POINTERS IN ENGLISH 4.

Persuasive
 Classifying Essays By Subject Matter
VALUES DEPICTED IN A FABLE 1. Character Sketch- centers on the
- A fable teaches a lesson or moral, appearance, character and
through the actions of its characters personality of a person who may be
and what the consequences of these imagined or real
actions are 2. Descriptive Essay- is a word picture
- A fable may teach a positive value or of a place, building, object etc., as
something that should be done or a the author sees or imagines it
negative value or something that 3. Philosophical Essay- also called
shouldn’t be done reflective essay, has for its subject
the use of reason and argument in
DERIVING WORDS THROUGH COMPOUNDING seeking truth and knowledge in
- Compound words may appear in three terms of first principles and
(3) written forms ultimate causes
1. Solid/Closed Compound- have words 4. Editorial Essay- discusses the
joined together (raincoat/makeup) important current issue found in
2. Hyphenated Compound- words joined newspapers and magazines and
by a hyphen (six-pack/son-in-law) ends with the writer’s point of view
3. Open Compound- words not linked by 5. Critical Essay- is a review passing
any marker (post office/pressure judgement on a play, a movie, a
cooker) book, a musical composition or
concert, a picture or other works of
EXPLICIT SIGNALS art
- Are those which are given outwardly, 6. Scientific Essay- interprets, not just
and usually out loud, as opposed of explains, scientific facts and is
being implied aimed at showing the bearing on
1. Statements like “Here we have…” or philosophy or progress of the
“On the other hand…” signal transitions scientific point discussed
between ideas like these may be for a 7. Semi-Narrative Essay- usually
series of information narrative in form, this essay is
2. Order Markers like “First”, “Second” written for the idea and for the
and “Finally” can cue information being story
delivered in a series or a list 8. Biographical Essay- analyzes and
3. Speakers may explicitly call out weighs the significance and
important information by describing it influence of the life of some
as such before saying it important person
 Effectiveness
CLASSIFYING ESSAYS BY SUBJECT MATTER 1. It expresses a vital point
- May be written in formal (used for 2. It widens the reader’s intellectual
essays that seek to inform or convince range
the reader in a logical or conventional 3. It reveals the interesting personality
manner) or informal (is useful for essays of the author
that may entertain while they inform) 4. Its style is marked by appropriate
 Major Styles beauty with humor or imagination
1. Narrative
2. Descriptive IMPLICIT SIGNALS
3. Expository
 - Are often indirect and easy to miss if beyond the character’s power
one does not pay attention or strength
1. Facial expressions are visually outward 4. Man vs Supernatural Beings- a
but can be easy to miss in the event of struggle between the main
momentarily split focus character and fictional or
2. While gestures may be explicit signals, supernatural beings like ghosts
body language tends to be implicit. The etc.
way the speaker stands and carries 5. Man vs Circumstances- a
himself/herself may reveal an struggle between the main
emotional state, sense of conviction or character and the events or
even an entire second message that is situations that are presented to
not part of what is directly stated him
3. Engagement is a signal delivered
implicitly. While eye contact and the FINDING & ANALYZING THE THEME IN POETRY
like may be used as explicit signals, - The element of poetry that refers to the
oftentimes a speaker will use these to central idea or message of a literary
signal interest or attention without work is called “theme”
realizing it - “Theme” is often confused or used
interchangeably with “lesson” or
IDENTIFYING DIFFERENT TYPES OF CONFLICT “moral”
- Conflict is a salient ingredient in - Theme is more than just a topic or
creating tension or excitement in a subject matter. It covers also what a
story poet feels or thinks about the revolving
- It refers to the problem of concern topic. It may or may not be all the time
which the characters have to resolve a positive idea
- Is also a struggle between or among - Themes vary depending on various
opposite forces experiences which can provide or yield
- May come from various sources: reactions, feeling or messages to the
Internal (come from the dilemma of a poet or the readers
character within himself—his own - Theme in a literary work such as a
thoughts, values, decisions, conscience poem is the “heart” and “soul” to a
or acts) or External (emanate from the piece because of its message of life and
outside factors which the character has for human nature
to deal with) which may be:  Advantages:
1. Man vs Society (or community)- 1. Know or find out things about the
a struggle between the main poet which includes his life or
character and the society personal history, experiences,
(practices, beliefs, norms or period when he lived that somehow
standards) influences or manifest this kind of
2. Man vs Man (another work he produces
character)- a struggle between 2. Remember that themes can be
the main character and other implied or stated
characters 3. Most poetry appeal in a universal
3. Man vs Nature (or theme on life, death, religion, joy or
environment)- a struggle love in general
between the main character 4. Empathize with the poet and ask
and the natural forces r what he really tries to convey, share
environment which may be or impart to the readers about life
REVISING SENTENCES TO ELIMINATE WEAK Donya Victorina, Kapitan Heneral, Padre
PASSIVE VERBS Irene, Padre Salvi, at Simoun.
- There are lots of ways that render a - Mataas ang tingin ng mga tao kay
sentence ineffective. One of them is the Simoun dahil na rin alam nila, lalo na ng
use of weak verbs which is often mga tao sa Maynila, na
formed by having a helping or auxiliary naiimpluwensiyahan nito ang Kapitan
verb with main verb. Such can be Heneral.
observed in sentences using passive - Dahil sa kabagalan ng bapor habang
voice. While there is nothing wrong sila’y naglalakbay ay napag-usapan sa
with the use of passive voice, it renders ibabaw ng kubyerta ang pagpapalalim
sentences as: ng ilog Pasig
a. Weak and less impactful - Sa kanilang usapan ay iminungkahi ni
b. Sloppy or misleading Simoun na gumawa ng tuwid na kanal
c. Ambiguous (with two or na mag-uugnay sa lawa ng Laguna at sa
more interpretations) look ng Maynila.
 How to Eliminate - Nagkasagutan sila ni Don Custodio na
1. Remove the less interesting verbs and isang opisyal na konsehal at nagbigay ng
have them replaced by interesting ones solusyon na kumbinsihin na lang
- EX: The resort has an array of slides and diumano ang mga tao na mag-alaga ng
giant pools > the resort offers an army itik. Kinakain daw kasi ng mga itik ang
of slides and giant pools mga suso sa ilog. Sa ganitong paraan,
2. Use sentences with active verbs or huhukayin daw ng mga tao ang ilog
voice than the passive voice upang may makuhang suso na kanilang
- EX: a well-organized plan was presented ipapakain sa mga alagang itik.
by the Student Council > The Student - Ngunit hindi nagustuhan ni Donya
Council presented a well-organized plan Victorina ang naturang suhestyon dahil
3. Refrain from using sentences that begin nadidiri siya sa balot.
with THERE ARE because it does not
have any role offered to make the KABANATA 2: IS ILALIM NG KUBYERTA
sentences more effective - Pumunta si Simoun sa ilalim ng
- EX: There are several candidates visiting kubyerta. Palibhasa’t lahat ng gamit at
the Ex: I like to be a freedom fighter > I mga kargamento ay doon din
like to fight and advocate freedom for matatagpuan kaya naman masikip
every one masikip sa lugar na iyon para sa mga
4. Choose simple present tense and pasahero.
simple past tense instead of present - Naroon sa ilalim ng kubyerta ang
progressive tense and past progressive dalawang estudyate na sina Basilio na
tense nag-aaral ng medisina at mahusay nang
- EX: Is rehearsing > rehearses, Was manggamot, at si Isagani na isang
rehearsing > rehearsed makata at katatapos pa lamang sa
Ateneo.
POINTERS IN FILIPINO - Kausap ng dalawa si Kapitan Basilio
kung saan nadaanan ng kanilang pag-
KABANATA 1: SA IBABAW NG KUBYERTA uusap si Kapitan Tiyago. Pinauwi raw
- Naglalayag sa ilog Pasig ang Bapor Tabo siya, ani Padre Irene na naging tagapayo
isang umaga ng Disyembre. Patungo ito ng kapitan nitong nga huling araw.
sa Laguna at lulan sa ibabaw ng - Napunta naman ang usapan sa
kubyerta sina Don Custodio, Ben Zayb, paaralang balak ng mga estudyante
 tungkol sa pagtuturo ng mga Kastila. Padre Camorra kung kailan magiging
Ayon kay Kapitan Basilio ay hindi raw sulak at malawak na karagatan ang
ito magtatagumpay. Tutol naman dito tubig.
ang dalawang binata. Maya-maya pa’y - Sinagot siya ni Isagani ng “kapag
lumayo na si Kapitan Basilio. pinainit ng apoy; sa sandaling ang
- Noo’y napag-usapan nila si Paulita mumunting ilog na watak-watak ay
Gomez, ang kasintahan ni Isagani na magkakasamasama sa kailalimang
maganda, mayaman at may pinag- hinuhukay ng tao.
aralan na pamangkin ni Donya - Binigkas din ni Basilio ang isang tula ni
Victorina. Ipinahahanap ng Donya kay Isagani tungkol sa pagtutulong ng apoy
Isagani ang kanyang asawa na si Don at tubig sa pagpapatakbo sa makina
Tiburcio de Espadaña. Ito ay nasa bahay (steam engine). Ngunit ayon kay
pa ni Padre Florentino na amain ng Simoun ay pangarap daw iyon dahil ang
binata, nagtatago. makina ay hahanapin pa.
- Ilang sandali pa’y dumating si Simoun at - Nang umalis na si Simoun ay saka
kinausap ng magkabigan. Agad na lamang nakilala nang lubusan ni Isagani
ipinakilala ni Basilio kay Simoun si ang mag-aalahas na tinatawag ding
Isagani. Kardinal Moreno.
- Ani Simoun, hindi niya nadadalaw ang - Pamaya-maya pa’y may dumating na
lalawigan nina Basilio dahil ang kanilang utusan upang ipatawag ang pamangkin
lalawigan ay mahirap at di makabibili ng ni Padre Florentino. Ngunit nakita ng
alahas. kapitan ang pari kaya ito ay
- Tinutulan naman ito ni Isagani at inanyayahang pumanhik sa ibabaw ng
sinabing hindi sila namimili ng alahas kubyerta.
dahil hindi naman nila kailangan.
Napangiti si Simoun sa sinabi ng binata. KABANATA 3: MGA ALAMAT NG ILOG PASIG
Paliwanag niya, dukha daw ang - Naabutan ni Padre Florentino na
lalawigang nabanggit niya dahil ang nagtatawanan ang mga tao sa itaas ng
mga pari sa simbahan ay Pilipino. kubyerta. Pinag-uusapan ng mga pari
- Inanyayahan ni Simoun ang ang pagkamulat ng mga Pilipino at pag-
magkaibigan sa pag-inom ng serbesa uusig sa mga bayarin sa simbahan.
ngunit ito’y tinanggihan ng dalawa. - Pagkaraan ay dumating si Simoun.
Ayon kay Simoun, sinabi umano ni Aniya, sayang raw at hindi niya nakita
Padre Camorra na kaya tamad ang mga ang mga dinaanan ng bapor. Wala daw
Pilipino ay dahil pala-inom ng tubig at kwenta sa kanya ang alinmang pook na
hindi ng serbesa. kanyang makikita kung wala rin namang
- Tinugon siya ni Basilio at sinabing, alamat ang mga ito.
“sabihin ninyo kay Padre Camorra na - Kaya naman sinimulang isalaysay ng
kung siya ay iinom ng tubig sa halip ng Kapitan ang alamat ng Malapad-na-
serbesa, marahil ay mawawala ang Bato.
sanhi ng mga usap-usapan.” - Anang Kapitan, ito daw ay banal sa mga
- Dagdag pa ni Isagani, “lumuluhod sa katutubo noong una bilang tahanan ng
alak at sa serbesa na pumapatay ng mga espiritu. Nang tirahan daw ito ng
apoy; na kapag pinainit ay sumusulak; mga tulisan ay nawala ang takot sa
nagiging malawak na dagatan at espiritu, sa halip ay nasalin sa mga
gumugunaw ng santinakpan.” tulisan ang takot.
- Tinananong naman ni Simoun kung ano - Nabanggit ng Kapitan ang alamat
ang itutugon niya sakaling itanong ni tungkol kay Donya Geronima at
 inanyayahan na si Padre Florentino ang - Si Tandang Selo na umampon noon sa
magsalaysay ng alamat. gubat kay Basilio ay matanda na. Ang
- May magkasintahan umano sa Espanya anak nitong si Kabesang Tales ay isa
at ang lalaki ay naging arsobispo sa nang Kabesa de Baranggay. May tatlo
Maynila. Nagbalatkayo daw ang babae, itong anak, sina Lucia, Tano, at Juli.
sinundan ang kasintahan sa Maynila at Namatay si Lucia at ang kanyang asawa
hinihiling na sundin nito ang pangako na dahil sa malaria. Sina Tano at Juli na
magpakasal sila. lamang ang buhay.
- Ngunit may ibang naisip ang arsobispo. - Yumaman na sila dahil sa tiyaga.
Sa halip na pakasal ay itinira niya ang Nakisama si Kabesang Tales sa
babae sa isang yungib na malapit sa Ilog namumuhunan sa bukid at nang
Pasig. makaipon ng kaunti ay nagbungkal ng
- Nagandahan si Ben Zayb sa alamat. lupa sa gubat. Nang maipagtanong na
Nainggit naman si Donya Victorina at walang may-ari sa naturang lupa ay
ibig ding manirahan sa kweba. ginawa niya itong tubuhan.
- Tinanong ni Simoun si Padre Salvi ng, - Inisip din niyang pag-aralin na sa
“Sa inyong palagay, hindi ba higit na kolehiyo si Juli upang mapantay kay
mainam ay ilagay sa isang beateryo Basilio na kasintahan nito.
tulad ni Sta. Clara?” Sinagot ng pari ang - Nang umunlad ang bukid ay inangkin ito
tanong ni Simoun at sinabing hindi daw ng mga prayle at pinagbayad ng buwis
siya makakahatol sa mga ginawa ng si Kabesang Tales. Tinaasan ng tinaasan
isang arsobispo. ng mga pari ang buwis at nang di na
- Upang mabago naman ang kanilang kinaya ng Kabesa ay nakipag-asunto ito
usapin ay isinalaysay ang alamat ni San sa mga prayle.
Nicolas na nagligtas sa isang Intsik sa - Dinala ni Kabesang Tales sa korte upang
pagkamatay sa mga buwaya. Naging maayos ang problema. Ngunit natalo
bato diumano ang mga buwaya ng ang Kabesa dahil nasa ilalim ng
dasalan ng Intsik ang santo. impluwensya ng mga prayle ang
- Nang datnan ng bapor ang lawa ay gobyerno.
nagtanong si Ben Zayb sa Kapitan kung - Nang tuluyan nang hindi makabayad ng
saan banda doon napatay ang isang buwis si Kabesang Tales ay ipinaglaban
Guevarra, Navarra o Ibarra. pa rin niya ang lupa sa pamamagitan ng
- Itinuro naman ng Kapitan kung saan. Sa pagbabantay dito.
tubig ay naghanap pa ng bakas si Donya - Sa kanyang pagbabantay ay nagdala
Victorina ng pagkamatay kahit siya ng baril na kinumpiska ng prayle.
labingtatlong taon na ang nakalilipas Sumunod ay itak naman ang kanyang
mula ng mangyari iyon. dinala ngunit ipinagbawal itong muli ng
- Ayon kay Padre Salvi, nakasama daw ng mga pari. Sa huli ay palakol na lamang
ama ang bangkay ng kanyang anak. ang dinala ng Kabesa sa pagbabantay.
Dagdag naman ni Ben Zayb, ‘yon daw - Kalaunan ay dinakip ng mga tulisan si
ang pinakmurang libing. Kaya naman Kabesang Tales dahil may perang nakita
nagtawanan ang iba. sa kanya at nakakapagbayad ng
- Namutla naman si Simoun at walang abogado para sa kaso niya. Ipinatubos
kibo. Ipinagpalagay na lamang ng naman siya sa halagang 500.
Kapitan na nahihilo ito dahil sa - Upang may maipantubos sa ama ay
paglalakbay. ibinenta ni Julia ang kanyang mga
alahas liban sa bigay ng kanyang nobyo
KABANATA 4: SI KABESANG TALES
 na isang laket na pagmamay-ari ni maliban sa bahay ni Kapitan Basilio na
Maria Clara. puno ng kaligayahan. Nakita niya dito
- Nang di sumapat ang perang pantubos ang alperes, ang kura, at si Simoun.
ay namasukan siyang katulong sa - Nakarating din si Basilio sa bahay ni
tahanan ni Hermana Penchang. Kapitan Tiyago kung saan siya’y binati
- Bisperas noon ng Pasko kaya ng mga katiwala. Ikinuwento ng mga ito
kinabukasan ay maninilbihan na siya kay Basilio ang tungkol sa mga
bilang isang alila. Dahil sa pangyayaring pangyayari sa bukid kung saan
ito ay hindi na nakapag-aral si Juli. maraming namatay na hayop at
- Masalimuot naman ang naging katiwala at sa balitang nadakip si
panaginip ng dalaga ng gabing iyon. Kabesang Tales, ang ama ng kanyang
nobyang si Juli.
KABANATA 5: ANG NOCHE BUENA NG ISANG
KUTSERO KABANATA 6: SI BASILIO
- Gabi na noon at kasabay ng pag-uwi ni - Nang sumapit ang madaling-araw ay
Basilio sa bayan ng San Diego ay ang umalis ng tahimik si Basilio sa bahay ni
nagaganap na prusisyong pang-noche Kapitan Tiyago saka nagtungo sa gubat
Buena. Nalimutan ng kutserong si ng mga Ibarra. Anibersaryo kasi ng
Sinang ang kanyang sedula kaya’t ito’y pagpanaw ng kanyang ina sa mismong
kinakailangang bugbugin muna ng mga gubat na iyon. Ipinagdasal niya ang
guwardiya sibil. kaluluwa ng kanyang ina at inalala ang
- Pagkatapos ay napag-usapan nila ang mga angyayari labing-tatlong taon na
imahen ni Metusalem, ang pinaka- ang nakararaan.
matandang taong nabuhay sa mundo. - Naalala niya na may isang lalaki na
Kasunod nito’y idinaan ang mga imahen sugatan. Inutusan siyang maghakot ng
ng tatlong Haring Mago. Dahil dito’y kahoy na ipansusunog sa kanyang ina at
naalala ni Sinang si Haring Melchor na sa lalaki. May isa ring lalaki na tumulong
kayumanggi ang balat. sa kanya sa paglilibing sa lalaking
- Itinanong ng kutsero kay Basilio kung sugatan pati na rin sa kanyang ina.
nakawala na ang kanang paa ni - Pagkaraan ng mga pangyayaring iyon ay
Bernardo Carpio na naipit sa umalis na si Basilio sa gubat at lumuwas
kabundukan ng San Mateo. sa Maynila.
Pinaniniwalaan kasi na hari ng mga - Sa sobrang hiraap at gutom ay ninais na
Pilipino si Bernardo Carpio na niyang magpasagasa sa mga karwaheng
makakapagpalaya diumano sa bayan. dumadaan. Sakto namang dumaan ang
- Pagkaraan ay nadaan rin nila ang ilang karwahe ni Kapitan Tiyago na lulan din
mga imahen, ang huli sa mga ito ay ang si Tiya Isabel. Kapapasok pa lamang ni
imahen ng birheng Maria na tila Maria Clara noon sa kumbento at pauwi
malungkot. na sana nang madaanan nila si Basilio.
- Nahuli muli si Sinang dahil hindi niya - Isinama si Basilio ni Kapitan Tiyago at
namalayang namatay na ang ilaw ng naging katulong siya sa bahay nito.
kanyang kalesa. Sa pagkakataong ito ay Wala siyang sweldo ngunit ang kapalit
dinala na sa presinto ang kutsero kaya ng kanyang paninilbihan ay pinag-aral
bumaba na lamang si Basilio at naman ng Kapitan si Basilio sa Letran.
naglakad. - Sa unang taon ng kanyang pag-aaral ay
- Sa paglalakad ni Basilio ay napansin niya wala siyang nabibigkas kundi ang
na wala masyadong parol ang mga pangalan niya at ang salitang “adsum” o
bahay at tahimik ang karamihan narito po. Minamaliit din siya doon
 dahil sa kanyang luma at gulanit na ang taong dumating. Nagsimula itong
kasuotan. Gayunpaman ay lagi siyang maghukay gamit ang asarol.
nagsasaulo ng leksiyon. - Nakilala siya ni Basilio. Ang taong
- Nagkaroon ng isang gurong Dominiko si dumating ay ang mag-aalahas na si
Basilio. Minsan ay tinawag niya ang Simoun. Siya rin ang taong tumulong sa
binata upang lituhin ito sa pagtatanong paglilibing sa kanyang ina at sa lalaking
ng leksyon. Subalit sinagot siya ni Basilio sugatan labing-tatlong taon na ang
nang tuloy-tuloy at walang kagatul- lumipas.
gatol. Dahil dito’y tinawag siyang loro - Lumabas sa pinagtataguan si Basilio at
ng propesor sa gitna ng katuwaan ng lumapit kay Simoun upang tumulong sa
klase. paghuhukay. Ngunit tinutukan siya ng
- Nang minsang bigyan muli ng guro si baril ni Simoun at itinanong kung siya
Basilio ng katanungan ay nasagot niya daw ba ay nakikilala nito.
muli ang mga ito. Sa pagkakataong ito - Tumugon si Basilio at sinabi na
ay wala ang inaasahang katatawanan. nakikilala siya nito. Siya diumano ang
- Dahil dito’y napahiya ang Dominiko at taong tumulong sa kanya labing-tatlong
sumama ang loob kay Basilio. taon na ang nakalilipas. Inakaala ng
Nagkaroon pa sila ng alitan at hamunan lahat na siyang patay na ngunit kinilala
sa labanang gagamitan ng sable at siya ni Basilio na ang lalaking kausap ay
baston. walang iba kundi si Ibarra.
- Natutuwa namang iniharap siya ng mga - Ani Simoun, malaking sikreto ang
mag-aaral sa kanilang propesor. Mula nalalaman ni Basilio kaya di niya
noon ay nakilala na at nakatuwaan si pagsisihan na patayin ito dahil ayaw
Basilio. Siya ay nagkaroon ng markang niyang maburilyaso ang kanyang
sobresaliente. planong paghihiganti.
- Dahil masikap sa pag-aaral si Basilio ay - Ngunit dahil sa halos pareho sila ng
hinikayat siya ni Kapitan Tiyago na sinapit ni Basilio at uhaw din sa
lumpat sa Ateneo Municipal. katarungan ay dapat daw silang
Namumuhi kasi si Kapitan Tiyago sa magtulungang dalawa.
mga prayle mula nang magmongha si - Inamin ni Simoun na siya nga si Ibarra at
Maria Clara. Doon ay pinili ni Basilio ang ikinuwento na nilibot niya ang buong
pag-aaral ng medisina dahil ito rin daigdig upang magpayaman upang sa
naman ang kanyang hilig. kanyang pagbabalik ay mapabagsak ang
- Sa kanyang ikatlong taon ay marunong pamahalaang sumira sa kanyang buhay.
nang manggamot ang binata kaya ng - Siya raw ay bumalik upang gisingin ang
makaipon ay nakapagbihis na siya nang damdamin ng bayan sa paghihimagsik
maganda at nakapag-ipon din nang laban sa pagmamalabis ng taong
kaunti. pamahalaan at simbahan.
- Nasa huling taon na ng pag-aaral ng - Di rin sang-ayon si Ibarra sa plano nina
medisina si Basilio at kapag nakatapos Basilio na pagtatayo ng paraalan ng
ng pag-aaral ay pakakasal na sila ni Juli. Wikang Kastila at sa paghingi nilang
gawing lalawigan ng Espanya ang
KABANATA 7: SI SIMOUN Pilipinas at bigyan ng pantay na
- Uuwi na sana si Basilio nang may nakita karapatan ang mga Kastila at Pilipino.
siyang liwanag na paparating at -
makarinig ng yabag. Nagtago siya sa - Ayon kay Simoun, magbibigay lamang
puno ng baliti at sa kabilang dako ng daw ito ng daan sa Pilipinas sa pagiging
punong kanyang pinagtaguan ay tumigil bayang walang sariling pagkukuro,
 walang kalayaan at pati kapintasan ay Simoun dahil mas dapat umanong
hiram dahil sa pagpipilit manghiram ng unahing gamutin ang sakit ng bayan.
wika. - Ngunit para kay Basilio, kaya nga daw
- Katwiran naman ni Basilio, ang kastila niya pinili ang siyensiya ay upang
umano ay isang wikang magbubuklod- makapaglingkod sa bayan. Kalaunan ay
buklod sa mga pulo ng Pilipinas. nauwi sa kadakilaan ng karunungan ang
- Bagay na pinabulaanan ni Simoun. pag-uusap nina Basilio at Simoun.
Kailan man ay di raw magiging wikang - Napansin ni Simoun na tila hindi naantig
pangkalahatan sa bayang ito ang wikang ang kalooban ni Basilio kaya tinuya niya
Kastila. Iilan lamang daw ang ito. Ani Simoun, wala namang ginagawa
nakapagsasalita ng Kastila at ang iilang si Basilio kundi tangisan ang bangkay ng
ito ay mawawalan ng sariling kanyang ina na parang isang babae.
kakayahan, magpapailalim sa ibang Tutulungan daw niya si Basilio sa
utak, at paaalipin. paghihiganti.
- Tinuligsa ni Simoun ang mga pangkat na - Ngunit ano naman daw ang mapapala
naghahangad luminang sa wikang niya sa paghihiganti kung hindi naman
Kastila at di sa kaalamang magsalita o daw mabubuhay ang kanyang ina at
sumulat sa sarili nilang wika pati ang kapatid kahit gawin niya ito, sagot ni
mga nagpapanggap na di sila maalam Basilio.
magsalita at umunawa ng sariling wika. - Ngunit tinugon siya ni Simoun na ang
- Dagdag pa ni Simoun, mabuti raw kung pagpapaumanhin ay di laging kabaitan,
ayaw silang turuan ng mga Kastila ng ito’y kasalanan kung nagbibigaay-daan
kanilang wika. Mas maigi umano na sa pang-aapi. Walang mang-aalipin
paunlarin ang isang katutubong wikain kung walang paaalipin.
nang mawala ang pagtatangi-tangi at - Saka ipinaalala ni Simoun na sa pag-
magkaroon ng mga layuning pambansa. aaral ni Basilio ay maaaring danasin nito
- Dapat din ay huwag hayaang ang dinanas ni Ibarra. Nagtaka si Basilio.
magpalagay ang Kastila na sila ang Siya na raw ang inapi ay siya pa ang
panginoon dito at sila’y bahagi ng kamumuhian.
bayang ito kundi sila’y mga manlulupig - Ani Simoun, likas sa tao ang mamuhi sa
at dayuhan. Sa gayon daw ay mas kanyang inaapi.
matatamo nina Basilio ang tunay na - Nguni’t di naman daw sila
paglaya. pinakikialaman ni Basilio kaya pabayaan
- Inamin ni Simoun na ito ang dahilan daw nila siyang makagawa at mabuhay.
kung bakit hinayaan niyang mabuhay si - Tinugon naman ni Simoun si Basilio at
Basilio, Isagani at Makaraig na binalak sinabing magkaanak din ito ng mababait
niyang patayin dahil baka maging na alipin at ang mga damdaming mabuti
hadlang ang mga ito sa pinaplano o masama ay namamana ng kanyang
niyang paghihiganti. magiging anak.
- Paliwanag naman ni Basilio, di daw siya - Dagdag pa ni Simoun, walang hangad si
isang pulitiko. Napalagda lamang siya sa Basilio kundi isang munting tahanan,
kahilingang tungkol sa paaralan dahil kaunting kaginhawahan, isang asawa;
inaakala niyang iyon ang mabuti. Ngunit isang dakot na bigas; mithiin rin ng
sa panggagamot daw talaga ang hilig marami sa Pilipinas, at kung iyan ay
niya. ibigay sa kanila, ituturing nilang sila’y
- Sa kasalukukuyang kalagayan daw ng mapalad na.
lipunan ay hindi makapanggagamot - Matapos sabihing di niya
nang mahusay si Basilio ayon kay pinagbabawalan si Basilio sa
 pagbubunyag ng kanyang lihim ay - Anang ilan, kung di lamang daw umalis
sinabing kung may kailangan si Basilio si Kabaesang Tales ay baka hindi hindi
ay magsadya lamang ito sa kanyang daw nangyayari iyon kay Tandang Selo.
tanggapan sa Escolta. Nag-usap-usap din ang mga ito kung
- Nagpasalamat naman si Basilio at sino ba ang may kasalanan kaya
iniiwan si Simoun na nag-iisip. Di raw nangyari ang kamalasan kay Tandang
kaya niya napaniwala si Basilio sa Selo.
paghihiganti o may balak din itong - Ibinunton naman ni Hermana Penchang
maghiganti ngunit naglilihim lamang at ang sisi sa lolo ni Juli. Aniya, parusa raw
nais sarilinin o sadyang wala nang ito dahil sa kakulangan ng pagdadasal at
hangad na maghiganti? hindi pagturo ni Tandang Selo kay Juli
- Ngunit lalong nagtumining sa loob ni nang maayos.
Simoun ang matinding nasa na - Nang mabalitaang ng Hermana na
makapaghiganti. tutubusin ni Basilio ang kasintahan ay
sinabi niyang ang binata ay isang
KABANATA 8: MALIGAYANG PASKO demonyong nag-aanyong estudyante na
- Kinaumagahan ay agad na tinungo ni ibig magpahamak sa kaluluwa ng
Juli ng kinalalagyan ng Mahal na Birhen dalaga.
upang alamin kung may dalawandaan at - Samantala, nakauwi na si Kabesang
limampung piso na sa ilalim nito. Tales dahil sa tulong ng salaping
- Sa kasamaang palad ay hindi naghimala napagbilhan ng mga alahas ni Juli at
ang Mahal na Birhen kaya inaliw na nautang ng dalaga kay Hermana
lamang niya ang sarili at inayos ang Penchang.
damit na dadalhin pagtungo sa tahanan - Nalaman din niyang nagpaupang utusan
ni Hermana Penchang. si Juli, ang kanyang lupa ay pagmamay-
- Dahil Pasko noon kaya ang mga bata ay ari na ng iba, at napipi ang amang si
binibihisan nang magara ang kanilang Tandang Selo.
mga anak upang magsimba at - Pinapaalis na din siya sa kanyang bahay
pagkatapos ay dadalhin sa kanilang mga sa utos na rin ng hukuman at binigyan
ninong at ninang upang mamasko. lamang ng tatlong araw para maialis
- Nagpunta sa bahay ni Tandang Selo ang ang lahat ng kanilang gamit. Ito nama’y
kanilang mga kamag-anak upang ikinatuwa ng mga pari at ng bagong
mamasko ngunit nang babatiin na niya may-ari ng kanyang lupa.
ang mga ito ay laking gulat niya na - Dahil sa mga kaganapang ito ay naupo
walang salitang lumabas sa kaniyang lamang sa isang tabi ang Kabesa at
bibig. nanatiling walang kibo.
- Pinisil niya ang kanyang lalamunan,
pinihit ang leeg at sinubukang tumawa KABANATA 10: KAYAMANAN AT KARALITAAN
ngunit kumibut-kibot lamang ang - Nakipanuluyan si Simoun sa bahay ni
kanyang mga labi. Ang ingkong ni Juli ay Kabesang Tales na nasa pagitan ng
napipi. bayan ng San Diego at ng Tiyani.
Naghihirap na noon si Kabesang Tales
KABANATA 9: MGA PILATO samantalang dala nang lahat ni Simoun
- Naging usap-usapan sa bayan ang mga ang pagkain at ibang kailangan at
nangyari kay Tandang Selo. Karamihan dalawang kaban ng mga alahas.
sa mga tao ay walang pakialam - Ipinagmalaki rin niya sa Kabesa ang dala
samantalang ang iba ay walang habas niyang rebolber. Maya-maya pa’y
kung pagtsismisan ang matanda.
 nagdatingan na ang mga mamimili ng - Samatala, tatlo ang pinatay ni Kabesang
alahas. Tales ng gabing iyon: ang prayle, ang
- Doon ay dumating sina Kapitan Basilio, lalaking gumagawa sa lupa, at ang
ang anak nitong si Sinang at asawa nito, asawa nito na putol ang leeg at puno ng
at si Hermana Penchang na mamimili ng lupa ang bibig. Sa tabi ng bangkay ng
isang singsing na brilyante para sa babae ay may papel na may nakasulat
birhen ng Antipolo. Binuksan ni Simoun na “Tales” na isinulat ng daliring
ang dalawang maleta ng alahas na may isinawsaw sa dugo.
iba’t ibang uri, ayos, at kasaysayan.
- Inilabas ni Simoun ang mga bago niyang KABANATA 11: LOS BANOS
hiyas at doon namili si Sinang. Sinabi rin - Nangaso ang Kapitan Heneral sa Boso-
ni Simoun na namimili rin siya ng boso ngunit wala siyang nahuli dahil
alahas. Tinanong niya si Kabesang Tales natatakot ang mga hayop sa dala niyang
kung may ipagbibigli itong alahas. musiko. Ikinatuwa naman ito ng
- Iminungkahi ni Sinang ang kwintas na Heneral dahil ayaw niyang malaman ng
agad tinawaran ni Simoun ng mga kasama na wala siyang alam sa
limandaang piso nang makilala niyang pangangaso. Kaya naman sila ay umuwi
kay Maria Clara nga iyon na kanyang na lamang sa bahay ng Kapitan Heneral.
kasintahan na nagmongha. - Sa isang bahay-aliwan sa Los Baños ay
- Ngunit ayon kay Hermana Penchang ay naglaro ng baraha sina Padre Irene,
hindi daw dapat iyon ipagbili ni Padre Sybila at ang Kapitan. Naiinis
Kabesang Tales dahil minabitu pa ni Huli naman si Padre Camora dahil lagi siyang
ang paalila kaysa ipagbili iyon. Isangguni talo. Hindi nagtagal ay pinalitan siya ni
raw muna ni Kabesang Tales sa anak Simoun sa paglalaro.
ang bagay na iyon na sinang-ayunan - Pumayag si Simoun na itaya ang
naman ni Simoun. kanyang mga alahas sa kondisyong
- Nang lumabas ng bahay si Kabesang ipupusta ng mga prayle ang pangakong
Tales ay natanawan niya ang prayle at magpapakasama sa loob ng limang
ang bagong may-ari ng kanyang lupa. araw. Sa Kapitan Heneral naman ay ang
- Kinabukasan, wala na si Kabesang Tales pagbibigay ng kapangyarihan kay
sa kanyang tirahan. Nawawala rin ang Simoun na magpakulong at
rebolber ni Simoun at ang naroroon magpatapon ng kahit na sinong kanyang
lamang ay isang sulat at kuwintas ni nanaisin.
Maria Clara. - Dahil sa mga kakaibang kundisyong ito
- Humingi ng paumanhin si Kabesang ng pagsusugal ay napalapit sina Don
Tales sa pagkuha niya ng baril ng mag- Custodio, Padre Fernandez at ang
aalahas dahil kinailangan niyang sumapi Mataas na Kawani. Ang Mataas na
sa mga tulisan. Pinagbilinan din niya si Kawani ay nagtanong kung ano ang
Simoun na mag-ingat sa mga tulisan mapapala ni Simoun sa kanyang mga
dahil mapahamak ang mga ito. hiling.
- - Tinugon ito ni Simoun na para daw
- Si Tandang Selo ay hinuli ng mga luminis ang bayan at maalis na lahat
gwardiya sibil. Natuwa naman si Simoun ang masasamang damo.
dahil sa wakas ay natagpuan na niya - Iniisip ng mga nakarinig na kaya ganun
ang taong kanyang kailangan, isang na lamang ang kaisipan ni Simoun ay
pangahas ngunit marunong tumupad sa dahil sa pagkakaharang sa kanya ng
mga pangako. mga tulisan.
- Ayon naman kay Simoun, walang kinuha - Sumang-ayon dito si Simoun at sinabi
sa kanya kundi ang dalawa niyang na ito’y kahina-hinala. Kaya naman
rebolber at mga bala. Kinamusta pa nga pinutol na ng Heneral ang usapin at
daw ng mga ito ang Kapitan Heneral at sinabing pag-iisipan niya ang mga bagay
sinabing marami raw baril ang mga na iyon.
tulisan. - Pamaya-maya pa’y dumating ang kura
- Tumugon naman ang Heneral at ng Los Baños na nagsabing handa na
sinabing ipagbabawal niya ang mga ang pagkain.
sandata. - Ang kawani naman ay bumulong sa
- Katwiran naman ni Simoun ay marangal Kapitan Heneral na si Juli ay tatlong
daw ang mga tulisan. Sila lamang raw araw na pabalik-balik at
ang tanging marangal na kumikita ng nagmamakaawa na palayain ang
ikabubuhay nila. kanyang nuno.
- Dagdag pa ni Simoun, “Halimbawa, - Sinang-ayunan naman ito ni Padre
pawawalan ba ninyo ako nang di man Camorra kaya pumayag rin ang Heneral.
lang kukunin ang aking mga alahas? Ang
kasamaan ay wala sa mga tulisan sa KABANATA 12: PLACIDO PENITENTE
bundok nasa mga tulisan sa bayan at - Patungo sa Unibersidad ng Santo Tomas
siyudad.” si Placido Penitente. Malungkot ang
- “Gaya ninyo”, ani Padre Sibylang kanyang mukha dahil ibig na niyang
nakatawa. tumigil ng pag-aaral tulad ng nasabi sa
- “Gaya natin”, ganti ni Simoun, “Tayo dalawang sulat niya sa ina. Nasa ika-
nga lamang ay mga di-hayagang apat na taon na siya ng pag-aaral ngunit
tulisan.” pinakiusapan na kahit batsilyer sa artes
- Kalahating oras na lamang at ay matapos niya.
magtatanghalian na kaya tinigil na ng - Palaisipan sa mga kababayan ni Placido
Kapitan Heneral ang laro. Maraming sa Tanawan, Batangas kung bakit nais
suliranin pa silang pinag-usapan. na niyang tumigil sap ag-aaral. Siya pa
- Isa na dito ang pagbabawal ng Heneral naman ang pinakamatalino sa bantog
sa armas de salon. Tutol man ang na paaralan ni Padre Valerio roon. Hindi
Mataas na Kawani dito ngunit wala naman siya sugarol, walang kasintahang
naman siyang nagawa. Nagbigay pa ng magyayayang pakasal, at laban sa mga
payo si Simoun na huwag ipagbawal ang aral ng Tandang Basyong Makunat.
armas de salon sa halip ay magkaroon - Nasa liwasan ng Magallanes na si
na lamang ng iisang sukat na Placido nang tapikin siya sa balikat ni
kasalukuyang nabibili noon. At ito ang Juanito Pelaez. May kayabangan si
nasunod. Juanito, mayaman, may pagkakuba, at
- Sumunod na pinag-usapan ay ang paborito ng mga guro. Anak siya ng
paraalan sa Tiyani. Iminungkahi ni Don isang mestisong Kastila.
Custodio na gawing paaralan ang - Napag-usapan ng dalawa ang tungkol sa
sabungan kahit sa loob ng isang araw sa bakasyon ni Juanito sa Tiyani.
isang linggo na tinutulan kaagad ng Nangharana raw sila ni Padre Camorra
Kapitan Heneral. ng magagandang babae at ipinagyabang
- Ang ilang mga sa pari ay tutol sa na wala raw bahay na hindi nila
pagpapatayo ng Akademya dahil sa ito’y napanhik.
makakaepekto sa karapatan, isang - Dagdag pa ni Juanito, tanga raw si
paghihimagsikan at dapat raw ay hindi Basilio sa pagkakaroon ng katipang
nag-aaral ang mga Indiyo.
 tulad ni Huli dahil susuko rin daw si Huli napansin nga siya ng kanyang guro.
kay Padre Camorra. Ngunit nabastusan ito kay Placido at
- Nagtanong ng leksyon si Pelaez kay nasabing magbabayad daw ito sa kanya.
Penitente dahil noon lamang siya
papasok. Ani Placido, tungkol daw sa KABANATA 13: ANG KLASE SA PISIKA
salamin ang leksyon. Ngunit niyaya ni - Isang mahaba at rektangular na
Juanito si Placido na maglakwatsa, bulwagan ang silid ng klase sa Pisika,
bagay na tinutulan naman ng huli. maluluwang ang bintana nito at
- Natigil lamang ang kanilang pag-uusap narerehasan ng bakal. Sa magkabilang
ng manghingi ng abuloy si Juanito para tabi ng silid ay may tatlong baitang na
sa monumento ng isang paring batong natatapakan ng kahoy. Doon
Dominikano. Nagbigay naman ito ng nakaupo ang mga estudyanteng
abuloy dahil alam niyang makatutulong nakaayos ayon sa pagkakasunud-sunod
ito para sa pagpasa ng estudyante. ng letra ng kanilang mga apelyido.
- Sa unibersidad ay naroon si Isagani na - Walang palamuti ang dingding ng silid.
nakikipagtalo tungkol sa aralin. Ang May mga kasangkapan nga sa pisika
ibang estudyante naman ay tinitingnan ngunit ito ay nakasusi sa isang aparador
ang mga magagandang dalagang na may salamin at kung gamitin man ay
nagsisimba. ipinakikita lamang sa klase mula sa
- Pinagtinginan ng mga estudyante ang malayo tulad ng Santisimo ng Pari.
isang karwaheng parating kung saan - Samantala, ang batang Dominikong pari
lulan ang katipan ni Juanito na si Paulita na si Padre Millon ang guro sa klase ng
Gomez. Nginitian siya ng tiyahin ni Pisika. Siya’y napabantog sa pilosopiya
Paulita na si Donya Victorina. sa Kolehiyo ng San Juan de Letran.
- Ang estudyanteng si Tadeo na kaya Katapat ng pintuan, sa ilalim ng larawan
lamang pumasok sa paaralan ay upang ni Santo Tomas de Aquino ay doon
alamin kung may pasok at kung nakaupo ang propesor.
mayroon ay aalis na at magdadahilang - Tinawag ng propesor ang antuking
maysakit ngunit nakapapasa, sa anong estudyante na may buhok na parang
himala ay napasunod kay Paulita sa iskoba. Parang ponograpo itong
simbahan. tumugon ng isang isinaulong leksiyon
- Nagpasukan na sa paaralan ang mga na ukol sa salamin, bahagi nito,
mag-aaral ngunit may tumawag kay kauriang bubog o kalaing. Pinatigil ng
Placido. Pinalalagda siya sa kasulatang guro ang estudyante at sunod na
tutol sa balak na paaralan ni Makaraig. tinawag si Pelaez.
- Walang panahon si Placido na basahin - Sumenyas ito kay Placido na tila ba
ang kasulatan kaya ayaw niya sanang sinasabing, “Makinig ka’t diktahan mo
lumagda. Ngunit dahil mapilit ang ako.” Sa katatapak sa paa ni Placido ay
kausap ay napalagda si Placido. Dahilan napasigaw ito sa sakit. Sa kanya tuloy
kaya siya ay nahuli sa klase. nabaling ang galit ng propesor.
- Bagama’t huli ay pumasok pa rin sa - Siya ang tinatanong ng propesor
klase si Placido. Pinatunog pa niya ang matapos na siya’y murahin at sabihang
takong ng kanyang sapatos sa “espiritu sastre”. Nasabihan din siyang
pagbabakasakaling ang pagkakahuli “pakialamero” at dahil dito ay pinaupo
niya ay pagkakataon na upang siya’y na si Juanito at siya na ang tinanong.
mapuna at makilala ng kanyang guro. - Nagkandautal si Placido sa pagsagot sa
- Sila’y mahigit isang daan at limampu sa mga tanong ng propesor. Tinawag pa
klase. Hindi naman siya nagkamali at siya nitong Placidong Tagadikta. Wala
 siyang nabigkas sa mga leksyon kaya - Napagkasunduan nila na kay Ginoong
naglagay ang propesor ng guhit kay Pasta lumapit upang maging marangal
Placido. Tumutol dito si Placido at ang kapamaraanan.
nagpaliwanag.
- Inihagis ni Placido ang hawak niyang KABANATA 15: SI GINOONG PASTA
aklat, tumindig, hinarap ang propesor at - Sinadya ni Isagani ang opisina ng
walang-galang na umalis sa klase. manananggol na si Senyor Pasta, isa sa
- Natigilan ang klase. Di nila lahat akalain mga may pinakamatalas na pag-iisip sa
na magagawa iyon ni Placido. Maynila na sinasangguni ng mga pari
Nagsermon at nagmura si Padre Millon kung ang mga ito’y nasa gipit na
hanggang sa tumugtog ang kampanilya, kalagayan.
hudyat na tapos na ang klase. - Pinakiusapan niya ang Senyor na kung
maari ay mamagitan upang kanilang
KABANATA 14: SA BAHAY NG MGA MAG- mapasang-ayon kung sakaling
AARAL sumangguni na sila kay Don Custodio.
- Ang tinitirahang bahay ni Makaraig ay - Ikinuwento ni Isagani kay Senyor Pasta
malaki. Maluwag ito at puro binata ang ang tungkol sa balaking kilusan. Nakinig
mga nakatira na pawang nangangasera. ng mabuti ang Senyor na tila walang
- Mayaman si Makaraig at kumukuha ng alam at kunwari’y wala siyang pakialam
kursong abogasya. Siya ang pinuno ng sa gawain ng mga kabataan.
kilusan para sa Akademya ng wikang Pinakikiramdaman naman ni Isagani ang
Kastila. Inimbitahan ni Makaraig ang naging bisa ng kanyang mga salita sa
mga pangunahing mag-aaral na sina abogado.
Isagani, Sandoval, Pecson at Pelaez - Nais sana ni Isagani na maaprubahan ng
upang pag-usapan ang kanilang pakay. manananggol ang nais nilang akademya
- Si Isagani at Sandoval ay naniniwala na ng Wikang Kastila ngunit nabigo siya
maaprubahan ang pagbukas ng dahil nagpasiya ng abogado na huwag
paaralang samantalang si Pecson ay makialam dahil maselan ang usapan at
nag-aalinlangan. Nagkaroon sila ng mas mabuting hayaan daw na ang
debate sa maaring maging aksiyon sa gobyerno ang kumilos.
kanilang paaralan. Si Sandoval ay
larawan ng mga kastilang may malasakit TALASALITAAN
at pagpapahalaga sa mga Pilipino.  Kabanata 1 & 2:
- Isang magandang balita ang ibinahagi ni 1. Silyosa- silyang may dantayan ng
Makaraig. Si Padre Irene umano ang kamay
nagtatanggol sa kanila laban sa mga 2. Salambaw- paraan ng panghuhuli
sumalungat sa kanilang adhikain. ng isda sa pamamagitan ng lambat
- Dagdag pa niya, kailangan ng kanilang na nakakabit sa balsa
grupo ang pagpanig ni Don Custodio, isa 3. Timon- ugit o giya ng sasakyang
sa mga kataas-taasang lipon ng tubig
paaralan sa kanilang panig. 4. Tikin- mahaba at payat na
- Dalawang tao ang maari umano nilang kawayang ginagamit na pantulak o
lapitan upang kumbinsihin si Don panggaod sa balsa, barko etc.
Custodio na pumanig sa kanila. Ito raw 5. Bapor- Steam Boat
ay si Ginoong Pasta na isang 6. Apyan- opyo
manananggol at ang mananayaw na si 7. Eminencia Negra- Kamahal-
Pepay. mahalang Itim; Kardinal Moreno
8. Tao sa Uma- makaluma
 Kabanata 4: 1. Tandang Basiong Macunat- isang
1. Agnos- kahitang nakakabit sa aklat na naglalaman ng mga payo
kuwintas ng mga kura at mga salaysay
 Kabanata 5: tungkol sa kasamaang dulot ng
1. Kinulata- ipinupukpok pagpapaaral ng mga anak
2. Karumata- kalesa 2. Sa loob ng Maynila na
3. Natubigan- natigilan namomoogan- Intramuros o Walled
4. Takba- maleta City
 Kabanat 6:  Kabanata 13:
1. Misa de Gallo- misa sa hatinggabi o 1. Lovoisier, Secchi at Tyndall- mga
madaling-araw siyentipiko
2. Primer Ano- unang taon 2. Ampliacion- mataas na kurso
3. Adsum- Narito po ako 3. Pagupak- patunog na yari sa kahoy
4. Sombrerong Piyeltro- sombrerong ng ginagamit sa misa kung Biyernes
yari sa makapal na tela, peltro o felt Santo sa halip na kampanilyang
5. Sable- espada metal
6. Sipilis- isang uri ng sakit na 4. Dominus Vobiscum- sumainyo ang
nakukuha sa pakikipagtalik Panginoon
7. Aprobrado- mainam na marka 5. Requiscat in Pace- samalangit nawa
8. Sobresaliente- pinakamataas o 6. Espiritu Sastre- pauyam na termino
pinakamahusay na marka ni Padre Millon sa “Espiritu Santo”
 Kabanata 7: 7. Pilosopastro- pauyam na tawag sa
1. Alatiit- tunog ng nabaling sanga pilosopo
2. Mulato- mestisong negro  Kabanata 14:
3. Natigatig- natakot 1. Facultad- nag-aaral ng kursong
4. Pagkakantinig- pagsasabi pampropesyonal o akademiko
5. Busabos- alipin  Extra:
6. Mulala- tanga 1. Artilyero- taong tagapaggawa ng
7. Lugmok- baon sa kahirapan armas/sandatang pandigma
 Kabanata 8: 2. Beterano- dalubhasa o matagal na
1. Tampipi- malaking basket na sa serbisyo
parihaba, gawa sa masinsing lala ng 3. Kabalbalan- kasinungalingan o
lantok o kawayan kalokohan
 Kabanata 11: 4. Kubyerta- palapag ng barko
1. Pwninsula- noong rehimeng 5. Lulan- sakay
Espanyol katumbas ito ng salitang 6. Maninero- nagtratrabaho sa Bapor
‘Espana” 7. Pilibustero- kalaban ng prayle o
2. Dampalit- daang paliit rebulusyonaryo
3. Punales- isa itong pahayag na 8. Salambaw- panghuli ng isda
padamdam o skespresyon na 9. Timon- manibela sa Bapor
katumbas ng “Caramba!” 10. Uldog- katulong ng pari
4. Sinbad- isang marino na ang 11. Apyan- opyo
paglalakbay ay isinalaysay sa 12. Havana- lugar sa Cuba
Arabian Nights 13. Anagrama- pagbabaliktad ng letra
5. Armas de Salon- sandatang para makagawa ng salita
pandekorasyon sa salas
 Kabanata 12: