. Jeśli wydasz
Zaraz po powrocie odstawiaj miskę. Proste jak psu polecenie „leżeć" na początku zabawy,
 a następnie pochwalisz go za posłuszeństwo, KOT URZĄDZA ZASADZKI NA PSA
pies zacznie wkrótce kłaść się sam, kiedy bę­ Niektóre koty znajdują upodobanie w urządza­
dzie w nastroju do harców. niu zasadzek i dręczeniu psa, z którym miesz­
Inny sposób polega na przerwaniu zabawy kają. Zdarza się, że pies zupełnie traci głowę
trzema kolejnymi poleceniami: „zostaw, „chodź" i wówczas najlepiej przyjść mu z pomocą. Od­
i „leżeć". Jest to najlepsza metoda, jeśli pod­ powiednim rodzajem korekty dla czającego się
czas zabawy pies wymyka się zupełnie spod kota jest strumień wody: kot dostaje nauczkę,
kontroli. Jeśli masz trudności z wyegzekwowa­ a pies nie wpada w popłoch, jak to bywa w ra­
niem od psa posłuszeństwa, zapisz go do do­ zie użycia puszki-grzechotki albo pojemnika ze
brej miejscowej szkółki. Zdaję sobie sprawę, że sprężonym powietrzem. Nie odzywaj się, kie­
uzyskanie takiego stopnia posłuszeństwa mo­ dy polewasz kota wodą. Dzięki temu zwierzę
że się zdawać nieprawdopodobne, ale napraw­ skojarzy korektę z urządzaniem zasadzki na
dę jest możliwe. psa, a nie z tobą.

WSZYSTKO O EMILY

Kiedy piszę te słowa, nasza kotka Emily leży rozwalona na podkładce pod mysz do
komputera, mrucząc do siebie i ocierając się o moją rękę. To nasz najświeższy nabytek,
znajda przyniesiona ze śmietnika, przygarnięta przez ludzi o wielkim sercu, pracowników
Orange Community Pet Hospital. Spędziła tam pięć miesięcy, dopóki jej nie odebraliśmy.
Jej pyszczek nie był wzorem klasycznej kociej urody, nie miała też specjalnie ładnej
maści, była jednak wyjątkowo urocza, co dla nas jest najważniejsze. A oto czemu nazwali­
śmy ją Emily. W sztuce Nasze miasto Wildera jest fragment, który brzmi mniej więcej tak:
„Mamo, czy jestem ładna?" - pyta Emily. „Z praktycznego punktu widzenia wystarczająco"
- odpowiada Mama. Ten ustęp odżył w mojej pamięci, kiedy ujrzałam naszą Emily.
Jest dla nas wystarczająco ładna, a wypiękniała jeszcze w naszych oczach, kiedy ją le­
piej poznaliśmy.
Po przybyciu do domu natychmiast urządziła się w koszu na brudną bieliznę. Czyż
można jej się dziwić, zważywszy nasz domowy inwentarz? Choć przerażona i zdezorien­
towana, ani razu nie pokazała nam zębów ani pazurów - ani wówczas, ani nigdy potem.
| Jest damą w każdym calu: gdyby była człowiekiem, z pewnością nosiłaby białe rękawiczki
i kładła na stół koronkowe serwetki. I jak to bywa u panien z wyższych sfer, tężyzna
fizyczna nie jest jej najmocniejszą stroną.
Emily wymierza skok na oko i często już w powietrzu dochodzi do wniosku, że jej oce­
na wysokości i stabilności celu w znacznym stopniu mija się z rzeczywistością. Teraz jest
już ostrożniejsza w swoich zapędach, z początku jednak podczas zwiedzania domu
j spotykały ją wszelkie możliwe nieszczęścia.
Spędziła u nas dwa tygodnie, nim po raz pierwszy zaczęła mruczeć. Zawsze była miła
i urocza, dlatego nie tęskniłam specjalnie za jej mruczeniem, dopóki go pewnego dnia nie
usłyszałam. Cichego, delikatnego mruczenia, które bardziej się czuje niż słyszy.
Mruczenia do siebie samej, mantry kociego szczęścia, dla nas zaś pierwszej oznaki,
że Emily poczuła się u siebie.
W tym momencie Emily ułożyła się na drukarce, opierając delikatną głowę na
i wyciągniętej przedniej łapie. Mruga do mnie jednym okiem - „Cóż to? - zdaje się pytać
- czyżbyś pisała o mnie?" Po chwili podsuwa łapę pod siebie, zwija się w kłębek
i natychmiast zasypia.
 re umilą wam podróż i uczynią ją bezpieczniej­
Zawsze jest jakieś „ale" szą dla was obojga.
Jednym z głównych warunków bezpieczeń­
Pewnego wieczora po długim, męczącym stwa podróży ze zwierzęciem jest zapewnienie
dniu Sarah postanowiła zafundować mu odpowiedniej temperatury. W żadnym razie
sobie odrobinę świętego spokoju przed nie zdecydowalibyśmy się podróżować z ko­
ekranem telewizora. Wymościła tem w lecie, nie mając do dyspozycji klimaty­
siedzenie grubym pledem, zrobiła sobie zowanego środka lokomocji. Zaledwie kilka mi­
herbatę, wyłączyła telefon i oddała się nut w przegrzanym samochodzie może się
bez reszty błogiemu lenistwu. Merdając okazać ponad siły kota i wywołać udar cieplny,
ogonem podeszła do niej Corrie, a nawet śmierć. Jeśli twój kot jest szczególnie
wówczas jeszcze szczeniak, i zapytała podatny na przegrzanie (dotyczy to na przy­
bardzo grzecznie, czy może wejść na kład persów, ze względu na ich długą sierść
kolana. „Cudownie - pomyślała Sarah i krótki nos), przygotuj kilka woreczków z lo­
- będzie jeszcze przyjemniej". Zrobiła dem: jeden z nich, zawinięty w cienki materiał,
Corrie miejsce i pozwoliła jej wskoczyć. połóż na dnie klatki. Kilka następnych umieść
Corrie z entuzjazmem weszła na kolana, w przenośnym pojemniku na lód. Dzięki temu
przytuliła się do policzka Sarah kot będzie mógł się ochłodzić i spędzi podróż
i zwymiotowała jej na bluzkę zawartość wygodniej. Nawet w takiej sytuacji nie zosta­
kociej kuwety. Ohyda! wiaj kota w samochodzie wystawionym na słoń­
ce, a w upalny dzień nawet w cieniu, choćby
na kilka minut. W przeciwnym razie przekonasz
się w drastyczny sposób, jak niewiele czasu
PIES WPYCHA SIĘ MIĘDZY KOTA trzeba, by zwierzę uległo przegrzaniu i znala­
I WŁAŚCICIELA zło się w naprawdę ciężkim stanie.
W naszym domu przestrzega się pewnej żela­
znej i nieodwołalnej zasady: żadne zwierzę nie Lista przedmiotów
ma prawa wtrącać się w nasze prywatne roz­
mowy z innym pupilem. Kiedy reguła jest jasno
niezbędnych w podróży
określona, przeważnie kończy się rozpychanie. AKTUALNE ZDJĘCIE KOTA
Jeśli zwierzę usiłuje wetknąć nos między nas Gdyby, uchowaj Boże, kot się zgubił, porząd­
a innego psa lub kota, tonem nie znoszącym ne, wyraźne, łatwe do skopiowania jego zdję­
sprzeciwu wygłaszamy polecenie „idź sobie". cie ogromnie ułatwi poszukiwania. Jeśli mo­
Namolnego stwora nie wolno pod żadnym po­ żesz, weź ze sobą także negatyw, żebyś
zorem głaskać, rozmawiać z nim ani się nad w razie czego mógł w dowolnym miejscu spo­
nim rozczulać. Zwierzętom nie trzeba wiele cza­ rządzić dostateczną liczbę odbitek.
su, by zrozumieć, że każde z nich ma swoje
pięć minut, tyle że nie jednocześnie. Dzięki tej WYKAZ ZNAKÓW SZCZEGÓLNYCH
metodzie nie mamy kłopotów z żadnym spo­ Poświęć kilka minut na dokładne oględziny ko­
śród naszych czterech psów i dwóch kotów. ta. Zwróć uwagę na wszelkie charakterystycz­
ne cechy i odmiany. Jeśli nie jesteś pewien swo­
jej pamięci, zapisz je.

Podróżowanie ŚWIADECTWO ZDROWIA

z kotem I DOKUMENTACJA LEKARSKA
W niektórych stanach i we wszystkich obcych
Koty lubiące podróże należą do rzadkości. Je­ krajach wymagane jest aktualne świadectwo
śli trafi ci się takie zwierzę albo jeśli wybierasz zdrowia kota. Łatwo je uzyskać: wystarczy krót­
się dokądś na dłużej i chcesz wziąć kota ze so­ ka wizyta u lekarza weterynarii, badanie i kon­
bą, powinieneś zadbać o kilka szczegółów, któ­ trola wszystkich szczepień. Weź ze sobą kopie
dokumentacji lekarskiej, jeśli kot cierpi na ja­ trzymać nieczystości wewnątrz, jeśli kot się
kąś przewlekłą chorobę, nie zapominając o nu­ zsiusia albo zwymiotuje: pod każdym wzglę­
merze telefonu stałego lekarza. Stres związa­ dem sprawdza się doskonale.
ny z podróżą może wywołać nawrót choroby;
jeśli cokolwiek się stanie, powinieneś mieć WCIĄGANA AUTOMATYCZNIE SMYCZ,
wszelkie niezbędne informacje pod ręką, żeby DOSTOSOWANA DO KOCICH ROZMIARÓW
móc zrobić to co trzeba. Wciągana smycz to wspaniały wynalazek. Jest
dostępna w kilku rozmiarach - prawdopodob­
ODPOWIEDNIA KARMA nie wybierzesz najmniejszy. Taka smycz daje
W niektórych częściach kraju możesz mieć kotu więcej swobody niż zwykła i rzadziej się
trudności z kupnem karmy określonego rodza­ plącze, co jest jej kolejną zaletą. Zanim weź­
ju. Ponieważ większość kotów źle znosi zmia­ miesz na nią kota, wyprowadź na krótki spacer
nę diety, a nagłe przestawienie ich na inny ro­
dzaj pokarmu może wywołać atak paskudnej
biegunki, czego z całą pewnością wolałbyś
uniknąć, warto pomyśleć o tym zawczasu. Spa­
kuj trochę jedzenia na zapas; jeśli część zmar­ Choroba lokomocyjna
nuje się po drodze albo jeśli się okaże, że po­
dróż potrwa dłużej, unikniesz przykrych Jeśli twój kot ma skłonności do choroby
niespodzianek. lokomocyjnej, zastosuj się do poniższych
wskazówek:
KUWETY JEDNORAZOWE
Jednorazowe kuwety są naprawdę dużym udo­ UMIEŚĆ KOTA W KLATCE
godnieniem. Jeśli nie uda ci się ich zdobyć, kup Uniemożliwienie kotu obserwowania
kilka wyściółek. Jeśli kot nie rozerwie wyściół- przesuwających się za oknem
ki na strzępy, łatwo będzie wyjąć ją z kuwety krajobrazów wywiera w niektórych
i wyrzucić. Naprawdę nie musisz wsypywać do przypadkach uspokajający wpływ na jego
kuwety tony żwirku - centymetrowa warstwa żołądek. Postaraj się o klatkę
wystarczy w zupełności. Wszelkie zmiany wpro­ dostosowaną rozmiarem do podróży
wadzaj powoli, zaczynając na kilka tygodni samochodem - czyli niedużą. Wystarczy,
przed podróżą. Dzięki temu twój pupil przyzwy­ jeśli kot będzie mógł się w niej obrócić.
czai się do nowego rodzaju kuwety, wyściółki
albo mniejszej niż zwykle ilości żwirku, zanim OPUŚĆ JEDEN POSIŁEK
przygotujesz samochód do drogi. Jeśli obawiasz się, że kot zwymiotuje,
zadbaj, żeby nie miał czym. Jeśli boisz
DOBRZE DOPASOWANE SZELKI się, że zacznie wymiotować, nie dawaj
Kup dobrze dopasowane szelki w kształcie li­ mu nic do jedzenia przynajmniej przez
tery H. Są wygodniejsze i bezpieczniejsze dla cztery godziny przed podróżą.
kota.
PRZYZWYCZAJAJ KOTA DO
SOLIDNA TRANSPORTÓWKA PODRÓŻY SAMOCHODEM
Bez wątpienia najlepszym rozwiązaniem jest Zabieraj go często na przejażdżki.
solidna plastikowa transportówka. Nie zgniecie Karm go dopiero po wyjściu
się, jeśli podczas gwałtownego hamowania z samochodu. Po kilku podróżach kot
spadnie na nią walizka; ma specjalne zabez­ może zmienić nastawienie do sprawy.
pieczenia zewnętrzne, które umożliwiają trans­
port kota drogą lotniczą, nawet jeśli klatka jest DAJ MU LEKARSTWO
obstawiona dookoła bagażami (skądinąd nie Poproś weterynarza o lekarstwo, które
jest to najlepsze rozwiązanie). Jest bardzo wy­ pomoże kotu znieść podróż.
trzymała, łatwa do czyszczenia, pozwala za­
po mieszkaniu albo podwórku któregoś ze swo­ ką jej ilość w miseczce przymocowanej do
ich przyjaciół. Po kilku minutach nabierzesz drzwiczek plastikowej transportówki. Zmiesza­
wprawy w korzystaniu z hamulca i blokady. na z wodą odrobina drobiowego albo wołowe­
go rosołu zachęci zwierzę do picia.
MISKA Z WODĄ Weź ze sobą kilka butelek wody z domu.
Utrzymanie kota w chłodzie i dostarczenie mu Zmiana wody, podobnie jak zmiana diety, mo­
odpowiedniej ilości wody ma ogromne znacze­ że u niektórych kotów wywołać rozstrój żołąd­
nie. Kot będzie zestresowany nawet mimo za­ ka. Kiedy zajedziecie na miejsce, po każdym
chowania wszelkich środków ostrożności. Do­ pojeniu dopełnij butelkę odrobiną nowej wody.
starczenie mu odpowiedniej ilości płynów Po kilku dniach możesz całkowicie przestawić
złagodzi jego stres. Podawaj mu wodę w regu­ kota na wodę z nowego źródła. Nie powinieneś
larnych odstępach czasu albo zostaw niewiel­ mieć z tym żadnych kłopotów.

SPRAW KOTU IDENTYFIKATOR!

Jeśli kot podróżuje samochodem, zostaje w pensjonacie albo nawet w domu pod opieką
obcej osoby, powinien koniecznie mieć identyfikator. Oto kilka aktualnie dostępnych
rodzajów identyfikatorów.

PLAKIETKI
Plakietkę należy mocować wyłącznie do obroży z automatycznym zamkiem: może to
uratować kotu życie, jeśli obroża się o coś zahaczy. Na czas podróży trzeba dopisać na
plakietce numer telefonu, pod którym ktoś jest stale w domu. Zalety: łatwa w użyciu,
niedroga, każdy może z niej odczytać dane. Wady: łatwo ją zerwać bądź zgubić.

MIKROPROCESORY
Jest to trwały identyfikator, wszczepiany kotu pod skórę. Zalety: nie można go usunąć,
zawiera dużo informacji, jednoznacznie określa właściciela. Wady: ten rodzaj
identyfikatorów nie jest jeszcze dość rozpowszechniony. Niewiele schronisk i lekarzy
weterynarii dysponuje czytnikami. Na rynku istnieje kilka konkurencyjnych systemów i nie
każdy czytnik nadaje się do każdego procesora. Jest to obiecująca technologia, ale
w momencie powstawania tej książki trudno było ją jeszcze uznać za doskonałą.

TATUAŻE
Numerki są tatuowane na stałe na brzuchu kota. Zalety: tatuażu nie można usunąć,
jednoznacznie określa właściciela. Większość laboratoriów nie wykorzystuje
wytatuowanych zwierząt do doświadczeń. Zabieg trwa niecałą minutę i jest bezpieczny
dla kota. Wady: niektóre koty źle znoszą zabieg, podczas którego układa się je na stole
zabiegowym, poddając działaniu hałaśliwego, wibrującego przyrządu. Fachowe
unieruchomienie przez doświadczoną osobę pozwala uniknąć tego problemu.
W niektórych schroniskach nie sprawdza się tatuaży, a pracownicy nie są świadomi
ich znaczenia, w większości jednak stosuje się odpowiednie procedury.
(W Polsce kotów nie znakuje się jeszcze w żaden sposób, ale ponieważ zarówno
mikroprocesory, jak i tatuaże stosuje się już u psów, zapewne wkrótce przyjdzie kolej na
koty. Obecnie pewne informacje na ten temat można uzyskać w Towarzystwie Opieki nad
Zwierzętami - przyp. red.)
Przeprowadzka rientuje, gdzie jest jego pan, miska z jedzeniem
i w którym miejscu najprzyjemniej się wygrze­
wać, będziesz miał większą pewność, że się
Większość kotów nie znosi zmian. Sądzę, że nie zawieruszy.
gdyby światem rządziły koty, posiłki zawsze po­ Dopóki będziesz zmuszony wchodzić do
jawiałyby się na czas, do domu nie przycho­ środka albo wychodzić na zewnątrz, żeby za­
dziłby nikt obcy, wszystkie psy polujące na ko­ ładować pudła i opróżnić samochód, trzymaj
ty skazano by na wygnanie, a przeprowadzki kota w zamknięciu. W tej sytuacji nie powinie­
byłyby wzbronione. neś wypuszczać go na wolność.
Niejeden kot doprowadził swego właściciela Niezłym rozwiązaniem jest rozpieszczanie
do osiwienia czmychając przez drzwi w czasie, kota smakołykami, przynajmniej w pierwszym
kiedy panowie od przeprowadzki wynosili ko­ tygodniu. Dzięki temu utwierdzi się go w moc­
lejne pudło. Przerażony kot może zdecydować nym przekonaniu, że nowe miejsce jest zupeł­
się na obserwowanie całego zamieszania z ze­ nie w porządku.
wnątrz i nie wracać do domu przez kilka dni. Oto kilka wskazówek na wypadek, gdybyś
Dla niego jest to niebezpieczne, ciebie zaś do­ zdecydował się wypuścić kota na dwór. Zawsze
prowadza do ataku serca, a może się skończyć wiąże się to z pewnym ryzykiem. Poniższe
ogólną katastrofą, jeśli musisz działać w po­ wskazówki nie dają żadnej gwarancji powodze­
śpiechu. nia. Jeśli nie jesteś pewny, czy kot będzie bez­
Trafiają się też namiętni wielbiciele pudeł. pieczny, trzymaj go w domu.
Trudno uwierzyć, że kota można zapakować Po tygodniu albo dwóch ścisłego aresztu do­
do pudła, a następnie wrzucić na ciężarówkę, mowego zacznij wypuszczać kota na dwór pod
daję jednak słowo honoru, że takie rzeczy się nadzorem. Zanim przestąpisz próg, załóż mu
zdarzają. Kot najpierw układa się do drzemki, plakietkę identyfikacyjną - nową plakietkę, z ak­
potem wpada w panikę, słysząc dziwne odgło­ tualnym adresem i numerem telefonu.
sy, zaszywa się w kącie i - w mgnieniu oka - Znów przyda ci się wciągana smycz i dobrze
zostaje załadowany wraz z pudłem na cięża­ dopasowane szelki. Pozwól kotu zwiedzić po­
rówkę. dwórko i okolicę domu. Jeśli boisz się, że wy­
Możesz zaplanować wszystko zawczasu skoczy na ulicę, poproś znajomego, żeby na
i uchronić kota od tych okropności. Najlepszym wszelki wypadek czatował za rogiem. Jeśli
rozwiązaniem jest umieszczenie go w pensjo­ zwierzak zacznie przechadzać się blisko kra­
nacie na czas przeprowadzki albo przetrzyma­ wężnika, twój przyjaciel powinien wyskoczyć
nie go w bezpiecznym pomieszczeniu. znienacka i przebiec kilka kroków w jego stro­
Jeśli zdecydujesz się na osobne miejsce dla nę, robiąc hałas puszkami-grzechotkami. Nie
kota, najlepiej zamknąć go w łazience. Możesz wolno gonić kota! Odskoczy od jezdni jak opa­
najpierw spakować się sam, a następnie urzą­ rzony, a w końcu o nic innego nie chodzi.
dzić wygodnie kota. Dzięki temu nikt go nie bę­
dzie niepokoił podczas całego zamieszania.
Umieść w łazience kocie posłanie, starą zuży­ Podróż samolotem
tą bluzę albo podkoszulek, kuwetę, jedzenie,
wodę i kilka zabawek. Radio nastawione na ja­ Idealnym rozwiązaniem jest umieszczenie ko­
kąś słowną audycję pomoże zagłuszyć niepo­ ta w klatce i podróżowanie z nim w kabinie sa­
kojące odgłosy dochodzące z mieszkania. Nie molotu. Ponieważ większość linii lotniczych do­
zapomnij powiesić na drzwiach kartki z napi­ puszcza podczas jednego kursu przewóz
sem „nie wchodzić" i poprosić panów od prze­ ograniczonej liczby zwierząt na pokładzie, nie
prowadzki, żeby omijali kocie pomieszczenie. zapomnij zarezerwować miejsca z wyprzedze­
Kiedy znajdziesz się w nowym mieszkaniu, niem.
urządź pokój na przyjęcie kota. Jeśli twój pupil Przygotuj się do podróży: nie karm kota czte­
wychodzi na dwór, nie wypuszczaj go z domu ry - pięć godzin przed lotem. Doradzamy za­
przynajmniej przez tydzień. Kiedy już się zo­ mknięcie go w klatce na kilka godzin i wypusz-
 ZGINĄŁ KOT!

Koszmar stał się rzeczywistością: twój kot się zgubił! Co robić?

PRZYGOTUJ OGŁOSZENIE
Znajdź dobre zdjęcie kota i przygotuj ogłoszenie zawierające wszelkie niezbędne
informacje. Kiedy się zgubił, gdzie go widziano po raz ostatni, cechy umożliwiające
identyfikację itd. Umieść na ulotce możliwie najwięcej numerów telefonów: ponieważ
szukając kota będziesz przeważnie poza domem, informator powinien móc się
porozumieć z drugą osobą, a nie z automatyczną sekretarką.

WYZNACZ NAGRODĘ
Nagroda zachęca do poszukiwań. Powinna być atrakcyjna. Miejmy nadzieję, że kot nie
został skradziony przez złodziei zaopatrujących laboratoria w zwierzęta doświadczalne,
jeśli jednak do tego doszło, odpowiednio wysoka nagroda daje szansę odzyskania
zwierzęcia.

DAJ OGŁOSZENIE DO GAZETY

Większość lokalnych gazet prowadzi rubrykę ogłoszeń o zgubionych i znalezionych
zwierzętach. Niektóre nawet zamieszczają takie ogłoszenia bezpłatnie. Codziennie
przeglądaj prasę. Ktoś mógł zamieścić ogłoszenie o znalezieniu twojego kota.

POWIADOM WETERYNARZY, SCHRONISKA I POLICJĘ

Roześlij ogłoszenia pocztą, gdzie się da, zostaw wiadomość osobiście, rozwieś fotografie,
dzwoń, żeby sprawdzić, czy ktokolwiek ma jakieś informacje. Im bardziej będziesz
uprzejmy i nieustępliwy, tym bardziej sprawa zapadnie wszystkim w pamięć.

ROZLEPIAJ OGŁOSZENIA
Rozlepiaj ogłoszenia w supermarketach, sklepach samoobsługowych, sklepach
z artykułami dla zwierząt, na ruchliwych skrzyżowaniach - wszędzie, gdzie jest dużo
ludzi.

POPROŚ O POMOC DZIECI

Dzieci przebywają na dworze znacznie dłużej niż dorośli. Nagroda może być dla nich
ogromną zachętą do poszukiwań.

czenie do kuwety mniej więcej na godzinę Podczas podróży lotniczych korzystaj wyłącz­
przed podróżą. Jeśli wszystko pójdzie dobrze, nie z małych, plastikowych klatek, przystoso­
kot załatwi wszelkie potrzeby fizjologiczne tuż wanych specjalnie do tego celu. Zapewniają
przed odlotem. Jeśli masz zamiar podać mu one bezpieczeństwo kotu, nawet jeśli podczas
środki uspokajające, zrób to na godzinę przed lotu klatka się zsunie albo spadnie na nią czyjś
podróżą, żeby lekarstwo zaczęło działać w od­ bagaż. Nie zapomnij o identyfikatorze dla kota
powiednim czasie. i przyczepieniu plakietki do transportówki. Pod­
Weź ze sobą butelkę wody, napełnioną w do­ czas pobytu na pokładzie nie wyjmuj kota z klat­
mu. Nagła zmiana wody może wywołać rozstrój ki. Będzie i tak przerażony - nie trzeba go ru­
żołądka, zwłaszcza jeśli kot jest zestresowany. szać bez potrzeby.
Linie lotnicze oferujące albo przekazać oświadczenie weterynarza, że
karmienie kota podczas lotu nie jest konieczne.
załadunek bezpośrednio W miarę możności postaraj się o taki dokument;
ze stanowiska osoby postronne nie powinny raczej otwierać
Jeśli zwierzę musi lecieć osobno, załadunek klatki. Jeśli kot dostaje jakiekolwiek lekarstwa,
bezpośrednio ze stanowiska odprawy jest bez musisz powiadomić o tym przewoźnika i dosto­
wątpienia najlepszym rozwiązaniem. Dzięki te­ sować się do jego wymagań. Na miłość boską,
mu możesz odprawić kota przy stanowisku naj­ dostarcz kota w mocnej, zalecanej przez prze­
wyżej godzinę przed odlotem, a po przylocie woźnika klatce! Na lotniskach towarowych zda­
odebrać go ze specjalnego stanowiska tuż przy rzały się wypadki zaginięcia kotów, które potrafi­
miejscach odbioru zwykłego bagażu. W prze­ ły spędzić w ukryciu kilka dni, żyjąc w ogromnym
ciwnym razie trzeba skorzystać z cargo, co zwy­ stresie. Upewnij się, że kot jest bezpieczny! Za­
kle wiąże się z koniecznością pozostawienia równo zwierzę, jak i klatka powinny być wypo­
zwierzęcia na stanowisku co najmniej dwie go­ sażone w dokładny identyfikator.
dziny przed startem i podobnie długiego ocze­
kiwania po wylądowaniu samolotu. Trudne do
zniesienia dla wszystkich zainteresowanych. Opiekun do kota
Zawsze rezerwuj miejsce dla kota z dużym
wyprzedzeniem; przed wyjazdem na lotnisko Wspaniały, godny zaufania opiekun do kota to
zadzwoń jeszcze raz i upewnij się, czy samo­ prawdziwe dobrodziejstwo dla często podróżu­
lot nie jest opóźniony. jącego właściciela. Dobry opiekun albo miesz­
Kiedy już znajdziecie się na lotnisku, zacho­ ka u ciebie, albo przychodzi do domu kilka ra­
wuj się spokojnie. Wszelkie przejawy zdener­ zy dziennie i dba o to, by kot nie był głodny,
wowania przeniosą się natychmiast na kota. miał czystą kuwetę i czuł się szczęśliwy. Może
Choćbyś nie wiem jak przejmował się podró­ także odbierać pocztę, dbać o rośliny donicz­
żą, zachowuj się jak gdyby nigdy nic. Paznok­ kowe, włączać i wyłączać światło i utrzymywać
cie obgryziesz sobie później. Pod żadnym po­ porządek w mieszkaniu. Dobry opiekun jest na
zorem nie otwieraj drzwiczek i nie wyjmuj kota wagę złota.
z klatki. Jeśli ucieknie ci na lotnisku, szukaj wia­ W całym kraju istnieją organizacje, zrzesza­
tru w polu! jące opiekunów zwierząt. (W Polsce można uzy­
Tragarz, który odbiera od nas zwierzę, za­ skać kontakt z opiekunem za pośrednictwem
wsze dostaje napiwek. Jesteśmy zdania, że Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami - przyp.
dzięki temu będzie się sympatyczniej odnosił red.) Kontakt z nimi jest najlepszym sposobem
do naszego kota; poza tym chcemy, żeby wieść znalezienia odpowiedniego fachowca.
rozniosła się wśród innych tragarzy, którzy doj­ Jeśli w okolicy nie działają podobne organi­
dą do wniosku, że komuś na tym zwierzęciu zacje, mimo wszystko nie trać nadziei. Możesz
bardzo zależy. trafić na odpowiednią osobę kontaktując się ze
Każda linia lotnicza proponuje nieco inne wa­ schroniskiem, lekarzem wet. albo kocimi fryzje­
runki, można się jednak spodziewać określo­ rami. Kiedy zdobędziesz namiary na kilka osób,
nych wymagań i przepisów. Ze względu na bez­ zadzwoń do Towarzystwa Opieki nad Zwierzę­
pieczeństwo kota przestrzega się pewnych tami. Sprawdź, czy dana osoba ma dobre re­
ograniczeń temperatury. Zwykle temperatura nie ferencje. Jeśli Towarzystwo nie dysponuje czy-
może być niższa niż 8°C i nie powinna przekra­ imiś personaliami, nie możesz być pewien, że
czać 30°C. Niektóre linie lotnicze zgadzają się opiekun jest godny zaufania, jeśli jednak zgła­
na przewóz kota w niższej temperaturze, jeśli szano na niego skargi, z całą pewnością nie
przedstawi się pisemne zaświadczenie od leka­ powinieneś na niego liczyć.
rza weterynarii. Wszystkie towarzystwa wyma­ Podczas spotkania z kandydatem na opieku­
gają aktualnego świadectwa zdrowia. Możesz na zwróć uwagę, jak zachowuje się w stosun­
dostarczyć jedzenie dla kota w torbie zamyka­ ku do kota. Czy kot ma do niego zaufanie? Spy­
nej na zamek błyskawiczny oraz wodę i miski taj o referencje, zwłaszcza od fachowców, na
 dą traktować twojego pupila jak własnego pod­
opiecznego. Brzmi to zachęcająco, niemniej
jednak odrobina ostrożności nie zawadzi: osta­
tecznie zostawiasz pod opieką obcej osoby
swoje mieszkanie, a w nim swego najukochań­
szego ulubieńca.

Często zadawane
pytania
Czy u kotów może dojść do inwazji nitni-
kowców, jak u mojego psa?
Może. Zdarza się to dość rzadko, niemniej jed­
nak dochodzi do takich przypadków. Proszę
spytać weterynarza, czy są jakiekolwiek pod­
stawy, by obawiać się zakażenia w danym re­
gionie.

Lubię rozpieszczać moją kotkę. Czy mogę

karmić ją po prostu tuńczykiem z puszki?
Ona to uwielbia.
Wielu z nas doświadczyło na własnej skórze,
że to, co najbardziej lubimy, niekoniecznie nam
służy. Odnosi się to także do Pani kotki. Tuń­
czyk z puszki nie jest w żadnym razie pełno­
Oto doskonały pensjonat dla kotów. Są tu duże,
dwupoziomowe klatki, jedna kondygnacja jest wartościowym pokarmem. Zakładamy, że roz­
pokryta wygodną wykładziną, w środku obszerna pieszcza Pani kotkę z miłości. Miłość powinna
kuweta, nieskazitelnie czyste miski - bez żadnych się między innymi objawiać dbałością o zwie­
obiekcji zostawilibyśmy tam nasze koty na jakiś rzę, nawet jeśli kot nie odnosi się zbyt entuzja­
czas (J.G.)
stycznie do naszych poczynań. Wtedy będzie
naprawdę mądrą miłością.
Obowiązkiem właściciela jest nie tyle zaspo­
przykład lekarzy weterynarii albo Towarzystwa kajanie zachcianek kota, ile utrzymanie go
Opieki nad Zwierzętami. Niemal w każdej sy­ w zdrowiu; dzięki temu przez wiele następnych
tuacji można uzyskać rekomendację przynaj­ lat będzie Pani mogła rozpieszczać kotkę w bar­
mniej od jednej osoby. Od jak dawna zajmuje dziej produktywny sposób. Czy zna Pani stare
się opieką? Czy pracuje na podstawie umowy? powiedzenie „zagłaskać kota na śmierć"? Pro­
Jakie ma doświadczenie z kotami? Sporządź szę tego nie robić.
zawczasu szczegółową listę swoich oczekiwań. Pani podopieczna powinna być karmiona zbi­
Ile razy dziennie karmić kota, jak często czy­ lansowaną, pełnowartościową karmą dla ko­
ścić kuwetę, podlewać rośliny i tak dalej. Wraz tów. Można spróbować podać jej pokarm
z ewentualnym opiekunem przejrzyj listę punkt o smaku tuńczyka. Można też domieszać do
po punkcie; upewnij się, że kandydat jest w sta­ niego niewielką ilość tuńczyka, żeby posiłek
nie spełnić wszystkie twoje prośby, a stawiane stał się bardziej apetyczny. Z początku kotka
przez ciebie wymagania nie budzą żadnych może grymasić, trzeba jednak zachować żela­
wątpliwości. zną konsekwencję. Na stronach 178-179 znaj­
Większość ludzi zajmujących się opieką to dzie Pani bardziej szczegółowe wskazówki, jak
odpowiedzialni miłośnicy zwierząt, którzy bę­ sobie radzić z wybrednym kotem.
 UMIESZCZAMY KOTA W PENSJONACIE

WYDZIELONA PRZESTRZEŃ DLA KOTÓW

Pobyt w pensjonacie jest dla większości kotów bardzo stresującym przeżyciem.
Przebywanie w zasięgu wzroku obcych psów i ludzi to dla kota prawdziwy koszmar.
Najlepsze pensjonaty dysponują oddzielnymi pomieszczeniami, dostosowanymi
specjalnie do potrzeb twego ulubieńca.

ZAPACH CZYSTOŚCI
Budynek, w którym przebywają wyłącznie zwierzęta, będzie najprawdopodobniej
przesiąknięty ich zapachem, powinien jednak być to zapach czystych zwierząt.
W odpowiednio utrzymanej i wyposażonej w sprawny system wentylacyjny kociarni
zapach powinien być ledwie wyczuwalny.

WENTYLACJA
W przypadku kotów ma ona ogromne znaczenie, ponieważ wiele chorób przenosi się
drogą kropelkową. Każde pomieszczenie dla kotów powinno być wyposażone
w oddzielny, sprawny system wentylacyjny.

BEZPIECZEŃSTWO

Kot powinien być oddzielony od świata zewnętrznego przynajmniej dwojgiem drzwi.

POJEDYNCZE STANOWISKA
Każda klatka powinna stać zupełnie osobno. Porządna ściana nie tylko gwarantuje
bezpieczeństwo, lecz także zmniejsza ryzyko przenoszenia chorób. Stłoczone blisko
siebie druciane klatki są rozwiązaniem nie do przyjęcia.
OBOWIĄZKOWE SZCZEPIENIA
Każdy szanujący się pensjonat wymaga świadectwa szczepień (przeciwko wściekliźnie,
ew. zakaźnemu zapaleniu otrzewnej, białaczce kotów, panleukopenii kotów, a także
chorobom górnych dróg oddechowych) oraz zaświadczenia, że kot nie jest nosicielem
choroby zakaźnej. Należy unikać pensjonatów, które nie żądają okazania tego rodzaju
dokumentów.

Mój kot mruczy, ślini się i udeptuje mnie Podaję mojemu kotu odpowiednią karmę;
przednimi łapami; co mam o tym sądzić? dlaczego mimo to usiłuje jeść trawę?
Ślinienie się, mruczenie i udeptywanie u doro­ Bez względu na jakość podawanej karmy, więk­
słych kotów to pozostałości zachowań z okre­ szość kotów odczuwa potrzebę regularnego
su karmienia przez matkę. Kiedy dorosły kot uzupełniania diety świeżą zieleniną. Trawa naj­
czuje się szczególnie szczęśliwy i zadowolony, wyraźniej pełni funkcję balastu, być może od­
powtarza odruchy z dzieciństwa. Zdarza się to grywa także inną, dotychczas nieznaną rolę.
często u kociaków zbyt wcześnie odstawionych Kot powinien mieć przez cały rok dostęp do do­
od matki; obyczaj jest nieszkodliwy i naszym niczki z kocią trawką albo zbożem. Z pewno­
zdaniem uroczy, choć czasem trzeba zmienić ścią z tego skorzysta.
przemoczone ubranie. W każdym razie rzecz Wymioty po zjedzeniu trawy są normalną re­
jest jak najbardziej normalna. akcją i nie powinny wzbudzać żadnych obaw.
 Sierść mojego czarnego kota rudzieje w le­
cie. Dlaczego?
Sierść kota płowieje na słońcu, podobnie jak
ludzkie włosy. Czarne koty, które lubią wygrze­
wać się w słońcu, mogą nabrać rudawego od­
cienia, zwłaszcza jeśli promienie padają na
sierść prostopadle. Jest to normalne i natural­
ne zjawisko - nie należy się nim przejmować.
W zimie kot zmieni sierść i znów będzie czar­
ny jak skrzydło kruka.

Czy jest jakiś sposób na dokładne wyczysz­

czenie kota bez konieczności kąpania go?
Najlepszym sposobem na utrzymanie kota
w czystości jest porządne czesanie okrywy. Je­
śli kot mimo regularnej pielęgnacji nie może
pozbyć się łupieżu albo ma wciąż tłustą sierść,
poproś o radę lekarza weterynarii. Być może
będziesz musiał zmienić kotu dietę.
Spróbuj wykąpać kota w suchym szamponie;
można je dostać w większości sklepów z arty­
kułami dla zwierząt. Są to pianki, proszki, cza­
sem nawet płyny, nie wymagające rozcieńcza­
nia wodą. Pianki i płyny rozprowadza się po
sierści, zostawia do wyschnięcia, a następnie
Zwierciadełko, powiedz przecie... (J.G.) wyczesuje. Proszek należy rozsypać na sier­
ści, wetrzeć i po chwili dokładnie wyczesać.
Środki w proszku jednocześnie wchłaniają
tłuszcz, czyszczą okrywę i usuwają z niej przy­
Niektóre koty czynią z tego cały rytuał, inne po kry zapach.
prostu skubią trawę, nie zjadając jej. Koty wy­ Suche szampony sprawdzają się doskonale
miotują bez większych trudności, przeważnie podczas chłodnej pogody, w przypadku zwie­
wtedy, kiedy mają na to ochotę. Jeśli wymioty rząt starszych, bardzo młodych albo chorowi­
zdarzają się częściej i stają się uciążliwe, trze­ tych, podczas podróży i we wszystkich innych
ba zabrać kotu trawę albo podawać ją tylko na sytuacjach, kiedy kąpiel kota nie wchodzi w ra­
kilka minut. chubę.
Jak rozwiązywać problemy
z kotem

Kochasz swojego kota. Uwielbiasz, gdy zwija szczędząc przy tym pochwał, kot bez najmniej­
się w kłębek na twoich kolanach, kiedy czytasz szych oporów skupi swą uwagę na podsunię­
książkę, mruczy ci do ucha, kiedy oglądasz te­ tym mu obiekcie.
lewizję i przybiega na powitanie, kiedy wracasz
do domu. Kilku rzeczy jednak u niego nie zno­
sisz. Być może twój pupil zjada rośliny donicz­
kowe, łapie cię za kostki u nóg, załatwia się
Jakimi motywami
w wannie albo budzi cię codziennie o czwartej
rano; bez względu na przyczynę, nie jesteś tym
kieruje się kot
zachwycony. Nie zaprzątasz sobie tym głowy, Zachowanie kota jest uwarunkowane kilko­
bo każdy głupi wie, że kota nie da się niczego ma łatwymi do przewidzenia potrzebami. Po­
nauczyć, prawda? trzeby te - polowanie, jedzenie, wyznaczanie
Nieprawda. Koty wyjątkowo łatwo poddają się i utrzymywanie rewiru, zabawa, rozmnażanie,
szkoleniu, trzeba je tylko układać inaczej niż poczucie bezpieczeństwa czy potrzeba kontak­
psy. Żeby pojąć, w jaki sposób szkolić kota, tu - stanowią punkt wyjścia dla ogromnej więk­
trzeba najpierw zrozumieć, że kot przejawia szości kocich zachowań.
pewne instynktowe, łatwe do przewidzenia re­ Z chwilą, kiedy zdasz sobie sprawę, którą
akcje, których nie da się wyeliminować. Jeśli z tych potrzeb kot stara się zaspokoić, skiero­
skierować je w odpowiednią stronę, przestaną wanie jego zainteresowań w odpowiednią stro­
być dokuczliwe. W przeciwnym razie należy nę nie przysparza zwykle żadnych kłopotów.
spodziewać się kłopotów. Omówmy je po kolei.
O co właściwie chodzi? Choćby o to, że każ­
dy kot musi drapać. Jest to wrodzony odruch,
służący wielu celom, na przykład ćwiczeniom,
Polowanie
znakowaniu rewiru czy utrzymywaniu pazurów Koty są drapieżnikami - od czubka wąsów aż
w dobrym stanie. Kot będzie z całą pewnością po końce pazurów. Zaczajanie się, skakanie
drapał pazurami jakiś przedmiot. Jeśli sprawisz i zabijanie jest przednią rozrywką dla większo­
mu w tym celu odpowiednie stanowisko, bę­ ści tych zwierząt. Istnieją wprawdzie koty, u któ­
dzie ostrzył o nie pazury. W przeciwnym razie rych instynkt łowiecki przejawia się bardzo sła­
znajdzie sobie coś innego - przeważnie bar­ bo albo nie występuje w ogóle, należą one
dzo kosztowny sprzęt w rodzaju kanapy albo jednak do rzadkości. Karcenie kota za polowa­
framugi drzwiowej. Co się bardziej opłaca? nie jest zajęciem całkowicie bezproduktywnym.
Chyba jasne, prawda? Rozsądniej będzie zastanowić się, jak temu za­
Kara za drapanie ma mniej więcej tyleż sen­ pobiec - zamykając kota, zakładając mu dzwo­
su, ile karcenie ptaka za to, że lata - gadaj, ile neczek, umieszczając wyżej karmniki dla pta­
wlezie, a zwierzę i tak nie przestanie, ponie­ ków - i w jaki sposób skierować jego zainte­
waż musi to robić. Najlepiej radzić sobie z nie­ resowanie w inną stronę - zapewniając mu pod
uniknionymi zachowaniami kierując je w odpo­ dostatkiem rozrywek. Potrzeba polowania pro­
wiednią stronę: w tym przypadku będzie to wokuje kota do zabijania małych zwierząt, drę­
stanowisko do ostrzenia pazurów. Nie zwlekaj. czenia pomniejszych zwierząt domowych i ła­
Jeśli włożysz w to odrobinę wysiłku i uwagi, nie pania ludzi za kostki.
 konasz, kiedy twoja domowa kotka dostanie
Jedzenie rui. Koty umieją rozpoznać zew płci lepiej niż
Dla zwierząt obdarzonych tak silną indywidu­ gwiazdki filmów porno. Kiedy samiec napotka
alnością jak koty jedzenie bywa kuszące w bar­ kotkę w rui, staje się monotematyczny i agre­
dzo zróżnicowanym stopniu. Większość kotów sywny.
jednak skorzysta z darmowego obiadu, jeśli tra­ Najlepiej kastrować zwierzęta domowe. Jeśli
fi na niego przypadkiem. Jeśli kot zda sobie uważasz, że zabieg jest okrutny i nienaturalny
sprawę, że blat kuchenny kryje mnóstwo sma­ - zmień zdanie. Okrutne jest zabijanie co roku
kowitych sekretów - szykuj się na najgorsze. milionów kotów, dla których nie udało się zna­
Do tej kategorii można zaliczyć żebranie, wy­ leźć właścicieli. Jeśli jesteś prawdziwym miło­
pady na stół i blat kuchenny, wyjadanie śmieci śnikiem kotów, wykastruj swojego pupila. Bę­
z kubła oraz poranne wrzaski kota, domagają­ dzie żył dłużej, zdrowiej i spokojniej.
cego się natychmiastowego nakarmienia.
Poczucie bezpieczeństwa
Wyznaczanie i utrzymywanie
Kot sam uznaje, co jest dla niego bezpieczne,
rewiru a co nie. Jeśli dojdzie do wniosku, że sytuacja
Instynkt ten objawia się szczególnie u niewy- jest niebezpieczna, najlepiej zejść mu z drogi.
kastrowanych samców. Im więcej kotów miesz­ Mało który kot uwierzy właścicielowi na słowo,
ka razem w domu albo pojawia się na tym sa­ że nic mu nie grozi - w razie czego uczyni
mym podwórku, tym większe prawdopodo­ wszystko, co w kociej mocy, by chronić własną
bieństwo, że instynkt terytorialny weźmie górę skórę.
nad innymi. Wiąże się z tym strzykanie mo­
czem, załatwianie się w nieodpowiednich miej­
scach, nadmierne ostrzenie pazurów i bójki Potrzeba kontaktu
między kotami. Skądinąd koty zachowują się Temat narzuca się sam, ponieważ Emily siedzi
w podobny sposób walcząc na swoim terenie na moich kolanach i ociera mi się o przegub
z psem. Niewielka, lecz zadziorna marmurko- ręki, przeszkadzając mi pisać na komputerze.
wa kotka imieniem Little przeganiała ze swego Nie jest głodna, nie chce jej się pić, nie potrze­
rewiru nawet duże psy. Radziła sobie z nimi ba jej niczego poza odrobiną wspólnie spędzo­
bez trudu, wpijając im się pazurami w nos - od nego czasu. Koty odczuwają potrzebę socjali­
setek lat skuteczna metoda. zacji w mniejszym lub większym stopniu.
Niektóre mogą wcale nie szukać twojego towa­
rzystwa, inne będą łaziły za tobą krok w krok.
Zabawa Te właśnie instynktowe popędy leżą u pod­
Najedzone drapieżniki, nie spodziewające się staw wszelkich kocich zachowań. Jeżeli w ja­
znikąd zagrożenia i mające sporo wolnego cza­ kikolwiek sposób uniemożliwi się ich zaspoko­
su, traktują zabawę jako sposób na nudę i pod­ jenie, w niedługim czasie należy się spodziewać
trzymanie myśliwskich umiejętności. Jeśli nie zachowań niepożądanych. Kilka podstawowych
nauczysz kota zabaw, zacznie polować na two­ kocich prawd trwa niewzruszenie. Jeśli skar­
je palce u nóg, grać w hokeja cackami z por­ cisz kota za drapanie mebli, drapanie się nie
celany, huśtać się na żaluzjach, drzeć papiery skończy. Po prostu kot przestanie ostrzyć pa­
i wyprawiać inne harce, w gruncie rzeczy głu­ zury w twojej obecności. A drapać musi i dra­
pawe, czasem jednak naprawdę męczące. pać będzie, gdyż taka jest jego kocia natura.
Spróbuj powstrzymać przerażonego kota
w ucieczce, a będziesz miał za swoje. Prze­
Rozmnażanie ważnie pragnienie znalezienia kryjówki okazu­
Wszystkie niewykastrowane zwierzęta wyka­ je się silniejsze niż zaufanie do właściciela.
zują wszechogarniający popęd do rozmnaża­ W dziewięćdziesięciu dziewięciu przypadkach
nia się. Prędzej czy później sam się o tym prze­ na sto człowiek jest tylko przeszkodą na dro-
dze uciekającego kota, czego najlepiej dowo­ wprowadził albo od ciebie wyprowadził, prze­
dzą ślady pazurów. stawiłeś kocią kuwetę? Może w życiu kota za­
Większość problemów w kontaktach między szły jakieś zmiany: pojawiły się nowe meble,
ludźmi i kotami wynika z niezrozumienia kociej nowy kot, nowy plan dnia? Ponieważ zwierzę
natury i naiwnego ludzkiego przekonania, że nie powie ci słowami, co się stało, będziesz mu­
kot może przestać zachowywać się jak kot. De­ siał zabawić się w detektywa, przyjmując koci
cyzja o posiadaniu kota nie może być równo­ punkt widzenia.
znaczna z postanowieniem sprawowania nad Inną przyczyną wystąpienia niepożądanych
nim władzy. Z duchowego i moralnego punktu zachowań u kota może być przyjemność, jaką
widzenia powinniśmy ze zwierzętami pędzić zwierzę z nich czerpie. Dobrym przykładem jest
wspólne życie. Nie mogą one być naszą wła­ wskakiwanie na blat w kuchni. Kot, który nigdy
snością jak część umeblowania. Dbamy o nie, w życiu nie łaził po blacie, może stać się nie­
one zaś dbają o nas, każde w sposób zgodny poprawnym nałogowcem, jeśli pewnego razu
z jego naturą. Nasze koty nie żądają od nas, natknie się tam na pieczony filet z kurczaka.
byśmy oduczyli się ludzkich zachowań, choć Odkrycie i zjedzenie czegoś dobrego jest wspa­
być może miałyby na to ochotę. My z kolei nie niałą nagrodą za wspinanie się na blat, pene­
możemy od nich wymagać, by wyrzekły się trowanie zlewu i grzebanie w śmieciach. Jeśli
swej kociej natury. Radość z towarzystwa kota powiesz swemu kotu, że takie zachowanie do­
polega na zaakceptowaniu go takim, jakim jest, wodzi braku kręgosłupa moralnego, nie zrobi
oraz umiejętności czerpania satysfakcji z tego to na nim żadnego wrażenia. Najprostszą me-
stanu rzeczy. A jest ona doprawdy ogromna.

Jak rodzą się Kot znudzony to kot szkodnik (J.G.)

kłopoty
Kot nie jest stworzeniem niezmiennym. Póki ży­
je, uczy się nowych zachowań. Kłopoty powsta­
ją z najróżniejszych przyczyn, przeważnie nie­
dwuznacznych. W większości przypadków nagłe
wystąpienie nowego, niepożądanego zacho­
wania jest oznaką pojawienia się w życiu zwie­
rzęcia intensywnego napięcia bądź stresu.
Złe zachowanie rzadko bywa niespodziewa­
ne jak grom z jasnego nieba, jeśli jednak doj­
dzie do takiej sytuacji, staram się doszukać
przyczyny. Jeśli schludny dotąd kot zacząłby
nagle siusiać na dywan, nie poszedłbym, ale
pobiegłbym z nim do lekarza. Zachowanie jest
objawem czegoś niedobrego, trzeba więc zna­
leźć przyczynę. Kiedy ta zostanie usunięta, ob­
jawy ustąpią. Jeśli zlekceważy się przyczynę,
walka z objawami nie ma szans powodzenia.
Jeśli kot jest zdrowy fizycznie, sprawdź, czy
w jego najbliższym otoczeniu nie doszło do ja­
kiejś istotnej zmiany, która mogła spowodować
gwałtowny rozwój niepożądanego zachowania.
Może próbowałeś mu zmienić rodzaj żwirku,
przemeblowałeś mieszkanie, ktoś się do ciebie
todą wykorzenienia tego nałogu jest pokiero­
wanie sytuacją w taki sposób, by kota spotka­ Prosimy o cierpliwość!
ła nie nagroda, lecz niemiła niespodzianka (na
przykład prysznic ze zraszacza do roślin). Powiedzmy sobie w oczy gorzką prawdę:
Kłopoty z zachowaniem często biorą się z nu­ większość z nas od czasu do czasu
dy. Mimo że większość kotów dość dobrze zno­ zachowuje się okropnie. Potem
si samotność, nuda bywa dla nich bardzo do­ usprawiedliwiamy się, że byliśmy
kuczliwa. Jeśli kot siedzi całymi dniami sam, zestresowani, znudzeni, osamotnieni,
a w mieszkaniu nic się nie dzieje, dochodzi do nieszczęśliwi albo że mieliśmy ciężkie
wniosku, że musi sobie znaleźć jakąś rozryw­ dzieciństwo. Uzbrojeni w takie argumenty,
kę. W zakres tego typu rozrywek wchodzą jesteśmy w stanie wytłumaczyć się
wszelkie rodzaje kociej aktywności, z których z większości naszych zachowań,
większość jest nie do przyjęcia z punktu widze­ przynajmniej przed samym sobą.
nia właściciela. Powinniśmy być równie tolerancyjni
Problemy z zachowaniem wynikające z nu­ wobec swojego kota. Koty często ź/e się
dy występują przeważnie u młodych kotów, li­ zachowują dokładnie z takich samych
czących sobie nie więcej niż dwa lata, oraz powodów, jak ludzie; zasłużyły sobie
u ras przejawiających dużą aktywność, na przy­ przynajmniej na tyleż cierpliwości
kład kotów syjamskich i abisyńskich. i wyrozumiałości, ile sami oczekujemy.
Jeśli kot źle się zachowuje podczas twojej Zanim dasz się wyprowadzić
nieobecności w domu, zastanów się, czy nie z równowagi, spróbuj znaleźć przyczynę
sprawić mu towarzysza. Nawet jeśli nie zaprzy­ złego zachowania kota. Wrzaski, gonitwy
jaźni się na dobre z drugim kotem bądź psem, i bicie mogą tylko pogłębić stres
będzie spędzał dzień w dużo ciekawszy spo­ zwierzęcia i pogorszyć sprawę.
sób. Znaliśmy koty, które usychały z tęsknoty
za swoimi zmarłymi kompanami, mimo że za
ich życia nie zwracały na nich większej uwagi.
Postaraj się urozmaicić otoczenie kota,
znajdź mu miejsca, gdzie będzie mógł się wspi­ datnio zarówno na jego ciało, jak i umysł, zwięk­
nać - im więcej w mieszkaniu poziomów, tym szając przy tym prawdopodobieństwo, że kot
ciekawsze staje się dla kota. Zostaw w miesz­ po twoim wyjściu pójdzie natychmiast spać. Ko­
kaniu kilka miłych niespodzianek, na przykład ty są inteligentne, nie potrafią jednak przez dłuż­
rozrzucone tu i ówdzie kulki z kocimiętki albo szy czas skupić uwagi. Zachęcanie kota do dłu­
nową zabawkę. Urządź kocią zabawę w ciepło- gotrwałych ćwiczeń wywołuje u niego senność.
-zimno chowając po kątach smakołyki. Kup kar-
midło z wyłącznikiem czasowym i pozwól kotu
zjeść obiad, kiedy cię nie ma w domu. Umieść Czy nie jesteś
na framudze drzwiowej piłeczkę pingpongową,
tak żeby spadła i odbiła się od podłogi, kiedy po części
kot popchnie drzwi. Wymyśl coś nowego! Kot
będzie ci wdzięczny, ty zaś będziesz wdzięcz­
odpowiedzialny za
ny losowi, że kot jest zadowolony. złe zachowanie
Łatwym sposobem na podtrzymanie zainte­
resowania kota jest częsta wymiana zabawek. kota?
Podziel je na co najmniej trzy zestawy. Co kil­
ka dni usuwaj jeden zestaw, zastępując go dru­ Niejeden właściciel niechcący przyczynił się do
gim. W przypadku zabawek różnorodność od­ wykształcenia złych nawyków u swego kota.
grywa zasadniczą rolę. Jesteś przekonany, że kochasz swojego ulu­
Pamiętaj, że powinieneś bawić się z kotem bieńca, starasz się mu pomóc i jasno określasz
i szkolić go codziennie; ćwiczenia wpływają do- swoje wymagania - tymczasem jesteś apodyk-
tyczny, zbyt zapalczywy i nadmiernie karcisz jęcia, w jaki sposób zaspokoić swoje potrzeby
kota za jego przewiny. Czy nie rozpoznajesz i pragnienia. Nie należy jednak mieszać frustra­
siebie w tym obrazku? cji ze szkoleniem albo nauką. Pod wpływem
frustracji człowiek traci panowanie nad sobą,
Klapsy za siusianie po co zwierzę łatwo wyczuwa. Kot w razie czego
nie zrezygnuje z obrony własnej. Będzie szu­
kątach kał bezpiecznego miejsca: jeśli nie znajdzie go
Ile razy udzielono ci dobrej rady, żebyś zanu­ przy tobie, to albo ucieknie, albo cię zaataku­
rzył koci pyszczek w odchodach? Albo dał ko­ je w obronie własnej.
tu klapsa? Kary cielesne mogą tylko pogorszyć
sprawę! Oczywiście, kot się czegoś nauczy, Zmiana obowiązujących
mianowicie tego, żeby się ciebie bać. Jeśli na­
tomiast chodzi o korzystanie z kuwety, twoje
reguł
„nauki" zdadzą się psu na budę. Ponieważ więk­ Oto typowy przykład. Twój ukochany kot, który
szość problemów z załatwianiem się do kuwe­ przez całe życie sypiał na twojej poduszce, te­
ty ma związek z przeżywanym przez kota stre­ raz dostaje burę i manto za próby wskakiwa­
sem, fizyczna napaść na niego może tylko ów nia na pościel, ponieważ twój nowy ukochany
stres pogłębić, co z kolei prowadzi do jeszcze nie życzy sobie kota w łóżku. Budząc się pew­
gorszych skutków. nego ranka odkrywasz, że kot po raz pierwszy
Niejeden z nas ucieka się do kar cielesnych od wielu lat rozszarpał rolkę papieru toaleto­
w stanie głębokiej frustracji, kiedy nie ma po- wego. Karcisz kota, jednakże bez rezultatu. Po­
myśl dwa razy, zanim dojdziesz do wniosku, że
jest złośliwy i zazdrosny o twojego nowego
przyjaciela. Dajemy ci najświętsze słowo hono­
ru, że twój kot nie wstaje rano z myślą: „Hm...
Ten kot ma całkowite zaufanie do swojej
jak by tu dziś wkurzyć moją panią i dostać
właścicielki. Taka przyjaźń jest na wagę złota
(J.G.) w zamian burę?"
Kot jest zestresowany, ponieważ w jego ży­
ciu zaszła niezrozumiała dla niego zmiana. Bez
żadnego racjonalnego wytłumaczenia został
zaatakowany w swoim własnym domu przez
osobę, którą najbardziej w życiu kochał. Gdy­
by był człowiekiem, zjadłby naraz całą puszkę
herbatników, upiłby się z rozpaczy albo wy­
szedłby, trzasnąwszy drzwiami. Nie zrobi tego
jednak, ponieważ jest kotem. Wachlarz zacho­
wań, które pomogą mu rozładować stres, jest
znacznie bardziej ograniczony. Może zacząć
miauczeć, drapać, siusiać albo robić kupę po
kątach, gryźć albo przewracać sprzęty. Zdecy­
dował się na drapanie. Równie dobrze mógł zo­
stawić kałużę na twoim ulubionym krześle.

Ignorowanie kota
Kiedy przeprowadzałeś się do miasta, kot był
twoim najlepszym - bądźmy szczerzy - jedy­
nym przyjacielem. Wracałeś z pracy, zdejmo­
wałeś buty i rzucałeś mu piłeczkę pingpongo­
wą. Kot spał na twojej poduszce i lizał cię po
twarzy, kiedy rano zadzwonił budzik. Jadł ra­ Oto dwie zasady, obowiązujące we współży­
zem z tobą, razem z tobą płakał. Teraz jesteś ciu z kotem: podobno odnoszą się także do wy­
zaabsorbowany pracą i życiem towarzyskim. chowywania dzieci i radzenia sobie w małżeń­
W domu bywasz rzadkim gościem, starasz się skim stadle: 1) jeśli ulegniesz szantażowi,
spędzać z kotem jak najwięcej czasu, ale je­ spodziewaj się następnego razu; 2) jeśli masz
steś zmęczony. Zupełnie niespodziewanie kot zamiar się poddać, zrób to wcześnie.
zaczyna drzeć pazurami twoje ulubione krze­
sło i strącać drobiazgi z półek. Zawsze był ta­
ki grzeczny, dlaczego akurat teraz zaczął ci za­
Niekonsekwencja
truwać życie? Przymykanie oczu na niestosowne zachowa­
Zabawne: twój kot mógłby zadać ci dokład­ nia, ba, nawet zachęcanie do nich, kiedy aku­
nie to samo pytanie! Dlaczego zatruwasz mu rat tobie nie przeszkadzają, a potem karcenie,
życie? Nie spodziewaj się, że uda ci się roz­ kiedy coś ci nie jest w smak - to najprostszy
luźnić więź z towarzyskim kotem bez reakcji sposób utrwalenia złych nawyków u niemal
z jego strony. Kot nie ma pojęcia, co wydarzy­ wszystkich zwierząt i ludzi. Oto przykład: kie­
ło się w twoim życiu. Wie tylko, że kiedyś przy dy kot był mały, uwielbiałeś urządzane przez
nim byłeś, a teraz cię nie ma. Być może naj­ niego polowania na twoją dłoń. Bawiłeś się
wyższy czas sprawić mu towarzysza; wybór z nim w pająka, przebierając palcami po pod­
starszego kota, wychowanego w towarzystwie łodze. Kiedy skakał ci na rękę, zaśmiewałeś się
swoich pobratymców, może okazać się trafny. i przewracałeś go na grzbiet, łaskocząc go po
Wszędzie jest mnóstwo bezpańskich kotów, brzuszku, na co odpowiadał ukąszeniami ma­
szukających dobrego opiekuna. Jeśli jesteś za­ leńkich ząbków. Teraz jest już dorosły i poluje
jęty pracą i życiem rodzinnym, nie będziesz na twoją stopę, kiedy obrócisz się pod kołdrą.
miał czasu na wychowanie kociaka. Kiedy starasz się uwolnić i krzyczysz „nie!", od­
pycha twoją nogę tylnymi łapami i gryzie jesz­
Nagradzanie niepożądanych cze mocniej. Dochodzisz do wniosku, że osza­
lał i zastanawiasz się, jak do tego doszło.
zachowań Ostatecznie takie zachowanie jest niedopusz­
Wykończony robotą rozłożyłeś się na kanapie czalne.
przed telewizorem. W tym momencie z kuchni Ktoś bardzo mądry powiedział kiedyś: „czym
doszedł cię głuchy miaukot. Po chwili jeszcze je­ skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość
den. Starasz się nie zwracać na to uwagi, kot jed­ trąci". To ty nauczyłeś swego kota zachowywać
nak niewiele sobie z tego robi. Kolejny wrzask, się w ten sposób, więc nie miej teraz do niego
tym razem głośniejszy i bardziej naglący. Podda­ pretensji. Staraj się nie nagradzać kociaka za
jesz się. „Chcesz coś przekąsić, stary?" pytasz, wspinanie się po nogawce spodni, polowanie
gramoląc się z kanapy i idąc w stronę kuchni. na palce, gryzienie w rękę, obgryzanie włosów,
„No dobra, masz". Walisz się z powrotem na ka­ ssanie ucha, zaczajanie się na stopę pod koł­
napę, mając nadzieję, że wreszcie zyskasz odro­ drą itd.
binę świętego spokoju. Koty są przeraźliwie konsekwentne - ich za­
Cóż takiego się wydarzyło? Krótko rzecz uj­ chowanie rzadko bywa nieuzasadnione, bez
mując, zostałeś dobrze wyszkolony. Ponieważ względu na to, co sobie o nim z początku my­
jednak nie zajmujemy się twoim szkoleniem, ślimy. Naszym zadaniem - zadaniem kocich
pozwolimy sobie rozpatrzyć fakt z innego punk­ stróżów, przewodników, opiekunów i kompa­
tu widzenia i stwierdzić, że kot został właśnie nów - jest oglądanie świata z kociej perspek­
nagrodzony za darcie pyska. Jakie będą tego tywy i reagowanie nań w odpowiedni sposób.
skutki? W przyszłości kot będzie się wydzierał Większość nawyków da się wykorzenić, pod
jeszcze głośniej. Co gorsza, nauczyłeś go, że warunkiem że dojdziemy przyczyny złego za­
może się drzeć bez przerwy. Z pewnością nie chowania. Koty nie są bynajmniej tajemnicze,
chciałbyś utwierdzać swego pupila w nieustę­ choć ich reakcje mogą z początku sprawiać ta­
pliwości: i tak wyssał ją z mlekiem matki. kie wrażenie.
Jak wykorzenić złe Tak więc, zamiast karcić kota, wykaż się
odrobiną zdrowego rozsądku i zaproś go do
nawyki współpracy. Po pierwsze, przytnij mu pazury
i dbaj, żeby nie odrosły zbyt długie. Następnie
istnieje wiele metod wykorzeniania kocich na­ kup solidne, pokryte odpowiednim materiałem
wyków. Ogólnie można je podzielić na dwie ka­ stanowisko do drapania, mniej więcej wysoko­
tegorie. Pierwsza - to w jakiś sposób obrzydzić ści kanapy albo trochę wyższe. Jeśli twój kot
kotu niepożądane zachowanie. Druga - uprzy­ lubi kocimiętkę, natrzyj nią stanowisko. Dzięki
jemnić zachowanie pożądane. Najlepszą i naj­ temu kot łatwiej przyzwyczai się do nowego
bardziej skuteczną metodą pracy nad kotem sprzętu i uzna go za całkiem sympatyczny
jest rozsądne połączenie obu tych rozwiązań. przedmiot: Chwal kota i głaszcz go, ilekroć się
Nie można kota do niczego zmuszać. Pamię­ zbliży do stanowiska. Umieść je tuż obok ka­
taj o tym, jeśli chcesz wynieść jakąkolwiek na­ napy, w tym miejscu, które kot szczególnie lu­
ukę z lektury tego rozdziału. Istnieją różne ro­ bi drapać.
dzaje przemocy, wszystkie jednak sprowadzają Następnie „zaminuj" kanapę, zapobiegając
się do jednego: kot jest zmuszony wykonać ja­ dalszym zniszczeniom. Można tego dokonać
kąś czynność. na wiele sposobów: zdecydowałeś się na okle­
Najbardziej skuteczne i humanitarne meto­ jenie całej powierzchni dwustronną taśmą sa­
dy wykorzeniania kocich nawyków umacniają moprzylepną, czy też przemyślny system
kota w przekonaniu, że zmiana zachowania na puszek-grzechotek - dobrze. Ilekroć przyłapiesz
pożądane była jego pomysłem. Jeśli zjednasz kota na drapaniu kanapy, uderzasz ręką w ścia­
sobie kota do współpracy nad tym zadaniem, nę. Nie odzywasz się ani słowem.
praktycznie wszystko da się zrobić. Chcesz kotu powiedzieć: „Masz tu wspania­
Oto przykład. ły przedmiot do ostrzenia pazurów: miły w do­
Kot ostrzy pazury o kanapę. Drzesz się na tyku, przyjemnie pachnie, stoi w dobrym miej­
niego, bijesz go, krótko mówiąc, starasz się scu, a jak z niego skorzystasz, to cię pochwalę.
wpłynąć na niego siłą. Chcesz mu powiedzieć: A to stare miejsce, na którym kiedyś ostrzyłeś
„Nie życzę sobie, żebyś drapał moją kanapę". pazury, przestało być fajne. Wybór należy do
Odpowiedź kota: „Odczep się; ta kanapa mi się ciebie". Odpowiedź kota: „Taki głupi to ja nie je­
podoba i będę ją drapał. Jak ci się nie podoba, stem. Podoba mi się to nowe coś, które od cie­
to będę ją drapał, kiedy sobie pójdziesz". bie dostałem. Dzięki". Jeden zero dla ciebie,
Jeden zero dla kota. poza tym oboje oszczędziliście sobie nerwów.

Karcenie kota
przyłapanego na gorącym
uczynku może go tylko
nauczyć zeskakiwania
z blatu na twój widok (J.G.)
Siła przyzwyczajenia
Koty ulegają przyzwyczajeniom. Najlepszą me­
Dlaczego kotu nie można
todą walki ze złym nawykiem jest zapobiega­ po prostu dać klapsa?
nie, skoro jednak czytasz tę część książki, mo­
żemy założyć, że twój kot zdążył już nabrać Bicie nie jest skuteczne, zwłaszcza
złych przyzwyczajeń. Jakkolwiek właściwy ko­ w przypadku kotów. Istnieje duże
ciej naturze konserwatyzm zachowań przyspa­ prawdopodobieństwo, że kot się odwróci
rza kłopotów, kiedy te zachowania są złe, moż­ i ugryzie cię, na co, mówiąc między
na go z powodzeniem wykorzystać do tego, by nami, w pełni sobie zasłużyłeś. Nie
wykształcić w kocie pożądane nawyki. powinieneś się temu dziwić: w końcu to
Większość zwierząt, kotów nie wyłączając, ty zaatakowałeś kota, czemu więc on nie
robi to, co sprawia im przyjemność, albo to, co miałby ci się zrewanżować?
pozwala im uniknąć nieprzyjemności. Przyjem­ Czy naprawdę uważasz, że bicie
ność może być zupełnie nieskomplikowana - odnosi jakikolwiek skutek? Stara,
na przykład kradzież hamburgera ze stołu - al­ głoszona przez koniarzy prawda brzmi:
bo nieco bardziej złożona - jak choćby zupeł­ przemoc zaczyna się tam, gdzie kończą
nie niezrozumiała dla ludzi radość, jaką spra­ się umiejętności. Święte słowa. Przemoc
wia niektórym kotom siusianie na plastik. jest objawem utraty panowania nad sobą,
Unikanie nieprzyjemności bywa całkiem bezpo­ wywołanej najczęściej frustracją.
średnie - kiedy, dajmy na to, kot ucieka przed Ponieważ szkolenie polega przeważnie
strumieniem wody - albo bardziej subtelne - na uczeniu zwierzęcia, by panowało nad
gdy kot nie pozwala wziąć się na ręce przez kil­ sobą - na przykład nie wskakiwało na
ka godzin po nieprzyjemnym seansie przycina­ blat w kuchni i ostrzyło pazury wyłącznie
nia pazurów. Tak czy inaczej, przyczyna kociej o słupek - nie można wykształcać u kota
reakcji jest zawsze zrozumiała - dla kota. mechanizmów samokontroli, jeśli
Koty nie robią czegoś dlatego, że mają za­ samemu miewa się z tym kłopoty.
miar zniszczyć twoją własność, doprowadzić Zamiast bić kota, ucz go.
cię do szału, zrujnować ci życie albo narobić
ci wstydu wobec przyjaciół, choć oczywiście ta­
kie sytuacje się zdarzają. Nie wolno zapomi­ się mimo to, że słuchawkę podniesie wreszcie
nać, że kot, choćby nie wiadomo jak wspania­ właściwa osoba. Nic z tego. Jeśli kręcisz zły
ły, patrzy na świat z kociego punktu widzenia, numer, przestań i zadzwoń do informacji. Jeśli
a modele jego zachowań zawsze będą ograni­ nie możesz sobie dać rady z kotem, przestań
czone przez ten rodzaj postrzegania. i poproś o pomoc. Wyjdzie to na dobre wam
Jeśli postarasz się dojść sedna zachowania obojgu.
kota z jego punktu widzenia, wykorzenienie złe­
go nawyku nie sprawi ci żadnych trudności.
Spróbuj spojrzeć na nie ludzkimi oczyma,
a twoim udziałem staną się konflikty, frustracje, Arsenał pomocy do
niezrozumienie i porażki.
Jeśli walczysz z kotem od dawna, on zaś nie
wykorzeniania złych
przestaje źle się zachowywać - przestań! Weź nawyków
głęboki oddech, odpręż się i spojrzyj na wszyst­
ko od nowa. Jeśli w pełni zrozumiesz jego za­ Korekta stosowana „na gorącym uczynku", po­
chowanie i podejdziesz do niego właściwie, łączona z pochwałą i nagrodą, jest najlepszym
wkrótce dostrzeżesz zmianę na lepsze. Jeśli sposobem przekonania kota do zmiany poglą­
nie, przestań stosować dotychczasowe meto­ dów. Podczas stosowania korekty możesz po­
dy. Widocznie nie są skuteczne. To tak, jakbyś sługiwać się różnymi pomocami. Wymienione
raz po raz wykręcał zły numer, spodziewając niżej pomoce są wypróbowane i niezawodne.
Możesz korzystać ze wszystkich albo wybrać skuteczny jako korekta. Jeśli wstrząśniesz pusz­
kilka z nich - zdecyduj się na najskuteczniej­ ką trzymaną za plecami albo rzucisz ją w stro­
sze. Nie jest istotne, które z nich wybrałeś, pó­ nę kota - a nie W KOTA - zwierzę prawie na
ki będą się sprawdzać i działać kotu na nerwy. pewno straci kontenans i przerwie wykonywa­
Trudno powiedzieć, która jest najlepsza, a któ­ ną czynność. Puszki można też łatwo wykorzy­
ra najgorsza. stać do „minowania" terenu. Bardzo przydatna
pomoc, nie zalecana jednak w przypadku ko­
tów wrażliwych na hałas oraz nowych kocich
Butelka ze spryskiwaczem lokatorów, i tak już dość wystraszonych. Poza
Używana często do zamgławiania roślin albo tym bezpieczny i skuteczny środek.
dozowania środków czyszczących, jest wspa­
niałą pomocą szkoleniową. Skuteczna wobec
większości kotów i mówiąc między nami, daje
Podręczny kompresor
kupę radości ludzkiemu użytkownikowi. Żad­ Niewielkie podręczne kompresory można ku­
nych domieszek - woda wystarczy w zupełno­ pić w większości sklepów rowerowych oraz
ści. Jeśli nastawisz wylot na ciągły strumień, w sklepach z artykułami żeglarskimi. Po naci­
możesz celować w kota z odległości nawet śnięciu spustu z pojemnika dobywa się strasz­
dwóch metrów. Im lepiej się zaczaisz, tym lep­ liwy świst, który w jednej chwili stawia na rów­
szy będzie skutek. Kot powinien skojarzyć wod­ ne nogi wszystkie koty w okolicy.
ny prysznic z niepożądanym zachowaniem, To dość drastyczna pomoc do zwalczania na­
a nie z twoją obecnością. Jeśli go skarcisz al­ prawdę niedopuszczalnych wybryków - na
bo polejesz wodą wychodząc mu naprzeciw, przykład agresji albo strzykania moczem.
wkrótce nauczy się zachowywać poprawnie tyl­ Właściwie użyty kompresor sprawdza się zna­
ko wówczas, kiedy na niego patrzysz. Najpraw­ komicie, co można zresztą powiedzieć o więk­
dopodobniej będzie dalej robił swoje, kiedy spu­ szości pomocy. Odradzamy stosowanie go
ścisz go z oka. w przypadku kotów wrażliwych na hałas, łatwo
ulegających stresom oraz tych, które miały nie­
dawno ciężkie przeżycia,
Pułapki na myszy W blokach mieszkalnych należy z umiarem
Układaj je wyłącznie do góry nogami. Mamy na korzystać z tego urządzenia. Dobywający się
myśli pułapki starszego typu, czyli zatrzasko­ z niego dźwięk raczej nie zjedna ci sympatii są­
we, a nie przylepne. Nastaw pułapkę, ostroż­ siadów.
nie połóż ją do góry nogami w miejscu, gdzie
kot nie powinien wskakiwać, albo tuż obok. Nie­
spodziewane kłapnięcie i gwałtowny ruch prze­
Sprężone powietrze
ważnie wystarczają, by nastraszyć kota bez ry­ Dostępne w sklepach z artykułami fotograficz­
zyka uczynienia mu jakiejkolwiek krzywdy. nymi kanistry są wyposażone w zawór spusto­
Najlepiej rozkładać je w miejscach, do których wy: po naciśnięciu go ze środka wydobywa się
domownicy zaglądają rzadko, na przykład na sprężone powietrze. Używane do bezpieczne­
powierzchni ziemi w doniczce albo na półkach, go usuwania kurzu ze slajdów i negatywów,
od których kot powinien trzymać się z daleka. jest równie skuteczne podczas stosowania ko­
Nie polecamy ich w domach, gdzie mieszkają rekty wobec kotów. Mocny strumień powietrza
małe dzieci, kocięta, nieduże psy i inne małe skierowany prosto w pyszczek odbiera odwa­
zwierzęta domowe. gę większości kotów, które biorą towarzyszą­
cy mu dźwięk za monstrualne chychnięcie.
Choć nigdy nie mieliśmy kłopotów z tym środ­
Puszki-grzechotki kiem i uważamy go za w pełni bezpieczny i sku­
Puste, umyte puszki aluminiowe po napojach teczny, odradzamy korzystanie z niego w po­
chłodzących albo piwie z kilkoma drobnymi mo­ bliżu sypkich substancji, które mogłyby wywołać
netami w środku robią wspaniały hałas, bardzo podrażnienie oczu kota.
 arkuszem folii. To ma być nieprzyjemność, a nie
tortura. Folię można bez trudu przyciąć do od­
Co to jest korekta powiednich rozmiarów.
środowiskowa?
Oto przykład. Zostawiasz puszkę-
Środek odstraszający
-grzechotkę na tylnej krawędzi kosza na Sklepy z artykułami dla zwierząt są obecnie
papiery. Kot wywraca kosz. Puszka wyposażone w pełny asortyment środków od­
spada z hukiem. Kot kojarzy wywracanie straszających. Są odstraszacze specjalnie dla
kosza z przerażającym hałasem kotów nie wypuszczanych na dwór. Są substan­
- można być prawie pewnym, że więcej cje roślinne i syntetyczne - wybór jest ogrom­
kosza nie wywróci. ny. Próbuj każdego po kolei, aż znajdziesz za­
Największa zaleta korekt pach, którego kot nie będzie znosił, a który
środowiskowych polega na tym, że kot tobie nie będzie przeszkadzał. Nie zapominaj,
zostaje skarcony w momencie że koty mają czułe powonienie. Nie trzeba zle­
wykonywania czynności bez względu na wać powierzchni odstraszaczem, żeby obrzy­
to, czy jesteś w domu. Jeżeli raz skojarzy dzić ją przeciętnemu kotu.
korektę z twoją obecnością, zawsze już Zawsze też można się uciec do metod sta­
będzie czekał, aż sobie pójdziesz, zanim rych jak świat: pewnych rodzajów perfum, od-
wpakuje się w jakąś kabałę. Jeśli świeżaczy powietrza o cytrynowym zapachu
natomiast skojarzy korektę z koszem, albo po prostu skórek z cytryny. Przez wiele lat
będzie się trzymał od niego z daleka, służyły niezliczonym właścicielom kotów.
nawet gdy nie będzie cię w domu.
Korekta środowiskowa jest niezawodna.
Puszka spadnie tylko wówczas, kiedy kot
wywróci kosz. Nie ma mowy o pomyłce,
Kłopoty
koniec z kłopotem. z używaniem
kuwety
Taśma dwustronnie klejąca Jednym z najczęstszych przedmiotów skarg
Koty nienawidzą, tak właśnie - nienawidzą właścicieli są koty, które chybiają kuwety - cza­
uczucia, że ich łapy są lepkie. Skuteczny śro­ sem o kilka centymetrów, czasem o kilometr.
dek, choć później mogą być trudności z usu­ Choć problem jest powszechny, jego przyczy­
nięciem go z niektórych powierzchni. Dlatego ny mogą być bardzo różne.
też w miejscach, które zostawia się bez nad­ Najpierw trzeba sprawdzić, czy kot się tylko
zoru tylko na jakiś czas, lepiej użyć folii samo­ załatwia, czy też strzyka moczem, co jest jed­
przylepnej albo podłożyć pod taśmę kawałek nym ze sposobów znakowania terenu. Oto kil­
kartki, zostawiając po obu stronach końcówki, ka wskazówek, dzięki którym można zoriento­
którymi można przymocować taśmę do po­ wać się w sytuacji.
wierzchni. Całość działa tak samo, jak folia sa­
moprzylepna. - Oddawanie moczu na pionowe przedmioty:
strzykanie.
Folia samoprzylepna - Oddawanie moczu na poziome przedmioty:
Wspaniała rzecz, jeśli położyć ją do góry kle­ zwykle załatwianie się.
jem - koty nie znoszą łazić po czymś takim.
Nie zapomnij porządnie przymocować krawę­ - Oddawanie moczu przy jednoczesnym po­
dzi do podłoża, w przeciwnym razie po powro­ trząsaniu postawionym na sztorc ogonem
cie do domu możesz zastać kota oklejonego i przestępowaniu z nogi na nogę: strzykanie.
 AMICA: TRZEBA SIĘ POGODZIĆ Z TYM, CO NIEUNIKNIONE

Amica była śnieżnobiała z niebieskimi oczami. Była jednym z najpiękniejszych kociaków,

jakie widzieliśmy w życiu. Trafiła do nas ze schroniska niedługo po rozwodzie moich
rodziców. Była cudowna. Uwielbiała się bawić. Była też głucha jak pień. Ze względu na tę
przypadłość nigdy nie wypuszczaliśmy jej na dwór. Nie mogła usłyszeć dźwięków
zwiastujących niebezpieczeństwo, musieliśmy więc ją chronić, gdyż nie potrafiła ochronić
się sama.
Nie licząc faktu, że głuchy kot nie przychodzi na wezwanie, życie w jego towarzystwie
przebiega zupełnie normalnie. Jako zabawki gorąco polecam błyskające światło latarki
i zajączki puszczane trzymanym w ręku lusterkiem. Podobnie jak inne zwierzęta obarczone
jakimś kalectwem, głuche koty rekompensują sobie ów brak wyjątkową wrażliwością
pozostałych zmysłów. Amica wspaniale czaiła się i skakała na zdobycz. Ruch ją
fascynował, a my godzinami zabawialiśmy się obserwując, jak zabawia się nasza kotka.
Ujemną stroną kociej głuchoty jest fakt, że zwierzęta nie słyszą siebie samych. Moja
matka źle oceniła wiek kotki i Amica dostała rui, zanim ją wysterylizowaliśmy. Zaczęła
siadać przy oknie i wydawać z siebie najbardziej roznamiętnione jęki, jakie słyszałam
kiedykolwiek w swoim krótkim życiu. Wzbudzały ogólną konsternację. Były tak
przejmujące, że nawet Captain, nasz podstarzały kastrat, podbiegał do niej
w desperackich susach, doganiał ją i próbował się na nią wspinać - bez skutku. Robił co
mógł, ale - by tak rzec - nie stawał na wysokości zadania. Kotka przypadała na chwilę do
ziemi, a następnie odwracała się do Captaina z gniewnym błyskiem w oku i zapamiętale
prała go po pysku. Captain uciekał pokonany, a kotka powracała na swój parapet i dalej
namiętnie zawodziła. Wykastrowaliśmy ją najszybciej, jak tylko się dało.
Amica jest wspaniałym przykładem wierności kociej naturze. Jej zachowanie nie
stanowiło dla niej żadnego kłopotu. Był to nasz kłopot. Mało kto się spodziewa, że uda mu
się zagłuszyć koci zew hormonów i instynktu. Ludzie powinni pamiętać, że potrzeba
ostrzenia pazurów jest u większości kotów potrzebą tak samo wrodzoną, jak popęd
rozrodczy - choć z pewnością mniej hałaśliwą.

• Zwracanie się tyłem do przedmiotu albo od­ fizjologicznych. Strzykanie moczem omówili­
dawanie moczu krótkim strumieniem: strzy­ śmy na str. 146-149.
kanie. Wśród kotów, które nie trafiają do kuwety, wy­
stępuje wiele modeli zachowań. Oto kilka naj­
Drapanie jako próba zakopania moczu al­ popularniejszych.
bo kału, nawet jeśli jest to działanie pozorowa­
ne: załatwianie się.
Ni z gruszki, ni z pietruszki
Zaniechanie korzystania z kuwety: załatwia­ Twój kot, który dotychczas sprawował się bez
nie się. zarzutu, nagle stał się nieporządny. Nie masz
pojęcia, dlaczego do tego doszło, ale masz już
Oddawanie moczu i kału w tym samym miej­ dość wdeptywania w kocie kałuże. Co mogło
scu: załatwianie się - choć w tym przypadku spowodować tak nagłą zmianę w zachowaniu?
rzecz jest do dyskusji. Kot mógł zacząć załatwiać się poza kuwetą
z powodu infekcji dróg moczowych albo innej
Ten rozdział dotyczy kotów, które nie korzy­ organicznej przyczyny. Koty zwykle dość wy­
stają z kuwety do załatwiania swoich potrzeb raźnie dają swoim właścicielom do zrozumie-
 nia, że potrzebują pomocy - o ile ci są w sta­ wety bądź z niej usuniesz więcej żwirku niż
nie pojąć, czego kot od nich chce. Często się zwykle. Każde z tych posunięć może wywołać
zdarza, że kot odczuwający dyskomfort zała­ serię kocich katastrof. Jeśli wprowadzałeś ostat­
twia się na oczach właściciela albo w dobrze nio jakieś zmiany, wróć do tego, do czego kot
widocznym miejscu domu. Jeśli lekarz wetery­ był przyzwyczajony.
narii wyda kotu świadectwo zdrowia, czas wło­ Raz jeszcze przypominamy: utrzymuj kuwe­
żyć kapelusz detektywa. tę w czystości. Jeśli trzeba, zmieniaj żwirek co­
Koty przeważnie przestają korzystać z kuwe­ dziennie. To niezbyt wygórowana cena za czy­
ty z powodu rozlicznych stresów, których peł­ stość w domu. Jeśli kuweta śmierdzi podczas
ny zestaw dobiłby niejednego poczciwego zmiany żwirku, zmieniaj go częściej. Jeśli mu­
mruczka. Poniżej przykłady. sisz, zafunduj sobie szkolenie. W zamian za
wyczyszczenie kuwety sprawiaj sobie w nagro­
• Tydzień pobytu w pensjonacie albo w domu dę coś wyjątkowego. Zasada stosowania
przyjaciół, którzy mają psa. wzmocnień pozytywnych nie ma w sobie nic
zdrożnego, a z pewnością ułatwi ci zadanie.
• Przybycie albo odejście kota bądź psa. Jeśli dopuścisz, żeby w kuwecie piętrzyły się
kocie odchody, a kot w zamian zacznie zała­
• Potyczki domowe, począwszy od kłótni, twiać ci się na łóżko - dziesięć punktów dla ko­
skończywszy na przygotowaniach do prze­ ta. Sam nie wyraziłbym tego w bardziej dobit­
prowadzki. ny sposób.

• Remonty, wchodzący i wychodzący robot­

nicy oraz towarzyszący całemu zamieszaniu
hałas.
Dlaczego kot przestaje
• Przemeblowanie: zakup nowych mebli albo korzystać z kuwety
przestawianie starych.
Wiele kotów po długich latach
• Dłuższa wizyta gości. sumiennego korzystania z kuwety
zaczyna nagle załatwiać swoje potrzeby
• Nowy przyjaciel domu, który często zosta­ fizjologiczne na gładkich powierzchniach.
je na noc. Jaki jest powód takiego zachowania?
Dotyczy to przeważnie kotów, które
• Pojawienie się w domu niemowlęcia albo gorliwie zakopują swoje odchody: stają
małego dziecka. w kuwecie i drapią w jej ścianki albo
w przeciwległą ścianę, instynktownie
Teraz wszystko jasne? Jeśli naruszy się po­ starając się ukryć swoje nieczystości.
rządek kociego świata, należy się spodziewać Na skutek takich zachowań nabierają
rewanżu. upodobania do powierzchni
szczególnego rodzaju. Cechy przedmiotu,
Niektóre koty niechętnie odnoszą się do który kot drapie po załatwieniu się,
zmian dotyczących samej kuwety. Jeśli na przy­ wpływają na wybór miejsca, w które
kład ją przesuniesz. Umyjesz nowym środkiem zwierzę pójdzie się załatwić. Jeśli drapie
czyszczącym. (Nawiasem mówiąc, do mycia ścianę, może wyrobić w sobie
kuwety ZAWSZE powinno wystarczyć delikat­ upodobanie do gładkich powierzchni
ne mydło i woda. Środek czyszczący o moc­ i chodzić za potrzebą do zlewu albo
nym zapachu może odstraszyć kota.) Wypró­ wanny. Jeśli sięga za kuwetę i drapie
bujesz nowy rodzaj żwirku (uwaga na żwirki dywan, może wkrótce zacząć się na
aromatyzowane - nie każdemu kotu przypad­ niego załatwiać.
nie do gustu ich zapach). Jeśli dodasz do ku­
 Jedynym sposobem, żeby odór moczu i ka­ to bardzo duże ALE - nie można wykluczyć,
łu stał się niewyczuwalny dla kociego nosa, jest że kot weźmie tyłek w troki i urządzi sobie to­
wywabienie go pochłaniaczem zapachów - aletę w miejscu jeszcze bardziej niestosownym.
można go kupić w sklepie z artykułami dla Naucz się go rozumieć. Jeśli doszło do kata­
zwierząt albo u lekarza weterynarii. Nawet je­ strofy, ponieważ niechcący zamknąłeś mu do­
śli wyszorujesz miejsce katastrofy mydłem i wo­ stęp do kuwety, nic takiego się nie stało. Nalej
dą, usuwając wszelkie wyczuwalne przez cie­ wody do wanny i otwórz drzwi do pomieszcze­
bie wonie, kot i tak zdoła zwęszyć swój zapach, nia z kuwetą. Jeśli jednak kot załatwia się w to
który działa na niego jak ogromna tablica z na­ miejsce z niezrozumiałych dla ciebie względów,
pisem: „Zapraszamy". nie podejmuj dalszych działań zbyt pochopnie.
Po co kusić licho?
Snajper wanienny
Od czasu do czasu Captain zostawiał mi wizy­
Snajper neurotyczny
tówkę w wannie. Dlaczego koty lubią wykorzy­ Pewien bardzo zadziorny kot miał krótkie spię­
stywać wannę jako kuwetę, pozostaje dla mnie cie ze swym panem, któremu zniszczył wyjąt­
tajemnicą, niemniej jednak to lubią. Między na­ kowo cenną część garderoby. Rozsierdzony
mi mówiąc, nie jest to jeszcze najgorsze miej­ właściciel wygonił kota z domu, robiąc przy tym
sce. Łatwo je wyczyścić i zdezynfekować, nie wiele szumu i hałasu.
tworzy się rdza. Nigdy mi to specjalnie nie prze­ Kiedy wsiadał dwie godziny później do sa­
szkadzało. mochodu, odkrył na masce pokaźną kupkę ko­
Dla wielu ludzi jednak jest to obrzydliwe i do cich nieczystości. Nie zdarzyło się to nigdy
nich właśnie adresuję moją radę - zostawić przedtem ani potem. Nie był to, wbrew po­
w wannie kilka centymetrów wody. Ta metoda wszechnemu mniemaniu, przejaw złośliwości.
daje stuprocentową gwarancję, że kot przesta­ Koty znaczą odchodami swoje terytorium; po
nie chodzić „na stronę" do wanny. Ale - i jest starciu między dwoma dorosłymi samcami na­
leżącymi do tej samej grupy, jej czworonożny
przedstawiciel postanowił przesunąć granice
swojego terenu włączając do niego terytorium
Gdyby w wannie była woda, kot nie miałby ochoty agresora - czyli jego samochód.
tam wchodzić (U.S.) Tego rodzaju zachowania mogą towarzyszyć
pojawieniu się w domu nowego partnera wła­
ściciela, przeciągającej się wizycie gościa, po­
ważnej kłótni rodzinnej i wszelkim innym wią­
żącym się ze stresem przejawom naruszenia
kociego terytorium bądź stylu życia. Miejsca,
które najczęściej bywają przedmiotem tego ro­
dzaju wydalniczych ataków, to część łóżka, na
której śpi napastnik, szafka z jego rzeczami,
jego brudna bielizna albo ulubione krzesło.
Zwalczanie tego typu zachowań należy roz­
począć od złagodzenia stresu zwierzęcia. Je­
śli intruzem jest człowiek, powinien każdą wol­
ną chwilę spędzać z kotem, zajmując się nim,
przynosząc mu smakołyki, jednym słowem, usi­
łując się z nim pojednać, ofiarowując mu na­
leżne zainteresowanie i szacunek. Zawiesze­
nie broni wszystkim w domu wyjdzie na dobre!
Twój kot udzieli ci wskazówek - może rozstrzy­
gniecie wasz spór w jeszcze inny sposób.
Kot przyłapany z żelazną konsekwencją składają całą odpo­
wiedzialność na kuwetę. Unikanie kuwety pra­
ze spuszczonymi spodniami wie zawsze towarzyszy atakom przewlekłego
Niejeden kot, korzystając z kuwety, stracił kon­ zapalenia dróg moczowych albo zaparciom.
tenans albo się czegoś przestraszył. Porządna Ponieważ ból dokucza kotu tylko w kuwecie,
bura może okazać się wystarczającym argu­ nietrudno zrozumieć, skąd bierze się jego nie­
mentem, by przestał się w ogóle tam załatwiać. chęć do tego miejsca.
Istnieje wiele powodów, dla których kot może Przypomnijmy: przewlekłe zapalenie dróg mo­
się zniechęcić do korzystania z kuwety: drugi czowych objawia się częstymi wędrówkami do
kot, który dokucza swemu kompanowi podczas kuwety, trudnością bądź niemożnością odda­
jego niedyspozycji, zbijająca z tropu sytuacja, nia moczu, głośnym miauczeniem podczas za­
kiedy przedmiot spada nagle na kota albo tuż łatwiania się, pomiaukiwaniem po całym domu
obok niego, czy niespodziewany, przerażający i siusianiem poza kuwetą. BIEGIEM DO LEKA­
hałas, który zbiegł się w czasie z wejściem do RZA! Choroba jest groźna dla życia kota. Nie
kuwety. Jeśli zaskoczysz kota albo skarcisz go zwlekaj. Odłóż książkę i natychmiast idź, żeby
wtedy, gdy się załatwia, może on wyciągnąć nie było za późno.
z twojego zachowania zupełnie niepożądaną Kot cierpiący na zatwardzenie jest osowiały,
naukę: kuweta jest groźnym miejscem, bez­ smutny i często wybiera się do kuwety, gdzie
pieczniej się wysiusiać za kanapę. bezskutecznie stara się oddać kał; nie są to ob­
Jeśli do tego dojdzie, pozastawiaj różne miej­ jawy alarmujące, niemniej jednak trzeba JAK
sca w domu pustymi pudełkami. Dzięki temu NAJSZYBCIEJ wybrać się do lekarza wetery­
kot może zdecydować się na korzystanie z in­ narii, który przeprowadzi ogólne badanie kota
nego miejsca, gdzie będzie się czuł bezpiecz­ i być może zaleci zmianę diety.
niej. Jeśli wyszedł poturbowany z utarczki z in­
nym kotem, zamknij winowajcę na kilka dni
w osobnym pomieszczeniu z jego własną ku­
Ukryte skarby
wetą, żeby poszkodowany mógł w spokoju Przygotowałeś dla swojego pupila śliczną, czy­
dojść do siebie. Następnie ustaw drugą kuwe­ ściutką kuwetę, a on mimo to uważa, że za ka­
tę w bezpiecznej odległości od dotychczas uży­ napą albo pod łóżkiem jest dużo przyjemniej.
wanego pojemnika. Dlaczego?
Kiedy kot zacznie się załatwiać tam, gdzie Niektóre koty lubią załatwiać się w zamknię­
trzeba, otwórz drzwi i zobacz, co się stanie. tej przestrzeni. Możesz spróbować zmienić swo­
Przy odrobinie szczęścia nasz zbir potwierdzi jemu kotu światopogląd zamykając go w po­
wyłączne prawo własności do starej kuwety mieszczeniu, gdzie nie ma się za czym i pod
i pozwoli swej zahukanej ofierze korzystać czym ukryć. Wstaw mu tam dwie kuwety. Jed­
w spokoju z nowej. ną umieść na otwartej przestrzeni, drugą przy­
Łatwo zapobiec podobnym zapędom ze stro­ kryj dużym kartonowym pudłem z wyciętymi
ny psów, odpowiednio urządzając pomieszcze­ drzwiczkami, tak by żwirek wewnątrz był osło­
nie dla kota. Psa można powstrzymać przed nięty. Sprawdź, którą kot wybierze.
wchodzeniem na koci teren za pomocą płotka Jeśli woli zakrytą kuwetę, kłopot z głowy. Roz­
dla niemowląt, solidnego haczyka albo drzwi­ wiązanie jest proste. Można dalej zakrywać ją
czek przeznaczonych dla kotów. Każdy, nawet kartonem albo kupić dowolny rodzaj obudowa­
kot, zasługuje na odrobinę ciszy i spokoju w ła­ nej kuwety - są dostępne w większości skle­
zience. pów z artykułami dla zwierząt. Jeśli kot potrze­
buje odrobiny intymności, będzie ją miał.
Jednocześnie zatarasuj albo zastaw pułap­
Bolesne wspomnienia kami miejsca poprzednio używane przez kota;
Objawem pewnych chorób jest ból podczas od­ możesz użyć w tym celu folii samoprzylepnej,
dawania moczu lub kału. Zamiast skojarzyć do­ kartonów, dwustronnej taśmy klejącej, odwró­
raźne cierpienie z fizyczną dolegliwością, koty conych do góry nogami pułapek na myszy al-
bo środka odstraszającego. Jeśli kot nie będzie powanie nie odniosło żadnego skutku, musisz
mógł wrócić na stare miejsce, przestanie do inaczej zabrać się do rzeczy.
niego wracać. Zasada prosta i skuteczna. Spróbuj przez jakiś czas sypać do kuwety
odrobinę żwirku i zamykać kota w pomieszcze­
niu położonym jak najdalej od jego ulubionych
Hej, to moje miejsce! miejsc do siusiania. Zanim nie nawyknie z po­
Kot może zacząć przejawiać szczególną skłon­ wrotem do korzystania z kuwety, być może trze­
ność do pewnych miejsc w domu, z których ba mu będzie sprawić płytszą tackę.
oczywiście żadne nie będzie kuwetą! Nawet je­ Spróbuj zamknąć kota w oddzielnym po­
śli wyszorujesz je dokładnie i spryskasz po­ mieszczeniu wraz z kuwetą; jeśli jednak nawet
chłaniaczem zapachów, kot wróci na swoje. Na­ tam będzie się załatwiał po kątach, musisz za­
wet jeśli usuniesz dywan, który uważałeś za stosować bardziej kategoryczne metody. W ta­
jego szczególnie ulubiony przedmiot, kot i tak kich sytuacjach doradzamy zamknięcie w wy­
wróci na swoje. godnej transportówce. Klatka powinna być
Trzeba przedsięwziąć pewne kroki. Jeśli miej­ dostatecznie obszerna, by kot mógł w niej sta­
sce na to pozwala, trzeba w nie przenieść ku­ nąć, obrócić się w jednym kącie, a potem za­
wetę. Po co walczyć z kotem? Kiedy zacznie szyć się w przeciwległym, z dala od swych od­
z powrotem załatwiać się do kuwety, można chodów.
powoli - centymetr po centymetrze - przesu­ Kiedy nie możesz przebywać z kotem, zamy­
wać ją z powrotem w miejsce, które ci bardziej kaj go w klatce. Zostaw mu wodę, najlepiej
odpowiada. w naczyniu, które można przymocować do klat­
Jeśli nie da się w kocim miejscu ustawić ku­ ki - w przeciwnym razie kot może ją rozlać. Co
wety, spróbuj ustawić tam miskę z jedzeniem. cztery, sześć godzin zanoś go do kuwety. Za­
To powinno okazać się skuteczne. Można też chęcaj go w miłych słowach, żeby z niej sko­
odstraszyć kota, wykładając miejsce cynfolią. rzystał. Obserwuj go w spokoju. Poczytaj sobie
Zapach domowego środka odstraszającego gazetę, odpręż się. Jeśli załatwi się w kuwecie,
także może go skłonić do przeniesienia się pochwal go ciepło. Nakarm go od razu po każ­
gdzie indziej. Skuteczną metodą nakłonienia dej uwieńczonej powodzeniem wyprawie do ku­
kota, by przemyślał swoje brudne sprawki, by­ wety.
wa też wspólna szampańska zabawa w new­ Jeśli kot będzie trzymany w ścisłym zamknię­
ralgicznej strefie. ciu, sam będzie się starał zachować czystość.
Zmuszając go do wstrzymywania potrzeb fizjo­
Kot kategorycznie odmawia logicznych i nagradzając za korzystanie z ku­
wety stworzysz mu sprzyjające warunki, mo­
załatwiania się do kuwety gąc mu jednocześnie towarzyszyć i dodawać
Kot nie ma zamiaru korzystać z kuwety. Wpraw­ otuchy. Po kilku tygodniach wszystko wróci do
dzie taka sytuacja zdarza się niesłychanie rzad­ normy.
ko, przysparza jednak poważnych kłopotów. Je­ Jeśli masz ochotę spędzać czas z kotem, ale
śli kiedykolwiek będziesz miał do czynienia nie masz do niego ani krzty zaufania, załóż mu
z problemem tego rodzaju, powinieneś od ra­ szelki i smycz i przywiąż go do siebie. Dzięki
zu podejść do niego poważnie i traktować go temu będziecie mogli obydwaj tulić się do wo­
poważnie tak długo, aż zostanie rozwiązany. li, bez obaw, że kot czmychnie gdzieś w kąt
Po pierwsze, zastanów się, czy nie wprowa­ i po raz kolejny namaści wonnościami łóżko
dziłeś ostatnio jakichś zmian. Weź pod uwagę twojego gościa.
wszystko - nowy rodzaj żwirku, nowe mydło Niektóre koty wykształcają w sobie coś na
do mycia kuwety, nowe miejsce. Jeśli coś zmie­ kształt prawdziwej namiętności do pewnych po­
niałeś, natychmiast przywróć wszystko do po­ wierzchni, które nie mają nic wspólnego z ku­
przedniego stanu. Jeżeli się powiedzie, górą wetą. Jeśli twój kot lubi siusiać na gazety, czy
nasi. Gdyby można było tak łatwo rozwiązać warto z tym walczyć? Podrzyj gazety i wyłóż
wszystkie problemy! Jeśli jednak twoje postę­ nimi kuwetę. Zamknij kota w oddzielnym po-
mieszczeniu, gdzie nie będzie ani kawałka te­ kot zacznie węszyć w swoim ulubionym miej­
go, na co zwykł siusiać - oczywiście z wyjąt­ scu, zastosuj korektę. Nie odzywaj się ani sło­
kiem zawartości kuwety. wem. Pochwal go, jeśli da drapaka. Dzięki te­
Kiedy kot zacznie regularnie korzystać z ku­ mu zniechęcisz go do miejsca, a nie do swojej
wety, zacznij dodawać do gazet niewielkie ilo­ osoby. Trzymanie kota blisko siebie na smyczy
ści nieperfumowanego żwirku. Jeśli zaakcep­ jest skuteczną metodą ograniczania mu dostę­
tuje nową substancję, dodawaj go stopniowo pu do stref zakazanych.
coraz więcej, zmniejszając jednocześnie ilość
gazet. Może uda ci się z czasem zmienić na­
stawienie kota do żwirku.
Miłośnicy natury
Koty nie tylko okazują upodobanie do kon­ Masz u siebie największą i najlepszą kocią ku­
kretnych rodzajów powierzchni, ale także zwra­ wetę w kraju. Utrzymujesz ją w niepokalanej
cają baczną uwagę na możliwość drapania czystości. Ustawiłeś ją w ustronnym i wygod­
przedmiotu. Ulubionym obiektem może stać się nym miejscu. Zrobiłeś wszystko, co należało,
na przykład ręcznik, który kot zwija w kłębek, a tymczasem twój kot woli siusiać ci do kwia­
drapie go pazurami, a następnie na niego siu­ tów doniczkowych. Szczegółowe wskazówki,
sia. Nie jest wykluczone, że będziesz musiał jak radzić sobie z tym problemem, znajdziesz
przez jakiś czas wkładać mu ręcznik do kuwe­ na str. 60.
ty. Używaj w tym celu starych ręczników
(z oczywistych względów). Kiedy kot zacznie
korzystać z kuwety, możesz zacząć ciąć ręcz­ Akrobaci
niki na coraz mniejsze kawałki. Jednocześnie Twój kot z poczuciem misji udaje się w stronę
dodawaj do kuwety niewielkie ilości żwirku. kuwety, niemniej jednak nigdy do niej nie wcho­
Nie krępuj się i opowiadaj kotu, jak bardzo dzi. Odtańczywszy nad nią taniec wojenny przy-
jesteś zachwycony jego nowo nabytymi nawy­ kuca na skraju i składa swą drogocenną ofiarę
kami higienicznymi. Gorące pochwały i smako­ na zewnątrz. Mimo że może cię to doprowa­
łyki w nagrodę za załatwienie się do kuwety dzać do rozpaczy, nigdy nie karć za to kota,
z pewnością nie zaszkodzą, a w przypadku nie­ który może skojarzyć burę z kuwetą, a wtedy
których kotów są nawet bardzo pomocne. będzie już tylko gorzej.
Pozytywne załatwianie sprawy w kuwecie nie Akrobata często próbuje dać ci do zrozumie­
jest jednoznaczne z porzuceniem dotychcza­ nia, że akurat nie znosi tego rodzaju żwirku.
sowych nawyków. Bez względu na to, czy kot Stara się go nawet nie dotknąć. Wstrząsa ła­
siusiał na gazety, plastik, ręczniki czy wykła­ pami, jeśli w niego wstąpi. Nie grzebie w nim,
dzinę, będziesz musiał trzymać go z dala od lecz drapie w zamian powietrze albo ściany do­
ulubionych powierzchni. Wykorzenianie starych koła kuwety. Przeprowadź mały eksperyment.
przyzwyczajeń nie jest rzeczą łatwą; kot tylko Zdobądź kilka kuwet i nasyp do każdej po kil­
potwierdza tę regułę. ka centymetrów żwirków różnego rodzaju. Czy
Usuń wszystko, co może korcić twojego ko­ kot wykazuje szczególne upodobanie do któ­
ta. Pieczołowicie zaminuj wszystkie przejścia regoś z nich? Jeśli tak, zacznij go używać. Nie
na ulubione tereny. Możesz posłużyć się do­ ma sensu spierać się z kotem.
wolną metodą - folią samoprzylepną, domo­ Kryta kuweta powinna całkowicie zlikwido­
wym środkiem odstraszającym, odwróconymi wać problem, chyba że kot wystawia tyłek przez
pułapkami na myszy. Użyj tego, co ci najbar­ drzwiczki. Jeśli zaś nie ma nic przeciwko takiej
dziej odpowiada i jest najskuteczniejsze wobec kuwecie, rozwiązanie jest idealne. Zaczęto też
twojego kota. produkować kuwety o krawędziach zagiętych
Od tej pory nie wolno go ani przez chwilę zo­ do wewnątrz pojemnika, dzięki czemu sado­
stawiać bez nadzoru w newralgicznych stre­ wienie się na brzeżku będzie dla kota co naj­
fach. Trzymaj blisko siebie środek wspomaga­ mniej niewygodne. Warto je wypróbować. Po­
jący korektę, na przykład puszkę-grzechotkę, jawiły się także kuwety o wysokich ściankach,
podręczny kompresor albo spryskiwacz. Jeśli zaprojektowane również z myślą o tego rodza-
ju kotach. Ich reklamy można znaleźć na okład­
kach czasopism dla miłośników kotów. Można Strzykanie moczem
też spytać w miejscowym sklepie z artykułami
dla zwierząt, czy nie dałoby się sprawić spe­ Strzykanie moczem stanowi odpowiednik ka­
cjalnej kuwety na zamówienie, ale nie jest to tegorycznego stwierdzenia „to moje". Dlatego
konieczne. Można po prostu włożyć tackę ze właśnie kot odwraca się tyłem do nowej kana­
żwirkiem do kartonu podobnej wielkości, a py albo innego świeżo zakupionego sprzętu
następnie wyciąć w pudełku drzwiczki. Nie jest i zostawia na nim swoją wizytówkę. Może ozna­
to szczególnie dekoracyjny przedmiot, spraw­ czyć twoje łóżko, brudną bieliznę, buty albo twój
dza się jednak doskonale i ma jeszcze jedną ulubiony fotel. Dlaczego? Ponieważ wyraźnie
zaletę - nic nie kosztuje. pachną tobą. Znacząc twój teren swoim zapa­
Niektóre koty uciekają się do akrobacji chem kot daje wszystkim do zrozumienia, że
z obrzydzenia, jakie wzbudza w nich kuweta uważa ciebie i twój dom za swoją własność.
pełna odchodów. Zrób kotu przysługę: przestań Może oznaczyć każdy nowy przedmiot, poja­
się na niego skarżyć i weź się za czyszczenie wiający się w jego otoczeniu, na przykład tor­
kuwety. Jeśli uważasz, że mycie kuwety jest by plastikowe, dopiero co przyniesione ze skle­
obrzydliwym zajęciem, wyobraź sobie, że sam pu walizki, torebkę cioci Andzi albo cokolwiek
musisz z niej korzystać! innego - teraz już rozumiesz.
Ale co możesz zrobić?
Na nieszczęście problem bywa trudny do zli­
Żwirkowy futbolista kwidowania, trzeba więc okazać konsekwen­
Gdyby twój kot był człowiekiem, grałby w ata­ cję i stanowczość. Szczęściem jest wiele spo­
ku którejś z pierwszoligowych drużyn piłkar­ sobów, które mogą okazać się pomocne
skich, ponieważ jednak jest kotem, spędza czas podczas zwalczania tego nawyku.
rozkopując z zapałem żwirek na wszystkie stro­ Zacznijmy od spraw podstawowych.
ny. Za to też nie można go karcić, bo zamiast
przestać kopać, zupełnie zniechęci się do ku­
wety. Trzeba spróbować wprowadzić kilka
Wykastruj kota!
zmian, które w wielu przypadkach dały bardzo Prawie wszystkie niewykastrowane kocury zna­
dobre wyniki. czą teren - jest to nieuniknione i nieodwracal­
Przede wszystkim należy zmniejszyć ilość ne. Zrób, co należy, a kot najprawdopodobniej
żwirku w kuwecie, co ograniczy też jego ilość (w dziewięciu przypadkach na dziesięć) prze­
rozrzucaną dokoła. Jak z naczyniami połączony­ stanie zasmradzać ci mieszkanie. Im szybciej
mi - mniej w środku, mniej na zewnątrz; moż­ go wykastrujesz, tym lepiej; kiedy kocur wyro­
na też używać opisanych wyżej kuwet o pod­ bi w sobie nawyk strzykania, może się go nie
wyższonych ściankach. pozbyć nawet po kastracji. Z tego się nie wy­
Omówione wcześniej kryte kuwety mogą rasta. Łajanie i karcenie nie odniosą żadnego
przyczynić się do złagodzenia problemu, jeśli skutku. Dopóki kot nie zostanie wykastrowany,
jednak kot umie dobrze celować, jest w stanie nie zadziałają żadne metody psychologiczne.
wyrzucić trochę żwirku przez drzwi. Równie
skuteczne mogą okazać się kuwety o wysokich
ściankach, a najlepsze - o krawędziach zagię­
Zamknij go
tych do wewnątrz. Większość kotów zawzięcie Przeprowadziłeś się? Zmieniłeś wystrój wnę­
rozkopuje żwirek tuż przy ściankach kuwety; trza? Przesunąłeś meble? Wszystko to może
jeśli są one osłonięte, żwirek pozostanie we­ doprowadzić do istnej orgii strzykania. Zamy­
wnątrz pojemnika. kanie kota przez kilka pierwszych tygodni na
Szczerze mówiąc, więcej z tym masz sprzą­ czas, kiedy nie możesz go pilnować, połączo­
tania niż rzeczywistego kłopotu. Rozwiązaniem ne ze zwiedzaniem mieszkania pod twoim nad­
ostatecznym jest mały odkurzacz, dostępny zorem stanowi element kompleksowych dzia­
w każdej chwili. łań, jakie należy podjąć w takiej sytuacji.
Trzymaj na podorędziu pojemnik ze spryskiwa- Usuń przyczynę stresu
czem albo kompresor i stosuj korektę, ilekroć
kot odwróci się tyłem do jakiegokolwiek przed­ Bywa to czasem trudne, a nawet niemożliwe,
miotu. jeśli jednak jesteś w stanie cokolwiek zdziałać,
kotu wyjdzie to tylko na dobre. Oto pewne ro­
dzaje stresów, które najczęściej prowadzą do
Uwiąż go wykształcenia nawyku strzykania moczem.
Jeśli jesteś w domu i chcesz, żeby kot był bli­ Strzykanie może być wywołane przybyciem
sko ciebie, ale nie życzysz sobie, żeby włóczył nowego domownika dowolnego gatunku. Cza­
się samopas choćby przez chwilę, załóż mu sem nawet pojawienie się innego kota w polu
szelki i smycz. Nie ma nic zdrożnego w trzy­ widzenia może pobudzić twego pupila do zna­
maniu kota na smyczy, kiedy chodzi po domu kowania terenu. Jeśli kota nie wychodzącego
w twoim towarzystwie, przeciwnie, wiele argu­ na dwór drażni drugi kot z zewnątrz, zastanów
mentów przemawia za takim rozwiązaniem. się, w jaki sposób pozbyć się intruza z podwór­
Dzięki niemu kot może spędzić szczęśliwe ka albo spędzić twojego kota z okna.
chwile na twoich kolanach, ty zaś masz pew­ Wyrzucając natręta można się posłużyć środ­
ność, że w tym czasie nie napsoci. kiem odstraszającym, można go straszyć sy­
czącym kompresorem albo wodą z węża ogro­
dowego, żadnej z tych metod nie traktowa­
libyśmy jednak jako w pełni skutecznej. Naj­
pewniejszym sposobem działania w tej sytu­
acji jest mimo wszystko trzymanie kota z dala
Kiedy Gluś spędza czas wspólnie ze swoją
właścicielką, ma na sobie szelki i smycz; od widoku intruza. Odetnij mu dostęp do okna;
w przeciwnym razie strzyka moczem (J.G.) odsuń spod niego wszystko, na czym byłby
w stanie usiąść i skąd mógłby gapić się na ze­
wnątrz; zaminuj parapet kładąc na nim folię sa­
moprzylepną odwróconą spodem do wierzchu,
dwustronną taśmę klejącą albo pułapki na my­
szy, ustawione do góry nogami.
Jeśli całe zamieszanie wywołał nowy czło­
nek rodziny, na stronach 56-59 znajdziesz
wskazówki, jak przedstawiać kotu nowego do­
mownika, by przysporzyć zwierzęciu jak naj­
mniej stresów i jak najszybciej doprowadzić do
zgody.
Ciasnota również wywołuje stres. Jeśli jesteś
zawołanym miłośnikiem kotów i trzymasz u sie­
bie więcej niż dziesięcioro tych zwierząt, istnie­
je duże prawdopodobieństwo, że twoi pupile
zaczną strzykać po mieszkaniu. Dlaczego?
Przeważnie im większe zagęszczenie popula­
cji na danym terenie, tym więcej kłótni o rewi­
ry, tym częstsze wytyczanie granic i strzyka­
nie. Ujmując rzecz po ludzku, jeśli każdy
mieszka na stu hektarach gruntu, po co zawra­
cać sobie głowę wznoszeniem płotu? Jeśli jed­
nak zajmowałbyś maleńką działkę z maleńkim
ogródkiem, na której wszyscy sąsiedzi rządzi­
liby się jak na własnym, ile czasu wytrzymał­
byś, zanim w końcu odgrodziłbyś się od nich
 płotem? Koty zachowują się tak samo. Rewir Zaminuj teren
ma dla nich ogromne znaczenie. Im więcej walk
będą o niego toczyć, tym intensywniej będą Kiedy jesteś w domu, możesz pozwolić kotu na
strzykać - to przecież koci odpowiednik wzno­ przebywanie w newralgicznych miejscach pod
szenia ogrodzeń. nadzorem. Nawet wówczas nie zawadzi kilka
Możesz ustawić w domu dodatkowe ruszto­ pułapek. Dzięki temu, nawet jeśli spuścisz ko­
wania do wspinaczki, sięgające od podłogi do ta na moment z oczu, i tak zostanie skarcony
sufitu. Im więcej zakamarków, gdzie koty nie za odwiedzanie swoich ulubionych zakątków.
będą się sobie nawzajem naprzykrzać, tym Korekta środowiskowa, która polega na tym,
rzadsze staną się kłótnie między nimi. Trzeba że kota karci nie osoba, lecz samo miejsce, na­
jednak być realistą i albo zaakceptować strzy­ uczy go, by trzymać się z dala od pewnych
kanie jako nieuniknioną konsekwencję posia­ miejsc nie tylko wówczas, kiedy na niego pa­
dania większej liczby kotów, albo oddać część trzysz.
gromadki pod opiekę dobrych, kochających koty Oklejanie cynfolią ścian, na które kot strzy­
ludzi. ka, urządzanie lepkiej fosy z folii samoprzy­
Wiele kotów jest wrażliwych na hałas i reagu­ lepnej lub taśmy dwustronnej wokół newral­
je przerażeniem na nagłe donośne dźwięki. Po gicznego miejsca albo rozstawianie dokoła
drugiej stronie ulicy trwa budowa? U twojego odwróconych do góry nogami łapek na myszy
syna nocują koledzy? Domownicy trzaskają to metody wystarczająco skuteczne, by znie­
drzwiami i wrzeszczą na siebie? W miarę moż­ chęcić kota do zostawiania swoich wizytówek.
ności umieść kota w spokojnym pomieszcze­
niu, jak najdalej od całego zamieszania. Zo­
staw włączone radio - jego dźwięki odwrócą
Karm go w miejscu,
uwagę kota od uporczywych hałasów. gdzie strzyka
Kiedy odkryjesz przyczynę stresu i wywoła­ Kolejnym sposobem jest ustawienie kociej mi­
nego nim strzykania, możesz zacząć się za­ ski tam, gdzie kot się załatwia. Karmiąc go
stanawiać, jak oduczyć kota tej czynności. Mu­ w tych miejscach (rzecz jasna, po uprzednim
sisz jednak podjąć działania adekwatne do gruntownym czyszczeniu!) powstrzymasz jego
rodzaju stresu, w przeciwnym razie nawet przy zapędy do znakowania terenu. Jest to oczywi­
najlepszych chęciach nie zdołasz wykorzenić ście możliwe wyłącznie wówczas, kiedy strzy­
tego nawyku. ka w jedno lub dwa stałe miejsca. Jeśli ozna­
Napięcie seksualne przysparza zwierzętom cza w ten sposób większą liczbę przedmiotów,
ogromnych stresów. Była już o tym mowa, je­ zacznie po prostu strzykać gdzie indziej. War­
śli jednak tylko pobieżnie kartkujesz naszą to jednak spróbować.
książkę, powtórzymy raz jeszcze - ZRÓB TO!
Z tej sytuacji nie ma innego wyjścia. Kocura
trzeba wykastrować!
Trzymaj go z dala od
newralgicznego miejsca
Zasada znana pod pieszczotliwym sformuło­
Usuń zapach
waniem „szlaban". Szlaban na pokój, szlaban
W sklepie z artykułami dla zwierząt albo w kli­ na łóżko. Proste. Humanitarne. Niedrogie. Szyb­
nice weterynaryjnej kup specjalny pochłaniacz kie. Skuteczne. Czegóż chcieć więcej?
zapachu kociego moczu. Stosuj go. W razie po­ Niektórzy wahają się z odpowiedzią na to py­
trzeby aż do skutku. Nie wystarczy czyszcze­ tanie, odnosząc wrażenie, że nie nauczyli swe­
nie spryskanych moczem powierzchni mydłem go kota niczego. I mają rację. To raczej kot ich
i wodą. Te środki nie usuną całkowicie zapa­ wyszkolił. Czy to zresztą istotne? To nie dom
chu kociego moczu. Pamiętaj, że kot ma o wie­ poprawczy, to życie. Po co dążyć do celu za­
le lepszy węch niż ty. Jeśli wywęszy zapach wiłą i trudną drogą, skoro można do niego dojść
swojego moczu, będzie się starał oznaczyć to ścieżką prostą i łatwą? Jeśli kot lubi siusiać na
samo miejsce powtórnie. łóżko twojego gościa, zamontuj w drzwiach do
gościnnego pokoju zamek zatrzaskowy. Już po jest pod pewnymi względami zachowaniem
wszystkim: bez bólu, bez krzyku. skrajnym: jeśli kot nie przestanie, być może bę­
Możesz także założyć na łóżko plastikowy dziesz musiał się go pozbyć. Przy czym nie łudź
pokrowiec. Jeśli twój pupil jest wielbicielem two­ się, że ludzie czekają w kolejce, by przygarnąć
rzyw sztucznych, niewiele to pomoże, więk­ dorosłego kota, który strzyka moczem po me­
szość kotów jednak nie lubi moczyć łap pod­ blach. Alternatywa przeważnie wygląda tak: al­
czas załatwiania się. Skoro masz w domu bo kot oduczy się strzykać, albo trzeba go bę­
specjalistę od siusiania na plastik, przykryj łóż­ dzie uśpić. Jeśli właściciel zdaje sobie z tego
ko kilkoma arkuszami folii aluminiowej, połą­ sprawę, objawy uboczne schodzą na drugi plan.
czonymi w jedną całość. Znajomym możesz Mimo wszystko jednak kurację należy drobia­
powiedzieć, że masz zamiar upiec bardzo du­ zgowo omówić z lekarzem. Powinieneś wie­
ży kartofel... no cóż, wygląda to kretyńsko, ale dzieć, co czeka ciebie i twojego kota.
przeważnie odnosi skutek.

Baw się z nim Przyuczanie

Ćwiczenia, zarówno fizyczne, jak i umysłowe,
przyczyniają się do rozwiązania prawie wszyst­
do korzystania
kich kocich problemów. Nie są one z pewno­ z sedesu
ścią wszechstronnym środkiem zaradczym, sta­
nowią jednak nieodłączną część procesu Niektóre koty można nauczyć korzystania z se­
oduczania wszelkich niepożądanych nawyków. desu zamiast z kuwety. Jest to z pewnością
Upewnij się, czy kot ma wystarczającą możli­ bardziej higieniczne rozwiązanie, wykluczają­
wość uprawiania gimnastyki ciała i umysłu. Na­ ce przykry zapach i kłopoty związane z utrzy­
ucz go nowych zachowań. Wykształć w nim no­ maniem konwencjonalnego pojemnika. Do kon­
we nawyki, łącząc je z zabawą. Dzięki temu nie fuzji może dojść wyłącznie wtedy, kiedy
tylko pomożesz mu zwalczyć nudę, ale i umoc­ zapomnisz uprzedzić o obyczajach twojego ko­
nisz łączącą was więź. Czas spędzony wspól­ ta gości mających zamiar skorzystać z toalety,
nie w miłej atmosferze ma ogromne znaczenie albo jeśli twój pies lubi pić z sedesu - wyławia­
w sytuacji, gdy w wasze stosunki wkradł się nie przezeń odchodów z reguły nie jest mile wi­
stres wywołany niepożądanym zachowaniem dziane przez właściciela.
twojego kota. Nauka korzystania z toalety jest względnie
prosta. Najtrudniej zachować przy tym cierpli­
wość. Intensywny trening zajmuje od czterech
Podawaj mu lekarstwa do sześciu tygodni. Niektórzy twierdzą, że moż­
Istnieją lekarstwa, które pomagają w walce ze na sobie z tym poradzić szybciej, wówczas jed­
strzykaniem. Ponieważ strzykanie może się nak trzeba poświęcać szkoleniu więcej czasu.
okazać nałogiem trudnym do zlikwidowania, na Nigdy nie zaszkodzi przeznaczyć na naukę wię­
użycie lekarstw trzeba zdecydować się odpo­ cej czasu, niż zamierzałeś z początku. Jeśli bę­
wiednio wcześnie. Omów wszelkie warianty le­ dziesz działał zbyt szybko, wyniki szkolenia bę­
czenia z lekarzem weterynarii. Lekarstwa wspo­ dą dokładnie odwrotne niż w przypadku, gdybyś
magające walkę ze strzykaniem można od razu zdecydował się poświęcić na naukę
podzielić z grubsza na dwa rodzaje: preparaty swój wolny czas.
hormonalne i łagodzące stres. Ze względu na czasochłonność przedsięwzię­
Wciąż opracowuje się nowe leki, dzięki któ­ cia radzimy w miarę możności ćwiczyć w ła­
rym można prowadzić coraz bardziej wyspe­ zience, która i tak zostanie na kilka tygodni spi­
cjalizowane kuracje. Wiele z nich jest skutecz­ sana na straty. Ułatwi to zadanie wam obojgu.
nych, dających niewielkie lub nie dających Jeśli nie masz w domu drugiej toalety, trudno.
żadnych objawów ubocznych, nawet w przy­ Po prostu przez jakiś czas wszyscy będą mu­
padku długiego stosowania. Strzykanie moczem sieli bardziej dbać o tę jedną.
 Naukę każdego złożonego zachowania, oporów, możesz przejść do drugiego etapu. Po­
w tym przypadku załatwiania się do sedesu, lega on na stopniowym podnoszeniu kuwety
można podzielić na poszczególne etapy. Po­ na wysokość sedesu.
zwól zwierzęciu opanować każdy etap z osob­ Najistotniejszą rolę na tym etapie odgrywa
na, a następnie połącz je. Nauka korzystania wolne tempo działania i stabilność kuwety.
z sedesu składa się z trzech podstawowych W żadnym wypadku pojemnik nie może się
części. chybotać ani ślizgać. Niektórzy zalecają usta­
wianie kuwety na coraz wyższej stercie czaso­
Nauki utrzymywania równowagi podczas pism i gazet. Odradzamy tę metodę. Wysoko
załatwiania się z deski klozetowej. wzniesiona sterta nie jest wystarczająco sta­
bilna. Lepszym rozwiązaniem są sztywne pu­
Nauki wskakiwania na sedes, żeby się za­ dła kartonowe. Najlepiej nakładać na siebie co­
łatwić. raz większe pudła, co czyni konstrukcję jeszcze
mocniejszą. Jeśli podłoga w toalecie nie jest
Nauki korzystania z miejsca nie wysypane­ pokryta wykładziną, pod kartony trzeba podło­
go żwirkiem. żyć warstwę gazet albo stary ręcznik, zapobie­
gając w ten sposób ich przesuwaniu. Pudła po­
Ucząc kota korzystania z sedesu możesz się winny być wystarczająco obszerne, by na górze
posłużyć kilkoma różnymi metodami. Większość nie tylko mieścił się pojemnik ze żwirkiem, ale
z nich polega na opanowaniu najpierw jednej też zostało trochę miejsca, na które kot będzie
z opisanych wyżej umiejętności, a dopiero póź­ mógł wskoczyć. Zwiń kilka gazet w ruloniki
niej nauce pozostałych.
Na twoim miejscu zaczęlibyśmy od nauki
utrzymywania równowagi podczas załatwiania
się z deski klozetowej. Nie jest to bynajmniej Że niby co mam zrobić? Do tego? (J.G.)
trudne. Najtrudniejszą stroną przedsięwzięcia
jest przymocowanie starej deski klozetowej do
kuwety w taki sposób, żeby się nie ślizgała, nie
chwiała i nie spadała na podłogę. Wystarczy
jeden niespodziewany upadek, żeby kot na do­
bre zniechęcił się do korzystania z deski.
Możesz nawet przykleić starą deskę do sta­
rej kuwety. Albo przymocować ją taśmą izola­
cyjną. Bez względu na sposób, musisz to jed­
nak zrobić solidnie! Odłącz od deski pokrywę,
żeby przypadkiem nie przytrzasnęła kota. Ta­
ka niespodzianka może go odstraszyć na
amen.
Kiedy już przymocujesz deskę do kuwety, wy­
pełnij pojemnik zwykłą ilością żwirku i pozwól
kotu przez kilka dni oswajać się z nową sytu­
acją. Nie przejmuj się na zapas tym, czy utrzy­
ma równowagę na desce; nauczy się, kiedy
przyjdzie na to czas. Jeśli skorzysta z niej jak
należy, pochwal go ciepło. Powiedz mu, że jest
bardzo mądry, co zresztą jest całkowicie zgod­
ne z prawdą. Jeśli się waha, możesz mu trosz­
kę pomóc, wstawiając go do kuwety i chwaląc.
Wkrótce się odpręży i zrozumie, o co chodzi.
Kiedy zacznie korzystać z kuwety bez żadnych
i przyklej je na szczycie kartonu, tworząc spe­ acją. Kiedy kot się przekona, że plastik rusza
cjalne obramowanie na kuwetę. Nawet niewiel­ się pod naporem jego łap, przestanie obciążać
ka zapora zabezpieczy pojemnik przed ześliź- wyściółkę całym swoim ciężarem. Kiedy doj­
nięciem się z kartonu, kiedy kot będzie się dzie już do niejakiej wprawy, nie będziesz mu­
załatwiał. siał zwracać aż takiej uwagi na wytrzymałość
Podwyższaj kuwetę nie częściej niż co czte­ plastiku.
ry - pięć dni. Nawet jeśli kot korzysta z pojem­ Kiedy już dyskretnie podpatrzysz swego ko­
nika, wciąż może czuć się trochę niepewnie. ta, utrzymującego idealną równowagę na de­
Jeśli zmusisz go do szybszego tempa, zwięk­ sce, możesz powoli zacząć usuwać żwirek ze
szysz jego napięcie, a to może się skończyć zbiornika, wyciąwszy jednocześnie w dnie nie­
odmową korzystania z kuwety. Jeśli chcesz wielki otwór. Dzięki temu nie tylko mocz będzie
osiągnąć szybkie postępy, działaj powoli. mógł spływać do miski, ale też kot zacznie się
Kiedy kot z powodzeniem wspina się na przyzwyczajać do odgłosu kropli wpadających
szczyt, żeby sobie ulżyć, czas przejść do ostat­ do wody.
niego etapu. Jeśli w domu jest tylko jedna ubi­ Kiedy kot oswoi się już z sytuacją, zacznij
kacja, właśnie w tym momencie sprawy przy­ stopniowo powiększać otwór, aż do całkowite­
biorą obrót dla ludzi zdecydowanie niekorzystny. go wyeliminowania żwirku. Udało się. Teraz wy­
Postarajcie się traktować całą sprawę jak kil­ starczy trzymać drzwi otwarte i nie zamykać
kutygodniową niedogodność, którą wynagro­ klapy od sedesu. Miłego spuszczania wody!
dzi wam kilkanaście lat wolnych od czyszcze­
nia kuwety.
Ostatni etap obejmuje przyuczenie kota do
korzystania z prawdziwej deski klozetowej.
Niszczycielskie
W niektórych sklepach z artykułami dla zwie­ ostrzenie pazurów
rząt można kupić gotowe plastikowe wkładki,
przeznaczone specjalnie do tego celu; ich re­ W tej części omówimy niszczenie przedmiotów
klamy można znaleźć w większości czasopism pazurami. Jeśli masz kłopot z kotem, który dra­
dla miłośników kotów. Można je łatwo zakładać pie ludzi, odsyłamy do rozdziału Agresja na
i zdejmować, co umożliwia w miarę normalne stronach 154-162.
korzystanie z toalety. Jeśli nie możesz dostać Nie wolno zapominać, że ostrzenie pazurów
takiej wkładki, wymyśl coś sam. Umocuj w se­ jest zachowaniem naturalnym, które przeszka­
desie kawał solidnej folii plastikowej albo przy­ dza wyłącznie tobie, ponieważ kot drapie przed­
klej taśmą do brzegu muszli klozetowej pokro­ mioty mające dla ciebie dużą wartość. Jeśli kot
wiec z ceraty. W środku powinien powstać wąski ostrzy pazury wyłącznie o stanowisko do dra­
plastikowy zbiornik. Nie może opadać w dół pania albo o drzewo na podwórku, z pewno­
zbyt stromo, nie może też być naprężony jak ścią nie zwracasz na to najmniejszej uwagi.
trampolina. Wszystko zależy od rodzaju plasti­ Rozpocznij lekturę tego rozdziału ze świado­
ku; czasem zbiornik może obwisnąć po wsy­ mością, że problem nie leży w tym, że kot dra­
paniu do niego odrobiny żwirku, musisz więc pie, ale w tym, co kot drapie.
sam sprawdzić jego wytrzymałość. Niszczycielskie drapanie jest przeważnie wy­
Wsyp do środka niewielką ilość kociego żwir­ wołane jedną z trzech przyczyn: dbałością o pa­
ku, który można spłukać w toalecie. Wszystko zury, znakowaniem rewiru albo stresem.
się może zdarzyć, użyj więc podłoża, które nie Utrzymanie pazurów w dobrym stanie jest
zatka kanalizacji, nawet jeśli zbiornik wraz z za­ przeważnie tylko pretekstem do drapania. Wy­
wartością wpadnie do miski klozetowej. starczy spojrzeć na drapiącego kota, żeby zy­
Jeśli plastikowa wyściółka nie okaże się dość skać niemal całkowitą pewność, jak przyjem­
solidna i zarwie się pod ciężarem kota, zwie­ ne jest zatapianie, a następnie wyciąganie
rzę może wpaść w nie lada panikę. Sprawdź pazurów z różnych przedmiotów. Czynność ta
zawczasu, czy jest dobrze umocowana, kiedy najprawdopodobniej zapewnia doskonałą gim­
twój pupil będzie się jeszcze oswajał z sytu­ nastykę mięśniom przywodzicielom łap.
 Drapanie czyści pazury, gdyż usuwa złusz-
czającą się ich wierzchnią warstwę. Pozwala
je także wyostrzyć. Jeśli będziesz przycinał ko­
tu pazury, możesz w znacznym stopniu ogra­
niczyć zniszczenia wywołane drapaniem. Prze­
prowadzaj ten zabieg tylko wówczas, kiedy twój
kot w ogóle nie wychodzi na dwór.
Kolejną pobudką do tej czynności jest zna­
kowanie terenu. Wszystkie koty wyznaczają so­
bie kilka rewirów i pieczołowicie dbają o ich
utrzymanie - dotyczy to zwłaszcza kocurów.
Skoro nie mogą ustawiać tabliczek z napisem
„to moje" ani wznosić ogrodzeń, zostawiają
swoje wizytówki w miejscach, które drapią. Dra­
panie zostawia ślady rozpoznawane przez in­
ne koty zarówno wzrokiem (ślady pazurów), jak
Gluś ostrzy pazury, zostawiając wszystkim kotom i węchem (zapach wydzieliny z gruczołów znaj­
znak, że krzesło stoi na jego dujących się między palcami).
terenie
Jedną z przyczyn, dla których koty często
sięgają pazurami jak najwyżej i drapią z góry
Kropka prezentuje swoje ulubione
stanowisko do ostrzenia pazurów, sypialnię na dół, jest chęć zamanifestowania swojej wiel­
i punkt widokowy (J.G.) kości. Im wyżej umiejscowione ślady, tym więk­
szy kot. Im większy kot, tym groźniejszy rywal.
Jeśli drugi kot będzie sobie zdawał sprawę
z wielkości przeciwnika, może zrezygnować
z walki, zanim w ogóle dojdzie do spotkania.
Koty ostrzą pazury w łatwych do przewidze­
nia miejscach: u progu swojego rewiru, w oko­
licach ulubionego miejsca do spania, w pobliżu
granic terytorium innego kota, przy najczęściej
używanych przejściach.
Jeszcze jedną przyczyną drapania, związa­
ną z instynktem terytorialnym, jest stres. Jeśli
siedzący przy oknie kot dostrzeże intruza włó­
czącego się po „jego" terenie, wpada we fru­
strację. Frustracja może się objawiać chodze­
niem w kółko po parapecie i ostrzeniem
o niego pazurów. Kot znaczy swoje terytorium,
pozostawianie śladów jest jednak wywołane
stresem.

Po czym poznać dobre sta­

nowisko do drapania
Zanim omówimy, jak sobie radzić w poszcze­
gólnych przypadkach niszczycielskiego drapa­
nia, przedstawmy charakterystykę stanowiska
do ostrzenia pazurów idealnego z punktu wi­
dzenia kota. Kot musi mieć do dyspozycji sta­
nowisko odpowiedniego rodzaju, jeśli ma się
 kości jest wielkość przedmiotu, który kot szcze­
gólnie lubi drapać - stanowisko może być odro­
binę wyższe.

ODPOWIEDNIA POWIERZCHNIA
Badania wykazały, że większość kotów woli
materiały z włókien tkanych pionowo, w które
łatwo wbić pazury i z których łatwo je wycią­
gać. Przeważnie nie mają nic przeciwko stano­
wiskom z sizalu i wykładziny. Jeśli sporządzasz
stanowisko sam, spróbuj przymocować wykła­
dzinę spodnią stroną na zewnątrz: koty uwiel­
biają ich szorstką jutową powierzchnię.

LOKALIZACJA, LOKALIZACJA I JESZCZE

RAZ LOKALIZACJA
Choćbyś miał najbardziej szpanerskie stano­
wisko w okolicy, kot i tak nie będzie go używał,
jeśli ustawisz je w nieodpowiednim miejscu.
Czy będzie ci się chciało korzystać z łazienki
w piwnicy, choćby nie wiem jak pięknej, jeśli
tuż koło swojego pokoju masz drugą, dużo bar­
dziej po drodze? Podobnie rozumuje kot. Po co
mam łazić do słupka w gościnnej sypialni, sko­
ro tuż obok stoi kanapa w sam raz świetna do
Tylko patrzeć, aż kot wyrządzi w domu znaczną drapania?
szkodę (J.G.) W przypadku kotów nie jest to wyłącznie kwe­
stia wygody. Ponieważ wykorzystują stanowi­
sko jako swego rodzaju słup ogłoszeniowy, nie
widzą sensu w zostawianiu śladów w miej­
nauczyć regularnie z niego korzystać. Najlep­ scach, którędy nikt nie przechodzi.
sze i najbardziej lubiane przez koty stanowiska
mają kilka cech wspólnych. Odzwyczajanie od
SOLIDNOŚĆ
niszczycielskiego drapania
Kot nie będzie korzystał z chybotliwego stano­ Drapania w odpowiednich miejscach najlepiej
wiska. Podczas ostrzenia pazurów rozciąga się uczyć kociaka, w którym można wyrobić po­
na całą długość i z całej siły drze drapaną po­ żądane nawyki; jest to dużo łatwiejsze niż pró­
wierzchnię. Właśnie dlatego tak uwielbia ostr­ by wykorzenienia zachowań, których sobie nie
zyć pazury o masywne meble. Szeroka, moc­ życzysz.
na podstawa gwarantuje stabilność stanowiska
- można je solidnie przymocować do ściany, MATERIAŁ
podłogi albo sufitu. Zanim przystąpisz do opanowywania i ukierun­
kowywania kocich nawyków, musisz się najpierw
DOSTATECZNA WYSOKOŚĆ dowiedzieć, co twój pupil lubi drapać. Jakkol­
Większość kotów lubi sięgać w górę, wbijać pa­ wiek niektóre koty lubią poziome powierzchnie
zury jak najwyżej, a następnie przeciągać ni­ i zadowalają się dywanikami, wykładziną, tapi-
mi jak grabiami w dół. Co za tym idzie, idealne cerką krzeseł i kanap czy wycieraczką, więk­
stanowisko powinno być odpowiedniej wielko­ szość woli pionowe przedmioty - narożniki me­
ści, im wyższe, tym lepsze. Dobrą miarą wyso­ bli, oparcia krzeseł, boazerię itp.
 Bez względu na rodzaj kocich upodobań, bę­ dopodobieństwo, że po jakimś czasie kot do
dziesz musiał im ulec, jeśli chcesz cokolwiek niego wróci.
zdziałać. Przy tym większość kotów kształtuje Wciąganie zabawek na szczyt stanowiska
swoje gusta w początkowych miesiącach ży­ zachęca kota do wczepiania się w nie pazura­
cia, więc jeśli rozpoczniesz naukę odpowied­ mi. Wykaż się pomysłowością! Baw się dobrze!
nio wcześnie, możesz do pewnego stopnia na­ Im częściej kot będzie miał do czynienia ze
rzucić kotu wybór materiału. słupkiem, tym bardziej owocne okażą się two­
je wysiłki.
OGRANICZENIE PRZESTRZENI
Ograniczenie przestrzeni odgrywa ogromną ro­ ZAMINUJ NEWRALGICZNE MIEJSCA
lę zarówno podczas wykształcania odpowied­ Miłośnicy kotów odznaczają się dużą pomysło­
nich zachowań u kociaka, jak i podczas kory­ wością. Opracowali niezliczoną ilość metod od­
gowania niepożądanych nawyków u starszego straszania kota od miejsc, w których dotąd
kota. Zamknięcie go w pomieszczeniu, w któ­ z upodobaniem ostrzył sobie pazury. Oto nie­
rym nie ma żadnych interesujących powierzch­ które z nich: oklejanie newralgicznego miejsca
ni do drapania z wyjątkiem specjalnego stano­ cynfolią, zawieszanie odwróconych do góry no­
wiska, daje gwarancję, że kot skupi uwagę na gami pułapek na myszy albo balonów, pokry­
słupku do ostrzenia pazurów. Umieszczając wanie powierzchni odwróconą spodem do gó­
stanowisko obok jego posłania dokonasz ko­ ry folią samoprzylepną albo taśmą dwustronną,
lejnego posunięcia na swoją korzyść. spryskiwanie jej środkiem odstraszającym do­
Możesz nawet delikatnie zanieść kota do sta­ mowego użytku, przymocowywanie do niej skó­
nowiska i przeciągnąć jego łapami w dół słup­ rek z cytryny, zatarasowywanie przestrzeni za­
ka. Dzięki temu na obiekcie pozostanie odro­ porą z pleksiglasu - lista jest długa. Możesz
bina kociego zapachu, co pomoże zwierzęciu posłużyć się jedną z tych metod albo opraco­
zrozumieć, w czym rzecz. Możesz sobie na to wać własną. Jeśli metoda jest humanitarna i od­
pozwolić tylko pod warunkiem, że kot jest przy­ nosi skutek, jest doskonała - bez względu na
zwyczajony do tego typu zabiegów. Jeśli bę­ to, czy przeczytałeś o niej w książce, czy też
dzie zdenerwowany, stanowisko może wzbu­ sam wpadłeś na jakiś genialny pomysł.
dzić w nim wyłącznie złe skojarzenia. Nigdy jednak nie zapominaj, że natura nie
znosi próżni. Pod żadnym pozorem nie próbuj
POCHWAŁY, POCHWAŁY I JESZCZE RAZ odzwyczajać kota od jakiegoś zachowania, nie
POCHWAŁY zastępując go innym, lepszym i możliwym do
Koty lubią, kiedy się je chwali. Pochwała jest przyjęcia z twojego punktu widzenia. Koty mu­
artykułem powszechnie i łatwo dostępnym, nie­ szą drapać i będą drapać. Zamiast walczyć
drogim i łatwym w użyciu - kota należy zasy­ z tym nawykiem, wykorzystaj go do własnych
pywać pochwałami! Ilekroć dostrzeżesz, że celów.
ostrzy pazury o stanowisko - pochwal go!
Szepcz mu do ucha pieszczotliwe byle co, tul
go, dodawaj mu otuchy - spełnij każdy jego ka­ Agresja
prys!
Życie z agresywnym kotem może stać się ist­
ZRÓB KOTA W KONIA nym koszmarem. Agresja przybiera różne for­
Ułatwianie sobie życia za pomocą robienia ko­ my: od figlarnych susów zza kanapy aż po
ta w konia jest najzupełniej legalne, przyjęte otwartą napaść. Na szczęście łatwo temu za­
i moralne. Potrzyj stanowisko kocimiętką albo pobiec, pod warunkiem zdobycia podstawowej
smacznym kąskiem. Może nie od razu skłoni wiedzy na temat kociej agresji.
to kota do drapania, ale zwierzę zacznie zosta­ Agresja, choć niepożądana z punktu widze­
wiać dokoła ślady swego zapachu, ocierając nia współżycia człowieka z kotem, pełni kilka
w ekstazie pyszczek o stanowisko. Jeśli przed­ ważnych funkcji w życiu tych zwierząt na wol­
miot będzie nim pachniał, istnieje większe praw­ ności. Jest warunkiem sine qua non wszelkich
 WIELKI SPÓR O USUWANIE PAZURÓW

Niewiele kwestii wywołuje bardziej zajadłe spory w środowisku kociarzy niż usuwanie
pazurów - i słusznie. Usuwanie pazurów nie jest rzeczą, którą można sobie lekceważyć.
To poważna operacja, która kończy się usunięciem pazurów wraz z ostatnim członem
palca. Jest bolesna. Jej skutki są nieodwracalne.
Oto nasze stanowisko w sprawie usuwania pazurów.
Kocięta drapią różne przedmioty, taka już ich natura. Nadzieja, że będzie inaczej, jest
zupełnie nieracjonalna. Większość kociąt można nauczyć ostrzenia pazurów o stanowisko,
jeśli szkolenie podejmie się odpowiednio wcześnie. Zamykanie w oddzielnym pomiesz­
czeniu, pochwały, konsekwencja i przycinanie pazurów pozwalają właścicielowi przetrwać
ten ciężki okres. Trudno nam zrozumieć ludzi, którzy likwidują problem usuwając kociako­
wi pazury, ponieważ uważają zamykanie kociaka za okrucieństwo.
Starsze koty można skłonić, by wyładowywały instynkt ostrzenia pazurów na
stanowisku, posługując się takimi samymi metodami, jak podczas szkolenia kociąt. Nauka
starszego kota o wyrobionych już nawykach może zająć nieco więcej czasu, niemniej
jednak jest możliwa. Zasadniczą rolę odgrywają cierpliwość, zapobiegliwość,
nieustępliwość i pochwały.
Jeśli próbowałeś już wszystkiego, a twój dorosły kot nadal niszczy sprzęty
w niemożliwy do przyjęcia sposób, doprowadzając do sytuacji, w której masz do wyboru
umieszczenie go w schronisku, choć poza tym jest idealnym towarzyszem, albo
interwencję chirurgiczną - wówczas, i tylko wówczas, możesz wziąć pod uwagę
usunięcie mu pazurów.
Gorzka prawda jest taka, że starsze koty ze schronisk rzadko znajdują właścicieli; nie
należy się spodziewać, że ktokolwiek okaże się wobec twojego kota bardziej tolerancyjny
od ciebie. Jeśli do wyboru pozostaje niemal pewna śmierć lub usunięcie pazurów,
opowiadamy się za tym drugim.
Nigdy jednak nie podejmuj takiej decyzji bez namysłu. To okaleczenie zwierzęcia. Kot
po takiej operacji nie może się bronić przed atakiem, trudniej mu się wspinać albo
w ogóle nie może tego robić, ma mniejsze szanse pełnego uczestnictwa w zabawie. To,
że zabieg jest możliwy, nie oznacza od razu, że trzeba go koniecznie przeprowadzić.
Zamiast się skarżyć, że kot niszczy sprzęty drapaniem, poświęć czas na naukę
pożądanych zachowań.
Z usuwaniem pazurów wiąże się wiele przesądów, od przekonania, że kot po zabiegu
częściej gryzie, aż po opinię, że usunięcie pazurów jest całkowicie nieszkodliwe.
Jesteśmy zdania, że reakcja kota na zabieg chirurgiczny zależy od niego samego. Mniej
wrażliwe koty zniosą operację bez większych sensacji, inne mogą na nią zareagować
w zupełnie skrajny sposób. Nic dziwnego, zważywszy ich skłonność do indywidualizmu.

polowań. Agresja odgrywa rolę podczas obro­

ny rewiru i młodych, służy zabijaniu i jest nie­
Agresja defensywna
zbędna samemu kotu. Stanowi nieodłączny Przestraszonego kota należy zostawić w spo­
element większości zabaw i jest nierozerwal­ koju. Koniec, kropka. Nie próbuj uspokajać pu­
nie związana z zachowaniami seksualnymi. pila, podnosić go ani z nim rozmawiać, chyba
Agresja jest zatem jedną z cech kociej natury. że sytuacja zagraża jego życiu. Przestraszony
Większość agresywnych zachowań kotów moż­ kot zapomina, że jesteś jego ukochanym pa­
na zaliczyć do poniższych kategorii. nem. Masz do czynienia ze zwierzęciem, któ-
 by oswoił się z sytuacją. Daj mu tyle czasu, ile
potrzebuje. Zorientujesz się od razu, że doszedł
do siebie, kiedy przystąpi do toalety, skusi się
na smaczny kąsek albo podejdzie do ciebie,
żebyś się nim zajął.
Jeśli przerażenie nie ustępuje, ty nie jesteś
w stanie zlikwidować jego przyczyny, a kot nie
zdradza najmniejszych oznak oswajania się
z sytuacją, skontaktuj się z lekarzem wetery­
narii. Istnieją środki, które mogą pomóc zwie­
rzęciu dojść do siebie. Pod żadnym pozorem
nie wolno stosować lekarstw doraźnie ani spo­
dziewać się natychmiastowej poprawy; z pew­
nością też nie można ich podawać bez konsul­
tacji z lekarzem, choć są to środki skuteczne.
Gluś, który uwielbia skakać ludziom na kostki Lepiej leczyć kota przez kilka tygodni albo mie­
u nóg, musi co dzień porządnie rozładować sięcy, dopóki nie nauczy się radzić sobie w no­
swój myśliwski instynkt - w przeciwnym razie wej sytuacji, niż pozwolić mu tyle czasu żyć
ulega agresywnym zapędom. Zabawa w polowanie
na zwiniętą w rulon gazetę doskonale mu w strachu. Ciągły lęk może znacznie bardziej
służy (J.G.) zaszkodzić jego zdrowiu niż ewentualne skut­
ki uboczne stosowanych leków.

re myśli wyłącznie o tym, jak ochronić własną

skórę. Wszelkie próby pocieszania uzna za ko­
lejne groźby pod swoim adresem. Pozwól mu Wrzody
się schować. Pozwól mu uciec. Pozwól mu się
uspokoić. Rany kłute, częsty efekt bójek między
Jeśli kot mógłby sobie w jakikolwiek sposób kotami, są podatne na owrzodzenia.
wyrządzić krzywdę, możesz ograniczyć mu Infekcję powoduje brud, który dostaje się
swobodę ruchów zarzucając na niego solidne głęboko do rany podczas ugryzienia albo
pudło albo kosz na papiery. Nie zapominaj jed­ zadrapania. Rana wówczas goi się
nak, że to też może go przerazić: niewyklu­ powierzchniowo, przy czym formuje
czone, że ucieknie na widok zbliżającego się z początku jamkę wypełnioną
w jego stronę pudła. Przemawiaj do niego ła­ drobnoustrojami, w której postępuje
godnie, poruszaj się wolno i staraj się w mia­ zakażenie, z czasem powodujące
rę możności, żeby nie dostrzegł pudła. Zdecy­ opuchliznę.
dowanie lepiej jednak po prostu zostawić go Jeśli kot wróci do domu z wyraźnymi
w spokoju. oznakami stoczonej bitwy, przemywaj mu
Po czym można poznać, że kot jest przera­ rany dwa razy dziennie altacetem
żony? Przypada płasko do ziemi, uszy kładzie rozpuszczonym w ciepłej wodzie.
po sobie, ma rozszerzone źrenice, może war­ Koniecznie dopilnuj, żeby skaleczenie nie
czeć albo prychać. Bywa, że przewraca się zasklepiło się zbyt szybko i żeby
na grzbiet, co można mylnie uznać za mani­ wydzielina mogła wyciekać na zewnątrz.
festację uległości. A potem gorzko tego poża­ Jeśli rana sprawia wrażenie głębokiej,
łować. skontaktuj się z lekarzem weterynarii.
Czas jest najlepszym lekarstwem dla prze­ Jeśli zaczyna się tworzyć opuchlizna,
straszonego kota. Jeśli go coś przeraziło, daj skontaktuj się z lekarzem. Jeśli rana jest
mu czas, żeby się uspokoił. Bez względu na to, gorąca, zaczerwieniona albo się
czy przyczyną strachu będzie jakieś zdarzenie, paskudzi, skontaktuj się z lekarzem.
przedmiot, czy inne zwierzę, daj mu czas, że­
Agresja w następstwie zdarza, że krzykniesz „odczep się ode mnie,
dobrze?". To właśnie reakcja twojego kota. Kot
rozdrażnienia nic do ciebie nie ma, dalej jesteś jego najlep­
Nietrudno rozpoznać agresję z rozdrażnienia szym kumplem, ale... odczep się od niego!
- kot wpada w irytację, a następnie gryzie al­ Brzuch kota jest niczym wielki, czerwony
bo drapie. Na szczęście, o ile można to tak na­ przycisk z napisem: „zaraz cię ugryzę". Niektó­
zwać, jest to zwykle agresja kontrolowana. Pa­ re koty nawet przewracają się specjalnie na
zury są schowane bądź tylko nieznacznie grzbiet, by odsłonić brzuch, co ludzie biorą za
wysunięte, a ukąszenia, jeśli do nich dojdzie, zachętę do pogłaskania ich po ślicznym, mię-
przeważnie nie naruszają skóry. ciutkim futerku. Trzeba zachować ostrożność.
W takiej sytuacji najlepiej zachować się bier­ Drapanie po brzuszku jest dla wielu kotów
nie i nie ruszać się, dopóki kot wpija się nam bodźcem do chwycenia ręki przednimi łapami,
łapami w rękę. Całkowita bierność jest oznaką kąsania nadgarstka i rytmicznego odpychania
uległości; większość kotów reaguje na nią nie­ się tylnymi nogami. Żadna z tych czynności nie
mal natychmiastowym zwolnieniem uścisku. jest przyjemna dla człowieka. Jeśli jednak za­
Jeśli będziesz się szarpał, kot dojdzie do wnio­ chowasz spokój i opanowanie, istnieje większe
sku, że nie chcesz mu się „poddać" i zacznie prawdopodobieństwo, że kot ustąpi, niż gdy­
przejawiać jeszcze większą agresję. Teraz do­ byś podjął z nim walkę.
piero narażasz swoją skórę na szwank. Koty rozmaicie znoszą pieszczoty. Niektóre
Głośny, niespodziewany hałas może skutecz­ lubią być głaskane. Inne wręcz się tego doma­
nie odwrócić uwagę kota i przerwać jego atak. gają, i to przez długi czas. Bywają też takie,
Uderzenie rozpostartą dłonią o ścianę, stół lub które po prostu chcą przebywać w pobliżu wła­
dowolną twardą powierzchnię odstraszy niemal ściciela albo siedzieć u niego na kolanach, nie
każdego kota. Większość z nich skłania też do lubią jednak pieszczot. Jeśli trafił ci się taki wła­
ucieczki niespodziewany syk sprężonego po­ śnie egzemplarz, musisz się z tym pogodzić.
wietrza z kompresora. Twoim obowiązkiem jest obserwować, uczyć
Są koty, które zachowują się w ten sposób się, a następnie zajmować się kotem tak, jak
rzadko albo nigdy. Inne z kolei reagują tak za on lubi. Im szybciej poznasz jego potrzeby i za­
każdym razem, kiedy uznają, że człowiek ob­ czniesz je respektować, tym większe masz
chodzi się z nimi zbyt bezceremonialnie. A nie­ szanse, że stanie się on bardziej wyrozumiały.
trudno o to. Modelowym przykładem sytuacji, Jeśli chcesz, by twój kot okazywał większą cier­
w której kot okazuje agresję w następstwie roz­ pliwość, przeczytaj rozdział Niedotykalski na
drażnienia, jest głaskanie. Głaszczesz kota, stronach 162-164.
wszystko jest w porządku, nagle on się odwra­
ca i gryzie. Znienacka. Niespodziewanie. Co się
stało? No cóż, kot, podobnie jak wszystkie in­
Agresja towarzysząca
ne stworzenia, ma ograniczoną potrzebę kon­ zabawie
taktu: po pewnym czasie zaczyna mieć dosyć. Do tej kategorii można zaliczyć trącanie kostek
Tylko że człowiek nie zauważa wysyłanych u nóg, szarpanie się z ręką i napadanie na wła­
przez niego sygnałów. Oznaką, na którą trze­ ściciela z zasadzki. Zabawy tego rodzaju za­
ba zwracać szczególną uwagę, jest machanie wierają zwykle element zaskoczenia. Niesiesz
ogonem. Jeśli kot zamiata ogonem, lepiej dać brudną bieliznę do łazienki, a tymczasem zza
mu spokój. drzwi wyskakuje kot. Może podbiec do ciebie
Ten rodzaj agresji nie ma nic wspólnego bokiem, wygięty w łuk, następnie odwrócić się
z sympatią ani przywiązaniem okazywanym ci i popędzić w przeciwnym kierunku. Może też
przez zwierzę. Ujmijmy sprawę nieco inaczej: rzucić się na najbliższą poruszającą się część
twój najlepszy przyjaciel siada obok ciebie i za­ twojego ciała, najczęściej na stopę, i kilka ra­
czyna poufale klepać cię po ramieniu. Klepie zy ją ugryźć. Siła ukąszeń bywa rozmaita - za­
i klepie - przez pięć, nawet dziesięć minut. Cza­ leży od samego kota i stopnia jego podekscy­
sem ci to nie przeszkadza. Czasem jednak się towania. Agresja tego typu narasta, jeśli zacznie
się walczyć z kotem albo na niego krzyczeć. faronady niż agresji, a koty tak naprawdę pra­
Trzeba zachować się biernie. Nieruchoma zdo­ wie w ogóle się ze sobą nie stykają; dochodzi
bycz jest dużo mniej ciekawa. Głośny, niespo­ najwyżej do krótkich spięć, które kończą się
dziewany hałas - o którym była mowa wyżej - raptowną ucieczką. Krew się nie leje, koty ra­
może także przyjść ci z pomocą. nią najwyżej swoje uczucia.
Jeśli masz pewność, że twój kot zachowuje Zdarzają się jednak rzadkie sytuacje, w któ­
się właśnie w ten sposób, noś zawsze w kie­ rych koty atakują zajadle swego nowego towa­
szeni mały podręczny kompresor. To nieco ostu­ rzysza. W takim przypadku musisz podjąć pew­
dzi jego zapał. Jeśli mieszkasz w bloku, gdzie ne kroki, by ułatwić zwierzętom oswojenie się
przeraźliwe hałasy mogą ściągnąć ci na głowę ze sobą. Ich omówienie znajduje się na stro­
skargi sąsiadów, staraj się zmienić kotu świa­ nach 56-58.
topogląd za pomocą spryskiwacza do roślin,
puszki-grzechotki albo pojemnika ze sprężo­
nym powietrzem. Agresja terytorialna
Korekta tego rodzaju nawyków nie wystar­ Koty walczą o rewiry. Dla niewykastrowanych
czy. Agresja jest tylko symptomem prawdziwe­ kocurów jest to sposób na życie, sprawa pierw­
go problemu. Sednem sprawy, a zarazem przy­ szej wagi, a zarazem ulubione hobby. Jak już
czyną kocich napadów, jest niespełniony wspomnieliśmy, wszystkie koty domowe powin­
instynkt łowiecki. Żeby skutecznie zlikwidować ny być wykastrowane, co w przypadku sam­
problem, musisz poświęcić swój czas, spędza­ ców służy w równym stopniu ich bezpieczeń­
jąc go wspólnie z kotem. Koci aerobik, podsta­ stwu, jak i twojemu zmysłowi powonienia.
wowe szkolenie albo częsta wymiana zabawek Jeśli jesteś właścicielem wychodzącego na
mogą dostarczyć zwierzęciu całkiem bezpiecz­ dwór nieustraszonego zabijaki, masz do wybo­
nej rozrywki. Dla takich kotów najodpowiedniej­ ru kilka rozwiązań. Możesz przestać wypusz­
sze są zabawki, na które można się zaczajać czać go z domu. Daje to stuprocentową gwa­
i skakać, a także zabawki do gryzienia i szar­ rancję pomyślnego rozwiązania problemu. Jeśli
pania. Pierwsze z nich to wszelkiego rodzaju kot przestanie stawać w krzakach oko w oko
zabawki ciągane na sznurku albo podrzucane z Udzielnym Bykiem na Urlopie, nie dojdzie do
do góry jak przynęta na ryby. Drugie muszą być 622. upadku Bunga.
większe, żeby kot mógł naprawdę się na nie Jeśli trzymanie kota przez cały czas w do­
rzucić, a następnie je „zabić". Jako środek po­ mu nie wchodzi w rachubę, wypuszczaj go na
magający kotu rozładować nadmiar energii do­ dwór wyłącznie w dzień. Większość kłótni o re­
brze sprawdzają się ciągnięte na sznurku wy­ wiry odbywa się nocą. Wystarczy karmić go
pchane zwierzęta. wieczorem - z pewnością będzie wracał do do­
Jednym z najlepszych sposobów radzenia mu na czas.
sobie z tego typu agresją jest sprawienie znu­ Rozważ budowę obszernego wybiegu, z któ­
dzonemu pupilowi towarzysza. Pozwól kotom rego twój kot nie wydostanie się na zewnątrz
zabawiać się nawzajem, a swoje nogi trzymaj i do którego nie wejdzie żaden obcy kot. Dzię­
od nich z dala. ki temu twój pupil będzie mógł spędzać czas
na dworze nie ryzykując poważniejszych ob­
rażeń.
Agresja wobec nowego kota
Sprowadzając do domu nowego kota, można
się spodziewać agresywnych zachowań ze stro­
Agresja na tle seksualnym
ny starszego domownika. Ponieważ zwierzęta Koty są brutalnymi kochankami. Kocur gryzie
czeka wytyczanie rewirów i wzajemne przyzwy­ kotkę w kark podczas kopulacji: to samo za­
czajanie się do swojej obecności, nie powinno chowanie można sprowokować drapiąc go po
dziwić prychanie, wyginanie grzbietu w kabłąk, brzuchu. Pieszczoty tego miejsca mogą wywo­
jeżenie sierści, kładzenie uszu po sobie i inne łać agresję o rozmaitym podłożu, na wszystkie
tego rodzaju groźby. Zwykle więcej w tym fan­ jej rodzaje jest jednak jedna rada: nie drapać
kota po brzuchu. Nie oznacza to oczywiście, ją uprzejmy dystans, dotrzymując warunków
że masz niewolniczo trzymać się podanych uzgodnionego zawieszenia broni.
przez nas reguł. Rób, co chcesz: twój kot sam Prawie w każdym domu, w którym mieszka
udzieli ci wskazówek. kilka kotów, dochodzi od czasu do czasu do
spięć, jak to zwykle między przyjaciółmi - prze­
Bójki z zaprzyjaźnionymi ważnie są to jednak dość błahe kłótnie. Na ogół
strony szybko się godzą i nie dochodzi do roz­
kotami lewu krwi. Czasem jednak zdarzają się poważ­
Większość kotów mieszkających razem uzy­ niejsze starcia. Przytrafiają się zazwyczaj wte­
skuje z czasem porozumienie. Niektóre zaprzy­ dy, kiedy jeden z kotów się przestraszy, a drugi
jaźniają się od razu, śpią przytulone do siebie postanawia go za to skarcić. Oto przykład:
i czule wylizują się nawzajem. Inne zachowu­ książka spada z półki i o mało nie trafia kota,
który odskakuje z miaukotem i daje dyla. Po
drodze potyka się o drugiego kota. Ten docho­
dzi do wniosku, że został zaatakowany, i bie­
rze rewanż. Przerażony kot, ledwie żywy ze
strachu, broni się z całych sił. No i klops.
Do podobnych kłopotów może dojść także
wówczas, gdy chory kot wraca do domu po po­
bycie w klinice albo kiedy długowłosy kot wra-

Koty są drapieżnikami. Zdjęcia przedstawiają

Kropkę bawiącą się „złapaną myszą". Dlaczego
ona się tak zachowuje? Bo jest kotem! (J.G.)
ca ostrzyżony od fryzjera. W obu przypadkach ścieżką kroczy znienawidzony kocur sąsiadów.
powracające zwierzę może mieć inny zapach Zaczyna warczeć. Wcale mu się to nie podo­
i zupełnie odmienny wygląd niż zwykle. Kot, ba. Podchodzisz, żeby sprawdzić, co się dzie­
który został w domu, może go po prostu nie je. Pochylasz się do przodu, żeby oprzeć się
rozpoznać. W takiej sytuacji należy postępo­ o parapet tuż obok miejsca, w którym siedzi
wać według wskazówek podanych w rozdziale kot, gdy ten odwraca się i z całej siły cię gry­
poświęconym przedstawianiu domownikom no­ zie. Krzyczysz i szarpiesz ręką. Kot gryzie jesz­
wego kota. cze raz i ucieka.
Jakkolwiek może się to wydawać dziwne, mu­ Jesteś zszokowany i pokrwawiony. Czemu
sisz przejść krok po kroku przez wszystkie eta­ twój ukochany przyjaciel wyrządził ci taką
py. Często zajmuje to dużo mniej czasu, niż na krzywdę? Nie przejmuj się. Wprawdzie to cie­
początku, niemniej jednak musisz zachować bie spotkało nieszczęście, ale kocia agresja nie
cierpliwość. W żaden sposób nie da się wytłu­ była wymierzona w ciebie. Niektóre koty, jeśli
maczyć zwierzętom, w czym rzecz. Nie powi­ są zbyt podekscytowane albo poddane działa­
nieneś poświęcać zbyt wiele uwagi zdezorien­ niu zbyt wielu bodźców, rzucają się na wszyst­
towanemu przybyszowi, choć sam aż się o to ko, co chodzi. Ogromna większość jednak nigdy
prosi. W ten sposób tylko zwiększysz napięcie nie zachowuje się w ten sposób. Prawdopodo­
między dwojgiem zwierząt. Obdarz oba taką bieństwo takich reakcji jest dużo mniejsze
samą uwagą, zajmuj się obydwoma, jak gdy­ u zwierząt wykastrowanych. Żaden z kotów,
by nigdy nic. które mieliśmy u siebie przez te wszystkie la­
Jeśli u źródeł problemu leży strach, czasem ta, nie przejawiał tego typu zachowań. Właści­
wystarczy odczekać kilka godzin, aż zwierzę­ ciele takich kotów zwracali się jednak do nas
ta ochłoną. Zdarza się, że oba koty przecho­ z prośbą o poradę, skoro więc i ty do nich na­
dzą do defensywy, wypatrując, czy jeden nie leżysz, powinieneś zdobyć podstawową wie­
zaatakuje drugiego ni stąd, ni zowąd. W takiej dzę w tej materii.
sytuacji wydziel każdemu odrębną przestrzeń. Żeby uporać się z tym problemem, trzeba wy­
W obu pomieszczeniach powinno być wszyst­ kastrować kota. Jeśli wybuchy agresji towarzy­
ko, co kotu potrzebne do szczęścia - kuweta, szą wyglądaniu przez okno, a często tak bywa,
jedzenie, woda, posłanie i zabawki. Codzien­ kot nie powinien mieć do niego dostępu. Za­
nie zamieniaj koty miejscami. Po dwóch, trzech mknij go w pomieszczeniu z dala od newral­
dniach takich zabiegów spróbuj je karmić w jed­ gicznego okna. Zaminuj parapet folią samo­
nym pomieszczeniu. Zacznij od dwóch prze­ przylepną albo odwróconymi pułapkami na
ciwległych rogów, a następnie powoli, posiłek myszy. Zasłoń okno, żeby kot nie mógł przez
po posiłku, przesuwaj miski o kilkanaście cen­ nie wyglądać. Bądź pomysłowy, ale zarazem
tymetrów w stronę środka. Ilekroć uznasz, że skuteczny w działaniu. Tego typu zachowania
którykolwiek z kotów zaczyna być podenerwo­ są zbyt drastyczne, by można było stosować
wany albo spięty, z powrotem cofnij miski o ja­ półśrodki. Przeganiaj z podwórka obce koty.
kieś pół metra i przez trzy, cztery posiłki nie Używaj środków odstraszających przeznaczo­
ruszaj ich z miejsca. Następnie zacznij podsu­ nych do stosowania poza domem. Możesz zbu­
wanie od nowa. dować ogrodzenie, choć niektóre koty są w sta­
nie sforsować niemal każdy płot. Polej intruza
wodą z węża, zrzuć z okna domu puszki-grze-
Agresja zastępcza chotki, tak by spadły mu tuż przed nosem. Nie
Z agresją zastępczą mamy do czynienia wów­ rób mu krzywdy, ale dokuczaj mu, ilekroć po­
stawi łapę na twoim podwórku. Jeśli twój kot
czas, kiedy kot, któremu jakaś osoba bądź
będzie zły, zostaw go w spokoju. Kiedy ujrzysz,
przedmiot dostarcza bardzo silnych bodźców,
że skupił na czymś wzrok i warczy, obchodź
rozładowuje swoje podniecenie na najbliższym
go szerokim łukiem.
żywym stworzeniu, którym na nieszczęście mo­
żesz być i ty. Oto przykład: kot wygląda przez Noś przy sobie kieszonkowy kompresor. Jest
okno swego pokoju na podwórko. Widzi, że to środek wspomagający korektę w dość spek-
takularny sposób, zarówno z punktu widzenia Jeśli lekarz wystawi zwierzęciu świadectwo cał­
kota, jak i całego sąsiedztwa, ale w tym przy­ kowitego zdrowia, poproś o radę wykwalifiko­
padku jego zastosowanie jest uzasadnione. wanego kociego psychologa. Najwyraźniej coś
Miej go zawsze pod ręką i używaj bez zasta­ jest nie tak.
nowienia, ilekroć uznasz, że kot rusza w two­
ją stronę w agresywnych zamiarach. Przerwij
z chwilą, gdy rzuci się do odwrotu. Kot musi
Agresja łowcy
zrozumieć, że odstąpienie od ataku powstrzy­ Koty są drapieżnikami. Jeśli nie możesz ścier-
ma także napaść z twojej strony. pieć, że twój kot poluje na małe zwierzęta, nie
Jeśli problem nie ustępuje, jak najszybciej wypuszczaj go na dwór. W żaden sposób nie
zwróć się o pomoc do fachowca. Spytaj leka­ zdołasz zniechęcić go do polowań, nie znie­
rza weterynarii, czy mógłby polecić przyjmują­ chęcając go przy tym do przebywania w twoim
cego w okolicy kociego psychologa albo kon­ towarzystwie. Ostrzeganie bezbronnych stwo­
sultanta. rzonek o czyhającej na nie śmierci jest zacho­
waniem ze wszech miar szlachetnym; dość sku­
teczną metodą bywa założenie kotu specjalnej
Agresja wywołana bólem obroży z dzwoneczkiem.
Koty często odpowiadają atakiem na atak. Nie­
trudno to zrozumieć, a mimo to ludzie zdają Medyczne rozwiązania
się wciąż lekceważyć tę zasadę. Skarżą się,
że kot ich drapie albo gryzie, przyciśnięci do
problemu agresji
muru przyznają jednak, że zbliżali się do nie­ Ostatnio pojawiły się na rynku nowe lekarstwa
go nie kryjąc swego gniewu. Jeśli uderzysz pomagające wyeliminować agresywne zacho­
kota, wyrządzisz mu krzywdę, a wówczas naj­ wania u kotów. Działają one bardziej selektyw­
prawdopodobniej odpłaci ci pięknym za nadob­ nie, dają mniej objawów ubocznych, nawet po
ne. Jeśli kot został kiedykolwiek przez kogoś długotrwałym stosowaniu, są też skuteczniej­
skrzywdzony, na widok idącego w jego stronę sze niż wszelkie dotychczas używane środki.
zagniewanego właściciela może podjąć próbę Jeśli nasz kot nie poddałby się żadnej próbie
obrony przed kolejnym atakiem. Z punktu wi­ korekty środowiskowej, bez wahania poddali­
dzenia kota jest to działanie jak najbardziej uza­ byśmy go terapii lekowej.
sadnione. Opisywanie najczęściej stosowanych lekarstw
Opanowanie tego rodzaju agresji wymaga nie mieści się w ramach naszej książki; nie by­
zapanowania nad samym sobą. Jeśli nie bę­ łoby to nawet celowe, zważywszy pojawiające
dziesz kota straszył ani krzywdził, w niedługim się wciąż nowe specyfiki. Wystarczy wiedzieć,
czasie jego agresywne zachowania całkowicie że takie środki są dostępne, że się sprawdza­
ustąpią. ją, że powodują niewielkie objawy uboczne al­
bo nie powodują ich wcale i że w niektórych
przypadkach ratują kotu życie. Jeśli obawiasz
Niespodziewana, się, że lekarstwa będą działać na kota jak nar­
niewytłumaczalna agresja kotyk i spowodują jego otępienie, nie masz ra­
Jeśli kot staje się agresywny nagle, bez żad­ cji. Ten rodzaj terapii należy już do przeszłości.
nego dającego się wytłumaczyć powodu, po­ W każdym razie, jeżeli masz kłopoty, skontak­
winieneś pójść z nim do lekarza. Przyczyną tuj się z lekarzem weterynarii.
problemu może być ból wywołany jakimś ukry­
tym schorzeniem. Nieprzewidywalne zachowa­
nia mogą być spowodowane zaburzeniami rów­
Uśpienie agresywnego kota
nowagi biochemicznej bądź fizjologicznej. Rzadko kiedy dochodzi do uśpienia agresyw­
W sytuacji, kiedy nie masz pojęcia, jaka jest nego kota, niemniej jednak czasem trzeba pod­
przyczyna agresywnych zachowań kota, z pew­ jąć taką decyzję. Daj mu szansę i zwlekaj naj­
nością warto wykluczyć ewentualną chorobę. dłużej, jak tylko się da. Poproś o pomoc lekarza
 weterynarii i dowiedz się, czy mógłbyś zasto­ Najprawdopodobniej przez pewien czas bę­
sować jakieś leczenie. Znajdź fachowego ko­ dziesz się czuł przygnębiony. Jak długo bę­
ciego psychologa albo kosultanta, który wes­ dziesz rozpaczał, zależy od ciebie. Niektórzy
prze cię w próbach nauczenia kota lepszych dochodzą do siebie po kilku dniach, inni tygo­
manier. Jeśli jednak chwytałeś się już wszyst­ dniami nie mogą wyjść z depresji. Spróbuj nie
kiego, a mimo to wciąż dochodzi do poważnych osądzać siebie samego. Jakkolwiek sobie z tym
spięć z kotem, musisz podjąć decyzję. poradzisz, to twoja sprawa i kropka. Podejmo­
Taka decyzja nigdy nie przychodzi łatwo. Bez waniu tego rodzaju decyzji towarzyszy czasem
względu na to, ilu rozwiązań już próbowałeś, silne poczucie winy i przygnębienie. Na szczę­
zawsze w głębi ducha usłyszysz cichutki szept: ście w całym kraju działają organizacje, któ­
„a co by było, gdyby...?" Co by było, gdybyś po­ rych zadaniem jest pomoc w takich właśnie sy­
szukał innego weterynarza? Co by było, gdy­ tuacjach. Trudno przecenić możliwość rozmowy
by kota umieścić w innym domu? To normalne, z ludźmi okazującymi prawdziwe zrozumienie.
że chcesz, by twoje kłopoty z kotem znalazły
szczęśliwy finał. To normalne, że nie chcesz go
uśpić. Czasem jednak jest to najlepsze i naj-
uczciwsze wyjście.
Niedotykalski
Oddanie kota innej osobie może się zdawać Bywają koty, które chciałyby dostosować cały
kuszące. Wydaje się, że to najprostszy sposób świat do swoich wymagań. Można je z grubsza
na załatwienie problemu bez konieczności po­ podzielić na trzy kategorie: zwierzęta, z który-
dejmowania decyzji, która cię przeraża. Mimo
to nie rób tego. Z całą pewnością jesteś naj­
bardziej kochającym i najbardziej tolerancyj­
nym właścicielem, na jakiego twój kot miał Dotykanie
szczęście trafić. Skoro poświęcasz czas na lek­ niedotykalskiego
turę tej książki, wkładasz więcej wysiłku niż
większość ludzi w starania, aby pomóc swemu Jak zabrać się za pielęgnowanie kota,
o kotu. Oddawanie
którymgo komuś innemu jest
wiesz, żez wie­ nie znosi czesania,
lu powodów niedobrym rozwiązaniem. Po podawania lekarstw ani przycinania
pierwsze, nie masz pewności, że nowi właści­ pazurów? My zabieramy się do tego
ciele będą wobec kota równie tolerancyjni i czu­ uzbrojeni w gruby ręcznik kąpielowy.
li. W żadnym razie nie można pozostawić go Nie wołaj kota do siebie. Lepiej sam
na łasce rozgniewanego człowieka, który w naj­ podejdź do niego, jak gdyby nigdy nic.
lepszym wypadku ucieka się do bicia. Po dru­ Przez kilka chwil drap go pieszczotliwie,
gie, jak zareagujesz, kiedy kot wyrządzi komuś jednocześnie łagodnie do niego
poważną krzywdę, zwłaszcza jeśli to będzie przemawiając, następnie ostrożnie
dziecko? Nie dość, że będziesz się potem pa­ zawiąż mu ręcznik pod brodą, jakbyś
skudnie czuł, możesz jeszcze zostać pocią­
zakładał mu śliniaczek. Końce ręcznika
gnięty do odpowiedzialności. Wreszcie, jeśli no­
owiń szczelnie wokół przednich łap kota
wi właściciele pozbędą się kota i oddadzą go
i podbierz go od spodu. Oto i kot
do schroniska albo znów komuś innemu, zwie­
w powijakach.
rzę może skończyć gdzieś w klatce, osamot­
Ostrożnie zrób to, co trzeba. Kiedy już
nione i zdezorientowane, skazane na uśpienie
będzie po wszystkim, przez chwilę
przez obcych.
przemawiaj do kota łagodnym tonem.
Mimo że decyzja jest trudna, umożliwienie Pogłaszcz go pieszczotliwie, a następnie
zwierzęciu zakończenia życia w możliwie naj­ powoli odwiń ręcznik. Jeśli obejdziesz się
łagodniejszy i najbardziej humanitarny sposób z kotem brutalnie, następnym
może stać się ostatnią oddaną mu przysługą. razem możesz się spodziewać dużo
Odejdzie w objęciach ukochanego pana, sły­ zajadlejszej bitwy.
sząc jego ciepły głos szepczący mu do ucha.
 biec u siebie temu, co kota drażni lub depry­
muje, niedługo pojawią się nowe zmartwienia.
Jeśli kot po prostu nie jest pieszczochem al­
bo został przygarnięty po ciężkich przejściach,
które spowodowały uraz, możesz spróbować
kilku następujących posunięć.

Uszanuj zdanie kota

Jeśli kot ma ochotę się od ciebie odsunąć -
pozwól mu na to. Szanując jego wolę uczysz
go zaufania do siebie. Zgadzaj się na wszyst­
ko, cokolwiek zaproponuje. Być może marzy­
łeś o pieszczochu zwiniętym w kłębek na two­
ich kolanach, tymczasem zaś trafił ci się
egzemplarz, który po prostu lubi siadywać obok
swego pana. Od czegoś trzeba zacząć.

Naucz kota przyjaznego

zachowania wobec ludzi
Dawaj kotu smaczne kąski, ilekroć obok ciebie
usiądzie. Kiedy zacznie odnosić się do tego
z entuzjazmem, trzymaj smakołyki blisko sie­
Tengri nie przepada za męską ręką i udowadnia bie, tak by musiał po nie sięgać. Kiedy sięga­
na wszelkie sposoby, jak trudno utrzymać kota, nie mu się znudzi, zacznie podchodzić bliżej.
który ma ochotę przebywać zupełnie gdzie indziej.
To, że nie zrobiła krzywdy swojemu właścicielowi, Jeśli chcesz, by sprawy toczyły się szybciej,
zawdzięczamy w dużym stopniu jej łagodnemu przestań karmić kota z miski i podawaj mu je­
usposobieniu (J.G.) dzenie wyłącznie z ręki. Kiedy kot oswoi się
z nową metodą, zacznij stopniowo trzymać dłoń
coraz bliżej ciała. Jeśli kot je z ręki bez waha­
nia, możesz przysunąć ją do siebie jeszcze bar­
mi obchodzono się nieodpowiednio, co na do­ dziej.
bre zniechęciło je do wszelkich zabiegów Jeżeli kot nie chce wziąć kąska, za którym
pielęgnacyjnych, zwierzęta, których nie pielę­ zwykle przepada, nic nie szkodzi. Na razie wy­
gnowano w ogóle, i wszelkie tego rodzaju za­ starczy. Spróbuj jeszcze raz po ośmiu - dwu­
biegi są im obce, a wreszcie koty, które po pro­ nastu godzinach. Kiedy kot zgłodnieje, dojdzie
stu nie lubią pieszczot. Jeśli masz jakiekolwiek do wniosku, że jest na świecie kilka większych
podstawy do przypuszczeń, że twój pupil nie nieprzyjemności niż wskakiwanie na twoje ko­
był nigdy pielęgnowany, przeczytaj rozdział po­ lana.
święcony poskramianiu dzikiego kota (strony Z chwilą, kiedy kot zacznie bez oporów sia­
181-182) - znajdziesz tam odpowiednie wska­ dywać obok ciebie albo na twoich kolanach,
zówki. możesz go leciutko pogłaskać, zanim ofiaru­
Jeśli z kotem obchodzono się niewłaściwie, jesz mu następny smaczny kąsek. Pogłaszcz
zacznij od natychmiastowego zaprzestania go, kiedy będzie jadł smakołyk. Jedno przecią­
wszelkich czynności, które mogłyby mu szko­ gnięcie ręką po futrze, jeden smaczny kąsek.
dzić. Jeżeli nie jesteś w stanie zapewnić mu Jeśli w dowolnym momencie szkolenia kot
azylu we własnym domu, nie próbuj zmieniać nabierze do ciebie wyraźnie życzliwego uspo­
mu światopoglądu. Lepiej znajdź mu innych ko­ sobienia, bądź dostrzeżesz w jego zachowa­
chających właścicieli. Jeśli nie możesz zapo­ niu istotny przełom, nagrodź go dużą premią -
pełna garść smakołyków i fajrant na resztę dnia! Wdrapał się na olbrzymi, wiekowy dąb. Trudno
Niech się nauczy, że dodatkowy wysiłek z je­ powiedzieć, czy chcący, czy nie, w każdym ra­
go strony przysporzy mu ogromnych korzyści. zie znalazł się tuż obok gniazda sójek. Nie­
Kiedy kot przyzwyczai się do waszych spo­ szczęsny Captain, skulony w rozwidleniu ga­
tkań, możesz zacząć go głaskać coraz śmielej łęzi, miał nadzieję, że ptaki zostawią go
po całym ciele. Ogranicz się jednak za każdym w spokoju. Zaklinowany między konarami, ze
razem do jednego nowego elementu. Jeśli wspaniałym czarnym ogonem zwisającym
chcesz spróbować pogłaskać kota dwa razy, w dół, Captain stanowił wymarzony cel ataków
nic nie stoi na przeszkodzie; nie staraj się jed­ z powietrza. Pani sójkowa latała mu nad gło­
nak klepać go przy tym po ogonie. Nie rób wą, podczas gdy jej partner pikował na niego
dwóch rzeczy naraz. z tyłu i wpijał mu się szponami w ogon. Cap­
tain odwracał się, starając się bronić, w tej sa­
mej chwili jednak jeden ptak odlatywał, a dru­
Uwięziony na gi dziobał go z drugiej strony. Robiliśmy
wszystko, żeby mu pomóc, wlazł jednak za wy­
drzewie soko, a ptaki były zbyt przejęte misją, jaką mia­
ły do spełnienia. Mniej więcej po pół godzinie
W większości przypadków kot, który zdołał udręki Captain doszedł do wniosku, że odwrót
wdrapać się na drzewo, prędzej czy później nie splami jego honoru i zlazł z drzewa.
z niego zejdzie, ale zrobi to wtedy, kiedy uzna Sprawne dorosłe koty przeważnie schodzą
za stosowne - nie można mu narzucić tempa. z drzewa bez kłopotu. Nie zawsze jednak uda­
Pewnego razu Captain, stary, wspaniały ko­ je się to kociętom, kotom otyłym, przestraszo­
cur Sary, wpakował się w prawdziwą kabałę. nym, a także kotom o usuniętych pazurach,

Skoro wlazł, to i zlezie... chyba (J.G.)

choć bez trudu poradziły sobie z wejściem na USTAL KOTU PLAN DNIA
drzewo. Oto w jaki sposób możesz im przyjść Koty uwielbiają uregulowany tryb życia. Usta­
z pomocą. lenie w ciągu dnia stałych pór karmienia i za­
bawy, których najprawdopodobniej nie będzie
DAJ KOTU CZAS trzeba zmieniać, kiedy pojawi się dziecko, po­
Często kot sam znajduje wyjście z sytuacji. Nie zwoli wszystkim szybciej oswoić się z nową sy­
dotyczy to jednak kotów o usuniętych pazu­ tuacją.
rach, które nie powinny być w żadnym wypad­
ku wypuszczane na dwór. POŚWIĘCAJ MU MNIEJ UWAGI
Oczekując narodzin dziecka nie zasypuj kota
POSTARAJ SIĘ O DRABINĘ czułościami kierując się źle pojętym pragnie­
Użyj drabiny tylko pod warunkiem, że umiesz niem obdarzenia go swą uwagą na zapas,
z niej korzystać i że ktoś będzie cię pilnował. z myślą o przyszłych miesiącach, kiedy bę­
Jeśli nie masz pewności, czy zdołasz poruszać dziesz miała dla niego mniej czasu. Przejście
się po niej swobodnie, może się zdarzyć, że od karnawału (niczym nie skrępowanych czu­
sam będziesz potrzebował pomocy. łości) do postu (niewielkiego zainteresowania
bądź całkowitego braku uwagi ze strony wła­
SPROWADŹ POMOC ściciela) może się dla kota okazać trudnym za­
Zadzwoń do miejscowego oddziału Towarzy­ daniem. Lepiej przewidzieć, że jako świeżo
stwa Opieki nad Zwierzętami; być może ktoś upieczony rodzic będziesz mieć mniej czasu
przyjdzie ci z pomocą albo poleci fachowca. dla kota, i odstawić go od piersi, zanim naro­
Warto też wziąć pod uwagę konserwatorów zie­ dzi się dziecko. Dzięki temu plan dnia zwierzę­
leni, strażaków, dekarzy, kominiarzy, budowla­ cia się nie zmieni, stres ograniczy się do mini­
nych i przedstawicieli innych zawodów wiążą­ mum, a ty nie będziesz miała żadnych kłopotów
cych się z koniecznością pracy na wysokości ze złym zachowaniem... przynajmniej ze stro­
- być może będą w stanie coś zdziałać. Dzwoń ny swojego kota.
do kogo się da, sporo ludzi lubi koty.
OGRANICZ KOTU DOSTĘP DO
NIEMOWLĘCIA
W drzwiach do pokoju dziecinnego możesz
Dzieci i koty zainstalować drzwi harmonijkowe. Dzięki temu
uniemożliwisz kotu wejście do środka, a zara­
zem bez trudu usłyszysz głos dziecka. Więk­
Niemowlęta
szość kotów uwielbia niemowlęta, istnieje jed­
Jakkolwiek większość kotów przyzwyczaja się nak niebezpieczeństwo, że pełen najlepszych
bez trudu do nowego dziecka w domu, trzeba chęci kot zwinie się w kłębek obok dziecka al­
być świadomym kilku uwarunkowań w relacjach bo nawet na nim z zamiarem ucięcia sobie
między kotami a niemowlętami. drzemki we dwoje, i wskutek tego niechcący
Jeśli po przybyciu dziecka do domu kot za­ udusi maleństwo.
cznie się zachowywać nieodpowiednio - siu­
siać poza kuwetę, drapać meble, miauczeć ca­
łymi godzinami - wszystko świadczy o tym, że
Małe dzieci
domownicy poświęcają mu mniej uwagi niż do­ Nadzór rodziców to podstawowy warunek prze­
tychczas. Jeśli podczas ciąży wyładowywałaś trwania okresu wczesnego dzieciństwa. Tę
swój instynkt macierzyński na kocie, a potem oczywistą zasadę można także rozciągnąć na
przerzuciłaś się nagle na niemowlę, możesz stosunki między kotem a małym dzieckiem. Do­
się spodziewać wybuchu kociego protestu. Oto słownie kilka dni temu zadzwonił do nas pe­
kilka posunięć, które możesz wykonać, zanim wien właściciel, skarżąc się, że kot prycha na
w domu pojawi się dziecko, a które pomogą jego dziecko. W czym rzecz? No cóż, wszyst­
złagodzić sytuację, kiedy już do tego dojdzie. ko wskazywało na to, że kot przepada za ber-
beciem i „pozwala dzieciakowi robić ze sobą, Oto kolejna sytuacja, w której kotu przyda się
co chce". Nie wolno trwać w błędnym mniema­ osobny, specjalnie urządzony pokój z zainsta­
niu, że kot, który do pewnego momentu znosi lowanym w drzwiach płotkiem dla niemowląt.
miętoszenie go przez dziecko, uwielbia być mę­ Być może wystarczy mu bezpieczne schronie­
czony i ma zamiar dalej na to pozwalać. Nale­ nie przed zakusami ze strony twego dwuletnie­
ży przestrzegać ogólnej zasady: pilnuj dziecka go syna.
bawiącego się z kotem, w taki sam sposób, jak­
byś pilnował małego dziecka bawiącego się Dzieci w wieku
z niemowlęciem. Zachowania niedopuszczal­
ne w odniesieniu do niemowlęcia są niedopusz­
przedszkolnym
czalne również w odniesieniu do kota. To prawdziwie wspaniały okres dla dziecka, dla
Pod żadnym pozorem nie zostawiaj małego rodziców i dla kota. Dziecko jest już dość roz­
dziecka z kotem ani z żadnym innym zwierzę­ winięte - zarówno pod względem fizycznym,
ciem bez nadzoru. Dzieci naprawdę nie chcą jak i umysłowym - żeby odpowiedzialnie zająć
wyrządzić nikomu krzywdy, ale po prostu nie się kotem. Dziecko w tym wieku lubi się dzielić,
mają jeszcze dostatecznie wykształconej sa­ bawić i wciąż dotrzymywać komuś towarzystwa.
mokontroli, zarówno fizycznej, jak i psychicz­ Jest to również wiek, w którym dziecko włą­
nej. Podlegają impulsom, które mogą prowa­ cza się do prac domowych. Nie ma żadnego
dzić do znęcania się nad zwierzęciem. Daj powodu, dla którego nie miałoby wziąć na sie­
swojemu dziecku jasno do zrozumienia, że nie bie kilku drobnych obowiązków związanych
wolno robić kotu krzywdy; dzięki temu zyskasz z opieką nad domowym zwierzęciem. Więk­
większą pewność, że kot nie wyrządzi krzyw­ szość małych kociarzy może myć i napełniać
dy dziecku. miski na wodę. W miarę dorastania dziecka
można mu powierzyć podawanie kotu jedze­
nia, sprzątanie po nim zabawek i czesanie go
w podstawowym zakresie. Pozostaje jednak za­
strzeżenie: dziecko nie jest dostatecznie odpo­
wiedzialne, by mogło dbać o kota samo. Bywa,
że opieka nad kotem przekracza siły dorosłe­
go, z pewnością zaś nie można jej w całości
powierzyć dziecku. Lepiej dzielić z nim obo­
wiązki, wykonując drobne prace przy kocie na
przemian z pociechą. Dzięki temu nauczysz
swoje dziecko podziału obowiązków, odpowie­
dzialności i pracy w grupie. Zajęcia praktyczne
są w tym przypadku dużo bardziej skuteczne
niż lektura.
Pozwolimy sobie wtrącić jeszcze jedną uwa­
gę, tym razem nieco poważniejszą w tonie. Znę-

Zadbaj
o bezpieczeństwo
Zapewnienie bezpieczeństwa kotu
i dziecku nie jest bynajmniej trudne.

NIE SPUSZCZAJ ICH Z OKA

Koty i bawiące się razem z nimi dzieci Mamy w tym względzie doświadczenie: kot na
muszą pozostawać pod ciągłym klawiaturze jest w stanie wywołać kompletny
nadzorem. Nawet bardzo grzeczny kot chaos w komputerze. U nas w domu wstęp na
stolik do komputera jest SUROWO WZBRONIONY
potrafi uderzyć łapą na oślep, jeśli się
(M.S.)
czegoś przestraszy. Nawet bardzo
grzeczne dziecko może ścisnąć kota
zbyt mocno albo stracić równowagę.
canie się nad zwierzętami może być objawem
BĄDŹ PRZEWIDUJĄCY poważnych zaburzeń emocjonalnych u dziec­
Kot jest tylko kotem, a dziecko dzieckiem. ka. Prawie każdy maluch kiedyś coś nabroi, je­
Jeśli jesteś w stanie przewidzieć, co śli jednak masz podstawy do przypuszczeń, że
natura podszepnie obojgu za chwilę, twoje dziecko krzywdzi zwierzęta systematycz­
pozbędziesz się części kłopotów. nie i naumyślnie, postaraj się jak najszybciej
skontaktować ze specjalistą.
ZACHOWAJ KONSEKWENCJĘ
Jeśli zabroniłeś dziecku podnosić kota za
ogon, dopilnuj, by przestrzegało tego
zakazu. Szkody wynikłe
NIE USTĘPUJ ANI NA KROK
z kociej wspinaczki
Ilekroć dziecko zachowuje się grzecznie,
chwal je - jeśli jednak zacznie męczyć Większość właścicieli kotów przeżyła pomniej­
kota, musisz okazać stanowczość. sze domowe katastrofy wywołane skłonnością
kotów do wspinania się na wszelkie dostępne
 JANIE, D R Z W I !

Pewien znajomy kastrat, wielki, stary i leniwy, tak długo się drze pod drzwiami
wejściowymi, aż wreszcie ktoś go wpuści; następnie defiluje wzdłuż korytarza do tylnych
drzwi i tam zaczyna drzeć się od nowa, tym razem, żeby go wypuścić. Drań jest po prostu
zbyt leniwy, żeby obejść dom dookoła.
Większość z nas została przez swych kocich pupilów gruntownie wyszkolona w zakre­
sie otwierania drzwi na komendę. Ponieważ kot nie ustąpi nigdy, trzeba się uciec do
wykrętów. Szczegółowe wskazówki, jak sobie radzić z natrętnym wyciem, znajdują się na
stronach 172-174. Przyzwyczajanie kota wychodzącego na dwór do przebywania cały
czas w domu omówiliśmy na str. 169-171. Tutaj opiszemy, w jaki sposób pozbyć się
kłopotu, zakładając kocie drzwiczki.
Drzwiczki umożliwiają kotu wchodzenie i wychodzenie, kiedy mu się żywnie podoba,
dzięki czemu masz problem z głowy - to ich niewątpliwa zaleta. Ujemną stroną pozostaje
fakt, że kot może wejść i wyjść, kiedy mu się żywnie podoba, niosąc w pysku półżywego
szczura albo ociekając wodą po burzy, może też wprowadzić do domu innego kota,
którego wizyty najprawdopodobniej sobie nie życzysz. Ewentualne niedogodności można
wyeliminować całkowicie, zakładając kocie drzwiczki w miejscu, gdzie będą prowadziły na
ogrodzony, zabezpieczony przed obcymi kotami teren.
Wiele kotów w mig pojmuje zasadę działania drzwiczek i zaczyna z nich korzystać
praktycznie od razu. Innym trzeba trochę pomóc w zrozumieniu, o co w tym wszystkim
chodzi. Oto nasza propozycja dla takich właśnie kotów:

NAUKA KORZYSTANIA Z KOCICH DRZWICZEK

Na początek daj kotu kilka dni na oswojenie się z nowym urządzeniem, zanim podejmiesz
próbę wyjaśnienia mu, do czego ono służy. Jeśli przysuniesz do drzwiczek miskę
z jedzeniem, pomożesz kotu wyrobić sobie miłe skojarzenia z tym miejscem.
Następnie umieść ulubiony przysmak kota po drugiej stronie drzwiczek, które posmaruj
odrobiną smakołyku. Kiedy kot zacznie zlizywać jedzenie, drzwiczki się uchylą,
a wówczas dojdzie go intensywniejszy zapach jedzenia na zewnątrz. Miejmy nadzieję,
że wystawi głowę przez drzwiczki, żeby lepiej poniuchać.
Jeśli nie ma na to najmniejszej ochoty, podeprzyj drzwiczki albo umocuj je taśmą klejącą
w taki sposób, żeby były wciąż otwarte. Sprawdź, czy je dostatecznie mocno zaparłeś;
w przeciwnym razie mogą się zatrzasnąć, kiedy kot je popchnie, co z kolei może
całkowicie go od nich odstraszyć. Zacznij kusić kota na zewnątrz smakołykami.
Przeciągnij przez otwór zabawkę na sznurku. Znakomicie nadaje się do tego celu
zabawka na wędce. Baw się z kotem w ten sposób przez kilka minut parę razy dziennie
- w końcu zrozumie, w czym rzecz.

przedmioty. Nauczenie kota, żeby trzymał się jednym, ani za drugim; w razie czego prawie
z dala od pewnych miejsc, jest równoznaczne zawsze podają tyły. Jeśli owe nieprzyjemności
z obrzydzeniem mu ich. Powtórzmy jeszcze raz będą je spotykać systematycznie, uciekną
starą prawdę: jeśli kot nie będzie miał ochoty z newralgicznego miejsca na dobre.
dokądś pójść, to nie pójdzie. Kota można zaskoczyć za pomocą puszki-
W jaki sposób zniechęcić kota do tych -grzechotki albo odwróconej do góry nogami
miejsc? Dwie najlepsze metody to zaskocze­ pułapki na myszy. Puszki-grzechotki rozstawio­
nie i obrzydzenie. Koty nie przepadają ani za ne na samej krawędzi przedmiotu i spadające
 z niej przy najlżejszym wstrząsie, przepłoszą warunkiem, że właściciel wykaże silniejszą wo­
niejednego kota. Można skleić taśmą kilka pu­ lę, lepsze przygotowanie i większą spostrze­
szek naraz, ustawiając puszkę-zapadkę na kra­ gawczość niż jego kot.
wędzi, a resztę rozmieszczając po całej półce; Kot uwielbia uporządkowane życie, o czym
kiedy pierwsza puszka spadnie, pociągnie resz­ przekonasz się w całej rozciągłości, gdy bę­
tę za sobą. Łomot, że nie macie pojęcia. dziesz zmieniał jego nawyki. Przebywając na
Większość kotów można zniechęcić używa­ dworze, stosuje się do stałego rozkładu dnia:
jąc staromodnych, zatrzaskowych pułapek na kontroluje swoje włości, odwiedza ulubione miej­
myszy ułożonych do góry nogami. Najmniejsze sca ostrzenia pazurów i ucina sobie drzemkę,
trącenie łapą spowoduje nagłe zatrzaśnięcie włóczy się po terenach łowieckich obfitujących
się urządzenia, bez szkody dla kota. w najtłustsze wiewiórki. Szczerze mówiąc, więk­
Spróbuj odstręczyć go zapachem, który uwa­ szość rzeczy, które mają dla niego największą
ża za obrzydliwy. Niektóre wonie doprowadza­ wartość, dzieje się na dworze. Kiedy więc za­
ją koty do mdłości. Doskonale mogą się spraw­ mkniesz go w domu na dobre, z pewnością nie
dzić środki odstraszające - uwaga - wyłącznie przejdzie nad tym od razu do porządku dzien­
domowego użytku. Inne niezbyt lubiane aroma­ nego.
ty to odświeżacze o cytrynowym zapachu i nie­ Najpierw sprawdź, czy kot ma w domu
które perfumy. Być może będzie trzeba spry­ wszystko, czego potrzebuje. Kuwetę ulubionej
skiwać miejsce od nowa co kilka dni, zanim kot wielkości i kształtu ze żwirkiem, z którego bę­
ostatecznie się do niego zniechęci. dzie korzystał. Dostęp do świeżej wody i jedze­
Można także obrzydzić kotu jakąś powierzch­ nia, odpowiednie miejsce do ostrzenia pazu­
nię oblepiając ją folią samoprzylepną albo dwu­ rów i ustronną kryjówkę, w której nikt go nie
stronną taśmą. Odetnij kawałek folii odpowied­ będzie niepokoił. Trzeba mu również zapewnić
niej szerokości i kilkanaście centymetrów porządne ujście dla jego zapędów myśliwskich:
dłuższy niż przedmiot, który chcesz okleić. Usuń ma to szczególne znaczenie, jeśli w przeszło­
z obu końców kilka centymetrów warstwy ści był zawołanym łowcą. Oznacza to koniecz­
ochronnej, rozłóż folię odwrotną stroną i zawiń ność zabawy z kotem przynajmniej raz dzien­
końce pod spód, przymocowując je do po­ nie, o ile nie częściej. Uwaga na palce! Zabawa
wierzchni. Zdejmij resztę warstwy ochronnej. w polowanie, traktowana przez niektóre koty
Jeśli masz zamiar użyć taśmy, przyklej ją zupełnie serio, może być dla nich bardzo pod­
wzdłuż całej powierzchni. Jeśli nie chcesz, by niecająca. Kiedy można już zaspokoić wszyst­
taśma stykała się z przedmiotem na całej dłu­ kie potrzeby kota, czas przystąpić do kuracji
gości, podłóż pod nią kilka gazet, zostawiając odwykowej.
wolne tylko końce. Taśmę nadal da się przy- Wyznacz dzień, kiedy twój kot ma zostać
kleić, będzie można ją jednak łatwiej usunąć. zwierzęciem domowym i sztywno trzymaj się
tej daty. Kot przestaje wychodzić na dwór i krop­
ka. Powolne odzwyczajanie od wychodzenia
z domu nie poskutkuje. Po prostu koniec ze
Przyzwyczajanie spacerami i już. Kiedy nadejdzie ten dzień, kot

kota wychodzącego
nie będzie zachwycony, podobnie jak każda in­
na osoba, którą próbowałbyś wyleczyć z nało­

na dwór do stałego gu. Będzie wył pod drzwiami, spoglądał na cie­

bie tęsknym wzrokiem, wiądł w oczach, żalił
przebywania się, płakał i na wszelkie inne sposoby okazy­
wał, jak się nad nim pastwisz. No i co z tego?
w domu Jeśli go wypuścisz choćby jeden raz, nauczy
się, że zrzędzenie jest skuteczną metodą, i na­
Przekonanie kota, by przestał wychodzić na stępnym razem będzie wył dłużej i głośniej!
dwór i przebywał stale w domu, jest przeważ­ Nie ustępuj. Licz się z tym, że kot mniej wię­
nie czynnością tyleż prostą, ile nudną - pod cej przez tydzień będzie reagował nieposłu-
 WYMYKANIE SIĘ PRZEZ DRZWI

Koty są zwinne, mają doskonały refleks i potrafią bardzo szybko biegać. Połączenie tych
cech może uczynić z twego kota wyborowego uciekiniera, który będzie czmychał na
wolność przez szparę w drzwiach, ilekroć obrócisz klucz w zamku.
To niebezpieczny nawyk, nie tylko dla kota, ale i dla tych nieszczęśników, którzy stoją
po drugiej stronie drzwi z torbami w objęciach. Na szczęście można bez trudu oduczyć
kota wymykania się przez drzwi, o ile okaże się choćby odrobinę zapobiegliwości. Spróbuj
rozeznać się w sytuacji, kiedy donikąd ci się nie śpieszy ani nie jesteś obładowany
siatkami pełnymi zakupów. Garść korekt pod adresem kota, zaaplikowanych mu
konsekwentnie i w odpowiedni sposób, może mu pewnego dnia uratować życie.
Jeśli kot nie znosi pryskania na niego wodą, używaj do korekty spryskiwacza do roślin
ustawionego na ciągły strumień. Jeśli nie cierpi nagłych, niespodziewanych hałasów,
spróbuj obrzydzić mu ucieczki stosując puszkę-grzechotkę albo podręczny kompresor.
Bez względu na rodzaj środka używaj go w następujący sposób.
Noś go przy sobie albo przechowuj na zewnątrz tuż przy drzwiach.
Stojąc na progu domu trzymaj środek w gotowości bojowej; następnie ostrożnie uchyl
drzwi.
Jeśli jest za nimi kot, postrasz go. Nie odzywaj się - kot ma skojarzyć nieprzyjemne
doznanie z otwarciem drzwi, nie zaś z twoją osobą.
Jeśli kota nie ma, powoli otwórz drzwi; dzięki temu będziesz miał mnóstwo czasu, by
zareagować, kiedy będzie próbował dać dyla.
Jeśli nie masz pod ręką żadnej z pomocy, spróbuj posłużyć się kluczami. Rzuć je sobie
pod nogi. To zbije kota z tropu, nie wyrządzając mu przy tym żadnej krzywdy. Nie jest to
może najlepszy środek, ale za to niemal zawsze pod ręką, kiedy przekraczasz próg
swojego domu.
Jeśli kot pokona i tę przeszkodę - nie odwracaj się i nie ponawiaj korekty, skoro i tak
udało mu się uciec; możesz go tylko nauczyć, żeby zwiewał z domu, ile sił w nogach.
Kiedy już wybiegnie przed drzwi, trochę za późno na naukę, żeby przez nie nie wybiegał.
Ucz się na swoich błędach: następnym razem albo wolniej otwieraj drzwi, albo spróbuj
użyć innego środka, który skuteczniej odstraszy kota.
Kotu wystarczą dwa - trzy tego rodzaju doświadczenia, żeby odtąd trzymał się z dala
od otwieranych drzwi.

szeństwem. Zmiana w jego życiu wywoła stres, Stosuj wzmocnienia

a zestresowany kot przejawia zachowania, któ­
rymi nie zawsze będziesz zachwycony. Ćwi­
pozytywne
czenia mogą temu zaradzić, niemniej jednak Jeśli będziesz się starał na wszelkie sposoby
powinieneś zamknąć kota w bezpiecznym po­ umilić kotu czas przymusowo spędzony w do­
mieszczeniu, jeśli na znak frustracji zacznie mu, ułatwisz mu pogodzenie się z nową sytu­
niszczyć sprzęty albo chybiać kuwety. Wszyst­ acją. Jeśli odejdzie od drzwi, odczekaj kilka
ko przejdzie, kiedy tylko zwierzę się przyzwy­ chwil i pójdź za nim. Nagrodź go za stoicką
czai do nowego rozkładu dnia. Oto kilka posu­ postawę czymś, co lubi - pochwałą, smacznym
nięć, które mogą ułatwić przetrwanie okresu kąskiem albo minutą zabawy. To są właśnie
przejściowego. wzmocnienia pozytywne.
Zastosuj korektę zie czego zdąży na nie uciec, narażasz go na
dodatkowe niebezpieczeństwo zawiśnięcia na
Jeśli z lekka obrzydzisz kotu przebywanie pod smyczy.
drzwiami, w twoim domu zrobi się od razu ci­
szej. Spróbuj uspokoić go strumieniem wody
ze spryskiwacza. Potrząśnij zza pleców pusz- Wyjadanie z talerza
ką-grzechotką. Jeśli to nie skutkuje, rzuć ją pod
drzwi (ale nie w kota!); powinno zadziałać. Po­ Niemal każdego kota trzeba uczyć, że jedze­
łącz korektę z nagradzaniem kota za odejście nie na twoim talerzu nie oznacza zaproszenia
od drzwi, a nauka pójdzie jak z płatka. do współuczestnictwa w uczcie.
Najprościej sobie z tym poradzić w ogóle nie
dopuszczając do powstania problemu. Nie karm
Ćwicz kotu umysł kota, dopóki nie zejdzie ze stołu. Nie karm go
Nie tylko zabawa, lecz i szkolenie pomaga ko­ resztkami z talerza - koniec, kropka. Nie po­
tu oswoić się z sytuacją. Ucz go czegokolwiek: zwalaj mu wylizywać talerzy po posiłku. Jeśli
sztuczek, prostych zachowań - wybór należy koniecznie chcesz się z nim podzielić, włóż mu
do ciebie. Dzięki temu umocnicie łączącą was smaczny kąsek do miski - dzięki temu nabie­
więź, a kot będzie miał się czym zająć. Jeśli rze przekonania, że wszystko, co smaczne, po­
będziesz dostarczał mu rozrywek, szybko zmie­ chodzi tylko i wyłącznie z jego własnej miski.
ni nastawienie do sytuacji. Nie pozwalaj mu dobierać się do dań pozosta­
Kiedy kot przyzwyczai się już do przebywa­ wionych na kuchennym blacie.
nia w domu na stałe, można go od czasu do Skoro już dorobiłeś się wylizywacza talerzy,
czasu wypuścić. Obszerna klatka z siatki dru­ zainscenizuj następującą scenkę. Wybierz do­
cianej umożliwi mu upragnione wypady na wolny środek wspomagający korektę, zrób so­
dwór, nie połączone z żadnym ryzykiem; klat­ bie coś do jedzenia i udaj, że zasiadasz do po­
ka powinna być zawsze szczelnie zamknięta. siłku. Tym razem główną pozycją w jadłospisie
Wstaw do środka duży pieniek do wspinaczki, będzie szkolenie kota. Jeśli poświęcisz kilka
zasiej trochę kocimiętki - dobrej zabawy! Kot sesji na edukację swojego pupila, przez parę
będzie wprost przepadał za swą prywatną oa­ następnych lat będziesz miał święty spokój przy
zą kocich rozkoszy. stole.
Możesz także zacząć wyprowadzać go na Kiedy kot skieruje kroki w stronę twojego ta­
spacery. Trochę czasu zajmie mu oswojenie lerza, powiedz dobitnym i nie znoszącym sprze­
się z szelkami i smyczą, kiedy jednak już się ciwu tonem „złaź". Jeśli posłucha, wspaniale!
przyzwyczai, zacznie ze zdwojonym entuzja­ Pochwal go, bo naprawdę sobie na to zasłużył.
zmem odwiedzać wraz z tobą swoje dawne kry­ Jeśli nie zareaguje, niespodziewany strumień
jówki. Na stronach 108-110 znajdziesz wska­ wody przepłoszy go w mgnieniu oka. Wypeł­
zówki, jak nauczyć kota chodzenia na smyczy. niony wodą spryskiwacz do roślin, nastawiony
Radziłbym jednak zastosować się do pewnej na ciągły strumień, gwarantuje skuteczność
reguły: nie brać go na spacer wtedy, gdy sta­ i łatwość nauki dobrych kocich manier; ma jesz­
nowczo domaga się wypuszczenia na dwór. cze tę wygodną cechę, że nie wyrządza pra­
Może to tylko umocnić jego roszczeniową po­ wie żadnych szkód. Jeżeli w pobliżu nie ma
stawę i cofnąć wszystko do punktu wyjścia. Le­ żadnych sprzętów, można uderzyć nagle roz­
piej założyć mu szelki i wyjść na spacer, kiedy łożoną dłonią w stół albo psyknąć w kota sprę­
przebywa w zupełnie innej części domu i za­ żonym powietrzem z pojemnika - powinien
chowuje się spokojnie. Dzięki temu termin wyj­ zwiać, gdzie pieprz rośnie.
ścia na spacer będzie dla niego zawsze nie­ Bez względu na to, jaką metodą odstraszysz
spodzianką. kota, powinieneś go pochwalić za ucieczkę.
Nigdy nie uwiązuj kota na dworze. Może stać Wszelkie korekty muszą się skończyć w mo­
się łatwym łupem dla przechodzącego psa. mencie, kiedy zastosuje się do polecenia.
Przywiązując go do drzewa w nadziei, że w ra­ Z chwilą, kiedy zeskoczy ze stołu, strumień wo-
Ten rodzaj zachowania, o ile nie zostanie odpowiednio wcześnie skorygowany, rychło może
przekształcić się w nawyk (J.G.)

dy albo hałas muszą ustać. Jeśli kot ma ode­ miauczą... miauczą. Być może niechcący ule­
brać wysłany przez ciebie komunikat, powinien głeś szkoleniu otwierając w końcu drzwi albo
skojarzyć opuszczenie stołu z odzyskaniem po­ wychodząc z łóżka i dając kotu śniadanie.
czucia bezpieczeństwa. Wówczas kot mruknął do siebie pod wąsem:
„No cóż, trochę wolno myśli, ale zaczyna ła­
pać, w czym rzecz. Jutro popracuję z nim tro­

Darcie pyska i inne

chę intensywniej".
Oto reguły postępowania z kotem, który wy­
rodzaje manifestacji ciem domaga się spełnienia swoich zachcianek.
Od tej chwili nie wolno ci reagować na kocie
postawy roszczeni­ wrzaski. Musisz przynajmniej spróbować. Jeśli
masz zamiar wygrać próbę nerwów z miauczą­
owej cym kotem, bądź twardy. Zastosuj korektę, nie
zwracaj na niego uwagi. Włóż stopery do uszu.
Koty wydzierają się z najróżniejszych powo­ Nie poddawaj się kotu. Najgorsze, co możesz
dów, przy czym trzy czwarte z nich zdaje się zrobić, to wytrzymać dziesięć minut, a następ­
w ten sposób udzielać wskazówek swoim wła­ nie ulec kociemu szantażowi. Jeśli tak postą­
ścicielom. Koty są nauczycielami o niebywałej pisz, nauczysz kota, żeby za każdym razem
wprost zdolności skupienia, nieustępliwości darł gębę co najmniej przez dziesięć minut. Nie
i cierpliwości. Jeśli poświęcają się jakiejś idei, tędy droga.
powiedzmy wyszkoleniu swego właściciela, by Jeśli masz zamiar się poddać, zrób to jak naj­
otwierał drzwi na komendę bądź nauczenie go szybciej. Trzeba myśleć realnie: miałeś ciężki
wczesnego wstawania i karmienia swego naj­ dzień, jesteś nie w sosie, bierze cię grypa al­
ważniejszego domownika, poświęcają się jej bo cokolwiek innego - zdajesz sobie sprawę,
całą duszą i sercem. że akurat dzisiaj nie będziesz w stanie znieść
Nie dają się zbić z tropu. Nie poddają się. kocich ryków; skoro tak, na miłość boską, od­
Nie mówią, że jesteś głupi, złośliwy, uparty puść sobie natychmiast. Uda ci się przynajmniej
i mało pojętny. Po prostu siedzą i miauczą... nie utwierdzić kota w uporze.
Odzwyczajanie od darcia APLIKOWANIE KOREKTY
NATARCZYWEMU KOTU
pyska Przebywasz w towarzystwie kota dwadzieścia
Istnieje kilka metod aplikowania korekty wrza­ cztery godziny na dobę. Kiedy śpisz, kot leży
skliwym kotom, przy czym najłatwiejsze, spraw­ ci na głowie, kiedy próbujesz czytać gazetę,
dzone sposoby na zmianę ich światopoglądu rozwala się na samym jej środku, „pomaga" ci
wiążą się z użyciem wody bądź narobieniem słać łóżko, trąca łapą zasłonę od prysznica, kie­
hałasu. Na przykład kot gapi się na ciebie dy się kąpiesz, wylizuje krople z umywalki, kie­
i miauczy. Znienacka i w miarę możności jak dy myjesz zęby, jednym słowem nie odstępu­
najdyskretniej, rzuć w jego stronę puszkę-grze- je cię na krok.
chotkę. Celuj ostrożnie, żeby nie trafić w kota. Przeważnie jesteś tym zachwycony, czasem
Darcie pyska jest denerwujące, ale nie jest to jednak miałbyś ochotę zrobić cokolwiek, nie po­
w końcu żadne przestępstwo. Kiedy puszka wy­ tykając się przy tym o swojego ukochanego ko­
ląduje, kot odskoczy jak oparzony. ta. Oto kilka sposobów, jak się do tego zabrać,
Po kilku chwilach ciszy zawołaj go do siebie, nie narażając zarazem pupila na poczucie osa­
pochwal i daj mu smaczny kąsek. W ten spo­ motnienia.
sób nagradzasz go za ciche zachowanie, da­
jesz mu pewność, że wszystko jest w porząd­ UCZ GO
ku i okazujesz, że nie masz nic wspólnego Na szczęście twój kot jest wyjątkowo inteligent­
z tym hałaśliwym, lecącym z nieba przedmio­ ny. Na nieszczęście twój kot jest wyjątkowo in­
tem - po prostu, takie rzeczy się przytrafiają teligentny. Za wszelką cenę usiłuje się z tobą
wrzaskliwym kotom. porozumieć, poświęcając mnóstwo czasu na
próby nawiązania kontaktu. Praca nad języ­
ZBIJ KOTA Z TROPU kiem, jakim moglibyście ze sobą rozmawiać,
Czasami najlepszą obroną jest atak. Jeśli spo- będzie wspaniałą zabawą, znakomitą metodą
strzeżesz, że kot zabiera się do miauczenia ćwiczenia kociego umysłu i punktem wyjścia
i w tej samej chwili rozpoczniesz z nim szam­ do pracy nad wykształcaniem bardziej pożąda­
pańską zabawę, to nie tylko dostarczysz mu nych zachowań.
ćwiczeń niezbędnych dla ducha i ciała, ale Pomyśl, jakich sztuczek chciałbyś nauczyć
i sprowadzisz jego myśli na zupełnie inne tory. kota i popracuj nad nimi. W szkoleniu kota naj­
wspanialsze jest to, że nie trzeba się martwić,
NAGRADZAJ GO ZA POŻĄDANE czy nauka potrwa dwa dni, czy dwa tygodnie.
ZACHOWANIA To nie wyścigi. Bawcie się dobrze, nie przemę­
Możesz chwalić kota nie tylko po zastosowa­ czajcie się i miejcie z tego jak najwięcej przy­
niu korekty; spróbuj także zwracać uwagę, jemności.
kiedy kot zachowuje się cicho i wówczas
udzielać mu nagrody. Wymaga to dużej spo­ DOSTARCZAJ MU ROZRYWEK
strzegawczości i cierpliwości, ale kilka nagród Więcej ćwiczeń. Koty, zwłaszcza obdarzone
udzielonych w porę za zachowanie spokoju wrodzoną energią, uprawiają ćwiczenia same.
może posiać w kociej głowie ziarno zwątpie­ Nie zawsze jednak są to ćwiczenia do przyję­
nia w celowość wrzasków. cia z punktu widzenia właściciela. Jeśli zatem
Nie zawsze łatwo zauważyć ciche, wyzbyte chcesz zapobiec wystąpieniu niepożądanych
natarczywości zachowanie. Podczas codzien­ zachowań, a zarazem pozwolić kotu wyłado­
nej krzątaniny bardziej zwraca uwagę natrętne wać nagromadzone napięcie, rozrzuć na
piłowanie mordy. Skoro jednak piłowanie mor­ przykład dookoła piłeczki pingpongowe i baw
dy działa ci na nerwy, powinieneś wykrzesać się dobrze razem z nim. Podziel jego zabawki
w sobie motywację do wypatrywania w zasa­ na trzy różne zestawy i zmieniaj je co kilka dni,
dzie normalnych zachowań, które łatwo prze­ żeby mu się nie znudziły. Pamiętaj, że co rano
oczyć, a które powinno się nagradzać, żeby do­ i co wieczór powinieneś bawić się z nim co naj­
czekać później cudownych skutków szkolenia. mniej kwadrans.
SPRAW MU TOWARZYSZA ZACHOWAJ SPOKÓJ
Dwa koty starają się nawzajem zabawiać. Na miłość boską, zachowaj spokój! Jeśli uzna­
Dwa wychowane razem kociaki są praktycz­ łeś, że najwyższy czas zmienić kotu światopo­
nie nierozłączne. Kociak chowany wspólnie gląd, nie spodziewaj się od razu, że on będzie
z rodzeństwem rzadko wyrasta na nieznośnie tego samego zdania! Ponieważ wedle wszel­
natarczywego kota, co zdarza się kotom wy­ kiego prawdopodobieństwa jakiś czas znosiłeś
chowywanym samotnie. jego narowy, weź teraz głęboki oddech i od­
pręż się. Nie wykorzenisz z dnia na dzień na­
POGÓDŹ SIĘ Z TYM, CO NIEUNIKNIONE wyków, które wykształcały się miesiącami.
Jeśli sprawiłeś sobie kota syjamskiego albo abi- Szkolenie zwierzęcia to nie czarna magia. Do
syńskiego, nie przychodź do nas ze skargą na sukcesu przyczyniają się w głównej mierze: że­
rozpierającą go energię. To tak, jakbyś się żalił, lazna konsekwencja, wytrwałość i nagrody. Nie
że ferrari szybko jeździ. Jeśli nie chcesz mieć oznacza to, że złego nawyku nie da się wyko­
szybkiego samochodu, nie kupuj sobie auta, któ­ rzenić w krótkim czasie, nie można jednak
re do tego celu przeznaczono. Jeśli nie chcesz oczekiwać od kota, żeby nagle i całkowicie od­
mieć kota, który potrzebuje i wymaga ciągłego uczył się zachowań, którym tak długo i wytr­
przebywania z człowiekiem, nie kupuj przedsta­ wale hołdował.
wiciela rasy, która właśnie z tego słynie.

USTAL REGUŁY WSPÓŁŻYCIA Gryzienie i ssanie

Uznawanie granic jest naturalną cechą kota.
Trzeba je tylko wytyczyć w sposób dla niego
zrozumiały. Jeśli powiesz mu, żeby dokądś nie
Niszczycielskie gryzienie
wchodził, bo w przeciwnym razie będziesz nie­ Niszczycielskiego gryzienia można kota od­
szczęśliwy, nie odniesiesz większych sukce­ uczyć, podobnie jak innych złych nawyków.
sów. Musisz przedstawić mu mocniejsze argu­ Trzeba zacząć od zapobiegania. Można na
menty. przykład zamknąć go w bezpiecznym pomiesz­
Dużo lepszy efekt można osiągnąć stwarza­ czeniu. Jeśli to niemożliwe, wystarczy duża klat­
jąc wrażenie, że dane miejsce jest niebezpiecz­ ka, w której kot będzie mógł zaspokoić swoje
ne dla kota. Pozorne zagrożenia można suge­ podstawowe potrzeby. Wykluczenie nawrotu na­
rować zaminowując przedmioty albo stosując łogu to już połowa sukcesu w walce o zmianę
korektę za wchodzenie w newralgiczne miej­ niepożądanych zachowań.
sca. Jeśli kot nie daje ci spokoju, kiedy siadasz Gryzienie jest najczęściej objawem stresu.
z paczką chrupek przed telewizorem, nie Wyeliminowanie stresu, bez względu na jego
wpuszczaj go wtedy na kanapę. Powiedz mu przyczynę, likwiduje potrzebę gryzienia. Im
„złaź" i zaaplikuj mu korektę strumieniem wo­ szybciej zaczniesz działać, tym lepiej: jeśli zwie­
dy, powietrza albo głośnym dźwiękiem, ilekroć rzę wykonuje jakąś czynność przez dłuższy
się nie podporządkuje. Ż chwilą, kiedy zesko­ czas, zwiększa się prawdopodobieństwo, że
czy, pochwal go. Przecież w końcu o to ci cho­ zachowanie to przekształci się w osobny, nie­
dziło, nieprawdaż? zależny nawyk, nie powiązany z jakimkolwiek
Jeśli nie będziesz konsekwentny, wychowasz stresem.
sobie jeszcze obrzydliwszego potwora, niż był Nie karć kota za gryzienie. Skoro gryzie, to
poprzednio. Skoro zatem powziąłeś decyzję, widocznie musi. Lepiej zaminować ulubione
trzymaj się jej. Nie marudź. Twój kot ma i tak przedmioty, ograniczyć do nich dostęp, nad­
dość kłopotów ze zrozumieniem ludzi, nie mu­ zorować kota, ćwiczyć z nim codziennie i dać
sisz mu tego dodatkowo utrudniać swoim bra­ mu jak najwięcej zabawek, które będzie mógł
kiem zdecydowania. Innymi słowy, skoro nie gryźć. Pochwała za każdą próbę zabawy wła­
potrafisz sam ustalić reguł współżycia w domu, ściwym przedmiotem nie tylko wspaniale od­
dlaczego wymagasz od swojego kota, by ich pręży kota, ale także pomoże utrwalić pożą­
dotrzymywał? dane nawyki.
Autoagresja ZAPEWNIJ KOTU BEZPIECZNĄ
KRYJÓWKĘ
Kiedy Emily pojawiła się w naszym domu, mia­ Moje biuro, gdzie w tej chwili pracuję przy kom­
ła na brzuchu rozległe placki po wyrwanej sier­ puterze, urządziliśmy jako pokój Emily.
ści. Lekarz zapewnił nas, że kotka jest zupeł­ W drzwiach założyliśmy płotek dla niemowląt.
nie zdrowa, ale warto przeprowadzić powtórne To strefa wolna od psów. W swoim bezpiecz­
badania, jako że inwazja pcheł, alergia, grzy­ nym schronieniu, nie niepokojona, kotka mo­
bica i zakażenia bakteryjne to tylko niektóre gła się odprężyć.
przyczyny autoagresji u kotów.
W przypadku Emily przyczyną był stres. Utra­ USTAL KOTU PLAN DNIA
ta sierści jest często reakcją wrażliwego kota Im bardziej przewidywalne jest życie kota, z tym
na działanie stresu. Emily została znaleziona mniejszym wiąże się stresem. Dlatego właśnie
w ulicznym kuble na śmieci, spędziła kilka mie­ Emily dostawała posiłki o określonych porach,
sięcy w klatce u lekarza, wreszcie znalazła się bawiliśmy się z nią zawsze o tej samej godzinie
u nas, w towarzystwie psów i obcego kota. Po­ i konsekwentnie trzymaliśmy się ustalonego cza­
ziom stresu przekroczył wszelkie dopuszczal­ su na pieszczoty. Rytuały w codziennych czyn­
ne normy. nościach dają kotom poczucie bezpieczeństwa.
Przyczyniła się do tego jej wrażliwość. Emi­
ly chycha na wszystko i bierze sobie do serca DAJ KOTU WOLNE
każdy drobiazg. Reaguje gwałtownie na nie­ Żeby Emily mogła odetchnąć, wczesnym wie­
spodziewane hałasy i ruchy: jej zachowanie ja­ czorem oddzielaliśmy od niej na kilka godzin
sno dowodzi, że była bita przez ludzi, zanim pozostałe zwierzęta; dzięki temu mogła spę­
przygarnięto ją z ulicy. dzać z nami czas niefrasobliwie i bez prze­
Dlatego właśnie Emily z początku gryzła się szkód. Uwielbiała to. Wolny czas nie tylko po­
po brzuchu, i to z całej siły. Czyściła futerko, zwalał zacieśnić łączące nas więzy, ale
jak gdyby nigdy nic, a potem nagle wgryzała i ośmielał Emily do wypraw po domu: kilka ra­
się we własny brzuch z niespodziewaną zacie­ zy dziennie wędrowała między swoim bezpiecz­
kłością. Dziś stwierdzamy z satysfakcją, że po nym pokojem a naszą sypialnią, wiedząc, że
zaledwie kilku miesiącach Emily ma się znacz­ nic jej w tym nie przeszkodzi.
nie lepiej. Jej pierś nie jest w idealnym stanie,
ale bardzo zyskała na wyglądzie. Oto metody, DBAJ O KOCIĄ DIETĘ
którymi udało nam się pomóc kotce. Ponieważ Emily okazywała oznaki stresu, ja
zaś wiedziałem, że żyła w stresie miesiącami,
NIE PRZEJMUJ SIĘ dostarczałem jej wszelkich niezbędnych skład­
Emily nie robiła sobie krzywdy. Niewielkie ubyt­ ników odżywczych, a nawet odrobinę więcej.
ki sierści nie stanowiły większego problemu, Podawałem jej lekko strawną karmę wysokiej
wzięliśmy zatem głęboki oddech i postanowi­ jakości z jak najmniejszą domieszką sztucz­
liśmy uznać wyrywanie włosów za coś w ro­ nych wypełniaczy. Miała pod dostatkiem świe­
dzaju etologicznego termometru, objaw stre­ żej wody do picia. Codziennie dostawała pre­
su, nie zaś problem sam w sobie. paraty witaminowe i tabletki poprawiające
Jeśli kot gryzie się do krwi, skontaktuj się z le­ wygląd okrywy.
karzem. Być może krótkotrwała terapia lekowa
pomoże kotu przetrwać trudne chwile. Spróbuj STARAJ SIĘ ZŁAGODZIĆ STRES
nauczyć go pewnych zachowań podczas lecze­ Zabawa i ćwiczenia to najlepsze, uniwersalne
nia. Na rynku pojawiło się wiele nowych prepa­ sposoby na złagodzenie stresu. Koty nie sta­
ratów zwalczających lęki i stres u kotów - są nowią wyjątku. Repertuar zabaw naszej kotki
one zarówno skuteczne, jak i bezpieczne. Nie jest mocno ograniczony, uganianie się za pił­
wahaj się ich użyć, jeśli kot potrzebuje pomocy, ką mieści się jednak w granicach jej zaintere­
a weterynarz nie widzi żadnych przeciwwska­ sowań. Baw się z kotem w to, co lubi, nie ma
zań dla tego rodzaju terapii. sensu kształtować jego gustów.
SPROWADŹ MYŚLI KOTA NA INNE TORY że czasem w kilka minut jest w stanie wyszar­
Nigdy nie zaszkodzi nauczyć kota kilku podsta­ pać dziurę w grubym kocu.
wowych poleceń, na przykład „chodź" i „siad". Żeby się z tym uporać, musisz podejść do
Sprawia to przyjemność wam obojgu, poza tym rzeczy na kilka różnych sposobów.
stabilizuje psychikę zwierzęcia. Wprost trudno
uwierzyć, jak ogromny wpływ na kota mają te­ DOSTARCZ KOTU BALASTU
go rodzaju ćwiczenia. W POŻYWIENIU
Opisane wyżej metody gwarantują dobry po­ Zdaje się, że tego typu zachowania są wywo­
czątek. Całkowite rozwiązanie problemu może łane niedostatkiem włókna. Można temu zara­
się jednak okazać skomplikowanym zadaniem. dzić zostawiając kotu na cały dzień miskę z su­
Nie spodziewaj się sukcesów po kilku dniach; chą karmą. Wysiej dla niego trawkę. Ilekroć
rozłóż pracę na tygodnie, a nawet miesiące. zacznie ją obgryzać, nagródź go pochwałą
Podobnie jak w przypadku innych nawyków wy­ i pieszczotą. Trzeba go zachęcić, by rozładowy­
wołanych stresem - u ludzi na przykład obgry­ wał swoje zapędy na odnawialnych zasobach
zania paznokci, skubania skórek czy obżarstwa włókna, na przykład na kociej trawce, nie zaś
- nie da się sprawy zlikwidować od ręki. Emi- na nowiutkim puszystym pledzie z jagnięcej weł­
ly nie wyzbyła się tego nawyku na dobre do tej ny, leżącym na łóżku w gościnnym pokoju.
pory, reaguje jednak w ten sposób tylko wów­
czas, kiedy sytuacja ją przerasta; jeśli uda nam
się złagodzić jej stres, nerwowe gryzienie zno­ SKIERUJ JEGO ZAPĘDY W INNĄ STRONĘ
wu ustaje. Jedynym uczciwym rozwiązaniem jest zaofe­
rowanie kotu zabawki, którą będzie mógł sobie
ssać albo gryźć. Podobnie jak w innych sytu­
Ssanie i gryzienie wełny acjach tego typu, nie możesz się spodziewać,
Odruch ssania przez kota ubrania, innego zwie­ że kot całkiem zarzuci swoje ulubione zajęcie,
rzęcia domowego albo koca jest odbierany jeśli mu nie zagwarantujesz zaspokojenia jego
przez właścicieli w najrozmaitszy sposób. Jed­ potrzeb w inny, możliwy do przyjęcia sposób.
ni uważają takie zachowanie za urocze - przy­ Do tego celu znakomicie nadają się najrozma­
wodzące na myśl okres kocięctwa i pod każ­ itsze zabawki dla psów wykonane ze sztucz­
dym względem pełne wdzięku. Inni twierdzą, nego futerka. Można też samemu zrobić weł­
że jest obrzydliwe, denerwujące albo nieprzy­ nianą zabawkę. Ilekroć spostrzeżesz, że kot
jemne. Kot widzi to jeszcze inaczej. W jego przy­ zabiera się do jakiejś niedozwolonej czynno­
padku jest to potrzeba, której nie potrafi ani zro­ ści, zaaplikuj mu korektę w postaci donośne­
zumieć, ani powstrzymać. Uważa się, że ssanie go dźwięku - uderz w ścianę albo klaśnij w dło­
jest następstwem zbyt wczesnego odstawienia nie - a następnie zaprowadź go do zabawki.
kocięcia, zanim odruch w naturalny sposób za­ Zbliż się do niej ze słowami „gdzie twoja za­
niknie. Dzikie koty na wolności ssą matkę przez bawka?" i wskaż ją palcem. Zachęć kota, żeby
wiele miesięcy. Większość domowych kociąt do niej podszedł. Jeśli to zrobi, pochwal go. Je­
odstawia się znacznie wcześniej, a wkrótce po­ śli nie, przynieś mu zabawkę, nakłoń go, by za­
tem rozdziela z matką. czął się nią bawić, a potem go pochwal. Z cza­
sem kot zrozumie, w czym rzecz.
Niektóre koty posuwają się nawet do ssania
własnego boku bądź łap. Zdaje się, że rozła­
dowuje to także stres: im większe napięcie, tym USUŃ PRZEDMIOTY POŻĄDANIA
częściej kot przejawia odruch ssania, który po­ Na czas nauki gryzienia innych obiektów usuń
maga mu się odprężyć. z pola widzenia kota jego ulubione przedmio­
Kolejny nie lada pasztet dla właściciela to ty. Pochowaj koce, nie pozwalaj mu wchodzić
gryzienie wełny. Wie o tym dobrze każdy, kto do niektórych pomieszczeń - jak zwykle łatwiej
jest właścicielem kota o tym właśnie nawyku. zapobiegać niż leczyć. Jeśli nie jesteś w sta­
Oto wyjaśnienie dla tych, którzy się z proble­ nie usunąć wszystkiego, jedynym wyjściem po­
mem nie zetknęli: kot gryzie wełnę tak mocno, zostaje nadzór.
ZAMINUJ PRZEDMIOTY, KTÓRYCH NIE wystarczy maluchowi na następne dwadzieścia
MOŻESZ USUNĄĆ cztery godziny.
Obrzydź kotu ulubione przedmioty, używając Spróbuj sprawić akrobacie towarzysza, naj­
w tym celu środka odstraszającego od gryzie­ lepiej trochę mniej żądnego szaleństw niż twój
nia, kupionego w sklepie z artykułami dla zwie­ szkodnik. Dwa zakumplowane koty potrafią
rząt. Może się okazać, że przez jakiś czas trze­ wspaniale spędzać czas na zabawie, co
ba będzie spryskiwać dane miejsce codziennie. w znacznym stopniu ułatwi ci życie. Oczywi­
Zanim zlejesz cały koc środkiem odstręczają­ ście, jeśli sprawisz sobie dwa demony szybko­
cym, nie zapomnij zrobić próbki gdzieś w rogu ści, możemy ci tylko przekazać wyrazy współ­
tkaniny: dzięki temu sprawdzisz, czy substan­ czucia.
cja nie plami i nie odbarwia, zanim zdążysz na­ Ustaw kotu konstrukcje do wspinaczki, na
robić większych szkód. Możesz także użyć do­ których będzie mógł dokazywać do woli. Jeśli
mowego środka odstraszającego. nie masz ochoty, by za salę gimnastyczną słu­
żyły mu meble, zapewnij mu inne miejsce do
wspinaczki. Specjalne rusztowanie sięgające
Nadpobudliwość od podłogi do sufitu jest wspaniałym rozwiąza­
niem i na dłuższą metę tańszym niż zestaw wy­
Twój kot oszalał! Pędzi w tę i z powrotem po poczynkowy.
całym domu, wyskakuje na ciebie spod mebli, Podawaj mu główny posiłek późnym wieczo­
spada znienacka ze szczytu lodówki, chrobo- rem. Najedzony kot najczęściej bywa śpiący.
cze po całym mieszkaniu w środku nocy, zwa­ Odpowiedni rozkład posiłków jest jednym ze
lając wszystko po drodze. Co mu się stało? sposobów regulowania kociej aktywności.
Pewnie nic. W jakim wieku jest twój kot? Dla Urządź mu własny pokój. Nie oznacza to od
kotów w wieku poniżej jednego roku jest to za­ razu zsyłki na Sybir, niemniej jednak umiesz­
chowanie najzupełniej normalne, dopuszcza czenie pędziwiatra osobno na nocleg zapewni
się je nawet u nieco starszych zwierząt. Nad­ ci odrobinę wytchnienia od nocnych łomotów,
miar energii jest charakterystyczny dla niektó­ brzęków i skoków. Kiedy dorośnie, będzie mu
rych ras - od razu przychodzą mi na myśl ko­ wolno swobodnie chodzić po domu, ale dopie­
ty syjamskie i abisyńskie. Należy się spo­ ro wówczas, gdy zacznie po nim chodzić na­
dziewać, że będą się zachowywać w ten spo­ prawdę wolno.
sób przez długie lata.
No cóż, zachowanie normalne nie zawsze
jest równoznaczne z zachowaniem możliwym
do przyjęcia, do ciebie zatem należy decyzja,
Grzebanie
czy skierować zapędy kota w inną stronę, czy w śmieciach
zapobiegać nadmiernej aktywności zwierzęcia.
Oto w jaki sposób można to osiągnąć. Kubły na śmieci to kocie budki z fast-foodami.
Kot musi dać upust rozpierającej go energii. Jeśli twój kot zjada wszystko, co mu w łapę
Nie możesz mu zabronić latania w kółko, po­ wpadnie, najprawdopodobniej masz u siebie
nieważ ani on nie będzie w stanie zachowywać Nieustraszonego Poszukiwacza Wszelakich
się spokojnie, ani ty nie będziesz w stanie go Śmieci.
uspokoić. Najlepiej pozwolić kotu wyszaleć się Oto dwie podstawowe metody stosowane
w sposób konstruktywny. Pomyśl, że trzeba w walce z tym nałogiem. Jedna polega na od­
znaleźć mu jakieś hobby. Być może twój koci stawieniu kubła od kota, druga na odstawieniu
sportowiec okaże zainteresowanie pogonią za kota od kubła. Omówimy je po kolei.
piłeczką pingpongową albo ściganiem zabaw­
ki na sznurku. Skoro już dokonacie wyboru, pa­ ODSTAWIENIE KUBŁA OD KOTA
miętaj, że do zabawy trzeba podchodzić sys­ Nic prostszego. Postaw kubeł w szafce pod zle­
tematycznie, skrupulatnie i dokładnie. Nie myśl wem bądź w innym bezpiecznym miejscu. Do­
sobie, że jedno niemrawe polowanko dziennie skonale sprawdza się także kubeł z pokrywką.
Grzebanie w śmieciach to ulubiona rozrywka wielu kotów. Feliks nie stanowi wyjątku (J.G.)

Po co walczyć z kotem, skoro przeniesienie ku­ krawędzi kubła, przeciągając go wzdłuż ścia­
bła w inne miejsce albo kupienie pojemnika in­ ny. Dzięki temu zmniejszy się prawdopodobień­
nego rodzaju rozwiązują sprawę? stwo przypadkowego upadku puszek. Teraz mo­
żesz już zdać się na prawa fizyki. Kiedy kot
ODSTAWIENIE KOTA OD KUBŁA zacznie dobierać się do kubła, puszki-grzechot-
Kiedy wchodzenie do kubła stanie się mniej ki spadną na niego jak grom z jasnego nieba.
przyjemne, kot będzie rzadziej do niego wcho­ Jeśli wolisz, możesz ustawić kilka puszek na
dził. Jeśli ci się poszczęści i przyłapiesz kota tylnej, przylegającej do ściany krawędzi kubła
z łbem zanurzonym po szyję w śmieciach, po­ na śmieci. Spadną, kiedy kot zacznie się do­
dejdź do niego na paluszkach i z całej siły uderz bierać do pojemnika.
w kubeł. Niespodziewany hałas przepłoszy go, Jeśli kot nie wywraca kubła, ale i tak wywle­
gdzie pieprz rośnie. Jeśli zdążysz się wyprosto­ ka z niego śmieci, spróbuj innej metody. Oklej
wać i natychmiast spojrzeć w inną stronę, mo­ brzeg kubła odwróconą do góry nogami folią
żesz mieć nadzieję, że kot obciąży winą za przy­ samoprzylepną albo umocuj na krzyż kilka pa­
krą niespodziankę sam kubeł, a nie ciebie. sków folii nad górną krawędzią pojemnika -
oba rozwiązania skutecznie odstraszą kota.
ZAMINUJ KUBEŁ
Jeśli twój kot lubi grzebać w wywróconym ku­
ble, przygotuj trzy albo cztery puszki-grzechot- Kot wybredny
ki. Ustaw je na krawędzi blatu bądź innej po­
wierzchni w pobliżu kubła. Przyklej do nich Zacznijmy od spraw podstawowych. Jeśli kot
sznurek, a następnie umocuj go do brzegu ku­ nie traci na wadze i oddaje codziennie kał, a le­
bła. Sznurek powinien być mocno naprężony. karz nie widzi powodu do niepokoju, żaden pro­
Możesz także przymocować sznurek do tylnej blem z odżywianiem nie istnieje. Być może mar-
 twisz się o swojego kota, z nim samym jednak Trzeciego dnia domieszaj do jedzenia odro­
jest wszystko w porządku. Powinieneś kupić binę nowej karmy. Zostaw kotu nie więcej niż
sobie dobrą książkę, znaleźć sobie jakieś hob­ łyżeczkę, a po dwudziestu minutach usuń mi­
by albo zapisać się na kurs spadochroniarstwa skę. Jeśli zabrał się do jedzenia, wspaniale! Ja­
- a kotu dać święty spokój. Jeśli zwierzę wy­ kie to proste! Jeśli sprawia wrażenie głodnego,
gląda normalnie, porusza się normalnie i nor­ daj mu jeszcze łyżeczkę albo dwie. Nie karm
malnie się zachowuje - o czym to świadczy? go jednak do syta.
Że nie dzieje się z nim nic złego. Zostaw je Jeżeli kot nie je, nie przejmuj się. Następnym
w spokoju. Jeśli jednak zwierzę traci na wadze, razem podaj mu tę samą mieszankę (jedzenie
nie oddaje kału regularnie, a lekarz zdradza powinno być świeże, ale w tym samym skła-
niepokój, wtedy trzeba przyznać ci rację - ko­ dziej. Wciąż sobie powtarzaj, że kot nie zagło­
tu coś dolega. dzi się na śmierć. Jeśli kot przez dzień lub dwa
Spośród wszystkich stworzeń, jakie kiedykol­ będzie jadł mieszankę bez protestów, domie­
wiek szukały Świętego Graala, tylko kotu uda­ szaj do niej więcej nowej karmy. Powinna sta­
ło się go odnaleźć - zwykle w hermetycznym nowić około jednej czwartej posiłku. Jeśli kot
opakowaniu. Pewne koty, a jest ich niemało, nie protestuje, dołóż jeszcze więcej.
mają bardzo konkretne upodobania kulinarne Kiedy kot przejdzie i nad tym do porządku
i większość potraw uznają za zupełnie nieja­ dziennego, wymieszaj składniki pół na pół.
dalne; często ich gust ogranicza się tylko do Jeszcze trochę, a będziemy w domu. Jeśli kot
jednego smaku bądź marki pożywienia. Nie po­ je karmę wymieszaną w równych proporcjach,
winieneś się tym przejmować, jeśli karma ta masz już sukces w garści. Podawaj mu posiłki
jest łatwo dostępna, a weterynarz jest zdania, w takim składzie przez dzień albo dwa. Od tej
że zapewnia kotu wszystkie niezbędne skład­ chwili możesz stopniowo zwiększać dawkę no­
niki odżywcze. Jeśli nie ma kłopotów z jej na­ wej karmy aż do całkowitego wyeliminowania
byciem, a lekarz nie zgłasza żadnych zastrze­ starej.
żeń, powinieneś się zaopatrzyć w kilka Powoli, przez co najmniej tydzień, zmniejszaj
opakowań i odetchnąć z ulgą. dawki dotychczasowego pożywienia, zwiększa­
Jak jednak postąpić w sytuacji, kiedy trzeba jąc jednocześnie ilość nowego pokarmu. Nie­
zmienić dietę wybrednemu kotu albo zmusić które koty przyzwyczajają się na tym etapie bez
francuskiego kotka, żeby w ogóle coś zjadł? trudu. Inne w pewnym momencie stają oko­
Na początek weź głęboki oddech i odpręż niem. Nic nie szkodzi. Po prostu utrzymuj do­
się. Nie zdarzyło się jeszcze, żeby zdrowe zwie­ tychczasowe proporcje kilka dni dłużej. Przy­
rzę zagłodziło się dobrowolnie na śmierć. Ano­ zwyczai się.
reksja nie jest wśród kotów w modzie, choć Udało się; całe przedsięwzięcie nie wymaga­
przez kilka dni twój kot może dawać ci do zro­ ło zbyt wiele czasu. Stopniowe przestawianie
zumienia coś wręcz przeciwnego. na nowy pokarm jest nie tylko łatwiejsze do za­
Teraz musisz sobie uświadomić, że kot jest akceptowania z psychologicznego punktu wi­
zwierzęciem drapieżnym i w związku z tym na­ dzenia, ale też pozwala dostosować układ po­
tura wyposażyła go w umiejętność znoszenia karmowy do zmiany diety, dzięki czemu można
nawet kilkudniowego postu bez żadnych ujem­ uniknąć biegunki i nieżytów żołądka, które czę­
nych skutków. Dopóki kot ma dostęp do czy­ sto występują u zwierząt po raptownej zmianie
stej, świeżej wody, opuszczenie kilku posiłków pożywienia.
mu nie zaszkodzi. Uzbroiwszy się w taką wie­ Jedno małe ostrzeżenie: głodny kot staje się
dzę, możesz przystąpić do działania. bardzo zaradny. Sprzątnij wszystko z blatu i na­
Najprościej zacząć od zmniejszenia na dzień tychmiast włóż brudne naczynia do zmywarki.
lub dwa racji pokarmowej. Na każdy posiłek po­ Najlepiej od razu ją włącz, bo jeśli zostawisz
dawaj kotu zaledwie jedną - dwie łyżeczki kar­ otwartą, to tak, jakbyś wystosował do kota spec­
my i odstawiaj miskę dwadzieścia minut póź­ jalne zaproszenie. Kot nie może uzupełniać
niej. W ten sposób zaostrzysz apetyt i zmusisz swojej diety podkradanymi resztkami, niwecząc
go, by rzucał się na miskę jak głodny wilk. tym samym twoje starania.
Zjadanie roślin Środek odstręczający Bitter Apple jest prze­
znaczony specjalnie do roślin i nie wyrządza
im żadnej szkody. Być może będziesz musiał
Koty przepadają za zieleniną i potrzebują jej. powtarzać opryskiwanie co kilka dni - substan­
Niektóre lubią ją bardziej niż inne, większość cja z czasem traci swoje właściwości. Jeśli za­
jednak skubie ją od czasu do czasu. Jeśli kot oferujesz kotu w zamian inną roślinę, którą bę­
nie ma dostępu do zielonych roślin, może za­ dzie mógł obgryzać, wkrótce zapomni o swoich
cząć jeść kwiaty doniczkowe, które często by­ niszczycielskich upodobaniach.
wają trujące. Szczegółowa lista tych roślin znaj­ Lepka fosa wokół dużych roślin doniczko­
duje się na str. 36. wych, wykonana z taśmy dwustronnej albo od­
Najłatwiej wybrnąć z tego kłopotu zapewnia­ wróconej do góry nogami folii samoprzylepnej,
jąc kotu dostęp do specjalnie dla niego prze­ odstrasza większość kotów. Jeśli jednak nie
znaczonej zieleniny i usuwając w bezpieczne dasz kotu wyboru, nie pozostanie mu nic inne­
miejsce rośliny, których nie powinien obgryzać. go, jak próby sforsowania twoich zapór.
Rośliny doniczkowe można zabezpieczyć Uprawa kociej trawki nie jest trudna; jest to
przed kotem zawieszając je u sufitu, wynosząc niezbędny element procesu odzwyczajania ko­
do pokoju, do którego kot nie ma wstępu, spry­ ta od jedzenia roślin doniczkowych.
skując je specjalnym środkiem odstręczającym
Bitter Apple albo otaczając je lepkim polem mi­
nowym.
Jak uprawiać kocią trawkę
Uprawa kociej zieleniny nie jest trudna: każda
roślina chce rosnąć. Jeśli dasz jej choćby naj­
Koty żyjące na wolności jedzą nie tylko mięso. Na mniejszą szansę, z nasion wyrośnie doskona­
zdjęciu Teofil raczy się źdźbłami trawy (MS.) ła, apetyczna trawka. Najmniejsza szansa ozna­
cza w tym przypadku składniki pokarmowe,
światło i wodę.
Oto prosty i niezawodny sposób uprawy ko­
ciej trawki. Co miesiąc obsiewam nową donicz­
kę, dzięki czemu moje zwierzaki mają stały do­
stęp do świeżej zieleniny.
1. Napełnij ziemią stabilną doniczkę, wypo­
sażoną w otwór odpływowy i podstawkę. Pod­
lej ziemię obficie i zostaw do odcieknięcia na
pół godziny.
2. Wysiej pszenicę, lucernę albo trawę na po­
wierzchni ziemi, następnie przegarnij ją palca­
mi, zagrzebując w niej płytko nasiona. Dociśnij
lekko podłoże.
3. Osłoń wierzch doniczki plastikową folią
i ustaw pojemnik w ciepłym, ciemnym miejscu.
Codziennie sprawdzaj, czy nasiona nie zaczy­
nają kiełkować. Jeśli ziemia wysycha przy kra­
wędziach doniczki, spryskuj ją co jakiś czas.
Jeśli woda zbiera się na wewnętrznej stronie
folii, na godzinę odkryj pojemnik.
4. Kiedy nasiona wykiełkują, ustaw doniczkę
na dobrze oświetlonym parapecie i w miarę po­
trzeby spryskuj wodą. Unikaj bezpośredniego
nasłonecznienia, światło rozproszone jest lep­
sze. Kiedy roślinki podrosną, usuń plastikową
osłonę i nawadniaj doniczkę nalewając wody osiągnąć kusząc kota jedzeniem. Pewne źró­
na spodek. dło przysmaków to pokusa trudna do odparcia
5. Nie pozwalaj ziemi przeschnąć, ale też nie dla zwierzęcia, które dotąd musiało bez pardo­
zalej jej wodą. Możesz wpuścić kota. To takie nu walczyć o swoje.
proste! Karm kota dwa razy dziennie. Dostarczając
mu pożywienie, stajesz się w jego oczach waż­
ną osobą. Z początku nie próbuj się do niego
Oswajanie dzikiego zbliżać ani go obserwować. Po prostu wejdź do
pokoju, zostaw miskę z jedzeniem i wyjdź. Prze­
kota mawiaj do niego ciepłym tonem. Staraj się za
każdym razem mówić to samo - dzięki takiej
Koty wychowane z dala od ludzi trudno uznać rutynie kot łatwiej się oswoi.
za zwierzęta udomowione. Jeśli kot nie nauczy Nie rób niczego więcej, dopóki kot nie przy­
się czerpać przyjemności z kontaktów z czło­ zwyczai się do twojej obecności. Jeśli w ocze­
wiekiem w pierwszych dniach swego życia, wy­ kiwaniu posiłku wyjdzie ci naprzeciw, wspania­
robienie w nim tej umiejętności później bywa le! To duże osiągnięcie. Musisz jednak poczytać
trudne i rzadko kończy się pełnym sukcesem. sobie za sukces także to, że będzie po prostu
Koty wychowane wśród ludzi, zmuszone jed­ spokojnie siedział, nie próbując się kryć ani
nak radzić sobie przez jakiś czas same, dużo uciekać. Zwrócenie głowy w twoją stronę, że­
łatwiej zresocjalizować. Jako że koty nie noszą by zobaczyć, co robisz, jest najlepszą oznaką,
tabliczek z napisem: „gdy byłem mały, wyrzu­ że kot odprężył się przynajmniej na tyle, by nie
cono mnie z domu", musisz do wszystkich pod­ zastygać na twój widok w bezruchu. Wygląd
chodzić w taki sam sposób. oczu kota może ci wiele powiedzieć o stanie
Zanim weźmiesz się do rzeczy, upewnij się, jego ducha. Jeśli źrenice są rozszerzone, kot
czy jesteś wyposażony w dwie cechy charak­ jest nadal wystraszony. Jeśli szerokość źrenic
teru: cierpliwość i siłę przekonywania. Cierpli­ odpowiada natężeniu światła w pomieszcze­
wość odgrywa rolę zasadniczą, ponieważ pro­ niu, najwyraźniej zaczął się uspokajać. Kiedy
ces oswajania nigdy nie trwa krótko. Wyłącznie uda ci się to osiągnąć, podejdź do kota nieco
od kota zależy, czy nabierze do ciebie zaufa­ bliżej, podając mu miskę z jedzeniem. Wciąż
nia. Ufności nie można wymusić, a wszelkie do niego łagodnie i miło przemawiaj - poufały
próby zdobycia jej na siłę cofną cię do punktu ton twojego głosu i ciepłe słowa pomogą mu
wyjścia - być może nieodwracalnie. się odprężyć.
Wyjaśnijmy sobie pewną sprawę. Większość Staraj się przebywać w pokoju jak najdłużej,
kotów jest w stanie przetrwać na wolności dla­ wykonując przy tym jak najmniej ruchów. Spró­
tego, że zachowuje się nieufnie, woli uciec niż buj poczytać książkę w towarzystwie kota. Nie
przystąpić do walki, ustąpić pola niż zdobywać patrz na niego i nie próbuj go dotykać podczas
nowe tereny, jednym słowem podchodzi do ży­ tych wizyt. Nawet jeśli kot stara się nawiązać
cia z wielką ostrożnością. Przygarnięty przez z tobą kontakt, zostaw mu całkowitą swobodę.
ciebie dziki kot jest zwierzęciem nocnym, bo- Pozwól mu zbadać teren, sam jednak nie zbli­
jaźliwym i drapieżnym - w przeciwnym razie żaj się do niego i nie obserwuj go. Nie zawa­
nie przeżyłby nawet tygodnia zdany na własne dzi mieć pod ręką talerza ze smakołykami. Je­
siły. Oswojenie go potrwa długo, nawet bardzo śli kot podejdzie bliżej, rzuć kąsek w jego
długo, a najprawdopodobniej uda ci się osią­ stronę. Nic nie szkodzi, jeśli zje go później.
gnąć tylko tyle, że dziki kot się trochę oswoi, Z czasem się odpręży i zje smakołyk w twojej
lecz nigdy nie stanie się normalnym domowym obecności. Tak czy inaczej, skojarzy twój za­
zwierzęciem. Skoro tyle już wyjaśniliśmy, pach z czymś przyjemnym.
przejdźmy dalej. Zostaw cicho nastawione radio albo telewi­
Pisząc o sile przekonywania mamy na myśli, zor, żeby kot przyzwyczaił się do dźwięków wy­
że musisz kota czymś skusić, żeby móc wpły­ dawanych przez ludzi. Nagraj swój głos na ta­
nąć na jego zachowanie. Przeważnie można to śmę i włączaj magnetofon, kiedy nie ma cię
w domu. Czytaj na głos spokojnym tonem.
Wszystkiego warto spróbować.
Jeśli twoje wysiłki nie dały żadnego rezulta­
Zachowaj szczególną
tu, a twój podopieczny jest po upływie kilku ty­ ostrożność!
godni tak samo przerażony, jak był z początku,
skontaktuj się z lekarzem weterynarii. Istnieją Koty przestraszone, świeżo sprowadzone
skuteczne i bezpieczne lekarstwa, które po­ do domu bądź zaniepokojone mogą
zwolą kotu uspokoić się na tyle, by mógł powo­ próbować ucieczki. Sprawdź, czy
li zacząć oswajać się z twoją obecnością. wszystkie okna są dokładnie zamknięte
Jeśli terapia nie poskutkuje, można urządzić i wyposażone w zabezpieczenia dość
kotu miejsce, gdzie nikt nie będzie go niepo­ mocne, by wytrzymać napór zwierzęcia.
koił ani mu przeszkadzał. Za bezpieczne schro­ Zwierzę powinno być oddzielone od
nienie może mu posłużyć obszerny wybieg na drzwi wejściowych co najmniej dwojgiem
zewnątrz albo duża klatka w garażu, wyposa­ innych drzwi. Zdeterminowany kot potrafi
żona w dostateczną liczbę stanowisk do wspi­ zdumiewająco szybko biegać.
naczki i kryjówek.
Jeśli nie możesz zapewnić kotu bezpieczne­
go schronienia, a żadne inne środki się nie
sprawdziły, stoisz w obliczu trudnej decyzji. dzie, kiedy dorośnie. Jeśli jednak sprawiłeś so­
Zmuszanie zwierzęcia do życia w strachu jest bie dorosłego kota, nie oznacza to, że nie mo­
niehumanitarne. Nieludzkie jest także wypusz­ żesz rozszerzać mu światopoglądu; po prostu
czenie go na wolność, gdzie będzie musiał sta­ zajmie ci to więcej czasu.
wić czoło złej pogodzie, działaniu trucizn, Jeśli twój kociak lubi wszędzie wtryniać nos,
atakom psów, chorób i innych kotów. Najuczciw- będziesz musiał ochraniać gości przed skutka­
szym, a zarazem najbardziej przykrym wyj­ mi jego nieposkromionego wścibstwa. Jeśli nie,
ściem będzie uśpienie zwierzęcia: rozwiązanie, spróbuj posłuchać naszej rady.
z którym trudno nam się pogodzić, lepsze jed­ Pozwól kociakowi bądź dorosłemu kotu na­
nak niż powolna, okrutna śmierć kota zdane­ rzucić jego własne tempo. Masz za zadanie
go na własne siły. uprzyjemnić mu kontakty z obcymi osobami,
jeśli sam się na nie zdecyduje. Poproś przyja­
ciół, żeby nie uganiali się za kociakiem, tylko
Płochliwość pozwolili mu podejść, kiedy będzie miał na to
ochotę. Jeśli podejdzie z własnej woli, trzeba
Nieufność kota wobec nowych miejsc, ludzi mu dać czas na rozeznanie się w sytuacji, za­
i przedmiotów jest najzupełniej normalna. Ła­ nim ktokolwiek zwróci uwagę na jego obecność.
two przewidzieć, że kot przygarnięty z ulicy, Dopiero wówczas twój przyjaciel powinien za­
maltretowany przez ludzi bądź świeżo sprowa­ proponować kotu coś smacznego. Pozwólcie
dzony do domu będzie zachowywał się wyjąt­ mu zjeść smakołyk w spokoju. Powtórzcie sy­
kowo nieufnie. Widok przestraszonego zwie­ tuację trzy, cztery razy. Jeśli kociak się odprę­
rzęcia nie jest dla nikogo przyjemny; choć ży, a nawet rozochoci, znajomy może najpierw
okazywanie nieufności jest reakcją normalną, dać mu smakołyk, a potem spróbować go po­
można kotu pomóc w przełamywaniu lęku przed głaskać.
ludźmi. Można także poprosić przyjaciela, żeby za­
prosił kociaka do zabawy. Często wystarczy za­
Staraj się socjalizować bawka na sznurku, ciągana niedbale w tę
i z powrotem tuż przed kocim nosem, by ma­
kociaka luch rzucił się w wir szampańskiej zabawy. Za­
Im przyjemniejsze doświadczenia w kontaktach bawa odpręży kota i zapewni mu rozrywkę,
z ludźmi miał kociak w pierwszych dniach swo­ umożliwiając skojarzenie obu tych okoliczno­
jego życia, tym spokojniejszy i bardziej ufny bę- ści z obecnością obcej osoby.
Zapewnij kotu kryjówkę szego znaczenia, prawda? Jeśli kot ma ocho­
tę kryć się w swoim bezpiecznym domku, to
Każdy przestraszony kot musi mieć kryjówkę, jego sprawa. Staraj się tym zbytnio nie przej­
gdzie będzie czuł się bezpiecznie. Dużo wy­ mować. Wszystko wskazuje na to, że sam przy­
godniej urządzić mu schronienie w dogodnym kładasz do tej sytuacji znacznie większą wagę
miejscu, niż pozwolić mu na własną rękę szu­ niż twój kot.
kać kryjówki, prawie zawsze trudno dostępnej.
Doskonale nadaje się do tego celu pudełko Nie zwracaj uwagi na jego
wymoszczone starym swetrem, ustawione
w głębi szafki. Jeśli jednak kot znajdzie sobie
strach
inną kryjówkę, uszanuj to. Pod żadnym pozo­ Nagradzanie Kota za strach jest błędem popeł­
rem nie sięgaj po niego i nie próbuj go z niej nianym nieumyślnie przez niemal wszystkich
wydostać, chyba że nie masz innego wyjścia: miłośników zwierząt. Kot zaczyna okazywać
na przykład w sytuacji, kiedy dom się pali, kot przestrach, a właściciel go głaszcze, przema­
zwiał ci podczas kąpieli, najadł się jakiejś tru­ wiając do niego łagodnym tonem: „wszystko
cizny albo jeśli masz być z nim u weterynarza w porządku, kochanie. Nie bój się". Gratulacje:
za dwadzieścia minut, a do gabinetu jedzie się właśnie nagrodziłeś kota za bojaźliwe zacho­
pół godziny. W przeciwnym razie zostaw kota wanie.
w spokoju! Jeśli kot może polegać na swojej Doświadczenie uczy, że nikt nie mówi „nie
kryjówce, najprawdopodobniej sam odważy się przejmuj się" w sytuacji, kiedy naprawdę nie
z niej wyjść. ma się czym przejmować. Słowa „nie bój się"
i „wszystko w porządku" są dla zwierzęcia nie­
omylnym znakiem, że dzieje się coś złego bądź
Nagradzaj go za odwagę coś złego wydarzy się za chwilę. Często winien
Smakołyk przyjęty z ręki obcej osoby jest wspa­ jest sam właściciel, który obawia się reakcji ko­
niałą nagrodą za odwagę zarówno dla kocia­ ta, nie zaś samej sytuacji. Oto przykład: zabie­
ka, jak i dla dorosłego kota. Jeśli jednak kot nie rasz kociaka do lekarza. Kociak jest czujny,
potrafi przemóc strachu, spróbuj go przegło- ale nie okazuje strachu. Boisz się zastrzyków
dzić dzień lub dwa. Kiedy gość przyjdzie z wi­ i martwisz się, że kot wpadnie w popłoch. Za­
zytą, ułóż ścieżkę ze smakołyków, prowadzącą czynasz go głaskać szybkimi ruchami, powta­
od kociej kryjówki do drzwi pokoju, w którym rzając drżącym głosem „wszystko w porządku,
będziesz przyjmował znajomego. Na początku wszystko w porządku". Wyczuwając twoje na­
ścieżki rozkładaj w dużych odstępach niewiel­ pięcie, kociak także zaczyna się spinać. Kiedy
kie smakołyki. Im bliżej drzwi, tym kąski powin­ przychodzi do zastrzyków, strach kociaka się
ny być większe i smaczniejsze, a tuż pod pro­ wzmaga. W tym momencie twoje „wszystko
giem połóż coś naprawdę ekstra. Resztę zostaw w porządku", powtarzane napiętym tonem, dzia­
w rękach natury. ła na niego jak płachta na byka. Coś się dzie­
Nie zwracaj najmniejszej uwagi na to, czy kot je, i to coś złego.
wyjdzie z kryjówki. Kiedy wizyta dobiegnie koń­ Kiedy jesteśmy podenerwowani, oddychamy,
ca, przejdź się wzdłuż ścieżki zbierając reszt­ mówimy i głaszczemy kota coraz szybciej i in­
ki i zorientuj się, jak blisko kot odważył się po­ tensywniej. Kot momentalnie odbiera nasze na­
dejść. Z biegiem czasu będzie zachowywał się pięcie jako oznakę zbliżającego się niebezpie­
coraz śmielej, aż w końcu podejdzie pod same czeństwa. Pomóż mu, przemawiając do niego
drzwi. Wspaniale! Następnym razem połóż naj­ wolniej, wolniej go głaszcząc i wolniej oddy­
smaczniejszy kąsek tuż za progiem. Kiedy kot chając. Nabierz powietrza w płuca, potem zrób
zacznie do niego podchodzić, możesz przesu­ powolny wydech i odpręż się. Sam sobie
nąć go dalej w głąb pokoju, za każdym razem wytłumacz, że przecież ani kot, ani tym bardziej
zwiększając odległość o jakieś pół metra. ty nie macie się czego obawiać. Staraj się prze­
Czy to zajmie dużo czasu? Z pewnością, ale mawiać i zachowywać, jak gdyby nigdy nic.
po co się śpieszyć? To przecież nie ma więk­ Twój spokój udzieli się kotu.
Nie rób niczego na siłę Stosowanie siły wobec przestraszonego ko­
ta nie tylko bywa bolesne w skutkach, ale też
Bojaźliwego kota nie powinno się do niczego jest całkowicie niecelowe. Zwierzę może stra­
zmuszać. Przestraszony kot zrobi wszystko, że­ cić do ciebie zaufanie, które jest w tym przy­
by wydostać się z opresji. W takich sytuacjach padku nieodłącznym warunkiem jakichkolwiek
nie jesteś jego najlepszym przyjacielem, lecz postępów. Najprawdopodobniej strach jeszcze
po prostu zawalidrogą. Jeśli kot nie znajdzie in­ się pogłębi, ponieważ kot zda sobie sprawę,
nej drogi ucieczki, przejdzie po tobie, ominie cię że nie jest w stanie uniknąć sytuacji, która go
albo nad tobą przeskoczy. Im bardziej będziesz przeraża. Jednym słowem, stosowanie siły
mu w tym przeszkadzał, tym boleśniejsze będą w pracy nad kotem to niepowetowana strata
dla ciebie tego konsekwencje. czasu.

JAK POMÓC SIĘ ZAADAPTOWAĆ ADOPTOWANEMU KOTU

Skądinąd normalny kot chowa się w nowym miejscu po kątach, zwłaszcza jeśli w domu
panują inne warunki niż te, do których przywykł. Emily która przebywała najpierw na uli­
cy, a później u lekarza weterynarii, zupełnie wyprowadziło z równowagi nasze hałaśliwe
gospodarstwo. Po prostu zaszyła się w koszu na brudną bieliznę. Z czasem wyszła
z niego sama i przyłączyła się do reszty domowników.
Zwykle kot oswaja się z sytuacją i w końcu przyzwyczaja do swojej nowej rodziny.
Do tego czasu jednak trzeba go bacznie obserwować, stres może bowiem wywołać
objawy chorobowe, które można łatwo przeoczyć, jeśli kot przebywa poza zasięgiem
wzroku właściciela.
Jeśli kot chowa się w kryjówce dłużej niż tydzień, trzeba zacząć podchody. Dziel jego
posiłki na pół. W nocy, kiedy w domu panuje spokój, wyłóż karmę po całym mieszkaniu
i połóż się spać. Jeśli karmisz kota wilgotnym pokarmem, rozłóż jedzenie na papierowych
talerzykach. Zostaw większe porcje w odległych krańcach nowego rewiru. Pozostałe kąski
powinny być niewielkie, żeby kot nie stracił apetytu. Burczenie w brzuchu może dodać mu
odwagi.
Jeśli w domu są inne zwierzęta, umieść je na noc w oddzielnym pomieszczeniu. Weź
je ze sobą do sypialni i zamknij drzwi. Niech nikt nie przeszkadza kotu w poznawaniu
nowego otoczenia.
Oczywiście żadna z tych metod nie skutkuje w sytuacji, kiedy kot nie chce korzystać
z kuwety. W takim razie trzeba rozwiązać najpierw ten problem, korzystając z naszych
wcześniejszych wskazówek, a dopiero później zacząć przezwyciężać strach zwierzęcia.
Do przestraszonego kota trzeba zawsze podchodzić z nadzwyczajną delikatnością.
Jeśli jest odprężony, powoli sięgnij ręką w jego stronę i zatrzymaj dłoń w odległości mniej
więcej pół metra od jego pyszczka. Poobserwuj go przez chwilę i odwróć wzrok. Nie gap
się na niego. Przemawiaj do niego spokojnie, zawołaj go po imieniu. Powiedz mu, że jest
najwspanialszym kotem na świecie i że trudno by było znaleźć mu lepszy dom.
Jeśli w którymkolwiek momencie kot zacznie się wycofywać, przestań. Jeśli nie
okazuje zainteresowania, zostaw go. Odejdź albo spokojnie przy nim usiądź. Poczytaj
książkę, porysuj, napisz list, bez względu jednak na to, czym się zajmiesz, zachowuj się
spokojnie i cicho, zostawiając kota samemu sobie. Jeśli zacznie obwąchiwać twoją dłoń
i okazywać pewne zaciekawienie, powoli sięgnij w jego stronę i podrap go pod brodą.
Cierpliwość jest najskuteczniejszą metodą pozyskania zaufania zwierzęcia.
Choroba sieroca stanów się nad tym. Utrzymanie dwóch kotów
jest niewiele bardziej pracochłonne niż jedne­
go, chyba że są to długowłose koty o delikat­
Koty nie przyzwyczajone do przebywania w sa­ nej okrywie, wymagającej codziennej pieczo­
motności przeżywają stres. Miauczą, niszczą łowitej pielęgnacji.
sprzęty albo załatwiają się poza kuwetą. Oto
kilka wskazówek, jak sobie z tym radzić.

WYCHODZĄC Z DOMU, ZAMYKAJ KOTA Jak utrzymać

kota z dala od
W ODDZIELNYM POMIESZCZENIU
Za każdym razem, kiedy kot wykonuje niedo­
zwoloną czynność, jego nawyk coraz bardziej
się utrwala. Jeśli będziesz przede wszystkim
piaskownicy
zapobiegał kocim katastrofom, masz duże szan­
se przerwać zaklęty krąg nieposłuszeństwa.
i ogrodowych
rabatek
ĆWICZ KOTU CIAŁO
Kot znudzony staje się często kotem psotnym. Wiele kotów lubi załatwiać się w sypkim, ła­
Powinieneś mu dwa razy dziennie organizować twym do rozkopywania podłożu. Na nieszczę­
przynajmniej dziesięciominutowe lekcje kocie­ ście wszystkich ogrodników i użytkowników pia­
go aerobiku, rano i wieczorem. Posługując się skownic, ulubione miejsca naszego wypoczynku
jedną z wielu dostępnych zabawek do ciąga­ są często ulubionymi toaletami naszych kotów.
nia na sznurku albo podrzucania na wędce, W jaki sposób zniechęcić kota do uczęszcza­
możesz urządzać mu gimnastykę, nie przery­ nia w te miejsca?
wając porannej kawy i oglądania wiadomości.

ĆWICZ KOTU UMYSŁ

Piaskownice
Wprawdzie zabawa z kotem stymuluje jego Czasem najlepiej sprawdza się rozwiązanie
umysł, ale nauka nowych zachowań skłania go najprostsze, a zatem po prostu - przykryj pia­
do bardziej intensywnej pracy. Praca umysło­ skownicę. W sklepach można od razu kupić pia­
wa wywiera na kota niemal równie uspokajają­ skownicę z pokrywą. Można też samemu zmaj­
cy wpływ jak praca fizyczna, nie wolno jej więc strować praktyczne przykrycie. Brezent jest
lekceważyć. wprawdzie lekki i tani, ale kłopotów może przy­
sparzać woda zbierająca się na środku plan­
NIE KARĆ GO deki. Doskonale sprawdza się pokrywa drew­
Karcenie zestresowanego kota tylko potęguje niana, jedno- bądź dwuczęściowa, w zależności
jego stres. Nasilenie stresu oznacza też nasi­ od rozmiarów piaskownicy. Pokrywa nie tylko
lenie niepożądanych zachowań. Bez względu skutecznie chroni przed kotami, ale też zapo­
na to, co zastaniesz w domu, zachowaj spokój. biega zamoknięciu piasku, z korzyścią dla two­
Jeśli chcesz obwiniać kogokolwiek, obwiniaj ich pociech.
sam siebie. Przecież powinieneś był zamknąć
kota w bezpiecznym miejscu, prawda?
Rabatki
ROZWAŻ, CZY NIE SPRAWIĆ MU Czy solidne ogrodzenie okaże się wystarcza­
TOWARZYSZA jącym zabezpieczeniem ogrodu, zależy wyłącz­
Większość kotów lubi towarzystwo innych zwie­ nie od kota. Spot lubiła się wspinać na płot
rząt albo przynajmniej przyzwyczaja się do nie­ z siatki. Regularnie przechadzała się po samym
go. Jeśli kot będzie spędzał dzień razem ze szczycie ogrodzenia. Ben nigdy nie starał się
swoim kompanem, czas upłynie mu szybciej, jej naśladować, choć wielokrotnie obserwował
ty zaś pozbędziesz się części obowiązków. Za­ jej wyczyny.
 Jeśli twój kot nie lubi się wspinać, powinien
wystarczyć dobry płot. W przeciwnym razie al­ Nie porzucaj kota
bo w sytuacji, kiedy nie chcesz mieć ogrodze­
nia, możesz wykorzystać kilka innych rozwią­ Sądząc po liczbie kotów porzucanych
zań. Pokryj grządki i zasiewy plastikiem. Folia co roku w lesie i wzdłuż mniej
nie tylko zniechęci prawie każdego kota do ko­ uczęszczanych szos, wciąż panuje
pania, ale i poprawi warunki wegetacji większo­ powszechne przekonanie, że zwierzęta
ści roślin. Można też spryskać okolice ogrodu domowe są w stanie przetrwać zdane
nietoksycznym środkiem odstraszającym albo same na siebie. Otóż NIE SĄ.
zainstalować niskie ogrodzenie pod napięciem. Nie łudź się, że „dajesz kotu szansę".
Skazujesz go na śmierć. To, że nie
zadajesz mu jej sam, w niczym cię nie
Co zrobić, kiedy nie usprawiedliwia.
Porzucone koty zwykle konają
możesz zatrzymać w męczarniach, poturbowane przez psy

kota u siebie albo dzikie zwierzęta, po potrąceniu

przez samochód, umierające z głodu,
trucizn, cierpiące długie godziny
Decyzja o sprawieniu sobie kota jest zawar­ z przebitymi przez połkniętą kość
ciem umowy na długie lata, umowy, którą, miej­ wnętrznościami - lista jest przerażająca,
my nadzieję, gruntownie rozważyłeś, zanim lecz prawdziwa.
w domu pojawiło się zwierzę; od czasu do cza­ Jeśli nie jesteś w stanie zatrzymać
su zdarzają się jednak sytuacje, kiedy po pro­ przy sobie zwierzęcia, odnieś je do
stu nie możesz go u siebie zatrzymać. schroniska. Jeżeli nie uda się znaleźć mu
Przedstawiano mi już wiele powodów, dla któ­ nowego właściciela, w schronisku umrze
rych właściciele musieli pozbyć się kota - wie­ szybką i bezbolesną śmiercią.
le z nich brzmiało dość humorystycznie. Jeden Przynajmniej tyle jesteś winien
z najgłupszych argumentów, jakie udało nam zwierzęciu, za które ponosisz
się kiedykolwiek usłyszeć, brzmiał: „on mi nie odpowiedzialność.
pasuje do nowego wystroju wnętrza". Kot jest
żywym, obdarzonym uczuciami stworzeniem,
nie zaś elementem dekoracyjnym. Jeśli z ja­
kichkolwiek powodów będziesz musiał zrezy­
gnować z utrzymania kota, jedynym, choć wca­ naryjnej, w sklepach z artykułami dla zwierząt,
le nie najlepszym wyjściem będzie znalezienie u kocich fryzjerów i w supermarketach. Zamieść
mu nowego domu. ogłoszenie w lokalnej gazecie. Poproś o pomoc
napotkane osoby, przyjaciół, współpracowni­
ZAPLANUJ RZECZ Z GÓRY ków, ekspedientów w sklepie, z którego często
Najistotniejszą rolę w poszukiwaniach nowego korzystasz. Szwagier przyjaciela kelnerki z po­
domu dla twojego pupila odgrywa czas: trzeba bliskiej restauracji może się okazać wspania­
go dużo poświęcić na wnikliwe rozmowy z po­ łym panem dla twojego kota!
tencjalnymi właścicielami, a w razie potrzeby
na odmawianie niektórym osobom tak długo, PYTAJ O REFERENCJE
aż znajdzie się ktoś odpowiedni. Nie mamy zamiaru cię straszyć, ale na sprze­
daży zdrowych, niechcianych zwierząt do labo­
DAJ LUDZIOM ZNAĆ ratoriów badawczych zbija się w USA kokosy.
Wydaje się, że sporo dorzecznych ludzi szuka Być może jest tak i gdzie indziej. Jesteśmy głę­
miłych zwierzaków, do ciebie jednak nie trafią, boko przekonani, że wychowane z ludźmi zwie­
jeśli nie dasz im o sobie znać. Przygotuj ogło­ rzęta domowe nie powinny być w żadnym razie
szenia, rozlep je w miejscowej klinice wetery- wykorzystywane do eksperymentów. Ludzie
uprawiający ten proceder zdają sobie sprawę twój pupil przekroczył już pewien wiek, w więk­
z wrogiego nastawienia właścicieli zwierząt do szości schronisk nie dadzą ci nawet nadziei
ich profesji, nie mówią więc nikomu prawdy. To na jego przyjęcie. Po prostu zostanie uśpio­
handlarze, którzy wkradną się w twoje łaski, że­ ny. Być może brzmi to okrutnie, z drugiej stro­
by zdobyć kota. Są kuci na cztery nogi i potra­ ny jednak schroniskami rządzą prawa okrut­
fią sprawiać wrażenie najwspanialszych kocia- nej rzeczywistości. Pracownicy przygarnęliby
rzy pod słońcem. Na szczęście nie tak trudno z chęcią każde zwierzę, nie mają jednak na
uchronić przed nimi siebie i swojego pupila. nie dość miejsca. W każdej klatce, zajętej
Jeśli ewentualni właściciele mieli już kiedyś przez starszego kota, który ma niewielkie wi­
zwierzęta, najlepszym źródłem informacji bę­ doki na nowych właścicieli, młodszy, łatwiej­
dzie ich lekarz weterynarii. Referencje można szy do „upchnięcia" kociak jest z góry skaza­
jednak uzyskać także z innych źródeł. Nie da­ ny na śmierć. Być może w tym samym czasie,
ją wprawdzie stuprocentowej gwarancji, ale od kiedy starszy kot na próżno czeka, aż ktoś go
czegoś trzeba zacząć. przygarnie, znalazłoby dom dwoje - czworo
kociąt. Zaledwie jedna dziesiąta zwierząt ze
KAŻ IM CZEKAĆ schroniska trafia kiedykolwiek na stałego wła­
Nigdy nie oddawaj kota podczas pierwszej wi­ ściciela.
zyty. Wystrzegaj się osób, które starają się wy­ Niesprawiedliwe? Owszem. Kastruj i steryli­
wierać na ciebie jakikolwiek nacisk. Jeśli aku­ zuj swoje koty! Doradź innym, by je kastrowa­
rat wyjeżdżają z miasta, mieszkają daleko itd. li i sterylizowali. Wtedy nikt już nie będzie mu­
- zrezygnuj. Jeśli komuś naprawdę zależy, za­ siał podejmować tak drastycznych decyzji.
czeka dzień albo dwa. Dopóki jednak stan rzeczy się nie zmieni, nie
miej pretensji, że schroniska wykonują swoją
SPRAWDŹ, CZY WSZYSTKO SIĘ ZGADZA powinność. To nasza wina, wina wszystkich
Poproś o adres i numer telefonu, a następnie właścicieli kotów, że w ogóle dochodzi do ta­
zadzwoń pod podany numer. Zadzwoń do miej­ kich sytuacji.
scowego biura numerów i sprawdź, czy dane Istnieje wiele prywatnych schronisk, w któ­
się zgadzają. Jeśli adres jest w pobliżu, pójdź rych nie usypia się zwierząt. Często na przyję­
tam osobiście. Może to dość paranoidalne cie zwierzęcia trzeba długo czekać w kolejce,
środki ostrożności, ale niejednemu właścicie­ warto więc wcześniej zadzwonić. Ponieważ
lowi przytrafiło się przekazać kota osobie, któ­ w takich placówkach nie dokonuje się zabie­
ra podała nieistniejący adres i fałszywy numer gów uśpienia, miejsc jest zdecydowanie mniej,
telefonu. a powierzchnia schronisk jest ograniczona. Pra­
Jeśli wszystko się zgadza, to nowi wspania­ cownicy mogą mieć także pewne wymagania
li właściciele z pewnością już niecierpliwie wy­ co do rodzaju zwierzęcia, które zdecydowali
glądają swojego pupila. Ludzie uczciwi stano­ się przyjąć. Zwierzęta trudne w utrzymaniu
wią większość, handel zwierzętami stał się z powodu zaburzeń zachowania bądź chorób
jednak na tyle intratnym zajęciem, że odrobi­ mogą nie znaleźć dla siebie miejsca. Zadzwoń
na ostrożności nie zawadzi. i dowiedz się o szczegóły: numery wszystkich
miejscowych schronisk powinieneś znaleźć
ODDANIE KOTA DO SCHRONISKA w książce telefonicznej w dziale „Schroniska
Państwowe schroniska starają się wszelkimi dla zwierząt".
sposobami zapewnić opiekę znajdom, w wie­ Wystrzegaj się miejsc, które w zamian za
lu regionach jednak ogromna liczba porzuco­ drobną opłatę obiecują dożywotnią opiekę nad
nych zwierząt przekracza ich możliwości. kotem, bez względu na jego problemy z zacho­
W całych Stanach Zjednoczonych większość waniem albo zdrowiem. Jeśli cokolwiek zdaje
kotów nigdy nie znajduje właścicieli i zostaje się zbyt piękne, by mogło być prawdziwe, we­
poddana humanitarnemu zabiegowi uśpienia. dle wszelkiego prawdopodobieństwa prawdzi­
Schroniska mają najwięcej kłopotów ze zna­ we nie jest. Zbyt często zdarzało nam się wi­
lezieniem miejsca dla starszych kotów. Jeśli dzieć, że pełni rzekomo najlepszych chęci
ludzie prowadzą w istocie obozy koncentracyj­ Miski z jedzeniem i kuwety nie powinny stać
ne dla zwierząt, gdzie ukochani pupile pędzą daleko. Kiedy kot był młodszy, skakał bez opa­
żywot stłoczeni w obskurnych klatkach, o odro­ miętania; teraz każdy skok może się okazać
binie strawy i wody. Szczegóły są tak drastycz­ tym, na który zabraknie sił starzejącemu się
ne, że nie nadają się do druku. Nigdy nie zo­ zwierzęciu.
stawiaj kota, dopóki nie przekonasz się na Zadzwoniła do nas bardzo zmartwiona pani,
własne oczy, w jakich warunkach trzyma się skarżąc się, że jej szesnastoletni kot, który ni­
zwierzęta. Jeśli personel nie pozwoli ci obej­ gdy nie brudził w domu, zaczął regularnie za­
rzeć schroniska, umieść kota gdzie indziej. nieczyszczać mieszkanie. Od razu spytałem
o jego stan zdrowia, kobieta jednak zapewniła
mnie, że lekarz weterynarii dokładnie przeba­
Życie ze starym dał jej pupila, a nie doszukawszy się niczego,
co mogłoby wzbudzać niepokój, odesłał ją
kotem z problemem do nas.
Przystąpiliśmy zatem do rzeczy. Ponieważ
Z upływem lat kocia skłonność do wygodnic­ zbliżały się święta Bożego Narodzenia, spyta­
twa pogłębia się. Największe znaczenie zysku­ łem, czy ostatnio nie zmienił się rozkład zajęć
ją ciepło, komfort i wygoda. Twój starzejący się w domu, czy właścicielka kota nie wychodzi
kot może być ci wdzięczny, jeśli sprawisz mu częściej i czy nie przyjmuje więcej gości niż
łatwo dostępny, szeroki parapet przy słonecz­ zwykle. Odpowiedź na wszystkie pytania
nym oknie - o ile nie zrobiłeś tego wcześniej. brzmiała „nie". W takim razie czy nie przesunę-

Starsze koty uwielbiają ciepło. Buwi nie jest w ciemię bita, ucina sobie drzemkę w plamie słońca przy
balkonie. Pewnie za chwilę będzie z niej hot-kot (J.G.)
ła kuwety albo czy nie zmieniła rodzaju żwir­ podatne na schorzenia nerek i układu moczo­
ku? „Nie - odpowiedziała pani - kuweta za­ wego. Picie dostatecznej ilości wody pomaga
wsze stała na werandzie". Na werandzie? temu zapobiec.
W grudniu! Zagadka rozwiązana.
Wyskakiwanie przez okno na mróz stało się KONTROLUJ JEGO WAGĘ
dla sędziwego kota wyjątkowo przykrą czynno­ Waż kota co miesiąc. Wszelkie większe zmia­
ścią. Uznał więc, że kot w jego wieku, obda­ ny masy ciała - ubytek ponad 15 procent bądź
rzony takim doświadczeniem, z pewnością po­ analogiczny wzrost - należy zgłosić lekarzowi.
trafi znaleźć lepsze rozwiązanie niż kucanie Utrata wagi nie spowodowana zmianą diety mo­
pod wiatr. W istocie - zaczął kucać pod otwar­ że świadczyć o chorobie zębów, nerek, tarczy­
tym oknem. Kiedy pani wniosła kuwetę do do­ cy itd.
mu, kłopot zniknął. Koty są takie wymowne. Przyrost wagi obciąża cały organizm. Otyłość
Koty (podobnie jak ludzie) powolnieją z wie­ może prowadzić do cukrzycy, komplikacji po­
kiem. Ciało staje się mniej posłuszne, postę­ operacyjnych, a zwłaszcza chorób serca. Wiem,
puje nieodwracalna śmierć komórek nerwo­ jak trudno się oprzeć głodnemu kotu, okaż jed­
wych, co powoduje, że informacje krążące nak, że kochasz go na tyle, by to uczynić. Kot
między mózgiem a kończynami mają coraz nie potrafi kontrolować swojej wagi - to twój
dłuższą drogę do przebycia. Kiedy wreszcie sy­ obowiązek.
gnał zostanie odebrany, ciało i tak może odmó­ W miarę, jak kot się starzeje, jego dieta mo­
wić wykonania żądanej czynności. że wymagać zmian bądź ograniczenia. Doty­
W miarę postępującej utraty komórek ukła­ czy to zwłaszcza sytuacji, kiedy kot prowadzi
du nerwowego zmysły ulegają przytępieniu. gnuśny tryb życia. Kiedy zacznie się starzeć,
Wzrok się pogarsza, słuch słabnie, węch za­ wszelkie problemy dotyczące żywienia omów
wodzi, choć zwykle żaden z tych niedostatków z lekarzem, zanim wprowadzisz jakiekolwiek
nie doskwiera zbytnio zwierzęciu. Koty jakoś zmiany w jadłospisie. Stosuj się dokładnie do
sobie radzą. Radzą sobie, bo muszą, bo nie jego zaleceń.
mają innego wyjścia. Nie śnią o cudownym le­
ku albo napoju, który przywróci im młodość. ZRÓB MU BADANIA
Nie żałują zmarnowanych szans i niewcześnie Skoro kotu idzie już drugi krzyżyk, nie od rze­
wypowiedzianych twardych słów. Godzą się na czy będzie przeprowadzić badania ogólne,
starość z takim samym wdziękiem, z jakim ak­ z uwzględnieniem podstawowych analiz krwi.
ceptują każdy inny okres w swoim życiu. Dzięki temu nie tylko sprawdzisz, czy wszyst­
Jeśli nawet kot jest starszy i powolniejszy, nie ko jest w porządku, ale i zyskasz materiał po­
wychodź z założenia, że wybiera się na cmen­ równawczy na wypadek, gdyby cokolwiek wy­
tarz. Nie powinieneś mu odmawiać jego ulubio­ darzyło się w przyszłości.
nych zabaw i spacerów. Starsze koty uwielbia­ Wychwytywanie problemów w zarodku jest
ją towarzystwo swego pana, bardziej niż jednym z najlepszych sposobów na utrzyma­
kiedykolwiek doceniają rozkosze, jakie daje im nie kota w zdrowiu przez długie lata. Kot w po­
jego ciepły uścisk i dotyk kochającej dłoni. deszłym wieku powinien być badany przez we­
terynarza dwa razy do roku. Badania w rocz­
nych odstępach mają mniej więcej taki sens,
Co można zrobić jak u mężczyzny jednorazowa wizyta u lekarza
Jeśli zadbasz o kilka rzeczy, życie twego sę­ między sześćdziesiątym a sześćdziesiątym szó­
dziwego kota stanie się nie tylko wygodniejsze, stym rokiem życia. Niezbyt to rozsądne,
ale i bezpieczniejsze. nieprawdaż?

ZAPEWNIJ MU DOSTĘP DO WODY KONTROLUJ JEGO ODDECH

Upewnij się, czy kot może w każdej chwili na­ Nie chodzi bynajmniej o stwierdzenie, czy kot
pić się wody, wystawionej w łatwo dostępnym oddawał się pijaństwu do późnej nocy, tylko
miejscu. Z wiekiem koty stają się coraz bardziej o wychwycenie pierwszych objawów chorób
 Typowe choroby wieku starczego

GUZY
Obserwuj, czy na ciele kota nie tworzą się żadne zgrubienia. U niektórych starszych
kotów występują one bardzo często i przeważnie są nieszkodliwe, każda zmiana powinna
być jednak poddana dokładnej obserwacji i skonsultowana z lekarzem. Jeśli twoja kotka
została wysterylizowana w późnym wieku albo nie wysterylizowałeś jej wcale, zwracaj
szczególną uwagę na wszelkie nienaturalne obrzmienia sutków.

CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO

Są to częste przypadłości u starszych kotów. Sprawdzaj, ile kot wypija wody. Utrzymuj
miskę w nieskazitelnej czystości. Ustaw kuwety w pobliżu ulubionych miejsc do spania.
Licz się z tym, że z upływem lat zdarzają się od czasu do czasu małe katastrofy. Jeśli
jednak będzie dochodziło do nich częściej, jeśli kot zacznie wypijać duże ilości wody
i oddawać mocz często i obficie - skontaktuj się z lekarzem. Tego rodzaju schorzenia
wynikają z wielu przyczyn, a ich leczenie jest możliwe - nie wolno tylko zwlekać.

ZATWARDZENIE
Stare koty od czasu do czasu cierpią na zatwardzenie. Nie ma w tym nic niezwykłego.
Uporczywe zatwardzenie jest jednak objawem niepokojącym, który trzeba koniecznie
omówić z lekarzem. W przypadku łagodnego zaparcia można podać kotu odrobinę mleka,
o ile kot nie pije go regularnie. Mleko w naturalny sposób działa na koty
przeczyszczająco. Nie podawaj mu jednak zbyt dużych ilości - w przeciwnym razie
napytasz sobie nowej biedy.

CHOROBY SERCA
Jeśli kot zaczyna nagle sprawiać wrażenie ospałego, śpi ponad miarę, od czasu do czasu
kaszle, spytaj weterynarza, czy w grę może wchodzić choroba serca. Nie są to częste
przypadki, trzeba jednak wziąć pod uwagę taką możliwość.

zębów. Zły stan jamy ustnej i zakażenia bakte­ UŁATW MU ŻYCIE

ryjne mają fatalny wpływ na ogólny stan zdro­ Ustaw miski z jedzeniem i wodą na podłodze
wia zwierzęcia. Każdy, kto cierpiał na poważ­ tuż przy ulubionym miejscu do spania. Kuwety
ny ból zęba, wie, jak dokuczliwa potrafi być taka nie powinny mieć zbyt wysokich ścianek: kot
przypadłość. Kot jest podatny na choroby dzią­ z wiekiem niedołężnieje. Umieść kuwetę na
seł i infekcje jamy ustnej tak samo jak człowiek, każdym piętrze domu. Stary kot może słabiej
trzeba więc sprawdzać stan jego zębów co naj­ panować nad swoimi zwieraczami. Jeśli twój
mniej dwa razy w miesiącu. Sprawdź dokład­ pupil ma ulubiony punkt obserwacyjny, trudno
nie, czy dziąsła nie są opuchnięte i zaognione, mu już jednak do niego dotrzeć, spróbuj usta­
a oddech nieświeży. Obolała jama ustna może wić wokół meble, żeby mógł się po nich wspiąć.
być przyczyną niechęci do jedzenia. W przy­ Podsunięty pod okno pieniek może w zupełno­
padku starszego kota jest to alarmujący objaw, ści wystarczyć artretycznemu staruszkowi.
który może być oznaką poważniejszego scho­
rzenia, nie mającego nic wspólnego z jamą ust­ URZĄDŹ MU INTYMNY KĄCIK
ną! Wszystkie wymienione okoliczności wyma­ Drzemka jest narodowym sportem wszystkich
gają natychmiastowej wizyty u lekarza. kotów. Dla starszych osobników staje się wa-
runkiem sine qua non funkcjonowania. Jeśli
w twoim mieszkaniu jest dość gwarno albo twój
kot po prostu ceni sobie prywatność, urządź
specjalnie dla niego przytulny i wygodny kącik.
Posłanie przy kaloryferze, wymoszczone ko­
cem pudełko ustawione pod włączoną lampą,
szeroki parapet przy słonecznym oknie - nie
musi to być nic szczególnie wymyślnego, wy­
starczy wygodne miejsce do spania.

Pobyt w pensjonacie
Nawet jeśli do tej pory pobyt kota w pensjona­
cie nie wiązał się z żadnymi kłopotami, star­
szemu pupilowi powinieneś sprawić opiekuna.
Pobyt w pensjonacie, choćby w najlepszych
warunkach, wywołuje u kota stres, który może
stać się przyczyną chorób. Nie miej pretensji
do obsługi porządnego pensjonatu, jeśli star­
sze zwierzę podczas pobytu tam zachoruje al­
bo umrze. Najprawdopodobniej pracownicy
w niczym nie zawinili. Stres mógł sprowokować
ujawnienie się ukrytych schorzeń albo obniżyć
odporność na zachorowanie. Staraj się nie zo­
stawiać starych zwierząt w pensjonacie.
Opiekun dochodzący do domu jest najlep­
szym rozwiązaniem w przypadku starszego ko­
ta. Dzięki niemu kot będzie mógł spać zwinię­
ty w kłębek na twoim łóżku, nie narażając się
na nieznane hałasy, widok obcych ludzi i szcze­
kanie czeredy psów.
Kontakt z fachowymi opiekunami do kotów
można uzyskać za pośrednictwem Towarzy­
stwa Opieki nad Zwierzętami, sąsiadów, miej­
scowego lekarza weterynarii, kociego fryzjera
i w sklepie z artykułami dla zwierząt. Zasięga­
nie języka gdzie się da i rozlepianie ogłoszeń
to najlepsze metody poszukiwań.

Pielęgnacja
Ach, gdyby tak odzyskać młodość - móc wszę­
dzie sięgnąć bez trudu i wylizać sobie nasadę
ogona, z wdziękiem zarzucić tylną nogę za gło-

Elwira dorastała nie rozstając się z Pelagią.

W czasie, kiedy powstaje nasza książka, Pelagia
liczy sobie mniej więcej osiemnaście lat, a Elwira
uczy się do matury. Tym dwojgu udało się
stworzyć związek na całe życie (J.G.)
wę i poświęcić się toalecie intymnych części SIĘGNIJ PODŁOGI
ciała. Te niemal akrobatyczne wyczyny mogą Podtrzymując kota pod łopatki i zad opuść go
przysparzać więcej trudności niż dawniej. Trze­ na podłogę. Przechyl go w taki sposób, żeby
ba będzie częściej szczotkować kota usuwając przód ciała znalazł się niżej niż tył. Kiedy kot
martwe włosy, częściej też przeczesywać mu znajdzie się tuż nad podłogą, najprawdopodob­
sierść grzebieniem, by zapobiec tworzeniu się niej będzie starał się do niej dosięgnąć. Świet­
kołtunów. Pazury, niegdysiejszy przedmiot ko­ nie! Pozwól mu się rozciągnąć, następnie zno­
ciej dumy, będą teraz wymagały twej bacznej wu go podnieś i powtórz ćwiczenie.
uwagi. Niezbędne dodatkowe zabiegi mają też
swoją dobrą stronę. Szczotkowanie i czesanie ZRÓB KOCI GRZBIET
kilka razy w tygodniu wiąże się z dotykaniem Często wystarczy podrapać kota po nasadzie
kota na całym ciele, dzięki czemu łatwiej za­ ogona albo w najwyższym miejscu grzbietu,
uważyć wszelkie guzy i zgrubienia, ubytki sier­ żeby wygiął się w kabłąk. To dobre ćwiczenie
ści i strupy. rozciągające dla całego ciała. Powtórz je kilka
razy z rzędu.
Prosimy o ostrożność! DELIKATNE ĆWICZENIA ROZCIĄGAJĄCE
Z wiekiem skóra kota staje się coraz bardziej Kiedy kot leży odprężony, usiądź przy nim i za­
delikatna, okrywa się przerzedza, kot może tra­ cznij go głaskać. Przemawiaj do niego z uczu­
cić na wadze - wszystkie te objawy zwiększa­ ciem. Delikatnie ujmij go pod przednie łapy i po­
ją jego wrażliwość na zabiegi pielęgnacyjne. ciągnij do przodu. Większość kotów lubi
Odłóż na bok niezniszczalną szczotkę drucia­ ćwiczenia rozciągające. Poczujesz, jak kot się
ną i zacznij używać grzebienia albo szczotki przeciąga, a następnie odpręża. Kiedy się od­
z naturalnego włosia. Czesz okrywę delikatnie pręży, powoli zluźnij uchwyt. Powtórz ćwicze­
i dokładnie, długimi, powolnymi ruchami, bacz­ nie z tylnymi łapami. Możesz także zafundo­
nie obserwując reakcje kota. Poddawany wła­ wać kotu przyjemną gimnastykę, ciągnąc go
ściwej pielęgnacji będzie wciąż mruczał z roz­ jednocześnie za przednie i tylne łapy. Jedną rę­
koszy. ką pod przednie łapy, drugą za tylne. Rozluź­
niaj uchwyt za każdym razem, kiedy poczujesz,
że kot skończył się przeciągać albo ćwiczenie
Ćwiczenia przestało mu się podobać. Podczas tego ro­
Moja babcia przez dziesiątki lat ćwiczyła co ra­ dzaju ćwiczeń trzeba być szczególnie wyczu­
no jogę; w wieku sześćdziesięciu - siedemdzie­ lonym na możliwości zwierzęcia i nie próbować
sięciu lat była dużo sprawniejsza niż ja tuż po go do niczego zmuszać. Kiedy kot zyska pew­
dwudziestce. Nic nie stoi na przeszkodzie, by ność, że z czasem go puścisz, a poza tym bę­
stary kot zachowywał kondycję i zwinność, uni­ dziesz się zachowywał delikatnie, zacznie od­
kając przy tym nadmiernego wysiłku. Możesz nosić się do waszych ćwiczeń z prawdziwym
go na różne sposoby zachęcać do aktywnego entuzjazmem.
trybu życia.
MINIMARATON
PODCIĄGNIJ SIĘ Zostawianie kota z dala od miski z jedzeniem
Podtrzymując kota pod łopatki i zad, usiądź bądź ulubionego miejsca do spania zmusza go
z nim na krawędzi łóżka. Opuszczaj go powo­ do odrobiny ruchu. Możesz mu trochę podoku-
li. Najprawdopodobniej kot wyciągnie łapy w gó­ czać - przestaw miskę kilka razy podczas po­
rę i wysuwając pazury będzie starał się pod­ siłku, żeby za każdym razem musiał iść coraz
ciągnąć. Pomóż mu, a następnie znów go dalej, przytrzymaj go na kolanach, podczas gdy
powoli opuść. To jedno z podstawowych, pro­ twój wspólnik pokaże mu miskę, a następnie
stych ćwiczeń, dzięki którym kot może znowu pójdzie z nią na drugi koniec mieszkania. Zrób,
nabrać wigoru przy niewielkiej pomocy z two­ co uznasz za stosowne, byleby kot się ruszał.
jej strony. Im więcej ruchu, tym lepiej.
 Opracuj swoje własne ćwiczenia. Dopóki za­ który przeciągając się rano krzyczał z bólu, mo­
chowujesz się delikatnie i nie wykonujesz szyb­ że wieczorem ułożyć się przy tobie, mrucząc
kich ruchów, a kot nie zgłasza sprzeciwu, z zadowolenia. Skąd masz wiedzieć, że czas
wszystko w porządku. Rusz głową. Kot jest już nadszedł? Czy nie warto spróbować jesz­
zwierzęciem bardzo wytrzymałym; zaplanuj ćwi­ cze jednej cudownej kuracji? Czy kota dałoby
czenia w sposób, jaki uznasz dla niego za sto­ się uratować, gdybyś mógł poświęcić więcej
sowny. pieniędzy na leczenie? Pytania trudne, lecz
uzasadnione. Pytania, jakie musisz sobie za­
dać, zanim usprawiedliwisz swoją decyzję.
Spraw mu kociaka za
Zrób wszystko, co w twojej mocy. Skoro mo­
towarzysza gło to kiedyś wystarczyć twemu kotu, z pew­
Niektórym kotom wystarczy sprowadzić do do­ nością i teraz będzie z pożytkiem dla niego.
mu kociaka, by zapewnić im dostateczną ilość Uwierz w siebie i polegaj na tym, co wiesz
ćwiczeń, przywrócić sens ich życiu i pod każ­ o swoim kompanie. Niektóre koty znoszą ból
dym względem poprawić im samopoczucie. Dla lepiej, inne gorzej. W takich sytuacjach staram
innych z kolei to prawdziwy koszmar, wtargnię­ się ważyć życie moich zwierząt na szali - po
cie na ich terytorium w czasie, kiedy stają się jednej stronie przyjemności i zadowolenie, po
najłatwiejszym celem ataku. Towarzystwo ko­ drugiej cierpienie i ból. Kiedy szala cierpienia
ciaka jest dla nich równie przykre, jak dla nas przeważy, chyba nadszedł czas.
borowanie zęba bez znieczulenia. Zanim spro­ Jeśli nigdy nie uczestniczyłeś w usypianiu
wadzisz do domu kociaka, musisz dobrze po­ zwierzęcia, postaram się opisać, jak ono prze­
znać swojego kota. biega: kiedy przyjdzie pora, będziesz lepiej przy­
Jeśli jesteś zdania, że koci maluch wniesie gotowany na to przykre doświadczenie.
radość w życie twego dotychczasowego pupi­ Nie musisz do końca towarzyszyć swemu ko­
la, działaj ze spokojem i daj obojgu dużo cza­ tu. Wybór należy do ciebie. Trudno powiedzieć,
su na oswojenie się ze sobą. Starszemu kotu jakie wyjście jest lepsze - zrób to, co uznasz
powinieneś ofiarowywać co najmniej tyle samo za stosowne i co będzie z największym pożyt­
czułości, co przedtem. Troskliwa opieka pomo­ kiem dla twego przyjaciela.
że mu przetrwać trudny okres przejściowy. Jeśli zdecydujesz się zostać z kotem, staraj
się zachować jak największy spokój i pogodę
ducha, dopóki nie będzie po wszystkim. Dzię­
Pożegnanie ki temu kot nie odczuje niepokoju ani strachu.
Decyzja o uśpieniu zwierzęcia jest niezwykle
Wspólne życie ze zwierzęciem ma tylko dwie trudna, skoro jednak już ją podjąłem, staram
ciemne strony: po pierwsze, nasi pupile żyją się, by kot był w miarę możności odprężony
krócej od nas, po drugie, możemy skrócić ich i spokojny. Chcę, by ostatnim dźwiękiem, jaki
cierpienia. Prawo położenia kresu męczarniom usłyszy przed śmiercią, był pełen miłości głos
jest dobrodziejstwem dość dwuznacznym. jego pana; chcę go delikatnie głaskać, tak jak
Z jednej strony możesz po raz ostatni udowod­ go dotąd miliony razy głaskałem. Kiedy zwie­
nić pupilowi swą miłość, czyniąc to z głębi ser­ rzę umiera, załamuję się, próbuję jednak wy­
ca, w sposób wolny od wszelkiego egoizmu. trwać do samego końca.
Możesz uznać, że kochasz go zbyt mocno, by Śmierć nadchodzi bardzo szybko. To tylko je­
pozwolić mu umrzeć wśród bólu i cierpień. Kie­ den zastrzyk. Zwierzę odczuwa jedynie ból spo­
dy zbliża się kres, możesz pomóc zwierzęciu wodowany nakłuciem igły. W przeciągu kilku
odejść, poświęcając mu tyle samo troski i mi­ sekund, jakie zajmuje pociśnięcie tłoka strzy­
łości, ile starałeś się ofiarować mu przez całe kawki i wyciągnięcie igły z powrotem, twój przy­
życie. jaciel zapadnie w sen i straci świadomość. Za
Z drugiej jednak strony bierzesz na siebie chwilę będzie po wszystkim.
ciężar swojej decyzji. W którym momencie cier­ Mimo że przeprowadzałem ten zabieg wie­
pienie staje się nie do zniesienia? Ten sam kot, lokrotnie, w schroniskach i podczas pracy w kli-
nice weterynaryjnej, wreszcie na moich wła­ po zabiegu jestem kompletnie do niczego. Na­
snych zwierzętach, do tej pory nie potrafię wet jeśli rozsądek mówi, że nie było innego wyj­
przejść nad nim do porządku dziennego. Wciąż ścia, serce nie potrafi się z tym pogodzić.
mam wrażenie, że sprawy potoczyły się zbyt
szybko, że nie byłem na to przygotowany. Wy­
korzystaj ostatnie chwile spędzone ze swoim
kotem, zanim igła zagłębi się w jego ciele - po­
Często zadawane
tem będzie za późno. pytania
Większość lekarzy weterynarii odnosi się
z wielkim zrozumieniem i współczuciem do Moja kotka Ruby ma trzynaście lat. Od kie­
właściciela, który poniósł taką stratę. Lekarz dy przeprowadziłam się do nowego miesz­
pozwoli ci spędzić ze zwierzęciem tyle czasu, kania, budzi mnie kilka razy w tygodniu, wy­
ile uznasz za stosowne. Kieruj się własnym su­ dzierając się wniebogłosy w salonie. Mogę
mieniem - zostań z kotem kilka minut albo ją znów wpuścić, żeby się uspokoiła, ale po­
odejdź od razu. tem będzie jeszcze gorzej. W domu są jesz­
Umawiając się z lekarzem proszę go o wy­ cze inne koty: żaden z nich nie przejął się
stawienie rachunku albo płacę mu z góry: tuż specjalnie przeprowadzką. Co się dzieje?

Pochwała Spot
Coś w naszym domu musieliśmy nazwać Spot, czyli Kropka: lukę zapełniła maleńka
kociczka manks. Była śnieżnobiała, z wyjątkiem czarniawych kleksów wokół uszu
i u nasady nieistniejącego ogona. O czymś takim właśnie marzyliśmy: Spot była urocza,
niewiarygodnie przywiązana do ludzi, uwielbiała, gdy nosiliśmy ją na rękach. Kiedy
pochylaliśmy się nad grządkami w ogrodzie, zeskakiwała nam z płotu na plecy. Urodziła
się mrucząc i oddawała się tej czynności niemal bez wytchnienia. Jej miłość do ludzi
rozciągała się również na dzieci, za którymi Spot wprost przepadała.
Cierpiała jednak na fizyczną przypadłość, która, jak się okazuje, jest wadą genetyczną
właściwą kotom rasy Manx, wywołaną hodowlą w kierunku uzyskania osobników
pozbawionych ogona. Brak ogona bywa czasem związany z niedorozwojem kręgosłupa.
To z kolei, tak jak w przypadku Spot, może prowadzić do utraty kontroli nad zwieraczami.
Serce pękało z żalu wszystkim, najbardziej jednak Spot, która chciała przebywać
z ludźmi przez cały czas. Kotka nabawiła się przewlekłej wysypki, prawie zawsze była
brudna i nie mogła zrozumieć, dlaczego nikt już nie chce brać jej na ręce.
Trudno było pogodzić się z tą sytuacją, musieliśmy więc podjąć decyzję, z którą
pogodzić się było jeszcze trudniej. Dolegliwość nie sprawiała kotce bólu, wiązała się
natomiast z niewygodą i poczuciem krzywdy i odtrącenia przez ludzi, którzy mieli dla niej
w życiu największe znaczenie. Zrobiliśmy wszystko, co było w naszej mocy, by złagodzić
jej cierpienie, bez żadnego jednak rezultatu. Po wielu wysiłkach i rozmowach z lekarzem
uznaliśmy, że uśpienie będzie najlepszym wyjściem z tej fatalnej sytuacji.
Był to najprzykrzejszy zabieg uśpienia, w jakim uczestniczyliśmy kiedykolwiek. Spotty
do końca okazywała nam miłość i bezwzględne zaufanie. Mruczała, ocierała się
pyszczkiem o nas, o lekarza, pozwalała robić ze sobą wszystko, nie uciekała przed igłą,
nie starała się uciec przed śmiercią. Długo po niej płakaliśmy. Płaczemy teraz, pisząc te
słowa. Ten jeden jedyny raz żałowaliśmy, że jesteśmy kociarzami, choć nigdy nie
żałowaliśmy, że była z nami Spot. Pojawiła się w naszym życiu jak wspaniały dar: nie
chcielibyśmy sprzeniewierzyć się jej życiu, ubolewając nad jej śmiercią.
Żegnaj, Kropeczko.
Krótko mówiąc, normalna reakcja na przepro­ Na wolności zdarza się, że kot zakopuje czę­
wadzkę przekształciła się w nawyk. Nie mogę ściowo zjedzoną zdobycz, żeby przechować ją
zadać Pani wiele pytań, zgaduję więc, że po­ na później. Zdaje się, że jest to także wymow­
święca Pani Ruby najmniej uwagi spośród ny koci odpowiednik odesłania potrawy do
wszystkich kotów. Dzień po dniu mija ją Pani kuchni. Jeśli kot uzna, że jedzenie jest wstręt­
prawie nie dostrzegając; całą uwagę skupiają ne, może próbować je zakopać.
na sobie pozostałe, bardziej towarzyskie koty.
Pierwszej nocy kotka była najprawdopodob­ Moj kot cały dzień śpi. Czy na pewno nic mu
niej nieco zbita z tropu nowym otoczeniem. nie dolega?
Skoro jednak zawołała ją Pani do siebie i po­ To normalne, naturalne zachowanie i zwykle
mogła się uspokoić, Ruby uznała, że może z te­ nie ma się czym martwić. Większość kotów
go skorzystać. Wreszcie skupiła na sobie całą przesypia prawie cały dzień. Zwierzęta drapież­
Pani uwagę, podczas gdy jej rywale śpią jak ne pieczołowicie oszczędzają energię w chwi­
zabici. Głaszcząc ją i pocieszając, skutecznie lach, kiedy nie szukają pożywienia. Ma to du­
nagradza ją Pani za budzenie w środku nocy. że znaczenie w sytuacji, kiedy nie wiadomo,
Po kilku miesiącach kotka robi to, czego ją Pa­ jak prędko trafi się następna zdobycz. Instynkt
ni nauczyła, czyli każe Pani wstawać o trzeciej pozostaje, nawet u rozpieszczonych kotów do-
nad ranem.
Masz ci los!
Wykorzenianie tego nawyku powinno prze­
Koty przesypiają większą część doby.
biegać dwutorowo. Po pierwsze, musi Pani za­ Na zdjęciu Teofil odbywa popołudniową drzemkę
spokajać jej potrzeby o dogodniejszej porze. (M.S.)
Po drugie, musi Pani oduczyć kotkę jej zacho­
wania.
Proszę jej poświęcać jak najwięcej uwagi wie­
czorem. Może Pani wyznaczyć porę zabawy,
podczas której Ruby będzie mogła dać upust
rozpierającej ją energii i zwalczyć stres. Trze­
ba ją czesać, głaskać - okazywać jej mnóstwo
troski. Dzięki temu kotka się odpręży.
Kiedy w nocy zacznie się wydzierać, proszę
nie wołać jej do siebie. Okazanie jej choćby
odrobiny zainteresowania będzie tylko nagrodą
za jej natrętne zachowanie. Można ją zamknąć
w swojej sypialni, żeby nie mogła się włóczyć
po domu, albo w jakimś odległym pokoju, skąd
nie będzie mogła Pani obudzić. W każdej sytu­
acji trzeba po prostu zignorować jej wrzaski.
Jeśli nie jest Pani w stanie znieść ciągłego
miaukotu, proszę zaaplikować kotce bezgłośną
korektę, kierując na nią z dużej odległości kil­
ka strumieni wody ze spryskiwacza do roślin.
Potem może Pani wrócić do łóżka. Ruby nie
jest w ciemię bita, skojarzy jedno z drugim.

Dlaczego mój kot drapie wokół miski z je­

dzeniem?
Pański kot zakopuje jedzenie. Liczy się sam od­
ruch, kot nie przejmuje się zbytnio, że miski nie
da się naprawdę zakopać.
mowych, którym nigdy w życiu nie zdarzyło się kim my to pojmujemy, choć potrafią się ideal­
opuścić żadnego posiłku. nie dostrajać do wyznaczonego planu dnia
Koty niektórych ras są bardziej skore do i zbyt często budzą nas punktualnie, byśmy mo­
drzemki - od razu przychodzą mi na myśl per­ gli wątpić w ich umiejętności. Trudno jednak
sy i koty himalajskie. Jeśli jednak przeciętnie powiedzieć, czy mają wewnętrzne poczucie
aktywny kot zacznie nagle spać na okrągło, bu­ czasu, czy też uczą się reagować na pewne
dząc się tylko na kilka minut, wizyta u lekarza subtelne sygnały z zewnątrz.
będzie konieczna. Ujmując rzecz szerzej, koty dysponują czymś
w rodzaju zdumiewająco czułego szóstego
Jestem w ciąży, a moja teściowa mówi, że zmysłu - być może jest to poczucie czasu. Kie­
powinnam pozbyć się kota, ponieważ może dy Sarah podrosła i zaczęła wyjeżdżać na obo­
on zaszkodzić dziecku. Czy to prawda? zy, Captain na czas jej nieobecności wynosił
Istnieje choroba znana pod nazwą toksoplaz­ się z domu. Przepadał na dwa miesiące, ale
mozy, którą można się zarazić od kota, pod wa­ w dniu przyjazdu Sary siedział na schodach
runkiem że kot na nią cierpi. Toksoplazmy w po­ wejściowych albo pojawiał się na tyłach domu.
staci inwazyjnej występują także w surowym mię­ Przychodził zawsze na czas, każdego lata, choć
sie: w ten właśnie sposób zaraża się większość nikt z nas do dziś nie ma pojęcia, skąd wie­
ludzi. Jeśli mieszka Pani z kotami od dziecka, dział, kiedy Sarah wraca. Miło mieć świado­
najprawdopodobniej dawno już przeszła Pani tę mość, że na świecie zostało jeszcze kilka za­
chorobę. Kiedy Sarah robiła sobie testy, okaza­ gadek do rozwiązania.
ło się, że chorowała na toksoplazmozę wiele lat
temu. Większość osób nie zdaje sobie nawet
sprawy, że zaraziła się tym pierwotniakiem: tok­
soplazmoza przypomina objawami grypę.
Zakończenie
Koty zarażają się toksoplazmozą za pośred­ Mamy nadzieję, że lektura naszej książki spra­
nictwem zjadanych ptaków i gryzoni. Jeśli Pa­ wiła wam tyle samo radości, ile nam jej napi­
ni kot nie wychodzi na dwór, najprawdopodob­ sanie. Pracując nad nią wspominaliśmy, wybu­
niej nie miał okazji zachorować. Może Pani chaliśmy śmiechem, kłóciliśmy się i wciąż się
zrobić mu test i nie wypuszczać go z domu do uczyliśmy. To była prawdziwa, długa podróż.
czasu urodzenia przez Panią dziecka. Koty zawsze były i zawsze będą ważnym ele­
Toksoplazmy zawarte w odchodach uaktyw­ mentem naszego życia. Witają nas co rano, co
niają się po upływie jednego do pięciu dni, je­ noc zwijają się obok nas w kłębek. Codziennie
śli więc kuweta jest czyszczona codziennie, ist­ z nami pracują, choć szczególnie gorliwie asy­
nieje niewielkie ryzyko zakażenia. stowały nam przy pisaniu tej książki.
Kuwetę powinien jednak czyścić Pani mąż, Mamy nadzieję, że nasza książka pomoże
następnie dokładnie myjąc ręce. Jeśli musi Pa­ czytelnikowi ułożyć sobie wspólne życie z ko­
ni zajmować się tym sama, proszę zakładać tem w taki sposób, żeby obie strony czerpały
gumowe rękawiczki, używać czystej łopatki na z niego jak najwięcej radości.
długiej rączce i myć się dokładnie po zakoń­ Oby zawsze towarzyszył ci kot, który pocie­
czeniu sprzątania. Kotu trzeba zrobić test i nie szy cię w smutku, rozbawi, kiedy będziesz znu­
wypuszczać go z domu przez cały okres Pani dzony, dotrzyma ci towarzystwa w samotności,
ciąży. Nie ma się czego obawiać, bardziej Pa­ uświadomi, jak wspaniałą rzeczą jest drzemka
ni ryzykuje jedząc surowe i niedogotowane w słońcu i udowodni, że od łona natury dzieli
mięso albo przyrządzając z niego potrawy, niż cię zaledwie jeden pazur i jedno mruczanko.
opiekując się kotem, który właśnie mruczy na Wszystkiego najlepszego: pogłaszcz od nas
rosnącym jak na drożdżach brzuchu. swojego kota.

Czy koty wiedzą, która godzina? Brian i Sarah

Doskonałe pytanie. Z jednej strony oczywiście
nie, przynajmniej nie w takim znaczeniu, w ja­
 Indeks

Strony, na których znajduje się szersze omówienie -samoprzylepna 139,169

problemu, zostały wyróżnione pismem półgrubym. FPL 68
FPV 93
Agresja 17, 18, 40, 57, 98, 138, 154-162 FVP 93
- b e z powodu 161 „froterowanie" 90
-defensywna 155 fryzjer koci 85
-leczenie 161
-łowcy 161 Głaskanie 21, 157
-seksualna 158 głos 21
-terytorialna 158 - w szkoleniu 96
-wobec nowego kota 158 głuchota 25, 140
-w zabawie 157 GŁUP 73
-zastępcza 160 gruczoły odbytowe 90
-z bólu 161 - zapachowe 20
-z rozdrażnienia 157 gryzienie 174
autoagresja 175 - roślin 39
grządki 185
Balkon 34 grzebanie w śmieciach 177
bezwłosy kot 23, 84 grzebień 39, 83, 88, 192
białaczka kotów 66, 67, 93 guzy 190
biegunka 89, 119, 120
błędy wychowawcze 133, 183 Halloween 38
hierarchia 16
Całodobowa klinika 67 himalajski kot 25
„chodź" 105, 176 hodowca dobry 28
choinka 37 - z ł y 29
choroba lokomocyjna 119
-sieroca 185 Identyfikator 120, 121, 122, 123
choroby 92 „idziemy" 108
- serca 92 - kłopoty 110
- układu moczowego 190 instynkt łowiecki 129,158
czekolada 38 terytorialny 130
czesanie 24, 39, 63, 70, 83, 84, 89, 126, 192
czyszczenie uszu 71 Jedzenie 130
język 46
Ćwiczenia ruchowe 78, 94, 173, 185
-- na starość 192 Kamienie moczowe 89
-- rozciągające 192 kara 98
karmienie 62, 116, 181
Długowłosy kot 24, 70, 84 - kilku kotów 114
-- kąpiel 87 - kociaka 68
drabina 165 - przy stole 69
drapanie ludzi 23 - resztkami ze stołu 83
- przedmiotów 20, 64, 114, 129, 130, 136, 145,151-1 karton 64
drzemka 190 kastracja 23, 29, 32, 68, 72, 130, 146, 148
drzwi 36 kąpiel 71, 85
drzwiczki dla kota 116, 143, 168 klaps 134, 137
dziąsła 190 klatka p. transportówka
dziecko 141, 165, 196 kłębek sierści w przewodzie pokarmowym 89
dźwięki 21 kociak, droga do domu 53-54
kocimiętka 40
FAIDS 68 kołtuny 84
FeLV 93 kominek 34
FIP 93 kompresor 138
FIV 93 korek 65
folia aluminiowa 65 korekta 59, 98, 137, 139, 146, 171, 173
- środowiskowa 139 Panleukopenia kotów 68, 93
kości 35, 38 parwowiroza 72
kot abisyński 26 pasożyty wewnętrzne 71, 89, 90
- perski 25 pchły 88
- syjamski 26 pensjonat 120, 124, 125, 141, 191
krótkowłosy kot 24, 70, 83 petardy 38
kryjówka 183 piasek moczowy 89
kryza 92 piaskownica 185
kuchenka 36 piekarnik 36
kulki naftaliny 35 pielęgnacja 62, 191
kuweta 42, 60, 112, 116, 139, 141, 184, 188, 190 - kociaka 69
- jednorazowa 119 - sierści 39, 83
- zębów 39
Legowisko 40, 64 pierwsza podróż samochodem 53
lekarstwa 35 pies 58, 69, 82, 114, 141, 143, 149
lekarz weterynarii 28, 66, 149 pieszczoty 21
-- pierwsza wizyta 66 piłeczka pingpongowa 64
„leżeć" 103 pinezki 35
- kłopoty 105 plan dnia 94, 165, 175
lęk 155, 175, 182 płochliwość 182
płyn do chłodnic 33
Łupież 126 pochłaniacz zapachów 39, 142, 148
pochwała 97, 137, 154
Maine coon 25 poczucie czasu 196
małe zwierzęta 59 podawanie płynnych lekarstw 92
masa ciała 189 - tabletek 90
maść 92 podnoszenie kota 22
menora 37 podróż 118
metalowe przedmioty 35 - samolotem 121
miasto 77 pogotowie 38
miauczenie 21 pokarm 55, 68, 82, 119, 123, 179
- uporczywe 62, 69, 135, 172-174, 194 - dla psów 82
mierzenie temperatury 90 pokój dla kociaka 51
miska 38, 82, 190 polowanie 129
mleko 68 - na nogę 62, 63, 135
młynek do odpadków 32 pomoce do stosowania korekty 138
mocowanie przedmiotów 39 popęd płciowy 130, 140
mowa ciała 17 pora karmienia 62, 69, 82, 114
mrauczenie 21 porzucenie kota 186
mruczenie 20 postawa obronna 17
munchkin 45 pozbycie się kota 186
pralka automatyczna 32
Nadpobudliwość 177 prychanie 21
nagroda 97, 137, 173 przedmieście 79
natarczywy kot 173 przeprowadzka 121, 194
nauka 173, 176, 185 przybłęda 29
- czystości 60 przycinanie pazurów 39, 70, 84
niebezpieczeństwa p. zagrożenia przygotowanie mieszkania na przybycie kociaka 49
niedotykalski kot 162 przyjemność 137
niejadek 178 przyzwyczajenie do transportówki 99
niekonsekwencja 135 ptak 59
nieprzyjemność 137 pułapka na myszy 138, 169
nieufność 182 puszka-grzechotka 59, 138, 168, 178
nieżyt nosa i tchawicy kotów 93
Rasa 24, 25
Objawy choroby 88 - modna 26
oczy 18, 71 rewir p. terytorium
odpowiedzialność 81 rękawica do czesania 70, 83
odsłanianie brzucha 17, 21, 156, 157 robaki p. pasożyty wewnętrzne
odstraszające środki 139, 169 rośliny doniczkowe 180
ogłoszenie w prasie 29 - trujące 36, 37
ogon 19 rozkład dnia p. plan dnia
okno 34, 40, 78 rusztowanie dla kota 78, 114
opiekun do kota 123, 191
ostrzenie pazurów 41, 63, 140, 151 Samochód 34, 53, 119
-- niszczycielskie 151-154 samokontrola 137
oswajanie kota 181 schronisko 27, 187
otyłość 69, 73, 82, 189 sedes zamiast kuwety 149-151
sen 195
 „siad" 101, 176 Walka 159
- kłopoty 103 wełny gryzienie i ssanie 176
skaleczenia po walce 156 wersalka 36
skarpetka 66 wieś 80
sklep zoologiczny 29 wirus białaczki kotów 93
słuch 18 - niedoboru immunologicznego kotów 93
słupek do ostrzenia pazurów 41, 152 - panleukopenii kotów 93
smycz 108, 119, 121, 144, 147 włażenie na drzewa 164
socjalizacja 56, 130, 182 woda 68, 72, 82, 120, 123, 189
spacer na smyczy 108, 171 wrzody 156
sprężone powietrze 138 wspinaczka 50, 95, 167
spryskiwacz 59, 138 współżycie kota z kotem 56, 112
- sprzątanie kuwety 60 psem 58, 114
- ssanie 20, 71, 174 kłopoty 116
stary kot 188 wścieklizna 67, 81, 93
-- choroby 190 wybór kociaka 31
sterylizacja 68 - kota 23, 28, 31, 32
stół treningowy 108, 110 - lekarza 67
strefa oddziaływań społecznych 15 wybredny kot 178
- prywatność 15 wyjadanie z talerza 171
strefy świata kota 15 wymioty 88, 89, 125, 126
stres 78, 94, 120, 132, 141, 142, 147, 174, 175, 1 wymykanie się przez drzwi 170
184, 191, 195 wywabiacz plam 39
stresująca zmiana 134 wyściółka kuwety 44
strzykanie moczem 20, 130, 138, 139, 146-149 wzmocnienie pozytywne 97,170
strzyżenie 84
szczepienia 56, 66, 67, 92, 118, 125 Zabawa 56, 63, 78, 94, 130, 149, 169, 173, 175,
suszarka do bielizny 32 177, 182
- - włosów 63, 87 - kota z psem 116
sylwester 38 zabawki 64, 133, 158, 173, 176
szczotka 83, 192 zabiegi pielęgnacyjne 62
szelki 108, 119, 121, 144, 147 zaginięcie kota 118, 122
szkolenie 171 zagrożenia 32
sznurek 35, 66 - podczas świąt 36
szpulka 65 zakaźne zapalenie otrzewnej 68, 93
zakopywanie jedzenia 195
Ślinienie się 20, 125 załatwianie się do sedesu 149
śmiecie 177 -- poza kuwetą 61, 139-146, 188
środki czyszczące 33 -- w piaskownicy 185
świadectwo zdrowia 118,123 wannie 142
światło 65 zamknięcie w domu 169
świecznik 37 zapalenie otrzewnej 68, 93
świerzbowiec uszny 71,89 zaraza kotów 68, 93
Święto Dziękczynienia 38 zatrucie 33, 36, 37, 51
zatwardzenie 190
Taśma klejąca dwustronnie 139 zaufanie 21
temperatura ciała 90 ząbkowanie 68
teren domowy 16 zdjęcie 118
teren domowego otoczenia 16 zdziczały kot 30, 181
termometr 90 zęby 190
terytorium 79, 113, 130, 150 zespół nabytego niedoboru immunologicznego kotów
- łowieckie 16 66, 68, 93
- znakowanie p. znakowanie terytorium „złaź" 110
toaletowe akcesoria 41-44 - kłopoty 110
toksoplazmoza 196 złe nawyki 61, 132, 136
torba papierowa 64 -- przyczyny 132
- plastikowa 66 -- wykorzenianie 136
- transportówka 40, 99, 119, 122 -- zapobieganie 61
trawa 125 złośliwość 97, 99, 134, 142
trawka kocia 78, 125, 176, 180 zmiana pokarmu 179
trymowanie 84 -wody 120
zmywarka do naczyń 32
Udeptywanie 20, 125 znakowanie terytorium 19, 142, 146, 152
uporczywe miauczenie p. miauczenie uporczywe
usuwanie pazurów 155 Żwirek 42, 43, 141
uszy 18, 71 - rodzaje 42
uśpienie agresywnego kota 161 - zmiana rodzaju 43
- starego kota 193
Źrenice 18
Wychować kota? Każdy rozsądny człowiek od razu
powie, że to niemożliwe. Wszyscy przecież wiedzą,
że to kot wychowuje swoich właścicieli, a nie oni jego.
No i prawdę mówiąc, przeczytanie tej książki nikogo
raczej nie przekona, że może być inaczej. Chociaż...
może trochę. W każdym razie amerykańskie koty
wychowały swoich ludzkich współobywateli tak dobrze,
że my możemy im tylko pozazdrościć. Im - to znaczy
Amerykanom.
Opracowując tę książkę dla polskich Czytelników
celowo pozostawiliśmy informacje o tych,
jakże amerykańskich, fenomenach. Jesteśmy bowiem
przekonani, że nie tylko podróże kształcą; warto
zobaczyć, jak inni radzą sobie w tym świecie pełnym
kotów, i może też zacząć się zrzeszać? I wymagać?
Miłośników i właścicieli kotów (przepraszamy
koty za to sformułowanie) jest przecież w Polsce
pokaźna armia.
Książka ta, o ile nie mówi, jak wziąć kota pod pantofel,
o tyle wskazuje, jak dyplomatycznie go podejść, aby
wzajemne stosunki ułożyć ku obopólnemu zadowoleniu.
Uzbrojeni w tę wiedzę, mogą Państwo stawić
czoło swemu kociemu despocie, a i on może uznać
nowy układ za bardziej satysfakcjonujący. Czego
z serca życzymy obu stronom.