Norstan Final Book
Uploaded by
حضرت آغا همدردNorstan Final Book
Uploaded by
حضرت آغا همدردد مطالبو لړلیک
لنډیزونه(مخففات)1 ..........................................................................................:
رسیزه 3 ..........................................................................................................
مننلیک 4 ........................................................................................................
میتودولوژي(دجو ړولوطریقه)7 ..............................................................................:
ددېسندپیژندنه8 .......................................................................................... :
دوالیتيپروفایلدجو ړوينڅخهموخيدمتېوړپایلې8 ............................................... :
څانګرتیاوي8 .................................................................................................. :
دديسندجوړښت8 .......................................................................................... :
پ وښتنلیکونهاودموادودراټولولووسایل8 ................................................................. :
دموادودراټولولوومیتودونه8 ................................................................................ :
دموادوتحلیل9 ............................................................................................... :
لومړی څپرکی 10 ....................................................................................
دوالیتپیژندنه10 ............................................................................................ :
والیتدتاریخپههندارهکې10 ............................................................................. :
ښارونه10 ......................................................................................................:
دوالیتنوماودنومپها ړهلنډمعلومات10 ................................................................ :
نورستانیانڅوکدی؟ 10 ....................................................................................
جغرافیایيموقعیتاوموسم(دولسوالیونومونهاودپولوپها ړهمالومات)؛11 ............................
نفوس/ټول وګ ړي11 .......................................................................................... :
نورستانواليتڅلورخوا وی11 .............................................................................. :
نورستانواليتقومونه11 .................................................................................... :
نورستانواليتاداريواحدونه11 ............................................................................:
دوالیتدولسوالیواوکلیوشمیر12 ....................................................................... .
تاریخيآثار 12 ..................................................................................................
ودانۍاودهغيساختامينتوکي 12 ........................................................................
عمومينفوس /وګ ړي13 ...................................................................................... :
دنفوسپههکلهمالومات13 ................................................................................ :
دنفوستناسبدنرانواوښځودشمی ریپهتفکیکرسه؛ 14 .............................................
د وګ ړودودېکچه14 ......................................................................................... :
داقتصادوزارت أ
دنفوسسلنهدعمردډلوپربنسټ(/۶۵-۱۵/۱۴-۰تر۶۵کالهزیاتعمرلرونکي)15 ............ .
دویم څپرکی 15 ......................................................................................
دکرنېسکټور 15 ..............................................................................................
ځمکهاواوبهلګونه 16 .........................................................................................
کرنیزمحصوالت 17 ............................................................................................
کاراوکرنه 19 ...................................................................................................
عایداتاوپانګونه 19 ...........................................................................................
دپوهنېسکټور 21 ............................................................................................
دولتياوخصويصښوونځي 21 ..............................................................................
دولتياوخصويصپوهنتونونه 21 ............................................................................
دزدهکوونکواوښوونکوتناسباودلیکلوستکچه 22 ..................................................
زیربنااوبودیجه 23 .............................................................................................
ددولتياوخصويصښوونځیو،پوهنتونونواونوروپوهنیزواداروپرتلهکول 24 ..........................
25 ...............................................................................................................
دروغتیاسکټور 25 .............................................................................................
روغتیاييخدمتونوتهالرسسییی 25 ..........................................................................
دولتياوخصويصروغتونونه26 ............................................................................ :
شتهدرملتونونه 26 ..............................................................................................
روغتیاييمتخصصیناومسلکيکسان 26 ..................................................................
دروغتیاپهبرخهکېبودیجهاوپانګونه 27 ..................................................................
دزیربنااوطبیعيرسچینوسکټورونه 27 .....................................................................
دسکټورپههکلهلنډمالومات27 ........................................................................... :
س ړکونوتهالرسسی 27 .........................................................................................
دوالیتهوایيډګرونهاوټرانسپورټيسیسټم 28 ...........................................................
دوالیتبرېښنا28 ..............................................................................................
دڅښلوپاکواوبوتهالرسسی 29 ..............................................................................
پهوالیتکېمعلومايتټکنالوژي29 ....................................................................... :
صنعتيفابریکې 29 ............................................................................................
دکانونوپهبرخهکېعایداتاوبوختیا 29 ...................................................................
کلنیبودیجهاوپانګونه 30 ....................................................................................
داقتصادوزارت ب
دریم څیرکی 31 ......................................................................................
دنورستانوالیتد1397کالپرمختیاییبودجهاومرصفدسکتورونوپهتفکیک31 ................. :
معارف31 .......................................................................................................:
بودجهمعارف31 ...............................................................................................:
زراعت32 .......................................................................................................:
بودجهزراعت32 ...............................................................................................:
صحتعامه33 ................................................................................................ :
بودجهصحت عامه33 .........................................................................................:
انر ژیوآب34 ................................................................................................. :
بودجهانر ژیوآب34 ......................................................................................... :
فوایدعامه35 .................................................................................................. :
بودجهفوایدعامه35 .......................................................................................... :
پروژههایانکشاقیوالیتنورستانی 36 .....................................................................
څلورم ځیرکی40 .....................................................................................
دنورستانوالیتپرمختیاییطرحه 40 ........................................................................
ددیطرحیاساسیهدف40 .............................................................................. :
وضعیتکلیاقتصادیوالیت41 ............................................................................ :
پهنورستانوالیتکیمالدا ریاوموجودپوتنشیل42 ................................................... :
دتولیداوسنیبڼهاودهغیمشکالت43 ................................................................. :
دلبنیاتودتولیدپهبرخهکیاوسنیمشکالتپهالندیډولدی43 .................................. :
دلبنیاتومعرفیاودهغیاقتصادیا ړخ44 ............................................................... :
زمینهسا زیاودپروسسلپارهرسمایهګذا ری44 ......................................................... :
دبازارتحلیل44 .............................................................................................. :
اوسنیوضعیتاورسمایهګذا ری45 ........................................................................:
دتولیدقیمتاودتولیدعوامل46 ......................................................................... :
عمدهچالشونه46 ............................................................................................ :
ماخذ46 ........................................................................................................ :
پنځم څیرکی 47 .....................................................................................
دخصويصسکټوردپراختیاپروګرام(:سوداګریزياسانتیاوي،دوا ړهاومنځمهالهتجارتوده ،د
مخابرايتشبکوغزول)47 ................................................................................... :
داقتصادوزارت ج
دعوایدوترالسهکولواوخلکوداقتصاددودېپهبرخهکېدکرنېاوکلیوپرمختیادسکټوراهمیت:
48 ...............................................................................................................
لهکرنیزواومالداريمحصوالتوڅخهدخلکودکلنيعوایدواندازه48 .................................. :
دخلکوداقتصاديودېپهبرخهکېدکرنیزواومالداريفعالیتونوونډه48 ............................. :
دخلکوداقتصاديودېپهبرخهکېدکلیودبیارغونېفعالیتونوونډه49 ............................. :
دوليست ړونپروګرام؛50 ......................................................................................
.9دکانونواوطبیعېرسچینودپراختیاميلپروګرام؛ 59 .................................................
.۱۰دبرشيرسچینودپراختیاپروګرام؛ 60 .................................................................
.۱۱دښځوداقتصاديپياو ړتیاپروګرام61 ................................................................ .
شپږم څپرکی 65 .....................................................................................
پهميلکچهداحصاییويشاخصونوانتخايبټولګه 65 ....................................................
پهافغانستانکېدژونددوضعیترس وې 87 ...............................................................
پهميلکچهدژونددوضعیترس وې87 ................................................................... :
دنورستانوالیتدخلکوژوندداحصايېاومعلوماتودميلادا رېد۲۰۱۷کالدرس وېپربنسټ:
88 ...............................................................................................................
ماخذ89 ...................................................................................................... .:
اووم څپرکی 90 .......................................................................................
دافغانستاندوامدارهپرمختیاییموخیA-SDGSلنډهپیژندنه 90 ......................................
دبنسټیزانکشافدموخولرلید90 .................................................................... :SDGS
پهسمبولیکډولداولسوموخو 90 .............................................................................
دافغانستانلپارهبنسټې زېپراختیاييموخې 91 ................................................. :A-SDGS
دافغانستانلپارهدبنسټزوپراختیایيموخواهمیت 91 ......................................... :A-SDGS
دافغانستانلپارهدبنسټیزوپراختیایيموخودتطبیقمرحلې 92 ............................ :A-SDGS
رسچینېاومأخذونه122 ................................................................... :
داقتصادوزارت د
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
لنډیزونه (مخففات):
MoEcداقتصادوزارت
CSOدمدينټولنېاداره
DDAدولسوالۍپراختیاييشورا
GDDCدطرحېاوتوحیدعموميریاست
DGOدولسوالۍمقامدفرت
ISLAسیمهییزهادارودپیاوړتیانوښت
IDLGدسیمهییزهارګانونوخپلواکهاداره
INGOنړیوالهنادولتیموسسه
LoGoسیمهییزهحکومتوايل(هغهپروژهچېدملګروملتونودپرمختیایيپروګرامUNDP-لهخواپلېکیږي)
M&Eڅارنهاوارزونه
MoFدمالیېوزارت
MoWAدښځوچارووزارت
PAPکلنیوالیتيپالن
PBPدوالیتيبودیجېپالیيس
والیتيشورا PC
PCMدوالیتيشوراغړي
PCOدوالیتيشورادفرت
PDCوالیتيپرمختیایيکمېټه
PDPGدوالیتيپرمختیاييپالنجوړونېالرښود
PGOدوالیتمقامدفرت
PSPوالیتيسرتاتیژیکپالن
DoEcوالیتداقتصادریاست
PIMSدوالیتيمالوماتومدیریتسیسټم
PTCوالیتيتخنیکيکمېټه
PPFMCدعامهمايلمدیریتوالیتيکمېټه
PSTCدوالیتيسکټورتخنیکيکمېټه
PLMDاړوندهوالیتيریاست
USAIDدمتحدهایالتونونړیوالهپرمختیايياداره
WBنړیوالبانک
UNDPدملګروملتونوپرمختیاييپروګرام
داقتصادوزارت 1
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت 2
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
رسیزه
په دې کې هیڅ شک نشته چې افغانستان د انساين ،فرهنګي ،ټولنیزو او اقتصادي
رسچینوساتنېاوپراختیاتهاړتیالريترڅووکړایيشدپراختیابهیردهغهپربنسټ
عیار او همغږی کړي .د دې بهیر د اړینو مسئلو له ډلې څخه د سوداګرۍ ،ټرانزیټ،
صنعت،اليسصنایعو،داخيلتولیداتواوپهعلمياوتخصيصشتمنۍباندېسمبال
انساينځواکاوشتهپرمختیاييرسچینېديچېدکرنیزومحصوالتواونورواقتصادي
بلالقوهپوټنشیلونودودېاوپرمختیالپارهالرههواروي .
ښکارهخربهده،پههرهاندازهچېښهپالنجوړونهويشاوښهالرښودونهبرابريشنوپه
هامغهاندازهبهدودېاوپراختیابهیرپهمنظمهاوښهتوګهپرمخوالړيشاوټولنهبهدهوساینېاوپرمختګپهلوري
ولیږدوي .
پهداسېحاالتوکېد مالومايتټولګېیاوالیتيپروفایلشتون،دبرشيټولنېپهبیالبیلوبرخوپهتیرهبیادپالنجوړونې
اوپالیيسجوړونېپهبرخوکېخورامهماواړینګڼلکیږي .
داقتصادوزارتویاړيچېدهیوادپهکچهدیوريښتینيبنسټدټاکلوپهموخهاودوالیتونودشتهحاالتوپهت ړاوکره
مالوماتوتهدالرسسۍپهبرخهکېاسانتیابرابرهکړياودپالنجوړونکو،څیړونکو،دولتيادارو،مرستهکونکوومؤسسو،
خیریه بنسټونو ،زده کوونکو او لیکواالنو لپاره والیتي پرمختیایي او اقتصادي معلومايت ټولګه(پروفایل) جوړ کړي .دغه
پروفایلدتخنیکيکمیټیلهخ واچېمرکزياووالیتيمسلکيکارکوونکوپهکېګډوندرلوداوددولتيادارو،نادولتي
مؤسساتو،ځوانانو،دپوهنتونونودښوونکو،غورهکسانو،پوهانو،مدينټولنېاونورواړوندهمرکزياووالیتينهادونوپه
مرستهاوهمکارۍجوړشویاودافغانستاندخلکوخدمتتهوړاندېکیږي .
یادپروفایلترډیرهبریدهپرعامههوساینېاوداقتصادياوټولنیزحالتپرڅرنګوايل،تاریخيقدامت،دپرمختیايي
سکټورونو د حالت پر ارزونې ،زیربنا او نورو مهمو پرمختیاييمسایلو باندې مترکز لري او په ټولیز ډول رسه د والیتونو
اقتصادياوټولنیزلیرلیدلکه اقتصادياوټولنیزظرفیتونه،داقتصاديودېاوپرمختیاپهوړاندېننګونې،داقتصادي
هوساینېاواقتصاديحالتدښهوايلپهبرخهکېشتهفرصتونهمطالعهکوياوارزوي .
والیتيپرمختیایياواقتصاديمالومايتټولګه(پروفایل)مرستهکويترڅوبودیجوينهادونه،دپرمختیاييپالنجوړونې
بهیردوالیتداقتصادياوټولنیزواړتیاوواولومړیتوبونوپربنسټتنظیمکړياودنړیوالېټولنېمايلمرستېدوالیتله
اړتیاوواولومړیتوبونورسههمغږيکړيترڅودوالیتپهکچهدعامههوساینېدسمونلپارهالرههوارهيش .
زهلهدېفرصتڅخهپهګټهاخیستنېدوالیتيپروفایلجوړولودکمیټېلهغړوڅخهپهځانګړېتوګهمننهکوماودنورو
دولتيادارواومدينټولنېنهادونودکارکوونکو،کارپوهانواوټولوهغهکارکوونکوهڅواوزیارتهدقدرپهسرتګهګورمچې
پهدېکارکېښکیلاوو.
ډاکټر مصطفی مستور
د اقتصاد وزیر
داقتصادوزارت 3
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
مننلیک
خوښیمچېننداقتصادياوټولنیزېپرمختیادپالنجوړونېپهبرخهکېدیوبل
سرت ګامشاهدیم .دغهالسته راوړنه چې د والیتي پرمختیایي اواقتصادي مالومايت
ټولګې(پروفایل) جوړول دی ،له شکه پرته د والیتونو په کچه د یو ټولیز الرښود او
مالومايت رسچینې په توګه ،د پانګه والو او متویلونکو نهادونو د جلبولو له الرې د
اقتصادياوټولنیزېودېاوپرمختیالپارهالرههواروي .
دغه پروفایل کوالی يش د والیت د مايض او راتلونکي په هکله یو ریښتینی انځور
وړاندېکړياوپهاغیزمنډولرسه،ددقیقېپالنجوړونېاوپانګ ونېلپارهالرههواره
کړي.دوالیتونوپروفایلدوالیتدشتهپرمختیاييحالتترڅیړنواوارزونووروستهلهدولتيادارو،والیتيشوراګانو،د
مدينټولنېنهادونو،کارپوهانو،ښځو،دپوهنتونونودښوونکورسهپهمشورهکېجوړشویدی.بایداعرتافوکړوچېد
یوتخنیکياومسلکيټیمپهنهشتونکې،دداسېیوپروفایلجوړولګراناوحتیناشونۍوه .
دوالیتيپروفایلجوړولوپهموخهیوهتخنیکيکمیټهدطرحېاوتوحیدلویریاستترمرشۍالندېجوړهشوه؛له
همدېاملهاړینهګڼمچېدطرحېاوتوحیدلویریاستاوکمیټېلهرئیسډاکټرمیرویسبهیج،دوالیتونوداقتصادي
فعالیتونودانسجاملهآمرښاغيلعبدالرحمنکمین،ښاغيلسمیعاللهناظمیدپالنجوړونیسالکاراودښاغلیبخت
اللهصافیدنورستانوالیتداقتصادرئیس،څخهپهځانګړېتوګهمننهاوقدرداينوکړمچېپهخپلوهڅواوزیاررسه
يېدیادپروفایلدجوړولولپارهالرههوارهکړه .
همداډول،دوالیتيمسئولینواوکارکوونکولههمیشنۍهمکارۍڅخهچېپهدېبرخهکېيېزموږرسههمکاریکړې،
مننهکوم .
داسند پهاتهفصلونوکی جوړشویدی چی دوالیت دمعرفی او پیژندنی په شمول دوالیتاقتصادی ظرفیتونه ،دخلکو
دژون دانه وضعیت ،تولنیز اوکلتوری بنسټونه ،دوالیت پرمختیایی وضعیت ،دپانګی اچونی وضعیت ،دوالیت په کچه
پرمختیاییبودجهاولګښت،دنادولتیموسساتودفعالیتڅرنګوالی،اقتصادیاوتولنیزومهمهشاخصونهاودافغانستان
لپاردبنسټیزوپراختیاییموخوپههکلهمعلوماتراتولشویدی .
هیلهمنچېدغهپروفایلبهوکړایيشدعامههوساینېاوافغانستاندرشیفوخلکودسوکالۍپهبرخهکېګټورهاو
اغیزمنهونډهولري.
محمد اسامعیل رحیمي
داقتصاد وزارت مسلکي معین
داقتصادوزارت 4
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د ښاغيل وايل پيغام:
نورستاندهیوادپهختیځکی،پهځنګلونوپوښلوغرونو،کږووږودرو،ددروپهمنځکید
څپاندوسیندونو،پهرسدروکیدځوړندابشارونو،مسحورونکیجذابطبیعتاودښنکال
لرونکیوالیتدی،مناسبهدهچیدافغانستانکشمیریادرشقسویسورتهوویلشی .
دافغانستاندځالندتاریخپهاږدوکیدنورستانمیړنیولس،تلډیرپهمیړانهداستقالل
پهجنګونو،دبغاوتونوپهځپلواودافغانولسپهعظیمجهادکیتاریخجوړونکیاوبی
ساریکارنامیتررسهکړیدی،خودانکشافپهبرخهکیدحکومتونودپامهلویدلیاو
خلکییپههرډګرکیدمشکالتواوستونزورسهالساوګریواندی .
لهنیکهمرغهپهتیرووروستیوکلونوکییوڅهپامورتهشویدی،ددیوالیتځالندهراتلونکیاوسرتاتیژيکموقیعتته
پهکتلواړتیالیدلکیږیچیاوږدمهالهپالنونهولریچیپهپلیکولورسهبهییپهټولوانکشافی،حکومتداریاوامنیتی
چاروکیدپاموړپرمختګرامنځتهشیاوپهنوروبرخوکیدپرمختګونوترڅنګبهدنړیوالسیاحتپهمرکزبدلشی .
ددیوالیتولسونودخپلوګاونډیوکنړ،لغامن،پنجشیراوبدخشانوالیتدولسونورسهښیاړیکیلریاوهمیشهیی
نیکیاړیکیپاللیدیاوهمییپالی .
داچيدپرمختیایيپالندجوړوينلومړيمرحلهدوالیتيپروفایلجوړونهده،چيدوالیتاوسنيوضعیتپهدري
سکتورنو(امنیت،حکومتوايلدقانونحاکمیتاودبرشحقوقاقتصادياوټولینیزيپراختیا)کيمونږتهراڅرګندويچي
اوسنيوضغیتپديوالیتيپروفایلکيددوامدارهپرمختیایيموخودافغانستاندميلپ رمختیایيسرتاتیژياودميل
لومړیتوبلرونکيپروګرامپربنسټتحلیلشوي .
دټاکلشويټیمپهوسیلهدټولووالیتيسکتورونورسهپههامهنګيداوسنيوضعیت(امنیت،ښيحکومتوايل،
فسادپهوړاندیمبارزه،جنډر،ټولنیزياواقتصاديپرمختیا)دښهتحلیللپارهمختلفمجلسونهاوهمغږيشويدي .
باورلرمچيداقتصادریاستدهڅوپهوسیلهبهدنورستانوالیتانځور(پروفایل)پهښهډولښودلشويدياوداد
هغو هڅو پایله ده چي مونږ ته به په ائینده کي د سټراتیژیک پالن او انکشايف پالن په جوړولو کي او همدارنګه د
موسساتورسهدپروژوپهتطبیقکيمرستندویهواقعيش .
خوښیمچيدنورستانوالیتپهکچهداقتصادوزارت،اقتصادریاستاودنورستانوالیتدټولودولتياوغیريدولتي
ادارو،خصويصسکتورپههمکاريوالیتيپروفایلترتیبکیږي .
پهپايکيیوځلبیاداقتصادریاست دوالیتيټیماوریسڅخ همنندویهیمچيپهمناسبهبڼهاوښهډولييوالیتي
پروفایلترتیبکړ .
هیلهمندیمچيپهراتلونکيکيبهدوالیتيپر وفایلپهنظرکينیولورسهانکشايفپالنونهترتیبيشترڅودنورستان
والیتهراړخیزپرمختګتهزمینهبرابرهاوچمتويش .
پههرلحاظدپرمختللینورستانپههیله
حافظ عبدالقیوم
د نورستان والی
داقتصادوزارت 5
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
لنډیز
اقتصاديودهاودهیوادپهکچهاڼډولیزهپراختیادحکومتلهاساسیلومړیتوبونوګڼلکیږی.دیویواقعیميلاجنډاپه
توګهحکومتهڅهکړیڅودنړیوالیټولنېپهمالیاوتخنیکیمرستهیادیموخیتهرسیدنهیقینیکړی.دتیرییوی
نیمیلسیزیهڅووروستهکهڅههمپهډیریبرخودپرمختګونهترسرتګوکیږیاماالهمډیرڅهتهاړتیالیدلکیږی .
داچیمتوازنپرمختګدواضحوتګالرواومشخصوپالیسیوشتونلپارهاړینبللکیږیاودتیروڅوکلونوتجاربوښودلی
چ یپدیبرخهکیددقیقواحصائیویارقامواوکرهمعلوماتونشتونپهملیکچهجدیستونزهوه،پهځانګړيډولد
ولسوالیو او لری پرتو سیمو .اقتصاد وزارت د وظیفوي مسؤولیت له مخی تل هڅه کړی څو د مختلفو مراجعو ارقام
جمعآوریاودپراختیايئسرتاتیژیوپهجوړولوکیورڅخهګټهپورتهکړی.بیلهشکهدقیقهاحصائيهرسبیرهنهیواځیدا
چی د رسچینو دبیځایهمرصفمخنیوی کوی بلکه د اقتصادی او پراختیايئ برنامو دموثریتالمل ګرځی او همداراز
متوازنپرمختګیقینیکوي.دارقامواومعلوماتواهمیتتهپهکتنه،پدیوروستیوکیاقتصادوزارتوالیتیڅانګوتهد
والیتیپروفایلونوجوړولوالرښوونهکړیده.والیتیپروفایلونهبهدسکتورپهکچهتحلیلیارقاماومعلوماتولریڅوپرمټ
ییپالیسیسازیاداریدمعلوماتیبستو(ډیټابانک)پهحیثدهغیڅخهدپراختیايئپالنونواوبرناموپهجوړولوکی
کارواخلی .
دننګرهاروالیتپروفایلدیویمشورتیپروسیلهالریدټولوذیدخلوخواورسهپهګډههمغږۍدسکتوریادارودارقامو
اومعلوماتوپهاساسجوړشویدی.هڅهشویدهڅودمعتربودولتیاسنادواومراجعوڅخهدقیقاوکرهمعلوماتراجمع،
تحلیلاوپهپروفایلکیځایپرځایشویدی.دهرسکتورتیرحالتتهلنډهکتنهشویاوفعلیوضعیتییپهډیرښه
ډولترشیحشویدی.کرهنهاودکلیوپراختیا،پوهنه،کلتور،رسنۍاوسپورتسکتور،عامیروغتیااوتغذی،اقتصاداو
خصويصسکتور،دبنسټونواوطبعیزیرمواوټولنیزخوندیتوبسکتورونهدعمومیجغرافیايئموقعیتاودیموګرافیک
معلوماتورسبیرهپهدغهسندکیپهکلیډولڅیړلشویدی.متهدهدننګرهاروالیتاړوندهاداریبهدیادپروفایلله
معلوماتوڅخهداقتصادیاوپراختیائیسرتاتیژیو،برنامواوپروژوجوړولوپهبرخهکیګټهواخلی.
داقتصادوزارت 6
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
میتودولوژي(د جوړولو طریقه):
دوالیتپروفایلدیوېمنظمېاوڅړنیزېطریقېپربنسټ،دوالیتدشتهحاالتوپههکلهمالوماتوراټولولوپهموخه،د
افغانستاندميلپرمختیاسرتاتیژۍ،دافغانستاندسولېاوپرمختیاميلچوکاټ،ميللومړیتوبونوپروګراماوافغانستان
ددوامدارهپرمختیاپروګرامموخواوشاخصونوتهپهکتو،ترتیبشویدی .
دپروفایلجوړولولپاره،لومړیداقتصادوزارتدطرحېاوتوحیدلویریاستدتخنیکيټیملخوا،دوالیتونوداقتصاد
ریاستونوکاريټیمونوتهدپروفایلجوړولواوارقاموغوڼدولوالرښودورکړلشوترڅوټاکلوشاخصونوتهپهکتو،دوالیتونو
پهکچهټولشتهارقامراټوليشاودهغویپهرڼاکېدوالیتونوپروفایلونهجوړيش.ترهغهوروسته،دوالیتونوداقتصاد
ریاستونوکاريټیمونو،پهوالیتونوکېدمېشتوسکټوريریاستونوپههمکارياړینمالوماتدوالیتپهکچهلهبیالبیلو
باوري څېړنیزو م راجعو او رسچینو لکه د احصائيې ریاست او نورو دولتي نهادونو ،خصويص سکټور ،داخيل او بهرين
نادولتيمؤسسو،مدينټولنېلهنهادونواونوروباوريمراجعوڅخهدیوېپوښتنپاڼېلهالرېراټولکړلاودوالیتي
پروفایلپهنامهيېیوواحدسندجوړکړ .
پردېرسبېره،دارقاموراټولولواومالوماتوترالسهکولوپهبرخهکې،لهذیدخلهاړخونواوپوهانورسهدډلهییزکاراومرکو
لهطریقوڅخههمکارواخیستلشو.همداډول،ددېسندجوړولوپهکارکېدباوريميلاونړیوالورسچینواومأخذونو
لکهدافغانستاندخلکودحالترسوې،دميللومړیت وبونوپروګراملنډیز،دوالیتونودمايلمسئلواوبودیجېپهاړهد
ماليېوزارتوالیتيپروفایل،پهوالیتونوکېاقتصاديطرحېاوشتهبلالقوهظرفیتونو،دافغانستاندسولېاوپرمختیا
ميلچوکاټ،داقتصادياوټولنیزوشاخصونوټولګېاودافغانستانددوامدارهپرمختیالهموخوڅخههمکاراخیستل
شویدی .
پهپایکېبایدووایوچېیادسند،دطرحېاوتوحیدلویریاستدتخنیکيټیملخواپهدقیقهتوګهکتلشویاو
مطالعهشویاولهمخکېټاکلشویوشاخصونواومعیارونوپربنسټ،دڅپرکواومندرجوارقاموترپرتلهییزېبیاکتنې
وروستهچاپ تهسپارلشویدی.دغهسنددیوريښتینيبنسټپهتوګه،دشتهحاالتوارزونهپهسمهتوګهوړاندېکوي
او د والیت د پرمختیايي پالن جوړونې د بهیر لپاره هم اسانتیا برابروي .همداډول ،یاد سند پانګه وال او پرمختیايي
همکارانهڅويترڅودپانګونېاودوامدارېپرمختیادسمونپهبرخهکېرغندهاواغیزمنهونډهواخيل.
داقتصادوزارت 7
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د دې سند پیژندنه:
دغهسندچيتايسييلويلدنورستان والیتوالیتيپروفایلنومیږي،چيدافغانستانلپارهددوامدارپرمختیایي
موخو() SDGsاودافغانستاندميلپرمختیایيسرتاتیژي()ANDSاودميللومړتوبلرونکوپروګرامونوپهچوکاټ
کيدوالیتپهکچهددولتياونادولتيادارو(امنیتسکتور،حکومتداري،خصويص،زراعتانکشافدهات،پوهني
،زیربنا،صحتعاميسکتور،ټولنیز اوخوندیتوبسکتور)دراټولشويډیټاتحلیلاوڅیړنهوړانديکوياومونږتهد
نورستانوالیتاوسنيوضعیتپههراړخیزهډولراپیژين .
د والیتي پروفایل د جوړوين څخه موخي د متې وړ پایلې:
د پرمختیايی سکټورونو په پام کې نیولو رسه دپرمختیايي پالیسیو ،پروګرامونو او پالنونو د طرح او ترتیب او د
پرمختیاييفعالیتونوداغیزمنتوبدتحلیللپارهواقعيشمیرواومالوماتوتهالسريس.
دذکرشويوالیتپهاړهددقیقومالوماتودانعکاسلپاره،دیوروڼاوځوابویونکیمیکانیزمجوړول.
دوالیت داینده پرمختګ دپالن کولو په موخه د وګړو د شمیر ،جغرافیايي پراخوايل ،ټولنیزو طبقو ،تاریخې
لرغونتوب،ټولنیزېاواقتصاديپرمختیا،کلتوراوفرهنګ،اقتصاديبالقوهوړتیاوواو د والیتپهکچهدنورومهمو
مسئلوپههکلهدواقیعتونوپربنسټمالوماتووړاندېکول.
دوالیتداوسنيپرمختیایيحالتپههکلهدخلکودپوهېلوړول.
څانګرتیاوي:
پديسندکیدنورستانوالیتاوسنيوضعیتدافغانستاندسولېاوپرمختیاملیچوکاټ،اودميللومړیتوبپر
بنستپروګرامونه()NPPS()ANPDFاودافغانستاندپایښتپراختیا)(A-SDGsموخوپهاساسښودلشويدي .
ددي سند جوړښت:
دغهسندپهڅلوروعمدهبرخوویشلشويدي :
لومړی:دوالیتپیژندنه :
دوهم:دوالیتدعموميحالتتحلیل :
دریم:دافغانستاندسولېاوپرمختیاملیچوکاټ،اودميللومړیتوبپربنستپروګرامونه( )ANPDF/ NPPs
څلورم:دافغانستاندپایښتددوامدارهپراختیاییموخې)( (A-SDGsاوهلسموخې)
پوښتنلیکونه او د موادو د راټولولو وسایل :
:1ددولتياوغیردولتيادارودکارمندانولپارهدهغوپوښنتپاڼوډکول
:2دټولوسکتوريریاستونورسهدمعلوماتودراټولولوپخاطردهغويرسهمخامخناسته(مجلسونه)
:3د اقتصاد ریاست(د والیتی پرمختیايي کمیټې( )PDCسکرټریت) ته داړوندو ادارو له خوا د پوښتنپاڼوسپارل اود
پوښنتپاڼوپههکلهداړتیاوړرڼااچولاودپرمختیاييکمیټېسکرټریتتهدډکوشووپوښنتپاڼودسپارلومهالویش.
د موادو د راټولولوو میتودونه:
پهدیهکلهددترتیبشووپوښتینلیکونومطابقدمعلوماتوراټول ول
دتثاديفمرکوتررسهکول.
داقتصادوزارت 8
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
ددا ړتیالهمخیدځینومشخصومعلوماتودترالسهک ولولپارهدمرکوتررسهکول.
لهځینوبااعتبارهاسنادولکهدمرکزياحصایيځينيچاپ شوياسناد،دځینياداروراپورونهاودايسن ورو
منابعوڅخههمکاراخیستل
د موادو تحلیل:
لومړي مرحله:پوښتونلیکونهټولوسکتوريریاستونوتهپهمکتويباودایمللهطریقهواستولشولاودتوحیداوکتني
لپارهبیرتهترالسهشو.
دوهمهمرحله:دمعلوماتوپهتوحیدولوکيدنیمګړتیاپهصورتکيدمربوطهمرجعرسهمرکيتررسهشوي.
دریمهمرحله:دټولومعلوماتتکمیلاوکرهکتنهييتررسهشوه
داقتصادوزارت 9
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
لومړی څپرکی
د والیت پیژندنه:
والیت د تاریخ په هنداره کې:
دنورستانوالیتدهیواددموجوده()34والیاتودجملیڅخهدیچیدلومړیځللپارهدداکرتنجیبددولتپه
وختکیدوالیتپهنوممنظورشویدیاولومړنیوالیییغالممحیالدینو .
دوالیتپهډ ولرامنځتهکیدورسهییدمرکزپهشمول( ) ۹اداریواحدونو پهدرلودلو رسهییپهکارپيلوکړچی
عبارتدیله :
کامدیش،برګمټال،وایګل،واما،نورګرام،دواب،منډول،غازیاباداومرکزپارونڅخه.چیوروستهدغازیاباد
ولسوالیدکنړوالیتپوریمربوطشوهاوداوسلپارهدمرکزپهشمولاتهاداریواحدونهلری .
ښارونه :
دپارونښار.
د والیت نوم او د نوم په اړه لنډ معلومات :
دنورستانوالیتدپخوانیومورخانوپهاثاروکیدبلورستان،اوکافرستانپهنومیادشویدی،خوکلهچیدبلورستان
پهنومیادیدهنوتاریخلیکیچیپههغهوختکییواځینورستاننهبلکهدکنړوالیتځینیبرخی،چرتالاوکاپيسا
همدبلورستانوالیتبرخیوی .
کلهچیدکافرستانپهنومیادیدهنودانومدمسلامنانولخواورباندیایښودلشویوځکهپهدغهوختکیدنورستان
خلکمسلامناننهواوتاریخلیکیچیپهدیوختکیدنورستانخلکجنپرستانویانیارواپرستانونوځکهدا
منطقهکافرستانبللکیده .
ولیکلهچیامیرعبدالرحمن خاندواکواګیپهالسکیونیولینودنورستاندخلکورسهجنګرشوعشوترڅو
اسالمقبولکړیپههمدیاساسدغالمحیدر خان چرخی پهنامهیوق ومنداندجنګقوماندهمختهوړلهاود
نورګرام پهدرهییحملهوکړهچیخلکومقاومتوکړ،داچیدجنګلپارهدژمیسوړموسمغورهشویویدخلکو
مقاومتدماتیرسهمخشواوتسلیمشول دامنطقه په 1896کالکی دامیردترصفالندیراغلهاوخلکیید
اسالمپهدینمرشفشولنوورباندیدنورستاننومکیښودلشو چیماناییده(د رڼاګانوځمکه)ځکهچید
اسالمپهرڼارسهمرشفشولاوتراوسهپههمدینومرسهیادیږی .
نورستانیان څوک دی ؟
دنورستانیانوپهاړهچیدویڅوکدیمختلفنظرونهوجودلرییونظردادیچیدویعرباندیاوعربانوکییی
نسبقریشوتهمنسوبکیږی.
.دوهمنظردادیدویاریاییاندیاودهندوستانڅخهدلتهراغلیاومیشتشویدیاوپهدیاړهمستنددلیلدا
وړاندی کیږی چی د نورستانی ژبی اکرثه لغات او اصطالحات د سانسکریتی ژبی رسه مشرتک دی او همدا راز د
نورستانیانوپخوانیکلتوردهندوانودکلتوررسهکامالیوشاندیلکهدواده،غماوداسینور.ولیځینیخلکوایی
چیدویکلتوراریاییدیاودهندوانورسهتوپیرلری .
داقتصادوزارت 10
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
جغرافیایي موقعیت او موسم(د ولسوالیو نومونه او د پولو په اړه مالومات)؛
نورستاندافغانستانله34واليتونوڅخهيوواليتدیچېدهيوادپهختيځهبرخهکېموقعيتلريچيمساحتيي
()9267نههزرهدوهسوهاوشپیتهکيلومرتهمربعدیچیپهدیاساسدمساحتلهنظرهدافغانستانیولسملوی
والیتدی .
نفوس/ټول وګړي:
نفوس يي مرکزي احصايي ادارې سیستمونو او ارقامو د ۱۳۹۷کال د هیواد د وګړو اټکل جریدی پر اساس (
) 158211یوسلاتهپنځوسزرهدوهسوهیولس تنه او دواکسينوادارېدرسوېپهاساس ()277757تنهاټکل
شویدی .
ټول وګړي
د نفوسو د احصایی په
اساس158211 ,
د واکسینو د اداری
په اساس نفوس ,
277757
نورستان واليت څلور خواوی:
دنورستانوالیتدشامللهخوابدخشان،پهختیځهبرخهکیدپاکستانهیواددچرتال،دجنوبپهبرخهکیکنړ
والیتاوپهغربیساحهکیدپنجشیر،کاپیسااولغامنوالیتونورسهرشیکهپولهلری.
نورستان واليت قومونه :
نورستان واليتکېټول پهلوړهکچهنورستانیقومپهاکرثیتاوګوچراوپشهییقومونهپهکمډولمیشتدیچی
وروستهپخپلهنورستانیقومپه۵لویوقومونوویشلکیږی .
نورستان واليت اداري واحدونه:
نورستانواليتکېټول()34دوهمیبودیجویواحدونهشتونلريچې()36يېرياستونه)3(،يېامريتونهاو
اوسمحالدمرکزپهشمولد()8اداريواحدونودرلودونکيدی .
()4يېمديريتونهدیچي
دوهمیبودیجویواحدونهعبارتدیله :
دوالیتمقامدسکتورریاست،دمنابعبرشیریاست،مالیاواداریریاست اوددفرتریاستچیوالیتمقامپوری
اړهلری .
دملیامنیتریاست،دامنییقومندانی،دحجاواوقافوریاست،دفوایدعامیریاست،دزراعتریاست،انکشاف
دهاتریاست،مستوفیت،مخابراتواومعلوماتیتکنالوژيریاست،ودوالیتیشوراریاست،دکارټولنیزوچاروشهدا
اومعلولینوریاست،دطبعیپیښوپهوړاندی دمبارزیریاست،دکوراوښآرجوړونیریاست،داقتصادریاست،د
داقتصادوزارت 11
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
ښاروالیریاست،دمعدنریاست،دپوهنیریاست،داستنافڅارنوالیریاست،داستنافمحکمیریاست،د
ښاریمحکمیریاست،دنظامیڅارنوالیریاست،دسیندیزیحوزیدپراختیاریاست،داراضیریاست،دمخدره
توکوپهوړاندیدمبارزیریاست،درسیمیاشتیریاست،دچاپیریالساتنیریاست،دعدلییریاست،دښځوچارو
ریاست،درسحدونو،قومونواوقبایلوچاروریاست،داجصاییریاست،دعامیروغتیاریاست،دانتخاباتوخپلواک
کمیسونریاستاودمهاجرینوریاست .
دبریښناامریت،دورزشامریت،دملکیخدمتونواواداریاصالحاتوامریتاودملیرادیوتلویزونامریت .
مدیریتونه:دمحبسمدیریت،دترانسپورتمدیریت،دثبتاحوالنفوسمدیریتاودافغانستانبانکمدیریت .
د والیت د ولسوالیو او کلیو شمیر.
دولسوالیوپهپامکېنیولورسهدکلیو دکلیو دهرېولسوالۍنوم : دولسوالیو
شمیر : شمیر شمیر
ولسوالیکامدیش.قریه 62 465 ولسوالیکامدیش 8
ولسوالیبرګمټال.قریه 51 ولسوالیبرګمټال
ولسوالیوایګل.قریه 70 ولسوالیوایګل
ولسوالیواما.قریه 49 ولسوالیواما
مرکزپارون.قریه 31 مرکزپارون
ولسوالینورګرام.قریه 68 ولسوالینورګرام
ولسوالیدواب.قریه 64 ولسوالیدواب
ولسوالیمنډول.قریه 70 ولسوالیمنډول
تاریخي آثار
پهنورستانوالیتکيدواماتاریخیباغ،دچرک قلعهچیدپخوانیوکفاروقلعهدهاو اوسییهماثارپآتیدی،
پخوانیپهګټوکیتراشلشویتیګونهجوړیدرشابوذخیریچیدواماپهتاریخیباغکیموقیعتلریتاریخياثار
لري .
ودانۍ او د هغي ساختامين توکي
.1دنورستانواليتتاريخيودانۍاوتاريخيسيمي:
.2پهنورستانوالیتکيپهمختلفوځایونوکيتاریخيودايناوتاریخيسیميلريچيعبارتديله :
.3دواماباغ :یوډیرپخوانیباغدیپهدیباغکیدرشابوجوړولولپارهاوهمدرشابودذخیرهکولولپارهتیږی
کیندلشویاوتراشلشویدیچیدکارپوهانودویناپهاساسددیباغاوتراشلشویوتیږوقداماتترزرګونو
کلونوپوریرسیږیچیتراشلشویتیګیپهکیاوسهموجودل ری،وررسهپهڅنګکیپهتیګوکیذخیری
چیتعداییی()۳تهرسیږیچیاندازهیی1.5*2کیهمداراز1*1کیاو80*1.20سانتیکیدرشابود
ساتلوپهمنظورجوړشویدی.
داقتصادوزارت 12
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
.4ویلکیږی چیپهدیذخیروکیبهرشابتریوکالساتلکیدلاووروستهبهدهندشاهانوتههملدیرشابو
څخهلیږلکیدل.
.5دواماپهکوردرساحهکیتراشلشویکوتیوجودلری.
.6پهمرکزپآرونایشتیویکلیکیدچرکقلعهچیدپخوانیوکفاروپاچاهیپهکیموجودهوهاوځینینښییی
اوسپاتیدی.
.7دتیګواولرګیوڅخهپخوانیجوړشویلوښیاوپهلرګیوکیګلکاریچیاوسهمپهپراګندهډولپهکورونو
کیوجودلری.
عمومي نفوس/وګړي:
د نفوس په هکله مالومات:
نفوسييمرکزياحصاييادارېارقاموپراساس()158211اودواکسينوادارېدرسوېپهاساس()277757تنه
اټکلشویدی .
دوالیتټولوکړي)158211(:تنهدي :
ښاريوکړي()0تنهدي،چېدوالیتدټولووګړو()%0سلنهتشکیلوي .
کلیوالوګړي()158211تنهدي،چېدوالیتدټولووګړو()%100سلنهتشکیلوي .
عمومي نفوس/وګړي
ښاری وګړی 0 ,
ښاري وګړی
کلیوالي وګړي
کوچي وګړي
لکیوایل وګړی,
158211
داقتصادوزارت 13
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د نفوس تناسب د نرانو او ښځو د شمیری په تفکیک رسه؛
180000
160000
140000
120000
100000
وګړي
80000
60000
40000
20000
0
نارینه ښځینه مجموعی
د وګړو تعداد 80754 77457 158211
د فیصدي کچه 51.04 49% 100
دوګړو د ودې کچه:
(پورتهمعلوماتدمرکزیاحصایید۱۳۹۷کالدهیواددوګړواټکلمجلیڅخهالستهراغلیدی)
د سکټور پر بنسټ د وګړو د بوختیا تناسب( کرنه ،صنعت ،خدمتونه ،تولید،
خصويص سکټور او سوداګري ،عامه اداره/دولت)؛
دنورستاندخلکودژوندوضعیت ALCS 2017دمعلوماتولهمخی :
دزراعتپهسکتورکی58.5سلنه .
دتولیدپهسکتورکی10.91سلنه .
دخدماتوپهسکتورکی30.59سلنهخلکپهکارمرصوفدی .
دغیردولتیموسساتوپهبرخهکیچیپهنورستانوالیتکیفعالیتکویاودفاترلریعبارتدیله :
دهدفموسسه:چیپهدیموسسهکی()51تنهپهکارمرصوفدیچی16تنهییښځينهدی .
دشهامتموسسهSHRO:چیپهدیموسسهکی()353تنهپهکارمرصوفدی۱۵تنهییښځینهدی .
دORCDموسسه:چیپهدیموسسهکی()10تنهپهکارمرصوفدیچی۲تنهییښځینهدی .
داقتصادوزارت 14
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د جنسیت په پام يک نیولورسه د غری دولیت موسساتو اک کرونيک
500 381 414
400
300
200 33
100
0
غیر دولتی موسسات
ښځینه 33
نارینه 381
مجموعي 414
د نفوس سلنه د عمر د ډلو پر بنسټ(/ ۶۵-۱۵ / ۱۴-۰تر ۶۵کاله زیات عمر لرونکي).
دعمردګروپونوپربنسټ()+-۶۵/۶۵-۱۵/۱۴-۰دوګړوسلنه/فیصدی(:برگزیدهشاخصهایاحصایویوضعیتفقر
ورفاهعامه1396ورسویوضعیتزندگی1395بهدستاورده)
د(۰ـ)۱۴کلوپوری74359:تنه .
د()۶۴–۱۵کلوپوری79628:تنه
د()+۶۵کلوپوری4224:تنه
دویم څپرکی
د کرنې سکټور
د سکټور په هکله لنډ مالومات:
دکرهنېاوکلیوايلپرمختیاسکټوردیومهمسکټورپهحیثدکرنېدصنعتونولپارهدخاموموادوڅخهدګټې
اخیستنېاوچمتوکولوپهښهوايلکېمهماوبنسټیزنقشلوبوياوپهدېسکټورکېدحکومتسرتاتیژیکهدف
دادیچېاوسنۍدودیزکرنیزسیسټم،پهتجارتیکرنهباندېبدلکړي.ځکهچېداکاربهدمعيشتلپارهد
خصوصیسکټورپانګېجذبکړي .
داسکټوردافغانستاندخلکوداقتصادیاوټولنیزژوندمهمهبرخهجوړوياودچلونکيځواکاومرشتابهپهحیث
ددېلویڅرخپهتاوولوکېمهماوبنسټيزنقشلوبوي.دکرنېاوکلیوايلپرمختیاسکټوردکارموندنېښه
رسچینهدهچېدهیوادترټولوډیر خلکپهکېبوختدي.دا سکټوردژوندانهاودکلیوايلپرمختیادکچېپه
لوړولوکېڅواړخیزهارزښتلرياودټولوکرنیزوتولیداتوڅخهمخکېدخلکولپارهدخوړواصلیرسچینهده
داقتصادوزارت 15
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
دزراعتبهسکتورکیدبوختیاسلنهدزراعتریاستپهویناتر ۸۵٪پوریرسیږیچی ۲۵٪سلنهیینارینهاو
۶۰٪ښځینهتشکیلویولیدبانکجهانی۲۰۱۷رسویدافیصدی%58.5ښایی.
غذاییمصونیتپهنورستانوالیتکیدنړیوالورسویپهاساستر۴۴٪تهرسیږی.
ځمکه او اوبه لګونه
داوبولګولوکانالونوشمېراوظرفیت؛
پهنورستان والیتکيدد اوبولګولو لپارهدلویو ویالوشمیردوالیتپهسطحهد ۱۳۹۱نهتر ۱۳۹۷پوریشمیر
یی۱۵تهرسیږیاوظرفیتیی15.226کیلومرتهتهرسیږی .
دکرنیزواوبودرسچینوشمېراوظرفیت؛
پهنورستان والیتکیدباريناوبودذخیرهکولولپارهد ۱۳۹۱نهتر ۱۳۹۷پوریپهمجموعیډول() 7داوبو
زیرميجوړيشويديچيدهريزیرميداوبوظرفیت()1524مرتمکعبدي
خړوبېکرنیزېځمکې(خړوبې،للمې)اوظرفیتدهکتارپربنسټ؛
دزراعتریاستدمعلوماتوپهاساسدکرنېوړابیځمکه ( ) 16100هکټارهدهچيلهدیجملیڅخه(
)1500هکټارهباغونهاو()993هکټا رهللمیځمکه،څړځایونه()250000هکتارهاوځنګلونه()300000
هکتارهدیدکرنېاومالدارېدتوکولپارهارزښتلرياودنوموړیځمکی ظرفیتنسبتاښهدیخودنفوسپه
تناسبرسهکمهده .
داطلسزراعتیافغانستاندمعلوماتوپهاساسپهنورستانوالیتکیابیځمکه()8931هکتار،للمیځمکه()405
هکتار،باغونهاومثمرونی()424هکتار،تاکستانات()1هکتار،شندهزمکه()55423هکتار،ریګستان()0هکتار،
ځنګلونه()231907هکتار،علفچرونه()579163هکتاره،دایمیواوری، 16854ساختامنونه(،) 169والړیاو
روانیاوبه()5394هکتارهچیپهمجمویډولټولهځمکه898671هکتارهکیږی .
دکلیوالیاوزراعتیمحصوالتوعمدهاقالم:دتولیدمقدار41877تنه .
زراعتیصادراتیمحصوالت:چهارمغز،کچالو،جلغوزی،مرخڼی،لوبیا،پنیر،طبینباتاتاوحیوانات .
وارداتیزراعتیمحصوالت:وړه،حبوباتاوسبزیجات .
اودڅارویوتعدادیی()662605دی.چیتفصیلییپهالندیډولدی :
قچر اس بزه ګډ خوسی غوا ولسوالی والیت شامره
484 229 26272 8876 4975 11941 پارون نورستان 1
800 198 30000 3000 2600 8900 واما نورستان 2
640 670 8000 3500 4600 13000 وایګل نورستان 3
580 560 70000 2800 4200 11230 کامدیش نورستان 4
920 900 55000 2892 3463 9503 برګمتال نورستان 5
412 350 71493 5238 2355 5000 نورګرام نورستان 6
567 500 79150 4150 3700 13000 دواب نورستان 7
724 450 85230 5680 7000 20000 مندول نورستان 8
داقتصادوزارت 16
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
5127 3857 497145 36136 32893 92574 مجموعه 9
للمی ځمکه باغونه په هکتار,
ابی ځمکه ,
405 424
8931
داوبودبندونوشمېراوظرفیت.
دنورستانپهوالیتکییوکوچنیبریښناکوتچیظرفیتیی() 750کیلوواتهپهمرکزپاروناوبریښناکوت
چیظرفیتیی()750کیلوواتهدیدایشتیویپهساحهکیجوړشویدی .
پهنورستانوالیتکیدبریښناپهبرخهکیدخلکورضورتتقریبا() 25میګاواټهتهرسیږیاوموج ودظرفیت
پهدیوالیتکیپهتثبیتشویډول()۷۵میګاواټهتهرسیږی.ولیدنورستانموقیعتداسیدیچیدوړو
بندونوپهجوړیدورسهچیتقریبادمرکزپارونڅخهترکوردرپوریتر۱۰واړهبندونهجوړیدیشیاوهمدارازپه
غربینورستانکیکافیظرفیتدابودبندونوموجوددیچیپهتقریبیډولتر۱۰۰۰میګاواټهپوریرسیږی .
پهغربینورستانکیدکلهګوشدبندملیپروژه،دمنډولدبندملیپروژهچیابتداییرسویګانیییتکمیل
شویدیدبندونوپهبرخهکیموجودپوتنشیلپهګوتهکوی .
همدارازدواماولسوالیدکفرتخانیبندیوبلثابتشویپوتنشیلدیچیوجودلریولیڅرنګهچیمخکیمو
یادوونهوکړهدبندونوجوړولوپهبرخهکیدنورستانوالیتیوډیرمناسبموقیعتلریاوهمدارازدابورسشاره
زیرمی چی کوچنی بندونه
د برق د تولید لپاره
ورباندی په دیر اقتصادی
ډولجوړیدیشی .
کرنیز محصوالت
د کرنیزو او مالداري
محصوالتوارزښت؛
کرنهاومالداریدماديتوليد
اسايس برخه ده چي د نړي
داقتصادوزارت 17
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
دډيروهيوادونوپهتريهبيادبريتهپايتاوپرمختياييهيوادونوپهټولنيزمجموعيتوليدکيفعالهونډهلريهمدارنګهد
نفت لر ونکي هيوادونو څخه پرته د نړي دټولو پرمختيايي هيوادونو د برشي قوي زياتره برخه د کرين په سکتور کي
مرصوفدهچيپهديتوګهدديهيوادونودصادراتواوميلعايدعمدهبرخهکرنيزاومالداریمحصوالتتشکیلوي
کريناومالداریدبرشيتاريخپهاوږدوکيعمدهروللوبويلديدکريناومالداریاهميتپهټولنيزمجموعيتوليد
کياوهمدټولنياوداقتصاددپرمختګرسهمخپهزياتيدوديهغهوختچيصنعتاوداقتصادنوروسکتورونوډير
پرمختګنهووکړينودبرشټولتوليديفعاليتونهيوازيدکريناومالداریپورياړهلرلهخودصنعتاوداقتصادد
نوروسکتورونودانکشافرسبياهمکرينخپلنقشفعالساتيلځکهچيکريناومالداریمحصوالتچېدزیاتو
وټامینونو،پروتینو،شهماو کاربوهایدریتونو درلودونکی دی دانسانانولپاره غذايي توکي او دصنعت لپارهخام توکي
برابرويهمدارنګهداقتصاددانکشافپهاولهمرحلهکيکرنهدنوروسکتورونودانکشافلپارهرسمايهاودځينوصنعتي
جنسونودخرڅالولپارهمارکيټبرابرهويچېدافغانستانپهبنسټيزهتوګهيوکرنیزهيوادديچېتر۸۰٪زياتوګړي
پهكليوايلسيمويكژوندكويپه()۱۳۰۴كاليكکرنیزارزښتدټولهیواد)۴۸.۵٪(G.D.Pاټكلشويدی
دافغانستان()۱۲٪کرنیزهځمکهدكښتوړچې()۴۶٪دايمڅړځايونهاوورشوګايندی)۳٪(،ځنګلونهاوپايت(
) ۳۹٪غرييکرنېزيبرخيجوړويكرهڼهدافغانستاندميلاقتصادلويهاوډيرهمهمهبرخهدهچېدكارځواكيابرشي
نريو()۶۱٪اوټولنفوس()۷۵٪-۸۱برخهيېبوختهساتيلدهنورستانوالیت()90فیصدهځمکهغرنییانیمه
غرنیده()10فیصدههمواریسیمیلریدنورستانوالیتتقریباټولنفوسکلیوالیدیاوپهکلیوکیاوسیږی
پهښارونوکېداوسیدونکوفیصدیتقریباصفردهدټولیځمکیلهجملېڅخه( )8931
هکتارهايب)405(،هکتارهللمياو()424هکتارهباغونهدی،چېطبیعیځنګلونهیی()231907هکتارهکیږی
او ( ) 579163هکتاره پرسلني او ژمني څړځایونه تشکیلوی کرين او مالداری محصوالتددی والیتد جغرافیایی
جوړښتلهاملهیوخاصاقتصاديارزښتلري .نورستان والیتدهغهوالیتونولهجملیڅخهدیچېمختلف
اقلیمونه(یخ،ګرماومعتدله)لریدااقلیمونهددیسببشویچېددیوالیتزیاترهمیوهجات تولیدشی
کرنیزتولیداتیېغذاییارزښتلهپلوهباکیفیتهدیچېچها رمغز،پنیر،کوچ،لوبیا،کچالو،جلغوزی،مڼه،
انګور،اناراوداسینوریېدیادونیوړدی .
پهدیوالیتکېپهپراخهپیامنهمالداری
وجودلریولیدپروسساومالداریبرخهیی
تقریبا اوس هم په پخوانیو او کالسیک ډول
رسهمختهځیاوحاصلییهمپهکالسیک
ډولرسهراجمعکیږی تقریبا ًهرکورنی
حیواناتلریاودمحصوالتوڅخهيېپه
کورکېاستفادهکویارزښتیېپدی
کېدیچېټولیغریبیکورنیدحیوانانو
دمحصوالتوخریداریتواننلریخپلهغوا
داقتصادوزارت 18
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
یاوزهلریاودمحصوالتوڅخهکورکېاستفادهکویچېپکېمصونیتغذاییښهروللری.
د کرنیزو او کلیوايل بنسټیزو محصوالتو ارزښت؛
دنورستان والیتزیاترهولسوالی یاکلیځانتهخپلتولیداتیامحصوالتلریچېپههغهسیمیشهرت
پیداکړیدیدبیلګیپهتوګهدوایګلپنیراوداسینورډیرمثالونهشتهدیپهعمومیتوګهددیوالیتپه
ټولوکلیوکېدمڼواوجهارمغزوباغونهوجودلریاوحیوانیت ولیداتموجوددیچېدسیمیخلکتریخپله
روزمرهخوراکیاستفادهکویکهپهکلیوالیسطحهدمحصوالتودارزشافزاییځنجیرهباندیپانګونهوشی
دیوخوابهدمحصوالتوارزښتلوړاودبلیخوابهخلکوتهکارپیداشی.
بنسټیز کرنیز صادرايت محصوالت؛
لیږلولپاره(صادرايت)دغورهکرنیزومحصوالتوډولوونهييعبارتديله(چهارمغز،کچالو،جلغوزی،م رخڼی،لوبیا،پنیر
،طبینباتات،حیوانات)
بنسټیز کرنیز واردايت محصوالت؛
دغورهواردايتکرنیزومحصوالتوډولوونهييعبارتديله(میوهجات،غلهجات،سبزیجات)
د کرنې په برخه کې د کار بوختیا سلنه؛
دکرنېپهسکټورکېدبوختیاسلنهدجنسیتپهپامکېنیولورسهددېسکټ ورپربنسټعبارتدهله(نارینه%25او
ښځینه% 60پهکرنهاومالداریمرصوفدی) چیپهمجموعیډولدکرنیپهسکتورکیدبوختنفوسفیصدی
%58.5فیصدهته رسیږی .
د سړو خونو شمېر؛
تراوسهپهنورستانوالیتکيسړيخويننديجوړيشوي
د کرنیزو او مالداري فارمونو شمېر او ظرفیت.
حیوانیاوکرنیزفارمونه په دی والیتکېنشتهولیاوسدباغداریپهبرخهکیدزراعتریاستفعالیترشوعکړی
دیاوکارونهییجریانلری.
کار او کرنه
پهنورستانوالیتکي39018ښځيدکرنېپهبرخهکېپهکاربوختېدي.
عایدات او پانګونه
دکرنېسکټوردپراختیاپهبرخهکېپهتېروپینځوکلونوکېدکلنیبودیجېټولټال؛
دکرنېدسکټورټولهکلنېپرمختیايیبودیجهدپینځوکل ونوپهجریانکيد() 146849339افغانیوپهحدودوکی
بودیجهورکولشویده .
دکرنېسکټوردپراختیاپهبرخهکېدتېرېلګولشوېکلنیبودیجېمبلغ(پهتېروپینځوکلونوکې)؛
دکرنېدسکټوردټولېکلنېپرمختیايیبودیجېدلګښتکچهپینځوکلونوپهجریانکي() 143462851افغانی
انکشافیبودیجهپهحدودوکيپهمرصفرسیديلده.
دکرنېسکټوردمخکینیوعایداتوټولټال(پهتېروپینځوکلونوکې)؛
داقتصادوزارت 19
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
دکرنېدسکټورټولکلنېعواید چېدحد اقلدپینځوکلونوپهجریانکی چیمستوفیتتهتحویلشویدی(
)1210686افغانیدي
د کرنې سکټور په برخه کې د خصويص سکټور د پانګونې مبلغ؛
دکرنېپهسکټورکېدخصوصیپانګونېکچه نه ترسرتگوکی.یلکه:دنهالونودتولیداتحادی،دتخمونودتولید
اتحادیی،چرګانوفارمونهاواتحادیی،دشاتودمچیواونوروبرخوکیخصوصیرسمایهگذارینهدهشوی.
داقتصادوزارت 20
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د کرنې سکټور په برخه کې د نادولتي کوپراتیفي ادارو او پرمختیايي رشیکانو مرسته.
دکرنېپهسکټورکېدناحکومتيمرستندویهموسسواوپرمختیاييګډونوالونومونه :
.FAOدمالداریواکسینواومصونیتغذاییبرخهکیکارکوی .
:HADAFدکورنیباغچیبرخهکیکارکوی .
:MADERAدحیوانیواکسیندتطبیقبرخهکیکارکوی
:NHLPمالدارياوباغداريپهبرخهکیکارکویجیدزراعتبرنامهده .
د پوهنې سکټور
دپوهنېسکټوردافعانستاند دولتدمهموسکټورونواواصلیاهدافوڅخهدی.داسکټورپههیوادکېدکادرونود
ښوونې،زدهکړېاوروزنېپهبرخهکېفعالیتکوياودهیوادپهاقتصادياوټولنیزهپرمختیااوودېباندېپهمستقیم
اوغیرمستقیمډولاغیزهلري .
دولتي او خصويص ښوونځي
دنورستان والیتاړوندهپهټولوولسوالیوکی() 211بابهښوونځيموجوددیچیلهدیجملېڅخه( ) 99لومړنی
ښوونځي) 84(،منځنيښوونځي) 28(،لیسهښوونځيشتونلريچیلهدیجملیڅخهیییواځیییوبابابتدایه
ښونځیخصوصیدی.
دراجسټرشویوخصويصښونځیو(لومړنيو،منځنيواولېسو)شمېر؛
()۱یوبابخصويصدي.
د پوهني ریاست مربوط د دیوی کلی مکتب
دولتي او خصويص پوهنتونونه
په نورستان والیت کی دولتی پوهنتون شتون نلری .
پهنورستانوالیتکییوعالیدارملعلمینچیپهنورګرامبرګمټال،کامدیشاوواماکیحامیویمراکزهملری،یو
بابداداریاوحسابداریانسټیټیوتوجودلری.
داقتصادوزارت 21
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د راجسټر شویو خصويص پوهنتونونو شمېر؛
پهنورستانوالیتخصوصیپوهنتونونهشتوننلری.
د زده کوونکو او ښوونکو تناسب او د لیک لوست کچه
دهغهکسانودلیکلوستکچهچېعمريېله۱۴کلونوزیاتدی(ټولټال/ښځنیهاونارینه)؛
پهنورستانوالیتکېد۱۴کلونوڅخهپورتهپهلیکاولوستدسنبالوکسانولهجميلڅخهچي()%33سلنه
يينارینهاو()%11سلنهييښځینهديچيپهمجموعيتوګه()%44سلنهپهلیکاولوستبوختدي.
تر۱۵کلونولږعمرلرونکوکسانوپهښوونځيکېدشاملیدلوکچه؛
پهنورستانوالیتکيد۱۵کلونوڅخهدکمعمرهماشومانولپارهپهمکتبکېدداخلیدلوپهکچهکی56.10
%نارینهاو43.14سلنهیینجوينديپهزدهکړهبوختدي .
پهښوونځي(لومړين،منځنياولېسه)کېدهلکانواونجونودسوبتیاتناسب؛
دنورستان والیتپهښونڅیو(لومړنيو،منځنيواولیسو)کېدزدهکونکو(دجنکیواوهلکانو)دشتوننسبتپه
النديجدولکېپهڅرګندډولبیانشویدي:
مالحظات مجموعه لیسه متوسطه ابتدایه شامره
37173 9811 15439 11923 1
20856 6847 7756 6253 ذکور 2
16317 2964 7683 5670 اناث 3
43.89 30.21 49.76 47.56 نسبت 4
دخرتانو
پرسان
دښوونکوشمېردجنډرپهتفکیکرسه؛
د تحصیلی دوری او جنسیت پر اساس د ښوونکو شمیر
کتنې د ښوونکوشمیردجنسیتپهتفکیک شامره
ټول ښځینه نارینه
1337 164 1173 1
د تحصیيل دوری په اساس د ښوونکو شمیر
له12څخهښکته 12پاس 14پاس لسانس ماسټر 2
0 702 512 114 9 ټول
1337
داقتصادوزارت 22
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
زیربنا او بودیجه
دهغوښونځیو(لومړنيو،منځنيواولېسو)شمېرچېودانۍلري؛
د عمومی زده کړو ودانیو لرونکو ښوونځیو شمیر
ټولودانۍلرونکی
کتنی لومړنیښوونځی منځنیښوونځی لیسهښوونځي ولسوايل شامره
ښوونځي
6 5 2 13 مرکزپارون 1
4 4 1 9 واما 2
0 1 4 5 وایګل 3
0 6 0 6 کامدیش 4
0 7 0 7 برګمټال 5
4 3 3 10 نورګرام 6
0 3 1 4 دواب 7
0 0 0 0 منډول 8
14 29 11 54 ټول
پهنورستانوالیتکي()159بابه(لومړنيو،منځنيواولېسو)ښوونځیودانۍنهلري؛
د نورستان والیتلږترلږهدتیروپنځوکلونولپارهدپوهنېدسکټورکلنۍ پرمختیاييبودیجهاودبودیجېلګښتپه
النديډولدي
د پوهنی سکتور د تیرو پنځه کلونو بودجی جدول 1396کال
کتنې باقیامنده مرصف تخصص شامره
75493419 197941821 273435240 1
دپوهنېپهبرخهکېدخصويصپانګونېکچهبیخینهترسرتګوکیږی.
دپوهنيپهسکتورکيیواځییوبابخصوصیښونځیفعالدی.
دجنسیتپهتفکیکرسهدتربیهمعلمدشاګرادنوتعداد:ذکور314اناث87
دجنسبتبهتفکیکرسهدتربیهمعلمداستادانوتعداد:ذکور29اناث.0
دتربیهمعلمدفارغوشاگردانوتعداددجنسیتپهتفکیکرسه:ذکور164اناث.49
دتعلیامتعمومیدشاگردانوتعداددجنسیتبهتفکیکرسه:ذکور460اناث.125
داولصنفدجدیدالشمولتعداددجنسیتتفکیکرسه:ذکور2033اناث.1832
دتعلیامتاسالمیدشاگرانوتعداددجنسیتبهتفکیکرسه:ذکور3337اناث.1537
یامتاسالمیدفارغشاگرانوتعداددجنسیبتبهتفکیکرسه:ذکور242اناث.17
دتعل
دتعلیامتتخنیکیومسلکیدشاگرانوتعداددجنسیتبهتفکیکرسه:ذکور300اناث.14
دتعلیامتتخنیکیومسلکیدفارغشاگرانوتعداددجنستبهتکفیکرسه:ذکور112اناث.2
د14کل ونونهبورتهدسوادسطح%33:ذکور%11اناثجمعا.%44
داقتصادوزارت 23
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
کلونونهکمشاگردانودشمولیتنرخ:ذکور%56.10اناث.%43.14
بهمکاتبوکید15
دپوهنېسکټورپهبرخهکېدنادولتيکوپراتیفيادارواوپرمختیاييرشیکانومرسته.
دپوهنېپهبرخهکېنادولتيمرستندویهموسسېاوپرمختیاييپهالنديډولدي .دپوهنېپهسکتورکی
اړوندههمکاریموسیسیعبارتديلهیونیسیف،WFP،بانکجهانی،World bankایکویپGPE،څخهدي .
فرهنگ :
دعامهکتابتونونوتعداد:دولتی1بابخصوصینشته.
ددولتیاوخصوصیمطبعوتعداد:مطبعیوجودنلری.
میوزیم:وجودنلری.
تاریخیابدات:دچرکقلعه.واماباغ(اندرباغ).
تلویزون :
ددولتیاوخصوصیرادیودستگاوی:دولتی1بابخصوصینشته.
دنرشاتوحجم18:ساعته.
محلیرادیوگانی2:باب.
ورزش :
ورزشیاستیدیم:وجونلری.
ورزشیجمنازیوم:وجونلری.
ورزشیمیدانونه:وجونلری.
دورزشکارانوتعداد420:تنه.
دمربیانوتعداد12:تنه .
د دولتي او خصويص ښوونځیو ،پوهنتونونو او نورو پوهنیزو ادارو پرتله کول
ددولتياوخصويصښوونځیواونوروروزنیزویاپوهنیزوادارودزدهکوونکوشمېر؛
پهنورستانوالیتکيدولتياوخصويصښوونځیو،پوهنتونونواونوروروزنیزویاپوهنیزوادارودزدهکوونکوشمېر
74346تنهتهرسیږی .
ددولتياوخصويصښوونځیو،پوهنتونونواونوروروزنیزویاپوهنیزوادارودښوونېدکیفیتاواغیزمنتوبکچه.
په نورستان والیت کيد دولتياو خصويصښوونځیو ،او نورو روزنیزو یا پوهنیزو ادارو دښوونېد کیفیت او
اغیزمنتوبکچهنسبتاښهده .
داقتصادوزارت 24
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د روغتیا سکټور
دعامیروغتیاریاستدوالیتیشفاخانی50بسرتیزروغتونداعامرالندیتعمییر
دسکټورپههکلهلنډمالومات :
روغتیادټولوافغانانولپارهیوسرتاواوږدمهالههدفدیچېدنويحکومتدجوړیدولهلومړیوورځوڅخهپرېمترکز
شویدی.اوتراوسهداسکټوردمیلیونونوډالروپهپانګونېرسهښېالستهراوړنېلرلېدي.دافغانستانټولووګړولپاره
معیاری روغتیایيخدمتونوتهالرسسیالاوسهمدحکومتدمهموارمانونواواهدافوڅخهدي .
ددېبرخېدبشپ ړولولپارهغورهدهچېدولسوالیوپهپامکېلرلورسهپهوالیتکېدروغتیادسکټورپهحالتاو
روغتیایي خدمتونو وړاندې کولوتهد الررسيس په څرنګوايل مترکزويش .د روغتیا د سکټوردحالت ،د بیړنیوروغتیایي
خدمتونودوړاندېکولو،دمزمنوناروغیودمخنیوي،اوروغتیایيتجهیزاتوتهدالسريساودالندېیادشویونورومواردو
پهاړهدقیقارقامبایدداړوندواداروپهمرستهچمتواودوالیتیپروفایلپهسندکېشامليش.
روغتیايي خدمتونو ته الرسسییی
بنسټیزوروغتیاييمرکزونو()BHCتهدښځواونرانوالرسسی:
حوزویروغتون:نشته.
والیتیشفاخانه1:باب.
پهنورستانوالیتکی() 3ولسوالیشفاخانیوجودلریچیعبارتدیلهوایگلولسوالیشفاخانه،دواب
ولسوالیشفاخانهاودکامدیشولسوالیشفاخانه .
یو CHC +کلینکپهپآرونکیوجودلری،همدارازپهوالیتی۵۰بسرتیزهسپتالباندیکارجریانلری.
دمریضانودبسرتتعداد.81:
صحیجامعمراکز4:باب.
صحیاساسیمراکز9:باب.
صحیفرعیمراکز21:باب.
صحیسیارتیمونه2:یونیسف1رسهمیاشت.
دصحیبوستوتعداد168:باب .
دجنسیتپهپامکېنیولورسهپهنورستانوالیتکی()20تنهنارینهمعالجداکرت)1(،ښځینهمعالجداکرته)2(،
ایمډیاطفالنارینهداکرتاو()1ایمډیجراحنارینهداکرتوجودلری.
داقتصادوزارت 25
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
دولتي او خصويص روغتونونه :
خصوصییروغتون ونهپهنورستانوالیتکیوجودنلری.
دروغتونونودبسرتونوشمیراوظرفیت:
والیتیسیایچسیپلسکلنیک()10بسرتهظرفیتلری .
وایگلولسوالیشفاخانه()25بسرتهظرفیتلری .
دکامدیشولسوالیشفاخانه()8بسرتونوظرفیتلری .
ددوابولسوالیشفاخانه()25بسرتهظرفیتلری .
کوراجبیایچسیکلینک()3بسرتهظرفیتلری .
دمندولسیایچسیکلینک()10بسرته.
دښځواونرانولپارهدخصويصروغتون ونوشمېر؛
پهنورستانوالیتکېخصوصیروغتونونهشتوننلري.
دزېږنتونونوشمېر؛
پهنورستانوالیتکېدوړوقابلوپهواسطه()1587زیږونونهتررسهشویديچيدوړوقابلوپهواسطهنظارتشوي.
پهنورستانوالیتکېدزیږوننهمخکې(دحملپهوختکې)پالنېتهالسرسیشتهدديچی()7828کيشوي
دي
شته درملتونونه
ددرملتونو/فارمسیوشمېر.
پهنورستانوالیتکیدصحتدخصوصیسکتورپهبرخهکیپانګونهنهترسرتګوکیږیاوپهمجموعیډولپهټول
نورستانکی( )30دواخاينپهشخيصسکتورکيموجوديديچیدعامیروغتیاوزارترسهراجسرتشویدیاو
جوازورتهورکړلشویدی .
روغتیايي متخصصین او مسلکي کسان
دجنسیتپهپامکېنیولورسهدډاکټرانو،متخصصینو،نرسانواوقابلهګانوشمېر(نارینهاوښځینه)؛
دداکرتانوتعداد() 20تنهایمدی،ښځینه داکرتان( ) 1ایمدی ،ښځینهنرسان(،) 16نارینهنرسان(،) 47
ښځینهقابلهګانی()45تنه،دمتخصیصینوتعداد()2تنه .
دمسلکيقابلوپهمرستهدزیږونونوشمېر؛
پهنورستان والیتکېدوړوقابلوپهواسطه( ) 1587زیږونونهتررسهشویديچيدوړوقابلوپهواسطهنظارتشوي
زیږونونه
رسسی؛
ترزیږونمخکېروغتیاييخدمتونوتهال
په نورستان والیتکېدزیږوننهمخکې(دحملپهوختکې)پالنېتهالسرسیشتهدديچی ( )7828کيشوي
ديچید ACLS 2017دمعلوماتوپهاساس%13ښودلشویدی .
دمیندودمړینېکچه؛
پهنورستانوالیتکيپهکالکېدمیندودمړینواندازه()42تنوتهرسیږي
داقتصادوزارت 26
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د ماشومانو د مړینې کچه؛
پهنورستانوالبتکيدماشومانودمړینېکلنۍکچهپه۱۳۹۶کالکی()183تهرسیږی .
دخوارځواکۍ(سؤتغدي)کچه.
پهنورستانوالیتکيدخوارځواکیکچه()فیصدهده.
د روغتیا په برخه کې بودیجه او پانګونه
پهتیروپینځوکلونوکې،د روغتیايي سکټور لپارهټولټال کلنۍپرمختیاييبودیجه؛(مربوطهسکت ورييپههکله
معلومات) دعامیروغتیاریاستی واځید۱۳۹۵،۱۳۹۴او۱۳۹۶کلونودبودیجیمعلوماترااستولیدی :
تخصیص۲۱۴۰۷۵۰:مرصف۱۳۰۱۰۸۰:
دروغتیاپهبرخهکېدنادولتيمرستندویهموسسواوپرمختیاييرشیکانومرسته.
پهنورستان والیتکيدروغتیاپهسکټورکېنادولتیمرستندویهموسسېاوپرمختیاييګډونوالبرخهلريچی
عبارتدیله،UNICEF،WHO،SHRO ،HADDAF، ORCD:غیريدولتيموسساتکارکوي.
د زیربنا او طبیعي رسچینو سکټورونه
د سکټور په هکله لنډ مالومات:
دیوهیواد داقتصادودهداقتصاديبنسټونولکهمخابرايتاومواصاليت،صنعتی،دکانونودراایستلواودانرژۍد
پرمختیارسهمستقیمتړاولري.دلیږدرالیږد د سکټوربنسټونهدبدندوینېدشیریانپهشاندیوېټولنېدژوند
دکچې په لوړولو کې ارزښتناک نقش لري.لکه څنګهچې ویل شوی" ،چیرې چې تلی نشی هغهستاسو ندی" .په
ځانګړېتوګهزموږپههیوادکېدکرنیزوتوکودلی ږد ګټهاوزیانپهمستقیمډولدلیږد رالی ږد حالتدڅرنکوالېرسه
تړاولري .
دانرژۍصنعتونهاو دکانونو را ایستلدبنسټونوسکټوریوهمهمهبرخهدهچېددویڅخهګټهاخیستنهاړینهده.د
انرژينهپرتهصنعتيکیدلناشويندياوپرتهلهدېدخاموتوکوپهکاراچولنيشکیدایاوپهپایلهکېدصنعني
کیدوپرتهپهځانبسیاکیدلنهکیږي.نوویلیشوچېزیربنادیوېټولنېدهوسا،رسلوړياوپهځانبسیاژوندبنسټ
جوړوي .
دنړیوالبانکد ۲۰۱۷کالدرسویپهاساسدزیربناپهسکتورکیپهتقریبیډول 10.91فیصدهوګړی
مرصوفدی .
سړکونو ته الرسسی
دکیلومرتپهحسابدښاریاوکلیوالیرسکونومجموعه()321کیلومرتهدهچیپهفوایدعامهپوریاړهلری
.په
پهنورستانوالیتکیقیرشویرسکنهلرو.
پهمرکزپارونکید ۵۴۰مرتوپهاندازهارسیسیکانکریټیرسکلروچیدانکشافدهاتریاستلهلوری
جوړشویدی.اونورټولرسکونهموجغلیاوخامهدی.
دنورستانوالیتعمومیرسکهمتراوسهپهخامهډولشتونلریاوپهبدحالتکیقرارلری.
داقتصادوزارت 27
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
درسکونوپهبرخهکیدنورستا نوالیتولسوالیدمرکزپارونرسهتواصلتراوسهنلری.کهدغربینورستان
خلکوغواړیچیدخپلوستونزودحلپهموخهدنورستانمرکزبارونتهراشینوبایددلغامن،ننګرهاراوکنړ
والیاتوڅخهتیراوپارونتهراورسیږی.
دولسوالیاومرکزترمنځفاصلهپهکیلومرت:
ناریبریکوتالیکامدیش28:کیلومرت.
کامدیشالیبرگمتال20کیلومرت.
ننگالمالیوایگل15کیلومرت.
بارونایشتویالیپپړوککامدیش20کیلومرت.
پارونالیواما36کیلومرت.
واماالیترنیککونر14کیلومرت.
نورگرامالیمندول64کیلومرت.
د والیت هوایي ډګرونه او ټرانسپورټي سیسټم
پهنورستانوالیتکيهواييډګرونهشتوننلري؛
پهنورستانوالیتکيهواييډګرونهشتوننلريمګرځمکنيټرانسپورټتهالسريستر%90پوریرسیږی.د
ټرانسپورټ د اتحادیي له طریقه تر رسه کیږي چي هډي هم د هغوي په الس کي دي مګر د کرایه الیحه د
ټرانسپورټدمدیریت دپشنهاداو دوالیتمقامدحکمپهاساسدتعینشويکمیټيلخوادکرایاالیحهترتیب
کیږي.
د والیت برېښنا
د والیت مقام اداری وداين د جوړیدو په حال کي
دنورستانپهوالیتکینفوسپهپراګندهشکلوجودلری.
پهمرکزپارونکیاوسد()۷۵۰کیلوواټهپهظرفیتبریښناکوتجوړشوچیټولودولتیاداراتوتهبریښناورکوی .
داقتصادوزارت 28
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
همدارازدپارونپهایشتیویکلیکیدانکشافدهاتاوخلکوپهرشیکهچیولسیخلکوهمپهکیخپلمرصف
کړیدید()۷۵۰کیلوواټهپهظرفیتبریښناکوټجوړشویدی .
دنړیوالبانکدرسویپهاساسپهکلیوالیسیموکیخلکدسولراوکوچنیوبریښناکوتونوڅخهجوړهشویده
اوخلکورتهالسرسیلریتر%98تهرسیږی .
دنورستانپهنوروساحوکیدولتیبریښناکوټونهوجودنلریاوولسیخلکوپهخپلشخصیلګښتونوځانتهبرقونهجوړ
کړیدیاوورڅخهاستفادهکوی.همدارازپهځینوساحوکیدسولردملریزوبریښنارسهجیپهخپلوکورونوکییی
لګولیدیاستفادهکویاودولتیبرقوجودنلری .
پهنورستانوالیتکیدداوبوپراخهزیرمیوجودلریاوموقیعتددیوالیتداسیدیچیدکوچنیوبریښناکوتونه
جوړولډیراقتصادیدیاوپهکممرصفزیاتتولیدمنځتهراتالیشیترڅودولتتهیوهعایداتیمنبعوګرځیپه
دی برخهکیمنډول،کلهګوشاودکفرتخانیبندونهچیملیپروژیدیثابتشویظرفیتییتر۷۵میګاواټهته
رسیږیاوددیترڅنګپهلسګونونورکوچنیبندونهکیدالیشیجوړشیچیپهاکرثهنقاطوکیکیدالیشی.
د څښلو پاکو اوبو ته الرسسی
د نورستان واليت د کليو د بيارغونی او پراختيا رياست د معلوماتو پر بنسټ ،د نورستان والیت يواځی ٪31
اوسيدونکيدڅښاکپاکواوبوتهدنلونو لهالریچیډیریشمیرییدملیپیوستوندپروګراماودکلیوالی
اوبو رسولی د ملی برنامی له الری جوړی شوی الرسسی لري .نور پاتی شمیر وګړي د سيندونو ،کوچنيو
نهرونو،ويالولهاوبوڅخهاوچینوڅخهګټهاخيل.
په والیت کې معلومايت ټکنالوژي :
مخابراتیخدمتونواومالومايتتکنالوژۍتهالسريس اوس مهالڅلورمخابرايتکمپنۍدنورستانوالیت د
اوسیدونکولپ ارهدګرځندهټيليفونونو(موبايل)چوپړتياویوړاندیکوي.دغهکمپنۍعبارتديله:افغانبيسيم،
روشن،سالماویوهپایهداتصالتوپهنوګرامولسوالیکیفعالیتکویاوخلکوتهمخابراتیاسانتیاویبرابروی.
ولیدنورستانځینیلیریساحیاوسهمدمخابراتیاسانتیاوڅخهبرخمنندی.
دمبایلاستعاملپهنورستانوالیتکی8.8سلنهدی.
دانرتنیتاستعاملپهنورستانکی0.3سلنهدی.
صنعتي فابریکې
دتولیديصنعتيفابریکیپهنورستانوالیتکیوجودنلریاویواځییوهدنجاریفابریکهکارکویچیتر۱۵
تنوپوریپهکیپهکاربوختدی.
پدیوالیتکیدخاموصنعتیمرنالونولپارهکومپارکوجودنلری.
پهزیربناييسکټورکېدوګړودبوختیاکچهډیرهټيټهاوپهنشتحسابده.
د کانونو په برخه کې عایدات او بوختیا
د والیت په سطحه په قانونی ډول داستخراج شوو کانونو څخه تیرو پنځو کلونو کی په مجموعی ډو ل (
)100000سلزرهافغانیکیږیچیټولییدساختامنیموادولهدرکهدییانیتیګه،شګهاوجغل.
همدارازپهمجموعیډول()11857535افغانیرشکتونهدساختامنیموادودعوایدولهدرکهباقیدی.
داقتصادوزارت 29
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
دکانونوپهبرخهکیتراوسهکومکاندمعادنوریاستلهلوریپهقراردادنهدیورکړلشوی.
دمعادنوپهبرخهکیدنورستان پهوالیتکیدمعادنوپراخهزیرمیددیوالیت پهتولوولسوالیوکیوچودلری
چیعبارتدیله:بیروج،کونزیت،بلور،زمرود،تنتنایت،اوداسینورنوروهیوادونوتهقاچاقکیږی.همدا
رازدمرمروتور،سپیناوسورډولونهییهمپهپراخهکچهموندلکیږی.
ددیاداریلهلورید والیتپهسطحهپهمختلفو نقاطوکیدکانونوپهاړهکومهرسویندهتررسهشویچی
معلوماتییارایهکړو .
موقیعتدمعدنموقعیت
مساحت دمعدننوع درشکت/شخصنوم شامره
قریه ولسوالی
1
2
دتولیدي/صنعتيفابریکودکلنیو صادراتو ارزښتڅرنګهچهپدیوالیتکیدخاموصنعتیمرنالونوفابریکای
کومفعالیتاوتولیدنلریپههمدیاساسییدصادراتوارزشپهموردکیمالوماتنشته.
کلنی بودیجه او پانګونه
دتیروپنځوکلونودانکشافیبودیجهمربوطهریاستتهندهورکړلشوی.
دبنسټونوپهسکټورکېدخصوصیپانګونېکچهتردیدمهپهزیربناسکتورخصوصیرسمایهګذاریندی
شوی
دبنسټونوپهسکټورکېنادولتيمرستندویهموسسېاوپرمختیاييګډونوال داسیکومهغیردولتیموسیسات
نشتهچیدزیربناسکتوررسهییهمکاریکړیوی.
رسویپهاساسدزیربناپهسکتورکیاشتغال%10.91تهرسیږی.
دنړیوالبانکد
داقتصادوزارت 30
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
دریم څیرکی
دنورستان والیت د 1397کال پرمختیایی بودجه او مرصف دسکتورونو په
تفکیک :
معارف:
وزارت معارف در راستای تالش رسیدن به دیدگاه این اداره که عبارت از انکشاف رسمایه برشی مطابق به اصول و
اساساتدینمقدساسالم،احرتامبهارزشهایملیوحقوقبرشازطریقفراهمآوریزمینهدسرتسیمساویانههمه
اتباع کشور به تعلیم و تربیه با کیفیت میباشد ،بتعداد 211مکاتب تعلیامت عمومی 4 ،داراملعلمین 4 ،مکاتب
تخنیکی23،مدارسدینی،فعالیتدارند.
مجموعابهتعداد 44,530شاگردکهازآنجمله 25,509ذکورو 19,021آنازطبقهاناثدراینمکاتبمشغول
فراگیریدانشهستند.جدولذیلمعلوماتمخترصدرموردوضعیتمعارفدروالیتنورستانرابیانمیکند .
معارف
تعداد شاگردان مدار کتگور
مکاتب تخنیکی داراملعلمین مکاتب عمومی
مجموع اناث ذکور س ی
44,530 19,021 25,509 4 23 4 211 تعداد
دریکدههگذشتهدراثرفعالیت،سعیوتالشدولتجمهوریاسالمیافغانستانفامیلهاعالقمندبیشرتبهتعلیمو
تربیه گردیده و اطفال خود را برای فراگیری تعلیم به مکاتب میفرستند .تعداد شاگردان در مکاتب والیت نورستان
قسمیکهدرفوقدیدهمیشودیکرقمقابلمالحظهرابیانمیکند.
بودجه معارف:
وزارت معارفساالنهبودجهقابلمالحظهدرهردوبخشعادیوانکشافیدریافتمیکندوقسمیکهدرشکلدیده
میشودمقدارزیادآندربخشبودجهعادیبرصفمیرسدودلیلعمدهآنعبارتاستازموجودیتتشکیلبزرگدر
وزارتمعارفومصارفعادیبرایتعدادزیادمکاتبکهدررستارسکشورموجوداستمیباشد .
جزئیاتبودجهمعارفوالیتنورستاندرشکلذیلانعکاسدادهشده.
بودجه انکشافی بودجه عادی
383,70
ارقام به 000افغانی ارقام به 000افغانی
5 383,705
126,14 257,559
6 153,832
80,062
مجموع بودجه بودجه مصرف مجموع بودجه بودجه عادی مصرف بودجه
انکشافی انکشافی عادی
داقتصادوزارت 31
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
تعدادپروژههایانکشافیکهدراینوالیتازطریقوزارتمعارفدرسالگذشتهتطبیقگردیدهاستقرارذیل
میباشد .
پروژههایانکشافی1397
بودجه پروژه
14,235,543 انکشافزيربنایتعليموتربيه
882,665 مديريتوارتقایظرفيت
77,965,659 تعليامتعمومی(بشمول )EQUIP
1,978,863 سوادآموزیوتعليامتغريرسمی
5,162,761 اعامرلیلیهبرایداراملعلمینها
4,286,418 پروژههایانکشافیبودجهسازیوالیتی(500،000دالربرایهروالیت)
1,435,302 پروژههایانکشافی11والیترسحدیشاملوغرب
44,800 انکشافوتقویتبرنامههایسوادآموزی
12,593,936 وجوهغیرمرشوطوالیات
3,710,275 استخداممعلیمین&;nbspاناثدرروستاها
3,849,381 اعامرمکاتببرایتیزهوشاندرهفتشهربزرگ
126,145,603 مجموع
زراعت:
برخ بیشرت مناطق نورستان جنگل زار و زمین های زراعتی در آن کمرت است .جنگالت این والیت شامل جلغوزه،
چهارمغز،ارچه،ناجو،بلوط،شیشم،گلبید،چنار،نیمهچناروهمچودرختهایدیگراست.باغاتمیوهتازهدر
ولسوالینورگرامنورستانغربیوجودداردویکتعدادمردماینوالیتمرصوفمالداریمیباشند .
بودجه زراعت:
قسمیکه در شکل دیدهمیشود بودجهانکشافی وزارت زراعت درسال مالی 1397برای والیتنورستان بهمراتب
بیشرتازبودجهعادیاینادارهمیباشدکهبیانگررسمایهگزاریهایبیشرترویزراعتدراینوالیتبودهومیتوان
خوشبینیکآیندهخوبدراینبخشباشیم .
بودجه انکشافی بودجه عادی
ارقام به 000افغانی ارقام به 000افغانی
64,862 58,851 64,862
28,900
6,012 3,696
مجموع بودجه بودجه مصرف مجموع بودجه بودجه عادی مصرف بودجه
انکشافی انکشافی عادی
داقتصادوزارت 32
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
بهتعداد11پروژههایانکشافیدروالیتنورستانتطبیقگردیدکهجزئیاتآنقراررشحذیلاست .
پروژههایانکشافی1397زراعت
بودجه پروژه
1,055,300 ساختامنوتجهیزدفرتترویجدروالیاتوولسوالیها
9,726,600 تهیهوتوزیع&;تخمهایبذریوکودکیمیاوی
846,411 برنامهملیانکشافمالداریوصحتحیوانی
28,631,935 برنامهملیباغداریومالداری( )NHLP
219,600 مبارزهعلیهآفاتوامراضنباتی
637,444 انکشافزراعتدرولسوالیهایرسحدی( )Border Project
776,000 توسعهکشتپختهوزعفران
4,948,460 احیاواعامر&;ذخایراسرتاتیژیکگندم
957,602 برنامهملیتنظیممنابعطبیعیبهاشرتاکجامعه
7,642,391 پروژهآبیاریوذخایرآب
3,409,000 ایجادباغچههایخانگیومصونیتغذائی
58,850,743 مجموع
صحت عامه:
احصائیهمراکزعرضهخدماتصحیدروالیتنورستانقرارجدولذیلمیباشد .
صحت
ظرفیتتداوی شفاخانه
تعداددکتوران دواخانه پوستهصحی شفاخانهدولتی کتگوری
مریضان شخصی
3,984 19 - 145 20 3 تعداد
عامه :بودجه صحت
بودجهکهبرایعرضهخدماتصحیدرسالمالی 1397برایوالیتنورستانازجانبوزارتصحتعامهدرنظر
گرفتهشدهدرگرافذیلنشاندادهشدهاست.
بودجه انکشافی ارقام به 000 بودجه عادی ارقام به 000
344,63 335,58 344,63
0 3 0
144,29
6
9,047 4,842
مجموع بودجه بودجه انکشافی مصرف مجموع بودجه بودجه عادی مصرف بودجه
انکشافی عادی
داقتصادوزارت 33
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
تعدادپروژههایانکشافیکهازجانبوزارتصحتعامهدراینوالیتدرحالتطبیقبودهقرارذیلاست .
پروژههایانکشافی1397
فیصدیمرصف بودجه پروژه
48٪ 256,000 برنامهملیمعافيتکتلوی
0٪ 6,834,000 اعامرمراکزصحی(BHCsو)CHCsدرواليتنورستان
0٪ 27,336,000 اعامرشفاخانهدروالیتنورستان
66٪ 111,904,104 تقویتنظامصحیدرمرحلهعبور
24٪ 14,120,537 تقویهسیستمصحی(روندسوم)
اعامروبازسازیتاسیساتصحیدروالیاتازوجوه
0٪ 16,515,167
غیرمرشوط
100٪ 66,523,529 پروژهصحتمندی
67٪ 364,419,709 مجموع
انرژی و آب:
درعرصهفراهممنودنمنابعتولیدبرقوواردمنودنبرقازمنابعخارجازوالیتنورستانویاهممنابعداخلوالیت
فعالیتهاتحتتطبیقمنیباشدولیدرعرصهتنظیمآبفعالیتهادرحالجریانقرارداردازآنجمله1پروژهدرحال
تطبیق میباشد که فعالیت متذکره نشان دهنده توجه زیاد باالی فراهم منودن منابع آبی مورد رضورت این والیت
میباشد.
بودجه انرژی و آب:
سهمعمدهبودجهوالیتنورستاندربخشانکشافیمیباشد،کهچنینپنداشتهمیشودکهوزارتانرژیوآبتصمیم
توسعهساحهفعالیتخویشرادراینوالیتدارد.بودجهوزارتانرژیو آببرایوالیتنورستاندرسال 1397قرار
گرافذیلمیباشد .
بودجه انکشافی ارقام به 000 بودجه عادی ارقام به 000
9,281 9,281
6,277
3,004
1,609
-
مجموع بودجه بودجه عادی مصرف بودجه
بودجه انکشافی مجموع بودجه مصرف
انکشافی عادی
داقتصادوزارت 34
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
پروژهانکشافیکهدرسال1397دراینوالیتدرحالتطبیقبودهقرارذیلاند.
پروژههایانکشافی1397
بودجه پروژه
6,277,450.00 تحکیمسواحلدریاها
6,277,450.00 مجموع
فواید عامه:
طبق معلومات دریافتی در والیت نورستان رسک های قیرریزی شده موجود نیست رصف بطول 321کیلومرت رسک
جغلیموجودمیباشد.پروژههایموجودانکشافیکهازجانبوزارتفوایدعامهدرسالمالی1397دروالیتنورستان
تطبیقشدهاستقرارذیلمیباشد .
پروژههایانکشافی1397
فیصدیمرصف بودجه پروژه
52٪ 53428261 برنامهميلرسکهایروستايی(وزارتفوايدعامه)
0٪ 119,595,000 واحدانکشافبرنامهقوهکاردروزارتفوایدعامه
دیزاینوساختامنرسکنریبریکوتالیولسوالیکامدیش;nbsp&،رسک
0٪ 36,989,728
کوملالیمرکزنورستان;nbsp&،واعامررسکهایداخلشهرنورستان
13٪ 210,012,989 مجموع
بودجه فواید عامه:
بودجهوزارتفوایدعامهدروالیتنورستانبالغمیشودبه912ملیونافغانیکهجزئیاتآندرشکلذیلنشانداده
شده .
بودجه انکشافی ارقام به 000
238,96
بودجه عادی ارقام به 000
5 210,01 238,965
3
28,952 22,630
27,607
مجموع بودجه بودجه عادی مصرف بودجه
مجموع بودجه مصرف انکشافی بودجه انکشافی عادی
داقتصادوزارت 35
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
پروژههایانکشاقیوالیتنورستانی
لست پروژه های انکشافی
مرصف بودجه پروژه اداره
ترمیممسجدجامعدرولسوالیارگونوالیت
- 6,834,000 وزارتحج،ارشادواوقاف پکتیکا
1,066,862 6,546,497 وزارتحج،ارشادواوقاف اعامرمساجد-پروژههایوالیتی
اعامر،بازسازیوتجهيزمکاتبمسلکیو
3,827,579 6,827,579 حرفوی وزارتمعارف
6,167,398 12,696,178 اعامروتجهيزمکاتبتعليامتعمومی وزارتمعارف
5,477,514 31,997,892 انکشافزيربنایتعليموتربيه وزارتمعارف
- 396,000 مديريتوارتقایظرفيت وزارتمعارف
18,441,150 18,441,150 تعليامتعمومی(بشمول)EQUIP وزارتمعارف
821,045 916,349 سوادآموزیوتعليامتغريرسمی وزارتمعارف
پروژههایانکشافی11والیترسحدیشامل
6,480,000 12,960,000 وغرب وزارتمعارف
9,698,229 14,709,310 5پروژههایساختامنیجدیدوالیتپکتیکا وزارتمعارف
42,000 42,000 انکشافوتقویتبرنامههایسوادآموزی وزارتمعارف
- 15,988,825 وجوهغیرمرشوطوالیات وزارتمعارف
3,047,908 4,520,671 استخداممعلیمین&;nbspاناثدرروستاها وزارتمعارف
تکمیلپروژههایباقیامندهمکاتبناتکمیل
- 48,933 EQUIP وزارتمعارف
اعامرمکاتببرایتیزهوشاندرهفتشهر
- 3,849,381 بزرگ وزارتمعارف
اعامرپوهنځیانجنیریموسسهتحصیالت
8,414,031 18,947,774 عالیپکتیکا وزارتتحصیالتعالی
حامیتازفعالیتهایحقوقی;nbsp&،پالن وزارتامورمهاجرینو
91,575 134,630 گذاریوادغاممجدد عودتکنندهگان
120,000 120,000 تقویتسیستمپالنگذاری،نظارتوارزیابی وزارتاقتصاد
- 425,040 مدیریتپروژههایکوچکرسحدی وزارتاقتصاد
409,200 465,200 برنامهملیمعافيتکتلوی وزارتصحتعامه
657,980 1,041,980 مراقبتهایصحیکوچیها وزارتصحتعامه
داقتصادوزارت 36
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
3,743,882 6,190,181 تاسيسمراکزتداویمعتاديندروالياتکشور وزارتصحتعامه
اعامر11بابBHCو2بابCHCدرواليات
- 68,340 رسحدیکشور وزارتصحتعامه
اعامروبازسازیشفاخانههاوکلینیکهادر
19,501,000 50,502,000 والیاتوخریداریتجهیزاتطبی وزارتصحتعامه
اعامرتعمیرتجهیزکلینیکولسوالیجانی
- 2,403,900 خیل وزارتصحتعامه
80,716,653 109,065,691 تقویتنظامصحیدرمرحلهعبور وزارتصحتعامه
پروژههایانکشافی11والیترسحدیشامل
5,160,002 17,200,016 وغرب وزارتصحتعامه
2,994,562 5,275,544 تقویهسیستمصحی(روندسوم) وزارتصحتعامه
31,113,211 36,613,543 فعالمنودنشفاخانههایخیرکوتوگردیز وزارتصحتعامه
اعامروبازسازیتاسیساتصحیدروالیاتاز
- 14,740,000 وجوهغیرمرشوط وزارتصحتعامه
- 92,016,921 پروژهصحتمندی وزارتصحتعامه
ساختامنوتجهیزدفرتترویجدروالیاتو وزارتزراعتآبیاریو
- 1,055,300 ولسوالیها مالداری
وزارتزراعتآبیاریو
4,236,600 9,726,600 تهیهوتوزیع&;تخمهایبذریوکودکیمیاوی مالداری
وزارتزراعتآبیاریو
846,408 846,411 برنامهملیانکشافمالداریوصحتحیوانی مالداری
وزارتزراعتآبیاریو
14,230,000 28,631,935 برنامهملیباغداریومالداری()NHLP مالداری
وزارتزراعتآبیاریو
219,600 219,600 مبارزهعلیهآفاتوامراضنباتی مالداری
انکشافزراعتدرولسوالیهایرسحدی وزارتزراعتآبیاریو
637,444 637,444 ()ProjectBorder مالداری
وزارتزراعتآبیاریو
10,000 776,000 توسعهکشتپختهوزعفران مالداری
وزارتزراعتآبیاریو
- 4,948,460 احیاواعامر&;nbspذخایراسرتاتیژیکگندم مالداری
برنامهملیتنظیممنابعطبیعیبهاشرتاک وزارتزراعتآبیاریو
957,602 957,602 جامعه مالداری
داقتصادوزارت 37
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
وزارتزراعتآبیاریو
7,642,391 7,642,391 پروژهآبیاریوذخایرآب مالداری
وزارتزراعتآبیاریو
120,000 3,409,000 ایجادباغچههایخانگیومصونیتغذائی مالداری
- 6,277,450 تحکیمسواحلدریاها وزارتانرژیوآب
برنامهميلرسکهایروستايی(وزارت
40,482,699 67,745,263 فوايدعامه) وزارتفوایدعامه
ساختامنرسکانگورادهالیرشنهبطول50
642,800,676 833,519,985 کیلومرت وزارتفوایدعامه
دیزاینوساختامنرسکولسوالیارگونالی
- 6,400,000 ولسوالیگیانوالیتپکتیکا وزارتفوایدعامه
برنامهملیرسکهایروستایی(/)NRAPبرنامه وزارتاحیاءوانکشاف
- 23,367,423 ميلدسرتيسبهدهات()ARAP دهات
برنامهميلتهيهآبدرروستاهاوآموزشحفظ وزارتاحیاءوانکشاف
440,280 2,462,477 الصحهمحيطي دهات
پروژههايکوچکانکشايفدررسحدات( وزارتاحیاءوانکشاف
3,981,249 4,609,670 وزارتاحيآوانکشافدهات) دهات
شبکههایآبرسانی،تحکیمکاریوحفرچاه
آبآشامیدنی-پروژههایوالیتیضمیمه وزارتاحیاءوانکشاف
- 1,371,124 بودجهسال1396 دهات
وزارتاحیاءوانکشاف
- 12,468,000 وجوهغیرمرشوطبهوالیات(انکشافدهات) دهات
وزارتاحیاءوانکشاف
4,423,192 6,167,685 احیایمجددکاریزهاوجلوگیریازسیالبها دهات
وزارتکار،اموراجتامعی،
8,163,324 8,163,324 برنامهانکشافمهارتها شهداومعلولین
وزارتکار،اموراجتامعی،
496,848 496,848 پروژهریفورمتقاعدومصؤنیتاجتامعی شهداومعلولین
وزارتکار،اموراجتامعی،
- 531,652 پروژه&;الکرتونیکیسازیوریفورموزارت شهداومعلولین
وزارتمبارزهعلیهمواد
4,332,133 9,530,692 تقديرازاجرااتخوب()GPI مخدر
کنفرانسپنججانبهوآگاهیعامهازارضار
موادمخدر،ترشیحوبازنگریپالیسیهادر وزارتمبارزهعلیهمواد
70,000 70,000 سطحکشور مخدر
6,798,348 6,798,348 اعامرتعمیرولسوالیخوشامندوالیتپکتیکا وزارتامورشهرسازی
داقتصادوزارت 38
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
700,000 700,000 برنامهساختامنهایعامهدولتی وزارتامورشهرسازی
8,173,677 24,000,000 اعامرتعمیرمراکزاصالحوتربیتاطفال وزارتعدلیه
ادارهمستقلارگانهای
16,632,335 19,936,627 پروژهشاروالیهایافغانستان محلی
ظرفیتسازیملیتعلیامتآموزشوآگاهی ادارهملیحفاظتمحیط
- 30,000 محیطزیستی زیست
کمیسیونمستقل
اصالحاتاداریوخدمات
180,000 360,000 حامیهازخدماتملکیافغانستان ملکی
اعامرتعمیرادارهمرکزیاحصائیهدرمرکزو
6,230,996 6,923,329 والیات ادارهمرکزیاحصائیه
980,797,583 1,592,766,165 مجموع
داقتصادوزارت 39
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
څلورم څپرکی
دنورستان والیت پرمختیایی طرحه
نورستانیودهیواددکمانکشافیاافتهوالیاتودجملیڅخهدیچیپهتیرهیوهنیمهلسیزهکیکیورتهنههمد
مرکزیدولتاونههمدموسساتولهلوریتوجهصورتموندلیدی.رسکونهاواقتصادیزیربناویییپهډیرټیټه
سطحهقرارلریپهاوسوختکیاشدرضورتلیدلکیږیترڅوموجودپوتنشیلهمدمرکزیدولتاوهمدغیر
دولتیمرستندویهادارولخواحامیهشیترڅوپرمختګرامنځتهاودخلکوپهاقتصادیسطحهکیلوړوالیرامنځته
شی.
دزراعتمسلکدټولهیواداونورستاندخلکودپرمختګاوانکشافاساسیپیشهګڼلکیږیچیتقریبادټول
ه یواداوهمدنورستانوالیتزیاترهخلکپهدیپیشهکیپهکارمرصوفدی،پهنورستانوالیتکیدزراعتسکتور
لپارهبایددقیقه،واقعبینانهاوموثرهپالنګذاریتهرضورتلریترڅودولتاومرستندویههیوادونهاواداراتورته
توجهوکړی،پهدیبرخهکیاصالحشویتخم ونه،دتولیدنویطریقی،دتولیددپروسسبرخهکیرسمایهګذاریاو
دعامهاګاهیبرخهکیفعالیتونهاورسمایهګذاریصورتونسینولهیویطرفهبهددهقانانواوبزګرانوکورنیاقتصاد
تقویهشیاولهبلهسطحهبهدزراعتپهبرخهکیپهوارداتواتکاراکمهکړیشی .
پهنورستانوالیتکیدزراعتریاستدمعلوماتولهمخیتقریبا۷۵الی۸۰فیصدهاودبانکجهانیدرسویلهمخی
%58.5خلکپهدیسکتورکیپهکارمرصوفهدیاودکورنیدعوایدویواځینیمنبعییده .
ددیوالیتزراعتیاوحیوانیمحصوالتعبارتدیله :
جلغوزی،کچالو،غنم،جوار،چهارمغز،لوبیا،توت،مرخڼی،پنیر،کوچ،قرت،طبینباتاتاوداسینوروڅخه .
دنورستانوالیتدبزګرانوحاصالتغنم،جوارپهخپلهپهداخلکیخلکمرصوفویدخپلځانلپاره،کچالو،لوبیا
،چهارمغز،مرخڼیاونورطبینباتاتدبازارددالالنولخوااخستلکیږی،همدارازجلغوزیپهدستهجمعیډولد
خریدارانولخواپهځنګلکیخریداریکیږیاووروستهدپروسسلپارهنورووالیاتوتهلیږلکیږی .
کوچ،پنیراوقرتییبلحیوانیمحصولدیچیپهډیرهپیامنهتولیدکیږیاوډیرهفیصدیییهمدلتهپههمدی
والیتکیخلکدخبلرضورتپهبنیادپهمرصفرسویچیداپروسهپهکلیواوکورنوکیرستهرسیږی .
داچیدلتهکرنیاوحیوانیمحصوالتوتولیدپهکالسیکډولرسهصورتنیسیبغیرلهدینهچیطبقهبندیاوبسته
بندیصورتونیسیپهمرصفرسیږیچیبزګرانوتهییډیرهفایدهنهرسیږی .
همدارازنوریطبعیمنابعددیوالیتدزومندانولهلوریویستلکیږیاوعامهخلکوتهییچندانفایدهنهرسیږی.
ددی طرحی اساسی هدف :
ددی طرحیاساسی او کلی هدفد کورنی اقتصاد تقویه کول ،د یومرشوع زراعتی افغانستان رامنځ تهکول ،په
نورستانکیدفقردکچیکموال ی،دموجودهپوتنشیلڅخهمعقولهاستفاده،دزیربناورامنځتهکولاودنورستاند
حیوانیمحصوالتودتولیدپراختیااوبازارپیداکولاوپهمجموعکیدوارداتیاقتصادڅخهمخنیویدی .
داقتصادوزارت 40
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
وضعیت کلی اقتصادی والیت:
دنورستانوالیتخلکداقتصادیوضعیتلهکبلهپهډی روسختورشایطوکیقرارلریاودبانکجهانید۲۰۱۷کال
درسویلهمخیددیوالیتخلکد%60فیصدهزیاتییدفقردکرښیالندیژوندیتیروی،ددیخلکواقتصاد
پهزراعتیاوحیوانیمحصوالتووالړدیچیتولیداوکرنهییتراوسهپهکالسیکډولرسهمختهځی .
داچیدکنړوالیترسهنږدیوالیلریپههمدیاساسییراکړهورکړههمدکونړوالیترسهزیاتهده،دلتهیوهستونزه
وجودلریچیدنورستانوالیتمرکزپاروندتواصللهنظرهتراوسهدخپلوولسوالیورسهوصلندیدمثالپهډولد
رشقینورستانکامدیشاوبرګمټالولسوالیدکنړرسه وصلدی،همدارازدوایګلولسوالیییدکنړوالیترسه
وصلدهپههمدیاساسدنورګرام،دواباومنډولولسوالیدلغامنوالیترسهراکړهورکړهکویچیدلغامنرسه
وصلدیاونږدیوالیلری .
ددیوالیتزراعتیاوحیوانیمحصوالتعبارتدیله :
غنم،جوار،لوبیا،کچالو،جلغوزی،چهارمغز،مرخڼی،انار،مڼی،انګور،کوچ،پنیر،قرتاونورطبینباتات .
دبانکجهانید۲۰۱۷کالدرسویپهاساسددیوالیتخلک%58.5فیصدهپهزراعت%1.6،فیصدهپهتولیداو
تجارت%30.59،فیصدهپهخدماتواوډیرهکمهفیدیخلکپهزیربناسکتورکیپهکارمرصوفدی.ولیدزراعت
سکتورددیخلکودعایدعمدهمنبعده .
دنورستانوالیتخلکلکهڅرنګهچیپهزراعتاومالداریکیپهکارمرصوفدیمالداریییپهکیرواجیشکل
لریاوپهدیبرخهیوڅهناڅهمهارتلری،دګډو،بزو،غواګانو،اسونواوقچروپاللاوروزنهکویاودهمدیبرخی
نهعوایدلری ،
دمالداریپهبرخهکیدحیواناتودشیدوڅخهاستفادهکوی،اودشیدوڅخهییکوچ،پنیراوقرتتولیدویچی
پیرنییپهدیساحهیوخاصشهرتلری .
لکهڅرنګهچیمخکیمویادونهوکړهدنورستانوالیتدهیوادیوغرنیوالیتدیاودیوالیتتهپهتیرهیوهنیمه
لسیزهکیچندانتوجهصورتندیموندلیپههمدیلحاظتراوسهوروستهپاتیوالیتدی،عمومیرسکتراوسه
اسفالت شوی ندی ټول رسکونه یی په خامه ډول وجود لری دا چی توجه چندان صورت ندی موندلی ،حیوانی
محصوالتییهمپهکالسیکډولرسهتولیدیږی،پهدیوالیتکیزیربناویهمپهکمهکچهترسرتکوکیږی .
دزراعتریاستدمعلوماتوپهاساسپهدیوالیتکیدحیواناتوتعدادپهالندیډولدی :
قچر اس بزه ګد خوسی غوا ولسوالی والیت شامره
484 229 26272 8876 4975 11941 پارون نورستان 1
800 198 30000 3000 2600 8900 واما نورستان 2
640 670 8000 3500 4600 13000 وایګل نورستان 3
580 560 70000 2800 4200 11230 کامدیش نورستان 4
920 900 55000 2892 3463 9503 برګمتال نورستان 5
412 350 71493 5238 2355 5000 نورګرام نورستان 6
567 500 79150 4150 3700 13000 دواب نورستان 7
724 450 85230 5680 7000 20000 مندول نورستان 8
5127 3857 497145 36136 32893 92574 مجموعه 9
داقتصادوزارت 41
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
دبانکجهانید۲۰۱۷کالدرسویپهاساس
فیصدی فعالیتهایاقتصادی
58.5 زراعتومالداری
1.6 تجارت
8 صنعتوتولید
30.59 خدمات
47 کارغیرکشاورزی
نشته کوپراتیفوصنایع
نشته تعدادکوپراتیفهایزراعتی
نشته تعداداعضایکوپراتیفها
نشته سړیخونی
نشته زراعتیفارمونه
مشاهدهمتامساحات صنایعدستی
شغلاودفقرکچهدبانکجهانید۲۰۱۷کالدرسویپهاساس)
میزان/مقدار شاخص
%29.6 میزانبیکاری
%44 مصونیتغذایی
%58.5 استخدامدربخشزراعت
%1.6 استخدمدربخشتولیدوتجارت
%30.59 خدمات
60الی%70 میزانفقر
7.4 تعداداوسطخانوار
په نورستان والیت کی مالداری او موجود پوتنشیل :
پهنورستانوالیتکیخلکدوهډولهمالداریمختهوړی:
.دبزوروزنه.
.دغواګانوروزنه.
دبزوروزنه:پهمجموعکیدنورستانپهټولوولسوالیوکیکیږیاوخلکوررسهشوقلری .
همدارازدغواګانوروزنهدمالداریبلهمهمهبرخهدهچیپهټولنورستانکیتررسهکیږیچیمعلوماتمومخکی
وړاندیکړل .
پهلڼدډولپهنورستانکیدزراعتریاستدمعلوماتولهمخی 92574غواگانی 32893،خوسی 36136،ګډ،
497145بزی3857،اسونهاو5127قچرلری .
دمالداریپهبرخهکیددیخلکوتولیدشیدیدیچیدشیدوڅخهقرت،پنیراوغوړیالستهراوړی،پهاوسطډول
باندیهرهکورنیپهنورستانکید۱۰څخهتر۵۰پوریغواګانیلریاودتخمینلهمخیهرهکورنیپهاوسطډولد
داقتصادوزارت 42
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
میاشتیتر ۳۵کیلوپوریپنیرتولیدوی،همدارازپه دیبرخهکیدبزودشیدوڅخههماستفادهکویچیاکرثیت
ییدخپلځاندخوراکلپارهورڅخهاستفادهکویاوپهکمهکچهبازارکیخرڅیږی .
همدارازدشیدودتولیدپهبرخهکیدپارونپهیوکلیکیچیایشتیوینومیږاومرکزپارونکیموقیعتلریداوړی
پهموسمکیچیتر۵یا ۶میاشتیپهبرکینیسیدغواګانوڅخهدشیدوتولیددپهاوسطډولدورځید۵۰۰څخه
تر۷۰۰کیلوګراموپوریرسیږی .
داچیپهدیوالیتکیمالدارییورواجاوعنعنهدهاوهمدپورتهتعدادپهدرلودلورسهدحیواناتوموجودیتپهدی
والیتکیدلبنیاتودتولیدی وعمدهپوتنشیلګڼلکیږیچیپهدیبرخهکیرسمایهګذاریلهیویپلوهدکورنید
اقتصاددتقوییاودوارداتودکچیکموالیرامنځتهکویاولهبلهپلوهپهمجموعکیدعایداتودزیاتوالی،دفقرد
کچیدټیټوالیاوخلکوتهدکاردزمینیدبرابروالیباعثکیدیشی .
د تولید اوسنی بڼه او د هغی مشکالت :
لکهڅرنګهچیمخکیمویادونهوکړهدحیواناتوپهدرلودلورسهرسهداخلکحیواناتروزیخودتولیدبڼهییاوس
همکالسیکشکللریاودبازاردتقاضاپهاساسدتولیدڅخهبرخمنندی،لکهڅرنګهچیتولیدییکالسیک
شکللریتراوسهیی بازارتهدبازارپهبڼهمناسبهعرضههمصورنندیموندلیاوتولیدییدوالیتڅخهډیرکمنورو
والیاتوتهصادرکیږیاونورتولیداتییپداخلکیپهمرصفرسیږیچیاکرثهکورنیدخپلورضورتمطابقذخیره
ّ
کویاوورڅخهاستفادهکوی .
دحیوانیمحصوالتوپهبرخهددیوالیتعمدهمحصوالتعبارتدیله :
کوچ،پنیراوقرتوڅخه .
داچیدحیواناتوڅخهدلبنیاتودتولیداوسنیبڼهییکامالکالسیکدهپههمدیخاطربازارتهیانهعرضهکیږیاو
یاهمبازارکیځاینلری .
د لبنیاتو د تولید په برخه کی اوسنی مشکالت په الندی ډول دی :
پنیر :
دتولیدکچهپهکالسیکډولدهاودبازارغوښتنیپهنظرکینهنیولکیږی .
دفیکلچیوزنپهیوهاندازهنهوی .
تولیدشویپنیرډیرزیاتغوړویاوپهزیاتوګرمومنطقوکیپهمرصفنهرسیږیاوخلکوررسهعالقهنهښایی .
خوږویاومالګهنهلری .
حفظالصحهمدنظرنهوینیولشوی .
قرت :
دتولیدبڼهپهکالسیکډولدهاودبازارغوښتنیپهنظرکینهنیولکیږی .
دمحلیبازارجوابنهشیویلی .
حفظالصحهپهنظرکینهنیولکیږی .
دتولیدشکلاواندازهپهیوشاننهوی .
دغوړیوفیصدیلوړهوی .
اوداسینورینیمګړتیاویلری .
داقتصادوزارت 43
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
مالیی یا پريوی:
تولیدبڼهپهکالسیکډولده .
حفظالصحهپهنظرکینهنیولکیږی .
بازارتهعرضهکولرواجنهده .
تروی یا شړومبی ( دوغ) :
دحیوانیلبنیاتوبلتولیدچیاوسدلتهصورتنیسییوهمدوغیاشړومبیدی .
پهاوسنیوختکیدخپلوبازارونوتهپهکتلودوغیاشړومبیهمدنوروهیوادونوڅخهواردیږی .
د لبنیاتو معرفی او د هغی اقتصادی اړخ :
لبنیاتاودهغیمحصو التپهافغانستانکیترټولواوږدهتاریخچهلریاوتولیدییهمدپخوانهرواجدی .
پهاوسوختکیمونږډیر امکاناتاوپوتنشیللروولیدرسمایهګذاریدنهموجویتاونهتوجهلهاملهزمونږدتجارت
اکرثهبرخهپهوارداتووالړهده .
لبنیاتیوبلعمدهقلمدیچیدوارداتواکرثهبرخهجوړویاوپهدیبرخهکیرسمایهګذاریکوالیشیچیالندی
فوایددځانرسهولری :
-۱مالداربهوتوانیږیچیخپلحیوانیمحصوالتپهښهبیهخرڅکړی .
-۲عالوهدمالدارانوڅخهپهدنوروکلیوالوتهدتجارتزمینهبرابرهشی .
-۴دمالدارانودپوهاویظرفیتلوړیږی .
-۵دمالدارانودکورنیاقتصاددپیاوړتیاسببکیږی .
-۶دکلیوالیبازارونودتقویهکیدواوپراخیدوسببکیږی .
-۷دکارموندنیسببګرځیاودبیکاریکچهراکموی .
-۸دوارداتوپهکچهکیکموالیرامنځتهکوی .
دپورتنیوالستهراوړنورسبیرهپهزیاتهپیامنهغیرمستقیمتاثیراتپهمالداریاوکلیوالیاقتصادولری .
د نسلیحیواناتوپیداکیدلاواضافهکیدل،دتداویدسهولتونوایجاد،دڅارویوصحتتهمتوجهکیدلاوددی
نسلونوتقویهاوساتنههغهعواملدیچیورباندیمستقیمتاثیرلری .
دمالداریدپورتهپروګرامونولپارههریوتهپهجالاوځانتهډولدپروګرامونوجوړولددیسببکیږیترڅوکلیوالی
اقتصادپیاوړیشیاودمالدارانودالتشویقسببکیږی .
زمینه سازی او د پروسس لپاره رسمایه ګذاری :
پهنورستانوالیتکیدلبنیاتودپروسسلپارهبهرتینهزمنیهبرابرهدهځکهچیدلتهخامموادچیشیدیدیپهډیره
پیامنهپیداکیږیاوهمدخاموموادومنبعچیحیواناتدیپهزیاتهپیامنهوجودلریاواقتصادیمتامیږی.
د بازار تحلیل :
لبنیات(کوچ،شیدی،پنیر،قرت)پهاوسنیوختکیپهپراخهپیامنهاستعامللریاوهمپهکلیواوهمپهښارونو
کیپهزیاتهپیامنهاستعاملیږیچیدغهاقالمدهیوادپهکچهزمونږدوارداتوزیاتسهمهملری .
داقتصادوزارت 44
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
پهلنډهتوګهویالیشوچیلبنیاتپهبازارکیکامالتقاضالریاوتقاضامودیحدتهرسیدلیدهچیدوارداتوزیاته
برخهپهنظرکینیسی .
نورستانوالیتدکرن،لغامن،کاپیسا،بدخشااناوپینچشیررسهرشیکیپولیلریاوکنړاولغامنهغهوالیتونهدی
چیدنورستانوالیترسهترډیرهزیاتهرشیکهپولهلریاوکمهفاصلهلری،پهنورستانکیدلبنیاتوپروسسفابریکه
کوالیشیچیدکنړ،لغامناوتریوحدهدننګرهاربازاراورضورتونودخپلپوښښالندیراولیاوتریوحدهپورید
بازاررضورترفعکړی.
اوسنی وضعیت او رسمایه ګذاری :
پهنورستانوالیتکیپهدیبرخهکیتراوسهرسمایهګذارینهدهشویاوتولیدپهکالسیکډولرسهرستهرسیږی
اونههمپهدیبرخهکیکومسهولتونهایجادشویدی .
د قوت نقاط :
دنورستانوالیتکیپهدیبرخهکیکامالعمدهاوقویپوتنشیلوجودلریچیپهالندیډولدی :
مالداریپریامنهدهاوروزنهییرواجدی .
. دهوالهپلوهپارونیومناسبځایدیپاکههوااومناسبمحیطلری .
دبرقموجودیتداوسلپارهیوبلمهمنقطهدهچیدمصارفوپهکموالیکیمهمروللری .
یخموسملریاودفریزراویخچالایښودوتهرضورتنهپیښیږیترڅودګودامپهبرخهکیستونزهرامنځتهشی .
دروزمرهمزداندازهکمهدهچیدفیتولیددمصارفوکچهراکموی .
خامموادیانیشیدیموجودیدیاوپهنږدیساحیکیمالداریوج ودلری .
دخلکوعالقهیوبلهدقوتنقطهده .
دعلفجرونوموجودیتیوبلپوتنشیلدیچیدفیتولیددمرصفکجهراکموی .
د ضعف نقاط :
کوپراتیفونهوجودنلری .
دترانسپورتپهبرخهکیالریخامهدی .
خلکدتولیددخریدرسهاشنایینهلری .
دحیواناتوصحیدواخانیوجودنلری .
مارکیتکیتولیدپهبراخهپیامنهنهخرڅیږی .
دزونڅخهدوالیتدفاصلیلیریوالی .
دمسلکیخلکوکمبود .
نتیجه ګیری :
پهپارونکیدکارموندنیلپارهتشویقیجنبهلری .
دولتیعایداتلوړوی .
دمالدارانوظرفیتلوړیږی .
شخصیسازیتهزمینهبرابریږیاورقابتتهالرپرانیزی .
داقتصادوزارت 45
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
تجارتپیاوړیکیږیاودوارداتوکچهراکموی .
کورنیاقتصادپیاوړیکیږی .
هغه نقاط چی باید مد نظر ونیول شی :
دلبنیاتولپارهدمارکیټینګکول .
دتولیدانتقالبازارتهدخرڅالوپهمنظور .
دمالدارانوداتحادییجوړولترڅوخامموادفابریکیتهدپروسسلپارهانتقالکړی .
دمالدارانودحیواناتولپارهدکلینکاودواخانیجوړول .
دچراګاهاوخوراکیزیرموجوړول .
دپروسسدکارخانیجوړول.
د تولید قیمت او د تولید عوامل :
دلبنیاتودپروسسدفابریکیپهبرخهکیتراوسهپهدیبرخهکیرسمایهګذاری
عمده چالشونه :
.دخامیالریاورسکموجودیت .
.دبازارپیداکولاومارکیټینګکول .
.دمسلکیکارګرانونهموجویت .
.دبستهبندیپهبرخهکیمشکالت.
.دبازارنهموجودیت .
ماخذ:
.1احصایهمرکزیمعلومات.
.2شاخصهایاقتصادواجتامعیوالیتی
.3دنړیوالبانک۲۰۱۷کالرسوی.
.4انرتنیتیسایتونه.
.5دزراعتریاستمعلومات.
داقتصادوزارت 46
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
پنځم څیرکی
د افغانستان د سولې او پرمختگ ميل جوړښت ANPDFاو دافغانستان دملی اولویتونو دبرنامو
لندیزNPPs
د افغانستاندسولېاوپرمختیاميلچوکاټپهحقیقتکېدخلکودهوسایېدکچېدلوړولواوددېهیوادپهځان
بسیا لپاره دی.د دې پالن په پيل کیدلو رسه کوښښ کیږي چې د یوه خوځنده،پراخه او هراړخیز اقتصاد ستنې
کیښودليش .
دافغانستاندسولېاوپرمختیادميلچوکاټ .پهپامکېنیولورسهبهدهیواداقتصاديوضعیتښهيشاوددې
هیواددخلکولپارهبهدکاراوبوختیازمینهبرابرهيش.لهبلېخوابهددېچوکاټپيلکولپههیوادکېدقانوند
حاکمیتاودسولېاوقراری سببوګرځي،دفسادسطحه،جرمونهاوتاوتریخوايلبهکميشاوپهپایکېبهلهمنځه
الړيش.دعدالتتامیناودقانوندحاکمیتتحکیمدامنيچېدفسادپهاړهکلکهمبارزهويش،پهمحکموکېپراخه
اوهراړخیز اصالحاتراوستليشاو د دېهیوادخلکدهغوحقونوڅخهچېاسايسقانونورته تضمینکړیديپه
بشپړباورګټهپورتهکړي .
همدارنګههڅهکیږي چېخپلاقتصاديجوړښتدیوهواردايتاوویشونکياقتصادڅخهیوهصادرايتاقتصادتهچې
پههغهکېپیاوړیخصويصسکټوردوړوکروندګرو،لویوتولیدونکو اوتجارانو پهګډونوکوالیيشپهبریالیتوبرسهد
افغانستانتولیداتسیمیزواونړیوالوبازارونوتهصادرکړي،بدلونوم ومي .
دافغانستاندسولېاوپرمختیاميلچوکاټبهپهبنسټونو،برشيځواک،دکیفیتلرونکوخدمتونوپهوړاندېکولواو
داسېتکنالوژۍچېدپياوړياومنظممايلسیسټممالتړ ولري،پانګونهوکړياومايلرسچینېبهد دېسرتاتیژیک
چوکاټپهقالبکېپههغوبرخوکېچېپهخوراښهډولولګوليش،تنظیميش.داپانګونېد سرتاتیژیکوموخوپر
بنسټتنطیمیږياوپههغېکېبهاقتصاديودهټولیزهاودانډولپربنسټوي.داقتصاديودېپهپراخیدورسهبه
افغانستانوکوالیيشچېپهپوهنهاوروغتیاډیرهپانګونهوکړي.خودغوټولوموخوتهرسیدل،زمونږټولولهخوارشیکو
کوښښونوتهاړتیالري .اړینهدهچېپهافعانستانکېداقتصاديودېلپارهځنېخنډونهلکهبېاتفاقۍاوفساد له
منځهیوسواو دحسابورکولواوروڼتیابهیرپراخهکړواودخپلهیواددپایښترسهودېلپارهمناسبېپالیسۍپکار
واچوو .
د خصويص سکټور د پراختیا پروګرام ( :سوداګریزي اسانتیاوي ،د واړه او منځ مهاله
د مخابرايت شبکو غزول) :تجارت وده،
په نورستان والیت کې د سوداګرۍ اقتصادي فرصتونه په کافی اندازه شتون نلري .د منابعو د استخراج ،زراعت،
منطقويتجارتاوفابریکوداحیااوانکشافلپارهدمرکزیدولتتوجهنهلیدلکیږی .
ګمرک،اطاقتجارتوجودنلری .
خصوصیبانکونهنشتهیونویکابلبانکفعالیتکویپهیوهڅانګهکی .
خصوصیپوهنتونونهنهشته.دنجاریپهبرخهکییوازییوهفابریکهفعالیتکویچیدروازی،کړکی،میز،جوکیاو
نوردرضورتوړشیانجوړی .
داقتصادوزارت 47
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
یوازیدوهتجارتیرشکتونهفعالیتلریپهنورستانوالیتکیچیداطاقتجارتلهلوریییجوازاخیستیدی .
خصوصیروغتوننشتهدی.پهنورستانوالیتکیټولمرصفیاوغیرمرصفیخوراکیتوکیاووسایلټولشیان
وارداتیدیاودصادراتوکجهتریوسلنههمنهرسیږی .
د عوایدو ترالسه کولو او خلکو د اقتصاد د ودې په برخه کې د کرنې او کلیو پرمختیا د سکټور اهمیت :
له کرنیزو او مالداري محصوالتو څخه د خلکو د کلني عوایدو اندازه:
مقدار په ټن محصوالت والیت شمېره
58046 غلهجات ۱
21.8 جبوبان نورستان ۲
6676.4 سبزیجات ۳
7003 میوهجات ۴
0 غوښه ۵
0 شیدی ۶
0 چرکغوښه ۶
د خلکو د اقتصادي ودې په برخه کېد کرنیزو او مالداري فعالیتونو ونډه:
دخلکوپهاقتصادکې
اقتصادیفکتور کرنیزاومالداريفعالیتونه شمېره والیت
دبدولونسلنه
عایدزیاتشویپه خلکوتهکار
منطقهکیکار پیداشوی،هواصافه دوالیتپهسطحهمصنوعیڅنکلونهاحداثشویدی
۱
پیداشویدسفرونو شوی،ځنګلدوباره مثمراوغیریمثمرنهالونهتوزیعشویدی
مخهنیولشوی احداثشو
تولیدکیزیاتوالی دزراعتیځمکواوبه دزراعتیځمکوویالیترمیمشویاورسبندونهییجوړ
۲
راغلیدی زیاتیشویدی شوی،للمیځمکیخړوبهشویدی
دکمیځمکیڅخه
ددهقانانودعاید
زیاتحاصالتالسته ځمکهپهباغونوپوښلشوی ۳
نورستان
منبعپیداشویده
راغلی
دغلهجاتواوسبزیجاتواصالحشویتخمونهتوزیع
پهعایداتوکی دغلیواریداتراکم
شویدیعرصیکرنهرواجشویده(پوهاویترالسه ۴
زیاتوالیراغلی شوی
شویدی)
پهسیمهکیمعدنی
دکیفیتلهپلوه
اومکفینباتاتوته دزینتینباتاتورسهاشناییپيداشویده ۵
ارزښمنددی
السرسیشویدی
دعایداتومنبعلوړه دحیوانیمحصوالتو دمحلیحیواناتونسلونهاصالحشویدی ۶
داقتصادوزارت 48
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
شویده تولیدزیاتشویدی
ذخیرهویتوکیاو
اسنتیارامنځته زیربناویجوړیشوی(ګدامونه،کلینیکونهاودترویج
تخمونهخوندیشوی ۷
شوی یونیټونهاوداسینور)
دی
د خلکو د اقتصادي ودې په برخه کې د کلیو د بیارغونې فعالیتونو ونډه:
دخلکوپهاقتصادکېد
اقتصاديفکټور دکلیودبیارغونېپروګرامونه ولسوايل شمېره
بدلونسلنه
دسیمیزیحکومتوالی(د)CDCشوراګانو
%20 دسیمهییزېودېاوپرمختیاپروګرام ۱
ظرفیتسازی
دټولنیزمصئونیتپروګراماوزیامننتوب
%30 داړینوخلکورسهپهوختتکومکشوی ۲
څارنه
دامراضودانتقالمخنیویشویاودمور داوبورسولواوچاپیریالیزېحفظ
%42 نورستان ۳
اوماشومدمړینیکچهکمهشوی الصحېميلپروګرام
داقتصادیودیاوټولنیزپروګرامونه دميلپیوستونیاښاریانودتړون
%80
عملیکول پروګرام
واکسینتطبیقشویدیتولیداضافه دخلکوداقتصاديودېپهبرخهکېد
%20 ۴
شویدی کرنیزواومالداريفعالیتونوونډه
دهغهدولتيکارکوونکوشمېرچې
معلوماتنشته دهغهدولتيکارکوونکوشمېرچې
دانټرنیټيخدمتونودمشرتکینو
شمېر(مزيلرونکېټیلیفونونه)
دمخابرايتشبکودمشرتکینو
دمخابرايتشبکودمشرتکینو
دمخابرايترشکتونوشمېر
شمېر(بېمزيټیلیفونونه)
دپُستهخانوشمېر
دانټرنیټيخدمتونوظرفیت
انټرنیټتهالرسسیلري
انټرنیټتهالرسسیلري
دپُستبکسونوشمېر
شمېر
پُستيرشکتونه
پستهخانه
متوسط
نشته
۰
۰
۰
۰
۰
۰
۴
ډیټابېسلري
خدمتونهلري
ولسوالیوشمېر
خدمتونهلري
ولسوالیوشمېر
ولسوالیوشمېر
ولسوالیوشمېر
لهایمیلڅخه
لهایمیلڅخه
چېپهرسمي
شمېرچېپه
ویبپاڼهلري
ارتباطاتوکې
ارتباطاتوکې
شمېرچېد
فعالیتجواز
فعالیتجواز
شمېرچېد
دهغهادارو
دهغهادارو
دهغهادارو
کاراخيل
کاراخيل
چېفعالې
ټلویزیونونو
شمېرچې
شمېرچې
شبکېلري
چېفعال
چېفعال
مخابرايت
راډیوګانو
انټرنیټي
رسمي
دهغه
دهغه
دهغه
پُستي
دهغه
دهغه
دهغه
لري
لري
داقتصادوزارت 49
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
والیتمقام
۶ولسوالی
۴ولسوالی
ولسوالی
۲محلی
۳۰
نشته
۱
۳
د وليس تړون پروګرام؛
الف .لرلید ،موخې او اصول
لرلید:
ولسیتړونپروګرامددولتیونویپروګرامدیچېموخهیېدراتلونکو10کلونوپهمودهکېدافغانستانټولـووګـړو
تهداسايسخدمتونووړاندېکولدي.دکلیوالودفقردکچیټیټول،دولـتبـهدبنسـټیزوجوړښـتونودجوړولـویـا
بیارغولواوترټولومهموخدمتونو– دڅښاکاوبو،روغتیا،زدهکړو،برېښنا،داوبوسېسټمونو،سړکونو،ویالو،پـارکونواو
نوروعامهتفرېحيسیمواوروغتیاساتنې/حفظالصحېدوړاندېکولولپارهرسچینېاومالتړچمتوکړي .
خود دولتکاردوليستړونپروګرامیوازېیوهبرخهده،دکيلپراختياييشوراګايناوفرعـيکمېټـې،اوهغـهکسـان
چېپهکلیوکېژوندکوي،یولویروللوبوي.دکارلویهبرخه–داړینوبنسټیزوجوړښتونورغول،لهدولترسهمرسته
کويچېهرېکورنۍتهخدمتونهورسېږي،پهکلیواوښارونوکېدژونـدحالـتتـهدودېورکولـوپـهموخـهپـهځـاين
پروګرامونو(نوښتونو)کېدخلکوښکېلولچېداهرڅهدکيلترپراختیاييشوراپورېتړاولري.ددویپهدندوکېبه
ارزونه،تحلیلاوتجزیه،لهخلکورسهپهګډهپالنجـوړول،دپـروژوپـيلکـولاودتـرالسـهشـوومـايلوجهـوڅارنـهاو
حسابورکونه،اوپهکلیو(ښارونو/محالتو)کېدخدمتونودرسولوتنظیم،ددولتدکړنوڅارنهاودخدمتونودوړاندې
کولودلړۍدودېپهموخهنظرورکولشاملوي.همدارنګهدخلکواودولتترمنځدښیحکومتولیداړیکوجوړول
ددیبرنامییوهبلهاساسیموخهده .
دکيلپراختیاييشوراغړيبهداکارپهخپلهنهتررسهکوي،ځکهچېدکيلپراختیایيشوراګانې،ګذرونهاودکـيل
پراختیاييشوراګانوکلسټر(8–5پورېکيلیوپراختیایيواحدجوړويبهدزدهکړو،روغتیا،کرنې،اوبولګولو،ځوانـانو
اودښځوداقتصاديودېفرعيکميټېولري،اوهرهکمیټهبهدکيلپراختیاييشورا/دکيلپراختیاييشـوراکلسـټر
لهغړو،کارپوهانواودکليواوښارونولهفعالووګړو(ښوونکو،دکيلپهکچهروغتیاييرضاکارانو،غـورهبزګـرو،هڅانـدو
ځوانــانو،اســتعدادلرونکــوښــځو،لــهبېوزلــوبرخــوڅخــهژمــناولېوالــهکسـانو،همدارنګــهلــهزیــانمنونکــوډلــو،لکــه
راستنېدونکو،داخيلبېځایهشوو،داقتصاديستونزولهکبلهلهکډوالواوکوچیانو)څخهجوړهوي.لـهدېکمیټـورسه
پهکارکولورسهبهدکيلپراختیایيشوراګانېدویتهالرښوونهوکړي،وبهیېهڅوياومالتـړبـهیـېوکـړيتـرڅـود
کيل پهکچهرسچینېتنظیماوبرابرېکړي،پهځانګړېډولدخلکومهارتونه،استعدادونهاودارادېځواکترڅـوپـه
ګډهرسهکاروکړياوخپلژوندتهودهورکړي.دکيلپراختیاييشوراغړيټاکلشويديځکهچېدویداحکمتاو
باورلريچېدخلکومالتړوکړي،اولهدولترسهدخلکومرجعاوداړیکېوسیلهدهاودکيلپراختیایيشوراګانېله
دولترسهپهګډه،کوالیيشقوياومتحدښارونه،کيلاویوملترامینځتهکړيچېپهترڅکېبهیېټـولوګـړي
وکوالیيشترڅوخپلاستعدادونهاووړتیاوېپهکارواچوي .
داقتصادوزارت 50
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
دوليستړونپروګرامیوههوکړهدهچېددولتاوافغانوګړوترمینځملګرتیاتهرسميبڼهو ربښیچېددویدټاکـل
شوواستازوپهواسطهیېالرښوونهاومالتړکېږيترڅوپهګډهرسهدبېوزلۍکچهراټیټـهکـړي.داپـهدېمعنـېچـې
دولتاوخلکمسئولیتونهلريچېترټولومهمیېپهدېډولدي:حکوتبهرسچینې،مالتړ،سالوړانـدېکـړياود
کلیوپراختیاييشوراګانې/دکلیوپراختیاييشوراګانوکلسټرمسئولیتلريترڅویولهبلرسهدګډهایزواداروپهتوګه
کاروکړيچېلهدېالرېټاکلشوينارینهاوښځېلهیوبلرسهکارکويترڅوپهمناسبهاوعادالنهتوګهدرسچینو
لهتخصیصڅخهډاډمنيشاوډاډترالسهکړيچېبېوزلهنارینه،ښځېاوماشوماندشتمنوکورنیودنارینهوو،ښځو
اوماشومانوپهڅېرددولتلهپروګرامونواوخدمتونوڅخهبرخمنشويدي.دکلیوپراختیاييشوراګانو،ګذراودکلیو
پراختیاييشوراګانوکلسټرپهپالنجوړولواوپيلکولوکېبهدټاکلشووښځینهغړوګډونمهمويترڅوباوريکړي
چېپهټولوپراختیایيبهیرونوکېدښځوپراختیايياړتیاووتهځایورکړلشویدیاوپهنښهشوېدي.پهدېتوګـه،
هغهخدمتونهچېدولتبهیېوړاندېکړي،کوالیيشدټولوافغانانودلږترلږهخدمتونودمعیارونوحقخونديکړي
چېپهدېرسهدویکوالیيشدخپلېخوښېوړژوندوکړي،دخپلووړتیاوواواستعدادونودکارونېزمینهورتهبرابـره
وياوپهزدهکړوسمبالماشومانرالویکړيترڅودیوېښېراتلونکېدجوړولوجوګهيش .
دکيلپراختیاييشوراګانېاودهغویفرعيکمیټېدبهرنیومرستودمدیریت،پهمناسـبهتوګـهدتخصـیصاوکـارولو
مسئولیتلري،دویهمدارنګهدندهلريترڅودپراختیاپهموخهدداخيلرسچینودکارولولپارهالرېچارېولټـوي.
پهکلیوايلسیموکېبهټاکلشوېشوراګانېاودهغویفرعيکمیټېکاروکړيترڅوداسېیوچاپېریالرامیـنځتـه
کړيچېپهکيلکېاوسېدونکيخلکلهیوبلرسهکاروکړياوپهپامکېونیيسچېدویڅهوړتیـاوې/مهارتونـهاو
استعدادونهلرياودویڅنګهکوالیيشداوړتیاوېاواستعدادونهپـهښـهتوګـهوکـارويچـېپـهدېتوګـهبـهبېوزلـه
کورنۍوکوالیشیډېرعایدترالسهکړي.دکيلدپراختیایيشوراګانوپالنونهاوهغهاړتیاوېاولومړيتوبونهچـېکـيل
یېپهګوتهکوي،بهپهميلپالنونواودبودیجېپهتخصیصکېپهپامکېونیوليش.پهښـاريسـیموکـېبـهټاکـل
شوېشوراګانېاودهغویفرعيکمیټېکاروکـړيتـرڅـوپـاک،خونـدياوروغچاپېریـالرامیـنځتـهکـړي،دګـډ(
بېالبېلومحالتوچېدبېالبېلوبرخودرلودونکيوي)سیمهایزپراختیاييپالنجوړولواوپيلکولـولـهالرېبـهپـراخیـو
وايلرامینځتهکړي،دټولشمولهاوبېوزلوپهګټهدښـاريخـدمتونولـهوړانـدېکولـوڅخـهډاډتـرالسـهکـولاود
خصويصسکتورلهفعالینوڅخهدمايلاویاتوکودمرستوترالسهکولولپارهدغږاوچتول)ترڅودپراختیاپهالرهکې
مرستهوکړي.پهښاريسیموکېبدلونراوستلبهسوداګرپـهیـادوسـیموکـېپـانګونېاوپېرودونکـيپېـراوپلـورتـه
وهڅوي(غوره،پاک،روښانهسړکونهاوداسېنور .)...
مـــــوخې:
دوليستړونپروګرامموخهدمتحدوکلیو،محالتو،ښارونورامینځتهکـول،دخلکـواودولـتتـرمیـنځاړیکـېتـهوده
ورکولاوداسايسخدمتونودوړاندېکولولهالرېدبېوزلۍدکچېراټيټولدي.درسچینواومالتړپهبرابرولورسهبه
دولتدکلیواوښارونوپراختیاتهوده ورکړياودکيلپراختیاييشوراګانېبهپراختیاييبهیـررهـربيکـړياوپـهټولـو
پراختیاييپروګرامونو(نوښتونو)اوکړنوکېدټولونارینه،ښځینه،ځوانانواوماشومانولهګډونڅخهډاډترالسهکـړي.
کيلبهدپروژودرغولو/بیارغولوپهپالنجوړولو،پرمختګاوددولتلهل وريدلږترلږهخدمتونودمعیارونودوړانـدې
کولوپهڅارنهکېبرخهواخيل.پهورتهوختکې،دکيلپراختیاييشوراګانېاودهغویفرعيکمیټـېبـهلـهبېالبېلـو
ډلو(دبېوزلهکورنیوپهګډون)رسهکاروکړيترڅوپهګډهرسههغـهمهمـېموضـوعګانېچـېدپراختیـایـادخلکـود
داقتصادوزارت 51
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
ځانګړوډلودژونددحالتدښهکېدوپروړاندېخنډکېږي،پهګوتهاوپههکلهیېپـوهيشاوپـهګـډهرسههغـهالرې
چارېولټويچېیادخنډونهپرېلهمینځهیويس .
په ښارونو کې وليس تړون پروګرام په هکله یادونه:
دبېوزلهکسانوپهګټهپهګډهکارښاييپهکلیوالوسیمو اوښاييپهنیمهښاريسیموکېآسانهوي.پهښارونوکېبـه
وليستړونپروګرامپهخپللومړيکالکېدبېالبېلعملیايتچاپېریالپههکلـهپـوهاوپـهپـامکـېبـهیـېونیيسـ(
چېرېچېښایيخلکلږوختلري،چېرېچېدنفوستراکمپهپاموړتوګهډېردی،اوټولنهډېرهپېچلېاومتجانسه
وي،چېرېچېټولنیزاتصال( باور،دمتقابلوکړنوتکرار)دکلیوايلسیموپهپرتلهتوپیرلـري).دافغانسـتانپـهڅلـورو
زونونوکېدڅلوروښارونوپههکلهمعلوماتبهراتلونکيبهیرونهخربکړي/معلوماتورکړي .
اصــــول :
دوليستړونپروګراماوددولتکار(پهټولوکچوکې)،ټاکلشوېبنسټونه(دکـيلپراختیـاييشـوراګانې،دولسـوالۍ
پراختیايي شوراګانې،دګذرشوراګانې)،همکارهمؤسسوتهبهدالندېاصولوپهواسطهالرښوونهويش .
دافغانستانوګړيدملتلویهپانګهاودپراختیاپهالرهکېددولتملګريدي .
دکيلپراختیاييشوراګانې،ګذرونهاودکيلپراختیایيشوراګانوکلسټربهپهخپلواړوندوکلیوکېپراختیايي
چاروتهالرښوونهاودهغویڅارنهوکړي،اودخپلوخلکو،دولتاومتویلوونکوپروړاندېبهدټولوبهرنیورسچینو
دتخصیصاوکارونېپهبرخهکېځوابویونکيوي.
درسچینولهمنصفانهاوعادالنهتخصيصاودخدمتونولهوړاندېکولوڅخهبايدډاډترالسهيش(دڅوکسانو
پهګټهدرسچینوځايپرځایکولیادبودیجېتخصیص)اودنخبه(خاصو)کسانولهنفوذڅخهبایدمخنیوی
ويش.
ټولنيزمسئوليتاوصداقتبهوستايليشاولهدرغلۍاودپیسولهناوړهکارولوڅخهبایدمخنیویويش،چې
کېدالیيشددولتدبوديجېدلهالسهورکولوالمليش.
پهکلیوکېبهپراختیاييبهیرونهګډهایز،ټولشموله،دزدهکړېاوعمل،روڼتیااوحسابورکونېپربنسټوي
بېوزلهنارینهاوښځوتهبایدپهسیمهایزوادارواوکړنوکېونډهورکړليش(دکيلپراختیایيشوراګانو/فرعي
کمیټو،پالنجوړولو،پيلکولواوڅارنه)
دکيلتنوعاويووالیپهکارکېمهمروللري
دکيلپراختیایيپالنبایددښځو،همدارنګهدګوښهشوواوزیامننونکوډلواړتیاوېاوستونزېپهپامکې
ونیيس.
دکيلپراختیایيشوراګانېاودهغویکميټېبهدپراختیایياوبرشيکارکوونکوامنیتخونديکړي
هغویچېدناامنیوالملديبایدبحثتهراوبلليش،وهڅوليشترڅودپراختیاييچارومالتړوکړياودنا
امنۍالملنهيش
.11پهکيلکېدکوکناروپهلهمینځهوړلوکېمرستهکولاودکوکنارودکرکېلېپروړاندېدمبارزېمالتړ
کول،دکلیوالوپهخاصهتوګهدبزګرودعامهپوهاويدکچېلوړول،ترڅوکوکنارونهکرياوبدیلیېپیداکړي
(سیمهایزېاونیمهښاريسیمې).
داقتصادوزارت 52
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
دولسوالیتړونپروګرامدوالیتدمرکزپارونپهشمول()3نوروولسوالیوکیلکهواما،نورګراماودواب
ولسوالیوکیپیلشویدیچیتقریبا200شوراگانیترپوښښالندیلری .
واماولسوالی۸۵:شوراگانی
نورګرامولسوالی۵۸:شوراگانی
مرکز۴۹:شوراگانی
چیپهمجموعکی۲۸۱ټولنیکیږی
د کرنې د پراختیا هراړخیز پروګرام؛
د کرنې او مالداری او زیربنا:
دغهبرخهپهعموميډولدکرنېاومالدارۍاړوندهټولې دولتياوخصويصڅانګېاحتواکوي.دغهبرخهپهبنسټیز
ډولدکرنیزواومالدارۍزیربناګانوپهدووڅانګووېشلکیږيچېهرڅانګهپهخپلواررسهددولتياوشخيص
زیربناګانوپهدووفرعيبرخووېشلکیږي
کرنیزې زیربناګانې:
دخصويصسکټورکرنیزېزیربناګانې
دولتيکرنیزېریربناګانې
تحقیقاتیفارم ګدامونه دزیربنانوعیت
0 1
دباغدارانو دسایبیونو کرنیز دتخمونودتولید
دقوریهدارانواتحادیه دزیربنانوعیت
اتحادیه اتحادیه رشکت اتحادیه
0 0 0 0 0 تعداد
دمالدارۍزیربناګانې:
دولتيمالداريزیربناګانې:
موجودهکلینکونهالبراتوارونه:
کتنی مصنوعي القاح البرا توترونه تعداد موقعیت شامره
سټېشن کلینک
0 0 2 دوالیتپه ۱
سطحه
د خصويص سکټور د مالدارۍ زیربناګانې:
د طبیعي ځنګلونو حالت :
د طبیعی ځنګلونووضیعت :
اوسمهالدنورستان والیتپهټولوولسوالیوکیدځنګلونوکیقطعشتهچیپهځینوساحوکیدمربوطهساحید
خلکودرضورتلپارهاویوشمیرساحوکیدتجارتیقطعصورتنیسیپهتیروڅوکلنواواوسوختکی دځنګلونو
داقتصادوزارت 53
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
قطعیاکرثهپیښیپهمرکزپارون،واما،کامدیش،نورګرام رامنځتهکیږیدپهځنګلونوکیپهواحدهسطحهدونو
مقدارهمکمشویمخکیدځنګلدونوترمنځاوسطفاصلهډیرهشویچیپهفیهکتارځمکهکیدونوتعدادکم
شویدی
داقتصادوزارت 54
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د ځنګلونو برخه کی موجوده امکانات :
دنورستانوالیتکیدځنګلونودبهبودلپارهیودکرنی،اوبولګولواومالدارۍریاستپهچوکاټکیدطبعیمنابعو
مدیریتکارکویولیپهنورستانوالیتکیدولتیځمکیپههیڅماناوجودنلریخوبیاهمدزارعتریاستدمرکزاو
نوروریاستونوڅخههرکالپهزرګونونهالونهانتقالوی،همدارنګهدځنګلونودساتنیاوانکشاپپهخاطرپدیوالیت
کیدځنګلونو()۴۲شورګانیشتهاوهمقومیشوراګانیشتهچیدځنګلونوساتنهاوحفاظتکوی .
مصنوعی ځنګلونه
کهڅههمپهنورستانوالیتکیمصنوعیځنکلونهنشتهدیولیاوسدزارعتریاستدNHLPبرنامیلخواچید
ساحاتشهری بټهزاروجنګالت
علفچرونه
مساحت
شامره
بههکټار
موقیعت
فیصدی بههکټاره فیصدی بههکټاره فیصدی بههکټاره
مرکزوالیت ۱
واما ۲
وایګل ۳
کامدیش ۴
برګمټال ۵
نورګرام ۶
دواب ۷
منډول ۸
مجموعه
باغداریپهبرخهکیکارکویتر200جریبهځمکهباغداریالندیراغلیده.
د سیند اوبه:
اوبهدژوندیوهحیاتیمادهدهاوددیمادیپرتهژوندناممکنهدیاودزراعتلپارهملړنۍاواساسیمنبعده،داچی
رضورتلری،نوداوبوله
پرتهلهاوبوژوندناممکنهدیاوټولحیواناتاونباتاتاوبوتهدخپلژونددپایښتلپارهاشد
پلوهدنورستانوالیت یوغنیوالیتدی،مګردموجودهاوبوڅخهاوسهمدزراعتلپارهکافیګټهندهاخیستلشوی
اوپدیموردکیاوسهمنیمګړتیاویشتونلریمګرپهدیوروستیوکییوتعدادکانالونهددولتاوځنیموسساتو
لخواپهاساسیاوانجنیریډولجوړشویدیمګرزمونږدوالیتددهقانانواوزمیندارانودابیارۍټولمشکالتپه
اساسیډولندیحلشوی.داچیهمدااوبهیوهملیرسمایهدهاودملیاقتصادپهپیاوړیکولکیرغندهرول
لوبولیشیخودموجودهاوبوڅخهنهیوازیدزراعتپهبرخهکیکافیګټهندهاخیستلشویمګردانرژۍپهجوړولو
کیچیکوالیشیملیاقتصادموپهپښوودرویهمکومډولګټهندهاخیستلشوی .
په نورستان والیت کې د اوبو رسچينی:
پهنورستان والیتکیداوبوخورازیاتیرسچینیموجودیدیلکهسیندونه،خوړونه،چینی حتیداسیسیمیهم
شتونلریچیدکلونوراهیسیپهکیدواورییخچالونهپهطبعیشکلشتونلری :
داقتصادوزارت 55
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
دغربینورستانسیندچیاوږدوالیییدپوشالدصفرینقطیڅخهترکلهګوشپوری۹۰کیلومرتتهرسیږیاوبیا
دلغامنوالیتتهداخلیږی .
دپارونسیند:چیاوږدوالیییتر ۷۵کیلومرتپوریرسیږیاوبیادکنړوالیتحدودوتهداخلیږیچیداوبواندازه
ییده37m3/seمرتمکعباندازهشویده .
دکامدیشسیند:چیاوږدوالییی۹۸کیلومرتتهرسیږیاودچرتالاوبرګمټالدیخچالونوڅخهرسچینهاخلی .
دوایګلسیندچیاوږدوالییی۱۸کیلومرتتهرسیږی.
نورستان والیت چی 9267کیلو مرته مربع مساحتلریچي ددی جملی څخه ( ) 300000هکتاره په طبعی
ځنګلونوپوښلشویاو () 250000هکتارهعلفچ رونهموجوددیاوهمدارنګه( ) 16100هکتاره آبیاو() 993
هکتارهللمیځمکهاو() 1500هکتارهباغونهجوړوی،ځمکیییځینییییوفصلهاوځینیییدوهفصلهځمکه
دهچیدخړوبولولپارهییدسیندونو،خوړونو،اوچینوڅخهاستفادهکیږی .
د پیژندل شویو کانالونو ،کاریزونو او چینو احصائیه:
کانالونه :پهنورستانوالیتوالیتکی()15لویاوکوچنيکانالونهوجودلری۰
دبارايناوبوذخیري :دټولوالیتپهسطحهدبارانیاوبودذخیرهکولوپهمنظور()7حوضونهموجوددی
دچینېاوبه :دټولوالیتپهسطحهپهبراخهپیامنهدچینواوبهموجودیدیجیدبعضواوبهکمیشویدی۰
ترڅمکیالندیاوبه :دپخواپهنسبتپههمدیکالکیداوبودسطحیاندازهښکتهشویدهچیعمدهالملونهیید
ځنګلونهقطع،وچکالی،دځمکیپرمخدنباتیپوښښتخریبدی
د اړیکو او زیربنا پروګرام؛
د حالت ارزونه:
دتیرکالپهپرتلهددیسکتورپهخدماتوکیکوممثبتبدلونراغلیندیددیوالیتالریدترافیکوپهمخخالصی
دیولیرسکونهټولخامهاومرکزتوجهنهکوی .
ټرانسپورټي زیربناګانې:
دټرانسپورټيزیربناګانودحفظاومراقبتلهریاستڅخهترالسهشويارقام،هغهفعالیتونهښييچېدښارمرکزاو
ولسوالیوترمنځدمواصاليتالروپهبرخهکېتررسهشويديچېخلکواودولتتهيېدټرانسپورټيخدمتونوپهبرخه
کېګڼشمېرآسانتیاوېبرابرېکړيدي .
دفوایدعامیریاستته() ۸عرادهماشینونهپهواککیورکړلشویچیعبارتدیلهگریدر،یوغټهروله،یوهوړه
روله،بابوکیت،دوهعددهچیندارهډروزر،یوټریکټر،یوټینکرمازده ،پهاختیارکیورکړلشویچیپههمدی
پواسطهدپاروناسعدابادعمومیرسکپاککیږیاودترافیکوپهمخخالصپاتیشویدی .
یوهیادونهبایدوکړوچیدنورستانوالیتپهداسیحاالتکیقرارلریچیتراوسهمرکزدغربیاورشقینورستان
رسهتواصلنلریکهدغربینورستاندولسوالیواوسیدونکیوغواړیدخپلوستونزودحلپهموخهمرکزپارونتهراشی
نوبایدل ومړیدلغامن،ننګرهاراوکنړوالیتونوڅخهتیرشیاومرکزپارونتهراشی،پههمدیترتیبدرشقینورستان
برګمټالاوکامدیشاوسیدونکیلومړیکنړوالیتاولههغیوروستهنورستانتهراځی .
داقتصادوزارت 56
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د ښار مرکز او اړونده ولسوالیو تر منځ د مواصاليت الرو د مشخصاتو جدول کوم چی
دفوایدعامی ریاست مربوط دی :
پُلونو دپُلچکونو دسړکواټن
شمېره
شګهاچولشوې قیرشوی دولسوالۍنوم
شمېر شمېر پهکیلومرت
1 0 0 36 رسکپارون–واما ۱
0 0 14 رسکواما–ترنیک ۲
0 15 مانوګیکنړ–وایګل ۳
0 28 رسکناړیکنړ–کامدیش
۴
0 40 رسککامدیش–برګمټال ۵
0 رسکعلینګارلغامن–نورګرام ۶
0 رسکنوګرام–دواب ۷
0 64 رسکدواب–منډول ۸
.۷د ښاري پراختیا پروګرام؛
د سیمه ییزې ودې او پرمختیا پروګرام:
دسیمهییزېودېاوپرمختیاميلپروګرامددولتاومدنېټولېدتأسیساتودبنسټیزوفعالیتونودمالتړاوبیارغونېاو
دکلیودمهموزیربناګانودبیارغونې،داقتصاداوعایداتودودېفعالیتونودهڅونېاوټولنیزوخدمتونوتهدالرسسی
بهیرسمونپهموخهدميلپرمختیاپهچوکاټکېطرحاوتنظیمشویدی .
دوالیتلپارهښاریپالنترتیبشویاودمنظوریپهمنظورمرکزتهاستولشویدی .
دکلیوخلکوپهژوندکې
پلېشوېپروګرامونه کلی ولسوالی شمیره
بدلونونه
دخلکوپهژوندکیمثبنتتغیر دزیربناؤوبیارغولاودانکشاافیاوولسوالیوشوراګانو
7 مرکزپارون ۱
راغلیدی ظرفیتونهلوړول
دخلکوپهژوندکیمثبنتتغیر دزیربناؤوبیارغولاودانکشاشافیاوولسوالیوشوراګانو
11 واما ۲
راغلیدی ظرفیتونهلوړول
دخلکوپهژوندکیمثبنتتغیر دزیربناؤوبیارغولاودانکشاشافیاوولسوالیوشوراګانو
15 وایګل ۳
راغلیدی ظرفیتونهلوړول
دخلکوپهژوندکیمثبنتتغیر دزیربناؤوبیارغولاودانکشاشافیاوولسوالیوشوراګانو
8 کامدیش ۴
راغلیدی ظرفیتونهلوړول
دخلکوپهژوندکیمثبنتتغیر دزیربناؤوبیارغولاودانکشاشافیاوولسوالیوشوراګانو
12 برګمټال ۵
راغلیدی ظرفیتونهلوړول
دخلکوپهژوندکیمثبنتتغیر دزیربناؤوبیارغولاودانکشاشافیاوولسوالیوشوراګانو
20 نورګرام ۶
راغلیدی ظرفیتونهلوړول
دخلکوپهژوندکیمثبنتتغیر دزیربناؤوبیارغولاودانکشاشافیاوولسوالیوشوراګانو 12 دواب ۷
داقتصادوزارت 57
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
راغلیدی ظرفیتونهلوړول
دخلکوپهژوندکیمثبنتتغیر دزیربناؤوبیارغولاودانکشاشافیاوولسوالیوشوراګانو
4 منډول ۸
راغلیدی ظرفیتونهلوړول
127 مجموعه
د کلیوايل الرو جوړولو ميل پروګرام:
دکلیوايلالروجوړولوميلپروګراماوسیمهایزهپروګرامونودهمغږیدفرتپهکال ۱۳۸۱کېداړوندهزیربناګانود
بیارغونېپهبرخهکې کلیوايلخلکودمرستېاوکارګرانولپارهدکارموندنېپهموخهپیلشویوو.دکلیودپرمختیااو
بیارغونېریاستدیادپروګراملهالرېتر1396کېالندېفعالیتونهتررسهکړيدي.
د کلیوايل الرو د حالت ارزونه:
داسېسړکونهچېقیر داسېسړکونهچېشګهیا نویاحداثشویرسکونهپه
شوې جغلپرېاچولشوې کیلومرتKM کلی ولسوايل شمېره
()KM ()KM
0.54 24 45رسک72مرت2پلونه 23 مرکزپارون ۱
0 32 16 واما ۲
0 61.5رسکیوپایه20مرته 25 وایګل ۳
پل
0 0 0 کامدیش ۴
0 0 0 برګمټال ۵
0 30رسک3پایهپلونه55مرت 22 نورګرام ۶
0 9 6 دواب ۷
0 0 0 منډول ۸
24 177.5 92 مجموعه ۱۶
.۸د انرژۍ پروګرام؛
اوبه او برېښنا:
داوبورسولوخدمتونودعرضېپهموخهداوبورسولوشبکېغزولاوتررسهشويفعالیتونه(دښاراوولسوالیوپهکچهد
اوبورسولودخدمتونوحالت)
برېښنا:
الندېجدولددېوالیتدبرېښناسټېشنونوشمېرښيي :
ظرفیت
شمېره
موقعیت دسټېشننوم
Mva Kv
750 مرکزپآرون فابریکهکوجکبرق ۱
360 پارونایشتیویکلی فابریکهکوجکایشتیوی ۲
د ښار او ولسوالیو په کچه برېښنا ته د الرسيس د حالت ارزونه:
داقتصادوزارت 58
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
کلیوالیاوښاریسیمیدولتیبریښناتهالسرسینهلریولیپهکلیوکیځینیخلکوپهخپلشخصیلګښتاویا
همدانکشافدهاتریاستدملیپیوستوندبرنامیلهالریکوچنیبرقونهجوړکړیدیاویاهمپهځینساحوکی
دسولردرڼاڅخهاستفادهکوی .
پهښارکیاوسد۷۵۰کیلوواټهپهظرفیتبریښناسټیشنجوړشوچیټولدولتیاداراتورڅخهاستفادهکوی .
.9د کانونو او طبیعې رسچینو د پراختیا ميل پروګرام؛
معادن:
دنورستانمعادناکرثهپهداسیساحوکیدخلکواومافیالهلوریاستخراجکیږیچیددولتدکنرتولڅخهبهر
دیاودولتتهکومعوایدنهلری،همدارازپهمرکزاوامنساحوکیمعدنیاتپهقراردادنهدیوکولشوی.ولیدد
معدنریاستچیدجغل،شګیاوتعمیراتیډبروڅخهکومعوایدراټولکړیدیپهالندیډولدی :
وضعیتمعادن
دښارلهمرکزڅخهواټن
دهرټنیامرتمکعب
(ټن)/مرتمکعب
ټولټالحجمپه
تراستخراجالندې
ترقراردادالندې
تررسوېالندې
نارسوېشوي
موقعیت
معدنونه
ارزښت
رسوېشوي
شامره
شمېر
ډول
پآرون
مواد سیندنی
۱ مرکز 1
ساختامنی جغل
سیند
پارون
مواد سیندنی
۱ څوڅوم 2
ساختامنی جغل
خوړ
پارون تعمیراتی
3
پشکی ډبره
سیندنی
4
جغل
تعمیراتی
5
ډبره
داقتصادوزارت 59
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د عوایدو په تر السه کولو او اقتصادي ودې کې د زیربنا او طبیعي رسچینو سکټور
اهمیت:
د معدنونو له استخراج څخه د کلني عوایدو اندازه:
دعوایدواندازه مقدارپهټن معدنونه ولسوالی شمېره
سیندنیجغل مرکز ۱
سیندنیجغل مرکز ۲
دساختامنیموادودقراردادونودفورمودتحویلۍلهدرکه ۳
کومچهمراحلییپهجریانکیدی .
۴
د خلکو د اقتصادي ودې په تړاو د زیربنا او طبیعي رسچینو برخې د فعالیتونو ونډه:
دخلکوپه
اقتصادکېد اقتصاديفکټور دزیربناسکټورپروګرامونه ولسوالی/ښار شمېره
بدلونسلنه
خلکوپهاقتصادی
۶۰٪ برخهمثبتبدلون رسکجوړول،دولتیادراتجوړولاواعامرول پارونمرکز 1
راولی
.۱۰د برشي رسچینو د پراختیا پروګرام؛
د ظرفیتونو لوړول او کار :
د پوهني ریاست:
پهنورستان والیتکیدلیکلوستزدهکړیپهپروګرامکیدولتياوغیریدولتی(همکاروموسسولخوا)ټول(
)140بابهکورسونهدوالیتپهمرکزاوولسوالیوکیفعالدی .
چیټول()5029تنهدلیکلوستزدهکړیمینهوالتنظیمشویچه()1945تنهیینجونیدیچید()202
تنهښوونکولخواچی()32تنهییښځینهښوونکيدیپهزدهکړهبوختدی .
زده کړه د ټولو لپاره:
پوهني ریاست :
دنورستان والیتدپوهنېریاستخپلښوونيزاوروزنیزفعالیتونهپهپنځهګونوبرنامو(عمومياواسالميزدهکړو،
تخنیکياومسلکيزدهکړو،دښوونکوروزنهاودلیکلوستزدهکړې)کېتنظیمکړېچهټول( ) 211بابهدولتي
تعیلمیمرکزونواویوبابغیردولتي(خصويص)تعلیميمرکز ونهفعالیتلریچهپدغهتعلیمیمرکزونوکي()99بابه
ابتدایه() 84بابمتوسطه( 28بابه)لیسهښونځیدیچیټولشاګردانیی() 37574تنهدیچیدهغید
جملیڅخهیی()16317تنهزدهکونکیانجونیدیاود()1337تنومعلمینولخواورتهدرسویلکیږی .
د()211بابدولتیمکاتبودجملیڅخهیییوازی()52بابمکاتبتعمیرلریاو()159بابمکاتبتعمیرنلری
.
داقتصادوزارت 60
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
لوړي زدهکړي :
پهنورستانوالیتکیخصوصیاودولتیپوهنتونشتوننلری .
کارموندنه:
غواړوچیدکار اومشاغلوفرصتونهرامنځتهشیترڅودملکیخدمتونوپه چوپړکیدوالیتپهسطحهپهدوامداره
توګهدځوانقرشلپارهدوالیتپهداخلکیدکارزمینهبرابرهکړونووبهوکولیشوچیخپلووګړوتهاسودهاودامنیتله
لحاظهپرامنهفضارامنځتهکړو.
په۱۳۹۶کالکیپهتعداد( )425نفروتهدکارداخلیجوازنهتوزیعشویاواستخدامشویدیپهالندیډولرسه
دی:
اجیران )133(-----نفره
مامورین )112(-----نفره
معلمین )180(---نفره
دحرفویزدهکړوڅخهپهتیروکلونوکیتر()250نفرهشاګردانفارغشواوداستاذیکیټونهورتهورکړلشو .
.۱۱د ښځو د اقتصادي پياوړتیا پروګرام.
د ښځو چاري :
دنورستانوالیتدښځوچارورپه۱۳۸۲کالکیتاسیسشویدیچیدریاستلپارهخپلهتعمیرلریاوټولکارمندان
ییپورهدیاوپهولسوالیوکیدولسواالنوپههمغږییتوبدښځینهشوراګانوپهمرستهباندیدهیواددنافذهقوانین
دجنډرملیپالیسیاودښځوچارودوزارتاړوندهټولټولقوانیناومقرارتتفاهمنامیطرزالعملونهپهبریالیتوبرسه
تررسهکویپهمختلفوولسوالیوکیښځوتهدعامهپوهاویزمینهبرابرهکړیده ،همدارازښځیدشوراګانوفعال
غړیتوبلریاو()255ښځینوتهدغیردولتیموسساتواوهمدارازدکاراوټولنیزوچاروریاستدبرنامولهمخی
ادمهارتونودزدهکړیزمینهبرابرهشویده .
ددیریاستټولاموراتدقانونمطابقتررسهکیږیپهګدهرسهدټولپرسونلترمنځهمغږیاوهمکاریموجودهده
.نوموړیریاست(ریسیپهشمول۸دایمیکارمندانلریاو()۶خدماتیکارمندانلری
د پوهنی سکتور
دوالیتپهسطحهباندی()164تنهرسمیمعلمینیلرو()16317تنهاناثاشاګردانیلروچیدجنسیتپهاساس
%11کیږی
۸۵٪.عامهخلکدانجونوتعلیمتهروادارهدی
دصحت سکتور
جملهمونږپهنورستانوالیتکی() 37کلینیکونه لروچیپدیکی() 1متخصصډاکرت ښځینه() 16ښځینه
نرساناو()47ښځینهقابلهګانیکارکوی
سیاسیمشارکتسکتور
نورستانوالیتپهوالیتیشوراکی()2ښځینهوکیالنیلریاوهمپهولسیجرګهکییوهښځینهوکیلهلری .
داقتصادوزارت 61
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
پهمجموعکی دنورستانوالیتپهسطحه ښځینهشوراګانیلرواوهمدمیثاقشهروندیبرنامهکیچیمرکز،وامااو
نورګرامولسوالیکیییپهکارپیلکړیدیچیتریوحدهپوریییښځینهدپرورګرامدپالیسیمطابقییغړیتوب
لری.رسهلهدیچیدښځودندهکمهترسرتګوکیږیخوداهمددویدسیاسیمشارکتبیلګهده .
دټولنیزخوندیتوب(فقردکموالیاودکاریفرصتونوایجادولو)سکتور
په۱۳۹۶کالکی دوالیتمقام،داکارموسسی،ښځوچاروریاستاودکاراوټولنیزوچاروریاستپههمغږیرسهاو
همکاراموراجتامعیریاستدانکشافیکلنیبودیجیڅخهد() 50ښځینولپارهچیدکورونورسپرستیورپه
غاړهوهپهمختلفوحرفوکیدزړهکړیزمینهبرابرهشویوهترڅوییکورنیاقتصادتقویهاوکارخاوندانشی .
ستونزیاومشکالتهمپهمخکیپرتهدیچیپهلنډډولترییادونهکوو :
پوهنیبرخه کی :عنعنوی ناوړه راوجونه ،د مکاتیبولری والی ،د ښوونځو د مکاتبو د احاطو نشتوالی ،د ښځینه
مسلکیاستادانوکموالی،دخلکوغریباقتصاداودکارنشتوالیداهغهعمدهستونزیاومشکالتچیمونږوررسهد
پوهنیپهبرخهکیالسپهګریوانیو
دصحیاومیعاریخدماتوپهبرخهکی :
دښځینهمتخصصواوتجربهکاروډاکرتانونشتوالی،دتشخیصیوسایلونشتوالی،کمخونی،دمتوازنغذاییرژیم
نشتوالی،پخپلرسددوایجاتواستعاملدوایجاتودکفیتخرابوالی
دښځوپهبرخهکیمونږالندیمشکالتورسهپهمستقیمډولالسپهګریوانیو .
امنکور،عنعنویدودنه،لروسیموتهنهالسرسی ،
د ښخود داقتصادي پياوړتیا پروګرام:
پهنورستانوالیتکیډونراناوغیردولتیخارجیموسساتشتوننهلریاونههمدلتهدښځوداقتصادیپیاوړتیاپه
برخهکیکومهبرنامهاوپروګرامتطبیقشویدی .
په صحي چاروو کي د ظرفیت ارتقا:
اوسنیحالت(شتهالستهراوړنېاواوسنيامکانات):دنفوسپهتناسبروغتیایيخدمتونوتهالرسسیپه نورستان
والیتکیتقریبا%70خلکروغتیاییخدمتونوتهالرسسیلری.اکرثهکلینیکونهتعمیرنلریاودکراییپهځآیونوکی
خپلیچاریچیهیڅمناسبمحیطندیمختهوړی .
اوسپهمرکزکید۵۰بسرتیزروغتونداعامرچاریجریانلری.
ایمدیداکرتان()۲۰ښځینهداکرتانپهټولنورستانکیایمدی(،)۱ښځینهنرسان()۴۷نارینهنرسان()۱۶او
ښځینهقابلهګانی()۴۵تنهدی.
دماهروقابلوپهشتونکېدشویووالدتونوشمېر()۱۵۸۷تنه.
نشه یی توکی :
پهنورستانوالیتکینشتهییتوکیدنورووالیاتوپهنسبتپهډیرهټیټهکچهکښتکیږیاوحتیبیخینهکرلکیږی
چیدنورووالیاتوپهنسبتکامالپهنشتحسابدی.ددییواساسیعلتدمحلیاداریدخلکورسهنیکاوښه
روابطاوهمدارازدوهماساسیعلتییدخلکودینیاګاهیدهچیپهدیوالیتکیدنشهییتوکوکچهدکښتپه
برخهکیټیټهدهیواځیدبرګمټالولسوالیپهلیریپرتوسیموکیدکښتکمهکچهترسرتګوکیږیاوپهنوروټولو
ولسوالیوکیددیتوکوکښتشتوننلری .
داقتصادوزارت 62
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
چاپیریال :
لکهڅرنګهچیمخکیمویادونهوکړهدنورستانوالیتیوغرنیوالیتدیاوغرونه،تپیاودریییټولپهطبعیډول
شنهدیاودځنګلونوپوښلیدی،محیطاوچاپیریالییکامالساملاوپاکدی،دلتهداسیفابریکاتاونورشیان
وجودنلریچیمحیطدیغیرساملکړی،موسماواقلیمییپهډیروساحوکییخدیاوپهځینیساحوکیحتی
دایمییخچالونهوجودلریچیدهغیڅخهسیندونهرسچینیاخلی .
د والیت په سطحه عمده ستونزی :
لکهڅرنګهچیمخکیمویادونهوکړهدنورستانوالیتدهیوادیولهوروستهپاتیوالیاتوڅخهدیاودوروستهپاتی
والیعواملییهمدادیچیپهتیرهیوهنیمهلسیزهکیورتهدمرکزیدولتلهلوریهامغومرهچیمناسبوتوجه
صورتندیموندلیالبتهدملیوحدتدحکومتپهرامنځتهکیدورسهاوسیوڅهپامدیوالیتتهراوښتیدی .
دوهمعمدهالملدادیچیدلتهمرستندویهموسساتوجودنلریاوپهدیوالیتکیدمرستندویهموسساتوکارونهاو
برنامیکمیترسرتګوکیږیاوحتیپهنشتحسابدی .
پهدیبرخهکیډیریستونزیوجودلریچیپهعمدهډولورڅخهپهالندیډولیادونهکوو :
دمرکزیدولتکمهتوجه.
دغیردولتیموسساتواودونرانونهشتون.
دکافیانکشافیبودیجینهشتونپهټولوبرخوکی.
دولسوالیودمرکزدوالیترسهنهتواصل.
پیچلیجغرافیاویموقیعت.
دخامهرسکونوموجودیتچیتراوسهپهنورستانکیقیررسکوجودنلری.
پهځینوساحوکیناامنی.
پهټولوولسوالیوکیدصحیکلینیکونودتعمیرونونهشتون.
دپوهنیپهبرخهکیدمکاتبودتعمیرونونهشتوناوکمبود.
دظرفیتلوړونیدسهولتونونهشتون.
دولسوالیواوامنییقومندانیودتعمیرنهشتون.
ددولتیځمکونهشتون.
دصنعتپهبرخهکیدفابریکاتونهشتون.
دخصوصیسکتوراورسمایهګذارینهتوجه .
په والیت کی موجود ظرفیتونه :
پهپراخهپیامنهداوبوظرفیتاورسشارهزیرمیچیپهلسګونهکوچنیاولویبندونهورباندیجوړیدیشیاو
اقتصادیمتامیږی.
دتوریزماوسیاحتلپارهدتوجهراجلبونکیموقیعتاوطبعیښکالدوالیت.
دځنګلونوپراخهزیرمی.
دمالداریپهبرخهکیدپراخظرفیتشتون.
دباغداریپهبرخهکیدمناسبمحیطاوفرصتموجودیت.
داقتصادوزارت 63
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
دمعادنوپراخهزیرمیچیپهټولوولسوالیوکیوجودلری.
دجلغوزیودځنګلونوموجودیت.
السیصنعت.
طبینباتات.
دترانزیتپهبرخهکیدپاکستاندچرتالاوچینهیوادرسهنږدیموقیعت.
داقتصادوزارت 64
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
شپږم څپرکی
په ميل کچه د احصاییوي شاخصونو انتخايب ټولګه
پهميلکچهداحصاییويشاخصونوانتخايبټولګهچېدفقراوهوساینېدوضعیتڅرنګوايلبیانوي،داقتصادوزارت،
دميلاحصاییېاومعلوماتودادارې،دکار،ټولنیزوچارو،شهداوواومعلولینودوزارتلهلوريترتیبشويدي.دغه
ټولګهپهدیارلسومختلفوبرخولکهنفوس،فقراونابرابري،خوراکيخوندیتوب،کاراوبوختیا،پوهنه،روغتیا،جنسیت،
هستوګنځی،اسايسخدمتونو تهالرسسی،ټولنیزخوندیتوب،کرنهاومالداري،حقیقيسکتور،مايلسکتوراوبهرين
سکتورکېدشمېروپهارقاموراڅرخي .
پهدېمعلومايتټولګهکېدمهمواحصاییوياواقتصاديارقاموشاخصونهپهمطلقاونسبيشکلپهلنډهتوګهښودل
شويلههمدېکبلهدهغوکسانولپارهګټ ورواقعکېږيچېپهیادوبرخوکېلنډواومخترصومعلوماتوتهاړتیالري.
ګټهاخیستونکی اړخ کوالیيشچېمعلوماتوتهدزیاتوتفصیالتوپهصورتکېدهغوشمېرواورسچینوڅخهکار
واخيلچېدذکرشووجدولونوپهوروستيستونکېدالرسيسوړدي .
رسهلهدېچېپهدغهنرشیهکېشاملېشمېرېپهميلکچهتهیهاووړاندېشوېدي،ځینېهغهشاخصونهچېپه
ښاري،کلیوايلاوکوچيډولیېدشننېامکاناتشته،دمسکوينساحاتوڅخهپهتفکیکرسههموړاندېشويدي.
داقتصادوزارت 65
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د فقر او عامه هوساینې د وضعیت د احصاییوي شاخصونو ټولګه
کتنې دمعلوماتورسچینه مطلقېشمېرې شمېرې( )% تعریف دشاخصپېژندنه ګڼه
نفوس 1
دنفوسدبرآوردخپرونه دهغووګړومجموعميشمېرهچېپهیوهټاکلې
31,575,018تنه ٪100 دهېوادنفوس 1.1
1397 زمانهکېپهیومعینهجغرافیاکېژوندکوي
دنفوسدبرآوردخپرونه دهغهنفوسسلنهچېپهښاريسیموکېژوند
7,507,953تنه %23.7 دښارينفوسونډه 1.2
1397 کوي
دنفوسدبرآوردخپرونه دهغهنفوسسلنهچېپهکلیوايلسیموکېژوند دکلیوايلنفوس
22,567,065تنه %71.5 1.3
1397 کوي ونډه
دنفوسدبرآوردخپرونه
1,500000تنه %4.8 دټولنفوسپهتناسبدکوچیانوسلنه دکوچينفوسونډه 1.4
1397
دنفوسدبرآوردخپرونه
15,493,446تنه %49 دټولنفوسپهتناسبدښځینهنفوسسلنه دښځینهنفوسونډه 1.5
1397
په1395کالکېد دذکورونسبتدښځودنفوسپهنسبت
ژونددوضعیتد ٪105 څرګندوياودښځودشمېرپهمقابلکېدنارینه دجنسنسبت 1.6
څرنګوايلرسوې ووشمېرښيي .
96.09٪
دهغوماشومانونسبتڅرګندويچې(له0څخه
ه1395کالکېدژوند
تر14کلنۍپورېوي)دهغوکسانوپهوړاندې دماشومانودتړاو
دوضعیتدڅرنګوايل 1.7
چېدکارپهساحهکېقرارولري(له15څخهتر نسبت
رسوې
)64کلنۍعمرکېقرارولري .
داقتصادوزارت 64
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
ه1395کالکېدژوند دهغوکسانوسنچې65کلنیاترهغهپورتهويد
دسپینږیرودتړاو
دوضعیتدڅرنګوايل 5٪ هغوکسانوپهوړاندېچېله(15څخهتر)64 1.8
نسبت
رسوې کلنۍپورېوي
ه1395کالکېدژوند دهغوکسانونسبتچېله65،14-0کلونویاله
دوضعیتدڅرنګوايل 101٪ هغهڅخهپورتهعمرکېقرارولريدکاردنفوس دټولیزتړاونسبت 1.9
رسوې پهوړاندېله(15څخهتر)64کلنۍپورې
لههغهبدلونڅخهعبارتدیچېپهیوهمعینه
دنفوسدبرآوردخپرونه زمانهکېدنفوسداندازېد(زیاتوايلیاکموايل) دنفوسدودې
2.14٪ 1.10
1397 لهکبلهرامنځتهشویويچېمعموالپهفیصدي مېزان
رسهښودلکېږي .
دپراخوسني
ګروپونوپهتفکیک
1. 14,124,916 1. 47.52٪
دنفوسدبرآوردخپرونه رسهدنفوسسلنه
2. 14,835,404 2. 49.91٪ لهټولنفوسڅخهدسنيګروپونوسلنه 1.11
1396 (14-0)1کاله
3. 764,003 3. 3 2.57٪
(64-15)2کاله
(+65)3
فقر او نابرابري 2
په1395کال
کېدافغانستاند دهغهنفوسسلنهچېدغذایياوغیرغذایيموادو
15,837,319 54.5٪ دفقرمېزان 2.1
ژونددوضعیت لګښتونهیېدميلفقرلهکرښېڅخهښکتهقرارولري.
رسوې
داقتصادوزارت 65
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
1.2.1دهستوګنې
په1395کال دمحلپهتفکیک
1. 2,877,417 1. 41.6٪ دهغهنفوسسلنهچېدټولنفوسڅخهدفقرترکرښې
کېدافغانستاند رسهدقفرمیزان :
2. 13,033,139 2. 58.6٪ الندېقرارلري()1پهښارونوکې()2پهکلیوکې()3د 2.2
ژونددوضعیت ()1ښاري
کوچیانونفوس
رسوې ()2کلیوايل
()3کوچی
هغهفاصلهدفقردبېلوايلپهنومیادېږيچېدفقیرانود
په1395کالکېدافغانستاندژوندد
15٪ مختلفوسطحودلګښتونوترمنځقرارلرياودفقرشدت دفقربېلوالی 2.3
وضعیترسوې
څرګندوي .
پهمجموعيلګښتکې
په1395کالکېدافغانستاندژوندد دهېواددټولنفوسدلګښتونوڅخهد۲۰سلنهفقیرترینو
7.3٪ د۲۰سلنهفقیرترینود 2.4
وضعیترسوې مجموعيلګښتونه
لګښتونډه
دعایدتوزیع/دلګښتپهنسبتراتهښيي،دغهشاخص
د0او1ترمنځموږتهیوتحولښيي.پهدېتوګهچې0
په1395کالکېدافغانستاندژوندد
0.31 کاملهعادالنهتوزیعاو1دمطلقېغیرعادالنهتوزیع جینيرضیب 2.5
وضعیترسوې
اساسراتهڅرګندوي .
دفقیروکورنیونسبتپه
کورنیوکېدرییسد
1. 63% دهغوبېوزلوکورنیوشمېرچېدکورنۍرییسیېپه
په1395کالکېدافغانستاندژوندد بوختیااوکاردسکتور
2. 58% مختلفوسکتورونوکېپهدندهمرصوفويدټولهغه 2.6
وضعیترسوې پهتفکیکرسه
3. 45% نفوسڅخهچېدفقرترکرښهالندېقرارلري
()1دکرينسکتور
()2دصنعتسکتور
داقتصادوزارت 66
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
()3دخدمتونوسکتور
خوراکي خوندیتوب 3
29,112,
719نفر-
سلنهد
-17
2016 په1395کالکېدافغانستاند دهغهنفوسسلنهچېپهورځکېله2100څخهکمې دغذایيخوندیتوبد
12,984,273 44.6٪ 3.1
کالد ژونددوضعیترسوې کالرۍاخيل نشتوايلمېزان
رسوېپه
اساس
محاسبه
شوېده
په1395کالکېدافغانستاند دهغهنفوسسلنهچېپهورځکېله1500څخهکمې دشدیدغذایيمصوونت
3,899,437 13.4٪ 3.2
ژونددوضعیترسوې کالرۍاخيل دنشتوايلمېزان
په1395کالکېدافغانستاند دهغهنفوسسلنهچېدهغویورځنیلګښت۵۰ګرامه دپروتیندکموايل
8,763,895 30.1٪ 3.3
ژونددوضعیترسوې پروتیندی مېزان
کار او بوختیا 4
په1395کالکېدافغانستاند 15,902,108 54,6٪ دټولهېواددنفوسڅخهد۱۴کلنولههغهڅخهدپورته دکارپهسنکېد 4.1
داقتصادوزارت 67
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
ژونددوضعیترسوې عمردکسانوسلنه نفوسمېزان
دکارپهسنکېد
1. 4,127,528 نفوسمېزانداوسېدود
1. 26 %
په1395کالکېدافغانستاند 2. دټولهېواددنفوسڅخهد۱۴کلنولههغهڅخهدپورته محلپهبېلیوايلرسه:
2. 69.4 % 4.2
ژونددوضعیترسوې 11,049,294 عمردکسانوسلنه ()1ښاري
3. 4.6٪
3. 724,286 ()2کلیوايل
()3کوچی
دکاريځواکد
مشارکتمېزاند
1. 8,478,434 1. 53.9٪ جنسیتپهبیلیوايل
په1395کالکېدافغانستاند دهغهنفوسسلنهچېدکارپهعمرکېقرارولري،د
2. 6,392,655 2. 80.6٪ رسه : 4.3
ژونددوضعیترسوې دندودرلودونکيیابېکارهوي
3.2,085,779 3. 26.8٪ ()1دواړهجنسیتونه
()2نارینه
()3ښځینه
دکاريځواکد
مشارکتمېزاندمحل
1. 1,962,974 1. 48.0٪
په1395کالکېدافغانستاند دهغهنفوسسلنهچېدکارپهعمرکېقرارولري،د پهبیلیوايلرسه :
2. 5,993,117 2. 54.9٪ 4.4
ژونددوضعیترسوې دندودرلودونکيیابېکارهوي ()1ښاري
3. 522,370 3. 72.4٪
()2کلیوال
()3کوچی
دنفوسپهوړاندېد
په1395کالکېدافغانستاند دهغهنفوسسلنهچېدکارپهعمرکېقرارلرياوپهکار
41.33٪ بوختیانسبت 4.5
ژونددوضعیترسوې لګیاوي
داقتصادوزارت 68
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
دجنسیتپهتفکیک
1. 2,024,800 دهغهکاريځواکسلنهچېلهدېرسوېڅخهیوهاونۍ
1. 23.9٪ رسهدبېکارۍمېزان :
په1395کالکېدافغانستاند 2. 1,170,100 مخکېدکاردپيداکولوپهلټهوواویابېکاروواویایېیوه
2. 18.3٪ ()1دواړهجنسیتونه 4.6
ژونددوضعیترسوې 3. 854,700 اونۍمخکېدورځېلهاتهساعتهکمکارکړیدی(.ميل
3. 41.0٪ ()2نارینه
تعریف)
()3ښځینه
دهستوګنځيپهبېلوايل
1. 520,600 1. 26.5٪ دهغهکاريځواکسلنهچېلهدېرسوېڅخهیوهاونۍ رسهدبیکارۍمیزان :
په1395کالکېدافغانستاند 2. 1,439,800 2. 24.0٪ مخکېدکاردپيداکولوپهلټهوواویابېکاروواویایېیوه ()1ښاري
4.7
ژونددوضعیترسوې 3. 64,300 3. 12.3٪ اونۍمخکېدورځېلهاتهساعتهکمکارکړیدی(.ميل ()2کلیوال
4.2,024,800 4.23.9 % تعریف) ()3کوچی
()4ميل
دهغوکسانوسلنهچېعمریې۱۴کالهیالههغهڅخه
پورتهدیچېلهدېڅخهیوهاونۍدمخهپهکارمشغول
1. 15.6٪ ووخودیادېاونۍپهلړکېیېتر۴۰ساعتونوکمکار
په1395کالکېدافغانستاند دکمکارۍمېزان(نا
1,320,928 2. 20.5٪ کړیدیپهداسېحالکېچېزیاتکارتهیېمتایل 4.8
ژونددوضعیترسوې کافیکار)
درلودالبتهپهالندېاساس :
()1دکارفعالځواک .
()2دشغلپيداکول .
دسنلهمخېدماشوملپارهدرېکتګورۍشاقهکار
تعریفشویدی :
په1395کالکېدافغانستاند .1هرهغهکارچېله11-5کلنماشومانیېرسته
2,736,200 26.50٪ دماشومانودکارمېزان 4.9
ژونددوضعیترسوې رسوي،دکاردساعتونویارشایطوپهپامکېنیولوپرته ،
)2هرهغهکارچېد14-12کلنوماشومانوپهوسیلهلږ
ترلږهد14ساعتونولپارهتررسهکېږياویادخطرناک
داقتصادوزارت 69
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
کارتررسهکول ،
)3هغهکارچېد17-15ماشوماوپهوسیلهد43
ساعتونولههغهڅخهزیاتتررسهکېږي،یاخطرناک
کارونهکوي،دماشومشاقهکارتهویلکېږي .
دهغوځوانانوسلنهچېد(24-15کلنۍ)پهعمرکېقرار
په1395کالکېدافغانستاند لرياویوهاونۍلهدغېرسوېڅخهدمخهبېکاراویاد دځوانانودبېکارۍ
84,2000 30.7٪ 4.10
ژونددوضعیترسوې کارپهلټهکېوواویایېدتېرېاونۍپهترځکېلهاته مېزان
ساعتهڅخهزیاتکارنهدیکړی(.ميلتعریف)
دجنسیتپهبېلوايل
دهغوځوانانوسلنهچېد(24-15کلنۍ)پهعمرکېقرار رسهدځوانانودبېکارۍ
1. 523,709 1. 44 %
په1395کالکېدافغانستاند لرياویوهاونۍلهدغېرسوېڅخهدمخهبېکاراویاد مېزان
2. 396,683 2. 46 % 4.11
ژونددوضعیترسوې کارپهلټهکېوواویایېدتېرېاونۍپهترځکېلهاته ()1نارینه
3. 842,000 3. 30.7٪
ساعتهڅخهزیاتکارنهدیکړی(.ميلتعریف) ()2ښځینه
)(3دواړهجنسیتون
داوسېدلودځایپه
دهغوځوانانوسلنهچېد(24-15کلنۍ)پهعمرکېقرار بېلوايلرسهدځوانانود
1. 144,232 1. 39.1٪
په1395کالکېدافغانستاند لرياویوهاونۍلهدغېرسوېڅخهدمخهبېکاراویاد بېکارۍمېزان :
2. 366,467 2. 29.6٪ 4.12
ژونددوضعیترسوې کارپهلټهکېوواویایېدتېرېاونۍپهترځکېلهاته ()1ښاري
3. 13,010 3. 13.3٪
ساعتهڅخهزیاتکارنهدیکړی . ()2کلیوال
()3کوچی
په1395کالکېدافغانستاند دهغهکاريځواکسلنهچېدلوستلو،لیکلواوساده
5,629,256 35.85٪ باسوادهکاريځواک 4.13
ژونددوضعیترسوې ریايضمحاسباتودحلتوانایيلري .
داقتصادوزارت 70
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
په1395کالکېدافغانستاند دهغوافرادسلنهچېدکرنېاومالدارۍپهاړوندوڅانګو دکرنېپهسکټورکېد
2,814,511 44.3٪ 4.14
ژونددوضعیترسوې کېپهکارلګیادي . بوختیاونډه
په1395کالکېدافغانستاند دهغوافرادسلنهچېدساختامنپهاړوندوڅانګوکېپه دساختامنپهسکټور
619,887 9.8٪ 4.15
ژونددوضعیترسوې کارلګیادي . کېدبوختیاونډه
په1395کالکېدافغانستاند دهغوکاريځواکسلنهچېدتولیدپهاړوندوڅانګوکې دتولیدپهسکټورکېد
511,454 8.1٪ 4.16
ژونددوضعیترسوې پهکارلګیادي . بوختیاونډه
په1395کالکېدافغانستاند دمعادنوپهسکټورکېد دهغوکاريځواکسلنهچېدمعادنوپهاړوندوڅانګوکې
11,977 0.2٪ 4.17
ژونددوضعیترسوې پهکارلګیادي . بوختیاونډه
دعامه،شخيصاو
په1395کالکېدافغانستاند دهغهکاريځواکسلنهچېدعامه،شخيصاوټولنیزو ټولنیزوخدمتونوپه
1,252,987 19.7٪ 4.18
ژونددوضعیترسوې چارودسکټورپهاړوندوڅانګوکېپهکارلګیادي . سکټورکېدبوختیا
ونډه
دعمدهاوپرچون
دهغهکاريځواکسلنهچېدعمدهاوپرچونسوداګرۍ،
په1395کالکېدافغانستاند سوداګرۍ،رستورانونواو
700,530 11% هوټلونواورستورانونودسکټورپهاړوندوڅانګوکېپهکار 4.19
ژونددوضعیترسوې هوټلونوپهسکټورکېد
لګیادي .
بوختیاونډه
دترانسپورت،زېرمو،
په1395کالکېدافغانستاند دهغهکاريځواکسلنهچېدترانسپورت،زېرمو،اړیکواو اړیکواومعلوماتوپه
368,063 5.8٪ 4.20
ژونددوضعیترسوې معلوماتوپهڅانګوکېپهکارلګیادي . سکټورکېدبوختیا
ونډه
داقتصادوزارت 71
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
پهمايل،بېمه،د
په1395کالکېدافغانستاند دهغهکاريځواکسلنهچېدمايل،بیمه،دمعامالتود معامالتوالرښوداو
65,583 1% 4.21
ژونددوضعیترسوې الرښوداوسوداګرۍپهڅانګوکېپهکارلګیادي . سوداګرۍپهسکټورکې
دبوختیاونډه
دبرېښنا،ګازاواوبوپه
په1395کالکېدافغانستاند دهغهکاريځواکسلنهچېدبرېښنا،گازاواوبوپه
4,935 0.1٪ سکټورونوکېدبوختیا 4.22
ژونددوضعیترسوې څانګوکېپهکارلګیادي .
ونډه
په1395کالکېدافغانستاند
1,008,148 15.7٪ هغهکارګرانچېهرهورځپهانفراديتوګهکارکوي دورځنيروزمزدکارګران 4.23
ژونددوضعیترسوې
په1395کالکېدافغانستاند هغهکارګرانچېدیوقرارداپربنسټپهخصويصسکټور تنخوالرونکيکارګران،
453,859 7.1٪ 4.24
ژونددوضعیترسوې کېپهدندهلګیادي . خصويص
په1395کالکېدافغانستاند هغهکارګرانچېدیوقرارداپربنسټپهدولتيسکټورکې تنخوالرونکيکارګران،
649,105 10.1% 4.25
ژونددوضعیترسوې پهدندهلګیادي . دولتي
په1395کالکېدافغانستاند
2,580,109 40.1٪ هغهکارګرانچېدخپلکارمالکاندي خپلواککارګران 4.26
ژونددوضعیترسوې
په1395کالکېدافغانستاند
169,488 2.6٪ هغهکسانچېکارګراناستخدامکوي استخداموونکي 4.27
ژونددوضعیترسوې
په1395کالکېدافغانستاند لهتنخوااومزدپرته
1,573,539 24.5% هغهکسانچېلهتنخواپرتهکارکوي 4.28
ژونددوضعیترسوې کورينکارګران
پوهنه 5
داقتصادوزارت 72
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
په1395کالکېدافغانستاند له15یالههغهڅخهپورتهکسانوسلنهچېدلوستلواو 5.1
5,253,950 34.8% دسواددسطحمېزان
ژونددوضعیترسوې لیکلوتوانایيلري .
له12-6کلنوکسانوسلنهچېدلومړنۍدورېدټولګیو
په1395کالکېدافغانستاند رشایطلري(له1څخهتر6ټولګي)پورېدياوپهښوونځي دخالصحضورمېزان
2,875,627 56.1% 5.2
ژونددوضعیترسوې کېفعالحضورلري.پهدېشاخصکېهغهکساننهدي (لومړنۍدوره)
شاملچېاسالميمدرسوتهحارضېږي .
له16څخهتر18کلنۍپورېدکسانوسلنهدثانويزده
کړورشایطلري(له12–7ټولګیوپورې)دياوپهخپلو
په1395کالکېدافغانستاند دخالصحضورمېزان
1,359,552 35.7% ټولګیوکېحارضوي.پهدېشاخصکېاسالميمدرسې 5.3
ژونددوضعیترسوې (ثانويدوره)
شاملېنهدي .
له19څخهتر24کلنۍپورېدهغوکسانوسلنهچېد
په1395کالکېدافغانستاند پهلوړوزدهکړوکېد
238,864 9.7٪ لوړوزدهکړوپهبنسټونوکېدشمولیترشایطلري.پهدې 5.4
ژونددوضعیترسوې خالصحضورمېزان
شاخصکېاسالميمدرسېشاملېنهدي
لوړوزدهکړوتهد
دزدهکوونکوپهتوګهدخالصحضورنسبتدښوونځيسن
1. 124,086 1. 18.1% حارضېدوخالصمېزان :
تهدیوتیوریکيګروپپهتوګهدیوېمعینېتعلیميسطحې
2. 114,527 2. 6.9% ()1ښاري
په1395کالکېدافغانستاند لپارهمحاسبهشویاوهمغهسندګروپدټولنفوسله
3. 251 3. 0.2% ()2کلیوال 5.5
ژونددوضعیترسوې سلنېرسهبیانکېږي.پهدېگزارشکېله6-12څخهد
4. 177,807 4. 14.9% ()3کوچی
ابتدائی،له13څخهتر18دثانویاوله19څخهتر24د
5. 61,057 5.4.8% ()4نارینه
عايلزدهکړولپارهپهنظرکېنیولشوېده .
()5ښځینه
هغهسلنهزدهکوونکيچېدزدهکړوپهلومړنۍدورهکېقرار
په1395کالکېدافغانستاند پهلومړنیوزدهکړوکېد
3,714,749 72.5٪ لري،دټولنېدټولوکسانوڅخهد6څخهتر۱۲کلونوپورې 5.6
ژونددوضعیترسوې ناخالصحضورمېزان
دي.
داقتصادوزارت 73
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
پهلومړنیوزدهکړوکېد
1. 1,113,610 1. 95.5% ناخالصحضورمېزان
هغهسلنهزدهکوونکيچېدزدهکړوپهلومړنۍدورهکېقرار
2. 2,577,021 2. 69.9% ()1ښاري
په1395کالکېدافغانستاند لري،دټولنېدټولوکسانوڅخهد6څخهتر۱۲کلونوپورې
3. 241,11 3. 8.9% ()2کلیوايل 5.7
ژونددوضعیترسوې ديپهتفکیکد:
4. 2,302,328 4. 84.4٪ ()3کوچی
()1ښاري()2کلیوايل()3کوچی()4نارینه()5ښځینه
5.1,412,414 5. 58.9% ()4نارینه
()5ښځینه
هغهسلنهزدهکوونکيچېدزدهکړوپهثانويدورهکېقرار پهثانويزدهکړوکېد
په1395کالکېدافغانستاند
1,824,227 48.0% لري،دټولنېدټولوکسانوڅخهد۱۳څخهتر۱۸کلونو ناخالصحضورمېزان 5.8
ژونددوضعیترسوې
پورېدي
پهثانويزدهکړوکېد
1. 709,379 1. 69.2٪
ناخالصحضورمېزان
2. 1,110,552 2. 42.5٪ هغهسلنهزدهکوونکيچېدزدهکړوپهثانويدورهکېقرار
()1ښاري
په1395کالکېدافغانستاند 3. 4,296 3. 2.6٪ لري،دټولنېدټولوکسانوڅخهد۱۳څخهتر۱۸کلونو
()2کلیوايل 5.9
ژونددوضعیترسوې 4. 4. 63.0٪ پورېديپهتفکیکد()1ښاري()2کلیوايل()3کوچی
()3کوچی
1,229,286 5. 5 ()4نارینه()5ښځینه
()4ښځینه
5. 594,941 . 32.2٪
()5نارینه
په1395کالکېدافغانستاند هغهسلنهمحصلینچېدزدهکړوپهلوړهدورهکېقرارلري، پهلوړوزدهکړوکېدنا
347,141 14.1% 5.10
ژونددوضعیترسوې دټولنېدټولوکسانوڅخهد19او24کلونوترمنځدي خالصحضورمېزان
1. 187,057 1. 27.3٪ هغهسلنهمحصلینچېدزدهکړوپهلوړهدورهکېقرارلري، پهلوړوزدهکړوکېدنا
په1395کالکېدافغانستاند
2. 157,833 2. 9.6٪ دټولنېدټولوکسانوڅخهد19او24کلونوترمنځديپه خالصحضورمېزان 5.11
ژونددوضعیترسوې
3. 251 3. 0.2٪ تفکیکد()1ښاري()2کلیوايل()3کوچی()4نارینه()5 ()1ښاري
داقتصادوزارت 74
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
4. 245,171 4. 20.6٪ ښځینه ()2کلیوايل
5.101,970 5. 5.0٪ ()3کوچی
()4نارینه
()5ښځینه
دښځودمیزانسواد(له
په1395کالکېدافغانستاند دهغوښځینهووسلنهچې14کلنېیالههغهڅخهپورته
1,657,346 29.3% 14یاهغهڅخهپورته 5.12
ژونددوضعیترسوې عمرکېقرارلريدلیکلوستتوانایيلري .
کلونوکې)
دجنسیتدتساوي
1. 0.71٪ دهغونجونودحضوردتناسبمیزاندهلکانودحضورپه میزان :
په1395کالکېدافغانستاند
2. 0.51٪ تناسبرسهپهلومړنۍ،متوسطهاولېسهدورهکې )1ابتدائیه 5.13
ژونددوضعیترسوې
3. 0.39٪ )2متوسطه
)3لیسه
روغتیا 6
دغهتامارقاممد
محاسبېد1396و
دهغومېرمنوسلنهچېد49-14کلونوترمنځعمرکېقرار
کالدبرآوردد په1395کالکېد 2,56 لهزېږونڅخهمخکې
لريچېوادهیېکړیدیاولږترلږهیوځلیېدزېږون
روغتیادرسوېپه افغانستاندژوندد 0,71 59٪ روغتیاييڅارنېته 6.1
مرحلهد(روغتیاپال،قابله،نرساودټولنېدروغتیايي
96پاڼېاو1396 وضعیترسوې 8 الرسسی
کارمندترڅارنېالندې)اجراشوېدی
دیموګرافۍڅخه
الستهراغيلدي .
دغهارقامد1396 په1395کالکېد 2,23 دهغومېرمنوسلنهچېد49-14کلونوترمنځعمرکېقرار دماهروروغتیايي
کالدنفوسدبرآورد افغانستاندژوندد 1,50 51% لريچېوادهیېکړیدیاووروستیزېږونیېدماهرو اشخاصوپهحضورکې 6.2
پهاساسمحاسبه وضعیترسوې 2 روغتیایياشخاصولکه(روغتیاپال،قابله،نرساویادټولنې رستهرسېديلوالدتونه
داقتصادوزارت 75
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
شويدي . دروغتیایيکارمند)پهحضورکېاجراشویدی
د 1396کالدروغتیا پههرو100زرهژوندیووالدتونوکېدهغومیندودمړینې
1291 دمیندودمړینېمېزان 6.3
رسوېاودېموګرايف شمېرچېدحاملګۍپهدورانکېقرارولري .
پهافغانستانکېله5کلنۍڅخهمخکېدکالپهحسابد
ماشومانودمړینېشمېر(پههروسلزرهوالدتونوکېدمړو
ریفرنس:پاڼهاز
د 1396کالدروغتیا شووماشومانوشمېر) دماشومانودمړینې
161دروغتیا 55 6.4
رسوېاودېموګرايف مېزان
دیموګرايف 1396
ریفرنس:پاڼهز161 .3.7.2دنوېځوانۍبر
د1396کالد د 1396کالدروغتیا 198, دهغوښځودحاملګۍ(والدت)مېزانچېد 15څخهتر مهالدحاملګۍمېزان
12.1٪ 6.5
روغتیااودېموګرايف رسوېاودېموګرايف 527 19کلنۍپورېپهعمرکېقرارولري . (د15او19کلونوتر
رسوې منځ)
هستوګنه او اسايس خدمتونو ته الرسسی 8
دچښلوساملواوبوتهد
1.
الرسسۍمېزان،د
9,246,865
1. 91.4% هستوګنېدسیموپه
2. 5,726,177
ه1395کالکېدافغانستان 2. 56.6% دنفوسدهغېسلنېڅخهعبارتدهچېدچښلوساملو تفکیکرسه :
3. 8.1
دژونددوضعیترسوې 3. 35.8% اوبوتهالرسسیلري . ()1ښاري
3,621,858
4.63.9٪ ()2کلیوايل
4.
()3کوچی
18,594,900
()4ميل
داقتصادوزارت 76
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
دفاضالبولهسمسیستم
ه1395کالکېدافغانستان دهغووګړوسلنهچېدفاضالبودسمسیستماوسهولتونو
15,423,000 52٪ څخهدګټېاخیستلو 8.2
دژونددوضعیترسوې څخهاستفادهکوي.
مېزان
ه1395کالکېدافغانستان دهغوکورنیوسلنهچېلهمختلفورسچینوڅخهدبرېښنا برېښناتهدالرسسۍ
28,430,700 97.7٪ 8.3
دژونددوضعیترسوې انرژيتهالرسسیلري. مېزان
دهغوښاریانوسلنهچې
ه1395کالکېدافغانستان پههروسلنوکسانوکېدهغوکسانوشمېرچېپهګڼمېشتو
21,086,400 72.4% پهګڼمېشتواوچټلو 8.4
دژونددوضعیترسوې اوچټلوسیموکېژوندکوي.
سیموکېژوندکوي
دنفوسدهغهشمېر
1. سلنهچېدچښلود
1. 63.9٪
18,594,900 صحياوبوڅخهګټه
2. 91.4٪
ه1395کالکېدافغانستان 2. 9,246,865 پههروسلوکسانوکېدهغوکسانوشمېرچېدچښلو اخيل :
3. 56.6٪ 8.5
دژونددوضعیترسوې 3. 5,726,177 روغتیایياوبوتهالرسسیلري. ()1ميل
4. 35.8٪
4. 3,621,858 ()2ښاري
()3کلیوايل
()4کوچي
هرډولبرېښنایي
ه1395کالکېدافغانستان پههروسلوکسانوکېدهغوکسانوسلنهچېبرېښناته
28,422,757 97.7٪ رسچینوتهددنفوس 8.6
دژونددوضعیترسوې الرسسیلري.
سلنه
دهغوکورنیوسلنهچې
ه1395کالکېدافغانستان هغههستوګنځییاکورچېلهدریوتنوڅخهزیاتپکې
12,709,667 43.9% دبیروبارپهسیموکې 8.7
دژونددوضعیترسوې هستوګنهلري.
ژوندکوي .
داقتصادوزارت 77
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
دهغوکورنیوسلنهچې
1. 2,939,683 1. 42.7٪ دبیروبارپهسیموکې
ه1395کالکېدافغانستان 2. 8,585,854 2. 41.5٪ هغههستوګنځییاکورچېپهیوهخونهکېیېلهدریوتنو ژوندکوي :
8.8
دژونددوضعیترسوې 3. 1,210,930 3. 83.3٪ څخهزیاتهستوګنهلري . ( )1ښاري
( )2کلیوايل
( )3کوچی
1. دهغهنفوسسلنهچې
21,752,309 1. 74.8% پههروسلکسانوکېدهغوکسانوشمېرچېدسوناو دسوندجامدوڅیزونو
ه1395کالکېدافغانستان
2. 2. 93.8٪ پخيللپارهدجامدوڅیزونولکهدډبروسکروڅخهګټه څخهګټهاخيل : 8.9
دژونددوضعیترسوې
27,223,707 اخيل . ( )1پخلی
( )2تودول
دهغهنفوسسلنهچې
دپخيللپارهدسوند
1.1,474,469
1. 21.3٪ جامدوڅیزونوڅخهګټه
ه1395کالکېدافغانستان 2. پههروسلکسانوکېدهغوکسانوشمېرچېدپخيللپارهد
2. 91٪ اخيلپهتفکیکد : 8.10
دژونددوضعیترسوې 18,839,251 جامدوڅیزونوڅخهګټهاخيل .
3. 98.9٪ ()1ښاري
3. 1,438,589
()2کلیوايل
()3کوچی
دهغهنفوسسلنهچې
1.
دتودولولپارهدسوند
5,992,762 1. 87.3٪
پههروسلکسانوکېدهغوکسانوشمېرچېدتودولولپاره جامدوڅیزونوڅخهګټه
2. 2. 96.8٪ 8.11
دجامدوڅیزونوڅخهګټهاخيل . اخيلپهتفکیکد :
20,051,928 3.81.7٪
()1ښاري
3.1,189,017
()2کلیوايل
داقتصادوزارت 78
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
()3کوچی
ټولنیز خوندیتوب 9
پهټولیزهکچهدبوختیاد
هغوکسانوسلنهچېپه
پهټولیزهکچهدبوختیاپهبرخهکېدهغوکسانوسلنهچې کورونوکېلهمزدپرته
پهکارخانو،کرنه،مالدارۍ،اودکورپهنوروداخيلچاروکې هستوګنهلريدجنسیت
9.1
لګیاوياودهغهکارلهدرکهچېدوییېاجراکويهېڅ پهتفکیکرسه :
ډولمزدنهترالسهکوي . ()1دواړهجنسه
()2نارینه
()3ښځینه
دهغوزیانمنونکو
کسانوشمېرچېد
ټولنیزخوندیتوبتر
1. 110,037
دکار،ټولنیزوچارو،شهیدانو پوښښالندېقرارلري
2. 155,000 9.2
اومعلولینووزارت2016 پهتفکیکد :
3. 120,000
()1معلول()2د
شهیدانوکورنۍ()3
متقاعدین
ه1395کالکېد
دټولوښځوپهکچهد
افغانستاندژونددوضعیت 569,324 3.99% دهغوکونډوشمېر«چېبیایېوادهنهدیکړی» 9.3
کونډونسبت
رسوې
په1394کالکېد 105,175 دهغوماشومانوشمېر(چېد18کلونوڅخهښکتهعمرو دیتیامنوشمېر 9.4
داقتصادوزارت 79
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
افغانستاندروغتیااو لري)چېموریاپالرونهلري .
دیموګرافۍرسوې
دهغوښځوسلنهچېله
ه1395کالکېد
دهغوښځوشمېرچېله20څخهتر24کالهعمرلرياوله 20څخهتر24کلهعمر
افغانستاندژونددوضعیت 4.2% 9.5
15کلنۍڅخهیېوادهکړیدی لرياوله15کلنۍ
رسوې
څخهیېوادهکړیدی
ه1395کالکېد دهغوکورنیوسلنهچې
دټولوکورنیوپهپرتلهدهغوکورنیوشمېرچېرسپرستيیېد
افغانستاندژونددوضعیت 45,076 1.19٪ رسپرستيیېدښځوله 9.6
ښځوپهوسیلهکېږي
رسوې خواکېږي
کرنه او مالداري 10
ه1395کالکېدافغانستاند دهغوکورنیوسلنهچې
37.9٪ 10.1
ژونددوضعیترسوې آيبځمکهلري
ه1395کالکېدافغانستاند دهغوکورنیوسلنهچې
19.4٪ 10.2
ژونددوضعیترسوې للميځمکهلري
دهغوکورنیوسلنهچې
ه1395کالکېدافغانستاند بڼاوباغچهلري
13.1٪ 10.3
ژونددوضعیترسوې
دهغوآيبځمکودسایز
ه1395کالکېدافغانستاند اوسطچېترمالکیت
4.9جریب 10.4
ژونددوضعیترسوې الندېدي(پهجریب
رسه)
ه1395کالکېدافغانستاند 12.1جریب دهغوللميځمکود 10.5
داقتصادوزارت 80
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
ژونددوضعیترسوې سایزاوسطچېتر
مالکیتالندېدي(په
جریبرسه)
دهغوبڼاوباغچه
لرونکوځمکودسایز
ه1395کالکېدافغانستاند
1.9جریب اوسطچېترمالکیت 10.6
ژونددوضعیترسوې
الندېدي(پهجریب
رسه)
حقیقي سکتور 11
1,463,764 پهیوهمعینهحسايبدورهکېدیوهېواددپويلاجناسواو دکوکناروپهشمول
احصاییويکالنۍ 2018-2017 11.1
میلیونافغانی تولیديخدماتوټولګه ناخالصکورنیتولید
مخکینېکالتهپهکتنېرسهپهیوکالکېدیوهېوادپهنا
احصاییويکالنۍ 2018-2017 7.2٪ داقتصاديودېمېزان 11.2
خالصکورينتولیدکېبدلون
کورنیرسانهناخالص
احصاییويکالنۍ 2018-2017 718دالر دهېوادپهنفوسباندېدناخالصکورينتولیدوېش . 11.3
تولید
داساس
دمسهلکینوپهوسیلهپهعموميتوګهداخیستلشوواجناسو
کال احصاییويکالنۍ 2018-2017 111.7٪ دمستهلکقیمشاخص 11.4
اوخدمتونوبدلونونهبیانوي
1394
دمخکینيکالپهپرتلهدمستهلکینودقېمتونوپهشاخص
احصاییويکالنۍ 2018-2017 %4.4 دانفالسیونمېزان 11.5
کېبدلون
پهناخالصداخيل
346,269میلی و
احصاییويکالنۍ 2018-2017 23.7% پهټولیزکورينناخالصتولیدکېدکرنېدسکټورونډه تولیدکېدکرنېد 11.6
نافغانی
سکټورونډه
داقتصادوزارت 81
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
پهټولیزکورينناخالص
307,529
احصاییويکالنۍ 2018-2017 21.0% پهټولیزکورينناخالصتولیدکېدصنعتدسکټورونډه تولیدکېدکرنېد 11.7
میلیونافغانی
سکټورونډه
پهټولیزکورينناخالص
743,137
احصاییويکالنۍ 2018-2017 50.7% پهټولیزکورينناخالصتولیدکېدخدماتودسکټورونډه تولیدکېدخدماتود 11.8
میلیونافغانی
سکټورونډه
پهټولیزکورينناخالص
66,830میلیون پهټولیزکورينناخالصتولیدکېپهوارداتوباندېدمالیاتو
احصاییويکالنۍ 2018-2017 4.6% تولیدکېپهوارداتو 11.9
افغانی ونډه
باندېدمالیاتوونډه
مايل سکتور 12
517,151میلیون
دميلبودجېسند 1396 دمالیايتاوغیرمالیايتمجموعېڅخهعبارتدی . کورينعواید 12.1
افغانی
میلیونافغانی هغوعوایدوتهویلکېږيچېدولتهغهدمختلفومالیاتو
دميلبودجېسند 1396 مالیايتعواید 12.2
105,015 څخهپهالسراوړي
47,502میلیون لههغوعوایدوڅخهعبارتديچېدولتیېلهاقتصادي
دميلبودجېسند 1396 غیرمالیايتعواید 12.3
افغانی فعالیتونواونورورسچینوڅخهالستهراوړي .
417,180.4 معموالدیوکالیایوېمعینېمودېلپارهدرسميعایداتو دمايلکالدبودجې
دميلبودجېسند 1396 12.4
میلیونافغانی اولګښتوتخمینتهویلکېږي . مجموعه
356,453.4 دیوکاللپارهدميلبودجېلهمجموعيڅخهددولتټول دمايلکالمجموعي
دميلبودجېسند 1396 12.5
میلیونافغانی لګښتونه،پانګونهاودخدمتونوپهمقابلکېدپیسوورکړه لګښتونه
دميلبودجېیوهبرخهدهچېدعاديلګښتونودمتویل
په1396کالکېدميل 591.9253 لپارهورکولکېږي(لکهدکارمندانوتنخواګانې،داجناسواو
عاديبودجه 12.6
دبوجېداجرااتوګزارش میلیونافغانی خدماتواخیستل،دقرضونوورکړه،احتیاطيوجوهاوداسې
نور)
داقتصادوزارت 82
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
ه1396کالکېدميل دعاديبودجېد
94.7% دټولېعاديبودجېڅخهدمرصفشوېبودجېسلنه 12.7
دبوجېداجرااتوګزارش لګښتمېزان
دميلبودجېیوهبرخهدهچېدانکشايفپالنونواوپروژو
ه1396کالکېدميل 2,861.510 لپارهترېکاراخیستلکېږي(دکارمندانوتنخواوې،د
انکشايفبودجه 12.8
دبوجېداجرااتوګزارش میلیونافغانی اجناسواوخدماتوپېرل،دقرضونوګټه،احتیاطيوجوهاو
داسېنور)
ه1396کالکېدميل دټولېپرمختیایيبودجېڅخهدمرصفشوېبودجې دپرمختیایيبودجېد
%68.9 12.9
دبوجېداجرااتوګزارش سلنه لګښتمېزان
پهميلبودجهکېد
دميلبودجېسند 1396 60.9% دټولېميلبودجېڅخهدبهرنیومرستوسلنه 12.10
مرستوونډه
پهپرمختیایيبودجهکې
دمالیېوزارت پهپرمختیایيبودجهکېدمرستوسلنه 12.11
دمرستوونډه
اختیاريبودجههغهبودجهدهچېدداخيلعوایدوڅخه
دميلبودجېسند 1396 537,27.7 اختیاريبودجه 12.12
متویلکېږي .
داختیاريبودجېلهمجموعڅخههغهوجوهچېدمرسته
پهاختیاريبودجهکېد
دمالیېوزارت کوونکوهېوادونولهخوادافغانستانپهاختیارکېورکول 12.13
مرستوونډه
کېږي .
هغهبودجهچېدنړیوالېټولنېلهخوادمرستېپهډولد
2938,67.میلیون افغانستانحکومتتهورکولکېږي،دافغانستاندولتد
دميلبودجېسند 1396 غیراختیاريبودجه 12.14
افغانی هغهپهمايلرسچینواومرصيفاستقامتمستقیمکنټرول
نهلري
3154میلیون
دميلبودجېسند 1396 پورونه 12.15
افغانی
داقتصادوزارت 83
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
681.7میلیون .1
افغانی
69.4میلیون .2 اسالميپراختیایيبانک .1
افغانی نړیوالبانکاودآسیاپراختیایيبانک .2 مبلغاودپورورکونکي
دميلبودجېسند 1396 12.16
737.0میلیون .3 سعوديعربستان .3 هېوادنوم
افغانی نور .4
1166.6میلیون .4
افغانی
بهرنی سکټور 13
دتادیاتوبېالسندنړۍدهېوادونوپهوړاندېدیوهېوادد
نغديالستهراوړنواوورکولولهټولګېڅخهعبارتدیچې
دافغانستانبانک دتادیاتوبیالنس 13.1
دمايلاوسوداګریزپهدووبرخوکېصورتمومي(د
رسمایېحساساوجاريحساب)
پهدووحسابونویانېجارياورسمایهکېدهېواد
دافغانستانبانک مايلبیالنس 13.2
مايلوضعیت
دیوېمعینېدورېپهترځکېلهبهرنیوهېوادونورسهدیو
احصاییويکالنۍ-2017 -6,961میلیون
- 89% هېواددصادراتواووارداتوترمنځدتوپیرڅرګندولوتهویل دسوداګرۍبیالنس 13.3
2018 دالر
کېږي
احصاییويکالنۍ-2017 دهغوتوکومجموعيارزښتچېدیوهېواددقلمروله
831,926,776 %10 ټولصادرات 13.4
2018 ګمرکڅخهبهرتهوزي(پهامریکاييډالرورسه)
احصاییويکالنۍ-2017 دهغوتوکومجموعيارزښتچېدیوهېواددقلمروله
7,792,600,089 90% دوارداتومجموعه 13.5
2018 ګمرکڅخههېوادداخلېږي(پهامریکاييډالرورسه)
داقتصادوزارت 84
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
1.298,880,569 1. 36٪ وچېمېوې .1
ارزښت
2.123,257,837 2.15٪ تازهمېوې .2
په احصاییويکالنۍ-2017
3.109,723,656 3.13٪ روغتیایينباتات .3 5قلمهعمدهصادرات 13.6
امریکایي 2018
4.23,754,446 4.3٪ قالینې .4
ډالررسه
5.11,706,757 5.1٪ پوستونه .5
1. 908,318,69 1. 12% غنماودغنمواوړه .1
ارزښت
2.274,465,669 2.4٪ ماشینآالت .2
په احصاییويکالنۍ-2017
3.284,229,06 3.4٪ برېښنا .3 5قلمهعمدهواردات 13.7
امریکایي 2018
4.177,515,383 4.2٪ ټولبرېښنایيوسایل .4
ډالررسه
5.97,186,346 5.1٪ موادتعمیرات .5
1. 43%
1. 357,201,29 پاکستان .1
ارزښت 2.43٪
2.356,139,528 هندوستان .2
په احصاییويکالنۍ-2017 3.3٪ دافغانستانصادارايت
3.22,006,683 ترکیه .3 13.8
امریکایي 2018 4.2٪ رشیک۵هېوادونه
4.18,112,759 ایران .4
ډالررسه 5.2٪
5.14,563,224 عراق .5
1.
1,293,224,715 1. 17
پاکستان .1
ارزښت 2. 2. 16٪
ایران .2
په احصاییويکالنۍ-2017 1,212,563,809 3. 15٪ افغانستانواردايت
چین .3 13.9
امریکایي 2018 3. 4. 11٪ رشیک۵هېوادونه
قزاقستان .4
ډالررسه 1,179,297,874 5. 7٪
ازبکستان .5
4. 866,770,014
5. 560,528,302
داقتصادوزارت 85
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
په افغانستان کې د ژوند د وضعیت رسوې
په۱۳۹۵کالکېپهافغانستانکېدژوندرسوېدافغانستاندوګړوداقتصادياوټولنیزوضعیتپههکلهدمعلوماتو
یوهجامعرسچینهدهچېداروپایيټولنېدعامهسکټوردانستتیوت( )ICONپهتخنیکيمرستهدافغانستاند
اسالميجمهوریتداحصایېدمرکزيادارېلهخواپه۱۳۹۷کالکېخپرهشوېده .
په۱۳۹۵کالکېپهافغانستانکېدژوندرسوېداحصایېدمرکزيادارېیوپهزړهپورېاوګټورکاردیچېددې
رسوېڅوګونخصوصیتدپالیيسجوړونکواوټولوميلاونړیوالوسازمانونولپارهداسېیوهوسیلهګڼلکېږيچېپه
فردباندېمنحرصهده.ددېرسوېخصوصیتدادیچېدکوچیانونفوسیېهمترپوښښالندېنیولیاودهغهد
پراختيايي شاخصونو او فصيل بدلونونو شننه او توانایي یې هم په نظر کې نیولې ده .همدارنګه د الیت په کچه د
احصایېتولیداوددېرسوېتداومدپراختياييشاخصونومیالنهمالستهراوړیدی .
رسوې ۲۰شاخصونهترخپلپوښښالندېراوستيلچېله ۱۷بنسټیزو
په ۱۳۹۵کالکېپهافغانستانکېدژوند
موخو څخه یې ۱۲موخې په خپله دایره کې شاملې کړې چې زیاتره یې په دغه ګزارش کې وړاندې شوې دي .په
افغانستانکېدژوندرسوېدکورنیودنفوس،دکاردمارکېټ،فقر،غذایيمصوونیت،کرنه،روغتیا،ښوونهاوروزنه،
هستوګنځی،جنسیتاوګواښونهدخپلشمولیتپهدایرهکېراويلچېافغانکورنۍوررسهمخدي.همدارنګهلهیادو
موخورسهدمتقابلوسرتاتیجیواوهغولومړیتوبونوپههکلههمپهدغهرسوېکېیادونهشوېدهچېدانکشافپه
موخهزموږوګړيوررسهمخدي .
په ميل کچه د ژوند د وضعیت رسوې :
2016-17 2013-14 2011-12 2007- 08 شاخصونه
652864 652864 652864 652864 مساحت()sq.km
42.4 40.7 39.1 35.3 دوګړوتجمع(پههرکیلومرتمریعکېدکسانوشتون)
101 100 104 105 دتړاونسبت
103.9 105.3 105.7 105 دجنسیتنسبت
53.6 51.7 46.6 38.9 دځوانانودسوادمېزان(۱۵-۲۴کلن)()٪
34.8 34.3 31.4 26.2 په۱۵کلنویالههغهڅخهپورتهکسانوکېدسوادمېزان
لهزېږونڅخهمخکېدروغتیایيڅارنوپوښښ(لږترلږهیوه
70.2 63 51.2 32.8
کتنه)()٪
53.4 45.2 39.9 21.8 هغهښځېچېدماهرطبيپرسونلپهشتونکېزېږونکوي()٪
هغهښځېد۱۵ـ۱۹کلنۍعمرکېیېهمدااوسودونهکړي
16.4 17.9 19.5 17.9
دي()٪
0.57 0.55 0.52 0.45 پهځوانانوکېدسوادجنسیتيتوازن(۲۴-۱۵کلن)
هغهمتاهلېښځېچېڅوځلېیېودونهکړيديله۱۵څخهتر
7.8 7.4 7.3 8.1
۴۹کالوپورې()٪
_ _ 19.4 15.7 هغهوګړيچېدپروټینکموالیلري()٪
_ _ 18.5 6.1 هغهوګړيچېدپروټیناوکالريکموالیلري()٪
5.4 4.9 5 5.7 دروغووګړودتړاونسبت
داقتصادوزارت 87
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
23.9 42.9 45.7 _ دنفوسپهنسبتبوختیا
15.6 55.4 49.8 _ دبوختیاالندېمېزان()٪
30.7 22.6 8.2 _ دبېکارۍمېزان()٪
53.9 55.4 49.8 _ دکاريځواکدګډونمېزان()٪
39.5 39 25 _ بېګټېاستخدام
44.32 44 _ _ پهکرنهکېمشغولوګړي()٪
18.08 22 _ _ پهتولیدکېمشغولنفوس()٪
37.59 34 _ _ پهخدمتونوکېمشغولنفوس()٪
54.5 39.1 36.5 36 دفقرمېزان()٪
13.6 19.2 15 24.6 هغهنفوسچېپهپرانیستېفضاکېځوابچیکوي()٪
74.8 75.9 79.9 83.2 هغهنفوسچېدسونلهجامدوموادوڅخهګټهاخيل()٪
97.6 89.5 68.9 41.1 هغهکورنۍچېبرېښنالري()٪
7.7 7.4 7.4 7.3 دکورنیوشمېر
43.9 42.6 43.8 33.7 هغهافرادچېپهګڼمېشتوکورنیوکېژوندکوي()٪
21.2 17.3 14.1 5.8 پههروسلونفروکېدمبایلتیلفوندرلودونکومجموعه
2 1.22 0.50 0.27 پههروسلوکسانوکېدانټرنټکاروونکيافراد
37.9 36.6 37.9 40.4 هغهکورنۍچېاوبیزهځمکهلري()٪
19.4 16.3 16.8 16.4 هغهکورنۍچېللميځمکهلري()٪
13.1 12.6 12.6 10.3 هغهکورنۍچېبڼلري()٪
4.9 6.1 6 6.7 دکورنیواړوندداوبیزهځمکوداندازېاوسط(جریب)
12.1 13.2 16.4 14 دکورنیواړونددللميځمکوداندازېاوسط(جریب)
1.9 1.9 2 2 دکورنیواړونددبڼوايلځمکوداندازېاوسط(جریب)
د نورستان والیت د خلکو ژوند د احصايې او معلوماتو د ميل ادارې د ۲۰۱۷کال د رسوې پر بنسټ :
2016-17 2013-14 2011-12 2007- 08 شاخصها
9266.7 9266.7 9266.7 9266.7 مساحت()sq.km
16.2 15.7 15.2 14 تراکمجمعیت(افراددرهرکیلومرتمربع)
104 124 139 78 نسبتوابستگی
100.8 121.7 118.2 114.4 نسبتجنسیتی
41 38.8 36.1 23.2 میزانسوادجوانان(۱۵-۲۴سال)()٪
27.5 31.2 21.1 15.4 میزانسواددرجمعیت۱۵سالهوباالتر
13 2 0.7 0 پوششمراقبتهایقبلاززایامن(حداقلیکبازدید)()٪
8.2 6.4 1.5 1.1 زنانکهبهوسیلهپرسونلصحیماهرزایامنمیدهند()٪
35.3 36.9 34.5 14.7 زنانکهدرسن۱۹-۱۵سال،درحالحارضمتاهلاند()٪
0.34 0.39 0.18 0.34 توازنجنسیتیسواددرجوانان(۲۴-۱۵ساله)
9.8 5.2 8.6 10.7 چندهمرسیزنانمتاهل۱۵تا۴۹ساله()٪
داقتصادوزارت 88
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
_ _ 27.4 14.1 جمعیتباکمبودپروتئین()٪
_ _ 27 6.3 جمعیتباکمبودکالریوپروتئین()٪
7 6.3 3.1 5.1 نسبتوابستگیساملندان
71.4 50.4 83.8 _ اشتغالبهنسبتجمعیت
13.3 4.3 22.4 _ میزانزیراشتغال()٪
21 29.1 5 _ میزانبیکاری()٪
90.4 71 88.3 _ میزانمشارکتنیرویکار()٪
34.3 33.4 27.4 _ استخدامنهچندانسودمند
58.5 71 _ _ جمعیتمشغولدرکشاورزی()٪
10.91 5 _ _ جمعیتمشغولدرتولید()٪
30.59 24 _ _ جمعیتمشغولدرخدمات()٪
60.9 _ 28.8 50.1 میزانفقر()٪
13.1 3.7 0.2 63.5 جمعیتکهدرفضابازرفعحاجتمینامیید()٪
99.6 99.6 100 100 جمعیتکهازموادسوختجامداستفادهمینامییند()٪
98.3 93.2 29.7 54.1 خانوادهکهدارایبرقمیباشند()٪
6.8 8.6 9.2 6.7 تعدادخانواده
41.6 48.5 62.9 19 افرادکهدرخانوادههایپرجمعیتزندهگیمیکنند()٪
8.8 0.4 0.6 0 مجموعهتلفنهمراهدرهر100نفرجمعیت
0.3 0 0.18 0 کاربراناینرتنتدرهر100نفر
75.9 61.9 80.8 92.5 خانوادههاییکهدارایزمینهایآبیاریهستند()٪
4.2 0.4 0.9 1 خانوادههاییکهدارایزمینهایللمیهستند()٪
17.2 0 8.6 5.8 خانوادههاییکهدارایقطعهباغهستند()٪
2.2 1.9 2.4 1.9 اوسطاندازهزمینهایآبیمتعلقبهخانوادهها(جریب)
1 0.4 1 0.5 اوسطاندازهزمینهایللمیمتعلقبهخانوادهها(جریب)
0.8 0.6 0.4 اوسطاندازهزمینهایآبیمتعلقبهخانوادهها(جریب)
ماخذ:
.6شاخصهایاقتصادواجتامعیوالیتی
.7دنړیوالبانک۲۰۱۷کالرسوی.
داقتصادوزارت 89
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
اووم څپرکی
د افغانستان دوامداره پرمختیایی موخی A-SDGsلنډه پیژندنه
بنسټیزېپراختیایيموخې()SDGsدملګروملتونویوه۱۵کلنهاجنډادهچې()2030-2015کلونولپارهیېدنړۍد
ټولو هېوادونو لپاره يې د اقتصادي ،ټولنیزو برخو ،چاپېریال ساتنې او امنیتي څانګو لپاره په نظر کې نیولې ده او
افغانستانچېدملګروملتونودنړیوالېټولنېغړی،دغوموخوتهژمناودنړۍدنوروهېوادونوپهڅېردهغهپهعميل
کولومکلفدی.بنسټېزېپراختیایيموخې( )SDGsداهدافو،ټارګېټونواوشاخصونولهزیاتوايلرسهرسهپهحقیقت
کېدزریزېدموخو( )MDGsامتداددی.دزریزېپراختیایيموخې( )MDGsدبنسټیزوپراختیایيموخوپهڅېرد
()2000-2015کلونولپارهدمخپرودېهېوادونولپارهدملګروملتونویوه۱۵کلنهاجنډاوهچېافغانستاندالنجواو
ستونزولهکبلهونهتوانېدچېپه ۲۰۰۰زېږدیزکالکېهغهتهژمنپاتېيشاودزریزېپراختياييموخېپکې
تطبیقيش.خوپه ۲۰۰۵زېږدیزکالکېتوانېدلیچېدنړۍد نوروهېوادووپهدزریزېپراختیایيموخېتطبیق
کړي.دزریزېپراختیایيموخې(۹)MDGsهدفونه۱۸،ټارګېټ،او۴۸پراختياييشاخصونهدرلودل .
د ۲۰۱۵کالکېپهوروستیوکېدزریزېدپراختیایيموخودوختپه ختمېدورسهد ۲۰۱۵کالدسپټمربپه
میاشت کې د نیویارک د ښار د ملګرو ملتونو په مقر کې د ۱۵کلونو لپاره د بنسټیزو پراختیایي موخو ()SDGs
سرتاتیجيتصویبشوهچېلهنړۍڅخهدملګروملتونوټولغړيهېوادونه(لهجاپاناوانګلستان)پرتهدهغهپه
عميلکولوژمنشول .
بنسټیزېپراختیایيموخې (،)SDGsدبرشيټولنوداقتصادياوټولنیزېپراختیاپهمقصدطرحاوډیزاینشولچې
۱۷هدفونه۱۶۹،ټارګېټونه،او۲۱۷پراختياييشاخصونهلري .
SDGs:د بنسټیز انکشاف د موخو لرلید
د بنسټیزې پرمختیا د موخو مترکز:
دبرشیتلهنړۍڅخهدشدیدفقرمحوکول،
دبېعدالتۍاونابرابریوپهوړاندېدواملرونکېمبارزه،
دبنسټیزېسولېاوثباتتامین،
دژوندلهچاپېریالڅخهساتنه،
دنړۍدملتونوترمنځداقتصادياوټولنیزوهمکاریوځواکمنکول ،
اولسو موخو په سمبولیک ډول د
داقتصادوزارت 90
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
لنډیز:
د افغانستان لپاره بنسټېزې پراختیايي موخې :A-SDGs
دملګروملتونودغړيهېوادپهتوګهدافغانستاناسالميجمهوریتدبنسټیزوپراختیایيموخوتطبیقاوعميلکولوته
ژمندیاودوزیرانودعايلشوراید ۱۶ملربمصوبېد ۴فقرېپهاساسچېد ۱۴۹۴کالدتلېدمیاشتېپه
۲۰مهنېټهتصویبشوې،داقتصادوزارتتهدندهوسپارلشوهچېڅودبنسټیزوپراختیایيموخودکارلهبهیر،
همغږۍاواغیزناکتطبیقڅخهڅارنهاواروزنهوکړي.همدارنګهیادوزارتمکلفدیچېدهمدېموخودتطبیقد
څرنګوايلپههکلهمنظمګزارشونهترتیب،دوزیرانودشورااودېپلوماتیکومراجعولهالرېیېدملګروملتونوعمومي
مجمعتهوړاندېکړي.دافغانستاندپارهبنسټیزوپراختیایيموخیپهمجموعیډول16موخی112،تارګیتهاو178
شاخصونهټاکلشویدی .
A-SDGs :د افغانستان لپاره د بنسټزو پراختیایي موخو اهمیت
افغانستاندیو خپلواک،باثباتهاوپراختیالپارهدبارومندهېوادپهتوګهدملګروملتونودغړوهېوادونوپهڅنګکېد
بنسټیزوپراختياييموخوپيلکولوتهژمندی.
بنسټیزې پراختیایي موخې په بشپړ دقت رسه طرح او ترتیب شوې نو له همدې کبله د افغانستان ټول
لومړیتوبونهپههغوکېانعکاسموندلیدی.
یادېموخېکوالیيشچېپههېوادکېداقتصادياوټولنیزولومړیتوبونودپراختیالپارهدیوسرتاتیژیک
بنسټاورسچینېپهتوګهکاروکړي.
دبنسټیزوپراختیایيموخوپهتطبیقرسهدافغانستانلپارهدنړیوالېټولنېمايلاوتخنیکيمالتړډېرېږي.
دبنسټی زوپراختياييموخوپهتطبیقرسهافغانستاندهمېشنۍسولېاوثباتترپلوشوالندېراځي.
داقتصادوزارت 91
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
دبنسټیزوپراختياييموخوعلميکولپههېوادکېدپرمختګبېړنۍودهاوپراختیارامنځتهکوي.
داقتصادوزارت 92
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د افغانستان لپاره د بنسټیزو پراختیایي موخو د تطبیق مرحلې :A-SDGs
د انطباق او ادغام مرحله د ميل کولو مرحله
د تطبیق مرحله
جنوری 2017تر اپریل 2018 مارچ 2016تر جنوری 2018
اپریل 2018تر سپتمرب 2030
په افغانستان کې د بنسټیزو پراختيايي موخو ټارګېټونه او شاخصونه :
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
لومړۍ موخه :په ټولو ځایونو کې له ټولو اشکالو رسه یو ځای د فقر محوه کول
1.2.1دفقردميلتعریفلهمخېدفقردکرښېدالندېدنفوس
.نسبت
.1ددواړوجنسیتونومجموع
الف.نارینه 1.2تر،2030کالپورې لږترلږهدفقیرونارینه،ښځینهاوماشومانودنسبتکموالی(د
داقتصادوزارت
ب.ښځینه فقرپهټولواړخونوکې)چېدفقردميلتعریفرسهسمدعمرپهټولوډلوپورېاړهولري.
ج.ښاري
د.کلیوال
ه.کوچی
داقتصادوزارت 92
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
1.3.1دهغهنفوسسلنهچېټولنیزخوندیتوبدسیستمترپوښښ
الندېراغيلويپهتفکیکد:
دشهیدانو،معلولینو،کاراوټولنیزو .1معلولیتلرونکياشخاص 1.3تر2030کالپورې،پهميلکچهدټولنیزخوندیتوبدسیستمتطبیق،پهټولوطبقو
چارووزارت .2دشهیدانوکورنۍ کېدهغهاجرااودپاملرنېوړشمېرفقیراوزیانمنونکيافراددهغهترپوښښالندې
.3متقاعدین راوستل.
.4هغهزیانمنونکېکورنۍچېله۱۰کلنۍڅخهکوچنيماشومان
لري.
1.5تر 2030کالپورې،پهفقیرانواوزیانمنونکوکسانوکېدځواکمنۍاوطاقتراوړلود1.5.1دهغوکسانوسلنهچېداقلیميپېښوپهوړاندېلهخطررسهدپېښولپارهدچمتوايلميلاداره
مخوي. اودشدیدواقلیمي،اقتصادي)(exposure)،ایجادداغیزمنلوکموالیresilienceوړتیا(
ټولنیزو،دژونددچاپېریالاونوروپېښودرامنځتهکېدوپهصورتکېدهغویدزیانمنلود.1.5.2دناخالصداخيلتولیدپهاړونددغیرمرتقبهاقتصاديپېښودپېښولپارهدچمتوايلميلاداره
دمستقیمواغېزومېزان. اندازېکموالی.
.1الف1.دفقردمنځهوړلودپروګرامونولپارهددولتداختصاص
دمالیېوزارت .1الف پهټولواړخونوکېدفقردمحوهکولولپارهدپروګرامونواوپالیسیودتطبیقپهموخه،
شوورسچینونسبت.
دمختلفوپراختیایيهمکاریو،رسچینواومراجعوهمغږۍکولاودهغهلپارهدکايفاو
.1الف2.رضوریپهرضوريخدمتونوکېددولتدلګښتنسبت
دمالیېوزارت ډاډمنووسایلوپيداکولاوپهکاراچول.
(تعلیماوتربیه،روغتیااوټولنیزمصوونیت).
دویمه موخه :د لوږې محو کول؛ د غذایي امنیت د تغذیې د ښه وايل د زمینې السته راوړل او د بنسټیزې کرنې ترویج
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ 2.1تر2030کالپورې،دلوږېدمنځهوړل،اوددېڅخهډاډحاصلولچېټولوګړياو
وزارت پهځانګړېتوګهفقیراناوزیانمنونکيماشومانغذایياومغذيموادوتهدکالپهجریان دغذایيخوندیتوبلهمخېدغیرمصوونوکسانوسلنه2.1.1.
کېالرسسیلري.
–۲.۲تر ۲۰۳۰کالپورېدسؤتغذیېدټولوډولونوکموالی،اودپنځوکالونوڅخهپهعمر–۲.۲.۱لهپنځوکلونوڅخهپهعمرکېدکموماشومانوپهوړاندېد
دعامېروغتیاوزارت کېدکموماشومانوپهوړاندېدسؤتغذي،ډنګروايلاوناوړهودېپهتړاولویونړیوالې (دقددلنډوايل)نسبتچېتر(منفی )۲بدېسؤتغذيدلګېدلو
)(WHOاودماشومانودودېدمنځنيمعیارڅخهانحراف نړیوالېموخېالستهراوړل.
داقتصادوزارت 93
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
–۲.۲.۲لهپنځوڅخهدکمعمرماشومانوپهوړاندېدسؤتغذي
انتشار(پهسنباندېدقدنسبت)چېله(منفی)۲څخهکموي
دعامېروغتیاوزارت
–دلږ) (WHOاودماشومانودودېدمنځنيمعیارڅخهانحراف
وزنپهتفکیکرسه
2.3.1دغنمواووریجوپهحاصالتوکېدبزګردطبقېدحاصل
اوسط(میرتیکټن/هکتار)
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ 2.3تر 2030کالپورېدکوچنیوکرنیزواوتولیديتولیدکوونکودحاصالتودوړتیاوو
الف.اوبیزهغنم
وزارت لوړول،پهځانګړېتوګهلهمېرمنو،بوميوګړو،کورنیوبزګرانو،شپانواوکبنیوونکورسهد
ب.للميغنم
مساواتو،ځمکېاوټولوتولیديرسچینودالرسيس،مهارتونو،مايلخدماتو،مارکېټونواود
ج.وریجې
مزرعوڅخهبهردارزښتلرونکيزیاتويلاوچارودډېروايللهالرې.
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ
2.3.2دغذایيموادودکوچنیوتولیدکوونکوددرآمدمنځنیحد
وزارت
2.4تر2030پورېدداسېسیستمونو،بنسټیزوغذایيموادواوکرنیزوتګالرودتطبیق
2.4.1دهغوکرنیوساحونسبتچېتربنسټیزاوتولیدکوونکي
نومېږياود))(ResilientبنسټیزAgriculture Practicesڅخهڅخهډاډحاصلولچې(
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ زراعتالندېقرارلري
کرنیزوتولیداتوزیاتوالیرامنځتهکوياودایکوسیستمڅخهساتنهکوي.همدارنګهداقلیم
وزارت
لهبدلون،نامناسبېهوااواوبو،وچکايل،سېالبونواونورومصیبتونورسهدسموندظرفیت
جوړولاولوړولچېپهتدریجرسهدځمکېکیفیتلوړکړي.
2.5تر2025کالپورېپهميلکچهدنباتاتودزېزمتونونودایجاداوښهمدېریتلهالرېد :2.5.1دهغومزروعينباتاتواوراجسرتشووڅارویوشمېرچېد
حفاظتالندېقرارلريپهتفکیکد: تخمونودانو،کرنیزونباتاتو،اهيلاوکورنیوڅارویواووحيشحیواناتودجنتیکيتنوعساتنه.
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ
الف.مېوهجاتو لهدېڅخهاطمینانحاصلولچېپهدېبرخهکېعادالنهتقسیمشویاودجنتیکي
وزارت
ب.نباتاتو رسچینوڅخهدګټېاخیستلودګټوحاصلپهټولنهکېپهمساويتوګهتقسیمشویاود
ج.څارویو هغوسنتيرویشونوڅخهګټهاخیستلشوېچېپهنړیوالهکچهپرېتوافقشویدی.
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ .2الف دکرنیزوتولیداتودزیاتوايلپهموخهپهټولوکلیوايلزیربناووکېپانګونه،کرنیزې
.2الف1.دعامهلګښتونوکرنیزمحورهشاخص
وزارت څېړنې،پراختیایيخدمتونه،دټکنالوجيانکشافاودنړیوالوپراختیایيهمکاریولهال رېد
داقتصادوزارت 94
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
جنتیکينباتاتودزېرموجوړول.
.2جدغذایيمارکېټونواودهغهدنوروبرخودښهفعالیتپهمنظوردتدبیرونولهنیولوڅخه
.2ج1.دهغوکرنیزومحصوالتو،مالدارۍاولومړنیوموادوشمېرچې دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ
ډاډحاصلولاودغذایيقېمتونودشدیدونوساناتوڅخهدمخنیويپهموخهبازارونوتهپر
وزارت دهغهبیېپهاونیزاومیاشتنيډولخپرېږي.
وختدغذایيموادواوسهولتونورسولاوالرسسی.
دریمه موخه :د ټولو لپاره د روغ ژوند د اطمینان حاصلول او د ټولو لپاره په ټولو کلونو کې د عامه هوساینې ښه والی
3.1.1دزېږونپرمهالپههرو۱۰۰زرهژوندیووالدتونوکېدموراو
ماشومدمړینېنسبتپهتفکیکد:
.1ټول
دعامېروغتیاوزارت
الف.ښاري 3.1تر 2030کالپورې،دزېږونپرمهالدموراوماشومدمړینېپهشمېرکېداسې
ب.کلیوايل کموالیراوستلچېپههرو۱۰۰ژوندیووالدونوکېله۷۰څخهکموکسانوتهراټیټيش.
.2دعمرپهحسابډله
3.1.2دهغووالدتونوتناسبچېدزېږوندماهرانوپهوسیلهتر
دعامېروغتیاوزارت
شوي(لهټولووالدتونوڅخه)
3.2.1لهپنځوکلونوکېدکمعمرماشومانودمړینېمېزان(پههرو 3.2تر،2030کالپورې .،لهپنځوکلونوڅخهدکمعمرماشومانودداسېمړینې
دعامېروغتیاوزارت
زروژوندیووالدتونوکې) چېدمخنیويوړوياوداکارپهدېموخهتررسهکېږيچېپه)(Preventableمخنیوی
3.2.2دنووزېږېدلوماشومانودمړینېمېزان(پههروزروژوندیو هرو۱۰۰ژوندیوماشومانوکېدغهشمېریوازې۱۵تنوتهراټیټيشاوپههغوژوندو
دعامېروغتیاوزارت
والدتونوکې). ماشومانوکېدغهشمېریوازې۲۵کسانوتهراټیټيشچېتر۵کلونوڅخهکمعمرلري.
3.3تر2030کالپورې هغوناروغیوتهدپایټکیورکولچېپهټولنهکېدخپرېدووړوي نووپېښوشمېرچېدیوتېرشويکالپه3.3.1HIV/AIDSد
جریانکې۱۰۰۰کسانملوثشويدي. ګرمسیري)(neglected؛لهدېجملېکوالیشودايډز،توبرکلوز،مالريا،او)(Epidemics
دعامېروغتیاوزارت
.1ټول نومونهیادکړواولههپتایتز ،اوهغوناروغیورسهمقابلهويشچېدغیرصحياوبودچښلوله
الف.نارینه املهوګړيپرېاختهکېږي.
داقتصادوزارت 95
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
ب.ښځینه
ج.کلیدينفوس(دخطرناکرفتاردرلودونکيمعتادان،زندانیان،
نارینهاوښځینه)
3.3.2پهیوتېرشويکالکېپههروسلزرونفوسوکېدتوبرکلوز
دعامېروغتیاوزارت
پېښې
3.3.3پهتېریوکالکېپههروزروکسانوکېدمالریادناروغۍ
دعامېروغتیاوزارت
پېښې
3.3.4Bپهتېریوکالکېپههروسلزرهکسانوکېدهیپاتیت
باندېداختهشووکسانومېزانپهتفکیکد:
دعامېروغتیاوزارت
الف.پهميلکچه
پهمرکزونوکې+VCTدپېښوسلنهدHBب.د
3.4تر2030کالپورېیوپهدریمېبرخېتههغومړینوراکمولچېدناڅاپياوغیر 3.4.1پهافغانستانکېدهغوکسانوترمنځچې(له۳۰څخهتر
دعامېروغتیاوزارت
ساريناروغیولهاملهرامنځتهکېږياوداکاربهدرواينصحتدتداوۍ،تندرستياود ۷۰کلونوپورېدژوندپهمرحلهکېوي)دقلبي،رسطان،شکراو
مزمنوتنفيسناروغیودناروغانودمرګداحتاملسلنه درملنېدښهوايللهالرېصورتمومي.
دعامېروغتیاوزارت 3.5دمخدرهتوکواومرضوالکولوڅخهدمخنیويځواکمنتیااولهمرضوموادوڅخهدسؤ 3.5.2دهغوکسانوسلنهچېپهمخدرهتوکوروږديوياوددرملو
لهالرېداعتیادتداويترالسهکوي. استفادېدرمنله.
3.6.1دهغووفیاتومېزانچېپهیوکالکېدترافیکيپېښولهامله
پههرو۱۰۰زرهکسانوکېرامنځتهکېږيپهتفکیکد:
ددواړوجنسیتونومجموع .1
3.6تر2030پورې نیامييبرخېتهدهغومړینوراکمولچېپهسړکونوباندېدترافیکي
دکورنیوچارووزارت الف.نارینه
پېښولهاملهرامنځتهکېږي.
ب.ښځینه
.اقتصاديټولنیزوضعیت2
الف.ښکته
داقتصادوزارت 96
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
ب.منځنی
ج.لوړ
3.7.1دهغومېرمنوتناسبچې(د۱۵څخهتر۴۹کلونوپورې
دعامېروغتیاوزارت 3.7تر2030کالپورېدحاملګۍروغتیایيڅارنواوخدمتونوتهپهټولیزډولدالرسيسعمرونهلري)اودحاملګۍپهدورانکېوياودوالدتونودواټنلپاره
دنوومېتودونوڅخهکاراخیستل. څخهډاډحاصلول،دزېږونترمنځدفاصلېدمراعات،عامهپوهاوي،تعلیماوپهسرتاتیجي
)کلونو3.7.213-19دهغوښځوترمنځدحاملګۍمېزانچېد( اوميلپروګرامونوکېدحاملګۍدروغتیادپروګرامونوشاملول.
دعامېروغتیاوزارت
ترمنځعمرلري
3.8.1دهغهنفوسسلنهچېاسايس،عادالنهاودښهکیفیت
3.8دټولولپارهدروغتیایيخدمتونولهوړاندېکولوڅخهډاډحاصلولدمايلخطراتود
دعامېروغتیاوزارت درلودونکوخدمتونوتهالرسسیلرياولهدغوخدمتونوڅخهیوازېپه
مالتړپهشمول،اسايساودکیفیتوړروغتیایيخدمتونوتهالرسسی،اسايس،اغیزمنو،د
۲ساعتهپلېالریا۱۰کیلومرتۍکېقرارلري.
کیفتوړواکسینواودرملوتهالرسسیاوټولوتهلههغهڅخهدګټېاخیستلوزمینهبرابرول.
دعامېروغتیاوزارت 3.8.2پهبهرنیورسچینوباندېدروغتیادسکټوردتړاوسلنه
.3الفپهټولوهېوادونوکېپهمناسبشکلد"دخانیاتودکنټرولپهبرخهکېدنړیوال شکلرسه).3Activeالف1.لهمتباکوڅخهداستفادېخپرېدل(په
دعامېروغتیاوزارت
دهغوکسانوترمنځچې۱۵کلنويیالههغهڅخهزیاتعمرولري. روغتیایيسازماندکنوانسیون"داجرااتوتقویهکول.
.3ب دهغوواکسینواودرملودانکشافاوڅېړنېڅخهمالتړڅرګندولچېمخپروده
.3ب1.دهغهنفوسسلنهچېدتادیېوړواکسینواودرملوته
یا)(Affordableهېوادونوکېدسارياوغیرساريناروغیولپارهډېراغېزمندياو
دعامېروغتیاوزارت بنسټیزالرسسیلري.
استطاعتوړدرملواوواکسینوډېرولاوهغهتهالرسسیآسانهکولچېدعامهروغتیاد
رسهسمونولريTRIPS.دوحېدپرېکړهلیکیا
دعامېروغتیاوزارت .3ج1.دروغتیایيکارمندانوشمېراوتعمیم(هریوزرکسانوته)
.3جپهزیاتهاندازهدمايلروغتیایيخدمتونوزیاتوالیاوپههېوادکېدداسېروغتیایي
دعامېروغتیاوزارت
ځواکپهکارګامرلچېدپراختیا،روزنېاو
دروغتیادسکټورلپارهددولتدبودجېدتخصیصسلنه .3ج2.
پهساتنهکېخپلرولولوبوي(retention).
تلپاتې روزنیزو فرصتونو د الرسيس څخه ډاډ حاصلول)(Promoteڅلورمه موخه :د کیفیت وړ تعلیم ،ټولشموله ،ترویج
داقتصادوزارت 97
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
دهغوماشومانواونووځوانانوسلنهچېلږترلږداسې 4.1.1
وړتیاوېولري:
الف)لوستل
ب)ریايض
دپوهنېوزارت
په:
()1په2یا3ټولګيکې(نارینهاوښځینه)
(نارینهاوښځینه) ()2دلومړنۍدورېپای(6ټولګی)،
()3دمنځنۍدورېپهپایکې(9ټولګی)(،نارینهاوښځینه)
حاصلکړیوي.
4.1.2پهميلکچهدپوهنیزېارزیابۍتطبیق:
4.1تر2030کالپورې لهدېڅخهډاډحاصلولچېټولنارینهاوښځینهماشومانپهوړیا
الف.په2یا3ټولګيکې
دپوهنېوزارت اوعادالنهتوګهلومړنیواومنځنیوزدهکړوتهالرسسیلرياودغهدواړهمرحلېیېبشپړې
ب.دلومړنۍدورېپهپایکې(6ټولګی)،
کړېديچېدغهډولپرمختګبهپهټولنهکېداړوندواوموثررونیزوپایلودالستهراوړلو
ج.دمنځنۍدورېپهپایکې(9ټولګی)
سببيش.
4.1.3دجدیدالشموالنوناخالصمیزانپهدالندېدوروپهوروستي
ټولګيکې:
دپوهنېوزارت
()1لومړنۍ(6ټولګی)
()2منځنۍ(9ټولګی)
4.1.4دالندېدورودبشپړولومېزان:
الف.لومړنۍ(6ټولګی)
دپوهنېوزارت ب.منځۍ(9ټولګی)
ج.لیسه(12ټولګی)
دپوهنېوزارت 4.1.5پهالندېدوروکېلهښوونځيڅخهدبهرزدهکوونکوسلنه:
داقتصادوزارت 98
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
()1ابتداییه(سن)12-7
()2متوسطه(سن)15-13
()3لیسه(سن)18-16
4.1.6دښوونځيددورېلهشمولیتڅخهپورتهاوددېرشایطود
نهدرلودونکوماشومانوسلنه:
دپوهنېوزارت ()1ابتداییه
()2متوسطه
()3لیسه
4.1.7دلومړنیواومنځنیوزدهکړودکلونوشمېر
الف.وړیا
دپوهنېوزارت
ب.اجباری
چېپهتقنینياسنادوکېتثبیتشويوي.
4.2تر2030کالپورېدکیفتوړښوونېاوروزنېپروګرامونولکهدښوونځيڅخهمخکې
.4.2.2لهښوونځيڅخهدمخکنیوتعلیميبرناموکېدناخالص
دپوهنېوزارت دورهاووړکتونتهدټولونجونواوهلکانوشمولیتڅودلومړنۍدورېدښوونېاوروزنېلپاره
شمولیتمېزان(۶کلن)
یېچمتوکړي.
دګډونمېزان4.3.1
الف.ځوانان(24-15کلن)
دتخنیکياومسلکيزدهکړو
ب.لویان(64-25کلن)
خپلواکهاداره
4.3لهدېڅخهډاډحاصلولچېدټولېټولنارینهاوښځینهافرادباکیفیته،دتادیېوړ د(نارینهاوښځینه)جنسیتپهتفکیکرسهپهزدهکړواودروزنېپه
رسميبرناموکېپه۱۲وروستیومیاشتوکې تخنیکياومسلکيتعلیامتو،لوړوتحصیالتومنجملهپوهنتونتهشاملشويدي
د(24-15کلنو)دکسانوداشرتاکمیزانچېپهتخنیکياو4.3.2
دتخنیکياومسلکيزدهکړو
مسلکيروزنیزوبرناموکېاشرتاککړیويدجنسیتپهتفکیک
خپلواکهاداره
رسه.
داقتصادوزارت 99
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
الف.
ب.نارینه
ج.ښځینه
دلوړوزدهکړوموسساتودجدیدالشموالنوسلنه4.3.3:
.1دولتي
الف.نارینه
دلوړوزدهکړووزارت
ب.ښځینه
.2خصويص
الف.نارینه
ب.ښځینه
دهغوکسانوشمېرچېدنیمهدولتياورسميفنياوحرفوي4.3.4
پروګرامونوڅخهګټهاخيلپهتفکیکد:
دکار،ټولنیزو،شهیدانواومعلولینو
.1نارینه
چارووزارت
.2ښځینه
4.4تر2030کالپورېدهغوځوانانواولویانودشمېرډېرزیاتوالیچېدبوختیااوکار 4.4.1دحرفوياوفنينیمهرسميزدهکړوپروګرامونوتهدهغو دکار،ټولنیزو،شهیدانواومعلولینو
چارووزارت کسانودالرسيسسلنهچېدمعلولیتستونزهولري. لپارهالزمتخنیکياومسلکيمهارتونهولري(entrepreneurship).موندنې
4.5.1دجنیستيتوازننسبت:
.1ابتدائیه 4.5تر 2030کالپورې،پهروزنیزوپروګرامونوکېدجنسیتيتبعیضلهمنځهوړلاوله
دپوهنېوزارت
.2متوسطه دېڅخهډاډترالسهکولچېدښوونېاوروزنېپهټولوسطحودفنياوحرفويزدهکړو
.3لیسه بهیرتهدټولنېدټولوکسانولکه،معلولینو،کلیوالواوزیانمنونکوماشومانوپهشمولد
4.5.2پهلومړنۍدورهکېدهغوزدهکوونکوسلنهچېدتدریسژبه ټولنېدټولووګړولپارهمساویانهالرسسیموجوددی.
دپوهنېوزارت
یېخپلهمورنۍیالومړنۍژبهوي.
داقتصادوزارت 100
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
4.5.3دټولنېمحروموطبقوتهدرسچینودتخصیصځانګړې
دپوهنېوزارت
پالېسۍ
4.5.4دهرشاګردپربنسټدپوهنیزولګښتونواوسط:
الف.تعلیميدوره،
دپوهنېوزارت
.1ابتداییه.2،متوسطه.3،لیسه
ب.دناخالصداخيلتولیدلهعایدڅخهدهرزدهکوونکيپهرسد
لګښتاوسطسلنه
4.6.1دعمرپهاساسدهغهمشخصنفوسسلنهچېلږترلږهد
تعینشويقابلیتکچهیې:
دپوهنېوزارت الف.سواد
ب.حساب
کسبکړېوي.دجنسیتپهتفکیکرسه(نارینهاوښځینه)
4.6.2دکسانوترمنځدسوادمېزان:
الف.له15څخهتر24کلنۍپورې
.1مجموع 4.6تر2030کالپورې،لهدېڅخهډاډحاصلولچېټولځواناناودپاموړشمېرلویان
.2نارینه (ښځېاونارینه)دلوستلو،لیکلواوحسابکولوالزممهارتونهلري.
دپوهنېوزارت .3ښځینه
ب15.کلنیالههغهڅخهپورته
.1مجموع
.2ښځینه
.3نارینه
4.6.3دګډونمېزان
دپوهنېوزارت
الف.ځوانان(24-15کلن)
داقتصادوزارت 101
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
ب.لویان(15کلنیالههغهڅخهپورته)
دسوادزدهکړېپهبرناموکې
هغهاسنادچېوښيي4.7.1:
(.)1دنړیوالښاريسیستمدکلتوردالروچاروزدهکړه،
(.)2دبنسټیزېپراختیادموضوعاتوزدهکړهاوپهالندېسطحوکې
دجنسیتيتساوياوبرشيحق وقوپهشمول:
دپوهنېوزارت
الف.دښوونېاوروزنېميلپالېيس
ب.ښوونیزنصاب
ج.دښوونکوروزنهاو
د.دزدهکوونکوارزونهشاملهده د)4.7(Learnersتر2030کالپورې،ددېڅخهډاډترالسهکولچېټولزدهکوونکي
بنسټیزېانکشافدترویجلپارهداړتیاوړپهالزمهپوهنه،مهارتونواونوروتهپهښودلوسمبالدهغوښوونځیوسلنهچېلهاېچ،آیويڅخهدژغورنېاړوند4.7.2
دپوهنېوزارت
مسایلدژونددمهارتونوپهزدهکړېښيي. شويدي.همدارنګهدبنسټیزېپراختیادمهارتونودزدهکړېلهالرېیېدبنسټیزژوند،
برشيحقوق،جنسیتيبرابري،دسولېدکلتورترویجاوعدمتاوتریخوايل،نړیوالښاري پهميلکچهدبرشدحقوقودزدهکړېدنړیوالېبرنامېد4.7.3
تطبیقدچوکاټمېزان: سیستماوبنسټیزېپراختیالپارهکلتورياومشارکتيفرهنګتهداحرتامالرېچارېزده
الف.پهنصابکېشاملکېدل کړېدي.
دپوهنېوزارت
ب.پهابتداییه،متوسطهاولیسهدورهکېدښوونځیوزدهکوونکوته
دبرشدحقوقوښودل
ج .ښوونکواوکارمندانوتهدبرشيحقوقوښودل
4.7.4دزدهکو ونکوسلنهپهتفکیکد:
الف.تعلیميدوره
دپوهنېوزارت
ب.دعمردګروپپربنسټچېدنړوالښاريسیستماوبنسټیرې
پراختیاپهاړوندلهمسایلوڅخهکايفدرکولري.
داقتصادوزارت 102
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
4.7.5دهغو۱۵کلنوزدهکوونکوسلنهچېدچاپېریالپوهنېاو
دپوهنېوزارت
ځمکپوهنېپهاړوندپوههاوالزممهارتونهولري
دهغوښوونځیوسلنهچېالندېامکاناتاوسهولتونهو.1الف4.
لري:
الف.برېښنا
ب.دتعلیميمقاصدولپارهانټرنټ
دپوهنېوزارت پ.دکمپیوټرالبراتوار
ت.معلولوزدهکوونکوتهتسهیالت
.الف دټولولپارهدداسېښوونیزوزېربناووجوړولچېمناسبېوي،دجندرپهنظرکې4
ث.دصحياوبواووینځلوآسانتیاوې
نیولو رسهدماشومانواومعلولوکسانوداړتیاوړسهولتونهولري.همدارنګهدزدهکړېاو
ج.ښځینهووتهبېلتشنابونه
یادولوداسېاغیزمناومصؤنځایچېلهتاوتریخوايلڅخهخايلوي.
چ.مناسبهودانۍ
.4الف2.دهغوزدهکوونکوسلنهچېدآزار،ځورونې،تاوتریخوايل،
دپوهنېوزارت وهلو،تبعیضاوجنيسناوړهګټېاخیستنېترمواردوالندېراغيل
وي.
.4الف 3.پهښوونځیو،زدهکوونکواوکارمندانوباندېدبریدونو
دپوهنېوزارت
څرنګوالیاوشمېر.
.4ب2.دهېوادڅخهبهردلوړوزدهکړودبورسونوشمېرپهتفکیک
د: .4بتر 2030کالپورې،دمسلکي،تخنیکي،معلومايتټکنالوجۍ،انجنیري،ساینساو
دلوړوزدهکړووزارت .1دلېسانسبورسونه داسېنوروبرناموپهشمولدلوړوزدهکړولپارهپهلویشمېردنړیوالوتحصیيلبورسونو
.2دماسرتۍبورسونه تامیناوپراختیا.
.3ددکتورابورسونه
دپوهنېوزارت پهالندېدوروکېدښوونکوسلنه.1:ج4. .4جتر2030کالپورې،دښوونکودروزنېدپروګراماونړیوالوهمکاریولهالرېټولنېتهد
الف.لهښوونځيڅخهمخکېتعلیامت الیقواووړاستادانودشمېرزیاتوالیاوعرضهکول.
داقتصادوزارت 103
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
ب.ابتداییه
ج.متوسطه
د.لیسه
چېلږترلږهدښونکودروزنېپروګرامونهیېاخیستيوي(لکهله
خدمتڅخهمخکېاوپهداخلدخدمتکېیېمیتودیکېزدهکړې
کړېوي)دجنسیتپهتفکیکرسه(نارینهاوښځینه)
.4ج2.ددورېپربنسټدزدهکوونکينسبتپرروزلشوي
ښوونکي:
دپوهنېوزارت
.1ابتداییه
.2متوسطه
.3لیسه
.ج3.ددورېپربنسټدتعینشوومعیارونورسهسمدمسلکي4
ښوونکوسلنه:
دپوهنېوزارت
.1ابتداییه
.2متوسطه
.3لیسه
.4ج4.ددورېپربنسټدزدهکوونکينسبتپرمسلکيښوونکي:
دپوهنېوزارت .1ابتداییه
.2متوسطه
.3لیسه
دپوهنېوزارت .4ج5.دښوونکيدتنخوااوسطدنوروهغودندوپهپرتلهچېمشابه
وړتیاوېولري.
دپوهنېوزارت .4ج6.دښونکېپهتوګهددندېدپرېښودلواوتقاعدسلنه
داقتصادوزارت 104
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
دپوهنېوزارت .4ج7.دهغوښوونکوسلنهچېپهتېرو۱۲میاشتوکېیېدداخل
خدمتدورهسپريکړېوي.
پنځمه موخه :جنیستي تساوي ته الرسسی او د ټولو ښځو او نجونو ځواکمن کول
5.1.1دجنسیتپربنسټدمساواتواوعدمتبعیضپههکلهد
دښځوچارووزارت قانوينچوکاټدجوړښت،ځواکمنتیا،تطبیقاونظاتدمسایلوله 5.1پهټولوځایونوکېدښځواونجونوپهوړاندېدهرډولتبعیضمحولکول.
سلنېڅخهډاډ(قوانین،مقرارات،کنوانسیونیونهاوپيغامونه)
5.2.1دهغوښځوسلنهچېله۱۵کلونوڅخهزیاتعمرلرياود
دښځوچارووزارت تېرو۱۲میاشتوپهجریانکېدخپلخاوندلهلوريدفزیکي،
جنيسیارواينتاوتریخوايلرسهمخشوېوي.
5.2پهعامهاوخصويصمحالتوکېدښځواونجونوپهوړاندېدهرډولتاوتریخوايلمحوه
5.2.2دهغوښځوسلنهچېله۱۵کلونوڅخهزیاتعمرلرياود کوللکهقاچاق،ناوړهجنيسګټهاخیستنهاوداسېنور.
تېرو۱۲میاشتوپهجریانکېلهخاوندپرتهدپرديشخصلهلوريد
دښځوچارووزارت
فزیکي،جنيسناوړهګټېاخیستنېیارواينتاوتریخوايلرسهمخ
شوېوي.
5.3دټولوزیانرسوونکورواجونومحوکوللکهدماشومانو،تنکیونجونواوپهاجباريتوګه 5.3.1دهغوښځوسلنهچېله۱۵څخهتر۱۹کلنۍپورېعمرو
دښځوچارووزارت
لرياووادهیېکړیوي. ودونه.
5.4.1بهتفکیک:لهمزدپرتهدکورنیواوپرستارۍچاروپهاړوندد
مرصفشويوختسلنهپهتفکیکد: 5.4دمجاينچارواولهمزدپرتهکارونوتشخیصاوهغهتهارزښتورکول.داکاربایددعامه
دکار،ټولنیزوچارو،شهیدانواو
.1مجموع خدماتودوړاندېکولو،بنیاديچارو،دټولنیزمصؤنیتدسیاستونو،دميلباورونود
معلولینووزارت
الف.نارینه هیندارېلهمخېپهکورنۍاوفامیلکېدګډمسوولیتمنلولهالرېتررسهيش.
ب.ښځینه
داقتصادوزارت 105
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
دښځوچارووزارت 5.5پهټولنیزوچاروکېدښځودفعال،اغیزمناوبشپړمشارکتڅخهدډاډحاصلولاو 5.5.1دميلشوراپهمجلسینو(وليسجرګهاومرشانوجرګه)کېد
ښځوپهوسیلهداختصايصاوګټلشووچوکیوسلنه همدارنګهپهعامهژوند،سیايساواقتصاديچاروکېدتصمیمنیولواورهربيپهسطحوکې
دښځوچارووزارت 5.5.2پهمدېریتيموقفونوکېدښځوسلنه ښځینهووتهدمساوريفرصتونوبرابرول.
.5ب1.دنفوسدهغهبرخېتناسبچېمبایلتیلفونلريپه
دمخابراتواومعلومايتټکنالوجۍ
تفکیکد: .5دښځودځواکمنکولولپارههغویتهدځواکمنجوړونکېمعلومايتاومخابرايت
وزارت
نارینه .1 څخهداستفادېډېروالیICTټکنالوجۍ
.2ښځینه
شپږمه موخه :د ټولو لپاره پاکو اوبو او حفظ الصحې ته د بنسټیزې الرسسۍ او مدېریت څخه د ډاډ حاصلول
6.1.1دنفوسدهغېبرخېسلنهچېدچښلوپاکواوبومدېریت
شووخدمتونوتهدمصوونېاستفادېلپارهالرسسیلريپهتفکیکد:
6.1تر2030کالپورې،دتوانرسهسمدبیېپهمقابلکېدټولولپارهپهمساویانهاو
دکلیوداحیاکولواوپراختیاوزارت .1مجموع
مصؤونډولدچښلواوبوتهالرسسی
الف.ښاري
ب.کلیوايل
6.2.1دنفوسهغهسلنهچېدحفظالصحېدمدیریتشوواو
مصؤونوخدمتونوڅخهګټهاخيل.پهتفکیکد:
دکلیوداحیاکولواوپراختیاوزارت .1مجموع
الف.ښاري
6.2تر2030کالپورې،مناسبېحفظالصحېاوپاکوايلتهدټولووګړوداسېالرسسی
ب.کلیوايل
چېدښځو،نجونواوزیانمنونکوطبقاتوتهاړتیاووتهیېځانګړېپاملرنهکړېوياوپهآزاده
6.2.2دنفوسدهغېبرخېسلنهچېدصابوناواوبوپهوسیلهد
فضاکېیېدځوابچيیارفعحاجتناوړهدودمحوهکړیوي.
السونودمینځلوآسانتیاتهالرسسیلريپهتفکیکد:
دکلیوداحیاکولواوپراختیاوزارت .1مجموع
الف.شهری
ب.دهاتی
داقتصادوزارت 106
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
6.2.3دنفوسدهغېبرخېسلنهچېدرفعحاجتلپارهله
پرانیستېفضاڅخهګټهاخيلپهتفکیکد:
دکلیوداحیاکولواوپراختیاوزارت .1مجموع
الف.ښاري
ب.کلیوايل
6.3تر2030کالپورېدچټلیودکموايلپهوسیلهیېداوبودکیفیتپاکوالیرامنځته
دکورونود)(safely treatedپهمصوونهاومدېریتشوېتوګه 6.3.1
یېلهمنځهوړېوي،خطرناککېمیاويموادیېکم)(dumpingکړیوي،دچټلیوزېرمې
دښارجوړولواومسکنوزارت فاضالبوفیصدي(کورنۍاوټولاقتصاديفعالیتونه)
اوبیااستفادې)(recycleکړيوي،دچټلواوبوتصفیهیېنیامييکړېوياودهغهبدلولو
.1ښاري
لپارهیېدپاموړزمینهبرابرهکړېوي(reuse).
6.4.1دوختپهتېرېدورسهلهاوبوڅخهداغیزمنېګټېاخیستنې
دبدلونمېزان:
کالپورېپهټولوسکتورونوکېداوبودرسچینوداغېزمنتوبزیاتولاود6.42030تر
-1دانرژيسکټور
څخهاطمینانحاصلول،داوبودکموايلدستونزېرفع)(withdrawalهغهدبنسټیزووتلو
-2دکرنېسکټور
داوبواوانرژيوزارت کولاودهغودخلکوپهشمېرکېدپاموړکموالیراوستلچېداوبولهکموايلڅخهرنځ
-3دصنعتسکټور
وړي.
-4ښاريسکټور
دکالپهحسابپههرمرتمکعتاوبوکېدرسانهلګښت 6.4.2
داوبواوانرژيوزارت
لپارهداوبیزهزېرمودظرفیتلوړول.
)6.5.1(IWRMداوبودرسچینودهراړخیزمدېریتدتطبیقدرجه
داوبواوانرژيوزارت 6.5تر2030کالپورېپهټولوسحطوکېحتیدبیرونمرزيمتقابلوهمکاریوپهشمول
لهصفرڅخهسلوتهرسول.
داوبوپهاړونددهراړخیزداخيلمدېریتتطبیق
لهرسحد څخهدوتونکواوبودچاروپههکلهدهملنددسیند6.5.2
داوبواوانرژيوزارت
دپرېکړېتطبیقاومشابهتفاهملیکونورامنځتهکول
داقتصادوزارت 107
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
6.6.1دوختپهاوږدوکېداوبوداېکوسیستمونوپهپراخوايل
6.6تر2030کالپورې،داوبیزهاېکوسیستمساتنهاواحیاکولدغرونو،ځنګلونو،منجنو
دچاپېریالساتنېميلاداره کېبدلون(دبدلونونوسلنه)
ځمکو،دریابونو،جهیلونو،داوبودورکولودطبقاتوپهشمول.
.6ب1.داوبودرسچینودمدېریتاوهراړخیزانکشافپههکلهپه
.6ب داوبواوحفظالصحېدمدېریتدښهوايلپههکلهدمحيلټولنومالتړاودګډون
داوبواوانرژيوزارت پنځودریایيحوزوکېدشوراګانوسلنهچېدعلميمقررورسهسم
پياوړيکول.
وياوداوبوپهمدېریتکېدوګړوګډونیقینيکړي.
اوومه موخه :بنسټیزې ،مطمئنې ،مډرنې او د ټولو لپاره د توانایي وړ انرژۍ ته د الرسيس څخه ډاډ حاصلول
فیصدینفوسکهازطریقشبکهبهبرقدسرتسیدارند.د 7.1.1
هغهنفوسسلنهچېدشبکېلهالرېبرېښناتهالرسسیلريپه
،مډرنېاودټولولپارهدتوانایيوړ)7.1(reliableتر2030کالپورېدبنسټیزې،مطمئنې
تفکیکد:
وزارتانرژیوآب انرژۍخدمتونوتهدالرسيسڅخهډاډحاصلول
.1ښاري
.2کلیوال
7.2.1دبرېښنادانرژيپهعموميلګښتکېدتجدیدمنونکې تر2030کالپورېدانرژۍپهنړیوالترکیبکېدپاموړتجدیدمنونکېانرژۍ 7.2
داوبواوانرژيوزارت
انرژۍونډه تهالرسسی(Renewable energy).
7.3.1دناخالصوداخيلتولیداتواودانرژيدلومړنیوتولیداتوپر
7.3تر2030کالپورېدانرژۍدزیاتوايلدجوړولودمېزاناضافهکول.
داوبواوانرژيوزارت بنسټداندازهشوېانرژۍشدت.
دانرژۍپهاغیزمنتوبکېپانګونهدناخالصداخيلتولیدد .7ب1.
.7بتر 2030کالدټولولپارهدبنسټېزېاومډرنېانرژۍدخدمتونودعرضهکولوپهموخه
داوبواوانرژيوزارت سلنېپهتوګهاودبنسټیزانکشافدخدمتونوپهپاردتکنالوجۍد
دانرژۍدزېربناووپراخوالیاودتکنالوجۍلوړول.
زېریناوودجوړولولپارهدبهرنۍمستقیمېپانګونېمقدار.
امته موخه :د ټولو لپاره د بنسټیز او شامل اقتصاد ترویج ،بشپړ او مناسب بوختیا
داقتصادوزارت 108
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
دمالیېوزارت 8.1دميلرشایطورسهسمدرسانهاقتصاديودېدواماوپهځانګړېتوګهپهکالکېلږتر
8.1.1میزانرشدساالنهتولیدناخالصداخلیحقیقی.
لږهد۷٪ناخالصداخيلتولیدتهالرهموندل.
8.2تولیدتهدتنوع،دفندلوړوايلاونوښتلهطریقهالرموندللهدېجملېڅخهد
داقتصادوزارت 8.2.1دهرکارګرپهرسدحقیقيناخالصداخيلتولیددودې
لوړېکچېدزیاتوايللپارهپهارزښتمنوڅانګوکارکولڅودغورهاقتصاددرامنځتهکولو
.میزان
لپارهزیاتودکارمندانواستخدامتهاړتیاوي
دکرنېلهسکتورپرتهپهنوروسکتورونوکېدغیررسمي8.3.1
استخدامونډهپهتفکیکد: 8.3دداسېپراختياييپالیسیوایجادچېدتولیديفعالیتونو،دمناسبېکارموندنېایجاد،
دسوداګرۍاوصنایعووزارت
.1ددواړوجنسونومجموع اومايلخدمتونوتهالرسسۍدالرېدکوچینوتشبثاتورسمیت،خالقیتاونوښتمالتړ
الف.نارینه کوي.
ب.ښځینه
8.5.1پهساعتوارهتوګهدکارمندانودعایداوسطپهتفکیکد:
.1شغل
دکارټولنیزوچارو،شهیدانواو
.2دعمرپهاساسګروپ
معلولینووزارت
.3معلولیت 8.5تر 2030کالپورې،دبشپړاوتولیدکوونکيبوختیاتامین،اودټولوښځینه،نارینه،
.4نارینه معلولینو،ځوانانولپارهدداسېمناسبودندوپيداکولچېښهاوددویلهمسوولیترسه
.5ښځینه سممناسبهاوعادالنهتنخواولري.
دکارټولنیزوچارو،شهیدانواو 8.5.2دبېکارۍمېزانپهتفکیکد:
معلولینووزارت .1نارینه
.2ښځینه
8.6.1د()24-15کلونوترمنځځوانانوپهمنځکېدبېسوادۍاو
دکارټولنیزوچارو،شهیدانواو
بېکارۍمیزان: 8.6تر 2030کالپورېدهغوځوانانودپاموړشمېرکمولچېدکار،ښوونځيیاروزنیزو
معلولینووزارت
.1بیسوادي برناموساحېتهشاملشوينهدي.
.2بیکا ري
داقتصادوزارت 109
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
8.7دجربي کارونودمحوکولولپارهدبیړنیواواغیزمنواقداماتوترالسالندېنیولڅو 8.7.1د17-5کلونوترمنځدماشومانوکاریګروسلنهپهتفکیکد
دکارټولنیزوچارو،شهیدانواو عرمدګروپ: مډرنهغالمياودانسانقاچاقپهبشپړهتوګهلهمنځهوالړيش.همدارنګهلهدېڅخهډاډ
معلولینووزارت .1د11-5کلونوترمنځ ترالسهکولچېدماشومانودکاربدترینشکلمحوشویاودرستېروپهتوګهدماشومانو
.2د14-12کلونوترمنځ استخدامپایته رسېدلیدی.تر۲۰۲۵کالپورېدماشومانودکارټولډولونهختمشوي
.3د17-15کلونوترمنځ دي.
دکارټولنیزوچارو،شهیدانواو
معلولینووزارت 8.8.1دوخیمواوغیروخیموکاريټپونودپېښومېزان
دکارټولنیزوچارو،شهیدانواو 8.8دکاردځواکلهحقونوڅخهمالتړاودټولوکارګرانولپارهډاډمناولهامنڅخهډک
معلولینووزارت کاريچاپېریالرامنځتهکولدهغوکارګرانوپهشمولدمهاجرو،ښځینهوواوناتوانهکسانو دکاردنړیوالسازمانلهاسايسکنسوانیونونورسهالحاق8.8.2
پهشمول.
دهغواشخاصو(کارگرانو)شمېرچېدمنظموقانوينالرواود 8.8.3دکارټولنیزوچارو،شهیدانواو
معلولینووزارت )پهاساسبهرنیوهېوادونو(هغوBLAsکارددوهاړخیزتړون(
هېوادونوتهچېدکارګروغوښتنهیېکړيوي)لېږلکېږي.
داطالعاتواوفرهنګوزارت 8.9.1پهناخالصکورينتولیدکېدګرځندویونډه.
8.9.2دبوختیالهمجموعېڅخهدګرځندویپهصنعتکېدکسب
8.9تر2030کالپورېدبنسټیزګرځندویدپراختیالپارهدپالېسۍطرحاوعميلکول
دونډېنسبتپهتفکیکد:
داطالعاتواوفرهنګوزارت چېدکاردپیداکولو،دکلتوردترویجاومحيلمحصوالتودپلورلوسببيش.
الف.نارینه
ب.ښځینه
8.10.1دهروسلزرهکسانولپارهدسوداګریزوبانکونودڅانګو
دافغانستانبانک 8.10دبانکوالۍدپراختیالپارهدالرسيس،بېمېاودټولولپارهدمايلخدمتونودوړاندې
شمېر
کولوپهموخهدکورنيومايلبنسټونودظرفیتلوړوايلاوتقویهکول
دافغانستانبانک دهغوکسانوشمېرچې(15کلنويیالههغهڅخهپورته8.10.2
داقتصادوزارت 110
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
عمرولري)اوپههروسلزرهکسانوکېدبانکيحسابونودرلودونکي
وي.
یادرصافۍداتوماتماشینونوزیاتوالیدهروسلATMد8.10.3
دافغانستانبانک
زرهکسانوپررس
دکارټولنیزوچارو،شهیدانواو .8ب1.دميلبودجېرسهپهتناسبدټولنیزخوندیتوباو .8بتر2025کالپورې،دځوانانولپارهدبوختیادسرتاتیجۍانکشافاواجرایيګرځولاو
معلولینووزارت کارموندنېپهبرناموکېددولتدمجموعيلګښتسلنه دبوختیالپارهدکاردنړیوالسازماندتړونتطبیق.
نهمه موخه :د ځواکمنو زېربناوو ایجاد ،د اسايس او ټولشمول صنعت پياوړتیا او د نوښتونو هڅول
9.1دښهکیفیت،اعتامدوړ،بنسټیزاومقاومتدرلودونکوزیربناووایجاددهغوزېربناووپه
9.1.1دهغهکلیوايلنفوسسلنهچېدیوعموميسړکپه۲
دکلیوداحیااوپراختیاوزارت شمولچېلهرسحدونوڅخهبهرويڅوداقتصاديپراختیامالتړاوبرشيهوساینېلهځان
کیلومرتۍکېقرارولري.
رسهولرياوهغهتهدټولوداسېالرسسیموجودويچېپهتوانیېپورهوي.
9.2.1(Manufacturingدصناعتيفابریکودتولیداتوارزښت
پهتناسبدvalue added):
دسوداګرۍاوصنایعووزارت 9.2تر2030کالپورې،دبنسټیزاوټولشمولصنعتتشویق،پهناخالصداخيلتولیداو
الف.ناخالصداخيلتولیدات
استخدامکېدصنعتدپراخېونډېداسېزیاتوالیچېدهېوادميلوضعیترسهسمون
)Per Capitaب.رسانه(
ولرياودصنعتونډهدوهبرابرهکړي.
دسوداګرۍاوصنایعووزارت
9.2.2دمجموعاشتعالپهنسبتدصنعتدبوختیاسلنه
دسوداګرۍاوصنایعووزارت 9.3پههېوادکېپهارزانهربحرسهکوچنیوصایعو،کسبونواوکارونوتهدالرسيسزیاتوالیاو9.3.1دټولوصایعوپهزیاتشويارزښتدکوچنیوصنایعوسلنه
دسوداګرۍاوصنایعووزارت 9.3.2پهپوررسهدکوچنیوصنایعوسلنه ارزښتلهځنځیراومارکېټونورسهدهغهیوځایکېدل
.9الف پههېوادکېدمايل،تکنالوجياوفنيمالتړدزیاتوايللهالرېدبنسټیزانکشافاو
دمالیېوزارت .9الف1.زیربنا.دزېربناوودسکټورلپارهدرسمينړیوالومرستوسلنه
مقاومتدرلودونکوزېربناووآسانهکول.
.9جتر 2030کالپورېمعلومايتاومخابرايتټکنالوجيتهدپاموړالرسسیاودداسې .9ج1.دهغهنفوسسلنهچېدمبایللېږدونکيتلفونلريپه دمخابراتواومعلومايتټکنالوجۍ
داقتصادوزارت 111
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
وزارت تفکیکد: انټرنټآسانتیاووتهالرسسیچېبیهیېډېرهلوړهنهوي.
.1تکنالو ژي
لسمه موخه :په ميل او نړیواله کچه د نابرابري کموالی
10.1.1
10.1تر2030کالپورېپهميلسطحدعایددلوړمېزاناوسطکچېتهپهتدریجياو
داقتصادوزارت الف.درسانهعایدوده
بنسټیزهتوګهد۲۵٪سلنههغهنفوسرسولچېلږعایدلري
نفوسپهکمرتینهاندازهکېدعایدوده25٪.ب.د
وزارتکار،اموراجتامعی،شهداو
10.4.1:دکاردګډونمېزانپهتفکیکد 10.4دمختلفوپالیسیوپهځانګړېتوګهدمايل،اجرې،ټولنیزخوندیتوبپالیسیوتدوینپه
معلولین
.1نارینه پامکېنیولاوعميلکولاوپهتدریجيتوګهمساویانهتقسیمتهالرسسی
.2ښځینه
10.7.1دهغومهاجرینوسلنهچېپهکوربههېوادونوکېراجسرت
دراستنېدونکواومهاجرینوچارو دياودهستوګنېلپارهداقامتاسنادپهالسکېلري:
وزارت .1پاکستان
.2ایران
.10دمنظمو،ډاډمنواومصؤونومهاجرتونوآسانهکول،اودمهاجرتدمنظمواومدیریت 10.7.2دهغوبېرتهراستنېدونکوشمېرچېدراستنېدوپرمهالد دراستنېدونکواومهاجرینوچارو
وزارت برشدوستانهمرستوڅخهپهیوکالکېګټهاخيل. شووپالیسیولهالرېدکډوالولېږدرالېږد.
پههرکالکېدبېځایهشووکورنیودبنسټیزاستقراراو 10.7.3دراستنېدونکواومهاجرینوچارو
وزارت ځایپرځایکېدوشمېر.
دمهاجرینودهغوښارګوټوسلنهچېپهاسايساوزیربنایي 10.7.4دراستنېدونکواومهاجرینوچارو
وزارت خدمتونوسمبالکېږي.
داقتصادوزارت 112
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
.10.7.5دهغوبېځایهشوواوراستانهشووکسانوسلنهچېدشغيل دراستنېدونکواومهاجرینوچارو
وزارت اومعیشتيفرصتونوڅخهبرخمنشويوي.
.10جتر2030کالپورې،یوازې۳٪سلنېتهدمهاجرینودتادیاتوراکمولاوپهتادیاتو .10ج1.حوالهشويملبغمجموعېتهپهکتنېرسهدحوالېدلېږلو دراستنېدونکواومهاجرینوچارو
وزارت دلګښتسلنه کېدهغودهلېزونوحذفکولچېله۵سلنېڅخهزیاتوي.
یوولسمه موخه :د ټولشمولو مصئونو ،مقاومت لرونکو او بنسټزو ښارونو او ښارګوټو جوړول
دهغههستوګنځينفوسنسبتچېپهغیرپالينسیمهاو 11.1.1
11.1تر2030کالپورېلهدېڅخهډاډحاصلولچېمناسب،ډاډمن،دتوانایيوړاو
نامناسبشکلژوندکوي.
دښارجوړولواومسکنوزارت لومړنیوخدمتونودرلودونکيهستوګنځيتهالرسيسعامشکلغورهکړیاودفقیرمیشته
ساحوکېښهوالیراغلیدی.
11.2تر،2030پورې دټولولپارهدلېږدرالېږدمصؤن،ارزان،بنسټیزاودډاډوړسیستم11.2.1دوګړودهغېمجموعېنسبتچېعامه(دولتي)ترانسپورت
دترانسپورتاوملکيهوانوردۍ خدمتونوتهالرسسیلري. رامنځتهکول.دسړکونودخوندیتوبښهکولاوپهځانګړېتوګهدعامهانتقاالتوپراخوالیپه
وزارت داسېتوګهچېزیانمنونکو،ښځینهوو،ماشومانو،معلولینواوعمرخوړلوکسانواړتیاووته
پاملرنهپکېشويوي.
11.3تر 2030کالپورېپهټولشمولهاوبنسټیزهتوګهپهښاريسیموکېدوګړومېشت
11.3.2دهغوښارونوسلنهچېدهغهپهبرنامهکېدمدينټولنې
کولاوپهداسېتوګهپههېوادکېدښارګوټودجوړولودظرفیتلوړولچېښهمدېریت
جوړښتالسولرياودهغهمدېریتپهمنظماودېموکراتیکشکل دښارجوړولواومسکنوزارت
شويوي،بنسټیزهاومشارکتيبڼهولري.
صورتموندلیوي.
11.4.1دميلبودجېهغهسهمچېدطبیعياوکلتوريمیراثونواو دطبیعياوفرهنګيمیراثونودساتنېاوخوندیتوبلپارهدهڅوزیاتوالی 11.4
داطالعاتواوفرهنګوزارت
همدارنګهدنړیوالمیراثسایټونوتهاختصاصورکړلشویدی.
11.5.1پههروسلزرهکسانوکېدوژلشوو،بیځایهشوو،ورکشوو
کالپورې،دمترضرینوپهمړینهکېدپاموړکموالیراوستل،اوپهناخالص11.52030تر
لهپېښورسهدمبارزېاداره رضرینوکسانوشمېرپهتفکیکد
اوپهپېښوکېدمت
تولیددهغواړوندومستقیموزیانونوکمولچېدناوړهاوبیزهاوداسېنوروپېښوڅخه
.1مړینه
رامنځتهکېږياودبېوزلهاوزیانمنونکوڅخهپهمالتړمترکزکول.
.2بېځایهکېدلاوورکېدل
داقتصادوزارت 113
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
.3مترضرین
11.6.1دټولوتولیدشووکثافاتوڅخهدښاريکثافاتومېزان: تر2030کالپورې ،پهښارونوکېدچاپېریالدنامطلوبواغیزوکمول،دهوا11.6
کابلښاروايل الف.چېپهمنظمهتوګهراټولشويوي څرنګوايل،دښاروالۍمدېریتاودچټلیوپاکوايلتهځانګړېپاملرنهکول.
ب.دراټولېدووروستهپهنهاييتوګهتخلیهشويوي
11.6.2دپهښارونوکېدمعلقوذراتوکلنیاوسط(دمثالپهډول
دچاپېریالساتنېميلاداره
)PM10.اوPM 2.5
11.7.2تعدادافرادیکهموردآزارواذیتفزیکییاجنسیدر12ماه
گذشتهقرارگرفتهباشند.دهغوکسانوشمېرچېپهتېرو۱۲میاشتو
11.7تر2030کالپورې،عامهمحالتواوپارکونوتهدټولودالرسسیآسانتیارامنځتهکول
کېلهفزیکيیاجنيسآزاررسهمخشويويپهتفکیکد:
دکورنیوچارووزارت پهداسېتوګهچېډاډمن،ټولشموله،زرغونهاودالرسسۍوړوي.پهدېبرخهکېښځو،
.1ددواړوجنسونومجموع
ماشومانو،عمرخوړلواومعلولوطبقاتوتهځانګړېپاملرنهکول.
الف.نارینه
ب.ښځینه
11الف 1.پههغوښارونوکېدمېشتشوينفوسنسبتچېپههغه
دميلاوسیمهییزانکشافدبرنامودتقویتلهالرېدښارونو،دښارونودڅنډو،او .11الف
کېښارياوسیمهییزپالنونهددپېشبینيشوينفوسداړتیاووپر دښارجوړولواومسکنوزارت
کلیوايلسیموترمنځدمثبتواقتصادي،ټولنیزواوچاپېریالساتنېداړیکومالتړکول.
بنسټرسچینواوپراخوالیپهنظرکېنیولورسهسمتطبیقکېږي.
کالپورې دداسېښارونواوښارګوټوداعامرپهشمېرکېدپاموړزیاتوالی2030تر ب11.
راوستلچېدمتحدپالناوپالیسۍلهمخېجوړشويوي،درسچینوموثرهالستهراوړنهو ب1.دهغوسیمهییزواداروسلنهچېپههغهکېدخطرونود11.
لهپېښورسهدمبارزېاداره
دچوکاټرسهسممنلشوېاوتطبیق)(Sendaiکموايلسرتاتیژيد لري،داقلیميبدلولونورسهعیاراودطبیعيپېښوپهوړاندېمقاومتولري.
کېږي. پهسیستمSendaiداسېانکشافورکړلشویويچېدپېښودمدېریتچوکاټیېد"
"کلونوپورېدپېښوپهوړاندېمقاومتلري2030..برابروياو-2015
دولسمه موخه :د بنسټیز تولید او لګښت د مېتودونو څخه ډاډ حاصلول
12.3تر2030کالپورېتر۵۰٪سلنهپورېبهدهغورسانهغذایيموادوپهضایعاتوکې 12.3.1فیصدیضایعاتگندموبرنجدرجریانتولیددرسال.په دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ
داقتصادوزارت 114
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
وزارت کموالیصورتموميچېدعرضهکوونکياومرصفکوونکيترمنځپهمختلفوسطحوکې کالکېدوریجواوغنمودتولیددضایعاتوسلنهپهتفکیکد:
الف.غنم واقعکېږياوهمدارنګهدتولیدپهځنځیرهیياوږدوايلکېبههمدغذایيموادوپهضایعاتو
ب.وریجې کېکموالیراځي.
12.4.1دژونددچاپېریاللپارهدڅواړخیزوشپږونړیوالوتړونونود
عميلکولولپارهدميلعملپالناېجادولاوتطبیقکول.دغه
12.4تر2030کالپورېبه،دکیمیاويموادواوکثافاتولپارهبهداسېمناسبمدېریت
نړیوالوپالنونهعبارتديلهدستاکهلم،ویانا،میناماتا،باسیل،
منځتهراځيچېدنړیوالتړونپهچوکاټکېپرېموافقهشوېده.همدارنګهاوبو،هوا،
دچاپېریالساتنېميلاداره روترداماومنرتپاللهکنسوانسیونونوڅخهچېدکېمیاوياو
خاورې،ځمکېدانسانانوروغتیااودژوندچاپېریالتهبهدهغهدنامطلوبواغیزودکموايل
خطرناکوموادوپههکلهدياوددېتړونونودتطبیقپهوړاندېد
لپارههڅېکېږي.
افغانستاندمسوولیتونواوپالنونوپههکلهداړتیاوړاوالزماطالعات
برابرول.
12.6.1دهغورشکتونوشمېرچېدګزارشدبنستیزانتشار 12.6دداخيلاوبهرنیورشکتونوهڅولڅودبنسټیزتولیدمېتودونهوکاروياوپهخپلو
دسوداګرۍاوصنایعووزارت
مسوولیتاخيل. ګزارشونوکېیېتوحیدکړي.
.12الفدبنسټیزتولیداولګښتدمېتوندونودتطبیقلپارهدپرمختللوهېوادونودمرستو .12الف1.ځانبسیانېتهدرسېدو،دداخيلتولیداتودیاتوايل،
دعلومواکاډمي جلباودهغویمالتړحاصلولڅوپهدېبرخهکېعلمياوتکنالوجیکيظرفیتونهلوړاو پاکېانرژۍ،دچاپېریالپاکساتلوڅخهدحفاظتپهمنظودعلمي
تحقیقاتورستهرسول. ځواکمنيش.
.12دداسېاسبابواوالروچاروانکشافاوتطبیقچېدګرځندویدبنسټیزوفعالیتونو .12ب.دبنسټیزګرځندویلپارهدهغوپالیسیواوسرتاتيژیوشمېر
داطالعاتواوفرهنګوزارت
چېلهځانرسهتطبیقيپالنونهاودڅارنېوسایلهمولري. څخهڅارنهوکړيچېدسیمهییزومحصوالتواوکلتوردترویجسببيش.
دریارلسمه موخه :د اقلیمي بدلونونو او د هغه د اغیزو رسه د مبارزې په موخه د بیړنیو اقداماتو رس ته رسول
13.1.1دولسوالیواوکلیوپهکچهدخطرونواوطبیعيپېښود
لهپېښورسهدچمتوايلاومبارزې 13.1داقلیمي خطرونواوطبیعيپېښوپهمقابلکېدداسېظرفیتونوځواکمنکولچې
کموايلدسرتاتیژیودانکشافسلنه.
ميلاداره انعطافمنونکياوپياوړيوي.
داقتصادوزارت 115
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
13.2.1دپرمختګهغهسلنهچېپهدېبرخهکېدسرتاتیژیواو
پالیسیودعلميکولوپهپایلهکېیېدافغانستاندځواکمنتیارسه
13.2پهميلپالیسیواوسرتاتیجیوکېداقلیمدبدلونپههکلهداقداماتوشمولیتاوادغام رسهمرستهکړېدهچېدناولواوبواوهوادبدلونپهسببد
رسهموثرهمبارزهوکړي.همدارنګهګلخانهیيګازونه لهپېښورسهدچمتوايلاومبارزې
نامطلوبواثراتو
ميلاداره یېپهداسېډولکمکړيچېغذایيتولیدتهزیانونهرسوي(.د
ميلNCمشارکتيونډېدNDCدميلجوړښتدبرنامې،دNAP
دوهکلنوتجدیدشووګزارشونواوداسېنوروپهBURګزارشونو،د
شمول).
پنځلسمه موخه:د اېکو ځمکي سیستمونو حفاظت ،بیارغونه او بنسټیزه استفاده ،د ځنګلونو اسايس مدېریت ،د ځمکې له صحرایي کېدو رسه مبارزه ،د ځمکې د تخریب درول او د
ژوند د تنوع د ضایعاتو مخنیوی
15.1تر 2030کالپورې،دځمکېپررساوترځمکهالندېدخوږواوبودایکوسیستمونو
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ 15.1.1دهېواددټولېځمکېپهپرتلهدځنګلونودمساحت اودهغهلهخدمتونوڅخهدساتنې،احیااوغورهاستفادېڅخهدډاډحصول.پهځانګړې
وزارت تناسب. توګهځنګلونه،مرطوبېساحې،غرونه،وچېځمکېاوداسېنوربایددنړیوالوتړونونواوژمنو
رسهسموساتليش.
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ 15.2تر2030کالپورې ،دځنګلونودانواعوڅخهساتنهاودبهبودلپارهیېدښهمدېریت 15.2.1تربنسټیزمدېریتالندېدځنګلونودپوښښسلنه
وزارت تطبیق،دځنګلونودپرېکولوپروسېتهخامتهورکولاودځنګلونوبیااحیاکولاوانکشاف.
15.3.1دځمکېدهغوساحومساحتچېتحکیامتوتهاړتیالري(
15.3تر2030کالپورې،دځمکېدصحرایيکېدوپهوړاندېمبارزه،دتخریبشوې
دسېالبونوپهوسیلهدځمکېمساحتدټولېځمکېپهپرتلهچېد
ځمکېبیرتهجوړولاواحیادهغوځمکوپهشمولچېدوچکالۍیاسیالبونولهکبله
داوبواوانرژۍوزارت دریابونو،اوبیزهمجراوواوداسېنوروساحاتوکېواقعوياو
اغې زمنهشوېوياوداسېنړۍتهدرسېدوهڅهکولچېهېڅډولتخریبشوېځمکه
ساختامينتدابیروتهاړتیالري)
هلتهشتونونهلري.
15.4تر2030کالپورې،دغرونوداېکوسیستملهساتنېڅخهډاډترالسهکولدژوندد15.4.1دهغوساحاتوسلنهچېدژوندمهمغرينتنوعپکېوېاود
دچاپېریالساتنېميلاداره
حفاظتشووسیموترپوښښاوعنوانالندېراځي. تنوعپهشمولڅودهغهظرفیتلوړيشاودبنسټیزانکشافدتحقیقالزمېګټېڅرګندې
داقتصادوزارت 116
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
کړي.
15.5دطبیعيهستوګنځیودتخریباتوپهوړاندېدبیړنیواقداماتورستهرسولڅومخهیې
15.5.1درسهلېستشاخص(دهغوانواعولېستچېلهطبیعیت
دچاپېریالساتنېميلاداره ونیوليش،دژونددتنوعلهضایعاتوڅخهمخنیویاوتر۲۰۳۰کالپورېدهغوبوټواو
دمعیارونومطابقوي)IUCNڅخهدساتنېدنړیوالېاتحادې
حیواناتودضایعکېدومخنیویچېدورکېدولهخطررسهمخدي.
15.7دغیرقانوينښکار،دساتلشووڅارویواوبوټودقاچاقاودوحيشژوودغوښتېاو 15.7.1دهغووحيشژوواومحصوالتودسوداګرۍتناسبچېپه
دچاپېریالساتنېميلاداره
غیرقانوينتوګهښکاراوقاچاقشويدي. عرضېڅخهمخنیویاوپهدېهکلهدبیړنیواقداماتورستهرسول
کالپورېداسېبیړيناقداماتکولچېدځمکېپهوړاندېدناسمو15.82025تر
15.8.1دپردیودمختلفوانواعوبریدونواوتهاجمڅخهدکنټرولاو
دچاپېریالساتنېميلاداره بریدونومخنیویويشاودځمکېپرمخداوبوداېکوسیستمونوپرمخدهغهدتاثیراتو
مخنیويپهموخهدميلقوانینوتصویب.
اندازهکمهيش.
کالپورې،دفقردلږوايلپهسرتاتیژي،پراختياييپروسه،ميلاومحيل2030تر 15.9.1 15.9له2011څخهتر2020کالپورېدتعینشووميلموخو
دچاپېریالساتنېميلاداره
پهطرفوړاندېتګڅودژونددتنوعسرتاتیجیکپالنعلمييش. پالنونوکېدژونددتنوعاویکوسیستمدارزښتوشاملولاوادغام.
دچاپېریالساتنېميلاداره
.15الف1.دایکوسیستمونواودژونددبنسټیزتنوعڅخهدګټې .15الفدایکوسیستماودژونددتنوعدبنسټیزېاستفادهدساتنېپهموخهدمايل
اخیستنېپهپاردعامهپراختياييمرستوواولګښتونودمرستوونډه. رسچینوزیاتوالیاوتنظیم.
شپاړسمه موخه :د بنسټیزې پراختیا لپاره د سوله پالو او ټولشموله ټولنو ترویج ،د ټولو لپاره عدالت ته د الرسيس ایجاد او په ټولو سطحو کې د موثرو او حساب ورکوونکو نهادونو
تشکیل،
16.1.2پههروسلزرهکسانوکېدجنګلهکبلهدمرګژوبلې
سلنه:
لهپېښورسهدچمتوايلاومبارزې 16.1پهټولوځایونوکېاوپهټولواشکالودتاوتریخوايلاودهغهداړوندومړینودپاموړ
.1دپېژندلشوواوخښشووماینونولهکبله
ميلاداره کموالی
.2دفشاريپلېټرسهیوځایدشیندلشووانفجاريموادولهکبله
.3دجګړېدپاتېشوومهامتولهکبله
داقتصادوزارت 117
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
16.1.5دهغېځمکېسلنهچېلهماینونواوچاودېدونکوتوکو لهپېښورسهدچمتوايلاومبارزې
ميلاداره څخهپاکهشوېوي
16.2.1دهغوماشومانونسبتچېد17-1کلونوترمنځعمرونهو
دکار،ټولنیزوچارو،شهیدانواو
لريچېپهتېرهمیاشتکېلهڅارونکېفزیکيیارواينتاوتریخوايل
معلولینووزارت
رسهمخشويوي.
16.2.2پههرو۱۰۰سلزرهانسانانوپهټويلکېدقاچاقد 16.2دماشومانوپهوړاندېدهرډولتاوتریخوايللهمنځهوړللکهسؤاستفاده،قاچاق،
قربانیانوشمېرپهتفکیکد. استثامراوځورول.
دعدلیېوزارت .1دواړهجنسیتونه
الف.نارینه
ب.ښځینه
16.3.1دهغوکسانوشمېرچېپهتېرو۱۲میاشتوکېدفزیکي،
رواينیاجنيستاوتریخوايلرسهمخشويوياواړوندوارګانونوتهیې
مراجعهکړېويپهتفکیکد:
دکورنیوچارووزارت
.1دواړهجنیستونه
الف.نارینه
ب.ښځینه
16.3پهميلاونړیوالهکچهدقانوندحاکمیتدسطحلوړوالیاوعدالتتهدټولود
16.3.2دټولوزندانیانولهجملېڅخهدبېبرخلیکهزندانیانو
الرسسۍڅخهدډاډحاصلول.
نسبتپهتفکیکد:
دکورنیوچارووزارت .1ددواړوجنسیتونومجموع
الف.نارینه
ب.ښځینه
16.3.3عدالتتهدالرسيسپهموخهدهغوکساوشمېرچېد
دعدلیېوزارت
حقوقيمرستوڅخهیېاستفادهکړېوي.
داقتصادوزارت 118
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
دکورنیوچارووزارت 16.4تر2030کالپورې،دهغوغیرقانوين،مايلاووسلهوالوجریانونوپهشمېرکېدپام 16.4.1دهېوادپهداخلاوبهرکېدغیرقانوينپیسوارزښت
دکورنیوچارووزارت وړکموالی،دغالشووپانګوبېرتهحصولاواسرتجاعاودټولوسازمانشووجرایموپهوړاندې 16.4.2دهغوکوچنیووسلونسبتچېکشفاوضبطشوېاود
نړیوالونورمونواوقانونلهمخېیېڅارنهشوېوي. مبارزه،
16.5.1دهغواشخاصونسبتچېلږترلږهلهیورسميکارمندرسه
پهاړیکهکېوياودتېرکالپهجریانکېیېیودولتيکارمندته
لویڅارنوايل رشوتورکړیويیاورڅخهرشوتغوښتلشويويپهتفکیکد:
.1مجموع
16.5درشوتاواداريفسادپهټولواشکالوکېدپاموړکموالیراوستل
الف.نارینه
ب.ښځینه
16.5.3دهېواددنافذهقوانینودپېشبینۍلهمخېددولتدلوړ
دچارواداره
پوړوچارواکودپانګېدثبت،تدقیقاوارزونېسلنه.
16.8.1پهنړیوالوبنسټونوکېدافغانستاندرایېورکولوحقاود
دکورنیوچارووزارت 16.8دنړیوالې حکومتولۍپهبنسټونوکېپهپراخهاوځواکمنهتوګهدافغانستاندګډون
غړیتوبنسبتپهتفکیکد:
پراخوالی
.1نړیوالبنسټونه
16.9.1دثبتشووزېږونونوشمېر. 16.9تر2030کالپورې،دزیږېدلودنېټېدثبتښهشمولدټولولپارهدقانويناو
دنفوسودثبتاواحوالميلاداره
حقوقيهویتتهیهکول
16.10.1پهتېرو۱۲میاشتوکېدژورنالېستانو،دخربيرسنیود
کارمندانو،دسوداګرواودبرشدحقوقوداتحادیودغړودقتل،برمته داطالعاتواوفرهنګوزارت
کولو،اجباريورکېدو،پهخپلرسنیولواوځورولودپېښوشمېر. .16.10اطالعاتوتهدعامووګړودالرسيسڅخهډاډحاصلول،دميلقوانینواونړیوالو
16.10.2دهغوقوانینو،مقررواوپالیسیوشمېرچېاطالعاتوته تړونونورسهسمداسايسآزادیوڅخهمالتړ.
داطالعاتواوفرهنګوزارت
عموميالرسسیتضمینکوي،کارورڅخهاخیستلشویاوتطبیق
شويدي.
داقتصادوزارت 119
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
.16الف دنړیوالوهمکاریوپهوسیلهپهټولوسطحوکېدظرفیتونودلوړوايلپهشمولدميل
دکورنیوچارووزارت .16الف1.دپاریسدپېژندلوشووقواعدورسهسمدبرشيحقوقود
بنسټونوځواکمنتیا ،څولهتاوتریخوايلڅخهمخنیویشویوي،دترهګرۍاومنظموجرمونو
خپلواکوبنسټونوموجودیت.
پهوړاندېمبارزهشوېوي
اوولسمه موخه :د بنسټیز انکشاف لپاره د تطبیقي وسایلو پياوړتیا ،او د نړیوال مشارکت احیا کول
دمالیېوزارت 17.1.1پرناخالصتولیدباندېدداخيلعوایدونسبت
17.1دمالیاتواوعوایدودراټولولوپهبرخهکېدنړیوالمالتړاوداخيلظرفیتدلوړوايل
دمالیېوزارت
17.1.2لهميلعوایدوڅخهدميلبودجېدمتویلتناسب څخهپهاستفادهرسهدداخيلرسچینوپياوړتیااومنظمکول.
17.3.1دناخالصوداخيلتولیداتوڅخهدمستقیمېبهرنۍپانګونې دسوداګرۍاوصنایعووزارت
17.3لهمختلفورسچینوڅخهدهېوادلپارهدزیاتومايلمنابعوتنظیمول
ونډه
17.6.2پههروسلنفروهستوګنوکېدثابتانټرنټدګډونوالو 17.6دساینيسعلومو،ټکنالوجۍ،نوښتونواودمتقابلوتوافقشوورشایطوپهاساسدمعلوماتو
دمخابراتواومعلومايتټکنالوجۍ
سلنهپهتفکیکد: رشیکولوپهموخهدشاملجنوب،جنوبشاملددرېاړخیزههمکاریوزیاتوالی.همدارنګهپه
وزارت
.1رسعت موجودومیکانیزمونوکېدغورههمغږۍپهشمولڅوپهنړیوالهکچهدنړیوالېټکنالجۍمیکانیزمونه
آسانهکړي.
دمخابراتواومعلومايتټکنالوجۍ
وزارت 17.8.1دهغهنفوسنسبتچېلهانټرنټڅخهګټهاخيل 17.8تر2030کالپورېدټکنالوجۍاوساینسدبانکفعالکولاودهغوظرفیتونو
جوړولچېلهمعلومايتاومخابرايتټکنالوجۍڅخهداستفادېوړتیالوړوي.
17.11.1دنړیوالدټولوصادراتوپهمجموعهکېدافغانستاند
دسوداګرۍاوصنایعووزارت 17.11تر 2030کالپورېدنړیوالوصادراتوپهډګرکېدهېواددصادراتودکچېلوړول
صادراتوونډه
اودافغانستاندصادراتودونډېدوهبرابرهکول.
داقتصادوزارت 120
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
دمالیېوزارت
17.13.1ناخالصداخيلتولید(ملیا رډامریکایيډالر) 17.13دپالیسودهمغږيکولواونظمپهوسیلهدميلاقتصادځواکمنکول
دمالیېوزارت 17.17.1دهغوپيسومقدارچېعامهاوخصويصمشارکتته 17.17دسرتاتیجیکګډوندتجربواورسچینوڅخهپهاستفادېرسهدعامه،عامهـ
تخصیصشوېدي(میلیونامریکایيډالر) خصويصاومدينمشارکتهڅولاوبهرتهکول.
17.18.1دهغوشاخصونونسبتچېدجرییاتوپهتفکیکرسهپه
17.18تر 2020کالپورې،دظرفیتونودلوړولودمالتړدپروسېګړنديکولڅوپهټولو ميلکچهتولیدشوي،لهمقاصدورسهرسلګوياودرسمياحصاییو
داحصايېاومعلوماتوميلاداره
برخوکېلهکیفیت،ډاډاوموقعرسهسممثبتېشمېرېلوړېشېلکهعاید،جنسیت ،داسايسپرنسیبونورسه سمپهاحصاییويشمېروکېشاملشوي
دي. عمر،نژاد،قومیت،دمهاجرینووضعیت،معلولیت،جغرافیایيموقعیتاوداسېنورچېله
17.18.2دهغوهېوادونوشمېرچېدميلاحصاییېقانونیېد ميلخصوصیترسهتړاوولري.
داحصايېاومعلوماتوميلاداره
احصایېپهاسايساورسميپرنسیپونوکېشاملدی
17.19.1دهغوټولورسچینوډالريارزښتچېمخپرودههېوادونو
داحصايېاومعلوماتوميلاداره
کېدظرفیتدلوړوايللپارهتخصیصورکړلشویدی. 17.19تر2030کالپورېدهغوموجودونوښتونوځواکمنتیاچېدبنسټیزانکشاف
پراختیااندازهکړياومخپرودههېوادونوکېدناخالصداخيلتولیدلپارهمتمموياود 17.19.2دهغوهېوادونونسبت(الف)چېپهتېرولسوکلونوکېیې
دنفوساوهستوګنځيرسشامريشويوي(ب)100سلنهدزېږون داحصايېاومعلوماتوميلاداره ظرفیتونودلوړولومالتړوکړي.
او80سلنهدوفیاتوثبتولري.
داقتصادوزارت 121
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
رسچینې او مأخذونه:
دافغانستاندخلکودژوندانهدوضیعترسوی2017-ALCs/دملیاحصائیاومعلوماتیاداره
دافغانستاندملیاولویتونودبرنامولندیز –NPPsدمايلوزارتدسمرب2016
دوالیتیبودجیپروفایل–دوالیتیبودجهجوړولویریاست–دمايلوزارت1397کال
داقتصادی ودی په موخه دوالیتونو زراعتی طرحی او دوالیتونو موجوده بلقوه ظرفیتونه – داقتصاد وزارت
1397کال
دافغانستاندسولېاوپرمختگميلجوړښت–ANPDFدمايلوزارتاوداقتصادوزارت1400-1395
پهملیکچهداحصاییویمهموشاخصونوپیژنده-داقتصادوزارت1397
دافغانستاندپرمختیاییموخولنډهپیژندنه -A-SDGsداقتصادوزارت2030-2015
دوالیت په کچه :
دکرهڼیمالداریاواوبولګولوریاست
اقتصاداوخصوصیسکتور
احصاییریاست
اطالعاتواوفرهنګریاست
بریښنااوانر ژیریاست
دولتیپوهنتونریاست
خصوصیپوهنتونونوریاستونه
مستوفیتریاست
صنعتاوسوداګریریاست
عدلیریاست
مخابراتواوتیکنالوژیریاست
کارټولنیزوچارواومعلولینواوشهیدانوریاست
کوچیانوریاست
ورزشیامریت
ښځوچاروریاست
کانونواومعدنریاست
سوداګریاوصنایعوخونه
ګمرکریاست
دافغانستانبانکریاست
کلیواوپراختیاریاست
طبیعیپیښوپروړاندیدمبارزیریاست
ارشادحجاواوقافوریاست
داقتصادوزارت 122
You might also like
- Residential Designing in Kabul, AfghanistanNo ratings yetResidential Designing in Kabul, Afghanistan127 pages
- A Kazem King Zahershah 7th CommemorationNo ratings yetA Kazem King Zahershah 7th Commemoration5 pages
- نظریے کے بغیر ادب ذہنی عیاشی ہے، پروفیسر ڈاکٹر اباسین یوسف زئی - ایکسپریس اردو PDFNo ratings yetنظریے کے بغیر ادب ذہنی عیاشی ہے، پروفیسر ڈاکٹر اباسین یوسف زئی - ایکسپریس اردو PDF1 page
- تذکره مردم دیده - علیرضا قزوه - خواندنیها - مقالاتNo ratings yetتذکره مردم دیده - علیرضا قزوه - خواندنیها - مقالات47 pages
- نقش اقرار در اثبات دعوی از منظر نظام حقوقی افغانستانNo ratings yetنقش اقرار در اثبات دعوی از منظر نظام حقوقی افغانستان17 pages
- اقتصاد افغانستان - ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد PDFNo ratings yetاقتصاد افغانستان - ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد PDF59 pages
- نگاهی بر نخستین کتاب مشروطیت در افغانستان بقلم ماریا داروNo ratings yetنگاهی بر نخستین کتاب مشروطیت در افغانستان بقلم ماریا دارو158 pages
- پاسخ خودآزمایی تاریخ فرهنگ وتمدن اسلامی اسعدیNo ratings yetپاسخ خودآزمایی تاریخ فرهنگ وتمدن اسلامی اسعدی39 pages
- مطالعه مارکیت برای مواد سوخت نفتی در افغانستانNo ratings yetمطالعه مارکیت برای مواد سوخت نفتی در افغانستان32 pages
