კახა 3
კახა 3
კახა 3
2015
ra aris
Tav is ufl eb a?
krebuli mesame
ra aris Tavisufleba?
krebuli mesame
ISBN 978-9941-??????????????
sarCevi
winaTqma....................................................................................7
franc kafka
kanonis winaSe (Targmna petre javaxiSvilma) .......................9
Wabua amirejibi
gora mborgali (nawyveti) ....................................................15
eduard heili
usamSoblo kaci (Targmna Tamaz natroSvilma) ................47
merab abaSiZe
aqeT maSxalebi, kvazimodo! ................................................83
varlam Salamovi
aleqsandre RoRoberiZe (Targmna Tamaz natroSvilma) ..... 141
giorgi baqniZe
ormoci dRe da ormoci Rame ........................................... 169
jek londoni
qalis saidumlo (Targmna giorgi niSnianiZem) ............... 199
nodar dumbaZe
didro ................................................................................. 253
5
aziz nesini
giJi maRla avida! (Targmna guram baTiaSvilma) ............. 269
guram doCanaSvili
samoseli pirveli (nawyveti) ............................................ 277
jozef heleri
xafangi 22 (Targmna lia jamburiam) ................................ 349
platoni
saxelmwifo (nawyveti) ....................................................... 379
Tukididesi
perikles sityva dacemul gmirTa dakrZalvaze ............. 421
vaJa-fSavela
ras hqvian Tavisufleba ................................................... 431
winaTqma
7
ra aris Tavisufleba?
8
f
franc kafka daibada 1883 wels praRis ebraul
getoSi. mwerali germanul enaze werda, Tumca
Cexursac Tavisuflad flobda. gimnaziis dam
Tavrebis Semdeg swavla ganagrZo praRis uni
versitetSi, sadac miiRo samarTlis doqtoris
xarisxi. 1922 wlamde igi muSaobda umniSvnelo
Tanamdebobebze sadazRvevo uwyebaSi, romelic
avadmyofobis gamo datova. 1923 wels mwerali 19
wlis dora dimantTan erTad sacxovreblad ga
davida berlinSi, Tumca sabolood mainc praRa
Si dabrunda. kafkas nawerebis umetesoba gamoq
veynda misi gardacvalebis Semdeg. gardaicvala
1924 wels venasTan axlos mdebare sanatoriumSi
yelis tuberkuloziT. dakrZalulia praRis eb
raul sasaflaoze.
Tavis SemoqmedebaSi kafka Zalze xSirad iyenebs
absurdis elementebs, raTa ufro STambeWdavad
gamosaxos sulierebisagan daclili misi Tana
medrove realoba. `kanonis karibWe daxSulia!~
_ acxadebs franc kafka moTxrobaSi `kanonis
winaSe~, da iq, sadac kanonis karibWe daxSulia,
adamiani (da sazogadoebac!) xdeba infantiluri,
Cerdeba dro da isini (pirovnebac, sazogadoe
bac) xangrZlivi da mtanjveli gadagvarebisTvis
arian ganwirulni.
9
kan on is win aS e
franc kafk a
11
franc kafka
12
kan on is win aS e
13
W
Wab ua (mzeW ab uk) amir ej ib i 1921 wels daiba
da. 1939 wels Cairicxa Tsu-is iuridiul fakul
tetze, erTi wlis Semdeg ki filologiis fakul
tetze gadavida. omis dawyebis meore dResve waiy
vanes jarSi, saidanac maleve daiTxoves, radgan
represirebulTa Svilebs sandod ar miiCnevdnen.
1943 wels igi daapatimres da ajanyebis mzadebis
braldebiT miusajes 25 weli, rac male daxvre
tis ganaCeniT Secvales. mweralma samTvenaxevari
gaatara sikvdilmisjilTa sakanSi, ris Semdegac
isev 25-wliani patimroba miesaja. patimrobis 16
weli man gaatara yaragandis, kolimis, mordo
veTis, taimiris naxevarkunZulis, aRmosavleT
cimbirisa da Soreuli aRmosavleTis banakebSi.
gadasaxlebidan dabrunda 1959 wels. 1972 wels
Jurnalma `ciskarma~ daiwyo misi pirveli roma
nis, `daTa TuTaSxias~, beWdva, 1978 wels ki misi
ve scenariT gadaiRes amave saxelwodebis filmi.
orjer (1996, 1999) iyo literaturis dargSi no
belis premiis nominanti. 2010 wels berad aRik
veca. gardaicvala 2013 wels.
Wabua amirejibis romani `gora mborgali~ 1995
wels gamoqveynda. masSi aRwerilia sabWoTa re
Jimis mier `xalxis mtrad~ Seracxili patimris,
iagor kargareTelis, igive gora mborgalis, e. w.
`marbenlis~ ganuwyveteli gaqcevebi stalinuri
banakebidan. gorasTvis gaqceva da aTasobiT ki
lometriT daSorebul matareblis relsze daj
doma aris, erTi mxriv, protesti usamarTlobis
winaaRmdeg, xolo meore mxriv, gamoxatuleba
Tavisuflebisaken swrafvisa. `adamiani Tavisi si
cocxlis manZilze sul wyvdiads ar miarRvevs?..~
_ svams kiTxvas banakidan gaqceuli gora mborga
li da TviTonve upasuxebs: `marbenali var, gav
rbivar imisTvis, rom vicocxlo~.
15
Wab ua amir ej ib i
17
Wabua amir ej ib i
18
gor a mborgal i
19
Wabua amir ej ib i
20
gor a mborgal i
21
Wabua amir ej ib i
22
gor a mborgal i
23
Wabua amir ej ib i
24
gor a mborgal i
25
Wabua amir ej ib i
26
gor a mborgal i
27
Wabua amir ej ib i
_ marTali xar.
es im gazafxulze moxda, brigadirebma mekuWnaved gora
rom moiTxoves. erTi maTgani miSa filipovi iyo.
Semodgoma dadga, samtexlo daixura. cota xnis Semdeg
miSa filipovs umaRlesma sasamarTlom reabilitaciiT ga
Tavisufleba acnoba. Cans, im damatebiTma gamoZiebam dade
biTi Sedegi moitana, `samarTalma puri Wama~. sanam banakis
administraciam saWiro sabuTebi miiRo, Tveze meti gavida,
udanaSaulo damnaSavis damTavrebuli samzadisi memkvid
reobiT goras ergo, im uzarmazari manZilis gavlisTvis
saWiro yvelanair cnobebTan, ganmartebebTana da rCeva-da
rigebebTan erTad.
gamarTlebul starovers, rogorc iqna, dauZaxes.
es seqtembris dasawyisSi iyo.
28
gor a mborgal i
29
Wabua amir ej ib i
30
gor a mborgal i
31
Wabua amir ej ib i
32
gor a mborgal i
33
Wabua amir ej ib i
34
gor a mborgal i
35
Wabua amir ej ib i
36
gor a mborgal i
37
Wabua amir ej ib i
38
gor a mborgal i
39
Wabua amir ej ib i
40
gor a mborgal i
41
Wabua amir ej ib i
42
gor a mborgal i
43
Wabua amir ej ib i
44
gor a mborgal i
45
Wabua amir ej ib i
46
a
amerikel eduard heils (1822-1909) mwerli
saTvis sakmaod iSviaTi profesia hqonda _ sasu
liero piri iyo. XX saukunis damdegs, ramdenime
wlis ganmavlobaSi, igi moRvaweobda aSS-is sena
tis kapelanad. erTxel hkiTxes: `doqtor heil,
Tqven loculobT senatisaTvis?“ heilma upasu
xa: `ara, me vuyureb senatorebs da vloculob
xalxisaTvis“.
heili werda moTxrobebs, eseebs, memuarebs. iyo
gulisxmieri da gonieri kritikosi _ pirveli ga
moexmaura gulTbilad uolt uitmenis wigns `ba
laxis foTlebi“. heilis mwerluri TviTmyofa
doba mkafiod gamovlinda mis yvelaze cnobil
nawarmoebSi `usamSoblo kaci~, romelic man 1863
wlis zafxulSi (samoqalaqo omis dros) dawera
da imave wlis bolos Jurnal `atlantik manslis“
furclebze gamoaqveyna. ra aris samSoblos mow
yvetili kacis cxovreba? ra fasi aqvs Tavisufle
bas samSoblos gareSe? _ es mwvave da maradiuli
Temaa mxatvrulad damuSavebuli am moTxrobaSi.
`usamSoblo kacSi~ aRwerilia amerikeli oficris
tragikuli bedi, bedi filip nolanisa, romelmac
axalgazrdobaSi warmoTqva sabediswero sityvebi:
`eSmakma daswyevlos Tqveni SeerTebuli State
bi!..“, amis gamo usamSoblood yofna miesaja da am
sasjelma mravali wlis mere aTqmevina: `adamianTa
miRma... oficrebs miRma, mTavrobis miRma da mTeli
xalxis miRmac aris TviT samSoblo, Seni samSoblo
da Sen misi Svili xar, iseve rogorc Seni mSobeli
dedisa da iseve ekuTvni mas, rogorc dedas~.
filip nolani male iqca erovnul miTad. uol
ter demroSma am moTxrobis mixedviT Seqmna ope
ra, romelic 1937 wels niu-iorkSi, `metropoli
ten operis“ scenaze, daidga.
47
eduard heili
49
eduard heili
50
usamSobl o kaci
51
eduard heili
52
usamSobl o kaci
53
eduard heili
54
usamSobl o kaci
55
eduard heili
56
usamSobl o kaci
57
eduard heili
58
usamSobl o kaci
59
eduard heili
60
usamSobl o kaci
61
eduard heili
62
usamSobl o kaci
63
eduard heili
64
usamSobl o kaci
65
eduard heili
iqnebiT patakSi“.
da mere am xanSesulma kacma Tavisi xmali gadasca nolans
da aiZula, welT Semoertya. es yvelaferi TviTmxilvelma
miambo. nolani balRiviT tirodao da diaxac unda etira.
mas xom aRar utarebia xmali im wyeuli dRidan fort adam
sSi. amieridan ki sazeimo ceremoniebze mudam atarebda am
moxdenil frangul xmals, gemis kapitanma rom uboZa.
kapitans sityva ar gautexavs da marTlac moixsenia no
lani Tavis patakSi. imasac ambobdnen, nolanis Sewyaleba
iTxovao. sagangebo werili gaugzavnia samxedro ministris
saxelze. magram amas araviTari Sedegi ar mohyolia. ro
gorc vTqvi, es moxda daaxloebiT im xanebSi, roca nolanis
saqme ukve aRaravis axsovda vaSingtonSi da misi patimroba
grZeldeboda, vinaidan veravin Sewyvetda sasjelis aRsru
lebas Sinidan axali brZanebis miuReblad.
rogorc msmenia, nolani axlda porters, rodesac man
daikava nukahivas kunZulebi. am porters ki ar vgulisxmob,
Tqven rom ic nobT, ara med uwin del por ters anu ma mamiss
— porters `eseqsidan“. dRevandeli `eseqsi“ ar gegonoT,
winandeli `eseqsis“ porters vambob. rogorc artileriis
oficerma, romelic adre msaxurobda dasavleT sazRvar
ze, nolanma fortifikaciebis, ambrazurebis, ravelinebisa
da kidev raRac-raRaceebis Sesaxeb gacilebiT meti ico
da, vidre sxva vinmem. igi didad irjeboda, raTa batarea
wesrigSi yofiliyo. yovelTvis vfiqrobdi, raoden sava
laloa-meTqi, rom porterma igi ar datova meTaurad gem
blTan erTad. es moagvarebda yvelafers mis sasjelTan
dakavSirebiT, Cven ki aRar davkargavdiT am kunZulebs da
amJamad baza gveqneboda wynar okeaneSi. xolo Cveni fran
gi megobrebi, romlebic agreTve epotinebodnen am patara
sazRvao kurorts, dainaxavdnen, rom igi ukve dakavebulia.
magram medisonma da misma virjinielebma es saqme, rasakvir
velia, ganze gadades.
yovelive es moxda daaxloebiT ormocdaaTi wlis winaT.
66
usamSobl o kaci
67
eduard heili
68
usamSobl o kaci
69
eduard heili
70
usamSobl o kaci
71
eduard heili
72
usamSobl o kaci
73
eduard heili
74
usamSobl o kaci
rous mobrZanebaze?“
am kruizis Semdeg aRarasodes minaxavs nolani. sul mci
re _ weliwadSi orjer vwerdi werils, radganac mogzauro
bisas Zalian davuaxlovdiT erTmaneTs. magram mas arasodes
mouweria pasuxi. miTxres, rom am TxuTmeti wlis manZilze
igi Zalze swrafad daberda, magram kvlavindeburad iyo ke
Tili, Tvinieri da mdumared itanjeboda. Rirseulad ixdi
da sasjels, sakuTar Tavs rom gamoutana. naklebad etane
boda axalgacnobil adamianebs, magram bejiTad zrunavda
axalgazrda nacnobebze, samsaxurs uwevda da dahfofineb
da. isini ki lamis aRmerTebdnen nolans. da axla, es Zvir
fasi kaci, Cans, aRaraa cocxalTa Soris. sabolood ipovi
da Tavis saxlsac da samSoblosac.
es rom davwere, karga xans vfiqrobdi, gamomeqveynebina
Tu ara, rogorc gafrTxileba axal nolanTa, dRevandeli
valandigemebisa da tetnolebis misamarTiT; Semexsenebina,
Tu ras niSnavs gayra samSoblosTan. da swored maSin miviRe
werili denforsisgan, `levantze“ rom msaxurobda, da mas
Si aRwerili iyo nolanis sicocxlis ukanaskneli wuTebi.
aman mospo Cemi WoWmani misi Tavgadasavlis gamoqveynebis
Taobaze.
mkiTxveli gaigebs denforsis werils an mis dasawyiss
mainc, Tuki gaixsenebs, rom nolanis mokveTidan aTiode
wlis Semdeg yoveli kapitani, romelsac misi meurveoba eva
leboda, saCoTiro dReSi vardeboda. mTavrobas daaviwyda
ganaxleba 1807 wlis brZanebisa nolanis Sesaxeb. ra unda eq
na kacs? gaeSva tusaRi Sin? saministros pasuxi rom moeT
xova 1807 wlis brZanebis darRvevis gamo, ra wyalSi Cavar
dniliyo?! daetovebina gemze? magram Tuki nolans erTxe
lac iqneboda da gaaTavisuflebdnen, xom SeeZlo sarCeli
aReZra ukanono patimrobisa an motacebis gamo yoveli maT
ganis winaaRmdeg, vinc meurveobda? me varwmunebdi da vum
tkicebdi amas sauThards da, vgoneb, sxva oficrebic imaves
akeTebdnen. magram ministri yovelTvis ambobda, rogorc
75
eduard heili
76
usamSobl o kaci
77
eduard heili
Wida da Tqva:
`RmerTma daglocoT! miTxariT maTi saxelebi“, mimiTi
Ta varskvlavebi droSaze, `ukanaskneli, romelic Sevityve,
aris ohaio. mamaCemi kentukiSi cxovrobda. vxvdebi miCigans,
indianas da misisipis _ es unda iyos iq, sadac mdebareobda
fort adamsi. sul oci gamodis, magram danarCeni ToTxmeti
saidan gaCnda? Zveli Statebi xom ar daaqucmaceT?“
ioli mosayoli iyo da davusaxele axali Statebi imgva
ri TanamimdevrobiT, rogorc gamaxsenda. mTxova, Camomex
sna kedlidan misi mSvenieri ruka da fanqriT gamekeTebi
na warwerebi. igi aRfrTovanebuli darCa, rodesac vuambe
texasis Sesaxeb. miTxra, rogor daiRupa iq misi biZaSvili.
oqros jvriT hqonda moniSnuli is adgili, sadac misi sa
mare eguleboda swored texasSi. aRtacebam Seipyro, rode
sac vuTxari kalifornia da oregoni. amaso, Tqva man, mec
vxvdebodi, radganac napirze gadasvlis nebas arasodes maZ
levdnen, Tumca gemebi didi xniT dayovnebulan iq.
mere kvlav Soreul warsulSi gabrunda _ RmerTo Cemo,
ramsiSoreze! SemekiTxa `Cizapikis“ Sesaxeb da dasajes Tu
ara be ro ni imis ga mo, rom da nebda `leo pards“ da aa ron
bars kidev xom ar ucdia raime mamaZaRloba. am sityvebze
kbilebi mZvinvared daaxrWiala. magram maSinve moeSva da
Tqva: `RmerTi momitevebs, radganac mjera, rom me mivuteve
mas“. Semdeg ikiTxa ganvlili omis Sesaxeb da miambo, rogor
meTaurobda mezarbazneebs im dRes, rodesac xelT vigdeT
`iava“. mekiTxeboda `Zvirfasi devid porteris“ Sesaxeb, ro
gorc igi eZaxda. mere myudrod moTavsda da bednierebiT
aRvsili eloda, rom momeTxro, Tu ra moxda RirsSesaniS
navi am ormocdaaTi wlis manZilze.
netavi Cems adgilas mravlismcodne kaci yofiliyo! mag
ram rac SemeZlo, yvelaferi viRone da yvelaferi gavix
sene. vuambe inglisTan omi, vuambe fultoni da orTqlis
gemebis gaCena. vuambe skotsa da jeksonze; vuambe yvela
feri, rac gamaxsenda misisipis, niu-orleanis, texasisa da
78
usamSobl o kaci
79
eduard heili
80
usamSobl o kaci
81
m
mer ab abaS iZ e dai
ba
da 1950 wels qa
laq Tbi
lisSi. saSualo ganaTleba miiRo 29-e skolaSi
da swavla ganagrZo samedicino institutSi, ro
melic 1975 wels daamTavra. merab abaSiZe werda
leqsebs; moTxrobebis wera 19 wlis asakSi daiw
yo. pirveli moTxrobaa `aqeT maSxlebi, kvazimo
do!“ mas mohyva `poeziis xanZris qaliSvili“ da
`wyalSi gadayrili mixakebi“. mwerlis moTxrobe
bi pirvelad Jurnal `ciskarSi“ daibeWda da didi
rezonansic hqonda. sxvadasxva dros wignad ga
mocemulia mwerlis nawarmoebebi: `aqeT maSxle
bi, kvazimodo!“, `cerodena angelozi“, `jvari“.
moTxrobebi Targmnilia rusul enaze. mwerlis
Semoqmedebis mixedviT gadaRebulia sami filmi _
`aqeT maSxlebi, kvazimodo!“, `serafita“, `meTev
ze“; dadgmulia speqtaklebi da radio-speqtak
lebi. 2001 wels gamoica ortomeuli, romelSic
merab abaSiZis sruli Semoqmedebaa Tavmoyrili.
merab abaSiZe gardaicvala 2000 wels.
antikur samyaroSi miaCndaT, rom mSvenieri suli
mxolod mSvenier sxeulSi unda yofiliyo. qris
tianobam ki gaTiSa sulieri da xorcieli saw
yisi da suliers mianiWa upiratesoba. amitoma
caa, rom qristianul sasuliero teqstebSi, ro
gorc wesi, personaJis garegnobis aRwera arsad
gvxvdeba, radgan adamianis garegnobas araviTari
mniSvneloba ara aqvs. ase rom, kuziani, saSineli
garegnobis kvazimodoc (personaJi viqtor hiu
gos romanisa `parizis RvTismSoblis taZari~) ki
SeiZleba sulierad srulyofili adamiani iyos.
magram fiqrobs Tu ara amgvarad Tanamedrove sa
zogadoeba? _ svams kiTxvas Tavisi moTxrobiT
merab abaSiZe, _ Tu is saerTod ver itans adamia
nis gasxvavebulobas? sadamde migviyvans amgvari
miuRebloba da Seuwynarebloba?
83
mer ab abaS iZe
1.
85
mer ab abaSiZe
86
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
87
mer ab abaSiZe
2.
88
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
da originalobis niRabs!
hoi, kldeo, Cemi saxlis win mdgaro... maT goniaT, rom
Cemi Sendami siyvaruli originalobaa! albaT, ramdeni
Tqvengani aTasgvari iumoristuli epiTetebiT Seamkobs
Cems ltolvas!
eh! imaT ma rac un da Tqvan da, me ki miy vars damcina
vi, yurebamde axeuli gamqirdavi RimiliT mibrecil-mob
recili sifaTunebis zRvaSi myofs Sens win dgoma, kldeo...
rac metia am myrali zRvis talRebis rweva, mec miT ufro
vnetareb da ufro mZafrdeba Cemi Sendami siyvaruli... am
dros msurs Segemsxvre, Segeleko, Zvlebad, xorcis nafle
Tebad, sisxlis Sxefebad...
ar aris es ltolva uxeSi, nu momiSoreb civad, zizRiT...
marTla! erTi argentineli mwerlis wignSi wavikiTxe (ra
gvaria is mwerali, damaviwyda, kortasaria vgoneb!), hoda,
iq erTi qalia gamoyvanili, romelic mowyalebis dad mu
Saobda erT-erT hospitalSi. daWrili unaxavs erTi, jer
mourCenia, mere ki, roca daunaxavs, rom am kacs sxva ramec
unda, arc imaze uTqvams uari. ar uyvarda, arc mowonda,
maaagram! _ humanuroba, batono! adamianuroba!
he! he! ar gegonos, kldeo, im hospitalSi moxvedras
vocnebobde!
ara! me sxva ram minda giTxra! me ara var iseTi `humanuri
moRalate~, Senc nu iqnebi civi Cemdami da gamaTbe. o, ro
gor mixicineben Seni alesili qimebi... ra xar! ra xar! nuTu
fiqrob, rom yvavilebze an mtkvarze SemiZlia gagcvalo?!
3.
89
mer ab abaSiZe
•
ise ki, andro da misi amfsonebi rom ar mogeZRvna Cem
Tvis, gangebav, am buStTan erTad, kai iqneboda! an arada...
uCin-maCinis qudi mainc geboZebina! raTa iZulebuli ar vi
yo dilis 7 sT. da 0.0. wT-ze ar wamovxte loginidan da sam
saxuris karTan saaTnaxevris ganmavlobaSi ar vidge. RvTis
glaxasaviT vucado, rodis mova Cveni skolis damlagebeli
da gaaRebs...
ho! mar Tla... vin aris an dro?! an dro Cven me zoblad
mdebare eklesiis mRvdlis Svilia... 8 sT-dan (zustad 8 sT-
dan) gamoeTreva saxlidan Tavis ZmakacebTan erTad...
jer saxaSeSi Sevlen...
daurtyamen patar-pataras...
mere gareT gamovlen da...
Tqvenc kargad mogexsenebaT...
aris erTi gamvleli gogoebis masxrad agdeba da sxva
ubnelebis ybebis lawa-luwi...
Cems das pativiscemiT epyrobian da masTan roca gaviv
li, xmas aravin iRebs... magram am bolo dros, roca quCaSi
gavdivarT, Cems das ramdenimejer cremlebi SevniSne... et
yoba saSinlad ganicdis, rom gverdze aseTi araesTetiuri
garegnobis pirovneba miyveba da mec gadavwyvite martom
viaro...
am marto siarulma xom momspo da gamaTava...
90
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
91
mer ab abaSiZe
wamodga...
cota ar iyos gaognebuli iyo aseTi moulodneli Sete
viT.
kidev gaviwie, magram uceb fexze wamovarda da ise amom
cxo erT adgilas, rom... kidev erTxel avbzrialdi haerSi
da frTadamsxvreuli angelosiviT Cavenarcxe mtverSi.
rac me iman dRe mayara...
sicocxleSi maSin pirvelad momadga cremlebi (magram...
ar Rirs ex la ama ze la para
ki da)... ho... marTla... me, ra
Tqma unda, SemeZlo gavqceuliyavi, magram (ramdenjer vi
meoreb am sit yvas, ara?) uec rad vigrZeni, rom m a i n t
e r e s e b d a, sadamde SeeZlo wixlebis qneva am naldak
rul Cliqebs, Sevwyvite `cremlTfrqveva~ da yoveli mori
gi dartymis Semdeg amayad aRvimarTebodi xolme mis win _
mtversa da WuWySi amogangluli!
es Cemi `histeriuli~ moqmedeba mkiTxvels SeiZleba ba
naluri moeCvenos, magram miuxedavad amisa, me m a i n c
vxarxarebdi. meCveneboda, rom Cems win adamiani ki ara, klde
dgas, romelsac T v i T o n u n d a rom Semomemsxvres! (ra
ucnauri grZnobaa, ara, batonebo da qarrrrrbatonebo?!)
Cems win idga gaborotebuli buneba, romelsac adamianis sa
xe mieRo da dauzogavad mcemda! o, ra netarebaa... RmerTo
Cemo! kidev! kidev, me yvelafers avitan! ufro magrad! ase!
mawameT! me Tqven xelebs dagikocniT! CamazileT wixlebi! _
isini me sxva samyarosken mixsnian gzas! muxlebSi Cagivar
debiT... SeviSrob loyaze Camodenil cremlebs! am TvalebSi
ar gizgizebs SurismaZiebluri cecxli mtanjvelisadmi! me
Tqven miyvarxarT! o, rogor miyvarxarT! damileweT susti
saxsrebi! gamiyareT SanTebi! damasxiT aduRebuli kupri!
me mainc xarxariT aRvimarTebi Tqvens winaSe... gavSli xe
lebs... da vidgebi ase... dartymis molodinSi!
•
he! he! batono evropelo! albaT fiqrobT, rom guli
92
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
4.
93
mer ab abaSiZe
94
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
95
mer ab abaSiZe
5.
96
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
6.
97
mer ab abaSiZe
naSe?!
magram, miuxedavad amisa, raRac saerTo mainc vnaxeT...
arada... didi sasaciloebi ki viyaviT albaT, roca quCaSi
gavdiodiT; is aylayuda, gamxdari, gacqintuli cxvir-pi
riT, me ki Cemi veeberTela TaviT da mokle tan-fexiT...
jer veWvianobdi, ninkasTan rom yvavilebi mohqonda, me
re SeveCvie amas da... Tanac, esec ar iyos... ninkas sul fe
xebzec ar ekida is... (ki ara da xandaxan vxedavdi _ rogor
aRizianebda am kacis sentimentaluri mopyroba).
ise, marTla didi uSno vinme iyo, me da Cemma mzem. ara,
me, ra Tqma un da, sxva ze xmis amo Rebis ufle
ba ara maqvs,
magram mainc...
musika uyvarda Cvens Zmas... _ baxio! _ ambobda _ uho! es
aris rac ariso... beThovenze xom _ mwuo! aba da egaao...
marTali mogaxsenoT da... musikasTan vera var karg da
mokidebulebaSi... ar vici, risi bralia es.
axla mogiyvebiT im `rTul inteleqtualur hi! hi! hi!
damokidebulebaze~, romelic Cvens Soris damyarda (aseT
damokidebulebas or ubedur kacs Soris didi xnis istoria
aqvs).
e. i. _ o r i s u l i e r i s a m y a r o:
erTi _ tkbeba musikiT,
meore _ bunebiT!
orive erTi xviToa!
s a u b r o b e n e r T m a n e T S i...
raze saubroben?! _ gonebam ar icis!
suli _ grZnooob... sh!
ho da, Sen xar Ce mi ba
to ni, elpi
de xar Tu ki moTe, Sen
verc grZnob mgonia, ras vlaparakob da arc gesmis da... da
kete ai wigni da eiRe `margarita gotie~ jobia...
Tqven ki, batono Cemo, _ migdeT yuri;
rogor fiqrobT, ra davarqvaT am saubars?! abstraqtu
li?! verah! ver davarqmevT! ratom?! imitom, rom (Cemis az
riT, Cemis azriT... Tavze aravis ar mogaxvevT sakuTar mo
98
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
7.
99
mer ab abaSiZe
100
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
kaba.
xelSi ayvanili mimaTries loginamde da damdes. gzaSi
orjer kinaRam gavuvardi... (viTom didi mZime me var, rom
kidev xelidan vusxltebi).
Sarvali TviTon wamovixade. sul ar movridebivar mis
amxa
nags. is ka cad ar mTvlis da me ra tom un da davuw
yo
bevri ceremoniebi?!
_ aba exla mo... damtoveT (mousviT-meTqi, mindoda meT
qva, magram vigrZeni, rom umaduroba iqneboda).
ninka iodis da Sesasxvevis mosatanad gavarda.
_ TavisiT gaxmeba, _ vuTxari me (ra sasiamovnoa uyuro,
sayvareli da ZrwolviT gixvevs Wrilobebs, _ aqaoda amis
munian Tavs ar Sevexoo).
rogorc iqna, Semixvia...
am procesis Jams, sanam is TvalebSi, zizRCamdgari, Cems
Tavze daxrili, codvilobda, siSmage meufleboda, da roca
yvelafers morCa, Cemma gaafTrebamac zenits miaRwia...
_ ninka! _ davuyvire aRgznebulma, _ ra kargi da saTno
gogo xar, ninka!
xelis erTi moqneviT Camoviglije gasisxlianebuli sax
vevi, loginze aRvimarTe da avafriale. Cemi da gaocebuli
miyurebda.
_ ra keTili gogo xar, ninka! _ vRrialebdi da giJiviT
vxtodi.
oTaxSi misi daqalic Semopakunda.
dadgnen da miyureben SterebiviT.
_ ninka! _ vbRaodi mTeli xmiT, _ saxvevi, romelic Sen
alyasaviT Semoavle Cems cixesimagres, metad viwroa... me
unda gavarRvio igi! vici, amis gamo SeiZleba sisxlisagan
davicalo, magram iZulebuli var ase moviqce. me Tavisuf
leba miyvars, qalbatonebo! me ar mWirdeba Tqveni iodebi
da bandebi. jer mcemT, mere mmkurnalobT, ara? wyeulimc
iyaviT! ase Tqven vinme uwlovans SegiZliaT moeqceT! me
ki... cemazec madlobeli var. mcemeT... oRond mere Wrilo
101
mer ab abaSiZe
8.
102
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
9.
103
mer ab abaSiZe
104
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
105
mer ab abaSiZe
106
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
10.
107
mer ab abaSiZe
108
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
liT!
cirkSi moaspareze, mkerdSemsxvreuli gladiatorebis
saxeliT!
namusaxdili debisa da colebis saxeliT!
Jan-Jak rusos saxeliT!
siyvarulis saxeliT!
Tavisuflebis saxeliT!
haha! avarda saSineli samsjavros kocons pirveli ali!
o, rogor daitkacuna da gaSala frTebi mcxunvare qa
riSxalma!
midi, wiTelo, uZlevelo arwivo, dauRadre basri klan
WebiT sxeulebi mtarvalebs!
haha! cocxlad iwvian jalaTebi!
izeime, kacobriobav!
o, ra amayi da keTilSobili Canxar _ am vardisfer SuqSi
gaxveuli!
axla iseTi ieri gaqvs, rom lamisaa damaviwydes Seni
wklipurtunebi da yvelaferi gapatio!
•
_ eg sad iSovne, _ Semovida oTaxSi yavis ori WiqiT xel
Si givi.
_ ha... o, es im sarwmunoebriv brZolaSi! _ Cavicine, jva
ri sawolze davagde, Wiqa gamovarTvi da cxeli yava elvis
siswrafiT gadavuSvi yrontSi.
_ repete! _ gavuwode carieli finjani.
gaocebulma Semomxeda... adga, samzareuloSi gavida...
erTxans iq ifaTura... mere msxvrevis xma Semomesma, Semdeg
gaurkveveli burtyuni da bolos isev daimsxvra raRac.
ra fexi maqvs, dagenacvleT! sadac ar unda mivide, yvel
gan revoluciuri ganwyobileba Semaqvs... TefSebmac ki ig
rZnes, rom meore oTaxSi TviT amboxeba zis _ sartris moT
xrobebis krebuliT xelSi...
rogorc iqna, Semovida... magram isev loginTan ki ar mo
109
mer ab abaSiZe
110
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
111
mer ab abaSiZe
112
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
xelebs viqnev...
minda cas Sevxedo, magram brWyviala foTlebi gulis Se
mawuxeblad xraWuneben...
imsxvrevian...
mtvrad iqcevian...
da haeris nacvlad am mtvers visunTqav...
sunTqva mekvris...
vixrCobi...
vxrotineb...
ganwiruli xmiT moviTxov Svelas...
viRac xels miwvdis...
vebRauWebi...
•
_ ra mogivida? _ SeSfoTebuli xmiT mekiTxeba givi.
im wuTSive verkvevi garemoSi.
(tfu! mainc CamZinebia!).
_ romeli saaTia?
_ kai cxris naxevaria ukve...
_ eriha! _ wamovxti loginidan da... avduRdi, _ ras Sve
bi mere?
_ ra unda vqna, _ aiCeCa mxrebi, _ mec am wuTSi gameRvi
Za... ise iyvire ro...
(arada... marTla raSi vadanaSauleb am kacs, ha, mkiTxve
lo?!).
`ise, Sen xom ara gaqvs Sem Txve
viT er Ti xe
li pe rangi
da pi ja ki? Se
moagde, Tu Zma xar, aqeT... ha! ras ga Cumdi?
genaneba? ra iyo, Se kaco... dagibruneb erT saaTSi... ra ga
cinebs? maS... ara, xom? kargi, batono, Cemze iyos Seni pa
tiviscema...~
_ ra vqna aba exla?
_...
_ ra yvelaferze mxrebs iCeCav! _ ameSala isev nervebi.
_...
113
mer ab abaSiZe
114
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
115
mer ab abaSiZe
116
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
117
mer ab abaSiZe
118
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
•
wiTeli yinulis safarveliT dafaruli tba...
zed jaglagi cxeni dgas...
fexi ucuravs, muxlebi ekeceba, ecema, isev dgeba...
TeTri wyalmcenareebis Tavebi balaxiviT amowverilan
yinulze...
cxeni ixreba... unda moZovos, magram kvlav usxlteba fe
xi da kbilebi emsxvreva...
119
mer ab abaSiZe
•
is ki iZireba da mec miTrevs...
tbis fskerze var...
wyali cisferia da gamWvirvale...
cxeni ulamazes, SiSvel qalwulad iqca...
oqrosferi Tvalebi aqvs...
misi mkerdi _ ori cxeli, lbili marmarilos birTvi...
aTrTolebuli vuWer TiTebs sisxliviT wiTel ZuZus
kertebze...
qaliSvili ikrunCxeba da netarebs...
mTeli sxeuli mibJuis...
vixlaknebiT TeTr lianebSi...
welze vexvevi...
is ki xelidan misxlteba...
zeviT micuravs...
minda gavyve, magram vqvavdebi da Tavaweuli vuyureb
maRla...
Camodis da patara, Tbili, SiSveli fexisgulebiT saxeze
madgeba...
fexis gulebze vkocni...
viyinebiT ase...
rogorc qvis fuZeze Semodgmuli marmarilos qandake
ba...
120
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
•
Tvali gavaxile...
givi dgas da pleds mafarebs...
wamovjeqi...
Tavi isev mibruis...
gunebawamxdari kacis ieriT gamiRima...
wamovdeqi, fanjarasTan mivedi, SevaRe...
grilma niavma daubera...
•
_ awi ras apireb? _ mekiTxeba givi.
_ ... _ (mxrebs viCeCav).
_ dRes yvelam vTxoveT, magram...
_...
_ wamo, gaviaroT... _ cvlis uceb saubris Temas.
_ ki... dabneldes jer cota. _ vpasuxob angariSmiucem
lad.
samzareuloSi gadis.
_ Seni da ar giJdeba, ori dRe Sin rom ar misulxar? _
mesmis daguduli xma.
kiTxvas upasuxod vtoveb.
samzareulodan tafis SiSxini ismis. mere gulisgamaw
vrilebeli wripini... (etyoba danis wverze wamocmuli kara
qis naWers usvams tafis kriala zedapirs).
maJrJolebs. yurebSi TiTebs vicob.
male isev Semodis.
_ modi, _ meubneba da erbokvercxian, oxSivaravardnil
tafas magidis SuagulSi dgams.
vWamT.
_ sigareti ara gaqvs? _ vekiTxebi da tuCebs xelsaxociT
viwmend.
mawvdis.
_ marTla... direqtorma... (yoymanobs).
121
mer ab abaSiZe
_ ra...
_ sabuTebi xvalve waiRos, Torem cud daxasiaTebas miv
cemo.
_...
_ guls nu gaitex, ra ar xdeba.
_...
_ gavideT?
_ ara, _ amovioxre, _ jobia waval...
_ ho, mec gamoval...
_ ara, marto waval.
•
quCaSi wvims.
sveli, lurjad mocimcime simebi gabmulan casa da de
damiwas Soris...
...da me, maxinji musikosi, xelebgaSlili, Tavaweuli mi
varRvev maT...
vwyvitav am simebs, magram isini mainc mTliandebian da
uCveulod wkrialeben.
gamWvirvale zaimfSi ixveva qalaqi...
bindSi iZireba Tbilisi _ patara, momxibvleli monazoni
qali...
_ Zin! _ mecemian saxeze monazvnis cremlebi...
tiris Tbilisi.
...
_ ras gavxar! _ meubneba gaocebuli ninka.
uxmod mivdivar saabazanosken, svel perangs vixdi, aba
zanaSi vwurav da ukan vbrundebi...
_ sad iyavi?
_...
_ marTla, _ meubneba uceb Secvlili, civi xmiT, _ Toda
biZia vnaxe...
_ sabolood aafrine?
_...
122
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
123
mer ab abaSiZe
CavTvlime...
•
brolis xe...
fuRuroSi patara, TeTri ciyvi zis da tuCebs acmacu
nebs...
mivedi...
oqros kakali gavuwode...
gamomarTva, `madlobTo~, _ Tavi damiqnia da miirTmevs...
uceb... cudad xdeba...
Semzaravad wivis...
minda vuSvelo... xelSi viyvan... aqeT-iqeT vawydebi...
is ki ukve momakvdaviviT farTxalebs...
•
gameRviZa...
yurebSi isev wivili midgas...
oTaxSi ninka Semodis...
xelSi jvari uWiravs da icinis...
_ Seni Zmakaci cotas afrenso, _ meubneba.
_ ratom?
_ saxlamde momacila... qolgiT xelSi...
_...
_ vexvewe, Semodi-meTqi, _ ar qna...
_ ratom afrens mainc?
xmamaRla kiskisebs...
_ erTi genaxa, ra sifaTiT momyveboda... veubnebi, mome
ci, me daviWer qolgas-meTqi, is kide... gabRenZili _ ara,
iZaxis da momdevs.
_...
_ Cai agiduRo?
...(mxrebs viCeCav).
svel tansacmels ixdis, xalaTs icvams.
_ mgoni sicxe maqvs, _ ambobs da miaxlovdeba... _ damade
124
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
xeli!
Subli saSinlad cxeli aqvs...
_ Caweqi!
_ exlave, barem Caisac avaduReb...
_ Caweqi, me movamzadeb...
wveba. wamlebis yuTi momitane, _ saxe wiTlad ulapla
pebs.
mimaqvs.
mere samzareuloSi gavdivar, CaidanSi wyals vasxam, gaz
quraze vdgam da virindebi...
_ 37 da 8. _ ismis meore oTaxidan.
_ elene deidas davuZaxeb!
Sevdivar, saxe oflis wveTebiT dacvarvia...
(elene Cvens mezoblad cxovrobs, eqimia).
_ ara! _ mpasuxobs. _ ara maqvs axla imisi Worebis smenis
Tavi...
samzareulodan SiSinis xma mesmis. etyoba wyali gadmo
vida.
_ xom giTxari, am TavsxmaSi nursad nu midixar-meTqi, _
veubnebi da isev samzareuloSi gavdivar.
_ ara, ukve manamdec mqonda patara sicxe.
gavmwardi. Semovbrundi.
_ ver miTxari, mere?
xmas ar mcems.
Cais WiqaSi vasxam da mimaqvs...
_ ar SemiZlia... daviZineb jobia...
•
diliT ninkas sicxem ormocamde auwia.
erTi-orjer wamoaboda kidec...
abreSumis oqrosfer, lurjyvavilebian sabanSi Caflu
li patara saxe angelozisas miugavs.
naRvliani TvalebiT miyurebs.
_ dauZaxe elenes. _ ambobs sacodavi xmiT.
125
mer ab abaSiZe
gavdivar.
momyavs.
elene sinjavs, mere magidasTan jdeba, recepts wers...
vacileb...
_ SeiZleba saavadmyofoSi gadayvana dagvWirdes. _ meub
neba CurCuliT.
_ seriozulia rame?
_ ha... ara... iseTi araferi... filtvebis anTeba aqvs et
yoba... magram Zalian susti gogoa... yoveldRiur dakvirve
bas saWiroebs... aq movuvlidi, magram xom ici, diliT sam
saxurSi var...
_...
_ CemTan davawven, _ ambobs Cafiqrebuli saxiT, _ ho,
marTla, wamalze axlave wadi...
_ da rodis davawvinoT?
_ dRes da xval ver moxerxdeba albaT... saRamos Segat
yobineb.
midis.
_ sul sveli var, _ ambobs ninka da patara, gamxdar xels
isvams oflian Sublsa da yelze...
Sewuxebuli saxiT vuyureb...
(rogor minda axla movefero).
_ male moval! _ veubnebi Cumad. recepts viReb da ka
risken mivdivar.
•
isev wvims...
atalaxebuli, qviani gza nacrisferi lokokinebiT mo
fenil vels gavs, romelTac sakuTari sxeulidan gamosuli
webovani wveni gadaRvriaT...
fexi misxlteba...
Zlivs vimagreb Tavs, rom srial-srialiT ar wavide dab
la.
esec Seni afTiaqi _ SeWirxluli, cisfrad moelvare mi
126
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
127
mer ab abaSiZe
128
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
evedrebian ufals...
ras SesTxoven neta? frTebs xom ara, raTa datovon es
WuWyiani, axmaurebuli quCebi da gadainacvlon Sors... zur
muxtisfer samoTxeSi, saidanac bedma daundoblad amogli
ja isini da mtvriani haeris gasawmendi ventilatorebiviT
CaarWo aq?!
aravin uwyis!
•
rogorc iqna... wamalic mzadaa...
karebisken mivdivar...
_ fuli! _ mesmis dacinvanarevi xma. _ fulis gadaxda
dagaviwydaT, megobaro...
vbrundebi... vawvdi daWmuWvnil maneTians...
...
nela avuyevi aRmarTs...
mze Cadis...
civa...
paltos sayelo aviwie... (verc aman miSvela).
Tavbru mesxmis...
xelebi micaxcaxebs...
ar iqna da is ucnauri grZnoba ver movicile...
vgrZnob, rom sacaa gadmoskdeba amden xans daqubuli da
dagrovili...
yeli miSreba...
es ra aris?
mexdacemuliviT gavSeSdi!
gzaze mTvralebis xorxoci ismis...
frTxilad miviparebi da aremares vzverav...
guli ucnaurad momewura da SemifarTqalda!
andro da misi amxanagebi!
welmowyvetili mivbrundi ukan da xes amovefare...
velodebi, sanam Caivlian...
isini ki, etyoba, jerjerobiT arsad ar apireben was
129
mer ab abaSiZe
vlas...
ra vqna? gaviqce, gavarRvio es brbo da... pirdapir sax
lisaken... Tu?
Tu ra?
rom Camavlon?
mimasikvdileben!
jandabas! mimasikvdilon... wamliani boTli rom gat
ydes?
verc ki vigrZeni... ise Cavcurdi xes miyrdnobili da
pirdapir talaxSi Cavjeqi. wamlis boTli win davidgi da
gayinuli TvalebiT vuyureb...
_ `cudada var~, _ Camesma uceb _ `Zalian cudad~.
vercxlis eJvaniviT gaiwkriala am xmam...
_ `cudada var~, _ afarfatdnen haerSi momakvdavi bgere
bi _ `Zalian cudad~.
Tavi gadavwie da cas mivaSterdi...
spilenZisfer cas vardis buCqebiviT Selekodnen Camava
li mzis SuqSi gaxveuli Rrublebi.
galaktionis leqsi gamaxsenda:
Seni cxovreba aris es buCqi,
CamofleTili yofnis karamdis,
sadac sikvdili da sadac WuWyi
ganuyofelad midis maradis...
Seni cxovreba _ viT Semodgoma
arasdros aRar daizamTreba...
acivda da Sens garSemo dgoma
exla aravis ar enatreba...
Seni cxovreba Ronemixdili
aris talaxi, boseli, qarTa.
risTvis gaSinebs, miTxar, sikvdili,
Tu arvin mova sikvdilis garda?
vici, Tu rogor gadixarxarebs,
roca gaigebs sikvdilis xvelas,
Seni cxovreba arvis axarebs...
130
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
•
aRar SegawyenT Tavs fuWi ybedobiT...
gamovtoveb ramdenime furcels Cemi istoriidan...
ise, Tu gainteresebT, mokled mogaxsenebT, rogor gan
viTarda movlenebi... Tumca Wkviani mkiTxveli isedac mix
vdeba, rogor Setrialdeboda saqmis viTareba.
andro, ra Tqma unda, `Caxvda~ raRac-raRaceebs, `ghuli
mhoulba~, Cemma imdRevandelma moqmedebam aRZra mis arse
baSi `keTilSobiluri him... puh... lse... bi dah... dav... Zma...
kac... dhiT!~
(mkiTxveli albaT fiqrobs, rom vaWarbeb, roca aseTi
agdebuli toniT vyvebi, magram es nerviulobis bralia, ase
rom, rame ar SegeSaloT da maRal gancdismier registrSi
ayvanili, daZabuli da mTrTolvare `h~ erTi kacis pirdab
Cenil `a~-d ar mi... hiC... ni... oT! (Zvirfa... apcxi... sunebo!)
axla SevixedoT oTaxSi, sadac me da andro vzivarT (uh!
bodiSi, pativcemulo konstantine, _ vsxedvarT).
RmerTo ki momkali... es ra aris... ha?
ramdeni vutriale im oxer oTaxs da versad WuWrutana
131
mer ab abaSiZe
ver vupove...
kari kidev ise magradaa Cagmanuli rom... fhiueee... kai
qurdic ver gaaRebs...
jandabas, isev mogiyvebiT...
•
Cveni damegobreba imiT daiwyo, rom meore dilas an
dro TviTon gveaxla, avadmyofi moinaxula, mere gverdiTa
oTaxSi gamiyvana da miTxra _ Tu rame dagWirdeT, ha Cemi
kiseri da Tqveni xmalio...
amis Semdeg Cveni xSiri stumari gaxda...
mkiTxvelisaTvis albaT sainteresoa, movaxseno am ur
TierTobis Sesaxeb...
e. i. damegobrdnen mtarvali da msxverpli...
ragind saTno da keTilSobili ar unda gaxdes mtarvali
msxverplis mimarT, rogorac ar unda ecados Zveli Secdo
mebis gamosworebas, mainc did tkivilebs ayenebs tanjuls,
radgan am ukanasknelis avadmyofur Tavmoyvareobas misda
mi es Tbili, mamaSviluri damokidebuleba warsul wamebaze
nakleb rodi aRizianebs.
Tanac, mayureblis TandaswrebiT xom sul ufro eweweba
da eZabeba nervebi.
(mayurebeli _ ninka gaxldaT).
batonebo! rom geyurebinaT Cemi sacodaobisaTvis...
mkiTxavda rames is viriSvili alersianad da... hah! xe
lad dafeTebiT vuyurebdi TvalebSi, vegrixebodi, vepran
Webodi, finiasaviT vwkavwkavebdi, mkerdze vaxtebodi TaTe
biT... (Tan meSinoda misi axalTaxali kostumi ar damesvara),
xandaxan vebutebodi...
maSin is Zvals momigdebda, Tavze xels gadamisvamda, qe
Cos momfxanda da mec vmSviddebodi da isev morCilad Sev
yurebdi TvalebSi.
ho... erTi sasacilo ambavi giTxraT... givi eWvianobda...
da raze?
132
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
•
bolos... givim gadawyvita xma aemaRlebina arsebuli wes
wyobilebis winaaRmdeg...
imJamad Sin ar viyavi...
roca saxlSi mivedi, ninka taxtze Camxobiliyo da qvi
Tinebda.
irgvliv yvelaferi yiraze idga...
133
mer ab abaSiZe
_ ra moxda?
araferi mipasuxa...
uxmod gavedi samzareuloSi, Camovxseni kedelze Camo
kidebuli patara, xorcis sakepi najaxi da karTan mivedi.
ninka wamodga da...
_ vTxovdebio, _ miTxra.
gavSeSdi...
_ vize? _ amoiluRluRa `viRacam~.
_ androze!
aRgznebuli iyo. Tvalebi ucnaurad ubrwyinavda.
gaognebuli mivedi da gverdiT mivujeqi.
_ es raa? _ mivuTiTe damsxvreul avejze da dabdRvnil
sabnebsa da baliSispirebze.
isev tirili waskda.
_ iCxubes! _ amoRnavla.
_ mere?
gulze momeyrdno. erTianad caxcaxebda.
_ mere?
_ sawyali givi!...
es iyo da es.
or kviraSi iqorwines kidec.
Zalian mindoda xelis moweras davswrebodi, magram an
dros da ninkas Sevatyve, rom maincdamainc ar esiamovnebo
daT Cemi iq yofna, ase rom... avdeqi da im dRes saerTod ar
gamovCenilvar.
(ho, mar Tla... _ ar da ga
viw
ydeT: mTe li es xa ni TiT
qos sizmarSi viyavi). ver warmomedgina, _ ninka da andro _
col-qmari. ninka _ andros mier Secdenili da migdebuli _
kidev ho, magram _ ninka misi meuRle? es namdvilad gada
sarevi ram gaxldaT... magram me mainc ar gadavreulvar da
xelismoweris dRes givisTan avedi.
erTi genaxaT _ ras gavda.
etyoba, am ori kviris ganmavlobaSi, rac Cveni saxlidan
Sin naJeJi mibrunda, tansacmeli ar gamoecvala. Tvalebi
134
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
135
mer ab abaSiZe
_...
_ ra mogivida? _ vkiTxe SeSinebulma, roca davinaxe, ro
gor Caetetka uecrad saxe da micvalebuls daemsgavsa.
_ ra dagemarTa? _ vumeoreb!
_ ra dagemarTa! _ vyviri!
is ki zis...
TaviT fexebamde caxcaxebs...
uceb wamovarda, sayeloSi Camavlo xeli da magrad Se
majanjRara... minda Tavi gavinTavisuflo, magram ise Cam
bRauWebia, rom ganZrevis saSualeba ara maqvs... kbilebi sa
zarlad daukreWia da axrWialebs, xrotinebs... ixrCoba...
_ ra mogivida? _ vCurCuleb aTrTolebuli. xels miS
vebs.
_ wadi! _ meubneba.
uxmod mivdivar.
...
ori dRis Semdeg gavige, givim Tavi moikla.
orluliani Tofidan gamovardnili Jakani wertiliviT
daerWo misi xanmokle sicocxlis boloSi.
da marTlac... TviTmkvlelebis sicocxle raRaciT ma
gonebs leqsis striqonebs.
axla erTi sasacilo ambavi giTxraT:
Cems megobars sikvdilis win baraTi daewera, romelic
aRelvebuls imave loginze daegdo, sadac Semdeg wamowo
liliyo da Tavi moekla. sasamrTlo eqspertizam mxolod
erTi sityvis wakiTxva SeZlo _ `Zvirfaso~... danarCeni sis
xlSi moTxvriliyo.
roca es ambavi gavige, Cemma avadmyofurma gonebam im
wuTSive warmoidgina, rogor moWmuWvnidnen saqmisTvis ga
mousadegar qaRalds sasamarTlos moxeleebi da fanjaraSi
moisrodnen.
im dRes albaT qari iqneboda...
afarfatdeboda qarSi ukansakneli ganwiruli godeba,
ailufxebodnen sisxlSi moTxvrili bgerebi da haerSi mo
136
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
137
mer ab abaSiZe
•
davmarxe Tu ara erTi micvalebuli, im dRidanve Sevu
deqi meoreze fiqrs... radgan Cems warmosaxvaSi andro ukve
moaruli gvami iyo da sxva araferi.
axla saWiro iyo yvelas daenaxa, rom micvalebuli mxo
lod miwaSi unda iwves!
iaraRSi, romelsac yvelasTvis kidev erTxel unda euw
yebina es uZvelesi WeSmariteba, _ cxra cali axalT-axali,
Savad moelvare tyvia ido!
sam calze _ n i n k a ewera!
samze _ givi!
danarCenT jvrebi davusvi!
•
magram... andro gareT ar gamodioda...
amitom gadavwyvite TviTon momenaxulebina...
•
batonebo! sadRac yuri momikravs _ samarTliani Suris
138
aqeT maSx al ebi, kvazim odo!
139
v
varl am Sal am ov i 1907 wels daibada volog
daSi, ruseTis imperiaSi. 1914 wels daiwyo swavla
gimnaziaSi, romelic 1924 wels daamTavra da gaem
gzavra moskovSi, sadac jer kuncevos qarxanaSi
muSaobda, mere ki _ 1926-28 wlebSi _ moskovis sa
xelmwifo universitetSi swavlobda sabWoTa sa
marTlis fakultetze. iqidan gamoricxes, radgan
miRebisas damala, mRvdlis Svili rom iyo. pirve
lad daapatimres 1929 wels trockistTa jgufis
wevrobis braldebiT da sami weli gadasaxlebaSi
gaatara CrdiloeT uralSi. 1932 wels moskovSi
dabrunda da daiwyo statiebisa da feletonebis
beWdva JurnalebSi. 1937 wels xelaxla daapatim
res kontrrevoluciuri moRvaweobisaTvis da xu
Ti wliT gadaasaxles kolimaze. 1943 wels mas ukve
aTi we li miu sajes imis ga mo, rom emigrant rus
mwerals, ivan bunins, klasikosi uwoda. 1951 wels
igi gaaTavisufles, Tumca 1953 wlamde kolimaze
datoves; Semdeg moskovSi dabrunda, sadac sikvdi
lamde cxovrobda. mwerali 1982 wels gardaicva
la invalidTa da moxucebulTa TavSesafarSi.
varlam Salamovi stalinuri konclagerebis ut
yuari mematiane iyo da mis mier daxatul umZimes
suraTebSi aqa-iq sinaTlis sxiviviT gamoanaTebs
xolme sikeTiTa da TanagrZnobiT aRsavse ada
mianis saxe. aseTi pirovneba iyo qarTveli eqimi
aleqsandre RoRoberiZe, romlis erTaderTi da
na
Sau li (ro gorc av to ri wers) is iyo, rom igi
levan RoRoberiZis Zma iyo. moTxrobaSi `uka
naskneli brZola maior pugaCovisa~ naTlad Cans
30-iani wlebis represiebis mTeli sisastikec da
sapatimro banakebis koSmarSi moxvedrili ada
mianebis tragikuli xvedric. cocxali leSiviT
dalpobas brZolaSi sikvdils amjobineben maio
ri pugaCovi da sxva SeTqmulebi, romlebmac kar
gad ician, riTi damTavrdeba maTi gaqceva, magram
mainc garbian.
141
varlam Salam ovi
143
varl am Sal amovi
144
aleqs and re RoR ob eriZ e
145
varl am Sal amovi
146
aleqs and re RoR ob eriZ e
147
varl am Sal amovi
148
aleqs and re RoR ob eriZ e
149
varl am Sal amovi
150
ukan ask nel i brZol a
maior pug aC ov is a
151
varl am Sal amovi
152
ukan asknel i brZol a maior pug aCov isa
153
varl am Sal amovi
154
ukan asknel i brZol a maior pug aCov isa
155
varl am Sal amovi
binaves.
amasobaSi samuSaodan dabrunda erTi brigada. aseTi Sem
Txvevac iyo gaTvaliswinebuli. orma `zedamxedvelma~ myis
ve ganaiaraRa da SeboWa vaxtze Semosuli badraga. SeTqmu
lebma xelT igdes SaSxana. am wuTidan meTauroba Tavis
Tavze aiRo maiorma pugaCovma.
karibWis win mdebare baqans tyvia swvdeboda ori kuT
xuri sayaraulo koSkuridan, sadac idgnen guSagebi. magram
maT araferi gansakuTrebuli ar SeuniSnavT.
anki ra unda SeeniSnaT? brigada odnav adre rom daewyo
samuSaoze wasasvlelad? magram CrdiloeTSi neta vis Za
luZs zustad Tqvas, ras hqvia adre da ras hqvia gvian. ho,
TiTqos odnav adre daewyvnen, magram vin icis, egeb, odnav
gvianac iyo.
brigada _ aTi kaci, mwyobrSi or-orad, daiZra sangrevi
saken mimaval gzaze. win da ukan, tusaRTa mwyobridan eqvsi
metris manZilze, rogorc dadgenilia wesdebiT, miabijeb
dnen farajiani badragebi. erT maTgans SaSxana eWira xelSi.
guSagma sayaraulo koSkuridan Tvali mohkra, rom bri
gadam gzidan gadauxvia bilikze, romelic Cauvlida dacvis
razmelTa sadgoms. iq cxovrobdnen sabadrago samsaxuris
mebrZolni _ mTeli razmi samoci kacis odenobiT.
badragebis saZinebeli oTaxi iyo siRrmeSi, xolo zed
karis win iyo sadgomi razmis morigisa da iqve aeyudebinaT
iaraRis piramida. magidasTan mjdari morige Tvlemda da
Zil-buranSi Zlivs gaarCia, rom romeliRac badragas mih
yavda tusaRTa brigada im bilikiT, dacvis razmelTa fan
jaras rom Cauvlida.
`es, albaT, Cernenkoa, _ ver icno badraga da ase ivarau
da, _ usaTuod davwer magaze pataks~.
morige daxelovnebuli iyo saSaro saqmeebSi da xelidan
ar gauSvebda SesaZleblobas, vinme gaeTaxsirebina kanonier
safuZvelze.
meti fiqri aRar dascalda. kari gaiRo da sami kaci Se
156
ukan asknel i brZol a maior pug aCov isa
157
varl am Sal amovi
158
ukan asknel i brZol a maior pug aCov isa
159
varl am Sal amovi
160
ukan asknel i brZol a maior pug aCov isa
161
varl am Sal amovi
162
ukan asknel i brZol a maior pug aCov isa
163
varl am Sal amovi
gahkra xaCaturians.
_ ro gor Tu ga Tavda? _ Tqva aSot ma, SaSxa
na moi mar
jva da daumizna. Caxmaxma gaitkacuna da jariskaci bilikze
daeca.
imwamsve yoveli mxridan autexes srola zvinebs.
jariskacebi brZanebisamebr gavardnen Waobidan zvinebi
saken. azuzunda tyviebi, ismoda daWrilTa kvnesa.
Seteva moigeries. ramdenime daWrili egdo Waobis kol
boxebze.
_ sanitaro, gaxoxdi, _ gankarguleba gasca romeliRac
meTaurma.
saavadmyofodan windaxedulad wamoeyvanaT sanitari
tusaRTagan _ iaSka kuCeni, dasavleT belorusiis mkvid
ri. patimari kuCeni sityvis uTqmelad gaxoxda daWrilisa
ken, haerSi aqnevda sanitaris CanTas, magram amaod aqnevda.
tyvia mxarSi moxvda da Sua gzaze SeaCera.
_ hei, ivaSCenko, soldatov, pugaCov... dagvnebdiT, gar
Semortymuli xarT. veRarsad gagveqceviT.
_ modi, Caibare iaraRi, _ zvinidan gasZaxa ivaSCenkom.
da bobiliovi, dacvis ufrosi, WaobSi WyapuniT gaiqca
zvinebisaken. rodesac bilikis naxevari gairbina, ivaSCenkom
esrola da tyviam Subli gauxvrita bobiliovs.
_ jigari xar, _ Seaqo soldatovma amxanagi. _ ufrosi
xom imitom vaJkacobda, rom misTvis sulerTi iyo: Cveni
gaqcevisaTvis an daxvretdnen anda imodenas miusjidnen...
aba, gamagrdi!
yoveli mxridan isrodnen. akakanda motanili tyviam
frqvevebi.
soldatovma igrZno, rom orive fexi gauvarda. mere
mxarze miexala mokluli ivaSCenkos Tavi.
meore zvini dumda.
aTiode gvami eyara WaobSi.
soldatovi isroda, vidre raRac ar sdruzes TavSi da
grZnoba dakarga.
164
ukan asknel i brZol a maior pug aCov isa
165
varl am Sal amovi
166
ukan asknel i brZol a maior pug aCov isa
........
167
varl am Sal amovi
168
g
giorg i baq an iZ e (1938-1996) daibada ozurge
Tis raionis sofel TxinvalSi. 1962 wels Cairic
xa Tbilisis saxelmwifo universitetis aRmosav
leTmcodneobis fakultetze. sxvadasxva dros
msaxurobda gamomcemloba `nakadulSi“, kinos
tudia `qarTul filmSi“, saqarTvelos mweral
Ta kavSirTan arsebul mxatvruli Targmanisa da
literaturuli urTierTobebis mTavar saredaq
cio kolegiaSi, Jurnal `ciskarSi“, gamoirCeoda
uCveulo literaturuli da pirovnuli keTil
sindisierebiT, zneobrivi principebisadmi ukom
promiso erTgulebiT, cxovrebis araordinalu
ri wesiT.
mSobelTa zrunvasa da mfarvelobas moklebuli
bavSvi sastiki sinamdvilis winaSe _ es aris Te
ma giorgi baqaniZis moTxrobisa `ormoci dRe da
ormoci Rame~. sazogadoeba ki ar unda davicvaT
aseTi bavSvebisgan, piriqiT, bavSvebi unda davic
vaT gulgrili Tu agresiuli sazogadoebisagan,
gveubneba avtori da es aris maradiuli prob
lema, romelic arc droiTa da arc sivrciT ar
aris SemosazRvruli. arc is aris SemTxveviTi,
rom moTxrobis mTavar personaJs hqvia iobi _
saxeli bibliuri iob mravalvnebulisa. `wava ma
tarebeli da iobic waiRebs am Cabindul baqans,
am cas, am mi was, am Ra mes...~ _ am fra ziT mTav
rdeba es STambeWdavi teqsti, romelic sastiki
cxovrebis winaSe uqomagod darCenili sasowar
kveTili mozardisadmi siyvarulsa da Tanag
rZnobas aRZravs.
169
giorg i baq aniZe
171
giorg i baqn iZ e
172
ormoc i dRe da ormoci Ram e
173
giorg i baqn iZ e
174
ormoc i dRe da ormoci Ram e
175
giorg i baqn iZ e
176
ormoc i dRe da ormoci Ram e
177
giorg i baqn iZ e
178
ormoc i dRe da ormoci Ram e
179
giorg i baqn iZ e
amayad uTxra:
_ me baRSi davdivar!
iobi arafers ambobda, daimorcxva. isev gogonam uTxra:
_ saTamaSoebi giCveno? ginda?
_ ki. _ miugo iobma.
waiyvana gogonam iobi, dasva grZel taxtze miyril-moy
ril saTamaSoebTan, rigrigobiT warudgina yvela dedofa
la, ciyvebi, Tevzebi, daTuniebi... bolos TamaSi aswavla: ga
moumiznebda Tavis bunCula TiTs, bah! _ daiZaxebda da iobic
imwamsve unda gadasvenebuliyo taxtze, aqao da movkvdio _
Tvalebi unda daexuWa, gogona acocdeboda taxtze, akoceb
da iobs erTxel, orjer, samjer... mesame kocnaze iobs Tva
lebi unda gaexila, unda wamomjdariyo da ekiTxa:
`vin gamacocxla?~ Tvalebgabrwyinebuli gogonac amas
eloda, maSinve mougebda: `me!~ mere rolebi icvleboda, ax
la gogona imkvdarunebda Tavs da mesame kocnaze axelda
isic Tvalebs... kidev didxans mouwevdaT TamaSi, iobs rom
ar ekiTxa ucabedad:
_ baRSi iswavle es?..
_ ara, Cemma mamikom maswavla. xom kargi TamaSia?
_ kargia. _ Tqva iobma da uceb Cafiqrda, moiwyina, xolo
roca gogonam isev gamoumizna TiTi da `esrola~, aRar waq
ceula, arc Tvalebi dauxuWavs; Cumad Tqva:
_ aRar minda meti...
da mainc, saRamomde ise SeeTvisnen erTmaneTs, rom daZi
nebis win gogonam erTi ambavi daawia: iobTan undoda dawo
la. mamam Tanxmoba Tqva, magram im xnierma qalma yuri aravis
aTxova, bavSvs xeli Cahkida da tiril-tiriliT gaarbenina
romeliRac Soreul oTaxSi. is oTaxi meore diliTve aCvena
gogonam iobs: erT kuTxeSi da sawolqveSac mandarinebis oq
rosferi xvavi eyara. sawolqveS SeZvrnen, miuCoCdnen manda
rinebs, CumCumad sutavdnen tkbil lebnebs... ise gamabrueb
lad fSvenda bajaRlo xvavi, ise ucnauri, TiTqosda cvi
lisa da karaqis suni udioda bavSvis Tmas, rom iobma veRar
180
ormoc i dRe da ormoci Ram e
181
giorg i baqn iZ e
182
ormoc i dRe da ormoci Ram e
183
giorg i baqn iZ e
184
ormoc i dRe da ormoci Ram e
185
giorg i baqn iZ e
186
ormoc i dRe da ormoci Ram e
187
giorg i baqn iZ e
_ Zneli iyo?
_ muSaoba ara, xalxi iyo cudi. ra vici...
_ hoo... _ Tqva memanqanem da gaCumda. Tavis safiqrals
fiqrobda, miaviwyda iobi. merme moixeda da Tan iobs umzer
da, Tan minavluli Cibuxis gaRvivebas cdilobda Cqar-Cqa
ri sutviT. bolos gaaRviva, rogorc iqna, daartya nafazi,
gadaafur Txa da uceb Tqva: _ mec Sen sa
viT vi ya
vi... oRond
me cixeSi vijeqi. aTasi oxroba da mamaZaRloba viswavle iq.
di di xnis ar ge gono, oc daT xuT me
ti wlis ka ci var da ax
lac ver var kargad. davjdebodi saxlSi, magram vici, Wkui
dan SeviSlebi... Tumca, albaT male mainc damatovebineben
am saqmes, xom ici: asi Tvali da yuri unda... _ wamodga, sad
Racidan erTi cicqna Cemodani gamoiRo, gasaRebiT gaxsna,
Sig xeli moafaTura (sunamos surneli amoiWra Cemodnidan;
pudrisa da kidev raRacis mZafr sunTan Sereuli), gaicina:
_ Cemi qalic sadme mag mxares iqneba, zRva uyvarda Zalian...
SeiZleba ki naxo, iqneba wamogorebuli plaJze... cnoba ar ga
giWirdeba, nu geSinia, deviviT qalia... Tanac marto ra gaa
Cerebs, eyoleba vinme... imwuTSive mixvdebi... _ uceb xma auT
rTolda: _ waval, brigadirs movelaparakebi, ar CagabarebT
samtrediaSi. Tumca... Tu ginda, Cadi, SeZvrebi ager tyeSi...
daiZvreba da, ra unda Semoxtomas, sul advili ambavia... aq
ar gaCerde, qveviT dauyevi... iqneba kidec avtexo yvirili,
magram ar SeSinde, wadi da wadi. aba he, mixede saqmes.
_ didi madloba. _ uTxra iobma: eSinoda am ucnaur kac
Tan marto darCena; am sigrZe matarebelzec rogor ver ga
monaxavda adgils. fexi Cadga safexurze, daayurada: meman
qanis TanaSemwe, is Camorgvili rkinigzeli, aRarsad Canda,
samagierod Soriaxlos sami Tu oTxi sxva viRac Seyriliyo.
erTi maTgani boxi xmiT hyveboda raRacas, aravin ewinaaR
mdegeboda _ mainc skdeboda gulze...
_ mase araa mag, _ gaisma anazdad matareblis qveSidan, _
Soferma mokla, Tu ginda marTali.
_ axla maswavlis me. _ SeeWvda boxi xma. _ kacma ar icis,
188
ormoc i dRe da ormoci Ram e
vin mokla...
iobma isev zeviT adga fexi, memanqanes gaxeda, Tvali Seas
wro: raRac narinjisferi amoeRo Cemodnidan, xelSi eRvre
boda, jibeSi iCurTavda namalevad... maSinve moarida Tvali,
kvlav Casvla daapira. cxvirSi eca is weRandeli surneli...
rkinigzelebs gaxeda raRacnairi SiSnarevi TrTolviT
gulSeZrulma. moesma Cemodnis saketis wkapuni, merme _ me
manqanis xma;
_ aba, raRas ucdi, Cadi nel-nela... saaTze mets vidgebiT
aq, saxalxo unda Segvxvdes. aba, Sen ici, nu geSinia, mageni
azrze ver movlen, ise gaZvrebi.
iobi fexakrefiT Caipara safexurebze, Cakonwialda, fexi
dauwvdina RorRian ferds. susti SxrialiT CaiSala xvinWa
sadrenaJo arxis mazuTisfer wyalSi. gatyapunda bayayi. ga
tokda leli. waikuza iobi, SeZvra CqolebSi, Seeria sibneles.
TxuTmetiode nabijis gadadgmac ver moaswro, yiJini moesma
uknidan. iSvira fexi, gaiqca, wamoedo raRacas, liampalSi
moadina tyapani. wamojda, gainaba... esmoda rkinigzelTa Za
xili da Sligin-Sligini, guli amovardnaze hqonda, saxezec
lafi moscxeboda _ suls uyrolebda es slipina wunwuxi.
uZravad ijda, sanam rkinigzelTa foriaqi ar Cawynarda. ax
la sadRac ukan, matareblis SuawelTan ismoda bragabrugi,
stvena, gaZaxil-gadmoZaxili. damfrTxali bayayebis uwesri
go yiyinic Cacxra, ukve rigrigobiT yiyinebdnen sxvadasxva
xmaze, TiTqos amowmebdnen, xom yvelani varT, vinme xom ar
gvakliao. iobic damSvidda. erTxans kidev icdida, merme pa
wawa velobi gaarCia mkrTal mTvarianSi, gamoZvra Jaltami
dan, kurkanteliT gadaburul muryanTan SeCerda. mTvarem
gamoixeda Rrublebidan, moasinaTla Semogareni. gamkveTrda
vakisze alanduli matarebeli, Suqi moevlo cisternebs. co
ta xans kidev idga iobi, vagonebs umzerda, adgils irCevda...
merme miswi-moswia Camojenjili Stoebi, nabiji gadmodga da
gaqvavda: awowili landi gamoeyo mrume tevrs, gaCerda si
naTleSi, mzera mimoatara, wamovida velobis kide-kide, moax
189
giorg i baqn iZ e
190
ormoc i dRe da ormoci Ram e
191
giorg i baqn iZ e
192
ormoc i dRe da ormoci Ram e
193
giorg i baqn iZ e
194
ormoc i dRe da ormoci Ram e
195
giorg i baqn iZ e
196
ormoc i dRe da ormoci Ram e
197
rdili meWeWic, didrovani, Toxa kbilebi... urtyams iobi,
gamwarebiT urtyams, zeimobs iobis guli: `xeli maqvs bal
Rami... xeli maqvs balRami... xeli maqvs balRami...~ iklakneba
iobis msxverpli, iTxovs patiebas, xrialebs, TandaTan civ
deba, iyineba...
(didia Cemi tani _ mainc mtkiva Seni simZime, iob. damnaya
Senma qvam, Zval-rbili damiCeCqva Senma qvam. waviqeci, vkvde
bi, Svilo... aha, modga matarebeli, ismis Zaxili...…nu waxval
jer, gamacocxle da wadi merme).
ho: marTlac ismis matareblis Zaxili. es _ saxalxo mox
vivis bnelSi. nel-nela dgeba iobi, dgas sawyobis morRveul
karebSi. iqiT, aRmosavleTiT, ukve cis fuZe SesZra aisma.
horizontze dajorgili Rrublis kideSi nel-nela amoiRo
mzem pirveli mWle sxivi. iwyeba dRe. Sors, erTaderTi naTu
ris SuqiT mosxivebuli baqnis nafleTze TiTo-orola mgzav
ric gamoborialda, dganan aRmosavleTiT pirmiqceuli.
male liandags gadaivlis iobi, meore mxares daelodeba...
Camodgeba saxalxo, uCumrad ava iobi, moikunteba safexurze,
moizRarbeba; wava matarebeli da iobic waiRebs am Cabindul
baqans, am cas, am miwas, am Rames...
199
jek londoni
201
jek lond on i
202
qal is said umlo
II
203
jek lond on i
204
qal is said umlo
205
jek lond on i
206
qal is said umlo
III
207
jek lond on i
IV
208
qal is said umlo
209
jek lond on i
210
qal is said umlo
211
jek lond on i
212
qal is said umlo
213
jek lond on i
214
qal is said umlo
VI
215
jek lond on i
216
qal is said umlo
217
jek lond on i
binaT es ambavi.
ucolSviloebi, romlebmac axalgazrduli ficiT Sek
res piri qals Tavis dReSi ar dalaparakebodnen, gulgri
lad moekidnen am ambavs, da ufro aSkarad rom gamoexataT
TavianTi zizRi, iqve Seudgnen im Soreuli mgzavrobisaTvis
mzadebas, rac maT TviTon snasma daavala, Tumca gamgzavre
ba meore dRisTvis hqondaT ganzraxuli. moxuci monadiree
bis azriT, im midamoebSi maincdamainc bevri iremi ar unda
yofiliyo. snasi ki ar erwmuna maT varauds. misi fiqriT,
Tu irmebi marTlac ase cota iyo, maS, jogi orad gayofi
la. hoda, CrdiloeTsa da dasavleTSi gafantuli ormebis
kvals ucolSviloebis jgufi gauyena, uzarmazari jogis
dakarguli naxevari rom epovnaT.
labiskvis gadawvetilebiT awrialebulma smokma gamoac
xada, mec ucolSviloebs gavyvebio, magram jer Sortisa da
mak-kens moelaparaka.
_ Sen iq mesame dRes unda iyo, smok, _ uTxra Sortim, _
Cven ki saWmels wamoviRebT da ZaRlebsac wamovasxamT.
_ ar dagaviwydes, Tu erTmaneTs avcdiT, gza ganagrZeT
da iukonze gadadiT. amas laparaki ar unda. Tu Tavs daaR
wevT, Cems wasayvanad zafxulSi amodiT, xolo me Tu gami
marTla, maSin me amoval.
mak-keni cecxlis piras dadga da TvaliT erT cicabo
mTaze aniSna dasavleTisaken, sadac maRali, miuvali mTag
rexilebi sworze gamodioda.
_ ai, is aris, _ Tqva man, _ sam xreTis mxridan mdinare
Camoudis. dinebas aRma unda avyveT. mesame dRes Tqvenc Se
mogvierTdebiT. sadac ar unda gamoxvideT, im wyalze Cven
Tu ara, Cvens kvals mainc waawydebiT.
VII
218
qal is said umlo
219
jek lond on i
220
qal is said umlo
ikiTxa smokma.
TeTrma kbilebma arasasiamovnod gaielva snasis kvamliT
SeyviTlebul wverSi.
_ ra Tqma unda, getyviT. Tqvenma amxanagma erTi kaci
mokla. cingliani lifsita mak-keni pirvelsave gasrola
ze ukan gamobrunda. is Tavis dReSi veRar gaiqceva. Cemma
monadireebma Tqveni amxanagi mTebSi moimwyvdies da male
daiWeren kidec. ase rom, iukons veRar eRirseba. Tqven ki
amieridan Cems karavTan daiZinebT. monadireebs aRarsad
gahyvebiT. me TviTon gadevnebT Tvals.
VIII
221
jek lond on i
222
qal is said umlo
223
jek lond on i
IX
224
qal is said umlo
225
jek lond on i
226
qal is said umlo
227
jek lond on i
ai, naxe.
man xelTaTmani waaZro smoks, misi xeli bewvis mosas
xamis qveS Seacura da zed gulze miido. didxans, didxans
esmoda smoks misi guliscema da icoda, rom am gulis Ti
Toeuli feTqva siyvaruli iyo. da mere nela, SeumCnevlad,
ise, rom xeli ar mouSorebia mkerdidan, labiskvi gaiwia
da sursaTis ormosaken wavida. smoks winaaRmdegobis gaweva
aRar SeeZlo. egona, TviTon guls mihyavda igi, guls, ro
melic xelSi eWira.
XI
228
qal is said umlo
229
jek lond on i
230
qal is said umlo
231
jek lond on i
232
qal is said umlo
XII
233
jek lond on i
234
qal is said umlo
XIII
235
jek lond on i
236
qal is said umlo
237
jek lond on i
238
qal is said umlo
239
jek lond on i
XIV
240
qal is said umlo
241
jek lond on i
XV
242
qal is said umlo
243
jek lond on i
244
qal is said umlo
245
jek lond on i
246
qal is said umlo
247
jek lond on i
248
qal is said umlo
249
jek lond on i
gadmobeWdilia vebgverdidan:
http://www.mytopbook.org/books/Full_Version/
jeklondonismokbeliu.pdf
250
n
nod ar dumb aZ e daibada 1928 wels TbilisSi.
bolSevikuri represiebis gamo bavSvobaSive dar
Ca mSoblebis gareSe. Tbilisis saxelmwifo uni
versitetis ekonomikis fakultetis damTavrebis
Semdeg TanamSromlobda Jurnal `ciskarSi~, iyo
Jurnal `niangis~ redaqtori, mweralTa kavSi
ris mdivani, Semdeg _ Tavmjdomare. misi roma
nebi: `me, bebia, iliko da ila rio ni~, `me vxedav
mzes~, `mziani Rame~ da sxv. gamoqveynebisTanave
bestselerebad iqca. nodar dumbaZis Semoqmede
ba gamoirCeva brwyinvale iumoriT, sikeTis rwme
niTa da adamianis siyvaruliT. gardaicvala 1984
wels. dakrZales misive iniciativiT Seqmnil bav
SvTa qalaq `mziurSi~, saidanac 2009 wels mTaw
mindis panTeonSi gadaasvenes.
`didro~ mwerlis erT-erT saukeTeso moTxro
bad iTvleba. igi mogviTxrobs ramdenad martoa
gonebrivad CamorCenili adamiani sazogadoebaSi,
romelic Znelad itans gansxvavebul pirovnebas
da mudmivad dascinis mas. mwerali Zalze emo
ciurad da uaRresad STambeWdavad xatavs `sxva
nairi~ adamianis tragedias.
251
nodar dumb aZe
didr o
253
nod ar dumbaZ e
254
didro
_ ki.
_ ramdeni dRiT Camodi?
_ erTi kviriT.
_ au, ras damgvanebixar, biWo! erTi kvira gamogakeTebs
Sen?
_ didroia, gamoadgi fexi, magviandeba avtobusze! _ aCqa
rebs bargis patroni.
_ macale, biWo, kacTan laparaki. Tvara dagiyri am xabaks
ager Saraze da gadaixie is Seni sami manaTi Tavze! _ afrTxi
lebs bargis patrons, _ ladikos biWia, kalandaZis, _ mac
nobs Semdeg me.
_ vicnob, didro!
_ au, ra gauxardeba mamidaSens axla Seni danaxva! gaigeb
di albaT, gvelma rom ukbina Tamazias, Sens mamidaSvils!
_ aq ar viyavi, didroia, maSin? _ gavaxsene didros.
_ isic gecodineba, aba, jarSi rom waiyvanes!
_ magic vici!
_ yvelaferi Tu icodi, raRas modiodi, ver darCi qalaq
Si? _ ewyina didros.
_ gavbrundebi, aba, ukan, radgan asea! _ veubnebi didros.
_ fexi ar moicvalo aqedan, mivurbenieb am glaxas am xa
baks avtobusamde da am wuTSi aq gavCndebi! _ meubneba didro
da ZunZuliT garbis. mere uceb trialdeba da mexveweba: _
ar damiZaxo biWo, axla, didroia xabakao, da rom movbrunde
bi, ufulod wagiReb mag Cemodans sofelSi. mainc iqiT maqvs
gzai.
yelSi mobjenil burTs Zlivs vabruneb ukan da RimiliT
vuqnev Tavs did roias. Ri mils vam bob, To rem vai aseT Ri
mils, erTi tirili qveyanas mirCevnia. mere Cemodans vdgam
gzis piras, zed vjdebi da ZunZuliT mimaval didroias ve
lodebi.
rac Seexeba zedmet saxels `qafuras“, igi am sami wlis win
Seerqva didros Cemi TandaswrebiT.
255
nod ar dumbaZ e
256
didro
257
nod ar dumbaZ e
............
258
didro
259
nod ar dumbaZ e
260
didro
261
nod ar dumbaZ e
_ sami... ori...
_ erTi... didro, kaci xar, kaci! _ kiodnen bavSvebi da gu
gunebda xalxi.
didro godrianad dajda miwaze sasworis gverdiT. er
Txans dambladacemuliviT ijda, mklaveb da fexebmowyveti
li. silurjem rom gauara da kiriviT gafiTrebul tuCebSi
sisxli rom daubrunda, gaiRima da gulaRma gagorda balax
ze. mere pirdaRma Cabrunda da ofliani saxe gril balaxze
gadaagor-gadmoagora. oTxma kacma ris vai-vaglaxiT Seagdes
godori sasworze. yvelani saswors mivcvivdiT. erTi giri
Semougdes, meore, mesame, meoTxe, veraferma rom veRar ga
dawona, qva daudes gverdiT _ aT kilos udriso.
_ mokaliT RvTisSvili, SobelZaRlebo? _ ikiTxa gaoce
bisagan Tvalebgadmocvenilma benediqte mwonavma.
_ ramdenia? _ ikiTxa viRacam.
_ 141 kilo! _ Tqva benediqtem.
_ auuu! _ amoigmina xalxma. yvela iqiT Sebrunda, sadac
gagorebuli didro egulebodaT, magram didro iq aRar iyo.
igi TavCaqindruli, welSi moxrili da mklavebCamoyrili
ukanmouxedavad miZunZulebda bilikze, sufsis WalaSi. es
iyo erTaderTi dRe mis cxovrebaSi, rodesac aravin dadev
nebia didroia, port-arturis Spionos, didroia, oiamas na
biWvaros, didroia, burZgalas, didroia, qafuras, didroia,
xabakas ZaxiliT.
141 kg Cai Cavwere didro edemikas Ze veSapiZis gaswvriv
wiTeli fanqriT da davTari davxure.
saRamos is texasuri Sarvali gavixade, didros Tvali
rom zed darCa, gazeTSi gavaxvie, sxva Sarvali Cavicvi... ga
zeTSi gaxveuli Sarvali iRliaSi amoviCare da didrosTan
wavedi.
262
didro
263
nod ar dumbaZ e
264
didro
daurboda Sig.
_ ramdeni iyo? _ mkiTxa.
_ ra? _ gamikvirda da mere mivxvdi, Caize mekiTxeboda.
_ 141 kilo, didro!..
_ magi ramdenia?
_ Zalian bevri.
_ mainc?
_ rva fuTi da cameti kilo.
_ bevria magi?
_ 17 baTmani da 5 kiloa, didro!
_ ki yofila bevri!
_ waval axla da eqims moviyvan, didro! _ wamodgoma da
vapire.
_ ar damtovo!
Semevedra SeSinebuli didro da ise magrad momiWira xe
li majaze, Zvlebma gaitkacunes. yvirili mindoda, magram
Semrcxva da gavuZeli.
_ Sarvali mogitane, didro!
_ ra Sarvali, biWo? _ mkiTxa da odnav SemiSva xeli.
_ wagebuli Sarvali.
_ biWo, Sen xumroba ar ici? _ mkiTxa didrom.
_ me mainc ori maqvs, didro...
didrom magidisken gaixeda, sadac gaxveuli Sarvali ido,
didxans fiqrobda, mere momibrunda da isev CurCuliT miT
xra.
_ Tqvi: deda momikvdes, mama momikvdes, yvela damexocos
Tu migatovo didroia-Tqva!
_ deda momikvdes, mama momikvdes, yvela damexocos Tu
migatovo didroia. _ gavimeore xmis kankaliT.
_ mi di axla Skaf Tan da ga moa
Re qve da uj ra. _ miT xra
didrom da Zalian frTxilad gamiSva xeli.
me ganjinisaken wavedi. Tvali gamomayola. mivedi. davixa
re da qveda ujra gamovaRe.
_ aris rame Sig? _ mkiTxa didrom. ujra savse iyo mane
265
nod ar dumbaZ e
266
didro
267
nod ar dumbaZ e
268
a
aziz nes in i yirimel TaTarTa STamomavali iyo.
igi 1915 wels daibada TurqeTSi, marmarilos
zRvis erT-erT kun Zul ze. 1939 wels daam
269
aziz nes ini
271
aziz nes in i
272
giJi maRl a avida!
273
aziz nes in i
274
giJi maRl a avida!
275
g
guram doCanaSvili daibada 1939 wlis 26 marts q.
TbilisSi. 1946 wels saswavleblad miabares vaJTa
pirvel skolaSi. 1956 wels daapatimres antisabWo
Ta propagandis braldebiT da samwliani patimro
ba miusajes, rac Semdeg pirobiTi sasjeliT Seec
vala. 1957 wels eqsternad daamTavra 61-e saSualo
skola da musikaluri saswavlebeli. imave wels
Cairicxa iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis sa
xelmwifo universitetSi, istoriis fakultetze
da aqtiurad monawileobda arqeologiur gaT
xrebSi. ukravda universitetis orkestrSi. 1962-
1975 wlebSi iyo istoriis, arqeologiisa da eT
nografiis institutis arqeologiuri ganyofile
bis umcrosi mecnier-TanamSromeli. monawileobda
30-mde qvis xanis arqeologiur eqspediciaSi. 1975-
1985 wlebSi iyo Jurnal `mnaTobis“ prozis ganyo
filebis gamge. xelmZRvanelobda prozis seqcias
mweralTa kavSirSi. 1985 wlidan kinostudia `qar
Tuli filmis“ mTavari redaqtoria. misi Semoqme
debidan yvelaze popularulia romani `samoseli
pirveli“, romelic sabWoTa diqtaturis dros ga
moqveynda da mwerals didi popularoba moutana.
mocemul nawyvetSi daxatulia tiranis _ marSal
betankuris _ amazrzeni saxe da naCvenebia, erTi
mxriv, diqtaturuli reJimis mTeli gaxrwnileba
da, meore mxriv, Tavisuflebamowyurebuli mwyem
sebis _ vakeiroebis _ martivi da amave dros vaJ
kacuri cxovrebis silamaze. saWiroa mxolod wi
namZRolis _ konseleiros _ gamoCena, rom cxadi
gaxdes: am ori, erTmaneTisgan mkveTrad gansxvave
buli samyaros Tanaarseboba SeuZlebelia da ami
tomac Tavisuflebismoyvare adamianebi mendes ma
sielis winamZRolobiT daiZrebian, raTa miatovon
totalitaruli realoba da Tavisuflebis qalaqi
Seqmnan.
277
gur am doC anaSvili
drostarebani
279
gur am doC anaSvili
280
samos el i pirvel i
281
gur am doC anaSvili
282
samos el i pirvel i
283
gur am doC anaSvili
284
samos el i pirvel i
285
gur am doC anaSvili
286
samos el i pirvel i
287
gur am doC anaSvili
288
samos el i pirvel i
289
gur am doC anaSvili
***
290
samos el i pirvel i
291
gur am doC anaSvili
292
samos el i pirvel i
293
gur am doC anaSvili
_ vin mogiyvana...
_ eliodorom...
qalis xma iyo!
_ suzanna, Cemo yvelav...
_ umamaceso...
magram polkovniks susxi daetyo xmaSi:
_ ram mogiyvana!
_ me aRar SemiZlia, federiko, aRar SemiZlia, gesmis? _
Cioda qali, kacurad ecva, _ me aRar SemiZlia ase.
_ rogor Tu ase...
_ rogor da... mSvenivrad ici, rac minda.
_ ra ginda, suzzi...
_ me saxifaTo siyvaruli mwams...
_ saxifaTo araa, SenTan RamRamobiT rom daviparebi? am
wodebis kaci...
_ araa saxifaTo _ Sen yvelaferi mudam gaangariSebuli
gaqvs, federiko...
_ mere, cudia?
_ cudia, diax... aes vinaa...
_ Cveni biWia... ratomaa cudi, suzanna... _ nazad daekiT
xa polkovniki da isev magrad Caikra gulSi.
_ me saxifaTo siyvaruli mwams. swored aseTi... da kidev
ufro...
mere Zalian aixlarTnen erTmaneTSi, veRarafers arCev
da domeniko.
_ suzanna, suzi...
_ fe... ffederiko...
_ suzzi, msxmoiarev...
_ mand nu makoceb, dRegrZeli iyos didi marSali...
_ greg rikio xom ar uaryofs da...
da galiaSemovlebulma kaetanomac sadRac Sua qalaqSi
sWeqa: _ Ra-amis pirveli saaTia da yvelaferi geenialuraaa
daaaaa!
294
samos el i pirvel i
295
gur am doC anaSvili
***
296
samos el i pirvel i
297
gur am doC anaSvili
298
samos el i pirvel i
299
gur am doC anaSvili
300
samos el i pirvel i
301
gur am doC anaSvili
302
samos el i pirvel i
***
303
gur am doC anaSvili
_ ra unda vaCuqoT?
_ raRac-raRaca maqvs Senaxuli: briliantis beWdebi da
platinis erTic simboluri dana.
maincdamainc dalagebulad ver saubrobda yoCaRi pol
kovniki, Relavda albaT.
_ xom kargebia... _ duned ikiTxa stellam da Rilaks Ti
Ti rom daaWira, nazi SrialiT ativtivda Zvirfasi farda.
_ as-asiani. ratom giyvarvar?
_ wvims.
_ fuh...
_ ratom _ fuh... _ dainteresda stella.
_ radgan wvims, sulo.
`winamZRoli, eh“ _ Taroze saxedalaquli domeniko ij
da.
_ rodis wavideT.
_ SvidisTvis, ase...
_ gvirabiT gavalT?
_ ra vici... Sen rogorc inebeb, sulo, genatrebodi?
_ es rodis...
_ RamiT.
_ aes vinaa?
_ saTamaSoa, Zvirfaso, stella, gagiJdebi, iseTi kargi
raRacaa _ dildilaobiT pirs WinWriT ibans da mere gvim
riT imSralebs xolme, naxe, rasa hgavs, ase dalaqavebuli
rogor wamoviZRvanio dabadebis dReze, Tumc, saRamomde
albaT gadauvlis da musikao, Tu etyvi, tiris. ho, marTla,
stella, iq xom daukrav?
_ Tuki bicola mersedesi mTxovs...
_ mogTxovs, aba ra, da ar unda waivarjiSo?
_ marTla, xo ici... _ Cafiqrda stella.
_ maswavlebeli ar ginda mere?
_ ki, rogor ara.
_ axlave moggvri, _ mtkiced aRuTqva polkovnikma da
koxta zari gaawkaruna.
304
samos el i pirvel i
305
gur am doC anaSvili
_ diax.
_ venacvale.
didi sarkis win bolTasa scemda. Tmaze faqizad gadais
va xeli.
_ ocdaSvidi oTxia? _ Tavi Semohyo kapralma eliodo
rom.
_ Semoiyvane, Semoiyvane, _ aforiaqda polkovniki sezar
da xaverdis niRbian- mosasxamiani qali ise mizanswrafulad
gamoemarTa misken, wamiT Tvalebacimcimebul polkovniks
feri ecvala da kaprals miugdo: `gad-daikarge, Cemo kap
ralo“, samniRa darCnen, qalma gzadagza niRabi moicila,
`Camodi, biWi, _ Tqva polkovnikma, suzannas xelisguliT
aniSna SeCereba, aRfrTovanebuli Sescqeroda _ aim karTan
dadeq, biWi, da kargi stella rogorc gamoCndeba, Cvenken
mobrundi da wamoitire _ mSiaa, mSiaaaa... gamige?“
_ diax.
da domeniko jer karTanac ar iyo misuli, polkovniki
suzannas rom Semoexvia, magrad miikra mamacur mkerdze,
yurze hkocnida. `ah, federiko, _ Zlier Ronivrad Cur
Culebda Tavgadagdebuli qali, _ me saxifaTo siyvaruli
mwams...“ `suz zi, msxmoia rev...“ `ro gor miy var xar... Sen Tu
giyvarvar?“ `aba eg gana sakiTxavia? _ gaimarTa polkov
niki da TvalebSi damanamuseblad Caxeda, _ aba, ras ambob,
ha, suzzi?“ `ratom giyvarvar?“ _ acelqda qali, `kargi ra,
suzzi, _ guneba wauxda polkovniks _ aba, rogor SeiZleba
magisi axsna? miyvarxar da morCa, es Seixseni...“ `rom Semovi
des?“ `nu geSinia, es abRavldeba“. `me meSinia? _ Rirseulad
gaioca qalma da pawia Rilze waivlo xeli, _ me xom saxi
faTo siyvaruli mwams...“ `ratom, Wuki-Wuk?!“ `aba, ra vici,
mwams, mwams da morCa, dRegrZeli iyos didi marSali...“
aq polkovnikma warbi azida: _ erTi mosasxami maCvene
Seni...
_ rad ginda, federiko?
_ vah, ras gadavrCiT?! _ msubuqad gaikvirva polkov
306
samos el i pirvel i
307
gur am doC anaSvili
308
samos el i pirvel i
309
gur am doC anaSvili
310
samos el i pirvel i
311
gur am doC anaSvili
aleqsandros Zma! _
da domeniko Tavis mdidrul sakanSi rom dabrunda, ver
cxlis viwroyelian suraSi CaCxerili baraTi daxvda: `pol
kovnikis, miCinios, kadimasi da misTananis nu geSinia _ di
di-didi, mogklan, marSal betankurs moeride _ SeiZleba
wargwymidos“.
aleqsandros Zma...
dabadebis dReebi
312
samos el i pirvel i
313
gur am doC anaSvili
314
samos el i pirvel i
315
gur am doC anaSvili
316
samos el i pirvel i
317
gur am doC anaSvili
318
samos el i pirvel i
319
gur am doC anaSvili
nebaT, hpo vebs kidec da... es xom ar aris?“ `swo red esaa,
artemio-Cemo, maSinve vican misi almasi...“ `anisetos, xom?“
`anisetos, ki... wadi, icekve“. `raRa dros Cemi... _ morcxvad
gaiRima artemio vaskesma da SeeSinda, _ visTan mibrZanebT,
dido marSalo? oRond mimiTiTeT da...“ `aravisTan, hale...
wadi, dajeqi“. da axla lamaz generals ixmobda TiTiT _
`sxva, rogora xar, Cemo?“ `mogexsenebaT, grandissimohal
le, samxedroTa cxovrebis mkacri, piruTvneli wesi... Ses
venebisas WalaSi gaxldiT, haerze gaviar-gamoviare... davi
xede da, ras vxedav, iciT? _ Tqveni maRali Tanamecxedris
didi beWedi balaxSi gdia... xom ki esaa, dido marSalo?“ `eg
gaxlavs, Cemo, _ uTxra marSalma, _ swored is wminda marga
litia“. `anisetos, xom?“ `anisetos, ki, axla wadi da dros
nu dakargav, qalbatoni gumersinda momikiTxe da generali
xorxe gamoagzavne CemTan“. `rogor brZandebiT, grand...“
`kargad, ki, Cemo generalo, sxva, rogora xar, sul wvrTna-
wvrTnaSi Tu...“ TvalSi Sexeda. `saRamo idga, da Ziliswi
na miyuCebisas, daRlilobis Jams, WalaSi gaviar-gamoviare.
yvavilnars kargad davacqerdi da...“ `egeb sxvisia?“ `ara,
marSalo, amgvar briliants vin dakargavda, dedoflis me
ti...“ `swored isaa“. `anisetos, xom?“ `anisetos ki, margiCa-
celqi momikiTxe da, aba erTi porfirio mixme...“
_ jer xnulSi idga moloqe igi, isic sxvasaviT jer gle
xi gax ldaT, imis me zobels ki ia ne erqva _ er Ti Tqvensa
viT Cveulebrivi kaci iyo... magram moloqem erT dawyevlil
dRes TvalSi Sexeda. saRamo idga da Ziliswina miyuCebisas,
daRlil ianes soxaneze dagebul cxvris tyavebisken rom
ezideboda namuSevari, dgomiT daRlili wvrili fexebi,
TiTqos axlaxan gamoRviZebul moloqes Tvalebs waawyda,
da SeeSinda! da radgan jerac ar gaCenila amqveynad iseTi
bzari, sadme sxvagan raime rom ar gaemagrebinos, im yurebi
sas moloqe igi _ gorozdeboda, Rones ikrefda, umagrde
boda wyeuli guli, erTmaneTs TvalebSi Sescqerodnen da
sacodavi iane kidev _ pataravdeboda mTlad... fuh, lawi
320
samos el i pirvel i
321
gur am doC anaSvili
322
samos el i pirvel i
323
gur am doC anaSvili
324
samos el i pirvel i
325
gur am doC anaSvili
326
samos el i pirvel i
327
gur am doC anaSvili
_ me... avelino.
_ visa hmsaxureb?
_ pedro kardenass.
_ sadauria?
_ kamorelia.
_ naZirala xar. mere, ras iReb?
_ dadgenil jildos _ namatis meoTxedi Cemia, konse
leiro.
_ jildos eZaxis... _ tuCze ikbina mendes masielma, da
daekiTxa: _ rame saxadma rom imsxverplos Zroxa?
_ eg ar iTvleba.
_ Sari rom mogdos _ moipareo?
_ eg ar momxdara _ vakeiroTa patiosneba eWvmiutanelia,
konseleiro.
_ gesmiT, briyvebo! _ iquxa uceb mendes masielma, bar
Zayze Ronivrad dairtya gaZvaltyavebuli, dagrexili, Ro
nieri xeli, _ axali juris aramzadebic momravldiT qvey
nad, ianeobam ra giyoT, xedavT? _ patiosani aramzadebic
momravldiT qveynad!
_ konseleiro...
_ xma Caiwyvite! icodeT, briyvno, icodeT, Zmebo, molo
qeca da mxdali ianec _ orTave erTad damnaSavea, da Tumc
moloqe _ ufro, eg veraferi SeRavaTia, radgan simxdale
da utvinoba _ Tqven gematebaT. Sen raRa... _ da uceb Sec
ba mendes masieli, or metismetad moxdenil vakeiros SeaS
terda, da, veRar moswyvita mrisxane mzera, mere risxvaSi
raRac gaebzara da, mainc faruli aRtacebiT aTvalierebda
or moxdenil mwyemss, gverdigverd rom idgnen, erTi _ uf
ro maRali, daberilyvrimalebiani, ah, SemarTuli, mosxle
tili ise, ufro moswonda, xmadabla uTxra:
_ Sen romeli xar.
_ ze moreira.
`biWo, visi xar malxazi... _ hkiTxa mersedes bostonma da
pirSi Seacqerda, _ ra gqvia, biWi...“ `me... domeniko“. `kaargi
328
samos el i pirvel i
329
gur am doC anaSvili
330
samos el i pirvel i
331
gur am doC anaSvili
332
samos el i pirvel i
333
gur am doC anaSvili
334
samos el i pirvel i
335
gur am doC anaSvili
336
samos el i pirvel i
337
gur am doC anaSvili
338
samos el i pirvel i
339
gur am doC anaSvili
340
samos el i pirvel i
341
gur am doC anaSvili
sandros Zma...
didi marSali, edmondo betankuri ki gamomcdelad Se
yurebda ucnaur serJants _ iseTi gaWimuli Semovida, da
ise mokle-mokled adgamda nabijs, cota ar iyos, gaocda
kidec: ram gaaamaya ase _ Tormet ujiSo mawanwalaze oc
daaTkaciani razmiT gamarjvebam? magram grZel serJants
Tav-piri Zlier Camostiroda, da didi marSali, mravlis
momswre edmondo betankuric ki gancvifrda _ bevri enaxa
damarcxebuli, magram isini momCvarulni da moxrilni iy
vnen, xmel serJants ki manamde marad Cavardnili, uxilavi
muceli gamoezniqa axla, da mxrebic ukan gadaeWima: xmeli
da mucelgamozneqili, winmorkaluli, mSvilds Zlier hgav
da, da betankuri erTbaSad mixvda: albaT, gamomSvidobebi
sas kai magari panRuri amoartyes... da egreve darCa.
da sertanaSi, naxirisaken ipareboda mariami, Tavmkvdari
qmari Tvalwin edga da, guldamduRruli, naxirisaken miipa
reboda, garindebuli idga faSati, da xesTan mimjdar did
vakeiros Tvals aridebda, mariami ki, msubuqi, fexSiSveli,
qmars zurgs uknidan Tavs dasdgomoda da, mere, mere, ver
moiTmina, gaebzara guli da, TavCaqindrul, mokuntul zes
ama sityvebiT gamoecxada: `ade, wavideT...“
panRurmibeWdili serJanti ki ase hyveboda: `kaixans ver
wamovewieT, grandissimohalle, radgan kaatingas gverds
vuvlidiT da isini ar vici, rogor gadiodnen...“ `saidum
lo xvre li xom ar Se giniSnavs sad me“. `ara, grand...“ `me
re!“ `da rom wamovewieT, mxned mivvardiT da ise ucnaurad
gaCerdnen, gran...“ `eg grandissimohalle aRar gamagono!
_ muqariT Sexeda didma marSalma, _ saqme! saqmeze ilapa
rake...“ `da ise ucnaurad gaCerdnen cota xans kidec davi
beniT: xelCamoSvebulni idgnen da Semogvcqerodnen. mere
me erT-erTs daniani xeli movuqnie, magram arc Serxeula.
mere me gavbrazdi da kiserSi rom Caveci dana, mere kargad
aRar maxsovs, gr... da mere gons roca movedi, yelze mar
yuJi mqonda da yvela silaze eyarnen, ese igi, Cemi razme
342
samos el i pirvel i
343
gur am doC anaSvili
344
samos el i pirvel i
345
gur am doC anaSvili
346
samos el i pirvel i
347
j
joz ef hel er i 1923 wels dai
kSi, bruk lin
ba
da niu-ior
Si. 1941 wels daam Tav ra sko
muSaobda jer mWedlis damxmared, Semdeg _ ku
rierad, kler kad da 1942 wels, 19 wlis asak
la da
349
joz ef heler i
xaf ang i 22
Tavi mexuTe
351
joz ef hel eri
ofisSi.
_ romeli axaldaqorwinebulebi?
_ is axaldaqorwinebulebi, erT dRes Cems ofisSi rom
Semovidnen. ar momiyolia? qali Zalian sayvareli iyo.
eqim daneekas ofisic sayvareli iyo. mosacdel oTax
Si oqros Tevzi hyavda da iaffasiani aveji edga. kredi
tiT yidulobda yvelafers, rac ki SesaZlebeli iyo, oqros
Tevzic ki kreditiT iyida. danarCeni rameebisaTvis fuls
Zunwi naTesavebisgan iRebda Semosavlis wilis sanacvlod.
misi ofisi steiton ailendze iyo da oTxi kvartliT iyo
daSorebuli navsadguridan. mxolod erTi kvartali aSo
rebda samxreTiT supermarkets, silamazis sam salonsa da
or korumpirebul afTiaqars. ofisi kuTxeSi iyo, magram
arc es Sveloda. mosaxleoba mcirericxovani iyo da xalxs
erCivna im eqimebTan daeWira saqme, romlebsac wlebis man
Zilze icnobda. gadasaxadebi grovdeboda, male mouxda ga
momSvidobeba Zvirfas samedicino aRWurvilobasTan: jer
misi gamomTvleli, Semdeg ki sabeWdi manqana gaiyida. oqros
Tevzi mokvda. sabednierod, roca yvelaferi Zalian cudad
iyo, omic maSin daiwyo.
_ es omi RmerTma momivlina, _ sazeimod ganacxada eqimma
daneekam, _ sxva eqimebis umravlesoba male omSi aRmoCda da
uceb yvelaferi kargad wavida. kuTxis ganlagebamac Tavisi
roli iTamaSa da male imaze met pacients viRebdi, vidre
SemeZlo kvalificiurad movmsaxurebodi. orive afTiaqars
gadavuxade valebi. silamazis salonebSi kviraSi ori-sami
aborti keTdeboda. yvelaferi araCveulebrivad iyo da Se
xede, ra moxda! Cems mosaZebnad samxedro komisiidan kaci
gamogzavnes. me TviTgamokvleva Cavitare da davadgine, rom
samxedro samsaxurisaTvis ver vivargebdi. albaT ggonia,
rom Cemi sityva sakmarisi iqneboda, radgan is eqimi viyavi,
romelsac kargi urTierToba hqonda samedicino sazoga
doebasTanac da `ukeTesi biznesis~ adgilobriv biurosTa
nac. magram _ ara! kaci gamogzavnes imaSi dasarwmuneblad,
352
xafangi 22
353
joz ef hel eri
354
xafangi 22
355
joz ef hel eri
356
xafangi 22
357
joz ef hel eri
viyavi.
iosarianma icoda, rom Sef uaiT halfoTi tyuoda, Tum
ca ar Seawyvetina, rodesac man saubari imaze gauba, rom
momxdaris Semdeg mSoblebze aRaraferi smenoda. es didad
arc awuxebda, radgan mxolod maTi naTqvamiT icoda, rom
misi mSoblebi iyvnen. ukve imdeni tyuili hqondaT naTqvami,
SeiZleba esec tyuili gamomdgariyo. bevrad ufro kargad
icnobda im Soreuli biZaSvilebis tomis istorias, rome
lic CrdiloeTiT moZraobda yuradRebis gadasatanad da
SemTxveviT kanadaSi gadavida. maT scades ukan dabruneba,
magram amerikulma saemigracio samsaxurma sazRvarze Sea
Cera da qveyanaSi aRar SemouSva. ukan dabruneba aRar SeeZ
loT, raki wiTlebi iyvnen.
boroti xumroba iyo. magram eqim daneekas ar gascinebia,
sanam iosariani kidev erTi safreni misiis Semdeg ar mivar
da masTan da imedgadawurulma sTxova, samsaxuridan gae
Tavisuflebina. eqimma daneekam Caicina da isev Tavis prob
lemebSi Caeflo. maT Soris erT-erTi Sef uaiT halfoTi
iyo, romelic im diliT mas indielTa brZolaSi iwvevda.
da iosarianma iqve, im wuTs, gadawyvetileba miiRo, Wkuidan
SeSliliyo.
_ dros makargvineb, _ iZulebuli iyo, eTqva eqim danee
kas.
_ ar SegiZlia gaaTavisuflo is, vinc giJia?
_ ki, ra Tqma unda. valdebulic var, rom gavaTavisuf
lo. arsebobs wesi, romelic ambobs, rom giJi samsaxuridan
unda daviTxovoT.
_ mere me ratom ar miSveb? giJi var. klevinjers hkiTxe.
_ klevinjers? sad aris klevinjeri? ipove da vkiTxav.
_ maSin sxvebs hkiTxe. yvela getyvis, rom giJi var.
_ egenic magra afrenen.
_ mere ratom ar aTavisufleb?
_ ratom ar mTxoven, rom gavaTavisuflo?
_ imitom, rom giJebi arian! ai, magitom.
358
xafangi 22
359
joz ef hel eri
360
xafangi 22
361
joz ef hel eri
362
xafangi 22
363
joz ef hel eri
364
xafangi 22
Tavi ormocdameerTe
snoudeni
365
joz ef hel eri
366
xafangi 22
367
joz ef hel eri
368
xafangi 22
369
joz ef hel eri
370
xafangi 22
karga moTmineba:
_ ra saSinelebaa! sircxvilia, namdvili skandalia!
_ odiozuria, _ mSvidad upasuxa iosarianma, Wers miSte
reboda, mere Tavi baliSidan wamowia, _ odiozuri is sit
yvaa, romelzec SevTanxmdiT.
_ ki magram, ratom daTanxmdiT?
_ ori varianti iyo: an es, an samxedro tribunali.
mRvdelma maSinve inana, pirze xeli aifara da skamze mZi
med daeSva.
_ ar unda meTqva araferi.
_ cixeSi mikraven Tavs, kriminalebTan.
_ ra Tqma unda, am SemTxvevaSi is unda gaakeToT, rasac
saWirod CaTvliT, _ mRvdelma Tavi daiqnia, TiTqos amiT
daamTavra kamaTi da Semawuxebel dumilSi CaiZira.
_ nu RelavT, _ sevdianad gaiRima iosarianma, _ ar vapi
reb magis keTebas.
_ valdebuli xarT, _ mzrunvelad daixara misken mRvde
li, _ marTlac valdebuli xarT. me ar mqonda ufleba, Tavs
momexvia Cemi azri. namdvilad ar mqonda ufleba, rame meT
qva.
_ araferi Tavs ar mogixveviaT, _ iosariani mis mxares
gadmobrunda, sazeimod da damcinavad gaiqnia Tavi, _ Rmer
To, warmogidgeniaT ra saSineli codvaa? polkovnik kaT
karTis gadarCena is danaSaulia, namdvilad rom ar minda,
Cadenili mqondes.
mRvdeli frTxilad miubrunda Temas:
_ ras izamT? imis uflebas xom ver miscemT, rom cixeSi
Cagsvan?
_ damatebiT gafrenebs Sevasruleb. an dezertiri gav
xdebi da mivcem Sanss, rom damiWiron. albaT damiWeren.
_ da cixeSi Cagsvamen, cixeSi ki ar gindaT!
_ maSin gavagrZeleb frenas, sanam omi ar damTavrdeba.
vinme xom unda darCes cocxali?
_ SeiZleba daiRupoT.
371
joz ef hel eri
372
xafangi 22
373
joz ef hel eri
ci.
pirveladi daxmarebis yuTSi morfi ar ido, snoudens
tkivils verafriT gauyuCebda, magram Sokis gamo is tki
vils mainc ver grZnobda. morfinis Tormeti ampula yuTi
dan iyo amoRebuli da amis nacvlad lamazi xeliT dawerili
baraTi ido:L,,rac M&M korporaciisaTvis aris kargi, kar
gia qveynisTvisac. milo minderbinderi.~ iosarianma Seagi
na milos da snoudens gafiTrebul tuCebTan ori aspirini
miutana, Tumca uSedegod. magram manamde naCqarevad adebda
artaxebs, radgan pirvel wuTebSi ar icoda, ra gaekeTebina.
fiqri uWirda. icoda, rom dauyovnebliv da sworad unda
emoqmeda. eSinoda, rom daibneoda da ver SeZlebda.
snoudeni Tvals ar aSorebda da xmas ar iRebda. arte
riidan sisxli ar sdioda. iosarianma Tavi moikatuna, TiT
qos mTlianad Wrilobis SexveviT iyo dakavebuli, radgan
sinamdvileSi artaxebis dadeba ar icoda. snoudenis gaqva
vebul mzeras grZnobda da gaormagebuli mondomebiTa da
gamogonili TavdajerebulobiT muSaobda. sanam artaxebis
dadebas daamTavrebda, cota damSvidda da maSinve mouSva,
raTa gangrenis safrTxe Seemcirebina. ukve naTlad azrov
nebda da xvdeboda, rogor emoqmeda. pirveladi daxmarebis
yuTSi makratlis Zebna daiwyo.
_ mciva, _ Zlivs warmoTqva snoudenma, _ mciva.
_ yvelaferi kargad iqneba, _ gauRima iosarianma, _ kar
gad iqnebi.
_ mciva, _ bavSvuri, dasustebuli xmiT warmoTqva snou
denma, _ mciva.
_ kargi, kargi, _ uTxra iosarianma, ar icoda sxva ra eT
qva, _ kargi, kargi.
_ mciva, _ Cumad Tqva snoudenma, _ mciva.
_ kargi, kargi.
SeSinebuli iosariani Cqarobda. rogorc iqna, ipova mak
rateli da snoudenis tansacmlis gaWra daiwyo Wrilobis
zemoT, sajdomis qveS. swor xazad Wrida. patara msrolel
374
xafangi 22
375
joz ef hel eri
376
xafangi 22
377
joz ef hel eri
378
a
antikuri samyaros erT-erTi yvelaze didi da
cnobili filosofosi plat on i cxovrobda
Cvens welTaRricxvamde 429-347 wlebSi. plato
ni adreul siymawvileSive daemowafa cnobil
brZens _ sokrates, romelic aTenSi sikvdiliT
dasajes. platoni eswreboda maswavleblis sa
samarTlos, ramac masze umZimesi da waruSleli
STabeWdileba moaxdina. Tavisi maswavleblisagan
gansxvavebiT, platonma uamravi naSromi dagvi
tova, romelTa umravlesoba dialogis formi
Taa dawerili da mTavari moqmedi piri sokratea,
Tanamosaubreebs eTikis, moralisa da Semecnebis
urTules sakiTxebze Zalze gasagebi da martivi
eniT rom esaubreba.
platonis dialogebidan erT-erTi yvelaze cno
bili naSromia `saxelmwifo~, romlis meSvide Ta
vic iwyeba alegoriiT mRvimeSi myofi adamianebis
da maT mier danaxuli landebis aRqmis Sesaxeb.
am teqstSi platoni misTvis Cveuli ostatobiT
uaRresad saintereso msjelobs Semecnebis Sez
Rudulobis, sikeTis, ganaTlebis, saxelmwifos
marTvisa da sxva iseTi mniSvnelovani sakiTxebis
Sesaxeb, romlebze dava da kamaTi dResac grZel
deba da dResac aqtualuria.
379
plat oni
Tavi VII
381
platoni
_ warmovidgine.
_ axla isic warmoidgine, rom kedlis gaswvriv midi-mo
dian mgzavrebi, romlebsac xelSi nair-nairi sagnebi uWi
ravT, maT Soris, xisa Tu qvisagan gamoTlili adamianebisa
da cxovelebis gamosaxulebani, romlebic im simaRleze au
weviaT, rom kedlis miRmac Canan. mgzavrebidan, Cveuleb
riv, zogi laparakobs, zogi ki Cumadaa.
_ es ra ucnaur suraTsa da ucnaur patimrebs gvixatav?
_ isi ni Cven gvgva nan. er Ti es miT xa
ri, ro gor ggo nia,
gana am dReSi myofi xalxi SeiZleba sxva rames xedavdes,
ginda Tavisas da ginda sxvisas, mis win _ mRvimis kedelze
moriale landebis garda?
_ ras unda xedavdnen, Tuki gaCenis dRidan Tavis ukan
mibrunebac ar SeuZliaT?
_ ki magram, gana igive ar iTqmis im sagnebzedac, kedlis
miRma rom mimoaqvT?
_ mainc ra?
_ ra da, patimrebs rom erTmaneTSi laparaki SeeZloT,
Seni azriT, ityodnen Tu ara, rom namdvili sagnebis saxels
arqmeven kedelze moriale maT landebs?
_ ra Tqma unda.
_ xolo maTi mRvime eqosaviT rom imeorebdes gzad mima
vali mgzavrebis sityvebs, gana ar egonebodaT, rom kedel
ze moriale landebi laparakoben?
_ cxadia, vficav zevss.
_ maSasadame, eWvs gareSea, rom isini namdvil sagnebad
aRiqvamdnen am xelTqmnili sagnebis landebs?
_ aucileblad.
_ axla ki daufiqrdi, ra SeiZleboda mohyoloda Sede
gad imas, rom maTTvis borkilebi aeyaraT da umecrebisagan
daex snaT, anu, sxva sit yvebiT rom vTqvaT, ra mox deboda
maTSi, bunebrivi gziT raRac amgvari rom SemTxveodaT?
vTqvaT, erT-erTi maTganisaTvis borkilebi aexsnaT da eb
rZanebinaT, Sebrunebuliyo, oriode nabiji gadaedga da si
382
sax elmwifo
383
platoni
_ ra Tqma unda.
_ bolos da bolos, es kaci, Cemi azriT, imasac SeZlebs,
rom Tvali gausworos TviT mzesac da wyalSi ki aRar uc
qiros mis anarekls, aramed cis TaRze daukvirdes mis Tvi
sebebs.
_ uciloblad.
_ ris Sedegadac is daaskvnis, rom swored mze gansaz
Rvravs weliwadis droTa monacvleobas da drois dinebas,
rom am xilul samyaroSi mze warmarTavs yvelafers da,
garkveuli azriT, igive mzea yovelive imis mizezic, rac
mRvimeSi Canda.
_ cxadia, Tavisi dakvirvebis Sedegad swored am das
kvnamde miva.
_ mereda, Tavisi uwindeli samyoflis, iqauri sibrZnisa
da Tavisi megobari patimrebis gaxsenebisas gana netarebad
ar miiCnevs Tavis axlandel yofas da sibraluli ar aReZ
vris dilegSi myofTa mimarT?
_ ra Tqma unda.
_ xolo Tu isini TavianT mRvimeSi pativsa da didebas
miagebdnen erTmaneTs da jildos ar iSurebdnen imisTvis,
vis gamWriax mzerasac ar gamoepareboda arc erTi sagani,
kedlis iqiT rom mihqondaT, da yvelaze ukeT imaxsovrebda,
ra gamoCndeboda pirvelad, ra _ Semdeg da ra _ erTdrou
lad, ris safuZvelzec winaswarmetyvelebda momavals, _
rogor ggonia, borkilebidan TavdaRweuli kvlavindebu
rad inatrebda yovelive amas, an Suri aReZvroda imis mi
marT, visac Tayvans scemdnen mRvimeSi, rogorc yvelaze
saCino da saxelovan kacs? Tu imave gancdiT gulSeZruls,
rasac gvauwyebs homerosi, mxolod erTi ram eqneboda sa
natreli: dRiur muSad emuSava Raribi glexis yanaSi da of
lis RvriT eSova lukma puri, an aetana aTasnairi gaWirve
ba, oRondac aRarasodes mibruneboda Tavis uwindel yofas
da imdroindel sibrmaves.
_ mec ase vfiqrob, _ Tqva man, _ marTlac yvelafers ai
384
sax elmwifo
385
platoni
azrs mivsdio.
_ maSin amaSic dameTanxme: vinc am simaRles miaRwia, uk
ve aRar SeuZlia xeli mihyos kacTa Cveulebriv saqmianobas,
radganac misi suli gamudmebiT mieltvis mxolod simaR
les. da es savsebiT bunebrivia, radganac zedmiwevniT See
sabameba Cvens mier daxatul alegoriul suraTs.
_ marTlac.
_ mereda, nuTu Seni azriT, unda gvikvirdes, rom rode
sac am RvTaebrivi Wvretidan adamiani kvlav ubrundeba am
qveyniur ubadrukobas, Semcbari da dabneuli, _ sasacilo
Cans? dabinduli mzera jer kidev ver SesCvevia garemom
cvel sibneles, magram, vidre SeeCveodes, manamde aiZule
ben samsjavroSi Tu sadme sxvagan gamovides da samarTlia
nobis landebisa Tu am landebis anareklTa gamo idavos,
ese igi, im xalxiviT daiwyos brZola maTi ganmartebisTvis,
visac TvaliTac ar unaxavs samarTlianoba TavisTavad.
_ ara, amaSi araferia sakvirveli.
_ Wkviani kaci gaixsenebda, rom mzeras ori sxvadasxva
mizezi amRvrevs: roca sinaTlidan sibneleSi gadavdivarT,
anda, piriqiT, sibnelidan _ sinaTleSi. igive iTqmis sul
zedac: davukvirdeT Semcbarsa da dabneul suls, saganTa
garCevis unari rom dahkargvia, magram briyvulad nuki da
vuwyebT dacinvas, aramed davufiqrdeT _ ufro naTeli yo
fidan movida da misTvis uCvevma sibnelem dauvso Tvali,
Tu, piriqiT, sruli umecrebidan amaRlebuls Tvali mos
Wra sinaTlis aseve uCvevma brwyinvalebam? am SemTxvevaSi
SeiZleba netarebad davsaxoT misi yofa, pirvel SemTxveva
Si ki misdami TanagrZnoba gvmarTebs. magram Tu vinme mainc
ver ikavebs sicils, es dacinva naklebad briyvuli iqne
ba, Tuki misi sagania suli, romelmac sinaTlis sauflodan
sibneleSi amoyo Tavi.
_ marTals brZaneb.
_ Tu marTalia, _ vTqvi me, _ ai, ra daskvnis gamotana
gvmarTebs: ganaTleba sulac ar aris is, rac zog-zogierTs
386
sax elmwifo
387
platoni
388
sax elmwifo
389
platoni
390
sax elmwifo
391
platoni
392
sax elmwifo
393
platoni
394
sax elmwifo
395
platoni
396
sax elmwifo
397
platoni
398
sax elmwifo
399
platoni
400
sax elmwifo
401
platoni
402
sax elmwifo
403
platoni
404
sax elmwifo
405
platoni
406
sax elmwifo
407
platoni
408
sax elmwifo
409
platoni
410
sax elmwifo
411
platoni
412
sax elmwifo
413
platoni
414
sax elmwifo
415
platoni
416
sax elmwifo
417
platoni
418
sax elmwifo
419
T
Tuk id id es i (daax
loe
biT Zv.w. 460-396 ww.) _
antikuri samyaros udidesi istorikosi _ hero
dotosze erTi TaobiT gvian cxovrobda, Tum
ca msoflmxedvelobiTa da azrovnebis stiliT
mniSvnelovnad gansxvavdeboda misgan. misi wina
morbedebi istoriul movlenebs sxvaTa naambobis
mixedviT gadmogvcemdnen, is ki sakuTar Tana
medroveobas exeboda da mxolod Tavisi TvaliT
nanaxsa da pirvel pirTagan mosmenils aRwerda.
Tukididess istoriuli kritikis fuZemdebla
dac miiCneven, radgan mas politikuri analizis
unari da miukerZoebloba axasiaTebda. isto
riul pirTa mier warmoTqmuli sityvebi, rom
lebic am istorikosma Semogvinaxa, gamoirCeva
Tavisi mxatvruli ostatobiTac. maT Soris erT-
erTi gansakuTrebuli movlenaa perikles sityva,
romelsac mcireodeni SemoklebebiT gTavazobT.
Tukididesis teqstSi `perikles sityva...~, rome
lic oratoruli xelovnebis Sedevrad iTvleba,
ZiriTadad dasmulia, erTi mxriv, Tavisufle
bis, rogorc bednierebisa da, meore mxriv, Ta
visuflebis saxeliT Rirseulad omis gadaxdisa
da Rirseulad mSvidobis mopovebis maradiuli
sakiTxi. `Cven miviCnevT sazogadoebriv saqmeTa
gan Sors mdgom kacs ara saimedo moqalaqed, ara
med usargeblo uqnarad~, _ naTqvamia teqstSi da
brZola samSoblos TavisuflebisTvis `Secodeba
Ta gamosyidvis~ saukeTeso gzadaa miCneuli.
421
per ikl es sity va dac em ul
gmirT a dakr Zalv az e
(istoria, meore wigni, 35-46)
423
Tukid id es i
424
per ikl es sityva dac emul gmirT a dakrZalv aze
425
Tukid id es i
426
per ikl es sityva dac emul gmirT a dakrZalv aze
427
Tukid id es i
428
per ikl es sityva dac emul gmirT a dakrZalv aze
429
v
vaJ a-fSav el a (1861-1915) _ mwerali, kriti
kosi, publicisti, folkloristi, eTnografi.
mis teqstebSi udidesi literaturuli ostato
biTaa damuSavebuli Tavisuflebis, humanizmis,
patriotizmis, adamianisa da bunebis raobisa da
urTierTmimarTebis problemebi. geronti qiqo
Zis sityviT, rogorc mwerali da moazrovne, vaJa
`naklebad eqvemdebareboda literaturul gav
lenebs da Tavisi msoflmxedvelobiTa da mxat
vruli SemoqmedebiT erT-erT yvelaze Tavise
bur movlenas warmoadgens qarTuli da msoflio
poeziis istoriaSi~.
vaJa-fSavelas publicisturi werili `ras hqvian
Tavisufleba?~ Taviseburi variantia misive cno
bili teqstisa `ra aris Tavisufleba?~ avtori am
teqstSic aRiarebs Tavisuflebas, rogorc uze
naes Rirebulebas. `adamiani Tavisufali ibadeba~
da `Tavisufleba da bedniereba erTi da igivea~,
_ ai, ras gveubneba avtori da imasac aRniSnavs,
rom `adamians... gaunaTlebels, ar uyvars Tavi
sufleba~ da Tavisufleba maSin aris Rirebuli,
roca igi movaleobiTa da pasuxismgeblobiTaa
SezRuduli.
431
vaJ a-fSavela
433
vaJa-fSavela
434
ras hqvian Tavis ufl eb a
435
vaJa-fSavela
436
ras hqvian Tavis ufl eb a
437
vaJa-fSavela
438
439
440