Atom wodoru: opis kwantowy

Równanie Schrödingera

E - energią całkowita
U(x) - energia potencjalna
3D → 3 liczby kwantowe:

n – główna
l – azymutalna
ml - magnetyczna

http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/
http://home.agh.edu.pl/~kakol/efizyka
Rn,l (r)

Prawdopodobieństwo:

Lnl: funkcje Laguerre’a

Kątowa gęstość
prawdopodobieństwa

http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/
Harmoniki sferyczne
(funkcje kuliste)
Orbitalny moment pędu
Można jednocześmie wyznaczyć
całkowity moment pędu L i jego rzut
na oś z Lz

http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/
 Spin
Eksperyment Otto Sterna i Waltera Gerlacha (1922):

Wewnętrzny moment pędu (spin) → magnetyczna

http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/
spinowa liczba kwantowa s ( -½, +½ dla e)
 Atomy wieloelektronowe, zakaz Pauliego
W atomie wieloelektronowym w tym samym stanie kwantowym co
najwyżej jeden elektron.
 Fizyka jądrowa

Na podstawie materiałów dr. Tomasza Pawlaka

 Positron Emission Tomography (PET)

/www.vanderbilthealth.com
Positron Emission Tomography (PET)

https://www.triumf.ca
Positron Emission Tomography (PET)
Odkrycie jądra atomowego
Rutherford (1911)

Ernest Rutherford
(1871-1937)

1908
R  10 fm
Energia E [J= N*m/s2 ] lub [C*V] → eV

1 eV = 1.6*10-19 J, 1 MeV = 106 eV, 1 GeV = 109 eV

Długość:
1 fm = 10-15 m (średnica proton ~ 1 fm)

Masa: m [kg ]: E = mc2 oraz c=1 → eV/c2

masa protonu 0.94 GeV/c2 = 1.67*10-27 kg
1 12
1u= masy obojętnego atomu węgla 6 C
12
−27 2
1 u=1 , 66053⋅10 kg=931 , 481 MeV /c
Dmitri Mendeleev, 1869
 Pustka materii

Xe tylko tu...

_

_

_


ośrodek ciągły (tu ciekły ksenon) jest prawie pusty!

wazniak.mimuw.edu.p
wazniak.mimuw.edu.p
 Elektrony w jądrze?
Hipoteza: jądro zawiera A protonów i A – Z elektronów

Δxx≃1 fm
ℏ
Δxp≥ ≃200 MeV/c
Δxx (masa elektronu  0.5 MeV)
ΔxE≥200 MeV
E β <10 MeV więc nie!

oraz analiza spinów jąder…

np: spin jądra 147N jest całkowity (eksperyment)

podczas, gdy suma spinów (połówkowych) 14 protonów
i 7 elektronów byłaby połówkowa!
wazniak.mimuw.edu.p
 Jądra superciężkie
Zdeformowane
Międzynarodowa Unia
Chemii Czystej i Stosowanej

IUPAC

101 Mendelevium Md
102 Nobelium No
103 Lawrencium Lr
104 Rutherfordium Rf
105 Dubnium Db
106 Seaborgium Sg
107 Bohrium Bh
108 Hassium Hs
109 Meitnerium Mt
 Stabilne nuklidy
274 stabilnych nuklidów Z < 84

od wodoru Z = 1 do bizmutu Z = 83

następny polon Z = 84 jest już nietrwały

niestabilne wyjątki: technet Z = 43 oraz promet Z = 61

N niep. N parz.
2
1H

Z niep. 4 50 54 6
3 Li
10
Z parz. 55 165 220 5B
14
7N
59 215 274
 Ostatni odkryty: Tennessine (Ts)

By Materialscientist - CC BY 1.0,
 Nuklidy
A 197
nuklidy Z X 79 Au

A A' 1 2 3
izotopy Z X, Z X 1H , 1H , 1H

izobary A A 14 14 14
Z X, Z' X 6 C , 7 N , 8 O

A A +m 6 7 8 9
izotony Z X, Z +m X 2 He , 3 Li , 4 Be , 5 B

izomery A A * wzbudzenie
Z X, Z X
Masy jąder
 Spektrometr masowy
detektor

qE=qvB
B
v =E / B
B
2
mv /r =qvB E

r =mv /qB źródło

jonów
selektor
prędkości
selektor
pędu

2
m=qrB / E separacja izotopów...
 Aston 1919

Francis Aston
1877 - 1945

od 1919 zidentyfikował i zmierzył masy 212 izotopów...

widmo mas
Z = 36 (krypton)

A = 78 0.4%
A = 80 2.3%
A = 82 12%
A = 83 13%
A = 84 57%
A = 86 17%

abundancja.
mKr = 83.8 u
abundancja
 Defekt masy

m – masa jądra
mp – masa protonu (938.3 MeV)
mn – masa neutronu (939.6 MeV)

defekt masy:
m c2 = [Z · mp + (A – Z) · mn – m] c2 > 0

energia wiązania:
EB = m c2
EB / A  8.5 MeV
 energia wiązania
EB/A
[MeV]
10

50 10 15 20 25
0 0 0 0
A
 stabilność
0 0 0
A 0
50 10 15 20 25

fuzj
4
a rozpady ,
6 rozszczepie
nie
8

10
[MeV]
EB/A najsilniej związane
(6228Ni, Fe)
 liczby magiczne
EB/A
[MeV]
10 2
8
8 20
6 N=28 28
N=50
Z=8 Z=28 N=82
Z=82 50
Z=50
4
N=8 N=12 82
6
Z=20
N=20
126
2 Z=2
N=2

50 10 15 20 25
0 0 0 0
A
rozmiary jąder
 gęstość
R  r0 A
1/ 3

r0  1.2 fm Pb
208

(eksperyment)

RPb  7.1 fm

prawie stała
gęstość
dyfuzyjna
granica
 rozkład
Fermiego
A > 40
0
r 
rR
1  exp
a

R – promień połówkowy
a – parametr rozmycia
t = (4ln3)a – grubość
warstwy
powierzchniowej

t  2.4 fm

   r dv  A
 gęstość cd...

średni promień kwadratowy

(rms):

   r dv
2
r
r2 
   r dv
 60o

d
parametr
zderzenia