Yoga Optional - Gen401 - Marathi - Nov2017

¶ed§Vamd MìhmU ‘hmamï´> ‘w³V {dÚmnrR>
¶moJm (d¡H$pënH$)
Yashwantrao Chavan Maharashtra Open University
Vice-Chancellor : Prof. E. Vayunandan
SCHOOL OF HEALTH SCIENCES : SCHOOL COUNCIL
Dr. Jaydeep Nikam, (Chairman) Dr. Abhay Patil Dr. Vijaya Patil
Director & Professor Assistant Professor Assistant Professor
School of Health Sciences School of Health Sciences School of Education
Y. C. M. Open University Y. C. M. Open University Y. C. M. Open University
Nashik Nashik Nashik
Dr. Pramod Khandare Smt. Chetna Kamalskar Shri. Ram Thakar
Assistant Professor & Director Assistant Professor Assistant Professor
School of Computer Science School of Architecture, Science & School of Continuing Education
Y. C. M. Open University Technology Y. C. M. Open University
Nashik Y. C. M. Open University, Nashik Nashik
Dr. Rajendra Sudhakar Bhamber Dr. Suresh Vitthalrao Mahajan
M. Pharm. Professor & Head, Dept. of Smt. Vidyut Rajhans
Principal, Panchvati Pharmacy Pathology, Dr. Vasantrao Pawar Principal, M.E.S. College of
College Medical College & Research Centre Opthomatry
Nashik Adgaon, Nashik Sadashiv Peth, Pune
Dr. Vishwas Sapatnekar Smt. Malati Dongare
Sapatnekar Hospital Matron, Nursing Dept.
Thane Meyo Hospital, Nagpur
AUTHOR
Dr. Minakshi Gawali

CIDCO College
EDITOR
Dr. Jaydeep Nikam Dr. Abhay Patil
Director & Professor Assistant Professor
School of Health Sciences School of Health Sciences
Y. C. M. Open University Y. C. M. Open University
Nashik Nashik
PRODUCTION
Shri. Anand Yadav
Manager
Print Production Centre YCMOU
Nashik
© 2016, Yashwantrao Chavan Maharashtra Open University, Nashik - 422 222

First Published by : YCMOU, Nashik (Sept. 2016)
Printed by : Shri. Shashikant Ahirrao, M/s. Abhiyankit Printers, B-11, NICE Area, Satpur, Nashik 422 007
Published by : Dr. Dinesh Bhonde, Registrar, Yashwantrao Chavan Maharashtra Open University, Nashik - 422 222
DB/AM16............
¯ÖÏÛú¸üÞÖ ¯Ö×Æü»Öê- µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡Ö
‘Ö™üÛú- 1 µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡Ö
†®ÖãÛÎú´Ö×ÞÖÛúÖ :
1.0 - ˆ§ßÂ™üµÖê
1.1 - ¯ÖÏÖÃŸÖÖ×¾ÖÛú
1.2 - ×¾ÖÂÖµÖ ×¾Ö¾Öê“Ö®Ö
1.2.1 - µÖÖêÝÖ Ã¾Öº ¯Ö, ¾µÖÖ¯ŸÖß ¾Ö ¾µÖÖÜµÖÖ.
1.2.2 - ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖ¤ü¿ÖÔ®Ö ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ?
1.2.3 - Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛúÖ»ÖÖ “ÖŸÖã¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ ÛúÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ ?
1.2.4- ‘Öê¸Óü›üÃÖÓÆüßŸÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ?
1.0 ˆ§ßÂ™µÖê :-
1) µÖÖêÝÖ ×¾ÖÂÖµÖÖ“Öê Ã¾Öº ¯Ö, ¾µÖÖ¯ŸÖß, †£ÖÔ, ¾µÖÖÜµÖÖü ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
2) ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖ¤ü¿ÖÔ®ÖÖŸÖß»Ö †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖ ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
3) Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛúêŸÖß»Ö ×¾Ö×¾Ö¬Ö †ÓÝÖÖÓ“Öß ´ÖÖÆüßŸÖß Ûúº ®Ö ‘ÖêÞÖê.
4) ‘Öê¸Óü›üÃÖÓÆüßŸÖêŸÖß»Ö ÃÖÖŸÖ †ÓÝÖÖÓ“Öß ´ÖÖÆüßŸÖß Ûúº ®Ö ‘ÖêÞÖê.
1.1 ¯ÖÏÖÃŸÖÖ×¾ÖÛú :-
†Ö•Ö“µÖÖ ×¾Ö–ÖÖ®Ö µÖãÝÖÖŸÖ ´ÖÖ®Ö¾ÖÖ®Öê ®Ö¾Ö®Ö¾Öß®Ö õÖê¡Ö ÛúÖ²Öß•Ö Ûêú»Öß †ÖÆêü. ÝÖ×ŸÖ´ÖÖ®Ö ¾ÖÖÆ®ÖÓ
‡Ó™ü¸ü®Öê™ ´Öãôêûü •ÖÝÖ ÜÖã¯Ö •Ö¾Öôû †Ö»Öê †ÖÆêü. †Ö•Ö ÛúÖÆüß ŸÖÖÃÖÖÓ“µÖÖ †¾Ö¬ÖßŸÖ †Ö¯ÖÞÖ †ÜÜÖê ³ÖæÜÖÓ›
†Öê»ÖÖÓ›ãü ¿ÖÛúŸÖÖê. †¾ÖÛúÖ¿Ö µÖãÝÖÖŸÖ ´ÖÖÞÖæÃÖ “ÖÓ¦Ö¾Ö¸ü ŸÖ¸ü ¯ÖÖêÆü“Ö»ÖÖ“Ö †ÖÆêü ¯ÖÞÖ ‡ŸÖ¸ü ÝÖÏÆüÖ¾ÖÓ¸ü ¯ÖÖ‰ »Ö
šêü¾ÖÞµÖÖ“Öß ‡“”ûÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ šüÖµÖß †ÖÆêü. ¾ÖîªÛúßµÖ õÖê¡ÖÖŸÖ §¤üµÖ¸üÖê¯Ö®Ö ×¾Ö×¾Ö¬Ö †¾ÖµÖ¾ÖÖÓ“Öê ¸üÖê¯Ö®Ö
¿ÖÃ¡ÖÛÎúßµÖÖÓÃÖÖ¸üÜµÖÖ ÛÎúÖÓŸÖßÛúÖ¸üß ‘Ö›üÖ´ÖÖê›üß ÆüÖêŸÖ. ÝÖê»µÖÖ ¾Öêôû †Ö×ÞÖ ÁÖ´Ö ¾ÖÖÓ“Ö¾ÖÞÖÖ¸üß, ³ÖÖîŸÖßÛú
¾Ö ‹îÆüßÛú ÃÖãÜÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Û º ®Öê ¤êüÞÖÖ¸üß ‹¾Öœüß ÃÖÖ¬Ö®Öê ÆüÖŸÖÖ¿Öß †ÃÖæ®Ö ¤êü×ÜÖ»Ö ´ÖÖ®Ö¾Ö ÃÖãÜÖß ®ÖÖÆüß.
†Ö•Ö“Öß ×¯Öœß Æüßü †Ö¢ÖÖ¯ÖµÖÔŸÖ †¯Ö×¸ü“ÖßŸÖ †¿µÖÖ ŸÖß¾ÖÎ ÝÖŸÖß®Öê ¯Öãœêü •ÖÖŸÖ †ÖÆêü µÖÖ“Öß“Ö ×®ÖÂÖŸÖß
1
´ÆüÞÖ•Öê ‹ÛúÖ ²ÖÖ•Öã»ÖÖ †Ö£ÖáÛú ³Ö¸ü³Ö¸üÖ™ü, ŸÖÖÓ×¡ÖÛú ×¾ÖÛúÖÃÖ ŸÖ¸ü ¤ãüÃÖ¸üß Ûú›êü ŸÖÞÖÖ¾ÖÝÖÏÃŸÖ •Öß¾Ö®Ö †Ö×ÞÖ
´ÖÖê›ü»Öê»Öß ¤ãü³ÖÓÝÖ»Öê»Öß ®ÖÖŸÖß. ´ÖÖÞÖæÃÖ Œ¾Ö“ÖßŸÖ“Ö ŸµÖÖ“µÖÖ ÛúÂ™üÖ“Öê ±úôû “ÖÖÜÖã ¿ÖÛúŸÖÖê ÛúÖ¸üÞÖ ŸÖÖê
ŸÖÞÖÖ¾ÖÖÜÖÖ»Öß ¤ü²Ö»Öê»ÖÖ †ÃÖŸÖÖê. ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ŸÖÖÞÖŸÖÞÖÖ¾Ö ŸµÖÖŸÖã®Ö ÆüÖêÞÖÖ¸êü ×®Ö¦Ö®ÖÖ¿Ö, ´Ö¬Ö´ÖêÆü
ˆ““Ö¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö ×“Ö›ü×“Ö›êü¯Ö®ÖÖ ÃÖÖ¸üÜµÖÖ ¾µÖÖ¬Öà®Öß ´ÖÖ®Ö¾Öß •Öß¾Ö®Ö ¡ÖÃŸÖ —ÖÖ»Öê †ÖÆêü. ØÛú²ÖÆãü®ÖÖ Æêü
†Ö•ÖÖ¸ü ´ÆüÞÖ•Öê †Ö¯Ö»µÖÖ µÖãÝÖÖ»ÖÖ ×´ÖôûÖ»Öê»ÖÖ ‹Ûú ¿ÖÖ¯Ö“Ö †ÖÆêü. µÖÖ»ÖÖ •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸ Ã¾ÖŸÖ: ¾µÖŒŸÖß ¾Ö
ÃÖ´ÖÖ•Ö †ÖÆêü. ¯ÖµÖÖÔ¾Ö¸üÞÖÖ“Öê ×²Ö‘Ö›ü»Öê»ÖÖê ÃÖÓŸÖã»Ö®Ö ÃÖ¾ÖÔ“Ö õÖê¡ÖÖŸÖ †ÃÖ»Öê»Öß •Öß¾Ö‘ÖêÞÖß Ã¯Ö¬ÖÖÔ, ³ÖÖî×ŸÖÛú
ÃÖãÜÖÖµÖÓ×ŸÖÛú †ÖÛúÂÖÔÞÖ ŸµÖÖÃÖÖšüß ÆüÖêÞÖÖ¸üß ¬ÖÖ¾Ö¯Öôû, †®®ÖÖŸÖß»Ö ³ÖêÃÖôû ´ÖÖÞÖÃÖÖŸÖß»Ö ×²Ö‘Ö›ü»Öê»Öê
¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÞÖ ÃÖÖ´ÖÖ×•ÖÛú ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú †Ö£ÖáÛú †ÃÖã¸ü×õÖŸÖŸÖÖ µÖÖÓ´Öãôêû ¾Ö †®ÖêÛú ÛúÖ¸üÞÖÖÓ®Öß ¾µÖŒŸÖß“Öê ¾Ö
ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ“Öê †Ö¸ÖêÝµÖ ×²Ö‘Ö›üŸÖ “ÖÖ»Ö»Öê †ÖÆêü. ×¾Ö–ÖÖ®ÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÏ“ÖÓ›ü ¯ÖÏÝÖŸÖß ¾Ö ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö®Ö ÃÖã¬¤üÖ
†Ö¸üÖêÝµÖÖ“µÖÖ ÃÖ´ÖÃµÖÖ ¤ãü¸ü Ûú¸üÞµÖÖÃÖ †¯ÖµÖ¿Öß šü¸üŸÖ †ÖÆêü. †Ö¬Öã×®ÖÛú ÛúÖôûÖŸÖß»Ö †Ö¸üÖêÝµÖ×¾ÖÂÖµÖÛú
ÃÖ´ÖÃµÖÖÓ¾Ö¸ü“Öê ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ²ÖÖî¬¤üßÛú ¾Ö ³ÖÖ¾Ö×®ÖÛú ÃÖ´ÖÃµÖÖÓ¾Ö¸ü“Öê ¸üÖ´Ö²ÖÖÞÖ †ÖîÂÖ¬Ö ´ÆüÞÖ•Öê ³ÖÖ¸ü×ŸÖµÖ
¯Ö¸Óü¯Ö¸êüŸÖß»Ö †®ÖêÛú ´ÖÆüÖ®Ö ¿ÖÖÃ¡ÖÖÓ¯ÖîÛúß ‹Ûú †ÃÖÞÖÖ¸êü ¿ÖÖÃ¡Ö ´ÆüÞÖ•Ö µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡Ö ! ÆüÖ ‹Ûú †Ö¿ÖÖ¤üÖµÖÛú
×Ûú¸üÞÖ †ÃÖæ®Ö ¯ÖæÞÖÔ †Ö¸üÖêÝµÖ ¤êüÞµÖÖ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ µÖÖêÝÖÖŸÖ“Ö †ÖÆêü. ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ Æüß
ÛúÖôûÖ“Öß ÝÖ¸ü•Ö ²Ö®Ö»Öê»Öß †ÖÆêü. µÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê Ûêú¾Öôû ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ¾µÖÖµÖÖ´Ö, ‹Ûú ˆ¯Ö“ÖÖ¸ü¯Ö¬¤üŸÖß ØÛú¾ÖÖ
¯ÖÏÛúÖ¸ü ®ÖÖÆüß ŸÖ¸ü µÖÖêÝÖ ‹Ûú •Öß¾Ö®Ö ¯Ö¬¤üŸÖß †ÖÆêü. •µÖÖŸÖ ¿Ö¸üß¸ü, ´Ö®Ö, ²Öã¬¤üß †ÖŸ´µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †Ö×ÞÖ
ÃÖ´ÖÂ™üß²Ö¸üÖê²Ö¸ü •ÖÖê›ü»Öê •ÖÖŸÖÖŸÖ. †¿Öß µÖÖêÝÖ Æüß ‹Ûú •Öß¾Ö®Ö ¯Ö¬¤üŸÖß †ÖÆêü. ŸÖß ‹ÛúÖŸ´Ö •Öß¾Ö®Ö
¤ü¿ÖÔ®ÖÖ¾Ö¸ü †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ †ÖÆêü. •µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸üÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¾ÖêÝÖôûÖ Ûêú»Öê»Ö ÆüÖŸÖ ØÛú¾ÖÖ —ÖÖ›üÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ŸÖÖê›ü»Öê»Öß
±úÖÓ¤üß •ÖÝÖæ ¿ÖÛúŸÖ ®ÖÖÆüß ŸµÖÖ“Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ‹ÜÖÖ¤üß ¾µÖŒŸÖß ×ŸÖ“µÖÖ •ÖÖ×ÞÖ¾ÖêŸÖ †Ö×ÞÖ ³ÖÖ¾Ö®Öë ŸÖ ‡ŸÖ¸üÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö,
×®ÖÃÖÓÝÖÖÔ¯ÖÖÃÖæ®Ö, †ÖŸ´µÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¤æü¸ü —ÖÖ»µÖÖÃÖ ×¤ü‘ÖÔÛúÖôû †Ö®ÖÓ¤üß ¸üÖÆãü ¿ÖÛúÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß. •Öß¾Ö®ÖÖŸÖ ˆ®®ÖŸÖ
ÆüÖê‰ ¿ÖÛúÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß. µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®ÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê Ûêú¾Öôû †ÖÃÖ®Öê †Ö×ÞÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ØÛú¾ÖÖ ¬µÖÖ®ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö
‹¾Öœêü“Ö ®ÖÖÆüß. µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®ÖÖ Æüß Ûêú¾Öôû ÃÖÛúÖôûß ŸÖÖÃÖ³Ö¸üÖÃÖÖšß ®ÖÃÖæ®Ö ŸÖß “ÖÖê¾ÖßÃÖ ŸÖÖÃÖ ÃÖŸÖŸÖ ŸµÖÖ
‹ÛúŸÖŸ¾ÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü •ÖÖê †®ÖêÛú ºü ¯Ö —ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü, ŸµÖÖ ‹ÛúŸÖŸ¾ÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ ÃÖããÃÖÓÝÖŸÖ¯ÖÞÖê ¸üÖÆüÞÖê ÆüÖêµÖ.
†Ö¯ÖÞÖ µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸üÞÖÖŸÖ µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖ“Öê Ã¾Öº ¯Ö ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¯ÖÏ¾ÖÖÆü µÖÖÓ“Öß ´ÖÖÆüßŸÖß Ûúºþ®Ö ‘ÖêÞÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ.
2
1.2- ×¾ÖÂÖµÖ ×¾Ö¾Öê“Ö®Ö
³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öß •ÖÝÖÖ»ÖÖ, ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ †´Öã»µÖ ³Öê™ü ´ÆüÞÖ•Öê `µÖÖêÝÖ` †ÖÆêü †Ö•ÖÛúÖ»Ö ¾ÖÖœü»Öê»ÖÖ ŸÖÞÖÖŸÖ,
×¾Ö‘Ö™ü®ÖÝÖÏÃŸÖŸÖÖ ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö µÖÖêÝÖ •Öß¾Ö®Ö¯Ö¬¤üŸÖß †ŸµÖÖ¾Ö¿µÖÛú —ÖÖ»Öß †ÖÆêü. ¾ÖÃŸÖãŸÖ: µÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê ¿Ö¸üß¸ü-
´Ö®Ö- ²Öã¬¤üß µÖÖÓ“Öê †ÖŸ´µÖÖ¿Öß •ÖÖê›ü»Öê •ÖÖŸÖê. ŸÖÃÖê“Ö ¾µÖŒŸÖß“Öê Ûãú™ãÓü²ÖÖ¿Öß, Ûãú™ãÓü²ÖÖ“Öê ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ“Öê ¸üÖÂ™ÒüÖÓ¿Öß
†Ö×ÞÖ ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öê ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ÃÖéÂ™üß¿Öß •ÖÖê›ü»Öê •ÖÖÞÖê ÆüÖêµÖ. ÆüµÖÖ ‹ÛúŸ¾ÖÖ¿Öß •ÖÖê›üÞµÖÖ“Öß †®Öã³Ö¾ÖÞµÖÖ“Öß
†Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ •Ö¸üß ¯ÖÏŸµÖêÛú ÃŸÖ¸üÖ¾Ö¸üß»Ö •ÖÖÞÖ¾Ö»Öß ®ÖÖÆüß, ŸÖ¸üßÆüß ¯ÖÏŸµÖêÛú•ÖÞÖ Ûú¬Öß ŸÖ¸üß †ÓŸÖ´ÖãÔÜÖ
ÆüÖêÞµÖÖ“Öß, †ŸµÖÓŸÖ ¾ÖÖµÖ±úôû ×¾Ö“ÖÖ¸üÖÓ“µÖÖ †×¾Ö¸üŸÖ ¯ÖÏ¾ÖÖÆüÖŸÖ ´Ö®ÖÖ»ÖÖ ¿ÖÖÓŸÖ Ûú¸üÞµÖÖ“Öß ØÛú¾ÖÖ 'Ã¾Ö' ´Ö¬µÖê
×Ã£ÖŸÖ ÆüÖêÞµÖÖ“Öß ×®ÖÛú›ü †®Öã³Ö¾ÖŸÖÖê ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö µÖÖêÝÖÖ“Öê †³µÖÖÃÖÛÎú´Ö ÃÖ¾ÖÔ¤æü¸ü ¯ÖÃÖ¸üŸÖ †ÖÆêüŸÖ. †´Öê¸üßÛúÖ
ŸÖÃÖê“Ö †®ÖêÛú µÖã¸üÖê¯ÖßµÖ ¤êü¿ÖÖÓ´Ö¬Öß»Ö, ×¾ÖªÖ¯Ößšêü †Ö×ÞÖ º Ý®ÖÖ»ÖµÖ µÖÖŸÖ Æü»»Öß ' µÖÖêÝÖ ' ×¾Ö³ÖÖÝÖ
†Ö¾Ö¿µÖÛú Ûêú»ÖÖ †ÖÆê. †ÖŸÖÖ ŸÖ¸ü 21 •Öã®Ö ÆüÖ †ÖÓŸÖ¸ü¸üÖÂ™ÒüßµÖ µÖÖêÝÖ ×¤ü¾ÖÃÖ ´ÆüÞÖæ®Ö ‘ÖÖê×ÂÖŸÖ —ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü.
†¿µÖÖ µÖÖ ¾ÖÖœüŸµÖÖ »ÖÖêÛú×¯ÖÏµÖÓŸÖêŸÖ †Ö¯ÖÞÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü Ûú¸üÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ, Ûúß 'µÖÖêÝÖ' ´ÆüÞÖ•Öê ÜÖ¸êü“Ö ÛúÖµÖ
†ÖÆê ü? µÖÖêÝÖ Æêü ÃÖ¾ÖÔ¾µÖÖ¯ÖÛú †ÖÆêü. ´ÖÖ®Ö¾ÖÖ®Öê •Öß¾Ö®Ö¿Öî»Öß ´ÆüÞÖæ®Ö †Ó×ÝÖÛúÖ¸üÖ¾Öß †ÃÖÖ ÆüÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ
‡×ŸÖÆüÖÃÖÖŸÖß»Ö ´ÖÆüŸ¾Ö¯ÖæÞÖÔ ¾ÖÖ¸üÃÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ“ÖÖ ÃÖ×¾ÖÃŸÖ¸ü †³µÖÖÃÖ ÆüÖêÞÖê Æüß ÛúÖôûÖ“Öß ÝÖ¸ü•Ö †ÖÆêü.
1.2.1 µÖÖêÝÖÖ“Öê Ã¾Öº ¯Ö ¾µÖÖ¯ŸÖß †£ÖÔ ¾µÖÖÜµÖÖ :-
• µÖÖêÝÖÖ“Öê Ã¾Öº ¯Ö
µÖÖ †³µÖÖÃÖÖÃÖÖšüß“Ö µÖÖ ¯Ö×Æü»µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸üÞÖÖŸÖ †Ö¯ÖÞÖ µÖÖêÝÖÖ“Öê Ã¾Öºþ¯Ö, ¾µÖÖ¯ŸÖß, µÖÖêÝÖÖÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ
×¾Ö×¾Ö¬Ö ¾µÖÖÜµÖÖ ŸÖÃÖê“Ö ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖ¤ü¿ÖÔ®Ö ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ. Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛêúŸÖß»Ö “ÖŸÖã¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖÖ“Öß
´ÖÖÆüßŸÖß“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ¾Ö ŸµÖÖÓ“Öê ×¾Ö×¾Ö¬Ö ´ÖŸÖ¯ÖÏ¾ÖÖÆü µÖÖÓ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö Ûêú»ÖÖ †ÖÆêü.
µÖÖêÝÖ ÆüÖ ¿Ö²¤ü 'µÖã•Ö' µÖÖ ÃÖÓÃÛúéŸÖ ¬ÖÖŸÖã¯ÖÖÃÖæ®Ö ²Ö®Ö»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. 'µÖã•Ö' “ÖÖ †£ÖÔ •ÖÖê›ü®Öê,
²ÖÖÓ¬Ö®Öê ‹Ûú¡Ö †ÖÞÖ®Öê †ÃÖÖ †ÖÆêü. ÃÖ¾ÖÔ «Óü«üÖ¾Ö¸ü ×¾Ö•ÖµÖ ×´Öôû¾Ö»µÖÖ¾Ö¸ü †ÖŸ´µÖÖ®Öê ¿ÖÖÀ¾ÖŸÖ ÃÖŸµÖÖ¿Öß
ÃÖÖ¬Ö»Öê»ÖÖ ÃÖÓµÖÖêÝÖ ¾Ö ŸµÖÖŸÖã®Ö ÆüÖêÞÖÖ¸üß ×®ÖÜÖôû †Ö®ÖÓ¤üÖ“Öß †®Öã³ÖæŸÖß ´ÆüÞÖ•Öê µÖÖêÝÖ ÆüÖêµÖ µÖÖêÝÖ Æêü ¤ãü:ÜÖ
¾µÖÖ¬Öß ¾Ö ×“Ö¢Ö¾Öéé¢Öß µÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö ´ÖãŒŸÖß ×´Öôû¾ÖÞµÖÖ“Öê ÃÖÖ¬Ö®Ö †ÖÆêü ŸµÖÖ´Öãôêû ÃÖÖÓÃÖ¸üßÛú Œ»Öê¿ÖÖÓ“µÖÖ ´Ö¬µÖÖŸÖ
3
¸üÖÆãü®ÖÆüß ´Ö®Ö: ¿ÖÖÓŸÖß, †×¾Ö“Ö»ÖŸÖÖ ¾Ö †ÖÓŸÖ¸üßÛú ‹ÛúÃÖÓ‘ÖŸ¾Ö Æüß »ÖÖ³ÖŸÖÖŸÖ. µÖÖêÝÖ Æüß Ã¾ÖŸÖ:»Ö ¾Ö
¯Ö¸ü´ÖÖê““Ö ÃÖŸµÖÖ»ÖÖ ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞµÖÖ“Öß Ûú»ÖÖ †ÖÆêü. ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö ŠúÂÖà®Öß µÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖ“Öê ×“Ö¢Ö ¾Öéé¢Öß“ÖÖ ×®Ö¸üÖê¬Ö
†ÃÖê µÖÖêÝÖÖ×¾ÖÂÖµÖß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖ“ÖÖ ˆ»»ÖêÜÖ ÆüÖ ¾Öê¤üˆ¾Ö¯Ö×®ÖÂÖ¤üÖÓ´Ö¬µÖê †ÖœüôûŸÖÖê.
¾Öê¤üÖ´Ö¬µÖê µÖÖêÝÖÖ×¾ÖÂÖµÖß ±úÖ¸ü Ûú´Öß ×»ÖÆüß»Öê ÝÖê»Öê †ÖÆêü. ´ÖÖ¡Ö ˆ¯Ö×®ÖÂÖ¤üÖÓ´Ö¬µÖê †®ÖêÛú ¾ÖêôûÖ µÖÖêÝÖÖ“ÖÖ
ˆ»»ÖêÜÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. ÛúšüÖê¯Ö×®ÖÂÖ¤üÖÓŸÖ µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖ“Öê Ã¾Öº ¯Ö ŸÖÃÖê“Ö ŸÖÖê ÛúÃÖÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ µÖÖ“ÖÖ ˆ»»ÖêÜÖ
†Ö»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. ²Ö·µÖÖ“Ö ˆ¯Ö×®ÖÂÖ¤üÖÓŸÖ µÖÖêÝÖÖ“Öê –ÖÖ®Ö ×¾ÖÜÖã¸ü»Öê»Öê †ÖÆêü. ¾Öê¤ü ¾Ö ˆ¯Ö×®ÖÂÖ¤üÖ“ÖÖ ÃÖÖ¸ü
†ÃÖ»Öê»ÖÖ ¤ãüÃÖ¸üÖ ÝÖÏÓ£Ö ´ÆüÞÖ•Öê ³ÖÝÖ¾Ö¤üÝÖßŸÖÖ, ÆüÖ 18 †¬µÖÖµÖÖŸÖ 18 µÖÖêÝÖ ÃÖÖÓÝÖÞÖÖ¸üÖ †ÖÆêü. †ÝÖ¤üß
×¾ÖÂÖÖ¤ü µÖÖêÝÖÖ ¯ÖÖÃÖæ®Ö ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ Ûúº ®Ö ¿Öê¾Ö™ü“ÖÖ 18 ¾ÖÖ ´ÖÖêõÖÃÖÓ®µÖÖÃÖ µÖÖêÝÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü. µÖÖÓŸÖß»Ö
ÃÖÆüÖ¾ÖÖ †¬µÖÖµÖ ÆüÖ ¯ÖæÞÖÔŸÖ: µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖ»ÖÖ ¾ÖÖ×Æü»Öê»ÖÖ †ÃÖæ®Ö µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®Öê“Öê ÃÖ¾ÖÔ ×¾Ö×¬Ö µÖ£ÖÖÃÖÖÓÝÖ
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê †ÖÆêüŸÖ. µÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê ×“Ö¢Ö¾Öé¢Öß“ÖÖ ×®Ö¸üÖê¬Ö ÆüÖ ×®Ö¸üÖê¬Ö †®ÖêÛú ¯ÖÏÛúÖ¸êü, †®ÖêÛú ´ÖÖÝÖÖÕ®Öß,
†®ÖêÛú ÃÖÖ¬Ö®ÖÖÓ“ÖÖ ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖã®Ö ÃÖÖ¬ÖŸÖÖ µÖêŸÖÖê †ÃÖêê µÖÖêÝÖ ÝÖßŸÖêŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. –ÖÖ®ÖµÖÖêÝÖ, Ûú´ÖÔµÖÖêÝÖ,
³ÖŒŸÖßµÖÖêÝÖ »ÖµÖµÖÖêÝÖ †¿µÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö ´ÖÖÝÖÖÕŸÖã®Ö »ÖÖêÛúÖÓ¯Öãœêü ×“Ö¢Ö¾Öé×¢Ö×®Ö¸üÖê¬Ö ÃÖÖÓÝÖæ®Ö •µÖÖ»ÖÖ •ÖÖê ³ÖÖ¾Öê»Ö,
ÃÖÖê¯ÖÖ ¾ÖÖ™êü»Ö ŸÖÖê ´ÖÖÝÖÔ ŸµÖÖ®Öê ×Ã¾ÖÛúÖ¸üÖ¾ÖÖ. ®ÖÖ¸ü¤ü ¯Öã¸üÖÞÖÖÓŸÖÆüß µÖÖêÝÖÖÃÖ®ÖÖÓ“ÖÖ ˆ»»ÖêÜÖ †ÖœüôûŸÖÖê ×¾ÖÂÞÖæ
¯Öã¸üÖÞÖ, ÝÖº ›ü ¯Öã¸üÖÞÖ, ´ÖÖÛÕú›êüµÖ ¯Öã¸üÖÞÖ µÖÖ ¾ÖÖ›ü:´ÖµÖ ¯ÖÏÛúÖ¸üÖŸÖÆüß µÖÖêÝÖ¯ÖÏÛÎúßµÖÖÓ“ÖÖ ˆ»»ÖêÜÖ †Öœüôãû®Ö
µÖêŸÖÖê. ¤ü¿ÖÔ®Ö¿ÖÖÃ¡ÖÖ´Ö¬µÖê •Öß ÂÖ™ü¤ü¿ÖÔ®Öê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß †ÖÆêüŸÖ ŸµÖÖŸÖß»Ö ‹Ûú µÖÖêÝÖ¤ü¿ÖÔ®Ö †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ´Öã×®Ö
¯ÖŸÖÓ•Ö×»Ö®Öß µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖ»ÖÖ ¤ü¿ÖÔ®ÖÖ“ÖÖ ¤ü•ÖÖÔ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûúº ®Ö ×¤ü»ÖÖ. ‡ŸÖÛúß ŸµÖÖÓ“Öß ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ ´ÖÖêšüß ÆüÖêŸÖß
¯ÖŸÖÓ•Ö»Öß“ÖÖ ÛúÖôû ÆüÖ ‡.ÃÖ.¯Öæ¾ÖÔ 2500 ¾ÖÂÖÔ ´ÖÖ®Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê. ¯Ö¸ÓüŸÖã µÖÖ ¯Öæ¾ÖÖÔ“µÖÖ ¾Öê¤ü-ˆ¯Ö×®ÖÂÖ¤ü ¯Öã¸üÖÞÖ
ÝÖÏÓ£ÖÖŸÖÆüß µÖÖêÝÖÖ“ÖÖ ˆ»»ÖêÜÖ †ÖœüôûŸÖ †ÃÖ»µÖÖ®Öê µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡Ö ÛúÖêÞÖß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÃÖÖ ¯ÖÏ¿®Ö ¯Ö›üŸÖÖê.
µÖÖêÝÖÖ“ÖÖ †Öª ¯ÖÏ¾ÖŒŸÖÖ ÆüÖ ÜÖ¸êü ŸÖ¸ü ÃÖæ¡ÖÖŸ´ÖÖ ×Æü¸üÞµÖÝÖ³ÖÔ ´ÖÖ®Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê †ÃÖÖ µÖÖ–Ö¾Ö»ŒµÖÃ´ÖéŸÖß ´Ö¬µÖê
ˆ»»ÖêÜÖ †ÖÆêü. ×Æü¸üÞµÖÝÖ³ÖÔ ¯ÖÏÖêŒŸÖ µÖÖêÝÖÖ“ÖÖ †®Öã¾ÖÖ¤ü ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß Ûêú»ÖÖ †Ö×ÞÖ ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß
µÖÖêÝÖÃÖã¡ÖÖ“Öß ÃÖãº ¾ÖÖŸÖ '†£Ö µÖÖêÝÖ-†®Öã-¿ÖÖÃÖ®Ö´Ö! †¿Öß Ûêú»Öß. †®Öã ÆüÖ ¿Ö²¤ü ÆêüŸÖãŸÖ: ‘ÖÖ»Öã®Ö µÖÖêÝÖÖ“Öê
ÛúŸÖì¯ÖÞÖ ŸµÖÖÓ®Öß Ã¾ÖŸÖ: Ûú›êü ‘ÖêŸÖ»Öê»Öê ®ÖÖÆüß.
4
• µÖÖêÝÖÖ“Öß ¾µÖÖ¯ŸÖß :-
†Ö•Ö µÖÖêÝÖÖÃ¡ÖÖÛú›êü ²Ö¸êü“Ö »ÖÖêÛú †ÖÛúÙÂÖŸÖ ÆüÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¯ÖÖ×¿“Ö´ÖÖŸµÖ ¤êü¿ÖÖŸÖ ŸÖ¸ü µÖÖêÝÖ ×¿ÖÛúÞÖê
Æüß ‹Ûú ±òú¿Ö®Ö —ÖÖ»Öß †ÖÆêü. †Ö×ÞÖ †Ö¯Ö»µÖÖÛú›êü ¤êü×ÜÖ»Ö µÖÖêÝÖ´ÖµÖ ¾ÖÖŸÖÖ¸üÞÖ ŸÖµÖÖ¸ü —ÖÖ»Öê †ÖÆêü.
†ÖÓŸÖ¸ü¸üÖÂ™ÒüßµÖ ÃŸÖ¸üÖ¾Ö¸ü 21 •Öæ®Ö ÆüÖ •ÖÖÝÖ×ŸÖÛú µÖÖêÝÖ×¤ü®Ö ÃÖÖ•Ö¸üÖ ÆüÖêŸÖ †ÃÖ»µÖÖ´Öãôêû µÖÖêÝÖÖ“Öß ¾µÖÖ¯ŸÖß
²Ö‘Ö®Öê ¤êü×ÜÖ»Ö †ŸµÖÖ¾Ö¿µÖÛú ²ÖÖ²Ö —ÖÖ»Öß †ÖÆêü. ŸµÖÖ §Â™üß®Öê ÛúÖµÖ †ÖÆêü µÖÖêÝÖ ?
• µÖÖêÝÖ- ‹Ûú Ûú»ÖÖ :-
•Öß¾Ö®Ö •ÖÝÖÞÖê Æüß ‹Ûú Ûú»ÖÖ †ÖÆêü. µÖÖêÝÖÖ´Öãôêû •Öß¾Ö®ÖÖ“ÖÖ ¤ü•ÖÖÔ ˆ“ÖÖ¾ÖŸÖÖê. ´ÆüÞÖæ®Ö µÖÖêÝÖ×¾ÖªÖ Æüß
ÃÖã¬¤üÖ ‹Ûú Ûú»ÖÖ †ÖÆêü. ×ŸÖ“µÖÖ †¬µÖµÖ®ÖÖ®Öê ´Ö®ÖãÂµÖÖ“Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü ˆ¢ÖãÓÝÖ ²Ö®ÖŸÖÖŸÖ ¾Ö ŸµÖÖ»ÖÖ †ÖµÖãÂµÖÖŸÖß»Ö
“Öœü- ˆŸÖÖ¸üÖÓ®ÖÖ Œ»Öê¿Ö ®Ö ÆüÖêŸÖÖ ×Æü´ÖŸÖß®Öê ÃÖÖ´ÖÖê¸êü •ÖÖÞµÖÖ“Öê ÃÖÖ´Ö£µÖÔ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê. ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö ŸÖ¸ü
ÁÖßÛúéÂÞÖÖ®Öê ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü µÖÖêÝÖ: Ûú´ÖÔÃÖã ÛúÖî¿Ö»Ö´Ö µÖÖ´Öãôêû µÖÖ»ÖÖ“Ö ŸÖ¸ü Art of living ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü.
¬µÖêµÖ¾ÖÖ¤ü, ´Öî¡Öß, ³ÖŒŸÖß, ÃÖÓŸÖÖêÂÖ, ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Ö, ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ, †®ÖÖ¾Ö¿µÖÛú ¾ÖÃŸÖãÓ“ÖÖ ŸµÖÖÝÖ †¿µÖÖ ÝÖãÞÖÖÓ“Öê
ÃÖÓ¾Ö¬ÖÔ®Ö ÆüÖêŸÖê. ¾Ö ´Ö®ÖãÂµÖ ÃÖ¤üÝÖãÞÖß, ÃÖ¤üÖ“ÖÖ¸üß ²Ö®ÖŸÖÖê.
• µÖÖêÝÖ ‹Ûú ¿ÖÖÃ¡Ö :-

‡ŸÖ¸ü ¿ÖÖÃ¡ÖÖÓ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê“Ö µÖÖêÝÖ ×¾ÖªêŸÖÆüß ×®Ö¸üßõÖÞÖ ¾Ö ¯ÖÏµÖÖêÝÖ µÖÖÓ®ÖÖ ´ÖÆüŸ¾Ö †ÖÆêü. ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö®ÖÖ»ÖÖ µÖÖŸÖ
±úÖ¸ü ´ÖÖêšüÖ ¾ÖÖ¾Ö †ÖÆêü. µÖÖêÝÖ Æêü ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö ´Ö®Ö µÖÖÓ“Öê ¿ÖÖÃ¡Ö †ÖÆêü. µÖÖŸÖ ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖÖ®Öê ´Ö®ÖÖ“µÖÖ
»ÖµÖß¾Ö¸ü ŸÖÖ²ÖÖ ×´Öôû¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê. µÖÖêÝÖÖ“ÖÖ ´ÖÖÝÖÔ †®ÖãÃÖº ®Ö ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ¾Ö ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ²Öôû ¾Ö †Ö¸üÖêÝµÖ
»ÖÖ³ÖŸÖê. ¿Ö¸üß¸ü- ´Ö®ÖÖ“ÖÖ ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö ÃÖÖ¬Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ´Ö®ÖãÂµÖÖ»ÖÖ †ÖŸ´Ö–ÖÖ®ÖÖ“ÖÖ ´ÖÖÝÖÔ ´ÖÖêÛúôûÖ ÆüÖêŸÖÖê.
µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖŸÖ ÆüÖ ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö ÛúÖî¿Ö»µÖÖ®Öê ¾Ö ¯Ö¬¤üŸÖ¿Öß¸ü¯ÖÞÖê ÃÖÖ¬Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.
• µÖÖêÝÖ ‹Ûú ŸÖŸ¾Ö–ÖÖ®Ö :-
ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ ´Ö®ÖãÂµÖ ³ÖÖ¾Ö×¾Ö¾Ö¿Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ŸµÖÖ“µÖÖ ´Ö®ÖÖ¾Ö¸ü ¾Ö †Öê‘ÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸üÖ¾Ö¸ü ÃÖãÜÖ- ¤ãü:ÜÖ,
´ÖÖ®Ö-†¯Ö´ÖÖ®Ö, µÖ¿Ö-†¯ÖµÖ¿Ö µÖÖ ÃÖ¾ÖÖÔ“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ¯Ö¸ÓüŸÖã ÃÖÖ¬ÖÛúÖ“Öê ´Ö®Ö †¿µÖÖ «Óü«üÖÓ®Öß
×¾Ö“Ö»ÖßŸÖ ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. ÛúÖ¸üÞÖ µÖÖ ¯Ö¸üÃ¯Ö¸ü×¾Ö¸üÖê¬Öß ³ÖÖ¾Ö®ÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö †»Öß¯ŸÖ ¸üÆüÖÞµÖÖ“Öê ×¿ÖõÖÞÖ ŸÖÖê
5
µÖÖêÝÖ×¾ÖªêŸÖã®Ö ‘ÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö ¸üÖÜÖÖµÖ»ÖÖ ¾Ö ¯ÖÏÖ¯ÖÓ×“ÖÛú ÃÖãÜÖ¤ãü:ÜÖÖÛú›êü ÃÖ´Ö §Â™üß®Öê ¯ÖÖÆüÖµÖ»ÖÖ
×¿ÖÛú¾ÖÞÖÖ¸üß Æüß ×¾ÖªÖ †ÖÆêü. ´Ö®ÖãÂµÖÖ»ÖÖ ÃÖŸµÖÖ“µÖÖ ¿ÖÖê¬ÖÖŸÖ ¯ÖÏÖ¯ÖÓ“ÖßÛú •ÖÝÖÖŸÖæ®Ö †¬µÖÖŸ´ÖÖÛú›êü ®ÖêÞÖÖ¸êü Æêü
ŸÖŸ¾Ö–ÖÖ®Ö †ÖÆêü.
´ÆüÞÖã®Ö“Ö µÖÖêÝÖ Æêü ÃÖ¾ÖÔ¾µÖÖ¯ÖÛú †ÖÆêü. †¿µÖÖ µÖÖêÝÖÖ“µÖÖ ¾µÖÖÜµÖÖ ²Ö‘Öã µÖÖ.
• µÖÖêÝÖÖ“Öß ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¾µÖÖÜµÖÖ :-
1) µÖÖêÝÖ×¿“Ö¢Ö¾Öé×¢Ö×®Ö¸üÖê¬Ö :
µÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê ´Ö®ÖÖ“µÖÖ ¾Öé¢Öà“ÖÖ ×®Ö¸üÖê¬Ö †¿Öß ¾µÖÖÜµÖÖ ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖÃÖæ¡ÖÖÓŸÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß¯ÖÖ¤ü ÃÖæ¡Ö 2
´Ö¬µÖê Ûêú»Öß †ÖÆêü.
2) Ã¾ÖÃ¾Öº ¯Öê ÃÖ´ÖÖÃÖ®®ÖŸÖÖ : †¿Öß ¾µÖÖÜµÖÖ ¾Öê¤üÖÓŸÖ Ûêú»Öê»Öß †ÖœüôûŸÖê.
3) µÖã•µÖŸÖê †®Öê®Ö ‡×ŸÖ µÖÖêÝÖ:
µÖÖêÝÖ Æüß •ÖÖê›üÞµÖÖ“Öß ¯ÖÏÛÎúßµÖÖ †ÖÆêü. µÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê •ÖÖê›üÞÖê †ÖŸ´ÖÖ †Ö×ÞÖ ¯Ö¸ü´ÖÖŸ´µÖÖ“Öê
×´Ö»Öû®Ö, ÃÖ¾ÖÔ †×ÃŸÖŸ¾Ö ‹ÛúÖŸ´Ö ´ÆüÞÖ•Öê µÖÖêÝÖ.
4) ´Ö®Ö: ¯ÖÏ¿Ö´Ö®ÖÖê¯ÖÖµÖ: µÖÖêÝÖ ‡ŸµÖ×³Ö¬ÖßµÖŸÖê !(»Ö‘Öã µÖÖêÝÖ ¾Ö×¿ÖÂšü 3-9-32)
´Ö®Ö ¿ÖÖÓŸÖ Ûú¸üÞµÖÖ“ÖÖ ˆ¯ÖÖµÖ ´ÆüÞÖ•Öê“ÖÓ µÖÖêÝÖ †ÖÆêü.
5) ÃÖ´ÖŸ¾ÖÓ µÖÖêÝÖ ˆ“µÖŸÖê !
(³ÖÝÖ¾Ö¤üÝÖßŸÖÖ 2-48)
ÃÖ´ÖŸ¾Ö ´ÆüÞÖ•Öê“Ö µÖÖêÝÖ
6) µÖÖêÝÖ: Ûú´ÖÔÃÖã ÛúÖî¿Ö»Ö´Ö !
(³ÖÝÖ¾Ö¤üÝÖßŸÖÖ 2-50)
ÛúÖµÖÖÔŸÖß»Ö ÛúÖî¿Ö»ÖµÖÖ“Öß µÖÖêÝµÖ ×®Ö¾Ö›ü ´ÆüÞÖ•Öê“Ö µÖÖêÝÖ
¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß¯ÖÞÖê ÛúÖµÖÔ Ûú¸üÞµÖÖ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê µÖÖêÝÖ. µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖ®Öê ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¾µÖÖÜµÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö ŠúÂÖß, ¾Öê¤ü ¾Ö
ÝÖßŸÖê´Ö¬µÖê Ûú¸üÞµÖÖŸÖ †Ö»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
6
†Ö•Ö µÖÖêÝÖÖŸÖ †®ÖêÛú ¯ÖÏ¾ÖÖÆü ¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ ŸµÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖ¤ü¿ÖÔ®Ö ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ¯ÖÏÖ“Öß®Ö ¾Ö
†Ö•ÖÆüß ´ÖÖ®µÖŸÖÖ¯ÖÏÖ¯ŸÖ †ÖÆêü. µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛúÖ ‘Öê¸ü›üÃÖÓÆüßŸÖÖ µÖÖ ÝÖÏÓ£ÖÖ“ÖÖÆüß ÃÖÓ¤ü³ÖÔ
†³µÖÖÃÖÖÃÖÖšüß ‘ÖêŸÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê. ŸµÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖ¤ü¿ÖÔ®ÖÖ×¾ÖÂÖµÖß †Ö¯ÖÞÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü Ûú¸üÞÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ.
1.2.2. ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖ¤ü¿ÖÔ®ÖÖŸÖß»Ö †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖ :-

µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖ»ÖÖ ¤ü¿ÖÔ®ÖÖ“ÖÖ ¤ü•ÖÖÔ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûúº ®Ö ¤êüÞµÖÖ“Öê ÁÖêµÖ ´ÖÆüÖ´Öã×®Ö ¯ÖŸÖÓ•Ö×»ÖÛú›êü •ÖÖŸÖê. µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡Ö
Æêü ÃÖæ¡Ö²Ö¬¤ü Ûúº ®Ö 196 ÃÖæ¡Ö ŸµÖÖÓ®Öß ´ÖÖÓ›ü»Öê †Ö•Ö ÆüÖ ÝÖÏÓ£Ö ´Öã»Ö³ÖæŸÖ ¾Ö ¯ÖÏ´ÖÖ×ÞÖŸÖ ´ÖÖ®Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.
¯ÖŸÖÓ•Ö»Öß“ÖÖ •Ö®´ÖÖ“ÖÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖ ¤êü×ÜÖ»Ö ¸üÖê“ÖÛú †ÃÖÖ †ÖÆêü.
• ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öß“ÖÖ •Ö®´ÖÖ“ÖÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖ :-

³ÖÖÝÖ¾ÖÖ®Ö ×¾ÖÂÞÖæ ¿ÖêÂÖ®ÖÖÝÖÖ¾Ö¸ü †¬ÖÔ¾Ö™ü —ÖÖê¯ÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖÓ®ÖÖ ×¿Ö¾ÖÖ®Öê ŸÖÖÓ›ü¾Ö ÃÖãº Ûêú»Öê. ŸÖÖÓ›ü¾Ö ¯ÖÖÆãü®Ö
×¾ÖÂÞÖæ»ÖÖ †ŸµÖÖ®ÖÓ¤ü —ÖÖ»ÖÖ. ŸµÖÖÓ“ÖÖ †ÖÓ®Ö¤ü ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ´ÖÖ¾Öê®ÖÖ ´ÆüÞÖæ®Ö ŸÖÖê ±ãúÝÖã »ÖÖÝÖ»ÖÖ. ÆüÖ
†×ŸÖ¸üßŒŸÖ ³ÖÖ¸ü ¿ÖêÂÖ®ÖÖÝÖÖ»ÖÖ †ÃÖÆüµÖ —ÖÖ»ÖÖ ¾Ö ŸµÖÖ´Öãôêû ŸÖÖê ±ãúŸÛúÖ¸ü ™üÖÛæú »ÖÖÝÖ»ÖÖ. ŸÖê¾ÆüÖ »Öõ´Öß®Öê
×¾ÖÂÞÖæ»ÖÖ •ÖÖÝÖê Ûêú»Öê. ¿ÖêÂÖ®ÖÖÝÖÖ®Öê ×¾ÖÂÞÖæÛú›êü ŸÖÖÓ›ü¾Ö®ÖãŸµÖ ¯ÖÖÆüÞµÖÖ“Öß ‡“”ûÖ ¾µÖŒŸÖ Ûêú»Öß. ŸµÖÖ¾Öêôûß
×¾ÖÂÞÖæ®Öê ŸµÖÖ»ÖÖ ´ÖÖ®Ö¾Ö•Ö®´Ö ‘µÖÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê. ÝÖÖê®Ö¤Ôü ¤êü¿ÖÖÓŸÖ ÝÖÖ×ÞÖÛúÖ ®ÖÖ¾ÖÖÓ“Öß ×®Ö¯Öã×¡ÖÛú Ã¡Öß
ŸÖ¯Ö¿“ÖµÖÖÔ Ûú¸üßŸÖ ÆüÖêŸÖß ¿ÖêÂÖÖ®Öê ×ŸÖ“ÖÖ ¯Öã¡Ö ÆüÖêÞµÖÖ“Öê šü¸ü×¾Ö»Öê. ŸÖß ÃÖãµÖÖÔ»ÖÖ †¬µÖÔ ¤êüŸÖ †ÃÖŸÖÖÓ®ÖÖ ŸÖÖê
ÃÖãõ´Öº ¯ÖÖ®Öê ×ŸÖ“µÖÖ †Öë•ÖôûßŸÖã®Ö ¯Ö›ü»ÖÖ ¾Ö ŸµÖÖ“ÖÖ“Ö ×ŸÖ®Öê ¯Öã¡Ö ´ÆüÞÖæ®Ö ×Ã¾ÖÛúÖ¸ü Ûêú»ÖÖ. ŸÖÖê †Öë•ÖôûßŸÖã®Ö
¯Ö›ü»ÖÖ ´ÆüÞÖæ®Ö ŸµÖÖ“Öê ®ÖÖ¾Ö ¯ÖŸÖÓ•Ö×»Ö ¯Ö›ü»Öê.
• ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà“Öê †¬µÖµÖ®Ö :-
µÖÖêÝÖŠúÂÖß ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà“Öê †¬µÖµÖ®Ö ŸÖõÖ¿Öß»Öê»ÖÖ —ÖÖ»Öê. ×“Ö¤Óü²Ö¸ü»ÖÖ ŸµÖÖÓ®Öß ŸÖ¯Ö¿“ÖµÖÖÔ Ûúº ®Ö ‘ÖêŸÖ»Öê.
¾Ö ŸÖÖÓ›ü¾Ö®ÖéŸµÖ ¯ÖÆüÖÞµÖÖ“Öß ‡“”ûÖ ¯ÖÏ¤üÙ¿ÖŸÖ Ûêú»Öß. ×¿Ö¾ÖÖ®Öê ŸµÖÖÓ®ÖÖ ŸÖÖÓ›ü¾Ö Ûúº ®Ö ¤üÖÜÖ×¾Ö»Öê †Ö×ÞÖ
¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®ÖÖ ×»ÖÜÖÖ®Ö Ûú¸üÞµÖÖ“Öß †Ö–ÖÖ Ûêú»Öß. ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ×“Ö¤Óü²Ö¸ü õÖê¡Öß“Ö ×»ÖÜÖÖ®Ö Ûêú»Öê. ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß
¯ÖÖ×ÞÖ®Öß ¾µÖÖÛú¸üÞÖÖ¾Ö¸ü ×¾ÖÃŸÖéŸÖ ×¾Ö¾Ö¸üÞÖ ' ´ÖÆüÖ³ÖÖÂµÖ ' µÖÖ ÝÖÓ£ÖÖŸÖã®Ö Ûêú»Öê. ×Æü¸üÞµÖÝÖ³ÖÔ ¯ÖÏÖêŒŸÖ
7
µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖ¾Ö¸ü µÖÖêÝÖÃÖæ¡Öê ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öß®Öß ×»ÖÆüß»Öß. ¾Ö †ÖµÖã¾Öì¤ü¿ÖÖÃ¡ÖÖ¾Ö¸üß»Ö ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ ÃÖÓ×ÆüŸÖÖ “Ö¸üÛúÃÖÓÆüßŸÖÖ
Æüß ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öß®Öß ×»ÖÆüß»Öß †ÖÆêü. µÖÖ ×ŸÖ®ÖÆüß ÛãúŸÖß ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öß“µÖÖ“Ö ®ÖÖ¾Öê ´ÖÖ®Ö»µÖÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖÓ®ÖÖ †Ö•Ö
¯ÖÏ´ÖÖÞÖ ´ÖÖ®Ö»Öê •ÖÖŸÖê ‹¾Öœüß ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà“Öß ´ÖÆüÖ®Ö ×¾Ö¤ü¾Ö¢ÖÖ ÆüÖêŸÖß ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö ŸÖ¸ü ¸üÖ•ÖÖ ³ÖŸÖÔéÆü¸üß µÖÖÓ®Öß ŸµÖÖÓ®ÖÖ
¿»ÖÖêÛúÖŸÖã®Ö ¾ÖÓ¤ü®ÖÖ ×¤ü»Öß †ÖÆêü ŸÖÖê ¿»ÖÖêÛú †ÃÖÖ
µÖÖêÝÖê®Ö ×“Ö¢ÖÃµÖ ¯Ö¤êü®Ö ¾ÖÖ“ÖÖÓ
´Ö»ÖÓ ¿Ö¸üß¸üÃµÖ “Ö ¾ÖîªÛêú®Ö |
µÖÖêƒ¯ÖÖüÛú¸üÖê¢ÖÓ ¯ÖÏ¾Ö¸Óü ´Öã®Öß®ÖÖ´ÖË
¯ÖŸÖÓ•Ö»Öß ¯ÖÏÖÓ˜•Ö×»Ö¸üÖ®ÖŸÖÖêƒü×Ã´Ö ||
µÖÖêÝÖÖŸÖã®Ö ×“Ö¢Ö¿Öã¬¤üß, ¾µÖÖÛú¸üÞÖÖŸÖã®Ö ¾ÖÖ“ÖÖ¿Öã¬¤üß ¾Ö ¾ÖîªÛú¿ÖÖÃ¡ÖÖŸÖã®Ö. ¿Ö¸üß¸ü¿Öã¬¤üß Ûú¿Öß Ûú¸üÖ¾Öß
Æêü ÃÖÖÓÝÖÞÖÖ·µÖÖ ´Öã®ÖßÁÖêÂšü ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®ÖÖ ´Öß †Ó•Ö»Öß²Ö¬¤ü ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü Ûú¸üŸÖÖê. ¾Öê¤ü, ¯Öæ¸üÖÞÖ, ˆ¯Ö×®ÖÂÖ¤ü ¾Ö
×¾Ö×¾Ö¬Ö ×šüÛúÖÞÖß ×¾ÖÜÖ¸ü»Öê»Öê µÖÖêÝÖ–ÖÖ®Ö ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ÃÖÓÛú»ÖßŸÖ Ûúº ®Ö ŸµÖÖ“Öß ¾µÖ¾Ö×Ã£ÖŸÖ×¸üŸµÖÖ ÃÖæ¡ÖÖ“µÖÖ
´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖã®Ö ´ÖÖÓ›üÞÖß Ûêú»Öß ŸÖß ´ÖÖÓ›üÞÖß ‡ŸÖÛúß ÃÖã»Ö³Ö ¯Ö×¸ü¯ÖæÞÖÔ ¾Ö –ÖÖ®Ö¯ÖÏÛúÖ¿Ö ™üÖÛúÞÖÖ¸üß ÆüÖêŸÖß Ûúß
µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖ»ÖÖ ¤ü¿ÖÔ®ÖÖ“ÖÖ ¤ü•ÖÖÔ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ —ÖÖ»ÖÖ ¾Ö †Ö•ÖÆüß ŸÖÖê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ²Ö¬¤ü, ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ³ÖæŸÖ ´Öã»Ö³ÖæŸÖ ÝÖÏÓ£Ö
´ÖÖ®Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê µÖÖ“Öê ÃÖ¾ÖÔ ÁÖêµÖÔ ¯ÖŸÖÓ•Ö»Ö ŠúÂÖà®ÖÖ •ÖÖŸÖê. ¯ÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖÃÖæ¡Ö Æüß 196 †ÃÖæ®Ö ŸµÖÖÓ“Öê “ÖÖ¸ü
¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûú¸üÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü. µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡Ö Æêü †Öšü †ÓÝÖÖŸÖ ´ÖÖÓ›ü»Öê †ÖÆêü. ´ÆüÞÖæ®Ö ŸµÖÖ»ÖÖ
†Â™üÖÓÝÖµÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. ŸÖß †Öšü †ÓÝÖê †ÖÆêüŸÖ.
µÖ´Ö, ×®ÖµÖ´Ö, †ÖÃÖ®Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü, ¬ÖÖ¸üÞÖÖ, ¬µÖÖ®Ö, ÃÖ´ÖÖ¬Öß, ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖÃÖæ¡ÖÖ“Öê “ÖÖ¸ü
¯ÖÖ¤ü ¯Öãœüß»Ö ¯ÖÏ´ÖÖ®Öê †ÖÆêüŸÖ.
1) ÃÖ´ÖÖ¬Öß¯ÖÖ¤ü 2) ÃÖÖ¬Ö®Ö¯ÖÖ¤ü 3) ×¾Ö³ÖæŸÖß¯ÖÖ¤ü 4) Ûîú¾Ö»µÖ¯ÖÖ¤ü.
1) ÃÖ´ÖÖ¬Öß¯ÖÖ¤ü :- µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖŸÖ ¯ÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖÃÖæ¡Öê 51 †ÖÆêüŸÖ. µÖÖŸÖ ¾Öé¢Öà“Öê ¯ÖÏÛúÖ¸ü ŸµÖÖÓ“Öê ¤üÖê®Ö ˆ¯ÖÏÛúÖ¸ü,
ŸµÖÖÓ“µÖÖ ×®Ö¸üÖê¬ÖÖ“Öê ˆ¯ÖÖµÖ µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ. ×“Ö¢Ö¯ÖÏÃÖÖ¤ü®ÖÖ“Öê ×¾Ö×¾Ö¬Ö ˆ¯ÖÖµÖ, †ÓŸÖ¸üÖµÖ,
×¾ÖõÖê¯Ö ÃÖÆü³Öã¾Ö µÖÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. ŸÖÃÖê“Ö ÃÖÓ¯ÖÏ–ÖÖŸÖ, †ÃÖÓ¯ÖÏ–ÖÖŸÖ ÃÖ²Öß•Ö, ×®Ö²Öá•Ö ÃÖ´ÖÖ¬Öß,
µÖÖ×¾ÖÂÖµÖß“Öê ÃÖæ¡Öê µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü.
8
2) ÃÖÖ¬Ö®Ö¯ÖÖ¤ü :- µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ 55 ÃÖæ¡Öê †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖ´Ö¬µÖê ÃÖ´ÖÖ¬Öß ×ÃÖ¬¤üßÛú›êü •ÖÖÞµÖÖ“µÖÖ •µÖÖ
¯ÖÖµÖ·µÖÖ †ÖÆêüŸÖ ŸµÖÖŸÖß»Ö ¯Ö×Æü»µÖÖ ¯ÖÖ“Ö ¯ÖÖµÖ·µÖÖ µÖÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö µÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü. µÖ´Ö, ×®ÖµÖ´Ö,
†ÖÃÖ®Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸üÖ“Öê µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ ¾ÖÞÖÔ®Ö †Ö»Öê †ÖÆêü. µÖÖÓ®ÖÖ“Ö ²Ö×Æü¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ †ÃÖê
´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ Æüß ¯ÖÖ“Ö †ÓÝÖê ÃÖ´ÖÖ¬ÖßÛú›êü •ÖÖÞµÖÖ“Öß ÃÖÖ¬Ö®Öê †ÖÆêüŸÖ, ´ÆüÞÖæ®Ö µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖ»ÖÖ ÃÖÖ¬Ö®Ö¯ÖÖ¤ü
†ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. ŸÖ¯Ö, Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖ ¾Ö ‡Ô¿¾Ö¸ü¯ÖÏÖ×ÞÖ¬ÖÖ®Ö µÖÖÓ®ÖÖ ÛÎúßµÖÖµÖÖêÝÖ ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. †Â™üÖÓÝÖµÖÖêÝÖ
¯ÖÖÓ“Ö µÖ´Ö, ¯ÖÖ“Ö ×®ÖµÖ´Ö, †ÖÃÖ®ÖÖÃÖÓ²Ö¬Öß ŸÖß®Ö ÃÖæ¡Öê, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖÃÖ²ÖÓ¬Öß ¯ÖÖ“Ö Œ»Öê¿Ö, Œ»Öê¿ÖÖ“ÖÖ
×®Ö¸üÖÃÖ ÛúÃÖÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ ‡. ÃÖæ¡Öê¯ÖÞÖ µÖÖÓ“Ö ¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ †ÖÆêü.
3) ŸÖéŸÖßµÖ¯ÖÖ¤ü :- ×¾Ö³ÖæŸÖß¯ÖÖ¤ü:- µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ 56 ÃÖæ¡Öê µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ †ÖÆêü. ´ÆüÞÖæ®Ö µÖÖ»ÖÖ ×¾Ö³ÖæŸÖß¯ÖÖ¤ü
´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ ¬ÖÖ¸üÞÖÖ, ¬µÖÖ®Ö, ÃÖ´ÖÖ¬Öß µÖÖ ¿Öê¾Ö™ü“µÖÖ ŸÖß®Ö †ÓÝÖÖ×¾ÖÂÖµÖß ÃÖæ¡Öê †ÃÖæ®Ö µÖÖ ŸÖß®Ö
†ÓÝÖÖ®ÖÖ †ÓŸÖ¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö»Öê •ÖÖŸÖê. µÖÖ ŸÖß®Ö †ÓÝÖÖ“µÖÖ †®ÖãÂšüÖ®ÖÖ´Öãôêû ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêÞÖÖ·µÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö
×ÃÖ¬¤üß×¾ÖÂÖµÖß ÃÖæ¡Öê µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ ×¤ü»Öß †ÖÆêü. ¾Ö ¿Öê¾Ö™üß µÖÖ ×ÃÖ¬¤üßŸÖ †›üÛæú®Ö ®Ö ¸üÆüÖÞµÖÖ“ÖÖ ‡¿ÖÖ¸üÖÆüß
¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ ×¤ü»ÖÖ †ÖÆêü.
4) Ûîú¾Ö»µÖ¯ÖÖ¤ü :- µÖÖÓŸÖ 34 ÃÖæ¡Öê †ÖÆêüŸÖ. †Â™üÖÓÝÖÖ“µÖÖ †®ÖãÂšüÖ®ÖÖ´Öãôêû ×“Ö¢ÖÖŸÖß»Ö ¸ü•ÖÖêŸÖ´Ö ÝÖãÞÖº ¯Ö
†¿Öã¬¤üß“ÖÖ ¯ÖæÞÖÔ õÖµÖ ÆüÖêŸÖÖê. ¿Öã¬¤ü —ÖÖ»Öê»µÖÖ ×“Ö¢ÖÖÓŸÖ –ÖÖ®ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¿Ö ¯Ö›ãü®Ö ŸÖê †ÓŸÖ´ÖãÔÜÖ ÆüÖêŸÖê.
¯ÖéÛéú×ŸÖ †ÓŸÖ¬ÖÖÔ®Ö ¯ÖÖ¾ÖŸÖê ×¾ÖÀ¾Ö †ÓŸÖ¬ÖÖÔ®Ö ¯ÖÖ¾ÖŸÖê ¾Ö µÖÖêÝÖß Ã¾Ö“ÖîŸÖ®µÖÖŸÖ ‹Ûúº ¯Ö ÆüÖê¾Öã®Ö •ÖÖŸÖÖê Æüß
†¾ÖÃ£ÖÖ Ûîú¾Ö»µÖÖ“Öß ØÛú¾ÖÖ ´ÖÖêõÖÖ“Öß ÆüÖêµÖ.
µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖ®Öê“Ö ¯ÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖŠúÂÖà®Öß ´Ö®ÖÖ¾Ö¸ü ÛúÖÆüß µÖÖêÝÖÃÖæ¡Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ †¬µÖÖŸ´Ö
¾Ö ÃÖÓÃÛéúŸÖß´Ö¬µÖê ´Ö®ÖÖ“Öß ÃÖÓÛú»¯Ö®ÖÖ Æü•ÖÖ¸üÖê ¾ÖÂÖÖÔ¯Öæ¾Öá“Öß †ÃÖæ®Ö µÖÖ ´Ö®ÖÖ³ÖÖê¾ÖŸÖß“Ö ÃÖ¾ÖÔ ¿ÖÖÃ¡Öê, ¤ü¿ÖÔ®Öê,
ˆ¯Ö×®ÖÂÖ¤êü ÝÖãÓ±ú»Öß ÝÖê»Öß †ÖÆêüŸÖ. ´Ö®Ö ÃÖ¾ÖÔ ×šüÛúÖÞÖß ´ÖÆüŸ¾Ö¯ÖæÞÖÔ ×¤üÃÖæ®Ö µÖêŸÖê. †ÖµÖã¾Öì¤üÖŸÖ ŸÖ¸ü ´Ö®Ö ‹Ûú
‡Ó¦üßµÖ“Ö †ÖÆêü. µÖÖêÝÖ ´Ö®ÖÖ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ †ÖÞÖÞÖÖ¸êü ¿ÖÖÃ¡Ö †ÖÆêü. ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖ¤ü¿ÖÔ®ÖÖÓŸÖ ŸÖ¸ü ´Ö®ÖÖ“µÖÖ
¾µÖÖ¯ÖÖ¸üÖ¾Ö¸ü ÃÖÜÖÖê»Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü Ûú¸üÞµÖÖÓŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖ¤ü¿ÖÔ®ÖÖ»ÖÖ“Ö Ã¾ÖÖ´Öß ×¾Ö¾ÖêÛúÖ®ÖÓ¤üÖ®Öß
¸üÖ•ÖµÖÖêÝÖ †ÃÖê ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. ¸üÖ•ÖµÖÖêÝÖ ÝÖÏÓ£ÖÖŸÖ ŸµÖÖÓ®Öß µÖÖêÝÖÃÖæ¡Öê Ã¯ÖÂ™ü Ûêú»Öß †ÖÆêü. ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö ŠúÂÖà®Öß
µÖÖêÝÖÃÖæ¡ÖÖÓ´Ö¬µÖê ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß †ÖÃÖ®Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ØÛú¾ÖÖ ¬µÖÖ®Ö×¾ÖÂÖµÖß ¾ÖÞÖÔ®Ö †ÖœüôûŸÖ ®ÖÖÆüß. ŸµÖÖÓ®Öß ±úŒŸÖ
ŸÖÖ×Ÿ¾ÖÛú ²ÖÖ•Öæ ´ÖÖÓ›ü»Öß †ÖÆêü. †ÓÝÖÖ“Öß ¾µÖÖÜµÖÖ, ŸÖŸ¾Ö, ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ.
9
1.2.3. Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛúÖ »ÖÖ “ÖŸÖã¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ ÛúÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛúÖ ÆüÖ ÝÖÏÓ£Ö 12 ¾µÖÖ ¿ÖŸÖÛúÖŸÖ ×»ÖÆüß»Öê»ÖÖ †ÃÖæ®Ö ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖÃÖÖšüß
×»ÖÆüß»Öê»µÖÖ ÝÖÏÓ£ÖÖÓ¯ÖîÛúß ‹Ûú ÝÖÏÓ£Ö †ÖÆêü. ÆüšüµÖÖêÝÖÖ´Ö¬µÖê µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê“Ö ‘Öê¸Óü›üÆüßŸÖÖ, ×¿Ö¾ÖÃ¾Ö¸üÖê¤üµÖ,
µÖÖêÝÖŸÖÖ¸üÖ¾Ö»Öß, ÝÖÖê¸üõÖÃÖÓÆüßŸÖÖ µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖ®Öê ÝÖÏÓ£Ö ×»ÖÆüß»Öê»Öê †ÖÆêü. µÖÖ×®Ö×´Ö¢ÖÖ®Öê ÆüšüµÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ Æêü
†Ö¯ÖÞÖÖÓÃÖ •ÖÖÞÖæ®Ö ‘ÖêÞÖê ÛÎú´Ö¯ÖÏÖ¯ŸÖ šü¸üŸÖê. 'šü' ´ÆüÞÖ•Öê “ÖÓ¦ü. ¿Ö¸üß¸üº ¯Öß ×¾Ö¿¾ÖÖŸÖß»Ö ÃÖæµÖÔ ¾Ö “ÖÓ¦ü µÖÖÓ“Öê
ÃÖÓŸÖã»Ö®Ö šêü¾ÖÞÖÖ¸üÖ ´ÖÖÝÖÔ ´ÆüÞÖ•Öê ÆüšüµÖÖêÝÖ. ÆüšüµÖÖêÝÖÖ“Öê »ÖõµÖ ´ÆüÞÖ•Öê Ûîú¾Ö»µÖ¯ÖÏÖ¯ŸÖß ØÛú¾ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß ÆüÖêµÖ.
Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛúÖ: ÆüÖ ÝÖÏÓ£Ö Ã¾ÖÖ´Öß Ã¾ÖÖŸ´ÖÖ¸üÖ´ÖÖÓ®Öß ×»ÖÆüß»Öê»ÖÖ †ÃÖæ®Ö µÖÖŸÖ ŸµÖÖÓ®Öß µÖÖêÝÖ “ÖÖ¸ü †ÓÝÖÖŸÖ
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»ÖÖ †ÖÆêü µÖÖ´Öãôêû µÖÖ»ÖÖ“Ö “ÖŸÖã¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. ŸÖ¸ü Ã¾ÖÖŸ´ÖÖ¸üÖ´Ö µÖÖêÝÖÖ»ÖÖ ÆüšüµÖÖêÝÖ×¾ÖªÖ
†ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. “ÖŸÖã¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö †ÓÝÖÖÓ®ÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿Ö †ÃÖê¯ÖÞÖ ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. Æüß “ÖÖ¸ü †ÓÝÖê ´ÆüÞÖ•Öê
†ÖÃÖ®Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ´Öã¦üÖ ¾Ö ®ÖÖ¤üÖ®ÖãÃÖÓ¬ÖÖ®Ö ØÛú¾ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß »ÖõÖÞÖ ÆüÖêŸÖ ¾Ö ¿Öê¾Ö™üß †ÖîÂÖ×¬ÖÛú£Ö®Ö
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü.
1) ¯ÖÏ£Ö´ÖÖê¯Ö¤êü¿Ö :- µÖÖ ¯Ö×Æü»µÖÖ †ÓÝÖÖŸÖ 67 ¿»ÖÖêÛú ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. µÖÖ´Ö¬µÖê µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖ“µÖÖ ¯Öæ¾ÖÔŸÖµÖÖ¸üß
ÃÖÓ²Ö¬Öß 16 ¿»ÖÖêÛú ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. µÖÖÓŸÖ µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖÃÖÖšüß µÖÖêÝµÖ ¤êü¿Ö, •ÖÖÝÖÖ, µÖÖêÝÖ-´Öšü ÛúÃÖÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ
ÃÖÖ¬ÖÛúÖ“Öê †ÖÆüÖ¸ü ×¾ÖÆüÖ¸ü ×¾ÖÂÖµÖÖ ¯Ö£µÖ µÖÖêÝÖ×ÃÖ¬¤üßÛú¸ü ³ÖÖ¾Ö ¾Ö ¯ÖÏ×ŸÖ²ÖÓ¬ÖÛú ³ÖÖ¾Ö µÖÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö µÖÖ
¯ÖÏÛú¸üÞÖÖÓŸÖ Ûêú»Öê †ÖÆêü. ÛúÖÆüß ÝÖÏÓ£ÖÖŸÖ 10-10 ( ¤üÆüÖ-¤üÆüÖ ) µÖ´Ö×®ÖµÖ´ÖÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. µÖÖÓŸÖ 15
†ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÃÖæ®Ö ŸµÖÖÓ“Öß ÛéúŸÖß »ÖÖ³Ö ¾Ö ÃŸÖãŸÖß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß †ÖÆêü. †ÖÃÖ®Ö Ûêú»µÖÖ®Öê ×Ã£Ö¸üŸÖÖ,
†Ö¸üÖêÝµÖ ¾Ö †ÓÝÖ»ÖÖ‘Ö ¾ÖŸ¾Ö (»Ö¾Ö×“ÖÛúŸÖÖ) ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê. µÖÖÓŸÖß»Ö Ã£ÖîµÖÔ ÆüÖ ×Ã£Ö¸üŸÖê¿Öß ÃÖÖ¬Ö´µÖÔ
¤üÖÜÖ¾ÖÞÖÖ¸üÖ ¿Ö²¤ü †ÖÆêü. µÖÖÓŸÖ ¾Ö×ÃÖÂšü´Öã®Öß ´ÖŸÃµÖë¦üŠúÂÖß µÖÖÓ®Öß ×»ÖÆüß»Öê»µÖÖ ÛúÖÆüß †ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öß ¾ÖÞÖÔ®Öê
†ÖÆêüŸÖ. †ÖÃÖ®ÖÖÓŸÖ Ã¾Ö×ÃŸÖÛúÖÃÖ®Ö, ÝÖÖê´ÖãÜÖÖÃÖ®Ö, ¾Öß¸üÖÃÖ®Ö, Ûæú´ÖÖÔÃÖ®Ö, ÛãúŒÛãú™üÖÃÖ®Ö ¬Ö®Öã¸üÖÃÖ®Ö,ˆ¢ÖÖ®Ö
Ûæú´ÖÖÔÃÖ®Ö, ´ÖŸÃÖê¦üÖÃÖ®Ö ¯Ö×¿“Ö´ÖÖê¢ÖÖ®ÖÖÃÖ®Ö, ´ÖµÖæ¸üÖÃÖ®Ö, ¯Ö¤ü´ÖÖÃÖ®Ö ×ÃÖ¬¤üÖÃÖ®Ö, ³Ö¦üÖÃÖ®Ö µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öê
¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. ŸÖÃÖê“Ö µÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖÓŸÖ 10-10 µÖ´Ö×®ÖµÖ´ÖÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. †ØÆüÃÖÖ, ÃÖŸµÖ,
†ÃŸÖêµÖ, ²ÖÎ´Æü“ÖµÖÔ, õÖ´ÖÖ, ¬ÖéŸÖß, ¤üµÖÖ †Ö•ÖÔ¾Ö, ×´ÖŸÖÖÆüÖ¸ü ¿ÖÖî“Ö Æêü ¤üÆüÖ µÖ´Ö †ÖÆêüŸÖ. ŸÖ¸ü ŸÖ¯Ö, ÃÖÓŸÖÖêÂÖ
†Ö×ÃŸÖŒµÖ, ¤üÖ®Ö, ‡Ô¿¾Ö¸ü¯Öæ•Ö®Ö, ×ÃÖ¬¤üÖÓŸÖ ¾ÖÖŒµÖÁÖ¾ÖÞÖ, »Ö••ÖÖ, ´ÖŸÖß, ŸÖ¯Ö ¾Ö ÆüÖê´Ö Æêü ¤üÆüÖ ×®ÖµÖ´Ö
10
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. µÖÖ µÖ´Ö-×®ÖµÖ´ÖÖÓ“Öß µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß †ÖÆêü ¯ÖÞÖ ´ÖÖ¡Ö ŸµÖÖÓ®ÖÖ
µÖÖêÝÖÖÓÝÖ ´ÖÖ®Ö»Öê»Öê ®ÖÖÆüß. µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûú¸üŸÖÖÓ®ÖÖ ˆŸÃÖÖÆüÖ®Öê, †Ö®ÖÓ¤üÖ®Öê, ÃÖÖÆüÃÖÖ®Öê, ¬ÖîµÖÖÔ®Öê –ÖÖ®Ö´ÖµÖ ÆüÖê¾Öæ®Ö
×®Ö¿“ÖµÖÖ®Öê •Ö®ÖÃÖÓÝÖ ¯Ö×¸üŸµÖÖÝÖ Ûúº ®Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ŸÖÃÖê“Ö ŸÖÖê ÝÖãº Ó“µÖÖ ´ÖÖÝÖÔ¤ü¿ÖÔ®ÖÖÜÖÖ»Öß“Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ.
2) ×«üŸÖßµÖÖê¯Ö¤êü¿Ö :- µÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖÓŸÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ×¾Ö¬Öß²Ö§»Ö ÃÖÖÓÝÖÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü. µÖÖÓŸÖ 78 ¿»ÖÖêÛú
†ÖÆêüŸÖ. µÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖŸÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öê ×¾ÖÃŸÖéŸÖ ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. ¯ÖÏÖÞÖ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü“Ö ×•Ö¾Ö®Ö †ÖÆêü ŸÖÃÖê“Ö
¯ÖÏÖÞÖ ¾Ö ´Ö®Ö µÖÖÓ“ÖÖ ¯Ö¸üÃ¯Ö¸ü ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö •Ö¾Öôû“ÖÖ †ÖÆêü. ¾Ö ŸµÖÖ“Öê ×¾Ö¾Ö¸üÞÖ µÖÖŸÖ Ûêú»Öê †ÖÆêü. ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ “µÖÖ
¯Öæ¾ÖÔŸÖµÖÖ¸üßÃÖÖšüß †ÖÃÖ®ÖÖÓ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ŸµÖÖŸÖß»Ö ×Ã£Ö¸üŸÖÖ ¾Ö ÃÖãÜÖÛúÖ¸üÛúŸÖÖ Ûú¿Öß †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü Æêü µÖÖ
ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖÓŸÖ ¯Ö×Æü»µÖÖ ¿»ÖÖêÛúÖŸÖ“Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. †£ÖÖÔŸÖ †ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öß ×Ã£Ö¸üŸÖÖ ¾Ö ÃÖãÜÖÛúÖ¸üÛúŸÖÖ Æüß
¬µÖÖ®ÖÖŸ´ÖÛú †ÖÃÖ®ÖÖÓ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ •ÖÖÃŸÖ †¯Öê×õÖŸÖ †ÖÆêü. ×ÃÖ¬¤üÖÃÖ®Ö, ¯Ö¤´ÖÖÃÖ®Ö, ¾Ö•ÖÏÖÃÖ®Ö ¯Ö¤ü´ÖÖÃÖ®Ö
†¿µÖÖ ¬µÖÖ®ÖÖŸ´ÖÛú †ÖÃÖ®ÖÖÓŸÖ ×Ã£Ö¸üŸÖÖ, §œüŸÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ¯Öæ¾Öá ×®Ö´ÖÖÔÞÖ Ûú¸üÖ¾Öß †ÃÖê Ã¾ÖÖŸ´ÖÖ¸üÖ´ÖÖÓ®Öß
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öß ¯Öæ¾ÖÔŸÖµÖÖ¸üß²Ö§»Ö ÃÖÖÓÝÖŸÖÖÓ®ÖÖ ŸµÖÖÓ®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü.
†£ÖÖÃÖ®Öê §œêü µÖÖêÝÖß ¾Ö¿Öß ×ÆüŸÖ×´ÖŸÖÖ¿Ö®Ö: |
ÝÖãº ¯Ö×¤üÂ™ü´ÖÖÝÖêÞÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ®Ö ÃÖ´Ö³µÖÃÖêŸÖ || Æü.¯ÖÏ.2.||
†ÖÃÖ®ÖÖÓ“µÖÖ ×Ã£Ö¸üŸÖê²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ ×ÆüŸÖÛú¸ü ¾Ö ×´ÖŸÖÖÆüÖ¸üÖ“Öß †Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖÓŸÖ

ÃÖÖÓÝÖã®Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ÝÖãº “µÖÖ †Ö–Öê¯ÖÏ´ÖÖ®Öê, ÃÖã“Ö®Öê¯ÖÏ´ÖÖ®Öê Ûú¸üÞµÖÖ“ÖÖ ‡¿ÖÖ¸üÖ ŸµÖÖÓ®Öß ×¤ü»ÖÖ †ÖÆêü. µÖÖŸÖ ´Ö®Ö
¾Ö ¿¾ÖÃÖ®ÖÖ“ÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ¯Öãœüß»Ö ¿»ÖÖêÛúÖŸÖã®Ö †ÝÖ×¤ü ÃÖ´Ö¯ÖÔÛú ¯Ö¬¤üŸÖß®Öê ´ÖÖÓ›ü»ÖÖ †ÖÆêü.
“Ö»Öê ¾ÖÖŸÖê “Ö»ÖÓ ×“Ö¢Ö ×®Ö¿“Ö»Öê ×®Ö¿“Ö»ÖÓ ³Ö¾ÖêŸÖ |

µÖÖêÝÖß Ã£ÖÖÞÖãŸ¾Ö´ÖÖ¯®ÖÖê×ŸÖ ŸÖŸÖÖê ¾ÖÖµÖã ×®Ö¸üÖê¬ÖµÖêŸÖ || Æü.¯ÖÏ.2.2||
µÖÖŸÖ ŸµÖÖÓ®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ¾ÖÖµÖã“ÖÖ ×®Ö¸üÖê¬Ö Ûêú»ÖÖ Ûúß “ÖÓ“Ö»Ö †ÃÖê ´Ö®Ö¯ÖÞÖ ×®Ö¿“Ö»Ö ÆüÖêŸÖê.
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ´ÖÆüŸ¾Ö¯ÖæÞÖÔ †ÖÆêü ÛúÖ¸üÞÖ ¯ÖÏÖÞÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ •Öß¾Ö®Ö ®ÖÖÆüß.
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ¯Öæ¾Öá ®ÖÖü›üß¿Öã×¬¤ü¤ü †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖ»µÖÖ“Öê ×«üŸÖßµÖÖê ¯ÖÏ¤êü¿Ö ´Ö¬µÖê

ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ¾Ö ®ÖÖ›üß¿ÖÖê¬Ö®Ö ²Ö§»Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü Ûú¸üŸÖÖÓ®ÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö 72 Æü•ÖÖ¸ü ®ÖÖ›üµÖÖÓ“Öß
¿Öã¬¤üß ÆüÖêÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü ÛúÖ¸üÞÖ µÖÖŸÖã®Ö“Ö ¯ÖÏÖÞÖ¿ÖŒŸÖß“Öê ¾ÖÆü®Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖê. Æüß ¿Öã¬¤üß —ÖÖ»Öß ŸÖ¸ü“Ö
11
ÛúÖµÖÔ×ÃÖ¬¤üß ÆüÖêŸÖê. µÖÖÃÖÖšüß“Ö µÖÖ ®ÖÖ›üµÖÖÓ“µÖÖ ¿Öã×¬¤üÃÖÖšüß ¿Öã×¬¤ü×ÛÎúµÖÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû
®ÖÖ›üµÖÖ ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÆü®ÖõÖ´Ö ÆüÖêŸÖß»Ö µÖÖÃÖÖšüß ®ÖÖ›üß¿Öã¬¤üß ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö †Ö¬Öß Ûú¸üÖ¾ÖÖ †ÃÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü.
†Ö×ÞÖ ÆüÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ´Öã»Ö³ÖãŸÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö †ÃÖæ®Ö µÖÖÓŸÖã®Ö ÃÖãÂÖã´®ÖÖ ®ÖÖ›üß“Öß ¿Öã¬¤üß ÆüÖêŸÖê †ÃÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê
†ÖÆêü. µÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“ÖÖ ×¾Ö¬Öß 7 ŸÖê 13 µÖÖ ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. µÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖÓŸÖ
¯Ö¤ü´ÖÖÃÖ®ÖÖÓŸÖ ²ÖÃÖæ®Ö ›üÖ¾µÖÖ ®ÖÖÛú¯Öã›üß®Öê (“ÖÓ¦êüÞÖ) ¯Öæ¸üÛú Ûú¸üÖ¾ÖÖ. µÖ£ÖÖ¿ÖŒŸÖß ÛãÓú³ÖÛú Ûúº ®Ö ˆ•Ö¾µÖÖ
®ÖÖÛú¯Öã›üß®Öê (ÃÖæµÖìÞÖ) ¸îü“ÖÛú Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ¯Öã®Ö: ˆ•Ö¾Öß®Öê“Ö ¯Öæ¸üÛú Ûúº ®Ö ×¾Ö¬Öß¾ÖŸÖ ÛãÓú³ÖÛú Ûúº ®Ö ›üÖ¾Öß®Öê
¸êü“ÖÛú Ûú¸üÖ¾ÖÖ. †¿Öß †Ö¾ÖŸÖÔ®Öê Ûú¸üÖ¾ÖßŸÖ. †ÃÖê ×¤ü¾ÖÃÖÖŸÖæ®Ö “ÖÖ¸ü ¾ÖêôûÖ Ûú¸üÖ¾Öê ¾Ö ¯ÖÏŸµÖêÛú ¾Öêôûß 80
†Ö¾ÖŸÖÔ®Öê Ûú¸üÖ¾ÖßŸÖ. †ÃÖê ŸÖß®Ö ´ÖÆüß®Öê Ûêú»µÖÖÃÖ ®ÖÖ›üß¿Öã×¬¤ ÃÖÖ¬µÖ ÆüÖêŸÖê. ÆüÖ †³µÖÖÃÖ ÆüôæûÆüôæû —Öê¯Öê»Ö
†ÃÖÖ“Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ŸÖÃÖê“Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ®Öê ÃÖ¾ÖÔ ¸üÖêÝÖÖÓ“ÖÖ ®ÖÖ¿Ö ÆüÖêŸÖÖê ´ÖÖ¡Ö †µÖÖêÝµÖ †³µÖÖÃÖÖ®Öê
†®ÖêÛú ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ¸üÖêÝÖÖÓ“ÖÖ ¯ÖÏÖ¤ãü³ÖÖÔ¾Ö ¤êü×ÜÖ»Ö ÆüÖê¾Öæ ¿ÖÛúŸÖÖê.
• ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ¯Öæ¾ÖÔ ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖ :- ¬ÖÖî×ŸÖ, ²ÖÃŸÖß, ®Öê×ŸÖ, ¡ÖÖ™üÛú, ®ÖÖî»Öß ¾Ö Ûú¯ÖÖ»Ö³ÖÖ×ŸÖ µÖÖ
¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖÓ“Öê ×¾Ö¬Öß ¾Ö ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ¯Öæœüß»Ö ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ ÃÖ×¾ÖÃŸÖ¸ü ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê»Öê †ÖÆêüŸÖ.
¬ÖÖî×ŸÖ²ÖÔ×ÃŸÖÃŸÖ£ÖÖ ®Öê×ŸÖ¡ÖÖ™üÛú ®ÖÖî×»ÖÛÓú ŸÖ£ÖÖ |
Ûú¯ÖÖ»Ö³ÖÖ×ŸÖ¿“ÖîŸÖÖ×®Ö ÂÖ™üÛú´ÖÖÔÞÖß ¯ÖÏ“ÖõÖŸÖê || Æü.¯ÖÏ.2.2.2|| ü
•Öê Ûú±úÝÖÏÃŸÖ †ÖÆêü ŸÖÃÖê“Ö ´Öê¤ü •µÖÖÓ“µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖ¾Ö¸ü •ÖÖÃŸÖ †ÖÆêü ŸµÖÖÓ“µÖÖÃÖÖšüß Æêü ¾Ö¸üß»Ö ÂÖ™üÛú´ÖÔ ×ÛÎúµÖÖ
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ¯Öæ¾Öá ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü 44 ¾µÖÖ ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ †Â™üÛãÓú³ÖÛúÖ“Öê ³Öê¤ü ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü.
µÖÖ †Öšü ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ¯Öæ¸üÛúÖ®ÖÓŸÖ¸ü ×¡Ö²ÖÓ¬ÖÖ“Öß †Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß †ÖÆêü. ²ÖÓ¬Ö ÃÖÖê›ü»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ¸êü“ÖÛú
Ûú¸üÖ¾ÖµÖÖÃÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. †Â™üÛãÓú³ÖÛúÖ“µÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¯Öæ¸üÛú- ¸êü“ÖÛú µÖÖÓ“ÖÖ ŸÖ¯Ö×¿Ö»Ö ¾Ö ¯Ö¸üßÞÖÖ´Ö
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê †ÃÖæ®Ö ÛãÓú³ÖÛúÖÃÖÆü Ûú¸üÞµÖÖÃÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ¿Öê¾Ö™üß 73 ¾µÖÖ ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ
Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛúÖ¸üÖÓ®Öß Ûêú¾Öôû ÛãÓú³ÖÛúÖ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. ¾Ö ŸÖÖê ÃÖÖ¬Ö»ÖÖ Ûúß µÖÖ ¾µÖŒŸÖß ¸üÖ•ÖµÖÖêÝÖÖ»ÖÖ
¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê. ¾Ö¸üß»Ö ¯ÖÏÛúÖ¸ü“Öê ÛãÓú³ÖÛúÖ´Öãôêû ÛãÓú›ü×»Ö®Öß •ÖÖÝÖéŸÖ ÆüÖêŸÖê. ÃÖãÂÖã´®ÖêŸÖæ®Ö ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÆü®Ö ÆüÖêŸÖê †Ö×ÞÖ
ÆüšüµÖÖêÝÖ ×ÃÖ¬¤ü ÆüÖêŸÖÖê.
12
3) ŸÖéŸÖßµÖÖê¯Ö¤êü¿Ö :- µÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖŸÖ 126 ¿»ÖÖêÛú †ÖÆêüŸÖ. ÆüšüµÖÖêÝÖÖ“Öê ´Öã¦üÖ Æêü ÜÖÖÃÖ ¾Öî×¿ÖÂšüµÖ †ÖÆêü.
Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛêúŸÖ 10 ´Öã¦üÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê»Öê †ÖÆêü µÖÖ ¤üÆüÖ ´Öã¦üÖ ´ÆüÞÖ•Öê ´ÖÆüÖ´Öã¦üÖ, ´ÖÆüÖ²ÖÓ¬Ö, ´ÖÆüÖ¾Öê¬Ö,
ÜÖê“Ö¸üß, ˆ›ü›üßµÖÖ®Ö, ´Öæ»Ö²ÖÓ¬Ö, •ÖÖ»ÖÓ¬Ö¸ü ²ÖÓ¬Ö, ×¾Ö¯Ö¸üßŸÖ Ûú¸üÞÖß ¾Ö•ÖÏÖê»Öß, ¿Ö×ŒŸÖ“ÖÖ×»Ö®Öß †¿ÖÖ 10
´Öã¦üÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö µÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü. ÛãÓú›ü»Öß®Öß •ÖÖÝÖéŸÖßÃÖÖšüß ´Öã¦üÖÓ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ“Öß †ŸµÖÓŸÖ †Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß †ÖÆêü. ŸÖÃÖê“Ö ´ÖÆüÖ×ÃÖ¬¤üß ¯ÖÏÖ¯ŸÖßÃÖÖšüß ÃÖ¤ü¸ü ´Öã¦üÖÓ“Öß †Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß.
Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛêú´Ö¬µÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»µÖÖ ¤üÆüÖ ´Öã¦üÖ †Ö×¤ü®ÖÖ£ÖÖÓ®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»µÖÖ †ÖÆêü µÖÖ †×ŸÖ¿ÖµÖ ÁÖêÂšü
¤ü•ÖÖÔ“µÖÖ †ÃÖæ®Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ®Öê ¾ÖÖ¬ÖÔŒµÖ µÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. µÖÖŸÖã®Ö †Öšü ´ÖÆüÖ×ÃÖ¬¤üà“Öß ¯ÖÏÖ¯ŸÖß ÆüÖêŸÖê. µÖÖ
´Öã¦üÖ µÖÖêÝµÖÖÓ®ÖÖ ×¯ÖÏµÖ †ÖÆêü. ×¾Ö®Ö¸üßŸÖ Ûú¸üÞÖß ¯ÖÖ×¿Ö®Öß, †×¿¾Ö®Öß´Öã¦üÖ µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÃÖ§¿Ö ´Öã¦üÖ †ÖÆêüŸÖ.
Ã¾ÖÖŸ´ÖÖ¸üÖ´Ö ÃÖÖÓÝÖŸÖÖŸÖ •ÖÖê µÖÖ ´Öã¦üÖÓ“Öê –ÖÖ®Ö ×´Öôû×¾ÖŸÖÖê ŸÖÖê ÜÖ¸üÖ ÝÖãº †ÖÆêü. ŸµÖÖ»ÖÖ †Â™ü×ÃÖ¬¤üà“Öß ¯ÖÏÖ¯ŸÖß
ÆüÖêŸÖê ¾Ö ŸÖÖê •Ö®´Ö ´Ö¸üÞÖÖ“µÖÖ ±Óú·µÖÖŸÖã®Ö ´ÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ŸÖÃÖê“Ö Ûãú›ü»Öß®Öß“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö ¯Ö×Æ»µÖÖ ¯ÖÖ“Ö ¿»ÖÖêÛúÖŸÖ
Ûêú»Öê»Öê †ÖÆêü ŸµÖÖŸÖ ŸµÖÖÓ®Öß ´ÖÖ®Ö¾Öß ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ 72 Æü•ÖÖ¸ü ®ÖÖ›üµÖÖ †ÃÖæ®Ö ŸµÖÖŸÖß»Ö ŸÖß®Ö ®ÖÖ›üµÖÖ ‡›üÖ,
Ø¯ÖÝÖ»Ö ¾Ö ÃÖãÂÖã´®ÖÖ µÖÖ ´ÖÆüŸ¾ÖÖ“µÖÖ †ÃÖæ®Ö ŸµÖÖŸÖß»Ö ÃÖãÂÖã´®ÖÖ ®ÖÖ›üß ´Öã»ÖÛÓú¤üÖ¯ÖÖÃÖã®Ö ×®Ö‘Öã®Ö ×ŸÖ“Öê ÃÖ¾ÖÔ
¿Ö¸üß¸ü³Ö¸ü ü•ÖÖôêû ¯ÖÃÖ¸üŸÖê. ¯ÖÏÖÞÖ¿ÖŒŸÖß Æüß ÃÖã¯ŸÖ †¾ÖÃ£ÖêŸÖ ´Öæ»ÖÖ¬ÖÖ¸ü “ÖÛÎúÖÓŸÖ †ÃÖŸÖê. µÖÖ ÃÖã¯ŸÖ
¯ÖÏÖÞÖ¿ÖŒŸÖß»ÖÖ“Ö ÛãÓú›üÖ×»Ö®Öß †ÃÖê ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. ÛãÓú›ü»Ö ´ÆüÞÖ•Öê ¾Öê™üÖêôêû ŸÖß ÃÖ¯ÖÖÔ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¾Öê™üÖêôêû ‘ÖÖ»Öã®Ö
²ÖÃÖ»Öê»Öß †ÖÆêü ´ÆüÞÖæ®Ö ŸÖß»ÖÖ ÛãÓú›ü×»Ö®Öß ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. ×ŸÖ“Öê ÃÖÖ›êüŸÖß®Ö ¾Öê™üÖêôêû †ÖÆêüŸÖ †ÃÖê ´ÖÖ®Ö»Öê
•ÖÖŸÖê. ÛãÓú›ü»Öß®ÖßŸÖß»Ö †ÃÖ»Öê»Öß ÃÖã¯ŸÖ ¯ÖÏÖÞÖ¿ÖŒŸÖß •ÖÖÝÖéŸÖ Ûúº ®Ö ŸÖß ²ÖÎ´Æü¸Óü¬ÖÐÖ¯ÖµÖÕŸÖ ¯ÖÖêÆüÖê“ÖŸÖê.
²ÖÎ´Æü¸Óü¬ÖÐÖ“µÖÖ (™üÖôãû“ÖÖ ³ÖÖÝÖ) ×šüÛúÖÞÖß ÃÖÆüÃ¡ÖÖ¸ü “ÖÛÎú †ÃÖæ®Ö µÖÖ ×šüÛúÖÞÖß ÛãÓú›ü»Öß®Öß ¿ÖŒŸÖß“ÖÖ »ÖµÖ
Ûú¸üÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ´ÖÖêõÖ¯ÖÏÖ¯ŸÖß ÆüÖêµÖ. ÝÖãº “µÖÖ Ûéú¯Öê®Öê ¾Ö ´ÖÖÝÖÔ¤ü¿ÖÔ®ÖÖÜÖÖ»Öß ÛãÓú›ü»Öß®Öß •ÖÖÝÖéŸÖß“ÖÖ †³µÖÖÃÖ
Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê. ÃÖãÂÖã´®ÖêŸÖß»Ö ÃÖ¾ÖÔ “ÖÛÎúÖÓ“Öê ³Öê¤ü®Ö Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê. ÃÖãÂÖã´®ÖÖ ®ÖÖ›üß Æüß ÛãÓú›ü»Öß®Öß ¯ÖÖÃÖã®Ö
×®Ö‘ÖÞÖÖ·µÖÖ ¯ÖÏÖÞÖ¿ÖŒŸÖß“ÖÖ ¸üÖ•Ö´ÖÖÝÖÔ †ÖÆêü. µÖÖ ÃÖãÂÖã´®ÖÖ ®ÖÖ›üß»ÖÖ ¿Öã®µÖ¯Ö¤ü¾Öß, ²ÖÎ´Æü¸Óü¬ÖÐ, ´ÖÆüÖ¯Ö£Ö,
Ã´Ö¿ÖÖ®Ö, ¿ÖÖÓ³Ö¾Öß ´Ö¬µÖ´ÖÖÝÖÔ ¤üÖ¸ü ˆ‘Ö›üÞµÖÖÃÖÖšüß Ø¯ÖÝÖôêûŸÖã®Ö ¾ÖÖÆü®ÖÖ¸üß ÃÖæµÖÔ¿ÖŒŸÖß (Æü) ¾Ö ‡›êüŸÖã®Ö
¾ÖÖÆü®ÖÖ¸üß “ÖÓ¦ü¿ÖŒŸÖß (šü) µÖÖÓ“Öê ²Ö»Ö ‹Ûú¾Ö™ãü®Ö ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ¾Öê »ÖÖÝÖÖŸÖê ´ÆüÞÖã®Ö µÖÖÃÖ ÆüšüµÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛêú´Ö¬µÖê ÛãÓú›ü»Öß®Öß»ÖÖ ¿ÖêÂÖ®ÖÖÝÖÖ“Öß ˆ¯Ö´ÖÖ ×¤ü»Öß †ÖÆêü. •ÖÃÖê ¿ÖêÂÖ®ÖÖÝÖ ¯Öé£¾Öß“Öê ¬ÖÖ¸üÞÖ Ûú¸üŸÖÖê
ŸÖ¿Öß ÛãÓú›ü×»Ö®Öß ÃÖ¾ÖÔ µÖÖêÝÖÖÝÖÖÓ“Öê ¬ÖÖ¸üÞÖ Ûú¸üŸÖê.
13
4) “ÖŸÖã£ÖÖêÔŸÖ¯Ö¤êü¿Ö - µÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß»ÖõÖÞÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ ×¾Ö¾Öê“Ö®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. µÖÖŸÖ 114 ¿»ÖÖêÛú
†ÖÆêüŸÖ. µÖÖŸÖ ÃÖãº ¾ÖÖŸÖß»Öß“Ö Ã¾ÖÖŸ´ÖÖ¸üÖ´Ö ¯ÖÏ£Ö´Ö µÖÖêÝÖ ÃÖÖÓÝÖÞÖÖ·µÖÖ, –ÖÖ®Ö ¯ÖÏÛúÖ¿ÖÖÛú›êü ®ÖêÞÖÖ·µÖÖ ×¿Ö¾ÖÖ»ÖÖ
®Ö´Ö®Ö Ûú¸üŸÖÖŸÖ †Ö×ÞÖ ®ÖÓŸÖ¸ü ÃÖ´ÖÖ¬Öß“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûú¸üŸÖÖŸÖ. ÃÖ´ÖÖ¬Öß Æüß ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö ´Ö®Ö µÖÖÓ“Öß »ÖµÖÖ¾ÖÃ£ÖÖ
†ÖÆêü. ŸÖê µÖÖêÝÖÖ“Öê †Ó×ŸÖ´Ö ¬µÖêµÖ †ÖÆêü. ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ¤êü×ÜÖ»Ö †Â™üÖÓÝÖµÖÖêÝÖÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß ¿Öê¾Ö™ü“Öê †ÓÝÖ
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ÃÖ´ÖÖ¬Öß †¾ÖÃ£ÖêŸÖ ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö ´Ö®ÖÖ“Öê ÃÖ¾ÖÔ ¾µÖÖ¯ÖÖ¸ü £ÖÖÓ²Öã®Ö •ÖÖŸÖÖŸÖ. ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö ´Ö®ÖÖ“Öß
•ÖÖÞÖß¾Ö ®ÖÂ™ü ÆüÖê¾Öã®Ö ŸÖê ¯Ö¸ü´ÖÖŸ´ÖÖ ‹Ûú ÆüÖê‰ ®Ö •ÖÖŸÖÖŸÖ Æüß †¾ÖÃ£ÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêÞµÖÖÃÖÖšüß Ã¾ÖÖŸ´ÖÖ¸üÖ´ÖÖÓ®Öß
†ÖÃÖ®Ö, ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖ, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ´Öã¦üÖ µÖÖÓ“Öß ¯ÖÏ×¤ü‘ÖÔ ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ ÝÖãº Ó“µÖÖ ´ÖÖÝÖÔ¤ü¿ÖÔ®ÖÖ®Öê Ûú¸üÖ¾Öê †ÃÖê
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. †ÖÃÖ®Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ×ÛÎúµÖÖµÖÖêÝÖÖÓ®Öß ¯ÖÏÖÞÖ ÃÖãÂÖã´®ÖêŸÖ ¯ÖÏ×¾ÖÂ™ü —ÖÖ»Ö Ûúß, ´Ö®ÖÖ“Öß ¿Öã®µÖ¾ÖŸÖ
†¾ÖÃ£ÖÖ ÆüÖêŸÖê µÖÖ“Ö †¾ÖÃ£Öê»ÖÖ ¸üÖ•ÖµÖÖêÝÖ, ÃÖ´ÖÖ¬Öß, ˆ®´Ö®Öß, ´Ö®ÖÖê®´Ö®Öß, †´Ö¸üŸ¾Ö, »ÖµÖ ŸÖŸ¾Ö,
¿Öã®µÖÖ¿Öã®µÖ, ¯Ö¸ü´Ö¯Ö¤ü, †ÃÖ®ÖÃÛú, †«îüŸÖ ×®Ö¸üÖ»ÖÓ²Ö, ×®Ö¸Óü•Ö®Ö, •Öß¾Ö®Ö´Öã×ŒŸÖ, ÃÖÆü•Ö, ŸÖã×¸üµÖÖ †¿Öß
†®ÖêÛú ®ÖÖ¾Öê ×¤ü»Öê»Öß †ÖÆêü. ÃÖ´ÖÖ¬Öß ÃÖÖ¬µÖ Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ÜÖê“Ö¸üß ¾Ö ¿ÖÖÓ³Ö¾Öß ´Öã¦üÖ µÖÖÓ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ
´ÖÆüŸ¾ÖÖ“ÖÖ †ÖÆêü †ÃÖê ÃÖÖÓÝÖæ®Ö µÖÖ ´Öã¦üÖÓ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ®Öê ¿Öã®µÖ¾ÖŸÖ †¾ÖÃ£ÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê †ÃÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê
†ÖÆêü. µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ŸµÖÖÓ®Öß ®ÖÖ¤üÖ®ÖãÃÖÓ¬ÖÖ®ÖÖ“Öê Ûú£Ö®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. ®ÖÖ¤üÖ®ÖãÃÖÓ¬ÖÖ®Ö ´ÆüÞÖ•Öê ®ÖÖ¤üÖ¾Ö¸ü ´Ö®Ö ‹ÛúÖÝÖÏ
Ûú¸üÞÖê. †Ö×¤ü®ÖÖ£Ö ÁÖß ¿ÖÓÛúÖ¸üÖ®Öß ÃÖ´ÖÖ¬Öß ×ÃÖ¬¤üßÃÖÖšüß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»µÖÖ ÃÖ¾¾ÖÖÛúÖê™üß ˆ¯ÖÖµÖÖÓ´Ö¬Öß»Ö
®ÖÖ¤üÖ®ÖãÃÖÓ¬ÖÖ®Ö ÆüÖ ÃÖ¾ÖÔÁÖêÂšü ˆ¯ÖÖµÖ †ÖÆêü. ÝÖÖê¸üõÖ®ÖÖ£ÖÖÓ®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öß ®ÖÖ¤üÖê¯ÖÖÃÖ®ÖÖ Æüß ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ
ÛúÖêÞÖÖ»ÖÖÆüß Ûú¸üŸÖÖ ¿Öê‡Ô»Ö †¿Öß †ÖÆêü. µÖÖêÝÖÖ×¾ÖÂÖµÖß ¯ÖæÞÖÔ –ÖÖ®Ö †ÃÖ»Öê»Öß ¾µÖŒŸÖß ¤êüÜÖß»Ö ´ÖãŒŸÖÖÃÖ®ÖÖÓŸÖ
²ÖÃÖã®Ö ¿ÖÖÓ³Ö¾Öß ´Öã¦üÖ Ûúº ®Ö, ´Ö®ÖÖ“Öß ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ ÃÖÖ¬Öæ®Ö †Ö¯Ö»µÖÖ ÛúÖ®ÖÖÓŸÖ †ÖŸÖæ®Ö µÖêÞÖÖ¸üÖ †Ö¾ÖÖ•Ö
‹êÛúÖ¾ÖÖ †ÃÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ÂÖÞ´ÖãÜÖß ´Öã¦üÖ Ûúº ®ÖÆüß †ÖÓŸÖß»Ö †Ö¾ÖÖ•Ö ‹êÛãú µÖêŸÖÖŸÖ ÆüÖ †Ö¾ÖÖ•Ö ×ÛúÞÖ
×ÛúÞÖ †ÃÖÖ †ÃÖŸÖÖê µÖÖ“µÖÖ “ÖÖ¸ü†¾ÖÃ£ÖÖ †ÃÖæ®Ö ŸµÖÖ ¯Öãœüß»Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê †ÖÆêü. 1) †Ö¸Óü³Ö 2) ‘Ö™ü 3)
¯Ö×¸ü“ÖµÖ ¾Ö ×®ÖÂ¯Ö×¢Ö.
1) †Ö¸Óü³Ö :- §¤üµÖÖ“µÖÖ ¯ÖÖêÛúôûßŸÖ ×ÛúÞÖ ×ÛúÞÖ †Ö¾ÖÖ•Ö µÖêŸÖÖê. §¤üµÖÖ“µÖÖ ×šüÛúÖÞÖß †ÃÖÞÖÖ·µÖÖ †®ÖÖÆüŸÖ
“ÖÛÎúÖÓ“µÖÖ ×šüÛúÖÞÖß ²ÖÎ´ÆüÝÖÏÓ£Öß“ÖÖ ”êû¤ü ÆüÖêŸÖÖê. µÖÖêÝÖß ¤êüÆü¹û¯Ö ÃÖÓ¯Ö®®Ö, ×®Ö¸üÖêÝÖß ¾Ö ²Ö»Ö¾ÖÖ®Ö ÆüÖêŸÖÖê. ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ
(¤êüÆüÖ»Ö) ÃÖãÝÖÓ¬Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖÖê.
14
2) ‘Ö™ü :- ÛÓúšüÖ“µÖÖ ×šüÛúÖÞÖß ×¾Ö¿Öã¬¤ü “ÖÛÎú ¾Ö ×¾ÖÂÞÖæÝÖÏÓ£Öß“Öê ³Öê¤ü®Ö ÆüÖêŸÖê. ³Öê¸üß¯ÖÏ´ÖÖ®Öê ®ÖÖ¤ü µÖêŸÖÖê. µÖÖêÝÖß
†Ö¸üÖêÝµÖÃÖÓ¯Ö®®Ö, ²Öã¬¤üßÃÖÓ¯Ö®®Ö ¾Ö ŸÖê•ÖÃ¾Öß ÆüÖêŸÖÖê.
3) ¯Ö×¸ü“ÖµÖ :- ³ÖÏã´Ö¬µÖÖŸÖß»Ö †Ö–ÖÖ“ÖÛÎú ¾Ö ºþ¦üÝÖÏÓû£Öß“Öê ³Öê¤ü®Ö ÆüÖêŸÖê. œüÖê»ÖÖ¯ÖÏ´ÖÖ®Öê ®ÖÖ¤ü ‹êÛæú µÖêŸÖÖê.
ÃÖÆü•ÖÖ®ÖÓ¤üÖ“Öß ¯ÖÏÖ¯ŸÖß ÆüÖêŸÖê. ŸÖÆüÖ®Ö ³ÖæÛú, ×®Ö¦üÖ µÖÖÓ“ÖÖ ×®Ö¸üÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖê.
4) ×®ÖÂ¯Ö¢Öß :- ¯ÖÏÖÞÖ ²ÖÎ´Æü¸Óü¬ÖÐÖŸÖ »Öß®Ö ÆüÖêŸÖÖê. ×¾ÖÞÖêÃÖÖ¸üÜÖÖ ®ÖÖ¤ü ‹êÛæú µÖêŸÖÖê. Æüß“Ö ®ÖÖ¤üÖ®ÖãÃÖÓ¬ÖÖ®ÖÖ“Öß †¾ÖÃ£ÖÖ
ÆüÖêµÖ µÖÖŸÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö ´ÖÖêšêü †Ö¾ÖÖ•Ö ‹êÛæú µÖêŸÖÖŸÖ ®ÖÓŸÖ¸ü •ÖÃÖ•Ö¿Öß ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ ÃÖÖ¬Ö»Öß •ÖÖŸÖê ŸÖÃÖŸÖÃÖê ÃÖãõ´Ö
¬¾Ö®Öß Ã¯ÖÂ™ü¯ÖÞÖê ‹êÛæú µÖêŸÖÖŸÖ. ®ÖÖ¤üÖ®ÖãÃÖÓ¬ÖÖ®ÖÖ®Öê ¯ÖÖ¯ÖõÖµÖ ÆüÖê‰ ®Ö ×“Ö¢Ö †Ö×ÞÖ ¯ÖÏÖÞÖ “ÖîŸÖ®µÖÖÓŸÖ »ÖµÖ
¯ÖÖ¾ÖŸÖÖŸÖ. ÆüšüµÖÖêÝÖ †Ö×ÞÖ »ÖµÖµÖÖêÝÖ µÖÖ¸üßŸÖß®Öê ×ÃÖ¬¤ü —ÖÖ»Öê †ÃÖŸÖÖ ¸üÖ•ÖµÖÖêÝÖÖ“Öß ¯ÖÏÖ¯ŸÖß ÆüÖêŸÖê.
5) ¯ÖÓ“Ö´ÖÖê¯Ö¤êü¿Ö :- µÖÖ´Ö¬µÖê ×¾ÖÛúÖ¸üÖÓ“µÖÖ ¯ÖÏÖ¤ãü³ÖÖÔ¾ÖÖ×¾ÖÂÖµÖß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÃÖæ®Ö ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ: ¾ÖÖŸÖ ¤üÖêÂÖ µÖÖ»ÖÖ
•Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸ü †ÃÖŸÖÖê. µÖÖ ×¾ÖÛéúŸÖß ¤æü¸ü Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö Ûú¸üÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»ÖÖ †ÖÆêü.
µÖÖÃÖÖšüß µÖÖŸÖ 24 ¿»ÖÖêÛú ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê †ÃÖæ®Ö ŸµÖÖ“ÖÖ ŸÖ¯Ö×¿Ö»Ö µÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖÓŸÖ †ÖÆêü. ×¡Ö¤üÖêÂÖÖ“µÖÖ
×²Ö‘ÖÖ›üÖ´Öãôêû ¾µÖÖ¬Öß ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ×¡Ö¤üÖêÂÖ ´ÆüÞÖ•Öê ¾ÖÖŸÖ, ×¯Ö¢Ö, Ûú±ú µÖÖÓŸÖ †ÃÖÓŸÖã»Ö®Ö, ×²Ö‘ÖÖ›ü
×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»Öê †ÃÖŸÖÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ŸÖôû¯ÖÖµÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ®ÖÖ³Öß¯ÖÏ¤êü¿ÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ“Öê õÖê¡Ö ¾ÖÖŸÖÖ“Öê †ÖÆêü. ®ÖÖ³Öß¯ÖÖÃÖæ®Ö
”ûÖŸÖß ¯ÖµÖÕŸÖ“Öê õÖê¡Ö ×¯Ö¢ÖÖ“Öê õÖê¡Ö †ÖÆêü ŸÖ¸ü §¤üµÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¾Ö¸üß»Ö ³ÖÖÝÖÖŸÖ Ûú±úÖ“Öê õÖê¡Ö †ÖÆêü. µÖÖÃÖÖšüß
µÖÖêÝµÖÖ®Öê ×¤ü‘ÖÔ ¿¾ÖÃÖ®Ö µÖÖêÝµÖ ×¸üŸÖß®Öê Ûú¸üÖ¾Öê. †ÖÆüÖ¸üÖŸÖ ŸÖæ¯ÖÖ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö Ûú¸üÖ¾Öê. ×Ã®ÖÝ¬Ö ¯Ö¤üÖ£ÖÖÔ“Öê ÃÖê¾Ö®Ö
Ûú¸üÖ¾Öê µÖÖ´Öãôêû ¾ÖÖŸÖ ×¯Ö¢ÖÖ“Öê ¿Ö´Ö®Ö ÆüÖêŸÖê. Ûú±ú õÖê¡ÖÖŸÖ ¾ÖÖŸÖ †ÃÖ»µÖÖÃÖ ÝÖ¸ü´Ö ¤æü¬Ö, ŸÖæ¯ÖÖ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö
Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ‘Ö¿ÖÖ¾Ö¸ü »ÖõÖ Ûëú¦üßŸÖ Ûú¸üÖ¾Öê ´ÆüÞÖ•Öê ¾ÖÖ¹ ÞÖß ¬ÖÖ¸üÞÖÖ Ûú¸üÖ¾Öß †ÃÖê ˆ¯ÖÖµÖ ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖ
¾Ö¸üß»Ö ÃÖ¾ÖÔ ×¾Ö¾Öê“Ö®ÖÖŸÖ †ÃÖê »ÖõÖÖŸÖ µÖêŸÖê ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖ ÂÖ™üÛú´ÖÖÕ®ÖÖ ÜÖæ¯Ö“Ö ´ÖÆüŸ¾Ö ×¤ü»Öê»Öê
†ÖÆêü. µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖ¯Öæ¾Öá ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß †ÓŸÖÝÖÔŸÖ ¿Öã¬¤üß ¾ÆüÖµÖ»ÖÖ Æü¾Öß ŸµÖÖ §Â™üßÛúÖê®ÖÖŸÖæ®Ö ÂÖ™üÛú´ÖÖÔ“Öß ¸ü“Ö®ÖÖ
Ûú¸üÞµÖÖŸÖ †Ö»Öß †ÖÆêü. ŸÖÃÖê“Ö ÛéúŸÖß¯ÖêõÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´ÖÖ»ÖÖ ´ÖÆüŸ¾Ö ¤êüÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü. ¿Öã¬¤üß Æüß
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö †£Ö¾ÖÖ ÂÖ™üÛú´ÖÖÕ®Öß Ûêú»Öß ŸÖ¸üß “ÖÖ»ÖŸÖê †¿µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ¿Ö¸üß¸ü¿Öã¬¤üß»ÖÖ ' ®ÖÖ›üß¿Öã¬¤üß '
†ÃÖÖ ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖ ÂÖ™üÛú´ÖÖÕ“Öê ×¾ÖÃŸÖéŸÖ Ûêú»Öê»Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö †Ö¯ÖÞÖ “ÖÖ¸ü ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖÓŸÖ
²Ö‘ÖßŸÖ»Öê»Öê †ÖÆêü. ŸµÖÖŸÖÆüß †ÖÃÖÞÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¿Öã×¬¤ü×ÛÎúµÖÖ µÖÖ ×®ÖŸµÖ Ûú¸üÞµÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏ×ÛúµÖÖ ®ÖÖÆüßŸÖ
15
ŸÖ¸ü ¤üÖêÂÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»µÖÖÃÖ“Ö ¤üÖêÂÖ ÃÖÖ´µÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ Ûú¸üÖ¾µÖÖ. ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö ÂÖ™üÛú´Öì
¯Öãœüß»Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê †ÖÆêü.
1) ¬ÖÖîŸÖß :- 1) †ÓŸÖ¬ÖÖîŸÖß 2) ¤Óü ŸÖ¬ÖÖîŸÖß 3) §¤ü¬ÖÖîŸÖß 4) ´Öæ»Ö¿ÖÖê¬Ö®Ö.
2) ²ÖÃŸÖß :- 1) •Ö»Ö²ÖÃŸÖß 2) ¿ÖãÂÛú²ÖÃŸÖß.
3) ®ÖêŸÖß :- 1) •Ö»Ö®ÖêŸÖß 2) ÃÖæ¡Ö®ÖêŸÖß 3) ¤Óü›ü (¸ü²Ö¸ü) ®ÖêŸÖß .
4) ¡ÖÖ™üÛú :- 1) Ø²Ö¤æü ¡ÖÖ™üÛú 2) •µÖÖêŸÖß ¡ÖÖ™üÛú.
5) ®ÖÖî»Öß :- 1) ´Ö¬µÖ ®ÖÖî»Öß 2) ¾ÖÖ´Ö ®ÖÖî»Öß 3) ¤ü×õÖÞÖ ®ÖÖî»Öß 4) ®ÖÖî»Öß “ÖÖ»Ö®Ö.
6) Ûú¯ÖÖ»Ö³ÖÖŸÖß :- 1) ¾ÖÖŸÖÛÎú´Ö 2) ¾µÖãŸÛÎú´Ö 3) ¿ÖßŸÖÛÎú´Ö.
1.2.4 ‘Öê¸Óü›üÃÖÓ×ÆüŸÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ?
‘Öê¸Óü›üÃÖÓ×ÆüŸÖÖ ÆüÖ †ÝÖ×¤ü †»Öß¾ÖÖ›üß»Ö ÛúÖôûÖŸÖß»Ö ÝÖÏÓ£Ö †ÃÖæ®Ö ‘Öê¸Óü›üŠúÂÖà®Öß ¸üÖ•ÖÖ
“ÖÞ›üÛúÖ¯ÖÖ×»Ö µÖÖÓ®ÖÖ µÖÖêÝÖ×¾ÖÂÖµÖÛú Ûêú»Öê»ÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿Ö µÖÖ ÝÖÏÓ£ÖÖŸÖ †ÖÆêü. ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÞÖŸÖ: 17 ¾µÖÖ ¿ÖŸÖÛúÖ“µÖÖ
ˆ¢Ö¸üÖ¬ÖÖÔŸÖ ÆüÖ ÝÖÏÓ£Ö ×»ÖÆüß»ÖÖ ÝÖê»ÖÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ †ÃÖê ´ÖÖ®Ö»Öê •ÖÖŸÖê. ×¿ÖÂµÖ “ÖÞ›üÛúÖ¯ÖÖ×»Ö µÖÖÓ®Öß µÖÖêÝÖ×¾ÖÂÖµÖÛú
×¾Ö“ÖÖ¸ü»Öê»µÖÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖß“µÖÖ ×¾Ö®ÖÓŸÖßÃÖÖšüß ‘Öê¸Óü›üŠúÂÖà®Öß µÖÖêÝÖÖ×¾ÖÂÖµÖß Ûêú»Öê»ÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿Ö ÝÖÏÓ£Öºþ¯Ö †ÖÆêü.
µÖÖ´Ö¬µÖê 317 ¿»ÖÖêÛú †ÃÖã®Ö ÆüÖ ®ÖÖ£Ö ÃÖÓ¯ÖÏ¤üÖµÖÖŸÖß»Ö ÝÖÏÓ£Ö †ÖÆêü. µÖÖŸÖ ÃÖÖŸÖ ˆ¯Ö¤êü¿Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê †ÖÆêü.
µÖÖ ÃÖÖŸÖ µÖÖî×ÝÖÛú ¯ÖÏÛÎúßµÖÖ ÃÖÖŸÖ †ÓÝÖÖŸÖã®Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»µÖÖ †ÃÖ»µÖÖ´Öãôêû ŸµÖÖ»ÖÖ ÃÖ¯ŸÖÖÓÝÖ µÖÖêÝÖ †ÃÖêÆüß
´Æü™ü»Öê •ÖÖŸÖê. †ÃÖ»µÖÖ ÃÖÖ¸üÜÖê ¯ÖÖ¯Ö ®ÖÖÆüß, µÖÖêÝÖÖÆãü®Ö ÁÖêÂšü ²Ö»Ö ®ÖÖÆüß. –ÖÖ®ÖÖÆãü®Ö ÁÖêÂšü ²ÖÓ¬Öæ ®ÖÖÆüß †Ö×ÞÖ
†ÆÓüÛúÖ¸üÖÆãü®Ö ÁÖêÂšü ¿Ö¡Öã ®ÖÖÆüß Æêü ¯ÖÏ£Ö´Ö »ÖõÖÖŸÖ šêü¾Ö ¾Ö †³µÖÖÃÖ Ûú¸üŸÖÖ Ûú¸üŸÖÖ ÛúÖÆüß †õÖ¸üÖÓ“Öê –ÖÖ®Ö
ÆüÖêŸÖê ¾Ö ¿ÖÖÃ¡ÖÖÓ“ÖÖ ²ÖÖê¬Ö ÆüÖêŸÖÖê ŸµÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûú¸üŸÖÖ Ûú¸üŸÖÖ ¯Ö¸ü´ÖŸÖŸ¾ÖÖÓ“Öê –ÖÖ®Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê. †ÃÖê
ŸµÖÖÓ®Öß ¯ÖÏ£Ö´Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü ‘Öê¸Óü›üÃÖÓ×ÆüŸÖêŸÖ ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ ‘Ö™üÖ“Öß ˆ¯Ö´ÖÖ ×¤ü»Öê»Öß †ÖÆêü. “ÖÖÓÝÖ»µÖÖ ¾ÖÖ‡Ô™ü
Ûú´ÖÖÕ®Öß ¯ÖÏÖÞµÖÖÓ®ÖÖ ¿Ö¸üß¸ü ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ“Ö ' ‘Ö™ü ' ´ÆüÞÖæ®Ö ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö»Öê †ÖÆêü. ¯Öã®ÆüÖ Ûú´ÖÖÔ“Öß
×®ÖÙ´ÖŸÖß ÆüÖêŸÖê †ÃÖê “ÖÛÎú †®ÖÓŸÖ ÛúÖôû “ÖÖ»Öã ¸üÆüÖŸÖê. µÖÖ •Ö®´Ö-´ÖéŸµÖã“µÖÖ ±êú·µÖÖŸÖã®Ö ´ÖãŒŸÖŸÖÖ Ûú¸üÖµÖ“Öß
†ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ¹ ¯Öß †Ý®Öß®Öê ŸµÖÖ»ÖÖ ³ÖÖ•Öæ®Ö ¿Öã×¬¤ü Ûú¸üÖ¾Öß ¾Ö •Ö®´Ö-´ÖéŸµÖã“µÖÖ ±êú·µÖÖŸÖã®Ö
¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ ´ÖãŒŸÖ Ûú¸üÖ¾Öê †ÃÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. µÖÖ´Öãôêû“Ö µÖÖ ÃÖÓ×ÆüŸÖêŸÖ µÖÖêÝÖÖ»ÖÖ ‘Ö™üÃ£ÖµÖÖêÝÖ †ÃÖê ´Æü™ü»Öê
†ÖÆêü. ´Ö×»Ö®Ö ¾Ö Ûú““µÖÖ ¿Ö¸üß¸üº ¯Öß ‘Ö™üÖ»ÖÖ ÆüÖ ÃÖÓÃÖÖ¸ü º ¯Öß ÃÖ´Öã¦ü ¯ÖÖ¸ü Ûú¸üÖµÖ“ÖÖ †ÃÖê»Ö ¾Ö
16
´ÖÖêõÖ¯ÖÏÖ¯ŸÖß Ûú¸üÖµÖ“Öß †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®ÖÖ, µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûú¸üÞµÖÖ“ÖÖ ÃÖ»»ÖÖ ‘Öê¸Óü›üŠúÂÖà®Öß ×¤ü»ÖÖ †ÖÆêü.
±úŒŸÖ ÃÖ»»ÖÖ“Ö ®Ö ¤êüŸÖÖ ŸµÖÖÓ®Öß ¿ÖÖê¬Ö®Ö, §œüŸÖÖ, Ã£ÖîµÖÔ »ÖÖ‘Ö¾Ö, ¯ÖÏŸµÖõÖ †Ö×ÞÖ ×®Ö»Öá¯ŸÖ †¿Öß ÃÖÖŸÖ
ÃÖÖ¬Ö®Öê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß †ÖÆêü. ¿ÖÖê¬Ö®Ö ´ÆüÞÖ•Öê ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß ¿Öã¬¤üŸÖÖ, ´Ö•Ö²ÖãŸÖ Ûú¸ü®Öê ŸµÖÖŸÖ ×Ã£Ö¸üŸÖÖ †ÖÞÖÞÖê
¬ÖîµÖÔ¾ÖÖ®Ö Ûú¸üÞÖê ¾Ö Æü»ÖÛêú šêü¾ÖÞÖê, –ÖÖ®Öë×¦üµÖÖ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ Ûú¸üÞÖê ×®Ö»Öì¯Ö ´Ö®ÖÖ®Öê Ûú´ÖÔ Ûú¸ü®Öê µÖÖÃÖÖšüß ÃÖÖŸÖ
¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ µÖÖî×ÝÖÛú ¯ÖÏÛÎúßµÖÖ ÃÖÖŸÖ ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖÓŸÖã®Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»µÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ ¯Öãœüß»Ö¯ÖÏ´ÖÖ®Öê ÂÖ™üÛú´ÖÖÔ®Öê ¿ÖÖê¬Ö®Ö
ÆüÖêŸÖê †ÖÃÖ®ÖÖ®Öê §œüŸÖÖ µÖêŸÖê ´Öã¦üÖÓ´Öãôêû Ã£ÖîµÖÔ µÖêŸÖê ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸üÖ´Öãôêû ¬ÖîµÖÔ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ´Öãôêû
»ÖÖ‘Ö¾ÖŸ¾Ö Æü»ÖÛêú¯ÖÞÖÖ µÖêŸÖÖê. ¬µÖÖ®ÖÖ´Öãôêû ‡×“”û»Öê»Öß ÝÖÖêÂ™ü ¯ÖÏŸµÖõÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê ¾Ö ÃÖ´ÖÖ¬Öß´Öãôêû ×®Ö»Öá¯ŸÖŸÖÖ
µÖêŸÖê ¾Ö ´Ö®ÖãÂµÖ ´ÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖ®Öê ÃÖÖŸÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ µÖÖî×ÝÖÛú ¯ÖÏÛÎúßµÖÖ ÃÖÖŸÖ ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖŸÖã®Ö, ÃÖÖŸÖ
†ÓÝÖÖŸÖæ®Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»µÖÖ †ÃÖ»µÖÖ´Öãôêû ‘Öê¸Óü›üÃÖÓ×ÆüŸÖêÃÖ ÃÖ¯ŸÖÖÓÝÖ µÖÖêÝÖ †ÃÖêÆüß ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. µÖÖŸÖ 102
¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ µÖÖî×ÝÖÛú ¯ÖÏÛÎúßµÖÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê»Öê †ÖÆêü.
• ¯ÖÏ£Ö´ÖÖê¯Ö¤êü¿Ö :-
µÖÖŸÖ ÂÖ™üÛú´ÖÔ ´ÆüÞÖ•Öê ¾ÖêÝÖ¾ÖêÝÖôûµÖÖ ¿Öã×¬¤üÛÎúßµÖÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»µÖÖ †ÖÆêü. µÖÖÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖß»Ö 59
¿»ÖÖêÛú µÖÖŸÖ †ÖÆêü. ÂÖ™üÛú´ÖÖÔ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö µÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖŸÖ †ÃÖ»µÖÖ´Öãôêû µÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖ»ÖÖ ÂÖ™üÛú´ÖÔÃÖÖ¬Ö®Ö †ÃÖê
´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ ÃÖãº Ûú¸üÞµÖÖ¯Öæ¾Öá ¤êüÆüÖŸÖß»Ö ´Ö»Öß®ÖŸÖÖ ÛúÖœüÖ¾Öß ´Ö»Öß®ÖŸÖÖ ÛúÖœü»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü“Ö
µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖ“Öê “ÖÖÓÝÖ»Öê ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ×¤üÃÖæ®Ö µÖêŸÖÖŸÖ ¯Ö×Æü»µÖÖ ¯ÖÖ“Ö ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ µÖÖêÝÖÖ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö ¾Ö ´ÖÖ®Ö¾Ö
•Ö®´ÖÖ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö ¾Ö ŸµÖÖÃÖÖšüß ¤êüÆü¿Öã¬¤üß“Öß †Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öß †ÖÆêü. µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê †ÖÆêü.
¬ÖÖî×ŸÖ²ÖÔ×ÃŸÖÃŸÖ £ÖÖ®Öê×ŸÖ»ÖÖî×»ÖÛúß ¡ÖÖ™üÛÓú ŸÖ£ÖÖ |
Ûú¯ÖÖ»Ö³ÖÖ×ŸÖ¿“ÖîŸÖÖ×®Ö ÂÖ™üÛú´ÖÖÔ×ÞÖ ÃÖ´ÖÖ“Ö¸êüŸÖ ||
¬ÖÖî×ŸÖ, ²Ö×ÃŸÖ, ®Öê×ŸÖ, »ÖÖî×»ÖÛúß, ¡ÖÖ™üÛú ¾Ö Ûú¯ÖÖ»Ö³ÖÖ×ŸÖ ÆüµÖÖ ÃÖÆüÖ ×ÛÎúµÖÖ µÖÖêÝÖÖ´Ö¬µÖê Ûú¸üÖ¾µÖÖŸÖ †ÃÖê
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. µÖÖÓ“Öê ¯Öæ®ÆüÖ ˆ¯Ö¯ÖÏÛúÖ¸ü ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê †ÖÆêüŸÖ ŸÖê ¯Öãœüß»Ö¯ÖÏ´ÖÖ®Öê ¬ÖÖî×ŸÖ- 13, ²Ö×ÃŸÖ- 2,
®Öê×ŸÖ- 1, ¡ÖÖ™üÛú- 1, ®ÖÖî×»Ö- 1, Ûú¯ÖÖ»Ö³ÖÖŸÖß- 3.
¬ÖÖî×ŸÖ¯ÖÏÛúÖ¸ü ¯Öæœüß»Ö¯ÖÏ´ÖÖ®Öê †ÖÆêü- †ÓŸÖ¬ÖÖî×ŸÖ, ¤ü®ŸÖ¬ÖÖî×ŸÖ, Ç¤ü¬ÖÖî×ŸÖ, ´Öæ»Ö¿ÖÖê¬Ö®Ö, ¾ÖÖŸÖÃÖÖ¸ü, ¾ÖÖ×¸üÃÖÖ¸ü,
¾Ö×®ÆüÃÖÖ¸ü, ²Ö×ÆüÂÛéúŸÖ, ¤ÓüŸÖ´Öæ»Ö¬ÖÖî×ŸÖ, ×•Ö¾ÆüÖ¿ÖÖê¬Ö®Ö, Ûú¯ÖÖ»Ö¸Óü¬ÖÐ¿ÖÖê¬Ö®Ö, ¤Óü›ü¬ÖÖî×ŸÖ, ¾ÖÖÃÖ¬ÖÖî×ŸÖ µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖ®Öê
†ÖÆêü ŸÖÃÖê“Ö ²Ö×ÃŸÖ ´Ö¬µÖê- •Ö»Ö²ÖÃŸÖß, Ã£Ö»Ö²ÖÃŸÖß ŸÖ¸ü Ûú¯ÖÖ»Ö³ÖÖ×ŸÖ ¾ÖÖŸÖÛÎú´Ö, ¾µÖãŸÛéú´Ö, ¿ÖßŸÖÛÎú´Ö.
17
µÖÖÓ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÆüÖêŸÖÖê. ¿Ö¸üß¸ü †ÖŸÖæ®Ö Ã¾Ö“”û Ûú¸üÞÖê, ¤üÖŸÖ Ã¾Ö“”û Ûú¸üÞÖê, Ç¤üµÖ ×®Ö´ÖÔ»Ö Ûú¸üÞÖê, ÛúÖêšüÖ
Ã¾Ö“”û Ûú¸üÞÖê †¿µÖÖ “ÖÖ¸ü ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ¬ÖÖîŸÖß“µÖÖ ÃÖÆüÖµµÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸ü ´Ö»Ö¸üÆüßŸÖ Ûú¸üßŸÖ •ÖÖ¾Öê. ¾ÖÖµÖã“µÖÖ
ÃÖÆüÖµµÖÖ®Öê ¿Öã¬¤üß, ¯ÖÖÞµÖÖ“µÖÖ ÃÖÆüÖµµÖÖ®Öê ¿Öã¬¤üß, †Ý®Öß“µÖÖ ÃÖÆüÖµµÖÖ®Öê ¾Ö ²Ö×ÆüÂÛéúŸÖ †¿ÖÖ ¿Ö¸üß¸ü Ã¾Ö“”û
Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß “ÖÖ¸ü ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ¬ÖÖîŸÖß †ÖÆêüŸÖ. ŸÖÖë›ü ÛúÖ¾ÖôûµÖÖ“µÖÖ “ÖÖê“Öß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê Ûúº ®Ö ¾ÖÖµÖæ®Öê ÆüôãûÆüôãû
¯ÖÖê™ü ³Ö¸üÖ¾Öê ®ÖÓŸÖ¸ü ¯µÖÖ»Öê»ÖÖ ¾ÖÖµÖæ ¯ÖÖê™üÖŸÖ ×±ú¸ü¾Öæ®Ö ¯Öæ®ÆüÖ ŸÖÖë›üÖ®Öê ÆüôãûÆüôãû“Öê ÃÖÖê›üÖ¾ÖÖ, µÖÖ»ÖÖ ¾ÖÖŸÖÃÖÖ¸ü
¬ÖÖî×ŸÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ ¬ÖÖî×ŸÖ´Öãôêû ¿Ö¸üß¸ü ×®Ö´ÖÔôû, Ã¾Ö“”û ÆüÖêŸÖê ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“Öê ¸üÖêÝÖ ®ÖÖÆüßÃÖê ÆüÖêŸÖÖŸÖ †Ö×ÞÖ
¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö †Ý®Ößº ¯Öß ³ÖãÛú ¾ÖÖœü×¾Ö»Ö •ÖÖŸÖê.
ŸÖÖë›üÖ®Öê ÆüôæûÆüôæû ¯ÖÖÞÖß ×¯Ö‰ ®Ö ŸÖê †ÖÛúÂšü ³Ö¸üÖ¾Öê. ŸÖê ¯ÖÖê™üÖŸÖ ×±ú¸ü¾Öæ®Ö †¬ÖÖê´ÖÖÝÖÖÔ®Öê ²ÖÖÆêü¸ü
ÛúÖœæü®Ö ™üÖÛúÖ¾Öê. µÖÖ»ÖÖ ¾ÖÖ×¸üÃÖÖ¸ü ¬ÖÖî×ŸÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ´Öãôêû ¤êü×ÜÖ»Ö ¿Ö¸üß¸ü Ã¾Ö“”û ¾Ö ×®Ö´ÖÔôû ÆüÖêŸÖê.
†×Ý®ÖÃÖÖ¸ü ¬ÖÖî×ŸÖ Ûú¸üŸÖÖÓ®ÖÖ ²Öë²Öß †ÖŸÖ´Ö¬µÖê ÜÖê“Öæ®Ö ¯ÖÖê™ü ¯ÖÖšüßŸÖß»Ö ÛúÞµÖÖ¯ÖÓµÖÔŸÖ ´ÖÖÝÖê †ÖêœüÖ¾Öê ¾Ö ¯Öæœêü
†ÖÞÖÖ¾Öê †ÃÖê ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÞÖŸÖ: ÃÖÖšü ŸÖê ¿ÖÓ³Ö¸ü ¾ÖêôûÖ Ûú¸üÖ¾Öê µÖÖ´Öãôêû µÖÖêÝÖÖ×ÃÖ¬¤üß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê. µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸ü
¿Öã¬¤üßÃÖÖšüß †®ÖêÛú ¯ÖÏÛúÖ¸ü ‘Öê¸Óü›üÃÖÓ×ÆüŸÖÖ ´Ö¬µÖê 12 ŸÖê 44 µÖÖ ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»µÖÖ †ÖÆêü.
¤ÓüŸÖ¬ÖÖî×ŸÖ´Ö¬µÖê ¤üÖŸÖÖ“Öê ´Öæôû ×Æü¸ü›üµÖÖ Ã¾Ö“”û Ûúº ®Ö ¸üÝÖ›üÞÖê, ¤üÖê®Æüß ÛúÖ®ÖÖÓ“Öß ¤üÖê®Ö ×”û¦êü Ã¾Ö“”û Ûú¸üÖ¾Öß,
•Öß³Ö ¾Ö ×•Ö³Öê“Öê ´Öæôû Ã¾Ö“”û Ûú¸üÖ¾Öê ¾Ö Ûú¯ÖÖôû×”û¦êü ´ÆüÞÖ•Öê ™üÖôæû“µÖÖ ¾Ö¸ü“Öß ¤üÖê®Ö ×”û¦êü Ã¾Ö“”û Ûú¸üÖ¾Öß
µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖ®Öê µÖÖ ¯ÖÖ“Ö ×ÛÎúµÖÖ ×´Öôæû®Ö ¤ü®ŸÖ¬ÖÖî×ŸÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
• ×«üŸÖßµÖÖê¯Ö¤êü¿Ö :- µÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖŸÖ †ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. ÃÖéÂ™üßŸÖ •Öê¾Öœêü •Öß¾Ö•ÖÓŸÖæ †ÖÆêüŸÖ
´ÆüÞÖ•Öê 84 »ÖõÖ †ÖÃÖ®Öê ×¿Ö¾ÖÖ®Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öß †ÖÆêüŸÖ ŸµÖÖÓŸÖ 84 †ÖÃÖ®Öê ´ÖÆüŸ¾ÖÖ“Öß †ÖÆêüŸÖ ŸµÖÖŸÖß»Ö
32 †ÖÃÖ®ÖÖ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö µÖÖ ÃÖÓ×ÆüŸÖêŸÖ Ûêú»Öê †ÖÆêü. ŸÖê ¯Öãœüß»Ö ¯ÖÏ´ÖÖ®Öê 1) ×ÃÖ¬¤üÖÃÖ®Ö 2) ¯Ö¤ü´ÖÖÃÖ®Ö 3)
³Ö¦üÖÃÖ®Ö 4) ´ÖãŒŸÖÖÃÖ®Ö 5) ¾Ö•ÖÏÖÃÖ®Ö 6) Ã¾ÖÖ×ÃŸÖÛúÖÃÖ®Ö 7) ØÃÖÆüÖÃÖ®Ö 8) ÝÖÖê´ÖãÜÖÖÃÖ®Ö 9) ¾Öß¸üÖÃÖ®Ö
10) ¬Ö®Öã¸üÖÃÖ®Ö 11) ´ÖéŸÖÖÃÖ®Ö 12) ÝÖã¯ŸÖÖÃÖ®Ö 13) ´ÖŸÃµÖÖÃÖ®Ö 14) ´ÖŸÃÖë¦üÖÃÖ®Ö 15) ÝÖÖê¸üõÖÖÃÖ®Ö
16) ¯Ö×¿“Ö´ÖÖê¢ÖÖÃÖ®Ö 17) ˆŸÛú™üÖÃÖ®Ö 18) ÃÖÓÛú™üÖÃÖ®Ö 19) ´ÖµÖæ¸üÖÃÖ®Ö 20) ÛãúŒÛãú™üÖÃÖ®Ö
21) Ûãú´ÖÖÔÃÖ®Ö 22) ˆ¢ÖÖ®Ö´ÖÞ›æüÛúÖÃÖ®Ö 23) ´ÖÞ›æüÛúÖÃÖ®Ö 24) ¾ÖéõÖÖÃÖ®Ö 25) ˆ¢ÖÖ®ÖÛæú´ÖÖÔÃÖ®Ö
26) ÝÖº ›üÖÃÖ®Ö 27) ¾ÖéÂÖ³ÖÖÃÖ®Ö 28) ¿Ö»Ö³ÖÖÃÖ®Ö 29) ´ÖÛú¸üÖÃÖ®Ö 30) ˆÂ™üÒÖÃÖ®Ö 31) ³Öã•ÖÓÝÖÖÃÖ®Ö
32) µÖÖêÝÖÖÃÖ®Ö. †¿Öß ²Ö¢ÖßÃÖ †ÖÃÖ®Öê ´Ö®ÖãÂµÖÖ»ÖÖ ×ÃÖ¬¤üß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûúº ®Ö ¤êüÞÖÖ¸üß †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öê
18
ÛéúŸÖßÃÖÆü ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûúº ®Ö ŸµÖÖ“Öê ±úÖµÖ¤êü µÖÖŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê †ÖÆêü. ÝÖÖê¸üõÖÖÃÖ®ÖÖ´Öãôêû ×ÃÖ¬¤üß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê ŸÖ¸ü
³Öã•ÖÓÝÖÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ ÃÖÖ¬Ö®Öê®Öê •ÖÖÝÖÙŸÖ ³Öã•ÖÝÖß ¤êü¾Öß †ÃÖê ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. ³Öæ•ÖÓÝÖÖÃÖ®ÖÖŸÖ Ûã Ó›»Öß®Öß •ÖÖÝÖéŸÖß“Öß
¿ÖŒŸÖß †ÃÖ»µÖÖ“Öê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü.
• ŸÖéŸÖßµÖÖê¯Ö¤êü¿Ö :- µÖÖêÝÖß •ÖÞÖÖÓ®ÖÖ ×ÃÖ¬¤üß ¤êüÞÖÖ·µÖÖ •Ö¾Öôû 23 ´Öã¦üÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö ‘Öê¸Óü›üÃÖÓ×ÆüŸÖêŸÖ µÖÖ
ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖŸÖ †Ö»Öê»Öê †ÖÆêü. Æêü ¾ÖÞÖÔ®Ö 70 ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ Ûêú»Öê»Öê †ÖÆêü. ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ¯ÖÖŸÖôûß¾Ö¸ü Ûêú»µÖÖ
•ÖÖÞÖÖ·µÖÖ ´Öã¦üÖ µÖÖ ´Ö®Ö ¾Ö ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ µÖÖÓ“µÖÖ¾Ö¸ü †×¬ÖÛú ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö Ûú¸üŸÖÖŸÖ ¾Ö †¬µÖÖŸ´ÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÏÝÖŸÖß
¾ÖêÝÖÖ®Öê ÆüÖê‰ ®Ö ×ÃÖ¬¤üà“Öß ¯ÖÏÖ¯ŸÖß ÆüÖêÞµÖÖ“Öß ŸÖÖÛú¤ü ŸµÖÖ´Ö¬µÖê †ÖÆêü. ‹¾Öœêü“Ö ®ÖÖÆüß ŸÖ¸ü ´Öã¦üÖÓ´Öãôêû
´Öã×ŒŸÖÃÖã¬¤üÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖê‰ ¿ÖÛúŸÖê.
µÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖÓŸÖ ´ÖÆüÖ´Öã¦üÖ, ®Ö³ÖÖê´Öã¦üÖ, ˆ›Ëü›üßµÖÖ®Ö, •ÖÖ»ÖÓ¬Ö¸ü, ´Öæ»Ö²ÖÓ¬Ö, ´ÖÆüÖ¾Öê¬Ö, ÜÖê“Ö¸üß,
×¾Ö¯Ö¸üßŸÖ Ûú¸üÞÖß, µÖÖê×®Ö, ¾Ö•ÖÏÖê»Öß, ¿ÖŒŸÖß“ÖÖ×»Ö®Öß, ŸÖ›üÖÝÖß, ´ÖÖÞ›ãüÛúß, ¿ÖÖÓ³Ö¾Öß, ¯ÖÓ“Ö¬ÖÖ¸üÞÖÖ, †×À¾Ö®Öß,
¯ÖÖ×¿Ö®Öß, ÛúÖÛúß, ´ÖÖŸÖÓÝÖß, ³Öã•ÖÓ×ÝÖ®Öß †¿ÖÖ 25 ´Öã¦üÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. ÛúÖÓÆüß ´Öã¦üÖÓ“Öê ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ±úÖ¸ü
¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß †ÃÖ»µÖÖ“Öê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ˆ×››üµÖÖ®Ö ²ÖÓ¬Ö ÆüÖ ´ÖéŸµÖã´ÖÖŸÖÓÝÖÛêúÃÖ¸üß †ÃÖæ®Ö ŸµÖÖŸÖæ®Ö ´Öã×ŒŸÖ:
Ã¾ÖÖ³ÖÖ×¾Ö×Ûú ³Ö¾ÖêŸÖË †ÃÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü.ü ´Öæ»Ö²ÖÓ¬ÖÖ»ÖÖ ÃÖÓÃÖÖ¸ü ÃÖÖÝÖ¸ü ŸÖÖ¸üÞÖÛúÖ¸ü ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü.
´ÖÆüÖ²ÖÓ¬ÖÖ´Öãôêû ÃÖ¾ÖÔ ‡“”ûÖ ¯ÖæÞÖÔ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ÜÖê“Ö¸üß ¾Ö µÖÖê×®Ö´Öã¦üÖ µÖÖ´Öãôêû †¬µÖÖ×Ÿ´ÖÛú ¯ÖÏÝÖŸÖß †×¬ÖÛú
¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß¯ÖÞÖê ÆüÖêŸÖê. ¿ÖÖ´³Ö¾Öß ´Öã¦üÖ †×¬ÖÛú ÁÖêÂšü †ÃÖ»µÖÖ“Öê ÃÖÖÓÝÖæ®Ö ¿ÖÖ´³Ö¾Öß µÖÖê ×¾Ö•ÖÖ®ÖßµÖÖŸÃÖ “Ö ²ÖÎ´Æü®ÖË
®ÖÖ “ÖÖ®µÖ£ÖÖ (3-67) †ÃÖê ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü.
• “ÖŸÖã£ÖÖì¯Ö¤êü¿Ö - ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü: µÖÖÓŸÖ Ûêú¾Öôû ÃÖÖŸÖ ¿»ÖÖêÛú †ÖÆêüŸÖ. µÖÖŸÖ¬µÖê ‡Ó×¦üµÖ×®ÖÝÖÏÆü Ûú¹ ®Ö ´Ö®Ö
×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖÖÓŸÖ †ÖÞÖÞµÖÖ“Öê ×®Ö¤ìü¿Ö ×¤ü»Öê †ÖÆêüŸÖ. ›üÖêôêû, ÛúÖ®Ö, Ÿ¾Ö“ÖÖ, ®ÖÖÛú ¾Ö •Öß³Ö µÖÖÓ“µÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÖÓ¾Ö¸
×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ †ÖÞÖæ®Ö ŸµÖÖÓ®ÖÖ ŸÖÖ²µÖÖÓŸÖ šêü¾ÖÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü ÆüÖêµÖ.
• ¯ÖÓ“Ö´ÖÖê¯Ö¤êü¿Ö - ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö: ‘Öê¸Óü›ü ŠúÂÖà®Öß ¯ÖÏÖÞÖÖµÖ´Ö Æêü †ÓÝÖ ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸üÖ®ÖÓŸÖ¸ü ‘ÖêŸÖ»Öê †ÖÆêü. µÖÖÓŸÖ 91
¿»ÖÖêÛú †ÖÆêüŸÖ. ¯Ö×Æü»µÖÖ“Ö ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ®Öê ´Ö®ÖãÂµÖ ¤êü¾ÖŸÖã»µÖ ÆüÖêŸÖÖê †¿Öß ´ÖÆüŸÖß
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß †ÖÆêü. ®ÖÓŸÖ¸ü ¯Öãœü“µÖÖ 32 ¿»ÖÖêÛúÖÓ¯ÖµÖÕŸÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ ¯Öæ¾ÖÔŸÖµÖÖ¸üß“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. µÖÖ
¯Öæ¾ÖÔŸÖµÖÖ¸üßŸÖ µÖÖêÝµÖ Ã£ÖÖ®Ö, µÖÖêÝµÖ ÛúÖôû, ×´ÖŸÖÖÆüÖ¸ü, ¯Ö£µÖÖ¯Ö£µÖ µÖÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. ÃÖã¤êü¿Öê ¬ÖÖÙ´ÖÛêú
19
¸üÖ•µÖê................... µÖÖ ¯ÖÖ“Ö¾µÖÖ ¿»ÖÖêÛúÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ÃÖÖŸÖ¾µÖÖ ¿»ÖÖêÛúÖ¯ÖµÖÕŸÖ Ã£ÖÖ®Ö ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü.
®ÖÓŸÖ¸ü ÛúÖôûÖÃÖÖšüß 8 ŸÖê 15 ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ ×®ÖÞÖÔµÖ ×®ÖÞÖÔµÖ ×¤ü»ÖÖ †ÖÆêü. µÖÖ´Ö¬µÖê ŸµÖÖÓ®Öß µÖÖêÝÖÖ¸Óü³Ö ÆüÖ “ÖÖ¸ü
ŠúŸÖãŸÖ (´ÆüÞÖ•Öê Æêü´ÖÓŸÖ, ×¿Ö×¿Ö¸ü, ÝÖÏßÂ´Ö, ¾ÖÂÖÖÔ ŠúŸÖã) µÖÖêÝÖÖ¸Óü³Ö Ûêú»µÖÖÃÖ ¸üÖêÝÖÖê¦ü¾Ö ÆüÖêŸÖÖê.
¾ÖÃÖ®ŸÖê ¾ÖÖ×¯Ö ¿Ö¸ü×¤ü µÖÖêÝÖÖ¸ü´³ÖÓ ŸÖã ÃÖ´ÖÖ“Ö¸êüŸÖË …
ŸÖ¤üÖ µÖÖêÝÖÖê ³Ö¾Öê×ŸÃÖ¬¤üÖê ×¾Ö®ÖÖƒƒµÖÖÃÖê®Ö Ûú£µÖŸÖê …… ‘Öê.ÃÖÓ.5-15……
†ÖÆüÖ¸ü×®ÖµÖ´Ö®Ö: µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü 16 ŸÖê 33 µÖÖ ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖÃÖÖšüß †ÖÆüÖ¸ü×¾Ö×¬Ö Ûú£Ö®Ö Ûêú»ÖÖ †ÃÖæ®Ö
×´ÖŸÖÖÆüÖ¸üÖ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. †ÖÆüÖ¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ ®Ö Ûêú»µÖÖÓÃÖ ÆüÖêŸÖ ŸÖ¸ü ®ÖÖÆüß“Ö ¯ÖÞÖ †®ÖêÛú
¸üÖêÝÖÖÓ“ÖÖ ¯ÖÏÖ¤ãü³ÖÖÔ¾Ö ´ÖÖ¡Ö ÆüÖê‰ ¿ÖÛúŸÖÖê. ÛúÖêÞÖÛúÖêÞÖŸÖê ¯Ö¤üÖ£ÖÔ ÃÖê¾Ö®Ö Ûú¸üÖ¾ÖêŸÖ, ×ÛúŸÖß ¾ÖêôûÖ ¾Ö ×ÛúŸÖß
´ÖÖ¡ÖêŸÖ ÃÖê¾Ö®Ö Ûú¸üÖ¾Öê µÖÖ“Öê ÃÖ×¾ÖÃŸÖ¸ü ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. ŸÖÃÖê“Ö †¯Ö£µÖÛú¸ü ¯Ö¤üÖ£ÖÔ ¾Ö ×¾ÖÆüÖ¸ü µÖÖÓ“Öß
µÖÖ¤üß“Ö ÛúÖÆüß ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ ×¤ü»Öß †ÖÆêü. ¯Ö£µÖÛú¸ü †ÖÆüÖ¸üÖ“Öß ÃÖã¬¤üÖ µÖÖ¤üß ×¤ü»Öß †ÃÖæ®Ö µÖÖêÝÖÖ¸Óü³Öß ¤æü¬Ö ¾Ö
ŸÖã¯Ö µÖÖÓ“Öê ÃÖê¾Ö®Ö ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¾Ö ÃÖÓ¬µÖÖÛúÖôûß Ûú¸üÖ¾Öê †ÃÖê ®Ö´Öã¤ü Ûêú»Öê †ÖÆêü. µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ²ÖÃÖÞµÖÖÃÖÖšüß
Ûãú¿ÖÖÃÖ®Ö, ´ÖéÝÖÖ×•Ö®Ö, ¾µÖÖ‘ÖÐÖ×•Ö®Ö, ÛúÖÓ²Öôû ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ¾Öê, ŸÖÃÖê“Ö ¯Öæ¾ÖÔ ØÛú¾ÖÖ ˆ¢Ö¸êü»ÖÖ ´ÖãÜÖ Ûú¹ ®Ö
®ÖÖ›üß¿Öã×¬¤ü ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ †ÃÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü.
®ÖÖ›üß¿Öã‘¤üß: ®ÖÓŸÖ¸ü 34 ¯ÖÖÃÖæ®Ö 45 ¿»ÖÖêÛúÖÓ¯ÖµÖÕŸÖ ®ÖÖ›üß¿Öã×¬¤ ×¾Ö×¬Ö Ûú£Ö®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêüŸÖ. ®ÖÖ›üµÖÖ •Ö¸ü
´Ö»ÖÖ®Öê ³Ö¸ü»Öê»µÖÖ †ÃÖŸÖß»Ö ŸÖ¸ü ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ÛúÃÖÖ ×ÃÖ¬¤ü ÆüÖê‡Ô»Ö, ŸÖŸ¾Ö–ÖÖ®Ö ÛúÃÖê ÃÖ´Ö•Öê»Ö, µÖÖÃÖÖšüß
¯ÖÏ£Ö´Ö ®ÖÖ›üß¿Öã×¬¤ü †Ö¬Öß Ûú¸üÖ¾Öß †ÃÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü.
´Ö»ÖÖÛãú»ÖÖÃÖã ®ÖÖ›üßÂÖã ´ÖÖ¹ ŸÖÖê ®Öî¾Ö ÝÖ“”û×ŸÖ…
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÓ Ûú£ÖÓ ×ÃÖ¬µÖê®ŸÖŸ¾Ö–ÖÖ®ÖÓ Ûú£ÖÓ ³Ö¾ÖêŸÖË ……
ŸÖÃ´ÖÖ¡ÖÖ›üß¿Öã×¬¤ü´ÖÖ¤üÖî ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÓ ŸÖŸÖÖê ƒ³µÖÃÖêŸÖË …… ‘Öê.ÃÖÓ.5-35 ……
Æêü ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ®ÖÖ›üß¿Öã×¬¤ü ¤üÖê®Ö ¯ÖÏÛúÖ¸êü Ûêú»Öß •ÖÖŸÖê. µÖÖŸÖß»Ö ÃÖ´Ö®Öã ¿Öã×¬¤ü×ÛÎúµÖÖ ²Öß•ÖÖ®Öê
(¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ®Öê)ü ¾Ö ×®Ö´ÖÔ®Öã ¿Öã×¬¤ü ¬ÖÖî×ŸÖ ×ÛÎúµÖÖÓ®Öß Ûú¸üÖ¾Öß †ÃÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü.
®ÖÖ›üß¿Öã×¬¤üÙ«ü¬ÖÖ ¯ÖÏÖêŒŸÖÖ ÃÖ´Ö®Öã×®Ö´ÖÔ®ÖãÃŸÖ£ÖÖ…
²Öß•Öê®Ö ÃÖ´Ö®ÖãÓ ÛãúµÖÖÔŸÖ ×®Ö´ÖÔ®ÖãÓ ¬ÖÖî×ŸÖÛú´ÖÔÞÖÖ …… ‘Öê.ÃÖÓ.5-36……
20
µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ®ÖÖ›üß¿Öã×¬¤ü ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“ÖÖ ×¾Ö×¬Ö Ûú£Ö®Ö Ûêú»ÖÖ †ÖÆêü. ²Öß•Ö´ÖÓ¡ÖÖÃÖ×ÆüŸÖ ®ÖÖ›üß¿Öã×¬¤ŸÖß»Ö ¯Öæ¸üÛú-
Ûã Ó³ÖÛú-¸êü“ÖÛú 16:64:32 µÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖÓŸÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ®ÖÖ›üß¿Öã×¬¤ü ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖÓŸÖ ›üÖ¾Öß®Öê ¯Öæ¸üÛú, ®ÖÓŸÖ¸ü
ˆ•Ö¾Öß®Öê ¸êü“ÖÛú, ¯Öã®Ö: ˆ•Ö¾Öß®Öê ¯Öæ¸üÛú, ÛãÓú³ÖÛú, ›üÖ¾Öß®Öê ¸êü“ÖÛú †¿Öß †Ö¾ÖŸÖÔ®Öê Ûú¸üÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß
†ÖÆêüŸÖ.
• †Â™üÛãú³ÖÓÛú:ü µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü †Â™üÛãÓú³ÖÛúÖ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. ÃÖ×ÆüŸÖ, ÃÖæµÖÔ³Öê¤ü®Ö, ˆ••ÖÖµÖß, ¿ÖßŸÖ»Öß,
³Ö×Ã¡ÖÛúÖ, ³ÖÏÖ´Ö¸üß, ´Öæ“”ûÖÔ, Ûêú¾Ö»Öß †ÃÖê †Öšü ÛãÓú³ÖÛú ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ. ÃÖßŸÛúÖ¸üß ¾Ö ¯»ÖÖ×¾Ö®Öß µÖÖ
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖÓ“ÖÖ ‘Öê¸Óü›ü ÃÖÓ×ÆüŸÖêŸÖ ˆ»»ÖêÜÖ †ÖœüôûŸÖ ®ÖÖÆüß. ÃÖ×ÆüŸÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ¤üÖê®Ö ¯ÖÏÛúÖ¸ü“ÖÖ †ÖÆêü. ÃÖÝÖ³ÖÔ ¾Ö
†ÝÖ³ÖÔ (×®ÖÝÖ³ÖÔ). ´ÖÓ¡ÖÖÃÖ×ÆüŸÖ Ûêú»Öê»ÖÖ ÃÖÝÖ³ÖÔ ¾Ö ×¾Ö®ÖÖ´ÖÓ¡Ö Ûêú»Öê»ÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö †ÝÖ³ÖÔ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ÆüÖêµÖ.
ÆüÖÆüß ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö 16:64:32 µÖÖ ´ÖÖ¡ÖÖÓŸÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ. 20:80:40 ÆüÖ ˆ¢Ö´Ö, 16:64:32 ÆüÖ ´Ö¬µÖ´Ö ¾Ö
12:48:24 ÆüÖ Ûú×®ÖÂšü ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö †ÖÆêü. Ûú×®ÖÂšü ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ×ÃÖ¬¤ü —ÖÖ»ÖÖ †ÃÖŸÖÖ ‘ÖÖ´Ö µÖêŸÖÖê, ´Ö¬µÖ´Ö
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ×ÃÖ¬¤ü —ÖÖ»ÖÖ †ÃÖŸÖÖ ´Öê¹ ¤Óü›üÖŸÖ ÛÓú¯Ö ÃÖã™üŸÖÖê ¾Ö ˆ¢Ö´Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ×ÃÖ¬¤ü —ÖÖ»ÖÖ †ÃÖŸÖÖ
³Öæ×´ÖŸµÖÖÝÖ ÆüÖêŸÖÖê. (¿Ö¸üß¸ü Æü»ÖÛêú ÆüÖê‰ ®Ö ¾Ö¸ü ˆ“Ö»Ö»Öê •ÖÖŸÖê.) µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ´Öãôêû ÃÖ¾ÖÔ ¸üÖêÝÖÖÓ“ÖÖ
®ÖÖ¿Ö ÆüÖêŸÖÖê, ÛãÓú›ü×»Ö®Öß ¿Ö×ŒŸÖ •ÖÖÝÖéŸÖ ÆüÖêŸÖê. ´Ö®ÖÖê®´Ö®Öß †¾ÖÃ£ÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê, ×“Ö¢Ö †Ö®ÖÓ¤üß ÆüÖêŸÖê †ÃÖê
¯Öãœüß»Ö ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü.
58 ¾µÖÖ ¿»ÖÖêÛúÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¯Öãœêü ²ÖÖÛúß“µÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö †Ö»Öê †ÖÆêü. ³ÖÏÖ´Ö¸üß“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ®Öê
†®ÖÖÆüŸÖ ®ÖÖ¤ü ÛúÃÖê ‹êÛæú µÖêŸÖÖŸÖ Æêü 73-77 ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ®ÖÓŸÖ¸ü ´Öæ“”ûÖÔ ¾Ö Ûêú¾Ö»Öß
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö 78-84 µÖÖ ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ Ûêú»Öê †ÖÆêü. À¾ÖÖÃÖ ±êúÛúÞµÖÖ“Öß »ÖÖÓ²Öß •Öê¾Öœüß Ûú´Öß ŸÖê¾Öœêü
†ÖµÖãÂµÖ ¤üß‘ÖÔ ÆüÖêŸÖê. ¾ÖÖµÖæ (¯ÖÏÖÞÖ) †ÖŸÖ“Ö ¸üÖÆüß»ÖÖ ŸÖ¸ü ´Ö¸üÞÖ µÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. ¾ÖÖµÖæ ¿Ö¸üß¸üÖÓŸÖ ÃŸÖÓ×³ÖŸÖ
ÆüÖêÞµÖÖ“µÖÖ ×ÛÎúµÖê»ÖÖ Ûêú¾Ö»Öß ÛãÓú³ÖÛú ×¤ü¾ÖÃÖÖŸÖæ®Ö †Öšü ¾ÖêôûÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ †ÃÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ÆüÖ ÛãÓú³ÖÛú
ÃÖÖ¬Ö»ÖÖ †ÃÖŸÖÖ µÖÖ •ÖÝÖÖÓŸÖ ÛúÖµÖ ÃÖÖ¬ÖŸÖ ®ÖÖÆüß? †ÃÖê ¿Öê¾Ö™ü“µÖÖ (91 ¾µÖÖ) ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü»Öê †ÖÆêü.
• ÂÖÂšüÖê¯Ö¤êü¿Ö- ¬µÖÖ®Ö: µÖÖÓŸÖ ¬µÖÖ®ÖÖ×¾ÖÂÖµÖß 22 ¿»ÖÖêÛú †ÖÆêüŸÖ. ¬µÖÖ®ÖÖ“Öê ŸÖß®Ö ¯ÖÏÛúÖ¸ü ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ.
ŸÖê †ÃÖê- Ã£Öæ»Ö, •µÖÖê×ŸÖ †Ö×ÞÖ ÃÖæõ´Ö. ¬µÖÖ®ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖÃÖÖšüß ÝÖã¹ “Öê ´ÖÖÝÖÔ¤ü¿ÖÔ®Ö †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü.
Ã£Öæ»Ö ¬µÖÖ®ÖÖÓŸÖ ‡Â™ü ¤êü¾ÖŸÖê“Öê †Ö»ÖÓ²Ö®Ö ‘µÖÖ¾Öê (2-14). •µÖÖê×ŸÖ ¬µÖÖ®ÖÖŸÖ ´Öæ»ÖÖ¬ÖÖ¸ü “ÖÛÎúÖ“µÖÖ ×šüÛúÖÞÖß
21
†ÃÖ»Öê»µÖÖ •µÖÖêŸÖß¾Ö¸ü ¬µÖÖ®Ö Ûú¸üÖ¾Öê, ŸµÖÖ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö 15 ŸÖê 17 µÖÖ ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ †ÖÆêü. ÃÖæõ´Ö ¬µÖÖ®ÖÖÓŸÖ
¿ÖÖ´³Ö¾Öß ´Öã¦üÖ Ûú¹ ®Ö ¬µÖÖ®Ö Ûú¸üÖ¾Öê. ŸµÖÖ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö 18-22 µÖÖ ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ Ûêú»Öê †ÖÆêü. Ã£Öæ»Ö ¬µÖÖ®ÖÖ¯ÖêõÖÖ
•µÖÖê×ŸÖ¬µÖÖ®Ö ÀÖêÂš †ÃÖ»µÖÖ“Öê ¿Öê¾Ö™ü“µÖÖ À»ÖÖêÛúÖÓŸÖ (21 ¾µÖÖ)ü ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ÃÖæõ´Ö¬µÖÖ®Ö Æêü ¤êü¾ÖÖÓ®ÖÖÆüß
¤ãü»ÖÔ³Ö †ÃÖ»µÖÖ“Öê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü.
• ÃÖ¯ŸÖ´ÖÖê¯Ö¤êü¿Ö- ÃÖ´ÖÖ¬Öß: ÃÖ´ÖÖ¬Öß ˆ¯Ö¤êü¿Ö 23 ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü. ÃÖ´ÖÖ¬ÖßÃÖÖ¸üÜÖÖ ¯Ö¸ü´Ö µÖÖêÝÖ
ÆüÖ ³ÖÖÝµÖ¾ÖÓŸÖÖ»ÖÖ ¾Ö ÝÖã¹ ¯ÖÏÃÖÖ¤üÖ®Öê“Ö »ÖÖ³ÖŸÖÖê †ÃÖê ¯Ö×Æü»µÖÖ“Ö ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ´Ö®ÖÖ»ÖÖ
¿Ö¸üß¸ü¹ ¯Öß ‘Ö™üÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¾ÖêÝÖôêû Ûú¹ ®Ö ¯Ö¸ü´ÖÖŸ´µÖÖ¿Öß ‹êŒµÖ ÃÖÖ¬ÖÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖ´ÖÖ¬Öß †¾ÖÃ£ÖÖ ÆüÖêµÖ. ‹Ûú
ŸÖê ÃÖÆüÖ ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß“Öß ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß †ÃÖæ®Ö ®ÖÓŸÖ¸ü ÃÖÆüÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ÃÖ´ÖÖ¬ÖßÓ“Öê
¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. ¿ÖÖ´³Ö¾Öß ´Öã¦êü®Öê ¬µÖÖ®Ö µÖÖêÝÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß Ûú¹ ®Ö (¬µÖÖ®Ö) ³ÖÏÖ´Ö¸üß ÛãÓú³ÖÛúÖ®Öê ³ÖéÓÝÖ®ÖÖ¤üÖ´Ö¬µÖê
´Ö®ÖÖ“ÖÖ »ÖµÖ Ûú¹ ®Ö ®ÖÖ¤ü µÖÖêÝÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß ÃÖÖ¬ÖÖ¾Öß. ÜÖê“Ö¸üß ´Öã¦üÖ Ûú¹ ®Ö ¸üÃÖÖ®ÖÓ¤ü ÃÖ´ÖÖ¬Öß ÃÖÖ¬ÖÖ¾Öß,
µÖÖê×®Ö´Öã¦êü®Öê »ÖµÖ×ÃÖ×¬¤ü ÃÖÖ¬ÖÖ¾Öß, ³Ö×ŒŸÖµÖÖêÝÖÖ®Öê ³Ö×ŒŸÖµÖÖêÝÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß ¾Ö ´Ö®ÖÖê´Öæ“”ìû®Öê ÃÖ´ÖÖ¬Öß ÃÖÖ¬ÖÖ¾Öß.
†¿ÖÖ ÃÖÆüÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü ¾Ö µÖÖ´Öãôêû ¸üÖ•ÖµÖÖêÝÖ ×ÃÖ¬¤ü ÆüÖêŸÖÖê †ÃÖê
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. µÖÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß×ÃÖ×¬¤ü®Öê ¯Öã®Ö•ÖÔ®´Ö ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. ´Öß ÃÖ×““Ö¤üÖ®ÖÓ¤üÃ¾Ö¹ ¯Ö, ×®ÖŸµÖ´ÖãŒŸÖ Ã¾ÖÖ³ÖÖ¾Ö
²ÖÎÉ †ÖÆêü, †®µÖ ÛúÖÓÆüßÆüß ®ÖÖÆüß †ÃÖÖ ÃÖÖõÖÖŸÛúÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê.
‘Öê¸Óü›ü ÃÖÓ×ÆüŸÖêŸÖ †«îüŸÖ ¾Öê¤üÖ®ŸÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö ×¤üÃÖæ®Ö µÖêŸÖÖê.
†¬µÖµÖ®ÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÏ¿®Ö :- 1
‹ÛúÖ ¾ÖÖŒµÖÖŸÖ ˆ¢Ö¸êü ×»ÖÆüÖ
1) ³ÖÖ¸üŸÖÖÛú›æü®Ö •ÖÝÖÖ»ÖÖ ×´ÖôûÖ»Öê»Öß †´Öã»µÖ ³Öê™ü ÛúÖêÞÖŸÖß ?
2) µÖÖêÝÖ ¿Ö²¤ü ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ÃÖÓÃÛéúŸÖ ¬ÖÖŸÖæ¯ÖÖÃÖæ®Ö ²Ö®Ö»ÖÖ †ÖÆêü ?
3) 'µÖã•Ö' ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ?
4) ³ÖÝÖ¾Ö¤ü×ÝÖŸÖêŸÖß»Ö ÛúÖêÞÖŸÖÖ †¬µÖÖµÖ ¯ÖæÞÖÔŸÖ: µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖÃÖÖšüß †ÖÆêü ?
5) µÖÖêÝÖÖ“ÖÖ †Öª ¯ÖÏ¾ÖŒŸÖÖ ÛúÖêÞÖ †ÖÆêü ?
6) ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß µÖÖêÝÖÃÖã¡ÖÖÓ“Öß ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ Ûú¿Öß Ûêú»Öß †ÖÆêü ?
7) ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö µÖÖêÝÖ×¾ÖÂÖµÖÛú ÝÖÏÓ£ÖÖÓ“Öß ®ÖÖ¾Öê ÃÖÖÓÝÖÖ ?
8) ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖ ×ÛúŸÖß ÃÖæÓ¡ÖÖŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü ?
22
9) ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà“Öê †¬µÖµÖ®Ö ÛúÖêšêü —ÖÖ»Öê ?
10) ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ¯ÖÖ×ÞÖ®Öß ¾µÖÖÛú¸üÞÖÖ¾Ö¸ü ×¾ÖÃŸÖéŸÖ ×¾Ö¾Ö¸üÞÖ ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ÝÖÏÓ£ÖÖŸÖã®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü ?
11) ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡Ö ×ÛúŸÖß †ÓÝÖÖŸÖ ´ÖÖÓ›ü»Öê †ÖÆêü ?
12) ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖÃÖã¡ÖÖ“Öê “ÖÖ¸ü ¯ÖÖ¤ü ÛúÖêÞÖŸÖê ?
13) ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Öà“Öê †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖÖ“Öß †Öšü †ÓÝÖê ÛúÖêÞÖŸÖß ?
14) ÃÖ´ÖÖ¬Öß¯ÖÖ¤üÖŸÖ ×ÛúŸÖß µÖÖêÝÖÃÖã¡Öê †ÖÆêüŸÖ?
15) ÃÖÖ¬Ö®Ö¯ÖÖ¤üÖŸÖ ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ×ÛúŸÖß µÖÖêÝÖÃÖã¡Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖß»Ö †ÖÆêü ?
16) ŸÖéŸÖßµÖ¯ÖÖ¤ü ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ×ÛúŸÖß µÖÖêÝÖÃÖã¡Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖß»Ö †ÖÆêü ?
17) Ûîú¾Ö»µÖ¯ÖÖ¤üÖŸÖ ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ×ÛúŸÖß µÖÖêÝÖÃÖã¡Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖß»Ö †ÖÆêü ?
18) Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛúÖ ÆüÖ ÝÖÏÓ£Ö ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ¿ÖŸÖÛúÖŸÖ ×»ÖÆüß»Ö †ÖÆêü ?
19) ÆüšüµÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ?
20) ÆüšüµÖÖêÝÖÖ“Öê »ÖõµÖ ÛúÖµÖü ?
21) ÆüšüµÖÖêÝÖ ÝÖÏÓ£ÖÖ“Öê »ÖêÜÖÛú ÛúÖêÞÖ ?
22) ÆüšüµÖÖêÝÖÖ»ÖÖ “ÖŸÖã¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ ÛúÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ ?
23) ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö “ÖÖ¸ü †ÓÝÖ ÛúÖêÞÖŸÖß ?
24) ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÏ£Ö´ÖÖê¯Ö¤êü¿ÖÖŸÖ ×ÛúŸÖß ¿»ÖÖêÛú †ÖÆêüŸÖ ?
25) ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö ×«üŸÖßµÖÖê¯Ö¤êü¿ÖÖŸÖ ×ÛúŸÖß ¿»ÖÖêÛú †ÖÆêüŸÖ ?
26) ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö ŸÖéŸÖßµÖÖê¯Ö¤êü¿ÖÖŸÖ ×ÛúŸÖß ¿»ÖÖêÛú †ÖÆêüŸÖ ?
27) Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛêúŸÖß»Ö ¤üÆüÖ ´Öã¦üÖ ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ?
28) Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛêúŸÖß»Ö ¤üÆüÖ ´Öã¦üÖ ÛúÖêÞÖß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»µÖÖ †ÖÆêü ?
29) Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛêúŸÖß»Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö¯Öæ¾ÖÔ ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖ ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ?
30) Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛêúŸÖß»Ö ÂÖ™üÛú´Öì ÛúÖêÞÖŸÖß ?
31) ‘Öê¸Óü›üÃÖÓ×ÆüŸÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ?
32) ‘Öê¸Óü›üŠúÂÖà®Öß ‘Öê¸Óü›üÃÖÓ×ÆüŸÖêŸÖ ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ¸üÖ•ÖÖ»ÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿Ö Ûêú»ÖÖ †ÖÆêü ?
33) ‘Öê¸Óü›üÃÖÓ×ÆüŸÖÖ ÆüÖ ÝÖÏÓ£Ö ÛúÖêÞÖß ×»ÖÆüß»Ö?
34) ‘Öê¸Óü›üÃÖÓ×ÆüŸÖêŸÖ ×ÛúŸÖß ¿»ÖÖêÛú †ÖÆêü ?
35) ‘Öê¸Óü›üÃÖÓ×ÆüŸÖêŸÖ ¿Ö¸üß¸üÖ»Ö Ûú¿ÖÖ“Öß ˆ¯Ö´ÖÖ ×¤ü»Öß †ÖÆêü ?
36) µÖÖêÝÖÖ»ÖÖ ‘Öê¸Óü›üÃÖÓ×ÆüŸÖêŸÖ ÛúÖµÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ ?
37) ‘Öê¸Óü›üÃÖÓ×ÆüŸÖêŸÖ ×ÛúŸÖß ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ µÖÖî×ÝÖÛú ¯ÖÏÛÎúßµÖÖ ×¤ü»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ ?
38) ‘Öê¸Óü›üÃÖÓ×ÆüŸÖêŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê ÂÖ™üÛú´ÖÔ ÛúÖêÞÖŸÖß ?
39) ¬ÖÖîŸÖß“Öê ¯ÖÏÛúÖ¸ü ÛúÖêÞÖŸÖê?
23
40) ‘Öê¸Óü›üÃÖÓ×ÆüŸÖêŸÖß»Ö ÃÖ¯ŸÖÖÓÝÖ µÖÖêÝÖÖ“Öê ÃÖ×¾ÖÃŸÖ¸ü ¾ÖÞÖ®ÖÔ Ûú¸üÖ. ?
41) ¯ÖÏ£Ö´ÖÖê¯Ö¤êü¿ÖÖŸÖ ×ÛúŸÖß ¿»ÖÖêÛú ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü ?
42) ×«üŸÖßµÖÖê¯Ö¤êü¿ÖÖŸÖ ×ÛúŸÖß ¿»ÖÖêÛú ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆê ?
43) ŸÖéŸÖßµÖÖê¯Ö¤êü¿ÖÖŸÖ ×ÛúŸÖß ¿»ÖÖêÛú ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆê ?
44) ´Öã¦üÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûú¿µÖÖŸÖ †ÖÆêü ?
45) “ÖŸÖã£ÖÖî¯Ö¤êü¿ÖÖŸÖ ×ÛúŸÖß ¿»ÖÖêÛú ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆê ?
46) ¯ÖÓ“Ö´ÖÖê¯Ö¤êü¿ÖÖŸÖ ×ÛúŸÖß ¿»ÖÖêÛú ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆê ?
£ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ ˆ¢Ö¸êü ×»ÖÆüÖ.

1) µÖÖêÝÖÖ“Öß ¾µÖÖ¯ŸÖß Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ ?
2) µÖÖêÝÖÖ“µÖÖ ŸÖß®Ö ¾µÖÖÜµÖÖ Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ ?
3) ¸üÖ•ÖÖ ³ÖŸÖãÔÆü¸üß µÖÖÓ®Öß ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®ÖÖ ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ¿»ÖÖêÛúÖŸÖã®Ö ¾ÖÓ¤ü®ÖÖ Ûêú»Öê †ÖÆêü ? Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ?
4) ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö “ÖŸÖã¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ †Öšü ŸÖê ¤üÆüÖ ¾ÖÖŒµÖÖŸÖ Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ ?
5) Æüšü¯ÖÏ×¤ü×¯ÖÛêúŸÖß»Ö ÂÖ™üÛú´Öì ×¾ÖÃŸÖé¯ÖÞÖê ×»ÖÆüÖ ?
6) ¬ÖÖîŸÖß“Öê ¯ÖÏÛúÖ¸ü ÛúÖêÞÖŸÖ Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ. ?
24
¯ÖÏÛú¸üÞÖ ¤ãüÃÖ¸êü- ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖ¤ü¿ÖÔ®Ö
‘Ö™üÛú -2 ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖ¤ü¿ÖÔ®Ö
†®ÖãÛÎú´Ö×ÞÖÛúÖ
2.2.1 - ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»ÖÖ †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖ Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ.
2.2.2 - †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö †ÓŸÖ¸üÖµÖ Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ.
2.2.3 - ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Öà“ÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ÛúÖµÖ †ÖÆêü ŸµÖÖ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö ¾Ö ¯ÖÏÛúÖ¸ü Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ ?
2.2.4- ²Ö×Æü¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ ¾Ö †ÓŸÖ¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ.
2.2.5- ×®Ö¾Ö›üÛú µÖÖêÝÖÃÖæ¡Ö †£ÖÖÔÃÖÆü Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ ?
1) ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»µÖÖ †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖ ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
2) ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê µÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö †ÓŸÖ¸üÖµÖ ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
3) †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö “ÖÖ †£ÖÔ ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê ¾Ö ŸµÖÖ“Öß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ •ÖÖÞÖæ®Ö
‘ÖêÞÖê.
4) ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Öà“ÖÖ ²Ö×Æü¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ ¾Ö †ÓŸÖ¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
5) ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖÃÖæ¡ÖÖÓ¯ÖîÛúß ÛúÖÆüß µÖÖêÝÖÃÖæ¡ÖÖÓ“ÖÖ †£ÖÔ ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
2.1 ¯ÖÏÖÃŸÖÖ×¾ÖÛú :
µÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê †ÖÃÖ®Öê ¾Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ÆüÖ ÃÖ´Ö•Ö •Ö®Ö´ÖÖÞÖÃÖÖÓŸÖ ¹ œü —ÖÖ»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. ¯ÖÞÖ ´ÖÖ¡Ö µÖÖêÝÖ
±úŒŸÖ †ÖÃÖ®Öê ¾Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö µÖÖ ¤üÖê®Ö ‘Ö™üÛúÖÓ¯ÖµÖÕŸÖ“Ö ´ÖµÖÖÔ×¤üŸÖ ®ÖÃÖæ®Ö ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö ŠúÂÖà®Öß †ÓÝÖÖ“Öê ¯ÖÖ»Ö®Ö
Ûú¸üÞµÖÖÃÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê †ÖÆêü. ŸµÖÖŸÖ ŸµÖÖÓ®Öß µÖÖêÝÖÖ“Öß †Öšü †ÓÝÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öß †ÖÆêü. ŸÖß ´ÆüÞÖ•Öê µÖ´Ö,
×®ÖµÖ´Ö, †ÖÃÖ®Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü, ¬ÖÖ¸üÞÖÖ ¬µÖÖ®Ö †Ö×ÞÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß ÆüÖêµÖ. µÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕ®ÖÖ µÖÖêÝÖÖ“Öß †ÓÝÖê
´ÆüÞÖÞµÖÖ“ÖÖ ÆêüŸÖã †ÃÖÖ †ÖÆêü Ûúß, †Ö¯Ö»µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ¯ÖÏŸµÖêÛú †ÓÝÖÖ“Öß †¾ÖµÖ¾ÖÖ“Öß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ †ÖÆêü
25
ŸÖÃÖê“Ö µÖÖêÝµÖÖ»ÖÖ ¾Ö¸üß»Ö †Öšü †ÓÝÖÖ“Öß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ †ÖÆêü. µÖÖŸÖß»Ö ÛúÖêÞÖŸÖêÆüß †ÓÝÖ Ûú´Öß ¯Ö›ü»Öê ŸÖ¸üß
ŸÖê¾ÖœüµÖÖ®Öê µÖÖêÝÖÖ®ÖãÂšüÖ®Ö ×¾ÖÛú»ÖÖÓÝÖ ¸üÖÆüß»Ö. ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê †Ö¸üÖêÝµÖ •ÖÃÖê ÃÖ¾ÖÔ †¾ÖµÖ¾ÖÖÓ¾Ö¸ü †¾Ö»ÖÓ²Öæ®Ö †ÃÖŸÖê
‹ÜÖÖ¤üµÖÖ †¾ÖµÖ¾ÖÖ“µÖÖ †³ÖÖ¾ÖÖ“ÖÖ ØÛú¾ÖÖ ¾ÖîÝÖãÞµÖÖ“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ŸµÖÖ“µÖÖ ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ ÛúÖµÖÔõÖ´ÖŸÖê¾Ö¸ü
ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ÆüÖ“Ö ×®ÖµÖ´Ö µÖÖêÝÖÖ¿ÖÖÃ¡Ö ¾Ö ŸµÖÖ“Öß †Öšü †ÓÝÖê µÖÖÓ®ÖÖ »ÖÖÝÖæ ÆüÖêŸÖÖê. ´ÖÖ¡Ö ÃÖÝÖôûß †ÓÝÖê
ÃÖÖ¸üÜµÖÖ“Ö ´ÖÆüŸ¾ÖÖ“Öß †ÖÆêü †ÃÖê ´ÖÖ¡Ö ®ÖÖÆüß ˆ¤üÖÆü¸üÞÖÖ£ÖÔ µÖ´ÖÖ“Öê †®ÖãÂšüÖ®Ö Ûêú»Öê“Ö ¯ÖÖÆüß•Öê ŸÖê Ûêú»Öê
®ÖÖÆüß ŸÖ¸ü ÃÖÖ¬ÖÛú µÖÖêÝÖ³ÖÏÂ™ü“Ö ÆüÖê‡Ô»Ö ¯ÖÞÖ ×®ÖµÖ´ÖÖÓ“Öê †®ÖãÂšüÖ®Ö ¿ÖŒµÖ ×ŸÖŸÖÛêú Ûú¸üÖµÖ“Öê †ÃÖŸÖê. ŸÖÃÖê“Ö
†ÖÃÖ®Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö µÖÖÓ“Öê †®ÖãÂšüÖ®Ö •µÖÖ“µÖÖ ŸµÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏÛéúŸÖß´ÖÖ®ÖÖ®ÖãÃÖÖ¸ü Ûú¸üÖ¾ÖµÖÖ“Öê †ÃÖêŸÖ. ¯ÖÞÖ
¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü Ûêú»ÖÖ“Ö ¯ÖÖÆüß•Öê ŸÖÃÖê“Ö ¯Ö×Æü»Öß ¯ÖÖ“Ö ²Ö×Æü¸ÓüÝÖ ÃÖÖ¬Ö®Öê †ÃÖæ®Ö ¯Öãœüß»Ö ŸÖß®Ö †ÓŸÖ¸ÓüÝÖ ÃÖÖ¬Ö®Öê †ÖÆêü
ŸµÖÖ´Öãôêû †ÓŸÖ¸ÓüÝÖ ÃÖÖ¬Ö®ÖÖÓ“Öê †®ÖãÂšüÖ®Ö Ûêú»Öê“Ö ¯ÖÖÆüß•Öê. ÛúÖ¸üÞÖ µÖÖêÝÖ Æêü ³ÖÖêÝÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ×®Ö¾Öé¢Öß ¾Ö
†¬µÖÖŸ´ÖÖÛú›êü ¯ÖÏ¾Öé¢Öß †ÃÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ´ÖÖÓ›üÞÖÖ¸êü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ŸÖŸ¾Ö–ÖÖ®Ö †ÖÆêü. ¿Ö¸üß¸ü Æüß ´Ö®ÖãÂµÖÖ“Öß ÃÖÓ¯Ö¢Öß
†ÖÆêü. ÆüÖ›üÖ´ÖÖÓÃÖÖ“Öê ¿Ö¸üß¸ü Æêü ¯Öé£¾Öß, †Ö¯Ö, ŸÖê•Ö, ¾ÖÖµÖæ, †Ö×ÞÖ †ÖÛúÖ¿Ö µÖÖ ¯ÖÓ“Ö´ÖÆüÖ³ÖæŸÖÖÓ®Öß ²Ö®Ö»Öê»Öê
†ÖÆêü. Æüß ¯ÖÓ“Ö´ÖÆüÖ³ÖæŸÖê ÝÖÓ¬Ö, ºþ¯Ö, ¸üÃÖ Ã¯Ö¿ÖÔ ¾Ö ¿Ö²¤ü µÖÖ ¯ÖÓ“ÖŸÖ®´ÖÖ¡ÖÖÓÃÖÆüß ¾ÖÖÃŸÖ¾µÖ Ûú¸üŸÖÖŸÖ. ®ÖÖÛú,
•Öß³Ö, ›üÖêôêû, Ÿ¾Ö“ÖÖ, ÛúÖ®Ö Æüß ¯ÖÓ“ÖŸÖ®´ÖÖ¡ÖÖÓ“µÖÖ ÃÖÆüÖµµÖÖ®Öê ¾ÖÖÃÖ, “Ö¾Ö ‘ÖêÞÖê, ²Ö‘ÖÞÖê, Ã¯Ö¿ÖÔ •ÖÖÞÖÞÖê,
‹êÛúÞÖê ‡. ÛÎúßµÖÖ ¯ÖÖ¸ü ¯ÖÖ›üŸÖÖŸÖ. ÆüÖŸÖÖ®Öê ¬Ö¸üÞµÖÖ“Öß ¯ÖÖµÖÖ®Öê “ÖÖ»ÖÞµÖÖ“Öß ´ÖãÜÖÖ®Öê ²ÖÖê»ÖÞµÖÖ“Öß µÖÖ ÛÎúßµÖÖ,
ŸÖÃÖê“Ö ¿Ö¸üß¸üµÖÓ¡Ö “ÖÖ»Ö×¾ÖÞµÖÖÃÖÖšüß †®®ÖÝÖÏÆüÞÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¯Ö“Ö®Ö ¾Ö ´Ö»Ö×®ÖÃÃÖÖ¸üÞÖ µÖê£Ö¯ÖµÖÕŸÖ“µÖÖ ×ÛÎúµÖÖ
†Ö×ÞÖ ¯ÖÏ•ÖÖêŸ¯ÖÖ¤ü®ÖÖ“Öê ÛúÖµÖÔ Æêü ÃÖÖ¸êü Ûú´Öí×¦üµÖê ´ÆüÞÖ•Öê ÆüÖŸÖ, ¯ÖÖµÖ, ˆŸÃÖ•ÖÔÛú ¾Ö ¯ÖÏ•ÖÖêŸ¯ÖÖ¤üÛú ÃÖÓÃ£ÖÖ ¯ÖÖ¸ü
¯ÖÖ›üŸÖÖŸÖ. ´Ö®ÖÖ“µÖÖ ÃÖÖÆüµÖÖ®Öê Æüß ¤üÆüÖ ‡Ó×¦üµÖê ÛúÖµÖÔ¯ÖÏ¾Öé¢Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ´Ö®ÖÖ»ÖÖ ²Öã¬¤üß“Öß •ÖÖê›ü ¤êüŸÖ ´Ö®ÖãÂµÖ µÖÖ
‡Ó×¦üµÖÖÓŸÖ±ìú ¾Ö Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö×¸üŸµÖÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ –ÖÖ®ÖÖ“Öß ¯ÖÏÖ¯ŸÖß Ûú¹ ®Ö ‘ÖêŸÖÖê †Ö×ÞÖ Ûú´ÖÖÔ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ †ÖÞÖŸÖÖê.
†ÆÓüÛúÖ¸üÖ´Öãôêû ²Öã¬¤üß ×¾Ö¯Ö¸üßŸÖ ´ÖÖÝÖÖÔ®Öê ®Ö •ÖÖ¾Öß ´ÆüÞÖæ®Ö ²Öã¬¤üß¾Ö¸ü ×¾Ö¾ÖêÛúÖ“ÖÖ †ÓÛãú¿Ö šêü¾Öæ®Ö ŸÖÖê
´ÖÖ®Ö¾Ö•Ö®´ÖÖ“Öê ÃÖÖ£ÖÔÛú Ûú¹ ®Ö ‘ÖêŸÖÖê. ¿Ö¸üß¸ü, ‡×¦ÓµÖê, ´Ö®Ö, ²Öã¬¤üß, †ÆÓüÛúÖ¸ü, ×“Ö¢Ö µÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕ“Öê †Ö¸üÖêÝµÖ
×´Öôû×¾Ö®Öê ´ÆüÞÖ•Öê ÜÖ¸êü †Ö¸üÖêÝµÖ ÃÖÓ¯Ö®®Ö •Öß¾Ö®Ö †Ö¸üÖêÝµÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ ¾µÖÖ¯ÖÛú †ÖÆêü. ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú, ®Öî×ŸÖÛú,
´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ¾Ö ²ÖÖî×¬¤üÛú †Ö¸üÖêÝµÖ Æêü •Ö¸üß ¾Ö¸ü¾Ö¸ü ¾ÖêÝÖôêû †ÃÖê»Ö ŸÖ¸üß ŸµÖÖÓ“µÖÖ †®ÖÖ¸üÖêÝµÖÖ“Öß ®ÖÖ›üß
ŸÖ¯ÖÖÃÖŸÖÖÓ®ÖÖ Æêü ÃÖ¾ÖÔ ¯Ö¸üÃ¯Ö¸üÖ¾Ö»ÖÓ²Öß †ÃÖŸÖÖŸÖ. †Ö•ÖÖ¸üÖÓ“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö †£Ö¾ÖÖ ¯ÖÖê“Ö Æüß ¿Ö¸üß¸ü †¾ÖµÖ¾Ö,
´Öë¤ãü, “ÖêŸÖÖŸÖÓŸÖã ´Ö®Ö, ²Öã¬¤üß †ÓÆüÛúÖ¸ü µÖÖÓ“µÖÖŸÖ±ìú ×“Ö¢ÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ †ÃÖæ ¿ÖÛúŸÖê. ±úŒŸÖ ŸµÖÖ“Öß •ÖÖÞÖß¾Ö
26
†Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ®ÖÃÖŸÖê. ×“Ö¢ÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ¯ÖÖêÆüÖê“Ö»Öê»Öê †®ÖÖ¸üÖêÝµÖ ¾ÖîªÛúßµÖ ¿ÖÖÃ¡ÖÖŸÖ ²ÖÃÖŸÖ ®ÖÖÆüß ‡ŸÖÛêú“Ö
†Ö¸üÖêÝµÖ ¤êü×ÜÖ»Ö ÃÖÖŸ¾ÖßÛú, ¸üÖ•Ö×ÃÖÛú ¾Ö ŸÖÖ´Ö×ÃÖÛú †ÃÖêŸÖ. ¿Ö¸üß¸üÖ¸üÖêÝµÖ ¸üÖÜÖ®Öê Æêü ŸÖÖ´Ö×ÃÖÛú †Ö¸üÖêÝµÖ,
‡Ó×¦üµÖê, ´Ö®Ö †ÆÓüÛúÖ¸ü µÖÖÓ“Öê †Ö¸üÖêÝµÖ ®Öî×ŸÖÛú ¾Ö ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ¯ÖÖŸÖôûß¾Ö¸ü ¸üÖÜÖ®Öê Æêü ¸üÖ•Ö×ÃÖÛú †Ö¸üÖêÝµÖ
†Ö×ÞÖ ²Öã¬¤üß ¾Ö ×“Ö¢Ö µÖÖÓ“Öê ²ÖÖî×¬¤üÛú ¯ÖÖŸÖôûß¾Ö¸ü †Ö¸üÖêÝµÖ ¸üÖÜÖ®Öê ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖÖ×Ÿ¾ÖÛú †Ö¸üÖêÝµÖ. †Ö¸üÖêÝµÖ
†Ö×ÞÖ ÃÖÓÃÛúÖ¸ü µÖÖÓŸÖ ±úÖ¸üÃÖÖ ±ú¸üÛú ´ÆüÞÖ•Öê †ÓŸÖ¸ü ®ÖÃÖŸÖê. †¿Öã¬¤ü ¾Ö †ÃÖÓÃÛúÖ¸üßŸÖ †®®Ö ÜÖÖÞµÖÖ®Öê
ÆüÖêÞÖÖ¸üÖ ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú †Ö•ÖÖ¸ü ŸÖÖ²Ö›üŸÖÖê²Ö »ÖõÖÖŸÖ µÖêŸÖÖê. ¯Ö¸ÓüŸÖã ´Ö®ÖÖ¾Ö¸ü ŸµÖÖ“ÖÖ ÆüÖêÞÖÖ¸üÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ´ÖÖ¡Ö
ˆ×¿Ö¸üÖ »ÖõÖÖŸÖ µÖêŸÖÖê. »ÖÆüÖ®Ö¯ÖÞÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ÆüÖêÞÖÖ¸êü ÃÖÓÃÛúÖ¸ü ¯ÖãœêüÆüß ÃÖŸÖŸÖ Ûú¸üÖ¾Öê »ÖÖÝÖŸÖÖŸÖ. »ÖÆüÖ®Ö ¾ÖµÖÖ“ÖÖ
ˆÓ²Ö¸üšüÖ †Öê»ÖÖÓ›üŸÖÖÓ®ÖÖ“Ö ÛúÖ´Ö, ÛÎúÖê¬Ö, »ÖÖê³Ö, ´ÖÖêÆü, ´Ö¤ü, ´ÖŸÃÖ¸ü Æêü ÂÖ›ü×¸ü¯Öæ ®ÖÛúôûŸÖ ×“Ö¢ÖÖ»ÖÖ
¾µÖÖ¯ÖŸÖÖŸÖ. ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö ÃÖÓÃÛúÖ¸üÖ“Öß ÝÖ¸ü•Ö ¾ÖÖœüŸµÖÖ ¾ÖµÖÖŸÖ ³ÖÖÃÖŸÖê. »ÖÆüÖ®Ö¯ÖÞÖß Ûêú»Öê»Öê ÃÖÓÃÛúÖ¸ü ÆüÖ
´Öã»Ö³ÖæŸÖ ¯ÖÖµÖÖ †ÃÖŸÖÖê †Ö×ÞÖ ŸµÖÖ¾Ö¸ü ×®ÖŸÖß´Ö¢Öê“Öß ‡´ÖÖ¸üŸÖ †ÖµÖãÂµÖ³Ö¸üÖÃÖÖšüß ²ÖÖÓ¬ÖÖ¾Öß »ÖÖÝÖŸÖê.
¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê µÖ´Ö- ×®ÖµÖ´Ö Æêü ¿Ö¸üß¸ü, ‡Ó×¦üµÖê, ´Ö®Ö, ²Öã¬¤üß †ÆÓüÛúÖ¸ü ¾Ö ×“Ö¢Ö µÖÖÓ¾Ö¸ü Ûú¸üÖ¾ÖµÖÖ“Öê
ÃÖÓÃÛúÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ †ØÆüÃÖÖ, ÃÖŸµÖ, †ÃŸÖêµÖ, ²ÖÎ´Æü“ÖµÖÔ ¾Ö †¯Ö×¸üÝÖÏÆü Æêü ¯ÖÖ“Ö µÖ´Ö¬Ö´ÖÔ †Ö×ÞÖ ¿ÖÖî“Ö, ÃÖÓŸÖÖêÂÖ,
ŸÖ¯Ö, Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖ ¾Ö ‡Ô¿¾Ö¸ü¯ÖÏ×ÞÖ¬ÖÖ®Ö Æêü ¯ÖÖ“Ö ×®ÖµÖ´Ö¬Ö´ÖÔ Æêü ÃÖ¾ÖÖÕÃÖÖšüß“Ö ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †ÖÆêü. ´Ö®ÖÖ“µÖÖ
†¯Ö¯ÖÏ¾Ö¢Öà®ÖÖ ²ÖÖÓ¬Ö ‘ÖÖ»ÖÞµÖÖ“Öê ÛúÖ´Ö µÖ´Ö- ×®ÖµÖ´ÖÖÓ«üÖ¸êü Ûú¸üÖµÖ“Öê †ÃÖŸÖê. ˆ¤üÖ. †ØÆüÃÖê“Öê ¯ÖÖ»Ö®Ö Ûú¸üÞÖê
´ÆüÞÖ•Öê ØÆüÃÖÖ ®Ö Ûú¸ü®Öê ‹¾Öœêü“Ö ®Ö¾Æêü, ŸÖ¸ü ¿Ö¸üß¸ü, Ûú´Öí×¦üµÖê, –ÖÖ®Öë×¦üµÖê, ´Ö®Ö, †ÆÓüÛúÖ¸ü ¾Ö ²Öã¬¤üß µÖÖ
ÃÖ¾ÖÖÕ´Ö¬µÖê“Ö ¾ÖêÝÖ¾ÖêÝÖôûµÖÖ ÃŸÖ¸üÖ¾Ö¸ü »Ö¯Ö»Öê»µÖÖ ØÆüÃÖÖ¾Öé¢Öß“ÖÖ ®ÖÖ¿Ö Ûú¸üÞÖê, ×¾Ö¾ÖÖÆü Ûãú™ãÓü²ÖÃÖÓÃ£ÖÖ,
ÝÖÏÆüÃ£ÖÖÁÖ´Ö µÖÖÓ×¾ÖÂÖµÖß“Öê ®ÖßŸÖß×®ÖµÖ´Ö Æêü ²ÖÎ´Æü“ÖµÖÔ ¯ÖÖ»Ö®ÖÖ£ÖÔ Ûêú»Öê»Öê ÃÖÓÛêúŸÖ †ÖÆêü. †Ö•Ö“µÖÖ ×•Ö¾Ö®ÖÖÛú›êü
²Ö‘ÖßŸÖ»µÖÖÃÖ †ÃÖê »ÖõÖÖŸÖ µÖêŸÖê Ûúß, Æêü ×®ÖµÖ´Ö ®Ö ¯ÖÖôû»µÖÖ´Öãôêû“Ö ¾ÖÖÃÖ®ÖêŸÖ †›üÛú»Öê»µÖÖ ´ÖÖ®Ö¾ÖÖ»ÖÖ
†®ÖêÛú †Ö•ÖÖ¸üÖÓ®Öß ¯Ö”ûÖ›ü»Öê»Öê †ÖÆêü. ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ¾Ö ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú †Ö¸üÖêÝµÖ Æüß ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ¾Ö¸ü †¾Ö»ÖÓ²Öã®Ö
†ÃÖŸÖÖŸÖ. ´Ö®ÖãÂµÖÖ“Öß ¾ÖÖÝÖÞÖæÛú, ÃÖ¤üÖ“ÖÖ¸ü, ÛúŸÖÔ¾µÖÖ“Öß •ÖÖÞÖ †Ö×ÞÖ ´Ö®ÖÖ“Öê ÃÖÓŸÖã»Ö®Ö Æêü ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ¿Öß
ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ †ÖÆêü. ŸÖê¾ÆüÖ †¯Ö¯ÖÏ¾Öé¢Öß¯ÖÖÃÖæ®Ö •Ö¯Ö®Öê ´ÆüÞÖ•Öê µÖ´Ö- ×®ÖµÖ´ÖÖÓ“Öê ¯ÖÖ»Ö®Ö Ûú¸ü®Öê ŸÖÃÖê“Ö ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê µÖÖêÝÖÃÖæ¡ÖÖÓ“ÖÖ †Ó×ÝÖÛúÖ¸ü Ûú¸ü®Öê ×“Ö¢Ö¾Öé¢Öß“ÖÖ ×®Ö¸üÖê¬Ö Ûú¸ü®Öê ´ÆüÞÖ•Öê ŸµÖÖÓ“µÖÖ †Â™üÖÓÝÖµÖÖêÝÖÖ“µÖÖ
´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖã®Ö ×®Ö¸üÖ´ÖµÖ •Öß¾Ö®ÖÖÛú›êü ¾ÖÖ™ü“ÖÖ»Ö Ûú¸ü®Öê ÆüÖêµÖ.
27
2.2 ×¾ÖÂÖµÖ×¾Ö¾Öê“Ö®Ö:-
†Ö¯Ö»µÖÖÛú›êü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓÃÛéúŸÖ ¾ÖÖ›Ëü:´ÖµÖÖŸÖ ´Ö®ÖÖ×¾ÖÂÖµÖß“Öß “Ö“ÖÖÔ ˆ¯Ö×®ÖÂÖ¤êü, ´ÖÆüÖ³ÖÖ¸üŸÖ, ¯Öã¸üÖÞÖê
µÖÖÓ´Ö¬µÖê ‡ŸÖÃŸÖŸÖ: ×¾ÖÜÖã¸ü»Öê»Öß †ÖÆêü. ÆüµÖÖ †Ö¬ÖÖ¸üÖ¾Ö¸ü ´Ö®ÖÖê¬Ö´ÖÖÔ“Öê ®Öß™ü ×®Ö¸üßõÖÞÖ Ûúºþ®Ö ÃÖãÃÖÓÝÖŸÖ¯ÖÞÖê
×»ÖÆüß»Öê»Öê ¿ÖÖÃ¡Ö ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖ¤ü¿ÖÔ®Ö ÆüÖêµÖ. ¾Öê¤ü, ˆ¯Ö×®ÖÂÖ¤ü, ¯Öæ¸üÖÞÖÝÖÏÓ£Ö †Ö×¤ü ×šüÛúÖÞÖß
×¾ÖÜÖã¸ü»Öê»Öê»Öê µÖÖêÝÖ–ÖÖ®Ö ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ÃÖÓÛú»ÖßŸÖ Ûúºþ®Ö ŸµÖÖ“Öß ¾µÖ¾Ö×Ã£ÖŸÖ×¸üŸµÖÖ ÃÖæ¡ÖÖ“µÖÖ ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖæ®Ö
´ÖÖÓ›üÞÖß Ûêú»Öß. ŸÖß ´ÖÖÓ›üÞÖß ‡ŸÖÛúß ÃÖã»Ö³Ö, ¯Ö×¸ü¯ÖæÞÖÔ ¾Ö –ÖÖ®Ö¯ÖÏÛúÖ¿Ö ™üÖÛúÞÖÖ¸üß ÆüÖêŸÖß ×Ûú µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖ»ÖÖ
¤ü¿ÖÔ®ÖÖ“ÖÖ“Ö ¤ü•ÖÖÔ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ —ÖÖ»ÖÖ ¾Ö †Ö•ÖÆüß ŸÖÖê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ³ÖæŸÖ ´Öã»Ö³ÖæŸÖ ÝÖÏÓ£Ö ´ÖÖ®Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê. ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö
µÖÖêÝÖÃÖæ¡Öê Æüß 196 †ÃÖæ®Ö ŸµÖÖÓ“Öê “ÖÖ¸ü ¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ ¾ÖÝÖáÛú¸üÞÖ Ûêú»Öê †ÖÆêü µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡Ö Æêü †Öšü †ÓÝÖÖŸÖ ´ÖÖÓ›ü»Öê
ÝÖê»Öê †ÖÆêü ´ÆüÞÖæ®Ö ŸµÖÖ»ÖÖ †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖ ´Æü™ü»Öê ÝÖê»Öê †ÖÆêü ŸÖß †ÓÝÖê †ÖÆêüŸÖ µÖ´Ö, ×®ÖµÖ´Ö, †ÖÃÖ®Ö,
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü ¬ÖÖ¸üÞÖÖ ¬µÖÖ®Ö ÃÖ´ÖÖ¬Öß ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖÃÖæ¡ÖÖ“Öê “ÖÖ¸ü ¯ÖÖ¤ü ¯Öãœüß»Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê †ÖÆêü.
1) ÃÖ´ÖÖ¬Öß¯ÖÖ¤ü 2) ÃÖÖ¬Ö®Ö¯ÖÖ¤ü 3) ×¾Ö³Öæ×ŸÖ¯ÖÖ¤ü 4) Ûîú¾Ö»µÖ¯ÖÖ¤ü.
¾Öê¤üÖÓŸÖ ²ÖÎ´Æü×¾Öªê“Öê †ÓÝÖ †ÃÖ»Öê»Öê µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡Ö ÃÖæ¡Ö¹ ¯ÖÖ®Öê ¸ü“Öæ®Ö ŸµÖÖ»ÖÖ ×®Ö×¿“ÖŸÖŸÖÖ ¤êüÞÖê Æüß
ÝÖÖêÂ™ü †ŸµÖÓŸÖ †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖê ¯ÖŸÖÓ•Ö»Ö´Öã®Öà®ÖÖ ×¤üÃÖæ®Ö †Ö»Öê ¾Ö ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö ŸµÖÖÓ®Öß “ÖÖ¸ü ¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ
†Â™üÖÓÝÖµÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡Ö ×»ÖÆæü®Ö ¯ÖæÞÖÔ Ûêú»Öê. µÖÖŸÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö ¯Ö¤üÖ»ÖÖ“Ö ÃÖ´ÖÖ¬Öß¯ÖÖ¤ü ´ÆüÞÖæ®Ö †ÖêôûÜÖôêû •ÖÖŸÖê
ÃÖ´ÖÖ¬Öß¯ÖÖ¤ÖŸÖ 51 ÃÖæ¡Ö †ÖÆêüŸÖ µÖÖŸÖ ŸµÖÖÓ®Öß ¾Öé¢Öß“Öê ¯ÖÖ“Ö ¯ÖÏÛúÖ¸ü ŸµÖÖÓ“Öê ¯Öã®Ö: ¤üÖê®Ö ˆ¯Ö¯ÖÏÛúÖ¸ü, ŸµÖÖÓ“µÖÖ
×®Ö¸üÖê¬ÖÖ“Öê ˆ¯ÖÖµÖ, ×“Ö¢Ö¯ÖÏÃÖÖ¤ü®ÖÖ“Öê ×¾Ö×¾Ö¬Ö ˆ¯ÖÖµÖ, †ÓŸÖ¸üÖµÖ, ×¾ÖõÖê¯Ö ÃÖÆü³Öæ¾Ö ¾Ö ŸµÖÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûú¸üÞµÖÖŸÖ
†Ö»Öê †ÖÆêü. ŸÖÃÖê“Ö ÃÖÓ¯ÖÏ–ÖÖŸÖ, †ÃÖÓ¯ÖÏ–ÖÖŸÖ, ÃÖ²Öß•Ö, ®Ö²Öß•Ö, ÃÖ´ÖÖ¬Öß ŠúŸÖÓ³Ö¸üÖ ¯ÖÏ–ÖÖ µÖÖÓ×¾ÖÂÖµÖß ÃÖæ¡Öê
µÖÖ×¾ÖÂÖµÖß“Öß ÃÖæ¡Öê µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü. µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö †Âü™üÖÓÝÖµÖÖêÝÖÖ“Öê ¿Öê¾Ö™ü“Öê †ÓÝÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß ×¾ÖÂÖµÖß“Öê
ÃÖæ¡Ö µÖÖŸÖ †ÖÆêü µÖÖŸÖ ×“Ö¢Ö¾Öé¢Öß“ÖÖ ×®Ö¸üÖê¬Ö Ûêú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê ¾Ö ÃÖ´ÖÖ¬Öß †¾ÖÃ£ÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûêú»Öß •ÖÖŸÖê ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö
µÖÖÃÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß¯ÖÖ¤ü ´ÆüÞÖæ®Ö ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö»Öê •ÖÖŸÖê. ×«üŸÖßµÖ¯ÖÖ¤ü ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ÃÖÖ¬Ö®Ö¯ÖÖ¤ü µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ 55 ÃÖæ¡Öê †ÖÆêüŸÖ.
µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖ´Ö¬µÖê ÃÖ´ÖÖ¬Öß- ×ÃÖ×¬¤ü Ûú›êü •ÖÖÞµÖÖ“µÖÖ •µÖÖ ¯ÖÖµÖ·µÖÖ †ÖÆêüŸÖ ŸµÖÖÓŸÖß»Ö ¯Ö×Æü»µÖÖ ¯ÖÖ“Ö †ÓÝÖÖÓ“ÖÖ
µÖÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö Ûú¸üÞµÖÖŸÖ †Ö»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ ŸµÖÖ †ÖÆêüŸÖ µÖ´Ö, ×®ÖµÖ´Ö, †ÖÃÖ®Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü. Æüß
28
ÃÖÖ¬Ö®Öê ÃÖ´ÖÖ¬Öß†¾ÖÃ£ÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ²Ö×Æü¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖÖ“Öß ¯ÖÖ“Ö †ÓÝÖ †ÖÆêü ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖ»ÖÖ
ÃÖ´ÖÖ¬Öß¯ÖÖ¤ü ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
ŸÖéŸÖßµÖ¯ÖÖ¤ü ´ÆüÞÖ•Öê ×¾Ö³Öæ×ŸÖ¯ÖÖ¤ü µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ 56 ÃÖæ¡Ö †ÖÆêüŸÖ ×¾Ö³ÖæŸÖß ´ÆüÞÖ•Öê ×ÃÖ×¬¤ü µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖŸÖ
¬ÖÖ¸üÞÖÖ, ¬µÖÖ®Ö, ÃÖ´ÖÖ¬Öß µÖÖ ¿Öê¾Ö™Óü“µÖÖ ŸÖß®Ö †ÓÝÖÖ×¾ÖÂÖµÖß ÃÖæ¡Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß †ÖÆêü. µÖÖÓ®ÖÖ †ÓŸÖ¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ
´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ ´ÆüÞÖæ®Ö †ÓÝÖÖ“µÖÖ ÃÖŸÖŸÖ“µÖÖ †®ÖãÂšüÖ®ÖÖ´Öãôêû †®ÖêÛú ×ÃÖ×¬¤ü ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ×¾ÖÂÖµÖß“Öß
ÃÖæ¡Öê µÖÖ ¯ÖÖ¤üÖÓŸÖ ×¤ü»Öê»Öß †ÃÖ»µÖÖ´Öãôêû ŸµÖÖ»ÖÖ ×¾Ö³Öæ×ŸÖ¯ÖÖ¤ü ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. “ÖŸÖã£ÖÔ¯ÖÖ¤ü »ÖÖ“Ö Ûîú¾Ö»µÖ¯ÖÖ¤ü
´Æü™ü»Öê •ÖÖŸÖê µÖÖŸÖ 34 ÃÖæ¡Öê †ÖÆêüŸÖ. †Â™üÖÓÝÖÖ“µÖÖ †®ÖãÂšüÖ®ÖÖ´Öãôêû ×“Ö¢ÖÖŸÖß»Ö ¸ü•ÖÖêŸÖ´Ö ÝÖãÞÖºþ¯Ö
†¿Öã×¬¤“ÖÖ ¯ÖæÞÖÔ õÖµÖ ÆüÖêŸÖÖê ¿Öã¬¤ü —ÖÖ»Öê»µÖÖ ×“Ö¢ÖÖÓŸÖ –ÖÖ®ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¿Ö ¯Ö›æü®Ö ŸÖê †ÓŸÖ´ÖãÔÜÖ ÆüÖêŸÖê. µÖÖêÝÖß
Ã¾Ö“ÖîŸÖ®µÖÖŸÖ ‹Ûúºþ¯Ö ÆüÖê‰ ®Ö •ÖÖŸÖÖê, Ã¾ÖÃ¾Öºþ¯ÖÖŸÖ ×Ã£Ö¸ü ÆüÖêŸÖÖê. Æüß †¾ÖÃ£ÖÖ Ûîú¾Ö»µÖÖ“Öß ØÛú¾ÖÖ
´ÖÖêõÖÖ“Öß ÆüÖêµÖ. µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê µÖÖ “ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖ¤üÖÓŸÖ ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß µÖÖêÝÖÃÖæ¡Ö ´ÖÖÓ›ü»Öß ¾Ö ÃÖ¾ÖÔ †ÓÝÖÖ“Öß ŸÖÖ×Ÿ¾ÖÛú ²ÖÖ•Öæ
´ÖÖÓ›ü»Öß †ÖÆêü. †ÓÝÖÖ“Öß ¾µÖÖÜµÖÖ, ŸÖŸ¾Ö ¾Ö ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê †ÖÆêü.
2.2.1 ¯ÖŸÖÓ•ÖØ»Ö®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»ÖÖ †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖ Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ ?

µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡Ö Æêü ÃÖæ¡Ö²Ö¬¤ü Ûú¸üÞµÖÖ“Öê ¾Ö ŸµÖÖ»ÖÖ ¤ü¿ÖÔ®ÖÖ“ÖÖ ¤ü•ÖÖÔ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûú¹ ®Ö ¤êüÞµÖÖ“Öê ÁÖêµÖ ´ÖÆüÖ´Öã×®Ö
¯ÖŸÖÓ•ÖØ»ÖÛú›êü •ÖÖŸÖê. µÖ´Ö, ×®ÖµÖ´Ö, †ÖÃÖ®Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü, ¬ÖÖ¸üÞÖÖ, ¬µÖÖ®Ö, ÃÖ´ÖÖ¬Öß Æüß
¯ÖŸÖÓ•ÖØ»Ö®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öß. †Öšü †ÓÝÖê †ÖÆêü ŸµÖÖÓ®Öß ¯Öãœüß»Ö ÃÖæ¡ÖÖŸÖ Æüß †ÓÝÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß †ÖÆêü.
µÖ´Ö×®ÖµÖ´ÖÖÃÖ®Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü ¬ÖÖ¸üÞÖÖ ¬µÖÖ®Ö

ÃÖ´ÖÖ¬ÖµÖÖêƒÂ™üÖ¾Ö›ü. ÝÖÖ×®Ö …… ¯ÖÖ.µÖÖê.ÃÖæ. 2-29……
´ÖÆüÂÖá ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß 'µÖÖêÝÖ×¿“Ö¢Ö¾Öé×¢Ö×®Ö¸üÖê¬Ö:' ×“Ö¢Ö¾Öé¢Öß“ÖÖ ×®Ö¸üÖê¬Ö ´ÆüÞÖ•Öê µÖÖêÝÖ †¿Öß ¾µÖÖÜµÖÖ
Ûêú»Öß †ÖÆêü. †Ö×ÞÖ ´ÖÖ®Ö¾Öß •Öß¾Ö®ÖÖ“ÖÖ ˆ§ê¿µÖ ´ÆüÞÖ•Öê ¯Ö¸ü´ÖÖŸ´µÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖßÃÖÖšüß Ûú¸üÖµÖ“µÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®ÖÖÓ“ÖÖ
ÃÖÖ¬Ö®ÖÖÓ“ÖÖ ˆ»»ÖêÜÖ µÖ´Ö, ×®ÖµÖ´Ö, †ÖÃÖ®Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü, ¬ÖÖ¸üÞÖÖ ¬µÖÖ®Ö ¾Ö ÃÖ´ÖÖ¬Öß µÖÖ †Öšü
†ÓÝÖÖ“µÖÖ Ã¾Ö¹ ¯ÖÖŸÖ Ûêú»ÖÖ †ÖÆêü. µÖÖ»ÖÖ“Ö †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. ×ŸÖôûÖŸÖ ÃÖÖ´ÖÖ¾Ö»Öê»Öê ŸÖê»Ö, ±ãú»ÖÖŸÖ
¤ü›ü»Öê»ÖÖ ÝÖÓ¬Ö ŸÖÃÖê“Ö ¤ãü¬ÖÖŸÖ »Ö¯Ö»Öê»Öê ŸÖæ¯Ö •ÖÃÖê ÃÖÆü•ÖÖÃÖÆü•Öß ÆüÖŸÖß »ÖÖÝÖŸÖ ®ÖÖÆüß ŸµÖÖÓ®ÖÖ ‘ÖãÃÖôãû®Ö ×¯Öôãû®Ö
29
´ÖÓ£Ö®Ö Ûú¹ ®Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûú¸üÖ¾Öê »ÖÖÝÖŸÖê ŸÖÃÖê“Ö ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ¤ü›ü»Öê»ÖÖ †ÖŸ´ÖÖ ÃÖÆü•ÖÖÃÖÆü•Öß ÃÖ´Ö•ÖŸÖ ®ÖÖÆüß
ŸµÖÖÃÖÖšüß †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸ü, ´Ö®Ö ¾Ö ²Öã¬¤üß Æüß ‘ÖãÃÖôûÖ¾Öß »ÖÖÝÖŸÖÖŸÖ. µÖÖÓ¯ÖîÛúß 'µÖ´Ö' µÖÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö
†ÓÝÖÖŸÖ †ØÆüÃÖÖ, ÃÖŸµÖ, †ÃŸÖêµÖ, ²ÖÎ´Æü“ÖµÖÔ ¾Ö †¯Ö×¸üÝÖÏÆü µÖÖ ®Öî×ŸÖÛú †Ö“ÖÖ¸üÞÖ ×ÃÖ¬¤üÖÓŸÖÖÓ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö
Ûú¸üÞµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. ×®ÖµÖ´Ö µÖÖ ¤ãüÃÖ·µÖÖ †ÓÝÖÖŸÖ ¿ÖÖî“Ö, ÃÖÓŸÖÖêÂÖ, ŸÖ¯Ö, Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖ †Ö×ÞÖ ‡ÔÀ¾Ö¸ü³ÖŒŸÖß
Æêü ¿Ö¸üß¸ü, ´Ö®Ö, †ÖŸ´Ö¿Öã¬¤üß µÖÖÓÃÖÖšüß“Öê ¾ÖîµÖ×ŒŸÖÛú ×®ÖµÖ´Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. µÖ´Ö ¾Ö ×®ÖµÖ´Ö µÖÖÓ´Öãôêû
µÖÖêÝµÖÖ“µÖÖ ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ ¾Ö ¾ÖÖÃÖ®ÖÖ ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖÖŸÖ ¸üÆüÖŸÖÖŸÖ ¾Ö ‡ŸÖ¸üÖÓ¿Öß ×•Ö¾ÆüÖôûµÖÖ“Öê ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
'†ÖÃÖ®Ö' µÖÖ ×ŸÖÃÖ·µÖÖ †ÓÝÖÖŸÖ ¿Ö¸üß¸üÖ¸üÖêÝµÖ ¾Ö ¿Ö¸üß¸üÃ£ÖîµÖÔ ÃÖÓ¯ÖÖ¤üÞµÖÖÃÖÖšüß ŸÖÃÖê“Ö ´Ö®ÖÖ“Öß ×Ã£Ö¸üŸÖÖ
ÃÖÖ¬ÖÞµÖÖÃÖÖšüß Ûú¸üÖµÖ“µÖÖ ÃÖÖ¬Ö®Öê“µÖÖ ˆ»»ÖêÜÖ †ÖÆêü. †ÖÃÖ®ÖÖ´Öãôêû ¿Ö¸üß¸ü ×®Ö¸üÖêÝÖß ¾Ö ²Ö»Ö¾ÖÖ®Ö ÆüÖêŸÖê.
†Ö×ÞÖ ×®ÖÃÖÝÖÖÔ¿Öß ÃÖÓ¾ÖÖ¤üß ¸üÆüÖŸÖê.
µÖÖêÝµÖÖ“Öß ¿Ö¸üß¸üÖ²Ö§»Ö“Öß •ÖÖÞÖß¾Ö ®ÖÖÆüß¿Öß ÆüÖê‰ »ÖÖÝÖŸÖê ŸÖÖê ¤êüÆüÖ¾Ö¸ü ŸÖÖ²ÖÖ ×´Öôû¾ÖŸÖÖê
†Ö×ÞÖ ŸµÖÖ»ÖÖ †ÖŸ´µÖÖ“Öê ¾ÖÖÆü®Ö ²Ö®Ö×¾ÖŸÖÖê. Æüß ŸÖß®Ö †ÓÝÖê ´ÆüÞÖ•Öê ²ÖÖÆüµÖ ØÛú¾ÖÖ ²Ö×Æü¸ÓüÝÖ ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ ÆüÖêµÖ.
'¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö' µÖÖ “ÖÖî£µÖÖ †ÓÝÖÖŸÖ ´ÖãÜµÖŸÖ: ¿“ÖÖÃÖ ¾Ö ˆ“”û¾ÖÖÃÖ µÖÖÓ“Öê »ÖµÖÝÖ¬¤ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ ÃÖÖ¬ÖÞµÖÖ“ÖÖ
×¾Ö“ÖÖ¸ü †ÖÆêü ŸÖ¸ü ¯ÖÖ“Ö¾µÖÖ ' ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü ' µÖÖ †ÓÝÖÖŸÖ ‡Ó×¦üµÖ×®ÖµÖ´Ö®Ö ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ‡Ó×¦üµÖ•ÖµÖŸ¾ÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. µÖÖêÝÖÖ“µÖÖ µÖÖ ¤üÖê®Ö †ÓÝÖÖÓ®ÖÖ '†ÓŸÖ¸ÓüÝÖ- ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ' †ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. ¤êüÆü, ‡Ó×¦üµÖ †Ö×ÞÖ
µÖÖÓ®ÖÖ ‹ÛúÖ »ÖõµÖÖ¾Ö¸ü ×Ã£Ö¸ü ÛúÃÖê Ûú¸üÖµÖ“Öê µÖÖ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü '¬µÖÖ®Ö' µÖÖ †ÓÝÖÖŸÖ »ÖõµÖÖ“Öê Ø“ÖŸÖ®Ö Ûú¸üŸÖÖ
Ûú¸üŸÖÖ ŸµÖÖŸÖ ŸÖ»»Öß®Ö ÛúÃÖê ¾ÆüÖµÖ“Öê µÖÖ“Öê ×¾Ö¾Öê“Ö®Ö †ÖÆêü. ¿Öê¾Ö™ü“µÖÖ 'ÃÖ´ÖÖ¬Öß' µÖÖ †ÓÝÖÖŸÖ »ÖõµÖÖ¿Öß
ŸÖÖ¤üÖŸ´µÖ ¯ÖÖ¾Öæ®Ö †«îü¾Ö ÃÖÖ¬Ö®Öê †¯ÖêõÖßŸÖ †ÖÆêü. ‡ÔÀ¾Ö¸ü ÆüÖ †Ö¯Ö»µÖÖ †ÓŸÖ¸ÓüÝÖÖŸÖ †ÖŸ´µÖÖ“µÖÖ ºþ¯ÖÖ®Öê
¾ÖÖÃÖ Ûú¸üŸÖÖê, Æêü ÃÖÖ¬ÖÛú •ÖÖÞÖŸÖÖê. ¬ÖÖ¸üÞÖÖ, ¬µÖÖ®Ö ¾Ö ÃÖ´ÖÖ¬Öß Æüß ŸÖß®Ö †ÓÝÖê ÃÖÖ¬ÖÛúÖ»ÖÖ ŸµÖÖ“µÖÖ
†ÓŸÖ¸ÓüÝÖÖŸÖ ¾ÖÖÃÖ Ûú¸üÞÖÖµÖÖ †ÖŸ´µÖÖ“µÖÖ Ûëú¦üÖ¯ÖµÖÕŸÖ ŸÖ£ÖÖ ‡ÔÀ¾Ö¸üÖ¯ÖÏŸÖ ®Öê‰ ®Ö ¯ÖÖê“Ö¾ÖŸÖÖŸÖ.
µÖÖ †Öšü †ÓÝÖÖÓ“ÖÖ ×¾ÖÃŸÖÖ¸üÖ®Öê †Ö¯ÖÞÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü Ûú¹ .

1) µÖ´Ö- ÃÖÖ´ÖÖ×•ÖÛú †Ö“ÖÖ¸ü¯ÖÏÞÖÖ»Öß
µÖ´Ö ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖÓµÖ´Ö®Ö ØÛú¾ÖÖ ×®Ö²ÖÕ¬Ö. †ÖŸ´ÖÃÖÓµÖ´Ö®ÖÖÃÖÖšüß ×¤ü»Öê»Öê Æêü ×®ÖÂÖê¬ÖÖŸ´ÖÛú †Ö¤êü¿Ö
†ÃÖæ®Ö 'µÖ´Ö' µÖÖ ÃÖ¤ü¸üÖŸÖ ¯ÖÖ“Ö ×¾Ö×¬Ö×®ÖÂÖê¬Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê †ÖÆêüŸÖ. ´Ö®ÖãÂµÖ ¯ÖÏÖ“Öß®Ö ÛúÖôûÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö
30
ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ“ÖÖ ‘Ö™üÛú †ÖÆêü. ‹ÛúÖÓŸÖ¾ÖÖÃÖÖŸÖ ŸÖÖê •ÖÝÖæ ¿ÖÛúŸÖ ®ÖÖÆüß. ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ“ÖÖ ÃÖ¤üÃµÖ µÖÖ ®ÖÖŸµÖÖ®Öê ŸµÖÖ“Öß
ÛúÖÆüß ÛúŸÖÔ¾µÖê, ŸÖÃÖê“Ö ÛúÖÆüß ÆüŒÛúÆüß †ÃÖŸÖÖŸÖ. Ã¾ÖŸÖ:“µÖÖ ¾Ö ‡ŸÖ¸üÖÓ“µÖÖ ÃÖãÜÖÖÃÖÖšüß ŸµÖÖ»ÖÖ ÛúÖÆüß
×®ÖµÖ´Ö ¯ÖÖôûÖ¾Öê“Ö »ÖÖÝÖŸÖÖŸÖ.
†ØÆüÃÖÖÃÖŸµÖÖÃŸÖêµÖ²ÖÎÉ“ÖµÖÖÔ¯Ö×¸üÝÖÏÆüÖ: µÖ´ÖÖ: …
•ÖÖ×ŸÖ¤êü¿ÖÛúÖ»ÖÃÖ´ÖµÖÖ®Ö¾Ö×“”û¡ÖÖ: ÃÖÖ¾ÖÔ³ÖÖî´ÖÖ ´ÖÆüÖ¾ÖÎŸÖ´ÖË …… (¯ÖÖ.µÖÖê.2/30,31)
¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß †ÖÜÖæ®Ö ×¤ü»Öê»Öê ÃÖÖ´ÖÖ×•ÖÛú ×¾Öªß×®ÖÂÖê¬Ö µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê †ÖÆêüŸÖ :
†ØÆüÃÖÖ, ÃÖŸµÖ, †ÃŸÖêµÖ (×®Ö»ÖÖì³Öß¯ÖÞÖÖ), ²ÖÎÉ“ÖµÖÔ (ÃÖã×®ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ ÛúÖ´Öê“”ûÖ) †Ö×ÞÖ †¯Ö×¸üÝÖÏÆü
(ÃÖÓÝÖÏÆü¾Öé¢Öß“ÖÖ ŸµÖÖÝÖ). µÖÖ ¾Öî×À¾ÖÛú ®Öß×ŸÖ´Öæ»µÖÖÓ®ÖÖ •Ö®´Ö, Ã£Öôû, ÛúÖôû ¾Ö ¯ÖÏÃÖÓÝÖ µÖÖÓ“Öê ²ÖÓ¬Ö®Ö ®ÖÖÆüß.
µÖÖ“ÖÖ“Ö †£ÖÔ ŸÖß ÃÖ¾ÖÔ ÛúÖôû »ÖÖÝÖæ †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ÝÖãÞÖÖÓ´Öãôêû ´Ö®Ö:¿Öã¬¤üß ÆüÖêŸÖê.
‡ŸÖ¸ü µÖÖêÝÖÃÖÓ×ÆüŸÖÖÓ´Ö¬µÖê ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ ´ÖÖ®Ö»µÖÖ •ÖÖÞÖÖ·µÖÖ †¿ÖÖ“Ö †®ÖêÛú ŸÖ¢¾ÖÖÓ“Öß ÝÖÞÖ®ÖÖ †ÖÆêü.
µÖÖêÝÖÖê¯Ö×®ÖÂÖ¤üÖÓ´Ö¬µÖê 'µÖ´Ö' µÖÖ ÃÖ¤ü¸üÖŸÖ ¤üÆüÖ ´Öæ»µÖÖÓ“ÖÖ ˆ»»ÖêÜÖ †ÖÆêü: †ØÆüÃÖÖ, ÃÖŸµÖ, †ÃŸÖêµÖ, ²ÖÎÉ“ÖµÖÔ,
õÖ´ÖÖ, ¬ÖéŸÖß, ‡ÔÀ¾Ö¸ü×®ÖÂšüÖ, ¤üµÖÖ, ×´ÖŸÖÖÆüÖ¸ü ¾Ö ¿ÖÖî“Ö. ÆüšüµÖÖêÝÖ ¯ÖÏ¤üß×¯ÖÛêúŸÖÆüß µÖÖ“Ö ®Öß×ŸÖ´Öæ»µÖÖÓ“ÖÖ ×®Ö¤ìü¿Ö
†ÖÆêü.
1. †ØÆüÃÖÖ
ØÆüÃÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÏê´ÖÖ“ÖÖ †³ÖÖ¾Ö- ØÆüÃÖÖ“ÖÖ¸üÖ“ÖÖ ˆÝÖ´Ö ¿Ö¡ÖãŸ¾Ö³ÖÖ¾Ö®ÖêŸÖæ“Ö ÆüÖêŸÖÖê. ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖ ‹ÛúÖê¯ÖÖ
¾Ö ÃÖÓ»ÖÝ®ÖŸÖÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ Ûú¸üÞÖÖ“Öê ÃÖÖ´Ö£µÖÔ Ûêú¾Öôû ¯ÖÏê´Ö³ÖÖ¾Ö®ÖêŸÖ“Ö †ÖÆêü. µÖÖêÝµÖÖ“µÖÖ Ç¤üµÖÖŸÖ «êüÂÖ ®Ö¾Æêü, ŸÖ¸ü
ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÏÖ×ÞÖ´ÖÖ¡ÖÖÓÃÖÖšüß ±úŒŸÖ ¯ÖÏê´Ö“Ö †ÃÖŸÖê. ØÆüÃÖÖ ÆüÖ ³ÖßŸÖß, Ã¾ÖÖ£ÖÔ, ÛÎúÖê¬Ö ¾Ö †×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ µÖÖÓ“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö
†ÃÖŸÖÖê. µÖÖˆ»Ö™ü †ØÆüÃÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ‡ŸÖ¸üÖÓ“µÖÖ †×ÃŸÖŸ¾ÖÖ“ÖÖ †Ö¤ü¸ü, †ØÆüÃÖÖ Æüß ‹Ûú ´Ö®ÖÖê¾ÖÃ£ÖÖ †ÖÆêü.
¯ÖŸÖÓ•Ö»Öß ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ, ´Ö®ÖÖŸÖ ØÛú×“ÖŸÖÆüß ØÆüÃÖÖ“ÖÖ¸ü ®Ö ²ÖÖôûÝÖÞÖÖ·µÖÖ µÖÖêÝµÖÖ“µÖÖ ÃÖÖê¡Ö¬µÖÖŸÖ µÖêŸÖÖ“Ö
ÛúÖêÞÖÖ“µÖÖÆüß ´Ö®ÖÖŸÖß»Ö ¿Ö¡ÖãŸ¾Ö †Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö ®ÖÂ™ü ÆüÖêŸÖê.
31
2. ÃÖŸµÖ
'' ÃÖŸµÖ ²ÖÖê»ÖÖ¾Öê, ´Ö¬Öã¸ü ²ÖÖê»ÖÖ¾Öê, ¯Ö¸ÓüŸÖã Ûú™æü ÃÖŸµÖ ²ÖÖê»Öæ ®ÖµÖê, ŸÖÃÖê“Ö ‹êÛúÞÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ÃÖãÜÖÛúÖ¸üÛú
†ÃÖ»Öê»Öê †ÃÖŸµÖÆüß ²ÖÖê»Öæ ®ÖµÖê; ÆüÖ“Ö ÜÖ¸üÖ ¬Ö´ÖÔ †ÖÆêü," †ÃÖê ´ÖÆüÖ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü.
¤ü¿ÖÔ®ÖÖê¯Ö×®ÖÂÖ¤üÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¯ÖÖ“Ö –ÖÖ®Öë×¦üµÖÖÓ“µÖÖ †®Öã³Ö¾ÖÖŸÖæ®Ö ×´ÖôûÖ»Öê»Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖŸµÖ.
µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡Ö ÃÖÖÓÝÖŸÖê, "´Ö®Ö ¾Ö ²Öã¬¤üß µÖÖÓ“µÖÖ †ÖÛú»Ö®ÖÖŸÖß»Ö ‹Ûú¾ÖÖŒµÖŸÖÖ Æêü“Ö ÃÖŸµÖ †Ö×ÞÖ Æêü“Ö ÜÖ¸êü
–ÖÖ®Ö."
µÖÖêÝÖÖ“µÖÖ †®ÖãµÖÖµÖÖ®Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü, ¾ÖÖ“ÖÖ ¾Ö Ûú´ÖÔ µÖÖÓŸÖæ®Ö †Ö“Ö¸üÞÖê †¯Öê×õÖŸÖ †ÖÆêü. †ÃÖŸµÖ
²ÖÖê»ÖÞÖÖ¸üÖ ÃÖ¯ÖÖÔÆæü®Ö ×¾ÖÂÖÖ¸üß †ÃÖŸÖÖê. ×•Ö³Öê»ÖÖ ÆüÖ›ü ®ÖÃÖŸÖê; •Öß³Ö Ûú¿ÖßÆüß ¾Öôæû ¿ÖÛúŸÖê †Ö×ÞÖ ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö
×ŸÖ“µÖÖ¾Ö¸ü ×®Ö²ÖÕ¬Ö ‘ÖÖ»ÖÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖŸÖê. ŸÖß ÃÖŸµÖÖ“ÖÖ ´ÖÖÝÖÔ ÃÖÖê›æü®Ö Ûêú¾ÆüÖ ³Ö¸üÛú™êü»Ö Æêü ÃÖÖÓÝÖÞÖê
ÛúšüßÞÖ †ÖÆêü.
3. †ÃŸÖêµÖ ŸÖ¢¾Ö †ÃŸÖêµÖ- ×®Ö»ÖÖì³Öß¯ÖÞÖÖ
¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ÃÖÖÓÝÖŸÖÖ®ÖÖ '“ÖÖê¸üß Ûú¹ ®ÖµÖê' †ÃÖÖ †Ö¤êü¿Ö ×¤ü»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. †ÃŸÖêµÖ ´ÆüÞÖ•Öê ±úŒŸÖ
×®Ö¾ÖÖÔÆüÖ“µÖÖ ÃÖÖ¬Ö®ÖÖÓ“ÖÖ Ã¾ÖßÛúÖ¸ü Ûú¸üÞÖê. ŸµÖÖÆæü®Ö †×¬ÖÛú ØÛú¾ÖÖ †®ÖÖ¾Ö¿µÖÛú ¯ÖÏÖ¯ŸÖß“Öß †Ö¿ÖÖ Æüß Ûêú¾Öôû
†ÖÃÖŒŸÖß ÆüÖêµÖ.
¤ãüÃÖ·µÖÖ“µÖÖ ¾ÖÃŸÖæ“Öß †×³Ö»ÖÖÂÖÖ ¬Ö¸üÞÖê ÆêüÆüß “ÖÖê¸üßÃÖ´ÖÖ®Ö ¯ÖÖŸÖÛú †ÖÆêü. †ÃŸÖêµÖÖ“Öê ¯ÖÖ»Ö®Ö
Ûú¸üÞÖÖ·µÖÖ µÖÖêÝÖÃÖÖ¬ÖÛúÖ»ÖÖ ¾Öî³Ö¾ÖÖ“Öß ØÛú×“ÖŸÖÆüß †ÖÃÖŒŸÖß ®ÖÃÖŸÖê; ¯Ö¸ÓüŸÖã ¾Öî³Ö¾Ö †Ö¯ÖÃÖæÛú“Ö “ÖÖ»ÖŸÖ
†Ö»µÖÖÃÖ ŸÖÖê ŸµÖÖ“ÖÖ •Ö®ÖÛú»µÖÖÞÖÖÃÖÖšüß ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ Ûú¸üŸÖÖê.
4. ²ÖÎÉ“ÖµÖÔ
²ÖÎÉ“ÖµÖÔ ´ÆüÞÖ•Öê Ûêú¾Öôû ÛúÖ´Ö•Öß¾Ö®ÖÖ“ÖÖ ŸµÖÖÝÖ ®Ö¾Æêü, ŸÖ¸ü ÛúÖ´Ö•Öß¾Ö®Ö ÃÖã×®ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ ¾Ö ×¾Ö¾ÖÖ×ÆüŸÖ
Ã¡Öß- ¯Öã¹ ÂÖÖÓ´Ö¬µÖê ÃÖß×´ÖŸÖ šêü¾ÖÞÖê. ÛúÖ×»Ö¤üÖÃÖÖ®Öê ¸ü‘Öã¾ÖÓ¿ÖÖŸÖ †Ö¤ü¿ÖÔ ¸üÖ•ÖÖ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü:
ŸµÖÖÝÖÖµÖ ÃÖÓ³ÖéŸÖÖÔ£ÖÖÔ®ÖÖÓ ¯ÖÏ•ÖÖ£ÖÕ ÝÖéÆü´Öê×¬Ö®ÖÖ´ÖË (¸ü‘Öã¾ÖÓ¿Ö 1/7)
(ÃÖæµÖÖÔ“Öê ¾ÖÓ¿Ö•Ö †ÃÖ»Öê»Öê Æêü ¸üÖ•Öê Ûêú¾Öôû ŸµÖÖÝÖÖÃÖÖšüß ×¾Ö¢ÖÃÖÓ“ÖµÖ ¾Ö ¯Öã¡Ö¯ÖÏÖ¯ŸÖßÃÖÖšüß Ã¡ÖßÃÖÓÝÖ Ûú¸üßŸÖ.)
32
ÛúÖ´Ö³ÖÖ¾Ö®ÖÖ Æüß ¯ÖãºþÂÖÖ£ÖÖÔ´Ö¬µÖê Ã£ÖÖ®Ö †ÃÖ»Öê»Öß, ´Ö®ÖãÂµÖ •Öß¾Ö®ÖÖŸÖß»Ö ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öß ¯ÖÏê¸üÛú ¿ÖŒŸÖß
×®Ö×¿“ÖŸÖ“Ö †ÖÆêü; ¯Ö¸ÓüŸÖã ×ŸÖ“Öß µÖÖêÝµÖ ´ÖÖÝÖÖÔ®Öê“Ö ¯ÖæŸÖá ¾ÆüÖµÖ»ÖÖ Æü¾Öß. ×¾Ö¾ÖÖ×ÆüŸÖ ¯ÖŸÖß- ¯ÖŸ®Öà®Öß
‹Ûú´ÖêÛúÖÓ¿Öß ‹Ûú×®ÖÂšü ¸üÖÆüÞÖê ¾Ö ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ¯ÖÏŸÖß †ÃÖÞÖÖ¸üß †Ö¯ÖÖ¯Ö»Öß ÛúŸÖÔ¾µÖê ¯ÖÖ¸ü ¯ÖÖ›üÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú
†ÖÆêü. †×®Ö²ÖÕ¬Ö ¾ÖÖÃÖ®ÖÖ ÆüÖ †¬ÖÖêÝÖŸÖß“ÖÖ ´ÖÖÝÖÔ ÆüÖêµÖ.
5. †¯Ö×¸üÝÖÏÆü - ÃÖÓÝÖÏÆü ¾Öé¢Öß“ÖÖ ŸµÖÖÝÖ
'¯Ö×¸üÝÖÏÆü' ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖÓ“ÖµÖ Ûú¸üÞÖê ØÛú¾ÖÖ Ã¾ÖÖ£ÖÖÔ¯ÖÖê™üß ¬Ö®Ö ÝÖÖêôûÖ Ûú¸üÞÖê. ÃÖÓÝÖÏÆüÖ“Öê ¾µÖÃÖ®Ö ‹Ûú¤üÖ
•Ö›ü»Öê Ûúß ŸÖê ÃÖÖê›üÞÖê †¿ÖŒµÖ¯ÖÏÖµÖ †ÃÖŸÖê. ÆêüÆüß ÜÖ¸êü Ûúß †Ö•Ö“µÖÖ †£ÖÔ¾µÖ¾ÖÃ£ÖêŸÖ †®®Ö, ¾ÖÃ¡Ö ¾Ö
×®Ö¾ÖÖ¸üÖ µÖÖ ¯ÖÏÖ£Ö×´ÖÛú ÝÖ¸ü•ÖÖÓ“Öß ¯ÖæŸÖá ¯Öî¿ÖÖ“µÖÖ ´ÖÖê²Ö¤ü»µÖÖŸÖ“Ö ÆüÖêŸÖê †Ö×ÞÖ ŸµÖÖÃÖÖšüß ÛúÖÆüß ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ
×¾Ö¢ÖÃÖÓ“ÖµÖ Ûú¸üÞÖê ¯ÖÏŸµÖêÛúÖ»ÖÖ“Ö ³ÖÖÝÖ †ÃÖŸÖê. ¯Ö¸ÓüŸÖã ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ÝÖ¸ü•ÖÖÓ“Öß ¯ÖæŸÖá ´ÆüÞÖ•Öê ¯Ö×¸üÝÖÏÆü ®Ö¾Æêü.
¯Ö×¸üÝÖÏÆüÖ“ÖÖ ˆÝÖ´Ö ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú †ÖÃÖŒŸÖßŸÖæ®Ö ÆüÖêŸÖÖê. ŸÖÖê ‹Ûú •ÖÆüÖ»Ö ¸üÖêÝÖ“Ö †ÖÆêü. ‡ÔÀ¾Ö¸üÖ“Öß ¯ÖÏÖ£ÖÔ®ÖÖ
Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖÆüß †Ö¯ÖÞÖ Ã¾ÖÖ£ÖÖÔ¯ÖÖµÖß †®ÖêÛú ´ÖÖÝÖÞµÖÖ Ûú¸üßŸÖ †ÃÖŸÖÖê. Æüß ÛéúŸÖ–ÖŸÖê®Öê Ûêú»Öê»Öß ¯ÖÏÖ£ÖÔ®ÖÖ ®Ö¾Æêü.
•ÖÖê †®ÖÖ¾Ö¿µÖÛú ¾ÖÃŸÖæÓ“ÖÖ ¾Ö ×¾ÖÂÖµÖÃÖãÜÖÖ“ÖÖ ´ÖÖêÆü ™üÖôæû ¿ÖÛúŸÖÖê ŸÖÖê“Ö ¯Ö×¸üÝÖÏÆüÖ“µÖÖ ¸üÖêÝÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ´ÖãŒŸÖ
¸üÖÆüŸÖÖê.
¯ÖŸÖÓ•Ö»Öß ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. '´Öß' ¾Ö '´ÖÖ—Öê' µÖÖÓ“ÖÖ ŸµÖÖÝÖ Ûú¸üÞÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ÝÖÖêÂ™üß ŸµÖÖÓ“µÖÖ µÖÖêÝµÖ
Ã¾Öºþ¯ÖÖŸÖ ×¤üÃÖŸÖÖŸÖ.
×®ÖµÖ´Ö- ¾ÖîµÖ×ŒŸÖÛú ×¾Ö×¬Ö×®ÖÂÖê¬Ö
µÖÖ ÃÖ¤ü¸üÖŸÖß»Ö †Ö“ÖÖ¸ü×¾ÖÂÖµÖÛú ×¾Ö×¬Ö×®ÖÂÖê¬Ö ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ¾Ö ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú †¿ÖÖ ¤ãüÆêü¸üß Ã¾Ö¹ ¯ÖÖ“Öê †ÖÆêüŸÖ.
¿ÖÖî“ÖÃÖÓŸÖÖêÂÖŸÖ¯ÖÃ¾ÖÖ¬µÖÖµÖÀ¾Ö¸ü¯ÖÏ×ÞÖ¬ÖÖ®ÖÖ×®Ö ×®ÖµÖ´ÖÖ:… (µÖÖê.ÃÖæ.2/32)
(¿ÖÖî“Ö, ÃÖÓŸÖÖêÂÖ, ŸÖ¯Ö, Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖ, ‡ÔÀ¾Ö¸ü¯ÖÏ×ÞÖ¬ÖÖ®Ö (‡ÔÀ¾Ö¸ü×®ÖÂšüÖ) Æêü ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß µÖÖ ÃÖæ¡ÖÖÓŸÖæ®Ö ´ÖÖÓ›ü»Öê»Öê
¯ÖÖ“Ö ×®ÖµÖ´Ö †ÖÆêüŸÖ.)
‡ŸÖ¸ü ÃÖÓ×ÆüŸÖÖÓ´Ö¬µÖê µÖÖ¾µÖ×ŸÖ×¸üŒŸÖ ÃÖÖŸÖ ×®ÖµÖ´ÖÖÓ“ÖÖ ˆ»»ÖêÜÖ †ÖÆêü : †Ö×ÃŸÖŒµÖ, ¤üÖ®Ö, Èüß,
´ÖŸÖß, •Ö¯Ö, ×ÃÖ¬¤üÖÓŸÖ¾ÖÖŒµÖ- ÁÖ¾ÖÞÖ, ¾ÖÎŸÖ.
33
1. ¿ÖÖî“Ö- Ã¾Ö“”ûŸÖÖ
²ÖÖÊ ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß Ã¾Ö“”ûŸÖÖ ¾Ö †ÓŸÖ:Ûú¸üÞÖÖ“Öß ×¾Ö¿Öã¬¤üß †ÃÖê ¤êüÆü¿Öã¬¤üß“Öê ¤üÖê®Ö ¯Öî»Öæ †ÖÆêüŸÖ. µÖÖŸÖ
–ÖÖ®Öë×¦üµÖÖÓ“µÖÖ ¿Öã¬¤üŸÖê²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö †Ö¸üÖêÝµÖÖ»ÖÖ ˆ¯ÖÛúÖ¸üÛú ÃÖ¾ÖµÖà“ÖÖÆüß ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö †ÖÆêü. ˆ¤üÖ. ÃÖÓÃÖÝÖÔ•Ö®µÖ
¸üÖêÝÖ ™üÖôûÞµÖÖÃÖÖšüß Ã¾ÖŸÖ:“Öê“Ö Ûú¯Ö›êü ¾ÖÖ¯Ö¸üÞÖê; ØÛú¾ÖÖ •Öß³Ö “ÖÖôû¾ÖÞÖÖ·µÖÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÖÕ‹ê¾Ö•Öß ÃÖÖ¬ÖÖ, ÃÖÛúÃÖ
†ÖÆüÖ¸ü ‘ÖêÞÖê. µÖÖ ¾Ö ŸÖŸÃÖ´Ö ÃÖ¾ÖµÖß •Ö¸üß ²ÖÖÊ ¿Ö¸üß¸üÖ¿Öß ×®ÖÝÖ×›üŸÖ †ÃÖ»µÖÖ ŸÖ¸üß ŸµÖÖÓ“Öê ¯ÖÖ»Ö®Ö Ûú¹ ®Ö
†ÓŸÖ:¿Ö¸üß¸üÖ“Öß ¾Ö †ÓŸÖ´ÖÔ®ÖÖ“Öß ¿Öã¬¤üß ÆüÖêŸÖê.
2. ÃÖÓŸÖÖêÂÖ- ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Ö
ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Öß ¾Öé¢Öß ØÛú¾ÖÖ ÃÖÓŸÖãÂ™üß Æüß ¿Ö¸üß¸ü-´Ö®ÖÖ“µÖÖ Ã¾ÖÖÃ£µÖÖ»ÖÖ ¾Ö ˆ®®ÖŸÖß»ÖÖ ¯Öæ¸üÛú †¿Öß ´Ö®ÖÖê¾ÖÃ£ÖÖ
†ÖÆêü. †ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®ÖÖŸÖæ®Ö ˆ¤Ëü³Öü¾ÖÞÖÖ·µÖÖ »ÖÖê³ÖÖ“Öß ¾Ö †ÃÖæµÖê“Öß Ûú¬ÖßÆüß ŸÖé¯ŸÖß ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. µÖÖˆ»Ö™ü
ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Öß ¾Öé¢Öß´Öãôêû ´Ö®Ö ÃÖÓŸÖã×»ÖŸÖ ¸üÖÆüŸÖê ¾Ö †¿ÖÖ ´Ö®ÖãÂµÖÖ»ÖÖ ×®ÖÜÖôû †Ö®ÖÓ¤üÖ“ÖÖ †®Öã³Ö¾Ö µÖêŸÖÖê.
3. ŸÖ¯ÖÃÖË-ŸÖ¯Ö
'ŸÖ¯ÖÃÖ' ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖÖ, ¾ÖÖ“ÖÖ ¾Ö ´Ö®Ö µÖÖÓ“Öß ¿Öã¬¤üŸÖÖ ¸üÖÜÖæ®Ö ÃÖ¾ÖÔ †ÖÃÖŒŸÖß ¾Ö ¾ÖÖÃÖ®ÖÖ ®ÖÂ™ü
Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ÃÖŸÖŸÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö¿Öß»Ö ¸üÖÆüÞÖê.
¾ÖÎŸÖÖ“Ö¸üÞÖ, µÖÖêÝµÖ ¿Öã³Ö ×¤ü¾Ö¿Öß ˆ¯Ö¾ÖÖÃÖ Ûú¸üÞÖê, ÃÖ¾ÖÖÕ¿Öß ³ÖÏÖŸÖé³ÖÖ¾ÖÖ®Öê ¾Ö ×¾Ö®Ö´ÖÏŸÖê®Öê ¾ÖÖÝÖÞÖê ¾Ö ‡Ó×¦üµÖÖÓ¾Ö¸ü
×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ šêü¾ÖÞÖê Æêü ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê ŸÖ¯Ö; ¤ãüÃÖ·µÖÖ“ÖÖ ¤ãü:Ã¾ÖÖÃÖ ®Ö Ûú¸üÞÖê, ¾ÖÖ‡Ô™ü ®Ö Ø“ÖŸÖÞÖê Æêü ´Ö®ÖÖ“Öê ŸÖ¯Ö; ŸÖÃÖê“Ö
¾ÖÖÞÖß“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ ‡ÔÀ¾Ö¸üÃŸÖãŸÖßÃÖÖšüß Ûú¸üÞÖê Æêü ¾ÖÖ“Öê“Öê ŸÖ¯Ö. ŸÖ¯ÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö ´Ö®Ö µÖÖÓ“Öß †¿Öã¬¤üß ®ÖÂ™ü
ÆüÖêŸÖê ¾Ö ‡Ó×¦üµÖÖÓ¾Ö¸ü ¯ÖÏ³ÖãŸ¾Ö ×´ÖôûŸÖê. †ÖÃÖ®Ö ¾Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö µÖÖÓ“µÖÖ ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ®Öê µÖÖ ŸÖ¯Ö¿“ÖµÖÖÔ¹ ¯Öß
×ÛÎúµÖê»ÖÖ ÆüÖŸÖ³ÖÖ¸ü »ÖÖÝÖŸÖÖê.
4. Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖ
Ã¾ÖŸÖ:“Öß ÃÖ¾ÖÔ ÛúŸÖÔ¾µÖê ¯ÖÖ¸ü ¯ÖÖ›æü®Ö, ¿Ö¸üß¸ü, ´Ö®Ö ¾Ö ²Öã¬¤üß µÖÖÓ“Öß ÃÖ¾ÖÔ ¿ÖŒŸÖß ‹Ûú¾Ö™æü®Ö †ÖŸ´µÖÖ“ÖÖ ¿ÖÖê¬Ö
‘ÖêÞÖê µÖÖ»ÖÖ“Ö 'Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖ' †ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. ÃÖÖ¬ÖÛú •ÖÖÝÖéŸÖÖ¾ÖÃ£ÖêŸÖ †ÃÖÖê, Ã¾Ö¯®ÖÖ¾ÖÃ£ÖêŸÖ †ÃÖÖê †£Ö¾ÖÖ
×®Ö×¦üÃŸÖ †ÃÖÖê, ŸµÖÖ“Öê ×“Ö¢Ö ÃÖŸÖŸÖ ¯Ö¸ü´ÖÖŸ´µÖÖ¿Öß ÃÖÓ¾ÖÖ¤üß ¸üÖ×Æü»Öê ¯ÖÖ×Æü•Öê.
34
5. ‡ÔÀ¾Ö¸ü¯ÖÏ×ÞÖ¬ÖÖ®Ö-‡ÔÀ¾Ö¸ü×®ÖÂšüÖ
Ã¾ÖŸÖ: †×»Ö¯ŸÖ ¸üÖÆæü®Ö ÛúŸÖÔ¾µÖ Ûú¸üÞÖê ¾Ö Ã¾ÖÛú´ÖÔ ±ú»Ö ‡ÔÀ¾Ö¸üÖ»ÖÖ †¯ÖÔÞÖ Ûú¸üÞÖê Æêü“Ö ³ÖŒŸÖß“Öê ÜÖ¸Óü
Ã¾Ö¹ ¯Ö. ÃÖ¾ÖÔ ‡“”ûÖ ®ÖÂ™ü ÆüÖêŸÖÖ“Ö ÃÖÖ¬ÖÛú ‡ÔÀ¾Ö¸üÖ¿Öß ‹Ûú¹ ¯Ö ÆüÖêŸÖÖê.
¾Ö¸üß»Ö †Ö“ÖÖ¸üÃÖÓ×ÆüŸÖÖ Ûêú¾Öôû µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖ“µÖÖ †®ÖãµÖÖµÖÖÃÖÖšüß ®ÖÃÖæ®Ö ¾Öî×À¾ÖÛú Ã¾Ö¹ ¯ÖÖ“Öß †ÖÆêü.
´ÆüÞÖæ®Ö“Ö ¾Ö¸üß»Ö ÃÖ¾ÖÔ ŸÖ¢¾ÖÖÓ“ÖÖ ×®Ö¤ìü¿Ö ¯ÖÏŸµÖêÛú ¬Ö´ÖÖÔŸÖ †ÖœüôûŸÖÖê. µÖÖ¯Öãœüß»Ö ¯ÖÖµÖ¸üß (†ÖÃÖ®Ö) ´ÖÖ¡Ö
±úŒŸÖ µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖŸÖ“Ö †ÖœüôûŸÖê.
†ÖÃÖ®Ö
'†ÖÃÖ®Ö' Æêü µÖÖêÝÖÖ“Öê ÜÖÖÃÖ ¾Öî×¿ÖÂ™üµÖ †ÖÆêü. µÖÖêÝÖÖÃÖ®Öê µÖÖêÝµÖÖ»ÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖæ®Ö
†¬µÖÖŸ´ÖÖÛú›êü ®ÖêŸÖÖŸÖ. †ÖÃÖ®Öê µÖÖêÝÖ×¾Öªê“Öß ÃÖã¹ ¾ÖÖŸÖ“Ö ®Ö¾ÆêüŸÖ ŸÖ¸ü ×ŸÖ“ÖÖ ¯ÖÖµÖÖÆüß †ÖÆêüŸÖ.
†ÃÖÖ ‹Ûú ÃÖ´Ö•Ö ºþœü †ÖÆêü Ûúß, ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß µÖÖêÝÖÃÖæ¡ÖÖŸÖ ¿Ö¸üß¸üÖ¯ÖêõÖÖ †Ö¬µÖÖ×Ÿ´ÖÛú ÃÖÖ¬Ö®Öê»ÖÖ“Ö
†×¬ÖÛú ´ÖÆü¢¾Ö ¤êü‰ ®Ö †ÖÃÖ®ÖÖÓ®ÖÖ ÝÖÖîÞÖ Ã£ÖÖ®Ö ×¤ü»Öê †ÖÆêü. †ÃÖêÆüß ´ÖÖ®Ö»Öê •ÖÖŸÖê Ûúß, ÆüšüµÖÖêÝÖ ¯ÖÏ¤üß×¯ÖÛúÖ
ÆüÖ ¯ÖæÞÖÔŸ¾ÖÖ®Öê ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ÃÖÖ¬Ö®Öê¿Öß ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ÝÖÏÓ£Ö †ÃÖæ®Ö †¬µÖÖŸ´ÖÖ“ÖÖ ŸµÖÖŸÖ Ûêú¾Öôû †Öê—Ö¸üŸÖÖ ˆ»»ÖêÜÖ
†ÖÆêü. µÖÖ ¤üÖê®Æüß Ûú»¯Ö®ÖÖ ÃÖ¤üÖêÂÖ ¾Ö µÖÖêÝÖ ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ®ÖÖ“ÖÖ “ÖãÛúß“ÖÖ †£ÖÔ »ÖÖ¾ÖÞÖÖ·µÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
ÆüšüµÖÖêÝÖ ¯ÖÏ¤üß×¯ÖÛêúŸÖß»Ö ¯ÖÏ£Ö´Ö †¬µÖÖµÖÖŸÖ µÖ´Ö-×®ÖµÖ´ÖÖÓ“Öê œüÖê²Öôû Ã¾Öºþ¯ÖÖ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö †ÖÆêü. µÖ´Ö-
×®ÖµÖ´ÖÖÓ“Öß ÃÖÜÖÖê»Ö ´ÖÖ×ÆüŸÖß µÖÖŸÖ ®ÖÖÆüß, ÛúÖ¸üÞÖ ŸµÖÖÓ“Öê ÃÖÖ¾ÖÔ×¡ÖÛú ˆ¯ÖµÖÖê•Ö®Ö ‡£Öê ÝÖéÆüßŸÖ ¬Ö¸ü»Öê ÝÖê»Öê
†ÖÆêü. ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö ÆüÖ ÝÖÏÓ£Ö '†ÖÃÖ®Ö' µÖÖ ×ŸÖÃÖ·µÖÖ †ÓÝÖÖ“µÖÖ ŸÖ¯Ö¿Öß»Ö¾ÖÖ¸ü ×¾Ö¾Ö¸üÞÖÖ®Öê ÃÖãºþ ÆüÖê‰ú®Ö
ÛÎú´ÖÖÛÎú´ÖÖ®Öê 'ÃÖ´ÖÖ¬Öß' µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ¯ÖÖµÖ¸üß¯ÖµÖÕŸÖ ¯ÖÖê“ÖŸÖÖê. †£ÖÖÔŸÖ ²ÖÓ¬Ö®ÖÖ¯ÖÖÃÖã®Ö ´ÖÖêõÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ“µÖÖ
¯ÖÏ¾ÖÖÃÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÏŸµÖêÛú ™ü¯¯µÖÖ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö µÖÖŸÖ †ÖÆêü
†ÖÃÖ®Ö ´ÆüÞÖ•Öê '¤êüÆü ¤êü¾ÖÖ“Öê ´ÖÓ×¤ü¸ü' †¿ÖÖ ³ÖÖ¾Ö®Öê®Öê ¬ÖÖ¸üÞÖ Ûêú»Öê»Öß ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ¿Ö¸üß¸ü×Ã£ÖŸÖß.
¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ¤êü¾ÖŸ¾ÖÖ“µÖÖ †Ó¿ÖÖ»ÖÖ ¬ÖŒÛúÖ »ÖÖÝÖæ ®ÖµÖê ´ÆüÞÖæ®Ö †ÖÃÖ®Ö ×Ã£Ö¸ü †ÃÖ»Öê. ¯ÖÖ×Æü•Öê. †ÖÃÖ®Ö
Ûú¸üÞµÖÖŸÖß»Ö ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ÁÖ´ÖÖÓ“ÖÖ ³ÖÖÝÖ ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ®Öê Ûú´Öß ÆüÖê‰ú®Ö ×Ã£Ö¸üŸ¾Ö µÖêŸÖê, ŸÖê¾ÆüÖ“Ö '†ÖÃÖ®Ö-•ÖµÖ'
ØÛú¾ÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖŸÖ ®Öî¯ÖãÞµÖ †Ö»Öê †ÃÖê ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öê. Ã£ÖîµÖÖÔ´Öãôêû 'ÃÖãÜÖŸÖÖ' ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ÃÖãÜÖÖ“ÖÖ †®Öã³Ö¾Ö µÖêŸÖÖê.
35
†¿ÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖß»Ö †ÖÃÖ®ÖÖ“ÖÖ ÛúŸÖÖÔ ¿Ö¸üß¸ü †£Ö¾ÖÖ ´Ö®Ö ®ÖÃÖæ®Ö †ÓŸÖ¸üÖŸ´ÖÖ †ÃÖŸÖÖê. µÖÖ †¾ÖÃ£ÖêŸÖ
¿Ö¸üß¸üÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏ³ÖãŸ¾Ö ×´ÖôûÖ»Öê»Öê †ÃÖŸÖê, ´Ö®ÖÖŸÖß»Ö «Óü«êü †ÓŸÖ¬ÖÖÔ®Öê ¯ÖÖ¾Ö»Öê»Öß †ÃÖŸÖÖŸÖ †Ö×ÞÖ ¤êüÆü, ×“Ö¢Ö ¾Ö
†ÖŸ´ÖÖ Æüß ‹Ûú¹ ¯Ö —ÖÖ»Öê»Öß †ÃÖŸÖÖŸÖ. ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öß ´Öã®Öà®Öß †ÖÃÖ®ÖÖ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö '×Ã£Ö¸üÃÖãÜÖ´ÖÖÃÖ®Ö´ÖË'
(µÖÖê.ÃÖæ 2/46) †ÃÖê Ûêú»Öê †ÖÆêü. µÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ, †ÖÃÖ®ÖÖÓ´Öãôêû ¿Ö¸üß¸üÖÃÖ Ã£ÖîµÖÔ µÖêŸÖê ¾Ö ´Ö®ÖÖÃÖ ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö
»ÖÖ³ÖŸÖÖê. ÆüšüµÖÖêÝÖ ¯ÖÏ¤üß×¯ÖÛêúŸÖ †ÖÃÖ®ÖÖÓ“µÖÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ Æêü“Ö ×¾Ö¬ÖÖ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü.
¿Ö¸üß¸ü ¾Ö ´Ö®Ö Æüß ¤üÖê®Æüß ‹Ûú´ÖêÛúÖŸÖ ÝÖãÓŸÖ»Öê»Öß ¾Ö ¯Ö¸üÃ¯Ö¸üÖ¾Ö»ÖÓ²Öß †ÃÖŸÖÖŸÖ. ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú
†›ü“ÖÞÖà“ÖÖ ´Ö®ÖÖ¾Ö¸ü ×¾Ö¯Ö¸üßŸÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖê †Ö×ÞÖ ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ÃÖ´ÖÃµÖÖÓ“ÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖ¾Ö¸ü. µÖÖêÝÖÖÃÖ®ÖÖÓ“µÖÖ
†ÜÖÓ›ü ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö ´Ö®Ö µÖÖÓ“Öß ´Ö¿ÖÖÝÖŸÖ ÆüÖê‰ ®Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ ÛúÖµÖÖÔŸÖß»Ö ÃÖ¾ÖÔ †›ü£Öôêû ¤æü¸ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
†ÖÃÖ®ÖÖÓ´Öãôêû †Ö¸üÖêÝµÖ, ÃÖ´ÖŸ¾Ö, “Ö¯ÖôûŸÖÖ ¾Ö ¸üÖêÝÖ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü¿ÖŒŸÖß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê.
†ÖÃÖ®ÖÖÓ¾Ö¸ü ¯ÖÏ³ÖãŸ¾Ö ×´Öôû¾ÖÞµÖÖŸÖ“Ö ¿Ö¸üß¸ü•ÖµÖÖ“Öß ÝÖã¹ ×Ûú»»Öß †ÖÆêü. µÖÖ“Ö ´ÖÆü¢¾ÖÖ“µÖÖ †ÓÝÖÖ«üÖ¸êü
ÃÖÖ¬ÖÛú †¬µÖÖŸ´ÖÖ“µÖÖ ¾Ö †ÖŸ´Ö–ÖÖ®ÖÖ“µÖÖ ´ÖÖÝÖÖÔ»ÖÖ »ÖÖÝÖŸÖÖê.
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö - ¯ÖÏÖÞÖ ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ
'¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö' ´ÆüÞÖ•Öê ¿¾ÖÖÃÖ-×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ. ´Ö®Ö:¿ÖÖÓŸÖß ¾Ö ´Ö••ÖÖÃÖÓÃ£Öê“Öê ÃÖÓŸÖã×»ÖŸÖ ÛúÖµÖÔ Æüß ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öß ¯Ö×¸üÞÖŸÖß. ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ®Öê ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ¾Ö ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ÃÖÆü®Ö¿Öß»ÖŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê. ÆüšüµÖÖêÝÖ ¯ÖÏ¤üß×¯ÖÛêúŸÖ
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öê ±úÖµÖ¤êü ÜÖÖ»Öß»Ö ¿»ÖÖêÛúÖŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ.
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Öê®Ö µÖãŒŸÖê®Ö ÃÖ¾ÖÔ¸üÖêÝÖõÖµÖÖê ³Ö¾ÖêŸÖË …
(†“ÖæÛú ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ®Öê ÃÖ¾ÖÔ ¸üÖêÝÖ ®ÖÂ™ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ.)
µÖÖêÝµÖ ¿¾ÖÖÃÖ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖÖ®Öê ®ÖÖ›üß“Öß Ã¯ÖÓ¤ü®Öê ×Ã£Ö¸ü ¾Ö ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ, ¿Ö¸üß¸ü »Ö¾Ö×“ÖÛú ¾Ö Ÿ¾Ö“ÖÖ ŸÖê•ÖÃ¾Öß
²Ö®ÖŸÖê. ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´ÖÖÓ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö †¿ÖÖ ¿Ö²¤üÖÓŸÖ Ûêú»Öê †ÖÆêü:
ŸÖŸÖ: õÖßµÖŸÖê ¯ÖÏÛúÖ¿ÖÖ¾Ö¸ü´ÖË … ¬ÖÖ¸üÞÖÖÃÖã “Ö µÖÖêÝµÖŸÖÖ ´Ö®ÖÃÖ:… (µÖÖê.ÃÖæ. 52,53)
(¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ´Öãôêû ´Ö®Ö:¿Öã¬¤üß ÆüÖêŸÖê. †ÓŸÖ´ÖÔ®ÖÖ“Öê ŸÖê•Ö —ÖÖÛúÞÖÖ¸êü †Ö¾Ö¸üÞÖ »Öã¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê ¾Ö †ÃÖê ´Ö®Ö ¬ÖÖ¸üÞÖêÃÖÖšüß
ÃÖ••Ö ÆüÖêŸÖê.)
36
¯ÖÏÖÞÖ ´ÆüÞÖê•Ö ¾ÖÖµÖæ, À¾ÖÖÃÖ ØÛú¾ÖÖ ÃÖÖõÖÖŸÖ •Öß¾Ö®Ö¿ÖŒŸÖß; †ÖµÖÖ´Ö ´ÆüÞÖ•Öê »ÖÖÓ²Öß, ¹ Ó¤üß ¾Ö ÜÖÖê»Öß
µÖÖÓ“ÖÖ ×¾ÖÃŸÖÖ¸ü. À¾ÖÖÃÖ, ˆ“”Ëû¾ÖÖÃÖ ¾Ö ŸµÖÖÓ´Ö¬Öß»Ö ×¾Ö¸üÖ´Ö ¯Ö¬¤üŸÖ¿Öß¸ü¯ÖÞÖê »ÖÖÓ²Ö¾ÖÞÖê µÖÖ»ÖÖ“Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö
´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
†ÖÃÖ®ÖÖŸÖ ®Öî¯ÖãÞµÖ †Ö»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖ µÖÖêÝµÖ ¯Ö¬¤üŸÖß®Öê †×¬ÖÛúÖ×¬ÖÛú ÃÖÜÖÖê»Ö, ÃÖæõ´Ö,
»ÖµÖ²Ö¬¤ü ¾Ö ×®ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ûú¸üÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö.
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖŸÖ ŸÖß®Ö ´ÖÆü¢¾ÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ : ¸êü“ÖÛú (¿¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÞÖê), ¯Öæ¸üÛú (¿¾ÖÖÃÖ
‘ÖêÞÖê) ¾Ö ÛãÓú³ÖÛú ( ¿¾ÖÖÃÖ ¸üÖêÜÖæ®Ö ¬Ö¸üÞÖê).
• ¸êü“ÖÛú: ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ ®ÖÖ×³ÖÃ£ÖÖ®Öß Ûëú×¦üŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ŸÖÖê ˆ“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ“µÖÖ ¾Öêôûß ¾Ö¸ü ˆÃÖôæû®Ö Èü¤üµÖÖŸÖ
¯ÖÏ¾Öê¿Ö Ûú¸üŸÖÖê ¾Ö ±ãú°±ãúÃÖÖÓŸÖæ®Ö ´ÖÖÝÖÔ ÛúÖœüßŸÖ ®ÖÖÛú¯Öã›üµÖÖÓ´Ö¬Öæ®Ö ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›üŸÖÖê. µÖÖ»ÖÖ“Ö ¸êü“ÖÛú ØÛú¾ÖÖ
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖŸÖß»Ö ¿¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÞµÖÖ“Öß ×ÛÎúµÖÖ †ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
• ¯Öæ¸üÛú : ²ÖÖÆêü¸ü“Öß ¿Öã¬¤ü Æü¾ÖÖ ®ÖÖ×ÃÖÛêúŸÖæ®Ö ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ¯ÖÏ¾Öê¿Ö Ûú¸üŸÖê ¾Ö ±ãú°±ãúÃÖê, Èü¤üµÖ µÖÖÓ´Ö¬Öæ®Ö •ÖÖŸÖ
¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ“µÖÖ ¹ ¯ÖÖŸÖ ®ÖÖ×³ÖÃ£ÖÖ®Öß ¯ÖÖê“ÖŸÖê. µÖÖ ×ÛÎúµÖê»ÖÖ ¯Öæ¸üÛú ØÛú¾ÖÖ ¿¾ÖÖÃÖ ‘ÖêÞµÖÖ“Öß ×ÛÎúµÖÖ †ÃÖê
• ÛãÓú³ÖÛú : ÛãÓú³Ö ´ÆüÞÖ•Öê ‘Ö›üÖ. •µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ‘Ö›üÖ ³Ö¸ü»Öê»ÖÖ ØÛú¾ÖÖ ×¸üÛúÖ´ÖÖ †ÃÖæ ¿ÖÛúŸÖÖê, ŸµÖÖ“Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê
ÛãÓú³ÖÛúÖ“µÖÖÆüß ¤üÖê®Ö †¾ÖÃ£ÖÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. †ÓŸÖ¸ü ÛãÓú³ÖÛú ØÛú¾ÖÖ ¯Öæ¸üÛú Ûêú»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ¸êü“ÖÛúÖ†Ö¬Öß
‘Ö›üÞÖÖ¸êü ÃŸÖÓ³Ö®Ö, ŸµÖÖ“Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ²ÖÖÊ ÛãÓú³ÖÛú ØÛú¾ÖÖ ¸êü“ÖÛú Ûêú»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ¯Öæ¸üÛúÖ†Ö¬Öß ‘Ö›üÞÖÖ¸êü
ÃŸÖÓ³Ö®Ö. ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ”ûÖŸÖß ³Ö¹ ®Ö ÜÖÖê»Ö ¿¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ˆ“”Ëû¾ÖÖÃÖ†Ö¬Öß“ÖÖ •ÖÖê ×¾Ö¸üÖ´Ö †ÃÖŸÖÖê, ŸÖÖê
×¾Ö¸üÖ´Ö ´ÆüÞÖ•Öê †ÓŸÖ¸ü ÛãÓú³ÖÛú, ŸÖ¸ü ±ãú°±ãúÃÖê ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ×®Ö¾ÖÖÔŸÖ Ûú¸üÞÖÖ·µÖÖ ÜÖÖê»Ö ˆ“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü“ÖÖ
×¾Ö¸üÖ´Ö ´ÆüÞÖê•Ö ²ÖÖÊ ÛãÓú³ÖÛú.
• Ûêú¾Ö»Ö ÛãÓú³ÖÛú : Æüß ÛãÓú³ÖÛúÖ“Öß ×ŸÖÃÖ¸üß ¾Ö ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ¯ÖÏÝÖŸÖ †¾ÖÃ£ÖÖ. µÖÖ †¾ÖÃ£ÖêŸÖ ¯Öæ¸üÛú ¾Ö ¸êü“ÖÛú
µÖÖÓ“Öß •ÖÖÞÖß¾ÖÆüß ®Ö ÆüÖêŸÖÖ ¿¾ÖÖÃÖ †Ö¯ÖÃÖæÛú“Ö ¸üÖêÜÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê. ¯Öæ¸üÛú, ¸êü“ÖÛú, Ã£Öôû ¾Ö ÛúÖôû µÖÖÓ“µÖÖ
†ŸÖßŸÖ †ÃÖ»Öê»µÖÖ µÖÖ †¾ÖÃ£Öê“Öß †®Öã³ÖæŸÖß Ûêú¾Öôû ¬µÖÖ®ÖÃ£Ö †ÃÖŸÖÖ®ÖÖ“Ö µÖêŸÖê.
37
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ´Öãôêû ÃÖÖ¬ÖÛúÖ»ÖÖ •Ö¯Ö-ÃÖÖ¬Ö®Öê“Öê ¾Ö ³Ö×ŒŸÖ-ÃÖÖ¬Ö®Öê“ÖêÆüß ±úÖµÖ¤êü ÆüÖêŸÖÖŸÖ. •Ö¯Ö-ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ
´ÆüÞÖ•Öê ´ÖÓ¡ÖÖ“ÖÖ ØÛú¾ÖÖ 'ÆÓü ÃÖ:' µÖÖ ¯Ö×¾Ö¡Ö †õÖ¸üÖÓ“ÖÖ †ÜÖÓ›ü ˆ““ÖÖ¸ü. 'ÆÓü' ´ÆüÞÖê•Ö '†ÆÓü ' ØÛú¾ÖÖ '´Öß';
'ÃÖ:' ´ÆüÞÖ•Öê 'ŸÖÖê'.'ÆÓü ÃÖ:' “ÖÖ †£ÖÔ '´Öß ŸÖÖê †ÖÆêü'. •Öß¾ÖÖŸ´ÖÖ ¯ÖÏŸµÖêÛú ˆ“”Ëû¾ÖÖÃÖÖŸÖæ®Ö 'ÆÓü' “ÖÖ ˆ““ÖÖ¸ü
Ûú¸üßŸÖ †ÃÖŸÖÖê †Ö×ÞÖ ¿¾ÖÖÃÖ †ÖŸÖ ‘ÖêŸÖÖ®ÖÖ 'ÃÖ:' “ÖÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû •Ö®´ÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ´ÖéŸµÖæ¯ÖµÖÕŸÖ 'ÆÓü ÃÖ:' “ÖÖ •Ö¯Ö
†•ÖÖÞÖŸÖÖ“Ö ¯Öã®Ö¸üÖ¾Öé¢Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö µÖÖ •Ö¯ÖÖ»ÖÖ '†•Ö¯ÖÆÓüÃÖ ×¾ÖªÖ' ØÛú¾ÖÖ †•ÖÖÞÖŸÖê¯ÖÞÖß
†Ö»Öê»Öß 'ÃÖÖêƒÆü´ÖË' Æüß ´ÖÓ¡Ö×¾ÖªÖ †ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
³Ö×ŒŸÖÃÖÖ¬Ö®ÖêŸÖ ³ÖŒŸÖ •µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ‡ÔÀ¾Ö¸üÖ¿Öß ‹Ûúºþ¯Ö ÆüÖêŸÖÖ, ŸµÖÖ“Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖŸÖ
ÃÖÖ¬ÖÛú ¿¾ÖÖÃÖŸÖæ®Ö ×¾ÖÀ¾Ö“ÖîŸÖ®µÖ¿ÖŒŸÖß ÝÖÏÆüÞÖ Ûú¸üŸÖÖê. †ÓŸÖ¸ü ÛãÓú³ÖÛúÖŸÖ •Öß¾ÖÖŸ´µÖÖ“ÖÖ µÖÖ †Öª ¿ÖŒŸÖß¿Öß
ÃÖÓµÖÖêÝÖ ÃÖÖ¬ÖŸÖÖê ¾Ö ²ÖÖÊ ÛãÓú³ÖÛúÖŸÖ Ã¾ÖŸÖ:»ÖÖ ×¾ÖÀ¾Ö“ÖîŸÖ®µÖÖŸÖ ×¾Ö»Öß®Ö Ûú¸üŸÖÖê.
¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü- ‡Ó×¦üµÖ ÃÖÓµÖ´Ö®Ö
†Ö¯Ö»Öß ¯ÖÖ“Ö –ÖÖ®Öë×¦üµÖê ´Ö®ÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏê¸üÞÖê®Öê ²ÖÖÊ ×¾ÖÀ¾ÖÖ“µÖÖ ÃÖÓ¯ÖÛúÖÔŸÖ µÖêŸÖÖŸÖ. ‹ê×ÆüÛú ÃÖãÜÖÖ“µÖÖ
†Öêœüß®Öê ŸÖß ²Ö×Æü´ÖãÔÜÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ÃÖãÜÖÖÃÖß®ÖŸÖê“µÖÖ ´ÖÖêÆüÖ»ÖÖ †ÖôûÖ ‘ÖÖ»Öæ®Ö –ÖÖ®Öë×¤üµÖÖÓ®ÖÖ †ÓŸÖ¸ÓüÝÖÖÛú›êü
¾Öôû¾ÖÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü ØÛú¾ÖÖ ‡Ó×¦üµÖÖÓ“Ö ÃÖÓµÖ´Ö®Ö.
†ÖŸ´Ö–ÖÖ®Ö ×´Öôû¾ÖÞµÖÖ“Öß ×ÛÎúµÖÖ ØÛú¾ÖÖ †ÖÛú»Ö®Ö ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ ¯Öãœüß»Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê †ÃÖŸÖê : ¾ÖÃŸÖã,
–ÖÖ®Öë×¦üµÖ, ´Ö®Ö ¾Ö †ÖŸ´ÖÖ µÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕ“µÖÖ ÃÖÖ´Öæ×ÆüÛú ÃÖÖ´Öæ×ÆüÛú ÛúÖµÖÖÔ®Öê –ÖÖ®Ö¯ÖÏÖ¯ŸÖß ÆüÖêŸÖê. µÖÖ “ÖÖ¸ü
‘Ö™üÛúÖÓ“µÖÖ ÃÖÓµÖÖêÝÖÖŸÖ ÛúÖêÞÖŸÖÖÆüß †›ü£ÖôûÖ µÖêÞÖê Æêü ÃÖÖÜÖôûß“Öß ‹Ûú Ûú›üß ×®ÖÜÖôûÞµÖÖÃÖÖ¸üÜÖê †ÖÆêü.
‹ÜÖÖªÖ ‘Ö™üÛúÖ“µÖÖ †®Öã¯Ö×Ã£ÖŸÖß®Öê –ÖÖ®Ö¯ÖÏÖ¯ŸÖß“Öß ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ ×¾ÖÃÛú×ôûŸÖ ÆüÖêŸÖê. ´Ö®Ö ‡ŸÖ¸ü¡Ö ÝÖãÓŸÖ»Öê»Öê
†ÃÖ»µÖÖÃÖ ›üÖêôûµÖÖÓ¤êüÜÖŸÖ ‘Ö›üÞÖÖ·µÖÖ ÝÖÖêÂ™üà“ÖÖ ´Ö®ÖÖ¾Ö¸ü ÛúÞÖ³Ö¸üÆüß ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß, ÆüÖ ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ®µÖ
†®Öã³Ö¾Ö †ÖÆêü. ¯Ö¸ÓüŸÖã Æüß †¾ÖÃ£ÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü ®ÖÃÖæ®Ö ×¾Ö´Ö®ÖÃÛúŸÖÖ †£Ö¾ÖÖ Ã¾Ö¯®ÖÖ¾ÖÃ£ÖÖ ÆüÖêµÖ.
Ã¾Ö¯®ÖÖ¾ÖÃ£ÖêŸÖ ´Ö®Ö †®µÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖŸÖ ÝÖãÓŸÖ»µÖÖ´Öãôêû –ÖÖ®Öë×¦üµÖê ¾ÖÃŸÖæ¯ÖÖÃÖæ®Ö †»ÖÝÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ¯Ö¸Óü ŸÖã
¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸üÖŸÖ ×¾ÖÂÖµÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ŸÖÖê›üÞµÖÖÃÖÖšüß ´Ö®Ö •ÖÖÞÖŸÖê¯ÖÞÖß –ÖÖ®Öë×¦üµÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö †»ÖÝÖ Ûúºþ®Ö
†ÓŸÖ´ÖãÔÜÖ Ûêú»Öê •ÖÖŸÖê. ´Ö®ÖÖ¾Ö¸ü“ÖÖ ÆüÖ ÃÖÓµÖ´Ö- •µÖÖµÖÖêÝÖê ´Ö®Ö:¿ÖŒŸÖß ²ÖÖÊ ×¾ÖÀ¾ÖÖŸÖ ÜÖ“Öá ¯Ö›üÞµÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö
¾ÖÖ“ÖŸÖê- ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü. ×¾ÖÂÖµÖÖÃÖŒŸÖßŸÖ ×¾ÖÜÖã¸ü»Öê»Öê ×“Ö¢Ö •Öê¾ÆüÖ ŸµÖÖŸÖæ®Ö ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›æü®Ö ‹ÛúÖÝÖÏ ÆüÖêŸÖê
38
ŸÖê¾ÆüÖ –ÖÖ®Öë×¦üµÖêÆüß ÃÖÖ¬ÖÛúÖ“µÖÖ ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖÖŸÖ µÖêŸÖÖŸÖ. –ÖÖ®Öë×¦üµÖÖÓ¾Ö¸ü Ûú²•ÖÖ ×´Öôû¾Öæ®Ö ŸµÖÖÓ®ÖÖ †ÓŸÖ´ÖãÔÜÖ Ûú¸üÞÖê
´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü.
• ¬ÖÖ¸üÞÖÖ
¤êü¿Ö²Ö®¬Ö×¿“Ö¢ÖÃµÖ ¬ÖÖ¸üÞÖÖ … (µÖÖê.ÃÖæ.3/1)
'ÃÖ¾ÖÔ »ÖõÖ †ÖŸ´µÖÖ¾Ö¸ü Ûëú×¦üŸÖ Ûú¸üÞÖê' †¿Öß ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ¬ÖÖ¸üÞÖê“Öß ¾µÖÖÜµÖÖ Ûêú»Öß †ÖÆêü.
¿ÖÖÓ×›ü»µÖÖê¯Ö×®ÖÂÖ¤üÖŸÖ ¬ÖÖ¸üÞÖê“Öê ¯ÖÖ“Ö ´ÖÖÝÖÔ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ. †ÖŸ´µÖÖ¾Ö¸ü ×“Ö¢Ö ‹ÛúÖÝÖÏ Ûú¸üÞÖê,
†ÓŸÖ¥ÔüÂ™üß×¾ÖÛú×ÃÖŸÖ Ûú¸üÞÖê, ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ¯ÖÓ“ÖŸÖ¢¾ÖÖÓ¾Ö¸ü ¾Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ ÝÖãÞÖ¬Ö´ÖÖÕ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ šêü¾ÖÞÖê, ²ÖÎÉ®Ö“Öê
(‡ÔÀ¾Ö¸üÖ“Öê) ÃÖŸÖŸÖ Ø“ÖŸÖ®Ö Ûú¸üÞÖê †Ö×ÞÖ ‡Â™ü ¤êü¾ÖŸÖê“Öê Ã´Ö¸üÞÖ Ûú¸üÞÖê.
ÝÖÓ¬Ö, ¸üÃÖ, ºþ¯Ö, Ã¯Ö¿ÖÔ †Ö×ÞÖ ¿Ö²¤ü µÖÖ ¯ÖÖ“Ö ŸÖ®´ÖÖ¡ÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾ÖÖÜÖÖ»Öß ´Ö®Ö ×¾Ö×¾Ö¬Ö ×¤ü¿ÖÖÓ®Öß
³Ö¸üÛú™üŸÖê. µÖÖ ŸÖ®´ÖÖ¡ÖÖÓ“ÖÖ †®Öã³Ö¾Ö ®ÖÖÛú, •Öß³Ö, ›üÖêôêû, Ÿ¾Ö“ÖÖ ¾Ö ÛúÖ®Ö µÖÖ ¯ÖÖ“Ö –ÖÖ®ÖêØ¦üµÖÖÓ“µÖÖ
´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖæ®Ö µÖêŸÖÖê. –ÖÖ®Öë×¦üµÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖÖ¿ÖÖŸÖ ÝÖãÓŸÖæ®Ö ³Ö¸üÛú™üÞÖÖ·µÖÖ ´Ö®ÖÖ»ÖÖ †ÓŸÖ¸üÖŸ´µÖÖÛú›êü ÛúÃÖê ¾Öôû¾ÖÖ¾Öê
Æêü ÃÖÖ¬ÖÛúÖ»ÖÖ ×¿ÖÛúÖµÖ“Öê †ÃÖêŸÖ. ´Ö®Ö, ²Öã¬¤üß ¾Ö †ÆÓüÛúÖ¸ü Æüß ¯ÖæÞÖÔ¯ÖÞÖê †ÖŸ´µÖÖ¾Ö¸ü Ûëú×¦üŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ŸÖß
†¾ÖÃ£ÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ¬ÖÖ¸üÞÖÖ. ¬ÖÖ¸üÞÖê¾Ö¸ü ¯ÖÏ³ÖãŸ¾Ö µÖêŸÖÖ“Ö ÃÖÖ¬ÖÛú ¯Öãœüß»Ö ¯ÖÖµÖ¸üßÃÖÖšüß - ¬µÖÖ®ÖÖÃÖÖšüß - ÃÖ••Ö
ÆüÖêŸÖÖê.
• ¬µÖÖ®Ö
Ã£Ö»Ö-ÛúÖ»ÖÖ“Öê ²ÖÓ¬Ö®Ö ×¾ÖÃÖºþ®Ö ¯ÖÏ¤üß‘ÖÔ ÛúÖôû ×™üÛú¾Ö»Öê»Öß ¬ÖÖ¸üÞÖê“Öß †¾ÖÃ£ÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ¬µÖÖ®Ö.
¬µÖÖ®ÖÃ£Ö †¾ÖÃ£ÖêŸÖ †Ö×ÞÖ ‹ÛúÖÝÖÏØ“ÖŸÖ®ÖÖ“µÖÖ †×¾Ö“Ö×»ÖŸÖ, †ÜÖÓ×›üŸÖ ¯ÖÏ¾ÖÖÆüÖŸÖ ¤êüÆü, ¯ÖÏÖÞÖ, ´Ö®Ö, ²Öã¬¤üß
¾Ö †ÆÓüÛúÖ¸ü †Ö¯Ö»Öê Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö †×ÃŸÖ¢¾Ö ŸµÖÖÝÖã®Ö ‹ÛúÖ“Ö ×¾ÖÀ¾Ö“ÖîŸÖ®µÖÖŸÖ ×¾Ö»Öß®Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. •Öß¾ÖÖŸ´µÖÖ“Öê
¯Ö¸ü´ÖÖŸ´µÖÖŸÖ ÆüÖêÞÖÖ¸êü ×¾ÖÃÖ•ÖÔ®Ö ´ÆüÞÖ•Öê ¬µÖÖ®Ö.
• ÃÖ´ÖÖ¬Öß
µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®Öê“ÖÖ †Öš¾ÖÖ †Ö×ÞÖ ¿Öê¾Ö™ü“ÖÖ ™ü¯¯ÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖ´ÖÖ¬Öß. ®Ö¤üß ÃÖ´Öã¦üÖ»ÖÖ ×´ÖôûÖ»µÖÖ¾Ö¸ü
×ŸÖ“Öê Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö †×ÃŸÖŸ¾Ö ÃÖÓ¯ÖŸÖê, ŸµÖÖ“Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê •Öß¾ÖÖŸ´ÖÖ ¯Ö¸ü´ÖÖŸ´µÖÖ¿Öß ‹Ûúºþ¯Ö ÆüÖêŸÖÖ“Ö ŸµÖÖ“Öß †ÆÓüŸÖÖ
®ÖÂ™ü ÆüÖêŸÖê. µÖÖ †¾ÖÃ£ÖêŸÖ ÃÖÖ¬ÖÛú †ÓŸÖ²ÖÖÔÊ ¬µÖÖ®Ö´ÖÝ®Ö †ÃÖŸÖÖê. ¬µÖÖ®Öß, ¬µÖÖ®Ö ¾Ö ¬µÖÖ®ÖÖ“Öê »ÖõµÖ µÖÖ
39
×ŸÖ®Æüà“Öê ¾µÖ×ŒŸÖÝÖŸÖ Ã¾Ö³ÖÖ¾Ö×¾Ö¿ÖêÂÖ »Öã¯ŸÖ ÆüÖê‰ ®Ö ×ŸÖ®Æüß ‹ÛúÖ“Ö ¾Öêôûß ‹ÛúÖ †ÜÖÓ›ü ×¾ÖÀ¾Ö¤ü¿ÖÔ®ÖÖŸÖ
ÃÖÖ´ÖÖ¾Öæ®Ö •ÖÖŸÖÖŸÖ. ÃÖãÜÖ, ¤ãü:ÜÖ, ×“ÖŸÖÖ µÖÖÓ¯Ö»ÖßÛú›ü“µÖÖ ¯Ö¸ü´ÖÖê““Ö †Ö®ÖÓ¤üÖ“ÖÖ ÃÖÖ¬ÖÛúÖ»ÖÖ †®Öã³Ö¾Ö µÖêŸÖÖê.
³ÖÝÖ¾Ö¤ËüÝÖßŸÖêŸÖ ÛéúÂÞÖÖ®Öê ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü Ûúß -
²ÖÎÉÖ¯ÖÔÞÖÓ ²ÖÎÉÆü×¾Ö: ²ÖÎÉÖÝ®ÖÖî ²ÖÎÉÞÖÖ ÆãüŸÖ´Ö …
²ÖÎÉî¾Ö ŸÖê®Ö ÝÖ®ŸÖ¾µÖÓ ²ÖÎÉÛú´ÖÔ ÃÖ´ÖÖ¬Öß®ÖÖ ……
(ÃÖ´ÖÖ¬Öß“µÖÖ †¾ÖÃ£ÖêŸÖ ÃÖÖ¬ÖÛú ²ÖÎÉÖ“µÖÖ †Ý®ÖßŸÖ Ã¾ÖŸ¾ÖÖ“Öß †ÖÆãüŸÖß ¤êüŸÖÖê; ŸµÖÖ“Öß ¿Öã¬¤üß ÆüÖê‰ ®Ö
ŸµÖÖ“Öê ¯Ö¸ü´ÖÖŸ´µÖÖŸÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ®Ö ÆüÖêŸÖê ¾Ö †ÖŸ´ÖÖ ¯Ö¸ü´ÖÖŸ´µÖÖ¿Öß ‹Ûúºþ¯Ö ÆüÖêŸÖÖê.)
ÃÖÖ¬ÖÛú ¬Ö®Öã¬ÖÖÔ·µÖÖÃÖ´ÖÖ®Ö †ÃÖŸÖÖê. ŸÖÖê ¬Ö®ÖãÂµÖ ÆüÖŸÖß ‘Öê‰ ®Ö, †ÖŸ´µÖÖ“Öê »ÖõµÖ Ûúºþ®Ö ×“Ö¢ÖÖ“ÖÖ ²ÖÖÞÖ
ŸµÖÖ¾Ö¸ü ‹ÛúÖÝÖÏŸÖê®Öê ¸üÖêÜÖæ®Ö ¬Ö¸üŸÖÖê †Ö×ÞÖ †“ÖæÛú ÃÖÖõÖÖŸÛúÖ¸üÖ“µÖÖ õÖÞÖß ²ÖÖÞÖ ´ÖÖºþ®Ö †ÖŸ´µÖÖ»ÖÖ ¾Ö¿Ö
Ûú¸üŸÖÖê. ŸµÖÖ õÖÞÖß ÃÖ¾ÖÔ «îüŸÖ ³ÖÖ¾Ö ®ÖÂ™ü ÆüÖêŸÖÖê. ¬Ö®Öã¬ÖÖÔ¸üß †£ÖÖÔŸÖ ÃÖÖ¬ÖÛú, ŸµÖÖ“Öê ¿ÖÃ¡Ö ¾Ö ŸµÖÖ“Öê »ÖõµÖ
µÖÖÓŸÖ ÛúÖêÞÖŸÖÖÆüß ³Öê¤ü ˆ¸üŸÖ ®ÖÖÆüß.
²Ö×Æü¸ÓüÝÖ-ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ, †ÓŸÖ¸ÓüÝÖ-ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ ¾Ö †ÓŸÖ¸üÖŸ´ÖÖ-ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ µÖÖ ÛÎú´ÖÖ®Öê •ÖÖÞÖÖ·µÖÖ
µÖÖêÝÖÖÓÝÖÖ®ÖãÂšüÖ®ÖÖ“ÖÖ ÆüÖ“Ö ÛúôûÃÖ ÆüÖêµÖ.
ÝÖÓÝÖÖ, µÖ´Öã®ÖÖ ¾Ö †¥ü¿µÖ †ÃÖ»Öê»Öß ÃÖ¸üÃ¾ÖŸÖß µÖÖ ®ÖªÖ“µÖÖ ÃÖÓÝÖ´ÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê“Ö ³Ö×ŒŸÖ´ÖÖÝÖÔ, Ûú´ÖÔ´ÖÖÝÖÔ ¾Ö
–ÖÖ®Ö´ÖÖÝÖÔ µÖÖÓ“ÖÖ ×•Ö£Öê ÃÖÓÝÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖê, ŸÖÖê“Ö µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®Öê“ÖÖ ¯Ö¸ü´ÖÖê““Ö Ø²Ö¤æü ÃÖ´Ö•ÖÖ¾ÖÖ.
ü †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖÖ“µÖÖ µÖÖ Ã£Öæ»Ö ´ÖÖÓ›üÞÖß ¾Öºþ®Ö ÆüÖ ×¾ÖÂÖµÖ Ûêú¾Öôû Ûîú¾Ö»µÖ¯ÖÏÖ¯ŸÖß“ÖÖ ¬µÖÖÃÖ
»ÖÖÝÖ»Öê»µÖÖÓÃÖÖšüß †ÖÆêü †ÃÖÖ ÃÖ´Ö•Ö ÆüÖêÞµÖÖ“Öß ¿ÖŒµÖŸÖÖ †ÖÆêü ¯Ö¸ÓüŸÖã ŸÖÃÖê ®ÖÃÖæ®Ö µÖÖêÝÖ ÆüÖ ÃÖ¾ÖÖÕÃÖÖšüß
†ÖÆêü. †ÝÖ¤üß •µÖÖ»ÖÖ †ÖŸ´ÖÖ, ¯Ö¸ü´ÖÖŸ´ÖÖ ´ÖÖÆüßŸÖ ®ÖÖÆüß ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ®Ö ‘ÖêÞµÖÖ“Öß ²ÖÖî¬¤üßÛú ¯ÖÖ¡ÖŸÖÖ ®ÖÖÆüß.
†£Ö¾ÖÖ ŸµÖÖ¾Ö¸ü ×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ ®ÖÖÆüß ¾Ö •ÖÖê ÃÖÓÃÖÖ¸üÖŸÖ ¸ü´Ö´ÖÖÞÖ —ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü †¿ÖÖ ÃÖÖšüßÆüß µÖÖêÝÖ †ÖÆêü.
ŸµÖÖ´Öãôêû ¯ÖÏŸµÖêÛú ¾µÖŒŸÖß“Öß ´ÖÝÖ ŸÖß ¾µÖŒŸÖß •ÖÖŸÖ, ¬Ö´ÖÔ, ¾ÖÞÖÔ, ³ÖÖÂÖÖ, Ø»ÖÝÖ ¤êü¿Ö ¾Ö ÃÖ´ÖÖ•Ö µÖÖ §Â™üß®Öê
ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß ÃŸÖ¸üÖŸÖß»Ö †ÃÖÖê-ˆ®®ÖŸÖß ¾Ö †ÖŸ´Ö×¾ÖÛúÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖê µÖÖÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü ŸÖÖê ±úŒŸÖ
Ã¾Ö“”û §Â™üßÛúÖê®Ö †Ö×ÞÖ µÖÖ †£ÖÖÓÝÖ ×¾ÖÂÖµÖÖŸÖß»Ö •Öê ¯ÖÏ£Ö´Ö ÃÖÆü•Ö •Ö´ÖÞµÖÖÃÖÖ¸üÜÖê †ÖÆêü ŸÖê ˆ“Ö»ÖÞµÖÖ“Öß
ŸÖµÖÖ¸üß. µÖ´Ö-×®ÖµÖ´ÖÖŸÖß»Ö ×®ÖŸÖß×®ÖµÖ´Ö ÃÖÖ´ÖÖ×•ÖÛú †Ö“Ö¸üÞÖ ÃÖã¬ÖÖ¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ¾Ö ¾µÖŒŸÖß´ÖŸ¾Ö
‘Ö›ü×¾ÖÞµÖÖÃÖÖšüß ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß †ÖÆêüŸÖ ŸµÖÖŸÖ †®ÖÖÛú»Ö®ÖßµÖ †ÃÖê ÛúÖÆüß“Ö ®ÖÖÆüß. †ÖÃÖ®Ö-¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö Æüß †ÓÝÖê
40
ÛúÖêÞÖÖÃÖÆüß ¯ÖÏŸµÖõÖ ¯ÖÖÆæü®Ö ¾ÖÖ ÝÖãºþÛú›ãü®Ö ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öã®Ö ‘Öê¾Öæ®Ö ¯ÖÏµÖŸ®ÖÖ®Öê †Ö“Ö¸üÞÖÖŸÖ †ÖÞÖŸÖÖ µÖêÞµÖÖ•ÖÖêÝÖß
†ÖÆêüŸÖ ŸµÖÖÓ“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´ÖÆüß »Ö¾ÖÛú¸ü †®Öã³Ö¾ÖÖÃÖ µÖêŸÖÖê. ×¿Ö¾ÖÖµÖ †ÖÃÖ®Ö- ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ®Öê µÖ´Ö-
×®ÖµÖ´ÖÖÓ“Öê ¯ÖÖ»Ö®ÖÆüß ×¾Ö®ÖÖÃÖÖµÖÖÃÖ ‘Ö›ãü®Ö µÖêŸÖê. †ÖÆüÖ¸ü- ×¾ÖÆüÖ¸ü †Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. †Ö“ÖÖ¸ü
×¾Ö“ÖÖ¸ü ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖÖê. ¬ÖÖ¸üÞÖÖ ¾Ö ¬µÖÖ®Ö £ÖÖê›üµÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ÃÖÖ¬µÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö †ÖÃÖ®Ö- ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ®Öê
´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú, ¿ÖÖ×¸ü¸üßÛú, ²ÖÖî¬¤üßÛú Ã¾ÖÖÃ£µÖ ¾Ö ´Ö®Ö:¿ÖÖÓŸÖß »ÖÖ³ÖŸÖê. ²ÖÖî¬¤üßÛú ¯ÖÖ¡ÖŸÖÖ ¾Ö ˆŸÃÖÖÆü ¾ÖÖœüŸÖÖê
¿Ö¸üß¸ü-´Ö®Ö-²Öã¬¤üß µÖÖÓ“Öê ÃÖÓŸÖã»Ö®Ö ÆüÖêŸÖê.
¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öß †Öšü †ÓÝÖê ¯Öãœüß»Ö¯ÖÏ´ÖÖ®Öê ÛúÖ´Ö Ûú¸üŸÖÖŸÖ.
µÖ´Ö :- ÃÖÖ´ÖÖ×•ÖÛú ×®ÖµÖ´Ö®ÖÖÃÖÖšüß †Ö“ÖÖ¸ü ×¾ÖÂÖµÖÛú ×¾Ö¬Öß×®ÖÂÖê¬Ö µÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
×®ÖµÖ´Ö :- ¾ÖîµÖŒŸÖßÛú ×®ÖµÖ´Ö®ÖÖÃÖÖšüß µÖÖŸÖ ×¾Ö¬Öß×®ÖÂÖê¬Ö †ÖÆêüŸÖ.
†ÖÃÖ®Ö:- µÖÖ †ÓÝÖÖ´Ö¬µÖê ¿Ö¸üß×¸üÛú †Ö¸üÖêÝµÖÖÃÖÖšüß †ÖÃÖ®Öê.
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö:- ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú †Ö¸üÖêÝµÖÖÃÖÖšüß ¿¾ÖÖÃÖÖ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ
¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü:- µÖÖ †ÓÝÖÖŸÖ ‡Ó×¦üµÖÖÓ¾Ö¸ü ÃÖÓµÖ´Ö®Ö †ÖÆêü.
¬ÖÖ¸üÞÖÖ:- ´Ö¬Öã®Ö ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ ÃÖÖ¬Ö»Öß •ÖÖŸÖê.
¬µÖÖ®Ö:- ´Ö¬µÖê ‡Ô¿¾Ö¸üÖ“Öê Ø“ÖŸÖ®Ö Ûêú»Öê •ÖÖŸÖê.
ÃÖ´ÖÖ¬Öß:- Æêü ¿Öê¾Ö™ü“Öê †ÓÝÖ Ûú¸ü®Öê ´ÆüÞÖ•Öê Ûîú¾Ö»µÖ¯ÖÏÖ¯ŸÖß.
¾Ö¸üß»Ö †ÖšüÆüß †ÓÝÖÖ´Ö¬µÖê ÃÖÓ»ÖÝ®ÖŸÖÖ ¾Ö ¯Ö¸üÃ¯Ö¸üÖ¾Ö»ÖÓ×²ÖŸ¾Ö †ÖœüôûŸÖê. ¯ÖÏŸµÖêÛú †ÓÝÖÖ“Öê
²ÖÎÖÆüµÖÃ¾Öºþ¯Ö ×³Ö®®Ö ¾ÖÖ™ü»Öê ŸÖ¸üß ŸÖ¸üßÆüß ŸÖê ‹ÛúÖ“Ö ¬µÖêµÖÖÛú›êü ¾ÖÖ™ü“ÖÖ»Ö Ûú¸üÞÖÖ·µÖÖ ¯ÖÏÛÎúßµÖê“Öê ‘Ö™üÛú
†ÖÆêü. ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê †Ö¸üÖêÝµÖ ŸµÖÖ“µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ †¾ÖµÖ¾ÖÖÓ¾Ö¸ü †¾Ö»ÖÓ²Öæ®Ö †ÃÖŸÖê. ‹ÜÖÖ¤üµÖÖ †¾ÖµÖ¾ÖÖ“µÖÖ
†³ÖÖ¾ÖÖ“ÖÖ †£Ö¾ÖÖ ¾ÖîÝÖãÞµÖÖ“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ ÛúÖµÖÔõÖ´ÖŸÖê¾Ö¸ü ÆüÖêŸÖÖê. ÆüÖ“Ö ×®ÖµÖ´Ö µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡Ö
¾Ö ŸµÖÖ“Öß †Öšü †ÓÝÖê (†Â™üÖÓÝÖÖ®ÖÖ) »ÖÖÝÖæ ÆüÖêŸÖÖê. †Öšü †ÓÝÖÖ¯ÖîÛúß ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß ‹ÛúÖ †ÓÝÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖŸÖ
†£Ö¾ÖÖ ¯ÖÏÖ×¾ÖÞµÖÖŸÖ ÛúÃÖæ¸ü ¸üÖÆüß»µÖÖÃÖ ÃÖÖ¬ÖÛúÖ»ÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö –ÖÖ®Ö ×´ÖôûÞÖê †¿ÖŒµÖ¯ÖÏÖµÖ ÆüÖêŸÖê. •µÖÖÓ®ÖÖ
†ªÖ¯Ö †¬µÖÖŸµÖÖ“Öß ÝÖÖê›üß »ÖÖÝÖ»Öê»Öß ®ÖÖÆüß †ÃÖê ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ •Ö®ÖÆüß †Ö¸üÖêÝµÖÖÃÖÖšüß µÖÖêÝÖ ×¿ÖÛæú ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ.
ÃÖÖ¬ÖÛúÖ“Öê ¬µÖêµÖ ÃÖÖÓÃÖ×¸üÛú ÃÖãÜÖ †ÃÖÖê ¾ÖÖ Ûîú¾Ö»µÖ¯ÖÏÖ¯ŸÖß, †Ö¸üÖêÝµÖÖ“Öß ¾Ö ´Ö®Ö: Ã¾ÖÖÃ£µÖÖ“Öß ŸµÖÖ»ÖÖ
41
†Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ †ÃÖŸÖê“Ö. †Ö×ÃŸÖÛú, ®ÖÖ×ÃŸÖÛú ¾Ö †–ÖêµÖ¾ÖÖ¤üß ×ŸÖ‘ÖÖÓ®ÖÖÆüß µÖÖêÝÖ×¾ÖªêŸÖã®Ö ÃÖÖ¸üÜÖê“Ö
ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Ö ×´ÖôûŸÖê. ØÛú²ÖãÆü®ÖÖ, ×ÛúŸµÖêÛú ®ÖÖ×ÃŸÖÛú ¾Ö †–ÖêµÖ¾ÖÖ¤üß µÖÖêÝÖ´ÖÖÝÖÔ“ÖÖ †¾Ö»ÖÓ²Ö Ûúºþ®Ö †Ö×ÃŸÖÛú
—ÖÖ»µÖÖ“ÖßÆüß ˆ¤üÖÆü¸üÞÖê †ÖÆêüŸÖ. ¯ÖÓŸÖ•Ö»Öà®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»µÖÖ †Â™üÖÓÝÖµÖÖêÝÖÖ“Öß Æüß“Ö ÜÖÖ×ÃÖµÖŸÖ †ÖÆêü Ûúß,
ÛúÖêÞÖŸÖÖÆüß ¤ãü•ÖÖ³ÖÖ¾Ö ®Ö šêü¾ÖŸÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ŸÖ·Æê“µÖÖ ¾µÖŒŸÖàÃÖÖšüß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †ÖÆêü. ÛúÖ¸üÞÖ ŸµÖÖŸÖã®Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ
ÆüÖêÞÖÖ·µÖÖ †Ö¸üÖêÝµÖÖ“Öß ¾Ö ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö¯ÖÞÖÖ“Öß ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ •ÖÞÖÖÓ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê“Ö ŸµÖÖÓ®ÖÖÆüß †Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ †ÃÖŸÖê.
¿Ö¸üß¸üÃ¾ÖÖÃµµÖ, ´Ö®Ö:¿ÖÖÓŸÖß †£Ö¾ÖÖ ×“Ö¢ÖÖ“Öß ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ µÖÖ¯ÖîÛúß Ûú¿ÖÖ“ÖßÆüß †×³Ö»ÖÖÂÖÖ ¬Ö¸üÞÖÖ·µÖÖ
ÃÖÖ¬ÖÛúÖ“Öß µÖÖ ´ÖÖÝÖÖÔ«üÖ¸êü ×®Ö¿“ÖßŸÖ¯ÖÞÖê ‡“”ûÖ¯ÖæŸÖß ÆüÖêŸÖê. µÖÖêÝÖÖ“µÖÖ †Öšü †ÓÝÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸ü,
´Ö®Ö ¾Ö ²Öã¬¤üß µÖÖÓ“Öê ¿Öã¬¤üßÛú¸üÞÖ ÆüÖêŸÖê. –ÖÖ®ÖÖ“Öß ¾ÖÖŸÖ ŸÖê¾ÖŸÖ ¸üÖÆüŸÖê ¾Ö ×¾Ö¾ÖêÛú²Öã¬¤üß •ÖÖÝÖéŸÖ ÆüÖêŸÖê. µÖÖÃÖÖšüß
µÖÖêÝÖ×¾ÖªêŸÖ †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖÖ»ÖÖ ±úÖ¸ü ´ÖÆüŸ¾Ö †ÖÆêü.
2.2.2 ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê †ÓŸÖ¸üÖµÖ Ã¯ÖÂ™ üÛú¸üÖ.
¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö ŠúÂÖà®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»µÖÖ µÖÖêÝÖÃÖã¡ÖÖÓ´Ö¬µÖê µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûú¸üÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. µÖÖ
†›ü£ÖôûµÖÖÓ®ÖÖ“Ö, †›ü“ÖÞÖà®ÖÖ“Ö †ÓŸÖ¸üÖµÖ ´ÆüÞÖæ®Ö ÃÖÓ²ÖÖê¬ÖÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü. µÖÖÃÖÖšüß ŸµÖÖÓ®Öß ¯Öãœüß»Ö ÃÖæ¡Ö
¾µÖÖ×¬ÖÃŸµÖÖ®Ö ÃÖÓ¿ÖµÖ ¯ÖÏ´ÖÖ¤üÖ»ÖÃµÖÖ×¾Ö¸ü×ŸÖ ³ÖÏÖÓ×ŸÖ¤ü¿ÖÔ®ÖÖ»Ö²¬Ö³Öæ×´ÖÛúŸ¾Ö-
†®Ö¾Ö×Ã£ÖŸÖŸ¾ÖÖ×®Ö ×“Ö¢Ö×¾ÖõÖê¯ÖÖÃŸÖêƒ®ŸÖ¸üÖµÖÖ: ……¯ÖÖ.µÖÖê.ÃÖã.1-30……
¾Ö¸üß»Ö ÃÖæ¡ÖÖÓŸÖ ®Ö‰ †ÓŸÖ¸üÖµÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ. ŸÖê †ÖÆêüŸÖ ¾µÖÖ×¬Ö, ÃŸµÖÖ®Ö, ÃÖÓ¿ÖµÖ, ¯ÖÏ´ÖÖ¤ü, †ÖôûÃÖ,
†×¾Ö¸üŸÖß, ³ÖÏÖÓ×ŸÖ¤ü¿ÖÔ®Ö, †»Ö²¬Ö³Öæ×´ÖÛúŸ¾Ö, †®Ö¾Ö×Ã£ÖŸÖŸ¾Ö. Æüß †ÖÆêüŸÖ µÖÖêÝÖ´ÖÖÝÖÖÔŸÖß»Ö ×¾Ö‘®Öê. ŸµÖÖÓ“ÖÖ
×¾Ö“ÖÖ¸ü †ÖŸÖÖ ¯ÖÖÆæü µÖÖ.
1) ¾µÖÖ×¬Ö: µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûú¸üŸÖÖÓ®ÖÖ µÖêÞÖÖ¸üÖ ¯Ö×Æü»ÖÖ †›ü£ÖôûÖ ´ÆüÞÖ•Öê ¾µÖÖ×¬Ö. ¾µÖÖ×¬Ö ´ÆüÞÖ•Öê ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ¾ÖÖ
´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ¸üÖêÝÖ ÆüÖêµÖ. ×¡Ö¤üÖêÂÖ ´ÆüÞÖ•Öê ¾ÖÖŸÖ, ×¯Ö¢Ö, Ûú±ú ¾Ö ¸üÃÖ, ¸üŒŸÖÖ×¤ü ÃÖÖŸÖ ¬ÖÖŸÖæ, Ûú´Öí×¦üµÖê ¾Ö
–ÖÖ®Öë×¦üµÖê µÖÖÓŸÖ ¾ÖîÂÖ´µÖ ¾ÖÖ †ÃÖÓŸÖã»Ö®Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»Öê ×Ûú ¾µÖÖ×¬Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ¾µÖÖ×¬Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»Öê
×Ûú µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûú¸üÞÖê ¿ÖŒµÖ ®ÖÖÆüß Æêü ÃÖ¾ÖÖÕ®ÖÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖ“Ö †ÖÆêü. ˆ¯Ö“ÖÖ¸üÖÓ®Öß ¾µÖÖ×¬Ö ¤æü¸ü —ÖÖ»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü“Ö
µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ ¿ÖŒµÖ †ÖÆêü. ÛúÖÆüß µÖÖî×ÝÖÛú ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ ¯ÖÞÖ ¾µÖÖ×¬Ö ¤æü¸ü Ûú¸üÞµÖÖÃÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß †ÖÆêüŸÖ.
42
ÛúÖÆüß ¾ÖêôûÖ ¾µÖÖ×¬Ö ÃÖÖ¬ÖÛúÖ“Öê †ÖÆüÖ¸ü ×¾ÖÆüÖ¸üÖ×¤ü ¾µÖÖ¯ÖÖ¸ü “ÖãÛú»µÖÖ´Öãôêû ÆüÖêŸÖÖŸÖ ŸÖ¸ü ÛúÖÆüß¾ÖêôûÖ
ŸÖê †×¬Ö¤îü×¾ÖÛú, †¬µÖÖ×Ÿ´ÖÛú ¾ÖÖ †×¬Ö³ÖÖî×ŸÖÛú ÛúÖ¸üÞÖÖÓ®Öß ÆüÖêŸÖÖŸÖ. Æêü µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖŸÖß»Ö ¯Ö×Æü»Öê ×¾Ö‘®Ö
†ÖÆêü. Æü»»Öß ´ÖÖ¡Ö †®ÖêÛú µÖÖêÝÖ¾ÖÝÖÖÔŸÖ ¾µÖÖ¬ÖßÝÖÏÃŸÖ »ÖÖêÛúÖÓ“Öß“Ö ÝÖ¤üá †×¬ÖÛú †ÃÖŸÖê ØÛú²ÖÆãü®ÖÖ
¾ÖêÝÖ¾ÖêÝÖôûµÖÖ ¾µÖÖ¬ÖßÃÖÖšüß ¾ÖêÝÖ¾ÖêÝÖôêû ¾ÖÝÖÔ ×Ûú¾ÖÖ ×¿Ö×²Ö¸êü †ÖµÖÖê×•ÖŸÖ Ûêú»Öß •ÖÖŸÖÖŸÖ, ŸÖ¸üß¯ÖÞÖ †•Öæ®ÖÆüß
†Ö•ÖÖ¸üÖ´Öãôêû †Ö¯ÖÞÖ µÖÖêÝÖ Ûúºþ ¿ÖÛúÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß †¿Öß ¬ÖÖ¸üÞÖÖ •Ö®Ö´ÖÖ®ÖÃÖÖ´Ö¬µÖê †ÖÆêü.
2) ÃŸµÖÖ®Ö: ÆüÖ ¤ãüÃÖ¸üÖ †›ü£ÖôûÖ †ÖÆêü. ×“Ö¢ÖÖ“µÖÖ ×šüÛúÖÞÖß ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêÞÖÖ¸üß †Ûú´ÖÔÞµÖŸÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÃŸµÖÖ®Ö
ÆüÖêµÖ. Ûú´ÖÔ ®Ö Ûú¸üÞµÖÖ“Öß ¾ÖéŸÖß ÆüÖêµÖ. µÖÖ †¾ÖÃ£ÖêŸÖ ¸ü•Ö ¾Ö ŸÖ´ÖÖêÝÖãÞÖÖÓ“ÖÖ ˆ¦êüÛú ÆüÖê‰ ®Ö Ûú´ÖÔ ®Ö
Ûú¸üÞµÖÖÛú›êü ¯ÖÏ¾Öé×¢Ö ÆüÖêŸÖê. ÃÖŸ¾Ö ÝÖãÞÖÖÓ“ÖÖ ˆ¦êüÛú —ÖÖ»ÖÖ ×Ûú ¸ü•Ö ¾Ö ŸÖ´Ö ÝÖãÞÖ »ÖµÖ ¯ÖÖ¾ÖŸÖÖŸÖ ¾Ö ×“Ö¢Ö
¯ÖÏÃÖ®®Ö ÆüÖê‰ ®Ö ÃÖÛúÖ¸üÖŸ´ÖÛú ¥üÂ™üßÛúÖê®Ö ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê. ŸÖ´ÖÖêÝÖãÞÖÖ´Öãôêû •Ö›üŸ¾Ö, †ÖôûÃÖ, ´ÖæœüŸÖÖ, ¯ÖÏ´ÖÖ¤ü
¾ÖÖœüŸÖÖŸÖ ŸÖ¸ü ¸ü•ÖÖêÝÖãÞÖÖ´Öãôêû ×¾ÖÂÖµÖ ¾ÖÖÃÖ®ÖÖ ¾ÖÖœüßÃÖ »ÖÖÝÖŸÖÖŸÖ. †ÖÆüÖ¸ü ×¾ÖÆüÖ¸üÖŸÖß»Ö †×®ÖµÖ×´ÖŸÖ¯ÖÞÖÖ ¾ÖÖ
†µÖÖêÝµÖŸÖÖ ¸ü•Ö-ŸÖ´Ö ÝÖãÞÖ ¾ÖÖœü¾ÖŸÖÖŸÖ ¾Ö µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖÛú›êü Ûú»Ö ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. Æüß µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖŸÖß»Ö ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ
´ÖÖêšüß †›ü“ÖÞÖ †ÖÆêü. µÖÖÓŸÖ Ûú´ÖÖÔ»ÖÖ ŸÖÖ×Ÿ¾ÖÛú ×¾Ö¸üÖê¬Ö †ÃÖŸÖÖê.
3) ÃÖÓ¿ÖµÖ: ÆüÖ µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûú¸üŸÖÖÓ®ÖÖ µÖêÞÖÖ¸üÖ ×ŸÖÃÖ¸üÖ †›ü£ÖôûÖ †ÖÆêü. ‹ÜÖÖªÖ ÝÖÖêÂ™üß²Ö»Ö ¯Ö¸üÃ¯Ö¸ü ×¾Ö¸üÖê¬Öß
×¾Ö“ÖÖ¸ü ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖÓ¿ÖµÖ ÆüÖêµÖ. ŸÖß •Ö´Öê»Ö Ûúß ®ÖÖÆüß Æêü Ûú¸üÞµÖÖ †Ö¬Öß“Ö ÃÖÓ¤êüÆü ×®Ö´ÖÖÔÞÖ
—ÖÖ»µÖÖ´Öãôêû ®Ö Ûú¸üÞµÖÖ“Öß“Ö ¯ÖÏ¾Öé¢Öß, Æüß ¯ÖÞÖ †›ü£ÖôûÖ ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖ´Öãôêû ÃÖ¾ÖÔ ÛúÖµÖÖÔ“ÖÖ“Ö ×¾Ö®ÖÖ¿Ö ÆüÖêŸÖÖê.
µÖÖêÝÖÖ´Öãôêû †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ÜÖ¸Óü“Ö ÛúÖÆüß ±úÖµÖ¤üÖ ÆüÖêÞÖÖ¸ü †ÖÆêü ÛúÖÓ? ®ÖÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ´ÖÝÖ ÛúÖÓ Ûú¸üÖµÖ“ÖÖ? ÃÖ¾ÖÔ
×¾ÖÂÖµÖÃÖãÜÖ ÃÖÖê›æü®Ö µÖÖêÝÖÖÛú›êü ÛúÖ ²Ö¸êü •ÖÖ¾Öê? µÖÖŸÖ †Ö¯Ö»Öß ¯ÖÏÝÖŸÖß ®ÖÖÆüß —ÖÖ»Öß ŸÖ¸ü ÛúÖµÖ ÆüÖê‡Ô»Ö? µÖÖêÝÖ
±úÖ¸ü“Ö †¾Ö‘Ö›ü †ÖÆêü? †¿ÖÖ ®ÖÖ®ÖÖ×¾Ö¬Ö ¿ÖÓÛúÖÛãú¿ÖÓÛúÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖê‰ ®Ö ŸÖß ÝÖÖêÂ™ü ®Ö Ûú¸üÞµÖÖ“Öß ¯ÖÏ¾ÖéŸÖß
ÆüÖêŸÖê ŸµÖÖŸÖ ´Ö®Ö †ÖêŸÖ»Öê •ÖÖŸÖ ®ÖÖÆüß. ÁÖ¬¤üÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖê ®ÖÖÆüß ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ µÖ¿ÖÆüß ×´ÖôûŸÖ ®ÖÖÆüß, ¯ÖÏÝÖŸÖß
ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß, ×®Ö¸üÖ¿ÖÖ ¯Ö¤ü¸üß ¯Ö›üŸÖê. ´ÆüÞÖæ®Ö ÃÖÓ¿ÖµÖ ÆüÖÃÖã¬¤üÖ µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖŸÖß»Ö †›ü£ÖôûÖ †ÖÆêü.
4) ¯ÖÏ´ÖÖ¤ü: Æêü “ÖÖî£ÃÖê ×¾Ö‘®Ö †ÖÆêü. ¯ÖÏ´ÖÖ¤ü ´ÆüÞÖ•Öê •ÖÖÞÖæ®Ö ²Öã•Öæ®Ö Ûêú»Öê»Öß “ÖæÛú ÆüÖêµÖ. ‹ÜÖÖ¤üß ÝÖÖêÂ™ü ¾ÖÖ‡Ô™ü
†ÖÆêü Æêü ´ÖÖ×ÆüŸÖ †ÃÖæ®Ö ¯Öã®Ö: ¯Öã®Ö: ×ŸÖ“ÖÖ †¾Ö»ÖÓ²Ö Ûú¸üÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÏ´ÖÖ¤ü ÆüÖêµÖ. ˆ¤üÖ. µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûúºþ®Ö
ÜÖæ¯Ö ±úÖµÖ¤üÖ ÆüÖêŸÖÖê, ¯ÖÏÃÖ®®Ö ¾ÖÖ™üŸÖê, ˆŸÃÖÖÆü ¾ÖÖœüŸÖÖê, ¾µÖÖ×¬Ö ¤æü¸ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ŸÖ¸üß¯ÖÞÖ ŸÖÖê ®Ö Ûú¸üÞµÖÖÛú›êü
43
¯ÖÏ¾Öé¢Öß ÆüÖêŸÖê ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÏ´ÖÖ¤ü“Ö ÆüÖêµÖ. ØÛú¾ÖÖ ×ÃÖÝÖÖ¸êü™ü, ŸÖÓ²ÖÖÜÖæ ¾µÖÃÖ®ÖÖ“Öê ¤ãüÂ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ´ÖÖÆüßŸÖ †ÃÖæ®ÖÆüß ŸµÖÖ
ÝÖÖêÂ™üß Ûú¸üÞÖê. —ÖÖê¯Öê“Öê ÃÖÖëÝÖ ‘ÖêÞÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ˆšü×¾ÖÞÖê ´Öã×¿Ûú»Ö †ÖÆêü. ŸÖÃÖê“Ö ¯ÖÏ´ÖÖ¤ü Æêü ÃÖã¬¤üÖ
µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖŸÖß»Ö ±úÖ¸ü ´ÖÖêšêü ×¾Ö‘®Ö †ÖÆêü. ÆüÖ ¯ÖÏ´ÖÖ¤ü ÃÖÖõÖÖŸÖË ´ÖéŸµÖã¯ÖÏŸÖ ®ÖêŸÖÖê †ÃÖê ´ÖÆüÖ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê †ÖÆêü ¾Ö †¯ÖÏ´ÖÖ¤ü ´ÖÖ¡Ö †´Ö¸üŸ¾ÖÖ»ÖÖ ‘Öê‰ ®Ö •ÖÖŸÖÖê †ÃÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ³ÖÝÖ¾ÖÖ®Ö
ÁÖßÛéúÂÞÖÖ®Öê µÖÖêÝÖ ¤ãü:ÜÖÆüÖ¸üÛú ÆüÖêÞµÖÖÃÖÖšüß †ÖÆüÖ¸ü, ×¾ÖÆüÖ¸ü, Ûú´ÖÔ Æêü ×¾Ö×¬Ö×®ÖÆüÖµÖ- µÖãŒŸÖ †ÃÖÞÖê
†Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖ»µÖÖ“Öê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. (µÖãŒŸÖ †ÖÆüÖ¸ü×¾ÖÆüÖ¸üÃµÖ.......)
5) †Ö»ÖÃµÖ: Æêü µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÖ“Ö¾Öê ×¾Ö‘®Ö †ÖÆêü. Æêü ÃŸµÖÖ®Ö ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê“Ö †ÖÆêü ¯ÖÞÖ ÃŸµÖÖ®Ö ´Ö¬µÖê
´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú †ÖôûÃÖ †ÖÆêü ŸÖ¸ü µÖê£Öê ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö ´Ö®Ö µÖÖ ¤üÖê‘ÖÖÓ“ÖÖÆüß †ÖôûÃÖ †ÖÆêü. ÃÖ¾ÖÔ ÛúôûŸÖê, ‡“”ûÖ ¯ÖÞÖ
»Ö¾ÖÛú¸ü ‰ šãü®Ö •ÖÖÞµÖÖ“ÖÖ ÛÓú™üÖôûÖ, Æüß ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ †Ö»Öê»Öß •Ö›üŸÖÖ ÆüÖêµÖ. ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ •Ö›üŸ¾Ö †Ö»Öê ×Ûú
µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ ÆüÖêÞÖÖ¸ü Ûãúšæü®Ö? ²ÖÆãüŸÖêÛúÖÓ“Öß ‡£Öæ®Ö“Ö ÃÖ´ÖÃµÖÖ †ÃÖŸÖê. ÜÖ¸Óü ŸÖ¸ü †ÖôûÃÖ Æüß ´ÖÖ®Ö¾ÖÖ“Öß
×®ÖÃÖÝÖÔŸÖ: ¯ÖÏ¾ÖéŸÖß †ÃÖÖ¾Öß. •ÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ ÛúÖÆüß ÃÖ´ÖÃµÖÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ ÆüÖŸÖ¯ÖÖµÖ Æü»Ö×¯ÖÞµÖÖ“Öß
‡“”ûÖ¾Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. ®ÖÓŸÖ¸ü ´ÖÖ¡Ö ÛúÖÆüß ¾µÖÖ¬Öß —ÖÖ»Öê ×Ûú µÖÖêÝÖÖ“Öß †Öšü¾ÖÞÖ µÖêŸÖê. ¯ÖÞÖ ‡£Ö¾Ö¸ü
¾ÖÖ™ü ®Ö ¯ÖÆüÖŸÖÖ µÖÖêÝµÖ ¾Öêôûß µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ ÃÖãºþ Ûêú»ÖÖ ŸÖ¸ü †ÖµÖãÂµÖ³Ö¸ü †Ö®ÖÓ¤ü“Ö †Ö®ÖÓ¤ü †ÖÆêü.
6) †×¾Ö¸üŸÖß: Æêü ÃÖÆüÖ¾Öê ×¾Ö‘®Ö †ÖÆêü. ¸ü×ŸÖ = ¸ü´Ö´ÖÖÞÖ ÆüÖêÞÖê. ×¾Ö¸üŸÖß = ×¾Ö ´ÆüÞÖ•Öê ×¾Öºþ¬¤ü = ×¾Ö¸üŸÛú
ÆüÖêÞÖê. †×¾Ö¸üŸÖß = ¯Öã®ÆüÖ ×¾Ö¸ü×ŸÖ“µÖÖ ×¾Öºþ¬¤ü ´ÆüÞÖ•Öê ¸ü´Ö´ÖÖÞÖ ÆüÖêÞÖê. ´Ö®Ö ¾Ö ‡Ó×¦üµÖê ÃÖŸÖŸÖ ×¾ÖÂÖµÖÖ“µÖÖ
´ÖÖÝÖê ¬ÖÖ¾ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ, ŸµÖÖŸÖæ®Ö“Ö ÛúÖÆüß ¯ÖÏ´ÖÖ¤üÆüß ‘Ö›üŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ´ÖÖ¡Ö ŸµÖÖ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ ×´Öôû×¾Ö»µÖÖ
×¿Ö¾ÖÖµÖ µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûú¸üÞÖê ØÛú¾ÖÖ ŸµÖÖ“ÖÖ ±úÖµÖ¤üÖ ×´ÖôûÞÖê †¿ÖŒµÖ †ÖÆêü. ÛúÖÆüß ¾ÖêôûÖ ²ÖÖÊŸÖ: ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ
×´Öôû×¾Ö»µÖÖ •ÖÖŸÖê, ´ÖÖ¡Ö ´Ö®ÖÖŸÖæ®Ö †ÖÃÖ×¢Ûú †ÃÖŸÖê. †¿ÖÖ ¾Öêôûß ÃÖÓ×¬Ö ×´ÖôûŸÖÖ“Ö µÖÖ ×¾ÖÂÖµÖ ¾ÖÖÃÖ®ÖÖ
†×¬ÖÛú •ÖÖê¸üÖŸÖ ˆ±úÖôæû®Ö µÖêŸÖÖŸÖ. •Öê¾ÖœüµÖÖ ×¾ÖÂÖµÖ ¾ÖÖÃÖ®ÖÖ ŸÖé¯ŸÖ Ûú¸üÖ¾µÖÖŸÖ ŸÖê¾ÖœüµÖÖ †×¬ÖÛú ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖÓŸÖ
ŸµÖÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖ ¸üÖÆüÖŸÖÖŸÖ. ¾Ö ´ÖÝÖ µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖÓŸÖ, µÖ´Ö×®ÖµÖ´ÖÖ×¤ü ÝÖÖêÂ™üß ¯ÖÖôû»µÖÖ •ÖÖŸÖ ®ÖÖÆüß. ´ÆüÞÖæ®Ö
‡Ó×¦üµÖÖÓ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü.
7) ³ÖÏÖÓ×ŸÖ¤ü¿ÖÔ®Ö: Æêü ÃÖÖŸÖ¾Öê ×¾Ö‘®Ö †ÖÆêü. µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûú¸üŸÖÖÓ®ÖÖ ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖÓ“Öê ±úÖµÖ¤êü, †®Öã³Ö¾Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê
•ÖÖŸÖÖŸÖ. £ÖÖê›üß £ÖÖê›üß ŸÖ¿Öß †®Öã³ÖæŸÖß ÃÖÖ¬ÖÛúÖÓ®ÖÖ µÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖê. ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»ÖÖ †®Öã³Ö¾Ö ¾ÖÖ ±úÖµÖ¤êü
44
µÖÖÓ“µÖÖ¿Öß ÃÖÖ¬ÖÛú †Ö¯Ö»µÖÖ †®Öã³Ö¾ÖÖ¿Öß ÃÖÖÓÝÖ›ü ‘ÖÖ»Öæ »ÖÖÝÖŸÖÖê, ØÛú¾ÖÖ “ÖãÛúß“ÖÖ †£ÖÔ »ÖÖ¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖê.
ˆ¤üÖ. ÃÖŸÖŸÖ ‚ ÛúÖ¸ü•Ö¯Ö Ûêú»µÖÖ®Öê ‚ ÛúÖ¸üÖ“Öê ¬¾Ö×®Ö Ûêú¾ÆüÖÆüß ‹êÛæú µÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖÖŸÖ ØÛú¾ÖÖ †Ö¯Ö»Öß
ÛãÓú›ü×»Ö®Öß •ÖÖÝÖéŸÖ —ÖÖ»Öß †ÖÆêü †ÃÖê ¾ÖÖ™æü »ÖÖÝÖŸÖê. µÖÖ´Öãôêû µÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö ¯Öãœü“Öß ¯ÖÏÝÖŸÖß ÜÖãÓ™üŸÖê; †ÖŸÖÖ
†Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûú¸üÞµÖÖ“Öß •Öºþ¸üß ®ÖÖÆüß †ÃÖê ¾ÖÖ™æü »ÖÖÝÖŸÖê. µÖÖ»ÖÖ ³ÖÏÖÓ×ŸÖ¤ü¿ÖÔ®Ö ´ÆüÞÖ•Öê ³ÖÏ´Ö
ØÛú¾ÖÖ ³ÖÖÃÖ ÆüÖêÞÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. •Öê ÛúÖÆüß †®Öã³Ö¾Ö, †®Öã³Öæ×ŸÖ µÖêŸÖê ŸµÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ ÝÖãºþÛú›æü®Ö ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê
†Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü.
8) †»Ö²¬Ö³Öæ×´ÖÛúŸ¾Ö: Æêü †Öšü¾Öê †ÓŸÖ¸üÖµÖ ¾ÖÖ ×¾Ö‘®Ö †ÖÆêü. ÃÖÖ¬ÖÛúÖ“Öê •Öê ÃÖÖ¬µÖ †ÖÆêü ŸÖê£Ö¯ÖµÖÕŸÖ ®Ö
¯ÖÖêÆüÖê“ÖÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê †»Ö²¬Ö³Öæ×´ÖÛúŸ¾Ö ÆüÖêµÖ. ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûúºþ®ÖÆüß µÖÖêÝÖÖ“µÖÖ †¯Öê×õÖŸÖ ³Öæ×´ÖÛêúŸÖ ¯ÖÖêÆüÖê“ÖŸÖÖ µÖêŸÖ
®ÖÖÆüß. †£ÖÖÔŸÖ µÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÏÝÖŸÖß ¯ÖÏŸµÖêÛúÖ“Öß ¾ÖêÝÖôûß †ÃÖæ ¿ÖÛúŸÖê, ÛúÖêÞÖÖ»ÖÖ ÜÖæ¯Ö ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ¾Öê
»ÖÖÝÖŸÖÖŸÖ ŸÖ¸ü ‹ÜÖÖ¤üÖ ÃÖÆü•Ö ¬µÖÖ®ÖÖ×¤ü †¾ÖÃ£Öê¯ÖµÖÕŸÖ ¯ÖÖêÆüÖê“ÖŸÖÖê. ÛúÖêÞÖÖ ‹ÜÖÖªÖ»ÖÖ •ÖÖÃŸÖ †¾Ö×¬Ö
¤êüÜÖß»Ö »ÖÖÝÖæ ¿ÖÛúŸÖÖê. ¯ÖÖ×Æü•Öê ŸµÖÖ †¾ÖÃ£Öê¯ÖÏŸÖ ®Ö ¯ÖÖêÆüÖê“ÖŸÖÖ †Ö»µÖÖ®Öê ®Öî¸üÖ¿µÖ µÖê‰ú®Ö µÖÖêÝÖÖ²Ö»Ö“Ö ¿ÖÓÛúÖ
×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖê‰ú®Ö ŸÖÖê ÃÖÖê›æü®Ö ¤êüÞµÖÖ“Öß ¯ÖÏ¾Öé×¢Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖê. †£ÖÖÔŸÖ ÃÖŸÖŸÖ µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûú¸üŸÖ ¸üÆüÖÞÖê ÆüÖ“Ö
ŸµÖÖ»ÖÖ ˆ¯ÖÖµÖ †ÖÆêü.
9) †®Ö¾Ö×Ã£ÖŸÖŸ¾Ö: µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖŸÖß»Ö Æêü ®Ö¾Ö¾Öê ×¾Ö‘®Ö †ÖÆêü. µÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÏÝÖŸÖß ‹ÜÖÖªÖ †¾ÖÃ£Öê¯ÖµÖÕŸÖ
†Ö»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ŸµÖÖ †¾ÖÃ£ÖêŸÖ ×Ã£Ö¸ü ¸üÖÆüŸÖÖ ®Ö µÖêÞÖê, ¾ÖÖ ŸµÖÖÓŸÖ ¥üœü ®Ö ÆüÖêÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê †®Ö¾Ö×Ã£ÖŸÖŸ¾Ö ÆüÖêµÖ.
×“Ö¢ŸÖÖ“Öß ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. ŸµÖÖ´Öãôêû ×Ã£Ö¸üŸÖÖ¯ÖÞÖ »ÖÖ³ÖŸÖ ®ÖÖÆüß. ŸµÖÖ´Öãôêû †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ Æêü •Ö´ÖÞÖÖ¸ü“Ö
®ÖÖÆüß, †¿Öß ´Ö®ÖÖê³Öæ×´ÖÛúÖ ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖê ¾Ö ÆüôæûÆüôæû †³µÖÖÃÖ £ÖÖÓ²ÖŸÖ •ÖÖŸÖÖê. µÖÖÃÖÖšüß ¥üœü †¿Öß
´Ö®ÖÖê³Öæ×´ÖÛúÖ ‘Öê‰ú®Ö ÁÖ¬¤êü®Öê †³µÖÖÃÖ Ûú¸üÞÖê ÆüÖ“Ö µÖÖ¾Ö¸ü ˆ¯ÖÖµÖ †ÖÆêü.
¯ÖŸÖÓ•ÖØ»Ö®Öß ¾Ö¸ü •Öê †ÓŸÖ¸üÖµÖ ØÛú¾ÖÖ †›ü£Öôêû •Öê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ ŸµÖÖ“Öß ¯ÖÏ×“ÖŸÖß †Ö¯ÖÞÖÖÃÖ
ÃÖ¤üÖê×¤üŸÖ µÖêŸÖ“Ö †ÃÖŸÖê ¾Ö †Ö¯ÖÞÖ µÖÖêÝÖ ÃÖÖ¬Ö®Öê¯ÖÖÃÖæ®Ö ¤æü¸ü“Ö •ÖÖŸÖÖê. µÖÖ †ÓŸÖ¸üÖµÖÖÓ“µÖÖ ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö †ÖÞÖÜÖß
ÛúÖÆüß ˆ¯Ö¦ü¾Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ ŸÖê ¯Öãœüß»Ö ÃÖæ¡ÖÖÓŸÖ ×¤ü»Öê †ÖÆêü-
¤ãü:ÜÖ ¤üÖî´ÖÔ®ÖÃµÖÖ’ûÝÖ´Öê•ÖµÖŸ¾Ö À¾ÖÖÃÖ ¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖÖ ×¾ÖõÖê¯ÖÃÖÆü³Öã¾Ö:…… ¯ÖÖ.µÖÖê.ÃÖã. 1-31……
¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ¤ãü:ÜÖ, ´Ö®ÖÖ“Öê ¤ãü:ÜÖ ØÛú¾ÖÖ †Ã¾ÖÃ£ÖŸÖÖ, ¿Ö¸üß¸üÖÓŸÖ ÛÓú¯Ö®ÖÖ×¤ü ¤ãü:ÜÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêÞÖê,
À¾ÖÖÃÖ ¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖÖ¾Ö¸üß»Ö †×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ Æêü ŸÖê ¯ÖÖ“Ö ˆ¯Ö¦ü¾Ö †ÃÖæ®Ö ŸµÖÖÓ®ÖÖ ×¾ÖõÖê¯Ö ÃÖÆü³Öã¾Ö †ÃÖê ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü.
45
×“Ö¢Ö ×¾ÖõÖê¯Ö ¾ÖÖ ¾Ö¸üß»Ö †ÓŸÖ¸üÖµÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»Öê ×Ûú ŸµÖÖÓ“µÖÖ •ÖÖê›üß®Öê ¾Ö¸üß»Ö ¯ÖÖ“Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ“Ö
´ÆüÞÖæ®Ö ŸµÖÖÓ®ÖÖ ×¾ÖõÖê¯Ö ÃÖÆü³Öã¾Ö ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü.
¾µÖÖ×¬Ö —ÖÖ»ÖÖ ×Ûú ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú, ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ¤ãü:ÜÖ ÆüÖêŸÖê“Ö. ŸµÖÖ“Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê À¾ÖÖÃÖÖ¾Ö¸ü¯ÖÞÖ ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ
¸üÆüÖŸÖ ®ÖÖÆüß. ÃŸµÖÖ®Ö ŸÖê ³ÖÏÖÓ×ŸÖ¤ü¿ÖÔ®Ö Æêü ÃÖÆüÖ †ÓŸÖ¸üÖµÖ ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ¯ÖÖŸÖôûß¾Ö¸ü“Öê †ÖÆêüŸÖ, ŸµÖÖ´Öãôêû ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú
¤ãü:ÜÖ ´ÆüÞÖ•Öê ¤üÖî´ÖÔ®ÖÃµÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖê. †ÖÃÖ®ÖÖ×¤ü †³µÖÖÃÖ Ûú¸üŸÖÖÓ®ÖÖ ×Ã£Ö¸üŸÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ®Ö —ÖÖ»µÖÖ®Öê ÛÓú¯Ö
ÃÖã™üÞÖê, ÆüÖŸÖÖ¯ÖÖµÖÖÓ®ÖÖ ´ÖãÓÝµÖÖ µÖêÞÖê ‡. †ÓÝÖ´Öê•ÖµÖŸ¾ÖÖ“Öß »ÖõÖÞÖê ˆŸ¯Ö®®Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®ÖêŸÖ
¾µÖŸµÖµÖ µÖêŸÖÖê ¾Ö †»Ö²¬Ö³Öæ×´ÖÛúŸ¾Ö ÆüÖ ×“Ö¢Ö ×¾ÖõÖê¯Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ Ûú¸üÞÖÖ¸üÖ †ÖÆêü. †®Ö¾Ö×Ã£ÖŸÖŸ¾ÖÖ´Öãôêû
†ÓÝÖ´Öê•ÖµÖŸ¾Ö µÖêŸÖê ¾Ö À¾ÖÖÃÖ-¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖ ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ ¸üÆüÖŸÖ ®ÖÖÆüß. ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö ´Ö®Ö ×Ã£Ö¸ü ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüßŸÖ.
£ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ ¾µÖÖ¬Öß´Öãôêû ¤ãü:ÜÖ¤üÖî´ÖÔ®ÖÃµÖ, ÃŸµÖÖ®Ö, ÃÖÓ¿ÖµÖ, ¯ÖÏ´ÖÖ¤ü, †Ö»ÖÃµÖ, †×¾Ö¸üŸÖß, ³ÖÏÖÓ×ŸÖ¤ü¿ÖÔ®ÖÖ´Öãôêû
¤üÖî´ÖÔ®ÖÃµÖ, À¾ÖÖÃÖ-¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü †»Ö²¬Ö³Öæ×´ÖÛúŸ¾Ö ¾Ö †®Ö¾Ö×Ã£ÖŸÖŸ¾Ö µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †ÓÝÖ´Öê•ÖµÖŸ¾Ö, ¤üÖî´ÖÔ®ÖÃµÖ,
À¾ÖÖÃÖ ¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖ Æêü ˆ¯Ö¦ü¾Ö †×¬ÖÛú ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖÓŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
´ÖÝÖ †ÖŸÖÖ Æêü †ÓŸÖ¸üÖµÖ ¾Ö ˆ¯Ö¦ü¾Ö ¤æü¸ü ÛúÃÖê Ûú¸üÖ¾ÖêŸÖ ? ŸµÖÖ¾Ö¸ü ÛúÖµÖ ˆ¯ÖÖµÖ †ÖÆêü? ŸµÖÖÃÖÖšüß
¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ¯Öãœüß»Ö ÃÖæ¡ÖÖÓŸÖæ®Ö ˆ¯ÖÖµÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü-
ŸÖŸ¯ÖÏ×ŸÖÂÖ¬ÖÖ£ÖÔ´ÖêÛúŸÖŸ¾ÖÖ³µÖÖÃÖ:……¯ÖÖ.µÖÖê.ÃÖæ.1-32……
¾Ö¸üß»Ö †ÓŸÖ¸üÖµÖÖ“Öê ×®Ö¸üÃÖ®ÖÖÃÖÖšüß ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß ‹ÛúÖ ŸÖŸ¾ÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ; ŸµÖÖ¾Ö¸ü
×“Ö¢Ö ×Ã£Ö¸ü Ûú¸üÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏÃÖŸ®Ö Ûú¸üÞÖê ÆüÖ“Ö ‹Ûú ˆ¯ÖÖµÖ †ÖÆêü. µÖÖÃÖÖšüß ´Ö®ÖÖÓŸÖ ÁÖ¬¤üÖ †ÃÖÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú
†ÖÆêü. ×Ã£ÖŸÖÖî µÖŸ®Ö: Æêü †³µÖÖÃÖÖ“Öê »ÖõÖÞÖ †ÖÆêü. ÃÖŸÖŸÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üßŸÖ ¸üÆüÖÞÖê, ¯ÖÏµÖŸ®Ö¯Öæ¾ÖÔÛú ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ
Ûú¸üßŸÖ ¸üÆüÖÞÖê ÆüÖ“Ö †ÓŸÖ¸üÖµÖ µÖÖ ˆ¯Ö¦ü¾ÖÖ¾Ö¸ü ´ÖÖŸÖ Ûú¸üÞµÖÖ“ÖÖ ˆ¯ÖÖµÖ †ÖÆêü. ÁÖ¬¤êü®Öê, ÛÓú™üÖôûÖ ®Ö Ûú¸üŸÖÖ,
×®Ö¸ÓüŸÖ¸ü, ÃÖŸÛúÖ¸üµÖãŒŸÖ †³µÖÖÃÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ. µÖÖêÝÖ Æêü“Ö ‹ÛúŸÖŸ¾Ö †Ó×ÝÖÛúÖºþ®Ö †³µÖÖÃÖ Ûêú»µÖÖÃÖ †›ü£Öôêû
†Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö“Ö ÝÖôæû®Ö ¯Ö›üŸÖÖŸÖ, ŸµÖÖÓ“ÖÖ ¯ÖÏ×ŸÖÂÖê¬Ö Ûú´Öß ÆüÖêŸÖÖê. ÆüôæûÆüôæû ´Ö®ÖÖ“Öß ÃÖÖ×Ÿ¾ÖÛúŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖ •ÖÖ‰ú®Ö
´Ö®Ö ‹ÛúÖÝÖÏ ÆüÖêÞµÖÖ“Öß ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖê. µÖÖêÝÖ ŸÖŸ¾ÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ´ÆüÞÖê•Ö µÖ´Ö×®ÖµÖ´ÖÖ×¤ü †Â™üÖÓÝÖÖ“ÖÖ
†³µÖÖÃÖ ÆüÖêµÖ.
¾µÖÖ×¬ÖÃŸµÖÖ®ÖÖ×¤ü ®Ö‰ú †ÓŸÖ¸üÖµÖ ¾Ö ŸµÖÖÓ“Öê ¤ãü:ÜÖÖ×¤ü ¯ÖÖ“Ö ×¾ÖõÖê¯Ö ÃÖÆü³Öã¾Ö ØÛú¾ÖÖ ˆ¯Ö¦ü¾ÖÖÓ¾Ö¸ü
´ÖÖŸÖ Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ×“Ö¢Ö¯ÖÏÃÖÖ¤ü®Ö ÛúÃÖê Ûú¸üÖ¾Öê Æêü ¯Öãœêü ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü.
46
´Öî¡ÖßÛúºþÞÖÖ´Öã×¤üŸÖÖê¯ÖêõÖÖÞÖÖÓ ÃÖãÜÖ¤ãü:ÜÖ¯ÖãÞµÖ×¾ÖÂÖµÖÖÞÖÖÓ ³ÖÖ¾Ö®ÖÖŸÖ×¿“Ö¢Ö¯ÖÏÃÖÖ¤ü´ÖË ……¯ÖÖ.µÖÖê.ÃÖæ.1-33……
ÃÖÖ¬ÖÛúÖ®Öê ÃÖãÜÖÖŸÖ ´Öî¡Öß, ¤ãü:ÜÖÖŸÖ ÛúºþÞÖÖ, ¯ÖãÞµÖÖÓŸÖ †Ö®ÖÓ¤ü ¾Ö ¯ÖÖ¯ÖÖÓŸÖ ˆ¯ÖêõÖÖ †ÃÖê ³ÖÖ¾Ö
šêü¾ÖÖ¾ÖêŸÖ. ¤îü®Öã×¤ü®Ö ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸üÖÓŸÖ †¾ÖŸÖß ³ÖÖê¾ÖŸÖß †®ÖêÛú “ÖÖÓÝÖ»µÖÖ ¾ÖÖ‡Ô™ü ÝÖÖêÂ™üß ‘Ö›üŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ×“Ö¢ÖÖÓŸÖ
†®ÖêÛú ŸÖ¸ÓüÝÖ ˆ´Ö™æü®Ö ÃÖãÜÖ ¤ãü:ÜÖÖ“µÖÖ ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ¯ÖÏÃÖÓÝÖß ÛúÖêÞÖŸÖê ³ÖÖ¾Ö ×“Ö¢ÖÖÓŸÖ
×®Ö´ÖÖÔÞÖ ¾ÆüÖ¾ÖêŸÖ ´ÆüÞÖ•Öê ×“Ö¢Ö ®ÖêÆü´Öß ¯ÖÏÃÖ®®Ö ¸üÖÆüß»Ö Æêü ¾Ö¸üß»Ö ÃÖæ¡ÖÖÓŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ÃÖãÜÖÖ×¾ÖÂÖµÖß
´Öî¡Öß ³ÖÖ¾Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü. ÛúÖêÞÖÖ×¾ÖÂÖµÖß †Ö®ÖÓ¤üÖ“Öß, ÃÖãÜÖÖ“Öß ¾ÖÖŸÖÖÔ ‹êÛúÖµÖ»ÖÖ ×´ÖôûÖ»Öß ×Ûú
†Ö¯ÖÞÖ×Æü ŸµÖÖ“µÖÖ †Ö®ÖÓ¤üÖŸÖ ÃÖÆü³ÖÖÝÖß ÆüÖê‰ú®Ö ×´Ö¡ÖŸ¾ÖÖ“Öß ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ µÖê‰ú ªÖ¾Öß. ŸµÖÖ“ÖÖ †Ö®ÖÓ¤ü ŸÖÖê“Ö
†Ö®ÖÓ¤ü ´ÖÖ—ÖÖ×Æü †ÃÖê ³ÖÖ¾Ö ÃÖŸÖŸÖ ´Ö®ÖÖÓŸÖ ˆŸ¯Ö®®Ö ÆüÖê‰ú®Ö ×“Ö¢ÖÖ“µÖÖ ×šüÛúÖÞÖß ¯ÖÏÃÖ®®ÖŸÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê.
ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ¯ÖÞÖê ¯ÖÏŸµÖêÛúÖÓŸÖ †¿Öß ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ ÆüÖê‡Ô»Ö“Ö †ÃÖê ®ÖÖÆüß. ÛúÖÆüß ¾ÖêôûÖ ¤ãüÃÖ·µÖÖ“µÖÖ ÃÖãÜÖÖ“ÖÖ Æêü¾ÖÖ,
†ÃÖæµÖÖ×Æü ¾ÖÖ™üŸÖê ¾Ö ×“Ö¢ÖÖÓŸÖ ÜÖê¤ü ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖÖê ¾Ö µÖÖêÝÖ ÃÖÖ¬Ö®ÖêŸÖ µÖÖ´Öãôêû †›ü£Öôêû ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖê‰ú
¿ÖÛúŸÖÖŸÖ. µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®ÖêÃÖÖšüß ×“Ö¢Ö¿Öã¬¤üß ±úÖ¸ü †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. †£ÖÖÔŸÖ Æüß ´Öî¡Öß ´Ö®ÖÖê´Ö®Ö ¾ÖÖ™ü»Öß
¯ÖÖ×Æü•Öê. ŸµÖÖ“Öê †Ö¯ÖÞÖ †×³Ö®ÖÓ¤ü®ÖÆüß Ûêú»Öê ¯ÖÖ×Æü•Öê. ŸµÖÖ“µÖÖ×¾ÖÂÖµÖß †×¬ÖÛú Ûú»µÖÖÞÖÖ“Öß ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ šêü¾Ö»Öß
¯ÖÖ×Æü•Öê.
†ÖŸÖÖ ÛúÖêÞÖß ¤ãü:ÜÖß ¾µÖ×ŒŸÖ ³Öê™ü»Öß ŸÖ¸ü ŸµÖÖ“µÖÖ ¤ãü:ÜÖÖ×¾ÖÂÖµÖß †Ö¯Ö»µÖÖ ´Ö®ÖÖÓŸÖ ÛúºþÞÖÖ
×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»Öß ¯ÖÖ×Æü•Öê. †ÃÖê ¾ÆüÖµÖ»ÖÖ ®ÖÛúÖê ÆüÖêŸÖê †¿Öß ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ ÆüÖê‰ú®Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¤ãü:ÜÖÖŸÖ †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ
ÃÖÆü³ÖÖÝÖß Ûúºþ®Ö ÃÖ×ÛÎúµÖ ÛúÖÓÆüß ´Ö¤üŸÖ Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê ÛúÖ? ŸÖê ®Ö •Ö´Ö»Öê ŸÖ¸ü ×®Ö¤üÖ®Ö ¿ÖÖ×²¤üÛú ÃÖÆüÖ®Öã³Öæ×ŸÖ
ŸÖ¸üß ¾µÖŒŸÖ Ûú¸üÖ¾Öß. ŸÖê ¤ãü:ÜÖ ÃÖÆü®Ö Ûú¸üÞµÖÖ“Öê ŸµÖÖ“µÖÖŸÖ ²Öôû µÖÖ¾Öê †¿ÖßÆüß ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ ´Ö®ÖÖÓŸÖ †ÖÞÖÖ¾Öß.
ŸµÖÖ“Öê ÃÖÖÓŸ¾Ö®Ö Ûú¸üÖ¾Öê. ¤ãü:ÜÖ Æü»ÖÛêú Ûú¸üÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ŸµÖÖ“µÖÖ ¤üÖêÂÖÖ¾Ö¸ü ØÛú¾ÖÖ “ÖãÛúß¾Ö¸ü ²ÖÖê™ü
¤üÖÜÖ¾Öæ®Ö †ÖÞÖÜÖß ×›ü¾Ö“Öæ ®ÖµÖê. µÖÖ“ÖÖ ¡ÖÖÃÖ †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ“Ö ÆüÖêŸÖÖê. ÛúºþÞÖê“ÖÖ ³ÖÖ¾Ö ´Ö®ÖÖÓŸÖ šêü¾Ö»ÖÖ ×Ûú
×“Ö¢Ö ¿ÖÖÓŸÖ ¸üÖÆüŸÖê. ÛúÖÆüß ¾ÖêôûÖ †ÃÖê ÆüÖêŸÖê Ûúß ÛúÖêšêü ¤ãü¸ü ¤ãü‘ÖÔ™ü®ÖÖ ‘Ö›üŸÖê, ˆ¤üÖ. ³ÖæÛÓú¯Ö. †¿ÖÖ¾Öêôûß
†Ö¯ÖÞÖ ÛúÖÓÆüß“Ö Ûúºþ ¿ÖÛúŸÖ ®ÖÖÆüß, ´ÖÖ¡Ö ŸµÖÖÓ®ÖÖ ¤ãü:ÜÖ —Öê»ÖÞµÖÖ“Öê ²Öôû »ÖÖ³ÖÖê, ¯Öã®ÆüÖ †ÃÖê ÃÖÓÛú™ü
ŸµÖÖÓ“µÖÖ¾Ö¸ü ®Ö µÖê¾ÖÖê †¿ÖÖ ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ šêü¾Ö»µÖÖŸÖ¸üß ´Ö®ÖÖ»ÖÖ ¿ÖÖÓŸÖ ¾ÖÖ™üŸÖê.
¯ÖãÞµÖ¾ÖÖ®Ö ¾µÖŒŸÖß“µÖÖ ×šüÛúÖÞÖß †Ö®ÖÓ¤üÖ“Öß ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ šêü¾ÖÖ¾Öß. ÃÖÓŸÖÖÓ“µÖÖ šüÖµÖß ¯ÖãÞµÖÖ“ÖÖ ÜÖæ¯Ö
ÃÖÖšüÖ †ÃÖŸÖÖê. ŸµÖÖÓ“µÖÖ ÃÖÖ×®®Ö¬µÖÖŸÖ •ÖÖ¾Öê. ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¾ÖÖÃŸÖ¾µÖÖ®Öê ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÞÖÃÖã¬¤üÖ ¯ÖãÞµÖ´ÖµÖ ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖÓ“ÖÖ
47
´ÖŸÃÖ¸ü, «êüÂÖ, Æêü™üÖôûÞÖß Ûúºþ ®ÖµÖê. †¿ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ¾ÖÖÝÖÞÖæÛúß®Öê ŸµÖÖÓ®ÖÖ ÛúÖÓÆüß ±ú¸üÛú ¯Ö›üŸÖ ®ÖÖÆüß;
†Ö¯Ö»Öê ×“Ö¢Ö ´ÖÖ¡Ö ÝÖœæüôû, ´Ö×»Ö®Ö ÆüÖêŸÖê. ÃÖŸÛéúŸµÖÖŸÖæ®Ö ¯ÖãÞµÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖê. ÃÖÓŸÖÖÓ“µÖÖ ÃÖÓÝÖŸÖßŸÖæ®Ö ÃÖŸÛú´ÖÔ
†Ö¯Ö»µÖÖ ÆüÖŸÖæ®Ö ‘Ö›üŸÖê ¾Ö †Ö¯Ö»Öß“Ö ¯ÖãÞµÖ¸üÖ¿Öß ¾ÖÖœüßÃÖ »ÖÖÝÖŸÖê. ¯ÖÖ¯ÖÖ“Ö¸üÞÖ Ûú¸üÞÖÖ¸üß ¾µÖŒŸÖß ÃÖ´ÖÖê¸ü
†Ö»Öß ×Ûú ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ˆ¢Ö´Ö ´ÖÖÝÖÔ ´ÆüÞÖ•Öê ŸµÖÖ»ÖÖ ™üÖôûÞÖê. ŸµÖÖ“Öß ˆ¯ÖêõÖÖ Ûú¸üÖ¾Öß. ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ®Ö ¯Ö¡ÖÖÓŸÖ †Ö¯ÖÞÖ
†®ÖêÛú ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ÝÖã®ÊÖ“µÖÖ ²ÖÖŸÖ´µÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê. †¿ÖÖ ²ÖÖŸÖ´µÖÖ¾Ö¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ®Ö Ûú¸üŸÖÖ ŸµÖÖ“Öß ˆ¯ÖêõÖÖ
Ûú¸üÖ¾Öß. †¿ÖÖ ²ÖÖŸÖ´µÖÖ ¾ÖÖ“ÖÞÖêÆüß ™üÖôûÖ¾Öê. †ÃÖê Ûêú»µÖÖ®Öê ´Ö®ÖÖŸÖ ¾ÖÖ‡Ô™ü, ×¾Ö¯Ö×¸üŸÖ ¤ãü:ÜÖ¤ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü
µÖêÞÖÖ¸ü ®ÖÖ×ÆüŸÖ.
2.2.3 ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Öà“ÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ÛúÖµÖ †ÖÆêü ŸµÖÖ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö ¾Ö ¯ÖÏÛúÖ¸ü Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ ?
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ¬ÖÖ¸üÞÖÖ ¾Ö ¬µÖÖ®ÖÖÃÖÖšüß †×³Ö¯ÖêŸÖ †ÃÖ»Öê»Öê ¿Ö¸üß¸üÃ£ÖîµÖÔ Æêü Ã®ÖÖµÖãÓ“µÖÖ ŸÖÖÛú¤üß¾Ö¸ü
Ã®ÖÖµÖã¿ÖŒŸÖß“ÖÖ ¾µÖµÖ Ûú¸üßŸÖ ÃÖ¸üôûÃÖÖê™ü ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûúºþ®Ö ‘ÖêÞµÖÖ“Öê Ã£ÖîµÖÔ ®ÖÖÆüß. ŸÖ¸ü Æêü Ã£ÖîµÖÔ ¯ÖÏÖÞÖÃÖÓŸÖã»Ö®ÖÖ®Öê
†ÖÞÖÖµÖ“Öê Ã£ÖîµÖÔ †ÖÆêü. ¯ÖÏÖÞÖÃÖÓŸÖã»Ö®ÖÖÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖÛú ŸÖß ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ²ÖîšüÛú ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûúºþ®Ö ‘µÖÖµÖ“Öß
†ÖÆêü. Šú•ÖãÛúÖµÖê´Ö¬µÖê ´Ö®Ö ¤êüÜÖß»Ö Šú•Öæ †ÃÖÖ¾Öê »ÖÖÝÖŸÖê. ÛúšüÖê¸ü ´Ö®ÖÖ“Öß »Ö¾Ö×“ÖÛúŸÖÖ, ÜÖÓ²Öß¸ü ´Ö®ÖÖ“Öß
´Öé¤ãüŸÖÖ †Ö×ÞÖ ³ÖŒÛú´Ö ´Ö®ÖÖ“Öß ¯ÖÖ¸ü¤ü¿ÖÔÛúŸÖÖ •ÖÖÞÖÞµÖÖÃÖÖšüß †Ö×ÞÖ “ÖÓ“Ö»Ö ´Ö®ÖÖ´ÖÖÝÖê ¤ü›ü»Öê»Öß ÃÖÜÖÖê»Ö
ÝÖÓ³Öß¸üŸÖÖ †Ö×ÞÖ †¯ÖÖ¸ü ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ ¬ÖãÓ›üÖôûÞµÖÖÃÖÖšüß †ÖÃÖ®Ö- ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öß ¯Ö×¸üµÖÖê•Ö®ÖÖ Ûêú»Öê»Öß †ÖÆêü.
†ÖÃÖ®Ö µÖÖ †ÓÝÖÖ»ÖÖ ±úÖ™üÖ ¤êü¾Öæ®Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ¾Ö¸ü ˆ›üß ´ÖÖ¸üÞÖê ØÛú¾ÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ›üÖ¾Ö»Öæ®Ö ¬µÖÖ®ÖÖ“Öß ÛúÖÃÖ
¬Ö¸ü®Öê Æêü Ûêú¾Öôû “ÖãÛúß“Öê ¾Ö †µÖÖêÝµÖ“Ö ®ÖÖÆüß ŸÖ¸ü Ã¾ÖŸÖ:“Öß“Ö Ûêú»Öê»Öß ±úÃÖ¾ÖÞÖæÛú †ÖÆêü. ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Öß Æêü
Ûêú¾Öôû 'µÖÖêÝÖß' ®ÖÖÆüß ŸÖ¸ü µÖÖêÝÖÛú»ÖÖ †ÖŸ´ÖÃÖÖŸÖ Ûêú»Öê»Öê µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡Ö–Ö †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ®Öß Ûêú»Öê»Öß µÖÖ
¿ÖÖÃ¡ÖÖ“Öß ´ÖÖÓ›üÞÖß, µÖÖê•Ö®ÖÖ ¾Ö ¯Ö¬¤üŸÖß µÖÖ Ûêú¾Öôû ¯ÖÏÖµÖÖê×ÝÖÛú“Ö ®ÖÖÆüß ŸÖ¸ü Ûú»ÖÖŸ´ÖÛú †ÖÆêü. ¯ÖÏŸµÖêÛú
ÃÖÖ¬ÖÛúÖŸÖ ®µÖã®ÖÝÖÓ›ü ˆŸ¯Ö®®Ö ®Ö ÆüÖêŸÖÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ®ÖÖ´ÖÖêÆü¸ü´Ö ®Ö Ûú¸üŸÖÖ Ûêú¾Öôû ŸµÖÖ“µÖÖ ˆŸÛúÂÖÖÔÃÖÖšüß ´ÆüÞÖæ®Ö
†Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖÖ“µÖÖ †ÖÜÖ®ÖßŸÖ ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ÃÖãÃÖæ¡ÖŸÖÖ šêü¾Ö»Öß †ÖÆêü. ŸÖÃÖê“Ö ¬µÖÖ®Ö ¬ÖÖ¸üÞÖê“ÖÖ †³µÖÖÃÖÆüß
“ÖœüŸÖÖ šêü¾Ö»ÖÖ †ÖÆêü. ´Öé¤ãü ÃÖÓ¾ÖêÝÖß ÃÖÖ¬ÖÛú ÃÖÖ¬ÖÛú ÆüÖ“Ö ¯Ö»»ÖÖ ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ¾Ö µÖ£ÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ÝÖÖšüŸÖÖê.
¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖÖŸÖ “ÖÖî£Öê †ÓÝÖ ´ÆüÞÖæ®Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü ŸµÖÖÃÖÖšüß ŸµÖÖÓ®Öß ¯ÖÖ“Ö ÃÖæ¡ÖÖÓŸÖ
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖŸÖß»Ö ´ÖÆüŸ¾ÖÖ“Öß ŸÖŸ¾Öê, ¾µÖÖÜµÖÖ, ¯ÖÏÛúÖ¸ü ¾Ö ¯Ö×¸üÞÖÖ´ÖÖÓ“Öê ×¾Ö¿»ÖêÂÖÞÖ Ûêú»Öê †ÖÆêü. ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öß ¾µÖÖÜµÖÖ ÃÖÖÓÝÖŸÖÖÓ®ÖÖ ¯Öãœüß»Ö ÃÖã¡Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü-
48
ŸÖ×Ã´Ö®ÃÖ×ŸÖ ¿¾ÖÖÃÖ¯ÖÏ¿¾ÖÖÃÖ µÖÖêÝÖÔ×ŸÖ×¾Ö“”êû¤ü: ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö: ……¯ÖÖµÖÖêÃÖæ2.49……
†ÖÃÖ®ÖÖÓŸÖ ×Ã£Ö¸üŸÖÖ †Ö»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ¿¾ÖÖÃÖ-¯ÖÏ¿¾ÖÖÃÖÖ“µÖÖ ÝÖŸÖß“ÖÖ ×¾Ö“”êû¤ü Ûú¸üÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê ÝÖŸÖß
²Ö¤ü»Ö®Öê (Ûú´Öß Ûú¸üÞÖê ¾ÖÖ £ÖÖÓ²Ö×¾ÖÞÖê µÖÖ ×ŸÖ®Æüß ¯ÖÏÛúÖ¸êü) µÖÖ»ÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ ÃÖæ¡ÖÖÓ“Öß
ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ ŸÖ×Ã´Ö®ÖË ÃÖ×ŸÖ Æêü ¯Ö¤ü ‘ÖÖ»Öæ®Ö Ûêú»Öß †ÖÆü ŸµÖÖŸÖæ®Ö ŸµÖÖÓ®Öß ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ †Ö¬Öß“Öê †ÓÝÖ •Öê
†ÖÃÖ®Ö µÖÖÛú›êü ×®Ö¤ìü¿Ö Ûêú»ÖÖ †ÖÆêü. ´ÆüÞÖ•Öê •µÖÖ®Öê †ÖÃÖ®ÖÖÓŸÖ ×Ã£Ö¸üŸÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûúºþ®Ö ´Ö®ÖÖ“Öß ¯ÖÞÖ
ÃÖ´ÖÖ¯Ö¢Öß †¾ÖÃ£ÖÖ ÃÖÖ¬µÖ Ûêú»Öß †ÖÆêü †ÃÖÖ“Ö ÃÖÖ¬ÖÛú ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖÃÖÖšüß †×¬ÖÛúÖ¸üß ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê, Æêü ŸµÖÖÓ®Öß
ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖß»ÖÖ“Ö ‡¿ÖÖ¸üÖ ¤êü‰ú®Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö Æüß ØÆü›üŸÖÖ ×±ú¸üŸÖÖ Ûú¸üÖ¾ÖµÖÖ“Öß ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ ®ÖÖÆüß,
ŸÖÃÖê Ûêú»Öê ŸÖ¸ü †×®ÖÂ™ü ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ. ÛúÖ¸üÞÖ ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Ö, ´Ö®ÖÖ“Öß †×Ã£Ö¸üŸÖÖ
µÖÖÓ“ÖÖ À¾ÖÖÃÖ-¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖÖ¾Ö¸ü ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê, ŸµÖÖ´Öãôêû ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ µÖêŸÖ
®ÖÖÆüß. ´ÆüÞÖæ®Ö †Ö¬Öß †ÖÃÖ®ÖÖÓŸÖß»Ö ÃÖÖ¬Ö®ÖêÛú›êü ×®Ö¤ìü¿Ö Ûêú»ÖÖ †ÖÆêü. †ÖÃÖ®ÖÖŸÖæ®Ö ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ×Ã£Ö¸üŸÖÖ ¾Ö
ÃÖãÜÖÛúÖ¸üÛúŸÖÖ (×Ã£Ö¸ü ÃÖãÜÖ´ÖÖÃÖ®Ö´ÖË), ¯ÖÏµÖŸ®Ö¯Öæ¾ÖÔÛú ×¿Ö×£Ö»ÖßÛú¸üÞÖ (¯ÖÏµÖŸ®Ö¿Öî×£Ö»µÖ ¾Ö ¯ÖÏµÖŸ®ÖÖÓŸÖ
¿Öî×£Ö»µÖ) ŸµÖÖŸÖã®Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêÞÖÖ¸üß ´Ö®ÖÖ“Öß ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ (†®ÖÓŸÖ ÃÖ´ÖÖ¯Ö×¢Ö) ¾Ö ŸµÖÖµÖÖêÝÖê ‘Ö›æü®Ö µÖêÞÖÖ¸üß
ŸÖŸÖÖê «Óü«üÖ®Ö×³Ö‘ÖÖŸÖ:…… †¿Öß ´Ö®ÖÖ“Öß †¾ÖÃ£ÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ —ÖÖ»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü“Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ“Öß ¯ÖæŸÖÔŸÖÖ
ÆüÖêŸÖê. †Â™üÖÓÝÖÖŸÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö“Ö †ÃÖê †ÓÝÖ †ÖÆêü ×Ûú ŸµÖÖ“µÖÖ ÛéúŸÖßŸÖ £ÖÖê›üß •Ö¸üß “ÖÛæú —ÖÖ»Öß ŸÖ¸ü
ŸµÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö †¯ÖÖµÖ ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê. †ÖÃÖ®ÖÖÓ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ —ÖÖ»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü À¾ÖÃÖ®ÖÖ“Öß ÝÖŸÖß Ûú´Öß —ÖÖ»Öê»Öß
†ÃÖŸÖê, ¿Ö¸üß¸üÖÓŸÖ ×Ã£Ö¸üŸÖÖ †Ö»Öß †ÃÖ»µÖÖ®Öê ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖÓŸÖ ¤üß‘ÖÔÛúÖôû ×Ã£Ö¸ü ¾Ö ÃÖãÜÖÛúÖ¸üÛú ²ÖÃÖÞµÖÖ“Öß
¯ÖÖ¡ÖŸÖÖ µÖêŸÖê ¾Ö ´Ö®Ö ¿ÖÖÓŸÖ ¾Ö ‹ÛúÖÝÖÏ ¾ÆüÖµÖ»ÖÖ »ÖÖÝÖŸÖê, ÆüÖ ÃÖ¾ÖÖÕ“ÖÖ“Ö †®Öã³Ö¾Ö †ÖÆêü.
ŸÖ×Ã´Ö®ÖË ÃÖ×ŸÖ ®ÖÓŸÖ¸ü À¾ÖÖÃÖ ¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖ µÖÖÓ“µÖÖ ÝÖŸÖß“ÖÖ ×¾Ö“”êû¤ü (ÝÖŸÖß ²Ö¤ü»ÖÞÖê) ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ÃÖÖ´ÖÖ®µÖŸÖ; ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ´ÖÖÞÖÃÖÖ“Öß À¾ÖÃÖ®Ö ÝÖ×ŸÖ ¤ü¸ü ×´Ö×®Ö™üÖ»ÖÖ 15 ŸÖê 18
‡ŸÖÛúß †ÃÖŸÖê. ¯ÖÏŸµÖêÛú À¾ÖÖÃÖÖÓŸÖ À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêÞÖê (À¾ÖÖÃÖ), À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÞÖê (¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖ) ¾Ö £ÖÖÓ²ÖÞÖê †ÃÖê ‘Ö™üÛú
†ÃÖŸÖÖŸÖ. •µÖÖ ¾Öêôêû»ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖ µÖÖÓ“Öß ÝÖŸÖß ÆêüŸÖãŸÖ: (•ÖÖÞÖß¾Öê®Öê, ÃÖ•ÖÝÖŸÖê®Öê) ²Ö¤ü»Ö»Öß •ÖÖŸÖê,
´ÆüÞÖ•Öê ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ À¾ÖÖÃÖÖ“Öß ÝÖŸÖß 12, 11, 10, 9 Ûú¸üßŸÖ •ÖÖÞÖê ØÛú¾ÖÖ 20, 21, 22, 23...... †¿Öß
¾ÖÖœü×¾ÖŸÖ •ÖÖÞÖê ØÛú¾ÖÖ ¯ÖæÞÖÔ¯ÖÞÖê £ÖÖÓ²Ö¾ÖÞÖê µÖÖ»ÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö †ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. Æüß ÝÖŸÖß ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ²Ö¬¤ü
»ÖµÖ²Ö¬¤üŸÖê®Öê Ûú´Öß •ÖÖÃŸÖ Ûú¸üÞÖê Æêü“Ö ´ÖÆüŸ¾ÖÖ“Öê †ÖÆêü.
49
ÝÖŸÖß“ÖÖ ¯ÖæÞÖÔ ×¾Ö“”êû¤ü ´ÆüÞÖ•Öê ÛãÓú³ÖÛú. ÆüÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ ¯ÖÏÛúÖ¸üÖ®Öê Ûêú»ÖÖ ŸÖ¸ü“Ö ŸÖÖê ÛãÓú³ÖÛú ÆüÖê‡Ô»Ö.
‹¸ü¾Öß ×®ÖÃÖÝÖÔŸÖ: ¯ÖÏŸµÖêÛú À¾ÖÖÃÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ÛúÖÓÆüß õÖÞÖ ÛúÖ ÆüÖê‡Ô®ÖÖ ÝÖŸÖß £ÖÖÓ²Ö»Öê»Öß“Ö †ÃÖŸÖê ØÛú¾ÖÖ ´ÖéŸµÖã®ÖÓŸÖ¸ü
ŸÖ¸ü À¾ÖÖÃÖ £ÖÖÓ²Ö»Öê»ÖÖ“Ö †ÃÖŸÖÖê ´ÆüÞÖæ®Ö µÖÖ»ÖÖ ÛãÓú³ÖÛú ´ÆüÞÖŸÖÖ µÖêÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß. ×¾Ö“”êû¤ü ´ÆüÞÖ•Öê
×¾Ö¿ÖêÂÖŸ¾ÖÖ®Öê, ×¾Ö×¿ÖÂšü ×¸üŸÖß®Öê Ûêú»Öê»ÖÖ ”êû¤ü ´ÆüÞÖ•Öê ×¾Ö“”êû¤ü ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ÛãÓú³ÖÛú ÆüÖêµÖ. ®ÖîÃÖÙÝÖÛú À¾ÖÖÃÖ
¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖÖ“µÖÖ (µÖÖ»ÖÖ“Ö ¯ÖÏÖÞÖÖ¯ÖÖ®Ö †ÃÖêÆüß ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.) ÝÖŸÖß¾Ö¸ü ×¾Ö×¿ÖÂšü ÆêüŸÖã®Öê, ÆêüŸÖã ¯Öã¸üÃÃÖ¸ü •Öê ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ
‘ÖÖŸÖ»Öê. •ÖÖŸÖê. ŸÖê ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸üÖÓŸÖ ´ÖÖê›üŸÖÖŸÖ. Æêü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ ´ÖÖ¡Ö •µÖÖ®Öê ŸµÖÖ®Öê µÖ£ÖÖ¿Ö×ŒŸÖ ¾Ö
ÆüôæûÆüôæû †ÖÞÖÖµÖ“Öê ´ÆüÞÖ•Öê ŸÖÖê ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ±ú»ÖÃ¾Öºþ¯Ö ÆüÖêŸÖÖê.
¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¯Öãœüß»Ö ÃÖæ¡ÖÖŸÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖÃÖÓ²ÖÓ¬Öß ŸÖß®Ö ¯ÖÏÛúÖ¸ü ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü ÃÖæ¡Ö ¯Öãœüß»Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê.
ÃÖæ¡Ö 50: ²ÖÖÊÖ³µÖ®ŸÖ¸üÃŸÖ´³Ö¾Öé×¢Ö¤êü¿ÖÛúÖ»ÖÃÖÓÜµÖÖ×³Ö: ¯Ö×¸ü¥üÂ™üÖê ¤üß‘ÖÔÃÖæõ´Ö:……
µÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öê ØÛú¾ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖ ÝÖŸÖß ×¾Ö“”êû¤üÖ“Öê 3 ¯ÖÏÛúÖ¸ü µÖÖ ÃÖæ¡ÖÖÓŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ.
ŸÖê ¯ÖÏÛúÖ¸ü ´ÆüÞÖ•Öê ²ÖÖÊ, †³µÖÓŸÖ¸ü ¾Ö ÃŸÖÓ³Ö †ÃÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ. Æêü ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ¤êü¿Ö, ÛúÖ»Ö ¾Ö ÃÖÓÜµÖÖ
µÖÖÓ®Öß ´ÖµÖÖÔ×¤üŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ ¾Ö †ÃÖê Æêü ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö †³µÖÖÃÖ Ûú¸üŸÖ ¤üß‘ÖÔ ÃÖæõ´Ö †ÃÖê ÆüÖêŸÖÖŸÖ. •Öê¾ÆüÖ À¾ÖÖÃÖ
¯ÖæÞÖÔ¯ÖÞÖê ²ÖÖÆêü¸ü ™üÖÛú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê ŸÖê¾ÆüÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ²ÖÖÊ ¾Öé×¢Ö †ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. •Öê¾ÆüÖ ²ÖÖÆêü¸üß»Ö ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ
(Æü¾ÖÖ) †ÖÓŸÖ ÜÖê“Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê, ŸÖê¾ÆüÖ ŸµÖÖ»ÖÖ†³µÖÓŸÖ¸ü ¾Öé×¢Ö ´Æü™ü»Öê •ÖÖŸÖê. •Öê¾ÆüÖ À¾ÖÖÃÖ ¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖ £ÖÖÓ²Ö×¾Ö»Öê
•ÖÖŸÖÖŸÖ ŸÖê¾ÆüÖ ÛãÓú³ÖÛú ØÛú¾ÖÖ ÃŸÖÓ³Ö¾Öé×¢Ö ´Æü™ü»Öê •ÖÖŸÖê. µÖÖ ×ŸÖ®Æüß ¯ÖÏÛúÖ¸üÖÓŸÖ ¤êü¿Ö, ÛúÖ»Ö ¾Ö ÃÖÓÜµÖÖ µÖÖÓ“µÖÖ
µÖÖêÝÖÖ®Öê ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ¤üß‘ÖÔ ¾Ö ÃÖæõ´Ö †ÃÖÖ ÆüÖêŸÖ •ÖÖŸÖÖê. ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖÓŸÖ ¤êü¿Ö ´ÆüÞÖ•Öê À¾ÖÖÃÖ, ¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖ ¾Ö
ÛãÓú³ÖÛú Ûú¸üŸÖÖÓ®ÖÖ †Ö•Öã²ÖÖ•Öã“µÖÖ †¾ÖµÖ¾Ö ¾ÖÖ Ã®ÖÖµÖãÓ¾Ö¸ü ÆüÖêÞÖÖ¸üÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö. À¾ÖÖÃÖ ¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖ ÆüÖêŸÖ
†ÃÖŸÖÖÓ®ÖÖ ˆ¤ü¸üÖÓŸÖß»Ö †¾ÖµÖ¾Ö, ˆ¤ü¸üÖ“Öê Ã®ÖÖµÖæ, ¯ÖÖšüß“Öê Ã®ÖÖµÖæ, ”ûÖŸÖß“µÖÖ Ø¯Ö•Ö·µÖÖŸÖ †ÃÖÞÖÖ¸êü Èü¤üµÖ,
À¾ÖÖÃÖ¯Ö™ü»Ö ‡. ¾Ö¸ü ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖê.
À¾ÖÖÃÖ ¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖ ×ÛúŸÖß ¤üß‘ÖÔ †ÖÆêü Æêü ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öê ÛúÖ»Ö´ÖÖ®Ö ÆüÖêµÖ. ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö •ÖÃÖ•ÖÃÖÖ ¤üß‘ÖÔ
ÆüÖêŸÖ •ÖÖŸÖÖê, ŸÖÃÖŸÖ¿Öß ‹Ûú ×´Ö×®Ö™üÖ“Öß †Ö¾ÖŸÖÔ®Öê 15 ¯ÖêõÖÖ Ûú´Öß ÆüÖêŸÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ. ¯Öæ¸üÛú ¸êü“ÖÛú ×¤ü‘ÖÔ ÆüÖêŸÖ
•ÖÖŸÖÖŸÖ. ŸÖÖê ×ÛúŸÖß ¤üß‘ÖÔÛúÖôû ÆüÖêŸÖÖê Æüß ÛúÖ»Ö¯Ö×¸üõÖÖ ÆüÖêµÖ. ŸÖÃÖê“Ö ¯Öæ¸üÛú ØÛú¾ÖÖ ¸êü“ÖÛúÖ®ÖÓŸÖ¸ü Ûêú»Öê»ÖÖ
ÛãÓú³ÖÛú ×ÛúŸÖß ÛúÖôû ×™üÛúŸÖÖê Æüß ¯ÖÞÖ ÛúÖ»Ö¯Ö×¸üõÖÖ ÆüÖêµÖ. ÛúÖôûÖ“µÖÖ †®ÖãÂÖÓÝÖÖ®Öê ŸµÖÖ“Öê ¤üß‘ÖÔ-ÃÖæõ´Ö Æêü ³Öê¤ü
ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
50
¾Ö¸üß»Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê Ûêú»Öê»Öê ¯Öæ¸üÛú-¸êü“ÖÛú-ÛãÓú³ÖÛú †¿Öß †Ö¾ÖŸÖÔ®Öê ×ÛúŸÖß ÆüÖêŸÖÖŸÖ Æêü ÃÖÓÜµÖÖ´ÖÖ®Ö ØÛú¾ÖÖ
ÃÖÓÜµÖÖ ¯Ö×¸üõÖÖ ÆüÖêµÖ. ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öß †Ö¾ÖŸÖÔ®Ö Æüß ÆüôæûÆüôæû(¿Ö®Öî:¿Ö®Öî:) —Öê¯ÖŸÖß»Ö †¿Öß“Ö ¾ÖÖœü¾ÖÖ¾ÖßŸÖ. Æüß
¾ÖÖœü †Öšü¾Ö›êü, ´ÖÆüß®Öê, ¾ÖÂÖÖÕ®Öß Ûú¸üßŸÖ •ÖÖ¾Öê, ´ÆüÞÖ•Öê †¯ÖÖµÖ ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. ŸÖÃÖê“Ö ŸÖÖê †³µÖÖÃÖ
´ÖÖÝÖÔ¤ü¿ÖÔÛúÖ“µÖÖ ÃÖ»»µÖÖ®Öê ¾Ö µÖ£ÖÖ¿Ö×ŒŸÖ“Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö Ûú¸üŸÖÖÓ®ÖÖ £ÖÛú¾ÖÖ, ÝÖã¤ü´Ö¸ü»µÖÖÃÖÖ¸üÜÖê
¾ÖÖ™üŸÖê, †Ã¾ÖÃ£Ö ¾ÖÖ™ü»Öê, ›üÖêŒµÖÖÓŸÖ •Ö›ü¯ÖÞÖÖ •ÖÖÞÖ¾Ö»ÖÖ ŸÖ¸ü ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ »ÖÖÝÖ»Öß“Ö ²ÖÓ¤ü
Ûú¸üÖ¾ÖÖ.
†¿ÖÖ ×¸üŸÖß®Öê ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ¤êü¿Ö, ÛúÖ»Ö, ÃÖÓÜµÖÖ ¯Ö¸üŸ¾Öê ¤üß‘ÖÔ ÆüÖê‰ú »ÖÖÝÖ»ÖÖ ×Ûú ¯ÖÏÖÞÖ¾Öé×¢Ö ×Ã£Ö¸ü
—ÖÖ»Öß ×Ûú ÃÖæõ´Ö ¯ÖÞÖ ÆüÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖê. ´Ö®ÖÖ“µÖÖ ¾Öé×¢Ö ÃÖæõ´Ö ¾Ö ‹ÛúÖÝÖÏ ÆüÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖÖŸÖ. ´Ö®Ö •Öê¾ÆüÖ ‹ÛúÖÝÖÏ
Ûú¸üÖ¾Öê »ÖÖÝÖŸÖê, ŸÖê¾ÆüÖ †Ö¯Ö»ÖÖ À¾ÖÖÃÖ £ÖÖÓ²Ö¾ÖÖ¾ÖÖ »ÖÖÝÖŸÖÖê ØÛú¾ÖÖ ŸÖÖê ÃÖæõ´Ö ÆüÖêŸÖÖê Æêü ÃÖ¾ÖÖÕ®ÖÖ“Ö ´ÖÖÆüßŸÖ
†ÖÆêü. ÃÖã‡ÔŸÖ ¤üÖê¸üÖ †Öê¾ÖŸÖÖÓ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ £ÖÖÓ²ÖŸÖÖê, ÛúÖÓÆüß ×šüÛúÖÞÖß ×“Ö¢Ö ‹ÛúÖÝÖÏ Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß À¾ÖÖÃÖ ¸üÖêÜÖÖ¾ÖÖ
»ÖÖÝÖŸÖÖê. Æêü ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖŸÖæ®Ö ‹ÛúÖÝÖÏ —ÖÖ»Öê»Öê ´Ö®Ö Æêü ¯Öãœêü ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü, ¬ÖÖ¸üÞÖÖ-¬µÖÖ®ÖÖÃÖÖšüß ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖê. Æüß“Ö
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖŸÖß»Ö ÃÖæõ´ÖŸÖÖ ÆüÖêµÖ.
¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ¯Öãœü“µÖÖ ÃÖæ¡ÖÖŸÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ²Ö§»Ö ÃÖÖÓÝÖŸÖÖŸÖ.
ÃÖæ¡Ö 51: ²ÖÖÊÖ³µÖ®ŸÖ¸ü×¾ÖÂÖµÖÖõÖê¯ÖÖ “ÖŸÖã£ÖÔ:……
µÖÖ ÃÖæ¡ÖÖŸÖæ®Ö “Ö¾Ö£µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“ÖÖ ÛãÓú³ÖÛú ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü. ¯Öæ¸üÛú, ¸êü“ÖÛú, ÛãÓú³ÖÛú (²ÖÖÊ ¾Ö
†ÓŸÖ:ÛãÓú³ÖÛú) µÖÖÓ“Öß †¯ÖêõÖÖ ®Ö šêü¾ÖŸÖÖ ŸµÖÖ“µÖÖ ¯Ö×»ÖÛú›êü ÆüÖêÞÖÖ¸üÖ •ÖÖê ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ŸÖÖê “ÖŸÖã£ÖÔ ØÛú¾ÖÖ
“Ö¾Ö£µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“ÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ÆüÖêµÖ. ÈüšüµÖÖêÝÖÖÓŸÖ •ÖÖê Ûêú¾Ö»Ö ÛãÓú³ÖÛú ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü ŸµÖÖ ÃÖ¥ü¿Ö ÆüÖ “ÖŸÖã£ÖÔ
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö †ÃÖÖ¾ÖÖ. ´ÖÖÝÖÔ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»µÖÖ ×¤ü‘ÖÔ ÃÖæõ´Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö “ÖÖ»Öæ †ÃÖŸÖÖÓ®ÖÖ ŸÖÖê Ûú¬Öß¯ÖÞÖ ÃŸÖÓ×³ÖŸÖ
ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê ×Ûú •µÖÖ¾Öêôûß ¯Öæ¸üÛú ¸êü“ÖÛú ÛãÓú³ÖÛú ÛúÖêÞÖŸÖÖÆüß ×ÛÎúµÖÖ ®ÖÖÆüß, ŸÖÖê Ûêú¾Ö»Ö ÛãÓú³ÖÛú ÆüÖêµÖ. µÖÖ
†¾ÖÃ£ÖêŸÖ ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ“Öß ÝÖ¸ü•Ö ¿Öæ®µÖ ¯ÖÏŸÖ ¯ÖÖêÆüÖê“ÖŸÖê, ¯ÖÞÖ ¿Öæ®µÖ ®ÖÖÆüß. ÛúÖ¸üÞÖ
×Ã£Ö¸üÃÖãÜÖ´ÖÖÃÖ®Ö´ÖË, ¯ÖÏµÖŸ®Ö¿Öî×£Ö»µÖ, †®ÖÓŸÖÃÖ´ÖÖ¯Ö×¢Ö ¾Ö ´Ö®ÖÖê¾Öé×¢ÖŸÖß»Ö ÃÖãõ´ÖŸÖÖ µÖÖ´Öãôêû ¿Ö¸üß¸ü ¾µÖÖ¯ÖÖ¸ü,
´Ö®ÖÖê¾µÖÖ¯ÖÖ¸ü Æêü Ûêú¾Öôû ®ÖÖ´Ö´ÖÖ¡Ö “ÖÖ»Öæ †ÃÖŸÖÖŸÖ. •Öß ÛúÖÓÆüß ¯ÖÏÖÞÖ¿ÖŒŸÖß »ÖÖÝÖŸÖê ŸÖß Ûêú¾Öôû Æü¾Öê“µÖÖ
†ÖÓŸÖ²ÖÖÆêü¸ü ÆüÖ»Ö“ÖÖ»ÖßŸÖæ®Ö (¾µÖŸÖßÛú¸üÞÖÖŸÖæ®Ö) ¯Öã¸ü×¾Ö»Öß •ÖÖŸÖê, ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß ¯ÖÏµÖŸ®ÖÖÓ“Öß ŸµÖÖ»ÖÖ
51
†Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ ®ÖÃÖŸÖê. ¬µÖÖ®ÖÖ“µÖÖ †¾ÖÃ£ÖêŸÖ †ÃÖÖ ÛãÓú³ÖÛú ÃÖÖ¬Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê. µÖÖ †¾ÖÃ£ÖêŸÖ ´Ö®Ö ¾Öé×¢Ö¿Öæ®µÖ
ÆüÖêŸÖê ¾Ö ×®ÖÙ¾ÖÛú»¯Ö ÃÖ´ÖÖ¬ÖßÛú›êü ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖÖê.
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öê ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö:
ÃÖæ¡Ö 52: ŸÖŸÖ: õÖßµÖŸÖê ¯ÖÏÛúÖ¿ÖÖ¾Ö¸üÞÖ´ÖË …
µÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ´Öãôêû ×“Ö¢ÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÏÛúÖ¿ÖÖ¾Ö¸ü •Öê †Ö¾Ö¸üÞÖ †Ö»Öê»Öê †ÖÆêü †ÖÆêü ŸÖê
õÖßÞÖ ÆüÖêŸÖ •ÖÖŸÖê, ×¾Ö¸üôû ÆüÖêŸÖ •ÖÖŸÖê. ×“Ö¢Ö Æêü Ã¾Ö³ÖÖ¾ÖŸÖ: ¯ÖÏÛúÖ¿ÖÛú, ÃÖŸ¾ÖµÖãŒŸÖ †ÃÖŸÖê. ¯ÖÞÖ ¸ü•ÖÖê-ŸÖ´ÖÖê
´Öæ»ÖÛú ¾ÖÖÃÖ®ÖÖÓ®Öß ŸµÖÖ¾Ö¸ü †Ö¾Ö¸üÞÖ ‘ÖÖŸÖ»Öê»Öê †ÃÖŸÖê. •ÖÃÖê †Ö³ÖÖôû †Ö»Öê †ÃÖŸÖÖ ¤îü×¤ü¯µÖ´ÖÖ®Ö ÃÖæµÖÖÔ“Öê
ŸÖê•Ö õÖßÞÖ ÆüÖêŸÖê ¾Ö †Ö³ÖÖôû ×¾Ö¸üôû —ÖÖ»Öê ×Ûú ¯Öã®Ö: ÃÖæµÖÔ ŸÖê•ÖÖ®Öê ŸÖôû¯ÖŸÖÖÓ®ÖÖ ×¤üÃÖŸÖÖê, ŸµÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê
×“Ö¢ÖÖ¾Ö¸ü ³ÖÖêÝÖÖ£ÖÔ †¿ÖÖ ¸ü•Öß ŸÖ´ÖÖêÝÖãÞÖÖÓ“Öê †Ö¾Ö¸üÞÖ †ÃÖŸÖê. Æêü †Ö¾Ö¸üÞÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ®Öê
õÖßÞÖ ÆüÖêŸÖ •ÖÖ‰ú®Ö ×“Ö¢Ö ¸ü•ÖÖê-ŸÖ´ÖÖêÝÖãÞÖ¸ü×ÆüŸÖ ÆüÖê‰ú®Ö ¯ÖÏÛúÖ¿ÖÛú †¿ÖÖ ÃÖŸ¾Ö ÝÖãÞÖÖÓ®Öß ŸÖôû¯Öæ »ÖÖÝÖŸÖÖê.
µÖ£ÖÖ£ÖÔ –ÖÖ®ÖÖ“Öß ¯ÖÏ×“Ö×ŸÖ µÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖê. ¯ÖÏÖÞÖ ×®ÖÝÖÏÆüÖ®Öê –ÖÖ®Öë×¦üµÖê, ´Ö®Ö ²Öã×¬¤ü µÖÖÓŸÖß»Ö ´ÖÖêÆü, ´ÖÖµÖÖ,
ÛúÖ´ÖÛÎúÖê¬ÖÖ×¤ü ¾Öé×¢Ö Ûú´Öß Ûú´Öß ÆüÖêŸÖ ×¾Ö¸üôû ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ÆüôæûÆüôæû †ÖŸ´ÖÃÖÖõÖÖŸÛúÖ¸üÖ“µÖÖ ¬ÖÖ¸üÞÖÖ×¤ü
¯ÖÖµÖ·µÖÖ ÃÖÖšüß ´Ö®ÖÖê³Öæ×´ÖÛúÖ ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖê, Æêü ¯Öãœüß»Ö ÃÖæ¡ÖÖÓŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü.
ÃÖæ¡Ö 53: ¬ÖÖ¸üÞÖÖÃÖã“Ö µÖÖêÝµÖŸÖÖ ´Ö®ÖÃÖ:……
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ ÃÖÖ¬Ö®ÖêŸÖæ®Ö ¯ÖÏÖÞÖ ×®ÖÝÖÏÆü Ûêú»ÖÖ ×Ûú ¸ü•ÖÖê-ŸÖ´ÖÖê ÝÖãÞÖÖÓ“ÖÖ »ÖµÖ ÆüÖêŸÖÖê. ²Öã×¬¤ü,
´Ö®ÖÖÃÖ×ÆüŸÖ ‡Ó×¦üµÖÖÓ“µÖÖ ×šüÛúÖÞÖß †ÃÖ»Öê»µÖÖ ¸ü•Ö-ŸÖ´Ö ¾Öé×¢Ö õÖßÞÖ ÆüÖêŸÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ. ¾ÖÖÃÖ®ÖÖ ¤ãü²ÖÔ»Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
ÃÖÖ×Ÿ¾ÖÛú ¯ÖÏÛúÖ¿ÖÛú ¾Öé¢Öß¾Ö¸üß»Ö †Ö¾Ö¸üÞÖ ×¾Ö¸üôû ÆüÖêŸÖê. ‡Ó×¦üµÖÖÓ“Öß ×¾ÖÂÖµÖÖÛú›üß»Ö †Öêœü Ûú´Öß Ûú´Öß ÆüÖêŸÖ
ŸÖß ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸üÖ“µÖÖ ×ÛÎúµÖêÃÖÖšüß µÖÖêÝµÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ÃÖæõ´Ö —ÖÖ»ÖÖ ×Ûú ´Ö®Ö¯ÖÞÖ ¿ÖÖÓŸÖ, ÃÖæõ´Ö ¾Ö ‹ÛúÖÝÖÏ
ÆüÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖê Æüß ´Ö®ÖÖ“Öß ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ, ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ ¬ÖÖ¸üÞÖÖ-¬µÖÖ®Ö µÖÖÓ“µÖÖ ÃÖÖ¬Ö®ÖêÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. Æüß
†¾ÖÃ£ÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü“Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê. ´ÆüÞÖæ®Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öß ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ Ûú¸üÞÖÖ¸üÖ ÃÖÖ¬ÖÛú“Ö ¬µÖÖ®Ö-
¬ÖÖ¸üÞÖê“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ“ÖÖ †×¬ÖÛúÖ¸üß ÆüÖêŸÖÖê.
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öê ÃÖÓ×õÖ¯ŸÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö:
1) À¾ÖÃÖ®ÖêØ¦üµÖê ¾Ö ±ãú¯Ö±ãúÃÖê µÖÖÓ“Öß ÛúÖµÖÔõÖ´ÖŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê. •ÖÖÃŸÖßŸÖ †Öò×ŒÃÖ•Ö®Ö ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.
2) †ÓŸÖÃ¡ÖÖ¾Öß ÝÖÏÓ£Öß ¯ÖÏÞÖÖ»ÖßŸÖ ÃÖã¬ÖÖ¸üÞÖÖ ÆüÖêŸÖê.
52
3) ´Ö••ÖêÃÖÓÃ£Öê»ÖÖ •ÖÖÝÖéŸÖß µÖê‰ú®Ö ²Öã×¬¤ü“ÖÖ ×¾ÖÛúÖÃÖ ÃÖÖ¬Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.
4) ®ÖÖ›üß¿Öã¬¤üß ÆüÖê‰ú®Ö †Ö¸üÖêÝµÖ“ÖÖ »ÖÖ³Ö.
5) È¤üµÖÖ¾Ö¸ü “ÖÖÓÝÖ»ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖê.ü
2.2.4- ²Ö×Æü¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ ¾Ö †ÓŸÖ¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ.
²Ö×Æü¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ -
¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»µÖÖ †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö †Öšü †ÓÝÖÖ¯ÖîÛúß ¯Ö×Æü»µÖÖ ¯ÖÖ“Ö †ÓÝÖÖÓ®ÖÖ ²Ö×Æü¸ÓüÝÖ
µÖÖêÝÖ ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü †Ö×ÞÖ ¿Öê¾Ö™ü“µÖÖ ŸÖß®Ö †ÓÝÖÖÓ®ÖÖ †ÓŸÖ¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü ÛúÖ¸üÞÖ ¯Ö×Æü»µÖÖ ¯ÖÖ“Ö
†ÓÝÖÖŸÖ (µÖ´Ö, ×®ÖµÖ´Ö, †ÖÃÖ®Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü) µÖÖŸÖ ×“Ö¢Ö ×®Ö¸üÖê¬ÖÖ“ÖÖ £Öê™ü †¾Ö»ÖÓ²Ö Ûêú»ÖÖ •ÖÖŸÖ
®ÖÖÆüß ¯Ö¸ÓüŸÖ´Ö ŸµÖÖ ¯ÖÖ“Ö †ÓÝÖÖ“ÖÖ ÃÖ¸üÖ¾Ö ‹ÛúÖ ŸÖ·Æê®Öê £Öê™êü ×®Ö¸üÖê¬ÖÖ“Öß ŸÖµÖÖ¸üß †ÃÖŸÖê. ¿Öê¾Ö™ü“µÖÖ ŸÖß®Ö
†ÓÝÖÖ´Ö¬µÖê ×®Ö¸üÖê¬ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏŸµÖõÖ ÃÖ¸üÖ¾Ö Ûêú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê ¯ÖÞÖ '²Ö×Æü¸ÓüÝÖ' µÖÖêÝÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ Ûêú»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü“Ö
'†ÓŸÖ¸üÝÖ' µÖÖêÝÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ¿ÖŒµÖ †ÖÆêü. †£ÖÖÔŸÖ ¬ÖÖ¸üÞÖÖ, ¬µÖÖ®Ö †Ö×ÞÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß“µÖÖ ÃÖ¸üÖ¾ÖÖÃÖÖšüß
²Ö×Æü¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ †ÖÆêü ¤êüÆü Æêü †ÖŸ´µÖÖ“Öê ´ÖØ¤ü¸ü †ÖÆêü Ã¾Ö“”û ´ÖÓ×¤ü¸üÖŸÖ ¯ÖÏ¾Öê¿Ö Ûú¸üŸÖÖ“Ö ¿Öã¬¤ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü •ÖÖÝÖéŸÖ
ÆüÖêŸÖÖŸÖ ŸµÖÖ“Ö¯ÖÏ´ÖÖ®Öê Ã¾Ö“”û ¤êüÆüÖŸÖ ×®Ö´ÖÔôû ´Ö®ÖÖ“ÖÖ ¾ÖÖÃÖ †ÃÖŸÖÖê †Ö×ÞÖ †ÃÖê ¿Ö¸üß¸ü †ÖŸ´µÖÖ»ÖÖ ÃÖãµÖÖêÝÖ
†ÃÖê Ã£ÖÖ®Ö †ÖÆêü. ¿Ö¸üß¸ü Æêü †ÖŸ´Ö¿ÖÖê¬ÖÖÃÖÖšüß ‡ÔÀ¾Ö¸üÖ®Öê ×¤ü»Öê»Öê ³ÖÖÓ›ü¾Ö»Ö †ÖÆêü. •µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖ®Öê ¬ÖãŸÖÔ
¾µÖÖ¯ÖÖ¸üß ®Ö±úÖ Ûúºþ®Ö ‘ÖêÞµÖÖÃÖÖšüß ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸üÛãú¿Ö»ÖŸÖê®Öê ³ÖÖÓ›ü¾Ö»Ö ¾ÖÖ¯Ö¸üŸÖÖê ŸµÖÖ“Ö¯ÖÏ´ÖÖ®Öê ÃÖÖ¬Ö®Öê“Öê ±úÖµÖ¤êü
ˆ¯Ö³ÖÖêÝÖÞµÖÖÃÖÖšüß ÃÖÖ¬ÖÛúÖ»ÖÖ µÖ´Ö, ×®ÖµÖ´Ö, †ÖÃÖ®Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö µÖÖÓ“µÖÖ ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ®Öê ÛúÃÖ»Öê»ÖÖ ¤êüÆü
¾ÖÖ¯Ö¸üÖ¾ÖÖ »ÖÖÝÖŸÖÖê µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®ÖêŸÖ ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê †Ö¸üÖêÝµÖ ¾Ö Ã£ÖîµÖÔ †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖŸÖê. ¿Ö¸üß¸ü ¿Öã¬¤ü ¾Ö ×®Ö¸üÖêÝÖß
šêü¾ÖÞÖê Æüß Ûîú¾Ö»µÖÖ“Öß ¯ÖÏ£Ö´Ö ¯ÖÖµÖ¸üß †ÃÖŸÖê. Æüß“Ö '²Ö×Æü¸ÓüÝÖ ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ' ØÛú¾ÖÖ ¤êüÆü¿Öã¬¤üß“Öß ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ.
µÖ´Ö×®ÖµÖ´ÖÖƒƒÃÖ®Ö¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü¬ÖÖ¸üÞÖÖ¬µÖÖ®ÖÃÖ´ÖÖ¬ÖµÖÖêƒÂ™üÖ¾Ö’ûÝÖÖ×®Ö…
(¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖÃÖæ¡Ö, ÃÖÖ¬Ö®Ö¯Ö¤ü, ÃÖæ¡Ö 29)
µÖ´Ö, ×®ÖµÖ´Ö, †ÖÃÖ®Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü, ¬ÖÖ¸üÞÖÖ, ¬µÖÖ®Ö, ÃÖ´ÖÖ¬Öß, Æüß µÖÖêÝÖÖ“Öß †Öšü †ÓÝÖê
ÆüÖêŸÖ. ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖÝÖ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê †ÖÆêüŸÖ. µÖÖÓ¯ÖîÛúß ÛúÖÆüß †ÓÝÖê †ŸµÖÖ¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêüŸÖ †Ö×ÞÖ ÛúÖÆüß
×ŸÖŸÖÛúß ®ÖÖÆüßŸÖ. †¿Öß †ÓÝÖê •Öß †ŸµÖÖ¾Ö¿µÖÛú ®ÖÖÆüßŸÖ, ŸµÖÖÓ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ®Ö Ûêú»µÖÖÃÖ ŸÖê¾Öœüß µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®ÖÖ
†¯Öã¸üß ¸üÖÆüß»Ö. ¯ÖÞÖ ÛúÖÆüß †ÓÝÖê †ŸµÖÖ¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ“Öß ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ ®Ö Ûêú»µÖÖÃÖ ´ÖÖ¡Ö ¾µÖŒŸÖß
53
'µÖÖêÝÖ³ÖÏÂ™ü' ÆüÖêŸÖê. (†ÃÖÖ ÃÖÖ¬ÖÛú, Ûúß •µÖÖ“Öß µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®ÖÖ £ÖÖÓ²Ö»Öß †ÖÆêü ØÛú¾ÖÖ ³ÖÏÂ™ü —ÖÖ»Öß †ÖÆêü.)
¿Ö¸üß¸üÖ“Öê ÛúÖÆüß †¾ÖµÖ¾Ö •ÖÃÖê Èü¤üµÖ, ´Öæ¡ÖØ¯Ö›ü, ´Öë¤æü ÃÖŸÖŸÖ ÛúÖ´Ö Ûú¸üŸÖÖŸÖ. ¯ÖÞÖ ‡ŸÖ¸ü ÛúÖÆüß †¾ÖµÖ¾Ö
•ÖÃÖê ¯ÖÖµÖ, ÃÖŸÖŸÖ ÛúÖ´Ö Ûú¸üßŸÖ ®ÖÖÆüßŸÖ. ŸµÖÖ“Ö ¸üßŸÖß®Öê µÖÖêÝÖ ÃÖÖ¬Ö®ÖêŸÖÆüß ÛúÖÆüß †ÓÝÖÖÓ“Öß ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ ®ÖêÆü´Öß“Ö
¯ÖÏÖ´ÖãÜµÖÖ®Öê Ûú¸üÖ¾Öß »ÖÖÝÖŸÖê, ŸÖ¸ü ‡ŸÖ¸üÖÓ“Öß •Öºþ¸üß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê. µÖê£Öæ®Ö ¯Öãœüß»Ö ÃÖæ¡ÖÖŸÖ †ÓÝÖÖÓ“Öß ´ÖÖ×ÆüŸÖß ×¤ü»Öê»Öß
†ÖÆêü.
1. µÖ´Ö
†ØÆüÃÖÖÃÖŸµÖÖÃŸÖêµÖ²ÖÎÉ“ÖµÖÖÔ¯Ö×¸üÝÖÏÆüÖ: µÖ´ÖÖ: (¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖÃÖæ¡Ö, ÃÖÖ¬Ö®Ö¯ÖÖ¤ü, ÃÖæ¡Ö 30)
†ØÆüÃÖÖ, ÃÖŸµÖ, †ÃŸÖêµÖ, ²ÖÎÉ“ÖµÖÔ ¾Ö †¯Ö×¸üÝÖÏÆü (¤ãüÃÖ·µÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ÛúÖÆüß ®Ö ‘ÖêÞÖê) Æêü ¯ÖÖ“Ö µÖ´Ö ÆüÖêŸÖ.
µÖ´Ö †Ö¯Ö»Öê ‡ŸÖ¸üÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Öê (×®ÖÃÖÝÖÖÔÃÖÆü) ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü, ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö, ×®Ö×¿“ÖŸÖ Ûú¸üŸÖÖŸÖ ´ÆüÞÖæ®Ö,
¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖÝÖŸÖ †ÃÖê ´ÖÖ®Ö»Öê †ÖÆêü, Ûúß 'µÖ´ÖÖ“Ö' †³µÖÖÃÖ ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ, µÖ´ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ
µÖÖêÝÖÖ“µÖÖ ‡ŸÖ¸ü †ÓÝÖÖÓ“Öß ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ ±ú»Ö¤üÖµÖÛú šü¸üÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß. †¿ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸êü, µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®ÖêÃÖÖšüß 'µÖ´Ö' Æüß
†ŸµÖÖ¾Ö¿µÖÛú ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ ÝÖÖêÂ™ü †ÖÆêü.
'µÖ´Ö' ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ ®Ö Ûêú»µÖÖÃÖ ŸÖã´Æüß µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖŸÖ ¯ÖÏÝÖŸÖß Ûúºþ ¿ÖÛúÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß. ‡ŸÖÛêú“Ö ®ÖÖÆüß ŸÖ¸ü
•µÖÖ®Öê ¯ÖÏÝÖŸÖß Ûêú»Öß †ÖÆêü ŸÖÖêÆüß ÜÖÖ»Öß µÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê, µÖÖêÝÖ³ÖÏÂ™ü ÆüÖêŸÖÖê - ×¾ÖÀ¾ÖÖ×´Ö¡ÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ŸµÖÖ»ÖÖ ¯Ö¸üŸÖ
¯ÖÏ£Ö´Ö¯ÖÖÃÖæ®Ö ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ Ûú¸üÖ¾Öß »ÖÖÝÖŸÖê. µÖÖêÝÖ Æüß ‹Ûú •Öß¾Ö®Ö¯Ö¬¤üŸÖß †ÖÆêü •Öß ‹ÛúÖŸ´Ö¤ü¿ÖÔ®ÖÖ¾Ö¸ü
†Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ †ÃÖÖ¾Öß. ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö †Ö¯Ö»Öê ‡ŸÖ¸üÖÓ¿Öß ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö, ´ÆüÞÖ•Öê“Ö 'µÖ´Ö' ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ-‹ÛúÖŸ´ÖŸÖê¾Ö¸ü †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ
†ÃÖÖ¾Öß. †¿ÖÖ ¸üßŸÖß®Öê •Ö¸ü †Ö¯ÖÞÖ †ØÆüÃÖÖ, ÃÖŸµÖ ‡ŸµÖÖ¤üà“Öê ¯ÖÖ»Ö®Ö ‹ÛúÖŸ´Ö ³ÖÖ¾ÖÖ“ÖÖ ¥ü×Â™üÛúÖê®Ö ®Ö
ÃÖ´Ö•ÖŸÖÖ Ûêú»Öê ŸÖ¸ü †Ö¯Ö»Öß ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ “ÖãÛúß“Öß šüºþ ¿ÖÛêú»Ö. µÖ´ÖÖ“Öß ¯ÖÏŸµÖêÛú ²ÖÖ•Öæ ×¾ÖÃŸÖÖ¸üÖ®Öê ÃÖ´Ö•ÖÞÖê
†Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü.
†ØÆüÃÖÖ
†Ö¯Ö»µÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖÓ®Öß, ¿Ö²¤üÖÓ®Öß, ÛéúŸÖà®Öß ÛúÖêÞÖÖ»ÖÖÆüß ¤ãü:ÜÖ ®Ö ¤êüÞÖê ¾Ö ‹ÛúÖŸ´ÖŸÖê»ÖÖ, †×ÃŸÖŸ¾ÖÖ“µÖÖ
†ÜÖÓ›üŸ¾ÖÖ»ÖÖ ²ÖÖ¬ÖÖ ®Ö †ÖÞÖÞÖê.
54
´ÖÆüÖ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ÁÖßÛéúÂÞÖ †•ÖãÔ®ÖÖ»ÖÖ µÖã¬¤ü Ûú¸üÞµÖÖ“ÖÖ †Ö¤êü¿Ö ¤êüŸÖÖŸÖ †Ö×ÞÖ ŸµÖÖ“Ö ÁÖßÛéúÂÞÖÖ»ÖÖ µÖÖêÝÖêÀ¾Ö¸ü
´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. Æêü ¾Ö¸ü ¾Ö¸ü ¯ÖÖÆüŸÖÖ ¯Ö¸üÃ¯Ö¸ü×¾Ö¸üÖê¬Öß †ÖÆêü, ¯ÖÞÖ †ØÆüÃÖê“ÖÖ ÜÖ¸üÖ †£ÖÔ ÃÖ´Ö•Ö»ÖÖ ŸÖ¸ü“Ö µÖÖ“ÖÖ
ˆ»ÖÝÖ›üÖ ÆüÖêŸÖÖê. µÖÖ“Öê ÛúÖ¸üÞÖ Æêü †ÖÆêü, Ûúß õÖ×¡ÖµÖÖ“Öê ÛúŸÖÔ¾µÖ †ÖÆêü, †×ÃŸÖŸ¾ÖÖ“µÖÖ ‹ÛúÖŸ´Öê“Öê ¸üõÖÞÖ
Ûú¸üÞÖê. ÛúÖî¸ü¾Ö ¬Ö´ÖÖÔ×¾Öºþ¬¤ü ÝÖê»Öê †Ö×ÞÖ †¿ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸êü ‹ÛúÖŸ´ÖŸÖê×¾Öºþ¬¤ü ¾ÖÖÝÖ»Öê. †¿ÖÖ †¬Ö´ÖáµÖÖÓ®ÖÖ
•µÖÖÓ®Öß †×ÃŸÖŸ¾ÖÖ“µÖÖ ‹ÛúÖŸ´ÖŸÖê»ÖÖ ¬ÖÖêÛúÖ ×¤ü»ÖÖ †ÖÆêü, ŸµÖÖÓ®ÖÖ £ÖÖÓ²Ö¾ÖÞÖê Æêü †•ÖãÔ®ÖÖ“Öê ÛúŸÖÔ¾µÖ“Ö ÆüÖêŸÖê.
†ÃÖê Ûú¸üÖµÖ»ÖÖ †•ÖãÔ®Ö ´ÖÖÝÖê¯Öãœêü Ûú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ, ´ÆüÞÖã®Ö µÖÖêÝÖêÀ¾Ö¸ü ÁÖßÛéúÂÞÖÖÓ®Öß ŸµÖÖ»ÖÖ ³ÖÝÖ¾Ö¤ËüÝÖßŸÖÖ -
µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖŸÖæ®Ö ´ÖÖÝÖÔ¤ü¿ÖÔ®Ö Ûêú»Öê. †ØÆüÃÖÖ Æêü ‹Ûú ¾ÖîµÖ×ŒŸÖÛú ÛúÖ´ÖÖ ®ÖµÖê. ŸµÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ †ÃÖÖ ®ÖÖÆüß, Ûúß
‹ÜÖÖ¤üÖ †ÖŸÖÓÛú¾ÖÖ¤üß ÝÖ™ü †Ö¯Ö»µÖÖ »ÖÖêÛúÖÓ¾Ö¸ü Æü»»ÖÖ Ûú¸üß»Ö †Ö×ÞÖ ŸÖ¸üß †Ö¯ÖÞÖ †ÃÖê ´ÆüÞÖæ, Ûúß
†Ö´Æüß †ØÆüÃÖê“Öê ¯ÖÖ»Ö®Ö Ûú¸üŸÖÖê †Ö×ÞÖ ´ÆüÞÖæ®Ö †¿ÖÖ †¬Ö´Öá, †ÖŸÖÓÛú¾ÖÖ¤üß ¿Ö¡ÖæÓ“µÖÖ Èü¤üµÖÖŸÖ †ØÆüÃÖê“ÖÖ
¾ÖÖ¯Ö¸ü Ûúºþ®Ö ²Ö¤ü»Ö ‘Ö›ü¾ÖÖµÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûúºþ. ØÆüÃÖÛú »ÖÖêÛú •Öê ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ»ÖÖ ¤ãüÜÖÖ¯ÖŸÖ Ûú¸üŸÖÖŸÖ ŸµÖÖÓ®ÖÖ
ÃÖÆü®Ö Ûú¸üÞÖê Æêü“Ö ØÆüÃÖÖŸ´ÖÛú †ÖÆêü. †¿ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸êü ÃÖß´Öê¾Ö¸ü Ã¾ÖŸÖ:“µÖÖ »ÖÖêÛúÖÓ“Öê ¸üõÖÞÖ Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß
»ÖœüÞÖÖ¸üÖ ÃÖî×®ÖÛúÖ®Öê †Ö¯Ö»µÖÖ »ÖÖêÛúÖÓ®ÖÖ Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß, ×²ÖÎ×™ü¿Ö ¸üÖ•µÖÖ“µÖÖ †ŸµÖÖ“ÖÖ¸üÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö
´ÖãŒŸÖ Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß »Öœü»Öê ŸÖê ÃÖ¾ÖÔ ×®Ö×¿“ÖŸÖ“Ö †ØÆüÃÖê“Öê ˆ¯ÖÖÃÖÛú †ÖÆêüŸÖ.
†ØÆüÃÖÖ ÃÖÖ¬Ö®Öê“Öê ±úôû
¯ÖŸÖÓ•Ö»Öß ¯ÖÏŸµÖêÛú '†ÓÝÖÖ' “µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ“Öê ±úôû ×¾Ö¿Ö¤ü Ûúºþ®Ö ÃÖÖÓÝÖŸÖÖŸÖ. •Öß ¾µÖŒŸÖß ÜÖ¸üÖêÜÖ¸üß“Ö
†ØÆüÃÖê“Öê ¯ÖÖ»Ö®Ö Ûú¸üŸÖê, ŸÖß †×ÃŸÖŸ¾ÖÖ“µÖÖ ÃÖãÃÖÓ¾ÖÖ¤üÖŸÖ ³Ö¸ü ‘ÖÖ»ÖŸÖê. ŸÖß ¾µÖŒŸÖß ÛãúÞÖÖ»ÖÖ Ûú¬Öß“Ö
¤ãüÜÖÖ¾ÖŸÖ ®ÖÖÆüß, ´ÆüÞÖæ®Ö ×ŸÖ“µÖÖ ˆ¯Ö×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¿Ö¡ÖãŸ¾Ö ÃÖÓ¯ÖŸÖê. †ÝÖ¤üß ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ¿Öß ¾Öî¸ü †ÃÖÞÖÖ¸êü
»ÖÖêÛúÃÖã¬¤üÖ †ØÆüÃÖêŸÖ ¯ÖÏ×ŸÖ×ÂšüŸÖ —ÖÖ»Öê»µÖÖ ¾µÖŒŸÖß¯ÖÖ¿Öß †Ö»Öê ŸÖ¸ü ŸÖê ŸµÖÖ“Öê ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖÝÖŸÖ ¿Ö¡ÖãŸ¾Ö ÃÖÖê›æü®Ö
¤êüŸÖÖŸÖ.
ÃÖŸµÖ
‹Ûú †®ÖêÛú —ÖÖ»Öê †ÖÆêü. ´ÆüÞÖæ®Ö †®ÖêÛúÖ“µÖÖ ¯Ö»ÖßÛú›êü •Öê †ÖÆêü ŸÖê '†ÖŸ´Ö®ÖË' ÆüÖêµÖ. ´ÆüÞÖæ®Ö ÃÖŸµÖÖ“ÖÖ
†³µÖÖÃÖ ÆüÖ ¿Ö²¤ü, ÛéúŸÖß, Ã¾Ö¸ü, µÖÖŸÖæ®Ö ÆêüŸÖã¯Öæ¾ÖÔÛú ×¤ü»ÖÖ •ÖÖÞÖÖ¸üÖ †ÃÖÖ ÃÖÓ¤êü¿Ö †ÖÆêü; •ÖÖê ‹ÛúÖŸ´ÖŸÖê“Öê
ÃÖÓ¸üõÖÞÖ Ûú¸üŸÖÖê †Ö×ÞÖ •Öê ×“Ö¸ÓüŸÖ®Ö †ÖÆêü (ÃÖŸÖË) ŸµÖÖ»ÖÖ †Ö¬ÖÖ¸ü ¤êüŸÖÖê.
55
†Ö¯Ö»µÖÖ ¤îü®ÖÓ×¤ü®Ö †ÖµÖãÂµÖÖŸÖ ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ ÛéúŸÖß«üÖ¸êü †Ö¯Ö»µÖÖ ´Ö®ÖÖŸÖ ÛúÖµÖ †ÖÆêü ŸÖê ¾µÖŒŸÖ Ûú¸üÞÖê, ´ÆüÞÖ•Öê
ÃÖŸµÖÖ“Öß ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ. Ûéú×¡Ö´Ö¯ÖÞÖê ¾ÖÖÝÖÞÖê, ”ûÖ¯Ö ¯ÖÖ›üÞÖê µÖÖ ÝÖÖêÂ™üà“ÖÖ µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®ÖêŸÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ ®ÖÖÆüß. ¯ÖÖ¸ü¤ü¿ÖÔÛú
†Ö×ÞÖ ÃÖ¸üôû ¾ÖŸÖÔ®Ö Æêü †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. ¯ÖÏÖ´Ö×ÞÖÛú¯ÖÞÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê 'ÃÖŸµÖ' ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ.
ÛúÖÆüß ¾ÖêôûÖ »ÖÖêÛú ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ,'´Öß †ÝÖ¤üß ¸üÖêÜÖšüÖêÛú †ÖÆêü ØÛú¾ÖÖ ´ÖÖ—µÖÖ ´Ö®ÖÖŸÖß»Ö ´Öß Ã¯ÖÂ™ü¯ÖÞÖê ÃÖÖÓÝÖæ®Ö
™üÖÛúŸÖÖê. ´Öß ÃÖÖ¬ÖÖÃÖ¸üôû †ÖÆêü.' ¯ÖÞÖ †ÃÖê ¾ÖÖÝÖÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖŸµÖÃÖÖ¬Ö®ÖÖÆüß ®Ö¾Æêü †Ö×ÞÖ †ØÆüÃÖÖÆüß ®Ö¾Æêü.
ÛúÖ¸üÞÖ ŸµÖÖ®Öê †®µÖ ¾µÖŒŸÖß ¤ãüÜÖÖ¾Ö»Öß •ÖÖŸÖê. ÃÖŸµÖÃÖÖ¬Ö®ÖÖ Æüß †ØÆüÃÖê“µÖÖ ˆ¯ÖÖÃÖ®Öê¿Öß ×®ÖÝÖ×›üŸÖ †ÃÖ»Öß
¯ÖÖ×Æü•Öê. ´ÆüÞÖæ®Ö ÃÖŸµÖ ²ÖÖê»ÖÞµÖÖ“Öê ŸÖ¢¾Ö ÜÖÖ»Öß»Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê †ÖÆêü.
ÃÖŸµÖÓ ²ÖÎæµÖÖŸÖË ×¯ÖÏµÖÓ ²ÖÎæµÖÖŸÖË ®Ö ²ÖÎæµÖÖŸÖË ÃÖŸµÖ´Ö×¯ÖÏµÖ´ÖË…
×¯ÖÏµÖÓ “Ö ®ÖÖ®ÖéŸÖÓ ²ÖÎæµÖÖŸÖË ‹ÂÖ ¬Ö´ÖÔ: ÃÖ®ÖÖŸÖ®Ö:……
ŸÖê ÃÖŸµÖ ²ÖÖê»ÖÖ •Öê ×¯ÖÏµÖ †ÖÆêü †Ö×ÞÖ ÃÖ¾ÖÖÕ®ÖÖ »ÖÖ³Ö¤üÖµÖÛú †ÖÆêü. †Ö¯Ö»ÖÖ ÃÖŸµÖÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ‡ŸÖ¸üÖÓ®ÖÖ
¤ãüÜÖÖ¾ÖÞÖÖ¸üÖ †ÃÖæ ®ÖµÖê. ŸÖÖê ‹ÛúÖŸ´ÖŸÖê»ÖÖ ¯Öæ¸üÛú †ÃÖÖ¾ÖÖ. †Ö¯Ö»µÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ®Öß, Ã¾Ö¸üÖÓ®Öß ´Ö®Öê ´ÖÖê›ü»Öß
•ÖÖ‰ú ®ÖµÖêŸÖ, ŸÖ¸ü ³ÖÖê¾ÖŸÖß“µÖÖ ÃÖ´Ö¸üÃÖŸÖê»ÖÖ ŸÖê ÃÖÆüÖµÖÛú †ÃÖÖ¾ÖêŸÖ.
ÃÖŸµÖ ÃÖÖ¬Ö®Öê“Öê ±úôû: ÃÖŸµÖÖ“Öß ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ Ûú¸üÞÖÖ·µÖÖ»ÖÖ †ÃÖê ²Öôû ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê, Ûúß ŸµÖÖ®Öê ®ÖãÃÖŸÖê ¿Ö²¤ü
ˆ“ÖÖ¸ü»Öê ŸÖ¸üß ÛúÖµÖÔ ÆüÖêŸÖê. †¿ÖÖ ¸üßŸÖß®Ö, ÃÖŸµÖÖŸÖ ¯ÖÏ×ŸÖ×ÂšüŸÖ ¾µÖŒŸÖß»ÖÖ ¯ÖÏŸµÖõÖ ÛúÖ´Ö Ûêú»µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ,
Ûêú¾Öôû ¿Ö²¤üÖŸÖ ¾µÖ¢Ûú Ûêú»µÖÖ®Öê ÛúÖµÖÔ±ú»Ö ×´ÖôûÞµÖÖ“Öß ¿ÖŒŸÖß ×´ÖôûŸÖê.
†ÃŸÖêµÖ
†ÃŸÖêµÖ ´ÆüÞÖ•Öê “ÖÖîµÖÔÛú´ÖÔ ®Ö Ûú¸üÞÖê. †®ÖêÛúÖÓ®ÖÖ ¾ÖÖ™êü»Ö, Ûúß †Ö¯ÖÞÖ ×®Ö¤üÖ®Ö ÆüÖ 'µÖ´Ö', ¯ÖÖôûŸÖÖê. ÛúÖ¸üÞÖ
†Ö¯ÖÞÖ “ÖÖê¸üß Ûú¸üŸÖ ®ÖÖÆüß. ¯ÖÞÖ †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ '†ÃŸÖêµÖ' “ÖÖ ÜÖ¸üÖ †£ÖÔ •ÖÖÞÖæ®Ö ‘µÖÖµÖ“ÖÖ †ÖÆêü.
³ÖÝÖ¾Ö¤ËüÝÖßŸÖÖ (3.12) “ÖÖê¸üÖ“Öß ¾µÖÖÜµÖÖ †¿Öß ¤êüŸÖê-'•ÖÖê µÖ–ÖÖŸÖ †ÖÆæüŸÖß ®Ö ¤êüŸÖÖ Ã¾ÖŸÖ:“Ö ÜÖÖŸÖÖê.' †Ö¯ÖÞÖ
µÖÖêÝÖ¤üÖ®Ö ´ÆüÞÖæ®Ö ¤êü‰ú®Ö µÖ–Ö Ûú¸üÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ. †¿ÖÖ ¸üßŸÖß®Öê †ÃŸÖêµÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÓ“Ö´ÖÆüÖµÖ–ÖÖ“Öê
¯ÖÖ»Ö®Ö ÆüÖêµÖ.
†ÃŸÖêµÖÖ“Öê ¯ÖÖ»Ö®Ö ´ÆüÞÖ•Öê •Öê †Ö¯ÖÞÖ Ûú´Ö¾Öæ ŸÖê¾Öœêü“Ö ‘µÖÖµÖ“Öê †Ö×ÞÖ 'µÖ–Ö' Ûêú»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ´ÆüÞÖ•Öê“Ö
'ÃÖ´ÖÂ™üß»ÖÖ' ×¤ü»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü •Öê ˆ¸êü»Ö ŸµÖÖ“ÖÖ“Ö ˆ¯Ö³ÖÖêÝÖ ‘µÖÖµÖ“ÖÖ. ( µÖ–Ö×¿ÖÂ™üÖ×¿Ö®Ö: 3.13 ³ÖÝÖ¾Ö¤ËüÝÖßŸÖÖ).
56
•Öê¾ÆüÖ ‹ÜÖÖªÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖ †ÃÖÖ µÖ–Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê, ŸÖÖê ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖ´Öé¬¤ü ÆüÖêŸÖÖê †Ö×ÞÖ ´ÆüÞÖæ®Ö ¾µÖŒŸÖß»ÖÖ
ÛúÖÆüß Ûú´Öß ¯Ö›üŸÖ ®ÖÖÆüß †Ö×ÞÖ “ÖÖîµÖÔÛú´ÖÔ ‘Ö›üŸÖ ®ÖÖÆüß. ¯Ö¸ü¤êü¿Öß ‡×ŸÖÆüÖÃÖŸÖ•–Ö ×»Ö×ÆüŸÖÖŸÖ, ×Ûú ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ
‘Ö¸üÖÓ®ÖÖ Ûãú»Ö¯Öê ®ÖÃÖÖµÖ“Öß. †Ö•ÖÆüß †®ÖêÛú ÜÖê›üµÖÖÓ´Ö¬µÖê †¿Öß ¯ÖÏ£ÖÖ †ÖÆêü. ŸÖê ŸÖÃÖê ¿ÖŒµÖ ÆüÖêŸÖê, ÛúÖ¸üÞÖ
'†ÃŸÖêµÖ' ¯ÖÖ»Ö®Ö Ûêú»µÖÖ®Öê ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÏŸµÖêÛú•ÖÞÖ ŸÖé¯ŸÖ ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê.
†ÃŸÖêµÖ ¯ÖÖ»Ö®ÖÖ“Öê ±úôû: ‹ÜÖÖªÖ ¾µÖŒŸÖß®Öê †ÃŸÖêµÖ ¯ÖÖ»Ö®Ö Ûêú»µÖÖÃÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ÛúÖÆüß Ûú´Öß ¯Ö›üŸÖ ®ÖÖÆüß,
†Ö×ÞÖ ÛúÖ™êüÛúÖê¸ü ¯ÖÖ»Ö®Ö Ûêú»µÖÖÃÖ ¯ÖÖ»Ö®ÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü, ÃÖ¾ÖÔ ÃÖÓ¯Ö¢Öß ŸµÖÖ»ÖÖ ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ÆüÖêŸÖê, ÛúÖ¸üÞÖ ÃÖ´Öé¬¤ü
†¿Öß 'ÃÖ´ÖéÂ™üß' ŸµÖÖ“µÖÖÃÖÖšüß †Ö¯Ö»ÖÖ ÜÖ×•Ö®ÖÖ ˆ‘Ö›üŸÖê.
²ÖÎÉ“ÖµÖÔ
²ÖÎÉ“ÖÖ¸üß ´ÆüÞÖê•Ö ±úŒŸÖ †×¾Ö¾ÖÖ×ÆüŸÖ ¾µÖŒŸÖß ØÛú¾ÖÖ ´Öî£Öã®ÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ´ÖãŒŸÖ ¾µÖŒŸÖß ‹¾ÖœüÖ“Ö ®ÖÖÆüß ŸÖ¸ü
²ÖÎÉ“ÖµÖÖÔ»ÖÖ ŸµÖÖÆæü®Ö †×¬ÖÛú ÜÖÖê»Ö †£ÖÔ †ÖÆêü. ²ÖÎÉ“ÖµÖÔ ´ÆüÞÖ•Öê †ÖŸ´ÖÃÖÓµÖ´ÖÖ®Öê ²ÖÎÉÖ“ÖÖ, ‹ÛúÖŸ´ÖŸÖê“ÖÖ
ÃÖÖõÖÖŸÛúÖ¸ü Ûú¸üÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ Ûú¸üÞÖê. ²ÖÎÉ“ÖµÖÔÃÖÖ¬Ö®ÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ×¾Öºþ¨ü Ø»ÖÝÖÖ“µÖÖ ¾µÖŒŸÖà“µÖÖ
†ÖÛúÂÖÔÞÖÖŸÖ ®Ö †›üÛúÞÖê, ÛúÖ¸üÞÖ ÆüÖ ‹Ûú †ŸµÖÓŸÖ ¯ÖÏ²Ö»Ö †ÃÖÖ †ÖêœüÖ †ÃÖŸÖÖê. •µÖÖ®Öê
ÃÖ´Ö¤üÙ¿ÖŸ¾ÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ´Ö®Ö œüôûŸÖê, ŸÖÃÖê“Ö †®ÖêÛú ¾Öé¢Öà“ÖÖ ˆ¤üµÖ ÆüÖêŸÖÖê, ŸµÖÖ´Öãôêû µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖ¾Ö¸ü ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö
ÆüÖêŸÖÖê.
²ÖÎÉ“ÖµÖÔ ¯ÖÖ»Ö®Ö Æêü Ûãú™ãÓü²Ö †Ö×ÞÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖß»Ö ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÞÖ ¿Öã¬¤ü šêü¾ÖÞµÖÖÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü.
•µÖÖ´Öãôêû ¾µÖŒŸÖß“Öß ×®ÖÛúÖê¯Ö ¾ÖÖœü ÆüÖêŸÖê. ®ÖÖÆüßŸÖ¸ü †Ö¯ÖÞÖ †Ö•ÖÛúÖ»Ö“µÖÖ ¯ÖÖ×¿“Ö´ÖÖŸµÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖß»Ö
¤ãüÂ¯Ö×¸üÞÖÖ´ÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¬Ö›üÖ ‘Öê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê. ¿ÖÖôûÛú¸üß ´ÖÖŸÖÖÓ“µÖÖ †¯ÖŸµÖÖÓÃÖÖšüß ¯ÖÖôûÞÖÖ‘Ö¸êü ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¿ÖÖôûÖÓ“µÖÖ
•ÖÖê›üß»ÖÖ ²ÖÖÓ¬Ö»Öê»Öß †ÃÖŸÖÖŸÖ. †×¾Ö¾ÖÖ×ÆüŸÖ ´ÖÖŸÖÖ ¾Ö ×¯ÖŸÖéÆüß®Ö †¯ÖŸµÖê µÖÖÓ“Öß ¾ÖÖœüŸÖ †ÖÆêü. ›êü×¾Æü›ü
²»ÖÑÛú®ÖÆüÖò®ÖÔ ŸµÖÖÓ“µÖÖ '×¯ÖŸÖéÆüß®Ö †´Öê×¸üÛúÖ' Fatherless America' µÖÖ ¯ÖãÃŸÖÛúÖŸÖ Œ»Öê¿Ö¤üÖµÖÛú ¾Ö
×¾ÖÃŸÖéŸÖ ¾ÖÞÖÔ®Ö ¤êüŸÖÖŸÖ. ×Ã¡ÖµÖÖ †Ö×ÞÖ ´Öã»Öê µÖÖÓ“Öê ÜÖ¸êü ¸üõÖÞÖ Æêü ÛúÖµÖªÖ®Öê ØÛú¾ÖÖ ŸµÖÖÓ®ÖÖ ‡ŸÖ¸üÖÓ“µÖÖ
¥üÂ™üß¯ÖÖÃÖæ®Ö »Ö¯Ö×¾Ö»µÖÖ®Öê ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß ŸÖ¸ü ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖ ²ÖÎÉ“ÖµÖÖÔ“Öê ÜÖ¸êü ¯ÖÖ»Ö®Ö Ûêú»µÖÖ®Öê ÆüÖêŸÖê.
†Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö µÖÖ 'µÖ´Ö' ¯ÖÖ»Ö®ÖÖ»Ö- ²ÖÎÉ“ÖµÖÖÔ»ÖÖ ³ÖÝÖ¾Ö¤ËüÝÖßŸÖêŸÖÆüß ÜÖæ¯Ö ´ÖÆü¢¾Ö ×¤ü»Ö †ÖÆêü.
µÖ×¤ü“”û®ŸÖÖê ²ÖÎÉ“ÖµÖÔ “Ö¸ü®ŸÖß....... †®ÖêÛú¤üÖ †ÖŸ´ÖÃÖÓµÖ´Ö, ×•ÖŸÖê×®¦üµÖ, ‡Ó×¦üµÖ×®ÖÝÖÏÆü, µÖŸÖÖŸ´ÖÖ ‡.
57
¿Ö²¤ü¯ÖÏµÖÖêÝÖ '²ÖÎÉ“ÖµÖÔ' ¯ÖÖ»Ö®ÖÖÃÖÖšüß ¾ÖÖ¯Ö¸ü»Öê †ÖÆêüŸÖ. •Öß¾Ö®ÖÖŸÖ ¯ÖÏÝÖŸÖß“µÖÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ ŸÖ¿ÖÖ“Ö
†¬ÖÖêÝÖŸÖß“µÖÖ Ã¾ÖŸÖ:»ÖÖ †×¬ÖÛú †¬Ö:¯ÖŸÖ®ÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ÃÖÖ¾Ö¸üÖµÖ»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê. Ã¾ÖŸÖ:»ÖÖ ÃÖã¬ÖÖ¸üÞµÖÖÃÖ
´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê. ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖß¯ÖÖÃÖæ®Ö“Ö ÃÖÖ¾Ö¬Ö ¸üÖ×Æü»µÖÖÃÖ †ÃÖê †¬Ö:¯ÖŸÖ®Ö ¯ÖæÞÖÔ¯ÖÞÖê ™üÖôûŸÖÖ µÖêŸÖê.
²ÖÎÉ“ÖµÖÔ ¯ÖÖ»Ö®ÖÖ“Öê ±ú»Ö
²ÖÎÉ“ÖµÖÔ ¯ÖÖ»Ö®Ö Ûú¸üÞÖÖ·µÖÖ»ÖÖ µÖÖêÝÖÖ“µÖÖ ÃÖÜÖÖê»ÖÖË †³µÖÖÃÖÖÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖÛú ¿ÖŒŸÖß †Ö×ÞÖ ˆŸÃÖÖÆü
×´ÖôûŸÖÖê.
†¯Ö×¸üÝÖÏÆü
†¯Ö×¸üÝÖÏÆü ´ÆüÞÖ•Öê •Öê¾Öœêü ¿Ö¸üß¸ü, ´Ö®Ö, ²Öã¬¤üß“µÖÖ ¸üõÖÞÖÖÃÖÖšüß, ×¾ÖÛúÖÃÖÖÃÖÖšüß †Ö×ÞÖ ¯ÖÖêÂÖÞÖÖÃÖÖšüß
†Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü ŸÖê¾Öœêü“Ö ‘ÖêÞÖê, •Öê †Ö¾Ö¿µÖÛú ®ÖÖÆüß ŸÖê Ã¾ÖŸÖ:•Ö¾Öôû šêü¾Ö»µÖÖ®Öê ¾ÖÃŸÖãŸÖ: ÃÖ´ÖÖ•Ö †Ö×ÞÖ
×®ÖÃÖÝÖÔ ×¸üŒŸÖ ¾ÖÖ ×¾Ö¯Ö®®Ö ÆüÖêŸÖÖê. ‹ÛúÖŸ´ÖŸÖê“µÖÖ †®Öã³ÖæŸÖßÃÖÖšüß •Öê¾ÆüÖ ‹ÜÖÖ¤üÖ ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ Ûú¸üŸÖÖê ŸÖê¾ÆüÖ
ŸµÖÖ“Öß ØÛú¾ÖÖ ×ŸÖ“Öß ¾ÖÖÝÖÞÖæÛú 'ÃÖ´ÖÂ™üß' †Ö×ÞÖ 'ÃÖãÂ™üß' µÖÖÓ“µÖÖ ¿ÖÖÀ¾ÖŸÖŸÖê¿Öß •Öãôû»Öê»Öß Æü¾Öß. †¿ÖÖ
¸üßŸÖß®Öê, †¯Ö×¸üÝÖÏÆü ¯ÖÖ»Ö®Ö ´ÆüÞÖ•Öê •µÖÖ ÝÖÖêÂ™üß ‹ÜÖÖªÖ ¾µÖŒŸÖß»ÖÖ †Ö¾Ö¿µÖÛú ®ÖÖÆüßŸÖ, ŸµÖÖ ®Ö ÃÖÖšü¾ÖÞÖê
Ûêú¾Öôû ¾ÖÃŸÖæ“Ö ®Ö¾Æêü ŸÖ¸ü †®ÖêÛú•ÖÞÖ ¯Öæ¾Öá“µÖÖ ‘Ö™ü®ÖÖ, ´ÖŸÖê ‡ŸµÖÖ¤üßŸÖ ÝÖãÓŸÖæ®Ö ¯Ö›üŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû ¯Öã®ÆüÖ ´Ö®Ö
¿ÖÖÓŸÖ ÆüÖêÞµÖÖ“µÖÖ ´ÖÖÝÖÖÔŸÖ †›ü£ÖôûÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖÖê.
¾ÖÃŸÖæÓ´Ö¬µÖê“Ö †Ö®ÖÓ¤ü †ÖÆêü †ÃÖê ´ÖÖ®Öæ®Ö ‹ÜÖÖ¤üß ¾µÖŒŸÖß •ÖÖÃŸÖ ¾ÖÃŸÖæ ÝÖÖêôûÖ Ûú¸üßŸÖ ²ÖÃÖŸÖê. ¯ÖÞÖ ³ÖÖî×ŸÖÛú
¯Ö¤üÖ£ÖÖÔŸÖ †Ö®ÖÓ¤ü ¿ÖÖê¬ÖÞÖê Æêü µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®Öê»ÖÖ ÆüÖ×®ÖÛúÖ¸üÛú †ÖÆêü. ´Ö®ÖÆüß †®ÖêÛú ¾ÖÃŸÖæ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûú¸üÞµÖÖ²Ö§»Ö
†Ö×ÞÖ ŸµÖÖ Ã¾ÖŸÖ:•Ö¾Öôû šêü¾ÖÞµÖÖ“µÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖŸÖ ÝÖãÓŸÖŸÖê, Æêü µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®Öê»ÖÖ ¯ÖÏ×ŸÖÛæú»Ö †ÖÆêü.
†¯Ö×¸üÝÖÏÆü ¯ÖÖ»Ö®ÖÖ“Öê ±úôû
'†¯Ö×¸üÝÖÏÆüÖŸÖ' Ã£ÖîµÖÔ ×´Öôû¾Ö»Öê»Öß ¾µÖŒŸÖß ´ÖÖÝÖß»Ö †Ö×ÞÖ ¯Öãœüß»Ö •Ö®´ÖÖ“Öß ´ÖÖ×ÆüŸÖß ×´Öôû¾ÖŸÖê †Ö×ÞÖ
ŸµÖÖ»ÖÖ •Öß¾Ö®Ö ÛúÃÖê •ÖÝÖÖ¾Öê ŸµÖÖ“Öê –ÖÖ®Ö ÆüÖêŸÖê.
µÖ´ÖÖ“Öß ¯ÖÖ“Ö ¾Öî×¿ÖÂ™üµÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ´ÖÆüÂÖá ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öß ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
‹ŸÖê•ÖÖ×ŸÖ¤êü¿ÖÛúÖ»ÖÃÖ´ÖµÖÖ®Ö¾Ö×“”û®®ÖÖ:ÃÖÖ¾ÖÔ³ÖÖî´ÖÖ:´ÖÆüÖ¾ÖÎŸÖÖ:… (¯ÖÖŸÖÓ•Ö»ÖµÖÖêÝÖÃÖæ¡Ö, ÃÖÖ¬Ö®Ö¯ÖÖ¤ü ÃÖæ¡Ö31)
58
µÖ´ÖÖ“Öß Æüß ÃÖ¾ÖÔ ¾Öî×¿ÖÂ™üµÖê ¾Öêôû, Ã£Öôû, ¯ÖÏÃÖÓÝÖ †Ö×ÞÖ •ÖÖŸÖß µÖÖ ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß ÛúÖ¸üÞÖÖ´Öãôêû †¯Ö¾ÖÖ¤ü ®Ö
Ûú¸üŸÖÖ †Ö“Ö¸üÞÖ Ûêú»Öê ¯ÖÖ×Æü•Öê. Æêü ¾Öî×À¾ÖÛú ×®ÖµÖ´Ö †ÖÆêüŸÖ. ÜÖÖ»Öß»Ö ŸÖß®Ö ¯ÖÏÛúÖ¸êü †Ö¯ÖÞÖ ŸµÖÖÓ“ÖÖ †£ÖÔ
ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘Öê‰úµÖÖ.
¾ÖµÖ, •ÖÖŸÖß, ¸üÖÂ™üÒ †Ö×ÞÖ ¯Ö¤ü, ¯ÖÏ×ŸÖÂšüÖ ÛúÖÆüßÆüß †ÃÖ»Öê, ŸÖ¸üß µÖÖ ¯ÖÖ“Ö µÖ´ÖÖÓ“Öê ¯ÖÖ»Ö®Ö ÃÖ¾ÖÖÕ®Öß ¯ÖÏŸµÖêÛú
Ã¡Öß, ¯ÖãºþÂÖ, ²ÖÖ»ÖÛú ‡. Ûú¸üÖ¾ÖµÖÖÃÖ Æü¾Öê.
Æêü ×®ÖµÖ´Ö ¾Öî×À¾ÖÛú †ÖÆêüŸÖ †Ö×ÞÖ ´ÆüÞÖæ®Ö ŸµÖÖÓ“Öê ¯ÖÖ»Ö®Ö ¾Öêôû, Ã£Öôû, ÆêüŸÖæ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖŸÖ ‘Öê‰ú®Ö Ûú¸üÖ¾Öê,
•µÖÖµÖÖêÝÖê ÃÖ´ÖÂ™üß“Öê, ‹ÛúÖŸ´ÖŸÖê“Öê ¸üõÖÞÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. •ÖÃÖê †¬ÖÖÙ´ÖÛú »ÖÖêÛúÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¸üõÖÞÖ ¾ÆüÖ¾Öê ´ÆüÞÖæ®Ö
µÖã×¬Ö×Âšü¸üÖ®Öê †Ö¯Ö»Öê ÃÖŸµÖ ²ÖÖê»ÖÖµÖÖ“Öê ¾ÖîµÖ×ŒŸÖÛú ¾ÖÎŸÖ ²Ö¤ü»Ö»Öê.
‡ŸÖ¸ü †ÓÝÖÖ“Öê ÃÖ¾ÖÔÛúÖôû ¯ÖÖ»Ö®Ö Ûú¸üŸÖÖ µÖêÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß. ˆ¤üÖ. †ÖÃÖ®Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ØÛú¾ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß. ¯Ö¸ÓüŸÖã ÊÖ
¯ÖÖ“Ö µÖ´ÖÖÓ“Öê ¯ÖÖ»Ö®Ö ¯ÖÏŸµÖêÛúÖ»ÖÖ“Ö Ûú¸üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê.
2. ×®ÖµÖ´Ö
µÖÖêÝÖÖ“Öê ¤ãüÃÖ¸êü '†ÓÝÖ' ´ÆüÞÖ•Öê ×®ÖµÖ´Ö: ¿ÖÖî“Ö, ÃÖÓŸÖÖêÂÖ, ŸÖ¯Ö, Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖ, ‡ÔÀ¾Ö¸ü¯ÖÏ×ÞÖ¬ÖÖ®Ö.
¿ÖÖî“ÖÃÖÓŸÖÖêÂÖŸÖ¯Ö Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖêÀ¾Ö¸ü¯ÖÏ×ÞÖ¬ÖÖ®ÖÖ×®Ö ×®ÖµÖ´ÖÖ:… (¯ÖŸÖÓ•Ö»Öß µÖÖêÝÖÃÖæ¡Ö, ÃÖÖ¬Ö®Ö¯ÖÖ¤ü ÃÖæ¡Ö 32)
'×®ÖµÖ´Ö ´ÆüÞÖ•Öê †ÓŸÖÝÖÔŸÖ †Ö×ÞÖ ²Ö×ÆüÝÖÔŸÖ ¿Öã¬¤üß, ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Ö, ŸÖ¯Ö, Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖ †Ö×ÞÖ ‡ÔÀ¾Ö¸üÖ»ÖÖ ¿Ö¸üÞÖ
•ÖÖÞÖê. ×®ÖµÖ´Ö Ã¾ÖŸÖ:“µÖÖ ŸÖµÖÖ¸üßÃÖÖšüß †Ö×ÞÖ †ÖŸ´Ö×¾ÖÛúÖÃÖÖÃÖÖšüß †ÖÆêüŸÖ. ŸÖê ŸÖã´Ö“µÖÖ ¾Öé¢Öà¿Öß ×®ÖÝÖ×›üŸÖ
†ÃÖŸÖÖŸÖ. †¿ÖÖ ¸üßŸÖß®Öê 'µÖ´Ö' †Ö¯Ö»Öê 'ÃÖ´ÖÂ™üß' ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Öê ¯Ö¸üÃ¯Ö¸üÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ŸÖ¸ü '×®ÖµÖ´Ö' †Ö¯Ö»µÖÖ
Ã¾ÖŸÖ:Ûú›êü ²Ö‘ÖÞµÖÖ“ÖÖ ¥ü×Â™üÛúÖê®Ö šü¸ü¾ÖŸÖÖŸÖ.
¿ÖÖî“Ö
¿Ö¸üß¸ü Ã¾Ö“”û †Ö×ÞÖ ´Ö®Ö ¿Öã¬¤ü šêü¾ÖÞµÖÖÃÖÖšüß †ÓŸÖÝÖÔŸÖ †Ö×ÞÖ ²ÖÖÊ ¿Öã¬¤üß. ‹ÜÖÖ¤üÖ ‘ÖÖÞÖê¸ü›üÖ,
†¾µÖ¾Ö×Ã£ÖŸÖ ´ÖÖÞÖæÃÖ µÖÖêÝÖÖ“ÖÖ ˆ¯ÖÖÃÖÛú †ÃÖæ ¿ÖÛúŸÖ ®ÖÖÆüß.
†Ö¯ÖÞÖ ÛúÖµÖ †®®Ö ÜÖÖŸÖÖê ŸµÖÖ“Öß“Ö ±úŒŸÖ ¿Öã¬¤üŸÖÖ ²Ö‘ÖÖµÖ“Öß †ÃÖê ®ÖÖÆüß, ŸÖ¸ü ‡ŸÖ¸ü ‡Ó×¦üµÖÖÓ«üÖ¸üÖ ‘ÖêŸÖ»µÖÖ
•ÖÖÞÖÖ·µÖÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÖÕ“ÖßÃÖã¬¤üÖ ÛúÖôû•Öß ‘ÖêÞÖê •ÖÃÖê ÛúÖ®Ö, ®ÖÖÛú, ›üÖêôêû, Ÿ¾Ö“ÖÖ.
59
†ÓŸÖÝÖÔŸÖ †¿Öã¬¤üß ´ÆüÞÖ•Öê '¸ü•ÖŸÖ´ÖÖê´Öæ»ÖÛú' ¾Öé¢Öß- •ÖÃÖê ÛúÖ´Ö, ÛÎúÖê¬Ö, »ÖÖê³Ö, ´ÖÖêÆü, ³Öã¸üôû, ´Ö¤ü, ´ÖŸÃÖ¸ü,
¤Óü³Ö, †ÃÖæµÖÖ, ‡ÔÂµÖÖÔ, †ÆÓüÛúÖ¸ü, Ûú›ü¾Ö™ü ÃÖÓ³ÖÖÂÖÞÖ, †–ÖÖ®Ö, ÃÖãÃŸÖß, †¾Öêôûß ×®Ö¦üÖ ‡. †Ö¯ÖÞÖ †ÓŸÖÝÖÔŸÖ
¿Öã¬¤üß«üÖ¸üÖ ¤æü¸ü Ûêú»µÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ.
×¾Ö¸üÖê¬Öß ×¾Ö“ÖÖ¸üÖÓ“µÖÖ ´Ö¤üŸÖß®Öê †¿ÖÖ †ÓŸÖÝÖÔŸÖ †¿Öã¬¤üß ¤æü¸ü Ûêú»µÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ.
×¾ÖŸÖÛÔú²ÖÖ¬Ö®Öê ¯ÖÏ×ŸÖ¯ÖõÖ ³ÖÖ¾Ö®Ö´ÖË ( ÃÖÖ¬Ö®Ö¯ÖÖ¤ü ÃÖæ¡Ö 33)
ˆ¤üÖ. †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ •Ö¸ü ‹ÜÖÖªÖ“ÖÖ ´ÖŸÃÖ¸ü ¾ÖÖ™üŸÖ †ÃÖê»Ö, ŸÖ¸ü †Ö¯ÖÞÖ ŸµÖÖ“µÖÖ ÝÖãÞÖÖÓ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü
Ûú¸üÞµÖÖ¾Ö¸ü ³Ö¸ü ªÖ¾ÖÖ.
¿ÖÖî“Ö ÃÖÖ¬Ö®Öê“Öê ±úôû : Ã¾ÖŸÖ:“µÖÖ †Ö×ÞÖ ‡ŸÖ¸üÖÓ“µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖ²Ö§»Ö ®Öß¸üÃÖŸÖÖ ¾ÖÖ™üÞÖê, ˆŸÃÖÖÆüß ¾Öé¢Öß,
‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ, †ÖŸ´ÖÃÖÓµÖ´Ö®Ö, †ÖŸ´ÖÃÖÖõÖÖŸÛúÖ¸üÖÃÖÖšüß ¯ÖÖ¡ÖŸÖÖ.
ÃÖÓŸÖÖêÂÖ
†Ö¯Ö»µÖÖ¯ÖÖ¿Öß •Öß ÃÖÖ¬Ö®Öê †ÃÖŸÖß»Ö, ŸµÖÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Ö ´ÖÖ®ÖÞÖê †Ö×ÞÖ ŸµÖÖ“ÖÖ ÃÖ¾ÖÖìŸÛéúÂ™ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ
Ûú¸üÞÖê. †®ÖêÛú ¾ÖêôûÖ ‹ÜÖÖ¤üß ¾µÖŒŸÖß 'Æêü ®ÖÖÆüß, ŸÖê ®ÖÖÆüß' †¿ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖ®Öê †ÖµÖãÂµÖ ¾µÖ£ÖÔ ‘ÖÖ»Ö¾ÖŸÖê.
ŸµÖÖ´Öãôêû •Öê †ÖÆêü ŸµÖÖ“ÖÖÆüß µÖÖêÝµÖ ŸÖÖê ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ Ûêú»ÖÖ •ÖÖŸÖ ®ÖÖÆüß. 'ÃÖÓŸÖÖêÂÖÖ“Öê' †Ö“Ö¸üÞÖ ´ÆüÞÖ•Öê †ÖÆêü
ŸÖê£Öæ®Ö ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ Ûú¸üÖ, •Öê †ÖÆêü ŸµÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ÃÖãºþ Ûú¸üÖ, '•Öê¾ÆüÖ †Ö×ÞÖ •Ö¿Öß ÝÖ¸ü•Ö ¯Ö›êü»Ö ŸÖÃÖê ¤îü¾Ö
†Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ †Ö¾Ö¿µÖÛú ŸÖê ¤êü‡Ô»Ö.
ˆ¯Ö³ÖÖêŒŸÖê¯ÖÞÖÖ®Öê ®ÖîÃÖÙÝÖÛú ÃÖÓÃÖÖ¬Ö®ÖÖÓ“Öê ¿ÖÖêÂÖ®Ö ŸÖ¸ü ÆüÖêŸÖê“Ö, ¯ÖÞÖ ŸµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö †Ö¯Ö»µÖÖ ´Ö®ÖÖ»ÖÖ
³Ö¸üÛú™üÖµÖ»ÖÖ »ÖÖ¾ÖŸÖê. 'ÃÖÓŸÖÖêÂÖ' ¾Öé¢Öß“Ö Ûêú¾Öôû ˆ¯Ö³ÖÖêŒŸÖê¯ÖÞÖÖ“Öß ˆÃÖôûŸÖß »ÖÖ™ü £ÖÖê¯Ö¾Öæ ¿ÖÛêú»Ö.
µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖ“Öß Ÿ¾Ö×¸üŸÖ ×®ÖÂ¯Ö¢Öß ×¤üÃÖ»Öß ®ÖÖÆüß ŸÖ¸üß, ¯ÖÏ×ŸÖÛæú»Ö ¯Ö×¸ü×Ã£ÖŸÖß“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖê‰ú ®Ö ¤êüÞÖê,
ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®ÖÖ®Öê 'ÃÖ´ÖÂ™üß' “Öß ÃÖê¾ÖÖ Ûú¸üßŸÖ ¸üÖÆüÞÖê †Ö×ÞÖ 'Ã¾Ö' “ÖÖ ×¾ÖÛúÖÃÖ ÆüÖêÞµÖÖÃÖÖšüß ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ Ûú¸üÞÖê
´ÆüÞÖ•Öê“Ö £ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ 'µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®ÖÖ'.
ÃÖÓŸÖÖêÂÖ“Öê †Ö“Ö¸üÞÖ ´ÆüÞÖ•Öê †ÃÖê ®ÖÖÆüß, Ûúß †Ö¯ÖÞÖ †ÖÆêü ŸÖÃÖê“Ö ¸üÖÆüÖ¾ÖµÖÖ“Öê †Ö×ÞÖ ÃÖã¬ÖÖ¸üÞÖê“Öê,
ÃÖãÃÖÓÃÛéúŸÖ ÆüÖêÞµÖÖ“Öê ¯ÖÏµÖŸ®Ö £ÖÖÓ²Ö¾ÖÖ¾ÖµÖÖ“Öê. Æêü 'ÃÖÓŸÖÖêÂÖÖ“Öê' “ÖãÛúß“Öê Ã¯ÖÂ™üßÛú¸üÞÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. †Ö¯Ö»µÖÖ¯ÖÖ¿Öß •Öê
60
†ÖÆêü ØÛú¾ÖÖ ®ÖÖÆüß ŸµÖÖ×¾ÖÂÖµÖß ÜÖê¤ü ®Ö ²ÖÖôûÝÖŸÖÖ ÁÖ¬¤êü®Öê †Ö×ÞÖ †Ö®ÖÓ¤üÖ®Öê µÖÖêÝÖÖ“Öê ×®ÖŸµÖ †Ö“Ö¸üÞÖ
Ûú¸üÞÖê, Ã¾ÖŸÖ:“ÖÖ ×¾ÖÛúÖÃÖ Ûú¸üÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖÓŸÖÖêÂÖ.
ÃÖÓŸÖÖêÂÖ ¯ÖÖ»Ö®ÖÖ“Öê ±úôû
•ÖÖê 'ÃÖÓŸÖÖêÂÖÖ' ´Ö¬µÖê ×Ã£Ö¸üÖ¾ÖŸÖÖê ŸµÖÖ»ÖÖ ÁÖêÂšü ¤ü•ÖÖÔ“ÖÖ †Ö®ÖÓ¤ü ×´ÖôûŸÖÖê. ¯ÖÏŸµÖêÛú õÖÞÖ ÆüÖ ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®ÖÖ®Öê
³Ö¸ü»Öê»ÖÖ †ÃÖ»µÖÖ®Öê, †Ö®ÖÓ¤ü ÆüÖ '‡£Öê †Ö×ÞÖ µÖÖ õÖÞÖß' ÃÖÖ¯Ö›üŸÖÖê.
ŸÖ¯Ö
³ÖÝÖ¾Ö¤ËüÝÖßŸÖêŸÖ 17 ¾µÖÖ †¬µÖÖµÖÖŸÖ ¿»ÖÖêÛú 14 ŸÖê 16 ´Ö¬µÖê ×¤ü»µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ŸÖ¯Ö ŸÖß®Ö ÃŸÖ¸üÖÓ¾Ö¸ü †ÖÆêü.
¿Ö¸üß¸ü, ´Ö®Ö †Ö×ÞÖ ¾ÖÖ“ÖÖ.
¤êü¾Ö×«ü•ÖÝÖãºþ¯ÖÏÖ–Ö¯Öæ•Ö®ÖÓ ¿ÖÖî“Ö´ÖÖ•ÖÔ¾Ö´ÖËÛúŸÖ…
²ÖÎÉ“ÖµÖÔ´ÖØÆüÃÖÖ “Ö ¿ÖÖ¸üß¸Óü ŸÖ¯Ö ˆ“µÖŸÖê……
†®Öã«êüÝÖÛú¸Óü ¾ÖÖŒµÖÓ ÃÖŸµÖÓ ×¯ÖÏµÖ×ÆüŸÖÓ “Ö µÖŸÖË…
Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖÖ³µÖÃÖ®ÖÓ “Öî¾Ö ¾ÖÖ’Ëû´ÖµÖÓ ŸÖ¯Ö ˆ“µÖŸÖê……
´Ö®Ö: ¯ÖÏÃÖÖ¤ü ÃÖÖî´µÖŸ¾ÖÓ ´ÖÖî®Ö´ÖÖŸ´Ö×¾Ö×®ÖÝÖÏÆü:…
³ÖÖ¾ÖÃÖÓ¿Öã×¬¤ü×¸üŸµÖêŸÖ¢Ö¯ÖÖê ´ÖÖ®ÖÃÖ´Öã“µÖŸÖê……
¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ŸÖ¯Ö: ¤êü¾Ö¯Öæ•ÖÖ, •µÖêÂšüÖÓ“ÖÖ ´ÖÖ®Ö, ¾µÖÖÃÖÓÝÖß ¾µÖŒŸÖà“ÖÖ ´ÖÖ®Ö, ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß Ã¾Ö“”ûŸÖÖ, †Ö•ÖÔ¾Ö
´ÆüÞÖ•Öê ÃÖ¸üôû¯ÖÞÖÖ, †ØÆüÃÖÖ †Ö×ÞÖ ²ÖÎÉ“ÖµÖÔ
¾ÖÖ“Öê“Öê ŸÖ¯Ö: ˆ«êüÝÖ¸ü×ÆüŸÖ ²ÖÖê»ÖÞÖê, ÃÖŸµÖ, ×¯ÖÏµÖ, ×ÆüŸÖÛúÖ¸üß ¾ÖÖÞÖß, Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖ †Ö×ÞÖ †³µÖÖÃÖ¯ÖæÞÖÔ ¾ÖÖÞÖß.
´Ö®ÖÖ“Öê ŸÖ¯Ö: †ÖŸ´ÖÃÖÓµÖ´ÖÖ®Öê ¯ÖÏŸµÖêÛú ¾µÖŒŸÖß †Ö×ÞÖ ¯ÖÏŸµÖêÛú ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ÃÖÛúÖ¸üÖŸ´ÖÛú ¥ü×Â™üÛúÖê®Ö šêü‰ú®Ö
¯ÖÏÃÖ®®Ö, ´Öé¤ãü †Ö×ÞÖ ×®Ö¿“Ö»Ö ¾Öé¢Öß †ÃÖÞÖê.
ŸÖ¯ÖÖ“ÖÖ ¿Ö²¤ü¿Ö: †£ÖÔ †ÖÆêü ŸÖÖ¯Ö¾ÖÞÖê. ¿Ö¸üß¸ü, ´Ö®Ö †Ö×ÞÖ ¾ÖÖ“ÖÖ µÖÖÓ®ÖÖ ŸÖ¯Ö:¯ÖæŸÖ †Ö×ÞÖ ¿Öã¬¤ü Ûêú»Öê
¯ÖÖ×Æü•Öê. ŸµÖÖ´Öãôêû“Ö †¿Öã¬¤üß ¤æü¸ü ÆüÖê‡Ô»Ö. ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ“µÖÖ ÃÖê¾ÖêÃÖÖšüß 'ÃÖ´ÖÂ™üß' ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÃÖ´Ö¸üÃÖŸÖê®Öê ¾Ö
ÃÖãÃÖÓ¾ÖÖ¤üÖ®Öê ¸üÖÆüÞÖê ÆêüÆüß ±úÖ¸ü ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê †ÖÆêü.
61
ÃÖÖ¬µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ 'ŸÖ¯Ö' ´ÆüÞÖ•Öê ¿Ö¸üß¸ü, ´Ö®Ö †Ö×ÞÖ ²Öã¬¤üß“µÖÖ ×¾ÖÛúÖÃÖÖšüß ÛúÂ™ü ÃÖÆü®Ö Ûú¸üÞµÖÖ“Öß ŸÖµÖÖ¸üß.
¿Ö¸üß¸ü, ´Ö®Ö †Ö×ÞÖ ²Öã¬¤üß †®Öã¿ÖÖÃÖ®ÖµÖãŒŸÖ —ÖÖ»Öê ®ÖÖÆüß, ŸÖ¸ü µÖÖêÝÖÖ“µÖÖ •Öß¾Ö®Ö´ÖÖÝÖÖÔŸÖß»Ö ÜÖ›üŸÖ¸ü¯ÖÞÖÖ
ÃÖÆü®Ö Ûú¸üÖµÖ»ÖÖ ŸÖê ÃÖõÖ´Ö ÆüÖêÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüßŸÖ. ˆ¤üÖ.- Ã®ÖÖµÖæ •Öê¾ÆüÖ ŸÖÖÞÖÞÖê †Ö×ÞÖ ¾Ö•Ö®Ö ˆ“Ö»ÖÞÖê ÃÖÆü®Ö
Ûú¸üŸÖÖŸÖ, ŸÖê¾ÆüÖ“Ö ŸÖê ×¾ÖÛú×ÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ, †Ö¸üÖ´ÖÖŸÖ ¸üÖÆæü®Ö ®ÖÖÆüß. Æü»»Öß“µÖÖ †Ö¸üÖ´Ö¿Öß¸ü †Ö×ÞÖ †×ŸÖ
ˆ¯Ö³ÖÖêÝÖÖ“µÖÖ †ÖµÖãÂµÖÖ´Öãôêû Ã¾ÖŸÖ:“µÖÖ ×¾ÖÛúÖÃÖÖÃÖÖšüß 'ŸÖ¯Ö' †¯Ö×¸üÆüÖµÖÔ —ÖÖ»Öê †ÖÆêü.
ŸÖ¯ÖÃÖÖ¬Ö®Öê“Öê ±úôû: ¯ÖæÞÖÔ ŸÖ¯ÖÃÖÖ¬Ö®ÖÖ †¿Öã¬¤üß ®ÖÂ™ü Ûú¸üŸÖê †Ö×ÞÖ ‡Ó×¦üµÖÖÓ“Öê, ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê ¾Ö ´Ö®ÖÖ“Öê ÃÖÖ´Ö£µÖÔ
¾ÖÖœü¾ÖŸÖê.
Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖ
Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖ ´ÆüÞÖ•Öê Ã¾ÖŸÖ:“ÖÖ †³µÖÖÃÖ µÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ †ÃÖÖ, Ûúß †Ö¯Ö»µÖÖ ‡Â™ü ¤êü¾ÖŸÖê“ÖÖ •Ö¯Ö Ûú¸üÞÖê †Ö×ÞÖ
×®ÖµÖ×´ÖŸÖ †¬µÖµÖ®Ö Ûú¸üÞÖê, •µÖÖ´Öãôêû ²Öã¬¤üß ŸÖßõÞÖ ÆüÖê‰ú®Ö ¿ÖÖÀ¾ÖŸÖ †Ö×ÞÖ õÖÞÖ³ÖÓÝÖã¸ü ÛúÖµÖ µÖÖŸÖß»Ö
³Öê¤üÖ³Öê¤ü ÛúôûÞµÖÖ“Öß ×¾Ö¾ÖêÛú¿ÖŒŸÖß ¾ÖÖœüŸÖê. µÖÖ´Öãôêû ¯Ö×¸ü×Ã£ÖŸÖßŸÖß»Ö †Ö×ÞÖ ×¾ÖÂÖµÖÖŸÖß»Ö ÃÖæõ´ÖŸÖÖ
ÛúôûÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê ¾Ö ŸµÖÖ´Öãôêû ¯Ö×¸ü×Ã£ÖŸÖßŸÖß»Ö †Ö×ÞÖ ×¾ÖÂÖµÖÖŸÖß»Ö ÃÖæõ´ÖŸÖÖ ÛúôûÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê
¾Ö ŸµÖÖ´Öãôêû '†ÖŸ´Ö¤ü¿ÖÔ®Ö' ÆüÖêÞµÖÖÃÖ ¯ÖÏŸµÖõÖ ØÛú¾ÖÖ †¯ÖÏŸµÖõÖ¯ÖÞÖê ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê.
ºþœü †£ÖÖÔ®Öê Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖ ´ÆüÞÖ•Öê '¿ÖÖÃ¡ÖÖÓ“ÖÖ' †³µÖÖÃÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû †Ö¯ÖÞÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖÏÝÖŸÖß“Öê ´Öæ»µÖ´ÖÖ¯Ö®Ö
Ûúºþ ¿ÖÛúŸÖÖê. ®ÖÖÆüßŸÖ¸ü †Ö¯ÖÞÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ˆ“”éÓûÜÖ»Ö ¾Öé¢Öß“Öê †Ö¯Ö»µÖÖ“Ö ŸÖÛúÖÔ®Öê ÃÖ´Ö£ÖÔ®Ö Ûúºþ ¿ÖÛúŸÖÖê
¾Ö Ûú¸üŸÖÖêÆüß. ¬Ö´ÖÖÔ“µÖÖ ¥üÂ™üß®Öê ÛúÖµÖ ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †ÖÆêü ØÛú¾ÖÖ “ÖæÛú †ÖÆêü µÖÖ“Öß ¯Ö×¸üõÖÖ ¿ÖÖÃ¡ÖÖ«üÖ¸êü Ûêú»Öß
•ÖÖŸÖê. ¿ÖÖÃ¡ÖÖÓ“ÖÖ ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ †³µÖÖÃÖ †ŸµÖÖ¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. †Ö¯Ö»µÖÖÛú›êü †®ÖêÛú '¿ÖÖÃ¡Öê' †ÃÖ»µÖÖ®Öê
ÛúÖêÞÖÛúÖêÞÖŸµÖÖ ¿ÖÖÃ¡ÖÖÓ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ ÆüÖ ¯ÖÏ¿®Ö ´Ö®ÖÖŸÖ µÖê‡Ô»Ö.
†®ÖêÛú ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ®ÖÖÓ“Öê ‹ÛúßÛú¸üÞÖ Ûúºþ®Ö †×ŸÖ¿ÖµÖ ¸üÃÖÖôû ³ÖÖÂÖêŸÖ ŸµÖÖÓ“Öê ×®Öºþ¯ÖÞÖ Ã¾ÖÖ´Öß ×¾Ö¾ÖêÛúÖ®ÖÓ¤üÖÓ®Öß
Ûêú»Öê †ÖÆêü. †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ¿ÖÖÃ¡ÖÖÓ“Öê ÃÖÖ¸ü †Ö•Ö“µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ Ã¾ÖÖ´Öß ×¾Ö¾ÖêÛúÖ®ÖÓ¤üÖÓ“µÖÖ ¯ÖæÞÖÔ
ÝÖÏÓ£Ö³ÖÖÓ›üÖ¸üÖŸÖ ¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ ×´ÖôûŸÖê.
62
Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖ ¯ÖÖ»Ö®ÖÖ“Öê ±úôû
×®ÖµÖ×´ÖŸÖ Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖÖ®Öê †Ö¯Ö»ÖÖ '×¾Ö¾ÖêÛú' ×¾ÖÛú×ÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê †Ö×ÞÖ •Ö¯ÖÖ´Öãôêû '‡Â™ü ¤êü¾ÖŸÖê“Öß' ¯ÖÏÖ¯ŸÖß
ÆüÖêÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê.
‡ÔÀ¾Ö¸ü¯ÖÏ×ÞÖ¬ÖÖ®Ö
†£ÖÔ: †Ö¯Ö»Öß ÃÖ¾ÖÔ ÛéúŸµÖê ‡ÔÀ¾Ö¸üÖ»ÖÖ †¯ÖÔÞÖ Ûú¸üÞÖê. ŸµÖÖ´Öãôêû ´Ö®ÖÖŸÖæ®Ö †ÆÓüÛúÖ¸ü ¤æü¸ü •ÖÖ‡Ô»Ö.
ÛúŸÖì¯ÖÞÖÖ“Öß ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ, ŸÖÖÞÖ, ŸÖÞÖÖ¾Ö ¤æü¸ü ÆüÖêŸÖß»Ö. µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸êü ŸµÖÖ“Öß '†ÖŸ´Ö¤ü¿ÖÔ®ÖÖ»ÖÖ' ´Ö¤üŸÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. µÖÖ“Öê
ˆ¢Ö´Ö ˆ¤üÖÆü¸üÞÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÁÖß. ×ÝÖ¸üß¿Ö“ÖÓ¦ü ‘ÖÖêÂÖ, ŸµÖÖÓ®Öß †Ö¯Ö»Öê ÝÖãºþ ÁÖß¸üÖ´ÖÛéúÂÞÖ ¯Ö¸ü´ÖÆÓüÃÖ µÖÖÓ“µÖÖ
ÃÖÖÓÝÖÞµÖÖ¾Öºþ®Ö ŸµÖÖÓ®ÖÖ †Ö¯Ö»Öß ÃÖ¾ÖÔ ÛéúŸµÖê †¯ÖÔÞÖ Ûêú»Öß, ŸµÖÖ´Öãôêû ŸÖê ¿Öã¬¤ü —ÖÖ»Öê †Ö×ÞÖ †¬µÖÖŸ´ÖÖ“µÖÖ
ˆ““Ö ¯ÖÖŸÖôûß¾Ö¸ü ¯ÖÖêÆüÖê“Ö»Öê.
'‡ÔÀ¾Ö¸ü¯ÖÏ×ÞÖ¬ÖÖ®Ö' †ÆÓüÛúÖ¸ü Ûú´Öß Ûú¸üÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ Ûú¸üŸÖê †Ö×ÞÖ †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ “Ö´Öæ“ÖÖ ÃÖãÃÖÓ¾ÖÖ¤üß ³ÖÖÝÖ
²Ö®ÖÞµÖÖÃÖ †Ö×ÞÖ “Ö´ÖãŸ¾ÖÖ®Öê ÛúÖµÖÔ Ûú¸üÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ Ûú¸üŸÖê. †¿ÖÖ ¸üßŸÖß®Öê µÖÖêÝÖÖ“ÖÖ ÜÖ¸üÖ ˆ¯ÖÖÃÖÛú ÆüÖ
“ÖÖÓÝÖ»µÖÖ-ÃÖ¤üÃµÖ †ÃÖŸÖÖê ÛúÖ¸üÞÖ ŸµÖÖ“ÖÖ '´Öß' ¯ÖÞÖÖ ÝÖê»Öê»ÖÖ †ÃÖŸÖÖê.
‡ÔÀ¾Ö¸ü¯ÖÏ×ÞÖ¬ÖÖ®ÖÖ“Öê ±úôû : ÃÖ´ÖÖ¬Öß, †ÖŸ´ÖÃÖÖõÖÖŸÛúÖ¸ü, ‹ÛúÖŸ´ÖŸÖê“ÖÖ ÃÖÖõÖÖŸÛúÖ¸ü.
3. †ÖÃÖ®Ö
'†Â™üÖÓÝÖ' µÖÖêÝÖÖ“Öê ×ŸÖÃÖ¸êü †ÓÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê '†ÖÃÖ®Ö' ÆüÖêµÖ.
•µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ´Ö®Ö †Ö×ÞÖ ¿Ö¸üß¸ü ×Ã£Ö¸ü †ÃÖŸÖê. ÃÖãÜÖ¤üÖµÖÛú †ÃÖŸÖê, ŸµÖÖ»ÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
ŸÖã´Æüß ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öà“ÖÖ ®ÖîÃÖÙÝÖÛú Ûú»Ö Ûú´Öß Ûúºþ®Ö ×Ã£Ö¸ü ÆüÖêŸÖÖ †Ö×ÞÖ ´Ö®Ö †®ÖÓŸÖÖŸÖ ÝÖãÓŸÖ¾ÖŸÖÖ
ŸÖê¾ÆüÖ †ÖÃÖ®Ö ×Ã£Ö¸ü †Ö×ÞÖ ÃÖãÜÖ¤ü ÆüÖêŸÖê.
†ÖÃÖ®ÖÖ“Öê ±úôû : ‹Ûú¤üÖ ÛúÖ †¿ÖÖ ×Ã£Ö¸ü ×Ã£ÖŸÖß¾Ö¸ü, ´ÆüÞÖ•Öê †ÖÃÖ®ÖÖ¾Ö¸ü ŸÖÖ²ÖÖ ×´Öôû¾Ö»ÖÖ, Ûúß
¸üÖÝÖ, «êüÂÖ, ÃÖãÜÖ ¤ãü:ÜÖ ‡. «Óü¤êü ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¡ÖÖÃÖ ¤êüŸÖ ®ÖÖÆüßŸÖ. †ÖÃÖ®ÖÖÓ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ´Öãôêû †¿Öß '×ÃÖ¬¤üß'
†Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ×´ÖôûŸÖê. •Öê¾ÆüÖ †Ö¯ÖÞÖ ¤êüÆüºþ¯ÖÖ“µÖÖ ¯Ö»ÖßÛú›êü •ÖÖ‰ú, ŸÖê¾ÆüÖ †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß •ÖÖÞÖß¾Ö
63
¸üÖÆüŸÖ ®ÖÖÆüß. †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ÃÖãÜÖ ØÛú¾ÖÖ µÖÖŸÖ®ÖÖ ÛúÖÆüß“Ö •ÖÖÞÖ¾ÖŸÖ ®ÖÖÆüß. •Öê¾ÆüÖ ¤êüÆü³ÖÖ¾Ö ×¿Ö×£Ö»Ö ÆüÖêŸÖÖê,
†Ö×ÞÖ ´Ö®Ö †®ÖÓŸÖÖŸÖ ×¾Ö»Öß®Ö ÆüÖêŸÖê. ŸÖê¾ÆüÖ †Ö¯Ö»µÖÖ®ÖÖ ÜÖæ¯Ö“Ö †Ö¸üÖ´Ö ×´ÖôûŸÖÖê. ´Ö®Ö ¿ÖÖÓŸÖ ÆüÖêŸÖê.
¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ Æüß“Ö ÜÖ¸üß ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ×´ÖôûŸÖê.
†ÖÃÖ®ÖÖÛú›êü ¯ÖÖÆüÞµÖÖ“ÖÖ ÆüšüµÖÖêÝÖÖ“ÖÖ ¥ü×Â™üÛúÖê®Ö †Ö×ÞÖ '†Â™üÖÓÝÖ' µÖÖêÝÖÖ“ÖÖ ¥ü×Â™üÛúÖê®Ö µÖÖŸÖß»Ö ±ú¸üÛú ÃÖ¾ÖÔ
ÃÖÖ¬ÖÛúÖÓ®ÖÖ Ã¯ÖÂ™ü †ÃÖÖ¾ÖµÖÖÃÖ Æü¾ÖÖ.
ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖ †ÖÃÖ®ÖÖÓ“ÖÖ ˆ¯ÖÖêµÖÖÝÖ “ÖÖÓÝÖ»µÖÖ †Ö¸üÖêÝµÖÖÃÖÖšüß ¾Ö ¿Ö¸üß¸üÖ¾Ö¸ü ×¾Ö•ÖµÖ ×´Öôû×¾ÖÞµÖÖÃÖÖšüß †Ö×ÞÖ
ŸÖê ŸÖºþÞÖ, ¥üœü, ×Ã£Ö¸ü šêü¾ÖÞµÖÖÃÖÖšüß Ûú¸üŸÖÖŸÖ.
4. ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö
'ŸÖ×Ã´Ö®ÖË ÃÖ×ŸÖ', ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öê ÃÖæ¡Öê ÃÖºþ ÆüÖêŸÖê. µÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ †ÃÖÖ, ×Ûú †ÖÃÖ®ÖÖŸÖ Ã£ÖîµÖÔ
¯ÖÏÖ¯ŸÖ —ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü“Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ»ÖÖ ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ Ûú¸üÖ¾Öß. †ÖÃÖ®ÖÖÓ“µÖÖ ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü †ÖÃÖ®Ö ×Ã£ÖŸÖß ×Ã£Ö¸ü
†Ö×ÞÖ ÃÖÖîÜµÖ¤üÖµÖÛú —ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü“Ö '¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“ÖÖ' ÃÖ¸üÖ¾Ö Ûêú»ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê. †ÖÃÖ®ÖÖÓ“µÖÖ ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü
À¾ÖÖÃÖ †Ö×ÞÖ ˆ“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ šêü¾ÖÞµÖÖ“ÖÖ ÃÖ¸üÖ¾Ö Ûú¸üÞÖê †¯Öê×õÖŸÖ †ÖÆêü. ×±ú¸üŸÖÖ®ÖÖ ØÛú¾ÖÖ
“ÖÖ»ÖŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖÖ“ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê, ¯ÖÞÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ´ÆüÞÖŸÖÖ µÖêÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß. ¯ÖÏÖÞÖ ´ÆüÞÖ•Öê
À¾ÖÖÃÖ ®ÖÖÆüß. ¯ÖÏÖÞÖ ´ÆüÞÖ•Öê ¾Öî×À¾ÖÛú ¿ÖŒŸÖß †ÖÆêü, •Öß ÃÖ¾ÖÔ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öà®ÖÖ ÛúÖ¸üÞÖß³ÖæŸÖ †ÖÆêü. ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ
ÃÖ¾ÖÔ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß †Ö×ÞÖ ŸµÖÖ“Öê †×¬ÖÛú ÃÖæõ´Ö ºþ¯Ö ´Ö®Ö µÖÖÓ“µÖÖ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß ¯ÖÏÖÞÖÖ´Öãôêû ÆüÖêŸÖÖŸÖ. †¿ÖÖ
¸üßŸÖß®Öê ¯ÖÏÖÞÖ ÃÖ¾ÖÔ ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß †Ö×ÞÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü µÖÖÓ“Öê ÛúÖ¸üÞÖ †ÖÆêü ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö '¯ÖÏÖÞÖ' •Ö¸ü
×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖÖŸÖ †ÃÖ»Öê ŸÖ¸ü †Ö¯ÖÞÖ ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß †Ö×ÞÖ ´Ö®ÖÖŸÖß»Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü µÖÖ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ šêü¾Öæ
¿ÖÛúŸÖÖê.
†Ö¯ÖÞÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ“µÖÖ ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖß»ÖÖ À¾ÖÖÃÖÖ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ ×´Öôû¾ÖÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üŸÖÖê.
À¾ÖÖÃÖÖ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ ×´Öôû¾ÖÞÖê ÆüÖ '¯ÖÏÖÞÖ' ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ Ûú¸üÖÞµÖÖ“ÖÖ ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ÃÖÖê¯ÖÖ ´ÖÖÝÖÔ †ÖÆêü. ÃÖÖ¬ÖÛúÖ®Öê
»ÖõÖÖŸÖ šêü¾ÖÖ¾ÖµÖÖ“Öß ´ÖãÜµÖ ÝÖÖêÂ™ü ´ÆüÞÖ•Öê À¾ÖÖÃÖÖ“µÖÖ ¾ÖêÝÖÖ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ šêü¾ÖÞÖê. †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕ®ÖÖ
´ÖÖ×ÆüŸÖß †ÖÆêü, Ûúß †Ö¯ÖÞÖ •Öê¾ÆüÖ ˆ¢Öê×•ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê ¾ÖÖ ¸üÖÝÖÖ¾ÖŸÖÖê ŸÖê¾ÆüÖ †Ö¯Ö»µÖÖ À¾ÖÃÖ®ÖÖ“ÖÖ ¾ÖêÝÖ
¾ÖÖœüŸÖÖê, †Ö×ÞÖ †Ö¯ÖÞÖ †Ö¸üÖ´Ö¿Öß¸ü †ÃÖŸÖÖê, ¿ÖÖÓŸÖ †ÃÖŸÖÖê ŸÖê¾ÆüÖ À¾ÖÃÖ®ÖÖ“ÖÖ ¾ÖêÝÖ Ûú´Öß ÆüÖêŸÖÖê;
64
À¾ÖÃÖ®Ö Æüôæû ÆüÖêŸÖê, ÜÖÖê»Ö¾Ö¸ü ¾Ö ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö ÆüÖêŸÖê. ¬µÖÖ®ÖÖ“µÖÖ ÃÖ¸üÖ¾ÖÖÃÖÖšüß, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ±úÖ¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß
†ÖÆêü. ´Ö®Ö ¿ÖÖÓŸÖ Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüßÃÖã¬¤üÖ '¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“ÖÖ' †³µÖÖÃÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ ´ÆüÞÖê•Ö †Ö¯ÖÞÖ '‡ÔÀ¾Ö¸üÖ“µÖÖ'
ÆüÖŸÖÖŸÖß»Ö ‹Ûú “ÖÖÓÝÖ»Öê ˆ¯ÖÛú¸üÞÖ ²Ö®Öæ †Ö×ÞÖ 'ÃÖ´ÖÂ™üß' ¿Öß ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖÛãú™ãÓü²Ö, ÃÖ´ÖÖ•Ö, ¸üÖÂ™üÒ †Ö×ÞÖ
ÃÖéÂ™üß¯ÖÏŸÖß †Ö¯Ö»Öß ÛúŸÖÔ¾µÖê †×¬ÖÛú “ÖÖÓÝÖ»µÖÖ ¸üßŸÖß®Öê ¯ÖÖ¸ü ¯ÖÖ›æü ¿ÖÛæú.
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ“Öê ±úôû - ´Ö®Ö ÃÖæõ´Ö, ŸÖ¸ü»Ö †Ö×ÞÖ ÃÖÖ×¢¾ÖÛú ÆüÖêŸÖê. †¿ÖÖ ¸üßŸÖß®Öê ŸÖê
¬ÖÖ¸üÞÖêÃÖÖšüß µÖÖêÝµÖ ÆüÖêŸÖê.
5. ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü
†Ö¯Ö»Öß ¯ÖÖ“Ö –ÖÖ®Öë×¤üµÖê- ÛúÖ®Ö, Ã¯Ö¿ÖÔ, ®Öê¡Ö, •Öß³Ö, ®ÖÖÛú Æüß ×¾ÖÂÖµÖÖÓ“µÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ˆ¯Ö³ÖÖêÝµÖ
¾ÖÃŸÖæÓ“µÖÖ ÃÖÓ¯ÖÛúÖÔŸÖ µÖêŸÖÖŸÖ. ¯Ö¸ÓüŸÖã ŸµÖÖÓ“ÖÖ †®Öã³Ö¾Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ŸÖê¾ÆüÖ“Ö µÖêŸÖÖê •Öê¾ÆüÖ '×“Ö¢Ö' ÃÖã¬¤üÖ
ÃÖÆü³ÖÖÝÖß ÆüÖêŸÖê. ×“Ö¢Ö ‡Ó×¦üµÖÖÓ«üÖ¸êü ×¾ÖÂÖµÖÃÖãÜÖÖ“ÖÖ †Ö®ÖÓ¤ü ‘ÖêŸÖê. ‡Ó×¦üµÖÖÓ“µÖÖ ˆ¯Ö³ÖÖêÝµÖ ¾ÖÃŸÖæ ÃÖÖ´ÖÖ®µÖŸÖ:
×“Ö¢Ö, µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖŸÖ ÝÖãÓŸÖ»Öê †ÃÖŸÖÖ®ÖÖ, ŸµÖÖ»ÖÖ ×¾Ö“Ö×»ÖŸÖ Ûú¸üŸÖÖŸÖ. '¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸üÖ' “ÖÖ †£ÖÔ †ÃÖÖ, Ûúß
‡Ó×¦üµÖê ŸµÖÖÓ“µÖÖ ˆ¯Ö³ÖÖêÝµÖ ¾ÖÃŸÖæÓ“µÖÖ ÃÖÓ¯ÖÛúÖÔŸÖ †Ö»Öß ŸÖ¸üß ÃÖÖ¬ÖÛúÖ®Öê ×“Ö¢ÖÖ»ÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖŸÖ ÝÖãÓŸÖ¾Öæ ®ÖµÖê
´ÆüÞÖ•Öê ‡Ó×¦üµÖÖÓ®ÖÖ ÃÖãÜÖ ÃÖÓ¾Öê¤ü®ÖÖ •ÖÖÞÖ¾ÖÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß. †¿ÖÖ ¸üßŸÖß®Öê ŸÖß †ÓŸÖ´ÖãÔÜÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ †Ö×ÞÖ ×“Ö¢ÖÖ¿Öß
‹Ûúºþ¯Ö ¯ÖÖ¾ÖŸÖÖŸÖ. ÆüôæûÆüôæû †¿ÖÖ ¸üßŸÖß®Öê ‡Ó×¦üµÖÖÓ“ÖÖ ²ÖÖÊÖŸÛúÖ¸üß Ûú»Ö †ÓŸÖ´ÖãÔÜÖ Ûú¸üÞÖê, ²Ö×Æü´ÖãÔÜÖŸÖêŸÖæ®Ö
ŸµÖÖÓ®ÖÖ †ÖŸÖ ¾Öôû¾ÖÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê '¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü' ÆüÖêµÖ.
¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü †Ö“Ö¸üÞÖÖ“Öê ±úôû: ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸üÖ“µÖÖ †Ö“Ö¸üÞÖÖ®Öê †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ¯ÖæÞÖÔ¯ÖÞÖê Ã¾Ö-×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ
×´Öôû¾ÖŸÖÖ µÖêŸÖê.
†ÓŸÖ¸ÓüÝÖ ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ (´Ö®Ö:¿Öã¬¤üß)
¤êüÆü¿Öã¬¤üß®ÖÓŸÖ¸ü ´Ö®ÖÖ“ÖßÆüß ¿Öã¬¤üß Ûú¸üÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. ŸµÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÏ£ÖŸÖ ´Ö®ÖÖ“µÖÖ ÛúÖµÖÔ³ÖÖÝÖ
ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ. ®ÖÖÛú, •Öß³Ö, ›üÖêôêû, ÛúÖ®Ö ¾Ö Ÿ¾Ö“ÖÖ µÖÖ ¯ÖÓ“Ö–ÖÖ®Öë×¦üµÖÖÓ“µÖÖ ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖæ®Ö
´Ö®ÖÖ»ÖÖ ³ÖÖê¾ÖŸÖÖ»Ö“µÖÖ •ÖÝÖÖ“Öê –ÖÖ®Ö ÆüÖêŸÖê. ²ÖÖÊ ×¾ÖÀ¾ÖÖ“µÖÖ ÃÖÓ¯ÖÛúÖÔŸÖ µÖêŸÖÖ“Ö ´Ö®ÖÖŸÖ ‡“”ûÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ
ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ´Ö®ÖÖŸÖ»µÖÖ ‡“”ûÖÓ“µÖÖ ¯ÖæŸÖáÃÖÖšüß –ÖÖ®Öë×¦üµÖê ÃÖŸÖŸÖ ²Ö×Æü´ÖãÔÜÖ ÆüÖê‰ú®Ö —Ö™üŸÖ ¸üÖÆüŸÖÖŸÖ †Ö×ÞÖ
65
†¿ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸êü ´Ö®Ö ‡“”ûÖÓ¯ÖæŸÖá“µÖÖ ¤ãüÂ™ü“ÖÛÎúÖŸÖ †›üÛúŸÖ •ÖÖŸÖê. ´Ö®ÖÖ“µÖÖ ¾Ö –ÖÖ®Öë×¦üµÖÖÓ“µÖÖ
ÃÖÓµÖ´Ö®ÖÖÃÖÖšüß ÃÖÖ¬ÖÛúÖ»ÖÖ †ÖêŸÖ×¸üÛú ×¾Ö¿Öã¬¤üß Ûú¸üÞÖê †¯Ö×¸üÆüÖµÖÔ †ÖÆêü.
´Ö®ÖÖ“Öê ÃÖÆüÖ Ûú™ü™ü¸ü ¿Ö¡Öæ †ÖÆêüŸÖ : ÛúÖ´Ö, ÛÎúÖê¬Ö, ¸üÖÝÖ, »ÖÖê³Ö, ´Ö¤ü, ´ÖŸÃÖ¸ü. †ÖŸ´Ö¿ÖÖê¬ÖÖ“µÖÖ
´ÖÖÝÖÖÔŸÖ †›ü£ÖÃÖôêû †ÖÞÖÞÖÖ·µÖÖ µÖÖ ¿Ö¡ÖæÓ¾Ö¸ü ´ÖÖŸÖ Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö (À¾ÖÖÃÖ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ) ¾Ö
¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü (‡Ó×¦üµÖÃÖÓµÖ´Ö®Ö) Æüß †ŸµÖÓŸÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿ÖÃ¡Öê †ÖÆêüŸÖ. ÆüšüµÖÖêÝÖ ¯ÖÏ¤üß×¯ÖÛêúŸÖß»Ö ÜÖÖ»Öß»Ö
¿»ÖÖêÛúÖŸÖ À¾ÖÖÃÖÖ“Öê ´ÖÆü¢¾Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü :
“Ö»Öê ¾ÖÖŸÖê “ÖÓ»Ö ×“Ö¢ÖÓ ×®Ö¿“Ö»Öê ×®Ö¿“Ö»ÖÓ ³Ö¾ÖêŸÖË…
µÖÖêÝÖß Ã£ÖÖÞÖãŸ¾Ö´ÖÖ¯®ÖÖê×ŸÖ ŸÖŸÖÖê ¾ÖÖµÖãÓ ×®Ö¸üÖê¬ÖµÖêŸÖË……
(†×Ã£Ö¸ü À¾ÖÖÃÖÖ´Öãôêû ´Ö®ÖÆüß †×Ã£Ö¸ü ²Ö®ÖŸÖê; ×Ã£Ö¸ü À¾ÖÖÃÖÖ´Öãôêû ´Ö®ÖÖÃÖ Ã£ÖîµÖÔ »ÖÖ³ÖŸÖê-
À¾ÖÖÃÖÖ“ÖÖ ¾Ö ´Ö®ÖÖ“ÖÖ ‘Ö×®ÖÂ™ü ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †ÃÖ»µÖÖ´Öãôêû- À¾ÖÖÃÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö¯Öæ¾ÖÔÛú ×Ã£Ö¸ü ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖ Ûêú»µÖÖÃÖ
´Ö®ÖÖ¾Ö¸ü µÖÖêÝµÖ ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ ¸üÖÆüŸÖê †Ö×ÞÖ µÖÖêÝµÖÖ»ÖÖ ¤üß‘ÖÖÔµÖãÂµÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê.)
¯Öãœêü †ÃÖêÆüß ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü:
‡Ó×¦üµÖÖÞÖÖÓ ´Ö®ÖÖê ®ÖÖ£ÖÖê ´Ö®ÖÖê®ÖÖ£ÖÃŸÖã ´ÖÖºþŸÖ:…
´ÖÖºþŸÖÃµÖ »ÖµÖÖê ®ÖÖ£Ö: ÃÖ »ÖµÖÖê ®ÖÖ¤ü´ÖÖ×ÁÖŸÖ:……
(–ÖÖ®Öë×¦üµÖÖÓ“ÖÖ Ã¾ÖÖ´Öß ´Ö®Ö, ´Ö®ÖÖ“ÖÖ Ã¾ÖÖ´Öß À¾ÖÖÃÖ ¾Ö À¾ÖÖÃÖÖ“ÖÖ Ã¾ÖÖ´Öß ´Ö••ÖÖÃÖÓÃ£ÖÖ
´Ö••ÖÖŸÖÓŸÖæÓ“Öê Ã¾ÖÖÃ£µÖ À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ“µÖÖ †×¾Ö¸üŸÖ »ÖµÖ²Ö¬¤ü ®ÖÖ¤üÖ¾Ö¸ü †¾Ö»ÖÓ²Öæ®Ö †ÃÖŸÖê.)
†ÖÓŸÖ×¸üÛú ¿Öã¬¤üß ‡Ó×¦üµÖÖÓ“µÖÖ ¾Ö ´Ö®ÖÖ“µÖÖ ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖÖ®Öê“Ö ÃÖÖ¬µÖ ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖŸÖæ®Ö“Ö ÃÖÖ¬ÖÛú
†ÖŸ´ÖÃÖÓµÖ´Ö®Ö ×¿ÖÛúŸÖÖê ¾Ö ¯Öãœüß»Ö ¯ÖÖµÖ¸üßÃÖÖšüß- †ÓŸÖ¸üÖŸ´ÖÖ- ÃÖÖ¬Ö®ÖêÃÖÖšüß- ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê.
6. ¬ÖÖ¸üÞÖÖ
•Öê¾ÆüÖ †ÓŸÖ¸ÓüÝÖÖ“Öê ¯ÖÖ»Ö®Ö ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖê, ŸÖê¾ÆüÖÆüß ²Ö×Æü¸ÓüÝÖÖ“Öß ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ “ÖÖ»Öæ“Ö šêü¾ÖÖµÖ“Öß †ÃÖŸÖê, ŸÖß ÃÖÖê›æü®Ö
ªÖµÖ“Öß ®ÖÃÖŸÖê ØÛú¾ÖÖ ŸÖß †®ÖÖ¾Ö¿µÖÛú ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. '†ÖŸ´Ö¤ü¿ÖÔ®ÖÖ' ®ÖÓŸÖ¸ü µÖ´Ö, ×®ÖµÖ´Ö ‡. ÃÖÆü•ÖŸÖê®Öê
“ÖÖ»Öæ“Ö ¸üÖÆüŸÖß»Ö. †¿ÖÖ ¸üßŸÖß®Öê ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖß»ÖÖ ŸµÖÖ“Öê ¯ÖÖ»Ö®Ö ×®ÖÝÖÏÆüÖ®Öê Ûêú»Öê •ÖÖŸÖê, †Ö×ÞÖ ®ÖÓŸÖ¸ü ŸÖÖê
†Ö¯Ö»ÖÖ Ã¾Ö³ÖÖ¾Ö“Ö ²Ö®ÖŸÖÖê.
66
¬ÖÖ¸üÞÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ‹ÜÖÖªÖ ¾ÖÃŸÖæ¾Ö¸ü ØÛú¾ÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ ‹ÜÖÖªÖ ³ÖÖÝÖÖ¾Ö¸ü ´Ö®Ö ¤üß‘ÖÔÛúÖôû ¸üÖêÜÖæ®Ö ¬Ö¸üÞÖê
ØÛú¾ÖÖ ×Ã£Ö¸ü Ûú¸üÞÖê.
µÖÖ †Ö¬Öß“µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÖ“Ö †ÓÝÖÖÓ“Öê ±úôû - µÖ´Ö, ×®ÖµÖ´Ö, †ÖÃÖ®Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸üÖ“Öê ±úôû ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê
†ÖÆêü“Ö, ¯ÖÞÖ ¿Öê¾Ö™ü“µÖÖ µÖÖ ŸÖß®Ö †ÓÝÖÖÓ“Öê ±úôû ×®Ö¸üÖôêû ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê ®ÖÖÆüß. µÖÖ ŸÖß®Ö †ÓÝÖÖÓ“Ö ‹Ûú¡Ö
†³µÖÖÃÖ ÃÖÖ¬µÖ Ûêú»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü, ŸµÖÖ»ÖÖ 'ÃÖÓµÖ´Ö' ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. •Öê¾ÆüÖ 'ÃÖÓµÖ´Ö' ÃÖÖ¬µÖ ÆüÖêŸÖÖê, ŸÖê¾ÆüÖ ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß
×¾Ö×¿ÖÂ™ü ¾ÖÃŸÖæ ¾Ö Ã£ÖÖ®ÖÖ¾Ö¸ü ÃÖÓµÖ´Ö Ûêú»µÖÖÃÖ ÛúÖµÖ ±úôû ×´ÖôûŸÖê ŸµÖÖ“ÖÖ ŸÖ¯Ö¿Öß»Ö¾ÖÖ¸ü ÜÖã»ÖÖÃÖÖ
'¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö' µÖÖêÝÖ¤ü¿ÖÔ®Ö' “µÖÖ ×¾Ö³Öæ×ŸÖ¯ÖÖ¤üÖŸÖ ×¤ü»ÖÖ †ÖÆêü.
7. ¬µÖÖ®Ö
¬ÖÖ¸üÞÖÖ Æüß ‹ÜÖÖªÖ ×¾Ö×¿ÖÂ™ü '¤êü¿ÖÖ¾Ö¸ü'- ‹ÜÖÖ¤üß ¾ÖÃŸÖæ ØÛú¾ÖÖ Ã£Öôû ÊÖ¾Ö¸ü Ûêú»Öß •ÖÖŸÖê. µÖÖ ¾ÖÃŸÖæ ØÛú¾ÖÖ
Ã£ÖôûÖ¾Ö¸ü ÃÖ»ÖÝÖ ‹Ûú“Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü Ûú¸üÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê ¬ÖÖ¸üÞÖÖ †ÖÆêü ŸÖ¸ü Æü®Öã´ÖÖ®ÖÖ“Öê ÁÖß¸üÖ´ÖÖÃÖÖšüß ÛúÖêÞÖŸÖêÆüß
ÛúÖ´Ö Ûú¸üÞµÖÖ“µÖÖ ŸÖŸ¯Ö¸üŸÖÖ µÖÖ ÝÖãÞÖ¾Ö¸ü ÃÖ»ÖÝÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ´ÆüÞÖ•Öê ¬µÖÖ®Ö †¿ÖÖ ¸üßŸÖß®Öê '¬ÖÖ¸üÞÖÖ' Æêü ´Ö®Ö
×¾Ö×¿ÖÂ™ü •ÖÖÝÖê¾Ö¸ü ×Ã£Ö¸ü Ûú¸üÞÖê †Ö×ÞÖ ¬µÖÖ®Ö ŸµÖÖ ×Ã£Ö¸ü ´Ö®ÖÖŸÖ ‹Ûú“Ö ×¾Ö×¿ÖÂ™ü '¾Öé¢Öß' ×™üÛú¾ÖÞÖê ÆüÖêµÖ.
8. ÃÖ´ÖÖ¬Öß
'×“Ö¢ÖÖ¯ÖÖ¿Öß' '¬µÖÖ®Ö' ÃÖÖê›ü»Öê ŸÖ¸ü ¤ãüÃÖ¸üß ÛúÖêÞÖŸÖßÆüß ¾ÖéŸÖß ®ÖÖÆüß. †ÝÖ¤üß ' ´Öß µÖÖ, µÖÖ ÝÖÖêÂ™üß¾Ö¸ü
†ÃÖê ¬µÖÖ®Ö Ûú¸üŸÖÖê' ÆüÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÆüß »Öã¯ŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. †Ö×ÞÖ ŸµÖÖ ¾ÖÃŸÖæ¾Ö¸ü ŸÖß ×“Ö¢Ö¾Öé¢Öß •Öê¾ÆüÖ ÃÖÖŸÖŸµÖÖ®Öê
¯ÖÏ¾ÖÖ×ÆüŸÖ ÆüÖêŸÖê, ŸÖê¾ÆüÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ, ÃÖ´ÖÖ¬Öß®ÖÓŸÖ¸ü, ´ÖÝÖ ÃÖÖ¬ÖÛúÖ»ÖÖ '†ÃÖÓ¯ÖÏ–ÖÖŸÖ
ÃÖ´ÖÖ¬ÖßÃÖÖšüß ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ »ÖÖÝÖê»Ö, •Öê¾ÆüÖ ¬µÖÖ®ÖÖÃÖÖšüß †Ö»ÖÓ²Ö®Ö (†Ö¬ÖÖ¸ü) ´ÆüÞÖæ®Ö ‘ÖêŸÖ»Öê»µÖÖ
¾Öé¢Öß“ÖÖÆüß ×¾Ö×¾Ö¬Ö ÃŸÖ¸üÖÓ¾Ö¸ü »ÖµÖ ÆüÖê‡Ô»Ö, ŸÖê¾ÆüÖ ŸµÖÖ»ÖÖ '†ÃÖÓ¯ÖÏ–ÖÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß' ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖê‡Ô»Ö.
¬ÖÖ¸üÞÖÖ, ¬µÖÖ®Ö, ÃÖ´ÖÖ¬Öß Æêü ŸÖß®ÖÆüß •Öê¾ÆüÖ ‹Ûú¡Ö †³µÖÖÃÖ»Öê •ÖÖŸÖÖŸÖ, ŸµÖÖ»ÖÖ ÃÖÓµÖ´Ö ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
•Öê¾ÆüÖ ÃÖÓµÖ´Ö ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. •Öê¾ÆüÖ ÃÖÓµÖ´Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖÖê, ŸÖê¾ÆüÖ –ÖÖ®ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¿Ö ×´ÖôûŸÖÖê. 'ÃÖÓµÖ´ÖÖ«üÖ¸êü' ÛúÖÆüß
'×ÃÖ¬¤üß' ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûúºþ®Ö ‘ÖêŸÖ»µÖÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ ´ÆüÞÖæ®Ö ŠúÂÖß †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ÃÖ•ÖÝÖ Ûú¸üŸÖÖŸÖ,(ŸÖÃµÖ, ³Öæ×´ÖÂÖã
×¾Ö×®ÖµÖÖêÝÖ:) Ûúß µÖÖ ×ÃÖ¬¤üß '†ÃÖÓ¯ÖÏ–ÖÖŸÖ' ÃÖ´ÖÖ¬ÖßÃÖÖšüß ØÛú¾ÖÖ ×®Ö²Öá•Ö ÃÖ´ÖÖ¬ÖßÃÖÖšüß ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ¾µÖÖŸÖ, ¯ÖÞÖ
67
'×ÃÖ¬¤üß' ²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖêÞÖÖ·µÖÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¬¤üßŸÖ ±úÃÖæ ®ÖµÖê, ®ÖÖÆüß ŸÖ¸ü '×ÃÖ¬¤üß' µÖÖ '×®Ö²Öá•Ö' ÃÖ´ÖÖ¬Öß“µÖÖ ¾ÖÖ™êüŸÖß»Ö
†›ü£ÖôûÖ ÆüÖêŸÖß»Ö.
•Öê¾ÆüÖ ‹ÜÖÖ¤üÖ ÛúÖµÖÔÛúŸÖÖÔ ¯Ö×¸üÞÖÖ´ÖÛúÖ¸üÛú¸üßŸµÖÖ, ×¤ü‘ÖÔ ÛúÖôû ‹ÜÖÖªÖ •ÖÖÝÖß ¯ÖæÞÖÔ ×®ÖÂšêü®Öê ÛúÖ´Ö
Ûú¸üŸÖÖê ØÛú¾ÖÖ ŸµÖÖ •ÖÖÝÖêŸÖ ÛúÖ´Ö ¾ÖÖœü¾ÖÖ¾ÖµÖÖ“Öê †ÖÆêü µÖÖ ‹ÛúÖ“Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üÖ®Öê ¾ÖÖÝÖŸÖÖê ŸÖê¾ÆüÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¬¤üß
¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ŸµÖÖ»ÖÖ †Ö¤ü¸ü, ¯ÖîÃÖÖ †Ö×ÞÖ ¯ÖÏ×ŸÖÂšüÖ ×´ÖôûÖµÖ»ÖÖ »ÖÖÝÖŸÖê Æêü ŸµÖÖ“µÖÖ ›üÖêŒµÖÖŸÖ
×³Ö®Ö»Öê •ÖÖŸÖê †Ö×ÞÖ ŸÖÖê Æêü ÃÖ¾ÖÔ ´Öß“Ö Ûêú»Öê µÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖ®Öê ¾ÖÖÆü¾ÖŸÖ •ÖÖŸÖÖê. ´ÖÝÖ ŸÖÖê 'µÖÖêÝÖ³ÖÏÂ™ü' ÆüÖêŸÖÖê
†Ö×ÞÖ ´ÖÝÖ Ûú´ÖÔµÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö •Öß ¿Öê¾Ö™ü“Öß ¯ÖÖµÖ¸üß †ÖŸ´ÖÃÖÖõÖÖŸÛúÖ¸ü- †ÛúŸÖÖÔ³ÖÖ¾Ö- Ûú´ÖÔµÖÖêÝÖß
ÛúÖµÖÔÛúŸµÖÖÔ»ÖÖ †®Öã³Ö¾ÖÖµÖ“Öß †ÃÖŸÖê, ŸµÖÖŸÖ †›ü£ÖôûÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖÖê.
×®Ö¾Ö›üÛú µÖÖêÝÖÃÖã¡Ö :-
……ÁÖß¯ÖÖŸÖÓ•Ö»ÖµÖÖêÝÖ¤ü¿ÖÔ®Ö´ÖË……
†£Ö ÃÖ´ÖÖ¬Öß¯ÖÖ¤ü:
(¯ÖÏ£Ö´Ö ¯ÖÖ¤ü)
†£Ö µÖÖêÝÖÖ®Öã¿ÖÖÃÖ®Ö´ÖË …
†£Ö µÖÖêÝÖ †®Öã¿ÖÖÃÖ®Ö´ÖË ……1.1……
(×Æü¸üÞµÖÝÖ³ÖÖÔ“µÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¯Ö¸Óü¯Ö¸êü®Öê ¯ÖÏÖ¯ŸÖ —ÖÖ»Öê»Öê) µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡Ö †ÖŸÖÖ †Ö¸Óü×³Ö»Öê •ÖÖŸÖ †ÖÆêü.
µÖÖêÝÖ×¿“Ö¢Ö¾Öé×¢Ö×®Ö¸üÖê¬Ö:…
µÖÖêÝÖ:×“Ö¢Ö ¾Öé×¢Ö ×®Ö¸üÖê¬Ö:……1.2……
µÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê ×“Ö¢ÖÖ“µÖÖ ¾Öé¢Öà“ÖÖ ¾Öé¢Öà“ÖÖ ×®Ö¸üÖê¬Ö ÆüÖêµÖ.
¾µÖÖ×¬ÖÃŸµÖÖ®ÖÃÖÓ¿ÖµÖ¯ÖÏ´ÖÖ¤üÖ»ÖÃµÖÖ×¾Ö¸ü×ŸÖ³ÖÏÖ×®ŸÖ¤ü¿ÖÔ®ÖÖ»Ö²¬Ö³Öæ×´ÖÛúŸ¾ÖÖ®Ö¾Ö×Ã£ÖŸÖŸ¾ÖÖ×®Ö
×“Ö¢Ö×¾ÖõÖê¯ÖÖÃŸÖêƒ®ŸÖ¸üÖµÖÖü: …
¾µÖÖ×¬Ö ÃŸµÖÖ®Ö ÃÖÓ¿ÖµÖ ¯ÖÏ´ÖÖ¤ü †Ö»ÖÃµÖ †×¾Ö¸ü×ŸÖ ³ÖÏÖ×®ŸÖ¤ü¿ÖÔ®Ö †»Ö²¤ü³Öæ×´ÖÛúŸ¾Ö †®Ö¾Ö×Ã£ÖŸÖŸ¾ÖÖ×®Ö ×“Ö¢Ö
×¾ÖõÖê¯ÖÖ: ŸÖê †®µÖ¸üÖµÖÖ……1.30……
1. ¾ÖÖŸÖ, ×¯Ö¢Ö, Ûú±ú, Æêü ¿Ö¸üß¸üÖÃÖ ¬ÖÖ¸üÞÖ Ûú¸üÞÖÖ¸êü ŸÖß®Ö ¬ÖÖŸÖã, ÜÖÖ»»Öê»µÖÖ †®®Ö¯ÖÖÞµÖÖ“ÖÖ ¸üŒŸÖÖÓŸÖ ¯Ö×¸üÞÖŸÖ
ÆüÖêÞÖÖ¸üÖ †ÃÖÖ •ÖÖê ¸üÃÖ ÆüÖêŸÖÖê ŸÖÖê †Ö×ÞÖ ¯ÖÖÓ“Ö Ûú´Öí×¦üµÖê †Ö×ÞÖ ¯ÖÖÓ“Ö –ÖÖ®Öë×¦üµÖê †¿ÖÖ ÊÖ ¬ÖÖŸÖã- ¸üÃÖ-
68
Ûú¸üÞÖ (‡Ó×¦üµÖ) ÊÖ ×ŸÖÆüàŸÖ ˆŸ¯Ö®®Ö ÆüÖêÞÖÖ¸üß ¾ÖîÂÖ´µÖ †Ö×ÞÖ ŸÖ••Ö®µÖ ¯Öß›üÖ ÊÖ ¾µÖÖ¬Öß, 2. ×“Ö¢ÖÖ“µÖÖ
×šüÛúÖÞÖß ˆŸ¯Ö®®Ö ÆüÖêÞÖÖ¸üß †Ûú´ÖÔÞµÖŸÖÖ Æêü ÃŸµÖÖ®Ö, 3. †´ÖãÛú ‹Ûú ÝÖÖêÂ™ü †¿Öß †ÖÆêü ÛúÖ ŸÖ¿Öß †ÃÖê
¤üÖê®Æüß ²ÖÖ•ÖæÃÖ Ã¯Ö¿ÖÔ Ûú¸üÞÖÖ¸êü ÃÖÓ¤êüÆü –ÖÖ®Ö ÆüÖ ÃÖÓ¿ÖµÖ, 4. ÁÖêÂšü ÃÖ´ÖÖ¬Öß³Öæ´Öß¾Ö¸ü ×“Ö¢Ö †Öºþœü —ÖÖ»Öê
†ÃÖæ®Ö×Æü ŸÖê£Öê ŸÖê ×Ã£Ö¸ü ®Ö ÆüÖêÞÖê Æêü †®Ö¾Ö×Ã£ÖŸÖŸ¾Ö: †ÃÖê Æêü µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖß ÃÖÖ¬ÖÛúÖ“µÖÖ ×“Ö¢ÖÖÓŸÖ ×¾ÖõÖê¯Ö
ˆŸ¯Ö®®Ö Ûú¸üÞÖÖ¸êü †Ö×ÞÖ ´ÆüÞÖæ®Ö µÖÖêÝÖ¯ÖÏ×ŸÖ¯ÖõÖß, †ÃÖê ®Ö‰ú µÖÖêÝÖ´Ö»Ö, Æêü ŸÖê †ÓŸÖ¸üÖµÖ- ´ÆüÞÖ•Öê
µÖÖêÝÖ´ÖÖÝÖÖÔŸÖß»Ö ×¾Ö‘®Öê ÆüÖêŸÖ.
¤ãü:ÜÖ¤üÖî´ÖÔ®ÖÃµÖÖÓÝÖ´Öê•ÖµÖŸ¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖÖ ×¾ÖõÖê¯ÖÃÖÆü³Öã¾Ö:…
¤ãü:ÜÖ ¤üÖî´ÖÔ®ÖÃµÖ †ÓÝÖ´Öê•ÖµÖŸ¾Ö À¾ÖÖÃÖ¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖÖ: ×¾ÖõÖê¯Ö ÃÖÆü³Öã¾Ö:……1.31……
†Ö×¬Ö³ÖÖî×ŸÖÛú, †Ö×¬Ö¤îü×¾ÖÛú †Ö×ÞÖ †Ö¬µÖÖ×Ÿ´ÖÛú †¿Öß ×ŸÖ®Æüß ¯ÖÏÛúÖ¸ü“Öß ¤ãü:ÜÖê, ´Ö®ÖÖ“Öê †Ã¾ÖÖÃ£Ö Æêü
¤üÖî´ÖÔ®ÖÃµÖ, †ÓÝÖ´Öê•ÖµÖŸ¾Ö ´ÆüÞÖ•Öê †ÓÝÖÖ»ÖÖ ÛÓú¯ÖÖ×¤ü ˆŸ¯Ö®®Ö ÆüÖêÞÖê, ¾ÖÖµÖã †ÖÓŸÖ µÖêÞÖê ÆüÖ À¾ÖÖÃÖ †Ö×ÞÖ ¾ÖÖµÖã
²ÖÖÆêü¸ü •ÖÖÞÖê ÆüÖ ¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖ, Æêü ¯ÖÖÓ“Ö ˆ¯Ö¦ü¾Ö ×¾ÖõÖê¯ÖÖÓ“µÖÖ ÃÖ´Ö¾ÖêŸÖ“Ö ÆüÖêÞÖÖ¸êü †ÖÆêüŸÖ.
ŸÖŸ¯ÖÏ×ŸÖÂÖê¬ÖÖ£ÖÔ´ÖêÛúŸÖŸ¾ÖÖ³µÖÖÃÖ:…
ŸÖŸÖË ¯ÖÏ×ŸÖÂÖê¬ÖÖ£ÖÔ´ÖË ‹Ûú ŸÖŸ¾Ö †³µÖÖÃÖ:……1.32……
´ÖÖÝÖß»Ö ÃÖæ¡ÖÖÓŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê ×¾ÖõÖê¯Öºþ¯Ö †ÓŸÖ¸üÖµÖ †Ö×ÞÖ ŸµÖÖÓ“Öê ÃÖÆüÛúÖ¸üß ˆ¯Ö¦ü¾Ö ÊÖÓ“µÖÖ
¯ÖÏ×ŸÖÂÖê¬ÖÖ£ÖÔ ´ÆüÞÖ•Öê ×®Ö¸üÃÖ®ÖÖ£ÖÔ ÛúÖêÞÖŸµÖÖ×Æü ‹Ûú ŸÖ¢¾ÖÖ¾Ö¸ü †³µÖÖÃÖ ØÆü¾ÖÖ ÃÖÓµÖ´Ö ´ÆüÞÖ•Öê ŸµÖÖ ŸÖ¢¾ÖÖ¾Ö¸ü
×“Ö¢Ö ×Ã£Ö¸ü Ûú¸üÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ.
ŠúŸÖÓ³Ö¸üÖ ŸÖ¡Ö ¯ÖÏ–ÖÖ…
ŠúŸÖÓ³Ö¸üÖ ŸÖ¡Ö ¯ÖÏ–ÖÖ……1.48……
×®ÖÙ¾Ö“ÖÖ¸ü ÃÖ´ÖÖ¬ÖßŸÖß»Ö ¾Öî¿ÖÖ¸üª ÊÖ †¾ÖÃ£ÖêŸÖ µÖÖêÝµÖÖ“Öß ¯ÖÏ–ÖÖ ŠúŸÖÓ³Ö¸üÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÃÖ»µÖÖ×Æü ×¾Ö¯ÖµÖÔµÖÖ“ÖÖ
ÃÖÓ¯ÖÛÔú ®Ö »ÖÖÝÖŸÖÖ ¾ÖÃŸÖã´ÖÖ¡ÖÖ“Öê –ÖÖ®Ö ¯ÖæÞÖÔŸ¾ÖÖ®Öê †Ö×ÞÖ µÖ£ÖÖ£ÖÔŸ¾ÖÖ®Öê ÝÖÏÆüÞÖ Ûú¸üÞÖÖ¸üß †¿Öß ÆüÖêŸÖê.
†ØÆüÃÖÖÃÖŸµÖÖÃŸÖêµÖ²ÖÎÉ“ÖµÖÖÔ¯Ö×¸üÝÖÏÆüÖ µÖ´ÖÖ:…
†ØÆüÃÖÖ ÃÖŸµÖ †ÃŸÖêµÖ ²ÖÎÉ“ÖµÖÔ †¯Ö×¸üÝÖÏÆüÖ: µÖ´ÖÖ:……2.30……
†ØÆüÃÖÖ, ÃÖŸµÖ, †ÃŸÖêµÖ, ²ÖÎÉ“ÖµÖÔ †Ö×ÞÖ Æêü ¯ÖÖÓ“Ö µÖ´Ö ÆüÖêŸÖ.
69
†ØÆüÃÖÖ¯ÖÏ×ŸÖÂšüÖµÖÖÓ ŸÖŸÃÖÓ×®Ö¬ÖÖî ¾Öî¸üŸµÖÖÝÖ:…
†ØÆüÃÖÖ ¯ÖÏ×ŸÖÂšüÖµÖÖ´ÖË ŸÖŸÖË ÃÖ×®®Ö¬ÖÖî ¾Öî¸ü ŸµÖÖÝÖ:……2.35……
ØÆüÃÖÖ¾Öé×¢Ö ×“Ö¢ÖÖÓŸÖ Ûêú¾ÆüÖ×Æü ˆŸ¯Ö®®Ö ®Ö ÆüÖêÞÖê Æüß †ØÆüÃÖê“Öß ¯ÖÏ×ŸÖÂšüÖ ÆüÖêµÖ. Æüß •µÖÖ
µÖÖêÝµÖÖ“µÖÖ ×“Ö¢ÖÖÓŸÖ ˆŸ¯Ö®®Ö —ÖÖ»Öß †ÃÖê»Ö ŸµÖÖ µÖÖêÝµÖÖ“µÖÖ ÃÖÖ×®Ö¬µÖÖÓŸÖ •Öê µÖêŸÖß»Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ ×“Ö¢ÖÖÓŸÖß»Ö
¾Öî¸üÖ“ÖÖ ŸµÖÖÝÖ ‘Ö›æü®Ö µÖêŸÖÖê.
ÃÖŸµÖ¯ÖÏ×ŸÖÂšüÖµÖÖÓ ×ÛÎúµÖÖ±ú»ÖÖÁÖµÖŸ¾Ö´ÖË:…
ÃÖŸµÖ ¯ÖÏ×ŸÖÂšüÖµÖÖ´ÖË ×ÛÎúµÖÖ ±ú»Ö †ÖÁÖµÖŸ¾Ö´ÖË :……2.36……
µÖÖêÝµÖÖ“µÖÖ ×šüÛúÖÞÖß ÃÖŸµÖ ×Ã£Ö¸ü³ÖÖ¾ÖÖÃÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ —ÖÖ»Öê ´ÆüÞÖ•Öê ‹ÜÖÖ¤üß ×ÛÎúµÖÖ Ûêú»µÖÖ¾Ö¸ü“Ö •Öê ±ú»Ö
¯ÖÏÖ¯ŸÖ ¾ÆüÖ¾ÖµÖÖ“Öê ŸÖê ±ú»Ö ŸÖß ×ÛÎúµÖÖ ÛúÖêÞÖß Ûêú»Öß ®ÖÃÖŸÖÖÆüß ŸµÖÖ µÖÖêÝµÖÖ“µÖÖ ‡“”êû“ÖÖ †ÖÁÖµÖ Ûú×¸üŸÖê.
´ÆüÞÖ•Öê µÖÖêÝµÖÖ“µÖÖ Ûêú¾Öôû ‡“”ûÖ´ÖÖ¡Öê Ûúºþ®Ö“Ö ŸÖê ±ú»Ö ×®ÖÂ¯Ö®®Ö ÆüÖêŸÖê.
²ÖÎÉ“ÖµÖÔ¯ÖÏ×ŸÖÂšüÖµÖÖÓ ¾ÖßµÖÔ»ÖÖ³Ö:…
²ÖÎÉ“ÖµÖÔ ¯ÖÏ×ŸÖÂšüÖµÖÖ´ÖË ¾ÖßµÖÔ »ÖÖ³Ö:……2.38……
²ÖÎÉ“ÖµÖÔ¾ÖÎŸÖ ÃÖã¯ÖÏ×ŸÖ×ÂšüŸÖ —ÖÖ»Öê †ÃÖŸÖÖÓ ŸµÖÖ µÖÖêÝµÖÖ»ÖÖ ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß ÛúÖµÖÖÔ×¾ÖÂÖµÖß ¾ÖÖµÖÔ ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖÖ´Ö£µÖÔ
†Ö×ÞÖ ˆŸÃÖÖÆü Æüß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
×Ã£Ö¸üÃÖãÜÖ´ÖÖÃÖ®Ö´ÖË…
×Ã£Ö¸ü ÃÖãÜÖ´ÖË †ÖÃÖ®Ö´ÖË……2.46……
¿Ö¸üß¸ü •µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¸üÖ×Æü»Öê †ÃÖŸÖÖ ¿Ö¸üß¸ü ÊÖ ¤üÖêÆüÖêÃÖ ÃÖãÜÖ ¾ÖÖ™êü»Ö †Ö×ÞÖ ×Ã£Ö¸üŸÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖê‡Ô»Ö ŸÖê †ÖÃÖ®Ö
ÆüÖêµÖ.
¯ÖÏµÖŸ®Ö¿Öî×£Ö»µÖÖ®Ö®ŸÖÃÖ´ÖÖ¯Ö×¢Ö³µÖÖ´ÖË…
¯ÖÏµÖŸ®Ö ¿Öî×£Ö»µÖ †®Ö®ŸÖ ÃÖ´ÖÖ¯Ö×¢Ö³µÖÖ´ÖË:……2.47……
70
¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß Ûú¸üÞµÖÖ×¾ÖÂÖµÖß •Öß ÃÖÆü•Ö ¯ÖÏ¾Öé×¢Ö †ÃÖŸÖê ŸÖÖê ¯ÖÏµÖŸ®Ö ÆüÖêµÖ. ÊÖ ¯ÖÏµÖŸ®ÖÖÓ“Öß ×¿Ö×£Ö»ÖŸÖÖ
ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü®Ö Ûú¸üÞÖê †Ö×ÞÖ †®ÖÓŸÖÖ“µÖÖ ×šüÛúÖÞÖß ÃÖ´ÖÖ¯Ö×¢Ö ´ÆüÞÖ•Öê ŸÖ®´ÖµÖŸÖÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü®Ö Ûú¸üÞÖê ÊÖ ¤üÖê®Ö
ˆ¯ÖÖµÖÖÓ®Öß †ÖÃÖ®Ö ×Ã£Ö¸ü ¾Ö ÃÖãÜÖÖ¾ÖÆü ÆüÖêŸÖê.
1) ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öß µÖÖêÝÖÖ“Öß †ÓÝÖê ÛúÖêÞÖŸÖß ?
2) ¯ÖÓ“Ö´ÖÆüÖ³ÖãŸÖê ÛúÖêÞÖŸÖß ?
3) ¯ÖÖ“Ö µÖ´Ö ÛúÖêÞÖŸÖê ?
4) ¯ÖÖ“Ö ×®ÖµÖ´Ö ÛúÖêÞÖŸÖê ?
5) †ØÆüÃÖÖ ´ÆüÞÖê•Ö ÛúÖµÖ ?
6) ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öß “ÖÖ¸ü ¯ÖÖ¤ü ÛúÖêÞÖŸÖß ?
7) ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê †ÓŸÖ¸üÖµÖ ÛúÖêÞÖŸÖê ?
8) ²Ö×Æü¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ?
9) †ÓŸÖ¸ÓüÝÖ µÖÖêÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ?
10) †ØÆüÃÖÖ ÃÖÖ¬Ö®Öê“Öê ±úôû ÛúÖêÞÖŸÖê ?
11) ÃÖŸµÖ ÃÖÖ¬Ö®Öê“Öê ±úôû ÛúÖêÞÖŸÖê ?
12) †ÃŸÖêµÖ ¯ÖÖ»Ö®ÖÖ“Öê ±úôû ÛúÖêÞÖŸÖê ?
13) ¿ÖÖî“Ö ÃÖÖ¬Ö®Öê“Öê ±úôû ÛúÖêÞÖŸÖê ?
14) ŸÖ¯ÖÃÖÖ¬Ö®Öê“Öê ±úôû ÛúÖêÞÖŸÖê ?
15) Ã¾ÖÖ¬µÖÖµÖ ¯ÖÖ»Ö®ÖÖ“Öê ±úôû ÛúÖêÞÖŸÖê ?
16) ‡ÔÀ¾Ö¸ü¯ÖÏ×ÞÖ¬ÖÖ®ÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ ÃÖÖÓÝÖÖ ?
1) †ÖÃÖ®Ö ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ÃÖÖÓÝÖæ®Ö ? †ÖÃÖ®ÖÖ“Öê ±úÖµÖ¤êü Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ ?
2) ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ÃÖÖÓÝÖæ®Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öê ±úÖµÖ¤êü ÛúÖêÞÖŸÖê ?
3) ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ?
4) ¬ÖÖ¸üÞÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ?
5) ¯ÖÖ“Ö µÖÖêÝÖÃÖæ¡Ö ÃÖÖÓÝÖæ®Ö ŸµÖÖ“Öê †£ÖÔ Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ ?
71
¯ÖÏÛú¸üÞÖ ×ŸÖÃÖ¸êü
‘Ö™üÛú - 3. ‚ ÛúÖ¸ü ¾Ö ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü
3.2.1 - ‚ ÛúÖ¸ü ‡×ŸÖÆüÖÃÖ ¾Ö ´ÖÆü¢¾Ö.
3.2.2 - ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‡×ŸÖÆüÖÃÖ.
3.2.3 - ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü †ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öß ÃÖÖÜÖôûß.
3.2.4- ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü - ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö
5.2.5- ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸Ö»ÖÖ ´ÖÓ¡ÖÖ“Öß •ÖÖê›ü ¾Ö ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ.ü
5.2.6- ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ¾Ö ‚ ÛúÖ¸ü ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ“Öß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ.
1) ‚ ÛúÖ¸ü ¾Ö ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü “ÖÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖ ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
2) ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖŸÖß»Ö †ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öß ÃÖÖÜÖôûß ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
3) ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ÛéúŸÖß •ÖÖÞÖæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
4) ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖŸÖß»Ö ´ÖÓ¡ÖÖÓ“Öß ´ÖÖÆüßŸÖß ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
5) ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ¾Ö ‚ ÛúÖ¸ü ÃÖÖ¬Ö®Öê“Öß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
†×»ÖÛú›üß»Ö ÛúÖÆüß ¾ÖÂÖÖÔŸÖß»Ö †ÖîªÖêÝÖßÛú¸üÞÖÖ®Öê ¾Ö ×¾Ö–ÖÖ®ÖÖ®Öê Ûêú»Öê»Öß ¯ÖÏÝÖŸÖß µÖÖ´Öãôêû ´ÖÖ®Ö¾Öß
•Öß¾Ö®Ö †×ŸÖ¿ÖµÖ ÝÖ×ŸÖ´ÖÖ®Ö —ÖÖ»Öê †ÖÆêü. ˆ¯Ö³ÖÖêÝÖÖ“Öß ®Ö¾Ö®Ö¾Öß®Ö ×¾Ö×¾Ö¬Ö ÃÖÖ¬Ö®Öê ¾ÖÖœü»Öß †ÖÆêüŸÖ.
¾ÖÖœü»Öê»µÖÖ ÝÖ¸ü•ÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖæŸÖÔŸÖêÃÖÖšüß ´ÖÖ®Ö¾Ö †£ÖÖÔ•ÖÔ®Ö Ûú¸üÞµÖÖ“µÖÖ ¯ÖÖšüß´ÖÖÝÖê »ÖÖÝÖ»µÖÖ´Öãôêû ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖÝÖŸÖ
•Öß¾Ö®ÖÖŸÖ»µÖÖ “ÖÖÓÝÖ»µÖÖ ÝÖÖêÂ™üà®ÖÖ ´ÖãÛúŸÖ “ÖÖ»Ö»ÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ¯ÖîÛúß ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü Æüß ‹Ûú ÆüÖêµÖ.
72
¯ÖÏŸµÖêÛú ¾µÖŒŸÖß ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ®ÖÖ ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ×¤ü¾µÖ ¿ÖŒŸÖß¯Öãœêü ®ÖŸÖ´ÖÃŸÖÛú ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖê. ¯ÖÏŸµÖêÛúÖ“µÖÖ
´Ö®ÖÖŸÖ ×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôûµÖÖ ×¤ü¾µÖ ¿ÖŒŸÖß“µÖÖ ÃÖÓÛú»¯Ö®ÖÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
¯Ö¸ÓüŸÖã ÃÖæµÖÔ Æüß ‹Ûú´Öê¾Ö ×¤ü¾µÖ¿ÖŒŸÖß †ÖÆêü •Öß ¯ÖÏŸµÖõÖ ×¤üÃÖŸÖê †Ö×ÞÖ ¤üÖÜÖ¾ÖŸÖÖ µÖêŸÖê.
´ÆüÞÖæ®Ö“Ö •ÖÝÖÖ´Ö¬µÖê ÃÖ¾ÖÔ•ÖÞÖ µÖÖ ×¤ü¾µÖ¿ÖŒŸÖß»ÖÖ ´ÖÖ®ÖŸÖÖŸÖ †Ö×ÞÖ ×ŸÖ»ÖÖ ®ÖŸÖ´ÖÃŸÖÛú ÆüÖêŸÖÖŸÖ. †¿ÖÖ µÖÖ
ÃÖæµÖÔ ¿ÖŒŸÖß“Öß ˆ¯ÖÖÃÖ®ÖÖ Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ †Ö×ÞÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ: ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™üÒÖŸÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü
‘ÖÖ»ÖÞµÖÖÃÖÖšüß ´ÖÖêšüß •Öã®Öß ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ †ÖÆêü. ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ÆüÖ ‹Ûú ¾µÖÖµÖÖ´Ö ¯ÖÏÛúÖ¸ü ´ÖÖ®Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê“Ö ¯ÖÞÖ
µÖÖŸÖ †®ÖêÛú µÖÖêÝÖÖÃÖ®ÖÖÓ“µÖÖ ×Ã£ÖŸÖß“ÖÖ †ÓŸÖ³ÖÖ¾ÖÔ †ÖÆêü ´ÆüÞÖæ®Ö µÖÖ»ÖÖ †Ö¯ÖÞÖ ˆ¯ÖÖÃÖ®ÖÖÆüß ´ÆüÞÖŸÖÖê.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ»ÖÖ ÛúÖêÞÖŸÖêÆüß ÃÖÖ¬Ö®Ö »ÖÖÝÖŸÖ ®ÖÖÆüß. £ÖÖê›üß¿Öß •ÖÖÝÖÖ ¯Öã¸üŸÖê ¯ÖîÃÖÖ »ÖÖÝÖŸÖÖê, £ÖÖê›üÖ ¾Öêôû
¯Öã¸üŸÖÖê. 5-10 •ÖÞÖÖÓ“µÖÖ ÃÖÓ‘ÖÆüß »ÖÖÝÖŸÖ ®ÖÖÆüß. Ã¡Öß-¯Öã¹ýÂÖ, »ÖÆüÖ®Ö £ÖÖ¸ü, ¾Öé¬¤ü-²ÖÖ»Ö ÛúÖêÞÖßÆüß ÆüÖ
¾µÖÖµÖÖ´Ö, Æüß ˆ¯ÖÖÃÖ®ÖÖ Ûúºþ ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ Æêü“Ö ŸÖ¸ü ŸµÖÖ“Öê ¾Öî×¿ÖÂ™üµÖ †ÖÆêü. ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ¿ÖŒµÖŸÖÖê
ÃÖæµÖÖì¤üµÖÖ“µÖÖ ¾Öêôûß ¿Öã×“Ö³ÖæÔŸÖ ÆüÖê‰ú®Ö ‘ÖÖ»ÖÖ¾ÖêŸÖ. ŸÖÃÖê“Ö ¿ÖŒµÖŸÖÖê ¯ÖÖê™ü ×¸üÛúÖ´Öê †ÃÖÖ¾Öê. †Ö•ÖÖ¸ü¯ÖÞÖÖ´Ö¬µÖê
›üÖòŒ™ü¸üÖÓ“µÖÖ ÃÖ»»µÖÖ®ÖÓ Æüß ˆ¯ÖÖÃÖ®ÖÖ ¾ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú õÖ´ÖŸÖÖ ®ÖÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖÖ¾ÖµÖÖÃÖ Æü¸üÛúŸÖ ®ÖÖÆüß.
'ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü' ´ÆüÞÖ•Öê µÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö ‹Ûú ¯Ö×¸ü¯ÖæÞÖÔ ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ †ÖÆêü. ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“µÖÖ
†³µÖÖÃÖÖ´Öãôêû ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú, ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ¾Ö ³ÖÖ¾Ö®ÖÖŸ´ÖÛú ×¾ÖÛúÖ¸ü, ŸÖÃÖê“Ö †Ö¸üÖêÝµÖ ÃÖÓ¯Ö®®ÖŸÖÖ †Ö×ÞÖ
×ÛÎúµÖÖ×¿Ö»ÖŸÖê´Ö¬µÖê ¾ÖÖœü ÆüÖêŸÖê.
¾Öî–ÖÖ×®ÖÛú ¯ÖÏÝÖŸÖß´Öãôêû ×¤ü¾ÖÃÖë×¤ü¾ÖÃÖ ÝÖ×ŸÖ´ÖÖ®Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖ»Öê»µÖÖ ¬ÖÛúÖ¬ÖÛúß“µÖÖ •Öß¾Ö®ÖÖŸÖ
´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ŸÖÞÖÖ¾Ö, ¯Ö¸üÃ¯Ö¸ü ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö, †ÖÙ£ÖÛú ¯ÖÏ¿®Ö, µÖã¬¤ü, ×¾Ö®ÖÖ¿Ö †¿ÖÖ ³ÖµÖÖ´Öãôêû †®ÖêÛú ÃÖ´ÖÃµÖÖ
×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêÞÖê Ã¾ÖÖ³ÖÖ×¾ÖÛú †ÖÆêü. Ã¾ÖµÖÓ“Ö×»ÖŸÖ µÖÖÓ×¡ÖÛúßÛú¸üÞÖÖ´Öãôêû ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ÛúÂ™ü ÆüôæûÆüôæû Ûú´Öß —ÖÖ»Öê
†ÖÆêüŸÖ. ¯Ö×¸üÞÖÖ´Öß ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ¾Ö ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ¥üÂ™üµÖÖ ¤ãü²ÖÔ»ÖÖÓ“Öß ÃÖÓÜµÖÖ ¾ÖÖœüŸÖ †ÖÆêü. ÛúÖÆüß ¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß ˆ¯ÖÖµÖ
µÖÖê•Ö®ÖÖ Ûêú»µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ µÖÖ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ †ÖÞÖÞÖê †¿ÖŒµÖ †ÖÆêü.
µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖ®Öê Æêü ¿ÖŒµÖ †ÖÆêü. ŸÖ£ÖÖ×¯Ö †ŸµÖÓŸÖ ¾µÖÃŸÖ †ÖµÖãÂµÖÖŸÖ µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖÃÖÖšüß ¾Öêôû
ÛúÖœüÞÖê ÆêüÆüß †¾Ö‘Ö›ü —ÖÖ»Öê †ÖÆêü Æêü »ÖõÖÖŸÖ ‘ÖêŸÖÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ÆüÖ“Ö ‹Ûú´Öê¾Ö ˆ¯ÖÖµÖ ÃÖÖÓÝÖŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö.
73
ÃÖ¾ÖÔ ŸÖÞÖÖ¾Ö ¤æü¸ü Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ŸÖÃÖê“Ö ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ¾Ö ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ¸üÖêÝÖÖÓ¾Ö¸ü ˆ¯Ö“ÖÖ¸ü ´ÆüÞÖæ®Ö †Ö×ÞÖ
ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ×®Ö¸üÖêÝÖß ¾Ö †Ö®ÖÓ¤üß •Öß¾Ö®ÖÖÃÖÖšüß ¤ü¸ü¸üÖê•Ö ¯ÖÖ“Ö ŸÖê ¯ÖÓ¬Ö¸üÖ ×´Ö×®Ö™êü ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü †³µÖÖÃÖÖÃÖÖšüß
×¤ü»µÖÖÃÖ ŸµÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö †ŸµÖÓŸÖ †Ö¿“ÖµÖÔÛúÖ¸üÛú †ÃÖÖ »ÖÖ³Ö ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê †ÃÖÖ †®Öã³Ö¾Ö †ÖÆêü.
µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü“µÖÖ ×¯Öœüß»ÖÖ ŸÖ¸ü µÖÖÆüß¯ÖêõÖÖ †×¬ÖÛú ÝÖ×ŸÖ´ÖÖ®Ö ¾Ö ¾µÖÃŸÖ ¯Ö×¸ü×Ã£ÖŸÖß»ÖÖ †Ö×ÞÖ
†®ÖÖ¸üÖêÝµÖÖ»ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖê¸êü •ÖÖ¾Öê »ÖÖÝÖÞÖÖ¸ü †ÖÆêü. ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü Ã¯Ö¬ÖÖÔ †ÖµÖÖê×•ÖŸÖ Ûêú»µÖÖ •ÖÖ¾µÖÖŸÖ.
†ÃÖê ÛúÖµÖÔÛÎú´Ö ‘ÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖ®ÖÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ´ÆüÞÖ•Öê ®Öê´ÖÛêú ÛúÖµÖ ŸµÖÖ“Öê ²ÖÖ¸üÖ ´ÖÓ¡Ö, ²ÖÖ¸üÖ
×Ã£ÖŸÖßŸÖß»Ö µÖÖêÝÖÖÃÖ®Öê ÛúÖêÞÖŸÖß ¾Ö Ûú¿ÖÖÃÖÖšüß Æêü •ÖÖÞÖæ®Ö ‘ÖêÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü.
3.2 ×¾ÖÂÖµÖ ×¾Ö¾Öê“Ö®Ö
¿ÖŒŸÖß“ÖÖ ÃÖÓÃÛúÖ¸ü ÆüÖ ´ÖÖÞÖÃÖÖ“ÖÖ ÜÖ×•Ö®ÖÖ †ÖÆêü. ÆüÖ ÜÖ×•Ö®ÖÖ Ûãúšü»µÖÖ †Öò×±úÃÖ´Ö¬µÖê ØÛú¾ÖÖ ²ÖÑÛêú´Ö¬µÖê
®ÖÃÖŸÖÖê. ¿ÖÖôûÖ, ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖê, ¾ÖÃ¡ÖÖ»ÖÓÛúÖ¸ü ¤üÖ»Ö®Öê, ²ÖÑÛúÖ, ‡×Ã¯ÖŸÖôêû, ÆüÖò™êü»ÃÖ µÖÖÓ“µÖÖ ‡´ÖÖ¸üŸÖß ´ÖÖêšüµÖÖ
×¤ü´ÖÖÜÖÖŸÖ ˆ³µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ÃÖÝÖôûßÛú›êü ´ÖÖÞÖÃÖÖÓ“Öß ÝÖ¤üá †ÖÆêü. †Ö¸üÖêÝµÖÖ“µÖÖ ²ÖÑÛúÖ Ûãúšêü ³Öê™üŸÖÖŸÖ ÛúÖ?
†Ö¯Ö»µÖÖ †Ö¸üÖêÝµÖÖ“Öß ÝÖãÓŸÖ¾ÖÞÖæÛú ŸµÖÖ ²ÖÑÛúÖÓ´Ö¬µÖê Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê ÛúÖ? †Ö¯Ö»ÖÓ †Ö¸üÖêÝµÖ Æüß †Ö¯Ö»Öß
¾ÖîµÖ×ŒŸÖÛú šêü¾Ö †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ“Öß ÝÖãÓŸÖ¾ÖÞÖæÛú ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ÛúÖôûÖÃÖÖšüß ®ÖÃÖæ®Ö †ÖµÖãÂµÖ³Ö¸üÖÃÖÖšüß †ÃÖŸÖê.
†Ö•ÖÛúÖ»Ö ¾µÖÖµÖÖ´Ö¿ÖÖôûÖ, Æêü»£Ö Œ»Ö²Ö´Ö¬µÖê ÝÖ¤üá †ÃÖŸÖê ŸÖß ÛúÖôûÖ“Öß ÝÖ¸ü•Ö †ÖÆêü. ¯ÖÞÖ
¯ÖÏŸµÖêÛúÖ»ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖÖ µÖêŸÖê“Ö †ÃÖê ®ÖÖÆüß. ¾µÖÖµÖÖ´Ö¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖ‰ú®Ö ¾µÖÖµÖÖ´Ö Ûú¸üÞµÖÖ“Öê ÜÖæ¯Ö
±úÖµÖ¤êü †ÖÆêüŸÖ ÜÖ¸êü, ¯ÖÞÖ •µÖÖÓ®ÖÖ ¿ÖŒµÖ ®ÖÖÆüß ŸµÖÖÓ®ÖÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÃÖÖ¸üÜÖÖ ÃÖ¾ÖÖì¢Ö´Ö ¾µÖÖµÖÖ´Ö ‘Ö¸ü“µÖÖ
‘Ö¸üß Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖÖê. ÃÖ¾ÖÔ ¾ÖµÖÖ“µÖÖ Ã¡Öß-¯Öã¹ýÂÖÖÓ®ÖÖ †ÝÖ¤üß ÃÖÆü•Ö Ûú¸üŸÖÖ µÖêÞµÖÖÃÖÖ¸üÜÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö ´ÆüÞÖ•Öê
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ´Öãôêû ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ Ã®ÖÖµÖæÓ®ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖê. ÃÖ¾ÖÔ ÃÖÖÓ¬µÖÖÓ“Öß ¯ÖæÞÖÔ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Ö
—ÖÖ»µÖÖ´Öãôêû ®ÖîÃÖÙÝÖÛú ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß ÃÖÆü•Ö¯ÖÞÖê ¾ÆüÖµÖ»ÖÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß šü¸üŸÖÖŸÖ.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÓ´Öãôêû ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß ŸÖÖÛú¤ü ¾ÖÖœüŸÖê, ¤ü´Ö ¾ÖÖœüŸÖÖê, À¾ÖÃÖ®ÖÖ“Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü ²Ö¸êü ÆüÖêŸÖÖŸÖ, ¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ
²ÖÖÓ¬ÖÖ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖÖê, ¯ÖÖšüß“ÖÖ ÛúÞÖÖ ŸÖÖÞÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú®Ö ¯ÖÖšüß“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ®ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖê. µÖÖ´Öãôêû ´ÖÞÖŒµÖÖ“Öê
×¾ÖÛúÖ¸ü ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüßŸÖ ¾Ö —ÖÖ»Öê †ÃÖ»µÖÖÃÖ ²Ö¸êü ¾ÆüÖµÖ»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê. »ÖÆüÖ®Ö ´Öã»ÖÖÓ®Öß ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü
‘ÖÖŸÖ»µÖÖÃÖ ˆÓ“Öß ¾ÖÖœüÖµÖ»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê. ¯ÖÖê™ü ÃÖã™ü»Öê †ÃÖ»µÖÖÃÖ Ûú´Öß ÆüÖêŸÖê. ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÓ´Öãôêû
74
À¾ÖÖÃÖÖ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ µÖêŸÖê. Èü¤üµÖ †×¬ÖÛú ÛúÖµÖÔõÖ´Ö ÆüÖê‰ú®Ö ±ãú°±ãúÃÖÖÓ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê. ²Öã¬¤üß ŸÖ»»ÖÜÖ
ÆüÖêŸÖê, ´Ö®ÖÖ“Öß ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü †ŸµÖÓŸÖ ÛúÖ™êüÛúÖê¸ü, ¿ÖÖÃ¡Ö¿Öã¬¤ü ¯Ö¬¤üŸÖß®Öê ‘ÖÖ»ÖÖ¾ÖêŸÖ. ¯Ö×Æü»µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß ‹Ûú-¤üÖê®Ö
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»Öæ®Ö £ÖÖÓ²ÖÖ¾Öê. ÆüôæûÆüôæû ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÓ“Öß ÃÖÓÜµÖÖ ¾ÖÖœü¾ÖÖ¾Öß. ¿ÖŒµÖ †ÃÖ»µÖÖÃÖ ¯Öæ¾ÖÔ
×¤ü¿Öê»ÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖæµÖÖÔÛú›êü ŸÖÖë›ü Ûúºþ®Ö ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖÖ¾ÖêŸÖ. ŸµÖÖ“Öß ¯ÖÏÖ£ÖÔ®ÖÖ ´Ö®ÖÖê³ÖÖ¾Öê Ûúºþ®Ö ¿ÖŒŸÖß
´ÖÖÝÖÖ¾Öß. ¸üÖê•Ö ²ÖÖ¸üÖ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖÞÖÖ¸üÖ ŸÖÓ¤ãü¹ýÃŸÖ ¸üÖÆüÖŸÖÖê. ¾ÖßÃÖ ŸÖê “ÖÖôûßÃÖ ÃÖêÛÓú¤ü ¾Öêôû »ÖÖÝÖŸÖÖê.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖæµÖÖÔ“Öß ˆ¯ÖÖÃÖ®ÖÖ. µÖÖ ˆ¯ÖÖÃÖ®Öê´Öãôêû ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê ÃÖÖ´Ö£µÖÔ ¾ÖÖœüŸÖê.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ´Öãôêû ÃÖ¾ÖÖÕÝÖÖ»ÖÖ ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö ¾µÖÖµÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖê. ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ¾ÖµÖÖ“µÖÖ †Öšü¾µÖÖ ¾ÖÂÖÖÔ¯ÖÖÃÖæ®Ö
ˆŸÖÖ¸ü¾ÖµÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ÛúÖêÞÖÖ»ÖÖÆüß ‘ÖÖ»ÖŸÖÖ µÖêŸÖÖŸÖ. ±úŒŸÖ ¯ÖÏŸµÖêÛúÖ®Öê ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“Öß ¿ÖÖÃ¡Ö¿Öã¬¤ü ¯Ö¬¤üŸÖ
×¿ÖÛæú®Ö ‘ÖêŸÖ»Öß ¯ÖÖ×Æü•Öê. †Ö¯Ö»µÖÖ †Ö¸üÖêÝµÖÖ“Öê ¸üõÖÞÖ Ûú¸üÞµÖÖ“Öê ÃÖÖ´Ö£µÖÔ ÃÖæµÖÖÔ“µÖÖ ×šüÛúÖÞÖß
†ÃÖ»µÖÖ´Öãôêû ¯ÖÏŸµÖêÛúÖ®Öê ŸµÖÖ“µÖÖ¯Öãœêü ®Ö´ÖÏ ÆüÖêÞµÖÖ“Öß ×®ÖŸÖÖÓŸÖ ÝÖ¸ü•Ö †ÖÆêü. ŸµÖÖÃÖÖšüß ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“Öß
ÃÖ¾ÖµÖ »ÖÖ¾Öæ®Ö ‘µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾Öß.
¾ÖßÃÖ ÃÖêÛÓú¤üÖ¯ÖêõÖÖ Ûú´Öß ¾ÖêôûÖŸÖ ¿ÖŒµÖŸÖÖê ‹Ûú ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ¯ÖæÞÖÔ Ûúºþ ®ÖµÖê. ÛúÖÆüß
×¾Ö×¿ÖÂ™ü ÛúÖ¸üÞÖÖÃÖÖšüß, ¬µÖêµÖÖÃÖÖšüß •Ö»Ö¤ü ÝÖŸÖß®Öê ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¸üÛúŸÖ ®ÖÖÆüß.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ´Öãôêû À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖ ˆ¢Ö´Ö ÆüÖêŸÖÖê. ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“µÖÖ ¯ÖÏŸµÖêÛú ×Ã£ÖŸÖßŸÖ £ÖÖê›êü •ÖÖÃŸÖ ¾Öêôû
£ÖÖÓ²Öæ®Ö •ÖÖÃŸÖ “ÖÖÓÝÖ»ÖÖ ŸÖÖÞÖ ¤êüŸÖÖ µÖêŸÖÖê. À¾ÖÖÃÖ ¸üÖêÜÖ»µÖÖ´Öãôêû ÛãÓú³ÖÛú ÆüÖêŸÖÖê. ¾ÖÖœü»Öê»Öê ¾Ö•Ö®Ö Ûú´Öß
Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖÖµÖ“Öê †ÃÖŸÖß»Ö ŸÖ¸ü ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ ¿ÖÖÃ¡Ö¿Öã¬¤ü ¯Ö¬¤üŸÖß®Öê, •Ö»Ö®Ö ÝÖŸÖß®Öê ´ÆüÞÖ•Öê
¾ÖßÃÖ ÃÖêÛÓú¤üÖŸÖ ‹Ûú ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ‹ë¿Öß ŸÖê ¿ÖÓ³Ö¸ü ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖÞµÖÖÃÖ Æü¸üÛúŸÖ ®ÖÖÆüß.
ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖß»ÖÖ ¤üÖê®Ö-“ÖÖ¸ü ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÓ®Öß ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ Ûúºþ®Ö ¤ü¸ü ¤üÖê®Ö-ŸÖß®Ö ×¤ü¾ÖÃÖÖÓ®Öß ‹Ûú ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü
¾ÖÖœü×¾Ö»µÖÖÃÖ ¤üÖê®Ö ´Ö×Æü®µÖÖŸÖ †¯Öê×õÖŸÖ †ÖÛú›üÖ ÝÖÖšüŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö. ‹ë¿Öß ŸÖê ¿ÖÓ³Ö¸ü ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖÖµÖ»ÖÖ
ŸÖßÃÖ ŸÖê ¯ÖÃŸÖßÃÖ ×´Ö×®Ö™êü »ÖÖÝÖŸÖß»Ö. ŸµÖÖ´Öãôêû ¾Ö•Ö®Ö ÆüôæûÆüôæû Ûú´Öß ¾ÆüÖµÖ»ÖÖ ÃÖãºþü¾ÖÖŸÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. ¾Ö•Ö®Ö
Ûú´Öß Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß †ÖÆüÖ¸üÖ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ šêü¾ÖÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. †ÖÆüÖ¸ü †Ö×ÞÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö µÖÖ ¤üÖê®Æüà“ÖÖ
ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö ÃÖÖ¬ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ. ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“µÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´ÖÖŸÖ ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ¯ÖÞÖÖ, ×“ÖÛúÖ™üß, šêü¾Ö»Öß ŸÖ¸ü ¾Ö•Ö®Ö
®ÖŒÛúß Ûú´Öß ÆüÖêŸÖê ÆüÖ †®ÖêÛú †®Öã³Ö¾Ö †ÖÆêü.
75
²Öß•Ö´ÖÓ¡ÖÖÃÖ×ÆüŸÖ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖŸÖÖ®ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ´Ö®ÖÖŸÖ ´ÖÖ—Öê †ÖµÖãÂµÖ, †Ö¸üÖêÝµÖ, ²Ö»Ö,
¯ÖãÂ™üß, ¿ÖÖîµÖÔ, ¾ÖßµÖÔ ¾Ö ‹êÀ¾ÖµÖÔ ¾ÖÖœüÖê, †ÃÖÖ ³ÖÖ¾Ö šêü‰ú®Ö ²Öß•Ö´ÖÓ¡ÖÖÓÃÖ×ÆüŸÖ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖÖ¾ÖêŸÖ.
3.2.1- ‚ ÛúÖ¸ü ‡×ŸÖÆüÖÃÖ ¾Ö ´ÖÆüŸ¾Ö
‡×ŸÖÆüÖÃÖ:-
¯Ö¸Óü¯Ö¸êü®Öê ²Öß•Ö´ÖÓ¡Ö ´ÆüÞÖæ®Ö ´ÖÖ®µÖŸÖÖ ¯ÖÖ¾Ö»Öê»ÖÖ †ÖëÛúÖ¸ü †ÖÆêü ŸÖ¸üß ÛúÖµÖ? ŸµÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ ÛúÖµÖ? ÛúÖ
´ÆüÞÖÖ¾ÖÖ? ÛúÃÖÖ ´ÆüÞÖÖ¾ÖÖ? Ûú¬Öß ´ÆüÞÖÖ¾ÖÖ? Ûêú¾ÆüÖ ´ÆüÞÖÖ¾ÖÖ? Ûú¿ÖÖÃÖÖšüß ´ÆüÞÖÖ¾ÖÖ? ŸµÖÖ“ÖÖ ±úÖµÖ¤üÖ
ÛúÖµÖ? ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß ÛúÖµÖÖÔ“Öß ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ ‚®Öê“Ö ÛúÖ Ûêú»Öß •ÖÖŸÖê? µÖÖ×¾ÖÂÖµÖß ¾Öê¤ü ¯ÖÓ×›üŸÖ ÃÖÖê›ü»Öê ŸÖ¸ü
±úÖ¸ü¿Öß ÛúÖêÞÖÖ»ÖÖ“Ö ˆ¢Ö¸êü ´ÖÖ×ÆüŸÖ ®Ö¾ÆüŸÖß. ¯ÖÞÖ ÁÖ¬¤êü®Öê, ³Ö×ŒŸÖ®Öê ÝÖãºþ ÃÖÖÓÝÖê»Ö ŸÖê ‹êÛúÖµÖ“Öê, Æüß ˆ¤üÖ¢Ö
³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ †ÃÖ»µÖÖ®Öê µÖÖ×¾ÖÂÖµÖß ÛúÖêÞÖß ×¾Ö“ÖÖ¸üÆüß Ûêú»ÖÖ ®Ö¾ÆüŸÖÖ. ¯ÖÞÖ †ÖŸÖÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö®ÖÖ†ÓŸÖß µÖÖ
ÃÖ¾ÖÖÕ“Öß ˆ¢Ö¸êü †Ö¯ÖÞÖ ÆüôæûÆüôæû ×´Öôû¾ÖŸÖ †ÖÆüÖêŸÖ. ¯ÖÖî¸üÖ×ÞÖÛú ÝÖÏÓ£ÖÖÓ“ÖÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ‘Öê‰ú®Ö ×¾Ö«üÖ®ÖÖÓ“µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ
ŸµÖÖ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö •ÖÖÞÖæ®Ö ‘ÖêŸÖ»Öê •ÖÖŸÖ †ÖÆêü.
‚ “ÖÖ ˆ»»ÖêÜÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö ¿ÖãŒ»Ö µÖ•Öã¾Öì¤üÖŸÖ †ÖœüôûŸÖÖê. ²Ö·µÖÖ“Ö ˆ¯Ö×®ÖÂÖ¤üÖÓ´Ö¬µÖêÆüß †ÖëÛúÖ¸üÖ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö
¾Ö ¾ÖÞÖÔ®Ö †Ö»Öê»Öê †ÖÆêü. ¯Öã¾Öá ¾Öî×¤üÛú ÛúÖôûÖŸÖ ‚ ÆüÖ ˆ³ÖÖ ×»Ö×Æü»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖê. †Ö•ÖÆüß ÛúÖ»µÖÖÔ“µÖÖ
›üÖò. ²ÖÖ»ÖÖ•Öß ŸÖÖÓ²Öë“µÖÖ †ÖÁÖ´ÖÖŸÖ µÖÖ“Ö ×¸üŸÖß®Öê ŸÖÖê ×»Ö×Æü»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÖÆêü. ²ÖÖÛúß ÃÖ¾ÖÔ ×šüÛúÖÞÖß '‚' µÖÖ
¯Ö¬¤üŸÖß®Öê“Ö ×»Ö×Æü»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.
µÖÖ ÃÖéÂ™üß“µÖÖ ØÛú¾ÖÖ ²ÖÎÉÖÓ“µÖÖ ×®ÖÙ´ÖŸÖßŸÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö †ÖÛúÖ¿Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»Öê ¾Ö ®ÖÓŸÖ¸ü ¯ÖÏ£Ö´Ö
¿Ö²¤ü ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»ÖÖ ŸÖÖê ‚ ÛúÖ¸ü ÆüÖêµÖ. ‚ ÛúÖ¸üÖ»ÖÖ ¯Ö¸ü²ÖÎÉÖ“ÖÖ ÆãÓüÛúÖ¸üÆüß ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ ‚
ÛúÖ¸üÖŸÖæ®Ö ¯Öãœüß»Ö ÃÖ¾ÖÔ ´ÖÆüÖ³ÖæŸÖê, ÃÖéÂ™üß ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»Öß †ÃÖê ´ÖÖ®Ö»Öê •ÖÖŸÖê. ³ÖÝÖ¾Ö¤ËüÝÖßŸÖêŸÖ ÁÖßÛéúÂÞÖ
'‹ÛúÖõÖ¸ü ¯Ö¸ü²ÖÎÊ' †ÃÖê ‚ÛúÖ¸üÖ»ÖÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. ‚ ÆüÖ ´Öæôû ®ÖÖ¤ü †ÖÆêü. ÆüÖ ‹Ûú †®ÖÖÆüŸÖ ®ÖÖ¤ü †ÖÆêü.
ÛúÖêÞÖŸÖÖÆüß ¬¾Ö®Öß ØÛú¾ÖÖ ®ÖÖ¤ü ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêÞµÖÖÃÖÖšüß ¤üÖê®Ö ¾ÖÃŸÖæÓ“ÖÖ ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ¾Ö¸ü †Ö‘ÖÖŸÖ ¾ÆüÖ¾ÖÖ »ÖÖÝÖŸÖÖê
¯ÖÞÖ ‚ÛúÖ¸ü ÆüÖ ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß †Ö‘ÖÖŸÖÖ×¾Ö®ÖÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»Öê»ÖÖ ¬¾Ö®Öß †ÖÆêü. ®Ö¾Æêü ÆüÖ
‚ÛúÖ¸ü“Ö, ŸÖÃŸÖ ¾ÖÖ“ÖÛú: ¯ÖÏÞÖ¾Ö:…… ¯ÖÖµÖÖêÃÖæ 1-27…… ‡ÔÀ¾Ö¸ü Ã¾Öºþ¯Ö †ÖÆêü. †ÃÖê ¯ÖÖÓŸÖ•Ö»Ö ¯Öã¾Öß
76
†ÖëÛúÖ¸üÖ»ÖÖ“Ö ¯ÖÏÞÖ¾Ö ÆüÖ ¯ÖµÖÖÔµÖß ¿Ö²¤ü ¯Ö¸ü´ÖêÀ¾Ö¸üÖÛú›êü ®ÖêÞÖÖ¸üÖ ¯ÖÏÛúÂÖëÞÖ ×®ÖµÖŸÖß ‡×ŸÖ ¯ÖÏÞÖ¾Ö:…
†ÖÆêü. ³ÖÖ¸üŸÖ¾ÖÂÖÖÔŸÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»Öê»µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ“Ö ¬Ö´ÖÖÕ®Öß †ÖëÛúÖ¸üÖ»ÖÖ, †ÖëÛúÖ¸ü ÃÖÖ¬Ö®Öê»ÖÖ ´ÖÖ®µÖŸÖÖ ×¤ü»Öß
†ÖÆêü. •Öî®Ö, ²ÖÖî¬¤ü µÖÖ ¬Ö´ÖÖÔŸÖÆüß ‚ “Öê ÁÖ¬¤êü®Öê ¯Öæ•Ö®Ö, ´Ö®Ö®Ö, •Ö¯Ö Ûêú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê. •ÖÝÖÖŸÖß»Ö ‡ŸÖ¸ü
¬Ö´ÖÖÕ“ÖÖÆüß †³µÖÖÃÖ Ûêú»ÖÖ †ÃÖŸÖÖ ‚ ¿Öß“Ö ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü †ÃÖ»Öê»Öê, ÃÖÖ¬Ö´µÖÔ †ÃÖ»Öê»Öê ŸµÖÖÓ“Öê ¯Ö×¾Ö¡Ö ¿Ö²¤ü
»ÖõÖÖŸÖ µÖêŸÖÖŸÖ. (†Öê´Öê®Ö) ×ÜÖ¿“Ö®Ö, †Ö×´Ö®Ö (´Öã×Ã»Ö´Ö), ÃÖ»ÖÖ´Ö (†¸êü×²ÖÛú), ¿ÖÖ»ÖÖê´Ö (×Æü²Ö) Æêü ŸÖê
¿Ö²¤ü ÆüÖêŸÖ. †¿ÖÖŸÖ·Æê®Öê £ÖÖê›üµÖÖ±úÖ¸ü ‚ ÛúÖ¸üÖ“Öê ¾Öî×À¾ÖÛú ºþ¯Ö »ÖõÖÖŸÖ µÖêŸÖê.
†ÛúÖ¸ü “Ö¸üÞÖ µÖãÝÖã»Ö, ˆÛúÖ¸ü ˆ¤ü¸ü ×¾Ö¿ÖÖ»Ö
´ÖÛúÖ¸ü ´ÖÆüÖ´ÖÓ›ü»Ö, ´ÖÃŸÖÛúÖÛúÖ¸êü……
‚ ÛúÖ¸üÖ“Öê Ã¾Öºþ¯Ö : ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖß»ÖÖ“Ö †Ö¯ÖÞÖ ¯ÖÖÆüß»Öê †ÖÆêü Ûúß ‚ ÛúÖ¸ü ÆüÖ ‹Ûú †®ÖÖÆüŸÖ ®ÖÖ¤ü
†ÃÖæ®Ö ŸÖÖê “Ö¸üÖ“Ö¸üÖ»ÖÖ ¾µÖÖ¯Öæ®Ö ¸üÖ×Æü»ÖÖ †ÖÆêü. ŸÖÖê ÃÖãõ´Ö ŸÖÃÖÓ“Ö ²ÖéÆüŸÖË ¤êüÜÖß»Ö †ÃÖ»µÖÖ®Öê ŸµÖÖ»ÖÖ
²ÖÎÉ®ÖÖ¤ü ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. ‚ÛúÖ¸ü ÆüÖ ‚µÖÖ ×“Ö®ÆüÖ®Öê ¸êü×ÜÖŸÖ Ûêú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê ¾ÖÖ '†Öê´ÖË' †ÃÖÖÆüß
×»Ö×Æü»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê. ‚ µÖÖ»ÖÖ †£ÖÔ×¾Ö¿ÖêÂÖ †ÃÖÖ ÛúÖÆüß ®ÖÖÆüß. †Öê´Ö ´Ö¬Ö»µÖÖ †Öê “Öß ±úÖê›ü
¾µÖÖÛú¸üÞÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê † + ˆ †¿Öß ÆüÖêŸÖê. ´ÆüÞÖ•Öê ‚ ÆüÖ †,ˆ,´Ö µÖÖ ŸÖß®Ö Ã¾Ö¸üÖÓ®Öß ²Ö®Ö»Öê»ÖÖ †ÖÆêü.
Æêü ŸÖß®Ö Ã¾Ö¸üÆüß †®ÖêÛú †£ÖÖÕ“Öê ¯ÖÏ×ŸÖ×®Ö¬ÖßŸ¾Ö Ûú¸üŸÖÖŸÖ.
‚ÛúÖ¸ü ®Ö´Ö®Ö Æêü ÁÖß´ÖŸÖË ¿ÖÓÛú¸üÖ®ÖÓ¤üÖÓ“µÖÖ †£Ö¾ÖÔ¿ÖßÂÖÔ ˆ¯Ö×®ÖÂÖ¤üÖ“µÖÖ ™üßÛêúŸÖß»Ö †ÖÆêü.
‚ ÛúÖ¸ü Ø²Ö¤æü ÃÖÓµÖãŒŸÖ (®ÖË) ×®ÖŸµÖÓ (®ÖË) ¬µÖÖµÖÖ×®ŸÖ µÖÖê×ÝÖ®Ö:
ÛúÖ´Ö¤Óü ´ÖÖêõÖ¤Óü “Öî¾Ö ‚ ÛúÖ¸üÖµÖ ®Ö´ÖÖê ®Ö´Ö:…… 3
¤üß‘ÖÔ À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ †Öêšü ˆ‘Ö›æü®Ö '†' “Öß ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ, †Öêšü ×´Ö™üŸÖ 'ˆ' “Öê ˆ““ÖÖ¸üÞÖ ¾Ö †Öêšü
ÃÖÆü•Ö¯ÖÞÖê ×´Ö™ü»Öê ÝÖê»Öê Ûúß '´Ö' “Öê ˆ““ÖÖ¸üÞÖ Ûú¸üÖ¾Öê. '´Ö' “Öê ˆ““ÖÖ¸üÞÖ »ÖÖÓ²Ö¾ÖÖ¾Öê - '†', 'ˆ' ‹¾Öœêü
'´Ö' “Öê ˆ““ÖÖ¸üÞÖ ¾ÆüÖ¾Öê. †Ö¯Ö»ÖÖ ¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖ ×ÛúŸÖß »ÖÖÓ²ÖŸÖÖê µÖÖ¾Öºþ®Ö ‚ ˆ““ÖÖ¸üÞÖÖ“ÖÖ ÛúÖ»ÖÖ¾Ö¬Öß
†¾Ö»ÖÓ²Öæ®Ö †ÖÆêü. ´ÖÖ¡Ö ÆüôæûÆüôæû ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ®Öê ¯ÖÏÀ¾ÖÖÃÖÖ“Öß »ÖÖÓ²Öß ¾ÖÖœæü »ÖÖÝÖŸÖê. Ã¾Ö¸üÖê““ÖÖ¸ü —Ö™üÛúÖ ®Ö
¤êüŸÖÖ †ÝÖ¤üß †»ÖÝÖ¤ü ´Öé¤ãü»ÖŸÖê®Öê Ûú¸üÖ¾ÖÖ. †Ö¾ÖÖ•Ö ÛÓú¯ÖµÖãŒŸÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ. ‚ÛúÖ¸ü ®ÖÖ¤ü ÛúÃÖÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ
µÖÖ×¾ÖÂÖµÖß ¾Ö¸üÖÆüÖê¯Ö×®ÖÂ¤üÖŸÖß»Ö ¿»ÖÖêÛú ÜÖÖ»Öß ×¤ü»ÖÖ †ÖÆêü.
77
ÃÖŸÖŸÖÓ ŸÖî»Ö¬ÖÖ¸êü¾Ö ¤üß‘ÖÔ‘ÖÓ™üÖ ×®Ö®ÖÖ¤ü¾ÖŸÖË…
¤üß‘ÖÔ ¯ÖÏ¾ÖÞÖ´Öã“µÖÖµÖÔ ÝÖÓ³Öß¸Óü ¿ÖÓÜÖ×®Ö®ÖÖ¤ü¾ÖŸÖË……
†ÖëÛúÖ¸ü®ÖÖ¤ü ÆüÖ ŸÖê»ÖÖ“µÖÖ ¬ÖÖ¸êüÃÖÖ¸üÜÖÖ ÃÖÓ£Ö, ‘ÖÓ™êü“µÖÖ ®ÖÖ¤üÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¤üß‘ÖÔ ¾Ö ¿ÖÓÜÖÖÃÖÖ¸üÜÖÖ
¬Öß¸üÝÖÓ³Öß¸ü †ÃÖÖ¾ÖÖ. ‚ÛúÖ¸ü •Ö¯Ö Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ ‹Ûú »ÖµÖ²Ö¬¤üŸÖÖ ÃÖÖ¬Ö»Öß •ÖÖ¾Öß. †Ö¾ÖÖ•Ö Ûú´Öß-
•ÖÖÃŸÖ, ÛúÛÔú¿Ö, ÜÖôûÜÖôû Ûú¸üßŸÖ ®ÖÃÖÖ¾ÖÖ. †ÖëÛúÖ¸ü ®ÖÖ¤üÖ¿Öß ¯ÖæÞÖÔ ‹Ûúºþ¯Ö ÆüÖê‰ú®Ö ÁÖ¬¤êü®Öê †ÖëÛúÖ¸ü
•Ö¯Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ‘ÖÖ‡ÔÝÖ¤üá Ûúºþ ®ÖµÖê. Ûú´ÖßŸÖ Ûú´Öß 11 †ÖëÛúÖ¸ü ŸÖ¸üß ´ÆüÞÖÖ¾ÖêŸÖ. 21,31,51,108
†ÃÖêÆüß †ÖëÛúÖ¸ü •Ö¯Ö Ûú¸üŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö. •Ö¯Ö ¯ÖæÞÖÔ —ÖÖ»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü 5-10 ×´Ö×®Ö™êü ›üÖêôêû ²ÖÓ¤ü Ûúºþ®Ö ¿ÖÖÓŸÖ
²ÖÃÖÖ¾Öê. ›üÖêôêû »ÖÝÖê“Ö ˆ‘Öæ›ü ®ÖµÖêŸÖ. •Ö¯ÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ, ´Ö®ÖÖŸÖ, ›üÖêŒµÖÖŸÖ •Öß ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»Öß
†ÖÆêü ×ŸÖ“ÖÖ †®Öã³Ö¾Ö ‘µÖÖ¾ÖÖ. ‚ÛúÖ¸üÖ“µÖÖ ÛÓú¯Ö®ÖÖÓ“ÖÖ †®Öã³Ö¾Ö ‘µÖÖ¾ÖÖ ÛúÖ®ÖÖŸÖ ‘Öã´ÖÞÖÖ¸üÖ ‚ÛúÖ¸ü
‹êÛúÖ¾ÖÖ, ŸµÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ŸÖß®Ö ¾ÖêôûÖ '‚ ¿ÖÖÓ×ŸÖ: ¿ÖÖÓ×ŸÖ:' ´ÆüÞÖæ®Ö ®ÖÓŸÖ¸ü ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ›üÖêôûµÖÖ¾Ö¸ü ÆüÖŸÖ šêü¾Öæ®Ö
ÆüôæûÆüôæû ›üÖêôêû ˆ‘Ö›üÖ¾ÖêŸÖ. ²ÖÃÖÞÖê —ÖÖ»Öê †ÃÖ»µÖÖÃÖ £ÖÖê›êü ¿Ö¾ÖÖÃÖ®Ö Ûú¸üÖ¾Öê ´ÖÝÖ ÛúÖ´ÖÖ»ÖÖ »ÖÖÝÖÖ¾Öê.
ŸÖÖ•ÖêŸÖ¾ÖÖ®Öê ¾ÖÖ™üŸÖê. ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ¯ÖÞÖê ¤üß‘ÖÔÛúÖôû †ÖëÛúÖ¸ü •Ö¯Ö Ûêú»µÖÖÃÖ ®ÖÓŸÖ¸ü ¬µÖÖ®Ö †Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö »ÖÖÝÖŸÖê.
´ÆüÞÖæ®Ö ¬µÖÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ö¬Öß £ÖÖê›üÖ¾Öêôû ‚ÛúÖ¸ü •Ö¯Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ. •Ö¯Ö Ûú¸üŸÖÖ Ûú¸üŸÖÖ ¿ÖŒµÖŸÖÖê ´Ö¬µÖê“Ö
£ÖÖÓ²Öæ ®ÖµÖê. ›üÖêôêû ˆ‘Ö›æü ®ÖµÖêŸÖ. †Ö¾ÖÖ•ÖÖŸÖ “ÖœüˆŸÖÖ¸ü Ûúºþ ®ÖµÖê. ‚†Ö¯Ö†Ö¯Ö»µÖÖ †Ö¾ÖÖ•ÖÖ“µÖÖ
¯Ö™ü™üßŸÖ ´ÆüÞÖÖ¾ÖÖ. ¤ãüÃÖ·µÖÖ¿Öß “ÖœüÖ†Öêœü Ûúºþ®Ö •ÖÖê¸üÖŸÖ, ˆ““Ö †Ö¾ÖÖ•ÖÖŸÖ ´ÆüÞÖæ ®ÖµÖê. µÖÖ´Öãôêû
»Ö¾ÖÛú¸ü £ÖÛú¾ÖÖ µÖê‡Ô»Ö ¾Ö ´Ö®Ö ‹ÛúÖÝÖÏ, ¿ÖÖÓŸÖ ÆüÖêÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß. ¤ü´Ö »ÖÖÝÖ»µÖÖÃÖ, £ÖÛú¾ÖÖ ¾ÖÖ™ü»µÖÖÃÖ
£ÖÖÓ²Öæ®Ö ‘µÖÖ¾Öê.
†ÖëÛúÖ¸ü•Ö¯Ö ÆüÖ ¾ÖîÜÖ¸üß, ´Ö¬µÖ´ÖÖ, ¯Ö¸üÖ, ¯Ö¿µÖÓŸÖß ¾ÖÖÞÖßŸÖæ®Ö Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖÖê. ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ ¾ÖîÜÖ¸üß ¾ÖÖÞÖß®Öê
´ÆüÞÖ•Öê ´ÖÖêšüµÖÖ®Öê ´ÆüÞÖæ®Ö Ûú¸üÖ¾Öß. ´Ö¬µÖ´ÖÖ ¾ÖÖÞÖß ´ÆüÞÖ•Öê Ã¾ÖŸÖ:»ÖÖ“Ö ‹êÛæú µÖê‡Ô»Ö ‡ŸÖŒµÖÖ ´ÖÖêšüµÖÖ®Öê
´ÆüÞÖÞÖê. ŸÖÖê †×¬ÖÛú ÃÖãõ´Ö †ÖÆêü ¾Ö ¾ÖîµÖ×ŒŸÖÛú »ÖÖ³Ö †×¬ÖÛú ÆüÖêŸÖÖê. ¯Ö¸üÖ ¾ÖÖÞÖß ´ÆüÞÖ•Öê ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú
•Ö¯Ö ÆüÖêµÖ. µÖÖŸÖ Ã¾Ö¸üÖ“Öß ²ÖÖÊ ×®ÖÙ´ÖŸÖß ®ÖÃÖŸÖê ¾Ö ¯Ö¿µÖÓŸÖß ´ÆüÞÖ•Öê Èü¤üµÖÖŸÖæ®Ö µÖêÞÖÖ¸üÖ ‚“ÖÖ ®ÖÖ¤ü
ŸµÖÖ“Öß ¯ÖÏ×“ÖŸÖß µÖêÞÖê. †£ÖÖÔŸÖ Æêü †¬µÖÖŸ´ÖÖŸÖ ÜÖæ¯Ö ¯ÖÏÝÖŸÖß Ûêú»Öê»µÖÖÓ®ÖÖ“Ö ¿ÖŒµÖ †ÖÆêü.
78
‚ÛúÖ¸üÖ“Öê ´ÖÆü¢¾Ö - ‚ÛúÖ¸ü ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ Æüß Ûú»¯Ö¾ÖéõÖÖÃÖÖ¸üÜÖß †ÖÆêü. ‚ÛúÖ¸ü ®Ö´Ö®ÖÖŸÖ“Ö 'ÛúÖ´Ö¤Óü
´ÖÖêõÖ¤Óü' †ÃÖê ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. ÃÖÖ´ÖÖ®µÖÖÓ®ÖÖ ¯ÖÏÖ¯ÖÓ×“ÖÛú ÃÖãÜÖ ¯ÖÖµÖÖ¿Öß †ÖÞÖæ®Ö ¤êüÞÖÖ¸üÖ †ÖëÛúÖ¸ü“Ö †ÖÆêü
¾Ö †¬µÖÖ×Ÿ´ÖÛú µÖÖêÝµÖÖ»ÖÖ ´ÖÖêõÖÖ¯ÖÏŸÖ ®ÖêÞÖÖ¸üÖ †ÖëÛúÖ¸ü“Ö †ÖÆêü. ´Ö®ÖãÂµÖŸ¾ÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¤êü¾ÖŸ¾ÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ
®ÖêÞµÖÖ“Öê ÃÖÖ´Ö£µÖÔ µÖÖ †ÖëÛúÖ¸üÖŸÖ †ÖÆêü. “Ö¸üÖ“Ö¸üÖÓŸÖ ®Ö¾Ö“ÖîŸÖ®µÖ †ÖÞÖÞÖÖ¸üÖ †ÖëÛúÖ¸ü“Ö †ÖÆêü. †®ÖêÛú
ÝÖÏÓ£ÖÖÓ®Öß †®ÖêÛú ¯ÖÏÛúÖ¸ü“Öß ˆ¯Ö»Ö×²¬Ö †ÖëÛúÖ¸üÖŸÖæ®Ö“Ö ÆüÖêŸÖê †ÃÖê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü.
¯ÖÏ¿®ÖÖê¯Ö×®ÖÂÖ¤ü ÃÖÖÓÝÖŸÖê- ‚ÛúÖ¸ü •Ö¯ÖÖ®Öê ´Ö®ÖÖêÛúÖ×µÖÛú Œ»Öê¿Ö ®ÖÂ™ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ, ŸÖ¸ü ÛúšüÖê¯Ö×®ÖÂÖ¤üÖŸÖ
‚ÛúÖ¸ü ÃÖÖ¬Ö®Öê®Öê ÃÖ¾ÖÔ ‡“”ûÖ ¯ÖæÞÖÔ ÆüÖêŸÖÖŸÖ †ÃÖÖ ˆ»»ÖêÜÖ †ÖÆêü. ´ÖÖÓ›ãüŒµÖÖê¯Ö×®ÖÂÖ¤üÖŸÖ ˆ ÛúÖ¸üÖ“Öê
ˆ““ÖÖ¸üÞÖ “ÖÖ¸ü ×¯ÖœüµÖÖÓ“Öê Ûú»µÖÖÞÖ Ûú¸üŸÖê †ÃÖê ÃÖÖÓÝÖŸÖê. ¾Ö¸üÖÆüÖê¯Ö×®ÖÂÖ¤ü ‚ ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÖ¯Ö®ÖÖ¿ÖÛú †ÖÆêü
†ÃÖê ¯ÖÏ×ŸÖ¯ÖÖ×¤üŸÖê.
‚ÛúÖ¸ü •Ö¯ÖÖ“ÖÖ ´ÖÖ®Ö¾ÖÖ“µÖÖ ¯ÖÖ“ÖÆüß ÛúÖêÂÖÖÓ¾Ö¸ü “ÖÖÓÝÖ»ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖê. ¿Ö¸üß¸ü ×®Ö¸üÖêÝÖß
²Ö®ÖŸÖê ŸÖ¸ü ´Ö®Ö ¿ÖÖÓŸÖ-‹ÛúÖÝÖÏ ÆüÖêŸÖê. ¯ÖÏÖÞÖ¿ÖŒŸÖß“Öê ¾ÖÆü®Ö “ÖÖÓÝÖ»Öê ÆüÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖê. –ÖÖ®ÖÖÛú›êü ¾ÖÖ™ü“ÖÖ»Ö
ÆüÖê‰ú®Ö †ÖŸµÖÓ×ŸÖÛú †Ö®ÖÓ¤ü, ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Ö, ÃÖÓŸÖÖêÂÖÖ“Öß ˆ®´Ö®Öß †¾ÖÃ£ÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê. ‚ÛúÖ¸ü“Öß ÛÓú¯Ö®Öê,
‘Öã´ÖÞÖÖ¸üÖ ®ÖÖ¤ü Ÿ¾Ö¸üßŸÖ ´Öë¤æü, ´Ö••ÖÖÃÖÓÃ£ÖÖ, ´Öë¤æü“µÖÖ ŸÖôûÖ¿Öß †ÃÖÞÖÖ¸üß ×¯Ö™üµÖã™ü¸üß ÝÖÏÓ£Öß µÖÖ¾Ö¸ü
¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö Ûú¸üŸÖÖŸÖ. ×¯Ö™üµÖã™ü¸üß Æüß †ÓŸÖÃ¡ÖÖ¾Öß ÝÖÏÓ£Öß ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ‡ŸÖ¸ü †ÓŸÖÃ¡ÖÖ¾Öß ÝÖÏÓ£Öà¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ
Ûú¸üßŸÖ †ÃÖ»µÖÖ®Öê µÖÖ ÝÖÏÓ£Öß“Öê ÛúÖµÖÔ ÃÖã¬ÖÖ¸ü»Öê Ûúß ‡ŸÖ¸ü ÝÖÏÓ£Öà“Öê ÛúÖµÖÔ ÃÖã¬ÖÖºþ®Ö ¯ÖµÖÖÔµÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö
ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ “ÖµÖÖ¯Ö“ÖµÖ ×ÛÎúµÖÖ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ. £ÖÖòµÖ¸üÖò‡Ô›ü, ¯Öò¸üÖ£ÖÖòµÖ¸üÖò‡Ô›ü, ¯ÖÓ“Ö–ÖÖ®Öë×¦üµÖê, ´Öë¤æüŸÖß»Ö
‡ŸÖ¸ü Ûëú¦êü µÖÖÓ®ÖÖ ¿ÖÖÓŸÖß, ˆ¢Öê•Ö®ÖÖ ×´ÖôûŸÖê. µÖÖ´Öãôêû ´Ö®Ö, ²Öã×¬¤ü, ×“Ö¢Ö, †ÓŸÖ:Ûú¸üÞÖ µÖÖÓ“Öê ÛúÖµÖÔ
ˆ®®ÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ, ÝÖÏÆüÞÖõÖ´ÖŸÖÖ, †ÖÛú»Ö®Ö¿ÖŒŸÖß, Ûéú×ŸÖ¿ÖŒŸÖß, Ûú»¯Ö®ÖÖ¿ÖŒŸÖß, Ã´Ö×ŸÖ,
×®ÖÞÖÔµÖõÖ´ÖŸÖÖ, ¯ÖÏ×ŸÖ×ÛÎúµÖÖ ÛúÖôû †Ö×¤ü ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ¾Ö ²ÖÖî×¬¤üÛú ¯Öî»ÖãÓ“ÖÖ ×¾ÖÛúÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖê. ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ
×Ã£Ö¸üÖ¾ÖŸÖÖŸÖ. ÃÖÓµÖ´Ö µÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖÖê. †®ÖãÛÓú¯Öß (Sympathetic) ¾Ö ¯Ö¸üÖ®ÖãÛÓú¯Öß
(Parasympathetic) ´Ö••ÖÖÃÖÓÃ£Öê¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ µÖê‰ú®Ö ŸÖÖÞÖŸÖÞÖÖ¾Ö ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖÖŸÖ µÖêŸÖÖŸÖ. ÂÖ›Ëü×¸ü¯Öã
×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖÖŸÖ µÖêŸÖÖŸÖ. ÃÖÖõÖß³ÖÖ¾Ö ¾ÖÖœüßÃÖ »ÖÖÝÖŸÖÖê. ×¾Ö¾ÖêÛú •ÖÖÝÖéŸÖß ÆüÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖê. †ÆÓü ÝÖôæû®Ö ¯Ö›üŸÖÖê.
‚ ÛúÖ¸ü •Ö¯ÖÖŸÖ À¾ÖÖÃÖÖ“Öß »ÖµÖ²Ö¬¤üŸÖÖ ÃÖÖ¬Ö»Öß ÝÖê»µÖÖ®Öê ÃÖ¾ÖÔ “ÖÛÎúÖÓ¾Ö¸üÆüß “ÖÖÓÝÖ»ÖÖ
¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖê‰ú®Ö ÛãÓú›ü×»Ö®Öß •ÖÖÝÖé×ŸÖ ÆüÖêÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê ¾Ö ‹Ûú †ÖŸÖÓ×¸üÛú †Ö®ÖÓ¤üÖ“Öß †®Öã³ÖæŸÖß
79
µÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖê. ¯Ö“Ö®Ö, ˆŸÃÖ•ÖÔ®Ö, •Ö®Ö®Öë×¦üµÖÖÓ“Öê ÛúÖµÖÔ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. À¾ÖÃÖ®ÖÃÖÓÃ£ÖÖ ÃÖ“ÖêŸÖ ÆüÖêŸÖê. ¤ü´ÖõÖ´ÖŸÖÖ
¾ÖÖœüßÃÖ »ÖÖÝÖŸÖê. ¸üÖêÝÖ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸üÛú¿ÖŒŸÖß ¾ÖÖœüŸÖê. ÃÖ´ÖÝÖÏ ŸÖê•ÖÃ¾Öß ¾µÖ×ŒŸÖ´ÖŸ¾ÖÖ“Öß •Ö›üÞÖ‘Ö›üÞÖ ÆüÖêŸÖê.
‚ÛúÖ¸ü ˆ““ÖÖ¸üÞÖÖ“ÖÖ ±úŒŸÖ ´ÖÖ®Ö¾ÖÖ¾Ö¸ü“Ö ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖê †ÃÖê ®ÖÖÆüß ŸÖ¸ü †Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ“Öê
¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÞÖÆüß ¿Öã¬¤ü ÆüÖêŸÖê. ¯Ö×¾Ö¡Ö ¾Ö ´ÖÓÝÖ»Ö´ÖµÖ ÆüÖêŸÖê. ÃÖÖ´Öã×ÆüÛú ‚ÛúÖ¸ü •Ö¯ÖÖŸÖ ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÞÖ ³ÖÖ¸üÖ¾Öæ®Ö
•ÖÖŸÖê ¾Ö ŸµÖÖ“Öê †×¬ÖÛú ±úÖµÖ¤êü ÃÖÖ¬ÖÛúÖ»ÖÖ ×´ÖôûŸÖÖŸÖ. ‚ÛúÖ¸üÖ“Öê ÃÖÖ´Ö£ÖÔ ‹¾Öœêü ×¾Ö»ÖõÖÞÖ †ÖÆêü Ûúß
ŸµÖÖ“µÖÖ Ã´Ö¸üÞÖÖ®Öê, ÁÖ¾ÖÞÖÖ®Öê, ×ÛúŸÖÔ®ÖÖ®Öê ´ÖÖêõÖ¯ÖÏÖ¯ŸÖßÃÖã¬¤üÖ ×´Öôæû ¿ÖÛúŸÖê. †ÃÖê ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü Ûúß,
‚ ¬µÖÖ®ÖÖ®´Ö®Ö®ÖÖ«üÖ×¯ÖÁÖ¾ÖÞÖÖŸÛúßŸÖÔ®ÖÖ••Ö¯ÖÖŸÖË…
¯ÖÏÖ¯µÖŸÖê ²ÖÎÉÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ‚ ‡ŸµÖêŸ¯Ö¸üÖµÖÞÖ´ÖË……
´ÆüÞÖ•Öê ‚ ÛúÖ¸üÖ“Öê ¬µÖÖ®Ö Ûêú»Öê, ´Ö®Ö®Ö Ûêú»Öê, ®ÖãÃÖŸÖê ÁÖ¾ÖÞÖ Ûêú»Öê, ÛúßŸÖÔ®Öºþ¯ÖÖ®Öê ´Æü™ü»Öê ¾ÖÖ
•Ö¯Ö Ûêú»ÖÖ ŸÖ¸üß ´ÖÖêõÖ (²ÖÎÉ) ¯ÖÏÖ¯ŸÖß ÆüÖêÞÖÖ¸ü“Ö ´ÆüÞÖæ®Ö ‚ ÛúÖ¸ü“Ö ¯ÖÖ¸üÖµÖÞÖÖÃÖ µÖÖêÝµÖ †ÖÆêü. ‚
ÛúÖ¸ü ÝÖŸÖß®Öê ´Æü™ü»µÖÖÃÖ ‘ÖÓ™üÖ®ÖÖ¤üÖÃÖÖ¸üÜÖÖ †Ö¾ÖÖ•Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖê‰ú®Ö ‹Ûú ´ÖÓÝÖ»Ö´ÖµÖ ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÞÖ ŸÖµÖÖ¸ü
ÆüÖêŸÖê.
3.2.2 ÃÖæµÖÔ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‡×ŸÖÆüÖÃÖ
†Ö•Ö •ÖÝÖÖ´Ö¬µÖê 80% ¯ÖêõÖÖ •ÖÖÃŸÖ ´ÖéŸµÖæ Æêü µÖã¬¤ü, ÃÖÓÃÖÝÖÔ•Ö®µÖ ¸üÖêÝÖ †£Ö¾ÖÖ ®ÖîÃÖ×ÝÖÛú
ÃÖÓÛú™üÖÓ´Öãôêû ÆüÖêŸÖ ®ÖÃÖæ®Ö †Ö¬Öã×®ÖÛú •Öß¾Ö®Ö¿Öî»Öß Æêü“Ö ŸµÖÖ“Öê ¯ÖÏ´ÖãÜÖ ÛúÖ¸üÞÖ †ÖÆêü. ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú õÖ´ÖŸÖÖÓ“ÖÖ
†³ÖÖ¾Ö, ˆ““Ö ×Ã®ÖÝ¬Ö ÜÖÖª, ŸÖÖÞÖŸÖÞÖÖ¾Ö, ´Öª †Ö×ÞÖ ¬Öæ´ÖÏ¯ÖÖ®Ö µÖÖ †Ö•Ö“µÖÖ ¿ÖÆü¸üß •Öß¾Ö®Ö¿Öî»Öß“Öê
‘Ö™üÛú †ÖÆêü. ˆ““Ö ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö, ´Ö¬Öã´ÖêÆü, ŠúŸÖã“ÖÛÎúÖŸÖß»Ö †×®ÖµÖ×´ÖŸÖŸÖÖ, “Ö¸ü²Öß“Öê ˆ““Ö ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ µÖÖÓ“µÖÖ
ºþ¯ÖÖ®Öê ´ÖéŸµÖæ ¤ü²ÖŒµÖÖ ¯ÖÖ¾Ö»ÖÖ®Öê Èü¤üµÖ×¾ÖÛúÖ¸ü (ÃÖã´ÖÖ¸êü 60% ´ÖéŸµÖæ) †Ö×ÞÖ ÛúÛÔú¸üÖêÝÖ (ÃÖã´ÖÖ¸êü 20%
´ÖéŸµÖæ) µÖÖ Ã¾Öºþ¯ÖÖŸÖ Æü»»ÖÖ Ûú¸üŸÖÖê.
†Ö¬Öã×®ÖÛú ÛúÖôûÖŸÖß»Ö µÖÖ ÃÖÖ·µÖÖ †Ö•ÖÖ¸üÖÓ®ÖÖ-×¾ÖÛúÖ¸üÖÓ®ÖÖ ŸÖÖë›ü ¤êüÞµÖÖÃÖÖšüß †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖÏÖ“Öß®Ö
³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¯Ö¸Óü¯Ö¸êüŸÖß»Ö ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ®ÖÖ¾ÖÖ“µÖÖ ®ÖÓ¤üÖ¤üß¯ÖÖ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê. †Ö¯Ö»µÖÖ ŠúÂÖà®Öß
²ÖôûÛú™ü ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ²Ö»Ö¾ÖÖ®Ö ´Ö®ÖÖ¾Ö¸ü ÛúÖµÖ´Ö ³Ö¸ü ×¤ü»ÖÖ †ÖÆêü. ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ÆüÖ ¤îü®ÖÓ×¤ü®Ö ¬ÖÖÙ´ÖÛú
¯ÖÏÖ£ÖÔ®Öê“ÖÖ †Ö×ÞÖ ¾µÖÖµÖÖ´ÖÖ“ÖÖ ³ÖÖÝÖ †ÃÖæ®Ö ¯ÖÏÖ“Öß®Ö ÛúÖôûÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö “ÖÖ»ÖŸÖ †Ö»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. µÖÖ“µÖÖ´Öãôêû
80
ÝÖ×ŸÖõÖ´ÖŸÖÖ, •ÖÖÝÖºþÛúŸÖÖ, ¾ÖêÝÖ, ŸÖßõÞÖ¯ÖÞÖÖ, Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖ µÖÖ ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ¿ÖŒŸÖß †Ö×ÞÖ ‡“”ûÖ¿ÖŒŸÖß µÖÖÓ“ÖÖ
»ÖÖ³Ö ÆüÖêŸÖÖê.
ÃÖæµÖÔ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“Öß †Ö¯Ö»Öß ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ ÜÖæ¯Ö ¯ÖÏÖ“Öß®Ö †ÖÆêü. ÆüÖ ÃÖ®ÖÖŸÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¯Ö¸Óü¯Ö¸êüŸÖß»Ö ¾Öî×¤üÛú
ÛúÖôûÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö “ÖÖ»ÖŸÖ †Ö»Öê»ÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕÝÖÃÖãÓ¤ü¸ü †ÃÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö ¯ÖÏÛúÖ¸ü †ÖÆêü ¾Ö ŠúÂÖß´Öã®ÖàÛú›æü®Ö ÝÖãºþ-×¿ÖÂµÖ
¯Ö¸Óü¯Ö¸êü®Öê Æêü –ÖÖ®Ö †Ö•Ö †Ö¯Ö»µÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ †Ö»Öê»Öê †ÖÆêü. ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß ¾Ö †ÓŸÖÝÖÔŸÖ ÛúÖµÖÔ¸üŸÖ
†ÃÖ»Öê»µÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö µÖÓ¡ÖÞÖÖ, †ÓŸÖ:Ã¡ÖÖ¾Ö Ûú¸üÞÖÖ·µÖÖ ÝÖÏÓ£Öß, ´Ö®Ö †Ö×ÞÖ †ÖÓŸÖ×¸üÛú ¿Ö×¢ÛúÛëú¦êü †¿ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ
†ÓÝÖÖÓ®ÖÖ Ã¯Ö¿ÖÔ Ûú¸üÞÖÖ¸üÖ †ÃÖÖ ÆüÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö †ÖÃÖ®Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö †ÖÆêü. †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ •Öß¾Ö®Ö ¤êüÞÖÖ·µÖÖ
¯Öé£¾Öß¾Ö¸üß»Ö ‰ú•Öì“ÖÖ ´ÖãÜµÖ Ã¡ÖÖêŸÖ †ÃÖ»Öê»µÖÖ ÃÖæµÖÖÔ“µÖÖ ¯ÖÏ×ŸÖ ÛéúŸÖ–ÖŸÖê“ÖÖ ³ÖÖ¾Ö ¾µÖŒŸÖ Ûú¸üÞµÖÖ“Öß Æüß
³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓÃÛéúŸÖßŸÖß»Ö ‹Ûú ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ“Ö †ÖÆêü ¾µÖ×ŒŸÖ´ÖŸ¾ÖÖ“Öê ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¯Öî»ÖæÆüß µÖÖ ¯ÖÏ×ÛÎúµÖêŸÖæ®Ö ×¾ÖÛú×ÃÖŸÖ
ÆüÖêŸÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ Æüß ‹Ûú †ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öß ÃÖÖÜÖôûß †ÃÖ»Öê»Öß ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ †ÃÖæ®Ö ŸµÖÖ»ÖÖ ²Öß•Ö´ÖÓ¡Ö,
´ÖÆüÖ´ÖÓ¡Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö µÖÖÓ“Öß¯ÖÞÖ •ÖÖ›ü ×¤ü»Öê»Öß †ÖÆêü. ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö Ø¯ÖÝÖ»ÖÖ ®ÖÖ›üß (ÃÖæµÖÔ ®ÖÖ›üß) ŸÖæ®Ö ÆüÖêÞÖÖ¸êü
‰ú•Öì“Öê, ÃÖæµÖÔ¿ÖŒŸÖß“Öê ¾ÖÆü®Ö ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ®Öê ÃÖã¸üôûßŸÖ ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖŸÖß»Ö ¤üÖêÂÖ ®ÖÖÆüßÃÖê ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ¾Ö
´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ÃÖÓŸÖã»Ö®ÖÆüß µÖÖŸÖã®Ö ÃÖÖ¬Ö»Öê •ÖÖŸÖê. ¯ÖÏÖÞÖ¿ÖŒŸÖß“ÖÖ ×¾ÖÛúÖÃÖ ÆüÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖÖê. ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÓŸÖß»Ö
×¾Ö×¿ÖÂ™ü †¿ÖÖ †¾ÖÃ£ÖÖÓ´Öãôêû ¾Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖŸÖß»Ö »ÖµÖà´Öãôêû ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö ´Ö®Ö µÖÖÓ“Öß¯ÖÞÖ »ÖµÖ “ÖÖÓÝÖ»Öß ÃÖÖ¬Ö»Öß
•ÖÖŸÖê ¯Ö ÆüôæûÆüôæû •Öß¾Ö®ÖÖŸÖ ¯ÖæÞÖÔŸ¾Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖê, Ûéú×ŸÖ¿Öß»ÖŸÖÖ ¾ÖÖœüßÃÖ »ÖÖÝÖŸÖê.
³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ †®ÖêÛú ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ¯Ö¬¤üŸÖß ¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¿ÖÖÃ¡ÖßµÖ
§×Â™üÛúÖê®ÖÖŸÖæ®Ö µÖÖêÝµÖ †¿Öß, †Öï¬Ö“µÖÖ ²ÖÖôûÖÃÖÖÆêü²Ö ¯ÖÓŸÖ¯ÖÏ×ŸÖ×®Ö¬Öß µÖÖÓ®Öß ×¾ÖÛú×ÃÖŸÖ Ûêú»Öê»µÖÖ
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ µÖê£Öê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß †ÖÆêü. Æüß ‹Ûú 10 †ÖÃÖ®ÖÖ“Öß ÃÖÖÜÖôûß †ÃÖæ®Ö
¤Óü›ü×Ã£ÖŸÖß¯ÖÖÃÖæ®Ö ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ Ûú¸üÖ¾ÖµÖÖ“Öß †ÖÆêü.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü Æêü ¿ÖŒµÖŸÖÖêÃÖÛúÖôûß ÃÖæµÖÖÔ¤üµÖÖ“Öê ¾Öêôûß †£Ö¾ÖÖ ÃÖÖµÖÓÛúÖôûß ÃÖæµÖÖÔÃŸÖÖ“Öê ¾Öêôûß ‘ÖÖ»ÖÖ¾ÖêŸÖ.
¿ÖŒµÖŸÖÖê ÃÖæµÖÖÔÛú›êü ŸÖÖë›ü Ûúºþ®Ö ˆ³Öê ¸üÆüÖ¾Öê. ¯ÖÖê™ü ×¸üÛúÖ´Öê †ÃÖ»µÖÖÃÖ ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸üÖŸÖ Ûêú¾ÆüÖÆüß ‘ÖÖŸÖ»Öê ŸÖ¸üß
“ÖÖ»ÖŸÖß»Ö, ¯ÖÞÖ ÃÖÛúÖôû“Öß ¾Öêôû ÃÖ¾ÖÖì¢Ö´Ö †ÖÆêü.
81
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ÆüÖ ‹¸üÖê×²ÖÛú ¯ÖÏÛúÖ¸ü“ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö †ÖÆêü. µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®Öê“µÖÖ †ÖÃÖ®Ö (posture),
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö (À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖ“Öê ŸÖÓ¡Ö) †Ö×ÞÖ ˆ¯ÖÖÃÖ®ÖÖ (×¾Ö×¾Ö¬Ö ´ÖÓ¡Ö †Ö×ÞÖ ‚“ÖÖ ¯ÖÏÞÖ¾Ö) µÖÖÓ“ÖÖ µÖÖŸÖ
ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö †ÖÆêü. Æüß ×¾Ö×¾Ö¬Ö †ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öß ÃÖ»ÖÝÖ ÃÖÖÜÖôûß †ÖÆêü.
3.2.3- ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ †ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öß ÃÖÖÜÖôûß
³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ †®ÖêÛú ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ ¯Ö¬¤üŸÖß ¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¿ÖÖÃ¡ÖßµÖ ª×Â™üÛúÖê®ÖÖŸÖæ®Ö
µÖÖêÝµÖ †¿Öß, †Öï¬Ö“µÖÖ ²ÖÖôûÖÃÖÖÆêü²Ö ¯ÖÓŸÖ¯ÖÏ×ŸÖ×®Ö¬Öß µÖÖÓ®Öß ×¾ÖÛú×ÃÖŸÖ Ûêú»Öê»µÖÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸Ö“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ
µÖê£Öê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß †ÖÆêü. Æüß ‹Ûú 10 †ÖÃÖ®ÖÖ“Öß ÃÖÖÜÖôûß †ÃÖæ®Ö ¤Óü›ü×Ã£ÖŸÖß¯ÖÖÃÖæ®Ö ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ Ûú¸üÖ¾ÖµÖÖ“Öß
†ÖÆêü.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ Æêü ¿ÖŒµÖŸÖÖêÃÖÛúÖôûß ÃÖæµÖÖÔ¤üµÖÖ“Öê ¾Öêôûß †£Ö¾ÖÖ ÃÖÖµÖÓÛúÖôûß ÃÖæµÖÖÔÃŸÖÖ“Öê ¾Öêôûß
‘ÖÖ»ÖÖ¾ÖêŸÖ. ¿ÖŒµÖŸÖÖê ÃÖæµÖÖÔÛú›êü ŸÖÖë›ü Ûúºþ®Ö ˆ³Öê ¸üÆüÖ¾Öê. ¯ÖÖê™ü ×¸üÛúÖ´Öê †ÃÖ»µÖÖÃÖ ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸üÖŸÖ Ûêú¾ÆüÖÆüß
‘ÖÖŸÖ»Öê ŸÖ¸üß “ÖÖ»ÖŸÖß»Ö, ¯ÖÞÖ ÃÖÛúÖôû“Öß ¾Öêôû ÃÖ¾ÖÖì¢Ö´Ö †ÖÆêü.
‹ÛúÖ ×´Ö×®Ö™üÖ´Ö¬µÖê ‹Ûú ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ ÆüÖêŸÖÖê. ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ¤üÆüÖ ×´Ö×®Ö™üÖÓ´Ö¬µÖê ¤üÆüÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸
ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ. †Ö¯ÖÞÖ Ã¾ÖŸÖ:ÃÖÖšüß ±úŒŸÖ ¤üÆüÖ ×´Ö×®Ö™êü ÛúÖœü»Öß ŸÖ¸üß¤êüÜÖß»Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ “ÖÖÓÝÖ»Öê
†Ö¸üÖêÝµÖ »ÖÖ³Öê»Ö. ±úŒŸÖ µÖÖ´Ö¬µÖê ÝÖŸÖß (speed) †Ö×ÞÖ »ÖµÖ²Ö¬¤üŸÖÖ (rhythm) µÖÖ ¤üÖê®Ö ÝÖÖêÂ™üà®ÖÖ
ÜÖæ¯Ö ´ÖÆü¢¾Ö †ÖÆêü. ¯ÖÏŸµÖêÛú ×Ã£ÖŸÖß´Ö¬µÖê ‹Ûú ŸÖê ¤üÖê®Ö ÃÖêÛÓú¤üÖÓ“Öê †ÓŸÖ¸ü šêü¾ÖÞÖê ÜÖæ¯Ö ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê †ÖÆêü.
•µÖÖ´Ö¬µÖê ¬Ö›üÖ“Öê (torso) ¾Ö ¯ÖÖšüß“µÖÖ ÛúÞµÖÖ“Öê Ã®ÖÖµÖæ (spinal cord) †ò›ü•ÖÃ™ü ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
†×ŸÖ ‘ÖÖ‡ÔÝÖ›ü²Ö›üßŸÖ ØÛú¾ÖÖ ÛúÃÖê ŸÖ¸üß ˆ¸üÛúÞµÖÖ“Öê Æêü ¯ÖÏÛúÖ¸ü ®ÖÖÆüßŸÖ. •Ö¸ü †Ö¯ÖÞÖ ×¿ÖÃŸÖ²Ö¬¤ü
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ ‘ÖÖŸÖ»Öê ŸÖ¸ü ŸµÖÖŸÖæ®Ö ×´ÖôûÞÖÖ¸üÖ †Ö®ÖÓ¤ü ¿Ö²¤üÖŸÖß»Ö †ÖÆêü. †¿ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö¯ÖÏÛúÖ¸üÖ´Öãôêû
†Ö¯Ö»µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö “Ö¸ü²Öß“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ †Ö™üÖêŒµÖÖŸÖ ¸üÖÆüŸÖê ¾Ö †Ö¯ÖÞÖ Èü¤üµÖ×¾ÖÛúÖ¸ü, ´Ö¬Öã´ÖêÆü,
ˆ““Ö¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö, ¯Ö“Ö®ÖÃÖÓÃ£Öê“Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü, À¾ÖÃÖ®ÖÃÖÓÃ£Öê“Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü, ÆüÖ›üÖÓ“Öß ¤ãüÜÖÞÖß †¿ÖÖ †®ÖêÛú ³ÖßÂÖÞÖ
¸üÖêÝÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö Ã¾ÖŸÖ:»ÖÖ ¾ÖÖ“Ö¾Öæ ¿ÖÛúŸÖÖê. ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ÜÖêôûÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö —ÖÖ»Öê»µÖÖ ¤ãüÜÖÞµÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö
(sports injury) ¤êüÜÖß»Ö †Ö¯ÖÞÖ µÖÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸Ö®Öê Ã¾ÖŸÖ:»ÖÖ ¾ÖÖ“Ö¾Öæ ¿ÖÛúŸÖÖê. ŸÖÃÖê“Ö ¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ
²ÖÖò›üß ´ÖÖÃÖ ‡Ó›êüŒÃÖ (Body Mass Index or BMI) µÖÖ´Öãôêû ´ÖµÖÖÔ×¤üŸÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ¸üÖÆüŸÖÖê.
82
¯Öæ¾ÖÔ×Ã£ÖŸÖß-
¤Óü›ü×Ã£ÖŸÖßŸÖæ®Ö ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ»ÖÖ ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ
Ûú¸üÖµÖ“Öß †ÖÆêü. ¯ÖÖµÖÖ“µÖÖ ™üÖ“ÖÖ ¾Ö †ÓÝÖšêü ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ
•Öãôû¾Öæ®Ö šêü¾ÖÖ¾ÖêŸÖ. ¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ×Ã£ÖŸÖßŸÖ
”ûÖŸÖß“µÖÖ ÆüÖ›üÖ•Ö¾Öôû ´Ö¬ÖÖê´Ö¬Ö šêü¾ÖÖ¾ÖêŸÖ. †ÓÝÖšüÖ
”ûÖŸÖß»ÖÖ ´Ö¬µÖ³ÖÖÝÖß »ÖÖ¾Öæ®Ö šêü¾ÖÖ. ‡ŸÖ¸ü “ÖÖ¸ü ²ÖÖê™êü
ÃÖ´ÖÖê¸ü“µÖÖ ×¤ü¿Öê®Öê šêü¾Öæ®Ö †ÓÝÖšüµÖÖ¿Öß 90 †Ó¿ÖÖ“ÖÖ ÛúÖê®Ö
Ûú¸üÖ. ®Ö•Ö¸ü ÃÖ´ÖÖê¸ü ×Ã£Ö¸ü šêü¾ÖÖ ¾ÖÖ ˆ‘Ö›üµÖÖ¾Ö¸ü
®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü Ûú¸üŸÖ †ÃÖÖ»Ö ØÛú¾ÖÖ ÃÖæµÖÖÔÃŸÖ- ÃÖæµÖÖì¤üµÖÖ“Öß
¾Öêôû †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ÃÖæµÖÖÔ“µÖÖ »ÖÖ»Ö ÝÖÖêôûµÖÖ¾Ö¸ü ®Ö•Ö¸ü
×Ã£Ö¸ü Ûú¸üŸÖ ŸµÖÖ“Öê ŸÖê•Ö ›üÖêôûµÖÖŸÖ ÃÖÖ´ÖÖ¾Öæ®Ö ‘µÖÖ. ´ÖÖ¡Ö
¯ÖÏÜÖ¸ü ÃÖæµÖÖÔÛú›êü ¯ÖÖÆæü ®ÖµÖê. ¿ÖÖÓŸÖ, ×Ã£Ö¸ü ¯ÖÞÖ ÃÖ•ÖÝÖ ¸üÆüÖ.µÖÖ ×Ã£ÖŸÖß»ÖÖ 'ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÃÖ®Ö' †ÃÖêÆüß
´Æü™ü»Öê •ÖÖŸÖê.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü †¾ÖÃ£ÖÖ :-
1) ˆ×Ÿ£ÖŸÖÖÃÖ®Ö
¿¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÖ. ¿¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ÛúÖê¯Ö¸üÖŸÖ
ÃÖ¸üôû šêü¾Öæ®Ö ›üÖêŒµÖÖ“µÖÖ ¾Ö¸ü ®µÖÖ. ÆüÖŸÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü šêü‰ú®Ö
ŸÖôû¾Öê ¯Öãœüß»Ö ²ÖÖ•ÖæÃÖ Ûú¸üÖ. ÆüÖŸÖ, ¯ÖÖšü, Ûú´Ö¸ü
•ÖÖÃŸÖßŸÖ •ÖÖÃŸÖ ŸÖÖê»Ö ÃÖÖÓ³ÖÖôûŸÖ ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛú¾ÖÖ.
´ÖÖ®Ö ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛú¾Öæ®Ö ®Ö•Ö¸ü ÆüÖŸÖÖ¾Ö¸ü ×Ã£Ö¸ü Ûú¸üÖ.
±úÖµÖ¤êü -
µÖÖ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß´Öãôêû ¯ÖÖê™üÖ“Öê Ã®ÖÖµÖæ ¾Ö
¯ÖÖê™üÖŸÖß»Ö †¾ÖµÖ¾Ö ŸÖÃÖê“Ö ”ûÖŸÖß“Öê Ã®ÖÖµÖæ ¾Ö
83
±ãú°±ãúÃÖê “ÖÖÓÝÖ»Öß ŸÖÖÞÖ»Öß •ÖÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû ¯Ö“Ö®Ö×ÛÎúµÖÖ ¾Ö ¤ü´Ö õÖ´ÖŸÖÖ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. ´Öêºþ¤Óü›ü ´ÖÖÝÖê
¾ÖÖÛú»µÖÖ®Öê ´ÖÞÖÛêú ¾Ö ´Ö••ÖÖ¸ü••Öæ ÃÖõÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ÜÖÖÓªÖ“Öê Ã®ÖÖµÖæ ²ÖôûÛú™ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ. †×ŸÖ×¸üŒŸÖ “Ö¸ü²Öß
Ûú´Öß ÆüÖêŸÖê.
2) •ÖÖ®ÖæÛú¯ÖÖ»ÖÖÃÖ®Ö (†ÖêÞÖ¾Öß †¾ÖÃ£ÖÖ)
¿¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖ ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö Ûú´Ö¸êüŸÖæ®Ö ¯Öãœêü
¾ÖÖÛúÖ.ÆüÖŸÖ ¯ÖÖ¾Ö»ÖÖ“µÖÖ ¿Öê•ÖÖ¸üß •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ™êüÛú¾ÖÞµÖÖ“ÖÖ
¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ. Ûú¯ÖÖôû ÝÖã›ü‘µÖÖ»ÖÖ »ÖÖ¾ÖÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö
Ûú¸üÖ †£Ö¾ÖÖ ŸµÖÖ ×¤ü¿Öê®Öê ¸üÖÆæü ªÖ. ÝÖã›ü‘Öê ´ÖÖ¡Ö ÃÖ¸üôû
šêü¾ÖÖ. ÆüÖŸÖ •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ™êüÛú¾ÖÞµÖÖÃÖÖšüß ÝÖã›ü‘Öê ¾ÖÖÛú¾Öæ
®ÖÛúÖ. Ûú´Ö¸êüŸÖæ®Ö ¾ÖÖÛúÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ. ¿¾ÖÖÃÖ
•ÖÖÃŸÖßŸÖ •ÖÖÃŸÖ ²ÖÖÆêü¸ü ÃÖÖê›üÖ.
±úÖµÖ¤êü -
Ûú´Ö¸ü ¾Ö ´ÖÖÓ›üß“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæŸÖ »Ö¾Ö×“ÖÛúŸÖÖ
µÖêŸÖê.¯ÖÖê™üÖ“Öß ‘Ö›üß —ÖÖ»µÖÖ®Öê ¯Ö“Ö®Öë×¦üµÖÖÓ¾Ö¸ü “ÖÖÓÝÖ»ÖÖ ¤üÖ²Ö µÖê‰ú®Ö ¯Ö“Ö®Ö ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. †Öê™üß¯ÖÖê™üÖŸÖß»Ö ´Öæ¡Öë×¦üµÖ
¾Ö •Ö®Ö®Öë ×¦üµÖÖŸÖß»Ö ×¾ÖÛúÖ¸ü Ûú´Öß ÆüÖê‰ú®Ö ŸµÖÖÓ“Öß ÛúÖµÖÔõÖ´ÖŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê. ›üÖêŒµÖÖ“ÖÖ ³ÖÖÝÖ ÜÖÖ»Öß ÝÖê»µÖÖ®Öê
´Öë¤æü“ÖÖ ¸üŒŸÖ¯Öã¸ü¾ÖšüÖ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖÖê. Èü¤üµÖÖ¾Ö¸üß»Ö ŸÖÖÞÖ ÛúÖÆüß ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ Ûú´Öß ÆüÖêŸÖÖê.
ÃÖÖ¾Ö¬Ö×ÝÖ¸üß -
¯ÖÖšüß“Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü †ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß •Ö´Öê»Ö ŸÖê¾Öœêü“Ö ¾ÖÖÛúÖ¾Öê. ´ÖÖÓ›üß“µÖÖ ÃÖÖÓ¬µÖÖŸÖ ŸµÖÖÓ®Öß ¾ÖÖÛúÖ¾Öê, Ûú´Ö¸êüŸÖ
¾ÖÖÛæú ®ÖµÖê. •ÖÖÃŸÖ ¡ÖÖÃÖ †ÃÖ»µÖÖÃÖ Ûúºþ ®ÖµÖê.
3) †¬ÖÔ³Öã•ÖÓÝÖÖÃÖ®Ö
¿¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ÆüÖŸÖÖ“Öê ŸÖôû¾Öê ¯ÖÖµÖÖ“µÖÖ ¿Öê•ÖÖ¸üß •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú¾ÖÖ ¾Ö ›üÖ¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ´ÖÖÝÖê ŸÖÖÞÖæ®Ö ‘µÖÖ ¾Ö
›üÖ¾µÖÖ ¯ÖÖµÖÖ“ÖÖ “Ö¾Ö›üÖ ˆ³ÖÖ Ûú¸üÖ. ›üÖ¾ÖÖ ÝÖã›ü‘ÖÖ ÜÖÖ»Öß ™êüÛúÖ. ¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ÃÖ¸üôû šêü¾ÖÖ. ˆ•Ö¾µÖÖ ¯ÖÖµÖ
ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖ ¤ãü´Ö›æü®Ö †ÖÆêü ŸµÖÖ“Ö šêü¾ÖÖ. Ûú´Ö¸ü ÜÖÖ»Öß ¤üÖ²Öæ®Ö ‘µÖÖ.
84
ˆ•Ö¾µÖÖ ¯ÖÖµÖÖ“Öß ¯ÖÖê™ü¸üß, ´ÖÖÓ›üß ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ
»ÖÖÝÖæ®Ö šêü¾ÖÖ. ´ÖÖ®Ö ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛú¾Öæ®Ö ¾Ö¸ü“µÖÖ
×¤ü¿Öê®Öê ®Ö•Ö¸ü šêü¾ÖÖ. ´Öêºþ¤Óü›üÖ“Öß ´ÖÖÝÖß»Ö
²ÖÖ•Öæ®Öê “ÖÖÓÝÖ»Öß Ûú´ÖÖ®Ö Ûú¸üÖ. ÆüôæûÆüôæû
†Ö¤ü¿ÖÔ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖêÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ.
±úÖµÖ¤êü -
¯ÖÖµÖ ¾Ö Ûú´Ö¸üµÖÖÓ“Öê ÃÖÖÓ¬Öê ¾Ö Ã®ÖÖµÖæ
²ÖôûÛú™ü, ÃÖõÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ´Öêºþ¤Óü›üÖ“Öß
»Ö¾Ö×“ÖÛúŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê. ´Ö••ÖÖ ÃÖõÖ´Ö ¸üÖÆüŸÖÖŸÖ. †Öê™üß¯ÖÖê™üÖ¾Ö¸ü “ÖÖÓÝÖ»Öê ¤üÖ²Ö ¾Ö ŸÖÖÞÖ µÖêŸÖÖŸÖ.
ÃÖÖ¾Ö¬ÖÖ®ÖŸÖÖ -
´Öêºþ¤Óü›üÖŸÖ ŸÖÖšü¸ü¯ÖÞÖÖ †ÃÖ»µÖÖÃÖ •Ö´Öê»Ö ŸÖê¾Öœêü“Ö Ûú¸üÖ¾Öê. †×ŸÖ×¸üŒŸÖ ŸÖÖÞÖ ‘Öê‰ú ®ÖµÖê.
4) ÆüÃŸÖ¯ÖÖ¤üÖÃÖ®Ö (ŸÖ¸ü±úÖÃÖ®Ö)
¿¾ÖÖÃÖ ¸üÖêÜÖŸÖ ˆ•Ö¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ´ÖÖÝÖê ‘µÖÖ
¾Ö ›üÖ¾µÖÖ ¯ÖÖ¾Ö»ÖÖ¿Öê•ÖÖ¸üß šêü¾ÖÖ.
›üÖ¾ÖÖ ÝÖã›ü‘ÖÖ •Ö×´Ö®Öß¯ÖÖÃÖæ®Ö ¾Ö¸ü
‘Öê‰ú®Ö ¤üÖê®Æüß ÝÖã›ü‘Öê ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ
»ÖÖÝÖæ®Ö ÃÖ¸üôû šêü¾ÖÖ. ¤üÖê®Æüß “Ö¾Ö›êü
ˆ³Öê ¾Ö ¯ÖÖµÖ ÃÖ¸üôû ¸üÖÆüŸÖß»Ö. ÆüÖŸÖ
ÛúÖê¯Ö¸üÖŸÖ ÃÖ¸üôû šêü¾ÖÖ. ®Ö•Ö¸ü ÃÖ´ÖÖê¸ü
šêü¾ÖÖ. ¯ÖÖµÖÖ“µÖÖ ™üÖ“Öê¯ÖÖÃÖæ®Ö
›üÖêŒµÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ¿Ö¸üß¸ü ×ŸÖ¸üŒµÖÖ ÃÖ¸üôû ¸êüÂÖêŸÖ ±úôûß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¾ÖÖ ‘ÖÃÖ¸üÝÖãÓ›üß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¸üÖÆüß»Ö. ¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖ¸ü
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ¾Ö “Ö¾Ö›êü µÖÖÓ“µÖÖ¾Ö¸ü µÖêŸÖÖê. ¿Ö¸üß¸ü µÖÖ †¾ÖÃ£ÖêŸÖ ŸÖÖÞÖ»Öê»Öê“Ö ¸üÖÆüŸÖê.
85
±úÖµÖ¤êü-
¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ ³ÖÖ¸ü ÆüÖŸÖ ¾Ö ¯ÖÖµÖ µÖÖÓ“µÖÖ¾Ö¸ü“Ö †ÃÖ»µÖÖ®Öê ÆüŸÖÖ¯ÖÖµÖÖŸÖß»Ö Ã®ÖÖµÖæ ¾Ö ÃÖÖÓ¬Öê µÖÖÓ“Öß ŸÖÖÛú¤ü ¾ÖÖœüŸÖê.
¿Ö¸üß¸ü ŸÖÖÞÖ»Öê»µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ †ÃÖ»µÖÖ®Öê ¤ü´Ö õÖ´ÖŸÖÖ, Èü¤üµÖÖ“Öß ÛúÖµÖÔõÖ´ÖŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê.
Èü¤üµÖ×¾ÖÛúÖ¸ü, ¤ü´ÖÖ, †¿ÖŒŸÖ¯ÖÞÖÖ †ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß Ûúºþ ®ÖµÖê.
5) †Â™üÖÝÖÖÃÖ®Ö
¿¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö ¤üÖê®Æüß ÝÖã›ü‘Öê ™êüÛúÖ. ®ÖÓŸÖ¸ü ”ûÖŸÖß ¾Ö Ûú¯ÖÖôû •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú¾ÖÖ. ¯ÖÖê™ü ¾Ö ®ÖÖÛú
ÜÖÖ»Öß ™êüÛæú®Ö ®ÖÛúÖ. µÖÖÃÖÖšüß Ûú´Ö¸êü“ÖÖ ³ÖÖÝÖ ¾Ö¸ü ˆ“Ö»ÖÖ¾ÖÖ ¾Ö ´ÖÖ®Ö ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ¸üßŸÖß®Öê ÜÖÖ»Öß ¾ÖÖÛú¾ÖÖ¾Öß
´ÆüÞÖ•Öê ®ÖÖÛú •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ »ÖÖÝÖÞÖÖ¸ü
®ÖÖÆüß. ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ŸÖ·Æê®Öê ´Öêºþ¤Óü›üÖ»ÖÖ
²ÖÃÖÞÖÖ¸üÖ ¾ÖÖÛú Æêü µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“Öê
¾Öî×¿ÖÂ™ËüµÖ †ÖÆêü.
±úÖµÖ¤êü -
´Öêºþ¤Óü›üÖ»ÖÖ ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ¾ÖÖÛú ×¤ü»ÖÖ
•ÖÖŸÖÖê. ¯ÖÖê™üÖ“Öê Ã®ÖÖ®Öæ †ÖŸÖ †Öêœü»Öê
ÝÖê»µÖÖ®Öê ŸµÖÖÓ“Öß ÛúÖµÖÔõÖ´ÖŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê.
6) ³Öã•ÖÓÝÖÖÃÖ®Ö ×Ã£ÖŸÖß
¿¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ ¯Öãœüß»Ö ³ÖÖÝÖ
´ÆüÞÖ•Öê Ûú¯ÖÖôû, ´ÖÖ®Ö, ÜÖÖÓ¤êü, ”ûÖŸÖß
¾Ö ¯ÖÖê™üÖ“ÖÖ ®ÖÖ³Öß¯ÖµÖÕŸÖ“ÖÖ ³ÖÖÝÖ
ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ¾Ö¸ü ˆ“Ö»Öæ®Ö ‘µÖÖ.
“Ö¾Ö›üµÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö Ûú´Ö¸êü¯ÖµÖÕŸÖ“ÖÖ ³ÖÖÝÖ
ÜÖÖ»Öß ™êüÛú»Öê»ÖÖ šêü¾ÖÖ. ÆüÖŸÖ ÛúÖê¯Ö¸üÖŸÖ
86
ÃÖ¸üôû ÆüÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ ¿Ö¸üß¸ü ˆ“Ö»ÖÖ. ¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ ²Ö¸üÖ“ÖÃÖÖ ³ÖÖ¸ü ÆüÖŸÖÖÓ¾Ö¸ü µÖêŸÖÖê.“Ö¾Ö›êü ˆ³Öê“Ö šêü¾ÖÖ. ŸÖÖë›ü ²ÖÓ¤ü
šêü¾ÖÖ. “ÖêÆü¸üÖ ¿ÖÖÓŸÖ šêü¾ÖÖ. ´Öêºþ¤Óü›üÖ“Öß ´ÖÖÝÖß»Ö ²ÖÖ•Öæ®Öê “ÖÖÓÝÖ»Öß Ûú´ÖÖ®Ö ÆüÖêŸÖê. ÜÖÖÓ¤êü ´ÖÖÝÖê ÜÖê“Öæ®Ö ‘µÖÖ.
±úÖµÖ¤êü -
¯ÖÖê™ü ¾Ö ”ûÖŸÖß“Öê Ã®ÖÖ®Öæ ¾Ö ŸµÖÖŸÖß»Ö ‡Ó×¦üµÖê ÃÖõÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ¯Ö“Ö®Ö ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. ´Öêºþ¤Óü›üÖ“Öê ¸üŒŸÖÖ×³ÖÃÖ¸üÞÖ
ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. ´Öæ¡ÖØ¯Ö›ü, †ò×›üÒ®Ö»Ö ÝÖÏÓ£Öß µÖÖÓ®ÖÖ ´ÖÃÖÖ•Ö ÆüÖêŸÖê.
7) ¯Ö¾ÖÔŸÖÖÃÖ®Ö -
¿¾ÖÖÃÖ ¸üÖêÜÖŸÖ ¾Ö ÆüÖŸÖÖ¯ÖÖµÖÖÓ“Öß
•ÖÖÝÖÖ ®Ö ²Ö¤ü»ÖŸÖÖ Ûú´Ö¸ü ˆ“Ö»Öæ®Ö
‘µÖÖµÖ“Öß †ÖÆêü. ´ÖÖ®Ö †ÖŸÖ ¾Öôû¾Öæ®Ö
Æü®Öã¾Ö™üß ”ûÖŸÖß»ÖÖ »ÖÖ¾ÖÖ. ÆüÖŸÖ ¾Ö
Ûú´Ö¸ü ´ÖÖÝÖß»Ö ²ÖÖ•ÖæÃÖ ÜÖê“ÖÖ. ™üÖ“ÖÖ
•Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ ü™êüÛú¾ÖÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ.
´ÖÖ¡Ö †¾ÖÖ•Ö¾Öß ŸÖÖÞÖ ¤êü‰ú ®ÖÛúÖ.
±úÖµÖ¤êü -
ÆüÖŸÖ ¾Ö ¯ÖÖµÖÖ“Öê Ã®ÖÖ®Öæ ÃÖõÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ¤Óü›ü ¾Ö ÜÖÖÓªÖ•Ö¾Öôûß»Ö ¯ÖÖšüß“Öê Ã®ÖÖ®Öæ, ÜÖÖÓªÖ“µÖÖ ¯ÖÖÛúôûµÖÖ
(Scapular) •Ö¾Öôûß»Ö ¯ÖÖšüß“ÖÖ ³ÖÖÝÖ ÃÖ“ÖêŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. •ÖÖ»ÖÓ¤ü¸ü²ÖÓ¬ÖÖ“Öê ±úÖµÖ¤êü ×´ÖôûŸÖÖŸÖ.
¿¾ÖÖÃÖ ¸üÖêÜÖŸÖ ›üÖ¾ÖÖ
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖÖ“µÖÖ ´Ö¬µÖê ‘µÖÖ ¾Ö ÛÎú. 3 “Öß
†¬ÖÔ³Öã•ÖÓÝÖÖÃÖ®ÖÖ“Öß †¾ÖÃ£ÖÖ ‘µÖÖ. µÖÖ´Ö¬µÖê
´ÖÖ¡Ö ˆ•Ö¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ´ÖÖÝÖê †ÃÖê»Ö. ¯ÖÞÖ
ÛúÖêÞÖŸÖÖÆüß ¯ÖÖµÖ ¯Öãœêü ‘ÖêŸÖ»ÖÖ ŸÖ¸üß “ÖÖ»Öê»Ö.
87
9) •ÖÖ®ÖãÛú¯ÖÖ»ÖÖÃÖ®Ö
¿¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖ ˆ•Ö¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ›üÖ¾µÖÖ ¯ÖÖµÖÖ¿Öê•ÖÖ¸üß ¯Öãœêü †ÖÞÖÖ ¾Ö ÛÎú. 2 “Öß †ÖêÞÖ¾Öß †¾ÖÃ£ÖÖ ‘µÖÖ.
10) ¿¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ÃÖ¸üôû ¾ÆüÖ ¾Ö ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÃÖ®ÖÖŸÖ µÖÖ.
µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê 10 †¾ÖÃ£ÖÖ ´Ö¬Öæ®Ö ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ¯ÖæÞÖÔ Ûú¸üÖµÖ“ÖÖ †ÖÆêü. ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖß»ÖÖ •Öê¾Öœêü ¿ÖŒµÖ
†ÖÆê ŸÖê¾Öœêü“Ö Ûú¸üÖ¾Öê. †×¬ÖÛú ŸÖÖÞÖ ‘Öê‰ú ®ÖµÖêŸÖ. ÆüôæûÆüôæû †Ö¤ü¿ÖÔ †¾ÖÃ£ÖÖ ‘ÖêÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ.
¾ÖêÝÖ¾ÖêÝÖôûµÖÖ ¯Ö¬¤üŸÖß®Öê ¿Ö¸üß¸ü ¯Öãœêü ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛú×¾ÖÞÖê Æêü ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“Öê ´ÖÆüŸ¾ÖÖ“Öê ¾Öî×¿ÖÂ™üµÖ †ÖÆêü. ŸÖÃÖê“Ö
µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü À¾ÖÃÖ®Ö ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖÖ“Öß •ÖÖê›üÆüß ×¤ü»Öê»Öß †ÖÆêü. †»¯ÖÃÖÖ ÛãÓú³ÖÛú ¤êü‰ú®Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ÃÖÖ¬ÖÞµÖÖ“ÖÖ
¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûêú»ÖÖ ÝÖê»ÖÖ †ÖÆêü. †£ÖÖÔŸÖ À¾ÖÃÖ®ÖÖ“Öê ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ Æêü ŸµÖÖ ŸµÖÖ ×Ã£ÖŸÖß»ÖÖ ¯Öæ¸üÛú †ÃÖê“Ö †ÖÆêü.
3.2.4 ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü - ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö
¯ÖÏÖÞÖ ¾Ö ×“Ö¢Ö Æüß Ã¾Ö³ÖÖ¾ÖŸÖ: †ÝÖ¤üß ¯ÖÖ·µÖÖÃÖÖ¸üÜÖß “ÖÓ“Ö»Ö †ÃÖŸÖÖŸÖ. ¯ÖÖ·µÖÖ“Öê ×Ã£Ö¸üßÛú¸üÞÖ
×•ÖŸÖÛêú †¾Ö‘Ö›ü ×ŸÖŸÖÛêú“Ö µÖÖ ¤üÖê‘ÖÖÓ®ÖÖ ×Ã£Ö¸ü Ûú¸üÞÖêÆüß †¾Ö‘Ö›ü: ¯ÖÓ¸üŸÖã ŸÖê ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“µÖÖ ˆ¯ÖÖÃÖ®Öê®Öê
†¾Ö‘Ö›ü ¸üÖÆüŸÖ ®ÖÖÆüß. ¯ÖÏÖÞÖ †Ö×ÞÖ ´Ö®Ö (×“Ö¢Ö) µÖÖÓ“Öê ¯Ö¸üÃ¯Ö¸ü ÃÖÜµÖ †ÖÆêü: ¯Ö¸ÓüŸÖã ×“Ö¢ÖÖ»ÖÖ ¯Öã®ÆüÖ
•ÖÖÝÖê¾Ö¸ü †ÖÞÖÞµÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ Ûúºþ®Ö ‘µÖÖ¾ÖÖ »ÖÖÝÖŸÖÖê. '”ûÖÓ¤üÖêÝµÖ ˆ¯Ö×®ÖÂÖ¤üÖ' ´Ö¬µÖê †ÃÖê
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü Ûúß, ¤üÖê¸üß®Öê ²ÖÖÓ¬Ö»Öê»ÖÖ ¯ÖõÖß ¤üÖÆüß ×¤ü¿ÖÖÓ®ÖÖ ˆ›æü ¯ÖÖÆüŸÖÖê: ¯Ö¸ÓüŸÖã ¤ãüÃÖ¸üßÛú›êü •ÖÖÞÖê †¿ÖŒµÖ
†ÃÖ»µÖÖ´Öãôêû ¯Öã®ÆüÖ ŸÖÖê ×•Ö£Öê ²ÖÖÓ¬Ö»ÖÖ ÝÖê»ÖÖ †ÖÆêü ×ŸÖ£Öê“Ö ¯Ö¸üŸÖ µÖêŸÖÖê. ŸÖÃÖê“Ö ´ÖÖ®Ö¾Ö¸ü ´Ö®Ö¤êüÜÖß»Ö ¤üÖÆüß
×¤ü¿ÖÖÓ®ÖÖ ¾ÖêÝÖÖ®Öê •ÖÖ‰ú®Ö Ûãúšêü“Ö †ÖÁÖ“Ö ®Ö ×´ÖôûÖ»µÖÖ´Öãôêû ¯Öã®ÆüÖ ¯ÖÏÖÞÖÖŸÖ“Ö †ÖÁÖ´Ö Ûú¸üŸÖê. ¯ÖÏÖÞÖ Æêü
×“Ö¢ÖÖ“Öê †ÖÁÖµÖÃ£ÖÖ®Ö †ÖÆêü, ŸÖÃÖê“Ö ¯ÖÏÖÞÖ Æêü ´Ö®ÖÖ“Öê ²ÖÓ¬Ö®Ö †ÖÆêü; †Ö×ÞÖ ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖŸÖß»Ö
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ»ÖÖ †®Ö®µÖÃÖÖ¬ÖÖ¸üÞÖ ´ÖÆü¢¾Ö †ÖÆêü.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ´Ö¬µÖê †Ö¯ÖÞÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ¤êüÜÖß»Ö Ûúºþ ¿ÖÛúŸÖÖê. •µÖÖ´Öãôêû ±ãú°±úÃÖÖÓ“Öß ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ
‘ÖêÞµÖÖ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ ¾ÖÖœêü»Ö ¾Ö ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ“Öê †ÖÛúÖ¸ü´ÖÖ®Ö (VO2max) ¾ÖÖœêü»Ö.
†Ö•ÖÛúÖ»Ö“µÖÖ †×ŸÖ¿ÖµÖ ¯ÖÏ¤ãüÂÖÞÖÖ“µÖÖ •ÖÝÖÖŸÖ ¾ÖÖ¾Ö¸üŸÖÖ®ÖÖ, ŸÖÃÖê“Ö ÃÖŸÖŸÖ ¾ÖÖŸÖÖ®ÖãÛæú»Ö®Ö µÖÓ¡ÖÞÖÖ
¾ÖÖ¯Ö¸ü»µÖÖ´Öãôêû ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß ¸üÖêÝÖ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü ¿ÖŒŸÖß Ûú´Öß ÆüÖê‰ú®Ö ¯ÖµÖÖÔµÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ ¾Ö ¯ÖÏÖÞÖ¿ÖŒŸÖß
ÜÖæ¯Ö“Ö Ûú´Öß ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ×´ÖôûŸÖ †ÖÆêü. µÖÖ ¯ÖÖÀ¾ÖÔ³Öæ´Öß¾Ö¸ü ‹ÛúßÛú›êü ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü Ûú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖ®ÖÖ
88
¾Öêôêû†³ÖÖ¾Öß †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ŸµÖÖ´Ö¬µÖê ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö¤êüÜÖß»Ö Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖÖê. ÆüÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“ÖÖ ±úÖ¸ü“Ö ´ÖÖêšüÖ
±úÖµÖ¤üÖ †ÖÆêü. •µÖÖ´Öãôêû ¤ü´Ö¿¾ÖÖÃÖ ¾ÖÖœêü»Ö. †¿ÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ´Öãôêû ´Ö®ÖÖ»ÖÖ ˆ³ÖÖ¸üß µÖêŸÖê. ´Ö®Ö ¯ÖÏÃÖ®®Ö ¾Ö
™ü¾Ö™ü¾ÖßŸÖ ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖ´Öãôêû ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ‡Ó×¦üµÖê, ²Öã¬¤üß, †ÓŸÖ:Ûú¸üÞÖ ¾Ö ×“Ö¢Ö¿Öã¬¤üß ÆüÖêŸÖê Æêü ¿ÖÖÃ¡Ö“Ö ÃÖÖÓÝÖŸÖê.
µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ ¾Ö ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ®Öê ¿Ö¸üß¸üÖ¾Ö¸ü †Ö×ÞÖ ´Ö®ÖÖ¾Ö¸ü ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ÃÖÓÃÛúÖ¸ü ‘Ö›æü®Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ
Ã¾ÖŸÖ:“µÖÖ ÛúÖµÖÔõÖ´ÖŸÖê“Öß ¯ÖæÞÖÔ •ÖÖÞÖß¾Ö ÆüÖêŸÖê †Ö×ÞÖ ŸÖß ¯ÖæÞÖÔ¯ÖÞÖê ¯ÖÏÛú™ü ÆüÖêŸÖê. ‹¾Öœêü“Ö ®Ö¾Æêü ŸÖ¸ü,
†Ö¯Ö»µÖÖŸÖß»Ö Ûú´ÖÛãú¾ÖŸÖ¯ÖÞÖÖ †Ö×ÞÖ ¤ãü²ÖÔ»ÖŸÖÖ ®ÖÂ™ü ÆüÖê‰ú®Ö †Ö¯Ö»µÖÖŸÖß»Ö ÃÖã¯ŸÖ ÝÖãÞÖ †Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö ¯ÖÏÛú™ü
ÆüÖêŸÖÖŸÖ. †Ö“ÖÖ¸ü, ×¾Ö“ÖÖ¸ü, ÛéúŸÖß µÖÖÓ´Ö¬µÖê ¿Öã¬¤üŸÖÖ, ¯ÖÏ×¾Ö¡ÖŸÖÖ ¾Ö Ûú»ÖÖŸ´ÖÛúŸÖÖ µÖêŸÖê. ÛúÖ¸üÞÖ ¿Öã¬¤ü
¿ÖÖÃ¡ÖßµÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖÞÖê µÖÖ´Ö¬µÖê Ûú»Öê“ÖÖ †Ö×¾ÖÂÛúÖ¸ü †ÖÆêü“Ö. •ÖÝÖÖŸÖ ¯ÖÏŸµÖêÛúÖ“Öß ¬Ö›ü¯Ö›ü
¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ ØÛú¾ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Ö ×´Öôû¾ÖÞµÖÖÃÖÖšüß “ÖÖ»Ö»Öê»Öß †Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ×¤üÃÖŸÖê. †ÃÖê ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Ö Æêü ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Ö
Æêü ³ÖÖ¾Ö×®ÖÛú ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖÖ“ÖÖ ³ÖÖÝÖ †ÖÆêü †Ö×ÞÖ µÖÖ ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖÖ“ÖÖ ¸üÖ•ÖÖ †ÖÆêü '´ÖÖ®Ö¾Öß ´Ö®Ö'. †Ö¯Ö»µÖÖ
†Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ “ÖÖ¸üÆüß ²ÖÖ•ÖæÓ®Öß “ÖÖ»Öæ †ÃÖ»Öê»µÖÖ ÃÖÓ‘ÖÂÖÖÔŸÖ ¯ÖÏµÖŸ®ÖÖÓ®Öß, µÖÖî×ÝÖÛú ×¿ÖÃŸÖ¯ÖæÞÖÔ ¾ÖÖÝÖÞµÖÖ®Öê
†Ö×ÞÖ ¯Ö¸ü´ÖêÀ¾Ö¸üß Ûéú¯Öê“µÖÖ ÃÖÖÆüÖµµÖÖ®Öê Æêü ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Ö ×´Öôû¾ÖŸÖÖ µÖêÞÖê ¿ÖŒµÖ †ÃÖŸÖê.
ÁÖß´Ö¤Ëü³ÖÝÖßŸÖê´Ö¬µÖê ˆ®®ÖŸÖ ¿Ö¸üß¸ü šêü¾Öæ®Ö“Ö †ÖÃÖ®Ö Ûú¸üÞµÖÖÃÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü:
ÃÖ´ÖÛúÖµÖ ×¿Ö¸üÖêÝÖÏß¾ÖÓ ¬ÖÖ¸üµÖ®ÖË †“Ö»ÖÓ ×Ã£Ö¸ü´ÖË…
†ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖ®ÖÖ ÃÖ´ÖÛúÖµÖ ¿Ö¸üß¸ü Æêü ¯ÖÏÖÞÖ¿ÖŒŸÖß®Öê ŸÖÖê»ÖÖ¾Öê »ÖÖÝÖŸÖê †ÃÖÖ †£ÖÔ †ÖÆêü. ¯ÖÖšüß“ÖÖ
ÛúÞÖÖ ˆ“Ö»Öæ®Ö ÃÖ¸üôû šêü¾ÖÞµÖÖÃÖÖšüß ¤êüÜÖß»Ö ¯ÖÏÖÞÖ¿ÖŒŸÖß“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ »ÖÖÝÖŸÖÖê. ØÛú²ÖÆãü®ÖÖ
ÃÖÖ´ÖÖ®µÖŸÖ: ´Ö®ÖãÂµÖÖ“µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö †ÖœüôûŸÖ ®ÖÖÆüß. ¯ÖÞÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÓ´Ö¬Öß»Ö µÖÖêÝÖÖÃÖ®Öê Æêü
ÛúÖ´Ö ±úÖ¸ü“Ö ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö¯ÖÞÖê ¾Ö ÃÖÆü•ÖÖÃÖÆü•Öß Ûú¸üŸÖÖŸÖ Æêü •ÖÝÖ³Ö¸üÖŸÖæ®Ö ×ÃÖ¬¤ü —ÖÖ»Öê †ÖÆêü.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖŸÖß»Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ´Öãôêû ”ûÖŸÖß¾Ö¸ü, ¯ÖµÖÖÔµÖÖ®Öê ±ãú°±úÃÖÖÓ¾Ö¸ü †¿Öß ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Ö ‘Ö›æü®Ö µÖêŸÖê
Ûúß, ŸµÖÖ´Öãôêû Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ ¯ÖæÞÖÔ ¿¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê; ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ”ûÖŸÖß“Öê ¯ÖÏÃÖ¸üÞÖ ¯ÖæÞÖÔ ÆüÖêŸÖê †Ö×ÞÖ
ˆ“”Ëû¾ÖÖÃÖÆüß ¯ÖæÞÖÔŸÖ: ÆüÖêŸÖÖê. ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ±ãú°±úÃÖÖÓ“µÖÖ ÛúÖ®ÖÖÛúÖê¯Ö·µÖÖÓŸÖæ®Ö †¿Öã¬¤ü Æü¾ÖÖ ²ÖÖÆêü¸ü ×®Ö‘ÖŸÖê. µÖÖ“ÖÖ
“ÖÖÓÝÖ»ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ×¤üÃÖŸÖÖê ŸÖÖê ˆŸÃÖ•ÖÔÛú ÃÖÓÃ£Öê¾Ö¸ü, ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ: †ÖŸÖ›üß, ´Öæ¡ÖØ¯Ö›ü ‡ŸµÖÖ¤üß ´ÖÆü¢¾ÖÖ“µÖÖ
‡Ó×¦üµÖÖÓ¾Ö¸ü ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ‘Ö›æü®Ö ŸµÖÖÓ“Öê ÛúÖµÖÔ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖ “ÖÖ»Ö»µÖÖ“Öê »ÖõÖÖŸÖ µÖêŸÖê.
89
¿Ö¸üß¸ü Æüß ´Ö®ÖãÂµÖÖ“Öß ÃÖÓ¯Ö¤üÖ †ÖÆêü. ÆüÖ›üÖ´ÖÖÓÃÖÖ“Öê ¿Ö¸üß¸ü Æêü ¯Öé£¾Öß, †Ö¯Ö, ŸÖê•Ö, ¾ÖÖµÖæ †Ö×ÞÖ †ÖÛúÖ¿Ö µÖÖ
¯ÖÓ“Ö´ÖÆüÖ³ÖæŸÖÖÓ“µÖÖ ²Ö®Ö»Öê»Öê †ÖÆêü. ŸÖÃÖê“Ö ¿Ö¸üß¸ü Æêü †ÖŸ´µÖÖ“Öê ´ÖÓ×¤ü¸ü †ÖÆêü. ¾Ö¸üß»Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»µÖÖ
¯ÖÓ“Ö´ÖÆüÖ³ÖæŸÖÖÓ“µÖÖ ¤êü¾ÖÖ»ÖµÖÖ“Öê ¯ÖÓ“ÖÛú´Öí×¦üµÖê ¾Ö ¯ÖÓ“Ö–ÖÖ®Öë×¦üµÖê Æêü †Ö¬ÖÖ¸üÃŸÖÓ³Ö ÆüÖêŸÖ. †¿ÖÖ µÖÖ ÃÖÖ×¢¾ÖÛú
´ÖÖÓÝÖ»µÖ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß ×®ÖÝÖÖ, ÛúÖôû•Öß ‘ÖêÞÖê, ŸÖê †ÖŸÖæ®Ö - ²ÖÖÆêüºþ®Ö Ã¾Ö“”û šêü¾ÖÞÖê ÆêüÆüß †Ö¯Ö»µÖÖ“Ö
ÆüÖŸÖÖŸÖ ®ÖÖÆüß ÛúÖ? ŸÖê¾ÆüÖ µÖÖ ²ÖÖÊ ¾Ö †ÓŸÖ:Ûú¸üÞÖÖŸÖß»Ö ¿Öã¬¤üß×¿Ö¾ÖÖµÖ †ÖŸ´Ö¯Öæ•Ö®Ö †¿ÖŒµÖ“Ö †ÖÆêü.
3.2.5 ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ»ÖÖ ´ÖÓ¡ÖÖ“Öß •ÖÖê›ü ¾Ö ˆ¯ÖµÖãŒŸÖÖ
ÃÖæµÖÖì¤üµÖÖ“µÖÖ ¾Öêôûß †ÃÖê ¸üÖÆãü®Ö ´ÖÓ¡ÖÖê““ÖÖ¸üÖÃÖÆü ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü Ûêú»ÖÖµÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü¿ÖŒŸÖß
¾ÖÖœü¾ÖŸÖÖ µÖêŸÖê. ÛúÖ¸üÞÖ ÃÖæµÖÖÔ×Ûú¸üÞÖÖÓ´Ö¬µÖê ‹ÛúÖ ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ¯ÖÏÛúÖ¸ü“Öê ×Ûú¸üÞÖ †ÖÆêüŸÖ. •µÖÖ“µÖÖ´Öãôêû ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß
Ÿ¾Ö“ÖÖ, ÛúÖÓŸÖß, ¯ÖÏ³ÖÖ, ¾ÖÞÖÔ ‡. ÛúÖµÖ´Ö šêü¾Öæ ¿ÖÛúŸÖÖê. Ÿ¾Ö“Öê“Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü Ûú´Öß ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ÊÖ¯ÖÏÛúÖ¸êü ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú
Ã¾ÖÖÃ£µÖ »ÖÖ³ÖŸÖê ¾Ö ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú Ã¾ÖÖÃ£µÖÆüß †Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö“Ö ÛúÖµÖ´Ö ¸üÖÆüŸÖê.
¤ãüÃÖ¸Óü ´ÆüÞÖ•Öê ´ÖÓ¡ÖÖê““ÖÖ¸ü Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ †Ö¯ÖÞÖ •µÖÖ †õÖ¸üÖÓ“ÖÖ ˆ““ÖÖ¸ü Ûú¸üŸÖÖê, •µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸êü
´ÖÓ¡Ö ´ÆüÞÖŸÖÖê ŸµÖÖ“µÖÖ´Öãôêû †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ †Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖê. †¿ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸êü ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ
±ãú°±úÃÖÖÓ“µÖÖ †ÖŸÖ ÝÖê»µÖÖ´Öãôêû ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ ¸üŒŸÖÖŸÖ •ÖÖÃŸÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ×´ÖÃÖôæû ¿ÖÛúŸÖÖê †Ö×ÞÖ ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ
¯ÖÏŸµÖêÛú ¯Öê¿Öß»ÖÖ †×¬ÖÛú ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ ×´ÖôûŸÖÖê. •ÖêÞÖêÛúºþ®Ö †Ö¯Ö»Ö Ã¾ÖÖÃ£µÖÓ ×™üÛæú®Ö ¸üÖÆüŸÖ. ÃÖÓÃÛéúŸÖ
³ÖÖÂÖêŸÖß»Ö Æüß •Öß †õÖ¸êü †ÖÆêüŸÖ ŸµÖÖÓ“ÖÖ ˆ““ÖÖ¸ü Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÞÖÖŸÖ ¾Ö ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ‹Ûú ¾ÖêÝÖôûµÖÖ
¯ÖÏÛúÖ¸ü“Öê ÛÓú¯Ö®Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖê. ÊÖ“Ö´Öãôêû ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ ‹Ûú ¯ÖÏÛúÖ¸ü“ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü
‘ÖÖ»ÖŸÖÖ®ÖÖ †Ö¯Ö»Ö Æêü ´ÖÓ¡Ö ´ÆüÞÖÖµÖ“Öê †ÃÖŸÖÖŸÖ. ´ÖÓ¡Ö ¤üÖê®Ö ¯ÖÏÛúÖ¸êü ´Æü™ü»Öê •ÖÖŸÖÖŸÖ. ‹Ûú ´Ö®ÖÖŸÖ»µÖÖ ´Ö®ÖÖŸÖ
†Ö×ÞÖ ¤ãüÃÖ¸üß ¯Ö¬¤üŸÖ ´ÖÖêšüµÖÖ®Öê ´ÆüÞÖæ®Ö. ´ÖÖêšüµÖÖ®Öê ´ÆüÞÖæ®Ö, ´ÖÖêšüµÖÖ®Öê ´ÖÓ¡ÖÖê““ÖÖ¸ü Ûú¸üÖµÖ“ÖÖ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü
¯ÖÏ£Ö´Ö ´ÖÓ¡Ö ´ÆüÞÖæ®Ö ´ÖÝÖ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖÖ¾ÖÖ. ¯ÖÏŸµÖêÛú ´ÖÓ¡ÖÖê““ÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ‹Ûú ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖÖ¾ÖÖ.
1. ‚ ×´Ö¡ÖÖµÖ ®Ö´Ö:…
†£ÖÔ: †Ö¯Ö»µÖÖ µÖÖ ×´Ö¡ÖÖ»ÖÖ †Ö´Ö“µÖÖ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü †ÃÖÖê.
ÃÖæµÖÔ ÆüÖ ÜÖ¸üÖêÜÖ¸ü“Öê •ÖÝÖÖŸÖ»µÖÖ ÃÖÝÖôûµÖÖ ¾ÖÃŸÖæÓ“ÖÖ ×´Ö¡Ö †ÖÆêü. ÛúÖ¸üÞÖ ŸÖÖê ÃÖ®ÖÖŸÖ †ÖÆêü ¾Ö ŸÖÖê
ÃÖÝÖôûµÖÖÓ®ÖÖ ˆÂ´ÖÖ, ¯ÖÏÛúÖ¿Ö ¾Ö ‰ú•ÖÖÔ Æêü ¤êüŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ´ÆüÞÖæ®Ö †Ö¯ÖÞÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“Öê ¯Ö×Æü»Öê
†ÖÃÖ®Ö Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü Ûú¸üŸÖÖê.
90
2. ‚ ¸ü¾ÖµÖê ®Ö´Ö:…
†£ÖÔ : ¸ü×¾Ö ´ÆüÞÖ•Öê •ÖÖê “Ö´ÖÛúŸÖÖê ŸµÖÖ “Ö´ÖÛúÞÖÖ·µÖÖ ¾ÖÃŸÖæ»ÖÖ †Ö´Ö“ÖÖ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü †ÃÖÖê.
ÊÖ “Ö´ÖÛúÞÖÖ·µÖÖ ÃÖæµÖÖÔÛú›êü †Ö¯ÖÞÖ †Ö¿Öß¾ÖÖÔ¤üÖ“Öß †¯ÖêõÖÖ Ûú¸üŸÖÖê. ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“Öê ¤ãüÃÖ·µÖÖ ´ÖÓ¡ÖÖê““ÖÖ¸üÖŸÖ
†Ö¯ÖÞÖ ÆüÃŸÖÖê¢ÖÖ®ÖÖÃÖ®Ö Ûú¸üŸÖÖê.
3. ‚ ÃÖæµÖÖÔµÖ ®Ö´Ö:…
†£ÖÔ: ÃÖæµÖÖÔµÖ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü †ÃÖÖê.
ÃÖæµÖÖÔ»ÖÖ †Ö¯ÖÞÖ ¤êü¾Ö ´ÖÖ®Ö»Öê»Öê †ÖÆêü. ŸÖÖê ÃÖÖŸÖ ‘ÖÖê›üµÖÖÓ“µÖÖ ¸ü£ÖÖ¾Ö¸ü ²ÖÃÖæ®Ö ÃÖŸÖŸÖ ¯Öé£¾Öß“µÖÖ ¾Ö ÃÖ²ÖÓ¬Ö
ÝÖÏÆü´ÖÓ›üôûÖ“µÖÖ ³ÖÖê¾ÖŸÖß ×±ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖê.
4. ‚ ³ÖÖ®Ö¾Öê ®Ö´Ö:…
†£ÖÔ : •ÖÖê ÃÖ²ÖÓ¬Ö •ÖÝÖÖ»ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ×¿ÖŸÖ Ûú¸üŸÖÖê. ³ÖÖ- ¯ÖÏÛúÖ¿Ö ¤êüÞÖê.
¸üÖ¡Öß®ÖÓŸÖ¸ü •ÖÖê ×¤ü¾ÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖê ŸÖÖê ¯ÖÏÛúÖ¿Ö †Ö×ÞÖ ¯ÖÏŸµÖêÛú ´Ö®ÖãÂµÖÖ“µÖÖ ´Ö®ÖÖŸÖ •ÖÖê †Ó¬ÖÖ¸ü †ÖÆêü ŸÖÖê ‘ÖÖ»Ö¾ÖÞÖÖ¸üÖ
¯ÖÏÛúÖ¿Ö. µÖÖ¾Öêôûß '†¬ÖÔ³Öã•ÖÓÝÖÖÃÖ®Ö' †ÖÃÖ®Ö ÆüÖêŸÖê.
5. ‚ ÜÖÝÖÖµÖ ®Ö´Ö:…
†£ÖÔ : ÜÖê ÝÖ“”û×ŸÖ-†ÖÛúÖ¿ÖÖŸÖ ×±ú¸üÞÖÖ¸üÖ.
¯Ö¾ÖÔŸÖÖÃÖ®Ö Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ †Ö¯ÖÞÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ¾ÖÖÛæú®Ö ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü Ûú¸üŸÖÖê. †ÖÛúÖ¿ÖÖŸÖ ÃÖÓ“ÖÖ¸ü Ûú¸üÞÖÖ·µÖÖ ÃÖæµÖÖÔ»ÖÖ ´ÖÖ—ÖÖ
®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü.
6. ‚ ¯ÖæÂÞÖî ®Ö´Ö:…
†£ÖÔ : ¯ÖæÂÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÖêÂÖÞÖ Ûú¸üÞÖÖ¸üÖ. ¯ÖãÂÖ - ¯ÖÖêÂÖÞÖ Ûú¸üÞÖê.
†Ö´Ö“Öê ¯ÖÖêÂÖÞÖ Ûúºþ®Ö †Ö´ÆüÖÓÃÖ Ã±æúŸÖá ¤êüÞÖÖ·µÖÖ ÃÖæµÖÖÔ»ÖÖ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü †ÃÖÖê. µÖÖ¾Öêôûß ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê †Öšü †¾ÖµÖ¾Ö
•Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ™êüÛúŸÖÖŸÖ.(ÃÖÖÂ™üÖÓÝÖ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü).
7. ‚ ×Æü¸üÞµÖÝÖ³ÖÖÔµÖ ®Ö´Ö:…
†£ÖÔ : ×Æü¸üÞµÖÝÖ³ÖÔ ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ²ÖÎÉÖÓ›ü .
•µÖÖ“µÖÖ´Ö¬µÖê ÃÖÖê®µÖÖ“Öß “Ö´ÖÛú †ÖÆêü ŸµÖÖ ÃÖæµÖÖÔ»ÖÖ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü †ÃÖÖê. µÖÖ´Ö¬µÖê ³Öã•ÖÓÝÖÖÃÖ®Ö †ÖÆêü.
91
8. ‚ ´Ö¸üß“ÖµÖê ®Ö´Ö:…
†£ÖÔ : ´Ö×¸ü“Ö ¿Ö²¤üÖ“ÖÖ †£ÖÔ ´ÖéÝÖ•Ö»Ö.
´ÖÖ×¸ü“Ö µÖÖ ¸üÖõÖÃÖÖ®Öê ¸üÖ´Ö“ÖÓ¦üÖ»ÖÖ ±úÃÖ×¾Ö»Öê. ŸÖ¿Öß †Ö´Ö“Öß ±úÃÖ¾ÖÞÖæÛú ÆüÖê‰ú ®ÖµÖê ´ÆüÞÖæ®Ö ÃÖæµÖÖÔ»ÖÖ ¯ÖÏÖ£ÖÔ®ÖÖ.
9. ‚ †Ö×¤üŸµÖÖµÖ ®Ö´Ö:…
†£ÖÔ : •ÖÖê †×¤üŸÖß“ÖÖ ´Öã»ÖÝÖÖ †ÖÆêü ŸµÖÖ®ÖÖ †Ö´Æüß ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü Ûú¸üŸÖÖê.
†¬ÖÔ³Öã•ÖÓÝÖÖÃÖ®Ö µÖÖ ´Öã¦êü´Ö¬µÖê †Ö¯ÖÞÖ ÃÖæµÖÔ-•ÖÖê †×¤üŸÖß“ÖÖ ´Öã»ÖÝÖÖ †ÖÆêü-ŸµÖÖ»ÖÖ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü Ûú¸üŸÖÖê.
10. ‚ ÃÖ×¾Ö¡Öê ®Ö´Ö:…
†£ÖÔ : ÃÖ×¾ÖŸÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ´ÖÖŸÖÖ.
ÃÖæµÖÔ •ÖÝÖÖ»ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¿Ö, ˆÂ´ÖÖ ¾Ö ¿ÖŒŸÖß ¤êü‰ú®Ö ÛúÖµÖÔ¸üŸÖ šêü¾ÖŸÖÖê.
‡£Öê †Ö¯ÖÞÖ ÆüÃŸÖ¯ÖÖ¤üÖÃÖ®Ö Æêü †ÖÃÖ®Ö Ûú¸üÖµÖ“Öê †ÃÖŸÖê.
11. ‚ †ÛúÖÔµÖ ®Ö´Ö:…
†£ÖÔ : †ÛÔú ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖÖ¸ü. •µÖÖ“µÖÖŸÖ ÃÖÝÖôêû ŸÖê•Ö ‹Ûú¡Ö ÆüÖê‰ú®Ö ÃÖ´ÖÖ×¾ÖÂ™ü —ÖÖ»Öê»Öê †ÖÆêü ŸµÖÖ»ÖÖ †Ö´Ö“ÖÖ
®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü †ÃÖÖê.
‡£Öê ¯Öã®ÆüÖ ¤üÖê®Ö ÆüÖŸÖ ¾Ö¸ü Ûúºþ®Ö ÆüÃŸÖˆ¢ÖÖ®ÖÖÃÖ®Ö µÖÖ ´Öã¦êüŸÖ ŸÖæ ŸÖã—Öê ŸÖê•Ö ŸÖÃÖê“Ö †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ¤êüŸÖ ¸üÆüÖ. †¿Öß
¯ÖÏÖ£ÖÔ®ÖÖ †ÖÆêü.
12. ‚ ³ÖÖÃÛú¸üÖµÖ ®Ö´Ö:…
†£ÖÔ : ³ÖÖÃÛú¸ü - ¯ÖÏÛúÖ¿Ö ¤êüÞÖÖ¸üÖ.
¤ãüÃÖ·µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“Öê ´ÖÓ¡Ö •Öê ´Ö®ÖÖŸÖ ´ÆüÞÖŸÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖŸÖÖŸÖÖ ŸµÖÖÓ®ÖÖ ²Öß•Ö´ÖÓ¡Ö †ÃÖê
´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. Æêü ÃÖÆüÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸÖê ¯Öãœüß»Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê †ÖÆêüŸÖ.
1) ‚ ·ÆÖÃÖË 2) ‚ ·Æß´Ö 3) ‚ ·Æã´Ö 4) ‚ ·Æî´ÖË 5) ‚ ·ÆÖî´ÖË 6) ‚ ·Æ:
12 ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖŸÖ 12 †ÖÃÖ®Öê Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ Æêü ²Öß•Ö´ÖÓ¡Ö †Ö¯ÖÞÖ ¤üÖê®Ö¤üÖ ´ÆüÞÖŸÖÖê. Æêü ´ÖÓ¡Ö ”ûÖê™êü †ÖÆêüŸÖ
¯Ö¸ÓüŸÖã •Öê¾ÆüÖ Æêü ´ÖÓ¡Ö ´Ö®ÖÖŸÖ ´Æü™ü»Öê •ÖÖŸÖÖŸÖ ŸµÖÖ ¾Öêôûß ¯ÖÏŸµÖêÛú ´ÖÓ¡ÖÖ´Öãôêû ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ¾Ö ´Ö®ÖÖŸÖ ×¾Ö×¿ÖÂ™ü
¯ÖÏÛúÖ¸ü“Öß ÛÓú¯Ö®Öê ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. µÖÖ“µÖÖ´Öãôêû ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ ±úÖµÖ¤üÖ ÆüÖêŸÖÖê. ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ¿ÖŒŸÖß
×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖê. ¯ÖÏŸµÖêÛú ²Öß•Ö´ÖÓ¡ÖÖŸÖ 4 †õÖ¸êü †ÖÆêüŸÖ. ¯Ö×Æü»Öê ‚ Æêü †õÖ¸ü †ÖÆêü •ÖÝÖ×®ÖÙ´ÖŸÖß“µÖÖ
92
¾Öêôûß ²ÖÎÉÖ“µÖÖ ´ÖãÜÖÖŸÖæ®Ö •Öê †õÖ¸ü ¯ÖÏ£Ö´Ö †Ö»Öê ŸÖê ‚ †ÖÆêü. †Öê´ÖË ´ÆüÞÖŸÖÖ®ÖÖ ²Öë²Öß¯ÖÖÃÖæ®Ö †Ö¾ÖÖ•Ö
×®Ö‘ÖÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖŸÖê. µÖÖ“µÖÖ´Öãôêû ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ“Öê †ÖÝÖ´Ö®Ö ÆüÖê‰ú®Ö ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ ¯ÖÏŸµÖêÛú ÛúÖê¿ÖÖ»ÖÖ
¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ“ÖÖ ¯Öã¸ü¾ÖšüÖ ÆüÖêŸÖÖê.
¤ãüÃÖ¸üß ŸÖß®Ö †õÖ¸êü ´ÆüÞÖ•Öê ¸ü, Æü, ´Ö. µÖÖ ŸÖß®ÖÆüß †õÖ¸üÖÓ“ÖÖ ˆ““ÖÖ¸ü ‹Ûú¤ü´Ö Ûú¸üŸÖÖê. Æêü ˆ““ÖÖ¸ü
Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ÛÓú¯Ö®Öê ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ ŸµÖÖ“µÖÖ´Öãôêû ±ãú°±ãúÃÖÖ»ÖÖ, Èü¤üµÖÖ»ÖÖ ²Ö»Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê
¾Ö ¯ÖÖê™üÖ»ÖÖÆüß ¾µÖÖµÖÖ´Ö ÆüÖê‰ú®Ö ¯Ö“Ö®Ö×ÛÎúµÖêŸÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê. ×“Ö¢Ö ¾Ö ¾Öé¢Öß ¯ÖÏÃÖ®®Ö ¸üÖÆüŸÖÖŸÖ. ²Öß•Ö´ÖÓ¡Ö
´ÆüÞÖŸÖÖ®ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖÖê™üÖ“Öß †ÖÛãÓú“Ö®Ö-¯ÖÏÃÖ¸üÞÖÖ“Öß ×ÛÎúµÖÖ ÆüÖêŸÖê µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ±ãú°±ãúÃÖ, Èü¤üµÖ ¾Ö ¯ÖÖê™ü µÖÖÓ®ÖÖ
²Ö»Ö ×´ÖôûÖ»µÖÖ®Öê †®®Ö¸üÃÖ ÃÖ¾ÖÔ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ •ÖÖ‰ú®Ö †Ö¯ÖÞÖ ´Ö®ÖÖ®Öê ¾Ö ¿Ö¸üß¸üÖ®Öê ŸÖ¸üŸÖ¸üßŸÖ ÆüÖêŸÖÖê.
3.2.6 ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ¾Ö ‚ ÛúÖ¸ü ÃÖÖ¬Ö®Öê“Öß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ
¿ÖÖ¸üß×¸üÛú, ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú †Ö¸üÖêÝµÖÖ“Öê ‹Ûú ¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß ÃÖÖÞÖ®Ö ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖ´ÖÓ¡ÖÛú ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü.
†Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖÏÖ“Öß®Ö ÃÖÓÃÛéúŸÖß“Öß ŸÖß ‹Ûú †´ÖÖê»Ö ¤êüÞÖÝÖß †ÖÆêü. †Ö¬Öã×®ÖÛú ¾Öî–ÖÖ×®ÖÛú ×¾Ö“ÖÖ¸üÖŸÖÆüß ×ŸÖ“Öê
´Öæ»µÖ †×¬ÖÛúÖ×¬ÖÛú ˆ»ÖÝÖ›üŸÖ †ÖÆêü. ‹Ûú ¯Ö×¸ü¯ÖæÞÖÔ ¾µÖÖµÖÖ´Ö ´ÆüÞÖæ®Ö ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“Öê ´ÖÆü¢¾Ö ¾ÖÖ¤üÖŸÖßŸÖ
†ÖÆêü. ¿Ö¸üß¸üÖ¾Ö¸ü †ÓŸÖ²ÖÖÔÊ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ‘Ö›ü×¾ÖÞÖÖ¸üÖ ÆüÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖÓ²ÖÖ²ÖŸÖÆüß ¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß ÆüÖê‰ú
¿ÖÛúŸÖÖê. ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖŸÖß»Ö ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ×Ã£ÖŸÖß, ¿¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ, ‚ ÛúÖ¸üµÖã¢Ûú ´ÖÓ¡Ö ¾Ö †ÓŸÖ´ÖãÔÜÖ
ÆüÖê‰ú®Ö Ã¾ÖŸÖ:“Öê ÆüÖêÞÖÖ¸êü ÃÖæõ´ÖŸÖ´Ö ×®Ö¸üßõÖÞÖ µÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕ“ÖÖ ŸÖÖê ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö †ÖÆêü. ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ÃÖ´ÖÓ¡ÖÛú ÛúÖ
†ÃÖÖ¾ÖêŸÖ, ´ÖÓ¡ÖÖ“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÛúÖµÖ ÆüÖêŸÖÖê µÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ µÖÖ »ÖêÜÖÖŸÖ ÛúÖÆüß ¿ÖÖê¬Ö ‘ÖêŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖŸÖß»Ö ÃÖ¾ÖÔ ´ÖÓ¡ÖÖŸÖ '‚' †ÃÖ»µÖÖ®Öê ‚ ÛúÖ¸üÖ“ÖÖ ¯ÖÏÖ´ÖãÜµÖÖ®Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü Ûêú»ÖÖ †ÖÆêü.
‚ ÛúÖ¸üÖ“Öê ¾Öî×¿ÖÂ™ü :
†Ö¯Ö»µÖÖ ²ÖÆãüŸÖêÛú ¯ÖÏÖ£ÖÔ®ÖÖ, ´ÖÓ¡Ö µÖÖÓ“Öß ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ ‚ ÛúÖ¸üÖ®Öê ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖê. ²Öã¬¤üß“Öß ¤êü¾ÖŸÖÖ
†ÃÖ»Öê»µÖÖ ÁÖßÝÖÞÖê¿ÖÖ“Öß ˆ¯ÖÖÃÖ®ÖÖ ‚ ÛúÖ¸ü ºþ¯ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. ‚ ÛúÖ¸ü ÆüÖ ‹Ûú ÃÖ¾ÖÔ ´ÖÓ¡ÖÖŸÖ ÁÖêÂšü †ÃÖÖ
¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß ´ÖÓ¡Ö †ÖÆêü. ÃÖÖ¬µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ ÃÖÖÓÝÖÖµÖ“Öê ŸÖ¸ü, ´ÖÓ¡Ö ´ÆüÞÖ•Öê †õÖ¸êü, ¿Ö²¤ü µÖÖÓ®Öß ×®Ö¤ìü×¿ÖŸÖ ÆüÖêÞÖÖ·µÖÖ
¬¾Ö®Öß“Öß ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ”Óû¤üÖŸÖß»Ö ¸ü“Ö®ÖÖ †Ö×ÞÖ '‚' ÆüÖ ‹Ûú ¯Ö×¸ü¯ÖæÞÖÔ ¬¾Ö®Öß ØÛú¾ÖÖ ¿Ö²¤ü †ÖÆêü.
93
'‚' “ÖÖ ¬¾Ö®Öß ÆüÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ¿¾ÖÖÃÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †®Öã³Ö¾ÖÖµÖ»ÖÖ µÖêÞÖÖ¸üÖ, †Ö¯Ö»µÖÖ †×ÃŸÖŸ¾ÖÖŸÖ
×´ÖÃÖôû»Öê»ÖÖ ÃÖæõ´Ö ¾Ö ®ÖîÃÖÙÝÖÛú ¬¾Ö®Öß †ÖÆêü. '†' 'ˆ' '´ÖË' Æêü †ÝÖ¤üß ´Öæôû ¾ÖÞÖÔ : †Ö¯Ö»Öß ³ÖÖÂÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü
ÆüÖêÞµÖÖ¯Öæ¾Öá ´ÖãÜÖÖŸÖæ®Ö ÃÖÆü•Ö ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›üÞÖÖ¸êü, ×¾ÖÀ¾ÖÖ“µÖÖ ˆŸ¯Ö¢Öß¿Öß ®ÖÖŸÖê •ÖÖê›üÞÖÖ·µÖÖ ¬¾Ö®Öß“Öê,
®ÖÖ¤ü²ÖÎÉÖ®Öê Æêü †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ÛúôûÞÖÖ¸êü ºþ¯Ö, ¾ÖîµÖ×¢ÛúÛú ¿¾ÖÖÃÖÖ“µÖÖ »ÖµÖß²Ö¸üÖê²Ö¸ü '‚' ¾Ö¸ü ¬µÖÖ®Ö ¤êü‰ú®Ö
ŸÖÖê ˆ““ÖÖ¸ü Ûú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖ®ÖÖ Ã¾Ö-†×ÃŸÖŸ¾Ö ×¾ÖÀ¾ÖÖ´Ö¬µÖê ÃÖ´Ö¸üÃÖ ÆüÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖê. Ø¯Ö›ü ¾Ö ²ÖÎÉÖÓ›ü µÖÖÓ´Ö¬µÖê
ŸÖÖ¤üÖŸ´µÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖê. ²ÖÎÉÖÓ›üÖŸÖß»Ö, ×¾ÖÀ¾ÖÖŸÖß»Ö “ÖîŸÖ®µÖ Ã¡ÖÖêŸÖ †Ö¯Ö»ÖÖÃÖÖ ÆüÖêŸÖÖê ¾Ö
ŸµÖÖ“Ö²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¿Öã¬¤ü †ÖÓŸÖ×¸üÛú •ÖÖÞÖß¾Ö ÆüÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖê. ÆüÖ †®Öã³Ö¾Ö †ÝÖ¤üß ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ ´ÖÖÞÖÃÖÖ»ÖÖÆüß ÃÖÆü•Ö
µÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê. ¯ÖÏ×“ÖŸÖß †¾Ö¿µÖ ‘µÖÖ¾Öß.
´ÖÓ¡Ö ´ÆüÞÖ•Öê ¬¾Ö®Öß¿ÖŒŸÖß :
‚ ÛúÖ¸ü †£Ö¾ÖÖ ÛúÖêÞÖŸÖÖÆüß ´ÖÓ¡Ö ´ÖãôûÖŸÖ ‹Ûú ¬¾Ö®Öß †Ö×ÞÖ ¬¾Ö®Öß Æüß ‹Ûú ´ÖÖêšüß
“ÖîŸÖ®µÖ¤üÖµÖÛú ¿ÖŒŸÖß“ÖÖ “Ö¸üÖ“Ö¸ü ÃÖéÂ™üß¾Ö¸ü ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê. œüÝÖÖÓ“ÖÖ ÝÖ›üÝÖ›üÖ™ü, ×¾Ö•Öê“ÖÖ
Ûú›üÛú›üÖ™ü, ÝÖÖëÝÖÖ™ü, ÃÖã´Ö¬Öã¸ü ¾ÖÖªÃÖÓÝÖßŸÖ, ÃÖÖ£ÖÔ ³Ö×ŒŸÖÝÖßŸÖ, ÃÖ´ÖæÆüÝÖÖ®Ö, ÛúÖêÞÖŸÖÖÆüß ³ÖÖ¾Ö ¾Ö ”Óû¤ü
®ÖÃÖ»Öê»ÖÖ µÖÖÓ×¡ÖÛú ¬¾Ö®Öß, ¿ÖÖÓŸÖ ¬¾Ö®Öß †ÃÖê ¬¾Ö®Öß“Öê †ÃÖÓÜµÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. †Ö¯Ö»µÖÖ ÛúÞÖì×¦üµÖÖÓ“µÖÖ
ÃÖÓ¾Öê¤ü®ÖõÖ´ÖŸÖê“µÖÖ ØÛú¾ÖÖ ²ÖÖê¬Ö®ÖõÖ´ÖŸÖê“µÖÖ ¯Ö»ÖßÛú›üß»Ö ÛÓú¯Ö®ÖÃÖÓÜµÖê“Öê ®ÖÖ¤ü / ¬¾Ö®Öß †Ö¯ÖÞÖÖÃÖ ‹êÛæú µÖêŸÖ
®ÖÖÆüßŸÖ, ÛúôûŸÖ ®ÖÖÆüßŸÖ. ¯Ö¸ÓüŸÖæ ŸµÖÖÓ“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú †Ö¸üÖêÝµÖÖÃÖÖšüß ÃÖÓÝÖßŸÖÖ“ÖÖ
ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ ×ÃÖ¬¤ü —ÖÖ»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ³ÖÖÝÖÖ¾Ö¸ü ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ÛÓú¯Ö®Ö ÃÖÓÜµÖê“µÖÖ ¬¾Ö®Öß“µÖÖ
¸üÖêÝÖ×®Ö¾ÖÖ¸üÞÖÖÃÖÖšüß ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ Ûú¸üÞµÖÖ“Öê ŸÖÓ¡Ö–ÖÖ®ÖÆüß †ÖŸÖ ×¾ÖÛú×ÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖ †ÖÆêü. ‚ ÛúÖ¸üÖ“ÖÖ ®Öê´ÖÛúÖ
¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ¿ÖÖÃ¡ÖßµÖ ¸üßŸÖß®Öê ¯ÖÖÆüÞµÖÖÃÖÖšüß ¾Ö ŸµÖÖŸÖß»Ö ÛúÖµÖÔÛúÖ¸üÞÖ³ÖÖ¾ÖÖ“Öß ×“Ö×ÛúŸÃÖÖ Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß
¤êü¿ÖÖŸÖ ¾Ö ¯Ö¸ü¤êü¿ÖÖŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö®Ö ÆüÖêŸÖ †ÖÆêü. †Ö¬µÖÖŸ´ÖµÖÖÃ¡Ö, ³ÖÖÂÖÖ¿ÖÖÃ¡Ö, ¿Ö¸üß¸ü×¾Ö–ÖÖ®Ö ¾Ö ¬¾Ö×®Ö¿ÖÖÃ¡Ö
†¿ÖÖ ¾ÖêÝÖ¾ÖêÛúôûµÖÖ ¥üÂ™üßÛúÖê®ÖÖŸÖæ®Ö ŸµÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ÆüÖêŸÖ †ÖÆêü. ´ÖÓ¡ÖÖÛú›êü ¬¾Ö®Öß¿ÖŒŸÖß ´ÆüÞÖæ®Ö ¯ÖÖÆüŸÖÖ
µÖê‡Ô»Ö. Æü×¸ü«üÖ¸ü•Ö¾Öôû ¿ÖÖÓ×ŸÖÛãÓú›ü“µÖÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö®Ö Ûëú¦üÖŸÖ ØÛú¾ÖÖ ´ÖãÓ²Ö‡Ô“µÖÖ ŠúÝ¾Öê¤ü ±úÖ‰Óú›êü¿Ö®Ö´Ö¬µÖê †ÃÖê
×¾Ö×¿ÖÂ™ü ´ÖÓ¡ÖÖÓ“Öê ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö †³µÖÖÃÖ»Öê •ÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú, ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ¾µÖÖ¬Öß ¤ãü²ÖÔ»ÖŸÖÖ ¤ãü¸ü
Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ŸµÖÖÓ“ÖÖ ˆ¯ÖÖµÖÖêÝÖ ×ÛúŸÖ¯ÖŸÖ Ûú¸üŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö µÖÖ“Öê ¯ÖÏµÖÖêÝÖ “ÖÖ»Öæ †ÖÆêüŸÖ. ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖŸÖß»Ö
94
´ÖÓ¡ÖÖÓ“µÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´ÖÖ“Öß Ûú»¯Ö®ÖÖ µÖêÞµÖÖÃÖÖšüß †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ¤üÖê®Ö ¯ÖÏÛúÖ¸êü ×¾Ö“ÖÖ¸ü Ûú¸üŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö. ¯ÖÏÖ“Öß®Ö
Šú×ÂÖ´Öã®Öà®Öß ®ÖÖë¤ü×¾Ö»Öê»Öê Ã¯ÖÂ™üßÛú¸üÞÖ ¾Ö †Ö¬Öã×®ÖÛú ¯Ö¬¤üŸÖß“Öê ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö®Ö.
¯ÖÏÖ“Öß®Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü :
Šú×ÂÖ´Öã®Öà®Öß ŸµÖÖÓ“µÖÖ †ÓŸÖ:¯ÖÏ–Öê®Öê ¾Ö ¾µÖÖ¯ÖÛú ŸÖŸ¾Ö–ÖÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ö¬ÖÖ¸üÖ¾Ö¸ü †Ö×ÞÖ µÖÖêÝÖ
ÃÖÖ¬ÖÛúÖÓ®Öß ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¾µÖ×ŒŸÖ×®ÖÂšü †®Öã³Ö¾ÖÖŸÖæ®Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üÖÓ“Öß ´ÖÖÓ›üÞÖß Ûêú»Öß †ÖÆêü. ×¾Ö×¿ÖÂšü ´ÖÓ¡ÖÖ“ÖÖ
¿Ö¸üß¸üÖ¾Ö¸ü ¾Ö ´Ö®ÖÖ¾Ö¸ü ÆüÖêÞÖÖ¸üÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ŸµÖÖÓ®Öß ×®Ö×¸üõÖÞÖÖŸÖæ®Ö Ã¾ÖÖ®Öã³Ö¾ÖÖŸÖæ®Ö Ã¯ÖÂ™ü Ûêú»ÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖŸÖæ®Ö
‹ÛêúÛúÖ ¾ÖÞÖÖÔõÖ¸üÖ“Öß ‹ÛêúÛúÖ ´ÖÞÖŒµÖÖ¿Öß ÃÖÖÓÝÖ›ü ‘ÖÖŸÖ»Öß †ÖÆêü. ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ¾ÖÞÖÖÔõÖ¸üÖ“µÖÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ®Öê
×¾Ö×¿ÖÂ™ü ´ÖÞÖŒµÖÖŸÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêÞÖÖ·µÖÖ Ã¯ÖÓ¤ü®ÖÖÓ“ÖÖ ÃÖÖ¬ÖÛúÖ»ÖÖ †®Öã³Ö¾Ö µÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖŸÖß»Ö ‚ ÛúÖ¸ü µÖãŒŸÖ ´ÖÓ¡ÖÖÓ´Ö¬µÖê ÃÖ¾ÖÔ“Ö ¾ÖÞÖÖÔõÖ¸êü †ÓŸÖ³ÖæÔŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖŸÖ ÃÖ¾ÖÔ “ÖÛÎúÖÓ®ÖÖ
“ÖêŸÖ®ÖÖ ¤êüÞµÖÖ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ †ÖÆêü. ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ: ÃÖÆüÃ¡Ö¤ü»Ö ¯ÖªÖÃÖ “ÖêŸÖ®ÖÖ ×´ÖôûŸÖê. '‚' ´Öãôêû •Öß¾Ö®Ö
ÃÖãÃÖÓ‘Ö™üßŸÖ ¾Ö ÃÖãÃÖÓ¾ÖÖ¤üß ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖ“Ö²Ö¸üÖê²Ö¸ü ·ÆÖÓ, ·Æà, ·ÆæÓ, ·Æï, ·ÆÖï, ·Æ: µÖÖ ¾ÖÞÖÖÔõÖ¸üÖŸÖ ÃÖ¾ÖÔ
Ã¾Ö¸üÖÓ“ÖÖ †ÓŸÖ³ÖÖÔ¾Ö †ÖÆêü. µÖÖ“Ö ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ×¾Ö¿Öã×¬¤ “ÖÛÎúÖ¿Öß †×¬ÖÛú µÖêŸÖÖê. ŸµÖÖ´Öãôêû ²ÖÖÓ¬ÖêÃÖæ¤ü ¿Ö¸üß¸ü,
ˆšüÖ¾Ö¤üÖ¸ü ¾µÖ×ŒŸÖ´Ö¢¾Ö, ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖ ¾ÖÖ¾Ö¸üŸÖÖ®ÖÖ †Ö¾Ö¿µÖÛú ŸÖê ÃÖÓ¯ÖÏêÂÖÞÖ, ÛúÖî¿Ö»µÖ, ÃÖÓÛú»¯ÖÖÓ“Öß ¯ÖæŸÖá Ûúºþ
¿ÖÛúÞÖÖ·µÖÖ ¾µÖÖ¾ÖÆüÖ×¸üÛú ¯ÖÖšü¯Öã¸üÖ¾µÖÖ“Öß ¿ÖŒŸÖß, ‡. »ÖÖ³Ö ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ. ÃÖ´Ö£ÖÔ ¸üÖ´Ö¤üÖÃÖÖÓ®Öß ÃÖ´ÖÓ¡ÖÛú
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ»ÖÖ ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö ´ÖÆü¢¾Ö ×¤ü»Öê.
ÃÖ¬µÖÖ '¾µÖ×ŒŸÖ×®ÖÂšü •ÖÖÞÖß¾Ö ¾Ö †®Öã³ÖæŸÖß' µÖÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö®ÖÖ“µÖÖ ¯Ö¬¤üŸÖß»ÖÖ ´ÖÖ®µÖŸÖÖ ×´ÖôûÖ»Öß
†ÖÆêü. ¯Ö¸ÓüŸÖã †Ö¬Öã×®ÖÛú ×¾Ö–ÖÖ®ÖÖ“µÖÖ ÛúÃÖÖê™üµÖÖÓ¾Ö¸üÆüß ´ÖÓ¡ÖÖê““ÖÖ¸üÖ“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ¯ÖÖ¸üÜÖæ®Ö ‘ÖêŸÖÖ †Ö»ÖÖ
¯ÖÖ×Æü•Öê. ÝÖê»µÖÖ 10 ¾ÖÂÖÖÕŸÖ ×¾Ö–ÖÖ®Ö õÖê¡ÖÖŸÖ —Ö¯ÖÖ™üµÖÖ®Öê ¯ÖÏÝÖŸÖß —ÖÖ»Öß †ÖÆêü. ÃÖ¾ÖÔ õÖê¡ÖÖŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖêÂÖ®Ö
Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ˆ¢Ö´Ö ¤ü•ÖÖÔ“Öß µÖÓ¡Öê ˆ¯Ö»Ö²¬Ö †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ«üÖ¸üÖ Æêü ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö®Ö ×®Ö×¿“ÖŸÖ ÆüÖê‰ú ¿ÖÛêú»Ö.ü
1) ÃÖæµÖÔ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ×ÛúŸÖß †ÛúÖÓŸÖ ‘ÖÖ»ÖÖŸÖê ?
2) ÃÖæµÖÔ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖŸÖÖÓ®ÖÖ ×ÛúŸÖß †ÖÃÖ®Öê µÖÖŸÖ µÖêŸÖÖŸÖü ?
3) ÃÖæµÖÔ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖÞµÖÖÃÖÖšüß ÛúÖêÞÖŸÖß ¾Öêôû µÖÖêÝµÖ †ÖÆêü ?
95
4) ´ÖÓ¡ÖÖê“µÖÖ¸üÖÃÖÆü ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ´Öãôêû ÛúÖêÞÖŸÖÖ ±úÖµÖ¤üÖ ÆüÖêŸÖÖêü ?
5) ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ‘ÖÖ»ÖÞµÖÖÃÖÖšüß µÖÖêÝµÖ ¾Öêôû ÛúÖêÞÖŸÖß ?
6) ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“Öß ¯Öæ¾ÖÔ×Ã£ÖŸÖß ÛúÖêÞÖŸÖßü ?
7) ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ»ÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öß ÃÖÖÜÖôûß ÛúÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ ?
8) ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ÃÖÓ¾ÖÖÔÝÖÃÖãÓ¤ü¸ü ¾µÖÖµÖÖ´Ö ¯ÖÏÛúÖ¸ü ÛúÖ ?
9) ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ÛúÃÖÖ ÆüÖêŸÖÖê. ?
10) ‚ “ÖÖ ˆ»»ÖêÜÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö Ûú¿µÖÖŸÖ †ÖÆêü ?
11) ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“Öß ¯Öæ¾ÖÔ×Ã£ÖŸÖß ÛúÖêÞÖŸÖß ?
12) ‚ ÆüÖ ×ÛúŸÖß Ã¾Ö¸üÖÓ®Öß ²Ö®Ö»Öê»Öß †ÖÆêü ?
1) ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ®Öê ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ´ÖÖ®ÖÖ×ÃÖÛú ±úÖµÖ¤êü ÛúÖêÞÖŸÖê ÆüÖêŸÖÖŸÖ ?

2) ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ×Ã¡ÖµÖÖÓÃÖÖšüß ÛúÃÖÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †ÖÆêü ?
3) ‚ ÛúÖ¸üÖ“Öê ±úÖµÖ¤êü ÃÖÖÓÝÖÖ ?
4) ‚ ÛúÖ¸ü ˆ““ÖÖ¸ü ÛúÃÖê Ûú¸üŸÖÖŸÖ ?
5) ‚ ÛúÖ¸ü ´ÆüÞÖŸÖÖÓ®ÖÖ ÛúÖêÞÖÛúÖêÞÖŸÖê ¿Ö²¤üÖ“ÖÖ ˆ““ÖÖ¸ü Ûúºþ®Ö Ûêú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê ?
6) ‚ »ÖÖ †®ÖÖÆüŸÖ ®ÖÖ¤ü ÛúÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ?
7) ‚ ÛúÖ¸üÖ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ ?
96
¯ÖÏÛú¸üÞÖ “ÖÖî£Öê
‘Ö™üÛú - 4. †ÖÆüÖ¸ü - ×¾ÖÆüÖ¸ü
4.2.1 - †ÖÆüÖ¸üÖ“Öß ¾µÖÖÜµÖÖ, ÝÖ¸ü•Ö ¾Ö ´ÖÆü¢¾Ö.
4.2.2 - †ÖÆüÖ¸üÖ“Öß ˆ§ßÂ™êü.
4.2.3 - ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü ¿ÖŒŸÖß †Ö×ÞÖ †ÖÆüÖ¸ü.
4.2.4- ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü ¿ÖŒŸÖß ¾ÖÖœü¾ÖÞÖÖ¸êü ‘Ö™üÛú
4.2.5- ×¤ü®Ö“ÖµÖÖÔ ¾Ö µÖÖêÝÖ×®ÖµÖ´Ö .ü
1) †ÖÆüÖ¸üÖ“Öß ¾µÖÖÜµÖÖ, ÝÖ¸ü•Ö ¾Ö ´ÖÆü¢¾Ö ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
2) †ÖÆüÖ¸üÖ“Öß ˆ§ßÂ™µÖê •ÖÖÞÖæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
3) ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü ¿ÖŒŸÖß ¾ÖÖœü¾ÖÞµÖÖÃÖÖšüß †ÖÆüÖ¸ •Ö´Ö•Öã®Ö ‘ÖêÞÖê.
4) ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü ¿ÖŒŸÖß ¾ÖÖœü¾ÖÞÖÖ¸êü ‘Ö™üÛú ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
5) ×¤ü®Ö“ÖµÖÖÔ ¾Ö µÖÖêÝÖ×®ÖµÖ´Ö ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
•ÖÝÖÞµÖÖÛú¸üßŸÖÖ ÜÖÖ»»Öê Æêü ¯ÖÖ×Æü•Öê“Ö. ¯ÖÞÖ ®ÖãÃÖŸÖÓ •ÖÝÖÖµÖ“ÖÓ ÆüÖ ÆêüŸÖæ †Ö¯Ö»µÖÖ¯Öãœêü ®ÖÃÖŸÖÖê. •Öê¾ÖÞÖÖŸÖ
ÛúÖµÖÔ ¯Ö¤üÖ£ÖÔ †ÃÖ»Öê ¾Ö ŸÖê ×ÛúŸÖß ÜÖÖ»»Öê ´ÆüÞÖ•Öê †Ö¯Ö»µÖÖ Ûãú™ãÓü²ÖÖŸÖß»Ö ´ÖÖÞÖÃÖÖÓ“Öê ¾Ö †Ö¯Ö»Öê Ã¾ÖŸÖ:“Öê
†Ö¸üÖêÝµÖ ®Öß™ü ¸üÖÜÖŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö, †Ö¯Ö»µÖÖ ´Öã»ÖÖÓ“Öß ¾ÖÖœü ˆ¢Ö´Ö ÆüÖê‡Ô»Ö ¾Ö ÛúÖ´Ö Ûú¸üÞµÖÖÃÖ ˆŸÃÖÖÆü ¸üÖÆüß»Ö,
†ÃÖÖ ²ÖÖµÖÛúÖÓ¯Öãœêü ¯ÖÏ¿®Ö †ÃÖŸÖÖê. †»ÖßÛú›üß»Ö 10/ 15 ¾ÖÂÖÖÔŸÖ ŸÖ¸ü ÆüÖ ¯ÖÏ¿®Ö •ÖÖÃŸÖ“Ö ³Öê›üÃÖÖ¾Öæ »ÖÖÝÖ»ÖÖ
†ÖÆêü. ÛúÖ¸üÞÖ ‹ÛúŸÖ¸ü ´ÖÆüÖÝÖÖ‡Ô †Ö×ÞÖ ¤ãüÃÖ¸Óü ´ÆüÞÖ•Öê †ÖÆüÖ¸üÖ×¾ÖÂÖµÖß ¤üÖê®Ö ¯Ö¸üÃ¯Ö¸ü×¾Ö¸üÖê¬Öß ™üÖêÛúÖÓŸÖã®Ö
²ÖÖê»Ö»ÖÓ •ÖÖŸÖÓ. ‹ÛúÖ ™üÖêÛúÖ»ÖÖ †Ö¯Ö»ÖÖ ¯ÖÖ¸Óü¯ÖÖ×¸üÛú ¬ÖÖ®µÖ¯ÖÏ¤üÖ®Ö †ÖÆüÖ¸ü! ŸÖß ¿ÖêÛú›üÖê ¾ÖÂÖì †Ö¯ÖÞÖ ‘ÖêŸÖ
97
†Ö»Öê»ÖÖê †ÖÆüÖêŸÖ ¾Ö ŸµÖÖ“µÖÖ ÁÖêÂšüŸ¾ÖÖ²Ö¤ü¤ü»Ö ÝÖßŸÖÖ, –ÖÖ®ÖêÀ¾Ö¸üß †¿ÖÖ ÝÖÏÓ£ÖÖ´Ö¬µÖê ×¾Ö¾Öê“Ö®Ö Ûêú»ÖÖ †ÖÆêü.
ŸÖ¸ü ¤ãüÃÖ·µÖÖ ™üÖêÛúÖ»ÖÖ ¯ÖÏÖ×ÞÖ•Ö®µÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÖÕ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿ÖÖÃÖ»Öê»ÖÖ ¯ÖÖ¿“ÖÖ¢µÖÖÓ“ÖÖ †ÖÆüÖ¸ü ŸµÖÖŸÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÖÔ¾Ö¸ü
¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ Ûú¸üÞµÖÖŸÖ •ÖÖÃŸÖ ³Ö¸ü †ÃÖŸÖÖê. ¯ÖÖ¿“ÖÖ¢µÖÖÓ®Öß ¿ÖÖÃ¡ÖÖŸÖ Ûêú»Öê»µÖÖ ¯ÖÏÝÖŸÖß¾Ö¸ü ³ÖÖºþ®Ö •ÖÖ‰ú®Ö
ŸµÖÖÓ“ÖÖ †ÖÆüÖ¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ¯ÖêõÖÖ •ÖÖÃŸÖ ÁÖêµÖÃÛú¸ü ´ÖÖ®ÖÞµÖÖÛú›êü ÃÖÖÆü×•ÖÛú“Ö †Ö¯Ö»Ö Ûú»Ö ÆüÖêŸÖÖê.
³ÖÝÖ †ÖÆüÖ¸ü¿ÖÖÃ¡ÖÖ“µÖÖ ¤ü`Â™üß®Öê ÛúÖµÖ Ûêú»Öê †ÃÖŸÖ †Ö¯Ö»ÖÖ ¯ÖÖ¸Óü¯Ö¸ü×¸üÛú †ÖÆüÖ¸ü ×ÜÖ¿ÖÖ»ÖÖ
¯Ö¸ü¾Ö›êü»Ö ¾Ö ÃÖ´ÖŸÖÖê»ÖÆüß ¸üÖÆüß»Ö. ÆüµÖÖ ¯ÖÏ¿®ÖÖ“Öê ˆ¢Ö¸ü ¤üÖê®Ö ×®ÖµÖ´Ö¯ÖÖôû»Öê Ûúß »ÖÝÖê“Ö ×´Öôæû ¿ÖÛúŸÖê.
†Ö¯Ö»µÖÖ †ÖÆüÖ¸üÖ“Öê ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ¬ÖÖ¸üÞÖ “ÖÖ¸ü ×¾Ö³ÖÖÝÖ Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖÖŸÖ. ‹Ûú ¬ÖÖ®µÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÖÔ“ÖÖ, ¤ãüÃÖ¸üÖ ›üÖôû
ØÛú¾ÖÖ Ûú›ü¬ÖÖ®µÖÖÓ“ÖÖ, ×ŸÖÃÖ¸üÖ ³ÖÖ•Öß ¾Ö ±úôêû µÖÖÓ“ÖÖ †Ö×ÞÖ “ÖÖî£ÖÖ ¤æü¬Ö ¾Ö ŸµÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ŸÖµÖÖ¸ü Ûêú»Öê»µÖÖ
¯Ö¤üÖ£ÖÖÔ. ÆüµÖÖ ¯ÖÏŸµÖêÛú ³ÖÖÝÖÖŸÖæ®Ö¸ü †Ö¯ÖÞÖ ‹Ûú ¯Ö¤üÖ£ÖÔ ×®Ö¾Ö›üÖ¾ÖÖ ÆüÖ ¯Ö×Æü»ÖÖ ×®ÖµÖ´Ö ´ÆüÞÖ•Öê“Ö †ÖÆüÖ¸üÖŸÖ
¿ÖŒµÖ ×ŸÖŸÖÛêú ×®Ö¸üÖôêû ¯Ö¤üÖ£ÖÔ †ÃÖÖ¾ÖêŸÖ. ¬ÖÖ®µÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÖÔ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö Æêü Ûúß, †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ »ÖÖÝÖÞÖÖ¸üÖ ˆÂ´ÖÖÓÛú
¾Ö ¯ÖÏ×£Ö®Öê ²ÖÆãüŸÖÖÓ¿Öß µÖÖŸÖæ®Ö ×´ÖôûŸÖÖŸÖ †Ö×ÞÖ ŸµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü •Öºþ¸ü ŸÖß •Öß¾Ö®ÖÃÖŸ¾Öê ×¾Ö¿ÖêÂÖÛúºþ®Ö ²Öß
•Öß¾Ö®ÖÃÖŸ¾Ö †Ö×ÞÖ ÃÖê»µÖã»ÖÖê•Ö ¯ÖÞÖ ×´ÖôûŸÖÖŸÖ. Ûú›ü¬ÖÖ®µÖÖÓ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö †ÃÖê Ûúß †ÖÆüÖ¸üÖŸÖ ‘ÖêŸÖ»µÖÖ
•ÖÖÞÖÖ·µÖÖ ¬ÖÖ®µÖ¯Ö¤üÖ£ÖÖÔŸÖæ®Ö ˆ¤üÖ. ®ÖÖ“ÖÞÖß ‡. ¯ÖÏ×£Ö®Öê Ûú´Öß ¯Ö›ü»Öß ŸÖ¸ü ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ: »ÖÖµÖ×ÃÖ®Ö †Ö´»Ö Ûú´Öß
¯Ö›ü»Öê ŸÖ¸ü ŸµÖÖ“Öß ³Ö¸ü¯ÖÖ‡Ô Ûú¸üÞÖê ÆüÖêµÖ. ŸÖÃÖê“Ö ³ÖÖ•Öß ¾Ö ±úôêû µÖÖÓ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö ŸµÖÖŸÖß»Ö •Öß¾Ö®ÖÃÖŸ¾Öê ¾Ö
ÜÖ×®Ö•Ö ¯Ö¤üÖ£ÖÖÔŸÖ †ÖÆêü †Ö×ÞÖ ¤ãü¬ÖÖ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö Ûòú×»¿ÖµÖ´Ö ¾Ö »ÖÖêÆü ‡.Ûú´Öß ¯Ö›ü»Öê ŸÖ¸ü ŸµÖÖÓ“Öß ³Ö¸ü¯ÖÖ‡Ô
Ûú¸üÞÖê Æêü ÆüÖêµÖ! †ÖÆüÖ¸ü ×Ûú´ÖÖ®Ö ´ÖµÖÖÔ¤êü¯ÖêõÖÖ Ûú´Öß ×´ÖôûÖ»µÖÖ®Öê ´Öã»ÖÖÓ“Öß ¾ÖÖœü ÜÖãÓ™üŸÖê †Ö×ÞÖ ×®ÖÛú`Â™üŸÖÖÆüß
µÖêŸÖê. ÝÖ×¸ü²ÖÖÓ“µÖÖ ´Öã»ÖÖÓ´Ö¬µÖê µÖÖ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ •ÖÖÃŸÖ †ÖœüôûŸÖê.
¤ãüÃÖ¸üÖ ×®ÖµÖ´Ö ´ÆüÞÖ•Öê †ÖÆüÖ¸ü ¯ÖÖê™ü³Ö¸ü †ÃÖÖ¾ÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ¯Öæ¾Öá ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¤üÖê®Ö ‘ÖÖÃÖ
Ûú´Öß“Ö †ÃÖÖ¾ÖÖ. ¾Ö¸üß»Ö ¤üÖê®Ö ×®ÖµÖ´ÖÖ®ÖãÃÖÖ¸ü ÆüÖêÞÖÖ¸üÖ †ÖÆüÖ¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ 2 ŸÖê 3 ºþ¯ÖµÖÖÓ¯ÖµÖÔŸÖ ×´Öôæû
¿ÖÛúŸÖÖê ´ÖÝÖ †Ö¯Ö»ÖÖ †ÖÆüÖ¸ü —ÖãÞÖÛúÖ-³ÖÖÛú¸ü, ›üÖôû³ÖÖŸÖ, ØÛú¾ÖÖ ×ÜÖ“Ö›üß ÃÖÖ¸üÜµÖÖ ¬ÖÖ®µÖ´ÖµÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÖÔ“ÖÖ
†ÃÖÖê. ŸµÖÖŸÖæ®Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ •Öºþ¸ü ŸÖß •Öß¾Ö®ÖÃÖŸ¾Ö, õÖÖ¸ü ¾Ö ¯ÖÏ×£Ö®ÖêÃÖã¬¤üÖ ×´Öôæû ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ. ‹¾Öœêü ¤üÖê®Ö
×®ÖµÖ´Ö •Ö¸ü ¯ÖÖôû»Öê ŸÖ¸ü ´ÖÝÖ †´ÖãÛú ‹Ûú ³ÖÖ•Öß¯ÖêõÖÖ ŸÖ´ÖãÛú ³ÖÖ•Öß ÁÖêÂšü, †´ÖãÛú ‹Ûú ŸÖê»Ö, ŸÖ´ÖãÛú ‹ÛúÖ
ŸÖê»ÖÖ¯ÖêõÖÖ ÁÖêµÖÃÛú¸ü ØÛú¾ÖÖ †´ÖãÛú ‹Ûú ¯Ö¤üÖ£ÖÔ ŸÖ´ÖãÛú ¯Ö¤üÖ£ÖÖÔ¯ÖêõÖÖ ¯ÖÏ×£Ö®ÖÃÖÓ¯Ö®®Ö, ŸÖÃÖê“Ö ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ
×´ÖôûÞÖÖ¸üß ™üÖò×®ÖÛêú, ×²Ö×ÃÛú™êü, ÆüµÖÖÓ“µÖÖÛú›êü »ÖõÖ ¤êüÞµÖÖ“Öß •Öºþ¸üß ®ÖÖÆüß.
98
4.2 ×¾ÖÂÖµÖ×¾Ö¾Öê“Ö®Ö
ÜÖ¸ü ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÖ¿“ÖÖ¢µÖÖÓ“ÖÖ †ÖÆüÖ¸ü 100/150 ¾ÖÂÖÖÔ¯Öæ¾Öá †Ö¯Ö»µÖÖ ÃÖÖ¸üÜÖÖ“Ö ÆüÖêŸÖÖ. ¯ÖÞÖ
•ÖÃÖ•Ö¿Öß †Öî¤üµÖÖê×ÝÖÛú ÛÎúÖÓŸÖß ÆüÖêŸÖ ÝÖê»Öß ¾Ö ÜÖê›üµÖÖŸÖß»Ö »ÖÖêÛú ¿ÖÆü¸üÖÛú›êü ÜÖê“Ö»Öê •ÖÖ‰ »ÖÖÝÖ»Öê.
ŸÖÃÖŸÖÃÖê •Öê ¯Ö¤üÖ£ÖÔ ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ Ûúºþ®Ö •ÖÖÃŸÖ ×™üÛúŸÖß»Ö ŸÖê †ÖÆüÖ¸üÖŸÖ µÖê‰ú »ÖÖÝÖ»Öê. ˆ¤üÖÆü¸üÞÖÖ£ÖÔ
ÆüÖŸÖÃÖ›üß“µÖÖ ŸÖÖÓ¤ãüôûÖ‹ê¾Ö•Öß »ÖÖêÛú ¯ÖÖò×»Ö¿Ö Ûêú»Öê»Öê ŸÖÖÓ¤æüôû ¾ÖÖ¯Öºþ »ÖÖÝÖ»Öê. ŸÖÃÖê“Ö ÝÖãôûÖ‹ê¾Ö•Öß ÃÖÖÜÖ¸ü
¾ÖÖ¯Öºþ »ÖÖÝÖ»Öê. ÝÖ¾ÆüÖ“ÖÖ ÛúÖë›üÖ ™üÖÛæú®Ö ×¯ÖšüÖ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü ÆüÖê‰ »ÖÖÝÖ»ÖÖ. ¯Ö®Ö µÖÖ †¿ÖÖ ²Ö¤ü»ÖÖ´Öãôêû“Ö
µÖÖŸÖß»Ö ²Ö¸êü“Ö ²Ö¤ü»Ö ‡Â™ü ®ÖÖÆüßŸÖ ÆêüÛúôæû®Ö “ÖãÛú»Ö ¾Ö µÖÖŸÖæ®Ö“Ö †Ö¬Öã×®ÖÛú †ÖÆüÖ¸ü¿ÖÖÃ¡ÖÖ“ÖÖ •Ö®´Ö
—ÖÖ»ÖÖ. ŸÖÖÓ¤ãüôûÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ —ÖÖ»µÖÖ´Öãôû ŸµÖÖŸÖß»Ö Ûú •Öß¾Ö®ÖÃÖŸ¾Ö †Ö¯ÖÞÖ ÝÖ´ÖÖ¾Ö»Ö. •Öê ŸÖÖÓ¤æüôûÖ²ÖÖ²ÖŸÖ
†Öœüôæû®Ö †Ö»Öê ŸÖê“Ö ‡ŸÖ¸ü ¯Ö¤üÖ£ÖÖÔ²ÖÖ²ÖŸÖÆüß †Öœüôû»Ö ¾Ö †¿ÖÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÖÕ®ÖÖ ŸÖÓ¡Ö¿ÖÖÃ¡ÖÖ“µÖÖ ´Ö¤üŸÖß®Ö
•Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾ÖÖÓ“Öß ®ÖÖê¤ü ¤êüÞµÖÖ“Öß ¯ÖÏ£ÖÖ ¯Ö›ü»Öß. ÝÖê»µÖÖ 50 ¾ÖÂÖÖÕ´Ö¬µÖê ŸÖ¸ü †ÖÞÖÜÖß®Ö“Ö ²Ö¤ü»Ö —ÖÖ»ÖÖ.
†ÖÙ£ÖÛú ˆ®®ÖŸÖß²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ¯ÖÖ¿“ÖÖ¢µÖÖÓ“µÖÖ †ÖÆüÖ¸üÖŸÖ ¯ÖÏÖ×ÞÖ•Ö ¯Ö¤üÖ£ÖÔ •ÖÖÃŸÖ µÖê‰ »ÖÖÝÖ»Öê ¾Ö ŸµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö
ŸµÖÖÓ“µÖÖ ´Öã»ÖÖÓ“Öß ¾ÖÖœü —Ö¯ÖÖ™üµÖÖ®Ö ÆüÖêŸÖê †ÃÖê ×¤üÃÖæ®Ö †Ö»Ö. •Ö¯ÖÖ´Ö¬µÖê ¯ÖÞÖ Æêü“Ö ×¤üÃÖæ®Ö †Ö»Ö. •ÖÖê
±ú¸üÛú ¿ÖÖ¸üß¸üßÛú ¾ÖÖœüß²ÖÖ²ÖŸÖ †Öœüôæû®Ö †Ö»ÖÖ ŸÖÖê“Ö ±ú¸üÛú †ÖÙ£ÖÛú ¯Ö×¸ü×Ã£ÖŸÖßŸÖ †Öœüôæû®Ö †Ö»ÖÖ
†Ö×ÞÖ µÖÖŸÖæ®Ö“Ö †Ö¯Ö»Öß †ÖÙ£ÖÛú ˆ®®ÖŸÖß ®Ö ÆüÖêÞµÖÖ“Ö ÛúÖ¸üÞÖ ×®ÖÛéúÂ™ü †ÖÆüÖ¸üÖŸÖ ŸÖ¸ü ®ÖÖÆüß ®ÖÖ? †¿Öß
¿ÖÓÛúÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»Öß. †Ö¯Ö»ÖÖ †ÖÆüÖ¸ü ¿ÖÖÃ¡ÖßµÖ¤ü`Â™üµÖÖ ×ÛúŸÖ¯ÖŸÖ µÖÖêÝµÖ †ÖÆêü ¾Ö ŸµÖÖŸÖ ÛúÖµÖ ²Ö¤ü»Ö Ûêú»Öê
†ÃÖŸÖÖ ŸÖÖê •ÖÖÃŸÖ ¯ÖÖêÂÖÛú ÆüÖê‡Ô»Ö. Æêü Ûúôæû®Ö ‘µÖÖµÖ“Öß ˆŸÃÖãÛúŸÖÖ •ÖÖÝÖéŸÖ —ÖÖ»Öß.
†ÖÆüÖ¸ü ¿ÖÖÃ¡ÖÖ“µÖÖ ¥üÂ™üß®Öê †®®ÖÖ“Öê ¯ÖÖ“Ö ‘Ö™üÛú ¯Ö›üŸÖÖŸÖ. ŸÖê ´ÆüÞÖ•Öê ×¯ÖÂ™ü´ÖµÖ Ûú²ÖÖì¤üÛêú
¯Ö¤üÖ£ÖÔ, ¯ÖÏ×£Ö®Öê, ×Ã®ÖÝ¬Ö ¯Ö¤üÖ£ÖÔ, •Öß¾Ö®ÖÃÖŸ¾Ö ¾Ö ÜÖ×®Ö•Ö. µÖÖŸÖß»Ö ¯Ö×Æü»µÖÖ ŸÖß®Ö ‘Ö™üÛúÖÓŸÖæ®Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ
ˆÂ´ÖÖÓÛú ×´ÖôûŸÖÖŸÖ ¾Ö ŸµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö •Öß¾Ö®ÖÃÖŸ¾Ö ¾Ö ÜÖ×®Ö•Ö ¯ÖÞÖ ×´ÖôûŸÖÖŸÖ. µÖÖ ¥üÂ™üßÛúÖêÞÖÖŸÖæ®Ö ²Ö×‘ÖŸÖ»Ö
ŸÖ¸ü †ÃÖ †ÖœüôûŸÖ Ûúß, ¯ÖÖ¿“ÖÖ¢µÖÖÓ“ÖÖ †ÖÆüÖ¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ¯ÖêõÖÖ ¯ÖãÂÛúôû“Ö •ÖÖÃŸÖ †ÖÆêü. ŸÖê •ÖÖÃŸÖ ˆÂ´ÖÖÓÛú
‘ÖêŸÖÖŸÖ ‹¾Öœü“Ö ®Ö¾Æêü ŸÖ¸ü ŸµÖÖ“µÖÖ †ÖÆüÖ¸üÖŸÖ ¯ÖÏ×£Ö®Ö †Ö¯Ö»µÖÖ ¤ãü¯¯Ö™ü †ÃÖŸÖÖŸÖ ¾Ö ¯ÖÏ×£Ö®ÖÖÓ“ÖÖ ¤ü•ÖÖÔ¯ÖÞÖ
“ÖÖÓÝÖ»ÖÖ ¯ÖÏŸÖß“ÖÖ †ÖÆêü.ÃÖÖÆü×•ÖÛú“Ö †Ö¯ÖÞÖ ÃÖÓ³ÖÏ´ÖÖŸÖ ¯Ö›üŸÖÖê Ûúß, †Ö¯Ö»µÖÖ †ÖÆüÖ¸üÖŸÖß»Ö ®µÖæ®ÖŸÖÖ
¯ÖÏ×£Ö®ÖÖÓ´Öãôû“Ö ˆ¬¤ü¾Ö»Öß †ÃÖ»Öß ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ µÖã®ÖÖê ®Öê ŸÖ¸ü ÜÖ¸üÖêÜÖ¸ü“Ö †ÃÖÖ ×®ÖÂÛúÂÖÔ †Öœü»ÖÖ ¾Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Ö
Ûúß †Ö¯Ö»ÖÖ †ÖÆüÖ¸ü ¯ÖÏ£Öß®Ö ×®ÖŸÛéúÂ™ü †ÖÆêü †Ö×ÞÖ µÖÖ ×®ÖŸÛéúÂ™üŸÖê“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ 40 ŸÖê 50 ™üŒÛêú †ÖÆêü ¾Ö
99
•ÖÖê ¯ÖµÖÕŸÖ †¿Öß Æüß ¾ÖÃŸÖã×Ã£ÖŸÖß †ÖÆêü ŸÖÖê¯ÖµÖÖÔŸÖ †Ö¯Ö»Öß †ÖÙ£ÖÛú ÃÖÖ´ÖÖ×•ÖÛú ¾Ö ¿ÖÖ×¸ü¸üßÛú ˆ®®ÖŸÖß ÆüÖêÞÖê
†¿ÖŒµÖ †ÖÆêü.
4.2.1 †ÖÆüÖ¸ü : ¾µÖÖÜµÖÖ, ÝÖ¸ü•Ö ¾Ö ´ÖÆüŸ¾Ö.
'' ˆ¤ü¸ü ³Ö¸üÞÖê ®ÖÖêÆêü •ÖÖ×ÞÖ•Öê µÖ–Ö Ûú´ÖÔ '' µÖÖ µÖãŒŸÖß ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê µÖ–Ö †Ö×ÞÖ Ûú´ÖÔ µÖÖÓ“µÖÖ¯Öãœêü
†ÖÆüÖ¸üÖ»ÖÖ ÃÖ´Ö•ÖÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü. ŸÖ¸ü ÛúÖÆüß ×šüÛúÖÞÖß †ÃÖê ÃÖÖÓÝÖÞµÖÖŸÖ †ÖÆêü Ûúß. '' †®®Ö´ÖµÖ:
¯ÖÏÖÞÖ: ¯ÖÏÖÞÖµÖ´Ö: ¯Ö¸üÖÛÎú´Ö: '' ´ÆüÞÖ•Öê †®®ÖÖ“Öê ÃÖê¾Ö“Ö Ûêú»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ŸµÖÖÓ“Öê ÜÖæ¯Ö “Ö¾ÖÔÞÖ Ûêú»µÖÖ´Öãôêû
†®®ÖÖŸÖß»Ö ×¾Ö•ÖêÃÖÖ¸üÜÖß ¿ÖŒŸÖß ´ÖÖêÛúôûß Ûêú»Öß •ÖÖŸÖê. ¾Ö ŸµÖÖ ¿ÖŒŸÖß“Öê ¿ÖÖêÂÖÞÖ ¿Ö¸üß¸üÖÛú›æü®Ö ÆüÖêŸÖê ¾Ö ŸÖê
—ÖÖ»Öê ¿ÖÖêÂÖ®Ö ´ÆüÞÖ•Öê †Ö¯Ö»µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ¯ÖÏÖÞÖ ÆüÖêµÖ. µÖÖ¾Öºþ®Ö †ÃÖê Ã¯ÖÂ™ü ÆüÖêŸÖê Ûúß †®®ÖÖ´Öãôêû ¯ÖÏÖÞÖ
†ÖÆêü. ¯ÖÏÖÞÖÖ´Öãôêû ¯Ö¸üÖÛÎú´Ö †ÖÆêü. ÜÖêôûÖ“µÖÖ ¥üÂ™üß®Öê ˆ•ÖÖÔ ÆüÖ †ŸµÖÓŸÖ †Ö¾Ö¿µÖÛú ‘Ö™üÛú †ÖÆêü. ×¾Ö×¾Ö¬Ö
¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß Ûú¸üßŸÖ †ÃÖŸÖÖÓ®ÖÖ ˆ•ÖÖÔ Æüß †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖŸÖê ¾Ö †¿Öß ˆ•ÖÖÔ Æüß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ †®®ÖÖŸÖ®Ö
Ûêú»µÖÖ •ÖÖŸÖê.
†ÖÆüÖ¸ü :
´ÖÖ®Ö¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÝÖÞµÖÖÃÖÖšüß ±úŒŸÖ ŸÖß®Ö ÝÖÖêÂ™üà“Öß †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖŸÖê. Æü¾ÖÖ, ¯ÖÖÞÖß, †Ö×ÞÖ †®®Ö.
†ÖÆüÖ¸ü †Ö×ÞÖ †Ö¸üÖêÝµÖ, †ÖÆüÖ¸ü †Ö×ÞÖ ¸üÖêÝÖ µÖÖÓ“ÖÖ †ŸµÖÓŸÖ ×®ÖÛú™ü“ÖÖ ¾Ö ‘Ö×®ÖÂ™ü †ÃÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †ÖÆêü.
†Ö¸üÖêÝµÖ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü †Ö¸üÖêÝµÖ ÆüÖ •Öß¾Ö®ÖÖ“ÖÖ †Ö×ÞÖ †ÖÆüÖ¸ü ÆüÖ †Ö¸üÖêÝµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÖµÖÖ †ÖÆêü. ´ÆüÞÖ•Öê
†ÖÆüÖ¸ü“Ö †Ö¸üÖêÝµÖ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü †Ö¸üÖêÝµÖ ŸÖ¸üß ÛúÖêšæü®Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêÞÖÖ¸ü? †®®Ö Æêü µÖÖêÝµÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ, µÖÖêÝµÖ
¯Ö¬¤üŸÖß®Öê ¾Ö µÖÖêÝµÖ ¯Ö¬¤üŸÖß®Öê ¾Ö µÖÖêÝµÖ ¾Öêôûß ‘ÖêŸÖ»µÖÖÃÖ ÃÖ¾ÖÔ ¾µÖÖ¬Öß ÃÖÆü•Ö ™üÖôûŸÖÖ µÖêŸÖÖŸÖ. ´ÆüÞÖæ®Ö
†ÖÆüÖ¸ü ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ? ŸÖÖê ÛúÖ ‘µÖÖ¾ÖÖ »ÖÖÝÖŸÖÖê ? ×ÛúŸÖß, Ûêú¾ÆüÖ ¾Ö ÛúÃÖÖ ‘µÖÖ¾ÖÖ ? †Ö•ÖÖ¸ü¯ÖÞÖÖŸÖ
ØÛú¾ÖÖ ¸üÖêÝÖÖÓ´Ö¬µÖê ÛúÖêÞÖŸÖÖ †ÖÆüÖ¸ü ‘µÖÖ¾ÖÖ Æêü ¿ÖÖÃ¡ÖßµÖ ¥üÂ™üßÛúÖêÞÖÖŸÖæ®Ö ´ÖÖ×ÆüŸÖ †ÃÖÞÖê ÝÖ¸ü•Öê“Öê †ÃÖŸÖê.
'' µÖãŒŸÖ †ÖÆüÖ¸ü - ×¾ÖÆüÖ¸üÃµÖ, µÖãŒŸÖ “ÖêÂ™ü¿µÖ Ûú´ÖÔÃÖã…
µÖãŒŸÖ Ã¾Ö¯®ÖÖ ¾Ö ²ÖÖê¬ÖÃµÖ µÖÖêÝÖÖê ³Ö¾ÖŸÖß ¤ãü:ÜÖã: ……''
´ÆüÞÖ•Öê µÖãŒŸÖ †ÖÆüÖ¸ü, ×¾ÖÆüÖ¸ü, Ûú´ÖÔ ØÛú¾ÖÖ ÛúÖµÖÔ Ûú¸üßŸÖ †ÃÖŸÖÖÓ®ÖÖ µÖÖêÝµÖ ŸÖÖê ¥üÂ™üßÛúÖêÞÖ µÖÖêÝµÖ
ŸÖß ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ¾Ö ÛúÖ´Ö Ûú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖÓ®ÖÖ •ÖÖê ÃÖ•ÖÝÖ †ÃÖŸÖÖê, ¿ÖÖ µÖÖêÝµÖÖ»ÖÖ ¤ãü:ÜÖ Ã¯Ö¿ÖÔ Ûúºþ ¿ÖÛúŸÖ.
100
®ÖÖÆüß. ´Ö®ÖãÂµÖ †ÖÆüÖ¸üÖ“Öê ÃÖê¾Ö®Ö Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ ŸÖÖê Ã¾ÖÖ¤üÖ»ÖÖ“Ö ´ÖÆüŸ¾Ö ¤êüŸÖÖê. ŸÖÖê •ÖÝÖÞµÖÖÃÖÖšüß ÜÖÖÞµÖÖ¯ÖêõÖÖ
ÜÖÖÞµÖÖÃÖÖšüß •ÖÝÖŸÖ †ÖÆêü. ÜÖÖÞÖê †Ö×ÞÖ ŸÖê Æüß ÛúÖÆüßÆüß, Ûêú¾ÆüÖÆüß ¾Ö ×ÛúŸÖßÆüß ÜÖÖÞÖê ÆüÖ ŸµÖÖ“ÖÖ Ã¾Ö³ÖÖ¾Ö
²Ö®Öã »ÖÖÝÖ»ÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ´Öãôêû ´Ö®ÖãÂµÖÖ»ÖÖ ¸üÖêÝÖÖ®Öê ¾Ö ¾µÖÖ¬Öß®Öê ¾Ö ¾µÖÖ¬Öß®Öê ®ÖêÆü´Öß ÝÖÏÖÃÖ»Öê»Öê ×¤üÃÖæ®Ö µÖêŸÖê.
´ÖÖ®Ö¾Öß ¿Ö¸üß¸ü Æêü ¯ÖÓ“Ö ´ÖÆüÖ³ÖæŸÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ²Ö®Ö»Öê»Öê †ÖÆêü 1) †Ö¯Ö, 2) ŸÖê•Ö, 3) ¾ÖÖµÖæ, 4) †ÖÛúÖ¿Ö,
5) ¯Öé£¾Öß µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ‘Ö™üÛúÖÓ“Öê ¯Öé£Ö:Ûú¸üÞÖ Ûêú»Öê Ûúß ŸµÖÖ´Ö¬µÖê ®ÖÖµÖ™ÒüÖê•Ö®Ö, †ÖòŒÃÖß•Ö®Ö, ÆüÖµÖ›ÒüÖê•Ö®Ö,
ÛúÖ²ÖÔ®Ö †Ö×ÞÖ ×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôêû õÖÖ¸ü (»ÖÖêÆü, Ûòú»¿Öß†´Ö, ±úÖòÃ±ú¸üÃÖ) ‡ŸµÖÖ¤üß ×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôêû †ÖÆüÖ¸üÖ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö
ÛúôûŸÖê.
1) ¤îü®ÖÓ×¤ü®Ö ÛúÖµÖÖÔÃÖÖšüß ˆ•ÖÖÔ ŸÖµÖÖ¸ü Ûú¸üÞÖê.
2) •Öß¾Ö®ÖÖŸÖß»Ö ˆ§ßÂ™ü ¯Ö×¸ü¯ÖæÞÖÔ Ûú¸üÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ Ûú¸üÞÖê.
3) ¸üÖêÝÖ ¯ÖÏ×ŸÖ²ÖÓ¬ÖÛú ¿ÖŒŸÖß“Öß ×®ÖÙ´ÖŸÖß ¾Ö ÃÖÓ¾Ö¬ÖÔ®Ö Ûú¸üÞÖê.
4) ˆŸÃÖ•ÖÔ®Ö ×ÛÎúµÖÖ ÃÖã»Ö³ÃÖ Ûú¸üÞÖê.
5) ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß ¾ÖÖœü Ûú¸üÞÖê.
6) ¸üŒŸÖÖŸÖß»Ö ¯Öß. ‹“Ö. “Öê ¸üõÖÞÖ Ûú¸üÞÖê.
7) ®Ö¾Öß®Ö ¯Öê¿Öà“Öß ×®ÖÙ´ÖŸÖß Ûú¸üÞÖê.
8) ×¾ÖªãŸÖ “ÖÓ²ÖÛúßµÖ »ÖÆü¸üà“Öß ×®ÖÙ´ÖŸÖ Ûú¸üÞÖê.
†ÖÆüÖ¸ü †Ö×ÞÖ •Öß¾Ö®Ö µÖÖÓ“ÖÖ †×ŸÖ¿ÖµÖ •Ö¾Öôû“ÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †ÖÆêü. •µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê Æü¾Öê ×¿Ö¾ÖÖµÖ ¾µÖŒŸÖß
•Öß¾ÖÓŸÖ ¸üÖÆæü ¿ÖÛúŸÖ ®ÖÖÆüß. ŸµÖÖ“Ö ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê †ÖÆüÖ¸üÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ¾µÖŒŸÖß •Öß¾ÖÓŸÖ ¸üÖÆæü ¿ÖÛúŸÖ ®ÖÖÆüß. ¾Ö
ÛúÖµÖÔ ÃÖã¬¤üÖ Ûúºþ ¿ÖÛúŸÖ ®ÖÖÆüß.
†ÖÆüÖ¸üÖŸÖß»Ö ‘Ö™üÛú :
†ÖÆüÖ¸ü †Ö×ÞÖ †Ö¸üÖêÝµÖ, †ÖÆüÖ¸ü †Ö×ÞÖ ¾µÖÖ¬Öß †Ö¯Ö»µÖÖ †Ö¸üÖêÝµÖÖÃÖÖšüß ÛúÖêÞÖŸÖÖ †ÖÆüÖ¸ü
×ÆüŸÖÖ¾ÖÆü †ÖÆêü Æêü ´ÖÖ×ÆüŸÖ †ÃÖÞÖê ÝÖ¸ü•Öê“Öê †ÖÆêü. ³ÖãÛú ÆüÖ ¸üÖêÝÖ †ÖÆêü †Ö×ÞÖ †®®Ö Æêü ŸµÖÖ“Öê †ÖîÂÖ¬Ö
†ÖÆêü. †®®Ö ÜÖÖŸÖÖÓ®ÖÖ ×•Ö³Öê»ÖÖ ÛúÖµÖ †Ö¾Ö›üŸÖê µÖÖ¯ÖêõÖÖ •Öšü¸üÖ»ÖÖ ÛúÖµÖ µÖÖêÝµÖ †ÖÆêü. µÖÖ“Öê ³ÖÖ®Ö šêü¾Öê
¯ÖÖ×Æü•Öê. ¾µÖŒŸÖß“µÖÖ †ÖµÖãÂµÖÖŸÖ †®®ÖÖ“ÖÖ •Ö¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü Ûêú»ÖÖ ŸÖ¸ü †®®Ö ŸÖÖ¸üß, †®®Ö ´ÖÖ¸üß, †®®Ö ®ÖÖ®ÖÖ
×¾ÖÛúÖ¸üß †¿ÖÖ Ã¾Öºþ¯ÖÖ“Öê †ÖÆêü.
101
¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖÞÖÖ·µÖÖ ‘Ö™üÛúÖÓ“Öê ¯ÖÏÛúÖ¸ü ¯ÖÏÖ´ÖãÜµÖÖ®Öê ÃÖÆüÖ †ÖÆêüŸÖ.
1) Ûú²ÖÖì¤üÛêú 2) ×Ã®ÖÝ¤ü ¯Ö¤üÖ£ÖÔ 3) ¯ÖÏ×£Ö®Öê 4) •Öß¾Ö®ÖÃÖŸ¾Ö 5) õÖÖ¸ü ØÛú¾ÖÖ »Ö¾ÖÞÖê 6) ¯ÖÖÞÖß
µÖÖ´Ö¬µÖê ¯Ö×Æü»µÖÖ ŸÖß®Ö ‘Ö™üÛúÖÓ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö •¾Ö»Ö®Ö †®®Ö µÖÖ ÃÖ¤ü¸üÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ¸üÖÃÖÖµÖ®ÖßÛú
¥üÂ™üµÖÖ µÖÖÓ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÃÖë¦üßµÖ ¸üÖÃÖÖµÖ®ÖßÛú ¿ÖÖÜÖêŸÖ Ûú¸üŸÖÖŸÖ. •Öß¾Ö®Ö ÃÖŸ¾Ö Æêü ÃÖë¦üßµÖ ÃÖÓµÖãÝÖê †ÖÆêüŸÖ ¾Ö
ŸÖß †ÖòŒÃÖß›üßÛú¸üÞÖÖ»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ Ûú¸üŸÖÖŸÖ. ¯ÖÞÖ õÖÖ¸ü †Ö×ÞÖ ¯ÖÖÞÖß µÖÖÓ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ×®ÖØ¸ü¦üßµÖ ¸üÖÃÖÖµÖ®ÖßÛú
¿ÖÖÜÖêŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. †®®ÖÖŸÖß»Ö ÛúÖêÞÖŸÖß ÃÖŸ¾Öê ×ÛúŸÖß ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ ÊÖ“Öê ´ÖÖê•Ö´ÖÖ¯Ö Ûú¸üÞµÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏ´ÖãÜÖ
¤üÖê®Ö ¯Ö¬¤üŸÖß †ÖÆêüŸÖ.
1. ¸üÖÃÖÖµÖ×®ÖÛú ¯Ö¬¤üŸÖ µÖÖŸÖ ˆÂÞÖŸÖê“µÖÖ ÃÖÖÊÖ®Öê ²ÖÖÂ¯Öß³Ö¾Ö®Ö Ûúºþ®Ö µÖÖÓ“Öê ´ÖÖê•Ö´ÖÖ¯Ö Ûú¸üŸÖÖŸÖ.
2. •Öß¾Ö¿ÖÖÃ¡ÖßµÖ ¯Ö¬¤üŸÖ µÖÖŸÖ ¯ÖÏÖ´ÖãÜµÖÖ®Öê ¯ÖÏµÖÖêÝÖ ¿ÖÖôêûŸÖ ¯ÖÏÖÞµÖÖÓ®ÖÖ ×¾Ö×¿ÖÂšü †®®ÖÖ“ÖÖ ¯Öã¸ü¾ÖšüÖ Ûúºþ®Ö ŸµÖÖ“Öê
ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö®Ö Ûú¸üŸÖÖŸÖ.
Ûòú»Ö¸üß•Ö (ˆÂ´ÖÖÓÛú) µÖÖÓ“Öê ´ÖÖê•Ö´ÖÖ¯Ö :
¾µÖŒŸÖß †ÃÖÖê ØÛú¾ÖÖ ¯ÖÏÖÞÖß µÖÖÓ“µÖÖ •Öß¾Ö®ÖÛúÖµÖÖÔÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖ»Öê»µÖÖ ÛúÖµÖÔ¿ÖŒŸÖß“ÖÖ
ˆÝÖ´Ö ÃÖãµÖÔ¿ÖŒŸÖß´Ö¬µÖê †ÖÆêü. †¿ÖÖ Ã¾Öºþ¯ÖÖ“Öß ¿ÖŒŸÖß ÃÖãµÖÖÔ¯ÖÖÃÖæ®Ö ×´Öôû×¾ÖÞÖê ¾Ö ŸÖß ÃÖÖšü×¾ÖÞÖê
´ÖÖ®Ö¾ÖÖ»ÖÖ ØÛú¾ÖÖ ¯ÖÏÖÞµÖÖ»ÖÖ ¿ÖŒµÖ ®ÖÖÆüß. ÃÖæµÖÖÔ¯ÖÖÃÖæ®Ö ×´ÖôûÞÖÖ·µÖÖ ˆÂÞÖŸÖê“Öê ºþ¯ÖÖÓŸÖ¸ü ÃÖã¯ŸÖ ¸üÖÃÖÖµÖ®ÖßÛú
¿ÖŒŸÖßŸÖ ¾Ö®ÖÃ¯ÖŸÖß Ûú¸üŸÖÖŸÖ. ¾Ö®ÖÃ¯ÖŸÖß´Ö¬µÖê Æüß ¿ÖŒŸÖß Ûú²ÖÖì¤üÛúÖÓ“µÖÖ Ã¾Öºþ¯ÖÖŸÖ ¾Ö ¯ÖÏÖÞµÖÖÓŸÖ “Ö¸ü²Öß“µÖÖ
Ã¾Öºþ¯ÖÖŸÖ ÃÖÖšü¾Ö»Öê»Öß †ÃÖŸÖê.
ˆÂ´ÖÖÓÛú Æêü ˆÂÞÖŸÖÖ ´ÖÖ¯Ö®ÖÖ“Öê ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö †ÖÆêü •µÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê »ÖÖÓ²Öß, ºÓþ¤üß, ¾Ö•Ö®Ö ÊÖÓ®ÖÖ
´ÖÖê•ÖÞµÖÖÃÖÖšüß ¯Ö×¸ü´ÖÖÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ“Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ˆÂÞÖ ŸÖÖ¯Ö´ÖÖ®ÖÖÃÖÖšüß ÃÖã¬¤üÖ ¯Ö×¸ü´ÖÖÞÖ †ÃÖÞÖê
†Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ“Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ˆÂÞÖ ŸÖÖ¯Ö´ÖÖ®ÖÖÃÖÖšüß ÃÖã¬¤üÖ ¯Ö×¸ü´ÖÖÞÖ †ÃÖÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü.
ˆÂ´ÖÖÓÛú ´ÆüÞÖ•Öê 1 ×Ûú»ÖÖê ÝÖÏÖò´Ö ¯ÖÖÞµÖÖ“Öê ŸÖÖ¯Ö´ÖÖ®Ö 1 †Ó¿Ö ±òú¸ü®ÖÆüÖ‡™ü ®Öê ¾ÖÖœü×¾ÖÞµÖÖÃÖÖšüß »ÖÖÝÖÞÖÖ¸üß
ˆÂÞÖŸÖÖ Ûòú»Ö¸üß•Ö ´ÖÖê•Ö´ÖÖ¯Ö Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ¾ÖÖ¯Ö¸üÞÖÖ·µÖÖ µÖÓ¡ÖÖ»Ö Ûòú»Ö¸üß ×´Ö™ü¸ü †ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. ØÛú¾ÖÖ
•¾Ö»Ö®Ö ´Öã»µÖ´ÖÖ¯ÖÛú †ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
102
†™ü¸ü¾ÖÖò™ü¸ü µÖÖ ¿ÖÖÃ¡Ö–ÖÖ®Öê ¯ÖÏµÖÖêÝÖÖ«üÖ¸êü ×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôûµÖÖ †ÖÆüÖ¸ü ÃÖŸ¾ÖÖ ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ ×´ÖôûÞÖÖ¸üß
ˆ•ÖÖÔ •¾Ö»Ö®Ö ´Öã»µÖê ÃÖã“Ö×¾Ö»Öß †ÖÆêüŸÖ.
Ûú²ÖÖì¤üÛêú 1 ÝÖÏÖ´Ö»ÖÖ 4 ˆÂ´ÖÖÓÛú
¯ÖÏ×£Ö®Öê 1 ÝÖÏÖ´Ö»ÖÖ 4 ˆÂ´ÖÖÓÛú
×Ã®ÖÝ¬Ö ¯Ö¤üÖ£ÖÔ 1 ÝÖÏÖ´Ö»ÖÖ 4 ˆÂ´ÖÖÓÛú
‹Ûú ×»Ö™ü¸ü ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ ‘ÖêÞµÖÖÃÖÖšüß ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ: 4.825 ˆÂ´ÖÖÓÛú »ÖÖÝÖŸÖÖŸÖ ¾Ö —ÖÖê¯Ö»Öê»µÖÖ ¾µÖŒŸÖß¯ÖêõÖÖ
Ã¾ÖÃ£Ö ¯Ö›ãü®Ö †ÃÖ»Öê»µÖÖ ¾µÖŒŸÖß»ÖÖ 10 ™üŒÛêú ˆÂ´ÖÖÓÛú •ÖÖÃŸÖ »ÖÖÝÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê.
1) Ûú²ÖÖì¤üÛêú :-
µÖÖ´Ö¬µÖê ÃÖÖÜÖ¸ü, ×¯ÖÂ™ü´ÖµÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÔ, ŸÖÓŸÖæ´ÖµÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÔ µÖÖÓ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÆüÖêŸÖÖê. •Öê ¯ÖÏÖ´ÖãÜµÖÖ®Öê ±úôêû,
¬ÖÖ®µÖê, ³ÖÖ•µÖÖ ¾Ö ÛúÖÆüß ¤ãüÝ¬Ö•Ö®µÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÖÕ´Ö¬µÖê †ÖœüôûŸÖÖŸÖ. Ûú²ÖÖì¤üÛêú Æêü ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ‰ú•Öì“ÖÖ ¯ÖÏ´ÖãÜÖ
Ã¡ÖÖŸÖê †ÃÖ»µÖÖ´Öãôêû †Ö¯ÖÞÖ ¤îü®ÖÓ×¤ü®Ö •Öß¾Ö®ÖÖŸÖ ŸµÖÖÓ“ÖÖ ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ Ûú¸üŸÖÖê. ¯Ö¸ÓüŸÖã ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ Ûêú»Öê»µÖÖ
†®®Ö¯Ö¤üÖ£ÖÖÕ´Ö¬µÖê Ûú²ÖÖì¤üÛ ÖÓ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ ¾ÖÖœüŸÖê. µÖÖ´Öãôêû †¿ÖÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÖÕ“µÖÖ ÃÖê¾Ö®ÖÖ®Öê ¾Ö•Ö®Ö ¾ÖÖœæü ¿ÖÛúŸÖê.
Ûú²ÖÖì¤üÛ ÖÓ“µÖÖ ´ÖãÜµÖ Ã¡ÖÖêŸÖÖÓ´Ö¬µÖê ¯Öãœüß»Ö ¯Ö¤üÖ£ÖÖÕ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÆüÖêŸÖÖê. •¾ÖÖ¸üß, ®ÖÖ“ÖÞÖß, ŸÖÖÓ¤æüôû, ÝÖ¾ÆüÖ“Öê
¯Ößšü, Æü¸ü³Ö¸üÖ, ´ÖæÝÖ, ¸üÖ•Ö´ÖÖ, •Ö¤üÖÔôæû, ÜÖ•Öæ¸ü, ´Ö¬Ö, ÝÖæôû, ÃÖÖÜÖ¸, ²ÖÎê›ü, ×´ÖšüÖ‡Ô, Ûêúôûß, †Ó•Öß¸ü, ÛúÖ•Öæ,
²Ö™üÖ™êü, ¸üŸÖÖôêû, ²Öß™ü, ÃÖÓ¡Öß, ÃÖ±ú¸ü“ÖÓ¤ü ‡ŸµÖÖ¤üß µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ Ûú´Öß ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ Ûú²ÖÖì¤üÛêú †ÃÖ»Öê»Öê ¯Ö¤üÖ£ÖÔ
¯Öãœüß»Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê : ¯ÖÖ»ÖÛú, ¤ãü¬Öß ³ÖÖê¯ÖôûÖ, ÛúÖÛú›üß, ¯Ö›ü¾Öôû, †Ó•Öß¸ü, Ã™ÒüÖò²Öê¸üß, ÝÖÖ‡Ô“Öê ¤æü¬Ö, ŸÖÖÛú,
±ãú»ÖÛúÖê²Öß, ³Öë›üß, ×Æü¸ü¾Öê ™üÖê´Öò™üÖê, ÜÖ¸ü²Öæ•Ö, ´ÖÖÃÖê, ¤üÆüß ‡ŸµÖÖ¤üß.
Ûú²ÖÖì¤üÛúÖÓ“Öê ´ÖãÜµÖ ÛúÖµÖÔ ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ ‰ú•Öì“ÖÖ ¯Öã¸üÖ¾ÖšüÖ Ûú¸üÞÖê Æêü †ÖÆêü. Æüß ‰ú•ÖÖÔ Ûú²ÖÖì¤üÛúÖÓ“Öê
ºþ¯ÖÖÓŸÖ¸ü ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ÝÖê»µÖÖ¾Ö¸ü ÆüÖêÞÖÖ·µÖÖ ÃÖÖÜÖ¸êüŸÖæ®Ö ×´ÖôûŸÖê. Æüß ÃÖÖÜÖ¸ü ¯ÖÖ“Ö®ÖÃÖÓÃ£Öê«üÖ¸êü ¿ÖÖêÂÖ»Öß •ÖÖ‰ú®Ö
¯Öãœêü ¸üŒŸÖÖŸÖ ×´ÖÃÖôûŸÖê ¾Ö ¸üŒŸÖÖ«üÖ¸êü µÖÖ ÃÖÖÜÖ¸êü“ÖÖ ¯Öã¸ü¾ÖšüÖ Ã®ÖÖµÖæ ¾Ö ¯Öê¿Öà®ÖÖ ‰ú•ÖìÃÖÖšüß Ûêú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.
µÖÖ“Ö¯ÖÏÛúÖ¸êü ´Öë¤æü»ÖÖÆüß ‰ú•ÖÖÔ ¯Öã¸ü¾Ö»Öß •ÖÖŸÖê. Ûú²ÖÖì¤üÛúÖÓ“µÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖÖÓ´Ö¬µÖê ¯ÖÏ×£Ö®ÖÖÓ“Öê ×¾Ö‘Ö™ü®Ö £ÖÖÓ²Ö¾ÖÞÖê
ÆüÖ¤êüÜÖß»Ö ‹Ûú ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ †ÖÆêü. •Öê¾ÆüÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ Ûú²ÖÖì¤üÛúÖÓ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ Ûú´Öß †ÃÖŸÖê ŸÖê¾ÆüÖ ¿Ö¸üß¸ü ‰ú•ÖìÃÖÖšüß
¯ÖÏ×£Ö®ÖÖÓ“Öê ×¾Ö‘Ö™ü®Ö Ûú¸üŸÖê. µÖÖ´Öãôêû ¯ÖÏ×£Ö®ÖÖÓ“Öß ´ÖãÜµÖ ÛúÖµÖì ˆ¤üÖ. Ã®ÖÖµÖæÓ“Öê †ÖÛãÓú“Ö®Ö, ´ÖÖÓÃÖ¯Öê¿Öà“Öê ÃÖÓ‘Ö™ü®Ö
‡ŸµÖÖ¤üà´Ö¬µÖê ¾µÖŸµÖµÖ µÖêŸÖÖê.
103
2) ×Ã®ÖÝ¬Ö ¯Ö¤üÖ£ÖÔ :-
‡ŸÖ¸ü ¯ÖÖêÂÖÛú ŸÖ¢¾ÖÖÓ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê“Ö †ÖÆüÖ¸üÖ´Ö¬µÖê ×Ã®ÖÝ¬Öê“Öß †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖŸÖÖŸÖ. µÖÖŸÖß»Ö ÛúÖÆüß
†ÖÆüÖ¸üÖŸÖæ®Ö ‘ÖêÞÖê †×®Ö¾ÖÖµÖÔ †ÃÖŸÖê. ˆ¤üÖ. †Öê´ÖêÝÖÖ-3 ¾Ö †Öê´ÖêÝÖÖ-6, ŸÖ¸ü ÛúÖÆüß †Ö¯ÖÞÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ
×®Ö´ÖÖÔÞÖ Ûúºþ ¿ÖÛúŸÖÖê ˆ¤üÖ. †Öê´ÖêÝÖÖ-1.
¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö Ûú²ÖÖì¤üÛúÖÓ“ÖÖ ¯Öã¸ü¾ÖšüÖ Ûú´Öß —ÖÖ»µÖÖÃÖ ‰ú•ÖÖÔ ¤êüÞµÖÖ“Öê ÛúÖ´Ö ×Ã®ÖÝ¬ÖÖÓÛú›êü µÖêŸÖê.
´ÆüÞÖ•Öê ×Ã®ÖÝ¬Öê ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ‰ú•Öì“ÖÖ ¤ãüµµÖ´Ö Ã¡ÖÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. '†', '›ü', '‡Ô' †Ö×ÞÖ 'Ûú' •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Öê
×Ã®ÖÝ¬ÖÖÓ´Ö¬µÖê ×´ÖÃÖôæû®Ö“Ö †Ö¯Ö»Öê ÛúÖµÖÔ Ûúºþ ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ.
×Ã®ÖÝ¬ÖÖÓ“µÖÖ ´ÖãÜµÖ Ã¡ÖÖêŸÖÖÓ´Ö¬µÖê ŸÖê»Ö, ŸÖæ¯Ö, »ÖÖêÞÖß, ²Ö™ü¸ü, ÃÖãÛúÖ´Öê¾ÖÖ, ´ÖÖÓÃÖ, ÛÎúß´Ö, “Öß—Ö, †Ó›üß,
¤æü¬Ö ¾Ö ¤æüÝ¬Ö•Ö®µÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÔ ‡ŸµÖÖ¤üß. µÖÖ“Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê †Ö¯Ö»µÖÖ ¸üÖê•Ö“µÖÖ †ÖÆüÖ¸üÖŸÖ »ÖÖêÆü, Ûòú×»¿ÖµÖ´Ö,
¯ÖÖê™òü×¿ÖµÖ´Ö, ´ÖòÝ®Öê×¿Ö¾Ö´Ö ¾Ö ×¾Ö×¾Ö¬Ö •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾ÖÖ“ÖÖ ŸÖÃÖê“Ö ŸÖÓŸÖæ´ÖµÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÖÕ“ÖÖ ÃÖÆü³ÖÖÝÖ Æü¾ÖÖ. ¯ÖÏŸµÖêÛú
‘Ö™üÛú ÆüÖ µÖÖêÝµÖ ´ÖÖ¡ÖêŸÖ“Ö •ÖÖÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. ŸµÖÖ“Öß Ûú´ÖŸÖ¸üŸÖÖ —ÖÖ»µÖÖÃÖ ¾µÖÖ¬Öß ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
ŸµÖÖ“Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê †×ŸÖµÖÖêÝÖ —ÖÖ»µÖÖÃÖÆüß ¾µÖÖ¬Öß ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
3) ¯ÖÏ×£Ö®Öê :-
¯ÖÏ×£Ö®Öê Æüß ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö •Ö›üÞÖ‘Ö›üÞÖß“ÖÖ ÃÖÖ“ÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ¯Öê¿Öà®ÖÖ ‡•ÖÖ —ÖÖ»µÖÖÃÖ ŸµÖÖÓ®ÖÖ
®Öß™ü Ûú¸üÞÖê ¾Ö ®Ö¾Öß®Ö ¯Öê¿Öß ×®Ö´ÖÖÔÞÖ Ûú¸üÞµÖÖ“Öê ÛúÖ´Ö ¯ÖÏ×£Ö®Öê Ûú¸üŸÖÖŸÖ. µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ »ÖÆüÖ®Ö ´Öã»Öê ¾Ö
ÝÖ³ÖÔ¾ÖŸÖß ´Ö×Æü»ÖÖÓ´Ö¬µÖê ¾ÖÖœü ¾Ö ×¾ÖÛúÖÃÖÖÃÖÖšüßÆüß ¯ÖÏ×£Ö®Öê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ´ÖãÜµÖŸÖ: Ã®ÖÖµÖæÓ“µÖÖ ÃÖÓ‘Ö™ü®Ö
¾Ö ÛúÖµÖÖÔ´Ö¬µÖê ¯ÖÏ×£Ö®ÖÖÓ“Öß ´ÖãÜµÖ ³Öæ×´ÖÛúÖ †ÃÖŸÖê. ¯ÖÏ×£Ö®ÖÖÓ“µÖÖ ´ÖãÜµÖ Ã¡ÖÖêŸÖÖÓ´Ö¬µÖê ¯Öãœüß»Ö ¯Ö¤üÖ£ÖÖÕ“ÖÖ
ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÆüÖêŸÖÖê: ¤æü¬Ö ¾Ö ¤æüÝ¬Ö•Ö®µÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÔ, ´ÖÖÓÃÖ, ´ÖÖÃÖê, “Öß—Ö, ¯Ö®Öß¸ü, ÃÖÖêµÖÖ²Öß®Ö, ›üÖôûß ‡ŸµÖÖ¤üß.
•µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¯ÖÏ×£Ö®ÖÖÓ“µÖÖ Ûú´ÖŸÖ¸üŸÖê´Öãôêû ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ ¾ÖÖœüß¾Ö¸ü ¤ãüÂ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê. ŸµÖÖ“Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê
•ÖÖÃŸÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ¯ÖÏ×£Ö®ÖÖÓ“Öê ÃÖê¾Ö®Ö Ûêú»µÖÖ®ÖêÆüß ¯Öãœüß»Ö ¤ãüÂ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ:
1) ×Ûú›ü®Öß ÜÖ¸üÖ²Ö ÆüÖêÞÖê.
2) ÆüÖ›üÖŸÖß»Ö ÜÖ×®Ö•Öê Ûú´Öß ÆüÖêÞÖê.
3) †ÖŸÖ›üµÖÖÓ“ÖÖ ÛúÛÔú¸üÖêÝÖ ‡ŸµÖÖ¤üß.
104
4) •Öß¾Ö®ÖÃÖŸ¾Öê :-
†ÖÆüÖ¸ü †Ö×ÞÖ †Ö¸üÖêÝµÖÖ“µÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Öß ÝÖê»µÖÖ †®ÖêÛú ¿ÖŸÖÛúÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö®ÖÖ“Öê ÛúÖµÖÔ “ÖÖ»Öæ †ÖÆêü.
†ÖÆüÖ¸üÖ´Öãôêû ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¸üÖêÝÖÖÓ¾Ö¸ü ˆ¯Ö“ÖÖ¸ü Ûú¸üÞµÖÖŸÖ µÖêŸÖ †ÖÆêü. ¯Öæ¾Öá“Ö ÛúÖôûß ¯ÖÏ×£Ö®Öê Ûú²ÖÖì¤üÛêú, “Ö¸ü²Öß,
õÖÖ¸ü †Ö×ÞÖ ¯ÖÖÞÖß ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ †¿ÖÖ †ÖÆüÖ¸üÖ»ÖÖ ÃÖã¥üœü †Ö¸üÖêÝµÖ ×™üÛú×¾ÖÞµÖÖÃÖÖšüß ÃÖÖ£ÖÔ
ÃÖ´Ö•Ö»µÖÖ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê.
1897 ÃÖÖ»Öß ›ü“Ö ¿ÖÖÃ¡Ö–Ö ›üÖò. ÃÖß. ‹×•ÖÛú´Ö®ÖË µÖÖÓ®Öß '²Öß' •Öß¾Ö®ÖÃŸÖÖ¾ÖÖ“ÖÖ ¿ÖÖê¬Ö »ÖÖ¾Ö»ÖÖ
ŸµÖÖŸÖæ®Ö †ÖÆüÖ¸üÖŸÖ ‹ÛúÖ ÃÖŸ¾ÖÖ“Öß ³Ö¸ü ¯Ö›ü»Öß ¾Ö ŸµÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü †®®Ö¯Ö¤üÖ£ÖÖÔ“µÖÖ ¿ÖÖê¬ÖÖ»ÖÖ •ÖÖê¸üÖ®Öê ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ —
ÖÖ»Öß ¾Ö •Öß¾Ö®ÖÃÖŸ¾ÖÖ“µÖÖ –ÖÖ®ÖÖŸÖ —Ö¯ÖÖ™üµÖÖ®Öê ³Ö¸ü ¯Ö›üŸÖ ÝÖê»Öß. †ÖŸÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôûµÖÖ ¯ÖÓ¬Ö¸üÖ
•Öß¾Ö®ÖÃÖŸ¾ÖÖÓ“ÖÖ ¿ÖÖê¬Ö »ÖÖÝÖ»ÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ“Öê ´ÖãÜµÖ ¤üÖê®Ö ³ÖÖÝÖ ¯Ö›üŸÖÖŸÖ. ŸÖê ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÖÞµÖÖŸÖ
×¾Ö¸ü‘ÖôûÞÖÖ¸üß ¾Ö “Ö¸ü²ÖßŸÖ ×¾Ö¸ü‘ÖôûÞÖÖ¸üß •Öß¾Ö®ÖÃÖŸ¾Öê, Æêü ÃÖ¾ÖÔ •Öß¾Ö®ÖÃÖŸ¾Ö ×®ÖÃÖÝÖÔ ×®ÖÙ´ÖŸÖ ±úôêû, ±ãú»Öê,
³ÖÖ•ÖµÖ, ¬ÖÖ®µÖê, ¤ãü¬Ö ¾Ö ÃÖãµÖÔ¯ÖÏÛúÖ¿ÖÖ“µÖÖ ÃÖÖÊÖ®Öê ×´ÖôûŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
“Ö¸ü²ÖßŸÖ ×¾Ö¸ü‘ÖôûÞÖÖ¸üß •Öß¾Ö®ÖÃÖŸ¾Öê (†, Ûú, ›ü, ‡Ô).
5) õÖÖ¸ü :-
õÖÖ¸ü ´ÆüÞÖ•Öê ÜÖ®Öß•Öê ÆüÖêµÖ •Öê Ûòú»Ö×¿ÖµÖ´Ö †Ö×ÞÖ ±úÖòÃ±ú¸üÃÖ µÖÖÓ“µÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ŸÖµÖÖ¸ü —ÖÖ»Öê»µÖÖ ‘Ö™üÛúÖÓÃÖ
õÖÖ¸ü †ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. õÖÖ¸ü Æêü ¯Öãœüß»Ö ‘Ö™üÛúÖÓŸÖ †ÖœüôûŸÖÖÓ®ÖÖ ×¤üÃÖæ®Ö µÖêŸÖÖŸÖ. ŸÖéÞÖ¬ÖÖ®µÖ, Ûú›ü¬ÖÖ®µÖ,
¤üÖôûß, ÛúšüßÞÖ Ûú¾Ö“ÖÖ“Öß ±úôêû, ¤ãü¬Ö ¾Ö ¤ãü¬ÖÖ“Öê ¯Ö¤üÖ£ÖÔ †Ó›üß ŸÖÃÖê“Ö ÃÖÖÓÝÖ¸üß †®®Ö ‡ŸµÖÖ¤üß ´Ö¬µÖê õÖÖ¸üÖÓ“Öê
¯ÖÏ´ÖÖÞÖ •ÖÖÃŸÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ †Öœüôæû®Ö µÖêŸÖÖŸÖ.
õÖÖ¸üÖ“Öß ÛúÖµÖì ¯Öãœüß»Ö ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê †ÖÆêüŸÖ :
1. ÆüÖ›üÖ»ÖÖ ´Ö•Ö²ÖæŸÖß ŸÖÃÖê“Ö ™üÞÖÛú¯ÖÞÖÖ µÖêÞµÖÖÃÖÖšüß, ŸÖÃÖê“Ö Ã®ÖÖµÖæÓ“Öê †ÖÛãÓú“Ö®Ö †Ö×ÞÖ ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ
Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß.
2. õÖÖ¸ü Æêü ¸üŒŸÖ ÝÖÖêšüÞµÖÖ“Öß ×ÛÎúµÖêŸÖ ´Ö¤üŸÖ Ûú¸üŸÖÖŸÖ.
3. “ÖêŸÖ®ÖÖÓ“Öê ¾ÖÖÆü®Ö Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß õÖÖ¸ü Æêü †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖŸÖÖŸÖ.
4. õÖÖ¸ü “µÖÖ ×®ÖÙ´ÖŸÖßÃÖÖšüß ÃÖã¬¤üÖ õÖÖ¸ü Æêü †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖŸÖÖŸÖ.
105
5. ÆüÖ›êü †Ö×ÞÖ ¤üÖŸÖ ´Ö•Ö²ÖæŸÖ Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß õÖÖ¸ü ´ÖÆüŸ¾Ö¯ÖæÞÖÔ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
»ÖÖêÆü :
»ÖÖêÆü Æêü ×Æü¸ü¾µÖÖ ¯ÖÖ»Öê³ÖÖ•µÖ, ÃÖãÛúß±úôêû, Ûú›ü¬ÖÖ®µÖ, ´ÖÖÃÖ, ÝÖãôû ‡ŸµÖÖ¤üß ´Ö¬µÖê »ÖÖêÆü Æêü †ÖœüôûŸÖê.
»ÖÖêÆü Æêü ×Æü´ÖÖêÝ»ÖÖê²Öß®Ö“µÖÖ ×®ÖÙ´ÖŸÖßÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖŸÖê ¾Ö ¸üŒŸÖÖŸÖ »ÖÖêÆü Æêü †ÖòŒÃÖß•Ö®Ö“µÖÖ
×®ÖÙ´ÖŸÖßÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖŸÖê. ¾Ö ¸üŒŸÖÖŸÖ »ÖÖêÆü Æêü †ÖòŒÃÖß•Ö®Ö“Öê ¾ÖÖÆü®Ö ´ÆüÞÖæ®Ö ÛúÖµÖÔ Ûú¸üŸÖê.
Ã®ÖÖµÖæ“µÖÖ ÆüÖ»Ö»Ö“ÖÖ»ÖßÃÖÖšüß ¯ÖÏ×£Ö®Öê, Ûú²ÖÖì¤üÛêú, ×Ã®ÖÝ¬Ö ¯Ö¤üÖ£ÖÔ µÖÖÓ“µÖÖ †ÖòŒÃÖß›üßÛú¸üÞÖÖ»ÖÖ »ÖÖêÆü Æêü
†Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖŸÖê.
†ÖµÖÖê›üß®Ö :
×´Öšü, ´ÖÖÃÖê, ´ÖÖÃÖ ‡ŸµÖÖ¤üß ´Ö¬µÖê †ÖµÖÖê›üß®Ö Æêü •ÖÖÃŸÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ †Öœüôæû®Ö µÖêŸÖê. ŸÖÃÖê“Ö £ÖÖµÖ¸êü™ü¸ü
ÝÖÏÓ£Öß“Öê ÛúÖµÖÔ “ÖÖÓÝÖ»Öê ¸üÖÆüÞµÖÖÃÖÖšüß ŸÖÃÖê“Ö °»µÖæ¸üß®Ö ¯ÖÖÛúÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ÆüÖ›ü ¾Ö ¤üÖŸÖ ²ÖôûÛú™ü Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß
†ÖµÖÖê×›ü®Ö †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖŸÖê. ‡ŸÖÛêú“Ö ®Ö¾Æêü ŸÖ¸ü ÃÖÖê›üßµÖ´Ö ¾Ö “ÖêŸÖ®ÖÖÓ“Öê ¾ÖÆü®Ö Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ÝÖ¸ü•Öê“Öê
†ÃÖŸÖê.
6) ¯ÖÖÞÖß :-
ÃÖÖ´ÖÖ®µÖŸÖ: ´ÖÖÞÖÃÖÖ»ÖÖ ¤ü¸ü ×¤ü¾Ö¿Öß 2.5 ŸÖê 3 ×»Ö™ü¸ü ¯ÖÖÞÖß Æêü ×¯ÖÞµÖÖÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü.
¦ü¾µÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÖÔ“Öê ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ¾ÖÖÆü®Ö ÃÖã¸üôûßŸÖ ÆüÖêÞµÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÖÞÖß Æêü †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê ŸÖÖ¯Ö´ÖÖ®Ö
×®ÖµÖÓ¡ÖßŸÖ Ûú¸üÞÖê. ¾ÖµÖ, Ø»ÖÝÖ, ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÞÖ, ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ¯ÖÏÛéúŸÖß, ÜÖêôûÖ“ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü, ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú õÖ´ÖŸÖÖ †Ö×ÞÖ
×¾Ö×¾Ö¬ÖŸ¾Ö †¿ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸üÖŸÖæ®Ö ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ ¯ÖÖÞµÖÖ“Öß ×®ÖŸÖÖÓŸÖ †Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ †ÃÖŸÖê.
4.2.2 †ÖÆüÖ¸üÖ“ÖÖ ˆ§ßÂ™ü Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ
1) ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ¯ÖÖêÂÖÞÖ - •ÖÝÖÞµÖÖÃÖÖšüß Æü¾ÖÖ ¾Ö ¯ÖÖÞÖß µÖÖÓ®ÖŸÖ¸ü“Öß †Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ †ÖÆêü †®®ÖÖ“Öß. ‹Ûú¯Öê¿ÖßµÖ
¤êüÆü †Ö‡Ô“µÖÖ ÝÖ³ÖÖÔ¿ÖµÖÖŸÖ ®Ö‰ú ´Ö×Æü®Öê †Ö‡Ô®Öê ÜÖÖ»»Öê»µÖÖ †®®ÖÖ¾Ö¸ü“Ö ¾ÖÖœüŸÖ †ÃÖŸÖÖê. •Ö®´ÖŸÖÖÓ®ÖÖ ¾Ö•Ö®Ö
3-4 ×Ûú»ÖÖê †ÃÖŸÖê. ŸÖê ¯ÖæÞÖÔ ¾ÖÖœü ÆüÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ ™ü¯¯µÖÖ™ü¯¯µÖÖ®Öê ¾ÖÖœüŸÖ“Ö †ÃÖŸÖê. ×¡Ö¤üÖêÂÖ, ÃÖ¯ŸÖ¬ÖÖŸÖæ µÖÖÓ“Öê
¯ÖÖêÂÖÞÖ †ÖÆüÖ¸üÖŸÖæ®Ö“Ö ÆüÖêŸÖê. †ÖÆüÖ¸ü ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö ®ÖÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ×¡Ö¤üÖêÂÖ, ÃÖ¯ŸÖ¬ÖÖŸÖæ µÖÖÓ“Öê ¯ÖÖêÂÖÞÖ †ÖÆüÖ¸üÖŸÖæ®Ö“Ö
106
ÆüÖêŸÖê. †ÖÆüÖ¸ü ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö ®ÖÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ×¡Ö¤üÖêÂÖÖÓŸÖ †ÃÖÓŸÖã»Ö®Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖê ¾Ö ¾µÖÖ¬Öß ×®Ö´ÖÖÞÖÔ ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
ÃÖ¯ŸÖ¬ÖÖŸÖæÓ“Öê ¾µÖ¾Ö×Ã£ÖŸÖ ¯ÖÖêÂÖÞÖÆüß †ÖÆüÖ¸üÖŸÖæ®Ö“Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖê.
2) ˆ•ÖÖÔ ×®ÖÙ´ÖŸÖß - ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü ÛúÖ´ÖÖÃÖÖšüß »ÖÖÝÖÞÖÖ¸üß ˆ•ÖÖÔ ŸÖÃÖê“Ö ¿Ö¸üß¸üÖÓŸÖÝÖÔŸÖ ×ÛÎúµÖÖÓÃÖÖšüß »ÖÖÝÖÞÖÖ¸üß ˆ•ÖÖÔ
Æüß †ÖÆüÖ¸üÖŸÖæ®Ö“Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖê. ‹ÜÖÖ¤êü ×¤ü¾ÖÃÖ ÛúÖÆüß ®Ö ÜÖÖŸÖÖ ˆ¯Ö¾ÖÖÃÖ Ûêú»ÖÖ ŸÖ¸ü ÃÖÓ¬µÖÖÛúÖôû
¯ÖµÖÕŸÖ †ÝÖ¤üß ÝÖôæû®Ö •ÖÖµÖ»ÖÖ ÆüÖêŸÖê ÆüÖ ÃÖ¾ÖÖÕ“ÖÖ“Ö †®Öã³Ö¾Ö †ÖÆêü. †®®ÖÖ†³ÖÖ¾Öß ˆ•ÖÖÔ ×®ÖÙ´ÖŸÖß Ûú´Öß
ÆüÖêŸÖê. Æüß ˆ•ÖÖÔ ×¯ÖÂ™ü´ÖµÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÖÕ“µÖÖ •¾Ö»Ö®ÖÖŸÖæ®Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖê.
3) ¿Ö¸üß¸ü¸üÖ“Öß —Öß•Ö ³Öºþ®Ö ÛúÖœüÞÖê- ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ “ÖµÖÖ¯Ö“ÖµÖ ×ÛÎúµÖêŸÖ ×¤ü¾ÖÃÖÖ³Ö¸üÖ“µÖÖ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»ÖßŸÖæ®Ö †®ÖêÛú
¯Öê¿Öß ´ÖéŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ ¾Ö ŸµÖÖÓ“Öß •ÖÖÝÖÖ ®Ö¾Öß®Ö ¯Öê¿Öß ‘ÖêŸÖÖŸÖ. ¸üÖê•Ö ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ †ÖÆüÖ¸ü ‘ÖêŸÖ»µÖÖ´Öãôêû ¾Ö•Ö®Ö Ûú´Öß
ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. ´ÖÖ¡Ö †Ö¯ÖÞÖ 2 ×¤ü¾ÖÃÖ †®®Ö ÝÖÏÆüÞÖ Ûêú»Öê ®ÖÖÆüß ŸÖ¸ü »ÖÝÖê“Ö ŸÖ¸ü 1-2 ×Ûú»ÖÖê ¾Ö•Ö®Ö Ûú´Öß
—ÖÖ»µÖÖ“Öê †Öœæüôû®Ö µÖêŸÖê. ´Öã»ÖÖÓ“Öê ¾Ö•Ö®Ö-ˆÓ“Öß †ÖÆüÖ¸ü ¾µÖ¾Ö×Ã£ÖŸÖ †ÃÖ»µÖÖÃÖ ¾ÖÖœü “ÖÖÓÝÖ»Öß ÆüÖêŸÖê Æêü
†Ö¯ÖÞÖÖÃÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖ“Ö †ÖÆêü.
4) ¸üÖêÝÖ ¯ÖÏ×ŸÖ²ÖÓ¬ÖÛú ¿ÖŒŸÖß - †ÖÆüÖ¸ü ÃÖÛúÃÖ, ÃÖÖ×Ÿ¾ÖÛú †ÃÖê»Ö, ¾Öêôêû¾Ö¸ü ‘ÖêŸÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖê»Ö, ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö
†ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ÃÖÆüÃÖÖ †Ö•ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüßŸÖ. †ÖÆüÖ¸ü ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö ®ÖÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ‹ÜÖÖ¤êü ŸÖŸ¾ÖÆüß
Ûú´Öß-•ÖÖÃŸÖ ÆüÖê‰ú®Ö †Ö•ÖÖ¸ü ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö ®ÖÃÖ»Öê ŸÖ¸ü ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ‹ÜÖÖ¤êü ŸÖŸ¾ÖÆüß Ûú´Öß-•ÖÖÃŸÖ ÆüÖê‰ú®Ö
†Ö•ÖÖ¸ü ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê. ×¿ÖôûÖ, ˆÂ™üÖ, “Ö´Ö“Ö´ÖßŸÖ, ŸÖÖ´ÖÃÖ-¸üÖ•ÖÃÖ †ÖÆüÖ¸ü ÃÖŸÖŸÖ ‘ÖêŸÖ»µÖÖÃÖ ×¾ÖÛúÖ¸ü
†™üôû †ÖÆêüŸÖ“Ö. ¸üÖê•Ö •Öê¾ÖÞÖÖ“µÖÖ ¾ÖêôûÖ ²Ö¤ü»ÖÞÖê ÆêüÆüß †Ö¸üÖêÝµÖÖÃÖ †×ÆüŸÖÛúÖ¸üÛú †ÖÆêü.
5) †ÖÆüÖ¸ü †Ö×ÞÖ ´Ö®Ö - †ÖÆüÖ¸ü Ûêú¾Öôû ¯ÖÖê™ü ³Ö¸üÞµÖÖÃÖÖšüß“Ö ®ÖÖÆüß. ¸üÖ´Ö¤üÖÃÖ Ã¾ÖÖ´Öß ŸÖ¸ü ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ •Öê¾ÖÞÖ
´ÆüÞÖ•Öê ˆ¤ü¸ü³Ö¸üÞÖ ®ÖÖêÆêü •ÖÖ×ÞÖ•Öê µÖ–ÖÛú´ÖÔ. †ÖÆüÖ¸ü ÃÖê¾Ö®Ö ÆüÖÆüß ‹Ûú ¯Ö×¾Ö¡Ö ×¾Ö¬Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü.
•Öê¾ÖÞÖÖŸÖæ®Ö ‹Ûú ¯ÖÏÛúÖ¸ü“Öê ÃÖÖ×Ÿ¾ÖÛú ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Ö ×´ÖôûÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. •Öß³Öê»ÖÖ ×´ÖôûÞÖÖ¸üÖ †Ö®ÖÓ¤ü
õÖ×ÞÖÛú †ÖÆêü, ®ÖÓŸÖ¸ü ´ÖÖ¡Ö ¯Ö¿“ÖÖŸÖÖ¯ÖÖ“Öß ¾Öêôû µÖêŸÖê †ÃÖê ÆüÖê‰ú ¤êü‰ú ®ÖµÖê. ÃÖÖ¬Öê ¾Ö “Ö¾Ö¤üÖ¸ü •Öê¾ÖÞÖ
®ÖŒÛúß“Ö †Ö®ÖÓ¤ü ¤êü‰ú®Ö •ÖÖŸÖê.
†ÖÆÖ¸üÖ“Öê ¯Ö×Æü»Öê “ÖÖ¸ü ˆ§ê¿Ö ÃÖ¾ÖÔ ¿ÖÖÃ¡Öê ´ÖÖ®µÖ Ûú¸üŸÖÖŸÖ. ´ÖÖ¡Ö †ÖÆüÖ¸üÖŸÖæ®Ö ´Ö®ÖÖ¾Ö¸ü ÃÖÓÃÛúÖ¸ü
ÆüÖêŸÖÖŸÖ, ´Ö®ÖÖ“Öß •Ö›üÞÖ-‘Ö›üÞÖ ÆüÖêŸÖê, ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ×¾ÖÛúÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖê, Æêü ±úŒŸÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¿ÖÖÃ¡ÖÖŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê
ÝÖê»Öê †ÖÆêü. †Ö¬Öã×®ÖÛú ×¾Ö–ÖÖ®Ö Æêü ÃÖÖÓÝÖŸÖ ®ÖÖÆüß. µÖÖêÝµÖ †ÖÆüÖ¸ü ¾Ö †Ö“ÖÖ¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü, ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü, Ø“ÖŸÖ®Ö,
107
´Ö®Ö®Ö, Ã¾Ö³ÖÖ¾Ö, ¾ÖŸÖÔÞÖæÛú µÖÖ“ÖÖ ±úÖ¸ü ´ÖÖêšüÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †ÖÆêü. †ÃÖê ´Æü™ü»Öê •ÖÖŸÖê Ûúß- •ÖîÃÖÖ ÜÖÖµÖê †®®Ö,
¾ÖîÃÖÖ ÆüÖê¾Öê ´Ö®Ö. ¿Öã¬¤ü †ÖÆüÖ¸üÖŸÖæ®Ö ¿Öã¬¤ü ×¾Ö“ÖÖ¸üÖÓ“Öß“Ö ×®ÖÙ´ÖŸÖß ÆüÖêÞÖÖ¸ü. †ÖÆüÖ¸ü ÃÖÖ×Ÿ¾ÖÛú †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü“Ö
ÃÖã×¾Ö“ÖÖ¸üÖŸÖæ®Ö ÃÖ¤üÖ“ÖÖ¸ü ¾Ö ÃÖ¤üÖ“ÖÖ¸üÖŸÖæ®Ö ÃÖ¤Ëü¾µÖ¾ÖÆüÖ¸üÖ¯ÖµÖÕŸÖ ´ÖÖÞÖæÃÖ ¯ÖÖêÆüÖê“ÖÞÖÖ¸ü †ÖÆêü. ŸÖÖ´ÖÃÖß
†ÖÆüÖ¸üÖŸÖæ®Ö ŸÖÖ´ÖÃÖß“Ö ¾Öé¢Öß ¯ÖÖêÃÖ»µÖÖ •ÖÖÞÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. ÛãúšêüÆüß †ÃÖ»ÖÖê ŸÖ¸üß †ÖÆüÖ¸üÖŸÖæ®Ö ŸÖÖ´ÖÃÖß“Ö ¾Öé¢Öß
¯ÖÖêÃÖ»µÖÖ •ÖÖÞÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. ÛãúšêüÆüß †ÃÖ»ÖÖê ŸÖ¸üß †ÖÆüÖ¸üÖ²ÖÖ²ÖŸÖ ÃÖ•ÖÝÖŸÖÖ †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü.ü
4.2.3 ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü¿ÖŒŸÖß †Ö×ÞÖ †ÖÆüÖ¸ü
†Ö¯Ö»Öê ¿Ö¸üß¸ü Æêü ‹Ûú †•Ö²Ö µÖÓ¡Ö †ÖÆêü. µÖÖ µÖÓ¡ÖÖŸÖ †®ÖêÛú ÛúÖµÖÔõÖ´Ö µÖÓ¡ÖÞÖÖ †ÖÆêüŸÖ. µÖÖŸÖß»Ö“Ö
‹Ûú †ŸµÖÓŸÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß µÖÓ¡ÖÞÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê †Ö¯Ö»Öß '¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü¿ÖŒŸÖß' µÖÖÃÖ ‡Ó×Ý»Ö¿Ö´Ö¬µÖê ‡´µÖã×®Ö™üß †ÃÖê
ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö»Öê •ÖÖŸÖê. µÖÖ ‡´µÖã×®Ö™üß“Öê ÛúÖ´Ö ´ÆüÞÖ•Öê ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê •Öß¾Ö- •ÖÓŸÖæÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö ÃÖÓ¸üõÖÞÖ Ûú¸üÞÖê. Æêü ×•Ö¾ÖÖÞÖæ
†Ö¯Ö»µÖÖ †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ“Ö †ÃÖŸÖÖŸÖ. ÛúÖÆüß •Öß¾Ö•ÖÓŸÖæ †Ö¯Ö»µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖÆüß ¸üÖÆüŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. †Ö¯Ö»Öß
¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü¿ÖŒŸÖß ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¯ÖÖŸÖôûµÖÖÓ¾Ö¸ü µÖÖ ×•Ö¾ÖÖÞÖæÓ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ‘ÖêŸÖ †ÃÖŸÖê. ×´Ö¡Ö •ÖÓŸÖæÓ¿Öß ÃÖ´Ö®¾ÖµÖ
ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ¸üÖÜÖÞÖê, ¿Ö¡Öæ •ÖÓŸÖæÓ“ÖÖ ®ÖÖµÖ®ÖÖ™ü Ûú¸üÞÖê ŸÖÃÖê“Ö ×¾Ö•ÖÖŸÖßµÖ ‘Ö™üÛúÖÓ®ÖÖ ×®ÖÂÛÎúßµÖ Ûú¸üÞµÖÖ“Öê ÛúÖ´Ö Æüß
µÖÓ¡ÖÞÖÖ Ûú¸üŸÖê. ´ÖÖ¡Ö µÖÖ µÖÓ¡ÖÞÖê“Öê Æêü ÛúÖ´Ö ÃÖõÖ´Ö¯ÖÞÖê †¾µÖÖÆüŸÖ ÃÖãºþ ¸üÖÜÖÞµÖÖÃÖÖšüß ¯Ö×¸ü¯ÖæÞÖÔ †¿ÖÖ
¯ÖÖêÂÖÞÖ †ÖÆüÖ¸üÖ“Öß ÝÖ¸ü•Ö †ÃÖŸÖê.
†Ö¯Ö»Öß ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü¿ÖŒŸÖß ˆ¢Ö´Ö †ÃÖ»µÖÖÃÖ †Ö¯Ö»µÖÖ †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ ×•Ö¾ÖÖÞÖæ †ÃÖ»Öê ŸÖ¸üßÆüß ŸÖê
¸üÖêÝÖ×®ÖÙ´ÖŸÖß Ûúºþ ¿ÖÛúÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüßŸÖ; ¯Ö¸ÓüŸÖã ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê ¯ÖÖêÂÖÞÖ µÖÖêÝµÖ ®ÖÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ´ÖÖ¡Ö ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü¿ÖŒŸÖß õÖßÞÖ
ÆüÖê‰ú®Ö ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß Æüß ÃÖÓ¸üõÖÛú Ø³ÖŸÖ ×®ÖÛúÖ´Öß ²Ö®ÖŸÖê. †¿ÖÖ ¾ÖêôêûÃÖ Ûãúšü»ÖÖÆüß ²ÖòŒ™êü×¸üµÖÖ, ¾ÆüÖµÖ¸üÃÖ ØÛú¾ÖÖ
±ÓúÝÖÃÖ (Bacteria, Virus, Fungus) ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ¾ÖÖœüß»Ö »ÖÖÝÖã®Ö ¸üÖêÝÖ×®ÖÙ´ÖŸÖß Ûúºþ ¿ÖÛêú»Ö.
¾µÖÖ¬Öà¯ÖÖÃÖæ®Ö ¤æü¸ü šêü¾ÖÞÖÖ·µÖÖ µÖÖ ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü¿ÖŒŸÖß»ÖÖ ÛúÖµÖÔõÖ´Ö ¸üÖÜÖÞµÖÖÃÖÖšüß, †Ö¯Ö»Öê ÜÖÖÞÖê×¯ÖÞÖê Æêü
¯ÖÖî×Â™üÛú ‘Ö™üÛú ®ÖŒÛúß ÛúÖêÞÖŸÖê, ÛúÖµÖ ÜÖÖ»»µÖÖÃÖ †Ö¯Ö»Öß ‡´µÖã×®Ö™üß ¾ÖÖœêü»Ö, Ûú¿ÖÖ®Öê ÜÖÖ»ÖÖ¾Öê»Ö µÖÖ
ÃÖ¾ÖÔ ²ÖÖ²Öà“Öß ¿ÖÖÃ¡ÖßµÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖß µÖÖ »ÖêÜÖÖŸÖæ®Ö †Ö¯ÖÞÖ •ÖÖÞÖæ®Ö ‘ÖêÞÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ.
108
¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸üõÖ´ÖŸÖÖ ¿ÖÖ²ÖæŸÖ ¸üÖÜÖÞÖÖ¸êü ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ»Öê ‘Ö™üÛú :
Ÿ¾Ö“ÖÖ ¾Ö ¿»ÖêÂ´Ö»Ö †Ö¾Ö¸üÞÖ (Skin and Mucous membranes)
†Ö¯Ö»µÖÖ Ÿ¾Ö“Öê“ÖÖ Ã¾Ö³ÖÖ¾ÖŸÖ: ¯Öß.‹“Ö. †ò×ÃÖ×›üÛú †ÖÆêü. µÖÖ †ò×ÃÖ×›üÛú ¯Öß.‹“Ö.´Öãôêû ÃÖæõ´Ö
×•Ö¾ÖÖÞÖæ®ÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ¯ÖÏ¾Öê¿Ö ×´ÖôûŸÖ ®ÖÖÆüß. ¯Ö¸ÓüŸÖæ, †»Ûú»ÖÖ‡Ô®Ö ÝÖãÞÖ¬Ö´ÖÔ †ÃÖ»Öê»Öê ÃÖÖ²ÖÞÖ, ±êúÃÖ
¾ÖÖò¿Ö ‡ŸµÖÖ¤üß“ÖÖ †×ŸÖ¸êüÛúß ¾ÖÖ¯Ö¸ü —ÖÖ»µÖÖÃÖ Ÿ¾Ö“Öê“ÖÖ ÆüÖ †ò×ÃÖ×›üÛú ¯Öß.‹“Ö. ×²Ö‘Ö›üŸÖÖê. †Ö¯Ö»µÖÖ
Ÿ¾Ö“ÖêŸÖß»Ö ‘ÖÖ´Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ Ûú¸üÞÖÖ·µÖÖ ÝÖÏÓ£Öß ¾Ö ŸÖî»ÖÝÖÏÓ£Öß µÖÖÓ“µÖÖŸÖÆüß †ò®™üß ²ÖòŒ™êü×¸üµÖ»Ö ¾Ö †ò®™üß
±ÓúÝÖ»Ö ÝÖãÞÖ¬Ö´ÖÔ †ÖÆêüŸÖ. ¯Ö¸ÓüŸÖã, ‡£ÖêÆüß ÃÖÖ²ÖÞÖÖ“µÖÖ †×ŸÖ¸êüÛúÖ´Öãôêû Æüß ®ÖîÃÖÙÝÖÛú µÖÓ¡ÖÞÖÖ ×®ÖÛúÖ´Öß
ÆüÖêŸÖê. ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö ÃÖÖ²ÖÞÖ, ¿ÖÖ´¯Öæ, ±êúÃÖ ¾ÖÖò¿Ö, ×›ü†Öê µÖÖÓ“ÖÖ †×ŸÖ¸êüÛú ®Ö Ûú¸üŸÖÖ ¿ÖŒµÖŸÖÖê †ÖµÖã¾Öì¤üßµÖ
ˆ™üÞÖß ØÛú¾ÖÖ ‘Ö¸üß ²Ö®Ö¾Ö»Öê»Öê Æü²ÖÔ»Ö ¯ÖÏÖò›üŒ™ËüÃÖ ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ¾ÖêŸÖ.
²ÖÖÆêü¸üß»Ö Ÿ¾Ö“Öê¯ÖÏ´ÖÖÞÖê“Ö †Ö¯Ö»µÖÖ ¿¾ÖÃÖ®Ö ¾Ö ¯Ö“Ö®ÖÃÖÓÃ£ÖêŸÖß»Ö †ÓŸÖÝÖÔŸÖ ¿»ÖêÂ´Ö»Ö Ÿ¾Ö“ÖÖ¤êüÜÖß»Ö
ÃÖæõ´Ö ×•Ö¾ÖÖÞÖæ ¾Ö ×¾Ö•ÖÖŸÖßµÖ ‘Ö™üÛúÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö †Ö¯Ö»Öê ÃÖÓ¸üõÖÞÖ Ûú¸üŸÖ †ÃÖŸÖê.
¯ÖÏ¤æüÂÖÞÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ÃÖÓ¸üõÖÞÖ, ¾µÖÃÖ®ÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö ´ÖãŒŸÖß, †ÖÆüÖ¸üÖŸÖ ´Öã²Ö»ÖÛú '†' •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö ¾Ö
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ ×®ÖŸµÖ †³µÖÖÃÖÖŸÖæ®Ö Æüß ¿»ÖêÂ´Ö»Ö †Ö¾Ö¸üÞÖê ×®Ö¸üÖêÝÖß ¸üÖÜÖŸÖÖ µÖêŸÖÖŸÖ.
ÆüÖµÖ›ÒüÖêŒ»ÖÖê×¸üÛú †ò×ÃÖ›ü (HCL)
¯Ö“Ö®Ö×ÛÎúµÖê¤ü¸ü´µÖÖ¯Ö †Ö´ÖÖ¿ÖµÖÖŸÖã®Ö ÆüÖµÖ›ÒüÖêŒ»ÖÖê×¸üÛú †ò×ÃÖ›ü ÄÖ¾ÖŸÖê. Æêü †ò×ÃÖ›ü ¯Ö“Ö®ÖÖ“µÖÖ
ÛúÖ´ÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †®®ÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖêÞÖÖ·µÖÖ ×•Ö¾ÖÖÞÖæÓ®ÖÖ (Micrdes) ´ÖÖ¸üÞµÖÖ“Öê¤êüÜÖß»Ö ÛúÖµÖÔ Ûú¸üŸÖê.
ÃÖŸÖŸÖ †ò®™üÖÃÖß›ËüÃÖ ‘ÖêÞÖê, ÃÖÖê›üÖµÖãŒŸÖ ¿ÖßŸÖ¯ÖêµÖê, †×®ÖµÖ×´ÖŸÖ •Öê¾ÖÞÖ“µÖÖ ¾ÖêôûÖ, ³ÖæÛú ®ÖÃÖŸÖÖ®ÖÖ
•Öê¾ÖÞÖê, •Öê¾ÖŸÖÖ®ÖÖ ™üß¾Æüß¾Ö¸ü ŸÖÞÖÖ¾ÖµÖãŒŸÖ ¯ÖÏÃÖÓÝÖ ¯ÖÖÆæü®Ö ÃÖŸÖŸÖ“ÖÖ ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ŸÖÞÖÖ¾Ö µÖÖ ÛúÖ¸üÞÖÖÓ®Öß
HCL µÖÖêÝµÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ÄÖ¾ÖŸÖ ®ÖÖÆüß. µÖÖ´Öãôêû ¯Ö“Ö®Ö ¾Ö ÃÖÓ¸üõÖÞÖ µÖÖ ¤üÖê®Æüß ÛúÖ´ÖÖÓ¾Ö¸ü ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö
ÆüÖêŸÖÖê.
×Æü´ÖÖêÝ»ÖÖê×²Ö®Ö (HB)
†Ö¯Ö»µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸üõÖ´ÖŸÖÖ ˆ¢Ö´Ö ¸üÖÜÖÞµÖÖŸÖ ×Æü´ÖÖêÝ»ÖÖê×²Ö®Ö“Öê ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê µÖÖêÝÖ¤üÖ®Ö †ÖÆêü.
ÆüÖ ‘Ö™üÛú ¸üŒŸÖÖŸÖ »ÖÖ»Ö ¸üŒŸÖ¯Öê¿Öà´Ö¬µÖê †ÃÖŸÖÖê. ×Æü´ÖÖêÝ»ÖÖê×²Ö®Ö Æêü ×Ã¡ÖµÖÖÓ´Ö¬µÖê 12.5 ÝÖÏò´Ö ¾Ö
109
¯ÖãºþÂÖÖÓ´Ö¬µÖê 14¯ÖêõÖÖ †×¬ÖÛú †ÃÖÖ¾Öê »ÖÖÝÖŸÖê. µÖÖ“Öß ¯ÖÖŸÖôûß Ûú´Öß —ÖÖ»µÖÖÃÖ '†ò®Öê×´ÖµÖÖ' ×®Ö´ÖÖÔÞÖ
ÆüÖêŸÖÖê. †ò×®Ö×´ÖµÖÖ ØÛú¾ÖÖ ¸üŒŸÖõÖµÖ †ÃÖÞÖÖ·µÖÖ ¾µÖŒŸÖß“Öß ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸üõÖ´ÖŸÖÖ ÜÖæ¯Ö“Ö ÜÖÖ»ÖÖ¾ÖŸÖê ¾Ö
ŸµÖÖ´ÖãôêûŸµÖÖ ¾µÖŒŸÖßÃÖ Ûãúšü»ÖÖÆüß •ÖÓŸÖæÃÖÓÃÖÝÖÔ ÆüÖêÞµÖÖ“ÖÖ ¬ÖÖêÛúÖ ¾ÖÖœüŸÖÖê. ×Æü´ÖÖêÝ»ÖÖê×²Ö®Ö“Öß ¯ÖÖŸÖôûß
µÖÖêÝµÖ ¸üÖÜÖÞµÖÖÃÖÖšüß †ÖÆüÖ¸üÖŸÖ »ÖÖêÆüÖ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ “ÖÖÓÝÖ»Öê Æü¾Öê. ¿Ö¸üß¸üÖÃÖ ¸üÖê•Ö 1-3 ×´Ö×»ÖÝÖÏò´Ö ‡ŸÖŒµÖÖ
»ÖÖêÆüÖ“Öê †Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ †ÃÖŸÖê. ŸµÖÖ“Öß ¯ÖæŸÖÔŸÖÖ ÆüÖêÞµÖÖÃÖÖšüß Ûú´ÖßŸÖ Ûú´Öß 25-30 ×´Ö×»ÖÝÖÏò´Ö ‡ŸÖÛêú
»ÖÖêÆü †ÖÆüÖ¸üÖŸÖæ®Ö ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ •ÖÖÞÖê †¯Öê×õÖŸÖ †ÃÖŸÖê. ×Æü´ÖÖêÝ»ÖÖê×²Ö®Ö ÜÖæ¯Ö Ûú´Öß †ÃÖ»µÖÖÃÖ
›üÖòŒ™ü¸üÖÓÛú›æü®Ö ÛúÖÆüß ´Ö×Æü®µÖÖÓÛú×¸üŸÖÖ †ÖîÂÖ¬ÖÖê¯Ö“ÖÖ¸ü Ûúºþ®Ö ‘ÖêÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖŸÖê.
¯ÖÖÓœü·µÖÖ ¸üŒŸÖ¯Öê¿Öß (WBC)
¿Ö¸üß¸üÖ“Öß ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸üõÖ´ÖŸÖÖ ¿ÖÖ²ÖæŸÖ ¸üÖÜÖÞµÖÖŸÖ ¯ÖÖÓœü·µÖÖ ¸üŒŸÖ¯Öê¿Öà“ÖÖ ØÃÖÆüÖ“ÖÖ ¾ÖÖ™üÖ †ÖÆêü.
¸üŒŸÖÖŸÖß»Ö µÖÖ ¿¾ÖêŸÖ¯Öê¿Öß •Ö¸ü ÃÖ¿ÖŒŸÖ, ³Ö¸ü¯Öã¸ü ¾Ö ÛúÖµÖÔõÖ´Ö †ÃÖŸÖß»Ö ŸÖ¸ü ´ÖÖêšêü †Ö•ÖÖ¸üÆüß
†ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ ×±ú¸üÛúŸÖ ®ÖÖÆüßŸÖ ØÛú¾ÖÖ —ÖÖ»Öê“Ö ŸÖ¸ü »Ö¾ÖÛú¸ü ²Ö¸êü ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ¯Ö¸ÓüŸÖã µÖÖ“Ö ¯Öê¿Öß •Ö¸ü ×®ÖÛúÖ´Öß
ØÛú¾ÖÖ õÖßÞÖ —ÖÖ»µÖÖ ŸÖ¸ü ´ÖÖ¡Ö ÃÖ¤üá- ÜÖÖêÛú»µÖÖÃÖÖ¸üÜÖê »ÖÆüÖ®ÖÃÖÆüÖ®Ö †Ö•ÖÖ¸üÆüß ¾Ö¸ü“µÖÖ¾Ö¸ü ÆüÖê‰ú
»ÖÖÝÖŸÖÖŸÖ. ¿¾ÖêŸÖ¯Öê¿Öà®ÖÖ õÖßÞÖ Ûú¸üÞµÖÖ´Ö¬µÖê ¯ÖÖÓœü·µÖÖ ÃÖÖÜÖ¸êü“ÖÖ ´ÖÖêšüÖ ÆüÖŸÖ †ÖÆêü. ‹ÛúÖ
ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö®ÖÖ®ÖãÃÖÖ¸ü, ¯ÖÖÓœü¸üß ÃÖÖÜÖ¸ü ÜÖÖ»»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ¯Öãœü“Öê ŸÖ²²Ö»Ö “ÖÖ¸ü-¯ÖÖ“Ö ŸÖÖÃÖ ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸üõÖ´ÖŸÖÖ õÖßÞÖ
—ÖÖ»Öê»Öß †Öœæüôû®Ö †Ö»Öê»Öß †ÖÆêü. ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö®Ö, ›üÖòŒ™ü¸ü, †ÖÆüÖ¸üŸÖ•–Ö Æêü ÝÖê»Öß †®ÖêÛú ¾ÖÂÖì ¯ÖÖÓœü·µÖÖ
ÃÖÖÜÖ¸êü“Öê ¿Ö¸üß¸üÖ¾Ö¸ü ÆüÖêÞÖÖ¸êü ‘ÖÖŸÖÛú ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÃÖæ×“ÖŸÖ Ûú¸üŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêüŸÖ; ¯Ö¸ÓüŸÖã 'ÝÖÖê›üÖ“Öê ÜÖÖÞÖê' Æêü
•ÖÞÖæ †Ö¯Ö»µÖÖ †ÖÆüÖ¸üÃÖÓÃÛéúŸÖß“ÖÖ ‹Ûú †×¾Ö³ÖÖ•µÖ ‘Ö™üÛú ²Ö®Ö»ÖÖ †ÖÆêü. Æß Ø“ÖŸÖÖ•Ö®ÖÛú ²ÖÖ²Ö †ÖÆêü.
‘Ö¸üÖŸÖß»Ö »ÖÆüÖ®Ö ´Öã»Öê ¾Ö¸ü“µÖÖ¾Ö¸ü †Ö•ÖÖ¸üß ¯Ö›üŸÖ †ÃÖŸÖß»Ö ŸÖ¸ü ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¸üÖê•Ö“µÖÖ †ÖÆüÖ¸üÖŸÖß»Ö
¯ÖÖÓœü·µÖÖ ÃÖÖÜÖ¸êü“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ ¯Ö›üŸÖÖôæû®Ö ¯ÖÖÆüÖ. ŸµÖÖÓ“Öê ¤üÖŸÖ ×Ûú›ü»Öê †ÃÖŸÖß»Ö ŸÖ¸ü ×®Ö×¿“ÖŸÖ“Ö Æêü ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ
•ÖÖÃŸÖ †ÖÆêü Æêü •ÖÖÞÖÖ¾Öê. ¯ÖÖÓœü·µÖÖ ÃÖÖÜÖ¸êü»ÖÖ ¯ÖµÖÖÔµÖ ´ÆüÞÖæ®Ö ¸üÃÖÖµÖ®Ö×¾Ö¸ü×ÆüŸÖ ÝÖæôû ¾Ö ®ÖîÃÖÙÝÖÛú ÝÖÖê›ü
±úôûÖÓ“ÖÖ †ÖÆüÖ¸üÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö Ûú¸üÖ.
»Ö×ÃÖÛúÖÝÖÏÓ£Öß (Lymphnodes)
†Ö¯Ö»µÖÖ »Ö×ÃÖÛúÖÝÖÏÓ£Öß µÖÖ •ÖÞÖæ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ •ÖÖÝÖÖê•ÖÖÝÖß ²ÖÃÖ¾Ö»Öê»Öê ¯ÖÖê×»ÖÃÖ šüÖÞÖê“Ö †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ
ÝÖÏÓ£Öß´Ö¬Öß»Ö ¸ü“Ö®ÖÖŸ´ÖÛú ¯ÖÏÞÖÖ»Öß´Öãôêû »Ö×ÃÖÛúÖÄÖÖ¾ÖÖŸÖæ®Ö ¾ÖÖÆüŸÖ †Ö»Öê»Öê ´ÖéŸÖ ØÛú¾ÖÖ ×•Ö¾ÖÓŸÖ ×•Ö¾ÖÖÞÖæ
110
µÖÖ ÝÖÏÓ£Öß´Ö¬µÖê †›üÛæú®Ö ¯Ö›üŸÖÖŸÖ. µÖÖ ×•Ö¾ÖÖÞÖÓæ“ÖÖ †³µÖÖÃÖÛúºþ®Ö ŸµÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü
µÖÓ¡ÖÞÖêŸÖ ²Ö¤ü»Ö Ûú¸üÞµÖÖ“Öê ÛúÖ´Ö µÖÖ ÝÖÏÓ£Öà´Ö¬µÖê B-Lymphocytes µÖÖ ®ÖÖ¾ÖÖ“µÖÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ
¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ¯ÖÖÓœü·µÖÖ ¯Öê¿Öß †ÃÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ ¯Öê¿Öß †òÞ™üß²ÖÖò›üß•Ö ŸÖµÖÖ¸ü Ûú¸üÞµÖÖ“Öê ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖãÞÖÔ ÛúÖ´Ö
Ûú¸üŸÖÖŸÖ. †Ö¯Ö»µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ¯ÖÖÓœü·µÖÖ ¸üŒŸÖ¯Öê¿Öà“Öê †®ÖêÛú ¯ÖÏÛúÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ ¾Ö ŸµÖÖ ¯ÖÏŸµÖêÛúÖ“µÖÖ
¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸üõÖ´ÖŸÖÖ ¸üÖÜÖÞµÖÖ“µÖÖ ¾Öî×¿ÖÂ™ü¯ÖæÞÖÔ †¿ÖÖ ÛúÖµÖÔ¯Ö¬¤üŸÖß †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÖÓœü·µÖÖ ¯Öê¿Öß ¾Ö
ŸµÖÖÓ“µÖÖ †×¬ÖÂšüßŸÖ †¾ÖµÖ¾ÖÖÓ“Öê ÛúÖµÖÔ ÃÖã×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¸üÖÜÖÞµÖÖÃÖÖšüß †ÖÆüÖ¸üßµÖ ¯ÖÖêÂÖÛú ŸÖ¢¾ÖÖÓ“ÖÖ
´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ ÆüÖŸÖ †ÖÆêü. Æüß ¯ÖÖêÂÖÛú ŸÖ¢¾Öê ®Öê´ÖÛúß ÛúÖêÞÖŸÖß ŸÖê †ÖŸÖÖ ¯ÖÖÆæüµÖÖŸÖ.
4.2.4 ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü¿ÖŒŸÖß ¾ÖÖœü¾ÖÞÖÖ¸êü ‘Ö™üÛú :
'†' •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö ¾Ö ²Öê™üÖÛêú¸üÖê™üß®Ö (Vit. A & Betacarotene)
†Ó›üµÖÖ“Öê ²Ö»ÖÛú, ´ÖÖÃÖê, Ûú»Öê•Öß, ¾Ö ÝÖÖµÖß“Öê ¤æü¬Ö µÖÖÓ´Ö¬Öæ®Ö '†' •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö ×´ÖôûŸÖê. Æêü
•Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö †Ö¯Ö»Öß ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸üõÖ´ÖŸÖ¸ü “ÖÖÓÝÖ»Öß ¸üÖÜÖŸÖê.
ŸµÖÖ“Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ÝÖÖ•Ö¸ü, ´ÖÛúÖ, †ÖÓ²ÖÖ, ¯Ö¯Ö‡Ô, ÜÖ¸ü²Öæ•Ö, ±úÞÖÃÖ, †®Ö®ÖÃÖ, ¸üŸÖÖôêû, »ÖÖ»Ö ´ÖÖšü †¿ÖÖ
Ûêú¿Ö¸üß - ×¯Ö¾ÖôûµÖÖ ¸ÓüÝÖÖ“µÖÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÖÕ´Ö¬Öæ®Ö ŸÖÃÖê“Ö ÝÖ›ü¤ü ×Æü¸ü¾µÖÖ ¯ÖÖ»Öê³ÖÖ•µÖÖÓŸÖæ®Ö '²Öê™üÖÛêú¸üÖê™üß®Ö' ÆüÖ
‘Ö™üÛú ¿Ö¸üß¸üÖÃÖ ×´ÖôûŸÖÖê. †Ö¯Ö»Öß ×»Ö¾Æü¸ü µÖÖ ²Öê™üÖÛêú¸üÖê™ü¯ÖÖÃÖæ®Ö '†' •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö ²Ö®Ö¾ÖŸÖê. Ÿ¾Ö“ÖÖ ¾Ö
†ÓŸÖŸ¾ÖÔ“Öê“Öß ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü¿ÖŒŸÖß ¾ÖÖœü¾ÖÞµÖÖ“Öê ÛúÖ´Ö '†' •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö ¾Ö ²Öê™üÖÛêú¸üÖê™üß®Ö Ûú¸üŸÖê.
'²Ö' •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö ÃÖ´ÖæÆü (B-Complex)
×¸ü±úÖ‡Ô®Ö ®Ö Ûêú»Öê»Öß ¬ÖÖ®µÖê, ÆüÖŸÖÃÖ›üß“ÖÖ ŸÖÖÓ¤æüôû, ³ÖÖÛú¸üß ¾ÖÝÖÖÔŸÖß»Ö ¬ÖÖ®µÖê (•¾ÖÖ¸üß, ²ÖÖ•Ö¸üß,
®ÖÖ“ÖÞÖß) µÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö ²Öß- 6 Æêü •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ×´ÖôûŸÖê. ×Æü¸ü¾µÖÖ ¯ÖÖ»Öê³ÖÖ•µÖÖ ¾Ö Ûú““µÖÖ
ÛúÖêØ¿Ö×²Ö¸üßŸÖæ®Ö ´Öã²Ö»ÖÛú ±úÖò×»ÖÛú †ò×ÃÖ›ü ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê. ¯ÖÏÖÞµÖÖ“Öê µÖÛéúŸÖ, †Ó›üµÖÖ“ÖÖ ²Ö»ÖÛú ¾Ö
´ÖÖ¿ÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö ²Ö-32 Æêü •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö ×´ÖôûŸÖê. Æêü ÃÖ¾ÖÔ '²Ö' ÝÖ™üÖŸÖß»Ö •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö ×´ÖôûŸÖê.
'Ûú' •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö (Vit.C)
†Ö¾ÖôûÖ, ¯Öêºþ, Ø»Ö²Öæ, ÃÖÓ¡Öê, ´ÖÖêÃÖÓ²Öß, ¯Ö¯Ö‡Ô, ›üÖØôû²Ö, Ûîú¸üß, ²ÖÖê¸êü, Ã™ÒüÖò²Öê¸üß, ¿Öê¾ÖÝÖÖ µÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕ¯ÖÖÃÖæ®Ö
'Ûú' •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö ×´ÖôûŸÖê. ×¾Æü™òü×´Ö®Ö 'ÃÖß' Æêü ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü¿ÖŒŸÖß ¿ÖÖ²ÖæŸÖ ¸üÖÜÖÞÖÖ¸êü †ŸµÖÓŸÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê
111
¯ÖÖê¿ÖÛúŸÖ¢¾Ö †ÖÆêü. †®®Ö ×¿Ö•Ö¾ÖŸÖÖ®ÖÖ Æêü •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö ®ÖÂ™ü ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖ´Öãôêû Ûú““µÖÖ ÛúÖêØ¿Ö×²Ö¸üß ¾Ö
±úôûÖÓ´Ö¬Öæ®Ö Æêü ×´Öôû¾ÖÖ¾Öê.
'‡' •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö (Vit.E)
ÛúÖ•Öæ, ²Ö¤üÖ´Ö, †ÖÛÎúÖê›ü, ×¯ÖÃŸÖÖ †¿ÖÖ ®Ö™ËüÃÖ´Ö¬Öæ®Ö ŸÖÃÖê“Ö ŸÖßôû, “ÖÖ¸üÖêôûß, ´Öê£µÖÖ, •Ö¾ÖÃÖ,
³ÖÖê¯ÖôûµÖÖ“µÖÖ ×²ÖµÖÖ †¿ÖÖ ŸÖê»Ö×²ÖµÖÖÓ´Ö¬Öæ®Ö †Ö¯Ö»µÖÖ '‡' •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö ×´ÖôûŸÖê. Æêü •Öß¾Ö®ÖÃÖ¢¾Ö
¿Ö¸üß¸üÖÓŸÖÝÖÔŸÖ ÃÖÓÃÖÝÖÔ †™üÛúÖ¾Ö ¯ÖÏ×ÛÎúµÖê»ÖÖ “ÖÖ»Ö®ÖÖ ¤êüŸÖê. ´Ö¬Ö»µÖÖ ¾Öêôêû“Öê Ã®ÖòŒÃÖ ´ÆüÞÖæ®Ö ÛúÖ•Öæ,
²Ö¤üÖ´Ö, ŸÖÖë›üÖŸÖ ™üÖÛúÖ¾ÖêŸÖ. ®Ö™ËüÃÖ ÜÖÖÞÖê ´ÖÆüÖÝÖ›êü ¾ÖÖ™üŸÖ †ÃÖ»µÖÖÃÖ ŸµÖÖÃÖ ¯ÖµÖÖÔµÖ ´ÆüÞÖæ®Ö ŸÖßôû,
¿ÖëÝÖ¤üÖÞÖÖ, ÜÖÖê²Ö¸êü, •Ö¾ÖÃÖ, ÛúÖ¸üôêû µÖÖÓ“µÖÖ ÛúÖê›üµÖÖ “Ö™üÞµÖÖ •Öê¾ÖÞÖÖŸÖ ‘µÖÖ¾µÖÖŸÖ.
´ÖòÝ®Öê×¿ÖµÖ´Ö, Ø—ÖÛú, ÃÖê»Öê×®ÖµÖ´Ö (Magnesium, Zinc, Selenium)
¯ÖÖ»Öê³ÖÖ•µÖÖ, ´ÖÖÃÖê, ³ÖÖÛú¸üß ¾ÖÝÖÖÔŸÖß»Ö ¬ÖÖ®µÖê, Ûú›ü¬ÖÖ®µÖê, ®Ö™ËüÃÖ, ŸÖê»Ö×²ÖµÖÖ, †Ó›üß, ×“ÖÛú®Ö
µÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö Æêü ¾Ö¸üß»Ö ÜÖ×®Ö•Ö ×´ÖôûŸÖÖŸÖ. †Ö¯Ö»µÖÖ ÜÖÖÞµÖÖŸÖ †×¬ÖÛú ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ÃÖÖÜÖ¸ü, ´Öî¤üÖ, •ÖÓÛú ±æú›ü
†ÃÖ»µÖÖÃÖ ØÛú¾ÖÖ ¾µÖÃÖ®Öê †ÃÖ»µÖÖÃÖ µÖÖ ÜÖ×®Ö•ÖÖÓ“Öê ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ Ûú´Öß ÆüÖê‰ú®Ö
¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸üõÖ´ÖŸÖÖ¤êüÜÖß»Ö Ûú´Öß ÆüÖêŸÖê.
ÃÖæµÖÔ¯ÖÏÛúÖ¿Ö (Sunshine)
ÃÖæµÖÔ¯ÖÏÛúÖ¿Ö ÆüÖ ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü¿ÖŒŸÖß ¾ÖÖœü¾ÖÞÖÖ¸üÖ ‹Ûú ¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß ®ÖîÃÖÙÝÖÛú Ã¡ÖÖêŸÖ †ÖÆêü. †Ö¬Öã×®ÖÛú
•Öß¾Ö®Ö¿Öî»ÖßŸÖ Æüß ÃÖÆü•Ö ×´ÖôûÞÖÖ¸üß ÝÖÖêÂ™ü¤êüÜÖß»Ö »ÖÆüÖ®Ö-´ÖÖêšêü ÃÖ¾ÖÖÕ®ÖÖ“Ö ¤ãü¸üÖ¯ÖÖÃŸÖ —ÖÖ»Öß †ÖÆêü.
ˆ®ÆüÖŸÖ “ÖÖ»ÖÞÖê, ¬ÖÖ¾ÖÞÖê ØÛú¾ÖÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü Ûêú»µÖÖ®Öê ÃÖõÖ´Ö †¿Öß ¾µÖÖ¬Öß¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸üõÖ´ÖŸÖÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ
ÆüÖêŸÖê †ÃÖê ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö®Ö ÃÖÖÓÝÖŸÖê.
112
4.2.5 ×¤ü®Ö“ÖµÖÖÔ ¾Ö µÖÖêÝÖ×®ÖµÖ´Ö
Ûú¬Öß ˆšüÖ¾Öê :
²ÖÎÖÉ ´ÖãÆãüŸÖì ˆ×¢ÖÂšêü®Ö Ã¾ÖÖÃ£µÖ ¸üõÖÖ£ÖÔ´ÖÖµÖãÂÖ:…
ŸÖ¡Ö ÃÖ¾ÖÖÔ£ÖÔ ¿ÖÖÓŸµÖ£ÖÕ Ã´Ö¸êü““Ö ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü®Ö´ÖË ……¾ÖÖ.ÃÖæ.2……
²ÖÎÖÉ ´ÖãÆãüŸÖÖÔ¾Ö¸ü ˆšü»µÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö ´Ö®Ö ˆ»Æü×ÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. †Ö¸üÖêÝµÖ “ÖÖÓÝÖ»Öê ¸üÆüÖŸÖê. ÛúÖ¸üÞÖ µÖÖ
¾Öêôêû»ÖÖ Æü¾ÖêŸÖß»Ö †Öê—ÖÖê®Ö ¾ÖÖµÖã“ÖÖ ÃŸÖ¸ü ÜÖÖ»Öß †Ö»Öê»ÖÖ †ÃÖŸÖÖê. Æü¾ÖÖ ¾Ö ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÞÖ ¯ÖÏÃÖ®®Ö †ÃÖŸÖê ¾Ö
¤îü®ÖÓ×¤ü®Ö ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü “ÖÖ»Öæ ®Ö —ÖÖ»µÖÖ®Öê ÃÖ¾ÖÔ¡Ö ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ †ÃÖŸÖê. ÝÖÖ›üµÖÖÓ“Öß ¾Ö¤Ôüôû Ûú´ÖßŸÖÛú´Öß †ÃÖ»µÖÖ®Öê
¯ÖÏ¤ãüÂÖÞÖÆüß µÖÖ¾Öêôûß Ûú´ÖßŸÖÛú´Öß †ÃÖŸÖê. †¿ÖÖ ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÞÖÖ´Öãôêû ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö ´Ö®ÖÖŸÖß»Ö ´Ö¸üÝÖôû ×®Ö‘Öæ®Ö •ÖÖŸÖê
¾Ö ˆŸÃÖÖÆü ¾ÖÖ™üŸÖÖê. µÖÖ¾Öêôûß ²ÖÖÆêü¸ü †¾Ö¿µÖ ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ •ÖÖ¾Öê. ŸÖÃÖê“Ö ¯Ö¸ü´ÖêÀ¾Ö¸üÖ“Öê Ã´Ö¸üÞÖ Ûú¸üÖ¾Öê.
²ÖÎÖÊ´ÖãÆãüŸÖÖÔ¾Ö¸ü ˆšüŸÖÖÓ®ÖÖ 6-7 ŸÖÖÃÖ —ÖÖê¯Ö —ÖÖ»Öê»Öß †ÃÖÖ¾Öß. •µÖÖÓ®ÖÖ ¸üÖ¡Ö¯ÖÖôûß †ÖÆêü ŸµÖÖÓ®ÖÖ ‡ŸÖŒµÖÖ
»Ö¾ÖÛú¸ü ˆšüÞÖê ¿ÖŒµÖ ®ÖÃÖŸÖê. •µÖÖÓ®ÖÖ “ÖÖÓÝÖ»Öß ÝÖÖœü —ÖÖê¯Ö »ÖÖÝÖŸÖê ŸµÖÖÓ®ÖÖ 5-6 ŸÖÖÃÖÖÓ“Öß —ÖÖê¯Ö ¯Öã¸êü¿Öß
ÆüÖêŸÖê. —ÖÖê¯ÖêŸÖæ®Ö ˆšü»Öê ×Ûú ¯ÖÏ£Ö´Ö Ûú¸ü¤ü¿ÖÔ®Ö Ûú¸üÖ¾Öê †ÃÖê ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü.
Ûú¸ü¤ü¿ÖÔ®Ö, ³Öæ×´Ö¾ÖÓ¤ü®Ö:
Ûú¸üÖÝÖÏê ¾ÖÃÖŸÖê »Öõ´Öß: Ûú¸ü´Ö¬µÖê ÃÖ¸üÃ¾ÖŸÖß…
Ûú¸ü´Öã»Öê ŸÖã ÝÖÖê×¾Ö®¤ü: ¯ÖÏ³ÖÖŸÖê Ûú¸ü¤ü¿ÖÔ®Ö´ÖË……
†Ö¯Ö»Öê ÆüÖŸÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖÖõÖÖŸÖË »Öõ´Öß, ÃÖ¸üÃ¾ÖŸÖß, ÝÖÖêØ¾Ö¤üÖ“Öê ¯Ö¸ü´Ö×®Ö¬ÖÖ®Ö †ÖÆêü †£ÖÖÔŸÖ †ÖµÖãÂµÖÖ“Öß
ˆ³ÖÖ¸üÞÖß †Ö¯Ö»µÖÖÃÖ ÆüÖŸÖÖŸÖ †ÃÖŸÖê. †¯Ö®ÖÖ ÆüÖ£Ö •ÖÝÖ®®ÖÖ£Ö †ÃÖê ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. •Öê ÛúÖÆüà ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûúºþ®Ö
‘µÖÖµÖ“Öê †ÖÆêü ŸÖê †Ö¯Ö»µÖÖ ÆüÖŸÖÖÓ®Öß“Ö ¿ÖŒµÖ †ÖÆêü, †Ö¯Ö»µÖÖ ÆüÖŸÖÖŸÖ“Ö ŸÖê ÃÖÖ´Ö£µÖÔ †ÖÆêü, ´ÆüÞÖæ®Ö ‹Ûú
ÛéúŸÖ–ÖŸÖê“Öß ®Ö•Ö¸ü †Ö¯ÖÞÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ÆüÖŸÖÖ¾Ö¸ü ™üÖÛúÖµÖ“Öß †ÖÆêü. ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸üŸÖ: ¸üÖ¡Ö³Ö¸ü ›üÖêôêû ²ÖÓ¤ü †ÃÖŸÖÖŸÖ.
‹Ûú¤ü´Ö ˆ•Öê›ü ›üÖêôûµÖÖŸÖ •ÖÖ‰ú ®ÖµÖê ´ÆüÞÖæ®Ö ›üÖêôûµÖÖ¾Ö¸ü ÆüÖŸÖ šêü¾Öæ®Ö ÆüôæûÆüôæû ˆ•Öê›ü †ÖŸÖ •ÖÖ‰ú ªÖ¾ÖÖ
´ÆüÞÖ•Öê ›üÖêôûµÖÖÓ®ÖÖ ¡ÖÖÃÖ ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. ›üÖêôûµÖÖÓ®ÖÖ Æü»ÖÛúÖ ´ÖÃÖÖ•ÖÆüß ÆüÖêŸÖÖê.
Ûú¸ü¤ü¿ÖÔ®ÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ³Öæ×´Ö´ÖÖŸÖê»ÖÖ ¾ÖÓ¤ü®Ö Ûú¸üÞµÖÖÃÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. •Öß ³Öæ×´Ö´ÖÖŸÖÖ †Ö¯ÖÞÖÖÓÃÖ ÃÖŸÖŸÖ
Ûãú¿ÖßŸÖ ‘ÖêŸÖê, •Öß¾Ö®ÖÖ¾Ö¿µÖÛú ÃÖ¾ÖÔ“Ö ÝÖÖêÂ™üß ×ŸÖ“µÖÖ Ûú›æü®Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ×ŸÖ“µÖÖ×¾ÖÂÖµÖß ‹Ûú õÖÞÖ³Ö¸ü ÛúÖ
ÆüÖê‡Ô®ÖÖ ÛéúŸÖ–ÖŸÖê“Öß ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ šêü¾ÖÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓÃÛéúŸÖß ‡ŸÖ¸üß ´ÖÆüÖ®Ö ¾Ö £ÖÖê¸ü †ÖÆêü ×Ûú
113
†ÖµÖãÂµÖÖŸÖ µÖêÞÖÖ·µÖÖ ¯ÖÏŸµÖêÛú †ÞÖã- ¸êüÞÖã¿Öß ÛéúŸÖ–ÖŸÖÖ šêü¾Ö»Öß ŸÖ¸ü ±úÖ¸ü ´ÖÖêšüÖ †¬µÖÖ×Ÿ´ÖÛú »ÖÖ³Ö ŸµÖÖŸÖæ®Ö
ÆüÖêŸÖÖê. †Ö¯ÖÞÖ µÖÖ ¬Ö¸üŸÖß ´ÖÖŸÖê“Öß †Öšü¾ÖÞÖ šêü¾ÖÖ ¾ÖÖ ®ÖÛúÖ šêü¾Öæ, ŸÖß ŸÖ¸ü †Ö¯ÖÞÖÖÃÖ ¬ÖÖ¸üÞÖ Ûú¸üÞÖÖ¸ü“Ö
†ÖÆêü, •Öß¾Ö®Ö ¤êüÞÖÖ¸ü“Ö †ÖÆêü. ¬Ö¸üŸÖß ´ÖÖŸÖê“µÖÖ ÃÖÖï¤üµÖÖÔ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö×Æü ±úÖ¸ü ”ûÖ®Ö Ûêú»Öê ÝÖê»Öê †ÖÆêü.
ÃÖ´Öã¦ü¾ÖÃÖ®Öê¤êü×¾Ö ¯Ö¾ÖÔŸÖÃŸÖ®Ö ´ÖÓ›ü»Öê…
×¾ÖÂÞÖã¯ÖŸ®Öß ®Ö´ÖÖêÃŸÖã³µÖÓ ¯ÖÖ¤üÃ¯Ö¿ÖÕ õÖ´ÖÃ¾Ö´Öê…
×¾ÖÂÞÖã¿Ö×ŒŸÖ ÃÖ´ÖãŸ¯Ö®®Öê ¿ÖÓÜÖ¾ÖÞÖÔ ´ÖÆüßŸÖ»Öê…
†®ÖêÛú¸üŸ®Ö ÃÖÓ¯Ö®®Öê ³Öæ×´Ö¤êü¾Öß ®Ö´ÖÖê®Ö´Ö:……
×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü µÖÖ ³Öæ×´Ö´ÖÖŸÖê»ÖÖ †Ö¯ÖÞÖ ¯Ö¤üÃ¯Ö¿ÖÔ Ûú¸üßŸÖ †ÃÖŸÖÖê, †£ÖÖÔŸÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ¯ÖµÖÖÔµÖ ®ÖÖÆüß †Ö×ÞÖ µÖÖ
¯ÖÖ¤üÃ¯Ö¿ÖÖÔÃÖÖšüß õÖ´ÖÖ Ûú¸ü †ÃÖê Ûú¾Öß ´ÆüÞÖŸÖÖê. õÖ´ÖÖ ´ÖÖÝÖÞÖê ¾Ö Ûú¸üÞÖê Æêü ±úÖ¸ü ´ÖÖêšêü †ÃÖê ÃÖ¤ËüÝÖãÞÖ
†ÖÆêüŸÖ.
´Ö»Ö×¾ÖÃÖ•ÖÔ®Ö: µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ¿ÖÖî“Ö ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ´Ö»Ö×¾ÖÃÖ•ÖÔ®Ö ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öê †ÖÆêü. ÃÖÛúÖôû“Öß ¾Öêôû ¾ÖÖŸÖÖ“Öß
†ÃÖ»µÖÖ®Öê ŸµÖÖ¾Öêôûß ´Ö»Ö×¾ÖÃÖ•ÖÔ®Ö “ÖÖÓÝÖ»Öê ÆüÖêŸÖê. ´Ö»Ö´Öæ¡Ö ¯ÖÏ¾Öé¢Öß ÃÖÖ±ú ÆüÖêÞµÖÖÃÖÖšüß ÃÖÛúÖôûß
ˆÂÖ:¯ÖÖ®Ö ¿ÖÖÃ¡ÖÖÓŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. ˆÂÖ:¯ÖÖ®Ö ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖÛúÖôûß ˆšü»µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ŸÖÖÓ²µÖÖ“µÖÖ ³ÖÖÓ›üµÖÖŸÖ
¸üÖ¡Ö³Ö¸ü šêü¾Ö»Öê»Öê ¯ÖÖÞÖß ³Ö¸üÖ³Ö¸ü ×¯ÖÞÖê. µÖÖ´Öãôêû ´Ö»Ö´Öæ¡Ö ¯ÖÏ¾Öé¢Öß ÃÖÖ±ú ÆüÖê‰ú®Ö †Ö¸üÖêÝµÖ “ÖÖÓÝÖ»Öê ¸üÆüÖŸÖê.
ÛúÖêšüÖ †×¬ÖÛú •Ö›ü †ÃÖ»µÖÖÃÖ ÛúÖê´Ö™ü Ø»Ö²Öæ ¯ÖÖÞÖß ¯µÖÖµÖ»µÖÖÃÖ ŸÖêÆüß “ÖÖÓÝÖ»Öê †ÖÆêü. Ø»Ö²ÖÖ´Öãôêû
†ÖŸÖ›üµÖÖŸÖß»Ö †Öê¿Ö™ü¯ÖÞÖÖ ×®Ö‘Öæ®Ö •ÖÖŸÖÖê. Æü»»Öß ²Ö·µÖÖ“Ö •ÖÞÖÖÓ®ÖÖ ÃÖÛúÖôû“ÖÖ “ÖÆüÖ ØÛú¾ÖÖ ŸÖÓ²ÖÖÜÖæ
¾Ö ¬Öã´ÖÏ¯ÖÖ®Ö Ûêú»µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ´Ö»Ö×¾ÖÃÖ•ÖÔ®Ö“Ö ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. µÖÖ ÃÖ¾ÖµÖß †Ö¸üÖêÝµÖÖÃÖ ±úÖ¸ü ‘ÖÖŸÖÛú †ÖÆêüŸÖ.
¯ÖÏÖÛéú×ŸÖÛú ´Ö»ÖÖ ×¾ÖÃÖ•ÖÔ®Ö ÛúÃÖê †ÃÖÖ¾Öê Æêü ²Ö·µÖÖ“Ö •ÖÞÖÖÓ®ÖÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖ ®ÖÃÖŸÖê. ¾Öêôû ×´Öôêû»Ö ŸÖÃÖÖ
ÛúÃÖÖ ²ÖÃÖÖ ×¾Ö¬Öß ˆ¸üÛú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.
†Ó•Ö®Ö- ®ÖÃµÖ×¾Ö¬Öß: ¯ÖÓ“Ö–ÖÖ®Öë×¦üµÖÖÓ“Öê †Ö¸üÖêÝµÖ “ÖÖÓÝÖ»Öê šêü¾Ö»Öê ´ÆüÞÖ•Öê –ÖÖ®Ö×Æü “ÖÖÓÝÖ»µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸êü
ÝÖÏÆüÞÖ ÆüÖêŸÖê. ×•Ö³Öê“µÖÖ †Ö¸üÖêÝµÖÖ×¾ÖÂÖµÖß ¾Ö¸ü ˆ»»ÖêÜÖ †Ö»Öê»ÖÖ“Ö †ÖÆêü. ›üÖêôûµÖÖÓŸÖ ¿Ö»ÖÖÛúÖ ØÛú¾ÖÖ
²ÖÖê™üÖ®Öê †ÖîÂÖ¬Ö ‘ÖÖ»ÖÞÖê ´ÆüÞÖê•Ö †Ó•Ö®Ö ÆüÖêµÖ. ›üÖêôûµÖÖÓŸÖ ¸üÖê•Ö ÃÖã¸ü´ÖÖ (ÃÖÖê¾Öß¸üÖÓ•Ö®Ö) ‘ÖÖ»ÖÖ¾Öê †ÃÖê
¿ÖÖÃ¡Ö ÃÖÖÓÝÖŸÖê. †Ó•Ö®Ö ÃÖÛúÖôûß ¾Ö ÃÖÓ¬µÖÖÛúÖôûß †ÖÛúÖ¿Ö ×®Ö¸ü³ÖÏ †ÃÖŸÖÖÓ®ÖÖ ‘ÖÖ»ÖÖ¾Öê. ÛúÖÓÆüß †Ö•ÖÖ¸ü
†ÃÖŸÖÖÓ®ÖÖ ØÛú¾ÖÖ ¬Öã´ÖÏ¯ÖÖ®Ö, ´Öª¯ÖÖ®Ö Ûêú»Öê †ÃÖŸÖÖ †Ó•Ö®Ö×¾Ö¬Öß Ûú¹ý ®ÖµÖê.
114
®ÖÖÛúÖ´Ö¬µÖê †ÖîÂÖ¬Öß ¦ü¾µÖê ™üÖÛúÞÖê µÖÖ»ÖÖ ®ÖÃµÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. ÜÖÖ»Öß —ÖÖê¯Öæ®Ö ®Öôûß®Öê ¾ÖÖ
ÛúÖ¯ÖÃÖÖ“µÖÖ ²ÖÖêôûµÖÖ®Öê ®ÖÃµÖ ÛúÖêÞÖŸÖê ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ¾Öê µÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ¾ÖîªÖ“ÖÖ ÃÖ»»ÖÖ ‘µÖÖ¾ÖÖ.
ÝÖÞ›æüÂÖ : ÛúÖê´Ö™ü ¾ÖÖ ÝÖÖ¸ü ¯ÖÖÞÖß, ¤æü¬Ö, ŸÖê»Ö, ŸÖæ¯Ö ØÛú¾ÖÖ †ÖîÂÖ¬Öß ¾Ö®ÖÃ¯ÖŸÖß“Öê ÛúÖœêü ŸÖÖë›üÖŸÖ ¬Öºþ®Ö
šêü¾ÖÞÖê µÖÖ»ÖÖ ÝÖÞ›æüÂÖ ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ´Öãôêû “ÖêÆü¸üÖ ™ü¾Ö™ü¾ÖßŸÖ ÆüÖêŸÖÖê.
¬Öæ´ÖÃÖê¾Ö®Ö: ¾Ö®ÖÃ¯ÖŸÖß ¯ÖÖÞµÖÖÓŸÖ ™üÖÛæú®Ö ŸµÖÖ“Öß ¾ÖÖ±ú ‘ÖêÞÖê ¾ÖÖ ¬Öæ´Ö ®ÖÖÛúÖŸÖÖë›üÖŸÖæ®Ö ‘ÖêÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê
¬Öæ´ÖÃÖê¾Ö®Ö ÆüÖêµÖ. µÖÖ´Öãôêû ¾ÖÖŸÖ Ûú±ú ¤üÖêÂÖÖÓ“Öê ×®Ö¸üÖÛú¸üÞÖ ÆüÖêŸÖê. ›üÖêŒµÖÖ“µÖÖ ³ÖÖÝÖÖŸÖ»Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü ÆüÖêŸÖ
®ÖÖÆüßŸÖ.
†³µÖÓÝÖ: †³µÖÓÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ ŸÖê»ÖÖ®Öê ´Ö¤Ôü®Ö Ûú¸üÞÖê ¾Ö ®ÖÓŸÖ¸ü Ã®ÖÖ®Ö Ûú¸üÞÖê. ¯ÖæÞÖÔ
¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ ¸üÖê•Ö ŸÖê»Ö »ÖÖ¾Öæ®Ö ´ÖÃÖÖ•Ö Ûêú»µÖÖÃÖ Ÿ¾Ö“ÖÖ ÃÖãÛãú´ÖÖ¸ü ¾Ö ¥üœü ¸üÆüÖŸÖê. Ÿ¾Ö“Öê“Öß ŸÖÖÞÖ ×Ã£ÖŸÖß
“ÖÖÓÝÖ»Öß ¸üÆüÖŸÖê. ÃÖã¸üÛãúŸµÖÖ ¾ÖÖœüŸÖ ®ÖÖ×ÆüŸÖ. ¾ÖÖ¬ÖÔŒµÖ »Ö¾ÖÛú¸ü µÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. Ÿ¾Ö“ÖÖ ¾Ö Ã®ÖÖµÖæ ×¿Ö×£Ö»Ö
¯Ö›üŸÖ ®ÖÖÆüß. Ÿ¾Ö“Öê»ÖÖ ³ÖêÝÖÖ ¯Ö›üÞÖê, Ÿ¾Ö“ÖÖ ±ãú™üÞÖê, ÛúÖê¸ü›üß ¯Ö›üÞÖê ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. ¾ÖÖŸÖ¸üÖêÝÖ ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß.
Ã¯Ö¿ÖÔ–ÖÖ®Ö “ÖÖÓÝÖ»Öê ÆüÖêŸÖê. †³µÖÓÝÖ Ã®ÖÖ®Ö ¸üÖê•Ö ¿ÖŒµÖ ®ÖÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ×®Ö¤üÖ®Ö †Öšü¾Ö›üµÖÖŸÖæ®Ö ‹ÛúÖ¤üÖ ŸÖ¸üß
Ûú¸üÖ¾Öê. ×Æü¾ÖÖôûµÖÖÓŸÖ Ÿ¾Ö“ÖÖ ÛúÖê¸ü›üß ¯Ö›üŸÖê ŸµÖÖ´Öãôêû ×Æü¾ÖÖôûµÖÖÓŸÖ †³µÖÓÝÖÃ®ÖÖ®Ö •ÖÖÃŸÖ ¾ÖêôûÖ Ûú¸üÖ¾Öê.
¾µÖÖµÖÖ´Ö: ®ÖÓŸÖ¸ü µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ. µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ã®ÖÖ®ÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü Ûêú»ÖÖ ŸÖ¸üß “ÖÖ»ÖŸÖÖê ÛúÖ¸üÞÖ
µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖÓŸÖ ±úÖ¸üÃÖÖ ‘ÖÖ´Ö µÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. “ÖÖ»ÖÞÖê, ¯ÖôûÞÖê, ¯ÖÖêÆüÞÖê, ÃÖÖµÖÛúØ»ÖÝÖ, ¤üÖê¸üß¾Ö¸ü“µÖÖ ˆ›üµÖÖ,
•ÖÖòØÝÖÝÖ ¾ÖÖ †®µÖ ÛÎúß›üÖ ¯ÖÏÛúÖ¸üÖÓ“ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´ÖÖÓŸÖ †ÓŸÖ³ÖÖÔ¾Ö ÆüÖêŸÖÖê. ¯ÖÏŸµÖêÛúÖ®Öê †Ö¯Ö»µÖÖ †Ö¾Ö›üß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê
¾Ö —Öê¯Öê»Ö ‹¾ÖœüÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ‘ÖÖ´Ö µÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ¾µÖÖµÖÖ´ÖÖ´Öãôêû ¿Ö¸üß¸ü Æü»ÖÛêú
ÆüÖêŸÖê. ˆŸÃÖÖÆü ¾ÖÖœüŸÖÖê. “ÖÖÓÝÖ»Öê ²Öôû ×´ÖôûŸÖê. ´Öê¤ü Ûú´Öß ÆüÖêŸÖÖê. ¿Ö¸üß¸ü ÃÖã›üÖî»Ö ÆüÖêŸÖê. ÝÖÏßÂ´Ö ¾Ö ¾ÖÃÖÓŸÖ
ŠúŸÖãŸÖ ²Öôû Ûú´Öß †ÃÖ»µÖÖ®Öê ´ÖÖ±úÛú ¾µÖÖµÖÖ´Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ¾Öé¬¤ü ¾µÖŒŸÖà®Öß —Öê¯Öê»Ö ‹¾ÖœüÖ“Ö ¾µÖÖµÖÖ´Ö
Ûú¸üÖ¾ÖÖ. µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ —Öê¯Öê»Ö ‹¾ÖœüÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ.
Ã®ÖÖ®Ö: ¾µÖÖµÖÖ´ÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü £ÖÖê›üß ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ‘Öê‰ú®Ö Ã®ÖÖ®Ö Ûú¸üÖ¾Öê. †ÖÓ‘ÖÖêôûßÃÖÖšüß ¯ÖÖÞÖß ±úÖ¸ü ÝÖÖ¸ü ¾ÖÖ
ÝÖ¸ü´Ö †ÃÖæ ®ÖµÖê. ›üÖêŒµÖÖ¾Ö¸ü •ÖÖÃŸÖ ÝÖ¸ü´Ö ¯ÖÖÞÖß ‘Öê‰ú ®ÖµÖê, ÝÖÖ¸ü ¯ÖÖÞÖß ‘µÖÖ¾Öê. ÝÖÖ¸ü ¯ÖÖÞÖß ÛêúÃÖ ¾Ö
›üÖêôûµÖÖÓ®ÖÖ ×ÆüŸÖÛú¸ü †ÖÆêü. ´ÖÖ¡Ö ŠúŸÖã´ÖÖ®ÖÖ¯ÖÏ´ÖÖ®Öê ÝÖ¸ü´Ö-ÝÖÖ¸ü ¯ÖÖÞµÖÖ“ÖÖ ×ÆüŸÖÛú¸ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü Ûú¸üÖ¾ÖÖ.
115
Ã®ÖÖ®ÖÖ´Öãôêû Ÿ¾Ö“Öê¾Ö¸üß»Ö ´Ö»Ö, õÖÖ¸ü, ‘ÖÖ´Ö, ¤ãüÝÖÕ¬Öß ×®Ö‘Öæ®Ö •ÖÖŸÖê, Ÿ¾Ö“ÖÖ ´ÖÖêÛúôûß ¾Ö Ã¾Ö“”û, ŸÖ¸üŸÖ¸üßŸÖ
ÆüÖêŸÖê. ´Ö®Ö ¾Ö ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ Æãü¿ÖÖ¸üß µÖêŸÖê. ´Ö¸üÝÖôû, †ÖôûÃÖ ×®Ö‘Öæ®Ö •ÖÖŸÖÖê. ³ÖÖê•Ö®ÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü Ã®ÖÖ®Ö Ûúºþ
®ÖµÖê.
ˆ¯ÖÖÃÖ®ÖÖ: Ã®ÖÖ®ÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ¾µÖ×ŒŸÖÝÖŸÖ ˆ¯ÖÖÃÖ®ÖÖ †ŸµÖÓŸÖ ´ÖÆüŸ¾ÖÖ“Öß †ÖÆêü. •Ö¯Ö, ¬µÖÖ®Ö, ¬ÖÖ¸üÞÖÖ, ¯Öæ•ÖÖ,
¯ÖÏÖ£ÖÔ®ÖÖ ¸üÖê•Ö Ûú¸üÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. µÖÖ´Öãôêû ÃÖÖ×Ÿ¾ÖÛú ³ÖÖ¾Ö ¾ÖÖœüŸÖÖŸÖ. •Öß¾Ö®ÖÖ´Ö¬µÖê ‹Ûú
†®Öã¿ÖÖÃÖ®Ö µÖêŸÖê. ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ¾Ö †¬µÖÖ×Ÿ´ÖÛú ÃÖÖ´Ö£µÖÔ ¾ÖÖœüŸÖê. ´Ö®Ö ¿ÖÖÓŸÖ ¾Ö ‹ÛúÖÝÖÏ ÆüÖêÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ
ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖ´Öãôêû ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸üÖ“Öß ÛúÖ´Öê ÃÖã¬¤üÖ ¿ÖÖÓŸÖ¯ÖÞÖê ¯ÖÖ¸ü ¯Ö›üŸÖÖŸÖ. ×“Ö›ü×“Ö›ü Ûú´Öß ÆüÖêŸÖê.
ÃÖÛúÖôû“ÖÖ ®ÖÖ¿ŸÖÖ, ¯ÖêµÖ¯ÖÖ®Ö: ˆ¯ÖÖÃÖ®Öê®ÖÓŸÖ¸ü ¤æüÝ¬Ö¯ÖÖ®Ö ¾ÖÖ ÃÖ¾ÖµÖß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê •Öê ¯ÖêµÖ Æü¾Öê ŸÖê ‘µÖÖ¾Öê. “ÖÆüÖ
¾Ö ÛúÖò±úß ¿ÖŒµÖŸÖÖê ™üÖôûÖ¾ÖßŸÖ. “ÖÆüÖ ÛúÖò±úßŸÖ †ÃÖÞÖÖ¸êü ™òü×®Ö®Ö ¾Ö Ûòú×±ú®Ö Æêü †Ö¸üÖêÝµÖÖÃÖ ‘ÖÖŸÖÛú
†ÖÆêüŸÖ. ×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôûµÖÖ ³ÖÖ•µÖÖÓ“Öê ÃÖæ¯Ö, ±úôûÖÓ“Öê ¸üÃÖ Æêü †Ö¸üÖêÝµÖÖÃÖ †×ŸÖ¿ÖµÖ “ÖÖÓÝÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ.
ŠúŸÖã´ÖÖ®ÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ÝÖ¸ü´Ö-£ÖÓ›ü ¯ÖêµÖ ‘µÖÖ¾Öê. ®ÖÖ¿ŸµÖÖÃÖÖšüß ÝÖ¸ü´Ö-ŸÖÖ•ÖÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÔ †ÃÖÖ¾ÖÖ. ¯ÖÖêÆêü, ˆ¯Ö´ÖÖ,
ˆÛú›ü †ÃÖê ¯Ö¤üÖ£ÖÔ ‘µÖÖ¾ÖêŸÖ. ¯ÖÖ¾Ö, ×²Ö×ÃÛú™êü †£Ö¾ÖÖ ŸÖŸÃÖ´Ö ²ÖêÛú¸üß ¯Ö¤üÖ£ÖÔ ™üÖôûÖ¾ÖêŸÖ. ÛúÖ¸üÞÖ ŸÖê
´Öî¤üÖ ¾Ö ›üÖ»Ö›üÖ ¾ÖÖ¯Öºþ®Ö Ûêú»Öê»Öê †ÃÖŸÖÖŸÖ. ¤üÖê®Æüß †Ö¸üÖêÝµÖÖÃÖ ‘ÖÖŸÖÛú †ÖÆêüŸÖ. ®ÖÖ¿ŸÖÖ ¯ÖÖê™ü ³Öºþ®Ö
Ûúºþ ®ÖµÖê. †»¯Ö ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖÓŸÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ. µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ¤îü®ÖÓ×¤ü®Ö ÛúÖ´ÖÖ»ÖÖ ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ Ûú¸üÖ¾Öß.
ˆÂÞÖÓ ×Ã®ÖÝ¬ÖÓ ´ÖÖ¡ÖÖ¾ÖŸÖË •ÖßÞÖì¾ÖßµÖÖÔ×¾Öºþ¬¤ü´ÖË…
‡Â™ü¤êü¿Öê ‡Â™üÃÖ¾ÖÖì¯ÖÛú¸üÞÖ´ÖË…
®ÖÖ×ŸÖ¦ãüŸÖÓ ®ÖÖ×ŸÖ×¾Ö»ÖÓ×²ÖŸÖ´ÖË †•Ö»¯Ö®ÖË †ÆüÃÖ®ÖË…
ŸÖ®´Ö®ÖÖ ³Öã••ÖßŸÖ †ÖŸ´Ö®Ö´Ö×³Ö ÃÖ´ÖßõµÖ ÃÖ´µÖÛËú……“Ö¸üÛú ×¾Ö–ÖÖ®Ö……
ˆÂÞÖ, ×Ã®ÖÝ¬Ö, µÖÖêÝµÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ, ¯Ö×Æü»Öê †®®Ö ¯Ö“Ö»µÖÖ¾Ö¸ü, ¾ÖßµÖÔµÖãŒŸÖ, ¯ÖÏÃÖ®®Ö ×šüÛúÖÞÖß, µÖÖêÝµÖ
ÃÖÖ´ÖÝÖÏßÃÖÆü, †×ŸÖ•Ö»Ö¤ü ®ÖÖÆüß ¾ÖÖ ±úÖ¸ü ÆüôæûÆüôæû ®ÖÖÆüß, ®Ö ÆüÃÖŸÖÖ, ®Ö ²ÖÖê»ÖŸÖÖ •Öê¾ÖÞÖÖÛú›êü ®Öß™ü »ÖõÖ
¤êü‰ú®Ö, †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ µÖÖêÝµÖ †ÃÖ»Öê»Öê •Öê¾ÖÞÖ •Öê¾ÖÖ¾Öê.
•Öê¾ÖÞÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü —ÖÖê¯Öæ ®ÖµÖê ØÛú¾ÖÖ ¬ÖÖ¾Ö¯Öôû †£Ö¾ÖÖ •ÖÖÃŸÖ ÁÖ´ÖÖ“Öß ÛúÖ´Öê Ûúºþ ®ÖµÖêŸÖ. ÃÖãÁÖãŸÖÖÓ®Öß
ÜÖÖ»Öß»Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ‹ÛúÖ ¿»ÖÖêÛúÖÓŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü- •Öê¾ÖÞÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü •ÖÖê ²ÖÃÖæ®Ö ¸üÖÆüŸÖÖê ŸÖÖê †Öôû¿Öß ÆüÖêŸÖÖê, •ÖÖê
¿ÖŸÖ¯ÖÖ¾Ö»Öß Ûú¸üŸÖÖê ŸµÖÖ»ÖÖ †Ö¸üÖêÝµÖ »ÖÖ³ÖŸÖê, •ÖÖê —ÖÖê¯ÖŸÖÖê ŸÖÖê »ÖšüšËü ÆüÖêŸÖÖê, ¾Ö •ÖÖê ¯ÖôûŸÖÖê ŸÖÖê ´ÖéŸµÖãÛú›êü
116
¾ÖêÝÖÖ®Öê •ÖÖŸÖÖê ´ÆüÞÖ•Öê †ÖµÖãÂµÖ »Ö¾ÖÛú¸ü Ûú´Öß ÆüÖêŸÖê. •Öê¾ÖÞÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ¯ÖÖ“Ö ×´Ö×®Ö™êü ¾ÖÖ´ÖÛãúõÖß Ûêú»µÖÖÃÖ
ˆ•Ö¾Öß ®ÖÖÛú¯Öã›üß ÛúÖµÖÔ¸üŸÖ ÆüÖê‰ú®Ö ¯Ö“Ö®Ö “ÖÖÓÝÖ»Öê ÆüÖêŸÖê.
—ÖÖê¯Ö:
µÖ¤üÖŸÖã ´Ö®Ö×ÃÖ Œ»ÖÖ®ŸÖê Ûú´ÖÖÔŸ´Ö®Ö: Œ»Ö´ÖÖ×®¾ÖŸÖÖ:…
×¾ÖÂÖµÖê³µÖÖ ×®Ö¾ÖŸÖÔ®ŸÖê ŸÖ¤üÖ Ã¾ÖÙ¯ÖŸÖ ´ÖÖ®Ö¾Ö:……“Ö.ÃÖæ.……
×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü ÛúÖ´Ö Ûúºþ®Ö, ‡Ó×¦üµÖê ¾Ö ´Ö®Ö £ÖÛúŸÖÖŸÖ ¾Ö †Ö¯ÖÖ¯Ö»µÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ×®Ö¾ÖË¢Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ
ŸµÖÖ¾Öêôûß ´ÖÖÞÖæÃÖ —ÖÖê¯ÖŸÖÖê. ×®Ö¦üÖ Æüß ¯ÖÏŸµÖêÛú ¯ÖÏÖÞÖß´ÖÖ¡ÖÖÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. ×®Ö¦êü»ÖÖ ¾ÖîÂÞÖ¾Öß
´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. ×®Ö¦üÖ ×¾ÖÂÞÖæ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê ¬ÖÖ¸üÞÖ- ¯ÖÏêµÖÞÖ Ûú¸üÞÖÖ¸üß †ÖÆêü.
×®Ö¦üÖ µÖÖêÝµÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖÓŸÖ ‘ÖêŸÖ»µÖÖÃÖ ÃÖãÜÖ¤üÖµÖß šü¸üŸÖê. ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê ¯ÖÖêÂÖÞÖ ÆüÖêŸÖê. ²Ö»Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê. ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß´Öãôêû
–ÖÖ®Öë×¦üµÖêÆüß ÛúÖµÖÔõÖ´Ö ÆüÖê‰ú®Ö –ÖÖ®Ö ¾µÖ¾Ö×Ã£ÖŸÖ ÝÖÏÆüÞÖ Ûúºþ »ÖÖÝÖŸÖÖŸÖ. ´Ö®Ö ŸÖÖ•ÖêŸÖ¾Ö¸ü®Öê ¾Ö ¯ÖÏÃÖ®®Ö ÆüÖêŸÖê.
ŸµÖÖ´Öãôêû ÝÖÏÆüÞÖ ¿ÖŒŸÖß ¾ÖÖœüŸÖê. †ÖµÖãÂµÖ ¾ÖÖœüŸÖê.
—ÖÖê¯ÖÞµÖÖ“Öß •ÖÖÝÖÖ ¿ÖÖÓŸÖ ¾Ö ´ÖÖêÛúôûß †ÃÖÖ¾Öß. Ûéú´ÖßÛúß™üÛú ¸ü×ÆüŸÖ †ÃÖÖ¾Öß. —ÖÖê¯ÖÞµÖÖÃÖÖšüß ±úÖ¸ü
Ûú›üÛú ¾ÖÖ †×ŸÖ ®Ö¸ü´Ö ×²Ö”ûÖ®Öê ¾ÖÖ¯Öæºþ ®ÖµÖê. ¿ÖµµÖê¾Ö¸ü “ÖÖ¤ü¸ü ®Öß™ü ¯ÖÃÖ¸üÖ¾Öß. ÃÖôû †ÃÖæ ®ÖµÖêŸÖ. ¿ÖŒµÖŸÖÖê
»ÖÖÛú›üß ¯Ö»ÖÓÝÖÖ¾Ö¸ü —ÖÖê¯ÖÖ¾Öê. ´Ö¬µÖ´Ö •ÖÖ›üß“Öß ˆ¿Öß ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ¾Öß. “ÖÖ¤ü¸ü, ˆ¿Öß“ÖÖ †³ÖÏÖ Ã¾Ö“”û †ÃÖÖ¾ÖÖ.
¤ü¸ü †Öšü¾Ö›üµÖÖ®Öê “ÖÖ¤ü¸ü ²Ö¤ü»ÖÖ¾Öß. •µÖÖÓ®ÖÖ ´ÖÖ®Ö ¤ãüÜÖß“ÖÖ ¡ÖÖÃÖ †ÃÖê»Ö ŸµÖÖÓ®Öß ˆ¿Öß ¾ÖÖ¯Öºþ ®ÖµÖê.
ŸµÖÖ‹ê¾Ö•Öß ´ÖÖ®ÖêÜÖÖ»Öß “ÖÖ¤ü¸üß“Öß ¯ÖÖŸÖôû ‘Ö›üß ‘µÖÖ¾Öß. ´Ö“”û¸ü †ÃÖ»µÖÖÃÖ ´Ö“”û¸ü¤üÖÞÖß ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ¾Öß.
¯ÖÓÜµÖÖÜÖÖ»Öß —ÖÖê¯Öæ ®ÖµÖê. ¯ÖÓÜµÖÖ“Öß ÝÖŸÖß ÃÖÖî´µÖ †ÃÖÖ¾Öß.
¸üÖ¡Öß —ÖÖê¯ÖŸÖÖÓ®ÖÖ ¤üß‘ÖÔÀ¾ÖÃÖ®Ö, ³ÖÏÖ´Ö¸üß, ‡. ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“ÖÖ ¤üÆüÖ ×´Ö×®Ö™êü †³µÖÖÃÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ‚ÛúÖ¸ü
•Ö¯Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ ¾ÖÖ ‡Â™ü ¤êü¾ÖŸÖê“Öê ®ÖÖ´ÖÃ´Ö¸üÞÖ Ûú¸üÖ¾Öê. —ÖÖê¯Ö ¯Ö™üÛú®Ö »ÖÖÝÖŸÖê.
¾Ö¸üß»Ö ÝÖÖêÂ™üà×¿Ö¾ÖÖµÖ ´Ö¬Öæ®Ö´Ö¬Öæ®Ö ŠúŸÖã´ÖÖ®ÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ÃÖÖšü»Öê»Öê ¤üÖêÂÖ ¿Öã×¬¤ü×ÛÎúµÖÖÓ®Öß ÛúÖœæü®Ö
™üÖÛúÖ¾ÖêŸÖ. ŠúŸÖã´ÖÖ®ÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ×¤ü®Ö“ÖµÖÖÔ †Ö“Ö¸üÖ¾Öß. ‡Ó×¦üµÖÖÓ®ÖÖ ¾Ö¿Ö Ûú¸üÖ¾Öê. ¤êü¿Ö, ¬Ö´ÖÔ, ÃÖ´ÖÖ•Ö µÖÖÓ“ÖÖ
†×³Ö´ÖÖ®Ö šêü¾ÖÖ¾ÖÖ. ÃÖ´ÖÖ•ÖÖÃÖÖšüß ÛúÖ´Ö Ûú¸üÞµÖÖ“Öß ÃÖÓ¬Öß ®Ö ¤ü¾Ö›üŸÖÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ“Öê ŠúÞÖ ±êú›üÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö
Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ¬ÖÖÙ´ÖÛú, ÃÖÖ´ÖÖ×•ÖÛú ÛúÖµÖÖÔŸÖ ³ÖÖÝÖ ‘µÖÖ¾ÖÖ. ×¤ü¾ÖÃÖÖŸÖß»Ö ‹Ûú ŸÖÖÃÖ ŸÖ¸üß ¤ãüÃÖ·µÖÖÓÃÖÖšüß
ÃÖê¾ÖÖ¾Öé¢Öß®Öê ÛúÖ´Ö Ûú¸üÖ¾Öê.
117
¯ÖÏÛú¸üÞÖ ¯ÖÖ“Ö¾Öê
‘Ö™üÛú - 5. µÖÖêÝÖ ¾Ö ÃÖÖ´ÖÖ×•ÖÛú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ
5.2.1 - 21 ¾Öê ¿ÖŸÖÛú †Ö×ÞÖ µÖÖêÝÖ.
5.2.2 - ¾µÖÖ¬ÖàÃÖÖšüß ˆ¯Ö“ÖÖ¸ü µÖÖêÝÖ.
5.2.3 - ×¾ÖªÖ£Öá ¾Ö ´Ö×Æü»ÖÖÓÃÖÖšüß µÖÖêÝÖ.
5.2.4- µÖÖêÝÖ ¾Ö ŸÖÞÖÖ¾Ö ×®ÖµÖÖê•Ö®Ö.
5.2.5- µÖÖêÝÖ †Ö×ÞÖ ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú Ã¾ÖÖÃ£µÖ.ü
1) 21 ¾µÖÖ ¿ÖŸÖÛúÖŸÖß»Ö µÖÖêÝÖÖ“Öê Ã£ÖÖ®Ö ¾Ö ´ÖÆüŸ¾Ö †³µÖÖÃÖ®Öê.
2) ¾µÖÖ¬ÖàÃÖÖšüß µÖÖêÝÖ- ˆ¯Ö“ÖÖ¸ü ´ÖÖÆüßŸÖß ‘ÖêÞÖê.
3) ×¾ÖªÖ£Öá ¾Ö ´Ö×Æü»ÖÖÓÃÖÖšüß µÖÖêÝÖÖ“Öß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ †³µÖÖÃÖ®Öê.
4) µÖÖêÝÖÖŸÖæ®Ö ŸÖÞÖÖ¾Ö ×®ÖµÖÖê•Ö®Ö Ûú¸ü®Öê.
5) µÖÖêÝÖ †Ö×ÞÖ ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú Ã¾ÖÖÃ£µÖ µÖÖÓ“ÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †³µÖÖÃÖ®Öê.
5.1 21 ¾Öê ¿ÖŸÖÛú †Ö×ÞÖ µÖÖêÝÖ
21 •Öæ®Ö »ÖÖ •ÖÝÖÖŸÖ ´ÖÖêšüµÖÖ ˆŸÃÖÖÆüÖ®Öê ÃÖÖ•Ö¸üÖ ÆüÖêÞÖÖ¸üÖ '•ÖÖÝÖ×ŸÖÛú µÖÖêÝÖ ×¤ü®Ö' ´ÆüÞÖ•Öê ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ
´ÖÖ®Ö¾Ö•ÖÖŸÖß»Ö †Ö¸üÖêÝµÖ¤üÖµÖß •Öß¾Ö®Ö •ÖÝÖÞµÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÏê¸üÞÖÖ †ÖÆêü. •ÖÖÝÖ×ŸÖÛú ÃŸÖ¸üÖ¾Ö¸ü 21 •Öæ®Ö ÆüÖ
µÖÖêÝÖ×¤ü®Ö ´ÆüÞÖæ®Ö •ÖÖÆüß¸ü ÆüÖêÞµÖÖ“Öê ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ÁÖêµÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü. ÛúÖ¸üÞÖ µÖÖêÝÖ Æüß ¯ÖÏÖ“Öß®Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ
ÃÖÓÃÛéúŸÖß“Öß ¤êüÞÖÝÖß †ÖÆêü. µÖÖêÝÖ Ã¾ÖÖÃ£µÖ ¾Ö ¯ÖæÞÖÔŸÖÖ¾ÖÖ¤üß ¥ü×Â™üÛúÖê®Ö †ÃÖæ®Ö, ŸÖÖê Ûêú¾Öôû ¾µÖÖµÖÖ´Ö ®ÖÖÆüß,
ŸÖ¸ü Ã¾ÖŸÖ:²Ö¸üÖê²Ö¸ü ×¾ÖÀ¾Ö ¾Ö ¯ÖÏÛéúŸÖß¿Öß ÃÖÖ¬Ö´µÖê ÃÖÖ¬ÖÞµÖÖ“ÖÖ ³ÖÖ¾Ö †ÖÆêü.
118
µÖÖêÝÖ †Ö¯Ö»µÖÖ •Öß¾Ö®Ö¿Öî»ÖßŸÖ ²Ö¤ü»Ö †ÖÞÖæ®Ö ÃÖ•ÖÝÖŸÖÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ Ûú¸üŸÖÖê, ŸÖÃÖê“Ö ®ÖîÃÖÙÝÖÛú
²Ö¤ü»ÖÖ´Öãôêû ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ÆüÖêÞÖÖ·µÖÖ ²Ö¤ü»ÖÖÓ®ÖÖ ÃÖÆü®Ö Ûú¸üÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ Ûú¸üŸÖÖê. ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö •ÖÖÝÖ×ŸÖÛú ÃŸÖ¸üÖ¾Ö¸ü
µÖÖêÝÖ×¤ü®Ö ÃÖÖ•Ö¸üÖ Ûêú»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê, †ÃÖê †Ö¾ÖÆü®Ö ¯ÖÓŸÖ¯ÖÏ¬ÖÖ®Ö ®Ö¸ëü¦ü ´ÖÖê¤üß®Öß 27 ÃÖ¯™ëü²Ö¸ü 2014 »ÖÖ
ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¸üÖÂ™ÒüÃÖÓ‘ÖÖŸÖ Ûêú»Öê. ŸµÖÖ®ÖãÃÖÖ¸ü 11 ×›üÃÖë²Ö¸ü 2014 »ÖÖ ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¸üÖÂ™ÒüÃÖÓ‘ÖÖ“µÖÖ 193 ÃÖ¤üÃµÖÖÓ®Öß
177 ÃÖ´Ö£ÖÔÛú ¤êü¿ÖÖÓ“µÖÖ †ÖÓŸÖ¸ü¸üÖÂ™ÒüßµÖ µÖÖêÝÖ ×¤ü®Ö ÃÖÖ•Ö¸üÖ Ûú¸üÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏÃŸÖÖ¾Ö ´ÖÖ®µÖ Ûêú»ÖÖ.
µÖÖêÝÖÖ“Öß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖ ŸµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü ¾Ö ¯ÖÏÃÖÖ¸ü †ÝÖ¤üß ¯ÖÏŸµÖêÛú ´ÖÖ®Ö¾ÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ÆüÖêÞÖê
ÝÖ¸ü•Öê“Öê †ÖÆêü. ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö µÖÖ ×¤ü¾ÖÃÖÖ“Öê †Öî×“ÖŸµÖ ÃÖÖ¬Öæ®Ö ³ÖÖ¸üŸÖ³Ö¸ü µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖ“Öß ‹ÛúÃÖ´ÖÖ®ÖŸÖÖ †ÃÖÖ¾Öß
µÖÖÃÖÖšüß ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ µÖÖêÝÖ †³µÖÖÃÖÛÎú´Ö ŸÖµÖÖ¸ü Ûú¸üÞµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖŸÖ ¯ÖÏÖ£ÖÔ®ÖÖ, µÖÖêÝÖÖÃÖ®Ö¯Öæ¾ÖÔ
ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß, †ÖÃÖ®Öê, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ÃÖÓÛú»¯Ö ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖß¯ÖÖšüÖ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö Ûú¸üÞµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. •ÖÖÝÖ×ŸÖÛú
µÖÖêÝÖ ×¤ü®ÖÖ“ÖÖ •ÖÖê »ÖÖêÝÖÖê (²ÖÖê¬Ö×“Ö®Æü) †ÖÆêü, ŸµÖÖŸÖæ®Ö ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ×¾ÖÀ¾ÖÖ»ÖÖ ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ, ÃÖÖ´ÖÓ•ÖÃµÖ ¾Ö
‹ÛúÖê¯µÖÖ“ÖÖ ÃÖÓ¤êü¿Ö ×¤ü»ÖÖ †ÖÆêü. »ÖÖêÝÖÖê´Ö¬Öß»Ö •ÖÖê›ü»Öê»Öê ÆüÖŸÖ ´ÆüÞÖ•Öê ´ÖÖ®Ö¾ÖÖ“µÖÖ †ÖÓŸÖ×¸üÛú •ÖÖ×ÞÖ¾Öê»ÖÖ
ÃÖÖ¾ÖÔ×¡ÖÛú •ÖÖ×ÞÖ¾Öê²Ö¸üÖê²Ö¸ü •ÖÖê›ü»Öê»Öê †ÃÖæ®Ö, ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö ´Ö®Ö, ´ÖÖ®Ö¾Ö ¾Ö ×®ÖÃÖÝÖÔ µÖÖÓ®ÖÖ ¯Ö×¾Ö¡Ö ¬ÖÖÝµÖÖ®Öê
•ÖÖê›æü®Ö †Ö¸üÖêÝµÖÃÖÓ¯Ö®®Ö ´ÖÖ®Ö¾Ö•ÖÖŸÖß“Öê Ûú»µÖÖÞÖ ÃÖÖ¬ÖÞµÖÖ“Öê ¯ÖÏŸÖßÛú †ÖÆêü. ŸµÖÖŸÖß»Ö ¤üÖê®Ö ²Ö¤üÖ´Öß ¯ÖÖ®Öê
¯Öé£¾Öß¾Ö¸üß»Ö ³Öæ¯ÖéÂšü, ´ÖÖŸÖß ¾Ö ÃÖ¾ÖÔ ‘Ö™üÛúÖÓ“Öê ¯ÖÏŸÖßÛú †ÖÆêüŸÖ. ×Æü¸ü¾Öß ¤üÖê®Ö ¯ÖÖ®Öê ×®ÖÃÖÝÖÖÔ“Öê ¯ÖÏ×ŸÖ×®Ö×¬ÖŸ¾Ö
Ûú¸üŸÖÖŸÖ, ŸÖ¸ü ×®ÖôûÖ ¸ÓüÝÖ ¯ÖÖÞµÖÖ“µÖÖ ŸÖ¢¾ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏŸÖßÛú †ÃÖæ®Ö, ŸÖê•ÖÃ¾Öß¯ÖÞÖÖ †ÖÝÖ ŸÖ¢¾ÖÖ“Öê ¯ÖÏ×ŸÖ×®Ö×¬ÖŸ¾Ö
Ûú¸üŸÖê, ŸÖ¸ü ÃÖæµÖÔ ÆüÖ ‰ú•ÖÖÔ ¾Ö ¯ÖÏê¸üÞÖê“Öê ¯ÖÏŸÖßÛú †ÖÆêü.
21 •Öæ®Ö»ÖÖ ÃÖÖ•Ö¸üÖ ÆüÖêÞÖÖ¸üÖ µÖÖêÝÖ×¤ü®Ö ´ÆüÞÖ•Öê µÖÖêÝÖ¯Ö¾ÖÖÔ“Öß ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ †ÖÆêü. ÛúÖ¸üÞÖ
ÃÖ¬µÖÖ“µÖÖ ¬ÖÖ¾Ö¯Öôûß“µÖÖ, Ã¯Ö¬Öì“µÖÖ ¾Ö ŸÖÖÞÖŸÖÞÖÖ¾ÖÖ“µÖÖ •ÖÝÖÖŸÖ “ÖÖÓÝÖ»Öê †Ö¸üÖêÝµÖ ×™üÛú¾Öæ®Ö •Öß¾Ö®ÖÖ“Öê
ˆ×§Â™ü ÃÖÖ¬µÖ Ûú¸üÞÖê, Æüß •ÖÞÖæ ŸÖÖ¸êü¾Ö¸ü“Öß ÛúÃÖ¸üŸÖ †ÖÆêü. ³ÖÖî×ŸÖÛú ÝÖ¸ü•ÖÖ ¾Ö †¯ÖêõÖÖÓ“ÖÖ ›üÖëÝÖ¸ü ‡ŸÖÛúÖ
¾ÖÖœü»ÖÖ †ÖÆêü, Ûúß ŸÖÖê ¯ÖæÞÖÔ Ûú¸üŸÖÖ ¤ü´Ö”ûÖÛú ÆüÖêŸÖ †ÖÆêü. µÖÖŸÖæ®Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêÞÖÖ¸ü ŸÖÖÞÖŸÖÞÖÖ¾Ö, ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö
´Ö®ÖÖ“ÖÖ ´Öêôû ®Ö ‘ÖÖ»ÖŸÖÖ ÆüÖêÞÖÖ¸üß ÛúÖ´Öê, ¾ÖŸÖÔ®Ö µÖÖŸÖæ®Ö ®Öî¸üÖ¿µÖ, ´Ö¬Öã´ÖêÆü, Èü¤üµÖÖ“Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü, ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö
µÖÖÓÃÖÖ¸üÜµÖÖ †®ÖêÛú †Ö•ÖÖ¸üÖÓ®ÖÖ †Ö´ÖÓ¡ÖÞÖ ¤êüŸÖ †ÖÆêü. †ÝÖ¤üß ¿ÖÖ»ÖêµÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ¯ÖÖÃÖæ®Ö ŸÖ¸ü ¾ÖµÖÖê¾Öé¬¤üÖÓ¯ÖµÖÔŸÖ
µÖÖ ÃÖ´ÖÃµÖê»ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖê¸êü •ÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ÜÖ¸êü ¯ÖÖ×Æü»Öê ŸÖ¸ü “ÖÖÓÝÖ»Öê †Ö¸üÖêÝµÖ, ×®Ö¸üÖ´ÖµÖ, ÃÖãÜÖß-†Ö®ÖÓ¤üß •Öß¾Ö®Ö
119
Æüß ¯ÖÏŸµÖêÛúÖ“Öß ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ ÝÖ¸ü•Ö †ÖÆêü. Æüß ÝÖ¸ü•Ö ¯ÖæÞÖÔ Ûú¸üÞµÖÖ“ÖÖ ´ÖÖÝÖÔ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¯Ö¸Óü¯Ö¸êüŸÖ“Ö †ÖÆêü †Ö×ÞÖ
ŸÖÖê ´ÖÖÝÖÔ ´ÆüÞÖ•Öê 'µÖÖêÝÖ'.
5.2 ¾µÖÖ¬ÖàÃÖÖšüß ˆ¯Ö“ÖÖ¸ü µÖÖêÝÖ :-

¿Ö¸üß¸ü, ¯ÖÏÖÞÖ ¾Ö ´Ö®Ö µÖÖÓ“µÖÖ ÛúÖµÖÖÔŸÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»Öê»ÖÖ ×²Ö‘ÖÖ›ü ´ÆüÞÖ•Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü. ÆüÖ ×²Ö‘ÖÖ›ü
¤æü¸ü Ûúºþ®Ö ŸµÖÖ“Öê ÛúÖµÖÔ ¯Öæ¾ÖÔ×Ã£ÖŸÖß»ÖÖ †ÖÞÖÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü´Öã×ŒŸÖ. †¿ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ
×¾ÖÛúÖ¸ü´ÖãŒŸÖŸÖêÛú×¸üŸÖÖ µÖÖêÝÖÖê¯Ö“ÖÖ¸ü ¯Ö¬¤üŸÖß ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß ¯Ö›üŸÖê. ´ÆüÞÖ•Öê ÆüÖ ×²Ö‘ÖÖ›ü ¤æü¸ü Ûú¸üÞµÖÖÛú×¸üŸÖÖ
µÖÖêÝÖÖê¯Ö“ÖÖ¸ü Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖÖŸÖ. ÆüÖ ×²Ö‘ÖÖ›ü ¤æü¸ü Ûú¸üÞµÖÖ“Öê ÛúÖµÖÔ µÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö ÛúÖÆüß ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ Ûú¸üŸÖÖŸÖ. µÖÖ
¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê †ÖÃÖ®Öê, ¿Öã×¬¤ü×ÛÎúµÖÖ, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ¾Ö ¬µÖÖ®Ö µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ ¯ÖÏ×ÛúµÖÖ †ÖîÂÖ¬ÖÖÓ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê
Ûêú¾Öôû ×¾ÖÛúÖ¸üÖ“Öß »ÖõÖÞÖê ®ÖÖÆüß¿Öß Ûú¸üŸÖ ®ÖÖÆüßŸÖ ŸÖ¸ü ×¾ÖÛúÖ¸üÖ“Öê ´Öæôû †ÃÖ»Öê»ÖÖ ¿Ö¸üß¸ü ´Ö®ÖÖŸÖß»Ö
†ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö ¤æü¸ü Ûú¸üŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû“Ö ×¾ÖÛúÖ¸ü ÃÖ´Öæôû ®ÖÖÆüßÃÖÖ ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê. µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ †×ŸÖ¿ÖµÖ
¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß †ÖÆêüŸÖ. ¯Ö¸ÓüŸÖã ŸµÖÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü ®Öß™ü ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ˆ´Ö•Öæ®Ö Ûêú»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. †®µÖ£ÖÖ ×¾Ö¯Ö¸üßŸÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö
ÆüÖêÞµÖÖ“Öß ¿ÖŒµÖŸÖÖ †ÖÆêü. µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ Ûú¿ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸êü ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö Ûú¸üŸÖÖŸÖ Æêü †Ö¯ÖÞÖ ÛÎú´ÖÖÛÎú´ÖÖ®Öê
ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ®Ö ‘Öê‰ú.
†ÖÃÖ®Öê--
µÖÖêÝÖÖÃÖ®Öê ×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôûµÖÖ ¯Ö¬¤üŸÖß®Öê Ûêú»Öß •ÖÖŸÖÖŸÖ, ŸµÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ŸµÖÖÓ“Öê ¯Ö×¸üÞÖÖ´ÖÆüß ×³Ö®®Ö ×³Ö®®Ö
ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öà®Öß †ÖÃÖ®ÖÖ“Öê ¾ÖÞÖÔ®Ö '×Ã£Ö¸üÃÖãÜÖ´ÖÖÃÖ®Ö´ÖË' †ÃÖê Ûêú»Öê †ÖÆêü. ×¤ü‘ÖÔÛúÖ»Öß®Ö ×Ã£Ö¸üŸÖÖ ¾Ö
ÃÖãÜÖÛúÖ¸üÛúŸÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖŸÖ †×³Ö¯ÖÏêŸÖ †ÖÆêü. †¿ÖÖ †³µÖÖÃÖÖ“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ' ŸÖŸÖÖê
«ü®¤üÖ®Ö×³Ö‘ÖÖŸÖ:' †ÃÖÖ ¯ÖæÞÖÔ¯ÖÞÖê ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü. µÖÖ †Ö¤ü¿ÖÔ ×Ã£ÖŸÖß“ÖÖ †³µÖÖÃÖ Ûú¸üÞµÖÖ¯Öæ¾Öá
ÛúÖÆüß ™ü¯¯µÖÖÓ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ »ÖÖÝÖŸÖÖê. µÖÖ ™ü¯¯µÖÖÓ´Ö¬Öæ®Ö Ûêú»Öê»Öß †ÖÃÖ®Öê ÛúÖÆüß ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÃÖÖ¬ÖŸÖÖŸÖ.
ŸÖÖêÆüß ²Ö¸êü“Ö ¾ÖêôûÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †ÃÖŸÖÖê. †ÖÃÖ®ÖÖÓ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ“Öê ™ü¯¯Öê ¾Ö ŸµÖÖÓ“Öê ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê
ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ šü¸üÞÖÖ¸ü †ÖÆêü.
120
1) †ÖÃÖ®ÖÖÓ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ Ûú¸üŸÖÖÓ®ÖÖ ŸµÖÖŸÖ ŸÖß®Ö ³ÖÖÝÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ¯Ö×Æü»ÖÖ ³ÖÖÝÖ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß“ÖÖ †ÃÖæ®Ö ŸµÖÖ
ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß´Ö¬Öæ®Ö †ÖÃÖ®ÖÖ“Öß ×Ã£ÖŸÖß ÃÖÖ¬µÖ Ûêú»Öß •ÖÖŸÖê. ¤ãüÃÖ¸üÖ ³ÖÖÝÖ ×Ã£Ö¸üŸÖê“ÖÖ. ÆüÖ ³ÖÖÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê
µÖÖêÝÖÖÃÖ®ÖÖÓ“ÖÖ ÝÖÖ³ÖÖ“Ö †ÖÆêü. µÖÖŸÖ ¯ÖæÞÖÔ ×Ã£Ö¸üŸÖÖ †¯Öê×õÖŸÖ †ÃÖŸÖê. ×ŸÖÃÖ¸üÖ ³ÖÖÝÖ †ÖÃÖ®Ö×Ã£ÖŸÖß ÃÖÖê›æü®Ö
¯Öæ¾ÖÔ×Ã£ÖŸÖß»ÖÖ •ÖÖÞµÖÖ“ÖÖ. µÖÖŸÖÆüß ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖê. µÖÖ ŸÖß®Ö ³ÖÖÓÝÖÖ¯ÖîÛúß Ûú¸üÞÖê ¾Ö ÃÖÖê›üÞÖê µÖÖ ¤üÖê®Ö
³ÖÖÝÖÖŸÖ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß †ÖÆêüŸÖ. ¯Ö¸ÓüŸÖã ŸµÖÖ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß ×Ã£Ö¸ü †¿ÖÖ ³ÖÖÝÖÖ¿Öß •ÖÖê›ü»Öê»µÖÖ †ÃÖ»µÖÖ®Öê ÜÖæ¯Ö
ÃÖÓ£Ö ¾Ö ×®ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. †¿ÖÖ ×¸üŸÖß®Öê ÃÖÓ£Ö ¾Ö ×®ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ ¯Ö¬¤üŸÖß®Öê ÆüÖêÞÖÖ·µÖÖ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß, ŸµÖÖ¾Ö¸ü
ŸÖÖÞÖ µÖê‰ú ®Ö ¤êüŸÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ“Öß ¾Ö ÃÖÖÓ¬µÖÖ“Öß ÛúÖµÖÔõÖ´ÖŸÖÖ ¾ÖÖœü¾ÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ´Öãôêû ÃÖÓ¬Öß¾ÖÖŸÖ, †ÓÝÖÖ¾Ö¸üß»Ö ÃÖæ•Ö
†¿ÖÖ ×¾ÖÛúÖ¸üÖÓÛú¸üŸÖÖ †¿ÖÖ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß“Ö ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß ¯Ö›üŸÖÖŸÖ. µÖÖ ×¾ÖÛúÖ¸üÖ“µÖÖ ºþÝÞÖÖÓ®ÖÖ ÝÖŸÖß´ÖÖ®Ö
¾µÖÖµÖÖ´Ö “ÖÖ»ÖÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüßŸÖ ÛúÖ¸üÞÖ ŸµÖÖ®Öê ¡ÖÖÃÖ ¾ÖÖœêü»Ö. ¯Ö¸ÓüŸÖã µÖÖêÝÖÖÃÖ®ÖÖÓ“µÖÖ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß ´ÖÖ¡Ö ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ
šü¸üŸÖÖŸÖ.
2) †ÖÃÖ®ÖÖ“ÖÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ ¾Ö ×Ã£Ö¸ü †ÃÖÖ ³ÖÖÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê '†ÖÃÖ®Ö×Ã£ÖŸÖß' ÆüÖêµÖ. Æüß ×Ã£ÖŸÖß ÛúÖÆüß ÛúÖ»Ö¯ÖµÖÕŸÖ
šêü¾Ö»Öß •ÖÖŸÖê. ×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôûµÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖÓ´Ö¬µÖê ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ×Ã£ÖŸÖß ‘Öê‰ú®Ö ŸµÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ÛúÖÆüß ÛúÖôû ×Ã£Ö¸ü
¸üÖ×Æü»µÖÖ´Öãôêû ÛúÖÆüß †¾ÖµÖ¾ÖÖÓ“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ¾Ö¸ü ŸÖÖÞÖ ¾ÖÖ ¤üÖ²Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ÃÖ¾ÖÔ ¿Ö¸üß¸ü ×¿Ö£Öß»Ö
Ûêú»µÖÖ´Öãôêû Æêü ŸÖÖÞÖ ¾Ö ¤üÖ²Ö ÃÖãÜÖÖ¾ÖÆü †ÃÖŸÖÖŸÖ. †¿ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ŸÖÖÞÖÖÓ´Öãôêû ¾ÖÖ ¤üÖ²ÖÖÓ´Öãôêû ŸµÖÖ
Ã®ÖÖµÖæÓ“Öß ÛúÖµÖÔõÖ´ÖŸÖÖ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. Ã®ÖÖµÖæÓ´Ö¬Öß»Ö ¸üŒŸÖ¯ÖÏ¾ÖÖÆü ÃÖã¬ÖÖ¸ü»µÖÖ®Öê ŸµÖÖÓ“Öß ÛúÖµÖÔ¿ÖŒŸÖßÆüß ÛúÖÆüß
¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. Ã®ÖÖµÖæÓ“µÖÖ †¿ÖŒŸÖ¯ÖÞÖÖ´Öãôêû ÆüÖêÞÖÖ·µÖÖ ¡ÖÖÃÖÖÛú¸üŸÖÖ †¿ÖÖ Ã¾Öºþ¯ÖÖ“ÖÖ ×¾Ö×¿ÖÂ™ü
†ÖÃÖ®ÖÖÓ“ÖÖ ÛúÖÆüß ¾Öêôû ×Ã£Ö¸ü šêü¾ÖÞµÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß ¯Ö›üŸÖÖê.
3) µÖÖêÝÖÖÃÖ®ÖÖÓ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖŸÖ †ÖÃÖ®Ö×Ã£ÖŸÖß •ÖÖÃŸÖ ÛúÖôû¯ÖµÖÕŸÖ ×Ã£Ö¸ü šêü¾ÖÖµÖ“Öß †ÃÖŸÖê. µÖÖ ÛúÖ»Ö¾Ö¬ÖßŸÖ
×¿Ö£Öß»ÖßÛú¸üÞÖÆüß Ûú¸üÖµÖ“Öê †ÃÖŸÖê. ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Ö Ûúºþ®Ö ×¾Ö×¿ÖÂ™ü †¾ÖÃ£ÖÖ ¤üß‘ÖÔÛúÖ»Ö ×Ã£Ö¸ü šêü¾Öæ®Ö
ÃÖ¾ÖÔ Ã®ÖÖµÖæ ×¿Ö×£Ö»Ö Ûêú»Öê ÝÖê»Öê ŸÖ¸ü ŸµÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ¾Ö¸üß»Ö ŸÖÖÞÖ ¾Ö ¤üÖ²Ö †ÖÓŸÖ¸ëü×¤üµÖÖÓ¾Ö¸ü ÛúÖµÖÖÔ×®¾Ö ÆüÖêŸÖß»Ö ¾Ö
†ÖÓŸÖ¸ëü×¦üµÖê ŸÖÖÞÖ»Öß ¾ÖÖ ¤üÖ²Ö»Öß •ÖÖŸÖß»Ö. †¿ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ŸÖÖÞÖ ¾Ö ¤üÖ²ÖÖ´Öãôêû ŸµÖÖ ‡Ó×¦üµÖÖÓ“ÖÖ ¸üŒŸÖ¯Öã¸üšüÖ
ÃÖã¬ÖÖ¸êü»Ö †Ö×ÞÖ ÛúÖµÖÔõÖ´ÖŸÖ ¾ÖÖœæü ¿ÖÛêú»Ö.
4) µÖÖêÝÖÖÃÖ®ÖÖŸÖ ×Ã£Ö¸üŸÖÖ, ÃÖãÜÖÛúÖ¸üÛúŸÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûêú»µÖÖ¾Ö¸ü ¾Ö ×¿Ö£Öß»ÖŸÖÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ Ûêú»µÖÖ¾Ö¸ü †®ÖÓŸÖÖÛú›êü
´Ö®ÖÖ“Öß ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ Ûú¸üÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»Öß †ÖÆêü. ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ŸÖÖÞÖ ¤üÖ²Ö Ûú´Öß —ÖÖ»µÖÖ®Öê Ã®ÖÖµÖæÓ“Öê ÛúÖµÖÔ
121
£ÖÓ›üÖ¾ÖŸÖê ¾Ö ÃÖÆüÖ×•ÖÛú“Ö ´Ö®ÖÖ»ÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖÛú›êü ±úÖ¸üÃÖê »ÖõÖ ¤êüÞµÖÖ“Öß †Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ ®ÖÃÖŸÖê. †¿ÖÖ ¾Öêôûß
ŸµÖÖ»ÖÖ ‡Ûú›êü ×ŸÖÛú›êü ³Ö™üÛæú ®Ö ¤êüŸÖÖ ‹ÜÖÖªÖ ÝÖÖêÂ™üßÛú›êü ‹ÛúÖÝÖÏ Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê. µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ µÖÖêÝÖÖÃÖ®ÖÖÓ“µÖÖ
'×Ã£Ö¸üŸÖÖ, ÃÖãÜÖÛúÖ¸üÛúŸÖÖ, ¯ÖÏµÖŸ®Ö¿Öî×£Ö»µÖ ¾Ö †®ÖÓŸÖÃÖ´ÖÖ¯ÖŸÖß' µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖÝÖÖÓ“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö
´Ö••ÖÖÃÖÓÃ£Öê´ÖÖ±ÔúŸÖ ´Öë¤æüŸÖß»Ö ÛúÖÆüß Ûëú¦üÖÓ¾Ö¸ü ÆüÖêŸÖÖê ¾Ö ŸÖê£Öß»Ö ¤üÖêÂÖ ¤æü¸ü ÆüÖêÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê.
×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôûµÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖÓ“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôûµÖÖ Ûëú¦üÖÓ¾Ö¸ü ÆüÖêŸÖÖê. µÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ †×¬ÖÛú ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö®Ö —ÖÖ»Öê ŸÖ¸ü
ÛúÖêÞÖŸµÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖÓ“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÛúÖêÞÖŸµÖÖ Ûëú¦üÖÓ¾Ö¸ü ÆüÖêŸÖÖê Æêü »ÖõÖÖŸÖ µÖê‡Ô»Ö. ´ÆüÞÖæ®Ö ŸÖ¸ü ´Ö®ÖÖêÛúÖ×µÖÛú
×¾ÖÛúÖ¸üÖÓŸÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖÓ“ÖÖ †¿ÖÖ ¯Ö¬¤üŸÖß®Öê †³µÖÖÃÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ šü¸üŸÖÖê.
µÖÖ “ÖÖ¸üÆüß ¯ÖÏÛúÖ¸üÖŸÖ †ÖÃÖ®Öê Ûú¸üÞµÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ ×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôûß †ÖÆêü. ŸµÖÖ´Öãôêû ¯Ö×¸üÞÖÖ´ÖÆüß
×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôêû †ÖÆêüŸÖ. ´ÆüÞÖæ®Ö ºþÝÞÖÖ»ÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖÓ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ÃÖÖÓÝÖŸÖÖÓ®ÖÖ ÛúÖêÞÖŸÖß †ÖÃÖ®Öê ÃÖÖÓÝÖÖµÖ“Öß Æêü
×•ÖŸÖÛêú ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê †ÖÆêü ×ŸÖŸÖÛêú“Ö ØÛú²ÖÆãü®ÖÖ ŸµÖÖ¯ÖêõÖÖÆüß †×¬ÖÛú, ŸÖß †ÖÃÖ®Öê Ûú¿ÖÖ ¯Ö¬¤üŸÖß®Öê Ûú¸üÖ¾Öß Æêü
ÃÖÖÓÝÖÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. ‹Ûú“Ö †ÖÃÖ®Ö ¾Ö¸ü ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê “ÖÖ¸ü ¯Ö¬¤üŸÖß®Öê Ûú¸üŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö. ´ÆüÞÖæ®Ö
µÖÖêÝµÖ †ÖÃÖ®ÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ŸÖß Ûú¸üÞµÖÖ“Öß µÖÖêÝµÖ ¯Ö¬¤üŸÖÆüß ºþÝÞÖÖ»ÖÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß •ÖÖ¾Öß.
¿Öã×¬¤ü×ÛÎúµÖÖ---
¿Öã×¬¤ü×ÛÎúµÖÖÓ®ÖÖ ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖ ±úÖ¸ü“Ö ´ÖÆüŸ¾Ö †ÖÆêü. µÖÖ ×ÛÎúµÖÖ“ÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖ¾Ö¸ü “ÖÖÓÝÖ»ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö
ÆüÖêŸÖ. †ÃÖŸÖÖê ÛúÖ¸üÞÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ÃÖŸÖŸÖ ™üÖÛúÖ¾Öæ ¯Ö¤üÖ£ÖÔ Æüß ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ ŸÖê ²ÖÖÆêü¸ü ™üÖÛúÞµÖÖ“Öß
µÖÓ¡ÖÞÖÖÆüß ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ †ÖÆêü. Æüß µÖÓ¡ÖÞÖÖ ¯Öã¸êü¿Öß ÛúÖµÖÔõÖ´Ö •Ö¸ü ®ÖÃÖê»Ö ŸÖ¸ü Æêü ¯Ö¤üÖ£ÖÔ ¯ÖæÞÖÔŸÖ: ²ÖÖÆêü¸ü ™üÖÛú»Öê
•ÖÖÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüßŸÖ ¾Ö ŸÖê ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ÃÖÖšãü®Ö ¸üÆüÖŸÖß»Ö Æêü ÃÖÖšü»Öê»Öê ¯Ö¤üÖ£ÖÔ Ûãú•Öæ®Ö ŸµÖÖŸÖæ®Ö ×¾ÖÛúÖ¸ü ×®Ö´ÖÖÔÞÖ
ÆüÖêŸÖÖŸÖ µÖÖÃÖÖšüß Æêü ¿Ö¸üß¸üÖ²ÖÖÆêü¸ü ÛúÖœæü®Ö ™üÖÛú®Öê ÆüÖ“Ö ŸµÖÖ¾Ö¸ü ˆ¯ÖÖµÖ †ÖÆêü †Ö×ÞÖ Æêü“Ö ÛúÖµÖÔ ×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôûµÖÖ
¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖ Ûú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. †Ö´»Ö×¯Ö¢Ö —ÖÖ»Öê †ÃÖŸÖÖ •Öšü¸üÖŸÖ †Ö´»Ö ¾ÖÖœüŸÖê. †¿ÖÖ¾Öêôûß ¾Ö´Ö®Ö Ûêú»Öê
ŸÖ¸ü ŸÖê ×¯Ö¢Ö •Öšü¸üÖŸÖã®Ö ²ÖÖÆêü¸ü ÛúÖœæü®Ö ™üÖÛú»Öê •ÖÖŸÖê ¾Ö ÃÖÓ³ÖÖŸµÖ ¤ãüÂ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ™üÖôûŸÖÖ µÖêŸÖÖŸÖ. ´Ö»ÖÖ¾Ö¸üÖê¬Ö,
‡¬¤üÛúÖêôûŸÖÖ µÖÖÃÖÖ,ÜµÖÖ ×¾ÖÛúÖ¸üÖŸÖ ¿ÖÓÜÖ¯ÖÏõÖÖ»Ö®Ö ØÛú¾ÖÖ ²ÖÃŸÖß µÖÖÃÖÖ¸üÜµÖÖ ¿Öã×¬¤ü×ÛÎúµÖÖÓ´Öãôêû ´Ö»Ö ²ÖÖÆêü¸ü
™üÖÛæú®Ö ×¤ü»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê ¾Ö ŸÖÖê ×¾ÖÛúÖ¸ü Ûú´Öß Ûêú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê. ¾Ö ŸÖÖê ×¾ÖÛúÖ¸ü Ûú´Öß Ûêú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.
†Ö¯Ö»µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ÃÖŸÖŸÖ †®ÖêÛú ÝÖÖêÂ™üà“Öê ¾ÖÆü®Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖê ŸµÖÖŸÖ †®®Ö, ¸üÃÖ, ¸üŒŸÖ, ¾ÖÖµÖã,
´Ö»Ö, ´Öã¡Ö †¿ÖÖ †®ÖêÛú ¦ü¾µÖÖÓ“Öê ¾ÖÆü®ÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ‡Ó×¦üµÖÖÓÛú›ãü®Ö ´Öë¤ãüÛú›êü ÃÖÓ¾Öê¤ü®ÖÖÓ“Öê ¾ÖÆü®Ö ¾Ö ´Öë¤ãüÛú›æü®Ö
122
‡Ó×¦üµÖÖÓÛú›êü †Ö–ÖÖÓ“Öê ¾ÖÆü®Ö“Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖê. Æêü ÃÖ¾ÖÔ ¾ÖÆü®Ö •µÖÖ ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖã®Ö ÆüÖêŸÖê ŸµÖÖÓ®ÖÖ µÖÖêÝÖÖŸÖ '®ÖÖ›üß' Æüß
ÃÖÓ–ÖÖ †ÖÆêü. †¿µÖÖ Æü•ÖÖ¸üÖê ®ÖÖ›üµÖÖÓ´Ö¬Öæ®Ö “ÖÖ»Ö»Öê»µÖÖ µÖÖ ×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôûµÖÖ ÝÖÖêÂ™üà“µÖÖ ¾ÖÆü®ÖÖ´Öãôêû ŸÖ¸ü
¿Ö¸üß¸üÖ“Öê ÛúÖµÖÔ ¾µÖ¾Ö×Ã£ÖŸÖ¯ÖÞÖê “ÖÖ»Öæ †ÃÖŸÖê. ¯ÖÞÖ ´ÖÖ¡Ö µÖÖ ®ÖÖ›üµÖÖÓ´Ö¬µÖê †›ü£Öôêû ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü
¾ÖÆü®Ö Ûú´Öß ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê ¾ÖÖ ²ÖÓ¤üÆüß ÆüÖêŸÖê. µÖÖ“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ ÛúÖµÖÖÕ¾Ö¸ü ÆüÖêŸÖÖê. µÖÖŸÖã®ÖÆüß
×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôûµÖÖ ×¾ÖÛúÖ¸üÖÓ“Öß ×®ÖÙ´ÖŸÖß ÆüÖêŸÖê. Æêü ×¾ÖÛúÖ¸ü ¤ãü¸ü Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ŸµÖÖ ®ÖÖ›üµÖÖÓ´Ö¬Öß»Ö †›ü£Öôêû ¤æü¸ü
Ûú¸üÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖŸÖê. Æêü †›ü£Öôêû ¤æü¸ü Ûú¸üÞµÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏ×ÛÎúµÖê»ÖÖ µÖÖêÝÖÖŸÖ '®ÖÖ›üß¿Öã¬¤üß' †ÃÖê ®ÖÖ¾Ö ×¤ü»Öê
†ÖÆêü. Æêü ®ÖÖ›üß¿Öã¬¤üß“Öê ÛúÖµÖÔ ¿Öã¬¤üß“Öê ÛúÖµÖÔ ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖÓ“µÖÖ ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖã®Ö ‘Ö›ü¾Ö»Öê •ÖÖŸÖê. Æêü †›ü£Öôêû
®ÖÖÆüß“Öê Ûú¸üÞµÖÖÛú¸üŸÖÖ µÖÖ ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖ ´Ö¬µÖê Æü¾ÖÖ, ¯ÖÖÞÖß, µÖÖÓ“ÖÖ“Ö ¾ÖÖ¯Ö¸ü Ûêú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê. ¯ÖÖÞµÖÖ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü
Ûúºþ®Ö •Ö»Ö®ÖêŸÖß, ¿ÖÓÜÖ¯ÖÏõÖÖ»Ö®Ö, ¾Ö´Ö®Ö µÖÖÓÃÖÖ¸üÜµÖÖ ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖ Ûêú»µÖÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ. ŸÖ¸ü Æü¾Öê“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü
Ûúºþ®Ö Ûú¯ÖÖ»Ö³ÖÖŸÖßÃÖÖ¸üÜµÖÖ ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖêŸÖ ²ÖÖÆüµÖÃÖÖ¬Ö®Ö ®Ö ¾ÖÖ¯Ö¸üŸÖÖ ¯ÖÖê™üÖ“Öê Ã®ÖÖµÖæ ¾Ö À¾ÖÖÃÖ¯Ö™ü»ÖÖ“µÖÖ
ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öà¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ šêü¾Öæ®Ö µÖÖ ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖ Ûêú»µÖÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ. ¤Óü›ü®ÖêŸÖß ¾Ö ¤Óü›ü¬ÖÖîŸÖß µÖÖÓÃÖÖ¸üÜµÖÖ
¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖÓ´Ö¬µÖê ¸ü²Ö¸üÖ“Öß ®Öôûß, ÃÖæ¡Ö®ÖêŸÖß ¾Ö ¾ÖÃ¡Ö¬ÖÖîŸÖßŸÖ ÛúÖ¯Ö›üß ¯Ö™ü™üß ¾ÖÖ¯Ö¸ü»Öß •ÖÖŸÖê. †¿ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ“Ö
¯ÖÏÛúÖ¸üÖŸÖã®Ö ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôûµÖÖ ®ÖÖ›üµÖÖÓ´Ö¬Öß»Ö †›ü£Öôêû ÛúÖœæü®Ö ™üÖÛæú®Ö ®ÖÖ›üß¿Öã¬¤üß Ûêú»Öß •ÖÖŸÖê.
¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö 72 Æü•ÖÖ¸ü ®ÖÖ›üµÖÖ µÖÖ´Öãôêû ¿Öã¬¤ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ. µÖÖÓ´Ö¬Öã®Ö ¾ÖÆü®Ö “ÖÖÓÝÖ»Öê —ÖÖ»µÖÖ´Öãôêû ×¾ÖÛúÖ¸ü´ÖãŒŸÖß
ÃÖÖ¬ÖŸÖÖ µÖêŸÖê.
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö---
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öê À¾ÖÃÖ®ÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ“Ö †ÖÆê. À¾ÖÃÖ®ÖÖ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡Ö®Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûúºþ®Ö ˆ¯ÖÖ“ÖÖ¸üÖŸ´ÖÛú
¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÃÖÖ¬ÖŸÖÖ µÖêŸÖÖê. ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ×¤ü‘ÖÔÀ¾ÖÃÖ®ÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ÃÖãºþ Ûúºþ®Ö ×¡Ö²ÖÓ¬ÖµÖãŒŸÖ
ÛãÓú³ÖÛúÖ¯ÖµÖÕŸÖ Ûú¹ý®Ö ÃÖÖ¬ÖÛúÖ»ÖÖ ±úÖµÖ¤üÖ Ûúºþ®Ö ‘ÖêŸÖÖê µÖêŸÖÖê. ×¤ü‘ÖÔÀ¾ÖÃÖ®ÖÖŸÖ ×¤ü‘ÖÔ, ¯Öæ¸üÛú ¾Ö ¸êü“ÖÛú
Ûú¸üŸÖÖÓ®ÖÖ ±ãú¯±ãúÃÖê ¯ÖæÞÖÖÕ¿ÖÖ®Öê ³Ö¸ü»Öß ¾Ö ×¸üÛúÖ´Öß Ûêú»Öß •ÖÖŸÖÖŸÖ. ‹¾Öœüß Æü¾ÖÖ ‘ÖêÞµÖÖÛú¸üŸÖÖ ¾Ö
ÃÖÖê›üÞµÖÖÛú¸üŸÖÖ À¾ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ ‡Ó×¦üµÖÖÓ“Öß ÆüÖ»Ö“ÖÖ»ÖÆüß ¯ÖæÞÖÔ¯Ö®Öê Ûêú»Öß •ÖÖŸÖê. À¾ÖÃÖ®ÖÃÖÓÃ£Öê“µÖÖ ×¾ÖÛúÖ¸üÖŸÖ
À¾ÖÃÖ®Öë×¦üµÖÖÓ“Öß ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Ö †¬ÖÔ¾Ö™ü ÆüÖêŸÖê ¾Ö ŸµÖÖŸÖæ®Ö ×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôêû ×¾ÖÛúÖ¸ü ˆ¤ü³Ö¾ÖŸÖÖŸÖ ˆ»Ö™ü Æüß ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Ö
¯Ö×¸ü¯ÖæÞÖÔ —ÖÖ»Öß ŸÖ¸ü ×¾ÖÛúÖ¸ü ²Ö¸üÖ ÆüÖêÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê. À¾ÖÖÃÖÖ¾Ö™êü ‘ÖêŸÖ †ÃÖ»Öê»µÖÖ ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖã´Öãôêû
¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ¯ÖÏŸµÖêÛú ¯Öê¿Öß»ÖÖ ÛúÖµÖÔ Ûú¸üÞµÖÖÃÖ †Ö¾Ö¿µÖÛú ŸÖß ¯ÖÏÖÞÖ¿ÖŒŸÖß ×´ÖôûŸÖ †ÃÖŸÖê ÃÖÓ£Ö À¾ÖÃÖ®ÖÖŸÖ
123
ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÞÖŸÖ: 500 ŸÖê 600 ÃÖß.ÃÖß. Æü¾ÖÖ ‘ÖêŸÖ»Öß •ÖÖŸÖê ×¤ü‘ÖÔÀ¾ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ®Öê Æüß õÖ´ÖŸÖÖ 5000
ŸÖê 5500 ÃÖß.ÃÖß. ¯ÖµÖÔŸÖ ¾ÖÖœü¾ÖŸÖÖ µÖêŸÖê. ŸµÖÖ´Öãôêû À¾ÖÃÖ®ÖÖ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ ¾ÖÖœêü»Ö ¾Ö ŸµÖÖ´Öãôêû ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ
¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖã“ÖÖ ³Ö¸ü¯Öã¸ü ¯Öã¸ü¾ÖÞÖ ÆüÖê‰ú ¿ÖÛêú»Ö. ÛúÖ¸üÞÖ •Ö¾Öôû •Ö¾Öôû ¯ÖÏŸµÖêÛú ×¾ÖÛúÖ¸üÖŸÖ ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ“ÖÖ †¯Öã¸üÖ
¯Öæ¸ü¾ÖšüÖ †ÃÖÞÖê ÆüÖ ³ÖÖÝÖ †ÃÖŸÖÖê“Ö ´ÆüÞÖæ®Ö ¯ÖÏŸµÖêÛú ºþÝ®ÖÖ»ÖÖ ×¤ü‘ÖÔ À¾ÖÃÖ®ÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ×®Ö¿“ÖßŸÖ“Ö
ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ šü¸üŸÖÖê. ¸üŒŸÖÖŸÖß»Ö »ÖÖ»Ö ¯Öê¿Öß ¾Ö ŸµÖÖŸÖß»Ö ×Æü´ÖÖêÝ»ÖÖê²Öß®Ö Æêü ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ ¯Öê¿Öß¯ÖµÖÔŸÖ
¯ÖÖêÆü“Ö×¾ÖÞµÖÖ“Öê ÛúÖ´Ö Ûú¸üŸÖÖŸÖ. ±ãú°±ãúÃÖÖŸÖß»Ö ¾ÖÖµÖæÛúÖê¿ÖÖŸÖ †Ö»Öê»ÖÖ ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ ¸üŒŸÖÖŸÖß»Ö »ÖÖ»Ö
¯Öê¿ÖßŸÖß»Ö ×Æü´ÖÖêÝ»ÖÖê²Öß®ÖÛú›ãü®Ö ¿ÖÖêÂÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê. ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ ¿ÖÖêÂÖæ®Ö ‘ÖêÞµÖÖ“Öß Æüß ¯ÖÏÛÎúßµÖÖ ×•ÖŸÖÛúß ¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß
ÆüÖê‡Ô»Ö ×ŸÖŸÖÛúÖ †×¬ÖÛú ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ ¸üŒŸÖÖŸÖ ¿ÖÖêÂÖ»ÖÖ •ÖÖ‡Ô»Ö ¾Ö ŸÖÖê ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôûµÖÖ ¯Öê¿Öß¯ÖµÖÔŸÖ
¯ÖÖêÆüÖê“Ö¾Ö»ÖÖ •ÖÖ‡Ô»Ö. ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖŸÖß»Ö †³µÖÓŸÖ¸ü ÛãÓú³ÖÛú ¾Ö ¸êü“ÖÛú µÖÖ ¤üÖê®Ö ×ÛÎúµÖÖÓŸÖ ±ãú¯±ãúÃÖÖŸÖ ÆüÖêÞÖÖ·µÖÖ
¬Ö®Ö¤üÖ²ÖÖ´Öãôêû ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ ¿ÖÖêÂÖÞµÖÖ“Öß ¯ÖÏÛÎúßµÖÖ ÝÖ×ŸÖ´ÖÖ®Ö ¾Ö ¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß¯ÖÞÖê ‘Ö›ü¾Ö»Öß •ÖÖŸÖê. ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ÃÖ¾ÖÔ“Ö
¯Öê¿Öà®ÖÖ ¯ÖÏÖÞÖ¾ÖÖµÖæ“ÖÖ ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ¯Öã¸ü¾ÖšüÖ ÆüÖêŸÖÖê ¾Ö ŸµÖÖÓ“Öê ÛúÖµÖÔ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. ŸÖÃÖê“Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖŸÖ
¯Öæ¸üÛúÖŸÖ ±ãú¯±ãúÃÖÖŸÖ ²ÖÖÆêü¸üß»Ö Æü¾Öê¯ÖêõÖÖ Ûú´Öß ¤üÖ²Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖÖê. ´ÆüÞÖæ®Ö ²ÖÖÆêü¸üß»Ö Æü¾ÖÖ ±ãú¯±ãúÃÖÖŸÖ •ÖÖŸÖê.
ÛãÓú³ÖÛúÖŸÖ ¾Ö ¸êü“ÖÛúÖŸÖ ²ÖÖÆêü¸üß»Ö Æü¾Öê¯ÖêõÖÖ †×¬ÖÛú (¬Ö®Ö¤üÖ²Ö) †ÃÖŸÖÖê. ¯Öæ¸üÛú, ÛãÓú³ÖÛú †Ö×ÞÖ ¸êü“ÖÛú
Ûêú»µÖÖ´Öãôêû Æêü ¤üÖ²Ö ×¤ü‘ÖÔÛúÖ»Ö ×™üÛúŸÖÖŸÖ. µÖÖ ¤üÖ²ÖÖÓ“Öê ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ±ãú¯±ãúÃÖÖ“µÖÖ †Ö•Öã²ÖÖ•Öã»ÖÖ †ÃÖÞÖÖ·µÖÖ
‡Ó×¦üµÖÖÓ¾Ö¸ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ. µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ÛãÓú³ÖÛúÖŸÖ ²ÖÖÓ¬Ö»µÖÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖ»Öê»µÖÖ ×¡Ö²Ö¬ÖÖ´Öãôêû (•ÖÖ»ÖÓ¬Ö¸ü, ˆ›ü›üßµÖÖ®Ö
¾Ö ´Öæ»Ö²ÖÓ¬Ö) †¿ÖÖ“Ö ¯ÖÏÛúÖ¸ü“Öê ¬Ö®ÖŠúÞÖ ¤üÖ²Ö ¯ÖÖê™üÖŸÖß»Ö ‡Ó×¦üµÖê, ”ûÖŸÖßŸÖß»Ö †¾ÖµÖ¾Ö µÖÖ¾Ö¸ü µÖêŸÖÖŸÖ
µÖÖ´Öãôêû ŸµÖÖÓ“Öê ÛúÖµÖÔ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. ´Ö¬Öã´ÖêÆüÖ“µÖÖ ×¾ÖÛúÖ¸üÖŸÖ ¯Öò×®ÛÎúµÖÖ•Ö µÖÖ ÝÖÏÓ£Öß“Öê ÛúÖµÖÔ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ ¾Ö
×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ: ˆ›ü›üßµÖÖ®Ö ²ÖÓ¬ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ®Öê ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ †¿µÖÖ µÖÖêÝµÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ®Öê
†®ÖêÛú †¾Ö‘Ö›ü ¾µÖÖ¬Öß ²Ö·µÖÖ ÆüÖê¾Öæ ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ. µÖÖ“Ö²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÃÖæµÖÔ³Öê¤ü®Ö ¾Ö ³Ö×Ã¡ÖÛúÖ Æêü ˆÂÞÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö
Ûú¸üÞÖÖ¸êü ŸÖ¸ü ¿ÖßŸÖ»Öß ¾Ö ÃÖßŸÛúÖ¸üß Æêü ¿ÖßŸÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö Ûú¸üÞÖÖ¸êü ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö †ÖÆêüŸÖ. †¯Öê×õÖŸÖ
¯Ö×¸üÞÖÖ´ÖÖÓÛú¸üßŸÖÖ µÖÖêÝµÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“ÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ×®Ö¾Ö›ü»ÖÖ ŸÖ¸ü ×¾ÖÛúÖ¸üÖ¾Ö¸ü µÖÖêÝµÖ ¯Ö¬¤üŸÖß®Öê ˆ¯Ö“ÖÖ¸ü Ûêú»ÖÖ
•ÖÖŸÖÖê. ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ®Öê ´Öë¤ãüŸÖß»Ö Ûëú¦üÖ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ ¾Ö ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖê ¾Ö ÛúÖÆüß ×¾ÖÛúÖ¸üÖÓŸÖ
†¿µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖÖ´Öãôêû ×¾ÖÛúÖ¸ü ¤ãü¸ü ÆüÖêÞµÖÖÃÖ “ÖÖÓÝÖ»Öß ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê.
124
¬µÖÖ®Ö ---
×¾ÖÛúÖ´ÖãŒŸÖŸÖêÃÖÖšüß †ÖÃÖ®Ö, ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖ ¾Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê“Ö µÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö †ÓŸµÖŸÖ
¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ¬µÖÖ®Ö †ÖÆêü. ¬µÖÖ®Ö ´ÆüÞÖ•Öê ‹ÛúÖÝÖÏŸÖê“ÖÖ †³µÖÖÃÖ. ×¾ÖÛúÖ¸ü •Ö¸üß ¿Ö¸üß×¸üÛú
†ÃÖ»Öê ŸÖ¸üß ŸµÖÖÓ“Öê ÛúÖ¸üÞÖ ´Ö®ÖÖŸÖ †ÃÖæ ¿ÖÛúŸÖê. ÛúÖ¸üÞÖ ¯ÖÏŸµÖêÛú ×¾ÖÛúÖ¸üÖ»Ö ÛúÖÆüß ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú
†ÃÖÓŸÖã»Ö®Ö ÛúÖ¸üÞÖß³ÖãŸÖ †ÃÖŸÖê. ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö ¬µÖÖ®Ö ×¾ÖÛúÖ¸ü ´ÖãŒŸÖŸÖêÃÖÖšüß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †ÖÆêü ¬µÖÖ®ÖÖ´Öãôêû ´Ö®Ö
×Ã£Ö¸ü ÆüÖê‰ú »ÖÖÝÖŸÖê. “ÖÓ“Ö»ÖŸÖÖ Ûú´Öß ÆüÖêŸÖê ŸµÖÖ´Öãôêû ÃÖÆü®Ö¿ÖŒŸÖß ¾ÖÖœüŸÖê ¾Ö ¡ÖÖÃÖÖ“Öß •ÖÖÞÖßŸÖ Ûú´Öß ÆüÖêŸÖê.
×²Ö‘ÖÖ›ü —ÖÖ»Öê»µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖ¾Ö¸ü »ÖõÖ Ûëú¦üßŸÖ Ûúºþ®Ö ÃÖÛúÖ¸üÖŸ´ÖÛú ÃÖæ“Ö®ÖÖ ŸµÖÖ †¾ÖµÖ¾ÖÖ»ÖÖ ¤êü¾Öæ®Ö
×¾ÖÛúÖ¸ü Ûú´Öß Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖÖê. ¬µÖÖ®ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖŸÖã®Ö ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖê. ´Ö®ÖÖ“µÖÖ
×Ã£Ö¸üŸÖê“Öß ¾Ö ‹ÛúÖÝÖÏŸÖê“Öß ¯Öãœêü“Öß ¯ÖÖµÖ¸üß, †¾ÖÃ£ÖÖ ´ÆüÞÖ•Öê ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ †ÖÆêü. µÖÖ´Öãôêû ´Ö®Ö
Ûú¿ÖÖ®ÖêÆüß ×¾Ö“Ö×»ÖŸÖ ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüß. ³ÖÖ¾Ö®Öê“µÖÖ †ÖÆüÖ¸üß •ÖÖŸÖ ®ÖÖÆüß ŸµÖÖ´Öãôêû ×¾ÖÛúÖ¸üÖÓ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡Ö®Ö ¯ÖÏÃ£ÖÖ×¯ÖŸÖ
Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê. ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ ¬µÖÖ®ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß ¾Ö ´Ö®ÖÖ“Öß ¯ÖÏ×ŸÖÛúÖ¸ü¿ÖŒŸÖß ¾ÖÖœüŸÖê.
´Ö®ÖÖê¾µÖÖ¯ÖÖ¸üÖÓ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡Ö®Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖê ŸµÖÖ´Öãôêû †£ÖÖÔŸÖ“Ö ´Ö®ÖÖŸÖß»Ö ×²Ö‘ÖÖ›ü ¤æü¸ü Ûúºþ®Ö ´Ö®ÖÖêÛúÖµÖßÛú
×¾ÖÛúÖ¸üÖŸÖß»Ö ´Öãô“Ö ®ÖÖÆüßÃÖê Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê ´Öë¤æüŸÖß»Ö Ûëú¦üÖŸÖ •ÖÖÝÖéŸÖß ×®Ö´ÖÖÔÞÖ Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê. ´Ö®Ö ¾Ö
¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ×ÛÎúµÖÖÓ¾Ö¸ü ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ ¯ÖÏÃ£ÖÖ×¯ÖŸÖ Ûúºþ®Ö ´Ö®Ö ¾Ö ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ ×®ÖµÖÓ¡ÖßŸÖ Ûúºþ®Ö
×¾ÖÛúÖ¸ü´ÖãŒŸÖß ÃÖÆü•Ö ÃÖÖ¬ÖŸÖÖ µÖêŸÖê. ¬µÖÖ®ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö ´Ö®ÖÖ“Öê ÃÖÓŸÖã»Ö®Ö ÃÖÖ¬Öã®Ö ×¾ÖÛúÖ¸üÖÓ¾Ö¸ü
×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ ¯ÖÏÃ£ÖÖ×¯ÖŸÖ Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê.
µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ×¾ÖÛúÖ¸ü´ÖãŒŸÖßÃÖÖšüß †ÖÃÖ®Ö ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ¾Ö ¬µÖÖ®Ö Æêü ¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß šü¸üŸÖÖŸÖ †£ÖÖÔŸÖ
µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®Öê“ÖÖ ˆ§ê¿µÖ Ûêú¾Öôû ÆüÖ ®ÖÖÆüß ŸÖÖê ±úÖ¸ü ¾µÖÖ¯ÖÛú †ÖÆêü.
5.3 ×¾ÖªÖ£Öá ¾Ö ´Ö×Æü»ÖÖÓÛú×¸üŸÖÖ µÖÖêÝÖ-
×¾ÖªÖ£Öá :-
ˆ““Ö¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö ¾Ö ¾Ö•Ö®Ö :- ˆ““Ö¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö ¾Ö ¾Ö•Ö®Ö µÖÖÓ“ÖÖ †ÝÖ¤üß •Ö¾Öôû ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †ÖÆêü. ×ÛúŸµÖêÛú
¿ÖÖôûÖÓ´Ö¬µÖê ¯ÖÖ“Ö ¾ÖÂÖÖÕ¯Öæ¾Öß Ûêú»Öê»µÖÖ ¯ÖÖÆüÞÖß´Ö¬µÖê †ÃÖê †Öœüôæû®Ö †Ö»Öê Ûúß, ¯ÖÏŸµÖêÛú 60 ´Öã»Öê
†ÃÖ»Öê»µÖÖ †Öšü¾Öß ŸÖê ¤üÆüÖ¾Öß“µÖÖ ¾ÖÝÖÖÕŸÖ, ´Öã»ÖÖÓ®ÖÖ ´Ö¬Öã´ÖêÆü †ÖÆêü, ŸÖß®Ö ´Öã»ÖÖÓ®ÖÖ ˆ““Ö¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö
125
†ÖÆêü ¾Ö ŸÖß®Ö ´Öã»ÖÖÓ“Öê ¯ÖÏ“ÖÓ›ü ¾Ö•Ö®Ö ¾ÖÖœü»Öê †ÖÆêü. †³µÖÖÃÖÖ“µÖÖ ŸÖÖÞÖŸÖÞÖÖ¾ÖÖ´Öãôêû ¾Ö•Ö®Ö ¾ÖÖœæü
¿ÖÛúŸÖê, ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö ¾ÖÖœæü ¿ÖÛúŸÖÖê ¾Ö ¸üŒŸÖÖŸÖß»Ö ÃÖÖ¸üÜÖ¸êü“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÆüß ¾ÖÖœæü ¿ÖÛúŸÖê.
†¿ÖÖ ´Öã»ÖÖÓ®ÖÖ ¾ÖµÖÖ“µÖÖ ×ŸÖ¿Öß®ÖÓŸÖ¸ü ´Ö¬Öã´ÖêÆü, Èü¤üµÖ×¾ÖÛúÖ¸ü, ˆ““Ö¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö ¾Ö †®ÖêÛú ¾µÖÖ¬Öß
ÆüÖêÞµÖÖ“Öß ¿ÖŒµÖŸÖÖ †ÖÆêü“Ö. »Ö÷ü ´Öã»ÖÖÓ®Öß †Ö¯Ö»Öê ¾Ö•Ö®Ö Ûú´Öß Ûêú»µÖÖÃÖ ¤ü¸ü ×Ûú»ÖÖê ¾Ö•Ö®ÖÖ´ÖÖÝÖê 1.5
ŸÖê 2 ×´Ö»Öß´Öß™ü¸ü®Öê ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö Ûú´Öß ÆüÖêŸÖÖê.
†Ö¯Ö»Öê ¾Ö•Ö®Ö µÖ£ÖÖµÖÖêÝµÖ †ÃÖÞÖê ´ÆüÞÖ•Öê ²Öß‹´Ö†ÖµÖ 18 ŸÖê 24 †ÃÖÖ¾ÖÖ. ¾Ö•Ö®Ö
×Ûú»ÖÖêÝÖÏò´Ö´Ö¬µÖê µÖÖ †ÖÛú›üµÖÖ»ÖÖ ´Öß™ü¸ü´Ö¬µÖê ´ÖÖê•Ö»Öê»µÖÖ ˆÓ“Öß“µÖÖ †ÖÛú›üµÖÖ“µÖÖ ¾ÖÝÖÖÔ®Öê ³ÖÖÝÖæ®Ö
µÖêÞÖÖ¸êü ÝÖãÞÖÖê¢Ö¸ü ´ÆüÞÖ•Öê ²Öß‹´Ö†ÖµÖ ØÛú¾ÖÖ ²ÖÖò›üß ´ÖÖÃÖ ‡Ó›êüŒÃÖ ØÛú¾ÖÖ ¾Ö•Ö®ÖÖ“Öê ÝÖãÞÖÖê¢Ö¸ü ÆüÖêµÖ !
†Ö×ÞÖ †ÃÖÖ ²²Öß‹´Ö†ÖµÖ 24 “µÖÖ †ÖŸÖ šêü¾ÖÞÖê ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ®Öê ÃÖÆü•Ö ¿ÖŒµÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖÃÖÖšüß
µÖÖêÝµÖ †ÖÆüÖ¸üÖ“Öß •ÖÖê›ü ¤êüÞÖê¤êüÜÖß»Ö †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. ²Öß‹´Ö†ÖµÖ“µÖÖ ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¾ÖêÃ™ü-™æü-×Æü¯Ö-¸êü¿ÖÖê
(Waist to Hip Ratio) ¤êüÜÖß»Ö ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ †ÃÖŸÖÖê. ÛÓú²Ö¸êü“µÖÖ (²Öë²Öß“µÖÖ ³ÖÖÝÖÖ“µÖÖ)
¯Ö×¸ü‘ÖÖ»ÖÖ ×®ÖŸÖÓ²ÖÖ“µÖÖ ¯Ö×¸ü‘ÖÖ®Öê (•ÖÖÃŸÖßŸÖ •ÖÖÃŸÖ ¯Ö×¸ü‘Ö) ³ÖÖÝÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ÝÖãÞÖÖê¢Ö¸ü 0.8 ŸÖê 0.9 µÖÖ¾Öê.
µÖÖ¯ÖêõÖÖ •ÖÖÃŸÖ µÖêÞÖê Èü¤üµÖÖ“µÖÖ ¸üŒŸÖ¾ÖÖ×Æü®µÖÖÓ“µÖÖ ÃÖã×Ã£ÖŸÖß»ÖÖ †¯ÖÖµÖÛúÖ¸üÛú šüºþ ¿ÖÛúŸÖê. †×ŸÖ¸êüÛúß
ÁÖ´Ö ØÛú¾ÖÖ †×ŸÖ¸êüÛúß ¾µÖÖµÖÖ´Ö¤êüÜÖß»Ö ¯ÖÏÛéúŸÖß- Ã¾ÖÖÃ£µÖÖ»ÖÖ †¯ÖÖµÖ ‘Ö›ü¾Öæ ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ. ¯ÖÏÖîœü
¾µÖŒŸÖß»ÖÖ ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÞÖ¯ÖÞÖê ÃÖÖŸÖ ŸÖÖÃÖ —ÖÖê¯Ö ×´ÖôûÖ¾Öß. †Ö¯Ö»µÖÖ ×¤ü®Ö“ÖµÖì“Öê ×®ÖµÖÖê•Ö®Ö Ûú¸üŸÖÖŸÖ Æêü
¬µÖÖ®ÖÖŸÖ šêü¾ÖÖ¾Öê. ×¤ü¾ÖÃÖÖ —ÖÖ¯Ö›ü •ÖÖÞÖ¾ÖÞÖê, ×®ÖºþŸÃÖÖÆü, £ÖÛú¾ÖÖ, ¾ÖÖœü»Öê»ÖÖ ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö, Èü¤üµÖ×¾ÖÛúÖ¸ü,
ÜÖ¾Öôû»Öê»Öê ×¯Ö¢Ö µÖÖÓ“Öê ´Öæôû †¯Öã·µÖÖ †Ö×ÞÖ †Ã¾ÖÃ£Ö —ÖÖê¯ÖêŸÖ †ÃÖæ ¿ÖÛúŸÖê.
¾Ö•Ö®Ö Ûú´Öß Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß, ˆ““Ö ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö †Ö™üÖêŒµÖÖŸÖ †ÖÞÖÞµÖÖÃÖÖšüß ¾Ö ¸üŒŸÖÖŸÖß»Ö
¾ÖÖœü»Öê»Öê ÃÖÖÜÖ¸êü“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ Ûú´Öß Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ŸÖ¸ü ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÃÖÖ¸üÜÖÖ ¤ãüÃÖ¸üÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö“Ö ®ÖÖÆüß.
´ÆüÞÖæ®Ö“Ö ¿ÖÖ»ÖêµÖ •Öß¾Ö®ÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö“Ö ´ÆüÞÖæ•Öê ¾ÖµÖ ¾ÖÂÖÔ 8 ®ÖÓŸÖ¸ü ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ÆüÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö ÃÖŒŸÖß“ÖÖ
Ûú¸üÞÖê ÝÖ¸ü•Öê“Öê —ÖÖ»Öê †ÖÆêü.
¿ÖÖ»ÖêµÖ ´Öã»ÖÖÓ´Ö¬Öß»Ö ´Ö¬Öã´ÖêÆü
21 ¾µÖÖ ¿ÖŸÖÛúÖŸÖß»Ö †Ö¬Öã×®Ö×ÛúÛú¸üÞÖÖ“ÖÖ ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö †ÃÖÖ ×¤üÃÖæ®Ö µÖêŸÖÖê Ûúß ¿ÖÖôêûŸÖß»Ö
´Öã»ÖÖÓ´Ö¬µÖêÃÖã¬¤üÖ ´Ö¬Öã´ÖêÆüÖ“Öê ¯ÖÏÞÖÖ´Ö —Ö¯ÖÖ™üµÖÖ®Öê ¾ÖÖœüŸÖ †ÖÆêü. µÖÖ“Öê ÛúÖ¸üÞÖ ¾µÖÖµÖÖ´ÖÖ“ÖÖ †³ÖÖ¾Ö (
126
†Ö´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ ÃÖÖµÖÛú»Ö¾Ö¸ü •ÖÖŸÖ †ÃÖæ, †ÖŸÖÖ ´ÖÖ¡Ö ´Öã»ÖÖÓ®ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖµÖ»ÖÖ - µÖÖµÖ»ÖÖ ×¸üõÖÖ
ØÛú¾ÖÖ ²ÖÃÖ †ÃÖŸÖê.) ´Öî¤üÖ®Öß ÜÖêôû ÆüÖêŸÖ ®ÖÖÆüßŸÖ, ™üß¾Æüß ¾Ö ÛúÖò´¯µÖã™ü¸ü´Öãôêû ŸÖÃÖê“Ö ×¿ÖÛú¾ÖÞµÖÖ µÖÖ
ÃÖ¾ÖÖÔ´Öãôêû ŸÖÖÞÖŸÖÞÖÖ¾Ö ¾ÖÖœüŸÖ “ÖÖ»Ö»ÖÖ †ÖÆêü. Ã¾ÖŸÖ:»ÖÖ ¾Öêôû ¤êüÞµÖÖÃÖÖšüß ´Öã»ÖÖÓÛú›êü ¾Öêôû ®ÖÖÆüß.
™üß¾Æüß ¾Ö ÛúÖò´¯µÖã™ü¸ü ¾ÖÖ¯Ö¸üŸÖÖ®ÖÖ •ÖÓÛú ±æú›ü ÜÖÖ»»µÖÖ®Öê ¾ÖÖ †®ÖêÛú ¯ÖÏÛúÖ¸ü“ÖÖ ÛúÖê»ÖÖ ¯µÖÖµÖ»µÖÖ´Öãôêû
ÃÖÖÆü×•ÖÛú“Ö ¾Ö•Ö®Ö ¾ÖÖœüŸÖ •ÖÖ‰ú®Ö ¯ÖÖê™üÖ“ÖÖ ‘Öê¸ü ¾ÖÖœüŸÖÖê ¾Ö ´Öã»ÖÖÓ´Ö¬µÖê ´Ö¬Öã´ÖêÆüÖ»ÖÖ ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê.
†³µÖÖÃÖ ¾Ö ÃÖŸÖŸÖ µÖêÞÖÖ·µÖÖ ¯Ö×¸üõÖÖ, ¯Ö×¸üõÖêŸÖ “ÖÖÓÝÖ»Öê ´ÖÖÛÔú ¯Ö›ü»Öê“Ö ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ †¿Öß ‘Ö¸üÖŸÖß»Ö
´ÖÓ›üôûàÛú›æü®Ö ¾ÖÖ¸Óü¾ÖÖ¸ü µÖêÞÖÖ¸üß ŸÖÖÛúß¤ü µÖÖ´Öãôêû ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖÞÖÖ¸êü ×¾ÖªÖ£Öá †×ŸÖ¿ÖµÖ
ŸÖÖÞÖŸÖÞÖÖ¾ÖÖÜÖÖ»Öß †³µÖÖÃÖ Ûú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ´Öãôêû ¸üŒŸÖÖŸÖß»Ö ÃÖÖÜÖ¸êü“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ ¾ÖÖœüÖµÖ»ÖÖ ¾Öêôû
»ÖÖÝÖŸÖ ®ÖÖÆüß. ŸÖÃÖê“Ö ¾Ö•Ö®ÖÆüß ¾ÖÖœüŸÖê ¾Ö •Ö¸ü ´Öã»ÖÖÓ“Öê ¯ÖÖê™ü ¾ÖÖœü»Öê †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü Ã¾ÖÖ¤üØ¯Ö›üÖ¾Ö¸ü
“Ö¸ü²Öß“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ ¾ÖÖœüŸÖ •ÖÖŸÖê. ¯ÖµÖÖÔµÖÖ®Öê Ã¾ÖÖ¤ãüØ¯Ö›ü ¯Öã¸êüÃÖê ‡®ÃÖã×»Ö®Ö ŸÖµÖÖ¸ü Ûú¸üŸÖ ®ÖÖÆüß: ¯Ö×¸üÞÖÖ´ÖŸÖ:
´Öã»ÖÖÓ®ÖÖ ´Ö¬Öã´ÖêÆüÖÃÖÖšüß †ÖîÂÖ¬ÖÖê¯Ö“ÖÖ¸ü Ûú¸üÖ¾ÖÖ »ÖÖÝÖŸÖÖê. Ûú¤üÖ×“ÖŸÖ ´Ö¬Öã´ÖêÆü Æüß ÃÖ´ÖÃµÖÖ ŸµÖÖ ´Öã»ÖÖ“µÖÖ
ØÛú¾ÖÖ ´Öã»Öß“µÖÖ ´ÖÖÝÖê †ÖµÖãÂµÖ³Ö¸ü »ÖÖÝÖæ ¿ÖÛúŸÖê µÖÖ“ÖÖ ¯ÖÖ»ÖÛú´ÖÓ›üôûß®Öß ÝÖÖÓ³ÖßµÖÖÔ®Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü Ûú¸üÞµÖÖ“Öê
×¤ü¾ÖÃÖ †Ö»Öê †ÖÆêüŸÖ. ¿ÖÖ»ÖêµÖ •Öß¾Ö®Ö ÛúÖµÖ ØÛú¾ÖÖ ²Öîšüß •Öß¾Ö®Ö¿Öî»Öß ÛúÖµÖ ¿Öê¾Ö™üß †®ÖÖ¸üÖêÝµÖ“Ö
¯Ö¤ü¸üÖŸÖ ¯Ö›üŸÖê. ´Ö¬Öã´ÖêÆüÖÃÖÖ¸üÜÖê †Ö•ÖÖ¸ü ÆüôæûÆüôæû ¿Ö¸üß¸üÖ´Ö¬µÖê †®ÖêÛú ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ‡ŸÖ¸ü ¾µÖÖ¬Öß
(complications) ×®Ö´ÖÖÔÞÖ Ûú¸üŸÖÖŸÖ.
•Ö¸ü ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ ŸÖÖÛú¤ü ¾ÖÖœü¾ÖÞÖÖ¸êü ¾Ö ¤ü´ÖÀ¾ÖÖÃÖÖÃÖÖ¸üÜÖê ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü“Öê Ûêú»Öê ŸÖ¸ü
ŸµÖÖŸÖæ®Ö ˆÂ´ÖÖÓÛú •ÖÖÃŸÖ ÜÖ“Öá ¯Ö›üŸÖß»Ö ¾Ö ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ÃÖÖšü»Öê»Öß “Ö¸ü²Öß (fats or cholesterol)
Ûú´Öß Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüßÆüß ŸµÖÖÓ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê. 20 ×´Ö×®Ö™üÖÓŸÖ ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÞÖ¯ÖÞÖê 20 ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü
ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ. ´ÆüÞÖ•Öê †Ó¤üÖ•Öê 175 µÖÖêÝÖÖÃÖ®Öê ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû “Ö¸ü²Öß¯ÖÖÃÖæ®Ö ×´ÖôûÞÖÖ·µÖÖ
‰ú•Öì“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ ¾ÖÖœüŸÖ •ÖÖŸÖê. †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖÖê™üÖ³ÖÖê¾ÖŸÖß ÃÖÖšü»Öê»Öß “Ö¸ü²Öß, ×•Ö“ÖÖ Èü¤üµÖ×¾ÖÛúÖ¸üÖ¿Öß ¾Ö
´Ö¬Öã´ÖêÆüÖ¿Öß ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †ÖÆêü. †¿Öß “Ö¸ü²Öß, ÜÖ“Öá ¯Ö›æü »ÖÖÝÖŸÖê ¯Ö×¸üÞÖÖ´Öß ´Ö¬Öã´ÖêÆüÖ´Öãôêû ¸üŒŸÖÖ´Ö¬Öß»Ö
¾ÖÖœü»Öê»Öê ÃÖÖÜÖ¸êü“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ †£ÖÖÔŸÖ“Ö †Ö™üÖêŒµÖÖŸÖ ¸üÖÆüŸÖê.
127
ŸµÖÖ“Ö²Ö¸üÖê²Ö¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ÆêüÆüß »ÖõÖÖŸÖ šêü¾ÖÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü»Öê Ûúß ®ÖãÃÖŸÖê“Ö ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü
µÖÖêÝÖÖÃÖ®Öê ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ®Öê ‘ÖÖ»ÖÞµÖÖ®Öê ´Ö¬Öã´ÖêÆü, Èü¤üµÖ¸üÖêÝÖ ¾Ö ¾ÖÖœü»Öê»Öê ¾Ö•Ö®Ö ØÛú¾ÖÖ “Ö¸ü²Öß Ûú´Öß
ÆüÖêÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß; ŸµÖÖÃÖÖšüß †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ µÖÖêÝµÖ †ÖÆüÖ¸üÖ“Öß •ÖÖê›ü ¤êüÞÖê †ŸµÖÓŸÖ ´ÖÆü¢Ö¾ÖÖ“Öê †ÖÆêü.
´Ö®ÖÖ“Öß ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÓ´Öãôêû ´Ö®ÖÖ“Öß, ²Öã¬¤üß“Öß ¾Ö ‡Ó×¦üµÖÖ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê. †Ö•ÖÛúÖ»Ö“µÖÖ
Ã¯Ö¬ÖÖÔŸ´ÖÛú µÖãÝÖÖŸÖ šüÖ´Ö ˆ³Öê ¸üÖÆüÞµÖÖÃÖÖšüß ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ ¾Ö Ã´Ö¸üÞÖ¿ÖŒŸÖß ÜÖæ¯Ö ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öß †ÖÆêü.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖŸÖß»Ö ´ÖÓ¡ÖÖÓ´Öãôêû ¾Ö ´ÖÓ¡ÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö Ûêú»µÖÖ´Öãôêû ´Ö®ÖÖ“Öß “ÖÓ“Ö»ÖŸÖÖ ÜÖæ¯Ö“Ö Ûú´Öß
ÆüÖêŸÖê. •µÖÖ¯ÖÏÛúÖ¸êü ²Ö×ÆüÝÖÖì»Ö Ø³ÖÝÖÖŸÖæ®Ö †Ö»Öê»µÖÖ ‹ÛúÖ“Ö ÃÖæµÖÔ×Ûú¸üÞÖÖ´Öãôêû ÛúÖêÞÖŸÖßÆüß ÝÖÖêÂ™ü “Ö™üÛú®Ö
¯Öê™ü ‘Öê‰ú ¿ÖÛúŸÖê †ÝÖ¤üß ŸÖÃÖê“Ö †Ö¯Ö»Öê ´Ö®Ö ‹ÛúÖÝÖÏ —ÖÖ»µÖÖÃÖ ŸÖß ‹Ûú¡ÖßÛú¸üÞÖ ÆüÖêŸÖê: ŸÖÃÖê“Ö ´Ö®ÖÖ“Öß
¾Ö ²Öã¬¤üß“Öß õÖ´ÖŸÖÖ ¯ÖÏÓ“Ö›ü ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ¾ÖÖœüŸÖê.
†Ö¸üÖêÝµÖÖ“µÖÖ ×®ÖµÖÖê•Ö®ÖÖŸÖ ±úÖ¸ü ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê ×®ÖµÖÖê•Ö®Ö ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú Ã¾ÖÖÃ£µÖÖ“Öê ×®ÖµÖÖê•Ö®Ö †ÖÆêü. ²ÖÖÛúß
ÃÖ¾ÖÔ ¿Ö¸üß¸ü ×®Ö¸üÖ´ÖµÖ •Ö¸üß ¸üÖ×Æü»Öê ŸÖ¸üß ´Ö®ÖÖ“Öê †Ã¾ÖÖÃ£µÖ ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¯ÖÏÛéúŸÖß»ÖÖ ×²Ö‘Ö›ü¾Öæ ¿ÖÛúŸÖê Æêü
†ÖŸÖÖ †Ö¬Öã×®ÖÛú ¾ÖîªÛú¿ÖÖÃ¡ÖÖ®Öê¤êüÜÖß»Ö ´ÖÖ®µÖ Ûêú»Öê †ÖÆêü.
´Ö®ÖÖ“Öß ‹Ûú ´ÖÖêšüß ¿ÖŒŸÖß ÁÖ¬¤üÖ †ÃÖŸÖê. ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß ¯ÖÏÛúÖ¸ü“Öß Ø“ÖŸÖÖ Ûêú¾Öôû ÁÖ¬¤üÖ“Ö
¿Ö´Ö¾Öæ ¿ÖÛúŸÖê. ´ÖÖÞÖÃÖÖÛú›êü ×ÛúŸÖßÆüß –ÖÖ®Ö, ¬Ö®Ö¤üÖî»ÖŸÖ, ¿ÖŒŸÖß, †×¬ÖÛúÖ¸ü ØÛú¾ÖÖ ¯ÖÏ×ŸÖÂšüÖ †ÃÖ»Öß:
¯ÖÞÖ ´Ö®Ö †ÁÖ‘¤ü †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü Ã¾ÖÖÃ£µÖ »ÖÖ³ÖÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß. ÃÖæµÖÖì¯ÖÖÃÖ®Öê¾Ö¸ü µÖÖêÝÖÖÃÖ®ÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö,
µÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö †ÖÆüÖ¸ü-×¾ÖÆüÖ¸ü ÝÖ¸ü•Öê“Öê †ÖÆêü.
µÖÖêÝµÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü Ûúºþ®Ö µÖÖêÝµÖ Ûú´ÖÔ Ûú¸üÞÖê Æêü ×•ÖŸÖÛêú ÃÖãÃÖÓÃÛéúŸÖ ¾µÖ×ŒŸÖ•Öß¾Ö®ÖÖ“Öê »ÖõÖÞÖ
†ÖÆêü ×ŸÖŸÖÛêú“Ö (ØÛú²ÖÆãü®ÖÖ †×¬ÖÛú ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ) µÖÖêÝµÖ ÁÖ¬¤üÖÃ£ÖÖ®Ö †ÃÖæ®Ö ŸµÖÖ×¾ÖÂÖµÖß ¯ÖÖ×¾Ö¡µÖ, ¯ÖÏê´Ö,
†Ö¤ü¸ü ¾ÖÝÖî¸êü ÃÖ¤Ëü³ÖÖ¾Ö®ÖÖ †ÃÖÞÖê Æêü¤êüÜÖß»Ö ŸµÖÖ •Öß¾Ö®ÖÖ“Öê ‹Ûú ´ÖãÜµÖ »ÖõÖÞÖ †ÖÆêü. ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö
¯ÖÏê´Ö¯Öæ¾ÖÔÛú-¯ÖÖ×¾Ö¡µÖ¯Öæ¾ÖÔÛú ¾Ö †Ö¤ü¸ü¯Öæ¾ÖÔÛú ÁÖ¬¤êü®Öê Ûêú»Öê»Öê ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ¾Ö ²ÖÖî×¬¤üÛú
ŸÖÖÛú¤ü ¾ÖÖœü¾ÖŸÖÖŸÖ ÆüÖ ´ÖÖ—ÖÖ ¾ÖîµÖ×ŒŸÖÛú †®Öã³Ö¾Ö †ÖÆêü. ÛúÖ¸üÞÖ ÁÖ¬¤üÖ ÆüÖ †ÓŸÖ:Ûú¸üÞÖÖŸÖ ¬Ö´ÖÔ †ÖÆêü.
•ÖÝÖÖŸÖß»Ö ÃÖ¾ÖÔ ´ÖÖ®Ö¾Öß ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÖµÖÖ ¾µÖŒŸÖß“µÖÖ †ÓŸÖ:Ûú¸üÞÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ŸÖÞÖÖ¾ÖÖÓ´Öãôêû
ÆüÖêÞÖÖ¸êü ×¾Ö×¾Ö¬Ö †¯ÖÖµÖ ¾Ö ¸üÖêÝÖ ÛúÃÖê ™üÖôûŸÖÖ µÖêŸÖß»Ö ÆüÖ ‹Ûú ´ÖÖêšüÖ“Ö ×¾ÖÂÖµÖ †ÖÆêü. ¯ÖÞÖ †Ö¯Ö»µÖÖ
128
´Ö®ÖÖ“Öê ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü ¯ÖÖÆüÞÖê Æüß ‹Ûú ±úÖ¸ü ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öß ×ÛÎúµÖÖ †ÖÆêü. †Ö¯Ö»µÖÖ ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ, †Ö¯Ö»Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü,
†Ö¯Ö»ÖÖ †ÆÓüÛúÖ¸ü µÖÖ“Öß •ÖÖÞÖß¾Ö ÆüÖêÞÖê ¾Ö ¾ÖÖÃŸÖ¾ÖÖÛú›êü »ÖõÖ¯Öæ¾ÖÔÛú ¯ÖÖÆæüÞÖê ÆüÖ“Ö ´Ö®Ö:¿ÖÖÓŸÖß“ÖÖ
¸üÖ•Ö´ÖÖÝÖÔ †ÖÆêü ¾Ö ŸÖÖê ÁÖ¬¤üÖ¯Öæ¾ÖÔÛú Ûêú»Öê»µÖÖ µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®Ö®Öê ×®Ö×¿“ÖŸÖ“Ö ×´ÖôûÞÖÖ¸ü †ÖÆêü.
¿ÖÖ»ÖêµÖ ¾ÖµÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ´Öã»ÖÖÓ¾Ö¸ü ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“Öê ´ÖÆü¢¾Ö Ø²Ö²Ö¾ÖÞÖê, ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¸üÖê•Ö“µÖÖ
×¤ü®Ö“ÖµÖì“ÖÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ÆüÖ ³ÖÖÝÖ ÆüÖêÞÖê ÜÖæ¯Ö ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê †ÖÆêü. †³µÖÖÃÖ, ¯Ö¸üßõÖÖ, Ã¯Ö¬ÖÖÔ µÖÖÓ´Öãôêû
µÖêÞÖÖ·µÖÖ ŸÖÖÞÖÖ»ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖê¸êü •ÖÖÞµÖÖÃÖÖšüß ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú †Ö×ÞÖ ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ŸÖÖÛú¤ü ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ
´Öã»ÖÖÓ®ÖÖ ×´Öôû¾Öæ®Ö ¤êü‰ú ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû ‘Ö¸üÖŸÖ, ¿ÖÖôêûŸÖ, ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖÖŸÖ µÖÖêÝÖÖÃÖ®Öê
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÓ“ÖÖ ¯ÖÏÃÖÖ¸ü †Ö×ÞÖ ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü ÆüÖêÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü.
´Ö×Æü»ÖÖÓÛú¸üßŸÖÖ µÖÖêÝÖ :-
×¾Ö¬ÖÖŸµÖÖ®Öê Ã¡Öß ¾Ö ¯ÖãºþÂÖ µÖÖÓ®ÖÖ •Öß¾Ö®ÖÖŸÖß»Ö “Öœü-ˆŸÖÖ¸üÖÓ“Öê ¾Ö ÃÖãÜÖ¤ãü:ÜÖÖ“Öê ÃÖ´ÖÖ®Ö
¾ÖÖ™êüÛú¸üß ´ÆüÞÖæ®Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ Ûêú»Öê †ÖÆêü. ÃÖÓÃÖÖ¸üÖ»ÖÖ ¸ü£ÖÖ“Öß ˆ¯Ö´ÖÖ ×¤ü»Öß ŸÖ¸ü Ã¡Öß ¾Ö ¯ÖãºþÂÖ Æüß ŸµÖÖ
¸ü£ÖÖ“Öß ¤üÖê®Ö “ÖÖÛêú †ÖÆêüŸÖ, †ÃÖê ´ÆüÞÖÖ¾Öê »ÖÖÝÖê»Ö. ÃÖÖÓÃÖÖ×¸üÛú †Ö×ÞÖ †Ö¬µÖÖ×Ÿ´ÖÛú †¿Öß ¤ãüÆêü¸üß
•Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸üß ¤üÖê‘ÖÖÓ®Öß ÃÖ´Ö ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ¾ÖÖ™æü®Ö ‘ÖêÞÖê †¯Öê×õÖŸÖ †ÃÖŸÖê. †Ö×ÞÖ ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö ÃÖã¥üœü ¯ÖÏÛéúŸÖß,
´Ö®Ö:¿ÖÖÓŸÖß ¾Ö ¿Ö¸üß¸ü-´Ö®ÖÖ“ÖÖ ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö ÊÖ ÝÖãÞÖÖÓ“Öß ˆ³ÖµÖŸÖÖÓ®ÖÖ †Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ †ÃÖŸÖê.
µÖÖêÝÖÖ“Öê †¬µÖµÖ®Ö Ã¡Öß ¾Ö ¯ÖãºþÂÖ ¤üÖê‘ÖÖÓ®ÖÖÆüß ×ÆüŸÖÛúÖ¸üÛú †ÃÖê»Ö ŸÖ¸üß ×®ÖÃÖÝÖÖÔ®Öê Ã¡Öß¾Ö¸ü
†×¬ÖÛú ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ •Ö²ÖÖ²Ö¤ü¸üß »ÖÖ¤ü»µÖÖ´Öãôêû ×ŸÖ»Ö µÖÖêÝÖÖ“Öß †¾Ö¿µÖÛúŸÖÖÆüß ¯ÖãºþÂÖÖ¯ÖêõÖÖ £ÖÖê›üß
†×¬ÖÛú“Ö †ÖÆêü.
µÖÖêÝÖÛú»ÖÖ ¾Öê¤üÖÓ‡ŸÖÛúß“Ö ¯ÖÏÖ“Öß®Ö †ÖÆêü. ¾Öî×¤üÛú ÛúÖôûÖŸÖß»Ö ¯Ö×¸ü×Ã£ÖŸÖß×¾ÖÂÖµÖß ¾ÖÖ“Ö®Ö
Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ †ÃÖê •ÖÖÞÖ¾ÖŸÖê Ûúß, ¾Öê¤üÛúÖ»Öß®Ö ×Ã¡ÖµÖÖ †®ÖêÛú õÖê¡ÖÖÓŸÖ †ÝÖÏ³ÖÖÝÖß ÆüÖêŸµÖÖ. µÖÖêÝÖÖ“Öê –ÖÖ®Ö
ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü®Ö Ûú¸üÞÖÖ¸üß ¯ÖÖ¾ÖÔŸÖ Æüß ¯Ö×Æü»Öß Ã¡Öß. ×ŸÖ®Öê Æêü –ÖÖ®Ö †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖŸÖßÛú›æü®Ö- ³ÖÝÖ¾ÖÖ®Ö
¿ÖÓÛú¸üÖÓÛú›æü®Ö - ×´Öôû¾Ö»Öê †ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
´Öî¡ÖêµÖß Æüß µÖÖ–Ö¾Ö»ŒµÖÖ“Öß ¯ÖŸ®Öß. ´ÖÆüÖ®Ö µÖÖêÝÖß †Ö×ÞÖ ŸÖ¢¾Ö–Ö †ÃÖ»Öê»µÖÖ 'µÖÖêÝÖµÖÖ–
Ö¾Ö»ŒµÖÖ' “µÖÖ ÊÖ ÝÖÏÓ£ÖÖÛúÖ¸üÖ®Öê †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖŸ®ÖßÃÖ µÖÖêÝÖ×¾Öªê“Öß ¤üßõÖÖ ×¤ü»Öß, ¾Ö ×ŸÖ®Öê ¯Öãœêü †Ö¯Ö»µÖÖ
ÃÖÖ¬Ö®Öê®Öê ´ÖÖêõÖ ×´Öôû¾Ö»ÖÖ.
129
¸üÖ´ÖÖµÖÞÖÖŸÖß»Ö ¾Ö®Ö¾ÖÖÃÖ-ÝÖ´Ö®ÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¬¤ü ¯Ö¾ÖÖÔŸÖ ÛúÖîÃÖ»µÖê“µÖÖ ´Ö®Ö:×Ã£ÖŸÖß“Öê Èü¤üµÖ¦üÖ¾ÖÛú
¾ÖÞÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. ¯Öã¡Ö×¾Ö¸üÆüÖ“µÖÖ Ûú»¯Ö®Öê®Öê ÛúÖîÃÖ»µÖêÃÖ ¤ãü:ÜÖÖ¾ÖêÝÖ †®ÖÖ¾Ö¸ü —ÖÖ»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. †ÁÖã¯ÖæÞÖÔ
®ÖµÖ®ÖÖÓ®Öß ×¤ü»Öê»ÖÖ †Ö¿Öß¾ÖÖ¤Ôü †¿Öã³Ö Æêü •ÖÖÞÖæ®Ö ×ŸÖ®Öê †¿ÖÖ †¾ÖÃ£ÖêŸÖ ¸üÖ´ÖÖÃÖ´ÖÖê¸ü µÖêÞµÖÖÃÖ ®ÖÛúÖ¸ü
×¤ü»ÖÖ. †ÖÃÖÖ®Ö ¾Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö µÖÖÓ“µÖÖ ÃÖÖ¬Ö®Öê®Öê †ÓŸÖ´ÖÔ®Ö ¿ÖÖÓŸÖ Ûúºþ®Ö“Ö ŸÖß †Ö¿Öß¾ÖÖÔ¤ü ¤êüÞµÖÖÃÖÖšüß
¸üÖ´ÖÖÃÖ´ÖÖê¸ü †Ö»Öß, †ÃÖê Ûú£ÖêŸÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü.
´ÖÆüÖ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ÃÖã»Ö³ÖÖ ®ÖÖ¾ÖÖ“µÖÖ ²Öî¸üÖ×ÝÖÞÖß“ÖÖ ˆ»»ÖêÜÖ †ÖÆêü. ¸üÖ•ÖÖ“Öß Æüß Ûú®µÖÖ
µÖÖêÝÖ×¾Öªê“ÖÖ †³µÖÖÃÖ Ûúºþ®Ö ÊÖ ×¾ÖÂÖµÖÖŸÖ ¯ÖÖ¸ÓüÝÖŸÖ —ÖÖ»Öß. ×´Ö×£Ö»ÖÖ¬Öß¿Ö •Ö®ÖÛúÖ»ÖÖ
µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖ¾Ö¸üß»Ö ×¾Ö¾ÖÖ¤üÖŸÖ ×ŸÖ®Öê ÃÖ¯Ö¿Öê»Ö ¯Ö¸üÖ³ÖæŸÖ Ûêú»µÖÖ“Öß ®ÖÖë¤ü †ÖÆêü.
¯Öã¸üÖÞÖÝÖÏÓ£ÖÖŸÖ ´Ö¤üÖ»ÖÃÖÖ ®ÖÖ´ÖÛú µÖÖê×ÝÖ®Öß“Öß Ûú£ÖÖ †ÖÆêü. ¸üÖ•ÖÖ ŠúŸÖã¬¾Ö•ÖÖ“Öß Æüß ¯ÖŸ®Öß £ÖÖê¸ü
¯Ö×ŸÖ¾ÖÎŸÖÖ ÆüÖêŸÖß. †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖŸÖß“ÖÖ ´ÖéŸµÖæ —ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü †ÃÖê ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ´Ö¤üÖ»ÖÃÖÖ ÃÖŸÖß ÝÖê»Öß, ¯ÖÓ¸üŸÖã
ŠúŸÖã¬¾Ö•Ö ×•Ö¾ÖÓŸÖ †ÃÖ»µÖÖ®Öê †À¾ÖŸÖ¸ü ®ÖÖÝÖ¸üÖ•ÖÖ®Öê ×ŸÖ»ÖÖ ¯Öã®Öºþ••Öß¾Ö®Ö ×¤ü»Öê. ¯Öæ¾ÖÖÔµÖãÂµÖÖ“Öê
×¾ÖÃ´Ö¸üÞÖ —ÖÖ»µÖÖ´Öãôêû ´Ö¤üÖ»ÖÃÖÖ †ÖŸÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖŸÖßÃÖ †ÖêôûÜÖæ ¿ÖÛúŸÖ ®Ö¾ÆüŸÖß. ¯ÖÞÖ µÖÖêÝÖ×¾Öªê“Öß
¤üßõÖß ×´ÖôûÖ»µÖÖ¾Ö¸ü Æêü ÃÖÆü•ÖÃÖÖ¬µÖ —ÖÖ»Öê. ´Ö¤üÖ»ÖÃÖê»ÖÖ µÖÖêÝÖÖ“µÖÖ ÃÖÖ´Ö£µÖÖÔ®Öê ¯Öæ¾ÖÖÔµÖãÂµÖÖ“Öê –ÖÖ®Ö ŸÖ¸ü
—ÖÖ»Öê“Ö, ×¿Ö¾ÖÖµÖ ŸµÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ ÃÖÖ¬Ö®Öê®Öê ŸÖß £ÖÖê¸ü µÖÖê×ÝÖ®ÖßÆüß —ÖÖ»Öß.
¾Öî×¤üÛú ÛúÖôûÖŸÖ ×Ã¡ÖµÖÖÓ®ÖÖ ´ÖÖêšêü ´ÖÖ®ÖÖ“Öê Ã£ÖÖ®Ö ÆüÖêŸÖê. Ã¡Öß ¾Ö ¯ÖãºþÂÖ ˆ³ÖµÖŸÖÖÓ®ÖÖ ÃÖ´ÖÖ®Ö ÆüŒÛú
¾Ö ÃÖÓ¬Öß ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ÆüÖêŸÖß. ´Ö®ÖãÃ´ÖéŸÖßŸÖ ŸÖ¸ü Ã¡Öß»ÖÖ ¯Öæ•Ö®ÖáµÖ ´ÖÖ®Ö»Öê †ÖÆêü.
µÖ¡Ö ®ÖÖµÖÔÃŸÖã ¯Öæ•µÖ®ŸÖê ¸ü´Ö®ŸÖê ŸÖ¡Ö ¤êü¾ÖŸÖÖ:…
µÖ¡ÖêŸÖÖÃŸÖã ®Ö ¯Öæ•µÖ®ŸÖê ÃÖ¾ÖÖÔÃŸÖ¡ÖÖ±ú»ÖÖ: ×ÛÎúµÖÖ:…… (´Ö®ÖãÃ´ÖéŸÖß-3,55)
(×•Ö£Öê ×Ã¡ÖµÖÖÓ“ÖÖ †Ö¤ü¸ü ÆüÖêŸÖÖê, ×ŸÖ£Öê ¤êü¾Ö ¾ÖÖÃÖ Ûú¸üŸÖÖŸÖ. ×•Ö£Öê ŸµÖÖÓ“ÖÖ †®ÖÖ¤ü¸ü ÆüÖêŸÖÖê ×ŸÖ£Öê ÃÖ¾ÖÔ
ÛúÖµÖì ¬ÖãôûßÃÖ ×´ÖôûŸÖÖŸÖ.)
³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ †®ÖêÛú £ÖÖê¸ü µÖÖê×ÝÖ®Öß ˆ¤üµÖÖ»ÖÖ †Ö»µÖÖ. “ÖÖî¤üÖ¾µÖÖ ¿ÖŸÖÛúÖŸÖ »Ö»»ÖÖ ®ÖÖ¾ÖÖ“µÖÖ
ÛúÖ×¿´Ö¸üß ÃÖÖ¬¾Öß®Öê ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¤êü¿ÖÖŸÖ µÖÖêÝÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü Ûêú»ÖÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖß»Ö ²Ö×ÆüÞÖÖ‡Ô ÊÖ ÃÖÓŸÖ
Ûú¾Ö×µÖ¡Öß®Öê ³Ö×ŒŸÖ ¾Ö ¬µÖÖ®Ö µÖÖ Ó“ÖÖ ´ÖÖÝÖÔ †®ÖãÃÖºþ®Ö †Ö¯Ö»Öê †ÖµÖãÂµÖ ÃÖÓ¯Ö®®Ö Ûêú»Öê. ÁÖß ¸üÖ´ÖÛéúÂÞÖ
¯Ö¸ü´ÖÆÓüÃÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖŸ®Öß ¿ÖÖ¸ü¤üÖ¤êü¾Öß ÊÖÓ“Öê †ÖÃÖ®Öê ¾Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö µÖÖÓ¾Ö¸ü †³µÖÖÃÖ¯ÖæÞÖÔ ¯ÖÏ³ÖãŸ¾Ö ÆüÖêŸÖê.
130
†¿ÖÖ †®ÖêÛú ˆ¤üÖÆü¸üÞÖÖÓ¾Öºþ®Ö Ã¯ÖÂ™ü ÆüÖêŸÖê Ûúß µÖÖêÝÖÖ“ÖÖ ´ÖÖÝÖÔ •ÖÖŸÖ, ¬Ö´ÖÔ, ¯ÖÏ¤êü¿Ö, Ø»ÖÝÖ †¿Öß
ÛúÖêÞÖŸÖßÆüß ²ÖÓ¬Ö®Öê ®Ö ²ÖÖôûÝÖŸÖÖ ÃÖÖ¬ÖÛúÖ»ÖÖ ´ÖÖêõÖÖ“Öß ¾ÖÖ™ü ¤üÖÜÖ¾ÖŸÖÖê.
ÃÖÖÓÜµÖ µÖÖêÝÖÖŸÖ Ã¡Öß»ÖÖ ¯ÖÏÛéúŸÖß“Öß ˆ¯Ö´ÖÖ ×¤ü»Öß †ÖÆêü. ¯ÖÏÛéúŸÖß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê“Ö Ã¡Öß»ÖÖÆüß †Ö¯Ö»µÖÖ
‘Ö¸üÖŸÖß»Ö ÃÖãÜÖ-ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Ö ÛúÖµÖ´Ö šêü¾ÖÞµÖÖÃÖÖšüß ÃÖŸÖŸÖ ÛúÖµÖÔ¸üŸÖ ¸üÖÆüÖ¾Öê »ÖÖÝÖŸÖê. ´ÆüÞÖã®Ö“Ö
ÛúÖ×»Ö¤üÖÃÖÖÓ®Öß Ã¡Öß»ÖÖ Ûãú™ãÓü²ÖÖŸÖß»Ö “ÖîŸÖ®µÖÖ“Öß ×šüÞÖÝÖß ´ÆüÞÖæ®Ö ÝÖÖî¸ü¾Ö»Öê †ÖÆêü! Æüß“Ö ×šüÞÖÝÖß
Ûãú™ãÓü²ÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ“ÖÖÆüß ˆ¬¤üÖ¸ü Ûú¸üŸÖê.
¯Ö¸ÓüŸÖã ´ÖÖŸÖÖ, ¯ÖŸ®Öß, ²ÖÆüßÞÖ, ÃÖÜÖß ¾Ö ŸÖŸÃÖ´Ö †®ÖêÛú ®ÖÖŸÖß ÃÖÖÓ³ÖÖôûÞµÖÖ“µÖÖ ŸÖÖ¸êü¾Ö¸ü“µÖÖ
ÛúÃÖ¸üŸÖßŸÖ Ã¡Öß“Öê ¯Ö¸üÖÛúÖê™üß“Öê ¿ÖÖêÂÖ®Ö ÆüÖêŸÖê. †ÖÃÖ®Ö-¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ ÛéúŸÖßŸÖæ®Ö ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê ŸÖÃÖê“Ö
´Ö®ÖÖ“Öê Ã£ÖîµÖÔ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖê‰ú®Ö ¿ÖÛúŸÖê †Ö×ÞÖ ´ÆüÞÖæ®Ö“Ö µÖÖêÝÖÖÃÖ®Öê ¾Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ÆüÖ“Ö Ã¡Öß“µÖÖ ´ÖÖêõÖÖ“ÖÖ
´ÖÖÝÖÔ ÆüÖêµÖ.
¾ÖµÖÖŸÖ µÖêÞÖê-
‹•Ö †Öò±ú ´Öê®ÖÖÛÔú ŸÖê ŠúŸÖãÛúÖ»Ö ÃÖ´ÖÖ¯ŸÖß ŸÖÃÖê“Ö ´Öæ»Ö •Ö®´ÖÖ»ÖÖ ‘ÖÖ»ÖÞÖê †¿ÖÖ ŸÖß®Ö ®ÖîÃÖÙÝÖÛú
¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖÓ´Ö¬Öæ®Ö •ÖÖÞÖÖ·µÖÖ, †ÝÖ¤üß 21¾µÖÖ ¿ÖŸÖÛúÖŸÖß»Ö ×Ã¡ÖµÖÖÓ®ÖÖ¤êüÜÖß»Ö ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“Öê ¯ÖÏ“ÖÓ›ü
±úÖµÖ¤êü —Ö»µÖÖ“Öß •ÖÝÖ³Ö¸ü ˆ¤üÖÆü¸üÞÖê †ÖÆêüŸÖ. Ã¡Öß †Ö¸üÖêÝµÖ¿ÖÖÃ¡Ö †Ö×ÞÖ ¯ÖÏÃÖæ×ŸÖ¿ÖÖÃ¡Ö µÖÖ´Ö¬µÖê
×ÛúŸÖßÆüß ¾ÖîªÛúßµÖ ¯ÖÏÝÖŸÖß —ÖÖ»Öß ŸÖ¸üßÆüß µÖÖêÝµÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö, µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®ÖÖ, †ÖÆüÖ¸ü ¾Ö ×¾ÖÆüÖ¸ü µÖÖ»ÖÖ
¯ÖµÖÖÔµÖ †ÃÖæ ¿ÖÛúŸÖ ®ÖÖÆüß.
×Ã¡ÖµÖÖÓ®ÖÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖŸ¾ÖÖ®Öê ÆüÖêÞÖÖ·µÖÖ †Ö•ÖÖ¸üÖÓ¯ÖîÛúß ÛúÖÆüß †Ö•ÖÖ¸ü ¾Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ ÃÖ´ÖÃµÖÖ †¿ÖÖ
†ÖÆêüŸÖ Ûúß ŸµÖÖ †Ö•ÖÖ¸üÖÓ“ÖÖ ¯ÖÏ•Ö®Ö®Ö ÃÖÓÃ£Öê“µÖÖ ¸ü“Ö®Öê¿Öß †£Ö¾ÖÖ ÛúÖµÖÖÔ¿Öß ÛúÖêÞÖŸÖÖÆüß ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ®ÖÃÖŸÖÖê.
Ûú×™ü²ÖÓ¬ÖÖ“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ“Öê ¾µÖÖµÖÖ´Ö, µÖÖêÝÖÖÃÖ®Öê ¾Ö ÃÖæµÖÔ´Ö®ÖÃÛúÖ¸ü Ûú¸üÞµÖÖ®Öê ¸üŒŸÖÖ×³ÖÃÖ¸üÞÖ µÖÖêÝµÖ
¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê ¾Ö ´ÖÖ×ÃÖÛú ¯ÖÖôûß“µÖÖ ŸÖÛÎúÖ¸üß Ûú´Öß ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ. •Ö®Ö®ÖÛúÖµÖÖÔÃÖÖšüß Ã¡Öß“µÖÖ
¿Ö¸üß¸üÖŸÖ »Ö¾Ö“ÖßÛú¯ÖÞÖÖ“Öß ÝÖ¸ü•Ö ŸÖÖÛú¤üß¯ÖêõÖÖ •ÖÖÃŸÖ †ÃÖŸÖê. ŸÖÃÖê“Ö †Öê™üß¯ÖÖê™üÖ“Öê Ã®ÖÖµÖæ †Ö×ÞÖ
¯ÖÖê™üÖ“µÖÖ ÜÖÖ»Ö“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ“ÖÖ ¯Ö›ü¤üÖ µÖÖÓ“µÖÖ µÖÖêÝ¿ ÛúÖµÖÔõÖ´ÖŸÖê“Öß ÝÖ¸ü•Ö †ÃÖŸÖê.
µÖÖêÝÖÖÃÖ®ÖÖÓ´Öãôêû Ã¡Öß“µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö†ÓŸÖÝÖÏÕ£Öà“Öê ÛúÖµÖÔ, †ÓŸÖÝÖÏÕ£Öà“Öê Ã¡ÖÖ¾Ö ÃÖã¸üôûßŸÖ ¸üÖÆüŸÖÖŸÖ.
µÖÖ¾Ö¸ü Ã¡Öß“µÖÖ ´Ö®ÖÖ“Öß ¿ÖÖÓŸÖß †¾Ö»ÖÓ²Öæ®Ö †ÃÖŸÖê. Ûêú¾Öôû ¿ÖÖÓŸÖ ´Ö®Ö“Ö ×®Ö¸üÖêÝÖß ¸üÖÆüß»Ö †Ö×ÞÖ ¯ÖÏÃÖ®®Ö
131
ÆüÖê‡Ô»Ö. Ûêú¾Öôû ¯ÖÏÃÖ®®Ö ´Ö®Ö“Ö ˆ®®ÖŸÖ ÆüÖê‰ú ¿ÖÛêú»Ö. Ûêú¾Öôû ˆ®®ÖŸÖ ´Ö®Ö“Ö ´ÖÖ®Ö¾Öß •Öß¾Ö®ÖÖ“Öê ÃÖÖ£ÖÔÛú
šü¸êü»Ö. †¿Öß ¾µÖŒŸÖß“Ö Ûãú™ãÓü²ÖÖ®Öß ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖ´Ö£ÖÔ †Ö×ÞÖ ÃÖãÃÖÓÃÛéúŸÖ ²Ö®ÖÞµÖÖ“Öß ¿ÖŒµÖŸÖÖ †×¬ÖÛú
†ÖÆêü.
´ÖÖŸÖéŸ¾ÖÖÃÖÖšüß ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú õÖ´ÖŸÖÖ ¾Öé¬¤üß
ÃÖÓŸÖŸÖß¬ÖÖ¸üÞÖê¯Öæ¾Öá †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖÏÛéúŸÖßŸÖß»Ö ¤üÖêÂÖ ŸÖ•–Ö ›üÖòŒ™ü¸üÖÓÛú›æü®Ö •ÖÖÞÖæ®Ö ‘Öê‰ú®Ö ŸÖê ¤æü¸ü
Ûêú»Öê ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. †Ö×ÞÖ ´ÖÝÖ“Ö ¾µÖÖµÖÖ´Ö ØÛú¾ÖÖ µÖÖêÝÖÖÃÖ®ÖêÛú›êü ¾ÖôûÖ. ŸµÖÖÃÖÖšüß µÖÖêÝµÖ
†ÖÆüÖ¸üÖ×¾ÖÆüÖ¸üÖ“ÖÖÆüß ÃÖ»»ÖÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. •Ö®´ÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ØÛú¾ÖÖ †Ö®Öã¾ÖÓ×¿ÖÛú (†Ö‡Ô¾Ö×›ü»ÖÖÓÛú›æü®Ö)
†Ö»Öê»Öê ÛúÖÆüß ¤üÖêÂÖ ¾ÖÖ ×¾ÖÛúÖ¸ü µÖÖêÝµÖ †ÖÆüÖ¸ü, ×¾ÖÆüÖ¸ü ¾Ö †ÖîÂÖ¬ÖÖê¯Ö“ÖÖ¸üÖÓ®Öß ¤æü¸ü ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ.
¿Ö¸üß¸üÖ“Öß ¾µÖ¾Ö×Ã£ÖŸÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ²Ö¬¤ü —Öß•Ö ÆüÖê‡Ô»Ö, †ÃÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö †¿ÖÖ ¾Öêôûß †ÝÖ¤üß ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ¯ÖÞÖê
Ûú¸üÞÖê †ÝÖ¤üß ÝÖ¸ü•Öê“Öê †ÃÖŸÖê. µÖÖ ¥üÂ™üß®Öê µÖÖêÝÖ ÆüÖ ÃÖ¾ÖÖÕÝÖÃÖãÓ¤ü¸ü ¾µÖÖµÖÖ´Ö šü¸üŸÖÖê. µÖÖêÝÖÖ“µÖÖ ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ
ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ´Öãôêû ¯ÖÏÃÖæ×ŸÖÃÖ´ÖµÖß ¾Öê¤ü®ÖÖ ÃÖÆü®Ö Ûú¸üÞµÖÖ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê ÆüÖ ±úÖ¸ü ´ÖÖêšüÖ ±úÖµÖ¤üÖ †ÖÆêü.
ŸÖÃÖê“Ö ¯ÖÖšü ¾Ö ¯ÖÖµÖÖ“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ®ÖÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ´Öãôêû ²ÖôûÛú™üß µÖê‰ú®Ö ÛÓú²Ö¸ü¤ãüÜÖß“ÖÖ ¡ÖÖÃÖ
†Ö™üÖêŒµÖÖŸÖ µÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê.
²ÖÖôÓûŸÖ¯ÖÞÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü
²ÖÖôÓûŸÖ¯ÖÞÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ÝÖ¸ü•Ö †ÖÆêü ŸÖß šüÖ´Ö ×®Ö¿“ÖµÖÖ“Öß •µÖÖ»ÖÖ Ûãúšü»µÖÖÆüß ÃÖÖ¬Ö®ÖÖÓ“Öß
†Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ ®ÖÖÆüß. ÛúÖêšêüÆüß Ûêú»ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê. ±úÖ¸ü¿Öß ¯ÖÏ×¿ÖõÖÞÖÖ“Öß ÝÖ¸ü•Ö ®ÖÖÆüß: †Ö×ÞÖ ŸÖê
¤üÖê®Ö ¾µÖÖµÖÖ´Ö ´ÆüÞÖ•Öê ‹Ûú ×¤ü¾ÖÃÖÖ†Ö›ü ³Ö¸ü¯Öæ¸ü “ÖÖ»ÖÞÖê ¾Ö ‹Ûú ×¤ü¾ÖÃÖÖ†Ö›ü •Ö´Öê»Ö ŸÖê¾Öœêü
µÖÖêÝÖÖÃÖ®Öê Ûú¸üÞÖê. •ÖÝÖ³Ö¸üÖŸÖ †×¬ÖÛúÖ×¬ÖÛú Ã¡Öß¸üÖêÝÖŸÖ•–Ö ÝÖ³ÖÖÔ¸ü¯ÖÞÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ¾µÖÖµÖÖ´ÖÖ“ÖÖ ¾Ö µÖÖêÝÖÖÃÖ®Öê
ÃÖ»»ÖÖ ¤êü‰ú »ÖÖÝÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ.
²ÖÖôÓûŸÖ¯ÖÞÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü Ûêú»Öê»µÖÖ µÖÖêÝÖÖÃÖ®ÖÖÓ“Öê ±úÖµÖ¤êü :
¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ¾Ö ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ÃÖã¥üœüŸÖÖ ×™üÛú¾ÖÞÖê.
¾Ö•Ö®Ö ¾ÖÖœæü ®Ö ¤êüÞÖê.
¿Ö¸üß¸üÖ“Öß —ÖÖ»Öê»Öß ÆüÖ®Öß ¾Ö —Öß•Ö ³Öºþ®Ö ÛúÖœüÞÖê.
132
‹ÛæúÞÖ“Ö ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“Öß ŸÖÓ¤ãüºþÃŸÖß ¾ÖÖœü¾ÖÞÖê.
µÖÖêÝÖÖÃÖ®Öê ¾Ö ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÓ´Öãôêû ÃÖã»Ö³Ö ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß ÆüÖêŸÖÖŸÖ ¾Ö ŸÖÖê»Ö •ÖÖ‰ú®Ö ¯Ö›üÞµÖÖ“ÖÖ
¬ÖÖêÛúÖ Ûú´ÖßŸÖÛú´Öß †ÃÖŸÖÖê.
‘µÖÖ¾ÖµÖÖ“Öß ¤üõÖŸÖÖ
• ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖ¯ÖêõÖÖ •ÖÖÃŸÖ ¾Ö •Ö»Ö¤ü ÝÖŸÖß®Öê ¾µÖÖµÖÖ´Ö Ûúºþ ®ÖµÖê.
• ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ¯ÖÖÞÖß ×¯Ö‰ú®Ö ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ¯ÖÖÞµÖÖ“Öß ¯ÖÖŸÖôûß µÖÖêÝµÖ ¸üÖÜÖ¾Öß.
• †ÝÖ¤üß ÃÖÓŸÖã×»ÖŸÖ, ¯ÖÖî×Â™üÛú ¾Ö “ÖÖî¸üÃÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ.
Ã®ÖÖµÖæÓ®ÖÖ, ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ: †Öê™üß¯ÖÖê™üÖ“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ®ÖÖ †×ŸÖ ŸÖÖÞÖ •ÖÖÞÖ¾ÖÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß µÖÖ“Öß ´ÖÖ¡Ö
ÜÖ²Ö¸ü¤üÖ¸üß ‘µÖÖ¾Öß. ŸÖÃÖê“Ö ÃÖÖÓ¬µÖÖÓ¾Ö¸ü Ûú´ÖßŸÖÛú´Öß ³ÖÖ¸ü ¯Ö›êü»Ö µÖÖ“ÖßÆüß ÛúÖôû•Öß ‘µÖÖ¾Öß.
ŸÖÃÖê“Ö µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ, ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÓ®ÖŸÖ¸ü £ÖÖê›üÖ ¾Öêôû ¿Ö¾ÖÖÃÖ®Ö Ûêú»µÖÖÃÖ ×“Ö›üÜÖÖê¸ü¯ÖÞÖÖ,
×®ÖºþŸÃÖÖÆü, £ÖÛú¾ÖÖ, †ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ ÝÖ´ÖÖ¾ÖÞÖê, ²Ö¬¤üÛúÖêÂšüŸÖÖ, †¯Ö“Ö®Ö, ¯ÖÖê™üÖŸÖß»Ö ²Öê“Öî®Öß
‡ŸµÖÖ¤üà¾Ö¸ü ²Ö·µÖÖ“Ö ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ×¾Ö•ÖµÖ ×´Öôû¾ÖŸÖÖ µÖêŸÖÖê. ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ˆŸÃÖÖÆü, ®Ö¾Ö“ÖîŸÖ®µÖ ¾Ö ŸÖÖÛú¤ü
¾ÖÖœü¾ÖÞÖÖ¸êü µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Æêü ‹Ûú ®ÖîÃÖÙÝÖÛú ™üÖò×®ÖÛú †ÖÆêü, †ÃÖê ´Æü™ü»Öê ŸÖ¸ü †×•Ö²ÖÖŸÖ ÝÖî¸ü ÆüÖêÞÖÖ¸ü
®ÖÖÆüß.
¿Öê¾Ö™üß ÃÖÝÖôûµÖÖŸÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ ´Öã§Ö ´ÆüÞÖ•Öê µÖÖ ™ü¯¯µÖÖŸÖæ®Ö •ÖÖŸÖÖ®ÖÖ »ÖÖÝÖÞÖÖ¸êü †ÖÓŸÖ×¸üÛú
ÃÖÖ´Ö£µÖÔ µÖÖêÝÖÃÖÖ¬Ö®Öê´Öãôêû ×®Ö×¿“ÖŸÖ“Ö ×´Öôêû»Ö ¾Ö ¯Öãœü“Öê •Öß¾Ö®Ö ÃÖãÛú¸ü-ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Öß-×®Ö¸üÖêÝÖß ¸üÖÆüß»Ö.
5.2.4 µÖÖêÝÖ ¾Ö ŸÖÞÖÖŸÖ ×®ÖµÖÖê•Ö®Ö :-
ŸÖÖÞÖŸÖÞÖÖ¾Ö ÆüÖ ÃÖ¬µÖÖ“µÖÖ ŸÖºþÞÖÖ‡Ô“µÖÖ ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú †Ö¸üÖêÝµÖÖ“ÖÖ ´ÖãÜµÖ ¿Ö¡Öæ †ÖÆêü.
ŸµÖÖ“Ö²Ö¸üÖê²Ö¸ü ‡ŸÖ¸ü ¿Ö¡ÖæÆüß »ÖõÖÖŸÖ ‘µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖêŸÖü.
• †×ŸÖ ¸üÖÝÖ.
• “ÖÓÝÖôû¾ÖÖ¤üÖ“Öß †Öêœü.
• ™êüŒ®ÖÖê»ÖÖò•Öß“ÖÖ ÝÖî¸ü¾ÖÖ¯Ö¸ü.
• ¾µÖÃÖ®Ö.
133
• •Öß¾Ö®ÖÖÛú›êü ¯ÖÖÆüÞµÖÖ“ÖÖ ÃÖ¤üÖêÂÖ ¥ü×Â™üÛúÖê®Ö.
• ×¿ÖÃŸÖß“ÖÖ †³ÖÖ¾Ö.
Æêü ÃÖ¾ÖÔ ¿Ö¡ÖãÃÖã¬¤üÖ ŸÖÖÞÖŸÖÞÖÖ¾Ö ¾ÖÖœüÖµÖ»ÖÖ ÛúÖ¸üÞÖß³ÖæŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ“Ö. ŸµÖÖÓ“µÖÖ¾Ö¸ü ´ÖÖŸÖ Ûú¸üÖµÖ»ÖÖ“Ö Æü¾Öß.
Ã¯Ö¬Öì“µÖÖ µÖãÝÖÖŸÖ ŸÖÖÞÖŸÖÞÖÖ¾Ö †¯Ö×¸üÆüÖµÖÔ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ“Ö²Ö¸üÖê²Ö¸ü ŸµÖÖÓ®ÖÖ ŸÖÖë›ü ¤êüÞµÖÖ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ
´Öã»ÖÖÓ´Ö¬µÖê »ÖÆüÖ®Ö¯ÖÞÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêÞÖê †×ŸÖ¿ÖµÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê šü¸üŸÖê. ŸµÖÖÓ“ÖÖ †ÖµÖãÂµÖÖÛú›êü ¯ÖÖÆüÞµÖÖ“ÖÖ
¥ü×Â™üÛúÖê®Ö ÃÖÛúÖ¸üÖŸ´ÖÛú †ÃÖê»Ö Æêü ¯ÖÖÆüÞÖê ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ“ÖÖ ¾µÖ×ŒŸÖ´Ö¢¾Ö ×¾ÖÛúÖÃÖ †ÃÖÖ ¾ÆüÖµÖ»ÖÖ
Æü¾ÖÖ, Ûúß ŸµÖÖŸÖ Ûãúšü»»µÖÖÆüß ŸÖÞÖÖ¾ÖÖ“µÖÖ ¯Ö×¸ü×Ã£ÖŸÖßŸÖ ´Ö®Ö ¿ÖÖÓŸÖ, ×Ã£Ö¸ü, ÛúÞÖÜÖ¸ü †Ö×ÞÖ †Ö®ÖÓ¤üß
†ÃÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾Öê. ´Ö®ÖÖ“Öß †¿Öß •Ö›üÞÖ‘Ö›üÞÖ ²Ö®ÖÞÖê †ÖŸÖÖ ¿ÖŒµÖ †ÖÆêü. ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ´Ö®ÖÖ“Öê ¯ÖÖò×—Ö×™ü¾Æü
¯ÖÏÖêÝÖÏÖØ´ÖÝÖ ²Ö·µÖÖ“Ö †Ó¿Öß ¿ÖŒµÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖÃÖÖšüß †Ö•Ö“µÖÖ •Öß¾Ö‘ÖêÞµÖÖ Ã¯Ö¬Öì“µÖÖ †Ö×ÞÖ †Ã¾ÖÃ£ÖŸÖê“µÖÖ
µÖãÝÖÖŸÖ ´Öã»ÖÖÓ“ÖÖ †Ö×ÞÖ ŸÖºþÞÖÖÓ“ÖÖ '¾µÖ×ŒŸÖ´Ö¢¾Ö ×¾ÖÛúÖÃÖ' µÖÖ ÃÖÓ–ÖêÛú›êü ÜÖæ¯Ö ¾ÖêÝÖôûµÖÖ †£ÖÖÔ®Öê ¯ÖÖÆüÖµÖ»ÖÖ
Æü¾Öê. ¾µÖ×ŒŸÖ´ÖŸ¾Ö ×¾ÖÛúÖÃÖ ´ÆüÞÖ•Öê Ûêú¾Öôû ³ÖÖî×ŸÖÛú µÖ¿Ö, ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ¯ÖîÃÖÖ ×´Öôû¾ÖÞµÖÖ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ,
®ÖÖ¾Ö»ÖÖî×ÛúÛú ×´Öôû¾ÖÞµÖÖÃÖÖšüß“Öß õÖ´ÖŸÖÖ ×®Ö×¿“ÖŸÖ“Ö ®Ö¾Æêü. µÖÖ ÝÖÖêÂ™üß ´ÖÆü¢¾ÖÖ“µÖÖ †ÖÆêüŸÖ“Ö, ¯Ö¸ÓüŸÖã
ŸµÖÖ“Ö²Ö¸üÖê²Ö¸ü “ÖÖÓÝÖ»ÖÖ, •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸ü ®ÖÖÝÖ×¸üÛú ÆüÖêÞÖê, ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ¯ÖÏŸÖß ÃÖÓ¾Öê¤ü®Ö¿Öß»Ö ²Ö®ÖÞÖê ŸµÖÖ“Ö²Ö¸üÖê²Ö¸ü
Ûãúšü»µÖÖÆüß ¯Ö×¸ü×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¿ÖÖÓŸÖ, Ã¾ÖÃ£Ö, †Ö®ÖÓ¤üß ¸üÖÆæü ¿ÖÛúÞÖÖ¸êü ÃÖÛúÖ¸üÖŸ´ÖÛú †Ö×ÞÖ ÛúÞÖÜÖ¸ü
¾µÖ×ŒŸÖ´Ö¢¾Ö ²Ö®ÖÞÖê Æêü •ÖÖÃŸÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê. †ÖµÖãÂµÖÖŸÖß»Ö “Öœü-ˆŸÖÖ¸ü, µÖ¿Ö-†¯ÖµÖ¿Ö ÃÖÆü•Ö Ã¾ÖßÛúÖ¸üŸÖÖ
µÖêÞµÖÖ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ ×´Öôû¾ÖÞÖê ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê! †ÃÖê ¾µÖ×ŒŸÖ´Ö¢¾Ö ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ¯ÖÏµÖŸ®ÖÖÓ®Öß ×´Öôû¾ÖŸÖÖ µÖêŸÖê. ŸÖß ´ÆüÞÖ•Öê
µÖÖêÝÖÖÃÖ®Ö ´Öãôêû ×®Ö´ÖÖÔÞÖ Ûêú»Öê»µÖÖ ÛúÖÆüß †ÖÃÖ®Ö ¾Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ ®Öß Æêü ÃÖÖ¬µÖ ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖê. †ÝÖ¤üß
ÛúÖêÞÖÖ»ÖÖÆüß! µÖÖ µÖÖêÝÖÖ“Öê ˆ×§Â™ü ÛúÖµÖ †ÃÖÖ¾Öê? ŸÖ¸ü ¤üÖê®Ö ×¤ü¿ÖÖÓ®Öß ¾µÖ×ŒŸÖ´Ö¢¾Ö ×¾ÖÛú×ÃÖŸÖ ¾ÆüÖ¾Öê. ‹Ûú
×¤ü¿ÖÖ ²ÖÖÆêü¸ü“µÖÖ •ÖÝÖÖŸÖ µÖ¿ÖÃ¾Öß ÆüÖêÞµÖÖÃÖÖšüß“Öß ŸÖÓ¡Öê, µÖÖêÝÖ ×¿ÖÛú¾ÖÞÖÖ¸üß ŸÖ¸ü ¤ãüÃÖ¸üß †ÖÓŸÖ×¸üÛú
Ã¾ÖÃ£ÖŸÖêÃÖÖšüß“Öß ÃÖÖ¬Ö®ÖÖ ×¿ÖÛú¾ÖÞÖÖ¸üß ´ÆüÞÖ•Öê“Ö †ÖŸÖ»Öê ×¾ÖÀ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖ, Ã¾ÖÃ£Ö †Ö×ÞÖ ²Ö®Ö¾ÖÞÖÖ¸üß. Æêü
•Ö´Ö»Öê, Ûúß ´ÖÝÖ ÜÖ·µÖÖ †£ÖÖÔ®Öê ¾µÖ×ŒŸÖ´Ö¢¾Ö ×¾ÖÛúÖÃÖ —ÖÖ»ÖÖ †ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö.
5.2.5 µÖÖêÝÖ ¾Ö ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú Ã¾ÖÖÃ£µÖ :-
ˆ¢Ö´Ö ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú Ã¾ÖÖÃ£µÖ ´ÆüÞÖ•Öê •Öß¾Ö®ÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÏŸµÖêÛú õÖÞÖ ¸üÃÖ¸üÃÖæ®Ö †Ö®ÖÓ¤üÖ®Öê
ˆ¯ÖµÖÖêÝÖÞµÖÖ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ, ¯Öã¸êü¯Öæ¸ü †ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ, ÃÖã¥üœü †ÖŸ´Ö¯ÖÏ×ŸÖ´ÖÖ, “ÖÖÓÝÖ»Öß ®ÖÖŸÖß •Ö¯ÖÞµÖÖ“Öß †Ö¾Ö›ü,
134
Ûú»ÖÖ †Ö×ÞÖ õÖ´ÖŸÖÖ, ¬µÖêµÖ¯ÖÏÖ¯ŸÖßÃÖÖšüß ¿ÖÓ³Ö¸ü ™üŒÛêú ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÞµÖÖ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ, Ûãúšü»µÖÖÆüß ÛúšüßÞÖ
¯ÖÏÃÖÓÝÖÖŸÖæ®Ö ´ÖÖÝÖÔ ÛúÖœüÞµÖÖ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ †Ö×ÞÖ ˆ¢Ö´Ö ³ÖÖ¾Ö×®ÖÛú ÃÖ´ÖŸÖÖê»Ö. ŸÖÖºþÞµÖ ´ÆüÞÖ•Öê Æêü ÃÖÝÖôêû
×´Öôû¾ÖÞµÖÖ“ÖÖ †Ö×ÞÖ •ÖÖê¯ÖÖÃÖÞµÖÖ“ÖÖ ÛúÖôû.
ÃÖ¾ÖÖÕŸÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÏ£Ö´Ö ÃÖãÜÖÖ“Öß, ÃÖ´Öé¬¤üß“Öß ¾µÖÖÜµÖÖ ŸÖºþÞÖÖ‡Ô®Öê ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘µÖÖµÖ»ÖÖ
Æü¾Öß. ´ÖÝÖ »ÖõÖÖŸÖ µÖê‡Ô»Ö, Ûúß ´Ö»ÖÖ ®Öê´ÖÛêú ÛúÖµÖ ×´Öôû¾ÖÖµÖ“Öê †ÖÆêü.
ÃÖ´Öé¬¤ü †ÖµÖãÂµÖÖÛú›êü •ÖÖÞÖÖ¸üÖ ´ÖÖÝÖÔ ˆ¢Ö´Ö ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú †Ö¸üÖêÝµÖÖŸÖæ®Ö •ÖÖŸÖÖê. ´ÖÖ—Öê †ÖµÖãÂµÖ
ÃÖ´Öé¬¤ü †ÖÆêü, †ÃÖê Ûêú¾ÆüÖ ´ÆüÞÖŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö? •Ö¸ü ´ÖÖ—µÖÖÛú›êü ¯Öãœüß»Ö ÃÖÆüÖ ÝÖÖêÂ™üß †ÃÖŸÖß»Ö ŸÖ¸ü- 1. ´ÖÖ—Öê
¿ÖÖ¸üß×¸üÛú Ã¾ÖÖÃ£µÖ “ÖÖÓÝÖ»Öê Æü¾Öê. 2. ´ÖÖ—Öê ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú Ã¾ÖÖÃ£µÖ “ÖÖÓÝÖ»Öê Æü¾Öê. 3. ´ÖÖ—Öê ®ÖÖŸÖê “ÖÖÓÝÖ»Öê
†ÃÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾Öê - Ã¾ÖŸÖ:¿Öß, ‡ŸÖ¸üÖÓ¿Öß, ‡ŸÖÛêú“Ö ®Ö¾Æêü ŸÖ¸ü µÖÖ ¯Öé£¾Öß¾Ö¸üß»Ö ÃÖ¾ÖÔ ¾Ö®ÖÃ¯ÖŸÖß, ¯ÖÏÖÞÖß, ×®ÖÃÖÝÖÔ,
µÖÖ ÃÖÝÖôûµÖÖÓ¿Öß. 4. ´Ö»ÖÖ Æü¾µÖÖ ŸµÖÖ Ã™Ñü›ü›Ôü®Ö •ÖÝÖÞµÖÖÃÖÖšüß ´ÖÖ—µÖÖÛú›êü ¯Öã¸êüÃÖê ¯ÖîÃÖê Æü¾ÖêŸÖ ( µÖÖŸÖ
»ÖÖ»ÖÃÖÖ Ûú¬Öß ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖê ŸÖê »ÖõÖÖŸÖ ‘Öê‰ú®Ö †Ö×ÞÖ ŸÖß ™üÖôæû®Ö- ÛúÖ¸üÞÖ ŸµÖÖŸÖæ®Ö †ŸÖé¯ŸÖß †Ö×ÞÖ
†Ã¾ÖÖÃ£µÖ ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖê). 5. ‡£Ö»ÖÖ ¯ÖÏŸµÖêÛú õÖÞÖ †Ö®ÖÓ¤üÖ®Öê •ÖÝÖÞµÖÖ“Öß Ûú»ÖÖ ´ÖÖ—µÖÖÛú›êü †ÃÖÖµÖ»ÖÖ
Æü¾Öß. 6.ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ®Öß ¾Öé¢Öß Æü¾Öß. µÖÖ ÃÖÆüÖ ÝÖÖêÂ™üß •µÖÖ ¾µÖŒŸÖßÛú›êü †ÖÆêüŸÖ, ×ŸÖ“Öê •Öß¾Ö®Ö ÃÖ´Ö¬¤ü †ÖÆêü
†ÃÖê ´ÆüÞÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾Öê.
µÖÖêÝµÖ ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú †Ö×ÞÖ ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ŸÖÓ¤ãüºþÃŸÖß- ×±ú™ü®ÖêÃÖ †ÃÖ»Öê, ŸÖ¸ü Æêü ÃÖÝÖôêû ×´Öôû¾ÖŸÖÖ
µÖêÞÖê ¿ÖŒµÖ †ÖÆêü. ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ×±ú™ü®ÖêÃÖÃÖÖšüß ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ “Ö»Ö ¾Ö †“Ö»Ö ¯Ö¬¤üŸÖß“ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö. “Ö»Ö
¯Ö¬¤üŸÖß“µÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´ÖÖ´Öãôêû (¾ÖêÝÖÖŸÖ “ÖÖ»ÖÞÖê, •ÖÖòØÝÖÝÖ ‡ŸµÖÖ¤üß) ÃÖê¸üÖê™üÖê×®Ö®Ö, ‹®›ÒüÖê×±ú®Ö ÃÖÖ¸üÜÖß “ÖÖÓÝÖ»Öß
¸üÃÖÖµÖ®Öê ÄÖ¾ÖŸÖß»Ö. †“Ö»Ö ¯Ö¬¤üŸÖß“µÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´ÖÖ´Öãôêû ¾Ö µÖÖêÝÖÖÃÖ®Öê´Öãôêû ´Ö®Ö ×Ã£Ö¸ü, Ã¾ÖÃ£Ö ¾ÆüÖµÖ»ÖÖ
´Ö¤üŸÖ ÆüÖê‡Ô»Ö.
Ã¯Ö¬Öì“µÖÖ µÖãÝÖÖŸÖ ŸÖÖÞÖŸÖÞÖÖ¾Ö †¯Ö×¸üÆüÖµÖÔ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû ŸµÖÖÓ®ÖÖ ŸÖÖë›ü ¤êüÞµÖÖ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ
´Öã»ÖÖÓ´Ö¬µÖê »ÖÆüÖ®Ö¯ÖÞÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêÞÖê †×ŸÖ¿ÖµÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê šü¸üŸÖê. ŸµÖÖÓ“ÖÖ †ÖµÖãÂµÖÖÛú›êü ¯ÖÖÆüÞµÖÖ“ÖÖ
¥ü×Â™üÛúÖê®Ö ÃÖÛúÖ¸üÖŸ´ÖÛú †ÃÖê»Ö Æêü ¯ÖÖÆüÞÖê ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ“ÖÖ ¾µÖ×ŒŸÖ´Ö¢¾Ö ×¾ÖÛúÖÃÖ †ÃÖÖ ¾ÆüÖµÖ»ÖÖ
Æü¾ÖÖ, Ûúß ŸµÖÖŸÖ Ûãúšü»µÖÖÆüß ŸÖÞÖÖ¾ÖÖ“µÖÖ ¯Ö×¸ü×Ã£ÖŸÖßŸÖ ´Ö®Ö ¿ÖÖÓŸÖ, ×Ã£Ö¸ü, ÛúÞÖÜÖ¸ü †Ö×ÞÖ †Ö®ÖÓ¤üß
†ÃÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾Öê. ´Ö®ÖÖ“Öß †¿Öß •Ö›üÞÖ‘Ö›üÞÖ ²Ö®ÖÞÖê µÖÖêÝÖÖ´Öãôêû †ÖŸÖÖ ¿ÖŒµÖ †ÖÆê.ü
135
‹ÛúÖ ¾ÖÖŒµÖÖŸÖ ˆ¢Ö¸êü ×»ÖÆüÖ.
1) ³ÖÖ¸üŸÖÖ®Öê •ÖÝÖÖ»ÖÖ ×¤ü»Öê»Öß ¤êüÞÖÝÖß ÛúÖêÞÖŸÖß ?
2) †Ö¬Öã×®ÖÛú µÖãÝÖÖŸÖ µÖÖêÝÖÖ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö ÛúÃÖê ¾ÖÖœü»Öê ?
3) •ÖÖÝÖ×ŸÖÛú µÖÖêÝÖ×¤ü®Ö ÛúÖêÞÖŸÖÖ ?
4) ×¾ÖÛúÖ¸ü ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ?
5) ×¾ÖÛúÖ¸ü´ÖãŒŸÖß ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ?
6) ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“ÖÖ ˆ¯Ö“ÖÖ¸üÖŸ´ÖÛú ¯Ö×¸üÞÖÖ´Ö ÛúÃÖÖ ÃÖÖ¬ÖŸÖÖ µÖêŸÖÖê ?
7) ¬µÖÖ®Ö ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ?
8) ´Öî¡ÖêµÖß Æüß ÛúÖêÞÖ ÆüÖêŸÖß ?
9) µÖÖêÝÖÖ“Öê –ÖÖ®Ö ¯ÖÏ£Ö´Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûú¸üÞÖÖ¸üß Ã¡Öß ÛúÖêÞÖŸÖß ?
10) ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖß»Ö £ÖÖê¸ü µÖÖêÝÖß®Öà“Öß ®ÖÖ¾Öê ÃÖÖÓÝÖÖ ?
11 ê) ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú Ã¾ÖÖÃ£µÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÛúÖµÖ ?
1) ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖÓ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö ÃÖÖÓÝÖÖ ?

2) ×¾ÖªÖ£Öá ¾Ö ´Ö×Æü»ÖÖÓÛú¸üŸÖÖ µÖÖêÝÖÖ“Öê ±úÖµÖ¤êü ÛúÖêÞÖŸÖê ?
3) ²ÖÖôÓûŸÖ¯ÖÞÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü µÖÖêÝÖÖÃÖ®ÖÖÓ“Öê ±úÖµÖ¤êü ÛúÖêÞÖŸÖê ?
4) ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú †Ö¸üÖêÝµÖÖ“Öê ¿Ö¡Öã ÛúÖêÞÖŸÖê ?
136
¯ÖÏÛú¸üÞÖ ÃÖÆüÖ¾Öê
‘Ö™üÛú - 6. ¯ÖÏÖŸµÖ×õÖÛú.
6.2.1 - †ÖÃÖ®Öê - ÛéúŸÖß ¾Ö ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ.
6.2.2 - ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö - ÛéúŸÖß ¾Ö ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ.
6.2.3 - ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü - ÛéúŸÖß ¾Ö ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ.
6.2.4- ´Öã¦üÖ - ÛéúŸÖß ¾Ö ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ.
6.2.5- ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖ - ÛéúŸÖß ¾Ö ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ.ü
1) †ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öß ÛéúŸÖß ¾Ö †ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öê »ÖÖ³Ö ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
2) ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö“Öß ÛéúŸÖß ¾Ö ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ •ÖÖÞÖæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
3) ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖŸÖß»Ö ¯ÖÏŸµÖêÛú ÛéúŸÖß ¾Ö ×ŸÖ“Öê ±úÖµÖ¤êü •Ö´Ö•Öã®Ö ‘ÖêÞÖê.
4) ´Öã¦üÖ Ûú¸üÞµÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ ¾Ö »ÖÖ³Ö ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê.
5) ¿Öã×¬¤ü×ÛÎúµÖÖÓ“Öß ÛéúŸÖß ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞÖê ¾Ö ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ †³µÖÖÃÖ®Öê.
137
µÖÖêÝÖ¿ÖÖÃ¡ÖÖ´Ö¬µÖê ¯ÖÏŸµÖ×õÖÛúÖÓ®ÖÖ ±úÖ¸ü“Ö ´ÖÆüŸ¾Ö †ÖÆêü. ÛúÖ¸üÞÖ †ÖÃÖ®Öê, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ¾Ö ¿Öã×¬¤×ÛÎúµÖÖ
¾Ö ²ÖÓ¬Ö Æêü ±úŒŸÖ ¾ÖÞÖÔ®Ö Ûúºþ®Ö ÃÖ´Ö•Öæ®Ö ‘ÖêÞµÖÖ“Öß ÝÖÖêÂ™ü ®ÖÖÆüß ŸÖÃÖê“Ö ±úŒŸÖ ¾ÖÖ“Ö®Ö Ûúºþ®Ö
†³µÖÖÃÖÞµÖÖ“Öß ÝÖÖêÂ™üß ®ÖÖÆüß ŸÖ¸ü ¯ÖÏŸµÖõÖ †ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öß, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öß, ¿Öã×¬¤ü×ÛÎúµÖÖ ¾Ö ´Öã¦üÖ µÖÖÓ“Öß ÛéúŸÖß
Ûúºþ®Ö ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ ÃÖ¸üÖ¾Ö Ûúºþ®Ö ¯Ö×¸üÞÖÖ´ÖÖÓ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ Ûú¸üÞµÖÖ“Öß ¾Ö ÆüÖêÞÖÖ¸êü »ÖÖ³Ö †®Öã³Ö¾ÖÞµÖÖ“Öß ÝÖÖêÂ™ü
†ÖÆêü. µÖÖêÝÖÖÃÖ®ÖÖÓ“ÖÖ ¯Öæ¸êü¯Öæ¸ü ±úÖµÖ¤üÖ ×´ÖôûÞµÖÖÃÖÖšüß µÖÖêÝÖÖÃÖ®Öê ¿ÖÖÃ¡ÖßµÖ §Â™üßÛúÖê®ÖÖŸÖæ®Ö Ûú¸ü®Öê †Ö¾Ö¿µÖÛú
†ÖÆêü. µÖÖÃÖÖšüß ÛúÖÆüß ×®ÖµÖ´Ö ¯ÖÖôûÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. ÆüšüµÖÖêÝÖÖ´Ö¬µÖê †ÖÃÖ®Ö Ûú¸üÞµÖÖ¯Öæ¾Öá, †ÖÃÖ®Ö
Ûú¸üŸÖÖÓ®ÖÖ ¾Ö †ÖÃÖ®Ö Ûêú»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ÛúÖêÞÖŸÖê ×®ÖµÖ´Ö ¯ÖÖôûÖ¾Öê µÖÖ“Öê ÃÖÜÖÖê»Ö ´ÖÖÝÖÔ¤ü¿ÖÔ®Ö Ûêú»Öê †ÖÆêü. †ÖÃÖ®Öê,
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ¿Öã×¬¤ü×ÛÎúµÖÖÓÃÖÖšüß µÖÖêÝµÖ •ÖÖÝÖÖ ÛúÖêÞÖŸÖß, ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ¾Öêôûß Ûú¸üÖ¾Öê †ÖÆüÖ¸ü ÛúÃÖÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ
µÖÖ²Ö§»Ö ´ÖÖÆüßŸÖß ×¤ü»Öê»Öß †ÖÆêü. µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖ“Öß ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ ¾ÖÃÖÓŸÖ ¾ÖÖ ¿Ö¸ü¤ü ŠúŸÖãŸÖ Ûú¸üÖ¾Öß †ÃÖê
ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê †ÖÆêü. †×ŸÖ £ÖÓ›ü ŸÖÃÖê“Ö †×ŸÖ ˆÂÞÖŸÖÖ ÝÖÏßÂ´Ö ŠúŸÖãŸÖ Ûúºþ ®ÖµÖê †ÖÆüÖ¸ü ÃÖÖŸ¾ÖßÛú ×´ÖŸÖÛú¸ü ¾Ö
×ÆüŸÖÛú¸ü †ÃÖÖ¾ÖÖ.
µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûú¸üÞµÖÖ“µÖÖ ¥üÂ™üß®Öê ¯ÖÖôûÖ¾ÖµÖÖ“Öê ÛúÖÓÆüß ×®ÖµÖ´Ö :
1. ¾Öêôû - µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ ¿ÖŒµÖŸÖÖê ÃÖÛúÖôûß-¯ÖÆüß™êü Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ÃÖæµÖÖì¤üµÖÖ¯Öæ¾Öá ˆšãü®Ö ¯ÖÏÖŸÖÙ¾Ö¬Öß, ´ÖãÜÖ¯ÖÏõÖÖ»Ö®Ö Ûúºþ®Ö
´ÖÝÖ µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖ»ÖÖ ¯ÖÏÖÓ¸ü³Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ÃÖ¾ÖµÖ †ÃÖ»µÖÖÃÖ ¯ÖÖÞÖß ¯µÖÖ¾Öê ØÛú¾ÖÖ ×¯Ö‰ú ®ÖµÖê.
2. Ã®ÖÖ®Ö - µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖ¯Öæ¾Öá Ã®ÖÖ®Ö Ûú¸üÞµÖÖÃÖ Æü¸üÛúŸÖ ®ÖÖÆüß. ¿Ö¸üß¸üÖÓŸÖß»Ö •Ö›üŸÖÖ ×®Ö‘Öæ®Ö •ÖÖŸÖê, †ÖÜÖ›üÞÖê
¤æü¸ü ÆüÖêŸÖê ¾Ö µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ “ÖÖÓÝÖ»µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸êü ÆüÖêŸÖÖê. †ÓÝÖ “ÖÖÓÝÖ»Öê ¾ÖôûŸÖê, ´Ö®Ö ¯ÖÏÃÖ®®Ö ÆüÖêŸÖê. ¿ÖŒµÖ
†ÃÖ»µÖÖÃÖ †³µÖÓÝÖ Ã®ÖÖ®Ö Ûú¸üÖ¾Öê. †Öšü¾Ö›üµÖÖŸÖæ®Ö ‹Ûú¤üÖŸÖ¸üß †³µÖÓÝÖÃ®ÖÖ®Ö Ûú¸üÖ¾Öê.
3. ¯ÖÖê¿ÖÖÜÖ - µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖÃÖÖšüß ÃÖî»Ö Ûú¯Ö›êü ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ¾ÖêŸÖ. ²Ö×®ÖµÖ®Ö, ™üß-¿Ö™Ôü, ÆüÖ±ú ¯ÖÑ™ü ¾ÖÖ Ã»ÖòÛú “ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ
Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ×Ã¡ÖµÖÖÓ®Öß ¾Ö¸üß»Ö Ûú¯Ö›êü ¾ÖÖ ¯ÖÓ•ÖÖ²Öß ›ÒêüÃÖ ‘ÖÖ»ÖÖ¾ÖÖ. Ûêú¿Ö¸ü“Ö®ÖÖ ¾µÖ¾Ö×Ã£ÖŸÖ †ÃÖÖ¾Öß, •ÖêÞÖêÛúºþ®Ö
µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖŸÖ ²ÖÖ¬ÖÖ µÖêÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß.
4. •ÖÖÝÖÖ - ±úÖ¸ü ÛúÖë¤ü™ü ®ÖÖÆüß, †¿ÖÖ Æü¾Öê¿Öß¸ü ×šüÛúÖÞÖß µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ˆ®ÆüÖôûµÖÖŸÖ ÝÖ““Öß¾Ö¸ü ¾ÖÖ
×Æü¸ü¾Öôûß¾Ö¸ü Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ×Æü¸ü¾Öôûß¾Ö¸ü ´ÖÖ¡Ö ˆ²Ö¤üÖ¸ü ×šüÛúÖÞÖß †³µÖÖÃÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ¯ÖÓÜµÖÖ“Öß †Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ
138
†ÃÖ»µÖÖÃÖ ±úÖ¸ü •ÖÖê¸üÖÓŸÖ ®ÖÃÖÖ¾ÖÖ. •ÖÖÝÖÖ ÃÖ´ÖŸÖ»Ö †ÃÖÖ¾Öß. Ã¾Ö“”û —ÖÖ›ü»Öê»Öß †ÃÖÖ¾Öß. ›üÖÃÖ ¾ÖÝÖî¸ü
†ÃÖ»µÖÖÃÖ ÝÖã›ü®ÖÖ‡Ô™ü ¾ÖÖ ‡ŸÖ¸ü ÃÖÖêµÖ Ûú¸üÖ¾Öß.
5. †ÖÃÖ®Ö - †ÖÃÖ®ÖÖÃÖÖšüß ÃÖÓŸÖ¸Óü•Öß“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ ØÛú¾ÖÖ ÛúÖÓ²Öôêû ‘µÖÖ¾Öê.
6. ¯ÖÏÖ£ÖÔ®ÖÖ - µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖÖ»ÖÖ †Ö¸Óü³Ö Ûú¸üÞµÖÖ¯Öæ¾Öá ŸÖß®Ö ŸÖê ¯ÖÖÓ“Ö †ÖëÛúÖ¸ü ´ÆüÞÖæ®Ö ÝÖãºþ“Öê ¾ÖÖ ‡Â™ü ¤êü¾ÖŸÖê“Öê
Ã´Ö¸üÞÖ ¾ÖÖ ‡ŸÖ¸ü ¯ÖÏÖ£ÖÔ®ÖÖ ´ÆüÞÖæ®Ö ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ Ûú¸üÖ¾Öß. ´Ö®Ö ¿ÖÖÓŸÖ ¾Ö ‹ÛúÖÝÖÏ ÆüÖêŸÖê.
7. µÖÖêÝÖÖÃÖ®Ö¯Öæ¾ÖÔ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß ¾Ö ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü - µÖÖêÝÖÖÃÖ®Ö Ûú¸üÞµÖÖ†Ö¬Öß £ÖÖê›üµÖÖ µÖÖêÝÖÖÃÖ®Ö¯Öæ¾ÖÔ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß
¾ÖÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü Ûú¸üÖ¾ÖêŸÖ.
8. ´ÖÖÝÖÔ¤ü¿ÖÔ®Ö - µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖß»ÖÖ ŸÖ–ÖÖÓ“µÖÖ ´ÖÖÝÖÔ¤ü¿ÖÔ®ÖÖÜÖÖ»Öß Ûú¸üÖ¾ÖÖ ØÛú¾ÖÖ µÖÖêÝÖ×¿ÖõÖÛúÖÛú›æü®Ö
ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ®Ö ‘µÖÖ¾Öê.
9. ×Ã¡ÖµÖÖ - ×Ã¡ÖµÖÖÓ®Öß ´ÖÖ×ÃÖÛú ¯ÖÖôûß “ÖÖ»Öæ †ÃÖŸÖÖÓ®ÖÖ ¾ÖÖ ÝÖ¤üÖê¤ü¸ü †ÃÖŸÖÖÓ®ÖÖ µÖÖêÝÖÖ³µÖÖÃÖ Ûúºþ ®ÖµÖê.
10 ¸üÖê•Ö šü¸üÖ×¾ÖÛú ¾Öêôûß“Ö †³µÖÖÃÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ.
ÃÖÆüÖ¾µÖÖ ¯ÖÏÛú¸üÞÖÖŸÖ †Ö¯ÖÞÖ ¯ÖÏÖŸµÖ×õÖÛú ³ÖÖÝÖÖÓ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö Ûêú»ÖÖ †ÖÆêü. µÖÖŸÖ †ÖÃÖ®Ö,
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ²ÖÓ¬Ö, ´Öã¦üÖ, ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖ µÖÖ ¯ÖÏ×ÛúµÖÖÓ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö Ûú¸üÞµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ
†®ÖêÛú ÃÖÓÃ£ÖÖ´Ö¬Öã®Ö ×¿ÖÛú×¾Ö»µÖÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ. ¯ÖÏŸµÖêÛú ÃÖÓÃ£ÖêŸÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¯Ö¬¤üŸÖß®ÖãÃÖÖ¸ü ×¿ÖõÖÞÖ ×¤ü»Öê
•ÖÖŸÖê µÖÖ´Öãôêû“Ö µÖÖ ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖÓ“µÖÖ ÛéúŸÖß´Ö¬µÖê Ûú´Öß †×¬ÖÛú ±ú¸üÛú ÆüÖêŸÖÖ ÛúÖÆüß †ÖÃÖ®ÖÖÓ“Öß ®ÖÖÓ¾Öê
×®Ö¸ü×®Ö¸üÖôûß †ÖÆêüŸÖ. ´ÖãŒŸÖ×¾ÖªÖ×¯ÖšüÖ®Öê µÖÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖÆüß ¯ÖÏ´ÖÖ×ÞÖÛú¸üÞÖ Ûú¸üÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûêú»ÖÖ †ÖÆêü.
µÖÖŸÖ †ÖÃÖ®Ö, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ´Öã¦üÖ, ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖ Ûú¸üÞµÖÖ“Öß ÛéúŸÖß, Ûú¸üŸÖÖÓ®ÖÖ ‘µÖÖ¾ÖµÖÖ“Öß ¤üõÖŸÖÖ ¾Ö ÆüÖêÞÖÖ¸êü
»ÖÖ³Ö µÖÖ“Öê ÃÖ×¾ÖÃŸÖ¸ü ×¾Ö¾Öê“Ö®Ö µÖÖŸÖ Ûêú»Öê †ÖÆêü.
139
6.1 †ÖÃÖ®Öê - ÛéúŸÖß ¾Ö ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ.
¤Óü›ü×Ã£ÖŸÖßŸÖß»Ö †ÖÃÖ®Öê
†¬ÖÔÛú×™ü“ÖÛÎúÖÃÖ®Ö
Ûú™üß ´ÆüÞÖ•Öê ÛÓú²Ö¸ü. µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ
¿Ö¸üß¸ü †¬µÖÖÔ “ÖÛÎúÖÃÖÖ¸üÜÖê ×¤üÃÖŸÖê.
×Ã£ÖŸÖß - ™üÖ“ÖÖ •Öãôû¾Öæ®Ö ŸÖÖšü ˆ³Öê ¸üÖÆüÖ. ÆüÖŸÖ ´ÖÖÓ›üµÖÖÓ•Ö¾Öôû,
²ÖÖê™Óü ŸÖÖšü, “Ö¾Ö›üµÖÖÓ´Ö¬µÖê £ÖÖê›êü †ÓŸÖ¸ü šêü¾ÖÖ.
”ûÖŸÖß ŸÖÖšü šêü¾ÖÖ ¾Ö ÜÖÖÓ¤êü ÃÖî»Ö ÃÖÖê›üÖ. ´ÖÖ®Ö ÃÖ¸üôû šêü¾ÖÖ.
“ÖêÆü¸üÖÆüß ×¿Ö×£Ö»Ö šêü¾ÖÖ. µÖÖ»ÖÖ ŸÖÖ›üÖÃÖ®Ö †ÃÖêÆüß ®ÖÖ¾Ö †ÖÆêü.
ˆ³Öê ¸üÖÆæü®Ö Ûú¸üÖ¾ÖµÖÖ“µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ †ÖÃÖ®ÖÖÓÃÖÖšüß Æüß“Ö ×Ã£ÖŸÖß
†ÖÆêü.
À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ˆ•Ö¾ÖÖ ÆüÖŸÖ ²ÖÖ•Öæ®ÖÓ ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ¾Ö¸ü ®µÖÖ. ¤Óü›ü

ÛúÖ®ÖÖ»ÖÖ ×“ÖÛú™æü ªÖ.
ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ›üÖ¾ÖßÛú›êü ¾ÖÖÛúÖ. ŸÖôûÆüÖŸÖ ´ÖÖÓ›üß¾Ö¸ü ¿ÖŒµÖ ŸÖê¾ÖœüÖ ÜÖÖ»Öß ÃÖ¸üÛú¾ÖÖ. ¾ÖÖÛúŸÖ †ÃÖŸÖÖ®ÖÖ
À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÖ. ‹Ûú ×´Ö×®Ö™ü³Ö¸ü Æüß ×Ã£ÖŸÖß ÛúÖµÖ´Ö šêü¾ÖÖ.
ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ‹Ûú´ÖË“µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ ¤Óü›ü ÛúÖ®ÖÖ»ÖÖ ×“ÖÛú™ü×¾Ö»Öê»Öê. ÃÖ¸üôû ÆüÖêŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ.
ÆüÖŸÖ ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ÜÖÖ»Öß †ÖÞÖæ®Ö ´Öãôû ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ. ÆüÖŸÖ ÜÖÖ»Öß †ÖÞÖŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÖ. †¿Öß“Ö
×ÛÎúµÖÖ ›üÖ¾µÖÖ ÆüÖŸÖÖ®Öê Ûú¸üÖ.
140
»ÖÖ³Ö :
¯ÖÖšüß“µÖÖ Ûú¸üÞµÖÖ“Öß »Ö¾Ö×“ÖÛúŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê. ”ûÖŸÖß“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ®ÖÖ ŸÖÖÞÖ ×´ÖôûŸÖÖê †Ö×ÞÖ
¸üŒŸÖ¯Öã¸üšüµÖÖŸÖ ¾ÖÖœü ÆüÖêŸÖê. ˆÜÖôûß“ÖÖ ÃÖÖÓ¬ÖÖ »Ö¾Ö×“ÖÛú ÆüÖêŸÖÖê. ±ãú¯±ãúÃÖÖÓ“Ö ÛúÖµÖÔ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖÓ.
ÛÓú²Ö¸êü“µÖÖ ³ÖÖÝÖÖŸÖß»Ö ´Öê¤ü Ûú´Öß ÆüÖêŸÖÖê.
¯ÖÖšü¤ãüÜÖß, ´Ö»ÖÖ¾Ö¸üÖê¬Ö µÖÖ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß. ÃÖ¯ÖÖ™ü ¯ÖÖ¾Ö»ÖÖÓ“µÖÖ ¤üÖêÂÖÖ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß.
¸êüÂÖßµÖ •ÖÖÞÖß¾Ö ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê †Ö×ÞÖ ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ×¿Ö×£Ö»ÖŸÖê“ÖÖ †®Öã³Ö¾Ö µÖêŸÖÖê.
´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê ´Öã§ê
¾ÖÖÛúÞµÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ - †) •ÖÖê ÆüÖŸÖ ¾Ö¸ü ®Öê»ÖÖ †ÖÆêü, ŸÖÖê ŸÖÖšü. ÛúÖê¯Ö¸üÖŸÖæ®Ö ¾ÖÖÛú¾Öæ ®ÖÛúÖ.
²Ö) ¿Ö¸üß¸ü ÛÓú²Ö¸êüŸÖæ®Ö ÃÖ¸üôû ¸êüÂÖêŸÖ, ‹ÛúÖ ¯ÖÏŸÖ»ÖÖŸÖ ¾ÖÖÛú¾ÖÖ.
Ûú) ÛÓú²Ö¸êüŸÖæ®Ö ¯Öãœêü ¾ÖÖ ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛæú ®ÖÛúÖ.
›ü) ¯ÖÖµÖ ŸÖÖšü šêü¾ÖÖ.
À¾ÖÃÖ®ÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ - ÛÓú²Ö¸êüŸÖæ®Ö ›üÖ¾ÖßÛú›êü †Ö×ÞÖ ˆ•Ö¾ÖßÛú›êü ¾ÖÖÛúŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ. †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö
×Ã£ÖŸÖßŸÖ ®ÖêÆü´Öß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê À¾ÖÃÖ®Ö Ûú¸üÖ.
¯ÖÖ¤üÆüÃŸÖÖÃÖ®Ö
¯ÖÖ¤ü ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÖµÖ †Ö×ÞÖ ÆüÃŸÖ ´ÆüÞÖ•Öê ÆüÖŸÖ. µÖÖ
†ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ÆüÖŸÖÖÓ“Öê ¤üÖê®Æüß
ŸÖôû¾Öê ¯ÖÖµÖÖÓ“µÖÖ ¿Öê•ÖÖ¸üß •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú×¾Ö»Öê •ÖÖŸÖÖŸÖ.
×Ã£ÖŸÖß - ™üÖ“ÖÖ •Öãôû¾Öæ®Ö ŸÖÖšü ˆ³Öê ¸üÖÆüÖ. ÆüÖŸÖ ´ÖÖÓ›üµÖÖÓ•Ö¾Öôû, ²ÖÖê™Óü

ŸÖÖšü, “Ö¾Ö›üµÖÖÓ´Ö¬µÖê £ÖÖê›êü †ÓŸÖ¸ü šêü¾ÖÖ. ”ûÖŸÖß ŸÖÖšü šêü¾ÖÖ ¾Ö
ÜÖÖÓ¤êü ÃÖî»Ö ÃÖÖê›üÖ. ´ÖÖ®Ö ÃÖ¸üôû šêü¾ÖÖ. “ÖêÆü¸üÖÆüß ×¿Ö×£Ö»Ö šêü¾ÖÖ.
141
À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ÜÖÖÓªÖ“µÖÖ ¸êüÂÖêŸÖ ¾Ö¸ü ˆ“Ö»Öæ®Ö •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü Ûú¸üÖ. ÆüÖŸÖÖÓ“Öê
ŸÖôû¾Öê •Ö×´Ö®Öß“µÖÖ ×¤ü¿Öê®Öê šêü¾ÖÖ.
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ›üÖêŒµÖÖ“µÖÖ¾Ö¸ü ÃÖ¸üôû ®µÖÖ. ¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖÖÓ“Öê ¤Óü›ü ¤üÖê®Æüß ÛúÖ®ÖÖ»ÖÖ »ÖÖÝÖ»Öê»Öê †ÃÖŸÖß»Ö.
ÆüÖŸÖÖÓ“Öê ŸÖôû¾Öê ÃÖ´ÖÖê¸ü“µÖÖ ×¤ü¿Öê®Öê. À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêÞµÖÖ“Öß ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ ÃÖãºþ šêü¾ÖŸÖ ´ÖÖÛú›ü ÆüÖ›ü ØÛú¾ÖÖ
×¡ÖÛúÖÃ£Öß¯ÖÖÃÖæ®Ö ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö¸ü ŸÖÖÞÖÖ.
¯ÖÖšü ŸÖÖšü šêü¾Öæ®Ö À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖ ÛÓú²Ö¸êüŸÖæ®Ö ÛúÖ™üÛúÖê®ÖÖŸÖ ¯Öãœêü ¾ÖÖÛúÖ. ´ÖÖÛú›ü ÆüÖ›üÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ
¿Ö¸üß¸ü ŸÖÖÞÖÖ. ÛÓú²Ö¸êü¯ÖÖÃÖæ®Ö ¾Ö¸üß»Ö ¿Ö¸üß¸ü •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü šêü¾ÖÖ.
À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖ, ¯ÖÖšü ŸÖÖšü šêü¾Öæ®Ö †ÖÞÖÜÖß ÜÖÖ»Öß ¾ÖÖÛúÖ. ŸÖôûÆüÖŸÖ ¯ÖÖ¾Ö»ÖÖÓ“µÖÖ ¿Öê•ÖÖ¸üß ™êüÛú¾ÖÖ.
Ûú¯ÖÖôû ÝÖã›ü‘µÖÖÓ®ÖÖ ™êüÛú¾ÖÖ. Æüß †ÖÃÖ®ÖÖ“Öß †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖß †ÖÆêü. µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖ
®ÖêÆü´Öß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê“Ö Ûú¸üÖ.
À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ´ÖÖÛú›üÆüÖ›üÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¿Ö¸üß¸ü ¯Öã®ÆüÖ •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü †ÖÞÖÖ.
À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêÞµÖÖ“Öß ¯ÖÏ×ÛÎúµÖÖ ÃÖãºþ šêü¾ÖŸÖ, ÛÓú²Ö¸êü¯ÖÖÃÖæ®Ö ¾Ö¸üß»Ö ¿Ö¸üß¸ü ÃÖ¸üôû Ûú¸üÖ. «êü ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ×Ã£ÖŸÖß.
À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖ, ¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ®ÖæŸÖ ÜÖÖÓªÖ“µÖÖ ¸êüÂÖêŸÖ †ÖÞÖÖ.
À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖ ÆüÖŸÖ ÜÖÖ»Öß ‘µÖÖ.
»ÖÖ³Ö :
¯ÖÖšüß“Öê Ã®ÖÖµÖæ, ÛÓú²Ö¸êü“ÖÖ ´Ö••ÖÖŸÖÓŸÖæ (Ûú×™ü“ÖêŸÖ®Öß), ´ÖÖÓ›üß †Ö×ÞÖ ¯ÖÖµÖÖ“Öê Ã®ÖÖµÖæ²ÖÓ¬Ö ¾Ö †×Ã£Ö²ÖÓ¬Ö
µÖÖÓ®ÖÖ “ÖÖÓÝÖ»ÖÖ ŸÖÖÞÖ ×´ÖôûŸÖÖê. ¯ÖÖšüß“µÖÖ ÛúÞµÖÖŸÖß»Ö †Ö×ÞÖ †Öê™üß¯ÖÖê™üÖŸÖß»Ö Ã®ÖÖµÖæÓ®ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö
×´ÖôûŸÖÖê. ´Öë¤æü»ÖÖ ÆüÖêÞÖÖ¸Ö ¸üŒŸÖ¯Öã¸ü¾ÖšüÖ ¾ÖÖœüŸÖÖê. ÛÓú²Ö¸ü †Ö×ÞÖ ×®ÖŸÖÓ²ÖÖ“µÖÖ ³ÖÖÝÖÖŸÖß»Ö ´Öê¤ü Ûú´Öß
ÆüÖêŸÖÖê. •ÖÖšü¸ü¸üÃÖ †×¬ÖÛú ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ÄÖ¾ÖÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê.
( ¯ÖÖšü¤ãüÜÖß, ²Ö¬¤üÛúÖêÂšüŸÖÖ, ×Ã¡ÖµÖÖÓ“Öê ´ÖÖ×ÃÖÛú ¯ÖÖôûß“Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü ¤ãü¸ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ.) †¯Ö“Ö®ÖÖ“Öß ŸÖÛÎúÖ¸ü,
•Öšü¸ü †Ö×ÞÖ †ÖŸÖ›üµÖÖ“µÖÖ ŸÖÛÎúÖ¸üß µÖÖ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß. ´Ö¬Öã´ÖêÆüÖ“µÖÖ ºþÝÞÖÖÓÃÖÖšüß ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß †ÖÃÖ®Ö. µÖÖ
†ÖÃÖ®ÖÖ®Öê µÖÛéúŸÖÖ“ÖÓ ÛúÖµÖÔ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖÓ.
142
¯ÖéÂšüßµÖ •ÖÖÞÖß¾Ö ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. ›üÖêŒµÖÖÛú›êü ÆüÖêÞÖÖ¸üÖ ¸üŒŸÖ ¯Öã¸ü¾ÖšüÖ †×¬ÖÛú Ã¯ÖÂ™ü¯ÖÞÖê •ÖÖÞÖ¾ÖŸÖÖê.
×¾Ö®Ö´ÖÏŸÖê“ÖÖ ³ÖÖ¾Ö ¾ÖÖœüßÃÖ »ÖÖÝÖŸÖÖê.
¤üõÖŸÖÖ - ˆ““Ö ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö, Èü¤üµÖ×¾ÖÛúÖ¸ü †ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß Æêü †ÖÃÖ®Ö ÛúÖôû•Öß¯Öã¾ÖÔÛú Ûú¸üÖ¾Öê. ´ÖÞÖŒµÖÖÓ“ÖÖ ¤üÖÆü
(Ã¯ÖÖÑ×›ü»ÖÖµÖ™üßÃÖ) ¾Ö ÛÓú²Ö¸êü“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ“ÖÖ ÃÖÓ×¬Ö¾ÖÖŸÖ•Ö®µÖ ŸÖÖšü¸ü¯ÖÞÖÖ ( »ÖãÓ²ÖÖÝÖÖê) †ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß Æêü
†ÖÃÖ®Ö Ûúºþ ®ÖµÖê.
¾ÖÖÛúÞµÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ - †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¯ÖÖµÖ ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖæ®Ö ŸÖÖšü šêü¾ÖÖ¾ÖêŸÖ.
À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ - ÜÖÖ»Öß ¾ÖÖÛúŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÖ. ¾Ö¸ü µÖêŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ. †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ
®ÖêÆü´Öß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê À¾ÖÃÖ®Ö.
†¬ÖÔ“ÖÛÎúÖÃÖ®Ö
µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ †¬µÖÖÔ “ÖÖÛúÖÃÖÖ¸üÜÖß ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß ×Ã£ÖŸÖß ÆüÖêŸÖê, ´ÆüÞÖæ®Ö µÖÖ»ÖÖ
†¬ÖÔ“ÖÛÎúÖÃÖ®Ö ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
×Ã£ÖŸÖß - ™üÖ“ÖÖ •Öãôû¾Öæ®Ö ŸÖÖšü ˆ³Öê ¸üÖÆüÖ. ÆüÖŸÖ ´ÖÖÓ›üµÖÖÓ•Ö¾Öôû,

²ÖÖê™Óü ŸÖÖšü, “Ö¾Ö›üµÖÖÓ´Ö¬µÖê £ÖÖê›êü †ÓŸÖ¸ü šêü¾ÖÖ. ”ûÖŸÖß ŸÖÖšü
šêü¾ÖÖ ¾Ö ÜÖÖÓ¤êü ÃÖî»Ö ÃÖÖê›üÖ. ´ÖÖ®Ö ÃÖ¸üôû šêü¾ÖÖ. “ÖêÆü¸üÖÆüß
×¿Ö×£Ö»Ö šêü¾ÖÖ.
ÆüÖŸÖÖ“Öß ¯ÖÖ“ÖÆüß ²ÖÖê™Óü ÃÖ´ÖÖê¸ü µÖêŸÖß»Ö †¿ÖÖ ŸÖ·Æê®ÖÓ

ÛúÞµÖÖ¯ÖÖ¿Öß ÛÓú²Ö¸êü»ÖÖ ŸÖôûÆüÖŸÖÖÓ“ÖÖ †Ö¬ÖÖ¸ü ªÖ.
À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ, À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÖ.
ÛÓú²Ö¸êü“µÖÖ ´ÖÞÖŒµÖÖ¯ÖÖ¿Öß ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛúÖ. ›üÖêÛÓú
143
´ÖÖêÛúôêû¯ÖÞÖÖ®ÖÓ ´ÖÖÝÖê ×œü»ÖÓ ÃÖÖê›üÖ. ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛúŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ. Æüß †ÖÃÖ®ÖÖ“Öß †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖß †ÖÆêü.
†Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ®ÖêÆü´Öß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê À¾ÖÃÖ®Ö ÃÖãºþ šêü¾ÖÖ.
ÆüÖŸÖ ÃÖÖê›üÖ. À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖ ´Öæôû ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ.
ÆüÖŸÖ ÃÖÖê›üÖ. À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖ ´Öæôû ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ.
»ÖÖ³Ö :
¯ÖÖšüß“Öê Ã®ÖÖµÖæ, ¯ÖÖê™ü·µÖÖ †Ö×ÞÖ ÛÓú²Ö¸ü ¾Ö ×¡ÖÛúÖÃ£Öß ÃÖõÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ”ûÖŸÖß †Ö×ÞÖ ´ÖÖ®Öê“µÖÖ
³ÖÖÝÖÖŸÖß»Ö ¸üŒŸÖ¯Öã¸ü¾ÖšüÖ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖÖê. ¯ÖÖšüß“µÖÖ ÛúÞµÖÖ»ÖÖ »Ö¾Ö×“ÖÛú¯ÖÞÖÖ µÖêŸÖÖê. À¾ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †¾ÖµÖ¾ÖÖÓ®ÖÖ
×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ×´ÖôûŸÖê. ¯ÖÖ¤üÆüÃŸÖÖÃÖ®ÖÖ“Öê Æêü ¯Öã¸üÛú †ÖÃÖ®Ö †ÖÆêü.
¤ü´ÖÖ, ¯ÖÖšü¤ãüÜÖß µÖÖ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß. ´ÖÖÓ›üµÖÖ †Ö×ÞÖ ¯ÖÖê™ü µÖÖÓ´Ö¬Öß»Ö ¾ÖÖÓ²Ö (ÝÖÖêôûÖ) ®ÖÖÆüßÃÖÖ ÆüÖêŸÖÖê.
ÃÖÓŸÖã»Ö®ÖÖ“Öß •ÖÖÞÖß¾Ö †Ö×ÞÖ †ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ ¾ÖÖœüŸÖÖê.
¤üõÖŸÖÖ - ˆ““Ö ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö †Ö×ÞÖ Èü¦üÖêÝµÖÖÓ®Öß Æêü †ÖÃÖ®Ö †ŸµÖÓŸÖ Æüôæû Ûú¸üÖ¾Öê. ˆÓ“Ö †Ö×ÞÖ Ûéú¿Ö ¾µÖŒŸÖà®Öß
•ÖÖÃŸÖ ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛúÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûúºþ ®ÖµÖê, ×Ã£Ö¸ü ¸üÖÆüÞµÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÖµÖÖŸÖß»Ö †ÓŸÖ¸ü ¾ÖÖœü¾ÖÖ¾Öê.
¾ÖÖÛúÞµÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ - 1) ¯ÖÖµÖ ŸÖÖšü šêü¾ÖÖ¾ÖêŸÖ. ÆüÖŸÖÖÓ“Öß ²ÖÖê™êü ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ •Öãôû×¾Ö»Öê»Öß †ÃÖŸÖß»Ö.
2) ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛúŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ¾ÖÖ ¾Ö À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ¾Ö¸ü µÖÖ¾Öê. †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ®ÖêÆü´Öß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê
À¾ÖÃÖ®Ö.
×¡ÖÛúÖêÞÖÖÃÖ®Ö
µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ×¡ÖÛúÖêÞÖÖÃÖÖ¸üÜÖß ×Ã£ÖŸÖß ÆüÖêŸÖê ´ÆüÞÖæ®Ö µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ»ÖÖ
×¡ÖÛúÖêÞÖÖÃÖ®Ö ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
×Ã£ÖŸÖß - ™üÖ“ÖÖ •Öãôû¾Öæ®Ö ŸÖÖšü ˆ³Öê ¸üÖÆüÖ. ÆüÖŸÖ ´ÖÖÓ›üµÖÖÓ•Ö¾Öôû, ²ÖÖê™Óü ŸÖÖšü. “Ö¾Ö›üµÖÖÓ´Ö¬µÖê £ÖÖê›êü †ÓŸÖ¸ü šêü¾ÖÖ.
”ûÖŸÖß ŸÖÖšü šêü¾ÖÖ ¾Ö ÜÖÖÓ¤êü ÃÖî»Ö ÃÖÖê›üÖ. ´ÖÖ®Ö ÃÖ¸üôû šêü¾ÖÖ. “ÖêÆü¸üÖÆüß ×¿Ö×£Ö»Ö šêü¾ÖÖ.
144
À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ˆ•Ö¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ÃÖã´ÖÖ¸êü ‹Ûú ´Öß™ü¸ü ˆ•Ö¾ÖßÛú›êü
®µÖÖ. ŸµÖÖ“Ö¾Öêôûß ¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü
ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü Ûú¸üÖ.
À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖ ‹ÛúÖ“Ö ˆ³µÖÖ ¯ÖÏŸÖ»ÖÖŸÖ ¿Ö¸üß¸ü Ûú´Ö¸êüŸÖæ®Ö
ˆ•Ö¾ÖßÛú›êü ¾ÖÖÛú¾ÖÖ. ˆ•Ö¾µÖÖ ÆüÖŸÖÖ“Öß ²ÖÖê™Óü ˆ•Ö¾µÖÖ
‘ÖÖê™üµÖÖ»ÖÖ »ÖÖÝÖê¯ÖµÖÕŸÖ ¾ÖÖÛúÖ. ›üÖ¾ÖÖ ÆüÖŸÖ ÃÖ¸üôû ¾Ö¸ü.
(¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ‹ÛúÖ“Ö ¸êüÂÖêŸÖ) ›üÖ¾ÖÖ ÆüÖŸÖ ¾Ö¸ü ŸÖÖÞÖæ®Ö
ŸµÖÖ“µÖÖ ²ÖÖê™üÖÓÛú›êü ¯ÖÖÆüÖ.
ÛúÖÆüß ¾Öêôû µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ £ÖÖÓ²Öæ®Ö, À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ˆ»Ö™ü
ÛÎú´ÖÖ®Öê ‹Ûú´ÖË“µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ. ¯ÖÖµÖ Æü»Öæ¾Ö ®ÖÛúÖ.
À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖ ˆ•Ö¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ›üÖ¾µÖÖ ¯ÖÖµÖÖ•Ö¾Öôû ‘µÖÖ. ŸµÖÖ“Öê ¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ÜÖÖ»Öß ‘µÖÖ. †¿Öß“Ö ×ÛÎúµÖÖ
¤ãüÃÖ·µÖÖ ²ÖÖ•Öæ®Öê Ûú¸üÖ.
»ÖÖ³Ö :
ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ: ¯ÖÖšüß“µÖÖ ÛúÞµÖÖ»ÖÖ †Ö×ÞÖ ¯ÖÖšüß“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ®ÖÖ ŸÖÖÞÖ ×´ÖôûŸÖÖê. ¯»ÖßÆüÖ,
Ã¾ÖÖ¤ãüØ¯Ö›ü, µÖÛéúŸÖ µÖÖÓ“Öê “ÖÖÓÝÖ»µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸êü ´Ö¤Ôü®Ö ÆüÖêŸÖê. ÛÓú²Ö¸ü †Ö×ÞÖ ×®ÖŸÖÓ²ÖÖÓ“µÖÖ ³ÖÖÝÖÖŸÖß»Ö ´Öê¤ü Ûú´Öß
ÆüÖêŸÖÖê. ¯ÖÖê™ü·µÖÖ †Ö×ÞÖ ´ÖÖÓ›üµÖÖÓ“Öê Ã®ÖÖµÖæ ²ÖôûÛú™ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
ÃÖ¯ÖÖ™ü ¯ÖÖ¾Ö»ÖÖÓ“ÖÖ ¤üÖêÂÖ, ´Ö¬Öã´ÖêÆü, ´Öæ¡ÖØ¯Ö›üÖÓ“Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü, À¾ÖÃÖ®ÖÖ“Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü µÖÖ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß, µÖÖ
†ÖÃÖ®ÖÖ®Öê ¯Ö“Ö®ÖõÖ´ÖŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê. ¯ÖÖšü¤ãüÜÖß, ´ÖÖ®Ö¤ãüÜÖß, ÛÓú²Ö¸ü¤ãüÜÖß †Ö×ÞÖ ÝÖã›ü‘Öê¤ãüÜÖß µÖÖ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß.
Ûú×™ü“ÖêŸÖ®Öß¿Öæôû †Ö×ÞÖ ¯ÖÖšüßŸÖ Ûãú²Ö›ü †ÃÖ»µÖÖÃÖ ŸÖê ®ÖÖÆüßÃÖê ÆüÖêÞµÖÖÃÖ µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“ÖÖ »ÖÖ³Ö ÆüÖêŸÖÖê.
¤üõÖŸÖÖ - ÃÖÖÓ¬µÖÖÓ“ÖÖ ¤üÖÆü, ¯ÖÖšü¤ãüÜÖß (»ÖÖê ²ÖòÛú¯Öê®Ö) †ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß Æêü †ÖÃÖ®Ö ÃÖÖ¾Ö¬Ö×ÝÖ¸üß®Öê Ûú¸üÖ¾Öê.
¾ÖÖÛúÞµÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ - Ûú´Ö¸êüŸÖæ®Ö ˆ•Ö¾ÖßÛú›êü †£Ö¾ÖÖ ›üÖ¾ÖßÛú›êü ¾ÖÖÛúÖ, ¯Öãœêü †£Ö¾ÖÖ ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛæú ®ÖÛúÖ.
¯ÖÖµÖ ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖ ¾ÖÖÛú¾Öæ ®ÖÛúÖ, ŸÖÃÖê“Ö ÆüÖŸÖÆüß ÛúÖê¯Ö·µÖÖŸÖæ®Ö ¾ÖÖÛú¾Öæ ®ÖÛúÖ.
145
À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ - Ûú›êü»ÖÖ ¾ÖÖÛúŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÖ, ¾Ö¸ü µÖêŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ. †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ
†Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ®ÖêÆü´Öß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖ Ûú¸üÖ.
²ÖîšüÛú×Ã£ÖŸÖßŸÖß»Ö †ÖÃÖ®Öê.
¾Ö•ÖÏÖÃÖ®Ö
¾Ö•ÖÏ ´ÆüÞÖ•Öê ×Æü¸üÖ. Æêü †ÖÃÖ®Ö Ûêú»µÖÖ®Öê ‘ÖÖê™üµÖÖŸÖæ®Ö •ÖÖÞÖÖ¸üß
¾Ö•ÖÏ ®ÖÖ›üß ˆ¢Öê×•ÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. £ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ´Öãôêû ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ
´Ö®ÖÖêÛúÖ×µÖÛú ÃÖÓÃ£ÖÖ ÃÖã¥üœü ÆüÖêŸÖê.
×Ã£ÖŸÖß - ¯ÖÖµÖ ŸÖÖšü Ûúºþ®Ö ×®Ö ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ •Öãôû¾Öæ®Ö ŸÖÖšü ²ÖÃÖÖ.
ÆüÖŸÖ ŸÖÖšü Ûúºþ®Ö •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ¤üÖ²ÖÖ. ´ÆüÞÖ•Öê ¿Ö¸üß¸ü ÛúÖ™üÛúÖê®ÖÖŸÖ
µÖê‡Ô»Ö †Ö×ÞÖ ¯ÖÖšü ŸÖÖšü ¸üÖÆüß»Ö.
ˆ•Ö¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖ ¾ÖÖÛú¾Öæ®Ö ´ÖÖÝÖê ®µÖÖ. ŸÖôû¯ÖÖµÖÖ¾Ö¸ü
ˆ•Ö¾ÖÖ Ûãú»»ÖÖ šêü¾Öæ®Ö ²ÖÃÖÖ.
›üÖ¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ †ÃÖÖ“Ö ´ÖÖÝÖê ®µÖÖ. ´ÖÖÝÖ“µÖÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ¤üÖê®Æüß ¯ÖÖµÖÖÓ“Öê †ÓÝÖšêü ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ ×“ÖÛú™ü»Öê»Öê
†Ö×ÞÖ ¯Öãœêü ¤üÖê®Æüß ÝÖã›ü‘Öê ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ¿Öß •Öãôû»Öê»Öê. ¯ÖÖµÖ ŸÖÖšü. ÆüÖŸÖ ´ÖÖÓ›üµÖÖÓ¾Ö¸ü šêü¾ÖÖ. †Ö¸üÖ´ÖÖŸÖ ²ÖÃÖÖ.
›üÖêôêû ×´Ö™æü®Ö ×“Ö¢Ö ‹ÛúÖÝÖÏ Ûú¸üÖ.
›üÖ¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ¯Öãœêü †ÖÞÖÖ. ‹Ûú´ÖË ×Ã£ÖŸÖß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¯ÖÖµÖ ŸÖÖšü šêü¾ÖÖ.
ˆ•Ö¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¯Öãœêü †ÖÞÖÖ †Ö×ÞÖ ´Öæôû ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ.
»ÖÖ³Ö :
¯ÖÖµÖÖÓ“Öê ÃÖÖÓ¬Öê †Ö×ÞÖ Ã®ÖÖµÖæ ×¿Ö×£Ö»Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ˆ¤ü¸ü ¯ÖÖêÛúôûß“µÖÖ ÜÖÖ»Ö“µÖÖ ³ÖÖÝÖÖŸÖß»Ö ¸üŒŸÖ¯Öã¸ü¾ÖšüÖ
ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖÖê.
146
ˆ““Ö ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö, Ûú×šü“ÖêŸÖ®Öß ¿Öæôû †Ö×ÞÖ •Öšü¸ü ¾Ö †ÖŸÖ›üµÖÖÓ“µÖÖ ¸üÖêÝÖÖÓ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß.
¬µÖÖ®ÖÖÃÖÖšüß †Ö×ÞÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ ÃÖ¸üÖ¾ÖÖÃÖÖšüß †ŸµÖÓŸÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †ÖÃÖ®Ö.
¤üõÖŸÖÖ - ÃÖÖÓ¬µÖÖ“ÖÖ ¤üÖÆü ÆüÖêŸÖ †ÃÖ»Öê»µÖÖ ºþÝÞÖÖÓ®Öß Æêü †ÖÃÖ®Ö ÛúÖôû•Öß¯Öæ¾ÖÔÛú Ûú¸üÖ¾Öê.
¿Ö¸üß¸ü ×Ã£ÖŸÖß - ¿ÖŒµÖŸÖÖê ™üÖ“ÖÖ •Öãôû¾Ö»Öê»µÖÖ šêü¾ÖÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ. ÜÖÖÓ¤êü †Ö×ÞÖ ´ÖÖ®Ö ×¿Ö×£Ö»Ö šêü¾Öæ®Ö
¯ÖÖšüß“ÖÖ ÛúÞÖÖ ŸÖÖÞÖ šêü¾ÖÖ.
À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ - ´ÖÓ¤ü, ÜÖÖê»Ö, »ÖµÖ²Ö¬¤ü †¬Ö´Ö À¾ÖÃÖ®Ö Ûú¸üÖ.
¿Ö¿ÖÖÓÛúÖÃÖ®Ö
µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¿Ö¸üß¸ü “ÖÓ¦üÛúÖê¸üß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê †£Ö¾ÖÖ ÃÖ¿ÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ×¤üÃÖŸÖê, ´ÆüÞÖæ®Ö
µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ»ÖÖ ¿Ö¿ÖÖÓÛúÖÃÖ®Ö †ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
×Ã£ÖŸÖß - ¯ÖÖµÖ ŸÖÖšü Ûúºþ®Ö ×®Ö ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ •Öãôû¾Öæ®Ö ŸÖÖšü ²ÖÃÖÖ.
ÆüÖŸÖ ŸÖÖšü Ûúºþ®Ö •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ¤üÖ²ÖÖ, ´ÆüÞÖ•Öê ¿Ö¸üß¸ü ÛúÖ™üÛúÖê®ÖÖŸÖ
µÖê‡Ô»Ö †Ö×ÞÖ ŸÖÖšü ¸üÖÆüß»Ö.
ˆ•Ö¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖ ¾ÖÖÛú¾Öæ®Ö ´ÖÖÝÖê ®µÖÖ. ŸÖôû¯ÖÖµÖÖ¾Ö¸ü
ˆ•Ö¾ÖÖ Ûãú»»ÖÖ šêü¾Öæ®Ö ²ÖÃÖÖ.
›üÖ¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¤ãü´Ö›æü®Ö ›üÖ¾µÖÖ Ûãú»»µÖÖÜÖÖ»Öß šêü¾ÖÖ. ¤üÖê®Ö
¤üÖê®Æüß ÝÖã›ü‘Öê ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ¿Öê•ÖÖ¸üß šêü¾ÖÖ. ¯ÖÖšüß“ÖÖ ´ÖÞÖÛúÖ ŸÖÖšü
šêü¾ÖÖ. ¤üÖê®Æüß ´ÖÖÓ›üµÖÖÓ¾Ö¸ü šêü¾ÖÖ.
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ´ÖÖÝÖê ®Öê‰ú®Ö, ˆ•Ö¾µÖÖ ÆüÖŸÖÖ“ÖÓ ´Ö®ÖÝÖ™ü ›üÖ¾µÖÖ ÆüÖŸÖÖ®ÖÓ ¯ÖÛú›üÖ.
À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖ ÛÓú²Ö¸êüŸÖæ®Ö ¯Öãœêü ÜÖÖ»Öß ¾ÖÖÛúÖ. Ûú¯ÖÖôû •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ÝÖã›ü‘µÖÖÓ“µÖÖ¯Öãœêü ™êüÛú¾ÖÖ.
147
À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ›üÖêÛÓú †Ö×ÞÖ ”ûÖŸÖß ¾Ö¸ü ˆ“Ö»ÖÖ.
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ÃÖÖê›üÖ ¾Ö ŸÖê ¯Öã®ÆüÖ ´ÖÖÓ›üµÖÖÓ¾Ö¸ü šêü¾ÖÖ.
›üÖ¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ¯Öãœêü †ÖÞÖÖ. ¤üÖê®Æüß ¯ÖÖµÖ ×Ã£ÖŸÖß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê šêü¾ÖÖ.
»ÖÖ³Ö :
ˆ¤ü¸ü ¯ÖÖêÛúôûßŸÖß»Ö †¾ÖµÖ¾ÖÖÓ“Öê ¸üŒŸÖÖ×³ÖÃÖ¸üÞÖ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. ¯ÖÖšüß“µÖÖ ÜÖÖ»Ö“µÖÖ ³ÖÖÝÖÖŸÖß»Ö Ã®ÖÖµÖæ †Ö×ÞÖ
†Öê™üß¯ÖÖê™üÖŸÖß»Ö Ã®ÖÖµÖæ ˆ¢Öê×•ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. Ã¾Ö¯®Ö¤üÖêÂÖÖÓ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß.
ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸ü ×¿Ö×£Ö»Ö ÆüÖêŸÖê ¾Ö ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ÃÖÓ¾Öê¤ü®Ö¿Öß»ÖŸÖÖ •ÖÖÞÖ¾ÖŸÖê.
´Ö®ÖÖ¾Ö¸üß»Ö ŸÖÖÞÖ ®ÖÖÆüßÃÖÖ ÆüÖêŸÖÖê. ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸ü ¿ÖÖÓŸÖ ÆüÖêŸÖê.
¤üõÖŸÖÖ - ÛÓú²Ö¸êü“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ“ÖÖ ÃÖÓ¬Öß¾ÖÖŸÖ•Ö®µÖ ŸÖÖšü¸ü¯ÖÞÖÖ †Ö×ÞÖ ´ÖÞÖŒµÖÖÓ“ÖÖ ¤üÖÆü †ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß Æêü †ÖÃÖ®Ö
Ûúºþ ®ÖµÖê.
¿Ö¸üß¸ü ×Ã£ÖŸÖß - Ûãú»»Öê ™üÖ“ÖÖÓ®ÖÖ ™êüÛú×¾Ö»Öê»Öê“Ö šêü¾ÖÖ, ¾Ö¸ü ˆ“Ö»Öæ ®ÖÛúÖ.
À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ - ÜÖÖ»Öß ¾ÖÖÛúŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÖ †Ö×ÞÖ ¾Ö¸ü µÖêŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ.
†ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ®ÖêÆü´Öß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê À¾ÖÃÖ®Ö.
ÃÖã¯ŸÖ¾Ö•ÖÏÖÃÖ®Ö
µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¯ÖÖšü •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ™êüÛú»Öê»Öß †ÃÖŸÖê. ŸÖ¸ü ¯ÖÖµÖ ¾Ö•ÖÏÖÃÖ®ÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê
¤ãü´Ö›ü»Öê»Öê †ÃÖŸÖÖŸÖ, ´ÆüÞÖæ®Ö µÖÖ»ÖÖ ÃÖã¯ŸÖ ¾Ö•ÖÏÖÃÖ®Ö ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
×Ã£ÖŸÖß - ¯ÖÖµÖ ŸÖÖšü Ûúºþ®Ö ×®Ö ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ •Öãôû¾Öæ®Ö ŸÖÖšü ²ÖÃÖÖ. ÆüÖŸÖ ŸÖÖšü Ûúºþ®Ö •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ¤üÖ²ÖÖ,
´ÆüÞÖ•Öê ¿Ö¸üß¸ü ÛúÖ™üÛúÖê®ÖÖŸÖ µÖê‡Ô»Ö †Ö×ÞÖ ¯ÖÖšü ŸÖÖšü ¸üÖÆüß»Ö.
ˆ•Ö¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖ ¾ÖÖÛú¾Öæ®Ö ´ÖÖÝÖê ®µÖÖ. ŸÖôû¯ÖÖµÖÖ¾Ö¸ü ˆ•Ö¾ÖÖ Ûãú»»ÖÖ šêü¾Öæ®Ö ²ÖÃÖÖ.
148
›üÖ¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¤ãü´Ö›æü®Ö ›üÖ¾µÖÖ Ûãú»»µÖÖÜÖÖ»Öß šêü¾ÖÖ. ¤üÖê®Æüß ÝÖã›ü‘Öê ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ¿Öê•ÖÖ¸üß šêü¾ÖÖ. ¯ÖÖšüß“ÖÖ
´ÖÞÖÛúÖ ŸÖÖšü šêü¾ÖÖ. ¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ¤üÖê®Æüß
´ÖÖÓ›üµÖÖÓ¾Ö¸ü šêü¾ÖÖ.
ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ ³ÖÖ¸ü ÛúÖê¯Ö¸üÖÓ¾Ö¸ü
‘Öê‰ú®Ö ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛúÖ.
´ÖÝÖ ÛúÖê¯Ö¸ü ÜÖÖ»Öß ÃÖ¸üÛú¾ÖßŸÖ
•Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü
—ÖÖê¯ÖÖ. ŸµÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ÆüÖŸÖ ¾Ö¸ü ®Öê‰ú®Ö ŸµÖÖÓ“Öß ›üÖêŒµÖÖÜÖÖ»Öß ‘Ö›üß ‘ÖÖ»ÖÖ. ÝÖã›ü‘Öê ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ¿Öß •Öãôû»Öê»Öê ¾Ö
•Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ™êüÛú»Öê»Öê †ÃÖŸÖß»Ö.
ÆüÖŸÖ ÃÖÖê›üÖ ¾Ö ¡ÖßÞÖß“µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ.
¤üÖê®Æüß ÛúÖê¯Ö¸üÖÓ“µÖÖ ÃÖÖÆüÖµµÖÖ®Öê ˆšæü®Ö ¾Ö•ÖÏÖÃÖ®ÖÖŸÖ µÖÖ.
›üÖ¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ¯Öãœêü †ÖÞÖÖ. ¯ÖÖµÖ ŸÖÖšü šêü¾ÖÖ.
ˆ•Ö¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¯Öãœêü †ÖÞÖÖ. ¤üÖê®Æüß ¯ÖÖµÖ ×Ã£ÖŸÖß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê šêü¾ÖÖ.
»ÖÖ³Ö :
¯ÖÖšüß“ÖÖ ´ÖÞÖÛúÖ, ˆ¤ü¸ü ¯ÖÖêÛúôûßŸÖß»Ö †Ö×ÞÖ †Öê™üß¯ÖÖê™üÖŸÖß»Ö †¾ÖµÖ¾Ö µÖÖÓ®ÖÖ ŸÖÖÞÖ ²ÖÃÖŸÖÖê ¾Ö ŸÖê
ˆ¢Öê×•ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ´ÖÖÓ›üµÖÖ †Ö×ÞÖ ×®ÖŸÖÓ²ÖÖŸÖß»Ö ¸üŒŸÖ¯ÖÏ¾ÖÖÆü ¾ÖÖœüŸÖÖê. ´ÖÖÓ›üµÖÖ †Ö×ÞÖ ¯ÖÖµÖÖŸÖß»Ö
ŸÖÖšü¸ü¯ÖÞÖÖ Ûú´Öß ÆüÖêŸÖÖê ¾Ö »Ö¾Ö×“ÖÛúŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê.
²Ö¸üÖ“Ö ¾Öêôû ˆ³Öê ¸üÖÆæü®Ö ÛúÖ´Ö Ûú¸üÞÖÖ·µÖÖÓ®ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß †ÖÃÖ®Ö. ´Ö»ÖÖ¾Ö¸üÖê¬ÖÖ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß.
¯ÖÖšüß“µÖÖ ÛúÞµÖÖ“µÖÖ ¿Öê¾Ö™üß †ÃÖÞÖÖ¸üß ÃÖã¯ŸÖ ¿ÖŒŸÖß µÖÖ´Öãôêû •ÖÖÝÖéŸÖ ÆüÖêŸÖê, ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ®Öê
†Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¿Ö¸üß¸ü †×¬ÖÛú ×¿Ö×£Ö»Ö ÆüÖêŸÖê.
¤üõÖŸÖÖ - ´ÖÖ®ÖêŸÖß»Ö ´ÖÞÖŒµÖÖÓ“ÖÖ †×Ã£Ö¤üÖÆü †Ö×ÞÖ Èü¤üµÖ×¾ÖÛúÖ¸ü †ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß Æêü †ÖÃÖ®Ö Ûúºþ ®ÖµÖê.
149
¿Ö¸üß¸ü ×Ã£ÖŸÖß - ÝÖã›ü‘Öê ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ“µÖÖ •Ö¾Öôû šêü¾ÖÖ ¾Ö •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ™êüÛæú ªÖ.
À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ - ÜÖÖ»Öß ¾ÖÖÛúŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÖ †Ö×ÞÖ ¾Ö¸ü µÖêŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ. †Ó×ŸÖ´Ö
×Ã£ÖŸÖßŸÖ ®ÖêÆü´Öß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê À¾ÖÃÖ®Ö.
¯Ö×¿“Ö´ÖÖêŸÖÖ®ÖÖÃÖ®Ö
¯Ö×¿“Ö´Ö ´ÆüÞÖ•Öê ¯ÖÖÀ¾ÖÔ. †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ™üÖ“ÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö ´ÖÖ®Öê¯ÖµÖÕŸÖ“µÖÖ ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ †¾ÖµÖ¾ÖÖÓ®ÖÖ
´ÖÖÝÖß»Ö ²ÖÖ•Öæ®Öê ŸÖÖÞÖ ×´ÖôûŸÖÖê, ´ÆüÞÖæ®Ö µÖÖ»ÖÖ ¯Ö×¿“Ö´ÖŸÖÖ®ÖÖÃÖ®Ö †ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
×Ã£ÖŸÖß - ¯ÖÖµÖ ŸÖÖšü Ûúºþ®Ö ×®Ö ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ •Öãôû¾Öæ®Ö
ŸÖÖšü ²ÖÃÖÖ. ÆüÖŸÖ ŸÖÖšü Ûúºþ®Ö •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ¤üÖ²ÖÖ,
´ÆüÞÖ•Öê ¿Ö¸üß¸ü ÛúÖ™üÛúÖê®ÖÖŸÖ µÖê‡Ô»Ö †Ö×ÞÖ ¯ÖÖšü ŸÖÖšü
¸üÖÆüß»Ö.
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ÛúÖê¯Ö¸üÖŸÖæ®Ö ®Ö ¾ÖÖÛú×¾ÖŸÖÖ ÜÖÖÓªÖÓ“µÖÖ
¸êüÂÖêŸÖ ¾Ö¸ü ˆ“Ö»Öæ®Ö •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü Ûú¸üÖ
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖÖÓ“Öê ŸÖôû¾Öê •Ö×´Ö®Öß“µÖÖ ×¤ü¿Öê®Öê
†ÃÖŸÖß»Ö.
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ †ÖÞÖÜÖß ¾Ö¸ü ˆ“Ö»Öæ®Ö ¯ÖæÞÖÔ ¾Ö¸ü ®µÖÖ. ¤Óü›ü ÛúÖ®ÖÖÓ®ÖÖ ×“ÖÛú™ü¾ÖÖ. ŸÖôûÆüÖŸÖ ÃÖ´ÖÖê¸ü.
ÛÓú²Ö¸êüŸÖæ®Ö ¯Öãœêü ¾ÖÖÛúÖ. ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö ÆüÖŸÖ •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü ÆüÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ ¾ÖÖÛúÖ.
ŸÖ•ÖÔ®µÖÖÓ“Öê †ÖÛú›êü Ûúºþ®Ö ¯ÖÖµÖÖÓ“Öê †ÓÝÖšêü ¯ÖÛú›üÖ. †ÖŸÖÖ ¯ÖÖšüß“µÖÖ ´ÖÞÖŒµÖÖŸÖ †ÖÞÖÜÖß ŸÖÖÞÖ ¤êü‰ú®Ö
¯ÖÖšü ¯Öãœêü ÜÖê“ÖÖ ÆüÖŸÖ ¾ÖÖÛú¾Öæ®Ö ”ûÖŸÖß ´ÖÖÓ›üµÖÖÓ®ÖÖ ×“ÖÛú™ü¾ÖÖ. ›üÖêÛÓú ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖ ™êüÛú¾ÖÖ. ÛúÖê¯Ö¸Óü
•Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú¾ÖÖ. ¯ÖÖµÖ ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖ ¾ÖÖÛú¾Öæ ®ÖÛúÖ.
¯ÖÖµÖÖÓ“Öê †ÓÝÖšêü ÃÖÖê›üÖ †Ö×ÞÖ ¯Öã®ÆüÖ ¿Ö¸üß¸ü •Ö×´Ö®Öß®ÖÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü †ÖÞÖÖ.
«êü ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ.
150
ÆüÖŸÖ ÜÖÖ»Öß †ÖÞÖÖ. ‹Ûú´ÖË ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ×Ã£ÖŸÖß.
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ¯ÖæÞÖÔ ÜÖÖ»Öß †ÖÞÖæ®Ö •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú¾ÖÖ. ×Ã£ÖŸÖß´Ö¬µÖê £ÖÖÓ²ÖÖ.
»ÖÖ³Ö :
ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¯ÖÖšüß“µÖÖ ÛúÞµÖÖ»ÖÖ †Ö×ÞÖ ¯ÖÖê™üÖ“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ®ÖÖ ŸÖÖÞÖ ²ÖÃÖŸÖÖê. ÛÓú²Ö¸ü †Ö×ÞÖ ×¡ÖÛúÖÃ£Öß“µÖÖ
³ÖÖÝÖÖŸÖß»Ö Ã®ÖÖµÖæÓ®ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö ×´ÖôûŸÖÖê. ´Öæ¡Ö×¯Ö›ü, †ÖŸÖ›êü, Ã¾ÖÖ¤ãüØ¯Ö›ü µÖÖÓ“Öê ÛúÖµÖÔ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê †Ö×ÞÖ
•Öšü¸üÖÝÖÏß ¯ÖÏ¤üß¯ŸÖ ÆüÖêÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê. »ÖÆüÖ®Ö ´Öã»ÖÖÓ“Öß ˆÓ“Öß ¾ÖÖœüÞµÖÖÃÖÖšüß µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ
ÆüÖêŸÖÖê.
´Ö»ÖÖ¾Ö¸üÖê¬Ö, Ûú×™ü“ÖêŸÖ®Öß¿Öæôû, Ã¾Ö¯®Ö¤üÖêÂÖ, ´Ö¬Öã´ÖêÆü, ¯Ö“Ö®ÖÖ“µÖÖ ŸÖÛÎúÖ¸üß, †×ÝÖÏ´ÖÖÓª, ´Öæôû¾µÖÖ¬Ö µÖÖÓ¾Ö¸ü
ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß, ¯ÖÖê™üÖ“µÖÖ ³ÖÖÝÖÖŸÖß»Ö ´Öê¤ü Ûú´Öß ÆüÖêÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê.
ÛúÞµÖÖ“µÖÖ ´ÖãôûÖ¿Öß †ÃÖ»Öê»Öß ÃÖã¯ŸÖ ¿ÖŒŸÖß •ÖÖÝÖéŸÖ ÆüÖêÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê. †®ÖÖÆüŸÖ ¬¾Ö®Öß ‹êÛúŸÖÖ
µÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖê.
¤üõÖŸÖÖ - ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö, †×Ã£Ö¤üÖÆü †Ö×ÞÖ •Öã®ÖÖ™ü ²Ö¬¤üÛúÖêÂšüŸÖê“ÖÖ ¡ÖÖÃÖ †ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß Æêü †ÖÃÖ®Ö Ûúºþ ®ÖµÖê.
ˆ›ü›üßµÖÖ®Ö ²ÖÓ¬ÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ²Ö¸üÖ“Ö¾Öêôû Æêü †ÖÃÖ®Ö Ûêú»Öê, ŸÖ¸ü ŸµÖÖ´Öãôêû ¯Ö“Ö®ÖÖ“µÖÖ ŸÖÛÎúÖ¸üß ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖê‰ú
¿ÖÛúŸÖÖŸÖ.
¿Ö¸üß¸ü ×Ã£ÖŸÖß - ÝÖã›ü‘Öê ¾ÖÖÛú¾Öæ ®ÖÛúÖ ÛúÖê¯Ö¸Óü •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú¾ÖÖ.
151
×¾Ö¯Ö×¸üŸÖ ¿ÖµÖ®Ö×Ã£ÖŸÖßŸÖß»Ö †ÖÃÖ®Öê
´ÖÛú¸üÖÃÖ®Ö
´ÖÛú¸ü ´ÆüÞÖ•Öê ´ÖÝÖ¸ü. †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ †ÖÛúÖ¸ü ´ÖÝÖ¸üß ÃÖÖ¸üÜÖÖ ×¤üÃÖŸÖÖê.
×Ã£ÖŸÖß - •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ¯ÖÖ»Ö£Öê ×®Ö•ÖÖ. ¯ÖÖµÖ •Öãôû»Öê»Öê †Ö×ÞÖ ŸÖÖšü. •Öôû¯ÖÖµÖ ¾Ö¸ü“µÖÖ ×¤ü¿Öê»ÖÖ. Æü®Öã¾Ö™üß
•Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ™êüÛú¾ÖÖ. ÆüÖŸÖ ¾Ö¸ü“µÖÖ ²ÖÖ•ÖæÃÖ ¯ÖÖ»Ö£Öê, ŸÖÖšü †Ö×ÞÖ ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü.
¤üÖê®Æüß ¯ÖÖµÖÖŸÖ †ÓŸÖ¸ü šêü¾ÖÖ. ™üÖ“ÖÖ †ÖŸÖ»µÖÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú×¾Ö»Öê»µÖÖ, “Ö¾Ö›êü ²ÖÖÆêü¸ü“µÖÖ
²ÖÖ•Öæ»ÖÖ.
ÆüÖŸÖ ÛúÖê¯Ö·µÖÖŸÖ ¾ÖÖÛú¾Öæ®Ö •Ö¾Öôû †ÖÞÖÖ. ›üÖ¾ÖÖ ŸÖôû¾ÖÖ ˆ•Ö¾µÖÖ ¤Óü›üÖ¾Ö¸ü ×®Ö ˆ•Ö¾ÖÖ ŸÖôû¾ÖÖ ›üÖ¾µÖÖ
¤Óü›üÖ¾Ö¸ü šêü¾ÖÖ. ÆüÖŸÖÖÓ“µÖÖ
”êû¤üÖ¾Ö¸ü Æü®Öã¾Ö™üß ™êÛú¾ÖÖ. µÖÖ
×Ã£ÖŸÖßŸÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ‘µÖÖ.
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ÃÖ¸üôû Ûúºþ®Ö
‹Ûú´ÖË“µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ.
¤üÖê®Æüß ¯ÖÖµÖ •Ö¾Öôû †ÖÞÖÖ
×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ.
»ÖÖ³Ö :
ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ µÖÖŸÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ×´ÖôûŸÖê.
ŸÖÞÖÖ¾ÖÖ´Öãôêû ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêÞÖÖ·µÖÖ ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö, †×®Ö¦üÖ µÖÖÓÃÖÖ¸üÜµÖÖ ×¾ÖÛúÖ¸üÖ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß.
¿Ö¸üß¸ü ×Ã£ÖŸÖß - †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¤üÖê®Æüß ÛúÖê¯Ö¸Óü •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú×¾Ö»Öê»Öß šêü¾ÖÖ²Ö†Ö×ÞÖ ™üÖ“ÖÖ
•Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú¾ÖÖ.
À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ - †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ®ÖêÆü´Öß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê À¾ÖÃÖ®Ö.
152
³Öã•ÖÓÝÖÖÃÖ®Ö
³Öã•ÖÓÝÖ ´ÆüÞÖ•Öê ®ÖÖÝÖ. †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¿Ö¸üß¸ü ±úÞÖÖ ÛúÖœü»Öê»µÖÖ ®ÖÖÝÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ×¤üÃÖŸÖê
´ÆüÞÖæ®Ö µÖÖ»ÖÖ ³Öã•ÖÓÝÖÖÃÖ®Ö ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
×Ã£ÖŸÖß- •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ¯ÖÖ»Ö£Öê ×®Ö•ÖÖ. ¯ÖÖµÖ •Öãôû»Öê»Öê †Ö×ÞÖ ŸÖÖšü. •Öôû¯ÖÖµÖ ¾Ö¸ü“µÖÖ ×¤ü¿Öê»ÖÖ. Æü®Öã¾Ö™üß
•Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ™êüÛú¾ÖÖ. ÆüÖŸÖ ¾Ö¸ü“µÖÖ ²ÖÖ•ÖæÃÖ ¯ÖÖ»Ö£Öê ŸÖÖšü †Ö×ÞÖ ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü.
ÆüÖŸÖ ÜÖÖ»Öß †ÖÞÖæ®Ö ÛúÖê¯Ö·µÖÖŸÖ ¾ÖÖÛú¾ÖÖ †Ö×ÞÖ ŸÖôûÆüÖŸÖ ¿Öê¾Ö™ü“µÖÖ ²Ö¸üÝÖ›üµÖÖÓ¯ÖÖ¿Öß •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü
šêü¾ÖÖ. ÛúÖê¯Ö¸Óü ¿Ö¸üß¸üÖ“µÖÖ †ÝÖ¤üß •Ö¾Öôû.
Æüôæû“Ö †Ö¬Öß ›üÖêÛÓú ¾Ö¸ü ˆ“Ö»ÖÖ. ´ÖÝÖ ÆüÖŸÖÖ®ÖÓ
±úÖ¸üÃÖÖ •ÖÖê¸ü ®Ö »ÖÖ¾ÖŸÖÖŸÖ ”ûÖŸÖß ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ¾Ö¸ü
ˆ“Ö»ÖÖ.
”ûÖŸÖß ¾Ö ›üÖêÛÓú ÜÖÖ»Öß ®µÖÖ. Æü®Öã¾Ö™üß •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü
™êüÛú¾ÖÖ.
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ÃÖ¸üôû ¾Ö¸ü Ûú¸üÖ †Ö×ÞÖ ´Öæôû
»ÖÖ³Ö :
¯ÖÖšüß“µÖÖ ÛúÞµÖÖ»ÖÖ »Ö¾Ö×“ÖÛúŸÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê. ”ûÖŸÖß“Öê Ã®ÖÖµÖæ ¯ÖÏÃÖ¸üÞÖ ¯ÖÖ¾ÖŸÖÖŸÖ. ¯ÖÖšüß“µÖÖ ÛúÞµÖÖŸÖß»Ö
´Ö••ÖÖŸÖÓŸÖæ“µÖÖ 31 •ÖÖê›üµÖÖÓ®ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö ×´ÖôûŸÖÖê.
†×ŸÖÁÖ´ÖÖ´Öãôêû ÆüÖêÞÖÖ·µÖÖ ¯ÖÖšü¤ãüÜÖß, ´ÖÖ®Ö¤ãüÜÖß, ´ÖÖ®ÖêŸÖß»Ö ´ÖÞÖŒµÖÖ“ÖÖ ¤üÖÆü ¤ü´ÖÖ, À¾ÖÖÃÖ®Ö×»ÖÛúÖÓ“ÖÖ
¤üÖÆü †¯Ö“Ö®ÖÖ“µÖÖ ŸÖÛÎúÖ¸üß µÖÖ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß. ¯ÖÖê™ü ¾Ö ÛÓú²Ö¸êü“ÖÖ ‘Öê¸ü Ûú´Öß ÆüÖêŸÖÖê.
ÛúÞµÖÖ“µÖÖ ´ÖãôûÖ¿Öß †ÃÖ»Öê»Öß ÃÖã¯ŸÖ (ÛãÓú›ü×»Ö®Öß) ¿ÖŒŸÖß •ÖÖÝÖéŸÖ ÆüÖêÞµÖÖÃÖ µÖÖ“Öß ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖÖê.
¤üõÖŸÖÖ - ÆüÙ®ÖµÖÖ †Ö×ÞÖ ˆ““Ö¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö †ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß Æêü †ÖÃÖ®Ö Ûúºþ ®ÖµÖê.
153
´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê ´Öã§ê -
‹Ûú´ÖË“µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖÖ“Öß ÛúÖê¯ÖÓ †ÖÛúÖ¿ÖÖ“µÖÖ ×¤ü¿Öê®Öê šêü¾ÖÖ †Ö×ÞÖ ÆüÖŸÖÖÓ“Öß ²ÖÖê™Óü
•Öãôû×¾Ö»Öê»Öß šêü¾ÖÖ.
†ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ®ÖÖ³Öß¯ÖµÖÕŸÖ“ÖÖ ³ÖÖÝÖ ¾Ö¸ü ˆ“Ö»ÖÖ. ®ÖÖ³ÖßÜÖÖ»Ö“ÖÖ ³ÖÖÝÖ •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ
™êüÛú»Öê»ÖÖ šêü¾ÖÖ. ¯ÖÖšüß“µÖÖ Ûú¸üÞµÖÖ»ÖÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü ²ÖÖÛú µÖê‰ú ªÖ.
¿Ö¸üß¸ü ¾Ö¸ü ˆ“Ö»ÖŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ ¾Ö ¿Ö¸üß¸ü ÜÖÖ»Öß †ÖÞÖŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÖ. †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ
×®ÖµÖ×´ÖŸÖ À¾ÖÃÖ®Ö.
¿Ö»Ö³ÖÖÃÖ®Ö
¿Ö»Ö³Ö ´ÆüÞÖ•Öê ™üÖêôû. †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¿Ö¸üß¸ü ™üÖêôûÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ×¤üÃÖŸÖê ´ÆüÞÖæ®Ö µÖÖ
†ÖÃÖ®ÖÖ»ÖÖ ¿Ö»Ö³ÖÖÃÖ®Ö ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
×Ã£ÖŸÖß - •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ¯ÖÖ»Ö£Öê ×®Ö•ÖÖ. ¯ÖÖµÖ •Öãôû»Öê»Öê †Ö×ÞÖ ŸÖÖšü. ŸÖôû¯ÖÖµÖ ¾Ö¸ü“µÖÖ ×¤ü¿Öê»ÖÖ. Æü®Öã¾Ö™üß
•Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ™êüÛú¾ÖÖ. ÆüÖŸÖ ¾Ö¸ü“µÖÖ ²ÖÖ•ÖæÃÖ ¯ÖÖ»Ö£Öê, ŸÖÖšü †Ö×ÞÖ ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü.
†ÓÝÖšüÖ †ÖŸÖ ‘Öê‰ú®Ö ¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖÖÓ“µÖÖ ´Öãšüß ¾ÖôûÖ ×®Ö ÆüÖŸÖ ÜÖÖ»Öß †ÖÞÖæ®Ö †Öê™üß¯ÖÖê™üßÜÖÖ»Öß ¯ÖÖ»Ö£Öê
šêü¾ÖÖ.
¯ÖÖµÖ ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖ ®Ö ¾ÖÖÛú×¾ÖŸÖÖ
ÛÓú²Ö¸êü“µÖÖ ÜÖ»Ö“ÖÖ ³ÖÖÝÖ ¾Ö¸ü
ˆ“Ö»ÖÖ.
‹Ûú´Ö Ë“µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ.
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ÃÖÖê›üÖ ¾Ö ´Öæôû
154
»ÖÖ³Ö :
³Öã•ÖÓÝÖÖÃÖ®ÖÖ“Öê Æêü ¯Öæ¸üÛú †ÖÃÖ®Ö †ÖÆêü. ×®ÖŸÖÓ²Ö, ÛÓú²Ö¸êü“ÖÖ ³ÖÖÝÖ, ¯ÖÖê™ü ¾Ö ´ÖÖÓ›üµÖÖ“Öê Ã®ÖÖµÖæ, ´Öæ¡ÖØ¯Ö›ü
†Ö×ÞÖ †Öê™üß¯ÖÖê™ü µÖÖÓ®ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö ×´ÖôûŸÖÖê. ¯ÖÖµÖÖÓ“Öê Ã®ÖÖµÖæ ¾Ö Ã¾ÖÖ¤æüØ¯Ö›ü ˆ¢Öê×•ÖŸÖ ÆüÖêŸÖê.
´Ö»ÖÖ¾Ö¸üÖê¬Ö, ²Ö¬¤üÛúÖêÂšüŸÖÖ, ´Ö¬Öã´ÖêÆü, •Öšü¸üÖ“µÖÖ ¿»ÖêÂ´Ö»Ö †Ö¾Ö¸üÞÖÖ“ÖÖ ¤üÖÆü, ÛÓú²Ö¸êü“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ“ÖÖ
ÃÖÓ×¬Ö¾ÖÖŸÖ•Ö®µÖ ŸÖÖšü¸ü¯ÖÞÖÖ µÖÖ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß.
¿Ö¸üß¸ü Æü»ÖÛêú ÆüÖêŸÖê, ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ “ÖÖ¯Ö»µÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖê.
¤üõÖŸÖÖ - ´Öæ¡Ö´ÖÖÝÖÖÔ“Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü, ÆüÙ®ÖµÖÖ †Ö×ÞÖ ˆ¾¾Ö ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö †ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß Æêü †ÖÃÖ®Ö Ûúºþ ®ÖµÖê.
¿Ö¸üß¸ü ×Ã£ÖŸÖß - †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¯ÖÖµÖÖÓ“Öê ÝÖã›ü‘Öê ŸÖÖšü šêü¾ÖÖ.
À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ - ¿Ö¸üß¸ ¾Ö¸ü ˆ“Ö»ÖŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ. ¿Ö¸üß¸üü ÜÖÖ»Öß †ÖÞÖŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÖ.
†Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ®ÖêÆü´Öß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê À¾ÖÃÖ®Ö.
¬Ö®Öã¸üÖÃÖ®Ö
¬Ö®Öã¸ü ´ÆüÞÖ•Öê ¬Ö®ÖãÂµÖ. µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß ¬Ö®ÖãÂµÖÖÃÖÖ¸üÜÖß ×Ã£ÖŸÖß ÆüÖêŸÖê ´ÆüÞÖæ®Ö µÖÖ
†ÖÃÖ®ÖÖ»ÖÖ ¬Ö®Öã¸üÖÃÖ®Ö ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
×Ã£ÖŸÖß - •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ¯ÖÖ»Ö£Öê ×®Ö•ÖÖ. ¯ÖÖµÖ •Öãôû»Öê»Öê
†Ö×ÞÖ ŸÖÖšü, ŸÖôû¯ÖÖµÖ ¾Ö¸ü“µÖÖ ×¤ü¿Öê»ÖÖ Æü®Öã¾Ö™üß
•Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ™êüÛú¾ÖÖ. ÆüÖŸÖ ¾Ö¸ü“µÖÖ ²ÖÖ•ÖæÃÖ ¯ÖÖ»Ö£Öê,
ŸÖÖšü †Ö×ÞÖ ‹Ûú´Öê¾ÖÛúÖÓ®ÖÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸ü
‹ÛúÖ ÃÖ¸üôû ¸êüÂÖêŸÖ.
¯ÖÖµÖ ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖ ¾ÖÖÛú¾Öæ®Ö ‘ÖÖê™êü ÆüÖŸÖÖÓ®Öß ¬Ö¸üÖ.
›üÖêÛÓú, ”ûÖŸÖß ×®Ö ´ÖÖÓ›üµÖÖ ¾Ö¸ü ˆ“Ö»ÖÖ. ÆüÖŸÖ ÛúÖê¯Ö¸üÖŸÖ ŸÖÖšü šêü¾ÖÖ. ÃÖ¸üôû ÆüÖŸÖ Æüß •ÖÞÖæ ¤üÖ¸ê üß ×®Ö
ÝÖÖê»ÖÖÛúÖ¸ü ¾ÖÖÛú»Öê»ÖÓ ¿Ö¸üß¸ü Æêü ¬Ö®ÖãÂµÖÖ. †ÃÖê Æêü ¬Ö®Öã¸üÖÃÖ®Ö ÆüÖêŸÖê. ¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ ³ÖÖ¸ü ¯ÖÖê™üÖ¾Ö¸ü µÖê‰ú ªÖ.
¯ÖÏÖÓ¸ü³Öß ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖ †ÓŸÖ¸ü ¯Ö›êü»Ö, ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ®ÖÓ ŸÖê Ûú´Öß Ûú¸üÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ.
155
¤üÖê®Æüß ¯ÖÖµÖ ÃÖÖê›üÖ ¾Ö ´Öæôû ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ.
»ÖÖ³Ö :
¿Ö¸üß¸ü ÃÖ›ü¯ÖÖŸÖôû ²Ö®ÖŸÖê. ¯ÖÖê™üÖ“µÖÖ ³ÖÖÝÖÖŸÖß»Ö ´Öê¤ü Ûú´Öß ÆüÖêŸÖÖê. ÃÖÖÓ¬µÖÖ“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ®ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö
×´ÖôûŸÖÖê.
À¾ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ ×¾ÖÛúÖ¸üÖÓ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß. ¯ÖÖšü¤ãüÜÖß, ´Ö¬Öã´ÖêÆü, †ÖŸÖ›üµÖÖÓ“Öê †Ö×ÞÖ ¾ÖÖŸÖ×¾ÖÛúÖ¸ü ¤æü¸ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
¯Ö“Ö®Ö ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê.
¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ŸÖ´ÖÃÖ ®ÖÖÆüßÃÖÖ ÆüÖêŸÖÖê †Ö×ÞÖ Ã±æúŸÖá ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖê.
¤üõÖŸÖÖ - ÆüÙ®ÖµÖÖ †Ö×ÞÖ ˆ““Ö ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö †ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß Æêü †ÖÃÖ®Ö Ûúºþ ®ÖµÖê.
¿Ö¸üß¸ü ×Ã£ÖŸÖß - †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ÛúÖê¯Ö¸üÖŸÖæ®Ö ŸÖÖšü šêü¾ÖÖ¾ÖêŸÖ, ŸÖÃÖê“Ö ¤üÖê®Æüß ÝÖã›ü‘Öê ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ
•Öãôû×¾Ö»Öê»Öê †ÃÖŸÖß»Ö.
À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ - ¿Ö¸üß¸ •Ö×´Ö®Öß¯ÖÖÃÖæ®Ö ¾Ö¸ü ˆ“Ö»ÖŸÖÖ®ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ ¾Ö ¿Ö¸üß¸üü ÜÖÖ»Öß †ÖÞÖŸÖÖ®ÖÖ
À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÖ. †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ®ÖêÆü´Öß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê À¾ÖÃÖ®Ö.
156
¿ÖµÖ®Ö×Ã£ÖŸÖßŸÖß»Ö †ÖÃÖ®Öê
ÃÖ¾ÖÖÕÝÖÖÃÖ®Ö
µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ®Öê ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ÃÖ¾ÖÔ †¾ÖµÖ¾ÖÖÓ“Öê ÛúÖµÖÔ ÃÖã¸üôûßŸÖ “ÖÖ»Öæ ¸üÖÆüÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê.
£ÖÖµÖ¸üÖò‡Ô›ü ÝÖÏÓ£Öß“Öê ÛúÖµÖÔ ÃÖã¸üôûßŸÖ Ûúºþ®Ö Æêü ÃÖÖ¬µÖ Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê.
×Ã£ÖŸÖß - ˆŸÖÖÞÖê ×®Ö•ÖÖ. ¯ÖÖµÖ •Öãôû»Öê»Öê, ÆüÖŸÖ ›üÖêŒµÖÖ“µÖÖ ¾Ö¸ü ŸÖÖÞÖÖ. ÆüÖŸÖ ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü
™êüÛú×¾Ö»Öê»Öê †ÃÖŸÖß»Ö. ÆüÖŸÖÖ“µÖÖ ²ÖÖê™üÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¯ÖÖµÖÖÓ¯ÖµÖÕŸÖ ÃÖ¾ÖÔ ¿Ö¸üß¸ü ‹ÛúÖ ÃÖ¸üôû ¸êüÂÖêŸÖ †ÃÖê»Ö.
ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖ ®Ö ¾ÖÖÛú¾ÖŸÖÖ ¤üÖê®Æüß ¯ÖÖµÖ 45 †Ó¿ÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ¾Ö¸ü
ˆ“Ö»ÖÖ.
¯ÖÖµÖ †ÖÞÖÜÖß ¾Ö¸ü ˆ“Ö»Öæ®Ö ÛúÖ™üÛúÖê®ÖÖŸÖ †ÖÞÖÖ (90
†Ó¿ÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ¾Ö¸ü ˆ“Ö»ÖÖ) ÆüÖŸÖ ÜÖÖ»Öß †ÖÞÖæ®Ö ¯ÖÖ»Ö£Öê šêü¾ÖÖ.
†ÖŸÖÖ ¯ÖÖµÖ ›üÖêŒµÖÖÛú›êü †ÖÞÖæ®Ö ÛÓú²Ö¸ü ¾Ö¸ü ˆ“Ö»ÖÖ. ®ÖÓŸÖ¸ü
¯ÖÖšüß»ÖÖ ÆüÖŸÖÖÓ“ÖÖ †Ö¬ÖÖ¸ü ªÖ. ›üÖêÛÓú ˆ“Ö»Öæ ®ÖÛúÖ. ¯ÖÖšü
ÛúÖ™üÛúÖê®ÖÖŸÖ µÖê‰ú ªÖ. ¯ÖÖµÖ •Öãôû»Öê»Öê †Ö×ÞÖ •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ
ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü †ÃÖŸÖß»Ö. ÛúÖê¯Ö¸Óü •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú»Öê»Öß šêü¾ÖÖ.
Æü®Öã¾Ö™üß ‘Ö¿ÖÖŸÖ ºþŸÖ»Öê»Öß †ÃÖŸÖê.
†ÖŸÖÖ ±úŒŸÖ ¯ÖÖµÖ ¾Ö¸ü ˆ“Ö»Öæ®Ö ÜÖÖÓªÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö ™üÖ“ÖÖÓ¯ÖµÖÔŸÖ ÃÖ¾ÖÔ
¿Ö¸üß¸ü ‹ÛúÖ ÃÖ¸üôû ¸êüÂÖêŸÖ †ÖÞÖÖ. ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê ¾Ö•Ö®Ö ÜÖÖÓªÖÓ¾Ö¸ü µÖê‰ú ªÖ. ›üÖêÛÓú ˆ“Ö»Öæ ¤êü‰ú
®ÖÛúÖ. “Ö¾Ö›êü ®Ö ŸÖÖÞÖŸÖÖ ™üÖ“ÖÖ ŸÖÖÞÖÖ.
¡ÖßÞÖß“µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¯Ö¸üŸÖ µÖÖ.
«êü“µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¯Ö¸üŸÖ µÖÖ.
¯ÖÖµÖ •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú¾Öæ®Ö ´Öæôû ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ.
157
»ÖÖ³Ö :
‘Ö¿ÖÖŸÖß»Ö £ÖÖµÖ¸üÖò‡Ô›ü ÝÖÏÓ£Öà¾Ö¸ü ¤üÖ²Ö †Ö»µÖÖ®Öê ŸµÖÖÓ“Öê ÛúÖµÖÔ ×®Ö ¯Ö×¸üÞÖÖ´ÖŸÖ: ÃÖ¾ÖÔ ¿Ö¸üß¸üÖ“Öê ÛúÖµÖÔ
ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. †Öê™üß¯ÖÖê™üÖŸÖß»Ö †¾ÖµÖ¾Ö ÛúÖµÖÔõÖ´Ö ²Ö®ÖŸÖÖŸÖ. ´Öë¤æü»ÖÖ ÆüÖêÞÖÖ·µÖÖ ¸üŒŸÖ ¯Öã¸ü¾ÖšüµÖÖŸÖ ¾ÖÖœü
ÆüÖêŸÖê.
¯ÖÖµÖÖ“µÖÖ ±ãúÝÖ»Öê»µÖÖ ×¿Ö¸üÖ, ´Öæôû¾µÖÖ¬Ö, ÆüÙ®ÖµÖÖ, ˆ¤üÖ¸üÖŸÖß»Ö ‡Ó×¦üµÖê ÃÖ¸üÛúÞµÖÖ“Öß ×ÛÎúµÖÖ †×ÝÖÏ´ÖÖÓª,
´Ö»ÖÖ¾Ö¸üÖê¬Ö †Ö×ÞÖ ×Ã¡ÖµÖÖÓ“Öê ´ÖÖ×ÃÖÛú ¯ÖÖôûß“Öê ¤üÖêÂÖ ¤æü¸ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
Ã´Ö¸üÞÖ¿ÖŒŸÖß ¾ÖÖœüŸÖê, ´Ö®ÖÖ“Öß ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ †Ö×ÞÖ ÃÖÓŸÖã»Ö®Ö ÆüÖêÞµÖÖÃÖÖšüß ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß.
¤üõÖŸÖÖ - ˆ““Ö ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö, ÛÓú²Ö¸êü“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ“ÖÖ ÃÖÓ×¬Ö¾ÖÖŸÖ•Ö®µÖ ŸÖÖšü¸ü¯ÖÞÖÖ, Ã»Öß¯Ö ×›üÃÛú, †Ö×ÞÖ ´ÖÖ®ÖêŸÖß»Ö
´ÖÞÖŒµÖÖÓ“ÖÖ ¤üÖÆü †ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß Æêü †ÖÃÖ®Ö Ûúºþ ®ÖµÖê.
¿Ö¸üß¸ü ×Ã£ÖŸÖß - ‹Ûú´ÖË †Ö×ÞÖ ¡ÖßÞÖß“µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¯ÖÖµÖ ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖæ®Ö ¾ÖÖÛú¾Öæ ®ÖµÖêŸÖ. ›üÖêÛêú •Ö×´Ö®Öß¯ÖÖÃÖæ®Ö
ˆ“Ö»Öæ ®ÖµÖê. †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ‘ÖÖê™êü ¾Ö¸ü ŸÖÖÞÖæ ®ÖµÖêŸÖ.
´ÖŸÃµÖÖÃÖ®Ö
´ÖŸÃµÖ ´ÆüÞÖ•Öê ´ÖÖÃÖÖ. µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“Öß †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖß ´ÖÖ¿ÖÖÃÖÖ¸üÜÖß ×¤üÃÖŸÖê. “ÖÖÓÝÖ»µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸êü Æêü
†ÖÃÖ®Ö Ûú¸üÞÖÖ¸üß ¾µÖŒŸÖß µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖŸÖ“Ö ¯ÖÖÞµÖÖŸÖ ²Ö¸üÖ“Ö ¾Öêôû ÃÖÆü•Ö ŸÖ¸ÓüÝÖã ¿ÖÛúŸÖê.
×Ã£ÖŸÖß - ˆŸÖÖÞÖê ×®Ö•ÖÖ. ¯ÖÖµÖÖ •Öãôû»Öê»Öê, ÆüÖŸÖ ›üÖêŒµÖÖ“µÖÖ¾Ö¸ü ŸÖÖÞÖÖ. ÆüÖŸÖ ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü
™êüÛú×¾Ö»Öê»Öê †ÃÖŸÖß»Ö. ÆüÖŸÖÖ“µÖÖ ²ÖÖê™üÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¯ÖÖµÖÖÓ¯ÖµÖÔŸÖ ÃÖ¾ÖÔ ¿Ö¸üß¸ü ‹ÛúÖ ÃÖ¸üôû ¸êüÂÖêŸÖ †ÃÖ»Öê.
ˆ•Ö¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¾Ö¸ü ˆ“Ö»Öæ®Ö ›üÖ¾µÖÖ •ÖÖÓ‘ÖêŸÖ šêü¾ÖÖ.
158
›üÖ¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¾Ö¸ü ‘Öê‰ú®Ö ›üÖ¾µÖÖ •ÖÖÓ‘ÖêŸÖ šêü¾ÖÖ.
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ÛúÖê¯Ö¸üÖŸÖæ®Ö ¾ÖÖÛú¾ÖÖ. ²ÖÖê™Óü ÜÖÖ»Ö“µÖÖ
×¤ü¿Öê»ÖÖ Ûúºþ®Ö ŸÖôûÆüÖŸÖ ÛúÖ®ÖÖÓ¯ÖÖ¿Öß
•Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú¾ÖÖ.
ÆüÖŸÖÖÓ®Öß •ÖÖê¸ü »ÖÖ¾Öæ®Ö ›üÖêÛÓú, ¯ÖÖšü ×®Ö ÛÓú²Ö¸ü ¾Ö¸ü
ˆ“Ö»ÖÖ. ™üÖôæû •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú¾ÖÖ. ´ÖÝÖ ÆüÖŸÖ
ÜÖÖ»Öß †ÖÞÖæ®Ö ŸÖ•ÖÔ®µÖÖÓ“µÖÖ †ÖÛú›üµÖÖÓ®Öß
¯ÖÖµÖÖÓ“Öê †ÓÝÖšêü ¯ÖÛú›üÖ. ´ÖÝÖ, ÛúÖê¯Ö¸Óü •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü
™êüÛú¾Öæ®Ö ÛÓú²Ö¸ü ¾Ö¸ü ¸êü™üÖ. ³ÖÖ¸ü ÛúÖê¯Ö¸üÖÓ¾Ö¸ü µÖê‰ú
ªÖ- ›üÖêŒµÖÖÓ¾Ö¸ü ®ÖÛúÖê.
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ÃÖÖê›üÖ †Ö×ÞÖ ÜÖÖÓªÖÓ“µÖÖ¾Ö¸ü •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú¾ÖÖ.
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖÖÓ®Öß ¤üÖ²Ö ¤êü‰ú®Ö ›üÖêÛÓú ÃÖ¸üôû Ûú¸üÖ †Ö×ÞÖ •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú¾ÖÖ.
›üÖ¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ÃÖ¸üôû Ûú¸üÖ.
ˆ•Ö¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ÃÖ¸üôû Ûú¸üÖ ¾Ö ´Öæôû ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ.
»ÖÖ³Ö :
ÃÖ¾ÖÖÕÝÖÖÃÖ®ÖÖ“Öê Æêü ¯Öæ¸üÛú †ÖÃÖ®Ö †ÖÆêü. ÃÖ¾ÖÖÕÝÖÖÃÖ®ÖÖ“Öê ÃÖ¾ÖÔ ±úÖµÖ¤êü µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖŸÖ ×´ÖôûŸÖÖŸÖ,
†×ŸÖÁÖ´ÖÖ®Öê †Ö»Öê»ÖÖ £ÖÛú¾ÖÖ ¤æü¸ü ÆüÖêÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê.
´Ö¬Öã´ÖêÆü, ¤ü´ÖÖ †Ö×ÞÖ ±ãú¯±úÃÖÖÓ“µÖÖ ×¾ÖÛúÖ¸üÖÓ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß.
¿Ö¸üß¸ü Æü»ÖÛÓú, “Ö¯Öôû †Ö×ÞÖ ŸÖ¸üŸÖ¸üßŸÖ ²Ö®ÖêŸÖ.
¤üõÖŸÖÖ - ˆ““Ö ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö †Ö×ÞÖ ´ÖÖ®Öê“µÖÖ ³ÖÖÝÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÖšüß“µÖÖ ÛúÞµÖÖŸÖß»Ö †×Ã£Ö“ÖÖ ¤üÖÆü ÆüÖêŸÖ
†ÃÖ»Öê»µÖÖÓ®Öß Æêü †ÖÃÖ®Ö Ûúºþ ®ÖµÖê.
159
¿Ö¸üß¸ü ×Ã£ÖŸÖß - ¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ ³ÖÖ¸ü ÛúÖê¯Ö¸üÖÓ¾Ö¸ü ‘µÖÖ, ›üÖêŒµÖÖ¾Ö¸ü ‘Öê‰ú ®ÖÛúÖ.
Æü»ÖÖÃÖ®Ö
Æü»Ö ´ÆüÞÖ•Öê ®ÖÖÓÝÖ¸ü †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß ×Ã£ÖŸÖß ®ÖÖÓÝÖ¸üÖÃÖÖ¸üÜÖß ÆüÖêŸÖê.
×Ã£ÖŸÖß - ˆŸÖÖÞÖê ×®Ö•ÖÖ. ¯ÖÖµÖÖ •Öãôû»Öê»Öê, ÆüÖŸÖ ›üÖêŒµÖÖ“µÖÖ¾Ö¸ü ŸÖÖÞÖÖ. ÆüÖŸÖ ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü
™êüÛú×¾Ö»Öê»Öê †ÃÖŸÖß»Ö. ÆüÖŸÖÖ“µÖÖ ²ÖÖê™üÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¯ÖÖµÖÖÓ¯ÖµÖÔŸÖ ÃÖ¾ÖÔ ¿Ö¸üß¸ü ‹ÛúÖ ÃÖ¸üôû ¸êüÂÖêŸÖ †ÃÖ»Öê.
ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖ ®Ö ¾ÖÖÛú×¾ÖŸÖÖ ¤üÖê®Æüß ¯ÖÖµÖ 45
†Ó¿ÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ¾Ö¸ü ˆ“Ö»ÖÖ.
¯ÖÖµÖ †ÖÞÖÜÖß ¾Ö¸ü ˆ“Ö»Öæ®Ö ÛúÖ™üÛúÖê®ÖÖŸÖ †ÖÞÖÖ
(90 †Ó¿ÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ¾Ö¸ü ˆ“Ö»ÖÖ) ÆüÖŸÖ ÜÖÖ»Öß
†ÖÞÖæ®Ö ¯ÖÖ»Ö£Öê šêü¾ÖÖ.
†ÖŸÖÖ ¯ÖÖµÖ ›üÖêŒµÖÖÛú›êü †ÖÞÖæ®Ö ÛÓú²Ö¸ü ¾Ö¸ü
ˆ“Ö»ÖÖ. ®ÖÓŸÖ¸ü ¯ÖÖšüß»ÖÖ ÆüÖŸÖÖÓ“ÖÖ †Ö¬ÖÖ¸ü ªÖ.
›üÖêÛÓú ˆ“Ö»Öæ ®ÖÛúÖ. ¯ÖÖšü ÛúÖ™üÛúÖê®ÖÖŸÖ µÖê‰ú ªÖ. ¯ÖÖµÖ •Öãôû»Öê»Öê †Ö×ÞÖ •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü
†ÃÖŸÖß»Ö. ÛúÖê¯Ö¸Óü •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú»Öê»Öß šêü¾ÖÖ. Æü®Öã¾Ö™üß ‘Ö¿ÖÖŸÖ ºþŸÖ»Öê»Öß †ÃÖŸÖê.
¯ÖÖµÖÖ ÜÖÖ»Öß ®µÖÖ †Ö×ÞÖ ²ÖÖê™êü •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ™êüÛú¾ÖÖ. ›üÖêŒµÖÖ³ÖÖê¾ÖŸÖß ÆüÖŸÖÖÓ“Öß ‘Ö›üß ‘ÖÖ»ÖÖ.
¡ÖßÞÖß“µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¯Ö¸üŸÖ µÖÖ.
«êü“µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¯Ö¸üŸÖ µÖÖ.
´Öæôû ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ.
160
»ÖÖ³Ö :
¯ÖÖšüß“Öê Ã®ÖÖµÖæ †Ö×ÞÖ ´ÖÞÖÛêú, ÛÓú²Ö¸êüŸÖß»Ö ´ÖÞÖÛêú ŸÖÖÞÖ»Öê •ÖÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû ŸµÖÖÓ“Öê ÛúÖµÖÔ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê.
¯ÖÖê™üÖŸÖß»Ö Ã®ÖÖµÖæÓ®ÖÖÆüß ¾µÖÖµÖÖ´Ö ×´ÖôûŸÖÖê. ´ÖÖ®Ö †Ö×ÞÖ ”ûÖŸÖß“µÖÖ ³ÖÖÝÖÖŸÖß»Ö ¸üŒŸÖ¯Öã¸ü¾ÖšüÖ ¾ÖÖœüŸÖÖê.
£ÖÖµÖ¸üÖò‡Ô›ü ÝÖÏÓ£Öà¾Ö¸ü ŸÖÖÞÖ †Ö»µÖÖ®Öê ŸµÖÖÓ“Öê ÛúÖµÖÔ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. ¯ÖÖšüß“µÖÖ Ûú¸üÞµÖÖ“ÖÖ »Ö¾Ö×“ÖÛú¯ÖÞÖÖ
¾ÖÖœüŸÖÖê.
†×ÝÖÏ´ÖÖÓª, ´Ö»ÖÖ¾Ö¸üÖê¬Ö µÖÖ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß.
´Ö®ÖÖêÛúÖ×µÖÛú ÃÖÓÃ£Öê“Öê ÛúÖµÖÔ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê.
¤üõÖŸÖÖ - Æêü †ÖÃÖ®Ö Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ ÛúÖêšêüÆüß —Ö™üÛúÖ ¤êü‰ú ®ÖµÖê. ¯Ö×¿“Ö´ÖŸÖÖ®ÖÖÃÖ®Ö Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ ‘µÖÖµÖ“Öß ÃÖ¾ÖÔ ÛúÖôû•Öß
Æêü †ÖÃÖ®Ö Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖÆüß ‘µÖÖ¾Öß.
¿Ö¸üß¸ü ×Ã£ÖŸÖß - †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ÝÖã›ü‘Öê ŸÖÖšü šêü¾ÖÖ.
“ÖÛÎúÖÃÖ®Ö
µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¿Ö¸üß¸ü “ÖÖÛúÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ×¤üÃÖŸÖê.
×Ã£ÖŸÖß - ˆŸÖÖÞÖê ×®Ö•ÖÖ. ¯ÖÖµÖ •Öãôû»Öê»Öê, ÆüÖŸÖ
›üÖêŒµÖÖ“µÖÖ¾Ö¸ü ¾Ö¸ü ŸÖÖÞÖÖ. ÆüÖŸÖ ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ
ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú×¾Ö»Öê»Öê †ÃÖŸÖß»Ö.
ÆüÖŸÖÖ“µÖÖ ²ÖÖê™üÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¯ÖÖµÖÖÓ¯ÖµÖÕŸÖ ÃÖ¾ÖÔ ¿Ö¸üß¸ü
‹ÛúÖ ÃÖ¸üôû ¸êüÂÖêŸÖ †ÃÖê»Ö.
¯ÖÖµÖ ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖ ¾ÖÖÛú¾Öæ®Ö •Ö¾Öôû ‘µÖÖ. ÆüÖŸÖ
ÛúÖê¯Ö¸üÖŸÖ ¾ÖÖÛú¾ÖÖ. ²ÖÖê™Òü ÜÖÖ»Ö“µÖÖ ×¤ü¿ÖêŸÖ Ûúºþ®Ö ŸÖôûÆüÖŸÖ ÛúÖ®ÖÖÓ•Ö¾Öôû šêü¾ÖÖ.
161
ŸÖôûÆüÖŸÖ †Ö×ÞÖ ŸÖôû¯ÖÖµÖ •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ¤üÖ²Öæ®Ö ´Ö¬Ö»ÖÓ ¿Ö¸üß¸ü ¾Ö¸ü ˆ“Ö»ÖÖ. ´ÖÖ®Ö ×œü»Öß ÃÖÖê›üÖ.
¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ “ÖÖÛúÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ÝÖÖê»ÖÖÛúÖ¸ü µÖê‰ú ªÖ.
ÆüôæûÆüôæû ‹Ûú´ÖË“µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ.
¯Öã®ÆüÖ ´Öæôû ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖÖ.
»ÖÖ³Ö :
´ÖÖÓ›üß ¾Ö ¤Óü›üÖ“Öê ×«ü×¿Ö¸üÃÛú Ã®ÖÖµÖæ, ¯ÖÖê™ü·µÖÖ ÃÖã¥üœü ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ¯ÖÖšüß“Öß »Ö¾Ö×“ÖÛú¯ÖÞÖÖ ¾ÖÖœüŸÖÖê.
¯ÖÖšüß“µÖÖ ÛúÞµÖÖ»ÖÖ ˆ»Ö™üÖ ²ÖÖÛú ¤êüÞÖÖ¸Óü Æêü ‹Ûú •ÖÖê¸ü¤üÖ¸ü †ÖÃÖ®Ö †ÖÆêü.
À¾ÖÃÖ®Ö´ÖÖÝÖÔ ´ÖÖêÛúôûÖ ÆüÖêŸÖÖê.
¿Ö¸üß¸ü Æü»ÖÛêú ¾ÖÖ™üŸÖê. ¿Ö¸üß¸üÖŸÖ ˆŸÃÖÖÆü ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖÖê.
¤üõÖŸÖÖ - ÃÖ¾ÖÖÕÝÖÖÃÖ®ÖÖŸÖ ‘µÖÖµÖ“Öß ÃÖ¾ÖÔ ÛúÖôû•Öß µÖÖÆüß †ÖÃÖ®ÖÖŸÖ ‘ÖêÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü.
¿Ö¸üß¸ü ×Ã£ÖŸÖß - ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ “ÖÖÛúÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ÝÖÖê»ÖÖÛúÖ¸ü µÖê‰ú ªÖ. ™üÖ“ÖÖ •Ö×´Ö®Öß¯ÖÖÃÖæ®Ö ˆ“Ö»Öæ ®ÖÛúÖ.
¿Ö¾ÖÖÃÖ®Ö
µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ¿Ö¸üß¸ü ¿Ö¾ÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ×¤üÃÖŸÖê.
×Ã£ÖŸÖß - ÆüÖŸÖ ¾Ö ¯ÖÖµÖ ±úÖÛú¾Öæ®Ö ˆŸÖÖÞÖê —ÖÖê¯ÖÖ. ¯ÖÖµÖÖŸÖ ÃÖã´ÖÖ¸êü ‹Ûú ´Öß™ü¸ü †ÓŸÖ¸ü šêü¾ÖÖ. ÆüÖŸÖÆüß
¿Ö¸üß¸üÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö »ÖÖÓ²Ö †ÃÖŸÖß»Ö. ›üÖêÛÓú ‹ÛúÖ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ØÛú×“ÖŸÖ Ûú»Ö»Öê»ÖÓ šêü¾ÖÖ. ¿Ö¸üß¸üÖ¾Ö¸ü ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß
¯ÖÏÛúÖ¸êü ŸÖÖÞÖ µÖêÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß †¾ÖÃ£ÖÖ †ÃÖ»Öß ¯ÖÖ×Æü•Öê. ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸ü †ÖÓŸÖ²ÖÖÔÉ
×¿Ö×£Ö»Ö Ûú¸üÞÖê Æêü µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“Öê ˆ×§Â™ü †ÖÆêü. ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ®Öê ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ŸÖÖÞÖŸÖÞÖÖ¾ÖÆüß µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ®Öê ¤æü¸ü
Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖÖŸÖ. •ÖÖÃŸÖ ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ®Öê ˆ““Ö ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ †Ö×ÞÖ ¬µÖÖ®ÖÆüß Ûú¸üŸÖÖ µÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖê. ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖß»ÖÖ
162
´ÖÖÝÖÔ¤ü¿ÖÔÛúÖÃÖ´ÖÖê¸ü ¿Ö¸üß¸ü ×¿Ö×£Ö»Ö Ûú¸üÖ¾ÖµÖÖÃÖ ×¿ÖÛú»Öê ¯ÖÖ×Æü•Öê. ¿Ö¸üß¸ü ×¿Ö×£Ö»Ö Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ¯Öãœüß»Ö
ÛÎú´ÖÖ®Öê †¾ÖµÖ¾Ö ×œü»Öê ÃÖÖê›üŸÖÖ µÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖß»Ö.
ÃÖ¾ÖÔ ¿Ö¸üß¸ü ‹Ûú¤üÖ ŸÖÖÞÖæ®Ö ´ÖÝÖ ×œü»ÖÓ ÃÖÖê›üÖ. ´ÖÝÖ ¯ÖÖµÖÖ“µÖÖ ²ÖÖê™üÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö ¯ÖÏÖ¸Óü³Ö Ûúºþ®Ö ‹ÛêúÛú
†¾ÖµÖ¾Ö †Ö×ÞÖ ÃÖÖÓ¬ÖÖ ¯Öãœüß»Ö ÛÎú´ÖÖÓÛú ×œü»ÖÖ ÃÖÖê›üÖ - 1) ¯ÖÖµÖÖÓ“Öß ²ÖÖê™Óü, 2) ‘ÖÖê™êü 3) Ø¯Öœü·µÖÖ 4)
ÝÖã›ü‘Öê 5) ´ÖÖÓ›üµÖÖ 6) •ÖÖÓ‘ÖÖ 7) Ûãú»»Öê 8) ¯ÖÖê™ü 9) ÛÓú²Ö¸êü“Öê ´ÖÞÖÛêú 10) ”ûÖŸÖß 11) ¯ÖÖšüß“Öê 12)
ÆüÖŸÖÖÓ“Öß ²ÖÖê™Óü 13) ´Ö®ÖÝÖ™ü 14) ÛúÖê¯Ö¸Óü 15) ¤Óü›ü 16) ÜÖÖÓ¤êü 17) ÝÖôû¯Ö™ü™üß“Öß ÆüÖ›Óü
18) ´ÖÖ®ÖêŸÖ»Öê ´ÖÞÖÛêú 19) ÝÖôûÖ ¾Ö Ã¾Ö¸üµÖÓ¡Ö 20) ¤üÖŸÖ, ×Æü¸ü›üµÖÖ †Ö×ÞÖ •Ö²Ö›êü 21) ÝÖÖ»Ö
22)¯ÖÖ¯ÖÞµÖÖ 23) ²Öã²ÖãôÓû 24) ³Öã¾ÖµÖÖ 25) Ûú¯ÖÖôû.
»ÖÖ³Ö :
ÃÖÓ¯ÖæÞÖÔ ¿Ö¸üß¸üÃÖÓÃ£ÖÖ ÃÖã¥üœü ÆüÖêÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê. ÃÖ¾ÖÔ Ã®ÖÖµÖæ †Ö×ÞÖ ÃÖÖÓ¬Öê ×¿Ö×£Ö»Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
ˆ““Ö ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö, ŸÖÞÖÖ¾ÖÖ´Öãôêû ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêÞÖÖ¸üß ›üÖêÛêú¤ãüÜÖß, †×®Ö¦üÖ µÖÖÓÃÖÖ¸üÜµÖÖ ´Ö®ÖÖêÛúÖ×µÖÛú
×¾ÖÛúÖ¸üÖÓ¾Ö¸ü Æêü †ŸµÖÓŸÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß †ÖÃÖ®Ö †ÖÆêü.
†ÓŸÖ¸ÓüÝÖµÖÖêÝÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖŸÖß»Ö Æêü ‹Ûú ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê †ÓÝÖ †ÖÆêü. ´Ö®Ö ×®ÖÙ®Ö“ÖÖ¸ü Ûú¸üÞµÖÖ“ÖÖ ÃÖ¸üÖ¾Ö
¬µÖÖ®ÖÖ“µÖÖ ¾Öêôûß ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß ¯Ö›üŸÖÖê. ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ®Öê ×¿Ö×£Ö»ÖßÛú¸üÞÖ »Ö¾ÖÛú¸ü ÃÖÖ¬ÖŸÖÖ µÖêŸÖÓ. ¿Ö¸üß¸ü †Ö×ÞÖ ´Ö®ÖÖ»ÖÖ
¯ÖæÞÖÔ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ×´Öôæû®Ö ¿ÖÖÓŸÖß †Ö×ÞÖ †Ö®ÖÓ¤üÖ“ÖÖ »ÖÖ³Ö ÆüÖêŸÖÖê.
163
ÃÖ¾ÖÔ ¾ÖµÖÖêÝÖ™üÖŸÖß»Ö Ã¡Öß- ¯ÖãºþÂÖÖÓ®ÖÖ Æêü †ÖÃÖ®Ö Ûú¸üŸÖÖ µÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖê. µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖŸÖ »ÖµÖ²Ö¬¤ü, ¤üß‘ÖÔ
À¾ÖÃÖ®Ö Ûú¸üÖ¾Öê. Æêü †ÖÃÖ®Ö ¯ÖÖšüß¾Ö¸ü —ÖÖê¯Öæ®Ö Ûú¸üÞµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ‡ŸÖ¸ü ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß, †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ÃÖÖê×µÖÃÛú¸ü
¾ÖÖ™üÞÖÖ·µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖÆüß Ûú¸üŸÖÖ µÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖê.
6.2.2 ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö - ÛéúŸÖß - ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ.

³ÖÖÝÖ¿Ö : À¾ÖÃÖ®Ö
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö Ûú¸üÞµÖÖ¯Öæ¾Öá“ÖÖ ÆüÖ ‹Ûú ¾µÖÖµÖÖ´Ö¯ÖÏÛúÖ¸ü †ÖÆêü. À¾ÖÃÖ®Ö µÖÖêÝµÖ ŸÖ·Æê®ÖÓ ¾ÆüÖ¾ÖÓ †Ö×ÞÖ
±ãú¯±ãúÃÖÖÓ“µÖÖ ÛúÖµÖÔõÖ´ÖŸÖê“ÖÖ ¯ÖæÞÖÔ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ Ûú¸üŸÖÖ µÖÖ¾ÖÖ µÖÖÃÖÖšüß ³ÖÖÝÖ¿Ö: À¾ÖÃÖ®ÖÖ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ ÆüÖêŸÖÖê. µÖÖ“Öê
ŸÖß®Ö ¯ÖÏ´ÖãÜÖ ³ÖÖÝÖ †ÖÆêüŸÖ.
1) †¬Ö´Ö (¯ÖÖê™üÖ®Öê)À¾ÖÃÖ®Ö
¾Ö•ÖÏÖÃÖ®ÖÖŸÖ ŸÖÖšü ²ÖÃÖÖ. ÜÖÖê»Ö ×®Ö ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ.
À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêÞµÖÖ»ÖÖ“Ö ¯Öæ¸üÛú ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. ÆüÖ À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ
†ÃÖŸÖÖ®ÖÖ ¯ÖÖê™ü ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ²ÖÖÆêü¸ü µÖê‰ú ªÖ. À¾ÖÖÃÖ
‘ÖêŸÖ»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ‹Ûú ÃÖêÛÓú¤ü³Ö¸ü“Ö ŸÖÖê ¸üÖêÜÖÖ (†ÓŸÖ:ÛãÓú³ÖÛú) †Ö×ÞÖ ´ÖÝÖ ¯ÖÖê™ü †ÖŸÖ ´ÖÝÖ †ÖŸÖ ¤üÖ²ÖŸÖ
ŸÖÖê ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ÃÖÖê›üÖ (¸êü“ÖÛú). ¯Öã®ÆüÖ ¯Öãœü“µÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêÞµÖÖ¯Öæ¾Öá ‹Ûú ÃÖêÛÓú¤ü³Ö¸ü µÖÖ À¾ÖÖÃÖ
ÃÖÖê›ü»Öê»µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ“Ö ŸÖÖê ¸üÖêÜÖÖ (²Ö×ÆüÂÛãÓú³ÖÛú ).´ÖÝÖ ¯ÖÖê™ü ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ²ÖÖÆêü¸ü †ÖÞÖŸÖ ¯Öæ¸üÛú Ûú¸üÖ.
´ÖÓ¤ü¯ÖÞÖê À¾ÖÖÃÖ-ˆ“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ“Öß †¿Öß †Ö¾ÖŸÖÔ®Ö “ÖÖ»Öæ šêü¾ÖÖ. ÛãúšêüÆüß ×ÆüÃÖÛêú ¤êü‰ú ®ÖÛúÖ ¾ÖÖ •ÖÖê¸ü »ÖÖ¾Öæ
®ÖÛúÖ. À¾ÖÖÃÖ †ÓÜÖ›ü, ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ †ÃÖæ ªÖ. µÖÖ´Öãôêû ×“Ö®ÖË ´Öã¦üÖ Ûú¸üÖ.
¯Öæ¸üÛú Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ ¯ÖÖê™ü ²ÖÖÆêü¸ü ÛúÖœü»µÖÖ´Öãôêû ”ûÖŸÖß †Ö×ÞÖ ¯ÖÖê™ü µÖÖÓ“µÖÖ´Ö¬Ö»ÖÓ À¾ÖÖÃÖ¯Ö™ü»Ö ÜÖÖ»Öß µÖêŸÖÓ.
ŸµÖÖ´Öãôêû ±ãú¯±ãúÃÖÖŸÖ ¯ÖÖêÛúôûß ×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖê. ÃÖÖÆü×•ÖÛú“Ö ²ÖÖÆêü¸ü“Öß Æü¾ÖÖ ±ãú¯±ãúÃÖÖÓ“µÖÖ µÖÖ ³ÖÖÝÖÖŸÖ
¯ÖÏ¾Öê¿Ö Ûú¸üŸÖê. ¯ÖÖê™ü †Ö×ÞÖ À¾ÖÖÃÖ¯Ö™ü»ÖÖ“µÖÖ »ÖµÖ²Ö¬¤ü ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öà´Öãôêû ¯ÖÖê™üÖŸÖß»Ö †¾ÖµÖ¾ÖÖÓ®ÖÖ ÃÖÖî´µÖ
´Ö¤Ôü®Ö ÆüÖêŸÖÓ. ×ŸÖÛú›êü ÆüÖêÞÖÖ¸üÖ ¸üŒŸÖ¯Öã¸ü¾ÖšüÖÆüß ¾ÖÖœüŸÖê.
164
2) ´Ö¬µÖ´Ö (”ûÖŸÖß®Öê) À¾ÖÃÖ®Ö
†ÖÃÖ®Ö ¾Ö¸üß»Ö ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê“ÖÓ µÖÖŸÖ ¯Öæ¸üÛú Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ †ÖŸÖÖ ¯ÖÖê™üÖ‹ê¾Ö•Öß
”ûÖŸÖß ³Ö¸ü¯Öæ¸ü, ¯ÖÞÖ ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ±ãúÝÖ¾ÖÖ. ¸êü“ÖÛú Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ ŸÖß
ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö †ÖÛãú×“ÖŸÖ Ûú¸üÖ. ¯ÖÖê™üÖ“Öß ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Ö ÆüÖê‰ú ¤êü‰ú ®ÖÛúÖ.
µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ À¾ÖÃÖ®ÖÖ®Öê ±ãú¯±ãúÃÖÖÓ“µÖÖ ´Ö¬Ö»µÖÖ ³ÖÖÝÖÖŸÖ Æü¾ÖÖ
¯ÖÏ¾Öê¿ÖŸÖê.
3) †Öª (ÜÖÖÓªÖÓ®Öß) À¾ÖÃÖ®Ö
¾Ö•ÖÏÖÃÖ®ÖÖŸÖ ŸÖÖšü ²ÖÃÖÖ. ¯Öæ¸üÛú Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ †ÖŸÖÖ ÜÖÖÓ¤êü ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö
¯Öãœæü®Ö ¾Ö¸ü ‘µÖÖ. ¸êü“ÖÛú Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ ŸÖê ´ÖÖÝÖã®Ö ÜÖÖ»Öß †ÖÞÖÖ. ÜÖÖÓ¤êü
¾Ö¸ü ˆ“Ö»ÖÞµÖÖ´Öãôêû ±ãú¯±ãúÃÖÖÓ“µÖÖ ¾Ö¸ü“µÖÖ ³ÖÖÝÖÖŸÖ ¯ÖÖêÛúôûß
×®Ö´ÖÖÔÞÖ ÆüÖêŸÖê: †Ö×ÞÖ À¾ÖÖÃÖÖÓ®Ö †ÖŸÖ ‘ÖêŸÖ»Öê»Öß Æü¾ÖÖ ŸµÖÖ ³ÖÖÝÖÖŸÖ ×¿Ö¸üŸÖê. ‹¸ü¾Öß †Ö¯Ö»ÖÓ À¾ÖÃÖ®Ö
ˆ£Öôû ÆüÖêŸÖ †ÃÖ»µÖÖ®Öê ±ãú¯±ãúÃÖÖÓ“ÖÖ ÆüÖ ³ÖÖÝÖ ±úÖ¸üÃÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ •ÖÖŸÖ ®ÖÖÆüß.
†¬µÖ´Ö,´Ö¬µÖ´Ö †Ö×ÞÖ †Öª µÖÖ ×ŸÖ®Æüß ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ À¾ÖÃÖ®ÖÖÓ“Ö
‹Ûú×¡ÖÛú¸üÞÖ ´ÆüÞÖ•Öê µÖÖê×ÝÖÛú À¾ÖÃÖ®Ö. ŸµÖÖ¾Öêôûß À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖÖ®ÖÖ
†Ö¬Öß ¯ÖÖê™ü, ´ÖÝÖ ”ûÖŸÖß †Ö×ÞÖ ¿Öê¾Ö™üß ÜÖÖÓªÖÓ®Öß À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖµÖ“ÖÖ.
ˆ“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ“µÖÖ ¾ÖêôûßÆüß µÖÖ“Ö ÛÎú´ÖÖ®ÖÓ †¾ÖµÖ¾Ö †ÖÛãÓú×“ÖŸÖ
Ûú¸üÖµÖ“Öê. Æêü À¾ÖÃÖ®Ö ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß ³ÖÖÝÖÖ¾Ö¸ü ŸÖÖÞÖ µÖê‰ú
®Ö ¤êüŸÖÖ, “ÖêÆü¸üÖ ®Ö †Ö¾ÖôûŸÖÖ, ´ÖÓ¤ü¯ÖÞÖê ¯ÖÞÖ ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ¯ÖÞÖê Ûú¸üÖ¾Öê.
ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ¬ÖÖ¸ü¯ÖÞÖê µÖÖ À¾ÖÃÖ®Ö ¯ÖÏÛúÖ¸üÖÓ“µÖÖ ¾Öêôûß “ÖÖ¸ü ´Öã¦üÖ
165
¾ÖÖ¯Ö¸üÞµÖÖŸÖ µÖêŸÖÖŸÖ. †¬Ö´Ö À¾ÖÃÖ®ÖÖ´Ö¬µÖê ×“Ö®Ö ´Öã¦üÖ, ´Ö¬µÖ´Ö À¾ÖÃÖ®ÖÖŸÖ ×“Ö®´ÖµÖ ´Öã¦üÖ, †Öª À¾ÖÃÖ®Ö
Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ †Ö×¤ü ´Öã¦üÖ †Ö×ÞÖ µÖÖê×ÝÖÛú À¾ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ´Öãôêû ²ÖÎÉ ´Öã¦üÖ µÖÖÓ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ Ûêú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.
³Ö×Ã¡ÖÛúÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö
»ÖÖêÆüÖ¸üÖ“µÖÖ ³ÖÖŸµÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¯ÖÖê™üÖ“Öß ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Ö ÆüÖêŸÖê, ŸµÖÖ´Öãôêû µÖÖ ×ÛÎúµÖê»ÖÖ ³Ö×Ã¡ÖÛúÖ ´Æü™ü»Öê •ÖÖŸÖê.
¯ÖÖšüß“ÖÖ ÛúÞÖÖ ŸÖÖšü šêü¾Öæ®Ö ²ÖÃÖÖ. ÃÖ»ÖÝÖ¯ÖÞÖê ×¤ü‘ÖÔ †Ö×ÞÖ ÜÖÖê»Ö À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖ Ûú¸üÖ.
ÃÖ¸üÖ¾Ö Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ ”ûÖŸÖß“µÖÖ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»ÖßÛú›êü »ÖõÖ ªÖ.
Ûú¯ÖÖ»Ö³ÖÖŸÖß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ“Öß 120 †Ö¾ÖŸÖÔ®Öê ×´Ö×®Ö™üÖ»ÖÖ Ûú¸üÖ.
10-15 †Ö¾ÖŸÖÔ®Öê —ÖÖ»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü £ÖÖÓ²ÖÖ †Ö×ÞÖ Ûêú¾Ö»Ö ÛãÓú³ÖÛúÖ“ÖÖ †®Öã³Ö¾Ö ‘µÖÖ.
‹ÛúÖ ×´Ö×®Ö™üÖ®ÖÓŸÖ¸ü ¯Öã®ÆüÖ Æüß“Ö ×ÛÎúµÖÖ Ûú¸üÖ. ŸÖß®Ö †Ö¾ÖŸÖÔ®Öê Ûú¸üÖ.
»ÖÖ³Ö :
µÖÖ´Öãôêû ¸üŒŸÖÖ×³ÖÃÖ¸üÞÖÖ“Öß ×ÛÎúµÖÖ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. ¯Ö›üÃÖê, À¾ÖÃÖ®ÖÖ“µÖÖ †¾ÖµÖ¾ÖÖÓ®ÖÖ ÃÖÓÃÖÝÖÔ —ÖÖ»ÖÖ †ÃÖ»µÖÖÃÖ
ŸµÖÖ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß. Ûú¯ÖÖ»Ö³ÖÖŸÖß“Öê ÃÖ¾ÖÔ »ÖÖ³Ö ×´ÖôûŸÖÖŸÖ.
¤üõÖŸÖÖ : ˆ““Ö ¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö †Ö×ÞÖ †¯ÖÃ´ÖÖ¸ü †ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß Æüß ×ÛÎúµÖÖ Ûúºþ ®ÖµÖê.
†®Öã»ÖÖê´Ö ×¾Ö»ÖÖê´Ö
¯Ö¤Ë´ÖÖÃÖ®Ö †£Ö¾ÖÖ ¾Ö•ÖÏÖÃÖ®ÖÖŸÖ ŸÖÖšü ²ÖÃÖÖ. ›üÖêôêû ×´Ö™üÖ, À¾ÖÖÃÖ ¯ÖæÞÖÔ¯ÖÞÖê ÃÖÖê›üÖ.
†ÖŸÖÖ ¤üÖê®Æüß ®ÖÖÛú¯Öã›üµÖÖÓ®Öß ´ÖÓ¤ü¯ÖÞÖê, †Ö¾ÖÖ•Ö ®Ö Ûú¸üŸÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ.
ŸÖÃÖÖ“Ö ´ÖÓ¤ü¯ÖÞÖê, ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ¯ÖÞÖê ×®Ö †Ö¾ÖÖ•Ö ®Ö Ûú¸üŸÖÖ À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÖ.
À¾ÖÖÃÖÖ»ÖÖ †Ö×ÞÖ ˆ“”Ëû¾ÖÖÃÖÖ»ÖÖ »ÖÖÝÖÞÖÖ¸üÖ ¾Öêôû ÃÖÖ¸üÜÖÖ †ÃÖæ ªÖ À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖÖ®ÖÖ ”ûÖŸÖß †Ö×ÞÖ
¯ÖÖê™ü †ÖŸÖ ‘µÖÖ. À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖÖü®ÖÖ ŸÖê ²ÖÖÆêü¸ü ÛúÖœüÖ. À¾ÖÃÖ®Ö »ÖµÖ²Ö¬¤ü †ÃÖæ ªÖ.
À¾ÖÖÃÖ †×•Ö²ÖÖŸÖ ¸üÖêÜÖæ ®ÖÛúÖ. À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖ ÃÖãºþ †ÃÖŸÖÖ®ÖÖ ´Ö®ÖÖŸÖ ×¤ü‘ÖÔ ‚ÛúÖ¸ü ´ÆüÞÖÖ.
166
À¾ÖÖÃÖ + ˆ“”Ëû¾ÖÖÃÖ Æêü ‹Ûú †Ö¾ÖŸÖÔ®Ö. ¯ÖÏÖÓ¸ü³Öß ¸üÖê•Ö 10 ŸÖê 15 †Ö¾ÖŸÖÔ®Öê Ûú¸üÖ. ´ÖÝÖ ŸÖß ÃÖÓÜµÖÖ 30
¯ÖµÖÕŸÖ ®µÖÖ. »ÖÖ³Ö ×´ÖôûÞµÖÖÃÖÖšüß ×Ûú´ÖÖ®Ö ŸÖß®Ö ´Ö×Æü®Öê ŸÖ¸üß ÆüÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö Ûú¸üÖ. ÆüÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ¯ÖÆüÖ™êü
†£Ö¾ÖÖ ÃÖæµÖÖÔÃŸÖ ¾Öêôûß Ûú¸üÞÖÓ ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ “ÖÖÓÝÖ»ÖÓ
»ÖÖ³Ö :
±ãú¯±ãúÃÖÓ, Èü¤üµÖ ×®Ö ¯ÖÖê™üÖ“Öß ¿Öã¬¤üß ÆüÖêŸÖê. À¾ÖÃÖ®ÖÖ»ÖÖ ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ¯ÖÞÖÖ †Ö×ÞÖ »ÖµÖ²Ö¬¤üŸÖÖ µÖêŸÖê.
±ãú¯±ãúÃÖÖÓ“Öß õÖ´ÖŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê. Èü¤üµÖÖ“Öê šüÖêÛêú ×®ÖµÖ×´ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ±ãú¯±ãúÃÖÖÓ“µÖÖ ×¾ÖÛúÖ¸üÖÓ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß.
µÖÖ †®Öã»ÖÖê´Ö-×¾Ö»ÖÖê´Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“Öê ¤üÖê®Ö ¯ÖÏÛúÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ.
“ÖÓ¦üÖ®Öã»ÖÖê´Ö - ×¾Ö»ÖÖê´Ö
µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸üÖŸÖ À¾ÖÖÃÖ †Ö×ÞÖ ˆ“”Ëû¾ÖÖÃÖ ›üÖ¾µÖÖ ®ÖÖÛú¯Öã›üß®ÖÓ (“ÖÓ¦ü ®ÖÖ›üß) Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ˆ•Ö¾Öß ®ÖÖÛú¯Öã›üß ²ÖÓ¤ü
šêü¾ÖÖ¾Öß, µÖÖÃÖÖšüß ®ÖÖ×ÃÖÛúÖ ´Öã¦êü“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ²ÖÖÛúß ÃÖ¾ÖÔ ÝÖÖêÂ™üß †®Öã»ÖÖê³Ö- ×¾Ö»ÖÖê³Ö
¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê“Ö Ûú¸üÖ¾µÖÖŸÖ.
ÃÖæµÖÖÔ®Öã»ÖÖê´Ö - ×¾Ö»ÖÖê´Ö
À¾ÖÖÃÖ †Ö×ÞÖ ˆ“”Ëû¾ÖÖÃÖ ˆ•Ö¾µÖÖ ®ÖÖÛú¯Öã›üß®ÖÓ (ÃÖæµÖÔ ®ÖÖ›üß) Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ®ÖÖ×ÃÖÛúÖ ´Öã¦üÖ Ûúºþ®Ö ›üÖ¾Öß
®ÖÖÛú¯Öã›üß ²ÖÓ¤ü šêü¾ÖÖ¾Öß. ²ÖÖÛúß ÃÖ¾ÖÔ ÝÖÖêÂ™üß †®Öã»ÖÖê´Ö - ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê“Ö Ûú¸üÖ¾µÖÖŸÖ.
ÃÖæµÖÔ³Öê¤ü®Ö
¯ÖÖšüß“ÖÖ ÛúÞÖÖ ŸÖÖšü šêü¾Öæ®Ö ²ÖÃÖÖ.
›üÖ¾Öß ®ÖÖÛú¯Öã›üß ²ÖÓ¤ü šêü¾Öæ®Ö ˆ•Ö¾µÖÖ ®ÖÖÛú¯Öã›üß®ÖÓ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ.
†ÖŸÖÖ ˆ•Ö¾Öß ®ÖÖÛú¯Öã›üß ²ÖÓ¤ü šêü¾Öæ®Ö ›üÖ¾µÖÖ ®ÖÖÛú¯Öã›üß®Öê À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÖ.
À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖ ´ÖÓ¤ü, ÜÖÖê»Ö †Ö×ÞÖ ¿ÖŒµÖ ×ŸÖŸÖÛúÖ ¤üß‘ÖÔ †ÃÖÖ¾ÖÖ.
Æüß“Ö ×ÛÎúµÖÖ ¤üÆüÖ ¾ÖêôûÖ Ûú¸üÖ.
“ÖÓ¦ü³Öê¤ü®Ö
¯ÖÖšüß“ÖÖ ÛúÞÖÖ ŸÖÖšü šêü¾Öæ®Ö ²ÖÃÖÖ.
167
ˆ•Ö¾Öß ®ÖÖÛú¯Öã›üß ²ÖÓ¤ü šêü¾Öæ®Ö ›üÖ¾µÖÖ ®ÖÖÛú¯Öã›üß®ÖÓ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ.
†ÖŸÖÖ ›üÖ¾Öß ®ÖÖÛú¯Öã›üß ²ÖÓ¤ü šêü¾Öæ®Ö ˆ•Ö¾µÖÖ ®ÖÖÛú¯Öã›üß®ÖÓ À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÖ.
À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖ ´ÖÓ¤ü, ÜÖÖê»Ö †Ö×ÞÖ ¿ÖŒµÖ ×ŸÖŸÖÛúÖ ¤üß‘ÖÔ †ÃÖÖ¾ÖÖ.
Æüß“Ö ×ÛÎúµÖÖ ¤üÆüÖ ¾ÖêôûÖ Ûú¸üÖ.
»ÖÖ³Ö :
¯Ö›üÃÖê, ÜÖÖêÛú»ÖÖ, ®ÖÖÛúÖ“µÖÖ ¯ÖÖêÛúôûß“ÖÖ ¤üÖÆü (ÃÖÖµÖ®ÖãÃÖÖµÖ×™üÃÖ), ŸÖÞÖÖ¾ÖÖ´Öãôêû ÆüÖêÞÖÖ¸üß ›üÖêÛêú¤ãüÜÖß µÖÖ¾Ö¸ü
ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß. ¯Ö“Ö®ÖÖÝÖÏß ¾ÖÖœüŸÖÖê. ¯ÖµÖÖÔµÖÖ®Öê ¯Ö“Ö®ÖõÖ´ÖŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê.
6.2.3 ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü - ÛéúŸÖß ¾Ö ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ
³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ †®ÖêÛú ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ ¯Ö¬¤üŸÖß ¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¿ÖÖÃ¡ÖßµÖ ª×Â™üÛúÖê®ÖÖŸÖæ®Ö
µÖÖêÝµÖ †¿Öß, †Öï¬Ö“µÖÖ ²ÖÖôûÖÃÖÖÆêü²Ö ¯ÖÓŸÖ¯ÖÏ×ŸÖ×®Ö¬Öß µÖÖÓ®Öß ×¾ÖÛú×ÃÖŸÖ Ûêú»Öê»µÖÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸Ö“Öß ¯Ö¬¤üŸÖ
µÖê£Öê ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öß †ÖÆêü. Æüß ‹Ûú 10 †ÖÃÖ®ÖÖ“Öß ÃÖÖÜÖôûß †ÃÖæ®Ö ¤Óü›ü×Ã£ÖŸÖß¯ÖÖÃÖæ®Ö ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ Ûú¸üÖ¾ÖµÖÖ“Öß
†ÖÆêü.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ Æêü ¿ÖŒµÖŸÖÖêÃÖÛúÖôûß ÃÖæµÖÖÔ¤üµÖÖ“Öê ¾Öêôûß †£Ö¾ÖÖ ÃÖÖµÖÓÛúÖôûß ÃÖæµÖÖÔÃŸÖÖ“Öê ¾Öêôûß
‘ÖÖ»ÖÖ¾ÖêŸÖ. ¿ÖŒµÖŸÖÖê ÃÖæµÖÖÔÛú›êü ŸÖÖë›ü Ûúºþ®Ö ˆ³Öê ¸üÆüÖ¾Öê. ¯ÖÖê™ü ×¸üÛúÖ´Öê †ÃÖ»µÖÖÃÖ ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸üÖŸÖ Ûêú¾ÆüÖÆüß
‘ÖÖŸÖ»Öê ŸÖ¸üß “ÖÖ»ÖŸÖß»Ö, ¯ÖÞÖ ÃÖÛúÖôû“Öß ¾Öêôû ÃÖ¾ÖÖì¢Ö´Ö †ÖÆêü.
‹ÛúÖ ×´Ö×®Ö™üÖ´Ö¬µÖê ‹Ûú ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ ÆüÖêŸÖÖê. ´ÆüÞÖ•Öê“Ö ¤üÆüÖ ×´Ö×®Ö™üÖÓ´Ö¬µÖê ¤üÆüÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸
ÆüÖê‰ú ¿ÖÛúŸÖÖŸÖ. †Ö¯ÖÞÖ Ã¾ÖŸÖ:ÃÖÖšüß ±úŒŸÖ ¤üÆüÖ ×´Ö×®Ö™êü ÛúÖœü»Öß ŸÖ¸üß¤êüÜÖß»Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ “ÖÖÓÝÖ»Öê
†Ö¸üÖêÝµÖ »ÖÖ³Öê»Ö. ±úŒŸÖ µÖÖ´Ö¬µÖê ÝÖŸÖß (speed) †Ö×ÞÖ »ÖµÖ²Ö¬¤üŸÖÖ (rhythm) µÖÖ ¤üÖê®Ö ÝÖÖêÂ™üà®ÖÖ
ÜÖæ¯Ö ´ÖÆü¢¾Ö †ÖÆêü. ¯ÖÏŸµÖêÛú ×Ã£ÖŸÖß´Ö¬µÖê ‹Ûú ŸÖê ¤üÖê®Ö ÃÖêÛÓú¤üÖÓ“Öê †ÓŸÖ¸ü šêü¾ÖÞÖê ÜÖæ¯Ö ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê †ÖÆêü.
•µÖÖ´Ö¬µÖê ¬Ö›üÖ“Öê (torso) ¾Ö ¯ÖÖšüß“µÖÖ ÛúÞµÖÖ“Öê Ã®ÖÖµÖæ (spinal cord) †ò›ü•ÖÃ™ü ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
†×ŸÖ ‘ÖÖ‡ÔÝÖ›ü²Ö›üßŸÖ ØÛú¾ÖÖ ÛúÃÖê ŸÖ¸üß ˆ¸üÛúÞµÖÖ“Öê Æêü ¯ÖÏÛúÖ¸ü ®ÖÖÆüßŸÖ. •Ö¸ü †Ö¯ÖÞÖ ×¿ÖÃŸÖ²Ö¬¤ü
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ ‘ÖÖŸÖ»Öê ŸÖ¸ü ŸµÖÖŸÖæ®Ö ×´ÖôûÞÖÖ¸üÖ †Ö®ÖÓ¤ü ¿Ö²¤üÖŸÖß»Ö †ÖÆêü. †¿ÖÖ ¾µÖÖµÖÖ´Ö¯ÖÏÛúÖ¸üÖ´Öãôêû
†Ö¯Ö»µÖÖ ¿Ö¸üß¸üÖŸÖß»Ö “Ö¸ü²Öß“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ †Ö™üÖêŒµÖÖŸÖ ¸üÖÆüŸÖê ¾Ö †Ö¯ÖÞÖ Èü¤üµÖ×¾ÖÛúÖ¸ü, ´Ö¬Öã´ÖêÆü,
168
ˆ““Ö¸üŒŸÖ¤üÖ²Ö, ¯Ö“Ö®ÖÃÖÓÃ£Öê“Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü, À¾ÖÃÖ®ÖÃÖÓÃ£Öê“Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü, ÆüÖ›üÖÓ“Öß ¤ãüÜÖÞÖß †¿ÖÖ †®ÖêÛú ³ÖßÂÖÞÖ
¸üÖêÝÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö Ã¾ÖŸÖ:»ÖÖ ¾ÖÖ“Ö¾Öæ ¿ÖÛúŸÖÖê. ÛúÖêÞÖŸµÖÖÆüß ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ÜÖêôûÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö —ÖÖ»Öê»µÖÖ ¤ãüÜÖÞµÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ®Ö
(sports injury) ¤êüÜÖß»Ö †Ö¯ÖÞÖ µÖÖ ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸Ö®Öê Ã¾ÖŸÖ:»ÖÖ ¾ÖÖ“Ö¾Öæ ¿ÖÛúŸÖÖê. ŸÖÃÖê“Ö ¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ
²ÖÖò›üß ´ÖÖÃÖ ‡Ó›êüŒÃÖ (Body Mass Index or BMI) µÖÖ´Öãôêû ´ÖµÖÖÔ×¤üŸÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ¸üÖÆüŸÖÖê.
¯Öæ¾ÖÔ×Ã£ÖŸÖß-
¤Óü›ü×Ã£ÖŸÖßŸÖæ®Ö ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ»ÖÖ ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ
Ûú¸üÖµÖ“Öß †ÖÆêü. ¯ÖÖµÖÖ“µÖÖ ™üÖ“ÖÖ ¾Ö †ÓÝÖšêü ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ
•Öãôû¾Öæ®Ö šêü¾ÖÖ¾ÖêŸÖ. ¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ×Ã£ÖŸÖßŸÖ
”ûÖŸÖß“µÖÖ ÆüÖ›üÖ•Ö¾Öôû ´Ö¬ÖÖê´Ö¬Ö šêü¾ÖÖ¾ÖêŸÖ. †ÓÝÖšüÖ
”ûÖŸÖß»ÖÖ ´Ö¬µÖ³ÖÖÝÖß »ÖÖ¾Öæ®Ö šêü¾ÖÖ. ‡ŸÖ¸ü “ÖÖ¸ü ²ÖÖê™êü
ÃÖ´ÖÖê¸ü“µÖÖ ×¤ü¿Öê®Öê šêü¾Öæ®Ö †ÓÝÖšüµÖÖ¿Öß 90 †Ó¿ÖÖ“ÖÖ ÛúÖê®Ö
Ûú¸üÖ. ®Ö•Ö¸ü ÃÖ´ÖÖê¸ü ×Ã£Ö¸ü šêü¾ÖÖ ¾ÖÖ ˆ‘Ö›üµÖÖ¾Ö¸ü ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü
Ûú¸üŸÖ †ÃÖÖ»Ö ØÛú¾ÖÖ ÃÖæµÖÖÔÃŸÖ- ÃÖæµÖÖì¤üµÖÖ“Öß ¾Öêôû †ÃÖê»Ö
ŸÖ¸ü ÃÖæµÖÖÔ“µÖÖ »ÖÖ»Ö ÝÖÖêôûµÖÖ¾Ö¸ü ®Ö•Ö¸ü ×Ã£Ö¸ü Ûú¸üŸÖ ŸµÖÖ“Öê
ŸÖê•Ö ›üÖêôûµÖÖŸÖ ÃÖÖ´ÖÖ¾Öæ®Ö ‘µÖÖ. ´ÖÖ¡Ö ¯ÖÏÜÖ¸ü ÃÖæµÖÖÔÛú›êü ¯ÖÖÆæü
®ÖµÖê. ¿ÖÖÓŸÖ, ×Ã£Ö¸ü ¯ÖÞÖ ÃÖ•ÖÝÖ ¸üÆüÖ.µÖÖ ×Ã£ÖŸÖß»ÖÖ
'ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÃÖ®Ö' †ÃÖêÆüß ´Æü™ü»Öê •ÖÖŸÖê.
ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü †¾ÖÃ£ÖÖ :-
1) ˆ×Ÿ£ÖŸÖÖÃÖ®Ö
¿¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üÖ. ¿¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ÛúÖê¯Ö¸üÖŸÖ
ÃÖ¸üôû šêü¾Öæ®Ö ›üÖêŒµÖÖ“µÖÖ ¾Ö¸ü ®µÖÖ. ÆüÖŸÖ ÃÖ´ÖÖÓŸÖ¸ü šêü‰ú®Ö
169
ŸÖôû¾Öê ¯Öãœüß»Ö ²ÖÖ•ÖæÃÖ Ûú¸üÖ. ÆüÖŸÖ, ¯ÖÖšü, Ûú´Ö¸ü •ÖÖÃŸÖßŸÖ •ÖÖÃŸÖ ŸÖÖê»Ö ÃÖÖÓ³ÖÖôûŸÖ ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛú¾ÖÖ. ´ÖÖ®Ö ´ÖÖÝÖê
¾ÖÖÛú¾Öæ®Ö ®Ö•Ö¸ü ÆüÖŸÖÖ¾Ö¸ü ×Ã£Ö¸ü Ûú¸üÖ.
±úÖµÖ¤êü -
µÖÖ ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Öß´Öãôêû ¯ÖÖê™üÖ“Öê Ã®ÖÖµÖæ ¾Ö ¯ÖÖê™üÖŸÖß»Ö †¾ÖµÖ¾Ö ŸÖÃÖê“Ö ”ûÖŸÖß“Öê Ã®ÖÖµÖæ ¾Ö ±ãú°±ãúÃÖê
“ÖÖÓÝÖ»Öß ŸÖÖÞÖ»Öß •ÖÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû ¯Ö“Ö®Ö×ÛÎúµÖÖ ¾Ö ¤ü´Ö õÖ´ÖŸÖÖ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. ´Öêºþ¤Óü›ü ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛú»µÖÖ®Öê
´ÖÞÖÛêú ¾Ö ´Ö••ÖÖ¸ü••Öæ ÃÖõÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ÜÖÖÓªÖ“Öê Ã®ÖÖµÖæ ²ÖôûÛú™ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ. †×ŸÖ×¸üŒŸÖ “Ö¸ü²Öß Ûú´Öß ÆüÖêŸÖê.
2) •ÖÖ®ÖæÛú¯ÖÖ»ÖÖÃÖ®Ö (†ÖêÞÖ¾Öß †¾ÖÃ£ÖÖ)
¿¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖ ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö Ûú´Ö¸êüŸÖæ®Ö ¯Öãœêü ¾ÖÖÛúÖ.ÆüÖŸÖ ¯ÖÖ¾Ö»ÖÖ“µÖÖ ¿Öê•ÖÖ¸üß •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ™êüÛú¾ÖÞµÖÖ“ÖÖ
¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ. Ûú¯ÖÖôû ÝÖã›ü‘µÖÖ»ÖÖ »ÖÖ¾ÖÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ †£Ö¾ÖÖ ŸµÖÖ ×¤ü¿Öê®Öê ¸üÖÆæü ªÖ. ÝÖã›ü‘Öê ´ÖÖ¡Ö
ÃÖ¸üôû šêü¾ÖÖ. ÆüÖŸÖ •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ ™êüÛú¾ÖÞµÖÖÃÖÖšüß ÝÖã›ü‘Öê
¾ÖÖÛú¾Öæ ®ÖÛúÖ. Ûú´Ö¸êüŸÖæ®Ö ¾ÖÖÛúÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ. ¿¾ÖÖÃÖ
•ÖÖÃŸÖßŸÖ •ÖÖÃŸÖ ²ÖÖÆêü¸ü ÃÖÖê›üÖ.
±úÖµÖ¤êü -
Ûú´Ö¸ü ¾Ö ´ÖÖÓ›üß“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæŸÖ »Ö¾Ö×“ÖÛúŸÖÖ µÖêŸÖê.¯ÖÖê™üÖ“Öß
‘Ö›üß —ÖÖ»µÖÖ®Öê ¯Ö“Ö®Öë×¦üµÖÖÓ¾Ö¸ü “ÖÖÓÝÖ»ÖÖ ¤üÖ²Ö µÖê‰ú®Ö ¯Ö“Ö®Ö
ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. †Öê™üß¯ÖÖê™üÖŸÖß»Ö ´Öæ¡Öë×¦üµÖ ¾Ö •Ö®Ö®Öë ×¦üµÖÖŸÖß»Ö
×¾ÖÛúÖ¸ü Ûú´Öß ÆüÖê‰ú®Ö ŸµÖÖÓ“Öß ÛúÖµÖÔõÖ´ÖŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê.
›üÖêŒµÖÖ“ÖÖ ³ÖÖÝÖ ÜÖÖ»Öß ÝÖê»µÖÖ®Öê ´Öë¤æü“ÖÖ ¸üŒŸÖ¯Öã¸ü¾ÖšüÖ
ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖÖê. Èü¤üµÖÖ¾Ö¸üß»Ö ŸÖÖÞÖ ÛúÖÆüß ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ Ûú´Öß ÆüÖêŸÖÖê.
¯ÖÖšüß“Öê ×¾ÖÛúÖ¸ü †ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß •Ö´Öê»Ö ŸÖê¾Öœêü“Ö ¾ÖÖÛúÖ¾Öê. ´ÖÖÓ›üß“µÖÖ ÃÖÖÓ¬µÖÖŸÖ ŸµÖÖÓ®Öß ¾ÖÖÛúÖ¾Öê, Ûú´Ö¸êüŸÖ
¾ÖÖÛæú ®ÖµÖê. •ÖÖÃŸÖ ¡ÖÖÃÖ †ÃÖ»µÖÖÃÖ Ûúºþ ®ÖµÖê.
170
¿¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ÆüÖŸÖÖ“Öê ŸÖôû¾Öê ¯ÖÖµÖÖ“µÖÖ
¿Öê•ÖÖ¸üß •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú¾ÖÖ ¾Ö ›üÖ¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ
´ÖÖÝÖê ŸÖÖÞÖæ®Ö ‘µÖÖ ¾Ö ›üÖ¾µÖÖ ¯ÖÖµÖÖ“ÖÖ
“Ö¾Ö›üÖ ˆ³ÖÖ Ûú¸üÖ. ›üÖ¾ÖÖ ÝÖã›ü‘ÖÖ ÜÖÖ»Öß
™êüÛúÖ. ¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ÃÖ¸üôû šêü¾ÖÖ. ˆ•Ö¾µÖÖ
¯ÖÖµÖ ÝÖã›ü‘µÖÖŸÖ ¤ãü´Ö›æü®Ö †ÖÆêü ŸµÖÖ“Ö šêü¾ÖÖ.
Ûú´Ö¸ü ÜÖÖ»Öß ¤üÖ²Öæ®Ö ‘µÖÖ.
ˆ•Ö¾µÖÖ ¯ÖÖµÖÖ“Öß ¯ÖÖê™ü¸üß, ´ÖÖÓ›üß ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ »ÖÖÝÖæ®Ö šêü¾ÖÖ. ´ÖÖ®Ö ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛú¾Öæ®Ö ¾Ö¸ü“µÖÖ ×¤ü¿Öê®Öê ®Ö•Ö¸ü šêü¾ÖÖ.
´Öêºþ¤Óü›üÖ“Öß ´ÖÖÝÖß»Ö ²ÖÖ•Öæ®Öê “ÖÖÓÝÖ»Öß Ûú´ÖÖ®Ö Ûú¸üÖ. ÆüôæûÆüôæû †Ö¤ü¿ÖÔ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ µÖêÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ.
±úÖµÖ¤êü -
¯ÖÖµÖ ¾Ö Ûú´Ö¸üµÖÖÓ“Öê ÃÖÖÓ¬Öê ¾Ö Ã®ÖÖµÖæ ²ÖôûÛú™ü, ÃÖõÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ´Öêºþ¤Óü›üÖ“Öß »Ö¾Ö×“ÖÛúŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê. ´Ö••ÖÖ
ÃÖõÖ´Ö ¸üÖÆüŸÖÖŸÖ. †Öê™üß¯ÖÖê™üÖ¾Ö¸ü “ÖÖÓÝÖ»Öê ¤üÖ²Ö ¾Ö ŸÖÖÞÖ µÖêŸÖÖŸÖ.
ÃÖÖ¾Ö¬ÖÖ®ÖŸÖÖ -
´Öêºþ¤Óü›üÖŸÖ ŸÖÖšü¸ü¯ÖÞÖÖ †ÃÖ»µÖÖÃÖ •Ö´Öê»Ö ŸÖê¾Öœêü“Ö Ûú¸üÖ¾Öê. †×ŸÖ×¸üŒŸÖ ŸÖÖÞÖ ‘Öê‰ú ®ÖµÖê.
4) ÆüÃŸÖ¯ÖÖ¤üÖÃÖ®Ö (ŸÖ¸ü±úÖÃÖ®Ö)
¿¾ÖÖÃÖ ¸üÖêÜÖŸÖ ˆ•Ö¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ´ÖÖÝÖê ‘µÖÖ ¾Ö
›üÖ¾µÖÖ ¯ÖÖ¾Ö»ÖÖ¿Öê•ÖÖ¸üß šêü¾ÖÖ. ›üÖ¾ÖÖ
ÝÖã›ü‘ÖÖ •Ö×´Ö®Öß¯ÖÖÃÖæ®Ö ¾Ö¸ü ‘Öê‰ú®Ö ¤üÖê®Æüß
ÝÖã›ü‘Öê ‹Ûú´ÖêÛúÖÓ®ÖÖ »ÖÖÝÖæ®Ö ÃÖ¸üôû šêü¾ÖÖ.
¤üÖê®Æüß “Ö¾Ö›êü ˆ³Öê ¾Ö ¯ÖÖµÖ ÃÖ¸üôû
¸üÖÆüŸÖß»Ö. ÆüÖŸÖ ÛúÖê¯Ö¸üÖŸÖ ÃÖ¸üôû šêü¾ÖÖ.
®Ö•Ö¸ü ÃÖ´ÖÖê¸ü šêü¾ÖÖ. ¯ÖÖµÖÖ“µÖÖ ™üÖ“Öê¯ÖÖÃÖæ®Ö
171
›üÖêŒµÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ¿Ö¸üß¸ü ×ŸÖ¸üŒµÖÖ ÃÖ¸üôû ¸êüÂÖêŸÖ ±úôûß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¾ÖÖ ‘ÖÃÖ¸üÝÖãÓ›üß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ¸üÖÆüß»Ö. ¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖ¸ü
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖ ¾Ö “Ö¾Ö›êü µÖÖÓ“µÖÖ¾Ö¸ü µÖêŸÖÖê. ¿Ö¸üß¸ü µÖÖ †¾ÖÃ£ÖêŸÖ ŸÖÖÞÖ»Öê»Öê“Ö ¸üÖÆüŸÖê.
±úÖµÖ¤êü-
¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ ³ÖÖ¸ü ÆüÖŸÖ ¾Ö ¯ÖÖµÖ µÖÖÓ“µÖÖ¾Ö¸ü“Ö †ÃÖ»µÖÖ®Öê ÆüŸÖÖ¯ÖÖµÖÖŸÖß»Ö Ã®ÖÖµÖæ ¾Ö ÃÖÖÓ¬Öê µÖÖÓ“Öß ŸÖÖÛú¤ü ¾ÖÖœüŸÖê.
¿Ö¸üß¸ü ŸÖÖÞÖ»Öê»µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ †ÃÖ»µÖÖ®Öê ¤ü´Ö õÖ´ÖŸÖÖ, Èü¤üµÖÖ“Öß ÛúÖµÖÔõÖ´ÖŸÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê.
Èü¤üµÖ×¾ÖÛúÖ¸ü, ¤ü´ÖÖ, †¿ÖŒŸÖ¯ÖÞÖÖ †ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®Öß Ûúºþ ®ÖµÖê.
5) †Â™üÖÝÖÖÃÖ®Ö
¿¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö ¤üÖê®Æüß ÝÖã›ü‘Öê
™êüÛúÖ. ®ÖÓŸÖ¸ü ”ûÖŸÖß ¾Ö Ûú¯ÖÖôû
•Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú¾ÖÖ. ¯ÖÖê™ü ¾Ö ®ÖÖÛú
ÜÖÖ»Öß ™êüÛæú®Ö ®ÖÛúÖ. µÖÖÃÖÖšüß
Ûú´Ö¸êü“ÖÖ ³ÖÖÝÖ ¾Ö¸ü ˆ“Ö»ÖÖ¾ÖÖ ¾Ö
´ÖÖ®Ö ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ¸üßŸÖß®Öê ÜÖÖ»Öß
¾ÖÖÛú¾ÖÖ¾Öß ´ÆüÞÖ•Öê ®ÖÖÛú
•Ö×´Ö®Öß»ÖÖ »ÖÖÝÖÞÖÖ¸ü ®ÖÖÆüß.
×¾Ö×¿ÖÂ™ü ŸÖ·Æê®Öê ´Öêºþ¤Óü›üÖ»ÖÖ ²ÖÃÖÞÖÖ¸üÖ ¾ÖÖÛú Æêü µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖ“Öê ¾Öî×¿ÖÂ™ËüµÖ †ÖÆêü.
±úÖµÖ¤êü -
´Öêºþ¤Óü›üÖ»ÖÖ ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ¾ÖÖÛú ×¤ü»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê. ¯ÖÖê™üÖ“Öê Ã®ÖÖ®Öæ †ÖŸÖ †Öêœü»Öê ÝÖê»µÖÖ®Öê ŸµÖÖÓ“Öß ÛúÖµÖÔõÖ´ÖŸÖÖ
¾ÖÖœüŸÖê.
172
6) ³Öã•ÖÓÝÖÖÃÖ®Ö ×Ã£ÖŸÖß
¿¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ ¯Öãœüß»Ö ³ÖÖÝÖ
´ÆüÞÖ•Öê Ûú¯ÖÖôû, ´ÖÖ®Ö, ÜÖÖÓ¤êü, ”ûÖŸÖß
¾Ö ¯ÖÖê™üÖ“ÖÖ ®ÖÖ³Öß¯ÖµÖÕŸÖ“ÖÖ ³ÖÖÝÖ
ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ¾Ö¸ü ˆ“Ö»Öæ®Ö ‘µÖÖ.
“Ö¾Ö›üµÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö Ûú´Ö¸êü¯ÖµÖÕŸÖ“ÖÖ ³ÖÖÝÖ
ÜÖÖ»Öß ™êüÛú»Öê»ÖÖ šêü¾ÖÖ. ÆüÖŸÖ
ÛúÖê¯Ö¸üÖŸÖ ÃÖ¸üôû ÆüÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ ¿Ö¸üß¸ü
ˆ“Ö»ÖÖ. ¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ ²Ö¸üÖ“ÖÃÖÖ ³ÖÖ¸ü ÆüÖŸÖÖÓ¾Ö¸ü µÖêŸÖÖê.“Ö¾Ö›êü ˆ³Öê“Ö šêü¾ÖÖ. ŸÖÖë›ü ²ÖÓ¤ü šêü¾ÖÖ. “ÖêÆü¸üÖ ¿ÖÖÓŸÖ šêü¾ÖÖ.
´Öêºþ¤Óü›üÖ“Öß ´ÖÖÝÖß»Ö ²ÖÖ•Öæ®Öê “ÖÖÓÝÖ»Öß Ûú´ÖÖ®Ö ÆüÖêŸÖê. ÜÖÖÓ¤êü ´ÖÖÝÖê ÜÖê“Öæ®Ö ‘µÖÖ.
±úÖµÖ¤êü -
¯ÖÖê™ü ¾Ö ”ûÖŸÖß“Öê Ã®ÖÖ®Öæ ¾Ö ŸµÖÖŸÖß»Ö ‡Ó×¦üµÖê ÃÖõÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ¯Ö“Ö®Ö ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. ´Öêºþ¤Óü›üÖ“Öê ¸üŒŸÖÖ×³ÖÃÖ¸üÞÖ
ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê. ´Öæ¡ÖØ¯Ö›ü, †ò×›üÒ®Ö»Ö ÝÖÏÓ£Öß
µÖÖÓ®ÖÖ ´ÖÃÖÖ•Ö ÆüÖêŸÖê.
7) ¯Ö¾ÖÔŸÖÖÃÖ®Ö -
¿¾ÖÖÃÖ ¸üÖêÜÖŸÖ ¾Ö ÆüÖŸÖÖ¯ÖÖµÖÖÓ“Öß
•ÖÖÝÖÖ ®Ö ²Ö¤ü»ÖŸÖÖ Ûú´Ö¸ü ˆ“Ö»Öæ®Ö
‘µÖÖµÖ“Öß †ÖÆêü. ´ÖÖ®Ö †ÖŸÖ ¾Öôû¾Öæ®Ö
Æü®Öã¾Ö™üß ”ûÖŸÖß»ÖÖ »ÖÖ¾ÖÖ. ÆüÖŸÖ ¾Ö
Ûú´Ö¸ü ´ÖÖÝÖß»Ö ²ÖÖ•ÖæÃÖ ÜÖê“ÖÖ. ™üÖ“ÖÖ
•Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ ü™êüÛú¾ÖÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ. ´ÖÖ¡Ö †¾ÖÖ•Ö¾Öß ŸÖÖÞÖ ¤êü‰ú ®ÖÛúÖ.
173
±úÖµÖ¤êü -
ÆüÖŸÖ ¾Ö ¯ÖÖµÖÖ“Öê Ã®ÖÖ®Öæ ÃÖõÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ¤Óü›ü ¾Ö ÜÖÖÓªÖ•Ö¾Öôûß»Ö ¯ÖÖšüß“Öê Ã®ÖÖ®Öæ, ÜÖÖÓªÖ“µÖÖ ¯ÖÖÛúôûµÖÖ
(Scapular) •Ö¾Öôûß»Ö ¯ÖÖšüß“ÖÖ ³ÖÖÝÖ ÃÖ“ÖêŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. •ÖÖ»ÖÓ¤ü¸ü²ÖÓ¬ÖÖ“Öê ±úÖµÖ¤êü ×´ÖôûŸÖÖŸÖ.
¿¾ÖÖÃÖ ¸üÖêÜÖŸÖ ›üÖ¾ÖÖ ¤üÖê®Æüß
ÆüÖŸÖÖ“µÖÖ ´Ö¬µÖê ‘µÖÖ ¾Ö ÛÎú. 3 “Öß
†¬ÖÔ³Öã•ÖÓÝÖÖÃÖ®ÖÖ“Öß †¾ÖÃ£ÖÖ ‘µÖÖ. µÖÖ´Ö¬µÖê
´ÖÖ¡Ö ˆ•Ö¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ´ÖÖÝÖê †ÃÖê»Ö. ¯ÖÞÖ
ÛúÖêÞÖŸÖÖÆüß ¯ÖÖµÖ ¯Öãœêü ‘ÖêŸÖ»ÖÖ ŸÖ¸üß “ÖÖ»Öê»Ö.
9) •ÖÖ®ÖãÛú¯ÖÖ»ÖÖÃÖ®Ö
¿¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›üŸÖ ˆ•Ö¾ÖÖ ¯ÖÖµÖ ›üÖ¾µÖÖ ¯ÖÖµÖÖ¿Öê•ÖÖ¸üß ¯Öãœêü †ÖÞÖÖ ¾Ö ÛÎú. 2 “Öß †ÖêÞÖ¾Öß †¾ÖÃ£ÖÖ ‘µÖÖ.
10) ¿¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ÃÖ¸üôû ¾ÆüÖ ¾Ö ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖÃÖ®ÖÖŸÖ µÖÖ.
µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê 10 †¾ÖÃ£ÖÖ ´Ö¬Öæ®Ö ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸ü ¯ÖæÞÖÔ Ûú¸üÖµÖ“ÖÖ †ÖÆêü. ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖß»ÖÖ •Öê¾Öœêü ¿ÖŒµÖ
†ÖÆê ŸÖê¾Öœêü“Ö Ûú¸üÖ¾Öê. †×¬ÖÛú ŸÖÖÞÖ ‘Öê‰ú ®ÖµÖêŸÖ. ÆüôæûÆüôæû †Ö¤ü¿ÖÔ †¾ÖÃ£ÖÖ ‘ÖêÞµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûú¸üÖ¾ÖÖ.
¾ÖêÝÖ¾ÖêÝÖôûµÖÖ ¯Ö¬¤üŸÖß®Öê ¿Ö¸üß¸ü ¯Öãœêü ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛú×¾ÖÞÖê Æêü ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ“Öê ´ÖÆüŸ¾ÖÖ“Öê ¾Öî×¿ÖÂ™üµÖ †ÖÆêü. ŸÖÃÖê“Ö
µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü À¾ÖÃÖ®Ö ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖÖ“Öß •ÖÖê›üÆüß ×¤ü»Öê»Öß †ÖÆêü. †»¯ÖÃÖÖ ÛãÓú³ÖÛú ¤êü‰ú®Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ÃÖÖ¬ÖÞµÖÖ“ÖÖ
¯ÖÏµÖŸ®Ö Ûêú»ÖÖ ÝÖê»ÖÖ †ÖÆêü. †£ÖÖÔŸÖ À¾ÖÃÖ®ÖÖ“Öê ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ Æêü ŸµÖÖ ŸµÖÖ ×Ã£ÖŸÖß»ÖÖ ¯Öæ¸üÛú †ÃÖê“Ö †ÖÆêü.
174
6.2.4 ´Öã¦üÖ - ÛéúŸÖß - ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ
µÖÖ ¯Öæ¾Öá“µÖÖ ¯ÖÏÛú¸üÞÖÖŸÖ †Ö¯ÖÞÖ ¯Öæ¾ÖÔ ŸÖµÖÖ¸üß“Öê ÛúÖÆüß ¾µÖÖµÖÖ´Ö, †ÖÃÖ®ÖÓ †Ö×ÞÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö µÖÖÓ“Öß
´ÖÖÆüßŸÖß Ûúºþ®Ö ‘ÖêŸÖ»Öß. †ÖŸÖÖ †Ö¯ÖÞÖ ÛúÖÆüß ²ÖÓ¬Ö †Ö×ÞÖ ´Öã¦üÖ µÖÖÓ“Öß ´ÖÖ×ÆüŸÖß Ûúºþ®Ö ‘ÖêÞÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ.
²ÖÓ¬Ö µÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ ¿Ö¸üß¸üÖ“ÖÖ ‹ÜÖÖ¤üÖ ³ÖÖÝÖ ÝÖ““Ö †Ö¾Öôæû®Ö ¬Ö¸üÞÖÓ. ×¾Ö¿ÖêÂÖÛúºþ®Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖŸÖß»Ö ÛãÓú³ÖÛú
Ûú¸üÞµÖÖ¯Öæ¾Öá ÃÖã¸üõÖÖŸ´ÖÛú ˆ¯ÖÖµÖ ´ÆüÞÖæ®Ö ²ÖÓ¬Ö Ûú¸üŸÖÖŸÖ. ´Öã¦üÖ µÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ ¿Ö¸üß¸üÖ“Öß ¾ÖÖ ÆüÖŸÖÖÓ“Öß ×¾Ö×¿ÖÂ™ü
×Ã£ÖŸÖß. ÛúÖÆüß ´Öã¦üÖ µÖÖ †ÖÃÖ®ÖÖÓÃÖÖ¸üÜµÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸÖ¸ü ÛúÖÆüà“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ ´Öë¤æüŸÖß»Ö
´Ö••ÖÖÛëú¦ü ×®ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß ÆüÖêŸÖÖê. ²ÖÓ¬Ö †Ö×ÞÖ ´Öã¦üÖ Æüß ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÏÝÖŸÖ ŸÖÓ¡Ö †ÃÖæ®Ö ³ÖÖ¾Ö×®ÖÛú
ÃÖÓŸÖã»Ö®Ö †Ö×ÞÖ ´Ö®Ö:¿ÖÖÓŸÖß »ÖÖ³ÖÞµÖÖÃÖÖšüß ŸµÖÖÓ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ ÆüÖêŸÖÖê.
´Öã¦üÖÓ“Öê ¯ÖÏÛúÖ¸ü
¯ÖÏÖ´ÖãÜµÖÖ®Öê ŸÖß®Ö õÖê¡ÖÖÓ´Ö¬µÖê ´Öã¦üÖÓ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ Ûêú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.
1) ®ÖéŸµÖ (ÆüÖ¾Ö³ÖÖ¾ÖÖŸÖæ®Ö ´Ö®ÖÖê³ÖÖ¾Ö®ÖÖ ¾µÖŒŸÖ Ûú¸üÞµÖÖÃÖÖšüß)
2) Ûú´ÖÔÛúÖÓ›ü (×¾Ö×¿ÖÂ™ü ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ¯Öæ•ÖÖ†“ÖÖÔ Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ)
3) ÆüšüµÖÖêÝÖ (´Ö®Ö ×Ã£Ö¸ü ÆüÖêÞµÖÖÃÖÖšüß)
†Ö¯ÖÞÖ †ÖÃÖ®ÖÓ, ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö, ×ÛÎúµÖÖ, ²ÖÓ¬Ö †Ö×ÞÖ ´Öã¦üÖ µÖÖÓ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö †ÃÖÞÖÖ·µÖÖ ÆüšüµÖÖêÝÖÖŸÖß»Ö ´Öã¦üÖÓ“ÖÖ“Ö
Ûêú¾Öôû ×¾Ö“ÖÖ¸ü Ûú¸üÞÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ. ÛúÖÆüß ÝÖÏÓ£ÖÖÓ´Ö¬µÖê ²ÖÓ¬Ö ×®Ö ´Öã¦üÖÓ“ÖÖ ‹Ûú×¡Ö¯ÖÞÖê“Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü Ûêú»ÖÖ †ÖÆêü.
‘Öê¸Óü›ü ÃÖÓ×ÆüŸÖê®ÖãÃÖÖ¸ü ´ÖãÜµÖ †¿ÖÖ 25 ´Öã¦üÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸÖ¸ü Æüšü ¯ÖÏ¤üß×¯ÖÛêúŸÖ 10 ´Öã¦üÖÓ“ÖÖ ˆ»»ÖêÜÖ Ûêú»ÖÖ †ÖÆêü.
ŸµÖÖ¯ÖîÛúß ¯Öãœüß»Ö 12 ¯ÖÏ´ÖãÜÖ ´Öã¦üÖÓ †ÖÆêüŸÖ.
1) ´ÖÆüÖ´Öã¦üÖ 2) ´ÖÆüÖ²ÖÓ¬Ö 3) ´ÖÆüÖ¾Öê¬Ö 4) µÖÖêÝÖ´Öã¦üÖ 5) ×¾Ö¯Ö¸üßŸÖÛú¸üÞÖß 6)¾Ö•ÖÏÖê»Öß 7) ¿Ö×ŒŸÖ“ÖÖ×»Ö®Öß
8) ÜÖê“Ö¸üß 9) µÖÖê×®Ö´Öã¦üÖ 10) ˆ›ü›üßµÖÖ®Ö ²ÖÓ¬Ö 11) •ÖÖ»Ö®¬Ö¸ü ²ÖÓ¬Ö 12) ´Öæ»Ö²ÖÓ¬Ö
Æüšü ¯ÖÏ¤üß×¯ÖÛêúŸÖ ¤üÆüÖ ¯ÖÏ´ÖãÜÖ ´Öã¦üÖ ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖŸÖ ¾Ö¸ü ×¤ü»Öê»µÖÖ ´Öã¦üÖÓ¯ÖîÛúß µÖÖêÝÖ ´Öã¦üÖ
†Ö×ÞÖ µÖÖê×®Ö´Öã¦üÖ µÖÖÓ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö Ûêú»Öê»ÖÖ ®ÖÖÆüß. µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ †®ÖêÛú »ÖÆüÖ®ÖÃÖÆüÖ®Ö ´Öã¦üÖÓ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ
ÆüšüµÖÖêÝÖß Ûú¸üŸÖÖŸÖ. †ÖŸÖÖ †Ö¯ÖÞÖ ŸÖß®Ö ¯ÖÏ´ÖãÜÖ ´Öã¦üÖ ¯ÖÖÆæü.
175
†×À¾Ö®Öß ´Öã¦üÖ
¯Ö¤Ëü´ÖÖÃÖ®ÖÖŸÖ ŸÖÖšü ²ÖÃÖÖ.
À¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›æü®Ö £ÖÖÓ²ÖÖ.
“ÖãÓ²Öôû †ÖŸÖ †Öêœæü®Ö ÝÖã¤ü«üÖ¸üÖ¾Ö¸ü“ÖÖ ŸÖÖÞÖ ÛúÖœüÖ.
10 ÃÖêÛÓú¤ü µÖÖ ×Ã£ÖŸÖßŸÖ ²ÖÃÖÖ.
´ÖÝÖ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖ †Ö×ÞÖ ÝÖã¤ü«üÖ¸üÖ¾Ö¸ü“ÖÖ ŸÖÖÞÖ ÛúÖœüÖ.
ŸÖÖ»Ö²Ö¬¤ü¯ÖÞÖê 10 ŸÖê 30 ¾ÖêôûÖ Æüß ×ÛÎúµÖÖ Ûú¸üÖ.
»ÖÖÓ³Ö ÛãÓú›ü×»Ö®Öß •ÖÖÝÖéŸÖßÃÖÖšüß µÖÖ ´Öã¦êü“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ ÆüÖêŸÖÖê. ÝÖ³ÖÔ¾ÖŸÖà®ÖÖ †Ö×ÞÖ ¿ÖÖî“ÖÖ“ÖÖ ¡ÖÖÃÖ
†ÃÖÞÖÖ·µÖÖÓ®ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß. ×¾Ö¯Ö¸üßŸÖÛú¸üÞÖß Ûúºþ®Ö ŸµÖÖŸÖ Æüß ´Öã¦üÖ Ûêú»µÖÖÃÖ ´Öæôû¾µÖÖ¬Ö ²Ö¸üß ÆüÖêŸÖê. ÜÖÖ»Öß
ÃÖ¸üÛú»Öê»ÖÓ ÝÖ³ÖÖÔ¿ÖµÖ ´Öæôû •ÖÖÝÖß µÖêÞµÖÖÃÖÖšüß ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß.
ÂÖÞ´ÖãÜÖß ´Öã¦üÖ
ÃÖÖê×µÖÃÛú¸ü †ÖÃÖ®ÖÖŸÖ ŸÖÖšü ²ÖÃÖÖ.
¤üÖê®Æüß ÆüÖŸÖÖÓ“Öß ²ÖÖê™Óü ¯ÖÃÖ¸ü¾ÖÖ. ŸÖ•ÖÔ®µÖÖÓ®Öß ›üÖêôêû, ´Ö¬Ö»µÖÖ ²ÖÖê™üÖÓ®Öß ®ÖÖÛú¯Öã›üµÖÖ, †®ÖÖ×´ÖÛúÖ ¾Ö
Ûú¸ÓüÝÖôûß µÖÖÓ®Öß †Öêšü †Ö×ÞÖ †ÓÝÖšüµÖÖÓ®Öß ÛúÖ®ÖÖ“Öß ³ÖÖêÛÓú ²ÖÓ¤ü Ûú¸üÖ. †¿ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸êü “ÖêÆü·µÖÖ¾Ö¸üß»Ö ÃÖ¾ÖÔ
³ÖÖëÛú ²ÖÓ¤ü ÆüÖêŸÖß»Ö.
´Ö¬Ö»µÖÖ ²ÖÖê™üÖÓ“Öß ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Ö Ûúºþ®Ö ‹ÛêúÛú ®ÖÖÛú¯Öã›üß †Ö»Ö™æü®Ö ²ÖÓ¤ü Ûú¸üÖ ¾Ö ®ÖÖ›üß¿Öã¬¤üß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê
À¾ÖÃÖ®Ö Ûú¸üÖ.
»ÖÖ³Ö :
¬µÖÖ®Ö »ÖÖÝÖÞµÖÖÃÖÖšüß Æüß ´Öã¦üÖ †×ŸÖ¿ÖµÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß †ÖÆêü. ¯ÖÖ“Ö¯ÖîÛúß “ÖÖ¸ü –ÖÖ®Öë×¦üµÖ (›üÖêôêû, ®ÖÖÛú, ÛúÖ®Ö ¾Ö
•Öß³Ö) ²ÖÓ¤ü Ûêú»µÖÖ®ÖÓ ²ÖÖÉ ÃÖÓ¾Öê¤ü®ÖÖÓ“Öß •ÖÖÞÖß¾Ö Ûú´Öß ÆüÖêŸÖê, ŸµÖÖ´Öãôêû ´Ö®Ö ¿ÖÖÓŸÖ ÆüÖêŸÖê. À¾ÖÖÃÖÖ“µÖÖ
»ÖµÖßÛú›êü (ŸµÖÖ“Ö²Ö¸üÖê²Ö¸ü ´ÖÓ¡ÖÖê““ÖÖ¸ü Ûú¸üßŸÖ) »ÖõÖ ×¤ü»µÖÖÃÖ ×“Ö¢ÖÖ“Öß ‹ÛúÖÝÖÏŸÖÖ ÆüÖê‰ú®Ö ¬µÖÖ®ÖÃÖ¥ü¿Ö
†¾ÖÃ£ÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê. ´ÖÖ®Ö×ÃÖÛú ŸÖÖÞÖÖÓ´Öãôêû ÆüÖêÞÖÖ·µÖÖ ›üÖêÛêú¤ãüÜÖß¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß.
176
µÖÖêÝÖ´Öã¦üÖ
¯Ö¤Ëü´ÖÖÃÖ®ÖÖŸÖ ²ÖÃÖÖ. ÆüÖŸÖ ´ÖÖÝÖê ®Öê‰ú®Ö ˆ•Ö¾ÖÓ ´Ö®ÖÝÖ™ü ›üÖ¾µÖÖ ÆüÖŸÖÖ®ÖÓ ¯ÖÛú›üÖ.
¯ÖÖšüßŸÖ ®Ö ¾ÖÖÛúÖ †Ö×ÞÖ Ûú¯ÖÖôû •Ö×´Ö®Öß¾Ö¸ü ™êüÛú¾ÖÖ. À¾ÖÃÖ®Ö “ÖÖ»Öæ šêü¾ÖÖ.
ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ¾Ö¸ü µÖÖ.
™üÖ“ÖÖ †Ö×ÞÖ ¯ÖÖê™ü µÖÖŸÖ ÆüÖŸÖ ˆŸÖÖÞÖê
šêü¾Öæ®Ö: ŸÖÃÖÓ“Ö ²Ö¬¤ü¯Ö¤Ëü´ÖÖÃÖ®ÖÖŸÖÆüß
µÖÖêÝÖ´Öã¦üÖ Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê.
»ÖÖ³Ö :
¯ÖÖê™üÖ“Öê ÃÖ¾ÖÔ ×¾ÖÛúÖ¸ü ¤æü¸ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ.ÛÓú²Ö¸êü“µÖÖ
´ÖÞÖŒµÖÖŸÖß»Ö ´Ö••ÖÖŸÖÓŸÖæ ÛúÖµÖÔõÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
Ã¾Ö¯®Ö¤üÖêÂÖÖ¾Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÝÖß.
6.2.5 ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖ - ÛéúŸÖß - ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ
´ÖãÜµÖ ×ÛÎúµÖÖ ¿Ö¸üß¸ü µÖÓ¡ÖÞÖê“µÖÖ ¿Öã¬¤üßÛú¸üÞÖÖ“µÖÖ 6 ´ÖãÜµÖ ×ÛÎúµÖÖ ¯Öãœüß»Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê †ÖÆêüŸÖ -
Ûú¯ÖÖ»Ö³ÖÖŸÖß, ®ÖêŸÖß, ¬ÖÖîŸÖß, ®ÖÖî»Öß, ¡ÖÖ™üÛú, ²ÖÃŸÖß. Æüšü ¯ÖÏ¤üß×¯ÖÛúÖ ÃÖÖ¸üÜµÖÖ ÝÖÏÓ£ÖÖ´Ö¬µÖê µÖÖ ÃÖÆüÖ ×ÛÎúµÖÖÓ“Öß
ÜÖã»ÖÖÃÖê¾ÖÖ¸ü “Ö“ÖÖÔ Ûêú»Öê»Öß †ÖÆêü.
†Ö¯ÖÞÖ µÖÖŸÖß»Ö ±úŒŸÖ 5 ×ÛÎúµÖÖÓ“ÖÖ“Ö £ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü Ûúºþ.
1) Ûú¯ÖÖ»Ö³ÖÖŸÖß
¯Ö©ÖÃÖ®Ö †£Ö¾ÖÖ ´ÖÖÓ›üß ‘ÖÖ»Öæ®Ö ŸÖÖšü ²ÖÃÖÖ.
¯ÖÖê™ü —Ö™üÛúÖ ¤êü‰ ®Ö †ÖŸÖ ¤üÖ²ÖÖ †Ö×ÞÖ À¾ÖÖÃÖ •ÖÖê¸üÖŸÖ ²ÖÖÆêü¸ü ÃÖÖê›üÖ. ÜÖÖÓ¤êü Æü»Ö¾Öæ ®ÖÛúÖ. “ÖêÆü¸üÖ
†Ö¾Öôæû ®ÖÛúÖ.
¯ÖÖê™üÖ“Öê Ã®ÖÖµÖæ ×œü»Öê ÃÖÖê›üÖ. À¾ÖÖÃÖ †Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö ‘ÖêŸÖ»ÖÖ •ÖÖ‡Ô»Ö.
177
ÆüôæûÆüôæû ¾ÖêÝÖ ¾ÖÖœü¾ÖÖ. ×´Ö×®Ö™üÖ»ÖÖ 60 †Ö¾ÖŸÖÔ®ÖÓ µÖÖ ¾ÖêÝÖÖ®Öê ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ Ûúºþ®Ö ×´Ö×®Ö™üÖ»ÖÖ 120 ¯ÖµÖÕŸÖ
¾ÖêÝÖ ¾ÖÖœü¾ÖÖ. À¾ÖÖÃÖ Ûú¬ÖßÆüß ¸üÖêÜÖæ ®ÖÛúÖ.
À¾ÖÖÃÖ •ÖÖê¸üÖŸÖ ²ÖÖÆêü¸ü ÃÖÖê›üÞÖê †Ö×ÞÖ ®ÖÓŸÖ¸ü †Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö ‘ÖêŸÖ»ÖÖ •ÖÖÞÖê Æüß ÝÖÖêÂ™üß ¯ÖÖê™üÖ“µÖÖ Ã®ÖÖµÖæÓ“µÖÖ
†ÖÓÛãú“Ö®Ö- ×¿Ö×£Ö»ÖßÛú¸üÞÖ µÖÖ«üÖ¸êü ÃÖÖ¬µÖ Ûú¸üÖµÖ“Öß †ÖÆêü.
»ÖÖ³Ö :
µÖÖ ×ÛÎúµÖê´Öãôêû ¸üŒŸÖÖŸÖß»Ö Ûú²ÖÔ×«ü¯ÖÏÖÞÖß»Ö ¾ÖÖµÖæ ²ÖÖÆêü¸ü •ÖÖÞµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê. ´Öë¤æüŸÖß»Ö ´Ö••ÖÖÛëú¦üÖÓ®ÖÖ †Ö×ÞÖ
¯Öê¿Öà®ÖÖ ˆ¢Öê•Ö®ÖÖ ×´ÖôûŸÖê. À¾ÖÖÃÖ´ÖÖÝÖÔ ´ÖÖêÛúôûÖ ÆüÖêŸÖÖê †Ö×ÞÖ ¯ÖÖê™üÖŸÖß»Ö †¾ÖµÖ¾ÖÖÓ®ÖÖ ŸÖÖ»Ö²Ö¬¤ü ´Ö¤Ôü®Ö
—ÖÖ»µÖÖ®Öê ŸµÖÖÓ“Öê ÛúÖµÖÔ ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê.
2) ®ÖêŸÖß
´ÖãÜµÖŸÖ: “ÖÖ¸ü ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ®ÖêŸÖß ¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. •Ö»Ö®ÖêŸÖß, ÃÖæ¡Ö®ÖêŸÖß, ¤ãüÝ¬Ö®ÖêŸÖß, ‘ÖéŸÖ®ÖêŸÖß.
†) •Ö»Ö®ÖêŸÖß
ŸÖÖÓ²µÖÖ³Ö¸ü ÛúÖê´Ö™ü ¯ÖÖÞµÖÖŸÖ ¤üÖê®Ö -ŸÖß®Ö “Ö´Ö“Öê ´Ößšü ×¾Ö¸ü‘Öôû¾Öæ®Ö ‘µÖÖ. µÖÖ ¯ÖÖÞµÖÖ®Öê ®ÖêŸÖß¯ÖÖ¡Ö ³Öºþ®Ö
ˆ•Ö¾µÖÖ ÆüÖŸÖÖŸÖ ¬Ö¸üÖ.
®ÖêŸÖß¯ÖÖ¡ÖÖ“Öß ÃÖÖë›ü ˆ•Ö¾µÖÖ ®ÖÖÛú¯Öã›üßŸÖ ‘ÖÖ»ÖÖ.
µÖÖ¾Öêôûß ŸÖÖë›ü ˆ‘Ö›æü®Ö ŸÖÖë›üÖ®Öê“Ö À¾ÖÖÃÖÖê“”Ëû¾ÖÖÃÖ ÃÖãºþ
šêü¾ÖÖ.
¯ÖÏ£Ö´Ö ›üÖêÛêú ØÛú×“ÖŸÖ ´ÖÖÝÖê —ÖãÛú¾ÖÖ. ®ÖÓŸÖ¸ü ŸÖê ¯Öãœêü
›üÖ¾ÖßÛú›êü —ÖãÛú¾ÖÖ ŸµÖÖ´Öãôêû ¯ÖÖ¡ÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÖÞÖß ˆ•Ö¾µÖÖ
®ÖÖÛú¯Öã›üßŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö †Ö×ÞÖ ÝÖãºþŸ¾ÖÖÛúÂÖÔÞÖÖ®Öê ›üÖ¾µÖÖ
®ÖÖÛú¯Öã›üßŸÖæ®Ö ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›êü»Ö ¯ÖÖ¡ÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÖÞÖß ÃÖÓ¯Öê¯ÖµÖÕŸÖ
Æüß ×Ã£ÖŸÖß ÛúÖµÖ´Ö šêü¾ÖÖ.
Æüß“Ö ×ÛÎúµÖÖ ›üÖ¾µÖÖ ®ÖÖÛú¯Öã›üß®Öê Ûú¸üÖ.
178
´ÖÝÖ Ûú¯ÖÖ»Ö³ÖÖŸÖß Ûúºþ®Ö À¾ÖÃÖ®Ö´ÖÖÝÖÔ †Ö×ÞÖ Ûú¯ÖÖ»Ö ¯ÖÖêÛúôûµÖÖÓ´Ö¬Öß»Ö ¯ÖÖÞµÖÖ“Öê ÛúÞÖ ÛúÖœæü®Ö
™üÖÛúÖ.
®ÖêŸÖß Ûú¸üŸÖÖ®ÖÖ, À¾ÖÃÖ®Ö´ÖÖÝÖÔ ¿Öã¬¤ü —ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ›üÖêÛêú ´ÖÖÝÖê ¾ÖÖÛú×¾Ö»Öê ŸÖ¸ü ®ÖÖÛúÖŸÖß»Ö ¯ÖÖÞÖß ‘Ö¿ÖÖŸÖæ®Ö
¯ÖÖê™üÖŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö. µÖÖ»ÖÖ“Ö ˆÂÖ:¯ÖÖ®Ö ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ.
ÃÖæµÖÖì¤üµÖÖ¯Öã¾Öá Æüß ×ÛÎúµÖÖ Ûêú»µÖÖÃÖ †Ö¸üÖêÝµÖÖÃÖ »ÖÖ³Ö¤üÖµÖÛú šü¸üŸÖê.
²Ö) ÃÖæ¡Ö®ÖêŸÖß
ÃÖæ¡Ö®ÖêŸÖßÃÖÖšüß ¤üÖê·µÖÖ‹ê¾Ö•Öß ¸ü²Ö¸üÖ“Öß ®Öôûß (Ûòú£Öê™ü¸ü) ¾ÖÖ¯Ö¸üÞÖê ÃÖÖê×µÖÃÛúÖ¸ü.
¸ü²Ö¸üß ®Öôûß“Öê ²ÖÓ¤ü ™üÖêÛú ˆ•Ö¾µÖÖ ®ÖÖÛú¯Öã›üßŸÖ ‘ÖÖ»Öæ®Ö
ÆüôæûÆüôæû †ÖŸÖ ÃÖ¸üÛú¾ÖÖ.
±úÖ¸ü •ÖÖê¸ü ®Ö »ÖÖ¾ÖŸÖÖ ®Öôûß ‘Ö¿ÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ †ÖŸÖ •ÖÖ‰ú ªÖ.
´ÖÝÖ ˆ•Ö¾µÖÖ ÆüÖŸÖÖ“Öß ŸÖ•ÖÔ®Öß †Ö×ÞÖ ´Ö¬Ö»ÖÓ ²ÖÖê™ü ŸÖÖë›üÖŸÖ
‘ÖÖ»Öæ®Ö ®Öôûß“ÖÓ ™üÖêÛú ŸµÖÖÓ“µÖÖ ×“Ö´Ö™üßŸÖ ¯ÖÛú›üÖ. ®Öôûß
¯ÖÛú›üÞµÖÖÃÖÖšüß ‘Ö¿ÖÖ“µÖÖ ´ÖÖÝÖ“µÖÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ¤üÖ²Ö ªÖ.
®Öôûß ×“Ö´Ö™üßŸÖ ¯ÖÛú›ü»µÖÖ¾Ö¸ü ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ŸÖÖë›üÖŸÖæ®Ö
²ÖÖÆêü¸ü ÛúÖœüÖ. ´ÖÝÖ ×ŸÖ“Öß ¤üÖê®Ö ™üÖêÛÓú ÆüÖŸÖÖÓ®Öß ¬Öºþ®Ö
Æüôæû¾ÖÖ¸ü ´Ö¤Ôü®Ö Ûú¸üÖ.
®Öôûß ®Ö¸üÛúÖŸÖæ®Ö ²ÖÖÆêü¸ü ÛúÖœüÖ.
†ÃÖê“Ö ›üÖ¾µÖÖ ®ÖÖÛú¯Öã›üßŸÖ Ûú¸üÖ.
Ûú) ¤ãüÝ¬Ö®ÖêŸÖß †Ö×ÞÖ ‘ÖéŸÖ®ÖêŸÖß
¤ãüÝ¬Ö®ÖêŸÖß Æüß ¯ÖÖÞµÖÖ‹ê¾Ö•Öß ¤æü¬Ö: †Ö×ÞÖ ‘ÖéŸÖ®ÖêŸÖß Æüß ¯ÖÖÞµÖÖ‹ê¾Ö•Öß ŸÖæ¯Ö ¾ÖÖ¯Öºþ®Ö Ûêú»Öß •ÖÖŸÖê.
›ü) ¾µÖãŸÛÎú´Ö Ûú¯ÖÖ»Ö ®ÖêŸÖß
•Ö»Ö®ÖêŸÖß¯ÖÏ´ÖÖÞÖê“Ö ±úŒŸÖ ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›üÞÖÖ¸êü ¯ÖÖÞÖß ¤ãüÃÖ·µÖÖ ®ÖÖÛú¯Öã›üß‹ê¾Ö•Öß ŸÖÖë›üÖŸÖæ®Ö ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›êü»Ö.
179
‡) ÃÖßŸÛÎú´Ö Ûú¯ÖÖ»Ö ®ÖêŸÖß
´Ößšü ‘ÖÖŸÖ»Öê»ÖÓ ÛúÖê´Ö™ü ¯ÖÖÞÖß ŸÖÖë›üÖŸÖ ³Ö¸üÖ.
¯Öãœêü ¾ÖÖÛæú®Ö ŸÖÖë›üŸÖß»Ö ¯ÖÖÞÖß ®ÖÖÛú¯Öã›üµÖÖÓ´Ö¬Öæ®Ö ²ÖÖÆêü¸ü µÖê‰ú ªÖ.
»ÖÖ³Ö :
ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ®ÖêŸÖß×ÛÎúµÖÖÓ®ÖÓŸÖ¸ü Ûú¯ÖÖ»Ö³ÖÖŸÖß Ûú¸üÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. ŸµÖÖ´Öãôêû À¾ÖÖÃÖ´ÖÖÝÖÖÔ“µÖÖ
¿Öã¬¤üß²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ®ÖÖÛú¯Öã›üµÖÖŸÖß»Ö ®ÖÖ•ÖæÛú Ÿ¾Ö“Öê“Öß †×ŸÖÃÖÓ¾Öê¤ü®ÖõÖ´ÖŸÖÖ Ûú´Öß ÆüÖêÞÖê ÆüÖ ‹Ûú ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ
»ÖÖ³Ö †ÖÆêü. ®ÖêŸÖß ´Öãôêû ¥üÂ™üßÆüß ÃÖã¬ÖÖ¸üŸÖê.
¬ÖÖîŸÖß
¬ÖÖîŸÖß“Öê ŸÖß®Ö ´ÖãÜµÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ- •Ö»Ö¬ÖÖîŸÖß †£Ö¾ÖÖ ¾Ö´Ö®Ö¬ÖÖîŸÖß, ¤Óü›ü¬ÖÖîŸÖß †Ö×ÞÖ ¾ÖÃ¡Ö¬ÖÖîŸÖß
1) •Ö»Ö¬ÖÖîŸÖß / ¾Ö´Ö®Ö¬ÖÖîŸÖß
¿ÖÖî“ÖÖ»ÖÖ ²ÖÃÖŸÖÖê ŸµÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ™üÖ“Öê¾Ö¸ü ²ÖÃÖæ®Ö ÛúÖê´Ö™ü- ÜÖÖ¸ü™ü ¯ÖÖÞÖß ¯µÖÖ. †ÝÖ¤üß ¯ÖÖê™ü³Ö¸ü †Ö×ÞÖ
ÝÖôûµÖÖ¿Öß µÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ ¯ÖÖÞÖß ‘Ö™üÖ‘Ö™üÖ ¾Ö ®Ö £ÖÖÓ²ÖŸÖÖ ¯µÖÖ.
×´ÖšüÖ“µÖÖ ¯ÖÖÞµÖÖ´Öãôêû †ÖêÛúÖ¸üß“Öß ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. ®Ö —ÖÖ»µÖÖÃÖ ¯ÖÖê™ü ‘ÖãÃÖôûÖ (1.7,1.8)
†ÖêÛúÖ¸üß ÆüÖêŸÖ †ÖÆêü †ÃÖê ¾ÖÖ™üŸÖÖ“Ö ¯ÖÖµÖ •Öãôû¾Öæ®Ö ˆ³Öê ¸üÖÆüÖ. Ûú´Ö¸êüŸÖ ¯Öãœêü ÛúÖ™üÛúÖê®ÖÖŸÖ ¾ÖÖÛúÖ.
ÆüÖŸÖÖ“Öß ´Ö¬Ö»Öß ŸÖß®Ö ²ÖÖê™êü •Öãôû¾Öæ®Ö ×•Ö³Öê“µÖÖ ´ÖãôûÖ¿Öß ÝÖã¤üÝÖã»µÖÖ Ûú¸üÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû †ÖêÛúÖ¸üß ÆüÖê‡Ô»Ö.
ÛúÖÆüß ¯ÖÖÞÖß ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›êü»Ö.
†¿ÖÖ ŸÖ·Æê®Öê ¾ÖÖ¸Óü¾ÖÖ¸ü Ûúºþ®Ö ÃÖÝÖôêû ¯ÖÖÞÖß ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›æü ªÖ.
ŸÖÖë›üÖŸÖ ²ÖÖê™êü ®Ö ‘ÖÖ»ÖŸÖÖ“Ö ÃÖ¾ÖµÖß®Öê ˆ»Ö™üµÖÖ ÆüÖêŸÖß»Ö. †ÖÞÖÜÖß ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ®Öê ÃÖÝÖôêû ¯ÖÖÞÖß ‹Ûú¤ü´Ö
†Ö×ÞÖ ®ÖôûÖŸÖæ®Ö ¯Ö›üÞÖÖ·µÖÖ ¯ÖÖÞµÖÖ“µÖÖ ¬ÖÖ¸êü¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›êü»Ö. Æü¢Öß“µÖÖ ÃÖÖë›êüŸÖã®Ö ¯ÖÖÞÖß
•µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›üŸÖê ŸµÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê Æêü ×¤üÃÖŸÖê, ´ÆüÞÖæ®Ö µÖÖ»ÖÖ ' ÝÖ•ÖÛú¸üÞÖß' †ÃÖê ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ“Ö
×ÛÎúµÖê»ÖÖ 'ÛãÓú•Ö»Ö' †ÃÖêÆüß ´ÆüÞÖŸÖÖŸÖ. ÃÖ¸üÖ¾ÖÖ®Öê ‡ŸÖÛúß ¯ÖÏÝÖŸÖß ÃÖÖ¬ÖŸÖÖ µÖêŸÖê.
180
2) ¾ÖÃ¡Ö ¬ÖÖîŸÖß
“ÖÖ¸ü ²ÖÖê™êü ºÓþ¤ü †Ö×ÞÖ ÃÖã´ÖÖ¸êü 7 ÆüÖŸÖ »ÖÖÓ²Ö ´Ö»Ö´Ö»Ö“µÖÖ ÛúÖ¯Ö›üÖ“Öß ¯Ö™ü™üß ‘µÖÖ. ŸÖß ¯ÖÖÞµÖÖ®Öê †Öê»Öß
Ûú¸üÖ †Ö×ÞÖ ×ŸÖ“Öê ‹Ûú ™üÖêÛú ×ÝÖôûÖ. ¯ÖÏµÖŸ®Ö¯Öæ¾ÖÔÛú ÃÖ¾ÖÔ ¯Ö™ü™üß ×ÝÖôûÖ. ¯Ö™ü™üß»ÖÖ ÛãúšêüÆüß ×¿Ö¾ÖÞÖ
®ÖÃÖÖ¾Öß.
´ÖÝÖ ŸÖÖë›üÖ²ÖÖÆêü¸ü ¸üÖ×Æü»Öê»Öê ™üÖêÛú ¬Öºþ®Ö ¯Ö™ü™üß ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ²ÖÖÆêü¸ü †ÖêœüÖ. ‘ÖÖ‡Ô Ûúºþ ®ÖÛúÖ.
Æüß ×ÛÎúµÖÖ ¯ÖÏÖ¸Óü³Öß ´ÖÖÝÖÔ¤ü¿ÖÔÛúÖ“µÖÖ ×®Ö¸üßõÖÞÖÖÜÖÖ»Öß Ûú¸üÖ¾Öß.
¾ÖÃ¡Ö ×“ÖÛú™æü »ÖÖÝÖ»Öê ŸÖ¸ü £ÖÖê›êü ¯ÖÖÞÖß ¯µÖÖ.
3) ¤Óü›ü ¬ÖÖîŸÖß
¾Ö´Ö®Ö ¬ÖÖîŸÖß ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê“Ö ¯ÖÖê™ü³Ö¸ü ÛúÖê´Ö™ü-ÜÖÖ¸ü™ü ¯ÖÖÞÖß ¯µÖÖ.
´ÖÝÖ 1 ÃÖë™üß´Öß™ü¸ü ¾µÖÖÃÖÖ“ÖÖ ´Ö‰ú ¸ü²Ö¸üß ®Öôûß“ÖÖ 1 ´Öß™ü¸ü »ÖÖÓ²Ö ŸÖãÛú›üÖ ‘µÖÖ.
ŸÖÖê ‘Ö¿ÖÖŸÖæ®Ö †®®Ö ®Ö×»ÖÛêúŸÖ ÃÖ¸üÛú¾ÖÖ. ŸÖÃÖÖ“Ö ŸÖÖê ¯Öãœêü •Öšü¸üÖ¯ÖµÖÕŸÖ •ÖÖ‰ú ªÖ. ®Öôûß“Öê ™üÖêÛú
•Öšü¸üÖŸÖ ÝÖê»µÖÖ¾Ö¸ü ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ¯Öãœêü ¾ÖÖÛúÖ. ²ÖÆãüŸÖêÛú ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÖÞÖß ®ÖôûßŸÖæ®Ö ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›êü»Ö. ¯ÖÖê™ü †ÖŸÖ-
²ÖÖÆêü¸ü Ûêú»µÖÖ®Öê ¸üÖ×Æü»Öê»Öê ¯ÖÖÞÖßÆüß ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›êü»Ö. ´ÖÝÖ ®Öôûß ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ²ÖÖÆêü¸ü ÛúÖœüÖ.
ÃÖæ“Ö®ÖÖ : µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ×ÛÎúµÖÖ ¯ÖÆüÖ™êü ÃÖæµÖÖì¤üµÖÖ¯Öæ¾Öá †Ö×ÞÖ ¿ÖÖî“ÖÖ¸ü —ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü Ûú¸üÖ¾µÖÖŸÖ.
»ÖÖ³Ö : ¬ÖÖîŸÖß Æüß ¾ÖÖŸÖ×¾ÖÛúÖ¸ü †Ö×ÞÖ †Ö´»Ö ×¯Ö¢Ö µÖÖ¾Ö¸ü “ÖÖÓÝÖ»ÖÖ ˆ¯ÖÖµÖ †ÖÆêü. ¤ü´µÖÖ¾Ö¸üÆüß ×ŸÖ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ
ÆüÖêŸÖÖê.
181

Yoga Optional - Gen401 - Marathi - Nov2017

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Yoga Optional - Gen401 - Marathi - Nov2017

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Yoga Optional - Gen401 - Marathi - Nov2017

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

¶ed§Vamd MìhmU ‘hmamï´> ‘w³V {dÚmnrR>

Dr. Minakshi Gawali

© 2016, Yashwantrao Chavan Maharashtra Open University, Nashik - 422 222

1.2.1 µÖÖêÝÖÖ“Öê Ã¾Öº ¯Ö ¾µÖÖ¯ŸÖß †£ÖÔ ¾µÖÖÜµÖÖ :-

• µÖÖêÝÖ ‹Ûú ¿ÖÖÃ¡Ö :-

1.2.2. ¯ÖÖŸÖÓ•Ö»Ö µÖÖêÝÖ¤ü¿ÖÔ®ÖÖŸÖß»Ö †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖ :-

• ¯ÖŸÖÓ•Ö»Öß“ÖÖ •Ö®´ÖÖ“ÖÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖ :-

†ÖÃÖ®ÖÖÓ“µÖÖ ×Ã£Ö¸üŸÖê²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ¿Ö¸üß¸üÖ»ÖÖ ×ÆüŸÖÛú¸ü ¾Ö ×´ÖŸÖÖÆüÖ¸üÖ“Öß †Ö¾Ö¿µÖÛúŸÖÖ ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖÓŸÖ

“Ö»Öê ¾ÖÖŸÖê “Ö»ÖÓ ×“Ö¢Ö ×®Ö¿“Ö»Öê ×®Ö¿“Ö»ÖÓ ³Ö¾ÖêŸÖ |

¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´ÖÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ¯Öæ¾Öá ®ÖÖü›üß¿Öã×¬¤ü¤ü †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÃÖ»µÖÖ“Öê ×«üŸÖßµÖÖê ¯ÖÏ¤êü¿Ö ´Ö¬µÖê

£ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ ˆ¢Ö¸êü ×»ÖÆüÖ.

1) ÃÖ´ÖÖ¬Öß¯ÖÖ¤ü 2) ÃÖÖ¬Ö®Ö¯ÖÖ¤ü 3) ×¾Ö³Öæ×ŸÖ¯ÖÖ¤ü 4) Ûîú¾Ö»µÖ¯ÖÖ¤ü.

2.2.1 ¯ÖŸÖÓ•ÖØ»Ö®Öß ÃÖÖÓ×ÝÖŸÖ»Öê»ÖÖ †Â™üÖÓÝÖ µÖÖêÝÖ Ã¯ÖÂ™ü Ûú¸üÖ ?

µÖ´Ö×®ÖµÖ´ÖÖÃÖ®Ö ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö ¯ÖÏŸµÖÖÆüÖ¸ü ¬ÖÖ¸üÞÖÖ ¬µÖÖ®Ö

µÖÖ †Öšü †ÓÝÖÖÓ“ÖÖ ×¾ÖÃŸÖÖ¸üÖ®Öê †Ö¯ÖÞÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü Ûú¹ .

£ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ ˆ¢Ö¸êü ×»ÖÆüÖ.

1) ÃÖæµÖÔ®Ö´ÖÃÛúÖ¸üÖ®Öê ¿ÖÖ¸üß×¸üÛú ´ÖÖ®ÖÖ×ÃÖÛú ±úÖµÖ¤êü ÛúÖêÞÖŸÖê ÆüÖêŸÖÖŸÖ ?

5.2 ¾µÖÖ¬ÖàÃÖÖšüß ˆ¯Ö“ÖÖ¸ü µÖÖêÝÖ :-

£ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ ˆ¢Ö¸êü ×»ÖÆüÖ.

1) ¿Öã¬¤üß×ÛÎúµÖÖÓ“Öê ´ÖÆüŸ¾Ö ÃÖÖÓÝÖÖ ?

À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ ˆ•Ö¾ÖÖ ÆüÖŸÖ ²ÖÖ•Öæ®ÖÓ ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¿Ö ¾Ö¸ü ®µÖÖ. ¤Óü›ü

×Ã£ÖŸÖß - ™üÖ“ÖÖ •Öãôû¾Öæ®Ö ŸÖÖšü ˆ³Öê ¸üÖÆüÖ. ÆüÖŸÖ ´ÖÖÓ›üµÖÖÓ•Ö¾Öôû, ²ÖÖê™Óü

×Ã£ÖŸÖß - ™üÖ“ÖÖ •Öãôû¾Öæ®Ö ŸÖÖšü ˆ³Öê ¸üÖÆüÖ. ÆüÖŸÖ ´ÖÖÓ›üµÖÖÓ•Ö¾Öôû,

ÆüÖŸÖÖ“Öß ¯ÖÖ“ÖÆüß ²ÖÖê™Óü ÃÖ´ÖÖê¸ü µÖêŸÖß»Ö †¿ÖÖ ŸÖ·Æê®ÖÓ

6.2.2 ¯ÖÏÖÞÖÖµÖÖ´Ö - ÛéúŸÖß - ˆ¯ÖµÖãŒŸÖŸÖÖ.

You might also like