Part I

Khmer Version
លំ ត់ស ប់េ ត ម បលងសិ ស ពូ ែក និ ង រូបករណ៍

1
បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

លំ�ត់ទី ០១៖ េគេ�យស�ុត

ី Fibonnaci កំណត់េ�យ :
F1 = F2 = 1, Fn = Fn−1 + Fn−2, n ≥ 3 ។
ស�ុត
ី េនះចប់េផ�ម
ី ពី 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, · · · ។
 n    n
1 1 F Fn  0 1
ក. បង�ញថ   =  n+1  និង   =
1 0 Fn Fn−1 1 −1
 
F −F
(−1)n  n−1  ។
n
−Fn Fn+1
ខ. ទញប ជ ក់ថ Fn−1 .Fn+1 − Fn2 = (−1)n , n = 2, 3, 4, · · · ។

ដំ េ�ះ��យ
 n    n  
1 1 Fn+1 Fn  0 1  n Fn−1 −Fn 
ក. បង�ញថ   =  នង
ិ   = (−1)  
1 0 Fn Fn−1 1 −1 −Fn Fn+1
 2       
1 1 1 1 1 1 2 1  F3 F2 
ចំេពះ n = 2 :  ពត

 = 
   =   =  ិ
1 0 1 0 1 0 1 1 F2 F1
 n  
1 1 F F
ឧបមថ   ពិត
   n+1 n 
 = 
1 0 Fn Fn−1
 n + 1  
1 1 F F
េយង
ី និង��យថ  =  n+2 n+1 ពិត


1 0 Fn+1 Fn
េគមន

 n+1   n
1 1 1 1 1 1
  =    
1 0 1 0 1 0
  
1 1 F Fn 
=    n+1 
1 0 Fn Fn−1
 
F + Fn Fn + Fn−1
=  n+1 

Fn+1 Fn
 
F F
=  n+2 n+1
Fn+1 Fn
 n  
1 1 Fn+1 Fn 
ដូចេនះ   =  
1 0 Fn Fn−1
រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 2
បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
 2       
0 1 0 1  0 1   1 −1 2  F1 −F2 
ចំេពះ n = 2 :   =  =  = (−1)  
1 −1 1 −1 1 −1 −1 2 −F2 F3
ពត
ិ  n  
0 1 n Fn−1 −Fn 
ឧបមថពត
ិ ដល់ n គឺ 

 = (−1)  
1 −1 −Fn Fn+1
 n+1  
0 1 F −Fn+1
េយង
ី នង
ិ ��យថ 

 = (−1)n+1  n 
1 −1 −Fn+1 Fn+2
េគមន

 n + 1   n
0 1 0 1  0 1 
  =   
1 −1 1 −1 1 −1
  
0 1  Fn−1 −Fn 
= (−1)n   
1 −1 −Fn Fn+1
 
−F Fn+1
= (−1)n  n 

Fn−1 + Fn −Fn − Fn−1
 
−F F n+1 
= (−1)n  n 
Fn+1 −Fn+2
 
F −F n+1 
= (−1)n+1  n 
−Fn+1 Fn+2
 n  
0 1 n Fn−1 −Fn 
ដូចេនះ   = (−1)  
1 −1 −Fn Fn+1
ខ. ទញប ជ ក់ថ Fn+1 .Fn−1 − Fn2 = (−1)n , n ≥ 2
 n    n  
1 1  Fn+1 Fn  0 1 n Fn−1 −Fn 
េគមន   =   និង   = (−1)  
1 0 Fn Fn−1 1 −1 −Fn Fn+1
 n  n   
1 1 0 1 F F F −F
េនះ  n  n+1
    n   n−1 n
   = (−1)   
1 0 1 −1 Fn Fn−1 −Fn Fn+2
 
F F − Fn −Fn+1.Fn + Fn.Fn+1
2
= (−1)n  n+1 n−1 
Fn.Fn−1 − Fn.Fn−1 −Fn2 + Fn−1.Fn+1
 n  n   n
1 1 0 1 1 1 0 1 
េ�យ     =   
1 0 1 −1 1 0 1 −1
 n  
1 0 1 0
=   =  
0 1 0 1
រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 3
បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
[ ]
នំេ�យ (−1) Fn−1 .Fn=1 − Fn2 = 1 = (−1)2 n,
n
n≥2
ដូចេនះ Fn+1 .Fn−1 − Fn2 = (−1)n , n ≥ 2

1
លំ�ត់ទី ០២៖ េគមន Sn = 4 − an − , (n = 1, 2, 3, · · · ) ជផលបូក n
2n−2
តួដំបូងៃនស�ុត
ី ( an ) ។
ក. កំណត់ទំនក់ទំនងកំេណីនរ�ង an+1 និង an ។
ខ. កំណត់តួទី n ៃនស�ុត
ី ( an ) ។

ដំ េ�ះ��យ
ក. កំណត់ទំនក់ទំនងកំេណីនរ�ង an+1 នង
ិ an
1 1
េគមន Sn = 4 − an − េនះ Sn+1
= 4 − an+1 − n−1
2n−2 2
1
នំេ�យ Sn+1 − Sn = −an+1 + an + n−1
2
1
ែត Sn+1 − Sn = an+1 េនះ an+1 = −an+1 + an + n−1
2
1
ដូចេនះ ទំនក់ទំនងកំេណីន 2an+1 = an + n−1
2
ខ. កំណត់តួទី n ៃនស�ុីត (an )
1
េគមន 2an+1 = an + n−1 េនះ 2n+1 an+1 = 2n an + 2
2
�ង vn = 2 an េនះ vn+1 = 2n+1 an+1
n

េគបន vn+1 − vn = 2 េនះ (vn ) ជស�ុត ី នព�ន�ែដលមនផលសងរួម d = 2 នង

ិ តួទី ១
v1 = 2a1
ែត S1 = a1 េហយ ី S1 = 4 − a1 − 2
េនះ 2a1 = 2 រ ឺ a1 = 1
ស�ុត
ី (vn ) មនតួទី n គឺ vn = 2 + (n − 1) × 2 = 2n
2n n
នំេ�យ an = n = n
2 2 −1
n
ដូចេនះ តួទី n ៃនស�ុត
ី ( a ) គ
n ឺ n a =
2n−2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 4

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

លំ

�ត់ទី ០៣ ៖ េ�ះ��យ�បព័នធសមីករ�មវ ិធន�កម័រ






x + 2y + 3z = 1


 x − z = −1 ។






 x + y + 2z = 0

ដំ េ�ះ��យ  
 

1 2 3 
 
 
ម៉�ទស
ី េមគុណ A = 1 0 −1
 
 
 
 
 
1 1 2
 
D = detA


= 0 − 2 + 3 − 0 + 1 − 4 = −2
 1 2 3 


Dx = −1 0 −1 = 0 + 0 − 3 − 0 + 1 + 4 = 2
 
 
 0 1 2 
 
 
1 1 3 


Dy = 1 −1 −1 = −2 − 1 + 0 + 3 − 0 − 2 = −2
 
 
1 0 2 
 
 
1 2 1 


Dz = 1 0 −1 = 0 − 2 + 1 − 0 + 1 − 0 = 0
 

1 1 0 
Dx 2 Dy −2 Dz 0
េគបន x = = = −1, y = = = 1 នង
ិ z = =
D −2 D −2 D −2
ដូចេនះ �បព័នធសមីករមនចេម�ីយ (x = −1, y = 1, z = 0)

n
∑ k
លំ�ត់ទី ០៤ ៖គណនផលបូក S = 4 + k2 + 1
។
k =1 k

ដំ េ�ះ��យ
( )2 ( )( )
េគមន k +k +1= k +1 −k = k +k+1 k −k+1
4 2 2 2 2 2
 
1 ∑ n 1 1
េយង
ី បន S =  − 2 
2 k =1 k − k + 1 k + k + 1
2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 5

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
     
1 1 1 1 1 1
S = 1 −  +  −  + · · · +  2 − 2 
2 3 3 7 n −n+1 n +n+1
1 1
S = 1 − 2 
2 n +n+1
1 n2 + n
ដូចេនះ S = · 2
2 n +n+1

លំ�ត់ទី ០៥៖ គណនផលបូក n តួៃនេស៊រ ី

2n 2n(2n − 2) 2n(2n − 2)(2n − 4)
+ + + ··· ។
2n − 1 (2n − 1)(2n − 3) (2n − 1)(2n − 3)(2n − 5)

ដំ េ�ះ��យ
�ង Sn ជផលបូក n តួដំបូងៃនេស៊រែដលេគេ�យមក
ី
េយង ី បន S1 = 2
4 8
S2 = + = 4
3 3
3 24 48
S3 = + + = 6
5 15 15
�មលំនេំ នះ េគ�ចសនន� ិ ធ នបនថ Sn = 2n
េយង ី និង��យថ Sm + 1 = 2m + 2  
2m + 2 2m + 2  2m 2m(2m − 2)
េគមន Sm+1 = +  + ···

2m + 1 2m + 1 2m − 1 (2m − 2)(2m − 3)
2m + 2 2m + 2
Sm+1 = + × Sm
2m + 1 2m + 1
2m + 2 2m + 2
Sm+1 = + × 2m = 2m + 2 ពិត
2m + 1 2m + 1
ដូចេនះ Sn = 2n

លំ�ត់ទី ០៦៖ គណនផលបូកេស៊រម

ី ិនកំណត់
2 3 3 3 43
S = 1 − + − + ··· ។
1! 2! 3!
ដំ េ�ះ��យ
េគមន (n + 1)3 = n(n − 1)(n − 2) + 6n(n − 1) + 7n + 1
∞ (−1)n (n + 1)3
∑
េយង ី បន S =
n=0 n!

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 6

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

∞
∑ n(n − 1)(n − 2) + 6n(n − 1) + 7n + 1
S= (−1)n
n=0 n!
∞ (−1)n
∑ ∞ (−1)n
∑ ∞ (−1)n
∑ ∞ (−1)n
∑
= +6 +7 +
n=3 ( n − 3 ) ! n=2 ( n − 2 ) ! n=1 ( n − 1 ) ! n=0 n!
∞ (−1)m
∑ ∞ (−1)m
∑ ∞ (−1)m
∑ ∞ (−1)m
∑
=− +6 −7 +
m=0 m! m=0 m! m=0 m! m=0 m!
∞ (−1)
∑
m
=− = −e−1
m=0 m!

n−2
∑ π
លំ�ត់ទី ០៧ ៖ គណន 2r tan ចំេពះចំនួនគត់ n > 2 ។
r =0 2n−r

ដំ េ�ះ��យ
2cos2A cos2A − sin2A
េគមន 2cot2A = =
sin2A sinAcosA
េនះ 2cot2A = cotA − tanA
នំេ�យ tanA = cotA − 2cot2A(
n−2
∑ r π n−2
∑ r π π )
េយងី បន 2 tan n−r = 2 cot n−r − 2cot n−r−1
r =0 2 r =0 2 2
n−2
∑ r π n−2
∑ r +1 π
= 2 cot n−r − 2 cot n−r−1
r =0 2 r =0
 2 
n−2
∑ r π π n−1
∑ r π π
= 2 cot n−r − 2cot n−1 + 2 cot n−r + 2n−1cot 
r =0 2 2 r =1 2 2
n−2
∑ r π n−2
∑ r π n−1
∑ π
យក m = r + 1 េនះ 2 tan n−r = 2 cot n−r − 2r cot n−m
r =0 2 r =0 2 m=1 2
π π
= 20cot n − 2n−1cot
π2 2
= cot n
2
 
−1 1 
លំ�ត់ទី ០៨ ៖ រកម៉�ទស
ី 2 × 2, B នង
ិ C ែដល   = B +C ។
 3 3
0 −2

ដំ េ�ះ��យ
 
−1 1  3 3
  = B + C (i)
0 −2
រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 7
បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
      
−1 1  −1 1  −1 1  1 −3
�ង A =   េនះ A = 
 2
  =  
0 −2 0 −2 0 −2 0 4
     
1 −3 −3 3  2 0
េគបន A2 + 3A + 2I =  + +  = 0
0 4 0 −4 0 2
នំេ�យ A3 + 3A2 + 2AI = 0
េ�យ (A + I )3 = A3 + 3A2 + 3A + I 3 េនះ (A + I )3 = A + I, (ii)
�ម (i) និង (ii)េគបន B3 = (A +I )3និង C 3= −I 3
−1 1  1 0 0 1 
B =A+I =  +  =  
0 −2 0 1 0 −1
 
−1 0
C = −I =  


0 −1

លំ�ត់ទី ០៩ ៖ △ABC ជ�តីេកណមួយែដលមន AB = c, BC = a និង AC =

b ។ X ជចំណុចមួយេ េល�ី ជង BC ែដល AX = p, BX = m នង
ិ CX = n ។
េ�យេ�ប�ី ទស
ឹ ប
ី� ទកូសុន
ី ុស ��យប ជ ក់ថ ap
2
+ amn = b2m + c2n (�ទស
ឹ ប
ីទ ទ
Stewart) ។

ដំ េ�ះ��យ

B m X n C
�ម�ទឹសីប
� ទកូសុន
ី ុស b = p + n − 2pncos∠AXC
2 2 2

េនះ mb2 = mp2 + mn2 − 2mnpcos∠AXC

c2 = p2 + m2 − 2mpcos∠AXB
nc2 = np2 + nm2 + 2mnpcos∠AXC
( េ�ពះ cos∠AXB = cos∠(1800 − ∠AXC ) = cos∠AXC )
េគបន mb2 + nc2 = p2 (m + n) + mn(m + n)
ដូចេនះ ap2 + amn = mb2 + nc2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 8

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

លំ�ត់ទី ១០ ៖រកសំណល់ៃនករែចក 22223333 + 33332222 នឹង 5 ។

ដំ េ�ះ��យ
េគមន 2222 ≡ 2 ( mod5) នង ិ 3333 ≡ 3 ( mod5)
នំេ�យ 22223333 + 33332222 ≡ 23333 + 32222 ( mod5)
េគមន gcd(2; 5) = 1 �ម�ទសឹ បី� ទ Fermat
24 ≡ 1 ( mod5)
⇒ (24 )833 ≡ 1 ( mod5)
23332 ≡ 1 ( mod5)
⇒ 23333 ≡ 2 ( mod5)
េគមន gcd(3; 5) = 1 �ម�ទឹសីប � ទ Fermat
3 ≡ 1 ( mod5)
4

(34 )555 ≡ 1 ( mod5)

32220 ≡ 1 ( mod5)
⇒ 32222 ≡ 32 ( mod5)
នំេ�យ 22223333 + 33332222 ≡ 6 ≡ 1 ( mod 5)
ដូចេនះ សំណល់ៃនករែចក 22223333 + 33332222 នឹង 5 គឺ 1

⋄ សំ គល ់
�ទឹសីប
� ទ Fermat
១) េបី a ជចំនួនគត់ េហយ
ី p ជចំនួនបឋម េនះ a ≡ a ( mod a) ែដល gcd(a; p) =
p

1។
២) ap−1 ≡ 1 ( mod p) ែដល p ជចំនួនបឋម ។

លំ�ត់ទី ១១ ៖ គណន chx + ch2x + · · · + chnx ។

ដំ េ�ះ��យ
េគមន shx ជអនុគមន៍គូ និង chx ជអនុគមន៍េសស េហយ
ី shx + chx = e
x

�ង S = chx + ch2x + · · · + chnx

T = shx + sh2x + · · · + shnx

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 9

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

enx − 1
េនះ S + T = e + e + ··· + e
x 2x nx
=e · x
x
e −1
nx  nx nx 
 −   
e 2 e 2 − e

2 


n+1 nx
 x sh
S + T = ex · =e 2 · nx 2
x x x
 −  sh
e e − e 2 
2 
 2 

2
   
n + 1 nx n + 1 nx
sh  xsh ch  xsh
S+T = 2 2 + 2 2
x x
sh sh
 2 2
n + 1 nx
ch   xsh

ដូចេនះ S =
2 2 , x ̸= 0
x
sh
2
1
លំ�ត់ទី ១២ ៖បង�ញថ A = C (2n, n) ជចំនួនគត់ចំេពះ n = 1, 2, 3, · · ·
n+1
។

ដំ េ�ះ��យ
1 (2n)!
េយង
ី បន A = ·
n + 1 (n!)2
(2n)!
A= (n + 1 − n)
(n!)2 (n + 1)
(2n)! (2n)!
A= −
(n!)2 (n − 1)(n + 1)
A = C (2n, n) − C (2n, n − 1) ជចំនួនគត់

លំ�ត់ទី ១៣ ៖ រកចំនួនែដលធំជងេគបំផុតេ កនុងស�ុីតមិនកំណត់

√ √ √
3, · · · , n, · · · ។
3 n
1, 2,

ដំ េ�ះ��យ
√ √ √
េគមន 3 = 1.73 > 1 នង
3 3
√ ិ √ 3 = 1.73 > 1.41 = 2
េយង ី និងបង�ញថ n > n + 1 ចំេពះ n ≥ 3
n n+1

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 10

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
 
1
រ�តវបង
ឺ � ញថ 1 + <n
n
�មេទចធញូតុន
       
1 n n 1 n 1 n 1 1
1 + = 1 +   +   2 + · · · +   k + · · · + n
 
n 1 n 2 n k n n
n 1 n(n − 1)(n − 2) · · · (n − k + 1)
ែត   k =
 
k n k!nk
    
n
  1 1 1 −
1  1 −
2  · · · 1 −
k − 1 <
1
  =
k nk k! n n n k!
ចំ
 េពះ n ≥n 3 េយង ី បន ៖
1 1 1 1
1 + < 1 + + + ··· +
 n n 1! 2! n!
1 1 1 1
1 +  <1+1+ + 2 + · · · + n−1
n 2 2 2
1

1
n 1− n
1 +  <1+ 2 <3
n 1
1−
 n 2
1
នំេ�យ 1 +  < 3 ≤ n ចំេពះ n ≥ 3
√ n
ដូចេនះ 3 ជចំនួនែដលធំជងេគបំផុត
3

លំ�ត់ទី ១៤ ៖ a នង
ិ b ជចំនួនពត
ិ វ ិជជមនែដល a + b = 1 ។
2 2   
1 1 25
��យប ជ ក់ថ a +  + b +  ≥ ។
a b 2

ដំ េ�ះ��យ
 2  2
1 1 1 1
េគមន a +  + b +  = a2 + b2 + 2 + 2 + 4
a 
b  a b
2
1 1 2
= (a + b)2 − 2ab +  +  − + 4
 2 
a b ab
1 1 2
1 − 2ab
េនះ a +  + b +  = 1 − 2ab + 2 b2
+4
a b  2
a
a + b
�មវ ិសមភព AM-GM េគបន ab ≤   ≤4
2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 11

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
     
1 2  1 2  1 25
នំេ�យ a +  + b+ ≤ 1 −  (1 + 16) + 4 =
a b 2 2
v ចំ� ំ
េបី a1 , a2 , · · · , an ជចំនួនពត ិ វ ិជជមនែដល a1 + a2 + · · · + an = 1
 2
2 2
∑ n 1 ( 1 + n )
េនះ ។
 
aj +  ≥
j =1 a j n
ស�មយប ជ ក់
 2   2
n
∑ 1 1∑ n 1 
�មវ ិសមភព Cauchy-Schwarz េគបន

 aj +   ≥ 

aj + 
j =1 aj n j =1 aj
ែត�មវ ិសមភព AM-HM េគបន
1 1 1 n2
+ + ··· + ≥ = n2
a1 a2  an  a1 + a2 + · · · + an
2 2 2
∑n 1 ( 1 + n )
នំេ�យ ពិត
 
aj +  ≥
j =1 aj n

លំ�ត់ទី ១៥ ៖ ក) គណនផលបូក S = 132 + 202 + 272 + · · · + 1042 ។

ខ) េគេ�យស�ុត ី ៃនអនុគមន៍ {fn (x)} កំណត់េ�យ f1 (x) = x នង ិ
1
fn + 1 ( x ) = , ∀n ∈ N∗ ។ គណន f1998 (1998) ។
1 − fn (x)

ដំ េ�ះ��យ
ក) គណនផលបូក S = 132 + 202 + 272 + · · · + 1042
14
∑ 14 (
∑ )
2 2
S= (7k + 6) = 49k + 84k + 36
k =1 k =1
14
∑ 14
∑ 14
∑
2
= 49 k + 84 k + 36 1
k =1 k =1 k =1
14.15.29 14.15
= 49 · + 84 · + 36.14
6 2
= 49.7.5.29 + 84.7.15 + 36.14
= 49735 + 8820 + 504 = 59059
ខ) គណន f1998 (1998)
f1 (x) = x និង
1
fn + 1 ( x ) = , ∀n ∈ N∗
1 − fn ( x )

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 12

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

1 1
f2 ( x ) = =
1 − f1 ( x ) 1 − x
1 1 1 x−1
f3 ( x ) = = = 1−x+1 =
1 − f2 ( x ) 1 − 1 x
1−x 1−x
1 1 1
f4 ( x ) = = = x−x+1 =x
1 − f3 ( x ) 1 − x − 1
x x
ដូចេនះ ចំេពះ ∀n ∈ N :
1
f3n+1 (x) = f1 (x) = x; f3n+2 (x) = f2 (x) =
1−x
x−1
នងិ f3n+3 (x) = f3 (x) =
x
1998 − 1 1997
f1998 (1998) = f3×665+3 (1998) = =
1998 1998
លំ�ត់ទី ១៦ ៖ ��យវ ិសមភពខងេ�កមេនះ :
(n − 1)2
ក) tan (α − β ) ≤
2
េបី tanα = n.tanβ
√ √ √ 4n
ខ) 2 ≤ 1 − x + 1 + x ≤ 2 ចំេពះ ∀x ∈ [−1; 1] ។
4 4 4

ដំ េ�ះ��យ
��យប ជ ក់វ ិសមភពខងេ�កម ៖
(n − 1)2
ក) tan (α − β ) ≤
2
េបី tanα = n.tanβ
4n
tanα − tanβ ntanβ − tanβ
tan(α − β ) = =
1 + tanαtanβ 1 + ntan2β
n−1
=
cotβ + ntanβ
(n − 1)2 (n − 1)2
⇒ tan (α − β ) =
2
=
(cotβ + ntanβ )2 cot2β + n2tan2β + 2n
ែត cot2 β + n2 tan2 β ≥ 2 |cotβ.ntanβ| = 2n
⇒ cot2β + n2tan2β + 2n ≥ 4n
(n − 1)2
ដូចេនះ tan (α − β ) ≤
2
√ √ √ 4n
ខ) 2 ≤ 1 − x + 1 + x ≤ 2 ចំេពះ ∀x ∈ [−1; 1]
4 4 4

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 13

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

1 1
√ √
�ង f (x) = 1 − x + 1 + x = (1 − x) 4 + (1 + x) 4
4 4

3 3
1 − 1 −
⇒ f ′ (x) = − (1 − x) 4 + (1 + x) 4
4 4
3 3
1 − 1 −
f ′ (x) ≥ 0 ⇔ (1 + x) 4 ≥ (1 − x) 4
4 4
⇔1+x≤1−x⇔x≤0

x −1 0 1
f ′ (x) + 0 −
2
f (x) √
4
√
4
2 2
√ √
f (−1) =
4 4
2, f (0) = 2,
√ f (1) = 2
�ម��ងខងេលបី ង�ញថ 2 ≤ f (x) ≤ 2, ∀x ∈ [−1; 2]
4

លំ�ត់ទី ១៧ ៖ េគេ�យែខ�េកង (Cm ) ៃនអនុគមន៍ y = fm (x) = 2x3 + 3mx2 −

2m + 1 ។ −→
កំណត់តៃម�ប៉�៉ ែម៉ត m េដីមបេី �យ (Cm ) កត់អ័ក� x′ x បនបច
ី ំណុចេផ�ងគន ។

ដំ េ�ះ��យ
−→
កំណត់តៃម�ប៉�៉ ែម៉ត m េដីមបេី �យ (Cm ) កត់អ័ក� x′ x បនបីចំណុចេផ�ងគន
(c) : y = f (x) = 2x3 + 3mx2 − 2m + 1
∀x ∈ R : y ′ = f ′ (x) = 6x2 +6mx = 6x(x + m)


x = 0
′
y = 0 ⇔ 6x(x + m) = 0 ⇔ 
x = −m


បរមទំងពរី គឺ f (0) = −2m + 1 នង ិ f (−m) = m − 2m + 1

3

⇒ f (0).f (−m) = −(2m − 1)(m3 − 2m + 1)

= −(2m − 1)(m − 1)(m2 + m − 1)

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 14

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

√ √
m −∞ −1 − 5 1 −1 + 5 +∞
1
2 2 2
−(2m −
− − 0 + + 0 −
1)(m − 1)
m2 + m − 1 + 0 − − 0 + +

f (0).f (−m) < 0 − 0 + 0 − 0 + 0 −

−→
�កប (C ) កត់អ័ក� x′ x បនបច
ី ំណុចេផ�ងគន M1 , M2 , M3
កល� f (0).f (−m) < √
0 √
   
−1 − 5  ∪  1 −1 + 5 ∪
ដូចេនះ m ∈ −∞;

  ;  (1; +∞)
2 2 2

លំ�ត់ទី ១៨ ៖ េគេ�យសមក
ី រ ax + bx + c = 0 ែដលមនឫសពរី េផ�ងគន α នង
2
ិ
β។
�ង Sn = αn + β n, ∀n ∈ N∗ ។
ក) ��យថ aSn + bSn−1 + cSn−2 √ = 0។ √
ខ) អនុវត�ន៍ ៖ គណន M = (1 + 2)6 + (1 − 2)6 ;
1 1
N= √ + √ ។
(1 + 3)4 (1 − 3)4

ដំ េ�ះ��យ
ក) ��យថ aSn + bSn−1 + cSn−2 = 0
α នង ិ β ជឫសៃនសមកី រ ax2 + bx + c = 0
 
 2  n n−1

aα + bα + c = 0 
aα + bα + cαn−2 = 0


⇒
aβ 2 + bβ + c = 0 aβ 2 + bβ n−1 + cβ n−2 = 0
( ) ( )
េយង ី បន a (α + β ) + b α
n n n−1
+β n−1 n−2
+c α +β n−2
=0
ែត αn + β n = Sn , αn−1 + β n−1 = Sn−1 , αn−2 + β n−2 = Sn−2
ដូចេនះ aSn + bSn−1 + cSn−2 =√0 √ 6
ខ) អនុវត�ន៍ ៖ គណន M = (1 + 2) + (1 − 2)
6


√ 


α = 1 + 2 
α + β = 2

√ ⇒ 
β = 1 −

2 αβ = −1


រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 15

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក







a=1


សមីករ x2 − 2x − 1 = 0 មន b = −2
 



c = −1



⇒ Sn − 2S√ n−1 − Sn−2 =√ 0 ⇒ Sn = 2Sn−1 + Sn−2

S2 = (1 + 2) + (1 − 2)2 = 6
2

S3 = 2S2 + S1 = 2 × 6 + 2 = 14
S4 = 2S3 + S2 = 2 × 14 + 6 = 34
S5 = 2S4 + S3 = 2 × 34 + 14 = 82
S6 = 2S5 + S4 = 2 × 82 + 34 = 198
ដូចេនះ S6 = 198
1 1
គណន N = √ + √

(1 +√ 3) 4 (1 − 3)4



 1 3−1 





α= √ = 
α + β = −1



1+ 3 2√ √ ⇒

−1 − 1





 β=
1
√ =
1 + 3
=
3 


αβ = −

−2 2

1− 3 
2






a=1


1 
សមក ី រ x 2
+ x − = 0 មន 
b=1
2 



 1
c = −


2
1 1
េយងី បន Sn + Sn−1 − Sn−2 = 0 ⇒ Sn = Sn−2 − Sn−1
2 2
1
⇒ N = S4 = S2 − S3
2 √ 2 √ 2
3 − 1 3 + 1
S1 = −1, S2 =  

 +
 
 = 2
2 2
1 1 5
⇒ S3 = S1 − S2 = − − 2 = −
2 2 2
1 1 5 7
⇒ N = S4 = S2 − S3 = · 2 + =
2 2 2 2
7
ដូនេនះ N =
2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 16

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

លំ�ត់ទី ១៩ ៖ េគេ�យ�តេី កណ ABC ែដល BC = p, ∠A = 2α, ∠C = α ។

គណនៃផទ�ក�ៃន�តីេកណេនះ ។

ដំ េ�ះ��យ
A

2α

α
B p C

∠ABC = 1800 − (∠A + ∠C ) = 1800 − 3α

⇒ sinB = sin(1800 − 3α) = 3α
p AB AC
�ម�ទស ឹ ី ប
� ទសុ ន
ី ុ ស = =
sin2α sinα sin3α
psin3α
⇒ AC =
sin2α
1
SABC = AC · BC · sinα
2
1 psin3α
= · · psinα
2 sin2α
1 sin3α · sinα
= · p2 ·
2 2sinαcosα
2
p sin3α
ដូចេនះ SABC =
4cosα

លំ�ត់ទី ២០ ៖ គណន :
ក) S = 83 − 122 + 113 − 192 + 143 − 262 + · · · + 413 − 892 ។
ខ) T = 1 + 2x + 3x2 + 4x3 + · · · + nxn−1 + · · · ែដល |x| < 1 ។

ដំ េ�ះ��យ
គណន :
ក) S = 83 − 122 + 113 − 192 + 143 − 262 + · · · + 413 − 892

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 17

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
( ) ( )
S = 8 + 11 + 14 + · · · + 41 − 12 + 19 + 26 + · · · + 89
3 3 3 3 2 2 2 2

12
∑ 12
∑
= (3k + 5)3 − (7k + 5)2
k =1 k =1
12 [
∑ ]
= (3k + 5) − (7k + 5)
3 2
k =1
12 (
∑ )
3 2
= 27k + 86k + 155k + 100
k =1
12
∑ 12
∑ 12
∑ 12
∑
= 27 k 3 + 86 k 2 + 155 k + 100 1
k =1 k =1 k =1 k =1
 2
12.13  12.13.25 12.13
= 27  + 86 · + 155 · + 100.12
2 6 2
= 27 × 282 + 86 × 650 + 155 × 78 + 1200
S = 233458
ខ) T = 1 + 2x + 3x2 + 4x3 + · · · + nxn−1 + · · · ែដល |x| < 1
T = 1 + 2x + 3x2 + 4x3 + · · · + nxn−1 + · · ·
−T x = −x − 2x2 − 3x3 − · · · − (n − 1)xn−1 − nxn − · · ·
⇒ T (1 − x) = 1 + x + x2 + x3 + · · · + xn−1 + xn + · · ·
ែត 1 + x + x2 + x3 + · · · + xn−1 + xn + · · · ជផលបូកអនន�តួៃនស�ុីត
ធរណីម�តែដលមន U1 = 1 និង េរសុង q = x, |x| < 1
1
េយងី បន 1 + x + x + x + · · · + x
2 3 n−1
+ xn + · · · =
1−x
1
ដូចេនះ T =
(1 − x)2

លំ�ត់ទ√
ី ២១ ៖ គណនល
√ ីមីតខងេ�កមេនះ
√ :
5x − 1 − 12x + 1 + 3 12 − 2x
ក) lim √ ។
x→2 2 − 3 22 − 7x
cos4x − cos3x.cos2x.cosx
ខ) lim ។
x→0 x2
ដំ េ�ះ��យ
គណនល
√ម
ី ត
ី ខងេ�កមេនះ
√ : √
5x − 1 − 12x + 1 + 3
12 − 2x
ក) lim √
x→2 2 − 3 22 − 7x

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 18

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
√ √ √
�ង N = ( 5x − 1 − )12x (+ 1 + 12 − 2x
3
√ √ ) (√ )
N = 5x − 1 − 3 + 5 − 12x + 1 + 12 − 2x − 2 3

√ 5x − 1 − 9 5(x − 2)
5x − 1 − 3 = √ =
5x − 1 + 3 d1
√ 25 − 12x − 1 −12(x − 2)
5 − 12x + 1 = √ =
5 + 12x + 1 d2
√ 12 − 2x − 8 −2(x − 2)
3
12 − 2x − 2 = (√ )2 √ =
3
12 − 2x + 2. 3 12 − 2x + 4 d3
 
5 12 2
⇒ N = (x − 2)  − − 
d1 d2 d3
√ 8 − 22 + 7x 7(x − 2)
�ង D = 2 − 22 − 7x =
3
√ ( √ ) 2 =
4 + 2. 3 22 − 7x + 3 22 − 7x d4
   
N 5 12 2 d4 
A = lim = lim (x − 2)  − −  · 
x→2 D x→2 d1 d2 d3 7(x − 2)
 
5 12 2 d4
= lim  − −  ·
x→2 d1 d√2 d3 7 )
(
ែត lim d1 = lim 5x − 1 + 3 = 3 + 3 = 6
x→2 x→2 ( √ )
lim d2 = lim 5 + 12x + 1 = 5 + 5 = 10
x→2 x→2 [(
√ )2 √ ]
lim d3 = lim 3
12 − 2x + 2 12 − 2x + 4 = 4 + 4 + 4 = 12
3
x→2 x→2 [
√ (√ )2 ]
lim d4 = lim 4 + 2 22 − 7x + 22 − 7x = 4 + 4 + 4 = 12
3 3
x→2  x→2   
5 12 2 12 8 12
⇒ A =  − −  · = −  ·
6 10 12 7 15 7
32
ដូចេនះ A = −
35
cos4x − cos3x.cos2x.cosx
ខ) lim
x→0 x2
�ង K = cos4x − cos3x.cos2x.cosx
K = (cos4x − 1) + (1 − cos3x) + (cos3x − cos3x.cos2x.cosx)
3x
= −(1 − cos4x) + 2sin2 + cos3x [(1 − cos2x) + cos2x(1 − cosx)]
2
3x x
= −2sin22x + 2sin2 + 2sin2x.cos3x + 2sin2 cos2x.cos3x
2 2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 19

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

3x
−2sin 2x 2 2sin2 2
⇒ B = lim + lim 2 + lim 2sin x.cos3x +
x→0 x2 x→0 x2 x→0 x2
x
2sin2 .cos2x.cos3x
lim 2
x→0 x2  
 2  sin
3x 2  
sin2x   9
 
2 
 · (−8) + lim 
= lim   · 2·
 +

x→0 2x x→0 

3x 
 4
2
 x 2
 2
sinx  sin  1
 2
 · 2cos3x + lim 
 x  · 2 · cos2x.cos3x
lim  
x→0 x x→0   4
2
9 1
= 12.(−8) + 12 · + 12.2.1 + 12. .1.1
2 2
= −1
ដូចេនះ B = −1

1 1
លំ�ត់ទី ២២ ៖ ក) ��យប ជ ក់ថ ចំេពះ ∀m ∈ R សមក
ី រ + =m
cosx sinx
មនរសជន
ឹ ច
ិ ច។
ខ) ��យថ f (x) = a(x − b)(x − c) + b(x − c)(x − a) + c(x − a)(x −
b) ែដល a ̸= b ̸= c មនឫសពរី េផ�ងគនជនច
ិ ច។

ដំ េ�ះ��យ
1 1
ក) ��យប ជ ក់ថ ចំេពះ ∀m ∈ R សមក
ី រ + =m
cosx sinx
មនឫសជនច
ិ ច។
1 1
+ = m ⇔ sinx + cosx = msinx.cosx (1)
sinx cosx
ែត 2sinxcosx = (sinx + cosx)2 − (sin2 x + cos2 x)
= (sinx + cosx)2 − 1
1 1
⇒ sinx.cosx = (sinx + cosx)2 −
2 2
1 1
(1) ⇒ sinx + cosx = m(sinx + cosx)2 − m
2 2
⇔ m(sinx + cosx) − 2(sinx + cosx) − m = 0
2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 20

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
√ √
�ង t = sinx + cosx, (− 2 ≤ t ≤ 2)
សមកី រក�យជ mt − 2t − m = 0 (2)
2

∆′ = 1 + m2 > 0, ∀m ∈ R ⇒ (2) មនឫសជនិចច

−m
P = t1.t2 = = −1 ⇒ |t1|.|t2| = 1, (t1 ≤ t2 )
 m






t1 = −1, t2 = 1


⇒ |t | < 1 < |t2|
 1




 t = 0 េបី m = 0
√ √
រសៃន
ឹ (2) េផទ ងផទត់លកខខណ� : − 2 ≤ t ≤ 2
ដូចេនះ (1) មនឫសចំេពះ�គប់ m ∈ R
ខ) ��យថ f (x) = a(x − b)(x − c) + b(x − c)(x − a) + c(x − a)(x −
b) ែដល a ̸= b ̸= c មនឫសពរី េផ�ងគនជនចិ ច
�ង f (x) = a(x − b)(x − c) + b(x − a)(x − c) + c(x − a)(x − b)
េយង
ី បន :
f (a) = a(a − b)(a − c)
f (b) = b(b − c)(b − a) = −b(a − b)(b − c)
f (c) = c(c − a)(c − b) = c(b − c)(a − c)
f (0) = 3abc
នំេ�យ f (a).f (b).f (c).f (0) = −3a2 b2 c2 (a − b)2 (a − c)2 (b − c)2 < 0
⇒ កនុងចំេ�មបួនក���តវមនស ញ ផទុយគន
⇒ f (x) ែ�ប�បលស ញ
⇒ f (x) មនឫសពីរេផ�ងគនជនិចច

លំ�ត់ទី ២៣ ៖ ក) កំណត់តៃម�ៃនប៉�៉ ែម៉ត a េដីមបេី �យសមីករ :

 2  
1 + x 1 + x
 √  + 2a  √  + 1 = 0 មនឫស ។
x x
1 2
ខ) រកតៃម�តូចបំផុតៃន f (x) = + េលច
ី េន�ះ [0; 1] ។
x 1−x

ដំ េ�ះ��យ
ក) កំណត់តៃម�ៃនប៉�៉ ែម៉ត a េដីមបេី �យសមក
ី រ:

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 21

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
 2  
1 + x 1 + x
 √  + 2a  √  + 1 = 0 មនរសឹ
x x
 2  
 1 + x 1 + x
 √

 + 2a  √
 
 + 1 = 0 (1)
x x
1+x
�ង t = √ , x > 0
x
√ 1+x
1 + x ≥ 2 x (វ ិសមភពកូសុ)ី ⇒ √ ≥ 2

x


 1+x
t = √ (t ≥ 2)


(1) ⇔  x

 2

t + 2at + 1 = 0 (2)

(2) មនឫស t1 ≤ 2 ≤ t2 (α)



(1) មនឫស ⇔ 
(2) មនឫស 2 ≤ t ≤ t (β )
1 2
�ងf (t) = t + 2at + 1
2

 2
af (2) = 2 + 2a.2 + 1 = 4a + 5


⇒  S


 − 2 = −a − 2
2
5
(α) ⇒ af (2) ≤ 0 ⇔ 4a + 5 ≤ 0 ⇔ a ≤ −
  4
 ′ 





∆ =a −1≥02 




a ∈] − ∞; −1] ∪ [1; +∞[

 

  5
(β ) ⇒ af (2) = 4a + 5 ≥ 0 ⇔ a ∈ [− ; +∞[



 S 



4


 − 2 = −a − 2 > 0 
a ∈] − ∞; −2[

2
(β ) ⇔ a ∈ ∅ 


 5
a ∈] − ∞; − [

(1) មនឫស ⇔  4

a ∈ ∅


5
ដូចេនះ a ∈] − ∞; − [
4
1 2
ខ) រកតៃម�តូចបំផុតៃន f (x) = + េលីចេន�ះ [0; 1]
x 1−x
′ 1 2 2x2 − (1 − x)2
f (x) = − 2 + =
x (1 − x)2 x2 ( 1 − x2 )

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 22

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

2x2 − 1 + 2x − x2 x2 + 2x − 1
= = 2
x2 ( 1 − x ) 2 x (1 − x)2
f ′ (x) = 0 ⇔ x √ + 2x − 1 = 0√
2

⇒ x = −1 − 2; x = −1 + 2
√
x 0 −1 + 2 1
f ′ (x) − 0 +
√
f (x) f (−1 + 2)
តៃម�តូចបំផុតៃន f (x) គឺ :
√ 1 2 1 2
f (−1 + 2) = √ + √ =√ −√
−1
√ + 2 √1 + 1 − 2 √ 2 − 1 2−2
2−2−2 2+2 − 2
= √ √ = √
( 2 −( 1)( 2 −) 2) 4 − 3 2
√ √ √ √
− 2 4+3 2 2(4 + 3 2)
= =
√ 16 − 18 2
4 2+6 √
= =2 2+3
2
x2 + (am + b)x + b2 + m2
លំ�ត់ទី ២៤ ៖ េគេ�យែខ�េកង (Cm ) : y = ។
mx − 1
−→
កំណត់តៃម� a និង b េដីមបេី �យ (Cm ) ប៉ះអ័ក� x′ x ចំេពះ ∀m ∈ R ។

ដំ េ�ះ��យ
−→
កំណត់តៃម� a និង b េដីមបេី �យ (Cm ) ប៉ះអ័ក� x′ x ចំេពះ ∀m ∈ R
x2 + (am + b)x + b2 + m2
( Cm ) : y = f ( x ) =
mx − 1
−→
(Cm ) ប៉ះ x′x, ∀m ∈ R ⇔ f (x) = 0 មនឫសឌុប ∀m ∈ R
⇔ x2 + (am + b)x + b2 + m2 = 0 មនឫសឌុប ∀m ∈ R
ែត ∆′ = (am + b)2 − 4(b2 + m2 )
= a2m2 + 2abmc + b2 − 4b2 − 4m2
= −3b2 + 2abm + (a2 − 4)m2


′

 −3b2 = 0
∆ = 0, ∀m ∈ R ⇔ 
  2ab = 0
រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 23
បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
 
 

 b=0 
 a = −2; b = 0
⇔ ឬ

a = ±2
 
a = 2; b = 0

-ចំេពះ a = 2; b = 0:
−am − b −2m
x1 = x2 = = = −m
2 2 2
⇒ mx − 1 = −m − 1 ̸= 0, ∀m ∈ R
⇒ a = 2; b = 0 ជចេម�យ ី
-ចំេពះ a = −2; b = 0:
−am − b 2m
x1 = x2 = = =m
22 2
⇒ mx − 1 = m − 1
លកខខណ� mx − 1 ̸= 0 មន ិ េផទ ងផទត់ ចំេពះ m = ±1
⇒ a = −2; b = 0 មន ិ ែមនជចេម�យ ី
ដូចេនះ a = 2; b = 0 ជចេម�ីយែតមួយគត់

លំ�ត់ទី ២៥ ៖ ព�
ី ៉ មត
ី �តម
ី ុខ SABC មួយមនបត ABC ជ�តេី កណសម័ង�ផចត
ិ O
ី [SA] ⊥ (ABC ) ។ េបី H ជអរតូសងៃ់ ន�តីេកណ ABC ��យថ [OH ]
េហយ
ឹ ប�ង់ (SBC ) ។
ែកងនង

ដំ េ�ះ��យ
��យថ [OH ] ែកងនង ឹ ប�ង់ (SBC )
�ង AM , BN ជកំពស់ៃន�តីេកណសម័ង� ABC


BK ជកំពស់ៃន�តេី កណ SBC
[BC ] ⊥ [AM ] ([AM ]ជកំពស់ៃន�តេី កណABC )



 ⇒ (BC ) ⊥ (SAM )

 [BC ] ⊥ [SA]([SA] ⊥ (ABC ))
េនះ (BC ) ⊥ (OH ) េ�ពះ (OH ) ⊂ (SAM )

[BN ] ⊥ [AC ] (កំពស់ៃន�តេី កណBAC )



 ⇒ (BN ) ⊥ (SBC )
[BN ] ⊥ [SA]([SA] ⊥ (ABC ))


⇒ (BN ) ⊥ (SC ) (1)

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 24

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

N C
A O H

B
[BK ] ជកំពស់ៃន�តីេកណ SBC េនះ [BK ] ⊥ [SC ] (2)
�ម (1) នងិ (2) េយងី បន (SC ) ⊥ (BKN )
ែត (OH ) ⊂ (BKN )
នំេ�យ (SC ) ⊥ (OH )

(OH ) ⊥ (BC ) (សំ�យខងេលី)



 ⇒ (OH ) ⊥ (SBC )
(OH ) ⊥ (SC )


ដូចេនះ [OH ] ⊥ (SBC ) �តង់ H

លំ�ត់ទី ២៦ ៖ ព�
ី ៉ មត
ី មួយមនៃផទ�ក�ទំងអស់េសមន
ី ង
ឹ S ។ M ជចំណុចេ ខង
កនុងពី�៉មីតែដលមនចមងយេសមីគន d េ មុខខងទំងអស់ និងបតពី�៉មីត ។ គណនមឌ
ៃនព�ី ៉ មត
ី ជអនុគមន៍ៃន S នង
ិ d។

ដំ េ�ះ��យ
គណនមឌៃនពី�៉មីតជអនុគមន៍ៃន S និង d
ពន
ិ ត
ិ យព�
ី ៉ មត
ី ចតុមុខ ABCDE ែដលមន St =S
េ�យចំណុច M មនចំងយេសមី d េ មុខទំងអស់ៃនពី�៉មីត េនះ d ជ�បែវង
កំពស់ៃនព�
ី ៉ មត
ី M BCDE, M ABC, M ACD, M ADE, M ABE
�ង S1 = SBCDE ; S2 = SABC ; S3 = SACD
S4 = SADE ; S5 = SABE

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 25

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

េយង
ី បន :
1
VM BCDE = · S1 · d
3
1
VM ABC = · S2 · d2
3
1
VM ACD = · S3 · d3
3
A

M
E
B
d

C D
1
VM ADE = · S4 · d
3
1
VM ABE = · S5 · d
3
1
នំេ�យ V = · d · (S1 + S2 + S3 + S4 + S5 )
3
1
ដូចេនះ V = · S · d
3

លំ�ត់ទី ២៧ ៖ េ�ះ��យសមីករ (x + 2)(x + 3)(x + 4)(x + 5) = 360 ។

ដំ េ�ះ��យ
េ�ះ��យសមក
ី រ (x + 2)(x + 3)(x + 4)(x + 5) = 360 (1)

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 26

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

⇔ ((x + 2)(x + 5))((x + 3)(x + 4)) = 360

⇔ x2 + 7x + 10 x2 + 7x + 12 = 360
⇔ t(t + 2) = 360 ែដល t = x2 + 7x + 10
⇔ t2 + 2t − 30 = 0
∆′ = 361 = 192
t1 = −20 ; t2 = 18
-ចំេពះ t = −20 េនះ x2 + 7x + 10 = −20
x2 + 7x + 30 = 0
∆ = 49 − 120 < 0 សមក ី រគមនឫស
-ចំេពះ t = 18 េនះ x2 + 7x + 10 = 18
x2 + 7x − 8 = 0 មន a + b + c = 1 + 7 − 8 = 0
សមីករមនឫស x1 = 1; x2 = −8
ដូចេនះ សមកី រមនឫស x1 = 1; x2 = −8

√ 

√

x y + y x = 30

លំ�ត់ទី ២៨ ៖ េ�ះ��យ�បព័នធសមីករ  √ √ ។

 x x + y y = 35

ដំ េ�ះ��យ
េ�ះ��យ�បព័នធសមីករ :

 √ √

 x y + y x = 30


√ √
 x x + y y = 35
លកខខណ� x > 0; y > 0
√ (√ √ )


 xy x + y = 30
⇔ √ √

 x3 + y 3 = 35


 √ (√
 xy
√ )
 x + y = 30
⇔ (√ √ )3 √ (√ √ )


 x + y − 3 xy x + y = 35






√
P S = 30 P = xy > 0
⇔ ែដល  √ √
S 3 − 3P S = 35
 
S = x+ y>0

 
 


 P S = 30 
S=5
⇔ ⇒ 30
  S 3 = 35 + 3 · 30 = 53 


 P = =6
S
រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 27
បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
√ √
x និង y ជឫសៃនសមីករ t2 − 5t + 6 = 0
∆ = 49 ;t1 = 2 ; t2 = 3

√ 
√

 x = 2 
 x = 3
េយងី បន  √ ឬ √

 y = 3 
 y = 2
 

 

 x=4  x=9
⇔ ឬ
  

y=9 y=4
ដូចេនះ �បព័នធសមក
ី រមនគូចេម�យ
ី (x = 4; y = 9) នង
ិ (x = 9; y = 4)
v v
u u v
u u u
u u u
u 1 1 1 1 1 1 u π
លំ�ត់ទី ២៩ ៖ សំរល
ួ កេន�ម
u
u
t + +t + cosα ែដល 0 < α < ។
t
2 2 2 2 2 2 2

ដំ េ�ះ��យ
v v
u u v
u u u
u u u
1 1 1 1 1 1
u u π
សំរល
ួ កេន�ម
u
+u
t + + cosα ែដល 0 < α <
t t
2 2 2 2 2 2 2
α 1 1 α
�មរូបមន� cosα = 2cos2 − 1 ⇒ + cosα = cos2
π 2α α 2 α2 2
េ�យ 0 < α < េនះ cos ; cos ; cos > 0
2 2 4 8
េយង
ី បន
v :
u v v v v
u u u
1 1u
u
u u1 1u
u
t
u1
α u 1uu α
A= +
t t 2
+ cos = t + tcos2
2 2 2 2 2 2 2 4
v
u
u α α
= tcos2 = cos
8 8
α
ដូចេនះ A = cos
8
 
3λ − 4  7λ − 6
លំ�ត់ទី ៣០ ៖ េគេ�យ f (x) = x2 − 2  x+ ែដល λ
λ−3 λ−3
ជប៉�៉ ែម៉ត ។
ក) ប៉�៉ បូល (P ) �ង�កបៃនអនុគមន៍ f កត់�មចំណុចនង
ឹ I មួយចំេពះ
∀λ ∈ R − {3} ។ គណនកូអរេ�េនចំណុច I ។

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 28

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

ខ) កនុងករណីប៉�៉ បូល (P ) កត់អ័ក� (x′ ox) �តង់ពីរចំណុចេផ�ងគន M1 និង

M2 ។ បង�ញថ M1 នង ិ M2 េ ែតជចំណុចឆ�ស់�ម៉ូនក
ិ នង
ឹ ចំណុច A នង
ិ
B ែដល�តវ រកកូអេ�េន� ។

ដំ េ�ះ��យ
ក) គណនកូអរេ�េនចំណុច I
 
3λ − 4  7λ − 6
(P ) : y = x − 2  2
x+ ; (∀λ ∈ R − {−3})
λ−3 λ−3
េគបន
(
λy − 3y = λx)2 − 3x(2 − 6λx + 8x + 7λ)− 6
⇔ y − x2 + 6x − 7 λ + 3x2 − 3y − 8x + 6 = 0
ប៉�៉ បូល (P ) កត់�មចំណុចនង ឹ I; ∀λ ∈ R − {−3} លុះ��ែត


y − x + 6x − 7 = 0 (1)
 2



3x2 − 3y − 8x + 6 = 0 (2)
(1) ⇔ x2( − y =)6x − 7
(2) ⇔ 3 x2 − y − 8x + 6 = 0
18x − 21 − 8x + 6 = 0
15 3
10x = 15 េនះ x = =
10 2
9 36 28 1
(1) ⇔ y = x2 − 6x + 7 = − + =
  4 4 4 4
3 1
ដូចេនះ I  ; 
2 4
ខ) រកកូអរេ�េនៃនចំណុច A និង B
M1 A M2 B

x′ x1 a x2 b x
• ប៉�៉ បូល (P ) ក់អ័ក� (x′ox) �តង់ពីរចំណុចេផ�ងគន M1 និង M2 លុះ��ែតសមីករ
f (x) = 0 មនឫសពរី េផ�ងគន
⇔ ∆′ > 0 (េ�ពះ a = 1 ̸= 0)
• េដីមបេី �យ (M1M2AB ) = −1 លុះ��ែត :
(x1 + x2 )(a + b) = 2(x1x2 + ab) (1) ែដល x1 និង x2 ជឫសៃនសមីករ f (x) =
0
(λ − 3) x2 − 2(3λ − 4)x + (7λ − 6) = 0

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 29

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក





6λ − 8
x1 + x2 = S =



េយង ី បន 
λ−3

 7λ −6



 x 1 · x 2 = P =
 λ−3

(S − 6)λ = 3S − 8
 3S − 8 3P − 6
⇒ ⇒ = , (S ̸= 6, p ̸= 7)
(P − 7)λ = 3P − 6
 S−6 P −7
⇒ 3P S − 21S − 8P + 56 = 3P S − 6S − 18P + 36
⇒ 3S = 2(P + 4)
⇒ 3(x1 + x2 ) = 2(x1x 2 + 2) (2)


a + b = 3
ផទឹម (1) និង (2) េយង ី បន  សនមត់ (a < b)

 ab = 2
a នងិ b ជឫសៃនសមក ី រ t − 3t + 2 = 0
2



t1 = 1
⇒ 
t = 2
2
នំេ�យ a = 1 និង b = 2
ដូចេនះ (M1 M2 AB ) = −1 ែដល A(1; 0) នង ិ B (2; 0)

4x
លំ�ត់ទី ៣១ ៖ េគេ�យអនុគមន៍ f (x) = x ។
4 +2
ក) េគសនមត់យក a > 0; b >

0 ែដល

a +b = 1។ គណន

f (a) + f (b) ។
1  2  3 
ខ) ទញរកផលបូក S = f  +f +f + ···
  2001 2001 2001
2000  ។
+f
2001

ដំ េ�ះ��យ
ក) គណន f (a) + f (b)
4x
េគមន a + b = 1 ⇒ b = 1 − a និង f (x) = x
4 +2
a 1−a
4 4 2
⇒ f (a) = a និង f (b) = 1−a = a
4 +2 a
4 +2 4 +2
4 2
េយងី បន f (a) + f (b) = a + a =1
4 +2 4 +2
ដូចេនះ f (a) + f (b) = 1

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 30

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
     
1  2  3 
ខ) ទញរកផលបូក S = f  +f +f + ···
  2001 2001 2001
2000
+f 
2001
    
1 2000  = 1


f +f 




2001  
20001 






2 1999 

f   +f   = 1
2001 20001  បូក 1000 តួៃន 1


.....................................  




    

1000 1001 


f +f  = 1 


2001 20001
ដូចេនះ S = 1000

លំ�ត់ទី ៣២ ៖ េគេ�យ a, b, c ជរង�ស់�ជងៃន�តេី កណ ABC េហយ

ី េផទ ងផទត់ :





 2 a3 − b3 − c3

 a = (1)

a − b − c ។




1
cosB.cosC =
 (2)
4
��យថ △ABC ជ�តេី កណសម័ង� ។

ដំ េ�ះ��យ
��យថ △ABC ជ�តេី កណសម័ង�
A

c b

B a C





2 a − b3 − c 3
3
a =

 (1)
េយង ី មន  a − b − c




1
cosB.cosC =
 (2)
4
( 1 ) ⇔ a3 − a2 b − a2 c = a3 − b3 − c 3
⇔ a2 (b + c) = (b + c)(b2 + c2 − bc)
រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 31
បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

⇔ a2 = b2 + c2 − a2 (∗)
�ម�ទឹសីប
� ទកូសុីនុស a2 = b2 + c2 − 2bccosA
(∗) ⇒ b2 + c2 − 2bccosA = b2 + c2 − bc
−2bc 1
cosA = =
−2bc 2
⇒ ∠A = 600 េ�ពះ 0 < A < 1800
1
េយង
ី បន : B + C = 1200 ⇒ cos(B + C ) = cos1200 = −
2
1
⇒ cosBcosC − sinBsinC = −
2
1 1 1 3
⇒ sinBsinC = cosBcosC + = + =
2 4 2 4
1 3
⇒ cosBcosC + sinBsinC = + = 1
4 4
⇒ cos(B − C ) = 1
 0

0 < B < 120 1200
ែត  េនះ B − C = 0 េហ យ
ី B = C = = 60 0

0 < C < 1200 2
⇒ A = B = C = 600
ដូចេនះ ABC ជ�តីេកណសម័ង�

លំ�ត់ទី ៣៣ ៖ a, b, c, d ជតួតគនគនៃនស�ុីតនព�ន� ។ េបី m េផទ ងផទត់លកខខណ� 2m ≥

|ad − bc| បង�ញថ : f (x) = (x − a)(x − b)(x − c)(x − d) + m2 ≥
0, ∀x ∈ R ។

ដំ េ�ះ��យ
បង�ញថ : f (x) = (x − a)(x − b)(x − c)(x − d) + m2 ≥ 0, ∀x ∈ R
f (x) = (x − a)(x − b)(x − c)(x − d) + m2
= [(x − a)(x − d)] [(x − b)(x − c)] + m2
[ ][ ]
= x − (a + d)x + ad x − (b + c)x + bc + m2
2 2

េ�យ a + d = b + c (a, b, c, d ជតួបន�គនៃនស�ុីតនព�ន�)

�ង t = x2 − (a + d)x = x2 − (b + c)x េនះ
f (x) = g (t) = (t + ad)(t + bc) + m2
= t2 + (ad + bc)t + abcd + m2
∆ = (ad + bc)2 − 4(abcd + m2 ) = (ad + bc)2 − 4abcd − 4m2
= (ad − bc)2 − 4m2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 32

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

ែត |ad − bc| ≤ 2m (សមមតិកមម) េនះ (ad − bc)2 ≤ 4m2

⇒ ∆ = (ad − bc)2 − 4m2 ≤ 0
េ�យ ∆ ≤ 0; a = 1 > 0 េនះ f (x) = g (t) ≥ 0, ∀t ∈ R
ដូចេនះ f (x) ≥ 0, ∀x ∈ R

1 − cosx.cos3x.cos5x...cos(4n + 1)x
លំ�ត់ទី ៣៤ ៖ គណន lim ។
x→0 x2

ដំ េ�ះ��យ
1 − cosx.cos3x.cos5x...cos(4n + 1)x
គណន lim
x→0 x2
f (x) = 1 − cosx.cos3x.cos5x...cos(4n + 1)x
= (1 − cosx) + cosx(1 − cos3x) + cosx.cos3x(1 − cos5x) + · · ·
+ cosx.cos3x....cos(4n − 1)x [1 − cos(4n + 1)x]
x 3x 5x
= 2sin2 + 2cosx.sin2 + 2cosx.cos3x.sin2 + · · · +
2 2 2
(4n + 1)x
= 2cosx.cos3x...cos(4n − 1)x.sin2
2
េ�យ lim coskx = cos0 = 1 េនះ
x→0  
x 3x ( 4n + 1 ) x
2 sin2 + sin2 + · · · + sin2 

f (x) 2 2 2
A = lim 2 = lim
x→0 x

x→0 x2 
 sin2
x 3x ( 4n + 1 ) x


sin2 sin2 



= lim 2  2 + 2 2 + · · · + 2 

x→0  x x 2 x 2 


 2 
2 kx  sin
kx 
sin 


 k2 k2
ែត lim 2 
= lim  2  ·
 = 2
x→0 x2 x→0  kx   2 2 2

2 2
2 2

1 3 ( 4n + 1 )
⇒ A = 2  2 + 2 + · · · + 

2 2 22
1[ 2 ]
= 1 + 3 + 5 + · · · + (4n + 1)
2 2 2
2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 33

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

+1
2n∑ +1
2n∑ +1
2n∑ +1
2n∑ +1
2n∑
(2i − 1)2 = (4i2 − 4i + 1) = 4 i2 − 4 i+ 1
i=1 i=1 i=1 i=1 i=1
(2n + 1)(2n + 2)(4n + 3) (2n + 1)(2n + 2)
=4· −4·
6 2
+ 2n + 1
2(2n + 1)(2n + 2)(4n + 3) − 6(2n + 1)(2n + 2) + 6n + 3
=
3
1 ( )
= 32n3 + 48n2 + 22n + 3
3
1( )
ដូចេនះ A = 3 2
32n + 48n + 22n + 3
6

លំ�ត់ទី ៣៥ ៖ (Cm ) ជែខ�េកងៃនអនុគមន៍ f (x) = (x − m)3 − 3x + m2 ។

−→
កំណត់តៃម�ប៉�៉ ែម៉ត m េដីមបេី �យ (Cm ) កត់អ័ក� x′ x បនបីចំណុចេផ�ងគនែដល
មន�ប់សុសី តូចជង 2m ។

ដំ េ�ះ��យ
′
−→
កំណត់តៃម�ប៉�៉ ែម៉ត m េដម
ី បេី �យ (Cm ) កត់អ័ក� x x បនបច
ី ំណុចេផ�ងគនែដល
មន�ប់សុីសតូចជង 2m
(Cm ) : y = f (x) = (x − m)3 − 3x +[m2 ]
′
∀x ∈ R : f (x) = 3(x − m) − 3 = 3 (x − m) − 1
2 2

f ′ (x) = 0 ⇔ (x − m)2 − 1 = 0
(x − m)2 = 1
x − m = ±1 ⇔ x = m ± 1
x −∞ m−1 m+1 +∞
f ′ (x) + 0 − 0 +
f (m − 1)
f (x)
f (m + 1)
អតិបរម f (m − 1) = −1 − 3(m − 1) + m2 = m2 − 3m + 2
អបបបរម f (m + 1) = 1 − 3(m + 1) + m2 = m2 − 3m − 2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 34

 បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក



 −→ 


 f (m − 1).f (m + 1) < 0


 (Cm ) ∩ x′x = {M1; M2; M3} 




⇔ x < 2m
 2

 xM1 < xM2 < xM3 < 2m 




 f (2m) > 0
y

M1 M2 x2 M3
x1 2m
0 x

y ′ ( Cm )



m = 1; m = 2 


√ 
f (m − 1).f (m + 1) = 0 កល� 
 3 ± 17

m =


2
√ √
m −∞ 3 − 17 1 2
3+ 17 +∞
2 2
f (m − 1).f (m + 1) < 0 + 0 − 0 + 0 − 0 +
x2 = 1 + m < 2m េនះ m > 1
⇒ m ∈ (1; +∞)
f (2m) = (2m − m)3 − 3.2m + m2 = m3 + m2 − 6m
= m ( m2 + m − 6 )
f (2m) = 0 កល� m = −3; m = 0; m = 2

m −∞ −3 0 2 +∞

f (2m) > 0 − 0 + 0 − 0 +

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 35

 បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
  √   √ 



 3− 17 3+ 17 

 −→ 


 m∈
 ; 1 
 ∪ 2; 


 (Cm ) ∩ x′x = {M1; M2; M3} 

 2 2
⇔



 xM1 < xM2 < xM3 < 2m 



m ∈ (1; +∞)





 m ∈ (−3; 0) ∪ (2; +∞)
 √ 
3+ 17 
ដូចេនះ m ∈ 2;


2

លំ�ត់ទី ៣៦ ៖ រក f (x) េបអ

ី នុគមន៍ f មនែដនកំណត់ D = R េហយ ី េផទ ងផទត់ :
(x − y ).f (x + y ) − (x + y ).f (x − y ) = xy (x2 − y 2 ), ∀x, y ∈ R ។

ដំ េ�ះ��យ
រកអនុគមន៍ f (x)
(x − y ).f (x + y ) − (x + y ).f (x − y ) = xy (x2 − y 2 ), ∀x, y ∈ R (1)
�ងu = x + y នង ិ v =x−y




u+v
x =

⇒  u
2
− v


y =

2
1
(1) ⇒ vf (u) − uf (v ) = (u + v )(u − v )uv
4
4v.f (u) − 4u.f (v ) = u3v − v 3u
4v.f
[
(u) − u3v] = 4u.f
[
(v ) − v 3u]
v 4f (u) − u3 = u 4f (v ) − v 3
4f (u) − u3 4f (v ) − v 3
⇒ = , ∀u, v ∈ R
u v
4f (u) − u3
េគបន = k =េថរ
u3
⇒ 4f (u) − u = ku
1
⇒ f (u) = (u3 + ku)
4
1( 3 )
ដូចេនះ f (x) = x + kx
4

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 36

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

លំ�ត់ទី ៣៧ ៖ េ�ះ��យសមក
ី រខងេ�កមេនះ :
1
x+
ក) 4x+1 + 4.9x + 16 2 = 4.81x
1
√ √ x−
ខ) ( 3 − 1)2x−1 + (21 + 2 3) 2 = 52x−1

ដំ េ�ះ��យ
1
x+
ក) 4x+1 + 4.9x + 16 2 = 4.81x (1)
(1) ⇒ 4x + 9x + 16x = 81x
4x 9x 16x
⇔ x + x + x =1
81 x 81 81 x  x
4 9 16
⇔  +  +  =1
81 81 81
• ពភ ិ ក� 



  x  
1





 
4 
4 2 2




= =




81 81 9


 1
1  x  
-េបី x = េនះ  9  
9 2 3
2 



= =
 81
 81 9





  x  
1





 
16  = 
16 2 =
4



81 81 9
2 3 4
⇒ + + = 1 ពត ិ
9 9 9
1
x = ជឫសៃនសមក ី រ
2  x



 
4  >
2






  81  9
1  9 x

3
-េបី x < េនះ   >
2 
 81 x 9






 
16  4

 >

 x 81 x 9 x

4 9 16
នំេ�យ   +   +   > 1
81 81 81
1
សមក ី រគមនឫសតូចជង
2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 37

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
 



 
4 x 2




<




81 x 9
1  9 3
-េបី x > េនះ 
 <
2 
 81 x 9

 




 
16  4

 <

 x 81 x 9 x

4 9 16
នំេ�យ   +   +   < 1
81 81 81
1
សមក ី រគមនឫសធំជង
2
1
ដូចេនះ x = ជឫសែតមួយគត់
2
1
√ √ x−
ខ) ( 3 − 1)2x−1 + (21 + 2 3) 2 = 52x−1 (2)
√ 2x−1
√ √
(2) ⇒ ( 3 − 1)2x−1 +  21 + 2 3 = 52x−1
√ √ 2x−1
√
2x−1
3 − 1  21 + 2 3 
⇔   +  


=1
5 5
√ (
3−1 π)
�ង sinα = ែដល α ∈ 0;
5 v
u
2 √ v
u √
√ u
u 4−2 3 u u
21 + 2 3
⇒ cosα = 1 − sin2α = t1 − =t
√ √ 25 25
21 + 2 3
=
52x−1
(2) ⇒ (sinα) + (cosα)2x−1 = 1
េយង ី ទញបន 2x − 1 = 2
3
ដូចេនះ សមក ី រមនឫស x =
2

លំ�ត់ទី ៣៨ ៖ �តីេកណ ABC មួយែកង�តង់ A េហយ

ី BC = a ។ អងកត់ពុះកនុងៃនមុំ
B នងិ C មនរង�ស់ x នង ិ y ែដល xy = m ។
2

B C m2
ក) ��យប ជ ក់ថ sin · sin =
2 2 4a2
ខ) ចំណុច I ជផចិតរង�ង់ចរកេ�ក�ត
ិ េី កណ ABC ។
1
��យប ជ ក់ថ BI.CI = m2 ។
2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 38

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

ដំ េ�ះ��យ
B C m2
ក) ��យប ជ ក់ថ sin · sin =
2 2 4a2
កនុង�តីេកណែកង ABC :





b




sinB =

 a
C








c

 sinC =
a D I
B c x
កនុង�តីេកណែកង ABD : cos = y
2 x
C b
កនុង�តីេកណែកង ACE : cos = A B
2 y
B C bc
⇒ cos · cos =
2 2 xy
sinB.sinC bc xy
នំេ�យ = ·
B C a2 bc
cos .cos
2 2xy
⇒ sinB.sinC = 2
4a
ែត xy = m (សមមតក
2
ិ មម)
m2
េគបន sinB.sinC = ពតិ
4a2
1
ខ) ��យប ជ ក់ថ BI.CI = m2
2  
B C
កនុង�តីេកណ IBC :∠BIC = 1800 −  +  = 1800 − 450 = 1350
2 2 √
2
⇒ sin∠BIC = sin1350 = sin450 =
2
�ម�ទឹសីប
� ទសុីនុស :
BI CI BC BI CI a √
= = ឬ = = √ =a 2
C B sin∠BIC C B 2
sin sin sin sin
2 2 2 2 2



√ C


BI = a 2.sin

⇒  √ 2
B


CI = a 2.sin

2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 39

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

B C
នំេ�យ BI.CI = 2a2.sin .sin
2 2
m2 2 m
2
េ�យ sinB.sinC = េនះ BI.CI = 2a · 2
4a2 4a
1 2
BI.CI = m ពត ិ
2

′ ′ ′
លំ�ត់ទី ៣៩ ៖ ព�
ី ៉ មត
ី SABC មួយមនមឌ V ។ A , B , C ជចំណុចេរ ងគនេ េលី
[AB ]
|AA′| 1 |AB ′| 2 |SS ′| 1
[AC ], [SC ] ែដល = , = នង
ិ = ។ គណនមឌ V ′
|AB| 3 |AC| 3 |SB| 2
′ ′ ′
ៃនព�
ី ៉ មត
ី S A BCB ជអនុគមន៍ៃន V ។

ដំ េ�ះ��យ
m គណនមឌ V ′ ៃនព�
ី ៉ មត
′ ′ ′
ី S A BCB ជអនុគមន៍ៃន V
S

S′
C
′
B
A
A′ H
H′
B
�ង SH ជកំពស់ៃនពី�៉មីត SABC
S ′H ′ ជកំពស់ៃនព� ី ៉ មត
′ ′
ី S A BCB
′
1
V = VSABC = · SABC · SH
3
1
V ′ = VS ′A′BCB ′ = · SA′BCB ′ · S ′H ′
′
3′ ′
V SA BCB .S H
′ ′ SA′BCB ′ S ′H ′
⇒ = = ·
V SABC .SH SABC SH
′ ′ ′
′ ′ SH SB 1 SS ′ 1
△S H B ∼ △SHB ⇒ = = (េ�ពះ = )
SH SB 2 SB 2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 40

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក


 1



 SAA′B ′ = AA′.AB ′.sinA SAA′B ′ AA′.AB ′

 1
2 ⇒ =


SABC = AB.AC.sinA
 S ABC AB.AC
2
SAA′B ′ AA′ AB ′ 1 2 2
= · = · =
SABC AB AC 3 3 9
SA BCB
′ ′ SABC − SAA B ′
′ S ′ ′ 2 7
= = 1 − AA B = 1 − =
SABC SABC SABC 9 9
′
V 7 1 7
េយងី បន = · =
V 9 2 18
7
ដូចេនះ V ′ = V
18
xy
លំ�ត់ទី ៤០ ៖ េគេ�យសមក ី រ = 666 ។ រកចំនួនគូចេម�យ
ី (x; y ) ∈ N
x+y
ៃនសមក
ី រ។

ដំ េ�ះ��យ
រកចំនួនគូចេម�យ
ី (x; y ) ∈ N ៃនសមក
ី រ
xy
សមក
ី រ = 666
x+y
xy = 666x + 666y
⇔ y (x − 666) = 666x
666x
⇔y= េបី x ̸= 666
x − 666
666x 666(x − 666) + 6662 6662
y= = = 666 +
x − 666 x − 666 x − 666

x > 666, x ∈ N

y∈N⇔
x − 666 ែចក�ច់ 6662


ែត 666 = 2 × 32 × 37 ⇒ 6662 = 22 × 34 × 372

⇒ ចំនួនតួែចកៃន 6662 គឺ n = (2 + 1)(4 + 1)(2 + 1) = 45
ចំនួនគូចេម�ីយជចំនួនតួែចកៃន 6662 គឺ n = 45

លំ�ត់ទី ៤១ ៖ ចូរេ�ប បេធ ប :

ក) (2, 7181)2,7182 និង (2, 7182)2,7181
ខ) (1000000)1000001 នង ិ (1000001)
1000000
។

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 41

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

ដំ េ�ះ��យ
ចូរេ�ប បេធ ប :
ក) (2, 7181)2,7182 នង
ិ (2, 7182)
2,7181
lnx
�ង f (x) = ; D = (0; +∞)
x
1
· x − lnx 1 − lnx
′ x
∀x ∈ (0; +∞) : f (x) = 2
=
′
x x2
f (x) > 0 កល� 1 − lnx > 0 ឬ x < e
f ′ (x) = 0 កល� 1 − lnx = 0 ឬ x = e
f ′ (x) < 0 កល� 1 − lnx < 0 ឬ x > e
x 0 e +∞
f ′ (x) + 0 −
f (e)
f (x)

�ម��ងអេថរភព េយង
ី េឃញ
ី ថ:
f េកន ី េលច
ី េន�ះ (0; e)
f ចុះេលីចេន�ះ (e; +∞)


x1 = 2, 7181 < x2 = 2, 7182 < e
 េនះ f (x1 ) < f (x2 )

 f េកនី េល ី ( 0; e )
lnx1 lnx2
⇒ < ឬ x2 lnx1 < x1 lnx2
x1 x2
េយងី បន lnx1 2 < lnx2 1 ឬ x1 2 < x2 1
x x x x

ដូចេនះ (2, 7181)2,7182 < (2, 7182)2,7181

ខ)

(1000000)1000001 និង (1000001)1000000


x3 = 1000000 < x4 = 1000001 > e
 ⇒ f ( x3 ) > f ( x4 )
f ចុ ះេល (e; +∞)

ី
lnx3 lnx4
⇒ > ឬ x4 lnx3 > x3 lnx4
x3 x4
េយង ី បន lnx3 4 > lnx4 3 ឬ x3 4 > x4 3
x x x x

ដូចេនះ (1000000)1000001 > (1000001)1000000

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 42

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

លំ�ត់ទី ៤២ ៖ េគេ�យអនុគមន៍ f (x) = (2001)x + (2001)2−x ។ កំណត់តៃម�ៃន

a េដីមបេី �យ g (x) = f (x + a) ជអនុគមន៍គូ ។

ដំ េ�ះ��យ
កំណត់តៃម�ៃន a េដីមបេី �យ g (x) = f (x + a) ជអនុគមន៍គូ
f (x) = 2001x + 20012−x; D = R
g (x) = f (x + a) = 2001x+a + 20012−x−a
x+a 20012
= 2001 +
2001x+a
−x+a 20012
⇒ g (−x) = 2001 +
2001−x+a
2001a 2001x+2
= +
2001x 2001a
g (x) ជអនុគមន៍គូកល� g (−x) = g (x), ∀x ∈ R
2001a 2001x+2 20012
⇔ + x+a
= 2001 +
2001x 2001a 2001x+a
20012a + 20012x+2 = 20012x+2a + 20012
20012a − 20012 = 20012x+2a − 20012x+2
( )
2001 − 2001 = 2001
2a 2 2x
2001 − 2001
2a 2
( )( )
⇔ 2001 − 2001 1 − 2001 = 0, ∀x ∈ R
2a 2 2x

⇔ 20012a = 20012
⇔ 2a = 2 ឬ a = 1
ដូចេនះ g ជអនុគមន៍គូកល� a = 1

លំ�ត់ទី ៤៣ ៖ f (x) នង
ិ g (x) ជអនុគមន៍ជប់េលី R េហយ
ី េផទ ងផទត់ :
f (g (x)) = g (f (x)), ∀x ∈ R
បង�ញថ េបសី មកី រ f (x) = g (x) គមនឫស េនះសមក
ី រ f (f (x)) = g (g (x))
ក៍គមនឫសែដរ ។

ដំ េ�ះ��យ
បង�ញថ េបីសមីករ f (x) = g (x) គមនឫស េនះសមីករ f (f (x)) = g (g (x))
ក៍គមនឫសែដរ

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 43

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

f (x) នង
ិ g (x) ជអនុគមន៍ជប់េលី R េហយ ី េផទ ងផទត់ :
f (g (x)) = g (f (x)), ∀x ∈ R (1)
(1) ⇔ f (g (x)) − g (f (x)) = 0, ∀x ∈ R
f (x) = g (x) គមនឫស ⇔ f (x) − g (x) = 0 គមនឫស
�ង h(x) = f (x) − g (x) 






h(x) គមនន័យ


h(x) = f (x) − g (x) គមនឫស កល�  
h(x) > 0, ∀x ∈ R




h(x) < 0, ∀x ∈ R



f (f (x)) − g (g (x)) = f (f (x)) − g (g (x)) + f (g (x)) − g (f (x))

= [f (f (x)) − g (f (x))] + [f (g (x)) − g (g (x))]
= h(f (x)) + h(g (x))
h(f (x)) គមនឫស


ែត h(x) គមនឫស ⇒ 
h(g (x)) គមនឫស








h(f (x)) + h(g (x)) គមនន័យ


⇒

h(f (x)) + h(g (x)) > 0, ∀x ∈ R





h(f (x)) + h(g (x)) < 0, ∀x ∈ R
⇒ f (f (x)) − g (g (x)) = h(f (x)) + h(g (x)) គមនឫស
ដូចេនះ េបស
ី មក
ី រ f (x) = g (x) គមនឫស េនះសមកី រ f (f (x)) = g (g (x)) ក៍គមនឫសែដរ

លំ�ត់ទី ៤៤ ៖ រកតំៃលតូចបំផុត នង
ិ ធំបំផុតៃន :
f (x) = sin4x + cos4x + a.sinx.cosx ។

ដំ េ�ះ��យ
រកតំៃលតូចបំផុត នង
ិ ធំបំផុតៃន :
f (x) = sin4x + cos4x + a.sinx.cosx
g (x) = sin4x + cos4x + a.sinx.cosx
( )2
= sin x + cos x − 2sin2x.cos2x + asinxcosx
2 2
 2
1 1
= 1 − 2  sin2x + a · · sin2x
2 2
1 2 1
= − sin 2x + a.sin2x + 1
2 2
�ង t = sin2x, (−1 ≤ t ≤ 1)

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 44

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

1 1
⇒ g (x) = f (t) = − t2 + at + 1
2 2
1
⇒ f ′ (t) = −t + a
2
1
f ′ (t) = 0 កល� t = a
2
- ករណី a ≤ −2 ឬ (t ≤ −1)

1 1
តៃម�តូចបំផុតៃន g (x) = f (1) = − + a+1
2 2
1
= (a + 1)
2 π
កល� t = sin2x = 1 ⇔ 2x = + 2kπ
2
π
⇔ x = + kπ
4
1 1
តៃម�ធំបំផុត g (x) = f (−1) = − − a + 1
2 2
1
= (1 − a)
2 π
កល� t = sin2x = −1 ⇔ 2x = − + 2kπ
2
π
⇔ x = − + kπ
4
-ករណី −2 < a < 2 ឬ (−1 < t < 1)

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 45

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក


 1
f (1) = (a + 1), េបី a < 0




តៃម�តូចបំផុតៃន g (x) =  2
1

េបី a ≥ 0

f (−1) = (1 − a),


  2
1 1 1 1 1
តៃម�ធំបំផុតៃន g (x) = f  a = − · a2 + · a + 1
2 2 4 2 2
1 1 1
= − a2 + a2 + 1 = a2 + 1
8 4 8
-ករណី a ≥ 2 ឬ t ≥ 1

1
តៃម�តូចបំផុតៃន g (x) = f (−1) = (1 − a)
2
1
តៃម�ធំបំផុតៃន g (x) = f (1) = (a + 1)
2

 1
 (1 − a) េប a ≤ −2





ី



1
2
ដូចេនះ តៃម�តូចបំផុតៃន g (x) =  (a + 1) េបី a − 2 < a < 0





2

 1
 (1 − a) េបី 0 ≤ a < +∞



 2

 1






(a + 1) េបី a ≤ −2



1
2
តៃម�ធំបំផុតៃន g (x) =  a2 + 1 េបី − 2 < a < 2




1
8


 (a + 1) េបី 2 ≤ a < +∞



2
1
លំ�ត់ទី ៤៥ ៖ េគេ�យ f (x) = x4 + ax3 + bx2 + cx + d ែដលេផទ ងផទត់ :
2
f (1) = 15 ; f (3) = 45 ; f (5) = 75 ។
1
ក) គណន n = [f (−14) + f (20)] − 3490 ។
15
ខ) េ�ះ��យសមីករ x3 + 3 = 2 [x − cos(−3x + n)π ] ។

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 46

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

ដំ េ�ះ��យ
1
ក) គណន n = [f (−14) + f (20)] − 3490
15  
1
�ង g (x) = f (x) − 15x =  x4 + ax3 + bx2 + cx + d − 15x
 2






g (1) = f (1) − 15 = 15 − 15 = 0


⇒
g (3) = f (3) − 45 = 45 − 45 = 0





 g (5) = f (5) − 75 = 75 − 75 = 0



 g (x) ជពហុធដឺេ�កទីបួន 1


⇒ g (x) = (x − 1)(x − 3)(x − 5)(x − α)
g (1) = g (3) = g (5) = 0 2
1
⇒ g (x) = (x − 1)(x − 3)(x − 5)(x − α) + 15x
 2

 1
f (−14) = (−15)(−17)(−19)(−14 − α ) − 210



⇒  1
2


f (20) =
 · 19 · 17 · 15(20 − α) + 300
2
1
េយងី បន f (−14) + f (20) = · 15 · 17 · 19(20 − α + 14 + α) + 90
2
1
= · 15 · 17 · 19 · 34 + 90
2
= 15 · 172 · 19 + 90
1
⇒ n = [f (−14) + f (20)] − 3490 = 172 · 19 + 6 − 3490
15
= 5491 + 6 − 3490 = 2007
ដូចេនះ n = 2007
ខ) េ�ះ��យសមក ី រ x + 3 = 2 [x − cos(−3x + n)π ] (1)
3

⇔x2 + 3 − 2x + 2cos(−3x + n)π = 0

= x2 − 2x + 1 + 2 [1 + cos(−3x + n)π ] = 0
(x − 1)2 + 2 [1 + cos(−3x + 2007)π ] = 0

x − 1 = 0

េយង
ី ទញបន  
 1 + cos(−3x + 2007)π = 0



 x=1
⇔ ⇔x∈∅
  cos(2004π ) = −1 មិនពិត
ដូចេនះ សមីករគមនឫស

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 47

 បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

លំ�ត់ទី ៤៦ ៖ �តីេកណ ABC មួយេផទ ងផទត់ :

√ 17
2cosA.sinB.sinC + 3(sinA + cosB + cosC ) =
4
ចូរ�បប់�បេភទ�តេី កណេនះ ។

ដំ េ�ះ��យ
�បប់�បេភទ�តីេកណ
√ 17
2cosA.sinB.sinC + 3(sinA + cosB + cosC ) = (1)
4 2
b + c 2 − a2
�ម�ទស ឹ ប
ី� ទកូសុន
ី ុស a = b + c − 2bccosA ⇒ cosA =
2 2 2
2bc
a b c
ែត = = = 2R (�ទឹសីប � ទសុីនុស)
 sinA sinB sinC
 





a = 2RsinA 




a2 = 4R2sin2A

 



b = 2RsinB ⇒ 

b 2
= 4R 2
sin 2
B

 


 


 c = 2RsinC c2 = 4R2sin2C



4R2 (sin2B + sin2C − sin2A) sin2B + sin2C − sin2A

⇒ cosA = =
8R2sinB.sinC 2sinB.sinC
⇒ 2cosA.sinB.sinC = sin B + sin C − sin A
2 2 2
√ 17
(1) ⇔ sin B + sin C − sin A + 3(sinA + cosB + cosC ) =
2 2 2
4
√ √ √ 17
1 − cos2B + 1 − cos2C − sin2A + 3sinA + 3cosB + 3cosC =
4
√ √ √ 17
2 − (cos2B − 3cosB ) − (cos2C − 3cosC ) − (sin2A − 3sinA) =
 √ 2   √ 2 
4
 3 3   3 3 
2 − cosB −  −   −  cosC −  − 
2 4 2 4
 √ 2 
 3 3  17
− 
sinA −  −   =
2 4 4
 √ 2  √ 2  √ 2
3 3 3
− cosB −

 − cosC −

 − sinA −  = 0
2 2 2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 48

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
 2 √



 3  √
  
cosB −


  = 0 

 3



 2 


cosB − =0





√ 2 




√2
 3  3
េយងី ទញបន cosC −


  = 0 ⇒cosC − =0
 




 
2
√ 2





√2

 
 3

 


  3 
sinA − =0
sinA −





  = 0 
2
 √ 2






3

 cosB = cosC =
⇔ √ 2

 3



 sinA =

2
នំេ�យ B = C = 300 និង A = 1200
ដូចេនះ �តេី កណ ABC សមបតកំពូល A

លំ�ត់ទី ៤៧ ៖ ពី�៉មីតចតុមុខ SABCD មួយមនបត ABCD ជចតុេកណេប៉ង

ែដល [AC ] ⊥ [BD ] , |AC| = 20a, |BD| = 12a េហយ ី កំពស់ [SH ]
ៃនព�ី ៉ មតី មនរង�ស់ 24a ។ េគយកចំណុច M ∈ [AB ], N ∈ [BC ], P ∈ [AD ]
|AM | 1 |BN | 2 |AP | 3 |SI| 5
នងិ I ∈ [ SH ] ែដល = , = , = នង
ិ = ។
|AB| 2 |BC| 3 |AD| 4 |SH| 8
គណនមឌព� ី ៉ មត
ី IM BN DP េបី SABD = 2SBCD ។

ដំ េ�ះ��យ
គណនមឌពី�៉មីត IM BN DP េបី SABD = 2SBCD

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 49

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

D
P

A H
C

N
M

B
1 1
V = VSABCD = B.h = SABCD · |SH|
3 3
1 1
[AC ] ⊥ [BD ] ⇒ SABCD = |ACD| · |BD| = · 20a · 12a
2 2
2
= 120a
1
⇒ V = · 102a2 · 24a = 960a3
3 

 2


 S
 ABD = · SABCD
SABD = 2SBCD ⇒  
3
1

S
 BCD =
 · SABCD
3
|BN | 2 |CN | 1
= ⇒ =
|BC| 3 |BC| 3

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 50

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

SAM P |AM | |AP | 1 3 3

= · = · =
SABD |AB| |AD| 2 4 8
3 3 2 1
⇒ SAM P = · SABD = · · SABD = SABCD
8 8 3 4
SCDB |CN | |CD| 1 1
= · = ·1=
SBCD |CB| |CD| 3 3
1 1 1 1
⇒ SCDN = · SBCD = · · SABCD = · SABCD
3 3 3 9
SM BN DP = SABCD − SAM P − SCDN
1 1
= SABCD − · SABCD − · SABCD
4 9
23
= SABCD
36
|SI| 5 |IH| 3 3
= ⇒ = ⇒ |IH| = |SH|
|SH| 8 |SH| 8 8
មឌពី�៉មីត IM BN DP គឺ :
1
V = · SM BN DP · |IH|
3  
1 23 3 23 3  1
= · · SABCD · · |SH| = · · SABCD · |SH|
3 36 8 36 8 3
23 23
= V = · 960a3
12 · 8 12 ·8
ដូចេនះ V = 230a ឯក�មឌ
3

4n+1 4n+1
លំ�ត់ទី ៤៨ ៖ េគេ�យចំនួន T = 32 + 23 + 5 ែដល n ∈ N ។ បង�ញថ
ចំេពះ�គប់ n ∈ N , T ែចក�ច់នឹង 22 (T ែចក�ច់នឹង 2 ផង ែចក�ច់ 11 ផង) ។

ដំ េ�ះ��យ
បង�ញថ ចំេពះ�គប់ n ∈ N , T ែចក�ច់នង ឹ 22
4n + 1 4n + 1
េគមន T = 32 + 23 + 5 ែដល n ∈ N
រេប បទី ១:
4n+1
េយង
ី មន 3 ≡ 1( mod2) េនះ 3
2
≡ 1( mod2)
34n+1
2 ≡ 0( mod2) េនះ 2 ≡ 0( mod2)
5 ≡ 1( mod2)
4n+1 4n+1
នំេ�យ T = 32 + 23 + 5 ≡ 2 ≡ 0( mod2)
នំេ�យ T ែចក�ច់នង ឹ 2 (∗)

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 51

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

ពិនិតយសំណល់ៃនវ ិធីែចក 3m , 2n នឹង 11

3 ≡ 3( mod11) 2 ≡ 2( mod11) 26 ≡ 9( mod11)

32 ≡ 9( mod11) 22 ≡ 4( mod11) 27 ≡ 7( mod11)
33 ≡ 27( mod11) 23 ≡ 8( mod11) 28 ≡ 3( mod11)
34 ≡ 15 ≡ 4( mod11) 24 = 16 ≡ 5( mod11) 29 ≡ 6( mod11)
35 ≡ 12 ≡ 1( mod11) 25 ≡ 10( mod11) 210 ≡ 1( mod11)
• 24n+1 = (16)n.2 ≡ 1n.2 ≡ 2( mod5)
( )5
24n+1
⇒2 4n+1
= 5k + 2 ⇒ 3 =3 5k +2
= 3k .32
⇒ 35k +2 ≡ 1k .9 ≡ 9( mod11) (1)
• 34n+1 = (81)n.3 ≡ 1n.3 ≡ 3( mod10)
( ) ′
′ 34n+1 10k ′ +3 10 k
⇒3 = 10k + 3 ⇒ 2
4n+1
=2 = 2 .8
4n+1 ′
⇒ 23 ≡ 1k .8 ≡ 8( mod11) (2)
�ម (1) នង ិ (2):
4n + 1 4n+1
T = 32 + 23 + 5 ≡ 9 + 8 + 5 = 22 ≡ 0( mod11)
T ែចក�ច់នឹង 11 (∗∗)
�ម (∗) នង ិ (∗∗) : T ែចក�ច់នង ឹ 22 ពត
ិ
រេប បទី ២:
4n+1 4n+1
�ង M = 32 + 2 និង N = 23 +3
⇒T =M +N 
M ែចក�ច់នឹង 11


-��យ�មកំេណីនថ 
N ែចក�ច់នង 11

ឹ
េនះ T = M + N ែចក�ច់នង ឹ 11
-��យ�មកំេណីនថ T ែចក�ច់នឹង 2
ដូចេនះ T ែចក�េចន
ី ង
ឹ 22

លំ�ត់ទី ៤៩ ៖ រកប�� អនុគមន៍ f (x) ែដលមនែដនកំណត់ R េហយ

ី េផទ ងផទត់ :




 f ((0))= 1999




 π

f = 2000 ។

 2




f (x + y ) + f (x − y ) = 2f (x) · cosy, ∀x, y ∈ R


រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 52

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

ដំ េ�ះ��យ
រកប�� អនុគមន៍ f (x)
f (x + y ) + f (x − y ) = 2.f (x).cosy, ∀x, y ∈ R
π π
យក x = t − និង y = េយង ី បន :
2 (2
π) π
f (t) + f (t − π ) = 2f t − cos = 0
2 2
ឬ f (t) + f (t − π ) = 0 (1)
π π
យក x = នង ិ y = t − េយង ី បន :
2 2
( )
π (
π)
f (t) + f (π − t) = 2f cos t −
2 2
⇒ f (t) + f (π − t) = 4000.sint (2)
យក x = 0 នង ិ y = t − π េយង ី បន :
f (t − π ) + f (π − t) = 2f (0).cos(t − π )
⇒ f (t − π ) + f (π − t) = −2 · 1999 · cost (3)
�ម

(1), (2) និង (3) :






f (t) + f (t − π ) = 0




f (t) + f (π − t) = 4000.sint





f (t − π ) + f (π − t) = −3998.cost
នំេ�យ 2f (t) = 4000.sint + 3998.cost
⇒ f (t) = 2000.sint + 1999.cost
ដូចេនះ f (x) = 2000sinx + 1999cosx

លំ�ត់ទី ៥០ ៖ (១). េ�ះ��យកនុង Z សមក

ី រ:
3(x2 + xy + y 2 ) = x + 8y ។
(២). េ�ះ��យកនុង R វ ិសមក
ី រ:
  2
sin x
2
  + 3cos2x − log61999 ≥ 0 ។
3

ដំ េ�ះ��យ
(១). េ�ះ��យកនុង Z សមក
ី រ:
3(x2 + xy + y 2 ) = x + 8y (1)

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 53

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

(1) 3x2 + 3xy + 3y 2 − x − 8y = 0

3x2 + (3y − 1)x +(
3y 2
− 8y) = 0
∆ = (3y − 1)2 − 4.3. 3y 2 − 8y
= −27y 2 + 90y + 1
(1) មនឫសកល� ∆ = −27y 2 + 90y + 1 ≥ 0
δ ′ = 452 + 27 =√2025 + 27 = 2052 √ √
−45 − 2052 45 − 6 57 15 − 2 57
⇒y1 = = =
−27√ 27 √ 9√
−45 + 2052 45 + 6 57 15 + 2 57
y2 = = =
−27
 √ 27 √  9
15 − 2 57 15 + 2 57 
∆ ≥ 0 ⇔ y ∈  ; 
9 9
ែត y ∈ Z េនះ y = {0; 1; 2; 3}
• y = 0 េនះ x(3x − 1) = 0
1
េគបន x = 0 និង x = ∈ /Z
3
ដូចេនះ (x = 0; y = 0) ជគូចេម�យ ី
• y = 1 េនះ 3x + 2x − 5 = 0
2
5
េគបន x = 1 នង ិ x = − ∈
/Z
3
ដូចេនះ (x = 1; y = 1) ជគូចេម�យ ី
• y = 2 េនះ 3x + 2
√5x − 4 = 0 √
−5 − 73 −5 + 73
េគបន x = / Z និង x =
∈ ∈
/Z
6 6
សមីករគមនគូចេម�ីយកនុង Z
• y = 3 េនះ 3x2 + √8x + 3 = 0 √
−4 − 7 −4 + 7
េគបន x = / Z និង x =
∈ ∈
/Z
3 3
សមីករគមនគូចេម�ីយកនុង Z
សរុបមក សមក ី រមនគូចេម�ីយ (x = 0; y = 0) នង ិ (x = 1; y = 1)
(២). េ�ះ��យកនុង R វ ិសមីករ :
 sin2 x
2
  + 3cos2x − log61999 ≥ 0 (∗)
3

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 54

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

 sin x 2
2 2 2
�ម (∗) ⇔   + 3cos x−sin x − log61999 ≥ 0
3
 sin2 x cos2 x
2 3
⇔  + sin2x ≥ log61999
3 3
sin2 x cos2 x
2 +3
⇔ sin2 x
≥ log61999
2
3
�ង t = 2sin x , (1 ≤ t ≤ 2)
′ 3.2log23.t2log23−1
⇒ f (t) = (1 − log23)t 1−log2 3
−
t4log23
(1 − log23) 6log23
= −
tlog23 t2log23+1
(1 − log23).t1−log23 − 6log23
= 2log2 3+1
< 0, ∀t ∈ [1; 2]
( ) 2
t ( )log 3
sin2 x log2 3 sin x sin2 x 2
⇒3 = 2 = 2 = tlog23
2 2 3 3
⇒ 3cos x = 31−sin x = sin2x = log 3
3 t 2
3
�ម (∗) : t1−log2 3 + 2log 3 ≥ log6 1999
t 2
3
�ង f (t) = t1−log2 3 + 2log 3
t 2
⇒ f (t) ជអនុគមន៍ចុះេលី [1; 2]
⇒ f (t) < f (1) = 4
f (t) < 4 = log664 = log61296 < log61999
ដូចេនះ វ ិសមក
ី រគមនឫស

លំ�ត់ទី ៥១ ៖ (១). េគេ�យស�ុត

ី (an ) កំណត់េ�យ
1 ∗
99
∑
an = √ √ , ∀n ∈ N ។ គណន S99 = ai ។
(n + 1) n + n n + 1 i=1
1.3.5...(2n − 1)
(២). គណន lim េបី an = ែដល n ∈ N∗ ។
n→+∞ 2.4.6....2n
ដំ េ�ះ��យ
99
∑
(១) .គណន S99 = ai
i=1

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 55

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

1
ស�ុត
ី (an ) កំណត់េ�យ an = √ √ , ∀n ∈ N∗
(n + 1) n + n n +√1 √
1 (n + 1) n − n n + 1
an = √ √ =
(n + 1) n + n n + 1 (n + 1)2.n − n2.(n + 1)
√ √
(n + 1) n − n n + 1
េគមន =
n(n + 1)
1 1
=√ −√
n n+1
េ�យតៃម� n = 1, 2, 3, ..., 99 េយង ី បន :
1 1 1 1 1 1
S99 = √ − √ + √ − √ + · · · + √ − √
1 2 2 3 99 100
1
S99 = 1 −
10
9
ដូចេនះ S99 =
10
1.3.5...(2n − 1)
(២). គណន lim េបី an = ែដល n ∈ N∗
n→+∞ 2.4.6....2n
1.3.5...(2n − 1)
េគមន an =
2.4.6....2n
1 · 3 · 52 · · · (2n − 1)2
2 2
⇒ an =
2
22 · 42 · 62 · · · (2n)2
1 · 3 3 · 5 (2n − 1)(2n + 1) 1 1
a2n = 2 · 2 · · · · <
2 4 (2n)2 2n + 1 2n + 1
1 1
⇒ 0 < an < √ ⇒ 0 ≤ lim an ≤ lim √
2n + 1 n→+∞ n→+∞ 2n + 1
ដូចេនះ lim an = 0
n→+∞

x2 + 1
លំ�ត់ទី ៥២ ៖ (C ) ជែខ�េកងៃនអនុគមន៍ y = f (x) = ។ M នង ិ
x
N ជពីរចំណុចេ េលី ែមកេផ�ងគនៃន (C ) ។ កំណត់ទី�ង
ំ ៃន M និង N េដម
ី បេី �យ
|M N | ខ�ប
ី ំផុត ។

ដំ េ�ះ��យ
កំណត់ទ�
ី ង
ំ ៃន M នង
ិ N េដីមបេី �យ |M N | ខ�ប
ី ំផុត

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 56

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

x2 + 1 1
(C ) : y = f (x) = =x+
x x
ែមកទំងពរី ៃនែខ�េកង (C ) ខ័ណ�គនេ�យ�សុម ី តូតឈរ x = 0
1
M (x1; y1 = x1 + ) ∈ ែមកទ១ ី េនះ x1 < 0, y1 < 0
x1
1
N (x2; y2 = x2 + ) ∈ ែមកទី២ េនះ x2 > 0, y2 > 0
x2
|M N | = (x2 − x1 )2 + (y2 − y1 )2
2
 2
1 1
= ( x2 − x1 ) 2 +  x2 + − x1 − 
x2 x1
 2
x 2 − x 1
= ( x2 − x1 ) 2 +  ( x2 − x1 ) − 
x1 x2
  2
1 
= (x2 − x1 )2 1 + 1 −
xx
 1 2 
[ ] 2 1
= (x2 + x1 )2 − 4x1x2 2 − + 2 2 

x1x2 x1x2
2 1
⇒ |M N |2 ≥ −4x1x2  2 − + 2 2 
x1 x2 x1 x2
4 4
≥ 8 − 8x1x2 − = 8 + 8(−x1 )x2 +
x1vx2 (−x1 )x2
u
4 u 4
ែត 8(−x)x2 + ≥ 2ut8(−x1 )x2 ·
(−x1 )x2 (−x1 )x2
√ √
≥ 2 32 = √ 8 2
√ √ √
√
⇒ |M N | √≥ 8 + 8 2 ⇒
2
|M N | ≥ 8 + 8 2 = 2 2 + 2 2
√ √
√
|M N | = 8 + 8 2 = 2 2 + 2 2 លុះ��ែត: 
 
 
 1



 x + x1 = 0
 2

x2 = −x1 > 0






 x
 2
= √4
4 ⇔ ⇔ 2
  1  1



 8(−x1 )x2 = 
 4
x 1 =




 x = − √
 (−x1 )x2 2 
 1 4
2
√
1 √ −1 − 2
y1 = f ( x1 ) = − √ − √
4
4 2 = 4
2 √2
1 √ 1+ 2
y2 = f ( x2 ) = √ √
4
4 + 2 = 4
2 2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 57

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
 √ 
1 −1 − 2 
ី ំផុតកល� M − √
ដូចេនះ �បែវង |M N | ខ�ប √  នង

4 ; 4 ិ
 √ 
2 2
1 1 + 2
√ ;
N √ 
4 4
2 2

x2 − 3x + 4
លំ�ត់ទី ៥៣ ៖ (C ) ជែខ�េកងៃនអនុគមន៍ y = f (x) = ។
2x − 2
(D ) ជបនទត់ែដលកត់�មចំណុច A(0; m) េហយ ី ប៉ះេ នង ឹ ែខ�េកង (C ) ។
ពភ
ិ ក�េ �មតំៃលៃនប៉�៉ ែម៉ត m នូវអតថភ
ិ ពៃនបនទត់ប៉ះ (D ) ។

ដំ េ�ះ��យ
ពិភក�េ �មតំៃលៃនប៉�៉ ែម៉ត m នូវអតថិភពៃនបនទត់ប៉ះ (D )
x2 − 3x + 4
(C ) : y = f (x) = , ∀x − {1}
2x − 2
′ (2x − 3)(2x − 2) − 2(x2 − 3x + 4)
f (x) =
(2x − 2)2
4x2 − 10x + 6 − 2x2 + 6x − 8
=
(2x − 2)2
2x2 − 4x − 2 x2 − 2x − 1
= =
(2x − 2)2 2(x − 1)2
�ង M0 (x0 ; y0 ) ជចំណុចប៉ះរ�ង (D ) និង (C )
បនទត់ប៉ះ (D ) មនសមក ី រកំណត់េ�យ :
y − y0 = f ′ (x0 )(x − x0 )
x20 − 3x0 + 4 −x0 (x20 − 2x0 − 1)
A(0; m) ∈ (D ) េនះ m − = (1)
(
2x −
0 ) 2 (
2 ( x 0 − 1 ) 2
)
⇔ 2m(x0 − 1) − x0 − 3x0 + 4 (x0 − 1) + x0 − 2x0 − 1 x0 = 0
2 2 2

(m + 1)x20 − 2(m + 2)x0 + m + 2 = 0

∆′ = (m + 2)2 − (m + 1)(m + 2)
= (m + 2) [(m + 2) − (m + 1)]
=m+2
x −∞ −2 +∞
∆′ − 0 +

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 58

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

ពភ
ិ ក� :
• េបី m = −1
1
(1) ⇔ −2x0 + 1 = 0 េនះ x0 =
2
(1) មនឫសមួយ ⇒ ∃ បនទត់ប៉ះមួយគូសេចញពី A(0; −1)
• េបី m ∈ (−∞; −2) :
(1) គមនឫស ⇒ គមនបនទត់ប៉ះគូសេចញពចី ំណុច A(0; m)
• េបី m = −2 :
(1) មនឫសឌុបមួយ x0 = 0 ⇒ ∃ មនបនទត់ប៉ះមួយគូសេចញពច ី ំណុច A(0; m)
• េបី m ∈ (−2; +∞) − {−1}:
(1) មនឫសពរី េផ�ងគន ⇒ មនបនទត់ប៉ះពរី គូសេចញពី A(0; m)

លំ�ត់ទី ៥៤ ៖ �តីេកណ ABC មួយមន sinA + sinB + sinC = 1 − cosA +

cosB + cosC ។ បង�ញថ�តេី កណ ABC ជ�តេី កណែកង ។

ដំ េ�ះ��យ
បង�ញថ △ABC ជ�តីេកណែកង
sinA + sinB + sinC = 1 − cosA + cosB + cosC (1)
A+B A−B C C
sinA + sinB + sinC = 2sin cos + 2sin cos
2

2 2 2
C A−B A + B
= 2cos cos + cos
2 2 2
A B C
= 4cos cos cos
2 2 2
A B+C B−C
1 − cosA + cosB + cosC = 2sin2 + 2cos · cos
2 2 
2
A A B − C
= 2sin sin + cos
 2 2  2
A B+C B − C
= 2sin cos + cos
2 2 2
A B C
= 4sin · cos · cos
2 2 2
A B C A B C
(1) ⇒ 4 · cos · cos · cos = 4sin · cos · cos
2 2 2 2 2 2
A A A
នំេ�យ sin = cos ឬ tan = 1
2 2 2
រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 59
បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

A π
នំេ�យ =
2 π4
េគបន A =
2
ដូចេនះ △ABC ជ�តីេកណែកង�តង់ A

លំ�ត់ទី ៥៥ ៖ ព�
ី ៉ មត
ី ចតុមុខនយ
ិ ត
័ SABCD មួយមនមឌ V ។ េគយកចំណុច
|SM | 1 |SN | 3 |SP | 5
M ∈ [SA], N ∈ [SB ], P ∈ [SC ] ែដល = , = , =
|SA| 3 |SB| 5 |SC| 6
។ ប�ង់ (M N P ) កត់ [SD ] �តង់ Q ។ គណនមឌៃនសូលត ី ABCDM N P Q
ជអនុគមន៍ៃន V ។

ដំ េ�ះ��យ
គណនមឌសូលត
ី ABCDM N P
S

Q
M

D N C

A B
�ង V = VSABCD , V1 = VSABD , V2 = VSBCD
V3 = VSABC , V4 = VSACD , v1 = VSM N Q, v2 = VSN P Q

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 60

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

|SQ|
v3 = VSM N P , v4 = VSM P Q, v = VSM N P Q, x =
|SD|
1
េយង
ី បន V1 = V2 = V3 = V4 = V ; v1 + v2 = v3 + v4 = v
2
v1 |SM | |SN | |SQ| 1 3 1
= · · = · · x = x (1)
V1 |SA| |SB| |SD| 3 5 5
v2 |SN | |SP | |SQ| 3 5 1
= · · = · · x = x (2)
V2 |SB| |SC| |SD| 5 6 2
v1 v2 1 1 7
�ម (1) នង ិ ( 2 ) េគបន + = x + x = x
V1 V2 5 2 10
v 7
ឬ = x (3)
1 10
V
2
v3 |SM | |SN | |SP | 1 3 5 1
= · · = · · = (4)
V3 |SA| |SB| |SC| 3 5 6 6
v4 |SM | |SP | |SQ| 1 5 5
= · · = · · x = x (5)
V4 |SA| |SC| |SD| 3 6 18
v3 v4 1 5 5x + 3
�ម (4) នង ិ (5) េគបន + = + x=
V3 V4 6 18 18
v 5x + 3
⇒1 = (6)
V 18
2
7 5x + 3
�ម (3) និង (6) : x=
10 18
⇒ 63x = 25x + 15
15
⇒ 38x = 15 ឬ x =
38
1 7 1 7 15
�ម (3) ⇒ v = V · x = V · ·
2 10 2 10 38
21
v= V
152
មឌៃនសូលត ី ABCDM N P Q គឺ :
21
V′ =V −v =V − V
152
131
ដូចេនះ V ′ = V
152

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 61

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

0, 99996 (1, 00005)2

លំ�ត់ទី ៥៦ ៖ ចូរេ�ប បេធ ប A = និង B = ។
(0, 99994)2 1, 00002

ដំ េ�ះ��យ
0, 99996 (1, 00005)2
េ�ប បេធ ប A = នង
ិ B=
(0, 99994)2 1, 00002
1 − 4x (1 + 5x)2
�ង f (x) = នង g (x) =
2 ិ
(
( 1 − )
6x ) ( )
1 + 2x
−5 −5
េនះ A = f 10 នងិ B = g 10
1 − 4x (1 + 5x)2
f (x) − g (x) = −
(1 − 6x)2 1 + 2x
(1 − 4x)(1 + 2x) − (1 + 5x)2 (1 − 6x)2
=
(1 − 6x)2 (1 + 2x)
1 − 2x − 8x2 − (1 − x − 30x2 )2
=
(1 − 6x)2 (1 + 2x)
1 − 2x − 8x2 − 1 − x2 − 900x4 + 2x + 60x2 − 60x3
=
(1 − 6x)2 (1 + 2x)
−900x4 − 60x3 + 51x2
=
(1 − 6x)2 (1 + 2x)
−3x2 (300x2 + 20x − 17)
=
(1 − 6x)2 (1 + 2x) √ 2
′
300x

2
+ 20x − 17
√ មន ∆ = 100 +
√ 5100 = 5200 = ( 20 13)





x =
−10 − 20 13 −1 − 2 13

 1 =
300 √ 30 √






−10 + 20 13 −1 + 2 13
 x
 2 = =
300 30

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 62

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
 
1
�ម��ងខងេលី បង�ញថ ចំេពះ ∀x ∈ 0;  េនះ f (x) − g (x) > 0
6
ឬ f (x) > g (x) 
1 ( ) ( )
−5 −5 −5
េ�យ 10 ∈ 0;  េនះ f 10 > g 10
6
ដូចេនះ A > B

π 5π 7π
លំ�ត់ទី ៥៧ ៖ គណន S = tan6 + tan6 + tan6 ។
18 18 18

ដំ េ�ះ��យ
π 5π 7π
គណន S = tan6 + tan6 + tan6
( 18 18 ( )18
π) π π 1
tan 3 · = tan េនះ tan2 3 · =

18  6
(
18
)
3 √
5π 5π π π 3
tan 3 ·  = tan = tan π − = −tan = − េនះ
 18  6 6 6 3
5π 1
tan2 3 ·  =

18 3
( )
√  
7π 7π π π 3 7π
tan 3 ·  = tan = tan π + = tan = េនះ tan 3 ·
2 =
18 6 6 6 3 18
1
3 (    
π) 5π  1 7π  1
េ�យ tan 3 ·2
= tan 3 ·
2
= = tan 3 ·2
= េនះ
18 18 3 18 3
π 5π 7π 1
x1 = , x2 = និង x3 = ជឫសៃនសមីករ tan2 3x = (1)
 18 18 2 18 3
3tanx − tan x  2
1
(1)   =
1 − 3tan2x 3
tan x − 6tan x + 9tan x 1
6 4 2
=
9tan4x − 6tan2x + 1 3
⇒ 3tan x − 27tan x + 33tan2x − 1 = 0
6 4

�ង t = tan2 x េនះ 3t3 − 27t2 + 33t − 1 = 0

1
t3 − 9t2 + 11t − = 0 (2)
3
π 5π 7π
t1 = tan2 , t2 = tan2 , t3 = tan2 ជឫសៃន (2)
18 18 18

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 63

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក







t1 + t2 + t3 = 9



�ម�ទឹសីប
� ទែវយត េយង
ី បន : 
t1t2 + t2t3 + t3t1 = 11






1

 t1t2t3 =
3
S = t31 + t32 + t33
= (t1 + t2 + t3 )3 − 3(t1 + t2 + t3 )(t1t2 + t2t3 + t3t1 ) + 3t1t2t3
1
= 93 − 3 · 9 · 11 + 3 · = 433
3
ដូចេនះ S = 433

x2 + x + 1
លំ�ត់ទី ៥៨ ៖ កំណត់ចំនួនគត់វ ិជជមន x នង
ិ y េដម
ី បេី �យ f (x; y ) =
xy − 1
ជចំនួនគត់ ។

ដំ េ�ះ��យ
x2 + x + 1
កំណត់ចំនួនគត់វ ិជជមន x នង ិ y េដីមបេី �យ f (x; y ) = ជចំនួនគត់
xy − 1
x2 + x + 1
�ង m ជចំនួនគត់ែដល f (x; y ) = =m
xy − 1
x2 + x + 1 x2y + xy + y
= m េនះ my =
xy − 1 xy − 1
x(xy − 1) + xy − 1 + x + 1 + y
⇔ my =
xy − 1
x+y+1
=x+1+
xy − 1
my ជចំនួនគត់ េនះ x + y + 1 ែចក�ច់នឹង xy − 1
⇒ xy − 1 ≤ x + y + 1 ឬ x(y − 1) ≤ y + 2
y+2
⇒x≤ េបី y > 1
y−1
3
⇒x≤1+ ≤ 4 េបី y > 1
y−1
⋆ ករណី y = 1
x+2 3
m = f (x; 1) = x + 1 + =x+2+
x−1 x−1

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 64

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក



 m ជចំនួនគត់
 ∗
េនះ x ∈ {2; 4}

 x∈N
⇒ f (2; 1) = 7 និង f (4; 1) = 7
⋆ ករណី y > 1
 ∗
x ∈ N


 េនះ x ∈ {1; 2; 3; 4}
x ≤ 4


3
• f (1; y ) = ជចំនួនគត់កល� y ∈ {2; 4}

y − 1


f (1; 2) = 3


 f (1; 4) = 1
7
• f (2; y ) = ជចំនួនគត់កល� y = 4
2y − 1
⇒ f (2; 4) = 1
13
• f (3; y ) = ជចំនួនគត់កល� y ∈ ∅
3y − 1
21
• f (4; y ) = ជចំននួ គត់កល� y = 2
4y − 1
⇒ f (4; 2) = 3
ដូចេនះ ចេម�យី មន ៦ គឺ (x = 1; y = 2), (x = 1; y = 4), (x = 2; y = 1), (x =
2; y = 4),
(x = 4; y = 1), (x = 4; y = 2)

លំ�ត់ទី ៥៩ ៖ េ�ះ��យកនុង Z សមីករ :

x(x + 1)(x + 7)(x + 8) = y 2 ។

ដំ េ�ះ��យ
េ�ះ��យកនុង Z សមក ី រ:
x(x + 1)(x + 7)(x + 8) = y 2 (1)
�ង t = x + 4
�ម (1) េយង ី បន :
(t − 4)(t − 3)(t + 3)(t + 4) = y 2
(t2 − 9)(t2 − 16) = y 2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 65

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

(2t2 − 18)(2t2 − 32) = 4y 2 (2)

�ង 2u = 2t2 − 25
�ម (2) ⇒ (2u − 7)(2u + 7) = y 2
4u2 − 4y 2 = 49
(2u + 2y )(2u − 2y ) = 49
(z + 2y )(z − 2y ) = 49
ែត 49 = 49 × 1 = 1 × 49 = 7 × 7
េយង
ី ទញបនដូចករណីខងេ�កម ៖
   
   

 z + 2y = 49 
 z = 25 
 2t − 25 = 25
2 
 t = ±5
⋆  ⇒ ⇒ ⇒

 z − 2y = 1   y = 12 
 y = 12  y = 12



 x + 4 = ±5


 y = 12
េគបនចេម�ីយ (x = −9; y = 12), (x = 1; y= 12)
  
  

z + 2y = 1 
z = 25 x + 4 = ±5

⋆ ⇒  ⇒ 
z − 2y = 49
 y = −12
 y = −12


េគបនចេម�យ
ី គឺ (x = −9;y = −12), (x = 1; y = −12)
  
   
2t − 25 = 7 t = ±4
   2 
z + 2y = 7 z = 7
⋆  ⇒ ⇒ ⇒ ⇒
z − 2y = 7
 
y = 0 
y = 0 
y = 0



 x + 4 = ±4


 y=0
េគបនចេម�ីយ (x = −8; y = 0), (x = 0; y = 0)
  
  

z + 2y = −7 
 z = −7 
2t2 − 25 = −7
⋆  ⇒ ⇒

z − 2y = −7 
y=0 
y=0
 
 

 t = ±3 
 x + 4 = ±3
⇒

⇒

 y=0 y=0 

េគបនចេម�ីយ (x = −7; y = 0), (x = x = −1; y = 0)

 
 
z + 2y = −1
 z = −25

⋆ ⇒
z − 2y = −49
 
 y = 12

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 66

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
  
  

 2t − 25 = −25
2 
 t=0 
 x+4=0
⇒

⇒

⇒

 y = 12 y = 12   y = 12
េគបនចេម�យ
ី (x = −4; y = 12)
  
  
z + 2y = −49
 z = −25
 2t2 − 25 = −25


⋆ ⇒  ⇒
z − 2y = −1
 y = −12
 y = −12

 

 

 t=0 x+4=0 
⇒ ⇒
y = −12 y = −12


េគបនចេម�យ
ី (x = −4; y = −12)

លំ�ត់ទី ៦០ ៖ �តីេកណ M N P មន M N = 13, N P = 89, និង P M =

100 ។ �ង S, R, B ជចំណុចក� � លៃន�ជង M N , N P , P M េរ ងគន ។ បនទត់
l មួយកត់�ជង M N , N P , P M �តង់ចំណុច I, J, A េរ ងគន ។ រកតៃម�អបបបរមៃន
(SI + RJ + BA)2 ។

ដំ េ�ះ��យ
(l ) P

J
R B
A

N S M I

�ង a = M N , b = N
√P , c = P M
SI + RJ + BA ≥ ab

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 67

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

Part II
Khmer Version
លំ ត់ស ប់េ ត ម បលង គ

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 68

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

លំ�ត់ទី ០១ ៖ េគេ�យចំនួនកុំផិច
� z = 1 + 2i និង w = 2 + ai ែដល a ∈ R ។
រកតៃម� a េបី ៖
ក. |w| = 2 |z|
ខ. Re(zw ) = 2Im(zw ) ។

ដំ េ�ះ��យ
រកតៃម� a េបី ៖
ក. |w| = 2 |z| √ √
េយង ី មន z = 1 + 2i េនះ√|z| = 1 +
2 2
√2 = 5
w = 2 +√ai េនះ |w| = 2 2
√ 2 +a = 4+a
2

នំេ�យ 4 + a2 = 2 5
⇒ a = ±4
ខ. Re(zw ) = 2Im(zw ) ។

លំ�ត់ទី ០២ ៖ ដយ�កមខងេ�កមបង�ញព�ី កប�ងអនុគមន៍ y = 1 + ksinx

ែដលកំណត់ចំេពះ 0 ≤ x ≤ 3π ។
y
B

x
A

( )
π
ចំណុច A , −2 េ េល�ី កប នង
ិ B (a, b) ជចំណុចអតប
ិ រម ។
6
ក. បង�ញថ k = −6 ,
ខ. រកតៃម� a នង ិ b។

ដំ េ�ះ��យ
រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 69
បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

ក. បង�ញថ
(
k = )−6
π
ចំណុច A , −2 េ េល�ី កប េយង
ី បន :
6 ( )
π
−2 = 1 + ksin
6
1
−3 = k
2
ដូចេនះ k = −6
ខ. រកតៃម� a និង b
រេប បទី ១៖
អនុគមន៍មនតៃម�ធំបំផុតកល� sinx = −1
3π
a=
2
b = 1 − 6(−1) = 7
រេប បទី ២ ៖
េដរេវី y ′ = 0
π 3π
kcosx = 0 ⇒ x = , ,···
2 2
3π
a=
2
b = 1 − 6(−1) = 7
3π
ដូចេនះ a = និង b = 7
2

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 70

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

Part II
English Version

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 71

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក

Problem 1 : Consider the complex numbers z = 1 + 2i and w = 2 + ai where

a ∈ R.
Find a when
(a) |w| = 2 |z|;
(b) Re(zw ) = 2Im(zw ) .
Solution √ √
(a) |z| = 5 and |w| = 4 + a2
|w| = 2 |z| √
√
4 + a2 = 2 5
attempt to solve the equation
a = ±4
(b) zw = (2 − 2a) + (4 + a)i
forming equation 2 − 2a = 2(4 + a)
3
a=−
2

Problem 2 : The diagram below shows a curve with equation y = 1 + ksinx, de-
fined for 0 ≤ x ≤ 3π .
y
B

x
A

( )
π
The point A , −2 lies on the curve and B (a, b) is the maximum point.
6
(a) Show that k = −6.
(b) Hence, find the values of a and b.
Solution

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 72

បរ ិ ញ ប�តគណិតវិ ទយ នូ ច័នទ�រទិ ិធ វិ ញ �� លងសស
ិ �ពូែក
(
π)
(a) − 2 = 1 + ksin
6
1
−2 = k
2
k = −6
(b) METHOD 1
maximum ⇒ sinx = −1
3π
a=
2
b = 1 − 6(−1)
b=7
METHOD 2
y′ = 0
π 3π
kcosx = 0 ⇒ x = , , · · ·
2 2
3π
a=
2
b = 1 − 6(−1)
b=7

រក សិទ្ធិ ប់យាង យបណាគារបាក់ទូកថតចំលង 73