Πεθαίνοντας για την Ελλάδα!!!

Γράφει
Ο Ευάγγελος Μαυρογόνατος

Λορέντζος Μαβίλης, Δρίσκο Ηπείρου, 28 Νοεμβρίου 1912:

«Δεν είχα φανταστεί ποτέ ότι θα είχα την μεγάλη τιμή να πεθάνω
για την Ελλάδα».

Την 28η Νοεμβρίου 2020 συμπληρώνονται εκατόν

οκτώ χρόνια από τον θάνατο του Λορέντζου Μαβί-
λη, του Κερκυραίου διανοούμενου και βουλευτή,
που έπεσε πολεμώντας στην πρώτη γραμμή για την
απελευθέρωση της Ηπείρου.

Στην εξέλιξη του Βαλκανικού Πολέμου στο Δυτικό

μέτωπο, ανετέθη η κατάληψη υψωμάτων του Δρί-
σκου σε ανταρτικές ομάδες εθελοντών.

Σκοπός, να προσβληθεί ο τουρκικός στρατός από

τα νώτα για να διευκολυνθεί η απελευθέρωση των Ιωαννίνων από τον ελληνι-
κό στρατό.

Εκεί, στο Δρίσκο, τον Νοέμβριο του

1912, γράφονται σελίδες δόξας με
αίμα, για την απελευθέρωση ολό-
κληρης της Ηπείρου.

Από τους αρχηγούς των εθελοντών

ο ποιητής και βουλευτής, έφεδρος
Λοχαγός, Λορέντζος Μαβίλης.

Επίσης, ο Ζακυν-
θινός πολιτικός
(διατελέσας πρόεδρος Βουλής και υπουργός) Αλέξανδρος
Ρώμας. Σε εποχές που τα εθνικά μας δίκαια είχαν μεγαλύτε-
ρη αξία από κάποια έδρανα...

Ο Λορέντζος Μαβίλης γεννήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου του

1860 στην Ιθάκη, τέσσερα χρόνια πριν την ένωση των Ιονίων νήσων με την
Ελλάδα.

Ο πατέρας του, Παύλος, διετέλεσε εκεί πρόεδρος των δικαστηρίων της Ιονίου
Πολιτείας.

Μητέρα του ήταν η Κερκυραία Ιωάννα Καπο-

δίστρια - Σούφη, ανιψιά του πρώτου κυβερνήτη
Ι. Καποδίστρια και θεία του πρωθυπουργού Γ.
Θεοτόκη. Στα γυμνασιακά του χρόνια ο Λορέ-
ντζος Μαβίλης φοίτησε στο εκπαιδευτήριο

1
«Καποδίστριας» στην Κέρκυρα και είχε δάσκαλο τον ελληνιστή Ι. Ρωμανό.

Η γνωριμία του με τον Ιάκωβο Πολυλά (1826-1898), λόγιο και βουλευτή, φίλο
και συνεχιστή του πνεύματος του Δ. Σολωμού, θα είναι σημαντικότατη στην
πνευματική εξέλιξη του Μαβίλη.

Ο Πολυλάς θα τον μυήσει στο έργο του Σολωμού, στην παγκόσμια λογοτεχνία,
στην αγάπη για την δημοτική γλώσσα και στην επιδίωξη της τελειότητας.

Το 1878 γράφει το πρώτο του σονέτο για την πατρίδα:

Μάννα μου Ελλάδα, τί δεν είσαι τώρα

Σαν πρώτα ορθή, ψηλή, στεφανωμένη
Με δάφνες, τί δεν είσαι με τα δώρα
Της αθάνατης Νίκης στολισμένη

Το 1879 αφού έχει παρακολουθήσει ένα χρόνο μαθήματα στην Φιλοσοφική

Αθηνών, θα μεταβεί στην Γερμανία.

Εκεί θα σπουδάσει φιλοσοφία, γλωσσολογία και

σανσκριτική (αρχαία Ινδική φιλοσοφία). Μιλάει
αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά και γερμανικά.

Επιρροές θα
δεχτεί από
την ιδεαλι-
στική φιλο-
σοφία των Καντ και Φίχτε και την σκέ-
ψη του Σοπενχάουερ.

Το πρώτο ποίημά του που δημοσιεύθη-

κε, ήταν το «Εις τον γυρισμό της» στον
μεσσηνιακό τύπο, την 1η Απριλίου 1884.

Ποιήματα και μετα-

φράσεις του θα δη-
μοσιευθούν στον «Έ-
σπερο» της Λειψίας
το 1885, στο «Αττικόν
Μουσείον» το 1890 -
91, στην «Τέχνη» του
Κ. Χατζόπουλου 1989
- 99 και αργότερα στο
περιοδικό «Γράμμα-
τα» της Αλεξάν-
δρειας.

Το 1890, με τη διατριβή του για τον βυζαντινό χρονογράφο Σκυλίτση, θα ανα-

γορευθεί διδάκτωρ φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Erlangen της Βαυαρί-
ας. Ο Μαβίλης δεν είναι ο φιλόσοφος και ο ποιητής του γραφείου.

2
Η Ελλάδα και η μεγάλη Ιδέα τον περιμένουν. Είναι ο εθνικιστής του πνεύμα-
τος και της δράσεως.

Το 1896, ο Παύλος Μελάς ιδρύει παράρτημα της «Εθνικής Εταιρείας» στην

Κέρκυρα.

Ο Μαβίλης γίνεται πρόεδρος του ενός από τα πέντε τμήματά

της και εργάζεται με ενθουσιασμό για την οργάνωση των μεγά-
λων στιγμών που θα ακολουθήσουν.

Το ίδιο έτος δίνεται η πρώτη ευκαιρία για δράση, με την Κρη-

τική Επανάσταση. Με τον φίλο του Κ. Θεοτόκη, με αξιωματι-
κούς οι οποίοι άφησαν κρυφά τις θέσεις του στρατού και με άλλους πολίτες
κατεβαίνουν στην Κρήτη. Αντί προσωπικών του αναμνήσεων για την εκεί
δράση του, μας έχουν μείνει τα τρία σονέτα του «Κρήτη», «Πλήρωμα Χρό-
νου» και «Exelsior».

Πλήρωμα Χρόνου
Οι Τούρκοι είναι θεριά, δεν είναι ανθρώποι.
Για χιλιοστή φορά πάλι σηκώσου!
Το τρισένδοξο θέλει ριζικό σου
Θεριά να σφάξης που τα θρέφει η Ευρώπη.
Πολύ ψηλά, κει που δε φτάνει τόπι
Αφωρεσμένου Τούρκου, Φράγκου, ή Ρώσσου,
Είναι στημένο τ’ άγιο φλάμπουρό σου
Στου ιδανικού το ουράνιο κατατόπι.
Κι’ α σε κρατούν πιστάγκωνα δεμένη,
Κι’ α χίλια μύρια βάσανα παθαίνεις,
Μα στο τέλος θε νάβγης κερδεμένη,
εισ’ αίμα Ελληνικό και δεν πεθαίνεις.
Αν είναι ένας Θεός διαιοκρίτης,
Συ θα το δείξης, Λευτεριά της Κρήτης.

Στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, ο Μαβίλης οργανώνει σώμα 70 εθελο-

ντών το οποίο οπλίζει και συντηρεί με δικά του χρήματα.

Ο Λορέντζος Μαβίλης είναι ο κατ’ εξοχήν σονετογράφος της ελληνικής ποιή-

σεως, την οποία οδηγεί σε υψηλότατα σημεία.

Δείγματα σονέτων έχουμε και παλαιότερα, από την συλλογή Κυπριακών ερω-
τικών ποιημάτων και από την
Κρητική περίοδο της νέας ελληνι-
κής λογοτεχνίας.

Ο Δ. Σολωμός έγραψε σονέτα

(στα Ιταλικά), όπως και οι λοιποί
εκπρόσωποι της επτανησιακής
σχολής, αλλά και της Αθηναϊκής
(Γ. Δροσίνης, Κ. Παλαμάς, Α. Ε-
φταλιώτης, Ι. Γρυπάρης).

3
Ο Μαβίλης όμως, είναι ο κύριος εκπρόσωπος του σονέτου. Τα θέματά του α-
ναφέρονται στην μυθική και ιστορική παράδοση και ζωή. Εξυμνεί δε, την Ελ-
λάδα και τη φύση.

Είναι ποιήματα τα οποία πηγάζουν από την καρδιά και απευθύνονται σε καρ-
διές: «Πατρίδα», «Λήθη», «Ελιά», «Καρδάκι», «Νίκη», «Υπεράνθρωπος»,
«Καλλιπάτειρα».

Λήθη
Καλότυχοι οι νεκροί, που λησμονάνε
την πίκρια της ζωής. Όντας βυθίσει
ο ήλιος και το σούρουπο ακoλουθήσει,
μην τους κλαις, ο καημός σου όσος και να 'ναι!
Τέτοιαν ώρα οι ψυχές διψούν και πάνε
στης Λησμονιάς την κρουσταλλένια βρύση·
μα βούρκος το νεράκι θα μαυρίσει,
α στάξει γι' αυτές δάκρυ, όθε αγαπάνε.
Κι αν πιουν θολό νερό, ξαναθυμούνται,
διαβαίνοντας λιβάδι' απ' ασφοδίλι,
πόνους παλιούς, που μέσα τους κοιμούνται.
Α δεν μπορείς παρά να κλαις το δείλι,
τους ζωντανούς τα μάτια σου ας θρηνήσουν·
θέλουν – μα δε βολεί να λησμονήσουν.

Με τον Μαβίλη κλείνει ένδοξα

ο κύκλος της Επτανησιακής
σχολής, η οποία τόσα προσέ-
φερε στην Ελλάδα και στην
ποίησή μας.

Συνεχιστής του εθνικού μας

ποιητή Δ. Σολωμού, του ποιητή
της «Ωδής» Α. Κάλβου, του
εμπνευσμένου από τους ηρωι-
κούς αγώνες του 1821 και πρωτοστάτη
της ενώσεως των Επτανήσων Α. Βαλαω-
ρίτη. Επίσης των Γ. Τερτσέτη, Ι. Τυπάλ-
δου, Ιακ. Πολυλά και Γ. Μαρκορά.

Η Επτανησιακή σχολή αποτελεί αδιά-

ψευστο δείγμα του τι θα μπορούσε να
προσφέρει πνευματικά όλη η Ελλάδα, αν
δεν είχαν μεσολαβήσει τα τετρακόσια
χρόνια δουλείας.

Το 1910, ο Μαβίλης εκλέγεται βουλευτής

στην αναθεωρητική βουλή. Θα παραμεί-
νει όμως πάντα ιδεολόγος, πολέμιος της
φαυλοκρατίας και των συναλλαγών.

Ενημερώνεται για όλα τα θέματα και δεν

4
λείπει από τις συνεδριάσεις. Ιστορική θα μείνει η ομιλία του στην Βουλή στις
26-2-1911 για την γλώσσα, όπου θα αναφέρει τη φράση: «Χυδαία γλώσσα δεν
υπάρχει, υπάρχουν χυδαίοι άνθρωποι».

Η ομιλία εκείνη για το γλωσσικό ζήτημα κατέληγε ως εξής:

«Αφέτε, κύριοι, ελευθερίαν, μόνον ελευθερίαν ζητούμεν, εις τα

διάφορα ρεύματα ιδεών.

Εκ της συγκρούσεως αυτών θέλει γεννηθεί ο σπινθήρ, ο οποίος

βαθμηδόν μεγενθυνόμενος θα είναι ο ποιητής της φυλής, ο συνε-
νών εν εαυτώ πάσαν την θερμότητα και όλον το φως του παρελθό-
ντος της φυλής. Και δι’ αυτής της θερμότητος και δι’ αυτού του
φωτός θα καταυγάσει και θα θερμάνη την φυλής εις τον δρόμον
της προς τον πανύψιστον προορισμόν της».

Το 1912, επιτέλους η Ελλάς, συνδυάζοντας τα εθνικά όνειρα με την πολεμική

οργάνωση και την άξια ηγεσία Στρατού – Βασιλέως - Βενιζέλου, εφορμά για
την απελευθέρωση των υποδούλων μελών της.

Ο Μαβίλης, από τον προηγούμενο χρόνο, απευθυνόμενος στον Σ. Θεοτόκη,

του γράφει:

«Έχεις δίκιο εις όσα γράφεις, μα η πολιτική του Βενιζέλου είναι

εθνική, για τούτο πρέπει να παραβλέψουμε τις αδυναμίες ή τις α-
συνέπειες που παρουσιάζει. Όσο για με, αποφάσισα να μην πολι-
τευθώ άλλο. Θα αποτραβηχθώ απ’ την πολιτική και θα περιμένω.
Όταν σημάνει η σάλπιγγα θα πάω και εγώ να αφήσω τα ελεεινά
μου κότζια σε μια ρεματιά της ονειρεμένης μας Ηπείρου».

Η σάλπιγγα θα σημάνει και ο ελληνικός στρατός στο μέτωπο της Μακεδονίας,

μετά από νικηφόρο προέλαση, απελευθερώνει στις 26 Οκτωβρίου του 1912
την Θεσσαλονίκη.

Τον Νοέμβριο η Ελληνική σημαία υ-

ψώνεται στον Άγιο Όρος, ελευθερώνεται η Καστοριά και ο ελληνικός στόλος
απελευθερώνει την Χίο και την Ίμβρο.

Στο άλλο μέτωπο, για την απελευθέρωση της Ηπείρου, στις 26 Νοεμβρίου του
1912, ένα σώμα εθελοντών υπό τον Αλέξανδρο Ρώμα και τον Λορέντζο Μαβί-

5
λη, καταλαμβάνει το όρος Δρίσκο και απωθεί τους Τούρκους μέχρι την Ανα-
τολική όχθη της λίμνης των Ιωαννίνων.

Το ελληνικό σώμα το οποίο αποτελείται από Γαριβαλδινούς, Κρήτες, Μανιά-

τες, μαζί με μια πυροβολαρχία υπό τον Συνταγματάρχη Ματθαιόπουλο, θα
αναγκαστεί να υποχωρήσει προ της ισχυρής πιέσεων των Τούρκων και του
κινδύνου να κυκλωθεί.

Εκεί στις σκληρότατες μάχες του Δρί-

σκου, μετά δύο ημέρες, ο 52χρονος Μα-
βίλης θα δεχθεί σφαίρα και ενώ μετα-
φέρεται σε πρόχειρο χειρουργείο θα δε-
χθεί άλλη μία θανατηφόρα στον λάρυγ-
γα.

Έτσι δεν θα προλάβει να συμμετάσχει

στην συνέχεια των νικηφόρων επιχει-
ρήσεων της Ηπείρου.

Στην θριαμβευτική είσοδο του

ελληνικού στρατού στα Ιωάν-
νινα υπό τον διάδοχο αρχι-
στράτηγο Κωνσταντίνο τον
Φεβρουάριο του 1913, στο
Λεσκοβίκι, στο Καλπάκι, στην
Πρεμετή και τον Μάρτιο το
Αργυρόκαστρο και το Δέλβι-
νο.

Ο Λορέντζος Μαβίλης έγραφε

με το αίμα του, στις 28 Νοεμβρίου του 1912, το πιο ωραίο ποίημά του για την
Τιμή, την Δόξα και την Ελευθερία της Φυλής μας.

Τις τελευταίες στιγμές του ο επίσης τραυματισμένος Αλέξανδρος Ρώμας θα

του πει: «Αγαθή η μοίρα σου Λοχαγέ Μαβίλη».

Κατακλείδα
Η Λήθη είναι ο χειρότερος θάνατος
επωνύμων και ανωνύμων αγωνιστών
της Πατρίδας μας, οι οποίοι υπέρβα-
λαν εαυτόν, για είναι ελεύθερος αυτός
ο τόπος, τον οποίο ο Θεός, όταν μοί-
ραζε την γη, τον είχε κρατήσει για τον
εαυτόν του, αλλά τον χάρισε στους
Έλληνες.

Είναι "Η ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΑΔΑ", όπου, στον από Αρχαιοτάτων χρόνων χώρο και
πολιτισμό της, στρατωνίστηκαν κατά καιρούς βάρβαροι επιδρομείς, που μπο-
ρεί να της κατέστρεψαν και να έκλεψαν τα μνημεία της, όμως δεν κατάφεραν
να υποδουλώσουν το πνεύμα και τις ψυχές των παιδιών της.