Journal of Borneo Social Transformation Studies (JOBSTS), Vol.

6, Number 1, 2020
ISSN 2462-2095
Universiti Malaysia Sabah

KEBERKESANAN KAEDAH FLIPPED CLASSROOM

DALAM MENINGKATKAN KEMAHIRAN MENGOLAH
ISI KARANGAN MURID-MURID SEKOLAH RENDAH

EFFECTIVENESS OF FLIPPED CLASSROOM METHOD IN IMPROVING

THE WRITING SKILLS OF PRIMARY SCHOOL PUPILS

Md Fadzil bin Masri1, Zamri Mahamod, PhD2

1
SK Limau-Limau, Beluran Sabah
2
Universiti Kebangsaan Malaysia

Md Fadzil bin Masri ([email protected])

Zamri Mahamod ([email protected])

ABSTRACT

This study was undertaken to assess the effectiveness of Flipped Classroom

in improving writing skills in converting the Malay 6. In this quasi-
experimental study was quantitative. This study was conducted on 31
respondents for the experimental group taught using the Flipped Classroom
method and 28 respondents for the control group. The instruments used
include pre-test, post-test, and checklist. Pre- and post-test instruments were
implemented to see the results in the differences in essay writing
performance for the experimental and control groups. The checklist
instrument is used to look at the processing aspects of student essay content.
The data obtained were analyzed using Statistical Packages for Social
Sciences (SPSS) Version 23.0 software. The results of the study were also
analyzed using t-test. The mean score for the experimental group was 20.64
with a standard deviation of 2.244 showing higher findings when compared
to the mean score for the control group 14.00 and a standard deviation of
3.620. The results of this study can be used by teachers to use the Flipped
Classroom method in other students' topics or points more effectively and
systematically.

Keywords: Method, Flipped Classroom, essay, processed

189
 Journal of Borneo Social Transformation Studies (JOBSTS), Vol. 6, Number 1, 2020
ISSN 2462-2095
Universiti Malaysia Sabah

ABSTRAK

Kajian ini dilaksanakan bagi mengkaji keberkesanan kaedah Flipped

Classroom dalam meningkatkan kemahiran mengolah isi karangan Bahasa
Melayu tahun 6. Kajian kuasi-eksperimen ini adalah berbentuk kuantitatif.
Kajian ini dijalankan kepada 31 responden bagi kumpulan eksperimen yang
diajar menggunakan kaedah Flipped Classroom dan 28 responden bagi
kumpulan kawalan. Instrumen yang digunakan merangkumi ujian pra, ujian
pasca, dan senarai semak. Instrumen ujian pra dan pasca dilaksanakan bagi
melihat hasil dalam perbezaan prestasi penulisan isi karangan bagi kumpulan
eksperimen dan kawalan. Instrumen senarai semak digunakan bagi melihat
aspek pengolahan isi karangan murid. Data yang diperoleh telah dianalisis
menggunakan perisian Statistical Packages for Social Sciences (SPSS)
Version 23.0. Hasil kajian juga dianalisis menggunakan ujian-t. Skor min
bagi kumpulan eksperimen ialah 20.64 dengan sisihan piawai 2.244
menunjukkan dapatan yang lebih tinggi jika dibandingkan skor min bagi
kumpulan kawalan 14.00 dan sisihan piawai 3.620. Hasil kajian ini boleh
digunakan para guru untuk menggunakan kaedah Flipped Classroom dalam
topik atau mata muridan lain dengan lebih berkesan dan bersistematik.

Kata Kunci: Kaedah, Flipped Classroom, karangan, olahan

Pengenalan

Keperluan transformasi dalam sistem pendidikan negara perlulah diberikan

penekanan bermula peringkat pendidikan awal kerana satu asas penting
dalam pembangunan serta kemajuan modal insan serta pemangkin terhadap
pembangunan bagi sesebuah negara. Oleh yang demikian, usaha untuk
meningkatkan sistem pendidikan negara perlu dilakukan segera.

Guru sepatutnya mempelbagai gaya pengajaran seiring dengan tuntutan

globalisasi dalam teknologi. Perkara ini disokong berdasarkan pernyataan
Meor Ibrahim dan Assaadah (2011) yang mengatakan pendidik hendaklah
mempelbagaikan kaedah pengajaran mereka serta menitikberatkan
kepelbagaian para murid kerana sistem pendidikan kini menekankan kaedah
pengajaran yang berpusatkan murid. Hal yang demikian kerana kaedah
berpusatkan murid boleh membantu murid dalam membina serta
meningkatkan pengetahuan secara langsung berdasarkan interaksi secara

190
 Journal of Borneo Social Transformation Studies (JOBSTS), Vol. 6, Number 1, 2020
ISSN 2462-2095
Universiti Malaysia Sabah

sosial dengan murid lain secara berdaya saing berdasarkan bimbingan guru
(King et al., 2011). Antara kaedah pedagogi atau pengajaran yang mampu
mengintegrasikan elemen-elemen tersebut adalah melalui kaedah Flipped
Classroom.

Seterusnya, kaedah Flipped Classroom memerlukan para murid

memahami sesuatu konsep atau topik tertentu dalam sesuatu mata muridan
melalui pembelajaran kendiri sebelum sesi P&P dalam bilik darjah berlaku.
Perkara tersebut mungkin dirasakan sukar buat sesetengah murid kerana
memerlukan mereka untuk memahami, berfikir serta menyelesaikan sesuatu
tugasan secara kendiri di luar kelas.

Kaedah pengajaran yang berteraskan Flipped Classroom boleh memberi

peluang dan ruang bagi murid untuk memanipulasi sesuatu bahan
pembelajaran sebelum sesi pengajaran dan pembelajaran (PdP) sebenar
berlaku di kelas. Oleh itu, ruang masa bagi aktiviti pengajaran dan
pembelajaran di kelas boleh memberi tumpuan terhadap aktiviti-yang
melibatkan rakan-rakan dan guru yang kurang dititikberatkan dalam
pengajaran kaedah konvensional.

Sehubungan itu, satu bentuk pedagogi berintegrasikan teknologi, dapat

menyediakan aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang berpusatkan para
murid walau dalam jumlah murid yang besar dan tidak perlu mengambil
masa mengajar yang lama serta mempelbagaikan kaedah P&P hendaklah
diwujudkan. Oleh itu, salah satu kaedah pengajaran bertepatan ciri tersebut
ialah kaedah pengajaran Flipped Classroom. Pengaplikasian pedagogi
menggunakan kaedah Flipped Classroom telah membuktikan kesannya
secara empirikal selain menjadikan guru boleh mempelbagaikan lagi kaedah
pengajaran mereka di dalam kelas.

Penglibatan murid ini adalah lebih menjurus aktiviti yang hands-on atau
pengintegrasian teknologi terhadap sesuatu sesi pembelajaran atau
pengajaran. Salah satu kaedah terbaik bagi menggabungkan semua elemen-
elemen itu tanpa guru menambah masa pengajaran atau mengabaikan sesuatu
sukatan sesuatu muridan dan silibus adalah melalui penggunaan Flipped
Classroom. Pengajaran yang berdasarkan Flipped Classroom secara
emperikal telah terbukti secara berkesan di luar negara walaupun kajian di
negara kita amat terhad serta perlu lebih banyak dilakukan terutama dalam
pengajaran Bahasa Melayu dan penulisan.

191
 Journal of Borneo Social Transformation Studies (JOBSTS), Vol. 6, Number 1, 2020
ISSN 2462-2095
Universiti Malaysia Sabah

Dalam sesi pembelajaran penulisan karangan, murid-murid dilihat

mempunyai kesukaran untuk mengolah isi karangan kerana pengetahuan dan
pengalaman yang terhad. Hal ini menyebabkan mereka kekurangan idea
dalam penulisan kerana kurangnya pengetahuan sedia ada dalam kemahiran
dan ilmu tersebut. Oleh itu, mereka perlu diberikan pendedahan mengenai
cara pengolahan isi karangan yang baik secara kendiri dan bimbingan guru
dengan integrasi teknologi.

Melalui permasalahan yang disebutkan, pendekatan pengajaran yang

relevan boleh diaplikasikan dalam sesi P&P agar murid mampu menguasai
kemahiran mengolah isi karangan dengan baik. Oleh yang demikian, kajian
mengenai perkara ini perlu dilakukan bagi mengetahui sejauh manakah
kesan kaedah Flipped Classroom berbanding pendekatan tradisional dalam
meningkatkan prestasi murid. Tujuan umum kajian adalah untuk mengkaji
keberkesanan kaedah Flipped Classroom bagi meningkatkan kemahiran
murid dalam mengolah isi karangan Bahasa Melayu bagi tahun 6. Objektif
kajian secara khusus dalam kajian ini ialah:
a) Mengenal pasti perbezaan dalam tahap prestasi murid bagi penulisan
karangan menggunakan kaedah Flipped Classroom.
b) Mengenal pasti keberkesanan penggunaan kaedah Flipped Classroom
dari aspek pengolahan isi karangan.

Sorotan Literatur

Berdasarkan kajian yang telah dilakukan oleh Mohamed Amin dan Ebrahim
(2014) serta Lai dan Hwang (2016), mereka menyatakan bahawa pengajaran
Flipped Classroom telah diterapkan dalam pelbagai peringkat bidang
pendidikan. Kaedah pengajaran ini adalah berpusatkan murid dan telah
diterima pakai dengan meluas dalam pelbagai bidang di luar negara.
penggunaaan kaedah ini yang berpusatkan pelajar boleh membantu
meningkatkan proses interaksi di antara guru dengan pelajar. Pelaksanaan
Flipped Classroom berupaya untuk meningkatkan tahap pencapaian dan
melibatkan para murid secara menyeluruh berdasarkan aktiviti pembelajaran
yang disedia dalam kaedah ini (Mohamed Amin & Ebrahim, 2014).

Kajian penggunaan kaedah pengajaran Flipped Classroom dalam

konteks pendidikan Malaysia telah dilakukan menerusi pelbagai bidang serta
tahap pendidikan bermula prasekolah sehingga pendidikan tinggi. Namun,
kajian mengenai Flipped Classroom ini perlu diperbanyakkan kerana
menurut Azlina (2014) kaedah ini kurang diteroka khususnya pada peringkat
sekolah di negara kita. (Jiugen et al., 2014) mengatakan Kaedah Flipped

192
 Journal of Borneo Social Transformation Studies (JOBSTS), Vol. 6, Number 1, 2020
ISSN 2462-2095
Universiti Malaysia Sabah

Classroom telah menjadi perhatian institusi pendidikan dan kini

dilaksanakan dengan meluas pada peringkat persekolahan Namun, menurut
Mukherjee (2013) kajian tentang kaedah Flipped Classroom terhad dan
kurang dilakukan di Malaysia.

Dalam konteks pengajaran Bahasa Melayu, antara kajian yang dilakukan

dalam pengajaran karangan adalah Kajian Wahindah et. al. (2015) yang telah
melakukan kajian terhadap kaedah Flipped Classroom dalam pengajaran
karangan bagi pelajar-pelajar Darjah 5 dengan penggunaan wadah
Screencast-O-Matic dan Slideshare. Hasil dapatan kajian mereka amat
memberangsangkan kerana pelajar didapati lebih aktif untuk berinteraksi
bersama guru. Hal ini menunjukkan penggunaan teknologi yang fleksibel
dan sesuai boleh meningkatkan mutu P&P Bahasa Melayu dalam kelas.

Seterusnya, kajian mengenai kaedah Flipped Classroom juga telah

dilakukan oleh Danial Heryanto (2018) yang telah menjalankan kajian
mengenai penggunaan aplikasi Whatsapp untuk peningkatan akademik
Bahasa Melayu tahun 5. Hasil kajiannya mendapati prestasi pelajar dalam
peperiksaan telah meningkat termasuklah motivasi mereka untuk belajar
dengan menerusi penggunaan aplikasi Whatsapp. Perkara ini menunjukkan
kaedah ini mampu membantu meningkatkan prestasi pelajar dalam
pembelajaran.

Perkara ini bertepatan dengan kajian Tetty Juliana (2018) yang telah
menjalankan kajian mengenai pembelajaran genre sastera melalui Flipped
Classroom. Hasil dapatan kajian mendapati pelajar-pelajar menampakkan
peningkatan pencapaian dalam penilaian. Selain itu, pelajar juga boleh
meningkatkan aras pemikiran tinggi melalui P&P yang berteraskan model
pembelajaran Flipped Classroom serta pembelajaran secara kumpulan
berlandaskan TMK.

Antara kajian kaedah Flipped Classroom di instutusi pengajian tinggi di

Malaysia ialah kajian Mukherjee (2013) yang menerangkan penerokaan awal
mengenai pelaksanaan Flipped Classroom di kampus Universiti Curtin,
Sarawak. Hasil kajiannya telah mendapati tingkah laku serta prestasi pelajar
terhadap pembelajaran menjadi lebih baik dan positif, oleh itu strategi
pembelajaran Flipped Classroom ini dilihat sebagai satu platform yang
terbaik bagi proses pembelajaran kolaboratif, pengembangan pengetahuan
serta menjimatkan masa guru dalam kelas walaupun terdapat masalah sedikit
awalnya tentang pertukaran budaya pembelajaran dalam kalangan murid
kerana pertukaran kaedah pengajaran berpusatkan murid. Hal ini

193
 Journal of Borneo Social Transformation Studies (JOBSTS), Vol. 6, Number 1, 2020
ISSN 2462-2095
Universiti Malaysia Sabah

menunjukkan implementasi Flipped Classroom ini mampu meningkatkan

pengetahuan serta boleh mengatasi masalah kurangnya masa dalam aspek
penyampaian pengajaran dalam kelas.

Hasil kajian tersebut selaras dengan kajian kes penerokaan Dorothy

DeWitt et.al. (2014) yang dilakukan dengan 10 orang pelajar sarjana kursus
kaedah pengkajian bertempat di Universiti Malaya bagi melihat persepsi
mereka mengenai penggunaan bahan, kesan serta pelaksanaan Flipped
Classroom. Slaid PowerPoint dan juga video merupakan bahan pengajaran
yang telah digunakan sebelum bermulanya kelas. Hasil dapatan menjelaskan
pelajar boleh belajar dengan baik menggunakan strategi Flipped Classroom
melalui penggunaan kedua-dua bahan. Pengetahuan serta prestasi pelajar
juga dilihat telah meningkat melalui pelaksanaan Flipped Classroom, para
pelajar turut mengatakan penggunaan strategi ini mampu membantu
menggunakan masa dengan baik dalam sesuatu sesi pembelajaran.

Tuntasnya, kajian-kajian mengenai kaedah Flipped Classroom

menunjukkan kaedah ini boleh menghasilkan pencapaian dan motivasi tinggi
pelajar dalam sesuatu pengajaran. Namun, kajian-kajian penggunaan kaedah
Flipped Classroom dalam pengajaran Bahasa Melayu masih perlu
diperbanyakkan khususnya dalam pengajaran penulisan. Oleh yang
demikian, pengkaji ingin mengkaji keberkesanan penggunaan kaedah
Flipped Classroom ini dalam meningkatkan kemahiran mengolah isi
karangan sekaligus tahap prestasi murid dalam menulis karangan.

Metodologi

Pelaksanaan kajian ini adalah berdasarkan pengkajian kuantitatif dan

berbentuk kuasi-eksperimen. Earl (2013) telah mengatakan bahawa reka
bentuk eksperimen dilakukan bertujuan untuk penerokaan, penerangan dan
deskriptif. Oleh itu, pemilihan kajian kuasi-eksperimen ini dilakukan kerana
bentuk kajian ini sesuai dan baik bagi mengukur keberkesanan.

Kajian ini dilakukan selama 8 minggu, kekerapan pelaksanaan sesi

PdP pula adalah 2 kali dalam seminggu. Setiap kali sesi PdP, Kumpulan
kawalan diajar menggunakan pendekatan konvensional, kumpulan
eksperimen pula menggunakan kaedah Flipped Classroom. Sesi pengajaran
guru dilaksanakan dengan guru mengedarkan video serta artikel mengenai
karangan sebelum kelas bermula. Video atau artikel diteliti murid sebelum
perbincangan dan pembelajaran sebenar bermula di dalam kelas
menggunakan konsep ‘learn before learn’ pada setiap kali sesi PdP.

194
 Journal of Borneo Social Transformation Studies (JOBSTS), Vol. 6, Number 1, 2020
ISSN 2462-2095
Universiti Malaysia Sabah

Sampel kajian ini ialah murid tahun 6 di sebuah sekolah rendah

dalam daerah Pitas, Sabah. Dua buah kelas tahun 6 yang setara dipilih untuk
menjalankan kajian yang berbentuk eksperimen. Sebuah kelas yang
mempunyai 31 orang murid dipilih mewakili kumpulan eksperimen yang
diajar tentang penulisan karangan dengan menggunakan kaedah Flipped
Classroom. Manakala, kumpulan kawalan pula dipilih daripada kelas yang
mempunyai 28 orang murid.

Kedua-dua kumpulan sampel ini dipilih kerana berdasarkan

perbandingan antara dua min bagi ujian pra kedua-dua kelas menunjukkan
tidak terdapat perbezaan yang signifikan dengan nilai t(57) = -1.135, p>0.05.
Nilai signifikan 0.261 lebih besar daripada aras signifikan .05 menunjukkan
prestasi prestasi kedua-dua kumpulan sampel adalah setara. Seterusnya,
instrumen yang digunakan dalam kajian ialah set soalan ujian pra serta ujian
pasca dan senarai semak bagi melihat aspek pengolahan isi karangan dalam
penulisan responden.

Set instrumen soalan melalui ujian pra dan ujian pasca telah dibina
pengkaji dan Ketua Panitia Bahasa Melayu bersama di sekolah kajian
dijalankan. Melalui instrumen ini, dua soalan karangan bahagian C penulisan
Bahasa Melayu akan dikemukakan, murid akan memilih satu soalan sahaja
yang serupa soalan UPSR yang sebenar. Kumpulan kawalan dan rawatan
akan diberikan terlebih dahulu ujian pra sebelum sesi pengajaran
menggunakan kaedah Flipped Classroom bermula. Kemudian, ujian pasca
pula diberikan kepada kedua-dua kumpulan selepas sesi rawatan dijalankan.
Ujian dilaksanakan bagi melihat tahap prestasi dan prestasi murid semasa
penulisan karangan.

Gred prestasi penulisan karangan sampel ini dilakukan berdasarkan

rubrik pemarkahan Bahasa Melayu Penulisan Bahagian C bagi Ujian
Penilaian Sekolah Rendah (UPSR) melalui Lembaga Peperiksaan Malaysia:

195
 Journal of Borneo Social Transformation Studies (JOBSTS), Vol. 6, Number 1, 2020
ISSN 2462-2095
Universiti Malaysia Sabah

Jadual 1: Rubrik pemarkahan penulisan Bahagian C

Gred / markah Item

1. Idea menepati tugasan
2. Olahan idea jelas, tersusun dan menarik
Cemerlang
3. Ayat yang sangat gramatis
20-25
4. Ejaan serta tanda baca yang betul
5. Kosa kata Bahasa Melayu meluas
1. Idea menepati tugasan
2. Olahan idea baik, jelas dan menarik
Baik
3. Ayat yang gramatis
13 - 19
4. Beberapa kesalahan pada ejaan atau tanda baca
5. Kosa kata yang baik
1. Idea karangan masih menepati tugasan
2. Olahan idea ringkas dan mudah
Memuaskan
3. Ayat karangan kurang gramatis
6 - 12
4. Banyak kesalahan ejaan atau tanda baca
5. Kosa kata Bahasa Melayu sederhana
1. Idea kurang tepat
prestasi Tahap 2. Aspek olahan idea tidak jelas
Minimum 3. Ayat yang tidak gramatis
1-5 4. Tidak menguasai ejaan atau tanda baca
5. Kosa kata Bahasa Melayu yang terhad
Sumber: Lembaga Peperiksaan Malaysia

Dapatan Kajian dan Perbincangan

Perbezaan dalam tahap prestasi murid bagi penulisan isi karangan

menggunakan kaedah Flipped Classroom

Bagi mengenal pasti jika terdapat perbezaan tahap prestasi murid dalam
penulisan isi karangan dengan menggunakan kaedah Flipped Classroom,
soalan ujian pra dan ujian pasca telah diberikan. Jadual 2 menunjukkan
perbandingan antara dua min bagi ujian pra kumpulan eksperimen dan
kawalan iaitu tidak terdapat perbezaan yang signifikan dengan nilai t(57) = -
1.135, p>0.05. Hasil dapatan ini menunjukkan nilai signifikan 0.261 lebih
besar daripada aras signifikan .05. Hal ini menunjukkan tidak terdapat
perbezaan yang signifikan tahap prestasi dalam penulisan karangan bagi skor
min markah keseluruhan ujian pra antara kumpulan eksperimen dan kawalan.
Markah ujian dalam pra penulisan karangan antara kumpulan eksperimen
dan kawalan adalah setara.

196
 Journal of Borneo Social Transformation Studies (JOBSTS), Vol. 6, Number 1, 2020
ISSN 2462-2095
Universiti Malaysia Sabah

Jadual 2: Ujian-t yang tidak bersandar bagi tahap prestasi penulisan karangan
ujian pra kumpulan eksperimen dan kawalan.

Sisihan
Kumpulan min Beza Min t df p
Piawai
Eksperimen 13.83 -1.220 4.290
-1.135 57 .261
Kawalan 12.61 - 3.928

Bagi mengenal pasti jika terdapat perbezaan tahap prestasi murid dalam
penulisan isi karangan berdasarkan kaedah Flipped Classroom, soalan ujian
pra dan ujian pasca telah diberikan. Jadual 3 pula menunjukkan
perbandingan antara skor min bagi ujian pasca kumpulan kawalan dan
kumpulan eksperimen. Seterusnya, skor min bagi kumpulan eksperimen
20.64 dengan sisihan piawai 2.244 menunjukkan dapatan yang lebih tinggi
jika dibandingkan skor min bagi kumpulan kawalan 14.00 dan sisihan piawai
3.620. Perbezaan min kedua-dua kumpulan ini ialah 6.640. Analisis ujian-t
yang tidak bersandar mendapati terdapat perbezaan yang signifikan dalam
tahap prestasi penulisan karangan bagi skor min markah keseluruhan ujian
pasca antara kumpulan eksperimen dan kawalan dengan nilai-t (57) = -8.557,
p<0.05.

Hal ini menunjukkan terdapat perbezaan signifikan bagi tahap prestasi

penulisan karangan melalui skor min markah secara keseluruhan dalam ujian
pasca kumpulan eksperimen dan kawalan. Tahap prestasi kumpulan
eksperimen dalam penulisan karangan menggunakan kaedah Flipped
Classroom adalah lebih baik dan tinggi jika dibandingkan kumpulan kawalan
yang diajar menggunakan kaedah tradisional.
Jadual 3: Ujian-t yang tidak bersandar bagi tahap prestasi penulisan karangan
ujian pasca bagi kumpulan eksperimen dan kawalan.

Sisihan
Kumpulan min Beza Min t df p
Piawai
Eksperimen 20.64 -6.640 2.244
-8.557 57 .000
Kawalan 14.00 - 3.620

Hal ini seiring dengan dapatan kajian Renata (2018) dalam kajiannya
juga menunjukkan kumpulan murid yang menggunakan kaedah Flipped
Classroom mempunyai keputusan yang lebih tinggi dalam penulisan
berbanding murid yang menggunakan kaedah tradisional. Berdasarkan kajian
Mervat (2016), hasil ujian pasca penulisan esei kumpulan eksperimenlebih
tinggi dan baik berbanding kumpulan kawalan menggunakan kaedah Flipped
Classroom menunjukkan kesan positif dilihat dengan meningkatkan

197
 Journal of Borneo Social Transformation Studies (JOBSTS), Vol. 6, Number 1, 2020
ISSN 2462-2095
Universiti Malaysia Sabah

kemahiran penulisan murid. Kajian Fatemah dan Mohammadreza (2018)

juga mendapati penulisan menggunakan Flipped Classroom dapat
meningkatkan kualiti penulisan murid berbanding kaedah konvensional.

Peningkatan kemahiran dalam penulisan karangan ini berlaku

berdasarkan prinsip kaedah Flipped Classroom yang berpusatkan murid. Hal
ini boleh meningkatkan penglibatan aktif mereka sekaligus meningkatkan
pemahaman dalam pembelajaran. Perkara ini selaras dengan pernyataan
Mohamed Amin dan Ebrahim (2014) mengatakan kaedah Flipped
Classroom berpotensi meningkatkan prestasi serta penglibatan aktif murid
melalui aktiviti pembelajaran berpusatkan murid.

Berdasarkan hasil ujian pasca kumpulan eksperimen, karangan yang

dihasilkan dilihat lebih baik dan bermutu dibandingkan dengan kumpulan
kawalan. Selaras dengan kajian Wahindah, Wan Alfidah dan Zuraidah
(2015) yang mendapati hasil karangan yang lebih bermutu dihasilkan murid
melalui penggunaan kaedah Flipped Classroom. Penggunaan teknologi
seperti video dalam kajian ini mampu meningkatkan kemahiran murid dalam
menghasilkan karangan yang baik.

Hal ini menunjukkan penggunaan TMK atau BBM adalah satu satu
faktor pendorong perubahan positif ini. Selaras dengan pernyataan Ahmed
(2016) yang mengatakan penggunaan kaedah pengajaran serta bahan bantu
yang pelbagai dan mengambil kira perbezaan kecerdasan murid boleh
menghasilkan pembelajaran murid yang berkesan. Abdul Rasid dan Hasmah
(2013) juga mengatakan guru hendaklah memilih bahan bantu mengajar
yang pelbagai dalam meningkatkan kreativiti serta menarik minat mereka
untuk belajar.

Keberkesanan penggunaan kaedah Flipped Classroom dari aspek

pengolahan isi karangan.

Penggunaan kaedah Flipped Classroom dalam konteks kajian ini juga

dilakukan bagi melihat jika terdapat beza dalam aspek pengolahan isi
karangan kumpulan eksperimen yang telah menggunakan kaedah Flipped
Classroom. Min prestasi bagi aspek pengolahan isi karangan bagi ujian pra
dan pasca kumpulan eksperimen boleh dilihat dalam jadual 4. Dapatan kajian
menunjukkan min penguasaan aspek pengolahan isi karangan dalam ujian
pasca adalah lebih tinggi jika dibandingkan dengan min bagi ujian pra. Min
prestasi aspek pengolahan isi karangan ujian pra ialah 12.2 dengan sisihan

198
 Journal of Borneo Social Transformation Studies (JOBSTS), Vol. 6, Number 1, 2020
ISSN 2462-2095
Universiti Malaysia Sabah

piawai 1.643, ujian pasca pula menunjukkan 26.0 dengan sisihan piawai
3.162.

Jadual 4: Min tahap prestasi dalam aspek pengolahan penulisan karangan kumpulan
eksperimen dalam ujian pra dan pasca

Kumpulan Min Beza Min Sisihan Piawai

Ujian Pra 12.2 - 1.643
Ujian Pasca 26.0 13.800 3.162

Seterusnya, data ujian-t sampel berpasangan bagi ujian pra dan ujian
pasca kumpulan eksperimen berdasarkan dalam jadual 5. Melalui jadual
tersebut, ujian-t antara ujian pra dan pasca kumpulan eksperimen didapati
terdapatnya perbezaan min yang signifikan dengan nilai-t (30) = -3.646,
p<.05. Hal ini menunjukkan terdapat peningkatan bagi aspek pengolahan isi
karangan kumpulan eksperimen apabila menggunakan kaedah Flipped
Classroom dalam penulisan karangan. Hal ini menunjukkan terdapat
perbezaan signifikan bagi tahap prestasi aspek pengolahan melalui penulisan
karangan dalam skor min ujian pra dan ujian pasca kumpulan eksperimen.

Jadual 5: Ujian-t bersandar bagi tahap prestasi aspek pengolahan penulisan karangan
kumpulan eksperimen dalam skor min ujian pra dan pasca.

Perbezaan Pasangan
Sisihan Ralat
Min t df p
Piawai Piawai
Ujian pra-
13.8 2.167 .969 -3.646 30 .000
pasca

Jadual 6 pula menunjukkan skor min yang telah didapati dari kumpulan
eksperimen yang menunjukkan skor yang lebih baik dan tinggi iaitu 26.0
dengan sisihan piawai 3.162 dibandingkan skor min bagi kumpulan kawalan
15.6 dengan sisihan piawai 1.949. Selain itu, ujian-t telah mendapati
perbezaan signifikan dalam prestasi asek pengolahan penulisan isi karangan
dengan nilai-t (57) = -15.011, p<0.05. Hal yang demikian menunjukkan
terdapat perbezaan signifikan bagi tahap prestasi aspek pengolahan penulisan
karangan bagi skor min ujian pasca antara kumpulan eksperimen dan
kawalan.

199
 Journal of Borneo Social Transformation Studies (JOBSTS), Vol. 6, Number 1, 2020
ISSN 2462-2095
Universiti Malaysia Sabah

Jadual 6.0: Ujian-t tidak bersandar bagi tahap prestasi aspek pengolahan penulisan
karangan bagi skor min ujian pasca kumpulan kawalan serta eksperimen
Sisihan
Kumpulan min Beza Min t df p
Piawai
Eksperimen 26.0 -10.400 3.162
-15.011 57 .000
Kawalan 15.6 1.949

Dapatan di atas jelas membuktikan penggunaan kaedah Flipped

Classroom membantu murid mengolah isi karangan secara lebih baik dan
menepati ciri-ciri pengolahan isi karangan yang cemerlang. Hasil kajian
Renata (2018) mendapati murid bersetuju penggunaan kaedah Flipped
Classroom membantu mereka memahami dan memudahkan pembelajaran
penulisan di dalam kelas. Perkara ini menyumbang kepada tahap prestasi
mereka.

Perbandingan dalam skor min bagi kumpulan eksperimen dilihat lebih

baik jika dibandingkan skor min dengan kumpulan kawalan. Seterusnya,
perbezaan signifikan didapati dalam ujian-T bagi tahap prestasi aspek
pengolahan bagi penulisan karangan berdasarkan skor min bagi ujian pasca
kumpulan kawalan dan eksperimen. Perkara ini sebenarnya menunjukkan
kaedah kaedah Flipped Classroom yang digunakan telah dapat membantu
dan menghasilkan kesan positif terhadap murid dalam mengolah isi karangan
dengan lebih teratur serta menepati tugasan. Pengolahan idea karangan juga
lebih jelas dan tersusun dengan menggunakan kaedah tersebut dalam
penulisan karangan.

Renata (2018) juga mengatakan murid merasakan penggunaan video

dalam pembelajaran melalui Flipped Classroom menjadikan pengajaran
penulisan lebih mudah untuk difahami dan membantu pemahaman yang
lebih mendalam terhadap sesuatu isi pembelajaran dan mengembangkan isi
penulisan. Hal ini menunjukkan penggunaan TMK dan video dalam konteks
kajian ini berupaya meningkatkan aspek penulisan dan pengolahan isi
karangan para murid.

Penggunaan kaedah Flipped Classroom dalam pengolahan isi karangan

bagi kumpulan eksperimen juga menerapkan kemahiran berfikir yang
menghasilkan isi karangan yang menepati tugasan, jelas, tersusun dan
gramatis. Oleh itu, kaedah ini berupaya menolong murid dalam
meningkatkan asas kemahiran atau pengetahuan untuk mengolah isi
karangan. Perkara ini selaras dengan kajian Wahindah, Wan Alfidah dan
Zuraidah (2015) yang mendapati hasil karangan menggunakan kaedah
Flipped Classroom menjadikan murid lebih peka dalam menyusun isi cerita

200
 Journal of Borneo Social Transformation Studies (JOBSTS), Vol. 6, Number 1, 2020
ISSN 2462-2095
Universiti Malaysia Sabah

serta berupaya mengakhiri karangan mereka dengan gaya cerita yang

berlainan selaras dengan cadangan video sebelum kelas bermula dalam
kajiannya. Kajian Mervat (2016) juga menunjukkan penggunaan kaedah
Flipped Classroom bagi kumpulan eksperimen meningkatkan kemahiran
menulis termasuklah isi dan idea, susunan isi dan gaya penulisan yang baik.

Kesimpulan

Keseluruhannya, hasil dalam kajian ini menunjukkan kaedah Flipped

Classroom telah membantu murid dalam meningkatkan tahap penguasaan
dan prestasi kemahiran menulis karangan. Seterusnya, kaedah ini juga turut
membantu meningkatkan prestasi dari aspek pengolahan isi karangan murid.
Hal ini bermaksud penggunaan kaedah Flipped Classroom yang
menekankan integrasi TMK dan kolaborasi berdasarkan pengajaran yang
berpusatkan murid mampu memberi kesan baik dalam melahirkan murid
yang kompeten dalam kemahiran penulisan dan pengolahan karangan
khususnya dan bidang bahasa Melayu amnya.

Dapatan kajian juga menunjukkan dapatan yang positif. Namun,

responden dalam kajian ini adalah merupakan penutur bahasa Melayu yang
mempunyai kemahiran berbahasa yang baik. Hasil yang berbeza mungkin
diperolehi jika dilakukan terhadap responden yang mempunyai kemahiran
bahasa Melayu yang rendah seperti penutur bahasa kedua. Oleh itu, adalah
lebih baik jika kajian menggunakan kaedah Flipped Classroom dilakukan
terhadap penutur yang menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa kedua
terutama bagi murid yang belajar di sekolah jenis kebangsaan.

Kesimpulannya, amalan budaya pengajaran terkini yang selaras

dengan arus globalisasi serta generasi yang lebih dekat dengan teknologi
perlu diberikan perhatian sewajarnya oleh para pendidik untuk diterapkan
dalam sistem pendidikan negara kita. Kaedah ini antara kaedah yang mampu
menggabungkan semua elemen dalam menghasilkan PdP yang berkesan.

Penghargaan

Saya ingin merakamkan sekalung penghargaan dan mengucapkan ribuan

terima kasih kepada Prof. Dr. Zamri Mahamod yang banyak memberikan
bimbingan dan dorongan dalam membantu pengkaji menyiapkan kajian ini.
Terima kasih juga buat pihak Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM)
tempat menimba ilmu sepanjang pengajian.

201
 Journal of Borneo Social Transformation Studies (JOBSTS), Vol. 6, Number 1, 2020
ISSN 2462-2095
Universiti Malaysia Sabah

Sekalung penghargaan juga buat pihak sekolah yang telah

memberikan kebenaran kepada saya untuk menjalankan kajian ini
termasuklah semua murid yang telah memberikan kerjasama sepenuhnya
sepanjang kajian dilaksanakan.

Akhir kata, saya ingin merakamkan penghargaan ikhlas kepada kedua

ibu bapa, isteri, keluarga, rakan-rakan dan semua pihak yang terlibat sama
ada secara langsung atau tidak langsung dalam membantu saya menjayakan
kajian ini.

Rujukan

Abdul Rasid Jamian & Hasmah Ismail. (2013). Pelaksanaan Pembelajaran

Menyeronokkan dalam Pengajaran dan Pembelajaran Bahasa Melayu.
Jurnal Pendidikan Bahasa Melayu, 3(2), 49-63.
Ahmed, M.A.E.A.S. (2016). The Effect of a Flipping Classroom on Writing
Skill in English as a Foreign Language and Students’ Attitude Towards
Flipping. US-China Foriegn Language, 14(2), 98-114.
Azlina A. Rahman. (2014). Flipped Classroom Dalam Konteks Malaysia.
Fakulti Pendidikan: Universiti Teknologi Malaysia (UTM).
Azlina A. Rahman. (2017). Kesan Kaedah Flipped Classroom Menerusi
Pembelajaran Berasaskan Projek ke Atas prestasi dan Gaya
Pembelajaran murid. (Kertas Projek) Universiti Teknologi Malaysia.
(Tidak Diterbitkan) (Tesis Doktor Falsafah).
Danial Heryanto Zainal Abidin. (2018). Penggunaan Aplikasi Whatsapp
dalam Kaedah Flipped Classroom untuk Peningkatan Akademik
Bahasa Melayu Tahun 5. Prosiding Seminar Kebangsaan Majlis Dekan
Pendidikan Universiti Awam 2018, hlm. 976-984.
Dorothy Dewitt, Norlidah Alias, Saedah Siraj & Mohd Nazri Abdul Rahman.
(2014). Design and Developmental Research: Emergent Trends in
Educational Research. Dalam Saedah Siraj, Norlidah Alias, Dorothy
DeWitt & Zaharah Hussin (Eds). Design and Developmental
Research: Emergent Trends in Educational Research. Pearson:
Malaysia. (pp 2-15).
Earl. L. (2013). Schooling for change Reinventing Education for Early
Adolescents. Washington. D. C: The Falmer Press.
Fatemah Soltanpour & Mohammadreza Valizadeh. (2018). A Flipped
Writing Classroom: Effect on EFL Learners’ Argumentative Essays.
Advances in Language and Literary Studies. 9(1), 5-13.

202
 Journal of Borneo Social Transformation Studies (JOBSTS), Vol. 6, Number 1, 2020
ISSN 2462-2095
Universiti Malaysia Sabah

Jiugen, Y., Ruonan, X., & Wenting, Z. (2014). Essence of Flipped

Classroom Teaching Model and Influence on Traditional Teaching.
IEEE, 362–365.
King, F., Goodson, L., dan Rohani, F. (2011). Higher Order Thinking Skills:
Definition, Teaching Strategies, Assessment. Florida: Center for
Advancement of Learning and Assessment.
Lai, C.L., dan Hwang, G.J. (2016). A Self-regulated Flipped Classroom
Approach to Improving Students‟ Learning Performance in A
Mathematics Course. Journal of Computers and Education 100(1):
126-140.
Meor Ibrahim Kamaruddin, dan Assaadah Mohamad. (2011). Kajian Gaya
Pembelajaran Dalam Kalangan murid UTM. Journal of Educational
Psychology and Counseling, 2(1), 51–77.
Mervat Abd Elfatah Ali said Ahmed. (2016). The Effect of a Flipping
Classroom on Writing Skill in English as a Foreign Language and
Student’s Attitude Towards Flipping. US-China Foriegn Language,
14(2), 98-114.
Mohamed Amin Embi, dan Ebrahim Panah. (2014). Blended and Flipped
Learning: Case Studies in Malaysian Higher Education Institutions.
Selangor: Centre for Teaching and Learning Technologies UKM.
Mukherjee, T. C. (2013). Exploring the Relationship Between Learner‟s
Attributes and Flipped Classroom Success in The Malaysian Context.
Sarawak: Curtin University Sarawak Malaysia.
Tetty Juliana Sujono. (2018). Pembelajaran Genre Sastera Melalui Flipped
Classroom. Singapura: Pusat bahasa Melayu Singapura & Maktab
Rendah Innova.
Wahindah Suhari, Wan Alfidah Suleiman dan Zuraidah Saidin. (2015).
Memperelok Budi Memperindah Bahasa: Seminar Bahasa Melayu
2015. Oxford Graphic Printers Pte Ltd: Pusat Bahasa Melayu
Singapura.

203